Datasets:

thorirhrafn

/

domar_long_text

like 0

Mál nr. 149/2007

Ávana- og fíkniefni Upptaka

AM, EA, EG og GA voru sakfelld fyrir stórfellt fíkniefnabrot framið í ágóðaskyni með því að hafa lagt á ráðin um og staðið saman að innflutningi á tæplega tveimur kílóum af kókaíni, auk þess sem AM var sakfelldur fyrir vörslur tæplega tveggja gramma af fíkniefnum. Að virtum þætti hvers ákærðu í skipulagningu og framkvæmd sameiginlegs brots þeirra, sem þótti nokkuð misjafn, og því sem greindi í héraðsdómi varðandi ákvörðun refsingar var EA dæmd til að sæta fangelsi í fimm ár, AM í þrjú ár, en EG og GA í tvö ár hvort. Eins og brotum þeirra var háttað þótti ekki koma til álita að binda refsingu skilorði í heild eða að hluta.

Dómur Hæstaréttar. Mál þetta dæma hæstaréttardómararnir Gunnlaugur Claessen, Árni Kolbeinsson og Markús Sigurbjörnsson. Ríkissaksóknari skaut málinu til Hæstaréttar 20. febrúar 2007 í samræmi við yfirlýsingar um áfrýjun frá ákærðu Arnari Sindra Magnússyni, Elísabetu Arnardóttur og Guðmundi Andra Ástráðssyni, en jafnframt af hálfu ákæruvaldsins gagnvart þeim öllum og ákærðu Elvu Hlín Hauksdóttur. Þess er krafist að refsing ákærðu Elísabetar og Elvu Hlínar verði þyngd, en staðfest niðurstaða héraðsdóms um refsingu ákærðu Arnars Sindra og Guðmundar Andra, svo og um upptöku fíkniefna. Ákærðu Arnar Sindri og Elísabet krefjast aðallega sýknu, en til vara að refsing verði milduð. Ákærða Elva Hlín krefst þess að sér verði gerð svo væg refsing sem lög leyfi. Ákærði Guðmundur Andri krefst þess að refsing verði milduð. Að því leyti, sem komi til refsingar, krefjast öll ákærðu þess að gæsluvarðhald, sem þau hafa sætt vegna málsins, komi henni til frádráttar. Með vísan til forsendna hins áfrýjaða dóms verður staðfest niðurstaða hans um sakfellingu ákærðu. Brot ákærðu laut að innflutningi á 1.980,87 g af kókaíni, sem samkvæmt efnagreiningu rannsóknastofu í lyfja- og eiturefnafræði reyndist vera kókaínklóríð að 93%, auk þess sem ákærði Arnar Sindri hefur gerst sekur um vörslur tæplega 2 g af fíkniefnum. Þáttur hvers ákærðu í skipulagningu og framkvæmd sameiginlegs brots þeirra var nokkuð misjafn, svo sem ítarlega er lýst í hinum áfrýjaða dómi. Að þessu virtu ásamt því, sem greinir í héraðsdómi varðandi ákvörðun refsingar, skal ákærða Elísabet sæta fangelsi í 5 ár, ákærði Arnar Sindri í 3 ár, svo sem ákveðið var í héraðsdómi, en ákærðu Elva Hlín og Guðmundur Andri í 2 ár hvort. Eins og brotum þeirra var háttað kemur ekki til álita að binda refsingu skilorði í heild eða að hluta, en til frádráttar henni komi gæsluvarðhald, sem ákærðu hafa sætt vegna málsins, eins og nánar greinir í dómsorði. Ákvæði héraðsdóms um upptöku og sakarkostnað eru staðfest. Ákærðu verður gert að greiða áfrýjunarkostnað málsins, þar með talin málsvarnarlaun skipaðra verjenda sinna, sem ákveðin eru að meðtöldum virðisaukaskatti, allt eins og í dómsorði segir. Dómsorð: Ákærði Arnar Sindri Magnússon sæti fangelsi í 3 ár. Til frádráttar þeirri refsingu kemur gæsluvarðhaldsvist hans frá 15. ágúst til 8. september 2006. Ákærða Elísabet Arnardóttir sæti fangelsi í 5 ár. Til frádráttar þeirri refsingu kemur gæsluvarðhaldsvist hennar, sem staðið hefur frá 10. ágúst 2006. Ákærða Elva Hlín Hauksdóttir sæti fangelsi í 2 ár. Til frádráttar þeirri refsingu kemur gæsluvarðhaldsvist hennar frá 10. ágúst til 30. ágúst 2006. Ákærði Guðmundur Andri Ástráðsson sæti fangelsi í 2 ár. Til frádráttar þeirri refsingu kemur gæsluvarðhaldsvist hans frá 15. ágúst til 13. október 2006. Ákvæði héraðsdóms um upptöku fíkniefna og sakarkostnað skulu vera óröskuð. Ákærði Arnar Sindri greiði málsvarnarlaun skipaðs verjanda síns fyrir Hæstarétti, Jóns Höskuldssonar hæstaréttarlögmanns, 249.000 krónur. Ákærða Elísabet greiði málsvarnarlaun skipaðs verjanda síns fyrir Hæstarétti, Jóns Egilssonar héraðsdómslögmanns, 373.500 krónur. Ákærða Elva Hlín greiði málsvarnarlaun skipaðs verjanda síns fyrir Hæstarétti, Páls Arnórs Pálssonar hæstaréttarlögmanns, 249.000 krónur. Ákærði Guðmundur Andri greiði málsvarnarlaun skipaðs verjanda síns fyrir Hæstarétti, Sveins Andra Sveinssonar hæstaréttarlögmanns, 249.000 krónur. Annan áfrýjunarkostnað málsins, 94.981 krónu, greiði ákærðu óskipt. Mál þetta sem dómtekið var 4. janúar sl., er höfðað með ákæru Ríkissaksóknara, dagsettri 1. nóvember 2006 á hendur: Arnari Sindra Magnússyni, kt. 190679-5439, Rauðási 19, Reykjavík, Elísabetu Arnardóttur, kt. 020174-5959, Kleppsvegi 52, Reykjavík, Elvu Hlín Hauksdóttur, kt. 260488-2799, Furugrund 16, Kópavogi, X, kt. [...] , Reykjavík, og Guðmundi Andra Ástráðssyni, kt. 200685-3189, Eystri-Hellum, Flóahreppi, fyrir fíkniefnalagabrot framin í Reykjavík á árinu 2006 eins og hér greinir nema annað sé tekið fram: A. Gegn öllum ákærðu fyrir stórfellt fíkniefnalagabrot framið í ágóðaskyni með því að hafa í júlí og ágúst, lagt á ráðin um og staðið saman að innflutningi á 1.980,87 g af kókaíni, frá Spáni um London til Keflavíkurflugvallar, svo sem nánar er rakið í 1. – 5. tölulið: 1. Ákærða Elísabet: Að hafa að beiðni óþekkts vitorðsmanns haft milligöngu um flutning fíkniefnanna til Íslands með því að hafa í júlí sett sig í samband við meðákærða Guðmund Andra og beðið hann um að finna samverkamenn til að sækja fíkniefnin til Spánar og flytja þau til Íslands. Fyrir milligöngu meðákærða Guðmundar Andra hitti ákærða hann ásamt meðákærða X nokkrum dögum síðar á heimili sínu í þessu skyni þar sem lagt var nánar á ráðin um innflutning fíkniefnanna. Ákærða hitti meðákærða X aftur í lok júlí að Laugavegi [...] sem og daginn eftir á heimili sínu þar sem ákærða veitti honum frekari upplýsingar um skipulag ferðarinnar og tilhögun hennar. Frá 2. til 5. ágúst var ákærða í síma- og netsamskiptum við meðákærða X og veitti honum nauðsynlegar leiðbeiningar til að hann gæti mælt sér mót við meðákærða Arnar Sindra á Benidorm í því skyni að móttaka frá honum fíkniefnin og flytja þau til Íslands, sbr. 3. og 4. tölulið. Að beiðni óþekkts vitorðsmanns lagði ákærða kr. 30.000 inn á bankareikning meðákærða Arnars Sindra í því skyni að hann gæti greitt kostnað vegna ferðalaga til að sækja og flytja fíkniefnin á Spáni fram að afhendingu þeirra. Ákærða hugðist móttaka fíkniefnin frá meðákærðu X og Elvu Hlín á Keflavíkurflugvelli eftir komu þeirra til landsins. 2. Ákærði Guðmundur Andri: Að hafa að beiðni meðákærðu Elísabetar haft milligöngu um að finna samverkamenn til að flytja efnin til landsins. Í þessu skyni setti ákærði sig í samband við meðákærða X og kom á tengslum milli hans og meðákærðu Elísabetar og tók þátt í undirbúningi og skipulagningu innflutningsins, sbr. 1. og 3. tölulið. 3. Ákærði X: Að hafa hitt meðákærðu Elísabetu og Guðmund Andra í því skyni að leggja á ráðin og skipuleggja innflutning fíkniefnanna, sbr. 1. og 2. tölulið. Á svipuðum tíma á grundvelli ráðagerða meðákærðu Elísabetar og Guðmundar Andra mælti ákærði sér mót við meðákærðu Elvu Hlín í tvígang að [...] þar sem ákærði lagði á ráðin við hana og fékk hana til að fara með sér til Spánar og flytja fíkniefnin til Íslands. Eftir leiðbeiningum frá meðákærðu Elísabetu símleiðis og um tölvu hitti ákærði meðákærða Arnar Sindra laugardaginn 5. ágúst á óþekktum stað á Benidorm og móttók frá honum fíkniefnin falin í ferðatösku, sbr. 4. tölulið. Ákærði flutti efnin á óþekkt hótel í sömu borg þar sem hann ásamt meðákærðu Elvu Hlín hafði efnin í vörslum sínum þar til þau fluttu fíkniefnin til Íslands, sbr. 5. tölulið. 4. Ákærði Arnar Sindri: Að hafa að beiðni óþekkts vitorðsmanns farið til Spánar mánudaginn 31. júlí og sótt þar fíkniefnin á óþekktan stað og haft efnin í vörslum sínum fram til laugardagsins 5. ágúst þegar hann afhenti efnin til meðákærða X á Benidorm í því skyni að þau yrðu flutt til Íslands, sbr. 3. tölulið. 5. Ákærða Elva Hlín: Að hafa að beiðni meðákærða X farið ásamt honum til Spánar í því skyni að móttaka og flytja fíkniefnin til Íslands, sbr. 3. tölulið. Frá þeim tíma sem meðákærði X móttók fíkniefnin hafði ákærða ásamt honum fíkniefnin í vörslum sínum á hóteli á Benidorm, sbr. 3. og 4. tölulið. Nokkrum dögum síðar flutti ákærða fíkniefnin með farangri sínum frá Spáni um London og þaðan til Íslands að kvöldi miðvikudagsins 9. ágúst þegar ákærða var stöðvuð af tollgæslu á Keflavíkurflugvelli við komuna til landsins og fíkniefnin fundust við leit. Telst þetta varða við 173. gr. a. almennra hegningarlaga nr. 19/1940, sbr. lög nr. 64/1974 og lög nr. 32/2001. B. 6. Gegn ákærða Arnari Sindra, með því að hafa mánudaginn 14. ágúst í íbúð að Aðalstræti 9 haft í vörslum sínum 1,57 g af hassi og 0,21 g af tóbaksblönduðu kannabisefni, sem lögregla fann við húsleit. Telst þetta varða við 2. gr., sbr. 5. og 6. gr. laga um ávana- og fíkniefni nr. 65/1974, sbr. lög nr. 13/1985 og lög nr. 68/2001, og 2. gr., sbr. 1. mgr. 14. gr. reglugerðar um ávana- og fíkniefni og önnur eftirlitsskyld efni nr. 233/2001, sbr. reglugerð nr. 848/2002. Þess er krafist að ákærðu verði dæmd til refsingar og jafnframt að framangreind fíkniefni, sem hald var lagt á, verði gerð upptæk samkvæmt 6. mgr. 5. gr. laga nr. 65/1974 og 2. mgr. 14. gr. reglugerðar nr. 233/2001. Í þinghaldi 4. janúar sl., var þingfest önnur ákæra á hendur X, dagsett 16. nóvember sl., fyrir umferðar- og hegningarlagabrot: 1. Umferðarlagabrot, með því að hafa aðfaranótt sunnudagsins 7. maí 2006 ekið bifreiðinni [...], um Breiðumörk í Hveragerði, sviptur ökurétti. Telst þetta varða við 1. mgr. 48. gr. , sbr. 101. gr. umferðarlaga nr. 50/1987. 2. Ranga skýrslugjöf, með því að hafa, er lögregla hafði afskipti af ákærða, í framangreint skipti, skýrt lögreglu rangt frá kennitölu sinni. Telst þetta varða við 146. gr. almennra hegningarlaga nr. 19/1940, sbr. 5. mgr. 15. gr. lögreglulaga nr. 90/1996. Þess er krafist að ákærði verði dæmdur til refsingar. Ákærði, Arnar Sindri, krefst vægustu refsingar sem lög leyfa. Þá krefst verjandi ákærða málsvarnarlauna sér til handa, að mati dómsins. Ákærða, Elísabet, krefst sýknu af kröfum ákæruvaldsins en til vara vægustu refsingar sem lög leyfa. Þá krefst verjandi ákærðu málsvarnarlauna sér til handa, að mati dómsins. Ákærða, Elva Hlín krefst vægustu refsingar sem lög leyfa. Þá krefst verjandi ákærða málsvarnarlauna sér til handa, að mati dómsins. Ákærði, X, krefst vægustu refsingar sem lög leyfa. Þá krefst verjandi ákærða málsvarnarlauna sér til handa, að mati dómsins. Ákærði, Guðmundur, krefst vægustu refsingar sem lög leyfa. Þá krefst verjandi ákærða málsvarnarlauna sér til handa, að mati dómsins. Málsatvik. Samkvæmt frumskýrslu lögreglunnar í Reykjavík frá 10. ágúst 2006 fannst talsvert magn af fíkniefnum í ferðatösku ákærðu, Elvu Hlínar Hauksdóttur, við komu hennar til landsins frá London 9. ágúst sl. Við nánari eftirgrennslan tollvarða kom í ljós að samferðamaður hennar var ákærði, X. Hann var kominn út um tollhlið er ákveðið var að handtaka hann ásamt fólki sem tók á móti honum í flugstöðinni. Við litaprófun tæknideildar lögreglunnar í Reykjavík greindust þau fíkniefni sem ákærða bar í ferðatösku sinni vera 1.980.87 g af kókaíni. Samkvæmt matsgerð Jakobs Kristinssonar hjá rannsóknastofu í lyfja-og eiturefnafræði Háskóla Íslands, frá 25. ágúst 2006, bentu efnapróf til þess að kókaínið væri að mestu á formi kókaínklóríðs. Magn kókaíns í sýninu var 83%, sem samsvarar 93% af kókaínklóríði. Við yfirheyrslu hjá lögreglu 10. ágúst 2006 kvaðst ákærði, X, hafa hitt meðákærða, Guðmund Andra, á þáverandi vinnustað sínum. Hann hafi sagt sér frá stúlku, Elísabetu Arnardóttur, sem væri að leita að manni til að flytja inn fíkniefni hingað til lands. Hafi ákærði sagt við Guðmund Andra að hann ætlaði að leita að einhverjum til verksins. Stuttu síðar hafi hann tjáð ákærða, Guðmundi Andra, að hann hefði í huga meðákærðu, Elvu Hlín, sem væri tilbúin til að taka þetta að sér. Guðmundur Andri hafi sagst vilja hitta ákærða ásamt meðákærðu, Elísabetu, og hafi það orðið úr að þau hafi öll mælt sér mót á Kleppsvegi, á heimili meðákærðu, Elísabetar. Hafi meðákærða, Elísabet, tjáð ákærða, X, að hún þyrfti að fá einhvern til að fara til Benidorm, hitta þar fyrir mann og fá frá honum tösku, er innihéldi kókaín. Hún hafi ekki nefnt magn efnisins, en ákærði kvað sig minna að talað hefði verið um eitt kíló. Síðan hafi átt að koma töskunni heim til Íslands og afhenda Elísabetu. Sá er tæki þetta að sér ætti að fá 500.000 krónur fyrir verkið. Ákærði hafi svo í kjölfarið leitað til meðákærðu, Elvu Hlínar, og hafi orðið úr að hún hafi tekið þetta að sér. Daginn eftir hafi ákærði hitt meðákærða, Guðmund Andra, og hafi hann tjáð sér að ekki væru til peningar fyrir ferðakostnaði, en ákærði kvaðst hafa útvegað sér þá, með því að fá lán hjá kunningjum sínum. Síðan hafi þeir Guðmundur Andri hitt meðákærðu, Elísabetu, á heimili hennar. Borist hafi í tal að hann færi sjálfur með ákærðu, Elvu Hlín, til Spánar til að vera henni til aðstoðar og hafi það orðið úr. Á Benidorm hafi þau farið á tiltekinn stað til þess að hitta manninn sem ákveðið hafði verið að hitta. Þau hafi beðið lengi, en hann ekki komið. Ákærði hafi þá haft símasamband við meðákærðu, Elísabetu, og hafi þá komið í ljós að þau voru ekki á réttum stað. Áður en ferðin var farin, hafi verið ákveðið að hafa aðgerðarplan B, ef fyrir fram verkáætlun tækist ekki. Þau hafi síðan farið á annan stað til að hitta manninn, en hann hafi heldur ekki komið. Elísabet hafi sagt honum að bíða rólegur. Hún hafi svo sent honum sms um að hann gæti hitt þennan aðila á tilteknum stað og hafi ákærði farið þangað, en aðilinn hafi ekki sýnt sig. Meðákærða, Elísabet, hafi svo aftur haft samband við hann með sms og hafi hún leiðbeint ákærða í gegnum símann hvar manninn væri að finna. Ákærði kvaðst hafa fengið lýsingu á þessum manni hér heima, hann hafi átt að vera krullhærður með stutt og dökkt hár og yfirvaraskegg. Hafi verið ákveðið að ákærði skyldi segja við manninn: ,,Hitti ég þig ekki hérna í fyrra.” Hafi ákærði gengið að manninum og ávarpað hann, og hafi maðurinn talað íslensku. Maðurinn hafi svo rétt honum tösku. Ákærði kvaðst hafa haft töskuna í sínum fórum í fjóra daga, en síðan hafi þau Elva Hlín flogið heim, þar sem þau voru handtekin. Ákærði kvað meðákærðu, Elísabetu, hafa verið stadda á flugstöðinni er hann kom til landsins og hafi hann rætt við hana, og hafi hún spurt um meðákærðu, Elvu Hlín. Ákærði kvaðst hafa tekið þetta verkefni að sér peninganna vegna, en ekki til að fjármagna eigin neyslu. Þá hafi hann gert Elvu Hlín grein fyrir þeim hættum er fylgt gætu þessu. Við yfirheyrslu hjá lögreglu, 15. ágúst sl. kvað ákærði Elísabetu hafa afhent sér miða, sem hafði að geyma upplýsingar um hvar átti að nálgast töskuna með fíkniefnunum og hvenær. Á miðanum hafi staðið Levante Club, aftan á miðanum hafi staðið plan B 18.30. Ákærði greindi einnig frá því í sömu yfirheyrslu að meðákærða, Elísabet, hefði lofað ákærða því að farmiði yrði keyptur til baka frá Spáni, fyrir hann og meðákærðu, Elvu Hlín. Við sömu yfirheyrslu lýsti ákærði því á nákvæman hátt hvernig meðákærða, Elísabet, gaf honum fyrirmæli um síma eða á msn um hvar manninn væri að finna sem afhenda átti töskuna, en ákærða hafði gengið illa að ná fundum hans. Við yfirheyrslu hjá lögreglu 17. ágúst sl., kvaðst ákærði hafa hringt í meðákærðu, Elísabetu, og sagt henni að hún þyrfti að kaupa farmiða fyrir þau Elvu Hlín heim til Íslands. Hafi hún sagt að þau skyldu fara á flugvöll Alicante og þar yrði hægt að kaupa farmiða. Hafi þau gert það, en ekki hafi verið hægt að kaupa þar farmiða. Hann hafi aftur haft samband við meðákærðu, Elísabetu, á flugvellinum og hún hafi sagt ákærða að íslenskir fararstjórar á flugvellinum hlytu að geta hjálpað til við kaup á farmiðum. Það hafi hins vegar ekki gengið og hafi orðið úr að ákærða, Elva Hlín, hafi hringt í stjúpföður sinn, sem hafi útvegað peninga til þess að kaupa farmiða til London. Þau hafi svo dvalist í London og þá hafi meðákærða, Elísabet, gefið honum upp kreditkortanúmer sem hann gat notað til þess að kaupa fyrir ferð heim frá London. Hann kvað meðákærðu, Elísabetu, hafa haft fullkomna vitneskju um þetta verk og kvaðst hafa heyrt hana tala um að í töskunni hafi átt að vera 1 kíló af kókaíni og hafi meðákærða, Elva Hlín, talið að um sama magn hafi átt að vera að ræða. Ákærði kom fyrir dóm 18. ágúst sl. Hann lýsti málsatvikum á sama veg og fyrir lögreglu og staðfesti fyrir dómi þær lögregluskýrslur er hann gaf 10. ágúst sl., 15. ágúst sl. og 17. ágúst sl. Hann kvað meðákærðu, Elvu Hlín, hafa átt að fá greitt fyrir verkið 500.000 krónur, en ákærði hafi sjálfur átt að fá ,,góðan kökubita“ fyrir þetta. Ákærða, Elva Hlín, var fyrst yfirheyrð hjá lögreglu 10. ágúst sl. Hún kvaðst hafa farið ásamt meðákærða, X, til Spánar í skemmtiferð. Spurð um hver hafi sett fíkniefnin í tösku þá sem hún hafði meðferðis við komuna til landsins, kvaðst hún ekki vilja svara því. Þá kvaðst hún ekki vilja svara því hvort hún hafi vitað af fíkniefnum í töskunni eða hver ætti fíkniefnin. Ákærða var aftur yfirheyrð hjá lögreglu 18. ágúst sl. Þá kvað hún tilgang fararinnar hafa átt að vera að ná í fíkniefni, um tvö kíló af kókaíni. Síðar í yfirheyrslunni kvaðst ákærða vilja breyta fyrri framburði sínum. Hún kvað þau X einhverju sinni hafa verið að ræða saman á msn og hafi hann spurt hana að því hvort hún væri tilbúin til að fara til Benidorm til að sækja þangað fíkniefni, um eitt kíló af kókaíni. Hann hafi sagt að hún fengi 500.000 krónur fyrir að sækja fíkniefnin. Hún hafi hugsað málið og síðan ákveðið að fara. Hún kvað að í upphafi hafi verið talað um að um eitt kíló væri að ræða, en þegar líða hafi tekið á ferðina hafi hún einhvern tíma heyrt að um tvö kíló af kókaíni væri að ræða. Hún kvað meðákærða, X, hafa sagt sér að þeir sem stæðu á bak við innflutninginn ætluðu að fjármagna ferðina og greiða fyrir ferðir og uppihald, en þegar á reyndi hafi þeir ekki borgað neitt. Ákærða lýsti ferðinni út og afhendingu efnanna til X ytra á sama hátt og ákærði, X, gerði fyrir lögreglu. Ákærða kvaðst ekki vita hver stæði á bak við þennan innflutning og kvaðst ekki þekkja meðákærðu, Elísabetu, eða meðákærða, Arnar Sindra. Ákærða kom fyrir dóm 18. ágúst 2006. Hún lýsti málsatvikum á sama hátt og fyrir lögreglu. Hún kvaðst ekkert hafa komið að skipulagningu ferðarinnar, hún hafi einungis átt að bera töskuna með fíkniefnunum í gegnum tollinn. Ákærða kvað að í fyrstu hafi henni verið sagt að um væri að ræða eitt kíló af kókaíni, en þegar þau voru komin út hafi verið sagt að um væri að ræða tvö kíló. Ákærða kvaðst hafa átt að fá 500.000 krónur fyrir verkið. Hún kvað fólkið sem átti kókaínið hafa átt að sjá um ferðina út og borga hana, en það hafi ekki verið gert. Ákærða kvað einhver vandræði hafa verið þegar taskan var afhent úti, en hún hafi ekki verið viðstödd afhendinguna. Ákærða staðfesti fyrir dómi lögregluskýrslu er hún gaf 18. ágúst sl. Ákærða, Elísabet, var fyrst yfirheyrð hjá lögreglu 10. ágúst sl. Hún kvaðst kannast við málið að hluta til og kvaðst vera milligöngumaður í málinu. Hún kvaðst skulda ónefndum aðila 390.000 krónur vegna fíkniefnaviðskipta. Hún kvað samband hafa verið haft við hana og hún beðin um að útvega aðila til að fara að ná í fíkniefni til útlanda. Ef hún gerði það, yrði skuldin við þennan aðila afgreidd. Hún hafi þá haft samband við meðákærða, Guðmund Andra, sem hafi séð um að hafa samband við meðákærða, X, og fengið hann til verksins. Hún kvaðst ekki þekkja ákærðu, X og Elvu Hlín. Hún kvaðst þó hafa verið stödd á flugstöðinni er þau komu til landsins, til að sækja þau. Ákærða kvaðst þekkja Guðmund Andra, þar sem hann hefði keypt af henni kókaín, er hún var að selja það. Ákærða vildi ekki svara því hvort hún þekkti eitthvað til manns sem kallaður væri Sindri. Við lögregluyfirheyrslu 16. ágúst sl., kvað ákærða Arnar Sindra vera þann aðila sem hafi átt að afhenda ákærðu, X og Elvu Hlín, fíkniefnin á Spáni. Hún kvað meðákærða, X, hafa verið í sambandi við hana meðan hann dvaldi á Benidorm, aðallega vegna þess að þeir hafi farist á mis, X og Arnar Sindri. Við yfirheyrslu hjá lögreglu 22. ágúst sl., var ákærðu kynnt efnaskýrsla í málinu og kvað hún það koma sér á óvart um hversu mikið magn fíkniefna var að ræða. Við yfirheyrslu hjá lögreglu 25. september sl., kvaðst ákærða einungis hafa verið milliliður til að útvega burðardýr, hún hafi ekki vitað hver hafi átt að útvega meðákærðu, X og Elvu Hlín, peninga til ferðarinnar. Ákærða kvað þann mann sem hefði afhent henni minnismiða, er hafði að geyma upplýsingar um staðsetningu og tíma til afhendingar fíkniefnanna, hafa verið sama mann og hún skuldaði peninga vegna fíkninefnakaupa. Hún kvaðst hafa haft milligöngu um sölu á kókaíni til nokkurra aðila. Hún kvaðst aldrei geta átt fíkniefni sjálf, þar sem hún væri mikill fíkill, en hún hefði verið milliliður milli seljanda og kaupenda. Hún kom fyrir dóm 18. ágúst sl. Skýrði hún þá svo frá að hún hefði skuldað ákveðnum manni peninga, sem hún vildi ekki nafngreina. Hafi sá maður viljað að hún sæi til þess að hún kæmi pakka heim til Íslands. Hafi hún neitað í fyrstu, en kvað sér hafa verið hótað og hún verið lamin. Hafi hún þá rætt við meðákærða, Guðmund Andra, og hafi hann komið á fundi með henni og ákærða, X, sem hafi tekið þetta að sér. Hún kvaðst hafa þekkt meðákærða, Guðmund Andra, frá fyrri tíð og hafi henni dottið í hug hans nafn, þar sem hann þekki vel til í undirheimunum. Hafi hann átt að fá hlut í efnunum fyrir greiðann. Hún kvaðst ekki þekkja meðákærða, Arnar Sindra, neitt, en hún hafi þó hitt hann áður en hann fór út. Hann hafi látið hana fá símanúmer hjá vinkonu hennar, sem sé með manninum sem eigi efnin og kvað hún Arnar Sindra hafa sagt að hún mætti eingöngu hringja í það númer úr tíkallasíma. Hún kvaðst hafa hitt meðákærða, X, tvisvar eða þrisvar og hafi þau spjallað um fyrirkomulag og afhendingu efnanna. Hún kvað afhendinguna hafa átt að fara fram á hóteli sem heiti Levante Club. Hafi meðákærði, X, átt að segja við Arnar Sindra: ,,Hitti ég þig ekki í fyrra.“ Síðan hafi orðið eitthvert vesen á afhendingu efnanna, þar sem meðákærða, Arnari Sindra, hafi eitthvað seinkað. Því hafi hún þurft að hafa samband við ,,þau sem búa úti“ og þau hafi svo verið í sambandi við meðákærða, Arnar Sindra, en hún sjálf verið í sambandi við meðákærða, X, um hvernig standa ætti að afhendingunni. Hún kvaðst telja að um ætti að vera að ræða ,,sirka eitt kíló“ af kókaíni. Hún staðfesti fyrir dómi lögregluskýrslu frá 16. ágúst sl. Við lögregluyfirheyrslu 25. september sl., kvað ákærða rétt sem meðákærði, Arnar Sindri, hefði borið fyrir lögreglu að hún hefði lagt inn á greiðslukort er hann hafði umráð yfir 30.000 krónur og hefðu peningarnir komið frá þeim aðila sem hafi beðið ákærðu um að útvega ,,burðardýrið“. Ákærði, Guðmundur Andri, var yfirheyrður 14. ágúst 2006. Kvað hann aðild sína að máli þessu vera þá að meðákærða, Elísabet, og hann væru kunningjar. Hún hefði haft samband við sig, um mánuði fyrr og í framhaldi af því hefðu þau hist heima hjá henni að Kleppsvegi. Hún hefði sagt honum að ,,eitthvað stórt“ tengt fíkniefnainnflutningi væri í gangi og spurt hann að því hvort hann gæti lánað henni peninga fyrir fargjaldi tveggja aðila heim til Íslands og hafi ákærði talið sig geta það. Þegar á reyndi hafi hann ekki getað það. Ákærði kvaðst ekkert hafa komið frekar að máli þessu. Í yfirheyrslu hjá lögreglu 16. ágúst 2006 breytti ákærði framburði sínum og kvað meðákærðu, Elísabetu, hafa sagt sér frá innflutningi á fíkniefnum frá Spáni og hafi hún spurt ákærða að því hvort hann þekkti einhvern sem gæti náð í efnin þangað og flutt þau heim. Hafi ákærði sagst ætla að kanna málið. Hann hafi síðan borið þetta í tal við meðákærða, X, sem hafi sagst ætla að hugsa málið. Hafi hann svo látið meðákærðu, Elísabetu vita af því að líklega væri hann kominn með aðila er gæti tekið verkefnið að sér. Meðákærði, X, hafi svo haft samband við sig og sagt að hann væri kominn með aðila sem gæti tekið þetta að sér, en ekki nefnt hann á nafn. Þeir X hafi svo hist heima hjá meðákærðu, Elísabetu, og þar hafi verið rætt um að sækja ætti tösku með fíkniefnunum á eitthvert hótel á Benidorm. Kvaðst ákærði hafa haft vitneskju um að einhver aðili hafi átt að afhenda töskuna þar ytra. Ákærði kvað sig minna að ákærða, Elísabet, hefði sagt að sá sem tæki verkið að sér fengi 500.000 krónur. Ákærði kvað þau þrjú aftur hafa hist á heimili sínu, stuttu áður en ákærði, X, fór til Spánar. Ákærði kvaðst hafa reynt að redda einhverjum peningum og hafi hann getað útvegað 10.000 krónur, sem ákærða, Elísabet, hafi millifært af hans reikningi yfir á einhvern annan reikning. Ákærði kvaðst telja að meðákærða, Elísabet, hafi verið eigandi þessara fíkniefna og kvað sér hafa verið sagt að eitt kíló af fíkniefnum hafi átt að vera í töskunni. Ákærði kom fyrir dóm 18. ágúst sl. Lýsti hann málsatvikum á sama hátt og í lögregluskýrslu 16. ágúst 2006. Hann kvaðst ekki hafa átt að fá neitt fyrir aðild sína að málinu, um hafi verið að ræða greiða á móti greiða. Ákærði staðfesti fyrir dómi lögregluskýrslu er hann gaf 16. ágúst sl. Ákærði, Arnar Sindri Magnússon, var fyrst yfirheyrður hjá lögreglu 14. ágúst sl. Kvaðst hann hafa farið til Spánar 31. júlí sl. og hafi hann verið þar í um viku. Hann hafi einungis verið að skemmta sér þar og kvaðst ekki hafa farið til Benidorm. Hann neitaði alfarið aðild sinni að innflutningi fíkniefna til landsins. Ákærði hélt fast við framburð sinn 16. ágúst 2006, er hann var yfirheyrður á ný og einnig í lögregluskýrslu 21. ágúst 2006 og neitaði aðild sinni að innflutningi fíkniefna til landsins. Í lögregluskýrslu, er tekin var af ákærða 6. september sl., breytti hann framburði sínum og kvaðst játa að hafa afhent tösku á Benidorm. Tildrög þess hafi verið þau að hann hafi skuldað manni 70.000 krónur og hafi tilgreindur maður komið til hans og sagt honum að hann fengi skuldina niðurfellda ef hann færi til Spánar, nálgaðist ferðatösku á Torrevieja og kæmi henni á ákveðinn stað. Hann hafi því farið til Spánar 9. eða 11. júní sl., tekið við töskunni en sá sem taka átti við henni hafi aldrei látið sjá sig. Honum því verið sagt að koma töskunni vel fyrir. Hann hafi svo haldið heim, en sá maður sem hafði beðið hann um að afhenda töskuna, hafi sagt að hlutverki hans væri ekki lokið og hann þyrfti aftur að fara út og klára þetta verkefni. Hafi hann þá haldið aftur til Spánar 31. júlí sl. Þar hafi hann lent í ákveðnum peningavandræðum sem hafi orðið til þess að honum tókst ekki að nálgast töskuna strax, en eftir að meðákærða, Elísabet, hafði lagt 30.000 krónur inn á greiðslukort sem hann var með, hafi honum tekist að nálgast töskuna. Síðan hafi hann afhent töskuna manni nokkrum við netkaffi á Benidorm. Hann hafði áður beðið á Hótel Levante Club, en þangað hafði enginn komið. Því hafi hann haft samband á netinu við manninn sem hafi fengið ákærða í þetta verkefni og hafi sá maður ætlað að kanna málið. Eftir einhvern tíma hafi ákærði fengið boð frá manninum um að fara á ákveðið netkaffi þar sem afhenda ætti töskuna. Stuttu síðar hafi gengið til hans maður sem hafi tekið við töskunni. Ákærði kvaðst ekki hafa vitað hvaða fíkniefni voru í töskunni og hversu mikið magn var um að ræða. Í sömu yfirheyrslu var ákærði spurður um tengsl sín við A. Kvaðst ákærði þekkja hann en ekki hafa nein tengsl við hann í dag. Ákærða var kynnt að lögregla hefði undir höndum hljóðritanir úr síma hans og sú ætlun lögreglu að ákærði hefði nokkrum sinnum rætt við A í síma og að A hefði ítrekað verið að biðja ákærða um að fara inn á Skype svo að þeir gætu talað saman. Kvaðst ákærði ekkert hafa um það að segja og kvaðst ekki vita við hvern hann væri að tala, er spilaðar voru fyrir ákærða upptökur af hljóðritunum, sem lögregla ætlaði að væru samtöl milli ákærða og A. Ákærði kom fyrir dóm 8. september sl. Hann kvaðst hafa verið tilneyddur að taka þátt í þessum fíkniefnainnflutningi vegna skulda við tilgreinda menn, sem hann þori ekki að nafngreina. Hann kvað sitt verkefni hafa verið að taka við pakka á Spáni og færa hann frá einu hóteli til annars. Hann hafi farið tvær ferðir til Spánar í þessum tilgangi, en einhver ruglingur hafi orðið á afhendingu og hann hafi setið uppi með töskuna. Hann hafi því komið töskunni fyrir og komið síðar til Spánar til þess að klára verkefnið. Hann kvaðst ekki hafa vitað hvað var í töskunni, annað en það að hann vissi að þar voru fíkniefni. Hann kvað að laugardaginn 5. ágúst hafi hann getað afhent töskuna, fyrir utan eitthvert netkaffi á Spáni. Hann kvaðst ekki þekkja manninn sem tók við töskunni og aldrei hafa séð hann áður. Ákærði kvaðst ekki hafa þorað að játa aðild sína að málinu fyrr en raun bar vitni, vegna hræðslu um ofbeldi af hálfu þeirra sem stóðu að máli þessu. Ákærði staðfesti fyrir dómi lögregluskýrslu sem hann gaf 6. september sl. Í málinu liggja frammi gögn um símhleranir í síma ákærðu, sem og ýmis gögn úr bönkum og sparisjóðum varðandi bankaviðskipti þeirra, en vegna játningar ákærðu á meginefni ákæru, þykir ekki þykir ástæða til að rekja efni þessara skjala, að öðru leyti en því að í yfirliti yfir kortafærslur vegna greiðslukorts B, unnustu ákærða, Arnars Sindra, kemur fram að 2. ágúst 2006 hafi verið lagðar inn á greiðslukortið 30.000 krónur. Verður nú rakinn framburður ákærðu og vitna við þingfestingu málsins og við aðalmeðferð þess. Ákærði, X, játaði þá háttsemi sem greinir í ákæru, að öðru leyti en því að hann kvaðst ekki hafa lagt á ráðin við Elvu Hlín um að fara með sér til Spánar. Hann kvaðst ekki hafa framið brotið í ágóðaskyni og kvaðst hafa staðið í þeirri trú að um væri að ræða 1 kíló af kókaíni. Þá neitaði hann því að hafa staðið að skipulagningu á innflutningi efnanna. Við aðalmeðferð málsins skýrði ákærði svo frá að hann hefði hitt meðákærða, Guðmund Andra, sem hafi spurt hann hvort hann gæti útvegað ,,burðardýr“. Hann hafi haft samband við meðákærðu, Elvu Hlín, og spurt hana. Síðan hafi meðákærði, Guðmundur Andri, komið á fundi með honum sjálfum og Elísabetu til að vita hvernig ætti að standa að þessu. Sá fundur hafi verið haldinn heima hjá meðákærðu, Elísabetu. Hann kvað skipulagningu ferðarinnar ekki hafa verið í sínum höndum, hún hefði verið frágengin áður en hann kom að málinu. Hann kvað að sér hefði aldrei verið boðin peningagreiðsla, en ákærða, Elísabet, hafi sagt að ,,gert yrði vel við hann“. Hann kvaðst hafa skilið það svo, um væri að ræða greiðslu með einhverjum efnum. Ákærði kvað þau þrjú, þ.e. Elísabetu, Guðmund Andra og hann sjálfan hafa hist. Hafi verið rætt um hvar ætti að sækja efnið, sem hafi átt að vera 1 kíló af kókaíni og hvernig standa ætti að afhendingu þess. Meðákærði, Guðmundur Andri, hefði hins vegar ekki verið á þeim fundi með þeim Elísabetu, þar sem Elísabet afhenti ákærða miða með upplýsingum um þann sem afhenda átti töskuna ytra, lykilorð og fleira. Ákærði kvaðst hafa sagt meðákærðu, Elvu Hlín, að um væri að ræða 1 kíló af kókaíni og kvaðst ekki reka minni til að upplýsingar um efnismagn hefðu breyst. Hann kvaðst hafa hitt meðákærðu, Elísabetu, nokkrum sinnum vegna þessa. Hann kvað hafa verið ákveðið á síðustu stundu að hann færi með ákærðu, Elvu Hlín, út. Hann kvað það hafa verið mestan part sína ákvörðun að senda hana ekki eina út. Ákærði kvaðst hafa greitt um 130.000 krónur fyrir flugmiðana. Ákærði kvaðst hafa búist við því að meðákærða, Elísabet, myndi endurgreiða sér fargjaldið. Þá kvaðst ákærði hafa búist við því að meðákærða, Elísabet, tæki við efnunum er þau væru komin til landsins, enda hefði hún virst vera sá aðili sem sá mest um þetta. Ákærði kvað tímasetningar á afhendingu efnanna ekki hafa staðist úti, en hann hafi verið í sambandi við meðákærðu, Elísabetu, vegna þess og hafi hún svo haft samband við sig aftur. Aðallega hafi þau verið í símasambandi vegna þessa. Ákærði kvaðst hafa verið í fíkniefnaneyslu á þessum tíma. Ákærða, Elva Hlín, játaði þá háttsemi sem greinir í ákærulið 4, en kvaðst hafa staðið í þeirri trú að um væri að ræða 1 kíló af kókaíni og kvaðst ekki hafa framið verknaðinn í ágóðaskyni. Við aðalmeðferð málsins kvað ákærða vin sinn, X, hafa spurt hana um það hvort hún vildi fara út og ná þar í fíkniefni. Hann hafi rætt mjög lauslega um hvað ætti að gera, þ.e. að þar ætti hún að ná í tösku úti og koma með hana til landsins. Nokkrum dögum síðar hafi hún ákveðið að taka verkið að sér. Hafi hún þá fengið frekari upplýsingar, þ.e. að hún ætti að hitta mann úti og fá hjá honum tösku, sem hún átti að koma til landsins. Hún kvaðst eingöngu hafa rætt við meðákærða, X, um þessa ferð. Hún kvað að sér hefði verið sagt að um væri að ræða 1 kíló af kókaíni. Þegar þau voru komin út hafi meðákærði, X, sagt henni að hugsanlega gæti verið um 2 kíló að ræða, en þær upplýsingar hefðu komið frá einhverjum sem var undir áhrifum fíkniefna, þannig að hún hafi ekki vitað hvort þetta hafi verið vitleysa. Hún kvaðst hafa átt að fá 500.000 krónur fyrir verkið. Hún kvaðst ekki hafa verið viðstödd þegar fíkniefnin voru afhent úti og kvaðst ekki hafa verið í samskiptum við neina þegar ljóst varð að afhending fíkniefnanna hafði misfarist í fyrstu tilraun þar ytra. Meðákærði, X, hafi ákveðið að fara með henni, en ekki hafi verið rætt sérstaklega um hvað hann ætti að fá fyrir sinn hlut. Hún kvaðst hafa farið í fíkniefnameðferð eftir að þetta mál kom upp og einnig hafi hún farið í sálfræðimeðferð. Ákærða, Elísabet, neitaði sök við þingfestingu málsins og kvaðst hafa verið látin útvega ,,burðardýr“ til að flytja efnin til landsins vegna mikilla ofbeldishótana. Hún kvaðst draga þann framburð sinn til baka sem stangaðist á við það sem hún héldi fram nú. Við aðalmeðferð málsins kvað ákærða að hún hefði verið beðin um að flytja efni til landsins. Hún hefði neitað því og þá hefði hún verið beitt miklum þrýstingi og ofbeldi. Hún kvaðst þó aldrei hafa kært það ofbeldi. Hún kvaðst ekki vilja nafngreina þá sem beittu hana þrýstingi. Hún hefði því látið það berast í vinahóp sinn að hana vantaði burðardýr. Hafi þá meðákærði, Guðmundur Andri, komið henni í samband við ákærða, X. Hún hafi hitt ákærðu, Guðmund Andra og X, þrisvar, bæði heima hjá henni sjálfri og heima hjá Guðmundi Andra. Þau hafi rætt um fyrirkomulagið á þessari ferð, en hún kvaðst ekki vita hvort rætt hefði verið á þessum fundum um hvaða fíkniefni væri að ræða og magn þeirra. Ákærða kvað meðákærða, X, eitt sinn hafa komið einan til hennar og hafi hún þá afhent honum miðann sem meðákærði, Arnar Sindri, hefði afhent henni. Þá kvaðst ákærða hafa lýst Arnari Sindra fyrir ákærða, X. Ákærða kvaðst hafa hitt meðákærða, Arnar Sindra, og hafi hann afhent henni miða þar sem á stóð hvar og hvenær ætti að afhenda efnin. Hún hafi svo afhent ákærða, X, þennan miða. Ákærða kvað meðákærða, X, hafa verið í símasambandi og sambandi á msn við hana meðan hann var úti á Spáni. Þau hafi rætt um að sá sem afhenda átti töskuna hefði ekki sýnt sig. Hefði hún þá fengið upplýsingar frá þeim aðilum sem fengu hana til þessa verks, um hvar ætti að afhenda efnin og hafi hún komið þeim upplýsingum áfram. Hún kvað að um það hefði verið rætt að flytja ætti til landsins að hámarki eitt kíló af kókaíni. Hún var spurð um það hvort meðákærði, Guðmundur Andri, hefði átt að fá eitthvað fyrir sinn þátt í málinu. Sagði þá ákærða orðrétt: ,,Veistu, ég bara.“ Spurð um það hvort ákærða hefði sjálf lofað honum einhverju í því sambandi, kvaðst ákærða ekki hafa gert það. Ákærða kvaðst ekki hafa neytt fíkniefna frá því að hún var handtekin og ekki vera á neins konar lyfjum. Hún kvaðst eiga tvö lítil börn, 2 ára og 8 ára. Ákærði, Guðmundur Andri, kvaðst játa háttsemi þá sem í ákæru greinir, að öðru leyti en því að hann kvað verkið hafa verið unnið í ágóðaskyni, kvaðst ekki hafa tekið þátt í undirbúningi og skipulagningu innflutningsins og ekki hafa vitað um tegund eða magn efnanna. Við aðalmeðferð málsins skýrði ákærði svo frá að hann þekkti meðákærðu Elísabetu og einhverju sinni sem þau hittust hafi hún spurt hvort hann vissi um einhvern sem gæti tekið að sér að flytja fíkniefni til landsins. Ákærði kvað meðákærðu hafa sagt að hún væri peningalaus, en ástæða innflutningsins hefði aldrei verið rædd og hefði hún ekki rætt við ákærða um að henni hefði verið hótað ofbeldi ef hún útvegaði ekki einhvern til að flytja efnin til landsins. Ákærði hafi haft samband við meðákærða, X, og hafi hann sagst ætla að athuga málið. Síðan hafi þau þrjú hist heima hjá meðákærðu, Elísabetu. Málið hafi hins vegar verið lítið rætt í það skipti. Ákærði kvað meðákærðu hafa sagt á seinni fundum þeirra að um væri að ræða 1 kíló af kókaíni. Síðar bar ákærði þann framburð til baka og kvað efnismagnið alltaf hafa verið óljóst. Þau þrjú hafi hist í tvö til þrjú skipti, þar á meðal hafi þau hist í eitt skipti heima hjá honum sjálfum. Rætt hafi verið um það á fundum þeirra hvort hann gæti útvegað einhverja peninga, en ákærði hafi ekki getað það. Ákærði kvaðst ekki hafa gengið út frá því að fá einhver efni fyrir sinn hlut í málinu. Ákærði kvaðst hafa leyft meðákærðu, Elísabetu, að millifæra 10.000 krónur af reikningi sínum yfir á einhvern annan reikning. Ákærði kvaðst hafa verið í sálfræðimeðferð frá miðjum október sl. Þá hafi hann verið að byggja sér hús fyrir austan og verið í vinnu alla daga. Hann kvaðst ekki vera í neinni neyslu fíkniefna í dag. Ákærði, Arnar Sindri, játaði sök við þingfestingu málsins. Hann kvaðst þó ekki hafa framið brot sitt í ágóðaskyni og ekki hafa haft hugmynd um magn efnisins. Hann játaði brot það er greinir í ákærulið 6. Við aðalmeðferð málsins bar hann að hann hefði verið neyddur til að fara í þessa ferð, vegna skuldar við ákveðinn aðila. Hann kvaðst hafa skuldað þessum aðila vegna fíkniefnakaupa, en um væri að ræða um tveggja ára gamla skuld. Ákærði kvaðst áður hafa verið tekinn og hann pyntaður og barinn fyrir slíkar skuldir. Ákærði kvað að sl. sumar hefði verið rætt við hann og hann beðinn um að fara í þessa ferð og afhenda efnin. Ákærði kvaðst hafa farið út til Spánar 31. júlí. Þar hefði hann beðið í tvo til þrjá daga eftir því að geta náð í efnin. Síðan hafi hann getað nálgast efnin og hafi hann þurft að færa töskuna til Benidorm. Hann kvað ekki hafa verið rætt um innhald töskunnar og hafi hún verið tóm þegar hún var opnuð. Ákærði kvað áætlun um afhendingu töskunnar ekki hafa staðist. Hann kvaðst hafa verið í sambandi í gegnum netið við aðila sem leiðbeindu honum um hvar ætti að hitta manninn, en ákærði kvaðst ekki geta nefnt aðilana á nafn. Það hefðu verið sömu aðilar og þvinguðu ákærða til að fara út og afhenda efnin. Ákærði kvaðst hafa hitt meðákærðu, Elísabetu, á BSÍ áður en hann fór út, en þar hafi hún verið að ræða um breytingar á áætlun, varðandi nýja tímasetningu og nýja staðsetningu á afhendingu efnanna og einnig að um nýjan aðila væri að ræða, sem tæki við efnunum. Ákærði kvað meðákærðu, Elísabetu, ekki hafa minnst á hvað væri í töskunni. Ákærði kvað að fyrir greiðann hafi átt að gera upp skuld ákærða við þann sem fól honum verkið. Ákærði kvað hlutverki sínu hafa verið lokið þegar hann hafði afhent efnin. Ákærði kvaðst ekki neyta fíkniefna í dag og hafi hann hætt neyslu þeirra af sjálfsdáðum. Vitnið, Jakob Guðjónsson, kvaðst starfa sem tollvörður á Keflavíkurflugvelli. Hann kvað ákærðu, Elvu Hlín og X, hafa komið til landsins og hafi X verið stöðvaður. Ekkert athugavert hafi fundist í farangri hans. Í tösku Elvu Hlínar hafi hins vegar fundist einkennilegur frágangur á saumum. Við gegnumlýsingu á töskunni hafi komið í ljós tveir stórir pakkar. Ákærða, Elva Hlín, hafi neitað því að um fíkniefni væri að ræða. Vitnið hafi síðan komið auga á fíkniefnin í töskunni. Vitnið, Jakob Líndal Kristinsson, kvaðst hafa tekið til skoðunar sýni til rannsóknar, sem greinir í fyrirliggjandi matsgerð frá 25. ágúst sl. Komið hafi í ljós að styrkur kókaíns í sýninu hafi verið 83% en talið hafi verið að það hafi að mestu leyti verið í formi kókaínklóríðs og hafi styrkur kókaínklóríðs verið 93%. Um sé að ræða mjög sterkt efni, en hreint kókaínklóríð geti ekki verið meira en 100%. Vitnið kvað meðalstyrk í kókaínsýnum ársins 2005 hafa verið um 31% en bráðabirgðauppgjör um meðalstyrk í kókaínsýnum ársins 2006 sýna um 43%. Vitnið kvaðst einungis hafa fengið eitt sýni til rannsóknar og hafi það vegið um 2 g. Vitnið, Kristinn Sigurðsson lögreglumaður, kom fyrir dóm. Hann var spurður um litaprófun sem gerð var á umræddu kókaíni, sbr. skjal nr. 1.0.16. Hann kvað tæknideild hafa framkvæmt þessa litaprófun. Hann kvað litaprófun leiða í ljós tegund fíkniefna sem um ræði. Vitnið kvað ekkert hafa komið fram í máli þessu um að ákærða, Elísabet, hafi verið þvinguð til þess að taka þátt í þessum innflutningi, eða að hún hefði verið beitt ofbeldi í þeim tilgangi. Vitnið staðfesti það mat lögreglu að A sé höfuðpaurinn að baki þessa innflutnings. Niðurstaða. Þáttur ákærða, X. Ákærði hefur játað þá háttsemi sem greinir í ákæru frá 16. nóvember sl. og samrýmist játning hans gögnum málsins. Verður hann sakfelldur fyrir þá háttsemi sem er réttilega heimfærð til refsiákvæða í ákæru. Ákærði játaði þá háttsemi sem greinir í ákæru frá 1. nóvember sl., að öðru leyti en því að hann kvaðst ekki hafa lagt á ráðin við Elvu Hlín um að fara með sér til Spánar, kvaðst ekki hafa framið brotið í ágóðaskyni og kvaðst hafa staðið í þeirri trú að um væri að ræða 1 kíló af kókaíni. Þá kvaðst hann ekki hafa staðið að skipulagningu á innflutningi efnanna. Frá því að ákærði var fyrst yfirheyrður hjá lögreglu um sakarefni það er greinir í ákæru frá 1. nóvember sl., hefur hann skýrt frá málsatvikum á svipaða lund. Hann skýrði svo frá fyrir dómi 4. janúar sl., að hann hefði spurt meðákærðu, Elvu Hlín, að því hvort hún vildi taka að sér að flytja 1 kíló af kókaíni til landsins, en kvaðst ekki hafa fengið hana til að fara með sér til Spánar, heldur hefði hann ákveðið að fara með henni, þar sem hann hefði ekki viljað senda hana eina út. Meðákærða, Elva Hlín, hafi tekið verkið að sér og þau farið saman út. Verður framburður ákærða um að hann hafi farið með Elvu Hlín, þar sem honum hafi þótt það öruggara, lagður til grundvallar í málinu, þar sem ekkert í málinu styður þá atvikalýsingu í ákæru að ákærði hafi ,,fengið hana til að fara með sér“. Ákærði bar fyrir dómi að hann hefði hitt meðákærðu, Elísabetu, ásamt Guðmundi Andra, nokkrum sinnum áður en haldið var út, til þess að ræða um framkvæmd afhendingar efnanna úti og einnig hafi hann verið í símsambandi við Elísabetu þegar afhending efnanna misfórst. Hann bar og fyrir dómi að hann hefði lagt út fyrir farmiðum 130.000 krónur, sem hann kvaðst hafa búist við að fá endurgreiddar frá meðákærðu, Elísabetu. Þáttur ákærða í máli þessu var einn hlekkur í keðju atburðarásar, sem varð til þess að hingað til lands voru flutt tæp tvö kíló af kókaíni. Af gögnum málsins má ráða að ákærði hafi sjálfur ekki haft alla þræði í hendi sér varðandi skipulagningu innflutningsins. Þáttur hans var bundinn við að finna menn til verksins, sitja fundi með meðákærðu, Elísabetu og Guðmundi Andra, þar sem skipulag ferðarinnar var rætt, og afhending efnanna á Spáni. Þá hafði ákærði fíkniefnin í vörslum sínum áður en haldið var með þau til landsins. Hans þátttaka í brotinu var engu að síður grundvallarþáttur í því að hrinda verkinu í framkvæmd og ljúka því. Ákærði bar fyrir dómi 4. janúar sl. að honum hefði aldrei verið boðin peningagreiðsla fyrir verkið, en ákærða, Elísabet, hefði sagt að gert yrði vel við hann. Kvaðst hann hafa skilið það svo að honum yrði greitt í einhverjum efnum. Ákærði bar einnig fyrir dómi 18. ágúst sl., að hann hefði sjálfur átt að fá ,,góðan kökubita“ fyrir verkið. Verður af framburði þessum ráðið að ákærði hafi átt að njóta einhvers fyrir verk sitt. Samkvæmt skýrslu tæknideildar lögreglunnar voru tæp 2 kíló af kókaíni í töskunni sem ákærða, Elva Hlín, bar til landsins og breytir engu um hvað ákærði taldi vera mikið magn kókaíns í töskunni. Þegar allt framangreint er virt og litið til játningar ákærða að hluta, er fram komin lögfull sönnun þess að ákærði hafi gerst sekur um þá háttsemi sem í ákæru greinir, hann hafi staðið að skipulagningu á innflutningi fíkniefnanna og brot hans hafi verið framið í ágóðaskyni. Ákærði er því sakfelldur fyrir þá háttsemi sem í ákæru greinir og er þar réttilega heimfærð til refisákvæða. Þáttur ákærðu, Elvu Hlínar. Ákærða hefur játað þá háttsemi sem í ákæru greinir, að öðru leyti en því að hún kvaðst hafa staðið í þeirri trú að um væri að ræða 1 kíló af kókaíni og kvaðst ekki hafa framið verknaðinn í ágóðaskyni. Samkvæmt skýrslu tæknideildar lögreglunnar voru tæp 2 kíló af kókaíni í töskunni sem ákærða, Elva Hlín, bar til landsins og breytir engu um hvað ákærða taldi vera mikið magn kókaíns í töskunni. Ákærða bar fyrir dómi að hún hefði átt að fá greiddar 500.000 krónur fyrir sinn þátt í verkinu. Þegar framangreint er virt og litið er til játningar ákærðu, efnismagns og tegundar fíkniefnna, er fram komin lögfull sönnun þess að hún hafi gerst sek um þá háttsemi sem í ákæru greinir. Hún er því sakfelld fyrir þá háttsemi sem er þar réttilega heimfærð til refsiákvæða. Þáttur ákærðu, Elísabetar. Ákærða hefur játað fyrir dómi þá háttsemi að hafa í júlí sl. sett sig í samband við meðákærða, Guðmund Andra, og beðið hann að finna samverkamenn til að sækja fíkniefni til Spánar og flytja þau til landsins. Þá hefur ákærða játaðað hafa hitt ákærðu, X og Guðmund Andra, þar sem rætt var um skipulag ferðarinnar og afhendingu efnanna. Þá hefur ákærða játað að hafa verið í síma- og netsamskiptum við meðákærða X og hafi hún veitt upplýsingar um hvar afhenda átti efnin. Þá hefur ákærða neitað að hafa lagt inn á reikning meðákærða, Arnars Sindra, 30.000 krónur er hann var staddur á Spáni. Ákærði, Arnar Sindri hefur borið fyrir dómi að hún hafi lagt inn á greiðslukort, sem hann hafði umráð yfir, 30.000 krónur og á sömu lund bar ákærða sjálf í lögregluyfirheyrslu 25. september sl. Þá verður af gögnum málsins ráðið að lagðar voru inn á greiðslukort unnustu ákærða, Arnars Sindra, B 30.000 krónur 2. ágúst 2006, en ákærði hafði aðgang að því korti. Þegar framangreint er virt, er það mat dómsins að sannað sé að ákærða hafi umrætt sinn lagt 30.000 krónur inn á greiðslukort sem meðákærði, Arnar Sindri, hafði umráð yfir. Ákærða hefur neitað því að hafa ætlað sér að taka við fíkniefnunum frá meðákærðu X, og Elvu Hlín, á Keflavíkurflugvelli við komu þeirra til landsins, en fyrir liggur í málinu að ákærða var stödd þar við komu þeirra til landsins. Samkvæmt framburði ákærða, X, var ákærða sú sem ,,sá mest um“ fíkniefnainnflutninginn og kvaðst hann hafa búist við því að ákærða tæki við efnunum er þau væru komin hingað til lands. Af framgöngu og þátttöku ákærðu í máli þessu má ráða að hún var sú sem hafði töglin og hagldirnar varðandi skipulagningu á innflutningi fíkniefnanna. Að frumkvæði ákærðu voru fundnir samverkamenn, sem fluttu efnin til landsins, hún sat fundi með samverkamönnum sínum, þar sem farið var yfir skipulag ferðarinnar og afhendingu efnanna og hún hafði milligöngu um að koma upplýsingum áleiðis til samverkamanna sinna um afhendingu efnanna á Spáni. Þá hlutaðist hún til um að útvega peninga til handa meðákærða, Arnars Sindra, er hann var í peningavandræðum á Spáni. Þegar framangreint er virt er hafið yfir skynsamlegan vafa að ákærða hafi haft svo mikilvægu hlutverki að gegna varðandi skipulag og framkvæmd fíkniefnainnflutnings þessa, að án hennar þátttöku hefði verk þetta aldrei orðið að veruleika. Það er að mati dómsins, í ljósi framangreinds, hafið yfir skynsamlegan vafa að ákærða hafi ætlað sér að taka við fíkniefnunum úr hendi þeirra X og Elvu Hlínar við komu þeirra til landsins, en ákærða hefur ekki gefið trúverðugar skýringar á veru sinni flugstöðinni við komu þeirra til landsins. Ákærða hefur haldið því fram að hún hafi framið brot þessi, vegna ótta um ofbeldi af hálfu þeirra sem í raun stóðu á bak við fíkniefnainnflutninginn. Ekkert í málinu styður þennan framburð og m.a. bar meðákærði, Guðmundur Andri, sem ákærða fékk til þess að finna fyrir sig mann til að flytja efnin til landsins, fyrir dómi að hann hefði ekki heyrt ákærðu minnast á að hún þyrfti að útvega ,,burðardýr “ til þess að komast hjá ofbeldi. Þegar allt framangreint er virt og litið til játningar ákærðu að hluta, er fram komin lögfull sönnun þess að ákærða hafi gerst sek um þá háttsemi sem í ákæru greinir. Hún er því sakfelld fyrir þá háttsemi sem er þar réttilega heimfærð til refsiákvæða. Þáttur ákærða, Guðmundar Andra. Ákærði játaði þá háttsemi sem í ákæru greinir, að öðru leyti en því að hann kvað verkið ekki hafa verið unnið í ágóðaskyni, kvaðst hvorki hafa tekið þátt í undirbúningi og skipulagningu innflutningsins né vitað um magn eða tegund efnanna. Fram er komið í málinu, m.a. með framburði hans sjálfs fyrir dómi, að hann sat fundi með meðákærðu, Elísabetu og X, þar sem fíkniefnainnflutningurinn var undirbúinn og skipulag ferðarinnar var rætt, sem og afhending fíkniefnanna þar ytra. Hann hafði frumkvæði að því að finna mann, sem nota átti sem ,,burðardýr“ til að flytja fíkniefnin hingað til lands. Með þátttöku sinni í brotinu stuðlaði hann að því að flutt voru hingað til lands tæp tvö kíló af kókaíni og er að mati dómsins fram komin lögfull sönnun þess að ákærði hafi tekið þátt í undirbúningi og skipulagningu innflutningsins. Ákærði bar fyrir dómi 18. ágúst að rætt hefði verið um að efnin sem flytja átti til landsins væru 1 kíló af kókaíni. Við yfirheyrslur fyrir dómi við aðalmeðferð málsins bar ákærði á sömu lund, en nánar aðspurður af verjanda sínum dró ákærði í land varðandi það og kvað efnismagnið alltaf hafa verið óljóst. Afturhvarf frá fyrra framburði ákærða um efnismagn og efnistegund er að mati dómsins ótrúverðugt og að mati dómsins sannað, með afdráttarlausum fyrri framburði ákærða fyrir dómi að hann hafi vitað að um kókaín væri að ræða og að hann hafi talið það vera 1 kíló. Samkvæmt skýrslu tæknideildar lögreglunnar í Reykjavík voru tæp 2 kíló af kókaíni í töskunni sem ákærða, Elva Hlín, bar til landsins og breytir engu um hvað ákærði taldi vera mikið magn kókaíns í töskunni. Varðandi þann framburð ákærða að brot hans hafi ekki verið framið í ágóðaskyni, er að líta til þess að hann bar sjálfur fyrir dómi 18. ágúst sl., að um greiða á móti greiða hafi verið að ræða, hann hafi ekki átt að fá neitt fyrir þetta viðvik. Samkvæmt framburði ákærðu, Elísabetar fyrir dómi 18. ágúst sl., átti ákærði að fá hlut í efnunum fyrir þátt sinn í málinu. Við aðalmeðferð málsins dró ákærða úr þessum framburði sínum og kvaðst sjálf ekki hafa lofað honum neinu í þessum efnum. Er að mati dómsins ótrúverðugt afturhvarf hennar frá fyrra framburði og hafið yfir skynsamlegan vafa að ákærði hafi framið brot þetta í ágóðaskyni, enda um mikið magn sterkra fíkniefna að ræða. Þegar allt framangreint er virt og litið til játningar ákærða að hluta er fram komin lögfull sönnun þess að ákærði hafi gerst sekur um þá háttsemi sem í ákæru greinir. Hann er því sakfelldur fyrir þá háttsemi sem er þar réttilega heimfærð til refsiákvæða. Þáttur ákærða, Arnars Sindra. Að því leyti sem ákærði hefur haldið því fram að verknaður hans sé refsilaus, þar sem hann hafi framið brot sitt á Spáni, er vísað til ákvæðis 2. mgr. 5. gr. almennra hegningarlaga, þar sem fram kemur að refsað skuli eftir íslenskum hegningarlögum, ef brot er framið á stað, sem refsivald annars ríkis nær til að þjóðarrétti og var þá jafnframt refsivert eftir lögum þess. Í málinu hefur verið lagt fram símbréf frá utanríkisráðuneytinu, þar sem fram kemur að Spánn hefur fullgilt samning ,,United Nations Convention against Illicit Traffic in Narcotic Drugs and Psychotropic substances“ frá 1988. Einnig hefur verið lögð fram þýðing á ákvæðum spænskra hegningarlaga varðandi meðferð fíkniefna. Af gögnum þessum verður ráðið að fyrir brot ákærða skal refsað samkvæmt íslenskum hegningarlögum. Ákærði, Arnar Sindri, játaði sök, en kvaðst þó ekki hafa framið brot sitt í ágóðaskyni og ekki hafa haft hugmynd um magn efnisins, en kvaðst hafa vitað að um fíkniefni væri að ræða. Samkvæmt skýrslu tæknideildar lögreglunnar voru tæp 2 kíló af kókaíni í töskunni sem ákærða, Elva Hlín, bar til landsins og breytir engu um hvað ákærði taldi vera mikið magn kókaíns í töskunni. Ákærði lýsti því fyrir dóminum að hann hefði verið neyddur til þess að framkvæma sinn hlut í brotinu vegna skuldar við þann sem stæði á bak við innflutning efnanna. Hann kvað að fyrir sinn þátt hefði hann átt að fá uppgjöf skuldarinnar. Því er ljóst að ákærði átti að njóta góðs af þátttöku sinni í brotinu. Þegar framangreint er virt, horft til efnismagns og tegundar fíkniefna þeirra sem um ræðir og litið til játningar ákærða að hluta er fram komin lögfull sönnun þess að ákærði hafi gerst sekur um þá háttsemi sem í ákæru greinir. Hann er því sakfelldur fyrir þá háttsemi sem er þar réttilega heimfærð til refsiákvæða. Refsiákvarðanir. Að mati dómsins bera öll ákærðu refsiábyrgð í máli þessu sem aðalmenn, enda var þáttur hvers og eins í brotinu mikilvægur og stuðlaði með einum eða öðrum hætti að því að hingað til lands voru flutt tæp tvö kíló af kókaíni. Samkvæmt sakavottorði ákærða, X, gekkst hann undir greiðslu 75.000 króna sektar 16. febrúar 2006 vegna brota gegn 1., sbr. 2. mgr. 45. gr. umferðarlaga og 1. mgr. 48. gr. sömu laga og var þá sviptur ökurétti í 8 mánuði. Brot þetta hefur ekki áhrif á ákvörðun refsingar í máli þessu. Ákærði hefur í máli þessu verið sakfelldur fyrir brot gegn umferðarlögum, 146. gr. almennra hegningarlaga og brot gegn 173. gr. a almennra hegningarlaga. Brot gegn 173. gr. a almennra hegningarlaga sem ákærði hefur verið sakfelldur fyrir í máli þessu varðar fíkniefnainnflutning á afar hættulegu fíkniefni, kókaíni, að miklum styrkleika. Það beindist gegn mikilsverðum hagsmunum og horfir það til refsiþyngingar. Ákærði sammæltist við aðra ákærðu um framkvæmd verknaðarins og horfir það einnig til refsiþyngingar. Til refsimildunar verður horft til þess að ákærði var samvinnuþýður við rannsókn málsins og alla meðferð þess. Samkvæmt framlögðu vottorði varðstjóra á Litla-Hrauni hefur hann stundað vinnu vel í fangelsinu og ekki orðið uppvís að agabrotum. Þegar framangreint er virt og litið til 77. gr. almennra hegningarlaga, er refsing ákærða ákveðin fangelsi í 3 ár, en vegna alvarleika brots hans kemur skilorðsbinding refsingar ekki til greina. Til frádráttar refsingar ákærða komi gæsluvarðhald sem ákærði sætti frá 10. ágúst sl. til 22 desember sl. Ákærða, Elva Hlín, er aðeins 18 ára gömul og hefur aldrei gerst sek um refsiverðan verknað svo vitað sé. Samkvæmt framlögðu vottorði SÁÁ dvaldist hún á sjúkrahúsinu Vogi frá 4. september til 16. september 2006 í fíkniefnameðferð. Hún var í eftirmeðferð frá 18. september 2006 til 15. október 2006. Hún hefur einnig sótt sálfræðiviðtöl og er í vinnu. Brot hennar beindist gegn mikilsverðum hagsmunum og horfir það til refsiþyngingar. Þegar litið er framangreinds er refsing hennar ákveðin fangelsi í 3 ár. Þegar horft til þess að ákærða er mjög ung, með engan sakarferil að baki og hefur sýnt viðleitni til að koma lífi sínu í réttara horf, sem og þess að þáttur hennar í brotinu var að mestu bundinn við flutning efnanna til landsins, án beinnar þátttöku hennar í skipulagningu verksins, er rétt að fresta fullnustu refsingar ákærðu og skal hún falla niður að liðnum 3 árum frá birtingu dóms þessa, haldi ákærða almennt skilorð 57. gr. almennra hegningarlaga nr. 19/1940, sbr. 4. gr. laga nr. 22/1955. Komi til fullnustu refsingar ákærðu komi gæsluvarðhald, sem ákærða sætti frá 10. ágúst til 30. ágúst 2006, til frádráttar refsingu hennar. Ákærða, Elísabet, er fædd árið 1974. Samkvæmt sakavottorði hennar gekkst hún undir greiðslu 100.000 króna sektar vegna ölvunarakstursbrots, 28. janúar 1997 og var þá svipt ökurétti í 3 ár. Hún gekkst undir greiðslu 35.000 króna sektar 24. febrúar 1997 fyrir brot gegn 1. mgr. 48. gr. umferðarlaga. Síðast hlaut ákærða 4 mánaða dóm 24. júní 2005, skilorðsbundinn í 2 ár fyrir brot gegn ávana- og fíkniefnalögum. Með broti því sem ákærða hefur verið sakfelld fyrir í máli þessu hefur hún rofið skilorð dómsins og ber því með vísan til 60. gr. almennra hegningarlaga að dæma upp skilorðsdóminn og gera ákærðu refsingu í einu lagi fyrir bæði brotin, sbr. 77. gr. almennra hegningarlaga. Samkvæmt framlögðu læknisvottorði Garðars Sigursteinssonar er ákærða á þunglyndislyfjum, þar sem hún á við þunglyndi að stríða. Einnig hefur verið lagt fram vottorð Menntaskólans í Kópavogi um að ákærða hafi verið nemandi í tölvun á haustönn 2006 og staðið sig með prýði. Þá hefur verið lagt fram vottorð þriggja manna sem staðfesta að ákærða hafi vilja til að hætta í fíkniefnum. Að mati dómsins er þáttur ákærðu í máli þessu langalvarlegastur og veigamestur. Hún hafði frumkvæði að því að útvega mann til að flytja efnin til landsins, sat fundi með samverkamönnum sínum, þar sem skipulag ferðarinnar var rætt og afhending fíkniefnanna á Spáni, miðlaði upplýsingum til samverkamanna og hafði flesta þræði í hendi sér varðandi fíkniefnainnflutninginn. Brot hennar beindist að mikilsverðum hagsmunum og með broti sínu stuðlaði hún að því að hingað til lands voru flutt tæp tvö kíló af sterku kókaíni. Nokkurs misræmis hefur gætt í frásögnum ákærðu undir meðferð málsins og framburður hennar hefur á tíðum verið villandi og óljós. Að mati dómsins á hún sér engar málsbætur og ekkert fram komið í málinu um að ákærða hafi framið brot sitt vegna ótta um ofbeldi af hálfu þeirra sem hún kvað hafa fjármagnað fíkniefnainnflutninginn. Þegar framangreint er virt og með vísan til 77. gr. almennra hegningarlaga er refsing ákærðu ákveðin fangelsi í 4 ár. Vegna alvarleika brots ákærðu og veigamikils þáttar hennar í því er ekki unnt að skilorðsbinda refsingu ákærðu. Til frádráttar refsingu ákærðu kemur gæsluvarðhald sem ákærða hefur sætt frá 10. ágúst 2006. Ákærði, Guðmundur Andri, er fæddur árið 1985. Hann hefur frá árinu 2004 gengist undir 4 sektir vegna umferðarlagabrota og brota gegn ávana- og fíkniefnalögum, síðast gekkst hann undir sekt 7. nóvember 2006, vegna brota gegn ávana- og fíkniefnalögum. Hann hlaut dóm, 2. ágúst 2005, 160.000 króna sekt, fyrir ölvunarakstur og 9. desember sama ár hlaut hann 30 daga fangelsisdóm fyrir ölvunarakstur og brot gegn 2. mgr. 37. gr. umferðarlaga. Var hann þá sviptur ökurétti ævilangt. Hann hlaut 65 daga fangelsisdóm 31. ágúst 2006 fyrir ölvunarakstur og akstur sviptur ökurétti og var þá sviptur ökurétti ævilangt. Þá hlaut ákærði 30 daga fangelsisdóm 4. október 2006, fyrir ölvunarakstur og brot gegn 1. mgr. 48. gr. umferðarlaga. Um hegningarauka við dóminn frá 31. ágúst 2006 var að ræða. Með dóminum var áréttuð ævilöng svipting ökuréttar ákærða. Brot það sem ákærði hefur verið sakfelldur fyrir í máli þessu er framið fyrir uppkvaðningu dómanna frá 31. ágúst 2006, 4. október 2006 og ákvörðun sektarinnar frá 7. nóvember 2006. Ber því að ákvarða refsingu ákærða sem hegningarauka, sbr. 78. gr. almennra hegningarlaga. Við ákvörðun refsingar ákærða ber að líta til þess að brot ákærða fólst í undirbúningi og skipulagningu á innflutningi á afar hættulegu fíkniefni, kókaíni, að miklum styrkleika. Það beindist gegn mikilsverðum hagsmunum og horfir það til refsiþyngingar. Ákærði sammæltist við aðra ákærðu um framkvæmd verknaðarins og horfir það einnig til refsiþyngingar. Framburður ákærða fyrir lögreglu tók nokkrum breytingum og var á tíðum villandi og óljós. Þegar framangreint er virt og litið til þáttar ákærða í brotinu er refsing hans ákveðin fangelsi í 3 ár. Til frádráttar refsingu ákærða kemur gæsluvarðhaldsvist sem ákærði sætti frá 15. ágúst 2006 til 13. október 2006. Ákærði, Arnar Sindri, er fæddur árið 1979. Samkvæmt sakavottorði hans hlaut hann 22.000 króna sektardóm 28. desember 1999 fyrir brot gegn umferðarlögum. Hann hlaut dóm 31. mars 2004, 80.000 króna sekt fyrir ölvunarakstursbrot og var þá sviptur ökurétti í 10 mánuði. Hann gekkst undir greiðslu 80.000 króna sektar 8. júlí 2004 fyrir brot gegn umferðarlögum og síðast gekkst hann undir viðurlagaákvörðun 26. apríl 2004 vegna ölvunarakstursbrots og brots gegn 1. mgr. 48. gr. umferðarlaga. Var hann þá sviptur ökurétti í 3 ár frá 26. apríl 2006. Brot þessi hafa ekki áhrif á ákvörðun refsingar í máli þessu. Ákærði hefur í máli þessu verið sakfelldur fyrir brot gegn 173. gr. a almennra hegningarlaga auk brots gegn 2. gr., sbr. 5. og 6. gr. laga um ávana og fíkniefni nr. 65/1974, fyrir að hafa haft í vörslum sínum smáræði af hassi og tóbaksblönduðu kannabisefni. Við ákvörðun refsingar ákærða ber því að horfa til 77. gr. almennra hegningarlaga. Einnig ber að líta til þess að brot ákærða, sem varðar við 173. gr. a almennra hegningarlaga, fólst í afhendingu á afar hættulegu fíkniefni, kókaíni, að miklum styrkleika, sem ákærða hlaut að vera ljóst að var ætlað til innflutnings til Íslands. Það beindist gegn mikilsverðum hagsmunum og horfir það til refsiþyngingar. Framburður ákærða fyrir lögreglu tók miklum breytingum undir rekstri málsins og var mjög til þess fallinn að villa um fyrir lögreglu. Þegar framangreint er virt og litið til þáttar ákærða í brotinu er refsing hans ákveðin fangelsi í 3 ár. Til frádráttar refsingar ákærðu kemur gæsluvarðhaldsvist sem ákærði sætti frá 15. ágúst 2006 til 8. september 2006. Með vísan til 3. mgr. 165. gr. laga nr. 19/1991 greiði ákærðu in solidum sakarkostnað að fjárhæð 74.002 krónur, en málsvarnarlaun skipaðra verjanda sinna sem hér segir: Ákærði, X, greiði skipuðum verjanda sínum, Guðmundi Ágústssyni héraðsdómslögmanni, 766.920 krónur að meðtöldum virðisaukaskatti. Ákærða, Elva Hlín, greiði skipuðum verjanda sínum, Bjarna Haukssyni héraðsdómslögmanni, 731.313 krónur að meðtöldum virðisaukaskatti. Ákærða, Elísabet Arnardóttir, greiði skipuðum verjanda sínum, Jóni Egilssyni héraðsdómslögmanni 766.920 krónur að meðtöldum virðisaukaskatti. Ákærði, Guðmundur Andri, greiði skipuðum verjanda sínum, Sveini Andra Sveinssyni hæstaréttarlögmanni, 571.533 krónur að meðtöldum virðisaukaskatti og skipuðum verjanda sínum á rannsóknarstigi málsins, Braga Björnssyni héraðsdómslögmanni, 245.641 krónu að meðtöldum virðisaukaskatti. Ákærði, Arnar Sindri Magnússon, greiði skipuðum verjanda sínum, Jóni Höskuldssyni hæstaréttarlögmanni, 618.294 krónur að meðtöldum virðisaukaskatti. Með vísan til 6. mgr. 5. gr. laga nr. 65/1974 og 2. mgr. 14. gr. reglugerðar nr. 233/2001 sæti ákærðu upptöku á 1.980,87 g af kókaíni. Þá sæti ákærði, Arnar Sindri, upptöku á 1,57 g af hassi og 0,21 g af tókbaksblönduðu kannabisefni, með vísan til sömu lagaákvæða. Af hálfu ákæruvaldsins flutti málið Sigríður Elsa Kjartansdóttir saksóknari. Dóminn kveða upp héraðsdómararnir Ingveldur Einarsdóttir, sem dómsformaður, Pétur Guðgeirsson og Sigríður Ólafsdóttir. D ó m s o r ð: Ákærði, Arnar Sindri Magnússon, sæti fangelsi í 3 ár. Til frádráttar refsingu ákærða komi gæsluvarðhaldsvist hans frá 15. ágúst 2006 til 8. september 2006. Ákærði greiði málsvarnarlaun skipaðs verjanda síns, Jóns Höskuldssonar héraðsdómslögmanns, 618.294 krónur. Ákærða, Elísabet Arnardóttir, sæti fangelsi í 4 ár. Til frádráttar refsingu ákærðu komi gæsluvarðhaldsvist er hún sætti frá 10. ágúst 2006. Ákærða greiði skipuðum verjanda sínum, Jóni Egilssyni héraðsdómslögmanni í málsvarnarlaun 766.920 krónur. Ákærða, Elva Hlín Hauksdóttir, sæti fangelsi í 3 ár, en frestað er fullnustu refsingar ákærðu og falli hún niður að liðnum 3 árum frá birtingu dóms þessa, haldi ákærða almennt skilorð 57. gr. almennra hegningarlaga nr. 19/1940. Komi til fullnustu refsingar ákærðu, komi gæsluvarðhald sem hún sætti frá 10. ágúst til 30. ágúst 2006 til frádráttar refsingu hennar. Ákærða greiði skipuðum verjanda sínum, Bjarna Haukssyni héraðsdómslögmanni, 731.313 krónur í málsvarnarlaun. Ákærði, X, sæti fangelsi í 3 ár. Til frádráttar refsingu hans komi gæsluvarðhaldsvist hans frá 10. ágúst 2006 til 22. desember 2006. Ákærði greiði skipuðum verjanda sínum Guðmundi Ágústssyni héraðsdómslögmanni, 766.920 krónur í málsvarnarlaun. Ákærði, Guðmundur Andri Ástráðsson, sæti fangelsi í 3 ár. Til frádráttar refsingu ákærða komi gæsluvarðhaldsvist hans frá 15. ágúst 2006 til 13. október 2006. Ákærði greiði skipuðum verjanda sínum, Sveini Andra Sveinssyni hæstaréttarlögmanni, 571.533 krónur í málsvarnarlaun og verjanda sínum á rannsóknarstigi, Braga Björnssyni héraðsdómslögmanni, 245.641 krónu. Annan sakarkostnað, að fjárhæð 74.002 krónur, greiði ákærðu öll in solidum. Ákærðu sæti öll upptöku á 1.980,87 g af kókaíni, en auk þess sæti ákærði, Arnar Sindri upptöku á 1,57 g af hassi og 0,21 g tóbaksblönduðu kannabisefni.

Mál nr. 25/2007

Þjóðlenda Eignarréttur Fasteign Afréttur Gjafsókn

Með úrskurði 10. desember 2004, þar sem fjallað var um mörk þjóðlendna og eignarlanda á Eyjafjallasvæði og Þórsmörk í Rangárþingi eystra, komst óbyggðanefnd að þeirri niðurstöðu að landsvæðið Almenningar væri þjóðlenda. S o.fl., sem töldu til réttinda yfir landsvæðinu sem eigendur og ábúendur nánar tilgreindra jarða, kröfðust þess aðallega að úrskurður nefndarinnar yrði að þessu leyti felldur úr gildi. Til vara kröfðust þau viðurkenningar á fullkomnum afnotarétti sínum á hvers kyns gögnum og gæðum á afréttarlandinu. Í dómi Hæstaréttar var tekið fram að í lögfestum fyrir Stóra-Dal frá 1665, 1795 og 1820 væri greint frá réttindum, sem jörðinni fylgdu, til skógar á afmörkuðu svæði á Almenningum. Þá væri í landamerkjabréfum fjögurra nánar tilgreindra jarða frá 1887 og 1890 rætt um að þær ættu upprekstur í afréttarlandinu Almenningum, þær ættu afréttarlandið eða það fylgdi þeim, en í öllum tilvikum væri tekið fram að þessi réttindi væru hlutfallsleg við aðrar jarðir, sem eins væri ástatt um, en þeirra ekki frekar getið. Ekki var talið að reifað hefði verið af hálfu S o.fl. að hvaða marki þau kynnu hvert fyrir sig að telja til réttinda yfir landsvæðinu á grundvelli þessara heimildarbréfa. Í flestum bréfunum var vikið að landsvæðinu í tengslum við skógarítak og upprekstur búfjár, en að öðru leyti var það nefnt afréttur, á sama hátt og í landamerkjabréfi fyrir Þórsmörk frá 1892 og í sérstakri merkjalýsingu fyrir landsvæðið. Talið var að í síðastnefndum tilvikum væri átt við upprekstrarrétt, sem fylgdi fjölmörgum jörðum á þessu landsvæði. Af þessum sökum var ekki talið að neitt af þessum skjölum gæti talist haldbær heimild um beinan eignarrétt S o.fl., einhverra eða þeirra allra, að Almenningum. Þá lá ekkert fyrir um að umráðamenn jarðanna, sem málið varðaði, hefðu nokkru sinni um margra alda skeið haft önnur not af landsvæðinu en hefðbundin afréttarnot til sumarbeitar fyrir búfénað. Í úrskurði óbyggðanefndar hafði því verið slegið föstu að Almenningar væru afréttareign eigenda þessara jarða og var ekki talið að S o.fl. hefðu reifað hver þau frekari réttindi gætu verið sem varakrafa þeirra tók til. Var Í því sýknað af kröfum S o.fl.

Dómur Hæstaréttar. Mál þetta dæma hæstaréttardómararnir Gunnlaugur Claessen, Garðar Gíslason, Hjördís Hákonardóttir, Ingibjörg Benediktsdóttir og Markús Sigurbjörnsson. I. Óbyggðanefnd, sem starfar samkvæmt ákvæðum laga nr. 58/1998 um þjóðlendur og ákvörðun marka eignarlanda, þjóðlendna og afrétta, gaf út tilkynningu 12. október 2000 um að hún hefði ákveðið að taka til meðferðar svæði, sem afmarkað var að vestan af Þjórsá og að austan af vesturmörkum jarðarinnar Núpsstaðar í Fljótshverfi. Að sunnan náði svæðið til hafs, en að norðan að línu, sem samvinnunefnd um svæðisskipulag miðhálendis Íslands mun hafa notað við vinnu sína. Að fram komnum kröfum stefnda um þjóðlendur á þessu svæði og kröfum þeirra, sem töldu þar til eignarréttinda, ákvað óbyggðanefnd í janúar 2003 að fjalla um það í níu málum. Eitt þeirra, sem varð nr. 5/2003, tók til Eyjafjallasvæðis og Þórsmerkur í Rangárþingi eystra. Þetta svæði náði nánar tiltekið að vestan og norðan frá fyrrum mörkum Vestur-Eyjafjallahrepps annars vegar og Austur-Landeyjahrepps, Fljótshlíðarhrepps og Hvolhrepps hins vegar. Til austurs náði svæðið að fyrrum mörkum Rangárvallasýslu og Vestur-Skaftafellssýslu og til suðurs að hafi. Innan þess féll jafnframt allur Eyjafjallajökull, svo og hluti Mýrdalsjökuls eftir nánar tilgreindum línum á honum. Fyrir óbyggðanefnd krafðist stefndi þess að mörk þjóðlendu og eignarlanda á framangreindu svæði yrðu dregin á nánar tiltekinn hátt úr vestri frá punkti utan marka fyrrum Vestur-Eyjafjallahrepps í Fremra Kanastaðagili suður um Öldustein að þeim stað, sem Steinsholtsá rennur út á Markarfljótsaura. Frá þeim hornpunkti fylgdi krafa stefnda línu suðvestur með Eyjafjallajökli gegnum land jarðanna Stóru-Merkur, Mið-Merkur, Syðstu-Merkur, Eyvindarholts, Dalskots, Stóra-Dals, Mið-Dals og Neðri-Dals, þar til komið var þar í punkt í fjallinu Stórhöfða. Frá honum réðst krafa stefnda af línu sunnan við Eyjafjallajökul til austurs gegnum land jarðanna Núps, Ysta-Skála og Mið-Skála, svokallaðra Ásólfsskálajarða og Holtshverfisjarða, og jarðanna Núpakots, Þorvaldseyrar, Seljavalla, Selkots, Raufarfells og Rauðafells, svo og landsvæðin Hólatungur og Borgartungur. Þaðan dró stefndi kröfu sína um mörkin áfram til austurs gegnum land jarðanna Hrútafells, Skarðshlíðar, Drangshlíðar, Drangshlíðardals, Ytri-Skóga og Eystri-Skóga, þar sem komið var að austurmörkum svæðisins í punkti neðan við Skógafjall á mörkum fyrrum Rangárvallasýslu og Vestur-Skaftafellssýslu. Í þessari kröfugerð stefnda fólst meðal annars í meginatriðum að landsvæðin Almenningar, Steinsholt, Stakkholt, Merkurtungur, Goðaland, Múlatungur, Teigstungur og Þórsmörk teldust til þjóðlendna ásamt Eyjafjallajökli og þeim hluta Mýrdalsjökuls, sem málið tók til. Eigendur jarðanna, sem hér var getið, svo og þeir, sem kölluðu til réttinda yfir öðrum þessum landsvæðum, andmæltu kröfu stefnda um þjóðlendumörk, sem þeir töldu að fylgja ættu jaðri Mýrdalsjökuls og Eyjafjallajökuls eins og hann yrði á hverjum tíma, en að öðru leyti yrðu engar þjóðlendur á svæðinu. Í úrskurði óbyggðanefndar 10. desember 2004 var komist að þeirri niðurstöðu að mörk þjóðlendna og eignarlanda á þessu svæði yrðu dregin eftir jaðri Mýrdalsjökuls og Eyjafjallajökuls, eins og hann var 1. júlí 1998 við gildistöku laga nr. 58/1998, og væru jöklarnir innan þessara marka þjóðlendur. Að auki töldust til þjóðlendna landsvæðin Almenningar, Steinsholt, Stakkholt, Merkurtungur, Goðaland, Múlatungur, Teigstungur og Þórsmörk norðan Eyjafjallajökuls og vestan Mýrdalsjökuls, fyrrnefndar Borgartungur og Hólatungur sunnan Eyjafjallajökuls og Skógafjall sunnan Mýrdalsjökuls með nánar tilgreindum merkjum ásamt tilteknu landsvæði norðvestan Entujökuls í Mýrdalsjökli. Útdráttur úr þessum úrskurði var birtur í Lögbirtingablaði 15. mars 2005. Áfrýjendur, sem kveðast vera eigendur meirihluta jarða í fyrrum Vestur-Eyjafjallahreppi annarra en jarðanna Fitja, Fitjamýrar, Mið-Merkur, Brúna, Borgareyrar, Dalsels, Bjarkalands, Steinmóðarbæjar, Hamragarða, Neðri-Dals, Mið-Dals, Stóra-Dals, Eyvindarholts, Syðstu-Markar og Stóru-Markar 1-3, vildu ekki una niðurstöðu hans varðandi Almenninga, höfðuðu mál þetta 14. september sama ár. Jafnframt þessu máli eru rekin fyrir Hæstarétti mál nr. 22, 23, 26 og 28/2007, sem höfðuð voru á hendur stefnda til að fá hnekkt niðurstöðum óbyggðanefndar um að landsvæðin Þórsmörk og Goðaland, Steinsholt, Merkurtungur og Stakkholt teldust þjóðlendur. II. Landsvæðið Almenningar er í dómkröfum áfrýjenda afmarkað að norðaustan frá upptökum Fremri-Emstruár við jaðar Entujökuls í Mýrdalsjökli og eftir henni niður í Markarfljót, en síðan er fljótsgilinu fylgt til suðurs þar til Þröngá fellur í það. Þaðan ræður Þröngá merkjum til austurs allt að upptökum hennar í Mýrdalsjökli, en á milli upptaka ánna liggur landsvæðið að jöklinum. Til vesturs handan Markarfljóts liggur afréttur Fljótshlíðinga, en til norðurs afréttur fyrrum Hvolhrepps. Í málinu er ekki ágreiningur um þessi merki landsvæðisins, sem jafnframt voru lögð til grundvallar í úrskurði óbyggðanefndar. Áfrýjendur kveðast vera eigendur og ábúendur jarðanna Varmahlíðar, Vallatúns, Hellnahóls, Ormskots, Efstu-Grundar, Mið-Grundar, Rimahúss, Syðstu-Grundar, Indriðakots, Ásólfsskála, Moldgnúps, Skálakots, Björnskots, Miðskála I og III, Ysta-Skála I, II, III og IV, Núps I, II og III, Hvamms, Sauðhúsavallar, Efra-Hóls, Lambhúshóla, Syðra-Hóls, Efri-Kvíhólma, Syðri-Kvíhólma, Efraholts, Vesturholts, Nýjabæjar, Fornusanda, Efri-Rots, Seljalandssels, Seljalands, Eystra-Seljalands, Ytra-Seljalands og Tjarna, auk þess sem áfrýjandinn Rangárþing eystra komi fram „í umboði annarra rétthafa“. Þau kveða Almenninga hafa verið nýtta frá þessum jörðum til sumarbeitar allt til ársins 1989 og telja landsvæðið háð beinum eignarrétti þeirra. III. Samkvæmt Landnámabók námu nafngreindir landnámsmenn land frá Jökulsá á Sólheimasandi sunnan Mýrdalsjökuls vestur og norður fyrir Eyjafjallajökul allt að Markarfljóti. Ásgerður Asksdóttir var sögð hafa numið land milli Seljalandsmúla og Markarfljóts og Langanes allt upp til Jöldusteins og búið í Katanesi. Einnig var getið um tvo bræður, Ásbjörn og Steinfinn Reyrketilssyni, sem hafi numið land „fyrir ofan Krossá ok fyrir austan Fljót“. Ásbjörn hafi helgað landnám sitt Þór og kallað Þórsmörk, en ekki er vitað hvar bær hans kann að hafa verið. Steinfinnur var sagður hafa búið á Steinfinnsstöðum, en ekki er heldur vitað hvar þeir voru, þótt getum hafi verið leitt að því að þeir hafi verið á Almenningum. Í Landnámu segir og að bjór, sem svo var nefndur, hafi legið ónuminn fyrir austan Fljót milli Krossár og Jöldusteins. Það land hafi Jörundur goði Hrafnsson farið eldi og lagt til hofs. Ekki er vitað nánar um landnám þetta. Bærinn Dalur er nefndur í Njálssögu, en þar bjó Runólfur, sonur Úlfs aurgoða. Elsta landamerkjabréf Stóra-Dals mun vera frá 1599, en þar var Almenninga ekki getið. Á hinn bóginn sagði meðal annars eftirfarandi í lögfestu um Stóra-Dal frá 19. desember 1665: „Þessi eru skőgatakmörk Stőradals: í fyrstu þridja hvör hrísla í öllu Lánganesi inn undir Falljökul ... svo og á Almenningum úthőlmar allir.“ Á sama veg var skráð í lögfestum um jörðina 31. ágúst 1795 og 31. maí 1820, en samkvæmt örnefnaskrá eru Úthólmar gróðurtorfa á suðvestanverðum Almenningum. Í jarðabók Árna Magnússonar og Páls Vídalín 1709 var lýsing á Stóra-Dal og hjáleigum, svo og afrétti jarðarinnar í Stakkholti, en Almenninga að engu getið. Eftir gildistöku landamerkjalaga nr. 5/1882 var Almenninga getið í landamerkjabréfum nokkurra jarða í Vestur-Eyjafjallahreppi. Í landamerkjabréfi Mið-Skála frá 20. maí 1887 sagði: „Upprekstur á jörðin tiltölulegan við Holtssóknarmenn í afréttarlandið Almenninga.“ Þá sagði í landamerkjaskrá fyrir Holt ásamt hjáleigum frá 10. maí 1890 að „afréttarlandið Almenninga á Holt hlutfallslega við aðrar jarðir, sem þá eiga líka.“ Sams konar ákvæði var í landamerkjaskrá fyrir Ysta-Skála 14. maí 1890, svo og í landamerkjaskrá fyrir Ásólfsskála frá 17. sama mánaðar, þar sem þó var tekið svo til orða að „jörðinni fylgir afréttarlandið Almenningar hlutfallslega við aðrar jarðir, sem þeir fylgja líka.“ Í landamerkjabréfi fyrir Þórsmörk 12. maí 1892 var lýst marki að norðan, sem aðskilji Þórsmörk „og Almenninga, afrétt Eyfellinga í Holtssókn“. Sérstök merkjalýsing var gerð fyrir Almenninga 14. maí 1892, sem var þinglesin 21. sama mánaðar og skráð í landamerkjabók, en þar sagði eftirfarandi: „Afrétturinn Almenningar, sem tilheyrir meiri hluta Vestur-Eyjafjallahrepps, hefir þessi takmörk: að innanverðu Emstruána fremri frá upptökum hennar úr jöklinum allt niður í Markarfljót í fljótsgilinu, þá Markarfljót niðureftir gilinu þar til Þröngá fellur í það; enn að framanverðu, í móti Þórsmörk, Þröngá, sem fellur eftir Þröngárgili allt frá upptökum hennar úr jöklinum niður í Markarfljót.“ Í 66. gr. fjallskilareglugerðar fyrir Rangárvallasýslu nr. 58/1894 og yngri reglugerðum um sama efni allt til ársins 1943 voru sérstök ákvæði um svokallaða smáafrétti, en mælt var fyrir um að hreppsnefnd Vestur-Eyjafjallahrepps skyldi annast fjallskil, réttahöld og grenjaleitir meðal annars á Almenningum. Loks er þess að geta að í gerðabók fasteignamatsnefndar 1916 sagði að „allar jarðir í Vestur-Eyjafjallahreppi frá Varmahlíð að Tjörnum (báðar meðtaldar), að undanskildum Fit og Fitjamýri, eiga rétt til uppreksturs á „Almenninga“.“ IV. Dómsorð: Stefndi, íslenska ríkið, er sýkn af kröfum áfrýjenda, Sigurðar Jakobs Jónssonar, Önnu Birnu Þráinsdóttur, Ólafs Sigurþórssonar, Karls Sigurjónssonar, Eyju Þóru Einarsdóttur, Jóhanns Geirs Frímannssonar, Jósefs Smára Ásmundssonar, Rebekku Sigurðardóttur, Karls Sigurjónssonar, Báru Guðmundsdóttur, Lárusar E. Hjaltested, Lárusar Ágústssonar, Ingibjargar Jónsdóttur, Katrínar Birnu Viðarsdóttur, Sigurðar Grétars Ottóssonar, Guðmundar Jóns Viðarssonar, Guðlaugs S. Einarssonar, Sigríðar Sigurbjörnsdóttur, Sigrúnar Sævarsdóttur, Guðmundar Guðmundssonar, Kristins Auðunssonar, Elí Auðunssonar, Ólafs Auðunssonar, Jóns Auðunssonar, Ólafs Sigurjónssonar, Ólafs Hjartar Sigurjónssonar, Jórunnar Sigurjónsdóttur, Vilbergs Sigurjónssonar, Hólmfríðar Sigurjónsdóttur, Guðrúnar S. Sigurjónsdóttur, Guðmundar Ragnarssonar, Ástu Sveinbjörnsdóttur, Berglindar Hilmarsdóttur, Magnúsar Sigurjónssonar, Victors Gísla Einarssonar, Monicu Einarsson Busser, Sigmars Sigurðssonar, Auðuns Óskars Jónassonar, Ingibjargar H. Guðmundsdóttur, Önnu Droplaugar Erlingsdóttur, Ragnars Guðjónssonar, Jóns Sigurjónssonar, Unnar Sigurjónsdóttur, Kristbjargar Sigurjónsdóttur, Lárusar Ágústssonar, Einars Þorbjörns Jónssonar, Bjarna Halldórs Kristinssonar, Indriða Kristinssonar, Grétars Jóns Kristinssonar, Ólafs Björnssonar, Sigurlaugar Hönnu Leifsdóttur, Tryggva Einars Geirssonar, Lárusar Björnssonar, Helga Friðþjófssonar, Guðrúnar Árnadóttur, Knúts Sæberg Halldórssonar, Kristján Ólafssonar, Óla Kristins Ottóssonar, Auðar Jónu Sigurðardóttur, Hnauka ehf., Símonar Oddgeirssonar og Rangárþings eystra. Málskostnaður í héraði og fyrir Hæstarétti fellur niður. Dómur Héraðsdóms Suðurlands 17. október 2006. Mál þetta, sem dómtekið var 24. ágúst s.l., er höfðað með stefnu birtri 14. september 2005. Stefnendur eru Sigurður Jakob Jónsson og Anna Birna Þráinsdóttir, eigendur Varmahlíðar, Ólafur Sigurþórsson og Karl Sigurjónsson, ábúendur Vallatúns, Eyja Þóra Einarsdóttir og Jóhann Geir Frímannsson, eigendur Hellnahóls, Jósef Smári Ásmundsson og Rebekka Sigurðardóttir, eigendur Ormskots, Karl Sigurjónsson, ábúandi á Efstu-Grund, Bára Guðmundsdóttir, eigandi Mið-Grundar og Rimahúss, Lárus E. Hjaltested, ábúandi á Syðstu-Grund, Lárus Ágústsson og Ingibjörg Jónsdóttir, eigendur Indriðakots, Katrín Birna Viðarsdóttir og Sigurður Grétar Ottósson, eigendur Ásólfsskála, Eyja Þóra Einarsdóttir og Jóhann Geir Frímannsson, eigendur Moldagnúps, Guðmundur Jón Viðarsson, eigandi Skálakots, Guðlaugur S. Einarsson, Sigríður Sigurbjörnsdóttir og Sigrún Sævarsdóttir, eigendur Björnskots, Guðmundur Guðmundsson, Guðmundur Jón Viðarsson og Guðlaugur S. Einarsson, eigendur Miðskála I og III, Sigríður Sigurbjörnsdóttir og Sigrún Sævarsdóttir, eigendur Ysta-Skála, Kristinn Auðunsson, Elí Auðunsson, Ólafur Auðunsson, Jón Auðunsson, Ólafur Sigurjónsson, Ólafur Hjörtur Sigurjónsson, Jórunn Sigurjónsdóttir, Vilberg Sigurjónsson, Hólmfríður Sigurjónsdóttir og Guðrún S. Sigurjónsdóttir, eigendur Ysta-Skála III, Guðlaugur S. Einarsson, eigandi Ysta-Skála II og IV, Guðmundur Ragnarsson, eigandi Núps I, Rangárþing eystra og Ásta Sveinbjörnsdóttir, eigandi og ábúandi Núps II, Berglind Hilmarsdóttir og Guðmundur Guðmundsson, eigendur Núps III, Magnús Sigurjónsson, Victor Gísli Einarsson og Monica Einarsson Busser, eigendur Hvamms, Sigmar Sigurðsson, eigandi Sauðhúsavallar, Auðunn Óskar Jónasson, eigandi Efra-Hóls og umráðamaður Lambhúshóla, Auðunn Óskar Jónasson og Ingibjörg H. Guðmundsdóttir, eigendur Syðra-Hóls, Anna Droplaug Erlingsdóttir, eigandi Efri-Kvíhólma, Ragnar Guðjónsson, eigandi Syðri-Kvíhólma, Jón Sigurjónsson, Unnur Sigurjónsdóttir og Kristbjörg Sigurjónsdóttir, eigendur Efra-Holts, Lárus Ágústsson, Einar Þorbjörn Jónsson, Bjarni Halldór Kristinsson, Indriði Kristinsson og Grétar Jón Kristinsson, eigendur Vesturholta, Ólafur Björnsson og Sigurlaug Hanna Leifsdóttir, eigendur Nýjabæjar, Tryggvi Einar Geirsson, eigandi Fornusanda, Lárus Björnsson, eigandi Efra-Rots, Helgi Friðþjófsson, Guðrún Árnadóttir og Knútur Sæberg Halldórsson, eigendur Seljalandssels, Kristján Ólafsson, eigandi Seljalands, Óli Kristinn Ottósson og Auður Jóna Sigurðardóttir, eigendur Eystra-Seljalands, Hnaukar ehf., eigandi Ytra-Seljalands, Símon Oddgeirsson, eigandi Tjarna, og Rangárþing eystra í umboði annarra rétthafa skv. 2. mgr. 11. gr. laga nr. 58/1998. Stefndi er íslenska ríkið og fyrir hönd þess er fjármálaráðherra stefnt. Dómkröfur stefnenda eru eftirfarandi: Að felld verði úr gildi sú niðurstaða óbyggðanefndar í málinu nr. 5/2003: um Eyjafjallasvæði og Þórsmörk í Rangárþingi eystra í úrskurði frá 10. desember 2004, að afréttarlandið Almenningar í Rangárþingi eystra teljist þjóðlenda. Jafnframt er þess krafist að stefnendur sem eigendur tilgreindra jarða eigi í óskiptri sameign beinan eignarrétt að afréttarlandi þessu, sem afmarkast þannig: Verði talið að afrétturinn teljist þjóðlenda er krafist viðurkenningar á fullkomnum afnotarétti stefnenda til hvers kyns gagna og gæða á afréttarlandinu að engum afnotum undanskildum. Stefnendur krefjast þess að þeim verði tildæmdur málskostnaður úr hendi stefnda samkvæmt mati dómsins eins og málið væri ekki gjafsóknarmál, en stefnendur fengu gjafsókn í máli þessu með leyfum dóms- og kirkjumálaráðuneytis dagsettum 20. júní og 28. október 2005. Dómkröfur stefnda eru þær að staðfestur verði úrskurður óbyggðanefndar frá 10. desember 2004 í máli nr. 5/2003 hvað varðar eignarréttarlega stöðu Almenninga sem þjóðlendu og stefndi þannig sýknaður af kröfum stefnenda. Þá er krafist málskostnaðar að skaðlausu. Ekki eru af hálfu stefnda gerðar athugasemdir við aðild málsins. Málavextir. Með bréfi dagettu 12. október 2000 var fjármálaráðherra tilkynnt með vísan til 1. mgr. 10. gr. laga nr. 58/1998 að óbyggðanefnd hefði á fundi ákveðið að taka til meðferðar sem svæði 3 landsvæðið vestan sveitarfélagsins Hornafjarðar. Þetta svæði afmarkaðist til austurs af austurmörkum jarðarinnar Núpsstaðar í Fljótshverfi og að sunnan afmarkaðist svæðið af hafinu, til norðurs í samræmi við tillögu starfshóps um stjórnsýslumörk á miðhálendinu frá 1996, en á Vatnajökli við línu þá sem samvinnunefnd um svæðisskipulag miðhálendis Íslands hefur notað við vinnu sína. Til vesturs náði kröfusvæðið að kröfusvæði 1, Árnessýslu. Fjármálaráðherra var veittur frestur til að lýsa kröfum sínum um þjóðlendur á svæðinu og eftir að kröfulýsingum hafði verið skilað var landeigendum og öðrum rétthöfum veittur frestur til að skila inn kröfugerðum. Stefnendur í máli þessu sendu inn kröfur til óbyggðanefndar um höfnun þjóðlendukrafna ríkisins og gerðu kröfu um beinan eignarrétt að Almenningum. Stefnendur tóku þátt í málarekstri fyrir óbyggðanefnd, en sérstakt mál var rekið um þjóðlendur á Eyjafjallasvæði og Þórsmörk sem mál nr. 5/2003. Þá kemur fram í úrskurðinum að í kjölfar þess að landamerkjalög taka gildi 1882 er gert landamerkjabréf fyrir Almenninga. Fyrirliggjandi gögn bendi til þess að landamerkjum svæðisins sé þar rétt lýst svo langt sem sú lýsing nær. Óbyggðanefnd telur jafnframt að líta verði til þess að landsvæði þetta sé skýrt afmarkað af jöklum, ám og árgiljum. Umrætt landamerkjabréf sé þinglesið, fært í landamerkjabók og á því byggt síðan um merki svæðisins án þess að séð verði að komið hafi fram athugasemdir yfirvalda eða ágreiningur við fyrirsvarsmenn aðliggjandi landsvæða. Þetta bendi allt til þess að lýsing merkja hafi verið í samræmi við það sem almennt hafi verið talið gilda. Jafnframt sé ljóst að þeir sem átt hafi hagsmuna að gæta á Almenningum hafi um langa hríð haft réttmætar ástæður til að vænta þess að merkjum landsvæðisins væri þar rétt lýst. Bent er á að frásögn Landnámu og rannsóknir á sviði fornleifafræði bendi til að byggð hafi verið að fornu á umræddu landsvæði. Staðhættir mæli þó fremur gegn því að nám hafi náð langt norður fyrir Eyjafjallajökul. Minnst sé á Almenninga í lögfestu Stóra-Dals frá 19. desember 1665, sbr. einnig lögfestu frá 1795. Þar sé fyrst lýst landamerkjum því næst fjörumörkum og loks skógarítökum og ýmsu fleiru, m.a. séu „úthólmar allir“ á Almenningum taldir til eigna Stóra-Dals. Samkvæmt örnefnaskrá Almenninga séu Úthólmar gróðurtorfa á suðvestanverðum Almenningum. Ekkert liggi nánar fyrir um tilurð þessara réttinda og á Almenninga eða Úthólma sé ekki minnst í landamerkjabréfi Stóradalstorfu 1888. Í landamerkjabréfum jarðanna Mið-Skála, Ásólfsskála, Holts og Ysta-Skála, sem gerð hafi verið á árunum 1886 og 1890, segi að Almenningar séu afréttur viðkomandi jarða. Orðalag bréfanna sé með ýmsum tilbrigðum. Í bréfi Mið-Skála segi nánar tiltekið að jörðin eigi „upprekstur ... á afréttarlandið Almenninga“ og í bréfi Ásólfsskála segi að afréttarlandið Almenningar „fylgi“ henni. Þá segir í bréfum Holts og Ysta-Skála að jarðirnar „eigi“ það sem nefnt er „afréttarlandið“ eða „afrétt“ Almenninga. Í öllum bréfunum sé gert ráð fyrir að réttur viðkomandi jarðar sé hlutfallslegur við aðrar jarðir sem sama rétt eigi. Í samræmi við þetta segi í sérstöku landamerkjabréfi Almenninga frá 1892 að „Afrétturinn Almenningar“ tilheyri „meiri hluta Vestur-Eyjafjallahrepps“. Undir landamerkjabréfið skrifi oddviti Vestur-Eyjafjallahrepps. Sama dag áriti oddvitinn landamerkjabréf Þórsmerkur fyrir Almenninga sem í því bréfi eru nefndir „afréttur Eyfellinga í Holtssókn“. Í afréttaskrá Rangárvallasýslu 1979 segir að Almenningar tilheyri „öllum öðrum jörðum í Vestur-Eyjafjallahreppi en nefndar eru í tengslum við Steinsholt, Stakkholt og Merkurtungur“. Þær jarðir sem nefndar eru í tengslum við Steinsholt, Stakkholt og Merkurtungur eru eftirtaldar: Fit, Fitjarmýri, Mið-Mörk, Brúnir, Borgareyrar, Dalsel, Bjarkaland, Steinmóðarbær, Hamragarðar, Neðri-Dalur, Mið-Dalur, Stóri-Dalur, Eyvindarholt, Syðsta-Mörk, Stóra-Mörk 1-3. Jarðir þessar hafi ekki tilheyrt Holtssókn. Í gerðabók fasteignamatsnefndar 1916 segi svo: „Allar jarðir í Vestur-Eyjafjallahreppi frá Varmahlíð að Tjörnum (báðar meðtaldar), að undanskildum Fit og Fitjamýri, eiga rétt til uppreksturs á „Almenninga“. Það er því niðurstaða óbyggðanefndar að landsvæði það sem nefnt er Almenningar, svo sem það er afmarkað hér á eftir, teljist til þjóðlendu í skilningi 1. gr., sbr. einnig a-lið 7. gr. laga nr. 58/1998. Frá upptökum Fremri-Emstruár við suðvesturjaðar Entujökuls í Mýrdalsjökli er þeirri á fylgt allt niður í Markarfljót í fljótsgilinu, þá Markarfljóti niður eftir gilinu þar til Þröngá fellur í það, þaðan Þröngá, sem fellur eftir Þröngárgili, allt að upptökum hennar í Merkurjökli í Mýrdalsjökli. Á milli framangreindra tveggja punkta við jaðar Mýrdalsjökuls er miðað við stöðu jökuls eins og hann var við gildistöku þjóðlendulaga 1. júlí 1998, sbr. 22. gr. þjóðll. Stefnendur undu ekki þessari niðurstöðu óbyggðanefndar og krefjast því ógildingar úrskurðarins að því er hið umdeilda landsvæði varðar. Útdráttur úr úrskurði óbyggðanefndar í málinu nr. 5/2003 sem kveðinn var upp 10. desember 2004, var birtur í Lögbirtingablaðinu 15. mars 2005, svo sem mælt er fyrir um í 1. mgr. 18. gr. laga nr. 58/1998. og er málshöfðun þessi því í samræmi við ákvæði 19. gr. sömu laga. Málsástæður og lagarök stefnenda. Málsástæður og lagarök stefnda. Stefndi byggir á því að samkvæmt afréttarskrá Rangárvallasýslu séu Almenningar afréttur Vestur-Eyjafjallasveitar, en afréttur í íslensku lagamáli hafi frá því fyrst sé vitað merkt beitarrétt í landi utan eignarlanda. Megi af ýmsum ákvæðum fornlaga sjá að afréttir séu í flokki með almenningum og þannig öndverðir við jörð manns, sem hafi verið beinum eignarrétti undirorpin fyrir nám. Sérstakar nýtingarreglur hafi gilt um afrétti sem tveir áttu saman, bæði í Grágás og Jónsbók en slíkar reglur hefðu ekki þurft að gilda ef rétturinn var á einni hendi. Eignarrétturinn hafi verið óbeinn, fyrst beitarréttur, en með nýrri löggjöf hafi hann færst til veiði vatnafiska. Stefndi telur nokkuð skýra dómvenju komna fyrir því að líta til heimilda um fjallskil við mat á inntaki eignarréttar. Eignarlöndin hafi verið smöluð af eiganda, en skipulag afréttarsmölunar hafi snúið að fjallskilastjórnum sveitarfélaga. Samkvæmt heimildum hafi Almenningar ekki verið smalaðir sem eignarland. Stefndi viðurkennir afnotarétt þeirra sem fyrrum hafi rekið fé á Almenninga. Ekki sé útilokað að svæðið hafi verið numið en stefndi bendir á að Steinfinni, sem fyrstur hafi búið þar, hafi verið vísað til búsetu þarna af bændum í héraðinu án þess að hann helgaði sér sérstaklega land eftir reglum þess tíma. Hafi farið fram landnám sé ljóst að beini eignarrétturinn hafi fallið niður eins og gerst hefði í Þjórsárdal og handan Markarfljóts á Einhyrningsflötum. Byggir stefndi á því að samkvæmt fornri germanskri reglu máttu menn setjast að í almenningslandi, en væri búsetu hætt, hafi allur landréttur fallið niður. Stefndi kveður allar síðari heimildir um Almenninga lúta að afréttarnotum, þar hafi verið rekið á fjall og gerð fjallskil af hálfu sveitarstjórnar. Ekkert heimildarskjal liggi fyrir um eignarrétt og þaðan af síður sé til einhver þinglýstur eigandi. Landsins sé ekki getið í jarðabókum eða jarðamötum og þar sem ekki sé um jörð að ræða hvíli sönnunarbyrðin um að landið sé undirorpið beinum eignarrétti á þeim sem heldur því fram. Stefndi mótmælir kröfum stefnenda um fullkominn afnotarétt en mótmælir því ekki að þær jarðir sem nýtt hafi beit á svæðinu frá fornu fari, haldi þeim rétti sínum. Stefndi vísar til þjóðlendulaga nr. 58/1998, laga um afréttarmálefni og fjallskil nr. 6/1986 og landamerkjalaga nr. 41/1919 og eldri laga frá 1882. Þá er vísað til ákvæða lögbókanna Grágásar og Jónsbókar sem fjalla um afréttarmál. Niðurstaða. Með lögum nr. 58/1998 um þjóðlendur og ákvörðun marka eignarlanda, þjóðlendna og afrétta, sem tóku gildi 1. júlí 1998, var sérstakri stjórnsýslunefnd, óbyggðanefnd, falið að kanna og skera úr um hvaða landsvæði innan íslenska ríkisins teljist til þjóðlendna og hver séu mörk þeirra og eignarlanda, skera úr um mörk þess hluta þjóðlendu sem nýttur er sem afréttur og úrskurða um eignarréttindi innan þjóðlendna, sbr. 7. gr. laganna. Með bréfi dagsettu 12. október 2000 tilkynnti nefndin fjármálaráðherra að tekin yrðu til meðferðar nánar tilgreind landsvæði í Vestur-Skaftafellssýslu og Rangárvallasýslu, þ.e.a.s. vestan sveitarfélagsins Hornafjarðar og austan Þjórsár, sbr. 8. gr. og 1. mgr. 10. gr. laganna, en þetta svæði var hið þriðja sem til meðferðar kom hjá nefndinni. Að fengnum kröfulýsingum fjármálaráðherra fyrir hönd íslenska ríkisins gerðu stefnendur í máli þessu þá kröfu fyrir nefndinni að viðurkenndur yrði beinn eignarréttur þeirra að Almenningum. Mál, sem varðaði Eyjafjallasvæði og Þórsmörk í Rangárþingi eystra, var rekið sem mál nr. 5/2003 hjá nefndinni og var úrskurður kveðinn upp 10. desember 2004. Komst nefndin að þeirri niðurstöðu að sá hluti svæðisins, sem til meðferðar var í málinu, þ.e.a.s. Almenningar, teldist þjóðlenda í skilningi 1. gr., sbr. einnig a-lið 7. gr. laganna. Er nánari grein gerð fyrir afmörkun þessa landsvæðis í úrskurðarorði. Þá var komist að þeirri niðurstöðu að sama landsvæði væri afréttareign jarða í fyrrum Vestur-Eyjafjallahreppi, sbr. 2. mgr. 5. gr. og c-lið 7. gr. laganna, annarra en Fitja, Fitjarmýra, Mið-Merkur, Brúna, Borgareyrar, Dalsels, Bjarkalands, Steinmóðarbæjar, Hamragarða, Neðri-Dals, Mið-Dals, Stóra-Dals, Eyvindarholts, Syðstu-Merkur og Stóru-Merkur, Útdráttur úr úrskurði óbyggðanefndar í málinu nr. 5/2003 var birtur í Lögbirtingablaðinu 15. mars 2005, og er mál þetta því höfðað innan lögmælts málshöfðunarfrests, sbr. 19. gr. þjóðlendulaga. Samkvæmt framansögðu hefur óbyggðanefnd komist að þeirri niðurstöðu að Almenningar séu þjóðlenda í afréttareign tiltekinna jarða í skilningi c-liðar 7. gr. laganna. Stefnendur krefjast þess að viðurkenndur verði beinn eignarréttur þeirra að afréttarlandinu en verði ekki á það fallist er krafist viðurkenningar á fullkomnum afnotarétti stefnenda til hvers kyns gagna og gæða á afréttarlandinu að engum afnotum undanskildum. Af hálfu stefnda er krafist staðfestingar á úrskurði óbyggðanefndar. Ekki virðist ágreiningur um mörk hins umdeilda svæðis. Dómarinn fór á vettvang ásamt lögmönnum aðila og kynnti sér aðstæður. Í 1. gr. þjóðlendulaga er eignarland þannig skilgreint að um sé að ræða landsvæði sem háð sé eignarrétti þannig að eigandi landsins fari með öll venjuleg eignarráð þess innan þeirra marka sem lög segi til um á hverjum tíma. Þá er þjóðlenda þannig skilgreind að um sé að ræða landsvæði utan eignarlanda þó að einstaklingar eða lögaðilar kunni að eiga þar takmörkuð eignarréttindi. Afréttur er skilgreindur sem landsvæði utan byggðar sem að staðaldri hefur verið notað til sumarbeitar fyrir búfé. Eins og að framan er rakið skal hlutverk óbyggðanefndar vera m.a. að skera úr um mörk þess hluta þjóðlendu sem nýttur er sem afréttur, sbr. b-lið 7. gr. laganna og jafnframt að úrskurða um eignarréttindi innan þjóðlendna, sbr. c-lið 7. gr. laganna. Í úrskurðum óbyggðanefndar, sem gengið hafa fram að þessu, kemur fram að úrskurður um afrétt jarða í tilteknu sveitarfélagi byggi á b-lið 7. gr. laganna en þegar úrskurður er byggður á c-lið 7. gr. laganna er rætt um afréttareign tiltekinna jarða. Eins og áður er vikið að komst nefndin að þeirri niðurstöðu að um hið umdeilda landsvæði giltu ákvæði c-liðar 7. gr. laganna. Í Landnámabók greinir frá tveimur bræðrum, Ásbirni og Steinfinni Reyrketilssonum, sem námu land fyrir ofan Krossá og fyrir austan fljót. Ásbjörn kallaði landnám sitt Þórsmörk en Steinfinnur bjó á Steinfinnsstöðum. Hafa fundist mannvistarleifar á stað sem heitir Kápa og er norðan Þröngár og eru getgátur um að þar hafi bær Steinfinns staðið. Stefndi telur ekki útilokað að hið umdeilda landsvæði hafi verið innan upphaflegs landnáms eða hafi á annan hátt orðið undirorpið beinum eignarrétti, en sá réttur hafi fallið niður. Í dómi Hæstaréttar 21. október 2004 í máli nr. 48/2004, tók rétturinn almenna afstöðu til mats á gildi landamerkjabréfa og því hvert væri inntak eignarréttar á svæði, sem í þeim væri lýst. Var þar sagt að almennt skipti máli hvort um væri að ræða jörð eða annað landsvæði, en þekkt væri að landamerkjabréf hafi ekki eingöngu verið gerð fyrir jarðir, heldur einnig til dæmis afrétti, sem ekki tengist sérstaklega tiltekinni jörð. Var þar sagt að landamerkjabréf fyrir jörð fæli almennt í sér ríkari sönnun fyrir því að um eignarland væri að ræða þótt jafnframt yrði að meta gildi hvers bréfs sérstaklega. Þá var talið að það yki almennt gildi landamerkjabréfs væri það áritað um samþykki eigenda aðliggjandi jarða. Hins vegar yrði ekki litið fram hjá þeirri staðreynd að fyrir gildistöku laga nr. 58/1998 var engum til að dreifa sem gat sem handhafi beins eignarréttar gert samninga um mörk þess lands sem nú kallast þjóðlenda. Jafnframt var sagt að þess yrði að gæta að með því að gera landamerkjabréf gátu menn ekki einhliða aukið við land sitt eða annan rétt umfram það. Verði til þess að líta hvort til séu eldri heimildir sem fallið geti að lýsingu í landamerkjabréfi, enda stangist sú lýsing heldur ekki á við staðhætti, gróðurfar og upplýsingar um nýtingu lands. Lögfesta hefur verið skilgreind þannig að um sé að ræða skriflegt bann eiganda eða ábúanda fasteignar gegn því að aðrir noti landið innan ákveðinna ummerkja. Hafa dómstólar haft tilhneigingu til þess að taka lítið mark á lögfestum þar sem þær hafi að geyma einhliða lýsingu á merkjum og hafa einar sér ekki verið taldar fullnægjandi gögn fyrir beinum eignarrétti. Eru því ekki efni til að gefa lögfestum aukið vægi í málum af því tagi sem hér um ræðir, það er þegar tekist er á um mörk eignarlands og þjóðlendu. Í greinargerð með þjóðlendulögunum er að því vikið að með afrétti sé almennt átt við tiltekið, afmarkað landsvæði, en skiptar skoðanir séu um hvort einungis geti verið um beitarrétt eða annan afnotarétt að ræða, þ.e. hvort slíkt landsvæði geti ýmist verið undirorpið beinum eða óbeinum eignarrétti. Samkvæmt athugasemdum við 1. gr. laganna er hugtakið afréttur skilgreint út frá beitarnotum fyrir búfé og ráðast mörk afréttar þannig af því landsvæði sem sannanlega hafi verið nýtt til sumarbeitar fyrir búpening. Samkvæmt lögfestum um Stóra-Dal frá 1665 og 1795 eru „úthólmar allir“ á Almenningum taldir til eigna Stóra-Dals, en ekkert er nánar vitað um tilurð þessara réttinda og ekki er minnst á Almenninga eða Úthólma í landamerkjabréfi Stóradalstorfu 1888. Í landamerkjabréfum jarðanna Mið-Skála, Ásólfsskála, Holts og Ysta-Skála sem gerð voru á árunum 1886 og 1890 segir að Almenningar séu afréttur viðkomandi jarða með mismunandi orðalagi. Í landamerkjabréfi Almenninga frá 1892 segir að afrétturinn Almenningar tilheyri meiri hluta Vestur-Eyjafjallahrepps. Þá segir í afréttaskrá Rangárvallasýslu frá 1979 að Almenningar tilheyri öllum öðrum jörðum í Vestur-Eyjafjallahreppi en þeim sem nefndar séu í tengslum við Steinsholt, Stakkholt og Merkurtungur. Þá verður ekki annað séð en að þegar Almenninga sé getið í öðrum skriflegum heimildum sé það tengt upprekstri og afréttarnotum Í athugasemdum, sem fylgdu frumvarpi að lögum nr. 58/1998, var tekið fram að ekki verði að lögum settar sérstakar sönnunarreglur eða lagaskilyrði fyrir því að land teljist eignarland í merkingu laganna, heldur ráðist það af almennum sönnunarreglum og réttarheimildum sem færðar eru fram í einstöku tilviki. Gildir sú regla því sem endranær að sá sem telur til eignarréttinda yfir landi verður að færa fram heimildir fyrir eignartilkalli sínu sé það dregið í efa. Þær heimildir sem hér hafa verið raktar og varða eignarréttarlega stöðu Almenninga, verða að mati dómsins ekki túlkaðar á annan veg en þann en að þær lúti að afréttareign fremur en beinum eignarrétti jarðanna. Að mati dómsins kemur hvergi fram í þeim heimildum sem fyrir liggja í máli þessu að svo hafi verið litið á að svæðið hafi verið undirorpið beinum eignarrétti jarðanna. Fallast ber á þá niðurstöðu óbyggðanefndar að líkur bendi til þess að Almenningar hafi verið innan upphaflegs landnáms á umræddu svæði og þá hefur því ekki verið andmælt að þar hafi verið búið í kjölfarið. Engin gögn hafa hins vegar verið lögð fram í málinu um það með hvaða hætti sá eignarréttur, er þá kann að hafa stofnast, yfirfærðist til stefnenda. Þegar virtar eru heimildir um nýtingu hins umdeilda svæðis, gróðurfar og staðhættir að öðru leyti, þykir verða að líta svo á með hliðsjón af öllu framansögðu og sérstaklega með vísan til fordæma Hæstaréttar Íslands í sambærilegum málum að stefnendum hafi ekki tekist að sanna að Almenningar séu eignarland þeirra. Þá verður ekki talið að eignarhefð hafi unnist á svæðinu eins og notkun þess hefur verið háttað. Verður stefndi því sýknaður af öllum kröfum stefnenda í máli þessu og úrskurður óbyggðanefndar frá 10. desember 2004 í ofangreindu máli um að hið umdeilda svæði sé þjóðlenda staðfestur. Með vísan til fordæma Hæstaréttar í sambærilegum málum ber að miða við stöðu jökuls eins og hann var við gildistöku þjóðlendulaga 1. júlí 1998. Jafnframt er staðfestur sá úrskurður nefndarinnar að sama landsvæði sé í afréttareign eigenda tiltekinna jarða eins og nánar greinir í dómsorði, sbr. 2. mgr. 5. gr. og c-lið 7. gr. laga nr. 58/1998 Málskostnaður fellur niður. Allur gjafsóknarkostnaður stefnenda greiðist úr ríkissjóði, þar með talin þóknun lögmanns þeirra, Ragnars Aðalsteinssonar, hrl., 200.000 krónur. Samkvæmt yfirliti lögmannsins nam útlagður kostnaður hans 24.285 krónum. Hjörtur O. Aðalsteinsson, dómstjóri, kvað upp dóminn. Dómsuppkvaðning hefur dregist fram yfir lögbundinn frest vegna mikilla embættisanna dómarans, en lögmenn aðila töldu endurflutning óþarfan. DÓMSORÐ: Frá upptökum Fremri-Emstruár við suðvesturjaðar Entujökuls í Mýrdalsjökli er þeirri á fylgt allt niður í Markarfljót í fljótsgilinu, þá Markarfljóti niður eftir gilinu þar til Þröngá fellur í það, þaðan Þröngá, sem fellur eftir Þröngárgili, allt að upptökum hennar í Merkurjökli í Mýrdalsjökli. Á milli framangreindra tveggja punkta við jaðar Mýrdalsjökuls er miðað við stöðu jökuls eins og hann var við gildistöku þjóðlendulaga 1. júlí 1998, sbr. 22. gr. þjóðll.

Mál nr. 366/2015

None

X var sakfelldur fyrir brot gegn 1. mgr. 210. gr. a. almennra hegningarlaga nr. 19/1940 með því að hafa haft í vörslum sínum samtals 34.714 ljósmyndir og 585 hreyfimyndir sem sýndu börn, eða fullorðna einstaklinga í hlutverki barna, á kynferðislegan og klámfengin hátt. Við ákvörðun refsingar var meðal annars litið til þess að X hafði ekki áður verið dæmdur til refsingar og að málsmeðferðin hefði tekið of langan tíma. Þá lá fyrir að sömu myndirnar og myndskeiðin komu ítrekað fyrir í málinu. Var refsing X ákveðin fangelsi í 15 mánuði en fullnustu 12 mánaða af refsingunni frestað skilorðsbundið í tvö ár auk þess sem X var gert að sæta upptöku á umræddum ljós- og hreyfimyndum og þeim búnaði sem þær hafði að geyma.

Dómur Hæstaréttar. Mál þetta dæma hæstaréttardómararnir Greta Baldursdóttir, Benedikt Bogason og Helgi I. Jónsson. Ríkissaksóknari skaut málinu til Hæstaréttar 21. maí 2015 í samræmi við yfirlýsingu ákærða um áfrýjun. Af hálfu ákæruvaldsins er þess krafist að hinn áfrýjaði dómur verði staðfestur um sakfellingu ákærða og upptöku, en að refsing verði þyngd. Ákærði krefst aðallega sýknu af kröfum ákæruvaldsins en til vara að refsing verði milduð og hún bundin skilorði. Með hinum áfrýjaða dómi var ákærði meðal annars sakfelldur fyrir vörslur á 123 ljósmyndum sem sýndu kynferðislegt ofbeldi á börnum sem fundust á hörðum diski Dell fartölvu er fannst hjá ákærða við húsleit, en hald var lagt á tölvuna og fékk hún munanúmerið 375075. Samkvæmt gögnum málsins fannst efnið í svokölluðum „Temporary Internet file“ í tölvunni. A, lögreglufulltrúi í tölvurannsóknardeild lögreglunnar á höfuðborgarsvæðinu, útskýrði þetta svo í vætti sínu fyrir héraðsdómi að um væri að ræða möppu sem „Internet Explorer vafrinn býr til og geymir gögn meðan hann er að birta þau á skjánum hjá viðkomandi. Síðan er þessum gögnum eytt jafnvel fljótlega eftir eða einhvern tímann seinna eftir notkunina, þegar búið er að slökkva niður á vafrann.“ Aðspurður kvað hann að ekki væri um að ræða varanlegar vörslur þegar efni væri í slíkri möppu en „allt efni sem er í Temporary Internet files, kemur þegar að viðkomandi hefur opnað vafra á einhverri vefsíðu og þessu er hlaðið niður af vefsíðunni til þess að geta birt það á skjánum.“ Samkvæmt þessu er ósannað að ákærði hafi haft vörslur á því efni sem hér um ræðir í skilningi 1. mgr. 210. gr. a. almennra hegningarlaga nr. 19/1940. Með þessari athugasemd en að öðru leyti með vísan til forsendna hins áfrýjaða dóms verður hann staðfestur, þó þannig að hafnað er upptöku framangreindrar fartölvu. Ákærði verður dæmdur til að greiða allan áfrýjunarkostnað málsins, þar með talin málsvarnarlaun skipaðs verjanda síns fyrir Hæstarétti, sem ákveðin verða að meðtöldum virðisaukaskatti eins og í dómsorði segir. Dómsorð: Hinn áfrýjaði dómur skal vera óraskaður að öðru leyti en því að ekki verður gerð upptæk Dell fartölva með Hitachi hörðum diski (munanúmer 375075). Ákærði, X, greiði áfrýjunarkostnað málsins 1.134.470 krónur, þar með talin málsvarnarlaun verjanda síns Vilhjálms Hans Vilhjálmssonar hæstaréttarlögmanns, 496.000 krónur. Dómur Héraðsdóms Vestfjarða 20. maí 2015. I Mál þetta, sem dómtekið var 17. apríl sl., höfðaði ríkissaksóknari með ákæru 30. janúar 2015 á hendur ákærða; „X, kennitala [...], […], fyrir kynferðisbrot, með því að hafa föstudaginn 15. febrúar 2013, og um nokkurt skeið fram til þess dags, að […] og […], haft í vörslum sínum samtals 34.837 ljósmyndir og 585 hreyfimyndir, er sýna börn, eða fullorðna einstaklinga í hlutverki barna, á kynferðislegan og klám­fenginn hátt, þar af 34.371 ljósmynd[...] og 562 hreyfimyndir að […] og 466 ljósmyndir og 23 hreyfimyndir að […]. Telst þetta varða við 1. mgr. 210. gr. a. almennra hegningarlaga nr. 19/1940, sbr. 6. gr. laga nr. 58/2012. Þess er krafist að ákærði verði dæmdur til refsingar og til greiðslu alls sakarkostnaðar. Einnig er krafist upptöku samkvæmt 1. og 2. tölul. 1. mgr. 69. gr. a. almennra hegningarlaga, sbr. 2. gr. laga nr. 149/2009, á framangreindu myndefni og Toshiba hörðum diski (munaskrárnúmer 375051), Western Digital hörðum diski (munaskrárnúmer 375055), Western Digital hörðum diski (munaskrárnúmer 375057), Samsung hörðum diski (munaskrárnúmer 375066), USB minnislykli af óþekktri tegund (munaskrárnúmer 375076), USB minnislykli af óþekktri tegund (munaskrár­númer 375078), Seagate hörðum diski (munaskrárnúmer 375056), Dell fartölvu með Hitachi hörðum diski (munaskrárnúmer 375075), turntölvu af óþekktri tegund með einum Western Digital hörðum diski og einum Seagate hörðum diski (munaskrárnúmer 374696), Business Line borðtölvu með tveimur Western Digital hörðum diskum (munaskrárnúmer 374699), Dvico TViX C-2000u lite myndbands­flakkara (munaskrárnúmer 375053), Western Digital hörðum diski (munaskrárnúmer 375085), tveimur JVC myndbandsspólum (DV) (munaskrárnúmer 375080), fjórum JVC myndbandsspólum (DV) (munaskrárnúmer 375079), Western Digital hörðum diski (munaskrárnúmer 375059), þremur CD geisladiskum af óþekktri tegund og tveimur DVD geisladiskum af óþekktri tegund (munaskrárnúmer 375087), turntölvu af óþekktri tegund með Western Digital hörðum diski (munaskrárnúmer 374698), Western Digital hörðum diski (munaskrárnúmer 375058), og sextán DVD geisladiskum af óþekktri tegund og tíu CD geisladiskum af óþekktri tegund (muna­skrárnúmer 375074), allt búnaður sem myndefnið var geymt á, sem lögregla lagði hald á.“ Ákærði krefst þess aðallega að hann verði sýknaður af öllum kröfum ákæruvalds, en til vara að hann verði dæmdur til vægustu refsingar er lög leyfa og að allur sakarkostnaður, þ.m.t. hæfileg málsvarnarlaun skipaðs verjanda ákærða og útlagður kostnaður hans, verði greiddur úr ríkissjóði. II Samkvæmt frumskýrslu lögreglu var 15. febrúar 2013 framkvæmd húsleit á heimili ákærða að […], og á vinnustað hans að […], eftir að lögregla hafði fengið húsleitarheimild með úrskurði héraðsdóms vegna grunsemda um að ákærði hefði ætlað barnaklámefni í vörslum sínum. Á vinnustað ákærða reyndust vera þrjár borðtölvur sem allar voru tengdar við rafmagn og tölvuskjá. Við skoðun á innihaldi tölvanna á vettvangi fannst efni sem grunur lék á að væri barnaklám og voru þær haldlagðar. Í tölvu, sem fékk munanúmerið 374697, fundust samkvæmt leitarskýrslu fjölmargar ljósmyndir af nöktum börnum og unglingum í möppu sem hafði að geyma efni sem hafði verið eytt. Aðspurður á vettvangi kvaðst ákærði kannast við að hafa hlaðið þessum myndum inn í tölvuna. Við skoðun á tölvu, sem fékk munanúmerið 374698, mátti sjá á hörðum diski tölvunnar möppu sem innihélt nokkrar myndir af nöktu fólki, börnum og unglingum. Þá fundust einnig í tölvunni hreyfimyndir af nöktu fólki, bæði fullorðnum og ungmennum. Aðspurður kvaðst ákærði hafa hlaðið mörgum af þessum hreyfimyndum í tölvuna af rússneskri síðu. Í þriðju tölvunni, sem fékk munaskrárnúmerið 374699, fannst hreyfimynd af nöktum börnum hlaupandi við læk og mátti ætla að myndbandið hafi verið tekið hér á landi fyrir allmörgum árum. Aðspurður kvaðst ákærði hafi tekið upp myndbandið sjálfur og sett í tölvuna. Taldi hann að ekki væri um barnaklám að ræða heldur venjulegar fjölskyldumyndir. Við húsleitina var einnig lagt hald á harða diska, minnislykla, minniskort, myndavélakort, diska úr myndbandsupptökuvél, CD- og DVD-diska, myndbandsspólur, butterflyhníf og utanáliggjandi tölvudiska. Þá fundust einnig á verkstæðinu fjórar útprentaðar myndir af nöktum börnum. Á heimili ákærða fundust m.a. fartölva og borðtölva auk minnislykla, svo og CD-diskar, myndbandsspólur og flakkara. Ákærði gaf skýrslur hjá lögreglu 15. febrúar 2013, 13. júní 2013 og 8. apríl 2014 og var þá m.a. borið undir hann það efni sem fannst og tilgreint er í ákæru. Meðal málsgagna er yfirlit, dagsett 12. janúar 2015, yfir þær myndir og myndskeið sem ákærði er ákærður fyrir að hafa í vörslum sínum, sundurliðað eftir því númeri sem sá munur sem þær fundust á fékk hjá lögreglu. Þá eru myndirnar þar sundurliðaðar nánar eftir því á hvaða geisladiski, myndbandsspólu, minnislykli, tölvu, flakkara eða harða diski þær fundust. Þá er einnig tilgreindur fjöldi mynda eða myndskeiða sem fundust á hverjum mun fyrir sig og hvar viðkomandi munur fannst. Þá liggur fyrir sérstakt yfirlit þar sem fram kemur hversu margar myndir fundust á framangreindum munum og hversu margar þeirra og hverjar ákæruvald telur ekki falla undir skilgreiningu barnakláms. Eru tilgreindar myndir og myndskeið í ákæru í samræmi við þessi gögn. Þá liggur ætlað barnaklámsefni fyrir í heild sinni á rafrænu formi, m.a. á diskum og flakkar. Fyrir liggur matsgerð B sálfræðings, sem dómkvaddur var sem matsmaður til að leggja mat á trúverðugleika ákærða, gera áhættumat, meta m.a. hvatir sakbornings og hugarfar hans til ungmenna/barna og andlegt heilbrigðisástand sakbornings. Í skýrslunni kemur m.a. fram að matsmaður hafi skilið útskýringar ákærða svo að [...]. Þá kemur fram í skýrslunni að matsmaður telji vera ljóst að matsþoli hafi kynferðislegan áhuga fyrir stúlkubörnum og að skýringar hans stangist á. Hluti þess myndefnis sem fannst í vörslum ákærða sé gróft barnaklám og augljóslega notað í kynferðislegum tilgangi. Loks telur matsmaður að ákærði hafi væga almenna kvíðaröskun en andlegt ástand hans hafi ekki áhrif á hugræna getu hans og hann skilji vel muninn á réttu og röngu. Ekkert hafi komið fram sem bendi til þroskavandamála og vandamála sem tengjast greind eða almennum skilningi. III Verður nú rakinn framburður ákærða og vitna fyrir dómi. Ákærði neitar sök. Aðspurður hvort hann kannist við að hafa verið með barnaklám í vörslum sínum kveðst hann ekki geta þrætt fyrir það þar sem það hafi fundist en það komi til af ýmsum ástæðum. Hann kvaðst, þegar húsleit var gerð, hafa verið með verkstæði að […]. Verkstæðið hafi verið rekið undir nafni Y sf. og sé hann eigandi og rekstraraðili þess félags. Hann sé rafvirki og hafi verið með rafmagnsverkstæði þar í tíu til tólf ár og hafi það einnig verið ruslageymsla. Hann hafi starfað þar einn og aðrir hafi ekki haft aðgang að verkstæðinu. Ákærði segir að honum sé ekki vel kunnugt um tölvur og tölvuvinnslu en kveðst hafa gert við tölvur fyrir aðra. Ákærði kvaðst á þessum tíma hafa verið búsettur að […], ásamt þáverandi eiginkonu sinni og barnabarni. Hann kvaðst ekki hafa vitað að það væri barnaklámefni á heimili sínu en vissi að hann hafði farið inn á netið í verkstæðinu og þar hafi komið upp barnaklámefni. Á verkstæðinu hafi verið fullt af drasli, einnig diskar, sem hann hafi ekki vitað hvað var á. Bæði var þetta eitthvað sem fólk hafði komið með og eitthvað sem hann hafði hirt og ekki haft ástæðu til að skoða. Hafi efni verið eytt hafi hann ekki haft aðstæður til að komast í það. Hann hafi vitað af hluta efnisins og talið sig hafa verið búinn að eyða því. Fyrir hafi komið að hann hafi hlaðið efni niður af netinu. Þá hafi komið fyrir að það hafi „poppað upp“ vefsíður. Þetta hafi ekkert frekar átt að vera klámefni. Ákærði lýsti því að árið [...]. Þetta hafi haft slæm og djúp áhrif á hann og hafi hann verið haldinn miklu þunglyndi eftir þetta. Eitt af því sem gerðist þá er að hann varð náttúrulaus. Hann hafi rætt þetta við lækni sem hann hitti á förnum vegi sem hafi sagt honum að fara á netið og finna klámmyndir og athuga hvort þetta lagaðist ekki. Hann kvaðst ekki hafa sjálfur gert sér grein fyrir því að hann hafi verið með þunglyndi fyrr en hann fór til sálfræðings eftir að húsleitin var gerð hjá honum. Kvaðst hann telja að sú lögregluaðgerð hafi verið hreint og klárt hryðjuverk. Hann hafi skoðað eitthvað af því efni sem var á þeim síðum sem „poppuðu upp“ sem hann telji hafa verið með fullorðnum en taldi sig ekki vera með neitt efni sem væri ólöglegt. Hann kvaðst einungis kannast við að hafa séð kannski 10% af því efni sem lögreglan fann og telur að það sé að einhverju leyti margtalið. Hann kveðst ekki hafa verið að skoða þetta myndefni. Ákærði sagði netið vera fullt af þessu og það sé öllum opið, allir hafi þennan gagnabanka á bak við sig. Ákærða var bent á að efnið hafi fundist í margs konar tölvubúnaði, t.d. diskum og tölvum, og var hann spurður hvers vegna það hafi verið varslað í öllum þessum búnaði. Þessu svaraði ákærði svo að hann kannaðist ekki við að eitthvað hafi verið í fartölvunni. Hann kvaðst hafa lánað hana einhvern tímann og þá tekið út disk til að geyma sín gögn og sett annan í staðinn sem hann hafi keypt á eBay. Hann hafi ekki haft hugmynd um að það væri efni á disknum. Þegar ákærða var bent á að meirihluti efnisins virðist vera af erlendum uppruna sagði ákærði að það væri af netinu. Ákærði kvaðst ekki hafa framleitt neitt efni sem hafi verið refsivert. Hann hafi tekið mikið af myndum, heimildarmyndir, ekki endilega af börnum, fjölskyldan að leika sér hingað og þangað. Ákærði var spurður hvort hann eigi þá t.d. við myndir af nöktum börnum að leik í [...], í sundi, í heitum potti og á lóð. Ákærði kvaðst ekki telja þetta vera refsivert og sagði þessar myndir ekki hafa verið af kynferðislegum toga. Þetta séu fjölskyldumyndir og annað slíkt. Hann kvaðst ekki geta gefið skýringu á því af hverju þetta íslenska efni hafi verið varslað á sama hátt og annað efni sem var haldlagt. Hann sagði að efnið virtist flakka á milli en hann sé ekki mjög fróður um tölvuvinnslu og hvernig hún virki. Hann kveðst hafa fengið þær leiðbeiningar að ætli hann að eyða efni þurfi hann fyrst að taka það úr tölvu og setja á disk og eyða því þannig. Ákærða var kynntur munur nr. 375051, harður diskur af gerðinni Toshiba, er samkvæmt gögnum málsins fannst laus í hillu á verkstæðinu að […], og að á honum hafi fundist þrjár ljósmyndir og fimm hreyfimyndir sem flokkaðar séu sem barnaklám. Ákærði kvaðst ekki kannast við að það væri barnaklámefni á þessum diski. Hann kveðst kannast við diskinn og telur sig hafa átt hann en ekki vitað hvenær hann komst í hans vörslur. Hann kveðst ekki hafa vitað að öllu leyti hvað var inni á honum en hafa sett eitthvað sjálfur inn á hann, m.a. myndbrot sem hann hafi búið til. Ákærða var kynntur munur nr. 375055, harður diskur af gerðinni Western Digital, er fannst laus á skrifstofu og á honum hafi fundist 128 ljósmyndir sem flokkaðar hafi verið sem barnaklám. Aðspurður hvort hann kannist við diskinn sagði ákærði að það hafi verið fullt af svona diskum þarna inni sem hann hafi verið búinn „að hirða hingað og þangað“ og svo hafi hann fengið notaða diska af eBay. Hann kveðst aldrei hafa skoðað innihald disksins, ekki geta útskýrt af hverju barnaklám fannst á honum og ekki hafa hugmynd um það hvaðan þessi diskur kom. Ákærða var kynntur munur nr. 375057, harður diskur af gerðinni Western Digital, er fannst laus á skrifstofu og að á honum hafi fundist 29 myndir og tvær hreyfimyndir sem flokkaðar hafi verið sem barnaklám. Ákærði kvaðst ekki geta útskýrt af hverju barnaklám fannst á disknum. Ákærða var kynnt að munur nr. 375066, harður diskur af gerðinni Samsung, er hafi fundist laus á skrifstofu og að á honum hafi fundist 24 myndir sem flokkaðar hafi verið sem barnaklám. Ákærði kvaðst ekki hafa vitað hvað var á disknum eða hvernig þessi diskur komst til hans en telja að hann gæti hafa komið úr ónýtri tölvu. Hann kveðst hafa verið búinn að safna diskum saman og kallaði það söfnunaráráttu. Ákærða var kynnt að munur nr. 375056, harður diskur af gerðinni Seagate, hafi fundist á verkstæði og á honum hafi fundist 160 myndir og ein hreyfimynd og hafi allar myndirnar verið flokkaðar sem barnaklám. Kvaðst ákærði ekki geta útskýrt af hverju barnaklámefni fannst á disknum. Ákærða var kynnt að tveir munir nr. 374699, tveir harðir diskar af gerðinni Western Digital, hafi fundist í turntölvu sem hafi verið á gólfi undir skrifborði og á þeim hafi fundist samtals 107 myndir og 14 hreyfimyndir sem flokkaðar hafi verið sem barnaklám. Ákærða var sýnd mynd af tölvunni og sagði að hann hafi verið með bókhaldið í henni og því hafi hún verið í notkun. Þegar ákærða var kynnt að í tölvunni hafi fundist barnaklámefni kvaðst hann ekki geta skýrt það og sagðist ekki hafa verið að horfa á þessar myndir. Hann kvaðst ekki vita hvernig þetta komst í tölvuna en hann gæti hafa hlaðið þetta niður en hafi ekki átt möguleika á að komast í myndirnar. Hann hafi einhvern tímann reynt það en ekki haft kunnáttu til þess. Ákærða var kynnt að munur nr. 375053, vídeóflakkari af gerðinni Dvico TViX C-2000u lite, hafi fundist á verkstæði og í honum hafi verið 38 hreyfimyndir, sem séu að hluta til íslenskar, og 1311 ljósmyndir, og að allt þetta efni hafi verið flokkað sem barnaklám. Þá var ákærða kynnt að flakkarinn hafi verið tengdur við tölvu. Ákærði kveðst hafa átt flakkarann. Hann kannist við að hafa sett inn á hann myndir en kannist ekki við að hafa sett barnaklámefni á hann og telja að það hafi farið á hann í „einhverjum bunkum“. Ákærða var kynntur munur nr. 375059, harður diskur af gerðinni Western Digital, er fannst laus á verkstæði og á honum hafi fundist 2308 ljósmyndir og 41 hreyfimynd sem flokkaðar hafi verið sem barnaklám. Ákærði kvaðst ekki kannast við diskinn og sagði hann vera búinn að vera þarna lengi og sé hann búinn að „steingleyma þessu“. Ákærða var kynntur munur nr. 374698, turntölva af óþekktri gerð, með hörðum diski af gerðinni Western Digital er fannst á skrifborði á verkstæði og var þá tengd rafmagni. Á honum fundust 1877 myndir og 26 hreyfimyndir sem flokkaðar hafi verið sem barnaklám. Ákærði kvaðst hafa verið með afrit af bókhaldsgögnum í tölvunni og hafi eiginlega verið að færa það yfir í aðra tölvu. Sagði ákærði að hann hljóti að hafa sett íslenskt efni í tölvuna en það sé ekki barnaklám. Hann kvaðst ekki kannast við að þar væru 1874 ljósmyndir en sagði að vera kynni að hann hafi hlaðið þeim niður af rússneskri vefsíðu. Ákærða var kynnt að munur nr. 375058, harður diskur af gerðinni Western Digital, hafi fundist laus á verkstæði. Þegar ákærða var kynnt að þar hafi fundist 3340 myndir og 29 hreyfimyndir sem flokkaðar hafi verið sem barnaklám kvaðst hann ekki kannast við að þar væru íslenskar barnaklámmyndir. Ákærða var kynnt að munir nr. 375074, 24 geisladiskar, hafi fundist á verkstæði og þeir væru allir taldir innihalda efni sem flokkað sé sem barnaklám. Ákærði sagði þetta vera eitthvað sem hann hafi verið búinn að „hreinsa út“ til að henda. Það hafi verið búið að segja honum að þá ætti hann að setja efnið á diska en hann hafi ekki verið búinn af henda þeim. Það hafi verið framtaksleysi. Hann kvaðst ekki muna hvenær hann setti þetta á diskana. Hann sagði efnið sem hann setti á diskana hafa komið af netinu í gegnum einhverja tölvu sem var nettengd, líklega þá sem var til vinstri á borðinu á verkstæðinu. Ákærða var kynnt að munur nr. 375076, USB-minnislykill merktur [...], hafi fundist á borði í herbergi á heimili ákærða að […]. Á honum hafi fundist 44 myndir sem flokkaðar hafi verið sem barnaklám. Ákærði sagði að verið gæti að þetta væri eitthvað sem hann hafi verið að taka út af tölvu og hafi átt eftir að eyða. Hann hafi líklega hlaðið þessu niður á vinnustað þar sem hann hafi ekki hlaðið efni niður heima hjá sér. Hann kvaðst ekki geta neitað því að hann hafi einnig séð eitthvert efni heima hjá sér. Hann hafi verið að rannsaka þetta, sérstaklega eftir að hafa fengið leiðbeiningar hjá Kastljósi. Þar hafi verið þáttur þar sem fram kom hvaða netsíður hægt væri að fara inn á. Hann hafi prófað síðurnar og þá hafi svona efni „poppað upp út um allt“. Aðspurður hvort hann hafi einnig hlaðið efninu niður og fært það yfir á minnislykilinn kvaðst ákærði ekki vita hvort það sé hægt að skoða það öðruvísi en með því að hlaða efninu niður. Ákærði kvaðst hafa sett efnið sjálfur á lykilinn. Aðspurður hvort hann hafi vitað að það var barnaklám á lyklinum sagði ákærði að hans skilgreining á barnaklámi væri „allt önnur“. Lögregla telji að berrassaðir krakkar sé barnaklám en það sé þröngur hópur sem haldi því fram að svo sé. Ákærða var kynnt að munur nr. 375078, USB-minnislykill merktur [...], hafi fundist á skrifborði í herbergi á heimili ákærða og að á honum hafi fundist 167 myndir sem flokkaðar hafi verið sem barnaklám. Ákærði sagði að um þennan minnislykill gildi það sama og um minnislykil merktan [...]. Þá kveðst hann mótmæla því að efnið sem fannst á honum sé barnaklám. Ákærða var kynnt að munur nr. 375075, Dell-fartölva með diski af gerðinni Hitachi, hafi fundist í herbergi á heimili hans og á honum hafi fundist 123 myndir sem flokkaðar hafi verið sem barnaklám. Ákærði kvaðst ekki hafa haft hugmynd um að efni væri í henni. Hann kvaðst eiga tölvuna. Diskurinn í henni sé ekki „orginal“ en hann hafi lánað tölvuna og þá hafi hann látið þennan disk í hana. Hann kvaðst hafa notað tölvuna mest til að reyna að búa til vídeómyndir sem hann hafi verið að taka af viðburðum. Ákærði kvaðst ekki kannast við þær myndir sem fundust í tölvunni. Ákærða var kynnt að munur nr. 374696, turntölva af óþekktri gerð með tveim hörðum diskum, annars vegar af gerðinni Western Digital og hins vegar af gerðinni Seagate, hafi fundist í herbergi á heimili hans. Á disknum af tegundinni Western hafi fundist 39 myndir og fjórar hreyfimyndir og á diski af gerðinni Seagate 41 mynd og hafi allt þetta efni verið flokkað sem barnaklám. Ákærði kvaðst ekki kannast við að hafa „downlodað“ einhverju vafasömu efni á tölvuna. Hann kvaðst einhvern tímann hafa verið með bókhaldið í tölvunni en tölvan hafi aldrei verið á verkstæðinu. Aðspurður hvort hann hafi keypt tölvuna nýja kvaðst hann hafa keypt kassann og sett tölvuna saman. Ákærða var kynnt að munur nr. 375085, Western Ditigal harður diskur, hafi fundist í herbergi á heimili hans og á honum hafi fundist tvær hreyfimyndir sem flokkaðar hafi verið sem barnaklám. Ákærði kvaðst ekki kannast við að barnaklámefni hafi verið á honum. Ákærða var kynnt að munir nr. 375080, tvær myndbandsspólur, hafi fundist í herbergi á heimili hans og að á þeim hafi fundist sitthvor hreyfimyndin og að þetta sé talið barnaklámefni og talið vera íslenskt efni. Ákærði kvaðst mótmæla því að um barnaklám sé að ræða og kvaðst kannast við efnið. Fleiri úr fjölskyldunni hafi einnig verið að taka myndir. Ákærða var kynnt að þarna væru myndir teknar í [...] og kvaðst hann kannast við að hafa tekið myndir þar. Staðurinn hafi lengi verið [...]. Ákærða var kynntur munur nr. 375079, fjórar myndbandsspólur með íslensku efni sem fundust í herbergi á heimili hans. Efnið hafi verið flokkað sem barnaklám. Á þeim hafi fundist samtals 7 hreyfimyndir. Ákærði vísaði til sama svars og hvað varðar mun nr. 375080. Ákærða var kynntur munur nr. 375087, fimm geisladiskar sem fundust á heimili ákærða. Á þeim hafi fundist samtals 77 myndir og átta hreyfimyndir sem flokkaðar hafi verið sem barnaklám. Aðspurður hvernig þetta efni hafi komist í vörslur hans kvaðst ákærði ekkert kannast við þetta. Þegar ákærða var bent á að efnið á diskunum væri talið vera erlent kvaðst hann ekkert muna eftir þessu. Aðspurður sagði ákærði að ekki væri möguleiki á því að efnið væri frá öðrum heimilismönnum. Þá var borinn undir ákærða hluti af framburði hans frá 8. apríl 2014 þar sem fram kom að hann hafi orðið þunglyndur [...]. Niðurhalið á efninu hafi byrjað upp úr 2002 og að eftir ábendingar frá Kastljósi hafi hann farið að skoða þetta. Þessu svaraði ákærði svo að hann væri nú á lyfjum vegna þunglyndis og hafi ekki haft löngun til að fara inn á netið og leita af myndum eftir að hann byrjaði á lyfjunum. Einnig var borinn undir ákærða sá framburður hans hjá lögreglu 15. febrúar 2013 að hann hafi verið að taka einhverjar myndir af „You Tube“ sem hann hafi ætlað að koma á framfæri við lögreglu þar sem honum hafi fundist þær vera ógeðslegar. Ákærði staðfesti þetta og sagði þetta líklega hafa verið á fleiri síðum líka, rússneskum síðum. Aðspurður hvort hann kannist við að hafa tekið þaðan barnaklámsmyndir kvaðst hann ekki hafa vitað að þetta væri barnaklám. Aðspurður af hverju hann hafi ætlað að koma þessu á framfæri við lögreglu kvaðst hann hafi verið búinn að velta því fyrir sér hvernig netinu væri háttað og þá hafi hann aðallega verið að hugsa um krakkana og unglingana, hvernig væri hægt að loka fyrir þetta. Aðspurður hvort hann hafi komið þessu á framfæri við lögreglu kvaðst hann ekki hafa verið búinn að koma því í verk en svo hafi lífsgrundvellinum verið kippt undan honum með þessari aðgerð lögreglu. Þá var borinn undir ákærða sá framburður hans hjá lögreglu að sumir söfnuðu listaverkum, málverkum, frímerkjum og öðru slíku. Honum hafi fundist þetta vera eins með mannslíkamann, bara fallegt saklaust listaverk. Ákærði kvaðst halda þessu fram. Aðspurður hvort hann hafi verið að safna myndunum af því að hann vildi eiga þær kvaðst hann telja að þetta hafi kannski verið út af sálrænum atriðum, þunglyndi eða einhverju slíku. Aðspurður á ný hvort hann hafi verið að safna myndunum kvaðst hann ekki hafa verið að safna þeim. Þær hafi komið upp, kannski í einhverjum bunkum. Honum hafi verið sama um þessar myndir þær hafi ekki höfðað til hans. Borinn var undir ákærða framburður hans þar sem hann var spurður út í myndefni sem fannst á diskum sem haldlagðir voru á verkstæði og sagði hann að um væri að ræða ofbeldisefni sem hann hafi velt fyrir sér að framvísa við lögreglu. Þetta hafi verið erlent efni sem hafi valdið honum ógleði. Ákærði kvaðst átta sig á því að það hafi þurft að koma efninu yfir á diskana og kvaðst hann kunna það. Hann hafi hins vegar ekki vitað hvernig hann ætti að snúa sér í því að koma þessu til lögreglu. Aðspurður sagði hann að diskarnir á heimili hans gætu hafa verið hluti af diskunum frá […]en kvaðst ekki kannast við að hafa verið að flakka með þá á milli. Þá sagði hann að vera kunni að hann hafi „downlodað“ þessu og hafi ætlað að skoða seinna. Þá var borinn undir ákærða framburður hans hjá lögreglu 13. júní 2013 þar sem fram kemur að hann kannist við lítið af því myndefni sem fannst í borðtölvu af óþekktri gerð sem fannst í herbergi á heimili hans, sbr. munanúmer 374696. Einnig hafi hann þá sagt að hann hafi „downlodað“ þessu og að hann viti að þarna voru einhverjar myndir og talar um ógeðslegar klámmyndir og að það hafi verið asnaskapur af sér að vera að taka þetta niður. Staðfesti ákærði þennan framburð sinn. Aðspurður kvaðst ákærði ekki muna hvenær Kastljósþátturinn sem hann vísaði til áður var sýndur, en sagði að það gætu verið fimm til sex ár síðan. Ákærði sagði að í fleiri tilvikum hefðu komið fram sambærilegar leiðbeiningar í sjónvarpi. Hann kvaðst hafa byrjað með verkstæðið upp úr 2000 en það sé „ekki til lengur“. Þá sé hjónabandi hans lokið með skilnaði. Hann hafi verið að reyna að vinna og sé enn á þunglyndislyfjum. Aðspurður um það sem fram kemur í vottorði B sálfræðings um að ákærði telji sig [...]... kvaðst hann ekki hafa neinar kynferðislega hvatir og sagði að það gæti verið vegna þunglyndislyfjanna. Vitnið C lögreglufulltrúi lýsti því að upphaf málsins hafi verið í byrjun febrúar 2013 þegar [...]. Þá kom einnig upp grunur um að ákærði væri með myndir í fórum sínum [...]. Tveimur árum fyrr hafði lögreglu einnig borist tilkynning um að grunur léki á því að ákærði væri með barnaklám í vörslum sínum. Húsleit hafi fyrst verið gerð á heimili ákærða og þar lagt hald á tölvur, diska, USB-lykla o.fl. Að því loknu var gerð húsleit á vinnustað ákærða og hald lagt á tölvur, diska o.fl. Vitnið kvaðst minnast þess að þar hafi verið fjórar eða fimm útprentaðar myndir sem sýndu nakin börn. Leitin á heimili ákærða hafi afmarkast við herbergi þar sem tölva og allur tölvubúnaður var en ekki hafi verið tilefni til að leita annars staðar í húsinu. Vitnið sagði ákærða hafa verið rólegan og samvinnufúsan en hann hafi ekki tjáð sig á vettvangi um það sem var í tölvunum. Á vinnustað ákærða hafi þeir skoðað gróflega efni í tölvu sem kveikt var á og kvaðst vitnið hafa séð þar myndir sem teknar höfðu verið í [...] af nöktum börnum. Kvaðst vitnið minna að þrjár tölvur hafi verið á borðum á vinnustað ákærða. Tvær hafi verið í gangi en slökkt á þeirri þriðju. Þar hafi einnig verið geisladiskar, CD-diskar og harðir diskar úr tölvum og hafi þetta allt verið varslað innan um hvað annað. Hvað varðar framhald rannsóknarinnar sagði vitnið að efnið sem fannst hafi allt verið skráð hjá lögreglunni á Vestfjörðum. Þeir hafi svo notið aðstoðar tölvurannsóknardeildar lögreglunnar á höfuðborgarsvæðinu þar sem innihaldið hafi verið skoðar og skýrslur skráðar um þá skoðun. Um 35.000 myndir hafi fundist sem grunur lék á að væru barnaklám. Þá hafi fundist kringum 200 myndir sem ekki var talið að væru barnaklámefni. Það hafi tekið nokkurn tíma að fara yfir þessar myndir bæði hjá þeim og hjá tölvurannsóknardeildinni. Aðspurður sagði vitnið að ákærði hafi orðið ósáttur vegna rannsóknarinnar. Honum fannst [...] vera samsæri gegn sér og hafi hann verið farin að persónugera þetta gagnvart vitninu. Reynt hafi verið að flýta rannsókn málsins eins og hægt var. Vitnið D yfirlögregluþjónn sagði að húsleit hafi verið gerð vegna málsins í febrúar 2013. [...]. Við leit á vinnustað ákærða fundust þrjár borðtölvur sem allar voru þá tengdar við rafmagn og tveir skjáir sem tengdir voru við a.m.k. tvær tölvur. Vitnið kvaðst hafa opnað tvær tölvur og þá séð myndefni sem hann taldi að gæti verið ólöglegt. Þá hafi verið lagt hald á mynddiska, tölvur og annan búnað til nánari skoðunar. Einnig hafi verið framkvæmd húsleit á heimili ákærða. Vitnið sagði ákærða hafi verið samvinnufúsan. Á vinnustaðnum sagði ákærði þeim að einhverjar af myndunum hefði hann hlaðið niður af internetinu en aðrar væru komnar frá honum sjálfum, væru mannlífsmyndir. Aðspurður hvort tafir hafi orðið á rannsókn málsins sagði vitnið að um mikið myndefni hafi verið að ræða. Á sama tíma hafi framangreindar kærur einnig verið til rannsóknar. Kvaðst vitnið telja að menn hafi haldið sig vel að verki og engar tafir orðið en lítið hafi verið hægt að vinna í málinu á […] meðan beðið var gagna frá tölvurannsóknardeild. Vitnið E, sérfræðingur í tölvurannsóknardeild lögreglunnar á höfuðborgarsvæðinu, sagði að ekki væri almennt hægt að telja tímasetningar skráa í tölvum mjög áreiðanlegar. Nokkrir þættir geti haft áhrif á tímasetningar. Sem dæmi má nefna hvort tímasetning hafi verið rétt við uppsetningu tölvu, hvort henni hafi verið breytt, hvort tölva hafi verið sett á rétt tímabelti þegar skrá var vistuð niður o.s.frv. Vitnið A lögreglufulltrúi sagði aðspurður um það hvað sé átt við með því að myndir hafi fundist í Temporary Internet File að um sé að ræða möppu sem Internet Explorer vafrinn búi til og geymi á meðan verið er að birta myndir hjá viðkomandi en eyði þeim þegar búið er að slökkva á vafra. Hægt sé að nýta sér dagsetningar í skránum, ef tíminn er réttur í tölvunum, til að sjá hvenær þetta hefur verið opnað. Þessar dagsetningar geti líka sagt til um það hvenær myndirnar voru búnar til annars staðar. Vitnið sagði Temporary Internet File ekki vera varanlegar vörslur. Skráin komi þegar viðkomandi hefur opnað vafra á einhverjum vefsíðum og hlaðið efni niður af vefsíðu til að geta birt á skjánum. Vitnið staðfesti skýrslur sem það vann vegna málsins og sagði að þær tímasetningar sem fram koma í gögnunum séu dregnar úr gögnunum og hafi tölvurnar skráð þær á sínum tíma og gildi um þær áðurnefndur fyrirvari. Ekki hafi verið gengið úr skugga um það hvort þessar tímasetningar væru réttar og hafi tölvum ekki verið startað upp til að kanna þetta. Vitnið B, sálfræðingur og dómkvaddur matsmaður, staðfesti matsgerð sína fyrir dómi. Hann kvaðst hafa unnið mat á ákærða úr þeim gögnum sem hann hafði, auk þess sem hann ræddi einu sinni við ákærða og lagði fyrir hann sálfræðipróf og tók geðgreiningarviðtal. Vitnið sagði ákærða hafa komið ágætlega fyrir, verið kurteis og samvinnufús og sagt vel frá en hann hafi verið reiður út af þessu máli. Aðspurður um mat sitt á trúverðugleika ákærða kvaðst hann hafa farið yfir gögnin og lagt fyrir ákærða sálfræðipróf og gefið honum kost á að útskýra sitt mál. Á sálfræðiprófinu hafi komið fram væg fegrun sem sé algeng en ákærði hafi ekki reynt að blekkja á persónuleikaprófinu. Útskýringar hans á málinu hafi verið ótrúverðugar og í engu samræmi við það sem kemur fram í gögnum. Taldi vitnið að engin skynsemi hafi verið í þeim, miðað við gögnin sem hann hafði og upplýsingar úr viðtalinu við ákærða. Varðandi [...] og útskýringar á því hvernig efnið kom í tölvurnar kvaðst vitnið ekki átta sig á þessum tengingum hjá ákærða. Þá viti hann ekki hvað ákærði eigi við með [...]. [...]. Vitnið kveðst telja að ákærði hafi barnagirnd. Það byggi hann á áhættumati, á viðtali við ákærða og á myndum í tölvum ákærða af stúlkum undir kynþroskaaldri. Ákærði skýri þetta út frá [...]... [...] en það standist ekki. Vitnið sagði ákærða hafa lengi átt erfitt andlega. [...]. Ákærði hafi alltaf verið félagslyndur og hafi alltaf staðið sig í vinnu en þunglyndi og kvíði hafi verið undirliggjandi. [...] hafi verið áfall fyrir ákærða og virðist sem honum hafi versnað í framhaldi af honum. Ákærði talar um að hafa þá orðið náttúrulaus en það sé oft þunglyndiseinkenni. Ákærði sé ekki með alvarlegan geðrofssjúkdóm eða geðsjúkdóm og ekkert bendi til þess að refsing ákærða geti ekki borið árangur. Þá hafi vitnið ekki orðið vart við eftirsjá hjá ákærða vegna varsla á barnaklámi. Ekkert hjá ákærða bendi til þess að hugur hans standi til karlmanna eða ungra drengja og neiti hann slíkum áhuga. Þá hafi hann lítinn áhuga haft á konum. [...]. Áhugi ákærða snýr að stúlkum, að því er vitnið best viti, en geti aldrei útilokað annað. Þegar barnagirnd er skoðuð sé skoðað hvar aðaláhuginn er en svo getur annað einnig komið inn í. IV Ákærði neitar sök. Honum er gefið að sök að hafa haft í vörslum sínum 34.837 ljósmyndir og 585 hreyfimyndir er sýna börn, eða fullorðna einstaklinga í hlutverki barna, á kynferðislegan og klámfenginn hátt. Hann kannast við að hafa haft í vörslum sínum þá muni sem ætlaðar barnaklámmyndir fundust á en kveðst ekki muna eftir þeim öllum. Þá hafi ásetningur ákærða ekki staðið til þess að vera með barnaklámefni í vörslum sínum. Þeir diskar sem hann hafi verið með í umráðum sínum séu frá öðrum komnir, gegnum eBay eða til viðgerðar. Um sé að ræða gáleysi og verði honum ekki refsað fyrir það. Hann byggir vörn sína á því að ekki sé um barnaklámefni að ræða í skilningi hegningarlaga, myndanna hafi ekki verið aflað í kynferðislegum tilgangi og hann hafi ekki í öllum tilvikum verið meðvitaður um að efnið væri varslað í tölvubúnaði hans. Af hálfu ákærða er byggt á því að stór hluti efnisins falli undir efni sem kalla mætti „nudist“ og sé þar bæði um að ræða íslenskar og erlendar myndir, bæði ljósmyndir og hreyfimyndir, t.d. teknar á baðströnd og sýni bæði börn og fullorðna að leik eða uppstillt. Þetta telji ákærði ekki vera barnaklámefni. Þá byggir hann vörn sína á því að sömu myndir komi ítrekað fyrir aftur og aftur og að ekki beri að telja myndir oftar en einu sinni komi þær fyrir oftar. Loks byggir ákærði á því að einhvers konar réttarvörslusjónarmið hafi ráði söfnun hans á myndunum og hafi hann ætlað að koma þeim á framfæri við lögreglu en ekki vitað hvernig hann ætti að snúa sér í því og hafi því ekki látið af því verða. Með lögum nr. 58/2012 var ákvæði almennra hegningarlaga nr. 19/1940 um barnaklám breytt í það horf sem nú er í 210. gr. a. Samkvæmt 1. mgr. ákvæðisins skal hver sá sem framleiðir, flytur inn, aflar sér eða öðrum eða hefur í vörslu sinni ljósmyndir, kvikmyndir eða sambærilega hluti sem sýna börn á kynferðislegan eða klámfenginn hátt sæta sektum eða fangelsi allt að tveimur árum ef brot er stórfellt. Sama gildir um ljósmyndir, kvikmyndir eða sambærilega hluti sem sýna einstaklinga 18 ára og eldri á kynferðislegan eða klámfenginn hátt, enda séu þeir í hlutverki barns, eða ef líkt er eftir barni í slíku efni þó að það sé ekki raunverulegt, svo sem í teiknimyndum eða öðrum sýndarmyndum. Samkvæmt 2. mgr. ákvæðisins, sbr. 6. gr. laga nr. 58/2012, skal hver sá sem skoðar myndir, myndskeið eða aðra sambærilega hluti sem sýna börn á kynferðislegan eða klámfenginn hátt á netinu eða með annarri upplýsinga- eða fjarskiptatækni sæta sömu refsingu og greinir í 1. mgr. Samkvæmt greinargerð sem fylgdi frumvarpi sem varð að lögum nr. 58/2012 voru breytingarnar gerðar í tilefni af fyrirhugaðri fullgildingu á samningi Evrópuráðsins um vernd barna gegn kynferðislegri misneytingu og kynferðislegri misnotkun. Með frumvarpinu var svokölluð barngerving gerð refsiverð, þ.e. þegar efni sýnir einstaklinga 18 ára og eldri á kynferðislegan eða klámfenginn hátt, enda séu þeir í hlutverki barns, sbr. 1. mgr. 210. gr. a. Ákvæði 2. mgr. sæki fyrirmynd til f-liðar 1. mgr. 20. gr. framangreinds samnings og er byggt á ákvæði danskra hegningarlaga um sama efni. Gangi það lengra en áðurgildandi 4. mgr. 210. gr. almennra hegningarlaga sem gerði ráð fyrir því að refsiábyrgð stofnaðist ekki nema í þeim tilvikum þar sem barnaklámefnis hefur verið aflað, t.d. með niðurhali eða við svokallaða vistun í tímabundnum skrám í tölvu viðkomandi. Efnið sem ákærði er ákærður fyrir að hafa haft í vörslum sínum fannst, eins og greinir í ákæru, á tveim stöðum, annars vegar í einu herbergi á heimili ákærða og hins vegar á verkstæði hans. Samtals var um að ræða fjórar tölvur sem allar voru tengdar við rafmagn auk fartölvu. Ákærði sagði eina tölvu á verkstæði hafa verið nettengda og þar hafi hann hlaðið niður efni af netinu. Eins og rakið er hér að ofan byggir ákvæði 1. mgr. 210. gr. a. á því að efni teljist vera barnaklám þegar það sýnir börn á kynferðislegan eða klámfenginn hátt. Nánari skilgreiningu á hugtakinu er ekki af finna í greinargerð með ákvæðinu. Í áðurgildandi ákvæði um barnaklám sem var í 4. mgr. 210. gr. almennra hegningarlaga var einnig notað þetta sama orðalag „að sýna börn á kynferðislegan eða klámfenginn hátt“. Í greinargerð með frumvarpi sem varð að lögum nr. 126/1996 þegar ákvæði 4. mgr. 210. gr. var lögfest kemur fram skilgreining á því hvað átt sé við með þessum orðum. Þar segir að með þessu sé átt við kynferðislega lýsingu (ásýnd) sem virki stuðandi eða er á annan hátt til þess fallin að vera lítillækkandi eða niðrandi, þar með taldar kynferðislegar lýsingar með notkun barna, dýra, ofbeldis, þvingunar og kvalalosta. Eðlilegar nektarmyndir af börnum falli utan gildissviðs ákvæðisins. Efnið sem ákærði var með í vörslum sínum er á ýmsa vegu en aðallega er um að ræða efni með stúlkum á öllum aldri. Að hluta er um mjög gróft efni að ræða sem sýnir ýmist fullorðna einstaklinga beita börn kynferðislegu ofbeldi eða börn að hafa kynmök sín á milli. Nokkrar myndanna verður að flokka sem barngervingu eins og það hugtak er skýrt í 1. mgr. 210. gr. a. Þá er um að ræða myndir sem sýna börn á kynferðislegan eða klámfenginn hátt, oft nakin en einnig að einhverju leyti klædd eða með fylgihluti þannig að tilgangur myndatökunnar er augljós og börnunum oft stillt upp á kynferðislegan hátt. Í sumum tilvikum er um að ræða myndasyrpur sem sýna í upphafi stúlkur í fötum sem þær síðan fækka eftir því sem líður á syrpurnar og enda þær í flestum tilvikum naktar og jafnvel í kynferðislegum stellingum eða athöfnum. Virðast myndirnar þjóna þeim tilgangi að byggja upp kynferðislega örvun þess sem á myndirnar horfir. Að mati dómsins uppfylla allar myndir í slíkum myndaseríum skilyrði 1. mgr. 210. gr. a. almennra hegningarlaga, einnig þær myndir þar sem stúlkurnar eru klæddar, vegna þeirrar heildar sem myndaseríurnar mynda. Loks er um að ræða þær myndir sem af hálfu ákærða er vísað til sem „nudist“ myndir. Um er að ræða bæði íslenskar og erlendar ljósmyndir og hreyfimyndir af nöktum börnum að leik. Sem dæmi um slíkar myndir má nefna erlendar myndir sem teknar eru á baðströndum og myndir sem bera með sér að hafa verið teknar hér á landi á góðviðrisdögum og sýna börn að leik utandyra, í vatni eða læk, og í heitum potti. Myndirnar virðast í mörgum tilvikum vera teknar án þess að börnin geri sér grein fyrir því. Þá virðist myndavélinni aðallega vera beint að þeim börnum sem eru nakin og virðist reynt að hafa kynfærasvæði barnanna sem mest í mynd. Telur dómurinn að með myndatökunum séu saklausir leikir barna notaðir til að búa til efni sem telja verður eins og á stendur að sýni börnin á kynferðislegan eða klámfenginn hátt vegna þeirrar athygli sem nekt þeirra og kynfæri fá. Framangreind orð greinargerðar sem fylgdi eldra ákvæði um „eðlilegar nektarmyndir“ af börnum verður á engan hátt talið ná yfir þessar myndir, enda er í flestum tilvikum um erlendar myndir að ræða af börnum sem ákærði hafði engin tengsl við. Einnig er til þess að líta að myndirnar voru af hálfu ákærða varslaðar meðal annarra mynda sem ótvírætt falla undir það að vera gróft barnaklám, í sumum tilvikum áratugum eftir að myndirnar voru teknar, og ætla verður að söfnun þessara mynda fari fram á sömu forsendum og þeirra mynda sem ótvírætt eru flokkaðar sem barnaklám. Ákærði hefur viðurkennt að hafa tekið einhverjar af þessum íslensku myndum. Hann byggir vörn sína á því að í dag séu breytt viðhorf til þess að taka myndir af nöktum börnum. Þetta hafi þótt eðlilegt á þeim tíma sem myndirnar voru teknar þó að svo sé ekki í dag. Ákærði er ákærður fyrir að hafa varslað myndirnar í febrúar 2013. Við mat á refsinæmi verknaðar verður ekki litið til þeirra sjónarmiða sem voru við lýði þegar myndirnar voru teknar heldur litið til þeirra lagaákvæða sem giltu þegar myndirnar fundust hjá ákærða og rakin voru hér að framan. Með vísan til framangreinds telur dómari að allar þær myndir og myndskeið sem ákærði er ákærður fyrir að hafa í vörslum sínum falli undir hugtakið barnklám í 1. mgr. 210. gr. a. almennra hegningarlaga. Framburður ákærða hefur verið nokkuð misvísandi hvað varðar vitneskju hans um refsinæmi þess að varsla efni sem flokkast sem barnaklám. Annars vegar hefur hann sagt að hann hafi ekki vitað að slíkt varðaði refsingu og hins vegar að hann hafi horft á umfjöllun um efnið í fjölmiðlum og í kjölfar þess íhugað að benda lögreglu á slíkt efni. Þannig hafi einhvers konar réttarvörslusjónarmið ráðið söfnun hans á myndunum. Með hliðsjón af þessu metur dómurinn það ótrúverðugt að ákærði hafi ekki haft vitneskju um að varsla efnisins varðaði við lög. Þá leiðir skortur á vitneskju um refsinæmi ekki einn og sér til refsileysis. Einnig er því hafnað að sú skoðun ákærða að svokallað „nudist“ efni falli ekki undir ákvæðið eigi að leiða til sýknu hvað það efni varðar. Vísar dómurinn til þess hvernig efnið var varslað og þess sem komið hefur fram af hálfu ákærða um áhuga hans á líkama stúlkna. Þá getur einstaklingsbundið mat ákærða á því hvað teljist vera barnaklámefni, í andstöðu við viðteknar skoðanir almennt og almenna túlkun á hugtakinu barnaklám, og án fullnægjandi rökstuðnings, ekki leitt til sýknu eða refsileysis. Þá hafnar dómurinn því sem ótrúverðugu að söfnun myndanna hafi farið fram í þeim tilgangi að koma þeim á framfæri við lögreglu en málsgögn bera með sér að þeim hafi verið safnað í fjölda ára. Af framlögðum gögnum er ljóst að í mörgum tilvikum er um sömu myndir og myndskeið að ræða sem eru tví- og jafnvel margtaldar í ákæru. Dómurinn lítur svo á að við á mat á umfangi sakarefnis beri að miða við fjölda mynda óháð því hversu oft sömu myndirnar komi fyrir. Þá verður litið til fjölda hreyfimynda óháð tímalengd þeirra. Ákærði lýsti því fyrir dómi að hann sé rafvirki og hafi um árabil rekið rafverkstæði þar sem hann hafi m.a. tekið til viðgerðar tölvur annarra. Þá lýsti hann því að hann hafi sjálfur sett saman eina af þeim tölvum sem var haldlögð. Einnig kom fram hjá honum að hann notaði netið og hafi m.a. halað niður efni þaðan, og fært efni yfir á diska, minnislykla og flakkara. Þrátt fyrir að ákærði hafi sjálfur sagt að hann hefði litla kunnáttu á þessu sviði má af framburði hans ráða að hann hafi haft þá grunnkunnáttu sem þarf til að leita að efni á netinu og varsla í samræmi við það sem greinir í ákæru. Fyrir liggur að myndefnið fannst í vörslum ákærða. Hann hefur að mestu viðurkennt vörslur efnisins. Þá liggur fyrir matsgerð og framburður dómkvadds matsmanns, B sálfræðings, þar sem fram kemur að kynferðislegur áhugi ákærða sé aðallega á stúlkum undir kynþroskaaldri. Ákærði hefur viðurkennt að hafa leitað að klámefni á netinu, að hafa hlaðið því niður en hafi ekki verið búinn að kynna sér það allt og sagt að efnið hafi virkað róandi á hann. Jafnframt sagði ákærði í framburði sínum að þeir munir sem myndirnar sem fundust á heimili hans voru á geti ekki stafað frá öðrum en honum og að aðrir hafi ekki haft aðgang að verkstæði hans. Þá var vörslum efnisins í flestum tilvikum þannig háttað að tilverknað ákærða þurfti til að koma því þannig fyrir. Allar myndirnar voru varslaðar á sambærilegan hátt á heimili ákærða og á vinnustað hans. Þær voru annars vegar varslaðar í tölvum sem voru í notkun og hins vegar á hörðum tölvudiskum, USB-lyklum, geisladiskum, CD-diskum eða myndbandsspólum. Aðstæður hjá ákærða og fjöldi mynda sem fundust og flokkaðar hafa verið sem barnaklám bera með sér að hann hafi verið að safna þeim. Einnig voru aðstæður fyrir ákærða til að skoða myndir á þessum tveim stöðum sem þær fundust á. Ákveðið samræmi er í innihaldi efnisins, þ.e. megináherslan á stúlkur en mun minni á drengi. Einungis um 200 af þeim myndum sem fundust hjá ákærða við rannsókn málsins voru ekki talin vera barnaklám sem bendir til þess að ákærði hafi ekki varslað almennar fjölskyldumyndir á sömu stöðum. Ákærði kvaðst telja að til að eyða efni þyrfti að færa það yfir á disk og eyða disknum. Einnig bar hann um að hafa verið búinn að færa efni yfir á diska. Þá fannst lítið sem ekkert klámefni með fullorðnum á þeim diskum sem fundust, þrátt fyrir að ákærði hafi sagt að hann hafi aflað þess. Dómurinn dregur ekki í efa þann framburð ákærða að hann hafi fengið tölvubúnað frá öðrum en metur ótrúverðugan þann framburð ákærða að hann hafi ekki vitað af efni á þeim munum sem voru haldlagðir. Því til stuðnings er vísað bæði til þeirra staða þar sem efnið fannst og þess samræmis sem var í öllu efninu og hefur áður verið lýst, og áhuga ákærða á stúlkum. Þá er á engan hátt hægt að fallast á að efnið sé að einhverju leyti komið í vörslur ákærða af tilviljun með munum frá öðrum þannig að um gáleysi ákærða sé að ræða. Ákærði hefur viðurkennt að hafa hlaðið niður efni sem hann hafi ætlað sér að skoða síðar og virtist almennt láta sér í léttu rúmi liggja hvaða efni það var. Hvað varðar efni sem ákærði telur að hafi komið frá öðrum með mununum þá er til þess að líta að annars vegar var um að ræða diska í tölvum sem ákærði notaði sjálfur og hins vegar muni sem hann geymdi ásamt öðrum munum sem innihéldu barnaklámsefni og efni sem hann kannaðist við. Með vísan til þess er framburður ákærða um að hann hafi af þessum sökum ekki vitað af efni ótrúverðugur. Þá er það mat dómsins að það efni sem búið var að eyða en tókst að endurheimta við rannsókn lögreglu hafi einnig verið í vörslum ákærða þar sem kalla megi það fram aftur. Þá er einnig hvað það varðar vísað til dóms Hæstaréttar í máli nr. 273/2003 frá 22. janúar 2004. Dómurinn skilur ákærða svo að hann byggi vörn sína einnig á því að [...]. Ekki fengust fyrir dómi fullnægjandi útskýringar frá ákærða á þessari vörn hans. Með hliðsjón af því sem fram kemur í framburði ákærða hjá lögreglu og því sem haft er eftir honum í matsgerð dómkvadds matsmanns er helst að skilja það svo að [...]. Dómurinn hefur engar forsendur til að draga í efa að svo sé ástatt fyrir ákærða. Ákærði telur hins vegar að áhugi hans á myndum af stúlkubörnum [...] og að áhuginn beinist að mannslíkamanum sem einhvers konar listaverki. Dómari telur að rökrétt samhengi skorti fyrir þessum skýringum ákærða og er þá sérstaklega vísað til þess að hluti efnisins er gróft efni sem sýnir fullorðna karlmenn beita börn kynferðislegu ofbeldi. Með framangreindum skýringum sínum byggir ákærði engu að síður á því að hann hafi áhuga á því myndefni sem hann er ákærður fyrir að varsla. Eins og rakið er hér að framan er í 1. og 2. mgr. 210. gr. a. gerður greinarmunur á því hvort efni sé varslað eða skoðað. Ákærði er einungis ákærður fyrir vörslur efnisins og byggir ákæruvaldið á því að það efni sem fannst í Temporary Internet File hafi einnig verið í vörslum hans. Framburður A lögreglufulltrúa um að efni sem þar fannst hafi hlaðist sjálfkrafa niður þegar viðkomandi skoðaði það bendir til þess að tölvan hafi búið til skrá við þá skoðun. Í greinargerð með ákvæði 210. gr. a. segir að gert sé ráð fyrir að 1. mgr. ákvæðisins taki mið að áðurgildandi 4. mgr. 210. gr. utan atriða sem þar eru sérstaklega talin upp. Verður ákvæðið því skýrt svo að tímabundnar vörslur séu taldar falla þar undir eins og var í 4. mgr. 210. gr. Með hliðsjón af því túlkar dómurinn það svo að efni sem finnist í Temporary Internet File falli undir hugtakið vörslur í 1. mgr. 210. gr. a. Loks er til þess að líta að gögn málsins bera með sér að myndirnar hafi verið stofnaðar og skoðaðar á löngu tímabili þrátt fyrir að ekki sé, eins og fram kom í framburði E sérfræðings og A, hægt að fullyrða með vissu um það hvort tímasetningar séu réttar. Engu að síður telur dómurinn með vísan til þess nægilega leitt í ljós að myndirnar hafi verið í vörslum ákærða um nokkurt skeið, eins og greinir í ákæru, fram til þess dags er húsleitin var gerð. Samkvæmt framangreindu er það mat dómsins að ákærði hafi haft vörslur þess efnis sem lýst er í ákæru og það efni telst vera barnaklám í skilningi 1. mgr. 210. gr. a. almennra hegningarlaga. Með vísan til alls þess sem hér að framan hefur verið rakið telur dómurinn að hafið sé yfir skynsamlegan vafa að ákærði hafi gerst sekur um þá háttsemi sem lýst er í ákæru og er háttsemin þar réttilega heimfærð til refsiákvæða. V Ákærði er fæddur árið […]. Samkvæmt vottorði sakaskrár ríkisins hefur hann ekki áður verið dæmdur til refsingar og er litið til þess við ákvörðun refsingar ákærða auk þess sem að einhverju leyti er litið til aldurs hans. Þá er einnig litið til þess mikla magns efnis er fannst í vörslum ákærða og að hluta þess verður að telja að sé mjög gróft efni. Telst því brot hans vera stórfellt í skilningi 1. mgr. 210. gr. a. almennra hegningarlaga. Rannsókn málsins hófst í febrúar 2013 og um tveimur árum seinna, 30. janúar 2015, var gefin út ákæra vegna málsins. Við aðalmeðferð málsins var skilmerkilega rakið af hálfu ákæruvalds hvernig meðferð málsins gekk fyrir sig á þessum tíma og gerð grein fyrir því [...]...[...]. Engu að síður verður að gera þá kröfu að meðferð mála sem þessara hjá lögreglu og ákæruvaldi verði lokið á mun skemmri tíma. Ákærða verður á engan hátt kennt um það hversu langan tíma málsmeðferðin tók. Þrátt fyrir að dómurinn hafi hafnað því að taka tillit til þess við mat á umfangi brots ákærða að sömu myndir og myndskeið komi ítrekað fyrir telur dómurinn rétt að hafa þetta í huga við ákvörðun refsingar ákærða. Með vísan til alls þess sem hér hefur verið rakið þykir refsing ákærða hæfilega ákveðin fangelsi í 15 mánuði en fresta skal fullnustu 12 mánaða af refsingunni og falli hún niður að tveimur árum liðnum haldi ákærði almennt skilorð 57. gr. almennra hegningarlaga, sbr. 4. gr. laga nr. 22/1955. Í ákæru er með vísan til 1. og 2. töluliðar 69. gr. a. almennra hegningarlaga, sbr. 2. gr. laga nr. 149/2009, gerð krafa um upptöku á nánar tilgreindum munum sem haldlagðir voru við húsleit lögreglu. Með vísan til framangreindra lagaákvæða er fallist á kröfuna eins og nánar er rakið í dómsorði. VI Eftir úrslitum málsins, sbr. 1. mgr. 218. gr. laga um meðferð sakamála nr. 88/2008, ber að dæma ákærða til greiðslu alls sakarkostnaðar, samtals 1.209.796 krónur. Til sakarkostnaðar teljast málsvarnarlaun skipaðs verjanda ákærða, Vilhjálms Hans Vilhjálmssonar hrl., sem eru hæfilega ákveðin 900.000 krónur, og hefur þá verið tekið tillit til virðisaukaskatts, einnig útlagður kostnaður verjandans, 48.213 krónur, og annar sakarkostnaður er til féll við rannsókn málsins samkvæmt yfirliti, samtals 261.583 krónur. Dómsuppkvaðning hefur dregist fram yfir frest samkvæmt 1. mgr. 184. gr. laga um meðferð sakamála. Af hálfu dómara og aðila var ekki talin þörf á því að málið yrði flutt að nýju. Af hálfu ákæruvalds flutti mál þetta Daði Kristjánsson saksóknari. Dóm þennan kveður upp Sigríður Elsa Kjartansdóttir dómstjóri. D Ó M S O R Ð: Ákærði, X, sæti fangelsi í 15 mánuði en fresta skal fullnustu2 mánaða af refsingunni og falli hún niður að tveimur árum liðnum haldi ákærði almennt skilorð 57. gr. almennra hegningarlaga nr. 19/1940, sbr. 4. gr. laga nr. 22/1955. Upptækt er gert til ríkissjóðs 34.837 ljósmyndir og 585 hreyfimyndir sem sýna börn, eða fullorðna einstaklinga í hlutverki barna, á kynferðislegan eða klámfenginn hátt, Toshiba harður diskur (munaskrárnúmer 375051), Western Digital harður diskur (munaskrárnúmer 375055), Western Digital harður diskur (munaskrárnúmer 375057), Samsung harður diskur (munaskrárnúmer 375066), USB-minnislykill af óþekktri tegund (munaskrárnúmer 375076), USB-minnislykill af óþekktri tegund (munaskrárnúmer 375078), Seagate harður diskur (munaskrárnúmer 375056), Dell-fartölva með Hitachi hörðum diski (munaskrárnúmer 375075), turntölva af óþekktri tegund með einum Western Digital hörðum diski og einum Seagate hörðum diski (munaskrárnúmer 374696), Business Line borðtölva með tveimur Western Digital hörðum diskum (munaskrárnúmer 374699), Dvico TViX C-2000u lite myndbandsflakkari (munaskrárnúmer 375053), Western Digital harðar diskur (munaskrárnúmer 375085), tvær JVC-myndbandsspólur (DV) (munaskrárnúmer 375080), fjórar JVC-myndbandsspólur (DV) (munaskrárnúmer 375079), Western Digital harður diskur (munaskrárnúmer 375059), þrír CD-geisladiskar af óþekktri tegund, tveir DVD-geisladiskar af óþekktri tegund (munaskrárnúmer 375087), turntölva af óþekktri tegund með Western Digital hörðum diski (munaskrárnúmer 374698), Western Digital harður diskur (munaskrárnúmer 375058), sextán DVD-geisladiskar af óþekktri tegund og tíu CD-geisladiskar af óþekktri tegund (munaskrárnúmer 375074). Ákærði greiði allan sakarkostnað málsins, 1.209.796 krónur, þar með talin málsvarnarlaun skipaðs verjanda síns, Vilhjálms Hans Vilhjálmssonar hrl., 900.000 krónur, og útlagðan kostnað verjandans, 48.213 krónur.

Mál nr. 624/2010

Kærumál Gjaldþrotaskipti Leigusamningur Forgangskrafa

Kærður var úrskurður héraðsdóms þar sem því var hafnað að krafa O ehf. nyti rétthæðar sem búskrafa á grundvelli 3. tölul. 110. gr. laga nr. 21/1991 um gjaldþrotaskipti of.l. í þrotabú F ehf. F ehf. sem tekið var til gjaldþrotaskipta 5. nóvember 2009 hafði á leigu húsnæði. O ehf. lýsti yfir riftun leigusamningsins með yfirlýsingu sem birt var F ehf. O ehf. Skiptastjóri F ehf. hafnaði riftunarkröfunni. Í dómi Hæstaréttar var talið ósannað að F ehf. hafi tilkynnt O ehf. að hann byggði afnot sín af húsnæðinu eftir 1. desember 2009 á 97. gr. laganna og hygðist taka afstöðu til þess síðar að hvort hann nýtti sér heimild sína samkvæmt 1. mgr. 91. gr. laganna til að ganga inn í leigusamninginn. Var hann með yfirlýsingu sinni í tilefni af riftun O ehf. og framgöngu að öðru leyti talinn hafa tekið við réttindum og skyldum hins gjaldþrota félags samkvæmt húsleigusamningnum við sóknaraðila. Var því viðurkennd krafa O ehf. á hendur F ehf. og að hún nyti rétthæðar á grundvelli 3. tölul. 110. gr. laga um gjaldþrotaskipti.

Dómur Hæstaréttar. Mál þetta dæma hæstaréttardómararnir Garðar Gíslason, Árni Kolbeinsson og Jón Steinar Gunnlaugsson. Sóknaraðili skaut málinu til Hæstaréttar með kæru 25. október 2010, sem barst réttinum ásamt kærumálsgögnum 3. nóvember 2010. Sóknaraðili kveðst hafa fengið vitneskju um úrskurðinn 14. október 2010 og hefur það ekki sætt andmælum. Kærður er úrskurður Héraðsdóms Reykjaness 27. september 2010, þar sem hafnað var kröfu sóknaraðila, aðallega um að krafa hans að fjárhæð 33.783.013 krónur, en til vara lægri fjárhæð, í báðum tilvikum að frádreginni innborgun 17. mars 2010 að fjárhæð 3.186.899 krónur, yrði viðurkennd sem búskrafa. Kæruheimild er í 179. gr. laga nr. 21/1991 um gjaldþrotaskipti o.fl. Sóknaraðili krefst þess að lýst krafa hans í bú varnaraðila að fjárhæð 33.783.013 krónur, en til vara lægri fjárhæð, verði viðurkennd sem búskrafa samkvæmt 3. tölulið 110. gr. laga nr. 21/1991. Þá krefst hann málskostnaðar í héraði og kærumálskostnaðar. Varnaraðili krefst staðfestingar hins kærða úrskurðar og kærumálskostnaðar. Fyrir Hæstarétti hefur sóknaraðili ekki dregið frá kröfu sinni innborgun, 3.186.899 krónur, sem innt var af hendi 17. mars 2010, svo sem hann gerði í héraði. Í þessu felst hækkun á kröfu hans sem ekki kemst að í málinu. Er því til úrlausnar fyrir Hæstarétti sama krafa og sóknaraðili hafði uppi í héraði. Svo sem í hinum kærða úrskurði nánar greinir var bú varnaraðila tekið til gjaldþrotaskipta með úrskurði Héraðsdóms Reykjaness 5. nóvember 2009. Varnaraðili hafði þá á leigu húsnæði í eigu sóknaraðila að Grandatröð 8 og Eyrartröð 12 í Hafnarfirði. Í samráði við stærsta kröfuhafa búsins, Landsbanka Íslands hf., mun skiptastjóri hafa ákveðið að halda starfsemi varnaraðila áfram og reyna að selja fyrirtækið í rekstri. Sóknaraðili mótmælir því sem segir í forsendum hins kærða úrskurðar, að strax hafi komið fram hjá skiptastjóra varnaraðila að hann gæti ekki tekið afstöðu til þess hvort hann gengi inn í leigusamninginn um fasteign sóknaraðila og að hann byggði tímabundin afnot af fasteigninni á heimild í 97. gr. laga nr. 21/1991. Þessi fullyrðing hafi fyrst komið fram í greinargerð varnaraðila fyrir héraðsdómi og sé henni mótmælt sem rangri. Skiptastjóri varnaraðila hafi þvert á móti lýst yfir því í orði og verki að hann hefði heimild til að ganga inn í leigusamning aðila, sem hann hafi og gert. Hafi hann með þeim hætti nýtt sér eign sóknaraðila til að skapa mikil verðmæti fyrir varnaraðila og tekið fram við lögmann sóknaraðila að það væri vilji hans að reksturinn yrði áfram á sama stað í Hafnarfirði og sú hefði verið ósk bæjaryfirvalda þar. Sóknaraðili heldur því fram að varnaraðili hafi með aðgerðum sínum gefið skýrlega til kynna að hann nýtti sér heimild 1. mgr. 91. gr. laga nr. 21/1991. Þannig hafi hann gengið inn í gagnkvæman leigusamning aðila og þar með ákvæði samningsins um uppsagnarfrest, enda geti hvorki talist eðlilegt né sanngjarnt að þrotabú geti gengið inn í gagnkvæman samning og notið af því mikils ágóða fyrir búið en hafnað því að virða sínar skyldur samkvæmt samningnum. Með yfirlýsingu 25. nóvember 2009, sem birt var varnaraðila 27. sama mánaðar, lýsti sóknaraðili yfir riftun leigusamningsins um Grandatröð 8 og Eyrartröð 12 í Hafnarfirði. Var þess krafist að varnaraðili rýmdi húsnæðið „þegar í stað og eigi síðar en þriðjudaginn 1. desember 2009“. Við þessu brást varnaraðili með tölvubréfi, sem skiptastjóri hans sendi lögmanni sóknaraðila 30. nóvember 2009. Þar sagði meðal annars svo: „Ég hef móttekið bréf þitt dags. 25. nóvember s.l. ... Mun ég senda þér ítarlegt svar fljótlega þar sem ég rökstyð höfnun riftunarkröfunnar.“ Hinn 1. desember sendi lögmaður sóknaraðila skiptastjóra varnaraðila tölvubréf, þar sem sagði meðal annars: „... hjálagt er reikningur v/ nóvember og desember sem ég bið þig að greiða inn á ... Ég verð svo í sambandi við þig þegar ég hef fengið neðangreint svar þitt.“ Ekkert liggur fyrir í málinu um að skiptastjórinn hafi sent boðað svar með rökstuðningi fyrir því að hann hafnaði riftunarkröfu sóknaraðila. Sóknaraðili byggir á því að svar varnaraðila 30. nóvember 2009 jafngildi yfirlýsingu af hans hálfu um að hann nýtti sér rétt þrotabúsins samkvæmt 1. mgr. 91. gr. laga nr. 21/1991 til að taka við réttindum og skyldum þrotamanns eftir gagnkvæmum samningi. Í hinum kærða úrskurði er lagt til grundvallar að „fram hafi komið strax hjá skiptastjóra að hann gæti ekki tekið afstöðu til þess hvort hann gengi inn í leigusamninginn og að hann byggði sín tímabundnu afnot á heimild í 97. gr. gjaldþrotaskiptalaganna.“ Þessu mótmælir sóknaraðili sem röngu svo sem fyrr sagði. Vísar hann til þess að hvergi komi fram í gögnum málsins að varnaraðili hafi tilkynnt sóknaraðila að hann gæti ekki tekið afstöðu til þess hvort hann gengi inn í leigusamninginn og að hann byggði á 97. gr. laganna. Segir hann það þvert á móti koma fram í tölvupóstinum 30. nóvember 2009 að varnaraðili hygðist hafna riftunarkröfu og ganga inn í leigusamning aðila. Líta verður svo á að varnaraðili hafi hafnað riftunarkröfu sóknaraðila með orðsendingunni 30. nóvember 2009. Sóknaraðili hefur við málflutning sinn unað þeirri afstöðu varnaraðila. Sú aðstaða er uppi í málinu að varnaraðili hafði ekki heimild til að segja samningnum upp með „sanngjörnum fresti“ samkvæmt 1. mgr. 96. gr. laga nr. 21/1991, þar sem leigusamningnum hafði verið þinglýst. Sóknaraðili byggði ekki kröfur sínar í héraði á þessu ákvæði laganna enda hafði hann sjálfur lýst yfir riftun samningsins en varnaraðili mótmælt henni. Skiptir ákvæðið því ekki máli fyrir úrlausn á ágreiningi málsaðila. Ósannað er að varnaraðili hafi tilkynnt sóknaraðila að hann byggði afnot sín af húsnæðinu eftir 1. desember 2009 á 97. gr. laga nr. 21/1991 og hygðist taka afstöðu til þess síðar hvort hann nýtti heimild sína samkvæmt 1. mgr. 91. gr. laganna til að ganga inn í leigusamninginn. Verður samkvæmt þessu fallist á með sóknaraðila að varnaraðili teljist, með yfirlýsingu sinni 30. nóvember 2009 og framgöngu að öðru leyti, hafa tekið við réttindum og skyldum hins gjaldþrota félags samkvæmt húsaleigusamningnum við sóknaraðila. Krafa sóknaraðila í héraði nam umsaminni leigu, 2.539.346 krónum á mánuði án virðisaukaskatts, í 13 mánuði frá febrúar 2010 til og með mars 2011, samtals 33.011.498 krónur. Við þetta bættist „þóknun með vsk“ 753.945 krónur, þannig að krafan nam samtals 33.783.013 krónum. Frá þessari fjárhæð dró sóknaraðili við kröfugerð sína 3.186.899 króna innborgun frá 17. mars 2010,. Fyrir liggur að nefnd greiðsla er húsaleiga fyrir febrúar 2010 að meðtöldum virðisaukaskatti. Einu efnislegu andmælin sem varnaraðili hefur haft uppi um fjárhæð kröfu sóknaraðila lúta að því að fjárhæð leigunnar sé ósanngjörn. Hann hefur ekki gert neina sérstaka grein fyrir grundvelli þessara andmæla og heldur ekki stutt þau gögnum. Þeim verður því ekki sinnt frekar. Verður krafa sóknaraðila tekin til greina á þann hátt sem í dómsorði greinir með þeirri fjárhæð að greiðslan 17. mars 2010 er dregin frá höfuðstól kröfunnar sem viðurkennd verður. Varnaraðila verður gert að greiða sóknaraðila málskostnað í héraði og kærumálskostnað sem ákveðst í einu lagi eins og í dómsorði greinir. Dómsorð: Viðurkennd er krafa sóknaraðila, Opal Holding ehf., 30.596.114 krónur á hendur varnaraðila, þrotabúi Festar ehf. Krafan nýtur rétthæðar samkvæmt 3. tölulið 110. gr. laga nr. 21/1991 um gjaldþrotaskipti o.fl. Varnaraðili greiði sóknaraðila samtals 500.000 krónur í málskostnað í héraði og kærumálskostnað.

Mál nr. 216/2002

Kærumál Valdmörk Útlendingur Gjafsókn Frávísunarúrskurður staðfestur

Í máli sem G hafði höfðað á hendur íslenska ríkinu gerði hún m.a. þær varakröfur að hún skyldi fá hæli hér á landi af mannúðarástæðum og að hún fengi dvalarleyfi hérlendis. Staðfestur var úrskurður héraðsdóms þar sem þessum varakröfum G var vísað frá dómi á þeim grundvelli að sakarefni þessi væru undanþegin lögsögu dómstóla, sbr. 1. mgr. 24. gr. laga nr. 91/1991.

Dómur Hæstaréttar. Mál þetta dæma hæstaréttardómararnir Gunnlaugur Claessen, Árni Kolbeinsson og Ingibjörg Benediktsdóttir. Sóknaraðili skaut málinu til Hæstaréttar með kæru 24. apríl 2002, sem barst réttinum ásamt kærumálsgögnum 6. maí sama árs. Kærður er úrskurður Héraðsdóms Reykjavíkur 18. apríl 2002, þar sem vísað var frá dómi annars vegar kröfu varnaraðila um að hún skuli fá hæli hér á landi af mannúðarástæðum og hins vegar kröfu hennar um að hún fái dvalarleyfi hérlendis. Öðrum frávísunarkröfum varnaraðila var hafnað. Kæruheimild er í j. lið 1. mgr. 143. gr. laga nr. 91/1991 um meðferð einkamála. Sóknaraðili krefst þess að hinn kærði úrskurður verði felldur úr gildi og öllum frávísunarkröfum varnaraðila hafnað. Hún krefst einnig málskostnaðar í héraði og kærumálskostnaðar, eins og málið væri ekki gjafsóknarmál. Varnaraðili krefst þess, að hinn kærði úrskurður verði staðfestur og sér dæmdur kærumálskostnaður. Með vísan til forsendna hins kærða úrskurðar verður hann staðfestur. Málskostnaður og kærumálskostnaður verður ekki dæmdur. Ekki eru skilyrði til að dæma gjafsóknarkostnað í þessum þætti málsins, sbr. 5. mgr. 127. gr. laga nr. 91/1991. Dómsorð: Hinn kærði úrskurður er staðfestur. Málskostnaður í héraði og kærumálskostnaður fellur niður. Mál þetta, sem tekið var til úrskurðar 9. þ.m., var höfðað með stefnu, áritaðri um birtingu 8. ágúst 2001. Stefnandi er Gohar Simoni Hayrapetyan, f. 25. desember 1960. Stefndi er íslenska ríkið. Dómkröfur stefnanda: Aðallega, að ógiltur verði úrskurður stefnda, dómsmálaráðherra, dr stefnanda: Aðallega, að ógiltur ags. 21. desember 2000, og dæmt að úrskurður útlendingaeftirlitsins frá 3. nóvember 2000, verði felldur úr gildi og málinu vísað aftur til útlendingaeftirlitsins til löglegrar meðferðar og úrlausnar. Fyrsta varakrafa, að dæmt verði að stefnandi skuli fá hæli hér á landi af mannúðarástæðum. Önnur varakrafa, að stefnandi fái dvalarleyfi. Þriðja varakrafa, að tímabundið endurkomubann til Íslands verði fellt úr gildi. Fjórða varakrafa að viðurkennt verði að bannið nái ekki til annarra Norðurlanda. Þá er krafist málskostnaðar úr hendi ríkissjóðs eins og málið væri eigi gjafsóknarmál, en stefnandi fékk gjafsókn í máli þessu með leyfi dómsmálaráðherra, dags. 21. ágúst 2001. Dómkröfur stefnda: Aðallega, að málinu verði vísað frá dómi. Til vara er krafist sýknu af öllum kröfum stefnanda. Í báðum tilvikum er þess krafist að stefnandi verði dæmdur til að greiða stefnda málskostnað að mati réttarins að viðbættum virðisaukaskatti á dæmdan málskostnað. Frávísunarkrafa stefnda er hér til úrlausnar. Hinn 21. október 2000 kom stefnandi, sem er frá Armeníu, til Íslands með annari konu, Hamest Iskandaryan, sem einnig er frá Armeníu. Þær komu með flugvél Flugleiða frá Arlanda flugvelli í Stokkhólmi. Við komu á Keflavíkurflugvöll framvísuðu þær stefnandi og Hamest Iskandaryan vegabréfum frá Armeníu með vegabréfsáritun til Íslands, útgefinni af sendiráði Íslands í Moskvu. Vegabréf stefnanda var nr. AE-0576274, útgefið í Armeníu með gildistíma frá 30. ágúst 2000 til 30. ágúst 2010. Samkvæmt umsókn stefnanda ætlaði hún að vera hér í sex daga. Að kvöldi 21. okt. 2000 voru stefnandi og stalla hennar handteknar. Voru þær þá skilríkjalausar. Daginn eftir báru þær stöllur við yfirheyrslu hjá lögreglu að þær hefðu fargað farseðlum sínum og vegabréfum til að komast hjá því að verða sendar heim. Lögreglan útvegaði þeim húsnæði og kynnti þeim reglur um vegabréfsáritanir, umsóknir um dvalar- og atvinnuleyfi og sagði þeim að mál þeirra yrðu send útlendingaeftirlitinu til afgreiðslu. Var þeim síðan sleppt um kl. 20:00 þann 22. okt. Þann 25. okt. 2000 leituðu stefnandi og ferðafélagi hennar til Rauða kross Íslands og kváðust óska eftir hæli á Íslandi. Hinn 3. nóv. 2000 kvað Útlendingaeftirlitið upp úrskurð þar sem beiðni stefnanda um pólitiskt hæli hér á landi var hafnað. Jafnframt var úrskurðað að stefnanda skuli ekki veitt dvalarleyfi á Íslandi. Stefnandi skyldi verða á brott af Íslandi svo fljótt sem við yrði komið. Henni var bönnuð endurkoma til Ísland í þrjú ár frá og með framkvæmdardegi brottvísunar. Stefnandi kærði þennan úrskurð til dómsmálaráðuneytis sem staðfesti úrskurðinn 21. des. 2000. Stefndi byggir frávísunarkröfu sína á því að stefnandi eigi ekki lengur lögvarinna hagsmuna að gæta að fá leyst úr sakarefninu þar sem hún sé þegar farin úr landi og hinum umdeilda úrskurði hafi þegar verið fullnægt og stefnandi sé komin aftur til Armeníu. Þá sé stefnandi að fara fram á við dóminn með fyrstu og annarri varakröfu sinni að dómurinn veiti stefnanda hæli hér á landi eða dvalarleyfi. Þetta sé í andstöðu við 1. mgr. 24. gr. laga nr. 91/1991 um hlutverk dómstóla. Um þessi tilgreindu atriði eigi stjónvöld fullnaðarúrskurðarvald og séu þeir aðilar sem veiti slík leyfi. Komist dómstólar að þeirri niðurstöðu að ákvörðun stjórnvalds sé ólögmæt geti þeir fellt hana úr gildi en taki yfirleitt ekki aðra ákvörðun í hennar stað. Af hálfu stefnanda var því haldið fram að stefnandi hefði lögvarða hagsmuni af því að fá úrskurðað hvort úrskurðurinn hafi verið í samræmi við lög. Úrskurðurinn sé tvíþættur. Stefnanda hafi verið vísað úr landi og henni hafi verið bönnuð endurkoma í þrjú ár. Konan fái ekki dvalarleyfi. Bannið nái til allra Norðurlandanna. Stefnandi hafi lögvarða hagsmuni af því að fá úrskurðinum hnekkt þar sem hún geti hvorki komið hingað til lands né til annarra Norðurlanda. Það er hvorki hlutverk dómsins að veita hæli af mannúðarástæðum né dvalarleyfi. Það er í höndum stjórnvalda að veita slíkt. Ber því með vísan til 1. mgr. 24. gr. laga nr. 91/1991 að vísa frá dómi fyrstu og annarri varakröfu stefnanda. Í úrskurði útlendingaeftirlitsins frá 3. nóv. 2000 var stefnanda bönnuð endurkoma til Íslands í þrjú ár frá og með framkvæmdardegi brottvísunar, sem var 24. okt. 2001. Samkvæmt samningi Norðurlanda gildir bann þetta einnig á hinum Norðurlöndum. Þannig er stefnanda samkvæmt úrskurðinum óheimil koma hingað til lands og til annarra Norðurlanda allt til 24. okt. 2004. Verður því ekki á þá skoðun stefnda fallist að stefnandi hafi ekki lögvarða hagsmuni af því að fá leyst úr sakarefni málsins. Kröfu stefnda um frávísun aðalkröfu stefnanda og þriðju og fjórðu varakröfu er því hafnað. Ákvörðun um málskostnað vegna þessa þáttar málsins bíður efnisdóms í málinu. Úrskurðinn kveður upp Auður Þorbergsdóttir héraðsdómari. Ú r s k u r ð a r o r ð: Fyrstu og annari varakröfu stefnanda, Gohar Simoni Hayrapetyan, er vísað frá dómi. Öðrum frávísunarkröfum stefnda, íslenska ríkisins, er hafnað.

Mál nr. 339/2016

Kærumál Farbann

Kærumál. Farbann. Staðfestur var úrskurður héraðsdóms þar sem X var gert að sæta áfram farbanni á grundvelli 1. mgr. 100. gr. laga nr. 88/2008 um meðferð sakamála, sbr. 2. mgr. 95. gr. sömu laga.

Dómur Hæstaréttar.Mál þetta dæma Benedikt Bogasonhæstaréttardómari og Ingibjörg Benediktsdóttir og Ingveldur Einarsdóttir settirhæstaréttardómarar. Varnaraðili skaut málinu til Hæstaréttar meðkæru 3. maí 2016, sem barst réttinum ásamt kærumálsgögnum degi síðar. Kærður erúrskurður Héraðsdóms Reykjaness 3. maí 2016 þar sem varnaraðila var gert aðsæta farbanni þar til dómur gengur í máli hans en þó eigi lengur en tilþriðjudagsins 31. maí 2016 klukkan 16. Kæruheimild er í l. lið 1. mgr. 192. gr.laga nr. 88/2008 um meðferð sakamála. Varnaraðili krefst þess að hinn kærðiúrskurður verði felldur úr gildi. Sóknaraðili krefst staðfestingar hins kærðaúrskurðar. Með vísan til forsendna hins kærða úrskurðarverður hann staðfestur.Dómsorð:Hinn kærði úrskurður erstaðfestur. Úrskurður HéraðsdómsReykjaness 3. maí 2016.Héraðssaksóknari hefur krafist þess aðHéraðsdómur Reykjaness úrskurði að X, kt. […], verði gert að sætaáfram farbanni þar til dómur fellur í máli hans, en þó eigi lengur en tilþriðjudagsins 31. maí 2016, kl. 16.00, með vísan til b. liðar 1. mgr. 95. gr.og 2. mgr. 95. gr., sbr. 100. gr. laga um meðferð sakamála nr. 88/2008.Kærði mótmælir kröfunni og krefst þess aðhenni verði hafnað. Í greinargerð héraðssaksóknara segir að þann28. september sl. hafi lögreglan lagt hald á rúmlega 19,5 kg af amfetamíni ogrúmlega 2,5 kg af kókaíni sem hafi fundist í bifreið í [...]. Hafi tveirerlendir aðilar verið handteknir grunaðir um aðild að innflutningi fíkniefnannahingað til lands en annar þeirra hafi komið með bifreiðina til landsins meðferjunni Norrænu þann 22. september s.l. Lögreglan hafi verið með eftirlit meðbifreiðinni sem hafi innihaldið fíkniefnin í nokkra daga. Við það eftirlit hafilögreglan ítrekað orðið vör við aðra bifreið sem hafi virst fylgja hinni eftir.Við frekari skoðun lögreglu hafi komið í ljós að um var að ræðabílaleigubifreiðar sem kærði Y hafi verið skráður leigutaki að. Þá hafilögreglan einnig borið kennsl á kærða X í bifreiðinni. Þá hafi kærði veriðhandtekinn þann 28. september ásamt fleirum og sætt í framhaldi gæsluvarðhaldivegna málsins. Við leit á heimili og í bifreið ákærða hafi fundist munir oggögn sem tengja ákærða við innflutning fíkniefnanna.Með ákæru héraðssaksóknara dagsettri 5.apríl sl. hafi ákærða X verið gefið að sök stórfellt fíkniefnalagabrot, með þvíað hafa á árinu 2015 staðið saman ásamt meðákærðu að innflutningi á 19.448,96 gaf amfetamíni og 2.597,44 g af kókaíni frá Hollandi til Íslands ætluðu tilsöludreifingar í ágóðaskyni, eins og nánar greini í ákæruskjali. Ákærði þykir vera undir sterkum grun umaðild að broti sem geti varðað allt að 12 ára fangelsi. Að mati ákæruvalds þykimeint aðild ákærða mikil en hún sé talin tengjast skipulagningu og flutningifíkniefnanna hingað til lands. Þá sé einnig lagt til grundvallar kröfu að ummjög mikið magn hættulegra fíkniefna sé að ræða. Metur ákæruvald það svo aðskilyrðum 2. mgr. 95. gr. laga nr. 88/2008 um meðferð sakamála sé fullnægt íþví máli sem hér um ræðir en staða ákærða þykir sambærileg stöðu sakborninga áöðrum svipuðum málum sbr. mál Hæstaréttar nr. 736/2015, 152/2013, 149/2013,269/2010, 164/2010 og 91/2010, þar sem sakborningum hafi verið gert að sætagæsluvarðhaldi á grundvelli almannahagsmuna þegar legið hafi fyrir sterkurgrunur um beina aðild að innflutningi að miklu magni fíkniefna í ágóðaskyni. Þá kemur fram að ákærði hafi sættgæsluvarðhaldi í þágu rannsóknar málsins frá 29. september, síðast með úrskurðiHéraðsdóms Reykjaness nr. R-[...]/2015, en sá úrskurður hafi verið staðfesturmeð dómi Hæstaréttar. Þar sem ákærði sætti gæsluvarðhaldi í 12 vikur án þess aðmál hafi verið höfðað á hendur honum taldi lögregla, í samræmi við 4. mgr. 95.gr. laga nr. 88/2008, að ekki væri unnt að fara fram á áframhaldandigæsluvarðhald á grundvelli almannahagsmuna. Í samræmi við það hafi verið fariðfram á og ákærði í kjölfarið úrskurðaður í farbann sem Hæstiréttur hafistaðfest í eitt skipti með dómi nr. [...]/2016. Sé því farið fram á að ákærðiverði úrskurðaður í áframhaldandi farbann á grundvelli 100. gr. laga nr.88/2008 en á því sé byggt að skilyrði 2. mgr. 95. gr. laganna séu eins og áðurer rakið uppfyllt. Þá telji lögregla að jafnframt megi líta til b. liðar 1.mgr. 95. gr. en verði ákærði sakfelldur fyrir þau brot sem hann sé grunaður umeig hann yfir höfði sér þungan dóm. Því megi ætla að ákærði kunni að reyna aðkomast úr landi eigi hann þess kost. Að mati héraðssaksóknara sé brýnt aðtryggja nærveru ákærða á meðan mál hans sé til meðferðar fyrir yfirvöldum hér álandi og því nauðsynlegt að honum verði gert að sæta farbanni þar til mál hanser til lykta leitt. Ákæruvaldið telur með hliðsjón af því semrannsókn hafi leitt í ljós að ákærði sé undir sterkum grun um að hafa framiðbrot gegn 173. gr. a almennra hegningarlaga nr. 19/1940, ásamt síðaribreytingum, og geti varðað allt að 12 ára fangelsi. Um heimild til að úrskurða kærða í farbann er vísað til b. liðar 1. mgr. 95. gr.og 2. mgr. 95. gr. laga um meðferð sakamála nr. 88/2008. Með vísan til allsframangreinds og framlagðra gagna málsins sé þess beiðst að krafa héraðssaksóknaraum farbann nái fram að ganga.Með dómi Hæstaréttar [...]. febrúar 2016 ímáli nr. [...]/2016, var kærða gert að sæta farbanni til 15. mars 2016 ágrundvelli 1. mgr. 100. gr. laga nr. 88/2008, sbr. 2. mgr. 95. gr. sömu laga.Með úrskurði Héraðsdóms Reykjaness 15. mars 2016 var farbann kærða framlengttil 5. apríl sl. og með úrskurði Héraðsdóms Reykjaness þann 5. apríl sl. varfarbann kærða framlengt til dagsins í dag. Er ekkert fram komið í málinu semleiðir til þess að ekki séu lengur fyrir hendi skilyrði til að varnaraðilaverði gert að sæta farbanni, en rannsókn málsins, sem hefur verið mjögumfangsmikil, er lokið og hefur ákæra verið gefin út. Með vísan tilframangreinds er fallist á kröfu héraðssaksóknara um áframhaldandi farbann,eins og nánar greinir í úrskurðarorði.Úrskurð þennan kveður upp Bogi Hjálmtýssonhéraðsdómari. Úrskurðarorð: Varnaraðili,X, skal sæta farbanni þar til dómur fellur í máli hans, þó eigi lengur en tilþriðjudagsins 31. maí 2016, kl. 16:00.

Mál nr. 522/2007

Bifreið Skaðabótamál Miskabætur Umferðarlög Gáleysi Sératkvæði

"M lést af völdum bílslyss árið 2001 er bifreið sem E ók var ekið í veg fyrir hann. Foreldr(...TRUNCATED)

"Dómur Hæstaréttar. Mál þetta dæma hæstaréttardómararnir Garðar Gíslason, Gunnlaugur Clae(...TRUNCATED)

Mál nr. 309/2015

Börn Brot gegn blygðunarsemi

"G var sakfelldur fyrir brot gegn 209. gr. almennra hegningarlaga nr. 19/1940 og 3. mgr. 99. gr. bar(...TRUNCATED)

"Dómur Hæstaréttar. Mál þetta dæma Helgi I. Jónsson hæstaréttardómari og Guðrún Erlendsd(...TRUNCATED)

Mál nr. 240/2012

Fasteign Galli Ábyrgðartrygging Vátryggingarsamningur Skaðabætur

"Húsfélag fjöleignarhússins að Rjúpnasölum 10 í Reykjavík höfðaði mál gegn vátrygginga(...TRUNCATED)

"Dómur Hæstaréttar. Mál þetta dæma hæstaréttardómararnir Markús Sigurbjörnsson, Ólafur B(...TRUNCATED)

Mál nr. 447/2005

Vörumerki Lögbann

"C ehf. höfðaði mál til staðfestingar á lögbanni, sem sýslumaðurinn í Reykjavík, hafði l(...TRUNCATED)

"Dómur Hæstaréttar. Mál þetta dæma hæstaréttardómararnir Gunnlaugur Claessen, Hrafn Bragaso(...TRUNCATED)