data
stringlengths 23
1.23M
| rejected
bool 1
class |
|---|---|
# Extracted Content
JAMHURI YA MUUNGANO WA TANZANIA
WIZARA YA KILIMO
Sehemu ya Uratibu wa Mazao ya Chakula na Tahadhari ya Awali © 2021
JAMHURI YA MUUNGANO WA TANZANIA
TANI 18,196,733
WIZARA YA KILIMO
Idara ya Usalama wa Chakula
Sehemu ya Uratibu wa Mazao na Tahadhari ya Awali
TAARIFA YA TATHMINI YA MWISHO YA UZALISHAJI WA MAZAO YA
CHAKULA MSIMU WA 2019/2020 NA UPATIKANAJI WA CHAKULA
KWA MWAKA 2020/2021
i
YALIYOMO
YALIYOMO ....................................................................................................................... i
SURA YA KWANZA ....................................................................................................... 1
1.0
UTANGULIZI ........................................................................................................ 1
SURA YA PILI ................................................................................................................. 2
2.0
UNYESHAJI WA MVUA KATIKA MSIMU WA UZALISHAJI WA MAZAO
YA CHAKULA ................................................................................................................. 2
2.1
Mvua za Vuli: Oktoba – Desemba, 2019 ......................................................... 2
2.2
Unyeshaji wa mvua za Msimu: Novemba, 2019 – Aprili, 2020 .................... 3
2.3
Unyeshaji wa mvua za Masika: Machi – Mei, 2020 ....................................... 4
2.4
Ulinganifu wa Unyeshaji Mvua Msimu wa 2019/2020 na Misimu ya Nyuma
4
2.5
Matokeo ya Mvua Kwenye Shughuli za Kilimo na Uzalishaji kwa Msimu
wa 2019/2020 .................................................................................................................. 5
2.6
Mwenendo wa Unyeshaji wa Mvua za Vuli na Matarajio ya Uzalishaji wa
Mazao ya Chakula (Oktoba – Desemba, 2020) ........................................................ 6
2.6.1 Ulinganifu wa Unyeshaji wa Mvua za Vuli Msimu wa 2020/2021 na Msimu
wa 2019/2020 ................................................................................................................. 6
2.6.2 Matokeo ya mvua za Vuli, 2020 kwenye shughuli za kilimo na uzalishaji . 7
2.6.3 Matarajio ya Uzalishaji wa Mazao ya Chakula kwa Msimu wa mvua za
Vuli 2020/2021 ................................................................................................................ 8
2.7
Mwenendo wa Unyeshaji wa Mvua za Msimu wa 2020/2021 ...................... 8
SURA YA TATU ............................................................................................................ 10
3.0
LENGO LA TATHMINI ...................................................................................... 10
ii
3.1
Lengo kuu ........................................................................................................... 10
3.2
Malengo Mahsusi .............................................................................................. 10
SURA YA NNE .............................................................................................................. 11
4.0
METHODOLOJIA .............................................................................................. 11
SURA YA TANO ........................................................................................................... 13
5.0
MATOKEO YA TATHMINI ............................................................................... 13
5.1
Mchango wa Mazao Mbalimbali Katika Uzalishaji wa Chakula Kitaifa Kwa
Msimu wa 2019/2020 ................................................................................................... 15
5.2
Mtiririko wa viwango vya utoshelevu Nchini .................................................. 15
5.3
Hali ya Uzalishaji wa Mazao ya Chakula na Viwango vya Utoshelevu
Kimkoa ........................................................................................................................... 16
5.4
Maeneo Yenye dalili za kuwa na Upungufu wa Chakula Nchini ................ 20
SURA YA SITA ............................................................................................................. 21
6.0
MWENENDO WA BEI KWA BAADHI YA MAZAO YA CHAKULA HADI
KUFIKIA TAREHE 31 DESEMBA, 2020. ................................................................. 21
SURA YA SABA ........................................................................................................... 23
7.0
UZALISHAJI NA BIASHARA YA MAZAO YA CHAKULA WAKATI WA
JANGA LA COVID-19 .................................................................................................. 23
7.1
Mikakati ya Uhakika wa Usalama wa Chakula na Biashara ....................... 23
SURA YA NANE ........................................................................................................... 24
8.0
CHANGAMOTO ZA UZALISHAJI WA MAZAO YA CHAKULA KATIKA
MSIMU WA 2019/2020 NA UPATIKANAJI WA CHAKULA KWA MWAKA
2020/2021 ...................................................................................................................... 24
iii
8.1
Changamoto za Uzalishaji wa Mazao ya Chakula katika Msimu wa
2019/2020 ...................................................................................................................... 24
8.2
Changamoto za Ukusanyaji waTakwimu na Taarifa za Mazao ya Chakula
24
SURA YA TISA ............................................................................................................. 26
9.0
HITIMISHO NA USHAURI ............................................................................... 26
VIAMBATISHO ............................................................................................................. 28
iv
ORODHA YA VIELELEZO
Kielelezo Na. 1: Kiwango cha unyeshaji na mtawanyiko wa mvua kwa msimu
mzima wa 2019/2020 kuanzia Tarehe 1 Septemba, 2019 – 31 Mei, 2020 ......................... 4
Kielelezo Na. 2: Viwango cha unyeshaji na mtawanyiko wa mvua kwa kipindi
cha kuanzia Tarehe 01 Oktoba – 31 Desemba, 2020 ............................................................ 7
Kielelezo Na. 3 Mchango wa mazao mbalimbali katika Upatikanaji wa Chakula
kwa mwaka 2019/2020 .............................................................................................................. 15
Kielelezo Na. 4: Mtiririko wa Viwango vya Utoshelevu Kuanzia Mwaka
2009/2010 hadi 2020/2021 ....................................................................................................... 16
Kielelezo Na. 5: Ramani inayoonesha Viwango vya Utoshelevu wa Mazao ya
Chakula ........................................................................................................................................ 18
Kielelezo Na. 6: Mwenendo wa bei za mazao ya mahindi, mchele na maharage
2019 na 2020 .............................................................................................................................. 22
ORODHA YA JEDWALI
Jedwali Na. 1: Mchango wa mvua za Vuli kwa Kawaida na Sasa ........................................ 2
Jedwali Na. 2: Mchango wa Uzalishaji wa Mazao ya Vuli Tarajiwa ..................................... 8
Jedwali Na. 3: Uzalishaji mazao ya Chakula kwa Msimu wa 2019/2020 Zao kwa
zao na Mahitaji ya Chakula kwa Mwaka 2020/2021(Tani) Kwa Mlinganishao wa
Nafaka (Grain Equivalent). ........................................................................................................ 14
Jedwali Na. 4: Tathmini ya Mwisho ya Upatikanaji wa Chakula kwa Mwaka
2020/2021 .................................................................................................................................... 17
Jedwali Na. 5: Uzalishaji wa mazao ya chakula kwa kuzingatia Mkoa ulioongoza ......... 19
Jedwali Na. 6: Mikoa yenye Halmashauri zenye maeneo yenye dalili
zitakazosababisha kuwepo na upungufu wa Chakula .......................................................... 20
1
SURA YA KWANZA
1.0
UTANGULIZI
Idara ya Usalama wa Chakula kupitia Sehemu ya Uratibu wa Mazao na
Tahadhari ya Awali (Crop Monitoring and Early Warning Section) hufanya
shughuli za ufuatiliaji na ukusanyaji wa takwimu na taarifa mbalimbali
zinazohusiana na Usalama wa Chakula nchini. Takwimu na taarifa hizo ni
pamoja na:- hali ya unyeshaji wa mvua, ukuaji wa mazao shambani, athari
katika ukuaji wa mazao zinazoweza kusababishwa na visumbufu, mwenendo
wa bei na upatikanaji wa chakula, hali ya biashara ya mazao ya chakula (export
& import), akiba ya mazao (stocks) na utoaji wa taarifa za hali ya chakula nchini.
Shughuli hizi hufanyika kwa kutumia Mfumo wa Uratibu wa Mazao na Tahadhari
ya Awali (Crop Monitoring and Early Warning System – CMEWS) ambapo
nyenzo (tools) mbalimbali hutumika katika ukusanyaji wa takwimu na taarifa
hizo. Tathmini ya Mwisho (Final Food Crop Production Assessment) ya
uzalishaji na upatikanaji wa chakula kwa kawaida hufanyika mwishoni mwa
mwezi Novemba kila mwaka. Mazao makuu ya chakula ambayo yanaratibiwa
kwa sasa ni mahindi, mpunga, mtama, uwele, ulezi, ngano, ndizi, muhogo, viazi
vitamu, viazi mviringo, maharage, mbaazi, kunde, choroko, karanga na
njugumawe.
Kutokana na utaratibu huu, Wataalam wa Idara kwa kushirikiana na Ofisi ya
Rais –TAMISEMI, Ofisi ya Rais Ikulu na Ofisi ya Taifa ya Takwimu (NBS)
hufanya Tathmini hiyo nchini kila msimu/mwaka. Katika msimu wa 2019/20201,
Idara imefanya tathmini hii kuanzia mwezi Desemba, 2020 – Januari, 2021.
Katika tathmini hiyo, takwimu na taarifa mbalimbali za uzalishaji na upatikanaji
wa mazao makuu ya chakula kutoka Halmashauri zote za Tanzania Bara
zilikusanywa na kufanyiwa uchambuzi wa kina na kutolewa taarifa.
1 Hapa nchini, msimu wa uzalishaji huanza kuhesabiwa kuanzia katikati ya mwezi Septemba ya mwaka husika hadi katikati ya
mwezi Mei ya mwaka unaofuata (Mfano Septemba, 2020 hadi Mei, 2021), Aidha kila msimu hupitia unyeshaji wa mvua kama
inavyoonesha yaani mvua za Vuli –Septemba-Desemba, Msimu –Desemba-Mei, na Masika-Machi –Mei.
2
SURA YA PILI
2.0
UNYESHAJI WA MVUA KATIKA MSIMU WA UZALISHAJI WA MAZAO
YA CHAKULA
Unyeshaji wa mvua hapa nchini umegawanyika katika sehemu mbili ambapo
kuna maeneo yanayopata msimu mmoja wa mvua kwa mwaka (Msimu) na
maeneo yanayopata misimu miwili ya mvua kwa mwaka (Vuli na Masika).
2.1
Mvua za Vuli: Oktoba – Desemba, 2019
Mvua za Vuli kwa kawaida huanza kunyesha wiki ya pili ya mwezi Oktoba na
kuisha wiki ya tatu ya mwezi Desemba kila mwaka kwa maeneo yanayopata
mvua hizo ambayo ni mikoa ya Kagera, Mwanza, Geita, Mara, Simiyu,
Kilimanjaro, Arusha, Manyara, Tanga, Pwani, Dar es Salaam na maeneo ya
Kaskazini mwa mikoa ya Morogoro, Kigoma na Shinyanga.
Aidha, mwenendo wa unyeshaji wa mvua hizo umekuwa ukibadilika kutokana
na mabadiliko ya hali ya hewa na hivyo kuathiri Mikoa inayopata mvua hizo
kama inavyoonekana katika Jedwali Na.1.
Jedwali Na. 1: Mchango wa mvua za Vuli kwa Kawaida na Sasa
SN
MKOA
Mchango wa
mvua za Vuli
kawaida
(normal )
Mchango wa
mvua za Vuli
kwa Sasa
(current ) (%)
1
Arusha
20
10
2
Pwani
10
5
3
Dar es salaam
10
2
4
Geita
55
50
5
Kagera
80
75
6
Kilimanjaro
35
10
7
Mara
45
35
8
Morogoro
15
12
9
Mwanza
55
50
10
Shinyanga
7
3
11
Simiyu
7
5
12
Tanga
20
13
Chanzo: Idara ya Usalama wa Chakula-Sehemu ya Uratibu wa Mazao na Tahadhari ya
Awali
3
Mavuno ya msimu wa Vuli huingia sokoni katikati ya msimu wa maeneo
yanayopata msimu mmoja wa mvua na hivyo kupunguza makali ya upatikanaji
wa chakula kutokana na bei za vyakula kushuka.
Katika kipindi cha mwaka 2019 Mvua za Vuli ziliwahi kunyesha mapema zaidi,
wiki ya kwanza ya mwezi Oktoba katika maeneo ya Ukanda wa ziwa Viktoria
pamoja na maeneo ya Pwani ya Kaskazini, na kuendelea kunyesha kwa
mtawanyiko mzuri katika maeneo hayo. Aidha, kulikuwa na matukio ya
unyeshaji wa mvua kubwa kupita kiasi, hali iliyosababisha mafuriko na maji
kutuama katika maeneo mengi hususan mikoa ya Morogoro na Pwani na
baadhi ya maeneo ya ukanda wa ziwa Viktoria.
Ingawa mvua zilianza kunyesha kwa kuchelewa na kwa mtawanyiko
usioridhisha katika maeneo ya Nyanda za juu Kaskazini Mashariki (Mikoa ya
Kilimanjaro, Arusha na Manyara), ziliendelea kunyesha vizuri na kwa kiwango
cha juu ya wastani kwa baadhi ya maeneo ya mikoa ya Arusha na Manyara.
Mvua hizo ziliendelea kunyesha hadi katikati ya mwezi Februari, 2020 katika
maeneo hayo. Aidha, katika baadhi ya maeneo ya Pwani ya Kaskazini, mvua
hizo, ziliendelea kunyesha na kuungana na mvua za Masika kwa msimu wa
2019/2020. Pamoja na changamoto za mafuriko zilizojitokeza na kuathiri
uzalishaji wa baadhi ya mazao hususan maharage, kwa ujumla uzalishaji wa
mazao ya chakula kwa maeneo yanayopata mvua hizo ulikuwa mzuri.
2.2
Unyeshaji wa mvua za Msimu: Novemba, 2019 – Aprili, 2020
Mvua za Msimu kwa kawaida huanza kunyesha wiki ya tatu ya mwezi Novemba
na kuisha wiki ya nne ya mwezi Aprili ya mwaka unaofuata kwa maeneo yenye
msimu mmoja wa mvua kwa mwaka. Maeneo hayo ni ya mikoa ya Tabora,
Katavi, Rukwa, Mbeya, Songwe, Singida, Dodoma, Iringa, Njombe, Ruvuma,
Lindi, Mtwara na baadhi ya maeneo ya Mikoa ya Morogoro Shinyanga na
Kigoma.
Msimu wa 2019/2020, mvua za Msimu zilianza wiki ya tatu ya mwezi Novemba,
2019 kwenye maeneo mengi yanayopata mvua hizo. Katika baadhi ya maeneo
4
ya mikoa ya Kigoma na Katavi, mvua hizo ziliwahi kunyesha kuanzia wiki ya
kwanza ya mwezi Novemba, 2019 na ziliendelea vizuri kwa mtawanyiko wa
kuridhisha katika maeneo mengi.
Kwa ujumla, unyeshaji wa mvua hizo ulikuwa wa juu ya kiwango cha wastani
katika maeneo yote, ambapo hata katika kipindi cha mwezi Februari, ambacho
kwa kawaida huwa kinakuwa kikavu, mvua ziliendelea kunyesha. Mvua hizo
ziliendelea kunyesha hadi wiki ya tatu ya mwezi Mei, 2020 katika baadhi ya
maeneo.
2.3
Unyeshaji wa mvua za Masika: Machi – Mei, 2020
Mvua za Masika kwa kawaida huanza kunyesha wiki ya pili ya mwezi Machi na
kuisha wiki ya tatu ya mwezi Mei kila mwaka kwa maeneo yanayopata mvua
hizo ambayo pia hupata mvua za Vuli. Katika msimu wa 2019/2020, mvua za
Masika zilianza mapema zaidi kuanzia wiki ya nne ya mwezi Februari, 2020
ambapo, hadi kufikia mwezi Machi, 2020 mvua hizo zilikuwa tayari zimeenea
katika maeneo mengi na ziliendelea kunyesha kwa kiwango cha juu ya wastani
takriban katika maeneo yote.
2.4
Ulinganifu wa Unyeshaji Mvua Msimu wa 2019/2020 na Misimu ya
Nyuma
Unyeshaji wa mvua kwa msimu wa 2019/ 2020 ulikuwa ni wa kipekee kwa kuwa
mvua zilinyesha kwa kiwango cha juu ya wastani takriban katika maeneo yote
ya nchi. Maeneo yote ya nchi yalipata zaidi ya mm 1,000 za mvua isipokuwa
maeneo machache ya mikoa ya Manyara na Arusha, ambayo yalipata mm 600
– 1000 za mvua (Kielelezo Na. 1).
Kielelezo Na. 1: Kiwango cha unyeshaji na mtawanyiko wa mvua kwa msimu mzima wa
2019/2020 kuanzia Tarehe 1 Septemba, 2019 – 31 Mei, 2020
5
Ramani inaonesha kiasi cha mvua (mm)
kilichonyesha kipindi cha msimu kuanzia Septemba
2019-Mei 2020
Ramani inaonesha tofauti ya mvua (mm) iliyonyesha
kipindi cha msimu kuanzia Septemba 2019-Mei 2020
ikilinganishwa na wastani
Chanzo: GeoWRSI, 2020-TMA
Msimu wa 2019/2020 umechukua nafasi ya nne kwa kurekodi kiasi cha mvua
nyingi tangu mwaka 1970 ikilinganishwa na misimu ya nyuma. Misimu iliyokuwa
na mvua nyingi zaidi tangu mwaka 1970 ni; 1982/1983, 1997/1998 na
2006/2007 ambapo mvua za msimu wa 1997/1998 ziliambatana na tukio la El-
Niño. Takriban maeneo yote ya nchi yalipata mvua nyingi zaidi zenye
mtawanyiko wa kuridhisha katika msimu huu ikilinganishwa na misimu mingine.
2.5
Matokeo ya Mvua Kwenye Shughuli za Kilimo na Uzalishaji kwa
Msimu wa 2019/2020
Katika kipindi cha Oktoba, 2019 – Aprili, 2020 maeneo mengi ya nchi yalipata
unyevunyevu wa kutosha kwenye udongo kutokana na mvua zilizonyesha kwa
kiwango cha juu ya wastani. Hata hivyo, baadhi ya maeneo yalipata
unyevunyevu uliokithiri na kusababisha athari katika shughuli za kilimo.
Maeneo mengine yalipata mafuriko na maji kutuama, hali iliyosababisha
uharibifu na upotevu wa mazao hasa katika mikoa ya Pwani, Lindi, Dodoma,
Singida, Dar es Salaam, Mtwara, Ruvuma, Morogoro, Rukwa, Mbeya,
6
Kilimanjaro, Kagera, Songwe,Iringa na Katavi. Athari hizo zilionekana zaidi
katika mazao kama vile maharage, mihogo, viazi na mahindi katika baadhi ya
maeneo.Vilevile, upotevu wa mbolea ardhini (leaching), uharibifu wa
miundombinu ya kilimo, wakulima kushindwa kuandaa mashamba kutokana na
kutuama kwa maji, upotevu wa mali na maisha ya watu pamoja na mifugo
zilijitokeza katika baadhi ya maeneo.
Pamoja na athari hizo zilizojitokeza, wapo wakulima katika maeneo mengine
waliotumia fursa ya unyevunyevu uliokuwepo baada ya mafuriko na kutuama
kwa maji kuendelea na shughuli za kilimo baada ya msimu wa mvua kuisha na
hivyo kuchangia katika uzalishaji wa mazao ya chakula.
2.6
Mwenendo wa Unyeshaji wa Mvua za Vuli na Matarajio ya Uzalishaji
wa Mazao ya Chakula (Oktoba – Desemba, 2020)
Katika msimu wa mvua za Vuli 2020/2021, mvua zilianza mapema mwezi
Septemba katika maeneo ya mikoa ya Mara na Kagera, na kutawanyika katika
maeneo mengine ya Kanda ya Ziwa Viktoria pamoja na maeneo machache ya
mikoa ya Pwani na Dar es Salaam katika kipindi cha mwezi Oktoba.
Mvua hizi zimeendelea kunyesha kwa kiwango cha juu ya wastani katika
maeneo mengi hasa ya Kanda ya Ziwa Viktoria. Katika maeneo mengine ya
Pwani ya Kaskazini na Kanda ya Kaskazini Mashariki, mvua zilichelewa kuanza
(Novemba) na zimeendelea kwa mtawanyiko hafifu. Mvua hizi zinatarajiwa
kuendelea kunyesha hadi katika kipindi cha mwezi Januari, 2021.
2.6.1 Ulinganifu wa Unyeshaji wa Mvua za Vuli Msimu wa 2020/2021 na
Msimu wa 2019/2020
Viwango vya mvua za Vuli kwa msimu wa 2020/2021 umekuwa ni wa chini
ikilinganishwa na mvua za Vuli za msimu wa 2019/2020 hasa katika maeneo ya
Nyanda za juu Kaskazini Mashariki na mikoa ya Pwani ya Kaskazini. Hadi
kufikia Desemba 31 2020, viwango vilivyopatikana ni milimita 51 – 200 kwa
7
mikoa ya Arusha, Manyara na Kilimanjaro, na milimita 200 – 300 katika mikoa
ya Pwani, Dar es Salaam na Tanga ikilinganishwa na milimita 200 – 500 na 500
– 1000 kwa mwaka 2019 mtawalia. Viwango hivyo ni sawa na mvua za wastani
hadi chini ya wastani katika maeneo hayo (Kielelezo Na. 2).
Kielelezo Na. 2: Viwango cha unyeshaji na mtawanyiko wa mvua kwa kipindi cha
kuanzia Tarehe 01 Oktoba – 31 Desemba, 2020
Ramani inaonesha kiasi cha mvua
(mm) kilichonyesha kipindi cha msimu
kuanzia Oktoba -Desemba 2020
Ramani inaonesha tofauti ya mvua
(mm) iliyonyesha kipindi cha msimu
kuanzia Oktoba -Desemba 2020
ikilinganishwa na wastani
Ramani inaonesha asilimia ya
unyeshaji wa mvua kwa wastani
(75%-125%)
Chanzo: GeoWRSI Januari, 2021-TMA
2.6.2 Matokeo ya mvua za Vuli, 2020 kwenye shughuli za kilimo na
uzalishaji
Katika kipindi cha Oktoba hadi Desemba, 2020 maeneo mengi yanayopata
mvua za Vuli yalipata unyevunyevu mzuri kwenye udongo kutokana na mvua
zilizonyesha katika kiwango cha juu ya wastani hasa katika mikoa ya Kanda ya
Ziwa Viktoria. Mazao takribani yote yamestawi vizuri na mwelekeo unaonesha
yatachangia upatikanaji wa chakula katika kipindi cha mwezi Februari na
kuendelea kabla ya mavuno mengine kuanzia mwezi Mei, 2021 isipokuwa zao
la maharage tu ambalo limepata changamoto ya mvua kuwa nyingi na hivyo
kuathiri uzalishaji wa zao hilo. Aidha, katika maeneo mengine yaliyosalia
yanayopata mvua hizo, mtawanyiko mbaya wa mvua unaweza kuchangia
kushuka kwa uzalishaji wa mazao ya chakula. Hata hivyo, baadhi ya mikoa ya
kanda ya Ziwa imeshaanza kupata mavuno ya vuli.
8
2.6.3 Matarajio ya Uzalishaji wa Mazao ya Chakula kwa Msimu wa mvua
za Vuli 2020/2021
Kwa kipindi cha mwezi Febuari, 2021 nchi inatarajia kupata kiasi cha tani
2,166,908 cha mavuno ya vuli toka kwenye mikoa inayopata mvua za vuli
Jedwali Na. 2.
Jedwali Na. 2: Mchango wa Uzalishaji wa Mazao ya Vuli Tarajiwa
Arusha
591,276
20
35.2
321,615
Arusha
Pwani
369,451
10
16.5
73,222
Pwani
Dar es salaam
37,787
10
1.8
691
Dar es salaam
Geita
472,456
55
49.3
459,698
Geita
Kagera
1,129,966
80
9.8
122,546
Kagera
Kilimanjaro
282,448
35
45.5
235,528
Kilimanjaro
Mara
1,198,717
45
12.8
175,947
Mara
Morogoro
966,505
15
13.6
151,513
Morogoro
Mwanza
972,176
55
16.8
196,476
Mwanza
Simiyu
550,651
7
35.0
296,577
Simiyu
Tanga
754,635
20
15.0
133,095
Tanga
Jumla ya Uzalishaji
Mikoa ya Vuli-
Msimu 2019/2020
7,326,067
36
22.8
Jumla ya Chakula
Tanzania
18,196,733
15
10.6
2,166,908
Matarajio ya
Uzalishaji (Tani)-
Vuli 2020/2021
Mchango wa Uzalishaji wa Mazao ya Vuli Tarajiwa
2020/2021
MIKOA YA VULI
Uzalishaji katika
(Tani) Msimu
2019/2020
Mchango wa
uzalishaji wa
Mazao ya Vuli kwa
Kawaida (%)
Mchango wa
Uzalishaji wa
Mazao ya Vuli kwa
Sasa (%)
Mchango wa
Uzalishaji wa
Mazao ya Vuli
tarajiwa (Tani)
Msimu 2020/2021
MIKOA YA VULI
Matarajio ya uzalishaji wa mazao ya chakula katika Msimu wa Vuli 2020/2021 (Oktoba –Desemba, 2020) kwa mazao ya
mahindi, mtama, uwele, maharage, kunde, karanga, choroko, njugu mawe, viazi vitamu na viazi mviringo
2.7
Mwenendo wa Unyeshaji wa Mvua za Msimu wa 2020/2021
Katika msimu wa 2020/2021, mvua za Msimu zilianza mapema katika wiki ya
kwanza ya mwezi Novemba, 2020 kwenye maeneo ya mkoa wa Kigoma na
Kusini mwa mkoa wa Morogoro na kuendelea katika wiki ya pili kwenye maeneo
mengine yaliyosalia isipokuwa katika mikoa ya Mbeya, Njombe, Ruvuma, Lindi
na Mtwara, ambapo zilianza wiki ya tatu ya mwezi Desemba.
Kwa ujumla, hadi kufikia mwishoni mwa mwezi Desemba, mwenendo wa
unyeshaji wa mvua hizo umeendelea kwa kiwango cha juu ya wastani katika
maeneo mengi, isipokuwa mikoa ya Iringa, Morogoro (Kusini), Mtwara, na
baadhi ya maeneo katika mkoa wa Lindi ambapo zimenyesha kwa kiwango cha
9
chini ya wastani. Aidha, hali ya mazao shambani ni nzuri katika maeneo mengi
yanayopata mvua hizo. Kwa upande wa maeneo ya Kusini mwa nchi; mvua
zilichelewa kuanza hivyo kusababisha kuchelewa kwa shughuli za upandaji wa
mazao ya chakula. Vilevile, hali ya malisho ya mifugo na upatikanaji wa maji
umeendelea kuwa mzuri katika maeneo yote ya nchi.
10
SURA YA TATU
3.0
LENGO LA TATHMINI
3.1
Lengo kuu
Lengo kuu ni kupata uzalishaji halisi wa mazao ya chakula katika msimu wa
kilimo wa 2019/2020 na upatikanaji wa chakula kwa mwaka 2020/2021 ili
kuiwezesha Serikali kuchukua hatua stahiki za maamuzi kuhusiana na hali ya
chakula nchini.
3.2
Malengo Mahsusi
Malengo mahsusi ni pamoja na;
1. Kuhuisha taarifa za uzalishaji wa mazao ya chakula na hali ya chakula
hadi kufikia tarehe 31 Agosti, 2020;
2. Kukusanya takwimu za malengo ya uzalishaji wa mazao ya chakula kwa
msimu wa 2020/2021;
3. Kukusanya takwimu za mwenendo wa uzalishaji wa mazao ya chakula
kwenye maeneo yanayopata mvua za Vuli katika msimu wa 2020/2021;
4. Kufuatilia taarifa za masoko na mwenendo wa bei za mazao ya chakula
na mifugo, hali ya maji na malisho na upatikanaji wa chakula katika
Halmashauri zote Tanzania bara na;
5. Kufuatilia akiba ya mazao ya chakula katika maghala ya wafanya
biashara na wakulima.
11
SURA YA NNE
4.0
METHODOLOJIA
Tathmini hii ilihusisha mapitio ya nyaraka na taarifa mbalimbali zinazohusiana
na masuala ya usalama wa chakula na kufuatiwa na ukusanyaji wa takwimu na
taarifa za uzalishaji wa mazao ya chakula kutoka katika Mamlaka za Mikoa na
ngazi ya Halmashauri (katika vijiji vya kilimo vya sampuli kama vilivyobainishwa
na Ofisi ya Taifa ya Takwimu).
Jumla ya timu tisa (9) za Wataalam wa Wizara ya Kilimo, Idara ya Usalama wa
Chakula - Sehemu ya Uratibu wa Mazao na Tahadhari ya Awali zilikutana na
Wataalamu wa Mikoa miwili hadi mitatu kutoka Idara za Kilimo katika Mikoa 26
na Halmashauri 184.
Timu hizo zilitumia nyenzo za ukusanyaji wa takwimu na taarifa za Mfumo wa
Uratibu wa Mazao na Tahadhari ya Awali (CMEWS) na kupitia, kujadili na
kuhuisha takwimu na taarifa za awali za hadi mwezi Mei 2020 kuhusu uzalishaji
wa mazao ya chakula kwa msimu wa 2019/2020 na upatikanaji wa chakula kwa
mwaka 2020/2021.
Vilevile, ukusanyaji wa takwimu za malengo na matarajio ya uzalishaji wa
mazao ya chakula kwenye maeneo yanayopata mvua za Vuli kwa msimu wa
2020/2021 ili kubaini mchango wake katika upatikanaji wa chakula nchini kwa
mwaka 2020/2021 ulifanyika. Uchambuzi, uchakataji na uandaaji wa taarifa
ulihusisha Wataalam kutoka Idara ya Usalama wa Chakula kwa kushirikiana na
Ofisi ya Rais –TAMISEMI, Ofisi ya Rais Ikulu na Ofisi ya Taifa ya Takwimu.
Katika uchambuzi na uchakataji wa takwimu mambo muhimu yafuatayo
yamezingatiwa:
1. Kigezo cha Upimaji wa Kiwango cha Utoshelevu wa Chakula (Self
Sufficiency Ratio – SSR): Kigezo hiki hukokotolewa kwa kuangalia
uwiano wa uzalishaji na mahitaji ambapo: Kiwango cha asilimia 0 - 99
inaashiria Upungufu wa chakula; asilimia 100 – 119 inaashiria
Utoshelevu wa chakula na asilimia 120 na zaidi inaashiria Ziada ya
chakula;
12
2. Ukokotoaji wa Mahitaji ya Chakula: Mahitaji ya chakula kwa mwaka
hukokotolewa kwa kuzingatia idadi ya watu kwa mwaka wa chakula2
(mid-year population),3 mahitaji ya chakula (food consumption
requirement) na mahitaji mengine yasiyokuwa ya chakula cha
binadamu (non-food requirement) kama vile mbegu, chakula cha
mifugo, biashara na upotevu wa mazao ambayo ni sehemu ya asilimia
ya chakula kilichozalishwa;
3. Ukokotoaji wa Ziada/Uhaba: Ziada au Upungufu hukokotolewa
kutokana na uzalishaji wa msimu husika kutoa mahitaji ya chakula ya
mwaka husika (Production less Requirement) ambapo jibu linaweza
kuwa chanya (+) inayoashiria ziada au hasi (-) inayoashiria upungufu
kulingana na uzalishaji ulivyokuwa na
4. Taarifa mbalimbali za athari za visumbufu na unyeshaji wa mvua
katika maeneo mbalimbali nchini hususan mafuriko na kutuama kwa
maji.
2 Hapa nchini, mwaka wa chakula huanzia tarehe 1 Juni hadi tarehe 31 Mei ya mwaka unaofuata, mfano Juni, 2020 hadi tarehe 31
Mei, 2021 kwa msimu wa uzalishaji 2019/2020.
3 ‘Mid-Year Population’ ni Idadi wa watu watakao kuwepo katikati ya mwaka husika wa chakula. Hii hukokotolewa kwa kutumia
viwango vya ukuaji wa idadi ya watu (population growth rate) kulingana na Sensa ya idadi ya watu inayotolewa na NBS.
13
SURA YA TANO
5.0
MATOKEO YA TATHMINI
Matokeo yanaonesha kuwa, hali ya uzalishaji wa mazao ya chakula kitaifa na kimkoa
katika msimu wa 2019/2020 na upatikanaji wa chakula kwa mwaka 2020/2021 umefikia
tani 18,196,733 kwa mlinganisho wa nafaka (Grain Equivalent) ambapo nafaka ni tani
10,869,596 na yasiyonafaka tani 7,327,137. Ikilinganishwa na msimu wa 2018/2019
ambapo uzalishaji ulikuwa tani 16,293,637 kumekuwa na ongezeko la uzalishaji wa
tani 1, 903,096 ambalo ni sawa na asilimia 10.5.
Nafaka imeongezeka kutoka tani 8,896, 830 hadi 10,869,596 sawa na asilimia 18.1
wakati uzalishaji wa yasiyonafaka umepungua kutoka tani 7,396,807 hadi tani
7,327,137 sawa na asilimia 0.9. Aidha, kwa upande wa mahindi, uzalishaji
umeongezeka kutoka tani 5,652,005 hadi tani 6,711,002 na mchele kutoka tani
2,063,598 hadi tani 3,038,080 sawa na asilimia 15.8 na 32.1 mtawalia.
Mahitaji ya chakula kwa mwaka 2020/2021 ni tani 14,404,171 ambapo tani 9,191,116
ni za nafaka na tani 5,213,055 ni za yasiyonafaka. Mahitaji hayo yakilinganishwa na
uzalishaji yanaonesha kuwa nchi imezalisha ziada ya tani 3,792,562 za chakula
ambapo tani 1,678,480 ni za nafaka na tani 2,114,082 ni za yasiyonafaka Jedwali
Na.3.
Pamoja na kushuka kwa uzalishaji wa yasiyonafaka, nchi imeendelea kuwa na
utengamano wa usalama wa chakula wa viwango tofauti kimkoa. Aidha, hali ya uwepo
na upatikanaji wa chakula nchini kwa sasa ni nzuri.
14
Jedwali Na. 3: Uzalishaji mazao ya Chakula kwa Msimu wa 2019/2020 Zao kwa zao na Mahitaji
ya Chakula kwa Mwaka 2020/2021(Tani) Kwa Mlinganishao wa Nafaka (Grain Equivalent).
Nafaka
Mahindi
Mtama&Malezi
Mchele
Ngano
Nafaka
Uzalishaji
6,711,002
1,043,237.9
3,038,080
77,276
10,869,596
Mahitaji
5,790,031
2,032,437.4
1,094,119
274,529
9,191,116
Uhaba (-)/Ziada(+)
920,971
-989,200
1,943,961
-197,252
1,678,480
SSR (%)
116
51
278
28
118
Sinafaka
Mikunde
Ndizi
Muhogo
Viazi
Yasiyonafaka
Uzalishaji
1,895,077
1,358,083
2,427,190
1,646,788
7,327,137
Mahitaji
819,471
963,064
2,404,512
1,026,009
5,213,055
Uhaba (-)/Ziada(+)
1,075,606
395,019
22,678
620,779
2,114,082
SSR (%)
231
141
101
161
141
JUMLA
Nafaka
Yasiyonafaka
Uzalishaji
10,869,596
7,327,137
Mahitaji
9,191,116
5,213,055
Uhaba (-)/Ziada(+)
1,678,480
2,114,082
SSR (%)
118
141
g
(
q
)
y
(
,
)
126
JUMLA
18,196,733
14,404,171
3,792,562
Chanzo: Tathmini ya Mwisho ya Uzalishaji wa Mazao ya Chakula Msimu wa 2019/2020 na Upatikanaji wa
Chakula kwa Mwaka 2020/2021.
*** Chakula hiki hakikujumuisha akiba ya chakula kutoka kwa wafanyabiashara (private stocks), akiba ya
NFRA na CPB (public stocks) na akiba wanayoshikilia wananchi (farm retation) kutokana na ugumu wa
sekta binafsi na wananchi kutotoa ushirikiano wa kuzipata takwimu hizi.
Ikilinganishwa na matokeo ya utabiri wa awali wa uzalishaji wa mazao ya Chakula
(Preliminary Food Crop Production Forecast) 2019/2020, uzalishaji umeongezeka kwa
tani 454,345 sawa na asilimia 2.5 (kutoka tani 17,742,388 hadi tani 18,196,733).
15
5.1
Mchango wa Mazao Mbalimbali Katika Uzalishaji wa Chakula Kitaifa
Kwa Msimu wa 2019/2020
Uzalishaji katika msimu wa 2019/2020 unaonesha kuwa Kitaifa, mahindi yamechangia
asilimia 36.9, mchele asilimia 16.7, muhogo asilimia 13.3, na mazao mengine ni
kama inavyoonekana katika Kielelezo Na.3.
Kielelezo Na. 3 Mchango wa mazao mbalimbali katika Upatikanaji wa Chakula
kwa mwaka 2019/2020
Chanzo: Tathmini ya Mwisho ya Uzalishaji wa Mazao ya Chakula Msimu wa 2019/2020 na
Upatikanaji wa Chakula kwa Mwaka 2020/2021
5.2
Mtiririko wa viwango vya utoshelevu Nchini
Kwa kuzingatia Kigezo cha Upimaji wa Kiwango cha Utoshelevu (Self Sufficiency Ratio
– SSR), matokeo yanaonesha kuwa kwa mwaka wa chakula 2020/2021, nchi imekuwa
na kiwango cha Utoshelevu cha asilimia 126 ambacho ni cha juu zaidi kupatikana.
Kiwango hiki kimeongezeka ikilinganishwa na mwaka wa chakula wa 2019/2020
ambapo nchi ilijitosheleza kwa asilimia 118 Kielelezo Na.4.
Kulingana na vigezo vya upimaji wa kiwango cha utoshelevu, hali ya upatikanaji wa
chakula kwa mwaka 2020/2021 ni ya Ziada. Vilevile, tathmini imebainisha kuwa,
viwango vya utoshelevu kwa mwaka wa chakula 2020/2021 ni asilimia 118 kwa mazao
ya nafaka na asilimia 141 kwa mazao yasiyonafaka.
16
Kielelezo Na. 4: Mtiririko wa Viwango vya Utoshelevu Kuanzia Mwaka
2009/2010 hadi 2020/2021
Chanzo: Taarifa za Tathmini za Mwisho za Hali ya Chakula Nchini.
5.3
Hali ya Uzalishaji wa Mazao ya Chakula na Viwango vya Utoshelevu
Kimkoa
Kimkoa, hali ya chakula imekuwa ya kiwango cha Ziada kati ya asilimia 120 na 238
katika mikoa 14 ambayo ni Ruvuma, Rukwa, Songwe, Katavi, Njombe, Mbeya, Kigoma,
Iringa, Kagera, Morogoro, Geita, Mtwara, Manyara na Simiyu; Utoshelevu kati ya
asilimia 110 na 118 kwenye mikoa 11 ambayo ni Shinyanga, Singida, Dodoma, Mara,
Lindi, Tabora, Tanga, Pwani, Kilimanjaro, Arusha, na Mwanza; na Upungufu asilimia 2
katika mkoa wa Dar es salaam Jedwali Na.4, Kielelezo Na.5 na Kiambatisho Na. 1a
na 1b.
17
Jedwali Na. 4: Tathmini ya Mwisho ya Upatikanaji wa Chakula kwa Mwaka
2020/2021
Mkoa
Mavuno
Mahitaji
Upungufu/Zia
da
Kiwango
cha
utoshelevu
(Nafaka)
Mavuno
Mahitaji
Upungufu/
Ziada
Kiwango
cha
utoshelevu
(Yasiyonafa
Mavuno
Mahitaji
Upungufu/Ziada
Kiwang
o cha
Kujitos
heleza
1 Ruvuma
930,204
371,943
558,261
250
337,277
159,688
177,589
211
1,267,480
531,630
735,850
238 Ruvuma
2 Rukwa
677,123
282,959
394,164
239
294,305
134,034
160,271
220
971,428
416,993
554,435
233 Rukwa
3 Songwe
561,823
259,359
302,464
217
253,357
124,883
128,473
203
815,180
384,242
430,937
212 Songwe
4 Katavi
317,977
137,718
180,259
231
119,077
69,490
49,587
171
437,055
207,208
229,846
211 Katavi
5 Njombe
355,109
162,920
192,189
218
114,731
72,966
41,765
157
469,840
235,886
233,954
199 Njombe
6 Mbeya
794,867
408,923
385,944
194
403,850
205,549
198,302
196
1,198,717
614,471
584,245
195 Mbeya
7 Kigoma
643,247
467,223
176,024
138
593,913
252,873
341,040
235
1,237,161
720,097
517,064
172 Kigoma
8 Iringa
294,687
187,907
106,780
157
177,769
105,442
72,328
169
472,456
293,348
179,108
161 Iringa
9 Kagera
179,272
481,723
-302,450
37
950,693
307,156
643,537
310
1,129,966
788,879
341,087
143 Kagera
10 Morogoro
758,613
452,334
306,279
168
207,892
254,387
-46,495
82
966,505
706,720
259,785
137 Morogoro
11 Geita
414,658
354,319
60,339
117
302,022
204,416
97,607
148
716,681
558,735
157,946
128 Geita
Tanzania
10,869,596 9,191,116
1,678,480
118 7,327,137 5,213,055 2,114,082
141 18,196,733 14,404,171
3,792,562
126 Tanzania
12 Mtwara
80,725
210,934
-130,210
38
330,485
131,399
199,086
252
411,210
342,334
68,876
120 Mtwara
13 Manyara
442,091
329,673
112,418
134
175,919
185,157
-9,238
95
618,011
514,830
103,181
120 Manyara
14 Simiyu
486,259
323,453
162,806
150
107,203
172,747
-65,545
62
593,461
496,200
97,261
120 Simiyu
15 Shinyanga
393,626
295,919
97,707
133
157,025
171,757
-14,731
91
550,651
467,676
82,975
118 Shinyanga
16 Singida
428,555
287,758
140,797
149
90,616
155,157
-64,541
58
519,171
442,915
76,257
117 Singida
17 Dodoma
435,690
391,277
44,412
111
295,027
232,537
62,490
127
730,717
623,814
106,903
117 Dodoma
18 Mara
373,197
352,522
20,675
106
274,185
201,135
73,049
136
647,382
553,658
93,725
117 Mara
19 Lindi
152,449
154,915
-2,466
98
129,999
87,266
42,733
149
282,448
242,181
40,268
117 Lindi
20 Tabora
616,843
487,494
129,348
127
262,456
272,958
-10,502
96
879,298
760,452
118,846
116 Tabora
21 Tanga
457,736
422,954
34,782
108
296,899
231,595
65,304
128
754,635
654,549
100,086
115 Tanga
22 Pwani
93,934
198,629
-104,695
47
275,517
123,037
152,480
224
369,451
321,666
47,785
115 Pwani
23 Kilimanjaro
225,199
303,577
-78,378
74
331,394
182,312
149,081
182
556,592
485,889
70,703
115 Kilimanjaro
24 Arusha
296,645
335,716
-39,071
88
294,630
200,422
94,208
147
591,276
536,139
55,137
110 Arusha
25 Mwanza
453,683
549,600
-95,917
83
518,493
333,134
185,359
156
972,176
882,734
89,442
110 Mwanza
26 Dar es Salaam
5,384
979,367
-973,983
1
32,403
641,557
-609,155
5
37,787
1,620,925
-1,583,138
2 Dar es Salaam
Mazao ya Nafaka (Tani)
Mazao YasiyoNafaka (Tani)
Jumla ya Mavuno Yote (Tani)
Mkoa
Na.
Chanzo: Tathmini ya Mwisho ya Uzalishaji wa Mazao ya Chakula Msimu wa 2019/2020 na
Upatikanaji wa Chakula kwa Mwaka 2020/2021.
Ufunguo:
Ziada
Utoshelevu
Upungufu
18
Kielelezo Na. 5: Ramani inayoonesha Viwango vya Utoshelevu wa Mazao ya
Chakula
Chanzo: Tathmini ya Mwisho ya Hali ya Uzalishaji wa mazao ya chakula Chakula kwa
Mwaka 2019/2020. na Upatikanaji wa Chakula kwa Mwaka 2020/2021
Uzalishaji wa mazao ya chakula kwa kuzingatia Mkoa ulioongoza katika uzalishaji wa
mazao hayo kabla (takwimu kama zilivyowasilishwa) na baada ya uchambuzi wa
takwimu Kitaifa ni kama inavyoonekana katika Jedwali Na.5.
Ufunguo
Ziada
Utoshelevu
Upungufu
19
Jedwali Na. 5: Uzalishaji wa mazao ya chakula kwa kuzingatia Mkoa ulioongoza
Chanzo: Tathmini ya Mwisho ya Uzalishaji wa Mazao ya Chakula Msimu wa 2019/2020 na
Upatikanaji wa Chakula kwa Mwaka 2020/2021.
20
5.4
Maeneo Yenye dalili za kuwa na Upungufu wa Chakula Nchini
Kulingana na tathmini ya mwisho ya uzalishaji wa mazao ya chakula Msimu wa
2019/2020 na upatikanaji wa chakula kwa mwaka 2020/2021; matokeo yameonesha
uwepo wa maeneo (pockets) yenye upungufu wa chakula katika Mikoa 3 yenye
Halmashauri 7 kama inavyoonekana katika Jedwali Na. 6.
Jedwali Na. 6: Mikoa yenye Halmashauri zenye maeneo yenye dalili zitakazosababisha
kuwepo na upungufu wa Chakula
Chanzo: Tathmini ya Mwisho ya Uzalishaji wa Mazao ya Chakula Msimu wa 2019/2020 na
Upatikanaji wa Chakula kwa Mwaka 2020/2021.
*** Pamoja na kwamba Mkoa wa Dar es Salaam unaonesha upungufu, Halmashauri zake
hazioneshwi katika jedwali hili kwa kuwa eneo lake la uzalishaji ni dogo na linaendelea
kupungua kutokana na kuendelea kukua kwa Jiji. Mkoa huo unapokea vyakula kutoka katika
mikoa mingine na hivyo kuufanya kuwa salama wakati wote kwa upande wa upatikanaji wa
chakula.
21
SURA YA SITA
6.0 MWENENDO WA BEI KWA BAADHI YA MAZAO YA CHAKULA HADI
KUFIKIA TAREHE 31 DESEMBA, 2020.
Hadi kufikia tarehe 31 Desemba, 2020, upatikanaji wa chakula sokoni umeendelea
kuwa mzuri ambapo bei za mazao ya chakula hususan mahindi na mchele
zimeendelea kushuka ikilinganishwa na bei za mazao hayo katika kipindi kama hicho
kwa mwaka 2019. Bei ya mahindi kwa gunia la kilo 100 ilikuwa shilingi za Kitanzania
56,984.00 kwa mwezi Desemba 2020 ikilinganishwa na shilingi za Kitanzania
86,461.00 kwa mwezi Desemba 2019.
Kwa upande wa bei za mchele kwa gunia la kilo 100 ilikuwa shilingi za Kitanzania
147,492.00 kwa mwezi Desemba 2020 ikilinganishwa na shilingi za Kitanzania
187,799.00 mwezi Desemba 2019. Wastani wa bei ya maharage kwa kipindi cha nusu
mwaka (Juni-Desemba) kwa mwaka wa chakula 2020/2021 imeonekana kuwa juu
ikilinganishwa na wastani wa bei ya maharage kwa mwaka wa chakula 2019/2020 kwa
kipindi kama hicho. Kupanda kwa bei ya maharage kumechangiwa na uzalishaji mdogo
hasa katika kipindi cha masika na msimu ambao ulisababisha maharage mengi kuozea
shambani kutokana na mvua nyingi.
Pamoja na hali hiyo, bei ya maharage kwa gunia la kilo 100 kwa mwezi Desemba 2020
imeonekana kushuka (Shilingi za Kitanzania 204,999.00) ikilinganishwa na bei ya
kipindi kama hicho kwa mwaka 2019 ambayo ilikuwa shilingi za Kitanzania 209,139.00,
sawa na asilimia 2. Kushuka huku kwa bei ya maharage kwa kipindi hicho
kumechangiwa na kuanza kuingia sokoni kwa maharage mapya ya msimu wa Vuli
2020/2021. Mwenendo wa bei hizo, unatarajiwa kuendelea kushuka katika kipindi cha
mwezi Februari 2021 kwenye baadhi ya maeneo kutokana na matarajio ya uvunaji wa
mazao ya chakula kwenye maeneo yanayopata mvua za Vuli Jedwali Na.7.
22
Jedwali Na. 7: Mwenendo wa bei za mazao ya mahindi, mchele na maharage 2019 na
2020
2019
49,341
50,812
50,016
54,769
58,985
60,675
62,573
66,458
71,923
82,206
84,956
86,461
2020
93,021
85,038
64,476
59,749
56,355
56,914
58,362
56,627
54,856
57,188
57,885
56,984
2019
159,634
167,567
166,782
167,347
167,387
163,838
162,063
162,119
171,318
182,428
185,279
187,799
2020
189,578
190,898
183,707
181,246
165,294
152,259
148,992
147,070
143,829
139,603
144,659
147,492
2019
161,850
163,204
162,922
161,931
164,200
164,587
162,746
161,881
170,229
178,786
196,527
209,139
2020
217,613
210,208
180,682
189,560
204,493
205,234
192,772
194,553
198,746
200,952
207,382
204,999
AGOSTI
SEPTEMBAOKTOBA NOVEMBADESEMBA
Maharage
MWAKA
ZAO
JANUARI FEBRUARIMACHI
Mwenendo wa bei za mazao ya chakula, kwa mwaka 2019 na 2020
(Bei (TSh) kwa Gunia la Kilo 100)
Mahindi
Mchele
APRILI
MEI
JUNI
JULAI
Chanzo: Wizara ya Viwanda, Biashara na Masoko mwaka 2018 na 2019
23
SURA YA SABA
7.0
UZALISHAJI NA BIASHARA YA MAZAO YA CHAKULA WAKATI WA
JANGA LA COVID-19
Ugonjwa wa COVID-19 umekuwa tishio kubwa katika shughuli mbalimbali za kiuchumi
ikiwemo shughuli za uzalishaji na usafirishaji wa mazao ya chakula duniani. Ugonjwa
huo umeleta athari katika masuala ya usalama wa chakula katika nchi mbalimbali
duniani ambapo shughuli za kilimo na biashara ziliathirika kwa kiasi kikubwa.
Taarifa zilizopatikana kutoka katika mikoa yote ya Tanzania bara zimeonesha kuwa,
uzalishaji wa mazao ya chakula kwa msimu wa 2019/2020 na upatikanaji wake kwa
mwaka 2020/2021 haujaathirika na uwepo wa mlipuko wa ugonjwa huo. Aidha, kwa
upande wa biashara ya mazao ya chakula, athari zilionekana katika masoko ya
kimataifa kutokana na zuio la kuvuka mipaka ya baadhi ya nchi na hivyo kusababisha
baadhi ya bidhaa za mazao ya chakula kukwama na kuharibikia mipakani hasa mazao
ya bustani. Hali hiyo iliathiri wadau wote katika mnyororo mzima wa thamani ya mazao
ya chakula na bustani.
7.1
Mikakati ya Uhakika wa Usalama wa Chakula na Biashara
Kuendelea kuboresha mifumo ya uhifadhi wa mazao ya chakula katika ngazi
zote;
Kuendelea kutoa elimu ya uhifadhi wa mazao ya chakula kuanzia ngazi ya
kaya;
Kuimarisha skimu za stakabadhi za mazao ghalani ili kuongeza viwango vya
mazao, kupunguza uharibifu na kuwawezesha wakulima kujikimu wakingojea
bei nzuri;
Kuhamasisha kilimo cha kiangazi ili kuendelea kuongeza upatikanaji wa chakula
na;
Kuendelea kujenga mazingira rafiki na wezeshi ya usafirishaji wa mazao ya
chakula na bidhaa zake kwenda nje ya nchi.
24
SURA YA NANE
8.0
CHANGAMOTO ZA UZALISHAJI WA MAZAO YA CHAKULA KATIKA
MSIMU WA 2019/2020 NA UPATIKANAJI WA CHAKULA KWA
MWAKA 2020/2021
8.1
Changamoto za Uzalishaji wa Mazao ya Chakula katika Msimu wa
2019/2020
Licha ya kuwa na ongezeko la uzalishaji wa mazao ya chakula, bado wakulima na
wataalam walikuwa na changamoto mbalimbali zilizosababisha kutofikiwa kwa malengo
katika baadhi ya maeneo nchini. Changamoto hizi ni kama zilivyofafanuliwa hapo chini:
(i)
Unyeshaji wa mvua juu ya kiwango uliosababisha kutokea kwa mafuriko na
kutuama kwa maji katika baadhi ya maeneo nchini hususan katika mikoa ya
Morogoro, Lindi, Kilimanjaro, Arusha, Dodoma, Singida, Katavi, Kagera, Tanga,
Pwani, Songwe, Iringa, Mbeya na Rukwa. Hali hii imechangia kushuka kwa
uzalishaji wa mazao hususan jamii ya mikunde na mizizi;
(ii)
Kupotea kwa mbolea (leaching) kulikosababishwa na unyeshaji wa mvua nyingi
katika baadhi ya maeneo hususan mikoa ya Nyanda za juu Kusini hivyo
kusababisha matumizi makubwa ya mbolea na kuongeza gharama za
uzalishaji kwa mkulima; na
(iii)
Uvamizi wa visumbufu hususan Panya, Kwelea kwelea, Tembo na Nguruwe
pori kwenye baadhi ya mashamba nchini
8.2
Changamoto za Ukusanyaji waTakwimu na Taarifa za Mazao ya
Chakula
Pamoja na kufanikiwa kwa zoezi hili la tathmini, zoezi lilikumbwa na changamoto
mbalimbali katika ngazi za Mkoa na Halmashauri. Changamoto hizo ni kama;
a)
Ufinyu wa bajeti inayotengwa kwa ajili ya uratibu wa mazao shambani na
tahadhari ya awali;
b)
Upungufu wa wataalamu wa kilimo katika ngazi ya Taifa, Mkoa na
Halmashauri;
c)
Wataalam
katika
ngazi
hizo
kubadilishwa
mara
kwa
mara
kunakosababisha kukosekana kwa uwezo wa ukusanyaji wa takwimu
25
za masuala ya usalama wa chakula kwa baadhi ya Wataalam katika
ngazi ya Mkoa na Halmashauri;
d)
Upungufu wa vitendea kazi kwa Wataalam wa kilimo kama pikipiki,
kompyuta mpakato na kompyuta za mezani; na
e)
Kukosekana kwa mafunzo rejea ya mara kwa mara kwa Wataalam wa
kilimo katika ngazi zote.
26
SURA YA TISA
9.0
HITIMISHO NA USHAURI
Hali ya uzalishaji na upatikanaji wa mazao ya chakula nchini imeendelea kuwa nzuri
katika kipindi cha miaka saba mfululizo (2014/2015 hadi 2020/2021) kufuatia uzalishaji
mzuri wa mazao ya chakula. Katika kipindi hicho, nchi imekuwa na kiwango cha
utoshelevu kuanzia asilimia 120 na zaidi ikilinganishwa na mahitaji ya chakula nchini
isipokuwa kwa mwaka 2019/2020 ambapo kiwango cha utoshelevu kilikuwa asilimia
118. Katika kipindi hicho, nchi imekuwa ikizalisha ziada ya chakula kati ya tani 1,
854,292 hadi tani 3, 792,562.
Kwa kipindi cha mwaka wa chakula 2020/2021, nchi imefikia kiwango cha utoshelevu
cha asilimia 126. Kiwango hiki kinathibitisha kwamba, uwepo wa janga la COVID-19
haukuathiri uzalishaji wa mazao ya chakula nchini. Mafanikio haya yanatokana na
sababu mbalimbali ikiwemo hali ya hewa nzuri, pamoja na usimamizi na utekelezaji
mzuri wa sera na mikakati mbalimbali inayotekelezwa na Serikali na Wadau wengine
wa masuala ya kilimo ili kuongeza tija na uzalishaji.
Ili kuendelea kuimarisha masuala ya usalama wa chakula nchini, ushauri ufuatao
unapendekezwa:-
1. Kuendelea kuimarisha na kuboresha Mfumo wa ukusanyaji taarifa na
takwimu zinazohusu usalama wa chakula nchini kwa kuzingatia hatua za
methodolojia iliyopo katika ngazi zote;
2. Mamlaka za Mikoa na Halmashauri za pembezoni mwa nchi ziendelee
kuimarisha udhibiti wa utoroshaji wa chakula nje ya nchi kupitia mipaka
isiyo rasmi;
3. Kuendelea kuimarisha mfumo wa upatikanaji na usambazaji wa
pembejeo;
4. Kuendelea kuimarisha mfumo wa masoko kwa kuweka mikakati thabiti ya
kutafuta masoko kwa ajili ya mazao ya chakula;
5. Kuendelea kuhamasisha Wafanyabiashara kuwekeza katika viwanda vya
kuongeza thamani ya mazao ya chakula ili kupata bei nzuri ndani na nje
ya nchi na kupunguza upotevu;
27
6. Kuongeza wataalamu wa kilimo katika ngazi ya Taifa, Mkoa na
Halmashauri;
7. Kuendelea kuwajengea uwezo wataalamu wa kilimo katika ngazi ya
Taifa, Mkoa na Halmashauri katika masuala ya usalama wa chakula;
8. Kuendelea kuhamasisha Wadau wa sekta ya kilimo kutumia taarifa za
hali ya hewa kwa usahihi ili kukabiliana na mabadiliko ya hali ya hewa na
kutumia mbinu za kilimo himilivu;
9. Taasisi za utafiti ziongezewe uwezo wa kufanya tafiti na kuzalisha mbegu
kinzani za mazao ya chakula. Aidha, utafiti ufanyike kurasimisha
uzalishaji wa mbegu za asili za mazao ya chakula ili zisipotee.
10. Kuendelea kutoa elimu kwa umma kupitia redio, televisheni, vyombo vya
usafiri, mabango na mitandao ya kijamii ili kuufahamisha umma kuhusu
mafanikio katika maendeleo ya kilimo, miongozo na tahadhari
mbalimbali;
11. Kuendelea kuhamasisha uwekezaji katika ujenzi na usimamizi wa
maghala katika ngazi zote; na
12. Kuendelea kuwekeza zaidi katika kilimo cha umwagiliaji ili kuongeza
uzalishaji wa mazao ya chakula nchini.
28
VIAMBATISHO
Tathimini ya Mwisho ya Uzalishaji (Tani) Kimkoa kwa Msimu wa Mwaka 2019/2020(Kufikia Tarehe 31/Desemba/
2020)
Eneo (Hekta)
Tija
Uzalishaji (Tani) Eneo (Hekta)
Tija
Uzalishaji (Tani) Eneo (Hekta)
Tija
Uzalishaji (Tani) Eneo (Hekta)
Tija
Uzalishaji (Tani) Eneo (Hekta)
Tija
Uzalishaji (Tani) Eneo (Hekta)
Tija
Uzalishaji (Tani) Eneo (Hekta) Uzalishaji (Tani) Mkoa
Arusha
108,765
1.3
142,112
24,595
0.9
22,136
558
1.3
716
52,847
2.3
119,170
4,141
3.0
12,512
190,906
296,645
Arusha
Pwani
29,983
1.5
45,337
4,992
0.8
3,993
31,157
1.4
44,604
66,132
93,934
Pwani
Dar es Salaam
722
1.1
760
3,303
1.4
4,624
4,025
5,384
Dar es Salaam
Dodoma
122,858
1.0
124,668
152,152
1.0
156,321
1,015
1.1
1,103
99,487
1.4
137,995
5,227
3.0
15,603
380,740
435,690
Dodoma
Iringa
121,876
1.8
219,486
12
1.8
22
3,666
1.2
4,388
20,085
3.0
60,087
10,598
1.0
10,704
156,237
294,687
Iringa
Njombe
166,989
2.0
332,457
1,156
1.0
1,158
1,540
1.2
1,814
853
1.9
1,644
10,999
1.6
18,037
181,536
355,109
Njombe
Kagera
88,350
1.7
149,886
8,530
1.0
8,343
2,652
0.9
2,426
279
0.6
166
11,532
1.6
18,451
111,343
179,272
Kagera
Kigoma
222,673
2.5
561,123
2,584
1.6
4,047
201
1.4
273
26,234
3.0
77,805
251,692
643,247
Kigoma
Kilimanjaro
88,011
2.0
175,916
594
0.9
529
521
1.0
523
13,661
3.4
46,202
395
5.1
2,028
102,787
225,199
Kilimanjaro
Lindi
96,576
1.1
106,239
37,490
0.8
31,425
24,643
0.6
14,786
158,709
152,449
Lindi
Manyara
264,713
1.4
373,438
17,618
1.2
21,401
10,118
0.6
6,513
2,546
1.3
3,285
8,954
3.0
26,862
6,741
1.6
10,592
303,949
442,091
Manyara
Mara
95,927
2.0
191,621
76,428
1.5
116,168
5,656
2.3
13,004
1,270
34,937
1.5
52,405
214,218
373,197
Mara
Mbeya
205,300
2.6
528,128
5,621
2.4
13,590
1,169
1.0
1,226
78,464
3.1
244,800
4,102
1.7
7,122
290,554
794,867
Mbeya
Songwe
179,407
2.5
448,650
18,256
1.5
27,369
6,815
1.2
8,137
426
1.5
639
24,722
3.1
76,638
391
1.0
391
230,017
561,823
Songwe
Morogoro
104,610
1.5
156,788
9,621
1.4
13,304
102
1.4
145
70
0.7
49
255,795
2.3
588,328
370,196
758,613
Morogoro
Mtwara
44,745
1.1
47,092
12,321
1.0
12,463
206
1.0
196
20,974
1.0
20,974
78,246
80,725
Mtwara
Mwanza
91,641
1.5
136,597
12,715
1.2
14,916
16
1.1
19
2,292
107,911
2.8
302,151
214,575
453,683
Mwanza
Geita
99,677
2.0
198,524
6,842
1.0
6,523
450
0.9
424
1,657
0.6
981
90,525
2.3
208,208
199,151
414,658
Geita
Rukwa
229,974
2.3
539,279
8,399
2.4
20,517
15,417
1.3
19,918
1
1.0
1
40,282
2.1
84,591
6,298
2.0
12,817
300,370
677,123
Rukwa
Katavi
55,910
2.1
119,807
1,647
1.3
2,124
75,402
2.6
196,046
132,959
317,977
Katavi
Ruvuma
280,008
2.8
793,595
8,999
1.4
12,436
60,552
2.0
121,104
2,566
1.2
3,069
352,125
930,204
Ruvuma
Shinyanga
77,705
1.1
85,981
27,678
1.4
38,579
10,106
1.1
10,909
120,073
2.2
258,157
235,562
393,626
Shinyanga
Simiyu
186,055
1.4
265,967
69,100
1.1
73,818
1,626
1.1
1,789
68,898
2.1
144,685
325,678
486,259
Simiyu
Singida
174,461
1.2
212,490
98,505
1.4
138,549
3,341
1.0
3,308
45,967
0.9
42,860
15,672
2.0
31,343
10
0.5
5
337,955
428,555
Singida
Tabora
220,013
1.4
314,047
27,124
1.4
37,807
505
1.0
500
2,100
1.0
2,100
110,759
2.4
262,389
360,502
616,843
Tabora
Tanga
278,746
1.6
441,016
302
1.0
296
5,866
2.8
16,424
284,913
457,736
Tanga
Jumla
3,635,692
1.7
6,711,002
624,281
1.3
765,399
62,946
1.2
77,065
167,826
1.0
200,774
1,309,326
2.3
3,038,080
46,240
77,276
5,846,311
10,869,596
Jumla
Kiambatisho Na.1a
Nafaka
( Eneo (Hekta), Tija na Uzalishaji (Tani) kwa Hekta kwa Tani)
Mkoa
Mahindi
Mtama
Ulezi
Uwele
Mchele
Ngano
Jumla
Chanzo: Tathmini ya Mwisho ya Uzalishaji wa Mazao ya Chakula 2019/2020
29
Tathmini ya Mwisho - Uzalishaji wa Mazao ya Chakula - Yasiyo Nafaka Msimu 2019/2020 -(Hadi Kufikia 31 Desemba,
2020)
Eneo(Hekta)
Tija
Uzalishaji
(Tani)
Eneo(Hekta)
Tija
Uzalishaji
(Tani)
Eneo(Hekta)
Tija
Uzalishaji
(Tani)
Eneo(Hekta)
Tija
Uzalishaji
(Tani)
Eneo(Hekta)
Tija
Uzalishaji
(Tani)
Eneo(Hekta)
Tija
Uzalishaji
(Tani)
Eneo(Hekta)
Tija
Uzalishaji
(Tani)
Eneo(Hekta)
Tija
Uzalishaji (Tani)
Eneo(Hekta)
Tija
Uzalishaji
(Tani)
Eneo(Hekta)
Tija
Uzalishaji
(Tani)
Eneo(Hekta)
Uzalishaji
(Tani)
Arusha
22,521
1.3
29,377
19,947
1.1
21,435
755
3.1
2,335
125
0.8
95
5,351
3.5
18,699
-
1,767
1.3
2,297
45,168
4.7
212,800
2,450
1.5
3,628
3,053
1.3
3,965
101,137
294,630
292,043
591,276
Arusha
Pwani
3,619
1.2
4,163
10,102
1.4
14,060
181
0.7
122
-
66,784
3.5
233,742
2,888
4.1
11,796
6,501
1.8
11,634
90,075
275,517
156,207
369,451
Pwani
Dar es Salaam
2,905
1.2
3,498
-
2,929
3.0
8,787
1,172
2.9
3,384
3,415
4.9
16,734
10,421
32,403
14,446
37,787
Dar es Salaam
Dodoma
11,940
0.9
10,603
23,719
1.0
22,645
17,986
2.7
48,672
90,373
1.3
120,984
2,732
1.0
2,649
21,086
1.5
32,420
13,054
2.5
32,634
-
13,506
1.8
24,312
1,076
0.1
108
195,472
295,027
576,212
730,717
Dodoma
Iringa
72,887
1.2
89,145
9,584
1.8
16,974
3,336
1.1
3,624
2
1.3
3
278
3.5
970
105
4.2
445
5,718
3.1
17,557
11,133
4.4
49,051
103,043
177,769
259,280
472,456
Iringa
Njombe
31,970
0.8
26,712
12
0.4
5
473
1.1
539
405
0.8
341
45
1.1
50
5,211
2.4
12,506
582
3.3
1,925
4,341
2.3
10,148
28,528
2.2
62,507
71,568
114,731
253,104
469,840
Njombe
Kagera
138,619
0.6
89,627
49
0.7
33
14,554
0.9
12,478
2,451
0.5
1,192
117,573
2.3
270,417
123,460
4.2
523,864
16,644
2.2
37,381
6,634
2.4
15,702
419,984
950,693
531,326
1,129,966
Kagera
Kigoma
107,395
1.0
107,288
211
1.0
210
466
1.0
468
7,453
2.2
16,259
2,411
-
150,291
2.2
330,640
27,091
3.8
104,238
10,270
3.3
33,901
330
2.8
910
305,918
593,913
557,610
1,237,161
Kigoma
Kilimanjaro
42,252
1.0
44,278
499
1.8
900
358
3.3
1,177
747
0.9
640
582
2.0
1,164
-
3,695
2.0
7,485
63,401
4.1
261,962
808
2.7
2,164
3,726
3.1
11,624
116,068
331,394
218,855
556,592
Kilimanjaro
Lindi
24,043
0.7
16,518
1,160
0.8
945
3,089
0.7
2,128
-
43,873
2.3
100,908
-
-
4,750
2.0
9,500
-
76,915
129,999
235,624
282,448
Lindi
Manyara
111,526
1.1
122,679
22,732
1.4
32,643
582
1.6
925
1,395
0.9
1,212
1,890
1.5
2,863
-
1,659
2.0
3,321
866
3.7
3,175
2,881
2.1
6,050
1,052
2.9
3,052
144,583
175,919
448,532
618,011
Manyara
Mara
12,841
0.9
11,050
662
0.8
499
474
0.5
217
398
0.9
358
-
62,326
2.0
124,652
4,239
2.6
10,874
62,736
2.0
125,471
1,977
0.5
1,063
145,653
274,185
359,871
647,382
Mara
Mbeya
46,616
1.4
64,043
327
1.3
434
4,011
1.0
4,153
14,162
1.2
16,822
607
1.0
583
2,903
1.3
3,818
11,488
3.0
34,463
13,860
5.3
73,337
9,397
6.2
58,694
31,053
4.8
147,504
134,423
403,850
424,977
1,198,717
Mbeya
Songwe
65,224
1.3
84,583
496
1.0
492
33,926
1.3
45,741
12
0.0
1
4
0.7
3
7,968
2.5
19,921
7,832
4.3
33,612
13,089
4.6
60,838
2,604
3.1
8,166
131,155
253,357
361,171
815,180
Songwe
Morogoro
21,294
0.9
19,365
8,852
1.2
10,187
9,020
1.5
13,144
1,642
1.4
2,238
244
2.0
480
-
19,003
3.3
62,710
12,752
4.4
55,840
16,980
2.6
43,476
418
1.1
453
90,205
207,892
460,401
966,505
Morogoro
Mtwara
268
0.8
218
10,580
0.6
6,348
10,387
1.3
13,136
7,105
0.5
3,837
10,443
1.0
10,443
7,561
0.5
3,781
99,618
2.9
288,892
240
2.2
535
3,023
1.1
3,295
149,225
330,485
227,471
411,210
Mtwara
Mwanza
22,166
1.0
21,276
7,284
1.2
8,629
6,755
0.6
4,053
10,061
1.0
9,933
2,144
1.7
3,624
66,340
2.0
132,680
732
3.8
2,806
111,831
3.0
335,492
227,312
518,493
441,888
972,176
Mwanza
Geita
32,250
1.0
32,759
4,379
1.0
4,414
13,023
1.2
15,597
1,071
1.3
1,391
140
1.3
182
68,825
2.3
158,298
656
1.3
877
58,861
1.5
88,504
179,205
302,022
378,355
716,681
Geita
Rukwa
122,608
1.0
121,686
370
1.5
555
-
-
-
17,127
1.1
18,646
114
0.8
91
-
26,674
3.7
98,694
319
2.7
866
15,770
3.0
47,654
2,699
2.3
6,113
185,680
294,305
486,049
971,428
Rukwa
Katavi
6,650
1.5
9,958
47
0.6
30
1
2.1
3
19,521
1.6
31,207
12
0.7
8
15,393
3.0
46,180
52
3.3
173
11,747
2.6
31,087
130
3.3
432
53,553
119,077
186,512
437,055
Katavi
Ruvuma
43,091
1.6
67,221
1,662
1.1
1,859
4,478
1.0
4,524
6,248
1.0
6,240
387
0.6
219
58
0.9
50
77,119
2.4
185,085
5,657
5.1
28,919
13,394
3.2
42,800
186
1.9
360
152,281
337,277
504,405
1,267,480
Ruvuma
Shinyanga
12,515
1.0
12,472
2,664
1.1
2,827
40,745
0.9
37,698
12,049
0.5
6,024
1,635
1.2
1,954
12,906
1.3
16,777
60,125
1.3
79,273
142,638
157,025
378,200
550,651
Shinyanga
Simiyu
7,473
1.2
9,289
4,250
0.9
4,006
17,003
1.3
21,301
18,059
0.7
13,471
30,831
0.5
15,416
-
8,307
1.1
8,725
33,673
1.0
34,996
119,596
107,203
445,274
593,461
Simiyu
Singida
4,937
0.9
4,299
298
1.4
417
2,152
1.2
2,552
6,469
1.2
7,754
5,976
0.9
5,525
1,527
1.1
1,734
4,742
2.3
10,905
15,564
3.7
57,430
41,665
90,616
379,620
519,171
Singida
Tabora
21,005
0.7
15,436
1,314
1.0
1,314
9,990
0.6
6,356
55,926
1.5
82,339
7,566
0.6
4,583
3,066
1.1
3,422
50,260
1.2
60,312
69,162
1.3
88,694
218,288
262,456
578,790
879,298
Tabora
Tanga
28,333
0.9
25,579
567
0.6
341
3,793
0.7
2,605
1,031
0.6
577
1,581
0.6
885
-
67,379
2.6
175,186
11,589
2.3
26,656
8,714
1.5
13,070
20,663
2.5
52,000
143,650
296,899
428,563
754,635
Tanga
Jumla
986,383
1.0
1,018,943
123,049
1.0
124,010
120,739
1.3
174,260
363,689
1.0
444,197
92,074
1.1
81,429
45,044
1.1
52,239
1,005,461
2.4
2,427,190
322,662
3.3
1,358,083
575,349
2.6
1,283,782
115,261
2.4
363,007
3,749,712
7,327,137
9,584,786
18,196,733
Jumla
Kunde
Uzalishaji (Tani) Yasiyonafaka
Viazi Mviringo
Muhogo
Ndizi
Njugu Mawe
Njegele
Karanga
(Eneo (Hekta), Tija na Uzalishaji (Tani) kwa Hekta kwa Tani)
Jumla
Uzalishaji
(Tani)
MKOA
Jumla
Eneo(Hekta)
Nafaka na
Yasiyonafaka
Mkoa
Maharage
Mbaazi
Viazi Vitamu
Chanzo: Tathmini ya Mwisho ya Uzalishaji wa Mazao ya Chakula Msimu wa 2019/2020
30
Kiambatisho Na.2: Mwenendo wa Unyeshaji mvua za Vuli (Oktoba – Desemba, 2020) | false |
# Extracted Content
Sheria ya Shirika la Utangazaji Tanzania ya Mwaka 2024
1
SHERIA YA SHIRIKA LA UTANGAZAJI TANZANIA YA MWAKA 2024
MPANGILIO WA VIFUNGU
Kifungu
Jina
SEHEMU YA KWANZA
MASHARTI YA UTANGULIZI
1.
Jina na kuanza kutumika.
2.
Tafsiri.
SEHEMU YA PILI
SHIRIKA LA UTANGAZAJI TANZANIA
3.
Kuendelea kutambulika kwa Shirika.
4.
Majukumu na mamlaka ya Shirika.
5.
Wajibu wa Shirika katika kuandaa vipindi.
SEHEMU YA TATU
UTAWALA NA USIMAMIZI WA SHIRIKA
6.
Bodi ya Shirika.
7.
Sifa za kuwa mjumbe.
8.
Majukumu na mamlaka ya Bodi.
9.
Mamlaka ya ukasimishaji.
10.
Ada au posho za wajumbe wa Bodi.
11.
Kinga kwa wajumbe wa Bodi.
12.
Mkurugenzi Mkuu.
13.
Majukumu ya Mkurugenzi Mkuu.
14.
Watumishi wa Shirika.
/ISSN 0856 – 0331X
THE UNITED REPUBLIC OF TANZANIA
No. 12
13rd August, 2024
SPECIAL BILL SUPPLEMENT
To The Special Gazette of the United Republic of Tanzania No. 33 Vol. 105 Dated 13rd August, 2024
Printed by The Government Printer, Dodoma by Order of Government
Sheria ya Shirika la Utangazaji Tanzania ya Mwaka 2024
2
SEHEMU YA NNE
MIUNDOMBINU YA SHIRIKA
15.
Miundombinu ya utangazaji.
16.
Ulinzi na usimamizi miundombinu ya utangazaji.
SEHEMU YA TANO
MAKATAZO
17.
Uharibifu wa mali za Shirika.
18.
Kuingia kwenye eneo la Shirika.
19.
Matumizi ya maudhui.
SEHEMU YA SITA
MASHARTI YA FEDHA
20.
Vyanzo vya fedha vya Shirika.
21.
Usimamizi wa fedha.
22.
Makadirio ya mapato na matumizi.
23.
Matumizi ya fedha.
24.
Hesabu na ukaguzi.
25.
Taarifa ya mwaka.
SEHEMU YA SABA
MASHARTI YA JUMLA
26.
Udhamini wa vipindi.
27.
Matengenezo au mabadiliko yanayoweza kuharibu mfumo wa
matangazo.
28.
Uanzishwaji wa chaneli maalumu.
29.
Adhabu ya jumla.
30.
Mamlaka ya Waziri kutengeneza kanuni.
_________
JEDWALI
_________
Sheria ya Shirika la Utangazaji Tanzania ya Mwaka 2024
3
________
TAARIFA
________
Muswada huu unaokusudiwa kuwasilishwa Bungeni umechapishwa
pamoja na madhumuni na sababu zake kwa ajili ya kutoa taarifa kwa
umma.
Dodoma,
MOSES M. KUSILUKA,
13 Agosti, 2024
Katibu wa Baraza la Mawaziri
Muswada
wa
Sheria kwa ajili ya kutambua mwendelezo wa uwepo wa Shirika la
Utangazaji Tanzania; kubainisha wajibu, malengo, majukumu
na mamlaka ya Shirika, kuweka masharti kuhusu ulinzi na
usimamizi thabiti wa miundombinu ya utangazaji, na
kuainisha masuala mengine yanayohusiana na hayo.
IMETUNGWA na Bunge la Jamhuri ya Muungano wa Tanzania.
SEHEMU YA KWANZA
MASHARTI YA UTANGULIZI
Jina na kuanza
kutumika
1. Sheria hii itajulikana kama Sheria ya Shirika la
Utangazaji Tanzania ya Mwaka 2024 na itaanza kutumika
tarehe
ambayo
Waziri
atateua
kwa
notisi
itakayochapishwa katika Gazeti la Serikali.
Tafsiri
2. Katika Sheria hii, isipokuwa kama muktadha
utahitaji vinginevyo-
“Bodi”
maana
yake
ni
Bodi
ya
Wakurugenzi
iliyoanzishwa chini ya kifungu cha 6;
“chaneli maalumu” inajumuisha chaneli, idhaa, kituo au
jukwaa lililoanzishwa na Serikali kwa madhumuni
mahsusi, linalosimamiwa na kuendeshwa na
Shirika;
Sheria ya Shirika la Utangazaji Tanzania ya Mwaka 2024
4
“huduma ya utangazaji ya kulipia” maana yake ni huduma
ya utangazaji ambayo inaweza kupatikana kwa mtu
kwa malipo ya ada;
“huduma ya utangazaji wa umma” maana yake ni aina ya
huduma ya utangazaji ambayo inatolewa kwa
umma, inayofadhiliwa na umma na haina faida ya
kibiashara;
“kipindi maalumu” maana yake ni kipindi chenye maslahi
ya umma ambacho kinaweza kutangazwa wakati
wowote katika kutimiza wajibu wa Shirika kwa
umma na bila kujali kuwa kuna vipindi vingine
katika ratiba;
“matukio ya kitaifa” maana yake ni ziara za Viongozi
Wakuu
wa
Serikali,
sherehe
za
kitaifa,
maadhimisho,
matukio
au
kumbukumbu
mbalimbali za kitaifa;
“miundombinu
ya
utangazaji”
maana
yake
ni
miundombinu ya usambazaji wa maudhui ya
utangazaji na inajumuisha mifumo ya utangazaji,
studio, vifaa vya kurushia matangazo, mitambo,
ardhi
na
majengo
yanayotumika
kuhifadhi
miundombinu hiyo;
“mjumbe” maana yake ni mjumbe wa Bodi na
inajumuisha Mwenyekiti;
“Mkurugenzi Mkuu” maana yake ni Mkurugenzi Mkuu
wa Shirika aliyeteuliwa chini ya kifungu cha 13;
“mtumishi” maana yake ni mtumishi yeyote wa Shirika na
inajumuisha Mkurugenzi Mkuu;
“Shirika” maana yake ni Shirika la Utangazaji Tanzania
ambalo limetambuliwa chini ya kifungu cha 3;
“tangazo la biashara” maana yake ni tangazo lolote kwa
umma lenye madhumuni ya kukuza uuzaji,
ununuzi au ukodishaji wa bidhaa au huduma,
lililotengewa muda wa kutangazwa kwa malipo ya
fedha au malipo mengine lenye madhumuni ya
kuhamasisha kusudi au wazo au kuleta manufaa
mengine anayotamani mtoa tangazo;
“udhamini” maana yake ni ushiriki wa mtu ambaye
hajishughulishi katika shughuli za utangazaji au
utayarishaji wa kazi za maudhui katika ufadhili wa
Sheria ya Shirika la Utangazaji Tanzania ya Mwaka 2024
5
moja kwa moja au usio wa moja kwa moja wa
vipindi kwa nia ya kukuza jina, alama ya biashara
au taswira ya mtu huyo;
“Viongozi Wakuu wa Serikali” maana yake ni Rais wa
Jamhuri ya Muungano wa Tanzania, Makamu wa
Rais, Rais wa Serikali ya Mapinduzi ya Zanzibar,
Waziri Mkuu na Naibu Waziri Mkuu; na
“Waziri” maana yake ni Waziri mwenye dhamana ya
huduma za utangazaji.
SEHEMU YA PILI
SHIRIKA LA UTANGAZAJI TANZANIA
Kuendelea
kutambulika
kwa Shirika
3.-(1) Kutaendelea kuwepo Shirika linalojulikana
kama Shirika la Utangazaji Tanzania au “TBC”.
(2) Shirika litakuwa ni shirika hodhi lenye
urithishaji endelevu na lakiri yake, na kwa jina lake
litakuwa na uwezo wa-
(a) kushtaki au kushtakiwa;
(b) kupata,
kumiliki
na
kutoa
mali
zinazohamishika na zisizohamishika;
(c) kukopa kiasi cha fedha ambacho kinaweza
kuhitajika kwa madhumuni yake;
(d) kuingia kwenye mikataba au taratibu nyingine;
na
(e) kutumia mamlaka na kutekeleza majukumu
chini ya Sheria hii.
(3) Shirika litakuwa chombo kikuu cha utangazaji
cha umma kwa ajili ya kutoa habari, taarifa, elimu na
burudani na, kwa kuzingatia Sheria hii, litakuwa huru
katika uendeshaji wa shughuli zake za kila siku.
Majukumu na
mamlaka ya
Shirika
4. Majukumu na mamlaka ya Shirika yatakuwa-
(a) kutoa huduma za utangazaji wa umma
zinazohabarisha,
zinazoelimisha
na
zinazoburudisha kupitia redio, televisheni na
majukwaa
mengine
ya
mtandaoni
au
kielektroniki;
(b) kukuza ujuzi wa watumishi wa Shirika ili
kuongeza ufanisi katika utendaji kupitia
Sheria ya Shirika la Utangazaji Tanzania ya Mwaka 2024
6
mafunzo, elimu na utafiti;
(c) kumiliki na kufunga vifaa kwa ajili ya
kusafirishia mawimbi kwa kutumia waya au
njia nyinginezo zinazotumika katika Jamhuri
ya Muungano, na kuvitumia kwa madhumuni
yanayohusiana na malengo ya Shirika;
(d) kuendeleza, kuongeza na kuboresha huduma
za utangazaji ndani na nje ya nchi kwa njia,
mbinu na namna inayokubalika na mamlaka
inayohusika na utoaji leseni;
(e) kutoa
huduma
za
utangazaji,
kuandaa,
kujenga, na kufunga au kusimamia uwekaji
wa miundombinu ya utangazaji na vifaa
vingine vya kurusha na kupokea maudhui nje
ya Jamhuri ya Muungano;
(f) kushiriki katika matukio yote ya kitaifa
yakiwemo yanayohusisha Viongozi Wakuu
wa Serikali yenye maslahi ya umma ndani na
nje ya nchi kwa madhumuni ya kukusanya,
kuchakata,
kutangaza
na
kuhifadhi
kumbukumbu;
(g) kukusanya, kupokea au kutoa maudhui kwa
vyombo vingine vya ndani au nje ya Jamhuri
ya Muungano na kujiunga katika mashirika ya
habari;
(h) kukusanya,
kuchakata,
kuchapisha
na
kusambaza, kwa malipo au bila malipo,
vipindi au taarifa zozote ambazo zinaweza
kufaa kwa malengo ya Shirika;
(i) kuanzisha maktaba na kutunza kumbukumbu
zenye maudhui yanayohusiana na malengo ya
Shirika;
(j) kuandaa
au
kudhamini
matamasha
na
burudani nyingine zinazohusiana na huduma
za utangazaji au kwa madhumuni yoyote
yanayohusiana na huduma za utangazaji;
(k) kuzalisha, kutengeneza, kununua, kupata,
kutumia, kuuza, kukodisha au kutoa filamu,
rekodi
na
vifaa
vingine
vyovyote
vinavyoweza kutoa picha jongefu au sauti;
Sheria ya Shirika la Utangazaji Tanzania ya Mwaka 2024
7
(l) kuomba na kupata, kununua au kutumia
kibiashara kwa namna yoyote miliki ubunifu
kuhusiana na uvumbuzi wowote wenye
manufaa kwa madhumuni na majukumu ya
Shirika;
(m) kuanzisha
chaneli,
vituo
na
majukwaa
mengine
ya
utangazaji
kama
Bodi
itakavyoidhinisha;
(n) kufanya tafiti zinazoendana na malengo ya
Shirika;
(o) kutumia teknolojia mpya na zinazoibukia
zinazoendana na malengo ya Shirika;
(p) kuanzisha au kuwezesha uanzishwaji wa
kampuni kwa ajili ya uendelezaji wa malengo
ya Shirika;
(q) kutekeleza majukumu mengine kwa ajili ya
kufikia malengo yake.
Wajibu wa
Shirika katika
kuandaa
vipindi
5. Katika kutekeleza majukumu yake, Shirika
litaandaa vipindi-
(a) vinavyochangia kukuza demokrasia, maendeleo
ya jamii, usawa wa kijinsia, ujenzi wa taifa,
utoaji wa elimu na kuimarisha maadili ya jamii;
(b) vinavyolinda, kuimarisha na kudumisha uhuru,
umoja na taswira ya Jamhuri ya Muungano;
(c) vinavyolinda
na
kuimarisha
mfumo
wa
kiutamaduni, kisiasa, kijamii na kiuchumi;
(d) vinavyoakisi
mitazamo,
maoni,
mawazo,
maadili na ubunifu wa sanaa za Kitanzania;
(e) vinavyokuza vipaji vya Watanzania kupitia
vipindi vya elimu na burudani;
(f) vinavyoweka anuai inayojitosheleza na inayotoa
mizania ya habari, elimu na burudani ili kukidhi
mahitaji ya utangazaji ya Watanzania wote;
(g) vinavyotoa maoni, taarifa, habari na uchambuzi
wa masuala mbalimbali kwa mtazamo wa
Kiafrika; na
(h) vinavyoendeleza na kulinda maslahi ya taifa na
usalama ndani na nje ya nchi.
Sheria ya Shirika la Utangazaji Tanzania ya Mwaka 2024
8
SEHEMU YA TATU
UTAWALA NA USIMAMIZI WA SHIRIKA
Bodi ya
Shirika
6.-(1) Kutakuwa na Bodi ya Wakurugenzi ya
Shirika kwa ajili ya kusimamia utendaji wa Shirika.
(2) Bodi ya Shirika itakuwa na wajumbe wafuatao:
(a) Mwenyekiti ambaye atateuliwa na Rais; na
(b) wajumbe wengine nane watakaoteuliwa na
Waziri wenye uzoefu wa zaidi ya miaka kumi
katika tasnia ya habari, utangazaji, uhandisi,
sheria, teknolojia ya habari, usimamizi, uchumi
au fedha.
(3) Katika kuteua wajumbe chini ya kifungu
kidogo cha (2)(b), Waziri atazingatia jinsia.
(4) Mkurugenzi Mkuu atakuwa Katibu wa Bodi.
(5) Masuala kuhusu muda wa kukaa madarakani,
akidi, vikao vya Bodi na masuala mengine yatakuwa
kama ilivyoainishwa kwenye Jedwali.
(6) Waziri anaweza, kwa amri itakayochapishwa
katika Gazeti la Serikali, kurekebisha Jedwali.
Sifa za kuwa
mjumbe
7.-(1) Mtu atakuwa na sifa za kuteuliwa kuwa
mjumbe wa Bodi iwapo mtu huyo-
(a) ni raia wa Tanzania;
(b) ni mkazi wa kudumu wa Tanzania;
(c) si mtumishi au mwajiriwa wa chama chochote
cha siasa;
(d) hajatamkwa na mahakama kuwa amefilisika;
(e) ana akili timamu; au
(f) hajatiwa
hatiani
kwa
kosa
lolote
na
kuhukumiwa kifungo kisichopungua miezi sita,
bila mbadala wa faini.
Majukumu na
mamlaka ya
Bodi
Sura ya 257 na
370
8.-(1) Bila kuathiri masharti ya Sheria ya
Mashirika ya Umma na Sheria ya Mamlaka na Majukumu
ya Msajili wa Hazina, majukumu na mamlaka ya Bodi
yatakuwa-
(a) kutoa
mwongozo
wa
kimkakati
na
kutengeneza sera za uendeshaji na usimamizi
wa Shirika;
Sheria ya Shirika la Utangazaji Tanzania ya Mwaka 2024
9
(b) kufanya usimamizi wa kiutawala na tathmini
ya shughuli za Shirika na utendaji wa
menejimenti ya Shirika;
(c) kupata na kuhakikisha matumizi bora ya
rasilimali, ikijumuisha kuidhinisha mpango
kazi wa mwaka, bajeti ya mwaka na bajeti ya
nyongeza;
(d) kuidhinisha mipango na miongozo mbalimbali
ya Shirika;
(e) kutathmini utendaji wa menejimenti na
kuchukua hatua muhimu;
(f) kuidhinisha taarifa za utendaji wa Shirika;
(g) kuteua
menejimenti
katika
Shirika
na
kusimamia nidhamu yao;
(h) kupitisha mabadiliko yoyote ya mishahara na
masharti ya utumishi kwa watumishi;
(i) kuidhinisha na kusimamia kanuni za fedha na
kanuni za utumishi;
(j) kuidhinisha uondoshaji wa mali za Shirika;
(k) kuidhinisha pendekezo la kukopa fedha kwa
madhumuni ya Shirika;
(l) kuidhinisha uendelezaji wa miundombinu ya
utangazaji na vifaa;
(m) kupitisha mpango mkakati, muundo wa
Shirika na muundo wa kiutumishi;
(n) kuidhinisha sera na kanuni za ndani za
utawala na uendeshaji;
(o) kuidhinisha miradi, kwa kuzingatia sheria
zingine
kwa
madhumuni
ya
Shirika,
isiyojumuishwa ndani ya mpango au mpango
kazi wa mwaka na bajeti;
(p) kuidhinisha uteuzi wa watumishi wa Shirika
kwa idadi na vyeo kama itakavyoona inafaa
kwa ajili ya uendeshaji bora na wa ufanisi wa
shughuli za Shirika;
(q) kuishauri
Serikali
katika
masuala
yote
yanayohusu Shirika; na
(r) kutekeleza majukumu mengine kadri Bodi
itakavyoona inafaa kwa ajili ya kufikia
malengo ya Shirika.
Sheria ya Shirika la Utangazaji Tanzania ya Mwaka 2024
10
(2) Waziri anaweza kutoa kwa Bodi maelekezo ya
jumla au mahsusi kuhusu utendaji wa Shirika na
majukumu yake chini ya Sheria hii.
Mamlaka ya
ukasimishaji
9.-(1) Isipokuwa kama ilivyoelezwa katika kifungu
kidogo cha (3), Bodi inaweza kwa maandishi, na kwa
kuzingatia masharti kadri itakavyoona inafaa, kukasimu
kwa kamati au mtumishi majukumu au mamlaka yoyote
chini ya Sheria hii au sheria nyingine yoyote.
(2) Bila kujali kifungu kidogo cha (1), Bodi
inaweza kutekeleza majukumu iliyokasimisha.
(3) Bodi haitakasimu mamlaka ya-
(a) kukasimisha;
(b) kuteua wajumbe wa menejimenti;
(c) kuidhinisha ajira za watumishi wa Shirika;
(d) kuidhinisha taarifa za fedha za mwaka, bajeti
ya mwaka au bajeti ya nyongeza;
(e) kuidhinisha taarifa za fedha za kila mwaka;
(f) kuanisha ada na tozo mbalimbali; na
(g) kukopa.
Ada au posho
za wajumbe
wa Bodi
10. Mjumbe atalipwa na Shirika ada au posho
kama itakavyoamuliwa na Bodi na kuidhinishwa na
mamlaka husika.
Kinga kwa
wajumbe wa
Bodi
11. Mjumbe wa Bodi hatachukuliwa hatua au
kufunguliwa shauri kuhusiana na kitendo au jambo lolote
alililotenda au kuacha kutenda kwa nia njema katika
kutekeleza majukumu yake chini ya Sheria hii.
Mkurugenzi
Mkuu
12.-(1) Kutakuwa na Mkurugenzi Mkuu wa
Shirika ambaye atateuliwa na Rais.
(2) Mkurugenzi Mkuu atakuwa afisa mtendaji
mkuu na afisa masuuli wa Shirika na atawajibika kwa
Bodi katika usimamizi wa majukumu na shughuli za kila
siku za Shirika.
(3) Mtu atakuwa na sifa za kuteuliwa kuwa
Mkurugenzi Mkuu ikiwa-
(a) ana angalau shahada ya uzamili kutoka chuo
kikuu
kinachotambulika
katika
fani
ya
Sheria ya Shirika la Utangazaji Tanzania ya Mwaka 2024
11
mawasiliano kwa umma, uandishi wa habari,
uzalishaji wa maudhui, sheria, uhandisi wa
mawasiliano, uchumi, utawala au fani nyingine
inayoendana na hizo;
(b) ana uzoefu wa angalau miaka kumi, miaka sita
kati ya hiyo iwe katika nafasi ya uongozi; na
(c) amethibitika kuwa na ujuzi wa uchambuzi na
maarifa katika sekta ya utangazaji.
(3) Mkurugenzi Mkuu atashika wadhifa kwa
kipindi cha miaka mitano na anaweza kuteuliwa tena.
Majukumu ya
Mkurugenzi
Mkuu
13. Pamoja na majukumu mengine aliyopewa kwa
mujibu wa Sheria hii, Mkurugenzi Mkuu atakuwa na
majukumu ya-
(a) kuanzisha na kudumisha mfumo wa mpango
mkakati ambao unajumuisha dira na dhima ya
Shirika pamoja na mpango wa utekelezaji;
(b) kusimamia uandaaji, udumishaji na utekelezaji
wa sera na mifumo ya utendaji inayojumuisha
nyanja zote za uendeshaji wa Shirika;
(c) kusimamia rasilimali za Shirika ili kukidhi
mipango ya uendeshaji wa shughuli za Shirika;
(d) kuhakikisha uwepo wa watumishi wenye
uwezo na ari katika utekelezaji wa majukumu
yao;
(e) kufuatilia, kutathmini na kuchukua hatua za
kurekebisha mipango kazi iliyokubaliwa katika
miradi yote ya Shirika;
(f) kuidhinisha
matumizi
ya
kawaida
kama
itakavyoamuliwa na Bodi kwa kuzingatia
sheria na taratibu zilizopo; na
(g) kutekeleza majukumu mengine kama Bodi
itakavyoelekeza.
Watumishi wa
Shirika
14.-(1) Kwa kuzingatia sheria zinazosimamia
utumishi wa umma, Shirika litaajiri watumishi kwa idadi
itakayohitajika kwa madhumuni ya utekelezaji bora wa
majukumu ya Shirika.
(2) Shirika linaweza kuteua washauri na wataalam
katika taaluma mbalimbali kwa kuzingatia vigezo na
Sheria ya Shirika la Utangazaji Tanzania ya Mwaka 2024
12
masharti yatakayowekwa na Shirika.
SEHEMU YA NNE
MIUNDOMBINU YA SHIRIKA
Miundombinu
ya utangazaji
15.-(1) Shirika litasimamia miundombinu ya
utangazaji iliyotengwa kwa ajili ya shughuli za utangazaji
na litakuwa na mamlaka ya-
(a) kupanga matumizi ya miundombinu hiyo;
(b) kuzuia mtu yeyote kuingia au kuendeleza
miundombinu ya utangazaji; na
(c) kuidhinisha uwekaji wa miundombinu kwenye
ardhi ya Shirika.
(2) Kwa madhumuni ya kifungu kidogo cha (1),
Shirika linaweza kutoa maelekezo na kuchukua hatua
stahiki kwa ajili ya kuhakikisha usimamizi bora wa
miundombinu ya utangazaji.
(3) Maelekezo ya Shirika katika kifungu hiki
yanaweza kujumuisha matengenezo ya vifaa, malipo ya
ada au tozo, uendeshaji wa shughuli za biashara na
masuala mengine ya usimamizi wa miundombinu ya
utangazaji.
Ulinzi na
usimamizi wa
miundombinu
ya utangazaji
16. Shirika litasimamia miundombinu katika
namna inayohakikisha manufaa ya kiusalama, kiuchumi
na kibiashara katika miundombinu ya utangazaji.
SEHEMU YA TANO
MAKATAZO
Uharibifu wa
mali za Shirika
17.-(1)
Mtu
hataingilia
au
kutumia
kwa
madhumuni
yoyote
au
kushiriki
katika
kitendo
kinachosababisha
au
kinachoweza
kusababisha
mabadiliko, uharibifu au kusababisha kuondolewa kwa au
uharibifu wowote wa miundombinu ya utangazaji
inayomilikiwa na Shirika.
(2) Mtu anayekiuka masharti ya kifungu kidogo
cha (1) anatenda kosa na akitiwa hatiani atawajibika
kulipa faini isiyozidi mara kumi ya thamani ya pato la
uharibifu wowote wa miundombinu ya utangazaji, mfumo
Sheria ya Shirika la Utangazaji Tanzania ya Mwaka 2024
13
wa utangazaji au mtambo au kifaa au kifungo
kisichopungua miaka miwili na kisichozidi miaka mitano,
au vyote.
Kuingia
kwenye eneo
la Shirika
18. Mtu ambaye-
(a) bila ruhusa au kama si mtumishi wa Shirika-
(i) anakutwa
katika
eneo
lolote
linalomilikiwa na Shirika bila kibali cha
maandishi cha Shirika; au
(ii) anakataa kuondoka katika eneo la Shirika
baada ya kutakiwa kufanya hivyo na
Shirika;
(b) akiwa
kwenye
maeneo
ya
Shirika,
anapohitajika na mtumishi kutaja jina na taarifa
zake, anakataa au anatoa jina au taarifa za
uongo;
(c) anaharibu au bila ruhusa anaingilia mali yoyote
ya Shirika; au
(d) anamzuia mtumishi au wakala wa Shirika
kutekeleza majukumu yake,
anatenda kosa na akitiwa hatiani atawajibika kulipa faini
isiyopungua shilingi milioni kumi na isiyozidi shilingi
milioni ishirini au kifungo kisichopungua miaka miwili na
kisichozidi miaka mitano au vyote.
Matumizi ya
maudhui
19.-(1) Mtu hatatumia maudhui ya matangazo ya
Shirika kwa njia yoyote au kupitia katika chanzo chochote
bila idhini ya Shirika.
(2) Mtu anayekiuka masharti ya kifungu hiki
anatenda kosa na akitiwa hatiani atawajibika kulipa faini
isiyopungua shilingi milioni kumi na isiyozidi shilingi
milioni ishirini au kifungo kisichopungua miaka miwili na
kisichozidi miaka mitano au vyote.
SEHEMU YA SITA
MASHARTI YA FEDHA
Vyanzo vya
fedha vya
Shirika
20.-(1) Vyanzo vya fedha vya Shirika vitakuwa ni-
(a) kiasi cha fedha ambacho kitatengwa na Bunge;
(b) ada na tozo zitakazotozwa kwa bidhaa na
Sheria ya Shirika la Utangazaji Tanzania ya Mwaka 2024
14
huduma mbalimbali zinazotolewa na Shirika;
(c) ada na tozo kwenye bidhaa au huduma ambazo
Serikali itaelekeza kwa ajili ya utangazaji wa
umma;
(d) mapato yatakayotokana na uwekezaji;
(e) fedha
zitakazopatikana
kupitia
mikopo,
michango, zawadi au ruzuku kwa ajili ya
Shirika;
(f) fedha kutoka kwenye mfuko kama ambavyo
Serikali inaweza kuanzisha kwa madhumuni ya
majukumu ya Shirika;
(g) fedha kutoka-
(i) katika shughuli za kibiashara kama vile
ushauri elekezi au kukodisha mali
yoyote ya Shirika;
(ii) katika ukodishaji wa vifaa vingine
ambavyo
picha
jongefu
au
sauti
inaweza kutengenezwa; na
(h) mapato mengine yanayotokana na utendaji wa
shughuli za Shirika chini ya Sheria hii.
(2) Kwa madhumuni ya kifungu kidogo cha (1)(b),
huduma zinazotolewa na Shirika zitajumuisha-
(a) huduma za chaneli maalumu chini ya Sheria
hii;
(b) huduma za utangazaji za kulipia; na
(c) matangazo ya biashara na udhamini wa vipindi.
Usimamizi wa
fedha
21. Fedha za Shirika zitasimamiwa na Bodi kwa
mujibu wa sheria na kanuni za fedha na zitatumika kulipia
gharama zinazohusiana na utendaji wa majukumu ya
Shirika chini ya Sheria hii.
Makadirio ya
mapato na
matumizi
Sura ya 439
22.-(1)
Kwa
kuzingatia
Sheria
ya
Bajeti,
Mkurugenzi
Mkuu
ataandaa
makadirio
ya
bajeti
inayojumuisha makadirio ya mapato na matumizi kwa
mwaka unaofuata na kuwasilisha kwa Bodi kwa ajili ya
idhini, na anaweza, wakati wowote kabla ya mwisho wa
mwaka wa fedha kuandaa na kuwasilisha kwa Bodi kwa
ajili ya idhini makadirio yoyote ya nyongeza.
(2) Bodi inaweza kulitaka Shirika kufanya
Sheria ya Shirika la Utangazaji Tanzania ya Mwaka 2024
15
marekebisho ya bajeti ikiwa kwa maoni yake bajeti
haiakisi makadirio sahihi na ya kuridhisha ya mapato na
matumizi.
Matumizi ya
fedha
23.-(1) Matumizi yote ya fedha katika Shirika
yataidhinishwa na Bodi katika mwaka wa fedha husika.
(2) Mkurugenzi Mkuu atahakikisha kwamba
malipo yote kutoka kwenye fedha za Shirika yanafanywa
kwa usahihi na kuidhinishwa ipasavyo.
(3) Bila kuathiri kifungu kidogo cha (2),
Mkurugenzi Mkuu anaweza, pale inapotokea dharura
katika utendaji wa majukumu ya Shirika, kufanya
matumizi
ambayo
hayajaidhinishwa
na
Bodi
na
Mkurugenzi Mkuu atalazimika kuomba idhini ya Bodi
ndani ya miezi mitatu baada ya matumizi hayo.
Hesabu na
ukaguzi
Sura ya 348
24.-(1) Shirika litatunza na kuhifadhi vitabu vya
hesabu na kumbukumbu nyingine zinazohusiana na
shughuli zake na kuandaa taarifa ya hesabu ya mwaka kwa
mujibu wa Sheria ya Fedha za Umma.
(2) Hesabu za Shirika zitakaguliwa na Mdhibiti na
Mkaguzi Mkuu wa Hesabu za Serikali au mtu mwingine
yeyote aliyeidhinishwa kwa ajili hiyo na Mdhibiti na
Mkaguzi Mkuu wa Hesabu za Serikali.
Taarifa ya
mwaka
25.-(1) Ndani ya miezi miwili baada ya kupokea
hesabu za Shirika zilizokaguliwa, Mkurugenzi Mkuu
atawasilisha kwa Waziri taarifa ya mwaka husika
ikijumuisha-
(a) nakala ya hesabu zilizokaguliwa za Shirika,
pamoja na taarifa ya mkaguzi wa hesabu hizo;
(b) taarifa ya utekelezaji wa malengo muhimu na
taarifa nyingine yoyote inayohusiana na
utekelezaji wa malengo hayo;
(c) taarifa ya uendeshaji wa Shirika katika mwaka
wa fedha husika; na
(d) taarifa nyingine kadri Waziri anavyoweza
kuhitaji.
(2) Waziri atawasilisha Bungeni nakala ya taarifa
ya mwaka ya Shirika ndani ya miezi miwili au katika
Sheria ya Shirika la Utangazaji Tanzania ya Mwaka 2024
16
mkutano wa Bunge unaofuata.
SEHEMU YA SABA
MASHARTI YA JUMLA
Udhamini wa
vipindi
26. Kipindi chochote au kipindi maalumu
kinachotangazwa na Shirika au kwa niaba ya Shirika
kinaweza kudhaminiwa na kujumuisha matangazo ya
biashara.
Matengenezo
au mabadiliko
yanayoweza
kuharibu
mfumo wa
matangazo
27. Endapo taasisi ya Serikali, mamlaka ya serikali
za mitaa au mtu yeyote atafanya matengenezo au
mabadiliko
yoyote
katika
miundombinu
yake
yatakayohusisha kuondolewa au kuharibiwa kwa mfumo
wa matangazo, kifaa au mtambo wa Shirika, atapaswa
kufanya matengenezo ili kurejesha huduma za Shirika
katika hali ya awali.
Uanzishwaji
wa chaneli
maalumu
28.-(1)
Waziri
anaweza,
kwa
amri
itakayochapishwa katika Gazeti la Serikali, kuanzisha
chaneli maalumu kwa ajili ya kuendeleza maslahi ya
umma.
(2) Vigezo vya uanzishaji na uendeshaji wa chaneli
maalumu vitaainishwa kwenye kanuni.
Adhabu ya
jumla
29. Mtu anayetenda kosa chini ya Sheria hii na
hakuna adhabu mahsusi iliyoainishwa, akitiwa hatiani
atawajibika kulipa faini isiyopungua shilingi milioni tano
na
isiyozidi
shilingi
milioni
kumi
au
kifungo
kisichopungua miaka miwili na kisichozidi miaka mitano
au vyote.
Mamlaka
ya
Waziri
kutengeneza
kanuni
30.-(1) Waziri anaweza kutengeneza kanuni kwa
ajili ya utekelezaji bora wa masharti ya Sheria hii.
(2) Bila kuathiri ujumla wa kifungu kidogo cha (1),
kanuni zitakazotengenezwa chini ya kifungu hiki zinaweza
kuainisha-
(a) vigezo vya uanzishaji na uendeshaji wa chaneli
maalumu;
(b) ada na tozo za bidhaa na huduma zinazotolewa
Sheria ya Shirika la Utangazaji Tanzania ya Mwaka 2024
17
na Shirika;
(c) utaratibu wa uendeshaji wa kipindi au kipindi
maalumu; na
(d) utaratibu wa ukusanyaji na utunzaji wa
kumbukumbu za maudhui ya matukio yenye
maslahi ya kitaifa.
_________
JEDWALI
_________
(Limetengenezwa chini ya kifungu cha 6(5))
__________
MASUALA KUHUSU BODI
Muda wa kuwa
madarakani
1. Mjumbe wa Bodi, isipokuwa kama uteuzi wake
utatenguliwa au atakoma kuwa mjumbe kwa namna nyingine yoyote,
atakuwa madarakani kwa kipindi cha miaka mitatu na anaweza
kuteuliwa tena kwa kipindi kingine kimoja.
Makamu
Mwenyekiti
2. Wajumbe watachagua kutoka miongoni mwao Makamu
Mwenyekiti.
Kujaza nafasi
iliyo wazi
3. Endapo mjumbe yeyote atakoma kuwa mjumbe kabla ya
kumaliza kipindi cha ujumbe, mamlaka ya uteuzi inaweza kumteua
mtu mwingine kushika nafasi hiyo mpaka muda wa kuhudumu
kipindi hicho utakapokwisha.
Vikao vya Bodi
4.-(1) Bodi itakutana kwa kawaida kila robo ya mwaka kwa
ajili ya kuendesha shughuli zake wakati na mahali kama
itakavyoamuliwa.
(2) Bila kujali aya ndogo ya (1), Bodi inaweza wakati
wowote kuitisha kikao maalumu endapo kuna suala la dharura
linalohitaji uamuzi wa Bodi.
(3) Mwenyekiti ataongoza kila kikao cha Bodi au ikiwa
hayupo Makamu Mwenyekiti.
(4) Endapo katika kikao chochote cha Bodi Mwenyekiti na
Makamu Mwenyekiti hawapo, wajumbe waliohudhuria watamchagua
mjumbe mmoja kutoka miongoni mwao kuongoza kikao hicho.
(5) Bodi inaweza kumwalika mtu yeyote ambaye si mjumbe
kuhudhuria na kushiriki katika majadiliano katika kikao chochote cha
Bodi isipokuwa mtu huyo hatakuwa na haki ya kupiga kura.
Kamati za Bodi
5.-(1) Bodi inaweza kuunda na kuteua kamati kadri
itakavyoona inafaa kwa ajili ya utekelezaji bora wa majukumu yake.
(2) Kamati itakayoudwa chini ya aya ndogo ya (1)-
Sheria ya Shirika la Utangazaji Tanzania ya Mwaka 2024
18
(a) itajumuisha
wajumbe
Bodi
au
watu
wengine
watakaoteuliwa na Bodi kadiri Bodi itakavyoona inafaa;
na
(b) itakutana kwa nyakati na mahali kama itakavyoamuliwa
na Bodi.
(3) Mjumbe wa kamati ambaye si mjumbe wa Bodi au
mtumishi wa Shirika atalipwa na Shirika ada au posho kwa kiwango
kitakachoidhinishwa na Bodi.
Lakiri
7. Lakiri ya Shirika itawekwa ipasavyo katika nyaraka ikiwa
imeshuhudiwa kwa saini ya Mkurugenzi Mkuu au mjumbe mwingine
yeyote wa Bodi atakayeteuliwa kwa madhumuni hayo, na uwekwaji
huo wa lakiri iliyosainiwa na kuthibitishwa utatambulika kisheria.
Amri na
maelekezo ya
Bodi
8. Amri, maelekezo, notisi au nyaraka nyingine zozote
zinazotolewa na Bodi au kwa niaba ya Bodi zitasainiwa na-
(a) Mwenyekiti; au
(b) Katibu au afisa yeyote wa Shirika aliyeidhinishwa kwa
maandishi na Bodi.
Mgongano wa
maslahi
9.-(1) Mjumbe wa Bodi atachukuliwa kuwa na mgongano
wa maslahi ikiwa anapata maslahi ya kifedha au maslahi mengine
yoyote kwa madhumuni ambayo yanakinzana na utendaji bora wa
majukumu au mamlaka yake kama mjumbe wa Bodi.
(2) Endapo mjumbe wa Bodi ana mgongano wa maslahi
kuhusiana na-
(a) jambo lolote lililo mbele ya Bodi kwa ajili ya
kujadiliwa au kuamuliwa; au
(b) jambo lolote ambalo Bodi ingelitarajia kuja mbele yake
kwa ajili ya kujadiliwa au kuamuliwa,
mjumbe huyo ataweka wazi maslahi aliyo nayo na kujiepusha
kushiriki au kuendelea kushiriki katika majadiliano au uamuzi wa
jambo husika.
Kujiuzulu au
kutenguliwa
kwa mjumbe
10.-(1) Mjumbe wa Bodi anaweza kujiuzulu nafasi yake
wakati wowote kwa kutoa taarifa kwa mamlaka ya uteuzi kwa
maandishi.
(2) Mjumbe wa Bodi anaweza kuondolewa madarakani na
mamlaka ya uteuzi kwa maandishi iwapo-
(a) hatahudhuria vikao vitatu mfululizo vya Bodi bila kibali
cha Bodi;
(b) atapoteza uwezo wa kutekeleza majukumu yake
kutokana na ugonjwa wa muda mrefu wa kimwili au
kiakili;
(c) hafai kutekeleza majukumu yake kutokana na kukosa
uwezo na ukosefu wa maadili;
(d) atapoteza sifa ya kuteuliwa kuwa mjumbe; au
(e) kwa sababu nyingine yoyote ambayo mamlaka ya
uteuzi itaona inafaa.
Sheria ya Shirika la Utangazaji Tanzania ya Mwaka 2024
19
Akidi
11. Akidi katika kikao chochote cha Bodi itakua zaidi ya
nusu ya wajumbe wa Bodi.
Uamuzi wa
Bodi
12.-(1) Uamuzi wa Bodi katika suala lolote utafikiwa kwa
wingi wa kura za wajumbe waliopo na pale ambapo kura hizo
zitalingana, Mwenyekiti atakuwa na kura ya uamuzi.
(2) Bodi inaweza kufanya uamuzi bila kikao kwa kusambaza
miongoni mwa wajumbe nyaraka zinazohusika na mawasilisho ya
wajumbe kwa maandishi yatakuwa uamuzi wa Bodi, isipokuwa
mjumbe yeyote anaweza kuomba uamuzi husika uahirishwe na suala
hilo lijadiliwe katika kikao cha Bodi kitakachofuata.
Muhtasari wa
vikao
13. Muhtasari wa kila kikao cha Bodi utahifadhiwa na
kuthibitishwa na Bodi katika kikao kitakachofuata na kusainiwa na
Mwenyekiti au mjumbe aliyeongoza kikao kinachohusika na
muhtasari huo pamoja na Katibu.
Uhalali wa
shughuli za
Bodi
14. Shughuli za Bodi hazitakuwa batili kwa sababu ya
kasoro yoyote katika uteuzi wa mjumbe yeyote au kwa kigezo kuwa
mjumbe yeyote wakati wa uteuzi hakuwa na sifa au hakustahili
kuteuliwa.
Bodi kuweka
taratibu za
kujiendesha
15. Kwa kuzingatia masharti ya Jedwali hili, Bodi itajiwekea
utaratibu wa kujiendesha.
Sheria ya Shirika la Utangazaji Tanzania ya Mwaka 2024
20
________________
MADHUMUNI NA SABABU
________________
Muswada huu unapendekeza kutungwa kwa Sheria ya Shirika la
Utangazaji Tanzania (Shirika) ya Mwaka 2024 kwa madhumuni ya
kuweka mfumo madhubuti na thabiti wa usimamizi na uendeshaji wa
Shirika la Utangazaji Tanzania likiwa ni chombo cha utangazaji cha
umma.
Pamoja na kuanzishwa kwa Shirika la Utangazaji Tanzania kupitia Amri
ya Uanzishwaji wa Shirika la Utangazaji Tanzania, 2007 (Tangazo la
Serikali Na. 186 la Mwaka 2007), Shirika limepitia changamoto
mbalimbali za kiuendeshaji ikiwemo kutokuwa na msingi imara wa
kisheria unaohakikisha uendelevu wake.
Aidha, kutokana na kuanzishwa kwa Shirika chini ya Amri ya
Uanzishwaji, Waziri mwenye dhamana ya utangazaji hakupewa mamlaka
ya kutengeneza kanuni kwa ajili ya kusimamia na kuendesha masuala
mbalimbali muhimu yanayohusiana na utendaji bora wa Shirika ikiwemo
ukusanyaji wa mapato na ulinzi wa miundombinu ya utangazaji. Vilevile,
kumekuwa na changamoto ya kukusanya na kuhifadhi maudhui ya
kumbukumbu za matukio yote yenye maslahi ya kitaifa kwa njia ya sauti
na picha jongefu. Kutokana na changamoto hizo katika usimamizi,
uendeshaji na uendelevu wa Shirika, Sheria inayopendekezwa kutungwa
itajumuisha masharti mbalimbali yanayotoa ufumbuzi wa changamoto
zilizobainishwa ili kuliwezesha Shirika kutekeleza majukumu yake ya
msingi kwa ufanisi zaidi.
Muswada huu umegawanyika katika Sehemu Kuu Saba ambapo Sehemu
ya Kwanza inaainisha masharti ya utangulizi yakijumuisha jina la Sheria,
utaratibu wa kuanza kutumika kwa Sheria na tafsiri ya baadhi ya misamiati
iliyotumika katika Sheria.
Sehemu ya Pili ya Muswada inaweka masharti kuhusu kuendelea
kulitambua Shirika, majukumu na mamlaka ya Shirika pamoja na masharti
kuhusu wajibu wa Shirika. Masharti ya Sheria katika Sehemu hii
yanalenga kuhakikisha muendelezo wa Shirika la Utangazaji Tanzania
(TBC) lililoanzishwa mwaka 2007.
Sheria ya Shirika la Utangazaji Tanzania ya Mwaka 2024
21
Sehemu ya Tatu ya Muswada inaweka masharti kuhusu utawala na
usimamizi wa Shirika ambao unajumuisha uanzishwaji wa Bodi ya
Wakurugenzi, sifa za wajumbe wa Bodi, majukumu na mamlaka ya Bodi,
mamlaka ya Bodi kukasimisha madaraka yake, ripoti ya mwaka ya Bodi,
ada au posho za wajumbe wa Bodi, kinga kwa wajumbe wa Bodi, uteuzi
wa Mkurugenzi Mkuu, sifa za uteuzi, majukumu ya Mkurugenzi Mkuu
pamoja na masharti ya watumishi wa Shirika. Masharti haya yanalenga
kuimarisha usimamizi na utekelezaji bora wa shughuli na utendaji kazi wa
kila siku wa Shirika.
Sehemu ya Nne ya Muswada inaweka masharti kuhusiana na
miundombinu ya utangazaji na ulinzi wa maeneo ya Shirika ambapo
Shirika limepewa mamlaka ya kusimamia na kulinda miundombinu ya
utangazaji na mali za Shirika. Masharti ya Sehemu hii yanalenga
kuhakikisha maeneo ya Shirika yanalindwa ipasavyo.
Sehemu ya Tano ya Muswada inaweka masharti ya makatazo mbalimbali
pamoja na adhabu. Miongoni mwa makatazo hayo ni pamoja na mtu
kutokuingia katika maeneo ya Shirika, kutokufanya uharibifu wowote
miundombinu ya utangazaji. Masharti ya Sehemu hii yanalenga
kuhakikisha miundombinu na mali za Shirika zinalindwa kisheria pamoja
na kuwezesha utii wa Sheria.
Sehemu ya Sita ya Muswada inaweka masharti ya fedha ambayo ni
vyanzo vya fedha vinavyojumuisha kiasi cha fedha kinachotengwa na
Bunge, mapato yatokanayo na ada ya huduma za utangazaji wa umma, ada
zinazotozwa kwa bidhaa na huduma zinazotolewa na Shirika ikiwemo
huduma zinazotolewa na chaneli maalumu, ada ya huduma za utangazaji
wa umma, usimamizi wa fedha, makadirio ya mapato na matumizi,
matumizi ya fedha, hesabu na ukaguzi na taarifa ya mwaka. Sehemu hii
inalenga kuliwezesha Shirika kuwa na vyanzo vya uhakika, toshelevu na
endelevu vya mapato na kuhakikisha uwazi na uwajibikaji katika masuala
ya fedha ya Shirika.
Sheria ya Shirika la Utangazaji Tanzania ya Mwaka 2024
22
Sehemu ya Saba ya Muswada inaweka masharti ya jumla yanayohusu
udhamini wa vipindi, uharibifu wa mfumo wa matangazo, uanzishwaji wa
chaneli maalumu, adhabu ya jumla na mamlaka ya Waziri kutengeneza
kanuni.
Dodoma,
JERRY WILLIAM SILAA,
12 Agosti, 2024
Waziri wa Habari, Mawasiliano na
Teknolojia ya Habari | false |
# Extracted Content
JAMHURI YA MUUNGANO WA TANZANIA
BUNGE LA TANZANIA
Simu: +255 026 23222761-5
Fax No. +255 026 2322624
Baruapepe: cna@bunge.go.tz
Ofisi ya Bunge,
10 Barabara ya Morogoro
S.L.P. 941,
40490 Tambukareli,
DODOMA.
TAARIFA KWA UMMA KUHUSU SHUGHULI ZA KAMATI ZA BUNGE
____________
Shughuli za Kamati za Kudumu za Bunge kwa mwezi Oktoba, 2024 zitaanza
tarehe 7 hadi tarehe 25 Oktoba, 2024. Shughuli hizo ni pamoja na vikao vya
Kamati kwa ajili ya maandalizi ya Mkutano wa Kumi na Saba wa Bunge
unaotarajiwa kuanza siku ya Jumanne tarehe 29 Oktoba, 2024.
Katika kipindi hicho, Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Sheria Ndogo, Kamati ya
Kudumu ya Bunge ya Hesabu za Serikali (PAC), Kamati ya Kudumu ya Bunge
ya Hesabu za Serikali za Mitaa (LAAC) na Kamati ya Kudumu ya Bunge ya
Uwekezaji wa Mitaji ya Umma (PIC) zitatangulia kuanza vikao tarehe 7 Oktoba,
2024. Kamati zilizosalia zitaanza vikao tarehe 15 Oktoba, 2024. Vikao vya
Kamati zote vitafanyika Dodoma na vitaendelea hadi tarehe 25 Oktoba, 2024.
Shughuli zitakazotekelezwa wakati wa Vikao vya Kamati za Bunge katika
kipindi hicho ni kama ifuatavyo:-
Kuchambua Miswada ya Sheria
Shughuli hii itatekelezwa na Kamati tatu (3) za Bunge ambazo ni Kamati ya
Miundombinu, Kamati ya Utawala, Katiba na Sheria na Kamati ya Uwekezaji
wa Mitaji ya Umma.
Kuchambua Sheria Ndogo
Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Sheria Ndogo, itafanya Uchambuzi wa Sheria
Ndogo zilizowasilishwa Bungeni katika Mkutano wa Kumi na Sita.
Kupokea Taarifa za Utendaji wa Serikali na Taasisi zake
Kamati kumi na moja (11) za kisekta zitapokea na kujadili taarifa mbalimbali
za utendaji wa Serikali na Taasisi zake. Aidha, Kamati ya Bajeti itapokea taarifa
mbalimbali kutoka Serikalini kwa lengo la kufuatilia utekelezaji wa shughuli za
Wizara ya Fedha na masuala yanayohusu vyanzo vya mapato ya Serikali.
Kuchambua Taarifa ya Mdhibiti na Mkaguzi Mkuu wa Hesabu za Serikali
Kamati mbili (2) zinazosimamia matumizi ya fedha za umma, zitachambua
Taarifa ya Mdhibiti na Mkaguzi Mkuu wa Hesabu za Serikali kuhusu Hesabu za
Wizara, Mashirika ya Umma na Mamlaka za Serikali za Mitaa zilizokaguliwa kwa
Mwaka wa Fedha unaoishia tarehe 30 Juni, 2023.
Matokeo ya uchambuzi huo yanatarajiwa kuwasilishwa Bungeni na kujadiliwa
wakati wa Mkutano wa Kumi na Saba wa Bunge utakaoanza tarehe 29
Oktoba, 2024.
Kuchambua Taarifa za Uwekezaji wa Mitaji ya Umma
Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Uwekezaji wa Mitaji ya Umma (PIC) itapokea
na kuchambua taarifa za uwekezaji wa mitaji ya umma ili kubaini iwapo
uwekezaji huo una ufanisi na kwamba, umezingatia taratibu na miongozo
mujarabu ya biashara.
Ratiba ya Shughuli za Kamati inapatikana katika tovuti ya Bunge ambayo ni
www.bunge.go.tz
Imetolewa na:- Kitengo cha Mawasiliano na Uhusiano wa Kimataifa,
Ofisi ya Bunge,
DODOMA.
01 Oktoba, 2024. | false |
# Extracted Content
JAMHURI YA MUUNGANO WA TANZANIA
BUNGE LA TANZANIA
Simu: +255 026 23222761-5
Fax No. +255 026 2322624
Baruapepe: cna@bunge.go.tz
Ofisi ya Bunge,
10 Barabara ya Morogoro
S.L.P. 941,
40490 Tambukareli,
DODOMA.
TAARIFA KWA UMMA KUHUSU SHUGHULI ZA KAMATI ZA BUNGE
____________
Shughuli za Kamati za Kudumu za Bunge kwa mwezi Oktoba, 2024 zitaanza
tarehe 7 hadi tarehe 25 Oktoba, 2024. Shughuli hizo ni pamoja na vikao vya
Kamati kwa ajili ya maandalizi ya Mkutano wa Kumi na Saba wa Bunge
unaotarajiwa kuanza siku ya Jumanne tarehe 29 Oktoba, 2024.
Katika kipindi hicho, Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Sheria Ndogo, Kamati ya
Kudumu ya Bunge ya Hesabu za Serikali (PAC), Kamati ya Kudumu ya Bunge
ya Hesabu za Serikali za Mitaa (LAAC) na Kamati ya Kudumu ya Bunge ya
Uwekezaji wa Mitaji ya Umma (PIC) zitatangulia kuanza vikao tarehe 7 Oktoba,
2024. Kamati zilizosalia zitaanza vikao tarehe 15 Oktoba, 2024. Vikao vya
Kamati zote vitafanyika Dodoma na vitaendelea hadi tarehe 25 Oktoba, 2024.
Shughuli zitakazotekelezwa wakati wa Vikao vya Kamati za Bunge katika
kipindi hicho ni kama ifuatavyo:-
Kuchambua Miswada ya Sheria
Shughuli hii itatekelezwa na Kamati tatu (3) za Bunge ambazo ni Kamati ya
Miundombinu, Kamati ya Utawala, Katiba na Sheria na Kamati ya Uwekezaji
wa Mitaji ya Umma.
Kuchambua Sheria Ndogo
Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Sheria Ndogo, itafanya Uchambuzi wa Sheria
Ndogo zilizowasilishwa Bungeni katika Mkutano wa Kumi na Sita.
Kupokea Taarifa za Utendaji wa Serikali na Taasisi zake
Kamati kumi na moja (11) za kisekta zitapokea na kujadili taarifa mbalimbali
za utendaji wa Serikali na Taasisi zake. Aidha, Kamati ya Bajeti itapokea taarifa
mbalimbali kutoka Serikalini kwa lengo la kufuatilia utekelezaji wa shughuli za
Wizara ya Fedha na masuala yanayohusu vyanzo vya mapato ya Serikali.
Kuchambua Taarifa ya Mdhibiti na Mkaguzi Mkuu wa Hesabu za Serikali
Kamati mbili (2) zinazosimamia matumizi ya fedha za umma, zitachambua
Taarifa ya Mdhibiti na Mkaguzi Mkuu wa Hesabu za Serikali kuhusu Hesabu za
Wizara, Mashirika ya Umma na Mamlaka za Serikali za Mitaa zilizokaguliwa kwa
Mwaka wa Fedha unaoishia tarehe 30 Juni, 2023.
Matokeo ya uchambuzi huo yanatarajiwa kuwasilishwa Bungeni na kujadiliwa
wakati wa Mkutano wa Kumi na Saba wa Bunge utakaoanza tarehe 29
Oktoba, 2024.
Kuchambua Taarifa za Uwekezaji wa Mitaji ya Umma
Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Uwekezaji wa Mitaji ya Umma (PIC) itapokea
na kuchambua taarifa za uwekezaji wa mitaji ya umma ili kubaini iwapo
uwekezaji huo una ufanisi na kwamba, umezingatia taratibu na miongozo
mujarabu ya biashara.
Ratiba ya Shughuli za Kamati inapatikana katika tovuti ya Bunge ambayo ni
www.bunge.go.tz
Imetolewa na:- Kitengo cha Mawasiliano na Uhusiano wa Kimataifa,
Ofisi ya Bunge,
DODOMA.
01 Oktoba, 2024. | false |
"# Extracted Content\n\nJAMHURI YA MUUNGANO WA TANZANIA \n \n \n \nBUNGE LA TANZANIA \n \n \n \n \n (...TRUNCATED) | false |
"# Extracted Content\n\nJAMHURI YA MUUNGANO WA TANZANIA \n \n \n \nBUNGE LA TANZANIA \n \n \n \n \n (...TRUNCATED) | false |
"# Extracted Content\n\nJAMHURI YA MUUNGANO WA TANZANIA \nBUNGE LA TANZANIA \n \nTele: +255 026 2322(...TRUNCATED) | false |
"# Extracted Content\n\nJAMHURI YA MUUNGANO WA TANZANIA \nBUNGE LA TANZANIA \n \nTele: +255 026 2322(...TRUNCATED) | false |
"# Extracted Content\n\nJAMHURI YA MUUNGANO WA TANZANIA \n \n \nBUNGE LA TANZANIA \n \n \n \n \n \n (...TRUNCATED) | false |
"# Extracted Content\n\nJAMHURI YA MUUNGANO WA TANZANIA \n \n \nBUNGE LA TANZANIA \n \n \n \n \n \n (...TRUNCATED) | false |
End of preview. Expand
in Dataset Viewer.
README.md exists but content is empty.
- Downloads last month
- 9