File size: 3,851 Bytes
6bd72a3 |
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 |
Book,Page,LineNumber,Text
09,0026,001,สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส ทรงเห็นว่า
09,0026,002,ทั้ง ๒ ศัพท์ ควรเป็นกัมมธารยะ ฉะนั้นจึงไม่ได้ทรงจัดปบมาพหุพพิหิ
09,0026,003,ไว้ในแบบเรียนบาลีไวยากรณ์นี้. บัดนี้จะอธิบายเฉพาะพหุพพิหิ ๖ อย่าง
09,0026,004,ที่ทรงเรียงไว้เป็นแบบเรียนในหนังสือบาลีไวยากรณ์นี้ต่อไป.
09,0026,005,๑. ทุติยาพหุพพิหิ
09,0026,006,ทุติยาพุหพพิหิ นี้ ท่านประกอบ ย ศัพท์ในรูปวิเคราะห์เป็นทุติยา-
09,0026,007,วิภัตติ บทประธานและวิเสสนะ ประกอบเป็นปฐมาวิภัตติ มีลิงค์
09,0026,008,วจนะ เสมอกัน ส่วนบทสำเร็จ ซึ่งใช้ ต ศัพท์เข้าข้างหน้าเป็นปฐมา-
09,0026,009,วิภัตติ มีลิงค์และวจนะตามอัญญบท ที่จะนำมาใช้เป็นประธาน ของ
09,0026,010,บทสำเร็จแห่งวิเคราะห์ แม้พหุพพิหิอื่นก็เช่นเดียวกัน เช่น:-
09,0026,011,รุฬฺหา ลตา ยํ โส รุฬฺหลโต (รุกฺโข) ลตา เป็นอิตถีลิงค์
09,0026,012,รุฬฺห อันเป็นวิเสสนะ ก็ต้องเป็นอิตถีลิงค์ด้วย จึงเป็น รุฬฺหา ส่วน
09,0026,013,ย ศัพท์ ต้องประกอบเป็นทุติยาวิภัตติ ถ้าในพหุพพิหิอื่น มีตติยา
09,0026,014,พหุพพิหิเป็นต้น ต้องประกอบ ย ศัพท์ด้วยวิภัตตินั้น ๆ ตามพหุพพิหิ
09,0026,015,นั้น ๆ แต่ในสมาสนี้ควรสังเกตว่า ย ศัพท์เป็นทุติยาวิภัตติในรูป
09,0026,016,วิเคราะห์ จะแปลอายตนิบาตเป็น ซึ่ง สู่ ยัง สิ้น อย่างใดอย่าง
09,0026,017,หนึ่งก็ได้ คงเป็นทุติยาพหุพพิหิทั้งนั้น เช่น เมื่อเราเห็นศัพท์ว่า
09,0026,018,สมฺปตฺตภิกฺขุ ถ้าเป็นประธาน ไม่เป็นคุณของบทอื่น ก็ต้องเป็น
09,0026,019,วิเสสนบุพพบท ถ้าเป็นสมาสคุณ คือเป็นคุณของบทอื่น เช่น อาวาโส
09,0026,020,จะต้องแปลเป็นพหุพพิหิว่า อาวาสมีภิกษุถึงพร้อมแล้ว เมื่อแปลเช่นนี้
09,0026,021,แล้ว ก็ต้องคิดหาวิเคราะห์ ของศัพท์ว่า สำเร็จมาจากพหุพพิหิอะไร
|