00007/2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204.txt

segment_id	start_time	end_time	set	text
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00000	1410	6386	train	Geðklofi, eða schizophrenia, flokkast sem geðrofssjúkdómur.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00001	7894	9851	train	Geðrofssjúkdómar kallast psychosis á ensku.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00002	9816	16565	train	Schizophrenian, eða geðklofinn, er langalgengasti flokkurinn þar innan og
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00003	17920	21725	train	það er í raun bara, bara geðklofinn sem er talað um hér í kennslubókinni.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00004	23525	28644	train	Algengi er um eitt prósent, tæplega eitt prósent líklega, í heiminum.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00005	30766	35566	train	Það er mjög stöðugt milli samfélaga, milli landa, milli menningarheima.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00006	36561	45643	train	Þetta er ólíkt til dæmis átröskun eða ýmsum öðrum röskunum sem hafa mjög ólíkt algengi milli samfélaga.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00007	46463	53393	train	En geðklofinn er bara, þetta er, þetta er töluvert stöðugt og hefur verið það lengi.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00008	55698	65647	dev	Kostnaðurinn við geðklofa er gríðarlega mikill. Meiri en við öll krabbamein í Bandaríkjunum, er talað um í bókinni.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00009	69528	71628	train	Orðið geðklofi er svolítið ruglandi.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00010	72756	77545	train	Þetta merkir sko svolítið, maður sér þetta fyrir sér sem svona svolítið skiptan, skipta hugsun, eða split mind eða eitthvað slíkt.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00011	80396	86036	train	Þannig að stundum ruglar fólk schizophrenia saman við tvöfaldan persónuleika. En
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00012	87534	89724	train	það má alls ekki, alls ekki rugla því saman.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00013	90623	99868	dev	Það sem er átt við með hugtakinu er að einstaklingar eru í rauninni með skert tengsl við raunveruleikann.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00014	100736	104754	eval	Það er í rauninni það, geðklofi sem, sem og schizophrenia, sem, sem átt er við.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00015	106231	112634	train	Einkenni geðklofa eru nokkuð margvísleg, og þau skiptast yfirleitt í þrjá flokka.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00016	112507	118358	train	Það er það sem við köllum jákvæð einkenni, neikvæð einkenni og vitræn einkenni.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00017	120489	129812	train	Jákvæðu og neikvæðu einkennin heita svo ekki af því að þau séu annars vegar jákvæð og hins vegar neikvæð heldur í rauninni eru það jákvæðu einkenni.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00018	130264	137924	eval	Þá er það einhver hegðunareinkenni sem bætast við, eða bætast ofan á þá hegðun sem var fyrir, eru svona til viðbótar,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00019	139270	141759	train	á meðan neikvæðu einkennin eru í rauninni eitthvað sem hverfur.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00020	142719	148978	train	Þá erum við að tala um einhverja hegðun sem var fyrir en, en er þá ekki lengur til staðar hjá einstaklingum.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00021	150015	155775	dev	Vitrænu einkennin koma svona eiginlega síðast inn í, inn sem greiningarviðmið
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00022	156544	165424	train	fyrir geðklofa og það eru þá svona þessi, þessir vitrænu þættir, eins og minni athygli, einbeitingu og slíkt.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00023	166271	169090	train	Af því að það er gjarnan skerðing á þeim meðal fólks með geðklofa.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00024	173044	178663	train	Ef við byrjum aðeins að fara í jákvæðu einkennin, sem eru svona getum við ekki sagt kennimerki geðklofa.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00025	180723	186370	train	Þau, þær eru, sem sagt jákvæðu einkennin, ranghugmyndir, ofskynjanir og truflun á hugsun.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00026	187774	194493	train	Ranghugmyndir, það eru svona hugmyndir sem standast augljóslega ekki í raunveruleikanum.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00027	196866	200165	dev	Þeim er, það eru svona nokkrar tegundir af þessum ranghugmyndum.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00028	201769	204318	eval	Algengar eru ofsóknarhugmyndir.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00029	205695	210435	dev	Þær ganga þá oft út á það að fólk trúir því að aðrir séu að ofsækja mann,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00030	211840	215590	train	eða svona plotta eitthvað, brugga launráð gegn manni eða eitthvað slíkt
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00031	216605	221284	dev	og það sem er áhugavert líka við þessar hugmyndir og í rauninni allar þessar ranghugmyndir
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00032	222378	228921	train	er að þær eru oft við fyrstu sýn, geta alveg verið kannski hljómað pínu raunverulega.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00033	229342	232461	train	Þær tengjast svo oft tíðarandanum á hverjum tíma.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00034	234581	239741	train	Þannig að kannski voru það nasistarnir sem voru á eftir þér fyrir einhverjum, um, um,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00035	240639	241718	train	um hérna, um miðja síðustu öld.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00036	242829	245889	train	Þetta gæti verið njósnarar frá Sovétríkjunum
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00037	247563	251252	train	á tímum kalda stríð stríðsins og svo geta verið talibanar á einhverjum öðrum tímum.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00038	252968	256870	train	Þannig að oft geta, geta ranghugmyndir. Þau
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00039	257663	262343	train	þær hafa gjarnan einhver tengsl við það sem er gerast í samtímanum. Geta
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00040	264038	268807	train	í sumum tilfellum hljómað raunhæfar við fyrstu fyrstu sýn eða fyrstu hlustun hvað sem maður
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00041	270144	273865	train	segir en eru það ekki, þær standast ekki raunveruleikann.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00042	276225	280033	train	Hugmyndir um mikilmennsku eru líka algengar.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00043	280959	287290	train	Þær ganga svolítið út á hugmyndir um eigið mikilvægi, að maður sé kannski með guðlega krafta,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00044	288639	294218	train	búi yfir einhverri mjög mikilvægri þekkingu sem enginn annar hefur,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00045	295459	298668	train	trúa því að maður hafi kannski einhvern hæfileika
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00046	299668	306360	train	sem bara enginn annar hefur og maður verði einhvern veginn að nýta til góðs fyrir fyrir fyrir aðra og fyrir fyrir samfélagið.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00047	308278	311910	train	Stjórnunarhugmyndir eru líka líka vel þekktar.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00048	312884	316302	train	Það er í rauninni eins og trúa að einhver annar stjórni hugsun manns.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00049	318024	321262	dev	Þetta gæti verið fólk sem gæti ímyndað sér að það hefði verið væri búið að
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00050	322687	324098	train	græða í þá í það
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00051	325569	333968	train	einhvers konar stjórntæki, einhvers konar smákubb eða elektróðu og það væri að stjórna manni í gegnum það.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00052	334848	344656	train	Þetta gæti verið trú á að þetta væru geimverur sem stýrðu heilanum eða einhver einhver einhver einhver svona ákveðinn hópur sem væri í umræðunni á hverjum tíma.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00053	346560	347790	eval	Ofskynjanir, þær
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00054	349951	354031	train	flokk eða sem sagt eru í rauninni skilgreindar sem skynjun á áreitum sem
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00055	354815	357125	eval	eru ekki til staðar í raunveruleikanum,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00056	359036	364855	dev	í geðklofa eru heyrnarofskynjanir algengastar og þær eru töluvert algengar
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00057	365696	368874	train	en þá oftast heyrir fólk raddir
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00058	369791	372819	dev	eins og rödd sé að tala, tala við sig.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00059	374411	379572	train	Gjarnan eru þessar raddir að segja segja þér að gera eitthvað.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00060	381314	382814	train	Stundum getur þetta verið tvær
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00061	383615	384276	train	raddir
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00062	385536	388894	train	eða rödd að tala um einstaklinginn í þriðju persónu,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00063	390600	394920	train	en fyrir einstaklinginn sem heyrir þessar raddir þá eru þær
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00064	395776	400754	train	raunverulegar, mjög raunverulegar, og það getur oft tekið, já, þær
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00065	402596	409285	train	hafa hafa þess vegna mjög mikil áhrif og geta stjórnað hegðun fólks mikið
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00066	411048	418220	train	enda segja þér að gera eitthvað og þú í rauninni heyrir þetta sem sem rödd, sem sem mikilvæga rödd sem sem sem þú verður að fylgja, þetta
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00067	420189	421269	train	geta auðvitað verið
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00068	422271	425000	dev	góðar raddir sem eru bara að segja þér er að gera gera eitthvað
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00069	425983	435194	train	eitthvað eitthvað svona sem skiptir kannski ekki öllu máli en en en stundum eru þetta raddir sem eru vondar eða þú veist vilja vilja láta þig gera eitthvað óæskilegt og það getur haft náttúrlega
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00070	437175	439904	eval	gríðarlega mikil áhrif á á líðan fólks,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00071	440831	443351	train	að vera með, lifa við þessar þessar raddir.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00072	446418	450918	train	Ég, þegar ég var í mínu doktorsnámi þá hitti ég mjög mikið af fólki með með geðrofssjúkdóma og var að leggja
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00073	451711	454261	train	svona verkefni og svona vitræn próf fyrir fólk, og ég man
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00074	455168	459007	train	sérstaklega eftir tilviki þar sem einstaklingur sat hjá mér, þetta eru náttúrlega kannski
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00075	460052	470704	train	tveggja, þriggja, fjögurra tíma fyrirlagnir, og alltaf reglulega sneri hann sér svona við og og var svona eins og hann væri að svara einhverju, þá var hann alltaf í rauninni tala, tala við einhvern þarna og hann einhvern veginn
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00076	471581	480370	eval	alltaf svona svona svona fannst fannst alltaf að það væri einhver í rauninni á öxlinni á öxlinni á sér, svaraði honum reglulega og hérna,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00077	481663	486192	train	mjög, það var mjög áhugavert og sérstakt í rauninni að sjá það svona skýrt. Af því að
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00078	487680	491459	train	þetta var ekkert þetta var svona þetta var svona bara pirrandi pirrandi rödd í því tilviki.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00079	492415	500154	train	En hætti ekki og bara var stöðugt alltaf að koma með einhverjar hugmyndir eða biðja biðja viðkomandi um að gera eitthvað, gera eitthvað annað.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00080	502499	505228	train	Svo erum við með sem sagt truflun og hugsun.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00081	506764	511713	train	Þá eru, verður hugsunarhátturinn svona óskipulagður, oft órökrænn og svona bara
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00082	512721	518871	train	erfitt einhvern veginn að ná utan um hugsanir sínar, setja þær fram rökrænt og
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00083	520320	532830	train	og hérna þannig að þannig að stundum verða samræður mjög ruglingslegar þegar þegar fólk er með mikla truflun á hugsun vegna þess að einstaklingar eiga bara mjög erfitt með að halda þræði í samtali.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00084	535802	544953	eval	Neikvæð einkenni og vitræn einkenni. Ef við byrjum á neikvæðu einkennunum, þá eru þau í rauninni einkenni sem þú getur sagt þetta er svona
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00085	546333	550143	train	ákveðin einkenni sem hverfa af eðlilegri hegðun einstaklinga
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00086	551039	551998	train	eða minnka.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00087	552831	558259	train	Einstaklingur sem kannski tjáði sínar geðshræringar eðlilega áður fyrr verður
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00088	559861	560881	train	með sjúkdómnum mun svona flatari,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00089	561792	571542	eval	sýnir ekki eins mikla gleði eða leiða þegar, sveiflast ekki eins með tilfinningum sínum og áður.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00090	573014	575474	train	Tal verður gjarnan gjarnan fátæklegt
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00091	578176	583306	train	þannig að það er svona eins og eins og það tengist einmitt slíka skorti á frumkvæði, þannig að
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00092	584753	590573	train	það þarf svolítið að hafa fyrir því að fá fólk til þess að tala eða tjá sig
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00093	592447	595777	dev	og fólk svona hefur sig lítið í frammi,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00094	596967	602846	train	skortur á úthaldi, anhedonia eða gleðileysi hefur nú stundum verið talað um það á íslensku.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00095	603775	609414	eval	Þá er í rauninni bara svona: þessi þessi geta einhvern veginn ekki upplifað gleði eins og áður.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00096	611803	614234	train	Gjarnan félagsleg einangrun, fólk,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00097	615168	619576	train	eins og hún dragi sig út úr félagsskap sem það var áður í.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00098	620927	632596	train	Stundum tengist það jákvæðu einkennunum, til dæmis ranghugmyndum um að vinir þínir eða fjölskylda, fjölskylda sé að sé í kannski einhverju vondu liði sem er er að ráðast á þig,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00099	633344	639102	dev	en ekkert alltaf en mjög oft dregur fólks sig mikið út úr félagslegum samskiptum. Sem náttúrlega
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00100	640201	645961	train	hefur þá líka áhrif á framgang sjúkdómsins og einkennum en það er mjög slæmt að draga sig
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00101	647121	649522	train	mikið út úr, út úr samskiptum við fólk.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00102	651028	652437	train	Vitrænu einkennin,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00103	653979	660340	dev	þau koma eða svona helsta sem kemur fram er þá skerðing á minni, athygli, svona hraði
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00104	661727	663586	train	hugarstarfs verður oft minni líka.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00105	664447	669306	train	Einstaklingar eiga oft erfitt með óhlutbundna hugsun
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00106	671347	675158	train	og svona leysa leysa vandamál og annað slíkt. Þannig það eru svona
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00107	675967	677047	train	margvísleg
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00108	678399	679839	train	einkenni sem koma fram,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00109	682331	684101	train	þessi einkenni öll sem við erum búin að tala um
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00110	684927	690476	train	eru samt mjög breytileg á milli fólks með þennan sjúkdóm. Þannig að, þannig að sumir geta
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00111	691538	696427	train	verið með meiri jákvæð einkenni meðan aðrir eru með meiri neikvæð og eins og með vitrænu einkennin, þá er svona
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00112	697403	698573	train	almennt er, er
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00113	700293	707943	train	fólk að standa sig verr en það væri mælt, mælt á svona prófum, taugasálfræðilegum prófum, þessir þættir eins og athygli og minni, en
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00114	708864	713453	train	sumir eru alls ekki að sýna, sýna þessi vitrænu einkenni þannig að það er breytileiki
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00115	715298	716677	train	innan hópsins.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00116	719697	725787	train	Orsakir geðklofa virðast vera margvíslegar, það virðast vera ákveðinn áhættugen
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00117	726655	732505	eval	sem geti, sem hafa áhrif og auka líkur á að einstaklingar þrói með sér geðklofa.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00118	733440	741779	train	Umhverfisþættir spila líka nokkuð stóran þátt og þegar við tölum um um sjúkdóma eins og, eins og geðklofa þá er eins og ég segi
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00119	742783	745063	train	búið að finna gen og það er ekki bara eitt gen, það eru, það eru nokkur
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00120	746253	748594	train	sem virðast spila saman
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00121	749440	761677	dev	og að því að auka líkur á að einstaklingur þróuðu með sér geðklofa en bara með því að greina erfðamengi einhvers gætum við ekki sagt til um með vissu hvort að viðkomandi þróar með sér geðklofa. Vegna þess að það
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00122	762495	767504	train	eru aðrir þættir, samspil milli gena og samspil við umhverfisþætti
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00123	768511	774030	dev	sem sem í rauninni svo ráða því hvort einstaklingur fær geðklofa eða ekki.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00124	776261	785711	train	Ef við skoðum aðeins tvíburarannsóknir þá eru þar ágætis rök fyrir því að erfðir hafi mikið að segja um þróun geðklofa, en þó
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00125	786559	787727	train	ekki allt að segja. Ef við skoðum
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00126	789120	791549	train	myndina þarna vinstra megin þá erum við með eineggja tvíbura.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00127	792320	795799	train	Þar eru mjög sterk fylgni á milli tvíburanna
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00128	796783	801254	train	það er að segja hvað varðar geðklofann. Hún er samt ekki fullkomin.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00129	802437	803788	train	Það segir okkur einmitt að það
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00130	804607	811927	eval	eru þá klár og mikil erfðafræðileg áhrif á þróun sjúkdómsins, en það eru
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00131	812927	815717	train	samt rými fyrir fyrir aðra áhrifaþætti og það
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00132	816639	819730	train	sama ef við horfum á myndina hægra megin þar sem við erum með tvíeggja tvíbura.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00133	820735	822085	eval	Þar sjáum þið að að að fylgnin er klárlega
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00134	823731	824542	train	miklu minni og hérna,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00135	827812	832460	train	heldur, milli þeirra heldur en, heldur en milli eineggja tvíburana. Aftur á
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00136	833370	838859	train	móti er fylgnin hjá tvíeggja tvíburunum meiri heldur en búast mátti við hjá bara
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00137	839948	853210	train	öðrum sem ótengdum aðilum. Það er að segja þannig að, þannig að það eru, eru hérna klárlega bæði erfðaþættir og umhverfisþættir sem saman skapa
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00138	854015	855096	train	þessa tilhneigingu
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00139	856447	858817	train	til þess að þróa með sér geðklofasjúkdóm.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00140	860456	861537	train	Annað sem hefur verið talað um í tengslum við erfðirnar
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00141	863147	865067	train	er að aldur föður
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00142	865919	877438	train	virðist hafa hafa áhrif á það hvort einstaklingur þróar með sér geðklofa, það er að segja hvað á hvaða aldri faðurinn, faðirinn var þegar þegar barnið var getið.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00143	878336	882265	train	Þetta er vegna þess að það eru frumur sem framleiða sæði.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00144	883200	885688	train	Þær frumur skipta sér mjög reglulega,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00145	886865	890735	train	allt frá bara kynþroskaskeiði og fram eftir fram eftir ævinni.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00146	892159	893119	train	Eftir því sem einstaklingar,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00147	894922	896211	train	karlmenn, eru eldri, þeim mun
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00148	897152	901142	train	fleiri skiptingar á þessum frumum hafa átt sér stað
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00149	902015	910056	eval	og þeim mun fleiri skiptingar sem hafa átt sér stað, þeim mun meiri líkur eru á að einhvers staðar hafi orðið villa í skiptingunni
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00150	911035	912745	dev	og þess vegna, hérna, þess
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00151	915725	918304	train	þess vegna eru meiri líkur á að
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00152	919679	922168	train	einstaklingar þrói með sér svona erfða, svona
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00153	923135	924634	train	sjúkdóma eins og geðklofa þar sem eru, þar sem er
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00154	925748	927336	train	sterkur erfðaþáttur. Sem getur
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00155	928977	937557	train	komið fram sem sagt vegna einhvers konar villu í skiptingum á á þessum frumum sem svo framleiða sæðið. En það eru
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00156	938495	945096	train	meiri líkur á að þessar villur komi fram ef ef ef feður eru eldri þegar þeir þeir geta börn.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00157	946879	954500	eval	Þetta á ekki við hjá konum vegna þess að egg eru ekki, þau eru, það eru engar skiptingar sem eiga sér stað þar. Þannig að
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00158	955721	958392	train	þetta á í rauninni bara hvað varðar geðklofann og þennan,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00159	959231	963581	train	þessa erfðafræðilegu áhættu, þá tengist það í rauninni bara aldri föður.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00160	966042	973030	train	Það eru þó nokkrir umhverfisþættir sem hafa verið tengdir við auknar líkur á geðklofa eða að þróa með sér geðklofa.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00161	973951	979230	train	Eitt sem hefur verið nefnt er hvenær einstaklingar eru fæddir, hvenær árs.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00162	980480	984259	train	Þeir sem eru fæddir seint um vetur eða snemma að vori
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00163	985245	990914	train	eru virðist vera líklegri til að fá geðklofa en þeir sem eru fæddir á öðrum tímum.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00164	991744	994322	train	Það eru alveg þó nokkrar rannsóknir sem hafa sýnt þetta.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00165	995830	1004678	train	Talið er að þetta sé vegna þess að þá eru mæðurnar líklegri til að fá svona árstíðabundnar flensur
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00166	1005951	1014677	train	sem ganga yfirleitt á ákveðnum árstímum. Það er að segja yfir miðjan veturinn þannig að ef kona eignast barn um vor eða
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00167	1016422	1030040	train	seint um vetur þá væri hún líklegri til að hafa fengið flensu á viðkvæmum tíma í fósturþroskanum og það gæti verið geti aukið líkur á á þróun á á geðklofa.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00168	1033101	1039070	dev	Fleiri umhverfisþættir sem hafa verið tengdir við auknar líkur á geðklofa D-vítamínskortur, það
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00169	1040384	1051212	train	hafa verið athuganir sem sýna tengsl D-vítamíns og þroska heilans og talið er að D-vítamínskortur geti geti haft áhrif
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00170	1052511	1054070	dev	áhrif á þennan þroska,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00171	1055403	1059603	train	gæti, geti aukið líkur á að einstaklingur þrói með sér geðklofa.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00172	1060480	1063599	train	Það hafa verið gerðar rannsóknir á fólki sem
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00173	1064576	1072765	train	býr á norðlægum slóðum, en er upprunnið af á suðsuðsuðlægari slóðum og er þá með dekkri húð,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00174	1073663	1084403	train	munurinn á dekkri og ljósari hún hvað varðar D-vítamínið er að að þeir sem eru með ljósari húð virðast vinna D-vítamín mun betur úr sólarljósinu, það er að segja þeir þurfa
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00175	1085311	1090619	eval	minna minna sólarljós til þess að ná upp D-vítamíni meðan þeir sem eru með dekkri
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00176	1091846	1092175	train	húð
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00177	1093741	1098182	train	þurfa þurfa mun meiri meiri birtu til þess að til þessa
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00178	1099825	1101115	train	til þess að fá D-vítamín.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00179	1101951	1114641	train	Þannig að fólk með dökka húð sem býr á norðlægum slóðum hefur verið rannsakað og þar það virðist vera með meira D-vítamín skort og það hefur verið tengt við auknar
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00180	1115519	1116809	train	líkur á geðklofa.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00181	1119494	1123185	eval	Vannæring hefur líka verið verið tengd við við geðklofa. Það var
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00182	1124306	1125715	train	mikill matarskortur
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00183	1127198	1134817	train	í Hollandi í lok seinni heimsstyrjaldarinnar, talað um hungurveturinn mikla, konur sem áttu von á barni á þeim tíma. Þeirra
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00184	1135615	1140834	train	börn voru líklegri til þess að þróa með sér geðklofa síðar á ævinni.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00185	1142690	1149410	eval	Eins hefur verið talað um vanda í fæðingu, þegar erfiðleikar í kringum fæðingu þá virðast vera auknar líkur á geðklofa.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00186	1150208	1153538	train	Reykingar á meðgöngu eru líka áhættuþáttur.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00187	1154821	1157040	train	Sykursýki á meðgöngu getur verið það líka,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00188	1157887	1164337	train	þannig að við erum með ýmsa þætti, bæði erfðafræðilega og umhverfisþætti sem saman auka,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00189	1166510	1170291	train	geta aukið líkur á geðrof, á geðklofa.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00190	1172827	1178375	train	Ef við skoðum svo aðeins rannsóknir á heilum fólks með geðklofa, geðrofssjúkdóma,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00191	1179496	1182555	eval	samanborið við heilbrigðan, þá sjáum við á þessum myndum hérna vinstra megin er verið að tala um
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00192	1183359	1185817	train	heilahólfin, stærð heilahólfa
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00193	1187200	1189928	train	og þau eru svolítið stærri, eða töluvert stærri þarna á þessari mynd
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00194	1191241	1191991	train	meðal fólks með geðklofa,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00195	1194061	1195141	train	heilahólfin eru þar sem heila-
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00196	1196330	1200560	train	og mænuvökvinn er og ef þau eru stór eða þau eru að stækka þá
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00197	1202248	1206386	train	þýðir það að heilavefurinn, taugafrumurnar,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00198	1207807	1210655	train	þeim er að fækka. Heilavefurinn er að minnka eða er minni, þannig að
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00199	1211940	1217759	eval	þú vilt ekki að eða það getur getur haft slæm áhrif á virkni heilans eða að minnsta kosti stærð hans. Ef heilahólfin
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00200	1220008	1221385	train	eru stærri
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00201	1222730	1224890	train	og svo hægra megin er verið að skoða þá
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00202	1226786	1227625	eval	gráa efnið, við tölum stundum um
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00203	1229135	1230516	train	gráa og hvíta efnið í heilanum, gráa efnið er þá frumubolirnir,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00204	1232127	1237288	train	taugafrumubolirnir, og við viljum hafa hafa sem mest af því, þarna er verið að skoða svona
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00205	1238144	1239462	train	breytingar annars vegar hjá heilbrigðum og
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00206	1241519	1243529	eval	hins vegar hjá fólki með geðklofa
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00207	1244415	1247775	dev	af þessu gráa efni og þar, þetta,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00208	1249152	1253352	dev	það verður hrörnun hjá hjá okkur öllum með aldri að einhverju leyti
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00209	1254271	1260151	dev	en meiri virðist vera hjá fólki með geðklofa. Samkvæmt þessari rannsókn
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00210	1262496	1265675	train	á þessari mynd erum við líka að horfa á heilahólfin. Þetta er
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00211	1266589	1275740	train	hjá tvíburabræðrum, vinstra megin erum við með einstakling sem er ekki með geðklofa og hægra megin einstakling sem er þá með geðklofa og þar sjáið þið að heilahólfin eru
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00212	1276672	1277540	train	töluvert stærri og það er oft
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00213	1278463	1281792	train	minni heilavefur í rauninni hjá þeim einstakling.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00214	1283617	1287936	train	Geðklofi aftur á móti kemur fram eða greinist svona í
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00215	1288832	1291321	train	kringum tvítugsaldurinn aldurinn almennt.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00216	1293127	1297656	train	Oftast eru ekki merki um sjúkdóminn hjá börnum
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00217	1299152	1314211	train	þó að þegar horft er til baka sé stundum hægt að finna einhver eitthvað, eitthvað sem gæti hafa verið vísbending en en en almennt kemur sjúkdómurinn fram bara svona upp úr unglingsárum og og og er að greinast í kringum tvítugsaldurinn.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00218	1315071	1324162	train	Það eru hugmyndir um það það sé kannski meðfæddur einhvers konar einhvers konar tilhneiging til að þróa með sér þennan sjúkdóm
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00219	1325355	1327154	train	en svo sér það á þessu aldursskeiði það er þarna á á
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00220	1328157	1329178	train	unglingsárum þá er eins og það
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00221	1330559	1336588	train	verði ákveðið eyðing á heilavef hjá þessum einstaklingum miðað við aðra
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00222	1338829	1352179	train	og gjarnan þegar þegar geðklofann sjúkdómur er er greindur. Þá er í rauninni þessi eyðing búinn að eiga sér stað og einstaklingar sem mögulega voru að standa sig ágætlega í námi. Að getan
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00223	1353380	1367059	train	er farin að hrapa svolítið hjá þeim í rauninni áður en að áður en að sjúkdómseinkennin til dæmis jákvæðu einkennin eru að koma fram og þá er verið að að að skýra það með því að það hafi orðið ákveðin eyðing þarna
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00224	1367965	1368445	train	á heilavef
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00225	1369425	1370925	train	upp úr unglingsárunum.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00226	1373248	1379457	train	Það er svo nokkuð umdeilt hvað gerist í rauninni hjá fólki sem greint hefur verið með geðklofa upp úr
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00227	1380592	1384010	train	tvítugsaldrinum, hvað á sér stað eftir þann aldur.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00228	1384832	1389089	dev	Mjög margir sem greinast á þessum aldri eru eru með krónískan sjúkdóm áfram
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00229	1389951	1397932	train	en það er svona umdeilt hvort það verði versnun, það er að segja hvort það verði meiri eyðing á heilavef og og versnun einkenna
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00230	1399296	1400615	train	eða eða ekki.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00231	1402311	1415420	eval	Við skoðuðum hópa á Íslandi hérna fyrir einhverjum árum og þessi grein kom út í fyrra hjá okkur Vaka Valsdóttir, en hún var einmitt nemandi hérna í sálfræðinni og er nemandi, er doktorsnemandi hjá hjá okkur núna.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00232	1417152	1431401	train	Þar komumst við að að að þær svona kognitífu breytingar, vitrænu breytingarnar minnið og athyglin og þessir þættir sem almennt eru jú tengdir heila heilanum og heilavefnum
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00233	1433251	1434001	dev	almennt virðast
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00234	1435201	1442221	train	þeir þættir þeir hnigna hjá fólki með geðklofa en ekkert meira heldur en hjá okkur hinum.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00235	1443701	1449790	train	Það var allavega niðurstaða þessarar þessarar rannsóknar og það eru fleiri sem sýna það sama. En það
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00236	1450751	1462001	eval	eru einhverjar einhverjar rannsóknir sem sýna að það sé mögulega meiri hnignun hjá hjá fólki með geðklofa og mögulega er þetta eitthvað breytilegt innan hópsins það er að segja hvað
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00237	1462784	1464762	train	varðar þá þessa kognitífu
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00238	1465153	1477874	eval	eða vitrænu þætti, hvort þeir hnigna meira og þá þá í rauninni myndi maður vilja tengja það við að einhverju leyti þá eyðingu á heilavef, hvort hún er meiri hjá
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00239	1478784	1480463	train	fólki með geðklofa sjúkdóm
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00240	1481344	1482093	train	en öðrum sem
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00241	1482880	1483750	train	ekki hafa sjúkdóminn.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00242	1486651	1489382	train	En það er svolítið umdeilt hvort að eða hvað í rauninni
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00243	1490996	1492045	train	gerist eftir að fólk hefur
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00244	1493375	1497095	train	verið greint með geðklofa það er að segja hvort það verður þá
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00245	1498142	1499789	train	áframhaldandi eyðing á
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00246	1501183	1501933	train	heilavef, eða
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00247	1503359	1513618	train	hvort hún stendur bara í stað eða er mögulega svipuð hjá fólki með geðklofa sjúkdóm og hjá okkur hinum. Það verður alltaf einhver einhver hnignun með aldrinum.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00248	1514624	1519243	train	Við skoðuðum hóp af geðklofa hér á Íslandi fyrir nokkrum árum.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00249	1520127	1523278	train	Þá vorum við að skoða vitræna þætti, meta
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00250	1524607	1527397	train	minni, athygli og aðra þætti og í rauninni skoða og reyna
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00251	1528319	1532220	train	að álykta út frá þeim gögnum sem við vorum með hvort að þeir sem
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00252	1533695	1534596	eval	væru með geðklofa, hvort að þeim færi
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00253	1535698	1540827	eval	aftur með aldri, meira en en fólki sem var ekki með geðklofa.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00254	1542501	1550840	train	Niðurstaðan var sú að gögnin bentu ekki til þess að það væri meiri hnignun með meðal fólks með geðklofasjúkdóm
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00255	1551743	1553364	train	heldur væri hnignun. En
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00256	1554816	1559316	train	hún var ekkert hraðari heldur en hjá fólki með sem var ekki með sjúkdóminn,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00257	1560942	1562080	train	en það eru þetta þá, það eru fleiri
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00258	1563008	1570895	dev	rannsóknir sem hafa sýnt það sama. Það eru einhverjar rannsóknir sem sem hafa sýnt fram á meira hnignun meðal fólks með geðklofa.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00259	1571711	1575432	train	Mögulega er bara einhver munur á á einstaklingum innan þessara hópa
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00260	1576448	1579596	train	en þetta á klárlega eftir að eftir að rannsaka betur. Þá ætlum við aðeins að
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00261	1581623	1585102	train	skoða mesólimbíska dópamínkerfið sem hefur verið
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00262	1586048	1588417	train	tengt jákvæðu einkennunum í geðklofa.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00263	1589968	1591257	train	Við vitum ýmislegt um
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00264	1592064	1595752	train	um svona hvað er, hvað er mögulega gerist í heila fólks
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00265	1596544	1606953	train	með geðklofa með jákvæðu einkenni út frá í rauninni tilteknum lyfjum sem sem fólki hefur verið gefið og svo er fylgst með hvaða hvaða einkenni koma fram, við erum
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00266	1607837	1614557	train	annars vegar með lyf sem flokkast sem dópamín tálmar það er með meðal annars
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00267	1615518	1619057	train	gamla, gamalt lyf sem heitir til lyf sem heitir klórprómasín.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00268	1622038	1628727	train	Það í rauninni kom í ljós að það hamlar eða dregur úr ákveðnum einkennum jákvæðu einkennunum í geðklofa.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00269	1629695	1638394	eval	Þetta eru lyf, lyf sem kallast dópamíntálmar, hamla upptöku hjá dé tveir og dé þrír dópamínviðtökum.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00270	1640278	1641957	train	Svo hafa verið skoðuð lyf sem virka öfugt
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00271	1643809	1645430	train	eru í rauninni dópamínörvar, þannig að það er
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00272	1647109	1649089	train	auka tiltækt dópamín,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00273	1650670	1657150	train	til dæmis er þar ell dópa sem er, sem við skoðuðum í tengslum Parkinson hérna í fimmtánda kafla. Ell
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00274	1659094	1664883	train	dópa getur framkallað einkenni lík jákvæðu einkennunum í geðklofa. Það
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00275	1665791	1668701	train	sama má segja um amfetamín og kókaín, þau
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00276	1669632	1672661	train	virka svipað, auka tiltækt dópamín og metýlfenídat
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00277	1675211	1679381	train	líka, þannig að þarna kannski út frá svona rannsóknum er eða það eru
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00278	1681724	1687546	train	þessar rannsóknir eru, eru hluta til rök fyrir dópamínkenningunni í geðklofa, það er að segja að þeir,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00279	1689259	1699548	train	jákvæðu einkenni geðklofa megi að hluta til skýra þá með umframmagni af dópamíni, tiltæku dópamíni í heilanum. Þannig að
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00280	1701491	1704761	train	við höfum sem sagt ákveðin rök fyrir því, út frá
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00281	1705855	1708045	train	rannsóknum á tilteknum lyfjum, að
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00282	1709167	1711597	train	tiltekin lyf eða tiltekin efni svo sem ell dópa, kókaín og
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00283	1713534	1714222	train	amfetamín
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00284	1715200	1717839	train	sem auka tiltækt dópamín,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00285	1718776	1724776	train	að þau geti kallað fram einkenni lík geðklofaeinkennum, lík jákvæðu einkennunum í geðklofa.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00286	1726925	1732415	train	Svo höfum við rök fyrir því að að efni sem eru dópamíntálmar, að þau
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00287	1733759	1740179	train	eins og klórprómasín, að þau geti þá dregið úr þessum jákvæðu einkennum. Dópamínkenningin
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00288	1741737	1745037	train	byggir einmitt á þessu, það er að segja
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00289	1745791	1750892	eval	að það sé ofvirkni í taugamótum
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00290	1752319	1756578	dev	og að jákvæðu einkennin komi þess vegna fram. Það er
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00291	1757829	1760108	train	talið að þetta sé á semsagt
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00292	1761152	1765290	train	mótun vaff té a svæðis, ventral tegmental area.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00293	1766271	1774642	train	Taugafrumur þar og í accumbens kjarnanum og möndlunni á þessum svæðum sé í rauninni ofvirkni á taugamótunum, og
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00294	1778189	1781159	dev	það er það sem sú kenning gengur út á
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00295	1782528	1789096	train	og rannsóknir sýna að það virðist vera að fólk með geðklofa losi meira dópamín, það
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00296	1790731	1800871	train	hafa líka verið rannsóknir sem hafa sýnt að mögulega hafa fólk með geðklofa fleiri viðtaka til að taka við dópamíni en það virðist
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00297	1801728	1805386	train	þó ekki vera aðalástæða geðklofa heldur meira, meira
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00298	1806538	1809507	dev	að það sé meira losað af dópamíninu, og
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00299	1811211	1813490	eval	þessar tvær myndir eru úr kennslubókinni, þarna erum við að
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00300	1814271	1834311	train	horfa á samanburð á viðmiðunarhópi og og sjúklingum með geðklofa og við sjáum að meðaltali virðist geðklofahópurinn losa meira dópamín og ef við skoðum hina myndina þá virðist vera ákveðin fylgni á milli jákvæðra einkenna og þá losunar á dópamíni,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00301	1834751	1835799	dev	meiri losun,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00302	1837183	1838922	eval	meiri meiri jákvæð einkenni.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00303	1842723	1847913	train	Fyrir miðja síðustu öld þá voru í rauninni, þá voru engin lyf, engar meðferðir, sem virkuðu
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00304	1849672	1850570	train	almennilega
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00305	1851632	1853971	train	hjá, fyrir fólk með geðklofasjúkdóm.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00306	1854847	1874707	train	Það er svona um miðja síðustu öld sem fyrstu lyfin fara að koma og breyttu náttúrlega gríðarlega miklu af því að fyrir þann tíma þá var í rauninni mjög lítið gert og það var kannski nokkuð köld og heit böð og rafstuð og eitthvað slíkt sem læknaði ekki mikið sjúkdóminn og linaði lítið eða sló lítið á einkennin.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00307	1876198	1877336	train	Fyrstu lyfin, svona gömlu
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00308	1879144	1880163	train	geðrofslyfin, þau
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00309	1882109	1887058	train	virðast þó hafa alvarlegar aukaverkanir sem komu fram eftir langvarandi notkun þeirra og það er
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00310	1889319	1891299	train	þessi síðkomna hreyfitruflun.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00311	1894236	1898194	train	Þessi mynd á svona að sýna hvernig slík einkenni geta verið, þetta eru svona
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00312	1899165	1909515	train	ósjálfráðar miklar hreyfingar í andliti og háls, hálsinum, þetta er svolítið öfugt við Parkinson-einkenni þar sem fólk á mjög erfitt með að hefja hreyfingar,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00313	1910400	1911839	train	þarna ertu, ertu hérna,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00314	1913965	1917655	train	þarna eru þessar, þessar stöðugu, stöðugu kippir og grettur.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00315	1919816	1920894	train	Það hafa komið, það er hægt að
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00316	1921791	1925839	train	sjá sambærileg einkenni hjá fólki sem fær of mikið af ell dópa
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00317	1927105	1932565	train	þannig að út frá því hefur verið dregin sú ályktun að þetta tengist eitthvað dópamíninu, dópamínviðtökunum,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00318	1933440	1939559	train	það sem talið er að þegar dópamínviðtakarnir eru blokkeraðir til lengri tíma, sem er þá gert og var
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00319	1941740	1946148	train	gert með þessum geðrofslyfjum, þessum eldri, þessari tegund af lyfjum, ef þeir eru
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00320	1947008	1947606	dev	blokkeraðir dópamínviðtakarnir
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00321	1948544	1955564	train	til lengri tíma þá geta þeir orðið ofurviðkvæmir og þá fara þessi þessi einkenni að koma fram, þetta var
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00322	1956352	1962080	dev	mjög algengt meðal eldri eldra fólks með geðklofa en
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00323	1963640	1968980	dev	með þróun nýrra lyfja þá kemur þetta ekki fram. Þá er efnafræðin önnur og
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00324	1971593	1978223	train	mestu er hætt að, hætt að nota þessi lyf eða alla vega svona í þessu magni eins og þau voru hérna áður fyrr,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00325	1981663	1986374	dev	ef við förum svo aðeins og skoðum mesokortical dópamín ferlið.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00326	1987567	1991856	train	Þá virðist það tengjast neikvæðu og vitrænu einkennum geðklofa. Áðan vorum við að tala um
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00327	1994173	1995463	train	jákvæðu einkennin og
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00328	1997435	2003556	dev	hvernig mesólimbíska dópamínferlið tengist tengist því, nú erum við komin
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00329	2004509	2007239	eval	á aðeins annan stað við erum að skoða hérna
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00330	2008996	2011755	train	svæði á á ennisblöðum
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00331	2013241	2017770	train	og það virðist vera að þetta virkni á þessu svæði fremri hluta ennisblaðanna
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00332	2020518	2029576	train	sé sem sagt tengdur neikvæðu og vitrænu einkennunum og það sé minni virkni þar meðan við vorum í rauninni að tala um áðan meiri virkni
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00333	2030584	2033344	train	á öðrum svæðum í hvað varðar dópamínframleiðslu
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00334	2034933	2037273	train	eða tiltækt dópamín,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00335	2038144	2045584	train	en nú erum við að tala um minni virkni þarna á ennisblöðunum og það sé tengt neikvæðu einkennunum í geðklofa. Við erum þá í rauninni að
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00336	2050782	2051592	train	tala þarna um
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00337	2052480	2054369	train	tvö ferli eða tvö kerfi. Við erum með
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00338	2055806	2065675	dev	mesokortical dópamínferlið sem er þá tengist neikvæðu einkennunum, vitrænu einkennunum, og þá erum við að skoða ennisblöðin
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00339	2067072	2070101	train	og skerta virkni eða minni virkni þar, sjáum á myndinni þarna prefrontal cortex og hins vegar erum við þá að tala
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00340	2075472	2079340	train	um mesólímbíska dópamíkerfið sem er þá, sjáum
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00341	2080255	2083076	train	líka á þessari mynd, VTA-svæðið
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00342	2083967	2089577	train	og mandlan og accumbence-kjarninn en þar er ofvirkni á á dópamín taugamótum.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00343	2091668	2094246	train	Það og það tengist á jákvæðu einkennununum.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00344	2095744	2103302	dev	Það er auðvitað þá svolítill vandi að að meðhöndla það með einhvers konar lyfjum. En
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00345	2104192	2110010	train	það hefur þó tekist að þróa lyf sem hafa þá eiginleika að þeir eru
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00346	2112110	2115139	train	hlutdrægir örvar. Það er að segja
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00347	2116096	2116545	train	það örvar, það er örvi
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00348	2118376	2125996	train	á svæðum þar sem er litið lítið magn á af á eðlilega boðefninu. Þarna værum við að horfa á dópamínið, en virkar sem
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00349	2127695	2132076	eval	tálmi á öðrum svæðum þar sem er mikið magn til staðar.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00350	2133440	2138900	train	Það er einmitt þannig lyf sem þyrfti þá í í í þennan sjúkdóm og hefur verið þróað abilify,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00351	2140525	2159934	train	þetta er sem sagt lyf sem sem getur þá virkað virkað sem tálmi í limbíska kerfinu þar sem of mikið af dópamíni til staðar en örvi í hérna á fremri ennisblöðunum þar sem vantar meiri virkni og það getur því virkað mjög vel þegar taka þarf
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00352	2160704	2173514	train	á bæði jákvæðu og neikvæðu einkennunum og það hefur sýnt sig að það virðist hafa nokkuð góð áhrif hjá allavega að stórum hluta fólks sem er með geðklofa sjúkdóm. Þetta
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00353	2174793	2177974	train	þessi hlutdrægi örvi sem abilify er. Og ef við rifjum aðeins upp
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00354	2181398	2185777	train	hvað gerist á taugamótum sem við fórum vel í öðrum kafla hérna í fyrra.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00355	2187681	2202788	train	Þá erum við að tala um að taugaboðefni bindast í svona sérstakt sæti, í jónagöngum og þannig geta þeir opnað eða lokað jónagöngum eftir því sem við á. Ef við horfum hérna
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00356	2205269	2206019	train	á efri myndina þá
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00357	2206976	2208295	train	erum við að tala um
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00358	2209152	2211972	train	mikið mikinn styrk taugaboðefnis, þessir svörtu
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00359	2213376	2225766	train	punktar og ef þið horfið og Jónagöngin sem eru teiknuð þar þessi grænu þá eru þau öll opin upp á gátt þannig það er mjög mikil virkni í taugafrumunni.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00360	2227461	2231659	train	Svo er þá þessi hlutdrægi örvi gefin það eru þá þessir
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00361	2232576	2233474	eval	rauðu punktar
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00362	2234367	2235927	train	og þeir koma þá eða
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00363	2237068	2240699	dev	tengjast á sömu staði og og taugaboðefnið, en ef þið horfið á
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00364	2242206	2247215	train	opnunina á jónagöngunum þá Sjáið þið hvernig hvernig þessi hlutdrægi örvi þetta lyf
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00365	2248791	2254132	eval	dregur úr þessari opnun þannig það er minni minna flæði jóna í gegnum göngin sem
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00366	2254976	2260286	train	hefur þá áhrif og dregur úr virkni taugafrumunnar. Ef við horfum svo niðri
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00367	2261119	2272489	eval	þá erum við með lítinn styrk af taugaboðefninu á neðri myndinni og þar sjáið þið að það er lítil opnun það eru fá jónagöng opinn lítið flæði af
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00368	2273407	2277458	train	jónum og lítil virkni þá í taugafrumunni sem eru að taka við þessum boðum.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00369	2280311	2283192	train	Hlutdrægi örvinn ef þið horfið á myndina hægra megin niðri.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00370	2284032	2288920	train	Hann kemur þá til skjalanna, tengist á bindisstaði jóna ganganna
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00371	2289791	2292911	train	og opnar opnar þau meira þannig að þannig að á þá
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00372	2293887	2297666	dev	verður meira flæði af jónum og meiri virkni. Þannig að þetta er
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00373	2299014	2312963	train	sú leið sem talið er að þessir hlutdrægi örvi noti getur þá dregið úr virkni á svæðum þar sem er of mikið af af boðefninu eins og dópamínin
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00374	2313856	2318146	train	eins og eins og er við erum að sjá þá í limbíska kerfinu hjá fólki með geðklofa
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00375	2320146	2323684	train	og aukið virkni á
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00376	2325119	2330730	train	svæðum þar sem er of lítil virkni eins og eins og virðist vera á þessum ennisblöðum fremra ennisblöðum hjá
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00377	2331827	2337737	train	hjá fólki með með geðklofasjúkdóm sem hefur þá með neikvæðu einkenni gera, þannig að sama lyfið
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00378	2339168	2346547	dev	virðist geta haft áhrif þarna bæði á jákvæðu og neikvæðu einkennin geti haft áhrif á svæðum í heila þar sem er mikill
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00379	2347391	2351110	train	styrkur boðefnis og svæði í heila þar sem er minni styrkur.