Datasets:

ozgurkrkrt

/

aigap_wiki

like 0

Kitap kaynaklarını araISBN: Ara Bu sayfa, Uluslararası Standart Kitap Numarasına (ISBN) göre kitap arayabileceğiniz kütüphanelerin ve diğer kitap kaynaklarının kataloglarına bağlanır. Bu sayfaya herhangi bir Vikipedi sayfasındaki bir ISBN bağlantısını tıklayarak geldiyseniz, aşağıdaki ara bağlantılarına giderek söz konusu kitap için tüm alakalı arama bağlantılarına ulaşabilirsiniz. Arama yaparken ISBN numarasındaki boşluklar ve çizgiler önemsizdir. ISBN, bir kitabın belirli bir basımını tanımlar. Bu nedenle aynı kitabın farklı baskıları var ise farklı ISBN numarası olabilir. Aranacak ISBN numarası: 9789754094435 Veritabanları Google Kitaplar ara Goodreads ara 1000Kitap ara KIBO Elektronik Yayın Kataloğu ara Türkiye'deki kütüphaneler Tübitak Ulusal Toplu Katalog ara Bilgi Üniversitesi Kütüphanesi ara Bilkent Üniversitesi Kütüphanesi ara Boğaziçi Üniversitesi Kütüphanesi ara Ege Üniversitesi Merkez Kütüphanesi ara Gazi Üniversitesi Kütüphanesi ara Hacettepe Üniversitesi Kütüphanesi ara İTÜ Kütüphane hizmetleri ara İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Kütüphanesi ara Koç Üniversitesi Suna Kıraç Kütüphanesi ara ODTÜ Kütüphanesi ara Sabancı Üniversitesi Bilgi Merkezi ara Türkiye dışı kütüphaneler Türkiye dışındaki kütüphanelerin kataloglarını taramak için İngilizce Wikipedia'ye bakınız. Vikipedi Kütüphanesi Ortaklar Kaynaklar Açık kaynaklar Bibliyografyalar Kaynak istekleri Kullanıcı arşivleri "https://tr.wikipedia.org/wiki/Özel:KitapKaynakları/978-975-409-443-5" sayfasından alınmıştır

Kitap kaynaklarını araISBN: Ara Bu sayfa, Uluslararası Standart Kitap Numarasına (ISBN) göre kitap arayabileceğiniz kütüphanelerin ve diğer kitap kaynaklarının kataloglarına bağlanır. Bu sayfaya herhangi bir Vikipedi sayfasındaki bir ISBN bağlantısını tıklayarak geldiyseniz, aşağıdaki ara bağlantılarına giderek söz konusu kitap için tüm alakalı arama bağlantılarına ulaşabilirsiniz. Arama yaparken ISBN numarasındaki boşluklar ve çizgiler önemsizdir. ISBN, bir kitabın belirli bir basımını tanımlar. Bu nedenle aynı kitabın farklı baskıları var ise farklı ISBN numarası olabilir. Aranacak ISBN numarası: 9789756461631 Veritabanları Google Kitaplar ara Goodreads ara 1000Kitap ara KIBO Elektronik Yayın Kataloğu ara Türkiye'deki kütüphaneler Tübitak Ulusal Toplu Katalog ara Bilgi Üniversitesi Kütüphanesi ara Bilkent Üniversitesi Kütüphanesi ara Boğaziçi Üniversitesi Kütüphanesi ara Ege Üniversitesi Merkez Kütüphanesi ara Gazi Üniversitesi Kütüphanesi ara Hacettepe Üniversitesi Kütüphanesi ara İTÜ Kütüphane hizmetleri ara İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Kütüphanesi ara Koç Üniversitesi Suna Kıraç Kütüphanesi ara ODTÜ Kütüphanesi ara Sabancı Üniversitesi Bilgi Merkezi ara Türkiye dışı kütüphaneler Türkiye dışındaki kütüphanelerin kataloglarını taramak için İngilizce Wikipedia'ye bakınız. Vikipedi Kütüphanesi Ortaklar Kaynaklar Açık kaynaklar Bibliyografyalar Kaynak istekleri Kullanıcı arşivleri "https://tr.wikipedia.org/wiki/Özel:KitapKaynakları/978-975-6461-63-1" sayfasından alınmıştır

Kitap kaynaklarını araISBN: Ara Bu sayfa, Uluslararası Standart Kitap Numarasına (ISBN) göre kitap arayabileceğiniz kütüphanelerin ve diğer kitap kaynaklarının kataloglarına bağlanır. Bu sayfaya herhangi bir Vikipedi sayfasındaki bir ISBN bağlantısını tıklayarak geldiyseniz, aşağıdaki ara bağlantılarına giderek söz konusu kitap için tüm alakalı arama bağlantılarına ulaşabilirsiniz. Arama yaparken ISBN numarasındaki boşluklar ve çizgiler önemsizdir. ISBN, bir kitabın belirli bir basımını tanımlar. Bu nedenle aynı kitabın farklı baskıları var ise farklı ISBN numarası olabilir. Aranacak ISBN numarası: 9789751636331 Veritabanları Google Kitaplar ara Goodreads ara 1000Kitap ara KIBO Elektronik Yayın Kataloğu ara Türkiye'deki kütüphaneler Tübitak Ulusal Toplu Katalog ara Bilgi Üniversitesi Kütüphanesi ara Bilkent Üniversitesi Kütüphanesi ara Boğaziçi Üniversitesi Kütüphanesi ara Ege Üniversitesi Merkez Kütüphanesi ara Gazi Üniversitesi Kütüphanesi ara Hacettepe Üniversitesi Kütüphanesi ara İTÜ Kütüphane hizmetleri ara İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Kütüphanesi ara Koç Üniversitesi Suna Kıraç Kütüphanesi ara ODTÜ Kütüphanesi ara Sabancı Üniversitesi Bilgi Merkezi ara Türkiye dışı kütüphaneler Türkiye dışındaki kütüphanelerin kataloglarını taramak için İngilizce Wikipedia'ye bakınız. Vikipedi Kütüphanesi Ortaklar Kaynaklar Açık kaynaklar Bibliyografyalar Kaynak istekleri Kullanıcı arşivleri "https://tr.wikipedia.org/wiki/Özel:KitapKaynakları/978-975-16-3633-1" sayfasından alınmıştır

Kitap kaynaklarını araISBN: Ara Bu sayfa, Uluslararası Standart Kitap Numarasına (ISBN) göre kitap arayabileceğiniz kütüphanelerin ve diğer kitap kaynaklarının kataloglarına bağlanır. Bu sayfaya herhangi bir Vikipedi sayfasındaki bir ISBN bağlantısını tıklayarak geldiyseniz, aşağıdaki ara bağlantılarına giderek söz konusu kitap için tüm alakalı arama bağlantılarına ulaşabilirsiniz. Arama yaparken ISBN numarasındaki boşluklar ve çizgiler önemsizdir. ISBN, bir kitabın belirli bir basımını tanımlar. Bu nedenle aynı kitabın farklı baskıları var ise farklı ISBN numarası olabilir. Aranacak ISBN numarası: 9789751715098 Veritabanları Google Kitaplar ara Goodreads ara 1000Kitap ara KIBO Elektronik Yayın Kataloğu ara Türkiye'deki kütüphaneler Tübitak Ulusal Toplu Katalog ara Bilgi Üniversitesi Kütüphanesi ara Bilkent Üniversitesi Kütüphanesi ara Boğaziçi Üniversitesi Kütüphanesi ara Ege Üniversitesi Merkez Kütüphanesi ara Gazi Üniversitesi Kütüphanesi ara Hacettepe Üniversitesi Kütüphanesi ara İTÜ Kütüphane hizmetleri ara İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Kütüphanesi ara Koç Üniversitesi Suna Kıraç Kütüphanesi ara ODTÜ Kütüphanesi ara Sabancı Üniversitesi Bilgi Merkezi ara Türkiye dışı kütüphaneler Türkiye dışındaki kütüphanelerin kataloglarını taramak için İngilizce Wikipedia'ye bakınız. Vikipedi Kütüphanesi Ortaklar Kaynaklar Açık kaynaklar Bibliyografyalar Kaynak istekleri Kullanıcı arşivleri "https://tr.wikipedia.org/wiki/Özel:KitapKaynakları/978-975-17-1509-8" sayfasından alınmıştır

Elhamra SinemasıElhmara Sineması girişiGenel bilgilerMimari tarzBirinci Ulusal Mimarlık AkımıAdresMilli Kütüphane Cd., Konak Mah. 35250 KonakŞehirİzmirÜlkeTürkiyeKoordinatlar38°25′00″K 27°07′46″D / 38.41667°K 27.12944°D / 38.41667; 27.12944Tamamlanma1926Tasarım ve inşaatMimar(lar)Tahsin Sermet Elhamra Sineması (İzmir Milli Sineması ya da Milli Sinema), İzmir'in Konak ilçesi Milli Kütüphane Caddesi'nde bulunan tarihi bir sinemadır. Sinema, 1912'de kurulan İzmir Milli Kütüphanesi'ne maddi kaynak sağlamak için kurulmuştur. 1926 yılında açılan sinemanın mimarı Neo-Klasik Türk mimarisinin öncülerinden Mimar Tahsin Sermet Bey'dir. Dünyanın ilk sesli filmi The Jazz Singer İzmir'de ilk kez bu salonda gösterilmiştir.[1] Bina, İzmir Devlet Opera ve Balesi için 1980 yılında Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından kiralanıp, restore edilmiştir.[2] Hâlâ İzmir Devlet Opera ve Balesi Elhamra Sahnesi olarak kullanılmaktadır. Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] "Dokuz Eylül Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü Dergisi Cilt: I, Sayı: 3, Yıl: 1993" (PDF). 5 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Nisan 2010.  "Arşivlenmiş kopya". 19 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2010.  Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Wikimedia Commons'ta Elhamra Sineması (İzmir) ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. İzmir ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Elhamra_Sineması_(İzmir)&oldid=32443617" sayfasından alınmıştır

Mehmet Arif Bey1317-P. 17[1]Doğum1883İstanbulÖlüm13 Temmuz 1926 (43 yaşında)İzmirBağlılığı Osmanlı (1902-1919)  Türkiye (1919-1922)Hizmet yılları1902-1922RütbesiMiralayKomutası5. Tümen Kurmay Başkanı, Piyade Okulu, Doğu Orduları Geri Bölge Müfettişliği Kurmay Başkanı11. Tümen, 3. Grup, Başkomutan Sekreteri, 3. KolorduÇatışma/savaşlarıBalkan SavaşlarıI. Dünya SavaşıTürk Kurtuluş SavaşıÖdülleri 1 Temmuz 1926 tarihli Servet-i Fünun dergisinde İstiklal Mahkemesi'ne götürülen Mehmet Arif Bey. Mehmet Arif Bey (1883, Adana - 13 Temmuz 1926, İzmir), Türk asker ve siyasetçi. Cephedeki çadırında ayı beslediği için daha ziyade Ayıcı Arif lakabıyla tanınır.[2] Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir] Karakeçili aşiretinden Yusuf Ziya Bey'in oğludur. 10 Ocak 1902 tarihinde Harp Okulu'nu, 11 Ocak 1905 tarihinde de Harp Akademisi'ni bitirdi. 1909-1911 yılları arasında Almanya'da mesleki eğitim ve öğrenim gördü. Balkan Savaşları ve I. Dünya Savaşı'na katıldı. 19 Mayıs 1919'da Mustafa Kemal Paşa'nın kurmay ikinci başkanı olarak Bandırma Vapuru'yla Samsun'a çıkan 19 kişi arasında yer aldı. Nisan 1920 tarihinde 11. Tümen komutanı oldu. Pozantı Kuşatması ve Düzce Ayaklanması'nın bastırılmasında görev aldı. 10 Ocak 1921 tarihinde Miralay rütbesine terfi etti. Birinci ve İkinci İnönü Muharebesi'ne katıldı. Temmuz 1921 tarihinde 3. Grup Komutanı olarak Kütahya-Eskişehir Muharebeleri'nde görev aldı. Ancak Kütahya-Eskişehir Muharebeleri'nde cephe emrini sebepsiz yere geciktirmek ve bu geciken emrin cephenin yarılmasına sebep olması gibi mühim hataları nedeniyle İsmet Paşa tarafından görevinden alınarak Başkomutanlık Genel Sekreterliği görevine getirildi.[3] 14 Ocak 1922 tarihinde 3. Kolordu Komutanlığı'na atandı. 29 Haziran 1922 tarihinde bazı sebeplerden hakkında kanunî kovuşturma yapılmak üzere Ankara'ya getirildi ve açığa alındı. Savaştan sonra Kırmızı şeritli İstiklâl Madalyası ile taltif edildi. İzmir'de darağacında 1923 yılında Eskişehir milletvekili olarak 2. TBMM'ye katıldı. 1926 yılında İzmir Suikastı davasında suçlu bulunarak İzmir'de idam edildi. Kitapları[değiştir | kaynağı değiştir] Anadolu İnkılabı ve Mücahedat-ı Milliye Hatırası (1335 - 1339) (Anadolu İnkılabı ve Millî Mücadele Anıları (1919-1923) adıyla yeniden yayımlandı, Arba Yayınları, 1987.) Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] Wikimedia Commons'ta Mehmet Arif Bey (1883 doğumlu siyasetçi) ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. T.C. Genelkurmay Harp Tarihi Başkanlığı Yayınları, Türk İstiklâl Harbine Katılan Tümen ve Daha Üst Kademelerdeki Komutanların Biyografileri, Genelkurmay Başkanlığı Basımevi, Ankara, 1972, s. 151. İnegöl yakınlarındaki Boğazova ormanlarında bulduğu yavru ayıyı yanına almıştır. Tırnaklarını ve dişlerini çektirdikten sonra bu ayıyı uzun süre yanında tuttuğu için lakabını buradan almaktadır Turgut Özakman, Şu Çılgın Türkler, s. 376 gtd Türk Kurtuluş Savaşı'na katılan üst düzey subaylar listesi Mustafa Kemal Atatürk Abdurrahman Nafiz Gürman Abdüllâtif Nacî Eldeniz Ahmet Derviş Ahmet Fuat Bulca Ahmet Naci Tınaz Ahmet Nuri Öztekin Ahmet Zeki Soydemir Akif Erdemgil Alaâddin Koval Ali Fuat Cebesoy Ali Hikmet Ayerdem Ali İhsan Sabis Ali Sait Akbaytogan Ali Sami Sabit Karaman Asım Gündüz Aşir Atlı Bekir Sami Günsav Cafer Tayyar Eğilmez Cavit Erdel Cemil Cahit Toydemir Cemil Conk Cevat Çobanlı Ethem Necdet Karabudak Ethem Servet Boral Fahrettin Altay Hacı Mehmet Arif Örgüç Halil İbrahim Çolak Halit Akmansü Halit Karsıalan Hasan Mümtaz Çeçen Hüseyin Hüsnü Emir Erkilet Hüseyin Nurettin Özsu İbrahim Refet Bele İsmail Hakkı İzzettin Çalışlar Kâzım Fikri Özalp Kâzım İnanç Kâzım Orbay Kâzım Sevüktekin Kemalettin Sami Gökçen Mahmut Nedim Hendek Mehmet Ali Mehmet Arif Mehmet Atıf Ateşdağlı Mehmet Emin Çolakoğlu Mehmet Emin Koral Mehmet Emin Yazgan Mehmet Hayri Mehmet Hayri Tarhan Mehmet Hulusi Conk Mehmet Kâzım Dirik Mehmet Kenan Dalbaşar Mehmet Muhittin Kurtiş Mehmet Nâzım Yücel Sakallı Nureddin Mehmet Nuri Conker Mehmet Rüştü Sakarya Mehmet Sabit Noyan Mehmet Sabri Erçetin Mehmet Salih Omurtak Mehmet Selahattin Adil Mehmet Sıtkı Üke Mehmet Suphi Kula Mehmet Şefik Aker Mehmet Vehbi Kıpçak Muhittin Akyüz Musa Kâzım Karabekir Mustafa Fevzi Çakmak Mustafa İsmet İnönü Mustafa Muğlalı Mustafa Münip Uzsoy Mürsel Bakü Nazif Kayacık Nazmi Solok Necip Okaner Nihat Anılmış Osman Nuri Koptagel Osman Zati Korol Ömer Halis Bıyıktay Ömer Lütfi Argeşo Reşat Çiğiltepe Rüştü Paşa Sadullah Güney Süleyman Sabri Şefik Avni Özüdoğru Şerif Yaçağaz Şevket Seyfi Düzgören Şükrü Naili Gökberk Veysel Özgür Yakup Şevki Subaşı Yusuf İzzet Met Otorite kontrolü ISNI: 0000 0000 8253 0013 LCCN: n88014413 NTA: 07298872X VIAF: 65545222 WorldCat: lccn-n88014413 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mehmet_Arif_Bey_(1883_doğumlu_siyasetçi)&oldid=32144815" sayfasından alınmıştır

Faik GündayTBMM Albümü 1923Doğum1884Çamlıhemşin, Rize Osmanlı DevletiÖlüm6 Mayıs 1967 (84 yaşında)İstanbulMilliyetTürkMeslekBürokrat Ahmet Faik Günday[1] (d. 1884, Rize - ö. 6 Mayıs 1967, İstanbul), Türk bürokrat ve siyasetçidir. Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir] 1884 yılında Mollaveyis köyünde doğdu. 1897 yılında geldiği İstanbul'da eğitimini sürdürdü. 1908 yılında Mülkiye'den mezun oldu. 24 Ağustos 1908'de ilk görev yeri olan Trabzon Vilâyeti Maiyet Memurluğu'na atandı. 31 Temmuz 1910 yılında Adana Vilâyeti Maârif Müfettişliğinde göreve başladı. Haziran 1911 yılında vilayet maarif müfettişliklerinin kaldırılmasıyla İstanbul'a döndü. 29 Eylül 1911'de Kiğı Kaymakamlığına atandı ancak oraya gitmeden 1912 yılı Nisan ayında Bağdat'ın Horasan Kaymakamlığı tayin oldu. 27 Mart-26 Temmuz 1914 yılları arasında Divâniye mutsarrıf vekilliğinde bulunduktan sonra 5 Ağustos'ta Bağdat Amare mutasarrıf vekilliğinde göreve başladı. 15 Kasım 1917 yılında Malatya mutasarrıflığı görevine atandı. 12 Nisan 1919'da Damad Ferid Paşa hükûmetince azledildi. İstanbul'a dönünce tutuklanarak hapse atılan Günday, kısa süre sonra beraat ederek hapisten çıkmış ve 1919 yılı Eylül ayında Lazistan (Rize) mutasarrıflığına atandı. 1920 yılı Şubat'ında göreve başladıktan sonra bölgedeki güvenliği ve düzeni sağlamaya çalıştı. 1921 yılında buradan ayrılarak Ordu Mutasarrıflığına, aynı yılın Kasım ayında Canik (Samsun) mutasarrıflığına atandı. 1923 yılında Sivas Valisi oldu. Bu görevi sırasında Halk Fırkası Kurucu Üyeliği, TBMM II. Dönem Ordu Milletvekilliği yapmıştır.[1] 9 Kasım 1924'te Halk Fırkası üyeliğinden istifa ederek kurucularından olduğu Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası'nda siyasete devam etti. 3 Haziran 1925'te Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası'nın kapatılmasıyla bağımsız olarak vekilliğini sürdürdü. 1926'da Mustafa Kemal Paşa'ya İzmir'de düzenlenmesi planlanan suikast sonrası tutuklanarak yapılan mahkemelerde sanık olarak yer aldı. Öte yandan Günday, bu yargılamalar sonucunda idama mahkûm edilerek asılan TBMM I. dönem Lazistan milletvekili Ziya Hurşit Bey'in ağabeyidir.[2] Yargılama sonrası beraat eden Günday, 1927 yılına kadar vekillik görevini sürdürdü. Bir süre serbest çalıştıktan sonra 1940 yılında Türkiye Şeker Fabrikaları yönetim kurulu üyeliğine getirildi. Eylül 1945'te ise fabrikanın genel müdürlüğüne getirildi. Emekliye ayrıldığı Haziran 1950 yılına kadar bu görevde kaldı. Emekli olduktan sonra İstanbul'da yaşayan Günday, 6 Mayıs 1967'de İstanbul'da vefat etti.[3] Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] a b "TBMM Albümü 1. Cilt (1920-1950)" (PDF). TBMM Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü. 6 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 1 Ağustos 2022.  "TBMM Albümü 1. Cilt (1920-1950)" (PDF). TBMM Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü. 6 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 1 Ağustos 2022. MERNİS’ten çıkarılan vukuatlı nüfus kayıt örneğinde kendisinin soyadı almadığı, adının “Ziya” olarak kayıtlara geçtiği, erkek kardeşlerinin “Günday” soyadını taşıdığı görülmüştür. Cilt I, Sayfa 67, Dipnot 245  Beyoğlu, S., Bir Bürokrat ve Milletvekilinin portresi: Ahmed Faik Hurşid Günday. İstanbul Üniversitesi, Yakındönem Türkiye Araştırmaları. URL:http://dergipark.gov.tr/iuydta/issue/949/10698 1 Ocak 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Erişim: 2017-01-01 Konuyla ilgili yayınlar[değiştir | kaynağı değiştir] Beyoğlu, Süleyman (2011). İki Devir Bir İnsan. Bengi Kitap Yayın. ISBN 6058857724.  Günday, Ahmet Faik Hurşit (1960) Hayatım ve Hatıralarım. Çelikcilt. gtdSivas valileri Mümtaz Bey (1923-1925) Mehmet Zeki Özener (1925) Hilmi Bey (1925-1928) Süleyman Sami Kepenek (1928-1935) Ali Akif Eyidoğan (1935) Hazım Türegün (1935-1936) Nazmi Toker (1936-1939) Muhtar Akman (1939) Ali Akif Eyidoğan (1939-1942) Naci Kıcıman (1942-1944) Necmettin Ergin (1944-1946) Feyyaz Bosut (1946-1947) Rebii Karatekin (1947-1950) Tahir Gürkük (1950-1952) Necati İlter (1952-1954) İhsan Sabri Çağlayangil (1954) Rıfat Bingöl (1955) Kadri Eroğan (1956-1956) Fahrettin Akkutlu (1957-1958) Şakir Canalp (1958-1960) Memduh Payzın (1960-1962) Mehmet Varinli (1962-1964) Zahid Kırağlı (1964-1966) Ahmet Vefik Kitapçıgil (1966-1968) Mustafa Yörükoğlu (1967-1970) Hüseyin Sabri Sözer (1970-1971) Celal Kayacan (1971-1975) Ali Rıza Yaradanakul (1975-1978) Fikret Koçak (1978-1979) Şükrü Özhan (1979-1980) Bekir Öztürk (1980-1981) Şükrü Er (1981-1983) Ertuğrul Ersoy (1983-1984) Lütfi Fikret Tuncel (1984-1990) Bekir Aksoy (1990-1992) Ahmet Karabilgin (1992-1993) Aydın Güçlü (1993-1997) Aslan Yıldırım (1997-1998) Aydın Güçlü (1998-2000) Mehmet Lütfullah Bilgin (2000-2003) Hasan Canpolat (2003-2006) Veysel Dalmaz (2006-2009) Ali Kolat (2009-2012) Zübeyir Kemelek (2012-2014) Alim Barut (2014-2016) Davut Gül (2016-2018) Salih Ayhan (2018-2022) Yılmaz Şimşek (2022-) "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Faik_Günday&oldid=31078658" sayfasından alınmıştır

Abdülkadir BeyEski Ankara valisi Abdülkadir Bey'in 23 Ağustos 1926 tarihinde Vakit gazetesinde yayımlanan fotoğrafı (Yakalanan Firâri Abdülkadir Haini ibaresini taşıyor)LakabıAnkara Valisi Antepli Abdülkadir BeyDoğum1881GaziantepÖlüm31 Ağustos 1926 (45 yaşında)Ölüm sebebiİdam (İzmir Suikasti Planlamacısı)BranşıAskerValiBirimiİttihat ve Terakki Cemiyeti Ankara ValisiÇatışma/savaşlarıHareket Ordusu Balkan Savaşı I. Dünya Savaşı Musul bölgesi Abdülkadir Bey ya da Antepli Abdülkadir Bey (1881 - 31 Ağustos 1926),Osmanlı İmparatorluğu'nun son döneminde askerlik ve siyasetçilik, Türkiye'nin ilk yıllarında ise valilik yapmış bir devlet adamıdır. İzmir Suikastı'na katılmaktan dolayı mahkûm olmuş ve idamla cezalandırılmıştır. Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir] Abdülkadir Bey 1881 yılında Gaziantep'te doğdu. İstanbul'a giderek Mekteb-i Harbiye'den mezun oldu. İttihat ve Terakki Cemiyeti'ne katıldı.[1] 31 Mart Vakası'na müdahale eden Hareket Ordusu'nda yer aldı. Balkan Savaşı'na katıldı. I. Dünya Savaşı'nda Musul bölgesinde savaştı. Türk Kurtuluş Savaşı'nın ilk yıllarında Ankara valisi oldu. 14 Haziran 1926 günü Mustafa Kemal Paşa'yı öldürmek üzere planlanan İzmir Suikastı'nın ortaya çıkması üzerine başlayan soruşturmada Abdülkadir Bey'in olayın planlamacılarından biri olduğu ortaya çıktı. Fakat yakalanmadan önce kaçtığı için gıyabında yargılanarak 14 Temmuz 1926 tarihinde idama mahkûm edildi. 21 Ağustos 1926 tarihinde Bulgaristan'a kaçmak üzere saklanırken Kırklareli'nin Midye kasabasında yakalandı.[2] Ankara İstiklal Mahkemesi önüne çıkarılarak tekrar yargılandı ve tekrar idama mahkûm edildi. Cezası 31 Ağustos 1926 gecesi infaz edildi.[3] Abdülkadir Bey, Kemal Tahir'in Kurt Kanunu romanında Abdülkerim Bey olarak anılmaktadır.[4] Abdülkadir Bey İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin fedaisi (tetikçi) olarak biliniyordu. İzmir Suikastı soruşturmaları sırasında Serbesti gazetesi yazarı Hasan Fehmi Bey[5] ve Sada-yı Millet gazetesi yazarı Ahmet Samim gibi İttihat ve Terakki karşıtı bazı kişilerin öldürülmesi olaylarında rol oynadığı ortaya çıktı.[6] Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] İsmet İnönü, Hatıralarım, Cilt 2, Sayfa: 216. Bilgi Yayınları, 1987 "Çok şey bilen tetikçiyi ortadan kaldırdılar, Yeni Şafak Gazetesi, 21 Kasım 2011". 7 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2013.  "Sarı Paşa, Kara Çete ve kurt kanunu, Ayşe Hür, Taraf Gazetesi, 29 Haziran 2008". 4 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2013.  Kurt Kanunu, Kemal Tahir, İthaki Yayınları, 2005, İstanbul, ISBN 9752731546 "Örgütlenmeden Eyleme Geçiş:31 Mart Olayı, Necdet Aysal, Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Sayı:37-38, Mayıs-Kasım 2006, sayfa:24" (PDF). 19 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2013.  "Samim'den Hrant Dink'e, Erdal Şafak, Sabah Gazetesi, 19 Ocak 2008". 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2013.  "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Abdülkadir_Bey_(Ankara_Valisi)&oldid=31667545" sayfasından alınmıştır

Abidin BeyAbidin Bey - TBMM Albümü 1923Doğum1890Manisa, TürkiyeÖlüm13 Temmuz 1926İzmir, TürkiyeMilliyetTürkVatandaşlıkTürkiyeEğitimİstanbul Hukuk MektebiMesleksiyasetçi Abidin Bey (1890, Manisa - 13 Temmuz 1926, İzmir), Türk siyasetçi. İstanbul Hukuk Mektebi mezunudur. İzmir Müdafaa-yı Hukuk Kongresi Manisa Temsilciliği, Vatan Cemiyeti Umûmî Kâtipliği, İzmir İktisat Kongresi Manisa Temsilciliği, TBMM II. Dönem Saruhan (Manisa) Milletvekilliği yapmıştır. Evlidir.[1] Ankara İstiklal Mahkemesi'nce İzmir’de yapılan duruşması sonucu; Atatürk'e suikast girişiminden suçlu bulunarak idamına karar verilmiş ve 13 Temmuz 1926 günü hüküm yerine getirilmiştir.[2] Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] Wikimedia Commons'ta Abidin Bey ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. "TBMM Albümü". tbmm.gov.tr. 31 Ekim 2012. 11 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2012.  http://www.tbmm.gov.tr/TBMM_Album/Cilt1/index.html 11 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Albümün 234 numaralı dipnotu:Ankara İstiklal Mahkemesi Savcılığının 17 Ekim 1926 tarihli Tezkeresi'nin, 3 Kasım 1926 tarihli 2. Birleşiminde Genel Kurula okunduğu, tutanak kaydından görülmüstür. Türk siyasetçi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Abidin_Bey&oldid=31015571" sayfasından alınmıştır

Mustafa Kerem, (d. 1872, Adapazarı) - (ö. 5 Ekim 1940), Türk siyasetçi. Harp Okulu mezunudur. 3. Kolordu Ağır Sahra Topçu Taburu Komutanlığı, Ağır Topçu Atış Okulu Öğretmenliği, Balkan Savaşı Garp Cephesi Topçu Kumandanlığı, Çatalca Ağır Topçu 3. Liva Komutanlığı, 3. Liva Komutanlığı, Hafif Obüs Alayı Kumandanlığı, Akpınar Tahir Topçu Kumandanlığı, Garp Mevkii Müstahkem Kumandanlığı, 5. Ordu 6. Liva Komutanlığı, Ağır Topçu Talimnameleri Tetkik Encümeni Başkanlığı, Ağır Topçu Atıs Okulu Müdürlüğü, Kars Müstahkem Mevkii Komutan Yardımcılığı, Sark Cephesi Topçu Müfettişliği, Miralaylık, Milli Müdafaa Vekaleti Özlük İşleri İdaresi Başkanlığı Vekilliği, Millî Müdafaa Vekaleti Muamelat Zatiye Dairesi Reisliği, TBMM II. Dönem Kocaeli Milletvekilliği yapmıştır. Çeşitli Madalyalar sahibidir. Evli ve üç çocuk babasıdır.[1] Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] "TBMM Albümü". tbmm.gov.tr. 31 Ekim 2012. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2013.  Türk asker ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. Türk siyasetçi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mustafa_Kerem&oldid=30652727" sayfasından alınmıştır

Ömer Tarım (1874, Kağızman - 30 Eylül 1957), Türk siyasetçidir. Hususi eğitim almıştır. Kağızman İlkokulu Öğretmenliği, Bakü Kongresi Kars Livası Delegeliği, Evkaf ve İlköğretim Encümeni Üyeliği, Kars Livası İdare Meclisi Üyeliği, Kars Ticaret ve Sanayi Odası Reisliği, Çiftçilik, TBMM II. Dönem Kars Milletvekilliği yapmıştır. Evli ve üç çocuk babasıdır.[1] Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] "TBMM Albümü". tbmm.gov.tr. 31 Ekim 2012. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2013.  Türk siyasetçi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ömer_Tarım&oldid=30654238" sayfasından alınmıştır

Halis Turgut Bey (Tarıkahya) - TBMM Albümü 1923 Halis Turgut Bey ya da Mehmet Halis [Tarıkahya] (1886, Sivas - 13 Temmuz 1926, İzmir), Türk siyasetçi. Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir] Mülkiye mezunudur. Sivas Vilayeti Maiyet Memurluğu, Sivas Vilayeti Matbaa Müdürlüğü, Sivas Belediye Başkan Yardımcılığı, Şarkışla-Tercan hattı Menzil Müfettişliği Teşkilât-ı Mahsusa Kıta Kumandanlığı, Nahçıvan Mutasarrıf Vekilliği, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Sivas Şubesi Kuruculuğu ve Sivas Merkez Heyeti Başkanlığı, Sivas Genel Meclis Üyeliği, Ziraat Odası Başkanlığı, Çiftçilik, Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası Kurucu Üyeliği, TBMM II. Dönem Sivas Milletvekilliği yapmıştır. Evli ve üç çocuk babasıdır.[1] İstiklâl Mahkemesi'nce İzmir'de yapılan duruşması sonucu; Mustafa Kemal Paşa'ya suikast girişiminden suçlu bulunarak idamına karar verilmiş ve 13 Temmuz 1926 günü hüküm yerine getirilmiştir.[2] Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] Wikimedia Commons'ta Mehmet Halis Tarıkahya ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. "TBMM Albümü". tbmm.gov.tr. 31 Ekim 2012. 11 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2012.  http://www.tbmm.gov.tr/TBMM_Album/Cilt1/index.html 11 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Albümün 250 numaralı dipnotu:Ankara İstiklal Mahkemesi Savcılığının 17 Ekim 1926 tarihli Tezkeresi'nin, 3 Kasım 1926 tarihli 2. Birleşiminde Genel Kurula okunduğu, tutanak kaydından görülmüstür. gtdZara kaymakamlarıOsmanlı Dönemi(1870–1923) Hulusi Bey (1870-1872) Ahmet Efendi (1872-1884) Rıza Bey (1884-1886) Ali Asaf Bey (1886-1888) Rüştü Efendi (1888-1890) Tevfik Bey (1890-1891) Ahmet Bey (1891-1892) İzzet Hüsnü Bey (1892-1895) Ali Haydar Yücebaş (1895-1897) Diyarbakırlı Babanzade (1897-1898) Asım Sirel (1898) İbrahim Rauf Bey (1898-1900) Ömer Asaf Bey (1900-1902) Osman Gazi (1902-1905) Asaf Bey (1905-1907) Mehmet Asım Bey (1907-1909) Hüseyin Hüsnü Berber (1909-1912) Mahmut Ragıp Bey (1912-1913) Nabi Bey (1913-1916) Yusuf Ziya (1916-1917) Hacı Bey (1917-1919) Halis Turgut Bey (1919-1921) Abdülmuttalip Öker (1921-1923) Cumhuriyet Dönemi(1923–) Mehmet Naci Kacıman (1923-1924) M.Nuri Bey (1924-1926) Mustafa Asım Bey (Türeli) (1926-1932) Aziz Bey (1932-1934) Nami Bey (Ünal) (1934-1940) Necdet Yalçın Bey (1941-1943) Kemal Taşkıran (1943-1945) Faik Yücel (1945-1946) Mukadder Öztekin (1947-1950) M.Şükrü Yarımoğlu (1951-1951) Emin Şenöz (1951-1952) Arif Yüksel (1952-1954) Orhan Adalıoğlu (1954-1956) Şefik Gülpınarlı (1956-1957) Nihat Polater (1958-1958) M.Kemal Vural (1958-1960) M.Zeki Ersan (1960-1960) Ömer Muzaffer Erdem (1960-1961) İbrahim Öğretmen (1961-1963) Ö.Yalçın Dakuzoğuz (1963-1964) Metin İlyas Aksoy (1964-1965) Lokman Kabadayı (1965-1966) Metin Yanartaş (1967-1967) Osman Uncu (1967-1968) Nevzat Özgül (1968-1969) Ertuğrul Taylan (1969-1969) Faik Kale (1969-1970) Kemal Şenyuva (1970-1970) Rıza Can (1970-1971) Nail Taşdelen (1971-1976) Mehmet Doğan Hatipoğlu (1976-1976) Hamza Duygun (1976-1977) İsmet Karadöl (1977-1980) Fehmi Kahya (1980-1983) Durmuş Gencer (1983-1987) Haluk İmga (1987-1992) Mehmet Baygül (1992-1994) Selim Cebiroğlu (1994-1996) Mehmet Tekinarslan (1996-1997) Bekir Yılmaz (1997-2000) Mustafa Ayhan (2000-2004) Aykut Pekmez (2004-2006) Sait Özkılınç (2006-2008) Bahattin Alp Arslanköylü (2008-2012) Yakup Güney (2012-) "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mehmet_Halis_Tarıkahya&oldid=31071344" sayfasından alınmıştır

Bu madde hiçbir kaynak içermemektedir. Lütfen güvenilir kaynaklar ekleyerek madde içeriğinin geliştirilmesine yardımcı olun. Kaynaksız içerik itiraz konusu olabilir ve kaldırılabilir.Kaynak ara: "Kâmil Miras" – haber · gazete · kitap · akademik · JSTOR (Haziran 2020) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin)Kâmil Miras Kâmil Miras (d. 1874 Afyonkarahisar - ö. 30 Nisan 1957 İstanbul), Türk siyasetçi ve din adamı. Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir] Ahmet Efendi'nin oğlu olup, Mirasoğlu sülalesindendir. İlk ve orta öğrenimini Afyonkarahisar'da tamamladıktan sonra İstanbul Üniversitesi'ne girmiş ve Ulûm-i Âliye-i Dîniyye Bölümü'nden mezun olmuştur. Bayezid Camii'nde ders okutuyor iken, II. Meşrutiyet'in ilanının müteakip yapılan seçimlerde Afyonkarahisar Mebusu olmuştur. Daha sonra bir din bilgini olarak hizmetler yapmakta iken II. Dönem Afyonkarahisar Mebusu seçilmiştir. II. Dönem'in açılışında Kur'an'dan âyet okuyup dua etmiştir. Ankara'nın başkent oluşu ile ilgili kanun teklifine de ilk imzayı koyanlardandır. Bir dönem mebusluk yaptıktan sonra bir daha aday olmayıp, dinî ve ilmî çalışmalara yönelmiştir. 26 Haziran 1940 tarihinde Diyanet İşleri Başkanlığı müşavirliğine atanmış, bu görevde üç yıl bulunduktan sonra 24 Nisan 1943 tarihinde emekliye ayrılmıştır. Mebusluğu döneminde Meclis'e verdiği bir kanun teklifi kabul edilmiş ve oybirliğiyle alınan bu karar gereğince Elmalılı Hamdi Yazır tarafından Hakk Dini Kur'an Dili adıyla hazırlanan dokuz ciltlik tefsir, Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından yayımlanmıştır. Bunun yanı sıra Buhârî Tercümesi de TBMM tarafından kabul edilmiş, bu eserin ilk üç cildi Ahmet Naim, dokuz cildi ise Kâmil Miras tarafından tercüme edilerek basılmıştır. Aslında bu çalışmada Mehmet Akif’e de meal yapma görevi verilmişti. Mehmet Akif’in meali yazıp yazmadığı belli değildir. Yakın arkadaşı merhum Mahir İz’in naklettiği bir rivayete göre Akif, bir gün Ahmet Naim’in başlattığı Sahîh-i Buhârî Muhtasarı Tecrîd-i Sarih adlı eseri tamamlamakla görevlendirilen Kâmil Miras’la karşılaşır. Akif, Kâmil Miras’a Hadis işi nasıl gidiyor? der. Kamil Miras: İş çok, altından kalkamıyorum şeklinde cevap verir. Buna karşılık Akif: Sen hadisin altından kalkamıyorsun da ben Allah’ın sözünün altından nasıl kalkarım? diyerek çalışmalarını sona erdirdiğini îmâ eder. Arapça ve Farsçayı çok iyi bilen Miras, Beyzâvî, Hazin, Medârik, İbn-i Abbas gibi ünlü eserlerle Ahkâmul'l-Kur'an'ı yayına hazırlamıştır. Anılan eserlerden başka şu eserlere de imzasını koymuştur: Dîn-i İslâm Tarihi'nin Emevî ve Abbâsî devirlerine ait kısmı Tarih-i İlm-i Fıkıh Kur'an ve Tefsir Tarihi Ahlâk-ı Ser'iyye Kur'an'ın Cem'i İlm-i Kelâm Tarihine ait tetkikler Ramazan Musahabeleri Aynı zamanda şairdi. Bursa'daki Yeşil Cami'nin içindeki şadırvanda olan şu mısralar onundur: Ey Müslüman! Şu şadırvan, sanma sâde bir çağlayan Tanrı'mızın rahmeti bu, Su değildir ondan coşan köşelerinden fışkıran, Hüzme bir nurdan direk gönülleri hoş etmede dökülürken süzülen. Evli ve Talat, Emin ve Sedat adında üç erkek çocuk babasıydı. Bunlardan Talat Miras uzun yıllar Dışişleri Bakanlığı bünyesinde büyükelçilik görevlerinde bulunmuştur. Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kâmil_Miras&oldid=31055052" sayfasından alınmıştır

Ahmet Besim ÖzekAhmet Besim Bey (Özek) - TBMM Albümü 1923Doğum1882Tarsus, Mersin, TürkiyeÖlüm21 Ocak 1965MilliyetTürkVatandaşlıkTürkiyeEğitimİstanbul Hukuk MektebiMesleksiyasetçi Ahmet Besim Özek (1882, Tarsus, Mersin - 21 Ocak 1965), Türk siyasetçi. İstanbul Hukuk Mektebi mezunudur. Mersin Bidâyet Mahkemesi Üyeliği, Kilis Bidâyet Mahkemesi Başkanlığı, Ayıntab (Gaziantep) İstinâf Mahkemesi Üyeliği, Ayıntab 1.Sınıf Sulh Hâkimliği, Rumkale Bidâyet Hâkimliği, Dava Vekilliği, TBMM II.Dönem Mersin Milletvekilliği yapmıştır. Evli ve iki çocuk babasıdır.[1] Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] "TBMM Albümü". tbmm.gov.tr. 31 Ekim 2012. 11 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2012.  Türk siyasetçi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ahmet_Besim_Özek&oldid=31018910" sayfasından alınmıştır

Süleyman Necati GüneriDoğum1889KiğıÖlüm1 Mart 1944 (55 yaşında)MilliyetTürkMeslekMilletvekiliÇocuk(lar)3 Süleyman Necati Güneri (d. 1889, Kiğı) - (ö. 20 Haziran 1944, İstanbul), Türk gazeteci ve siyasetçi. Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir] Konya Hukuk Mektebi mezunudur. Konya İttihâd ve Terakkî İdadisi Öğretmenliği, Erzurum İttihâd ve Terakkî Mektebi Müdürlüğü ve Türkçe Ögretmenliği yapmıştır. 1918 yılında Erzurum'da Albayrak gazetesini çıkarmıştır. Konya İttihâd ve Terakkî Okulu müdürlüğü, Erzurum Kongresi Şarki Anadolu Müdâfaa-ı Hukuk Cemiyeti Karaköse Delegeliği ve Kongre Divân Kâtipliği yapmıştır. 12 Ocak 1920'de İstanbul'da toplanan son Osmanlı Meclis-i Mebusanı'na Erzurum mebusu olarak girmiştir. Meclis-i Mebûsan'ın kapatılmasından sonra 23 Nisan 1920'de Ankara'da açılan Türkiye Büyük Millet Meclisine yine Erzurum milletvekili olarak girmiştir. Gümrü Antlaşması ve Londra Konferansı'ndaki Türk heyetlerinde yer almıştır. Kasım 1921'de mecliste kurulan muhalefet grubu İkinci Grup'un içinde yer almıştır. 1926'da İzmir Suikastı davasından yargılandıysa da beraat etmiştir. Daha sonra V. Dönem (Ara Seçim) Zonguldak Milletvekili seçilmiştir. Evli ve üç çocuk babasıdır. Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] Wikimedia Commons'ta Süleyman Necati Güneri ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. "TBMM Albümü". tbmm.gov.tr. 31 Ekim 2012. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2012.  Süleyman Necati Güneri (Haz. Ali Birinci), Hâtıra Defteri - Erzurum'da Kongre Günleri, Erzurum Kitaplığı, İstanbul, Kasım 1999. Bir Türk gazetecinin biyografisi olan bu ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. Türk siyasetçi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Süleyman_Necati_Güneri&oldid=30693491" sayfasından alınmıştır

Hafız Mehmet Şahin Hafız Mehmet Şahin (1877, Gaziantep - 13 Temmuz 1959), Türk siyasetçi. Antep Numune Rüştiyesi ve Nikayip Medresesi mezunudur. Nikayip Medresesi Müderrisliği, Ayıntab (Gaziayıntab-Gaziantep) Eytam Müdürlüğü yapmıştır. Milli Mücadelede Antep Savunmasında görev almıştır. TBMM I. Dönem Ayıntab, II. Dönem Gaziayıntab ve III., IV., V., VI. ve VII. Dönem Gaziantep Milletvekilliği yapmıştır. Kırmızı-yeşil şeritli İstiklal Madalyası sahiplerindendir. Evli ve altı çocuk babasıdır.[1] Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] "TBMM Albümü". tbmm.gov.tr. 31 Ekim 2012. 11 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Aralık 2012.  Türk siyasetçi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Hafız_Mehmet_Şahin&oldid=31015835" sayfasından alınmıştır

Hüseyin Selâhattin Köseoğlu 1314 P.-9[1] Doğum1882İstanbul, Osmanlı DevletiÖlüm6 Ekim 1949 (67 yaşında)İstanbul, TürkiyeBağlılığı Osmanlı (1896-1919)  Türkiye (1919-1923)Hizmet yılları1896-1923Rütbesi MiralayKomutasıSerez 121. Redif Alayı, Havran Mürettep Kuvvetleri, 1. Ordu Menzil Müfettişliği Kurmay Başkanı, 2. Kolordu ve Güney Grubu Kurmay Başkanı, 2. Kafkas Kolordusu, 4. Kolordu, 3. KolorduÇatışma/savaşlarıBalkan Savaşları I. Dünya Savaşı Türk Kurtuluş SavaşıÖdülleri Hüseyin Selâhattin Köseoğlu (1882, İstanbul - 6 Ekim 1949, İstanbul), Türk asker ve siyasetçidir. İlk yılları ve eğitimi[değiştir | kaynağı değiştir] 1882 yılında, Ahmet Vehbi Bey'in oğlu olarak İstanbul'da doğdu. Nûr-u Osmaniye Mektebi, Numune-i Terakki İbtidai Mektebi ve Kuleli Askerî İdadisi'nde okuduktan sonra Mart 1896'da Harbiye Mektebi'ne girdi. Ocak 1898'de, piyade teğmen rütbesiyle mezun oldu. 1902 yılında Kurmay Yüzbaşı rütbesiyle Mekteb-i Erkân-ı Harbiye'yi bitirdi. Kariyeri[değiştir | kaynağı değiştir] Askerî kariyeri[değiştir | kaynağı değiştir] Eğitimini tamamlamasının ardından Şam'da bulunan 5. Ordu emrine verildi. Beyrut'ta 28. Süvari, Mersin'de 38. Piyade ve Halep'te 30. Sahra Topçu alaylarında görev aldıktan sonra, Mart 1904 tarihinde Kolağası rütbesine terfi etti. 1904 yılında 5. Kolordu Karargâhı, Aydın Redif Fırkası kurmaylığı ve Harbiye Mektebinde öğretmen yardımcılığına atandı. 1907 yılında Binbaşı rütbesine terfi ederek Serez 121. Redif Alayı Komutanı oldu. 1908 yılında Atina Askerî Ataşesi, 1909 yılında Genelkurmay 3. Şube, 1910 yılında Havran Mürettep Kuvvetler Komutanı oldu. 1910 yılında Osmanlı Devleti, Köseoğlu'nu Picardie Manevraları'nı gözlemlemesi için Mustafa Kemal ile beraber Fransa'ya göndermiştir. Balkan Savaşı'nda Şark (Doğu) Ordusu kurmayı, 3. Kolordu kurmayı oldu ve Çatalca'nın savunmasında yaralanarak iki yıl kıdem zammı aldı. 1914 yılında Mekteb-i Harbiye Müdür Muavini olarak atandı. I. Dünya Savaşı'nda 1. Ordu Menzil Müfettişliği Kurmay Başkanlığına atandı ve Kaymakam rütbesine terfi etti. Ardından Vehip Paşa komutasındaki 2. Kolordu ve Güney Grubu'nun Kurmay Başkanı ve 10. Tümen Komutanı olarak Çanakkale Savaşı'nda savaştı. Aralık 1915'te Miralay rütbesine terfi etti. 2. Kafkas Kolordusu ve 4. Kolordu komutanı olarak Kafkas Cephesi'nde görev yaptı. İstanbul'un İşgalinin ertesi günü Menzil Genel Müfettişi, Ocak 1919'da Harbiye Dairesi Başkanı, 13 Temmuz 1919 tarihinde Sivas'ta bulunan 3. Kolordu Komutanı oldu ve Sivas Kongresi'ne katıldı. Siyasî kariyeri[değiştir | kaynağı değiştir] TBMM 1. Dönem'de Mersin'den milletvekili seçildi ve İstanbul'daki Divan-ı Harb tarafından gıyaben ölüm cezasına mahkûm edildi. Mecliste 25 Kasım 1922 tarihinde Emin Bey (Gevelioğlu) ve Süleyman Necati Bey (Güneri) ile birlikte TBMM'nin üyesi seçilme hakkının Türkiye'nin bugünkü sınırları içinde doğmak veya seçileceği yerde 5 yıldan fazla ikamet etmesi şartlarını koyan teklifte bulunduğu için Mustafa Kemal Paşa'yı meclis dışında bırakmayı amaçladığı söylendiyse de 23 Kasım 1923 tarihinde Mustafa Kemal Paşa'nın bizzat yazdığı takrirle Kırmızı-Yeşil Şeritli İstiklâl Madalyası ile ödüllendirilen 25 kişi arasında yer aldı. Askerliğe dönüşü ve sonraki yılları[değiştir | kaynağı değiştir] TBMM 1. dönemin sona ermesiyle orduya döndü. Ancak Kolordu Komutanlığına tayinin ihtimali olmadığı anlaşılınca 20 Eylül 1923 tarihinde Miralay rütbesindeyken askerlikten emekliye ayrıldı. 1926 yılında Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Paşa'ya suikast girişimi olayı ile ilişkisi olduğu iddiasıyla yargılandıysa da beraat etti. 1928 yılında İstanbul Elektrik Şirketi'ne, 1930 yılında İETT Baş Puantör, 1934 yılında İETT İşletme Kontrol Dairesi Kalem Âmiri oldu. 1939 yılında Teftiş ve Murakabe Dairesi Başkanı olduktan sonra 1946 yılında yaş haddiyle emekliye ayrıldı. Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] Harp Akademileri Komutanlığı, Harp Akademilerinin 120 Yılı, İstanbul, 1968, s. 196. "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Selâhattin_Köseoğlu&oldid=31028064" sayfasından alınmıştır

Edip Bey (ya da Sarı Efe Edip Bey) (d. 1882 - ö. 13 Temmuz 1926, İzmir) Kurtuluş Savaşı yıllarında İzmit'te Jandarma Yüzbaşı olarak görev yapan ve sonrasında Gazi Paşa'ya karşı girişilen suikast girişimi sonrası İstiklal Mahkemesi'nin kararıyla asılarak idam edilen Türk komitacı. İlk yılları[değiştir | kaynağı değiştir] Çerkes bir aileye mensup olan Edip Bey, 1882 yılında doğmuştur. 1902 yılında, Mekteb-i Harbiye’den Kurmay Jandarma olarak mezun olan Edip Bey’in ilk görev yeri Balkanlar idi. Farklı karakollardaki mesaisinin ardından Jandarma Kumandanlığı göreviyle Serez’e tayin edilmiştir. Serez’de, o tarihlerde bir yeraltı örgütü olan İttihat ve Terakki Cemiyeti’ne katılan Edip Bey, aynı zamanda Cemiyet’in “Fedai Zabitan” adı verilen tetikçi grubunda aktif olarak görev almıştır.[1] Kurtuluş savaşı[değiştir | kaynağı değiştir] 1910’lu yılların başlarında yüzbaşı rütbesiyle önce Salihli, sonrasında da Ödemiş-Tire Jandarma Kumandanlığına atanan Edip Bey, özellikle I. Dünya Savaşı yıllarında bölgedeki pek çok çeteyi tasfiye etme başarısı göstermiştir. Kuvayı Milliye’nin nüvelerinin atıldığı 1919 yılının Mart ayından itibaren, yaklaşan işgale karşı teşkilatlanma ve silahlı mücadele faaliyetlerinin içerisine giren Edip Bey, Cemiyet’in İzmir Kâtib-i Mesûlü Celal (Bayar) Bey’in yanı sıra, jandarma kumandanlığı zamanında elde ettiği nüfuzun da etkisiyle Gökçen Hüseyin, Mursallı İsmail, Demirci Mehmet, Poslu Mestan ve Çerkes Ethem gibi ünlü Kuvvacılarla birlikte hareket etmiştir. Bu süreçte zeybek kıyafetleri giymesi hasebiyle “Sarı Efe” olarak anılan ve 400 kişilik süvari birliğiyle Salihli, Balıkesir, Kocaeli, Düzce, Adapazarı, Sakarya ve Bolu’da kimi zaman Yunan kuvvetleriyle kimi zaman da iç isyancılarla mücadele etmiştir. “Zeybek Müfrezesi Kumandanı”, “Düzce Kaymakam Vekili” ve “Sakarya Müfrezesi Kumandanı” görevlerini üstlenmiştir. İkinci İnönü Muharebesi sırasında 33. Süvari Alayı Kumandanlığı görevini yürütmüş, Büyük Taarruz’un akabinde de İzmir’e geri dönmüştür.[1] İzmir suikastı[değiştir | kaynağı değiştir] Daha fazla bilgi: İzmir Suikastı Milli mücadelenin başarıyla sonuçlanması sonrası askerlikten emekli oldu ve kahyası olduğu iddia edilen Çopur Hilmi ile birlikte İzmir'de bir çiftlik işletmeye başladı. Ziya Hurşit'in başını çektiği ve Gazi'yi öldürmeyi amaçlayan başarısız suikast girişimi sonrası Sarı Efe de İstanbul'da tutuklandı. Tutuklandıktan sonraki ilk ifadesinde suikast planından haberdar olduğunu ve suikastı Celal Bayar'a haber vermek üzereyken yakalandığını söyledi. Suikast girişiminin ele başısı Ziya Hurşit sorgusunda adamları Laz İsmail ve Gürcü Yusuf ile suikast günü olan 14 Haziran'dan birkaç gün önce tüm silah ve bombalarla birlikte İzmir'e geldiğini, suikast için Çopur Hilmi aracılığıyla Edip Bey ile bağlantı kurduğunu itiraf etti. Uzun süren sorgular sonrasında Sarı Efe Edip suikast girişiminden sadece İttihat ve Terakki üyelerinin değil Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası kurucularının ve özellikle Kurtuluş Savaşı komutanlarından Kazım Karabekir'in de haberi olduğunu iddia etti. Onun ifadesine dayanılarak Karabekir başta olmak üzere Ali Fuat Paşa, Refet Paşa, İsmail Canbolat ve Sabit Bey gibi isimler gözaltına alındı. İzmir İstiklal Mahkemesi, 13 Temmuz 1926'da başta Ziya Hurşit olmak üzere içlerinde Sarı Efe Edip Bey ve kahyası Çopur Hilmi de olmak üzere 15 kişiyi idama mahkûm etti. Aynı günün gece yarısı hakkında verilen hüküm infaz edildi. Yıllar sonra ortaya atılan iddialara göre Sarı Efe Edip dönemin TBMM Başkanı Kazım Özalp tarafından suikastçilerin içine hükûmetin ajanı olarak yerleştirilmişti ve Özalp'ın çiftliğinde Ziya Hurşit ve Abidin Bey'le bağ kurmuştu. Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] a b Özçelik, Ali (Yaz 2021). "BİR KOMİTACI PORTRESİ: SARI EFE EDİP". Atatürk ve Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Dergisi, 9. ss. 189-222. 30 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2022.  gtdDüzce kaymakamları ve valileriKaymakamlar (1870-2000) Ali Nuri Bey (1870-1876) Rıfat Bey (1876-1879) İsmail Hakkı Bey (1879-1884) Şaşir Bey (1884-1894) Hurşit Rıza Bey (1894-1902) Hakkı Kor Bey (1902-1908) Sarı Efe Edip Bey (1908-1914) İlyas Bey (1914-1916) Osman Nuri Bey (1916-1919) Hüsnü Bey (1919-1920) Ahmet Ferudun Bey (1920-1923) Zeynel Abidin Bey (1923-1928) Mithat Kemal Bey (1925-1928) Orhan Sami Bey (1928-1929) Kaymakam Şükrü Bey (1929-1930) İsmail Hakkı Bey (1930-1933) Şakır Bey (1933-1936) İsmail Hakkı Baykal (1936-1939) Fahrettin İsmail Ünal (1939-1941) Baha Koldaş (1941-1943) Nazım Arda (1943-1945) Hüseyin Türkeş (1945) Şemsettin Akan (1946) Osman Kılıç (1946-1947) Fevzi Tugay (1947-1948) Enver Saatçigil (1949-1952) İhsan Tekin (1952-1953) Şerif Tüten (1953-1955) Şerafettin Türkmenoğlu (1955-1956) Tevfik Kurma (1956-1957) Celal Kayacan (1957-1958) Fahri Yücel (1958-1959) Hakkı Kavlakoğlu (1959-1960) Naci Babacan (1960) Ekrem Berk (1960-1961) Mustafa Fındıkoğlu (1961-1962) Hayrettin Kalkandelen (1962) Mehmet Özkınay (1962) M.Tevfik Perkkaya (1962-1964) Talat Kahvecioğlu (1964-1966) Şevket Yurdakul (1966) Osman Çiftçioğlu (1966-1967) Ceyhun Arkun (1967-1968) Suat Ergünek (1968-1971) Rasim Gezmiş (1971-1973) Yılmaz Kocabaş (1973-1975) Muzaffer Yüzgeç (1976-1978) Muammer Durak (1978-1981) Tahsin Aydın (1981-1983) Güngör Alış (1983-1985) Atilla Vural (1985-1991) Haydar Özgün (1991-1994) Celalettin Özdal (1994-1998) Hikmet Özbağcı (1998-1999) Mehmet Fahri Can (1999-2000) Valiler (2000-günümüz) Fikret Güven (2000-2003) Cengiz Bulut (2003-2004) Halil Nimetoğlu (2004-2007) Ercan Topaca (2007-2008) Bülent Kılınç (2008-2010) Vasip Şahin (2010-2012) Adnan Yılmaz (2012-2013) Ali İhsan Su (2013-2015) Ali Fidan (2015-2016) Zülkif Dağlı (2016-2020) Cevdet Atay (2020-2023) Selçuk Aslan (2023-) "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Sarı_Efe_Edip_Bey&oldid=31111527" sayfasından alınmıştır

Filibeli Hilmi Filibeli Hilmi (1885; Şavşat, Artvin - 26 Ağustos 1926, Ankara), Türk siyasetçi. Filibeli Mustafa Efendi'nin oğludur. Harbiye'den mezun oldu. İttihat ve Terakki'de aktif bir rol üstlendi. Babı Ali Baskını'na katılan isimlerden oldu. I. Dönemde Ardahan'ı temsil etmiştir. Mütareke'den sonra yüzbaşılıktan emekli olmuştur.[1] Ocak 1919'da Hamşioğlu Rasim Bey'in Konağında Ardahan Kongrelerinde Mümessil ve 23 Şubat 1921'de Ardahan'ın Gürcistan işgalinden kurtuluşunda Ardahan Kalesi'ne kırk yıl sonra ilk Türk bayrağını çekti, TBMM Başkanlığına Ardahan ve Artvin'in kurtuluşunun şükran telgrafını yazdı. İzmir Suikastı'nın Ankara'daki duruşmaları sonucunda idam cezasına çarptırılmış ve 26 Ağustos 1926 günü cezası infaz edilmiştir. Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] "Yasama Organı Üyelerinin Tercüme-i Halleri Arama Formu". 29 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2021.  Türk siyasetçi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. Otorite kontrolü GND: 118076644X VIAF: 8583155286658987180005 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Filibeli_Hilmi&oldid=31081935" sayfasından alınmıştır

Halet Sağıroğlu Meclis-i MebûsanII.(4) ve III.(5) dönem mebusu Seçim bölgesi 1912 – Erzincan1914 – Erzincan Türkiye Büyük Millet Meclisi2. ve 7. dönem milletvekili Seçim bölgesi 1923 – Erzurum1943 – Malatya Kişisel bilgiler Doğum 1880Kemah, Osmanlı Devleti Ölüm 2 Ocak 1947 Halet Sağıroğlu (1880, Kemah, Erzincan - 2 Ocak 1947), Türk siyasetçi. Rüştiye mezunudur ve Husûsî eğitim almıştır. Erzincan Erzurum Genel Meclis Üyeliği, Siverek, Muş Mutasarrıflığı, Gümrük ve İnhisârlar Nezâreti Tetkik ve Murakabe Heyeti Üyeliği ve Başkanvekilliği, Çiftçilik, İspirto ve İspirtolu İçkiler İnhisârı Genel Müdürlüğü Murakıplığı, Osmanlı Meclis-i Mebûsan II ve III. Dönem Erzincan Mebusluğu, TBMM II. Dönem Erzurum ve VII. Dönem Malatya Milletvekilliği yapmıştır. Evli ve üç çocuk babasıdır.[1] Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] "TBMM Albümü". tbmm.gov.tr. 31 Ekim 2012. 11 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2012.  "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Halet_Sağıroğlu&oldid=31016528" sayfasından alınmıştır

Ahmet Nesimi Sayman Ahmed Nesimi Bey Dışişleri Bakanı 1917 - 1918 Hariciye Nazırı Görev süresi1917-1918 Yerine geldiği Halil Bey Yerine gelen Mehmed Nabi Bey Meclis-i MebûsanIII.(1), IV.(2) ve V.(3) dönem mebusu Seçim bölgesi 1908 – İstanbul1912 – İstanbul1914 – İstanbul Kişisel bilgiler Doğum 1876 Ölüm 1958 Ahmet Nesimi Sayman ya da Ahmed Nesimi Bey (1876 - 1958), Osmanlı Devleti'nin son döneminde hizmet vermiş bir devlet adamıdır.[1] Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir] 1876 yılında doğdu. Kasım 1914 - Şubat 1917 tarihleri arasında Ticaret Nazırlığı, Şubat 1917 - Ekim 1918 tarihleri arasında da Hariciye Nazırlığı yaptı. İttihad ve Terakki genel merkez üyeliği, 1908-1918 yılları arasında İstanbul mebusluğu yapmıştır. 1926 yılında Gazi Mustafa Kemal Paşa’yı hedefleyen suikast girişimi dolayısıyla tutuklandı ise de İstiklal Mahkemesi’nde yargılandı, aklandı. 1958 yılında öldü. Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] Son Dönem Osmanlı Erkan ve Ricali (1839 - 1922) Prosopografik Rehber, Sinan Kuneralp, ISIS Press, İstanbul, ISBN 9784281181, 1999 gtdTicaret ve Ziraat nâzırları Ahmed Fethi Paşa (1839-1840) Damad Mehmed Said Paşa (1840-1841) İbrahim Sarim Paşa (1841) Mehmed Tahir Paşa (1841-1845) Hüseyin Hasib Bey (1845) Damat Gürcü Halil Rifat Paşa (1845) Arif Paşa (1846) İbrahim Sarim Paşa (1846) Hasan Rıza Paşa (1846-1848) Mehmed Kâmil Paşa (1848) Süleyman Refet Paşa (1848-1849) Hekim İsmail Paşa (1849-1851) Mehmed İzzet Paşa (1851-1852) Yusuf Kâmil Paşa (1852-1853) Mehmed Namık Paşa (1853-1854) Yusuf Kâmil Paşa (1854-1855) Musa Safveti Paşa (1855-1856) Hekim İsmail Paşa (1856-1858) Ali Galib Paşa (1858) Mahmud Nedim Paşa (1858-1860) İbrahim Edhem Paşa (1860-1861) Mehmed Esad Safvet Paşa (1861-1863) İbrahim Edhem Paşa (1863) Mehmed Esad Safvet Paşa (1863-1865) İbrahim Edhem Paşa (1865-1866) İbrahim Halil Paşa (1866-1867) Mehmed Esad Safvet Paşa (1867) Ali Kabuli Paşa (1867-1871) İbrahim Edhem Paşa (1871-1872) Rüştü Paşa (1872-1874) Ali Kabuli Paşa (1874 -1875) Damat Mahmud Celaleddin Paşa (1875-1876) Sadullah Paşa (1876) Mehmed Halet Paşa (1876-1877) Ohannes Çamiç Efendi (1877) Mehmed Tahir Münif Paşa (1877-1878) Ohannes Çamiç Efendi (1878) Ahmed Cevdet Paşa (1878-1879) Cenanizade Mehmed Kadri Paşa (1879-1879) Bedros Kuyumcuyan Efendi (1880) Köse Mehmed Raif Paşa (1880-1882) Abdüllatif Suphi Paşa (1882-1885) İsmail Hakkı Paşa (1885-1886) Mustafa Zihni Paşa (1886-1890) Köse Mehmed Raif Paşa (1890-1891) Mahmud Celaleddin Paşa (1891) Hüseyin Tevfik Paşa (1891-1895) Selim Melhame Paşa (1895-1908) Mehmet Tevfik Paşa (1908) Mehmed Ziya Paşa (1908) Gabriyel Noradonkyan Efendi (1908-1910) Dimitraki Mavrokordato Efendi (1908-1909) Bedros Hallaçyan Efendi (1909-1911) Kirkor Sinapyan Efendi (1911) Aristidi Paşa (1911-1912) Mustafa Reşid Paşa (1912-1913) Mehmed Celal Bey (1913) Süleyman el-Büstani (1913-1914) Ahmed Nesimi Bey (1914 - 22 Ekim 1916) Mustafa Şeref Bey (1916 - Ekim 1918) Çürüksulu Ziya Paşa (1918) Kostaki Vayanis Efendi (1918-1919) Abdullah Lami Bey (1919) İbrahim Edhem Bey (1919) Tahir Hayreddin Paşa (1919) Bağdatlı Mehmed Hadi Paşa (1919-1920) Abdurrahman Şeref Efendi (1920) Mehmed Ziyaeddin Bey (1920) Hüseyin Remzi Paşa (1920) İbrahim Edhem Bey (1920) Artin Cemal Bey (1920) Bağdatlı Mehmed Hadi Paşa (1920) Hüseyin Kazım Bey (1920-1921) Abdüllatif Safa Bey (1921-1922) gtdHariciye nâzırları Akif Paşa (1836) Ahmed Hulusi Paşa (1836-1837) Koca Mustafa Reşid Paşa (1837-1838) Mehmed Nuri Efendi (1838-1839) Koca Mustafa Reşid Paşa (1839-1841) Sadık Rıfat Paşa (1841) İbrahim Sarim Paşa (1841-1843) Sadık Rıfat Paşa (1843-1844) Mehmed Şekib Paşa (1844) Mehmed Emin Âli Paşa (1844-1845) Koca Mustafa Reşid Paşa (1845-1846) Mehmed Emin Âli Paşa (1846-1848) Sadık Rıfat Paşa (1848) Mehmed Emin Âli Paşa (1848-1852) Keçecizade Fuat Paşa (1852-1853) Sadık Rıfat Paşa (1853) Koca Mustafa Reşid Paşa (1853-1854) Mehmed Emin Âli Paşa (1854) Mehmed Esad Safvet Efendi (1854-1855) Keçecizade Fuat Paşa (1855-1856) Mehmed Emin Âli Paşa (1856) İbrahim Edhem Paşa (1856-1857) Ali Galib Paşa (1857) Mehmed Emin Âli Paşa (1857) Keçecizade Fuat Paşa (1857-1858) Mahmud Nedim Paşa (1858-1860) Mehmed Esad Safvet Efendi (1860) Mehmed Emin Âli Paşa (1860-1861) Keçecizade Fuat Paşa (1861) Mehmed Emin Âli Paşa (1861-1867) Keçecizade Fuat Paşa (1867-1869) Mehmed Esad Safvet Paşa (1869) Mehmed Emin Âli Paşa (1869-1871) Server Paşa (1871-1872) Mehmed Cemil Paşa (1872) Halil Şerif Paşa (1872-1873) Mehmed Esad Safvet Paşa (1873) Mehmed Raşid Paşa (1873-1874) Ahmed Arifi Paşa (1874) Mehmed Esad Safvet Paşa (1874-1875) Mehmed Raşid Paşa (1875-1876) Mehmed Esad Safvet Paşa (1876-1877) Ahmed Arifi Paşa (1877) Server Paşa (1877-1878) Mehmed Esad Safvet Paşa (1878) Asım Mehmed Paşa (1878) Aleksandro Karatodori (1878-1879) Mehmed Esad Safvet Paşa (1879) Sava Paşa (1879-1880) Abidin Paşa (1880) Asım Mehmed Paşa (1880-1881) Kürt Said Paşa (1881-1882) Asım Mehmed Paşa (1882) Mehmed Esad Safvet Paşa (1882) Ahmed Arifi Paşa (1882-1884) Asım Mehmed Paşa (1884-1885) Kürt Said Paşa (1885-1896) Turhan Paşa (1896-1899) Said Halim Paşa (1899) Ahmet Tevfik Okday (1899-1909) Mehmed Rifat Paşa (1909-1911) İbrahim Hakkı Paşa (1911) Mustafa Asım Bey (1911-1912) Gabriel Noradunkyan (1912-1913) Said Halim Paşa (1913-1915) Halil Bey (1915-1917) Ahmed Nesimi Bey (1917-1918) Mehmed Nabi Bey (1918) Mustafa Reşid Paşa (1918-1919) Yusuf Franko Paşa (1919) Damad Ferid Paşa (1919) Abdüllatif Safa Bey (1919) Mustafa Reşid Paşa (1919-1920) Abdüllatif Safa Bey (1920 Damad Ferid Paşa (1920) Abdüllatif Safa Bey (1920-1921) Ahmet İzzet Furgaç (1921-1922) "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ahmet_Nesimi_Sayman&oldid=31019370" sayfasından alınmıştır

Doktor Nâzım Maârif-i Umûmiye nâzırı Görev süresi21 Temmuz 1918 - 8 Ekim 1918 Hükümdar VI. Mehmed Başbakan Talat Paşa Yerine geldiği Ali Münif Bey Yerine gelen Gelenbevizade Mehmet Said 11. Fenerbahçe SK Başkanı Görev süresi1915-1916 Yerine geldiği Mehmet Sabri Toprak Yerine gelen Refik Ahmet Nuri Sekizinci Kişisel bilgiler Doğum 1872Selanik, Osmanlı İmparatorluğu Ölüm 26 Ağustos 1926 (54 yaşında)Ankara, Türkiye Milliyeti Türk Partisi İttihat ve Terakki Bitirdiği okul Askeri Tıbbiye İdadisiMekteb-i Tıbbiye-i Şahane Sorbonne Üniversitesi Mesleği Hekim, siyasetçi Doktor Nâzım veya Selanikli Mehmed Nazım Bey (1872[1][2]- 26 Ağustos 1926), Türk siyasetçi, hekim, 22 Temmuz 1918-8 Ekim 1918 arası Maârif Nazırı ve 1915-16 dönemi Fenerbahçe SK başkanı.[3] İttihat Terakki Cemiyeti'nin kurucu liderlerinden ve Jön Türk Devrimi'nin öncü isimlerindendir. Askeri Tıbbiye'de okuduğu dönemlerde, daha sonrasında Osmanlı İmparatorluğu'nun bir dönemine hükmedecek İttihat Terakki Fırkası'nın ve Teşkîlât-ı Mahsusa'nın kurulmasında, örgütlendirilmesinde ve Osmanlı toplumunda büyük bir dönüşüm sağlayan meşrutiyetin yeniden ilanında oldukça önemli rol almış birkaç yöneticisi arasındadır. 1893 yılında gittiği Paris'te 14 yıl boyunca cemiyetin gelişmesi ve Meşrutiyet'in yeniden ilanı için çalıştı.[4] II. Meşrutiyet'in ilanını sonuçlandırmak için 1907 yılında İzmir ve Selanik'e geçti, bunu başaran ekibin başında yer aldı. II. Abdülhamid'e etkin muhalefet düzenlediği dönemlerde daha çok demokrasi ve özgürlük ideolojileri temelinde siyaset yaptıysa da, 1911 yılından sonra İmparatorluğa karşı artan etnik bölücü faaliyetler, tüm ideolojik düşüncesini tamamıyla değiştirdi ve işlediği Osmanlıcılık siyaseti, Türk Milliyetçiliğine evrildi. Ayrıca bu dönemlerde Bahaddin Şakir ile birlikte 1913-1918 yılları arasında faaliyet gösteren Teşkîlât-ı Mahsûsa‘nın kurucusu oldu.[5][6][7][8] Daha sonrasında I. Dünya Savaşı'nın sonuna kadar ideolojik olarak yönettiği cemiyette verilen bütün kararlarda söz sahibi oldu.[9][10] I. Balkan Savaşı sırasında 1912'de Selanik'in Yunanların eline geçmesi üzerine, Türk milliyetçisi olduğu gerekçesiyle yargılanmaksızın Atina'da bir hücrede tutuldu ve psikolojik baskıya maruz kaldı. İttihat Terakki Cemiyeti'nin talebi üzerine serbest bırakılarak İzmir'e gönderildi. Bu yaşadıklarının da etkisiyle savaştaki Bulgarların gerçekleştirmiş olduğu savaş suçlarını eleştiren ve Osmanlı Hristiyanlarından intikam alınmasını isteyen makaleler yayınladı.[2] 1915-16 döneminde Fenerbahçe SK'nın Başkanlık makamında bulundu. Osmanlı Devleti'nde son Talat Paşa hükûmeti içinde, kendisi istemediği halde Talat Paşa'nın ısrarlarına karşın Maârif Nazırı olarak yer aldı. Osmanlı'nın yenilgisi ile biten I. Dünya Savaşı'ndan sonra İttihatçı arkadaşlarıyla beraber Avrupa'ya kaçtı ve 1922'de yurda dönebildi. Çeşitli siyasi etkinlikleri nedeniyle daha önce üç kez idam cezası alan Doktor Nâzım, son olarak 1926'da Atatürk'e karşı düzenlenen İzmir Suikastı'ndan dolayı kendisine suç isnat edildi, yargılandı ancak bu konuda hakkında herhangi bir delil bulunamamasına karşın idam edildi.[11][12][13][14] Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir] Selanikli Nâzım Bey, 1899 1872'de[4] Selanik'te dünyaya geldi. Babası, Selanik Türklerinden abani sarıklı bir ağa olarak tanınan Vardar (Makedonya Türkleri) boyuna mensup[15] Hacı Abdülhamid Efendi, annesi Ayşe Hanım'dır.[16] Babasını henüz bebekken kaybetti. Rüştiye (ortaokul) eğitimini Selanik'te tamamladıktan sonra 1885'te 15 yaşındayken İstanbul Askerî Tıbbiye İdâdîsi'ne girdi. Bu okuldaki üç yıllık eğitimin ardından Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane'ye (Askeri Tıp Akademisi) girdi. Öğrencilik yıllarında Nâmık Kemal'in yazılarının etkisinde kaldı ve Tıbbiyede 4 Haziran 1889 tarihinde kurulan, daha sonra İttihat-Terakki adını alacak olan İttihâd-ı Osmânî Cemiyeti'ni bir grup arkadaşıyla beraber kurmuş, ilk yıllarından itibaren cemiyet içinde aktif görevler almıştır. Öğrenimi sürmekte iken; 1893 yılında tıbbiyeden arkadaşları Ahmet Verdani ve Ali Zühtü Bey'lerle birlikte, daha önce buraya gelmiş bulunan Ahmed Rıza Bey'in grubuyla siyasi bağlantı kurmak amacıyla Paris'e gitmiş ve orada iki cemiyeti birleştirerek “Osmanlı İttihat ve Terakki” cemiyetini kurmuştur. Daha sonra burada, yarıda kalan öğrenimini tamamlamak için Sorbonne Üniversitesi'nin Tıp Fakültesi'ne kaydolmuştur.[17][18] Avrupa yılları[değiştir | kaynağı değiştir] Doktor Nâzım ve arkadaşları, Paris'e kendilerinden 5 yıl önce gelen ve II. Abdülhamit'e karşı muhalefet eden Ahmet Rıza Bey ile bağlantı kurmak, ona cemiyeti yurt dışında temsil etmesini önermekle görevlendirilmişti. Doktor Nâzım, Avrupa'daki Jön Türkler ile Osmanlı topraklarındaki muhalif gençlerin “Osmanlı Terakki ve İttihat Cemiyeti” adı altında birleşmesine öncülük etti. Cemiyetin başkanlığını ilk etapta Ahmed Rıza üstlendi. Daha sonra Paris'teki İttihatçı gençleri bir araya toplamak amacıyla bir gazete çıkarılmasını teklif etti. Bunun üzerine 1 Aralık 1895'te Ahmed Rıza ile birlikte Meşveret gazetesini yayımladı. Burada "vatan" ve "millet" konularını içeren yazılar yazdı, II. Abdülhamid yönetimini eleştirdi. "Fransız modeli" bir yapılanmanın gerektiğini belirterek "demokratik" ve "laik" görüşleri savundu. Yazılarında “örgütlü muhalefet“ tezini işleyen Doktor Nâzım, 1894'te Osmanlı Terakkî ve İttihat Cemiyeti'nin kurulmasında etkili oldu.[19] Doktor Nâzım, yarım kılan tıp eğitimini 1895'te Paris'te, Sorbonne Üniversitesi‘nde tamamlayarak, jinekolog doktor oldu ve Paris Hastanesi'nde göreve başladı.[20][21][22] II. Meşrûtiyet'in ilânını sağlayan ekip (1909) Doktor Nazım, Ahmed Rıza, Prens Mustafa Fazıl Paşa, Ahmed Saib, Samipaşazade Sezai 1896 yılında II. Abdülhamit, İttihatçıların darbe yapacağına ilişkin bir istihbarat alması üzerine bir yandan İstanbul'da büyük bir tutuklama operasyonu düzenlerken, diğer yandan da Fransız hükûmetine; Paris'teki İttihatçı gençleri sınırdışı etmesi için baskılarını arttırmıştı. Bu baskılar sonucu Doktor Nâzım ve arkadaşları Fransa'dan sınır dışı edildi. Bu olay sonrası Belçika'da eylemlerine devam eden örgüt, yine II. Abdülhamid'in ısrarlarıyla buradan da sınır dışı edilince İsviçre'ye geçti. Doktor Nâzım, burada Tunalı Hilmi, Abdullah Cevdet gibi isimlerin de aralarında bulunduğu aydınları da örgüte kazandırdıktan sonra, gizlice olarak Paris'e gitti. Doktor Nâzım yoğun çabaları sonucunda, Temmuz 1897'de II. Abdülhamid'in baskısı ile kapatılan, bir süre Belçika'ya ve ardından Cenevre'ye taşınan Meşveret gazetesinin ve cemiyetin tekrar Paris'e dönmesini sağladı ve ardından, 1899'da yapılan kongrede yine Ahmed Rıza Bey'i destekledi. Bu arada cemiyete; yeni üyelerin kaydedilmesinde ve maddi yardım sağlanmasında çok etkisi oldu.[23] Cemiyetin 1896'da Paris'te düzenlediği olağanüstü toplantısında Mizancı Murad'ın başkan seçilmesinden sonra, cemiyetin merkezi Cenevre'ye taşındı ancak Mizancı Murad ile anlaşamayan Ahmed Rıza'nın Paris'te kalıp Fransızca Meşveret'i yayınlaması uygun görülmüştü. Doktor Nâzım da, onunla birlikte Paris'te kaldı. Zamanla cemiyet içerisindeki anlaşmazlıkların artması üzerine cemiyetin birtakım üyeleri, Ahmed Rıza ve Doktor Nâzım'ın cemiyetten çıkarılmasına karar verip bunu Mizan'da yayınladılar. (bu gelişme üzerine Mizancı Murad, başkanlığı bırakmak zorunda kalmış; yerine cemiyetin başkanlığına Çürüksulu Mahmud Bey getirilmiştir.[4]) Cemiyet, kısa süre sonra dağılma sürecine girdi; Haziran 1897'de II. Abdülhamit'in serhafiyesi Ahmet Celalettin Paşa ile cemiyet namına görüşen Mizancı Murad, padişah affı ile İstanbul'a dönünce; onu, Türk sefaretlerinde görev kabul eden diğer Jön Türkler izledi. Doktor Nâzım, Sultanın tekliflerini kabul etmeyip, geriye kalan bir avuç hürriyet yanlısından birisiydi. Arkadaşları ile birlikte Meşveret'i yayınlamayı sürdürdü.[24] Jön Türkler'i birleştirmek amacıyla Prens Sabahattin'in girişimiyle 4-9 Şubat 1902'de Paris'te I. Jön Türk Kongresi'nde Doktor Nâzım, “Prens Sabahaddin'ci” grupla düşünsel ayrılığa düştü. Prens Sabahaddin ve Ali Kemal'in başını çektiği grup, düzenlenecek bir ihtilal için başka devletlerin işbirliğini uygun görüyor, Ahmet Rıza ve Doktor Nâzım ise bunu kabul etmiyordu. Kongre, bir karar alamadan dağıldı. Aynı tarihlerde İstanbul'da, Padişah fermanı ile Doktor Nâzım hakkındaki ilk idam kararı verildi.[25] Selanik ve İzmir[değiştir | kaynağı değiştir] Prens Sabahaddin, 1907 yılında Teşebbüs-ü Şahsi ve Adem-i Merkeziyet Cemiyeti adıyla yeni bir dernek kurarken; Doktor Nâzım, Bahattin Şakir ile birlikte Osmanlı Terakki ve İttihat Cemiyeti'nin başını çekti.[4] Cemiyetin kadrolaşma ve teşkilâtlanma görevi 1907'de kendisine verildi. Onun gayretleriyle yurt içinde ve dışında yeni şubeler açıldı ve teşkilât aktif bir hale geldi. Bildiriler hazırlayarak her şubenin neler yapması gerektiğini, teşkilât ve kadrolaşma usullerini ayrıntılı biçimde anlattı. Siyasî faaliyetlerinden dolayı Doktor Nâzım vatan haini ilân edilerek idam cezasına mahkûm edilmiş olduğundan gizlice yurda dönmek için bazı teşebbüslerde bulundu. Aynı yıl, Talat Bey'in başını çektiği, merkezi Selanik olan Osmanlı Hürriyet Cemiyeti'nin daveti üzerine Rum komitacıların yardımıyla Selanik'e geçti. Selânik'te Midhat Şükrü Bleda'nın evinde kaldı. Burada iken çalışmalarını yoğunlaştırıp teşkilâtı bütünleştirme girişiminde bulundu. İki örgüt, 27 Eylül 1907'de imzalanan bir belge ile birleştirildi. Doktor Nâzım, “Osmanlı Terakki ve İttihat Cemiyeti” adının kullanılmasını kabul ettirdi. Doktor Nâzım ile İttihat ve Terakkî Cemiyeti yöneticileri, Selanik'te bir ihtilâlin yapılmasını karara bağlamışlardı. II. Abdülhamid yönetimine karşı gerçekleştirilecek ihtilâli ancak İzmir Kolordusu önleyebilirdi. Doktor Nâzım'ın esas amacı İzmir Kolordusu'na mensup subayları cemiyete üye yapmak ve onların yardımını sağlamaktı. İzmir'e varınca Binbaşı Tâhir Bey ve Halil Menteşe ile irtibat kurdu. Jandarma zâbiti Eşref Kuşçubaşı ile birlikte çalışmalarını yürüttü. İzmir'de Eşref Kuşçubaşı'nın jandarma, Sâmi Bey'in polis ve Reşid Bey'in İzmir inzibat âmirliklerine tayin edilmesi Doktor Nâzım'ın buradaki komitacılık faaliyetlerini kolaylaştırdı. İzmir'de Evliyâzadeler'den Refik Bey'in kızı Beria Hanım'la tanıştı ve daha sonra 1909 yılında onunla evlendi. İzmir'de çeşitli yerlerde merasimler düzenleyip kadrolaşmayı temin etti. Aydın ve Denizli'ye giderek tanınmış kişileri cemiyete üye yaptı. Çakıcı Mehmed Efe ile görüşüp onu II. Abdülhamid'e karşı yapılacak ihtilâle katılmaya davet etti. Böylelikle, II. Abdülhamit'in istibdat yönetimine karşı Paris'teki sivil örgütlenmenin yanı sıra, Selanik'te de askeri bir örgütlenme oluşmuştu. 23 Temmuz 1909 - 23 Temmuz 1910 tarihleri arasında İttihat ve Terakkî Cemiyeti'nde kâtib-i umûmî olarak görev yapan Doktor Nâzım, Selanik'teki cemiyet ile yakınlaşması sonucu hürriyetin dağa çıkarak kazanılacağına kanaat getirdi. Payitaht'tan, Rumeli'deki ayaklanmaları bastırması için İzmir'deki konuşlu 3. Ordu'nun Selanik'e gönderilmesi emredilince, İzmir'deki askerler arasında örgütlenmeyi sağlamak için “Hoca Yâkub Efendi, Selânikli Nâzım, Yâkub Ağa, Tütüncü Yâkub Ağa, Rüstem” kimliğiyle İzmir'e gidip dükkân açtı. Bu dükkânda propaganda faaliyetleri yürüttü, birçok genci cemiyetin yeminli üyesi yaptı. Makedonya'daki Kolağası Niyazi Bey ve ardından Binbaşı Enver Bey'in dağa çıkıp ihtilali başlatmasından sonra bölgeye gönderilen İzmir ordusunun ilk taburları Selanik rıhtımına çıktıklarında ihtilale katıldılar. 23 Temmuz 1908'de Makedonya'nın Köprülü Hükûmet Konağı önünde İkinci Meşrutiyet ilan edildi. O sırada Milas'ta bulunan Doktor Nâzım, ihtilal haberini alınca Selanik'e geçti; diğer yöneticiler gibi Londra Oteli'nin balkonundan nutuk verdi.[4] II. Meşrutiyet[değiştir | kaynağı değiştir] Dr. Nâzım, Meşrutiyet'in ilanından sonra “Anadolu Vilayetleri Umumi Valisi” görevine getirildiği için İzmir'e döndü ancak aktif görevde yer almak yerine perde arkasında kalmayı istiyordu.[4] Bu nedenle bir süre Selanik Belediye Hastanesi Baştabibi olarak çalıştı, ancak cemiyet merkez komitesinin sürekli üyesi olup 1911'e kadar cemiyetin genel sekreterliğini yaptı. 31 Mart İsyanı[değiştir | kaynağı değiştir] 31 Mart İsyanı'ndan sonra Hürriyet ve İtilaf Fırkası'nın iktidar olmasıyla başlayan ittihatçı avı sırasında 9 Kasım 1912'de Yunanistan'da yakalandı. Bâb-ı Âli Baskını'nın ardından iktidara gelen ittihatçıların çabalarıyla serbest bırakıldı ve yurda döndü. 1912-1918[değiştir | kaynağı değiştir] Doktor Nâzım, cemiyette çeşitli komisyonların yanında Paris'te, İttihat-Terakki Cemiyeti için birlikte çalıştığı yakın arkadaşı ve Fenerbahçe eski başkanlarından Dr. Hamid Hüsnü Kayacan'ın telkinleriyle 1915-16 döneminde Fenerbahçe Spor Kulübü'ne bir devre başkanlık yaptı. Daha sonrasında Celâl Sahir Erozan ile birlikte İzmir'de önce “Halka Doğru” dergisini çıkarmış ve Türk Ocakları'nın kuruluşu ve gelişiminde yardımcı olmuştur.[26] Balkan Savaşı sırasında Hilal-i Ahmer adına; Selanik Devlet Hastanesi'nde baştabip iken, Yunan komitacıları tarafından esir alınarak Atina'ya götürülmüştür. Hapishanede 11 ay boyunca kaldığı bu dönemde Yunan komitacılar tarafından yoğun bir psikolojik saldırı altına alınmış ve kendisine İstanbul ve Selanik'in Yunanlar tarafından işgal edildiği, Selanik'teki annesi ile kızkardeşinin de İstanbul'a sürgün edildiği söylenerek, psikolojik baskı altında tutulmuştur. I. Dünya Savaşı'na girilmeden 2 ay önce İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin yoğun ısrarları sonrasında serbest bırakıldı ve İstanbul'a geri döndü. Burada Türkler'in ekonomik yönden fakir olduklarını görünce onları kalkındırma yolunda çalışmalar yaptı; iktisat kongreleri düzenleyerek ticaretle meşgul olmalarını teşvik etti. Rumelihisarı'nda kolektif bakkallık şirketi kurdu. I. Dünya Savaşı sırasında askere gitmek istediyse de İttihat ve Terakkî Cemiyeti'nin merkez-i umûmî üyeliği görevinde kalması daha uygun bulundu. Savaş esnasında Talat Paşa'nın zorlaması ile Men‘-i İhtikâr Komisyonu üyeliğini kabul etti. 11 ay süren Atina'daki mahpusluk dönemdeki yaşadığı travmalar sonrasında I. Balkan Savaşı'nda Bulgar ve Yunan komitacıların, Müslüman ahaliye yaptığı mezalimleri gerekçe göstererek, Osmanlı İmparatorluğu'nda bulunan Hristiyan tebaadan intikam alınması için yazılar yazmıştır. Merkez-i Umumi'de, yani cemiyetin yüksek kurulunda Osmanlı Devleti'nin, I. Dünya Savaşı'na dahil olunma tartışmalarının yapıldığı dönemde, Osmanlı Devleti'nin, harbe katılmamasından yana olmuştur. Maarif Nazırlığı[değiştir | kaynağı değiştir] 21 Temmuz 1918'de yeni kurulan hükûmette, istemediği halde Talat Paşa'nın ısrarına karşın, kısa bir süre Talat Paşa kabinesinde Maarif Nazırı (Eğitim Bakanı) oldu. Üç ay süren bu görevi sırasında devlet malını titizlikle koruduğu, hatta şahsına ayrılan makam arabasına bile binmediği belirtilir.[1] Nazırlığı sürecinde ayrıca Avrupa'ya tahsil için Osmanlı gençlerinin gönderilmesini teşvikledi. I. Dünya Savaşı'nda Almanya'nın yenilmesinden sonra hükûmet düştü; İttihat ve Terakki Partisi ise kendisini feshetme karar aldı. Almanya ve Rusya[değiştir | kaynağı değiştir] Üst düzey İttihatçılar, bir Alman denizaltısı ile 2 Kasım 1918'de Almanya'ya giderken, aralarında bulunanlardan birisi de Doktor Nâzım idi. 5 Temmuz 1919'da işgal kuvvetlerinin baskısı ile Divan-ı Harb-i Örfi tarafından gıyabında ikinci kez idam kararı çıktı. Berlin'de iken, İtilâf devletleri karşısında ezilen Müslüman milletlerin haklarının siyasal düzlemde korunması için İslâm İhtilâlleri Cemiyeti'nin kurulmasına yönelik çalışmalara katıldı. Enver Paşa'nın Bolşevikler'e esir düştüğünü öğrenince onu kurtarmak amacıyla Moskova'ya gitti ve onun hapisten çıkarılmasını sağladıktan sonra Berlin'e döndü. Berlin'de Müslüman milletlerin lehinde propaganda yapmak maksadıyla bir büro açtı. Burada yaptığı çalışmalarda Anadolu'da devam eden Millî Mücadele'yi destekledi. 1921'de Moskova ve Batum'a gitti ve buralarda da İslâm İhtilâlleri Cemiyeti'nin çalışmalarını yürüttü. Enver Paşa'nın yanında kalarak onun Anadolu'ya girip Mustafa Kemal Paşa'ya muhalif bir duruma düşmesini engelledi. Cemâl Paşa ile Çarçu'da buluştu ve Buhara'da Türkler'in teşkilâtlanması çalışmalarında bulundu. Ancak Enver Bey'in askerî faaliyetleri bu çalışmaların aksamasına sebep oldu. Bunun üzerine Buhara'dan Moskova'ya döndü. Daha sonra bir süre tekrar Almanya'da yaşadı. 1922 yılında sırasıyla Ermeni Kırımı ile suçlanan Talat Paşa, Sait Halim Paşa, Bahaddin Şakir, Cemal Azmi ve Cemâl Paşa'lar'ın; Ermeni suikastçılar tarafından öldürülmesi, kendi hayatı hakkında endişelenmesine yol açtığından Alman polisinden koruma talep etti. Doktor Nâzım, Talat Paşa'nın katilinin cezalandırılması ve Paşa'nın bir büstünün yapılması için uğraş verdi.[4] Bu arada, Avrupa'da verimsiz olduğunu, Ankara'ya geçmek istediğini Mustafa Kemal Paşa'ya birden çok kez yazdıysa da cevap alamadı. Bunun hayal kırıklığı ile Moskova'ya Enver Paşa'nın yanına gitti. Sakarya Meydan Muharebesi'nin kazanıldığı haberi gelince Enver Paşa ile yolları ayrıldı.[4] Yakın arkadaşı şair Nâzım Hikmet'in de yardımıyla hatıralarını yazmaya başladı ama bunları tamamlayamadı ve yayınlayamadı. Enver Paşa Bolşevikler ile çarpışınca, Ruslar'ın kendisini Moskova'dan uzaklaştırmak istemesi üzerine Almanya'ya geri döndü. Ancak Almanya'da, Ermeni komitacılar tarafından öldürülme riski hala mevcuttu. İzmir'in kurtuluşundan sonra siyasî faaliyetlerde bulunmamak kaydıyla yurda dönmesine izin verildiğinden İzmir'e geldi.[27] Yurda dönüşü ve idamı[değiştir | kaynağı değiştir] 1922'de İzmir'e yerleşen Doktor Nâzım siyasetten elini eteğini çekti. Cumhuriyetin ilanından sonra da bacanağı Dışişleri Bakanı Doktor Tevfik Rüştü Aras başta olma üzere eski İttihatçılarla görüşmeye devam etti. Yahya Kemal Beyatlı'ya göre Doktor Nâzım; "katı, sinirli, sözünden dönmeyen, son derece dürüst, demokrat" bir şahıs olarak tanımlanmıştır. Kendisi için, Ermeni Soykırımı hakkında herhangi bir delil olmamasına rağmen suçlanmıştır. Bunun sebebi ise; 10 yıl süreyle İttihat ve Terakkî Cemiyeti merkez-i umûmî üyesi olması ve İngiltere karşıtı bir politika izlemesinden kaynaklanan bir “suizan”dan ibaret olduğu belirtilmiştir. 17 Haziran 1926'daki İzmir Suikastı dolayısıyla tutuklanan İttihatçılar arasında yer aldı. 1 Temmuz 1926 tarihinde tutuklandıktan sonra Ankara'ya getirildi. Ankara İstiklâl Mahkemesi tarafından yargılandı. Bu olayla ilgili herhangi bir bilgisi ve suçu olmadığını söyleyerek hakkındaki iddiaları reddetti. Mahkeme tarafından kendisine; suikast ile alakalı hiçbir soru sorulmamış, mahkeme boyunca yalnızca İttihat-Terakki Cemiyeti dönemindeki faaliyetleri hakkında sorgulanmıştır.[28][29] Mahkeme heyeti ve savcılık iddianamesince kendisine şu yazılı suçlar atfedilmiştir; Müteareke yıllarında yurt dışında Ankara Hükûmeti aleyhine Enver Paşa ile gizli bir teşkilatta çalışmak, Batum Kongresi ve Batum macerası. Cavit Bey'in evinde yapılan toplantıya katılmak. Terakkiperver Partisi'ne maddi ve manevi yardımda bulunmak ve Şükrü Bey'e İzmir'deki seçim sonuçları hakkında mektup yazmak.[30] Doktor Nazım, bu suçlamalar dışında Enver Paşa'nın Moskova'dan kendisine yazdığı mektuptan dolayı da suçlu bulunmuştur.[31] Ancak bununla birlikte; hayatı boyunca 3. kez idama mahkûm edildi ve 26 Ağustos 1926 Perşembe gecesi Cebeci'de asılmak suretiyle infaz gerçekleştirildi. Daha sonra 1956 yılında İzmir Suikastı yargılamaları birçok kişi tarafından tartışılmış ve bu tarihte bir iade-i itibar girişimi de yapılmış olsa da bu olay, sonuçlanamamıştır. İzmir suikastı davasına bakan yargıçlardan Ali Kılıç ise; “Ben bu davaya bakan hâkimim. Görüşümü verdiğim kararla belirtmiştim. Bugün o kararların müdafaası yalnız benim şahsıma kalmıştır. Bu işten çekinmem. Adli hata olup olmadığının araştırılması için hukuki bir yol varsa, elbette bu yola başvurulabilir” şeklinde beyanat vermiştir.[32] Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] a b Eyicil, Ahmet. "NÂZIM BEY - TDV İslâm Ansiklopedisi". Türkiye Diyanet Vakfı. 23 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2021.  a b Üngör, Prof. Dr. Uğur Ümit (2016) [2009]. Modern Türkiyenin İnşası: Doğu Anadolu'da Ulus, Devlet ve Şiddet (1913-1950). İstanbul: İletişim Yayınları. s. 97.  Ahmet Eyicil, “Doktor Nazım Bey”, Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin Kuruluş ve Gelişmesine Hizmeti Geçen Türk Dünyası Aydınları Sempozyumu Bildirileri” (haz. Abdulkadir Yuvalı), Kayseri 1996, s. 197-206. a b c d e f g h Vahit İpekçi, Dr. Nâzım Bey’in Siyasal Yaşamı, Yeditepe Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, İstanbul 2006 Kâzım Karabekir, I. Dünya Savaşı Anıları, Cihan Harbine Neden Girdik? Cihan Harbine Nasıl Girdik? Cihan Harbini Nasıl İdare Ettik: Irak Cephesi Erzincan ve Erzurum’un Kurtuluşu Sarıkamış, Kars ve Ötesi, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2011, s.144. Osman Selim Kocahanoğlu, İttihat - Terakkî’nin Sorgulanması ve Yargılanması Meclis-i Mebusân Tahkikatı Teşkilât-ı Mahsusa Ermeni Tehcirinin İçyüzü Dîvân-ı Harb-i Örfi Muhakemesi, İstanbul, 1998. Enver Pascha, “Um Tripolis” (At Tripoli), Hugo Bruckmann Verlag, Munich, 1918, s. 7 vd. Osmanlı İttihat ve Terakkî Cemiyeti’nin 1906-1907 Senelerine Ait Muhaberatının Kopya Defteri, s. 119-123, 180-181 Sina Akşin, Jön Türkler ve İttihat Terakki, Ankara 2001, s.28 Hüseyin Cahit Yalçın, İttihatçı Liderlerin Gizli Mektupları, İstanbul, 2002, s.109 TBMM Arşivi, dosya nr. 10:239-31, defter nr. 109; dosya nr. 10:239-31, defter nr. 170-11; dosya nr. 239/31, defter nr. 8; dosya nr. 239/31, defter nr. 11. Ankara İstiklal Mahkemesi Zabıtnamesi, Doktor Nazım Bey'in Birinci Defteri, TBMM Arşivi Dosya No: 239-31, Defter No: 1-8 Cavid Bey'in Sorgusu (Ankara İstiklal Mahkemesi), Yakın Tarihimiz 26 Temmuz 1962, Cilt: 2, Sayı: 24 Tek Adam (III. Cilt). Şevket Süreyya Aydemir. Remzi Kitabevi. 17 Haziran 1965. s. 271-284. Erişim tarihi: 28 Eylül 2002.  Ahmet Eyicil, Doktor Nazım Bey, Ankara 2004, s.24-26 Yahya Kemal Beyatlı, Siyâsî ve Edebî Portreler, İstanbul 1968, s. 112-120 Ankara İstiklal Mahkemesi Zabıtnamesi, Doktor Nazım Bey'in Birinci Defteri, TBMM Arşivi, Dosya No: 239/31, Defter No: 1/8, sy: 1 Ahmet Bedevi Kuran, İnkılap Tarihimiz ve Jön Türkler, İstanbul 1945, s.31 Ahmed Bedevi Kuran, Osmanlı İmparatorluğu’nda ve Türkiye Cumhuriyeti’nde İnkılâp Hareketleri, İstanbul 1959 Eşref Kuşçubaşı, Doktor Nazım ve Hizmetleri, Karakteri Hakkındaki Görüşlerim (El Yazması) sy.28 Mithat Şükrü Bleda, İmparatorluğun Çöküşü, İstanbul 1986, s. 14-18, 24-25, 101-102, 157 Kazım Karabekir, “İstiklal Harbimizde Enver Paşa ve İttihat Terakki Erkanı”, İstanbul 1990, s.318-319 19 Yahya Kemal Beyatlı, Siyasi ve Edebi Portreler, İstanbul 1987, sy:8 Kazım Karabekir, İttihat ve Terakki Cemiyeti, 1896-1909, İstanbul 1982, sy: 467 Kâzım Nami Duru, İttihat ve Terakki Hatıraları, İstanbul 1957, s. 8 Meşveret Gazetesi, 6 Kanun-i Sani 108, 10 Receb, 1313 Birinci sene numara 3, 5.1. Ahmet Eyicil, “Doktor Nazım Bey”, Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin Kuruluş ve Gelişmesine Hizmeti Geçen Türk Dünyası Aydınları Sempozyumu Bildirileri (haz. Abdulkadir Yuvalı), Kayseri 1996, s. 197-206 Hâkimiyet-i Milliye, 3 Ağustos 1926, Sayı: 1821 Falih Rıfkı Atay, Zeytindağı, İstanbul 1981, s. 36 Falih Rıfkı Atay, "İddianame", "Hâkimiyet-i Milliye", 3 Ağustos 1926, Sayı: 1821 TBMM Arşivi, Ankara İstiklal Mahkemesi Zabıtnamesi, İzmir Suikasti, Dosya No: 239-31, Defter No: 11, sy: 1-3 Akşam Gazetesi, 27 Ağustos 1956. Sportif görevi Önce gelen:Mehmet Sabri Toprak 11. Fenerbahçe SK Başkanı1916-1918 Sonra gelen:Refik Ahmet Nuri Sekizinci gtdMaârif-i Umûmiye nâzırları Abdurrahman Sami Paşa (1857-1861) Ahmed Kemal Paşa (1861-1862) Mustafa Fazıl Paşa (1862-1863) Mehmed Nevres Paşa (1863) İbrahim Edhem Paşa (1863) Ahmed Kemal Paşa (1863-1865) Mehmed Nevres Paşa (1865) Abdüllatif Suphi Paşa (1867-1868) Mehmed Esad Safvet Paşa (1868-1871) Mehmed Emin Derviş Paşa (1872) Ahmed Vefik Paşa (1872) Ahmed Cevdet Paşa (1873-1874) Mehmed Esad Safvet Paşa (1874-(1875) Ahmed Arifi Paşa (1875) Ahmed Cevdet Paşa (1875) Yusuf Ziya Paşa (1876-1877) Mehmed Tahir Münif Paşa (1877) Ahmed Vefik Paşa (1878) Abdüllatif Suphi Paşa (1878) Mehmed Tahir Münif Paşa (1878-1880) Kâmil Paşa (1880-1881) Ali Fuad Bey (1881-1882) Mustafa Nuri Paşa (1882-1884) Ahmed Zühdü Paşa (1891-1902) Mehmed Celaleddin Paşa (1902-1903) Mustafa Haşim Paşa (1903-1908) Recaizade Mahmud Ekrem Bey (1908) İbrahim Hakkı Paşa (1908) Recaizade Mahmud Ekrem Bey (1908) İbrahim Hakkı Paşa (1908) Abdurrahman Şeref Efendi (1908-1909) Yusuf Ziya Paşa (1909) Abdurrahman Şeref Efendi (1909) Mustafa Nail Bey (1909-1910) Emrullah Efendi (1910-1911) Babanzade İsmail Hakkı Bey (1911) Emrullah Efendi (1912) Gelenbevizade Mehmet Said (1912) Mehmed Şerif Paşa (1912-1913) Ahmet Şükrü Bey (1913-1917) Ali Münif Bey (1917-1918) Doktor Nâzım (1918) Gelenbevizade Mehmet Said (1918) Rıza Tevfik Bey (1918-1919) Yusuf Ziya Paşa (1919) Ali Kemal Bey (1919) Fahreddin Reşad Bey (1920) Bağdatlı Mehmed Hadi Paşa (1920) Mustafa Reşid Paşa (1920) Raşid Bey (1921) Mustafa Arif Bey (1921) Abdullah Lami Bey (1921) gtdFenerbahçe SK başkanları Ziya Songülen (1907-1908) Ayetullah Bey (1908-1909) Tevfik Taşçı (1909-1910) Hakkı Saffet Tarı (1910-1911) Galip Kulaksızoğlu (1911) Arif Emirzade (1911) Osman Fuad Efendi (1911-1913) Hamit Hüsnü Kayacan (1913-1914) Mehmet Hulusi Bey (1914-1915) Mehmet Sabri Toprak (1915-1916) Doktor Nâzım (1916-1917) Refik Ahmet Nuri Sekizinci (1918-1919) Ömer Faruk Efendi (1919-1923) Nasuhi Baydar (1924-1925) Ali Naci Karacan (1926-1927) Muvaffak Menemencioğlu (1928-1932) Sait Selahattin Cihanoğlu (1932-1933) Hayri Celal Atamer (1933-1934) Şükrü Saracoğlu (1934-1950) Ali Muhiddin Hacı Bekir (1950-1951) Osman Kavrakoğlu (1951-1953) Bedii Yazıcı (1953-1954) Zeki Rıza Sporel (1955-1957) Agah Erozan (1958-1959) Medeni Berk (1960) Hasan Kâmil Sporel (1960-1961) Razi Trak (1961-1962) İsmet Uluğ (1962-1966) Faruk Ilgaz (1966-1974) Emin Cankurtaran (1974-1976) Faruk Ilgaz (1976-1980) Razi Trak (1980-1981) Ali Şen (1981-1983) Faruk Ilgaz (1983-1984) Fikret Arıcan (1984-1986) Tahsin Kaya (1986-1989) Metin Aşık (1989-1993) Güven Sazak (1993-1994) Hasan Özaydın (1994) Ali Şen (1994-1998) Aziz Yıldırım (1998-2018) Ali Koç (2018-) gtdErmeni SorunuArkaplan Partiler Taşnak Hınçak Armenakan Hamidiye Katliamları Adana Katliamı 1914 Osmanlı İmparatorluğu nüfus sayımı I. Dünya Savaşı (1914-1918)İsyanlar Örgütler Ermeni çeteleri Ermeni Gönüllü Tugayları Ermeni Lejyonu Yakın Doğu Amerikan Yardım Heyeti Liderler Andranik Ozanyan Drastamat Kanayan Ermeni Kırımı Kızıl Pazar Tehcir Kanunu İttihat ve Terakki Teşkilât-ı Mahsusa Talat Paşa Enver Paşa Cemal Paşa Doktor Nâzım Bahattin Şakir Cemal Azmi Mehmed Kemal Nusret Bey Mehmed Reşid Divan-ı Harb Malta Mahkemeleri Deyrizor Kampları Rasüleyn Kampları Tarihyazımı Anma 1965 Erivan gösterileri Ermeni Soykırımı anıtları Ermeni Soykırımı'nı tanıyan ülkeler ve kuruluşlar Soykırımların İnkârının Cezalandırılmasına İlişkin Yasa Özür Diliyorum kampanyası Ermeni Soykırımı'nın reddi Dava 1919-1920 İstanbul yargılamaları Perinçek-İsviçre Davası Otorite kontrolü GND: 132204444 ISNI: 0000 0004 4883 2324 LCCN: no2006014833 TDVİA: nazim-bey VIAF: 41586843 WorldCat: lccn-no2006014833 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Doktor_Nâzım&oldid=32433853" sayfasından alınmıştır

Hüseyin Selâh Cimcoz Cimcoz[1] (1875 - 15 Ekim 1947), Türk siyasetçidir. İstanbul Hukuk Mektebi mezunudur. Mizah Kalem Gazetesi sahipliği, İttihat ve Terakki Partisi Üyeliği, Osmanlı Meclis-i Mebûsan III. Dönem İstanbul Mebusluğu, TBMM IV., V., VI. ve VII. Dönem İstanbul milletvekilliği, IV. Dönem Parlamentolar Türk Grubu Kurucu Üyeliği yapmıştır. Evli ve beş çocuk babasıdır.[1] CHP'nin Sanat Bölümü Şefliği'nde bulunmuştur. Sanat dünyasının yakından tanıdığı, antikaya özel merakı ile ün salmıştır. Eski Cumhurbaşkanlarından Fahri Korutürk'ün eşi Emel Korutürk'ün babasıdır.[2] Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] a b "TBMM Albümü 1. Cilt (1920-1950)" (PDF). TBMM Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü. 6 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 20 Ağustos 2022.  http://www.aksiyon.com.tr/detay.php?id=22430 7 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 29 Ağustos 2005 Aksiyon dergisi "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Salâh_Cimcoz&oldid=31023236" sayfasından alınmıştır

Kurt KanunuYönetmenErsin PertanYapımcıİrfan TözümSenaristKemal Tahir (roman)Ersin Pertan (film)OyuncularMehmet AkanAslı AltanHümeyraBerhan ŞimşekŞahika TekandYılmaz ZaferMüzikArif ErkinGörüntü yönetmeniAytekin ÇakmakçıTürüDramÇıkış tarih(ler)i24 Nisan 1992ÜlkeTürkiyeDilTürkçe Kurt Kanunu, dram türündeki 1992 çıkışlı Türk filmidir. Yönetmenliğini Ersin Pertan'ın üstlendiği filmin başrollerini Mehmet Akan, Aslı Altan, Hümeyra, Berhan Şimşek, Şahika Tekand ve Yılmaz Zafer paylaşmaktadır. Kemal Tahir'in 1969 tarihli aynı isimli romanına dayanan film, Türkiye Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Paşa'ya 1926 yılında İzmir'de yapılması planlanan suikastı konu almaktadır.[1] Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] Derman, Deniz; Behlil, Melis; Gökçe, Övgü (2006). Türk Film Araştırmalarında Yeni Yönelimler: Sinema ve Tarih. Bağlam. s. 182. ISBN 975880362X.  Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Sinemalar.com profili 10 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Türk filmi veya Türk sineması ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kurt_Kanunu_(film)&oldid=31053483" sayfasından alınmıştır

Bu madde hiçbir kaynak içermemektedir. Lütfen güvenilir kaynaklar ekleyerek madde içeriğinin geliştirilmesine yardımcı olun. Kaynaksız içerik itiraz konusu olabilir ve kaldırılabilir.Kaynak ara: "Kurt Kanunu" dizi – haber · gazete · kitap · akademik · JSTOR (Ağustos 2018) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) Kurt KanunuDizinin afişiFormatTelevizyon dizisiTürTarihîDramMaceraProje tasarımcısıBahadır ÖzdenerSenaristSelma ÇergelAyşegül HacıosmanoğluMediha PolatÖyküKemal TahirYönetmenYasin UsluBaşrolÜmit AcarAli BaşarPelin AkilBahar Kerimoğluİlker KızmazBesteciİskender PaydaşÜlke TürkiyeDiliTürkçeSezon sayısı1Bölüm sayısı18YapımKurgucuKıvanç İlgünerGörüntü yönetmeniLevent İlbuğaGösterim süresi75 dakikaYapım şirketiPana FilmYayın bilgileriKanalTRT 1Ses formatıStereoYayın tarihi7 Şubat 2012 - 7 Haziran 2012DurumuSona erdi Kurt Kanunu, Pana Film imzalı, Kemal Tahir'in eserinden uyarlanmış, TRT 1'de yayımlanan başrollerini Ümit Acar, Ali Başar, Pelin Akil, Bahar Kerimoğlu, İlker Kızmaz ve Ahmet Somers'in paylaştığı tarihî, dram ve macera türündeki Türk televizyon dizisidir. İlk bölümü 7 Şubat 2012 tarihinde yayımlandı. Dizi, 7 Haziran 2012 tarihinde yayımlanan 18. bölümü ile final yaparak sona erdi. Konusu[değiştir | kaynağı değiştir] Cumhuriyet’in ilk senelerinde meydana gelen İzmir suikastı, o dönemin çalkantılı çekişmeleri ve hesaplaşmaları... "Kurtlukta düşeni yemek kanundur" korkusunu her an enselerinde hissederek yaşayan köşeye kıstırılmış, kendileri ve geçmişleri ile, içerisinde bulundukları zamanla hesaplaşan gerçek kişiler... Zamparalığıyla meşhur olan Abdülkerim, suikast ekibinin de içerisinde bulunduğu Gülcemal Vapuru'ndan son anda inen kadının Laz İsmail'in kapatması Ballı Naciye olduğunu fark eder etmez Naciye’nin evinin yolunu tutar. Abdülkerim, Naciye'yle gününü gün ederken, Baytar Rasim, Abdülkerim’i aramaktadır. Baytar Rasim, suikast ekibinden Ziya Hurşit’in hükûmet ile bağlantı kurduğunu duymuş, durumun hemen Kara Kemal’e iletilmesi gerektiğini düşünmüştür. Ama işin garip tarafı, Kara Kemal’in hiçbir şeyden haberi yoktur. Abdülkerim, sonunda Kara Kemal’e gerçekleri söylediğinde, Kara Kemal henüz vakti olduğunu düşünerek, başlangıçta suikastı engellemenin yolunu araştırır. Önce suikast ile ilgili kişileri sorguya çeker. Daha sonra suikast ekibine ulaşmaya çalışır. Akabinde İstiklal Mahkemesi üyesi Kel Ali'yle bağlantı kurmaya çalışır. Attığı her adımda, işin içine girdiğini ya da bir şekilde içine sokulmaya çalışıldığını hisseder. Bir ara yurtdışına çıkmayı düşünen Kara Kemal’in teşebbüsü engellenince, işin ciddiyeti ortaya çıkar. En sonunda kaçmaya karar verir.. Oyuncu kadrosu ve karakterler[değiştir | kaynağı değiştir] Ümit Acar - Kara Kemal Ali Başar - Abdülkerim Pelin Akil - Ballı Naciye Bahar Kerimoğlu - Perihan İlker Kızmaz - Cevdet Enis Ahmet Somers - Emin Bey Ferda İşil - Gurbet Hala Yüksel Arıcı - Hasip Ağa Necati Şaşmaz - Enver Paşa Ali Sürmeli - Derviş Kahya İbrahim Gündoğan - Muharrem Erdoğan Aydemir - Şükrü Funda İlhan - Alexandra Göker Ersivri - Murat Bülent Düzgünoğlu - Baytar Rasim Kemal Topal - Barba Seda Yıldız - Savcı Orhan Uğur Arslanoğlu Halil İbrahim Kalaycıoğlu Ferhat Yılmaz - Camgöz Cem Uçan - Komiser Namık Kaan Ürkmez - Nuri Murat Akdağ - Ramiz Karaeski Itır Esen - Madam Larissa Betigül Ceylan - Keriman Yurdaer Tosun - Abidin Bey Fatih Doğan - Ali Fuat Cebesoy Kaya Erdaş - Karaoğlan Yiğit Tuncay - Kâzım Fikri Paşa Bülent Ergün - Cellat Karaoğlan Korkmaz Polat - Sinoplu Salahsun Hekimoğlu - Nail Bey Ayçe Abana - Semra Cenan Çamyurdu - Ziya Hurşit Belma Şuben - Nigar Ercan Demirel - Doktor İhsan Yekta Elvin Öncel - Yayın takvimi[değiştir | kaynağı değiştir] Sezon Yayın günü ve saati Sezonbaşlangıcı Final Çekilenbölüm sayısı Bölümaralığı Yayınyılı TVkanalı 1. sezon Salı / Perşembe 20.00 7 Şubat 2012 7 Haziran 2012 18 1-18 2012 TRT 1 Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] http://www.hurriyet.com.tr/magazin/televizyon/19759490.asp 27 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. http://beyazgazete.com/video/dizi/trt-1-66/kurt-kanunu-dizisi-trt-1-249415/ 18 Ağustos 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. IMDb'de Kurt Kanunu "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kurt_Kanunu_(dizi)&oldid=32180453" sayfasından alınmıştır

Kitap kaynaklarını araISBN: Ara Bu sayfa, Uluslararası Standart Kitap Numarasına (ISBN) göre kitap arayabileceğiniz kütüphanelerin ve diğer kitap kaynaklarının kataloglarına bağlanır. Bu sayfaya herhangi bir Vikipedi sayfasındaki bir ISBN bağlantısını tıklayarak geldiyseniz, aşağıdaki ara bağlantılarına giderek söz konusu kitap için tüm alakalı arama bağlantılarına ulaşabilirsiniz. Arama yaparken ISBN numarasındaki boşluklar ve çizgiler önemsizdir. ISBN, bir kitabın belirli bir basımını tanımlar. Bu nedenle aynı kitabın farklı baskıları var ise farklı ISBN numarası olabilir. Aranacak ISBN numarası: 9757369330 Veritabanları Google Kitaplar ara Goodreads ara 1000Kitap ara KIBO Elektronik Yayın Kataloğu ara Türkiye'deki kütüphaneler Tübitak Ulusal Toplu Katalog ara Bilgi Üniversitesi Kütüphanesi ara Bilkent Üniversitesi Kütüphanesi ara Boğaziçi Üniversitesi Kütüphanesi ara Ege Üniversitesi Merkez Kütüphanesi ara Gazi Üniversitesi Kütüphanesi ara Hacettepe Üniversitesi Kütüphanesi ara İTÜ Kütüphane hizmetleri ara İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Kütüphanesi ara Koç Üniversitesi Suna Kıraç Kütüphanesi ara ODTÜ Kütüphanesi ara Sabancı Üniversitesi Bilgi Merkezi ara Türkiye dışı kütüphaneler Türkiye dışındaki kütüphanelerin kataloglarını taramak için İngilizce Wikipedia'ye bakınız. Vikipedi Kütüphanesi Ortaklar Kaynaklar Açık kaynaklar Bibliyografyalar Kaynak istekleri Kullanıcı arşivleri "https://tr.wikipedia.org/wiki/Özel:KitapKaynakları/975-7369-33-0" sayfasından alınmıştır

Kitap kaynaklarını araISBN: Ara Bu sayfa, Uluslararası Standart Kitap Numarasına (ISBN) göre kitap arayabileceğiniz kütüphanelerin ve diğer kitap kaynaklarının kataloglarına bağlanır. Bu sayfaya herhangi bir Vikipedi sayfasındaki bir ISBN bağlantısını tıklayarak geldiyseniz, aşağıdaki ara bağlantılarına giderek söz konusu kitap için tüm alakalı arama bağlantılarına ulaşabilirsiniz. Arama yaparken ISBN numarasındaki boşluklar ve çizgiler önemsizdir. ISBN, bir kitabın belirli bir basımını tanımlar. Bu nedenle aynı kitabın farklı baskıları var ise farklı ISBN numarası olabilir. Aranacak ISBN numarası: 9789752820593 Veritabanları Google Kitaplar ara Goodreads ara 1000Kitap ara KIBO Elektronik Yayın Kataloğu ara Türkiye'deki kütüphaneler Tübitak Ulusal Toplu Katalog ara Bilgi Üniversitesi Kütüphanesi ara Bilkent Üniversitesi Kütüphanesi ara Boğaziçi Üniversitesi Kütüphanesi ara Ege Üniversitesi Merkez Kütüphanesi ara Gazi Üniversitesi Kütüphanesi ara Hacettepe Üniversitesi Kütüphanesi ara İTÜ Kütüphane hizmetleri ara İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Kütüphanesi ara Koç Üniversitesi Suna Kıraç Kütüphanesi ara ODTÜ Kütüphanesi ara Sabancı Üniversitesi Bilgi Merkezi ara Türkiye dışı kütüphaneler Türkiye dışındaki kütüphanelerin kataloglarını taramak için İngilizce Wikipedia'ye bakınız. Vikipedi Kütüphanesi Ortaklar Kaynaklar Açık kaynaklar Bibliyografyalar Kaynak istekleri Kullanıcı arşivleri "https://tr.wikipedia.org/wiki/Özel:KitapKaynakları/9789752820593" sayfasından alınmıştır

Kitap kaynaklarını araISBN: Ara Bu sayfa, Uluslararası Standart Kitap Numarasına (ISBN) göre kitap arayabileceğiniz kütüphanelerin ve diğer kitap kaynaklarının kataloglarına bağlanır. Bu sayfaya herhangi bir Vikipedi sayfasındaki bir ISBN bağlantısını tıklayarak geldiyseniz, aşağıdaki ara bağlantılarına giderek söz konusu kitap için tüm alakalı arama bağlantılarına ulaşabilirsiniz. Arama yaparken ISBN numarasındaki boşluklar ve çizgiler önemsizdir. ISBN, bir kitabın belirli bir basımını tanımlar. Bu nedenle aynı kitabın farklı baskıları var ise farklı ISBN numarası olabilir. Aranacak ISBN numarası: 9789754100648 Veritabanları Google Kitaplar ara Goodreads ara 1000Kitap ara KIBO Elektronik Yayın Kataloğu ara Türkiye'deki kütüphaneler Tübitak Ulusal Toplu Katalog ara Bilgi Üniversitesi Kütüphanesi ara Bilkent Üniversitesi Kütüphanesi ara Boğaziçi Üniversitesi Kütüphanesi ara Ege Üniversitesi Merkez Kütüphanesi ara Gazi Üniversitesi Kütüphanesi ara Hacettepe Üniversitesi Kütüphanesi ara İTÜ Kütüphane hizmetleri ara İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Kütüphanesi ara Koç Üniversitesi Suna Kıraç Kütüphanesi ara ODTÜ Kütüphanesi ara Sabancı Üniversitesi Bilgi Merkezi ara Türkiye dışı kütüphaneler Türkiye dışındaki kütüphanelerin kataloglarını taramak için İngilizce Wikipedia'ye bakınız. Vikipedi Kütüphanesi Ortaklar Kaynaklar Açık kaynaklar Bibliyografyalar Kaynak istekleri Kullanıcı arşivleri "https://tr.wikipedia.org/wiki/Özel:KitapKaynakları/978-975-410-064-8" sayfasından alınmıştır

Kitap kaynaklarını araISBN: Ara Bu sayfa, Uluslararası Standart Kitap Numarasına (ISBN) göre kitap arayabileceğiniz kütüphanelerin ve diğer kitap kaynaklarının kataloglarına bağlanır. Bu sayfaya herhangi bir Vikipedi sayfasındaki bir ISBN bağlantısını tıklayarak geldiyseniz, aşağıdaki ara bağlantılarına giderek söz konusu kitap için tüm alakalı arama bağlantılarına ulaşabilirsiniz. Arama yaparken ISBN numarasındaki boşluklar ve çizgiler önemsizdir. ISBN, bir kitabın belirli bir basımını tanımlar. Bu nedenle aynı kitabın farklı baskıları var ise farklı ISBN numarası olabilir. Aranacak ISBN numarası: 9758084097 Veritabanları Google Kitaplar ara Goodreads ara 1000Kitap ara KIBO Elektronik Yayın Kataloğu ara Türkiye'deki kütüphaneler Tübitak Ulusal Toplu Katalog ara Bilgi Üniversitesi Kütüphanesi ara Bilkent Üniversitesi Kütüphanesi ara Boğaziçi Üniversitesi Kütüphanesi ara Ege Üniversitesi Merkez Kütüphanesi ara Gazi Üniversitesi Kütüphanesi ara Hacettepe Üniversitesi Kütüphanesi ara İTÜ Kütüphane hizmetleri ara İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Kütüphanesi ara Koç Üniversitesi Suna Kıraç Kütüphanesi ara ODTÜ Kütüphanesi ara Sabancı Üniversitesi Bilgi Merkezi ara Türkiye dışı kütüphaneler Türkiye dışındaki kütüphanelerin kataloglarını taramak için İngilizce Wikipedia'ye bakınız. Vikipedi Kütüphanesi Ortaklar Kaynaklar Açık kaynaklar Bibliyografyalar Kaynak istekleri Kullanıcı arşivleri "https://tr.wikipedia.org/wiki/Özel:KitapKaynakları/9758084097" sayfasından alınmıştır

Kitap kaynaklarını araISBN: Ara Bu sayfa, Uluslararası Standart Kitap Numarasına (ISBN) göre kitap arayabileceğiniz kütüphanelerin ve diğer kitap kaynaklarının kataloglarına bağlanır. Bu sayfaya herhangi bir Vikipedi sayfasındaki bir ISBN bağlantısını tıklayarak geldiyseniz, aşağıdaki ara bağlantılarına giderek söz konusu kitap için tüm alakalı arama bağlantılarına ulaşabilirsiniz. Arama yaparken ISBN numarasındaki boşluklar ve çizgiler önemsizdir. ISBN, bir kitabın belirli bir basımını tanımlar. Bu nedenle aynı kitabın farklı baskıları var ise farklı ISBN numarası olabilir. Aranacak ISBN numarası: 9789752551138 Veritabanları Google Kitaplar ara Goodreads ara 1000Kitap ara KIBO Elektronik Yayın Kataloğu ara Türkiye'deki kütüphaneler Tübitak Ulusal Toplu Katalog ara Bilgi Üniversitesi Kütüphanesi ara Bilkent Üniversitesi Kütüphanesi ara Boğaziçi Üniversitesi Kütüphanesi ara Ege Üniversitesi Merkez Kütüphanesi ara Gazi Üniversitesi Kütüphanesi ara Hacettepe Üniversitesi Kütüphanesi ara İTÜ Kütüphane hizmetleri ara İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Kütüphanesi ara Koç Üniversitesi Suna Kıraç Kütüphanesi ara ODTÜ Kütüphanesi ara Sabancı Üniversitesi Bilgi Merkezi ara Türkiye dışı kütüphaneler Türkiye dışındaki kütüphanelerin kataloglarını taramak için İngilizce Wikipedia'ye bakınız. Vikipedi Kütüphanesi Ortaklar Kaynaklar Açık kaynaklar Bibliyografyalar Kaynak istekleri Kullanıcı arşivleri "https://tr.wikipedia.org/wiki/Özel:KitapKaynakları/9789752551138" sayfasından alınmıştır

Kitap kaynaklarını araISBN: Ara Bu sayfa, Uluslararası Standart Kitap Numarasına (ISBN) göre kitap arayabileceğiniz kütüphanelerin ve diğer kitap kaynaklarının kataloglarına bağlanır. Bu sayfaya herhangi bir Vikipedi sayfasındaki bir ISBN bağlantısını tıklayarak geldiyseniz, aşağıdaki ara bağlantılarına giderek söz konusu kitap için tüm alakalı arama bağlantılarına ulaşabilirsiniz. Arama yaparken ISBN numarasındaki boşluklar ve çizgiler önemsizdir. ISBN, bir kitabın belirli bir basımını tanımlar. Bu nedenle aynı kitabın farklı baskıları var ise farklı ISBN numarası olabilir. Aranacak ISBN numarası: 9786051050812 Veritabanları Google Kitaplar ara Goodreads ara 1000Kitap ara KIBO Elektronik Yayın Kataloğu ara Türkiye'deki kütüphaneler Tübitak Ulusal Toplu Katalog ara Bilgi Üniversitesi Kütüphanesi ara Bilkent Üniversitesi Kütüphanesi ara Boğaziçi Üniversitesi Kütüphanesi ara Ege Üniversitesi Merkez Kütüphanesi ara Gazi Üniversitesi Kütüphanesi ara Hacettepe Üniversitesi Kütüphanesi ara İTÜ Kütüphane hizmetleri ara İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Kütüphanesi ara Koç Üniversitesi Suna Kıraç Kütüphanesi ara ODTÜ Kütüphanesi ara Sabancı Üniversitesi Bilgi Merkezi ara Türkiye dışı kütüphaneler Türkiye dışındaki kütüphanelerin kataloglarını taramak için İngilizce Wikipedia'ye bakınız. Vikipedi Kütüphanesi Ortaklar Kaynaklar Açık kaynaklar Bibliyografyalar Kaynak istekleri Kullanıcı arşivleri "https://tr.wikipedia.org/wiki/Özel:KitapKaynakları/978-6051050812" sayfasından alınmıştır

Kitap kaynaklarını araISBN: Ara Bu sayfa, Uluslararası Standart Kitap Numarasına (ISBN) göre kitap arayabileceğiniz kütüphanelerin ve diğer kitap kaynaklarının kataloglarına bağlanır. Bu sayfaya herhangi bir Vikipedi sayfasındaki bir ISBN bağlantısını tıklayarak geldiyseniz, aşağıdaki ara bağlantılarına giderek söz konusu kitap için tüm alakalı arama bağlantılarına ulaşabilirsiniz. Arama yaparken ISBN numarasındaki boşluklar ve çizgiler önemsizdir. ISBN, bir kitabın belirli bir basımını tanımlar. Bu nedenle aynı kitabın farklı baskıları var ise farklı ISBN numarası olabilir. Aranacak ISBN numarası: 9789757369332 Veritabanları Google Kitaplar ara Goodreads ara 1000Kitap ara KIBO Elektronik Yayın Kataloğu ara Türkiye'deki kütüphaneler Tübitak Ulusal Toplu Katalog ara Bilgi Üniversitesi Kütüphanesi ara Bilkent Üniversitesi Kütüphanesi ara Boğaziçi Üniversitesi Kütüphanesi ara Ege Üniversitesi Merkez Kütüphanesi ara Gazi Üniversitesi Kütüphanesi ara Hacettepe Üniversitesi Kütüphanesi ara İTÜ Kütüphane hizmetleri ara İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Kütüphanesi ara Koç Üniversitesi Suna Kıraç Kütüphanesi ara ODTÜ Kütüphanesi ara Sabancı Üniversitesi Bilgi Merkezi ara Türkiye dışı kütüphaneler Türkiye dışındaki kütüphanelerin kataloglarını taramak için İngilizce Wikipedia'ye bakınız. Vikipedi Kütüphanesi Ortaklar Kaynaklar Açık kaynaklar Bibliyografyalar Kaynak istekleri Kullanıcı arşivleri "https://tr.wikipedia.org/wiki/Özel:KitapKaynakları/9789757369332" sayfasından alınmıştır

19 Mayıs StadyumuTam isimAnkara 19 Mayıs StadyumuYerAltındağ, Ankara, TürkiyeKoordinatlar39°56′24″K 32°50′44″D / 39.94000°K 32.84556°D / 39.94000; 32.84556Temel atma1934Tamamlanış1934-1936[1]Açılış15 Aralık 1936[1]Yıkılış4 Ağustos 2018SahibiT.C. Gençlik ve Spor BakanlığıZeminDoğal çimMimarPaolo Vietti-VioliEski isim(leri)Ankara Stadyumu (1936-1938)Kapasite19.209KullanıcılarMKE AnkaragücüGençlerbirliği Ankara 19 Mayıs Stadyumu, 19.209 kapasiteli stadyumdu.[2] Kapasiteye göre Ankara'nın en büyük 4. stadyumuydu. Gençlerbirliği[3] ve MKE Ankaragücü'nün[4] iç saha maçlarına ve resmî kurumlar tarafından düzenlenen tören ve gösterilerde kullanıldı. 8 Temmuz 1954 tarihinde ışıldaklarla aydınlatılan stadyumda ilk gece maçı Ankara Demirspor ile Gençlerbirliği arasında yapılmış ve 2-2 berabere sonuçlanmıştır.[1] 4 Ağustos 2018 tarihinde yıkılan stadyumun yerine Yeni Ankara 19 Mayıs Stadyumu yapılmaktadır. Stadyumun yapılışı[değiştir | kaynağı değiştir] Ankara Belediyesi tarafından 19 Mayıs Stadyumu ve Ankara Hipodromu'nun ihalesi 1.369.762 TL muhammen bedel üzerinden 16 Nisan 1934 tarihinde yapıldı ve 15 Aralık 1936 tarihinde kullanıma açıldı.[1] Paolo Vietti-Violi'nin bu projesi, mimari bir yarışmanın sonucu ve Türkiye’de tasarladığı bir dizi spor kompleksinin ilkidir. Kompleks, türünün ilk örneği olmasıyla Türkiye Cumhuriyeti için tarihsel olarak sembolik bir önem taşımaktadır. Yapı, hem sosyo-kültürel hem de fonksiyonel açılardan önemlidir. Yapı grubu, kapalı ve açık tribünleriyle ve soyunma odalarıyla birlikte bir atletizm stadyumunu, at yarışları ve askeri yürüyüşler için bir hipodromu, velodromu, ragbi, futbol, basketbol gibi takım sporları için antrenman sahalarını, tenis kortlarını, jimnastik salonunu, 33x60 m uzunluğunda iki havuzu, soyunma odalarını, sporcu ve kulüp binalarını, ilk yardım ünitesini, bir kuleyi, atış poligonunu ve alanın genel peyzajını ve seyirciler için düzenlenmiş olan açık alanları içermektedir. Stadyum ve hipodromun saçakları ve tribünleri, betonarme yapılardır. Stadyumun yıkılışı[değiştir | kaynağı değiştir] Stadyum, 4 Ağustos 2018'de yıkıldı.[5] Türkiye millî futbol takımı maçları[değiştir | kaynağı değiştir] 19 Mayıs Stadyum'unda, 6 Mart 2014 itibarıyla, daha önce 28 maç yapan millî takım, 14 galibiyet, 5 beraberlik, 9 yenilgi almıştır. Bu maçların sadece 8'i Dünya Kupası ve Avrupa Şampiyonası elemeleri çerçevesinde oynanmıştır. Millî takım, bu maçlarda 50 gol atarken, kalesinde de 34 gol görmüştür. # Tarih Sonuç Rakip Turnuva 1. 20 Kasım 1949 7-0  Suriye 1950 FIFA Dünya Kupası elemeleri 2. 1 Haziran 1952 1-5  İsviçre Hazırlık maçı 3. 8 Aralık 1957 1-1  Belçika Hazırlık maçı 4. 7 Aralık 1958 0-0  Bulgaristan Hazırlık maçı 5. 8 Haziran 1960 4-2  İskoçya Hazırlık maçı 6. 14 Mayıs 1961 0-1  Romanya Hazırlık maçı 7. 18 Ekim 1961 1-0  Güney Kore Hazırlık maçı 8. 10 Ekim 1962 3-0  Etiyopya Hazırlık maçı 9. 9 Ekim 1963 0-0  Romanya Hazırlık maçı 10. 1 Kasım 1964 4-1  Tunus Hazırlık maçı 11. 19 Nisan 1965 0-1  Portekiz 1966 FIFA Dünya Kupası elemeleri 12. 23 Ekim 1965 2-1  Romanya 1966 FIFA Dünya Kupası elemeleri 13. 12 Ekim 1966 0-2  Batı Almanya Hazırlık maçı 14. 22 Şubat 1967 2-1  İrlanda 1968 Avrupa Futbol Şampiyonası elemeleri 15. 15 Kasım 1967 0-0  Çekoslovakya 1968 Avrupa Futbol Şampiyonası elemeleri 16. 30 Nisan 1969 1-3  Polonya Hazırlık maçı 17. 14 Eylül 1969 4-2  Pakistan 1969 RCD Kupası 18. 17 Eylül 1969 4-0  İran 1969 RCD Kupası 19. 13 Ekim 1976 3-3  İrlanda Hazırlık maçı 20. 6 Nisan 1977 1-2  Finlandiya Hazırlık maçı 21. 5 Ekim 1978 0-2  Sovyetler Birliği Hazırlık maçı 22. 25 Mart 1981 0-1  Galler 1982 FIFA Dünya Kupası elemeleri 23. 12 Ekim 1983 1-0  Kuzey İrlanda 1984 Avrupa Futbol Şampiyonası elemeleri 24. 4 Mart 1987 1-3  Romanya Hazırlık maçı 25. 8 Nisan 1992 2-1  Danimarka Hazırlık maçı 26. 28 Ekim 1992 4-1  San Marino 1994 FIFA Dünya Kupası elemeleri 27. 20 Ağustos 2003 2-0  Moldova Hazırlık maçı 28. 5 Mart 2014 2-1  İsveç Hazırlık maçı 50 Yılda 50 Eser[değiştir | kaynağı değiştir] İnşaat Mühendisleri Odası odanın kuruluşundan itibaren 50 yıl içerisinde ülkede gerçekleştirilmiş 50 büyük inşaat projesini bir juri tarafından saptayarak bu projeleri 50 Yılda 50 Eser adı altında ilan etmiştir. Liste bölgesel kalkınma, binalar, ulaşım, hidroloji ve endüstri alt başlıklarını taşımaktadır. Bu projenin ilk etabı da o liste içerisinde yer almaktadır. Yerine İnşaatı Başlayan Stadyum[değiştir | kaynağı değiştir] Türkiye'nin UEFA EURO 2024 Futbol Turnuvası'na aday olmasından sonra, belirlenen 9 şehirden birisi olan Ankara'ya, yeni bir stadyum yapılması ihtiyacı doğdu. Daha önce, 45.000 kapasiteli UEFA standartlarında planlanan stadyum, yarı final maçlarının oynatılması için en az 50 bin kapasiteli stadyum gerekiyordu (Grup maçları da dahil). İstanbul'da Ali Sami Yen Spor Kompleksi yarı final için hazırdı. Bir diğer yarı finalin Ankara'da oynatılabilmesi için, projedeki kapasite 45 binden, 55.000 seyirci alabilecek şekilde tekrar düzenlendi.[6] Eski Ankara 19 Mayıs Stadyumu'nun yıkılışından 4 yıl sonra 2022'de Yeni Ankara 19 Mayıs Stadyumu inşaatı başladı.[7] Fotoğraflar[değiştir | kaynağı değiştir] Ali Saim Ülgen arşivinden stadyumun inşası. Ali Saim Ülgen arşivinden stadyumun inşası. Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] Wikimedia Commons'ta Ankara 19 Mayıs Stadyumu ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. a b c d Ali Rıza Ertuğ, "Ankara Sporunda 50 Yıl", Beden Terbiyesi Genel Müdürlüğü Yayınları, 1973. "Arşivlenmiş kopya". 1 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2015.  "Arşivlenmiş kopya". 8 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2015.  "Arşivlenmiş kopya". 2 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2015.  "Ankara 19 Mayıs Stadı'na kazma vuruldu". 4 Ağustos 2018. 7 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2020.  "Müthiş stat 2021'e yetişecek! 65 bin..." 25 Eylül 2018. 21 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.  "Yeni Ankara Stadyumu İnşaatı Başladı". 21 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2022.  gtdAnkaraTarih İsim Coğrafya Yerleşim yerleri Siyaset Büyükşehir belediyesi Belediye başkanları Valiler İlçeler Belediyeler Milletvekilleri Emniyet İtfaiye Ulaşım Havalimanları İl yolları Metro EGO Genel Müdürlüğü Altyapı Anıt ve heykeller Barajlar Parklar Kültür Din Camiler Müzeler Spor Tiyatrolar Eğitim Kütüphaneler Üniversiteler Diğer Flora Hastaneler Gökdelenler Turizm "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ankara_19_Mayıs_Stadyumu&oldid=31276273" sayfasından alınmıştır

ArifiyeİlçeTürkiye'de bulunduğu yerİlçe sınırları haritasıÜlkeTürkiyeİlSakaryaCoğrafi bölgeMarmara Bölgesiİdare • KaymakamMuhsin Çatmadım[1] • Belediye başkanıİsmail Karakullukçu (AK Parti)Rakım40 mNüfus (2018) • Toplam44,315 • Kır- • Şehir46.344Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)İl alan kodu0264İl plaka kodu54Resmî sitewww.arifiye.gov.tr Arifiye, Marmara Bölgesi'nde Sakarya iline bağlı bir ilçedir. 22 Mart 2008 tarihinde ilçe olmuştur. Nüfusu 46.344'tür.[3] Toyota Türkiye ve Otokar fabrikaları burada yer almaktadır. Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir] Arifiye Sapanca Gölü'nün doğusunda, Adapazarı'nın göneyinde yer almaktadır. Arifiye'nin doğusunda Hanlı beldesi ve Nehirkent beldesi, batısında Sapanca Gölü ve Sapanca ilçesinin sınırı, kuzeyinde D-100 Karayolu ve Adapazarı, güneyinde Sapanca'ya bağlı Akçay Köyü bulunmaktadır. Arifiye Belediyesi, 06.03.2000 tarihinde kurulan Sakarya Büyükşehir Belediyesi'ne ilk kademe belediyesi olarak bağlanmıştır. 2005 yılında Ahmediye, İlimbey, Karaçam, Şerefiye ve Nuriosmaniye köyleri orman köyü olarak Arifiye Belediyesine bağlanmıştır. Birinci dereceden deprem bölgesi üzerindedir, fay hattında olan ilçe 1999 depreminden ağır bir şekilde etkilenmiş olup tem üst geçit depremde tamamıyla yıkılmıştır.[4] Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir] Yıl Toplam Şehir Kır 2008[5] 37.290 32.121 5.169 2009[6] 37.245 31.946 5.299 2010[7] 37.864 32.550 5.314 2011[8] 37.889 32.527 5.362 2012[9] 38.293 32.557 5.736 2013[10] 38.905 38.905 veri yok 2014[11] 39.024 39.024 veri yok 2015[12] 39.632 39.632 veri yok 2016[12] 40.568 40.568 veri yok 2017[12] 43.234 43.234 veri yok 2018[12] 44.315 44.315 veri yok 2019[12] 45.375 45.375 veri yok 2020[12] 46.344 46.344 veri yok Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır. Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] http://www.arifiye.gov.tr/default_B0.aspx?id=217[ölü/kırık bağlantı] "Arşivlenmiş kopya". 23 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2012.  "Arşivlenmiş kopya". 16 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2020.  İl Yıllığı Fahri Yıldırım'ın “Sakarya Kalesi” kitabı "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.  "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.  "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.  "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.  "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.  "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.  "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.  a b c d e f "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.  "Arifiye Nüfusu - Sakarya". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021. Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler (link) "Sakarya Arifiye Nüfusu". nufusune.com. Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler (link) Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Arifiye Kaymakamlığı İnternet Sitesi8 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Arifiye Belediyesi İnternet Sitesi3 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. gtdArifiye mahalleleriMerkez Mahalleler Arifbey Cumhuriyet Fatih Hanlı Merkez Hanlı Sakarya Hanlıköy Neviye Kırsal Mahalleler Adliye Ahmediye Aşağı Kirazca Boğazköy Çaybaşı Fuadiye Çınardibi Hacıköy Karaaptiler Karaçomaklar Kemaliye Kışlaçay Kirazca Kumbaşı Mollaköy Semerciler Türkçaybaşı Yukarı Kirazca gtdSakarya'nın ilçeleri Adapazarı Akyazı Arifiye Erenler Ferizli Geyve Hendek Karapürçek Karasu Kaynarca Kocaali Pamukova Sapanca Serdivan Söğütlü Taraklı gtdSakaryaİlçelerAdapazarı  • Akyazı  • Arifiye • Erenler • Ferizli • Geyve • Hendek • Karapürçek • Karasu • Kaynarca • Kocaali • Pamukova • Sapanca • Serdivan • Söğütlü • TaraklıKültür ve eğitimÜniversitelerSakarya Üniversitesi  • Sakarya Uygulamalı Bilimler ÜniversitesiMüzelerSakarya Müzesi  • Deprem Kültür Müzesi • Ali Fuat Paşa Kuvayı Milliye MüzesiArkeolojiJustinianus Köprüsü  • Harmantepe Kalesi  • Seyifler Kalesi  • Karasu Kalesi • Geyve İkinci Beyazıt KöprüsüYapılarBinalarSakarya Hükümet KonağıDini binalarOrhan Cami · Büyükesence Orhan CamiiUlaşım tesisleriAdapazarı Garı  • Arifiye Tren İstasyonu  • Bahçelievler Tren İstasyonu  • Kentparkı Tren İstasyonu  • Mithatpaşa Tren İstasyonu • Pamukova Yüksek Hızlı Tren Garı • Sapanca Tren İstasyonu  • Terminal Tren İstasyonu  • Karasu Limanı  • D 010  • D 014 • D 020 • D 100  • D 140  • D 150  • D 650  • Sakarya'nın il yollarıBarajlarAdasu BarajıSpor tesisleriSakarya Atatürk Stadyumu  • Sakarya Atatürk Stadyumu (2017)  • Serdivan Spor SalonuYer şekilleriAkarsularSakarya Nehri • Çark Suyu  • Maden Deresi • Melen Çayı • Mudurnu ÇayıGöllerSapanca Gölü • Acarlar Longozu • Akgöl • Küçük Akgöl • Poyrazlar Gölü • Taşkısığı Gölü • Küçükboğaz Gölü • Gökçeören GölüYaylalarAcelle Yaylası  • Çiğdem Yaylası • Davlumbaz Yaylası  • Dikmen Yaylası  • Karagöl Yaylası  • Keremali Yaylaları • Soğucak Yaylası  • Sultanpınar Yaylası • Turnalık YaylasıDağlarıSamanlı Dağları • Çam Dağı  • Keremali DağıDiğerGeyve Boğazı • Sakarya Deltası  • Kuzuluk kaplıcaları • Doğançay Şelalesi • Karagöl Yaylası Sarıçamı "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Arifiye&oldid=30919626" sayfasından alınmıştır

Bu madde hiçbir kaynak içermemektedir. Lütfen güvenilir kaynaklar ekleyerek madde içeriğinin geliştirilmesine yardımcı olun. Kaynaksız içerik itiraz konusu olabilir ve kaldırılabilir.Kaynak ara: "Çaybaşı Fuadiye, Arifiye" – haber · gazete · kitap · akademik · JSTOR (Kasım 2013) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) ÇaybaşıfuadiyeMahalleSakarya'nın Türkiye'deki konumuÇaybaşıfuadiyeÇaybaşı Fuadiye'nin Sakarya'daki konumuÜlke TürkiyeİlSakaryaİlçeArifiyeCoğrafi bölgeMarmara BölgesiNüfus (2007)[1] • Toplam422Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)İl alan kodu0264İl plaka kodu54Posta kodu54000 Çaybaşıfuadiye, Sakarya ilinin Arifiye ilçesine bağlı bir mahalledir. Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir] Tarihi birçok olaya tanıklık eden Çaybaşı Fuadiye Mahallesi, Osmanlı Devletinin kurucusu Osman Bey tarafından Bizanslılardan alınmıştır. Mahalleye ilk olarak 1864 yılında Kafkasya'dan göçen Şapsığ Çerkesleri gelmiştir. Kendisi de Çerkes asıllı olan Adapazarı Kaymakamı Fuat Carım'ın Kurtuluş Savaşında gösterdiği hizmetlerinden ve ayrıca bu bölgeden geçen çay nedeniyle mahallenin ismi Çaybaşıfuadiye köyü olmuştur. Yakın zamanda köy Nehirkent Belediyesi'ne bağlanarak mahalle statüsüne kavuşmuştur. Daha sonraları yerel yönetimlerde yapılan kanun değişiklikleriyle Nehirkent Belde Belediyesi kapatılmış ve Arifiye ilçesine bağlı bir mahalle haline gelmiştir. Fotoğraflarla Çaybaşı Fuadiye[değiştir | kaynağı değiştir] 25 Kasım 1938'de Atatürk'ün ölümü münasebetiyle okunan mevlit sonrası çekilen hatıra fotoğrafı Aşağı Mahalle Mescidi Osman Serbes Anaokulu Muhtarlık ve Köy Kahvesi Spor Kompleksi Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir] Sakarya il merkezine 13 km uzaklıktadır. Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir] Yıllara göre mahalle nüfus verileri 2007 422 2000 388 1997 478 Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Yerelnet[ölü/kırık bağlantı] gtdArifiye mahalleleriMerkez Mahalleler Arifbey Cumhuriyet Fatih Hanlı Merkez Hanlı Sakarya Hanlıköy Neviye Kırsal Mahalleler Adliye Ahmediye Aşağı Kirazca Boğazköy Çaybaşı Fuadiye Çınardibi Hacıköy Karaaptiler Karaçomaklar Kemaliye Kışlaçay Kirazca Kumbaşı Mollaköy Semerciler Türkçaybaşı Yukarı Kirazca Sakarya ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. Türkiye'deki bir mahalle ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Çaybaşı_Fuadiye,_Arifiye&oldid=29505047" sayfasından alınmıştır

Samuel Abravaya Marmaralı Türkiye Büyük Millet Meclisi5.ve 6. dönem milletvekili Seçim bölgesi 1935 - Niğde1939 - Niğde Kişisel bilgiler Doğum 1879İzmir Ölüm 1953 Partisi Bağımsız Samuel Abravaya Marmaralı (1879, İzmir - 1953), Yahudi asıllı Türk doktor ve siyasetçi. İstanbul Mekteb-i Tıbbiye-i Mülkiye-i Şahane mezunudur. Tikveş Kazası, Dedeağaç Belediye Tabipliği, Darülfünun Tıbbiye Seririyat Dâhiliye Muallimliği, Dahiliye Şefi, İhtiyat Zabit Yüzbaşılığı, Tıbbiye Müderris Muavinliği yapmıştır. TBMM V. ve VI. Dönem Niğde Milletvekillliği yapmıştır. Evli ve üç çocuk babasıdır.[1] Aynı zamanda da, hastalığının ilerleyen dönemlerinde ve ölümüne kadar Atatürk'ün özel doktorları arasında yer almıştır.[2] Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] "TBMM Albümü". tbmm.gov.tr. 29 Ekim 2012. 11 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2014.  Derya Agis: Pink Angels: Cultural reproduction through the therapies provided by a Jewish Women's organisation in Or-Ahayim Hospital in Istanbul 28 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Abravaya_Marmaralı&oldid=31015705" sayfasından alınmıştır

Bruno TautGenel bilgilerDoğum adıBruno Julius Florian TautDoğum4 Mayıs 1880(1880-05-04)Königsberg, PrusyaÖlüm24 Aralık 1938 (58 yaşında)İstanbul, TürkiyeDefin yeriEdirnekapı ŞehitliğiUyrukAlmanEvlilik(ler)iHedwig Wollgast (1879-1968)Erica Wittich (1893 - 1975)Çocukları3AlanıMimarlıkSanat eğitimiBerlin Teknik ÜniversitesiKatıldığı akımlarModernizmDışavurumculukEtkiledikleriKengo Kuma[1]Ünlü yapıtlarıAnkara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi binası Bruno Julius Florian Taut (4 Mayıs 1880, Königsberg - 24 Aralık 1938, İstanbul), Alman mimar ve şehir plancısı. Türkiye'de Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi'nin (1937-39), Ankara Atatürk Lisesi'nin (1937-40), Atatürk'ün katafalkının (1938), Trabzon Fen Lisesi (1938) ve Cebeci Ortaokulu'nun (1938-39) planlarını çizen mimardır.[2] Yaşam öyküsü[değiştir | kaynağı değiştir] Tüccar Julius Taut'un ikinci oğlu olarak Doğu Prusya'da Königsberg'de büyüyen Bruno, 1897 yılına kadar lisede ve hemen sonra üç yıl süren Königsberg İnşaat Meslek Okulunda öğrenimini başarıyla tamamlar. 1902 yılında Hamburg ve Wiesbaden şehirlerinde değişik mimarların yanında çalışır ve bir yıl sonra ünlü bir Berlinli mimar Bruno Möhring'in yanında büroda genç biçem (art nouveau) olanağı elde eder ve yeni inşaat yöntemini oluşturan çelik ve taş ile temas kurar. Taut rengi çevresel, enerji tasarrufu yapan, estetik ve mekânsal bir etki olarak kullandı. Tasarım ve yaklaşımı, mimarinin sadece işlevsel rolden fazlasını içerdiği, yaşam kalitesini değiştirip zenginleştirebileceği inancına dayanıyordu. Taut'un Berlin apartmanlarında rengi yeniden keşfeden Winfred Brenne'nin sözlerini aktarırsak: "Taut rengi daima mimariyi zenginleştirmek ve ona fazladan bir boyut katmak için kullandı. Rengin plastik etkiyi geliştirdiğini, kentsel mekâna, çevresel manzaraya yerleşmesine yardım eden özgül bir nitelik kazandırdığını biliyordu. insancıl ve sanatsal bir boyutun zenginleştirdiği uyumlu bir bina üretebilecek bir form yaratmaktan dolayı, mimaride işlev kavramını genişletmek üzere her şeyde rengi kullanmaya çabaladı.[3] 1921 - 1924 yılları arasında Magdeburg'da şehir yapı kurulunda, 1924 - 1932 yılları arasında Berlin GEHAG firmasında mimarlık yapar. 1930 yılında Berlin-Charlottenburg Teknik Yüksekokulu ve Meskencilik Profesörlüğüne çağrılır, böylece Sanat Akademisi üyesi olur ve Bruno Taut Japon Uluslararası Mimarlar Birliği'nin şeref üyeliğini kabul eder. 1933 yılında Japonya'ya göç eder. Diğerleri gibi zamanın ünlü Alman firmalarının (Krupps, Siemens, Märklin gibi) Almanya'nın başına getirdiği Adolf Hitler'in nasyonal sosyalist (Nazi) rejiminden kaçan Bruno Taut, 1936'da mimar kentbilimci Martin Wagner'in önerisi, Milli Eğitim Bakanlığı Yüksek Öğretim Genel Müdürü Cevad Dursunoğlu’nun desteği ile Japonya'dan Türkiye'ye geldi.[4] Aynı yıl İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi'nde yöneticilik, Ankara'da Milli Eğitim Bakanlığı'nda mimarlık bölümü başkanlığı görevine getirildi.[5] Atatürk'ün naaşının konulduğu katafalkın çizimini hasta olmasına rağmen 36 saatte bitirmiştir ve zamanında verilen 1000 lirayı Türk devletinden istememiş, karşılığında tek bir teşekkür mektubu ve Türkiye'de gömülmeyi dilemiştir. Atatürk'ün ölümünden 1,5 ay sonra vefat eden Taut'un Türkiye’de yaşama süresi sadece iki yıl olmasına karşın üstlendiği işler çok fazladır. Bunlardan biri yapıları ile mimarlık pratiğine; İkincisi 1938 yılında Türkçe olarak basılan ‘Mimari Bilgisi’ kitabı ile mimarlığın kuramsal alanına, üçüncüsü de mimarlık eğitiminedir.[6] Türk kültürü ve Mimar Sinan'a muhabbet besleyen Taut, Türkiye'de yaptığı yapılarında Türk motifleri kullanmaya gayret gösterdi.[7] Yıllardır astım hastası olan Taut, 24 Aralık 1938 tarihinde İstanbul'da ölmüştür. Bruno Taut, şimdiye kadar İstanbul Edirnekapı Şehitliği'ne defnedilen ilk ve tek gayrimüslimdir.[8][9][10][11] Kendisinden sonra kürsü başkanlığına yine bir Alman göçmeni olan Robert Vorhoelzer gelmiştir. Mimari eserleri[değiştir | kaynağı değiştir] Almanya'da Falkenberg Bahçeşehri, Berlin, 1913 Senftenberg Lisesi, 1930 Senftenberg Meslekokulu, 1931 Japonya'da Osaka'da Ikomaberges tasarıları, 1934 Atami'de Hyuga Evi'nin iç mimarisi, 1935/36 Maeoka'da bir evin tasarıları, 1935/36 Tokyo'da Okura-Villasının cephesini ve mobilyasını, 1935/36 Türkiye'de Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, 1937[12] Mekteb-i İdadi "Trabzon Fen Lisesi(Trabzon Fen Lisesi), 1938[13] Maarif Vekâleti Kültür Pavyonu, 1938[14] Tasarıları Ankara Teknik Yüksekokulu, 1937 Kimya Enstitüsü, 1937 Ankara'da Hükûmet semti, 1937 Ankara'da bir tiyatro binası, 1937 Ankara'da bir yemekhane, 1937 Ankara'da parlamento binası, 1937 Trabzon'da Yüksek erkek yatılı okulu (gerçekleştiren Franz Hillinger), 1937 Ankara'da Atatürk Lisesi (Asım Kömürcüoğlu ile beraber, gerçekleştiren Franz Hillinger), 1937 Ankara'da Kurtuluş Ortaokulu (Asım Kömürcüoğlu ile beraber), 1938 İstanbul/Ortaköy'de Prof. Nissen'nin oturduğu evi, 1938 İstanbul'da 15. Cumhuriyet Bayramı kutlama süslemeleri (Schütte eşi ile birlikte), 1938 Cebeci Ortaokulu (gerçekleştiren Franz Hillinger), 1938 İzmir'de Kız-Enstitüsü (yalnız ilk yapı bölümü gerçekleşti), 1938 Ortaköy'de kendi evini, 1938 Bir sinagog (havra), 1938 Ankara'da Mustafa Kemal Atatürk için katafalk, 1938[15] Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir] 1933-1945 senelerinde Türkiye'ye sürgün Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] "Kengo Kuma". bone. 5 Mayıs 2009. 6 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2017.  "Goethe Enstitüsü". 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2015.  Sean kisby, Bruno taut: Architecture and color,Welsh School of Architecture, year 3. Dışavurumcu ve Usçu Devirlerinde Bruno Taut, O.D.TÜ. Mimarlık Fakültesi Dergisi, Cilt 2, Sayı 1 1976 Ümit Sarıaslan, Aramızdan Ayrılışının 80. yılında Bruno Taut, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Mimari, sf. 16 BRUNO TAUT, Dr. Esin Boyacıoğlu Gazi Üniversitesi Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; ReferenceA isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme) Neswpaper Hürriyet- En İyi On/Bruno Taut Villası 15 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Türkçe) "Achtung!". Sözcü. 24 Nisan 2019. 24 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2023.  Önder Kaya (15 Mayıs 2013). "Müslüman mezarlığında bir Alman: EDİRNEKAPI MEZARLIĞI VE BRUNO TAUT". Şalom. 21 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2023.  Mert İnan (28 Mart 2012). "Taut'un gizemi". Gazete Vatan. 21 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2023.  Neswpaper Hürriyet- En İyi On/Ankara Dil Tarih Coğrafya Fakültesi 2 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Türkçe) Fen Lisesi, Trabzon. "Tarihçe". Millî Eğitim Bakanlığı. Erişim tarihi: 1 Şubat 2017. [ölü/kırık bağlantı] "İzmir Kültürpark'ın Anımsa(ma)dıkları" (PDF). iletisim.com.tr. 2015. 15 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 17 Eylül 2023.  Wilson, Christopher S. (Haziran 2009). "Representing National Identity and Memory in the Mausoleum of Mustafa Kemal Atatürk". Journal of the Society of Architectural Historians (İngilizce). 68 (2). Berkeley, Kaliforniya: University of California Press. s. 225. JSTOR 10.1525/jsah.2009.68.2.224.  Konuyla ilgili yayınlar[değiştir | kaynağı değiştir] Olaf Gisbertz: Bruno Taut und Johannes Göderitz in Magdeburg. Architektur und Städtebau in der Weimarer Republik. Gebr.-Mann-Verlag Berlin 2000 ISBN 3-7861-2318-7 Astrid Holz: Die Farbigkeit in der Architektur von Bruno Taut – Konzeption oder Intuition? Kiel Univ.Diss., Alman Ulusal Nationalkütüphanesi[ölü/kırık bağlantı] 1996 Leo Ikelaar: Paul Scheerbart und Bruno Taut. Zur Geschichte einer Bekanntschaft. Briefe von 1913–1914 an Gottfried Heinersdorff, B. T. und Herwarth Walden. Igel, Paderborn 1999 ISBN 3-89621-037-8 Norbert Huse (Hg.): Vier Berliner Siedlungen der Weimarer Republik. Argon, Berlin 1987 ISBN 3-87024-109-8 Kurt Junghanns: Bruno Taut 1880–1938. Architektur und sozialer Gedanke. DVA 2001 ISBN 3-363-00674-8 Winfried Nerdinger, Kristiana Hartmann, Matthias Schirren und Manfred Speidel: Bruno Taut 1880–1938. Architektur zwischen Tradition und Avantgarde. DVA 2001 ISBN 3-421-03284-X Regine Prange: Das Kristalline als Kunstsymbol: Bruno Taut und Paul Klee. Zur Reflexion des Abstrakten in Kunst und Kunsttheorie der Moderne. Olms-Verlag Hildesheim u.a. 1991 ISBN 3-487-09487-8 Manfred Speidel (Hg.): Bruno Taut. Natur und Phantasie 1880-1938. Katalog zur Ausstellung „Bruno Taut Retrospective, Nature and Fantasy“, die 1994 in Tokyo und Kyoto sowie 1995 im Kulturhistorischen Museum Magdeburg und im Technikmuseum Magdeburg gezeigt wurde. Ernst-Verlag Berlin 1995 ISBN 3-433-02641-6 Beate Ziegert: Bruno Taut: Bauhaus and Mingei: Architect and Designer; East and West. Seikatu Bunka Kenkyu, Seikatsu Bunka Center, Nagoya Municipal Women's College, Nagoya (Japan) 1993 Bettina Zöller-Stock: Bruno Taut. Die Innerraumentwürfe des Berliner Architekten. DVA 1993 ISBN 3-421-03034-0 Otorite kontrolü BNE: XX1133887 BNF: cb12130770b (data) CANTIC: a12306575 CiNii: DA0063354X GND: 118621041 ISNI: 0000 0001 2099 3693 LCCN: n50008649 LNB: 000221942 NDL: 00458366 NKC: jx20110208027 NLA: 35540425 NLG: 276545 NLI: 987007268722105171 NLK: KAC199627120 NTA: 068725590 RKD: 211847 SELIBR: 257554 SNAC: w6gq7p9c SUDOC: 06703215X Trove: 989536 ULAN: 500029660 VIAF: 17257069 WorldCat: lccn-n50008649 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Bruno_Taut&oldid=31058081" sayfasından alınmıştır

SMS Goeben Tarihçe Alman İmparatorluğu Adı GoebenAdının geldiği yer/kişi August Karl von GoebenSipariş 8 Nisan 1909İnşa eden Blohm & Voss, HamburgKızağa konuluşu 28 Ağustos 1909Denize indirilişi 28 Mart 1911Görevlendirme 2 Temmuz 1912Akıbet Osmanlı İmparatorluğu'na transfer 16 Ağustos 1914 Tarihçe - Osmanlı İmparatorluğu - Türkiye Adı Yavuz Sultan SelimAdının geldiği yer/kişi I. SelimSatın alınışı 16 Ağustos 1914Görevlendirme 16 Ağustos 1914Hizmetten çıkışı 20 Aralık 1950Adının değişmesi Yavuz 1936Liste dışı 14 Kasım 1954Akıbet 1973'te hurdaya çıktı Genel karakteristik Sınıf ve tipi Moltke sınıfı muharebe kruvazörüDeplasman Tasarım: 22,979 tTam yük: 25,400 t[1]Uzunluk 186.6 m[1]Genişlik 30 m[1]Su çekimi 9,19 m[1]Kurulu güç Tasarım: 52,000 hp (39,000 kW)Maksimum: 85,782 hp (63,968 kW)[2]İtme gücü 4 pervane, Parsons buhar türbiniHız Tasarım: 25.5 knot (47.2 km/sa; 29.3 mil/sa) Maksimum: 28.4 knot (52.6 km/sa; 32.7 mil/sa)[1]Menzil 14 knot (26 km/sa; 16 mil/sa) hızla 4,120 deniz mili (7,630 km; 4,740 mil)[1]Kişi kapasitesi 43 subay1,010 asker[1]Silah donanımı 10 × 28 cm SK L/50 topu (5 × 2)12 × 15 cm top12 × 8.8 cm top[1]Zırh Kemer: 280–100 mm Barbetler: 230 mm Taretler: 230 mm Güverte: 76.2–25.4 mm Zırhlı kule: 350 mm[3] Yavuz (Kaiserliche Marine'de: SMS Goeben, 1914-1930: Yavuz Sultan Selim, 1930-1936: Yavuz Selim, 1936 - 1954: Yavuz, NATO flama numarası: B70), Osmanlı Devleti'nin I. Dünya Savaşı'na girmesinde önemli rol oynayan savaş gemisidir. Alman İmparatorluk Donanması için kardeş gemisi SMS Moltke ile beraber 1911'de Hamburg tersanelerinde yapılan Moltke sınıfı iki gemiden biri olan SMS Goeben, önceki nesil Alman savaş kruvazörü SMS Von der Tann ile benzer bir tasarıma sahipti; ancak boyutları daha büyük, zırh koruması daha fazlaydı ve üzerinde iki ana top bulunan fazladan bir tarete sahipti. İngiliz rakibi Indefatigable sınıfı muharebe kruvazörlerine kıyasla Goeben ve Moltke kayda değer biçimde daha büyük ve daha zırhlıydılar.[a] 1912'de SMS Goeben, hafif kruvazör SMS Breslau ile birlikte Akdeniz Tümeni'ni (Mittelmeer Division) oluşturdu ve Balkan Savaşları boyunca Akdeniz'de devriye görevi üstlendi. 28 Temmuz 1914'te I. Dünya Savaşı'nın başlamasıyla Goeben ve Breslau İngiliz Akdeniz Donanması'nın takibinden kaçarak İstanbul'a ulaştılar. İki gemi 16 Ağustos 1914'te Osmanlı Donanması'na verildi. SMS Goeben, Osmanlı hizmetine girdiğinde Yavuz Sultan Selim veya kısaca Yavuz adını aldı. 1936 yılında adı resmen TCG Yavuz ("Türkiye Cumhuriyeti Gemisi Yavuz") olarak değiştirildi. 1938 yılında Mustafa Kemal Atatürk'ün naaşını İstanbul'dan İzmit'e taşıdı. Yavuz, 1950 yılında hizmetten çekilene dek Türk Deniz Kuvvetleri'nin amiral gemisi olarak görev yaptı. 20 Ekim 1923 tarihli Resimli Gazete'de "Yeni donanmamız meydana gelene kadar topları, İstanbul, Trakya ve boğazların düşman hücum vasıtalarına karşı yegane müdafi ve muhafızı olan (Yavuz) muharebe kruvazörümüz" altyazılı kapak resmi. TCG Yavuz, Alman hükûmetinin Türkiye'nin gemiyi geri almaları teklifini reddetmesinin ardından 1973-1976 yılları arasında söküldü. Alman İmparatorluk Donanması tarafından inşa edilen gemilerin en son söküleni olan Yavuz, aynı zamanda tüm muharebe kruvazörleri ve dretnotlar arasında en uzun süre hizmette kalanıdır.[4] İnşası[değiştir | kaynağı değiştir] Yavuz muharebe zırhlısının Beşiktaş'taki İstanbul Deniz Müzesi önünde yer alan pervanelerinden birisi Alman İmparatorluk Donanması (Kaiserliche Marine), üçüncü Alman savaş kruvazörü olan Goeben'i 8 Nisan 1909'da "H" geçici adı ve 201 inşa numarasıyla Hamburg'daki Blohm & Voss tersanesine sipariş verdi. Omurgası 19 Ağustos'ta kızağa kondu, teknesinin inşası tamamlandıktan sonra gemi 28 Mart 1911'de denize indirildi. Donatımının tamamlanmasının ardından 2 Temmuz 1912'de Alman Donanması'na katıldı.[1] Adını Fransa-Prusya Savaşı'nda rol alan General August Karl von Goeben'den almaktadır.[5][6] 1911 yılında denize indirilen dördüncü Alman savaş kruvazörü olan Goeben, döneminin en güçlü ve en hızlı gemileri arasına girdi.[7] Goeben 186.6 metre uzunluğunda, 29.4 metre genişliğinde ve tam yükle 9.19 metre su çekimine sahipti. Geminin normal ağırlığı 22,616 t (22,259 long ton), tam yüklü ağırlığı 25,300 t (24,900 long ton) idi. Goeben, toplam 52,000 shp (39,000 kW) güç üreten iki set Parsons buhar türbini ve 24 kömürle çalışan Schulz-Thornycroft su borulu buhar kazanı ile maksimum saatte 25.5 deniz mili (47.2 km/sa; 29.3 mil/saat) hıza ulaşabiliyordu. Geminin maksimum menzili ise saatte 14 deniz mili (26 km/sa; 16 mil/saat) hızla 4,120 deniz miliydi (7,630 km; 4,740 mil).[1] Geminin ana silahları 10 adet 28 cm'lik (11 inç) toptu. Bu toplar beş ikiz tarette yer alıyordu. İkincil silahları geminin ortasında kazamatlarda yer alan 12 adet 15 cm'lik (5.9 inç) top ile başta, kıçta ve kumanda kulesiyle kaptan köşkü etrafında yer alan 12 adet 8.8 cm'lik (3.5 inç) toptan oluşuyordu. Gemide ayrıca su hattının altında dört adet 50 cm'lik (20 inç) torpido tüpü bulunmaktaydı.[1] Toplam 32 topu olan zırhlının 28 cm'lik ana toplarının atış menzili 23.700 metreydi. Topların akıllıca yerleştirilmeleri sayesinde ağır topların tümünü aynı anda atışa yönlendirebilme olanağına sahipti. Hatta bunu sağlamak için kanat taretlerinden birinin diğer yöne güverte üzerinden aşırtarak atış yapabiliyordu.[6] Balkan Savaşları[değiştir | kaynağı değiştir] SMS Goeben Ekim 1912'de Birinci Balkan Savaşı'nın başlamasıyla Alman Genelkurmayı, Alman gücünü Akdeniz'de gösterecek bir Akdeniz Kuvveti (Mittelmeer-Division) kurulmasına karar vererek Goeben ile hafif kruvazör Breslau'yu İstanbul'a gönderdi. İki gemi 4 Kasım'da Kiel'den yola çıkarak 15 Kasım 1912'de İstanbul'a vardılar. Nisan 1913'ten sonra Goeben, aralarında Venedik, Pula ve Napoli'nin de bulunduğu birçok Akdeniz limanını ziyaret ettikten sonra Arnavutluk sularına yöneldi. Bu yolculuğun ardından filo tekrar Pola'ya döndü ve 21 Ağustos-16 Ekim 1913 arası bakım için Pola'da kaldı.[8] 29 Haziran 1913'te İkinci Balkan Savaşı'nın başlamasıyla Akdeniz Kuvveti tekrar bölgede konuşlandı. 23 Ekim 1913'te Konteramiral Souchon, kuvvetin komutasını devraldı. Goeben ve Breslau Akdeniz'deki faaliyetlerine devam etiler ve I. Dünya Savaşı başlayana kadar 80 civarında liman ziyaret ettiler.[8] Donanma, Goeben'i kardeş gemi SMS Moltke ile değiştirmeyi planladıysa da, Avusturya Arşidükü Franz Ferdinand'ın 28 Haziran 1914'te Saraybosna'da suikasta uğraması ve ardından Büyük Güçler arasında gittikçe tırmanan gerilim bu planın uygulanmasını engelledi.[9] Suikastin ardından Amiral Souchon İtilaf Devletleri ile İttifak Devletleri arasında savaşın kaçınılmaz olduğunu değerlendirdi ve gemilerine bakım için Pola'ya gitme emrini verdi.[8] Almanya'dan gelen mühendisler gemi üzerinde bakım çalışması yaptı.[10] Goeben'in 4.460 kazan borusu değiştirildi ve gemi genel bir bakımdan geçirildi. Bakımların tamamlanmasının ardından gemiler Messina'ya doğru yola çıktılar.[8] Birinci Dünya Savaşı[değiştir | kaynağı değiştir] Goeben ve Breslau'nun takibi[değiştir | kaynağı değiştir] Ana madde: Goeben ve Breslau'nun takibi Goeben limanda, bilinmeyen tarih Goeben ve Breslau'nun takibinin rotası Kayzer II. Wilhelm, savaş çıkması durumunda Goeben ve Breslau'nun ya batı Akdeniz'de akınlar yaparak Kuzey Afrika'daki Fransız askerlerinin Avrupa'ya dönmesini engellemesini,[10] ya da Cebelitarık'tan geçip Atlas Okyanusu'na çıkarak Alman sularına dönmesini emretmişti. Hangi görevi yapacakları, filo komutanının taktik duruma göre vereceği karara bağlıydı.[11] 3 Ağustos 1914'te iki gemi Cezayir'e doğru yoldayken Amiral Souchon Almanya'nın Fransa'ya savaş ilan ettiği haberini aldı. Kayzer'in emrine uyan Goeben Philippeville (bugünkü Skikda, Cezayir) kentini 10 dakika boyunca bombaladı. Bu sırada Breslau da Bône (bugünkü Annâbe) şehrini bombalamaktaydı.[12] Kayzer'in emirlerini açıkça hiçe sayan amiraller Alfred von Tirpitz ve Hugo von Pohl, Kayzer'e bilgi vermeden Souchon'a bombardımanın ardından İstanbul'a hareket etme emri verdiler.[11] Goeben'in İstanbul'a ulaşacak kadar kömürü olmaması sebebiyle Souchon, gemilerini Messina'ya yönlendirdi. Almanlar, İngiliz muharebe kruvazörleri HMS Indefatigable ve HMS Indomitable ile karşılaştılar ancak Almanya henüz İngiltere ile savaşa girmediği için bir çatışma olmadı. İngiliz gemileri Goeben ve Breslau'yu takibe aldılar, fakat Almanlar İngilizlerden kaçmayı başararak 5 Ağustos'ta Messina'ya vardılar. Messina'da yakıt ikmali, İtalya'nın 2 Ağustos'ta tarafsızlığını ilan etmesi sebebiyle karmaşık bir hal aldı. Uluslararası kurallara göre savaş gemileri, tarafsız bir limanda en fazla 24 saat kalabiliyorlardı.[12][13] Limandaki Alman taraftarı İtalyan denizcilik otoritesi, Goeben ve Breslau'nun limanda 36 saat kalarak bir Alman kömür gemisinden kömür ikmali yapmalarına izin verdi.[14] Fazladan geçen zamana rağmen Goeben'in kömür depoları İstanbul'a varacak kadar yakıtla doldurulamamıştı, bu sebepten Amiral Souchon Ege Denizi'nde bir başka Alman kömür gemisiyle buluşma ayarladı.[12] Fransız komutan Amiral Lapeyrère, Almanların ya Akdeniz'den çıkış yapacağını ya da Pola'ya giderek Avusturya donanması ile buluşacağını düşünüyordu. Bu nedenle Fransız Akdeniz filosu batı Akdeniz'de kaldı.[15] Souchon'un iki gemisi, 6 Ağustos gününün erken saatlerinde Messina Boğazı'nın güneyinden geçerek limandan ayrılıp Doğu Akdeniz'e doğru yola çıktılar. Peşlerindeki iki İngiliz muharebe kruvazörü 100 mil gerilerindeydi, üçüncü İngiliz muharebe kruvazörü HMS Inflexible ise Bizerte, Tunus'ta kömür almaktaydı. Souchon'un yolundaki tek İngiliz kuvveti Tümamiral Ernest Troubridge komutasında zırhlı kruvazörler HMS Defence, HMS Black Prince, HMS Duke of Edinburgh ve HMS Warrior'dan oluşan[16] 1. Kruvazör Filosu'ydu.[17] Almanlar, Troubridge'i şaşırtmak amacıyla öncelikle Adriyatik Denizi'ne yöneldiler. İngiliz filosu, Almanları Adriyatik'in girişinde karşılamak için yola koyuldu. Hatasının farkına varan Troubridge, rotasını tersine çevirdi ve hafif kruvazör HMS Dublin ve iki destroyerine Almanlar üzerine torpido saldırısı yapma emrini verdi. Breslau'nun gözcülerinin İngiliz gemilerini farketmesi üzerine iki Alman gemisi de karanlıktan yararlanarak takipçilerinden kaçmayı başardılar. Goeben'in 28 cm'lik toplarına karşı elindeki dört eski zırhlı kruvazörle çıkmanın intihar olacağını düşünen Troubridge 7 Ağustos günü erken saatlerde kovalamacayı bıraktı.[18] Souchon için İstanbul yolu böylece açılmış oldu.[19] Goeben, Nakşa açıklarında kömür depolarını doldurdu.[19] 10 Ağustos günü öğleden sonrası iki gemi Çanakkale Boğazı'na girerek bir Osmanlı öncü gemisi rehberliğinde Marmara Denizi'ni geçtiler.[20] Tarafsızlık kurallarının çevresinden dolanmak için 16 Ağustos'ta Almanlar iki geminin Osmanlı Donanması'na katıldığını ilan ettiler. 23 Eylül'de Amiral Souchon Türk donanmasının komutasına getirildi. Goeben yeniden adlandırılarak Yavuz Sultan Selim, Breslau ise Midilli isimlerini aldılar. Gemilerin Alman mürettebatı Osmanlı üniformaları giydiler ve fes taktılar.[21] Karadeniz Operasyonları[değiştir | kaynağı değiştir] 1914[değiştir | kaynağı değiştir] İstinye'de demirleyen Yavuz Sultan Selim (1914) Ayrıca bakınız: Karadeniz Baskını ve Sarıç Burnu Muharebesi 29 Ekim'de Yavuz, Çarlık Rusyası'na karşı ilk operasyonuna çıkarak Sivastopol limanını bombaladı. Bombardıman sırasında Osmanlı İmparatorluğu henüz müttefik devletlerle savaşa girmemişti. Bombardıman sırasında 25.4 cm'lik (10 inç) bir top mermisi Yavuz'un arka bacasına isabet etti ancak patlamadı ve önemsiz bir hasara yol açtı.[22] Geminin aldığı başka iki isabet de küçük çaplı hasar yarattı. Yavuz ve eskortları bombardıman sırasında aktif olmayan bir Rus deniz mayını tarlasından geçtiler.[23] Türk sularına dönüş yolunda Yavuz, Rus mayın gemisi Prut ile karşılaştı ancak Prut güvertesindeki 700 mayınla kendini batırdı.[24] Bu karşılaşma sırasında Prut'a eskortluk yapan Rus destroyeri Leytenant Puşçin ise Yavuz'un ikinci bataryasından açılan ateşten isabet eden iki 15 cm'lik mermi ile hasara uğratıldı. Bombardımana tepki olarak Rusya, 1 Kasım'da Osmanlı Devleti'ne savaş ilan ederek Osmanlı'nın I. Dünya Savaşı'na katılmasına sebep oldu. 3 Kasım'da Fransız ve İngiliz gemileri Çanakkale Boğazı'ndaki Türk savunma tabyalarını bombaladı, iki gün sonra da resmen savaş ilan ettiler.[22] Frut ve Leytenant Puşçin gemilerinin başına gelenleri göz önünde bulunduran Rusya, tüm Karadeniz filosunu bir araya toplayarak Yavuz'un tüm donanma gemilerini teker teker batırmasının önüne geçmeye çalıştı.[25] Yavuz ve Midilli, 18 Kasım'da Trabzon'un bombardımanından dönen Rus Karadeniz Filosu'yla Kırım'ın 17 deniz mili (31 km; 20 mil) açığında karşılaşarak Sarıç Burnu Muharebesi'ne girişti. Öğle saatleri olmasına rağmen hava sisliydi ve filoların büyük gemileri birbirlerini ilk başta göremediler. Rus Karadeniz Filosu, 1905 Rus-Japon Savaşı'nın deneyimiyle savaştan önce birçok geminin ateşinin bir ana gemi tarafından yönlendirilerek tek bir düşman üzerine yoğunlaştırılmasına dayanan bir savaş taktiği geliştirmişti. Rus zırhlısı Yevstafi, filonun ana gemisi İoann Zlatoust zırhlısı Yavuz'u görene dek ateş etmedi. Ana gemiden Yevstafi'ye ulaşan hatalı atış komutları, geminin kendi hesabı olan 7.000 metreden 4.000 metre fazlasına göreydi, bu sebepten Yevstafi, Yavuz dönüp ana bataryasından ateş etmeye başlamadan önce kendi hesaplarına göre ateş açtı.[26] Rus gemisinin ilk salvosundan bir 12 inçlik mermi, Yavuz'un 15 cm'lik ikincil bataryalarından birinin kazamat zırhını kısmen delerek ateşlenmeye hazır cephanelerin bir kısmını havaya uçurdu ve silahın tüm mürettebatının ölümüne yol açan bir yangın başlattı.[27] Toplam 13 mürettebat öldü, üç mürettebat ise yaralandı.[22] Yavuz ateşe karşılık verdi ve Yevstafi'yi orta bacasından vurdu; isabet eden mermi bacadan geçip ateş kontrol telsizinin antenini parçaladı. Telsiz bağlantısını kaybeden Yevstafi, Ioann Zlatoust'un hatalı menzil ölçümünü düzeltemeyince filonun geri kalanı ya hatalı atış komutlarını kullandılar ya da Yavuz'u hiç göremediler ve hiçbir isabet kaydedemediler. Bu sırada Yavuz, Yevstafi zırhlısını dört kez daha vurdu, mermilerden biri patlamadı.[27] Tümamiral Wilhelm Souchon 14 dakikalık muharebenin ardından temas kesmeye karar verdi.[28] Atılan 19 mermiden isabet eden dört 28 cm'lik (11 inç) mermi toplam 34 Rus mürettebatı öldürdü, 24'ünü yaraladı.[29] Sonraki ay, 5-6 Aralık'ta Yavuz ve Midilli asker nakliye hatlarını korudu, 10 Aralık'ta ise Yavuz Batum'u bombaladı.[22] 23 Aralık'ta Yavuz ve Hamidiye üç taşıma gemisine Trabzon'a dek eskortluk yaptı. 26 Aralık'ta başka bir asker transferi operasyonundan dönerken Yavuz, İstanbul Boğazı girişinin bir deniz mili açığında bir mayına çarptı.[30] Geminin sancak tarafında, komuta kulesinin altında patlayan mayın geminin teknesinde 50 metrekarelik bir delik açtı ancak su geçirmez torpido bölmesi hasar görmedi. İki dakika sonra Yavuz bu kez iskele tarafından başka bir mayına çarptı. İkinci mayın iskele ana top bataryasının hemen ön kısmında 64 metrekarelik bir delik daha açtı. Su geçirmez bölmeler 30 cm kadar çöktü ancak geminin daha fazla su almasını engelledi. Ancak gemi açılan iki delikten toplamda 600 ton su almıştı.[22] Osmanlı İmparatorluğu'nda Yavuz'un tamiri için yeterli büyüklükte bir tersane olmadığı için tamiratlar gemi etrafına geçici sandık barajlar kurularak ve gemideki su boşaltılarak gerçekleştirildi. Gemideki delikler betonla kapatıldı. Beton yamalar kalıcı tamirat yapılana dek birkaç yıl boyunca iş gördüler.[30] 1915[değiştir | kaynağı değiştir] Gemiye ait sancak, İstanbul Deniz Müzesi Hâlâ hasarlı olan Yavuz, 28 Ocak ve 7 Şubat'ta iki kez Boğaziçi'nden çıkarak Rus donanmasından kaçması için Midilli'ye ve Hamidiye kruvazörüne yardım etti. Daha sonra mayın hasarının tamiri için mayıs ayına dek tamirde kaldı.[30] 1 Nisan'da Yavuz, tamiri tamamlanmadığı halde Midilli ile beraber bir kez daha İstanbul'dan ayrılarak Hamidiye ve Mecidiye kruvazörlerinin Odessa bombardıman görevinden dönüşlerinde korumaya gitti. Hamidiye ve Mecidiye, şiddetli akıntılar nedeniyle rotalarından 15 deniz mili saptılar, rota düzeltmesinin ardından Odessa'ya yöneldiler ancak Mecidiye bir mayına çarparak batınca saldırı iptal edildi.[31] Bu sıralarda Yavuz ve Midilli Sivastopol açıklarına varıp iki buharlı kargo gemisi batırdı. Rus filosu gün boyunca iki gemiyi takip etti, gün batımında ise birçok destroyeri torpido saldırısı için ana filodan bağımsız gönderdi. Sadece Gnevny destroyeri iki gemiye yeterince yaklaşıp bir torpido atışı yaptı ancak ıskaladı. Yavuz ve Midilli İstanbul'a hasar görmeden döndüler.[32] 25 Nisan'da Rus donanması, müttefiklerin Gelibolu çıkarması ile aynı günde İstanbul Boğazı'nın girişindeki tabyaları bombaladı. İki gün sonra Yavuz, müttefik askerlerini bombalamak için Turgut Reis drednot-öncesi zırhlısı ile birlikte Çanakkale Boğazı'na doğru yola çıktı. Şafakta HMS Queen Elizabeth tarafından salınan bir gözetleme balonu iki gemiyi bombardıman pozisyonu alırken tespit etti. Queen Elizabeth tarafından atılan ilk 15 cm'lik mermi Yavuz'un çok yakınına düşünce Yavuz ateş pozisyonundan çıkıp denize inen uçurumların yakınına yol aldı, bu sayede İngiliz gemisinin toplarının ateş alınından çıktı.[33] 30 Nisan'da Yavuz bir kez daha ateş açmak için pozisyon aldı ancak bu kez de Çanakkale'deki Türk karargahını bombalamak içi pozisyon alan ön dretnot zırhlı HMS Lord Nelson tarafından görüldü. İngiliz gemisi Yavuz görüş alanından çıkana dek beş isabetsiz atış yapabildi.[34] 1 Mayıs günü Rus donanmasının İstanbul Boğazı girişindeki tabyaları bir kez daha bombalaması üzerine Yavuz, Beykoz koyuna doğru yola çıktı. 7 Mayıs civarı Yavuz bir kez daha Karadeniz'e açılarak Sivastopol'e dek Rus gemilerini aradı ancak bulamadı. Ana toplarında az cephane kalması sebebiyle Sivastopol'ü bombalamadı. 10 Mayıs sabahı dönüş yolundayken gemi gözcüleri iki Rus ön-dretnotu olan Tri Sviatitelia ve Pantelimon gemilerini gördüler. Yavuz iki gemiyle çatışmaya girdi. Çatışmanın ilk 10 dakikasında Yavuz ciddi bir hasara yol açmayan iki isabet alınca Amiral Souchon çatışmayı keserek Rus hafif gemilerinin takibinde İstanbul'a yöneldi.[35] Mayıs ayının ilerleyen günlerinde geminin 15 cm'lik toplarından ikisi kıyıda kullanılmak üzere gemiden söküldü.[1] Kıç güvertedeki dört adet 8.8 cm'lik top da aynı zamanda gemiden söküldü,[36] 1915 sonlarında bu silahlar yerine dört adet 8.8 cm'lik uçaksavar topu monte edilecekti.[37] Yavuz tam yolda giderken 18 Temmuz'da Midilli bir kez daha mayına çarparak 600 ton su aldı. Hasarlı gemi Zonguldak'tan İstanbul'a kömür taşıyan konvoylara eskortluk edemeyecekti. Bu durum üzerine Yavuz eskortluk görevine getirildi. 10 Ağustos'ta Yavuz, Hamidiye ve üç torpido botu eşliğinde yol alan beş kömür gemisinde oluşan konvoyu koruma görevine çıktı. Yolculuk esnasında Rus denizaltısı Tyulen konvoya saldırarak kömür gemilerinde birini batırdı. Ertesi gün Tyulen ve başka bir denizaltı Yavuz'a saldırmayı denedi ancak atış pozisyonu almayı başaramadılar.[38] 5 Eylül'de Rus destroyerleri Bystry ve Pronzitelni, Hamidiye ve iki torpido bot eşliğinde bir Türk konvoyuna saldırdılar. Hamidiye'nin 15 cm'lik topları çatışma sırasında görev dışı kalınca Yavuz çatışmaya gönderildi ancak çok geç kalmıştı. Yavuz vardığında Türk kargo gemileri, Ruslar tarafından ele geçirilmemeleri amacıyla karaya oturtulmuştu.[38] 21 Eylül'de Yavuz, Türk kömür gemilerine saldıran üç Rus destroyerini uzaklaştırmak için bir kez daha İstanbul'dan demir aldı. Konvoy eskortluğu görevleri, 14 Kasım'da Rus denizaltısı Morzh İstanbul Boğazı'nın hemen girişinde Yavuz'a iki torpido ateşleyip neredeyse vurduğunda sona erdi. Amiral Souchon Yavuz'un karşı karşıya olduğu riskin çok fazla olması sebebiyle konvoy sistemini askıya aldı. Bunun yerine sadece Zonguldak'tan İstanbul'a bir gecede varabilecek kadar hızlı olan gemilerin yola çıkmasına izin verildi. Zonguldak'tan yola çıkan gemiler İstanbul Boğazı girişinde pusudaki denizaltılara karşı savunma sağlayacak olan torpido botlar ile buluşacaklardı.[39] Yaz sonunda iki yeni Rus dretnotu İmperatritsa Mariya ve İmperatritsa Yekaterina Velikaya gemilerinin tamamlanması, Yavuz'un faaliyetini daha da zorlaştırdı.[40] 1916-17[değiştir | kaynağı değiştir] II. Wilhelm'in ziyaretinde (İstanbul, Ekim 1917) Yavuz Sultan Selim Amiral Souchon, 8 Ocak'ta Yavuz'u Zonguldak'tan gelen boş bir taşıma gemisini bölgedeki Rus destroyerlerinden koruması için bölgeye gönderdi ancak Ruslar Yavuz varmadan önce gemiyi batırdılar. Dönüş yolculuğunda Yavuz, Imperatritsa Ekaterina ile karşılaştı. İki gemi 18.500 metre mesafeden başlayarak topçu düellosuna giriştiler. Yavuz güneybatıya yöneldi ve çatışmanın ilk dört dakikasında ana toplarından beş salvo ateşledi. İki gemi de rakibini vurmayı başaramadı ancak yakınına düşen mermilerin şarapnelleri Yavuz'a isabet etti.[41] Normalde Imperatritsa Ekaterina'dan çok daha hızlı olmasına rağmen Türk muharebe kruvazörünün teknesi bakımsızlıktan midye bağlamıştı ve pervane şaftları kötü durumdaydı. Yavuz, bu yüzden 23.5 knot (43.5 km/sa; 27.0 mph) hıza ulaşabilen güçlü Rus gemisinden kaçmakta zorlandı.[42][b] Ruslar, Kafkasya'daki çatışmalarda ciddi miktarda osmanlı toprağı ele geçirmişlerdi. Rus ordusunun daha fazla ilerlemesini engelleme amacıyla Yavuz, cepheye asker taşımakla görevlendirildi. 429 subay ve asker, bir dağ topçu bataryası, makineli tüfek ve havacılık birlikleri, 1000 tüfek ve 300 sandık cephane Yavuz tarafından 4 Şubat'ta Trabzon'a taşındı.[43] 4 Mart'ta Rus donanması makineli tüfek ve atlarıyla beraber 2.100 asker gücünde bir birliği Pazar limanının iki yanına indirdiler. Türk birlikleri baskına uğramış, ilçeyi boşaltmak zorunda kalmışlardı.[44] Bir diğer çıkarma da Trabzon'un 5 mil doğusundaki Kavata koyunda gerçekleşti.[45] Haziran sonlarında Türkler karşı saldırıya geçerek Rus cephesini 35 kilometre (20 mil) kadar yardılar. Yavuz ve Midilli Türk saldırılarını desteklemek için birçok kıyı operasyonunda bulundular. 4 Temmuz'da Yavuz Tuapse limanını bombalayarak bir buharlı gemi ve bir motorlu uskuna batırdı.[46] Türk gemileri, iki Rus dretnotu Sivastopol'den ayrılıp onlara saldırmadan geri dönebilmek için kuzeye yöneldiler. Gemiler İstanbul'a dönünce,[47] Yavuz eylül ayına dek sürecek olan pervane şaftı bakımına alındı.[48] Osmanlı'nın içinde bulunduğu kömür kıtlığı gittikçe kötüleşince, Amiral Souchon Yavuz ve Midilli'nin faaliyetlerine 1917 boyunca ara verme kararı aldı.[49] Eylül ayında Koramiral Rebeur-Paschwitz Amiral Souchon'un yerine gemilerin komutasını aldı. Bolşevik devriminin ardından Rusya ve Osmanlı İmparatorluğu arasında Aralık 1917'de ateşkes ilan edilmesi ve Mart 1918'de Brest-Litovsk Barış Antlaşması'nın imzalanması sonucunda Anadolu'dan tekrar kömür sevkiyatı başladı.[50] 1918[değiştir | kaynağı değiştir] V. Mehmed ve Osmanlı Donanması (öndeki gemi Yavuz Sultan Selim), Alman İmparatorluğu kartpostalı Ayrıca bakınız: İmroz Deniz Muharebesi (1918) 20 Ocak 1918'de Yavuz ve Midilli Koramiral Rebeur-Paschwitz komutasında Çanakkale Boğazı'ndan çıktılar. Rebeur-Paschwitz'un amacı Filistin cehpesindeki İtilaf Devletleri gemilerini kendi üzerine çekerek Türk askerlerini rahatlatmaktı.[50] Boğaz çıkışında Yavuz, İmroz (Gökçeada) Deniz Muharebesi olarak adlandırılan çatışmada, Gökçeada'da demirli duran ve kendilerini koruması gereken ön-dretnotlar tarafından korunmayan iki İngiliz savaş gemisi HMS Raglan ve HMS M28'i gafil avlayarak batırdı. Rebeur-Paschwitz daha sonra Mondros Limanı'na saldırmaya karar verdi, orada İngiliz ön-dretnotu HMS Agamemnon Türk gemilerine saldırmak için istim alarak hazırlık yapıyordu.[51] Yolculuk sırasında Midilli birçok mayına çarparak battı,[50] Yavuz da üç mayına çarpmıştı.[52] İngiliz destroyerleri HMS Lizard ve HMS Tigress'in takibi altında Çanakkale'ye doğru çekilen[53] Yavuz, Çanakkale Boğazı girişinde Nağra Burnu dolaylarında bilinçli olarak karaya oturtuldu.[50] İngilizler karaya oturmuş olan Yavuz'a Kraliyet Donanması Hava Kuvvetleri'nin 2. filosunun bombardıman uçaklarıyla saldırı düzenlediler ve iki isabet sağladılar ancak uçakların attığı hafif bombalar gemiye ciddi bir hasar veremedi. Monitör tipi savaş gemisi HMS M17 24 Ocak gecesi Yavuz'a topçu ateşi açtı ancak yalnızca on mermi attıktan sonra Türk sahil bataryalarının ateşinden kaçmak zorunda kaldı.[54] HMS M17'den sonra HMS E14 denizaltısı gemiyi batırması için görevlendirildi ancak geç kalmıştı;[55] eski Alman ön dretnotu Turgut Reis Yavuz'u kurtararak İstanbul'a kadar çekti.[56] Yavuz ciddi bir hasar almıştı, bir kez daha gemi teknesini onarmak için geçici sandık barajlar kuruldu,[57] tamiratlar 7 Ağustos-19 Ekim arası sürdü.[56] Yavuz, Brest-Litovsk Antlaşması imzalandıktan sonra 30 Mart 1918'de Osmanlı mütareke komisyonu üyelerini taşıyan gemilere Odessa'ya kadar eskortluk yaptı. İstanbul'a dönüşünün ardından mayıs ayında tekrar denize açılarak Sivastopol'e vardı, burada teknesi temizlendi ve tamir edildi. Yavuz ve birçok destroyer 28 Haziran'da kalan Sovyet savaş gemilerini enterne etmek[58] üzere Novorossiysk'e doğru yola çıktı ancak Türk gemileri vardıklarında Sovyet gemileri mürettebatları tarafından batırılmışlardı. Destroyerler bölgede kaldı, Yavuz ise Sivastopol'e döndü. 14 Temmuz'da gemi kuru havuza alını ve savaşın sonuna dek orada kaldı.[59] Sivastopol'deyken teknenin altındaki midyeler temizlendi. Yavuz daha sonra İstanbul'a döndü, burada mayın hasarının tamiri için beton sandık barajlar kurularak 7 Ağustos-19 Ekim arası mayından hasar gören üç kısımdan biri tamir edildi.[42] 2 Kasım'da Alman donanması geminin mülkiyetini resmi olarak Türk hükûmetine devretti.[60] Sevr Antlaşması şartları gereği Yavuz'un savaş tazminatı olarak İngiliz Kraliyet Donanması'na teslim edilmesi gerekliydi. Ancak Mustafa Kemal Atatürk önderliğindeki Türk Kurtuluş Savaşı dolayısıyla Sevr Anlaşması uygulanamadı. Türklerin Kurtuluş Savaşı'ndaki zaferi üzerine 1923'te imzalanan Lozan Antlaşması'nda ise yeni Türkiye Cumhuriyeti, Yavuz da dahil olmak üzere Osmanlı İmparatorluğu'nun donanmasının büyük bir kısmını elde tutmayı başardı.[61] I. Dünya Savaşı sonrası ve Cumhuriyet dönemi[değiştir | kaynağı değiştir] 16 Ağustos 1924 tarihli Resimli Gazete'de "Yavuzumuzu ne zaman tamir ettireceğiz?" başlıklı fotoğraf. Yavuz, 1928 yılında Marmara Denizi'ndeki Gölcük Donanma Tersanesi'nde yüzer kuru havuz içinde Yavuz 1946 yılında İstanbul'da Gölcük şehir merkezinde Yavuz'un pervanesi Heybeliada Deniz Lisesi'nde Yavuz'un direği Türkiye tarafından 1920'ler boyunca ortaya konan birçok denizcilik politikası arasında tek tutarlı nokta, Yavuz'un onarılarak yeni cumhuriyetin donanmasının amiral gemisi olmasıydı.[62] Gemi 1926 yılına dek İzmit'te atıl durumda kaldı; sadece iki kazanı çalışır durumdaydı, hareket edemiyordu ve 1918 yılında çarptığı iki mayından kalan hasar hala tamir edilmemişti.[63][64][65] Açık denizde batma riski çok fazla oluğu için Yavuz'u tamiratlar için başka bir ülkeye göndermek mümkün değildi, bu sebeple yeterli bütçe ayrıldıktan sonra Almanya'dan 26.000 tonluk bir yüzer havuz satın alındı.[66] Aralık 1926'da Fransız şirketi Atelier et Chantiers de St. Nazaire-Penhöet ile geminin Gölcük Donanma Tersanesi'nde tam bir onarım ve yenilemeye girmesi konusunda anlaşmaya varıldı.[64] Tamiratlar 1927 yılında başladı ancak tamiratlar esnasında yüzer havuzun birçok bölümü çöktü. Yavuz bu çökmeden hafif hasar gördü, yüzer havuzun tamiratı geminin onarım sürecinin uzamasına sebep oldu. Denizcilik Bakanı İhsan Eryavuz yüzer havuzun alımında yolsuzluk yapılmasına ilişkin soruşturma sonucunda görevden alındı ve milletvekilliği düşürüldü.[66] Yolsuzluk iddiaları sonucunda gecikmeler arttı ve sonunda Denizcilik Bakanlığı lağvedildi. Türkiye Cumhuriyeti Genelkurmay Başkanı Mareşal Fevzi Çakmak, yolsuzluk soruşturmasının ardından tüm donanma inşa programlarını yavaşlattı. Yavuz'un tamirinin devamı, Eylül 1928'de Yunan Donanması'nın Ege Denizi'nde yaptığı büyük çaplı tatbikatın ardından Türk hükûmetinin Yunan deniz üstünlüğüne karşı önlem alma kararını vermesinden sonra önem kazandı.[67] Türk hükûmeti ayrıca İtalyan tersanelerine dört destroyer ve iki denizaltı siparişi verdi.[68] Bunun üzerine Yunan hükûmeti, Türklere 10 yıl boyunca deniz kuvvetlerinin sınırlandırılmasına ilişkin Washington Denizcilik Antlaşması benzeri bir anlaşma yapma teklifi sundu. Teklife göre Yavuz tekrar hizmete alınmayacak, Yunanlar ise iki yeni kruvazör inşa etme hakkına sahip olacaktı. Türk Hükûmeti, Yavuz'u Sovyet Donanması'nın Karadeniz'deki gücünü dengelemek için kullanmayı hedeflediğini açıklayarak teklifi reddetti.[69] Bu cevap üzerine Yunan hükûmeti iki destroyer siparişi verdi.[70] Geminin tamiratı sırasında önemli değişiklikler yapıldı. Mayınlardan aldığı hasar tamir edildi,[52] deplasmanı 23.100 tona yükseltildi ve teknesi elden geçirildi. Bu değişiklikler sonucunda geminin uzunluğu yarım metre azalırken genişliği 10 cm kadar arttı. Modernizasyon kapsamında geminin buhar kazanları yenilendi ve ana topları için Fransa'dan alınan ateş kontrol sistemi kuruldu. Bu modernizasyon sırasında kazamatlarda yer alan iki 15 cm'lik top da kaldırıldı.[63] Jutland Muharebesi'nin ardından diğer devletler gemilerinin cephaneliklerini koruyan zırhları kalınlaştırma yoluna gittiler ancak tamirat sırasında Yavuz'un cephaneliğini koruyan 5 cm'lik (2 inç) zırh koruması arttırılmadı.[65] Yavuz 1930 yılında Türk Donanması'na tekrar katılarak donanmanın bayrak gemisi oldu.[71] Onarım ve modernizasyonların ardından yapılan testlerde gemi, beklenenden daha başarılı sonuçlar verdi. Hız denemesi, silah ve atış kontrol testleri son derece başarılıydı. Yavuz'la beraber savaş grubunu oluşturacak dört destroyer de 1931 ve 1932 yıllarında hizmete alındı fakat bu destroyerlerin gerçek performansı, tasarım özelliklerine hiçbir zaman ulaşamadı.[72] Yavuz'un tekrar hizmete girmesi planları üzerine Sovyet Donanması Parizhskaya Kommuna zırhlısı ve Profintern hafif kruvazörünü 1929 sonlarında Baltık Denizi'nden Karadeniz'e transfer ederek Türk donanması ile eşitlik sağlamaya çalıştı.[68] Geminin adı 1930 yılında resmi olarak Yavuz Sultan Selim'den Yavuz Selim'e, 1936'da ise Yavuz'a çevrildi.[73] Yavuz, 1933'te Türkiye Başbakanı İsmet İnönü'yü Varna'dan İstanbul'a taşıdı. Sonraki yıl Türkiye'yi ziyarete gelen İran Şahı'nı Trabzon'dan Samsun'a götürdü.[71] 1937 yılında Yavuz ve donanmanın diğer gemileri İngiliz Donanma Ataşesi tarafından kısmen zayıf hava savunma silahları sebebiyle "modası geçmiş" olarak değerlendirildi. 1938 yılında kısa bir yenilemeden geçen Yavuz, Kasım 1938'e Mustafa Kemal Atatürk'ün naaşını İstanbul'dan İzmit'e taşıdı.[63][64][74] 1938'de Türk hükûmeti donanmasını genişletme planlarına başladı.[75] Bu planlara göre deniz filosu iki adet 10.000 tonluk kruvazör ve on iki destroyerden oluşacak, Yavuz ise 1945'te ikinci kruvazörün hizmete girmesine dek donanmada kalacaktı. Donanma ayrıca 1950-1960 yılları arasında 23.000 tonluk bir gemi daha inşa etmeyi planlıyordu. Hükûmetin planları yaklaşan II. Dünya Savaşı sebebiyle tüm tersanelerin kendi ülkeleri için savaş gemisi üretmeye öncelik vermesinden dolayı uygulanamadı.[76] Yavuz II. Dünya Savaşı boyunca hizmette kaldı. Kasım 1939'da Yavuz ve Parizhskaya Kommuna Karadeniz'deki en büyük iki gemiydi. Life dergisinin bir haberine göre Yavuz, Sovyet gemisinin bakımsız durumu sebebiyle Karadeniz'de üstün olan gemiydi.[77] 1941 yılında geminin uçaksavar bataryaları güçlendirilerek dört 88 mm, on 40 mm ve dört 20 mm uçaksavar topu eklendi. Daha sonra bu rakamlar yirmi iki 40 mm ve yirmi dört 20 mm topa yükseltildi.[63] Nisan 1946'da Amerikan zırhlısı USS Missouri, hafif kruvazör USS Providence ve destroyer USS Power, Türk büyükelçisi Münir Ertegün'ün naaşını İstanbul'a getirdiler.[78] Yavuz, gemileri İstanbul Boğazı girişinde karşıladı. Burada Yavuz ve Missouri ondokuzar pare top atışı ile birbirlerini selamladılar.[79] 1948'den sonra gemi Gölcük[64] veya İzmit[63] dolaylarında kaldı. Yavuz, 20 Aralık 1950'de aktif görevden alındı, 1952 yılında Türkiye'in NATO'ya üye olmasıyla B70 borda numarasını aldı[80] ve 14 Kasım 1954'te donanma envanterinden düşüldü.[63][64] Türk hükûmeti 1963 yılında Alman hükûmetine Yavuz'u satın almaları için teklifte bulundu, fakat teklif reddedildi.[63] Türk hükûmeti gemiyi 1971'de sökülmek üzere M.K.E. Seyman'a sattı.[64] 7 Haziran 1973'te söküm alanına çekilen Yavuz, Şubat 1976'da tam olarak sökülmüştü.[63][64] Söküldüğü zaman, tüm dünya donanmalarında kalan tek drednottu.[81] Yavuz sökülmeden önce dört pervanesinden biri, 150 mm'lik toplarından biri ve muharebe yedek idare bölümü Beşiktaş'taki İstanbul Deniz Müzesi'ne getirilmiş, pervanelerinden ikisi ve 150 cm'lik toplarına ait iki namlu Gölcük Deniz Üssü'ne konulmuş, direklerinden biri ise Heybeliada'daki Deniz Lisesi Komutanlığı'na dikilmiştir.[82] Yavuz' un 1973'te başlanan söküm işleminden geriye kalan en büyük parçalar; gövde zırhından iki ve topundan bir kesit. Ankara'daki MKE Sanayi ve Teknoloji Müzesi'nde sergilenmektedir. Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] Wikimedia Commons'ta Yavuz (muharebe kruvazörü) ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. Notlar Indefatigable sınıfı gemilerin tam yük deplasmanı 22,100 t (21,800 LT; 24,400 ST), Moltke sınıfının deplasmanı ise tam yükte 25,400 t (25,000 LT; 28,000 ST) idi. Indefatigable sınıfı gemilerde ana kuşak zırhı 4–6 in (100–150 mm) kalınlığındayken, Moltke sınıfının ana kuşak zırhı 11–3 in (280–76 mm) kalınlığındaydı. Bakınız: Gardiner ve Gray, sf. 26, 152 Langensiepen ve Güleryüz bu çatışmadan bahsetmemişlerdir. Özel a b c d e f g h i j k l Staff 2006, s. 12. Staff 2006, s. 14. Staff 2006, s. 13. Hough, sf. 91 The Hunters and the Hunted - The Elimination of German Surface Warships Around the World 1914-1915, Bryan Perrett, Pen&Sword Maritime, South Yorkshire, 2012, isbn:9781783033904 a b Mütercimler 2005, s. 114. Mütercimler 2005, ss. 113-114. a b c d Staff 2006, s. 18. Staff 2006, s. 15. a b Halpern, sf. 51 a b Herwig, sf. 153 a b c Halpern, sf. 52 "Second Hague Convention, Section 13". 10 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2011.  Bennett, sf. 31 Halpern, sf. 55–56 Bennett, sf. 27 Bennett, sf. 33 Bennet, sf. 33–34 a b Halpern, sf. 56 Bennett, sf. 35–36 Halpern, sf. 57–58 a b c d e Staff 2006, s. 19. McLaughlin, sf. 122 Langensiepen ve Güleryüz, sf. 44 Halpern, sf. 227 McLaughlin, sf. 127–28 a b McLaughlin, sf. 131 McLaughlin, sf. 129–30 McLaughlin, sf. 131, 133 a b c Halpern, sf. 228 Nekrasov, sf. 51–52 Halpern, sf. 231 Corbett, sf. 359 Corbett, sf. 370 Langensiepen ve Güleryüz, sf. 47–48 Campbell, sf. 23 Brice, sf. 276 a b Halpern, sf. 234 Halpern, sf. 235 Halpern, sf. 236 Halpern, sf. 237 a b Campbell, sf. 26 Halpern, sf. 241 Halpern, sf. 240 Halpern, sf. 243–244 Halpern, sf. 244–245 Halpern, sf. 245 Langensiepen ve Güleryüz, sf. 51 Halpern, sf. 248 a b c d Halpern, sf. 255 Buxton, sf. 36–37 a b Gardiner ve Gray, sf. 152 Buxton, sf. 38 Hownam-Meek, R. S. S. (2000). "Question 3/99: The Loss of the German Light Cruiser Breslau". Warship International. XXXVII (1). Toledo, Ohio, ABD: International Naval Research Organization. ss. 92-95. ISSN 0043-0374.  Halpern, sf. 255–256 a b Staff 2006, s. 20. Halpern, sf. 256 Vikisözlük bağlantısı: enterne etmek Langensiepen ve Güleryüz, sf. 54 Halpern, sf. 258 Gardiner ve Gray, sf. 388 Güvenç ve Barlas, sf. 7 a b c d e f g h Gardiner ve Gray, sf. 391 a b c d e f g Whitley, sf. 241 a b Worth, sf. 271 a b Brice, sf. 277 Barlas ve Güvenç, sf. 152 a b Rohwer ve Monakov, sf. 30 Güvenç ve Barlas, sf. 10 Barlas ve Güvenç, sf. 155 a b Brice, sf. 278 Güvenç ve Barlas, sf. 19–20 Langensiepen ve Güleryüz, sf. 142 "Arşivlenmiş kopya". 5 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2009.  Deringil, sf. 35 Güvenç ve Barlas, sf. 27–28 Eliot, George Fielding (6 Kasım 1939). "Turkey Bestrides the Dardanelles". Life. Time Inc. ISSN 0024-3019. 10 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2011.  Stillwell, sf. 99–101 Stillwell, sf. 102 Sturton, sf. 147 Wilmott, sf. 220 Baş, Ersan (2004). Türk Tarihinde Yavuz Zırhlısının Rolü (Yüksek Lisans). Yıldız Teknik Üniversitesi. ss. 252-253.  Genel Barlas, D. Lek (2002). "To Build a Navy with the Help of Adversary: Italian-Turkish Naval Arms Trade, 1929–32". Middle Eastern Studies. 38 (4). Londra: Taylor & Francis. ISSN 1743-7881.  Brice, Martin H. (1969). "S.M.S. Goeben/T.N.S. Yavuz: The Oldest Dreadnought in Existence—Her History and Technical Details". Warship International. VI (4). Toldedo, OH: Naval Records Club. ss. 272-79.  Bennett, Geoffrey (2005). Naval Battles of the ilk World War. Londra: Pen & Sword Military Classics. ISBN 1-84415-300-2.  Buxton, Ian (2008). Big Gun Monitors: Design, Construction and Operations 1914–1945 (2., revised and expanded bas.). Annapolis, MD: Naval Institute Press. ISBN 978-1-59114-045-0.  Campbell, N. J. M. (1978). Battle Cruisers (Warship Special)|biçim= kullanmak için |url= gerekiyor (yardım). 1. Greenwich, İngiltere: Conway Maritime Press. ISBN 0-85177-130-0.  Corbett, Julian (1997). Naval Operations (History of the Great War: Based on Official Documents)|biçim= kullanmak için |url= gerekiyor (yardım). II (reprint of the 1929 second bas.). Londra ve Nashille, TN: Imperial War Museum in association with the Battery Press. ISBN 1-870423-74-7.  Deringil, Selim (2004). Turkish Foreign Policy During the Second World War: An 'Active' Neutrality (LSE Monographs in International Studies). Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-52329-5. 10 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2011.  Gardiner, Robert (1984). Conway's All the World's Fighting Ships: 1906–1922. Annapolis: Naval Institute Press. ISBN 0-87021-907-3.  Güvenç, Serhat (2003). "Atatürk's Navy: Determinants of Turkish Naval Policy, 1923–38". Journal of Strategic Studies. 26 (1). Londra: Routledge. ISSN 1743-937X.  Halpern, Paul G. (1995). A Naval History of World War I. Annapolis: Naval Institute Press. ISBN 1-55750-352-4.  Herwig, Holger (1980). "Luxury" Fleet: The Imperial German Navy 1888–1918. Amherst, New York: Humanity Books. ISBN 978-1-57392-286-9.  Hough, Richard (2003). Dreadnought: A History of the Modern Battleship. Cornwall, UK: Penzance. ISBN 1-904381-11-1.  Langensiepen, Bernd; Güleryüz, Ahmet (1995). The Ottoman Steam Navy 1828–1923. Londra: Conway Maritime Press. ISBN 0-85177-610-8.  McLaughlin, Stephen (2001). "Predreadnoughts vs a Dreadnought: The Action off Cape Sarych, 18 November 1914". Preston, Antony (Ed.). Warship 2001–2002. Londra: Conway Maritime Press. ss. 117-40. ISBN 0-85177-901-8.  Mütercimler, Erol (Nisan 2005). Komplo Teorileri. Alfa Yayınları. s. 559.  Nekrasov, George (1992). North of Gallipoli: The Black Sea Fleet at War 1914–1917 (East European monographs)|biçim= kullanmak için |url= gerekiyor (yardım). CCCXLIII. Boulder, Colorado: East European Monographs. ISBN 0-88033-240-9.  Rohwer, Jürgen (2001). Stalin's Ocean-Going Fleet: Soviet Naval Strategy and Shipbuilding Programmes, 1935–1953. Londra: Routledge. ISBN 0-7146-4895-7.  Staff, Gary (2006). German Battlecruisers: 1914–1918. Oxford: Osprey Books. ISBN 978-1-84603-009-3.  Stillwell, Paul (1996). Battleship Missouri: An Illustrated History. Annapolis, Maryland: Naval Institute Press. ISBN 1-55750-780-5.  Sturton, Ian, (Ed.) (1987). Conway's All the World's Battleships: 1906 to the Present. Londra: Conway Maritime Press. ISBN 0-85177-448-2. OCLC 246548578.  Whitley, M. J. (1998). Battleships of World War Two: An International Encyclopedia. Annapolis, Maryland: Naval Institute Press. ISBN 1-55750-184-X. OCLC 40834665.  Willmott, H.P. (2002). Battleship. Londra: Cassell Military. ISBN 030435810X.  Worth, Richard (2001). Fleets of World War II. Cambridge, MA: Da Capo Press. ISBN 0-306-81116-2.  Ludwig, Emil (11 Mayıs 2021). Yavuz ile Midilli’nin Yolculuğu. Hüseyin Nadir Paksoy tarafından çevrildi. Dorlion Yayınevi. ISBN 978-6-25407-388-5.  Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir] Dağılma Dönemi Osmanlı Donanması gtdMoltke sınıfı muharebe kruvazörü Moltke · Goeben Önce gelen: Von der Tann - Sonra gelen: Seydlitz Kaiserliche Marine savaş gemileri listesi gtdKaiserliche Marine savaş gemisi sınıflarıDretnot zırhlıları Nassau · Helgoland · Kaiser · König · Bayern Ön dreadnought zırhlıları Brandenburg · Kaiser Friedrich III · Wittelsbach · Braunschweig · Deutschland Muharebe kruvazörleri Von der Tann · Moltke · Seydlitz · Derfflinger · Mackensen · Ersatz Yorck Zırhlı kruvazörler Victoria Louise · Fürst Bismarck · Prinz Heinrich · Prinz Adalbert · Roon · Scharnhorst · Blücher Hafif kruvazörler Gazelle · Bremen · Königsberg · Dresden · Nautilus · Kolberg · Magdeburg · Karlsruhe · Graudenz · Pillau · Wiesbaden · Königsberg · Brummer · Köln U-botlar U 1 · U 2 · U 3 · U 5 · U 9 · U 13 · U 16 · U 17 · U 19 · U 23 · U 27 · U 31 · U 43 · U 51 · U 57 · U 63 · U 66 · Mittel U · U 139 · U 142 · U 151 · UA · UB I · UB II · UB III · UC I · UC II · UC III · UE 1 · UE 2 · UF · Kaiserliche Marine savaş gemileri listesi gtdYavuz ve MidilliGemiler Yavuz Sultan Selim Midilli Muharebeler Goeben ve Breslau'nun takibi (1914) Karadeniz Baskını (1914) Sarıç Burnu Muharebesi (1914) İmroz Deniz Muharebesi (1918) gtdOsmanlı İmparatorluğu'nun zırhlı savaş gemileriAbdülkadir sınıfı Abdülkadir* Brandenburg sınıfı Barbaros Hayreddin Turgut Reis Reşadiye sınıfı Reşadiye** Fatih* Sultan Osman-ı Evvel**Sultan Osman-ı EvvelMoltke sınıfıYavuz*: Tamamlanmadı - **: İngiltere tarafından el konuldu "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Yavuz_(muharebe_kruvazörü)&oldid=31940715" sayfasından alınmıştır

Kitap kaynaklarını araISBN: Ara Bu sayfa, Uluslararası Standart Kitap Numarasına (ISBN) göre kitap arayabileceğiniz kütüphanelerin ve diğer kitap kaynaklarının kataloglarına bağlanır. Bu sayfaya herhangi bir Vikipedi sayfasındaki bir ISBN bağlantısını tıklayarak geldiyseniz, aşağıdaki ara bağlantılarına giderek söz konusu kitap için tüm alakalı arama bağlantılarına ulaşabilirsiniz. Arama yaparken ISBN numarasındaki boşluklar ve çizgiler önemsizdir. ISBN, bir kitabın belirli bir basımını tanımlar. Bu nedenle aynı kitabın farklı baskıları var ise farklı ISBN numarası olabilir. Aranacak ISBN numarası: 9786055250485 Veritabanları Google Kitaplar ara Goodreads ara 1000Kitap ara KIBO Elektronik Yayın Kataloğu ara Türkiye'deki kütüphaneler Tübitak Ulusal Toplu Katalog ara Bilgi Üniversitesi Kütüphanesi ara Bilkent Üniversitesi Kütüphanesi ara Boğaziçi Üniversitesi Kütüphanesi ara Ege Üniversitesi Merkez Kütüphanesi ara Gazi Üniversitesi Kütüphanesi ara Hacettepe Üniversitesi Kütüphanesi ara İTÜ Kütüphane hizmetleri ara İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Kütüphanesi ara Koç Üniversitesi Suna Kıraç Kütüphanesi ara ODTÜ Kütüphanesi ara Sabancı Üniversitesi Bilgi Merkezi ara Türkiye dışı kütüphaneler Türkiye dışındaki kütüphanelerin kataloglarını taramak için İngilizce Wikipedia'ye bakınız. Vikipedi Kütüphanesi Ortaklar Kaynaklar Açık kaynaklar Bibliyografyalar Kaynak istekleri Kullanıcı arşivleri "https://tr.wikipedia.org/wiki/Özel:KitapKaynakları/9786055250485" sayfasından alınmıştır

Kitap kaynaklarını araISBN: Ara Bu sayfa, Uluslararası Standart Kitap Numarasına (ISBN) göre kitap arayabileceğiniz kütüphanelerin ve diğer kitap kaynaklarının kataloglarına bağlanır. Bu sayfaya herhangi bir Vikipedi sayfasındaki bir ISBN bağlantısını tıklayarak geldiyseniz, aşağıdaki ara bağlantılarına giderek söz konusu kitap için tüm alakalı arama bağlantılarına ulaşabilirsiniz. Arama yaparken ISBN numarasındaki boşluklar ve çizgiler önemsizdir. ISBN, bir kitabın belirli bir basımını tanımlar. Bu nedenle aynı kitabın farklı baskıları var ise farklı ISBN numarası olabilir. Aranacak ISBN numarası: 9756240059 Veritabanları Google Kitaplar ara Goodreads ara 1000Kitap ara KIBO Elektronik Yayın Kataloğu ara Türkiye'deki kütüphaneler Tübitak Ulusal Toplu Katalog ara Bilgi Üniversitesi Kütüphanesi ara Bilkent Üniversitesi Kütüphanesi ara Boğaziçi Üniversitesi Kütüphanesi ara Ege Üniversitesi Merkez Kütüphanesi ara Gazi Üniversitesi Kütüphanesi ara Hacettepe Üniversitesi Kütüphanesi ara İTÜ Kütüphane hizmetleri ara İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Kütüphanesi ara Koç Üniversitesi Suna Kıraç Kütüphanesi ara ODTÜ Kütüphanesi ara Sabancı Üniversitesi Bilgi Merkezi ara Türkiye dışı kütüphaneler Türkiye dışındaki kütüphanelerin kataloglarını taramak için İngilizce Wikipedia'ye bakınız. Vikipedi Kütüphanesi Ortaklar Kaynaklar Açık kaynaklar Bibliyografyalar Kaynak istekleri Kullanıcı arşivleri "https://tr.wikipedia.org/wiki/Özel:KitapKaynakları/9756240059" sayfasından alınmıştır

Asım Arar Sağlık Bakanlığı müsteşarı Görev süresi15 Kasım 1937 - 22 Ocak 1945 Yerine geldiği Hüsamettin Kural Yerine gelen Ekrem Tok Kişisel bilgiler Doğum 1890 Ölüm 16 Haziran 1955[1]İstanbul Ahmet Asım Arar[2] (d. 1890[3] - ö. 16 Haziran 1955,[1] İstanbul), bulaşıcı hastalıklar doktoru. Asım Arar, ilk ve orta öğrenimini, babası son devir Osmanlı alimi Manastırlı İsmail Hakkı’nın kurduğu okulda; lise öğrenimini Vefa Lisesi’nde tamamlamıştır. 1911 yılında Darülfünun Tıp Fakültesi'ni bitirdikten sonra Dahiliye asistanlığına atanmıştır. Daha sonra Almanya’da dahiliye ve hıfzıssıhha alanlarında eğitim görmüştür. Dönüşünde, savaş yıllarında çeşitli çalışmalar yapmıştır. Kurtuluş Savaşı başlayınca Anadolu’ya geçmiştir. Hıfzıssıhha Genel Müdürlüğü ve ardından Sağlık Bakanlığı Müsteşarlığı’nın yanında, 1926-1946 yılları arasında Kızılay Genel Sekreterliği görevini yapmıştır. 1920 yılında Mustafa Kemal Atatürk’ün annesi Zübeyde Hanım'ın ve 1925 yılından başlayarak Mustafa Kemal Atatürk’ün ve eşi Latife Hanım'ın doktorluğunu yapmıştır. Oğlu İsmail Hakkı Arar da Devlet, Adalet ve Millî Eğitim bakanlıkları görevlerinde bulunmuştur.[4] Torunu Büyükelçi Ahmet Asım Arar'dır. 16 Haziran 1955 tarihinde İstanbul’da ölmüş ve Zincirlikuyu Mezarlığı’na gömülmüştür.[1] Yayınlanmış kitabı[değiştir | kaynağı değiştir] Arar, Asım (1958). Son Günlerinde Atatürk. İstanbul: Selek Yayınları.  Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] a b c "Milliyet - 17 Haziran 1955 - MİLLİYET GAZETE ARŞİVİ". gazetearsivi.milliyet.com.tr. 9 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.  "TBMM Albümü 4. Cilt (1960-1983)" (PDF). TBMM Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü. 21 Ocak 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2022.  "Doktor Asım Arar". 17 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2023.  Yavuz, Salih Sabri (2003). "Manastırlı İsmail Hakkı". TDV İslâm Ansiklopedisi. 27. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı. ss. 563-564. 6 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2021.  "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Asım_Arar&oldid=31142412" sayfasından alınmıştır

Cemal Kutay (1909, Konya - 5 Şubat 2006, İstanbul), Türk tarihçi ve yazar.[1] Gençliği[değiştir | kaynağı değiştir] Bedirhan Bey'in torunu ve Tahir Muhlis Kutay'ın oğlu olan Kürt kökenli[2] Cemal Kutay, orta öğrenimini Kadıköy Lisesi'nde tamamladı. Yazarlık[değiştir | kaynağı değiştir] Anadolu Ajansı'nda 1924-1928 yılları arasında muhabirlik, Hâkimiyet-i Milliye'de istihbarat şefliği ve fıkra yazarlığı yapan Kutay, Konya'da Yeni Anadolu gazetesini ve Zaman dergisini, İstanbul'da Halk gazetesini, Millet dergisini çıkardı. Kutay, pek çok gazete ve dergide özellikle tarihi konularda yazılar yazdı.[3] Atatürkçü tarihçi Cemal Kutay “Gerçek Atatürk”ün anlatılmamış olmasından dert yanar: “Asıl ibretli olan da…iktidara gelenlerin, O’nu (M. Kemal’i) efsanelerden arındırılmış gerçek yapısı ile evlatlarımıza anlatma himmeti yerine 5816 numaralı ‘Atatürk Kanunu’ ile sadece savcıların hassasiyetine emanet basit yolunu tercih etmeleridir. Ogün-bugün, üzeri sisli perdelerle örtülü bu hakikatlerden hangisi ele alınmış, aydınlığa çıkartılmış, kitablaştırılmıştır?”[4] Eserleri[değiştir | kaynağı değiştir] Cemal Kutay'ın kitap halinde basılan 187 eserinden bazıları şöyle: "1913'te Garbî Trakya'da İlk Türk Cumhuriyeti" Batı Trakya Bağımsız Hükûmeti "Türkiye İstiklal ve Hürriyet Mücadeleleri Tarihi" (20 cilt, 1957-62), "Bilinmeyen Tarihimiz" (4 cilt, 1974-75), "Tarih Sohbetleri" (9 cilt, 1966-68), "Örtülü Tarihimiz" (2 cilt, 1975), "Sisli Tarihimiz" (2 cilt-1975), "Tarih her zaman ibrettir", Yeni Asya Yayınevi, 1981 "Midhat Paşanın Gurbet Hatıraları" (3 cilt, 1983), "Geçmişten Günümüze Türk Kitaplığı" "Türkçe İbadet" "Lawrens'e Karşı Kuşçubaşı" "Müslüman Kardeşler Hareketi" "Ardında Kalanlar" (Cem Ofset, Istanbul, 1988) Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] "Cemal Kutay". biyografi.net. 21 Temmuz 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi.  "Yazdıklarım Hep Konuşuldu". 15 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.  "Popüler tarih tarihin neresinde". Yeni Şafak. 8 Nisan 2007. 23 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.  Cemal Kutay (1988). (Atatürk’ün) Ardında Kalanlar. İstanbul: Cem Ofset. s. 9.  "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Cemal_Kutay&oldid=30988843" sayfasından alınmıştır

26 Şubat 2012'de oynanan Galatasaray - Beşiktaş derbisi öncesi yapılan saygı duruşundan bir kare Saygı duruşu genellikle kısa sessizlik anı ya da kısa süreli tefekkür, dua, yansıma, ya da meditasyon anı. Son yüzyılda genellikle önemli buluş ve olaylara konu olmuş kişilerin ölümüne ya da ölüm yıldönümünde bir dakikalık ayakta durularak yapılmaktadır. Trajik bir tarihi olayın bir parçası olarak ölmüş olanlar içinde yas ve genellikle saygı duymak içinde yapılmaktadır. Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Prof. Dr. Mustafa Kaymakçı, "Ti Sesi" Nereden Geliyor?12 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Musiki Dergisi "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Saygı_duruşu&oldid=26228689" sayfasından alınmıştır

Taksim Cumhuriyet AnıtıCumhuriyet AnıtıKoordinatlar41°02′13″K 28°59′06″D / 41.03694°K 28.98500°D / 41.03694; 28.98500KonumTaksim Meydanı, Taksim, Beyoğlu İstanbulMalzemeMermer, BronzYükseklik11 m (36 ft)Tamamlanma tarihi1928Açılış tarihi8 Ağustos 1928 Taksim Cumhuriyet Anıtı, İstanbul, Taksim Meydanı'nda bulunan anıt. İtalyan heykeltıraş Pietro Canonica'ya yaptırılan,[1] iki genç Türk; Hadi (Bara) Bey ve Sabiha (Bengütaş) Hanım'in yardımlarıyla, anıt 1928'de tamamlanmıştır. 8 Ağustos 1928'de açılan anıtın, kaide ve çevre düzeni mimar Giulio Mongeri tarafından yapılmıştır. Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir] Planlanması[değiştir | kaynağı değiştir] Cumhuriyet dönemi anıtları, ilk defa figüratif bir anlatımla Atatürk'ü ve kurulan yeni düzeni topluma tanıtan heykellerdir. Bu döneme ait anıtların yerleşim planlamasında önlerinde tören yapılacağı göz önünde tutularak çevre düzenlemesi yapılmıştır. Sunay Akın tarafından aktarılan bilgiye göre; bu sebeple cumhuriyetin yeni gösteri alanı olarak seçilen Taksim Meydanına anıt yapılması için dünya çapında bir yarışma düzenlenir. Yarışmayı İtalyan Pietro Canonica kazanır.[2] Bunun üzerine 1925 yılında dönemin İstanbul milletvekili Hakkı Şinasi Paşa'nın başkanlığında oluşturulan komisyon, Pietro Canonica ile bağlantı kurmuş ve anıt sipariş etmiştir. Ağırlığı 84 tonu bulan anıt, 2,5 yıl sonra tamamlanınca Roma'dan İstanbul'a gemi ile getirilmiştir. Özellikleri[değiştir | kaynağı değiştir] Anıtın 8 Ağustos 1928 tarihindeki açılışından bir fotoğrafAnıtın yapımında taş ve bronz kullanılmıştır. Mali kaynak için ise halktan bağış toplanmıştır. En yüksek bağışı ise Osmanlı bankacı Berç Keresteciyan yapmıştır.[2] Dairesel bir meydanın ortasında yükselen ve bir meydan çeşmesi gibi tasarlanan anıtın iki yüzündeki bronz figürler, geleneksel mimariden esinlenerek oluşturulmuş kemerli taş bir kaide içerisinde yer alırlar. 11 metre yüksekliğindeki anıtın kaidesinde pembe Trentino-Alto Adige/Südtirol ve yeşil Suza bölgesi mermerleri kullanılmıştır. Anıtın dar yüzleri altında birer ayna taşı ve önlerinde mermer yalaklar bulunmaktadır. Heykeltıraş bu yalaklara akacak su ile meydan çeşmelerini anımsatan bir proje oluşturmuş, ancak daha sonra ise su ögesi kullanılmıştır. Anıt 8 Ağustos 1928 tarihinde açılmıştır. 16 Ağustos 1928 tarihli Servet-i Fünun dergisinde Taksim Meydanı Abidesi'nin açılışı. 1988'de Taksim, Tarlabaşı ve Şişhane'de gerçekleşen çeşitli yıkımlar sonrasında, anıtın oturduğu dairesel taban İstiklal Caddesi'nin bir parçası haline gelmiştir. Günümüzde araç trafiğine kapalı olan alanda, ulusal günlerde yapılan törenler anıt önünde gerçekleşmektedir. Anlamı[değiştir | kaynağı değiştir] Cumhuriyet Anıtı'nın ayrıntılı bir görünümü Anıtın bir yüzü Türk Kurtuluş Savaşı'nı, diğer yüzü ise Cumhuriyet Türkiye'sini temsil etmektedir. 1928'de Talimhane Caddesi ve İstiklal Caddesi - Sıraselviler aksı üzerine yerleştirilen anıtın kuzey yüzünde Mustafa Kemal, askerlerinin önünde görülmektedir. Diğer yüzünde ise sivil giysileri ile Mustafa Kemal Atatürk yanında İsmet İnönü ve Fevzi Çakmak, askerler ve halkla birlikte betimlenerek genç Türkiye'nin kuruluşu canlandırılmaktadır. Ayrıca bu yüzde Atatürk'ün ardında bulunan Sovyet general Mihail Frunze ve Kliment Voroşilov'un heykelleri de Kurtuluş Savaşı sırasında Türkiye'ye yapılan Sovyet yardımına duyulan minnettarlığı simgeler. Anıtın yan yüzlerinde birer asker heykeli, üstlerindeki madalyonlarda ise iki kadın portresi yer almaktadır. Aynı zamanda şimdiki adıyla Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi'nde de bir yarışma düzenlenir ve birinci olan kişi, tüm masrafları devlet tarafından karışlanmak üzere İtalya'ya Canonica'nın atölyesine anıtın yapımında çalışmak üzere gönderilir. Bu yarışmayı kazanan Sabiha Ziya, 21 yaşında bekar bir kadın olmasından dolayı bazı çevreler tarafından yurt dışına gitmesi istenmese de, dönemin Millî Eğitim bakanı Mustafa Necati'nin de desteğiyle İtalya'ya gönderilir. Sunay Akın, anıtın yan yüzlerinde olan kadın portrelerinin, yarışmayı kazanan maket üzerinde olmadığını, Sabiha hanımın Roma'ya gitmesinden sonra Canonica tarafından bu figürlerin eklendiğini söylemektedir. Pietro Canonica, Taksim Meydanı'nın adının İstanbul'a suların bu meydandan taksim yapılması nedeniyle verildiğini öğrenerek anıtı bir havuz şeklinde tasarlamıştır. Anıtın maketine göre; anıtın iki yanındaki yalaklara akan sular, anıt çevresindeki havuzda toplanacaktır.[2] Ancak anıt havuz özelliğine sahip olamaz, çünkü Canonica ile yapılan anlaşmaya göre heykeltıraşa 6 taksit şeklinde yapılacak ödemenin son taksiti parasızlık yüzünden verilemez. Bu nedenle Cumhuriyet anıtı tamamlanmamış şekilde havuzsuz olarak kalır. Fotoğraf galerisi[değiştir | kaynağı değiştir] Taksim Cumhuriyet Anıtı, 2019. Anıtın açılış töreninden çekilmiş bir fotoğraf, 8 Ağustos 1928 Anıtın 1930'lu yıllara ait bir fotoğrafı Anıtın havuzlarından bir tanesi Anıtın kitabesi Anıttaki işleme detayları Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] Arbaç, İmren (1 Ocak 2017). "TAKSİM CUMHURİYET ANITI'NDA RUS – TÜRK YAKINLAŞMASININ SEMBOL FİGÜRÜ". Yeditepe Üniversitesi Tarih Bölümü Araştırma Dergisi. 1 (1): 138-161. 17 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2021.  a b c "Taksim Cumhuriyet Anıtı". Atatürk Ansiklopedisi. 2 Mart 2021. 15 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Eylül 2021.  Mevlüt Çelebi, Taksim Cumhuriyet Anıtı, Atatürk Araştırma Merkezi, 2006 Ankara, 1. Basım, ISBN 975-16-1910-6 gtdAtatürk anıtlarıHeinrich Krippel Büyük Utku Anıtı (Afyonkarahisar, 1936) Konya Atatürk Anıtı (Konya, 1926) Onur Anıtı (Samsun, 1931) Sarayburnu Atatürk Anıtı (İstanbul, 1926) Zafer Anıtı (Ankara, 1927) Pietro Canonica Atlı Atatürk Anıtı (Ankara, 1927) İzmir Atatürk Anıtı (İzmir, 1932) Mareşal Atatürk Anıtı (Ankara, 1927) Taksim Cumhuriyet Anıtı (İstanbul, 1928) Kenan Yontunç Edirne Atatürk Anıtı (Edirne, 1931) Gazi Mustafa Kemal Anıtı (Mersin, 1934) Mersin Atatürk Anıtı (Mersin, 1944) Nijat Sirel Bursa Atatürk Anıtı (Bursa, 1931) Tankut Öktem Zafer Anıtı (Gazimağusa) (Gazimağusa, 1979) Atatürk ve Şerife Bacı Anıtı (Kastamonu, 1990) Tamer Başoğlu Atatürk, Annesi ve Kadın Hakları Anıtı (İzmir, 1973) Harun Atalayman Atatürk Maskı (İzmir, 2009) Remzi Savaş Atatürk ve Gençlik Anıtı (Ankara, 1991) Yavuz Görey İstanbul Üniversitesi Atatürk ve Gençlik Anıtı (İstanbul, 1955) Şadi Çalık ODTÜ Atatürk Anıtı (Ankara, 1966) Gürdal Duyar Uşak Atatürk Anıtı (Uşak, 1965) Burhaniye Atatürk Anıtı (Burhaniye, 1967) Kayseri Atatürk Anıtı (Kayseri, 1974) Hüseyin Gezer Antalya Ulusal Yükseliş Anıtı (Antalya, 1964) Anton HanakJoseph Thorak Güvenlik Anıtı (Ankara, 1935) Diğerleri Artvin Atatürk Heykeli Atatürk Anıtı (Canberra) Atatürk Maskı (Antalya) Girne Atatürk Anıtı Mustafa Kemal Atatürk Anıtı (Beerşeba) Mustafa Kemal Atatürk Anıtı (Yehud) Mustafa Kemal Atatürk Heykeli (Bakü) Mustafa Kemal Atatürk Heykeli (Meksiko) Rize Atatürk Anıtı Eskişehir ulus anıtı Atatürk Anıtı (Kadıköy) Atatürk Heykeli (Gülhane Parkı) Atatürk Heykeli (Washington, DC) Atatürk Heykeli (Türkiye Büyükelçiliği, Washington) Atatürk Anıtı (Almatı) Atatürk Anıtı (Astana) Atatürk Ormanı (İsrail) "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Taksim_Cumhuriyet_Anıtı&oldid=32040835" sayfasından alınmıştır

Bu sayfanın ya da bir kısmının Türkçeye çevrilmesi gerekmektedir. Bu sayfanın tamamı ya da bir kısmı Türkçe dışındaki bir dilde yazılmıştır. Madde, alakalı dilin okuyucuları için oluşturulmuşsa o dildeki Vikipedi'ye aktarılmalıdır. İlgili değişiklikler gerçekleşmezse maddenin tamamının ya da çevrilmemiş kısımların silinmesi sözkonusu olabilecektir. İlgili çalışmayı yapmak üzere bu sayfadan destek alabilirsiniz Bu maddedeki bilgilerin doğrulanabilmesi için ek kaynaklar gerekli. Lütfen güvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin geliştirilmesine yardımcı olun. Kaynaksız içerik itiraz konusu olabilir ve kaldırılabilir.Kaynak ara: "Aziz Aleksandr Nişanı" – haber · gazete · kitap · akademik · JSTOR (Ağustos 2022) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) Aziz Aleksandr Nişanı (Bulgarca: Орденът „Св. Александръ“), Bulgaristan Krallığı dönemindeki en yüksek ikinci nişandır. I. Aleksandr tarafından kurulmuş ve koruyucu azizinin (Aleksandr Nevski) adını almıştır.[1] Tarih[değiştir | kaynağı değiştir] Nişan Alexander Battenberg'in koruyucu azizi onuruna 25 Aralık 1881'de bir kararname ile kuruldu. Nişan, Büyük Üstat olan Bulgar hükümdarı tarafından Bulgar ve yabancı vatandaşlara verildi. Dereceler[değiştir | kaynağı değiştir] Aziz Aleksandr Tarikatı Great Cross, Büyük ve Küçük Kolye I. Derece, Grand Cross. Üst düzey devlet görevlilerine ve askeri personele verildi. II. Derece, Grand Officer Cross. III. Derece, Commander Cross. IV. Derece, Officer Cross. V. Derece, Officer Cross. VI. Derece, Gümüş Cross. Nişanı alan önemli kişiler[değiştir | kaynağı değiştir] I. Derece, Grand Cross[değiştir | kaynağı değiştir] Mustafa Kemal Atatürk II. Abdülhamid I. Albert I. Aleksandar I. Aleksandr (Bulgaristan) Leopold Berchtold III. Boris Walther von Brauchitsch Bernhard von Bülow I. Konstantin (Yunanistan kralı) I. Ferdinand (Bulgaristan) I. Ferdinand (Romanya kralı) VIII. Frederik Sergey Gorşkov Wilhelm von Hahnke Ulrich von Hassell Henry (Mecklenburg-Schwerin dükü) Paul von Hindenburg Nikola Ivanov Stiliyan Kovaçev Vasil Kutinçev Émile Loubet August von Mackensen Maximilian von Baden Benito Mussolini II. Nikolay Pavle Karađorđević Erich Raeder Alfred von Tirpitz II. Umberto II. Wilhelm Wilhelm (Alman veliahtı) Sergey Vitte II. Derece, Grand Officer Cross[değiştir | kaynağı değiştir] Cevat Çobanlı Ferdinand Schörner Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] "ODM of the Kingdom of Bulgaria: Order of St.Alexander". www.medals.org.uk. 24 Ocak 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2018.  "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Aziz_Aleksandr_Nişanı&oldid=32213544" sayfasından alınmıştır

İmtiyaz Madalyası veya İmtiyaz Nişanı (Osmanlıca: ‏امتياز نشانی), Sultan II. Abdülhamid dönemi olan 23 Eylül 1882 tarihinden itibaren, Osmanlı İmparatorluğu adına verilmeye başlanan sivil ve askerî madalyadır. Altın ve gümüş olmak üzere iki ayrı madenden imal edilen imtiyaz madalyasının bir yüzünde saltanat arması, diğer yüzünde, “Devlet-i Aliyye-i Osmâniyye uğrunda fevkalâde sadakat ve şecaat ibraz edenlere mahsus madalyadır” ibaresi ve altında iç kısmına verilen kişinin adının yazıldığı bir hilâl bulunmaktadır. Üzerindeki ibareden dolayı madalyaya “sadakat ve şecaat madalyası” da denilmiş, bu yüzden zaman zaman ikincisinin imtiyaz madalyasından ayrı olduğu zannedilmiştir. İmtiyaz Madalyası ‏امتياز نشانیAltın ve Gümüş İmtiyaz Madalyaları Osmanlı Padişahı tarafından verilirÜlke Osmanlı İmparatorluğuTürSivil ve askeri madalyaGerekçeAskeri veya diğer birçok alanda devlete hizmet eden kişilere verilirdiSavaşDünya Savaşı için Çapraz kılıç (1333/1917)DurumVerilmemektedirİstatistiklerKuruluş23 Eylül 1882İlk Verilişi11 Eylül 1883ÖncelikÜstAltın–Yok (En yüksek askerî madalya)Gümüş–Liyakat Madalyası (Altın)AstAltın–Liyakat Madalyası (Altın)Gümüş–Liyakat Madalyası (Gümüş)Harp Madalyası Tarihçesi[değiştir | kaynağı değiştir] Devlete ve ülkeye bağlılık gösterenlere, millet ve memleket yararına bir keşifte bulunanlara ve devletin verdiği görevleri başarıyla yerine getirenlere verilmek üzere 21 Zilkade 1300 (23 Eylül 1882) tarihinde, Sultan II. Abdülhamid tarafından ihdas edilmiş, madalyanın bizzat padişah tarafından verileceği nizamnâmesinde belirtilmiştir. Genel olarak devlete karşı hizmeti görülenlere önce gümüş, ikinci defa verilmesi icap ettiğinde ise altın imtiyaz madalyası takılırdı. Ancak hizmete göre ilk defa altın olanı da takdim edilir, bu durumda gümüşü de birlikte verilirdi. İmtiyaz madalyasının veriliş sebebi verilen kişinin adıyla birlikte madalya beratına kaydedilirdi.[1] Mülkiye memurları madalyalarını ancak resmî günlerde, askeriyeye mensup olanlar ise devamlı takarlardı. Madalyanın kurdelesi imtiyaz nişanı kurdelesiyle aynı renkte olup yarısı yeşil, yarısı kırmızı idi. Altın madalya savaşlarda en yüksek cesaret gösteren Osmanlı askerlerine verilirdi. I. Dünya Savaşı sırasında verilen madalyalarda çapraz kılıç ve üzerinde verildiği Rumî yılın bulunduğu toka bulunmaktadır. Mecidiye Nişanı'nda bulunan Sadakat, Hamiyyet (din-aile-vatan-mukaddes olan şeyleri koruma duygusu), Gayret ve Şecâ'at (cesaret) kelimeleri bu madalyada da bulunurdu. Madalya, yabancı askerlere verilmezdi. Ancak bunun tek istisnası I. Dünya Savaşı sırasında Alman askerlere verilmesidir. Madalya bizzat sultan veya onun adına yüksek bir devlet adamı tarafından verilirdi. Sahibinin ölümüyle beraber madalya varislerine geçmezdi.[2] İmtiyaz madalyası, nizamnâmesinde bu madalyanın askeriye mensuplarına tek tek veya toplu olarak verilebileceği ifade edildiğinden; savaş madalyası özelliği de taşıyordu. 16 Kasım 1914’te, savaş sırasındaki başarılarından dolayı askeriye veya mülkiye mensuplarına verilecek imtiyaz ve liyakat madalyaları kurdelelerine madalya ile aynı madenden yapılmış iki kılıçla bir levha asılması kararlaştırıldı. Bu levhada savaşın ismi de belirtilir ve madalyaya sahip olan kişinin hizmetinin her tekrarlanışında yenisi verilerek aynı madalya kurdelesi üzerine sıralanırdı. Böylece savaşta verilen imtiyaz ve liyakat madalyaları normal zamanda verilenlerden ayırt edilmiş olurdu. 1 Mart 1915 tarihi sonrasında; savaş esnasında askerî erkâna verilecek imtiyaz ve liyakat madalyaları harçtan muaf tutuldu. Ayrıca rütbe ve unvan farkı gözetmeksizin, Osmanlı Devleti ve müttefiklerinin ordu ve donanmalarında görevli veya gönüllü olarak bulunan ve savaş sırasında yararlılık gösterenlere verilmek üzere tek rütbeli ve tunçtan yapılmış savaş madalyası ihdas edildi.[3] Bu madalyanın tahsis edilmesi ile birlikte, imtiyaz ve liyakat madalyalarının savaşa mahsus olarak ancak savaş madalyasına sahip olanlara verilmesi kararlaştırıldı. Daha önce savaşa mahsus olarak verilen imtiyaz ve liyakat madalyaları için uygulanan usul, 3 Mart 1917 sonrasında oluşan yasa ile esasen savaşa mahsus olmayan, fakat savaş sırasında da verilebilen bütün madalya ve nişanlar için geçerli kılındı. Böylece savaş madalyaları dışında savaş sırasında verilen bütün madalyaların şeritlerine çift kılıçla bir levha ve nişanların üzerine de çift kılıç ilâve edilmeye başlandı. Nizamnâmede imtiyaz madalyasının mirasçılara intikali konusunda bir açıklık bulunmamaktadır. Bununla birlikte madalyalar genel olarak sahibinin ölümünden sonra büyük evlâdına intikal ederdi. Fakat şahsa mahsus olmaları sebebiyle taşıma hakkı ancak padişahın izniyle verilebilirdi. İmtiyaz madalyasının ihdasından bir süre sonra da bu husus, 24 Eylül 1887 tarihinde bir nizama bağlandı. Buna göre; sahibinin ölümü halinde madalya, taşıma hakkı olmaksızın sadece bir iftihar vesilesi olarak veresesine intikal ederdi. Ölen kişinin güzel ahlâkı ile tanınmış ve devlet tarafından iyi hizmetleri görülmüş erkek evlâdı bulunması durumunda bir beratla kendisine taşıma hakkı da verilebilirdi. Bir ara imtiyaz madalyasının evlâda intikal ettirilmemesi ve kullandırılmaması konusunda 22 Ekim 1900 tarihinde bir irade çıkmışsa da; mevcut usul, bir süre daha yürürlükte kaldı. Nihayet 1920 yılında taşıma hakkı verilmeksizin iftihar vesilesi olmak üzere veresesine intikali kabul edildi. İmtiyaz madalyası, bir savaşta veya diğer bazı olaylar sırasında önemli hizmetleri görülenlere verilen madalyalardan farklıdır. Genel nitelikteki diğer madalyalar (iftihar ve liyakat) içinde en değerli olanı imtiyaz madalyasıdır. Farklı madenlerden imal edilmiş türleri bulunan umumi madalyaların itibar sırasının tayininde maden türleri de önem taşırdı. Liyakat ve imtiyaz madalyalarının itibar sırası altın imtiyaz, altın liyakat, gümüş imtiyaz ve gümüş liyakat şeklindeydi. Ayrıca aynı madenden yapıldığı halde savaş vesilesiyle verilenleri normal zamanda verilenlerinden daha değerli sayılırdı. Sol göğüs üzerine ve omuza yakın biçimde takılan genel madalyalar itibar sırasına göre önden kola doğru sıralanır ve itibarı az olan madalya kola daha yakın olurdu. Değişik tarihlerde farklı ebatlarda basılmış türlerine de rastlanan bu madalya Osmanlı Devleti’nin sona erişine kadar kullanılmıştır.[4] Edebiyat[değiştir | kaynağı değiştir] Edhem Eldem, İftihar ve İmtiyaz : Osmanlı Nişan ve Madalyaları Tarihi İstanbul 2004, ISBN 975-93692-8-1. Metin Erüreten, Osmanlı madalyaları ve nişanları. Belgelerle tarihi, İstanbul 2001, ISBN 975-97637-0-2. Die Orden, Wappen und Flaggen aller Regenten und Staaten. 5 Teile. Ruhl, Leipzig 1883–1887. Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] Başbakanlık Osmanlı Arşivi, İstanbul. Meclis-i Tanzîmât Defteri, nr. 35, s. 18, 22-23, 36, 46-48, 56. Tezer, Tim. "Ottoman Decorations". turkishmedals.net. 2 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2011.  Başbakanlık Osmanlı Arşivi, İstanbul. Teşrifat Kalemi, nr. 240/99/3; 263/100/4-5, 9, 12; 268/20; 280/28/2-4, 7, 9. Darphane Müzesi Madenî Para ve Madalya Kataloğu, İstanbul 1973 (Damga Matbaası), s. 89-90. gtdOsmanlı madalya ve nişanlarıNişanlar Çelenk Hanedan-ı Âli Osman Nişanı Tasvir-i Hümayun Nişanı Ertuğrul Nişanı Hilal Nişanı İftihar Nişanı İmtiyaz Nişanı Yüksek İmtiyaz Nişanı Meziyet Nişanı Osmaniye Nişanı Mecidiye Nişanı Şefkat Nişanı Maarif Nişanı Meclis-i Mebusan Azalarına Mahsus Nişan Ziraat Liyakat Nişanı Madalyalar Vaka-i Misriye Madalyası İşkodra Madalyası Hünkar İskelesi Madalyası Akka Madalyası Kürdistan Madalyası Bosna Madalyası İftihar Madalyası Silistre Madalyası Kırım Harbi Madalyası Sivastopol Madalyası Kars Madalyası Karadağ Madalyası Atik Girit Madalyası Rus Savaşı Madalyası Plevne Madalyası Tahlisiye Madalyası Tarz-ı Cedîd Girit Madalyası Tarz-ı Cedîd Yemen Madalyası Yunan Muharebesi Madalyası Yemen Madalyası Hamidiye Kruvazörü Madalyası İmtiyaz Madalyası Liyakat Madalyası Harp Madalyası Madalya ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=İmtiyaz_Madalyası&oldid=31127349" sayfasından alınmıştır

Bazı ülkeler Liyakat Madalyası adı verilen askeri veya sivil bir madalya vermektedir: Liyakat Madalyası (Çek Cumhuriyeti) Liyakat Madalyası (Danimarka) Dominik Kadını Liyakat Madalyası Ulusal Halk Ordusu Liyakat Madalyası (Doğu Almanya) Liyakat Madalyası (Doğu Timor), 2009'da kuruldu Madeira Özerk Bölgesi Liyakat Madalyası Liyakat Madalyası (Malta) Kral'ın Liyakat Madalyası, Norveç Liyakat Madalyası (Osmanlı İmparatorluğu) Başkanlık Liyakat Madalyası (Filipinler) Ulusal Savunma Liyakat Madalyası, Polonya Kan Bağışında Liyakat Madalyası, Lüksemburg Halka Liyakat Madalyası (Sırp Cumhuriyeti) Çalışma Alanında Liyakat Madalyası, İspanya Amerika Birleşik Devletleri[değiştir | kaynağı değiştir] Charles Dick Liyakat Madalyası, Ulusal Muhafız Birliği Genç Amerikalılar için Kongre Liyakat Madalyası İstihbarat Liyakat Madalyası, Merkezi İstihbarat Teşkilatı Liyakat Madalyası, 1939-1952 Teksas Liyakat Madalyası, Teksas Askeri Kuvvetleri tarafından, Amerika Birleşik Devletleri Silahlı Kuvvetleri bünyesinde Washington Liyakat Madalyası Dernekler[değiştir | kaynağı değiştir] Avustralya Sınırcılar Lejyonu Birliği tarafından verilen Avustralya Liyakat Madalyası Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir] Liyakat Nişanı Bu anlam ayrımı sayfası Liyakat Madalyası ile benzer ada sahip maddeleri listeler.Eğer bir iç bağlantıdan bu sayfaya eriştiyseniz, lütfen kullandığınız bağlantıyı ilgili maddeye yönlendirin. "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Liyakat_Madalyası&oldid=30173426" sayfasından alınmıştır

Avusturya-Macaristan imparatorluğunun Signum Laudis madalyası. Askeri Liyakat Madalyası (Almanca: Militär-Verdienstmedaille, Macarca: Katonai Érdemérem, Hırvatça: Vojna medalja za zasluge) Avusturya-Macaristan İmparatorluğundaki bir askeri nişandı. İmparator Franz Joseph tarafından 12 Mart 1890'da kuruldu. Askeri Liyakat Madalyası genellikle "Signum Laudis" (Latince "övgü işareti") olarak anılır. Nişanı kazanan önemli kişiler[değiştir | kaynağı değiştir] Avusturya Arşidükü Eugen - Avusturya-Macaristan mareşali. Arşidük Friedrich, Teschen Dükü - Birinci Dünya Savaşı'nda Avusturya-Macaristan mareşali Aladár Balog Eugen Beyer - Avusturya-Macaristan ordu subayı, daha sonra Avusturya ve Alman ordularında bir general. Eduard von Böhm-Ermolli Svetozar Boroević - Avusturya-Macaristan mareşali. Franz Graf Conrad von Hötzendorf - Avusturya-Macaristan Genelkurmay Başkanı. Engelbert Dollfuss - Avusturya Başbakanı ve Dünya Savaşı gazisi. Hermann Kövess von Kövessháza - Avusturya-Macaristan Ordusu'nun son komutanı Alexander Löhr - Avusturya-Macaristan ordusu subayı, daha sonra Avusturya Hava Kuvvetleri komutanı, daha sonra Luftwaffe generali Artur Phleps - Avusturya-Macaristan ordu subayı, daha sonra Waffen-SS'de bir Obergruppenführer. Ludwig Wittgenstein - Avusturyalı - İngiliz filozof Miklós Horthy - Avusturya-Macaristan deniz subayı, daha sonra Macaristan Naibi. Stefan Sarkotić - Avusturya-Macaristan ordusunda görev yapan Hırvat general. Gottfried von Banfield - deniz havacısı (1916); Hermann Pokorny - kriptolog (1918). Tibor Farkas de Boldogfa - avukat, politikacı, Macar parlamento temsilcisi, Hussar kaptanı.[1] Yabancı kazananlar: Mustafa Kemal Atatürk Erich Ludendorff - Alman general. Erich von Falkenhayn - Alman general. Paul von Hindenburg - Alman mareşal ve daha sonra Almanya Başkanı. Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] "Arşivlenmiş kopya". 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2021.  "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Askerî_Liyakat_Madalyası_(Avusturya-Macaristan)&oldid=30447656" sayfasından alınmıştır

Savaş nişanlı ve kılıçlı 2. Sınıf Askeri Liyakat Haçı Savaş nişanlı ve kılıçlı 3. Sınıf Askeri Liyakat Haçı Askeri Liyakat Haçı (Almanca: Militärverdienstkreuz, Macarca: Katonai Érdemkereszt, Hırvatça: Vojni križ za zasluge) Avusturya İmparatorluğu'nda ve 1867'de Çifte Monarşi'nin kurulmasından sonra Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nda verilen bir madalyaydı. İlk olarak 22 Ekim 1849'da kurulmuş ve var olduğu yıllar boyunca tasarım ve ödül kriterler konusunda çeşitli revizyonlardan geçmiştir. 1918'de Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun dağılmasıyla mülga hale geldi. Kazanan önemli kişiler[değiştir | kaynağı değiştir] Mustafa Kemal Atatürk - (3.Sınıf Savaş Nişanı 1916) Avusturya Arşidükü Eugen Arşidük Friedrich, Teschen Dükü - Birinci Dünya Savaşı'nda Avusturya-Macaristan mareşali Avusturya Arşidükü Joseph August Johann von Appel Prusya Prensi Albert (1837-1906) - Prusyalı mareşal ve Brunswick Dükalığı naibi (1864) Fedor von Bock - Alman Generalfeldmarschall Romanya Carol I - Romanya Kralı (1864) Gheorghe Flondor Engelbert Dollfuss - Avusturya Başbakanı ve Dünya Savaşı gazisi. Georg von Trapp Leo Geyr von Schweppenburg Gotthard Heinrici Paul von Hindenburg Miklós Horthy Erich Ludendorff Erich von Manstein August von Mackensen Erwin Rommel Ferdinand Schörner August Stramm Wilhelm Ritter von Thoma Wilhelm Burgdorf Fevzi Çakmak "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Askerî_Liyakat_Haçı_(Avusturya-Macaristan)&oldid=30485923" sayfasından alınmıştır

Cenevre Haçlı 3. Sınıf Taç Nişanı Prusya Kraliyet Taç Nişanı (Almanca: Königlicher Kronen-Orden) bir Prusya nişanıydı. 1861'de Kızıl Kartal Nişanı'na eşit bir onur olarak kurulmuştur. Yalnızca subaylara (veya yaklaşık olarak eşdeğer statüdeki sivillere) verilebilirdi ancak astsubaylara verilen bir nişanla birleştirilmiş bir madalya da vardı. Resmi olarak Kızıl Kartal Düzeni ve Kraliyet Taç Nişanı eşitti. Ancak çoğu memur eski Kızıl Kartal Nişanını kazanmayı tercih etti. Taç Nişanı, Prusya hükûmetinin Kızıl Kartal Nişanı'nı kullanmak istemediği zamanlarda ödüllendirilmesi gereken biri için sıklıkla kullanılan bir ödüldü.[1] Kazananlar listesi[değiştir | kaynağı değiştir] Mustafa Kemal Atatürk - 1. Sınıf. Doktor William H.Welch - 1911 Sör Christopher George Francis Maurice Cradock Sofanor Parra Kont Léo d'Ursel Kont Charles John d'Oultremont Ernst von Bibra - 3. Sınıf 1869 Flaviano Paliza - 2. Sınıf 1899 Robert James Lindsay VC KCB, 1. ve son Baron Wantage of Lockinge - Cenevre Haçlı 3. Sınıf (Fransa-Prusya Savaşı'nın ardından) Kapurthala'dan Maharaja Jagatjit Singh - 1. Sınıf 1911 Friedrich Wilhelm von Lindeiner-Wildau - 4. Sınıf Victor Spencer, Baron Churchill - 1. sınıf, 1899 - İmparator II . Wilhelm'in Birleşik Krallık ziyareti ile bağlantılı olarak. Tümgeneral Sir John McNeill - 1. sınıf, 1899 - İmparator II . Wilhelm'in Birleşik Krallık ziyareti ile bağlantılı olarak. Sir William Carington Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] "Der Kronenorden 1.Modell". Medalnet.net. 4 Mart 2004. 13 Eylül 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2013.  Otorite kontrolü GND: 1147416354 VIAF: 5350153289914132770002 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Prusya_Taç_Nişanı&oldid=30482261" sayfasından alınmıştır

Harp MadalyasıBeyaz çizgili kırmızı şeridiyle birlikte Harp Madalyası Osmanlı Padişahı tarafından verilirÜlke Osmanlı İmparatorluğuTürKahramanlık MadalyasıGerekçeI. Dünya Savaşı'nda büyük kahramanlık gösteren herkese verilirSavaşI. Dünya SavaşıDurumVerilmemektedirİstatistiklerİlk Verilişi1 Mart 1915ÖncelikÜstLiyakat Madalyası Harp Madalyası, I. Dünya Savaşı'nda Osmanlı cephelerinde üstün cesaret ve kahramanlık gösteren Osmanlı ve İttifak Devletleri askerlerine V. Mehmed Reşad tarafından ilk kez 1 Mart 1915 tarihinde verilen askerî madalyadır. Osmanlı İmparatorluğu'nun son madalyasıdır. İngilizler tarafından Gelibolu Yıldızı (İngilizce: Gallipoli Star), Almanlar tarafından ise Demir Hilal (Almanca: Eiserner Halbmond) olarak adlandırılmıştır. Bu madalya I. Dünya Savaşı süresince başta Osmanlı cephelerinde savaşanlara olmak üzere Osmanlı ve diğer İttifak Devletleri birliklerine verildi. Madalya sıralamasında Tarz-ı Cedid Büyük İmtiyaz ve Liyakat Madalyalarından sonra gelir. Tasarımı[değiştir | kaynağı değiştir] Fakfon'dan (%50 bakır, %25 nikel, %25 çinko) yapılmış beş köşeli uçları top halinde bir yıldız şeklindeki Madalyanın üstü kırmızı lake boya ile kaplıdır. Ön yüzünde, yukarıya bakan büyük kabartma bir hilal vardır. Hilalin içinde Osmanlı padişahı V. Mehmed Reşad'ın "El Gazi" mahlaslı tuğrası bulunmaktadır. Ayrıca tuğranın altına, Hicri takvime göre madalyanın verildiği tarih olan 1333 (Miladi takvime göre 1915) yılı işlenmiştir. Resmi kıyafette, madalya sağ memenin 4 parmak altına, Madalya takılmadığı zaman kurdelesi üniforma ceketinin üstten ikinci düğmesine takılırdı. Galeri[değiştir | kaynağı değiştir] Gelibolu yıldız rozeti ile kurdele BB&CO. firması yapımı. Harp Madalyası kurdelesiz takılır. Gelibolu Yıldızı kurdele ile Gelibolu Yıldızı; Alman veya Avusturya üretimi Gelibolu Yıldız rozeti; B.B. & Co. Gelibolu Yıldız rozeti; Godet Gelibolu Yıldız rozeti; J. H. Werner – Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] Askerî Yüksek İdare Mahkemesi'nin verdiği 3 Mart 2008 tarih ve 1998/344 sayılı karar ERMAN, M. Demir, (2012) Harp Madalyası - The Turkish War Medal ISBN 978-605-125-484-5 - http://demirerman.wix.com/turkish-war-medal 28 Mayıs 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 28 Mayıs 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ERMAN, M.Demir, (2023) Osmanlı-Türk Madalya ve Nişanları 1801-1923 The Ottoman-Turkish Medals and Orders- ISBN 978-605-87186-0-9 - http://demirerman.wix.com/turkish-war-medal gtdOsmanlı madalya ve nişanlarıNişanlar Çelenk Hanedan-ı Âli Osman Nişanı Tasvir-i Hümayun Nişanı Ertuğrul Nişanı Hilal Nişanı İftihar Nişanı İmtiyaz Nişanı Yüksek İmtiyaz Nişanı Meziyet Nişanı Osmaniye Nişanı Mecidiye Nişanı Şefkat Nişanı Maarif Nişanı Meclis-i Mebusan Azalarına Mahsus Nişan Ziraat Liyakat Nişanı Madalyalar Vaka-i Misriye Madalyası İşkodra Madalyası Hünkar İskelesi Madalyası Akka Madalyası Kürdistan Madalyası Bosna Madalyası İftihar Madalyası Silistre Madalyası Kırım Harbi Madalyası Sivastopol Madalyası Kars Madalyası Karadağ Madalyası Atik Girit Madalyası Rus Savaşı Madalyası Plevne Madalyası Tahlisiye Madalyası Tarz-ı Cedîd Girit Madalyası Tarz-ı Cedîd Yemen Madalyası Yunan Muharebesi Madalyası Yemen Madalyası Hamidiye Kruvazörü Madalyası İmtiyaz Madalyası Liyakat Madalyası Harp Madalyası Madalya ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Harp_Madalyası&oldid=31337315" sayfasından alınmıştır

Kitap kaynaklarını araISBN: Ara Bu sayfa, Uluslararası Standart Kitap Numarasına (ISBN) göre kitap arayabileceğiniz kütüphanelerin ve diğer kitap kaynaklarının kataloglarına bağlanır. Bu sayfaya herhangi bir Vikipedi sayfasındaki bir ISBN bağlantısını tıklayarak geldiyseniz, aşağıdaki ara bağlantılarına giderek söz konusu kitap için tüm alakalı arama bağlantılarına ulaşabilirsiniz. Arama yaparken ISBN numarasındaki boşluklar ve çizgiler önemsizdir. ISBN, bir kitabın belirli bir basımını tanımlar. Bu nedenle aynı kitabın farklı baskıları var ise farklı ISBN numarası olabilir. Aranacak ISBN numarası: 9757696978 Veritabanları Google Kitaplar ara Goodreads ara 1000Kitap ara KIBO Elektronik Yayın Kataloğu ara Türkiye'deki kütüphaneler Tübitak Ulusal Toplu Katalog ara Bilgi Üniversitesi Kütüphanesi ara Bilkent Üniversitesi Kütüphanesi ara Boğaziçi Üniversitesi Kütüphanesi ara Ege Üniversitesi Merkez Kütüphanesi ara Gazi Üniversitesi Kütüphanesi ara Hacettepe Üniversitesi Kütüphanesi ara İTÜ Kütüphane hizmetleri ara İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Kütüphanesi ara Koç Üniversitesi Suna Kıraç Kütüphanesi ara ODTÜ Kütüphanesi ara Sabancı Üniversitesi Bilgi Merkezi ara Türkiye dışı kütüphaneler Türkiye dışındaki kütüphanelerin kataloglarını taramak için İngilizce Wikipedia'ye bakınız. Vikipedi Kütüphanesi Ortaklar Kaynaklar Açık kaynaklar Bibliyografyalar Kaynak istekleri Kullanıcı arşivleri "https://tr.wikipedia.org/wiki/Özel:KitapKaynakları/9757696978" sayfasından alınmıştır

Zübeyde Hanım, Mustafa Kemal Atatürk'ün annesidir. Zübeyde Hanım ayrıca şu anlamlara gelebilir: Yerleşim yerleri[değiştir | kaynağı değiştir] Zübeyde Hanım, Adana ili Ceyhan ilçesine bağlı mahalle Zübeyde Hanım, Ankara ili Altındağ ilçesine bağlı mahalle Zübeyde Hanım, İstanbul ili Sultangazi ilçesine bağlı mahalle Zübeyde Hanım, İzmir ili Karşıyaka ilçesine bağlı mahalle Diğer[değiştir | kaynağı değiştir] Zübeyde Hanım Eğitim ve Müze Gemisi, İzmir'de bir müze gemisi Zübeyde Hanım Anıt Mezarı, anıt mezarı Zübeyde Hanım Koşusu, at yarışı Bu anlam ayrımı sayfası Zübeyde Hanım ile benzer ada sahip maddeleri listeler.Eğer bir iç bağlantıdan bu sayfaya eriştiyseniz, lütfen kullandığınız bağlantıyı ilgili maddeye yönlendirin. "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Zübeyde_Hanım_(anlam_ayrımı)&oldid=31193834" sayfasından alınmıştır

Zübeyde Hanım Anıt MezarıZübeyde Hanım Anıt MezarıKoordinatlar38°27′40″K 27°07′01″D / 38.46111°K 27.11694°D / 38.46111; 27.11694KonumKarşıyaka, İzmir, TürkiyeTürAnıt mezarAçılış tarihi1940DefnedilenlerZübeyde Hanım Zübeyde Hanım Anıt Mezarı, Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu ve ilk cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk'ün annesi Zübeyde Hanım'ın İzmir'deki anıt mezarıdır. Karşıyaka ilçesinde, Zübeyde Hanım Parkı içinde bulunmaktadır. İzmir Belediyesince 1940 yılında yaptırılan anıt mezarda dört metre yüksekliğinde ve on ton ağırlığında bir kaya kullanılmıştır. Her yıl Zübeyde Hanım'ın ölüm yıldönümü ile anneler gününde anıt mezarda anma törenleri düzenlenmektedir.[1][2] Anıt mezarın yapımından önce mezarda bulunan mezar taşı, 2005'ten beri İzmir Arkeoloji Müzesi'nde sergilenmektedir.[3][4] Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] "Zübeyde Hanım, ölüm yıl dönümünde İzmir'deki kabri başında anıldı". Sözcü. 14 Ocak 2021. 25 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2021.  "Anneler Günü'nden Zübeyde Hanım, Karşıyaka'daki kabri başında anıldı". Cumhuriyet. 9 Mayıs 2021. 25 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2021.  "Zübeyde Hanım'ın mezar taşı 68 yıl sonra sergileniyor". haber7.com. 28 Ekim 2008. 25 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2021.  "Zübey'de Hanım'ın mezar taşı nerede?". İHA. 30 Ekim 2008. 25 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2021.  Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Wikimedia Commons'ta Zübeyde Hanım Anıt Mezarı ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur İzmir ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Zübeyde_Hanım_Anıt_Mezarı&oldid=29872218" sayfasından alınmıştır

Kitap kaynaklarını araISBN: Ara Bu sayfa, Uluslararası Standart Kitap Numarasına (ISBN) göre kitap arayabileceğiniz kütüphanelerin ve diğer kitap kaynaklarının kataloglarına bağlanır. Bu sayfaya herhangi bir Vikipedi sayfasındaki bir ISBN bağlantısını tıklayarak geldiyseniz, aşağıdaki ara bağlantılarına giderek söz konusu kitap için tüm alakalı arama bağlantılarına ulaşabilirsiniz. Arama yaparken ISBN numarasındaki boşluklar ve çizgiler önemsizdir. ISBN, bir kitabın belirli bir basımını tanımlar. Bu nedenle aynı kitabın farklı baskıları var ise farklı ISBN numarası olabilir. Aranacak ISBN numarası: 9789759915179 Veritabanları Google Kitaplar ara Goodreads ara 1000Kitap ara KIBO Elektronik Yayın Kataloğu ara Türkiye'deki kütüphaneler Tübitak Ulusal Toplu Katalog ara Bilgi Üniversitesi Kütüphanesi ara Bilkent Üniversitesi Kütüphanesi ara Boğaziçi Üniversitesi Kütüphanesi ara Ege Üniversitesi Merkez Kütüphanesi ara Gazi Üniversitesi Kütüphanesi ara Hacettepe Üniversitesi Kütüphanesi ara İTÜ Kütüphane hizmetleri ara İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Kütüphanesi ara Koç Üniversitesi Suna Kıraç Kütüphanesi ara ODTÜ Kütüphanesi ara Sabancı Üniversitesi Bilgi Merkezi ara Türkiye dışı kütüphaneler Türkiye dışındaki kütüphanelerin kataloglarını taramak için İngilizce Wikipedia'ye bakınız. Vikipedi Kütüphanesi Ortaklar Kaynaklar Açık kaynaklar Bibliyografyalar Kaynak istekleri Kullanıcı arşivleri "https://tr.wikipedia.org/wiki/Özel:KitapKaynakları/9789759915179" sayfasından alınmıştır

Fikriye HanımDoğumZeynep Fikriye1887Yenişehr-i Fener, Yunanistan, Osmanlı İmparatorluğuÖlüm31 Mayıs 1924 (37 yaşında)Ankara, TürkiyeÖlüm sebebiVurulma veya kendini vurmaMilliyetTürkVatandaşlık TürkiyePartner(ler)Mustafa KemalÇocuk(lar)Abdurrahim Tuncak (üvey)[1]Ebeveyn(ler)Memduh Hayrettin Bey Vasfiye HanımAkraba(lar)Ali Enver Özdinçer (abisi) Emine Melehat ve Jülide (kız kardeşler) Abbas Hayri Özdinçer (yeğeni)[2] Ragıp Bey (amcası) Ruhiye Hanım (kuzeni) Zübeyde Hanım (yengesi) Makbule Atadan (üvey kuzeni) Zeynep Fikriye Fikriye Hanım ya da ölümünden sonra nüfus kayıtlarına geçen adıyla Zeynep Fikriye Özdinçer[3] (1887, Yenişehr-i Fener - 31 Mayıs 1924, Ankara), Mustafa Kemal Paşa ile ilişkisi ve Türk Kurtuluş Savaşı sırasında Ankara'da Milli Mücadele karargâhındaki hizmetleri ile bilinen tarihî kişiliktir. Kasım 1920’den itibaren Kuvay-ı Milliye Hareketi içinde yer aldı. Millî Mücadele’nin karargâhı olan Direksiyon Binası'nın ve karargâhın daha sonra taşındığı Çankaya Köşkü’nün genel düzeninden sorumlu idi. Mustafa Kemal Atatürk’ün üvey babası tarafından akrabasıdır. “Çankaya’nın ilk hanımefendisi” olarak bilinir. Mustafa Kemal’e aşkı, yaşamı ve ölümündeki gizemler araştırmalara ve kurgu eserlere konu olmuştur. Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir] Yaşamı hakkında tarihçilerin üzerinde uzlaştığı kesin bilgiler azdır. Doğum tarihi kimi kaynaklarda 1887,[4][5] kimi kaynaklarda 1897 olarak belirtilir.[6] Ali Enver adlı ağabeyi, Emine Melahat adında bir ablası ve Jülide adında bir kız kardeşi vardır. Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk'ün üvey babası Ragıp Bey tarafından akrabası idi. Babası Memduh Hayrettin Bey (Ragıp Bey’in ağabeyi), annesi Vasfiye Hanım’dır. [not 1] Teselya Savaşı’ndan sonra ailesi ile Selânik’e göç etti. Mustafa Kemal’i ilk defa sekiz yaşında iken tanıdı. Büyük hayranlık beslediği Mustafa Kemal’e âşık oldu ancak Mustafa Kemal’in imparatorluğun farklı yerlerinde görev alması nedeniyle ilişkileri sürekli kesintiye uğradı. Fikriye Hanım, Batı kültürü ile yetişti, Fransızca ve Rumca öğrendi. Özel derslerle piyano, annesi Vasfiye Hanım’dan ise ut çalmayı öğrendi.[8] Balkan Savaşları’nda Selânik’in de işgale uğraması üzerine ailesi ile İstanbul’a göç ettiler. Mustafa Kemal'in annesi Zübeyde Hanım ise I. Dünya Savaşı sırasında Selanik'i terk ederek kızı Makbule ve üvey kızı Ruhiye ile birlikte İstanbul'a geldi ve Mustafa Kemal'in kiraladığı Akaretler’deki 76 numaralı eve yerleşene kadar bir süre Fikriye'nin ailesinin Akbıyık'taki evlerine konuk oldu.[9] Fikriye Hanım, İstanbul’da yaşarken aile üyelerini birer birer kaybetti.[not 2] Anne ve babasını kaybettikten sonra kız kardeşi Jülide ile birlikte Heybeliada'da yaşadı. Kardeşi Jülide'yi de veremden kaybettikten sonra arkadaşı Memduha Hanım'ın Sultanahmet'teki evinde yaşadı.[10] Fikriye Hanım; Mustafa Kemal’in İstanbul’da kiraladığı ve annesi Zübeyde Hanım, kardeşi Makbule Hanım ile manevi oğlu Abdürrahim’in yaşadıkları Akaretler'deki eve sıklıkla gidip ev işlerinde yardımcı oldu.[8] 1918’de Mustafa Kemal’in Suriye cephesinden dönüşünden sonra kiraladığı Şişli’deki eve de sıklıkla giderek evin çekip çevrilmesinde yardımcı oldu. Milli Mücadele yılları[değiştir | kaynağı değiştir] Anadolu’nun işgaline karşı Millî Mücadele’yi başlatan Mustafa Kemal ve arkadaşları hakkında İstanbul hükûmetinin 11 Nisan’da çıkardığı idam kararı üzerine İstanbul’dan ayrılarak Ankara’ya, Mustafa Kemal’in yanına gitmek istedi. Ankara’dan izin verilmesi üzerine Karadeniz Ereğlisi’nden vapura binerek 13 Kasım 1920'de İnebolu’ya vardı.[11] Mustafa Kemal'in arkadaşlarından Mithat Bey'le birlikte kara yoluyla Kastamonu üzerinden Ankara’ya vardı.[12] Ankara’da Millî Mücadele’nin karargâhı olarak kullanılan ve "Direksiyon Binası" olarak adlandırılan konuta yerleşen Fikriye Hanım; Mustafa Kemal ve yaverlerinin yaşadığı bu evin genel düzeni sağlama ve mutfağın idaresi görevlerini üstlendi. Bir buçuk yıl Direksiyon Binası'nda, ardından karargâhın taşındığı Çankaya’daki bağ evinde yaşadı. “ Çok mu gördün kuluna bir nameyi nesretmeyi, İsterdi kırık gönül bir fırçayla seni resmetmeyi, Tek dileğimdir hayata veda ederken seni bir nebze görmeyi, Nasip eder mi Tanrı bilinmez, aguşunda ölmeyi ” — Fikriye Hanım, 28 Ağustos 1922, Çankaya Fikriye Hanım ile Mustafa Kemal'in evli olmadıkları hâlde aynı çatı altında kalmaları yadırganan bir durumdu. Dedikoduları önlemek için Mustafa Kemal Paşa ile sessizce ve gizlice evlendikleri, nikâhlarını dönemin Şeriye ve Evkaf Vekili Mustafa Fehmi Bey’in kıydığı bilgisi çeşitli kaynaklarda yer alan ancak tarihçilerin üzerinde uzlaşma sağlamadıkları bir konudur.[5][13] Münih'e gönderilmesi[değiştir | kaynağı değiştir] Kurtuluş Savaşı’nın Batı Anadolu’da devam ettiği sırada kendisine verem teşhisi konuldu.[6] Sanatoryumda tedavi görmesi için 1922 sonbaharında Mustafa Kemal Paşa’nın isteği ile Münih'e gönderildi. Türkiye'ye dönüşü ve ölümü[değiştir | kaynağı değiştir] Mustafa Kemal Paşa'nın Latife Hanım'la evlendiğini öğrenince Mart 1923'te İstanbul’a geri döndü ve Ankara’ya geçmek istedi. Doktor Adnan Bey’in 6 Mart 1923 tarihli telgrafıyla Fikriye Hanım’ın Ankara’ya gelme isteği iletildiğinde cevaben Mustafa Kemal, kendisinin izni olmadıkça Fikriye Hanım'ın Ankara’ya gelmesine engel olunmasının uygun olacağı bildirdi. Mustafa Kemal’in eşi Latife Hanım ile Anadolu gezisinde olduğu sırada Fikriye Hanım kısa bir süre İstanbul’daki bir akrabasının evinde kaldı. Sonra Gelibolu’ya geçerek Vali Mecit Bey’in evinde bir yıl kadar misafir oldu.[6] Mayıs 1924’te Gelibolu’dan İstanbul’a, oradan da Ankara’ya geçti. Çankaya Köşkü’nde Lâtife Hanım ile tanıştı, üç gün köşkte kaldıktan sonra İstanbul'a dönmek üzere ayrıldı, Karaoğlan Otel'e yerleşti.[14] “ İçsem de bir kadeh hayat iksirinden, Zamansız ayrıldım, bilinsin Fikriye’den. Bıkmadım ki doyayım o narin ellerinden, Ümmid-i aşkım saracak seni, cefakâr teninden ” — Mustafa Kemal Paşa'nın 19 Eylül 1924'te Hamidiye Kruvazörü ile Ordu'dan Giresun'a geçerken yaveri Salih Bey'e yazdırdığı şiir[15] 21 Mayıs 1924’te faytonla son kez Çankaya Köşkü'ne geldi; köşkün önünde silahla yaralandı. Kaldırıldığı Memleket Hastanesi’nde 30 Mayıs 1924’te öldü. Ölümünün nasıl gerçekleştiği, intihar mı cinayet mi olduğu konuları çok tartışılmış;[2][16] araştırmacıların uzlaştığı bir bilgi ortaya konmamıştır. Salih Bozok’un notlarına göre Fikriye Hanım’ın cenazesi Atatürk'ün arzusuyla hastaneden alınarak kimsenin haberi olmadan Cebeci istikametinde bulunan eski mezarlığa defnedilmiştir ancak mezarının kesin yeri bilinmemektedir.[17][18] Ölümü ile ilgili iddialar[değiştir | kaynağı değiştir] 21 Mayıs 1924 günü Fikriye Hanım faytonla Çankaya Köşkü'nden ayrılırken kimi rivayetlere göre tabancayla intihar etmeye kalkıştı, kimi rivayetlere göre tabancayla öldürülmek istendi ve kaldırıldığı hastanede öldü. Kılıç Ali, bu olay hakkında "Fayton köşkten ayrılarak yakında bulunan Fuat Bulca'nın köşkü hizasına geldiğinde, Fikriye Hanım, belki de Gazi'ye yahut Latife Hanım'a yöneltmek için çantasında taşıdığı tabancasını çekerek kalbi hizasına ateş eder." derken, Fikriye'nin yeğeni Abbas Hayri Özdinçer şöyle demiştir: "Bize anlatıldığına göre halamı faytonu içinde sırtından vurulmuş olarak buluyorlar [...] dava açma tehdidine karşı hâkim aynen şöyle diyor: 'Bu tabir şevkalar hakkınızda hayırlı olmayacak neticeler doğurabilir.'" Bu olayın Atatürk ile Latife Hanım'ın evliliğini etkilediği ve boşanmada önemli payı olduğu da düşünülmektedir.[19] Mezar yeri ile ilgili iddialar[değiştir | kaynağı değiştir] Nereye gömüldüğü kesin olarak bilinmemektedir. Araştırmacı Eriş Ülger, Atatürk'ün yaveri Salih Bozok'un anılarına dayanarak mezar yerinin Kuğulu Park'ta olduğunu söylemektedir. Fikriye Hanım kitabının yazarı Fatih Bayhan ise Fikriye Hanım'ın Ankara'nın Ulus semtindeki -bugün üzerinde bankaların bulunduğu- eski mezarlıkta yatmakta olduğunu belirtmiştir. Can Dündar ise Ankara Etnografya Müzesi'nde Mustafa Kemal Atatürk'ün at üzerinde dev bir heykelinin yükseldiği yere defnedildiğini yazmıştır.[20] Hakkındaki eserler[değiştir | kaynağı değiştir] Kitaplar Şemsi Belli, Fikriye, Bilgi Yayınevi, Ankara, 1995. Hıfzı Topuz, "Gazi ve Fikriye" (roman), Remzi Kitabevi, İstanbul, 2003. İsmet Bozdağ, Atatürk'ün başyaveri Salih Bozok anlatıyor: Latife ve Fikriye iki aşk arasında Atatürk, Truva Yayınları, İstanbul, 2005. Oğuz Akay, Gazi Fikriye İle Neden Evlenmedi Latife İle Neden Evlendi, Truva Yayınları, İstanbul, 2005. Halil İbrahim Özcan, Çankaya'nın Duvaksız Gelini Fikriye (roman), Nokta Yayınları, İstanbul, 2007. Fatih Bayhan, Fikriye Hanım, Pegasus Yayınları (roman), İstanbul, 2008. Nesrin Aydemir, İki Aşk Arasında Atatürk, Nokta Yayınları, İstanbul, 2008. Hüseyin Movit, Atatürk'ün Gizli Aşkı Fikriye, Truva Yayınları, 2009. Oğuz Akay, Beni iki kadın çok sevdi: Mustafa Kemal'in yaşamında iz bırakan iki kadın, Alfa Yayınları, 2010. Oğuz Akay, Gel Gitme Kadın, Alfa Yayınları, 2011. Eriş Ülger, Ümid-i Aşkım Fikriye, Bilgi Yayınevi, 2015. Melike İlgün, Fikriye ile Latife- Kemal'e Eren Kadınlar, Artemis Yayınları, 2016. Tiyatro eserleri Sedat Demirsoy, Fikriye (Direksiyon Villası), tek perdelik oyun. 2021 Şeniz Kurultay Gürakan, Fikriye ve Latife - Kuruluşun ve Kurtuluşun Hafızası, iki perdelik oyun. Dilruba Saatçi, Fikriye ve Latife – Mustafa Kemal’i Sevdim, tek perdelik oyun, 2004. Popüler kültürde yeri[değiştir | kaynağı değiştir] Kurtuluş Savaşı'nı konu alan, 1994 yapımı Kurtuluş dizisinde Aşkın Nur Yengi tarafından canlandırılmıştır. 1998 yapımı olan Cumhuriyet filminde Hülya Aksular tarafından canlandırılmıştır. 2010 yılı yapım olan Veda filminde Özge Özpirinçci canlandırmıştır. Notlar[değiştir | kaynağı değiştir] Yazar Mahiye Morgül'ün, Kurtuluş Savaşı’nda karargâh olarak kullanılan ve günümüzde müze olarak kullanlan Direksiyon Binası‘nda Latife Hanım’ın kaldığı odada, karyolasının üstündeki postere dayanarak aktardığı bilgilere göre Latife Hanım’ın Konya Karamanoğulları soyundan Lalotlar (Latince Lalot: elibol) lakaplı aileden Hayrullah Bey'in kızıdır ve baba tarafından şu kişilerle akrabadır: Selma Sultan, Prens Hayri, Prenses Kenize Murad, Kotmara Mihracesi Sajid Han ve emekli Büyükelçi Rauf Hayri (Hatice Sultan’ın eşi). Morgüle’e göre Latife Hanım’ın amcası Mehmet Hayri Bey'in eşi Belkıs Hanım, sadrazam Tevfik Paşa'nın kız kardeşidir. Osmanoğulları'ndan aileye katılanlar, Hatice Sultan ve Fehime Sultan'dır. Anne tarafından akrabaları: dedeleri Ömer bey Kafkasyalı Çapanoğulları'ndan Kafkasya kökenli, Çapan ve Karslı, Ahıskalı, Kafkaslı soyadlı aileler; Kemal Çapan, Merzuka Çapan, Gültekin Çapan, Türkân Çapan; Karslı Mühürdaroğulları'ndan Ziynet Hanım, Emel Kafkaslı, Gülsev Kafkaslı, M. Nazif Kafkaslı, Serkan Kafkaslı ve Seda Kafkaslı'dır.[7] Kimi kaynaklarda Fikriye Hanım’ın bir Mısırlı işadamı ile evlenip ayrıldığı anlatılır. Tarihçi Eriş Ülger’e göre Fikriye Hanım değil ama ablası Emine Melahat, Mısırlı bir doktorla evlenmiştir; Emine Melahat Hanım’ın orada kolera salgınından ölümü üzerine Fikriye Hanım’ın annesi ile birlikte İskenderiye’ye gitmiş ve zorlukla geri dönmüştür.[4] Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] "Abdürrahim Tuncak Anlatıyor - 8". Mustafa Kemalim. Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler (link) a b Dündar, Can (28 Şubat 2010). ""Halam intihar etmedi, sırtından vurdular"". Milliyet. 4 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2022.  "Fikriye Hanım'ın ölümüyle ilgili dosya düştü". Cnnturk.com. 13 Nisan 2014. 27 Kasım 1999 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2022.  a b Karabağlı, Hülya. "Atatürk'ün Fikriye Hanım'a yazdığı şiir: Ümmid-i aşkım saracak seni, cefakâr teninden". T24. 21 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2022.  a b Kurt, Süleyman (28 Ağustos 2011). "Cepheden Fikriye'ye". Haberturk.com. 15 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2022.  a b c Sarıkaya, Makbule (8 Şubat 2021). "Fikriye Hanım (1897-1924)". Atatürk Ansiklopedisi. 17 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2022.  Morgül, Mahiye. "Antik Karadeniz'de Fonetik Yolculuk" (PDF). 7 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 28 Kasım 2022.  a b Yalçuk, Sena (4 Ağustos 2022). "Fikriye Hanım ve Atatürk: Vatan Meseleleri Arasında Silinmiş Bir Aşk - Tarih". 8 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2022.  Çoban, İbrahim (30 Aralık 2022). "Atatürk'ün Kız Kardeşi Makbule Atadan Hanımefendi'nin Hayatı". Tarih ve Tarihçi. 1 (2): 18-40. ISSN 2822-4930. 12 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2023.  "Çankaya Köşkü'nün İlk Hanımefendisi Fikriye Hanım/ Atatürk'ün Emir Çavuşu Ali Metin anlatıyor". Atatürk’ün şimdiye kadar yayınlanmamış anıları (Ziya Oranlı, 1967). Mustafakemalim.com sitesi. 20 Ekim 2020. 1 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2022.  "Zonguldak'tan Ankara'ya gönderilen 767 nolu telgraf!". Zonguldak Haber. 30 Mart 2022. 28 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2022.  "'Mustafa Kemal ile evlenmeye gidiyorum'". Memleket. 11 Mart 2008. 28 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2022.  Topuz, Hıfzı (Ocak 2002). Gazi ve Fikriye (6. bas.). İstanbul: Remzi Kitabevi. ss. 154-180.  "Fikriye Atatürk'ten çocuk mu aldırdı?". Memleket.com.tr. 5 Mart 2008. 28 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2022.  Hıfzı Topuz, "Gazi ve Fikriye", Remzi Kitabevi, İstanbul, 2003 Ardıç, Engin (10 Ocak 2013). "Fikriye nasıldı?". Sabah. 28 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2022.  "Fikriye Hanım'ın mezarı Çankaya'da". Sabah.com.tr. 18 Temmuz 2006. 21 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2022.  "Fikriye Hanım'ın Defnedildiği Mezarlık". Ali Hikmet Ince Yazıları. 22 Şubat 2019. 8 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2022.  Çalışlar, İpek (Ağustos 2006). Latife Hanım (8. bas.). İstanbul: Doğan Kitap. ss. 277-287.  Dündar, Can (Haziran 1995). Fikriye!..., Gölgedekiler. İmge Kitabevi. s. 43. ISBN 979-975-533-118-7.  Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Fikriye Hanım30 Haziran 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Fikriye Hanım'ın eşyaları TCDD'ye bağışlandı 5 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 'Halamın mezarı nerede?' 29 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 'Fikriye'nin sırrı' - Can Dündar Fikriye Hanımın sır ölümü 8 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Mustafa Kemal Paşa'yla evlenmeye gidiyorum 31 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Wikimedia Commons'ta Fikriye Hanım ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur gtdMustafa Kemal AtatürkHayatı Askerî hayatı İzmir Suikastı Ölümü ve devlet cenaze töreni Anma Ödülleri Ailesi ve yakınları Ali Rıza Efendi Zübeyde Hanım Makbule Atadan Latife Hanım Mecdi Boysan Ülkü Adatepe Sabiha Gökçen Zehra Aylin Rukiye Erkin Nebile İrdelp Abdurrahim Tuncak Fikriye Afet İnan Mustafa Demir Dişçibaşı Sami Bey Foks (köpek) Yaverleri Salih Bozok Cevat Abbas Gürer Muzaffer Kılıç Şükrü Tezer Rüsuhi Savaşçı Sami Yanardağ Mahmut Celalettin Üner Cevdet Tolgay Ahmet Naşit Mengü Şükrü Özer Düşünsel Atatürkçülük Atatürk İlkeleri Atatürk Devrimleri Atatürk milliyetçiliği Atatürk kişi kültü Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir Ne mutlu Türk'üm diyene Türkiye Türklerindir Ya istiklâl ya ölüm Yurtta sulh, cihanda sulh Söylevleri Gençliğe Hitabe Onuncu Yıl Nutku Bursa Nutku Yapıtları Nutuk Geometri Yurttaşlık Bilgileri Cumalı Ordugâhı Taktik Tatbikat ve Seyahati Takımın Muharebe Talimi Zabit ve Kumandan ile Hasbihal Kurumsal Vatan ve Hürriyet Cemiyeti Cumhuriyet Halk Partisi Türk Dil Kurumu Türk Tarih Kurumu Anıt ve müzeler Anıtkabir Tarihi Artvin Atatürk Heykeli Atlı Atatürk Anıtı Atatürk ve Kurtuluş Savaşı Müzesi İzmir Atatürk Anıtı Konya Atatürk Anıtı Mareşal Atatürk Anıtı ODTÜ Atatürk Anıtı Samsun Onur Anıtı Sarayburnu Atatürk Anıtı Taksim Cumhuriyet Anıtı Canberra'daki anıtı Bakü'deki heykeli Meksiko'daki heykeli Diğer Popüler kültürdeki yeri Adını taşıyan şeyler Dinî inancı Damal'daki Atatürk silüeti Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkında Kanun Atatürk Yılı Güneş-Dil Teorisi Kategori Commons "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Fikriye_Hanım&oldid=31410315" sayfasından alınmıştır

Atatürk Evi Müzesi ile karıştırılmamalıdır. Atatürk MüzesiAçılış1942KonumŞişli, İstanbul, TürkiyeKoordinatlar41°03′23″K 28°59′14″D / 41.05639°K 28.98722°D / 41.05639; 28.98722TürBiyografiYöneticiİstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Müzesi veya diğer adıyla İnkılâp Müzesi, İstanbul'un Şişli ilçesinde, Halâskârgazi Caddesi üzerinde yer alan ve 1942'de İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nce müzeye dönüştürülmüş Mustafa Kemal Atatürk'ün oturduğu ev. Atatürk'ün kişisel eşyaları, Atatürk ve Kurtuluş Savaşı ile ilgili çeşitli materyaller ve farklı ressamlara ait tablolar sergilenmektedir. Geçmişi[değiştir | kaynağı değiştir] Mustafa Kemal, I. Dünya Savaşı'nın sona ermesi üzerine Suriye cephesinden ayrılarak 13 Kasım 1918 günü İstanbul'a geldi. Bir süre Pera Palas'ta kaldıktan sonra dostu Salih Fansa'nın Beyoğlu'ndaki evinde misafir oldu. Bu arada Şişli'de, bugünkü Halâskârgazi Caddesi'nde Osep Kasabyan'ın 1908 yapımı üç katlı evini kiraladı. Mustafa Kemal, Akaretler'de oturan annesi Zübeyde Hanım ve kız kardeşi Makbule'yi de yanına alarak üst kata yerleşti. Kendisi orta katta, yaveri ise alt katta oturuyordu. İstanbul'un işgal altında bulunduğu günlerde Mustafa Kemal arkadaşlarıyla bu evde sık sık toplandı. Samsun'a hareket ettiği gün, 16 Mayıs 1919'a kadar bu evde oturdu. Mustafa Kemal Ankara'ya yerleşince annesini ve kardeşini yanına aldı. Şişli'deki ev 1924'te eski valilerden Erzurum milletvekili Hasan Tahsin Uzer tarafından satın alındı. Bu tarihte Atatürk'ün 1919'da bu binada oturduğunu gösteren tabela kondu. İstanbul Belediyesi binayı 1927'de Tahsin Uzer'den satın aldı ve Atatürk'le ilgili eşya, tarihi belge ve hatıraları bu binada toplamaya başladı. Bina 1942'de Vali ve Belediye Başkanı Lütfi Kırdar döneminde müzeye dönüştürüldü ve Atatürk İnkılabı Müzesi olarak 15 Haziran 1942'de ziyarete açıldı.[1] 1960 askeri yönetimi sırasında Belediye Başkanı Refik Tulga'nın girişimiyle binada onarım yapıldı.9 Ocak 1962'de kısmi bir yangın geçiren müze Atatürk'ün 100. doğum yıldönümü (1981) yaklaşırken yeniden büyük çaplı bir onarım gördü. Türkiye İş Bankası'nın mali desteği ile yapılan onarımın, dekorasyon ve düzenleme işleri de Türkiye Turing ve Otomobil Kurumunca üstlenildi. Bina kapı tokmaklarından camlara kadar 1910'lu yılların üslubuna uygun olarak onarıldı. 19 Mayıs 1981'de Atatürk Müzesi olarak yeniden açıldı. Son olarak 2014'te restorasyona uğrayan müze, 10 Kasım 2015'te tekrar hizmete girdi.[2][3] Müze[değiştir | kaynağı değiştir] Müzede sergilenen Atatürk'e ait eşyalardan bir kısmı Müzede Atatürk'ün doğumundan ölümüne kadar geçen yaşamı ile ilgili fotoğraflar, giysileri, kullandığı eşyalar, Atatürk ve inkılaplarla ilgili belgeler, Kurtuluş Savaşı ve Atatürk tabloları sergilenmektedir. Ayrıca Atatürk ve devrimlerle ilgili belgeler, Milli Mücadeleyi yansıtan, Atatürk ile ilgili tablolar da onları tamamlamıştır. Ressam İbrahim Çallı'nın Nikolaos Trikupis'in kılıcını teslim edişini gösteren tablo ve Zeki Kocamemi'nin yaptığı tablo da müzedeki önemli eserler arasındadır. Müzenin giriş katında Atatürk'ün doğumu, öğrenim yılları, ilk subaylık yılları, Trablusgarp, Balkan Savaşları (1911–1913), Heykeltıraş Hüseyin Gezer’in yaptığı Atatürk büstü, Çanakkale Savaşları, Mondros Mütarekesi ve Osmanlı devletinin durumunu (30 Ekim 1918) Milli Mücadele hazırlıkları ile ilgili belgeler ve bilgiler bulunmaktadır. Müzenin birinci katında Atatürk'ün Samsun'a çıkışı, Amasya Genelgesi, Erzurum Kongresi (23 Temmuz–7 Ağustos 1919), Sivas Kongresi'nde giydiği jaketatay, yeleği, 1918 yılında Karlsbad'da satın aldığı ceket, Anadolu'da çıkan iç isyanlar, Sevr Antlaşması, I. ve II. İnönü muharebeleri, Kütahya-Eskişehir Muharebeleri, Atatürk'ün 1920'li yıllarda giydiği Skoç takım elbisesi, kalpağı, potinleri, termosu, mareşal üniforması, astragan kalpağı, rugan çizmesi, çamaşırları, mecliste saltanatın kaldırılışı sırasında kullanılan kalemler, not defteri, kalemtıraş ve maktaı, Nutuk'un ilk baskısı (1927), Gazi Mustafa Kemal Paşa adına Ankara'da hazırlanmış nüfus kâğıdı, Amerika devlet başkanı Franklin D. Roosevelt'in Atatürk'e hediye ettiği müzik dolabı ile Büyük Taarruz ile ilgili bilgiler bulunmaktadır. Müzenin ikinci katında; Vittorio Pisani'nin Yunanların İzmir'e çıkışı ile ilgili, Kurtuluş Savaşı'nda yaralılara bakan kadınlar, göçlerle ilgili tabloları, Atatürk'ün Selanik'te doğduğu evin maketi, altın kaplama sigara tabakası, Lozan etiketli smokini, frakı, son yıllarında giydiği süveter, yazlık giysileri, K. A markalı ipek gömleği, madalyaları, plaketler, kahve fincanı, kartvizitleri, Cumhuriyetin ilanından sonra İstanbul'a ilk gelişinde belediyede imzaladığı defter (9 Temmuz 1927), İbrahim Çallı'nın Atatürk portresi (1937), İbrahim Ferit'in, Ressam Emin’in Atatürk portreleri, Zeki Kocamemi'nin Atatürk'ün cenaze merasimi ile ilgili tablosu (1939) bulunmaktadır.[4] Galeri[değiştir | kaynağı değiştir] Müzenin eski bir fotoğrafı Müze girişi Müzeden bir görünüm Müze girişinin içerden görünümü Müzede sergilenen Atatürk kıyafetlerinden bir kısmı Evin o zamanki yerleşim planı Merdivenlerin görünümü Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] "müzeler.org - İstanbul Atatürk Müzesi". web.archive.org. 20 Ocak 2023. 20 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2023.  "Şişli'deki Atatürk Müzesi yeniden hizmete açıldı". Hürriyet. 10 Kasım 2015. 26 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2015.  "Şişli'deki Atatürk Müzesi restore edildi". Atlas Tarih, 37. 2015-2016. s. 8. ISSN 1309-7342.  "ATATÜRK MÜZESİ | Kültür Portalı". web.archive.org. 4 Nisan 2023. 4 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2023.  Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Wikimedia Commons'ta Atatürk Müzesi (İstanbul) ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. istanbul.net.tr Atatürk Müzesi 14 Aralık 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. gtdAtatürk müzeleriTürkiye Atatürk Evi Müzesi (Adana) Atatürk Evi (Büyük Taarruz Karargahı) (Afyonkarahisar) Atatürk ve Kurtuluş Savaşı Müzesi (Ankara) Atatürk Müze Köşkü (Ankara) Atatürk Konutu ve Demiryolları Müzesi (Ankara) Atatürk Evi Müzesi (Antalya) Karesi Atatürk Evi (Balıkesir) Atatürk Müzesi (Bursa) Atatürk ve Etnografya Müzesi (Denizli) Atatürk Müzesi (İstanbul) Dolmabahçe Sarayı (İstanbul) Florya Atatürk Deniz Köşkü (İstanbul) İzmir Atatürk Müzesi (İzmir) Konya Atatürk Evi Müzesi (Konya) Atatürk Evi Müzesi (Kayseri) Atatürk Evi (Mersin) Silifke Atatürk Evi (Mersin) Taşucu Atatürk Evi (Mersin) Atatürk Evi Müzesi (Rize) Gazi Müzesi (Samsun) Trabzon Atatürk Köşkü (Trabzon) Yalova Atatürk Köşkü (Yalova) Türkiye dışı Sırmacıyev Evi (Sofya, Bulgaristan) Atatürk Evi Müzesi (Selanik, Yunanistan) gtdİstanbul'daki müzelerAdalar Adalar Müzesi Hüseyin Rahmi Gürpınar Müzesi İnönü Evi Müzesi Sait Faik Abasıyanık Müzesi Avcılar Haluk Perk Müzesi Bakırköy Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi Müzesi Florya Atatürk Deniz Köşkü İstanbul Havacılık Müzesi Kamera Müzesi Başakşehir İstanbul Su Müzesi Beşiktaş Aşiyan Müzesi Beşiktaş Müzesi Dolmabahçe Saat Müzesi Dolmabahçe Sarayı‎ Ihlamur Kasrı İstanbul Deniz Müzesi İstanbul Resim ve Heykel Müzesi‎ Kont Szechenyi İtfaiye Müzesi Milli Saraylar Resim Müzesi Saray Koleksiyonları Müzesi Şehir Müzesi Türkiye Yazarlar Sendikası Edebiyat Müzesi Yıldız Porselen Fabrikası Yıldız Sarayı Beykoz Anadolu Hisarı Beykoz Cam ve Billur Müzesi Beykoz Kasrı Çağlar Boyu Aydınlatma ve Isıtma Koleksiyonları Müzesi Denizcilik ve Su Ürünleri Müzesi Küçüksu Kasrı Mehmet Akif Ersoy Şiir Müzesi Zofia Rizi Anı Evi Beyoğlu 500. Yıl Vakfı Türk Musevileri Müzesi Adam Mickiewicz Müzesi Aynalıkavak Kasrı Ayşe Ercüment Kalmık Müzesi Doğançay Müzesi Galata Mevlevihanesi Galatasaray Müzesi Galerist İstanbul Modern İstanbul Modern Sanat Müzesi İstanbul Uluslararası UFO Müzesi İTÜ Bilim Merkezi Karikatür ve Mizah Müzesi Madame Tussauds İstanbul Masumiyet Müzesi Miniatürk‎ Orhan Kemal Müzesi Osmanlı Bankası Müzesi Pera Müzesi‎ Rahmi M. Koç Müzesi SALT TÜRVAK Sinema ve Tiyatro Müzesi Yapı Kredi Yayınları ve Müzesi Çatalca Çatalca Mübadele Müzesi Eyüpsultan Santralistanbul Eyüpsultan Türbe Hamamı Müzesi Fatih Ahmet Hamdi Tanpınar Edebiyat Müze Kütüphanesi Aya İrini Çinili Köşk Büyük Saray Mozaikleri Müzesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Tıp Tarihi Müzesi Cumhuriyet Eğitim Müzesi Gazanfer Ağa Medresesi Halı Müzesi Hilye-i Şerife ve Tesbih Müzesi İmrahor Anıtı İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi İstanbul Arkeoloji Müzeleri İstanbul Fotoğraf Müzesi İstanbul Üniversitesi Beyazıt Kulesi Anıt Müzesi İstanbul Üniversitesi Jeoloji Müzesi İstanbul Üniversitesi Rıdvan Çelikel Arkeoloji Müzesi İstanbul Üniversitesi Zooloji Müzesi PTT Müzesi Rezzan Has Müzesi Sağlık Müzesi TCDD Sirkeci Garı Demiryolu Müzesi Tekfur Sarayı Topkapı Sarayı Türk İnşaat ve Sanat Eserleri Müzesi Türk Vakıf Hat Sanatları Müzesi Türk ve İslam Eserleri Müzesi Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Basın Müzesi Türkiye İş Bankası Müzesi Yahya Kemal Müzesi Yedikule Zindanları Yerebatan Sarnıcı Kadıköy Fenerbahçe Müzesi İstanbul Oyuncak Müzesi Kâzım Karabekir Paşa Müzesi Müze Gazhane Kâğıthane Hisart Canlı Tarih ve Diaroma Müzesi Küçükçekmece Mehmet Arsay Otomobil Müzesi Pendik Doğa ve Bilim Müzesi Sarıyer Cendere Sanat Müzesi İstanbul Lale Vakfı Müzesi Maslak Kasrı Rumeli Hisarı Sadberk Hanım Müzesi Sakıp Sabancı Müzesi Ural Ataman Klasik Otomobil Müzesi Şişli Ara Güler Müzesi Askerî Müze Atatürk Müzesi Üsküdar Beylerbeyi Sarayı Florence Nightingale Müzesi İstanbul Grafik Sanatları Müzesi Kandilli Deprem Müzesi Sabri Artam Vakfı Klasik Otomobil Müzesi Zeytinburnu Panorama 1453 Tarih Müzesi Türk Dünyası Kültür Mahallesi Otorite kontrolü envanter.gov.tr: 55166 kulturenvanteri.com: 10025 ULAN: 500300576 VIAF: 172427758 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Atatürk_Müzesi_(İstanbul)&oldid=32436942" sayfasından alınmıştır

Claude FarrèreClaude Farrère, 1923DoğumCharles Frederick Bargone27 Nisan 1876(1876-04-27)Lyon, Üçüncü Fransız CumhuriyetiÖlüm21 Haziran 1957 (81 yaşında)Paris, FransaMilliyetFransızMeslekYazar, gazeteci, subayOrganizasyonFransız AkademisiEbeveyn(ler)Pierre BargoneHenriette RoggersÖdüllerGoncourt Akademisi Edebiyat Ödülü Claude Farrère (gerçek adı: Charles Frederick Bargone; 27 Nisan 1876, Lyon - 21 Haziran 1957, Paris) Fransız yazar, asker ve gazeteci. Yirmi yıl Fransız donanmasında görev yaptı; Pasifik ve Hint okyanuslarında pek çok seyahat yaptı. Konusu İstanbul, Saygon ve Nagasaki'de geçen romanlar yazdı. 1905 yılında yayımlanan Les Civilisés (Uygarlaşanlar) adlı romanla, Goncourt Akademisi Edebiyat Ödülü'nü kazandı. 1935 yılında Fransız Akademisi'ne kabul edildi. 1919 yılında ordudan ayrıldı ve Türk Kurtuluş Savaşı sürecinde, Türkiye'ye cephe alan kendi ülkesi Fransa'ya karşı Türkiye'yi destekleyen yazılar yazdı. "Türk dostu" olarak tanındı. Adı, bir dostluk göstergesi olarak İstanbul'un Sultanahmet semtinde bir caddeye Klodfarer şeklinde Türkçe okunuşuyla verilmiştir. Yazar, Türk dostu olmanın yanı sıra bir Japon dostu olarak da tanınır. 1905 yılındaki Rus-Japon Savaşı sırasında geçen bir aşk hikâyesini anlatan La Bataille (Savaş) romanı ile tanınır. Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir] 1876 yılında doğdu. Gerçek adı Fréderic Charles Bargone’dur. Babası bir deniz albayı idi. Uzakdoğu'da görev yapmış olan babasından öğrendikleri sonucu doğu kültürüne ilgisi erken yaşta başladı.[1] Mustafa Kemal Paşa ve Farrère, İzmit buluşması - 18 Haziran 1922 1894 yılında Deniz Akademisi'ne girdi. Okulu bitirdikten sonra Fransız Deniz Kuvvetleri'nde yer aldı, bir yandan da yazarlıkla ilgilendi. 1897'de gazetelerde donanma meseleleri hakkında ilk yazıları yayımlandı; daha sonra gezi notları yazdı.[1] Üslerinden izin almadan yazı yayımlaması mümkün olmadığından önce "Pierre Toulven" takma adını kullandı, daha sonra Claude Farrère adında karar kıldı. 1899 yılında teğmenliğe terfi eden Farrère, doğu ülkelerine birçok seyahat yaptı. 1899'da Japonya'ya 3 günlük seyahatinde Nagazaki'de bulundu.[1] Pierre Loti'nin, Fransız elçiliğine ait Vautour gemisinin kaptanı olarak İstanbul'da bulunduğu 1903-1905 yılları arasında, Claude Farrere de aynı gemide subay olarak görev yaptı.[2] 1904 yılında yayımlanan ilk öykü kitabı Fumée d'opium ile tanındı.[1] 1905 yılında yayımlanan Les Civilisés (Uygarlaşanlar) adlı romanı Goncourt Akademisi Edebiyat Ödülü'ne değer görüldü. 21 Aralık 1932 tarihli Cumhuriyet gazetesinde Claude Farrère ile Gazi Mustafa Kemal Paşa'yı bir arada gösteren resim. Académie française giysisi ile Farrère, 1905 yılındaki Rus-Japon Savaşı sırasında geçen bir aşk hikayesini anlatan La Bataille" (Savaş) adlı romanı ilk defa 1908'de bir gazetede yayımlandı. Çok okunan bu eser iki tiyatro eseri, bir radyo oyunu, iki filme uyarlandı. 1919'da piyasaya sürülen ve halen üretilmekte olan Mitsouko (Japonca:Gizem) adlı parfüm, ismini romandaki Japon kadın karakterinden aldı.[3] Balkan Savaşları sırasında, Loti'nin daveti sonucu Türkiye lehine siyasî yazılar yazdı. I. Dünya Savaşı'nın öncesinde, destek bulmak amacıyla Paris'e giden Cemal Paşa'nın girişimleri sonucunda kurulan "Türkiye-Fransa Dostluk Cemiyeti" adlı cemiyetin Paris şubesinin yönetim kurulunda yer aldı.[2] Savaştan sonra Loti ile beraber Türkler lehine mücadele etmeyi sürdürdü.[2] Milli Mücadele'ye desteği 1918'de kaptan olan Farrère, 1919 yılında binbaşı rütbesinde iken kendisi tamamen edebiyata vermek için ordudan istifa etti.[2][4] 1921 ve 1922 yılında Türk davası lehinde faaliyetlerini daha da yoğunlaştırdı. Kuvvetli bir Türkiye’nin dünyanın stratejik, sosyal ve iktisadi dengesi için gerekli olduğunu savunan aydınlar arasındaydı.[5] Türkiye lehine yazılarından ötürü Le Temps gazetesi eleştirmeni Paul Souday onun hakkında şöyle demiştir: "Cloude Farrére Türksever olmaktan da ileridir; baştan ayağa kadar Türk ve Müslüman'dır. Eserlerine Hicrî yıla göre tarih koymaktadır."[2] Fararre, Türk davası lehindeki çalışmalarından dolayı Pierre Loti'ye Nobel Ödülü'nün verilemediğini belirten bir makaleyi bir Cenevre gazetesinde yayımlandıktan sonra bu yazı TBMM'de gündeme geldi ve 21 Ocak 1922 oturumunda Celal Nuri Bey ve arkadaşlarının önergesiyle bu yazıdan ötürü Cloude Farrére'e teşekkür edilmesi kararlaştırıldı.[6] Yazar, Ankara'ya gidip Başkumandan Mustafa Kemal Paşa ile görüşmek üzere 15 Haziran 1922'de İstanbul'a geldi. Sirkeci İskelesi'nde coşkulu bir törenle karşılandı. İstanbul'da kaldığı süre içinde Pierre Loti ve Fas konulu iki ayrı konferans verdi; Ankara'da bulunan "Türkiye Matbûât Cemiyeti" tarafından kendisine fahri üyelik verildi; şerefine verilen çeşitli ziyafet ve eğlencelere katıldı. Ankara’ya gitmesi konusunda talebine cevap geç geldiği için kalan sürede Ankara'ya gidemeyeceğini anlayınca, o sırada Kocaeli cephesini teftiş etmekte olan Mustafa Kemal ile İzmit'te görüşme talebinde bulundu. 18 Haziran 1922'de İzmit rıhtımında coşkulu bir törenle karşılandı ve Sultan Abdülaziz için inşa edilmiş av köşkünde kalan Mustafa Kemal ile iki saat görüşme fırsatı buldu. Ertesi sabah binlerce kişiden oluşan halk kitlesinin tezahüratı içinde Mustafa Kemal Paşa ile köşkten istasyona kadar yürüdü ve özel trenle Adapazarı'na kadar onunla birlikte seyahat etti. Adapazarı'nda askeri denetlemede de Mustafa Kemal'e eşlik etti.[7] Sabiha Hanım Kız Mektebi’ni ziyaret ettikten sonra Mustafa Kemal Paşa'yla ikametgâhında birlikte son defa yemek yediler. Yemekten sonra kendisi için hazırlanan özel trenle İzmit'e hareket eden Farrère'ye Mustafa Kemal, üzeri gümüşle işlenmiş bir kırbaç hediye etmiştir.[2] Paris'teki Claude Farrère caddesi İstanbul'un Fatih ilçesindeki Klod Farer Caddesi Ekselsior gazetesinin İstanbul muhabirine verdiği mülâkat, 23 Haziran 1922'de İstanbul'dan ayrılışından sonra yayımlandı. İzlenimlerini "Mustafa Kemal harikulâde bir insandır. İzmir, İstanbul ve Edirne Türklere verilmeli, 1914 yılı sınırları yeniden tesis olunmalıdır. Aksi takdirde harb yeniden başlayacaktır." sözleriyle ifade etti. Le Figaro ve La Galois gibi gazetelerde de izlenimlerini paylaştı. 1922'de "Turquie ressuscitée" adlı uzun makalesi yayımlandı (Bu makale 1930 yılında kitap olarak da yayımlanmıştır). Millî Mücadele döneminden sonra saltanatın kaldırılması, Cumhuriyetin ilanı ve Hilâfetin kaldırılması ile beraber Farrère'nin Mustafa Kemal Paşa ve kurulan yeni rejimle ilgisi kesildi. O, I. Dünya Savaşı'ndan sonra Osmanlı Devleti'nin varlığını anayasaya bağlı bir sultanlık olarak sürdürmesini, Mustafa Kemal Paşa'nın Abdülmecid'in sadrazamı olmasını arzulamıştı.[2] Cumhuriyet döneminde Türkiye'ye birkaç kez gidip konferanslar verdi ancak eskisi gibi itibar görmedi.[2] Toplam altı kez Türkiye'ye giden Farrère'nin son Türkiye seyahati 1950'de idi.[8] Son yılları Çok üretken bir yazar olan Farrère, hayatı boyunca seksen kadar kitap yazmıştır. Bir o kadar esere önsöz yazmış olması onun yaşadığı dönemdeki ününü ve prestijini gösterir.[1] 1932'de Paris'te düzenlenen küçük bir kitap fuarı ve imza günü sırasında dönemin Fransa cumhurbaşkanı Paul Doumer, La Bataille (Savaş) adlı kitabını ona imzalatmak için beklerken Pavel Gorgulov adlı bir Rus anarşisti tarafından vurularak öldürüldü. Claude Farrere, saldırganın kolunu tutup onunla boğuşmuştur.[9] Farrère, ülkesinde çok okunan bir yazar olmasına rağmen az sayıda eseri yabancı dillere çevrildi. Kitapları en çok Rusçaya çevrildi. 1935 yılında Fransız Akademisi'ne kabul edildi. 1938'de Japonya'yı ikinci kez ziyaretinde Kobe limanında törenle karşılandı. Yazar, 21 Temmuz 1957'de 81 yaşında Paris'te öldü. İstanbul'da bir caddeye adı Klodfarer olarak Türkçe okunuşuyla verilmiştir.[10] Paris'te ve Fransa'nın başka kentlerinde de adını taşıyan cadde ve sokaklar vardır. Yazarın bibliyografyası[değiştir | kaynağı değiştir] Le Cyclone (1902) Fumée d'opium (1904, "Black Opium"), ISBN 2-909052-13-3 Les Civilisés (1905, "The Civilized Ones"), ISBN 2-909052-16-8 L'homme qui assassina (1906, "The Man Who Killed") Pour vaincre la mer (1906) Mademoiselle Dax, jeune fille (1907) Trois hommes et deux femmes (1909) La Bataille (1909, "The Battle") [1] Les petites alliées (1910), ISBN 2-86276-039-0 Thomas l'Agnelet (1911, "Thomas the Lambkin"), ISBN 2-86959-551-4 La maison des hommes vivants (1911, "The House of Secrets"), ISBN 2-277-30092-6 Dix-sept histoires de marins (1914) Quatorze histoires de soldats (1916) La veillée d'armes (1917, with L. Népoty) La dernière déesse (1920, "The Last Goddess") Les condamnés à mort (1920, "Useless Hands") Roxelane (1920) La vieille histoire (1920) Bêtes et gens qui s'aimèrent (1920) Croquis d'Extrême-Orient (1921) L'extraordinaire aventure d'Achmet Pacha Djemaleddine (1921) Contes d'Outre-Mer et d'autres mondes (1921) Les hommes nouveaux (1922, "New Men") Stamboul (1922) Lyautey l'Africain (1922) Histoires de très loin et d'assez près (1923) Trois histoires d'ailleurs (1923) Mes voyages: La promenade d'Extrême-Orient (vol. 1, 1924), ISBN 2-909052-15-X Combats et batailles sur mer (1925, with Commandant Chack) Une aventure amoureuse de Monsieur de Tourville (1925) Une jeune fille voyagea (1925) L'Afrique du Nord (1925) Mes voyages: En Méditerranée (vol. 2, 1926) Le dernier dieu (1926) Cent millions d'or (1927) L'autre côté (1928) La porte dérobée (1929) La marche funèbre (1929) Loti (1929) Loti et le chef (1930) Shahrâ sultane et la mer (1931) L'Atlantique en rond (1932) Deux combats navals, 1914 (1932) Sur mer, 1914 (1933) Les quatre dames d'Angora (1933) La quadrille des mers de Chine (1933) Histoire de la Marine française (1934) L'Inde perdue (1935), ISBN 2-909052-11-7 Sillages, Méditerranée et navires (1936) L'homme qui était trop grand (1936, with P. Benoît) Visite aux Espagnols (1937) Les forces spirituelles de l'Orient (1937) Le grand drame de l'Asie (1938) Les Imaginaires (1938) La onzième heure (1940) L'homme seul (1942) Fern-Errol (1943) La seconde porte (1945) La gueule du lion (1946) La garde aux portes de l'Asie (1946) La sonate héroïque (1947) Escales d'Asie (1947) Job, siècle XX (1949) La sonate tragique (1950) Je suis marin (1951) La dernière porte (1951) Le Traître (1952) La sonate à la mer (1952) L'élection sentimentale (1952) Les petites cousines (1953) Mon ami Pierre Louïs (1953) Jean-Baptise Colbert (1954) Le juge assassin (1954) Lyautey créateur (1955) Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Gutenberg Projesi'nde Claude Farrère çalışması İngilizce24 Eylül 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., M. Kemal'in Farrère ile ilgili konuşması. Hâkimiyet-i Milliye gazetesi 20.6.1922 13 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Vikisöz'de Claude Farrère ile ilgili sözleri bulabilirsiniz. Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] a b c d e Molodyako, V.E. "Claude Farrere's Japan: country and its policy through eyes of French intellectual". Yearbookjapan.ru sitesi, 1 Nisan 2020. 6 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2021.  a b c d e f g h Güven, Cemal. "Millî Mücadele Döneminde Fransız Yazarı Claude Farrere" (PDF). Uluslararası Kara Mürsel Alp ve Kocaeli Tarihi Sempozyumu-II. 11 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2021.  Aydın, Raşit. "Guerlain – Mitsouko (1919)". Parfummeraki.com sitesi, 6 Kasım 2013. 14 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2021.  "İngilizce Vikipedi". 14 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2009.  Kalelioğlu, Oğuz. "1918-1930 Türk-Yunan ilşkileri" (PDF). Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü yüksek lisans tezi, 2007. 12 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2021.  "TBMM Zabıt Ceridesi Yüz kırk sekizinci içtima" (PDF). 12 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2021.  Fotoğraflarla Ataturk (Atatürk en Photos / Atatürk with Photos). AKMED Suna & İnan Kıraç Akdeniz Medeniyetleri Araştırma Enstitüsü. Kasım 1998. ss. 30-31.  Dağıstan, Adil. "Türk Kurtuluş Savaşı Yıllarında Türk-Fransız Yakınlaşmasında Claud Farrere'nin Rolü". Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Cilt 15, Sayı 44, Yıl 1999. 12 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2021.  "1932 Paris suikastı". Takvim.com.tr, 12 Ocak 2013. 15 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2021.  "Fransızca Vikipedi". 12 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2009.  Otorite kontrolü BIBSYS: 90989195 BNE: XX921575 BNF: cb118862726 (data) CANTIC: a10082414 CiNii: DA0347220X GND: 118875558 ISNI: 0000 0000 8348 9059 LCCN: n81053745 LNB: 000002127 NDL: 00466315 NKC: jn19990002176 NLA: 35076818 NLG: 231279 NLI: 987007275524605171 NLK: KAC2018F1600 NSK: 000059827 NTA: 074910469 RERO: 02-A000061232 SNAC: w66w9x8t SUDOC: 026655667 Trove: 819641 VIAF: 5919 WorldCat: lccn-n81053745 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Claude_Farrère&oldid=32403287" sayfasından alınmıştır

Camlı KöşkGenel bilgilerMimari tarzI. Ulusal Mimarlık AkımıŞehirAnkaraÜlkeTürkiyeKoordinatlar39°53′15″K 32°51′45″D / 39.88750°K 32.86250°D / 39.88750; 32.86250Başlama1935Tamamlanma1936Yenileme1975Teknik ayrıntılarKat sayısı1Tasarım ve inşaatMimar(lar)Seyfi ArkanYenileme bilgileriMimarAbdurrahman Hancı Camlı Köşk (Atadan Köşkü;Cumhurbaşkanlığı Dış Konuklar Köşkü) Ankara'da Çankaya Köşkü arazisinde bulunan, tek katlı tarihi bir köşktür. Türkiye'nin modern mimarlık tarihi açısında miras niteliği taşıyan bir yapıdır. Mustafa Kemal Atatürk'ün özel isteği üzerine kızkardeşi Makbule Hanım'ın ikamet etmesi için yaptırılmıştır. 1935 yılında mimar Seyfi Arkan tarafından tasarlanan yapının inşaatı 1936 ortalarında tamamlandı. Köşkte Atatürk'ün ölümüne kadar Makbule Hanım yaşadı. Yapı, 2016'ya kadar devlet başkanlarını ağırlamak üzere kullanılmıştır. Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir] 1935 yılında cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk, sık sık İstanbul'dan gelerek Çankaya Köşkü'nde kalan kızkardeşi Makbule Hanım ve eşi Mecdi Bey'in konaklaması için Cumhurbaşkanlığı alanı içinde bir ev yapılmasını istemiştir. Atatürk, Florya Atatürk Deniz Köşkü'ndeki yapım süreci ve ortaya çıkan tasarımdan çok memnun kaldığı için evi tasarlama işini Seyfi Arıkan'a verdi.[1] 25 Haziran 1935'te Müteahhit mimar Zühtü Başar'a ihale edilen köşkün inşaatın bitişi iç mekân tasarımları ile 1936 yılı ortalarını buldu.[1] Yapının mobilya ve aydınlatma elemanlarını Seyfi Arkan tasarladı. Atatürk, köşkü yaşadığı müddetçe kızkardeşinin kullanmasını, daha sonra "Misafir ve Başvekil Köşkü" olmasını istedi. Atatürk’ün ölümünden sonra Çankaya Köşkü’nün bütün arazisi CHP'ye miras kaldı. CHP, Camlı Köşk’ün kullanım hakkını Makbule Hanım’dan satın aldı.[2] 1949'da Maliye Bakanlığı CHPden Çankaya arazisi ve yapılarını satın aldı.[3] 1951-1954 arasında yurt dışından resmi ziyarete gelen yabancı konukları ağırlamak için kullanıldı; 1954-1970 yılları arasındaysa başbakanlık ve meclis başkanlığı konutu olarak hizmet verdi. Bu dönemde yapı kuzey kanadı kırılarak genişletildi, koruma polisleri için yeni blok eklendi. 1975'te başka bir mimar Abdurrahman Hancı[4] tarafından yenilendi ve devlet konukevi olarak işlev görmeye başladı.[5][6] İç mekan çift katlı iken 1975 restorasyonunda tek katlı hale getirildi. Galeri ve merdiven kaldırıldı, kış bahçesi ve havuz kaldırıldı, yapının içine alındı. 1994 yılında restore edilen yapıya 300 metrekarelik yatak ünitesi eklendi ve 1996 yılı başında yeniden yabancı devlet başkanlarını ağırlamak üzere kullanılmaya başladı.[7] Mimari özellikler[değiştir | kaynağı değiştir] Mimar Arkan, Makbule Atadan köşkündeki temel kaygılarının dinginlik, sakinlik ve yerine uygunluk olduğunu belirtmiştir.[8] Yapı, bir konut olarak tasarlanmakla birlikte cumhuriyetin ülkeye dair vizyonunu gerek kendi toplumuna gerekse yabancılara tanıtmak işlevini de üstlenmiştir. Arkan'ın tasarladığı tek katlı yapıda çeşitli yaşama mekanları seviye farklarıyla belirtilmiştir. Konuk odaları, sigara odası, bayan oturma odası, kış bahçesi ve hizmetçi odası gibi bölümler içerir. Örtülü ve yarı örtülü teraslar hem iç hem dışa ait ortak alanlardır. Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir] Çankaya Köşkü Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] a b Eryılmaz, Tuğçe (2018). "Türkiye'de modern iç mekanın içselleştirilmesi: Seyfi Arkan'ın Makbule Atadan evi örneği". Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü yüksek lisans tezi. 12 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi.  Çoban, İbrahim (30 Aralık 2022). "Atatürk'ün Kız Kardeşi Makbule Atadan Hanımefendi'nin Hayatı". Tarih ve Tarihçi. 1 (2): 18-40. ISSN 2822-4930. 12 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2023.  "CHP, Çankaya Köşkü'nü 1949'da devlete satmış". T24. 12 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2023.  Birol, Radi. "Bir Mimarın Evi Nasıl Olmalıdır?: Abdurrahman Hancı'nın Büyükdere'deki Evi". Mimarlikdergisi.gom. 6 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.  Biçer, Selin (10 Mayıs 2013). "Geçmişin Modern Mimarisi: Ankara – 1". 2 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2018.  Hasan, Aydın (4 Eylül 2014). "Bağ evinden Köşk'e 93 yıllık hikâye". 9 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2018.  "Atadan Evi (Camlı Köşk)". Arkitera.com. 12 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2023.  Gzt (18 Kasım 2021). "ModernTürkiye'nin Kamu Konutları: Seyfi Arkan İmzalı Üç Köşk". Gzt. 12 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2023.  Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Çankaya'da Bir Villa, Seyi Arkan "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Camlı_Köşk&oldid=30977309" sayfasından alınmıştır

Latife HanımYönetmenAli AkyüzYapımcıMehmet Ali BirandRıdvan AkarOyuncularYasemin ErboyYavuz HekimŞekip Noyan Alpanİsmail BabatoğluAli Soner GünüçFerit CanHakan YıldırımMüzikSerhat ErsözGörüntü yönetmeniİlkay ErkoçStüdyoBir-TV prodüksiyonDağıtıcıKanal D Home VideoYapım yılı2006Süre48 dkÜlkeTürkiyeDilTürkçe Latife Hanım, Latife Hanım'ın (Latife Uşşaki) hayatını konu alan 2006 yapımı belgesel. Belgesel, İzmir'in Güzelbahçe ilçesindeki Latife Hanım'ın yaşadığı ve günümüzde müze olarak hizmet veren evde çekilmiştir. Türk filmi veya Türk sineması ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Latife_Hanım_(film)&oldid=25037655" sayfasından alınmıştır

Türkiye cumhurbaşkanı eşleri listesi, Türkiye'nin cumhurbaşkanları ile evli olan kişilere yer veren listedir.[1][daha iyi kaynak gerekli] Cumhurbaşkanı eşleri listesi[değiştir | kaynağı değiştir] № Fotoğraf İsim Unvan süresi Başlangıçtaki yaşı Cumhurbaşkanı 1 Latife Uşşaki17 Haziran 1898 – 12 Temmuz 1975(77 yıl) 29 Ekim 1923–12 Ağustos 1925 25 yıl, 134 gün Mustafa Kemal Atatürke. 29 Ocak 1923 2 Mevhibe İnönü22 Eylül 1897 – 7 Şubat 1992(94 yıl) 11 Kasım 1938–22 Mayıs 1950 41 yıl, 50 gün İsmet İnönüe. 13 Nisan 1916 3 Reşide Bayar1886 – 24 Aralık 1962(75–76 yıl) 22 Mayıs 1950–27 Mayıs 1960 63–64 yıl Celâl Bayare. 1903 4 Melahat Gürsel1900 – 23 Şubat 1975(74–75 yıl) 27 Mayıs 1960–2 Şubat 1966 59–60 yıl Cemal Gürsele. 1927 5 Atıfet Sunay1908 – 21 Ekim 2002(93–94 yıl) 28 Mart 1966–28 Mart 1973 57–58 yıl Cevdet Sunaye. 1929 6 Emel Korutürk1915 – 11 Mart 2013(97–98 yıl) 6 Nisan 1973–6 Nisan 1980 57–58 yıl Fahri Korutürke. 1 Mart 1944 7 Sekine Evren1922 – 3 Mart 1982(59–60 yıl) 12 Eylül 1980–3 Mart 1982 57–58 yıl Kenan Evrene. 1944 8 Semra Özal12 Ocak 1934 (90 yaşında) 9 Kasım 1989–17 Nisan 1993 55 yıl, 301 gün Turgut Özale. 1954 9 Nazmiye Demirel3 Ocak 1928 – 27 Mayıs 2013(85 yıl) 16 Mayıs 1993–16 Mayıs 2000 65 yıl, 133 gün Süleyman Demirele. 12 Mart 1948 10 Semra Sezer17 Ağustos 1944 (79 yaşında) 16 Mayıs 2000–28 Ağustos 2007 55 yıl, 273 gün Ahmet Necdet Sezere. 1964 11 Hayrünnisa Gül18 Ağustos 1965 (58 yaşında) 28 Ağustos 2007–28 Ağustos 2014 42 yıl, 10 gün Abdullah Güle. 21 Ağustos 1980 12 Emine Erdoğan21 Şubat 1955 (69 yaşında) 28 Ağustos 2014–mevcut 59 yıl, 188 gün Recep Tayyip Erdoğane. 4 Temmuz 1978 Yaşayan eski cumhurbaşkanı eşleri[değiştir | kaynağı değiştir] 2024 itibarıyla yaşayan eski cumhurbaşkanı eşleri Semra Özal (1989–1993)90 yaşında Semra Sezer (2000–2007)79 yaşında Hayrünnisa Gül (2007–2014)58 yaşında Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir] Türkiye başbakan eşleri listesi Türkiye cumhurbaşkanları listesi Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] Cumhurbaşkanları eşleri 19 Kasım 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. gazete haberi Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] T.C. Cumhurbaşkanlığı: Cumhurbaşkanı eşi 2 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. gtdTürkiye cumhurbaşkanları eşleri Latife Hanım Mevhibe İnönü Reşide Bayar Melahat Gürsel Atıfet Sunay Emel Korutürk Sekine Evren Semra Özal Nazmiye Demirel Semra Sezer Hayrünnisa Gül Emine Erdoğan "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Türkiye_cumhurbaşkanı_eşleri_listesi&oldid=31056237" sayfasından alınmıştır

Halil Vedad UşaklıgilDoğum1904İstanbul, Osmanlı DevletiÖlüm3 Aralık 1937[1] (33 yaşında)Tiran, Arnavutluk KrallığıMeslekDiplomatEbeveyn(ler)Halid Ziya UşaklıgilFatma Memnune Uşaklıgil Halil Vedad Uşaklıgil (1904, İstanbul - 3 Aralık 1937,[1] Tiran), Türk diplomat. Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir] Yazar Halid Ziya Uşaklıgil ile Fatma Memnune Uşaklıgil çiftinin çocuğu olarak 1904'te İstanbul'da doğdu. Kendinden önce doğan kardeşleri Vedide, Sadun ve Güzin ölmüştür. Bihin adlı kız kardeşi ve Bülend adlı erkek kardeşi yaşamıştır. Kardeşi Bülend Uşaklıgil de kendisi gibi diplomat olmuştur. Savaşlar sonrası Avrupa'nın pek çok şehrini ailesiyle gezen Vedad, özellikle Bern ve Paris'te yaşadı. Atatürk'ün emriyle çalıştığı Osmanlı Bankası'ndan Hariciye Vekaleti'ne geçti.[2] Latife Hanım kuzeniydi ve piyano yeteneği vesilesiyle de Atatürk ile tanışma fırsatı buldu. Londra'da görevlendirildi. Hariciye'deki görevden uzaklaştırıldığı dönemde psikolojisi bozulur ve bu dönemde İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'ni bitirir.[3] Hariciye'deki görevine dönünce Bükreş ve Tiran büyükelçiliklerinde göreve gönderilir. 3 Aralık 1937 tarihinde Arnavutluk Krallığı'nın başkenti Tiran'da başkatip olarak görevliyken aldığı ilaçlar neticesinde intihar etmiştir.[1][4] Bir iddiaya göre ise intihar etmemiş; öldürülmüştür. 19 Aralık 1937'de İstanbul'da toprağa verilmiştir.[5] Hakkındaki eserler[değiştir | kaynağı değiştir] Babası Halid Ziya Uşaklıgil, diğer ölen evlatları için yazdığı gibi (Sadun için Kırık Oyuncak hikâyesi, Güzin için Kırık Hayatlar romanı) 1942'de yayınlanan Bir Acı Hikâye hatıra kitabını da oğlu Vedad'ın hatırası için yazmıştır. Doğan Hızlan, oğlu Halil Vedad'ın intiharı çerçevesinde yazılmış bu kitabı "Uşaklıgil'in başyapıtı" olarak değerlendirmiştir.[6] Selim İleri'nin yazdığı Kırık Deniz Kabukları kitabında Vedad Uşaklıgil'in hayatı konu edilmektedir. Yıldıray Oğur'un Cumhuriyet'in Beyaz Mağdurları kitabında da Halil Vedad Uşaklıgil'in yaşamına yer verilmiştir. Mustafa Kemal ve Latife Hanım ile olan ilişkisine ise Rıza Nur'un Hayatım ve Hatıratım; İpek Çalışlar'ın Latife Hanım kitaplarında değinilmiştir. Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] a b c "Cumhuriyet Gazetesi 4872 sayılı yayını" (PDF). 1937. Erişim tarihi: 4 Nisan 2024. Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler (link) "Vedat Uşaklıgil-Türkiye'nin en gizemli yaşam öykülerinden birisi..." Radikal. 27 Temmuz 2014. 16 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2016.  "Radikal - "Vedat Uşaklıgil: Türkiye'nin en gizemli yaşam öykülerinden birisi..." - 27 Temmuz 2014". 29 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2016.  "Soner Yalçın - "Oğullarını kaybeden edebiyatçıların sönmeyen acıları" - Hürriyet - 6 Aralık 2008". 20 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2016.  "Merhum Vedad Uşaklıgil dün gömüldü - 20 Aralık 1937" (PDF). 15 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 1 Aralık 2016.  "Doğan Hızlan - "Halit Ziya Uşaklıgil okumaları" - Hürriyet - 27 Ekim 2016". 2 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2016.  "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Vedad_Uşaklıgil&oldid=32389960" sayfasından alınmıştır

Başlığın diğer anlamları için Göztepe sayfasına bakınız. GöztepeMahalleSusuzdede ParkıÜlke TürkiyeİlİzmirİlçeKonakCoğrafi bölgeEge BölgesiNüfus (2016)[1] • Toplam17,301Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)Posta kodu35290 1880'lerde Göztepe Göztepe, İzmir ilinin Konak ilçesine bağlı bir mahalledir. İlçenin batıdaki sahil şeridinde yer alan mahalle, Mustafa Kemal Sahil Bulvarı ve İnönü Caddesi arasında yer alan sokakları içerir. İnönü Caddesi mahallenin Karabağlar ilçesiyle sınırını oluşturur. Mithatpaşa Caddesi, Mustafa Kemal Sahil Bulvarı'na paralel olarak mahalleyi kat eder. Göztepe SK ile tanınan mahallenin sınırları içerisinde Susuzdede Parkı, Özel İzmir Amerikan Koleji ve Notre Dame de Lourdes Katolik Kilisesi bulunur. 2022 itibarıyla nüfusu 15.897'dir ve Güzelyalı'nın ardından Konak'ın en kalabalık ikinci mahallesidir. Altyapı[değiştir | kaynağı değiştir] Göztepe Metro İstasyonu ve Göztepe Tramvay İstasyonu mahalleye hizmet vermektedir. Mahallede bir Bisim istasyonu bulunmaktadır.[2] Kültür varlıkları[değiştir | kaynağı değiştir] Notre Dame de Lourdes Katolik Kilisesi Özel İzmir Amerikan Koleji Arapyan Ispartalyan Köşkü (günümüzde Hakimiyet-i Milliye İlkokulu) Susuz Dede Kabri Anadolu Apartmanı[3] İzmir Vali Konağı[değiştir | kaynağı değiştir] 130 yıllık olduğu tahmin edilmektedir. Atatürk, İnönü ve birçok İzmir valisini ağırlamıştır. Valilik ve Kâtip Çelebi Üniversitesi arasında yapılan bir anlaşmayla üniversiteye devredilmiş tarihi konak günümüzde harabe halindedir.[4] 27 Temmuz 2022'de İzmir Valisi Yavuz Selim Köşger, konağın üniversiteye tahsisinin iptal edildiğini belirterek, 1,5 yıl sürmesi planlanan restorasyonun ardından binanın yeniden vali konağı olarak kullanılacağını açıklamıştır.[5] Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] "Konak 2. Etap (Üçkuyular-Karataş Bölgesi) 1/5000 Ölçekli Nazım İmar Planı Plan Açıklama Raporu" (PDF). İzmir Büyükşehir Belediyesi. Ekim 2017. 9 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 9 Şubat 2019.  "İstasyonlar". Bisim. 24 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2021.  "Bir Apartman Hikayesi; İzmir'in İlk Apartmanı ANADOLU - izmirmag". izmirmag.net. 28 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2022.  Gazete, İz. "Meclis'e taşınacak: Atatürk'ü ağırlayan tarihi konak adeta savaştan çıkmış gibi!". www.izgazete.net/. 12 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2022.  Gazete, İz. "Eski Vali Konağı için yeni karar: Tahsis iptal, restore edilecek". www.izgazete.net/. 27 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2022.  https://www.e-icisleri.gov.tr/Anasayfa/MulkiIdariBolumleri.aspx 18 Ağustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Genel Mahalle Listesi, T.C.İçişleri Bakanlığı, Mart 2020. Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Wikimedia Commons'ta Göztepe, İzmir ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur İzmir Körfezi Çankaya gtd   Güzelyalı Basın Sitesi (Karabağlar)    Göztepe     Poligon (Karabağlar) Esenyalı (Karabağlar) gtdKonak'ın mahalleleriMahalleler 1. Kadriye 2. Kadriye 19 Mayıs 26 Ağustos Akarcalı Akdeniz Akın Simav Akıncı Ali Reis Alsancak Altay Altınordu Altıntaş Anadolu Atamer Atilla Aziziye Ballıkuyu Barbaros Boğaziçi Bozkurt Cengiz Topel Çahabey Çankaya Çınarlı Çınartepe Çimentepe Dayıemir Dolaplıkuyu Duatepe Ege Emir Sultan Etiler Faik Paşa Fatih Ferahlı Fevzi Paşa Göztepe Güneş Güneşli Güney Güngör Güzelyalı Güzelyurt Halkapınar Hasan Özdemir Hilal Hurşidiye Huzur İmariye İsmet Kaptan İsmet Paşa Kadifekale Kahramanlar Kahraman Mescit Kemal Reis Kestelli Kılıç Reis Kocakapı Kocatepe Konak Kosova Kubilay Kurtuluş Küçükada Kültür Lale Levent Mehmet Ali Akman Mecidiye Mehmet Akif Mehtap Mersinli Millet Mimar Sinan Mirali Mithatpaşa Murat Murat Reis Namazgah Namık Kemal Odunkapı Oğuzlar Pazaryeri Piri Reis Sakarya Saygı Selçuk Süvari Sümer Şehit Nedim Tuğaltay Tan Tınaztepe Trakya Turgut Reis Tuzcu Türkyılmaz Uğur Ulubatlı Umurbey Ülkü Vezirağa Yavuz Selim Yeni Yenidoğan Yenigün Yenişehir Yeşildere Yeşiltepe Yıldız Zafertepe Zeybek Zeytinlik Semtler Basmane Eşrefpaşa Gültepe Hatay Karataş Tepecik İzmir ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. Türkiye'deki bir mahalle ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Göztepe,_Konak&oldid=31977469" sayfasından alınmıştır

Kitap kaynaklarını araISBN: Ara Bu sayfa, Uluslararası Standart Kitap Numarasına (ISBN) göre kitap arayabileceğiniz kütüphanelerin ve diğer kitap kaynaklarının kataloglarına bağlanır. Bu sayfaya herhangi bir Vikipedi sayfasındaki bir ISBN bağlantısını tıklayarak geldiyseniz, aşağıdaki ara bağlantılarına giderek söz konusu kitap için tüm alakalı arama bağlantılarına ulaşabilirsiniz. Arama yaparken ISBN numarasındaki boşluklar ve çizgiler önemsizdir. ISBN, bir kitabın belirli bir basımını tanımlar. Bu nedenle aynı kitabın farklı baskıları var ise farklı ISBN numarası olabilir. Aranacak ISBN numarası: 9789750845147 Veritabanları Google Kitaplar ara Goodreads ara 1000Kitap ara KIBO Elektronik Yayın Kataloğu ara Türkiye'deki kütüphaneler Tübitak Ulusal Toplu Katalog ara Bilgi Üniversitesi Kütüphanesi ara Bilkent Üniversitesi Kütüphanesi ara Boğaziçi Üniversitesi Kütüphanesi ara Ege Üniversitesi Merkez Kütüphanesi ara Gazi Üniversitesi Kütüphanesi ara Hacettepe Üniversitesi Kütüphanesi ara İTÜ Kütüphane hizmetleri ara İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Kütüphanesi ara Koç Üniversitesi Suna Kıraç Kütüphanesi ara ODTÜ Kütüphanesi ara Sabancı Üniversitesi Bilgi Merkezi ara Türkiye dışı kütüphaneler Türkiye dışındaki kütüphanelerin kataloglarını taramak için İngilizce Wikipedia'ye bakınız. Vikipedi Kütüphanesi Ortaklar Kaynaklar Açık kaynaklar Bibliyografyalar Kaynak istekleri Kullanıcı arşivleri "https://tr.wikipedia.org/wiki/Özel:KitapKaynakları/9789750845147" sayfasından alınmıştır

Kitap kaynaklarını araISBN: Ara Bu sayfa, Uluslararası Standart Kitap Numarasına (ISBN) göre kitap arayabileceğiniz kütüphanelerin ve diğer kitap kaynaklarının kataloglarına bağlanır. Bu sayfaya herhangi bir Vikipedi sayfasındaki bir ISBN bağlantısını tıklayarak geldiyseniz, aşağıdaki ara bağlantılarına giderek söz konusu kitap için tüm alakalı arama bağlantılarına ulaşabilirsiniz. Arama yaparken ISBN numarasındaki boşluklar ve çizgiler önemsizdir. ISBN, bir kitabın belirli bir basımını tanımlar. Bu nedenle aynı kitabın farklı baskıları var ise farklı ISBN numarası olabilir. Aranacak ISBN numarası: 9786254052309 Veritabanları Google Kitaplar ara Goodreads ara 1000Kitap ara KIBO Elektronik Yayın Kataloğu ara Türkiye'deki kütüphaneler Tübitak Ulusal Toplu Katalog ara Bilgi Üniversitesi Kütüphanesi ara Bilkent Üniversitesi Kütüphanesi ara Boğaziçi Üniversitesi Kütüphanesi ara Ege Üniversitesi Merkez Kütüphanesi ara Gazi Üniversitesi Kütüphanesi ara Hacettepe Üniversitesi Kütüphanesi ara İTÜ Kütüphane hizmetleri ara İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Kütüphanesi ara Koç Üniversitesi Suna Kıraç Kütüphanesi ara ODTÜ Kütüphanesi ara Sabancı Üniversitesi Bilgi Merkezi ara Türkiye dışı kütüphaneler Türkiye dışındaki kütüphanelerin kataloglarını taramak için İngilizce Wikipedia'ye bakınız. Vikipedi Kütüphanesi Ortaklar Kaynaklar Açık kaynaklar Bibliyografyalar Kaynak istekleri Kullanıcı arşivleri "https://tr.wikipedia.org/wiki/Özel:KitapKaynakları/9786254052309" sayfasından alınmıştır

Kitap kaynaklarını araISBN: Ara Bu sayfa, Uluslararası Standart Kitap Numarasına (ISBN) göre kitap arayabileceğiniz kütüphanelerin ve diğer kitap kaynaklarının kataloglarına bağlanır. Bu sayfaya herhangi bir Vikipedi sayfasındaki bir ISBN bağlantısını tıklayarak geldiyseniz, aşağıdaki ara bağlantılarına giderek söz konusu kitap için tüm alakalı arama bağlantılarına ulaşabilirsiniz. Arama yaparken ISBN numarasındaki boşluklar ve çizgiler önemsizdir. ISBN, bir kitabın belirli bir basımını tanımlar. Bu nedenle aynı kitabın farklı baskıları var ise farklı ISBN numarası olabilir. Aranacak ISBN numarası: 9789754706123 Veritabanları Google Kitaplar ara Goodreads ara 1000Kitap ara KIBO Elektronik Yayın Kataloğu ara Türkiye'deki kütüphaneler Tübitak Ulusal Toplu Katalog ara Bilgi Üniversitesi Kütüphanesi ara Bilkent Üniversitesi Kütüphanesi ara Boğaziçi Üniversitesi Kütüphanesi ara Ege Üniversitesi Merkez Kütüphanesi ara Gazi Üniversitesi Kütüphanesi ara Hacettepe Üniversitesi Kütüphanesi ara İTÜ Kütüphane hizmetleri ara İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Kütüphanesi ara Koç Üniversitesi Suna Kıraç Kütüphanesi ara ODTÜ Kütüphanesi ara Sabancı Üniversitesi Bilgi Merkezi ara Türkiye dışı kütüphaneler Türkiye dışındaki kütüphanelerin kataloglarını taramak için İngilizce Wikipedia'ye bakınız. Vikipedi Kütüphanesi Ortaklar Kaynaklar Açık kaynaklar Bibliyografyalar Kaynak istekleri Kullanıcı arşivleri "https://tr.wikipedia.org/wiki/Özel:KitapKaynakları/9-789754706123" sayfasından alınmıştır

Bağlantı bakımı gtdTürkiye cumhurbaşkanları eşleri Latife Hanım Mevhibe İnönü Reşide Bayar Melahat Gürsel Atıfet Sunay Emel Korutürk Sekine Evren Semra Özal Nazmiye Demirel Semra Sezer Hayrünnisa Gül Emine Erdoğan "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Şablon:Türkiye_cumhurbaşkanları_eşleri&oldid=29243262" sayfasından alınmıştır

Burası Türkiye cumhurbaşkanları eşleri adlı şablon üzerindeki değişikliklerin konuşulduğu tartışma sayfasıdır. Bu sayfa şu Vikiprojelerin kapsamında yer almaktadır: Vikiproje Şablonlar (Şablon-sınıf, NA-önem) ŞablonlarVikiproje:ŞablonlarŞablon:VikiprojeŞablonlar gtdBu şablon, Vikipedi'deki Şablonlar maddelerini geliştirmek amacıyla oluşturulan Vikiproje Şablonlar kapsamındadır. Eğer projeye katılmak isterseniz, bu sayfaya bağlı değişiklikler yapabilir veya katılabileceğiniz ve tartışabileceğiniz proje sayfasını ziyaret edebilirsiniz.  Şablon  Bu şablon için herhangi bir değerlendirme yapmaya gerek yoktur.   "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Şablon_tartışma:Türkiye_cumhurbaşkanları_eşleri&oldid=31853216" sayfasından alınmıştır

Reşide Bayar 3. Türkiye cumhurbaşkanı eşi Görev süresi22 Mayıs 1950 - 27 Mayıs 1960 Yerine geldiği Mevhibe İnönü Yerine gelen Melahat Gürsel Kişisel bilgiler Doğum 1887[1]Bursa, Osmanlı İmparatorluğu Ölüm 24 Aralık 1962 (75 yaşında)Ankara, Türkiye Milliyeti Türk Evlilik(ler) Celâl Bayar(e. 1903; ö. 1962) Dini İslam Reşide Bayar (d. 1887,[1] Bursa - ö. 24 Aralık 1962, Ankara), Türkiye Cumhuriyeti 3. Cumhurbaşkanı Celâl Bayar'ın eşi. Refii, Turgut ve Nilüfer adlarında üç çocuğu olmuştur. İlk çocuğu olan Refii kalp romatizmasından ölmüştür. Üç dönem üst üste Cumhurbaşkanlığı görevinde bulunan Celâl Bayar ile 1903'te evlenmiştir.[2] 24 Aralık 1962'de İstanbul'dan Ankara'ya gelirken trende kalp krizi geçirerek öldü. Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] a b "REŞİDE BAYAR". 12 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2021.  Sevinç ve acıların kadını Reşide Bayar 23 Eylül 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Sabah gazetesi haberi gtdTürkiye cumhurbaşkanları eşleri Latife Hanım Mevhibe İnönü Reşide Bayar Melahat Gürsel Atıfet Sunay Emel Korutürk Sekine Evren Semra Özal Nazmiye Demirel Semra Sezer Hayrünnisa Gül Emine Erdoğan gtdTürkiye başbakan eşleri Mevhibe İnönü Reşide Bayar Berin Menderes Melahat Gürsel Semra Özal Nazmiye Demirel Özer Uçuran Çiller Nermin Erbakan Rahşan Ecevit Hayrünnisa Gül Emine Erdoğan Sare Davutoğlu Semiha Yıldırım "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Reşide_Bayar&oldid=31015210" sayfasından alınmıştır

Melahat GürselDoğum1900Osmanlı İmparatorluğuÖlüm23 Şubat 1975 (75 yaşında)İzmir, TürkiyeDefin yeriZincirlikuyu Mezarlığı, İstanbulTanınma nedeni4. Türkiye Cumhurbaşkanı'nın eşiEvlilikCemal Gürsel(e. 1927; ö. 1966) Melahat Gürsel (d. 1900 - ö. 23 Şubat 1975), Türkiye Cumhuriyeti 4. Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel'in eşi. 1927 yılında evlenen Cemal Gürsel ile Melahat Gürsel'in Özdemir adında bir oğulları[1][2] ve Hatice adında da manevi kızları bulunuyordu.[3] Sadeliği ile bilinen Melahat Gürsel, mutfağa olan düşkünlüğü ile tanınırdı. Bunu, "Ne paşa ne de reisicumhur karısı oldum, ben hep mutfaktaydım." sözleriyle dile getiriyordu.[1][4] Melahat Gürsel eşinin vefatından sonra dış dünya ile ilişkisini keserek İzmir Karşıyaka'daki evine çekilmiş ve 23 Şubat 1975 tarihinde geçirdiği kalp krizi sonucu ölmüştür. Cenazesi İstanbul'a getirilerek Zincirlikuyu Mezarlığı'na defnedildi. Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] a b "Çankaya'nın First Lady'leri". Hürriyet. 15 Nisan 2007. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2012. [ölü/kırık bağlantı] "Cemal GÜRSEL". tccb.gov.tr. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2012.  "Eşi Gürsel'e kızıp Köşk'ü terk etmiş". Milliyet. 3 Ocak 2003. 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2012.  "Muhtemel 'first lady' ex hanımefendilerle". Radikal. 28 Nisan 2007. 6 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2009.  gtdTürkiye cumhurbaşkanları eşleri Latife Hanım Mevhibe İnönü Reşide Bayar Melahat Gürsel Atıfet Sunay Emel Korutürk Sekine Evren Semra Özal Nazmiye Demirel Semra Sezer Hayrünnisa Gül Emine Erdoğan gtdTürkiye başbakan eşleri Mevhibe İnönü Reşide Bayar Berin Menderes Melahat Gürsel Semra Özal Nazmiye Demirel Özer Uçuran Çiller Nermin Erbakan Rahşan Ecevit Hayrünnisa Gül Emine Erdoğan Sare Davutoğlu Semiha Yıldırım "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Melahat_Gürsel&oldid=31072178" sayfasından alınmıştır

Atıfet SunayDoğum1908Üsküdar, İstanbulÖlüm21 Ekim 2002 (93-94 yaşlarında)Tanınma nedeni5. Türkiye Cumhurbaşkanı'nın eşiEvlilikCevdet Sunay(e. 1929; ö. 1982) Atıfet Sunay (1908, Üsküdar, İstanbul - 21 Ekim 2002), Türkiye Cumhuriyeti'nin 5. Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay'ın eşidir. Bulgaristan göçmeni bir ailenin çocuğu olarak Üsküdar'da doğan Atıfet Hanım 1929 yılında Cevdet Sunay ile evlemiştir. Atıfet Sunay Çankaya Köşkü'ne 5. cumhurbaşkanı eşi olarak çıktıktan sonra bütün eşyaları tadilat yaptırmıştır. Cevdet Sunay'dan üç çocuğu olan Atıfet Hanım giyim tarzında Türk motiflerinin olmasına özen göstermiştir.[1] Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] Muhtemel 'first lady' ex hanımefendilerle 6 Şubat 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Radikal gazetesi haberi gtdTürkiye cumhurbaşkanları eşleri Latife Hanım Mevhibe İnönü Reşide Bayar Melahat Gürsel Atıfet Sunay Emel Korutürk Sekine Evren Semra Özal Nazmiye Demirel Semra Sezer Hayrünnisa Gül Emine Erdoğan "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Atıfet_Sunay&oldid=31811093" sayfasından alınmıştır

Emel KorutürkDoğum5 Eylül 1915(1915-09-05)İstanbul, Osmanlı İmparatorluğuÖlüm11 Mart 2013 (97 yaşında)Kadıköy, İstanbul, TürkiyeDefin yeriZincirlikuyu MezarlığıMilliyet TürkiyeMeslekRessamTanınma nedeni6. Türkiye Cumhurbaşkanı'nın eşiEvlilikFahri Korutürk(e. 1944; ö. 1987) Emel Korutürk evlilik öncesi soyadı ile Emel Cimcoz (5 Eylül 1915, İstanbul - 11 Mart 2013, Kadıköy), Türk ressam ve Türkiye Cumhuriyeti'nin 6. cumhurbaşkanı Fahri Korutürk'ün eşi. Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir] 1915 yılında doğdu. Babası, sanatsever kişiliği ile tanınan siyasetçi Selah Cimcoz, annesi eski Bahriye Nazırı Moralı Müşir İbrahim Paşa'nın torunu Hasene Hanım'dır. Ailenin dördüncü çocuğu olan Emel Cimcoz'un çocukluğu İstanbul'un Moda semtinde geçti. Babası Malta sürgününde iken Dame de Sion'de başladığı lise eğitimini Lozan'da tamamladı, yurda döndükten sonra Güzel Sanatlar Akademisi'ne girdi; İbrahim Çallı atölyesinde çalıştı. Akademiyi 1936'da bitirdi. Deniz subayı Fahri Korutürk ile 1 Mart 1944 günü evlendi. Osman, Selâh ve Ayşe adında üç çocukları oldu. Eşinin Donanma Komutanlığı ve Deniz Kuvvetleri Komutanlığı ve Moskova'da büyükelçilik görevlerinin ardından emekliye ayrılmışken 1973'te Türkiye Cumhuriyeti'nin 6. cumhurbaşkanı seçilmesi üzerine 1973-1980 yılları arasında "First Lady" oldu. Eşi ile beraber Ankara Devlet Resim ve Heykel Müzesi'nin kurulmasına önayak oldu. "Gazi'ye Şükran" adlı tablosu Ankara Devlet Resim ve Heykel Müzesi'nde sergilenmektedir, çeşitli müzelerde başka tabloları bulunur. Özel sanat galerilerinin açılmasını teşvik etmiş, ilk kez Çankaya Köşkü'nde sanatçılara resepsiyon verilmesini sağlamıştır. Yaşamının son yıllarını İstanbul'da Moda'da geçiren Emel Korutürk 11 Mart 2013'te 97 yaşında hayatını kaybetti. Naaşı, 14 Mart 2013'te Teşvikiye Camii'nde düzenlenen cenaze töreninin ardından Zincirlikuyu Mezarlığı'na defnedildi.[1] Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] "Emel Korutürk son yolculuğuna uğurlandı". Haberturk.com. 14 Mart 2013. 16 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2022.  gtdTürkiye cumhurbaşkanları eşleri Latife Hanım Mevhibe İnönü Reşide Bayar Melahat Gürsel Atıfet Sunay Emel Korutürk Sekine Evren Semra Özal Nazmiye Demirel Semra Sezer Hayrünnisa Gül Emine Erdoğan "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Emel_Korutürk&oldid=31619762" sayfasından alınmıştır

Sekine EvrenDoğum1922Manisa, Osmanlı İmparatorluğuÖlüm3 Mart 1982 (60 yaşında)Ankara, TürkiyeTanınma nedeni7. Türkiye Cumhurbaşkanı'nın eşiEvlilikKenan Evren(e. 1944; ö. 1982)Çocuk(lar)3 Sekine Evren (evlilik öncesi soyadı Kankotan; d. 1922, Manisa - ö. 3 Mart 1982, Ankara), Türkiye'nin 7. Cumhurbaşkanı Kenan Evren'in eşi. Sekine Evren 1922'de Manisa'da dünyaya geldi. 27 Mayıs 1944'te Kenan Evren ile evlenen Sekine Evren'in bu evlilikten Şenay, Gülay ve Miray adlarında üç kızı oldu. Sekine Evren'in mezarı, Cebeci Asri Mezarlığı. 18 Mayıs 1980 tarihinde Hollanda gezisi sırasında beyin damarlarının birinin tıkanması sonucu ağır bir felç geçirdi. Ömrünün kalan 2 yılını rahatsızlıklarıyla mücadele ile sürdürdü. 3 Mart 1982'de öldü. 5 Mart 1982'de Ankara'da Hacı Bayram Camii'nde düzenlenen devlet cenazesinin ardından toprağa verildi.[1] Törene Millî Güvenlik Konseyi üyeleri, Danışma Meclisi Başkanı, Başbakan Vekili, Yüksek Yargı Organları Başkanları, Bakanlar ve eşleri, Ankara'daki yabancı misyon şefleri ve kalabalık bir halk topluluğu katıldı.[2] Devrik liderler Süleyman Demirel ve Bülent Ecevit de törene katılıp Kenan Evren'e başsağlığı diledi. Ağlayan kişilerin de olduğu halktan bazıları, "Paşam başın sağ olsun. Allah seni korusun, başka acı ve keder göstermesin." diyerek Kenan Evren'e destek verdi.[3] Sekine Evren, eşinin tarifiyle "aşırı tutumlu ve kişilikli bir kadındı."[4] Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] "Kenan Evren'in eşinin büyük sırları". sabah.com.tr. 11 Mayıs 2015. 13 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.  "6 Mart 1982 tarihli Cumhuriyet gazetesi: Bayan Evren toprağa verildi". 2 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.  Kenan Evren, Kenan Evren'in Anıları 3, 1991.  "Çankaya'nın First Lady'leri". hurriyet.com.tr. 15 Nisan 2007. 13 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2021.  gtdTürkiye cumhurbaşkanları eşleri Latife Hanım Mevhibe İnönü Reşide Bayar Melahat Gürsel Atıfet Sunay Emel Korutürk Sekine Evren Semra Özal Nazmiye Demirel Semra Sezer Hayrünnisa Gül Emine Erdoğan "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Sekine_Evren&oldid=31027378" sayfasından alınmıştır

Nazmiye Demirel 9. Türkiye Cumhurbaşkanı eşi Görev süresi16 Mayıs 1993 - 16 Mayıs 2000 Yerine geldiği Semra Özal Yerine gelen Semra Sezer Kişisel bilgiler Doğum 3 Ocak 1928Isparta, Türkiye Ölüm 27 Mayıs 2013 (85 yaşında)Ankara, Türkiye Defin yeri Süleyman Demirel Anıt Mezarı, Isparta Nazmiye Demirel (evlilik öncesi soyadı Şener; d. 3 Ocak 1928 - ö. 27 Mayıs 2013), Türkiye Cumhuriyeti'nin 9. Cumhurbaşkanı olan Süleyman Demirel'in eşi. Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir] Nazmiye Şener, 3 Ocak 1928'de[1] Isparta'nın Atabey ilçesine bağlı İslamköy'de doğdu. Isparta'da Kız Sanat Enstitüsü'nü tamamladı.[2] 12 Mart 1948'de Süleyman Demirel ile evlenen Nazmiye Demirel, 1993'te eşinin cumhurbaşkanı seçilmesiyle "First Lady" oldu. Nazmiye Demirel, Çankaya Köşkü'nden ayrıldıktan sonra 2005'te rahatsızlandı. Alzheimer rahatsızlığıyla mücadele eden Demirel, 27 Mayıs 2013'te öldü.[3] Cenazesi, memleketi Isparta'nın İslamköy beldesinde toprağa verildi.[4] İlgili sayfalar[değiştir | kaynağı değiştir] Güniz Sokak Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] "Demirel, İslamköy'de Anıtkabir'den sonraki en büyük ikinci anıt mezara defnedilecek". 17 Haziran 2015. 17 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2015.  "Arşivlenmiş kopya". 17 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2014.  Mynet. "Nazmiye Demirel hayata gözlerini yumdu". 29 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2013.  Radikal. "Nazmiye Demirel toprağa verildi". 22 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2013.  gtdTürkiye cumhurbaşkanları eşleri Latife Hanım Mevhibe İnönü Reşide Bayar Melahat Gürsel Atıfet Sunay Emel Korutürk Sekine Evren Semra Özal Nazmiye Demirel Semra Sezer Hayrünnisa Gül Emine Erdoğan gtdTürkiye başbakan eşleri Mevhibe İnönü Reşide Bayar Berin Menderes Melahat Gürsel Semra Özal Nazmiye Demirel Özer Uçuran Çiller Nermin Erbakan Rahşan Ecevit Hayrünnisa Gül Emine Erdoğan Sare Davutoğlu Semiha Yıldırım "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Nazmiye_Demirel&oldid=31016613" sayfasından alınmıştır

Semra Sezer 10. Türkiye Cumhurbaşkanı eşi Görev süresi16 Mayıs 2000 - 28 Ağustos 2007 Yerine geldiği Nazmiye Demirel Yerine gelen Hayrünnisa Gül Kişisel bilgiler Doğum 17 Ağustos 1944 (79 yaşında)Afyonkarahisar, Türkiye Evlilik(ler) Ahmet Necdet Sezer (e. 1964) Mesleği Öğretmen Semra Sezer (evlilik öncesi soyadı Kürümoğlu; d. 17 Ağustos 1944, Afyonkarahisar), Türk öğretmen, 16 Mayıs 2000'de görevi devralan ve 28 Ağustos 2007'de görevi devreden Türkiye'nin onuncu cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'in eşi. Zeynep, Ebru ve Levent adlarında üç çocuğu vardır. Eşinin cumhurbaşkanı seçilmesiyle beraber 2000 yılında öğretmenlikten emekli olmuştur. Semra Sezer, Türkiye'nin 2. Cumhurbaşkanı İsmet İnönü ve DYP eski Bitlis Milletvekili Orhan Kürümoğlu gibi Bitlis'in Kürt[1][2][3] aşiretlerinden Kürümoğulları aşiretine mensuptur.[4] Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] N. Pope, H. Pope (1998). Turkey Unveiled: A History of Modern Turkey. Overlook Press. s. 254. ISBN 1-58567-096-0. Erişim tarihi: 8 Aralık 2014. ... president of republic, including Ismet Inönü and Turgut Özal, had Kurdish blood. Several cabinet miisters in 1980s and 1990s had been Kurdish...  Erik Jan Zürcher (Ekim 2002). "The Young Turks – Children of the Borderlands?". let.leidenuniv.nl. 25 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2014.  Kocadağ, Burhan. 'Doğu'da Aşiretler, Kürtler, Aleviler (2. bas.). Can Yayınları. s. 209. ISBN 975-7812-70-6.  |erişim-tarihi= kullanmak için |url= gerekiyor (yardım) Yılmaz, Serpil (27 Aralık 2000). "'Namuslular da namussuzlar kadar cesur olmalı'". Milliyet. TR. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2016.  gtdTürkiye cumhurbaşkanları eşleri Latife Hanım Mevhibe İnönü Reşide Bayar Melahat Gürsel Atıfet Sunay Emel Korutürk Sekine Evren Semra Özal Nazmiye Demirel Semra Sezer Hayrünnisa Gül Emine Erdoğan "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Semra_Sezer&oldid=31028434" sayfasından alınmıştır

Makbule AtadanDoğumMakbule1885Selanik, Selanik Vilayeti Osmanlı İmparatorluğuÖlüm18 Ocak 1956 (64 yaşında)Ankara, TürkiyeDefin yeriCebeci Asri Mezarlığı, AnkaraMeslekSiyasetçi, yazarÖnemli eser(ler)"Ağabeyim Mustafa Kemal" (1952)Siyasi partiSerbest Cumhuriyet FırkasıEvlilikMecdi Boysan(e. 1919; b. 1946)Ebeveyn(ler)Ali Rıza EfendiZübeyde HanımAkraba(lar)Mustafa Kemal Atatürk (ağabeyi) Makbule Atadan'ın Cebeci Asri Mezarlığı'nda yer alan kabri, Ankara Makbule Atadan (1885 , Selanik - 18 Ocak 1956, Ankara), Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk'ün kız kardeşidir.[1] Atatürk'ün Selanik, İstanbul ve Ankara'daki yaşamına tanıklık etmiş bir tarihsel kişiliktir. Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir] Selanik dönemi[değiştir | kaynağı değiştir] 1885 yılında Selanik'te doğdu. Annesi Zübeyde Hanım, babası Ali Rıza Efendi'dir. Fatma, Ahmet, Ömer ve Mustafa'dan sonra ailenin beşinci çocuğu olarak doğdu.[2] O doğduğunda ağabeyi Mustafa dört yaşındaydı; Fatma, Ahmet ve Ömer ise küçük yaşlarda ölmüştü. Ağabeyi Mustafa ve kendisinden dört yıl sonra doğan kızkardeşi Naciye ile büyüdü. Üç kardeş, babalarını erken yaşta kaybetti ve anneleri tarafından büyütüldü. Naciye'nin 12 yaşında vereme yakalanıp ölmesi üzerine Makbule ile ağabeyi Mustafa iki kardeş kaldılar. Babalarının ölümünden sonra aile bir süre Zübeyde Hanım'ın kardeşi Hüseyin Efendi'nin Langaza’da kâhyalık yapmakta olduğu çiftlikte yaşadı. Ağabeyi Mustafa'nın okulu nedeniyle Mustafa, Naciye ve anneleri Zübeyde Hanım yeniden Selanik'e dönerken, Makbule bir süre daha dayısı ve anneannesi çiftlikte kalmaya devam etti; sonra Selanik'e dönen ailesinin yanına katıldı.[3] Selanik’teki koşulların uygun olmamasından dolayı Makbule Hanım okula gidemedi, evde özel ders alarak eğitim gördü .[3] Annesinin ikinci evliliğini yapmasından sonra üvey babası Ragıp Bey ve annesi Zübeyde Hanım ile yaşadı. Makbule Hanım, Selanik’te yaşadığı dönemde Lütfü Bey adında biri ile evlenmiştir. Bu evliliğin hangi tarihte gerçekleştiği, Makbule Hanım'ın Lütfü Bey'den hangi tarihte boşandığı veya eşinin vefat mı ettiği hakkında bilgi yoktur. [not 1] İstanbul dönemi[değiştir | kaynağı değiştir] Osmanlı Devleti'nin Balkan Savaşları'nda yenilmesi ve Selanik'in Yunanistan'a bırakılmasından sonra yaşamını bir süre daha bu şehirde sürdüren Makbule Hanım, I. Dünya Savaşı sırasında annesi ve üvey kızkardeşi ile birlikte Selanik'i terk edip İstanbul'a yerleşti. [not 2] Makbule Hanım ile Zübeyde Hanım, Ragıp Bey’in daha önce İstanbul'a gelip yerleşen kardeşi Albay Memduh Hayrettin Bey'in eşi Vasfiye ve kızı Fikriye ile yaşadığı evde bir süre misafir olduktan sonra Mustafa Kemal'in Haziran 1915’de kiraladığı Akaretler’deki 76 numaralı eve yerleştiler. I. Dünya Savaşı'nda Doğu Cephesi'nde görevlendirilerek Mart 1916'da Diyarbakır’a varan Mustafa Kemal, Diyarbakır'daki görevi sırasında Abdürrahim adında bir yetim çocuğu evlat edinerek İstanbul'daki annesi ve kız kardeşinin yanına göndermiş ve Makbule Hanım’a "abla" diyen Abdurrahim de evin bir ferdi olarak yaşamıştır.[4] Düşman donanmalarının İstanbul Boğazı'na demir attıkları 13 Kasım 1918 günü Mustafa Kemal cepheden İstanbul'a geldi. Birkaç gün Pera Palas'ta kaldıktan sonra Şişli’deki Halaskargazi Caddesi’nde bulunan Oseb Kasabyan’a ait üç katlı evi kiraladı. Makbule Hanım, 28 Kasım 1918'den itibaren annesi ile evin üst katına yerleşti.[3] Orta katta Mustafa Kemal, alt katta yaverleri yaşadı. Makbule Hanım Şişli’deki bu evde yaşadığı sırada sıklıkla ağabeyinin misafirlerini ağırladı. Millî mücadeleyi başlatmak üzere Anadolu'ya geçen Mustafa Kemal'i 16 Mayıs 1919 günü uğurladı. Mustafa Kemal Paşa'nın 19 Mayıs 1919 günü Samsun’a çıkarak Kurtuluş Savaşı'nı başladığı dönemde Makbule Hanım, o sırada ticaretle uğraşan Mustafa Mecdi Bey (Boysan) ile evlendi.[5] Evliliğinin kesin tarihi bilinmez. Aile, Mustafa Kemal'in Samsun'a çıkışından sonra Şişli'deki evden ayrılıp yeniden Akaretler'deki eve döndü. Anadolu'daki bağımsızlık savaşında başarılar elde edilikçe aile, işgal kuvvetlerinin baskılarına maruz kaldı; eve baskın yapılması korkusu ile devamlı tetikte yaşadı. 1922'de Türk ordusunun Başkomutanlık Meydan Savaşı için hazırlık yaptığı dönemde, Fransız gazeteci ve yazar Claude Farrére ile görüşme yapmak için İzmit'e geldiği sırada Mustafa Kemal ile görüşmek üzere Makbule Hanım, annesi ile 13 Haziran 1922'de İzmit'e gitti. Bu buluşmadan sonra Zübeyde Hanım, Mustafa Kemal ile Ankara'ya giderken, Makbule Hanım İstanbul'a döndü.[3] Ankara dönemi[değiştir | kaynağı değiştir] Makbule Hanım'ın Ankara'ya ilk defa ne zaman gittiği hakkında kesin bilgi yoktur; 1922 yılı yaz aylarında gittiği düşünülür. Eşi Mecdi Bey ile Çankaya Köşkü'ne konuk oldu. Mecdi Bey işi için çeşitli illerde bulunduğu sırada Makbule Hanım, Çankaya'da kalmaya devam etti. Annesi Zübeyde Hanım 15 Ocak 1923 akşamında İzmir'de öldü. O sırada İstanbul'da olan Makbule Hanım, annesinin ölümünde yanında olamadı ve 16 Ocak'taki cenazesine katılamadı. Orduların denetlenmesini ve basın toplantıları için yurt gezisine çıkmış olan ağabeyini 19 Ocak 1923’te İzmit’te ziyaret edip baş sağlığı diledi. Gazi Mustafa Kemal Paşa'nın yurt gezisini tamamladıktan sonra İzmir'de Latife Hanım ile evlenmesi ve eşi ile Ankara’ya dönmesinden sonra Makbule Hanım ve eşi Ankara’dan ayrılarak evlerine İstanbul’a geçtiler.[3] Mustafa Kemal Paşa’nın evliliği 920 gün sonra boşanma ile sonuçlandı. Makbule Hanım, boşanmadan sonra Mustafa Kemal'in yanında daha uzun kalmaya başladı. Cumhurbaşkanının artık bekâr olması nedeniyle birçok davette ve törende protokolde onun yanında yer aldı.[3] 1930'da Atatürk'ün isteğiyle Fethi Okyar'ın kurduğu Serbest Cumhuriyet Fırkası'na giren Makbule Hanım, birkaç ay sonra parti kapatılınca siyasetten çekildi. Eşi Mustafa Mecdi Bey, 1934 yılında çıkan Soyadı Kanunu ile "Boysan" soyadını aldı; böylece Makbule Hanım "Boysan" soyadını taşımaya başladı.[2] Sık sık İstanbul ile Ankara arasında gidip gelerek yaşayan Makbule Hanım, 1935'te Çankaya Köşkü arazisi içinde kendisi ve eşi için inşa edilen Camlı Köşk'e yerleşti. Mustafa Kemal, Çankaya Köşkü Nöbet Defterlerine göre Camlı Köşk'e 15 defa gitmiş; bu ziyaretlerin beşinde akşam yemeğini orada yemiştir.[3] Makbule Hanım, 1938'de ağabeyinin rahatsızlandığı dönemde İstanbul'da Dolmabahçe Sarayı'nda kaldı ve doktorlar tarafından izin verildiği müddetçe Mustafa Kemal Atatürk ile görüşebildi. Nöbet defterlerine göre dokuz defa Atatürk ile görüştürüldü. Anılarında son ziyaretini ölümünden 13 dakika önce yaptığını ve doktorlar ona müdahale ederken odadan çıkarıldığını anlatır.[3] Atatürk'ün cenaze töreni sırasında O'nun naaşını taşıyan top arabasının tam arkasında eşi Mustafa Mecdi Bey ile birlikte Makbule Hanım yer aldı. Atatürk'ün ölümünden sonra[değiştir | kaynağı değiştir] Ağabeyinin ölümünden sonra daha çok İstanbul'da yaşadı. Çeşitli hastalıklar geçirdi, maddi sıkıntılar yaşadı. 1946'da eşinden boşandı ve "Atatürk'ten yadigâr" anlamına gelen "Atadan" soyadını aldı. Mustafa Kemal Atatürk, kendisine “yaşamını onurlu olarak sürdürmek” şartıyla İş Bankası’ndaki payının gelirlerinden ayda 1000 lira ödenmesini ve hayatta olduğu müddetçe Camlı Köşk'te oturabileceğini vasiyet etmişti.[6] Ağabeyinin ölümünden sonra geçim sıkıntısı çeken Makbule Hanım, sağlığında Atatürk'e sembolik olarak hediye edilmiş olan gayrimenkulleri mahkeme yolu ile üzerine alıp sattı. Bu gayrimenkuller, Atatürk'ün İstanbul'da vasiyetini yazdığı sırada vasiyeti dışı bıraktığı, Ankara’ya döner dönmez bağışlamayı düşündüğü arazi, köşk ve evlerdi. Ancak Atatürk, durumu ağırlaşınca Ankara'ya dönememişti.[6] Makbule Hanım'ın Atatürk'ten kalan bu gayrimenkulleri satması çok fazla tepki topladı. Camlı Köşk’ü kiraya vereceği iddiası üzerine Camlı Köşk’ün kullanım hakkını Cumhuriyet Halk Partisi, bu ihtimali ortadan kaldırmak için Makbule Hanım’dan satın aldı.[3] Satılan gayrimenkule rağmen Makbule Hanım ekonomik zorluk yaşamaya devam etti. Atatürk'ün kişisel mirasından kendisine bıraktığı aylık 1.000 lira ile geçinmekteydi. 1947 ve 1948'de Cumhuriyet Halk Partisi'ne, Meclis Başkanlığına, Cumhurbaşkanlığı’na, Başbakanlığa, Demokrat Parti Başkanlığı'na gönderdiği mektuplarda geçim sıkıntısı yaşadığını belirterek vatana hizmet tertibinden kendisine bir maaş bağlanmasını talep etti. 18 Şubat 1948'de yapılan meclis oylaması sonucu hayatta olduğu müddetçe ve zam yapılmamak koşuluyla kendisine 1.000 lira maaş verilmiştir. Böylece Makbule Hanım’a, vefatına kadar toplamda aylık 2.000 lira maaş ödendi.[3] Makbule Hanım'ın ağabeyi ile ilgili anıları Büyük Kardeşim Atatürk (1952) ve Ağabeyim Mustafa Kemal (1952) adlarıyla yayımlandı. 1953’te Anıtkabir'in inşasının tamamlanmasından sonra Atatürk’ün cenazesinin Etnografya Müzesi'ndeki geçici kabrinden alınıp Anıtkabir'e defnedilmesi sırasında Makbule Hanım, ağabeyinin geleneklere uygun olarak defnedilmesini istedi. Atatürk’e ölümünden sonra uygulanmış olan tahnit onun isteği üzerine bozuldu, naaş, İslami geleneğe göre kefenle sarılarak naaş mezar odasına defnedildi. Makbule Hanım, hayatının son döneminde yalnız yaşadı. Abdürrahim Tuncak’ın eşi Mualla Tuncak'ı, kamuoyunun "Sığırtmaç Mustafa" olarak tanıdığı Mustafa Demir'i, Haymana doğumlu olduğu dışına hakkında bilgi bulunmayan Fikret Avcı ile Hatay'ın Dörtyol ilçesi nüfusuna kayıtlı Zeynelabidin adlı kişi bir kişiyi 1954 yılında evlat edindi. Son yıllarını İstanbul, Ankara, İzmir, Hatay gibi illerde kalarak geçirdi. 1954 yılı Temmuz'unda kanser sebebiyle durumu ağırlaşınca Ankara’ya gitti, devrin Cumhurbaşkanı Celal Bayar onun Gülhane Hastanesi'nde tedavi görmesini sağladı. Biraz iyileştikten sonra tekrar İstanbul’a döndü. 1955’te durumu kötüleşince, Cumhurbaşkanı’nın daveti ile yeniden Ankara'ya gitti. 9 ay boyunca hastanede yatılı tedavi gördü. 18 Ocak 1956 tarihinde saat 12:55'te 64 yaşında öldü. 19 Ocak 1956’da düzenlenen resmî bir cenaze töreni ile Cebeci Asri Mezarlığında toprağa verildi. Notlar[değiştir | kaynağı değiştir] Makbule Hanım'ın ilk evliliği hakkındaki bilgiler; Mustafa Kemal'in askeri ateşe olarak Sofya’da bulunduğu dönemde arkadaşlarına yazdığı ve Kuleli Hastanesi’nde kâtip olan enişte Lütfü Bey'den bahsettiği mektuplar ile İzzet (Çalışlar) Bey'in Çanakkale Savaşı sırasında tuttuğu günlüğünde, eniştesinin Mustafa Kemal'i ziyaretine dair notlarından öğrenilir [3] Mabule ve Zübeyde Hanımların hangi tarihte Selanik'i terk ettikleri tarih konusunda kaynaklarda farklı bilgiler vardır. Mart 1912, 1913 ve Mart 1915 tarihleri ortaya atılmıştır. Ancak Makbule ve Zübeyde Hanımlar, İstanbul'a gelmek üzere olduklarını Mart 1915’te mektup ile Çanakkale'deki Mustafa Kemal’e haber vermişlerdir[3] Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] Uca, Alaattin (2006). "Atatürk'ün Doğumu ve Çocukluk Yılları (1881-1893)". Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 31. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü. s. 5. ISSN 1300-9052. 28 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2018.  a b Elmacı, Mehmet Emin (18 Şubat 2021). "Makbule Atadan (1885-1956)". Atatürk Ansiklopedisi. 7 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2023.  a b c d e f g h i j k l Çoban, İbrahim (30 Aralık 2022). "Atatürk'ün Kız Kardeşi Makbule Atadan Hanımefendi'nin Hayatı". Tarih ve Tarihçi. 1 (2): 18-40. ISSN 2822-4930. 12 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2023.  Çoban, İbrahim (2023). "Bir Cumhuriyet kadını: Atatürk'ün kız kardeşi Makbule Atadan / A Republican woman: Ataturk's sister Makbule Atadan". Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü yüksek lisans tezi. 12 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi.  "Atatürk'ün kardeşi Makbule Hanım'dan CHP'ye mektup". Habertürk. haberturk.com. 8 Nisan 2018. 6 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2018.  a b Birlik, Gültekin Kamil (2015). "Makbule Atadan'ın Mustafa Kemal Atatürk'ün Mirasına Yaklaşımı". Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi. 31 (92): 77-112. ISSN 1011-727X. 12 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2023.  gtdMustafa Kemal AtatürkHayatı Askerî hayatı İzmir Suikastı Ölümü ve devlet cenaze töreni Anma Ödülleri Ailesi ve yakınları Ali Rıza Efendi Zübeyde Hanım Makbule Atadan Latife Hanım Mecdi Boysan Ülkü Adatepe Sabiha Gökçen Zehra Aylin Rukiye Erkin Nebile İrdelp Abdurrahim Tuncak Fikriye Afet İnan Mustafa Demir Dişçibaşı Sami Bey Foks (köpek) Yaverleri Salih Bozok Cevat Abbas Gürer Muzaffer Kılıç Şükrü Tezer Rüsuhi Savaşçı Sami Yanardağ Mahmut Celalettin Üner Cevdet Tolgay Ahmet Naşit Mengü Şükrü Özer Düşünsel Atatürkçülük Atatürk İlkeleri Atatürk Devrimleri Atatürk milliyetçiliği Atatürk kişi kültü Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir Ne mutlu Türk'üm diyene Türkiye Türklerindir Ya istiklâl ya ölüm Yurtta sulh, cihanda sulh Söylevleri Gençliğe Hitabe Onuncu Yıl Nutku Bursa Nutku Yapıtları Nutuk Geometri Yurttaşlık Bilgileri Cumalı Ordugâhı Taktik Tatbikat ve Seyahati Takımın Muharebe Talimi Zabit ve Kumandan ile Hasbihal Kurumsal Vatan ve Hürriyet Cemiyeti Cumhuriyet Halk Partisi Türk Dil Kurumu Türk Tarih Kurumu Anıt ve müzeler Anıtkabir Tarihi Artvin Atatürk Heykeli Atlı Atatürk Anıtı Atatürk ve Kurtuluş Savaşı Müzesi İzmir Atatürk Anıtı Konya Atatürk Anıtı Mareşal Atatürk Anıtı ODTÜ Atatürk Anıtı Samsun Onur Anıtı Sarayburnu Atatürk Anıtı Taksim Cumhuriyet Anıtı Canberra'daki anıtı Bakü'deki heykeli Meksiko'daki heykeli Diğer Popüler kültürdeki yeri Adını taşıyan şeyler Dinî inancı Damal'daki Atatürk silüeti Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkında Kanun Atatürk Yılı Güneş-Dil Teorisi Kategori Commons Otorite kontrolü ISNI: 0000 0000 5129 0256 LCCN: nr93032430 NLI: 987007408981205171 VIAF: 34331362 WorldCat: lccn-nr93032430 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Makbule_Atadan&oldid=32038063" sayfasından alınmıştır

Bu madde bir mahalle hakkındadır. Aynı adlı köy için Alibeyköy, Iğdır sayfasına bakınız. AlibeyköyMahalleAlibeyköy'ün bulunduğu Eyüpsultan ilçesinin konumuÜlke TürkiyeBölgeMarmaraİlİstanbulİlçeEyüpsultanİdare • MuhtarFirdevs KuşNüfus (2014)[1] • Toplam9.686Zaman dilimiUTC+03.00 (UDAS)Posta kodu34060Alan kodu212Plaka kodu34 Alibeyköy, İstanbul ilinin Eyüpsultan ilçesi sınırları içindeki bir semttir. Tarihinde mısır tarlaları ile bilindiğinden günümüzde aynı tarlalardan eser olmamasına karşın semtin girişindeki dev mısır heykelinde de görülebileceği gibi semtin sembolü olarak seçilmiştir. Alibeyköy nüfusunun çoğunluğunu, 1950-1960 yılları arası o dönem Yugoslavya Federasyonu olan şimdi ise Makedonya ve Kosova'dan gelen Türk göçmenler oluşturmaktadır. Alibeyköy göçmenleri genellikle, kuyumculuk ve tatlıcılık işleri ile uğraşmaktadır. Bunun yanı sıra komşu mahalleler olan Çırçır ve Karadolap mahallelerinin yerlileri de Yugoslavya Türk göçmenidir. Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir] Alibeyköy'e adını veren Ali Bey, Karesi Beyliği Emirlerinden Gazi Evrenos Bey'in oğlu Ali Bey'dir. Orhan Bey'in beyliği ele geçirmesinden sonra Karesi Beyliği Osmanlı hizmetine girmiş ve Evrenos Gazi Rumeli'deki fetih hareketlerinde Orhan Bey'i desteklemiştir. Hizmetlerinden ötürü Orhan Bey, Evrenos Bey'e vakıf için İstanbul'da istediği yerleri bağışlamıştır.[1] Evrenos Gazi'nin oğlu Ali Bey de zamanının Osmanlı sultanlarından olan Fatih Sultan Mehmet'i fetihlerinde desteklemiş ve o da babası gibi Fatih Sultan Mehmet tarafından iltifat görmüş ve günümüzdeki Alibeyköy semti sınırları içindeki bir çiftliği kendisine mülk olarak vermiştir. Semtin adı da onun işte sözü geçen Ali Bey'den ötürü Alibeyköy olmuştur. Ali Bey 1485 yılında vefat etmiş ve Yenice-i Vardar'daki türbesine gömülmüştür.[2] Bizans döneminde bir yerleşim yeri olmayan semt Osmanlı'nın kenti fethinden sonra da hızla yerleşime açılmamış hatta 1498 tarihli Osmanlı kayıtlarında semtin nüfusu içinde Ali Bey'in çiftliğindeki çalışanların çoğunluğu oluşturduğu 46 kişi olarak gösterilmiştir. Osmanlı'nın son döneminde semt 790.000 dönümlük meralarıyla sarayın ve Osmanlı ordusunun et ihtiyacını karşılamak için yetiştirilen kasaplık koyunların beslendiği bir yer haline gelmiş, Cumhuriyet döneminde ise semtin topraklarının miri ve vakıf arazileri halka dağıtılmıştır. Ulaşım[değiştir | kaynağı değiştir] Ana madde: Alibeyköy Aktarma Merkezi Otobüs[değiştir | kaynağı değiştir] 36T Cebeci - Taksim 37T Çırçır Metro - Taksim 38G Gaziosmanpaşa Devlet Hastanesi - Mecidiyeköy 38KT Karadeniz Mahallesi - Taksim 38M Cevatpaşa/Küçükköy - Mecidiyeköy 39 Akşemsettin - Yenikapı 39A Akşemsettin - Vezneciler 39D Yeşilpınar - Yenikapı 39O Yeşilpınar - Otogar 39Y Yeşilpınar - Vezneciler 47E Binevler - Eminönü 47K Kazım Karabekir Mahallesi - Eminönü 48A Göktürk - Kazlıçeşme 49 Cebeci - Şişli 49A Akşemsettin - Şişli 49G Sultangazi Peron/Küçükköy - Şişli 49GB Sultangazi Peron/Baraj Yolu - Şişli 49K Binevler - Şişli 49T Yeşilpınar - Taksim 49Y Yeşilpınar - Şişli 50A Alibeyköy Metro - Edirnekapı Metrobüs 50AC Cebeci - Alibeyköy Metro 50B Alibeyköy Metro - Bakırköy 50C Alibeyköy Metro - Şişli 50D Ayazağa - Alibeyköy Metro 50E Alibeyköy Metro - Eminönü 50K Alibeyköy Metro - Kazlıçeşme 50L Alibeyköy Metro - Beşiktaş 50N Alibeyköy Metro - Taksim 50S Alibeyköy Metro - Şişli 50T Alibeyköy Metro - Taksim 50V Alibeyköy Metro - Vezneciler 50Y Alibeyköy Metro - Yenikapı 55B Gaziosmanpaşa - Beşiktaş 94Y Yeşilpınar - Bakırköy TM1 Emniyettepe - Alibeyköy Metro TM2 TM2 Hamidiye/Güzeltepe - Alibeyköy Metro TM3 TM3 Hamidiye/Kâğıthane - Alibeyköy Metro TM5 Alibeyköy Metro - 5.Levent TM6 Nur Sitesi - Alibeyköy Metro TM7 Çırçır Metro - Alibeyköy Metro TM8 Akşemsettin - Alibeyköy Metro TM9 Kazım Karabekir - Alibeyköy Metro TM10 Yeşilpınar - Alibeyköy Metro TM11 Yeşilpınar - Alibeyköy Metro TM12 Binevler - Alibeyköy Metro TM13 Eyüpsultan - Gaziosmanpaşa - Alibeyköy Metro TM15 Yenimahalle - Alibeyköy Metro TM16 Yenimahalle - Gaziosmanpaşa - Alibeyköy Metro TM17 Sultangazi Peron - Alibeyköy Metro TM18 Sultangazi Peron - Karayolları - Alibeyköy Metro TM19 Zübeyde Hanım - Alibeyköy Metro Minibüs[değiştir | kaynağı değiştir] Güzeltepe - Gaziosmanpaşa Güzeltepe - İSTOÇ Aksaray - Güzeltepe Aksaray - Karayolları Mahallesi Gaziosmanpaşa - Göktürk Şişhane - Yunus Emre Mahallesi Şişli - Yunus Emre Mahallesi Aksaray - Vialand Aksaray - İmar Blokları Şişhane - Vialand Şişhane - İmar Blokları Şişli - Vialand Şişli - İmar Blokları Metro ve Tramvay[değiştir | kaynağı değiştir] Kabataş - Mahmutbey Eminönü - Alibeyköy Cep Otogarı Galeri[değiştir | kaynağı değiştir] Alibeyköy merkezine bakış M7 Alibeyköy istasyonu T5 Alibeyköy Merkez istasyonu Eski Haliç Hastanesi Köşesi, Alibeyköy Stadı yanı Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] "Arşivlenmiş kopya". 18 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2017.  "Arşivlenmiş kopya". 18 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2017.  gtdEyüpsultan, İstanbulMahalleler 5. Levent Ağaçlı Akpınar Akşemsettin Alibeyköy Çırçır Çiftalan Defterdar Düğmeciler Emniyettepe Esentepe Göktürk Güzeltepe Işıklar İhsaniye İslambey Karadolap Merkez Mimar Sinan Mithatpaşa Nişanca Odayeri Pirinççi Rami Cuma Rami Yeni Silahtarağa Sakarya Topçular Yeşilpınar Semtler Edirnekapı Kemerburgaz Otakçılar Rami Diğer Çeşmeler "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Alibeyköy&oldid=31366397" sayfasından alınmıştır

Fethi DoğançayDoğumSüleyman Fethi Doğançay1923Ankara, Osmanlı İmparatorluğuÖlüm6 Kasım 1997 (73-74 yaşlarında)Ankara, TürkiyeMilliyetTürkMeslekMilletvekiliEvlilikÜlkü AdatepeÇocuk(lar)2Akraba(lar)Sabiha Gökçen Süleyman Fethi Doğançay (1923, Ankara - 6 Kasım 1997, Ankara), Türk siyasetçidir. Harp Okulu mezunudur. Yüzbaşılık, İnşaat Müteahhitliği, TBMM 1.(XII) Dönem Kastamonu Milletvekilliği yapmıştır. Evli ve iki çocuk babasıdır.[1] Atatürk'ün manevi kızı Sabiha Gökçen'in akrabasıydı. Bir diğer manevi kızı Ülkü Adatepe ile evlenmiş ve 13 yıl evli kalmışlardır. Bu evlilikten iki oğulları olmuştur. Daha sonra boşanmışlardır.[2] Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] "TBMM Albümü". tbmm.gov.tr. 31 Ekim 2012. 9 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2014.  "Okul okul dolaşıp Ata'yı anlatıyordu". Sabah Gazetesi. 3 Ağustos 2012. 31 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2014.  Türk asker ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. Türk siyasetçi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Fethi_Doğançay&oldid=31137791" sayfasından alınmıştır

Cebeci Askerî ŞehitliğiKonumÇankaya, Ankara, TürkiyeKoordinatlar39°56′02″K 32°53′22″D / 39.93389°K 32.88944°D / 39.93389; 32.88944TürŞehitlikDinMüslüman MezarlığıAçılış1936 (88 yıl önce) (1936)Yüzölçümü30.000 m2 (320.000 ft2)Mezar sayısı1453DurumKullanımda Cebeci Askerî Şehitliği, Ankara'nın Cebeci semtinde bulunan Türk Silahlı Kuvvetleri için savaşarak ölen ya da Türk Silahlı Kuvvetleri'nde üstün hizmet yapan askerlerin ve özel izinle defnedilenlerin yer aldığı kamu mezarlığıdır. Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir] Toplamda 30 dönüm arazi üzerine 1936 yılında kurulan 1453 mezar kapasiteli mezarlıkta, Türk Hava Kurumu, Devlet Hava Yolları ve Türkkuşu'nda görev yapanlardan ölenler, İstiklal Savaşı gazileri, Terörle Mücadele ve İç Güvenlik Harekâtları'nda ölenler ve görev başında hayatını kaybedenlerin mezarları yer almaktadır. Mamak, Cebeci'de aralarında Kâzım Karabekir (makam mezarı),[1] Sabiha Gökçen ve Yaşar Doğu'nun da bulunduğu 875'ten fazla kişi bulunmaktadır. Ulaşım[değiştir | kaynağı değiştir] Mezarlık, Anadolu Medeniyetleri Müzesi'ne üç kilometre, Dikimevi Ankaray İstasyonuna beş dakika mesafededir. Definler[değiştir | kaynağı değiştir] Faruk Gürler (1908-1975), Türk asker ve siyasetçi Hüseyin Turgut (1900-1971), Türk asker Kemal Yaşınkılıç (1891-1975), Türk asker ve siyasetçi Kâzım Özalp (1882-1968), Türk siyasetçi Necip Torumtay (1926-2011), Türk asker Sabiha Gökçen (1913-2001), Türk pilot Salih Bozok (1881-1941), Türk asker ve siyasetçi Turan Emeksiz (1940-1960), Türk üniversite öğrencisi Ali İhsan Kalmaz (1938-1960), Türk asker Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir] Türkiye'deki mezarlıklar listesi Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] Dabağcı, Dabağcı (15 Aralık 2014). "Cebeci Şehitliği". Moment Journal. 1 (2). ss. 87-121.  Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Cebeci Şehitliği hakkında, Milli Savunma Bakanlığı gtdAnkaraTarih İsim Coğrafya Yerleşim yerleri Siyaset Büyükşehir belediyesi Belediye başkanları Valiler İlçeler Belediyeler Milletvekilleri Emniyet İtfaiye Ulaşım Havalimanları İl yolları Metro EGO Genel Müdürlüğü Altyapı Anıt ve heykeller Barajlar Parklar Kültür Din Camiler Müzeler Spor Tiyatrolar Eğitim Kütüphaneler Üniversiteler Diğer Flora Hastaneler Gökdelenler Turizm "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Cebeci_Askerî_Şehitliği&oldid=31132117" sayfasından alınmıştır

Hünkâr KöşküHünkâr KöşküAçılış1844KonumBursa, TürkiyeTürTarih müzesiResmî siteHünkar Köşkü Müzesi Hünkâr Köşkü Müzesi, Bursa’da Uludağ’ın eteklerindeki Temenyeri’de bulunan tarihî yapıda 2003 yılında ziyarete açılan bir müze. Osmanlı Sultanı Abdülmecid devrinde av köşkü olarak yapılan bina, Osmanlı sultanlarının ve Bursa ziyaretleri sırasında Atatürk’ün konakladığı bir mekandır. Müzede köşkü konut olarak kullanmış üç padişah ve Atatürk’e ait silikon heykeller, yemek takımları, şahsi giysiler sergilenir. Bahçesindeki müştemilat binası 2009'dan beri sosyal tesis olarak kullanılır. Tarih[değiştir | kaynağı değiştir] Hünkar Köşkü, 1844 yılında Sultan Abdülmecid'in Bursa gezisi nedeniyle, dönemin Bursa valisi Mehmet Salih tarafından av köşkü olarak yapılmıştır. Yapımı 19 günde tamamlanmıştır. Bu köşkte 1844 yılında Sultan Abdülmecid, 1862 yılında Sultan Abdülaziz ve 1909 yılında V. Mehmet (Sultan Reşat) konaklamışlardır. Gazi Mustafa Kemal Atatürk bu köşkü ilk olarak 16 Ekim 1922 tarihinde ziyaret etti. Bu ziyareti sırasında İsmet İnönü ve Kazım Karabekir'la , Lozan Barış Antlaşması'na gidecek belgeleri konuştu. Atatürk'ün ikinci ziyareti, 28 Eylül 1925 tarihinde Şapka Devrimi'nin gerçekleştirildiği dönemlere denk gelen Bursa gezisi sırasındadır. Atatürk, bu ziyarette Hünkar Köşkü'nde halka hitaben bir konuşma yapmıştır. Manevi kızı Sabiha Gökçen ile 1925 yılındaki ziyareti sırasında köşkün bahçesinde tanıştı.[1][2] Atatürk, 1931 ve 1935 yıllarında tekrar Hünkar Köşkü'nü ziyaret etmiştir. Kasr-ı Hümayun, Kasr-ı Millî, Cumhuriyet Köşkü ve Atatürk Köşkü adlarıyla anılan[3][4] bina, 1982-1983 yıllarında onarım gördü. 1995 yılında Bursa Büyükşehir Belediyesi tarafından restore edildi. 1995'teki restorasyon sırasında mevcut eşyalar restorasyon atölyelerinde onarım görmüş ve özgün hallerine dönüştürülmüşlerdir. Köşk, 2003 yılında müzeye dönüştüldü, Hünkar Köşkü Müzesi adıyla ziyarete açıldı. Müzede, köşkü konut olarak kullanmış üç padişah ve Atatürk’e ait yemek takımları, şahsi giysilerin yanı sıra 2015'te yapılan silikon heykelleri sergilenmektedir.[1][5] Bahçesindeki müştemilat binası sosyal tesis olarak düzenlenerek 2009'da sosyal tesis olarak hizmete girdi.[6] 2011 yılında Koruma Kurulu'nun onayladığı proje doğrultusunda tesis binası yenilenerek, tesise restoran kısmı da eklendi. Mimarisi[değiştir | kaynağı değiştir] Mimarisi Fransız ampir üslupta yapılmış olan köşkün içindeki süslemeler 19. yüzyıl özelliklerini taşır. Tavan kalem işi süslemeleri, Bursa seyir panoramasına hakim bahçesi, dönemi yansıtan orijinal eşyaları ve Atatürk odası ziyaretçilerin ilgisini çekmer. İki katlı zarif bir yapıya sahip olan Hünkar Köşkü’nün bahçesinde cephesi Kütahya çinileri ile kaplanmış bir çeşme bulunmaktadır. Sıvanmış duvarları ahşap çatılı ve ince çıtalarla kaplı olan köşkte, bekçi ve danışma odası ile bir de garaj vardır. Odalar ve salonlar[değiştir | kaynağı değiştir] Kabul salonu[değiştir | kaynağı değiştir] Köşkün giriş holünün karşısındaki çift kanatlı kapıdan kabul salonuna geçilir. Kabul salonu, duvar ve tavan yüzeylerinde görülen kalem işi süslemeleriyle son derece etkilidir. Bu salonun doğusundaki kapıdan Atatürk'ün yatak odasına girilmektedir. Atatürk'ün yatak odası[değiştir | kaynağı değiştir] Ortalama 28 metrekare alana sahip odada, Atatürk adına özel olarak yapılmış karyolanın baş kısmında K&A (Kemal Atatürk) ibresi yer alır. Bu karyolanın üst kısmında duvarda asılı duran çerçeveli fotoğrafta Atatürk'ün halka hitaben yaptığı konuşmanın resmi yer almaktadır. Ayrıca Atatürk'e ait olduğu bilinen, yatağın yanında yer alan rugan terlikler köşkün etkileyici ve kıymetli eşyalarındandır. Atatürk'ün çalışma odası[değiştir | kaynağı değiştir] Çok sade düzenlenmiş odada bulunan çalışma masası, dinlenme kanepesi ve sehpanın üzerinde yer alan çay fincanı, Atatürk'ün kullandığı eşyalardan bazılarıdır. Havuzlu salon[değiştir | kaynağı değiştir] Oymalı, ahşap korkulukları olan merdivenle bodrum katına inilmektedir. Yuvarlak kemerli giriş kısmından Havuzlu salon'a geçilir. Bu salona "Havuzlu salon" denilmesinin sebebi, salonun ortasında küçük bir havuzun olmasıdır. Bu salon serin olmasından dolayı daha çok yazın kullanılmıştır. Yemek odası[değiştir | kaynağı değiştir] Bodrum katının en görkemli bölümü havuzlu salonun doğusundaki yemek odasıdır. Odanın ortasında 14 sandalyeli, kenarları oval ceviz masa yer alır. Odanın tam ortasında, tavanın göbeğinde yer alan yeşil bir düzlüğe uzanmış olan aslan figürü, hangi yönden bakılırsa bakılsın, bakan kişiye dönük konumda görünmektedir. Bu özellik, resmin çiziminde kullanılan perspektif tekniğinden kaynaklanmaktadır. Ayrıca bu figürden dolayı bu oda Aslanlı Oda olarak da bilinmektedir. Hünkar Köşkü Sosyal Tesisleri[değiştir | kaynağı değiştir] Eski dönemlerde müştemilat olarak kullanılan köşk bahçesi içindeki ek bina, günümüzde Bursa Büyükşehir Belediyesi tarafından düzenlenerek 14 Temmuz 2009 tarihinde, önündeki bahçelerle birlikte sosyal tesis olarak kullanılmaya başlanmıştır.[7][8] Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] a b Çelikler, Elif Özlem (5 Mayıs 2019). "Tarihin anılarla dolu tanığı: Hünkar Köşkü". www.aa.com.tr. 26 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Eylül 2023.  Kale, Dündar (21 Mart 2021). "Atatürk'ün manevi, göklerin öz kızı: Sabiha Gökçen". Independent Türkçe. 26 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Eylül 2023.  "Hünkar Köşkü Müzesi websitesi". 31 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2013.  Hünkar Köşkü Müzesi hakkında bilgi 1 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. www.bursa.bel.tr "Gerçekçi heykeller Hünkar Köşkü'nde". Bursa Büyüklehir Belediyesi basın bülteni. 18 Mayıs 2015. 26 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Eylül 2023.  "Hünkar Köşkü Görkemli Güzelliğine Kavuştu". Bursa Büyükşehir Belediyesi web sitesi. 22 Kasım 2009. Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler (link) Hünkar Köşkü Sosyal Tesisleri Kafeterya ve Restaurant Menüsü "Arşivlenmiş kopya". 6 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2013.  "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Hünkâr_Köşkü&oldid=31027137" sayfasından alınmıştır

Dersim ayaklanmaları ile karıştırılmamalıdır. Dersim İsyanıZaza isyanlarıTarih20 Mart 1937 - Kasım 19372 Ocak 1938 - Aralık 1938BölgeDersim (günümüzde Tunceli, Kemah, Kemaliye, Refahiye, Erzincan merkezî, Kiğı, Arapgir ve Keban[1])Sonuç İsyancılar teslim oldu.Türk Silahlı Kuvvetleri Dersim'de tekrar hakimiyet kurdu.Seyit Rıza ile birlikte 6 kişi idam edildi.Dersim halkının bir kısmı zorunlu iskan ettirildi.Taraflar Türkiye Dersim aşiretleriKomutanlar ve liderler Mustafa Kemal Atatürkİsmet İnönüCelâl BayarFevzi ÇakmakKâzım OrbayAbdullah AlpdoğanGalip DenizKemal Ergüdenİsmail Hakkı TekçeŞemsi Erkuş Seyit Rıza  Alişir (ölü)Kamer Ağa [2] Cebrail Ağa  [3] Şahin Ağa (Bahtiyar) (ölü)Güçler ~50.000 asker 6.000-7.500[4][5]Kayıplar 110[6] Kayıp:2.500[7]-13.160[6]Zorunlu iskan:11.818[6] Dersim İsyanı, Dersim'de 1937-1938 yıllarında merkezî Türk Hükûmetiyle bazı Dersim aşiretleri[1][8] arasında bölgenin hâkimiyeti ile ilgili çıkan anlaşmazlıklar sonucu yaşanan olaylara verilen isim. Dersim'de (Tunceli, Erzincan, Elazığ, Sivas, Malatya ve Bingöl illerinin bir kısmı)[9] aşiretlerin isyanı sonucunda mutlak devlet hâkimiyetini sağlamak için Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından aşiretler üzerine Dersim Harekâtı düzenlendi. İsyancıların önemli kesimini 1920'de Sivas'ın Zara ve İmranlı ilçelerinden sığınan isyancılar oluşturuyordu.[10][11][12] Harekât neticesinde sayılar hakkında birçok iddia bulunurken yaygın kanı olarak 11.683 kişi göçe tâbi tutulurken, 1.401 kişi öldürülmüştür.[13] Arka plan[değiştir | kaynağı değiştir] Dersim İsyanı bir yanıyla Koçgiri isyanı üzerinden temellendirilir. Koçgiri İsyanının bastırılmasından sonra Sivas'ın Zara ve İmranlı ilçelerinden Dersim'e çekilen isyancılar bölgede bir örgütlenme çabasına girmişlerdir.[10][11] Koçgiri isyanından kaçan bin kadar silahlı isyancı, mıntıkaya bir isyan havası getirmiştir.[11][14] Baytar Nuri, Alişir ve Koçgirilileri Dersim İsyanı'nın beyin takımı olarak nitelendirmektedir.[15] Daha önceden hükûmetle ilişkiler kuran Seyit Rıza'nın Koçgirililerin kendine sığınması sonucunda hükûmetle arası açılmıştır.[11] Bölge gerek coğrafi yapısı, gerekse merkeze uzaklığı nedeniyle merkezî otoritenin tam sağlanamadığı, ağalık tarzı feodal bağların kuvvetli olduğu bir yapıdaydı. Bu açıdan Osmanlı döneminde de bölgede pek çok ayaklanma yaşanmıştır. Dersim ayaklanmaları olarak adlandırılan, bölgedeki isyanlar arasında Osmanlı dönemindeki son isyan, I. Dünya Savaşı sırasında 1916 yılında meydana gelmiştir. Dönemin içişleri bakanlarından Şükrü Kaya 1876 yılından beri bölgeye 11 askerî harekât düzenlendiğini; ancak bir çözüm sağlanamadığını belirterek,[16] bölgenin bu alandaki geçmişini ortaya koyar. Ayrıca Kaya'nın hazırladığı rapora göre; Dersim 91 aşiret arasında bölünmüştür. Bölgenin durumundan haberdar olan Türk hükûmeti, başta Dersim bölgesi olmak üzere, yörenin kalkındırılması ve sosyo-ekonomik olarak kalkınması için bir arayışa girmiştir. Bu vesileyle, İsmet İnönü 1935 yılında Doğu Anadolu bölgesinde bir gezi yapmış, bu gezi sonrası da ''Şark Seyahati Raporu, 1935'' başlıklı bir rapor hazırlamıştır. Bu rapora göre; Suriye'deki Fransız vesayet yönetimi, Türkiye'ye karşı politikalar izlemekte, çeşitli bölgelerdeki aşiretleri el altından silahlandırmaktaydı. 10 Aralık 1936 tarihinde ise, dönemin Ekonomi Bakanı Celâl Bayar bir şark raporu hazırlamış, Doğu illerinin yeterince devlet kontrolüne girmediğinin, bölgede büyük ekonomik sıkıntılar olduğunun ve geçmiş hükûmetlerin bölgede ancak ağalar ve şeyhler aracılığıyla halk üzerinde etkili olabildiklerini belirtmiştir. Genelkurmay Başkanı Fevzi Çakmak ve mülkiye müfettişleri de benzer şekilde raporlar hazırlamışlardır. Bunun üzerine, 8. Türkiye Hükûmeti; bölgede hem asayişi etkili şekilde sağlamaya hem de halkı kalkındırma hamleleri başlatmaya karar vermiştir. Öte yandan, özellikle de Seyit Rıza'nın etkisi altında olan aşiretler hükûmetin bu girişiminden rahatsız olmuş ve 21 Mart 1937 gecesi Harçik deresi üzerindeki köprüyü yakarak ayaklanmışlardır.[17][18][19] Kimi anlatılara göre: Dersim'in Yusufan Aşiretinin silahlarını toplamaya gelen bir grup asker, oradaki bir kadına tecavüz etti.[2][10][20][21] Eski milis komutanı olan Kamer Ağa olaya karışan askerin kendisine teslim edilmesini veya cezalandırılmasını istedi.[2][10][20][21] Teslim edilmeyince, bir grup hırsını Harçik köprüsünü yakarak çıkardı.[2][10][20][21] Köprünün durumunu görmek için Albay İsmail Hakkı Tekçe geldi. Bunun üzerine iddialara göre Fındık Ağa, İsmail Hakkı Tekçe'nin üzerine atılarak onu yaralamıştır.[2][10] Üstüne atıldıktan sonra "Ben Fındık Ağa'yım adamı böyle yere sererim" demiştir.[2] Bazı iddialara göre vuran Fındık Ağa değil Milan adında bir Rum köylüsüydü. Onun ismini kullanarak bilerek olayları arttırmaya ve kışkırtmaya çalışmıştı.[2] Fındık Ağa'nın adı bu olay dışında başka bir olayda geçmemektedir. Kamer Ağa ifadesinde devlete isyan etmediklerini sadece ırzını savunan bir genci ele vermek istemediğini söyledi.[20][21] Kamer Ağa, köyü saran ve isyancıların teslim edilmesini isteyen Albay'a cevap olarak "Komutan bu ırza tecavüz girişimidir. Devlete isyan değildir. Siz de onun yerinde olsaydınız aynı şeyi yapardınız. Köprüde oluşan tahribatı onarmaya hazırız ama eşini koruyan, eşini savunmak zorunda olan bir genci teslim etmem mümkün değildir." dediği iddia edilmektedir.[20] Kamer Ağa gerekli kişinin kaçmasından sonra teslim oldu ve sonra Fındık Ağa'dan teslim olmasını istedi. Fındık Ağa (veya Fındık Hafız)[22] teslim olduktan sonra İsmail Hakkı Tekçe'yi vurduğu gerekçesi ile idam edildi.[22] Ermeni Kırımı sırasında da bazı Dersimli Alevi Zaza[23] aşiretler, Dersim Ermenilerini Osmanlı hükûmetine teslim etmeyi reddetmiş ve Ermeni kaynaklarına göre 20.000 ile 36.000[24] arasında Ermeni'yi, Nuri Dersimi'nin anılarında yazdığına göre binlerce[10] savunmasız Ermeni ailesinin güvenli olarak kaçmasını sağlamışlardır.[23] Taner Akçam gibi bazı tarihçilere göre, Dersimlilerin 1915 Ermeni Kırımı sırasında takındıkları tutum onların imhasında ayrı bir rol oynamıştır.[25] Yine Nuri Dersimi'ye göre, 1915'te çevre vilayetlerden 30.000'den fazla Ermeni'nin, sığınmaları için bazı Dersimliler tarafından Rusya'ya kaçmalarına yardım edilmiştir.[26] Bunun yanında Rus işgaline karşı Dersimliler, Osmanlı hükûmeti ile bir anlaşma yaparak özerklik vaadi içinde "savunma savaşı"na girerler.[10] Osmanlı idaresinden aldıkları silah ve mühimmatla, doğrudan Osmanlı ordusunun emrine girmeden Ruslara karşı durma karşılığında Dersimlilere "bağımsız çatışma hakkı" tanınır.[10] Ruslar geri çekildikten sonra Osmanlı idaresi tarafından Dersimlilere ve bu aşiretlere madalya ve hediyeler verilir.[10] Seyit Rıza ise ayrıca ödüllendirilerek Erzincan'da "İl İdaresi Üyeliği"ne atanır. Dönemin Erzincan valilerinden Sabit Bey yazdığı bir mektupta Seyit Rıza ile ilgili olarak "şimdiye kadar bize din ve namusuyla hizmet etti" ifadesini kullanır.[27] Dersim olaylarının meydana gelmesinde Dersim aşiretlerinin ve önde gelenlerin Ermeni Kırımı'nda Ermenileri kurtarmış olmalarının,[10][25] Rus işgaline karşı kendilerine vadedilen özerklik durumları[10] ile daha önceki Koçgiri İsyanı'nın etkisi olduğu düşünülür.[10] İsyancılar, Şeyh Hasan aşiretine mensup olan Abasan Aşireti reisi Seyit Rıza önderliğinde birleşince, askere gitmek ve vergi vermek istemeyen diğer aşiretlerce de desteklenenince yaklaşık 6.000 kişilik bir grup isyancılara katılmıştır.[28] Dersimlilerle ilgili raporlar[değiştir | kaynağı değiştir] Atatürk'ün Dersim'deki olaylarla ilgisi bir tartışma konusudur. Kimi araştırmacılara göre Atatürk, Dersim'deki çatışmaların yoğunlaştığı 1938'de ciddi şekilde hasta olduğu için Dersim harekâtındaki gelişmeleri takip edememekteydi. Atatürk'ün durumunu İnönü'ye ulaştırmak için 25 Temmuz 1938 tarihinde Hasan Rıza Soyak'a yazdırılan bir mektupta Atatürk'ün durumundan şöyle söz edilir: "Esas hastalık tekrar yürümeye başlamıştır. 12-13 gündür (ateşi) 39'a çıktıktan, Marmara ve Karadeniz'e seyahatten sonra, dün kavga gürültü, koltukla saraya naklettik. Şimdi 37 derecedir."[29] Ancak ölümünden kısa bir süre önce 1 Kasım 1938'deki TBMM açılış konuşmasında, "Uzun yıllardan beri süregelen ve zaman zaman gergin bir şekil alan Tunceli'ndeki toplu haydutluk olayları belli bir program içindeki çalışmalar sonucu kısa bir sürede ortadan kaldırılmış, bölgede bu gibi olaylar bir daha tekrarlanmamak üzere tarihe aktarılmıştır." ifadelerini kullanmıştır. Fakat, konuşma metni rahatsızlığı sebebiyle dönemin başbakanı Celal Bayar tarafından okunmuştur.[30][31] 1920'lerin ikinci yarısından sonra Dersim bölgesini tanımaya yönelik pek çok rapor hazırlanmıştır. Özellikle Hamdi Bey'in 2 Şubat 1926 tarihli raporu, "Dersim gittikçe Kürtleşiyor, mefkureleşiyor, tehlike büyüyor. Dersim, hükûmeti Cumhuriyet için bir çibandır. Bu çiban üzerinde kati bir ameliye ihtimalatı elimeyi önlemek, selameti memleket namına farzı ayindir" tespitiyle başlıyordu.[32] İsmet İnönü "Doğu raporları"nda "Erzincan beyleri Dersimlileri maraba adıyla çalıştırıyorlar. Bu bir nevi Erzincan beylerinin Kürt himayesine sığınmasıdır", Genel Müfettiş Cemal Bardakçı, "Dersim'deki huzursuzluğun sebebi açlıktır", Fevzi Çakmak ise "Dersimlileri askere almayın, silah kullanmayı ve savaş taktiklerini öğrenirlerse bize saldırırlar" diyecektir. Fevzi Çakmak aynı zamanda, Dersimlilerin okşanmakla kazanılamayacağını, silahlı kuvvetlerin müdahalesinin Dersimli'ye daha çok etki edeceğini bildirmiştir.[16][33] Raporlarda en çok üzerinde durulan noktalar ise, aşiretlerin birbiriyle olan ilişkileri, hangi aşiretin hangi dili (Zazaca, Türkçe) konuştuğu, aşiret yapıları, Dersimlilerin gelenek ve görenekleri, aşiretlerin coğrafi sınırları ve nüfuzları, Dersim'in stratejik noktalarıdır. Bunlar üzerine raporlar sunulmuştur ve başarılı bir Dersim Harekâtı için gereken önlemler bu raporlarda tespit edilmiştir.[kaynak belirtilmeli] Tunceli Kanunu[değiştir | kaynağı değiştir] 25 Aralık 1935 tarihinde, 2884 sayılı Tunceli Vilayeti'nin İdaresi Hakkında Kanun çıkarıldı[34][35] ve 4 Ocak 1936 tarihinde Dersim Vilayeti'nin adı Tunceli Vilayeti oldu.[36] Yasanın uygulanmaya başlamasıyla 1937 başlarında yeni olaylar çıktı. Bölgede güvenlik sağlanamadı ve hükûmet otoritesi kurulamadı. Dördüncü Umumi Müfettişlik[değiştir | kaynağı değiştir] Otorireyi sağlamlaştırmak amacıyla TBMM 1164 sayılı ve 25 Haziran 1927 tarihli kanunu çıkardı. Bu kanuna göre kurulan umumi müfettişliklerin geniş yönetsel, askerî ve yargısal yetkileri vardı. 1 Ocak 1928 tarihinde Diyarbakır, Elazığ, Urfa, Bitlis, Van, Hakkâri, Siirt ve Mardin illerini kapsayan ve merkezi Diyarbakır'da bulunan Birinci Umumi Müfettişlik kuruldu.[37] Ve Trakya'da yaşanan pogromlardan önce 19 Şubat 1934 tarihinde, Kırklareli, Edirne, Tekirdağ ve Çanakkale illerini kapsayan ve merkezi Edirne'de bulunan İkinci Umumi Müfettişlik kuruldu.[38] 25 Ağustos 1935 tarihinde Ağrı, Kars, Artvin, Rize, Trabzon, Gümüşhane, Erzincan ve Erzurum illerini kapsayan ve merkezi Erzurum'da bulunan Üçüncü Umumi Müfettişlik kuruldu.[39][40] 6 Haziran 1936 tarihinde tarihî Dersim Bölgesini (Tunceli, Elazığ ve Bingöl) kapsayan ve merkezi Elazığ'da bulunan Dördüncü Umumi Müfettişlik kuruldu ve Umumi müfettişliğe Korgeneral Abdullah Alpdoğan atandı.[38] 1936 yılında açılan dördüncü umumi müfettişliğin başına getirilen Korgeneral Abdullah Alpdoğan, mahkeme kararlarını imzalamaya, düzeni ve güvenliği sağlamak açısından gerekli gördüğü durumlarda ilde yaşayan kişileri ve aileleri, il sınırları içinde bir yerden bir başka yere göndermeye ve il sınırları içinde oturmalarını yasaklamaya da yetkiliydi.[41] Mustafa Kemal Atatürk, 1 Kasım 1936 tarihinde yaptığı TBMM konuşmasında Dersim'deki ağalık düzeni sorununu Türkiye'nin en önemli iç sorunu olarak tanımladı.[42] Öte yandan Hasretyan'ın kitabında yer alan bilginin aksine Atatürk'ün 1 Kasım 1936 tarihli TBMM konuşmasında toprak ile ilgili konuşurken "Dersim" hatta "ağalık düzeni" bile dememiştir. Günümüz Türkçesi ile bu bölüm: Toprak Kanununun bir sonuca, varmasını, Kamutayın yüksek çalışmalarından beklerim. Her Türk çiftçi ailesinin geçineceği ve çalışacağı toprağa sahip olması, kesinlikle gereklidir.Vatanın sağlam temeli ve imarı buna dayanır. Bundan başka, büyük araziyi modern araçlarla işletip vatana fazla üretim sağlanmasını da özendirmek isteriz.[43] İsyan[değiştir | kaynağı değiştir] Fransa yapımı hafif bombardıman uçağı Breguet 19'un önünde Sabiha Gökçen. Uhundu köyü[değiştir | kaynağı değiştir] Eski Dersimli Osmanlı Devleti komutanlarından Kamer Ağa köyüne karakol kurulmasını istedi. Tülük'tan Uhundu köyüne küçük bir askerî birlik geldi.[10][20][21] Anlatılara göre köylülerden Mehmet Ali (Menteş) aç ve yorgun olan ve başlarında Genç bir subay olan askerleri evinde konuk etti.[20] Menteş'in karısı genç ve güzel adı Fatma'dır. Anlatılanlara göre genç subay Menteş içerideyken Menteş'in eşine tecavüzde bulunuyor.[2][10][20][21] Karısının çığlığı üzerine içeri koşan Mehmet Ali (Menteş) köşede subayın silahını gördü ve subaya ateş ederek öldürdü.[2][20][21] Ateş sesini duyan askerler içeri koşmaya başlayınca Menteş onlara da ateş açtı.[2][20] Uhundu köyünün başında Eski Osmanlı Devleti Milis komutanı Kamer Ağa bulunuyordu.[2][20][21] Kamer Ağa köye baskın yapılacağını düşünerek olayın ardından Menteş ve kardeşlerinin kaçmasına karar verdi. Kaçtıklarından sonra ise Harçik köprüsünü ateşe verdi.[2][10][20][21][22] Köprünün durumunu görmek için devlet tarafından İsmail Hakkı Tekçe görevlendirildi. Bunun üzerine İsmail Hakkı'nın iddialara göre Fındık Ağa, İsmail Hakkı Tekçe köprüye bakmaya geldiğinde üzerine atılarak onu yaralamıştır.[2] Üstüne atıldıktan sonra "Ben Fındık Ağa'yım adamı böyle yere sererim" demiştir. Bazı iddialara göre vuran Fındık Ağa değil Milan adında bir Rum köylüsüydü. Onun ismini kullanarak bilerek olayları artırmaya ve kışkırtmaya çalışmıştı. Fındık Ağa'nın adı bu olay dışında başka bir olayda geçmemektedir. Kamer Ağa ifadesinde devlete isyan etmediklerini, sadece ırzını savunan bir genci ele vermek istemediğini söyledi. Kamer Ağa, köyü saran ve isyancıların teslim edilmesini isteyen Albay'a cevap olarak "Komutan, bu ırza tecavüz girişimidir, Devlete isyan değildir. Siz de onun yerinde olsaydınız aynı şeyi yapardınız, köprüde oluşan tahribatı onarmaya hazırız ama eşini koruyan, eşini savunmak zorunda olan bir genci teslim etmem mümkün değildir." dediği iddia edilmektedir.[20] Kamer Ağa gerekli kişinin kaçmasından sonra teslim oldu ve sonra Fındık Ağa'dan teslim olmasını istedi. Fındık Ağa (veya Fındık Hafız)[22] teslim olduktan sonra İsmail Hakkı Tekçe'yi vurduğu gerekçesi ile idam edildi.[22] Harekâtı Tetikleyen Olaylar[değiştir | kaynağı değiştir] Bu alt başlığın geliştirilmesi gerekiyor. 27 Mart 1937 tarihinde Dersim-Erzincan yolundaki bir köprü Haydaran ve Demanan aşiretleri tarafından yakılır. Diğer Türk Birlikleri ile bağlantı kurulmasın diye Dersimli gruplar tarafından bölgenin telefon hatları kesilir. Jandarma birliklerine pusu kurulur. Pax bucağı karakoluna baskın düzenlenir. Seyit Rıza bizzat Sin Karakolu'nun da basılması için asi milislere emir verir. Bölgedeki 9. Seyyar Jandarma Taburu'na da baskın düzenlenir. Kendi vatandaşlarından kurulu düzensiz gerilla kuvvetlerine karşı savaşmak üzere eğitilmemiş ve bu yönde bir hazırlığı olmayan askerî kuvvetler kendilerini korumakta zaafiyet içine düşerler. Birçok askerî birlik basılarak askerler öldürülür ve yaralanır. Asiler Mazgirt Köprüsü'nü de tahrip ederler.[44] İsyancıların bir kısmını 1920'de Sivas'ın Zara ve İmranlı ilçelerinden sığınan isyancılar oluşturuyordu.[12][14] 14 Haziran 1937 tarihli meclis konuşmasında, İsmet İnönü; bölgeyi medenileştirmek ve geliştirmek için büyük uğraşlar yapıldığını fakat bölgede güçlü olan bir takım aşiretlerin, hükûmetin bu programına direniş gösterdiğini ifade etmiş, bölgede askerî tedbir almanın bir zorunluluk haline geldiğini belirtmiştir. 18 Eylül 1937 yılında yaptığı açıklamada ise, biri subay olmak üzere, 30 askerin hayatını kaybettiğini, 51 kişinin yaralı olduğu, 265 isyancının öldürüldüğünü, 849 kişinin ise güvenlik güçlerine teslim olduğunu belirtmiştir.[45] Sahada bulunmayan İhsan Sabri Çağlayangil'in bir ifadesine göre, 1937 yılında Atatürk Singeç Köprüsü'nün açılışını yapmak üzere Dersim'e gelecekti. Bu köprünün bir ucunda güvenliği sağlamak amacıyla bir askeri karakol bulunuyordu. İsmail Hakkı adlı bir teğmenin komutasındaki karakola isyancılar tarafından saldırı düzenlendi. Karakol yakıldı ve 33 askerin tümü öldürüldü.[46] Ancak 33 asker tek bir baskınla ölenlerin değil, 1937 yılının Temmuz ayı sonuna kadar öldürülenlerin toplam sayısıdır.[47] Atatürk'ün köprü açılışı için Pertek'e geldiği tarih ise 17 Kasım 1937'dir. Askerî harekât[değiştir | kaynağı değiştir] Birinci Dersim Harekâtı[değiştir | kaynağı değiştir] Mustafa Kemal Atatürk ve Sabiha Gökçen (17 Kasım 1937, Pertek Halkevi'nin önünde). Sabiha Gökçen'e bir röportajında Atatürk'ün olaylara bakış açısı ve bölgeye ne zaman geldiği sorulmuş ve bunun üzerine Gökçen şunları ifade etmiştir: "1937 sonlarına doğru. Pertek'te bir köprü yapılmıştı, onun açılışı dolayısıyla Atatürk gelmişti. Yani bu mevzular görüşülmüyordu. Arazide geziler yapıyorduk bazen Atatürk ile. Ben gösteriyordum yerleri, şurası şudur burası budur diye."[48]Trabzon'daki Atatürk Evinde gösterilen haritada, Dersim'deki askeri durumu gösteren taktik işaretlerin bizzat Mustafa Kemal tarafından çizildiği ve silahlı isyancılara karşılık harekâtın yapılış tarzı planlanmıştır.[49][50] Harekâtın başlangıcında; Nokta Dergisi'nin iddiasına göre Genelkurmay kaynaklarında "Türkçe, Osmanlıca harflerle, mahalli lisanda" yazılmış 4 Mayıs 1937 tarihli bildiriler, halkı teslim olmaya çağırıyor, "Cumhuriyet Hükümeti sizi şefkat ve merhamet kucağına almak, sizi mesut etmek istiyor. İçinizde bunu anlamayanlar çoktur ki, ona hürmetsizlik ediyor, veyahut içinizde bazıları şahsi menfaatleri için sizi kurban vermek istiyor. Cumhuriyet Hükümeti bu gereği bildiği içindir ki, sizlere son ihtarını yapıyor. Onun size son şartları şudur; sizi ayaklandırmaya çalışan zavallıları Cumhuriyet Hükümetine teslim ediniz veyahut onlar kendileri teslim olmalılar. Bu takdirde cümleniz masum kalacaksınız. Teslim edilenler veya kendiliğinden teslim olanlar dahi Cumhuriyetin adil muamelesinden başka hiçbir şey görmeyeceklerdir. Bu suretle siz kıymetli vatandaşlarımızdan hiçbirinin burnu kanamayacaktır. Aksi takdirde, yani dediklerimizi yapmazsanız her tarafınızı sarmış bulunuyoruz. Cumhuriyetin kahredici orduları tarafından mahvedileceksiniz. Cumhuriyet Hükümetinin bu son şefkat ve merhametini bildiren bu bildirisini 24 saat çoluk ve çocuğunuzla beraber okuyun, düşünün ve çabuk cevap verin. Yoksa hiç istemediğimiz halde sizi mahvedecek olan kuvvetler harekete geçeceklerdir. Devlete itaat gerektir." deniliyordu. Aynı tarihli Bakanlar Kurulu toplantısında "Son günlerde Tunceli'de vuku gelen hadiselere dair raporlar 4.5.1937 Tarihinde Atatürk'ün ve Mareşal'in (Fevzi Çakmak) huzurları ile tetkik ve mütalaa edilerek aşağıdaki sonuca varılmıştır: (...) Sadece taarruz hareketiyle ilerlemekle iktifa ettikçe isyan ocakları daimi olarak yerinde bırakılmış olur. Bunun içindir ki, silah kullanmış olanları ve kullananları yerinde ve sonuna kadar zarar veremeyecek hale getirmek, köyleri kamilen tahrip etmek ve aileleri uzaklaştırmak lüzumlu görülmüştür." şeklinde gizli bir karar alınmıştır.[51] General Abdullah Alpdoğan'ın düzenlediği ilk harekât başarısızlıkla sonuçlandı. Aşiretler ise bunun verdiği moralle tamamen silahlandı. Bu yüzden isyanı bastırmak iyice zorlaştı. Abdullah Alpdoğan yanına aldığı 50.000[52] asker (üç kolordu) ile bölgeye gitti fakat dağları bir türlü aşamadı. Bunun sonucunda bir hava saldırısı gerektiğine karar verdi. Gerekli onayı alınca Sabiha Gökçen'i davet etti. Sabiha Gökçen de kabul edip Hava Kuvvetleri'nden 3 uçak filosu ile havadan saldırı gerçekleştirdi. İsyancıların saklandıkları en büyük yer olan Laş mevkiini bombaladı. Seyit Rıza. Yapılan harekât başarılı olmayınca, askerler bölgeye girmeyi başaramadı. 13 Eylül 1937'de anlaşmaya çağrılan Seyit Rıza tutuklandı. Askerî harekâttan sonra yapılan yargılama 15 Kasım 1937'de sona erdi. 11 kişi idama mahkûm oldu, fakat yaşların geçkin olmalarından dolayı içlerinden dördü hakkında idam cezası 30 sene ağır hapse tahvil edildi.[34] Bir jandarma ve Reyber (Rêber Qop) 10-12 Eylül 1937 tarihleri arasında Seyit Rıza barış görüşmesi için Erzincan Vilayet konağına geldi ve o arada tutuklandı.[53] Ertesi gün, Elazığ'da bulunan Umumi Müfettişliğe nakledildi ve 15 - 18 Kasım 1937 tarihleri arasında Seyit Rıza ve Halvori gözeleri'nde toplantı yapan 6 kişi idam edildi. Çok sayıda ayaklanmacı değişik hapis cezalarına çarptırıldı.[54][55][56] Asılarak idam edilen kişiler şunlardır: Seyit Rıza Resik Hüseyin (Seyit Rıza'nın oğullarından) Seyit Hüseyin (Kureyşan-Seyhan aşiret reisi) Fındık Ağa (Yusufanlı Kamer Ağa'nın oğlu) Hasan Ağa (Demenan aşiret reisi Cebrail Ağa'nın oğlu) Hasan (Kureyşanlardan Ulkiye'nin oğlu) Ali Ağa (Mirza Ali'nin oğlu) Mahkeme 17 Kasım 1937 tarihinde Mustafa Kemal Atatürk, Diyarbakır'dan Elazığ'a geldi ve Tunceli'nin Pertek kazasına geçerek Murat Nehri üzerindeki Singeç Köprüsü'nün açılış törenine katıldı.[57][58] İkinci Dersim Harekâtı[değiştir | kaynağı değiştir] Bu alt başlığın geliştirilmesi gerekiyor. Ancak olaylar durulmadı ve 1938'de Kureyşan aşireti intikam için diğer aşiretleri silahlanmaya davet etti.[kaynak belirtilmeli] Başbakan Celâl Bayar (görev süresi: 25 Ekim 1937 - 25 Ocak 1939) Dersimli isyancılara karşı saldırıyı onayladı ve İkinci Dersim Harekâtı (2 Ocak - 7 Ağustos 1938) başlatıldı.[59] Üçüncü Dersim Harekâtı[değiştir | kaynağı değiştir] Bu alt başlığın geliştirilmesi gerekiyor. 10-17 Ağustos 1938 tarihinde Üçüncü Dersim Harekâtı düzenlendi. Temizleme harekâtı[değiştir | kaynağı değiştir] Bu alt başlığın geliştirilmesi gerekiyor. 6 Eylül'de başlayan "temizleme harekâtı", 17 gün boyunca devam etti.[60] Hava kuvvetleri[değiştir | kaynağı değiştir] Muhsin Batur, Dersim üzerinde yaklaşık iki ay görev yaptı. Fakat hatıralarında okurlarından özür dileyerek hayatının o bölümünü yazmayacağını açıkladı.[61] İsyana katılanlardan veteriner Nuri Dersimi, Türk hava birimlerinin zehirli gaz bombasını attığını aktardı.[62] Sabiha Gökçen ise, olaylarla ilgili olarak 1956 yılında Halit Kıvanç'a verdiği bir röportajda; "Canlı ne görürseniz ateş edin! emrini almıştık. Asilerin gıdası olan keçileri dahi ateşe tutuyorduk" demiştir.[63][64] Harekâtın sonuçları[değiştir | kaynağı değiştir] Kaybolmuş Dersimli kadın ve çocuklar Hukukçu yazar Hüseyin Aygün, Dersim Harekâtı ve sonuçları hakkında bugüne kadar yapılmış en kapsamlı bir araştırma olarak nitelendirilen Dersim 1938 ve Zorunlu İskân adlı kitabında, isyanın açıkça kışkırtılarak çıkarıldığını, Cumhuriyet dönemi ayaklanmaları içerisinde sivillere yönelik eziyetin ve kıyımın en şiddetlisine uğradığını, ardından da isyancılarla beraber aileleri ve hatta isyana iştirak etmeyenlerin eziyete ve kıyıma maruz kaldığını, binlerce sivil vatandaşın öldürülmüş ve kalan on binlercesinin de sürgün edilmiş olduğunu belirtmiştir. Bölgeden Ankara'ya gönderilen raporlarda kadın ve çocuklar dahil olmak üzere insanların zehirli gaz ve yangın bombaları kullanılarak imha edildiği yazılmaktadır. 30 Mart 1937'de, Tunceli Valisi Abdullah Alpdoğan'ın Başbakanlığa yazdığı yazının 2. maddesinde şu yazı geçmektedir: "Tayyare Alay Kumandanından yangın ve Millî Müdafaa'dan yakıcı ve boğucu gaz bombaları istedim.[65] Askerî harekât, her ne kadar bazı aşiretleri sürgün etse de, harekât 1938 yılının sonuna doğru sona ermiştir. Olaylardan önce ve sonra Tunceli il nüfusu 1935 1940 101.099[66] 94.639[66] Nüfusun Azalmasındaki Etkenler Toplam Kayıplar Sürgünler 13.160 11.818 Türk askerleri ve Dersimli kadın ve çocuklar. Katliamdan sağ kurtulan Salman Yeşildağ, 74 yıl sonra kendisine gösterilen fotoğraftaki herkesin katledildiğini, içlerinden birinin ise kendi kız kardeşi olduğunu söyledi.[67] Güncel gelişmeler[değiştir | kaynağı değiştir] Dönemin Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan, 23 Kasım 2011 günü yaptığı konuşmada, 9 Ağustos 1939 tarihli bir belgede Dersim'de 13 bin 806 kişinin öldürüldüğünün ifade edildiğini belirtmiş ve Dersim'de yaşananlar için; "eğer devlet adına özür dilenecekse, böyle bir literatür varsa ben özür dilerim, diliyorum" demiştir.[68][69] Başlangıçtan Günümüze Dersim Tarihi kitabının yazarı tarihçi Ali Kaya'ya göre, harekâtın sorumlusu dönemin Başbakanı Celâl Bayar'dır. Asıl yaşanan büyük olayların daha çok 15 Mayıs-15 Eylül 1938 tarihleri arasında meydana geldiğini belirten Ali Kaya, Atatürk'ün o dönemde ciddi olarak hasta olduğunu, doktor raporlarının bulunduğunu ve Atatürk'ün son gelişmelerden haberi olmadığını ileri sürmüştür.[70] Gazeteci Murat Bardakçı ise "Dersim olayı sırasında Atatürk öyle çok hasta değildi. Hatta Operasyon bittikten sonra oraya köprü açılışı için gitmiştir. Atatürk'ün bilgisi dahilinde yapılmıştır." demiştir.[71] 12 Kasım 2014'te CHP Genel Başkan Yardımcısı Sezgin Tanrıkulu "Acı duyan herkesten, ölen her insandan, sürgün edilen her insandan CHP adına da özür diliyorum." diyerek olan olaylarla ilgili partisi adına özür diledi.[72] Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir] Zini Gediği Katliamı Zilan Katliamı Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] a b Nazmi Sevgen, Zazalar ve Kızılbaşlar: Coğrafya-Tarih-Hukuk-Folklor-Teogoni, Kalan Yayınları, Ağustos 1999, ISBN 975-8424-00-9, s. a b c d e f g h i j k l m Dersim 1938 ve Hacı Hıdır Ataç'ın Defteri Dr.Naimi Cengiz,Gömülme Hakkı,Horasan Yayınları Faik Öztrak, 07.07.1939 tarihli Millet Meclisi konuşması, Dersim bilgilendirmesi Osman Pamukoğlu, Unutulanlar dışında yeni bir şey yok: Hakkari ve Kuzey Irak dağlarındaki askerler, Harmoni Yayıncılık, 2003, ISBN 975-6340-00-2, s. 16. a b c Masis Kürkçügil (Aralık 2009). "Dersim. Cumhuriyet tarihinin en büyük kıyımı". NTV Tarih, 11. s. 59.  Doğan Doğan, Dersim Olayı ve Dersim'in Türklüğü Üzerine, Uyum Yayınları, 2012, s.352. M. Nuri Dersimi, Kürt Tarihinde Dersim Birinci Genel Müfettişlik Bölgesi, Güney Doğu , İstanbul, s. 66, 194. (Türkçe olarak) a b c d e f g h i j k l m n o p Dr. M. Nuri Dersimi, Hatıratım, Geliştirilmiş Yeni Basım (İlk baskı: Roja Nû Yayınları, İsveç, 1987) a b c d "Dünden Bugüne Prof. Dr. Ekrem Buğra Ekinci - Dersim, bir dağ içinde... - tg mobile". m.turkiyegazetesi.com.tr. 31 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2020.  a b Millî Mücadele Yıllarında Koçgiri Aşireti Reisi Alişan Bey'in Faaliyetleri - Bayram Ayna Tunceli'de Aşiret-Oymak-Ocaklar. Veli Saltık. 2009. s. 327.  a b Gündoğan, Kazım (16 Kasım 2017). "İdamının 80'inci yılında Seyit Rıza'nın ardından: Dersim Katliamı neden yapıldı?". Gazete Duvar. 28 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2020.  Dr.Vt.Nuri Dersimi, Kürdistan Tarihinde Dersim a b "NTV Tarih dergisi, 11. sayı, Kapak konusu". 30 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2011.  Onur Öymen (Nisan 2016). Arka Plan Teröre Yön Verenler. Kürt İsyanları ve Yabancı Tahrikleri. Remzi Kitabevi. ss. 422-424. ISBN 9789751417190.  |erişim-tarihi= kullanmak için |url= gerekiyor (yardım) Ahmet Taner Kışlalı (Şubat 1997). BİR TÜRKÜN ÖLÜMÜ. Ümit Yayıncılık. ss. 22-24. ISBN 9789757115182.  |erişim-tarihi= kullanmak için |url= gerekiyor (yardım) "DERSIM MASSACRE, 1937-1938". After several incidents, culminating on the nights of 20/21 and 26/27 March 1937, tribal attacks against the new infrastructure in Pah and a police station in Sin in eastern central Dersim, the military campaign was launched. With 8,623 men, artillery and an air force in early May, it was largely superior in numbers and materiel to the forces of the insurgents. SciencesPo. 27 Temmuz 2011. 5 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Eylül 2020.  a b c d e f g h i j k l m Kürt isyanları: (Tedip ve Tenkil), Ahmet Karaman a b c d e f g h i Beyaz Dağ'da Bir Gün: Dersim Defterleri a b c d e Çağlayangil'in Anıları, Yayına Hazırlayan: Tanju Cılızoğlu, Güneş gazetesi a b Leslie A. Davis, Yves Ternon et Anne Terre, La province de la mort: Archives américaines concernant le génocide des Arméniens (1915), Éditions Complexe, 1994,(ISBN 9782870275238) sayfa: 210. Alıntı="Beaucoup d'Arméniens ont été massacrés par les Kurdes à l'instigation du gouvernement turc; mais d'un autre côté, nombreux sont les Kurdes qui ont abrité les Arméniens dans leurs villages et les ont protégés de diverses façons. Les Kurdes du Dersim ont beaucoup fait pour les aider. J'ai bien connu nombre de ces Kurdes et je les ai trouvés très amicaux. Certains d'entre eux venaient souvent me voir, entre autres trois vénérables aghas à longue barbe." "Çağlayangil'in Anıları / Kader Bizi Una Değil, Üne İtti", Dışişleri bakanı İhsan Sabri Çağlayangil, Bilgi Yayınevi 2007, Sayfa 65, ISBN:9752202221 a b Tarihçiler Dersim'i nasıl yorumluyor? 26 Kasım 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Radikal, Taner Akçam/ Minnesota Üniversitesi, Dersimlilerin 1915 Ermeni soykırımı sırasında takındıkları tutum onların imhasında ayrı bir rol oynamıştır. Kürdistan Tarihinde Dêrsim, sf.41 AK Parti resmi sitesi, Dersim Olayları İle İlgili Yeni Belgeler 26 Kasım 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın, Genişletilmiş İl Başkanları Toplantısı'nda Dersim olayları ile ilgili açıkladığı yeni resmi belgeleri konu alan haber Cumhuriyet Ansiklopedisi 1923-2000, Cilt I (1923-1940), Yapı Kredi Yay., İstanbul, 2006, s. 277. "İnönü Arşivi: 00754". 8 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2016.  Atatürk'ün TBMM V. Dönem 4. Yasama Yılını Açış Konuşmaları 20 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 1 Kasım 1938, (erişim: 4 Mayıs 2021) "Tunceli Kanunu soykırımın habercisiydi' 28 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Evrensel, 25 Aralık 2014 (erişim: 4 Mayıs 2021) "Dudak uçuklatan Dersim belgeleri". 13 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2012.  [1][ölü/kırık bağlantı] a b Hür, Ayşe (16 Kasım 2008). "1937-1938'de Dersim'de neler oldu?". Taraf. 16 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2010.  New perspectives on Turkey, Issues 1-4, Simon's Rock of Bard College, 1999 s. 15. 16 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) Paul J. White, Primitive rebels or revolutionary modernizers?: the Kurdish national movement in Turkey, Zed Books, 2000, ISBN 978-1-85649-822-7, s. 80. 16 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) Birinci Genel Müfettişlik Bölgesi, Güney Doğu, s. 66. a b Birinci Genel Müfettişlik Bölgesi, Güney Doğu, İstanbul, s. 66, 194. Cumhuriyet, August 26, 1935. Erdal Aydoğan, "Üçüncü Umumi Müfettişliği'nin Kurulması ve III. Umumî Müfettiş Tahsin Uzer'in Bazı Önemli Faaliyetleri" 26 Ekim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Atatürk Yolu, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü, C. 33-34, ss. 1-14. Aygün, Hüseyin (5 Şubat 2011). "Dersim 1938'e Dair "Yeni" Belgeler, Bilgiler - 2". Bianet. 20 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2020.  Hasretyan, M. A. (1995) Türkiye'de Kürt Sorunu (1918-1940), Berlin, Wêşanên, ënstîtuya Kurdî: I., s. 262. "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 6 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2013.  Bilal Şimşir, Kürtçülük Cilt II Arka Plan Teröre Yön Verenler. Kürt İsyanları ve Yabancı Tahrikleri. Remzi Kitabevi. Nisan 2016. s. 424. ISBN 9789751417190.  |erişim-tarihi= kullanmak için |url= gerekiyor (yardım) İhsan Sabri Çağlayangil, Anılarım, "Bölgedeki dönemin emniyet görevlisi İhsan Sabri Çağlayangil: Atatürk Singeç Köprüsü'nü açmaya gidecek. O tarihte Seyit Rıza Dersim'in lideri. Devlet, Fırat üzerine bir köprü yapmış. Köprünün başında da bir karakol. Karakolda 33 askerimiz, başlarında İsmail Hakkı adında bir yedek teğmen var. Köprüye Dersimliler saldırı düzenliyor. Karakol yakılıyor ve 33 askerimiz şehit oluyor. İşte bu olay isyanın başlamasıdır. Atatürk olayla ilgileniyor ve kesin talimat veriyor: 'Bu meseleyi kökünden hallediniz..." Eğrisi Doğrusu, CNN Türk, 20 Kasım 2014 Nokta dergisinin 28 Haziran 1987 tarihli yıl 5, sayı 25'te "Dersim 1937-1938/Yarım Yüzyıl Sonra" başlıklı dosyası. "Atatürk Köşkün'deki Haritada Yer Alan İşaretler Dersim Olaylarına Işık Tutuyor", haberler.com 4 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 23 Kasım 2011 (erişim: 4 Mayıs 2021) "Pamukoğlu: Dersim'in emrini Atatürk verdi 4 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Hürriyet, 19.08.2010 (erişim: 4 Mayıs 2021) Nokta Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 25, 28 Haziran 1987 tarihli sayısından aktaran: "Dersim'de 1937-1938'de Ne Oldu?" 16 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Bianet, 14 Kasım 2009, (erişim: 4 Mayıs 2021) & orijinal belge resmi 4 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Semih Vaner, Modernisation autoritaire en Turquie et en Iran,L'Harmattan, Ekim 1991,(ISBN : 273841009X), s.76 Ahmet Kahraman, a.e.g., s. 286-287. Ahmet Kahraman, a.g.e., s. 292-293. 16 Kasım 1937 tarihli Cumhuriyet gazetesi M. Kalman, Belge ve tanıklarıyla Dersim Direnişleri, İstanbul, 1995, s. 350. Cumhuriyet, 18 Kasım 1937, 17 Kasım 1937: Atatürk'ün Diyarbakır'dan Elâzığ'a gelişi, Tunceli'nin Pertek kazasına geçerek Murat Nehri üzerinde Singeç Köprüsü'nü hizmete açışı. "Atatürk Pertek'te" 27 Temmuz 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Pertek Kaymakamlığı resmî sitesi. "1937-1938’de Dersim’de neler oldu?" 22 Mayıs 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Taraf, November 16, 2008. Faik Bulut, ibid, s. 277. Muhsin Batur, Anılar, Görüşler, Üç Dönemin Perde Arsası, Milliyet Yayınları, 1985, s. 25. Martin van Bruinessen, Kurdish ethno-nationalism versus nation-building states: collected articles, Isis Press, 2000, ISBN 978-975-428-177-4, s. 116. (İngilizce) "Sabiha Gökçen röportajı, 25.11.1956, Milliyet, Sayfa 4". 1 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2013.  "Leyla İpekçi, 'Burada çok cevherler var!'". 20 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2012.  "Dersim'deki çocuk katliamının belgeleri". 14 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2012.  a b "Tunceli valiliği resmi sitesi il nüfusu sayfası". 19 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Kasım 2011.  "'Dersim Katliamı'ndaki o fotoğrafın sırrı ortaya çıktı". Radikal. 23 Aralık 2014. 24 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2014.  "Erdoğan: Devlet adına özür dilerim". 24 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2011.  Başbakan Dersim'le Resmi Tarihi Yırttı 18 Ekim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Radikal, Cengiz Çandar, haber tarihi 24.11.2011 Dersim olaylarını Atatürk biliyor muydu? "Teke Tek Özel - İlber Ortaylı / 22 Kasım 2009". Habertürk TV. 22 Kasım 2009. Erişim tarihi: 6 Mart 2024. Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler (link) "Sezgin Tanrıkulu CHP adına "Dersim" için özür diledi". 13 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2014.  Konuyla ilgili eserler[değiştir | kaynağı değiştir] Hüseyin Aygün, Dersim 1938 ve Zorunlu İskân, Dipnot Yayınları, ISBN 9789759051570 Bayram Yurtçiçek Kürt İsyanları 2016 Kaynak Yayınları Vet. Dr. M. Nuri Dersimi, Hatıratım, Geliştirilmiş Yeni Basım (İlk baskı: Roja Nû Yayınları, İsveç, 1987), Öz-Ge Yayınları, Ankara, 1992. Dr. Nuri Dêrsimi, Kürdistan Tarihinde Dersim, Doz Yayınları, Eylül 2004, ISBN 975-6876-44-1 M. Kalman, Belge ve tanıklarıyla Dersim Direnişleri, Nûjen Yayınları, İstanbul, Ekim 1995. Munzur Çem, Tanıkların Diliyle Dersim '38, Pêrî Yayınları, İstanbul, Mart 1999, ISBN 975-8248-19-8. Celâl Yıldız, Dersim Dile Geldi, Tij Yayınları, İstanbul, 2003. Dr. Hüseyin Çağlayan:, 38 ra jü pelge, Tij Yayınları, İstanbul, 2004. Dr. Hüseyin Çağlayan Belge ve tanıklarıyla DERSİM DİRENİŞÇİLERİ Meyer Georges, Trois corps d'armée turcs concentrés dans la région de Dersim, communiqué du Caire, Paris, Le Figaro, 30 août 1938 Bilal Şimşir, Kürtçülük Cilt II Jandarma Genel Komutanlığının Raporu: Dersim, Kaynak Yayınları Hüseyin Aygün, Dersim 1938 ve Zorunlu İskan, Dipnot Yayınları Celâl Yıldız, Dersim Dile Geldi 1938'in Çocukları Konuştu, Su Yayınları Karerli Mehmet Efendi, Yazılamayan Tarih ve Anılarım, Kalan Yayınları Ebubekir Pamukçu, Dersim Zaza Ayaklanmasının Tarihsel Kökenleri, Yön Yayınları, 1992 Ali Kaya, Dersim Tarihi, Can Yayınları Munzur Çem, Tanıkların Diliyle Dersim 38, Pêri Yayınları Vecihi Timuroğlu, Dersim Tarihi, Yurt Kitap Suat Akgül, Amerikan ve İngiliz Raporları Işığında Dersim Faik Bulut, Dersim Raporları, Evrensel Basım Yayın Naşit Hakkı Uluğ, Derebeyi ve Dersim, Kaynak Yayınları Mehmet Yıldız, Dersim'in Etno-Kültürel Kimliği ve 1937-1938 Tertelesi, Chiviyazıları Yayınevi, 2014, ISBN 978-605-4549-00-6 Zazaca Bu kaynaklar daha çok dönemin tanıklarıyla yapılan röportajlardan oluşur. Röportajlar orijinal diliyle yayınlanmıştır. 38 Ra Jü Pelge, Hüseyin Çağlayan, Tij Yayınları Kulê 38i, Munzur Çem, Pêri Yayınları Dersim'ra ve Dare Estene Seyit Rıza, Mehmet Gülmez, Zed Yayın Roê Kırmanciye, Cemal Taş, Tij Yayınları Almanca Schulz-Goldstein, Esther: Die Sonne blieb stehen. Band 2. Das Dêsım Genozid. Novumverlag.com 2013. Belgeseller[değiştir | kaynağı değiştir] Kara Vagon, Yönetmen: Özgür Fındık, 2011. İki Tutam Saç: Dersim'in Kayıp Kızları, Yönetmen: Nezahat Gündoğan, 2010. Kırmızı Kalem, Qelema Sure, Yönetmen: Özgür Fındık, 2009. 38, Yönetmen: Çayan Demirel, 2006. Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Wikimedia Commons'ta Dersim İsyanı ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. Dersim Tartışmaları - Aralık 2011[ölü/kırık bağlantı] Metropoll Stratejik ve Sosyal Araştırmalar Merkezi anketi. Erişim: 6 Aralık 2011. Arşiv: <http://www.webcitation.org/63jTOEIYB 19 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.> Hür, Ayşe (23 Kasım 2008). ""Atatürk Dersim'i vuracağız dedi, vurduk"". Taraf. 2 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2011.  gtdTürkiye'deki Cumhuriyet dönemi ayaklanmalarıDevlete karşı Nasturi Ayaklanması Şeyh Said İsyanı Ağrı Ayaklanmaları Menemen Olayı Oramar Ayaklanması Dersim İsyanı Azınlıklara karşı Trakya Olayları 6-7 Eylül Olayları gtdTürk milliyetçiliğiİdeoloji Atatürk kişi kültü Anadoluculuk Irkçılık Kıbrıs Türk milliyetçiliği Turancılık Türkçülük Güneş-Dil Teorisi Türkleştirme Türk-İslam sentezi Ulusalcılık Ülkücülük İttihatçılık Atatürkçülük Altı Ok Taksim Oluşumlar Türk Ocakları Ülkü Ocakları Kuvâ-yi Milliye Müdâfaa-i hukuk cemiyetleri Türkiye Gençlik Birliği 9 Eylül Cephesi Türk İntikam Tugayı Türk Mukavemet Teşkilatı Kara Çete Rüzgâr Birliği Düşünürler Namık Kemal Ziya Gökalp Yusuf Akçura Ömer Seyfettin Mehmet Emin Yurdakul Orhan Seyfi Orhon Ahmet Ağaoğlu Zeki Velidi Togan Mustafa Kemal Atatürk Necip Asım Yazıksız Nihal Atsız Munis Tekinalp Reha Oğuz Türkkan Alparslan Türkeş Oktay Sinanoğlu Muhsin Yazıcıoğlu Şükrü Saracoğlu Yusuf Halaçoğlu Talat Paşa Enver Paşa Ali Suavi Numan Çelebicihan Rıza Nur I. Eftim Nejdet Sançar Peyami Safa Mahmut Esat Bozkurt Attilâ İlhan Gökçe Fırat Olaylar Ermeni mallarına el konması Bâb-ı Âli Baskını Adana Katliamı Yerleşim isimlerinin değiştirilmesi Başka dillerden alınan sözcüklerin değiştirilmesi Rum Kırımı Samsun tehcirleri Ermeni Kırımı ve Reddi Süryani Katliamı Türk Kurtuluş Savaşı Elza Niyego Olayı Vatandaş Türkçe konuş! Vagon-Li Olayı Öğrenci andı 1934 Trakya Olayları 1934 İskân Kanunu Soyadı Kanunu Zilan Katliamı Dersim Katliamı Yirmi Kur'a Nafıa Askerleri Varlık Vergisi Irkçılık-Turancılık Davası Sabahattin Ali suikastı 6-7 Eylül Olayları Erenköy Direnişi Kıbrıs Harekâtı Sağ-sol çatışması Kanlı 1 Mayıs 16 Mart Katliamı Malatya Katliamı Piyangotepe Katliamı Bahçelievler Katliamı Maraş Katliamı Çorum Olayları Balgat Katliamı Kemal Türkler suikastı 1995 Azerbaycan darbe girişimi Türk Ceza Kanunu'nun 301. maddesi Hayvan isimlerinin değiştirilmesi Hrant Dink suikastı Mottolar "Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir" "Her Türk asker doğar" "Ne mutlu Türk'üm diyene" "Türkiye Türklerindir" "Şehitler ölmez vatan bölünmez" "Ya istiklâl ya ölüm" "Ya Taksim Ya Ölüm" "Vatandaş Türkçe konuş!" Diğer Atatürk Devrimleri Öz Türkçe Soyadı Kanunu Türk Tarih Tezi Otorite kontrolü GND: 4366973-6 LCCN: sh2006003289 NLI: 987007554216205171 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dersim_İsyanı&oldid=32060840" sayfasından alınmıştır

Dersim ayaklanmaları ile karıştırılmamalıdır. Dersim İsyanıZaza isyanlarıTarih20 Mart 1937 - Kasım 19372 Ocak 1938 - Aralık 1938BölgeDersim (günümüzde Tunceli, Kemah, Kemaliye, Refahiye, Erzincan merkezî, Kiğı, Arapgir ve Keban[1])Sonuç İsyancılar teslim oldu.Türk Silahlı Kuvvetleri Dersim'de tekrar hakimiyet kurdu.Seyit Rıza ile birlikte 6 kişi idam edildi.Dersim halkının bir kısmı zorunlu iskan ettirildi.Taraflar Türkiye Dersim aşiretleriKomutanlar ve liderler Mustafa Kemal Atatürkİsmet İnönüCelâl BayarFevzi ÇakmakKâzım OrbayAbdullah AlpdoğanGalip DenizKemal Ergüdenİsmail Hakkı TekçeŞemsi Erkuş Seyit Rıza  Alişir (ölü)Kamer Ağa [2] Cebrail Ağa  [3] Şahin Ağa (Bahtiyar) (ölü)Güçler ~50.000 asker 6.000-7.500[4][5]Kayıplar 110[6] Kayıp:2.500[7]-13.160[6]Zorunlu iskan:11.818[6] Dersim İsyanı, Dersim'de 1937-1938 yıllarında merkezî Türk Hükûmetiyle bazı Dersim aşiretleri[1][8] arasında bölgenin hâkimiyeti ile ilgili çıkan anlaşmazlıklar sonucu yaşanan olaylara verilen isim. Dersim'de (Tunceli, Erzincan, Elazığ, Sivas, Malatya ve Bingöl illerinin bir kısmı)[9] aşiretlerin isyanı sonucunda mutlak devlet hâkimiyetini sağlamak için Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından aşiretler üzerine Dersim Harekâtı düzenlendi. İsyancıların önemli kesimini 1920'de Sivas'ın Zara ve İmranlı ilçelerinden sığınan isyancılar oluşturuyordu.[10][11][12] Harekât neticesinde sayılar hakkında birçok iddia bulunurken yaygın kanı olarak 11.683 kişi göçe tâbi tutulurken, 1.401 kişi öldürülmüştür.[13] Arka plan[değiştir | kaynağı değiştir] Dersim İsyanı bir yanıyla Koçgiri isyanı üzerinden temellendirilir. Koçgiri İsyanının bastırılmasından sonra Sivas'ın Zara ve İmranlı ilçelerinden Dersim'e çekilen isyancılar bölgede bir örgütlenme çabasına girmişlerdir.[10][11] Koçgiri isyanından kaçan bin kadar silahlı isyancı, mıntıkaya bir isyan havası getirmiştir.[11][14] Baytar Nuri, Alişir ve Koçgirilileri Dersim İsyanı'nın beyin takımı olarak nitelendirmektedir.[15] Daha önceden hükûmetle ilişkiler kuran Seyit Rıza'nın Koçgirililerin kendine sığınması sonucunda hükûmetle arası açılmıştır.[11] Bölge gerek coğrafi yapısı, gerekse merkeze uzaklığı nedeniyle merkezî otoritenin tam sağlanamadığı, ağalık tarzı feodal bağların kuvvetli olduğu bir yapıdaydı. Bu açıdan Osmanlı döneminde de bölgede pek çok ayaklanma yaşanmıştır. Dersim ayaklanmaları olarak adlandırılan, bölgedeki isyanlar arasında Osmanlı dönemindeki son isyan, I. Dünya Savaşı sırasında 1916 yılında meydana gelmiştir. Dönemin içişleri bakanlarından Şükrü Kaya 1876 yılından beri bölgeye 11 askerî harekât düzenlendiğini; ancak bir çözüm sağlanamadığını belirterek,[16] bölgenin bu alandaki geçmişini ortaya koyar. Ayrıca Kaya'nın hazırladığı rapora göre; Dersim 91 aşiret arasında bölünmüştür. Bölgenin durumundan haberdar olan Türk hükûmeti, başta Dersim bölgesi olmak üzere, yörenin kalkındırılması ve sosyo-ekonomik olarak kalkınması için bir arayışa girmiştir. Bu vesileyle, İsmet İnönü 1935 yılında Doğu Anadolu bölgesinde bir gezi yapmış, bu gezi sonrası da ''Şark Seyahati Raporu, 1935'' başlıklı bir rapor hazırlamıştır. Bu rapora göre; Suriye'deki Fransız vesayet yönetimi, Türkiye'ye karşı politikalar izlemekte, çeşitli bölgelerdeki aşiretleri el altından silahlandırmaktaydı. 10 Aralık 1936 tarihinde ise, dönemin Ekonomi Bakanı Celâl Bayar bir şark raporu hazırlamış, Doğu illerinin yeterince devlet kontrolüne girmediğinin, bölgede büyük ekonomik sıkıntılar olduğunun ve geçmiş hükûmetlerin bölgede ancak ağalar ve şeyhler aracılığıyla halk üzerinde etkili olabildiklerini belirtmiştir. Genelkurmay Başkanı Fevzi Çakmak ve mülkiye müfettişleri de benzer şekilde raporlar hazırlamışlardır. Bunun üzerine, 8. Türkiye Hükûmeti; bölgede hem asayişi etkili şekilde sağlamaya hem de halkı kalkındırma hamleleri başlatmaya karar vermiştir. Öte yandan, özellikle de Seyit Rıza'nın etkisi altında olan aşiretler hükûmetin bu girişiminden rahatsız olmuş ve 21 Mart 1937 gecesi Harçik deresi üzerindeki köprüyü yakarak ayaklanmışlardır.[17][18][19] Kimi anlatılara göre: Dersim'in Yusufan Aşiretinin silahlarını toplamaya gelen bir grup asker, oradaki bir kadına tecavüz etti.[2][10][20][21] Eski milis komutanı olan Kamer Ağa olaya karışan askerin kendisine teslim edilmesini veya cezalandırılmasını istedi.[2][10][20][21] Teslim edilmeyince, bir grup hırsını Harçik köprüsünü yakarak çıkardı.[2][10][20][21] Köprünün durumunu görmek için Albay İsmail Hakkı Tekçe geldi. Bunun üzerine iddialara göre Fındık Ağa, İsmail Hakkı Tekçe'nin üzerine atılarak onu yaralamıştır.[2][10] Üstüne atıldıktan sonra "Ben Fındık Ağa'yım adamı böyle yere sererim" demiştir.[2] Bazı iddialara göre vuran Fındık Ağa değil Milan adında bir Rum köylüsüydü. Onun ismini kullanarak bilerek olayları arttırmaya ve kışkırtmaya çalışmıştı.[2] Fındık Ağa'nın adı bu olay dışında başka bir olayda geçmemektedir. Kamer Ağa ifadesinde devlete isyan etmediklerini sadece ırzını savunan bir genci ele vermek istemediğini söyledi.[20][21] Kamer Ağa, köyü saran ve isyancıların teslim edilmesini isteyen Albay'a cevap olarak "Komutan bu ırza tecavüz girişimidir. Devlete isyan değildir. Siz de onun yerinde olsaydınız aynı şeyi yapardınız. Köprüde oluşan tahribatı onarmaya hazırız ama eşini koruyan, eşini savunmak zorunda olan bir genci teslim etmem mümkün değildir." dediği iddia edilmektedir.[20] Kamer Ağa gerekli kişinin kaçmasından sonra teslim oldu ve sonra Fındık Ağa'dan teslim olmasını istedi. Fındık Ağa (veya Fındık Hafız)[22] teslim olduktan sonra İsmail Hakkı Tekçe'yi vurduğu gerekçesi ile idam edildi.[22] Ermeni Kırımı sırasında da bazı Dersimli Alevi Zaza[23] aşiretler, Dersim Ermenilerini Osmanlı hükûmetine teslim etmeyi reddetmiş ve Ermeni kaynaklarına göre 20.000 ile 36.000[24] arasında Ermeni'yi, Nuri Dersimi'nin anılarında yazdığına göre binlerce[10] savunmasız Ermeni ailesinin güvenli olarak kaçmasını sağlamışlardır.[23] Taner Akçam gibi bazı tarihçilere göre, Dersimlilerin 1915 Ermeni Kırımı sırasında takındıkları tutum onların imhasında ayrı bir rol oynamıştır.[25] Yine Nuri Dersimi'ye göre, 1915'te çevre vilayetlerden 30.000'den fazla Ermeni'nin, sığınmaları için bazı Dersimliler tarafından Rusya'ya kaçmalarına yardım edilmiştir.[26] Bunun yanında Rus işgaline karşı Dersimliler, Osmanlı hükûmeti ile bir anlaşma yaparak özerklik vaadi içinde "savunma savaşı"na girerler.[10] Osmanlı idaresinden aldıkları silah ve mühimmatla, doğrudan Osmanlı ordusunun emrine girmeden Ruslara karşı durma karşılığında Dersimlilere "bağımsız çatışma hakkı" tanınır.[10] Ruslar geri çekildikten sonra Osmanlı idaresi tarafından Dersimlilere ve bu aşiretlere madalya ve hediyeler verilir.[10] Seyit Rıza ise ayrıca ödüllendirilerek Erzincan'da "İl İdaresi Üyeliği"ne atanır. Dönemin Erzincan valilerinden Sabit Bey yazdığı bir mektupta Seyit Rıza ile ilgili olarak "şimdiye kadar bize din ve namusuyla hizmet etti" ifadesini kullanır.[27] Dersim olaylarının meydana gelmesinde Dersim aşiretlerinin ve önde gelenlerin Ermeni Kırımı'nda Ermenileri kurtarmış olmalarının,[10][25] Rus işgaline karşı kendilerine vadedilen özerklik durumları[10] ile daha önceki Koçgiri İsyanı'nın etkisi olduğu düşünülür.[10] İsyancılar, Şeyh Hasan aşiretine mensup olan Abasan Aşireti reisi Seyit Rıza önderliğinde birleşince, askere gitmek ve vergi vermek istemeyen diğer aşiretlerce de desteklenenince yaklaşık 6.000 kişilik bir grup isyancılara katılmıştır.[28] Dersimlilerle ilgili raporlar[değiştir | kaynağı değiştir] Atatürk'ün Dersim'deki olaylarla ilgisi bir tartışma konusudur. Kimi araştırmacılara göre Atatürk, Dersim'deki çatışmaların yoğunlaştığı 1938'de ciddi şekilde hasta olduğu için Dersim harekâtındaki gelişmeleri takip edememekteydi. Atatürk'ün durumunu İnönü'ye ulaştırmak için 25 Temmuz 1938 tarihinde Hasan Rıza Soyak'a yazdırılan bir mektupta Atatürk'ün durumundan şöyle söz edilir: "Esas hastalık tekrar yürümeye başlamıştır. 12-13 gündür (ateşi) 39'a çıktıktan, Marmara ve Karadeniz'e seyahatten sonra, dün kavga gürültü, koltukla saraya naklettik. Şimdi 37 derecedir."[29] Ancak ölümünden kısa bir süre önce 1 Kasım 1938'deki TBMM açılış konuşmasında, "Uzun yıllardan beri süregelen ve zaman zaman gergin bir şekil alan Tunceli'ndeki toplu haydutluk olayları belli bir program içindeki çalışmalar sonucu kısa bir sürede ortadan kaldırılmış, bölgede bu gibi olaylar bir daha tekrarlanmamak üzere tarihe aktarılmıştır." ifadelerini kullanmıştır. Fakat, konuşma metni rahatsızlığı sebebiyle dönemin başbakanı Celal Bayar tarafından okunmuştur.[30][31] 1920'lerin ikinci yarısından sonra Dersim bölgesini tanımaya yönelik pek çok rapor hazırlanmıştır. Özellikle Hamdi Bey'in 2 Şubat 1926 tarihli raporu, "Dersim gittikçe Kürtleşiyor, mefkureleşiyor, tehlike büyüyor. Dersim, hükûmeti Cumhuriyet için bir çibandır. Bu çiban üzerinde kati bir ameliye ihtimalatı elimeyi önlemek, selameti memleket namına farzı ayindir" tespitiyle başlıyordu.[32] İsmet İnönü "Doğu raporları"nda "Erzincan beyleri Dersimlileri maraba adıyla çalıştırıyorlar. Bu bir nevi Erzincan beylerinin Kürt himayesine sığınmasıdır", Genel Müfettiş Cemal Bardakçı, "Dersim'deki huzursuzluğun sebebi açlıktır", Fevzi Çakmak ise "Dersimlileri askere almayın, silah kullanmayı ve savaş taktiklerini öğrenirlerse bize saldırırlar" diyecektir. Fevzi Çakmak aynı zamanda, Dersimlilerin okşanmakla kazanılamayacağını, silahlı kuvvetlerin müdahalesinin Dersimli'ye daha çok etki edeceğini bildirmiştir.[16][33] Raporlarda en çok üzerinde durulan noktalar ise, aşiretlerin birbiriyle olan ilişkileri, hangi aşiretin hangi dili (Zazaca, Türkçe) konuştuğu, aşiret yapıları, Dersimlilerin gelenek ve görenekleri, aşiretlerin coğrafi sınırları ve nüfuzları, Dersim'in stratejik noktalarıdır. Bunlar üzerine raporlar sunulmuştur ve başarılı bir Dersim Harekâtı için gereken önlemler bu raporlarda tespit edilmiştir.[kaynak belirtilmeli] Tunceli Kanunu[değiştir | kaynağı değiştir] 25 Aralık 1935 tarihinde, 2884 sayılı Tunceli Vilayeti'nin İdaresi Hakkında Kanun çıkarıldı[34][35] ve 4 Ocak 1936 tarihinde Dersim Vilayeti'nin adı Tunceli Vilayeti oldu.[36] Yasanın uygulanmaya başlamasıyla 1937 başlarında yeni olaylar çıktı. Bölgede güvenlik sağlanamadı ve hükûmet otoritesi kurulamadı. Dördüncü Umumi Müfettişlik[değiştir | kaynağı değiştir] Otorireyi sağlamlaştırmak amacıyla TBMM 1164 sayılı ve 25 Haziran 1927 tarihli kanunu çıkardı. Bu kanuna göre kurulan umumi müfettişliklerin geniş yönetsel, askerî ve yargısal yetkileri vardı. 1 Ocak 1928 tarihinde Diyarbakır, Elazığ, Urfa, Bitlis, Van, Hakkâri, Siirt ve Mardin illerini kapsayan ve merkezi Diyarbakır'da bulunan Birinci Umumi Müfettişlik kuruldu.[37] Ve Trakya'da yaşanan pogromlardan önce 19 Şubat 1934 tarihinde, Kırklareli, Edirne, Tekirdağ ve Çanakkale illerini kapsayan ve merkezi Edirne'de bulunan İkinci Umumi Müfettişlik kuruldu.[38] 25 Ağustos 1935 tarihinde Ağrı, Kars, Artvin, Rize, Trabzon, Gümüşhane, Erzincan ve Erzurum illerini kapsayan ve merkezi Erzurum'da bulunan Üçüncü Umumi Müfettişlik kuruldu.[39][40] 6 Haziran 1936 tarihinde tarihî Dersim Bölgesini (Tunceli, Elazığ ve Bingöl) kapsayan ve merkezi Elazığ'da bulunan Dördüncü Umumi Müfettişlik kuruldu ve Umumi müfettişliğe Korgeneral Abdullah Alpdoğan atandı.[38] 1936 yılında açılan dördüncü umumi müfettişliğin başına getirilen Korgeneral Abdullah Alpdoğan, mahkeme kararlarını imzalamaya, düzeni ve güvenliği sağlamak açısından gerekli gördüğü durumlarda ilde yaşayan kişileri ve aileleri, il sınırları içinde bir yerden bir başka yere göndermeye ve il sınırları içinde oturmalarını yasaklamaya da yetkiliydi.[41] Mustafa Kemal Atatürk, 1 Kasım 1936 tarihinde yaptığı TBMM konuşmasında Dersim'deki ağalık düzeni sorununu Türkiye'nin en önemli iç sorunu olarak tanımladı.[42] Öte yandan Hasretyan'ın kitabında yer alan bilginin aksine Atatürk'ün 1 Kasım 1936 tarihli TBMM konuşmasında toprak ile ilgili konuşurken "Dersim" hatta "ağalık düzeni" bile dememiştir. Günümüz Türkçesi ile bu bölüm: Toprak Kanununun bir sonuca, varmasını, Kamutayın yüksek çalışmalarından beklerim. Her Türk çiftçi ailesinin geçineceği ve çalışacağı toprağa sahip olması, kesinlikle gereklidir.Vatanın sağlam temeli ve imarı buna dayanır. Bundan başka, büyük araziyi modern araçlarla işletip vatana fazla üretim sağlanmasını da özendirmek isteriz.[43] İsyan[değiştir | kaynağı değiştir] Fransa yapımı hafif bombardıman uçağı Breguet 19'un önünde Sabiha Gökçen. Uhundu köyü[değiştir | kaynağı değiştir] Eski Dersimli Osmanlı Devleti komutanlarından Kamer Ağa köyüne karakol kurulmasını istedi. Tülük'tan Uhundu köyüne küçük bir askerî birlik geldi.[10][20][21] Anlatılara göre köylülerden Mehmet Ali (Menteş) aç ve yorgun olan ve başlarında Genç bir subay olan askerleri evinde konuk etti.[20] Menteş'in karısı genç ve güzel adı Fatma'dır. Anlatılanlara göre genç subay Menteş içerideyken Menteş'in eşine tecavüzde bulunuyor.[2][10][20][21] Karısının çığlığı üzerine içeri koşan Mehmet Ali (Menteş) köşede subayın silahını gördü ve subaya ateş ederek öldürdü.[2][20][21] Ateş sesini duyan askerler içeri koşmaya başlayınca Menteş onlara da ateş açtı.[2][20] Uhundu köyünün başında Eski Osmanlı Devleti Milis komutanı Kamer Ağa bulunuyordu.[2][20][21] Kamer Ağa köye baskın yapılacağını düşünerek olayın ardından Menteş ve kardeşlerinin kaçmasına karar verdi. Kaçtıklarından sonra ise Harçik köprüsünü ateşe verdi.[2][10][20][21][22] Köprünün durumunu görmek için devlet tarafından İsmail Hakkı Tekçe görevlendirildi. Bunun üzerine İsmail Hakkı'nın iddialara göre Fındık Ağa, İsmail Hakkı Tekçe köprüye bakmaya geldiğinde üzerine atılarak onu yaralamıştır.[2] Üstüne atıldıktan sonra "Ben Fındık Ağa'yım adamı böyle yere sererim" demiştir. Bazı iddialara göre vuran Fındık Ağa değil Milan adında bir Rum köylüsüydü. Onun ismini kullanarak bilerek olayları artırmaya ve kışkırtmaya çalışmıştı. Fındık Ağa'nın adı bu olay dışında başka bir olayda geçmemektedir. Kamer Ağa ifadesinde devlete isyan etmediklerini, sadece ırzını savunan bir genci ele vermek istemediğini söyledi. Kamer Ağa, köyü saran ve isyancıların teslim edilmesini isteyen Albay'a cevap olarak "Komutan, bu ırza tecavüz girişimidir, Devlete isyan değildir. Siz de onun yerinde olsaydınız aynı şeyi yapardınız, köprüde oluşan tahribatı onarmaya hazırız ama eşini koruyan, eşini savunmak zorunda olan bir genci teslim etmem mümkün değildir." dediği iddia edilmektedir.[20] Kamer Ağa gerekli kişinin kaçmasından sonra teslim oldu ve sonra Fındık Ağa'dan teslim olmasını istedi. Fındık Ağa (veya Fındık Hafız)[22] teslim olduktan sonra İsmail Hakkı Tekçe'yi vurduğu gerekçesi ile idam edildi.[22] Harekâtı Tetikleyen Olaylar[değiştir | kaynağı değiştir] Bu alt başlığın geliştirilmesi gerekiyor. 27 Mart 1937 tarihinde Dersim-Erzincan yolundaki bir köprü Haydaran ve Demanan aşiretleri tarafından yakılır. Diğer Türk Birlikleri ile bağlantı kurulmasın diye Dersimli gruplar tarafından bölgenin telefon hatları kesilir. Jandarma birliklerine pusu kurulur. Pax bucağı karakoluna baskın düzenlenir. Seyit Rıza bizzat Sin Karakolu'nun da basılması için asi milislere emir verir. Bölgedeki 9. Seyyar Jandarma Taburu'na da baskın düzenlenir. Kendi vatandaşlarından kurulu düzensiz gerilla kuvvetlerine karşı savaşmak üzere eğitilmemiş ve bu yönde bir hazırlığı olmayan askerî kuvvetler kendilerini korumakta zaafiyet içine düşerler. Birçok askerî birlik basılarak askerler öldürülür ve yaralanır. Asiler Mazgirt Köprüsü'nü de tahrip ederler.[44] İsyancıların bir kısmını 1920'de Sivas'ın Zara ve İmranlı ilçelerinden sığınan isyancılar oluşturuyordu.[12][14] 14 Haziran 1937 tarihli meclis konuşmasında, İsmet İnönü; bölgeyi medenileştirmek ve geliştirmek için büyük uğraşlar yapıldığını fakat bölgede güçlü olan bir takım aşiretlerin, hükûmetin bu programına direniş gösterdiğini ifade etmiş, bölgede askerî tedbir almanın bir zorunluluk haline geldiğini belirtmiştir. 18 Eylül 1937 yılında yaptığı açıklamada ise, biri subay olmak üzere, 30 askerin hayatını kaybettiğini, 51 kişinin yaralı olduğu, 265 isyancının öldürüldüğünü, 849 kişinin ise güvenlik güçlerine teslim olduğunu belirtmiştir.[45] Sahada bulunmayan İhsan Sabri Çağlayangil'in bir ifadesine göre, 1937 yılında Atatürk Singeç Köprüsü'nün açılışını yapmak üzere Dersim'e gelecekti. Bu köprünün bir ucunda güvenliği sağlamak amacıyla bir askeri karakol bulunuyordu. İsmail Hakkı adlı bir teğmenin komutasındaki karakola isyancılar tarafından saldırı düzenlendi. Karakol yakıldı ve 33 askerin tümü öldürüldü.[46] Ancak 33 asker tek bir baskınla ölenlerin değil, 1937 yılının Temmuz ayı sonuna kadar öldürülenlerin toplam sayısıdır.[47] Atatürk'ün köprü açılışı için Pertek'e geldiği tarih ise 17 Kasım 1937'dir. Askerî harekât[değiştir | kaynağı değiştir] Birinci Dersim Harekâtı[değiştir | kaynağı değiştir] Mustafa Kemal Atatürk ve Sabiha Gökçen (17 Kasım 1937, Pertek Halkevi'nin önünde). Sabiha Gökçen'e bir röportajında Atatürk'ün olaylara bakış açısı ve bölgeye ne zaman geldiği sorulmuş ve bunun üzerine Gökçen şunları ifade etmiştir: "1937 sonlarına doğru. Pertek'te bir köprü yapılmıştı, onun açılışı dolayısıyla Atatürk gelmişti. Yani bu mevzular görüşülmüyordu. Arazide geziler yapıyorduk bazen Atatürk ile. Ben gösteriyordum yerleri, şurası şudur burası budur diye."[48]Trabzon'daki Atatürk Evinde gösterilen haritada, Dersim'deki askeri durumu gösteren taktik işaretlerin bizzat Mustafa Kemal tarafından çizildiği ve silahlı isyancılara karşılık harekâtın yapılış tarzı planlanmıştır.[49][50] Harekâtın başlangıcında; Nokta Dergisi'nin iddiasına göre Genelkurmay kaynaklarında "Türkçe, Osmanlıca harflerle, mahalli lisanda" yazılmış 4 Mayıs 1937 tarihli bildiriler, halkı teslim olmaya çağırıyor, "Cumhuriyet Hükümeti sizi şefkat ve merhamet kucağına almak, sizi mesut etmek istiyor. İçinizde bunu anlamayanlar çoktur ki, ona hürmetsizlik ediyor, veyahut içinizde bazıları şahsi menfaatleri için sizi kurban vermek istiyor. Cumhuriyet Hükümeti bu gereği bildiği içindir ki, sizlere son ihtarını yapıyor. Onun size son şartları şudur; sizi ayaklandırmaya çalışan zavallıları Cumhuriyet Hükümetine teslim ediniz veyahut onlar kendileri teslim olmalılar. Bu takdirde cümleniz masum kalacaksınız. Teslim edilenler veya kendiliğinden teslim olanlar dahi Cumhuriyetin adil muamelesinden başka hiçbir şey görmeyeceklerdir. Bu suretle siz kıymetli vatandaşlarımızdan hiçbirinin burnu kanamayacaktır. Aksi takdirde, yani dediklerimizi yapmazsanız her tarafınızı sarmış bulunuyoruz. Cumhuriyetin kahredici orduları tarafından mahvedileceksiniz. Cumhuriyet Hükümetinin bu son şefkat ve merhametini bildiren bu bildirisini 24 saat çoluk ve çocuğunuzla beraber okuyun, düşünün ve çabuk cevap verin. Yoksa hiç istemediğimiz halde sizi mahvedecek olan kuvvetler harekete geçeceklerdir. Devlete itaat gerektir." deniliyordu. Aynı tarihli Bakanlar Kurulu toplantısında "Son günlerde Tunceli'de vuku gelen hadiselere dair raporlar 4.5.1937 Tarihinde Atatürk'ün ve Mareşal'in (Fevzi Çakmak) huzurları ile tetkik ve mütalaa edilerek aşağıdaki sonuca varılmıştır: (...) Sadece taarruz hareketiyle ilerlemekle iktifa ettikçe isyan ocakları daimi olarak yerinde bırakılmış olur. Bunun içindir ki, silah kullanmış olanları ve kullananları yerinde ve sonuna kadar zarar veremeyecek hale getirmek, köyleri kamilen tahrip etmek ve aileleri uzaklaştırmak lüzumlu görülmüştür." şeklinde gizli bir karar alınmıştır.[51] General Abdullah Alpdoğan'ın düzenlediği ilk harekât başarısızlıkla sonuçlandı. Aşiretler ise bunun verdiği moralle tamamen silahlandı. Bu yüzden isyanı bastırmak iyice zorlaştı. Abdullah Alpdoğan yanına aldığı 50.000[52] asker (üç kolordu) ile bölgeye gitti fakat dağları bir türlü aşamadı. Bunun sonucunda bir hava saldırısı gerektiğine karar verdi. Gerekli onayı alınca Sabiha Gökçen'i davet etti. Sabiha Gökçen de kabul edip Hava Kuvvetleri'nden 3 uçak filosu ile havadan saldırı gerçekleştirdi. İsyancıların saklandıkları en büyük yer olan Laş mevkiini bombaladı. Seyit Rıza. Yapılan harekât başarılı olmayınca, askerler bölgeye girmeyi başaramadı. 13 Eylül 1937'de anlaşmaya çağrılan Seyit Rıza tutuklandı. Askerî harekâttan sonra yapılan yargılama 15 Kasım 1937'de sona erdi. 11 kişi idama mahkûm oldu, fakat yaşların geçkin olmalarından dolayı içlerinden dördü hakkında idam cezası 30 sene ağır hapse tahvil edildi.[34] Bir jandarma ve Reyber (Rêber Qop) 10-12 Eylül 1937 tarihleri arasında Seyit Rıza barış görüşmesi için Erzincan Vilayet konağına geldi ve o arada tutuklandı.[53] Ertesi gün, Elazığ'da bulunan Umumi Müfettişliğe nakledildi ve 15 - 18 Kasım 1937 tarihleri arasında Seyit Rıza ve Halvori gözeleri'nde toplantı yapan 6 kişi idam edildi. Çok sayıda ayaklanmacı değişik hapis cezalarına çarptırıldı.[54][55][56] Asılarak idam edilen kişiler şunlardır: Seyit Rıza Resik Hüseyin (Seyit Rıza'nın oğullarından) Seyit Hüseyin (Kureyşan-Seyhan aşiret reisi) Fındık Ağa (Yusufanlı Kamer Ağa'nın oğlu) Hasan Ağa (Demenan aşiret reisi Cebrail Ağa'nın oğlu) Hasan (Kureyşanlardan Ulkiye'nin oğlu) Ali Ağa (Mirza Ali'nin oğlu) Mahkeme 17 Kasım 1937 tarihinde Mustafa Kemal Atatürk, Diyarbakır'dan Elazığ'a geldi ve Tunceli'nin Pertek kazasına geçerek Murat Nehri üzerindeki Singeç Köprüsü'nün açılış törenine katıldı.[57][58] İkinci Dersim Harekâtı[değiştir | kaynağı değiştir] Bu alt başlığın geliştirilmesi gerekiyor. Ancak olaylar durulmadı ve 1938'de Kureyşan aşireti intikam için diğer aşiretleri silahlanmaya davet etti.[kaynak belirtilmeli] Başbakan Celâl Bayar (görev süresi: 25 Ekim 1937 - 25 Ocak 1939) Dersimli isyancılara karşı saldırıyı onayladı ve İkinci Dersim Harekâtı (2 Ocak - 7 Ağustos 1938) başlatıldı.[59] Üçüncü Dersim Harekâtı[değiştir | kaynağı değiştir] Bu alt başlığın geliştirilmesi gerekiyor. 10-17 Ağustos 1938 tarihinde Üçüncü Dersim Harekâtı düzenlendi. Temizleme harekâtı[değiştir | kaynağı değiştir] Bu alt başlığın geliştirilmesi gerekiyor. 6 Eylül'de başlayan "temizleme harekâtı", 17 gün boyunca devam etti.[60] Hava kuvvetleri[değiştir | kaynağı değiştir] Muhsin Batur, Dersim üzerinde yaklaşık iki ay görev yaptı. Fakat hatıralarında okurlarından özür dileyerek hayatının o bölümünü yazmayacağını açıkladı.[61] İsyana katılanlardan veteriner Nuri Dersimi, Türk hava birimlerinin zehirli gaz bombasını attığını aktardı.[62] Sabiha Gökçen ise, olaylarla ilgili olarak 1956 yılında Halit Kıvanç'a verdiği bir röportajda; "Canlı ne görürseniz ateş edin! emrini almıştık. Asilerin gıdası olan keçileri dahi ateşe tutuyorduk" demiştir.[63][64] Harekâtın sonuçları[değiştir | kaynağı değiştir] Kaybolmuş Dersimli kadın ve çocuklar Hukukçu yazar Hüseyin Aygün, Dersim Harekâtı ve sonuçları hakkında bugüne kadar yapılmış en kapsamlı bir araştırma olarak nitelendirilen Dersim 1938 ve Zorunlu İskân adlı kitabında, isyanın açıkça kışkırtılarak çıkarıldığını, Cumhuriyet dönemi ayaklanmaları içerisinde sivillere yönelik eziyetin ve kıyımın en şiddetlisine uğradığını, ardından da isyancılarla beraber aileleri ve hatta isyana iştirak etmeyenlerin eziyete ve kıyıma maruz kaldığını, binlerce sivil vatandaşın öldürülmüş ve kalan on binlercesinin de sürgün edilmiş olduğunu belirtmiştir. Bölgeden Ankara'ya gönderilen raporlarda kadın ve çocuklar dahil olmak üzere insanların zehirli gaz ve yangın bombaları kullanılarak imha edildiği yazılmaktadır. 30 Mart 1937'de, Tunceli Valisi Abdullah Alpdoğan'ın Başbakanlığa yazdığı yazının 2. maddesinde şu yazı geçmektedir: "Tayyare Alay Kumandanından yangın ve Millî Müdafaa'dan yakıcı ve boğucu gaz bombaları istedim.[65] Askerî harekât, her ne kadar bazı aşiretleri sürgün etse de, harekât 1938 yılının sonuna doğru sona ermiştir. Olaylardan önce ve sonra Tunceli il nüfusu 1935 1940 101.099[66] 94.639[66] Nüfusun Azalmasındaki Etkenler Toplam Kayıplar Sürgünler 13.160 11.818 Türk askerleri ve Dersimli kadın ve çocuklar. Katliamdan sağ kurtulan Salman Yeşildağ, 74 yıl sonra kendisine gösterilen fotoğraftaki herkesin katledildiğini, içlerinden birinin ise kendi kız kardeşi olduğunu söyledi.[67] Güncel gelişmeler[değiştir | kaynağı değiştir] Dönemin Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan, 23 Kasım 2011 günü yaptığı konuşmada, 9 Ağustos 1939 tarihli bir belgede Dersim'de 13 bin 806 kişinin öldürüldüğünün ifade edildiğini belirtmiş ve Dersim'de yaşananlar için; "eğer devlet adına özür dilenecekse, böyle bir literatür varsa ben özür dilerim, diliyorum" demiştir.[68][69] Başlangıçtan Günümüze Dersim Tarihi kitabının yazarı tarihçi Ali Kaya'ya göre, harekâtın sorumlusu dönemin Başbakanı Celâl Bayar'dır. Asıl yaşanan büyük olayların daha çok 15 Mayıs-15 Eylül 1938 tarihleri arasında meydana geldiğini belirten Ali Kaya, Atatürk'ün o dönemde ciddi olarak hasta olduğunu, doktor raporlarının bulunduğunu ve Atatürk'ün son gelişmelerden haberi olmadığını ileri sürmüştür.[70] Gazeteci Murat Bardakçı ise "Dersim olayı sırasında Atatürk öyle çok hasta değildi. Hatta Operasyon bittikten sonra oraya köprü açılışı için gitmiştir. Atatürk'ün bilgisi dahilinde yapılmıştır." demiştir.[71] 12 Kasım 2014'te CHP Genel Başkan Yardımcısı Sezgin Tanrıkulu "Acı duyan herkesten, ölen her insandan, sürgün edilen her insandan CHP adına da özür diliyorum." diyerek olan olaylarla ilgili partisi adına özür diledi.[72] Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir] Zini Gediği Katliamı Zilan Katliamı Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] a b Nazmi Sevgen, Zazalar ve Kızılbaşlar: Coğrafya-Tarih-Hukuk-Folklor-Teogoni, Kalan Yayınları, Ağustos 1999, ISBN 975-8424-00-9, s. a b c d e f g h i j k l m Dersim 1938 ve Hacı Hıdır Ataç'ın Defteri Dr.Naimi Cengiz,Gömülme Hakkı,Horasan Yayınları Faik Öztrak, 07.07.1939 tarihli Millet Meclisi konuşması, Dersim bilgilendirmesi Osman Pamukoğlu, Unutulanlar dışında yeni bir şey yok: Hakkari ve Kuzey Irak dağlarındaki askerler, Harmoni Yayıncılık, 2003, ISBN 975-6340-00-2, s. 16. a b c Masis Kürkçügil (Aralık 2009). "Dersim. Cumhuriyet tarihinin en büyük kıyımı". NTV Tarih, 11. s. 59.  Doğan Doğan, Dersim Olayı ve Dersim'in Türklüğü Üzerine, Uyum Yayınları, 2012, s.352. M. Nuri Dersimi, Kürt Tarihinde Dersim Birinci Genel Müfettişlik Bölgesi, Güney Doğu , İstanbul, s. 66, 194. (Türkçe olarak) a b c d e f g h i j k l m n o p Dr. M. Nuri Dersimi, Hatıratım, Geliştirilmiş Yeni Basım (İlk baskı: Roja Nû Yayınları, İsveç, 1987) a b c d "Dünden Bugüne Prof. Dr. Ekrem Buğra Ekinci - Dersim, bir dağ içinde... - tg mobile". m.turkiyegazetesi.com.tr. 31 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2020.  a b Millî Mücadele Yıllarında Koçgiri Aşireti Reisi Alişan Bey'in Faaliyetleri - Bayram Ayna Tunceli'de Aşiret-Oymak-Ocaklar. Veli Saltık. 2009. s. 327.  a b Gündoğan, Kazım (16 Kasım 2017). "İdamının 80'inci yılında Seyit Rıza'nın ardından: Dersim Katliamı neden yapıldı?". Gazete Duvar. 28 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2020.  Dr.Vt.Nuri Dersimi, Kürdistan Tarihinde Dersim a b "NTV Tarih dergisi, 11. sayı, Kapak konusu". 30 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2011.  Onur Öymen (Nisan 2016). Arka Plan Teröre Yön Verenler. Kürt İsyanları ve Yabancı Tahrikleri. Remzi Kitabevi. ss. 422-424. ISBN 9789751417190.  |erişim-tarihi= kullanmak için |url= gerekiyor (yardım) Ahmet Taner Kışlalı (Şubat 1997). BİR TÜRKÜN ÖLÜMÜ. Ümit Yayıncılık. ss. 22-24. ISBN 9789757115182.  |erişim-tarihi= kullanmak için |url= gerekiyor (yardım) "DERSIM MASSACRE, 1937-1938". After several incidents, culminating on the nights of 20/21 and 26/27 March 1937, tribal attacks against the new infrastructure in Pah and a police station in Sin in eastern central Dersim, the military campaign was launched. With 8,623 men, artillery and an air force in early May, it was largely superior in numbers and materiel to the forces of the insurgents. SciencesPo. 27 Temmuz 2011. 5 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Eylül 2020.  a b c d e f g h i j k l m Kürt isyanları: (Tedip ve Tenkil), Ahmet Karaman a b c d e f g h i Beyaz Dağ'da Bir Gün: Dersim Defterleri a b c d e Çağlayangil'in Anıları, Yayına Hazırlayan: Tanju Cılızoğlu, Güneş gazetesi a b Leslie A. Davis, Yves Ternon et Anne Terre, La province de la mort: Archives américaines concernant le génocide des Arméniens (1915), Éditions Complexe, 1994,(ISBN 9782870275238) sayfa: 210. Alıntı="Beaucoup d'Arméniens ont été massacrés par les Kurdes à l'instigation du gouvernement turc; mais d'un autre côté, nombreux sont les Kurdes qui ont abrité les Arméniens dans leurs villages et les ont protégés de diverses façons. Les Kurdes du Dersim ont beaucoup fait pour les aider. J'ai bien connu nombre de ces Kurdes et je les ai trouvés très amicaux. Certains d'entre eux venaient souvent me voir, entre autres trois vénérables aghas à longue barbe." "Çağlayangil'in Anıları / Kader Bizi Una Değil, Üne İtti", Dışişleri bakanı İhsan Sabri Çağlayangil, Bilgi Yayınevi 2007, Sayfa 65, ISBN:9752202221 a b Tarihçiler Dersim'i nasıl yorumluyor? 26 Kasım 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Radikal, Taner Akçam/ Minnesota Üniversitesi, Dersimlilerin 1915 Ermeni soykırımı sırasında takındıkları tutum onların imhasında ayrı bir rol oynamıştır. Kürdistan Tarihinde Dêrsim, sf.41 AK Parti resmi sitesi, Dersim Olayları İle İlgili Yeni Belgeler 26 Kasım 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın, Genişletilmiş İl Başkanları Toplantısı'nda Dersim olayları ile ilgili açıkladığı yeni resmi belgeleri konu alan haber Cumhuriyet Ansiklopedisi 1923-2000, Cilt I (1923-1940), Yapı Kredi Yay., İstanbul, 2006, s. 277. "İnönü Arşivi: 00754". 8 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2016.  Atatürk'ün TBMM V. Dönem 4. Yasama Yılını Açış Konuşmaları 20 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 1 Kasım 1938, (erişim: 4 Mayıs 2021) "Tunceli Kanunu soykırımın habercisiydi' 28 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Evrensel, 25 Aralık 2014 (erişim: 4 Mayıs 2021) "Dudak uçuklatan Dersim belgeleri". 13 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2012.  [1][ölü/kırık bağlantı] a b Hür, Ayşe (16 Kasım 2008). "1937-1938'de Dersim'de neler oldu?". Taraf. 16 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2010.  New perspectives on Turkey, Issues 1-4, Simon's Rock of Bard College, 1999 s. 15. 16 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) Paul J. White, Primitive rebels or revolutionary modernizers?: the Kurdish national movement in Turkey, Zed Books, 2000, ISBN 978-1-85649-822-7, s. 80. 16 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) Birinci Genel Müfettişlik Bölgesi, Güney Doğu, s. 66. a b Birinci Genel Müfettişlik Bölgesi, Güney Doğu, İstanbul, s. 66, 194. Cumhuriyet, August 26, 1935. Erdal Aydoğan, "Üçüncü Umumi Müfettişliği'nin Kurulması ve III. Umumî Müfettiş Tahsin Uzer'in Bazı Önemli Faaliyetleri" 26 Ekim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Atatürk Yolu, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü, C. 33-34, ss. 1-14. Aygün, Hüseyin (5 Şubat 2011). "Dersim 1938'e Dair "Yeni" Belgeler, Bilgiler - 2". Bianet. 20 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2020.  Hasretyan, M. A. (1995) Türkiye'de Kürt Sorunu (1918-1940), Berlin, Wêşanên, ënstîtuya Kurdî: I., s. 262. "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 6 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2013.  Bilal Şimşir, Kürtçülük Cilt II Arka Plan Teröre Yön Verenler. Kürt İsyanları ve Yabancı Tahrikleri. Remzi Kitabevi. Nisan 2016. s. 424. ISBN 9789751417190.  |erişim-tarihi= kullanmak için |url= gerekiyor (yardım) İhsan Sabri Çağlayangil, Anılarım, "Bölgedeki dönemin emniyet görevlisi İhsan Sabri Çağlayangil: Atatürk Singeç Köprüsü'nü açmaya gidecek. O tarihte Seyit Rıza Dersim'in lideri. Devlet, Fırat üzerine bir köprü yapmış. Köprünün başında da bir karakol. Karakolda 33 askerimiz, başlarında İsmail Hakkı adında bir yedek teğmen var. Köprüye Dersimliler saldırı düzenliyor. Karakol yakılıyor ve 33 askerimiz şehit oluyor. İşte bu olay isyanın başlamasıdır. Atatürk olayla ilgileniyor ve kesin talimat veriyor: 'Bu meseleyi kökünden hallediniz..." Eğrisi Doğrusu, CNN Türk, 20 Kasım 2014 Nokta dergisinin 28 Haziran 1987 tarihli yıl 5, sayı 25'te "Dersim 1937-1938/Yarım Yüzyıl Sonra" başlıklı dosyası. "Atatürk Köşkün'deki Haritada Yer Alan İşaretler Dersim Olaylarına Işık Tutuyor", haberler.com 4 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 23 Kasım 2011 (erişim: 4 Mayıs 2021) "Pamukoğlu: Dersim'in emrini Atatürk verdi 4 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Hürriyet, 19.08.2010 (erişim: 4 Mayıs 2021) Nokta Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 25, 28 Haziran 1987 tarihli sayısından aktaran: "Dersim'de 1937-1938'de Ne Oldu?" 16 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Bianet, 14 Kasım 2009, (erişim: 4 Mayıs 2021) & orijinal belge resmi 4 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Semih Vaner, Modernisation autoritaire en Turquie et en Iran,L'Harmattan, Ekim 1991,(ISBN : 273841009X), s.76 Ahmet Kahraman, a.e.g., s. 286-287. Ahmet Kahraman, a.g.e., s. 292-293. 16 Kasım 1937 tarihli Cumhuriyet gazetesi M. Kalman, Belge ve tanıklarıyla Dersim Direnişleri, İstanbul, 1995, s. 350. Cumhuriyet, 18 Kasım 1937, 17 Kasım 1937: Atatürk'ün Diyarbakır'dan Elâzığ'a gelişi, Tunceli'nin Pertek kazasına geçerek Murat Nehri üzerinde Singeç Köprüsü'nü hizmete açışı. "Atatürk Pertek'te" 27 Temmuz 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Pertek Kaymakamlığı resmî sitesi. "1937-1938’de Dersim’de neler oldu?" 22 Mayıs 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Taraf, November 16, 2008. Faik Bulut, ibid, s. 277. Muhsin Batur, Anılar, Görüşler, Üç Dönemin Perde Arsası, Milliyet Yayınları, 1985, s. 25. Martin van Bruinessen, Kurdish ethno-nationalism versus nation-building states: collected articles, Isis Press, 2000, ISBN 978-975-428-177-4, s. 116. (İngilizce) "Sabiha Gökçen röportajı, 25.11.1956, Milliyet, Sayfa 4". 1 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2013.  "Leyla İpekçi, 'Burada çok cevherler var!'". 20 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2012.  "Dersim'deki çocuk katliamının belgeleri". 14 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2012.  a b "Tunceli valiliği resmi sitesi il nüfusu sayfası". 19 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Kasım 2011.  "'Dersim Katliamı'ndaki o fotoğrafın sırrı ortaya çıktı". Radikal. 23 Aralık 2014. 24 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2014.  "Erdoğan: Devlet adına özür dilerim". 24 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2011.  Başbakan Dersim'le Resmi Tarihi Yırttı 18 Ekim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Radikal, Cengiz Çandar, haber tarihi 24.11.2011 Dersim olaylarını Atatürk biliyor muydu? "Teke Tek Özel - İlber Ortaylı / 22 Kasım 2009". Habertürk TV. 22 Kasım 2009. Erişim tarihi: 6 Mart 2024. Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler (link) "Sezgin Tanrıkulu CHP adına "Dersim" için özür diledi". 13 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2014.  Konuyla ilgili eserler[değiştir | kaynağı değiştir] Hüseyin Aygün, Dersim 1938 ve Zorunlu İskân, Dipnot Yayınları, ISBN 9789759051570 Bayram Yurtçiçek Kürt İsyanları 2016 Kaynak Yayınları Vet. Dr. M. Nuri Dersimi, Hatıratım, Geliştirilmiş Yeni Basım (İlk baskı: Roja Nû Yayınları, İsveç, 1987), Öz-Ge Yayınları, Ankara, 1992. Dr. Nuri Dêrsimi, Kürdistan Tarihinde Dersim, Doz Yayınları, Eylül 2004, ISBN 975-6876-44-1 M. Kalman, Belge ve tanıklarıyla Dersim Direnişleri, Nûjen Yayınları, İstanbul, Ekim 1995. Munzur Çem, Tanıkların Diliyle Dersim '38, Pêrî Yayınları, İstanbul, Mart 1999, ISBN 975-8248-19-8. Celâl Yıldız, Dersim Dile Geldi, Tij Yayınları, İstanbul, 2003. Dr. Hüseyin Çağlayan:, 38 ra jü pelge, Tij Yayınları, İstanbul, 2004. Dr. Hüseyin Çağlayan Belge ve tanıklarıyla DERSİM DİRENİŞÇİLERİ Meyer Georges, Trois corps d'armée turcs concentrés dans la région de Dersim, communiqué du Caire, Paris, Le Figaro, 30 août 1938 Bilal Şimşir, Kürtçülük Cilt II Jandarma Genel Komutanlığının Raporu: Dersim, Kaynak Yayınları Hüseyin Aygün, Dersim 1938 ve Zorunlu İskan, Dipnot Yayınları Celâl Yıldız, Dersim Dile Geldi 1938'in Çocukları Konuştu, Su Yayınları Karerli Mehmet Efendi, Yazılamayan Tarih ve Anılarım, Kalan Yayınları Ebubekir Pamukçu, Dersim Zaza Ayaklanmasının Tarihsel Kökenleri, Yön Yayınları, 1992 Ali Kaya, Dersim Tarihi, Can Yayınları Munzur Çem, Tanıkların Diliyle Dersim 38, Pêri Yayınları Vecihi Timuroğlu, Dersim Tarihi, Yurt Kitap Suat Akgül, Amerikan ve İngiliz Raporları Işığında Dersim Faik Bulut, Dersim Raporları, Evrensel Basım Yayın Naşit Hakkı Uluğ, Derebeyi ve Dersim, Kaynak Yayınları Mehmet Yıldız, Dersim'in Etno-Kültürel Kimliği ve 1937-1938 Tertelesi, Chiviyazıları Yayınevi, 2014, ISBN 978-605-4549-00-6 Zazaca Bu kaynaklar daha çok dönemin tanıklarıyla yapılan röportajlardan oluşur. Röportajlar orijinal diliyle yayınlanmıştır. 38 Ra Jü Pelge, Hüseyin Çağlayan, Tij Yayınları Kulê 38i, Munzur Çem, Pêri Yayınları Dersim'ra ve Dare Estene Seyit Rıza, Mehmet Gülmez, Zed Yayın Roê Kırmanciye, Cemal Taş, Tij Yayınları Almanca Schulz-Goldstein, Esther: Die Sonne blieb stehen. Band 2. Das Dêsım Genozid. Novumverlag.com 2013. Belgeseller[değiştir | kaynağı değiştir] Kara Vagon, Yönetmen: Özgür Fındık, 2011. İki Tutam Saç: Dersim'in Kayıp Kızları, Yönetmen: Nezahat Gündoğan, 2010. Kırmızı Kalem, Qelema Sure, Yönetmen: Özgür Fındık, 2009. 38, Yönetmen: Çayan Demirel, 2006. Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Wikimedia Commons'ta Dersim İsyanı ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. Dersim Tartışmaları - Aralık 2011[ölü/kırık bağlantı] Metropoll Stratejik ve Sosyal Araştırmalar Merkezi anketi. Erişim: 6 Aralık 2011. Arşiv: <http://www.webcitation.org/63jTOEIYB 19 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.> Hür, Ayşe (23 Kasım 2008). ""Atatürk Dersim'i vuracağız dedi, vurduk"". Taraf. 2 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2011.  gtdTürkiye'deki Cumhuriyet dönemi ayaklanmalarıDevlete karşı Nasturi Ayaklanması Şeyh Said İsyanı Ağrı Ayaklanmaları Menemen Olayı Oramar Ayaklanması Dersim İsyanı Azınlıklara karşı Trakya Olayları 6-7 Eylül Olayları gtdTürk milliyetçiliğiİdeoloji Atatürk kişi kültü Anadoluculuk Irkçılık Kıbrıs Türk milliyetçiliği Turancılık Türkçülük Güneş-Dil Teorisi Türkleştirme Türk-İslam sentezi Ulusalcılık Ülkücülük İttihatçılık Atatürkçülük Altı Ok Taksim Oluşumlar Türk Ocakları Ülkü Ocakları Kuvâ-yi Milliye Müdâfaa-i hukuk cemiyetleri Türkiye Gençlik Birliği 9 Eylül Cephesi Türk İntikam Tugayı Türk Mukavemet Teşkilatı Kara Çete Rüzgâr Birliği Düşünürler Namık Kemal Ziya Gökalp Yusuf Akçura Ömer Seyfettin Mehmet Emin Yurdakul Orhan Seyfi Orhon Ahmet Ağaoğlu Zeki Velidi Togan Mustafa Kemal Atatürk Necip Asım Yazıksız Nihal Atsız Munis Tekinalp Reha Oğuz Türkkan Alparslan Türkeş Oktay Sinanoğlu Muhsin Yazıcıoğlu Şükrü Saracoğlu Yusuf Halaçoğlu Talat Paşa Enver Paşa Ali Suavi Numan Çelebicihan Rıza Nur I. Eftim Nejdet Sançar Peyami Safa Mahmut Esat Bozkurt Attilâ İlhan Gökçe Fırat Olaylar Ermeni mallarına el konması Bâb-ı Âli Baskını Adana Katliamı Yerleşim isimlerinin değiştirilmesi Başka dillerden alınan sözcüklerin değiştirilmesi Rum Kırımı Samsun tehcirleri Ermeni Kırımı ve Reddi Süryani Katliamı Türk Kurtuluş Savaşı Elza Niyego Olayı Vatandaş Türkçe konuş! Vagon-Li Olayı Öğrenci andı 1934 Trakya Olayları 1934 İskân Kanunu Soyadı Kanunu Zilan Katliamı Dersim Katliamı Yirmi Kur'a Nafıa Askerleri Varlık Vergisi Irkçılık-Turancılık Davası Sabahattin Ali suikastı 6-7 Eylül Olayları Erenköy Direnişi Kıbrıs Harekâtı Sağ-sol çatışması Kanlı 1 Mayıs 16 Mart Katliamı Malatya Katliamı Piyangotepe Katliamı Bahçelievler Katliamı Maraş Katliamı Çorum Olayları Balgat Katliamı Kemal Türkler suikastı 1995 Azerbaycan darbe girişimi Türk Ceza Kanunu'nun 301. maddesi Hayvan isimlerinin değiştirilmesi Hrant Dink suikastı Mottolar "Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir" "Her Türk asker doğar" "Ne mutlu Türk'üm diyene" "Türkiye Türklerindir" "Şehitler ölmez vatan bölünmez" "Ya istiklâl ya ölüm" "Ya Taksim Ya Ölüm" "Vatandaş Türkçe konuş!" Diğer Atatürk Devrimleri Öz Türkçe Soyadı Kanunu Türk Tarih Tezi Otorite kontrolü GND: 4366973-6 LCCN: sh2006003289 NLI: 987007554216205171 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dersim_İsyanı&oldid=32060840" sayfasından alınmıştır

SaylakkayaMahalleŞanlıurfa ilinin Türkiye'deki konumuSaylakkayaSaylakkaya'nın Şanlıurfa'daki konumuÜlke TürkiyeİlŞanlıurfaİlçeHalfetiCoğrafi bölgeGüneydoğu Anadolu BölgesiZaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)İl alan kodu414İl plaka kodu63 Saylakkaya, Türkiye'nin Şanlıurfa ilinin Halfeti ilçesine bağlı bir köy ve mahalledir. gtdHalfeti'nin mahalleleriMerkez Mahalleler Fırat Karaotlak Siyahgül Kırsal Mahalleler Altınova Argaç Argıl Aşağıgöklü Balaban Beyburcu Bitek Bozyazı Bulaklı Cumhuriyet Çakallı Çebekoğlu Dergili Durak Dutluca Erikli Fıstıközü Gözeli Gülaçan Günece Gürkuyu Gürlüce Hilalli Kalkan Kantarma Kavaklıca Kayalar Kınık Kurugöl Macunlu Narlık Ortayol Ömerli Özmüş Rüştiye Salmanlı Savaşan Saylakkaya Seldek Sırataşlar Sütveren Şimaliye Tavşanören Yenimahalle Yeşilözen Yukarıgöklü Türkiye'deki bir mahalle ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Saylakkaya&oldid=32175847" sayfasından alınmıştır

Orhan Karaveli Mersin'de (2007) Orhan Karaveli (25 Şubat 1930[1][a], Ankara - 24 Mart 2023), Türk araştırmacı ve yazar. 1930 yılında Ankara'da doğdu. Galatasaray Lisesi (1937-1949), İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi (1949-1954) ve Londra Politeknik Okulu'nda (1956-1957) öğrenim gördü. Yeni İstanbul, Milliyet, Vatan ve Cumhuriyet gazetelerinde yazdı. Üyesi olduğu Türkiye Gazeteciler Cemiyeti'nin çeşitli başarı ödüllerini kazandı. Orhan Karaveli, 24 Mart 2023'te 93 yaşında hayatını kaybetti.[3] Eserleri[değiştir | kaynağı değiştir] Kişiler ve Köşeler (1982) Bir Ankara Ailesinin Öyküsü (1999) 46-99 Şiirler (1999) Görgü Tanığı (2001) Tanıdığım Nâzım Hikmet (2002) Sakallı Celâl (2004) ISBN 975-96826-4-8 Yeniden Ziya Gökalp (2008) Tevfik Fikret ve Haluk Gerçeği Berlin'in Yalnız Kadınları Çanakkale Olmasaydı... O Olmasaydı... (2014) - (Çanakkale Zaferi ve Atatürk hakkında belgelere dayalı hikâyeler.) Atatürk, Babam ve Ben Notlar[değiştir | kaynağı değiştir] Nüfus kaydına göre 1 Ekim 1929[2] Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] "Orhan Karaveli". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. 5 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2021.  Karaveli, Orhan (2015). Atatürk, Babam ve Ben. Doğan Egmont. s. 91.  |erişim-tarihi= kullanmak için |url= gerekiyor (yardım) "Gazeteci ve yazar Orhan Karaveli hayatını kaybetti". Birgün. 24 Mart 2023. 24 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2023.  Türk yazar ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. Otorite kontrolü BNF: cb14515780d (data) GND: 17387066X ISNI: 0000 0000 3526 8999 LCCN: n85327267 NTA: 242390773 SUDOC: 172513227 VIAF: 24834671 WorldCat: lccn-n85327267 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Orhan_Karaveli&oldid=32134051" sayfasından alınmıştır

Leyla Mehmedbeyova Bu maddenin listelenen kaynaklarından bazıları güvenilir olmayabilir. Lütfen daha iyi, daha güvenilir kaynaklar arayarak bu maddeye yardımcı olun. Güvenilir olmayan kaynaklar sorgulanabilir veya silinebilir. (Nisan 2014) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) Leyla Mehmedbeyova (Azerice: Leyla Məmmədbəyova / Leyla Alesger kızı Mehmedbekova / Лейла Алескер кызы Мамедбе́кова), (d. 1909; Bakü – ö. 1989; Bakü), ilk Azeri kadın havacısı idi. Aynı zamanda Güney Kafkasya ve Batı Asya'da ilk kadın pilottu.[1] Kariyer[değiştir | kaynağı değiştir] Mehmedbeyova Bakü Havacılık Kulübü'nde profesyonel havacı olarak yetiştirildi. İlk uçuşunu 1931'de yaptı.[kaynak belirtilmeli] 1932'de Moskova'da bir havacılık okulunda eğitimine devam etti. Mehmedbeyova Moskova'nın Tuşino Hava Alanı'nda Polikarpov Po-2 uçağından paraşütle atlayıp Sovyetler Birliğinin ikinci kadın paraşütçüsü oldu.[2][ölü/kırık bağlantı] Sovyetler Birliği'nde 1934'te Güney Kafkasya ülkeleri temsilcileri arasında paraşütle atlama müsabakasını kazandı. 1941'de Sovyet Ordusunda uçak filo komutanıydı. Mehmedbeyova kariyerine pilot olarak ve Bakü havacılık kulübünü kurarak devam ediyordu. II. Dünya Savaşı'nda savaşma isteği kabul edilmedi; çünkü zamanında dört çocuk büyütüyordu (altı çocuk sahibidir).[2] Bakü havacılık kulübünün savaş nedeniyle kapalı olmasına rağmen, kendi kendine planör ve paraşüt kursu başlatmayı başardı. Yüzlerce hücum pilotu ve 4000 paraşütçü eğitti. Onun iki öğrencisi daha sonra Sovyetler Birliği Kahramanı oldular. Mehmedbeyova son uçuşunu 1949'da sergiledi. 1961 yılına kadar DOSAAF (Hava ve Deniz Kuvvetleri'ne Gönüllü Yardım Kurumu)'ın Bakü kolunun başkan yardımcısıydı. Mehmedbeyova'nın büyük oğlu Firudun II. Dünya Savaşı'nda savaştı ve onun küçük oğlu Hanlar Karabağ Savaşında görev aldı. Her ikisi de savaş pilotu idi. Mehmedbeyova hâlâ yirmi yaşlarında yaşayan bir ikon haline geldi. Karakteri Mikâyil Müşfik'in (Afşan, 1933 ve Şöyle, 1934) ve Samed Vurgun'un (Leyla, 1935) edebiyat çalışmalarına ilham kaynağı oldu,[kaynak belirtilmeli] sinemada İsmet filmi (yönetmen: Mikâyil Mikâyilov, 1934) Mehmedbeyova'ya ithaf edilmişti. 1995'te Mehmedbeyova'nın hayatı ve kariyeri, Nazim Rıza İsrafiloğlu'nun yönettiği Leyla filmine konu oldu. Film AzTV'de gösterildi.[kaynak belirtilmeli] Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] Nashvek 28 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Rusça) a b "Arşivlenmiş kopya". 20 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2009.  Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir] Belkıs Şevket Sabiha Gökçen "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Leyla_Memmedbeyova&oldid=31061346" sayfasından alınmıştır

Belkıs Şevket HanımMeslekMüzik öğretmeni,çocuk terbiyecisiTanınma nedeniİlk defa uçan Türk kadını olması. Fethi Bey ve Belkıs Şevket Hanım Fethi Bey ve Belkıs Şevket Hanım Belkıs Şevket Hanım bir uçuştan sonra, 30 Kasım 1913 Belkıs Şevket ya da Belkıs Şevket Hanım, 1 Aralık 1913 tarihinde ilk defa uçan Türk kadını ve aktivist.[1][2] Dedesi II. Mahmud'un vezirlerinden Ali Namık Paşa olup, Ata Paşa'nın oğlu olan Şevket Bey'in veya diğer bazı kaynaklara göre Ata Paşa'nın kızıdır.[3] Belkıs Şevket Hanım aynı zamanda bir çocuk terbiyecisi olup, müzik öğretmenliği ve yazarlık da yapmaktaydı. Ayrıca İngilizce dilini de iyi derecede biliyordu.[4] İlk uçan kadın olayı[değiştir | kaynağı değiştir] İkinci Meşrutiyetin ilanından sonra, İstanbul'da bazı Türk kadınları 1913 yılında Osmanlı Müdafaa-i Hukuk-ı Nisvan Cemiyeti'ni (Kadınların Haklarını Savunma Derneği)[5] kurmuşlardı. Bu cemiyet, Kadınlar Dünyası isimli bir de dergi çıkarıyordu. Belkıs Şevket Hanım'da bu derneğin etkin bir üyesiydi ve Kadınlar Dünyası dergisinin yazarlarındandı.[6] Dernek vasıtasıyla hem Türk kadınının propagandasını yapmak hem de Türk Ordusuna bir uçak hediye edebilecek yardım toplanması amacıyla, gayret gösteriyordu. Bunun için dernekte bir toplantı düzenlenmesini sağladı. Derneğe üye olan Mesadet Bedirhen'in kocası Süreyya Bey'den, Safraköy'de bulunan Tayyare Mektebi Müdürlüğü'ne giderek, kendisinin uçak ile uçması için mektebin müdüründen talepte bulunmasını rica etti. Süreyya Bey bu isteği kırmayarak, Tayyare Mektebine gitti. Ancak Tayyare mektebi müdürü Veli Bey, bu konuda kendisinin bir karar veremeyeceğini ve Birinci Kolordu Komutanlığından izin alınması gerektiğini söyledi. Bunun üzerine, Birinci Kolordu Komutan Vekili Cemal Mersinli'ye başvuran dernek, kolordu komutanından gerekli yazılı izni aldılar. Alınan izinle birlikte, Belkıs Şevket Hanım'ın 30 Kasım 1913 Pazar günü veya hava uygun olmadığı takdirde bir sonraki gün uçması için planlama yapıldı. Ancak Pazar günü aralıklı olarak yağmur yağmasından dolayı uçuş yapılamadı. Bu nedenle uçuş 1 Aralık 1913 Pazartesi gününe ertelenmiş oldu. Belkıs hanım dernek adına, uçaktan atmak amacıyla bir sepet dolusu kart bastırmıştı. Bu kartta; “Osmanlı Müdâfaa-i Hukûk-u Nisvân Cemiyeti azasından ve Kadınlar Dünyası muhabirlerinden Osmanlı ve İslam kadınlığı namına havada tayrân ederken (uçarken) “Kadınlar Dünyası” ismi ile muhterem ordumuza bir tayyare ihdâsını (hediye edilmesini) bilâ tefrîk-i cins ve mezhep (Irk ve mezhep ayrımı gözetmeksizin) Osmanlı kadınlığından bekler.”— Müdâfaa-i Hukûk-u Nisvân Cemiyeti yazıyordu. 1 Aralık 1913 Pazartesi günü dernek başkanı ile üyeler, Yeşilköy'e hareket ettiler. Saat 13:00 sıralarında ise alana vardılar. Alanda izleyiciler ile birlikte yerli ve yabancı basın mensupları da bulunmaktaydı. Belkıs Şevket Hanım'ın bineceği uçak Deperdussin tipinde bir uçaktı ve uçağın pilotluğunu Üsteğmen Fethi Bey yapacaktı. Uçağın adı ise "Osmanlı" idi ve tek motorlu üstü açık bir uçaktı.[7] Belkıs Şevket Hanım toplanan kalabalığa küçük, kısa bir konuşma yaptıktan sonra saat 15:14 sıralarında, uçak havalandı. Yaklaşık olarak 200 metre civarında gerçekleşen uçuş, Şişli, Hürriyet Abidesi, Üsküdar ve Kadıköy üzerinde gerçekleşti. Belkıs Şevket Hanım uçakla havadayken, kalabalığa hazırlanan kartları attı. Toplam uçuş ise 15 dakika sürmüştür. Ancak bağış kampanyası istenilen ilgiyi elde edemedi. Toplamda üç hafta kadar süren kampanya süresince 2622 Kuruş toplanabildi. Ancak Belkıs Şevket Hanım'ın uçuşu yabancı basında ilgi gördü. Örneğin; Almanya'da 1872 ile 1939 tarihleri arasında yayınlanan Berliner Tageblatt (veya kısa adıyla BT) gazetesi haberinde "üzerinde dikkatle durulması gereken cesurca bir jest ifadeleriyle" tabirini kullanmıştır.[1] Belkıs Şevket Hanım'ın uçakla uçmasının ardından, dönemin askerî hükûmeti fotoğraflarını askerî müzede sergilemiştir. Ayrıca o dönemde yeni çıkarılan bir kolonyaya da, "Belkıs Kolonya Suyu" adı verilmiştir.[5] Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir] Sabiha Gökçen Leyla Memmedbeyova Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] a b "İlk Kez Uçan Türk Kadını Belkıs ŞEVKET". hvkk. 10 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2013.  Yanmaz, Ruhsar. "Mustafa Kemal Atatürk Türk Kadınlarını Gökyüzünde de Görmek İstedi". add.org.tr. 7 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2013.  Tuna, Turgay. "Turgay Tuna". denizce. 23 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2013.  Öztürk, Yakup. "Kadın Edebiyatı Araştırmalarına Bir Kaynak Olarak Nevsâl-i Millî" (PDF). ibu.edu.ba. 14 Aralık 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2013.  a b "Tarihin önde giden ilk kadınları". zaman.com. 22 Mart 2008. 12 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2013.  Karabulut, Umut; Doğan, Sema. "İstanbul Semalarında Uçan İlk Türk Kadını: Belkıs Şevket Hanım". Belgi Dergisi, Yaz 2015, Cilt 1, Sayı10,. 22 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2020.  "Türk Havacılığı Salonu". hho.edu.tr. 20 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2013.  "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Belkıs_Şevket&oldid=30459999" sayfasından alınmıştır

Bedriye Tahir (1933) Bedriye Tahir Gökmen, ilk Türk kadın pilottur.[1] Gökmen Bacı adıyla tanınır. 1932 yılında Vecihi Uçuş Okulu'nda havacılık eğitimine başladı. Bir yandan memurluk yaparken bir yandan uçuş eğitimlerini sürdürdü. 1933'te bröve aldı.[2] Abdurrahman Türkkuşu ona Gökmen lakabını takmıştı. Gökmen Bacı olarak tanınan Bedriye Tahir, 1934’te Soyadı Kanunu çıkınca Gökmen soyadını aldı. Bedriye Tahir, havacılık uğraşısı yüzünden çok tepki aldı, engellemelerle karşılaştı. Havacılık ile uğraştığı için aylığından ceza kesildi, sonunda işinden kovuldu. 1934 yılında Vecihi Okulu, brövelerin onaylanması için öğrencilerin Hava Kuvvetleri Müsteşarlığı tarafından sınavdan geçirilmesini istemişti. Ancak sınav heyeti geldiğinde okulun tek faal uçağı kırım geçirmiş olduğundan sınav yapılamadı, heyet yeniden gelmeyi kabul etmeyince okul kapandı ve Gökmen Bacı’nın pilotluğu onaylanmadı. O sırada işinden çıkarılan Bedriye Tahir Gökmen’in daha sonraki hayatı bilinmemektedir. Ancak ilk Türk kadın pilot olarak havacılık tarihinde yerini almıştır. Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir] Vecihi Hürkuş Sabiha Gökçen Kadın havacılar listesi Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] "Bedriye Tahir Gökmen kimdir?". Hürriyet. 23 Nisan 2018. 8 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2020.  "Arşivlenmiş kopya". 20 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2020.  Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Tayyareci.com - Bedriye Tahir 27 Nisan 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Havacılık ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. Otorite kontrolü GND: 1170170226 VIAF: 1074154137631215370003 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Bedriye_Tahir_Gökmen&oldid=26480011" sayfasından alınmıştır

Aida de Acosta 1903'te Baladeuse zeplinini uçurdu - motorlu bir uçağa pilotluk yapan ilk kadın Bu liste önemli kadın havacıların yer aldığı listedir. Havacılık alanında imalatçı, tasarımcı, pilot ve sponsor olarak öne çıkan kadınlar yer almaktadır. Ayrıca kadın havacı örgütlerinin bir listesini de içermektedir. Kişiler[değiştir | kaynağı değiştir] A[değiştir | kaynağı değiştir] Aida de Acosta (1884-1962), motorlu bir uçağı tek başına kullanan ilk kadın.[1] Margaret Adams, Avustralyalı havacı; 1938'de Avustralya Kadın Uçan Kulübü'nün ilk başkanı. Leman Altınçekiç, Türkiye'de ve NATO'da ilk kadın akredite jet pilotu (1958). Löwenstein-Wertheim-Freudenberg'den Prenses Anne, Atlantik'i uçmaya çalışan ikinci kadın. Gaby Angelini (d. 1911), trans-Avrupa uçuşunu tamamlayan ilk İtalyan kadın. Kimberly Anyadike (d. 1994), kıtalararası bir uçuşu tamamlayan en genç Afrikalı-Amerikalı kadın pilot. Cecilia Aragon (d. 1960), Amerika Birleşik Devletleri Akrobasi Takımı'ndaki ilk Latin kökenli pilot.[2] Tamar Ariel (d. 2014), İsrail'in ilk Yahudi kadın dindar hava kuvvetleri pilotu. Jacqueline Auriol (1917-2000), hız rekorları kırmada Jacqueline Cochran'a rakip olan Fransız test pilotu.[3] Micky Axton (1919–2010), test pilotu olarak eğitilen ilk üç Kadın Hava Kuvvetleri Hizmet Pilotundan (WASP) biri; B-29'u uçuran ilk kadın. Lilian Bland, 1911'de Mayfly' ile uçtu. İrlanda'da uçan ilk kadın olmak için uçağı kendisi yaptı. Lilian Bland'ın dönem gazetelerinde çıkan haberi Asli Hassan Abade, Somalili önde gelen bir pilot, askeri figür ve sivil aktivist. Zoya Agarwal, Boeing 777'yi (2013) uçuran dünyanın en genç kadın pilotudur. Kuzey Kutbu (2021) üzerinde dünyanın en uzun uçuş rotasının kaptanlığını yaptı. B[değiştir | kaynağı değiştir] Willa Brown, ABD Sivil Hava Devriyesinde teğmen olarak görev alan ilk Afrikalı-Amerikalı kadın Pancho Barnes (1901-1975), baloncu Thaddeus Lowe'un torunu; Women's Air Reserve, Associated Motion Picture Pilots'u kurdu ve "Hava Kuvvetlerinin annesi" kabul edildi.[4][5] Mary Barr (1925-2010), ABD Orman Hizmetlerine katılan ve Ulusal Havacılık Güvenliği Görevlisi.[6] Jean Batten (1909-1982), 1930'larda Birleşik Krallık'tan Yeni Zelanda'ya ilk solo uçuşunu yaptı. Ann Baumgartner (1918-2008), test pilotu; ABD Ordusu Hava Kuvvetleri jet uçağını uçuran ilk Amerikalı kadın (bir Bell YP-59A jet avcı uçağı). Amelie Beese (1886-1925), Almanya'daki ilk kadın pilot.[7] Elly Beinhorn (1907-2007), her kıtada uzun mesafeli uçuşlar yapan ve dünyayı dolaşan Alman gezgini.[8] Dagny Berger (1903-1950), Norveç'in ilk kadın pilotu. Susana Ferrari Billinghurst (1914-1999), Arjantinli pilot; 1937'de Güney Amerika'da ticari pilot lisansı alan ilk kadın. Lilian Bland (1878–1971), kendi uçağını yaptı; İrlanda'da uçan ilk kadın.[7] Line Bonde (bc1979), savaş pilotu olan ilk Danimarkalı kadın (2006). Maude Bonney (1897–1994), 1933'te İngiltere'den Avustralya'ya ve 1937'de Güney Afrika'ya uçan ilk kadın olan Avustralyalı havacı. Ana Branger (1920'lerin başında doğdu), erken dönem Venezuela havacı. Jill E. Brown (1950 doğumlu), büyük bir ABD havayolu şirketi için ilk Afro Amerikan kadın pilot. Willa Brown (1906–1992), ABD'de hem ticari hem de özel lisansa sahip ilk siyah kadın. Amerika Ulusal Negro Airmen Association'ı kurdu. Sivil Hava Devriyesinde subay olan ilk siyah kadın.[9] Bayan Victor Bruce (1895–1990), Mildred Mary adıyla doğdu. Ancak evlilik adıyla ünlendi. Dünyayı tek başına dolaşan ilk kadın ve hız yapmaktan yargılanan ilk kadın.[10][11] Millicent Bryant (1878-1927), Avustralya'da pilot lisansı alan ilk kadın. Beverly Burns (d. 1949), Amerikalı pilot, muhtemelen bir jumbo jetin kaptanlığını yapan ilk kadın (bkz. Lynn Rippelmeyer).[12] 1922 yılında Bessie Coleman C[değiştir | kaynağı değiştir] Mary Calcaño (1906-1992), pilot lisansı verilen ilk Venezuelalı kadın. Maie Casey, Avustralya Kadın Pilotlar Derneği'nin ilk hamisi.[13] Amelia Earhart, Lockheed Model 10-E Electra'nın ön kısmının altında duruyor Pearl Laska Chamberlain, Alaska Yolunu tek motorlu bir uçakla yalnız başına geçen ilk kadın (1946). Katherine Cheung, pilot lisansı alan ilk Çinli-Amerikalı kadın.[14] Robyn Clay-Williams , Avustralya Kraliyet Hava Kuvvetleri'ndeki ilk iki kadın pilottan biri ve hizmetin ilk kadın test pilotu. Jerrie Cobb , Paris Air Show'da uçan ve astronot olarak denenecek ilk kadın.[15][16] Jacqueline Cochran (1908–1980), ses hızından daha hızlı uçan ilk kadın.[17] Bessie Coleman, ilk Afro-Amerikan kadın pilot, lisansını 1921'de Fransa'da aldı.[18] Eileen Collins, eski test pilotu ve NASA astronotu; uzay mekiğinin ilk kadın pilotu ve ilk kadın komutanı. Linda Corbould , Avustralya Kraliyet Hava Kuvvetlerine ait bir uçan filoya komuta eden ilk kadın. Nancy Corrigan, başarılı bir eğitmen ve ticari pilot olan İrlanda doğumlu, erken dönem ABD'li bir havacı. Jessica Cox, dünyanın ilk kolsuz lisanslı pilotu. Mary Rawlinson Creason, Michigan Hükümeti tarafından işe alınan ilk kadın.[19] Gráinne Cronin, İrlanda'nın ulusal havayolu şirketi Aer Lingus tarafından işe alınan ilk kadın pilot. Lettice Curtis, Air Transport Auxiliary'nin ilk üyesi; dört motorlu bir bomba uçağını uçuran ilk kadın.[20] D[değiştir | kaynağı değiştir] Mildred Inks Davidson Dalrymple (1920-2012), askeri havacı. Susan Darcy (1956 doğumlu), Boeing için ilk kadın test pilotu. Vera Strodl Dowling (1918-2015), Danimarka İkinci Dünya Savaşı test pilotu ve Alberta, Kanada'da uçuş eğitmeni. Mariana Drăgescu (1912-2013), İkinci Dünya Savaşı'nda Rumen askeri pilot. Margot Duke, Reading Markizi, Britanya'da pilot lisansı alan ilk kadınlardan biri olan sosyete güzeli.[21] Maxine Dunlap, ABD'deki ilk kadın planör pilotu ve ilk kadın planör kulübü başkanı. Hélène Dutrieu, Belçika'da yolcu taşıyan ilk kadın pilot; korsesiz uçarak sansasyon yarattı.[22] E[değiştir | kaynağı değiştir] Amelia Earhart (1897–1937), Atlantik'i tek başına geçen ilk kadın.[23] Amelia Rose Earhart (1983 doğumlu), muhabir ve pilot. Lotfia Elnadi (1907-2002), pilot lisansını 1933'te alan ilk Mısırlı kadın. Ruth Elder, "Havacılığın Amerika Güzeli" olarak bilinen pilot ve oyuncu.[24] Mary Ellis (1917-2018), İkinci Dünya Savaşı'ndan hayatta kalan son İngiliz kadın pilotlardan biri. Yıldız Eruçman, İlk Türk kadın paraşütçü. F[değiştir | kaynağı değiştir] Rosina Ferrario (1888-1957), Ocak 1913'te pilot lisansı alan ilk İtalyan kadın. Amalia Celia Figueedo (1895–1985), Arjantinli havacı; Arjantin'de ve muhtemelen Latin Amerika'da 1914'te Paul Castaibert ile pilot lisansı alan ilk kadın. Kathleen Fox (1951 doğumlu), Kanadalı uçuş eğitmeni, hava trafik kontrolörü ve iş insanı. Mathilde Franck (1866–1956), erken dönem Fransız havacı; 1910'da uçmayı öğrendi. Wally Funk, Mercury 13 yolcularından biri ; FAA'da ilk kadın hava güvenliği müfettişi.[5] G[değiştir | kaynağı değiştir] Dünyanın ilk kadın savaş pilotu Sabiha Gökçen . Maggie Gee, İkinci Dünya Savaşı'nda Kadın Hava Kuvvetleri Hizmet Pilotlarında (WASP'ler) görev yapan Amerikalı havacı. Betty Gillies, öncü Amerikalı havacı; Kadınlar Yardımcı Taşıma Filosu'na girmeyi hak kazanan ilk pilot. Sabiha Gökçen; Kemal Atatürk tarafından evlat edinilen dünyanın ilk kadın savaş pilotu.[25] Patricia Graham (d. 2016), Avustralyalı havacı, 1950'de Avustralya Kadın Pilotlar Derneği'nin kurucu üyesi. Valentina Grizodubova, uzun mesafe pilotu ve savaş zamanı kahramanı; Sovyetler Birliği'ndeki en süslü kadın.[26] Julie Ann Gibson Uçuş Teğmen Julie Ann Gibson, 1991'de mezun olduğunda Kraliyet Hava Kuvvetleri'nin ilk tam zamanlı kadın pilotuydu. Mette Grøtteland , Norveç Kraliyet Hava Kuvvetleri'nin ilk kadın savaş pilotu. Bedriye Tahir Gökmen, Türkiye'nin ilk kadın pilotu. Şenay Günay, Leman Bozkurt Altınçekiç ile beraber ilk Türk kadın jet pilotu. H[değiştir | kaynağı değiştir] Melissa Haney (d. 1981), Air Inuit'in kaptan olan ilk kadın Inuit.[27] Else Haugk (1889-1973), Mayıs 1914'te pilot lisansı alan ilk İsviçreli kadın. Mary, Lady Heath, Afrika'yı tek başına Cape Town'dan Kahire'ye uçan ilk kadın.[28] Jane Herveu (1885–1955), öncü Fransız havacı; 7 Aralık 1910'da lisansını aldı. Hilda Hewlett, İngiliz pilot lisansı alan ve orada ilk uçuş okulunu açan kişi.[29] Trevor Hunter (1915-2002), erken dönem Yeni Zelanda havacı. Tadashi Hyōdō (1899–1980), Mart 1922'de Japonya'da pilot lisansı alan ilk kadın. J[değiştir | kaynağı değiştir] Gidsken Jakobsen, Norveç havacılık öncüsü. Suzanne Jannin (1912-1982), Çinhindi'nde Fransız Hava Kuvvetleri pilotu. Mary Goodrich Jenson, Küba'ya tek başına uçan ilk kadın; Connecticut'ta pilot lisansı alan ilk kadın.[30] Amy Johnson, İngiltere'den Avustralya'ya tek başına uçan ilk kadın.[31] K[değiştir | kaynağı değiştir] Elvy Kalep, Estonya'nın ilk kadın pilotu. Shawna Rochelle Kimbrell, ABD Hava Kuvvetleri'ndeki ilk Afrika kökenli Amerikalı kadın savaş pilotu. Zinaïda Kokorina; Rus pilot ve uçuş eğitmeni, 1925'te dünyanın ilk kadın askeri pilotu oldu. Opal Kunz ;Doksan Dokuzlar'ın kurucu üyesi ve ilk başkanı. Betsy Ross Hava Birlikleri'nin kurucu üyesi ve ilk başkanı; Sivil Pilot Eğitim Programında eğitmen olarak, İkinci Dünya Savaşı sırasında Hava Kuvvetleri'nde 400'den fazla öğrenciyi eğitti. Edibe Subaşı Kutucuoğlu, ilk kadın akrobasi pilotu. L[değiştir | kaynağı değiştir] Raymonde de Laroche , dünyada pilot lisansı alan ilk kadın.[32] Ruth Law (1887–1970), 1915'te Daytona Plajı'nda iki kez halka hareketi yapan Amerikalı havacı. Constance Leathart, Londra dışında pilot lisansı alan ilk İngiliz kadın.[33] Hazel Ying Lee, İkinci Dünya Savaşı sırasında ABD Ordusu Hava Kuvvetleri için uçan Çinli-Amerikalı pilot. Olga Lisikova, Sovyet Hava Kuvvetlerinde bir C-47 Skytrain'in tek kadın pilotu. Lydia Litvyak, savaşçı ası; bir uçağı düşüren ilk kadın.[34] Ila Loetscher, kadın havacılık öncüsü ve deniz kaplumbağaları adına aktivist. Rose Lok, New England'daki ilk kadın Çinli-Amerikalı pilot. M[değiştir | kaynağı değiştir] Elsie MacGill, "Kasırgaların Kraliçesi" olarak bilinen dünyanın ilk kadın uçak tasarımcısı. Beryl Markham, İngiltere'den Kuzey Amerika'ya doğrudan Atlantik üzerinden batıya uçan ilk kadın.[35] Marie Marvingt, Avrupa'dan İngiltere'ye balonla Kuzey Denizi üzerinden uçan ilk kadın.[36] Angela Masson , jumbo jetle uçmaya hak kazanan ilk kadın.[37] Luisa Elena Contreras Mattera (1922-2006), 1943'te, Venezuela'da pilot lisansı verilen ilk kadın. Suzanne Melk, Fransa'da bilinen ilk uçan kadın ve Avrupa'da 1935'te pilot lisansı alan ilk kadın. Pamela Melroy, Uzay Mekiği görevlerinde pilot ve komutan olarak görev yapan eski NASA astronotu. Betty Miller, Pasifik'i tek başına geçen ilk kadın.[38] Violet Milstead, İkinci Dünya Savaşı sırasında Kanada Hava Taşımacılığı Yardımcı pilotu ve ilk kadın çalı pilotu. Karina Miranda, Şili Hava Kuvvetleri muharebe havacısı ve ülkesinden ses duvarını aşan ilk kadın. Jerrie Mock, dünyayı tek başına uçan ilk kadın.[39] Jennifer Murray, bir helikopterle dünyayı tek başına uçan ilk kadın.[40][41] Siza Mzimela; Güney Afrika havayolunun kurucusu. N[değiştir | kaynağı değiştir] Lyalya Nasukhanova (1939-2000), ilk Çeçen kadın pilot; kozmonot birliğine katılmaya çalıştı ancak etnik kökeni nedeniyle reddedildi. Yichida Ndlovu , Zambiya'daki ilk sivil pilot. Carina Negrone (1911-1991), İtalyan havacı; pervaneli bir uçakta 12.043 metre (39.402 ft) irtifa ile rekor kırdı. Ruth Nichols (1901–1960), birçok havacılık rekoru kırdı ve ABD'de ilk hava ambulans pilotu.[42] Marthe Niel (1878-1928), Fransız havacı; dünyada pilot lisansı alan ikinci kadın. Sakhile Nyoni , Botsvana'daki ilk kadın pilot. O[değiştir | kaynağı değiştir] Sicele O'Brien, 1920'lerde Avrupa ve Afrika'da yarışan ve rekorlar kıran İrlanda'nın öncü kadın pilotlarından biri. Ruth Law Oliver, askeri üniforma giyen ilk kadın pilot ve Filipinler'e hava postası ulaşımı sağlayan kadın.[43] Phoebe Omlie, uçak teknisyenliği lisansı alan ilk kadın; ilk lisanslı kadın nakliye pilotu. P[değiştir | kaynağı değiştir] Suzanne Parish, Kadın Hava Kuvvetleri Hizmet Pilotları üyesi; Kalamazoo Havacılık Tarihi Müzesi'nin kurucu ortağı. Ingrid Pedersen , Kuzey Kutbu üzerinden uçan ilk kadın.[44] Thérèse Peltier (1873–1926), Fransız havacı; 1908'de Torino'da ağır nakliye uçağına pilotluk yapan ilk kadın. Q[değiştir | kaynağı değiştir] Harriet Quimby (1875-1912), ABD pilot lisansı alıp Manş Denizi'ni geçen ilk kadın.[45] R[değiştir | kaynağı değiştir] Carol Rabadi , Ürdün Kraliyet Havayolları'nın tamamı kadınlardan oluşan ilk uçuş ekibinin kaptanı. Bessie Raiche, ABD'de tek başına uçan ilk kadınlardan biri (bkz. Blanche Scott).[22] Rosemary Rees 1901-1994, Air Transport Auxiliary'de önde gelen İngiliz havacı. Molly Reilly, kaptan rütbesine ulaşan ilk Kanadalı kadın pilot ve Kuzey Kutbu'na profesyonel olarak uçan ilk kadın. Hanna Reitsch, İkinci Dünya Savaşı'nda birçok rekor kıran ve test pilotu olan Alman planör pilotu.[46] Madelet Reyal, Kızların da Hava Harp Okuluna alınması için dilekçe veren ilk Türk kadın havacılarından (1954). Ola Mildred Rexroat, Kadın Hava Kuvvetleri Hizmet Pilotlarında (WASP) görev yapan tek Kızılderili kadın. Mary Riddle, Bessie Coleman'dan sonra pilot lisansı alan ikinci Kızılderili kadın. Margaret Ringenberg, bir WASP olarak başladı ve daha sonra yarışlarda yüzlerce kupa kazandı.[47] Lynn Rippelmeyer, bir jumbo jetin kaptanlığını yapan ilk kadınlardan biri (bkz. Beverly Burns).[48] Ada Rogato (1920-1986), rekor kıran Brezilyalı kadın havacı. Molly Rose, İkinci Dünya Savaşı sırasında Spitfire'ları uçuran Air Transport Auxiliary'nin yaşayan birkaç kadın pilotundan biri.[49] Nadia Russo (1901-1988), öncü Romen havacı. Margaret Fane Rutledge (1914 - 2004), öncü Kanadalı pilot. S[değiştir | kaynağı değiştir] Blanche Scott, "Havanın Erkek Fatması" Amelia Earhart'a uçmayı öğreten Neta Snook Nicola Scaife, Avustralyalı sıcak hava baloncusu; 2014 ve 2016 yıllarında FAI Kadınlar Şampiyonası'nın galibi. Melitta Schenk Gräfin von Stauffenberg, İkinci Dünya Savaşı sırasında Luftwaffe test pilotu olan havacılık mühendisi.[50] Blanche Scott (1885–1970), muhtemelen yalnız uçan ilk Amerikalı kadın (bkz. Bessie Raiche).[51] Sheila Scott, Kuzey Kutbu üzerinde hafif bir uçakla uçan ilk kişi.[52] Tammie Jo Shults (1962 doğumlu), ilk ABD Donanması savaş pilotlarından biri ve Southwest Airlines Flight 1380 kaptanı. Betty Skelton, dünyanın en hızlı kadını.[53] Elinor Smith (1911-2010), on altı yaşında dünyanın en genç lisanslı pilotu olan "Freeport'un Uçan Sinekliği" lakaplı kadın.[54][55] Eula Pearl Carter Scott (1915–2005), 12 Eylül 1929'da Curtiss Robin OX-5 ABD'de 13 yaşında solo yapan en genç pilot oldu. Aile dostu Wiley Post tarafından yaklaşık bir yıllık uçuş eğitimi aldı. Ida Van Smith; Uluslararası Dostluk Ormanı'ndaki ilk Afrikalı-Amerikalı kadın olan eğitimci.[56] Neta Snook, bir havacılık işletmesini yöneten ilk kadın; Amelia Earhart'a uçmayı öğretti.[57][58] Winifred Spooner (1900-1933), İngiliz havacı; 1929'un en seçkin kadın havacısı. Katherine Stinson; Döngüyü tekrarlayan ilk kadın olan, "Flying Schoolgirl"; Marjorie Stinson'ın kız kardeşi.[59] Marjorie Stinson, Amerikan sergi pilotu ve eğitmeni ve Amerika Birleşik Devletleri'ndeki ilk kadın havayolu pilotu; Katherine Stinson'ın kız kardeşi[60] Marina Știrbei (1912-2001), İkinci Dünya Savaşı'nda kadınların Beyaz Filosu'nu kuran Rumen havacı. Antonie Strassmann (1901–1952), Alman bir akrobasi havacısı (2932'de ABD'ye göç etti), 1932'de Almanya'dan Pernambuco, Brezilya'ya bir Zeplin uçurdu. Chicago'daki 1930 Ulusal Hava Yarışları da dahil olmak üzere akrobasi uçuşları yaptı, havacılık şirketlerini temsil etti ve danışmanlık yaptı ve basına röportajlar verdi.[61] Maguba Syrtlanova (1912 – 1971), uçuş eğitmeni, uçuş komutanı, savaş zamanı kahramanı.[62] T[değiştir | kaynağı değiştir] Louise Thaden, ilk Powder Puff Derbisinin şampiyonu.[63] Penny Thompson, Amerikalı havacı, kadın kıtalararası hava gösterilerinin organizatörü ve havacılık yayıncısı. Bonnie Tiburzi, American Airlines'ın ilk kadın pilotu ve büyük bir Amerikan ticari havayolunun ilk kadın pilotu. Bobbi Trout (1906-2003), dayanıklılık rekorları kırdı ve bütün gece uçan ilk kadındı.[64][65] V[değiştir | kaynağı değiştir] Polly Vacher, rekor kıran küçük bir uçakla dünyanın çevresini tek başına uçtu.[66] Dolors Vives Rodon (1909-2007), öncü Katalan havacı. W[değiştir | kaynağı değiştir] Patty Wagstaff, ABD Akrobasi Şampiyonasını kazanan ilk kadın.[67] Nancy Bird Walton, Avustralyalı Kadın Pilotlar Derneği'ni kuran öncü Avustralyalı havacı Zheng Wang (Julie Wang, Wang Zheng, 王争), Dünya'nın çevresini uçakla dolaşan ilk Asyalı kadın, dünyanın çevresini tek başına uçan ilk Çinli; dünya etrafında uçan ilk Çinli kadın pilot.[68][69][70] Emily Howell Warner, tarifeli bir ABD havayolunun ilk kadın kaptanı. Fay Gillis Wells, Doksan Dokuzlar'ın kurucu üyesi ve birinci sekreteri;[71] Tırtıl Kulübü'nün en eski kadın üyelerinden biri.[72] Cicely Ethel Wilkinson (c.1882–1967), öncü İngiliz pilot. Benedetta Willis.;1950'lerde RAF kanatlarını alan ilk 5 kadından biri. Edna Gardner Whyte, İkinci Dünya Savaşı'nda birçok askeri pilot yetiştirdi; Daedalian kardeşliğinin ilk kadın üyesi.[73][74] Y[değiştir | kaynağı değiştir] Patricia Yapp Syau Yin, Malezya askeri pilotu; MiG-29'u uçuran ilk Asyalı kadın. Jeana Yeager, yakıt ikmali yapmadan dünya çapında ilk kesintisiz uçuşun yardımcı pilotu.[75] Z[değiştir | kaynağı değiştir] Zara Rutherford Vera Zakharova (1920-2010), ilk Yakut kadın pilot. Lidiya Zvereva (1890-1916), Rusya'da pilot lisansı alan ilk kadın. Organizasyonlar[değiştir | kaynağı değiştir] Hava Taşımacılığı Destek (ATA) Betsy Ross Hava Kuvvetleri Gece Cadıları Doksan Dokuzlar [76] Kadın Hava Kuvvetleri Hizmet Pilotları (WASP) Uluslararası Havacılıkta Kadınlar Bayanlar Hava Derbisi Kadın Yardımcı Hava Kuvvetleri (WAAF) Kadın Uçan Eğitim Müfrezesi Kadın Kraliyet Hava Kuvvetleri Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] Latinas in the United States: a historical encyclopedia, Indiana University Press, 2006, ss. 188-189, ISBN 0-253-34681-9  Rambling Recollections of Flying and Fliers, Minnetrista Cultural Center, 1993, ISBN 0-9623291-8-5  "Jacqueline Auriol, Top French Test Pilot, 82", The New York Times, 17 Şubat 2000, 30 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 30 Ekim 2021  "Barnes, Florence "Pancho" Lowe", Encyclopedia of Women in the American West, SAGE Publications, 2003, ss. 26-27, ISBN 9781452265261  a b Gibson, Karen (2013), Women Aviators: 26 Stories of Pioneer Flights, Daring Missions, and Record-Setting Journeys, Chicago Review Press, ISBN 9781613745403.  Morgan, Woody (6 February 2001). "Aviation hall of fame induction next for Barr". Lassen County Times. Retrieved 12 March 2016.  a b Lebow 2003, pp. 203–214.  Ruffin, Steven (2011), "First Ladies of the Air", Aviation's Most Wanted, Potomac, ISBN 9781597974448.  Gibson 2013, pp. 90–96.  "The Remarkable Mrs Victor Bruce", Fast Women, 2002, s. 43, ISBN 9781861054883  Sisters of the Wind: Voices of Early Women Aviators, 1994, s. 78, ISBN 9780962387944  Gibson 2013, p. 145.  Diane Langmore (2007). "Casey, Lady Ethel Marian (Maie) (1891–1983)". Australian Dictionary of Biography. National Centre of Biography, Australian National University.  Gibson 2013, pp. 79–83.  "Meet: Jerrie Cobb, First woman to undergo the testing developed for the selection of the Mercury Astronauts", Female Frontiers, NASA, 4 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 16 Ağustos 2015  Gibson 2013, pp. 197–202.  Jacqueline Cochran: Biography of a Pioneer Aviator, McFarland, 2012, ISBN 9780786489961  "Bessie Coleman (1892 -1926)", Fly Girls, PBS, 1999, 26 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 30 Ekim 2021  "Rawlinson Creason, Mary". MDOT. 5 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2019.  Women in Space, Springer, 2006, s. 33, ISBN 9781846280788  "The Dowager Marchioness of Reading: Society beauty who defied convention to fly planes and race cars, and outraged many with her views on hooligans", The Independent, 18 Mayıs 2015, 25 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 30 Ekim 2021  a b Lebow, Eileen (2003), Before Amelia: Women Pilots in the Early Days of Aviation, Potomac Books, ISBN 9781612342252.  Welch, Rosanne (1998), Encyclopedia of Women in Aviation and Space, ABC-CLIO, ISBN 9780874369588.  "The Ruth Elder Page of the Parks Airport Register Web Site". Parksfield.org. 24 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2014.  Ataturk: An Intellectual Biography, 9 Mayıs 2011, s. 210, ISBN 1400838177  Gibson 2013, pp. 118–124.  "Pilot becomes first female Inuk captain for Air Inuit". CBC News (İngilizce). 25 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2017.  "Cape Town to Cairo in a Forties plane: Meet Britain's daredevil female aviatrix", Daily Telegraph, 17 Mart 2015, 30 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 30 Ekim 2021  Old Bird: The Irrepressible Mrs Hewlett, Matador, 2010, ISBN 9781848763371  "Mary Goodrich Jenson" Archived 2019-04-04 at the Wayback Machine. Connecticut Women's Hall of Fame.  Amy Johnson, Sutton, 2004, ISBN 9780750937030  Gibson 2013, pp. 8–15.  Constance Leathart: The forgotten 'aviatrix' of WW2, BBC, 9 Ekim 2015, 30 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 30 Ekim 2021  Heroines of the Soviet Union 1941–45, Osprey, 2012, s. 14, ISBN 9781780966519  Straight on Till Morning: The Life of Beryl Markham, W. W. Norton, 2011, ISBN 9780393342086  Marie Marvingt: A l'aventure du sport, Editions L'Harmattan, 2013, ISBN 9782336323800  Thomas 1996, p. 29.  "Ocean Flying", Powder Puff Derby Of 1929, Sourcebooks, 2002, s. 269, ISBN 9781402229725  Douglas 2015, p. 161.  "Chopper granny rounds globe", The Guardian, 6 Eylül 2000, 30 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 30 Ekim 2021  Gibson 2013, pp. 186–191.  Gibson 2013, pp. 172–178.  Wings Over the Philippines, 2008, s. 9, ISBN 978-9711011819  Gibson 2013, pp. 161–166.  "Harriet Quimby (1875 – 1912)", Fly Girls, PBS, 1999, 8 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 30 Ekim 2021  Who's Who in Nazi Germany, Routledge, 2013, ss. 199-200, ISBN 9781136413889  "Margaret Ringenberg", The Guardian, 6 Ekim 2008, 30 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 30 Ekim 2021  Gibson 2013. "Molly Rose", The Female Few: Spitfire Heroines of the Air Transport Auxiliary, The History Press, 2012, ISBN 9780752481227  Melitta Gräfin Schenk von Stauffenberg: Deutsche Heldin mit Gewissensbissen, GRIN Verlag, 2010, ISBN 9783640545735  Tomboy of the Air: Daredevil Pilot Blanche Stuart Scott, HarperCollins, 2001, ISBN 9780060291389  Chronology of Women's History, 1994, s. 321, ISBN 0313288038  "A Conversation with Betty Skelton Frankman, Aviatrix Pioneer and the "Fastest Woman on Earth"", Quest: The History of Spaceflight, 23 (3), 2016, ISSN 1065-7738  "Pioneering pilot Elinor Smith Sullivan dies at 98", The Washington Post, 24 Mart 2010, 6 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 30 Ekim 2021  Gibson 2013, pp. 67–71.  Gibson 2013, pp. 192–196.  Flyboys Over Hampton Roads: Glenn Curtiss's Southern Experiment, History Press, 2010, s. 94, ISBN 9781596299726  Gibson 2013, pp. 32–40.  Shepherd 2004, p. 22.  "Women in Aviation and Space History – Smithsonian National Air and Space Museum". airandspace.si.edu. 24 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2015.  The Strassmanns : science, politics, and migration in turbulent times, 1793–1993. English language. New York: Berghahn Books. 2008. ISBN 9781845454166. OCLC 145396526.  Sakaida, Henry (2003). Heroines of the Soviet Union 1941–45. Bloomsbury Publishing. p. 55. ISBN 9781780966922. "Thaden, Louise", Notable American Women, vol. 5, Harvard University Press, 2004, ss. 633-634, ISBN 9780674014886  Shepherd 2004, p. 36.  Gibson 2013, pp. 61–66.  "Women in Aviation", Encyclopedia of Women in Today's World, vol. 1, SAGE, 2011, s. 115, ISBN 9781412976855  Gibson 2013, pp. 155–160.  "Chinese pilot completes solo around-the-world flight". www.aopa.org. 21 Eylül 2016. 31 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2016.  "index.php". earthrounders.org. 2 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2016.  "AOPA China Honors Julie Wang (Wang Zheng), First Chinese Person to Fly Solo Around-the-World, at AirShow China 2016". Yahoo7 Finance Australia. 2 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2016.  Gibson 2013, pp. 179–185.  "Fay Gillis Wells, 94, Aviator and Journalist", The New York Times, 9 Aralık 2002, 30 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 30 Ekim 2021  "Edna Gardner Whyte, Aviator, 89", The New York Times, 20 Şubat 1992, 30 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 30 Ekim 2021  Gibson 2013, pp. 72–78.  "Women in Aviation", The American Aviation Experience: A History, SIU Press, 2000, s. 401, ISBN 9780809323715  Thomas 1996. "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kadın_havacılar_listesi&oldid=31621501" sayfasından alınmıştır

Robert LisesiKuruluş1863ÜlkeTürkiyeŞehirArnavutköy, Beşiktaş, İstanbulMüdürAdam Oliver ve Nilhan ÇetinyamaçEğitim diliİngilizce ve TürkçeYabancı dil(ler)Almanca ve FransızcaSınıflarGould Hall, Mitchell Hall, Woods Hall, Sage Hall, Bingham Hall, Feyyaz Berker Hall, Suna Kıraç Hall, Nejat Eczacıbaşı HallKoordinat41°05′02″K 29°03′05″D / 41.08389°K 29.05139°D / 41.08389; 29.05139 İstanbul Amerikan Robert Lisesi veya eski ismiyle Robert Koleji, Osmanlı Devleti bünyesinde Amerikan usûlü eğitim vermek üzere ABCFM'in gönderdiği Cyrus Hamlin ve Christopher Rhinelander Robert tarafından 1863 yılında İstanbul’da kurulmuş okuldur.[1][2] Hâlen Türkiye Cumhuriyeti Millî Eğitim Bakanlığına bağlı, İngilizce eğitim yapan özel bir eğitim kurumu olarak hizmet vermeyi sürdürür.[3] Karma eğitim yapan, hem gündüzlü hem yatılı öğrencileri olan bir okuldur. Eğitim süresi, hazırlık dâhil beş yıldır. 1863 yılında kurulan okul, Amerika Birleşik Devletleri dışında sürekli olarak faaliyet gösteren en eski Amerikan okuludur.[4][5] Okul, Cyrus Hamlin ve Christopher Robert adında iki Amerikalı tarafından kurulmuştur. Robert Koleji ve 1871’de kurulan kardeş okulu Amerikan Kız Koleji, Amerika Birleşik Devletleri sınırları dışında kurulan ilk Amerikan okullarıdır.[6] Türkiye’deki Amerikan Okulları Krizi sonucunda Milli Eğitim Bakanlığına bağlanmıştır. 1971 yılında okulun yükseköğrenim veren bölümü Türk hükûmetinin üstüne geçirilmiş ve arazisinde Boğaziçi Üniversitesi kurulmuştur.[7] Aynı yıl Amerikan Kız Koleji ile birleşen orta öğrenim bölümü, o tarihe kadar Kız Koleji’nin kullanımında olan Arnavutköy'deki kampüste eğitim vermeye devam etmektedir. 2021-2022 öğrenim yılı itibarıyla LGS sınavında en yüksek puanı olan %0.3 dilimindeki öğrencilerin kaydoldukları bir okuldur.[8] Öğretim kadrosunun %50'si Türk, %32'si Amerikalı, %8'i İngiliz, geri kalan %10'u diğer ülkelerdendir.[kaynak belirtilmeli] Tarih[değiştir | kaynağı değiştir] 1863 yılında Robert Kolej, zengin bir Amerikalı hayırsever olan Christopher Robert ve kendini eğitime adamış bir misyoner olan Cyrus Hamlin tarafından Bebek'te kuruldu. Kuruluşundan altı yıl sonra, Osmanlı Padişahının izniyle (şu anda Boğaziçi Üniversitesi'nin bulunduğu) ilk yerleşke Bebek'te, Rumeli Hisarı'nin sırtında bir yerde inşa edildi. Robert Kolej'in ilk başkanı olan Hamlin, kampüsün inşasıyla o kadar meşguldü ki George Washburn, 1871'den itibaren kolejin fiilen başkanı olarak hareket etti. 1877'de mütevelliler tarafından resmen başkan seçildi. Washburn, 1877 ile 1903 arasındaki görev süresi boyunca "kolejin akademik itibarını sağlam bir şekilde oluşturan seçkin bilim adamlarından oluşan bir fakülteyi kademeli olarak kurdu." [9][10] Christopher Robert 1878'de öldü. 27 Kasım 1878'de The New York Times'da yayınlanan "Bir Milyonerin İradesi" makalesine göre Robert, servetinin büyük bir bölümünü üniversiteye bıraktı.[11] Aynı yıl, genel bilgiler ve çalışma derslerinin ana hatlarını sağlayan bir üniversite kataloğu derlendi.[10] Kolejin amaçlarını tanımlayan katalogda şunlar yazılıydı: "Kolej'in amacı, öğrencilerine ırk veya din ayrımı yapmaksızın, her bakımdan birinci sınıf bir Amerikan okulunda elde edilene eşit kapsamlı bir eğitim vermektir. kolej ve aynı genel ilkelere dayalı." [12] Washburn'den sonra Robert Kolej, Caleb Gates (1903–1932) tarafından yönetildi. Başkanlığı sırasında, okulun öğrenci topluluğu büyük bir demografik geçiş geçirdi; öğrenci kitlesi daha önce Osmanlı İmparatorluğu'ndaki Bulgar, Rumen ve diğer Hristiyan azınlıklardan oluşurken, Jön Türklerin yabancı okullara yönelik politikalarını serbestleştirmesi ve Türkler arasında batılı bir eğitime olan talebin artması, önemli sayıda Türk öğrencinin kaydolmasıyla sonuçlandı.[10] Osmanlı İmparatorluğu zamanında, İmparatorluğun Hristiyan azınlıklarına ve Konstantinopolis'te yaşayan yabancılara hizmet veren bir yüksek öğrenim kurumu olarak kuruldu .1923 yılında okul, Türkiye Cumhuriyeti'nin esaslarına uygun olarak katı laik bir eğitim modelini benimsemiştir . Robert Kolej, varlığının çeşitli noktalarında Robert Akademi, Robert Yüksek ve Robert Yüksek ve Amerikan Kız Koleji. 1971'den bu yana bugünkü Robert Kolej, Arnavutköy kampüsünde (eski adıyla American College for Girls kampüsü ) yalnızca bir "lise".[13] Akademi[değiştir | kaynağı değiştir] 1999 yılı itibari ile Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) yönetmeliğine göre tarih ve sosyal bilgiler derslerinin öğretim dili Türkçedir.[14] Öğrenciler[değiştir | kaynağı değiştir] Robert Koleji her yıl, her Türk öğrencinin ilköğretimini tamamladıktan sonra bir lisede okumak için girmek zorunda olduğu ülke çapında yapılan bir sınavda ilk yüzde 0,2 içinde puan alan 180 ila 220 öğrenciyi kabul etmektedir. Okulun her akademik yılda yaklaşık 1000 öğrencisi vardır. 1998–1999 akademik yılında 942 öğrenci vardı ve %99'u Türk uyrukluydu.[15] 1904 dolaylarında, okulun yaklaşık 300 öğrencisi vardı ve yaklaşık 200 kişilik yatılı yeri vardı. Lucy Mary Jane Garnett, 1904 tarihli Turkish Life in Town and Country adlı çalışmasında, kolejin öğrenciler için bir şartı olduğu için o zamanlar öğrencilerin çoğunun Hristiyan olduğunu yazdı. Hristiyan Pazar kilise ayinlerine ve şapel ayinlerine katılmak ve Osmanlı hükûmeti bir Müslümanın şapele gitmesine karamsar bakacağı için "Müslüman olduğu iddia edilen herhangi birinin ikamet etmesi veya günlük öğrenci olması güvensiz olacaktır". 1904'te Rum öğrenciler çoğunluğu oluşturuyordu ve diğer öğrenciler arasında önemli sayıda Ermeni ve Bulgar vardı.[16] Fakülte ve personel[değiştir | kaynağı değiştir] Fakültenin ortalama 20 yıllık öğretmenlik deneyimi vardır ve çoğunluğu ya Türkiye ya da Amerika Birleşik Devletleri vatandaşlığına sahiptir. Okulun şu anda %50'si Türk ve %48'i anadili İngilizce olan öğretim üyeleri bulunmaktadır (Amerika Birleşik Devletleri dışındaki İngilizce konuşulan ülkelerden öğretim üyeleri dahil). Tam zamanlı öğretim üyelerinin yüzde altmışı yüksek lisans veya daha yüksek derecelere sahiptir. 1999 yılı itibarıyla %45'i Türk ve %32'si Amerikalı olmak üzere 102 öğretmen vardı. Öğretmenlerden sekizi yarı zamanlıydı.[15] Okulun rehber öğretmenleri o yıl itibarıyla İngilizce konuşan Türk vatandaşlarıydı.[14] 1999 yılı itibarıyla, Türkiye Milli Eğitim Bakanlığı yönetmeliği uyarınca, okul tarih ve sosyal bilgiler derslerini öğretmek için sadece Türk vatandaşlarını istihdam etmektedir.[14] 1999 yılı itibari ile okul, yabancı çalışanlarına çocuklarının İstanbul International Community School'a devam edebilmeleri için fon ödemesi yapmaktadır . Bir çalışanın başka bir okulu tercih etmesi durumunda, Robert Kolej aynı miktarda ödeme yapacaktır.[17] 1904'te fakülte Amerikalıları, Türkleri, Ermenileri, Bulgarları ve Rumları içeriyordu.[16] Müfredat[değiştir | kaynağı değiştir] Robert Kolej beş yıllık bir lisedir ve ilk yıl (Hazırlık), öğrencileri çoğunlukla İngilizce olan sıkı bir müfredata hazırlayan İngilizce daldırma yılıdır. Fen, Matematik, Edebiyat, Beden Eğitimi, Resim ve Müzik derslerinde kullanılan eğitim dili İngilizcedir. Türkçe, sosyal bilimler ve Türk dili/edebiyatında zorunlu öğretim dilidir. Yüksek öğretim[değiştir | kaynağı değiştir] Robert Kolej mezunları geleneksel olarak eğitimlerine Amerika Birleşik Devletleri veya Türkiye'de devam etse de son yıllarda Kanada ve Birleşik Krallık'ta okuyan öğrenci sayısı artmıştır. Her yıl mezun olan sınıfın yaklaşık yüzde 50-60'ı yurt dışında okumayı tercih ederken, Türkiye'de okumak isteyenler Yükseköğretim Kurumları Sınavı (TYT-AYT) puanlarına göre bir üniversiteye yerleştiriliyor. 2006 yılında Robert Kolej, Türkiye'deki özel liseler arasında daha önce uygulanan Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sistemi ÖSS'nin üç bölümünde de birinci oldu ve sınava giren 132 öğrenciden 76'sı ilk %0,3'lük (ilk 5000) içinde yer aldı.) Türkiye'de okumayı tercih eden 104 öğrenciden 29'u Boğaziçi Üniversitesi'ne kabul edildi. Türkiye'deki genel olarak en yüksek dereceli okuldur. 56 öğrenci eğitimlerine yurtdışında devam etmeyi seçti ve bu öğrencilerin %36'sı Ivy League kolejlerine devam ediyor.[18] 2011'de Robert Kolej, 21'i %40'ı Boğaziçi Üniversitesi'nde olmak üzere 123 mezununu Türk üniversitelerine yerleştirdi. 53'ü yurtdışında eğitim almayı planlıyordu, 8'i (%15) Ivy League'de. Yurt dışına başvuran 79 öğrenciden 75'ine kabul hakkı verildi.[19] Müfredat dışı etkinlikler[değiştir | kaynağı değiştir] Robert Kolej, 2015 itibarıyla yaklaşık 100 öğrenci aktivite kulübü ile zengin bir müfredat dışı etkinlikler ve spor geçmişine sahiptir. Robert Kolej, Osmanlı İmparatorluğu'na basketbolu 1907'de tanıttı. Osmanlı İmparatorluğu'ndaki ilk Öğrenci Konseyi de 1908'de Robert Kolej'de kuruldu.[20] Öğrenci konseyi[değiştir | kaynağı değiştir] Öğrenci Konseyi, her yıl seçilen bir grup öğrenci yönetici ve bir fakülte danışmanından oluşur. Seçilen organ, sınıf mevcudu ile orantılıdır. Sınıf temsilcilerinin yanı sıra başkan, başkan yardımcısı, sekreter ve sayman da bir kampanya döneminin ardından seçilir. Öğrenci Konseyi, öğrenciler, öğretim üyeleri ve yönetim arasındaki iletişimi kolaylaştırmak, sosyal faaliyetler düzenlemek ve kulüpler için kaynak yaratmaktan sorumludur. Öğrenci Konseyi ayrıca Türkiye'nin en büyük ve en eski lise festivali olan Güzel Sanatlar Festivali'ni düzenlemektedir. Açılış, kapanış ve mezuniyet törenlerinde öğrenci grubunu temsil eden Öğrenci Konseyi Başkanı bir konuşma yapar. Yayınlar[değiştir | kaynağı değiştir] İngilizce[değiştir | kaynağı değiştir] Bosphorus Chronicle: Okulun üç ayda bir yayınlanan gazetesi (ilk 1959'da yayınlandı). Record: Yıllık. Kaleidoscope: İngilizce edebiyat gazetesi. Türkçe[değiştir | kaynağı değiştir] Köprü ː İki ayda bir yayınlanan, okulun Türkçe gazetesi (İlk olarak Ocak 2009'da yayınlandı). Martı ː Türkçe edebiyat dergisi. Oda ː Öğrenciler tarafından gönderilen şiirler, hikâyeler ve fotoğrafların yayınlandığı dergi. Tarih ː Tarih kulübünün yıllık yayını. Sinek ː The Film Review Club'ın yıllık yayını Konferanslar ve festivaller[değiştir | kaynağı değiştir] Güzel Sanatlar Festivali (FAF)[değiştir | kaynağı değiştir] Güzel Sanatlar Festivali Türkiye'deki en büyük lise düzeyindeki okul festivalidir. Robert Koleji öğrenci konseyi tarafından 1982'den beri her yıl düzenlenmektedir. Geleneksel olarak her yıl mayıs ayında düzenlenen festivale her yıl 2.000'den fazla öğrenci katılır. Festival, birçok öğrenci grubunun sahnede performans gösterebileceği büyük bir etkinlik. Ayrıca gerçekleşen çeşitli sanat sergileri ve dans gösterileri vardır. Öğrenci Konseyi üyeleri İstanbul'daki diğer liseleri ziyaret ederek bu etkinliğin reklamını yaparlar. Festivalin sonunda, genellikle tanınmış bir sanatçı veya grup sahnede performans sergiliyor. Bu etkinliği finanse etmek için kullanılan gelirlerin çoğu, yiyecek ve bilet satışlarından elde edilir. Yiyecek satıcıları genellikle Öğrenci Konseyi üyeleri tarafından seçilir ve Ortaköy'deki "kumpir" satıcıları gibi Robert Kolej'e yakın restoranlardan oluşur. Bu, sıkı sıkıya bağlı Robert Kolej topluluk ruhunu destekler.[21] Uluslararası İstanbul Gençlik Forumu (IYF)[değiştir | kaynağı değiştir] Uluslararası İstanbul Gençlik Forumu, Robert Kolej'de her yıl düzenlenen bir konferanstır. 2006 yılından beri her yıl çok sayıda Avrupa ülkesinden katılımcı ile düzenlenmektedir. Her yıl, tüm Avrupa'dan 150'den fazla katılımcı RC kampüsünde bir araya geliyor. Konferans, Robert Kolej Avrupa Gençlik Kulübü tarafından organize edilmektedir. Etik Forumu[değiştir | kaynağı değiştir] Etik Forumu Türkiye'de lise düzeyinde kurulan ilk forumdur. Robert Kolej Etik Değerler Kulübü, forumlarının ardından lise öğrencileri arasında ulusal düzeyde bir etik vaka çalışması yarışması düzenler. Sonuçlar yıl sonuna doğru Etik Konferansı'nda açıklanır. Her iki etkinlik de Türkiye'nin dört bir yanından yirmiden fazla devlet ve özel okulun ilgisini çekiyor.[22] Robert Kolej Uluslararası Model Birleşmiş Milletler (RCIMUN)[değiştir | kaynağı değiştir] Robert Kolej Uluslararası Model Birleşmiş Milletler (RCIMUN), 2006'dan beri Robert Kolej Model Birleşmiş Milletler Kulübü (RCMUN) tarafından her yıl düzenlenen, THIMUN'a bağlı bir Model Birleşmiş Milletler konferansıdır. Çevre ve Silahsızlanma Komiteleri, bir Özel Konferans komitesi, BM Güvenlik Konseyi, bir Danışma Paneli, ECOSOC, Uzmanlaşmış Ajanslar (RCSA), tek bir tarihsel olayı simüle eden iç içe geçmiş iki tarihi komiteye eşdeğer, ayrı bir Tarihsel Güvenlik Konseyi. yanı sıra Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin bir simülasyonu. 2012 konferansına yaklaşık %42'si uluslararası okullardan olmak üzere yaklaşık 750 öğrenci katılmıştır. Türk Tiyatro Festivali (TIFES)[değiştir | kaynağı değiştir] Robert Kolej Tiyatro Kulübü tarafından düzenlenen TIFES, Türkiye'nin lise düzeyindeki en önemli tiyatro etkinliklerinden biridir. Festival, Haziran ayının ilk haftasında Robert Kolej kampüsünde gerçekleşir. Suna Kıraç Salonu'nda hafta boyunca çok sayıda oyun sahneleniyor ve ünlü oyuncular, aktrisler ve oyun yazarları tiyatro sanatı ile ilgili konularda söyleşiler yapıyor.[23] Junior Achievement Robert Kolej Konferansı (JARC)[değiştir | kaynağı değiştir] Bu etkinliğe Robert Kolej Junior Achievement Club ev sahipliği yapıyor. Türkiye'nin dört bir yanından yaklaşık 300 Junior Achievement öğrencisi Risk (2010), Alternatif Kariyerler (2009), Marka Yaratmak (2008) gibi konularda birbirleriyle ve ünlü girişimci ve sanatçılarla buluşarak deneyimlerini paylaşıyor. Bu konularla ilgili eğlenceli atölye, Junior Achievement öğrencileri arasındaki ilişkiyi güçlendirmek için öğretici bir buzkıran etkinliğidir. Avrasya Okulları Münazara Şampiyonası (ESDC)[değiştir | kaynağı değiştir] Avrasya Okulları Münazara Şampiyonası (ESDC), çok çeşitli ülkeleri temsil eden lise öğrencilerini ağırlayan, her yıl düzenlenen, WSDC tarzı bir münazara turnuvasıdır. Öğrenciler tarafından yönetilen tek lise düzeyinde münazara organizasyonu olmakla birlikte, dünya çapında en iyi WSDC tarzı turnuvalardan biri olarak ün kazandı. Deneyimli jüri üyeleri, çok sayıda millî takım ve dünyanın dört bir yanından seçkin münazaracıların katılımıyla en popüler münazara organizasyonları arasında yer aldı. 2021'de organizasyon, 20 ülkeden 400'ün üzerinde münazaracı ve 98 ekiple fırladı. Kampüs[değiştir | kaynağı değiştir] Boğaz'a bakan 65 dönümlük (260.000 m2) ağaçlık kampüs, beş neoklasik binanın yanı sıra üç brütalist binaya, asırlık ağaçlara ve bu kampüse endemik bir tür olan Boğaz Böceğinin de aralarında bulunduğu zengin bir faunaya ev sahipliği yapmaktadır. Binalar[değiştir | kaynağı değiştir] Gould Hall ː Kampüsteki en eski eğitim binası olan Gould Hall (/ ɡ uː l d / ), 19. yüzyıldan kalma ünlü Wall Street finansörü Jay Gould'un kızı Helen Gould Shepard'ın hediyesidir. 1911'de başlayan ve 1914'te tamamlanan inşaat için 150.000 ABD Doları bağışladı. Binanın ön ve arka girişleri, mermerin bol kullanımı nedeniyle bu adı taşıyan Mermer Salon'a açılıyor. Mermer Salon, bina için bir lobi görevi görüyor ve aynı zamanda okulun arkeolojik koleksiyonunun bir bölümünü barındırıyor. Eskiden öğretmenler odası olarak kullanılan Fakülte Salonu ve Konferans Salonu, Mermer Salon'a bitişiktir ve buradan erişilebilir. Gould Hall ayrıca idari ofisler, derslikler, İbrahim Bodur kütüphanesi, Heritage Room ve RC Commons alanı ile Türk Edebiyatı ve Sosyal Bilimler Bölümleri ve İngilizce Bölüm Başkanlığı'na ev sahipliği yapmaktadır. Bina, özellikle büyük iyonik sütunlarıyla okulun fiili sembolüdür. Binanın duvarlarını sarmaşıklar ve morsalkım bitkileri çevreliyor.[24] Ön saçaklığında "Amerikan Kız Koleji" ve "Gould Hall" kelimeleri görülüyor. 9 Kasım 1911'de dönemin Amerika Birleşik Devletleri'nin Osmanlı Büyükelçisi tarafından dikilen binanın köşe taşı, bir zaman kapsülü içeriyor. Kapsülün gömüldüğü yılı Romen rakamlarıyla gösteren “AD MDCCCCXI” yazısı, ön cephenin Güney Kanadında yer almaktadır.[25] Mitchell Hall ː Başlangıçta okul mutfaklarına ve yemek odasına ev sahipliği yapan bina, 100.000 ABD Doları bağışta bulunan Olivia E. Phelps Stokes'un hediyesiydi. Mütevazı bir kadın, binaya arkadaşı Sarah Lindlay Mitchell'in anısına bir isim verilmesini istedi. Bugün binada ağırlıklı olarak matematik dersleri için kullanılan sınıflar, Matematik Bölümü, Sait Halman Bilgisayar Merkezi, öğretmenler odası, görsel-işitsel merkez, iki Multimedya Odası (MMR) ve küçük bir İngilizce bölümü ofisi bulunmaktadır. En üst kat olan M400, sınavlar, küçük çaplı konferanslar ve haftalık kulüp oturumları için kullanılır. Woods Hall ː 1914'te tamamlanan bina, 58.000 ABD Doları bağışta bulunan Boston'dan Bayan Henry Woods'un kısmi bir hediyesiydi ve kalan 25.000 ABD Dolarını Helen Gould Shepard karşıladı. 1990 yılına kadar Fen Bilimleri Binası olarak kullanılan bina, bugün ağırlıklı olarak İngilizce dersleri için kullanılan sınıflara, iki İngilizce departman ofisine ve iki üniversite danışmanlık ofisine ev sahipliği yapmaktadır. Sage Hall ː 19. yüzyılda ünlü bir finansçı ve Jay Gould'Un ortağı olan Russell Sage'in dul eşi Bayan Margaret Olivia Sage'den bir hediye olan Sage Hall, hala orijinal amacı için kullanılan birkaç binadan biridir. Bir hayırsever olarak, yurt olarak inşa edilen bina için 100.000 ABD Doları bağışta bulundu. Bina günümüzde kız öğrenci yurdu, revir, sanat atölyeleri ve karanlık odayı barındırmaktadır. Bingham Hall ː Başlangıçta bir tıp fakültesi binası olarak inşa edilen ve William Bingham tarafından annesi Mary Payne Bingham'ın anısına finanse edilen bina, 1925'ten 1992'ye kadar ortaokul bölümünü barındırıyordu. Bugün, erkek öğrenci yurtlarına ev sahipliği yapıyor. yanı sıra ikincil bir tiyatro odası ve iş ve idari ofisler. Ön girişin üzerinde "Mary Payne Bingham onuruna oğlu William Bingham 2 tarafından dikilen Mary Payne Bingham Hall" yazan binanın inşasını anan bir plaket görülüyor. Feyyaz Berker Science Building ː Halk arasında "Feyyaz" olarak anılan Feyyaz Berker Salonu, günümüzde fen laboratuvarları ve dersliklerinin yanı sıra Fen Bölümünü de barındırmaktadır. Bina 1990 yılında tamamlandı ve adını en büyük bağışçısı, önde gelen Türk iş adamı ve Robert Kolej mütevellisi Feyyaz Berker'den (Robert Kolej Müh '46 mezunu) almıştır. Binanın ön cephesi, Gould Hall'un cephesini taklit eden kemerli pencerelere sahiptir. Türkiye'nin en nadide koleksiyonlarından birine sahip olan Biyoloji Müzesi'nin içindekiler binanın ikinci ve üçüncü katlarına dağılmış durumda. Suna Kıraç Hall (Tiyatro) ː 1990 yılında yapımı tamamlanan, büyük bir sahnesi, makyaj odaları, modern ses ve ışık sistemi ve 512 kişilik oturma düzeniyle en büyük bağışçısı olan Suna Kıraç'ın (Amerikan Koleji) adını taşıyan tiyatro binası. (Girls '60 mezunu), önde gelen bir Türk iş kadını ve Robert Kolej Mütevellisi. Bodrum katında müzik bölümü ve birkaç müzik odası bulunuyor. Nejat Eczacıbaşı Hall (Gym) ː Modern okul spor salonu 1990 yılında açıldı ve adını en büyük bağışçısı, önde gelen Türk biyokimyacı ve iş adamı Dr. Nejat Eczacıbaşı'ndan (Robert Koleji '32 mezunu) almıştır. Bodrum katında Çok Amaçlı Oda (MPR), beden eğitimi bölümü ofisleri ve bir öğrenci dinlenme alanı olan Cep (Türkçe “Cep”) bulunmaktadır. Murat Karamancı Student Center (MKSC) İbrahim Bodur Kütüphanesi[değiştir | kaynağı değiştir] Robert Kolej 1863 yılında kurulduğunda dört öğrencisi vardı. Kütüphaneye 2.120 dolar tahsis edilmiş ve Harvard Üniversitesi kütüphanenin açılışı için 200 cilt bağışta bulunmuştur. 1950'ler ve 60'larda kolej, Türkiye'nin en büyük koleksiyonlarından birine sahipti. (1957'de: 111.598 kitap ve 214 süreli yayın; o yıl Türkiye Milli Kütüphanesi tarafından yayınlanan Türkiye Kütüphaneleri Rehberi'ne göre American College for Girls Library 27.163 kitap ve 108 süreli yayın. Boğaziçi Üniversitesi'nin kuruluşundan sonra, kolej koleksiyonlarının çoğunu yeni kurulan üniversiteye bağışladı. Bugün Robert Kolej'in hem Türkçe hem de İngilizce olmak üzere yaklaşık 40.000 kaynaktan oluşan bir basılı koleksiyonu bulunmaktadır. Ayrıca, hem kampüs içinden hem de kampüs dışından erişilebilen genişleyen bir e-Kitap, e-Dergi ve veri tabanı koleksiyonuna sahiptir. 2014 yılında kapsamlı bir tadilattan geçen kütüphane, Gould Hall'un ikinci ve üçüncü katlarında 290 kişilik oturma kapasitesi ile 1034 metrekarelik bir alanı kaplamaktadır.[26] Diğer binalar ve tesisler[değiştir | kaynağı değiştir] Rodney B. Wagner Anıtı Labirenti Murat Karamancı Öğrenci Merkezi (MKSC) Dave Phillips Sahası Konak Teras Tenis kortları Basketbol sahaları Fakülte lojmanları (Barton House, White House, Blue House, Yalı, Guest House ve kampüse dağılmış çok sayıda diğer evler) Yeşil Kule Köprü ve Güvenlik Forum Bu bölüm sadece bugünkü Robert Kolej kampüsündeki (eski adı Amerikan Kız Koleji kampüsü olan) binaları içerir; Robert Kolej'in eski erkek kampüsündekiler Boğaziçi Üniversitesi yazısında bulunabilir.[27] Ayrıca okulun içinde Konak Terrace, Wagner Memorial Maze, Plato ve Forum gibi bölümler de bulunmaktadır. Eğitim ve fiyatlar[değiştir | kaynağı değiştir] Robert Kolej'in 2023–2024 akademik yılı için öğrenim ücretleri [28] ː Gündüz Öğrencisi Yatılı (5 gün) Yatılı (7 gün) 446.400 TL 573.500 TL 631.500 TL 16.560 ABD doları 21.275 ABD doları 23.427 ABD doları Öğrenim ücretleri her yıl Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) tarafından belirlenen sınırlı bir aralıktaki enflasyon oranlarına göre ayarlanır. Robert Kolej, öğrenim ücreti açısından sürekli olarak Türkiye'nin en pahalı lisesi olarak sıralanmıştır.[29] Okul verilerine göre, öğrencilerin %26'sı 2019–2020 akademik yılı için bir tür mali yardım aldı.[30] Robert Kolej vergilerini New York Eyaletinde vergiden muaf iki ayrı 501(c)(3) kâr amacı gütmeyen kuruluş aracılığıyla beyan eder : İstanbul Robert Koleji Mütevelli Heyeti 4 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Aralık 1947'den beri vergiden muaftır ve Robert Kolej Vakfı 4 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., vergi- Mayıs 2000'den beri muaftır. Veriler ProPublica'da halka açıktır. 2017 Mali Yılı itibarıyla, iki kuruluş 28,7 milyon ABD Doları toplam gelir bildirdi.[31][32] Öğrenim ücretleri ve bağışlar okulun gelirinin önemli bir bölümünü oluşturmaktadır. 2019 yılında okul harçlarından elde edilen gelir, okul giderlerinin %55'ini karşıladı ve geri kalanının çoğu bağışlarla sağlandı. Finans kurumları ve şirketler de bağışta bulunsa da, bağışçıların çoğu okulun mezunlarıdır.[33] Eleştiri[değiştir | kaynağı değiştir] Pervaneler[değiştir | kaynağı değiştir] Türkçü bir yazar olan Müfide Ferit Tek, Amerikan Kız Koleji'nin yabancı, Türk karşıtı doğasını eleştiren bir roman olan Pervaneler'i yazdı. 1924'te, Türkiye Cumhuriyeti'nin ilanından bir yıl sonra yayınlanan roman, Amerikan Kız Koleji'nin kurgulanmış anlatımı olan "Bizans Koleji" etrafında dönüyor. Hikâye, Bizans Koleji'ne giden genç bir Türk Müslüman kadın olan Leman'ı içeriyor. Orada iki Türk kızı Nesime ve Bahire ile arkadaş olur. Nesime ünlü bir Mevlevi şeyhinin kızıdır. Emir Çelebi. Bizans Koleji'ndeki eğitimi, onu Türk ve Müslüman kimliklerinden uzaklaştırarak, Protestanlığa dönerek Amerika Birleşik Devletleri'ne göç etmesine yol açar. Bahire, "erkek gibi giyinen", toplumsal cinsiyet rollerini reddeden ve batılı feminist hareketin büyüsüne kapılmış bir kadın. Ayrıca feminist derslere katılmak için Amerika Birleşik Devletleri'ne taşınır. Arkadaşlarından etkilenen Leman, konuşlandırılmış bir Amerikan askeri olan Jack Peterson ile tanışır ve onunla evlenmek için Amerika Birleşik Devletleri'ne kaçar.[34] Bu üç rakam, yazarın gayri milli eğitim kurumlarında Türk gençliğinin başına geleceğine inandığı şeyler için uyarıcı hikâyelerdir. Romanda, Bizans Koleji genç Türk kadınlarını yozlaştıran başlıca kurum olarak tasvir ediliyor. İstanbul'u işgal eden ancak zapt edemeyen yabancı güçlerin hem gerçek hem de mecazi yerleşim bölgesi. Romana göre, okulun "Yunan" ve "yabancı" mimarisi - muhtemelen Gould Hall'daki Yunan iyonik sütunlarına atıfta bulunuluyor - kampüsünü ziyaret edenlere ayrı bir ülkeye giriyormuş hissi veriyor. Kitap boyunca okul şu şekilde anlatılıyor: "Gerçekten burası bir Amerikan-Ermeni ülkesinin başkentiydi. Anavatanımız içinde ayrı bir ülke gibiydi". Romana benzer Ermeni karşıtı duygular hakimdir: Okulun müzesinde Ermeni, Rum, Bulgar, Sırp ve Rus halklarına ait eserler sergilenmektedir. oysa Türk kültürü reddediliyor.[35] 2014–2015 kabul skandalı[değiştir | kaynağı değiştir] 2014–2015 eğitim-öğretim yılında Robert Kolej'e lise giriş sınavından olması gerekenden daha düşük bir puanla bir öğrenci kabul edilmiştir. Kabul edilen öğrenci, Robert Kolej'e sınav puanı ile kabul edilen başka bir öğrencinin ikiz kardeşi idi.[36] 25 Mart 2015'te Hürriyet gazetesi, öğrencinin Milli Eğitim Bakanlığı'nın (MEB) talimatıyla Robert Kolej'e kabul edildiğini bildirdi.[37] Medyanın haksız davranış raporlarına yanıt veren dönemin müdürü Anthony Jones, bir mektupta "Okulumuz tarafından MEB kararına yapılan çok sayıda idari itiraz reddedildi ve biz hukuk bu karara uymakla yükümlüdür." [38] Daha sonra, söz konusu öğrencinin "öğrencilerin gerçek bir et kalkanı" tarafından engellenmesi nedeniyle derslere katılamadığı ve kısa bir süre sonra okulu bıraktığı bildirildi.[39] Yeni Akit[değiştir | kaynağı değiştir] Yeni Akit, 2017'den beri Robert Kolej hakkında üç makale yayınladı. "Robert Koleji'nde Sapkınlık" başlıklı ilk yazı, okulun LGBTQ haftasına yönelik bir saldırıydı. Faruk Arslan'ın kaleme aldığı homofobik makale, eşcinselliği bir "hastalık" olarak nitelendirirken, "Amerikan Robert Koleji eşcinsellik hastalığını normal bir insanlık durumu olarak temsil eden sapkınlar korosuna katıldı" alt başlığıyla yer aldı.[40] 2018 yılında Faruk Arslan, İslami başörtüsünün okul kıyafet yönetmeliği tarafından yasaklandığını iddia eden "Robert Koleji'nin Başörtüsü Nefreti" başlıklı başka bir yazı yayınladı.[41] Gerçekte, Robert Kolej'de başörtüsü serbesttir. Aynı yazarın 2018'deki bir başka makalesi, Robert Kolej'in finansmanının kaynağını sorguladı. "Robert Kolej'in 900 Trilyon (Milyon) Parası Nereden Geldi, Nereye Gidiyor?" Robert Kolej'in mali durumunu çevreleyen bir komplo teorisi uydurulur. Arslan, Robert Kolej'in 5 yılda elde ettiği 137 milyon doların "Türkiye'nin kaynaklarının sömürülmesi" sonucu olduğunu ve "ABD çıkarları" için kullanıldığını iddia ediyor.[42] Gerçekte, Robert Kolej, okul harçları ve mezunlarının gönüllü bağışları yoluyla fon toplamaktadır. 501 (c)(3) vergiden muaf kâr amacı gütmeyen bir kuruluş olan Robert Kolej vergilerini New York'ta beyan eder ve harcamaları kamuya açıktır. Önemli mezunlar[değiştir | kaynağı değiştir] Robert Kolej mezunları, Osmanlı döneminden bu yana sanattan akademiye, bilimden mühendisliğe, işletmeden sivil toplum ve devlet yönetimine kadar pek çok alanda öncü rol oynamıştır.[43] Garnett, 1904 tarihli yayınında, "kırk yıl önce kuruluşundan bu yana, mezunlarının birçoğunun Balkan beyliklerinin hükümetlerinde yüksek mevkilere ulaştığını ve başka türlü kendilerini öne çıkardıklarını" belirtti.[16] Üç Robert Kolej mezunu, Mart 1945'te San Francisco'da düzenlenen Birleşmiş Milletler'in kuruluş toplantısında ülkelerini temsil ettiler : Suriye için Nureddin Kahala, Türkiye için Hamiz Atif Kuyucak ve İran için Dr. Shafaq.[44] 1990 yılında üç mezun, Nejat Eczacıbaşı, Suna Kıraç ve Feyyaz Berker, Binalar bölümünde bahsedilen yeni binaların inşası için gerekli parayı bağışladı. Yıllık bir bağış kampanyası okul için para toplar, çünkü masraflar tek başına öğrenim ücretleriyle karşılanamaz. Geliştirme ofisi, dünya çapında çevrimiçi ve posta yoluyla 10.000  Robert Kolej mezununa ulaşan RC Quarterly'yi yayınlıyor.[45] Kampüsün yanında yer alan kültür ve eğlence merkezi Bizimtepe, Mezunlar Derneği'nin bir kuruluşudur.10 Aralık 1925 tarihli Gol Spor dergisinde Robert Kolej Futbol Takımı. Resim altı yazısı : Fenerbahçe ile bu hafta havanın muhalefetine rağmen bir maç yapan Robert Kolej futbol takımı. Hakkında yazılanlar[değiştir | kaynağı değiştir] G. Washburn, "Robert Koleji Hatıraları: İstanbul'da Elli Yıl", 2011 [46] Cyrus Hamlin, "Robert Koleji Uğrunda Bir Ömür", 2013 [47] Önder Kaya, "Dünyanın Tam Orta Yerinde Robert Kolej - İmparatorluktan Cumhuriyete Bir Okulun Tarihi", 2022 [46] Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir] Boğaziçi Üniversitesi Kategori:Robert Lisesinde öğrenim görenler Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] "RC hakkında". webportal.robcol.k12.tr. Robert Koleji Web sitesi. 2 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2016.  Recep Büyüktolu & Salih Potukoğlu (1 Ocak 2020). "OSMANLI'DA YABANCI DİL ÖĞRETİMİNE BİR ÖRNEK: ROBERT KOLEJİ (1863-1923)". 2 (19). Belgi Dergisi. s. 2011. 9 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2021.  "Kayıt Kabul". webportal.robcol.k12.tr. Robert Koleji Web sitesi, Kayıt Kabul. 13 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2016.  "Robert College - VKV". encyclopedia.vkv.org.tr. 18 Ağustos 2020. 29 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2020.  "Columbia's Rare Book & Manuscript Library Acquires Robert College Archive | Columbia University Libraries". library.columbia.edu. 17 Ağustos 2020. 27 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2020.  "Tarihçe". webportal.robcol.k12.tr. Robert Koleji Web sitesi. 24 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2016.  "Kurum Tarihi". www.boun.edu.tr/. Boğaziçi Üniversitesi Web sitesi. 7 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2016.  "Robert Kolej | Kayıt Dönemi". website.robcol.k12.tr. 24 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2022.  "Robert College records, 1858-2018 | Rare Book & Manuscript Library | Columbia University Libraries Finding Aids". findingaids.library.columbia.edu. 25 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2023.  a b c "Gale - Product Login". galeapps.gale.com. 25 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2023.  "Christopher Robert'ın İradesi" (PDF). 30 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 25 Şubat 2022.  "VKV". 29 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2022.  "About RC". web.archive.org. 22 Şubat 2012. 22 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2023.  a b c "RCNFRP Welcome". web.archive.org. 29 Ocak 1999. 29 Ocak 1999 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.  a b "RCNFRP Fact Sheet". web.archive.org. 28 Ocak 1999. 22 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.  a b c Garnett, Lucy Mary Jane (1904). Turkish Life in Town and Country (İngilizce). G.P. Putnam's Sons. 4 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.  "RCNFRP Summary of Faculty Compensation". web.archive.org. 23 Nisan 1999. 23 Nisan 1999 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.  "RC'06 University Results". web.archive.org. 3 Temmuz 2007. 3 Temmuz 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.  "RC'11 University Results". web.archive.org. 15 Şubat 2012. 15 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.  "Chronology of Events". web.archive.org. 3 Şubat 2007. 3 Şubat 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.  "Güzel Sanatlar Festivali-Güzel Sanatlar Festivali". 3 Nisan 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.  "RC Ethical Values Club". rcethics.tripod.com. 17 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.  "TIFES IV". web.archive.org. 15 Ekim 2007. 15 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.  "Robert College | RC Experience". website.robcol.k12.tr. 25 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.  "Robert College Heritage Investigations 6: 109 Yıl Öncesinden Bir Duvarla çevrili Mesaj". Mehmet Tatoğlu. Boğaziçi Chronicle.  "About RC Library". web.archive.org. 29 Aralık 2006. 29 Aralık 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.  "Wayback Machine" (PDF). web.archive.org. 20 Haziran 2007. 20 Haziran 2007 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.  "Okul Ücretleri Tablosu, 2023-2024" (PDF). 11 Haziran 2023 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.  "İşte Türkiye nin en pahalı okulu – Güncel Haberler, Son Dakika Haberleri, Turktime Haber Portalı". www.turktime.com. 15 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.  "Robert Kolej | Okul Ücretleri ve Mali Yardım". website.robcol.k12.tr. 17 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.  Roberts, Andrea Suozzo, Ken Schwencke, Mike Tigas, Sisi Wei, Alec Glassford, Brandon (9 Mayıs 2013). "Trustees Of Robert College Of Istanbul, Full Filing - Nonprofit Explorer". ProPublica (İngilizce). 1 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.  Roberts, Andrea Suozzo, Ken Schwencke, Mike Tigas, Sisi Wei, Alec Glassford, Brandon (9 Mayıs 2013). "Robert College Foundation, Full Filing - Nonprofit Explorer". ProPublica (İngilizce). 4 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.  "Robert College". website.robcol.k12.tr. 25 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.  "Müfide Ferit Tek'in Pervaneler Romanına Divan Edebiyatına ve İslam Kültürüne Ait Kavramların Simgeselliğinde bir Yaklaşım"". Çetin, Nurullah. 2018. 13 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.  "Pervaneler Romanının Yapısı ve Anlamı Üzerine" (PDF). 12 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.  ÇAKMAKÇI, Nuran. "Zorla okula yerleştirilenlerin durumu". Hürriyet. 4 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.  Eğitim, Hürriyet. "Robert Kolej'den 'tepeden öğrenci' açıklaması". Hürriyet. 28 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.  "225'inci öğrenci tartışma yarattı". Sözcü. 28 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.  "Torpilli nakille gelen öğrenciyi Robertliler okula almadı". T24. 3 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.  "Robert Koleji'ndeki sapkınlığa soruşturma - Yeni Akit". www.yeniakit.com.tr. 4 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.  "Robert Koleji'nin başörtü düşmanlığı - Yeni Akit". www.yeniakit.com.tr. 15 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.  "Robert Koleji'ne 900 trilyon nereden geldi, nereye gidiyor? - Yeni Akit". www.yeniakit.com.tr. 7 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.  "History of Robert College". web.archive.org. 3 Temmuz 2007. 3 Temmuz 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.  Erken, Ali (3 Mayıs 2016). "The making of politics and trained intelligence in the Near East: Robert College of Istanbul". European Review of History: Revue européenne d'histoire. 23 (3): 554-571. doi:10.1080/13507486.2015.1131249. ISSN 1350-7486.  "Pages - RC Quarterly". web.archive.org. 23 Şubat 2016. 23 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.  a b Gün, Mine Alpay. "Robert Kolej, Washburn ve koparılmak". www.milligazete.com.tr. Milli Gazete, 07.11.2014. 27 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2017.  Gündüz, Mustafa. ""Robert Koleji'(Boğaziçi Üniversitesi)nin Kuruluş Hikayesi"". www.academia.edu. Eğitime Bakış, Yıl 9, Sayı 27, Ekim-Kasım-Aralık 2013. 16 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2017.  Wikimedia Commons'ta Robert Lisesi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. gtdBoğaziçi ÜniversitesiYerleşkeler Güney Kuzey Hisar Uçaksavar Sarıtepe Kandilli Anadoluhisarı Fakülte ve Yüksekokullar Eğitim Fen Edebiyat Hukuk İktisadi ve İdari Bilimler İletişim Mühendislik Yabancı Diller Yönetim Bilimleri Enstitüler Kandilli Rasathanesi Feza Gürsey Öğrenci kulüpleri Radyo Boğaziçi İlişkili Albert Long Hall Kültür Merkezi Aptullah Kuran Kütüphanesi Kandilli Deprem Müzesi Mithat Alam Film Merkezi Robert Koleji SineBU Füniküler İstasyonu Metro İstasyonu Kategori  · Commons Otorite kontrolü BNF: cb16259217t (data) GND: 7652349-4 ISNI: 0000 0004 0642 8542 kulturenvanteri.com: 16699 LCCN: n81007006 NLI: 987007389370305171 SUDOC: 05708646X VIAF: 148391807 WorldCat (LCCN): n81-007006 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Robert_Lisesi&oldid=31488729" sayfasından alınmıştır

Robert LisesiKuruluş1863ÜlkeTürkiyeŞehirArnavutköy, Beşiktaş, İstanbulMüdürAdam Oliver ve Nilhan ÇetinyamaçEğitim diliİngilizce ve TürkçeYabancı dil(ler)Almanca ve FransızcaSınıflarGould Hall, Mitchell Hall, Woods Hall, Sage Hall, Bingham Hall, Feyyaz Berker Hall, Suna Kıraç Hall, Nejat Eczacıbaşı HallKoordinat41°05′02″K 29°03′05″D / 41.08389°K 29.05139°D / 41.08389; 29.05139 İstanbul Amerikan Robert Lisesi veya eski ismiyle Robert Koleji, Osmanlı Devleti bünyesinde Amerikan usûlü eğitim vermek üzere ABCFM'in gönderdiği Cyrus Hamlin ve Christopher Rhinelander Robert tarafından 1863 yılında İstanbul’da kurulmuş okuldur.[1][2] Hâlen Türkiye Cumhuriyeti Millî Eğitim Bakanlığına bağlı, İngilizce eğitim yapan özel bir eğitim kurumu olarak hizmet vermeyi sürdürür.[3] Karma eğitim yapan, hem gündüzlü hem yatılı öğrencileri olan bir okuldur. Eğitim süresi, hazırlık dâhil beş yıldır. 1863 yılında kurulan okul, Amerika Birleşik Devletleri dışında sürekli olarak faaliyet gösteren en eski Amerikan okuludur.[4][5] Okul, Cyrus Hamlin ve Christopher Robert adında iki Amerikalı tarafından kurulmuştur. Robert Koleji ve 1871’de kurulan kardeş okulu Amerikan Kız Koleji, Amerika Birleşik Devletleri sınırları dışında kurulan ilk Amerikan okullarıdır.[6] Türkiye’deki Amerikan Okulları Krizi sonucunda Milli Eğitim Bakanlığına bağlanmıştır. 1971 yılında okulun yükseköğrenim veren bölümü Türk hükûmetinin üstüne geçirilmiş ve arazisinde Boğaziçi Üniversitesi kurulmuştur.[7] Aynı yıl Amerikan Kız Koleji ile birleşen orta öğrenim bölümü, o tarihe kadar Kız Koleji’nin kullanımında olan Arnavutköy'deki kampüste eğitim vermeye devam etmektedir. 2021-2022 öğrenim yılı itibarıyla LGS sınavında en yüksek puanı olan %0.3 dilimindeki öğrencilerin kaydoldukları bir okuldur.[8] Öğretim kadrosunun %50'si Türk, %32'si Amerikalı, %8'i İngiliz, geri kalan %10'u diğer ülkelerdendir.[kaynak belirtilmeli] Tarih[değiştir | kaynağı değiştir] 1863 yılında Robert Kolej, zengin bir Amerikalı hayırsever olan Christopher Robert ve kendini eğitime adamış bir misyoner olan Cyrus Hamlin tarafından Bebek'te kuruldu. Kuruluşundan altı yıl sonra, Osmanlı Padişahının izniyle (şu anda Boğaziçi Üniversitesi'nin bulunduğu) ilk yerleşke Bebek'te, Rumeli Hisarı'nin sırtında bir yerde inşa edildi. Robert Kolej'in ilk başkanı olan Hamlin, kampüsün inşasıyla o kadar meşguldü ki George Washburn, 1871'den itibaren kolejin fiilen başkanı olarak hareket etti. 1877'de mütevelliler tarafından resmen başkan seçildi. Washburn, 1877 ile 1903 arasındaki görev süresi boyunca "kolejin akademik itibarını sağlam bir şekilde oluşturan seçkin bilim adamlarından oluşan bir fakülteyi kademeli olarak kurdu." [9][10] Christopher Robert 1878'de öldü. 27 Kasım 1878'de The New York Times'da yayınlanan "Bir Milyonerin İradesi" makalesine göre Robert, servetinin büyük bir bölümünü üniversiteye bıraktı.[11] Aynı yıl, genel bilgiler ve çalışma derslerinin ana hatlarını sağlayan bir üniversite kataloğu derlendi.[10] Kolejin amaçlarını tanımlayan katalogda şunlar yazılıydı: "Kolej'in amacı, öğrencilerine ırk veya din ayrımı yapmaksızın, her bakımdan birinci sınıf bir Amerikan okulunda elde edilene eşit kapsamlı bir eğitim vermektir. kolej ve aynı genel ilkelere dayalı." [12] Washburn'den sonra Robert Kolej, Caleb Gates (1903–1932) tarafından yönetildi. Başkanlığı sırasında, okulun öğrenci topluluğu büyük bir demografik geçiş geçirdi; öğrenci kitlesi daha önce Osmanlı İmparatorluğu'ndaki Bulgar, Rumen ve diğer Hristiyan azınlıklardan oluşurken, Jön Türklerin yabancı okullara yönelik politikalarını serbestleştirmesi ve Türkler arasında batılı bir eğitime olan talebin artması, önemli sayıda Türk öğrencinin kaydolmasıyla sonuçlandı.[10] Osmanlı İmparatorluğu zamanında, İmparatorluğun Hristiyan azınlıklarına ve Konstantinopolis'te yaşayan yabancılara hizmet veren bir yüksek öğrenim kurumu olarak kuruldu .1923 yılında okul, Türkiye Cumhuriyeti'nin esaslarına uygun olarak katı laik bir eğitim modelini benimsemiştir . Robert Kolej, varlığının çeşitli noktalarında Robert Akademi, Robert Yüksek ve Robert Yüksek ve Amerikan Kız Koleji. 1971'den bu yana bugünkü Robert Kolej, Arnavutköy kampüsünde (eski adıyla American College for Girls kampüsü ) yalnızca bir "lise".[13] Akademi[değiştir | kaynağı değiştir] 1999 yılı itibari ile Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) yönetmeliğine göre tarih ve sosyal bilgiler derslerinin öğretim dili Türkçedir.[14] Öğrenciler[değiştir | kaynağı değiştir] Robert Koleji her yıl, her Türk öğrencinin ilköğretimini tamamladıktan sonra bir lisede okumak için girmek zorunda olduğu ülke çapında yapılan bir sınavda ilk yüzde 0,2 içinde puan alan 180 ila 220 öğrenciyi kabul etmektedir. Okulun her akademik yılda yaklaşık 1000 öğrencisi vardır. 1998–1999 akademik yılında 942 öğrenci vardı ve %99'u Türk uyrukluydu.[15] 1904 dolaylarında, okulun yaklaşık 300 öğrencisi vardı ve yaklaşık 200 kişilik yatılı yeri vardı. Lucy Mary Jane Garnett, 1904 tarihli Turkish Life in Town and Country adlı çalışmasında, kolejin öğrenciler için bir şartı olduğu için o zamanlar öğrencilerin çoğunun Hristiyan olduğunu yazdı. Hristiyan Pazar kilise ayinlerine ve şapel ayinlerine katılmak ve Osmanlı hükûmeti bir Müslümanın şapele gitmesine karamsar bakacağı için "Müslüman olduğu iddia edilen herhangi birinin ikamet etmesi veya günlük öğrenci olması güvensiz olacaktır". 1904'te Rum öğrenciler çoğunluğu oluşturuyordu ve diğer öğrenciler arasında önemli sayıda Ermeni ve Bulgar vardı.[16] Fakülte ve personel[değiştir | kaynağı değiştir] Fakültenin ortalama 20 yıllık öğretmenlik deneyimi vardır ve çoğunluğu ya Türkiye ya da Amerika Birleşik Devletleri vatandaşlığına sahiptir. Okulun şu anda %50'si Türk ve %48'i anadili İngilizce olan öğretim üyeleri bulunmaktadır (Amerika Birleşik Devletleri dışındaki İngilizce konuşulan ülkelerden öğretim üyeleri dahil). Tam zamanlı öğretim üyelerinin yüzde altmışı yüksek lisans veya daha yüksek derecelere sahiptir. 1999 yılı itibarıyla %45'i Türk ve %32'si Amerikalı olmak üzere 102 öğretmen vardı. Öğretmenlerden sekizi yarı zamanlıydı.[15] Okulun rehber öğretmenleri o yıl itibarıyla İngilizce konuşan Türk vatandaşlarıydı.[14] 1999 yılı itibarıyla, Türkiye Milli Eğitim Bakanlığı yönetmeliği uyarınca, okul tarih ve sosyal bilgiler derslerini öğretmek için sadece Türk vatandaşlarını istihdam etmektedir.[14] 1999 yılı itibari ile okul, yabancı çalışanlarına çocuklarının İstanbul International Community School'a devam edebilmeleri için fon ödemesi yapmaktadır . Bir çalışanın başka bir okulu tercih etmesi durumunda, Robert Kolej aynı miktarda ödeme yapacaktır.[17] 1904'te fakülte Amerikalıları, Türkleri, Ermenileri, Bulgarları ve Rumları içeriyordu.[16] Müfredat[değiştir | kaynağı değiştir] Robert Kolej beş yıllık bir lisedir ve ilk yıl (Hazırlık), öğrencileri çoğunlukla İngilizce olan sıkı bir müfredata hazırlayan İngilizce daldırma yılıdır. Fen, Matematik, Edebiyat, Beden Eğitimi, Resim ve Müzik derslerinde kullanılan eğitim dili İngilizcedir. Türkçe, sosyal bilimler ve Türk dili/edebiyatında zorunlu öğretim dilidir. Yüksek öğretim[değiştir | kaynağı değiştir] Robert Kolej mezunları geleneksel olarak eğitimlerine Amerika Birleşik Devletleri veya Türkiye'de devam etse de son yıllarda Kanada ve Birleşik Krallık'ta okuyan öğrenci sayısı artmıştır. Her yıl mezun olan sınıfın yaklaşık yüzde 50-60'ı yurt dışında okumayı tercih ederken, Türkiye'de okumak isteyenler Yükseköğretim Kurumları Sınavı (TYT-AYT) puanlarına göre bir üniversiteye yerleştiriliyor. 2006 yılında Robert Kolej, Türkiye'deki özel liseler arasında daha önce uygulanan Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sistemi ÖSS'nin üç bölümünde de birinci oldu ve sınava giren 132 öğrenciden 76'sı ilk %0,3'lük (ilk 5000) içinde yer aldı.) Türkiye'de okumayı tercih eden 104 öğrenciden 29'u Boğaziçi Üniversitesi'ne kabul edildi. Türkiye'deki genel olarak en yüksek dereceli okuldur. 56 öğrenci eğitimlerine yurtdışında devam etmeyi seçti ve bu öğrencilerin %36'sı Ivy League kolejlerine devam ediyor.[18] 2011'de Robert Kolej, 21'i %40'ı Boğaziçi Üniversitesi'nde olmak üzere 123 mezununu Türk üniversitelerine yerleştirdi. 53'ü yurtdışında eğitim almayı planlıyordu, 8'i (%15) Ivy League'de. Yurt dışına başvuran 79 öğrenciden 75'ine kabul hakkı verildi.[19] Müfredat dışı etkinlikler[değiştir | kaynağı değiştir] Robert Kolej, 2015 itibarıyla yaklaşık 100 öğrenci aktivite kulübü ile zengin bir müfredat dışı etkinlikler ve spor geçmişine sahiptir. Robert Kolej, Osmanlı İmparatorluğu'na basketbolu 1907'de tanıttı. Osmanlı İmparatorluğu'ndaki ilk Öğrenci Konseyi de 1908'de Robert Kolej'de kuruldu.[20] Öğrenci konseyi[değiştir | kaynağı değiştir] Öğrenci Konseyi, her yıl seçilen bir grup öğrenci yönetici ve bir fakülte danışmanından oluşur. Seçilen organ, sınıf mevcudu ile orantılıdır. Sınıf temsilcilerinin yanı sıra başkan, başkan yardımcısı, sekreter ve sayman da bir kampanya döneminin ardından seçilir. Öğrenci Konseyi, öğrenciler, öğretim üyeleri ve yönetim arasındaki iletişimi kolaylaştırmak, sosyal faaliyetler düzenlemek ve kulüpler için kaynak yaratmaktan sorumludur. Öğrenci Konseyi ayrıca Türkiye'nin en büyük ve en eski lise festivali olan Güzel Sanatlar Festivali'ni düzenlemektedir. Açılış, kapanış ve mezuniyet törenlerinde öğrenci grubunu temsil eden Öğrenci Konseyi Başkanı bir konuşma yapar. Yayınlar[değiştir | kaynağı değiştir] İngilizce[değiştir | kaynağı değiştir] Bosphorus Chronicle: Okulun üç ayda bir yayınlanan gazetesi (ilk 1959'da yayınlandı). Record: Yıllık. Kaleidoscope: İngilizce edebiyat gazetesi. Türkçe[değiştir | kaynağı değiştir] Köprü ː İki ayda bir yayınlanan, okulun Türkçe gazetesi (İlk olarak Ocak 2009'da yayınlandı). Martı ː Türkçe edebiyat dergisi. Oda ː Öğrenciler tarafından gönderilen şiirler, hikâyeler ve fotoğrafların yayınlandığı dergi. Tarih ː Tarih kulübünün yıllık yayını. Sinek ː The Film Review Club'ın yıllık yayını Konferanslar ve festivaller[değiştir | kaynağı değiştir] Güzel Sanatlar Festivali (FAF)[değiştir | kaynağı değiştir] Güzel Sanatlar Festivali Türkiye'deki en büyük lise düzeyindeki okul festivalidir. Robert Koleji öğrenci konseyi tarafından 1982'den beri her yıl düzenlenmektedir. Geleneksel olarak her yıl mayıs ayında düzenlenen festivale her yıl 2.000'den fazla öğrenci katılır. Festival, birçok öğrenci grubunun sahnede performans gösterebileceği büyük bir etkinlik. Ayrıca gerçekleşen çeşitli sanat sergileri ve dans gösterileri vardır. Öğrenci Konseyi üyeleri İstanbul'daki diğer liseleri ziyaret ederek bu etkinliğin reklamını yaparlar. Festivalin sonunda, genellikle tanınmış bir sanatçı veya grup sahnede performans sergiliyor. Bu etkinliği finanse etmek için kullanılan gelirlerin çoğu, yiyecek ve bilet satışlarından elde edilir. Yiyecek satıcıları genellikle Öğrenci Konseyi üyeleri tarafından seçilir ve Ortaköy'deki "kumpir" satıcıları gibi Robert Kolej'e yakın restoranlardan oluşur. Bu, sıkı sıkıya bağlı Robert Kolej topluluk ruhunu destekler.[21] Uluslararası İstanbul Gençlik Forumu (IYF)[değiştir | kaynağı değiştir] Uluslararası İstanbul Gençlik Forumu, Robert Kolej'de her yıl düzenlenen bir konferanstır. 2006 yılından beri her yıl çok sayıda Avrupa ülkesinden katılımcı ile düzenlenmektedir. Her yıl, tüm Avrupa'dan 150'den fazla katılımcı RC kampüsünde bir araya geliyor. Konferans, Robert Kolej Avrupa Gençlik Kulübü tarafından organize edilmektedir. Etik Forumu[değiştir | kaynağı değiştir] Etik Forumu Türkiye'de lise düzeyinde kurulan ilk forumdur. Robert Kolej Etik Değerler Kulübü, forumlarının ardından lise öğrencileri arasında ulusal düzeyde bir etik vaka çalışması yarışması düzenler. Sonuçlar yıl sonuna doğru Etik Konferansı'nda açıklanır. Her iki etkinlik de Türkiye'nin dört bir yanından yirmiden fazla devlet ve özel okulun ilgisini çekiyor.[22] Robert Kolej Uluslararası Model Birleşmiş Milletler (RCIMUN)[değiştir | kaynağı değiştir] Robert Kolej Uluslararası Model Birleşmiş Milletler (RCIMUN), 2006'dan beri Robert Kolej Model Birleşmiş Milletler Kulübü (RCMUN) tarafından her yıl düzenlenen, THIMUN'a bağlı bir Model Birleşmiş Milletler konferansıdır. Çevre ve Silahsızlanma Komiteleri, bir Özel Konferans komitesi, BM Güvenlik Konseyi, bir Danışma Paneli, ECOSOC, Uzmanlaşmış Ajanslar (RCSA), tek bir tarihsel olayı simüle eden iç içe geçmiş iki tarihi komiteye eşdeğer, ayrı bir Tarihsel Güvenlik Konseyi. yanı sıra Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin bir simülasyonu. 2012 konferansına yaklaşık %42'si uluslararası okullardan olmak üzere yaklaşık 750 öğrenci katılmıştır. Türk Tiyatro Festivali (TIFES)[değiştir | kaynağı değiştir] Robert Kolej Tiyatro Kulübü tarafından düzenlenen TIFES, Türkiye'nin lise düzeyindeki en önemli tiyatro etkinliklerinden biridir. Festival, Haziran ayının ilk haftasında Robert Kolej kampüsünde gerçekleşir. Suna Kıraç Salonu'nda hafta boyunca çok sayıda oyun sahneleniyor ve ünlü oyuncular, aktrisler ve oyun yazarları tiyatro sanatı ile ilgili konularda söyleşiler yapıyor.[23] Junior Achievement Robert Kolej Konferansı (JARC)[değiştir | kaynağı değiştir] Bu etkinliğe Robert Kolej Junior Achievement Club ev sahipliği yapıyor. Türkiye'nin dört bir yanından yaklaşık 300 Junior Achievement öğrencisi Risk (2010), Alternatif Kariyerler (2009), Marka Yaratmak (2008) gibi konularda birbirleriyle ve ünlü girişimci ve sanatçılarla buluşarak deneyimlerini paylaşıyor. Bu konularla ilgili eğlenceli atölye, Junior Achievement öğrencileri arasındaki ilişkiyi güçlendirmek için öğretici bir buzkıran etkinliğidir. Avrasya Okulları Münazara Şampiyonası (ESDC)[değiştir | kaynağı değiştir] Avrasya Okulları Münazara Şampiyonası (ESDC), çok çeşitli ülkeleri temsil eden lise öğrencilerini ağırlayan, her yıl düzenlenen, WSDC tarzı bir münazara turnuvasıdır. Öğrenciler tarafından yönetilen tek lise düzeyinde münazara organizasyonu olmakla birlikte, dünya çapında en iyi WSDC tarzı turnuvalardan biri olarak ün kazandı. Deneyimli jüri üyeleri, çok sayıda millî takım ve dünyanın dört bir yanından seçkin münazaracıların katılımıyla en popüler münazara organizasyonları arasında yer aldı. 2021'de organizasyon, 20 ülkeden 400'ün üzerinde münazaracı ve 98 ekiple fırladı. Kampüs[değiştir | kaynağı değiştir] Boğaz'a bakan 65 dönümlük (260.000 m2) ağaçlık kampüs, beş neoklasik binanın yanı sıra üç brütalist binaya, asırlık ağaçlara ve bu kampüse endemik bir tür olan Boğaz Böceğinin de aralarında bulunduğu zengin bir faunaya ev sahipliği yapmaktadır. Binalar[değiştir | kaynağı değiştir] Gould Hall ː Kampüsteki en eski eğitim binası olan Gould Hall (/ ɡ uː l d / ), 19. yüzyıldan kalma ünlü Wall Street finansörü Jay Gould'un kızı Helen Gould Shepard'ın hediyesidir. 1911'de başlayan ve 1914'te tamamlanan inşaat için 150.000 ABD Doları bağışladı. Binanın ön ve arka girişleri, mermerin bol kullanımı nedeniyle bu adı taşıyan Mermer Salon'a açılıyor. Mermer Salon, bina için bir lobi görevi görüyor ve aynı zamanda okulun arkeolojik koleksiyonunun bir bölümünü barındırıyor. Eskiden öğretmenler odası olarak kullanılan Fakülte Salonu ve Konferans Salonu, Mermer Salon'a bitişiktir ve buradan erişilebilir. Gould Hall ayrıca idari ofisler, derslikler, İbrahim Bodur kütüphanesi, Heritage Room ve RC Commons alanı ile Türk Edebiyatı ve Sosyal Bilimler Bölümleri ve İngilizce Bölüm Başkanlığı'na ev sahipliği yapmaktadır. Bina, özellikle büyük iyonik sütunlarıyla okulun fiili sembolüdür. Binanın duvarlarını sarmaşıklar ve morsalkım bitkileri çevreliyor.[24] Ön saçaklığında "Amerikan Kız Koleji" ve "Gould Hall" kelimeleri görülüyor. 9 Kasım 1911'de dönemin Amerika Birleşik Devletleri'nin Osmanlı Büyükelçisi tarafından dikilen binanın köşe taşı, bir zaman kapsülü içeriyor. Kapsülün gömüldüğü yılı Romen rakamlarıyla gösteren “AD MDCCCCXI” yazısı, ön cephenin Güney Kanadında yer almaktadır.[25] Mitchell Hall ː Başlangıçta okul mutfaklarına ve yemek odasına ev sahipliği yapan bina, 100.000 ABD Doları bağışta bulunan Olivia E. Phelps Stokes'un hediyesiydi. Mütevazı bir kadın, binaya arkadaşı Sarah Lindlay Mitchell'in anısına bir isim verilmesini istedi. Bugün binada ağırlıklı olarak matematik dersleri için kullanılan sınıflar, Matematik Bölümü, Sait Halman Bilgisayar Merkezi, öğretmenler odası, görsel-işitsel merkez, iki Multimedya Odası (MMR) ve küçük bir İngilizce bölümü ofisi bulunmaktadır. En üst kat olan M400, sınavlar, küçük çaplı konferanslar ve haftalık kulüp oturumları için kullanılır. Woods Hall ː 1914'te tamamlanan bina, 58.000 ABD Doları bağışta bulunan Boston'dan Bayan Henry Woods'un kısmi bir hediyesiydi ve kalan 25.000 ABD Dolarını Helen Gould Shepard karşıladı. 1990 yılına kadar Fen Bilimleri Binası olarak kullanılan bina, bugün ağırlıklı olarak İngilizce dersleri için kullanılan sınıflara, iki İngilizce departman ofisine ve iki üniversite danışmanlık ofisine ev sahipliği yapmaktadır. Sage Hall ː 19. yüzyılda ünlü bir finansçı ve Jay Gould'Un ortağı olan Russell Sage'in dul eşi Bayan Margaret Olivia Sage'den bir hediye olan Sage Hall, hala orijinal amacı için kullanılan birkaç binadan biridir. Bir hayırsever olarak, yurt olarak inşa edilen bina için 100.000 ABD Doları bağışta bulundu. Bina günümüzde kız öğrenci yurdu, revir, sanat atölyeleri ve karanlık odayı barındırmaktadır. Bingham Hall ː Başlangıçta bir tıp fakültesi binası olarak inşa edilen ve William Bingham tarafından annesi Mary Payne Bingham'ın anısına finanse edilen bina, 1925'ten 1992'ye kadar ortaokul bölümünü barındırıyordu. Bugün, erkek öğrenci yurtlarına ev sahipliği yapıyor. yanı sıra ikincil bir tiyatro odası ve iş ve idari ofisler. Ön girişin üzerinde "Mary Payne Bingham onuruna oğlu William Bingham 2 tarafından dikilen Mary Payne Bingham Hall" yazan binanın inşasını anan bir plaket görülüyor. Feyyaz Berker Science Building ː Halk arasında "Feyyaz" olarak anılan Feyyaz Berker Salonu, günümüzde fen laboratuvarları ve dersliklerinin yanı sıra Fen Bölümünü de barındırmaktadır. Bina 1990 yılında tamamlandı ve adını en büyük bağışçısı, önde gelen Türk iş adamı ve Robert Kolej mütevellisi Feyyaz Berker'den (Robert Kolej Müh '46 mezunu) almıştır. Binanın ön cephesi, Gould Hall'un cephesini taklit eden kemerli pencerelere sahiptir. Türkiye'nin en nadide koleksiyonlarından birine sahip olan Biyoloji Müzesi'nin içindekiler binanın ikinci ve üçüncü katlarına dağılmış durumda. Suna Kıraç Hall (Tiyatro) ː 1990 yılında yapımı tamamlanan, büyük bir sahnesi, makyaj odaları, modern ses ve ışık sistemi ve 512 kişilik oturma düzeniyle en büyük bağışçısı olan Suna Kıraç'ın (Amerikan Koleji) adını taşıyan tiyatro binası. (Girls '60 mezunu), önde gelen bir Türk iş kadını ve Robert Kolej Mütevellisi. Bodrum katında müzik bölümü ve birkaç müzik odası bulunuyor. Nejat Eczacıbaşı Hall (Gym) ː Modern okul spor salonu 1990 yılında açıldı ve adını en büyük bağışçısı, önde gelen Türk biyokimyacı ve iş adamı Dr. Nejat Eczacıbaşı'ndan (Robert Koleji '32 mezunu) almıştır. Bodrum katında Çok Amaçlı Oda (MPR), beden eğitimi bölümü ofisleri ve bir öğrenci dinlenme alanı olan Cep (Türkçe “Cep”) bulunmaktadır. Murat Karamancı Student Center (MKSC) İbrahim Bodur Kütüphanesi[değiştir | kaynağı değiştir] Robert Kolej 1863 yılında kurulduğunda dört öğrencisi vardı. Kütüphaneye 2.120 dolar tahsis edilmiş ve Harvard Üniversitesi kütüphanenin açılışı için 200 cilt bağışta bulunmuştur. 1950'ler ve 60'larda kolej, Türkiye'nin en büyük koleksiyonlarından birine sahipti. (1957'de: 111.598 kitap ve 214 süreli yayın; o yıl Türkiye Milli Kütüphanesi tarafından yayınlanan Türkiye Kütüphaneleri Rehberi'ne göre American College for Girls Library 27.163 kitap ve 108 süreli yayın. Boğaziçi Üniversitesi'nin kuruluşundan sonra, kolej koleksiyonlarının çoğunu yeni kurulan üniversiteye bağışladı. Bugün Robert Kolej'in hem Türkçe hem de İngilizce olmak üzere yaklaşık 40.000 kaynaktan oluşan bir basılı koleksiyonu bulunmaktadır. Ayrıca, hem kampüs içinden hem de kampüs dışından erişilebilen genişleyen bir e-Kitap, e-Dergi ve veri tabanı koleksiyonuna sahiptir. 2014 yılında kapsamlı bir tadilattan geçen kütüphane, Gould Hall'un ikinci ve üçüncü katlarında 290 kişilik oturma kapasitesi ile 1034 metrekarelik bir alanı kaplamaktadır.[26] Diğer binalar ve tesisler[değiştir | kaynağı değiştir] Rodney B. Wagner Anıtı Labirenti Murat Karamancı Öğrenci Merkezi (MKSC) Dave Phillips Sahası Konak Teras Tenis kortları Basketbol sahaları Fakülte lojmanları (Barton House, White House, Blue House, Yalı, Guest House ve kampüse dağılmış çok sayıda diğer evler) Yeşil Kule Köprü ve Güvenlik Forum Bu bölüm sadece bugünkü Robert Kolej kampüsündeki (eski adı Amerikan Kız Koleji kampüsü olan) binaları içerir; Robert Kolej'in eski erkek kampüsündekiler Boğaziçi Üniversitesi yazısında bulunabilir.[27] Ayrıca okulun içinde Konak Terrace, Wagner Memorial Maze, Plato ve Forum gibi bölümler de bulunmaktadır. Eğitim ve fiyatlar[değiştir | kaynağı değiştir] Robert Kolej'in 2023–2024 akademik yılı için öğrenim ücretleri [28] ː Gündüz Öğrencisi Yatılı (5 gün) Yatılı (7 gün) 446.400 TL 573.500 TL 631.500 TL 16.560 ABD doları 21.275 ABD doları 23.427 ABD doları Öğrenim ücretleri her yıl Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) tarafından belirlenen sınırlı bir aralıktaki enflasyon oranlarına göre ayarlanır. Robert Kolej, öğrenim ücreti açısından sürekli olarak Türkiye'nin en pahalı lisesi olarak sıralanmıştır.[29] Okul verilerine göre, öğrencilerin %26'sı 2019–2020 akademik yılı için bir tür mali yardım aldı.[30] Robert Kolej vergilerini New York Eyaletinde vergiden muaf iki ayrı 501(c)(3) kâr amacı gütmeyen kuruluş aracılığıyla beyan eder : İstanbul Robert Koleji Mütevelli Heyeti 4 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Aralık 1947'den beri vergiden muaftır ve Robert Kolej Vakfı 4 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., vergi- Mayıs 2000'den beri muaftır. Veriler ProPublica'da halka açıktır. 2017 Mali Yılı itibarıyla, iki kuruluş 28,7 milyon ABD Doları toplam gelir bildirdi.[31][32] Öğrenim ücretleri ve bağışlar okulun gelirinin önemli bir bölümünü oluşturmaktadır. 2019 yılında okul harçlarından elde edilen gelir, okul giderlerinin %55'ini karşıladı ve geri kalanının çoğu bağışlarla sağlandı. Finans kurumları ve şirketler de bağışta bulunsa da, bağışçıların çoğu okulun mezunlarıdır.[33] Eleştiri[değiştir | kaynağı değiştir] Pervaneler[değiştir | kaynağı değiştir] Türkçü bir yazar olan Müfide Ferit Tek, Amerikan Kız Koleji'nin yabancı, Türk karşıtı doğasını eleştiren bir roman olan Pervaneler'i yazdı. 1924'te, Türkiye Cumhuriyeti'nin ilanından bir yıl sonra yayınlanan roman, Amerikan Kız Koleji'nin kurgulanmış anlatımı olan "Bizans Koleji" etrafında dönüyor. Hikâye, Bizans Koleji'ne giden genç bir Türk Müslüman kadın olan Leman'ı içeriyor. Orada iki Türk kızı Nesime ve Bahire ile arkadaş olur. Nesime ünlü bir Mevlevi şeyhinin kızıdır. Emir Çelebi. Bizans Koleji'ndeki eğitimi, onu Türk ve Müslüman kimliklerinden uzaklaştırarak, Protestanlığa dönerek Amerika Birleşik Devletleri'ne göç etmesine yol açar. Bahire, "erkek gibi giyinen", toplumsal cinsiyet rollerini reddeden ve batılı feminist hareketin büyüsüne kapılmış bir kadın. Ayrıca feminist derslere katılmak için Amerika Birleşik Devletleri'ne taşınır. Arkadaşlarından etkilenen Leman, konuşlandırılmış bir Amerikan askeri olan Jack Peterson ile tanışır ve onunla evlenmek için Amerika Birleşik Devletleri'ne kaçar.[34] Bu üç rakam, yazarın gayri milli eğitim kurumlarında Türk gençliğinin başına geleceğine inandığı şeyler için uyarıcı hikâyelerdir. Romanda, Bizans Koleji genç Türk kadınlarını yozlaştıran başlıca kurum olarak tasvir ediliyor. İstanbul'u işgal eden ancak zapt edemeyen yabancı güçlerin hem gerçek hem de mecazi yerleşim bölgesi. Romana göre, okulun "Yunan" ve "yabancı" mimarisi - muhtemelen Gould Hall'daki Yunan iyonik sütunlarına atıfta bulunuluyor - kampüsünü ziyaret edenlere ayrı bir ülkeye giriyormuş hissi veriyor. Kitap boyunca okul şu şekilde anlatılıyor: "Gerçekten burası bir Amerikan-Ermeni ülkesinin başkentiydi. Anavatanımız içinde ayrı bir ülke gibiydi". Romana benzer Ermeni karşıtı duygular hakimdir: Okulun müzesinde Ermeni, Rum, Bulgar, Sırp ve Rus halklarına ait eserler sergilenmektedir. oysa Türk kültürü reddediliyor.[35] 2014–2015 kabul skandalı[değiştir | kaynağı değiştir] 2014–2015 eğitim-öğretim yılında Robert Kolej'e lise giriş sınavından olması gerekenden daha düşük bir puanla bir öğrenci kabul edilmiştir. Kabul edilen öğrenci, Robert Kolej'e sınav puanı ile kabul edilen başka bir öğrencinin ikiz kardeşi idi.[36] 25 Mart 2015'te Hürriyet gazetesi, öğrencinin Milli Eğitim Bakanlığı'nın (MEB) talimatıyla Robert Kolej'e kabul edildiğini bildirdi.[37] Medyanın haksız davranış raporlarına yanıt veren dönemin müdürü Anthony Jones, bir mektupta "Okulumuz tarafından MEB kararına yapılan çok sayıda idari itiraz reddedildi ve biz hukuk bu karara uymakla yükümlüdür." [38] Daha sonra, söz konusu öğrencinin "öğrencilerin gerçek bir et kalkanı" tarafından engellenmesi nedeniyle derslere katılamadığı ve kısa bir süre sonra okulu bıraktığı bildirildi.[39] Yeni Akit[değiştir | kaynağı değiştir] Yeni Akit, 2017'den beri Robert Kolej hakkında üç makale yayınladı. "Robert Koleji'nde Sapkınlık" başlıklı ilk yazı, okulun LGBTQ haftasına yönelik bir saldırıydı. Faruk Arslan'ın kaleme aldığı homofobik makale, eşcinselliği bir "hastalık" olarak nitelendirirken, "Amerikan Robert Koleji eşcinsellik hastalığını normal bir insanlık durumu olarak temsil eden sapkınlar korosuna katıldı" alt başlığıyla yer aldı.[40] 2018 yılında Faruk Arslan, İslami başörtüsünün okul kıyafet yönetmeliği tarafından yasaklandığını iddia eden "Robert Koleji'nin Başörtüsü Nefreti" başlıklı başka bir yazı yayınladı.[41] Gerçekte, Robert Kolej'de başörtüsü serbesttir. Aynı yazarın 2018'deki bir başka makalesi, Robert Kolej'in finansmanının kaynağını sorguladı. "Robert Kolej'in 900 Trilyon (Milyon) Parası Nereden Geldi, Nereye Gidiyor?" Robert Kolej'in mali durumunu çevreleyen bir komplo teorisi uydurulur. Arslan, Robert Kolej'in 5 yılda elde ettiği 137 milyon doların "Türkiye'nin kaynaklarının sömürülmesi" sonucu olduğunu ve "ABD çıkarları" için kullanıldığını iddia ediyor.[42] Gerçekte, Robert Kolej, okul harçları ve mezunlarının gönüllü bağışları yoluyla fon toplamaktadır. 501 (c)(3) vergiden muaf kâr amacı gütmeyen bir kuruluş olan Robert Kolej vergilerini New York'ta beyan eder ve harcamaları kamuya açıktır. Önemli mezunlar[değiştir | kaynağı değiştir] Robert Kolej mezunları, Osmanlı döneminden bu yana sanattan akademiye, bilimden mühendisliğe, işletmeden sivil toplum ve devlet yönetimine kadar pek çok alanda öncü rol oynamıştır.[43] Garnett, 1904 tarihli yayınında, "kırk yıl önce kuruluşundan bu yana, mezunlarının birçoğunun Balkan beyliklerinin hükümetlerinde yüksek mevkilere ulaştığını ve başka türlü kendilerini öne çıkardıklarını" belirtti.[16] Üç Robert Kolej mezunu, Mart 1945'te San Francisco'da düzenlenen Birleşmiş Milletler'in kuruluş toplantısında ülkelerini temsil ettiler : Suriye için Nureddin Kahala, Türkiye için Hamiz Atif Kuyucak ve İran için Dr. Shafaq.[44] 1990 yılında üç mezun, Nejat Eczacıbaşı, Suna Kıraç ve Feyyaz Berker, Binalar bölümünde bahsedilen yeni binaların inşası için gerekli parayı bağışladı. Yıllık bir bağış kampanyası okul için para toplar, çünkü masraflar tek başına öğrenim ücretleriyle karşılanamaz. Geliştirme ofisi, dünya çapında çevrimiçi ve posta yoluyla 10.000  Robert Kolej mezununa ulaşan RC Quarterly'yi yayınlıyor.[45] Kampüsün yanında yer alan kültür ve eğlence merkezi Bizimtepe, Mezunlar Derneği'nin bir kuruluşudur.10 Aralık 1925 tarihli Gol Spor dergisinde Robert Kolej Futbol Takımı. Resim altı yazısı : Fenerbahçe ile bu hafta havanın muhalefetine rağmen bir maç yapan Robert Kolej futbol takımı. Hakkında yazılanlar[değiştir | kaynağı değiştir] G. Washburn, "Robert Koleji Hatıraları: İstanbul'da Elli Yıl", 2011 [46] Cyrus Hamlin, "Robert Koleji Uğrunda Bir Ömür", 2013 [47] Önder Kaya, "Dünyanın Tam Orta Yerinde Robert Kolej - İmparatorluktan Cumhuriyete Bir Okulun Tarihi", 2022 [46] Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir] Boğaziçi Üniversitesi Kategori:Robert Lisesinde öğrenim görenler Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] "RC hakkında". webportal.robcol.k12.tr. Robert Koleji Web sitesi. 2 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2016.  Recep Büyüktolu & Salih Potukoğlu (1 Ocak 2020). "OSMANLI'DA YABANCI DİL ÖĞRETİMİNE BİR ÖRNEK: ROBERT KOLEJİ (1863-1923)". 2 (19). Belgi Dergisi. s. 2011. 9 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2021.  "Kayıt Kabul". webportal.robcol.k12.tr. Robert Koleji Web sitesi, Kayıt Kabul. 13 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2016.  "Robert College - VKV". encyclopedia.vkv.org.tr. 18 Ağustos 2020. 29 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2020.  "Columbia's Rare Book & Manuscript Library Acquires Robert College Archive | Columbia University Libraries". library.columbia.edu. 17 Ağustos 2020. 27 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2020.  "Tarihçe". webportal.robcol.k12.tr. Robert Koleji Web sitesi. 24 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2016.  "Kurum Tarihi". www.boun.edu.tr/. Boğaziçi Üniversitesi Web sitesi. 7 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2016.  "Robert Kolej | Kayıt Dönemi". website.robcol.k12.tr. 24 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2022.  "Robert College records, 1858-2018 | Rare Book & Manuscript Library | Columbia University Libraries Finding Aids". findingaids.library.columbia.edu. 25 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2023.  a b c "Gale - Product Login". galeapps.gale.com. 25 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2023.  "Christopher Robert'ın İradesi" (PDF). 30 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 25 Şubat 2022.  "VKV". 29 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2022.  "About RC". web.archive.org. 22 Şubat 2012. 22 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2023.  a b c "RCNFRP Welcome". web.archive.org. 29 Ocak 1999. 29 Ocak 1999 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.  a b "RCNFRP Fact Sheet". web.archive.org. 28 Ocak 1999. 22 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.  a b c Garnett, Lucy Mary Jane (1904). Turkish Life in Town and Country (İngilizce). G.P. Putnam's Sons. 4 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.  "RCNFRP Summary of Faculty Compensation". web.archive.org. 23 Nisan 1999. 23 Nisan 1999 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.  "RC'06 University Results". web.archive.org. 3 Temmuz 2007. 3 Temmuz 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.  "RC'11 University Results". web.archive.org. 15 Şubat 2012. 15 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.  "Chronology of Events". web.archive.org. 3 Şubat 2007. 3 Şubat 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.  "Güzel Sanatlar Festivali-Güzel Sanatlar Festivali". 3 Nisan 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.  "RC Ethical Values Club". rcethics.tripod.com. 17 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.  "TIFES IV". web.archive.org. 15 Ekim 2007. 15 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.  "Robert College | RC Experience". website.robcol.k12.tr. 25 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.  "Robert College Heritage Investigations 6: 109 Yıl Öncesinden Bir Duvarla çevrili Mesaj". Mehmet Tatoğlu. Boğaziçi Chronicle.  "About RC Library". web.archive.org. 29 Aralık 2006. 29 Aralık 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.  "Wayback Machine" (PDF). web.archive.org. 20 Haziran 2007. 20 Haziran 2007 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.  "Okul Ücretleri Tablosu, 2023-2024" (PDF). 11 Haziran 2023 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.  "İşte Türkiye nin en pahalı okulu – Güncel Haberler, Son Dakika Haberleri, Turktime Haber Portalı". www.turktime.com. 15 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.  "Robert Kolej | Okul Ücretleri ve Mali Yardım". website.robcol.k12.tr. 17 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.  Roberts, Andrea Suozzo, Ken Schwencke, Mike Tigas, Sisi Wei, Alec Glassford, Brandon (9 Mayıs 2013). "Trustees Of Robert College Of Istanbul, Full Filing - Nonprofit Explorer". ProPublica (İngilizce). 1 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.  Roberts, Andrea Suozzo, Ken Schwencke, Mike Tigas, Sisi Wei, Alec Glassford, Brandon (9 Mayıs 2013). "Robert College Foundation, Full Filing - Nonprofit Explorer". ProPublica (İngilizce). 4 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.  "Robert College". website.robcol.k12.tr. 25 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.  "Müfide Ferit Tek'in Pervaneler Romanına Divan Edebiyatına ve İslam Kültürüne Ait Kavramların Simgeselliğinde bir Yaklaşım"". Çetin, Nurullah. 2018. 13 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.  "Pervaneler Romanının Yapısı ve Anlamı Üzerine" (PDF). 12 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.  ÇAKMAKÇI, Nuran. "Zorla okula yerleştirilenlerin durumu". Hürriyet. 4 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.  Eğitim, Hürriyet. "Robert Kolej'den 'tepeden öğrenci' açıklaması". Hürriyet. 28 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.  "225'inci öğrenci tartışma yarattı". Sözcü. 28 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.  "Torpilli nakille gelen öğrenciyi Robertliler okula almadı". T24. 3 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.  "Robert Koleji'ndeki sapkınlığa soruşturma - Yeni Akit". www.yeniakit.com.tr. 4 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.  "Robert Koleji'nin başörtü düşmanlığı - Yeni Akit". www.yeniakit.com.tr. 15 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.  "Robert Koleji'ne 900 trilyon nereden geldi, nereye gidiyor? - Yeni Akit". www.yeniakit.com.tr. 7 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.  "History of Robert College". web.archive.org. 3 Temmuz 2007. 3 Temmuz 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.  Erken, Ali (3 Mayıs 2016). "The making of politics and trained intelligence in the Near East: Robert College of Istanbul". European Review of History: Revue européenne d'histoire. 23 (3): 554-571. doi:10.1080/13507486.2015.1131249. ISSN 1350-7486.  "Pages - RC Quarterly". web.archive.org. 23 Şubat 2016. 23 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.  a b Gün, Mine Alpay. "Robert Kolej, Washburn ve koparılmak". www.milligazete.com.tr. Milli Gazete, 07.11.2014. 27 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2017.  Gündüz, Mustafa. ""Robert Koleji'(Boğaziçi Üniversitesi)nin Kuruluş Hikayesi"". www.academia.edu. Eğitime Bakış, Yıl 9, Sayı 27, Ekim-Kasım-Aralık 2013. 16 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2017.  Wikimedia Commons'ta Robert Lisesi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. gtdBoğaziçi ÜniversitesiYerleşkeler Güney Kuzey Hisar Uçaksavar Sarıtepe Kandilli Anadoluhisarı Fakülte ve Yüksekokullar Eğitim Fen Edebiyat Hukuk İktisadi ve İdari Bilimler İletişim Mühendislik Yabancı Diller Yönetim Bilimleri Enstitüler Kandilli Rasathanesi Feza Gürsey Öğrenci kulüpleri Radyo Boğaziçi İlişkili Albert Long Hall Kültür Merkezi Aptullah Kuran Kütüphanesi Kandilli Deprem Müzesi Mithat Alam Film Merkezi Robert Koleji SineBU Füniküler İstasyonu Metro İstasyonu Kategori  · Commons Otorite kontrolü BNF: cb16259217t (data) GND: 7652349-4 ISNI: 0000 0004 0642 8542 kulturenvanteri.com: 16699 LCCN: n81007006 NLI: 987007389370305171 SUDOC: 05708646X VIAF: 148391807 WorldCat (LCCN): n81-007006 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Robert_Lisesi&oldid=31488729" sayfasından alınmıştır

Mehmet Eşref Sayit (1878 - 28 Mart 1948[1]), Türk bürokrat. 1925-1926 yılları arasında Ardahan, 1926-1927 yılları arasında Rize ve 1927-1934 yılları arasında Kocaeli valilikleri yapmıştır. Gebze'de Eşrefbey İlkokulu ismini ondan almaktadır. Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] Pakalın, Mehmet Zeki (2008). Sicill-i Osmanî zeyli: Servet Efendi-Şükrü Efendi. Türk Tarih Kurumu. s. 8. ISBN 9789751620699. Erişim tarihi: 18 Şubat 2024.  Valilikler ve kaymakamlıklar gtdArdahan valileriValiler (1923-1926) Ali Rıza Ceylan (1923-1925) Mehmet Eşref Sayit (1925-1926) Mehmet Hurşit Arkaya (1926-1926) Valiler (1992-günümüz) Yener Ünlüer (1992-1994) Kutluay Öktem (1994-1996) Ali Güngör (1996-1997) Ayhan Nasuhbeyoğlu (1997-2000) Hasan Özdemir (2000-2001) Mustafa Yiğit (2001-2003) Aydın Güçlü (2003-2005) Murat Yıldırım (2005-2008) Selim Cebiroğlu (2008-2009) Mustafa Tekmen (2009-2012) Seyfettin Azizoğlu (2012-2014) Ahmet Deniz (2014-2016) İbrahim Özefe (2016-2017) Mehmet Emin Bilmez (2017-2019) Mustafa Masatlı (2019-2020) Hüseyin Öner (2020-) 1926 yılında ilçe oldu. 1992 yılında tekrar il oldu. gtdRize valileri Ahmet Esat Uras (1922) Mehmet Hurşit Bey (1926) Mehmet Eşref Sayit (1926-1927) Mehmet Cemil Bey (1927-1929) Mehmet Arif Bey (1929-1930) Ahmet Ekrem Engür (1930-1935) Ahmet Cevdet Ertuğrul (1935-1937) Nuri Türkkan (1937-1939) Derviş Hüsnü Uzgören (1939-1941) Ahmet Baha Beyoğlu (1941-1942) Saim Hazar (1942-1945) Nuh Cenap Aksu (1945-1946) Akif İşcan (1946-1947) Cavit Ünver (1947-1949) Hıfzı Tüz (1949-1950) Nazım Üner (1950-1954) İsmail Hakkı Ülgen (1954-1958) Ertuğrul Ünlüer (1958-1960) Nevzat Gürle (1960) Adil Aktan (1960-1964) Fikret Ersanlı (1964-1965) Mehmet Hamdi Ergün (1965-1967) Nezih Okuş (1967-1970) Nüzhet Erman (1970-1971) Ahmet Nazif Demiröz (1971-1972) Kemal Kalender (1972-1975) İlhan Sözgen (1975-1978) Muharrem Bartın (1978-1979) Kurtuluş Şişmantürk (1979-1980) Abdülkadir Aksu (1980) Namık Günel (1980-1985) Erol Çakır (1985-1988) Ömer Büyükkent (1988-1992) Erol Zihni Gürsoy (1992-1993) Erol Uğurlu (1993-1996) Erdal Ata (1996-2001) Bülent Karaçöl (2001-2003) Enver Salihoğlu (2003-2006) Kasım Esen (2006-2008) Zekeriya Şarbak (2008-2009) Seyfullah Hacımüftüoğlu (2009-2012) Nurullah Çakır (2012-2014) Ersin Yazıcı (2014-2016) Erdoğan Bektaş (2016-2018) Kemal Çeber (2018-2023) İhsan Selim Baydaş (2023-) gtdKocaeli valileri Mehmet Vehbi Demirel (1923-1927) Mehmet Eşref Sayit (1927-1934) Hasan Faik Bey (1934-1935) İsmail Hamit Oktay (1935-1938) Osman Nuri Tekeli (1939-1946) Rüknettin Nasuhioğlu (1946-1948) Fazlı Güleç (1948-1948) Şekip Yurdakul (1949-1950) Burhanettin Teker (1950-1951) Ethem Yetkiner (1951-1954) Cemal Babaç (1954-1956) Salih Ekmel Çetiner (1956-1959) Alaettin Eriş (1959-1960) Hüsnü Başar (1960-1962) Muhlis Babaoğlu (1962-1964) Bekir Suphi Aktan (1964-1966) Hüseyin Meydanoğlu (1966-1970) Ertuğrul Ünlüer (1970-1975) Turgut Eğilmez (1975-1976) Vecdi Gönül (1976-1977) İbrahim Halil Ural (1978-1979) Celal Kayacan (1979-1980) Fahri Görgülü (1980-1981) M. Hikmet Gülsen (1981-1984) Hüseyin Öğütçen (1984-1985) İhsan Dede (1985-1991) Adnan Darendeliler (1991-1992) Kemal Nehrozoğlu (1992-1996) Memduh Oğuz (1996-1999) Kemal Önal (1999-2001) Erdal Ata (2001-2006) Gökhan Sözer (2006-2010) Ercan Topaca (2010-2014) Hasan Basri Güzeloğlu (2014-2017) Hüseyin Aksoy (2017-2020) Seddar Yavuz (2020-) Türk bürokrat ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mehmet_Eşref_Sayit&oldid=31804260" sayfasından alınmıştır

Başlığın diğer anlamları için Larissa (anlam ayrımı) sayfasına bakınız. LarisaΛάρισαLarisaÜlke YunanistanBölgeTeselyaBölgesel BirimLarisaİdare • Belediye BaşkanıApostolos KalogiannisYüzölçümü • Toplam335,98 km²Rakım67 mNüfus (2011) • Toplam162,591 • Yoğunluk480/km²Zaman dilimiUTC+02.00 (DAS) • Yaz (YSU)UTC+03.00 (DAYS)Posta kodu41x xxAlan kodu(+30)241Resmî sitewww.larissa-dimos.gr Larisa veya Yenişehir (Yunanca: Λάρισα) ve Osmanlı döneminde: Yenişehr-i Fener, Yunanistan'ın Tesalya bölgesinin en büyük şehri ve aynı adı (Larisa) taşıyan ilin (nomos) merkezidir. Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir] Osmanlı Devleti döneminde Balkanlar'ın en önemli merkezlerinden biriydi ve 1924 Nüfus Mübadelesi öncesinde yoğun bir Türk nüfusun yaşadığı bir bölgeydi. Yunan Bağımsızlık Savaşında Osmanlı Ordularının Generali olan Dramalı Mahmut Paşa, Drama ve Mora ile beraber Larisa kentinin de Paşa'sıydı. Bu dönemde Yenişehir ismini yaşayan diğer yerleşimlerden ayırmak için Yenişehr-i Fener (Fener Yenişehri) diye de anılmıştır. 19. yüzyılda yaşamış ve Namık Kemal üzerinde büyük etkisi olmuş Divan şairi Yenişehirli Avni, ilk Türk matbaasının kurulabilmesini sağlayan fetvayı veren Şeyhülislam Fazıl Abdullah Efendi, İzmir'in ilk belediye başkanı Yenişehirli Ahmet Bey, Boğazlıyan Kaymakamı Kemal Bey Yenişehirlidir. Osmanlı döneminde bölgede aynı adla anılan bir diğer yerleşim birimi de Mora Yenişehir'dir (Nauplion). Türkiye Millî Olimpiyat Komitesi'nin kurucusu ve Türkiye'de organize sporun en önemli öncüsü Selim Sırrı Tarcan, 1874'te Mora Yenişehir'de doğmuştur. Yenişehir (Larisa) merkezin 2001 nüfusu 125.000, il genelinin nüfusu 282.000'dir. Ekonomisinin tarıma dayalı niteliği sürmektedir. Yunanistan iç siyaseti açısından, Yunanistan Komünist Partisi'nin geleneksel bir kalesidir.[1] İklim[değiştir | kaynağı değiştir]  Larissa iklimi  Aylar Oca Şub Mar Nis May Haz Tem Ağu Eyl Eki Kas Ara Yıl En yüksek sıcaklık (°C) 21,8 25,7 28,4 33,8 40,0 44,7 45,5 43,0 41,8 33,7 29,0 24,9 45,5 Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) 9,6 11,8 14,9 20,0 25,7 30,9 33,0 32,4 28,7 22,1 16,0 10,9 21,3 Ortalama sıcaklık (°C) 5,1 6,8 9,5 14,0 19,6 24,9 27,1 26,0 22,0 16,1 10,8 6,3 15,0 Ortalama en düşük sıcaklık (°C) 0,5 1,5 3,4 6,3 10,8 15,0 17,6 17,1 14,1 9,8 5,5 1,8 8,6 En düşük sıcaklık (°C) −21,6 −10,5 −7 −3,4 1,4 7,2 11,0 10,0 5,0 −2 −6,4 −17,5 −21,6 Ortalama yağış (mm) 29,7 34,9 36,3 28,9 37,1 23,5 20,3 15,5 29,4 47,1 58,2 52,3 413,2 Kaynak: NOAA[2] Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] Nijman, Jan (2020). Geography: Realms, Regions, and Concepts (20. bas.). Wiley. ISBN 978-1119607410.  "Larissa Climate Normals 1961–1990". National Oceanic and Atmospheric Administration. Erişim tarihi: 1 Mart 2015. Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler (link) Otorite kontrolü BNE: XX6018512 BNF: cb15551419h (data) GND: 4034588-9 LCCN: n85137338 NKC: ge464475 NLI: 987007564616505171 SUDOC: 148521096 VIAF: 148988510 WorldCat: lccn-n85137338 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Larisa&oldid=31391941" sayfasından alınmıştır

Başlığın diğer anlamları için Larissa (anlam ayrımı) sayfasına bakınız. LarisaΛάρισαLarisaÜlke YunanistanBölgeTeselyaBölgesel BirimLarisaİdare • Belediye BaşkanıApostolos KalogiannisYüzölçümü • Toplam335,98 km²Rakım67 mNüfus (2011) • Toplam162,591 • Yoğunluk480/km²Zaman dilimiUTC+02.00 (DAS) • Yaz (YSU)UTC+03.00 (DAYS)Posta kodu41x xxAlan kodu(+30)241Resmî sitewww.larissa-dimos.gr Larisa veya Yenişehir (Yunanca: Λάρισα) ve Osmanlı döneminde: Yenişehr-i Fener, Yunanistan'ın Tesalya bölgesinin en büyük şehri ve aynı adı (Larisa) taşıyan ilin (nomos) merkezidir. Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir] Osmanlı Devleti döneminde Balkanlar'ın en önemli merkezlerinden biriydi ve 1924 Nüfus Mübadelesi öncesinde yoğun bir Türk nüfusun yaşadığı bir bölgeydi. Yunan Bağımsızlık Savaşında Osmanlı Ordularının Generali olan Dramalı Mahmut Paşa, Drama ve Mora ile beraber Larisa kentinin de Paşa'sıydı. Bu dönemde Yenişehir ismini yaşayan diğer yerleşimlerden ayırmak için Yenişehr-i Fener (Fener Yenişehri) diye de anılmıştır. 19. yüzyılda yaşamış ve Namık Kemal üzerinde büyük etkisi olmuş Divan şairi Yenişehirli Avni, ilk Türk matbaasının kurulabilmesini sağlayan fetvayı veren Şeyhülislam Fazıl Abdullah Efendi, İzmir'in ilk belediye başkanı Yenişehirli Ahmet Bey, Boğazlıyan Kaymakamı Kemal Bey Yenişehirlidir. Osmanlı döneminde bölgede aynı adla anılan bir diğer yerleşim birimi de Mora Yenişehir'dir (Nauplion). Türkiye Millî Olimpiyat Komitesi'nin kurucusu ve Türkiye'de organize sporun en önemli öncüsü Selim Sırrı Tarcan, 1874'te Mora Yenişehir'de doğmuştur. Yenişehir (Larisa) merkezin 2001 nüfusu 125.000, il genelinin nüfusu 282.000'dir. Ekonomisinin tarıma dayalı niteliği sürmektedir. Yunanistan iç siyaseti açısından, Yunanistan Komünist Partisi'nin geleneksel bir kalesidir.[1] İklim[değiştir | kaynağı değiştir]  Larissa iklimi  Aylar Oca Şub Mar Nis May Haz Tem Ağu Eyl Eki Kas Ara Yıl En yüksek sıcaklık (°C) 21,8 25,7 28,4 33,8 40,0 44,7 45,5 43,0 41,8 33,7 29,0 24,9 45,5 Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) 9,6 11,8 14,9 20,0 25,7 30,9 33,0 32,4 28,7 22,1 16,0 10,9 21,3 Ortalama sıcaklık (°C) 5,1 6,8 9,5 14,0 19,6 24,9 27,1 26,0 22,0 16,1 10,8 6,3 15,0 Ortalama en düşük sıcaklık (°C) 0,5 1,5 3,4 6,3 10,8 15,0 17,6 17,1 14,1 9,8 5,5 1,8 8,6 En düşük sıcaklık (°C) −21,6 −10,5 −7 −3,4 1,4 7,2 11,0 10,0 5,0 −2 −6,4 −17,5 −21,6 Ortalama yağış (mm) 29,7 34,9 36,3 28,9 37,1 23,5 20,3 15,5 29,4 47,1 58,2 52,3 413,2 Kaynak: NOAA[2] Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] Nijman, Jan (2020). Geography: Realms, Regions, and Concepts (20. bas.). Wiley. ISBN 978-1119607410.  "Larissa Climate Normals 1961–1990". National Oceanic and Atmospheric Administration. Erişim tarihi: 1 Mart 2015. Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler (link) Otorite kontrolü BNE: XX6018512 BNF: cb15551419h (data) GND: 4034588-9 LCCN: n85137338 NKC: ge464475 NLI: 987007564616505171 SUDOC: 148521096 VIAF: 148988510 WorldCat: lccn-n85137338 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Larisa&oldid=31391941" sayfasından alınmıştır

Hamidiye Tarihçe Osmanlı İmparatorluğu Adı HamidiyeAdının geldiği yer/kişi Sultan II. AbdülhamidDenize indirilişi 25 Eylül 1903Madalya veödüller 1913 Hamidiye Krüvazörü MadalyasıAkıbet 1918-1925 yılları arası İngiliz kontrolü altında, daha sonra Türk Deniz Kuvvetleri'ne devredildi. Tarihçe Türkiye Adı HamidiyeGörevlendirme 1925Hizmetten çıkışı 1947Notlar 1940 yılından sonra askeri öğrenci eğitimi için kullanıldı. Genel karakteristik Hamidiye Tipi Kruvazör[1]Deplasman 3.805 tonUzunluk 112 m (367 ft)Genişlik 14,5 m (48 ft)Çekiş 4,8 m (16 ft)İtme gücü 2 VTE 4 silindir; 12,000 hpHız 22 knotMürettebat 302Silah donanımı 2 x 150 mm L/45 silah 6 x 120 mm L/50 silah2 x 46 mm L/50 silah2 x 36 mm silah2 x 457 mm torpido tüpü Hamidiye, "Abdülhamid kruvazörü" olarak 1903 yılında İstanbul sularına gelerek Osmanlı donanmasına katılan ve İkinci Meşrutiyet'in ardından adı Hamidiye olarak değiştirilen bir gemi. Varna Deniz Muharebesi[değiştir | kaynağı değiştir] Ana madde: Varna Deniz Muharebesi Balkan Savaşları başlayınca Hüseyin Rauf Bey (Orbay) komutasında Karadeniz'de görevlendirildi. Aralık 1912'de Varna'yı ve Bulgaristan'ın diğer limanlarını bombaladı. 20-21 Aralık 1912 gecesi Bulgar torpidobotu Draçki (Bulgarca: Дръзки) tarafından vuruldu. Baş tarafı tamamen suya gömülü olarak İstanbul'a dönmeyi başardı ve Haliç'te onarıma alındı.[2][3][4] Akın harekâtı[değiştir | kaynağı değiştir] Kıdemli Yüzbaşı Hüseyin Rauf Bey komutasındaki Hamidiye Kruvazörü’nün Ege ve Akdeniz’de olağanüstü güç koşullarda icra etmiş olduğu yaklaşık yedi buçuk ay süren Akın Harekâtı, Türk Deniz Kuvvetlerinin altın sayfalarından birisini teşkil ettiği gibi, Genel Deniz Harp Tarihi açısından da bu tür harekâtın emsalsiz örnekleri arasında gösterilmektedir. Birinci Dünya Savaşında Emden ve İkinci Dünya Savaşında Scharnhorst ve Bismarck gibi Alman korsan kruvazörlerine ilham kaynağı olmuştur. Ege Denizi'nde[değiştir | kaynağı değiştir] Balkan Savaşları esnasında, Yunan Donanmasının Ege’de siklet merkezi tesis etmesini önlemek, başta Yeoryos Averof zırhlı kruvazörü olmak üzere, Yunanistan’ın ana muharip unsurlarını, kuvvet inkısamı yaratacak şekilde üzerine çekerek Osmanlı Donanması üzerindeki baskıyı hafifletmek amacıyla Hamidiye’nin Ege’deki Yunan askeri tesis ve gemilerine yönelik taarruzî bir harekât icra etmesi kararlaştırılmıştır. Hazırlanan harekât planında, gemi komutanı Hüseyin Rauf Bey'in koşullara bağlı olarak vereceği kararlara istinaden Ege’de tecavüzkâr hareketlerde bulunması, daha sonra İzmir’e dönmesi, bu mümkün olmadığı takdirde İskenderiye, Brindisi gibi tarafsız limanlarda hem kendisini emniyete alması hem de lojistik destek temin etmesi öngörülmüştür. Hamidiye Kruvazörü 13 Ocak 1913’te harekât emrini aldıktan sonra Yunan gemileri tarafından tespit edilmeden Çanakkale’den Ege’ye çıkmış ve 15 Ocak 1913 günü Orta Ege’de Sire Adası’ndaki askeri hedefler ile birlikte, fabrika ve barut deposunu 2800 metre mesafeden ateş altına alarak imha etmiş; daha sonra liman önüne yaklaşarak Yunan Donanmasına ait Makedonya kruvazörünü top taarruzları ile nötralize etmiştir. Rauf Bey, Ege’deki harekât süresince gemi personeline fes giydirmeyerek üçüncü ülkelere ait tarafsız gemilerin Hamidiye’yi Osmanlı Devleti dışında bir ülkenin gemisi olarak değerlendirmelerini hedeflemiştir. Rauf Bey, Sire Adası’na gerçekleştirdiği harekât sonrasında İzmir Körfezi yaklaşma sularında Yunan Donanmasının üstün kuvvetlerle kendisini karşılayacağını değerlendirerek Akdeniz’e çıkmaya karar vermiş; ancak önce doğuya seyrederek Anadolu’ya müteveccihen hareket ediyor izlenimini verdikten sonra, havanın kararması ile birlikte derhal güneye dönerek, düşman kuvvetleri tarafından tespit edilmeden Akdeniz’e çıkmıştır. Akdeniz ve Süveyş[değiştir | kaynağı değiştir] Hamidiye (1913) Hamidiye adına basılmış bir kartpostal, İstanbul Deniz Müzesi Hamidiye Kruvazörü, lojistik destek ve en önemlisi yakıt (kömür, maksimum kapasite 700 ton) temin etmek için yaptığı çeşitli girişimlerden sonra 19 Ocak 1913 günü tarafsız ülke konumunda olan Mısır’a gelmiş; Mısır Hidivi'nin izni ile Süveyş Kanalı’nı geçmiş; İngiliz Komiserliği’nin muhalefetine rağmen, 29 Ocak 1913 günü karasuları dışına özel teknelerle getirilen kömürü gemiye alarak başarı ile ikmalini tamamlamıştır. Rauf Bey ikmali tamamladıktan sonra tekrar Akdeniz’e çıkmış; Başkomutanlık Vekaletinin de teklif ettiği Yunanistan’ın Batı limanlarına yönelik nakliyatı engellemek üzere bir plan geliştirmiştir. Harekât planına göre, Hamidiye’nin önce Malta’ya hareket ederek orada kömür ikmali yapması; daha sonra İtalya karasularına yakın seyrederek gizlice Adriyatik’e geçmesi ve daha sonra düşman unsurlarına taarruzlar tertiplemesi öngörülmüştür. Hamidiye, 14 Şubat 1913 günü Malta’nın Valletta Limanı’na demirlemiştir. Uluslararası hukuk kaidelerine göre orada ancak 24 saat kalabileceği için makine arızasını gerekçe göstererek limanda 3 gün daha kalmayı başarmış ve 450 ton kömür ikmali yapmıştır. Rauf Bey, mükemmel derecedeki İngilizce dil bilgisi ve diplomasi yeteneğiyle hem İngiliz makamları hem de yerel makamlar ile son derece iyi ilişkiler geliştirmiş; bu sayede gemisine daha kolay lojistik destek temin etmiş ve aynı zamanda limanda uzun süre kalmayı başarmıştır. Bu arada, Hamidiye’nin Adriyatik’te yapacağı muhtemel bir harekâttan endişe eden Yunan Donanması, bu bölgedeki kuvvetlerini Ege’den kaydırılan bir zırhlı ve 3 muhriple takviye etmiştir. Hamidiye Kruvazörü 17 Şubat 1913 günü Malta’dan hareket ederek, 22 Şubat 1913 tarihinde Gazze’ye intikal etmiş ve bir gün sonra Hayfa’ya demirleyerek 395 ton kömür almıştır. Hamidiye’nin limanlardaki lojistik destek temininde bölgede bulunan Erkân-ı Harbiye-i Umûmiye Riyaseti piyade şubesinde görevli Piyade Binbaşı Ömer Fevzi Mardin Bey çok önemli katkılar sağlamıştır. Arnavutluk ve Şingin[değiştir | kaynağı değiştir] Arnavutluk’ta tecrit edilmiş olan Garp Ordusuna ulaştırılmak üzere 50 ton cephane ve 10.000 altını 02 Mart 1913 tarihinde Arvad Adası’nda (Suriye karasuları içinde) teslim alan Hamidiye, 8 Mart 1913 günü Silifke’den ayrılarak, düşman unsurlarına görünmeden 11 Mart 1913’te Adriyatik Denizi’ne girmiştir. Rauf Bey, 12 Mart 1913 tarihinde karşılaştığı Leros isimli Yunan bandıralı ticaret gemisini, kaptan ve 20 kişilik mürettebatını Hamidiye’ye aldıktan sonra Yunan Donanmasına mevkiini belli etmemek için mahmuzlayarak batırmıştır. Rauf Bey sorguya çektiği Yunan kaptandan bir zırhlı ve üç muhribin Korfu’da bulunduğunu, Yunan ticaret gemilerinin Şingin Limanı (Kuzey Arnavutluk)’nda Osmanlı ordularına karşı savaşan Sırp birliklerini takviye etmek amacıyla asker ve cephane boşaltmakta olduğunu öğrenmiştir. Bu bilgiler ışığında Rauf Bey, önce Arnavutluk’taki birliklere getirmiş olduğu cephane ve altınları teslim etmeyi; daha sonra Şingin’e taarruz etmeyi planlamıştır. Hamidiye Kruvazörü, Semeni Nehri (Arnavutluk sınırları içinde) deltasına Türk birlikleri için getirmiş olduğu malzemeleri boşaltma işlemine başladıktan hemen sonra, Lonchi isimli bir Yunan Muhribi’nin kendisine 4500 metreye kadar yaklaştığını fark etmiş; bu olay Rauf Bey'i ikinci kez durum değerlendirmesi yapmaya yönlendirmiştir. Boşaltmaya devam ettiği takdirde Yunan Donanması’nın ani bir taarruzuna maruz kalabileceğini ve bu durumda gemiyi ve cephaneleri kaybedebileceğini değerlendiren Rauf Bey, kömür miktarının da azalması nedeniyle derhal Şingin Limanı’na yönelip oradaki silah ve cephane yüklü düşman ticaret filosuna taarruz kararı almış; Şingin Limanı’na yaklaşırken gördüğü askeri çadırlara top taarruzları tertipleyerek ağır hasar verdirmiştir. Hamidiye daha sonra hızla liman içine girerek, limanda bulunan ticaret gemilerine teslim olmaları yönünde çağrı yapmıştır. Ancak bu çağrılarına karşılık tepelerden ateş açılınca, hem yüksek mevkideki askeri hedefleri ve top bataryalarını hem de ticaret gemilerini hedef alarak yaklaşmaya devam etmiştir. Çatışma sonunda karadaki hedeflerin bertaraf edilmesinin yanı sıra Yunan ticaret gemilerinden altı tanesi batmış; bir gemide de ağır bir infilak meydana gelmiştir. Düşman, cepheleri takviye etmek için sevk ettiği çok sayıda askeri personeline ilave olarak büyük miktarlardaki harp mühimmatı ve lojistik destek malzemesini kaybetmiştir. Hamidiye taarruzlarını tamamladıktan sonra gemide mevcut 250 ton kömür ile intikal edebileceği limanların mevki ve mesafeler açısından analizini yapmış; Yunan Donanması ile temas kurmamak şartıyla, ancak İskenderiye’ye gidebileceğini hesaplamıştır. Rauf Bey, İtalyan karasularına yakın seyrederek Yunan gemilerine görünmeden Akdeniz’e çıkmış; 16 Mart 1913 günü İskenderiye Limanı’na ulaşmıştır. Hamidiye Kruvazörü daha sonraki dönemlerde de hem Doğu Akdeniz hem de Kızıldeniz’de birçok görevler icra ettikten sonra 26 Ağustos 1913 tarihinde onarım maksadıyla İzmir’e dönmüştür. Onarımını müteakip, Hamidiye Kruvazörü 5 Eylül 1913 tarihinde İzmir’den Çanakkale’ye hareket ederek, 8 Eylül 1913 tarihinde Haliç’e girmiştir. Sonuçlar[değiştir | kaynağı değiştir] Kruvazörün Mersin Deniz Müzesinde sergilenen tam gemi modeli. Bu harekât, gemisiyle birlikte bir komutanın yeterli lojistik destek sistemi ve üs imkânları olmaksızın tek başına planlayarak icra ettiği, gerektiğinde tarafsız ülkeleri de kapsayan uluslararası hukuk kurullarından en iyi şekilde istifade ederek lojistik destek sağladığı, son derece başarılı aldatma taktiklerinin uygulandığı parlak bir deniz harekâtıdır. Dünyada, Alman Deniz Kuvvetlerine ait Emden, Lowe gibi bu tür akın tipi harekât yapan birçok gemi bulunmasına rağmen, bu gemilerin çoğu harekât esnasında batırılmıştır. Hamidiye ve onun komutanı Rauf Bey, yaptığı bu akın tipi harekât ile Yunan Donanması'nı adeta şaşkına çevirmiş; Yunanların sürekli olarak çeşitli yerlere gemi tahsis etmesine neden olarak kuvvet inkısamı yaratmış; düşman harp potansiyeline art arda darbeler indirmiş; görevini üstün başarı ile tamamlayarak ana üssüne dönmüş ve aynı zamanda Osmanlı Devleti için son derece kötü geçen Balkan Harbi’nde belki de parlayan tek yıldız olmuştur. Balkan Savaşı sırasında büyük işler yapan Hamidiye Kruvazörü ve mürettebatının bir başka başarısı da Osmanlı donanması ve personeli hakkındaki olumsuz düşünceleri tersine çevirmesi olmuştur. Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] Nicolle, David and Raffaele Ruggeri, p. 34 Büyüktuğrul 1974, ss. 212-218. Emir 1932, ss. 109-120. Langensiepen & Güleryüz 1995, s. 21. Büyüktuğrul, Afif (1974). Osmanlı Deniz Harp Tarihi (PDF). 4. Genelkurmay Başkanlığı Deniz Kuvvetleri Komutanlığı. 8 Ekim 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2020.  Emir, Ali Haydar (1932). Balkan Harbinde Türk Filosu (PDF). Deniz Matbaası. 13 Ekim 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2020.  Langensiepen, Bernd; Güleryüz, Ahmet (1995). The Ottoman Steam Navy 1828–1923. Londra: Conway Maritime Press. ISBN 978-0-85177-610-1.  Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Torpil gemisi 'Drazki' Varna deniz muharebesi (Bulgarca)11 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. gtdOsmanlı İmparatorluğu'nun kruvazörleriTorpido kruvazörü Peyk-i Şevket sınıfı (Peyk-i Şevket  • Berk-i Satvet) Korumalı kruvazör Mecidiye  • Hamidiye  • Drama • Hafif kruvazör Midilli Dağılma dönemi Osmanlı donanması "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Hamidiye_(kruvazör)&oldid=30775544" sayfasından alınmıştır

Şemsi Belli (1925, Malatya – 11 Ekim 1995, İstanbul), Türk şair, yazar, gazeteci, siyasetçi. Birlik Partisi genel sekreterliği yapmıştır. Şiirlerinin yanı sıra tiyatro, gezi yazısı, anı, araştırma-inceleme alanlarında da ürünler vermiş bir edebiyatçıdır. Yerel ağız özellikleri gösteren kırsal şiirleri özellikle Anayasso adlı şiiri ile tanındı. Bir Yangının Külü adlı unutulmaz şarkının söz yazarıdır. Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir] 1925 yılında Malatya ilinin Arguvan ilçesine bağlı Kızıluşağı Köyü'nde (yeni ismiyle Yenisu mahallesi) dünyaya geldi. 1947 yılında Haydarpaşa Lisesi’nden mezun olduktan sonra Ankara Hukuk Fakültesi’nde başladığı yüksek öğrenimini 1956'da tamamladı. Avukatlık, gazetecilik (Vakit, Cumhuriyet, Ulus, Son Havadis, Milliyet, Hürriyet, Dünya gazeteleri), edebiyat öğretmenliği (Vefa Lisesi, İstanbul Kız Lisesi, Çapa Öğretmen Okulu ve Gazetecilik Yüksek Okulu’nda öğretim görevlisi) gibi değişik görevlerde bulundu, radyo ve televizyon programları yaptı (1953’ten 1960’a kadar Ankara Radyosunda Adım Adım Anadolu, Kırk Gözlü Heybe, İçimizden Biri; 1959 / 1960 yıllarında Kıbrıs Radyo ve Televizyonunda Adım Adım Türkiye, 1988 / 1989 yıllarında TRT’de Şiir Bahçesi), dergiler (Kervan, Çadır, Anayasso, Şiir Defteri)ve gazeteler (Memleket, Son Posta) çıkardı.[1] Bir ara siyasetle de uğraşan Şemsi Belli 1969 yılında Adana milletvekili adayı olduğu Birlik Partisi’nin genel sekreterlik görevinde bulundu. 1958 yılında Gülsen Hanım’la evlenen şairin Orhan (1960), Bengü (1961) ve Yağmur (1966) adlı üç oğlu oldu. 11 Ekim 1995 günü İstanbul’da hayata veda etti. Edebi Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir] Şemsi Belli’nin ilk şiiri 1939 yılında Maceralar Dünyası dergisinde, daha sonra da 1943 yılında Orhan Seyfi Orhon’un çıkardığı Çınaraltı dergisinde yayımlandı. Halk şiiri geleneği etkisinde ilk ürünlerini veren şair daha sonra kendi çizgisini bulmuş, serbest şiire yönelmiştir. Garip şiir akımının etkisi bu dönem şiirlerinde görülür. Düzyazı şiirleri (mensur şiir) de yazan Şemsi Belli bu alanda yetkin şairlerimizden biridir ve Ümit Yaşar Oğuzcan’la birlikte çağdaşlarından bu tarz şiirleriyle ayrılır. Siyasal taşlamaları da olan Şemsi Belli, 1968’den sonra toplumcu gerçekçi akım içerisinde değerlendirilebilecek biçimde, ancak onlardan farklı olarak, yerel ağız özellikleri gösteren kırsal şiire yöneldi. Bu dönemin en ünlü şiiri Anayasso’dur. 1968 yılında yayımlanan bu şiir ile ülkenin doğusunda mahrumiyet içinde yaşayan insanları gündeme getirerek büyük ilgi uyandırdı. Şiirleri İngilizce, Fransızca, İtalyanca, Arapça ve Azeri Türkçesine çevrildi. Yusuf Ziya Ortaç’ın çıkardığı Akbaba ve Pardon, Papağan gibi mizah dergilerinde de değişik takma adlarla mizah yazıları da yazmdı. Bestesini Muzaffer İlkar’ın yaptığı Bir Yangının Külü adlı unutulmaz şarkının söz yazarıdır. Tiyatro, gezi yazısı, anı, araştırma-inceleme alanlarında da ürünler vermiştir. Anayasso Şiiri Hakkında[değiştir | kaynağı değiştir] Şemsi Belli'nin Anayasso adlı şiiri, Hakkâri'de Zap Suyu'nun kıyısında yaşayan ve tel gererek tehlike içinde suyun öte yanına geçmek zorunda olan insanların çaresizliğini anlatmaktadır. Bu şiirden ilk defa 15 Mart 1968 tarihli Savaş Gazetesi'nin bir haberinde bahsedilmişti.[2] Haberde, Trabzon Devrim Ocağı'nın kuruluşunun 6. yılında Attilla Aşut tarafından Anayasso adlı bir şiirin okunduğu, şiirin çok beğenildiği ancak şarininin bilinmediği yer almaktadır. Milliyet Gazetesi köşe yazarı Hasan Pulur, 3 Nisan 1968'de şiiri haber yaparak şairini aramaya başladı. Boğaz Köprüsü inşası hakkında tartışmaların sürdüğü bir dönemde Zap Suyu'nu tel üzerinde geçen insanların çilesini şiir yoluyla öğrenmek toplumda büyük yankı doğurdu. Gazeteye şairin Şemsi Belli olduğuna dair haberler ulaştı. Bir gazete muhabiri kendisini bulup sorunca şairin Şemsi Belli olduğu ve şiirini ilk defa Anayasso dergisinde yayınladığı, sonra Hasan Pulur'a gönderdiği ortaya çıktı. Yapıtları[değiştir | kaynağı değiştir] Köy Akşamları (Şiir - 1945) Bahar Şarkısı (Şiir - 1949) Başşehir Sokağı (Şiir - 1957) Güzçiçeği 1 (Mensur şiir - 1958) Bahar Güneşi (Mensur şiir - 1959) Şeytan Diyor ki (Şiir - 1959) Ağabeyim Mustafa Kemal (Araştırma, inceleme - 1959) Yavru Vatan’dan Notlar (Gezi yazısı - 1960) Cumhuriyetin Eşiğinde Kıbrıs (Gezi yazısı - 1960) Cankuşum (Mensur şiir - 1960) Uykusuz Trenler (Şiir - 1960) Boncuk Kutusu (Taşlama şiirler - 1960) Karpuz Dilimi (Şiir - 1961) İpek Kaplı Defter (Mensur şiir - 1961) Gelin Telleri (Şiir - 1962) Öpme Beni Bu Akşam (Şiir - 1962) Büyük Paydos (Anı - 1962) Satırbaşı (Şiir - 1964) Güzçiçeği ll (Mensur şiir - 1965) Anayasso / Doğu Anadolu Şiirleri (Şiir - 1970) Anayasso / 5 Bölümlük Oyun (Tiyatro - 1970) Bir Yangının Külü (Mensur şiir - 1974) Otopsi (Şiir - 1974) Renkli Balonlar (Şiir - 1974) Tükenmez Kalem (Gülmece öykü - 1974) Ağa Kapısı (Şiir - 1975) Çocukluğundan Liderliğine Kadar Bülent Ecevit (Araştırma, inceleme 1975) Aşk Dersleri (Gülmece öykü - Tarihsiz) Babıâli- Babıâdi / Türkiye’de Basın Rezaletleri (Araştırma, inceleme - 1988) Atatürk’ün Aşk Hayatı (Araştırma, inceleme - 1988) Zeydo Ağa (Tiyatro - Tarihsiz) Fikriye (Araştırma, inceleme - 1995) Cudi / Doğuanadoludan Kanlı Şiirleri (Şiir - 2003)*, Yiyin Pez…nkler Yiyin (Şiir - 2003) Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] Melih Yılmaz, Bir Yangının Külü’nden Anayasso’ya Şemsi Belli Arguvankomurluk.com[ölü/kırık bağlantı] Malatya Arapgir Zompa Köyü1 Eylül 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Şemsi_Belli&oldid=31173203" sayfasından alınmıştır

İsmet BozdağDoğum13 Mart 1916Bursa, Osmanlı İmparatorluğuÖlüm8 Mart 2013 (96 yaşında)İstanbul, TürkiyeMilliyetTürkEğitimİstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Gazetecilik EnstitüsüMeslekAraştırmacı ve yakın tarih yazarı İsmet Bozdağ (13 Mart 1916, Bursa – 8 Mart 2013, İstanbul), Türk araştırmacı ve yakın tarih yazarıdır. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Gazetecilik Enstitüsü mezunu olup, çalışma hayatının ilk dönemlerinde memuriyet, gazetecilik ve oyun yazarlığı yaptı. Yazmış olduğu 23 oyun, 1940–1952 yılları arasında Ankara Radyosu’nda yayımlandı. Daha sonraki dönemlerde araştırmacılığa yöneldi, bilgi birikimlerini kitaplaştırarak önemli eserler meydana getirdi. Eserleri[değiştir | kaynağı değiştir] Gönderilmemiş Mektuplar (1943, şiir) Üç Mum Yandı (1972, şiir) Başvekilim Menderes Sultan Abdülhamid'in Hatıra Defteri (1974) (Sahte olduğu ortaya çıkan bir hatırattır.) Atatürk ve Eşi Latife Hanım (1975) Bitmeyen Devlet Kavgası Atatürk İnönü Bayar Çekişmeleri Atatürk'ün Sofrası Abdülhamid'in Hatıra Defteri Demokrat Parti ve Ötekiler Kemal Tahir'in Sohbetleri (1980) Atatürk'ün Anıları The Ard İdea Üçüncü Çözüm İşte Japon Modeli Sovyet Marksizmi, Çin Marksizmi ve Türkiye Gerçekleri Osmanlı Devlet ve Toplum Yapısı Bir Darbenin Anatomisi/27 Mayıs İhtilali Demirkırat Aldatmacası Değişim Şafağı Mustafa Suphi'yi kim Öldürdü? Osmanlıların Son Kahramanları Abdülhamid'in Eşi Pesendun Hanım'ın Anıları Beyaz Arılar Atatürk’ün Avrasya Devleti Gazi ve Latife Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Biyogrefi.net "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=İsmet_Bozdağ&oldid=30899171" sayfasından alınmıştır

Bu madde, Vikipedi biçem el kitabına uygun değildir. Maddeyi, Vikipedi standartlarına uygun biçimde düzenleyerek Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz. Gerekli düzenleme yapılmadan bu şablon kaldırılmamalıdır. (Şubat 2011) Oğuz OkayDoğum1955 (68-69 yaşında)İstanbul, TürkiyeÖdüllerTÜBİTAKKariyeriDalıKimyaÇalıştığı kurumlarİstanbul Teknik Üniversitesi Oğuz Okay, (1955, İstanbul), Türk bilim insanıdır. İstanbul Üniversitesi'nde (1977) kimya mühendisliğinde lisans ve yüksek lisans okuduktan sonra Viyana Teknik Üniversitesinde ikinci yüksek lisansını (1978) yaptı. Aynı üniversitede 1981 yılında polimer kimyası bölümünde doktora unvanına sahip oldu. Kocaeli Üniversitesi'nde profesör oldu. OKAY, TÜBA asli üyesidir ve 2005 yılında TÜBİTAK bilim ödülü aldı. Ayrıca (1977 - 1981 ) TUBITAK-NATO Doctoral Fellowship, (1988 - 1989 ) Alexander von Humboldt Research Fellowship, (1990)TUBITAK Junior Science Award, (1994) Sedat Simavi Natural Sciences Award, (1995) Science Award given by TUBITAK Marmara Research Center, (1996) Science Award given by Rectorate of Kocaeli University, (2005) TÜBİTAK Science Award, (2006) Principal Member, Turkish Academy of Sciences (TÜBA), (2006) Honorary Membership, Turkish Chemical Society, (2007) Science Award given by Istanbul Technical University Foundation (Deniz Ceylan ile birlikte ), 2014 Georg Forster Award valued at 60,000 EUR granted by the Alexander von Humboldt Foundation 4 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ödüllerini almıştır. 150'nin üzerinde uluslararası bilimsel makalesi ve 4 patenti bulunmaktadır. 3 uluslararası kitapta bölüm yazmıştır. Halen İTÜ'de öğretim üyeliği yapmaktadır.[1][2][3] Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] "Arşivlenmiş kopya". 27 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2014.  "Arşivlenmiş kopya". 4 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2012.  "Arşivlenmiş kopya". 5 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2014.  Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Kişisel sayfa 5 Aralık 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Polymer Gel Lab 19 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Türk akademisyen ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Oğuz_Okay&oldid=32112333" sayfasından alınmıştır

Dilruba SaatçiDoğum15 Ekim 1972İstanbul, TürkiyeMeslekOyuncu, yönetmen, yazar Dilruba Saatçi, (d. 15 Ekim 1972, İstanbul) Türk oyuncu, yönetmen, yazar. Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir] 1972'de İstanbul’da doğdu. Babası besteci İsmet Nedim Saatçi, annesi Zeynep Saaatçi'dir.[1] Sekiz yaşında ailesi ile birlikte Berlin’e yerleşti. İlk sahne eğitimlerini çocukluk ve gençlik yıllarında aldı. Bir süre Berlin Teknik Üniversitesi’nin felsefe ve psikoloji bölümüne devam etti. 1995 yılında Viyana'da Müzik ve Sahne SanatlarıYüksekokulu'ndan (Hochschule für Musik und Darstellende Kunst), 2003 yılında Almanya'daki Coaching Company Berlin Film, Televizyon ve İletişim Akademisi'nden mezun oldu. Almanya ve Avusturya'da birçok tiyatro ve okulda oyuncu, koreograf, eğitmen olarak görev yaptı; tiyatro eserleri müzikaller yazıp sahneledi. Türkçeyi gitgide unutmaya başladığını fark ederek, 2000 yılında yeniden anadilini öğrenmeye karar verdi. Ardından Mustafa Kemal Atatürk'ün hayatını inceleyip araştırdı; Latife Hanım ve Fikriye Hanım ile ilgili bilgiler edindi.[2] 2004 yılında ‘’Fikriye ve Latife, Mustafa Kemal’i Sevdim” adlı tek kişilik oyunu yazdı.[1][3] İlk kez Almanya’da sahnelenen eser, 2007 yılında hem İstanbul’da, hem de Türkiye'nin değişik şehirlerinde birçok kez sahnelenerek oldukça olumlu yankı uyandırdı.[4][5] Bu oyunla Lions Direklerarası Tiyatro Ödülleri kapsamında “tek kişilik prodüksiyon ödülü”ne layık görüldü.[6] 2006 yılından itibaren Berlin'de David Lee Brewer ile birlikte "sahne koçu" olarak çalıştı. 2007’de İstanbul'da Grup Opal adında tiyatro topluluğunu[7] ve Murat Aygen ile bilrikte Tiyatro Maan'ı kurdu. 2011 yılında Almanya'ya döndü, yazar, yönetmen ve oyuncu olarak "Theater der Altmark"ta çalışmaya başladı. Berlin'de özel bir eğitim kuruluşu olan "AHAB-Akademi"den eğitmenlik sertifikası aldı. 2012'de Almanya’nın en büyük erkek hapishanesinin tiyatrosu "Gefängnistheater aufBruch" için koreograf ve eğitmen olarak çalıştı. Yaşamını ve çalışmalarını İstanbul'da sürdürür. Eğitim[değiştir | kaynağı değiştir] 1995 Hochschule für Musik und Darstellende Kunst – Viyana 2003 Coaching Company for Camera Acting/ Film oyunculuğu – Berlin 2005 Şan – David Lee Brewer – Berlin 2008 Senaryo yazarlık – Tevfik Başer – İstanbul 2009 Commedia Dell Arte oyunculuğu – Stanley A. Sherman – New York, İstanbul 2011 Personal Coach – AHAB Akademie – Berlin 2012 Stajyer – Tor Akademie für Psikoloji – Berlin Film & Televizyon[değiştir | kaynağı değiştir] 2014 Engelsiz Düşün Eşitliği Sağla Kamu Spotu – İst. 2009 Deprem Kısafilm- İstanbul 2003 Schloss Einstein Dizi- Berlin 2001 Nikolas Tesla Kısafilm- Berlin 1997 St. Angela Dizi – Hamburg Tiyatro[değiştir | kaynağı değiştir] 1991 Bir Yaz Gecesi Rüyası – Hermia – Laabsaal – Berlin 1996 İnteraktiv Solo Show Programları – Viyana, Berlin, Linz 1997 LULU – Frank Wedekind – Lulu – Welt Theater – Wien 1998 Gries- Lybicia – Arena- Graz 1999 Evita / Kibarlık Budalası – Ensemble – Bad Hersfelder Festspiele 2000 İsadora Duncan’nın Hayatı – İsadora – Ernst Busch Hochschule (Dans tiyatrosu)- Berlin 2000 Tartüf’00 – Marianne – Tiyatrom – Berlin 2001 Merhaba & Tschüss –Başrol – Tiyatrom- Berlin 2001 Kırmızı ayakkabılar – Başrol/Yazar – Urania Berlin – Prinzregententheater München 2001-2003 Carussell Theater Berlin (Theater an der Parkaue) Ensemble – Berlin 2003 Der Erwählte Thomas Mann – Başrol – Theater Der Klänge- Düsseldorf 2003 Pomp, Duck and Circumstance Show – Yaşlı Kadın- Berlin 2004 Fikriye&Latife, MustafaKemal’i Sevdim –Yazar /Başrol – Almanya, Türkiye 2004 Venedig im Schnee – Başrol – Neues Theater – Hannover 2005 Harry & Sally – Helen – Şehir Tiyatrosu – Hannover 2006-2014 Fikriye ve Latife – Almanya, Türkiye 2009 Sessiz-İz – Süpervizör – Genç Maan – İstanbul 2010 Çizgi– Yazar / Başrol – Tiyatro Maan – İstanbul 2010 Başkaları – Pen Yazarlar Derneği – Yazar/ Başrol- Tiyatro Maan- İstanbul 2010 Üç Kuruşluk Mahalle Dersleri – Reji/Yazar (Yılmaz Onay)– Tiyatro Maan- İstanbul 2011 Polis – Başrol – Theater der Altmarkt – Devlet Tiyatrosu – Stendal 2011 Süt, Et Ve Onun Güzelliği – Yazar/ Reji – Devlet Tiyatrosu – Stendal 2012 Kain & Abel - Koreografi – Eğitmen – Gefängnistheater aufBruch – Berlin 2014 University of Arts Zurich – Extern Expert (MA- Projesi) 2014 Komik Arya ve Düetler- Konsept & Reji- İstanbul Psikanaliz Derneği – 6. Müzik ve Psikanaliz Sempozyumu 2015 Medea – Konsept & Reji – Grup Opal Çocuk ve gençlik tiyatrosu deneyimleri[değiştir | kaynağı değiştir] 1995 yılında ‘’Theater Scala’’ Alman çocuk tiyatrosunda Pamuk Prensesi canlandırdı. 2000 yılında Tiyatrom Berlin de ‘’Alaattin’inin Sihirli Lambası’’ adlı çocuk oyunun koreografisini yaptı ve oynadı. 2000 yılında Nurkan Erpulat’ın Berlin’de yönettiği ‘’gençlik’’ oyununda dans eğitmeni ve koreograf olarak çalıştı. 2001 yılında Tiyatrom Berlin de ‘’Merhaba & Tschüss’’ adlı gençlik oyununda başrolü üstlendi. 2001- 2003 yılında Berlin Çocuk ve Gençlik Devlet Tiyatrosu ‘ Theater an der Parkaue ‘kadrosuna alındı. Hem oynadı, hem bazı oyunlarda yazar olarak destek oldu. 2002 yılında Almanya kültür ve sanat bakanlığı tarafından ‘’Tusch’’ Gençlik Tiyatrosu Projesi için görevlendirildi. ‘’Gina Verreist Doch’’ adlı oyunun yazarlığını, ekip eğitmenliğini ve koreografi görevini tamamladı. 2003'te ‘Schilleria Maedchen Clup’ Berlin de problemli ailelerin çocukları için ‘’ Çocuk ve Gençlik Kızlar Kulübünde’’ eğitmen ve koreograf olarak çalıştı. 2009 yılında İstanbul’da kurduğu Maan Tiyatrosunda Genç Maan’I kurdu ve gençlerin yazarlığını ve yönetmenliğini destekledi. Sessiz –İz adlı gençlik oyunun süpervizör görevini üstlendi. Ödülleri[değiştir | kaynağı değiştir] VIII. Lions Tiyatro Ödülleri, Tek Kişilik Prodüksiyon Ödülü, Fikriye ve Latife Mustafa Kemal’i Sevdim oyunu ile 2007 - 2008 sezonu[8] 2009 yılı Yılın Önder Kadını Ödülü, Türk Üniversiteli Kadınlar Derneği, 8 Mart 2010.[9] Dilruba Saatçi, bu geceye özel bir şarkıyı da ödül töreninde sunmuştur[10] Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] a b "Röportaj: Dilruba Saatçi". Homojen dergi. 24 Mayıs 2016. 1 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2023.  "Ata'nın oyununu yazdı başına gelmeyen kalmadı". Sozcu.com.tr. 9 Şubat 2013. 12 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2023.  ""Fikriye ve Latife" oyununun yazarı Köşk'te". Kent Yaşam. 3 Aralık 2007. 12 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2023.  "Bu iki kadın da Atatürk'e aşıktı ama..." Haberturk.com. 22 Ocak 2013. 23 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2023.  Sansür, Latif (12 Mart 2007). "Dilruba Saatçi büyüledi". Hurriyet.com.tr. 12 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2023.  "Lions Halk Jürisi Ödülleri (İstanbul)(2001-2010)". Ekin Yazın Dostları - Tiyatro. 16 Mart 2017. 13 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2023.  Berköz Ünyay, Elif (25 Ekim 2009). "Transseksüellerden tiyatro topluluğu". Milliyet. 12 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2023.  "Tiyatro Dünyası haberler". 29 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2010.  Türk Üniversiteli Kadınlar Deneği resmi sitesi[ölü/kırık bağlantı] Yılın Önder Kadını ödül töreninde Dilruba Saatçi'nin sunduğu bu geceye özel şarkı Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Resmî site IMDb'de Dilruba Saatçi http://www.fikriyevelatife.com 23 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. http://grupopalistanbul.blogspot.com.tr/ 16 Şubat 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. http://dilrubasaatci.blogspot.com.tr/2014/04/ozdeki-guc-dogasn-kucaklayan-insan-2014.html 4 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. http://brewer-international.com/en/TR/pop/ 22 Şubat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. http://www.cnnturk.com/video/yasam/egitimde-engelsiz-dusunmek 2 Temmuz 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Wikimedia Commons'ta Dilruba Saatçi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dilruba_Saatçi&oldid=31075837" sayfasından alınmıştır

Hülya AksularDoğum1966Ankara, TürkiyeMeslekBalerin, koreografTanınma nedeniİstanbul Devlet Opera ve Balesi'nde canlandırdığı karakterler Hülya Aksular (d. 1966, Ankara), Türk balerin, koreograf. 18 yıl İstanbul Devlet Opera ve Balesi'nde görev yapmış; altmıştan fazla karakter canlandırmıştır. Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir] 1966 yılında Ankara'da doğdu.[1] Bale eğitimine 1975 yılında Ankara Devlet Konservatuvarı Bale Bölümünde başladı.[2] İki yıl sınıf atlayarak 1981 yılında konservatuvardan mezun oldu. Profesyonel dans yaşamına, Ankara Devlet Opera ve Balesi’nde on dört yaşında iken başladı. Henüz çok genç olduğu için Devlet Opera ve Balesi'nde çalışabilmesi için kaza-i rüşt kararı alındı. Sahneye ilk çıkışı Ferhat ile Şirin Balesi ile oldu.[3] Aynı yıl Ankara Sanat Tiyatrosu’nda sahnelenen Küçük Adam Ne Oldu Sana oyununda dans etti. 1983 yılında İstanbul Devlet Opera ve Balesi'ne tayin olarak İstanbul'a gitti; ancak aynı yıl istifa edip Devekuşu Tiyatrosu'na girdi. Yönetimin değişmesi üzerine yeniden İstanbul Devlet Opera ve Balesi'ne davet edildi. 18 yaşında iken Peter van Dayke'in yönettiği Kuğu Gölü'nde baş balerin oldu ve bu rolü oynayan en genç balerin unvanına sahip oldu. Meslek yaşamı boyunca 1986’dan itibaren Almanya’nın birçok şehrinde, İtalya, İsviçre, İspanya, Japonya, Kanarya Adaları, Rusya, Norveç, İsveç, Danimarka, Makedonya, Bulgaristan’da dans etti.[4] Dame Ninette de Valois'nin daveti ile İngiltere'ye giderek dersler aldı, kraliyet ailesi ile tanıştı.[3] 1992 yılında Minsk Operası’ndan aldığı davetle[3] Don Kişot balesinin başrol karakteri olan Kitri'yi canlandırdı ve Rudolf Nureyev ile aynı sahneyi paylaştı.[5] 34 yaşında dansı bıraktı.[3] 1993 yılında koreografi çalışmalarına başladı. Koreografilerinden bazıları; Atatürk' Balesi, 'Kozalak' dans tiyatrosu, 'Aşka Dair Ne Yoksa', 'Güz', 'Oğul', 'Altın Çağ', 'Anadolu’nun Hikâyesi" adlarını taşır. 1997 yılında koreografisini yaptığı Dans Tiyatrosu Kozalak, Grenzenlos - İstanbul in Berlin Festivali'nde Türk balesini temsil etti.[6] İstanbul adlı tek perdelik bale, İstanbul Devlet Opera ve Balesi tarafından 2007'de sahnelendi. Aksular, bu eserin librettosunu yazmış, koreografi ve rejisini yapmıştır.[5][7] Sanatçı, sinemada ilk defa Ateş Üstünde Yürümek filminde rol aldı. 1998 yılında vizyona giren Cumhuriyet filminde Fikriye rolünü canlandırdı. 2000 yılında TV 8'de Hayata Dair Ayrıntılar adlı sohbet programını sundu. Üç evlilik yapan sanatçı ilk evliliiğini1988 yılında oyuncu Aytaç Arman ile, ikinci evliliğini 1994 yılında Rus balet Mişa Kolozin ile,[8] üçüncü evliliğini 2001 yılında meslek taşı Murat Can Tunalı ile[9] yaptı. İkinci evliliğinden kızı Sude Meriç dünyaya geldi.[3] Sanatçı, 2014 yılında İstanbul'da kendi atını taşıyan 'Hülya Aksular Sanat Atölyesi'ni kurdu. Bu atölyede eğitimcilik ve idarecilik yapmaktadır. Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] "Hülya Aksular". Tiyatrolar.com.tr. Erişim tarihi: 20 Haziran 2022.  Çolak, Öznur Oğraş (8 Mayıs 2022). "Hülya Aksular, Anneler Günü'nde anlattı: 'Anneler Tanrı'nın eli'". Cumhuriyet.com.tr. 10 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2022.  a b c d e Öz, Bengi Heval (18 Mart 2001). "Balerinden Erken Veda" (PDF). Cumhuriyet Dergi. [ölü/kırık bağlantı] "Hülya Aksular: 'Ne Çılgınca... ne cahilce... ne haince...'". Cumhuriyet.com.tr. 1 Şubat 2021. 16 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2022.  a b Asilyazıcı, Hayati (18 Haziran 2017). "Balemizin doruktaki adı: Hülya Aksular". Aydınlık gazetesi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2022.  "Eğitime Kozalak katkısı". Milliyet. 20 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2022.  Çokak, Öznur Öğraş (23 Ağustos 2018). "Işık Ülkesi'ne 'ışık' olan kadın: Hülya Aksular". Cumhuriyet. 20 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2022.  "Aksular, boşandı". Milliyet. 20 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2022.  "Paraşütlü nikáh". Hurriyet.com.tr. 10 Ağustos 2001. 20 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2022.  "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Hülya_Aksular&oldid=32280787" sayfasından alınmıştır

Özge ÖzpirinçciDoğum1 Nisan 1986 (38 yaşında)İstanbul, TürkiyeVatandaşlık TürkiyeMeslekOyuncuEtkin yıllar2007-günümüzBoy1,60 m (5 ft 3 in)Kilo52 kilogram EvlilikBurak Yamantürk (e. 2021)Çocuk(lar)1ÖdüllerTüm ListeResmî siteozgeozpirincci.com.tr Özge Özpirinçci (d. 1 Nisan 1986, İstanbul), Türk oyuncudur. Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir] Kariyer hayatı[değiştir | kaynağı değiştir] 1 Nisan 1986 tarihinde İstanbul'da doğdu. İlkokul ve ortaokulu İstanbul'da okudu. Lise eğitiminde AFS programı ile bir yıl Amerika Birleşik Devletleri'nde okudu.[kaynak belirtilmeli] Sabancı Üniversitesi Yönetim Bilimleri Bölümünden 2008 yılında mezun oldu. Annesi İngilizce öğretmenidir. İlk olarak, Kanal D'de yayımlanan Cesaretin Var Mı Aşka ve Kavak Yelleri adlı dizilerde oynadı. Ayrıca Eti, Browni, Algida ve Cornetto reklamlarında da oynadı.[kaynak belirtilmeli] Kanal D'de yayımlanan Kavak Yelleri dizisinde uçuk kaçık ama bir o kadar da duyarlı kanser hastası bir kız olan "Ada" karakterini canlandırdı. Bu dizide beş bölüm oynadı. 2009-2010 yılları arasında Show TV'de yayımlanan duygusal, dram, gençlik türündeki Melekler Korusun adlı dizide "İpek Taşkır" adlı üniversite öğrencisi bir karakteri canlandırdı. Özpirinçci, ayrıca Zülfü Livaneli'nin yönettiği, 2010 yılında vizyona giren Veda filminde "Fikriye Hanım" karakterini oynamıştır. Ayrıca 2010 yılında Show TV'de yayımlanan ve 11. bölümü ile yayından kaldırılan Deli Saraylı isimli dizide "Dilruba" karakterini canlandırdı. Anadolu Kartalları filminde "Üsteğmen Ayşe Dinçer" karakterini canlandırdı. 2011-2012 yılları arasında atv'de yayımlanan Al Yazmalım dizisinde ise başrol olan "Asiye" karakterini canlandırdı ve TRT Okul'da yayımlanan Toplu Hayat adlı programda sunuculuk yaptı. Kayıp filminde de rol almıştır. Star TV'de Aramızda Kalsın adlı dizide "Görkem" karakterini canlandırdı. 2014 yılında çekilen Karışık Kaset filminin baş karakteri "İrem" karakterini canlandırmıştır. 2015-2016 yılları arasında FOX'ta yayımlanan Aşk Yeniden dizisinde "Zeynep" karakterini canlandırmıştır. Ayrıca Özpirinçci Athena grubunun Arsız Gönül klibinde oynamıştır. 29 Kasım 2015 akşamı gerçekleştirilen 42. Altın Kelebek Ödülleri'nde En İyi Kadın Komedi Oyuncusu Ödülü'nü kazanmıştır. 2017-2020 yılları arasında yine FOX'ta yayımlanan Kadın dizisinde başrol olan iki çocuk annesi "Bahar Çeşmeli" karakterini canlandırmıştır.[1] Ayrıca bu rol ile 45. Altın Kelebek Ödülleri'nde En İyi Kadın Oyuncu Ödülü'nü kazanmıştır. Kişisel hayatı[değiştir | kaynağı değiştir] 12 Nisan 2013 tarihinde Engin Altan Düzyatan ile nişanlanmış, aynı yıl içinde karşılıklı karar vererek ayrılmışlardır.[2] 2014 yılından beri birlikte olduğu ve 2021 yılında evlendiği kendisi gibi oyuncu olan Burak Yamantürk ile Mercan adında bir kızı vardır. Filmografisi[değiştir | kaynağı değiştir] Televizyon Yıl Yapım Rol Notlar Kanal 2008 Cesaretin Var Mı Aşka Ebru Karataş Başrol oyuncusu Kanal D Kavak Yelleri Ada Yardımcı oyuncu 2009-2010 Melekler Korusun İpek Taşkır Başrol oyuncusu Show TV 2010 Deli Saraylı Dilruba 2011-2012 Toplu Hayat Kendisi Sunucu TRT Okul [3] 2011-2012 Al Yazmalım Asiye Başrol oyuncusu atv 2012 Ağır Roman Yeni Dünya Zehir Ahu Star TV 2013-2014 Tatar Ramazan Alin Terziyan atv 2014-2015 Aramızda Kalsın Görkem Star TV 2015-2016 Aşk Yeniden Zeynep Taşkın FOX 2017-2020 Kadın Bahar Çeşmeli 2019 Mucize Doktor Konuk oyuncu 2023-günümüz Sandık Kokusu Karsu Çelik Başrol oyuncusu Show TV İnternet Yıl Yapım Rol Notlar Platform 2017-2018 Fi Sıla Yardımcı oyuncu puhutv 2021 İlk ve Son Deniz Başrol oyuncusu BluTV 2022 Yakamoz S-245 Defne Netflix Sinema Yıl Yapım Rol Notlar Yönetmen 2010 Veda Fikriye Hanım Başrol oyuncusu Zülfü Livaneli 2011 Anadolu Kartalları Ayşe Dinçer Başrol oyuncusu Ömer Vargı 2013 Kayıp [4] Başrol oyuncusu Mete Sozer 2014 Karışık Kaset İrem Başrol oyuncusu Tunç Şahin 2017 Acı Tatlı Ekşi Duygu Başrol oyuncusu Andaç Haznedaroğlu 2020 Biz Böyleyiz Efsun Başrol oyuncusu Caner Özyurtlu 2020 Karakomik Filmler 2 Nazan Başrol oyuncusu Cem Yılmaz Reklam Yıl Marka 2008 Eti Browni Cornetto 2009 Coca-Cola Turkcell 2011 Vestel 2015 Coca-Cola 2017 Koleston 2021 Dove Ödülleri ve adaylıkları[değiştir | kaynağı değiştir] Yıl Ödül Töreni Kategori Proje Sonuç 2012 5. Aslan Max Ödülleri En Sevilen Kadın Sinema Oyuncusu Anadolu Kartalları Kazandı 2014 Turkcell Superonline 5. İMK Sosyal Medya Ödülleri En İyi Kadın Oyuncu Aşk Yeniden Adaylık 2015 4. Kristal Fare Medya Ödülleri En İyi Kadın Oyuncu Adaylık 42. Pantene Altın Kelebek Ödülleri[5] En İyi Kadın Komedi Oyuncusu Kazandı En Yakışan Çift (Zeynep & Fatih) Adaylık 6. İMK Sosyal Medya Ödülleri En İyi Kadın Oyuncu Adaylık 2016 23. İTÜ EMÖS Başarı Ödülleri Yılın En Başarılı Kadın Dizi Oyuncusu Adaylık 7. KTÜ Medya Ödülleri En Beğenilen Kadın Oyuncu Adaylık Eryetiş & Balkanlar Eğitim Kurumları Mavi Çınar Ödülleri Yılın En İyi Kadın Dizi Oyuncusu Kazandı Ege Üniversitesi 5. Medya Ödülleri En İyi Kadın Dizi Oyuncusu Adaylık 10. GSÜ EN Ödülleri En İyi Dizi/Sinema Kadın Oyuncu Adaylık 2018 18. Magazinci.com Ödülleri Yılın Kadın Dizi Oyuncusu Kadın Kazandı 9. Quality of Magazine Dergisi Ödülleri En Quality Kadın Oyuncu Kazandı 7. Ayaklı Gazete TV Yıldızları Ödülleri En İyi Kadın Oyuncu Kazandı 45. Pantene Altın Kelebek Ödülleri En İyi Kadın Oyuncu Kazandı 2019 46. Pantene Altın Kelebek Ödülleri En İyi Kadın Oyuncu Adaylık 2020 YTÜ 18. Yılın Yıldızları Ödülleri En Beğenilen Kadın Dizi Oyuncusu Kazandı 8. Ayaklı Gazete TV Yıldızları Ödülleri En İyi Kadın Oyuncu Kazandı 14. GSÜ EN Ödülleri En İyi Dizi/Film Kadın Oyuncu Kazandı Yıl Sanatçı Şarkı Notlar 2014 Murat Dalkılıç "Derine" Aksiyon-gerilim karışımı bir klipte Murat Dalkılıç'a eşlik etmiştir. Klibin yönetmeni Gülşen Aybaba'dır. 2015 "Kördüğüm" İlk klibin devamı niteliğinde klip çekilmiştir. İkinci klibin yönetmenliğini de Gülşen Aybaba üstlenmiştir. Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] "Arşivlenmiş kopya". 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2015.  "Engin Altan Düzyatan ile Özge Özpirinçci ayrıldı". Sabah. 22 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2022.  "Arşivlenmiş kopya". 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2015.  "Arşivlenmiş kopya". 16 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2022.  "Arşivlenmiş kopya". 12 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2020.  Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Özge Özpirinçci 8 Nisan 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.'nin resmi websitesi IMDb'de Özge Özpirinçci SinemaTürk'te Özge Özpirinçci 4 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Twitter'da Özge Özpirinçci Instagram'da Özge Özpirinçci Bağlı Olduğu Ajans 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. gtdEn İyi Kadın Oyuncu Altın Kelebek Ödülü Ayşe Kökçü (1992) Zuhal Olcay (1994) Perran Kutman (1995) Perran Kutman (1996) Perran Kutman (1997) Hande Ataizi (1998) Meltem Cumbul (1999) Türkan Şoray (2000) Gülben Ergen (2001) Selda Alkor (2002) Pınar Altuğ (2004) Sanem Çelik (2005) Özge Özberk (2006) Bergüzar Korel (2007) Bennu Yıldırımlar (2008) Beren Saat (2009) Beren Saat (2010) Ayça Bingöl (2011) Meryem Uzerli (2012) Bergüzar Korel (2013) Serenay Sarıkaya (2014) Serenay Sarıkaya (2015) Burçin Terzioğlu (2016) Aslı Enver (2017) Özge Özpirinçci (2018) Ebru Şahin (2019) Ezgi Mola ve Merve Dizdar (2021) Pınar Deniz (2022) Pınar Deniz (2023) gtdEn İyi Kadın Komedi Oyuncusu Altın Kelebek ÖdülüKomedi Yasemin Yalçın (1991) Yasemin Yalçın (1992) Yasemin Yalçın (1993) Oya Başar (1994) Yasemin Yalçın (1995) Demet Akbağ (1996) Oya Başar (1997) Demet Akbağ (1998) Oya Başar (1999) Demet Akbağ (2000) Oya Başar (2001) Suna Pekuysal (2002) Demet Akbağ (2004) Gülse Birsel (2005) Gülse Birsel (2006) Hasibe Eren (2007) Binnur Kaya (2008) Şebnem Bozoklu (2009) Demet Evgar (2010) Aslıhan Gürbüz (2011) Gupse Özay (2012) Gonca Vuslateri (2013) Binnur Kaya (2014) Özge Özpirinçci (2015) Elçin Sangu (2016) Hande Erçel (2017) Pınar Altuğ (2018) Ecem Erkek (2019) Günay Karacaoğlu (2021) Ezgi Mola (2022) Ecem Erkek (2023) Romantik Komedi Demet Özdemir (2018) Burcu Özberk (2019) Ayça Ayşin Turan (2021) İlayda Alişan (2022) Hafsanur Sancaktutan (2023) 2018 yılından önce ödüller birlikte verilirken, bu tarihten sonra ayrı ödüller vermektedir. Otorite kontrolü ISNI: 0000 0003 7378 833X LCCN: no2011191822 VIAF: 220707306 WorldCat: lccn-no2011191822 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Özge_Özpirinçci&oldid=31789942" sayfasından alınmıştır