id
stringlengths 1
6
| url
stringlengths 31
426
| title
stringlengths 1
231
| text
stringlengths 1
443k
|
|---|---|---|---|
8084 | https://sq.wikipedia.org/wiki/%C3%87am%C3%ABria | Çamëria | Çamëria është një krahinë në Epir. Ky emërtim është i lidhur me çamët, popullsia autoktone dhe që përbënte shumicën e popullsisë së Çamërisë. Çamëria përbën një brez tokësor i cili shtrihet gjatë anëdetit lindor të detit Jon nga Butrinti e Bistrica deri në Gjirin e Prevezës. Në periudhën moderne, Çamëria i referohet shpesh të gjithë zonës etnike shqiptare në Greqi, konkretisht rajonit të Epirit dhe një pjese të Maqedonisë Perëndimore.
Historia
Çamëria ishte pjesë e Epirit dhe si e tillë ishte deri pas riorganizimit administrativ të territoreve të pushtuara në Ballkan nga romakët. Sipas këtij riorganizimi provinca e Epirit, ndahet në dy njësi administrative, atë jugore dhe veriore. Pjesa veriore e njohur nga vendasit si Çamëria pas kësaj ndarje fillon të hyjë në literaturën romake si Epiri veriorë.
Mirëpo kjo ndarje administrative për të folurën popullore nuk ka lënë gjurmë, kështu që edhe në ditët tona në gjuhët dhe literaturën ballkanike përdoren termat autoktone për popullsinë (edhe në greqisht) dhe për njësinë administrative. Sipas disa studiuesve, emërtimi Çamëri vjen nga lumi që gjarpëron në këtë krahinë, lumë i cili është shënuar që më parë në literaturën e grekëve të lashtë dhe të romakëve.
Gjatë kohës së dyndjeve sllave, Çamëria ishte ndër anët më të pa prekura nga elementi sllav dhe kjo anë më vonë, gjatë ndarjes së popujve të Bizantit në popuj sipas traditës fetare (grekë), sipas traditës së gjakut (shqiptar) dhe ardhacakëve sllavo-turk (bullgarë), dallohej për traditën fisnore. Gjatë kësaj kohe zhvillohen luftëra të ashpra në mes të prirësve të këtyre tre popujve për marrjen e kështjellave në këto anë. Fundamentalistët fetarë që kishin zënë pozita në perandorinë e bizantin, bënë masakrimin e popullsisë vendase. Në këto rrethana, popullit, që anonte nga vija e gjakut, i erdhën në ndihmë familje nga pjesa perëndimore e Ballkanit. Kështu që më vonë, Skënderbeu, nga të krishterët pranohet si princ i Albanisë dhe Epirit.
Pas luftërave në Ballkanin lindor kundër bizantinëve dhe sllavëve të krishterë, Çamëria, më 1449, bie nën sundimin e osmanëve. Nën sundimin osman formohet njësia administrative me qendër në Janinë, e njohur në histori si një ndër katër vilajetet shqiptare. Gjatë kësaj kohe në pushtet vjen Ali Pashë Tepelena, që në histori është i njohur për tentimin e tij të organizimit të popullit të kësaj ane në një shtet shqiptar.
Gjeografia
Fshatrat
Veprimtarë
Pirro i Epirit
Pargali Ibrahim Pasha
Hasan Tahsini
Abedin pashë Dino
Kolë Idromeno
Muharrem Rushiti
Hamdi Çami
Jakup Veseli
Ibrahim Daut Hoxha
Komandant Adem Dahri
Hajredin Isufi
Ali Demi
Rexhep Demi
Musa Demi
Mehmet Sejko
Hektor Sejko
Asaf Ajdonati
Fatos Mero Rrapaj
Jovan Paramithioti
Shih edhe
Gjenocid ndaj shqiptarëve të Çamërisë
Qarku i Prevezës
Lidhje të jashtme
Chameria Human Rights Association
Shoqërisë Politike Atdhetare Çamëria
Reality of Cameria
Çameria's History
Video-dokument : Historia E Çamërisë Shqiptare 2007 pjesa e I-rë dhe II-të
History of Çamëria Video-song-doc.
Forumi Çamëria
Çamëria (gjuha angleze)
Masakra në Çamëri, Dalin në dritë dëshmi e dokumente të reja
Isuf B. Bajrami
Burime
|B. Bajrami
Konrad Clewing: Çamen. In: Lexikon zur Geschichte Südosteuropas. hrsg. v. Edgar Hösch u. a. Wien & Köln 2004. S. 162.
Doris Stockmann, Wilfried Fiedler, Erich Stockmann: ''Albanische Volksmusik, Band 1: Gesänge der Çamen." Berlin: Akademie-Verlag, 1965. 302 Seiten.
| B.Bajrami
Çamëri
Krahina etnografike shqiptare
Shqipëri etnike |
8089 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Edwin%20Abbott%20Abbott | Edwin Abbott Abbott | Edwin Abbott Abbott ka lindur më 20 dhjetor 1838 dhe ka vdekur më 12 tetor 1926) ishte një Anglez. Drejtor i shkollës, teolog dhe shkrimtar. I njohur u bë me satirën matematikore Flatland të vitit 1884.
Ka shkruar në vitin 1884 novelën Flatland: A Romance of Many Dimensions (Rrafshina: Një Romantizim i Shumë Dimensioneve). Novela është një arsyetim në "vetën e parë" të një katrori dy-dimensional i cili nis të çmojë një botë tre-dimensionale. Katrori e përshkruan botën e tij si një plan të populluar nga vija, rrathë, katrorë, trekëndësha dhe pesëkëndësha. Duke qenë dy-dimensionalë, banorët e rrafshinës i duken njëri-tjetrit si viza.
Ata shquajnë formën e njëri-tjetrit përmes të prekurës dhe duke parë se si vijat duket të ndryshojnë në gjatësi kur banorët i bijnë rrotull njëri-tjetrit. Një ditë, një sferë shfaqet përpara katrorit. Për katrorin, i cili mund të shohë vetëm një prerje të sferës, forma përpara tij është ajo e një rrethi dy-dimensional. Sfera ka ardhur për vizitë tek katrori me qëllim që ta bëjë katrorin të kuptojë botën tre-dimensionale të cilës ajo, sfera, i përket. Ajo i shpjegon nocionin e "sipër" dhe "poshtë", të cilën katrori e ngatërron me "përpara" dhe "mbrapa". Kur sfera kalon përmes planit të rrafshinës për të treguar se si ajo mund të lëvizë në tre dimensione, katrori sheh vetëm që vija që ai është duke parë bëhet më e shkurtër e më shkurtër dhe pastaj zhduket.
Sado që sfera mundohet të shpjegojë me fjalë a me veprime, katrori nuk arrin të kuptojë një hapësirë ndryshe nga bota dy-dimensionale që ai njeh.
Vetëm pasi sfera e ngre katrorin nga bota e tij dy-dimensionale në botën e hapësirës arrin ky të kuptojë më në fund konceptin e tre dimensioneve. Nga ky kënd i ri shikimi, katrori sheh Rrafshinën me syrin e zogut dhe është në gjendje të shquajë format e bashkëbanuesve (përfshirë këtu, për herë të parë, edhe të brendshmen e tyre).
Armatosur me këtë arsyetim, katrori gatuan me mend mundësinë a një dimensioni të katërt. Ai shkon edhe më tej duke duke sugjeruar se numri i dimensioneve hapësinore mund të jetë i pafund. Duke u përpjekur të bindë sferën mbi mundësinë e kësaj, katrori përdor të njëjtin arsyetim që sfera përdori për të parashtruar praninë e tre dimensioneve. Sfera, tani më dritëshkurtra nga të dy, nuk mundet ta kuptojë këtë dhe nuk i pranon arsyetimet e katrorit.
Lindje 1926
Shkrimtarë anglezë |
8090 | https://sq.wikipedia.org/wiki/American%20Broadcasting%20Company | American Broadcasting Company | American Broadcasting Company (shk. ABC) është një radiostacion dhe stacion televizioni në ShBA, sot është nën-firmë e Walt Disney Company që 1943 ka dal prej National Broadcasting Company.
Seri
Seria të transmetua nga ABC.
8 Simple Rules (2002-2005)
According to Jim (2001-)
Alias (2001-)
Desperate Housewives (2004-)
Jimmy Kimmel Live (Late Night Show)
Kingdom Hospital (2004)
Lost (2004-)
NYPD Blue (1993-2005)
The Practice (1997-2004)
Shih dhe
Stacione televizive në Shtetet e Bashkuara
Radiostacione në Shtetet e Bashkuara |
8091 | https://sq.wikipedia.org/wiki/NBC | NBC | National Broadcasting Company (shk. NBC) është një stacion televizioni në New York, ShBA.
Seriale
Disa nga serialet më të njohur dhe suksesshme të NBC-së.
Seriale komike
Cheers ( — )
Frasier ( — )
Friends ( — )
Will & Grace ( — )
Scrubs ( — ; që nga 2008 në ABC)
Xhoi ( — )
Reality-Shows
Fear Factor (—)
The Apprentice (—)
Late Night Shows
Saturday Night Live (—)
The Tonight Show with Jay Leno
Late Night with Conan O'Brien
Last Call with Carson Daly
Seriale dramatike
Miami Vice (—)
Law and Order (—)
Emergency Room (—)
The West Wing (—)
Medium (—; që nga 2009 në CBS)
Heroes (—)
Specials
Golden Globe Awards
Miss Universe, Miss USA, Miss Teen USA
Programe
58th Annual Primetime Emmy Awards transmetuar nga NBC
Programi i primetime
2009-2010
Pranvera 2010
Stacione televizive në Shtetet e Bashkuara
Radiostacione në Shtetet e Bashkuara |
8092 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Columbia%20Broadcasting%20System | Columbia Broadcasting System | Columbia Broadcasting System (CBS) është një Stacion Televizioni në ShBA, sot është nën-firm e Viacom-it.
Seria
Daytime
The Price is Right prej 1972 me Drew Carey
The Young and the Restless
The Bold and the Beautiful
Guiding Light
As the World Turns
Primetime
CSI
Big Brother 1 - 5 (Reality TV)
Amazing Race (Reality TV)
Everbody Love Raymond
JAG
Star Search 1 - 5
Survivor (Reality TV)
Without a Trace
Late Night Shows
Late Night with Craig Kilborn
Late Night with David Letterman
Specials
Grammy Awards
Tony Awards
Academy of Country Music Awards
CBS News
60 Minutes
60 Minutes II
48 Hours
Face the Nation
The Early Show
Viacom
Stacione televizive në Shtetet e Bashkuara
Radiostacione në Shtetet e Bashkuara |
8095 | https://sq.wikipedia.org/wiki/ABC | ABC | ABC:
Shkornjat e para të Alfabetit (Alpha – α, Beta – β)
Stacion televiziv: American Broadcasting Company
Stacion televiziv: Australian Broadcasting Corporation
Bit Torrent-Software: ABC
Shkurtesa |
8097 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Lista%20e%20Kryeministrave%20t%C3%AB%20Shqip%C3%ABris%C3%AB | Lista e Kryeministrave të Shqipërisë |
Kryeministra të Shqipërisë
Shiko edhe
Kryetarët e Shqipërisë
Lista e presidentëve të Shqipërisë
Lista e Kryetarëve të Presidiumit të Kuvendit Popollor
Kryeministra
Kryeministër
Politika në Shqipëri
Kryeministra të Shqipërisë |
8098 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Aleksand%C3%ABr%20Meksi | Aleksandër Meksi | Aleksandër Meksi (8 mars 1939, Tiranë) është një studiues, restaurator i monumenteve të arkitekturës mesjetare (kryesisht kisha e xhami) si dhe ka qenë kryeministër i shtetit shqiptar.
Biografia
U lind në Tiranë më 8 mars 1939, i biri i Gabriel Meksit (1894-1958) dhe Efigjeni Haxhistasës (1912-1983), i ati ishte nga Labova dhe ishte mësues historie ndërsa e ëma nga Berati.
Ka kryer studimet universitare në degën e ndërtimit në Fakultetin e Inxhinierisë të Universitetin Shtetëror të Tiranës (1955-1959). Në vitet 1960-1962 punoi në hidrocentralin e Shkopetit, ndërsa në vitet 1962 - 1987 punoi në Institutin e Monumenteve të Kulturës. Në vitin 1965 ka kryer specializim (6 muaj) në “Scuola di perfezionamento per lo studio e il restauro dei monumenti” pranë fakulteti të arkitekturës të Universitetit të Romës. Në vitet shkollore nga 1974 -1977 ka dhënë lëndën e Historisë së arkitekturës në Degën e ndërtimit në UT. Ndërsa në vitin shkollor 1989-1990 ka qenë pedagog për dy lëndë (ushtrime e seminare-në semestrin e parë) në Universitetin e Marburgut. Aktiviteti kërkimor dhe ai për gjurmimin dhe restaurimin e monumenteve është pasqyruar në dhjetëra artikuj dhe monografi si autor i vetëm apo dhe si bashkautor. Mban gradat shkencore Kandidat i Shkencave (1982) dhe Doktor i shkencave (1988) si dhe titullin Profesor (1995).
Karriera politike i fillon në dhjetor 1990 si bashkëthemelues dhe hartues i Programit minimal, i Statutit të Partisë Demokratike dhe anëtar i Komisionit Nismëtarë të saj. Qysh atëherë e deri ne vitin 1997 ka qene anëtar i Kryesisë se PD dhe më vonë, me ndonjë shkëputje (1997- 2001), anëtar ex oficio i Këshillit Kombëtar. Që nga zgjedhjet e para pluraliste është zgjedhur deputet për në Kuvendin e Shqipërisë (1991-2001). Pas fitores së Partisë Demokratike në 22 mars 1992, më 13 prill zgjidhet Kryeministër i Qeverisë Demokratike, post që e mbajti deri ne 13 mars 1997 (pasi dha dorëheqjen në 1 mars). Qeveria Meksi ndërmori reformimin e shtetit shqiptar nga një shtet i diktaturës së proletariatit në një shtet demokratik të së drejtës, me ekonomi të tregut të lirë, ku respektohen të drejtat e njeriut. Detyra të vështira për një vend në krizë të plotë politike-ekonomike e sociale, në një vend të rrënuar nga marrëzia komuniste e diktatura e proletariatit. Me ndihmën e vendeve të Evropës së Bashkuar dhe Sh.B.A. u përmbys shteti komunist, u krijua një shtet i ri me Kode e ligje të reja, me ndryshime rrënjësore në sistemin politik dhe ekonomik që tjetërsuan në ato vite Shqipërinë. Qysh nga viti 2001 është kritik ndaj drejtuesve të Partisë Demokratike për mungesën e demokracisë së brendshme si dhe keqqeverisjes gjatë viteve 2005-2013; por vazhdon të jetë aktiv në jetën politike të vendit me shkrime politike si opozitar, intervista e biseda në mediat televizive.
Familja
Është i martuar me Dhurata Shala dhe ka dy djem Endri e Redon.
Vepra
Shkencore
Gjatë kësaj periudhe kohore krahas botimeve shkencore ka publikuar dhe një numër të madh artikujsh shkencor si dhe monografi, ashtu dhe shkrime publicistike nga fusha e politikës dhe kulturës. Po japim këtu monografitë dhe librat si përmbledhje artikujsh.
Restaurimi i Monumenteve të Arkitekturës 2004
Arkitektura mesjetare në Shqipëri (1983)
Studime për monumentet dhe restaurimin I – Monumentet 1971-1980
Studime për monumentet dhe restaurimin II – Monumentet 1981-1990
Arkitektura e Xhamive të Shqipërisë shekujt XV-XIX (2007)
Arkitaktura e kishave të Shqipërisë shk.VII-XV, Tiranë 2004
Aleksandër Meksi përmes fjalës së tij Tiranë 1997
Xhamitë e Shqipërisë, Historia, Arkitektura, shek. XV-XIX (2015)
Xhamitë e Shqipërisë, Historia, Arkitektura, shek. XV-XIX (2018)
Shën Kolli Mesopotam, Sarandë (2018)
100 vjet pavarësi kombëtare - 2012
Bashkautor
Historia e Arkitekturës në Shqipëri – Maket (1978)
Berati, Historia dhe Arkitektura (1988)
Berati, Historia dhe Arkitektura (2018)
Historia e Arkitekturës në Shqipëri (2016)
Politike
Aleksandër Meksi Përmes fjalës se tij (1997)
Dhjetor 90, Dokumente e Materiale (2010)
Rrugë e Vështirë 1 – Shkrime e Intervista (2015)
Rrugë e Vështirë 2 – Për njerëz e Libra (2015)
Referime
Kryeministra të Shqipërisë
Lindje 1939
Njerëz që jetojnë
Arkeologë shqiptarë |
8099 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Bashkim%20Fino | Bashkim Fino | Bashkim Fino (12 tetor 1962 – 29 mars 2021) ishte një politikan shqiptar që shërbeu si 37th Kryeministër i Shqipërisë në vitin 1997.
Biografia
Ka pas kryer studimet e larta në Universitetin e Tiranës, Fakulteti Ekonomik, dega Financë. Gjithashtu ka kryer specializime për menaxhimin e pushtetit vendor në SHBA, Itali, Greqi e Finlandë. Kishte një karrierë të pasur profesionale në fushën ekonomike.
Fino u zgjodh Kryetar i Bashkisë Gjirokastër, post të cilin e mbajti deri në vitin 1996.
Karriera e tij politike në Partinë Socialiste është e hershme. Prej vitit 1997 e deri në vdekjen e tij ishtë anëtar i Kryesisë së Partisë Socialiste. Kulmi i karrierës së tij do të shënohej në vitin 1997, ku do të zgjidhej Kryeministër i vendit në qeverinë e Pajtimit Kombëtar, post që do ta mbante nga muaji mars deri në korrik. Fino ka mbajtur disa poste ministrore. Nga vitit 1997 deri në 1998 ushtroi detyrën e Ministrit të Pushtetit Lokal, njëkohësisht dhe Zv/kryeministër. Në 1999 deri në vitin 2001 do të ishte ministër i pushtetit lokal. Gjatë viteve 2001-2002 ka qenë Ministër i Punëve Publike dhe Turizmit. Ndërsa në periudhën 2004-200, Ministër i Rregullimit të Territorit dhe Turizmit.
Lindje 1962
Vdekje 2021
Kryetarë të Bashkisë Gjirokastër
Deputetë të Kuvendit të Shqipërisë
Kryeministra të Shqipërisë
Njerëz nga Gjirokastra |
8100 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Ylli%20Bufi | Ylli Bufi | Ylli Bufi lindi më 25 maj të vitit 1948 në Tiranë, ka qenë deputet, ministër, nënkryetari Kuvendit të Shqipërisë, Kryeministër i Shqipërisë.
Edukimi
U diplomua në Universitetin e Tiranës, Fakulteti i Shkencave të Natyrës, dega Kimi Industriale në vitin 1972. Më pas mori gradën Doktor i Shkencave.
Veprimtaria profesionale
1982-1983: Komiteti i Shkencës dhe Teknikës.
1976-1982: Ndërmarrja Ushqimore, Fier.
1972-1976: Uzina e Përpunimit të Naftës, Fier.
Veprimtaria politike
Në qershor të vitit 1991 zgjidhet ministër i industrisë së lehtë dhe ushqimit. Deputet i Kuvendit të Shqipërisë nga viti 1991 deri në vitin 2009. Nënkryetar i Kuvendit të Shqipërisë ne vitin 2005-2009, kryetar i Komisionit parlamentar të Ekonomisë. Anëtar i disa forumeve drejtuese të Partisë Socialiste shqiptare. Ministër ekonomie në vitin 1997. Kryeministër i Qeverisë së Stabilitetit, qeveri e formuar si rezultat i marrëveshjes midis forcave politike në vend, në maj të vitit 1991. Qeveri e Stabilitetit, ishte qeveri me bazë të gjerë dhe ku për herë të parë merrnin pjesë ministra të opozitës, Qeveria e Stabilitetit e nxori vendin nga izolimi i gjatë komunist, duke e bërë Shqipërinë anëtare të disa organizatave dhe institucioneve ndërkombëtare.
Doktor i shkencave inxhinierike.
Si politikan Ylli Bufi u njoh që nga viti 1983, që nga ajo kohë ai ka ushtruar disa detyra si:
Gjatë viteve 1983-1990: Zv/ministër i Industrisë së Lehtë dhe Ushqimore
Gjatë viteve 1990-1991: Ministër i Industrisë Ushqimore
1991 (qershor-dhjetor): Kryeministër i Qeverisë së Stabilitetit
Gjatë viteve 1992-1996: Kryetar i Komisionit të Përhershëm Parlamentar të Industrisë, Transportit dhe Tregtisë.
1997 (mars-korrik): këshilltar politik i Kryeministrit të Qeverisë së Pajtimit Kombëtar
1997 (korrik) -1999 (tetor): Ministër i Ekonomisë Publike dhe Privatizimit
Gjatë viteve 2002-2005: anëtar i komisioneve të përkohshme parlamentare për shqyrtimin dhe zbatimin e rekomandimeve të OSBE-ODHIR-it për reformën zgjedhore dhe të shqyrtimit të projektligjit për “Kthimin e pronave ish-pronarëve”
Gjatë viteve 2001-2005: Kryetar i Delegacionit të Kuvendit të RSH-së në CEI.
Gjatë viteve 2001-2005: Kryetar i Komisionit Parlamentar të Ekonomisë, Financave dhe Privatizimit.
Që nga shtatori i vitit 2005 mban detyrën e Z/Kryetarit të Kuvendit të Shqipërisë si përfaqësues i Partisë Socialiste. Njëkohësisht, Ylli Bufi është kryetar i komisionit të përhershëm parlamentar të Veprimtarive Prodhuese, Tregtisë dhe Mjedisit.
Burimet
Biografi shqiptarësh
Deputetë të Kuvendit të Shqipërisë
Shqiptarë me prejardhje vllehe
Kryeministra të Shqipërisë
Ministra të Ekonomisë të Shqipërisë
Lindje 1948
Njerëz që jetojnë
Njerëz nga Tirana
Kimistë shqiptarë
Absolventët e Universitetit të Tiranës |
8101 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Vilson%20Ahmeti | Vilson Ahmeti | Vilson Ahmeti është politikan shqiptar, kryeministër i Shqipërisë gjatë viteve 1991-1992.
Ahmeti ka qenë kryeministër i Shqipërisë në Qeverinë Teknike (1991-1992) dhe ministër në Qeverinë e Stabilitetit (1991). Qeveria Teknike me kryeministër Vilson Ahmeti, përgatit vendin drejt zgjedhjeve parlamentare të 22 marsit të vitit 1992. Inxhinier mekanik. Në 1993 u tërhoq nga veprimtaria politike shtetërore.
Burimet
Biografi shqiptarësh
Politikanë shqiptarë
Ministra të Shqipërisë
Lindje 1951
Njerëz që jetojnë |
8102 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Pandeli%20Majko | Pandeli Majko | Pandeli Majko, lindur më 15 nëntor 1967 në Tiranë, është politikan shqiptar dhe ish kryeministër i Shqipërisë gjatë viteve 1998-1999 dhe për një kohë të shkurtër gjatë vitit 2002.
Ai ka mbaruar Universitetin e Tiranës, Fakulteti i Inxhinierisë Mekanike. Gjithashtu është diplomuar edhe në Fakultetin e Drejtësisë.
Karriera
Gjatë viteve 1992-1995 ishte kryetar të FRESH-it;
Gjatë viteve 1992-1996 ishte deputet në Legjislaturën e XIII të Kuvendit Popullor;
Gjatë viteve 1996-1997 ishte sekretar i Marrëdhënieve Publike të PS-së.
Gjatë viteve 1997-2001 ishte deputet në Legjislaturën XV të Kuvendit të Shqipërisë dhe anëtar i Komisionit për Çështjet Kushtetuese dhe Ligjore, anëtar i Komisionit për Hartimin e Projektkushtetutës, kryetar i delegacionit të Asamblesë Parlamentare të OSBE-së si dhe anëtar i Komisionit të Posaçëm për Paktin e Stabilitetit.
Gjatë viteve 1997-1998 ishte sekretar i përgjithshëm i PS-së dhe kryetar i grupit parlamentar të PS-së.
Nga shtatori vitit 1998 deri ne tetor të vitit 1999 ishte Kryeminister,
Nga shkurti vitit 2002 deri në korrik të vitit 2002 ishte Kryeminister,
Nga korriku vitit 2002 deri në shtator të vitit 2005 ishte Ministër i Mbrojtjes.
Biografi shqiptarësh
Deputetë të Kuvendit të Shqipërisë
Politikanë shqiptarë
Kryeministra të Shqipërisë
Ministra të Shqipërisë
Lindje 1967
Njerëz që jetojnë
Politikanë nga Tirana |
8103 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Ilir%20Meta | Ilir Meta | Ilir Rexhep Meta (i lindur më 24 Mars 1969) është një politikan shqiptar i cili po shërben si President i Shqipërisë nga 24 korriku 2017. Më parë ai shërbeu si Kryeministër nga 1999 në 2002. Ai ishte Kryetar i Parlamentit të Shqipërisë nga 2013 në 2017. Meta gjithashtu mbajti poste si Zëvendës Kryeministër, Ministër për Evropën dhe Punët e Jashtme dhe Ministër i Ekonomisë, Tregtisë dhe Energjisë. Para kësaj, ai mbajti Kryesinë e Komisionit Parlamentar të Integrimit Evropian. Meta themeloi Lëvizjen Socialiste për Integrim (LSI) në 2004.
Meta është që prej 15 viteve deputet i Kuvendit të Shqipërisë, dhe një nga figurat kryesore politike shqiptare. Ai konsiderohet nga media dhe publiku si krijuesi dhe drejtuesi i Polit të Tretë në Politikën Shqiptare. Ishte Kryeministër i Shqipërisë prej vitit 1999 deri në 2002. Meta është Presidenti i parë në historinë e Shqipërisë që është i fajësuar nga Parlamenti i Shqipërisë.
Rinia dhe arsimimi
U lind në Çepan të Skraparit më 24 mars 1969, ditën e Nevruzit, i biri i Rexhep dhe Fiqrete Metës. Kur ishte tre vjeç, i ati u caktua me punë në Tiranë dhe muar familjen me vete, ku Meta ndoqi dhe kreu mësimet fillore dhe të mesme. Më 1989-1993 ndoqi Fakultetin Ekonomik të Universitetit të Tiranës, ku u diplomua për ekonomi politike. Meta ka përfunduar Studimet Pasuniversitare në të njëjtën fushë.
Meta është musliman bektashi dhe ka deklaruar afrinë me vlerat tradicionale bektashie. Meta është i martuar me Monika Kryemadhin që nga tetori i 2008. Ata kanë dy vajza dhe një djalë, Bora, Era dhe Besari.
Karriera politike
Meta është përfshirë në politikë që më 1990 me rënien e komunizmit në Shqipëri si anëtar i lëvizjeve studentore. Që më 1992 u zgjodh deputet i Partisë Socialiste dhe ka qenë anëtar aktiv i disa komisioneve parlamentare. Nga 1996 deri më 1997 ka qenë Nënkryetar i Komisionit të Politikës së Jashtme.
Ilir Meta është njeri ndër themeluesit e Forumit të Rinisë Eurosocialiste (FRESH), duke dhënë kontributin e tij për anetarësimin e Forumit në Internacionalen e Rinisë Socialiste. Gjatë viteve të anetarësisë së tij në FRESH, Ilir Meta ka mbajtur poste të larta drejtuese si, Nenkryetar (1992-1995) dhe Kryetar (1995-2001).
Aktiviteti politik i Ilir Metës në strukturat e Partisë Socialiste është i ngjeshur. Ai ka qënë anëtar i Komitetit të Përgjithshëm Drejtues nga Kongresi i qershorit 1992 dhe anëtar i Kryesisë së Partisë nga viti 1993, deri në periudhën kur dha dorëheqjen nga kryesia e PS-se (korrik 2003), pas debateve me Kryeministrin dhe Kryetarin e Partisë Socialiste Fatos Nano. Gjatë periudhës 1997-1998, Ilir Meta ka qënë Kryetar i Partisë Socialiste të Tiranës. Në periudhën 1993 -1996, Meta ka mbajtur postin e Nënkryetarit të Partisë Socialiste dhe nga 1994 - 1996 edhe atë të Sekretarit për Marrëdhëniet Ndërkombeëtare, periudhë gjatë së cilës u vendosën marrëdhënie me shumë parti socialiste dhe socialdemokrate të Evropës, si dhe Partinë Socialiste Evropiane dhe Internacionalen Socialiste.
Aktiviteti politik i Ilir Metës përfshin edhe një periudhë të drejtimit të qeverisë, ku ka shërbyer si Kryeministër i vendit gjatë periudhës nëntor 1999 - shtator 2001 dhe pas fitores së zgjedhjeve parlamentare të verës së vitit 2001 u rimandatua si Kryeministër, Shator 2001 - shkurt 2002. Në shkurt 2002 dha dorëheqjen nga detyra.
Gjithashtu, Ilir Meta ka shërbyer edhe si Zv.kryeminister dhe Ministër i Punëve të Jashtme gjatë periudhës korrik 2002 - korrik 2003, Zv.kryeministër dhe Ministër i Integrimit gjatë periudhës tetor 1998 - tetor 1999, si dhe Sekretar Shteti për Integrimin Evropian në Ministrinë e Punëve të Jashtme mars - tetor 1998.
Aktualisht, Ilir Meta është zgjedhur anëtar i Komisionit Ndërkombëtar për Ballkanin që drejtohet nga ish kryeministri i Italisë, Xhuliano Amato, në përbërje të të cilit janë mjaft personalitete të njohur nga BE, rajoni dhe ShBA.
Aktivitete të tjera
Përveç aktivitetit politik, Ilir Meta ka dhënë leksione në Fakultetin Ekonomik të Universitetit të Tiranës, si dhe në disa akademi dhe universitete në Evrope dhe SHBA, si Akademia Evropiane e Berlinit apo Universiteti i Harvardit.
Referime
Linqe te jashtme
Lëvizja Socialiste për Integrim
Kryeministra të Shqipërisë
Ministra të Jashtëm të Shqipërisë
Kryetarë të Kuvendit të Shqipërisë
Deputetë të Kuvendit të Shqipërisë
Njerëz që jetojnë
Njerëz nga Skrapari
Lindje 1969 |
8104 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Lista%20e%20Ministrave%20t%C3%AB%20Jasht%C3%ABm%20t%C3%AB%20Shqip%C3%ABris%C3%AB | Lista e Ministrave të Jashtëm të Shqipërisë | Politikë
Ministër
Ministrave të Jashtëm të Shqipërisë |
8106 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Lista%20e%20president%C3%ABve%20t%C3%AB%20Shqip%C3%ABris%C3%AB | Lista e presidentëve të Shqipërisë | Kjo është lista e kryetarëve shtetërorë të Republikës së Shqipërisë. Prej 30 prillit 1991 mbajtësi i këtij posti përfaqëson një republikë parlamentare. Presidenti zgjidhet nga një kuvend shumëpartiak.
Lista
{| class="wikitable"
|-
! Nr !! Emri !! Fillimii mandatit !! Mbarimii mandatit !! Datëlindja !! Partia politike
|-
| 1 || Ahmet Zogu || 25 janar 1928 || 30 gusht 1939 || 08tetor 1895 ||
|-
| 2 || Omer Nishani || 10 janar 1946 || 1 gusht 1953 || 5 shkurt 1887 || PPSH
|-
| 3 || Haxhi Lleshi || 1 gusht 1953 || 22 nëntor 1982 || 19 tetor 1913|| PPSH
|-
| 4 || Ramiz Alia || 22 nëntor 1982 || 9 prill 1992 || 18 tetor 1925 || PPSH
|-
|5|| Sali Berisha || 9 prill 1992 || 24 korrik 1997 || 15 tetor 1944 || PD
|-
| 6 || Rexhep Meidani || 24 korrik 1997 || 24 korrik 2002 || 17 gusht 1944 || PS
|-
| 7 || Alfred Moisiu || 24 korrik 2002 || 24 korrik 2007 || 1 dhjetor 1929 || PD
|-
| 8 || Bamir Topi || 20 korrik 2007 || 24 korrik 2012 || 24 prill 1957 || PD
|-
| 9 || Bujar Nishani || 24 korrik 2012 || 24 korrik 2017 || 29 shtator 1966 || PD
|-
|10
|Ilir Meta
|24 korrik 2017
|24 korrik 2022
|24 mars 1969
|LSI
|-
|11
|Bajram Begaj
|24 korrik 2022
|Në detyrë
|20 mars 1967
Galeria
Shiko edhe
Kryetarët e Shqipërisë
Lista e Kryeministrave të Shqipërisë
Lista e Kryetarëve të Presidiumit të Kuvendit Popollor
Politikë
President
President
Politikanë shqiptarë
Kryetarë të Shqipërisë |
8107 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Rexhep%20Meidani | Rexhep Meidani | Rexhep Qemal Meidani ose Mejdani lindi më 17 gusht të vitit 1944 në Tirane, është politikan shqiptar, ish president i Shqipërisë.
Edukimi
Diplomoi në Universitetin e Tiranës (1966), Fakulteti i Shkencave të Natyrës (FSHN), dega fizikë, si dhe përfundoi me sukses studimet pasuniversitare në Universitetin e Kanës (Francë) (1974). Në fushën profesionale zoti Meidani punoi fillimisht si pedagog, si shef katedre dhe më pas si dekan i FSHN (1966-1996). Gjatë kësaj periudhe zoti Meidani botoi një numër të madh studimesh, librash dhe artikujsh brenda e jashtë vendit. Zoti Meidani mban titullin shkencor “Profesor, Doktor”.
Kariera
Kariera politike e zotit Meidani nisi pas viteve ’90. Ai ishte kryetar i KQZ-së në zgjedhjet e para shumëpartiake më 1991 dhe anëtar i Këshillit Presidencial (1991). Gjatë viteve 1992-96 u angazhua në shoqërinë civile duke qenë edhe kryetar i bordit të Qendrës Shqiptare për të Drejtat e Njeriut (1994-96). Më 1996 aderoi në Partinë Socialiste duke u zgjedhur Sekretar i Përgjithshëm i saj (1996-1997).
Në zgjedhjet e parakohshme parlamentare të qershorit 1997 zoti Meidani u zgjodh deputet në Kuvendin e Shqipërisë. Pas zgjedhjeve, të cilat u fituan nga koalicioni i majtë i drejtuar nga Partia Socialiste, më 24 korrik 1997 me propozim të PS-së, Kuvendi i Shqipërisë e zgjodhi zotin Meidani President të Republikës, detyre te cilen e ushtroi deri me date 24 korrik 2002 kur u zevendesua nga pasardhesi i tij Alfred Moisiu
Veprat
A është deterministe teoria kuantike
Kurthet e shtetit - komb
Të vërtetat dhe të fshehtat e entropisë
Mbi hapësirë-kohën
Politika, morali dhe shteti
Mbi strukturën e materies ne fizikë
Shiko edhe
Lista e Presidentëve të Shqipërisë
Shqipëria
Lidhje të jashtme
Rexhep Meidani - Amëza Zyrtare Presidenciale
Biografi shqiptarësh
Myslimanë suni shqiptarë
Politikanë shqiptarë
Kryetarë të Shqipërisë
Lindje 1944
Njerëz që jetojnë
Shqiptarë myslimanë |
8129 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Kristo%20Frash%C3%ABri | Kristo Frashëri | Kristo Frashëri (Stamboll, 4 dhjetor 1920 - Tiranë, 31 janar 2016) ka qenë veprimtar i Luftës Nacional Çlirimtare dhe historian shqiptar.
Jeta
U lind në Stamboll, ishte djali i parë i patriotit dhe rilindasit Anastas Frashëri dhe i Evdhoksi Tole-Ogrenit dhe rrjedh kështu prej njërës nga dinastitë e familjeve të Frashërit. I pagëzuar në kishën e Shën Triadhës së Fanarit në Stamboll, pati si kumbar Dhimitër Nolin, vëllain e peshkopit Fan Noli.
Më 1940 ka qenë pjesë në Grupin Komunist të të Rinjve, gjë për të cilën figuronte edhe në një "studim të grupeve antiparti" të Drejtorisë së Sigurimit të Shtetit më 1964. Më 19 prill 1943 figuron si ilegal në listën e të akuzuarve të gjyqtarit hetues major Sartorio Gresertenti.
Frashëri ka një prodhimtari shkencore që mbulon një periudhë 70-vjeçare. Që nga viti 1938, kur ka botuar shkrimin e tij modest mbi Jeronim de Radën, ka botuar me dhjetëra artikuj studimorë, referate historike, vëllime dokumentare dhe monografi shkencore, që trajtojnë pa përjashtim ngjarje, personalitete dhe procese të historisë së Shqipërisë. Ka trajtuar temat nga historia politike, zhvillimi ekonomik, probleme shoqërore, mendimi filozofik dhe lëvizja kulturore shqiptare. Ndër to janë sprovat për të ndriçuar mjegullnajën shqiptare gjatë Mesjetës së hershme, rendin feudal mesjetar në viset shqiptare, formacionet shtetërore mesjetare, shqiptarët në Betejën e Kosovës (1389), figurën e errët të Musa Arvanitasit, tiparet e regjimit feudal turk në Shqipëri, jetën kulturore shqiptare gjatë shekujve të sundimit osman, Rilindjen Kombëtare Shqiptare, luftën çlirimtare të Vlorës, zhvillimin e ekonomisë së tregut gjatë shekujve XIX-XX, jetën dhe veprimtarinë e Pjetër Bogdanit, Sami Frashërit. Spikatin punimet shkencore të botuara pas vitit 1990, si: “Lidhja e Prizrenit 1878-1881” (Tiranë, 1997); “Gjergj Kastrioti Skënderbeu. Jeta dhe vepra” (Tiranë, 2002); “Historia e Tiranës” (Tiranë, 2004); “Historia e lëvizjes së majtë në Shqipëri” (Tiranë, 2006); “Skënderbeu në burimet dokumentare shqiptare në shek. XV” (Tiranë, 2005); “Identiteti kombëtar i shqiptarëve” (Tiranë, 2006); “Historiografia shqiptare në tranzicion” (Tiranë, 2006); “Shpallja e pavarësisë së Shqipërisë, 28 nëntor 1912” (Tiranë, 2008); “Historia e qytetërimit shqiptar” (Tiranë, 2008).
Botimet
Lidhja e Prizrendit : (1878-1881) - (1956)
Rilindja kombëtare shqiptare : me rastin e 50-vjetorit të shpalljes së Pavarësisë Kombëtare - (1962)
Tre vëllezër pishtarë : Abdyl Frashëri, Naim Frashëri, Sami Frashëri : botuar me rastin e 100-vjetorit të Lidhjes Shqiptare të Prizrenit : (album) - (1978)
Lidhja shqiptare e Prizrenit : 1878-1881 : botohet me rastin e 100-vjetorit të lidhjes shqiptare të Prizrenit - (1979)
Abdyl Frashëri : 1839-1892 - (1984)
Skënderbeu - jeta dhe vepra - (2002)
Historia e Tiranës - (2004)
Himara dhe përkatësia etnike e himarjotëve - (2005)
Skënderbeu dhe lufta shqiptare-turke në shek. XV - (2005)
Hasan Reçi : 1904-1948 - 2005
Identiteti kombëtar shqiptar dhe çështje të tjera - (2006)
Historia e lëvizjes së majtë në Shqipëri dhe e themelimit të PKSH-së (1878 - 1941) - (2006)
Shpallja e Pavarësisë së Shqipërisë : (28 nëntor 1912) - (2008)
Historia e qytetërimit shqiptar (Nga kohët e lashta deri në fund të Luftës së Dytë Botërore) - (2008)
Bajroni në Shqipëri dhe takimet me Ali Pashë Tepelenën (Vjeshtë 1809) - (2009)
Skënderbeu i shpërfytyruar - (2009)
Historia e Kosovës. Dardania (Kosova Antike) - (2009)
E vërteta mbi Shqiptarët e Maqedonisë dhe shtrembërimet e Enciklopedisë së Shkupit - (2010)
Frashëri : shkëlqimi dhe rrënimi i tij : (vështrim i shkurtër) - (2010)
Monedha, krediti dhe banka në Shqipëri gjatë shekujve : (vështrim i shkurtër) - (2011)
Lidhja Shqiptare e Prizrenit 1878-1881 - (2012)
Historia e Dibrës - (2012)
Etnogjeneza e shqiptarëve - Vështrim historik - (2013)
Abdyl Frashëri : jeta, veprimtaria dhe shkrimet : (1839-1892) - (2013)
Ahmet Zogu : vështrim historik - (2014)
Jeta e një historiani - (2014)
Principata e Arbërisë : 1190-1215 - (2014)
Historia e Çamërisë : (vështrim historik) - (2015)
Referime
Njerëz të lindur në Stamboll
Lindje 1920
Vdekje 2016
Historianë shqiptarë |
8138 | https://sq.wikipedia.org/wiki/The%20Godfather%3A%20Part%202 | The Godfather: Part 2 | The Godfather: Part 2 është një film epik krimi amerikan i vitit 1974 i prodhuar dhe drejtuar nga Francis Ford Coppola. Filmi bazohet pjesërisht në romanin e vitit 1969 The Godfather nga Mario Puzo, i cili bashkë-shkruan skenarin me Coppola, dhe është një vazhdim dhe një paraardhës i filmit të vitit 1972 The Godfather, duke paraqitur drama paralele: dikush merr historinë e vitit 1958 i Michael Corleone (Al Pacino), Don i ri i familjes Corleone, duke mbrojtur biznesin familjar pas një tentative për jetën e tij; prequel mbulon udhëtimin e babait të tij, Vito Corleone (Robert De Niro), nga fëmijëria e tij siciliane deri në themelimin e ndërmarrjes së tij familjare në New York City. Në film luajnë gjithashtu Robert Duvall, Diane Keaton, Talia Shire, Morgana King, John Cazale, Mariana Hill, dhe Lee Strasberg.
Pas suksesit të filmit të parë, Paramount Pictures filloi të zhvillonte një vazhdim, me shumë nga aktorët dhe ekipin që u kthyen. Coppola, të cilit iu dha më shumë kontroll krijues, kishte dashur të bënte një vazhdim dhe një paraardhës të The Godfather që do të tregonte historinë e ngritjes së Vitos dhe rënies së Michael. Fotografia kryesore filloi në tetor 1973 dhe përfundoi në qershor 1974. The Godfather Part II u shfaq premierë në New York City më 12 dhjetor 1974 dhe u publikua në Shtetet e Bashkuara më 20 dhjetor 1974, duke marrë komente të ndara nga kritikët; megjithatë reputacioni i saj u përmirësua me shpejtësi dhe shpejt u bë objekt i rivlerësimit kritik. Ai fitoi 48 milionë dollarë në Shtetet e Bashkuara dhe Kanada dhe deri në 93 milionë dollarë në mbarë botën me një buxhet prej 13 milionë dollarësh. Filmi u nominua për njëmbëdhjetë çmime Oscar, dhe u bë vazhdimi i parë që fitoi |Filmin më të Mirë. Gjashtë fitimet e tij Oscar përfshijnë gjithashtu Regjisorin më të Mirë për Coppola, Aktorin më të Mirë Dytësor për De Niro dhe Best Adapted Screenplay për Coppola dhe Puzo. Pacino fitoi aktorin më të mirë në çmimet BAFTA dhe u nominua në Oscar.
Ashtu si paraardhësi i tij, Pjesa 2 mbetet një film me shumë ndikim, veçanërisht në zhanrin e gangsterëve. Ai konsiderohet të jetë një nga filmat më të mëdhenj të të gjitha kohërave, si dhe shembulli i rrallë i një vazhdimësie që mund të jetë superiore ndaj paraardhësit të tij. Në vitin 1997, American Film Institute e renditi atë si filmin e 32-të më të madh në historinë e filmit amerikan dhe e mbajti këtë pozicion 10 vjet më vonë. Ai u zgjodh për t'u ruajtur në National Film Registry të Bibliotekës së Kongresit në vitin 1993, duke u konsideruar "kulturalisht, historikisht ose estetikisht i rëndësishëm". The Godfather Part III, pjesa e fundit e trilogjisë, u publikua në vitin 1990.
Përmbajtja
Filmi ndërthuret mes ngjarjeve pak kohë pas The Godfather dhe jetës së hershme të Vito Corleone.
Vito
Në vitin 1901, nëntë vjeçari Vito Andolini ikën nga vendi i tij pasi e gjithë familja e tij vritet në Corleone, Siçili, kur babai i tij fyen shefin lokal të mafies Don Ciccio. Vito arratiset në New York City dhe regjistrohet në mbërritje si "Vito Corleone". Në vitin 1917, Vito jeton në Nju Jork me gruan e tij, Carmela, dhe djalin e tyre të mitur, Sonny. Ai humbet punën e tij për shkak të ndërhyrjes së Don Fanucci, një zhvatës lokal i Dorës së Zezë. Fqinji i tij Peter Clemenza i kërkon Vitos të fshehë një thes me armë; si falënderim, Clemenza kërkon ndihmën e Vitos për të vjedhur një qilim, të cilin ia jep Carmela.
Corleonet kanë tre fëmijë të tjerë: djemtë Fredo dhe Michael, dhe vajzën Connie. Ndërkohë, Vito, Clemenza dhe partneri i ri Salvatore Tessio fitojnë të ardhura duke vjedhur mallra dhe duke i rishitur ato derë më derë. Kjo ndërmarrje tërheq vëmendjen e Fanuccit, i cili i zhvat. Vito i bind partnerët e tij skeptikë se do të flasë Fanucci-n që të pranojë një pagesë më të vogël. Gjatë një feste në lagje, Vito i paguan një Fanucci dyshues një shumë më të vogël dhe i ofrohet një punë si zbatues. Vito më vonë vret Fanucci në banesën e tij. Vito bëhet një anëtar i frikshëm dhe i respektuar i komunitetit duke ndihmuar vendasit në këmbim të "favoreve".
Në vitin 1923, Vito dhe familja e tij vizitojnë Sicilinë, gjatë së cilës ai dhe partneri i tij i biznesit Don Tommasino vizitojnë Don Ciccio-n, gjoja për të kërkuar bekimin e Ciccios për biznesin e tyre të vajit të ullirit. Ciccio kërkon emrin e babait të Vitos; Vito zbulon identitetin e tij dhe godet me thikë Ciccio për vdekje, duke marrë hak për familjen e tij.
Michael
Në vitin 1958, gjatë festës së Kungimit të Parë të djalit të tij në Liqenin Tahoe, Michael ka një sërë takimesh në rolin e tij si don i familjes së krimit Corleone. Frank Pentangeli, një capo i Corleone, është i tmerruar që Michael refuzon të ndihmojë në mbrojtjen e territorit të tij në Bronx kundër vëllezërve Rosato, të cilët punojnë për Hyman Roth, një bos i mafisë hebreje dhe partner biznesi i gjatë në Corleone. Senatori Pat Geary pret një ryshfet në këmbim të ndihmës së Michael për të marrë licencat e lojërave të kazinosë dhe fyen italianët në përgjithësi dhe Corleones në veçanti. Michael parashikon që Geary do ta ndihmojë me licencat, por nuk do të paguhet. Atë natë, një atentat i dështuar në shtëpinë e tij e shtyn Majkëllin të largohet papritmas pasi i besoi consigliere Tom Hagen se ai dyshon për një tradhtar brenda familjes.
Michael dyshon se Roth e kishte planifikuar vrasjen, por i thotë në mënyrë të rreme Rothit se dyshon në Pentangeli. Në New York City, nën udhëzimet e Michael, Pentangeli përpiqet të bëjë paqe me Rosatos, por ata përpiqen ta vrasin atë. Përpjekja dështon kur një oficer policie hyn në lokalin ku Rosatos po përpiqen të vrasin Pentangeli, duke rezultuar në ikjen e Rosatos dhe një shkëmbim zjarri të shkurtër në rrugë ku u plagos ushtari Corleone Willie Cicci.
Në Nevada, Tom Hagen thirret në një bordello në Carson City të drejtuar nga vëllai i madh i Michael, Fredo, ku Geary është përfshirë në vdekjen e një prostitute. Duke mos ditur se Michael e rregulloi "problemin", Geary pranon ofertën e Tomit për t'u kujdesur për të në këmbim të mbështetjes politike të Geary.
Një Roth i sëmurë, Majkëll dhe disa nga partnerët e tyre udhëtojnë në Havana për të diskutuar perspektivat e tyre të ardhshme të biznesit kuban nën qeverinë bashkëpunuese të Fulgencio Batista. Michael ngurron të vazhdojë të veprojë në Kubë duke pasur parasysh Revolucionin Kuban në vazhdim. Në natën e Vitit të Ri, Fredo bën sikur nuk e njeh Johnny Ola-n, krahun e djathtë të Roth-it, por më vonë zbulon pa dashje se ata e njohin njëri-tjetrin, duke e bërë Michael të kuptojë se Fredo është tradhtari. Michael urdhëron goditje mbi Ola dhe Roth; zbatuesi i tij mbyt Olën me një varëse palltoje, por vritet nga ushtarët kubanë ndërsa ai përpiqet të mbyste Rothin. Batista abdikon për shkak të përparimeve të rebelëve. Gjatë kaosit që pasoi, Michael, Fredo dhe Roth ikin veçmas nga Kuba. Në shtëpi, Michael i thuhet se gruaja e tij Kay ka abortuar.
Në Washington, DC, një komitet i Senatit për krimin e organizuar po heton familjen Corleone, por Geary i mbron ato me vendosmëri. Pentangeli pranon të dëshmojë kundër Michael, i cili ai beson se e kishte tradhtuar atë me Rosatos, dhe vendoset nën mbrojtjen e dëshmitarit. Pas kthimit në Nevada, Fredo i thotë Majkëllit se nuk e dinte që Roth kishte ndërmend ta vriste, por se i vjen keq që familja e konsideron si budalla dhe mendon se ai duhet të kishte marrë përsipër familjen pas vdekjes së babait të tyre. Majkëlli e mohon Fredon, por jep urdhër që ai të mos dëmtohet derisa nëna e tyre është gjallë. Michael dërgon të thërrasë vëllain e Pentangelit nga Siçilia dhe Pentangeli, pasi e pa vëllanë e tij në sallën e dëgjimit, tërhoqi deklaratën e tij të mëparshme që e padit Michael për krim të organizuar; seanca shpërbëhet në një zhurmë. Kay i tregon Michael se ajo në fakt kishte një abort, jo një abort dhe se ajo synon ta lërë atë dhe të marrë fëmijët e tyre. I indinjuar, Michael godet Kay, e dëbon nga familja dhe merr kujdestarinë e vetme të fëmijëve.
Carmela vdes pak kohë më vonë, dhe Michael nxiton të mbyllë skajet e lirshme. Në varrim, Michael duket se fal Fredon me urdhër të Connie, por shkëmben një shikim me zbatuesin e Corleone, Al Neri duke sugjeruar që Fredo duhet të vritet. Roth detyrohet të kthehet në Shtetet e Bashkuara pasi iu refuzua azili dhe hyrja në Izrael. Me urdhër të Michael, Roth vritet nga caporegime i Corleone Rocco Lampone gjatë një interviste në Aeroportin Ndërkombëtar të Miami; Lampone vritet me radhë nga një agjent federal ndërsa përpiqet të largohet nga vendi i ngjarjes. Në kompleksin e Pentangelit, Hagen viziton dhe të dy diskutojnë se si komplotistët e dështuar kundër perandorit romak shpesh kryenin vetëvrasje në këmbim të mëshirës për familjet e tyre; Pentangeli më vonë gjendet i vdekur në vaskën e tij, pasi kishte prerë kyçet e dorës. Kay viziton fëmijët e saj; ndërsa ajo po i thotë lamtumirë, vjen Michael dhe ia mbyll derën. Menjëherë pas kësaj, Michael e udhëzon djalin e tij që të mos shoqërojë Fredon dhe Nerin në një udhëtim peshkimi, dhe më pas shikon nga strofulla e tij teksa Neri qëllon Fredon për vdekje.
Michael kujton festën e 50-vjetorit të Vitos më 7 dhjetor 1941 (që ndodh në të njëjtën ditë kur bombarduan japonezët Pearl Harbor). Ndërsa familja pret të befasojë Viton, Michael njofton se ai e ka braktisur kolegjin dhe është bashkuar me Marinsat, duke zemëruar Sonny dhe duke habitur Hagen; Fredo është i vetmi anëtar i familjes që mbështet vendimin e tij. Vito dëgjohet duke hapur derën dhe të gjithë dalin nga dhoma për ta pritur, ndërsa Michael ulet vetëm.
Në ditët e sotme, Michael ulet vetëm në kompleksin e familjes, duke parë nga liqeni.
Luajtën
Referime
Lidhje të jashtme
The Godfather: Part II në The-Numbers.com
Filma 1974
Filma të The Godfather
Filma amerikanë
Filma bazuar në roman
Filma me regji nga Francis Ford Coppola
Filma fitues të Academy Award |
8143 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Britney%20Spears | Britney Spears | Britney Jean Spears lindi më 2 dhjetor 1981 në McComb, Mississippi; rritur në Kentwood, Louisiana, SHBA. Është një këngëtare, kantautore, aktore, stiliste, kërcimtare, kompozitore, regjisore dhe producente amerikane. Spears filloi karrierën e saj që në moshë të vogël me role në produksione teatrale dhe në shfaqje televizive, për t'u nënshkruar më pas me Jive Records në 1997. Albumet e para të saj, ...Baby One More Time dhe Oops!... I Did It Again u bënë suksese internacionale dhe albumi i parë u bë albumi më i shitur nga ndonjë artist adoleshent, rekord që e mban edhe sot e kësaj dite. Këngët kryesore të veçuara respektivisht nga secili nga dy albumet e para, "...Baby One More Time" dhe "Oops!... I Did It Again" thyen rekorde internacionale shitjesh. Në 2001, Spears lançoi albumin e saj të parë të vetë-titulluar, eponimos, Britney dhe luajti rolin kryesor në filmin Crossroads. Ajo mori përsipër kontrollin kreativ në albumin e saj të katërt In the Zone, i cili prodhoi këngën e veçuar me suskses botëror, "Toxic".
Në 2007, problemet personale të Spears, tej mase të publikuara nëpër mediat botërore e çuan karrierën e saj muzikore në zbrazëti. Albumi i saj i pestë Blackout u lançua në fund të vitit dhe solli hitet "Gimme More", "Piece of Me" dhe "Break the Ice". Sjellja e çregullt e Spears dhe shtrimet e saj në spital vazhduan deri në vitin pasardhës, gjë që solli edhe vendosjen e saj në kujdestari të përhershme. Albumi i saj i gjashtë, Circus u lançua në 2008 dhe solli hitin më të suksesshëm të Spears prej një kohë të gjatë, "Womanizer" dhe këngën e veçuar po ashtu të suksesshme "Circus". Turneu muzikor The Circus Starring Britney Spears për promovimin e albumit, ishte turneu më fitimprurës nga ndonjë artist në vitin 2009. Në tetor të 2009 Spears lançoi këngën e veçuar "3" e cila u kthye në një tjetër hit shumë të suksesshëm dhe arriti pozicionet e para në klasifikimet botërore. Albumi i saj i shtatë, Femme Fatale, që u lançua në 2011, u kthye në një nga albumet më të suksesshëm në karrierën muzikore të Spears. Ky album solli këngët e veçuara që u kthyen në hite ndërkombëtare, "Hold It Against Me", "Till the World Ends" dhe "I Wanna Go". Spears mori pjesë në edicionin e dytë të "The X Factor U.S." duke u bërë pjesë e jurisë bashkë me Demi Lovato, Simon Cowell dhe L.A. Reid. Britney Jean u lançua në 2013 dhe ishte albumi i tetë i Spears. Ky album solli hitin "Work Bitch", i cili u pozicionua brënda top 15 të klasifikimeve botërore. Sidoqoftë, Britney Jean është një nga albumet më pak të shitur të karrierës muzikore të Spears, sepse ajo nuk i dha promovim të mjaftueshëm. Më vonë, po në vitin 2013, Spears filloi rezidencën e saj dy-vjeçare në Las Vegas me shfaqjen e titulluar "Britney: Piece of Me". Aktualisht, Spears është artistja më e paguar në Vegas duke qënë se pagohet 475.000 dollarë amerikanë për një natë. Në 2016, Spears publikoi albumin e saj të nëntë, Glory.
Spears u themelua si një ikonë e muzikës e zhanrit pop dhe iu atribua influencimi i ringjalljes së teen pop gjatë fundit të viteve '90. Ajo u bë artistja adoleshente më e suksesshme e të gjitha kohërave dhe u nderua me tituj të shumtë, duke përfshirë këtu edhe titullin nderues "Princesha e Pop". Me anë të punës së saj, Spears ka fituar çmime të shumta dhe tituj nderi, ku ndër më kryesorët përmendim: një çmim Grammy, gjashtë çmime MTV Video Music Awards bashkë me çmimin Lifetime Achievement Award, nëntë çmime Billboard Music Awards dhe një yll në Hollywood Walk of Fame. Në 2009 ajo u rendit e teta në listën e Billboard për Artistët e Dekadës. Billboard gjithashtu e njeh atë si Artistja Femër më e Shitur e Dekadës, si dhe e pesta në listën e përgjithshme të Artistëve më të Shitur. Shoqata për Industrinë e Muzikës në Amerikë (RIAA) quan Spears artisten e tëtë femër më të shitur në SHBA me rreth 34 milion albume të çertifikuara. Nielsen SoundScan e rendit të dhjetën në artistët më të shitur në marketet dixhitale, me më shumë se 32 milion këngë të shitura. Spears ka shitur më shumë se 100 milion albume dhe rreth 100 milion këngë të veçuara në të gjithë botën, gjë që e bën atë një nga artistët më të shitur të të gjitha kohërave. Revista Rolling Stone njohu suksesin e saj të pamohueshëm dhe të menjëhershëm dhe e quajti një nga momentet më të bukura të muzikës, ndërkohë që VH1 e rendit të njëmbëdhjetën në listën "100 Femrat më të Mira në Muzikë" të vitit 2012. Billboard e quan Spears si femra më seksi në industrinë muzikore. Forbes raporton që Spears ishte muzikantja femër më e paguar e 2012, me fitime që arrinin shumën e 60 milion dollarëve amerikanë, gjë që ndodhi më parë dhe në vitin 2002.
Diskografia
Studio albume
1999: ...Baby One More Time (30 milion kopje)
2000: Oops!...I Did It Again (24 milion kopje)
2001: Britney (15 milion kopje)
2003: In the Zone (10 milion kopje)
2007: Blackout (3 milion kopje)
2008: Circus (5 milion kopje)
2011: Femme Fatale (1 milion kopje)
2013: Britney Jean (0,5 milion kopje)
2016: Glory (0,3 milion kopje)
EP
2005: Britney & Kevin: Chaotic
2005: Key Cuts from Remixed
Albume të tjera
2004: Greatest Hits: My Prerogative (8 milion kopje)
2005: B In The Mix: The Remixes (1,5 milion kopje)
2009: The Singles Collection (2 milion kopje)
2011: B In The Mix: The Remixes Vol. 2
2012: Oops! I Did It Again: The Best of Britney Spears
2012: Playlist: The Very Best of Britney Spears"
2013: The Essential Britney Spears Filmografia
s: Ruthless (Broadway)
–: Mickey Mouse Club : The famous Jett Jackson (kendoi ...Baby one more time)
: Sabrina - The Teenage Witch ...Cameo
: The longshot ...Cameo
: The Simpsons (episodi 'The Mansion Family')
: Austin Power in Goldmember
: Crossroads
: Robbie the Reindeer in Legend of the Lost Tribe ...Donner (animuar)
: Britney & Kevin: Chaotic
: Will and Grace (episodi Bye, Bye Baby)
: When I Met Your Mother : Britney: For The Record'' (dokumentar biografik)
Turet
1999: ...Baby One More Time Tour
2000: Crazy 2K Tour
2000: Oops!... I Did It Again World Tour
2002: Dream Within a Dream Tour
2004: The Onyx Hotel Tour
2007: The M+M's Tour
2009: The Circus Starring: Britney Spears
2010: The Femme Fatale Tour
2011: Femme Fatale Tour
2013-16: Britney: Piece Of Me
2018-19: Britney: Piece of Me Tour
Lidhje të jashtme
Faqja Zyrtare në Gjuhën Gjermane (Gjermanisht)
Faqja Zyrtare në Gjuhën Angleze (Anglisht)
Britney Spears News
Britney Spears
Këngëtarë amerikanë
Lindje 1981
Njerëz që jetojnë |
8145 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Lost | Lost | Lost (sqt. Te humburit) është një serial dramatik amerikan, që për herë të parë u transmetua më 22 shtator 2004.
Përmbajtja
Lost është një serial televiziv amerikan aventure/thrilleri i prodhuar qe nga viti , i ambientuar ne një ishull tropikal misterioz ku gjenden te mbijetuarit të një aksidenti ajror.
Prodhimi
Xhirimet e serialit te prodhuar ne SHBA nga ABC, Bad Robot Productions dhe Grass Skirt Productions behën në ishullin e Oahu (Hawaii). Skenari është shkruar nga J.J. Abrams, Damon Lindelof dhe Jeffrey Lieber ndërsa muzika është e Michael Giacchino.
Rrjeti televiziv ABC ka bërë të ditur se kur do t'i vere fjalën fund serialit. Pas mbarimit të sezonit te tretë do të ketë akoma 48 episode të ndara në 3 sezone me nga 16 episode, për të mbërritur ne SHBA ne sezonin /.
Suksesi dhe Çmime
Lost ka fituar Golden Globe për serinë dramatike më të mirë në vitin .
Lost ka pasur shumë sukses si nga publiku ashtu edhe nga kritika, duke pasur shumë çmime, mes të cilave Golden Globe i mësipërm dhe një Emmy.
Fundi i Lost
Fundi i Lost është parashikuar për 2010. Lajmi është zyrtar, parashikohen 3 sezone të tjera për një total prej 48 pjesësh. Ky vendim është nënvizuar sipas kërkesës së skenaristëve të serisë të cilët kërkonin të dinin sa pjesë kishin akoma në dispozicion për të zhvilluar më mirë historinë më të gjitha misterët dhe enigmat e pazgjidhura. Në intervistën që lëshuan, Damon Lindelof dhe Carlton Cuse shpjegojnë : "Kjo histori ka një fillim, një pjesë qendrore dhe një fund, duke ditur me saktësi kur mbaron seria, do të jetë e mundur të ndiqet historia në drejtimin e duhur dhe me ritmin e duhur".
Lidhje të jashtme
Seriale amerikane |
8146 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Am%C3%A9rica | América | América ishte një Telenovelë e Brazilit që u prodhua në vitin 2005.
Protagonistët janë Murilo Benicio (Lukasi nga Kloni) dhe Deborah Secco (Darlena nga Famë dhe Dashuri).
AKTORET
Sipas rendit kur hapet telenovela
Telenovela braziliane |
8147 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Cigan%C3%ABt%20%28Telenovel%C3%AB%29 | Ciganët (Telenovelë) | Ciganët është një telenovelë meksikane.
Filloi transmetimin me 27 korrik 2004.
Regjisor : Jorge Fons
Shkrimtar : Sergio Bravo, Laura Sosa
Eshtë version i ri i telenovelës "Romané" i vitit 2000 (Kili).
Kenga shoqeruese "Ay gitana mia" këndohet nga David Bustamante, dhe kënga tjetër "Buleria" nga David Bisbal.
Interpretojnë
Manolo Cardona ... Sebastián Domínguez
Ana de la Reguera ... María Salomé
Saúl Lisazo ... Juan Domínguez
Dolores Heredia ... Jovanka
Telenovela meksikane |
8153 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Lista%20e%20pijeve%20alkoholike | Lista e pijeve alkoholike | Birrë
Koktej
Konjak - Për shembull : Konjak "Skënderbeu"
Raki
Tekila
Uzo
Verë
Vermut
Viski
Votka
Shih edhe
Pije alkoolike - Artikull kryesore
Etanoli - Substanca qendrore në pijet alkoolike
Lista
Pije |
8154 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Rakia | Rakia | Rakia është pije alkoolike e cila zakonisht prodhohet në podrumet shtëpiake në trevat e Ballkanit dhe shpesh ky term përdoret edhe për të gjitha pijet alkoolike. Me fillimin e industrializimit në trevat ballkanike shumë pije alkoolike që vijnë nga Ballkani e kanë marrë këtë emër duke e cituar llojin nga cili frutë është nxjeruar alkooli. Rakia shqiptare ndryshon thelbesisht nga e ashtequajtura raki turke.
Raki rrushi
Raki kumbulle
Raki fiku
Raki mani
Raki marreje
Raki manaferre
Pije alkoolike |
8156 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Lista%20e%20n%C3%ABnprodukteve%20t%C3%AB%20qum%C3%ABshtit | Lista e nënprodukteve të qumështit | Ajka ose Maza
Dhalla
Djathi
Djathi i bardhë i deles
Djathi i bardhë i dhisë
Djathi i bardhë i lopës
Gjalpa
Gjiza
Hirra
Kumshti
Kosi
Kosi i deles
Kosi i lopës
Zënia e kosit
Salca e kosit
Shih edhe
Gatime
Qumështari |
8160 | https://sq.wikipedia.org/wiki/P%C3%ABr%20Ty | Për Ty | Për Ty (origj. Por Tí) është një telenovelë meksikane, prodhua nga TV Azteca dhe transmetua në Top Channel. Filloi transmetim me 15 prill 2002 ne Meksiko.
Kjo telenovele ka pasur suksesin e saj ne shqiperi per vet faktin se ka qene e para telenovele e dubluar ne gjuhen shqipe. Ketu tregohet dashuria e nje dy te rinjve te cilet njihen ne rrethana jo te mira. Por me peripecite qe ata kalojnee bejne telenovelen shume interesante.
Kenga shoqeruese ka qen kenduar nga grupi Sin Bandera, Llegaste tu.
Regjizor:
Martin Barraza
Skenari nga:
José Luis Durán (pershtatja),
Ligia Lezama (historia)
Personazhet:
Ana de la Reguera ... María
Leonardo Garcia Vale ... Antonio
Francisco de la O ... César
Vanessa Ciangherotti ... Paola
Andrea Noli ... Andrea
Gloria Peralta ... Julieta
Xavier Massimi ... Omar
Mariana Torres ... Marisol
Rodrigo Cachero ... Luis
Tamara Monserrat ... Helena
Luis Felipe Tovar ... Coronado
Claudia Islas ... Virginia
Fernando Becerril ... Arturo
Regina Tornr ... Francisca
Alejandra Ley ... Gloria
[[Per Ty) eshte version i telenoveles argjentinase "Pasione", prodhim i vitit 1988, me aktore kryesore Grecia Colmenares dhe Raul Taibo.
Ne vitin 1995 , TV Azteca realizoi versionin e saj te pare me titullin "Me gjithe shpirt" me aktore kryesore Gabriela Roel dhe Andres Garcia.
Ne vitin 2015, TV Azteca realizoi versionin e saj te trete te historise me titullin "Me shume dashuri", me aktore kryesore Melissa Berrera dhe Leonardo Garcia. |
8161 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Jozefina%20Topalli | Jozefina Topalli | Jozefina Çoba Topalli (lindi më 26 nëntor 1963, Shkodër) është politikane shqiptare, e cila shërbeu si kryetare e Parlamentit të Shqipërisë nga 3 shtatori 2005 deri më 9 shtator 2013 dhe ish-zëvendëskryetare e Partisë Demokratike.
Biografia
Lindi në Shkodër, në një familje qytetare, e bija e Filip Çobës, i biri i regjentit Gjon Çoba dhe mbesë e ish-të përndjekurit, Ejëll Çoba.
Jozefina Topalli është gruaja e parë kryeparlamentare në gjithë historinë parlamentare në vend dhe e gjashta Kryetare e Kuvendit të Shqipërisë në historinë parlamentare pluraliste, që nga viti 1991. Ajo e mori detyrën në muajin shtator 2005 dhe u rizgjodh Kryetare e Kuvendit për një mandat të dytë katër vjeçar, në shtator 2009. Në dy legjislatura paraardhëse radhazi (1997-2001, 2001-2005) Jozefina Topalli ishte në postin e Nënkryetares së Kuvendit.
E lindur në Shkodër në nëntor 1963, Jozefina Çoba Topalli kreu studimet e larta në dy fakultete; në atë të Matematikës dhe të Drejtësisë në Universitetin “Luigj Gurakuqi”, Shkodër. Studioi për Marrëdhënie Ndërkombëtare në Universitetin e Padovës, në Itali dhe u diplomua për master “Administrim publik” në Universitetin e Tiranës. Aktualisht është master-kandidate në “Studime europiane”.
Jozefina Topalli është njohëse mjaft e mirë e gjuhëve angleze, italiane, frënge dhe ruse.
Në vitet 1992-1995 ajo punoi në Dhomën e Tregtisë në qytetin e Shkodrës dhe në vitet 1995-1996 ishte kancelare dhe pedagoge në Universitetin “Luigj Gurakuqi”.
Viti 1996 shënon fillimet e karrierës së saj politike. Si kandidate e Partisë Demokratike, bashkëqytetarët e saj e zgjodhën përfaqësuesen e tyre në Kuvendin e Shqipërisë për katër legjislatura radhazi, ndërsa strukturat e Partisë Demokratike, në vitin 1997, e zgjedhin atë Nënkryetare të kësaj partie, detyrë të cilën e mban në vijimësi.
Gjatë gjithë veprimtarisë së saj si drejtuese e lartë e Kuvendit dhe përfaqësuese e lartë e Partisë Demokratike, gjithashtu edhe si anëtare e Këshillit të Europës, që nga viti 2002, Jozefina Çoba Topalli është angazhuar maksimalisht në ecurinë e reformave në vend për anëtarësimin e Shqipërisë në BE.
Si anëtare e Komitetit të Punëve Sociale, Shëndetit dhe Familjes dhe si Zëvendëspresidente e Komitetit të Fëmijëve, ajo vazhdon të japë një kontribut të vyer në çështjen e mbrojtjes së grave dhe fëmijëve, në reduktimin e varfërisë, në luftën kundër punës së të miturve, si dhe në luftën kundër trafikimit të qenieve njerëzore.
Si një ndër figurat më në zë të parlamentarizmit dhe të politikës shqiptare, ajo është në krye të nismave për reforma në rrugën e integrimit të Shqipërisë në strukturat euroatlantike.
Ndër veprimtaritë jashtë vendit, gjatë viteve 2004-2005, janë: pjesëmarrja në grupin e monitoruesve të KE-së në zgjedhjet në Ukrainë; pjesëmarrja në grupin monitorues NDI/ Qendra Karter për zgjedhjet në Palestinë.
Jozefina Topalli shquhet për marrëdhëniet miqësore dhe bashkëpunimin aktiv me shoqërinë civile e veçanërisht me median, ku çmohet për kontributin e saj opinionist jo vetëm për çështjet politike.
1992-1995 - Instituti i Misrit; Dhoma e Tregtisë, Shkodër.
1995-1996 - Kancelare dhe Pedagoge në Universitetin "Luigj Gurakuqi", Shkodër .
1996 - Deputete në Parlamentin Shqiptar.
1996-1997 - Kryetare e Komisionit të Ligjeve.
1997-2001 - Nënkryetare e Kuvendit të Shqipërisë.
Nënkryetare e Partisë Demokratike.
2001-2005 - Nënkryetare e Kuvendit të Shqipërisë.
Nënkryetare e Partisë Demokratike.
2002 e në vazhdim - Anëtare në Këshillin Evropian.
Anëtare e Komitetit të Punëve Sociale, Shëndetit dhe Familjes në KE.
2004 - Zv/Presidente e Komitetit të Fëmijëve në KE, Strasburg.
2004 - Monitoruese nga KE-ja për zgjedhjet në Ukrainë.
2005 - Anëtare e Grupit NDI dhe Qendrës "Karter" në Palestinë, për zgjedhjet, pas vdekjes së Arafatit
2005-2013 - Kryetare e Kuvendit të Republikës së Shqipërisë.
Referime
Biografi shqiptarësh
Kryetarë të Parlamentit të Shqipërisë
Deputetë të Kuvendit të Shqipërisë
Politikanë shqiptarë
Lindje 1963
Njerëz që jetojnë
Gra në Shqipëri
Njerëz nga Shkodra
Absolventët e Universitetit të Shkodrës |
8171 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Miniera%20e%20Trep%C3%A7%C3%ABs | Miniera e Trepçës | Trepça (serbisht: Рудник Трепча Rudnik Trepča) është një minierë e lashtë plumbi, zinku, argjendi, kristaleve dhe mineraleve të ndryshme në Kosovë, gjegjësisht në komunën e Mitrovicës. Trepça në kohën e shtetit Jugosllavi kishte shumë famë dhe ishte njëri ndër motorët e ekonomisë jugosllave.
Fatkeqësisht kjo minierë u shfrytëzua nga regjimi jugosllav dhe frytet e saj shumë pak u shijuan nga populli autokton shqiptar i Kosovës.
Hulumtimi i parë gjeologjik filloi në vitin 1924. Në vitin 1930, filloi prodhimi dhe mineralizimivivsulfidit të plumbit dhe zinkut në këtë burim. Gjatë Luftës së Dytë Botërore gjermanët mbanin Minierën e Trepçës në gjendje pune, por me një nivel të reduktuar të prodhimit. Nga 1945 deri në vitin 1990, miniera ka punuar pa ndërprerje, me një kapacitet mesatar prodhues prej rreth 600,000 ton në vit.
Sidoqoftë, pas luftës, gjatë periudhës 2000-2004, miniera ndaloi së prodhuari, por ka hulumtuar dhe është përgatitur për punëtori të prodhimit. Kështu në vitin 2005 miniera filloi prodhimin e Pb (Plumbit) dhe Zn (Zinkut) me kapacitet minimal.
Para luftës Trepça punësonte rreth 22.000 punëtorë. Produktet kryesore ishin xehet dhe koncentrati i plumbit dhe zinkut, plumbi i rafinuar dhe aliazhe te plumbit, argjend, ari, bismut, zink elektrolit dhe kadmium, acid sulfurik, acid fosforik, plehra superfosfate, akumulatorë, bateri nikelkadmiumi, municion të gjuetisë, gypa dhe tel plumbi, llamarinë të zinkuar dhe produkte prej llamarinës, materiale elektrokontakti, vagoneta, elektrolokomotiva për xehtari, pajime dhe pjesë rezervë për metalurgji dhe xehtari e produktet të tjera. Aktualisht, Trepça nuk prodhon. Kjo shprehet mjaft keq në prodhimin e përgjithshëm industrial të Kosovës dhe në eksport, sepse pjesa dërmuese e produkteve të Trepçës eksportohej. Për riaktivizimin e Trepçës nevojitën investime të mëdha, të cilat duhet të sigurohen nga partnerët ekonomik të jashtëm dhe të brendshëm.
Emri
Ky emër i lashtë ka prejardhje nga gjuha shqipe. Fillimisht ajo ne kohën e lashtë kishte tri furra për shkrirje, po nga kjo arsye rrjedh edhe pjesa e parë emrit, pra TRE. Kurse pjesa e dytë PÇA rrjedh nga "poça" (me pjekë), d.m.th "Tri pjekëset" apo "Tri furrat".
Sot thuhet : Trepça.
Njohuritë për minierën
Hyrje
Rajoni i Trepçës ka tërhequr vëmendjen e shumë studiuesve të huaj e të vendit shumë kohë përpara jo vetëm për interesin që paraqiste për mineral mbajtjen, por edhe për ndërtimin e tij gjeologjik.
Për herë të parë në literaturë, emri Trepça u përcaktua në 1303 në disa dokumente në arkivin e Dubrovnikut.
Miniera e Stantërgut ka origjinë antike, më intensivisht është nxjerrë xehe në shekullin XIII-të dhe XIV-të. Kompania angleze Selection Trust Ltd. eksploroi e hapi dhe shfrytëzoi minierën nga vitet 1926 e deri 1941. Në vitin 1930, më 16 tetor ka filluar veprimtarin prodhuese me një kapacitet 500 t në ditë. Në vitin 1932 prodhimi ngritët në 2000 t për ditë.
Koncentrati është eksportuar në Evropë deri në vitin 1938. Këtë vit fillon aktivitetin shkritorja e plumbit në Zveçan me prodhimtari prej 28.000 t plumb për vit. Aktivitetet minerare dhe metalurgjike vazhdojnë edhe gjatë Luftës se Dytë Botërore por me një rënie në prodhimtari. Xehja është transportuar përmes transportit me teleferik ajror deri tek flotacioni dhe shkritorja në Zveçan. Flotacioni i ri është ndërtuar me 1983 në Tunelin e Parë kur edhe fillon punën në prodhimin e koncentratit.
Xehja nga pusi kryesor në nivelin 610-të bartet përmes transportit me binar deri në flotacion. Lokomotiva e transporton xehen deri në Tunelin e Parë duke e futur në proceset e flotimit. Pas thërrmimit primar, vazhdon thërrmimi dhe ndarja e mëtutjeshme përpara sitjes dhe flotimit në një qark për të prodhuar koncentratet e plumbit dhe zinkut.
Gjatë gjithë veprimtarisë minerare prej 70 vitesh, nga vendburimi janë nxjerr 35 milion tonë xehe.
Tab. 1 Prodhimtaria e minierës sipas dekadave.
Aktivitete minerare janë zhvilluar nga sipërfaqja e deri në nivelin 15 m, pra 745 m thellësi. Nga viti 1945 deri me 1990 mesatarja e prodhimit vjetor ka qenë përafërsisht 580.000 tonë. Viti me prodhimtari më të lartë prej 704.000 tonë ka qenë viti 1984. Vlen të përmendet se derisa prodhimtaria e xehes është rritur përmbajtja e plumbit e zinkut është zvogëluar.
Rezervat gjeologjike
Bazuar nga të dhënat të raporteve sasia e xehes në Miniera e Stantërgut, Melenic, Magjer, Zjaca, Vidishiq (MM), Mazhiq (Gj), Rashan (T, G), disponon me 31.469.200 t.
Vlerësimet e rezervave të xehes se Pb – Zn në Vendburimin e Trepçës sipas Vlerësimi i ITT 4.271.485 t.
Studimim i ITT i kompletuar në Dhjetor të vitit 2000. Ky studim nuk e përfundoj rivlerësimin nga të dhënat gjeologjike primare. Thënë më mirë, në këtë punim të dhënat e mëparshëm e lidhur me resurset dhe rezervat u konvertuan në standarde Perendimore, duke përdorur metodologji të ndryshme për llogaritjen e kufirit minimal të shfrytëzimit, si dhe faktor të ndryshëm minerar për definimin e rezervave. Gjatë kompletimit të punës së ITT, fatkeqësisht për shkaqe financiare imponohet afati përfundimtar, përpara se kjo punë të kompletohej në tërësi, gjë që do ta bënte më të vlefshëm paraqitjen e vlerësimit të resurseve dhe rezervave.
Prodhimi i projektuar i koncentrateve dhe reaguesit teknologjik të projektuar
Xehja e eksploatuar nga punishtet e minierës, me sistemin e pintave (gravitacioni) dhe me transport horizontal, bartet deri në bunkerin qendror në horizontin XI, pranë pusit kryesor. Nga ky bunker, xehja me dy skipa (nga 2,08 m³), bartet vertikalisht nëpër pusore deri mbi horizontin e I, ku zbrazet në bunkerin 300 t. Nga ky bunker, xehja me vagona bartet deri në bunkerin pranues të dromcores primare në Tunel, dhe më tutje trajtohet me procesin e flotacionit.
Produktet definitive të procesit të flotacionit janë :
Koncentrati i plumbit (K/Pb) ;
Koncentrati i zinkut (K/Zn) ;
Koncentrati i piritit (K/FeS2) ;
Koncentrati i pirhotinës (K/FeS) ;
Sterili i ciklonuar për mbushje të minierës ;
Sterili definitiv.
Katër produktet e para janë komerciale, produkti i pestë shfrytëzohet si material kthyes në minierë dhe gjithashtu e ka një vlerë të veten komerciale, kurse produkti i gjashtë hedhet në Deponinë e sterilit në Përroin e Kelmendit.
Koncentrati i plumbit, në vete përmbanë përveç metalit Pb, edhe metalet Ag, Au dhe Bi. Metalet tjera, Seleni (Se), Teluri (Te), talimi (Ta), Indiumi (In), Galiumi (Ga) dhe Germaniumi (Ge), gjithashtu koncentrohen në K/Pb, por niveli aktual teknologjik në Metalurgjinë e Trepçës në Zveçan, nuk mundëson ekstraktimin e këtyre metaleve, prandaj nuk mundësohet komercializimi i tyre.
Koncentrati i Zn, në vete përmbanë përveç metalit Zn, edhe metalin Cd. Metalet tjera, Hekuri (Fe) dhe Arseni (As), nuk janë të pagueshëm, përkundrazi, koncentrimi i tyre i pakontrolluar dhe mbi vlera të caktuara në K/Zn, penalizohet nga ana e Metalurgjisë. Koncentrati i Stantërgut nuk i nënshtrohet penalizimit.
Koncentratet K/FeS2 (piriti) dhe K/FeS (pirhotina) mund të jenë mall komercial vetëm për prodhimin e Acidit sulfurik (H2SO4). Në rast të kërkesës në tregpër këto koncentrate, gjatë prodhimit te tyre në flotacion duhet të maksimizohet përbërja e S në koncentrat.
Mungesa e kërkesës për K/FeS2 dhe K/FeS, ndikon në ngritjen e kostos së prodhimit në Flotacion, pasi që piriti gjithsesi duhet të ndahet nga sterili i cili rikthehet në minierë si material mbushës, si masë preventive kundër zjarreve endogjene dhe lajmërimit të Gasit H2S në ajrin e minierës.
Të gjitha këto konstatime jan konsideruar gjatë llogaritjeve dhe analizave të bëra në këtë Vlerësim.
Para se të planifikohej sasia e koncentrateve që mund të prodhohen në Flotacion, është bërë një shqytim i plotë i të dhënave historike teknologjike. Në shqyrtim nuk janë marrë të dhënat historike të realizuara në Flotacioni e vjetër në Zveçan (1930 – 1983), por vetëm të dhënat disponibile nga Flotacioni në Tunel.
Përpunimi statistikor për të gjithë treguesit është bërë në nivelin e besueshmërisë = 0,05, ose me besueshmëri 95 %.
Zgjerimi i minierës dhe vendburimet për rreth
Në të ardhmen gjithsesi parashihet zgjerimi i Minierës me punime te reja minerare duke depërtuar ne trupat xeheror ekzistues, por edhe në ndonjë trup tjetër që mund të zbulohet në të ardhmen, gjatë kërkimeve gjeologjike. Me aplikimin e metodës së re të shfrytëzimit, metoda e rampave spirale, që është metodë shumë ma e avancuar dhe ma efikase se sa metoda klasike e shfrytëzimit gjithsesi kërkohet zgjerimi i hapësirës së mbrëmshme të minierës me punime të ndryshme minerare.
Për minierën kishte me qenë e rëndësisë kapitale hapja e një korridori që do ta lidhte minierën e Stantergut me vendburimin e Zijaqes, i cili përmban rezerva të verifikuara 5.175.000 t. Një projekt i tillë ekziston dhe po të realizohej në praktikë vlera e minierës së Stantergut do të ishte rritur për një përqindje mjaft të lartë.
Në momentin aktual janë duke u zhvilluar hulumtime gjeologjike intensive në rajonin e Gumnishtës, ku nga studimi i strukturave gjeologjike si dhe nga prezenca e punimeve të vjetra minerare (të kohës së romakëve) që janë prezent ende atje, mund të konkludohet se në këtë rajon ekziston një vendburim mjaft i madh, dhe i pasur i Pb-Zn, dhe atë në afërsi të sipërfaqes.
Në bazë të ligjshmërisë të vendosjes së trupave xeheror në fushën xeherore si dhe në bazë të dhënave të induksioneve xeherore është kryer rajonizimi i fushës xeherore në hapësira perspektive. Mbështetur në faktorët strukturoro-litologjik, këto hapësira perspektive ndahen në dy grupe :
a. Hapësira perspektive në “Serinë e Stan Tërgut” që varet nga tërësia strukturoro-litologjike. Filluar nga VP drejt VL janë ndarë rajonet perspektive të Vllahisë, Stan Tërgut, Mazhiqit, Melenicës, Rashanit, Tërstenës.
b. Hapësirat perspektive në kompleksin e "Shkëmbinjve të gjelbërt" (serpentinet, gabroamfibolitet, diabazet), vendosur në skajet ose zonat e shkarjeve ku janë formuar mineralizimet xeherore në shkëmbinjtë e cekur ose në kontaktin e tyre me serinë vullkanogjeno-sedimentare të terciarit. Në këtë kompleks janë dalluar rajonet perspektive, Zjaqa, Maxhera, Maja e zezë, Dubovci, etj.
Rajonet perspektive të cekura këtu janë hulumtuar deri tash me intensitet të ndryshëm. Nga të gjitha këto, niveli më i lartë i hulumtimit është realizuar në Zjaqë (rezervat e verifikuara prej mbi 5.175.000 t), në Melenicë (rezervat e konstatuara mbi 2.552.000 t) dhe në Mazhiq (rezervat e konstatuara mbi 2.000.000 t).
Ambienti ekonomik dhe investues
Miniera Trepça në Stantërg filloi punën prodhuese më 16.10.1930. Gjeologët anglez, në vitin 1924 kishin filluar prospekcionin gjeologjik të fushës xehe mbajtëse të Trepçës. Në vitin 1927, në Londër formohet shoqëria aksionare ‘’Trepça Mines Ltd.’’, në bazë të koncesioneve të blera për shfrytëzim 50–vjeçar të vendburimit. Në kaptinën për historikun e Trepçës, tregohen detalet relevante në zhvillimin e kësaj miniere.
Kohët e arta të Trepçës nisin pas vitit 1972 dhe ato janë krijuar njerëzit që kanë punuar në Trepçë – një inteligjencë teknike e nivelit evropian: Enis Presheva, Minir Dushi, Hasan Hazbati, Veli Deva, Fatmir Agolli dhe të tjerë (edhe serb e boshnjakë).
Moment kyç në historinë e gjatë të Minierës, është viti 1990, kur me veprime diskriminuese të Qeverisë serbe në Beograd dhe me forca të policisë speciale, nga puna u larguan dhunshëm 2.715 punëtorë shqiptarë të Minierës, kurse në punë mbeten 726 punëtorë serb dhe pjesëtarë të minoriteteve tjera. Motivet e largimit nga puna nuk ishin ekonomike por të natyrës politike, në shenjë hakmarrje për kundërshtimin e ashpër që minatorët e Stantërgut i bënë ndryshimeve kushtetutare. Këto ndryshime, më vonë patën pasojat tragjike me luftëra të përgjakshme në regjion.
Pas intervenimit të NATO-s në Kosovë (Qershor, 1999), më datën 22.12.1999 në Minierë me Flotacion u rikthyen 218 punëtorë shqiptarë, kurse në mars të vitit 2001, ky numër në marëveshtje me UNMIK-un, u rrit në 445 punëtorë. Jashtë pune kanë mbetur edhe 2.291 punëtorë. Numri real i punëtorëve pretendent për kthim në punë, është më i vogël, nga se brenda 11 viteve të abstenimit nga puna, kanë vdekur rreth 300 punëtorë, në luftë konsiderohen të vrarë ose të humbur 81 punëtorë, kurse në azil në botën e jashtme janë rreth 600 punëtorë.
Miniera Trepça me Flotacion, ishte firmë në pronësi shoqërore, sipas nomenklaturës ligjore të ex – Jugosllavisë. Mbështetur në Rezolutën 1244 të KS të KB, aktualisht Miniera me Flotacion është në administrimin e AKM-së dhe me menaxhment vendor.
Stafi vendor, në momentin kur shkruhet ky punim i diplomës, nuk ka njohuri dhe as kërkesa zyrtare lidhur me obligimet e mëhershme të Minierës ndaj furnitorëve apo kreditueseve. Obligimet eventuale të krijuara në periudhën pas vitit 1990, mund të shqyrtohen dhe diskutohen, por nuk do të merren parasysh në vlerësimin tekniko – ekonomik.
Gjithashtu, edhe ndryshimet pronësore të bëra pas vitit 1990, meqenëse janë spekulative, nuk obligojnë Minierën dhe as kreditorët potencial.
Pikënisjet dhe synimet e këtij vlerësimi
Pas një shqyrtimi kritik të Ekspertizës të punuar nga ITT dhe pas një shqyrtimi detal të gjendjes së objekteve vitale të minierës, gjendjes së mekanizimit kryesor produktiv, shqyrtimit të resurseve njerëzore disponibile, shqyrtimit të gjendjes së punishteve, si dhe në bazë të dokumentacionit të grumbulluar dhe të përpunuar me kujdese, u vendos që të punohet një punim i diplomës i cili në shkallë të lartë të besueshmërisë do ti ofrohet realitetit aktual dha atij dinamik për 10 vitet e ardhshme.
Pikënisje e këtij Vlerësimi janë marrë këta tregues :
1. Numri i punishteve disponibile për prodhim, nën horizontin e VIII dhe mbi horizontin e XI është 59, e jo 37, sa i ka identifikuar ITT.
2. Të gjitha punishtet e identifikuara nën horizontin e VIII dhe mbi horizontin e XI, të analizohen ne bazë të Zn ekuivalentit dhe Cut – off Grade, të cilët duhet të llogariten me metodologji standarde perëndimore.
3. Metoda e shfrytëzimit – nënprerja horizontale me nënkate nga poshtë lartë dhe me mbushje të hapësirave, mbetet metoda kryesore e shfrytëzimit edhe ne të ardhshmen, por që do të realizohet në dy modifikacione të njohura ;
Aplikimi i metodës me punime pregaditore në formë të rampës, me aplikimin e mekanizimit me produktivitet të lartë në fazën e shpimit, ngarkimit primar dhe të transportit primar në horizonte. Mbushja e punishteve të shfrytëzuara bëhet me hidrombushje, duke përdore cement në shtresën përfundimtare (30 cm, 5 % cement në raportin masor me materialin mbushjes). Kjo do të mundëson që varfërimi i xehes në punishte të jetë më i vogël se 5 %.
Aplikimi i metodës së njëjtë, por me mekanizim klasik, në punishtet e vogla (deri 500 m²),
Numri i për menjëhershëm i punishteve në punë nuk mund të jetë më i madh se 9, prej të cilave 4 me mekanizim bashkëkohor, kurse max 5 punishte me mekanizim klasik.
Produktiviteti i drejtpërdrejtë i llogaritur për shfrytëzimin me rampë do të jetë 3,5 t/punëtor/ndërrim, kurse për shfrytëzimin klasik 2 t/punëtor/ndërrim.
Mbushja e punishteve me material kthyes (steril) nga flotacioni. Dinamika vjetore e shfrytëzimit të xehes, intensiteti i shfrytëzimit dhe koncentrimi i punëve minerare në fazën produktive duhet të harmonizohen maksimalisht me sasinë e materialit steril në disponim. Mungesa eventuale e materialit mbushës, të trajtohet dinamikisht, pra duke i shtuar vetëm atë sasi e cila është e mjaftueshme për ruajtjen e intensitetit të kërkuar në prodhim.
4. Kostoja e prodhimit (shpenzimet direkt – variabile) të ardhshëm të kalkulohet pas analizave detale te të gjitha fazave të prodhimit, duke u mbështetur në çmimet aktuale të materialeve të ndryshme bë tregun vendor, si dhe çmimet e njohura të materialeve hargjuese, që do të importoheshin. Pjesët e ndërrimit dhe mirëmbajtja e pajisjeve të vlerësohen në nivelin 5 % - 20 % të vlerës furnizuese të pajisjeve, varësisht nga lloji i pajisjes, intensiteti i shfrytëzimit të tyre dhe gjend ja aktuale.
5. Analiza paraprake e numrit të nevojshëm të punëtorëve, sipas kategorive dhe profesioneve ka përcaktuar numrin minimal prej 901 dhe maksimal prej 1086 punëtorë. Pagat për këta punëtorë duhet të llogariten të diferencuara, duke konsideruar kushtet e vështirësuara dhe rreziqet e punës nëntokësore. Një pagë mesatare prej 412,00 USD/muaj, me diferencimet e aplikuara, vlerësohet si e pranueshme për momentin. Pagat do të duhej që në shqyrtimin dinamik, të lëvizin sipas kërkesave të ardhshme.
6. Amortizimi i pajisjeve dhe mjeteve themelore të llogaritet ndaras dhe me norma të ndryshme të shlyerjes. Vlera e pajisjeve për amortizim është caktuar 27.000.000 USD dhe kjo përfshinë vlerën furnizuese të të gjitha makinave të reja, si dhe vlerën e revalorizuar të makinave dhe pajisjeve ekzistuese Llogaritet amortizimi i plotë kohor për 7 vite. Objektet ndërtimore dhe objektet kapitale minerare, janë revalorizuar në vlerën e tashme prej 50.000.000 USD dhe amortizimi i tyre kohor llogaritet për periudhën 30 vjeçare.
7. Investimet e nevojshme janë paraparë në nivelin prej 7.800.000 USD. Në vitin “0” do të duhej të investohen 5.195.000 USD, kurse në vitin “1” investimet e parapara janë 2.605.000 USD. Përveç këtyre, parashihet edhe nevoja për mjete qarkulluese (kapital punues) në vitet 0, 1 dhe 2 në vlerë prej 1.000.000 USD/vit. Këto mjete janë të kthyeshme në vitet 7, 8 dhe 9 të afarizmit.
Të gjitha mjetet investuese, llogaritet që të angazhohen si mjete kreditore, me obligim të kthimit për 5 vite dhe me një kamatë të parallogaritur prej 8,25 %.
8. Edhe pse në Kosovë ende nuk është e aprovuar ndonjë rregullativë ligjore për taksat që duhet ti paguajnë ndërmarrjet minerare, një planifikim i taksave prej vjetore prej 12 % është për momentin i arsyeshëm dhe i pranueshëm. Baza e taksimit do të merret Bruto profiti (Gross Margine).
Mbështetur në këto premisa dhe kërkesa fillestare, është shtruar programi dhe është përpunuar llogaritja e fizibilitetit të ngritjes perspektiv të prodhimit të xehes në minierën e “Trepçës“ në Stantërg.
Kërkesat e tregut për metale Pb dhe Zn
Vitet e fundit kërkesat për metale janë rritur në mënyrë të pa parashikueshme. Një rritje e tillë e kërkesës për metale, ka ndikuar në ngritjen e çmimit te metaleve në përgjithësi e sidomos në ngritjen e çmimit te Pb dhe Zn.
Kjo kërkesë kaq e madhe për metale ka ardhur si pasoj e zhvillimit të hovshëm industrial, e sidomos industrisë së rëndë, ku metalet paraqiten si lëndë e parë.
Nga ana tjetër vendburimet e mineraleve metalore, sidomos në Evropë janë "shterur" pothuaj se tërësisht. Zëvendësimi i metaleve me lëndë tjera jo metalore nuk mund të bëhet në të gjitha rastet. Prandaj këto dy faktor (kërkesa e madhe, dhe "shterja" e vendburimeve metalore) kanë ndikuar në ngritjen e çmimit te metaleve edhe për dhjetë herë brenda këtij pesë vjetëri.
Për ta konkretizuar atë çka u cek më latë, kemi nxjerrur nga interneti grafikonet që pasqyrojnë ngritjen e çmimit të metalit në funksion të kohës, për Pb dhe Zn.
Grafiku 7 Çmimi i Pb 2003-2007
Grafiku 8 Çmimi i Zn 2003-2007
Grafikonet e marruara nga interneti janë origjinale (në to nuk është intervenuar në kurfar forme) dhe tregojnë ngritjen e çmimit që nga 2003 e deri sot.
Nga grafiku Nr. 7 mund të shihet se çmimi i Pb në janar të vitin 2003 ka qenë rreth 500 USD/ton. Në prill të 2004 kemi pasur një ngritje të këtij çmimi në rreth 1.000,00 USD/ton, dhe kjo gjendje ka vazhduar deri në dhjetor të 2005. Në janar të 2006 ka pasur një ngritje të menjëhershme të çmimit të këtij metali, por në muajin maj të po këtij viti çmimi i këtij metali prapë ka rënë në kuotën 1.000,00 USD/ton. Më tutje që nga maji i 2006 e gjerë me sot çmimi i Pb në treg ka pësuar rritje mjaft të shpejt duke arritur kuotën 3.245,00 USD/ton në korrik të 2007.
Ndërsa në grafikun Nr. 8 shihet se nga qershori i vitit 2003 e deri në shtator të 2004 çmimi i Zn ka qenë pothuajse uniform dhe është sillur rreth 1.000,00 USD/ton. Ndërsa nga shtatori i 2004 e deri me sot edhe çmimi i Zn në treg është rritur në mënyrë shumë të shpejt. Kuotën më të lartë ky çmim e arrin në fund të tetorit 2006 në 4.300,00 USD/ton. Nga tetori 2006 e deri me sot kemi pasur një rënje të çmimit të këtij metali në rreth 3.500,00 USD/ton, por gjithsesi çmimi i tij tani për tani është mjaft i lartë, në krahasim me çmimin mesatar të tij në periudhën dhjetë vjeçare.
Gjeologjia e regjionit
Vendburimi polimetalor i Stantërgut gjendet në zonën e Vardarit të harkut Dinarido-Albanido-Helenid (D-A-H), e përbër nga shkëmbinj të Triasikut, Jurasikut dhe i vendosur në zonën e aktivacionit të Terciarit.
(Fig. 1 harta gjeologjike e Kosovës).
Gjatë Terciarit të vonshëm, në territorin e Ballkanit ka pas një aktivitet të fuqishëm plutonik, sub-vullkanik dhe vullkanik i cili rezultoi me krijimin e magmës granodiorite në thellësi, rrjedhjeve lavore, dajkeve andezite, dacite dhe kuarclatite, si dhe shkëmbinjve piroklastikë, kryesisht tufeve, lapilave tufite dhe ignimbriteve.
Në aspektin strukturor vendburimi i Stantergut është i vendosur në qendër të Brezit të Trepçës. Kjo zonë tektonike e Gadishullit Ballkanik, në të cilën vendosen vendburimet e Pb-Zn-Ag ka shumë të zhvilluar lineamentet dhe tektonik shkëputëse me drejtim shtrirje VP-JL. Kjo mund të përcillet nga Bosnja, nëpër Kosovë dhe Shqipëri deri tek Gjiu i Selanikut në Greqi me ndryshime në trashësi nga 40-60 kilometra.
Gjeologjia e vendburimit
Litologjia dhe tipet e shkëmbinjve
Në ndërtimin gjeologjik të minierës dhe rajonit rreth saj marrin pjesë shkëmbinjtë me moshë të Triasikut, Jurasikut dhe Terciarit.
Triasiku është i përfaqsuar nga një horizont masiv i gëlqerorëve në pjesën tavanore të të cilëve vendosen intervalet e ranorëve konglomeratik (meta-ranorët dhe meta-konglomeratet), të cilët kalojnë në meta-pelite dhe rreshpe psamitike, filite, meta-ranorë etj. Është supozuar se kontakti është i karakterit tektonik por që pjesa dyshemore e horizontit të gëlqerorëve nuk është ngritur lart deri më tani. Dy tipe të gëlqerorëve mund të vrehen në minierë :
gëlqerorët kokërrtrashë, me kristalizim të përsosur me ngjyrë hiri në hiri të kaltër.
mermeret dollomitike nga kokërrimët deri kokërrtrashë, me ngjyrë të bardhë në krem të bardhë.
Mermeret dollomitike kokërrtrashë me ngjyrë të bardhë ndodhen afër trupave xeheror dhe janë të bashkëshoqëruara me mineralizimet e Pb-Zn.
Gjatë riftingut (hapjes oqeanike) të Jurasikut kanë intruduar shumë shkëmbinjë magmatik në regjionin e Mitrovicës. Kryesishtë këta shkëmbinjë magmatik mafik kanë pas foliacion bashkë me sedimentet dhe janë metamorfizuar në peridotitet e serpentinizuara, diabazet, gabro-amfibolitet dhe ofiolitet.
Antarët litologjik sedimentar (janë zbuluar vetëm në lindje të Zijaçës, dhe në rajonin e Tërstenës) përbëhen nga ranorët-argjilor.
Terciari afër 80 % e sipërfaqes së rajonit të Trepçës është e mbuluar me kompleksin vullkanogjeno-sedimentar me moshë të Terciarit.
Bazamenti (Faza e parë vullkanike) qëndron transgresivisht dhe diskordant ndaj shkëmbinjve të formacioneve të vjetra, nga përbërja është mjaftë heterogjene dhe ndërtohet nga konglomeratet, ranorë, alevrite, argjilite: në nivele t e sipërme vijojnë shkëmbinjtë piroklastikë me përbërje andezitike, tufe, derdhjeve lavore. Faza e dytë vullkanike përfaqësohet nga dajket kuarclatite, derdhjet lavore dhe tufet, e që janë të lidhura me qendrën magmatike.
Shfrytëzimi i xehes
Metodat e shfrytëzimit të cilat janë përdorur në Trepçë
Kemi disa metoda të shfrytëzimit të xehes dhe të cilat janë përdorë në Trepçë prej fillimi të eksplantimit :
1. Shfrytëzimi me etazhe horizontale prej së poshti-lartë me mbushje të thatë.
2. Shfrytëzimi me skelete kuadratike me etazha horizontale prej se poshti-lartë me mbushje të thatë.
3. Shfrytëzimi me magazinimin e xehes (metoda magazinore).
4. Metoda frontale e shfrytëzimit me lënjën e hapësirës së hapur.
5. Metoda e re e shfrytëzimit me etazhe horizontale prej poshti-lartë me ndihmën e rampës (spirales) dhe me hidrombushje.
Metodat e shfrytëzimit me etazhe horizontale prej poshti lartë me mbushje të thata (metoda e Trepçës)
Në fillim prerja e trupave xeherore është bërë 5 m mbi nivelin horizontal, kështu që shtresat e xehes e lënë mbi korridore e ka mbrojtur korridorin nga minimi dhe rënja e xehes mbi të.
Në kohen e fundit prerja është bërë në nivel të korridorit. Korridoret kryesore transportues hapen në pjesën dyshimore të trupave xeheror, kurse në korridore tërthore takohet trupi xeheror. Këtyre korridoreve ju paraprijnë shpimet e thella me të cilat bëhet konturimi paraprak i trupit xeheror.
Parametrat themelor tekniko-ekonomik të metodës së shfrytëzimit
Koficionti i shfrytëzimit
Humbjet e xehes shkaktohen nga lënja e shtyllave siguruese dhe nga humbja e xehes së imtë në materialin mbushës. Vlerësohet që në fazën primare të shfrytëzimit mbesin 5 – 10 % xehe e pa mihur, që do të thotë shfrytëzimi i xehes sillet rreth 90 – 95 %.
Në fazën sekondare, shfrytëzohen shtyllat e mbetura. Sipas eksperiencës së deritashme, numër i shtyllave të mbetura të cilat shfrytëzohen me një metodë speciale shfrytëzohen është 70 %, që don të thotë se humbjet reale të rezervave të xehes të cilat mbeten definitivisht pa u shfrytëzuar është 3,5 %.
Koeficienti i varfërimit
Për metodën e cila është përdorur për shfrytëzim primar në punishtet e Stantërgut në literatur merret një varfërim mesatar prej 15 – 20 %.
Kapaciteti i punishtes dhe efektet
Kapacitetet e punishtes me pajisje klasike (shpimi me makina individuale, ngarkimi me T2GH ose CAVO 310) lëvizë në kufijtë të gjerë dhe sillet prej 20 - 80 (t/ndërrim) gjegjësisht për tri ndërrime arrihet kapaciteti ditor 60 – 240 (t/ditë).
Metoda e shfrytëzimit me hidrombushje
Kjo metodë konsiston në përdorimin e materialit steril nga flotacioni në Tunel, për mbushjen e hapësirave të zbrasta të punishteve në minierë. Materiali steril nga flotacioni deri në punishtet e minierës transportohet me qypa dhe me pompim (në pjesën horizontale) dhe me gravitacion në pjesën vertikale, deri në punishtë.
Lloj i makinave në shfrytëzimin e xehes
Në bazë të krahasimit të hargjimeve me aplikimin e makinave bashkohore dhe me hidrombushjet të hapësirave të zbrasta. Me metodën e shfrytëzimit me mbushje të thatë, në bazë të analizes tekniko-ekonomik mund të përfundojmë:
Që për trupat xeheror deri në 500 m2 mund të përdoret metoda klasike (ka arsyeshmeri).
Për të gjithë trupat me sipërfaqe mbi 500 m2 është e arsyeshme të hapet rampa (spiralja) dhe të përdoret mekanizim bashkohorë.
Mbushja më e përshtatshme tek të gjithë trupat xeheror është hidrombushja.
Makinat e vetëlëvizëse bashkohore mundësojnë që me një spirale (rampë) të përgatitën dy apo më shumë trupa xeheror që gjenden në distanca të caktuara.
Flotimi dhe prodhimi i koncentrateve
Historiku i flotacionit
Flotacioni i Trepçës është lëshuar në punë në shtatorë të vitit 1932. Flotacioni është ndërtuar në Zveqanë. Xehja nga Stantërgu deri në flotacion bartej me teleferik, me gjatësi të përgjithshme prej 6,4 Km kapaciteti i instaluar i teleferikut ishte 600.000 t/vit. Flotacioni në Zveqan punojë deri në vitin 1983, kur është lëshuar në punë flotacioni i ri i nderuar në Tunel të Parë.
Flotacioni i ri në Tunel, pas punës provuese 1 (një) vjeçare, në muajin prill 1984 lëshohet në punë të rregullt.
Flotacioni i ri në Tunel është ndërtuar me mjete të Minierës Stantërg.
Investimet e tërësishme ishin 87.000.000 USD.
Procesi teknologjik i flotacionit
Procesi i Bluarjes me klasifikim të xehes ka dy mullinj të ngërthyer në çark të mbyllur me klasifikator mekanik me dy spirala, në hy linja të pavarura dhe paralele, me kapacitet prej 500.000 t/vit për secilin mulli. Mundësia e zgjerimit të kapacitetit me shtimin edhe të një njësie mulliri, është paraparë me lënien e hapësirës së duhur në objektin ndërtimor.
Paisjet tjera teknologjike janë dizajnuar për përpunimin e 1.000.000 t/vit, me mundësi rritjes së kapacitetit deri në 1.500.000 t/vit, në rast të aktivizimit të shfrytëzimit të xehes nga vendburimet rreth Stantërgut (Zijaça, Melenica, Mazhiqi, Terstenë, Gumnishtë).
Prodhimet kryesore të flotacionit janë koncentrati i Plumbit (K/Pb), koncentrat i Zinkut (K/Zn), koncentrati i piritit (K/FeS2) dhe koncentrati i Pirhotinës (K/FeS).
Procesi teknologjik i lotimit, konkretisht, matja e sasisë të xehes që hyn në blurje, është treguesi kryesor rregullues në proces, në bazë të së cilit gjithashtu nga distanca, ipen impulset rregulluese për dhënien e reagentve kimik në proces.
Bluarja dhe klasifikimi
Janë të instaluara dy linja paralele identike të bluarjes dhe klasifikimit. Përshkrimi i njërës linjë këtu, nënkupton edhe elementet e njëjta të linjës tjetër dallimet eventuale do të veçohen.
Xehja e thërrmuar, nga bunkeri kryesor nxjerrët me marrës automatik në formë ylli dhe me kapacitet variabil (Q = 50 – 100 t/h). Kapaciteti i yllit rregullohet me hapin e hyrjes në bunker dhe me numrin e rrotullimeve. Kapaciteti i mullirit është 75 t/h të xehes në hyrje ose 1760 t/ditë.
Flotimi i mineraleve
Flotimi i mineraleve të plumbit dhe zingut
Rrjedhja e klasifikatorit (pulpa) rrjedh me gravitacion deri në kondicionerin e PbS i cili e ka vëllimin V = 22 m³. Koha e kondicionimit është 5 min. Në kondicioner epet reagjenti kimik – aktivator të PbS.
Pulpa e kondicionuar, me gravitacion kalon në makinat për lotim e PbS. Flotimi i PbS është klasik – me aeracion dhe zhvillohet në tri shkallë :
1. Flotimi bazë
2. Flotimi kontrollues
3. Flotimi pastrues
Flotimi pastrues e ka edhe një flotim shtesë kontrollues kryhet në makinat pneoumomekanike me impeler, të tipit DENVER, DR -100. Në seri janë të vendosura 10 celula, sasia me V = 2,83 m³.
Flotimi pastrues bëhet me makinat mekanike, me impeler dhe aracion. Makina për Flotim pastrues i përmban 14 çelula, secila me kapacitet V = 1,1 m³.
Koha e flotimit të mineralit të plumbit është 16 min dhe mund të realizohet në dy seksione paralele, secila me kapacitet prej 1.764 t/24 h të masës së ngurtë
Në figurën 2 është treguar dispozicioni i makinave, proceset kryesore teknologjike dhe rrjedhat e pulpës, koncentrateve dhe sterili në seksionin për flotimin e mineralit të Pb.
figura 2
Fig 2 Figurën 2 është treguar dispozicioni i makinave, proceset kryesore teknologjike dhe rrjedhat e pulpës, koncentrateve dhe sterili në seksionin për flotimin e mineralit të Pb.
Në kondicioner realizohet një përzierje intensive e pulpës, në kohëzgjatje prej 5 min. Përveç pulpës hyrëse nga blurja, këtu rikthehet nga procesi edhe koncentrati i fituar në makinat e flotacionit të dytë kontrollues (KF/II) dhe sterili nga pastrimi kontrollues (PK).
Koncentrati definitiv i procesit merret nga pastruesi i tretë (FP/III), kurëse sterili definitiv i procesit të lotimit të Pb është rrjedha prej flotacionit të dytë kontrollues (FK/II).
Koncentrati i ngarkuar në kamion matet dhe neto masa e ngarkesës merret si masa meritore të përpiluar bilancin ngarkues mujorë.
Procedurat e njëjta janë edhe për koncentratin e Zn.
Në proces, në pika të caktuar shtohen reagjentët kimik. Kështu, në mulli, gjatë bluarjes së xehes dhe formimi i pulpës, futet sasia e caktuar e Na2CO3 me të cilen fillimisht sjell vlerën pH e pulpës, në nivelin e kërkuar për flotimin e mirë të Pb (pH = 8,2 – 8,6). Në këtë pikë shtohen gjithashtu edhe dy reagjent tjerë – deprimatorë të ZnS, natrium Cianidi (NaCN) dhe ferosulfati (FeSO4) në raportin sasior mes veti 1 : 3, kurse sasia e tërësishme e tyre është proporcionale me sasinë e xehes në hyrje të blerjes (qd=kQh).
Reagenti Z3 i cili grimcat e mineralit të Pb i bënë hidrofobe (Kolektor i Pb), shtohet në tri pika: së pari në klasifikator me spirale, pastaj në kondicioner dhe së fundi, nvarësisht nga kualiteti i koncentratit të FB, në qelizën e parë të flotacionit Bazë. Sasia e këtij reagenti epet në proporcion të drejtë më përbërjen e Pb në hyrje të procesit (qz3=k1Pb[%]). Në qoftë se gjatë vijimit të procesit vërehet që minerali i Pb (po ikë) në rrjedhë si masë për të evituar këtë "humbje" të mineralit në qelizat 2 dhe 5 të flotacionit të parë kontrollues (FK/I), shtohet kolektori më i forë i Pb- reagenti Z5.
Rrjedhja e definitive e Flotacionit kontrollues të mineralit të Pb, paraqet sterilin definitiv të procesit të lotimit Pb dhe njekosishtë është hyrje për procesin e lotimit të mineralit Zn.
Flotimi i mineralit ZnS
Skema teknologjike e lotimit të mineralit të ZnS është identike me skemën teknologjike të PbS, me dallime të vogla.
Rrjedha definitive e procesit të lotimit të PbS (rrjedhja e lotimit kontrollues), që ka dyndësin 33 %, më ndihmën e pompës Denver 10’ x 8” pompohet në kondicionim 3 shkallësh në kondicionerët 22 m³. Kondicionerët janë të lidhur në seri. Kohëzgjatja e kondicionimit është 15 min .
Në bazë të hulumtimit të shumta shkencore, si dhe në bazë të eksperimenteve laboratorike dhe gjysmë industriale, janë përcaktuar llojet e reagentve kimik që epen në proces, si dhe koncentrimi i tyre, ashtu që hargjimi i tyre të jetë optimal, kurse të ofrojnë efekte maksimale në proces.
diana
Furnizimi me energji elektrike, dhe ujë industrial
Largpërçuesi 35 KV Shupkovc-Tunel-Stantërg është linja kryesore e furnizimit me energji elektrike.
Ujë Industrial merret nga sistemi IBËR, nga fshati Vërnicë dhe me gypa 600 mm me ramje të lirë vjen deri të stacioni i pumpiave në Rekë. Pompat janë me kapacitet 10,5 m³/min. Rrezervari i ujit industrial në Tunel ka dy komora të ndara me nga 4.000 m³. Hargjimi i ujit industrial në procesin e lotimit është prej 2,5-5,6 m³/ton të xehes.
Ndikimi në mjedis i aktiviteteve minerare
Ndotja e ambientit nga ujërat shkarkues te Minierave te plumb zinkut.
Globi dhe hapësira për rreth globit është ballafaquar me rreziqe te mëdha dhe permanente te ndotjes se Ambientit të gjere nga zhvillimi ekspansiv i industrisë.
Nga ana tjetër, Ambientalistet, nga dita ne dite, me Konventa ndërkombëtare dhe Standarde rigoroze për Ambientin, detyrojnë industrinë në përgjithësi, gjersa minierat ne veçanti, ti minimizojnë rrjedhat e materialeve te rrezikshme nga minierat me qellim te mbrojtjes se shtuar dhe efektive për të arritur një Ambient te pastër, të shendosh dhe te përshtatshëm për të gjithë.
Ne kohet e fundit, fale punës shkencore, janë zbuluar teknologji te reja me procese dhe pajisje te shpejta dhe efikase, te cilat bëjnë largimin e kontaminuesëve nga ujërat e ndotura acidike të dala nga Minierat. Këto procese te reja dhe tejet efektive, bëjnë te mundshëm qe trajtimi i ujërave te ndotura acidike te realizohet duke shfrytëzua substanca kimike me pak te rrezikshme, me manipulime teknologjike te tilla qe e bëjnë aplikimin e procesit me lehtësi.
Me këto teknologji, mund te arrihet qe zbrazjet e rrjedhave kimikisht te trajtuara ti plotësojnë konditat e mbrojtjes se ujërave te Minierave pas trajtimit adekuat sipas Standardeve Evropiane.
Veprimtarja e eksploatimit te resurseve minerale nëntokësore dhe sipërfaqësore hapësirën e gjere e le te kontaminuar me ujëra acidike dhe me metale te renda, posaçërisht me Pb, Zn, Cd, As, Hg.
Mineralet sulfite te Pb dhe Zn (galeniti dhe sfaleriti), se bashku me mineralet përcjellëse: halkopiriti -Cu2S, piriti dhe markasiti -FeS2, luzoniti-Cu2 AsS4 etj, me reaksione oksido- reduktuese ne kontakt me ajrin dhe ujin e nen tokës se Minierave, formojnë ujëra acidike duke u tretur metalet toksike ne ujëra acidike, sipas mekanizmi kimik.
Ujërat acidike me metale toksike te tretura ne këto ujëra janë gjithnjë burim potencial i kontaminimit për rreth te gjere. Këto ujëra acidike –toksike, në rrjedhe të me tejme nga nëntoka e Minierave ndotin ujërat nëntokësor dhe sipërfaqësor,sidomos puset për rreth minierave, prrojet, lumenjtë dhe ujin e pijshëm.
Ujërat e ndotura me metale te renda dhe toksike, të dala nga nëntoka, kane ndikime ne ndotjen e ujërave ndërkufitare, për te cilën bashkësia ndërkombëtare ka kujdes te veçante.
Duke pasur parasysh, se për një kohe te gjate është lëne anash pastrimi dhe përmirësimi i hapësirës rreth Minierave, është e domosdoshme dhe me përgjegjësi qe Trepça, me ne fund me më seriozitet ti qaset zgjidhjes se problemeve te ujërave acidike te Minierave, te cilat përbejnë tretësira te metaleve te renda toksike.
Ujërat acidike te Minierave te Trepçës kane aciditet me vlere te pH 2,5 –6,5. Aciditet me te shprehur kane ujërat e dala nga Minierat e Kizhnicës dhe Artanes.
Ne baze te analizave dhe ekspertizave te bëra nga Ekspertet vendor dhe ndërkombëtar, do te jete shumë me arsye qe urgjentisht te parashihet neutralizimi i ujërave acidike dhe sedimentimi i metaleve te renda toksike te Minierave te Artanes dhe Kizhnices, posaçërisht ne Artane, për shkak te planeve vakante te aktivizimit te kësaj Miniere.
Aciditeti i ujërave te Minierave ne Artane dhe Kizhnice është tejet i shprehur, me vlere te pH- 3, qe do te thotë se ne krahasim me ujin neutral qe ka vlere të pH-7, aciditeti i këtyre ujërave korrespondon me vlere 10.000 here me te madhe se uji neutral. Çdo koment është i tepërt nga aspekti i ndikimit te ujërave te ndotur acidike me përbërje te metaleve te renda dhe toksike ne Ambient për rreth Minierave te Artanes dhe Kizhnices.
Evalvimi financiar i minierës për dhjet vjet
Evalvimin financiar për 10 vite dhe shqyrtimit dinamik të vlerave tekniko-financiare, është paraparë që në vitin e "1" të realizohet prodhimi në nivelin 35 %, në vitin e "2" në nivelin 54 %, në vitin e "3" në nivelin 60 %, në vitin e "4" në nivelin e 80 %, në vitin e "5" në nivelin 92 %, kurse në të gjitha vitet e tjera – në nivelin 100 %.
Fuqia punëtore është e planifikuar në bazë të harmonogramit të prodhimit të projektuar, në bazë te regjimit të punës (4 brigada në 3 ndrrrime) dhe në bazë të eksperiencave, duhet pas kujdes që të ruhet produktiviteti i projektuar.
Pagat e Puntorve, të planifikuar me shtesë për punë në kushte nëntokësore, janë në nivelin mesatar 412 USD/punëtor/muaj, më këtë struktur :
Paga tërësishme mujore 370.970 USD/muaj, ose 4.451.640 UDD/vit, konsiderohet e mjaftueshme numri prej 700 punëtorëve në minierë dhe 201 punëtorëve në flotacion.
Miniera e Stantergut, edhe pas 70 Viteve të punës prodhuese, ende ka potencial të mjaftushum gjeologjik dhe resurse njerëzore për punë të suksesshme. Këtu trajtohet vetëm puna për 10 vitet e ardhshme.
Shperndarja e të hyrave nga shitja e Koncentratit :
• Minera 61,10 %,
• Transport 8,90 % dhe
• Metalurgji 30,00 %.
Fizibiliteti i projektit duke konsideruar
• Dinamikën e Prodhimit
• Dinamiken e investimeve
• Koston e prodhimit dhe taksat
Dinamika e prodhimit
Duke u bazuar në shitjet e Koncentratit të Pb dhe të Zn nga minierat e Stantërgut dhe Artanës shohim dinamiken e prodhimit.
Tabele Prodhimi i koncentratit të Plumbit dhe Zinkut në Minierën e "Trepçës" në Stantërg në fazën testuese.
Pb t: 2006 - 1.624,101, 2007 - 1.343,074 ;
Zn t: 2006 - 2422,53, 2007 - 1901,268
Tab 13 Prodhimi i koncentratit.
Tabele Prodhimi i koncentratit të Plumbit dhe Zinkut në Minierën e "Trepçës" në Artanë në fazën testuese.
Pb t: 2006 - 352.652, 2007 - 316.061;
Zn t: 2006 - 284.849, 2007 - 104.72
Tab 14 Prodhimi i koncentratit
'''Dinamika e investimeve
Në Minierën "Trepça" me Flotacion në Stantërg do të duhej të ketë një investim në shumen totale prej 7.800.000 USD, si kushtë i domosdoshëm për rivitalizim të plotë dhe realizim të kapacitetit prodhues prej 650.000 t/vit.
Në dinamikën e realizimit të investimeve, është parapar që mjetet investuse tërësisht të realizohen në vitin "0" në vlerë prej 5.195.000 USD, kurse në vitin e "1" në vleren prej 2.605.000 USD. Kjo dinamikë është e kushtëzuar me nevojën e intervenimit të menjehershum në realizimin e paisjeve dhe stabilimenteve kryesore të minierës, gjendja e të cilave realishtë është keqësuar si pasojë e mungesës së mirëmbajtjes së rregullt dhe profesionale në 10 vitet e vundit, si dhe për shkak të nevojës së inkorporimit të menjëhershëm në procesin e prodhimit të xehes, të mekanizmit Bashkohor dhe me produktivitet të lartë.
Investimrt e planifikuara, kanë këtë strukturë globale
• Investime në rehabilitimin e stabilimenteve : 6.263.000 USD.
• Investime për paisje të reja : 3.795.000 USD.
• Materjale dhe paisje : 310.500 USD.
• Mjete qarkulluese fillestare : 3.000.000 USD.
• Kthimi i mjeteve qarkulluese : -3.000.000 USD.
Këto mjete investuese, sipas kualitetit të burimeve, janë mjete kreditore, me një kamatë të përllogaritur vjetore prej 8,25 % në borxhin e mbetur, pas kthimit të planifikuar të anuiteteve vjetore.
Kostoja e prodhimit dhe taksat
Kosto e prodhimit të xehes dhe kostoja e përpunimit në flotacion
Një analizë e thellë e llogaritjes së kostos të prodhimit të xehes dhe të përpunimit në flotacion, është prezantuar në vazhdim. Në azalizen e kostos, janë marrë normativat e realizuara në eksperiencen e minierës dhe flotcionit, si dhe normativat teknike në raste të mungesës së shënimeve historike.
Prodhimi i xehes në minierë, duke kalkuluar punën me 4 garnitura me produktivitet të lartë (një garniturë : Jumbo Drill, ScupTram, Kamion) dhe punën në 2 - 4 punishte me mekanizem klasik, do të ketë koston direkte të prodhimit prej 8.213 USD/t.
Përpunimi i xehes në flotacion, do të ketë koston e prodhimit prej 6,69 USD/t.
Kostoja direkte (shpenzimet variabile) e prodhimit dhe përpunimit të xehes do të jetë gjithsej 14,90 USD/t.
Pagat e punëtorëve (shpenzimet fikse) do të ngarkojnë prodhimin e xehes me 6,85 USD/t.
Kostoja e tërsisishme e prodhimit dhe përpunimit të xehes është 21,75 USD/t
Taksat
Llogaritja e taksave duhet të ketë mbështetje në rregullativen ligjore e cila i përcakton nivelin e taksave dhe bazen e llogaritëse të tyre. Më qenëse në Kosovë nuk ekziston asnjë bazë ligjore që e rregullonë këtë lëmi, ne jemi shërbyer me improvizim të taksës prej 12 %. Kjo taksë është më e madhë se taksa normale e cila aktualisht përdoret në kosovë (7 %), por më e vogël se tatimi i cili llogaritet si tatim në vlerën e shtuar (TVSH = 15 %).
Rezultatet finale
Në llogaritja rezultateve finale të fizibilitetit të plotë të Minierës me Flotacion, janë marrë këto vlera fillestare :
- Cut–off Grade (Zn Equivalent) 6,27 %
Zn Equivalent (për 1% Pb, 1% Zn dhe 10 g/t Ag) 2.133 %
- Rezervat profitabil 10.469.200 t
Pb 3,64 %
Zn 2,93 %
Ag 69,60 g/t
- Shfrytëzimet e metalit në Flotacion
Pb 89,5 %
Zn 86 %
Ag 84 %
- Kualiteti i K/Pb 75 %
- Kualiteti i K/Zn 50,36 %
- Ag në K/Pb 1508 g/t
- Pagesa e Pb në K/Pb 95 %
- Pagesa e Zn në K/Zn 85 %
- Pagesa e Ag në K/Pb 95 %
- Investimet e tërësishme 7.800.000 USD
- Kamata në investime 8,25 %
- Kostoja direkt e prodhimit
- Miniera 8.21 USD/t
- Flotacioni 6.69 USD/t
- Pagat 6.85 USD/t
- Kostoja totale e prodhimit 21.75 USD/t
- Shpenzimet e sigurimit 7 %
- Taksat 12 %
- Amortizimi kohor i makinave 7 vite
- Amortizimi kohor i objekteve 30 vite
Tab.8 Vlerat fillestare në llogaritjen e fizibilitetit
Nga keto vlera, si dhe nga sasia e projektuar e xehes prej 650.000 t/vit, janë fituar sasitë e koncentrateve që do të prodhohen:
Koncentrat i Plumbit (K/Pb) 27.148 t/vit
Ag në K/Pb 40.950 Kg/vit
Koncentrat i Zinkut (K/Zn)
Llogaritja e fizibilitetit të ngritjes perspektive të prodhimit të xehes në minierën e "Trepçës" në Stantërg, me këta parametra fillestar, është përpunuar në tri nivele (Varianti e mesme, pesimiste dhe optimiste). Këtu janë paraqitë treguesit e Variantit të mesme :
1. Varianti e mesme apo realisht e pritur, në të cilën janë marrë treguesit teknologjik realisht të arritshëm dhe një realizim i prodhimit në vitin e parë 60 %, në vitin e dytë 80 % dhe prej vitit të tretë e deri në vitin e dhjetë 100 %.
Kjo variant ka dhënë këta tregues relevant :
IRR për 10 vite i Neto Profitit të pa akumuluar 27 %
IRR për 10 vite i Neto profitit të akumuluar 35 %
NPV me 12 % 13.892.827 USD
Kamata kufitare e NPV 23,5 %
Pra siç shihet nga te dhënat e prezantuara, dhe duke marr parasysh kërkesën shumë te madhe për metale në tregun botëror, e si pasojë e kësaj edhe ngritjen e çmimit te metaleve të Pb dhe Zn ne berëzën e metaleve në Londër, mund te konkludojmë se Miniera me flotacion "TREPÇA" është ambient shumë i favorshëm ekonomik për investuesit e ndryshëm.
2. Varianti optimist, i cili është bazuar ne supozimin e rritjes se çmimit te metalit te stokut te tregut, ne 10 vitet e ardhshme për Pb 2 % dhe për Ag 8 %, gjithashtu rritjen e vlerës për makine dhe vegla për 6 % dhe 5 %.
Kjo variant ka dhënë këta tregues relevant :
IRR për 10 vite i Neto Profitit të pa akumuluar 24 %
IRR për 10 vite i Neto profitit të akumuluar 46 %
NPV me 12 % 25.258.558 USD
Kamata kufitare e NPV 36,1 %
3. Varianti pesimiste është ekzaminuar me supozimin se çmimet e përafërta ne treg për 10 vitet e ardhshme qe tregon rënie për Pb 5,0%, për Zn 4,0 %, ose 3,4 %.
Kjo variant ka dhënë këta tregues relevant :
IRR për 10 vite i Neto Profitit të pa akumuluar 16 %
IRR për 10 vite i Neto profitit të akumuluar 25 %
NPV me 8 % 733.020 USD
Kamata kufitare e NPV 8,8 %
Ndieshmëria (sensibility) e Projektit është analizuar, duke i shqyrtuar në kushte të njejta tri varianta të DCF.
- Varianta e mesme është ajo realisht e pritura;
- Varianta pesimiste analizon ramjen e çmimeve të metaleve në treg dhe ngritjen e kostos së prodhimit;
- Varianta optimiste e cila shqyrton rastin e ngritjes së çmimit të metaleve në berzë.
Literatura
Punim Diplome "LLOGARITJA E FIZIBILITETIT TË NGRITJES PERSPEKTIVE TË PRODHIMIT TË XEHES NË MINIERËN" "TREPÇA” NË "STANTËRG“ nga Burim HAJDINI. Mitrovicë 2007.
Grup autorësh, Studimi i fizibilitetit - Miniera me Flotacion Trepça – Stanterg, Mitrovicë, 2003 – 2005 ; Studimi fizibiliteti.
Sh.Kelmendi, “Studimi i fizibilitetit për minierën e Stantërgut”, qershor 2007, Prishtinë.
Shiko dhe këtë
KI Metaliku
KI Feronikel
Trepça-Ndërmarrje në Administrim të AKP-së
Lidhje të jashtme
Copë Dokumentari
CNN World Report
Miniera në Kosovë
Inxhinieri
Kompani
Komuna e Mitrovicës
Shala e Bajgorës |
8176 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Rami%20Saari | Rami Saari | Rami Saari i lindur më 17 shtator 1963 në Petah Tikva, Izrael, është poet, përkthyes, gjuhëtar dhe kritik letrar. Ka studiuar dhe dhënë mësime për gjuhësi semitike dhe uralike në universitetet e Helsinkit, Budapeshtit dhe Jerusalemit si dhe ka mbrojtur doktoraturën në Universitetin Hebraik të Jerusalemit (2003). Prej vitit 2003, Saari ndan kohën e vet mes Jerusalemit dhe Athinës. Deri në shkurt 2013, Saari ka botuar shtatë libra me poezi dhe ka përkthyer më shumë se gjashtëdhjetë libra, prozë si dhe poezi, nga shqipja, estonishtja, finlandishtja, greqishtja, hungarishtja, portugalishtja dhe spanjishtja. Nga shqipja ka përkthyer p.sh. vepra të shkrimtarëve shqiptarë Dritëro Agolli, Lindita Arapi, Shaip Emërllahu, Blendi Fevziu, Sabit Idrizi, Ismail Kadare, Lindita Karadaku, Nasi Lera, Mira Meksi, Betim Muço, Ali Podrimja, Dhimitër Pojanaku, Xhevahir Spahiu dhe Visar Zhiti. Poezinë e Saarit e ka përshtatur në shqip Natasha Lushaj dhe e kanë përkthyer Silke Liria Blumbach dhe Andi Kosta. Poezi të veçanta të Saarit janë botuar në shqip, katalanisht, anglisht, estonisht, finlandisht, frëngjisht, gjermanisht, greqisht, japonisht, maqedonisht, rusisht dhe spanjisht.
Prej vitit 2002, Saari ka qenë redaktori kombëtar i faqeve të Izraelit në web-faqen e poezisë Në vitet 1996 dhe 2003 u shpërblye me Çmimin e Kryeministrit për Letërsi dhe në vitin 2006 u shpërblye me Çmimin Çernikhovsky për përkthimet e tij. Në vitin 2010 u shpërblye me Çmimin e Akademisë Hebraishtes për poezinë dhe përkthime te tij që kanë pasuruar letërsinë e Izraelit. Faqja zyrtare e poetit (https://www.ramisaari.com/rami-saari/) ka informacione të shumta dhe të aktualizuara edhe në gjuhën shqipe.
Tituj të veprave
Vini re, e gjeta vatrën time (1988)
Burra në udhëkryq (1991)
Rruga e dhimbjes së patrembur (1997)
Libri i jetës (2001)
Aq shumë, aq shumë luftë (2002)
Shoguni i pestë (2005)
Unazat e vjetëve (2008)
Shkrimtarë izraelitë |
8178 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Without%20a%20Trace | Without a Trace | Without a Trace ( shqip: Pa lënë Gjurmë ) ësht një Krimi-Seri e ShBA.
Seriale |
8179 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Xhoi | Xhoi | Xhoi (ang. Joey) është një seri komike amerikane dhe spin-off i Friends.
Ky serial u transmetua në televizionet shqip, me titullin të shqiptuar Xhoi.
Lidhje të jashtme
Seriale |
8181 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Muri%20i%20Madh%20Kinez | Muri i Madh Kinez | Muri i Madh i Kinës (Kinezishtja tradicionale: 萬里長城; Kinezishtja e thjeshtuar: 万里长城; pinyin: Wànlǐ Chángchéng) është një seri fortifikimesh prej guri dhe prej balte në veri të Kinës, i ndërtuar fillimisht për të mbrojtur kufijtë veriorë të Perandorisë Kineze kundër ndërhyrjeve nga grupe të ndryshme nomade. Disa mure kanë qenë ndërtuar që nga shekulli i 5 që janë përmendur së bashku si Muri i Madh, i cili është rindërtuar dhe mirëmbajtur nga shekulli i 5 para Krishtit deri në shekullin e 16. Një nga më të famshmit është muri i ndërtuar në mes te viteve 220-206 p.e.s nga i pari perandor i Kinës, Qin Shi Huang. Pak e se murit mbetet, pjesa më e madhe e murit ekzistuese është ndërtuar gjatë Dinastisë Ming .
Muri i Madh shtrihet nga Shanhaiguan në lindje, për te lumi Nur në perëndim, përgjatë një harku që përcakton afërsisht skajin jugor të Mongolisë së Brendshme. Studim më të plotë arkeologjik, duke përdorur teknologjitë e përparuara, ka arritur në përfundimin se të gjithë Muri i Madh, me të gjitha degët e saj, shtrihet për 8,851.8 km (5,500.3 mi). Kjo është e përbërë nga 6,259.6 km (3,889.5 mi) pjesët e murit aktuale, 359,7 km (223,5 mi) e llogore dhe 2,232.5 km (1,387.2 mi) e barrierave mbrojtëse natyrore si malet dhe lumenjtë.
Muri i Madh i Dinastisë Qin
Muri i Madh i Dinastisë Han
Muri i Madh i Dinastisë Ming
Kinezët ishin tashmë të njohur me teknikat e ndërtimit të murit- deri në kohën e pranverës dhe vjeshtës Periudha , e cila nisi në shekullin e 8. Gjatë periudhës së Shteteve ndërluftuese nga shekulli i 5 para Krishtit në 221 pes, shtetet e Qin , Wei , Zhao , Qi , Yan dhe Zhongshan [7] [8] të gjithë të gjerë fortifikime të ndërtuara për të mbrojtur e kufijve të tyre. E ndërtuar për t'i bërë ballë sulmit të armëve të vogla të tilla si shpata dhe shtiza, këto mure janë bërë kryesisht nga vulosje tokë dhe zhavorrit në mes kornizave bordit.
Qin Shi Huang pushtuar të gjitha shtetet kundërshtare dhe Kinë të unifikuar në 221 para Krishtit, themelimin e dinastisë Qin . Qëllim të vendosë rregull të centralizuar dhe të parandalojnë rilindjen e zotërve feudalë, ai ka urdhëruar shkatërrimin e seksioneve murit që ndau perandorinë e tij përgjatë kufijve shtetëror ish. Për të mbrojtur perandorinë e kundër ndërhyrje nga Xiongnu njerëz nga veriu, ai urdhëroi ndërtimin e një mur të ri lidhur fortifikimet e mbetur së bashku të reja veriore kufiri perandorisë është. Transportuar sasi të mëdha të materialeve të nevojshme për ndërtimin ishte e vështirë, kështu që ndërtuesit gjithmonë u përpoqën për të përdorur burimet lokale. Gurë nga malet janë përdorur mbi vargjet malore, ndërsa përplasën toka është përdorur për ndërtim, në fushat. Nuk ka mbijetuar të dhënat historike që tregon gjatësinë e saktë dhe rrjedhën e mureve të dinastisë Qin. Pjesa më e madhe e mureve të lashtë kanë dëmtuar larg gjatë shekujve, dhe pjesët e shumë pak të mbetet sot. Më vonë, Han , Sui , Veriore dhe Jin dinastive riparuar të gjitha, rindërtuar, apo zgjeruar pjesë e Murit të Madh me kosto të madhe për të mbrojtur veten kundër pushtuesit veriore. Është vlerësuar që rreth 1 milion punëtorë vdiqën ndërtimin e murit. [9]
Koncepti Muri i Madh u rigjallërua përsëri gjatë dinastisë Ming , pas Ming i ushtrisë mposhtur nga Oirats në Betejën e Tumu në 1449. Ming kishte dështuar që të fitojë një të qartë ana e sipërme-mbi Manchurian dhe Mongolian fise pas betejave të njëpasnjëshme, dhe të tërhequr-konflikt të gjatë ishte duke marrë një taksë mbi perandorinë. Ming miratoi një strategji të re për të mbajtur nomade fiseve nga ndërtuar muret përgjatë kufirit verior të Kinës. Duke pranuar kontrollin mongol vendosur në shkretëtirën Ordos , murin e ndjekur për jugor buzë shkretëtirë në vend të inkorporuar kthese e Huang Ai .
Fotografia e Murit të Madh në 1907
Ndryshe nga Qin fortifikimeve më parë, ndërtimi Ming ishte më e fortë dhe më shumë për shkak të përpunuar të përdorimit të tullave dhe guri në vend të përplasën tokë. Si bastisje Mongol vazhduar në mënyrë periodike gjatë viteve, Ming e konsiderueshme e burimeve të përkushtuar për të riparuar dhe përforcuar muret. Seksionet pranë kryeqytetit Ming e Pekinit ishin veçanërisht të fortë. [ citim i duhur ]
Gjatë Vitet 1440-Vitet 1460, Ming edhe ndërtuar një të ashtu-quajtur "Liaodong Wall". Të ngjashme në funksion të Murit të Madh (të cilit extension, në një kuptim, ajo ishte), por më themelore në ndërtimin, Muri i Liaodong mbyllur zemra bujqësore e Liaodong krahinës, e mbrojtur atë kundër mësymje të mundshme duke Jurched-mongol Oriyanghan nga veriperëndim dhe Jurchens Jianzhou nga veriu. Ndërsa gurë dhe pllaka janë përdorur në disa pjesë të murit të Liaodong, shumica e tij ishte në fakt thjesht një dige tokë me moats në të dy anët. [10]
Kah fundi i dinastisë Ming, Muri i Madh ka ndihmuar të mbrojtur perandorinë kundër Manchu dyndjet që filloi rreth 1600. Nën komandën ushtarake të juan Chonghuan , ushtria Ming mbajtur jashtë Manchus në fortifikuar rëndë Shanhaiguan të kalojë, parandalimin e Manchus nga hyrja në qendër kineze. The Manchus ishin në fund në gjendje për të kaluar të Murit të Madh në vitin 1644, kur portat në Shanhaiguan u hapën nga Wu Sangui , një kufi i përgjithshëm Ming që urrenin aktivitetet e sundimtarëve të dinastisë Shun . The Manchus shpejt kapi Pekin, dhe mundi të sapo-themeluar Shun dinastisë Ming dhe rezistenca e mbetura, për krijimin e dinastisë Qing .
Në 2009, një shtesë prej 290 km (180 mi) i dalluar më parë pjesë e murit, e ndërtuar gjatë Dinastisë Ming, u zbuluan. Pjesët e zbuluara rishtazi në varg nga Hushan malet në veri të Liaoning krahinë, për të Jiayuguan në perëndimore Gansu krahinë. Seksionet kishte qenë zhytur me kalimin e kohës nga sandstorms e cila kaloi në të gjithë rajonin e thatë. [11]
Nën sundimin Qing, e kufijve të Kinës zgjeruar përtej mureve dhe Mongoli është aneksuar në perandori, kështu që të ndërtimit dhe riparimet në Murin e Madh ishin ndërprerë.
zonat Dukshëm
Disa nga seksionet e mëposhtme janë në komunën e Pekinit, të cilat janë rinovuar dhe të cilat janë të vizitohen rregullisht nga turistët e sotme moderne.
"North Pass" të Juyongguan të kalojë, i njohur si Badaling . Kur përdoret nga kineze për të mbrojtur vendin e tyre, këtë pjesë të murit ka pasur shumë roje për të mbrojtur kryeqytetin Pekin të Kinës. Bërë prej guri dhe tulla nga kodrat, kjo pjesë e Murit të Madh është 7,8 metra (25.6 ft) e lartë dhe 5 metra (16.4 ft) e gjerë.
"Perëndimi Pass" të Jiayuguan (kalojë) . Kjo kala është afër skajeve perëndimore të Murit të Madh.
"Pass" të Shanhaiguan . Kjo kala është pranë skajet lindore e Murit të Madh.
Një nga pjesët më të dallueshëm të Murit të Madh Ming është vendi ku ajo ngjitet shpateve jashtëzakonisht të madhe. Ajo shkon 11 km (7 mi) të gjatë, shkon nga 5 në 8 metra (16-26 ft) në lartësi, dhe 6 metra (19,7 ft) në të gjithë pjesën e poshtme, duke e ngushtuar deri në 5 metra (16.4 ft) nëpër të lartë. Wangjinglou është një nga Jinshanling s '67 watchtowers , 980 metra (3215 ft) mbi nivelin e detit.
Jug-Lindore e Jinshanling , është Mutianyu Great Wall që erërat e maleve të larta, së bashku cragged, nga juglindje në veriperëndim për rreth 2,25 km (rreth 1.3 milje). Ajo është e lidhur me Juyongguan Pass në perëndim dhe Gubeikou në lindje.
25 km (16 mi), në perëndim të Ling Tian Liao qëndron larg prej Great Wall që është vetëm 2 ~ 3 kate. Sipas të dhënave të Lin Tian, në mur ishte jo vetëm shumë e shkurtër në krahasim me të tjerët, por kjo duket të jetë argjendi. Arkeologët shpjegojnë se mur duket të jetë argjendi, sepse guri ata kanë përdorur ishin nga Shan Xi, ku janë gjetur shumë minierat. Guri përmban nivele jashtëzakonisht të larta të metaleve në atë shkaktuar atë të duket argjendi. Megjithatë, për shkak të viteve të prishjen e Murit të Madh, është e vështirë për të parë pjesën e argjendi e murit sot.
Një tjetër seksion i dukshëm qëndron pranë në skajin lindor të murit, ku kalimin e parë të Murit të Madh është ndërtuar në Shanhaiguan (i njohur si "Numri Një Pass Nën Heaven"). 3 km në veri të Shanhaiguan është Jiaoshan Great Wall, vendin e malit të parë të Murit të Madh. 15 km në verilindje nga Shanhaiguan, është Jiumenkou, e cila është pjesë vetëm e murit që ishte ndërtuar si një urë.
Karakteristikat
Para përdorimit të tullave, të Murit të Madh është ndërtuar kryesisht nga përplasën toka , gurët, dhe druri. Gjatë Dinastisë Ming, megjithatë, tulla janë përdorur kryesisht në shumë fusha të murit, siç ishin materiale të tilla si pllaka , gëlqere , guri dhe. Madhësia dhe pesha e tullave bërë ata më të lehtë për të punuar me se toka dhe guri, kështu që ndërtimi quickened. Përveç kësaj, tulla mund të mbajnë më shumë peshë dhe të durojnë më të mirë se përplasën tokë. Gur mund të mbajë nën peshën e vet më të mirë se tulla, por është më e vështirë për t'u përdorur. Si pasojë, gurë të prerë në forma drejtkëndëshe janë përdorur për themelimin, brendshme dhe të jashtme brims , dhe porta e murit. battlements linjë pjesa më e lartë e shumicën dërrmuese të murit, me boshllëqe mbrojtëse pak më shumë se 30 cm (12 in) gjatë , dhe rreth 23 cm (9,1 in) e gjerë.
Muri i Madh në Mutianyu, pranë Pekinit
Ndërsa disa pjesë në veri të Pekinit dhe qendrave turistike pranë janë ruajtur dhe rinovuar edhe gjerësisht, në shumë vende Wall është në gjendje të keqe. Ato pjesë mund të shërbejë si një shesh lojrash fshat apo një burim me gurë për të ndërtuar shtëpi dhe rrugë. [13] Seksionet e murit janë gjithashtu të prirur për mbishkrime dhe vandalizëm. Pjesë janë shkatërruar për shkak se Murit është në rrugën e ndërtimit.
Më shumë se 60 km (37 mi) e murit në Gansu krahinë mund të zhduken në vitet e ardhshme 20, për shkak të erozionit nga sandstorms . Në vende, lartësia e murit është ulur nga më shumë se pesë metra (16.4 ft) për më pak se dy metra. Kulla katrore vëzhgim që karakterizojnë imazhet më të famshme të murit janë zhdukur plotësisht. Shumë seksione perëndimore të murit janë të ndërtuara nga balta , sesa me tulla dhe gurë, dhe kështu janë më të ndjeshëm ndaj erozionit.
Watchtowers dhe kazermat
Komunikimit në mes të njësive të ushtrisë përgjatë gjatësisë së Murit të Madh, duke përfshirë aftësinë për të thirrur përforcime dhe paralajmërojnë garnizone të lëvizjeve të armikut, ishte e një rëndësie të lartë. Signal kullat ishin ndërtuar mbi krye kodër apo pika të tjera të larta përgjatë murit për të shikimit të tyre.
Shikimit nga hëna
Një nga referencat më të hershme për të njohur këtë mit shfaqet në një letër të shkruar në 1754 nga anglisht antikuar Stukeley William. Stukeley shkruante se, "Ky mur i madh prej katër milje rezultatin në gjatësi ( 's Wall Hadrian ) është tejkaluar vetëm nga Wall kineze, e cila e bën një figurë të konsiderueshëm mbi globin tokësor , dhe mund të dallohet në hënë . " [16] Kërkesa është përmendur edhe nga Henry Norman në 1895 ku ai deklaron "përveç në moshën e saj ajo gëzon reputacionin e të qënit vetëm punën e duarve të njeriut në botë të dukshme nga hëna." Çështja e "kanaleve" në Mars është shquar në 19 në fund të shekullit dhe mund të kenë çuar në besimin se të gjatë, objekte të hollë ishin të dukshme nga hapësira. [18] Pretendimi se Muri i Madh është i dukshëm edhe shfaqet në një 1932 të Besoni Ripley atë apo jo cartoon [19] dhe në Richard Halliburton 's 1938 librin e dytë Libri i mrekullive.
Kërkesën Muri i Madh është e dukshme ka qenë debunked shumë herë, por është ende i rrënjosur në kulturën popullore. [21] Muri është një maksimum 9,1 m (30 ft) të gjerë, dhe ka të bëjë me të njëjtën ngjyrë si të tokës përreth atë. Bazuar në optikë e pushtetit zgjidhjes (distancë kundrejt gjerësinë e irisit: pak milimetra për syrin e njeriut, metra për teleskopët e madhe) vetëm një objekt i kontrast të arsyeshme për të rrethinat e tij e cila është 70 mi (110 km) ose më shumë në diametër (1 arc-minuta) do të jetë i dukshëm për syrin pandihmë nga hëna, distanca mesatare e të cilit nga Toka është 384.393 km (238.851 mi). Gjerësinë e dukshme e Murit të Madh nga hëna është e njëjtë me atë të një fije floku të njeriut të shikuara nga 2 milje larg. Për të parë mur nga hëna do të kërkojë rezolutë hapësinor 17.000 herë më mirë se (20/20) vizion normale. Befasi, asnjë astronaut hënor ka pohuar kurrë se kanë parë të Murit të Madh nga hëna.
Shikimit nga toka orbitë të ulët
Një pyetje më e diskutueshme është nëse Wall është e dukshme nga toka orbitë të ulët (një lartësi prej aq pak sa 100 milje (160 km)). NASA pohon se ajo është e mezi të dukshme, dhe vetëm nën kushte të përsosur gati, ajo nuk është më i dukshëm se tjetër i bërë nga njeri shumë objekte. [23] Autorë të tjerë kanë argumentuar se për shkak të kufizimeve të Optika e syrit dhe ndarje e photoreceptors në retinë , është e pamundur për të parë në mur me sy të lirë, madje edhe nga orbita të ulëta, dhe do të kërkojnë mprehtësi vizuale e 20 / 3 (7,7 herë më mirë se normale).
Raportet anekdotike
Astronaut William Pogue menduar se ai kishte parë atë nga Skylab , por zbuluan se ai ishte në të vërtetë duke kërkuar në Kanalit të Madh të Kinës pranë Pekinit. Ai vuri re Murit të Madh me dylbi , por tha se "kjo nuk ishte e dukshme për syrin e pandihmë." Senatori i SHBA Jake Garn pretenduar të jetë në gjendje për të parë të Murit të Madh me sy të lirë nga një anije kozmike orbitë në fillim të viteve 1980, por kërkesa e tij është kundërshtuar nga disa astronautët e SHBA. SHBA astronaut veteran Gene Kerman ka deklaruar: "Në orbitën e Tokës e 100 milje (160 km), në 200 milje (320 km) e lartë, të Murit të Madh të Kinës është me të vërtetë, i dukshëm me sy." Ed Lu , ekspeditë 7 Shkencë oficer në bordin e Stacionit Ndërkombëtar të Hapësirës , shton se, "kjo është më pak i dukshëm se shumë objekte të tjera. Dhe ju duhet të dini ku të kërkoni."
Në 2001, Neil Armstrong tha në lidhje me pamje nga Apollo 11 : "Unë nuk besoj se, të paktën me sytë e mi, nuk do të jetë ndonjë i bërë objekt njeri që unë mund të shoh ata. ketë Unë ende nuk është gjetur dikush që ka më tha 've parë Murit të Kinës nga orbitën e Tokës. ... Unë kam kërkuar njerëzve të ndryshëm, veçanërisht të anijes guys, që kanë qenë orbita shumë rreth Kinës në ditën, dhe ato që unë kam biseduar me nuk e ka parë atë."
Harta topografike vënë së bashku duke treguar vendndodhjen e pjesët lindore e murit në mes të lumit Yellow dhe Detit Bohai .
Në tetor 2003, kineze astronaut Yang Liwei deklaroi se ai nuk kishte qenë në gjendje për të parë të Murit të Madh të Kinës. Në përgjigje të kësaj, Agjencia Evropiane Hapësirë (ESA) lëshoi një deklaratë për shtyp raporton se nga një galaksion midis 160 dhe 320 km, Muri i Madh është i dukshëm me sy të lirë. Në një përpjekje për të qartësuar më tej gjërat, të ESA botuar një foto të një pjese të "Murit të Madh" fotografuar nga Space. Megjithatë, në një deklaratë për shtyp një javë më pas (nuk ka më në dispozicion në faqen e internetit të ESA's), ata pranuan se "Great Wall" në foto ishte në fakt një lumë.
Leroy Chiao , një kinez-amerikan astronaut, mori një fotografi nga Stacioni Hapësinor Ndërkombëtar që tregon në mur. Ajo ishte aq i turbullt se fotograf nuk ishte e sigurt që ai e kishte kapur në të vërtetë atë. Bazuar në fotografinë, Daily Kinë më vonë njoftoi se Murit të Madh mund të shihet nga hapësira me sy të lirë, nën shikimin e kushte të favorshme, në qoftë se e di saktësisht se ku mund të shikojnë. [25] Megjithatë, zgjidhja e një aparat fotografik mund të jetë shumë më më e lartë se vizual të sistemit të njeriut, dhe optikë shumë më të mirë, duke i bërë dëshmi fotografike e parëndësishme për çështjen e nëse ajo është e dukshme me sy të lirë.
Trashëgimi botërore në Kinë
Ndërtimtari |
8183 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Wikipedia%20shqip | Wikipedia shqip | Wikipedia Shqip është versioni shqip i Wikipedia-s, enciklopedisë së lirë. Ajo filloi më 12 tetor 2003 dhe tani përmban 84.261 artikuj. Wikipedia shqip e ka vendin te fiona75-të sipas listës së Wikipedia-ve.
Momentalisht në Wikipedia-n shqip gjenden përdorues të regjistruar, prej tyre janë me titull administrues dhe tre me titull burokrat.
Statistika
Arritje madhore
Lidhje të jashtme
Top 1000 në wikipedinë shqip
Referime
+
+
Enciklopedi në gjuhën shqipe |
8184 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Nusja%20dhe%20Paragjykime | Nusja dhe Paragjykime | Bride and Prejudice është një film nga India dhe Anglia që u prodhua sipas romanit të Jane Austen - Pride and Prejudice.
Ky film u transmetua në gjuhën shqipe, nën titullin Nusja dhe Paragjykime.
Lidhje të jashtme
Filma
Filma indianë
Filma anglezë
Filma bazuar në roman
Filma 2004 |
8186 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Skena%20Up | Skena Up | Skena Up (shqiptim: skena ap) është një festival i filmave të shkurt ndërkombëtar i cili mbahet në Prishtinë, Kosovë.
Në këtë festival shfaqen edhe shumë filmave nga viset shqiptare. Ky festival po arrit shumë famë sa e sa më shumë dhe është adresë e mirë edhe për regjisor të huaj nga evropa dhe bota.
Në vitin 2005 ky festival u mbajtë në muajin nëntor në kinemanë ABC.
2006
2007 nga 20. - 27. nëntor mbahet festivali i 5të në Prishtinë kushtuar të ndjerit Faruk Begolli.
Lidhe të jashtme
Skena Up
SKENA UP International Students Film and Theatre Festival was founded in October 2003 by a group of students and young artists, SKENA UP is the NGO that organises the International Students’ Film and Theatre Festival in Kosova. SKENA UP Festival is unique not only in Kosova, but also in the wider Balkan region, by being one of the few ‘in competition’ festivals dedicated to film and theatre students.
SKENA UP Festival has two key missions, that both aim to overcome the weak institutional support offered to film and theatre students across the Balkans. First, we provide a suitable forum for students to present their work to the public, thereby building a crucial link in the chain of artistic creation: interaction with and feedback from the audience. Second, by bringing together peers from all over the world and introducing students to internationally renowned directors, producers, writers and actors, we facilitate their access to an artistic network invaluable for their future careers.
Thus, SKENA UP aims to promote artistic and professional values in Kosova, as well as partnership and artistic commitment between Kosova and other countries in the world. In addition, by bringing together young artists from all the various countries of the Balkans, SKENA UP makes a modest, but valuable, contribution towards promoting inter-ethnic understanding and reconciliation in the region.
Film |
8189 | https://sq.wikipedia.org/wiki/The%20Lord%20of%20the%20Rings%20%28libri%29 | The Lord of the Rings (libri) | The Lord of the Rings (Shqip: Kryezoti i Unazave) është një roman i përbërë nga tri vëllime (Besëlidhja e Unazës, Dy Kullat dhe Kthimi i Mbretit) i shkruar nga J. R. R. Tolkien në 1954 dhe 1955.
Gjithçka filloi me krijimin me unazave te bukura... tri iu ishin dhëne elfëve-mbretër... shtate iu ishin dhëne xhuxheve... kurse nënte iu ishin dhëne njerëzve. Përmes këtyre unazave ishte caktuar qe te gjithë te udhëheqin secili nga një gare mbretërore. Mirëpo te gjitha ato ishin te mashtruara ngase mbreti i erret Sauron ne fshehtësi fërgoi një unaze me te fuqishmen ne mënyre qe ti udhëheq te gjitha te tjerat... një unaze qe ti rregulloj te gjitha te tjerat. Filluan vendet e lira temës-tokës te shkatërroheshin por ishin disa qe rezistonin, aleanca e fundit u mblodh se bashku me kukudhët si dhe njerëzit marshuan drejt Mordor-it dhe ushtrisë se saj te përbëre nga orks krijesa te egra te mbretit te erret... filloi lufta dhe fitorja ishte afër por fuqia e unazës nuk ishte e shkatërruar mbreti Sauron doli ne shesh dhe filloi luftim e hatashëm duke mbytur pamëshirshme... mirëpo ndoshi ne atë moment kur te gjitha shpresat ishin shuar. Elendil mbreti i popullit Gondor dola para Sauron por ky i fundit me një goditje e mbyt atë... dhe me pas ai Isildur djali i mbretit morri shpatet e babait te tij dhe derisa Sauron u përpoq ta kapte atë ne fyt me dorën ne te cilën kishte unazën Isildur me shpatën e thyer te babait te tij preu gishtat e Sauron ne te ku ishte e vendosur unaza... dhe ajo me pas ne një mënyre te hatashme ra ne toke duke shkatërruar te gjithë armiqet e popujve te mes-tokës.
Unaza erdhi tek Isildur ku kishte shansin e tij te vetëm qe ta shkatërroj fatkeqësinë përgjithmonë ne zjarret e Maleve te fatkeqësisë... por zemrat e njerëzve lehte blihen. Dhe Isildur si i tille mbajti unazën e cila kishte te vetmin qellim qe te arrinte tek zotëruesi i vetëm i saj dhe si e tille ajo ia solli vdekjen Isildur-it. Unaza ra ne një lum me pas duke u harruar kështu për 2500 vite vetëm atëherë kur erdhi shansi qe ta përvetësoj një mbajtës te ri.
Unaza erdhi tek krijesa Gollum i cili e mbajti atë thelle diku ne malet e mjegulluara, dhe unaza ia kishte bere Gollum-it një jete jonormale... për 500 vite ia kishte helmuar mendjen e tij... por me pas diçka ndoshi dhe unaza nuk vazhdoi me ajo e braktisi Gollum-in i cili e humb unazën diku ne shpellën e vet. Dhe unaza me pas erdhi tek krijesa me e pa dashur e imagjinuar një Hobit Bilbo Baggins nga Shaira.
Romani është një libër i jashtëzakonshëm, që shkon përtej kohës, i qartë dhe enigmatik, i thjeshtë e sublim. Ky libër i dhuron lexuesit atë që proza e shekullit tonë dukej e paaftë t’ia dhuronte, aventura në vende të largëta e të tmerrshme, episode alegrie të pafund, sekrete të frikshme që shpalosen pak nga pak, dragonj mizorë dhe pemë që ecin, qytete prej argjendi e diamanti afër varrezash të frikshme ku prehen qenie që të tmerrojnë vetëm sa t’i përmendësh, ushtri të shkëlqyeshme e të errëta. Të gjitha këto në një botë imagjinare, por të ndërtuar me një kujdes aq skrupoloz sa e bën këtë botë krejtësisht të vërtetë, pasi përtej simboleve të saj fshihet një realitet që reziston përtej e pavarësisht historisë ai i luftës së pamëshirshme mes të mirës e të keqes. Legjendë e përrallë, tragjedi e poemë kavalereske, romani i Tolkien është në të vërtetë një alegori e njerëzimit që na ripropozon mitet antike me një këndvështrim modern.
Romani Kryezoti i unazave është shitur në të gjithë botën mbi 120 milion herë. Në gjuhën shqipe u botua nga shtëpia botuese "Dudaj" përkthyer nga I. Baçi.
Romani gjithashtu u xhirua në vitin (The Fellowship of the Ring), në vitin (The Two Towers) dhe në vitin (The Return of the King) nga Peter Jackson dhe ka qenë shumë i suksesshëm, të tre filmat së bashku janë shpërble me 17 Oskara dhe ka fituar mbi 2,9 miliard dollar në kino.
Shiko edhe
100 librat e shekullit sipas Le Monde
Referime
!Kryezoti i unazave
Filmseri
Romane
Letërsi angleze |
8190 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Harry%20Potter | Harry Potter | Harry Potter është një seri romanesh fantazi të shkruara nga shkrimtarja britanike, J. K. Rowling. Vëllimet, të emëruara pas personazhit kryesor, rrëfejnë aventurat e një magjistari të ri, Harri Poter, dhe miqve të tij, Ron Uezli dhe Hermionë Grenxhër, të cilët janë studentë në Shkollën e Magjisë dhe Shtrigërisë Hoguorts. Historia flet për përballjen e Harrit me magjistarin e errët, Lordin Fluronvdekje, i cili ka për qëllim të bëhet i pavdekshëm, të pushtojë botën e magjisë, të nënshtrojë njerëzit jo-magjistarë (Babanacët), dhe të vrasë të gjithë ata që mundohen ta pengojnë.
Që prej nxjerrjes së romanit të parë, Harry Potter dhe Guri Filozofal, më 30 qershor 1997, librat kanë fituar një popullaritet të pamasë dhe kritika të shumta pozitive, duke u kthyer në një sukses tregtar kudo në botë. Seria ka hasur gjithashtu disa kritika negative, duke përfshirë shqetësimin për tonin e errët të përdorur në të shkruar si dhe dhunën që paraqet. Vepra është përkthyer në 80 gjuhë të ndryshme dhe deri në shkurt të 2008-ës janë shitur rreth 500 milion kopje, duke e kthyer serinë e Harry Potter në një nga seritë e librave më të shitura në historinë botërore. Katër librat e fundit kanë vendosur rekordin për librat e shitur më shpejt në histori, me gjithsej 11 milion kopje të shitura në Shtetet e Bashkuara vetëm në 24 orët e para që nga dalja ne treg.
Seria u botua në fillim në anglisht nga dy botues kryesorː Bloomsbury Publishing për Mbretërinë e Bashkuar dhe Scholastic Corporation për Shtetet e Bashkuara. Seria në shqip është botuar nga shtëpia botuese "Dituria", përkthyer nga Amik Kasoruho prej versionit italian fillimisht ndërsa 4 librat e fundit u përkthyen prej origjinalit në anglisht. Harry Potter dhe Fëmija i Mallkuar, një dramë e shkruar nga Jack Thorne, J. K. Rowling dhe John Tiffany pati premierën e saj në Londër më 30 korrik, 2016. Skenari i saj u botua 1 ditë më vonë nga Little, Brown Book Group. Në shqip skenari u botua po nga e njejta shtëpi botuese rreth 1 vit më vonë, përkthyer nga Mira Kroqi nga origjinali. Saga është përshtatur në një seri prej 8 filmash (libri i fundit ndahet në dy pjesë) nga Warner Bros. Pictures dhe është aktualisht seria e tretë më fitimprurëse e të gjitha kohërave deri në shkurt të 2008-ës. Në 2006-ën vlera në tërësi e të gjithë markës së Harry Potter u llogarit të ishte 25 miliard dollarë duke e bërë një nga markat më fitimprurëse të të gjitha kohërave.
Harry Potter, një seri e disa zhanreve, duke përfshirë fantazinë, kalimin nga fëmijëria te mosha e rritur, dhe rrëfimin e jetës shkollore britanike (me elemente të misterit, thrillerit, aventurave dhe romancës), ka shumë kuptime kulturore dhe referenca. Sipas Rowling, tema kryesore është vdekja. Gjithashtu trajtohen dhe tema të ndryshme, si paragjykimi, korrupsioni dhe çmenduria.
Suksesi i librave dhe filmave e ka lejuar markën e Harry Potter të zgjerohet, me vepra të ndryshme të rrjedhëse, mes zhvillimeve të tjera, ku përfshihet një ekspozitë lëvizëse që u hap në Chicago në 2009-ën, një ekspozitë studioje në Londër e quajtur Krijimi i Harry Potter që u hap në 2012, një platformë digjitale ku Rowling përditëson botën e Harry Potter me informacione të reja. dhe një pentalogji filmash të vendosur në të njëjtin univers që nisën në nëntor të vitit 2016 me Krijesat magjike dhe ku t'i gjejmë ato. Më së fundmi, parqe me tematikë nga Harry Potter, të njohura në tërësi si Bota Magjike e Harry Potter, janë ndërtuar në disa parqe zbavitëse Universal Parks & Resorts anembanë botës.
Përmbajtja
Romanet rrotullohen rreth Harri Poterit, një djalë jetim i cili jeton në Surrej me tezen e tij, Petunia Dërsli, të shoqin e saj, Vernon Dërsli dhe djalin e tyre, Dadli Dërsli. Në moshën 11 vjeçare, Harri zbulon se është magjistar megjithëse jeton në botën e zakonshme të njerëzve jo-magjistarë, të quajtur Babanacë. Bota e magjistarëve ekziston paralelisht me botën e Babanacëve megjithëse e fshehur prej saj. Aftësia e tij është e lindur dhe fëmijë të tillë janë të ftuar të ndjekin një shkollë të veçantë magjie që i mëson aftësitë e nevojshme për të pasur sukses në botën e magjistarëve. Harri bëhet një student i Shkollës së Magjisë dhe Shtrigërisë Hoguorts, një shkollë magjie në Skoci dhe është pikërisht ky vendi ku marrin jetë ngjarjet e serisë. Ndërsa Harri përjeton adoleshencën e tij, ai mëson të kapërcejë problemet me të cilat përballet, magjike, sociale dhe emocionale, duke përfshirë sfida të zakonshme të adoleshentëve si miqësitë, pasionet, marrëdhëniet romantike, provimet, ankthin, stresin e depresionin si dhe sfidën më të madhe për të përgatitur veten për botën që e pret përpara në Britaninë që po priret gjithmonë e më shumë drejt luftës së dytë të magjistarëve.
Secili libër rrëfen një vit në jetën e Harrit, duke u vendosur kryesisht në vitet 1991-1998. Librat përmbajnë shumë retrospektiva, të cilat janë herë pas here të përjetuara nga Harri duke parë kujtimet e personazheve të tjerë në një objekt të quajtur "Mendimore".
Mjedisi i krijuar nga Rowling është sa i ndarë nga realiteti, aq edhe i lidhur ngushtë me të. Komuniteti magjik britanik është i frymëzuar nga kultura britanike e viteve '90, folklori evropian, mitologjia klasike dhe alkimia duke përfshirë objekte dhe gjallesa si shkopinjtë magjikë, bimë magjike, shurupe, shorti, fshesa fluturuese, centaurë, dragonj e krijesa të tjera magjike, Dhuratat e Vdekjes dhe Gurin Filozofal, mes të tjerave të krijuara nga vetë Rowling. Nëse toka imagjinare e Narnias është një univers alternativ, dhe Toka e Mesme e Kryezotit të Unazave, një e shkuar mitike, bota magjike e Harry Potter ekziston paralelisht me realitetin dhe përmban versione magjike të elementeve të zakonshëm të jetës së përditshme ku shumica e ngjarjeve zhvillohen në Skoci (Hoguorts), Devon, Londër dhe Surrej. Vepra përmban një koleksion të fragmentuar të rrugëve të fshehta shumë pak të përdorura, pijetoreve të vjetra, çifligjeve të vetmuara dhe kështjellave të izoluara që mbeten të padukshme për popullsinë Babanace.
Vitet e para
Që në romanin e parë të serisë, Harry Potter dhe Guri Filozofal (i publikuar në Amerikë dhe në disa vende të tjera si Harry Potter dhe Guri i Magjistarit), është e dukshme që një ngjarje e rëndësishme ka ndodhur në botën e magjistarëve - një ngjarje kaq e madhe sa dhe Babanacët (njerëzit pa fuqi magjike) vërejnë disa shenja të kësaj ndodhie. Ajo çfarë ka ndodhur, dhe se kush është Harri Potter në të vërtetë, zbulohet në vazhdim të historisë. Pas kapitullit hyrës, libri flet shkurtimisht për jetën e Harrit përpara ditëlindjes së tij të njëmbëdhjetë, pikërisht kur fuqitë e tij magjike fillojnë të shfaqen.
Përpos përpjekjeve të tezes dhe xhaxhait për t'i mbajtur të fshehta fuqitë e Harrit, orvatjet e tyre janë tërësisht të kota. Kontakti i parë i Harrit me botën e magjisë është përmes një gjysmë-katanaje, Rubeus Hagridit, Ruajtësit të Çelësave dhe Vendeve në Hoguorts. Hagridi i tregon Harrit një pjesë të historisë: një magjistar i errët, i etur për pushtet, Lordi Fluronvdekje, i ka vrarë prindërit dhe është përpjekur të vrasë dhe vetë Harrin. Por, për arsye të panjohura fillimisht, mallkimi me të cilën Fluronvdekja u përpoq të vrasë Harrin iu kthye po atij mbrapsht. Harri shpëtoi vetëm me një vragë në formë rrufeje në ballë si kujtim dhe pas kësaj Fluronvdekja u zhduk. Duke qenë se i shpëtoi të gjithë nga sundimi i errët i Fluronvdekjes, Harri u bë shumë i famshëm në botën e magjistarëve. Sidoqoftë, nën urdhrat e magjistarit, të madhit Albus Urtimori, Harri, tashmë një jetim, vendoset të banojë në një shtëpi me kushërinjtë e tij të pakëndshëm Babanacë, Dërslit, të cilët e mbajnë të sigurt, por e trajtojnë si mos më keq, duke e lënë ndonjëherë të qëndrojë edhe pa ngrënë në një zgëqe poshtë shkallëve dhe duke e trajtuar si të ishte shërbëtori i tyre. Hagridi më pas e fton zyrtarisht Harrin që të ndjekë Shkollën e Magjisë dhe Shtrigërisë Hoguorts, një shkollë magjie e njohur në Skoci, e cila edukon adoleshentët me fuqi magjike dhe u jep atyre një formim të plotë rreth magjisë për plot shtatë vite, që nga mosha njëmbëdhjetë vjeçare derisa ata mbushin shtatëmbëdhjetë vjeç.
Me ndihmën e Hagridit, Harri përgatitet për vitin e parë të studimeve në Hoguorts. Hagridi e prezanton Harrin me rrugicën më të njohur tregtare të botës magjike, Diagon Allei, ku Harri blen gjërat e nevojshme për të hyrë në Hoguorts. Që andej Harri merr një biletë për në Ekspresin e Hoguortsit, treni i cili i çon studentët në shkollë. Harri takohet me shumicën e personazheve kryesorë dhe me dy miqtë e tij të ngushtë: Ron Uezlin, një anëtar zbavitës i një familjeje të lashtë, të madhe, të lumtur, por të varfër magjistarësh, dhe Hermionë Granxherin, një nxënëse e shkëlqyer me prejardhje Babanace. Gjithashtu, Harri njihet dhe me Drako Mallfoin, një nxënës i llastuar i ardhur nga një familje e pasur me të cilin krijon shpejt një marrëdhënie jo aq miqësore, me mësuesin e Shurupeve, Severus Pitonin i cili ka pakënaqësi të thellë për Harrin, dhe me mësuesin e Mbrojtjes kundër Arteve të Errëta, Ra Grepsin, i cili zbulohet më pas që kontrollohet nga Lordi Fluronvdekje. Ai gjithashtu zbulon një talent në fluturimin me anë të bishtave të fshesave dhe bëhet pjesë e skuadrës sportive të shtëpisë së tij në Kuidiç, një sport magjistarësh i cili luhet në ajër. Libri mbyllet me përballjen e dytë të Harrit me Lordin Fluronvdekje, i cili në përpjekje për të rifituar trupin, kërkon të marrë fuqinë e Gurit Filozofal, një objekt i cili mund të ofrojë jetë të pashtershme dhe të kthejë çdo metal në ar.
Seria vazhdon me Harry Potter dhe Dhoma e të Fshehtave ku përshkruhet viti i dytë i Harrit në Hoguorts. Ai dhe miqtë e tij hetojnë një mister 50-vjeçar i cili duket se lidhet ngushtë me ngjarjet e pazakonta që po ndodhin në shkollë. Motra e vogël e Ronit, Xhini Uezli, hyn në vit të parë ne Hoguorts dhe gjen një libër të vjetër, i cili në fakt rezulton të jetë një ditar i Fluronvdekjes nga koha kur ai ishte një student i Hoguortsit. Xhini kontrollohet nga Lordi Fluronvdekje përmes këtij ditari dhe hap Dhomën e të Fshehtave, duke çliruar kështu një përbindësh të lashtë (i cili më pas zbulohet të jetë një basilisk) që fillon të sulmojë studentët në Hoguorts, duke vrarë këdo që e sheh dhe duke ngurosur këdo që e sheh në mënyrë jo të drejtpërdrejtë. Libri na njeh dhe me një mësues të ri të Mbrojtjes Kundër Arteve të Errëta, Xhilderoi Lokhartin, një njeri gjithmonë i qeshur, mendjemadh, i cili sillet sikur i di të gjitha e në fund rezulton të jetë një mashtrues. Për herë të parë, Harri kupton se paragjykimet kanë ekzistuar dhe më parë në botën e magjisë dhe mëson se terrori i Fluronvdekjes shpeshherë u drejtohej magjistarëve me prejardhje Babanace të quajtur në mënyrë fyese "gjakpërzierë". Harri gjithashtu mëson se aftësia e tij për të folur gjarpërishten është e rrallë e shpeshherë e përdorur në Artet e Errëta. Kur Hermiona sulmohet dhe nguroset nga përbindëshi, Harri dhe Roni ia dalin të hapin Dhomën e të Fshehtave dhe romani përfundon me Harrin që i shpëton jetën Xhinit duke vrarë basiliskun dhe duke shkatërruar më pas ditarin e magjepsur, për pasojë dhe një pjesë të shpirtit të Fluronvdekjes. Në fundin e romanit zbulohet se ishte në fakt Lusius Mallfoi, babai i Drako Mallfoit ai që e futi ditarin e Fluronvdekjes tek çanta e Xhinit duke nisur kështu karvanin e ngjarjeve në Hoguorts.
Romani i tretë Harry Potter dhe i Burgosuri i Azkabanit vazhdon me jetën e Harrit në shkollën e magjisë. Është libri i vetëm që nuk ka si personazh Lordin Fluronvdekje. Në vend të tij, Harri duhet të mësohet me idenë se është duke u ndjekur nga Sirius Blek, shoku i ngushtë i babait të tij dhe sipas Ministrisë së Magjisë, një vrasës magjistarësh i arratisur nga Azkabani, i cili mendohet të ketë ndihmuar në vrasjen e prindërve të tij. Ndërkohë që Harri lufton me reagimin e tij ndaj marrosësve - krijesa të errëta njëkohësisht dhe gardianët e Azkabanit që kanë aftësinë të thithin lumturinë dhe madje dhe të thithin shpirtin e dikujt - ai ndihmohet nga Remus Lupini, një mësues i Mbrojtjes Kundër Arteve të Errëta, i cili në vazhdim zbulohet të jetë një ujk i egër. Lupini i mëson Harrit si të mbrohet nga marrosësit, me anë të një patronusi, një magji shumë e përparuar e cila mësohet në klasat më të larta. Harri mëson se Lupini dhe Bleku kanë qenë shokë të ngushtë me babain e tij dhe se Bleku ishte vënë në kurth nga miku i tyre i katërt, Piter Pavleri, i cili, duke qenë një Magjikafshë, magjistar i aftë për të marrë formën e një kafshe, gjatë gjithë kohës ka qenë miu i Ronit, Korja.
Në këtë libër është theksuar një fakt i përsëritur në të gjithë serinë: në çdo libër ka një mësues të ri të Mbrojtjes kundër Arteve të Errëta, asnjëri prej të cilëve nuk zgjat më shumë se një vit shkollor.
Rikthimi i Fluronvdekjes
Gjatë vitit të katërt të Harrit në shkollë, ngjarje të cilat trajtohen tek Harry Potter dhe Kupa e Zjarrit, Harri gjendet i regjistruar pa dëshirën e tij si pjesëmarrës në Turneun e Tre Magjistarëve, një konkurs i rrezikshëm, por emocionues, ku Harri duhet të konkurojë kundër Viktor Krumit, përfaqësuesit të Institutit Durmstrang, Flër Delakurit, përfaqësueses së Akademisë së Magjisë Bobaton dhe Sedrik Digorit, përfaqësuesit tjetër të Shkollës së Magjisë dhe Shtrigërisë Hoguorts. Harri ndihmohet gjatë turneut nga profesori i tij i ri i Mbrojtjes kundër Arteve të Errëta, Alastor “Mësysh” Mudi, i cili më pas zbulohet se është një mashtrues – një nga mbështetësit e Fluronvdekjes, i quajtur Barti Krouç i Riu që ka marrë formën e tij me anë të Shurupit Shumëlëngjësh duke e burgosur Alastor Mudin e vërtetë në një baule të magjepsur. Pika në të cilën misteri zgjidhet, shënon ndryshimin e tonit të serisë nga frika dhe dyshimi te konflikti i hapur. Plani i Fluronvdekjes që Krouç ta shfrytëzojë turneun për t’i dorëzuar atij Harrin përmbushet me sukses. Edhe pse Harri ia del që t’ia mbathë, Sedriku vritet nga Piter Pavleri dhe Fluronvdekja rikthehet në botën e magjisë me një trup fizik.
Në librin e pestë, Harry Potter dhe Urdhri i Feniksit, Harri duhet të përballet me Fluronvdekjen i cili ka dalë rishtas në shesh. Si kundërpërgjigje ndaj rishfaqjes së Fluronvdekjes, Urtimori rimbledh Urdhrin e Feniksit, një shoqëri sekrete që funksionon nga shtëpia e familjes së Sirius Blek, për të mposhtur ithtarët e Fluronvdekjes, të vetëquajtur Hamortë, dhe për të mbrojtur shënjestrat e tij, veçanërisht Harrin. Pavarësisht përshkrimit të Harrit rreth veprimtarisë më të fundit të Fluronvdekjes, Ministria e Magjisë dhe shumë të tjerë në botën e magjisë refuzojnë të besojnë se Fluronvdekja është rikthyer. Në një përpjekje për të kundërshtuar dhe për të njollosur emrin e Urtimorit, i cili së bashku me Harrin është personazhi më i njohur i botës së magjisë që përpiqet të paralajmërojë njerëzit mbi rikthimin e Fluronvdekjes, Ministria cakton Dolores Umbrixhin si Inkuizitore të Përgjithshme të Hoguortsit dhe si mësuesen e re të Mbrojtjes Kundër Arteve të Errëta. Ajo e transformon shkollën në një regjim diktatorial dhe refuzon t'i lejojë studentët që të mësojnë mënyra të mirëfillta të mbrojtjes ndaj magjisë së errët. Nisur nga sugjerimi i Ronit dhe Hermionës, Harri formon Ushtrinë e Urtimorit, një grup sekret studentësh ku ai synon t’u mësojë shokëve të tij të shkollës aftësi më të përparuara praktike në Mbrojtjen Kundër Arteve të Errëta, të cilat i ka fituar gjatë përballjeve të tij të mëparshme me magjistarë të errët. Gjatë këtyre mësimeve, Harri fillon të përjetojë një pëlqim për studenten Ço Çang. Ndërmjet shkollës, përpjekjeve të vazhdueshme të Umbrixhit për ta kapur në gabim dhe mësimeve të mbrojtjes me Ushtrinë e Urtimorit, Harri fillon të shqetësohet vazhdimisht në gjumë nga ëndrra për një korridor të errët në Ministrinë e Magjisë. Një profeci e rëndësishme në lidhje me Harrin dhe Fluronvdekjen del në dritë dhe Harri zbulon se ai dhe Fluronvdekja kanë një lidhje e cila e lejon Harrin të shohë disa nga veprimet e Fluronvdekjes në mënyrë telepatike. Në pikën kulmore të veprës, Harrin e mashtrojnë duke e bërë të shohë se si po torturohet nuni i tij, Sirius Bleku, dhe ai bashkë me shokët e tij përballen me Hamortët e Fluronvdekjes në Ministrinë e Magjisë. Edhe pse mbërritja në kohë e anëtarëve të Urdhrit të Feniksit shpëton jetët e të rinjve, Sirius Blek mbetet i vrarë gjatë konfliktit.
Në romanin e gjashtë, Harry Potter dhe Princi Gjakpërzier, Fluronvdekja fillon luftë të hapur. Harri dhe shokët e tij janë disi të mbrojtur nga ky rrezik në Hoguorts. Ata përjetojnë gjithë vështirësitë e adoleshencës: Harri fillon të dalë me Xhinin, Ronit i lind një fiksim i fortë për shoqen e tij Livanda Broun, nxënëse në Hoguorts, dhe Hermiona fillon të pranojë ndjenjat e saj romantike për Ronin. Pranë fillimit të veprës, në mungesë të librit të tij, Harrit i jepet një libër i vjetër shurupesh, i mbushur me shënime dhe rekomandime dhe i nënshkruar nga një ish-pronar misterioz, i quajtur “Princi Gjakpërzier”. Ky libër është një burim suksesi shkollor dhe vlerësimi të madh nga mësuesi i tyre i ri i shurupeve, Horas Brikërmilli, por prej fuqisë së magjive të shënuara në të, libri kthehet në një burim shqetësimesh. Me luftën që po afrohet pranë, Harri merr mësime private me Urtimorin, i cili i tregon atij kujtime të ndryshme që i përkasin jetës së hershme të Fluronvdekjes në një objekt të quajtur Mendimore. Këto kujtime tregojnë se Fluronvdekja, për të ruajtur jetën e tij, ka ndarë shpirtin e tij në disa pjesë, duke krijuar një sërë Horkruksesh, që janë objekte apo qenie të gjalla të fshehura në vende të ndryshme, tek të cilat është fshehur një pjesë e shpirtit, një prej të cilave ishte dhe ditari i shkatërruar në librin e dytë. Gjatë udhëtimit për të shkatërruar një Horkruks, Drako, që tashmë është bashkuar me Hamortët, përpiqet të sulmojë Urtimorin dhe libri arrin pikën kulmore me vrasjen e Urtimorit nga profesor Pitoni, Princit Gjakpërzier dora vetë.
Harry Potter dhe Dhuratat e Vdekjes, libri i fundit i serisë, zë fill menjëherë pas ngjarjeve të romanit të gjashtë. Fluronvdekja, i cili ka përfunduar ringritjen e tij në fuqi, fiton kontroll mbi Ministrinë e Magjisë. Harri, Roni dhe Hermiona lënë shkollën që të mund të gjejnë dhe të shkatërrojnë Horkrukset e mbetura të Fluronvdekjes. Për të garantuar sigurinë e vetes, familjarëve dhe miqve të tyre, ata detyrohen të vetizolohen. Një lugat shtiret sikur është Roni me një sëmundje të rëndë ngjitëse duke u ngujuar në shtëpinë e tij, Harri shkëputet tërësisht nga Dërslit, ndërsa Hermiona fshin kujtesën e prindërve të saj. Duke kërkuar për Horkrukset, treshja zbulon një profeci të lashtë për Dhuratat e Vdekjes, tre objekte legjendare të cilat kur bashkohen nën një person të vetëm e bëjnë personin në fjalë Mjeshtër të Vdekjes. Harri zbulon se Manteli i tij i Padukshmërisë është në fakt një nga këto objekte dhe se Fluronvdekja po kërkon për një tjetërː Shkopin prej Shtogu, shkopin magjik më të fuqishëm në histori. Dhurata e tretë është Guri i Ringjalljes, një gur i fshehur nga Urtimori në Topthin e Artë që Harri kapi në ndeshjen e tij të parë, i cili kishte aftësinë që të thërriste shpirtrat e personave të vdekur. Në fund të këtij libri Harri dhe miqtë e tij mësojnë për të shkuarën e Urtimorit, si dhe motivet e vërteta të Pitonit i cili punonte nën urdhrat e Urtimorit që pas vrasjes së mamasë së Harrit dhe gjen vdekjen nga Fluronvdekja, nxitur nga paranoja e këtij të fundit.
Romani kulmon me Betejën e Hoguortsit. Harri, Roni dhe Hermiona, së bashku me anëtarë të tjerë të Urdhrit të Feniksit dhe shumë prej mësuesve dhe nxënësve, mbrojnë Hoguortsin nga Fluronvdekja, Hamortët e tij dhe një sërë krijesash të rrezikshme magjike, si marrosësit apo katanatë të cilët kanë shpallur aleancën e tyre me Fluronvdekjen. Disa personazhe kryesore vriten gjatë valës së parë të betejës, përfshirë Remus Lupinin dhe Fred Uezlin. Pasi mëson se është vetë një Horkruks, Harri i dorëzohet në Pyllin e Ndaluar Fluronvdekjes, i cili lëshon mbi Harrin një mallkim vrasës. Megjithatë, mbrojtësit e Hoguortsit nuk dorëzohen pasi e mësojnë këtë, por vazhdojnë të luftojnë të udhëhequr tashmë nga Nevil Longbotomi, i cili shkatërron Horkruksin e fundit të Fluronvdekjes, gjarprin e tij, Naginin. Pasi ia ka dalë të kthehet prej botës së të vdekurve, Harri më në fund përballet me Fluronvdekjen, të cilit i janë shkatërruar të gjitha Horkrukset. Harri i rrëfen kundërshtarit të tij se kur kishte mësyrë varrin e Urtimorit për të marrë Shkopin prej Shtogu dhe më pas kishte vrarë Pitonin në Kasollen Ulëritëse, nuk kishte marrë parasysh faktin që ishte Drako Mallfoi ai që kishte çarmatosur i pari Urtimorin dhe Harri e kishte çarmatosur Mallfoin para pak javësh në shtëpinë e tij, duke e kthyer Harrin në pronarin e vërtetë të Shkopit prej Shtogu. Në betejën që vijon, mallkimi vrasës i Fluronvdekjes kthehet mbrapsht nga shortia Çarmatosëse e Harrit dhe e vret (Shkopi prej Shtogu nuk mund të vriste pronarin e vërtetë të tij).
Një epilog i titulluar "Nëntëmbëdhjetë Vjet më Vonë", që daton më 1 shtator 2017, përshkruan jetët e personazheve të mbijetuara dhe ndikimin që pati mposhtja e Fluronvdekjes në botën e magjisë. Në këtë epilog, Harri dhe Xhini janë të martuar dhe kanë tre fëmijë dhe Roni me Hermionën, gjithashtu janë prindër të dy fëmijëve.
Punët plotësuese
Librat shoqërues
Rowling e ka zgjeruar universin e Harry Potter me disa libra të shkurtër të botuar për bamirësi të ndryshme. Në vitin 2001 ajo nxori Kafshët fantastike dhe ku mund të gjenden, një libër shkollor i Hoguortsit dhe Kuidiçi gjatë shekujve, një libër që Harri e lexon për të kaluar kohën. Të ardhurat nga shitja e këtyre dy librave u erdhën në ndihmë organizatës bamirëse Comic Relief. Në 2007, Rowling krijoi shtatë kopje të shkruara me dorë të Rrëfenjat e Bardit Bidëll, një koleksion përrallash që shfaqet në romanin Harry Potter dhe Dhuratat e Vdekjes, njëri prej të cilëve u shit në ankand për të mbledhur para për Children's High Level Group, një organizatë për fëmijët me çrregullime mendore në vendet e varfra. Libri u publikua në të gjithë botën më 4 dhjetor 2008. Të tre këto libra përmbajnë informacione plotësuese për botën magjike të cilat nuk shfaqen në librat origjinalë. Rowling gjithashtu shkroi një tregim prej 800 fjalësh të vendosur në kohë përpara ngjarjeve që ndodhin në serinë e Harry Potter në 2008 si pjesë e një mbledhjeje fondesh të organizuar nga shtëpia botuese Waterstones. Tregimi i patitulluar tregon historinë e një përballjeje të Xhejms Poterit dhe Sirius Blekut me policinë Babanace. Fatkeqësisht, dorëshkrimi u vodh në vitin 2017. Në vitin 2016 ajo publikoi 3 libra të rinj elektronikë: Hoguorts: Një guidë jo e plotë dhe jo e besueshme, Histori të shkurtra fuqie, politike dhe poltergeistësh të bezdisshëm nga Hoguortsi dhe Histori të shkurtra heroizmi, mundimi dhe hobish të rrezikshme nga Hoguortsi. Me 14 mars 2017 u botua një version i ri i Kafshët fantastike: ku mund t'i gjejmë ato me 6 krijesa të reja dhe 1 parathënie nga Njut Skamandër. Versioni i ri gjithashtu nuk përmban shënimet që përmban versioni i vjetër nga Harri dhe miqtë e tij. Si në botimin e vjetër, fitimet nga shitjet e librit ndihmojnë organizatat Lumos dhe Comic Relief.
Rrëfenjat e Bardit Bidëll, aktualisht i vetmi libër i përkthyer nga librat shoqërues, erdhi në shqip më 14 nëntor 2018. Përkthimi u realizua nga Marsiano Qendro me ndihmën e grupit Harry Potter Fans Albania.
Pottermore
Në 2011, Rowling krijoi një faqe interneti duke shpallur një projekt të ri të quajtur Pottermore. Pottermore është kompania e publikimit digjital, komercializmit elektronik, argëtimit dhe lajmeve nga J. K. Rowling si dhe botuesi virtual botëror i Harry Potter dhe Botës Magjike të J. K. Rowling e cila u hap për publikun e gjerë më 14 prill 2012. Pottermore lejon përdoruesit të ndahen nëpër shtëpi, të zgjidhen nga shkopi i tyre magjik dhe të luajnë lojëra të vogla të ndryshme. Gjithsesi, qëllimi kryesor i kësaj faqeje është të lejojë përdoruesit të ndjekin rrjedhën e historisë me qasje në histori të reja J. K. Rowling, me një përmbajtje prej rreth 18 fjalësh shtesë si dhe të shërbejë si një dyqan virtual për librat elektronikë dhe ato në versionin audio të serisë Harry Potter.
Në shtator të 2015-ës faqja pësoi një riorganizim dhe disa karakteristika si lojërat, Kupa e Shtëpive apo ceremonia e përzgjedhjes u hoqën. Një ceremoni përzgjedhjeje e dizajnuar ndryshe u shtua më pas në janar të vitit 2016, në të cilën anëtarët mund të merrnin shtëpinë e tyre të vjetër ose të ribënin testin përzgjedhës.
Struktura dhe zhanri
Romanet e serisë Harry Potter kategorizohen përgjithësisht si libra që i përkasin një audience të re në moshë por me plot lexues të moshave të ndryshme, që nga fëmijët e deri te të rriturit. Romanet i përkasin zhanrit të fantazisë në letërsi dhe konkretisht llojit të fantazisë së titulluar “fantazi urbane”, “fantazi bashkëkohore” ose “fantazi e ulët”. Më së shumti, romanet e këtij zhanri, përmbajnë dramë dhe një ton serioz të të shkruarit, megjithatë nuk përmbajnë elemente tragjikomike apo humor të zi. Në shumë aspekte, ato ngjajnë me një bildungsroman, ose një roman “moshe” dhe përmbajnë elemente misteri, aventure, horrori, melodrame dhe romance. Librat gjithashtu janë, sipas fjalëve të Stephen King, “përralla të mistershme mendjemprehta”, dhe çdo libër është ndërtuar sipas strukturës së aventurës dhe misterit si te librat e Sherlok Holmsit. Ngjarjet tregohen nga perspektiva e një personi të tretë, me fare pak përjashtime (si për shembull kapitujt hyrës te Guri Filozofal, Kupa e Zjarrit, Dhuratat e Vdekjes dhe dy kapitujt e parë te Princi Gjakpërzier).
Romanet mund të konsiderohen pjesë e gjinisë letrare të shkollave Britanike me konvikt për fëmijë, që përfshin një sërë librash si Stalky & Co. të Rudyard Kipling, Malory Towers të Enid Blyton, serinë Naughtiest Girl të St. Clare dhe novelat e Billy Bunter të Frank Richard. Librat Harry Potter kanë si vendngjarje Hoguortsin, një shkollë të trilluar me konvikt për magjistarë në Britani, ku programi mësimor përfshin përdorimin e magjisë. Në këtë aspekt ato janë “në një linjë prejardhjeje nga libri Tom Brown’s School Days i Thomas Hughes dhe nga libra të tjerë Viktorianë dhe Eduardianë të jetës shkollore Britanike”, edhe pse janë, sipas fjalëve të shumë njerëzve, më bashkëkohorë, më të ashpër, më të errët dhe më të arrirë se sa romanet tipike që përfshijnë shkollat me konvikt, duke iu referuar temave tepër serioze si vdekja, dashuria, humbja, paragjykimi, rritja në moshë dhe humbja e pafajësisë, të gjitha këto vendosur në Britaninë e viteve 1990.
Ngjarjet e Harry Potter përmbajnë deri diku një kontekst mesjetar dhe motive të marra nga ngjarjet e Mbretit Artur. Hoguortsi i ngjan një kështjelle-universitet mesjetar me disa profesorë që i përngjajnë personazheve të Urdhrit të Merlinit; Profesori i Vjetër Bins ende jep leksione mbi Konventën Ndërkombëtare të Magjisë së 1289; dhe një person vërtetë historik, një shkrimtar i shekullit të 14-të, i quajtur Sër Nikolas Flamel, përshkruhet si një mbajtës dhe përdorues i Gurit Filozofal. Të tjera elemente në Hoguorts përfshijnë armaturat dhe pajisjet mesjetare në muret e kështjellës, letra të shkruara në pergamenë dhe të vulosura me dyllë, Holli i Madh i Hoguortsit që i përngjan Hollit të Madh të Kamelotit, përdorimi i shprehive latine, tendat e përdorura për turneun e Kuidiçit janë të ngjashme me “tendat madhështore” që ngriheshin për turneun e kavalierëve, kafshë imagjinare si dragonjtë dhe njëbrirëshat që vegjetojnë përqark Hoguortsit dhe banderolat me kafshë heraldike që përfaqësojnë katër Shtëpitë e Hoguortsit. Shumë nga motivet e ngjarjeve të Harry Potter, si kërkimet e heroit për të gjetur objekte të padukshme, kafshë dhe pemë magjike, vizitat në pyllin plot me rreziqe dhe njohja e personazhit në sajë të vragës, janë elemente të huazuara nga romanca franceze Arturiane. Aspekte të tjera që janë marrë nga e njëjta romancë përfshijnë përdorimin e bufëve si një mjet komunikimi në distancë, njeriu-ujk si një personazh më vete dhe drerët e bardhë. Dijetarët amerikanë Heather Arden dhe Kathrn Lorenz në veçanti, përmendin se shumë aspekte të ngjarjeve të Harry Potter janë të frymëzuara nga një libër romance franceze Arturiane, të quajtur Claris et Laris, duke marrë për bazë ngjashmëritë “befasuese” mes aventurave të Harri Poterit dhe kalorësit Claris. Arden dhe Lorenz specifikuan se Rowling është diplomuar në Universitetin e Exeter në vitin 1986 në letërsi franceze dhe më vonë e kaloi një vit të jetës së saj duke jetuar në Francë.
Arden dhe Lorenz kanë shkruar mbi ngjashmëritë mes romancave Arturiane, ku Kameloti është vendi i magjisë dhe sigurisë e ku kalorës heroikë duhet të bëjnë përpara e të përballen me rreziqe nga më të ndryshmit, zakonisht nëpër pyje të magjepsura, dhe vetë Hoguortsit, që është pak a shumë një vend i ngjashëm, një vend i magjisë dhe i sigurisë, ku Harri Poterit dhe shokëve të tij u duhet të ndërmarrin aventura në pyllin e magjepsur që rrethon Hoguortsin. Ashtu si kalorësit që në romancat Arturiane zakonisht kanë një ndihmëse femër, që është shumë inteligjente dhe ka ndërlidhje me natyrën, Harri ka Hermionën, që luan një rol të ngjashëm. Si një kavalier Arturian, Harri merr këshilla dhe inkurajim nga mentori i tij, Albus Urtimori, që i ngjan si Merlinit ashtu edhe Mbretit Artur, por i duhet t’i zhdukë armiqtë vetëm. Arden dhe Lorenz gjithashtu shkruajnë se në librat e Rowling, personazhet janë “…jo thjesht një ripunim i heronjve të njohur romantikë, por një shkrirje e përsosur e shumë personazheve të ndryshme për të krijuar disa të reja…”. Sidoqoftë, Lorenz dhe Arden shqyrtojnë se frymëzimi kryesor në krijimin e Harri Poterit ishte Sër Persivali, një nga Kalorësit e Tryezës së Rrumbullakët që kërkon vazhdimisht Gralin e Shenjtë. Të dy, Poteri dhe Sër Persivali kanë kaluar një “fëmijëri jetime ose gjysmë-jetime, me fisnikëri dhe fuqi të trashëguara” dhe janë rritur nga të afërmit e tyre që janë përpjekur ta mbajnë të fshehtë vendin e vërtetë të cilit ata i përkasin, Hoguortsi dhe Kameloti përkatësisht. Të dy, Persivali dhe Poteri janë, sidoqoftë, të jashtëm në botën që i rrethon, pa përqasje në rregullat e kalorësisë dhe magjisë, por që të dy shfaqin aftësi të jashtëzakonshme duke nisur me Persivalin që e tregon se është vërtetë një luftëtar i mrekullueshëm e për të vazhduar me Poterin, një lojtar fantastik Kuidiçi. E së fundmi, të dy, Persivali dhe Poteri e gjejnë dashurinë e tyre në familje zëvendësuese, në formën e Kalorësve të Tryezës së Rrumbullakët dhe familjes Uezli, përkatësisht.
Secili prej shtatë librave përfshin ngjarje që ndodhin brenda një viti shkollor. Harri kalon vështirësi me problemet që i shfaqen dhe kur i duhet të bëjë diçka për to shpesh thyen disa rregulla të shkollës. Nëse studentët kapen duke thyer rregullat, në shumicën e rasteve dënohen nga profesorët e Hoguortsit. Ngjarjet arrijnë kulmin në semestrin veror, afër ose fiks pas provimeve përfundimtare, kur ngjarjet përshkallëzohen dhe i kalojnë kufijtë e problemeve dhe andrallave shkollore dhe Harrit i duhet të përballet ose me Fluronvdekjen, ose me një prej ndjekësve e tij (Hamortët), në një luftë për jetë a vdekje – për t’u nënvizuar, gjatë progresit në romane, vdekja e disa personazheve në secilin prej katër librave të fundit. Si rrjedhojë, ai merr mësime të vlefshme nga bisedat dhe të shprehurit lirshëm me drejtorin dhe mentorin e tij, Albus Urtimorin. Përjashtimi i vetëm i kësaj skene të përqëndruar tërësisht tek shkolla bëhet tek romani i fundit, Harry Potter dhe Dhuratat e Vdekjes, në të cilin Harri dhe shokët e tij e kalojnë pjesën më të madhe të kohës jashtë Hoguortsit dhe kthehen atje vetëm kur i duhet të përballen me Fluronvdekjen në fund.
Tematika
Sipas Rowling, tema kryesore e serisë është vdekja:
Akademikët dhe gazetarët kanë zhvilluar shumë interpretime të tjera për temat e trajtuara në libra. Disa më komplekse se të tjerat dhe disa duke përfshirë edhe nëntekste politike. Tema të tilla si normaliteti, tirania, mbijetesa dhe tejkalimi i pengesave të mëdha, janë të përhapura përgjatë serisë. Në mënyrë të ngjashme, tema e moshës së adoleshencës dhe "kalimi i momenteve pikëlluese dhe pranimi i tyre", janë marrë gjithashtu parasysh. Rowling ka deklaruar se librat përmbajnë "një argumentim të tejzgjatur për tolerancën; një lutje të tejzgjatur për zhdukjen e fanatizmit" dhe se ata gjithashtu përçojnë një mesazh që "vë në mëdyshje autoritetin dhe... mos të supozohet se institucionet apo shtypi tregojnë gjithë të vërtetën".
Megjithëse mund të thuhet se librat përfshijnë shumë tema të tjera, të tilla si pushteti/abuzimi me pushtetin, dashuria, paragjykimi dhe e drejta e zgjedhjes, ata janë, siç deklaron Rowling, të ngulitura thellë në tërësinë e subjektit"; shkrimtarja parapëlqen që temat "të rriten vetvetiu" në vend që të ulet dhe të mundohet të krijojë në mënyrë të vetëdijshme ide për t'i dhënë lexuesit. Në të njëjtën linjë shfaqet edhe e kudo-ndodhura temë e adoleshencës, në paraqitjen e së cilës Rowling qëllimisht ka vënë në dukje seksualitetin e personazheve të saj, duke mos e lënë Harrin, siç shprehet ajo, "të mbërthyer në një gjendje të përhershme para-puberteti". Rowling gjithashtu është vlerësuar për paraqitjen e mënyrave të larmishme se si efektet e ndërlidhura të vdekjes e dhunës prekin rininë dhe njerëzimin në tërësi. Ajo thotë që për të, domethënia morale e tregimeve është "verbërisht e qartë". Çelësi për të është zgjedhja midis të drejtës dhe të thjeshtës, "sepse në këtë mënyre... fillon tirania, me njerëz që janë të plogësht, që zgjedhin gjithmonë rrugëdaljen e thjeshtë dhe që papritur e gjejnë veten në telashe të mëdha".
Origjina e frymëzimit
Në vitin 1990, Rowling ndodhej në një tren të tejmbushur, që udhëtonte nga Mançesteri për në Londër, kur papritur i erdhi ndërmend ideja për Harrin. Rowling tregon eksperiencën në faqen e saj personale të internetit duke e përshkruar me këto fjalë:
Rowling përfundoi Harry Potter dhe Guri Filozofal në 1995 dhe dorëshkrimi iu dërgua disa agjentëve letrarë të mundshëm. Agjenti i dytë që ajo provoi, Christopher Little, u ofrua ta përfaqësonte atë dhe ia dërgoi dorëshkrimin shtëpisë botuese Bloomsbury.
Historia e publikimit
Pasi ishte refuzuar nga tetë shtëpi të tjera botuese, Bloomsbury i ofroi Rowling 2500 paund si parapagesë për publikimin e librit. Pavarësisht nga deklarata e Rowling se ajo nuk kishte pasur ndonjë grupmoshë të caktuar në mendje kur filloi të shkruante librat e serisë Harry Potter, botuesit fillimisht patën si shënjestër fëmijët e moshës nga 9 në 11 vjeç. Në prag të publikimit, Rowling iu kërkua nga botuesit e saj të adoptonte një emër më asnjanës për sa i përkiste gjinisë, si përpjekje për të tërhequr më tepër individët meshkuj të kësaj grupmoshe, pasi vetë botuesit i druheshin faktit se ata nuk do të ishin të interesuar të lexonin një roman që e dinin se ishte shkruar nga një femër. Ajo zgjodhi të përdorte emrin J. K. Rowling (Joanne Kathleen Rowling), duke marrë kështu emrin e gjyshes si emrin e saj të mesëm, meqë nuk kishte një të tillë.
Harry Potter dhe Guri Filozofal u botua nga Bloomsbury Publishing, botuesi i të gjitha librave të serisë Harry Potter në Mbretërinë e Bashkuar, më 30 qershor 1997. Në Shtetet e Bashkuara u publikua më 1 shtator 1998 nga Scholastic Corporate – shtëpia botuese e librave të serisë në Amerikë – si Harry Potter dhe Guri i Magjistarit, pasi Rowling kishte përfituar 105000 dollarë amerikanë për të drejtat amerikane të publikimit, një shifër kjo e padëgjuar për një libër për fëmijë nga një autore e panjohur në atë kohë. Duke u druajtur se lexuesit amerikanë nuk do ta lidhnin termin “filozofal” me një temë magjike (edhe pse Guri Filozofal lidhet me alkiminë), Scholastic këmbënguli që librit t’i vihej titulli Harry Potter dhe Guri i Magjistarit për tregun amerikan.
Libri i dytë, Harry Potter dhe Dhoma e të Fshehtave u botua fillimisht në Mbretërinë e Bashkuar më 2 korrik 1998 dhe Shtetet e Bashkuara më 2 qershor 1999. Harry Potter dhe i Burgosuri i Azkabanit u botua një vit më vonë në Mbretërinë e Bashkuar më 8 korrik 1999 dhe në SHBA më 8 shtator 1999. Harry Potter dhe Kupa e Zjarrit u botua më 8 korrik 2000 njëkohësisht nga Bloomsbury dhe Scholastic. Harry Potter dhe Urdhri i Feniksit është libri më i gjatë i serisë me plot 766 faqe në versionin britanik dhe 870 faqe në versionin amerikan. U botua në mbarë globin më 21 qershor 2003. Harry Potter dhe Princi Gjakpërzier u botua më 16 korrik 2005 dhe shiti 9 milionë kopje që në 24 orët e para të publikimit. Libri i shtatë dhe i fundit, Harry Potter dhe Dhuratat e Vdekjes, u botua më 21 korrik 2007. Libri shiti 11 milionë kopje në 24 orët e para të publikimit, përkatësisht 2,7 milionë kopje në Mbretërinë e Bashkuar dhe 8,3 milionë në SHBA.
Përkthimet
Të shtatë vëllimet janë përkthyer në 80 gjuhë të botës, duke bëre që Rowling të jetë ndër autorët, veprat e të cilëve janë përkthyer në më shumë gjuhë në histori. Përkthimet përfshijnë gjuhë të ndryshme si azerbaixhanisht, ukrainisht, arabisht, urdu, hindi, bengalisht, uellsisht, afrikaans, shqip, letonisht dhe vietnamisht. Vëllimi i parë është përkthyer në latinisht madje edhe në greqishten e vjetër, duke e bërë atë, veprën më të gjatë që është përkthyer ndonjëherë në greqishten e vjetër që nga koha e përkthimit të novelave të Heliodorusit të Emesës, në shekullin e tretë pas Krishtit. Vëllimi i dytë gjithashtu është përkthyer në latinisht.
Shumë nga autorët të cilët punuan mbi përkthimin e veprave të Harry Potter ishin shkrimtarë të mirënjohur në vendet e tyre, si për shembull Viktor Golyshev, i cili përktheu dhe redaktoi librin e pestë të serisë. Përkthimi turk i librave nga i dyti tek i shtati u bë nga Sevin Okyay, një kritik i njohur letrar dhe një komentator kulturor. Në shqip përkthimi është realizuar nga përkthyesi dhe shkrimtari i njohur, Amik Kasoruho nga gjuha italiane fillimisht ndërsa 4 librat e fundit u përkthyen prej origjinalit në anglisht. Për arsye fshehtësie, përkthimi mund të bëhet vetëm pasi librat janë të botuara në anglisht; kështu që ka një vonesë prej disa muajsh para se përkthimet të jenë të disponueshme. Kjo ka çuar në blerjen e shumë kopjeve te varianteve angleze nga admirues "të paduruar" në vendet jo-anglishtfolëse. E tillë qe kërkesa për të lexuar librin e pestë, versioni anglez i te cilit u bë i pari libër në gjuhën angleze që renditej i pari në listën e librave më të shitur në Francë.
Versionet e Shteteve të Bashkuara të Amerikës janë përshtatur në gjuhën amerikane (pak më e ndryshme nga ajo britanike), për t'i bërë ato më të kuptueshme për audiencën rinore amerikane.
Plotësimi i serisë
Në dhjetor të vitit 2005, Rowling deklaroi në faqen e saj të internetit: "2006 do të jetë viti që do të shkruaj librin e fundit të sagës së Harry Potter."
Përditësimet pastaj vazhduan në ditarin e saj online duke treguar hap pas hapi progresin për Harry Potter dhe Dhuratat e Vdekjes, dhe përfunduan me botimin e tij më 21 korrik 2007. Vetë libri u përfundua më 11 janar 2007 në hotel Balmoral, Edinburgh, ku ajo la dhe një mesazh në pjesën e pasme të një busti të Hermesit. Aty shkruhej: "J. K. Rowling mbaroi së shkruari Harry Potter dhe Dhuratat e Vdekjes në këtë dhomë (552) më 11 janar 2007."
Vetë Rowling ka deklaruar se kapitulli i fundit i librit të fundit (epilogu në fakt) u përfundua "pak a shumë në 1990”. Në qershor të vitit 2006, Rowling, gjatë një paraqitjeje në spektaklin televiziv Richards & Judy, deklaroi se ky kapitull ishte modifikuar meqenëse një personazh, që ishte destinuar për të vdekur, kishte vazhduar “të mbetej pjesë e historisë", ndërkohë që dy të tjerë, që duhet të kishin mbetur gjallë, në fakt kishin vdekur. Më 28 mars 2007, u zyrtarizuan kopertinat e shtëpive botuese Bloomsbury (për fëmijë dhe të rritur) dhe Scholastic.
Në shtator të vitit 2012, Rowling përmendi në një intervistë që ajo mund të kthehej të bënte një redaktim shkurtues të dy prej librave ekzistues të Harry Potter.
Arti i kopertinës
Si kopertinë, Bloomsbury vendosi të përdorte pikturën me një dizajn klasik, ku dizajni i parë ishte një vizatim me laps dhe bojëra uji nga ilustruesi Thomas Taylor që shfaqte imazhin e Harrit në Ekspresin e Hoguortsit dhe një titull në krye me llojin e shkrimit Cochin Bold. Publikimet e para të librave pasues të serisë ndoqën të njëjtin stil, por deri diku më realist, duke ilustruar skena nga libri. Këto kopertina u dizenjuan për herë të parë nga Cliff Wright dhe më pas nga Jason Cockroft.
Për shkak të përqasjes së librave tek një audiencë e rritur, Bloomsbury caktoi një linjë të dytë të botimeve me një stil “të rriturish”. Ata fillimisht përdorën artin fotografik bardhë-e-zi ku në kopertinë shfaqeshin objekte nga librat (përfshi dhe një Ekspres Hoguortsi Amerikan) pa vendosur imazhe të personazheve, por më vonë e ndryshuan këtë duke përdorur pjesërisht ngjyrime dhe një foto të medaljonit të Gjarpërblertit në kopertinën e librit të fundit.
Botime të mëvonshme ndërkombëtare u krijuan nga një sërë ilustruesish, duke përfshirë Mary GrandPré për publikun amerikan dhe Mika Launis në Finlandë. Në një botim të vonë amerikan, Kazu Kibuishi krijoi kopertina me një stil deri diku të frymëzuar nga një stil animesh.
Në botimet e para shqiptare kopertina ishte e njëjtë me atë nga Scholastic Corporate. Botimet e mëvonshme huazojnë artin e kopertinave italiane, të ilustruara nga Serena Riglietti, dhe artin e kopertinave gjermane, të ilustruara nga Sabine Wilharm.
Arritjet
Impakti kulturor në botë
Fansat e serisë qenë aq entuziastë e të paduruar për të shtënë në dorë serinë e radhës, saqë libraritë anembanë botës filluan të organizonin ngjarje që përputheshin me mesnatën e daljes në treg të librave, duke filluar me botimin e Harry Potter dhe Kupa e Zjarrit në vitin 2000. Këto ngjarje, që zakonisht përfshinin imitime të ndarjes nëpër shtëpi, lojëra, pikturim fytyrash dhe lloje të tjera të argëtimit drejtpërdrejtë, arritën nivel të lartë popullariteti mes fansave dhe qenë shumë të suksesshme në tërheqjen e publikut dhe shitjen e librave, aq sa thuajse 9 prej 10,8 milionë kopjeve të para të librit Harry Potter dhe Princi Gjakpërzier u blenë brenda 24 orëve të para.
Libri i fundit i serisë, Harry Potter dhe Dhuratat e Vdekjes, është libri i shitur më shpejt në histori, me 11 milionë kopje të blera në 24 orët e para. Seria ka tërhequr edhe fansa të rritur, duke bërë që çdo vëllim i Harry Potter të dalë në treg me dy botime, me tekste të njëjta, por me grafika të ndryshme të kopertinës: një për fëmijët dhe një për të rriturit. Përveç njohjes në rrjet nëpërmjet blogjeve, podkasteve dhe faqeve të fansave, super-fansat e Harry Potter mund të njihen dhe të takohen gjithashtu edhe tek simpoziumet e Harry Potter.
Fjala Muggle (babanac/e) është përhapur përtej origjinës së saj te Harry Potter, duke u bërë një nga të paktat fjalë të kulturës popullore që i janë shtuar Fjalorit të Anglishtes të Oksfordit. Fansat e Harry Potter kanë përqafuar podkastet si një mënyrë të rregullt, shpeshherë javore, të përditësimit me diskutimet më të fundit në komunitet. Edhe MuggleCast, edhe PotterCast kanë arritur majat e renditjes së podkasteve në iTunes dhe nga anketat kanë rezultuar ndër 50 podkastet më të parapëlqyera.
Disa nga mesazhet që përcjell seria përfshijnë shumëllojshmërinë, pranimin, tolerancën politike dhe barazinë. Anketa dhe pyetësorë të plotësuara nga mbi 1000 studentë në Shtetet e Bashkuara tregojnë se ata që i kanë lexuar librat janë dukshëm të ndryshëm nga ata që nuk i kanë lexuar. Lexuesit e serisë ishin më tolerantë, kundër dhunës dhe torturës, më pak autoritarë dhe më pak cinikë. Edhe pse nuk dihet me siguri nëse kjo është një marrëdhënie shkak-pasojë, ka një lidhje të qartë në këtë mes dhe duket se ndikimi kulturor i Harry Potter i kalon kufijtë e një lidhjeje të thjeshtë midis fansave.
Për Harry Potter janë bërë shumë shkrime dhe punime artistike nga fansat. Në mars të vitit 2007, “Harry Potter” ishte subjekti më i kërkuar në sektorin e shkrimeve të fansave në internet.
Gjatë viteve 2002 - 2004 në SHBA Harry Potter shërbeu si frymëzim për krijimin e një gjinie të re muzikore të rrymës rock të njohur si wizard rock (rock magjistarësh) apo shkurt si wrock me grupe të karakterizuara nga një repertor këngësh me tekste të shkruara nga këndvështrimi i personazheve të Harry Potter dhe performanca të zhvilluara me veshje të frymëzuara nga i njëjti univers.
Në Universitetin e Miçiganit në vitin 2009, StarKid Productions përformuan një pjesë teatrale muzikale ku parodizohej seria e Harry Potter me titullin A Very Potter Musical. Pjesa teatrale u cilësua si një nga 10 videot më të mira virale të 2009 nga Entertainment Weekly's. Gjatë viteve 2003 - 2010 Neil Cicierega krijoi një seri prej 10 episodesh - 3 të parët e animuar - kukullash lecke të quajtur Potter Puppet Pals ku parodizohej vepra e Harry Potter. Me 61.6% të votave, Episodi Një zhurmë e mistershme kërcitëse u përzgjodh si videoja më e mirë në kategorinë e komedisë në Çmimet YouTube të vitit 2008.
Sporti Kuidiç, i luajtur nga personazhet e serisë Harry Potter, u krijua si sport real në 2005 dhe luhet kudo nëpër botë. Personazhe dhe elementë nga seria kanë shërbyer si frymëzim për emrat shkencorë të disa organizmave, përfshi këtu dinozaurin Dracorex hogwartsia, merimangën Eriovixia gryffindori, grerëzën Ampulex dementor dhe gaforren Harryplax severus.
Impakti kulturor në Shqipëri
Që pas daljes në kinema të Harry Potter dhe i Burgosuri i Azkabanit, seria pati mjaftueshëm ndikim në Shqipëri sa për të pasur një emision televiziv dedikuar asaj. Vizioni Magjik, prezantuar nga Enis Banaj, ishte një emision me pyetje e telefonata në lidhje me Harry Potter (transmetuar 5 ditë të javës në Vizion Plus), që zgjati nga viti 2004 deri në vitin 2006. Enis Banaj shoqërohej gjithmonë nga Kapela që Flet (luajtur nga Florinda Mazreku) teksa priste përgjigjet e sakta nga telefonuesit të cilët mund të fitonin dhurata në lidhje me Harry Potter si bluza apo figurina të ndryshme.
Në vitin 2012 u krijua Harry Potter Fans Albania, grupi më i madh shqiptar në rrjetin social Facebook për fansat e Harry Potter. Bazuar në testin e Pottermore, grupi i ndante anëtarët e tij nëpër shtëpi për të cilat anëtarët mund të fitonin pikë (sipas formatit të aplikuar në shkollën Hoguorts) duke marrë pjesë në konkurse të ndryshme artistike e sportive apo në veprimtari bamirësie. Në vitin 2014, Harry Potter Fans Albania nisi projektin WikiPotter, qëllimi i së cilit ishte shtimi dhe përmirësimi i artikujve në lidhje me Harry Potter në Wikipedia-n e gjuhës shqipe.
Harry Potter ishte një nga temat e trajtuara nga emisioni Enigma në vitin 2015, transmetuar në kanalin T, në DigitAlb. Në emisionin titulluar Piramidat Ilire dhe Harry Potter në Shqipëri ndër të tjera diskutohet vendqendrimi i Lordit Fluronvdekje në Shqipëri dhe paralelizmi i tij me figurën mitologjike të lugatit. Po atë vit, fotografia e personazhit Harri Poter (Daniel Radcliffe) u përdor me sukses nga gazetarët e emisionit investigativ Ça Thu…?! për të kërkuar një kartë identiteti false si përpjekje për të zbardhur skandalin e falsifikimit të kartave të identitetit në Shqipëri.
Në vitin 2016, 1 nga 23 kopshtet e rikonstruktuar në Tiranë u pagëzua me emrin Harry Potter dhe në vitin 2018, falë kërkesës së Harry Potter Fans Albania, disa nga kabinat e qytetit u dekoruan nga Ndërmarrja e Dekorit e Bashkisë së Tiranës me imazhe në lidhje me Harry Potter ku figuronin Harri Poteri, Hoguortsi, Severus Pitoni dhe Luna Lovgudi.
Po në vitin 2018, pjesë e thënieve të protestës studentore që shpërtheu atë vit ishin dhe ato të frymëzuara nga Harry Potter, ndër shumë vepra të tjera. Pankartat e shkruara në anglisht përmbanin fraza si Riddikulus! (Qesharakus!), Dumbledore wouldn't let this happen. (Urtimori nuk do e lejonte që të ndodhte kjo gjë.) apo 90's students: After all this time? 2018's students: Always (Studentët e 90-ës: Pas gjithë kësaj kohe? Studentët e 2018-ës: Përgjithmonë).
Suksesi tregtar
Popullariteti i serisë Harry Potter është përkthyer në një sukses të konsiderueshëm financiar për Rowling, botuesit e saj dhe mbajtësit e tjerë të të drejtave të lidhura me Harry Potter. Ky sukses e ka bërë Rowling autoren e parë dhe të vetme miliardere deri më sot. Librat janë shitur në më shumë se 400 milion kopje në mbarë botën dhe kanë ndihmuar popullaritetin e përshtatjeve të tyre në filma shumë të suksesshëm nga Warner Bros. Më tej, në bazë të filmave, janë prodhuar tetë videolojra dhe janë licencuar mbi 400 produkte të tjera Harry Potter (përfshirë një iPod). Marka Harry Potter është përllogaritur të vlejë rreth 25 miliardë dollarë.
Kërkesa e madhe për librat Harry Potter motivoi New York Times të krijonte një listë të veçantë të librave më të shitur në letërsinë për fëmijë në vitin 2000, pikërisht para daljes në treg të Harry Potter dhe Kupa e Zjarrit. Më 24 qershor 2000, romanet e Rowling kishin qenë në listë për 79 javë rresht; tri romanet e para ishin vetë në listën e librave më të shitur me kapak të trashë. Më 12 prill 2007, Barnes & Nobles deklaroi se Harry Potter dhe Dhuratat e Vdekjes kishte thyer rekordin e tyre të porosive, me mbi 500.000 kopje të porositura nëpërmjet faqes së tyre të internetit. Për daljen në treg të Harry Potter dhe Kupa e Zjarrit u përdorën 9000 maune FedEx, të prenotuara vetëm për to. Amazon.com dhe Barnes & Nobles shitën së bashku mbi 700.000 kopje me porosi. Në SHBA, tirazhi i printimit të parë ishte 3,8 milionë kopje. Ky rekord statistikor u thye nga Harry Potter dhe Urdhri i Feniksit, me 8,5 milionë, i cili po ashtu u tejkalua nga Harry Potter dhe Princi Gjakpërzier me 10,8 milionë kopje. 6,9 milionë kopje të Harry Potter dhe Princi Gjakpërzier u shitën në Shtetet e Bashkuara në 24 orët e para, ndërsa në Mbretërinë e Bashkuar mbi dy milionë kopje. Tirazhi fillestar i Dhuratat e Vdekjes në SHBA ishte 12 milionë kopje, prej të cilave mbi 1 milionë ishin porositur nëpërmjet Amazon dhe Barnes & Noble.
Çmime, nderime dhe vlerësime
Seria Harry Potter ka qenë fituesja e një sërë çmimesh që prej publikimit të parë të Harry Potter dhe Guri Filozofal, duke përfshirë katër Çmime Libri Whitaker Platinum (të gjitha të dhëna në vitin 2001), tre Çmime Libri Nestlé Smarties (1997–1999), dy Çmime të Librit të Këshillit të Artit Skocez (1999 dhe 2001), çmimin inaugurues për librin e vitit për fëmijë nga Whitbread (1999), çmimin Libri i Vitit sipas WHSmith (2006), midis të tjerash. Në vitin 2000, Harry Potter dhe i Burgosuri i Azkabanit u kandidua për Çmimin Hugo për novelën më të mirë, ndërsa në vitin 2001, Harry Potter dhe Kupa e Zjarrit arriti ta fitonte këtë çmim. Nderimet përfshijnë lavdërimin me Medaljen Carnegie (1997), një përfshirje të shkurtër në Çmimet Guardian Children's (1998), dhe përfshirje të panumërta ne lista librash të shquar si, Editors' Choices, lista e librave më të mirë sipas American Library Association, The New York Times, Chicago Public Library, dhe Publishers Weekly.
Në vitin 2002, sociologu britanik Andrew Blake e cilësoi Harry Potter mes ikonave britanike të kulturës popullore së bashku me James Bond dhe Sherlock Holmes, dhe në vitin 2003, katër nga librat u renditën ndër 24 të parët në sondazhin Leximi i Madh nga BBC që përfshinte romanet më të pëlqyera në Mbretërinë e Bashkuar. Në vitin 2004, një studim tregoi se librat e serisë zakonisht lexoheshin me zë në disa shkolla fillore ne qarkun e San Diegos, në Kaliforni. Bazuar në një sondazh të vitit 2007 në internet, Shoqata e Edukimit Kombëtar (NEA) në SHBA e përfshinte serinë ne “100 librat më të mirë për fëmijë sipas mësuesve.” Tre prej librave (Guri Filozofal, I Burgosuri i Azkabanit, dhe Kupa e Zjarrit) ishin pjesë e “100 librat më të mirë me kapituj” të të gjitha kohërave, bazuar në një sondazh të School Library Journal. Në vitin 2012, ceremonia hapëse e Lojërave Olimpike Verore të zhvilluara në Londër përfshinte një statujë 30 metra të gjatë të Fluronvdekjes në një segment të shfaqjes dedikuar ikonave të kulturës popullore të Mbretërisë së Bashkuar.
Pritja në publik
Kritika letrare
Në fillimet e veta, Harry Potter mori vlerësime pozitive. Menjëherë pas botimit, vëllimi i parë, Harry Potter dhe Guri Filozofal, tërhoqi vëmendjen e gazetave skoceze, si The Scotsman, e cila u shpreh se kishte “të gjithë përbërësit e një klasiku”, dhe The Glasgow Herald, që e quajti “gjë magjike”. Shpejt me ato u bashkuan dhe gazetat angleze, prej të cilave disa e krahasuan me veprat e Roald Dahl. The Mail on Sunday e vlerësoi si “debutimi më me shumë imagjinatë që prej Roald Dahl”, në jehonën e të cilit u shpreh dhe The Sunday Times (“krahasimet me Dahl, këtë herë, janë të justifikuara”), ndërsa The Guardian e quajti “një roman me motive të larmishme që merr krahë nga një mençuri shpikëse”.
Me daljen në treg të vëllimit të pestë, Harry Potter dhe Urdhri i Feniksit, librat filluan të merrnin kritika të ashpra nga një numër i madh studiuesish të letërsisë. Profesori i Yale, studiuesi i letërsisë dhe kritiku Harold Bloom, kritikoi meritat letrare të librave, duke u shprehur se “mendja e Rowling është aq e udhëhequr nga klishetë dhe metaforat e vdekura, saqë ajo nuk ka stil tjetër të shkruari”. A. S. Byatt shkroi një koment në faqen përbri editorialit të New York Times, ku e quante gjithësinë e Rowling një “botë dytësore, të përbërë nga motive të arnuara me zgjuarsi, të qepura nga shumë lloje të letërsisë për fëmijë... e shkruar për njerëz, jeta imagjinare e të cilëve është e kufizuar deri te filmat e animuar të televizionit dhe reflektimet e ekzagjeruar (më emocionuese, jo më kërcënuese) të botës së telenovelave, realitetit televiziv e thashethemeve për njerëzit e famshëm”.
Michael Rosen, novelist dhe poet, mbrojti tezën se librat nuk qenë të përshtatshëm për fëmijët, të cilët, sipas tij, ishin të paaftë për të kuptuar temat e ndërlikuara që gjenden në to. Rosen gjithashtu u shpreh se “J. K. Rowling është më së shumti një shkrimtare për të rritur”. Kritiku Anthony Holden shkroi te The Observer mbi eksperiencën e tij në gjykimin e Harry Potter për Çmimet Whitbread të vitit 1999. Vlerësimi i tij i përgjithshëm për serinë ishte negativ: “saga Potter ishte në thelb patronizuese, konservative, shumë e prejardhur, dëshpërimisht nostalgjike për një Britani të së kaluarës”, dhe përmend “stilin këmbësor, jogramatik të prozës”.
Ursula K. Le Guin tha: “Nuk kam mendime shumë të mira për të. Kur një numër i madh kritikësh të veprave për të rritur po flisnin për ‘origjinalitetin e pabesueshëm’ të librit të parë Harry Potter, e lexova për të kuptuar përse po bëhej gjithë ajo bujë dhe mbeta disi e habitur; dukej si një kryqëzim i fantazisë me ngjyra të gjallëruara të një fëmije me një ‘roman shkollor’, një vepër e mirë për grupmoshën e tij, por stilistikisht i rëndomtë, i prejardhur nga ana imagjinare, dhe shpirtvogël nga ana etike”. Nga ana tjetër, autorja Fay Weldon, duke pranuar se seria “nuk është çka poetët shpresonin”, gjithsesi shprehet më tej: “por kjo nuk është poezi, është prozë e vlefshme, e përditshme, e shitshme, e lexueshme”. Kritiku letrar A. N. Wilson e lëvdoi serinë Harry Potter te The Times, duke thënë: “Nuk ka shumë shkrimtarë të cilët të kenë aftësinë dikensiane të J. K. Rowling për të na bërë të kthejmë faqet, të vajtojmë – haptas, me lotët gufues – dhe disa faqe më tej të qeshim me shaka gjithmonë të mira... Ne kemi jetuar një dekadë në të cilën kemi parë botimin e historive për fëmijë më të gjalla, më qesharake, më të frikshme dhe më prekëse të shkruara ndonjëherë”.
Charles Taylor, i Salon.com, i cili është kryesisht kritik filmash, iu kundërpërgjigj në veçanti kritikave të Byatt. Ndërsa pranoi se ajo mund të ketë “një argument – të vogël – që qëndron, rreth impulseve që na çojnë drejt pranimit të mbeturinave të kulturës popullore dhe larg kompleksiteteve shqetësuese të artit”, ai refuzoi pretendimet e saj se serisë i mungon merita serioze letrare dhe se ia detyron suksesin asgjëje më tepër se mendjefjetjeve të fëmijërisë që ofron”. Taylor vuri theksin te toni gjithnjë e më i errët i librave, nxjerrë në pah nga vrasja e një shoku shkolle dhe miku të afërt dhe plagët psikologjike e izolimin shoqëror që shkakton çdo goditje e tillë. Taylor gjithashtu argumentoi se Guri Filozofal, i cili shihet si më gazmori prej të shtatë librave të botuar, përçan mendjefjetjet e fëmijërisë të cilat, sipas Byatt, i japin shtyse suksesit të serisë: për shembull, libri hapet me lajmet e një vrasjeje të dyfishtë.
Stephen King e quajti serinë “një vepër për të cilën vetëm një imagjinatë superiore është e aftë”, dhe e deklaroi “sensin e humorit të Rowling, me lojëra fjalësh dhe ‘me një vetull ngritur’” si “të lavdërueshëm”. Megjithatë, ai shkroi se megjithëse historia ishte “një histori e mirë”, ai ishte “disi i lodhur nga të gjendurit e Harrit në shtëpi me tezen dhe xhaxhain e tij të tmerrshëm”, fillim shabllon i të shtatë librave. King po ashtu bëri shaka se “Rowling nuk ka hasur kurrë një ndajfolje që nuk i ka pëlqyer”. Ai gjithsesi parashikoi se
“Harry Potter do ta kalojë me të vërtetë testin e kohës dhe do të përfundojë në një raft ku mbahen vetëm më të mirët; mendoj se Harri do të zërë vendin e tij mes Lizës, Hakut, Frodos dhe Dorotit, dhe kjo është një seri jo vetëm për dekadën, por për epokat”. Sameer Rahim nga The Daily Telegraph e kundërshtoi këtë fakt me fjalët: "Me të vërtetë që më bën të ndihem keq të shoh 16 apo 17 vjeçarë teksa lexojnë serinë e Harry Potter kur mund të ishin duke lexuar novelat e famshme të fëmijërisë si Oliver Twist apo A House for Mr Biswas. Nuk jam i sigurt çfarë do të thotë tamam kjo për të rriturit që janë fansa fanatikë të serisë por dyshoj se në vitet në vijim njerëzit do të fillojnë të bëjnë një lidhje mes shoqërisë sonë të plogësht, të pashqetësuar e foshnjërore dhe popullaritetit të Harry Potter."
Ka diskutime të vazhdueshme në lidhje me faktin se sa seria Harry Potter është frymëzuar nga Kryezoti i Unazave nga Tolkien.
Impakti shoqëror
Edhe pse revista Time i dha Rowling vendin e dyte për çmimin Njeriu i Vitit në vitin 2007, duke vënë në pah frymëzimin shoqëror, moral dhe politik që ajo i ka dhëne fansave të librave të saj, komentet kulturore mbi serinë kanë qenë të ndryshme. Kritiku letrar i Washington Post, Ron Charles komentoi në korrik të vitit 2007 që numri i madh i të rriturve që lexonin serinë Harry Potter, por pak libra të tjerë, mund te ishte tregues i një “rasti të keq të një infantilizmi kulturor”, dhe që tema e drejtpërdrejtë e serisë, “e mira kundër të keqes”, ishte fëmijërore. Ai gjithashtu komentoi se “jo për shkak të Rowling”, “histeria” kulturore dhe e marketingut e shënjuar nga publikimi i librave të mëvonshëm, “I mëson fëmijët dhe të rriturit te presin buçimën e arenës se Koloseumit, një eksperiencë masive mediatike e cila nuk mundet kurrsesi të sigurohet nga ndonjë roman tjetër”.
Bibliotekarja Nancy Knapp, vuri në dukje potencialin e librave për të përmirësuar lexueshmërinë duke i nxitur fëmijët të lexojnë më shumë se sa do të lexonin zakonisht. Po ashtu, duke rënë dakord në lidhje me efektet motivuese, Diane Penrod gjithashtu lavdëroi përzierjen e argëtimit të thjeshtë me “cilësitë e një letërsie fantastike intelektuale” të librit, por shprehu shqetësimin në lidhje me efektet e komercializimit që shoqëron publikimin e librave. Gjithsesi teoria se librat e Harry Potter kanë rritur lexueshmërinë midis lexuesve të rinj është më së shumti një legjendë urbane. Një studim i bërë nga Ndihmat Kombëtare të Arteve (National Endowment for the Arts) ka zbuluar se nuk mund të vihet re një lidhje mes rritjes së lexueshmërisë mes fëmijëve e fenomenit të publikimit të Harry Potter e se as trendi rënës i lexueshmërisë mes amerikanëve në përgjithësi s'është ndalur gjatë rritjes së famës së librave të Harry Potter. Studimi gjithashtu zbuloi se fëmijët që lexonin Harry Potter nuk ishin më të prirur se të tjerët për të lexuar libra jashtë zhanreve të misterit e fantazisë. Kryetarja e NEA (National Endwoment for the Arts), Dana Gioia tha se Harry Potter "bëri miliona fëmijë të lexojne një seri të gjatë dhe mjaft komplekse librash. Problemi eshte se një roman Harry Potter çdo disa vite nuk mjafton për të balancuar rënien që ka pësuar leximi si fenomen."
Jennifer Conn dha si shembuj metodat e mësimdhënies të Pitonit dhe trajnueses së Kuidiçit, Madam Huk, për të treguar se çfarë duhet shmangur dhe çfarë duhet huazuar në mësimdhënie, kurse Joyce Fields shkroi që librat ilustronin katër nga pesë temat kryesore në një libër tipik të vitit të parë të sociologjisë: “konceptet sociologjike që përfshijnë kulturën, shoqërinë dhe shoqërimin; shtresimin dhe pabarazinë shoqërore; institucionet shoqërore dhe teorinë shoqërore”.
Jenny Sawyer shkroi në Christian Science Monitor më 25 korrik 2007, se librat përfaqësojnë një “prirje shqetësuese në tregimet komerciale dhe shoqërinë perëndimore”, në kuptimin që “qendra e moralit të historive është zhdukur thuajse e gjitha prej kulturës së sotme… pas 10 vitesh, 4195 faqesh dhe mbi 375 milion kopjesh të shitura, arritjes madhështore të Rowling i mungon guri kyç i pothuajse të gjithë letërsisë për fëmije”. Sawyer argumenton që Harry Potter as nuk përballet me ndonjë “dilemë morale” e as nuk kalon një rritje në etikë, dhe si pasoje “nuk është një udhëheqës në rrethanat kur e drejta dhe e gabuara nuk janë më shumë se e bardha dhe e zeza”. Nga ana tjetër, Emily Griesinger e përshkroi kalimin e parë të Harrit përmes binarit 9¾ si një zbatim të besimit dhe shpresës, dhe përballjen e tij me Kapelën që Flet, si një nga rastet e shumta kur Harri formohet nga zgjedhjet që ai bën. Ajo gjithashtu vë në dukje “magjinë e thellë” me anë të së cilës, vetësakrifikimi i mamasë së Harrit e mbron atë përgjatë serive dhe të cilën Fluronvdekja, i etur për pushtet, nuk arrin ta kuptojë.
Në një artikull të Slate të 8 nëntorit 2002, Chris Suellentrop e cilësoi Harri Poterin si “një fëmije të besueshëm, suksesi i të cilit në shkollë vjen falë dhuratave bujare të shokëve dhe të afërmeve të tij”. Duke vënë në dukje faktin që në librat e Rowling, fuqia magjike është “diçka me te cilën lind, dhe jo diçka që mund të arrihet”, Sullentrop shkroi që thënia e Urtimorit “Janë zgjedhjet tona ato që tregojnë se kush jemi ne në të vërtete, më shumë se aftësitë tona” është hipokrite, pasi shkolla që Urtimor drejton, vlerëson aftësitë e lindura mbi të gjitha. Megjithatë, në një vlerësim të Dhuratave të Vdekjes të datës 12 gusht 2007, me New York Times, Christopher Hitchens lavdëroi Rowling për “shkëputjen e historisë së saj shkollore nga precedentët letrarë të lidhur ngushtë me ëndrrat për pasuri, klas dhe snobizëm”, duke argumentuar se në vend të kësaj, ajo kishte krijuar një botë me demokraci rinore dhe shumëllojshmëri.
Në vitin 2010, një vit që përkonte me daljen në kinema të Harry Potter dhe Dhuratat e Vdekjes Pjesa e Parë, një sërë artikujsh u shkruan për ushtarin Harry Potter të ushtrisë britanike. Ky Harry Potter i jetës reale u vra në një revoltë arabe pranë Hebron në vitin 1939. Varri i tij, i ndodhur në varrezën britanike në qytetin Ramla, në Izrael, filloi të merrte vizita nga vizitorë kureshtar duke nxitur komunën e qytetit ta vendoste në faqen zyrtare të tyre. The Daily Mail intervistoi të afërmit e Harry Potter që thanë se nuk mund ta besonin që njerëzit vizitonin varrin e tij por me sa duket ato përshkonin milje të tëra vetëm e vetëm që të bënin një fotografi pranë atij varri.
Në 2016, një artikull i shkruar nga Diana C. Mutz krahason politikën në veprën e Harry Potter me fushatën presidenciale të Donald Trump në po atë vit. Ajo konstaton se 3 temat janë mbizotëruese përgjatë librave: 1) Vlera e tolerancës dhe respekti ndaj ndryshimit; 2) Kundërshtimi i dhunës dhe ndëshkueshmërisë; 3) Rreziqet e autoritarizmit. Ajo sugjeron se këto tema janë gjithashtu të pranishme dhe në zgjedhjen presidenciale dhe mund të ketë luajtur një rol të rëndësishëm në mënyrën si amerikanët i janë përgjigjur fushatës.
Polemikat
Libri ka qenë subjekt i një sërë procedurash ligjore nga konflikte të ndryshme për shkak të shkeljes së të drejtave të autorit dhe markës. Popullariteti dhe vlera në treg e serive ka bërë që Rowling, publicistët e saj dhe shpërndarësi i filmave Warner Bros, të ndërmarrin masa ligjore për të mbrojtur të drejtat e autorit. Ndër të tjera përfshihet ndalimi i shitjeve të imitimeve të Harry Potter duke vënë në shënjestër pronarët e faqeve të internetit që përmbajnë "Harry Potter" në adresë dhe hedhja në gjyq e autores Nancy Stouffer për të kundërshtuar akuzat e saj se Rowling ka bërë plagjiaturë ndaj punës së autores. Konservatorë të ndryshëm fetarë pretendojnë se librat promovojnë magji shtrigash dhe besime si Wicca, ndaj janë të papërshtatshme për fëmijë, ndërsa një numër kritikësh kritikojnë librat për promovimin e programeve politike. Në Shqipëri, Miron Çaku, një përfaqësues i Kishës Autoqefale Shqiptare, ka kritikuar Harry Potter së bashku me disa filma të tjerë për fëmijë si Dragon Ball, Piter Pan apo Winx Club për promovimin e satanizmit dhe lidhjeve me dijet okulte te brezi i ri.
Libri ka nxitur dhe polemika në literaturë dhe botën e publikimeve. Në vitet 97’-98’, Harry Potter dhe Guri Filozofal fituan pothuajse të gjitha çmimet në Mbretërinë e Bashkuar, të përzgjedhura nga fëmijët, por asnjë të përzgjedhur nga të rriturit. Sandra Beckett sugjeroi se arsyeja ishte snobizmi intelektual kundrejt librave që ishin popullor mes fëmijëve. Në vitin 1999, fituesi i çmimit Whitbread Book of the Year i divizionit të fëmijëve, hyri për herë të parë në listën e pretendentëve të çmimit kryesor, dhe një anëtar jurie kërcënoi të jepte dorëheqjen nëse Harry Potter dhe i Burgosuri i Azkabanit deklarohej fitues. Libri doli i dyti, shumë afër fituesit të çmimit të poezisë: përkthimi i Seamus Heaney i epikës anglo-saksone Beowulf.
Në vitin 2000, pak para publikimit të Harry Potter dhe Kupa e Zjarrit, tre librat e mëparshëm arritën majat në librat më të shitur të zhanrit fantazi të New York Times dhe 1/3 e listës ishin libra për fëmije. Gazeta krijoi një seksion të ri për fëmijët duke përfshire libra fëmijësh, fantazi ose jo, fillimisht duke numëruar vetëm shitjet e librave me kapak të trashë. Lëvizja u mbështet nga publicistë dhe shitës librash. Në 2004, The New York Times e ndau listën e fëmijëve, e cila akoma dominohej nga librat e Harry Potter, në seksione për seri dhe libra individuale dhe hoqi librat e Harry Potter nga seksioni i librave individuale. Ndarja në vitin 2000 tërhoqi disa lavdërime, dhe komente mbi avantazhet dhe disavantazhet e këtij veprimi. Time sugjeroi se mbi te njëjtin parim, Billboard duhet të kishte krijuar një listë të veçantë në 1964 kur The Beatles kryesonin në 5 vendet e para të listës dhe Nielsen duhet të kishte krijuar një listë të veçantë me game-show kur Kush do të bëhet milioner? dominoi renditjet.
Përshtatjet
Filmat
Në vitin 1998, Rowling i shiti kompanisë Warner Bros. të drejtat e realizimit të filmave të katër vëllimeve të para të Harry Potter, për një shumë prej 1 milionë sterlinash. Rowling kërkoi në mënyrë strikte që aktorët kryesorë të ishin britanikë, por duke lejuar përfshirjen e aktorëve irlandezë, si për shembull të ndjerin Richard Harris në rolin e Urtimorit, si dhe përzgjedhjen e aktorëve francezë dhe evropianolindorë për Harry Potter dhe Kupa e Zjarrit, ku personazhet përcaktohen si të tillë nga libri. Pas marrjes në konsideratë të shumë regjisorëve, duke përfshirë dhe Steven Spielberg, Terry Gilliam, Jonathan Demme dhe Alan Parker, më 28 mars 2000, Warner Bros. caktuan Chris Columbus si regjisor të Harry Potter dhe Guri Filozofal, duke cituar punën e tij në filmat e tjerë të zhanrit familjar, si për shembull I vetëm në Shtëpi dhe Znj. Doubtfire, dhe eksperiencën e tij në regjinë e fëmijëve si arsyet që ndikuan në vendimin e tyre.
Pas provave të zgjatura të aktorëve, filmimi filloi në tetor të vitit 2000 në Leavesden Film Studios dhe në Londër, ndërsa prodhimi mbaroi në korrik të vitit 2001. Harry Potter dhe Guri Filozofal doli në kinema më 14 nëntor të atij viti. Vetëm tri ditë më vonë filloi prodhimi i Harry Potter dhe Dhoma e të Fshehtave, me regji po të Columbus. Xhirimet u mbyllën verën e vitit 2002, ndërsa filmi filloi të shfaqej në kinema më 15 nëntor 2002. Në të gjithë filmat e serisë, rolin e Harri Poter e luajti aktori britanik Daniel Radcliffe.
Columbus refuzoi të merrej me regjinë e Harry Potter dhe i Burgosuri i Azkabanit, duke shërbyer vetëm si producent. Roli i regjisorit iu kalua meksikanit Alfonso Cuarón, dhe pas xhirimeve në vitin 2003, filmi doli në kinema më 4 qershor 2004. Për shkak të fillimit të prodhimit të filmit të katërt para kësaj date, si regjisor i Harry Potter dhe Kupa e Zjarrit u zgjodh Mike Newell, ndërsa filmi doli në kinema më 18 nëntor 2005. Newell u bë regjisori i parë britanik në këtë seri, ndërsa regjisori televiziv David Yates u bë i dyti, pasi u zgjodh për filmin e pestë, Harry Potter dhe Urdhri i Feniksit. Prodhimi filloi në janar të vitit 2006 dhe filmi doli në kinema në korrik të vitit 2007. Drejtuesit ekzekutivë mbetën të kënaqur me punën e tij, ndaj Yates u zgjodh si regjisor i Harry Potter dhe Princi Gjakpërzier, i cili filloi të shfaqej në kinema më 15 korrik 2009.
Në mars të vitit 2008, presidenti dhe shefi operativ i Warner Bros., Alan F. Horn, njoftoi se seria e fundit e sagës, Harry Potter dhe Dhuratat e Vdekjes, do të dilte në treg në dy pjesë filmike: Pjesa parë, më 19 nëntor 2010 dhe Pjesa e dytë, më 15 korrik 2011. Prodhimi i të dyja pjesëve filloi në shkurt të 2009, me 12 qershor 2010 si datën e fundit të fotografisë kryesore.
Rowling pati kontrollin e aspektit krijues të serisë së filmave, duke vëzhguar procesin e prodhimit të filmit Harry Potter dhe Guri Filozofal, dhe duke shërbyer si prodhuese në filmin me dy pjesë Harry Potter dhe Dhuratat e Vdekjes, në krah të David Heyman dhe David Barron. Filmat Harry Potter kanë qenë shumë të suksesshëm në kinematë dhe tregjet botërore. Të tetë janë të renditur në listën e filmave me fitimet më të larta në rang botëror. Harry Potter dhe Guri Filozofal ishte filmi më i shikuar në serinë Harry Potter deri në daljen në kinema të strumbullarit të fundit, Harry Potter dhe Dhuratat e Vdekjes, ndërsa Harry Potter dhe i Burgosuri i Azkabanit, më pak i shikuari i serisë. Përveç aspektit financiar, seria ka korrur sukses dhe me vlerësimet e kritikëve.
Mendimet e fansave mbi filmat janë në përgjithësi të ndara: një pjesë parapëlqejnë stilin e dy filmave të parë që u qëndrojnë besnikë librave, ndërsa pjesa tjetër pëlqejnë stilin e filmave të tjerë, te të cilët subjekti qendërzohet te personazhet. Rowling ka qenë vazhdimisht në mbështetje të të gjithë filmave të serisë, dhe cilësoi Harry Potter dhe Dhuratat e Vdekjes si të preferuarin e saj. Mbi ndryshimet dhe përshtatjet gjatë kalimit nga libër në film, Rowling shkroi në faqen e saj të internetit se:
Në Çmimet e 64-ta për Filma të Akademisë Britanike, në shkurt të vitit 2011, Rowling, së bashku me producentët David Heyman e David Barron dhe regjisorët David Yates, Alfonso Cuarón e Mike Newell, morën Çmimin "Michael Balcon" për Kontributin e Paçmueshëm Britanik në Kinema, për të gjithë filmat e serisë. Aktorët Rupert Grint dhe Emma Watson, që luajnë rolet e personazheve kryesore Ron Uezli dhe Hermionë Granxher, ishin po ashtu të pranishëm.
Dublimi në shqip
Katër filmat e parë gjenden të dubluar në shqip. Pjesë e grupit të aktorëve dublues janë dhe aktorë të mirënjohur të teatrit dhe kinematografisë shqiptare si Mërkur Bozgo, Neritan Liçaj, Drita Pelingu, Pirro Malaveci, Ema Andrea e të tjerë.
Krijesat magjike
Një seri e re e quajtur Krijesat Magjike, përbërë nga pesë filma, i pari i titulluar Krijesat magjike dhe ku t'i gjejmë ato, me ngjarje të vendosura në kohë para ngjarjeve që trajtohen te Harry Potter, ka filluar të prodhohet nga Warner Bros. Filmi i parë doli më 18 nëntor 2016 me regji nga David Yates dhe skenar nga J. K. Rowling, përvoja e saj e parë me skenarët kinematografik. Skenari i filmit u botua si libër më vete në 19 nëntor 2016. Filmi i dytë i titulluar Krijesat magjike: Krimet e Grindelvaldit doli në kinema më 13 nëntor 2018 teksa skenari i tij u botua si libër 3 ditë më vonë.
Më 14 nëntor 2018, skenari i Krijesat magjike dhe ku t'i gjejmë ato u përkthye në shqip nga Mira Kroqi.
Lojërat
Ekzistojnë një numër i madh lojërash jondërvepruese, lojëra tavoline si Clue Harry Potter Edition, Scene it? Harry Potter Harry Potter DVD Game, modele Lego Harry Potter të influencuara nga temat e librave dhe filmave apo figurina Pop Funko të personazheve të veprës.
Gjithashtu ekzistojnë trembëdhjetë videolojëra që lidhen me serinë Harry Potter, tetë prej të cilave korrespondojnë me librat dhe filmat dhe 5 të tjera që janë të vendosura në të njëjtin univers por nuk kanë lidhje të drejtpërdrejtë me librat dhe filmat. Lojërat që janë bazuar tek librat e filmat janë prodhuar nga Electronic Arts, nga e cila është prodhuar dhe Harry Potter: Kupa e Botës në Kuidiç, duke filluar me versionin e librit të parë në serinë Harry Potter, Guri Filozofal, që doli në treg për herë të parë në nëntor të 2001-shit dhe u bë një nga lojërat më të shitura të të gjitha kohërave për Playstation. Videolojërat janë nxjerrë në mënyrë që të përputhen me datat e nxjerrjes së filmave dhe përmbajnë skena dhe detaje nga filmat, si dhe tonin dhe shpirtin e librave. Objektivat e lojërave zakonisht janë të vendosura brenda dhe rreth Hoguortsit si dhe në disa zona të tjera magjike. Historia dhe dizajni ndjek ngjarjen dhe personazhet e përzgjedhur nga filmat; Electronic Arts punoi bashkërisht me Warner Bros për të përfshirë në lojëra skena nga filmat. Loja e fundit në seri, Dhuratat e Vdekjes u nda në Pjesën e Parë, që doli në treg në nëntor të 2010-ës, dhe Pjesën e Dytë që debutoi në korrik të 2011-ës. Harry Potter dhe Dhuratat e Vdekjes Pjesa e Parë është loja e parë ndër ato që lidhen me Harry Potter që përmban një temë të theksuar aksioni dhe dhune dhe një format loje më së shumti në një perspektivë të një personi të tretë.
Lojrat e tjera që nuk kanë lidhje të drejtpërdrejtë me filmat e librat ndër të tjera përfshijnë LEGO Harry Potter: Vitet 1-4, LEGO Harry Potter: Vitet 5-7, Libri i Magjive e Libri i Shurupeve. LEGO Harry Potter: Vitet 1-4 dhe LEGO Harry Potter: Vitet 5-7 janë prodhuar nga Traveller’s Tales dhe publikuar nga Warner Bros. Interactive Entertainment. Libri i Magjive dhe Libri i Shurupeve u prodhuan nga SCE London Studio dhe shfrytëzojnë Librin e Mrekullive (Wonderbook), një libër realiteti të augmentuar i dizenjuar për tu përdorur së bashku me Playstation Move dhe Playstation Eye.' Universi Harry Potter gjithashtu është përfshirë në Dimensionet Lego, me ngjarjet e personazhet të përfshira në Botën e Aventurave të Harry Potter dhe Harrin, Fluronvdekjen e Hermionën si personazhe që mund të zgjidhen për të luajtur. Në vitin 2017, Warner Bros. Interactive Entertainment hapi studion e saj të dizenjimit të lojërave në lidhje me Harry Potter të quajtur Portkey Games.
Librat audio
Të shtatë librat Harry Potter janë kthyer në versione librash audio, ku Stephen Fry lexon për dëgjuesit e Mbretërisë së Bashkuar, dhe Jim Dale lexon serinë e botimeve Amerikane.Kafshët fantastike: ku t'i gjejmë ato dhe Kuidiçi përgjatë shekujve gjithashtu gjenden në versionin audio ku Kafshët fantastike: ku t'i gjejmë ato lexohet nga Eddie Redmayne dhe Kuidiçi përgjatë shekujve lexohet nga Andrew Lincoln.
Kafshët Fantastike: Krimet e Grindelvaldit - Krijimet, Misteret dhe Magjia, një libër i krijuar nga më shumë se 100 orë intervista me pjestarët e stafit që kanë punuar për filmin e dytë të serisë Krijesat Fantastike ekziston në versionin audio i lexuar nga Dan Fogler.<ref>{{Cite web|url=https://www.pottermore.com/news/dan-fogler-narrates-new-audiobook-fantastic-beasts-the-crimes-of-grindelwald-makers-mysteries-and-magic|title=Dan Fogler narrates new audiobook Fantastic Beasts: The Crimes of Grindelwald – Makers, Mysteries and Magic [Dan Fogler lexon librin e ri në version audio Krijesat Fantastike: Krimet e Grindelvaldit - Krijuesit, Misteret dhe Magjia]|date=13 shtator 2018|accessdate=13 shtator 2018|language=en}}</ref>
Prodhimet teatrale Harry Potter dhe Fëmija i Mallkuar është një dramë me dy pjesë me ngjarje të vendosura në kronologji më vonë se ato në librat e Harry Potter, duke filluar 19 vjet pas ngjarjeve të zhvilluara te Harry Potter dhe Dhuratat e Vdekjes. Drama është shkruar nga Jack Thorne, Rowling dhe John Tiffany dhe pati premierën e saj të parë më 30 qershor 2016 në Palace Theater në Londër. Historia zhvillohet 19 vjet pas përfundimit të Harry Potter dhe Dhuratat e Vdekjes dhe ndjek jetën e Harrit, tani një punonjës i Ministrisë së Magjisë, dhe djalit të tij më të ri, Albus Severus Poter.
Biletat e para për 4 muajt në vijim u shitën pak orë pas daljes në treg. Shfaqje të ardhshme janë parashikuar për në Broadway dhe në Melbourne. Shfaqja në Brodway u hap me datë 22 prill 2018 në Lyric Theatre në Nju Jork. Trupa e aktorëve ishte e ngjashme me atë të vitit të parë në Uest End duke përfshirë Sam Clemmett, Jamie Parker, Anthony Boyle, Noma Dumezweni dhe Paul Thornley.
Skenari u botua si libër një ditë pas premierës së dramës dhe një version i rishikuar i tij u botua vitin tjetër. Po në vitin 2016 u botua në shqip nga shtëpia botuese "Dituria" versioni i parishikuar i Harry Potter dhe Fëmija i Mallkuar përkthyer nga origjinali nga Mira Kroqi.
Librat e ilustruar
Deri në vitin 2015, të vetmet figura që ekzistonin në serinë Harry Potter ishin vizatimet e vogla në krye të çdo kapitulli të realizuara nga artistja e kopertinës së botimeve amerikane, Mary GrandPré. Duke filluar që nga viti 2015, librat kanë filluar të botohen në versionet e tyre të ilustruara nga artisti Jim Kay. Harry Potter dhe Guri Filozofal doli më 6 tetor 2015,Harry Potter dhe Dhoma e të Fshehtave më 4 tetor 2016 dhe Harry Potter dhe i Burgosuri i Azkabanit më 3 tetor 2017.
Të gjitha botimet e ilustruara ekzistojnë gjithashtu në versionet deluxe, me përmasa disi më të mëdha dhe me një kuti mbrojtëse. Kopja e parë deluxe e Harry Potter dhe Guri Filozofal u firmos nga J. K. Rowling dhe Jim Kay dhe u hodh në ankand me 15 dhjetor 2015. Së bashku me firmën Rowling shtoi fjalët "The book that changed my life!" (Libri që më ndryshoi jetën!) ndërsa Kay shtoi "Mine too! Thank you Jo." (Timen gjithashtu! Faleminderit Xho.) dhe një skicë të dragoit Norbert fëmijë. Ankandi u zhvillua nga kompania Sotheby's dhe fitimet vajtën për organizatën Lumos.
Nga data 7 nëntor 2017, falë punës së artistes Olivia Lomenech Gill, Kafshët fantastike: ku mund t'i gjejmë ato i bashkohet serisë Harry Potter në versionet e ilustruara.Harry Potter dhe Guri Filozofal i ilustruar u botua gjithashtu me datë 23 gusht 2018 në versionin me kapak të hollë ku figuronin 65% e ilustrimeve nga Jim Kay dhe një poster i një dragoi kurrizrrudhur të Norvegjisë.
Me datë 2 tetor 2018, Rrëfenjat e Bardit Bibëll doli në versionin e ilustruar nga Chris Riddlle.
Librat elektronikë
Të gjithë librat e serisë së bashku me punët plotësuese mund të gjenden në formatin e tyre elektronik.
Formati Kindle
Që prej datës 20 korrik 2017, botimi i ilustruar i Harry Potter dhe Guri Filozofal gjendet në formatin Kindle me "figura të sjella në jetë". Figurat e çdo faqeje bëjnë lëvizje të vogla duke imituar lëvizjet karakteristike të fotografive në gazetat e magjistarëve gjatë serisë Harry Potter.
Botimet e zmadhuara
Të gjithë librat e serisë gjenden gjithashtu të printuara në formatin e tyre të zmadhuar.
Botimet e veçanta të përvjetorëve
Në vitin 2017, me rastin e 20 vjetorit të Harry Potter dhe Guri Filozofal, shtëpia botuese Bloomsbury nxori disa botime të reja të librit, me kopertina të dizajnuara nga Levi Pinfold të cilat i korrespondonin secilës prej 4 shtëpive në Hoguorts, në versione me kapak të hollë dhe me kapak të trashë. Këto botime dolën në treg më 1 qershor 2017 dhe përveç historisë përmbanin informacione specifike në lidhje me shtëpitë përkatëse. Më 28 qershor 2018, Bloomsbury botoi në të njëjtën formë librin e radhës në seri, Harry Potter dhe Dhoma e Sekreteve dhe botimet priten të vazhdojnë derisa të gjitha librat e serisë të kenë festuar 20 vjetorin e tyre.
Parqet dhe ekspozitat
Bota Magjike e Harry Potter
Pas suksesit të filmave dhe librave, Universal dhe Warner Brothers lajmëruan se do të krijonin Botën Magjike të Harry Potter, një park me tematikë nga Harry Potter, pjesë e cila do t'i shtohej Ishujve të Aventurave në Resortin Universal në Orlando në Florida. Parku u hap zyrtarisht për publikun më 18 qershor 2010 dhe përfshin një rikrijim të fshatit Hogsmid dhe disa trena shpejtësie. Pika më tërheqëse për vizitorët është Harry Potter dhe Udhëtimi i Ndaluar që ndodhet brenda një rikrijimi të Shkollës së Shtrigërisë dhe Magjisë Hoguorts. Trenat e tjerë përfshijnë Sfidën e Dragoit, një grup trenash shpejtësie dhe Fluturimin e Hipogrifit, një tren shpejtësie familjar.
4 vite më vonë, më 8 qershor 2014, Universal inauguroi një zonë me tematikë nga Harry Potter në parkun e Studiove Universal në Florida. Te zona në fjalë përfshihet një rikrijim i Diagon Alleit dhe rrugicave lidhëse si dhe një pjesë e vogël e Londrës Babanace. Pika më tërheqëse është treni Harry Potter dhe Arratisja nga Gringots. Universal gjithashtu shtoi një rikrijim tërësisht funksional të Ekspresit të Hoguortsit që lidh stacionin Kings Kros në parkun e Studiove Universal në Florida me stacionin e fshatit Hogsmid në Ishullin e Aventurave. Si në Hogsmid, po ashtu dhe në Diagon Allei gjenden shumë dyqane e restorante nga seria e librave duke përfshirë këtu Shakatë Magjike Uezli dhe Kusinë Magjike.
Më 15 qershor 2014 Bota Magjike e Harry Potter u hap te parku i Studiove Universal në Japoni në Osaka. Parku përfshin fshatin e Hogsmid dhe trenat Harry Potter dhe Udhëtimi i Ndaluar e Fluturimi i Hipogrifit.
Më 7 prill 2016, Bota Magjike e Harry Potter u hap te parku i Studiove Universal në Hollywood pranë Los Anxhelosit në Kaliforni.
Krijimi i Harry Potter
Në mars të vitit 2011, Warner Bros. shpalli planin për të krijuar një park në Mbretërinë e Bashkuar për të treguar krijimin e filmave të Harry Potter. Krijimi i Harry Potter është një vizitë turistike mes seteve të xhirimeve, kostumeve dhe objekteve skenike nga seria e filmave. Parku ndodhet në Studiot Warner Bros. në Leavesden, ku janë xhiruar të tetë filmat Harry Potter. Një investim i mëtejshëm prej 100 milion paund i lejoi Warner Bros. të hapte dy studio të tjera regjistrimi për të ekspozuar setet e xhirimeve të çdo filmi. Parku u hap për publikun në mars të vitit 2012. Në datën 31 mars 2017, parku u zgjerua për të përfshirë dhe setin e Pyllit të Ndaluar të dizajnuar nga Steven Craig (prodhimi), Paul Hayes (ndërtimi), Nick Dudman (krijesat dhe efektet e makijazhit) dhe John Richardson (efektet speciale).
Një Histori Magjie
Me rastin e 20 vjetorit të librit Harry Potter dhe Guri Filozofal, në ambientet e Librarisë Britanike në Londër nga data 20 tetor 2017 deri në datën 28 shkurt 2018 u hap ekspozita Një Histori Magjie. E dizajnuar dhe kuruar nga kompania Easy Tiger, Një Histori Magjie përmbante mbi 100 artefakte të ekspozuara në dhoma të ngjashme me klasat e Hoguortsit. Vizatime të lashta për përgatitjen e shurupeve, skica të Hoguortsit nga Rowling, guri i varrit të Nikolas Flamelit, kocka shumë shekullore të një orakulli kinez, fshesa shtrigash e vizatime të disa prej personazheve të Harry Potter trajtonin në mënyrë të gërshetuar historinë e magjisë së botës reale me atë të Harry Potter. Me hapjen e ekspozitës u botuan dhe dy libra që përmbajnë informacionet e kuriozitet e shfaqura gjatë ekspozitës. Harry Potter - Një Histori Magjie dhe Harry Potter - Një udhëtim mes një historie magjie gjenden në formatin e printuar dhe digjital. Harry Potter - Një Histori Magjie'' gjendet gjithashtu në një version ndërveprues digjital nga Apple.
Ekspozita pritet të hapet sërish në Nju Jork nga data 5 tetor 2018 deri në datën 27 janar 2019 me një fond objektesh disi më ndryshe nga ai në Londër.
Referime
Shiko edhe
Joanne K. Rowling
Amik Kasoruho
Kafshët fantastikeː ku mund t'i gjejmë ato
Rrëfenjat e Bardit Bibëll
Kuidiçi gjatë shekujve
Lidhje të jashtme
Faqja kryesore Wikia dedikuar Harry Potter
Faqja zyrtare e J. K. Rowling
Faqja zyrtare e Pottermore
Faqja zyrtare e Bloomsbury Publishing për Harry Potter
Faqja zyrtare e Scholastic Corporate për Harry Potter
Faqja zyrtare e Shtëpisë Botuese "Dituria"
Faqja zyrtare e Warner Bros. për Harry Potter
Faqja zyrtare për serinë Krijesat magjike dhe ku t'i gjejmë ato
Faqja zyrtare për dramën Harry Potter dhe Fëmija i Mallkuar
Faqja zyrtare për këngët e pjesës teatrale muzikale A very Potter Musical
Faqja zyrtare për serinë me kukulla lecke Potter Puppet Pals
Faqja zyrtare e Bota Magjike e Harry Potter
Faqja zyrtare e Krijimi i Harry Potter
Faqja zyrtare e Portkey Games
Faqja zyrtare e MuggleNet
Faqja zyrtare e The-Leaky-Cauldron
Faqja zyrtare e The Harry Potter Alliance
Faqja zyrtare e Harry Potter Fans Albania
Harry Potter
Romane
Sh.B. Dituria
Letërsi
Film
Filmseri
Filma bazuar në roman
Kinematografi |
8192 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Nju%20Jork%20%28qytet%29 | Nju Jork (qytet) | Nju Jork Siti, shkurt Nju-Jork (shkurtesa: NYC ose NY), zyrtarisht Qyteti i Nju Jorkut (City of New York) për ta dalluar atë nga shteti i Nju Jorkut, në të cilin bën pjesë, është qyteti më i populluar në Shtetet e Bashkuara dhe qendra e zonës metropolitane të Nju Jorkut, porta krysore për emigracionin e ligjshëm në Shtetet e Bashkuara dhe një nga aglomeratët urbanë më të populluar në botë. Nju Jorku ushtron një ndikim të rëndësishëm në tregëti, financë, media, art, modë, kërkime shkencore, teknologji, arsim dhe argëtim. Në Nju Jork e ka selinë Organizata e Kombeve të Bashkuara, duke e bërë Nju Jorkun një qendër të rëndësishme për diplomacinë ndërkombëtare dhe kryeqytetin kulturor dhe financiar të botës.
Nju Jorku ndodhet në një nga portet natyrorë më të mëdhenj në botë. Ai përbëhet nga pesë rajone administrativë të quajtur "borough" (borou), që janë njëkohësisht edhe qarqe të shtetit të Nju Jorkut. Ato janë: Bruklin, Kuins, Mënhetën, Bronks, dhe Stejtën Ajllend. Këto pesë rajone u konsoliduan në një qytet të vetëm në vitin 1898. Sipas vlerësimeve të regjistrimit të vitit 2013, popullsia e Nju Jorkut ishte 8.405.837 banorë. Sipërfaqja e tij është 790 km². Nju Jorku është qyteti me dendësinë më të madhe të popullsisë ndër qytetet e mëdhenjë në Shtetet e Bashkuara. Në Nju Jork fliten rreth 800 gjuhë, duke zënë vendin e parë në botë, për sa i përket gjuhëve të folura.
Nju Jorku është banuar për herë të parë në vitin 1624 si një pikë tregëtare nga kolonistët e Republikës Hollandeze dhe u emërua New Amsterdam në vitin 1626. Qyteti dhe rrethinat e tij u vu nën kontrollin anglezëve në vitin 1664. Nju Jorku ka shërbyer si kryeqyteti i Shteteve të Bashkuara nga viti 1785 deri më 1790. Ai ka qenë qyteti më i madh i vendit që nga viti 1790. Statuja e Lirisë është një simbol i njohur globalisht i Shteteve të Bashkuara dhe demokracisë së tyre.
Gjeografia
Vendndodhja gjeografike
New York City është zgjeruar nga ishulli Manhattan, i cili sot është qendra e tij dhe përparon si kep i mprehur ndërmjet Hudson dhe East River. Është i vendosur në 40.42 gradë gjerësi veriore dhe 74.00 gradë gjatësi perëndimore në bregun lindor të Shteteve të Bashkuara në New York Bay dhe në fqinjësi të drejtëpërdrejtë me Jersey City. I përqafon gojat të Hudson River dhe East River në Oqeanin Atlantik dhe ngrihet mesatarisht gjashtë metër mbi nivelin e detit. Ndërtesat dhe infrastruktura e qytetit kalojnë kufitë nga brigjet e lumenjve në një bollëk lagjesh periferie tek qytetet e mëdha të tjera dhe zgjasin deri larg në brendësi. Zona e qytetit ka një sipërfaqe tokësore prej 785.6 km² (Qarku i Durrësit ka 766 km²), ndërsa gjithsej zona e pandërprerë e ndërtuar (aglomerati) ka 8683.2 km². New York-Northern New Jersey-Long Island Metropolitan Statistical Area përfshin 17 405 km², kurse New York-Newark-Bridgeport Combined Statistical Area që rrok më tepër ka 30 671 km² (Shqipëria përfshin 28 748 km²).
Manhattan-i gjendet mbi themel shkëmbi, i cili mundëson ndërtimin e godinave më të larta. Është i rrethuar nga shumë porte natyrore, që mund të ndalohen nga anije me lartësi të madhe nën ujë. Hudson-i hap udhën natyrorë më të rëndësishëm për në hinterland dhe mundëson nëpërmjet Mohawk River respektivisht Liqenit Champlain kalimin tek Liqenet e Mëdha në veriperëndim respektivisht tek Rrjedhi i Shën Lorencit në veri. Në jug të zonës së Manhattan-it, ku rreziku nga ajsberget është më i madh, janë vendosur masat kryesore të imigrantëve europianë. Falë këtyre kushteve gjeografike, New York-u mundej të fitojë një pozitë të shquar në ekonominë të SHBA-ve dhe të botës.
Gjeologjia
Zona përreth qytetit të New York-ut bën pjesë në rrafshinën bregdetare atlantike. Më në brendësi të vendit, peizazhi kalon dalëngadalë në kodra të buta. Në Long Island dhe në bregun e New Jersey-t drejt jugut, gjenden plazhe ranore.
Rrafshina bregdetare, ku qendron New York-u, arrin si ultësirë e Maleve Apallaçe deri në Jacksonville. Ajo përbëhet nga rëra dhe argjili, të cilat vijnë nga morenat depozitat lumore. Plazhe pengese të zgjatura i nënshtrohen grykëderdhjeve të cekët dhe të strukturuar bollshëm (si p.sh. në Delaware Bay); në hinterland baticat prekin larg deri në brendësi. Afërsisht në gjerësinë gjeografike të New York-ut, në Long Island, rrafshina bregdetare bie nën nivelin e detit.
Klima
Qytetit i Nju Jorkut ka një klimë të butë. Kryesisht preket nga masat ajrore kontinentale në perëndim të rajonit. Stina e verës është përgjithësisht e nxehtë, dhe në dimër shumë e ftohtë, me stuhi të shpeshta dëbore. Korriku dhe gushti regjistrojnë pothuajse çdo ditë temperaturë mbi 30 gradë celsius, ndërsa janari temperatura bie shumë herë dhe poshtë -20 gradë celsius.
Ndarja administrative
Nju Jorku ndahet në pesë rajone administrative: Manhattan (Mënhetën), Queens (Kuins), Brooklyn (Brukllin), Bronx (Bronks) dhe Staten Island (Stejtën Ajllend).
Manhattan-i ka rreth 1.600.000 banorë dhe një sipërfaqe rreth 59 km². Është zona më e populluar e SHBA-ve me dendësi popullsie 66.940,1 banorë për milje katrori. Kjo zonë përbëhet nga 4 ishuj, vetë Manhattani që është më i madhi nga katër ishujt, Roosevelt Island, Ward’s Island dhe Governors Island.
Queens-i është rajoni më i madh në siperfaqe në Nju Jork, ku banojnë rreth 2.500.000 banorë dhe e cila ka një sipërfaqe nga 282 km². U themelua më 1683. Aty gjenden dhe dy aeroportet të Nju Jorkut, La Guardia dhe JFK Airport.
Brooklyn-i ka 2.400.000 banorë dhe është pjesa më e populluar e Nju Jorkut. Gjendet në pjesën juglindore të qytetit dhe ka siperfaqe rreth 182 km².
Bronx-i ka afërsisht 1.300.000 banorë dhe një siperfaqe rreth 108 km². Është zona e vetme e Nju Jorkut që gjendet sipër kontinentit dhe jo mbi një ishulli. U emërtua kështu ndoshta nga një emigrant suedez, i cili ishte ardhësi i parë në këtë zonë.
Staten Island-i ka rreth 500.000 banorë dhe një sipërfaqe rreth 151 km².
Kultura dhe vende per te vizituar
Nju Jorku ka shume vende per te vizituar, reth 500 galeri arti, 150 muzeume, mbi 100 teatre, dhjetra dyqane tregetare dhe 17.000 restorante. Qyteti konsiderohet si qendra kulturore artistike e Bregut lindor te SH.B.A-se.
Padyshim simboli I Nju Jorkut është Statuja e Lirise, qe ne 1886 u vendos ne ishullin e Lireise ne juge te Manhatanit, si dhurat e Republikes Franceze. Krijuesi I tij ishte skulptori Frederik Bartoldi (Frédéric Auguste Bartholdi). Vende te tjera per te vizituar ne Nju Jork janë ura e Bruklinit, Madison Square Garden dhe stacioni madheshtor hekurudhor "Grand Central Terminal", I ndertuar ne 1903. Me fame boterore janë gjithashtu edhe muzeumet Guggenheim, Muzeu Metropolitan I Artit (Nju Jork) dhe Muzeu I Artit Modern (MoMa), por eksistojne dhe dhjetra vende te tjera qe ia vlen ti vizitosh.
Personalitete
Robert De Niro
Al Pacino
Christina Aguilera
Alicia Keys
Woody Allen
Jennifer Lopez
Michael Jordan
John Petrucci
Jordan Rudess
Historia
Në regjionin ku sot shtrihet NYC vizitat e para i'u bën qysh në vitin 1524 nga Giovanni de Verrezano dhe në vitin 1609 nga Henry Hudson. Kurse Nju Jorku u themelua ne vitin 1613.
Statuja e Lirisë është vendosur nga francezët si dhuratë në vitin ?.
Kurse në historin e re me 11 shtator 2001 u sulmua nga Al-Qaida në kullat binjake WTC
Shekulli i 17
Mbritjet e para ne zonen e Nju Jorkut te sotem, u bene ne 1524 dhe 1609. Qe nga 1610 filluan tregetaret Holandez nje tregeti fitimprurese lekure me banoret e atjeshem Indian. Me 27. 3. 1614 u krijua firma Holanda e Re. kolonizatoret e pare filluan te mbrinin ne Nju Jork ne 1624 dhe ishin Holandez. Ne vitin 1626 u ble ishulli Manhatan prej indjanëve per 24 dollar dhe keshtu u vendosen me shume Holandez. Kjo koloni e re mori emertimin Amsterdami I ri. Me kalimin e kohes u ndertua ketu spitali I pare, shkolla e pare dhe burgu I pare. Ne 1652 u ndertua aty ku sote gjendet e famshmja Wall Street nje mure mbrojtes. Ne 1664 pushteti kaloi nga Holandezet tek Anglezet te cilet sulmuan dhe pushtuan qytetin pa gjakderdhje. Atehere u emertua Nju Jork per nder te dukes se Jorkut, vellait te mbretit te asajkohe te Anglise. Ne vitin 1673 qyteti kaloi perseri ne duart e Holandezeve, por per shume pake kohe. Sepse ne vitin 1674 ai kaloi serish dhe perfundimisht ne duart e Anglezeve.
Shekulli i 18
Ne shekullin e 18-te Nju Jorku mori pjese ne menyre te theksuar ne luften per Pavaresin e Amerikes. Ne 1776 u be strehimi kryesor I George Washington. Ne 1783 anglezet e fundit braktisen Nju Jorkun, meqenese u njoh Pavaresia e Amerikes. Qe nga 1788 deri ne 1790 Nju Jorku ishte kryeqyteti I (atehershem) i SH.B.A-se. ne vitin 1792 u themelua zyra e Bursave te Nju Jorkut.
Shekulli i 19
Ne fillim te shekullit te 19-te qyteti filloi te ritet sa asnje here me pare. Ne 1811 u ndertuan ne gjithe Manhatanin rruge. Ne 1825 u inagurua kanali I liqenit Iri dhe keshtu liqenet e medha lidheshin me Nju Jorkun dhe me Oqeanin Atlantik. Nju Jorku u be epiqendra e shtetit amerikan. Nga mesi I shekullit te 19-te filluan planet per ndertimin e nje parku te madhe qendror, Sentral Park dhe ne vitin 1866 ky park gjigant ishte tashme gati. Ne gjysmen e dyte te shekullit te 19 u rit jashtezakonisht shume emigracioni ne Nju Jork. Vecanterisht vinin emigrant nga Irlanda, Italia dhe gjermania me shprese per nje te neserme me te mirë. Por kriminaliteti ishte teper I theksuar dhe kushtet jetesore per te sapo ardhurit teper te veshtira.
Shekulli i 20
Ne gjysmen e pare te shekullit te 20-te, Nju Jorku u be qendra nderkombetare e industries dhe tregetise. Nderkaq kriza ekonomike boterore e 1929-se preku shume thelle qytetin. Numri i papunesise u rite ne 25%. Gjendja filloi te permirësohej ne 1933. Atehere filluan te ndertohen dhe rrokaqiejt e pare. Mbas luftes se dyte boterore u verejt nje renie e re ekonomike. Klasa e mesme urbane u zhvendosur në periferi dhe industria filloi te prishej. Në 1960 u bene intensive dhe veprimet raciste, veçanërisht kundra afrikanoamerikanëve. Ndersa që nga viti 1980 filloi një zhvillim i madh ekonomik. Wall Street ashtu sic quhet Bursa e qytetit, qe gjendet në rrugën me te njejtin emer, u be serish një fuqi botërore. Ndërsa paralelisht u shenua një ulje e ndjeshme te kriminalitetit nepermjet filozofisë se "tolerancës zero" te kryetarit te bashkise Giuliani (Juliani).
Shekulli i 21
Ne 11 shtator te 2001, Nju Jorku u godit nga nje sulm terrorist. Kullat binjake te ashtuquajtura Qendra boterore Tregetare (World Trade Center) u goditen nga dy avjon pasagjeresh te medha. Rezultati ishte Kullat te shkaterohen plotesisht dhe te humbasin jeten 3000 njerez.
Politika
Kryetari i NYC është Michael Bloomberg që nga 1 janari 2002.
Panoramët
Të tjera
Më 19 nëntor 2005, Nju Jorku nderoi presidentin të atëhershëm të Kosovës, Ibrahim Rugovën, me çmimin nderi për paqe, Proclamation.
Shiko edhe këtë
Departamenti i Arsimit i Nju Jork Sitit
Lidhje të jashtme
Faqja zyrtare e Nju Jorkut
Referimet
Qytete në SHBA
Qytete në Nju Jork
New York |
8202 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Friends | Friends | Friends (sqt. Shokët) është një sitcom amerikan, prodhuar nga NBC gjatë periudhës - . Seriali Friends morri kritika pozitive, dhe shpejt u bë një ndër serialet me më së shumti shikueshmëri jo vetëm në SHBA, por në tërë botën. Seriali në fjalë u nominua për 63 çmime Emi. Seriali bën fjalë për një grup shokësh, që jetojnë në Manhattan të New York City. Seriali u prodhua në studiot e Warner Bros. nga David Crane dhe Marta Kauffman.
Përmbledhje
Rachel Green, një grua e strehuar, por miqësore, ikën nga dita e saj e dasmës dhe nga jeta e saj e pasur por e paplotësuar dhe gjen shoqen e fëmijërisë Monica Geller, një kuzhiniere e rëndë, por e kujdesshme. Rachel bëhet kameriere në kafenenë West Village Central Perk pasi ajo vendoset në apartamentin e Monikës mbi Central Perk dhe bashkohet me grupin e miqve beqarë të Monikës në mesin e të 20-tave: shoqja e mëparshme e dhomës Phoebe Buffay, një masazhiste dhe muzikante ekscentrike; fqinji Joey Tribbiani, një aktor dhe femëror me mendje të zbehtë, por besnik; Shoku i dhomës i Joey, Chandler Bing, një përpunues i të dhënave sarkastik dhe vetë-përçmues; dhe vëllai i madh i Monikës dhe shoku i dhomës së Chandler në kolegj, Ross Geller, një paleontolog me natyrë të ëmbël, por të pasigurt.
Episodet përshkruajnë aventurat komike dhe romantike të miqve dhe çështjet e karrierës, të tilla si Joey në audicion për role ose Rachel që kërkon punë në industrinë e modës. Të gjashtë personazhet kanë secili shumë takime dhe marrëdhënie serioze, si Monica me Richard Burke dhe Ross me Emily Waltham. Marrëdhënia e ndërprerë e Ross dhe Rachel është historia më e përsëritur; gjatë dhjetë sezoneve të shfaqjes, ata vazhdimisht takohen dhe ndahen. Gjatë rrjedhës së serialit, Ross martohet shkurtimisht me Emily, Ross dhe Rachel kanë një fëmijë së bashku pas një qëndrimi një nate, Chandler dhe Monica takohen dhe martohen me njëri-tjetrin, dhe Phoebe martohet me Mike Hannigan. Personazhe të tjerë që përsëriten shpesh përfshijnë prindërit e Ross dhe Monica, Jack dhe Judy Geller nga Long Island; Ish-gruaja e Ross, Carol Willick, djali i tyre Ben Geller dhe partnerja lezbike e Carol, Susan Bunch; barista Central Perk Gunther; Ish-e dashura e Chandler, jashtëzakonisht e bezdisshme dhe e neveritshme, por me natyrë të mirë, Janice Goralnik; dhe motra e keqe binjake e Phoebe Ursula.
Personazhet
Përshkrimi i personazheve
Në serinë amerikane Friends, janë gjithsej gjashtë personazhe kryesore. Ndër ta, janë:
Rachel Green (sqt. Rejçëll Grin) është një vajzë në të njëzetat (tek sezonat 8, 9, 10 ata mbushin 30 vjeç).
Rejçëll është një vajzë mjaft e llastuar, por poashtu edhe tolerante. Rejçëll i bashkangjitet grupit të shoqërisë në episodin e parë, kur ajo braktis në altar burrin e vet. Ajo gjatë sezonit të 2,3 dhe në fund, në sezonin e 10 ka një aferë romantike me një nga personazhët tjerë, me Rosin. Rejçëlli ndrron profesione, ajo punon si kamariere, agjente shitjeje dhe pronare e një reparti në një firmë rrobash (Ralf Lauren).
Ross Geller (sqt. Ros Gellër) është një personazh tjetër i rëndësishëm në grupin e shokëve. Ai është vëlla me Monikën, (një tjetër personazh) me të cilën bashkë shkëmbejnë kujtime gazmore nga fëmijëria. Rosi me profesion është profesor i lëndës së Palentologjisë (që merret me studimin e dinosaurëve), por njëkohësisht punon në Muzeun e Shkencave Natyrore. Rosi flet aq tepër për dinosaurët, saqë të gjithë mbyllin veshët kur ai fillon të "filozofojë".
Monica Geller (sqt. Monika Gellër) është motra e Rosit, dhe në sezonën 6-10, gruaja e Çendllërit. Ajo është një personazh humoristik, por poashtu edhe shumë garues. Monika ka pasion por edhe profesion gatimin. Punon krye-kuzhinjere në një restorant luksoz. Monika, si tip garues që është ndonjëherë edhe hidhërohet për imtësira, por sidoqoftë, ajo është e pëlqyer nga të gjithë.
Phoebe Buffay (sqt. Fibi Bufej) është një personazh tjetër në serinë televizive "Friends". Fibi është pothuajse gjithnjë e pushtuar nga idetë dhe shtytjet e saja "të çmendura". Ajo është shumë e shoqërueshme me të gjithë shokët, por edhe e gatshme për lidhje. Fibi me profesion kurrë nuk është e qëndrueshme; gjatë shumicës së kohës së kohës ajo punon si masazhiere, por ajo është e vullnetshme që në çfarëdo mënyre të bëjë para shtesë.
Joey Tribbiani (sqt. Xhoi Tribiani) është një personazh me prejardhje italiane. Ai, sikurse edhe shumica e italianëve të tjerë, është shumë i zoti me femrat. Profesion ka aktrimin, i cili e shoqëron Xhoin nëpër aventurat më të mëdha. Edhepse nuk është një aktor me famë shumë të made, ai asnjëherë nuk heq dorë nga aktrimi, dhe si rezultat, shpesh i caktohet një rol i lakmueshëm në seriale dhe filma të suksesshëm. Është tip shumë i shoqërueshëm, dhe më së miri kalon me shoqen e saj, Fibin, me të cilën ata bëjnë "plane" duke u bazuar në idetë e tyre shumë të çuditshme.
Chandler Bing (sqt. Çendlër Bing) është një tjetër personazh me shumë ndikim tek shokët. Shpesh përmendet fakti se Çendlër së bashku me Rosin kanë ndarë një dhomë në kolegj. Në sezonet përmbyllëse, Çendlër martohet me Monikën dhe së bashku adoptojnë dy fëmijë binjeq - një vajzë dhe një djalë. Një gjë është shumë qesharake rreth Çendlërit se ai e përmend aq shumë profesionin e tij por askush nuk e dëgjon, saqë shpesh ndodh që personazhët tjerë të mos kenë fare ide rreth punës që bën Çendlër. Ai punon në një zyrë ku mirret me ekonomi, dhe në sezonat 8 dhe 9 ai aksidentalisht dërgohet në Tulsa të Oklahomas, ku kryen po të njëjtën punë.
Episodet
Sezoni 1
Episodi 1: The One Where Monica Gets A Roommate
Episodi 2: The One with the Sonogram at the End
Episodi 3: The One with the Thumb
Episodi 4: The One with George Stephanopoulos
Episodi 5: The One with the East German Laundry Detergent
Episodi 6: The One with the Butt
Episodi 7: The One with the Blackout
Episodi 8: The One Where Nana Dies Twice
Episodi 9: The One Where Underdog Gets Away
Episodi 10: The One with the Monkey
Episodi 11: The One with Mrs. Bing
Episodi 12: The One with the Dozen Lasagnas
Episodi 13: The One with the Boobies
Episodi 14: The One with the Candy Hearts
Episodi 15: The One with the Stoned Guy
Episodi 16: The One with Two Parts: Part 1
Episodi 17: The One with Two Parts: Part 2
Episodi 18: The One with All the Poker
Episodi 19: The One Where the Monkey Gets Away
Episodi 20: The One with the Evil Orthodontist
Episodi 21: The One with the Fake Monica
Episodi 22: The One with the Ick Factor
Episodi 23: The One with the Birth
Episodi 24: The One Where Rachel Finds Out
Ribashkimi special
Më 12 nëntor 2019, The Hollywood Reporter njoftoi se Warner Bros TV po zhvillonte një ribashkim të Friends për HBO Max që do të shfaqte të gjithë kastin dhe krijuesit që do të ktheheshin. Më 21 shkurt 2020, HBO konfirmoi se speciali i ribashkimit pa skenar, i quajtur paraprakisht "The One Where They Got Back Together", do të dilte në maj të po atij viti, së bashku me 236 episodet origjinale të serialit. Më 18 mars 2020, u njoftua se speciali, i cili ishte caktuar të xhirohej në skenën e Friends në datat 23 dhe 24 mars, ishte shtyrë për një kohë të pacaktuar, për shkak të pandemisë COVID-19. Në nëntor 2020, Matthew Perry postoi në Twitter se ribashkimi do të nisë xhirimet në Mars 2021. Më 13 maj 2021, u publikua një trailer që njoftonte zyrtarisht Friends: The Reunion i njohur gjithashtu si "The One Where They Get Back Together". Speciali i ribashkimit u publikua në HBO Max më 27 maj 2021.
Referime
Seriale amerikane |
8208 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Tahir%20Zemaj | Tahir Zemaj | Tahir Zemaj (28 Dhjetor 1951 – 4 Janar 2003) ishte oficer i Ushtrisë Popullore të Jugosllavisë dhe më vonë Kryekomandant i Forcave të Armatosura të Republikës së Kosovës (FARK) si dhe Gjeneral i Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës (UÇK-së) gjatë Luftës në Kosovë. Lindi më 28 dhjetor 1951 në fshatin Strellci i Epërm, të Komunës së Gjakovës dhe u vra më 4 janar 2003 në qytetin e Pejës sëbashku me djalin e tij dhe nipin e tij në rrethana misterioze. Pas vdekjes, ai u shpall Hero i Kosovës.
Më 4 janar 2003, Tahiri u vra me të shtëna në drejtim të makinës së tij, së bashku me djalin e tij 22 vjeçar, Enes Zemaj, dhe nipin e tij 34 vjeçar, Hasan Zemaj, në qytetin e Pejës. Edhe nipi i tij, Hasan Zemaj, ka drejtuar një lëvizje rinore në Deçan. Sipas raportimeve të lajmeve, sulmuesit ishin në dy makina, njëra prej të cilave ishte me targa shqiptare dhe përdorte një armë të modelit AK-47.
Ish-kryeministri i Kosovës, Isa Mustafa, në 13 vjetorin e vrasjes së Tahir Zemajt deklaroi se: "Tahir Zemaj ishte një luftëtar trim dhe profesionist, një strateg i vërtetë, që luftoi me zell për çlirimin e Kosovës”. Tahir Zemaj doli fitimtar në gjysmën e parë të Betejës së Logjës gjatë Luftës së Kosovës. Atij iu dha Urdhëri Hero i Kosovës nga Presidenti i Kosovës dhe Medaljen “Nderi i Kombit” nga Presidenti i Shqipërisë.
Biografi shqiptarësh |
8209 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Kurbat%20algjebrike | Kurbat algjebrike | Kurbe algjebrike quhet vendi gjeometrik i pikave me ekuacionin f(x,y)=0.
Matematikë |
8210 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Kastrioti | Kastrioti | Kastrioti, i njohur edhe si Obiliq/Obiliqi (serbisht: Обилић Obilić), është qytezë industriale në pjesën qendrore të Kosovës. Kastrioti ndodhet afër pranë Prishtinës në rrugën kryesore për Mitrovicë.
Emri
Para Luftërave Ballkanike (1912-1913), vendbanimi njihej si Globoderica (Глободерица).
Pas konfliktit, zgjidhja u inkorporua në Serbi dhe u quajt Obiliq (Obilić në serbisht) si pjesë e përpjekjeve të serbifikimit të fillimit të shekullit të 20, kur vendet e banuara brenda Kosovës u emëruan sipas heronjve nga poezia epike serbe. Emri i vendit Obiliq i referohet heroit kombëtar serb Millosh Obiliq i cili vrau Sulltanin Osman Murad I në Betejën e Kosovës (1389).
Një emër alternativ i qytezës (i përdorur nga nacionalistët shqiptarë) u krijua nga Instituti Albanologjik, Kastriot, pas heroit kombëtar shqiptar Gjergj Kastrioti Skënderbeu (1405– 1468).
Kultura
Edukimi
Gjatë masave të dhunshme serbe të viteve 1981 deri 1999 dhe Lufta e Kosovës, "Dora e zezë" e ka shkatërruar një numër të librave në bibliotekën e Kastriotit. Tani Kastrioti ka shtëpinë e kultures që mbështetet nga Kompania Energjetike e Kosovës KEK-u.
Obiliqi ka disa shkolla të cilat janë të ndara në gjuhën shqipe dhe atë serbe. Në Plementin në vitin 2000 është hapur ndërtesa e shkollës për fëmijët serb, ndërsa shqiptarët i zhvilluan mësimet në baraka. Në përgjithësi janë shtatë shkolla fillore në gjuhën shqipe. Përafërsisht 91% janë shqiptarë (diku prej 2.796 deri 3.084). Deri më trazirat e marsit kanë qenë tri shkolla fillore në gjuhën serbe mirëpo shkolla në qendër është dëmtuar dhe tani është renovuar dhe kontrollohet nga KFOR-i (Çekë) , kjo shkoll është rrënuar plotësisht nga komuna dhe tani njëra pjesë është parking për kuvendin komunal ndërsa pjesa tjetër është parking publik.
Feja
Shumica është mysliman.
Shih edhe
KEK
Kosova A
Kosova B
Xhamia e Kastriotit
Komuna e Kastriotit
Burim i të dhënave
Dokumente të OSCE-së të gjetura në internet në vitin 2006, për profilet e komunave të Kosovës: mik/2005/12/1194_en.pdf
Dokumente të Rrjetës Elektronike të Organizatave Mjedisore Kosovare - Sharri.net 2006: obiliqi.pdf
Dokumente të Postës dhe Telekomit Kosovës të gjetura në internet 2006:KodePostare.pdf
Dokumente të Misionit të Bibliotekës së Kosovës të gjetura në internet në vitin 2006: Raporti i IFLA-s/FAIFE-së, prill 2000: Anex 3
Referime
Lidhje të jashtme
KK Obiliq
IFLA - International Federation of Library Associations and Institutions - raport para dhe pas luftës - anglisht
Qytete në Kosovë |
8217 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Lista%20e%20filmave | Lista e filmave | Kjo është lista e filmave sipas viteve, shkronjave, shteti e tjera.
Sipas viteve
Sipas shteteve
(indeks 3-shkronjor i nënrenditur sipas alfabetit)
IND - Lista e filmave të Indisë
KOS - Lista e filmave të Kosovës
SHQ - Lista e filmave të Shqipërisë
Sipas gjuhëve
Lista e filmave shqip
Sipas shkronjave
Kujdes: Filmat e huaj që fillojnë me nyje të përparme të emrit si pshm. The, Les ose Der/Die/Das gjendën te shkronjat që fillojnë pas nyjes së emrit, pshm.: The Lord of the Rings gjëndet tek shkronja L.
Lista e filmave: numra
Lista e filmave: A-D
Lista e filmave: E-I
Lista e filmave: J-R
Lista e filmave: S-ZShiko edhe:'' :Category:Filma
Sipas bazës
Sipas temës
Lista e filmave më të suksesshëm
Lista e filmave sipas fitimit
Lista e filmave sipas buxhetit
Shiko edhe
Lista e librave
Listat e filmave |
8221 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Z%C3%ABri%20i%20Arb%C3%ABrit | Zëri i Arbërit | Zëri i Arbërit është një gazetë periodike, politiko-shoqëroro-atdhetare.
Stafi
Botues: Zef Rrozhani
Kryeredaktor: Bektash Zite
Sekretare Kolegjiumi: Kozeta Zavalani
Redaktorë: Irena Bame, Jak Rrozhani, Aurora Gusmari
Këshilli Botues: Kryetar: Dr.Zihni Haskaj
Zv/Kryetar: Fejzo Subashi
Anëtarë: Adriatik Kanani, Behar Gjoka, Gjylani Koçi, Nase Guga, Sedat Braja, Roza Kallembi
Zëri i Arbërit
Gazeta në gjuhën shqipe |
8222 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Enkelej%C3%ABt | Enkelejët | Enkelejët ishin një fis ilirë, pasardhës të Enkeleut i cili ishte i biri i Ilirit dhe Galateas. Enkelejët ishin banorë të trevës përreth Liqenit Lyhnid (Pogradec). Qyteti Enkeleana, ndodhet mbi nje kodre ne Pogradec (Kalaja e Pogradecit). Bardhyli ishte mbreti i pare i cili formoi kete mbreteri. Burimet historike i quajnë njëkohësisht enkelejtët edhe si banorë pranë Rizonit (në Grykën e Kotorit). Përmenden në shek. VI-V p.e.r. lidhur me ngjarjet historike si strehimi i Kadmit e Harmonisë që vijnë këtu nga Teba, dhe grabitja e tempullit të Delfit në shek. VI p.e.r. Nuk përmenden më në shek. IV p.e.r., kur në vendin e tyre në ngjarjet e kohës e zënë dasaretët. Në historiografi u është dhënë një rol më i madh ngase dëshmohet prej të dhënave historike. Enkelejtët shquheshin si peshkatarë e konzervues të zotë të peshkut.
Burime informatash për fisin
Emërtimi në literatur
Ilirisht :
Latinisht: Encheleae
Greqisht : Εγχελιοι (Enchelioi)
Anglisht :
Gjuhë tjera: gjermanisht: Encheläer dhe Aalmänner
Tekste kërkimore për Ilirët
Të përgjithëshme
Udhëpërshkruese, lajmëtare, fotolibra
A. Kulpok, Europas letzte Geheimnis - Albanien, Frankfurt 1981 (E mëshefta e fundit e Evropës).
40 Years of Socialist Albania, Tiranë 1982 (40 vite të Shqipëris socialiste ).
P. Lendavi, Das einsame Albanien, Zurich 1985 (Shqipëria e vetmuar) .
W. Peinsipp, Das Volk der Shkypetaren, Wien 1985 (Populli i Shkypetarëve).
C. Lienau - G. Prinzig, Beitrage zu Geographie und Geschichte Albaniens, Munster 1986 (Të dhëna mbi gjeografin dhe historin e Shqipërisë)
Die Albaner und ihre Gebiete, Tiranë 1986 (Shqipëtarët dhe trojet e tyre).
N. Stanek, Albanien. Land der Skipetaren, Munchen 1987 (Shqipëria. Vendi i Shkipetarëve).
Katalogje ekspozitash
L'Art Albanais â travers les siěcles, Paris, Petit Palais, 1974/75.
L'Arte Albanese nei secoli, Rom, Museo Nazionale Preistorico Etnografico >>Luigi Pigorini<<, 1985
G. Koch u.a., Albanien. Kulturdenkmale eines unbekannten Landes aus 2200 jahren, Marburg 1985.
Bibliografike
L. Papajani, Bibliografi për Monumentet e Arkitekturës dhe të Artit 1945-1980, Tiranë 1982.
A. Hertzer - V.S. Roman, Albanien. Ein Bibliographischer Forschungsbericht, 1983.
F. Drini, Bibliografi e Arkeologjisë dhe e Historisë së Lashtë të Shqipërisë 1972-1983, Tiranë 1985
L. Papajani - M. Topi, Bibliografi e Monumenteve të Arkitekturës dhe të Artit 1944-1984, Tiranë 1985.
Udhëpërshkruese dhe doracak udhëtimi të vjetra
C. Patsch, Das Sandschak Berat in Albanien, Wien 1904, Nachdruck Nendel 1976.
C. Praschniker - A.Schober, Archeologische Forschungen in Albanien und Montenegro, Wien 1919, Nachdruck Nendel 1976.
C. Praschniker, Muzakhia und Malakastra, in: Jahreshefte des Osterreichischen Archologischen Instituts 21/22, 1922-24 Beiblatt 1-224.
L. rey, Guide d'Albania, Paris 1930.
Gazeta shqiptare
Culture Populaire Albanaise, Botues : Instituti për Kulturën e Popullit pranë Akademisë së Shkencave, Tiranë.
Etnographie Albanaise, Botues : Instituti për Kulturën e Popullit pranë Akademisë së Shkencave, Tiranë.
Iliria. Revistë Arkeologjike, Botues : Instituri Arkeologjikë pranë Akademisë së Shkencave, Tiranë.
Monumentet, Botues : Instituri për Mirëmbajtjen e Përmendoreve, Tiranë.
Studia Albanica, Botues : Akademia e Shkencave, Tiranë.
Studime Historike, Botues : Instituti i Historisë pranë Akademisë së Shkencave, Tiranë.
Tekste për periudha të caktuara
G. Statmuller, Forschung zur aëbanischen Frhgeschichte, Wiesbaden 1966.
N.G.L. Hammond, Epirus. The Geography, the Ancient Remains, the History and the Topography of epirus and Adjacent Areas, Oxford 1967.
P. Cabanes L'Epire de la mort de Pyrros â la conquěte romaine, Paris 1976.
S. Pollo - A. Puto, The History of Albania fro its Origins to the Present Day, Londër 1981.
G. Karaiskaj, Pesë mijë vjet fortifikemit në Shqipëri, Tiranë 1981.
The Princeton Encyclopedia of Classical Sites, Princeton 1976.
Theologische Realenzyklopadie II, Berlin 1978, 160ff.
Lexikon des Mitelalters I, Munchen 1980 273ff.
Parahistoria
F. Prendi, the Prehistory of Albania, in : Cambridge Ancient History I I,Cambridge 1982, 187ff.
M. Korkuti, in P.R. Franke, Albanien im Altertum, s.u 2.1
Z. Andrea, Kultura Ilire e Tumave në Pellgun e Korçës, Tiranë 1985.
A. Koka, The Illyrian Prehistorical Culture in Albania, Tiranë 1985.
Antika; Ilirët, Grekët, Romakët
Në përgjithësi
J.J. Wilkers, Dalmatia (History of the Provinces of the Roman Empire), Londër 1969.
Shih edhe
Iliri
Iliria
Enkeleu
Ilirologjia
Mbretëria e Ilirisë
Lista e fiseve antike ilire
Dinastia e enkelejëve dhe taulantëve
Fise Ilire |
8224 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Bektash%20Zite | Bektash Zite | Bektash Zite u lind në Gjirokastër më 1 Dhjetor 1936. Ka studiuar për Filologji-Histori dhe Filozofi. Ka punuar shumë vite në rrethin e Tepelenës, duke kryer detyrat mësues, drejtor, inspektor dhe shef i Seksionit të Arsimit; më tej, shef i Seksionit të Kulturës dhe Arteve dhe shef Propagande në këtë rreth.
Prej afro 40 vjetësh është gazetar profesionist dhe për vite me radhë shef i Sektorit të Brendshëm në gazetën "Bashkimi". Ka botuar qindra e qindra shkrime publicistike, nga të katër anët e vendit, në gazetat "Zëri i Popullit", e "Bashkimi" dhe, më pak, në "Drita" e "Zëri i Rinisë", por edhe në revistat "Në shërbim të Popullit", "Hosteni", "Vatra e Kulturës" e në gazetën lokale "Shkëndija".
Nga vitet '60 ka qenë bashkëpunëtor i Radio-Tiranës, me reportazhe për transformimet e vendit e radio-dramatizime për emisionet "Heroizmi i popullit tonë në shekuj" dhe "Transformime në vite". Në vitin 2003 ka redaktuar e përgatitur për botim vëllimin e parë të kolanës "Kur qeshim me politikanët", të humoristit të talentuar Filip Çakuli dhe një vëllim poetik me titull "Jetë në dallgë" të emigrantit shqiptar përmetar në Greqi, Dashnor Selimi.
Gjatë vitit 2004 ka botuar me bashkautorësi monografitë:"Kalo Brahim Xhaferaj-një jetë në këmbë për mëmëdhenë", "Kalo Brahim Xhaferaj në kujtimet e dy brezave" dhe "Dino Malo Islamaj-mësuesi atdhetar i Dhëmblanit". Gjithashtu, ka redaktuar e përgatitur për botim "Etja për diturinë" të Syrja Dalipi,studimin historik të historianit Nase Guga "Paleokastra-fshat me dy kala" dhe vëllimin me poezi "Mos më braktis kurrë, o dashuria ime" të autores së re , Dhurata Limaja, emigrante në Angli. Njëherësh, ka botuar edhe dhjetra shkrime publicistike për probleme aktuale e figura të nderuara atdhetarësh në gazetat "Zëri i Arbërit", "Zëri i Pensionistit", "E vërteta" dhe në gazetën "Përmeti".
Gjatë vitit 2005 ka botuar , me bashkautorësi, monografinë "Kadri Mahmud Shametaj-treçerek shekulli në këmbë", dhe ka redaktuar e përgatitur për botim "Lumturia kur bëhesh gjysh" dhe "Në rrjedhat e kohës" (kujtime) të Ali Manajt. Ka në procesin e përgatitjes disa monografi të tjera.
Tani kryen detyrën e kryeredaktorit në gazetat periodike "E vërteta", "Zëri i Pensionistit", "Tepelena Jonë" dhe "Zëri i Arbërit".
Është zv/kryeredaktor dhe Administrator i Përgjithshëm në Revistën Satiro-Politiko-Humoristike "Hosteni", që nga viti 1995.
Shih edhe
Bektash Zite - 40 vjet gazetar me penë në dorë - libër nga Zihni Haskaj
Fjala e parë - Atdhetarizmi - libër nga Zihni Haskaj
Biografi
Biografi shqiptarësh
Gazetarë shqiptarë
Mësues shqiptarë |
8226 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Alan%20Smithee | Alan Smithee | Alan Smithee (Anagram i "The Alias Man") që në disa filma si regjisori emërohet, në vërtet nuk është regjisori, por pseudonim i regjisorëve që u vjen turp ta shënojn emrin e tyre dhe është në shumicën e rasteve pasi producenti i filmit ose studio e ndryshon filmin kundër dëshirës së Regjisorit. Por jo gjithnjë ka sukses, Tony Kaye, regjisori i American History X edhe pse ka kërkuar nuk e kanë lënë ta përdor këtë pseudonim.
Për herë të parë ky pseudonim u përdor 1967 në filmin Death of a Gunfighter, pasi asnjë prej regjisorëve nuk ka dashur ta përdor emrin e vet.
Weblinks
Artikull mbi Alan Smithee prej ABC Online (Anglisht)
Alan Smithee në IMDb
Regjisorë filmi
Persona jo ekzistues |
8228 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Fiktivi | Fiktivi | Fiktivi ose Trillimi apo shqiptimi Fikcioni / Fiksioni (nga latinishtja: fictio) është një term që përdoret në literaturën fantazisë, filma etj... dhe nuk është gënjeshtër ose e vërtet, por është e menduar, d.m.th. ngjarjet fiktive kurrë nuk kanë ndodhur.
Shiko edhe
Personazhi fiktiv
Vendi fiktiv
Science fiction
Science fantasy
Letërsi |
8229 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Devdas | Devdas | {{Infobox film
| image=
| name=Devdas
| native_name=Devdas
| country=India
| released=2002
| runtime=185
| language=Hindi
| studio=Eros International Ltd. Monopole-Pathé
|GENRE=Romancë, Dramë
|FRKV=11 korrik 2002
|MOSH=0
| budget=500 Milion INR ( 11 Milion $ )
| gross=260'500'000 Rupi (INR) + 3,5 Milion $ + 1 Milion £
| director=Sanjay Leela Bhansali
| writer=Prakash Kapadia
| producer=Bharat Shah
| music=Ismail Darbar Birju Maharaj Monty
| cinematography=Binod Pradhan
| editing=Bela Segal
| starring=<ul> Shahrukh Khan: Devdas Mukherjee
Madhuri Dixit: Chandramukhi
Aishwarya Rai: Parvati ('Paro')
Jackie Shroff: Chunnilal
Kiron Kher: Sumitra
Smita Jaykar: Kaushalya
Tiku Talsania: Dharamdas
Vijayendra Ghatge: Bhuvan Choudhry
Milind Gunaji: Kalibabu
Ananya Khare: Kumud
Manoj Joshi: Dwijdas
Dina Pathak: Bhuvans Mutter
Ava Mukherji: Dev's badi-ma
Vijay Crishna: Narayan Mukherjee
Sunil Rege: Neelkant
Jaya Bhattacharya: Manorama
Apara Mehta: Badi Aapa
Radhika Singh: Yashomati
Kapil Soni: Mehendra
Muni Jha: Kaka
Amardeep Jha: Kalibabus Mutter
Bansaree Madhani: Parvati (e re)
Mohit: Der junge Devdas
Aksha: Kalika
|Ç=
Filmfare Awards 17 Nominime - 10 Fitime
|}}
Devdas (Hindi: देवदास, Devdās) është një film indian (bollywood) nga Sanjay Leela Bhansali me Aishwarya Rai dhe Shah Rukh Khan që u prodhua më sipas romanit të Saratchandra Chatterjee.
Përmbajtja
Çmime
Filmi është nominuar për Oscar si Filmi më i mirë në Gjuhë të huaj (Best Foreign Language Film), ky ishte edhe filmi i parë i Indisë që është nominuar për Oskar.
I fitoi 10 çmime te Filmfare.
Filmfare Awards 2002
Best Movie - Bharat Shah
Best Actor - Shahrukh Khan
Best Actress - Aishwarya Rai
Best Director - Sanjay Leela Bhansali
Best Supporting Actress - Madhuri Dixit
Best Female Playback - Kavita Krishnamurthy & Shreya Ghosal for "Dola Re Dola"
Best Cinematographer - Binod Pradhan
Best Art Direction - Nitin Chandrakant Desai
Best Choreography - Saroj Khan
Best Scene of the Year - Confrontation scene between Parvati and Chandramukhi.
Trivia
Filmi i parë indian që ka pasur premiere në Kannes.
Shiko edhe
Bride and Prejudice
Lidhje të jashtme
Faqja zyrtare
Reviev dhe Screenshots te Molodezhnaja
Filma indianë
Filma 2002 |
8243 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Amerika | Amerika | Amerika
Amerika - paraqet një tërësi teritoriale e cila përfshin në vete dy kontinente të cilët janë te njohur si Amerika Veriore dhe Amerika Jugore.
Edhe pse nuk është term për emertim të Shtetet e Bashkuara të Amerikës shpesh herë këto shtete që gjenden në Amerikën e Veriut në gjuhën jo zyrtare të përditshme emërtohen-njihen si Amerikë.
Emri Amerikë vie nga zbuluesi i sajë Ameriko Vespuçi (edhe pse zbulues i parë i kësaj toke ishte Kristofer Kolombo, por ai e paraqiti si tokë indiane).
Kontinenti i Amerikës shtrihet në Hemisferen Perendimore dhe ka shtrirje meridionale. Shtrihet në të dy gjersitë gjeografike (verior dhe jugore). Shtrihet mes gjersisë veriore gjeografike 83º dhe 56º të gjersisë gjeografike jugore. Kontinenti i Amerikës është i vendosur mes Oqeanit Atlantik në lindje dhe Oqeanit Paqësor në perëndim. Sot këto oqeane shërbejnë “urë” lidhëse natyrore mes Amerikës , Evropës ,Afrikëa , Azisë dhe Australisë. Kontinenti i Amerikës me sipërfaqe prej 42 milion km2 është kontinenti i dytë në botë pas Azisë . Ajo perbëhet prej dy pjesëve të mëdha tokësore në atë Veriore dhe Jugore. Shtrirja e Amerikës mes Oqeanit Atlantik , Oqeanit Paqesor , oqeanit të Ngrirë të Veriut ka bërë që viset bregdetare të jenë të pasura me ishuj ,dete, gjire, dhe ngushtica të shumta . Bregdeti më i perthyer është ai i Oqeanit të Ngrirë të Veriut i cili ka shumë ishuj ,gadishuj, gjire ,dete dhe nguishtica të cilat shtrihen në varg. Ishujt më të mëdhenj janë: Grënlanda (ishulli më i madh i botës ), ishujt e Arkipelagut të Arktikut (Toka e Bafinit dhe Viktoria ), ndërsa gjiret më të mëdhenj janë Hudsoni , Bafini,dhe ngushtica e Devonsit. Rëndësi të madhe ka Kanali i Panamasë. Ai gjendet në brigjet perëndimore të Amerikës së Mesme dhe lidh Oqeanin Paqësor me brigjet e detit të Karaibeve , përkatësishtë me Oqeanin Atlantik. Kanali i Panamasë lidh kotinentin e Amerikës Veriore me atë Jugore. Kontinenti i Amerikës për shumë shekuj ka qenë i panjohur për evropianët . Në kohën e zbulimeve të mëdha gjeografike evropianët njihnin mirë Azinë dhe Afrikën. Ata filluan t'i shpeshtojnë udhëtimet e tyre në drejtim të Azisë dhe Afrikës e sidomos Indisë për zhvillimin e tregtisë . Turqit u perqendruan në bregdetin lindor të Detit Mesdhe , duke paraqitur pengesë të përhershme për tregtarët dhe udhëtaret e Evropës. Ky ishte shkaku kryesor që evropianët filluan të kërkojnë rrugë te reja për Azi , përkatësishtë në Indi. Ndër të parët që vendosi të gjej një rrug te re dhe më shkurtër për në Lindje, përkatësishtë Indi ishte lundërtari, tregtari dhe topografi, Kristofer Kolombo. Ai ka qenë i bindur në formën e rrumbullakt u nis me tri anije nga porti spanjoll Palos ne drejtim te perendimit per te gjetur nje rrug te re per ne Indi por pas nje udhetimi te gjat e te rrezikshem dhe avanturist, më 12 tetor 1492. Ai udhëtoi edhe tri herë me qëllim qëllim që ti njihte ato vise. Më vonë atë rrugë e morën shumë lundërtar dhe hulumtues nga Evropoa, ndër ta ishte Ameriko Vespuçi. Pasiqë Ameriko Vespuçi arriti në përfundim se kjo tokë ishte një kontinent i ri ,përkatësisht “botë e re” , sipas emrit të këtij kontinenti u quajt Amerikë. Evropianët filluan të bënin gara në hulumtimin, pushtimin dhe kolonizimin e tokës së re-Amerikës.Kolonot e para ishin spanjollët dhe portugezët. Garat u zhvilluan shumë shpejt në gjgjysmën e shekullit xix, Amerika Veriore u gjend në duart e kolonëve evropianë.
Veçoritë natyrore
Relievi
Relievi i kontinentit të Amerikës në perëndim përbëhet prej vargmaleve te larta dhe rrafshnaltave, ndërsa pjesa lindore përbëhet prej maleve të vjetra dhe ultësirave të gjera në mes (qendër).
Përgjatë bregdetit të Oqeanit Paqësor , përkatësishtë paralel me bregdetin shtrihen Malet Kordilere me gjatesi 16.000 km (Alaskë-Toka e Zjarrtë).
Në pjesën lindore , në drejtim verilindje-jugperëndimshtrihen malet e vjetra mollake të Apalasheve në veri ,ndersa masivi i vjetër malor i Pallajës Guiano-Braziliane,në jug. Ultësira e madhe shtrihen mes sistemit malor të Kordileve në perëndim dhe Apalasheve e Pallajës Guino-Braziliane në lindje. Ato janë të ulëta dhe janë të mbuluara me material aluvial të lumenjve . Këtu shtrihen fushat e Misisipit , Amazonit, Orinës, Shën-Lorencit dhe Paranës.
Klima
Gjersia gjeografike , ka te gjitha masave toksore dhe ujore , relievi, lartësia mbidetare etj.,janë faktorë kryesorë që në Amerikë shtrihen të gjitha brezat klimatik (i nxehtë, mesatarë, i ftohtë).
Në formimin e klimës së Amerikës ndikon jo vetëm influence e e masës së madhe ujore të oqeanëve , por edhe kontrastet në hipsometri, predispozitat morfologjike,vendosja e elementeteve kryesore orografke në drejtim meridional. Mirëpo, shtrirja e saj në 127 shkallë të gjerësisë gjeograike , përkatësisht në të gjitha brezet klimatkike, përbënë komponentën më të rëndësishme si në diferencimin klimatik gjithëashtu edhe në rajonalizimin ekologjik.
Në Amerikën Veriore janë përfaqsuar tipat e ndryshëm klimatikë prej atij subtropical deri e ai arktik.
Amerika Jugore , shtrihet në të dy anët e ekuadoprit. Klima gati qdo kund është e nxehtë , ndryshimet e së cilës shfaqen prej ekuadorit në drejti të veriut e të jugut, për shkak të sasisë së ndryshuar të reshjeve atmosferike dhe përhapjes së tyre gjat vitit. Klima e Amerikës Jugore i ngjanë asaj të Afrikës.
Bimësia
Në kontinentin e Amerikës dallohen të gjitha zonat bimore të rruzullit tokësorë , të cilat shtrihen në të dy anët e ekuatorit. Dallohen zonat polare, subtropikale , mesatere, subpolare,tropike dhe ekuatoriale.
Hidrografia
Lumenjtë e këtij kontinenti derdhen në tri pellgje :pellgun e Oqeanit të ngrirë të Veriut të Oqeanit Atlantik dhe Oqeanit Paqësor.
Në Oqeani e Ngrië të Veriut derdhen lumenjtë Mekenzi dhe Nelson.Në pellgun e Oqeanit Atlantik derdhen lumenjtë Misisipi,Shën-Lorenci,Amazoni,dhe La Plata ,ndërsa në pellgun e Oqeanit Paqësor lumenjtë Jukon, Kolumbia,dhe Kolorado.
Liqenet më të mëdha janë: Liqeni i Sipër , Hjuron, Miqigaen, Iri, Ontario,Marohoiba,Titakaka , i roberve , etj.
Rëndësi e ujërave është e madhe për prodhimin e energjisë elektrike , ujitjen e tokave bujqësore , lundrim etj.
Vecoritë shoqërore, ekonomike dhe politike të Amerikës
Para zbulimit të Amerikës nga Kolombo , ajo ishte e banuar me indianë dhe eskimezë. Eskimezët dhe Indianët i takojnë races së verdhë. Eskimezët jetonin përgjatë brigjeve të ishujve të Arktikut dhe Grënlandës dhe merreshin me peshkim dhe gjuajtjen e kafshëve. Mendohet se indianët kishin ardhur në Amerikë nëpërmjet ngushticës së Beringut.
Ndër qytetrimet më te vjetra të kontinentit të Amerikës janë ato të majëve, që jetonin në gadishullin Jukatan dhe Guatemal, astekëve në rrashfshnaltën e Meksikës dhe inkëve, në Ande. Ata janë marrë me bujqësi, blegtori, zejtari, ndërtimin e rrugëve etj.
Janë të njohur në punimin e tokave , përpunimin e bakrit , ujitjen e tokave etj.
Popullsinë vendase Kolombo e quajti indianë . Nga përzierja e popullsisë së ardhur nga Afrika dhe Evropa me popullsisnë vendase u krijuan popuj te rinj mestikët, mulatët dhe zambosët. Kontinenti i Amerikës ka një popullsi rreth 900 milion banorë. Pjesa më e madhe e saj jeton në Amerikën Jugore. Dendësia mesatare e popullsisë është 20 banorë
në 1 km. Dendësinë më të madhe e ka pjesa verilindore e Amerikës Veriore (deri 200 banorë ne km ).
Për nga numri i gjuhëve në radhë të parë janë: gjuha angleze, frënge , spanjolle, portugeze etj. Në kontinentin e Amerikës dallojmë racën e bardhë, racën e zezë , dhe racën e verdhë. Pjesa më e madhe e populsisë jeton në qytet. Qytetet më të mëdha janë:
Nju-Jorku, Meksiko Siti, Sao –Pauo, Los Angjelos, Rio de Zhanjero , San-Fransisko, etj.
Problemet kryesore janë ndotja e ambientit, mungesa e ujit, vendet e punës etj. Pushtimet , hulumtimet dhe kolonizimet ndikuan në formimin e hartës poloitike të kontinentit të Amerikës. Spanjollët pushtuan dhe kolonizuan Amerikën Qendrore (ishujt e Antileve Meksikën )dhe pjesën më të madhe të Amerikës Jugore, ndërsa portugezët pushtuan Brazilin. Anglezët dhe Irlandezët zbuluan Gadishullin Labradori , gjirin Hudsonit ,Tokën e Bafinit, kanalin e Devisit përkatësishtë kolonizuan Kanadën dhe brigjet lindore të Oqeanit Atlantik në Amerikën Veriore. Ata formuan kolonitë e tyre “Anglia e re “ ndërsa francezët zbuluan dhe kolonizuan Skotlandën e Re , viset rreth Shën Lorencit pjesët e poshtme të Misisipit etj.
Në kontinentin e Amerikës ka pasuri të mëdha natyrore si: qymyri, nafta,gazinatyror, hekur, plumb, zink, ari, baker, pyje, kullosa,etj.
Në Amerikë janë krijuar disa grupime ekonomike ,si: NAFTA (shoqata e shkëmbimit të lire).OAS(aleanca për zhvillimin ekonomik u formua më 1961)SELA(sistemi ekonomi Latino-Amerikane, u formua më 1976 ku anëtar te saj janë 26shtete).
Kontinenti i Amerikës ndahet në tri rajone të mëdha gjeografike: Amerika Veriore, e Mesme dhe Jugore.
shiko edhe
Amerika Veriore
Amerika Qendrore
Amerika Jugore
Referime
Kontinente
Superkontinente |
8246 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Hindi | Hindi | Hindi (हिन्दी) është gjuhë indoevropiane që flitet në Indi dhe i ka 180 Milion folës amtar dhe 480 milion folës tjerë.
Gjuhë indo-ariane
Gjuhë flektive
Indisht |
8249 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Lista%20e%20librave | Lista e librave | Kjo është lista e librave (romaneve) të renditura sipas shkronjës, shtetit, etj.
Sipas vitit
2014-1015
Sipas shtetit
Sipas gjuhës
Lista e librave shqip
Sipas shkronjave
Sipas zhanrit
Sipas bazës
Sipas temës
kosova sot
Shiko edhe
Lista e filmave |
8253 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Alfabeti | Alfabeti | Alfabeti (greqishtja e lashtë: ἀλφάβητος [alphábētos]) është një përmbledhje shkronjash të cilat shërbejnë për të bërë paraqitjen me shkrim të tingujve zanorë të një gjuhe.
Fjala Alfabet (Alphabet) vjen prej alfabetit grek: ἀ = Alpha (sqt.: Alfa) dhe β = Beta.
Alfabeti shqip
Alfabeti shqip ka 36 shkronja, prej të cilave 7 zanore dhe 29 bashkëtingëllore.
Shiko edhe
Alfabeti cirilik
Alfabeti latin
Alfabeti grek
Alfabeti fonetik
Alfabeti shqip
Lidhje të jashtme
Alfabeti shqip në formatin-pdf (duhet të keni instaluar Acrobat Reader)
Alfabete evropiane me zë (duhet të keni instaluar Quicktime)
Listë e plotë e alfabeteve evropiane
Përmbledhje alfabetesh nga bota
!
A |
8254 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Kastriot%20Islami | Kastriot Islami | Kastriot Islami (lindur në Tiranë më 18 gusht 1952) është politikan shqiptar, deputet i Partisë Demokratike në Kuvendin e Shqipërisë.
Edukimi
Universiteti i Tiranës, Fakulteti i Shkencave të Natyrës, Dega Fizikë Speciale. Doktoratë në fushën e Fizikës Atomike e Molekulare, Universiteti i Parisit XI, 1981-1985. Studime post-doktorate, Universiteti i Giessenit, Gjermani.
Doktor i Shkencave, Profesor.
Veprimtaria profesionale
Profesioni: Fizikan
Punonjës kërkimor-shkencor në Fakultetin e Shkencave të Natyrës; Zëvendësdekan i Fakultetit të Shkencave të Natyrës; Zëvendëskryetar i Këshillit Shkencor; Anëtar i Komitetit Ekzekutiv të Unionit Ballkanik të Fizikës; anëtar i Editorial Board of Journal "Fisica Balkanica".
Veprimtaria politike
Kastriot Islami ishte një nga veprimtarët e parë të transformimit të Partisë së Punës së Shqipërisë në Partinë Socialiste të Shqipërisë në vitin 1991 edhe pse nuk ishte anëtar i saj. Ai u bë anëtar i Partisë Socialiste në vitin 1996.
Mbas ardhjes së Edi Ramës në krye të Partisë Socialiste, Islami ishte kritik i mënyrës së drejtimit të partisë. Ai ishte kundër metodave radikale të drejtimit të partisë, siç ishte bojkotimi për një kohë të gjatë i Parlamentit, grevës së urisë, protestave të dhunëshme etj., si dhe kundër fuqizimit të autoritetit të kryetarit të partisë.
Në dhjetor të vitit 2011 Edi Rama i propozoi kryesisë së Partisë Socialiste përjashtimin e Kastriot Islamit nga Grupi parlamentar i Partisë Socialiste me arësyen se nuk mori pjesë në seancën parlamentare ku do të votohej për kryetarin e Kontrollit të Shtetit. Ky propozim u kritikua nga deputetët Ben Blushi e Arben Malaj. Blushi kërkoi që të paktën, deputeti Islami të dëgjohet për arsyet që e detyruan të mungonte në seancë, duke e cilësuar të nxituar pozicionimin e kreut socialist Rama. Ai theksoi gjithashtu se nuk mund të vendoset në kryesi dhe nga kryetari përjashtimi i deputetit, por kjo duhet kaluar në grupin parlamentar. Malaj e konsideroi metodën e përjashtimit të dëmshme për Partinë Socialiste.
Funksionet drejtuese
1996-2013: anëtar i PS-së; 1996-1999: anëtar i Kryesisë së PS-së; 1996-2005: anëtar i KPD të PS-së; 1996-1997: Kryetar i Departamentit të Medias dhe Informacionit në PS; 1991-1992: Kryetar i Kuvendit të Shqipërisë; 1992-1998: Kryetar/anëtar i Komisionit për Hartimin e Projektushtetutës; 1998-2001: anëtar i Komisionit të Ligjeve dhe Çështjeve Kushtetuese; 2001-2002: Sekretar i Komisionit Parlamentar të Politikës së Jashtme; 1991: Ministër i Arsimit; 1997-1998: Ministër i Shtetit; 1998: Zëvendëskryeministër; 2002-2004: Ministër i Financave; 2004-2005: Ministër i Punëve të Jashtme; 1999: Koordinator për Krizën e Kosovës.
Referimet
Ministra të Jashtëm të Shqipërisë
Ministra të Arsimit të Shqipërisë
Kryetarë të Kuvendit të Shqipërisë
Deputetë të Kuvendit të Shqipërisë
Lindje 1952
Absolventët e Universitetit të Tiranës |
8255 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Lista%20e%20Kryetar%C3%ABve%20t%C3%AB%20Presidiumit%20t%C3%AB%20Kuvendit%20Popollor | Lista e Kryetarëve të Presidiumit të Kuvendit Popollor |
Portretet e Kryetarëve të Presidiumit të Kuvendit Popollor
Shiko edhe
Kryetarët e Shqipërisë
Lista e presidentëve të Shqipërisë
Lista e Kryeministrave të Shqipërisë
Kryetar
Politikë
Kryetarët e Presidiumit të Kuvendit Popollor |
8256 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Internet%20Movie%20Database | Internet Movie Database | Internet Movie Database (IMDb) është një bazë të dhënash (database) në internet, ku janë memorizuar detaje të hollësishme nga shumë filma, seritë, lojrat vizuale dhe videofilma nga bota, si dhe persona që kanë luajtur dhe kontribuar për prodhimin e tyre.
Në arkivin e IMDb-së gjenden një pjesë e madhe e gjithë filmave të kinemasë dhe shumë filma televizivë, të cilët janë xhiruar qysh prej fillimit të kinematografisë.
Statistika
Statistika e IMDb-së, rënditur sipas datës e freskimit (në Wikipedia shqip).
Shiko edhe
Box Office Mojo
Lidhe të jashtme
IMDb në anglisht
IMDb në gjermanisht
Historia e IMDb-së në anglisht
Arkiva filmash në internet
Faqe interneti
Film
Serial |
8261 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Azem%20Vllasi | Azem Vllasi | Azem Vllasi lindi më 23 dhjetor 1948 në Rubovc, Kamenicë është një jurist, analist dhe politikan nga Kosova i cili në vitet e 1980-ta ishte kryetar i Krahines Autonome të Kosovës (1985-1988), dhe funksionar i lartë në kohën e Jugosllavisë.
Në nëntor të vitit 1988 ai u shkarkua nga detyra e kryetarit te Krahines Autonome te Kosoves dhe udhëheqësit shqiptar, bashkë me nënkryetaren e tij Kaqusha Jasharin. Inskenimi i krizës së atëhershme në Kosovë u bë nga Slobodan Milosheviq dhe tragjedia e morri rrugën e vet. Azem Vllasi akuzohet nga Millosheviqi dhe garniturat politike nga Beogradi se kinse po udhëheq grevën e minatorëve në "Stari Tërrg" dhe mu për atë u shkarkua nga detyra. Kjo nxiti demonstrata të mëdha në Prishtinë pasi në Kosovë u zgjodh kryetar i partisë Rrahman Morina, vegël e Beogradit. Ne mars te vitit 1989 Vllasi burgoset se bashku me udheheqesit e minieres ne Stari Tergut dhe akuzohen për veprimtari "kunder-revolucionare" dhe "anti-Jugosllave." Pastaj erdhen grevat dhe më në fund Kosovës iu tërhoq statusi i autonomisë me rrembimin e kushtetutes Jugosllave te vitit 1974. Pas presionit te madh nga institucionet nderkombetare Vllasi lirohet ne maj te vitit 1990 dhe mer perfundim procesi politik kunder tij. Ne vitin 1991 Vllasi botoi librin "Mjështërit e Erresires" ne gjuhen Shqipe dhe Kroate (majstori Mraka).
Azem Vllasi sot (2005) punon si jurist dhe analist politik, ishte keshilltar politik i Ish-Kryeministrit te Kosoves Bajram Kosumi.Ai tani(2012)punon edhe si keshilltar i qeveris se Republikes se Kosoves ne bisedime me shtetin Serb.
Avokati Azem Vllasi u plagos me armë zjarri në Mars të këtij viti (2017), personi që tentoi ta vret avokatin Vllasi është Murat Jashari i cili pranon se tentoi ta vret Azem Vllasin por ai ka pohuar se në listë kishte edhe presidentin e vendit Hashim Thaçi, kryeparlamentarin Kadri Veseli dhe “Nismës”, Fatmir Limaj.
Biografi shqiptarësh
Politikanë shqiptarë
Juristë shqiptarë
Lindje 1948
Njerëz që jetojnë |
8263 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Gjuha%20proto-indo-evropiane | Gjuha proto-indo-evropiane | Gjuha proto-indo-evropiane (PIE) [1] [2] është rindërtimi gjuhësor i paraardhësit të lashtë të përbashkët të gjuhëve indo-evropiane, familja me gjuhë më të folur në botë.
Shumë më tepër punë kanë kaluar në rindërtimin e PIE sesa çdo proto-gjuhë tjetër, dhe është kuptuar më mirë nga të gjitha proto-gjuhët të epokës së saj. Pjesa më e madhe e punës gjuhësore gjatë shekullit XIX iu kushtua rindërtimit të PIE ose proto-gjuhëve pasardhëse të saj (të tilla si proto-gjermanishtja dhe proto-indo-iranishtja), dhe shumica e teknikave moderne të rindërtimit gjuhësor (si p.sh. metoda krahasuese) u zhvilluan si rezultat. Këto metoda ofrojnë të gjitha njohuritë e tanishme në lidhje me PIE, pasi që nuk ka ndonjë të dhënë të shkruar me shkrim.
PIE vlerësohet të ketë qenë folur si një gjuhë e vetme nga 4500 p.e.s. deri në 2500 p.e.s. [3] gjatë epokës së vonë të neolitit deri në bronzin e hershëm, megjithëse vlerësimet ndryshojnë nga më shumë se një mijë vjet. Sipas hipotezës mbizotëruese Kurgan, atdheu origjinal i proto-indo-evropianëve mund të ketë qenë në stepën pontiko-kaspike të Evropës Lindore. Rindërtimi gjuhësor i PIE gjithashtu ka dhënë pasqyrë në kulturën dhe fenë e folësve të saj. [4]
Ndërsa folësit e proto-indo-evropianishtes u izoluan nga njëri-tjetri përmes migrimeve indo-evropiane, dialektet rajonale të proto-indo-evropianishtes të folura nga grupe të ndryshme zhyten nga njëra-tjetra, pasi secila dialekt i nënshtrohej ndryshimeve të ndryshme në shqiptim (ligjet e tingullit të proto-indo-evropianishtes), morfologji dhe fjalor. Kështu këto dialekte ngadalë por përfundimisht u shndërruan në gjuhët e njohura të lashta indo-evropiane. Nga atje, largësia e mëtejshme gjuhësore çoi në evolucionin e pasardhësve të tyre të tanishëm, gjuhëve moderne indo-evropiane. Sot, gjuhët pasardhëse të proto-indo-evropianishtes me folësit më të mëdhenj janë spanjishtja, anglishtja, portugezçja, Hindustani (Hindu dhe Urdu), bengalishtja, rusishtja, pengalishtja, gjermanishtja, persishtja, frëngjishtja, italishtja dhe aratishtja.
PIE besohet të ketë pasur një sistem të hollësishëm të morfologjisë që përfshinte prapashtesa inflacioniste (analoge me anglishten: life, lives, life's, lives'''), si dhe ablaute (ndryshime zanore, për shembull, siç ruhen në anglishten: sing, sang, sung'') dhe thekse. Emrat dhe përemrat PIE kishin një sistem të ndërlikuar të lakimit, dhe foljet në të njëjtën mënyrë kishin një sistem të ndërlikuar të zgjedhimit. Fonologjia e PIE, pjesëzat, numrat dhe kopulat janë gjithashtu të rikonstruktuara mirë.
Një asterisk përdoret për të shënuar fjalë të rindërtuara, të tilla si *wódr̥ 'ujë', *ḱwṓ 'qen', ose *tréyes 'tre' (mashkullor); këto forma janë paraardhësit e rindërtuar të fjalëve moderne në shqip "ujë", "qen" dhe "tre".
Referime
Proto
Gjuhët-Proto |
8266 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Studio | Studio | Fjala Studio (italisht p. lat.: studium afsh, punë, lodhje) ka këto kuptime:
Studio (muzikë)/Tonstudio: Vendi për inçizimin e muzikës.
Filmstudio/Kinostudio: Vendi për prodhimin e filmave.
Studio (radio): Radio automatik. |
8271 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Sheqerpare | Sheqerpare | Sheqerparja (e Dibrës) është ëmbëlsirë që gatuhet me miell, tlyn e vezë. E njëjtë me haxhimakullen e Shkodrës dhe Kosovës dhe sheqerbyrekun e Beratit. Në Berat sheqerpare i thonë ëmbëlsirës që është porsi tespixhja e Shkodrës; ndërsa në Zerqan i thonë një ëmbëlsire të cilës brumi i zihet sall me të kuqin e vezëve dhe tlyn, e pasi ndahen në formë kulaçi, piqen në saç a në furrë, sherbetohen. Mund të futen sërish në saç që të rreshken mirë.
Referime
Kuzhinë shqiptare
Kuzhinë kosovare
Kuzhina osmane
Kuzhina ballkanike |
8272 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Lista%20e%20perimeve | Lista e perimeve |
Argjinarja
Bamja
Bathët
Bizelja
Finoku
Karota
Kungulli
Lakra
Mashurka
Patatja
Patëllxhani
Preshi
Qepa
Speci
Spinaqi
Lista e gjellëve me perime
Argjinare
Angjinare me domate
Angjinare me vaj
Angjinare të mbushura
Angjinare të ziera
Bamje
Bamje jahni
Bathë
Bathë të çastit (sote)
Bathë të njoma jahni
Pure me bathë të thata
Bizele
Bizele jahni
Bizele me gjalpë
Bizele me patate të reja
Bizele me salcë të bardhë
Finok
Finok i skuqur me vezë
Karota
Burani me karota
Karota me gjalpë
Qofte me karota
Kungull
Japrak me gjethe rrushi
Kungulleshka jahni
Kungulleshka tavë me domate
Kungulleshka të mbushura me kimë të prera me vezë e limon
Kungulleshka të mbushura me oriz
Kungulleshka të skuqura me patate të reja
Kungulleshka të skuqura
Musaka me kungull
Lakra
Dollma lakre me salcë të bardhë
Dollma me lakër
Gjethe lakre të skuqura
Lakër e bardhë e zier
Lakër e skuqur
Lakër e stufuar
Lulelakër e skuqur me vezë
Lulelakër e zier
Lulelakër tavë
Mashurka
Mashurka me salcë
Mashurka të ziera
Patate
Kroketa me patate
Musaka patate me kima
Musaka patate me qepë
Patate jahni
Patate të furrës me dommate
Patate të skuqura me pak yndyrë
Patate të skuqura me qepë
Patate të skuqura me shumë yndyrë (friturë)
Patate të ziera me gjalpë
Pure patatesh
Qofte patatesh të mbushura
Qofte patatesh të skuqura
Qofte patatesh të ziera
Patëllxhanë
Musaka me patëllxhanë
Musaka patëllxhanësh me qepë
Patëllxhanë jahni
Patëllxhanë me hudhra
Patëllxhanë të mbushur (imam bajalldi)
Patëllxhanë të mbushur me gjizë
Patëllxhanë të mbushur me mish
Patëllxhanë të skuqur me qepë
Patëllxhanë të skuqur
Presh
Musaka me presh
Presh jahni
Presh me oriz (burani)
Presh të zier me vezë e limon
Tavë me presh
Qepë
Çomëlek me qepë
Speca
Burani verore
Domate e speca të mbushur me oriz
Speca e domate të mbushura me kimë
Speca me hudhra dhe kos
Speca me hudhra e uthull
Speca të kuqur me domate
Speca të mbushura
Spinaq
Kroketa me spinaq
Pure spinaqi
Spinaq me oriz (burani)
Spinaq me qepë të skuqura
Turli
Turli me perime
Shiko edhe
Lista e gatimeve
Gatime
Lista (Gatim) |
8274 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Speca%20t%C3%AB%20mbushura | Speca të mbushura | Masa për 4 persona
4 speca të bukur dhe të mëdhenj
100 g oriz
300 g mish i skuqur
2 gota lëng mishi
Salce nga domate të freskëta
2 qepë
Buqete erëzash
Stafidhe dhe bërthame pishe
Kripë, piper, vaj ulliri
Përgatitja
Lani orizin (nëse është e nevojshme) dhe skuqeni atë për disa minuta me pak vaj. Prisni 5 minuta dhe hidhni më pas aq lëng mishi sa orizi të mos duket më. Hidhini kripë dhe lëreni të ziejë pa e mbuluar me kapak. Orizi duhet të jetë i lirë dhe gati i thatë, por jo shumë i butë.
Skuqni qepët e prera në pak vaj. Përzieni orizin, mishin, qepët e skuqura, erëzat e prera dhe gjysmë gote vaj ulliri në një tas dhe hidhini edhe pak salcë domate dhe gjysmë gote vaj ulliri sërish. Bëjeni shijen sipas dëshirës me kripë dhe piper. Shtojini stafidhet dhe bërthamat e pishave.
Prisni pjesën e sipërme (kapakun) e specave. Hiqni pjesën e brendshme bashkë me farat. Hiqini lëkurën specave (edhe nga kapelja) duke i lënë për 4-5 minuta në një tenxhere me 3 litra ujë që valon, për ti bërë ato më të buta. Merrni një tavë ku specat do vihen pranë njëra tjetrës, dhe hidhini pak vaj tavës. Lërini specat për 5 minuta me pjesën e poshtme lart që të kullojnë.
Vendosini në rregull specat dhe mbushini plot me miksin që keni përgatitur më përpara. Vendosini sipër kapakët çdo speci dhe hidhini pak vaj ulliri sipër. Mbulojeni gjithë tavën me një letër alumini në mënyrë që letra të mos shtypë specat, dhe vendoseni në furrë për 30 minuta me një temperaturë 200 °C. Hidhini më pas pak lëng mishi sipër specave dhe lërini edhe një orë në furrë me një temperaturë më të ulët.
Gatime |
8276 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Ben%20Stiller | Ben Stiller | Benjamin Edward Stiller lindi më 30 nëntor 1964 në New York, ShBA. Është një aktor, humorist, autor filmi, regjisor dhe producent filmi amerikan.
Filmografia
Madagascar 3 ()
Madagascar 2 (, Sinkronizimin)
Used Guys (2007)
The Persuaders (2007)
Night at the Museum (2007)
Tropic Thunder (2006)
Tenacious D in: The Pick of Destiny (2006)
The Mirror (2006)
Danny Roane: First Time Director (2005)
Madagascar (2005, Sinkronizimin)
Meet the Fockers (2004)
Dodgeball: A True Underdog Story (2004)
Anchorman: The Legend of Ron Burgundy (2004)
Starsky & Hutch (2004)
Envy (2004)
Along Came Polly (2004)
Nobody Knows Anything (2003)
Duplex (2003)
Orange County (2002)
The Royal Tenenbaums (2001)
Zoolander (2001)
Meet the Parents (2000)
Keeping the Faith (2000)
The Independent (2000)
Black and White (1999)
Mystery Men (1999)
The Suburbans (1999)
Nobody Knows Anything (1998)
Permanent Midnight (1998)
Your Friends & Neighbors (1998)
There's Something About Mary (1998)
Zero Effect (1998)
The Cable Guy (1996)
Flirting with Disaster (1996)
If Lucy Fell (1996)
Happy Gilmore (1996)
Heavyweights (1995)
Reality Bites (1994)
The Nutt House (1992)
Highway to Hell (1992)
Stella (1990)
That's Adequate (1990)
Elvis Stories (1989)
Next of Kin (1989)
Fresh Horses (1988)
Empire of the Sun (1987)
Hot Pursuit (1987)
Lidhje të jashtme
Aktorë amerikanë
Regjisorë amerikanë
Producentë amerikanë
Lindje 1965 |
8277 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Aktori | Aktori | Një aktor (shpesh edhe artist) është një person i cili vepron, ose luan një rol, në një produksion artistik. Termi zakonisht drejtohet tek dikush që punon në film, televizion (seri), teatër, apo radio, dhe mundët nganjëherë të shenojnë një argëtues rrugës. Veç kësaj i luan rola dramatike, aktorët mundin edhe të këndojnë ose të kërcejnë apo me punua vetëm te radio si një dublues. Një aktor femërore mundët të jenë një aktore, megjithëse termi "aktor", është edhe përdorimi si term gjini-neutrale.
Shiko edhe
Lista e aktorëve
Lista e aktorëve të Indisë
Film
Artistë |
8280 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Shah%20Rukh%20Khan | Shah Rukh Khan | Shah Rukh Khan (Hindi, शाहरुख़ ख़ान, Shāhrukh Khān ) ka lindur më 2 nëntor 1965 në New Delhi, India dhe tani për tani është aktori më i suksesshëm i Bollivudit.
Ai ka luajtur disa filma bashkë me Kajol, Rani Mukerji dhe Aishwarya Rai
Shah Rukh Khan së pari karrirën e tij e ka filluar në një serial-tv "Fauji" ku pastaj është bërë i njohur për publikun indian por fama e tij është rritur më shumë në rolin kryesor të filmit "Deewana" (Çmenduri).
Familja
Sikurse Shah Rukh Khan ashtu edhe familja e tij i takojnë besimit islam, familja e tij ka qenë kryesisht nga qyteti Peshawar të Indisë por që sot i takon shtetit të Pakistanit.
ShahRukh Khan është lindur në Nju Dellhi (New Delhi), Babai i tij Taj Mohammed ka qenë Avokat dhe ka vdekur në vitin 1981, Nëna e tij Fatima ka qenë puntore sociale në Delhi dhe ka vdekur në vitin 1991. Shah Rukh Khan ka edhe një motër më të vjetër Shehnaz e njohur edhe si(Lala Rukh) ShahRukh Khan është që nga viti 1991 i martuar me Gauri vajzë e cila vjen nga një familje me religjion hindu dhe ka 3 fëmijë djali Aryan i lindur më (13.11.1997) dhe vajza Suhana e lindur më(23. Maj 2000) dhe djali i vogel AbRam i lindur me(27 Maj 2013). Sot Shah Rukh Khan jeton në Mumbai (ish Bombay).
Karriera
Roli i tij i parë ishte në serialin-tv "Fauji" si një ushtar me emrin Abhimanyu Rai ku edhe filloj të bëhet i njohur për publikun pastaj filloj të luaj disa role të vogla në serialin "Circus" (1989). Pas vdekjës së prindërve të tij ShahRukh Khan është shpërngul nga Nju Delhi (New Delhi) në qytetin Mumbai ku edhe filloj karjera e tij në Bollywood me filmin "Deewana" 1992(Qmenduri)i cili është bërë hit. Pas shumë role pozitive ShahRukh Khan filloj të luaj edhe role negative së pari me filmin "Dar"(Frika) dhe Baazigar(lojtari. Ai u be edhe më i famshëm duke luajtur në filmat kuch kuch hota hai(dicka ndodhi),kal ho naa ho (e nesërmja mund të mos vij) kabhi kushi kabhi gham..(ndonjeher lumturi ndonjëher trishtim) my name is khan (emri im është khan) DON 2 ,veer-zara etj.
Më së shumti ka pasur sukses në rolet së bashku me aktorën Kajol ku me filmin "Dilwale Dulhania Le Jayenge" (Kush vjen i pari e merr nusën) të vitin 1995 karjera dhe fama e ShahRukh Khan është rritur shumë. Pastaj përsëri në filmin "Kuch Kuch Hota Hai" 1998 (Diqka po ndodhë) ShahRukh Khan luan së bashku me Kajol ku edhe ky film kor suksese të mëdha por më së shumti ka pasur sukses ShahRukh Khan me filmin "Kabhi Khushi Kabhie Gham"2001 (Nganjëherë mirë nganjëherë keq) ku përsëri luan me Kojol-in filmi "Kabhi Khushi Kabhie Gham" është film i parë nga Bollywood-i që ka pasur sukses të madhë në Europë dhe Amerikë.
Sot ShahRukh Khan përveq që është aktor i sukseshëm ai është edhe producent i dy firmave (Dreamz Unlimited/Red Chillies). ShahRukh Khan gjithashtu është i preferuar për reklamimin e produkteve të ndryshme, në indi sidomos në metropolet indiane mund ti gjesh në qdo cep të qytetit reklama (bill-board) të ndryshme me personazhin e ShahRukh Khan.
ShahRukh Khan udhëheq (moderator) kuiz-emisionin e njohur "Kaun Banega Croropati" (Kush do të bëhet milioner), ky emision është shumë i njohur dhe ShahRukh Khan përveq që ka talent për aktrim ai di në menyrë profesionale edhe të udhëheq emisione të ndryshme.
ShahRukh Khan në Europë
ShahRukh Khan është i njohur edhe me emrin "Bollywood Baadshah" (Mbreti i Bollivudit) por më së shumti me emrin "King Khan" (Mbreti Khan).
ShahRukh Khan ka qenë shumë pak i njohur për publikun në Europë por nga viti 2003 fillojnë të shfaqen filmat e tij në Britanin e madhe, Francë, Gjermani.
Më së shumti sukses ka pasur në Gjermani ku televizioni privat nga Munihu (Muenchen)RTL-2 në vitin 2004 transmeton filmin "Kabhi Khushi Kabhie Gham" (Nganjëherë mirë nganjëherë keq) dhe atë të sinkronizuar në gjuhën gjermane, kjo u mirëprit shumë mirë nga publiku gjerman dhe për televizionin RTL-2 iu shtua vazhdimisht shikueshmëria sidomos të premteve prej orës 20:15 ku emitoheshin filmat Bollywood shumica prej tyre me ShahRukh Khan, pasuria e tij llogaritet të jetë mbi 540 milion $ (dollarë), SRK numëron me miliarda tifozë anekënd Botës.
Në vitin 2008 ne NEWSWEEK është quajtur si njëri nga 50 njerzit më të fuqishëm në Botë.
Në Shqipëri dhe në Kosovë filmat Bollywood janë te njohur ne TV .DIGITAL por edhe ne internet webfaqe http://filmaindian.com/ jon te gjitha filmat e sharukhanit
Filmografia
{|width="100%" align="center|
|width="50% valign="top"|
1988 - In Which Annie Gives It Those Ones
1988 - Fauji (Seri)
1989 - Circus (Seri)
1991 - Idiot (Seri)
1992 - Dil Aashna Hai
1992 - Chamatkar
1992 - Deewana
1992 - Maya Memsaab
1992 - Raju Ban Gaya Gentleman
1993 - Baazigar
1993 - Darr
1993 - Kabhi Haan Kabhi Naa
1993 - King Uncle
1994 - Anjaam
1995 - Dilwale Dulhania Le Jayenge
1995 - Guddu
1995 - Karan Arjun
1995 - Oh Darling! Yeh Hai India
1995 - Ram Jaane
1995 - Trimurti
1995 - Zamana Deewana
1996 - Dushman Duniya Ka
1996 - Army
1996 - Chaahat
1996 - English Babu Desi Mem
1997 - Dil To Pagal Hai
1997 - Yes Boss
1997 - Koyla
1997 - Gudgudee
1997 - Pardes
1998 - Kuch Kuch Hota Hai
1998 - Dil Se
1998 - Achanak
1998 - Duplicate
1999 - Baadshah
|width="50% valign="top"|
2000 - Gaja Gamini
2000 - Mohabbatein
2000 - Har Dil Jo Pyar Karega
2000 - Josh
2000 - Hey Ram
2000 - Phir Bhi Dil Hai Hindustani
2001 - Kabhi Khushi Kabhie Gham
2001 - Asoka
2001 - One 2 Ka 4
2002 - Saathiya
2002 - Shakti
2002 - Hum Tumhare Hain Sanam
2002 - Devdas
2003 - Kal Ho Naa Ho
2003 - Chalte Chalte
2004 - Swades
2004 - Veer-Zaara
2004 - Main Hoon Na
2004 - Yeh Lamhe Judaai Ke
2005 - Kabhi Alvida Na Kehna
2005 - Munnabhai meets Mahatma Gandhi
2005 - Paheli
2005 - Silsilay
2005 - Kaal
2005 - Kuchh Meetha Ho Jaye
2006 - Don
2006 - Kabhi Alvida Naa Kehna
2007 - Chak De! India
2007 - Om Shanti Om
2008 - Kismat Konnection
2008 - Boothnath
2008 - Krazzy4
2008 - Rab Ne Bana Di Jodi
2009 - Billu Barber
2010 - Dulha Mil Gaya
2010 - My Name is Khan
2011 - Ra.One
2011 - Don 2
2012 - Jab Tak Hai Jaan
2013 - Chennai Express
2013 - Happy New Year
Aktorë indianë
Lindje 1965 |
8282 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Rani%20Mukerji | Rani Mukerji | Rani Mukerji (Hindi, रानी मुखर्जी , Rānī Mukharjī) lindi më 21 mars 1978. Ajo është një fotomodele dhe aktore e njohur indiane.
Çmime
1999, Filmfare Best Supporting Actress Award, Kuch Kuch Hota Hai
1999, Zee Cine Awards, Lux Face of the Year, Ghulam & Kuch Kuch Hota Hai
1999, Zee Cine Award Best Actor in a Supporting Role- Female for Kuch Kuch Hota Hai
2001, Aashirwaad Awards "Best Actress", Har Dil Jo Pyar Karega
2003, Star Screen Awards "Special Jury Award", Saathiya
2003, Anandolok Puroshkar Awards "Best Actress", Saathiya
2003, Filmfare, Critics Award Best Performance, Saathiya
2003, Sansui Awards "Best Performance of the Year", Saathiya
2003, Bollywood Awards "Most Sensational Actress", Saathiya
2003, Rajiv Gandhi Award
2004, BBC Film Cafe "Best Actress", Chalte Chalte
2005, Filmfare Best Actress Award, Hum Tum
2005, Filmfare Best Supporting Actress Award, Yuva
2005, Zee Cine Award Best Actor- Female, Hum Tum
2005, 1st GIFA Awards "Best Actress", Hum Tum
2005, Star Screen Award Best Actress, Hum Tum
2005, Star Screen Award Best Supporting Actress, Yuva
2005, Sports World Awards "Best Actress", Hum Tum
2005, Sports World Awards "Best Actress in a Supporting Role", Veer-Zaara
2005, Sports World "Jodi of the Year" (Saif Ali Khan and Rani Mukerji) for Hum Tum
2005, Cinegoers Awards "Best Actress", Hum Tum
2005, Cinegoers Awards "Best Actress in a Supporting Role", Veer-Zaara
2005, IIFA Best Actress Award for Hum Tum
2005, IIFA Best Supporting Actress Award for Veer-Zaara
2005, Bollywood Awards "Best Actress", Hum Tum
2005, Bollywood Awards "Best Actress in a Supporting Role", Yuva
2005, Anandolok Puroshkar Awards "Best Actress", Hum Tum
2005, Lion Awards "Achievement in Cinema"
2006, Rediff Movie Awards "Best Actress", Black
2006, 2nd Edition Pogo Voice Awards "Most Amazing Actress", Bunty Aur Babli
2006, Star Screen Award Best Actress, Black
2006, Star Screen Award Jodi No. 1 (Abhishek Bachchan and Rani Mukerji) for Bunty Aur Babli
2006, Stardust Star of the Year Award - Female, Black
2006, 2nd Apsara Awards "Best Actress", Black
2006, Filmfare Best Actress Award, Black
2006, Filmfare Critics Award for Best Performance, Black
2006, Zee Cine Award Best Actor- Female, Black
Filmografia
Rab Ne Bana Di Jodi (2008) ... Special Appearance (song)
Thoda Pyaar Thoda Magic (2008) ... Geeta
Saawariya (2007) ... Gulabji
Om Shanti Om (2007) ... Special Appearance (song)
Laaga Chunari Mein Daag (2007) ... Vibhavari Sahay (Badki)/ Natasha
The Mahabharata () (announced) ... Draupadi
Tara Rum Pam Pam (2007) (announced)
Sholay (2006) (filming)
Baabul (2006) ... Milli
Kabhi Alvida Na Kehna (2006) ... Maya Talwar
The Rising (2005) ... Heera
Paheli (2005) ... Lachchi
Bunty Aur Babli (2005) ... Vimmi Saluja/Babli
Black (2005) ... Michelle McNally
Veer-Zaara (2004) ... Saamiya Siddiqui (nominated, Filmfare Best Supporting Actress Award)
Hum Tum (2004) ... Rhea Prakash (Winner, Filmfare Best Actress Award)
Yuva (2004) ... Sashi Biswas (Winner, Filmfare Best Supporting Actress Award)
LOC Kargil (2003)
Kal Ho Naa Ho (2003) ... Special Appearance (song)
Chori Chori (2003) ... Kushi
Calcutta Mail (2003) ... Bulbul
Chalte Chalte (2003) ... Priya Chopra (nominuar, Filmfare Best Actress Award)
Saathiya (2002) ... Suhani Sharma (Winner, Filmfare Critics Award for Best Performance) & (nominated, Filmfare Best Actress Award)
Mujhse Dosti Karoge! (2002) ... Pooja Sahani
Chalo Ishq Ladaaye (2002) ... Sapna
Pyaar Diwana Hota Hai (2002) ... Payal Khurana
Kabhi Khushi Kabhie Gham (2001) ... Naina (cameo)
Nayak (2001) ... Manjari
Bas Itna Sa Khwaab Hai (2001) ... Pooja
Chori Chori Chupke Chupke (2001) ... Priya Malhotra
Snegithiye (2000)
Kahin Pyaar Na Ho Jaaye (2000) ... Priya Sharma
Har Dil Jo Pyar Karega (2000) ... Pooja Oberoi (nominuar, Filmfare Best Supporting Actress)
Bichhoo (2000) ... Kiran Bali
Hadh Kardi Aapne (2000) ... Anjali Khanna
Hey! Ram (2000) ... Aparna Ram
Badal (2000) ... Soni
Hello Brother (1999) ... Rani
Mann (1999) ... Paraqitja speciale (kënga)
Mehndi (1998)
Kuch Kuch Hota Hai (1998) ... Tina Malhotra (Fituese, Filmfare Best Supporting Actress Award)
Ghulam (1998) ... Alisha
Raja Ki Aayegi Baraat (1996) ... Mala
Lidhje të jashtme
Aktorë indianë
Fotomodele
Lindje 1978 |
8284 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Lista%20e%20aktor%C3%ABve%20indian%C3%AB | Lista e aktorëve indianë | Kjo është lista e aktorëve indianë.
Shiko edhe
Bollywood
! |
8285 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Lista%20e%20aktor%C3%ABve | Lista e aktorëve | Kjo është lista e aktorëve të filmave dhe serive.
Sipas nacionaliteti
Lista e aktorëve indianë
Lista e aktorëve shqiptarë
Të tjera
Lista e aktoreve pornografike
!
Aktor
Aktor |
8286 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Lista%20e%20aktor%C3%ABve%3A%20A | Lista e aktorëve: A | A
ro:Liste alfabetice de actori şi actriţe |
8287 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Lista%20e%20aktor%C3%ABve%3A%20D | Lista e aktorëve: D | Dan Aykroyd
Danny De Vito
Dave Thomas
Don Johnson
Don Novello
Donat Qosja
Dustin Hoffman (l. 1937)
D |
8288 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Lista%20e%20aktor%C3%ABve%3A%20C | Lista e aktorëve: C | Cameron Diaz
Candice Bergen
Carrie Fisher
Catherine Zeta-Jones
Charlie Chaplin
Charlize Theron
Chevy Chaze
Christopher Lee
Christopher Walken
Christopher Reeve
C |
8289 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Lista%20e%20aktor%C3%ABve%3A%20B | Lista e aktorëve: B | Bekim Fehmiu (l. 1986)
Bledar Mehmeti
Ben Stiller (l. 1965)
Betty Buckley
Bill Paxton
Bill Pullman
Blair Brown
Brad Pitt (l. 1963)
Brendan Fraser (l. 1968)
Bruce Willis (l. 1955)
Burt Reynolds (l. 1936)
Burim Zahiti
B |
8290 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Lista%20e%20aktor%C3%ABve%3A%20E | Lista e aktorëve: E | Erand Hoxha. (Actor, Elvis Walks Home)
Elijah Wood
Eliza Dushku
Ewan McGregor
Elvira Diamanti
Ema Andrea
Eddie Murphy. Actor, Beverly Hills Cop. ...
Edward Norton. Actor, Fight Club. ...
Edward Furlong. Actor, American History X. ...
Ed Harris. Actor, A Beautiful Mind. ...
Emma Watson. Actress, Harry Potter and the Deathly Hallows: Part 1. ...
Emma Roberts. Actress, We're the Millers. ...
Emily Mortimer. Actress, Shutter Island. ...
Emily Blunt. Actress, Sicario.
Elvis Grezda
Referimet
Lidhje të jashtme
http://www.imdb.com/list/ls008276202/
E |
8291 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Lista%20e%20aktor%C3%ABve%3A%20F | Lista e aktorëve: F | Faruk Begolli
Frank Oz
F |
8292 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Lista%20e%20aktor%C3%ABve%3A%20G | Lista e aktorëve: G | G |
8293 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Lista%20e%20aktor%C3%ABve%3A%20H | Lista e aktorëve: H | Harrison Ford
Helen Hunt
Holly Hunter
Hugo Weaving
H |
8294 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Lista%20e%20aktor%C3%ABve%3A%20I | Lista e aktorëve: I | Ian Holm
Ian McKellen
Ilir Rexhepi
Ismail Ymeri
I |
8295 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Lista%20e%20aktor%C3%ABve%3A%20J | Lista e aktorëve: J | Jack Nicholson
Jackie Chan
James Dean
James Belushi
James Earl Jones
Jane Curtin
Jennifer Aniston
Jim Carey
John Belushi
John Cleese
John Rhys-Davies
John Travolta
John Wayne
Julia Roberts
Joaqline Phoenix
J |
8296 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Lista%20e%20aktor%C3%ABve%3A%20K | Lista e aktorëve: K | Kajol Mukherjee
Karen Allen
Katheryn Walker
Kelly Hu
Keanu Reeves
Kenny Baker (Star Wars: R2-D2)
K |
8297 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Lista%20e%20aktor%C3%ABve%3A%20L | Lista e aktorëve: L | Leslie Nielsen (l. 1926)
Lindsay Lohan (l. 1986)
Lorraine Nicholson (l. 1990)
Luan Jaha (l. 1967)
Lucy Liu
L |
8298 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Lista%20e%20aktor%C3%ABve%3A%20M | Lista e aktorëve: M | Mads Mikkelsen
Marilyn Monroe
Mark Hamill
Marie Logoreci
Masiela Lusha
Matt Damon
Mel Gibson
Melihate Ajeti
Mickey Rooney
Mickey Rourke
Morgan Freeman
M |
8299 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Lista%20e%20aktor%C3%ABve%3A%20N | Lista e aktorëve: N | Natalie Imbruglia
Nicolas Cage
Nicole Kidman
Niko kanxheri
N |
8300 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Lista%20e%20aktor%C3%ABve%3A%20O | Lista e aktorëve: O | Orlando Bloom
O |
8301 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Lista%20e%20aktor%C3%ABve%3A%20P | Lista e aktorëve: P | Paul Walker
Penny Marshall
Peter Aykroyd
Phil Hartman
P |
8302 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Lista%20e%20aktor%C3%ABve%3A%20Q | Lista e aktorëve: Q | Q |
8303 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Lista%20e%20aktor%C3%ABve%3A%20R | Lista e aktorëve: R | Rani Mukherjee (l. 1978)
Rick Moranis
Robin Williams (l. 1951)
Roberto Benigni (l. 1952)
Robert De Niro (l. 1943)
Robert Duvall
Rusell Crowe
R |
8304 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Lista%20e%20aktor%C3%ABve%3A%20S | Lista e aktorëve: S | Sabedin Shahiqi
Samuel L. Jackson
Sandra Bullock
Scarlett Johansson
Sean Connery
Seymour Casel
Skender Ademi
Stacy Keach
Steve Buscemi
Skender Miftari Beck
Steve Martin
Sylvester Stallone
S |
8305 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Lista%20e%20aktor%C3%ABve%3A%20Sh | Lista e aktorëve: Sh | Shani Pallaska
Shah Rukh Khan
Shpetim Kastrati
S |
8306 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Lista%20e%20aktor%C3%ABve%3A%20T | Lista e aktorëve: T | Talia Shire
Telly Savalas
Tim Kazurinsky
Timo Flloko
Tom Cruise
Tom Hanks
Tom Hardy
Tom Seleck
Tommy Lee Jones
Treat Williams
Teuta Krasniqi
T |
8308 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Lista%20e%20aktor%C3%ABve%3A%20U | Lista e aktorëve: U | Uma Thurman
U |
8309 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Lista%20e%20aktor%C3%ABve%3A%20V | Lista e aktorëve: V | Val Kilmer
Vin Diesel
Vincent D'Onofrio
V |
8310 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Lista%20e%20aktor%C3%ABve%3A%20X | Lista e aktorëve: X | X |
8311 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Lista%20e%20aktor%C3%ABve%3A%20Y | Lista e aktorëve: Y | Yllka Gashi
Yllka Mujo
Y |
8312 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Lista%20e%20aktor%C3%ABve%3A%20Z | Lista e aktorëve: Z | Zsa Zsa Gabor
Z |
8313 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Lista%20e%20aktor%C3%ABve%3A%20W | Lista e aktorëve: W | Warwick Davis
Will Smith
Willem Dafoe
Whoopi Goldberg
W |
8342 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Vllasi | Vllasi |
Vendbanime
Vllasi (Leskoc) - vendbanim në Serbi.
Tjera
Azem Vllasi, politikan shqiptar. |
8344 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Sistemi%20operativ | Sistemi operativ | Sistem operativ është një softuer kompjuterik i cili i menaxhon mënyrën në të cilën programe të ndryshme e përdorin harduerin e kompjuterit dhe rregullon mënyrën si përdoruesi e kontrollon kompjuterin.
Një sistem operativ merret me inputet dhe outputet e kompjuterit dhe rregullimit dhe leximin e memories të kompjuterit dhe bën operimin e harduerit si dhe ndezjen e kompjuterit. Sistemi Operativ është një pjesë shumë e rëndësishme e kompjuterit. Në një shpjegim të thjeshtë hardueri është pjesa fizike e kompjuterit ndërsa sistemi operativ është ai që e lëviz.
Sot ka shumë distributorë të sistemeve operative të cilat mund të përmenden Windows vista, xp, 7, 8, 10, MacOS, iOS, android, Ubuntu, Linux etj.
Sistemi Operativ
Sistemi operativ është programi kryesor në një kompjuter. Përmes tij ekzekutohet çdo program tjetër aplikativ. Sistemi operativ kujdeset për funksionet bazë të kompjuterit siç janë njohja e hyrjeve prej tastierës, daljet në pajisjet dalëse, mbajtja e shënimeve për ndryshimet në skeda dhe direktori si dhe kontrollimi i pajisjeve periferike si disqet dhe gjurmështypësit. Ekzistojnë sisteme operative të ndryshme, por i pari që është shfrytëzuar ka qene DOS-i (Disk Operating System) i paraqitur nga firma "IBM" ne vitin 1981. Meqë për të punuar me të nevojitej që shfrytëzuesit të kishin njohuri të avancuara të kompjuterit, firma Microsoft paraqiti Windows 3.11 si sistem operativ shumë më të përsosur se DOS-i. Më vonë u paraqitën edhe sisteme operative të tjera nga Microsoft si: Windows 95, Windows NT, Windows 98, Windows ME, Windows 2000, Windows XP, Windows 2003, Windows Vista (2007) dhe Windows Seven(7) në vitin 2009, Windows(8) 2012. Gjithashtu ka edhe sisteme operative te tjera, si UNIX, LINUX etj.....
Programet kompjuterike mund të ndahen në dy kategori kryesore:
– programet e sistemit që drejtojnë operacionet e sistemit të përpunimit
– programet zbatuese që zgjidhin problemet e përdoruesve të tyre;
Bashkësia e Programeve të Sistemit njihet me emrin Sistemi Operativ (SO).?
Përbërja
Sistemi operativ përbëhet nga një sistem më vete i quajtur kernel (bërthama) dhe nga një numër programesh të sistemit.
Qëllimi i Sistemit Operativ
Drejtimi i burimeve të sistemit të përpunimit
Lehtësimi i komunikimit midis personit dhe makinës (kompjuterit).
Një sistem operativ siguron një mjedis për ekzekutimin e programeve duke mundësuar shërbime të nevojshme nga këto programe. Shërbimet apo programet e tij ndahen në pesë kategori: 1. Kontrolli proceseve 2. Sistemi i skedave 3. Veprimet Hyrje/Dalje 4. Komunikimi ndërprocesor 5. Mirëmbajtja e informacionit
Sistemi operativ duhet të përpiqet të plotësojë këto kërkesa për disa përdorues të tij dhe të merret me menaxhimin e:
• Burimeve
• Gabimeve
• Mbrojtjes
Puna e Sistemit: Kontrolli i Proceseve
Një proces është njësi e punës. Proceset duhet të jenë në gjendje për të kontrolluar funksionimin e tyre, si edhe krijimin e proceseve të reja për të kryer detyra të tjera. Thirrjet sistem që menaxhojnë proceset janë: • fork: krijon një proces të ri • exit: ndërprerja normale, abort: • ndërprerje anormale • execve: ngarkon dhe ekzekutuar një program tjetër • wait: pret që të përfundojë një proces tjetër • menaxhimi sinjalesh: trajtimi i ngjarjeve asinkrone • sinjal sigaction: reagimi ndaj sinjaleve • vrasje: sinjal dërguar për ndërprerjen e procesit • pthread: për krijimin dhe menaxhimin e thred-eve e shumta që ekzekutohen në një proces të vetëm.
Sistemi i Skedave
Sistemi i skedave të Unix është shumë më i komplikuar se sa duket • Direktoria rrënjë është e vendosur në diskun i cili është organizuar me anë të një sistemi të i skedave, p.sh. ext2. • Ka një CD-ROM në makinë, cd e të cilit është organizuar duke përdorur sistemin e skedave HSFS.• Nëse direktoria "kaharris" e përdoruesit gjendet në një tjetër server, p.sh. Brahman.cs.uchicago.edu:/export/u2/kaharris, ajo mund të administrohet duke përdorur sistemin e skedave në rrjet NFS. • direktoria /proc nuk është e vendosur në ndonjë pajisje. Dosjet nuk janë vende të magazinimit të të dhënave duket sikur kanë përmbajtje: cat /proc/1/status ose cat /proc/ jep proceset • direktoritë në /dev janë pajisjet fizike. Për shembull, /dev/pts/2 është terminali, /dev/mouse është miushi dhe /dev/lp0 është një gjurmështypës.
Sistemi operativ: Puna me sistemin
Sistemi i skedave të Unix mundëson një nivel të lartë të organizimit të burimeve në dispozicion për proceset dhe përdoruesit. Sistemi i skedave të Unix është e organizuar si një graf aciklik i drejtuar, me nyjet që përfaqësojnë direktori. Nyjet me fëmijë janë direktori që përmbajnë direktori të tjera ose skeda. Proceset mundësojnë lëvizjen në sistemin e skedave dhe ndryshimin e strukturës së tij: • chdir: lëviz në një direktori të re • getcwd: jep direktorinë aktuale të punës • opendir, closedir: hap dhe mbyll një direktori • readdir: lexon një direktori • stat, fdopen: shfaq gjendjen e skedës, hap skedën • link, unlink: vendos dhe heq lidhje të fortë (një alias për një skedë) • symbolic link: krijon një lidhje të butë (një tregues për një tjetër skedë)
Aktivitetet e Sistemit Operativ
Drejtimi i kujteses masive (file system); (HDD Hard Disk Drive)
Drejtimi i performances RAM (Random Acces Memory);
Drejtimi i proceseve;(Proccesor CPU si prsh Intel Core i-7 etj
Drejtimi i nderfaqes(paraqitja grafike) se perdoruesit; (Karta grafike si prsh Nvidia GTX Monster Z)
Perdorimi njekohesisht i shume perdoruesve ne te njejten makine;
Kryerje e njekoheshme e shume proceseve mbi te njeten makine.
Struktura e Sistemit Operativ
Sistemet Operative janë pergjithesisht te perbere nga nje bashkesi modulesh, sejcili me nje funksion te percaktuar. Modulet e ndryshme te sistemit operativ veprojne midis tyre sipas rregullave te percaktuara ne menyre qe te realizohen funksionet baze te makines.
Sistemet Mono-Tasking (një detyrësh)
Sistemet Operative qe bejne kryerjen e nje programi te vetem njihen me emrin mono-tasking (një detyrësh);
Nuk është e mundur te nderpritet kryerja i nje programi për ti dhene CPU-ne nje tjeter programi
Jane historikisht Sistemet e para Operative. (psh MSDOS).
Sistemet Multi-Tasking (shumë-detyrësh)
Sistemet Operative qe lejojne kryerjen e njehersheme te shume programeve njihen si shumë-detyrësh (Windows-NT , Linux);
Nje program mund te nderpritet dhe CPU-ja i kalohet nje programi tjeter.
Sistemet Time-Sharing (kohë-ndarës)
Nje zhvillim i sistemeve shumë-detyrësh janë sistemet kohë-ndarës. Çdo program ne veprim kryhet periodikisht ne intervale te vogla kohe.
Nese shpejtesia e procesorit është mjaft e larte krijohet pershtypja e nje zhvillimi paralel te proceseve.
Organizimi dhe drejtimi i kujteses qendrore është pamja me kritike ne krijimin e nje SO;
Drejtuesi i kujteses është moduli i SO i ngarkuar me shperndarjen e kujteses ne detyra (task) te ndryshme (për te kryer nje detyre është e nevojshme qe kodi i saj te futet ne kujtese);
Koklavitja e drejtuesit te kujteses varet nga tipi i SO;
Ne sistemet shume-detyresh munden me u ngarku ne kujtese shume programe njekohesisht
Problem: si te ndahet hapesira ne menyre optimale
Ndarje Lineare
Kujtesa
Moderne të përgjithshëm me qëllim kompjutera, duke përfshirë kompjuterët personal dhe Mainframes, kanë një sistemit operativ për të drejtuar programet e tjera, të tilla si software e aplikimit. Shembuj të veprojnë sistemet e kompjuterëve personal janë Microsoft Windows, Mac OS (dhe Darvini), UNIX, dhe Linux.Niveli më i ulët i çdo sistemi operativ është kernel i saj. Kjo është shtresa e parë e programeve ngarkuar në memorie kur një çizme të sistemit ose fillimi up. Kernel siguron qasje të ndryshme dhe shërbimet e përbashkëta thelbësore për të gjithë sistemin e të tjera dhe programet e aplikimit. Këto shërbime përfshijnë, por nuk kufizohen vetëm në: qasje disk, menaxhimin e kujtesës, planifikimin e detyrave, si dhe qasje në pajisje të tjera pajisjet. Si edhe të kernel, një sistem operativ është shpërndarë shpesh me mjete për programet të shfaqur dhe për të menaxhuar një ndërfaqe grafike të përdoruesit (edhe pse Windows dhe Macintosh kanë këto mjete të ndërtuar në sistemit operativ), si dhe programet e shërbimeve për detyra të tilla si menaxhimin e dosjeve dhe konfigurimin e sistemit operativ. Ata gjithashtu janë shpërndarë shpesh me aplikacionet e softuerit atë nuk mund ta lidhesh direkt me funksionin e sistemit operativ bazë, por ne të cilat eshte sistemi operativ distributor gjen favorshëm për të furnizuar me sistemin operativ.Drejtim të specifikimit në mes sistemit operativ dhe software aplikimit nuk është e saktë, dhe është herë pas here objekt polemikash. Nga pikat tregtare ose juridik, ndarje mund të varet kontekstin e interesave të përfshira. Për shembull, një nga pyetjet kryesore në shtetet e Bashkuara k gjyq Microsoft antitrust ishte nëse shfletuesi i Microsoft-it web ishte pjesë e saj sistemit operativ, ose nëse kjo ishte një pjesë e ndashme e softuerit të aplikimit.Ashtu si "sistemi operativ" vetë termi, pyetja se çfarë pikërisht duhet të formojnë"Kernel" është subjekt i ndonjë polemike, me debate nëse mbi gjëra të tilla si sistemet e skedarëve duhet të t'u përfshirë në kernel. Kampe të ndryshme avokat microkernels, kernelit monolit, dhe kështu me radhë.Sistemet operative janë përdorur në shumicën, por jo të gjitha, sistemet kompjuterike. Kompjuterët thjeshta,duke përfshirë sistemet e vogla ngulitur dhe shumë prej kompjuterëve të parë nuk janë operative sistemeve. Në vend të kësaj, ata u mbështetën në programet e aplikimit për të menaxhuar hardware minimale veten, ndoshta me ndihmën e bibliotekave të zhvilluara për këtë qëllim. Komercialisht furnizuar Sistemet operative janë të pranishëm në pothuajse të gjitha pajisjet moderne të përshkruara si kompjutera, nga personale kompjutera për mainframes, si dhe kompjutera celulare të tilla si PDAs dhe telefonat celularë.
Faqosja
Kujtesa Virtuale
Shpesh kujtesa kompjuterike nuk është e mjaftueshme për te permbajtur te gjitha kodet e detyrave te ndryshme;
Mund te simulohet nje kujtese me e madhe qe mban ne (RAM) vetem pjeset e kodeve dhe te dhenave qe sherbejne ne ate çast;
Perdoret koncepti i kujteses virtuale.
Te dhenat e programeve jo ne perdorim mund te hiqen nga kujtesa qendrore dhe te vendosen ne diskun kompjuterik ne zonen e quajtur zona e shkembimit (swap-it).
Raporti i dimensioneve te zones shkembyese dhe e RAM-it është 3 : 1 (maksimum);
Procesoret moderne zoterojne mekanizma harduere për te lehtesuar drejtimin e kujteses virtuale.
Drejtuesi i sistemit te dosjeve
Drejtuesi i sistemit te dosjeve (file system) është moduli i sistemit operativ qe ben drejtimin e informacioneve te ruajtura ne mekanizmat e kujteses masive. Ky drejtues duhet te garantoje korrektesine dhe koherencen e informacioneve.
Ne sistemet shume-perdorues, duhet te vendose ne dispozicion mekanizma te mbrojtjes , ne menyre qe ti lejoje perdoruesve mbrojtjen e te dhenave nga perdorues jo te autorizuar.
Funksionet tipike qe duhet te kryhen jane:
– Te jepet nje mekanizem për identifikimin e dosjeve;
– Te jepen menyrat me te voliteshme ne qasjen e te dhenave;
– Te behet transparente struktura fizike e mbeshtetesit te kujtimit;
– Zbatimi i mekanizmave te mbrojtjes se te dhenave.
Organizimi
Gati te gjithë sistemet oprative perdorin nje organizim hierarkik te sistemit te dosjeve.
Elementi qe ben rigrupimin e shume dosjeve se bashku quhet drejtoria (directory);
Bashkesia hierarkike e drejtorive dhe dosjeve mund te paraqitet nepermjet nje skeme grafike te drejtorive
Drejtuesi i mekanizmave te Hyrje-Daljes (Input/Output ose I/O)
Drejtuesi i mekanizmave te I/O është moduli i SO i ngarkuar me dhenien e detyrave mekanizmave qe bejne kerkesen dhe për ti kontrolluar. Nga ata varet cilesia dhe tipi i pajisjeve te lidhura ne kompjuter dhe te njohura nga sistemi.
Udhezuesi i pajisjeve (Device Driver)
Kontrolli i mekanizmave te H/N behet permes programeve te posaçme te quajtura udhezuesi i pajisjeve (Device Driver);
udhezuesi i pajisjeve kryhet nga prodhuesit e mekanizmave qe njohin shume mire veçorite fizike.
Keto programe kryejne keto funksione:
Bejne transparente veçorite tipike fizike te çdo mekanizmi;
Drejtojne komunikimin e sinjaleve drejt mekanizmave;
Drejtojne mosmarrveshjet, ne rastin kur dy ose me shume detyra duan te hyjne njekohesisht ne te njejtin mekanizem.
Nderfaqja e perdoruesit
Te gjithe sistemet operative perdorin mekanizma për ta bere sa me te lehte perdorimin e sistemit nga perdoruesi; bashkesia a ketyre mekanizmave te hyrjes ne kompjuter merr emrin e nderfaqes se perdoruesit
Nderfaqja tekstuale:
komanda perkthyese (guacke - shell )
Shembull MS-DOS
Nderfaqja grafike (me dritare):
Nxjerrja e programeve te ndryshme shfaqet ne menyre grafike permes dritareve
Perdorimi i skicave e ben me intuitiv perdorimin e llogariteses;
Sistemet e pranishëm në treg
Në treg janë të pranishëm një sasi e madhe sistemesh operative. Në të kaluarën prirja e shtëpive prodhuese të sistemeve të perpunimit ishte që të zhvillonin sisteme operative për arkitekturën e tyre, prirja e sotme është ajo a sistemave operative të përdorshëm në platforma të ndryshme. Kjo është lista e sistemeve më të njohur:
Sisteme si UNIX
Janë sistemet operativë të lidhur me System V, BSD, Linux,Ubuntu.
Janë sisteme me liçense: GNU, Open source (kod i hapur), Freeware, etj.
Këto sisteme janë edhe disa nga sistemet më të sigurtë dhe të fortë (të qëndrueshëm).
Microsoft Windows
Është sistemi operatv më i përhapur.
Apple Mac OS X
Një nga sistemet më të sigurtë.
Në Pranverë 2009 del versioni i ri Mac Os X 10.6 i quajtur Snow Leopard
LINUX
Ubuntu ose i njohur me mire si Linux eshte Sistem Operativ per Kompujtera me Remote(Kontrollim nga nje komp. ne nje tjeter me ane te lidhjes se internetit) qe me shume perdoret per Dedicated Gaming Servers per shembull per lojra si Counter-Strike me pas per Call Of Duty , Halo , BattleField etj... Nuk ju keshilloj te mbani Linux per Sistem Operativ pasi nuk eshte i dizenjuar aq mire per te qene nje kompjuter per pune (Desktop PC) eshte dizenjuar per te qene Server.Keshtu qe duhet te mbani per sistem operativ Windows XP/Vista/7/8 (Une nuk po ju detyroj te perdorni windows si operating nese doni edhe mund ta mbani linuxin pasi deri me sot jane gjetur VETEM 45 viruse per linux)
Lidhje te jashtme
Anglisht. Sistemet operuese.
Anglisht. Historia e sistemeve operues.
Teknologji
Informatikë
Internet |
8345 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Sporti%20shqiptar%20%28gazet%C3%AB%29 | Sporti shqiptar (gazetë) | Sporti shqiptar është gazeta e parë sportive në Shqipëri dhe e para e këtij lloji në Ballkan. Themeluesit e saj ishin Anton Mazreku, njëkohësisht kryeredaktor i saj, themeluesi i gazetarisë sportive, bashkë me Luigj Shalën e Aqif Dominin.
Pas katër vjet ndërprejeje për shkak të Luftës, ajo rifillon me emrin “Sporti” e më pas merr dhe atë cilësorin “popullor”, siç mund të shihej me gjyslykët e propagandës çdo media në regjimin e Hoxhës. Ishte një nga 7 gazetat që dilnin në Shqipëri dhe ndoshta “më liberalja”. Kryeredaktori aktual i “Sportit Shqiptar”, Bashkim Tufa, gazetar i saj prej vitit 1979 thotë se “sporti ishte një lloj dritareje nga Perëndimi, por kjo s’do të thotë se nuk i shpëtonte censurës, pasi edhe gjithë kryeredaktorët e saj duhej të kishin parasysh bindjet komuniste”. Tufa tregon se rreth viteve ’80 kur edhe sistemi po e lëshonte pak veten, gjejmë aty të pasqyruara ngjarjet më të mëdha sportive nga bota, megjithëse gazeta ishte organ i Bashkimit të Fizkulturistëve dhe Sportistëve të Shqipërisë. “Sporti Popullor” ishte e dyta gazetë e rëndësishme pas “Zërit të Popullit” dhe piëkrisht në vitet ’80 ajo do të ishte rivale serioze e gazetës së Partisë së Punës, aq sa Komiteti Qendror nisi të bllokonte abonimet me “Sportin”.
Gjatë viteve të tranzicionit, gazeta po shkonte drejt falimentimit. Në vitin 1999 ajo kaloi pranë Botimeve “Spektër” që drejtohet nga botuesi Koço Kokëdhima. “Për gazetën nisën ndryshimet e dukshme, me shtimin e stafit, zhvillimin e teknologjisë”,- thotë kryeredaktori Tufa. “U shtua periodiciteti i saj nga dy herë, katër herë në javë dhe sot del në treg të gjitha ditët e javës. Të shtunën e të dielën edhe me 32 faqe. Prej vitit 2004 “Sporti Shqiptar” është e para gazetë sportive me 24 faqe.” Tufa erdhi në krye të kësaj gazete në vitin 2002. Pra aty gjen gjithçka për sportin në Shqipëri, edhe pse niveli i sportit sot tek ne, sipas Tufës, është i mjerueshëm. “Etika, serioziteti, larmia e rubrikave ka bërë të mundur që çdo moshë të gjejë veten në këtë gazetë.
Sot “Sporti Shqiptar” mbush 70 vjeç që nga krijimi, por në të vërtetë gazeta është 7-ditëshe”. Për kryeredaktorin Bashkim Tufa, kjo do të thotë se pavarësisht se gazeta është e vjetër, ajo ka çdo ditë një gjë të re, është vitale. Veç të tjerash, ajo mund të quhet dhe shkollë e gazetarisë sportive prej nga dalin gazetarë që hidhen më pas në gazetat e shumta sportive, të cilat vitet e fundit janë shtuar shumë.Numri i pare i kesaj gazete ka dale me 28 nentor 1935 (në 23 vjetorin e pavarësisë së Shqipërisë).
Lidhje të jashtme
https://web.archive.org/web/20110603021741/http://sportishqiptar.com.al/
Gazeta në Shqipëri
Gazeta në gjuhën shqipe
Gazeta të përditshme
Gazeta sportive |
8346 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Iso-polifonia%20shqiptare | Iso-polifonia shqiptare | Iso-polifonia popullore shqiptare, shpallet “Kryevepër e trashëgimisë gojore të njerëzimit”, mbrojtur nga UNESCO.
Pa më të voglin dyshim, data 25 nëntor 2005 është një ditë historike për mbarë trashëgiminë kulturore të shqiptarëve por dhe për vetë Shqipërinë. Në këtë ditë “Iso-polifonia popullore shqiptare” futet në listën e “Kryeveprave të trashëgimisë gojore të njerëzimit” mbrojtur nga UNESCO, fakt që u kumtua në të gjitha mediat e botës nga Dr. Koichiro Matscura, Drejtor i Përgjithshëm i UNESCO-s, nga selia qendrore e UNESCO-s në Paris.
Për të dalë me këtë vendim, Juria Ndërkombëtare e mbledhur në Paris nga data 21-24 nëntor 2005, shqyrtoi mbi 60 kandidatura të propozuara për t’u përfshirë në listën “Kryevepër e njerëzimit”, propozime të bëra në rrugë zyrtare nga shtete të ndryshme në çdo anë të botës duke plotësuar dosjet dhe kriteret e shpallura për këtë qëllim.
Juria vendimmarrëse përbëhej nga :
Dok. Antonio A. ARANTES - President i Institutit Kombëtar Brazilian për Trashëgiminë Historike dhe Artistike, Brazil.
H.R.H Basma BINT TALAL - Princeshë e Jordanisë
Aziza BENANINI - Ambasadore e Marokut në UNESCO
Prof. Georges CONDOMINAS - Përfaqësues i Francës në UNESCO
Prof. Anzor ERMAICHVILI - Profesor në Institutin Kombëtar të Kulturës, Gjeorgji.
Carlos FUENTES - Përfaqësues i Meksikës në UNESCO
Mister Yoshikazu HASEGAWA - Drejtor Ekzekutiv i Fondacionit për Teatrin e Ri, Japoni
Prof. Epeli HAU’OFA - Drejtor Themelues i Qendrës për Artin dhe Kulturën, Oqeani
Prof. Alpha Oumar KONARE - Kryetar i Komisionit të Bashkimit Afrikan, ish President i Malit
Elvira KUNINA - Drejtore e Shkollës Kombëtare të Artit Folklorik, Rusi.
M.s.Olive W.M.LEWIN - Drejtore e të Rinjve, Xhamajkë
Prof. Armandina LIHAMBA - Profesor në Universitetin e Dar El Salamit, Tanzani
Dokt. Ahmed MORSI - Kryetar i Bibliotekës dhe Librarive Kombëtare, Profesor në Fakultetin e Arteve në Universitetin e Kajros, Egjypt.
Dok. Zhentao ZHANG - Profesor në Institutin e Kërkimeve Muzikore në Akademinë e Arteve, Kinë
Kulturë
Muzikë
Shqip |
8353 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Miss%20World | Miss World | Miss World (sqt.: Miss Bota) është një miss-zgjedhje botërore.
Miss Universe është një nga konkurencë kryesore të kësaj spektakël.
Historia e Miss World
{|
! Viti !!Miss World !! Shteti !! Vendi
|-
|1951 || Kiki Haakonson || Suedia || Londra, Britania e Madhe
|-
|1952 || May Louise Flodin || Suedia || Londra, Britania e Madhe
|-
|1953 || Denise Perrier || Franca || Londra, Britania e Madhe
|-
|1954 || Antigone Costanda || Egjipti || Londra, Britania e Madhe
|-
|1955 || Carmen Duijm Zubillaga || Venezuela || Londra, Britania e Madhe
|-
|1956 || Petra Schürmann || Gjermania || Londra, Britania e Madhe
|-
|1957 || Marita Lindahl || Finlanda || Londra, Britania e Madhe
|-
|1958 || Penelope Anne Coelen || Jugafrikane || Londra, Britania e Madhe
|-
|1959 || Corine Rottschafer || Holanda || Londra, Britania e Madhe
|-
|1960 || Norma Gladys Cappagli || Argjentina || Londra, Britania e Madhe
|-
|1961 || Rosemarie Frankland || Britania e Madhe || Londra, Britania e Madhe
|-
|1962 || Catharina Lodders || Holanda || Londra, Britania e Madhe
|-
|1963 || Carole Joan Crawford || Xhamajka || Londra, Britania e Madhe
|-
|1964 || Ann Sydney || Britania e Madhe || Londra, Britania e Madhe
|-
|1965 || Lesley Langley || Britania e Madhe || Londra, Britania e Madhe
|-
|1966 || Reita Faria || India || Londra, Britania e Madhe
|-
|1967 || Madeleine Hartog Bell || Peru || Londra, Britania e Madhe
|-
|1968 || Penelope Plummer || Australia || Londra, Britania e Madhe
|-
|1969 || Eva Rueber-Staier || Austria || Londra, Britania e Madhe
|-
|1970 || Jennifer Hosten || Grenada || Londra, Britania e Madhe
|-
|1971 || Lucia Tavares Petterle || Brazili || Londra, Britania e Madhe
|-
|1972 || Belinda Green || Australia || Londra, Britania e Madhe
|-
|1973 || Marjorie Wallace || ShBA || Londra, Britania e Madhe
|-
|1974 || Anneline Kriel || Jugafrikane || Londra, Britania e Madhe
|-
|1975 || Wilnelia Merced || Puerto Rico || Londra, Britania e Madhe
|-
|1976 || Cindy Breakspeare || Xhamajka || Londra, Britania e Madhe
|-
|1977 || Mary Stavin || Suedia || Londra, Britania e Madhe
|-
|1978 || Silvana Suarez || Argjentina || Londra, Britania e Madhe
|-
|1979 || Gina Swainson || Bermuda || Londra, Britania e Madhe
|-
|1980 || Kimberley Santos || Guama || Londra, Britania e Madhe
|-
|1981 || Pilin Leon || Venezuela || Londra, Britania e Madhe; Miami, ShBA
|-
|1982 || Mariasela Alvarez || Republika Domenikane || Londra, Britania e Madhe
|-
|1983 || Sarah-Jane Hutt || Britania e Madhe || Londra, Britania e Madhe
|-
|1984 || Astrid Herrera || Venezuela || Londra, Britania e Madhe
|-
|1985 || Hofi Karlsdottir || Islanda || Londra, Britania e Madhe
|-
|1986 || Giselle LaRonde || Trinidad dhe Tobago || Londra, Britania e Madhe; Macau
|-
|1987 || Ulla Weigerstorfer || Austria || Londra, Britania e Madhe; Malta
|-
|1988 || Linda Petursdottir || Islanda || Londra, Britania e Madhe; Málaga, Spanja
|-
|1989 || Aneta Kreglicka || Polonia || Hong Kong; Taipeh, Tajvani
|-
|1990 || Gina Marie Tolleson || ShBA || Londra, Britania e Madhe; Norvegjia
|-
|1991 || Ninibeth Jiminez || Venezuela || Atlanta, ShBA; Jugafrikane
|-
|1992 || Julia Kourotchkina || Rusia || Sun City, Jugafrikane
|-
|1993 || Lisa Hanna || Xhamajka || Sun City, Jugafrikane
|-
|1994 || Aishwarya Rai || India || Sun City, Jugafrikane
|-
|1995 || Jacqueline Aguilera Marcano || Venezuela || Sun City, Jugafrikane; Dubai, EBA
|-
|1996 || Irene Skliva || Greqia || Bangalore, India; Sejshelli
|-
|1997 || Diana Hayden || India || Mahé, Sejshelli
|-
|1998 || Linor Abargil || Izraeli || Mahé, Sejshelli; Paris, Franca
|-
|1999 || Yukta Mookhey || India || Londra, Britania e Madhe; Malta
|-
|2000 || Priyanka Chopra || India || Londra, Britania e Madhe; Maldives
|-
|2001 || Agbani Darego || Nigeria || Sun City, Jugafrikane; Zambia
|-
|2002 || Azra Akin || Turqia || Londra, Britania e Madhe; Abuja, Nigeria
|-
|2003 || Rosanna Davison<td>Irland || Sanya, Kina
|-
|2004 || Maria Julia Mantilla Garcia || Peru || Sanya, Kina
|-
|2005 || Unnur Birna Vilhjálmsdóttir || Islanda || Sanya, Kina
|-
|2006 || Tat'ana Kuchařová || Republika Çeke || Varshava, Polonia
|-
|2007 || Zhang Zilin || Kina || Sanya, Kina
|-
|2008 || Ksenia Sukhinova || Rusia || Johanesburg, Republika Jugafrikane
|-
|2009 || Kaiane Aldorino || Gjibraltari || Johanesburg, Jugafrikane
</table>
Shiko dhe Këtu
Miss Grand International
Miss Kosova
Miss Albania
Weblinks
Faqja zyrtare e Miss World |
Subsets and Splits
No community queries yet
The top public SQL queries from the community will appear here once available.