id
stringlengths 1
6
| url
stringlengths 31
426
| title
stringlengths 1
231
| text
stringlengths 1
443k
|
|---|---|---|---|
342127 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Hanumani | Hanumani | Hanuman ( sanskritisht: हनुमान् , IAST: Hanumān ), i quajtur edhe Maruti ( sanskritisht: मारुति), bajrangabali ( sanskritisht: बजरंगबली), dhe Anjaneya ( sanskritisht: आञ्जनेय ), është një zot hindu dhe një shoqërues hyjnor vanara i hyjnisë Rama. Hanumani është një nga personazhet qendrore të eposit hindu Ramajana . Ai është një besimtar i flaktë i Ramës dhe një nga çiranxhivit. Hanuman konsiderohet të jetë djali shpirtëror i perëndisë së erës Vaju, i cili në disa histori luajti një rol të drejtpërdrejtë në lindjen e Hanumanit. Hanumani përmendet në disa tekste të tjera, si epika Mahabharata dhe Puranat e ndryshme.
Dëshmitë e adhurimit devotshëm ndaj Hanumanit mungojnë në këto tekste, si dhe në shumicën e siteve arkeologjike. Sipas Philip Lutgendorf, një indolog amerikan, rëndësia teologjike e Hanumanit dhe përkushtimi përkushtim ndaj tij u shfaq rreth 1000 vjet pas kompozimit së Ramajanës, në mijëvjeçarin e dytë të erës sonë, pas ardhjes së sundimit islam në nënkontinentin Indian . Lutgendorf shkruan gjithashtu se aftësitë në rezymenë e Hanumanit gjithashtu duket se rrjedhin pjesërisht nga trashëgimia e tij erore, duke reflektuar rolin e Vajut si në trup ashtu edhe në kozmos. Shenjtorët e lëvizjes Bhakti si Samarth Ramdasi e kanë pozicionuar Hanuman si një simbol të nacionalizmit dhe qëndresës ndaj persekutimit. Shenjtori Vaishnava Madhvacharya tha se sa herë që Vishnu mishërohet në tokë, Vaju e shoqëron atë dhe ndihmon punën e tij për ruajtjen e dharmës. Në epokën moderne, ikonografia dhe tempujt e Hanumanit kanë qenë gjithnjë e më të zakonshme. Ai shihet si kombinimi ideal i "forcës, nismës heroike dhe përsosmërisë së sigurt" dhe "përkushtimit të dashur, emocional ndaj zotit të tij vetjak Rama", si Shakti dhe Bhakti . Në letërsinë e mëvonshme, ai nganjëherë portretizohet si perëndia mbrojtës i arteve marciale si mundja dhe akrobatika, si dhe aktivitete të tilla si meditimi dhe studimi i zellshëm. Ai simbolizon përsosmërinë njerëzore të vetëkontrollit të brendshëm, besimit dhe shërbimit ndaj një kauze, të fshehura pas përshtypjeve të para të një qenieje që duket si një Vanara . Hanuman konsiderohet të jetë një beqar dhe një i virgjër shembullor.
Disa studiues e kanë identifikuar Hanumanin si një frymëzim të mundshëm për Sun Wukong, personazhi i Mbretit Majmun në aventurën epike kineze Udhëtimi në Perëndim .
Faqe me adresa nga Wayback Machine që përdorin stampën e arkivës së rrjetit
Hinduizëm |
342131 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Pagesa | Pagesa | Pagesa është oferta vullnetare e parave ose ekuivalentit të saj ose e gjërave me vlerë nga një palë (si një person ose kompani) ndaj një tjetre në këmbim të mallrave ose shërbimeve të ofruara prej tyre, ose për të përmbushur një detyrim ligjor/dëshirë filantropike. Pala që bën pagesën zakonisht quhet paguesi, ndërsa marrësi është pala që merr pagesën.
Pagesat mund të kryhen në disa mënyra, për shembull:
përdorimin e parave, çekut, ose debitit, kredisë ose transfertave bankare, qoftë nëpërmjet pagesës celulare ose ndryshe
transferimi i çdo gjëje me vlerë, si aksionet, ose përdorimi i shkëmbimit, ose i të dhënave personale, shkëmbimi i një malli ose shërbimi për një tjetër.
Në përgjithësi, paguesit janë të lirë të përcaktojnë se çfarë metode pagese do të pranojnë; megjithëse normalisht ligjet kërkojnë që paguesi të pranojë kursin ligjor të vendit deri në një kufi të përcaktuar. Pagesa më së shpeshti kryhet në monedhën vendase të përfituesit, përveç nëse palët bien dakord ndryshe. Pagesa në një monedhë tjetër përfshin një transaksion shtesë të këmbimit valutor. Marrësi i pagesës mund të bëjë kompromis për një borxh, d.m.th., të pranojë pagesën e pjesshme në shlyerjen e plotë të detyrimit të debitorit, ose mund të ofrojë një zbritje, P.sh.: Për pagesë në para, ose për pagesë të menjëhershme, etj. Nga ana tjetër, marrësi mund të vendosë një shtesë, për shembull, si tarifë pagese me vonesë, ose për përdorimin e një karte krediti të caktuar, etj.
Pagesave shpesh paraprihen nga një faturë ose faturë, e cila pason furnizimin e mallrave ose shërbimeve, por në disa industri (të tilla si udhëtimet dhe hotelet) nuk është e pazakontë që të kërkohen parapagesa përpara se të kryhet ose ofrohet shërbimi. Në disa industri, mund të kërkohet një depozitë përpara se të kryhen shërbimet, e cila vepron si një pjesë e parapagimit ose si garanci për ofruesin e shërbimit. Në disa raste, pagesat e progresit bëhen paraprakisht dhe në disa raste pranohen pagesa të pjesshme, të cilat nuk shuajnë detyrimet ligjore të paguesit. Pranimi i një pagese nga marrësi shuan një borxh ose detyrim tjetër. Një kreditor nuk mund të refuzojë në mënyrë të paarsyeshme të pranojë një pagesë, por pagesa mund të refuzohet në disa rrethana, për shembull, të dielën ose jashtë orarit të bankës. Një përfitues zakonisht është i detyruar të pranojë pagesën duke i paraqitur paguesit një faturë. Një faturë mund të jetë një miratim në një llogari si "të paguar plotësisht". Dhënia e një garancie ose garancie tjetër për një borxh nuk përbën pagesë.
Shiko edhe
Taksa
Ankandi
Referime
Financë
Ekonomi |
342132 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Ankandi | Ankandi | Një ankand është zakonisht një proces i blerjes dhe shitjes së mallrave ose shërbimeve duke i ofruar ato për oferta, duke marrë oferta dhe më pas duke i shitur artikullin ofertuesit më të lartë ose duke blerë artikullin nga ofertuesi më i ulët. Ekzistojnë disa përjashtime nga ky përkufizim dhe janë përshkruar në seksionin për lloje të ndryshme. Dega e teorisë ekonomike që merret me llojet e ankandeve dhe sjelljen e pjesëmarrësve në ankande quhet teoria e ankandit.
Ankandi i hapur i çmimeve në rritje është padyshim forma më e zakonshme e ankandit dhe është përdorur gjatë gjithë historisë. Pjesëmarrësit ofertojnë hapur kundër njëri-tjetrit, ku çdo ofertë pasuese është më e lartë se oferta e mëparshme. Një shites mund të shpallë çmimet, ndërsa ofertuesit dorëzojnë ofertat me zë ose në mënyrë elektronike.
Ankandet aplikohen për tregti në kontekste të ndryshme. Këto kontekste përfshijnë antike, piktura, koleksione të rralla, verëra të shtrenjta, mallra, bagëti, spektër radio, makina të përdorura, pasuri të paluajtshme, reklama në internet, paketa pushimesh, tregtimin e emetimeve dhe shumë të tjera.
Shiko edhe
Referime
Ankande
Shitje |
342136 | https://sq.wikipedia.org/wiki/San%C4%81tana%20Dharma | Sanātana Dharma | Sanātana Dharma (Devanagari: , do të thotë "dharma e përhershme", ose "rendi i përhershëm") është një emër alternativ për hinduzimin i përdorur në sanskritisht dhe gjuhë të tjera indiane së bashku me termin më të zakonshëm Hindu Dharma.
Termi nënkupton grupin "e përjetshëm" ose absolut të detyrave ose praktikave të shuguruara fetarisht që janë të detyrueshme për të gjithë hindutë, pavarësisht nga klasa, kasta ose sekti.
Hinduizëm |
342137 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Arjan%20%C3%87uri | Arjan Çuri |
Arjan Curri eshte nje filozof,teolog,avokat,pedagog dhe analist politike. Eshte i njohur per aftesite argumentuese te larta ne programet televizive qe merr pjese.
Curri i 10 vitet e para te shkolles pra nga klasa e pare deri ne vit te dyte gjimnay i kreu ne vendlindjen e tij,Permet,pastaj shkoi ne nje kolegj jezuit ne Gjirokaster per te mbaruar dy vitet e fundit te gjimnazit. Me te mbaruar u nis per ne Athine,per te filluar keshtu studimet ne Konservatorin Kombëtar të Athinë ku pervec se student ekselent ai ishte dhe tenor dramatik.
Sot Curri numeron disa diploma dhe jep mesim ne nje Universitet Privat ne Tirane.
Referimet |
342138 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Ganadhara | Ganadhara | Pages using infobox deity without type param
Në xhainizëm, termi Ganadhara përdoret për t'iu referuar dishepullit kryesor të një Tirthankare . Në samavasarana, Tīrthankara u ul në një fron pa e prekur atë (rreth dy 5 cm mbi të). Përreth, Tīrthankarës ulet Ganadharas-i . Sipas traditës Digambara, vetëm një dishepull me shkëlqim dhe arritje të jashtëzakonshme ( riddhi ) është në gjendje të asimilojë plotësisht, pa dyshim, iluzion ose keqkuptim, mësimet anekanta të një Tirthankare . Prania e një dishepulli të tillë është e detyrueshme në samavasarana përpara se Tirthankara të mbajë predikimet e tij. Ganadhara interpreton dhe ndërmjetëson te njerëzit e tjerë tingullin hyjnor ( divyadhwani ) për të cilin xhainët pretendojnë se buron nga trupi i Tirthankarës kur ai predikon.
Lista e Ganadharave të 24 Tīrthankarave
Xhainizëm
Jainizëm |
342139 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Deva%20%28xhainiz%C3%ABm%29 | Deva (xhainizëm) | Fjala sanskrite Deva ka kuptime të shumta në xhainizëm. Në shumë vende, fjala është përdorur për t'iu referuar Tirthankarave (mësuesve shpirtërorë të Dharmës). Por në përdorim të përbashkët përdoret për t'iu referuar qenieve qiellore. Këto qenie lindin menjëherë në shtretër të veçantë pa prindër ashtu si qeniet e ferrit ( naraki ).
Sipas teksteve xhainiste, largpamësia ( avadhi jnana ) e bazuar në lindje zotërohet nga qeniet qiellore.
Klasat e qenieve qiellore
Sipas teksteve xhainiste, qeniet qiellore janë të katër rendeve (klaseve): -
Bhavanavasī (banuese)
Vyantara (ndërmjetëse ose peripatetike)
Jyotiṣka (ndriçuese ose yjore)
Vaimānika (qenie astrale ose qiellore)
Jetëgjatësia
1. Jetëgjatësia më e pakët e devave të banimit është dhjetë mijë vjet. 2. Deva peripatetike është pak më shumë se një palyopama . 3. Devat yjorë njësoj si devat peripatetike.
Jainizëm |
342140 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Karnataka | Karnataka | Articles with short description
Short description is different from Wikidata
Karnataka (ISO : Karnāṭaka , i njohur gjithashtu si Karunāḍu ), më parë Shteti Mysore, është një shtet në rajonin jugperëndimor të Indisë . Ai u formua si Shteti Mysore më 1 nëntor 1956, me miratimin e Aktit të Riorganizimit të Shteteve dhe u riemërtua Karnataka në 1973. Shteti ishte pjesë e rajonit Karnatik. Kryeqyteti dhe qyteti më i madh i saj është Bengaluru (Bangalore).
Karnataka kufizohet me Detin Lakshaduip në perëndim, Goan në veriperëndim, Maharashtrën në veri, Telanganën në verilindje, Andhra Pradeshin në lindje, Tamil Nadunë në juglindje dhe Keralën në jugperëndim. Është i vetmi shtet jugor që ka kufij tokësorë me të katër shtetet e tjera simotra indiane jugore. Shteti mbulon një sipërfaqe prej 191,791 km2 , ose 5.83 % të sipërfaqes totale të Indisë. Është shteti i gjashtë më i madh indian për nga sipërfaqa . Me 61,130,704 banorë në regjistrimin e vitit 2011, Karnataka është shteti i tetë më i madh për nga popullsia, që përfshin 31 rrethe . Kanada, një nga gjuhët klasike të Indisë, është gjuha më e folur dhe zyrtare e shtetit. Gjuhët e tjera të pakicave të folura përfshijnë Urdu, Konkani, Marathi, Tulu, Tamile, Telugu, Malajalame, Kodava dhe Beary. Karnataka gjithashtu përmban disa nga fshatrat e vetëm në Indi ku kryesisht flitet sanskritishtja .
Megjithëse disa etimologji janë sugjeruar për emrin Karnataka, ajo e pranuar përgjithësisht është se Karnataka rrjedh nga fjalët kanadeze karu dhe nādu, që do të thotë "tokë e ngritur". Karu Nadu mund të lexohet gjithashtu si karu, që do të thotë "i zi" dhe nadu, që do të thotë "rajon", si një referencë për tokën e zezë të pambukut që gjendet në rajonin Bayalu Seeme të shtetit. Britanikët përdorën fjalën "Carnatic", ndonjëherë Karnatak, për të përshkruar të dy anët e gadishullit të Indisë, në jug të Krishnës .
Me një lashtësi që daton nga paleoliti, Karnataka ka qenë shtëpia e disa prej perandorive më të fuqishme të Indisë antike dhe mesjetare. Filozofët dhe bardët muzikorë nën patronazhin e këtyre perandorive nisën lëvizje shoqërore-fetare dhe letrare që kanë mbijetuar deri në ditët e sotme. Karnataka ka kontribuar ndjeshëm në të dyja format e muzikës klasike indiane, traditat Karnatike dhe Hindustani.
Ekonomia e Karnatakës është e pesta më e madhe ndër shtetet indiane me 20.5 trilionë ₹ (260 bilionë $)në PBB dhe një PBB për frymë prej 305,000₹ (3800 $) . Karnataka ka renditjen e pesëmbëdhjetë më të lartë midis shteteve indiane në Indeksin e Zhvillimit Njerëzor .
Koordinatat në Wikidata |
342141 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Tirthankara | Tirthankara | Në xhainizëm, një Tirthankara ( sanskritisht : ; shqip : fjalë për fjalë një "prodhues i fordeve ") është një shpëtimtar dhe mësues shpirtëror i dharmës (rrugës së drejtë). Fjala tirthankara nënkupton themeluesin e një tirthe, e cila është një kalim i kalueshëm nëpër detin e lindjeve dhe vdekjeve të pafundme, saṃsāra . Sipas xhainëve, tirthankarat janë predikuesit suprem të Dharmës, të cilët kanë pushtuar saṃsārë n, ciklin e vdekjes dhe rilindjes, vetë dhe kanë bërë një rrugë që të mund ta të ndjekin të tjerët. Pasi të kuptojë natyrën e vërtetë të vetvetes ose shpirtit, Tīrthaṅkara arrin Kevala Gyana (gjithëdijen). Tirthankara siguron një urë që të tjerët të ndjekin mësuesin e ri nga saṃsāra në moksha (çlirimi).
Në kozmologjinë xhaine, rrota e kohës ndahet në dy gjysma, Utsarpiṇī ose cikli kohor në ngjitje dhe avasarpiṇī, cikli kohor zbritës (që thuhet se është i tanishmi). Në secilën gjysmë të ciklit kozmik, saktësisht njëzet e katër tirthankara e hijeshojnë këtë pjesë të universit. Në periudhat e kaluara ka pasur një numër të pafund tirthankarash. Tirthankara e parë në këtë cikël të tanishëm kohor (Hunda Avsarpini) ishte Rishabhanatha, e cila vlerësohet për formulimin dhe organizimin e njerëzve për të jetuar në një shoqëri në mënyrë harmonike. Tirthankara e 24-të dhe e fundit e gjysmëciklit aktual ishte Mahavira Swami Ji (599 pes–527 pes). Historia e ka regjistruar ekzistencën e Mahavirës dhe paraardhësit të tij, Parshvanath, tirthankara e njëzet e tretë.
Një tirthankara organizon sanghën, një rend i katërfishtë i murgjve meshkuj dhe femra, srāvakët (ndjekës meshkuj) dhe śrāvikāt (ndjekëse femra).
Mësimet e tirthankarave përbëjnë bazën për kanunet xhaine. Njohuria e brendshme e tirthankarave besohet të jetë e përsosur dhe identike në çdo aspekt dhe mësimet e tyre nuk kundërshtojnë njëra-tjetrën. Shkalla e përpunimit ndryshon sipas përparimit shpirtëror dhe pastërtisë së shoqërisë gjatë periudhës së udhëheqjes së tyre. Sa më i lartë të jetë përparimi shpirtëror dhe pastërtia e mendjes së shoqërisë, aq më i ulët kërkohet përpunimi.
Ndërsa tirthankarat janë të dokumentuara dhe të nderuara nga xhainët, hiri i tyre thuhet se është i gatshëm për të gjitha qeniet e gjalla, pavarësisht nga orientimi fetar.
Jainizëm
Xhainizëm |
342142 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Sa%E1%B9%83s%C4%81ra | Saṃsāra | Saṃsāra ( Devanagari : संसार) është një fjalë pali / sanskrite që do të thotë "bredhje" si dhe "botë", ku termi nënkupton "ndryshim ciklik" ose, më joformalisht, "vrapim në rrathë." Saṃsāra përmendet me terma ose fraza të tilla si transmigrimi/rimishërimi, cikli karmik ose Punarjanman, dhe "cikli i lëvizjes pa qëllim, bredhjes ose qënies së zakonshme". Kur lidhet me teorinë e karmës, është cikli i vdekjes dhe rilindjes .
"Cikliteti i gjithë jetës, lëndës dhe qënies" është një besim themelor i shumicës së feve indiane . Koncepti "saṃsāra" i ka rrënjët në literaturën pas-Vedike ; teoria nuk diskutohet në vetë Vedat . Shfaqet në formë të zhvilluar, por pa detaje mekanike, në Upanishadët e hershëm. Ekspozimi i plotë i doktrinës saṃsāra gjendet në lëvizjet Śramanike si budizmi dhe xhainizmi i hershëm, si dhe në shkolla të ndryshme të filozofisë hindu pas rreth mesit të mijëvjeçarit të parë pes. Doktrina saṃsāra është e lidhur me teorinë e karmës së hinduizmit, dhe çlirimi nga saṃsāra ka qenë në thelb të kërkimit shpirtëror të traditave indiane, si dhe mosmarrëveshjeve të tyre të brendshme. Çlirimi nga saṃsāra quhet Moksha, Nirvāṇa, Mukti ose Kaivalya .
Në hinduizëm
Në hinduizëm, saṃsāra është një udhëtim i Ātmanit . Trupi vdes, pohojnë traditat hindu, por jo Ātmani, që supozon se është realiteti i përjetshëm, i pathyeshëm dhe lumturia vetë. Gjithçka dhe gjithë qënia është e lidhur, ciklike dhe e përbërë nga dy gjëra: Vetja, ose Ātman, dhe trupi, ose materia . Kjo Vete e përjetshme e quajtur Ātman nuk rimishërohet kurrë, ajo nuk ndryshon dhe nuk mund të ndryshojë në besimin hindu. Në të kundërt, trupi dhe personaliteti, mund të ndryshojnë, ndryshojnë vazhdimisht, lindin dhe vdesin. Karma e tanishme ndikon në rrethanat e ardhshme në këtë jetë, si dhe në format dhe sferat e ardhshme të jetës. Qëllimi dhe veprimet e mira çojnë në një të ardhme të mirë, qëllimi i keq dhe veprimet çojnë në të ardhme të keqe, sipas pikëpamjes hindu të jetës. Udhëtimi i samsarës i jep atmanit mundësinë për të kryer karma pozitive ose negative gjatë çdo lindjeje dhe të bëjë përpjekje shpirtërore për të arritur mokshën .
Një jetë e virtytshme, veprime në përputhje me dharmën, besohet nga hindutë se kontribuojnë për një të ardhme më të mirë, qoftë në këtë jetë apo në jetët e ardhshme. Qëllimi i ndjekjeve shpirtërore, qoftë përmes rrugës së bhaktit (përkushtimit), karmës (punës), jñāna (njohurisë) ose raja (meditimit) është vetë-çlirimi (moksha) nga saṃsāra .
Rimishërim
Faqe me adresa nga Wayback Machine që përdorin stampën e arkivës së rrjetit
Hinduizëm |
342143 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Samavasarana | Samavasarana | Në xhainizëm, Samavasarana ose Samosharana ("Streha për të gjithë") është salla hyjnore e predikimit të Tirthankarës, që thuhet se ka më shumë se 20,000 shkallë në të. Fjala samavasarana rrjedh nga dy fjalë, sama, që do të thotë e përgjithshme dhe avasara, që do të thotë mundësi. Është një tipar i rëndësishëm në artin xhain . Samavasarana duket se ka zëvendësuar stupën origjinale xhaine si një objekt adhurimi.
Samavasarana
Në samavasarana, tirthankara ulet në një fron pa e prekur atë (rreth 5 cm mbi të). Rreth tirthankarës ulen ganadharët (dishepujt kryesorë). Qeniet e gjalla ulen në rendin e mëposhtëm:
Në sallën e parë, asketët
Në sallën e dytë, një klasë e zonjave deva
Në sallën e tretë, arika (murgesha) dhe laikë
Në tre sallat e ardhshme, tre klasa të tjera të zonjave deva
Në katër sallat e ardhshme, katër klasat e devave (qenieve qiellore)
Burra, në sallën e njëmbëdhjetë
Kafshët, në sallën e fundit
Sipas teksteve xhaine, do të kishte katër rrugë të gjera me katër shtylla të mëdha, Manasthamba (fjalë për fjalë, shtylla e krenarisë), një në secilën anë. Madhësia totale e sallës ndryshon në varësi të lartësisë së njerëzve në atë epokë. Madhësia e samavasaranas së Rishabhadevës ishte 12 km2 .
Në samavasarana, një tirthankara ulet përballë lindjes, por duket se po shikon në të gjitha drejtimet. Tirthankara ulet në një jastëk të butë ndërsa predikon filozofinë xhaine në terma të thjeshtë. Të gjithë njerëzit dhe kafshët mund ta kuptojnë diskursin. Shkrimet e shenjta xhainiste thonë se të gjitha krijesat që dëgjojnë do të bëhen më pak të dhunshme dhe më pak të pangopura . Fjalimi i tirthankarës dëgjohet qartë nga të gjithë të pranishmit.
Galeri
Shiko gjithashtu
Zoti në xhainizëm |
342144 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Arihant%20%28Xhainiz%C3%ABm%29 | Arihant (Xhainizëm) | Arihant (Prakritja xhaine: arihant, sanskritisht: अरिहन्त , fpf. 'pushtues') është a jiva (shpirt) i cili ka pushtuar pasionet e brendshme të tilla si afeksioni, zemërimi, krenaria dhe pangopja. Pasi kanë shkatërruar katër karmat armiqësore, ata realizojnë vetën e pastër. Arihantët gjithashtu quhen kevalinë (qënie të gjithëdijshme) pasi ato zotërojnë kevala jnana (njohuri të pafundme të pastër). Një arihant quhet gjithashtu një jina ("fitimtar"). Në fund të jetës, arihantët shkatërrojnë karmat e mbetura dhe prekin mokshën (çlirimi) dhe bëhen siddha. Arihantët kanë një trup ndërsa siddhat janë shpirt i pastër pa trup. Ṇamōkāra mantra, lutja thelbësore e dedikuar Pañca-Parameṣṭhi (pesë qënieve supreme), fillon me Ṇamō arihantāṇaṁ, "bindjen ndaj arihantëve".
Kevalinët - qeniet e gjithëdijshme - thuhet se janë dy llojesh
Tirthankara kevalī : 24 udhërrëfyes shpirtërorë njerëzorë, të cilët pas arritjes së gjithëdijshmërisë mësojnë rrugën drejt shpëtimit.
Sāmānya kevalī : Kevalinët që merren me çlirimin e tyre.
Sipas Jains, çdo shpirt ka potencialin të bëhet një arihant . Një shpirt që shkatërron të gjitha <i id="mwSg">kashaya-t</i> ose armiqtë e brendshëm si zemërimi, egoja, mashtrimi dhe lakmia, përgjegjës për përjetësimin e injorancës, bëhet një arihant .
Xhainizëm
Jainizëm |
342145 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Mohan%20Bhagwat | Mohan Bhagwat | Mohan Madhukarrao Bhagwat ( IAST: Mohan Madhukarrao Bhāgvat , shqiptimi marathi: [moːɦən bʱaːɡʋət̪] ; i lindur më 11 shtator 1950) është një aktivist politik dhe veteriner i cili aktualisht është duke shërbyer Sarsanghchalaku i parë që nga 2009.
Jeta e hershme
Mohan Madhukar Bhagwat lindi në një familje bramine marathi të kastës Karhade në Chandrapur, në atë kohë Shteti Bombei i Indisë. Ai vjen nga një familje aktivistësh të RSS . Babai i tij Madhukar Rao Bhagwat, ishte Karyavah (sekretar) për zonën e Chandrapurit dhe më vonë një Prant Pracharak (promovues provincial) për Guxharatin . Nëna e tij Malati ishte anëtare e krahut të grave të RSS .
Lidhja me RSS
Pasi punoi fshehurazi gjatë Emergjencës, Bhagwat u bë 'Pracharak' i Akolës në Maharashtra në 1977 dhe u ngrit brenda organizatës përgjegjëse për rajonet Nagpur dhe Vidarbha .
Bhagwat u zgjodh si Sarsanghchalak (Shef Ekzekutiv) i RSS më 21 mars 2009. Ai është një nga udhëheqësit më të rinj në krye të Rashtriya Swayamsevak Sangh-ut pas KB Hedgewar dhe M.S. Golvalkarit .
Opinione
Bhagwat u citua në shtator 2017 se tha: "Hinduizmi ishte feja e vetme e vërtetë në botë dhe fetë e tjera ishin vetëm sekte që dolën nga hinduizmi".
Në nëntor 2021, Mohan Bhagwat shprehu kundërshtimin ndaj ndarjes së Indisë dhe përkrahje për ribashkimin indian, duke deklaruar "E vetmja zgjidhje për dhimbjen e ndarjes qëndron në zhbërjen e saj".
Në tetor 2022, gjatë një fjalimi me rastin e Vijayadashami-t, Bhagwat theksoi nevojën për planifikim familjar dhe shbaraspeshë në popullsi në të gjithë vendin. Ai i kërkoi qeverisë të sjellë reforma të përshtatshme për të njëjtën çështje.
Në janar 2023, Bhagwat tregoi mbështetje ndaj komunitetit LGBT në Indi. Ai deklaroi se "Njerëzit me prirje të tilla kanë qenë gjithmonë atje; për aq kohë sa njerëzit kanë ekzistuar... Kjo është biologjike, një mënyrë jetese"
Lindje 1950
Njerëz që jetojnë |
342148 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Derivati%20parametrik | Derivati parametrik | Në llogaritje, një derivat parametrik është një derivat i një ndryshoreje të varur në lidhje me një ndryshore tjetër të varur i cili merret kur të dy ndryshoret varen nga një ndryshore e tretë e pavarur, që zakonisht mendohet si madhësia "kohë" (d.m.th., kur ndryshoret e varura janë dhe dhe jepen me ekuacione parametrike të varura nga ).
Derivati i parë
Le të jenë dhe koordinatat e pikave të lakores të shprehura si funksione të një ndryshoreje t :
Derivati i parë i llogaritur për këto ekuacione parametrike është
ku shënimi tregon derivatin e x në lidhje me t . Kjo mund të nxirret duke përdorur rregullin e zinxhirit për derivatet:
dhe duke i ndarë të dyja anët me për të dhënë ekuacionin e mësipërm.
Derivati i dytë
Derivati i dytë i një ekuacioni parametrik jepet nga relacioni:
Shembull
Për shembull, merrni parasysh bashkësinë e funksioneve ku:
dhe
Diferencimi i të dy funksioneve në lidhje me ndryshoren t çon në
dhe
përkatësisht. Duke i zëvendësuar këto në formulën për derivatin parametrik, marrim
ku dhe kuptohen si funksione të t . |
342154 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Erkki%20Antila | Erkki Antila | Erkki Antila (i lindur më 14 korrik 1954, në Jurvë - vdiq më 28 tetor 2023) është një ish-biatlete finlandeze. Ai konkurroi në garën individuale 20 km në Lojërat Olimpike Dimërore 1980.
Lindje 1954
Vdekje 2023
Finnish male biathletes |
342164 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Birra%20Ereniku | Birra Ereniku | Birra ERENIKU ka qen dikur një kompani birrash qe tashmë nuk egziston më. Në vitin 2010 kjo birrë ishte e famshme në Kosovë dhe shumë e pëdorur në KOMUNËN E GJAKOVES dhe gjithashtu në KOMUNËN E PEJES por meqënse puna i ra kur u krijua birra PRISHTINA dhe birra PEJA kjo kompani u shua pëgjithmonë edhe pse kishte disa perdorues me numër të vogël , kompania ishte në moment të sikletshëm dhe ranë dakord që ta shuanin një herë e përgjithmonë BIRRA ERENIKUN |
342166 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Maurizio%20Gucci | Maurizio Gucci | Articles with hCards
Maurizio Gucci (26 shtator 1948 – 27 mars 1995) ishte një biznesmen italian dhe dikur kreu i shtëpisë së modës Gucci. Ai ishte djali i aktorit Rodolfo Gucci dhe nipi i themeluesit të kompanisë Guccio Gucci. Më 27 mars 1995 ai u vra nga një vrasës me pagesë i punësuar nga ish-gruaja e tij Patrizia Reggiani.
Jeta e hershme dhe karriera
Maurizio Gucci lindi më 26 shtator 1948 në Firence si fëmija i vetëm i aktorëve Rodolfo Gucci dhe Sandra Ravel. Në vitin 1972, Gucci u transferua në New York City për të punuar për kompaninë Gucci me xhaxhain e tij Aldo Gucci. Në fillim të viteve 1980, ai jetonte në një apartament luksoz në Kullën Olimpike, të dhuruar nga babai i tij. Në vitin 1982, ai u kthye në Milano, dhe në 1983, filloi një betejë ligjore kundër Aldo për kontrollin mbi Gucci pasi u bë aksionari i shumicës pas vdekjes së babait të tij.
Në vitin 1986, Gucci u arratis në Zvicër për të shmangur ndjekjen penale pasi Aldo, duke kërkuar hakmarrje, e kishte akuzuar për falsifikim të firmës së babait të tij për të shmangur pagesën e taksave të trashëgimisë. Ai fillimisht u shpall fajtor, por më vonë u shpall i pafajshëm. Në vitin 1988, 47.8% e Gucci-t iu shit fondit Investcorp me bazë në Bahrein.
Maurizio Gucci u bë kryetar i grupit Gucci në 1989. Nga viti 1991 deri në 1993, financat e Gucci ishin në të kuqe. Maurizio Gucci u fajësua për shpenzime ekstravagante në selitë e kompanisë në Firence dhe Milano. Ai vazhdoi të shiste aksionet e tij të mbetura të kompanisë në 1993 për 170 milionë dollarë tek Investcorp, duke i dhënë fund lidhjes së familjes Gucci me kompaninë.
Marrëdhëniet
Në vitin 1972, Gucci u martua me Patrizia Reggiani, me të cilën pati dy vajza, Alessandra dhe Allegra. Alessandra Gucci ka lindur më 28 qershor 1976 dhe Allegra Gucci ka lindur më 27 janar 1981.
Babai i Maurizios, Rodolfo Gucci, fillimisht nuk e miratoi martesën e tyre, duke e quajtur Patrizia "një alpiniste sociale që nuk ka asgjë në mendje përveç parave". Më 21 mars 1985, Maurizio i tha gruas së tij se po shkonte në një udhëtim të shkurtër pune në Firence. Të nesërmen - 22 mars - ai dërgoi një mik për t'i thënë gruas së tij se nuk do të kthehej dhe se martesa kishte marrë fund. Të dy konsideroheshin të ndarë.
Nga viti 1984 deri në 1990, Gucci u takua me Sheree McLaughlin Loud, një modele amerikane nga Orange, Connecticut. McLaughlin Loud ishte 26 vjeç (l. 1958) në kohën e takimit të tyre të parë; dhe Gucci, 35 vjeç. Të dy u takuan në qytetin e Sardenjës, Porto Cervo, gjatë Kampionatit Botëror të Klasit 12 metra për Kupën e ardhshme të Amerikës 1987, pasi McLaughlin Loud iu bashkua ekuipazhit të lundrimit të Maurizios për ngjarjen, duke trajnuar dhe mësuar anëtarët e tjerë të ekuipazhit të Gucci. Të dy Gucci dhe McLaughlin Loud ishin të martuar me njerëz të tjerë në atë kohë, dhe McLaughlin Loud raportoi se e kishte parë Gucci me Patrizia Reggiani herë pas here. McLaughlin Loud pretendon se Gucci e la gruan e tij në 1985 për shkak të një lidhjeje me të; Gucci e kishte ndjekur McLaughlin Loud pa pushim nën maskën e dëshirës për t'i ofruar punësim McLaughlin Loud, duke e gjurmuar atë dhe burrin e saj në Clearwater, Florida, dhe duke e telefonuar atë çdo ditë. McLaughlin Loud u divorcua nga burri i saj në 1988 dhe Gucci i dha asaj një apartament me qira në New York City. Gucci pagoi gjithashtu McLaughlin Loud për të fluturuar në udhëtimet e rregullta Concorde midis Shteteve të Bashkuara dhe Londrës ose Parisit për ta vizituar atë, ku Gucci më pas do ta çonte atë në Shën Moric, Zvicër, me makinën e tij të zezë sportive Ferrari.
Loud mori një punë në Sotheby's në vitin 1988 dhe u transferua në Londër, gjë që e bëri më të lehtë për të dhe Gucci të takoheshin. Gucci e donte atë, por Loud pretendoi se ai nuk donte që ajo të transferohej në Milano, ku mendonte se kodet e rrepta shoqërore - dhe socialistët milanez - "do t'i bënin të dy të mjerë". Në të njëjtin vit, Gucci dëboi anëtarët e mbetur të familjes së tij nga kompania e modës. McLaughlin Loud do të vazhdonte të takohej me Gucci-n në qytetet portuale evropiane - Bremen, Monte Carlo dhe Palma de Mallorca - për të ndihmuar në restaurimin e jahtit të çmuar historik me vela të Gucci-t, The Creole. Megjithatë, drama mes Gucci-t dhe ish-bashkëshortes së tij së shpejti, Patrizia Reggiani, dhe udhëtimi i vazhdueshëm midis SHBA-së dhe Evropës filloi të rëndonte në McLaughlin Loud në 1989. Ajo i tha Gucci-t se donte t'i jepte fund lidhjes së tyre, edhe pse tha se do të ishte gjithmonë e dashuruar me të. McLaughlin Loud gjithashtu donte të vendosej, të krijonte një familje dhe "të bënte një jetë normale". Ajo dhe Gucci përfundimisht i dhanë fund lidhjes së tyre për shkak të kësaj, pasi Gucci deklaroi se donte të fokusohej më shumë në kompani dhe të pajtohej me dy vajzat e tij nga martesa e tij e mëparshme, Alessandra dhe Allegra. McLaughlin Loud më vonë do të vazhdonte të punonte për Vogue si një redaktore tregtare, ku mësoi për vrasjen e Gucci-t nëpërmjet një telefonate me avokatin e Gucci-t, Allan Tuttle, në 1995.
Në vitin 1990, Gucci filloi të takohej me Paola Franchi, një shoqe fëmijërie që kishte marrë pjesë në dasmën e tij me Patrizia, pasi të dy u takuan në një klub privat në St. Moritz, Zvicër. Të dy po tërhiqeshin nga martesat e pakënaqura; dhe, me Franchi dhe bashkëshortin e saj, Giorgio Colombo, në dalje, Franchi u bë partneri i Gucci-t. Franchi u divorcua nga Colombo në 1991. Divorci i Maurizio Gucci nga Reggiani u finalizua në vitin 1994.
Në vitin 2022, vajza e vogël e Maurizios, Allegra Gucci, publikoi librin e saj Game Over (shqip: Loja Mbaroi; italisht: Fine dei Giochi), i cili flet për pasojat e vrasjes së babait të saj dhe dënimin e nënës së saj.
Që nga viti 2022, Maurizio ka tre nipër e mbesa përmes vajzave të tij, Alessandra dhe Allegra, të cilat të dyja janë martuar në kohën që nga vdekja e Maurizio. Alessandra Gucci ka një djalë me burrin e saj dhe të tre kanë banuar të përhershëm në Zvicër. Allegra Gucci u martua me Enrico Barbieri në Shën Moric, Zvicër, në një ceremoni civile më 24 nëntor 2011, dhe më pas me ceremoni fetare më 20 dhjetor 2011. Çifti kanë dy fëmijë.
Vrasja
Më 27 mars 1995, Gucci u qëllua nga një vrasës me pagesë në shkallët jashtë zyrës së tij teksa mbërriti në punë. Ish-gruaja e tij Patrizia Reggiani u dënua në vitin 1998 për organizimin e vrasjes. Sipas prokurorëve, motivet e Reggianit ishin një përzierje xhelozie, parash dhe pakënaqësie ndaj ish-bashkëshortit të saj. Ajo kreu 18 vjet burg dhe u lirua në tetor 2016.
Në kulturën popullore
Një film i frymëzuar nga historia, i titulluar Shtëpia e Gucci, u drejtua nga Ridley Scott, dhe shfaq Lady Gaga si Patrizia Reggiani dhe Adam Driver si Maurizio Gucci. Shtëpia e Gucci u publikua në Shtetet e Bashkuara më 24 nëntor 2021, nga United Artists Releasing.
Familja Gucci ka lëshuar një deklaratë për portretizimin e familjes dhe vrasjes. “Megjithëse filmi pretendon të tregojë 'historinë e vërtetë' të familjes, rrëfimi është gjithçka tjetër veçse i saktë, duke përshkruar Aldo Gucci - president i kompanisë për 30 vjet - dhe anëtarë të tjerë të familjes Gucci që ishin protagonistë të dokumentuar mirë. ngjarjet, si huliganë, injorantë dhe të pandjeshëm ndaj botës që i rrethon”.
Referencat
Italianët në Shtetet e Bashkuara
Vdekje 1995
Lindje 1948
Faqe me përkthime të pashqyrtuara |
342167 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Alpinist%20social | Alpinist social | Një alipinist social (shoqëror) ose parvenu është një person i cili është relativisht i sapoardhur në një klasë socio-ekonomike të rangut të lartë. Fjala është huazuar nga gjuha frënge; është paskajorja e foljes parvenir (të arrish, të mbërrish, të arrish të bësh diçka).
Origjina
Fjala parvenu zakonisht përshkruan një person që është ngjitur së fundmi në shkallët shoqërore, veçanërisht një individ i ri ose "para të reja". Margaret Brown e famshme, e cila i mbijetoi fundosjes së Titanikut në vitin 1912, u portretizua si një individ i "parave të reja", më së shumti në muzikalin "Ngjitje të klasave shoqërore" The Unsinkable Molly Brown, për shkak të rrënjëve të saj të varfëra emigrante irlandeze dhe mungesës së origjinë sociale.
Fjalori anglez i Oksfordit e përkufizon parvenu si: "Një person nga një prejardhje modeste që ka fituar me shpejtësi pasuri ose një pozicion shoqëror me ndikim; një i ri; një i ri, një alpinist social. Gjithashtu në përdorim të gjerë. Përdoret përgjithësisht me nënkuptimin që personi në fjalë është i papërshtatshëm për pozicionin e ri shoqëror, veçanërisht për shkak të mungesës së sjelljeve ose arritjeve të nevojshme."
Termi përcakton individë që nuk pranohen shoqërisht nga individë të vendosur tashmë në klasën e tyre të re. Ai shpreh një formë të klasizmit.
Alpinist social
Një alpinist social është një term nënçmues që tregon dikë që kërkon rëndësi shoqërore përmes sjelljes agresive, të pëlhurës ose të ndyrë. Termi nganjëherë përdoret si sinonim i parvenu, dhe mund të përdoret si një fyerje, duke sugjeruar një etikë të dobët pune ose pabesi ndaj rrënjëve.
Shembuj
Disa shembuj mund të përfshijnë profesionistë të atletikës dhe argëtimit të lindur dhe rritur në varfëri dhe që papritur e gjejnë veten me të ardhura dukshëm më të larta për shkak të statusit të tyre të famshëm të sapogjetur.
Mbretëror
Familjet mbretërore të krijuara të Evropës e konsideronin familjen Bonaparte si mbretër të pareve. Napoleoni III u përpoq të martohej me mbretërinë suedeze dhe gjermane, por dështoi sepse ishte një parvenu . Për shembull, plani i tij për t'u martuar me Anna Pavlovna, një nga motrat e perandorit Aleksandër, nuk u zbatua sepse Nëna Perandoreshë kundërshtoi bashkimin për shkak të statusit të Napoleonit si një parvenu. Arsyeja e dhënë për mosmarrëveshjen ishte dallimi fetar.
Kështu thuhej se ishte edhe rasti me martesën e princeshës egjiptiane Fawzia me Shahun e ardhshëm të Iranit, Mohammad Reza Pahlavi.[citim i nevojshëm] Një nga arsyet e spekuluara për divorcin e tyre është se familja e Fawzias, duke përfshirë mbretin Farouk I, i shihnin Pahlavitë si parvenus . Ndonëse dinastia Muhamed Ali e Egjiptit dhe Sudanit, të cilës i përkiste Fawzia, kishte fillime modeste, ajo e kishte forcuar statusin e saj në [citim i nevojshëm] botën arabe që nga viti 1805. Në të kundërt, pahlavitë ishin një dinasti shumë më e re, duke i detyruar pozicionin e tyre tërësisht nga grushti i shtetit të babait të Mohammad Reza Pahlavi, Reza Khan, në 1921.
Në Shtetet e Bashkuara
Shumë parvenu në Shtetet e Bashkuara mbërritën atje si emigrantë të varfër, më pas u ngjitën në shkallët sociale. Duke filluar si punëtorë, ata shfrytëzuan mundësitë më të mira ekonomike në SHBA, duke u bërë nëpunës civilë, punëtorë të "jakë të bardhë" (biznes/zyre) dhe më në fund anëtarë të shoqërisë së respektuar. Një shembull i tillë mund të jetë John Jacob Astor, familja e të cilit dikur i bënte lëkurë lepujt për të jetuar. Së bashku me vëllain e tij, ai vazhdoi të ndërtonte ikona të tilla të qytetit të Nju Jorkut si hoteli Waldorf-Astoria. Nipi i tij u transferua në Angli, ku përfundimisht u bë Viscount Astor i parë.
Në Francë
Në shekullin XIX, aristokracia franceze i shikonte gratë hebreje që u konvertuan në krishterim pas martesës si parvenus. Profesorja Catherine Nicault e Universitetit të Reims Champagne-Ardenne ka argumentuar se kjo ilustron mënyrën në të cilën aristokracia franceze ishte armiqësore ndaj hebrenjve.
Filmi dhe televizioni
Në Miss Potter, Beatrix Potter u referohet prindërve të saj si "Parvenus...alpinistë socialë" pasi ata përpiqen ta pengojnë atë të martohej me botuesin e saj Norman Warne pasi ai është një tregtar, pavarësisht se ata vinin nga një sfond tregtar.
Në Rënia, Adolf Hitler akuzon furishëm Hermann Göring se është një parvenu.
Në The Crown, Mbretëresha Mari thotë se Princi Philip "përfaqëson një familje mbretërore qilimash dhe parvenusësh".
Hyacinth Bucket, protagonisti i sitcom-it britanik Keeping Up Appearances
Në Stan & Ollie, Stan Laurel e quan Hal Roach një parvenu kur ai refuzon t'u japë atyre një rritje.
Shiko gjithashtu
Nouveau i pasur
Mobiliteti social
Snobizëm
Hipergamia
Lakmia
Novus homo
Jupi
Referencat
Fjalë dhe shprehje frënge |
342175 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Qeveria%20e%20Sllovenis%C3%AB | Qeveria e Sllovenisë | Qeveria e Republikës së Sllovenisë (Sllovenisht: Vlada Republike Slovenije) ushtron autoritetin ekzekutiv në Slloveni në përputhje me Kushtetutën dhe ligjet e Sllovenisë. Është gjithashtu autoriteti më i lartë administrativ në Slloveni.
Qeveria kryen politikën e brendshme dhe të jashtme të vendit, të formësuar nga Asambleja Kombëtare; drejton dhe koordinon punën e institucioneve qeveritare dhe mban përgjegjësi të plotë për gjithçka që ndodh brenda autoritetit të pushtetit ekzekutiv. Qeveria e kryesuar nga kryeministri përfaqëson kështu lidershipin politik të vendit dhe merr vendime në emër të të gjithë pushtetit ekzekutiv.
Detyrat e mëposhtme i atribuohen qeverisë:
zbaton politikat e brendshme dhe të jashtme të shtetit;
drejton dhe bashkërendon veprimtaritë e agjencive qeveritare;
administron zbatimin e ligjeve, rezolutat e Kuvendit Kombëtar dhe legjislacionin e Presidentit të Republikës së Sllovenisë;
paraqet projektligje dhe i paraqet Kuvendit Kombëtar për ratifikim dhe denoncim traktatet ndërkombëtare;
përgatit projektbuxhetin e shtetit dhe ia paraqet Kuvendit Kombëtar, administron zbatimin e buxhetit të shtetit dhe i paraqet Kuvendit Kombëtar një raport për ecurinë e buxhetit të shtetit;
nxjerr rregullore dhe urdhra në bazë dhe për zbatimin e ligjit;
menaxhon marrëdhëniet me shtetet e tjera;
kryen edhe detyra të tjera që Kushtetuta dhe ligjet ia ngarkojnë Qeverisë së Republikës.
Shiko edhe
Sllovenia
Referime
Qeveri sipas shtetit
Slloveni |
342176 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Kryeministri%20i%20Sllovenis%C3%AB | Kryeministri i Sllovenisë | Kryeministri i Sllovenisë, zyrtarisht presidenti i Qeverisë së Republikës së Sllovenisë (Sllovenisht: Predsednik Vlade Republike Slovenije), është kreu i Qeverisë së Republikës së Sllovenisë. Ka pasur 9 zyrtarë që kur vendi fitoi demokracinë parlamentare në 1989 dhe pavarësinë në 1991.
Kryeministri i Sllovenisë emërohet nga presidenti i republikës pas konsultimit me partitë e përfaqësuara në Asamblenë Kombëtare. Ai më pas zgjidhet zyrtarisht nga një shumicë e thjeshtë e Asamblesë Kombëtare. Nëse asnjë kandidat nuk merr shumicën, një votim i ri duhet të mbahet brenda 14 ditëve. Nëse asnjë kandidat nuk merr shumicën pas këtij raundi, Presidenti duhet të shpërndajë legjislaturën dhe të thërrasë zgjedhje të reja parlamentare, përveç nëse Asambleja Kombëtare bie dakord për të mbajtur një raund të tretë. Nëse asnjë kandidat nuk zgjidhet pas një raundi të tretë, atëherë legjislatura shpërndahet automatikisht në pritje të zgjedhjeve të reja. Në praktikë, meqenëse i emëruari duhet të komandojë shumicën e Asamblesë Kombëtare për të qeverisur, i emëruari është zakonisht lideri i partisë së shumicës në Asamblenë Kombëtare ose udhëheqësi i partnerit të lartë në koalicionin qeverisës. Asambleja Kombëtare mund të tërheqë mbështetjen e saj nga një kryeministër vetëm me anë të një votimi konstruktiv të mosbesimit – domethënë, një mocion mosbesimi nuk ka efekt nëse një pasardhës i mundshëm nuk ka mbështetjen e shumicës. Kryeministri është edhe president i Këshillit të Sigurisë Kombëtare.
Shiko edhe
Qeveria e Sllovenisë
Referime
Kryeministra
Slloveni |
342177 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Presidenti%20i%20Sllovenis%C3%AB | Presidenti i Sllovenisë | Presidenti i Sllovenisë, zyrtarisht presidenti i Republikës së Sllovenisë (Sllovenisht: Predsednik Republike Slovenije), është kreu i shtetit të Republikës së Sllovenisë. Pozicioni u krijua më 23 Dhjetor 1991 kur Asambleja Kombëtare miratoi një kushtetutë të re pas ndarjes së Sllovenisë nga Republika Socialiste Federative e Jugosllavisë.
Sipas kushtetutës, presidenti është përfaqësuesi më i lartë i shtetit. Në praktikë, pozicioni është kryesisht ceremonial. Presidenti mund të emërojë zyrtarë të rangut të lartë si kreu i Bankës Qendrore të Sllovenisë, por ata duhet të konfirmohen nga parlamenti. Ndër të tjera, presidenti është edhe komandant i përgjithshëm i Forcave të Armatosura të Sllovenisë. Zyra e presidentit është Pallati Presidencial në Lubjanë.
Presidenti zgjidhet drejtpërdrejt me votim universal të të rriturve për një mandat 5 vjeqar. Çdo shtetas slloven i moshës madhore (18 ose më shumë) mund të kandidojë për President, por mund të mbajë detyrën vetëm për dy mandate.
Presidenti nuk ka imunitet të garantuar ligjërisht dhe mund të fajësohet.
Shiko edhe
Sllovenia
Referime
Presidentët sipas vendit
Slloveni |
342178 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Qeveria%20e%20Italis%C3%AB | Qeveria e Italisë | Qeveria e Italisë është në formën e një republike demokratike dhe u krijua me një kushtetutë në vitin 1948. Ajo përbëhet nga nënndarje legjislative, ekzekutive dhe gjyqësore, si dhe nga një kryetar shteti ose president.
Kushtetuta italiane është rezultat i punës së Asamblesë Kushtetuese, e cila u formua nga përfaqësuesit e të gjitha forcave antifashiste që kontribuan në humbjen e forcave naziste dhe fashiste gjatë Luftës Civile Italiane. Neni 1 i kushtetutës italiane thotë: Italia është një Republikë demokratike e themeluar mbi punën. Sovraniteti i takon popullit dhe ushtrohet nga populli në format dhe në kufijtë e Kushtetutës.
Duke deklaruar se Italia është një republikë demokratike, neni deklaron solemnisht rezultatet e referendumit kushtetues i cili u zhvillua më 2 qershor 1946. Shteti nuk është një pronë e trashëguar e monarkut në pushtet, por është një Res Publica, që i përket të gjithëve. .
Njerëzit që thirren për të administruar përkohësisht republikën nuk janë pronarë, por shërbëtorë; dhe të qeverisurit nuk janë nënshtetas, por qytetarë. Dhe sovraniteti, që është fuqia për të bërë zgjedhje që përfshijnë të gjithë komunitetin, i përket popullit, në përputhje me konceptin e një demokracie, nga demos (populli) dhe kratìa (pushtet) grek. Megjithatë, ky pushtet nuk duhet të ushtrohet në mënyrë arbitrare, por në format dhe në kufijtë e përcaktuar nga shteti i së drejtës.
Shiko edhe
Italia
Referime
Qeveri sipas shtetit
Itali |
342179 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Presidenti%20i%20Italis%C3%AB | Presidenti i Italisë | Presidenti i Italisë, i titulluar zyrtarisht President i Republikës Italiane (Italisht: Presidente della Repubblica Italiana), është kreu i shtetit të Italisë. Në këtë rol, presidenti përfaqëson unitetin kombëtar dhe garanton që politika italiane të jetë në përputhje me Kushtetutën. Presidenti është komandant i përgjithshëm i Forcave të Armatosura italiane dhe kryeson Këshillin e Lartë të Gjyqësorit. Mandati i presidentit zgjat 7 vjet. Presidenti aktual është ish-gjyqtari kushtetues Sergio Mattarella, i cili u zgjodh më 31 janar 2015 dhe u rizgjodh më 29 janar 2022.
Shiko edhe
Italia
Referime
Presidentët sipas vendit
Itali |
342180 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Kushtetuta%20e%20Irland%C3%ABs | Kushtetuta e Irlandës | Kushtetuta e Irlandës (Irlandisht: Bunreacht na hÉireann) është ligji themelor i Irlandës. Ajo pohon sovranitetin kombëtar të popullit irlandez. Kushtetuta, e bazuar në një sistem të demokracisë përfaqësuese, është gjerësisht brenda traditës së demokracisë liberale. Ajo garanton disa të drejta themelore, së bashku me një president jo-ekzekutiv të zgjedhur nga populli, një parlament me dy dhoma, një ndarje të pushteteve dhe rishikim gjyqësor.
Kjo është kushtetuta e dytë e shtetit irlandez që nga pavarësia, duke zëvendësuar Kushtetutën e vitit 1922 të Shtetit të Lirë Irlandez. Ajo hyri në fuqi më 29 dhjetor 1937 pas një referendumi mbarëkombëtar të mbajtur më 1 korrik 1937. Kushtetuta mund të ndryshohet vetëm me një referendum kombëtar. Është kushtetuta republikane më e gjatë që funksionon vazhdimisht brenda Bashkimit Evropian.
Shiko edhe
Republika e Irlandës
Referime
Kushtetuta sipas shteteve
Irlandë |
342181 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Kushtetuta%20e%20Kanadas%C3%AB | Kushtetuta e Kanadasë | Kushtetuta e Kanadasë (Frëngjisht: Constitution du Canada) është ligji suprem në Kanada. Ajo përshkruan sistemin e qeverisjes së Kanadasë dhe të drejtat civile dhe njerëzore të atyre që janë shtetas të Kanadasë dhe joshtetas në Kanada. Përmbajtja e saj është një ndërthurje e akteve të ndryshme të kodifikuara, traktateve midis Kurorës dhe Popujve Indigjenë (si historike ashtu edhe moderne), traditave dhe konventave të pakodifikuara. Kanadaja është një nga monarkitë kushtetuese më të vjetra në botë.
Sipas nënseksionit 52(2) të Aktit të Kushtetutës, 1982, Kushtetuta kanadeze përbëhet nga Akti i Kanadasë 1982 (i cili përfshin Aktin e Kushtetutës, 1982), akte dhe urdhra të përmendura në planin e tij (duke përfshirë në veçanti Aktin e Kushtetutës, 1867 , më parë Akti Britanik i Amerikës së Veriut, 1867), dhe çdo ndryshim në këto dokumente. Gjykata e Lartë e Kanadasë ka vendosur se lista nuk është shteruese dhe gjithashtu përfshin një numër aktesh parakonfederate dhe komponentë të pashkruar gjithashtu. Shih listën e dokumenteve kushtetuese kanadeze për detaje.
Shiko edhe
Kanadaja
Referime
Kushtetuta sipas shteteve
Kanada |
342192 | https://sq.wikipedia.org/wiki/S%C3%ABmundja%20e%20Huntingtonit | Sëmundja e Huntingtonit | Sëmundja e Huntingtonit (HD), e njohur gjithashtu si çrregullimi motor i Huntingtonit, është një çrregullim i trashëguar që rezulton në vdekjen e qelizave të trurit. Simptomat më të hershme janë shpesh problemet e mprehta me humorin apo me aftësitë mendore. Shpesh ato pasohen nga një mungesë e përgjithshme e koordinimit dhe paqëndrueshmëri në ecje. Ndërsa sëmundja përparon, lëvizjet e pakoordinuara, të pakontrolluara të trupit bëhen më të dukshme. Aftësitë fizike gradualisht përkeqësohen derisa lëvizja e koordinuar bëhet e vështirë dhe individi nuk është në gjendje të flasë. Aftësitë mendore përgjithësisht reduktohen deri në demencë. Simptomat specifike variojnë midis njerëzve. Simptomat zakonisht fillojnë midis moshës 30 dhe 50 vjeç, por mund të shfaqen në çdo moshë. Për çdo brez pasues, sëmundja mund të zhvillohet më herët në jetë. Rreth tetë përqind e rasteve shfaqen para moshës 20 vjeç, gjë që njihet edhe si HD e të rinjve, ato zakonisht paraqiten me simptoma ngjashme më tepër me sëmundjen e Parkinsonit. Njerëzit me HD shpesh e nënvlerësojnë shkallën e rëndësisë së problemeve të tyre.
HD zakonisht trashëgohet, megjithëse deri në 10% e rasteve shkaktohen nga një mutacioni i ri. Sëmundja shkaktohet nga një mutacion autosomik dominant në njërën nga dy kopjet e një gjeni të quajtur huntingtin në nj. individ Kjo do të thotë se fëmija i një individi të prekur zo 5zakonisht 0% mundësi për të trashëguar sëmundjen. Gjeni huntingtin mbart informacion gjenetik për një proteinë që quhet gjithashtu huntingtin. PGrumbullimieipërsëritjeve të trefishta CAG (citozinë - adeninë - guaninë) në gjenin që kodon për proteinën huntingtin rezulton në një proteinë jonormale, e cila gradualisht dëmton qelizat në tru përmes mekanizmave ende të pa kuptuar plotësisht. Diagnoza bëhet me anë të një testi gjenetik që mund të kryhet në çdo kohë pavarësisht nëse simptomat janë të pranishme ose jo. Ky fakt ngre disa debate etike: mosha në të cilën një individ konsiderohet mjaftueshëm i pjekur për të zgjedhur testin; nëse prindërit kanë të drejtë të bëjnë testimin e fëmijëve të tyre; dhe menaxhimin e konfidencialitetit bashkë me zbulimin e rezultateve të testit.
Nuk ka kurë për HD. Kujdes me kohë të plotë kërkohet në fazat e mëvonshme të sëmundjes. Trajtimet mund të lehtësojnë disa simptoma dhe në disa individë mund të përmirësojnë cilësinë e jetës. Dëshmia më e mirë për trajtimin e problemeve me lëvizjen është tetrabenazina. HD prek përafërsisht 4 deri në 15 persona në 100,000 individë me prejardhje evropiane. Është sëmundje e rrallë mes japonezëve, ndërsa shkalla e shfaqjes në Afrikë është e panjohur. Sëmundja prek në mënyrë të barabartë burrat dhe gratë. Komplikime të tilla si pneumonia, sëmundjet e zemrës dhe dëmtimet fizike nga rëniet reduktojnë jetëgjatësinë. Vetëvrasja është shkaku i vdekjes në rreth 9% të rasteve. Vdekja ndodh përgjithësisht 15-20 vjet nga momenti i zbulimit të sëmundjes për herë të parë.
Përshkrimi i parë i mundshëm i sëmundjes ishte në vitin 1841 nga mjeku amerikan Charles Oscar Waters. Kjo gjendje u përshkrua më në detaje në vitin 1872 nga mjeku amerikan George Huntington. Baza gjenetike u zbulua në vitin 1993 nga një përpjekje bashkëpunuese ndërkombëtare e udhëhequr nga Fondacioni i Sëmundjeve të Trashëguara. Organizata kërkimore dhe mbështetëse filluan të formohen në fund të viteve 1960 për të rritur ndërgjegjësimin publik, për të ofruar mbështetje për individët dhe familjet e tyre dhe për të nxitur kërkimin. Drejtimet aktuale të kërkimit përfshijnë përcaktimin e mekanizmit të saktë të sëmundjes, përmirësimin e modeleve të kafshëve për të ndihmuar me kërkimin shkencor, testimin e barnave për trajtimin e simptomave ose ngadalësimin e përparimit të sëmundjes dhe studimin e procedurave të tilla si terapia me qeliza staminale me qëllim riparimin e dëmeve të shkaktuara nga sëmundja.
Bibliografia |
342193 | https://sq.wikipedia.org/wiki/G%C3%ABzim%20Bo%C3%A7ari | Gëzim Boçari | Gëzim Boçari (lindur më 25 mars 1949) është profesor universitar i farmakologjisë dhe politikan shqiptar .
Gëzim Boçari është drejtues i sektorit të farmakologjisë në fakultetin e mjekësisë në Universitetin e Tiranës. Është një nga shkrimtarët e teksteve të mjekësisë dhe farmakologjisë të universiteteve shqiptare. Në zgjedhjet parlamentare të Shqipërisë 2009 ishte kryekandidat i koalicionit të Polit të Lirisë në rrethin e Vlorës .
Shih edhe
Fakulteti i Mjekësisë
Shëndetësia në Shqipëri
Lidhjet e jashtme
Intervista e Gëzim Boçarit
Burimet
Lindje 1949
Njerëz nga Vlora
Profesorë të Universitetit të Tiranës
Njerëz që jetojnë
Shkencëtarë shqiptarë
Farmakologë
Profesionistë shqiptarë të shëndetësisë |
342196 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Cartoon%20Network | Cartoon Network | Cartoon Network (shpesh i shkurtuar si CN) është një kanal televiziv kabllor amerikan në pronësi të Warner Bros. Discovery. Televizioni është pjesë e The Cartoon Network, Inc., një divizion që gjithashtu ka nën kompetencë aktivitetet e transmetimit dhe prodhimit të Boomerang, Cartoonito, Adult Swim dhe Toonami. Kanali ka selinë në 1050 Techwood Drive NW në Atlanta, Georgia.
I themeluar nga Ted Turner (i cili emëroi Betty Cohen si presidenten e parë të televizionit), ai u lançua më 1 tetor 1992, dhe kryesisht transmeton seri televizive të animuara, kryesisht programe për fëmijë, duke përfshirë zhanret nga aksioni tek komedia. Tani për tani transmetohet nga ora 06:00 deri në 17:30 çdo ditë (koha lindore/paqësore; koha e shkyçjes ndryshon sipas pushimeve dhe programeve speciale). Cartoon Network synon kryesisht fëmijët e moshës 6 deri në 12 vjeç, ndërsa blloku i tij në mëngjes Cartoonito synon fëmijët e moshës parashkollore dhe blloku i mbrëmjes Adult Swim synon adoleshentët më të rritur dhe të rinjtë e moshës 18 deri në 34 vjeç.
Cartoon Network furnizohet edhe në gjuhën spanjolle, ose nëpërmjet një kanali të veçantë me pjesën audio angleze të hequr si pjesë e një pakete rrjetesh televizive në gjuhën spanjolle të shitura nga ofruesit e abonimit, ose një pjesë të veçantë audio të aksesueshme përmes opsionit SAP, në varësi mbi ofruesin.
Që nga marsi 2021, Cartoon Network është në dispozicion për rreth 94 milionë shtëpi me pagesë në Shtetet e Bashkuara.
Krahas kanalit amerikan, Cartoon Network furnizohet përmes verzioneve lokale nëpër tregje ndërkombëtare, duke përfshirë Amerikën Jugore, Europën, Afrikën, Azinë dhe Australinë. Në tregun shqiptar furnizohet përmes shumicës së platformave kabllore, duke përfshirë Tring TV (Shqipëri) dhe Artmotion (Kosovë).
Historiku
Më 9 gusht 1986, Turner Broadcasting System bleu Metro-Goldwyn-Mayer/United Artists. Më 18 tetor të atij viti, Turner do ta shiste me zor MGM-in, por e mbajti një pjesë të madhe të librarisë së vet filmike dhe televizive prej përpara muajit maj 1986 (plus një pjesë të librarisë së UA) dhe formoi Turner Entertainment Co. Më 8 tetor 1988, kanali kabllor Turner Network Television (TNT) u lançua dhe e fitoi publikun përmes librarisë së gjerë filmike. Në 1991, Turner poashtu bleu librarinë e studios animuese Hanna-Barbera. Ted Turner përzgjodhi Betty Cohen (atëkohë Zëvendëskryetarja e TNT-së) që ta shpikë një rrjet televiziv që të jetë shtëpia e këtyre programeve. Më 18 shkurt 1992, Turner Broadcasting i lajmëroi planet e veta që ta lançojë Cartoon Network-un si vendi adekuat për animacion. Më 12 mars 1992 u themelua kompania prind me të njëjtin emër. Më 1 tetor 1992, kanali u lançua zyrtarisht si televizioni i parë kabllor i njëtrajtshëm dhe 24-orësh me animacionin si tematikë.
Në 1994, dikasteri i ri i Hanna-Barberës, Cartoon Network Studios, u themelua dhe filloi prodhimin e serisë What a Cartoon!. Kjo seri debutoi në 1995, duke ofruar filma të animuar me metrazh të shkurtër. Në 1996, transmetoi Cartoon Network dy programe parashkollore: Big Bag, një program hibrid me aktorë të gjallë dhe kukulla e prodhuar nga Children's Television Workshop, dhe Small World, që përfshinte seri të animuara parashkollore të importuara nga shtete të huaja. Turner Broadcasting System u bashkua me Time Warner, që e konsolidoi zotërimin e animacionit të Warner Bros. Rrjeti do të vazhdonte me prodhime origjinale prej atëherë.
Programacioni
Programacioni i tanishëm origjinal i Cartoon Network-ut përfshin seri si The Amazing World of Gumball, Craig of the Creek, dhe We Baby Bears. Programacioni origjinal i rrjetit prodhohet në Cartoon Network Studios, ndërsa seritë e tjera janë prodhuar në bashkëpunim me ose blerë nga studiot e tjera, duke përfshirë përkatësen Warner Bros. Animation. Në të kaluarën, Cartoon Network ka prodhuar dhe transmetuar programe hibride me animacion dhe aktorë të gjallë.
Ndër vite, rrjeti ka transmetuar filma të shkurtër nga seritë Looney Tunes, Merrie Melodies, Tom & Jerry, dhe Droopy në rotacion të vazhdueshëm, që prej lançimit të rrjetit në vitin 1992 deri në 2017. Në vitet e hershme, Cartoon Network përfitoi prej qasjes në gamën e gjerë të programacionit të animuar, duke përfshirë libraritë e Warner Bros. (Looney Tunes dhe Merrie Melodies), Metro-Goldwyn-Mayer (Tom & Jerry), Hanna-Barbera (Flintstonët, Scooby-Doo, Snorks), dhe DC Comics (Superman, Batman, Wonder Woman, Liga e Drejtësisë, dhe Titanët e Rinj). Zotërimi i Hanna-Barberës i dha Turner-it dhe Cartoon Network-ut qasje në një studio të përforcuar animuese, gjë që rivalët e vet nuk e kishin. Shumica e këtyre serive u hoqën deri 1999 dhe u zhvendosën në Boomerang në 2000.
Seritë origjinale
Një pjesë e madhe e programacionit rrjedh nga studioja vetanake e rrjetit, Cartoon Network Studios. Duke filluar si një dikaster i Hanna-Barberës, kjo studio do të prodhonte seritë më të hershme origjinale, duke përfshirë Dexter's Laboratory, Cow and Chicken, I Am Weasel, Johnny Bravo, dhe The Powerpuff Girls. Cartoon Cartoons ishte atëherë marka për seritë origjinale të animuara, por përdorimi i saj u bë më i rrallë deri në 2003. Emri eventualisht u pushua në 2008. Krahas kësaj, disa prej serive origjinale të Cartoon Network-ut janë prodhuar nga studio të huaja. Shembuj me vlerë përfshijnë Ed, Edd n Eddy, Courage the Cowardly Dog, and Codename: Kids Next Door. Emri Cartoon Cartoons u ringjall në vitin 2021 për një program që financon dhe përkrah filma të shkurtër të animuar.
Blloqe programacioni
Nga 1999 deri 2003, Cartoon Cartoon Fridays ishte blloku themelor i kanalit, duke dhënë premiera të serive origjinale të Cartoon Network-ut nën këtë markë; prej 2003 deri 2007 u riemërtua "Fridays" pasi po e nxirrte prej funksioni këtë markë. Blloku Toonami, që fillimisht u transmetua prej 1997 deri 2008, përmbante kryesisht seri aksioni dhe u synua drejt grupmoshave më të rritura dhe adoleshente, duke përfshirë seri anime; ai u rilançua më vonë nën kujdesin e Adult Swim-it në 2012. Në vitin 2009 u eksperimentua me bllokun CN Real, që shquante programe reality show me aktorë të gjallë (jo të animuara), me synim kah publiku rinor. Në 2011 u prezantua blloku DC Nation, i fokusuar mbi seritë e adaptuara nga renditja e DC Comics.
Në shtator 2021, Cartoon Network prezantoi dy blloqe të reja të orientuara respektivisht drejt publikut parashkollor dhe familjar, duke përfshirë bllokun parashkollor Cartoonito, dhe bllokun e ri të së dielës në mbrëmje ACME Night – i cili kryesisht mban filma familjarë dhe përmbajtje të librarisë së madhe filmike, si dhe seri të tjera origjinale, speciale, dhe filma televizivë nga Warner Bros. Animation, si dhe disa programe nga Adult Swim. Ata u prezantuan si pjesë e një përpjekjeje nga kreu i ri Tom Ascheim për të zgjeruar shtrirjen demografike të Cartoon Network-ut. ACME Night u zhvendos në Adult Swim më 3 shtator 2023, për shkak se Adult Swim e zhvendosi orarin e tij të kyçjes ditore në orën 17:00 (koha lindore/paqësore).
Redaktimi i filmave të shkurtër
Cartoon Network, gjatë historisë së tij, ka transmetuar shumicën e filmave të shkurtër të animuar të Warner Bros., të krijuar fillimisht midis viteve 1920 dhe 1960, por rrjeti redaktoi skena që përshkruanin qitjen e armëve, pirjen e alkoolit, shakatë duke përfshirë kaubojët dhe indianët, duhanin dhe humorin e pandjeshëm. Versionet e paredaktuara u ndaluan nga transmetimi dhe publikimi i gjerë në tregun e videove. Coal Black dhe de Sebben Dwarfs (1943), një film i shkurtër politikisht i pasaktë por i vlerësuar mirë nga kritikët, dukej që u tërhoq plotësisht, ndërsa The Scarlet Pumpernickel (1950) dhe Feed the Kitty (1952), të dy të vlerësuar mirë, finalet e tyre u redaktuan shumë. për shkak të dhunës.
Vëmendja e medias u kushtua në qershor 2001 lidhur me një vendim të rrjetit në lidhje me lëshimet e mëtejshme nga transmetimi. Cartoon Network më parë planifikoi një maratonë 49-orëshe çdo vit të njohur si June Bugs, duke premtuar se do të transmetonte çdo të shkurtër të animuar të Bugs Bunny në rend kronologjik.
Rrjeti fillimisht synonte të përfshinte 12 pantallona të shkurtra për transmetimin e maratonës në vitin 2001 (njëri prej tyre pjesë e listës së Censured Eleven të karikaturave Merrie Melodies dhe Looney Tunes të hequra efektivisht nga shpërndarja) që ishin bërë të diskutueshme për përdorimin e stereotipeve etnike dhe kombëtare, megjithëse transmetimi. ata pas mesnate për t'u siguruar që pak fëmijë të shikonin, me prezantime në lidhje me vlerën e tyre historike si përfaqësues të një kohe tjetër.
Brende dhe njësi të ndërlidhura
Cartoonito
Adult Swim
Toonami
Boomerang
Shërbime të tjera
Studiot e produksionit
Cartoon Network Studios
Williams Street
Hanna-Barbera Studios Europe
Cartoon Network Productions
Cartoon Network Latin America Original Productions
Media
Cartoon Network Games
Cartoon Network Enterprises
Aplikacioni mobil
Licensimi i librave
Video lojërat
Filmat
Online
Marketingu
Ndërkombëtarisht
Që nga themelimi, Cartoon Network dhe kanalet e veta simotra kanë vendosur furnizuesë të ndryshëm kombëtarë dhe rajonalë. Që prej viteve të hershme 1990 dhe 2000, rrjeti u zgjerua në shtete si Kanadaja, Meksika, Amerika Jugore, Mbretëria e Bashkuar, Irlanda, si dhe Afrika e disa rajone paqësore aziatike.
Shih edhe
Warner Bros. Discovery
Warner Bros. Animation
Cartoon Network Studios
Referime |
342203 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Paola%20Franchi | Paola Franchi | Articles with hCards
Paola Franchi (lindur më 17 nëntor 1953) është një dizajnere e brendshme, artiste, autore dhe ish-modele italiane. Autobiografia e saj e vitit 2010 L'amore spezzato ("Dashuria e thyer") detajon marrëdhënien e saj me biznesmenin italian Maurizio Gucci, i cili u vra në vitin 1995 ndërsa ata ishin çift.
Jeta e hershme dhe lidhja me Maurizio Gucci
Franchi lindi në Milano më 17 nëntor 1953. Ajo ndoqi Accademia di Belle Arti di Brera. Franchi ishte një mik fëmijërie i biznesmenit italian Maurizio Gucci dhe mori pjesë në dasmën e tij me Patrizia Reggiani në 1972. Në 1983, Franchi u martua me industrialistin e bakrit Giorgio Colombo. Djali i tyre, Charly, lindi në 1985.
Në vitin 1990, Franchi filloi të takohej me Gucci pasi u takuan me njëri-tjetrin në një klub privat në Shën Moric. Të dy të tronditur nga martesat e pakënaqura, Franchi u bë partneri i gjallë i Gucci-t për pesë vjet, duke ndarë një apartament luksoz në Corso Venezia, Milano. Kur divorci i Gucci-t nga Reggiani u finalizua në vitin 1994, Franchi pretendon se ata filluan planet për t'u martuar në pronën e Gucci-t në Shën Moric në Zvicër. Megjithatë, vajza e Maurizios, Allegra Gucci, kundërshton pretendimin e Franchi dhe pohon se babai i saj kurrë nuk kishte ndërmend të martohej me Franchi. Në lidhje me këtë, ish-e dashura e mëparshme e Maurizio Gucci, Sheree McLaughlin Loud (me të cilën ai u takua 1984-1990) pretendoi se ajo dhe Gucci e ndërprenë marrëdhënien e tyre sepse Gucci refuzoi të martohej me të.
Në vitin 1995, Maurizio Gucci u qëllua për vdekje nga një vrasës me pagesë. Një ditë pas vrasjes, Franchi mori një urdhër dëbimi nga Reggiani për t'u larguar nga apartamenti luksoz që ajo ndante me Gucci. Urdhri u shkrua më pak se tre orë pas vdekjes së Maurizios. Kur Franchi u shpërngul, Reggiani u transferua me dy vajzat e saj, Alessandra dhe Allegra. Të tre jetuan atje për dy vjet, deri në arrestimin e Reggianit në 1997. Në vitin 1998, Patrizia Reggiani u dënua me 29 vjet burg për organizimin e vrasjes. Sipas prokurorëve, Reggiani ishte xheloz për Franchi dhe donte ta pengonte atë të martohej me Gucci. Martesa do ta kishte ulur përgjysmë alimentacionin e Reggianit.
Jeta personale
Në vitin 2001, djali 16-vjeçar i Franchi, Charly Colombo, mori jetën e tij. Franchi është shumë e përfshirë në bamirësinë "L'Amico Charly", e cila u krijua në kujtim të djalit të saj për të ndihmuar adoleshentët me probleme ose vetëvrasje
Në vitin 2016, ajo mohoi pretendimet se ishte takuar me Gucci për shkak të pasurisë së tij: "Në fakt burri im i mëparshëm, të cilin e lashë për në Maurizio, ishte edhe më i pasur, kështu që gjithçka ishte e pakuptimtë".
Në kulturën popullore
Në filmin Shtëpia e Gucci (2021), Paola Franchi luhet nga aktorja franceze Camille Cottin.
Bibliografi
(autobiografi)
Referencat
Njerëz që jetojnë
Lindje 1953 |
342209 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Eigenfunksioni | Eigenfunksioni | Në matematikë, një eigenfunksion i një operatori linear i përcaktuar në një hapësirë funksioni është çdo funksion jo zero. në atë hapësirë që, kur veprohet nga , shumëzohet vetëm me një faktor shkallëzues të quajtur një vlerë vetjake . Si ekuacion, ky kusht mund të shkruhet sipër disa eigenvlera skalare Zgjidhjet e këtij ekuacioni mund t'i nënshtrohen gjithashtu kushteve kufitare që kufizojnë eigenvlerat dhe eigenfunksionet e lejueshme.
Një eigenfunksion është një lloj eigenvektori .
Shembull derivativ
wNjë klasë e përdorur gjerësisht e operatorëve linearë që veprojnë në hapësira të pafundme dimensionale janë operatorë diferencialë në hapësirën C ∞ të funksioneve reale ose komplekse pafundësisht të diferencueshme të një argumenti real ose kompleks . Për shembull, merrni parasysh operatorin e derivatit me ekuacionin e vlerave vetjakeKy ekuacion diferencial mund të zgjidhet duke shumëzuar të dyja anët me dhe duke e integruar. Zgjidhja e tij, funksioni eksponencialështë eigenfunksioni i operatorit derivatues, ku është një parametër që varet nga kushtet kufitare. Vini re se në këtë rast eigenfunksioni është në vetvete një funksion i eigenvlerës së tij λ, e cila mund të marrë çdo vlerë reale ose komplekse. Në veçanti, vini re se për λ = 0 eigjenfunksioni është një konstante.
Supozoni në shembull se i nënshtrohet kushteve kufitare dhe . Më pas e gjejmë atë
ku λ = 2 është e vetmja vlerë vetjake e ekuacionit diferencial që plotëson edhe kushtin kufitar.
Lidhja me eigenvlerat dhe eigenvektorët e matricave
Eigenfunksionet mund të shprehen si vektorë shtyllë dhe operatorët linearë mund të shprehen si matrica, megjithëse mund të kenë dimensione të pafundme. Si rezultat, shumë nga konceptet që lidhen me eigenvektorët e matricave kalojnë në studimin e eigenfunksioneve.
Përcaktoni prodhimin e brendshëm në hapësirën e funksionit në të cilën është përcaktuar sie integruar në një shtrirje interesi për të quajtur Ω. * tregon të konjuguarën komplekse .
Supozoni se hapësira e funksionit ka një bazë ortonormale të dhënë nga bashkësia e funksioneve , ku n mund të jetë e pafundme. Për bazën ortonormale,ku është delta Kronecker dhe mund të mendohet si elementë të matricës identitare .
Funksionet mund të shkruhen si një kombinim linear i funksioneve të bazës,për shembull nëpërmjet një zgjerimi Furier të . Koeficientët mund të grumbullohen në një n nga 1 vektor shtyllë . Në disa raste të veçanta, siç janë koeficientët e serisë Furier të një funksioni sinusoidal, ky vektor kolone ka dimension të fundëm.
Për më tepër, përcaktoni një paraqitje matricore të operatorit linear me elementëNe mund ta shkruajmë funksionin ose si një kombinim linear i funksioneve bazë ose si D që vepron mbi zgjerimin e ,Marrja e prodhimit të brendshëm të secilës anë të këtij ekuacioni me një funksion bazë arbitrare ,
Zbatimet
Fijet vibruese
Le të shënojmë me , zhvendosjen tërthore të një korde elastike të tendosur, siç janë telat vibruese të një instrumenti me tela, në funksion të vendodhjes përgjatë vargut dhe të kohës . Duke zbatuar ligjet e mekanikës në pjesë pambarimisht të vogla të fijes, funksioni kënaq ekuacionin diferencial të pjesshëmi cili quhet ekuacioni valor (njëdimensional). Këtu c është një shpejtësi konstante që varet nga tensioni dhe masa e vargut.
Ky problem është i përshtatshëm për metodën e ndarjes së ndryshoreve . Nëse supozojmë se mund të shkruhet si prodhim i formës , mund të formojmë një çift ekuacionesh diferenciale të zakonshme:Secila prej tyre është një ekuacion i vlerave vetjake me eigenvlera dhe , përkatësisht. Për çdo vlerë të dhe , ekuacionet kënaqen nga funksionetku këndet fazore φ dhe ψ janë konstante reale arbitrare.
Nëse vendosim kushte kufitare, për shembull që skajet e fijes janë të fiksuara në x = 0 dhe x = L, përkatësisht X (0) = X ( L ) = 0, dhe se T (0) = 0, ne kufizojmë eigenvlerat. Për këto kushte kufitare, sin(φ ) = 0 dhe sin(ψ ) = 0, kështu që këndet e fazës φ = ψ = 0, dheKështu fija nën dridhje pranon një familje valësh të formës:
Ekuacioni i Shrodingerit
Në mekanikën kuantike, ekuacioni i Shrodingeritme operatorin Hamiltonianmund të zgjidhet me ndarjen e ndryshoreve nëse Hamiltoniani nuk varet në mënyrë eksplicite nga koha. Në atë rast, funksioni valor çon në dy ekuacione diferenciale,
Të dyja këto ekuacione diferenciale janë ekuacione eigenvlerash me eigenvlera E . Siç tregohet në një shembull të mëparshëm, zgjidhja e ekuacionit të fundit është eksponencialeEkuacioni i parafundit është ekuacioni i Shrodingerit i pavarur nga koha. Eigenfunksionet të operatorit Hamiltonian janë gjendje stacionare të sistemit mekanik kuantik, secila me një energji korresponduese . Ato përfaqësojnë gjendjet e lejueshme energjetike të sistemit dhe mund të kufizohen nga kushtet kufitare.
Operatori Hamiltonian H është një shembull i një operatori hermitian, eigenfunksionet e të cilit formojnë një bazë ortonormale. Kur Hamiltoniani nuk varet në mënyrë eksplicite nga koha, zgjidhjet e përgjithshme të ekuacionit të Shrodingerit janë kombinime lineare të gjendjeve të palëvizshme të shumëzuara me lëkundëse, ose, për një sistem me një spektër të vazhdueshëm,
Faqe me përkthime të pashqyrtuara |
342210 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Algoritmi%20i%20pik%C3%ABzimit | Algoritmi i pikëzimit | Algoritmi i pikëzimit, i njohur gjithashtu si pikëzimi i Fisherit, është një formë e metodës së Njutonit që përdoret në statistikë për të zgjidhur ekuacionet e përgjasisë maksimale në mënyrë numerike, e quajtur sipas Ronald Fisherit .
Skica e derivimit
Le të jenë ndryshore rasti, të pavarura dhe të shpërndara identikisht me pdf dy herë të diferencueshme , dhe ne dëshirojmë të llogarisim vlerësuesin e përgjasisë maksimale (MLE) e . Së pari, supozoni se kemi një pikënisje për algoritmin tonë dhe konsideroni një zgjerim të Tejlorit të funksionit të rezultatit, , rreth :
ku
është matrica e informacionit të vëzhguar në . Tani, vendosja , duke përdorur atë dhe riorganizimi na jep:
Prandaj ne përdorim algoritmin
dhe në kushte të caktuara rregullsie mund të tregohet se .
Pikëzimi i Fisherit
Në praktikë, zakonisht zëvendësohet nga , informacioni i Fisherit, duke na dhënë kështu Algoritmin e Pikëzimit të Fisherit :
..
Në disa kushte rregullsie, nëse është një vlerësues i qëndrueshëm, pra (korrigjimi pas një hapi të vetëm) është 'optimal' në kuptimin që shpërndarja e gabimit të tij është asimptotikisht identike me atë të vlerësimit të vërtetë të përgjasisë maksimale.
Shiko gjithashtu
Rezultati (statistikë)
Pikëzimi i rezultateve
Informacione për Fisher
Statistikë |
342211 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Brahma | Brahma | Articles having different image on Wikidata and Wikipedia
Brahma ( sanskritisht: ब्रह्मा ; romanizimi: Brahmā ) është një hyjni hindu, i referuar si "Krijuesi" brenda Trimurtit, triniteti i hyjnisë supreme që përfshin Vishnun dhe Shivën. Ai është i lidhur me krijimin, diturinë dhe Vedat . Brahma përmendet dukshëm në legjendat e krijimit . Në disa Purana, ai e krijoi veten në një embrion të artë të njohur si Hiranyagarbha .
Brahma identifikohet shpesh me perëndinë Vedike Praxhapati . Gjatë periudhës pas-Vedike, Brahma ishte një hyjni e shquar dhe sekti i tij ekzistonte; megjithatë, me ardhjen e shekullit të VII, ai e kishte humbur rëndësinë e tij. Ai gjithashtu u la në hije nga hyjnitë e tjera kryesore si Vishnu, Shiva dhe Mahadevi dhe u ul në rolin e një krijuesi dytësor, i cili u krijua nga hyjnitë kryesore.
Brahma zakonisht përshkruhet si një burrë mjekërr me ngjyrë të kuqe ose të artë, me katër koka dhe duar. Katër kokat e tij përfaqësojnë katër Vedat dhe janë të drejtuara në katër drejtimet kryesore. Ai është ulur në një zambak uji dhe vahana (mali) i tij është një hamsa (mjellmë, patë ose vinç). Sipas shkrimeve të shenjta, Brahma krijoi fëmijët e tij nga mendja e tij dhe kështu, ata quhen Manasaputra .
Në hinduizmin bashkëkohor, Brahma nuk gëzon adhurim të gjerë dhe ka shumë më pak rëndësi se dy anëtarët e tjerë të Trimurtit. Brahma nderohet në tekstet e lashta, por rrallëherë adhurohet si hyjni parësore në Indi, për shkak të mungesës së ndonjë sekti të rëndësishëm të kushtuar nderimit të tij. Pak tempuj kushtuar atij ekzistojnë në Indi, më i famshmi është Tempulli Brahma, Pushkar në Raxhastan. Disa tempuj Brahma gjenden jashtë Indisë, si në faltoren Erawan në Bangkok . |
342212 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Ice%20Spice | Ice Spice | Articles with short description
Short description is different from Wikidata
Articles with hCards
Isis Naija Gaston (lindur në janar1, 2000), e njohur profesionalisht si Ice Spice, është një repere amerikane. E lindur dhe e rritur në Bronx në New York City, ajo filloi karrierën e saj muzikore në vitin 2021 pasi takoi producentin amerikan të diskografisë RiotUSA.
Ice Spice së pari fitoi njohje të madhe në fund të vitit 2022 me këngën e saj " Munch (Feelin' U) ", e cila arriti popullaritet marramëndës në TikTok . Ajo e ndoqi atë me " Bikini Bottom " dhe " In Ha Mood ", duke lançuar në EP-në e saj debutuese, Like..? (2023). Ajo arriti hyrjen e saj të parë në tabelën amerikane të Billboard Hot 100 me bashkëpunimin e Lil Tjay " Gangsta Boo ". Ajo u bë e njohur me bashkëpunimet " Boy's a Liar Pt. 2 " (me PinkPantheress ), "Princess Diana " (me Nicki Minaj ), " Karma " (me Taylor Swift ) dhe " Barbie World " (me Minaj dhe Aqua ), të cilat arritën të gjitha në top 10 të Hot 100, duke e bërë Ice Spice artistin e parë që mbledh katër këngë të Hot 100 më të mirë në 10 në 2023.
Gazetarët e muzikës kanë vënë në dukje stilin e relaksuar të repimit të Ice Spice. Në vitin 2023, Time e përshkroi atë si një " yll në ngritje ". Publikime të tilla si The New York Times dhe Billboard e kanë quajtur atë " princesha e re e repit ". Ajo është nderuar me MTV Video Music Award për Artistin më të Mirë të Ri, dhe çmimin Impact nga BMI Hip-Hop Awards .
Njerëz që jetojnë
Lindje 2000 |
342214 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Yitzhak%20Rabin | Yitzhak Rabin | Yitzhak Rabin ( ; 1 mars 1922 – 4 nëntor 1995) ishte një politikan, burrë shteti dhe gjeneral izraelit. Ai ishte kryeministri i pestë i Izraelit, duke shërbyer dy mandate në detyrë, 1974–1977, dhe nga viti 1992 deri në vrasjen e tij në 1995.
Rabini lindi në Jeruzalem, fëmija i emigrantëve nga Europa Lindore dhe u rrit në një shtëpi punëtore-zionsite. Ai mësoi bujqësi në shkollë dhe shkëlqeu si student. Ai pati një karrierë ushtarake 27 vjecare dhe arriti rankun e Rav Aluf. Si adoleshent ai hyri në rradhët e Palmach-ut, forca komando e Yishuv-it. Eventualisht ai u ngrit në grada për tu bërë shefi i veprimeve gjatë Luftës Arabo-Izraelite 1948. Ai iu bashkua Forcave të Mbrojtjes së Izraelit në 1948 e vonë kur sapo ishin formuar dhe vazhoi të rritej si një oficer premtues. Ai ndihmoi që doktrina trajnuese e IDF-it të merrte formë në vitet 1950 dhe udhëhoqi Operacionin Direktorata të IDF nga 1959 në 1963. Ai u caktua Shef i Përgjithshëm i Shtabit në vitin 1964 dhe mbikqyri fitoren e Izraelit në Luftën Gjashtë Ditore.
Rabin shërbeu si ambasador i Izraelit në Shtetet e Bashkuara nga viti 1968 deri në 1973, gjatë një periudhe të thellimit të marrëdhënieve SHBA-Izrael . Ai u emërua Kryeministër i Izraelit në 1974 pas dorëheqjes së Golda Meirit . Në mandatin e tij të parë, Rabin nënshkroi Marrëveshjen e Përkohshme të Sinait dhe urdhëroi bastisjen e Entebesë . Ai dha dorëheqjen në vitin 1977 pas një skandali financiar. Rabin ishte ministër i mbrojtjes i Izraelit për pjesën më të madhe të viteve 1980, përfshirë edhe gjatë shpërthimit të Intifadës së Parë .
Në vitin 1992, Rabin u rizgjodh si kryeministër në një platformë që përfshinte procesin e paqes izraelito-palestineze . Ai nënshkroi disa marrëveshje historike me udhëheqjen palestineze si pjesë e Marrëveshjes së Oslos . Në vitin 1994, Rabin fitoi Çmimin Nobel për Paqe së bashku me rivalin politik për një kohë të gjatë Shimon Peres dhe udhëheqësin palestinez Yasser Arafat. Rabini nënshkroi gjithashtu një traktat paqeje me Jordaninë në 1994. Në nëntor 1995, ai u vra nga një ekstremist i quajtur Yigal Amir, i cili kundërshtonte kushtet e Marrëveshjes së Oslos. Amiri u dënua për vrasjen e Rabinit dhe u dënua me burgim të përjetshëm . Rabini ishte kryeministri i parë i lindur në izrael i Izraelit, i vetmi kryeministër që u vra dhe i dyti që vdiq në detyrë pas Levi Eshkolit. Rabini është bërë simbol i procesit të paqes izraelito – palestineze.
Kryeministra izraelitë
Çmimi Nobel për Paqe
Vdekje 1995
Lindje 1922 |
342215 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Ronald%20Fisher | Ronald Fisher | Articles with hCards
Sir Ronald Aylmer Fisher FRS (17 shkurt 1890 – 29 korrik 1962) ishte një polimat britanik i cili ishte aktiv si matematikan, statisticien, biolog, gjenetist dhe akademik. Për punën e tij në statistikë, ai është përshkruar si "një gjeni që pothuajse i vetëm krijoi themelet për shkencën moderne statistikore" dhe "figura e vetme më e rëndësishme në statistikën e shekullit të 20-të". Në gjenetikë, puna e tij përdori matematikën për të kombinuar gjenetikën Mendeliane dhe përzgjedhjen natyrore ; kjo kontribuoi në ringjalljen e Darvinizmit në rishikimin e fillimit të shekullit të 20-të të teorisë së evolucionit të njohur si sinteza moderne, duke qenë ai që kombinoi në mënyrë më gjithëpërfshirëse idetë e Gregor Mendel dhe Charles Darwin . Për kontributin e tij në biologji, Richard Dawkins e shpalli Fisherin si "më të madhin ndër pasardhësit e Darvinit". Ai konsiderohet si një nga themeluesit e Neo-Darvinizmit .
Nga viti 1919, ai punoi në Stacionin Eksperimental Rothamsted për 14 vjet; atje, ai analizoi tërësinë e tij të madhe të të dhënave nga eksperimentet e të korrave që nga vitet 1840 dhe zhvilloi analizën e variancës (ANOVA). Ai krijoi reputacionin e tij atje në vitet në vijim si biostatisticien .
Së bashku me J. B. S. Haldane dhe Sewall Wright, Fisher njihet si një nga tre themeluesit kryesorë të gjenetikës së popullsisë . Ai përshkroi parimin e Fisherit, teoritë e hipotezave të hipotezave të arratisje fisheriane dhe djalit seksi të përzgjedhjes seksuale . Kontributet e tij në statistikë përfshijnë promovimin e metodës së përgjasisë maksimale dhe nxjerrjen e vetive të vlerësuesve të përgjasisë maksimale, konkluzionet e besimit, nxjerrjen e shpërndarjeve të ndryshme të mostrave, parimet themelore të projektimit të eksperimenteve dhe shumë më tepër.
Fisheri kishte pikëpamje të forta mbi racën dhe eugjenikën, duke këmbëngulur në dallimet racore. Megjithëse ai ishte qartësisht një eugjenist, ka disa debate nëse Fisher mbështeste racizmin shkencor. Ai ishte profesor Galton i Eugjenikës në University College London dhe redaktor i Annals of Eugenics .
Vdekje 1962
Lindje 1890 |
342216 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Bernardo%20Silva | Bernardo Silva | Bernardo Mota Veiga de Carvalho e Silva (lindur më 10 gusht 1994) është një futbollist profesionist portugez i cili luan si mesfushor-sulmues ose anësor i djathtë për klubin anglez Manchester City dhe kombëtaren portugeze. Silva dallohet për krijueshmërinë e tij, driblimet, shkathtësinë dhe rezistencën, veti që e bëjnë atë një nga mesfusborët më të mirë në botë. Ai është konsideruar nga trajneri Pep Guardiola si një nga "lojtarët më të mirë" që "ai ka parë ndonjëherë".
Silva është produkt i akademisë së Benficës. Ai filloi të luante me ekipin B në vitin 2013 kurse një vit më pas u bë pjesë e ekipit të parë, duke luajtur vetëm disa minuta. Ai u huazua te Monaco në sezonin 2014–15. Pas huazimit, klubi francez e bleu përfundimisht lojtarin, i cili u bë një nga më të rëndësishmit në ekip. Pasi fitoi titullin e Ligue 1, Silva u transferua te Manchester City për 43.5 milion £. Ai fitoi kampionatin dhe Kupën e Ligës në sezonin e tij të parë në Angli, e cila u pasua nga një tripletë e titujve vendor në sezonin 2018–19. Ai u shpall Lojtari i Vitit 2019 i klubit si dhe ishte pjesë e Ekipit të Vitit të Premier Ligës. Pas kësaj, Silva ishte mes 30 të nominuarve për Topin e Artë. Në sezonin 2020–21, ai ndihoi ekipin të arrinte finalen e parë të Ligës së Kampioneve kurse dy vite më pas ishte një nga lojtarët më të rëndësishëm të ekipit që arriti një tripletë historike, përfshirë edhe trofeun e parë të Ligës së Kampioneve.
Silva debutoi me Portugalinë në vitin 2015 pasi kishte luajtur më parë me ekipet e moshave. Ai ka qënë pjesë e ekipit në Kupën e Konfederateve 2017, Kupën e Botës 2018, Ligën e Kombeve 2019, UEFA Euro 2020 dhe Kupën e Botës 2022.
Karriera me klube
Benfica
Silva e nisi karrierën e tij si pjesë e akademisë së Benficës. Në sezonin 2012–13, ai fitoi Kampionatin Portugez të të Rinjëve. Ai bëri debutimin e tij me Benficën B më 10 gusht 2013 në një ndeshje kundër Trofense në Segunda Liga.
Më 19 tetor 2013, Silva luajti ndeshjen e tij të parë me Benficën në fitoren 1–0 kundër C.D. Cinfães në raundin e tretë të kupës, duke u aktivizuar si zëvëndësues në minutën e 80të. Përgjatë sezonit 2013–14, Silva u dallua me performancat e tij për ekipin B, duke fituar çmimin "Zbulimi i Vitit" i kampionatit. Po në atë sezon, Benfica fitoi kampionatin, kupën kombëtare dhe kupën e ligës; Silva luajti 31 minuta në 3 ndeshje.
Monaco
Më 7 gusht 2014, Silva i'u bashkua Monacos në formë huazimi për një sezon. Ai debutoi dhjetë ditë më pas në një ndeshje në tranasfertë kundër Bordeaux, duke zëvendësuar argjentinasin Lucas Ocampos në pjesën e dytë. Më 21 shtator, ai luajti ndeshjen e parë si titullar në fitoren minimale 1–0 kundër Guingamp. Më 14 dhjetor, Silva shënoi golin e parë me klubin në fitoren në shtëpi kundër Marseille.
Më 20 janar 2015, Benfica njoftoi se Monaco kishte blerë kartonin e Silvës për 15.75 milion €; lojtari firmosi një kontratë deri në qershor 2019 me klubin francez. Më 10 prill, Silva shënoi dopietën e parë në karrierë në fitoren 3–0 kundër Caen. Pas përfundimit të sezonit, ai e rinovoi kontratën me klubin edhe me një vit.
Më 18 tetor 2016, Silva shënoi golin e parë në UEFA Ligën e Kampioneve në barazimin 1–1 kundër CSKA Moskës në fazën e grupeve. Ai vazhdoi të zhvillonte performanca pozitive, duke shënuar një dopietë në fitoren 4–1 kundër Marseille më 15 janar 2017; kjo fitore e ngjiti Monacon në vendin e parë në Ligue 1. Dy javë më pas, ai shënoi një gol në minutat shtesë duke i dhënë ekipit barazimin 1–1 kundër kampionëve në fuqi të Paris Saint-Germain në Parc des Princes. Ai e mbylli sezonin me 8 gola dhe 9 asiste në kampionat dhe 11 gola dhe 12 asiste në 58 ndeshje në të gjitha kompeticionet.
Manchester City
2017–2021: Suksesi në Angli dhe finalja e Ligës së Kampioneve
Silva ra në syrin e trajnerit Guardiola dhe stafit të tij pas performancave të tij në dy ndeshjet e Ligës së Kampioneve kundër Manchester Cityt. Kjo gjë bëri që Guardiola të kërkonte transferimin e tij në klub, e cila u konfirmua nga City më 26 maj 2017. Lojtari u bashkua zyrtarisht me ekipin më 1 korrik. Shuma e transferimit nuk u zbulua zyrtarisht edhe pse media raportoi se klubi anglez pagoi 43.5 milion £ e cila mund të rritej më shumë në bazë të bonuseve.
Silva bëri debutimin e tij në Premier Ligë më 12 gusht duke u aktivizuar në minutat e fundit të fitores 2–0 në transfertë kundër Brighton & Hove Albion. Më 13 shkurt 2018, ai shënoi golin e parë në Ligën e Kampioneve për Cityn në fitoren 4–0 kundër ekipit zviceran Basel në ndeshjen e parë të raundit të 16-tave. Tre javë më pas, ai shënoi golin e vetëm të ndeshjes vendimtare kundër Çelsit në Premier Ligë, duke i dhënë fitoren Cityt që tashmë kishte nevojë vetëm për tre fitore të tjera për t'a fituar matematikisht titullin kampion. Silva e fitoi menjëherë vendin e titullarit në ekip në sezonin e tij të parë në Angli, duke dhuruar vazhdimisht performanca pozitive. Ai e mbylli sezonin me 53 ndeshje në të gjitha kompeticionet – më shumë se çdo lojtar tjetër i ekipit – duke ndihmuar ekipin ta fitonte Premier Ligën me numër rekord pikësh (100) dhe Kupën e Ligës.
Silva luajti 51 ndeshje dhe regjistroi 13 gola dhe 14 asiste në të gjitha kompeticionet në sezonin 2018–19. Më 24 prill 2019, Silva shënoi një nga dy golat e fitores kundër Manchester United në Old Trafford, një fitore që e ngjiti Cityn në vendin e parë në kampionat. Përgjatë këtij sezoni, Silva u dallua sërisht për performancat dhe ndikimin e tij në ekip, duke luajtur në rolin e Kevin De Bruyne i cili humbi shumicën e sezonit për shkak të një dëmtimi. Si rezultat i kësaj, ai u përfshi në PFA Ekipin e Vitit sëbashku me katër lojtarë të tjerë të Cityt si dhe u shpall Lojtari i Sezonit i klubit.
Në sezonin 2019–20, Silva shënoi një tregolësh në fitoren 8–0 kundër Watford në kampionat më 21 shtator. Disa ditë më pas, ai u akuzua për rracizëm ndaj shokut të ekipit Benjamin Mendy pasi pëlqeu një postim në Twitter që e krahasonte pamjen e lojtarit me atë të një maskote reklamimi me lëkurë të errët; Mendy deklaroi se ai nuk ndihej i ofenduar. Federata Angleze e pezulloi portugezin me një ndeshje dhe e gjobiti me 50,000 £. Ata shtuan që postimi nuk kishte qëllim të ishte fyes apo rracist. Në tetor, ai ishte mes 30 të nominuarve për çmimin prestigjoz Topi i Artë.
Më 10 janar 2021, Silva shënoi një dopietë në fitoren 3–0 kundër Birmingham City në raundin e tretë të FA Cup. Dhjetë ditë më pas, ai shënoi golin e parë në kampionat për sezonin 2020–21 në fitoren 2–0 në shtëpi kundër Aston Villës. Më 24 shkurt, ai regjistroi golin e parë në Ligën e Kampioneve në fitoren 2–0 kundër Borussia Mönchengladbach në ndeshjen e parë të raundit të 16-tave. Manchester City në fund arriti në finalen e Ligës së Kampioneve për herë të parë në histori, duke gjetur Çelsit në një finale të gjithën angleze; në finalen e luajtur në Porto, Silva luajti si titullar për 64 minuta me Cityn që u mposht 1–0.
2021–2023: Titujt rresht të Premier Ligës dhe Tripleta historike
Referimet |
342217 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Idhujtaria | Idhujtaria | Idhujtaria është adhurimi i një imazhi të kultit ose "idhulli" sikur të ishte Zoti . Në fetë abrahamike (domethënë judaizëm, samaritanizëm, krishterim, Bahá'í dhe Islam ) idhujtaria nënkupton adhurimin e diçkaje ose dikujt tjetër përveç Zotit Abrahamik sikur të ishte Zot. Në këto fe monoteiste, idhujtaria është konsideruar si "adhurimi i perëndive të rreme " dhe është i ndaluar nga tekste të tilla si Dhjetë Urdhëresat . Fetë e tjera monoteiste mund të zbatojnë rregulla të ngjashme.
Për shembull, shprehja zot i rremë është një term nënçmues i përdorur në fetë abrahamike për të treguar imazhet ose hyjnitë e kultit të feve pagane jo-abrahamike, si dhe entitete ose objekte të tjera konkurruese të cilave u atribuohet një rëndësi e veçantë. Anasjelltas, ndjekësit e feve animiste dhe politeiste mund t'i konsiderojnë perënditë e feve të ndryshme monoteiste si "zota të rremë", sepse ata nuk besojnë se ndonjë hyjni e vërtetë zotëron vetitë që monoteistët ia atribuojnë hyjnisë së tyre të vetme.
Ateistët, të cilët nuk besojnë në asnjë hyjni, zakonisht nuk e përdorin termin zot të rremë edhe pse kjo do të përfshinte të gjitha hyjnitë nga këndvështrimi ateist. Përdorimi i këtij termi në përgjithësi është i kufizuar për teistët, të cilët zgjedhin të adhurojnë disa hyjni ose hyjni, por jo të tjerët.
Në shumë fe indiane, të cilat përfshijnë hinduizmin, budizmin dhe xhainizmin, idhujt ( murti ) konsiderohen si simbolikë për absoluten, por jo Absolutin, ose ikona të ideve shpirtërore, ose mishërim i hyjnores. Është një mjet për të përqendruar ndjekjet fetare dhe adhurimin ( bhakti ). Në fetë tradicionale të Egjiptit të lashtë, Greqisë, Romës, Afrikës, Azisë, Amerikës dhe gjetkë, nderimi i imazheve ose statujave të kultit ka qenë një praktikë e zakonshme që nga lashtësia, dhe imazhet e kultit kanë pasur kuptime dhe rëndësi të ndryshme në historinë e fesë. . Për më tepër, përshkrimi material i një hyjnie ose më shumë hyjnive ka luajtur gjithmonë një rol të dukshëm dhe tej mase të rëndësishëm në të gjitha kulturat e botës.
Kundërshtimi ndaj përdorimit të çdo ikone ose imazhi për të përfaqësuar idetë e nderimit ose adhurimit quhet anikonizëm . Shkatërrimi i imazheve si ikona nderimi quhet ikonoklazëm, dhe kjo është shoqëruar prej kohësh me dhunë midis grupeve fetare që ndalojnë adhurimin e idhujve dhe atyre që kanë pranuar ikona, imazhe dhe statuja për nderim. Përkufizimi i idhujtarisë ka qenë një temë e kontestuar brenda feve abrahamike, me shumë myslimanë dhe shumicën e të krishterëve protestantë që dënojnë praktikën katolike dhe ortodokse lindore të nderimit të Virgjëreshës Mari në shumë kisha si një formë idhujtarie.
Historia e feve është shënuar me akuza dhe mohime të idhujtarisë. Këto akuza i kanë konsideruar statujat dhe imazhet si pa simbolikë. Përndryshe, tema e idhujtarisë ka qenë një burim mosmarrëveshjesh midis shumë feve, ose brenda emërtimeve të feve të ndryshme, me supozimin se ikonat e praktikave të veta fetare kanë simbolikë kuptimplotë, ndërsa praktikat e ndryshme fetare të një personi tjetër jo.
Faqe me adresa nga Wayback Machine që përdorin stampën e arkivës së rrjetit
Vetitë CS1: Burime në frëngjisht (fr)
Artikuj që përdorin gjuhën angleze |
342267 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Maksuti | Maksuti | Maksuti është një emër e mbiemër shqiptar. Ndër shqiptarët e njohur me këtë emër janë:
Mbiemër
Kristina Maksuti – (1993–), futbollisti Shqiptar
Miran Maksuti – (1993–), futbollisti Shqiptar
Ulza Maksuti – (1999–), futbollisti i Maqedonisë së Veriut
Details ansehen
19 / 5.000
Übersetzungsergebnisse
Übersetzung
futbollist shqiptar
Referime dhe shënime
Mbiemra shqiptarë |
342268 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Ulza%20Maksuti | Ulza Maksuti | Ulza Maksuti (lindur më 8 Korrik 1999) është një futbolliste maqedonase që luan si sulmues për klubin e 1. liga ŽFK ACT Junajted dhe kombëtaren e femrave të Maqedonisë së Veriut.
Lindje 1999
Futbollistë nga Maqedonia e Veriut |
342287 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Kristina%20Maksuti | Kristina Maksuti | Kristina Maksuti (lindur më 6 shkurt 1993) është një futbolliste profesioniste shqiptare e cila luan si sulmuese për SV Meppen të Frauen-Bundesligës dhe për kombëtaren shqiptare të femrave.
Lindje 1993
Futbolliste shqiptare |
342862 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Midsommar | Midsommar | Midsommar është një film horror popullor i vitit 2019 i shkruar dhe drejtuar nga Ari Aster. Filmi interpreton Florence Pugh dhe Jack Reynor si një çift amerikan jofunksional që udhëton në Suedinë rurale me një grup miqsh për një festival të mesit të verës, por e gjejnë veten në kthetrat e një kulti të keq që pretendon se praktikon paganizmin skandinav. Aktorët dytësorë përfshijnë William Jackson Harper, Vilhelm Blomgren, Ellora Torchia, Archie Madekwe dhe Will Poulter.
Një bashkëprodhim midis Shteteve të Bashkuara dhe Suedisë, filmi fillimisht u shfaq në Aster si një film i drejtpërdrejtë slasher i vendosur midis kulturistëve suedezë. Ndërsa elementët e konceptit origjinal mbeten në produktin përfundimtar, filmi i përfunduar fokusohet në një marrëdhënie të përkeqësuar të frymëzuar nga një ndarje e vështirë e përjetuar nga vetë Aster. Kolona zanore e filmit, e kompozuar nga muzikanti elektronik britanik Bobby Krlic (i njohur më mirë si The Haxan Cloak), merr frymëzim nga muzika popullore nordike. Filmi u xhirua në lokacion në Budapest në verën dhe vjeshtën e 2018.
Midsommar u shfaq në teatër në Shtetet e Bashkuara nga A24 më 3 korrik 2019 dhe në Suedi nga Nordisk Film më 10 korrik 2019. Filmi fitoi 48 milionë dollarë dhe mori vlerësime pozitive, me vlerësime për drejtimin e Aster-it dhe performancën e Pugh në veçanti, megjithëse polarizoi audiencën e përgjithshme.
Përmbledhja
Studentja amerikane Dani mbetet thellësisht e traumatizuar pasi motra e saj bipolare Terri vret prindërit e tyre dhe veten. Incidenti e tensionon më tej marrëdhënien e Danit me të dashurin e saj gjithnjë e më të largët, një koleg student i quajtur Kristian. Ajo më vonë mëson se Kristian, me miqtë e tij Mark dhe Xhosh, është ftuar nga miku i tyre suedez Pele për të marrë pjesë në një festival të mesit të verës në komunën e tij stërgjyshore, Hårga, në zonën rurale Hälsingland të Suedisë. Festivali zhvillohet vetëm një herë në 90 vjet; Xhosh, i cili po shkruan tezën e tij mbi festimet evropiane të mesit të verës, e konsideron atë si një mundësi një herë në jetë. Kristian nuk e kishte diskutuar udhëtimin me Danin pasi ai synonte të ndahej me të përpara se të ndodhte tragjedia e saj familjare, por ai e fton me ngurrim pas një debati.
Me të mbërritur në komunë, ata takojnë Simon dhe Koni, një çift britanik që ishin ftuar nga vëllai i komunës së Pele, Ingemar. Ai i ofron grupit kërpudha psikodelike, duke bërë që Dani të ketë një udhëtim të keq dhe të halucinojë për familjen e saj të vdekur. Një ditë pas mbërritjes së tyre, grupi është dëshmitar i një ceremonie ättestupa, ku dy pleq kryejnë vetëvrasje duke u hedhur nga një shkëmb mbi shkëmbinjtë poshtë. Kur njëri nga pleqtë i mbijeton rënies, anëtarët e komunës imitojnë vajtimet e tij të dhimbjes përpara se t'i shtypin kokën me një çekiç të madh. Plaku i komunës Siv përpiqet të qetësojë Konin dhe Simonin duke shpjeguar se çdo anëtar i komunitetit të tyre e bën këtë në moshën 72-vjeçare dhe se besohet se është një nder i madh.
Kristian vendos gjithashtu të shkruajë tezën e tij për komunën Hårga, duke irrituar Xhoshin duke bërë plagjiaturë idenë e tij. I shqetësuar nga ceremonitë, Dani tenton të largohet, por Pele e bind atë të qëndrojë. Ai shpjegon se edhe ai mbeti jetim pasi prindërit i humbën jetën në zjarr dhe komuna u bë familja e tij e re. Koni dhe Simon kërkojnë të largohen dhe supozohet se janë dërguar individualisht në një stacion treni aty pranë. Gjatë hulumtimit të tezës së tij, Kristian i thuhet se të huajt nganjëherë sillen në komunë për qëllime "të çiftëzimit" për të shmangur inçestin. Ai inkurajohet të marrë pjesë, por refuzon. Pasi urinon padashur në një pemë të shenjtë, Marku joshet larg grupit nga një prej anëtarëve femra të komunës dhe vritet në pyll. Atë natë, Xhoshi del fshehurazi nga shtrati për të bërë fotografi të paligjshme të teksteve të shenjta të komunës. Ai kapet dhe shpërqendrohet nga një burrë i veshur me fytyrën me lëkurë të Markut, dhe më pas goditet për vdekje me çekiç dhe tërhiqet zvarrë.
Të nesërmen, Dani dhe Kristiani janë nën presion veçmas për të pirë një çaj halucinogjen. Dani fiton një konkurs vallëzimi majpole dhe kurorëzohet Mbretëresha e Majit. Kristian drogohet dhe merr pjesë në një ritual seksi të krijuar për të ngjizur Maja, një anëtare e re e Hårga-s, ndërsa femrat më të vjetra nudo shikojnë dhe imitojnë ankimet e Majës. Dani është dëshmitare e ritualit dhe ka një atak paniku, ndërsa gratë e komunës e rrethojnë, duke imituar britmat e saj të pikëllimit. Pas ritualit, një i krishterë lakuriq tenton të ikë. Ai zbulon këmbën e prerë të Joshit të mbjellë në një shtrat lulesh dhe kufomën e Simonit të ekspozuar në një hambar, ky i fundit është bërë një shqiponjë gjaku. Më pas, një plak paralizon të krishterën me një drogë.
Për ceremoninë përfundimtare, drejtuesit e komunës shpjegojnë se komuna duhet të ofrojë nëntë sakrifica njerëzore për ta pastruar atë nga e keqja. Katër viktimat e para (Marku, Xhosh, Simon dhe Koni) ishin të huaj të joshur nga Pele dhe Ingemar, ndërsa katër viktimat e ardhshme (dy pleqtë ättestupa, plus vullnetarët Ingemar dhe Ulf) janë nga komuna. Si mbretëresha e majit, Dani duhet të zgjedhë ose të krishterë ose një anëtar të komunës të zgjedhur rastësisht si sakrificën përfundimtare. Ajo zgjedh Kristianin, i cili futet në trupin e një ariu kafe të zbërthyer dhe vendoset në një tempull trekëndor prej druri së bashku me flijimet e tjera. Anëtarëve të komunës që do të flijohen u jepet drogë dhe u thuhet se nuk do të ndjejnë frikë apo dhimbje, por Kristian nuk është dhe mbetet i paralizuar. Struktura është djegur dhe anëtarët e komunës imitojnë britmat e atyre që digjen të gjallë. Dani fillimisht qan nga tmerri dhe pikëllimi, por në fund fillon të buzëqeshë.
Cast
Florence Pugh në rolin e Dani
Jack Reynor si Kristian
Will Poulter në rolin e Mark
William Jackson Harper në rolin e Xhosh
Vilhelm Blomgren në rolin e Pele
Archie Madekwe si Simon
Ellora Torchia në rolin e Koni
Gunnel Fred në rolin e Siv
Isabelle Grill në rolin e Maja
Lars Väringer në rolin e Sten
Henrik Norlén në rolin e Ulf
Anders Beckman në rolin e Arne
Julia Ragnarsson në rolin e Inga
Anki Larsson në rolin e Irma
Anna Åström në rolin e Karin
Liv Mjönes në rolin e Ulla
Mats Blomgren si Tek
Louise Peterhoff në rolin e Hana
Agnes Rase si Dagny
Katarina Weidhagen në rolin e Ilva
Björn Andrésen në rolin e Dan
Lennart R. Svensson në rolin e Mats
Tove Skeidsvoll si Majvor
Anders Back si Valentin
Dag Andersson në rolin e Sven
Produksioni
Zhvillimi
Në maj 2018, u njoftua se Ari Aster do të shkruante dhe drejtonte filmin, me Lars Knudsen që do të shërbente si producent. B-Reel Films, një kompani suedeze, prodhoi filmin së bashku me Square Peg, me shpërndarjen A24. Filmi i mëparshëm horror i Aster, Herditary, pati një sukses të madh kritik, duke fituar mbi 80 milionë dollarë për t'u bërë filmi me fitimet më të larta të A24 në mbarë botën. Sipas Aster-it, ai ishte kontaktuar nga drejtuesit e B-Reel, Martin Karlqvist dhe Patrik Andersson për të drejtuar një film slasher të vendosur në Suedi, një ide të cilën ai fillimisht e hodhi poshtë pasi mendoi se "nuk kishte asnjë mënyrë në histori". Aster përfundimisht shpiku një komplot në të cilin dy personazhet qendrore po përjetojnë tensione të marrëdhënieve që afrojnë një ndarje, dhe shkroi skenarin përreth rreth kësaj teme. Ai e përshkroi rezultatin si "një film shpërbërjeje i veshur me rrobat e një filmi horror popullor". Aster ka përmendur filmin Modern Romance të Albert Brooks të vitit 1981 si një frymëzim për Midsommar, dhe gjithashtu e quajti atë "Magjistari i Ozit për perversët".
Aster punoi me projektuesin e produksionit të filmit Henrik Svensson për të zhvilluar elementet folklorike të filmit dhe traditat e Hårga-s, ndërsa vizituan së bashku Hälsingland. Ai hulumtoi Hälsingegårds, "fermat shekullore që zakonisht kishin pikturë në mure", për të zhvilluar një version të stilizuar për grupin, si dhe festimet e Ditës së Majit dhe të mesit të verës në folklorin suedez, gjerman dhe anglez. Aster gjithashtu hulumtoi lëvizjet shpirtërore dhe komunitetet, duke thënë se ai u frymëzua veçanërisht nga antropozofia e Rudolf Steiner dhe lëvizja teozofike.
Florence Pugh, Jack Reynor, Will Poulter, Vilhem Blomgren, William Jackson Harper, Ellora Torchia dhe Archie Madekwe iu bashkuan kastit në korrik 2018.
Post-produksioni
Aster tha se efektet vizuale për skenat psikedelike përfshinin prova dhe gabime të konsiderueshme: "Jam i sigurt që për disa nga ato shkrepje arritëm deri në pikën ku kishim 60 versione. Në një përsëritje kërcitja ishte shumë shpërqendruese dhe ju nuk jeni duke i kushtuar vëmendje personazheve, dhe më pas e ulët atë në pikën ku nëse u kushtoni vëmendje personazheve, nuk do t'i vini re kurrë efektet penguese." Efektet vizuale më minimale u vendosën një javë përpara shfaqjes së parë.
Pati rreth një debat gjashtë-javor nëse filmit do t'i jepej një vlerësim NC-17 ose R nga MPAA për lëshimin e tij në SHBA për shkak të lakuriqësisë së tij grafik, me atë që përfundimisht do t'i jepej një vlerësim R pas shkurtimeve. Vlerësimi NC-17 konsiderohet i dëmshëm për performancën e filmave në arkë.
Muzika
Aster e shkroi filmin duke dëgjuar albumin e muzikantit elektronik britanik The Haxan Cloak të vitit 2013, Excavation. Aster më vonë e rekrutoi atë për të kompozuar partiturën e filmit, me emrin e tij të vërtetë Bobby Krlic. Krlic filloi të kompozonte muzikën përpara se të fillonin xhirimet, duke u frymëzuar nga muzika popullore nordike dhe duke bashkëpunuar ngushtë me Aster. Filmi përdor muzikën dietike, ku ngjarjet në ekran bashkohen me partiturën.
Albumi i kolonës zanore u publikua më 5 korrik 2019 përmes Milan Records.
Publikimi
Midsommar pati një shfaqje para publikimit në kinemanë Alamo Drafthouse në New York City, më 18 qershor 2019. Filmi u shfaq në teatër në Shtetet e Bashkuara më 3 korrik 2019.
Prerje e drejtorit
Prerja origjinale 171-minutëshe e Aster-it e filmit, të cilin A24 i kërkoi Aster-it ta shkurtonte për një shfaqje të gjerë teatrale, pati premierën e saj botërore në Shoqërinë e Filmit të Lincoln Center në Nju Jork Siti më 20 gusht 2019. Ai u shfaq në kinematë në të gjithë Shtetet e Bashkuara për një fundjavë duke filluar nga 29 gusht 2019. Prerja e regjisorit u publikua si ekskluzive e Apple TV më 24 shtator 2019. Në mediat fizike, ai pa një lëshim britanik në Blu-ray dhe DVD më 28 tetor 2019, një lëshim Australian Blu-ray më 6 nëntor 2019 dhe një lëshim në SHBA në Blu-ray në korrik 2020.
Media në shtëpi
Midsommar u lëshua në Digital HD më 24 shtator 2019 dhe në DVD dhe Blu-ray më 8 tetor 2019. Prerja e filmit nga regjisori u publikua më pas në Blu-ray dhe 4K Ultra HD Blu-ray si ekskluzivitet i dyqanit A24 më 20 korrik 2020, në kopje të kufizuara.
Temat dhe analizat
Duke shkruar në The Guardian, Steve Rose e përshkruan Midsommar si "një studim i fuqishëm i pikëllimit, tradhtisë, ndarjeve dhe më shumë". Rose sugjeron se tre shokët meshkuj të Danit mund të shihen si përfaqësues të "mashkulloritetit toksik", ose analoge të tre shokëve meshkuj në Magjistari i Ozit (domethënë Njeriu prej kallaji, Luani Frikacak dhe Scarecrow). Rose propozon që filmi mund të lexohet si një " shëmbëlltyrë e racionalizmit të mrekullueshëm, të zgjuar të qytetit, modern të zhbërë nga vlerat primare rurale". Përndryshe, ai propozon që traditat e fshatarëve mund të lexohen si të djathta ekstreme, nacionaliste të bardhë ose eugjeniste.
Në Vox, Alissa Wilkinson e përshkroi historinë e Midsommar si pas udhëtimit emocional të Danit dhe konventave të përrallave, ku Dani humbet familjen e saj në fillim dhe vazhdon të bëhet mbretëreshë, si me Hirushen dhe Borëbardhën. Artikulli vëren gjithashtu përdorimin e imazheve që parashikojnë ngjarje të mëvonshme gjatë gjithë filmit. Vetë Aster tha: "Ne fillojmë pasi Dani humbet një familje dhe përfundojmë kur Dani fiton një. Dhe kështu, për mirë ose për keq, [Hårga] janë atje për të siguruar pikërisht atë që i mungon dhe pikërisht atë që i nevojitet, në të vërtetë moda e përrallave."
Monica Wolfe diskutoi Midsommar si pasqyrues të temave të globalizimit dhe imperializmit amerikan në një artikull të vitit 2022 në Journal of Popular Film and Television . Wolfe përshkruan ideologjitë konkurruese të filmit të feminitetit kundrejt maskulinitetit, njohurive akademike kundrejt njohurive popullore dhe kapitalizmit kundër komunizmit, duke shkruar se "tmerri i filmit nxitet nga rezistenca e Tjetrit të objektivizuar ndaj dëshirës së fuqisë perandorake për të dominuar vendin fizik dhe zotërimin e tij. hapësirë ideologjike, por është e ndërlikuar nga një sugjerim se, në këtë rast unik, Tjetri është gjithashtu një fuqi nacionaliste, e krahut të djathtë dhe tensioni midis vendit dhe të huajit pasqyron atë të një Lufte të re të Ftohtë.
Skena qendrore e seksit të filmit, mes Christian dhe Maja, ka qenë objekt debati nëse paraqet përdhunim. Një artikull në Seksualitet & Kulturë pohon se "natyra e paqartë e kësaj skene mund të shihet si problematike, sepse mjegullon kufirin midis pëlqimit dhe sulmit seksual " dhe se filmi ka implikime për kuptimet bashkëkohore të përdhunimit, veçanërisht të meshkujve.
Yusuke Narita, një profesor japonez në Universitetin Yale, citoi pozitivisht një skenë në film ku një i moshuar detyrohet të hidhet nga një shkëmb. Narita e përdori këtë si një shembull të "vetëvrasjes masive" ose "seppuku masiv", që ai pretendoi se ishte mënyra e vetme për të zgjidhur krizën e plakjes në Japoni. Komentet rezultuan në një polemikë të madhe, por gjithashtu rezultuan që Narita të bëhej një figurë e njohur në mesin e disa të rinjve japonezë.
Shiko gjithashtu
The Wicker Man, një film horror popullor britanik i vitit 1973 që rrotullohet rreth një kulti pagan.
Referencat
Filma 2019
Faqe me përkthime të pashqyrtuara |
342914 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Duart%20Anemban%C3%AB%20Amerik%C3%ABs | Duart Anembanë Amerikës | Duart Anembanë Amerikës ose Hands Across America ishte një ngjarje publike për mbledhjen e fondeve të dielën, më 25 maj 1986, kur 5 deri në 6.5 milionë njerëz mbajtën duart për 15 minuta në një përpjekje për të formuar një zinxhir njerëzor të vazhdueshëm në të gjithë Shtetet e Bashkuara të afërta. Përpjekja për të pasur një linjë të plotë njerëzish në të gjithë vendin dështoi, megjithëse numri i pjesëmarrësve do të kishte qenë i mjaftueshëm për të pasur sukses nëse do të ishin shpërndarë në të gjithë gjatësinë e kursit të planifikuar. Boshllëqet e ndryshme në vijën ndërmjet pjesëmarrësve u mbushën duke përdorur shirita, litarë ose pankarta.
Shumë pjesëmarrës dhuruan 10 dollarë secili për të rezervuar vendin e tyre në radhë. Të ardhurat u dhuruan për bamirësitë lokale për të luftuar urinë dhe të pastrehët dhe për të ndihmuar ata që janë në varfëri.
Ngjarja mblodhi rreth 15 milionë dollarë për bamirësi pas kostove operative.
Qytetet
Ngjarja u ideua dhe u organizua nga Ken Kragen. Zbatimi i ngjarjes u bë përmes SHBA për Afrikën nën drejtimin e Marty Rogol, Drejtori Ekzekutiv themelues. Një këngë me temë, e titulluar "Hands Across America", u luajt njëkohësisht në qindra stacione radio në orën 3:00 pm Ora Lindore (mesdita me orën e Paqësorit). Kënga u shkrua nga Marc Blatte, John Carney dhe Larry Gottlieb, dhe shfaqi vokalin kryesor nga këngëtarët e sesionit Joe Cerisano dhe Sandy Farina, dhe grupi Toto. Kënga arriti kulmin në vendin e 65 në Hot 100 në 1986.
Hands Across America ishte një projekt i SHBA-së për Afrikën. SHBA për Afrikën prodhoi "We Are the World" dhe të ardhurat e kombinuara të mbledhura nga të dyja ngjarjet mblodhën pothuajse 100 milionë dollarë për të luftuar urinë në Afrikë dhe urinë dhe të pastrehët në Shtetet e Bashkuara.
The date and time chosen for the event inadvertently conflicted with another charity fundraiser, Sport Aid, which was organized by USA for Africa on the same day. Since Hands Across America was much better publicized in the United States, only 4,000 runners participated in New York City for Sport Aid.
Vazhdimësia e zinxhirit
Për të lejuar pjesëmarrjen e numrit maksimal të njerëzve, shtegu lidhte qytetet e mëdha dhe gjarpëronte mbrapa dhe mbrapa brenda qyteteve. [citim i nevojshëm] Kishte seksione ku "vija" ishte gjashtë deri në dhjetë persona të thellë. Njerëz të mjaftueshëm morën pjesë që nëse mesatarja e të gjithë pjesëmarrësve do të ishte marrë dhe shpërndarë në mënyrë të barabartë përgjatë rrugës duke qëndruar katër këmbë (1.2 m) veç e veç, do të ishte në gjendje të formohej një zinxhir i pandërprerë në të 48 shtetet e afërta. [citim i nevojshëm] Ngjarja kishte për qëllim të mblidhte para për të luftuar varfërinë dhe urinë duke bashkuar fjalë për fjalë miliona amerikanë në një kauzë të vetme: duke formuar një zinxhir njerëzor që përfshin Shtetet e Bashkuara kontinentale. Së bashku, sponsorët dhe korporatat përbënin afërsisht 2000 milje të zinxhirit prej 4125 miljesh.
Trashëgimia
Hands Across America mblodhi 34 milionë dollarë. Sipas The New York Times, 15 milionë dollarë neto u shpërndanë pas zbritjes së kostove operative.
Hands Across America u shfaq në videon për këngën e Michael Jackson "Cry".
Hands Across America u shfaq në episodin e vitit 1992 të The Simpsons, "Vëlla, mund të kursesh dy monedha?", në të cilin Homer Simpson kujton kujtimet e ulura në divanin e tyre. Një kujtim i tillë është ulja e tij në divan, ndërsa gruaja dhe fëmijët e tij, së bashku me familjet Flanders dhe Lovejoy, marrin pjesë në ngjarje ndërsa shikonin mbulimin që thekson se "përveç boshllëqeve të mëdha në shtetet perëndimore, Hands Across America ishte një sukses i plotë. ".
Ngjarja shfaqet dukshëm në komplotin e filmit horror amerikan të vitit 2019 Ne, me regji të Jordan Peele.
Hands Across America u shfaqën gjithashtu në një episod të vitit 2016 të sitcom The Goldbergs.
Shiko gjithashtu
Rruga Baltike
Duart Anembanë Britanisë
Duart Anembanë Hawthorne
Referencat |
342986 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Zgjedhjet%20vendore%20n%C3%AB%20Greqi%202023 | Zgjedhjet vendore në Greqi 2023 | Zgjedhjet vendore u mbajtën në Greqi më 8 tetor 2023 dhe në ato njësi ku u kërkua një raund i dytë, më 15 tetor 2023. Votuesit zgjodhën përfaqësues në autoritetet vendore të vendit, të përbërë nga 13 rajone dhe 332 bashki .
Rezultatet
Haris Dukas mundi kryebashkiakun aktual të Athinës Kostas Bakojanis .
Kryebashkiaku i Selanikut Konstantinos Zervas u mund nga kandidati i pavarur Stelios Angeloudis në një balotazh, ku Angeloudis mori 67% të votave ndaj 32% të Zervas. |
342988 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Nabhi | Nabhi | Mbreti Nabhi ose Nabhi Rai ishte Kulakara i 14-të ose i fundit i avasarpinit (gjysma zbritëse e ciklit kozmik në xhainizëm dhe ajo në të cilën thuhet se bota është aktualisht). Ai ishte babai i Rishabhanathës, tirthankara i parë (themeluesi i xhainizmit) i avasarpinit aktual. Sipas tekstit xhain Ādi purāṇa, Nabhirāja jetoi për 1 krorë purva dhe lartësia e tij ishte 525 dhanusha (harqe të gjata).
Sipas literaturës xhainiste, India njihej si Nābhivarṣa (toka e Nabhi-t) përpara se të riemërtohej si Bhāratavarṣa sipas Bharatës, djalit të Rishabhanathës .
Jainizëm |
342989 | https://sq.wikipedia.org/wiki/%C4%80di%20pur%C4%81%E1%B9%87a | Ādi purāṇa | Ādi purāṇa është një poemë sanskrite e shekullit të 9-të e kompozuar nga Jinasena (Xhinasena), një murg Digambara . Ai trajton jetën e Rishabhanathës, Tirthankarës së parë.
Përmbajtja
Vepra fokusohet me stilin e saj unik në pelegrinazhin e një shpirti drejt përsosmërisë dhe arritjes së muktit . Në vepër, lufta për pushtet dhe kontrolli mbi të gjithë botën mes vëllezërve Bharata dhe Bahubali, bij të Rishabhadevës. Ndërsa Bahubali fiton, ai heq dorë nga pëlqimet e kësaj bote në favor të vëllait të tij. Shumë Purana xhaine të Mesjetës gjetën një model në këtë punë.
Citate të famshme
Një citim i famshëm nga Adi Purana është-
Versioni kanadez
Një tekst kanada i shekullit të 10-të, i shkruar në stilin Champu, një përzierje e prozës dhe e vargut, që trajton dhjetë jetët e tirthankarëss së parë, Adinatha në gjashtëmbëdhjetë kanto. Kjo vepër dihet se është vepra e parë e poetit kanada Adikavi Pampa (941 e.s.). Ai bazohet në versionin origjinal sanskritisht nga Jinasena acharya.
Jainizëm |
342990 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Jiva%20%28xhainiz%C3%ABm%29 | Jiva (xhainizëm) | Jīva ( sanskritisht: जीव ) ose Ātman ( sanskritisht: आत्मन् ) është një term filozofik i përdorur brenda xhainizmit për të identifikuar shpirtin . Sipas kozmologjisë xhaine, xhiva ose shpirti është parimi i ndjeshmërisë dhe është një nga tattva-t ose një nga substancat themelore që përbëjnë Gjithësinë. Metafizika xhainiste, thotë Jagmanderlal Jaini, e ndan universin në dy kategori të pavarura, të përjetshme, bashkëekzistuese dhe të pakrijuara të quajtura jiva (shpirt) dhe ajiva ( sanskritisht: अजीव jo-shpirt). Kjo premisë bazë e xhainizmit e bën atë një filozofi dualiste. Jiva, sipas xhainizmit, është një pjesë thelbësore e mënyrës sesi funksionon procesi i karmës, rilindja dhe procesi i çlirimit nga rilindja.
Jainizëm |
342991 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Pudgala | Pudgala | Në xhainizëm, Pudgala (ose ) është një nga gjashtë <i>Dravya</i> (dravjat), ose aspekte të realitetit që fabrikojnë botën në të cilën jetojmë. Gjashtë dravya përfshijnë termin jiva dhe ndarjet e pesëfishtë të kategorisë ajiva (jo të gjalla): dharma (lëvizje), adharma (pushim), akasha (hapësirë), pudgala (materie/lëndë) dhe kala (kohë). Pudgala, si dravya të tjera, përveç asaj kala, quhet astikaya në kuptimin që zë hapësirë.
Njësia individuale e Pudgala(s) është materiali nga i cili është bërë gjithçka i quajtur Paramanu, i cili, me anë të procesit të plotësimit, mund të kombinohet për të formuar atë që mund të thuhet përafërsisht se është një agregat, i quajtur Skandha . Ai zotëron në çdo kohë katër cilësi, përkatësisht, një ngjyrë ( varna ), një shije ( rasa ), një erë ( gandha ) dhe një lloj të caktuar pëlqyeshmërie ( sparsha, prekje).
Jainizëm |
342992 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Siddhashila | Siddhashila | Siddhashila është një zonë në kozmologjinë xhainiste në kulmin e universit, ku xhainët besojnë se njerëzit që janë bërë arihantë dhe tirthankara shkojnë pasi vdesin dhe arrijnë mokshën . Njerëz të tillë quhen siddha pasi heqin dorë nga trupi i tyre i vdekshëm, nga vjen edhe origjina e termit.
Jainizëm |
342993 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Trilok%20%28xhainiz%C3%ABm%29 | Trilok (xhainizëm) | Xhainët e hershëm mendonin thellë për natyrën e Tokës dhe Gjithësisë dhe zhvilluan një hipotezë të detajuar mbi aspektet e ndryshme të astronomisë dhe kozmologjisë . Sipas teksteve xhainiste, Gjithësia ndahet në 3 pjesë:
Urdhva Loka - mbretëritë e perëndive ose qiejve
Madhya Loka - sferat e njerëzve, kafshëve dhe bimëve
Adho Loka – mbretëritë e qenieve ferritore ose rajonet e skëterrës
Jainizëm |
342994 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Diwali | Diwali | Diwali (Shqip: Divali; Deepavali ( IAST : dīpāvalī ) ose Divali ; ) është festivali hindu i dritave me variacionet e tij që festohet edhe në fetë e tjera indiane. Simbolizon "fitoren shpirtërore të dritës mbi errësirën, të mirës mbi të keqen dhe dijes mbi injorancën". Divali festohet gjatë muajve hindu hënor të Ashvinit (sipas traditës amanta ) dhe Kartikës — rreth mesit të shtatorit dhe mesit të nëntorit. Në përgjithësi, festimet zgjasin pesë ose gjashtë ditë.
Divali është i lidhur me ngjarje të ndryshme fetare, hyjni dhe personalitete, të tilla si dita kur Rama u kthye në mbretërinë e tij në Ayodhya me gruan e tij Sita dhe vëllain e tij Lakshmana pasi mundi mbretin demon Ravana . Ai është gjithashtu i lidhur gjerësisht me Lakshmin, perëndeshën e begatisë dhe Ganeshën, perëndinë e mençurisë dhe heqësin e pengesave. Tradita të tjera rajonale e lidhin festën me Vishnun, Krishnën, Durgën, Shivën, Kalin, Hanumanin, Kuberën, Yamën, Yamin, Dhanvantarin ose Vishvakarmanin .
Kryesisht një festival hindu, variacionet e Divalit festohen gjithashtu nga adhuruesit e besimeve të tjera. Xhainët vëzhgojnë Divalin e tyre që shënon çlirimin përfundimtar të Mahavirës . Sikët festojnë festivalin Bandi Chhor Divas për të shënuar lirimin e Guru Hargobindit nga një burg Mughal . Budistët e Newarit, ndryshe nga budistët e tjerë, festojnë Divalin duke adhuruar Lakshmin, ndërsa hindutë e Indisë Lindore dhe Bangladeshit në përgjithësi festojnë Divalin duke adhuruar perëndeshën Kali .
Gjatë festës, festuesit ndriçojnë shtëpitë, tempujt dhe hapësirat e punës me dija (llamba vaji), qirinj dhe fenerë. Hindutë, në veçanti, bëjnë një banjë rituale me vaj në agim në çdo ditë të festës. Divali shënohet gjithashtu me fishekzjarre dhe dekorimin e dyshemeve me dizajne rangoli, dhe pjesë të tjera të shtëpisë me xhhalarë . Ushqimi ka një vëmëndje të veçantë me familjet që marrin pjesë në festa dhe shpërndajnë mithai . Festivali është një periudhë vjetore e kthimit në shtëpi dhe e lidhjes jo vetëm për familjet, por edhe për komunitetet dhe shoqatat, veçanërisht ato në zonat urbane, të cilat do të organizojnë aktivitete, ngjarje dhe tubime. Shumë qytete organizojnë parada dhe panaire të komunitetit me parada ose shfaqje muzikore dhe vallëzimi në parqe. Disa hindu, xhainë dhe sikë dërgojnë kartolina përshëndetëse Divali për familjen afër dhe larg gjatë sezonit festiv, herë pas here me kuti me ëmbëlsira indiane. Një aspekt tjetër i festivalit është kujtimi i paraardhësve.
Diwali është gjithashtu një ngjarje e madhe kulturore për diasporën hindu, sikhe dhe xhaine . Dita kryesore e festivalit të Divalit (dita e Lakshmi Puxhës) është një festë zyrtare në Fixhi, Guajanë, Indi, Malajzi, Mauricius, Mjanmar, Nepal, Pakistan, Singapor, Sri Lankë, Surinam dhe Trinidad dhe Tobago .
Vetitë CS1: Vlerë e madhe vëllimi
Faqe me adresa nga Wayback Machine që përdorin stampën e arkivës së rrjetit
Hinduizëm |
342995 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Krore | Krore | Një crore ( shqiptohet: /k r ɔːr / ; shkurtuar cr ) shënon dhjetë milionë (10,000,000 ose 107 në shkrimin shkencor ) dhe është e barabartë me 100 lakh në sistemin indian të numërimit . Shkruhet si 1,00,00,000 me stilin vendor 2,2,3 të ndarësve të grupeve të shifrave (një lakh është i barabartë me njëqind mijë dhe shkruhet si 1,00,000).
Përdoret gjerësisht si në kontekste zyrtare ashtu edhe në kontekste të tjera në Afganistan, Bangladesh, Butan, Indi, Myanmar, Nepal dhe Pakistan . Përdoret shpesh në anglishten Bengale, Indiane dhe Pakistaneze. |
342996 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Vedat | Vedat | Vedat ( IAST: veda , sanskritisht: वेदः ; fpf: "dituri") janë një grup i madh tekstesh fetare me origjinë nga India e lashtë . Të kompozuara në sanskritishten Vedike, tekstet përbëjnë shtresën më të vjetër të letërsisë sanskrite dhe shkrimet më të vjetra të hinduizmit .
Ka katër Veda: Rigveda, Yajurveda, Samaveda dhe Atharvaveda . Çdo veda ka katër nënndarje - Samhitat ( mantra dhe bekime ), Aranyakat (tekst mbi ritualet, ceremonitë, sakrificat dhe sakrificat simbolike), Brahmanat (komentime mbi ritualet, ceremonitë dhe sakrificat) dhe Upanishadet (tekste që diskutojnë meditimin, filozofinë dhe njohuritë shpirtërore). Disa studiues shtojnë një kategori të pestë - Upasanat (adhurimin). Tekstet e Upanishadëve diskutojnë ide të ngjashme me traditat sramana heterodokse.
Vedat janë ("çfarë dëgjohet"), duke i dalluar ato nga tekstet e tjera fetare, të cilat quhen ("çfarë mbahet mend"). Hindutë i konsiderojnë Vedat si apauruṣeya, që do të thotë "jo nga njeriu, mbinjerëzore" dhe "të papërcaktuara, pa autor", zbulimet e tingujve dhe teksteve të shenjta të dëgjuara nga të urtët e lashtë pas meditimit intensiv .
Vedat janë transmetuar gojarisht që nga mijëvjeçari i II pes me ndihmën e teknikave të përpunuara nemonike . Mantrat, pjesa më e vjetër e Vedave, recitohen në epokën moderne për fonologjinë e tyre dhe jo për semantikën dhe konsiderohen si "ritme primare të krijimit", para formave të cilave u referohen. Duke i recituar kozmosi rigjenerohet, “duke gjallëruar dhe ushqyer format e krijimit në bazën e tyre”.
Filozofitë e ndryshme indiane dhe denominacionet hindu kanë mbajtur qëndrime të ndryshme për Vedat. Shkollat e filozofisë indiane që pranojnë rëndësinë ose autoritetin parësor të Vedave përfshijnë në mënyrë specifike filozofinë hindu dhe së bashku klasifikohen si gjashtë shkollat "ortodokse" ( āstika ). Megjithatë, traditat śramaṇa, të tilla si Charvaka, Ajivika, Budizmi dhe Xhainizmi, të cilat nuk i konsideronin Vedat si autoritare, referohen si shkolla "heterodokse" ose "joortodokse" ( nāstika ).
Etimologjia dhe përdorimi
Fjala sanskrite "dije, mençuri" rrjedh nga rrënja vid- "të dish/ me dit". Kjo është rindërtuar si e derivuar nga rrënja proto-indo-evropiane *u̯eid-, që do të thotë "me pa" ose "me dit"
Emri vjen nga proto-indo-evropianishtja *u̯eidos, gjegjëse me greqishten "aspekt", "trajtë" . Kjo nuk duhet të ngatërrohet me hominimet e vetës së 1-rë dhe të 3-të njëjës të kohës së kryer, , gjegjëse me greqishten (w)oida "Unë e di". Gjegjëset e rrënjës janë grekja ἰδέα, anglezja wit, etj., latinja videō "Unë shoh", gjermanisht wissen "të di" etj.
Tekste Vedike
Korpusi sanskrit vedik
Termi "tekste Vedike" përdoret në dy kuptime të ndryshme:
Tekste të kompozuara në Sanskritishten Vedike gjatë periudhës Vedike ( India e Epokës së Hekurit )
Çdo tekst që konsiderohet si "i lidhur me Vedat" ose "pasojë e Vedave"
Korpusi i teksteve sanskrite vedike përfshin:
Samhitat (sanskritisht , "koleksion"), janë koleksione tekstesh metrike (" mantra "). Ekzistojnë katër Samhita "vedike": Rig-Veda, Jaxhur-Veda, Sama-Veda dhe Atharva-Veda, shumica e të cilave janë të gatshme në disa recensione ( ). Në disa kontekste, termi Veda përdoret për t'iu referuar vetëm këtyre Samhitave, koleksionit të mantrave. Kjo është shtresa më e vjetër e teksteve Vedike, të cilat u përpiluan rreth viteve 1500–1200 pes (libri Rig Veda 2–9), dhe 1200–900 pes për Samhitat e tjera. Samhitat përmbajnë thirrje për hyjnitë si Indra dhe Agni, "për të siguruar bekimin e tyre për sukses në beteja ose për mirëqenien e klanit". Korpusi i plotë i mantrave Vedike siç është mbledhur në Konkordancën Vedike të Bloomfield (1907) përbëhet nga rreth 89,000 pada ( këmbë metrike ), nga të cilat 72,000 hasen në katër Samhitat.
Brahmanat janë tekste prozë që komentojnë dhe shpjegojnë ritualet solemne, si dhe shpjegojnë kuptimin e tyre dhe shumë tema të lidhura. Secila prej Brahmanave është i lidhur me një nga Samhitat ose recesionet e saj. Më të vjetrit datonin rreth vitit 900 pes, ndërsa Brahmanat më të reja (të tilla si Shatapatha Brahmana ), u përfunduan rreth vitit 700 pes. Brahmanat ose mund të formojnë tekste të veçanta ose mund të integrohen pjesërisht në tekstin e Samhitave. Ato gjithashtu mund të përfshijnë Aranyakat dhe Upanishadet.
Aranyakat, "tekstet e shkretëtirës" ose "traktatet pyjore", u kompozuan nga njerëz që meditonin në pyll si të vetmuar dhe janë pjesa e tretë e Vedave. Tekstet përmbajnë diskutime dhe interpretime të ceremonive, nga këndvështrimet ritualiste në ato simbolike meta-ritualiste. Lexohet shpesh në literaturën dytësore.
Upanishadet kryesore të vjetra ( Bṛhadāraṇyaka, Chandogya, Kaṭha, Kena, Aitareya dhe të tjerë), të kompozuara midis 800 pes dhe fundit të periudhës Vedike. Upanishadet janë kryesisht vepra filozofike, disa në formë dialogu. Ato janë themeli i mendimit filozofik hindu dhe traditave të ndryshme të tij. Nga korpusi Vedik, vetëm ata janë të njohur gjerësisht, dhe idetë qendrore të Upanishadeve janë ende me ndikim në hinduizëm.
Tekstet e konsideruara "Vedike" në kuptimin e "rrjedhojave të Vedave" janë më pak të përcaktuara qartë dhe mund të përfshijnë tekste të shumta post-Vedike si Upanishadët e mëvonshëm dhe letërsia Sutra, si Shrauta Sutras dhe Gryha Sutras, të cilat janë smriti. tekste. Së bashku, Vedat dhe këto Sutra janë pjesë e korpusit sanskritisht vedik.
Śruti and smriti
Vedat janë ("çfarë dëgjohet"), duke i dalluar ato nga tekstet e tjera fetare, që quhen ("çfarë kujtohet"). Ky sistem vendas i kategorizimitu përhstat nga Max Müller dhe, megjithëse është çështje debati, përdoret ende gjërësisht.
Mes śrutive të njohura gjërësisht përfshihen Vedat dhe tekstet e ngulitura me to — Samhitat, Upanishadet, Brahmanat dhe Aranyakas. Smṛtit e mirënjohura përfshijnë Bhagavad Gitën, Bhagavata Puranën dhe epikat Ramajana dhe Mahabharata, midis të tjerave.
Autorësia
Hindusët i konsiderojnë Vedat si apauruṣeyā, që do të thotë "jo nga një njeri, mbinjerëzore" dhe "të papërcaktuara, pa autor(ë)". Vedat, për teologët ortodoksë indianë, konsiderohen si zbulesa të parë nga të urtët e lashtë pas meditimit intensiv, dhe tekstet që janë ruajtur më me kujdes që nga kohërat e lashta. Në epikën hindu Mahabharata, krijimi i Vedave i atribuohet Brahmës . Vetë himnet Vedike pohojnë se ato u krijuan me mjeshtëri nga Rishit (të urtët), pas krijimtarisë së frymëzuar, ashtu si një marangoz ndërton një karrocë.
Pjesa më e vjetër e Rig Vedës, Samhita u kompozua gojarisht në Indinë veriperëndimore ( Punxhab ) midis 1500 dhe 1200 pes, ndërsa libri 10 i Rig Vedës dhe Samhitat e tjera u përpiluan midis 1200 dhe 900 pes më në drejtim të lindjes, midis lumenjve Yamuna dhe Gang, qendra e Aryavartës dhe Mbretërisë Kuru (rreth 1200 - c. 900 pes). Tekstet "rreth-Vedike", si dhe redaktimi i Samhitave, datojnë në shek. 1000–500 pes.
Kronologjia, transmetimi dhe interpretimi
Kronologjia
Vedat janë ndër tekstet më të vjetra të shenjta . Pjesa më e madhe e Rigvedës u kompozua në rajonin veriperëndimor (Punxhab) të nënkontinentit Indian, me shumë gjasa midis 1500 dhe 1200 pes, edhe pse një përafrim më i gjerë 1700–1100 pes. është dhënë gjithashtu . Tre Samhita të tjera konsiderohet se datojnë nga koha e Mbretërisë Kuru, afërsisht 1200–900 pes. Tekstet "rreth-Vedike", si dhe redaktimi i Samhitave, datojnë në shek. 1000–500 pes, duke rezultuar në një periudhë Vedike, që përfshin mesin e 2-të deri në mes të mijëvjeçarit të parë pes, ose Epokën e Bronzit të Vonë dhe Epokën e Hekurit. Periudha Vedike arrin kulmin e saj vetëm pas kompozimit të teksteve të mantrës, me themelimin e shakhave të ndryshme në të gjithë Indinë Veriore, të cilat shënuan mantra samhitat me diskutimet brahmana të kuptimit të tyre, dhe arrin fundin e saj në epokën e Budës dhe Paninit dhe ngritja e Mahajanapadave. Michael Witzel jep një hapësirë kohore prej shek. 1500 deri shek. 500–400 pes.
Transmetimi
Vedat u transmetuan gojarisht që nga kompozimi i tyre në periudhën Vedike për disa mijëvjeçarë. Transmetimi autoritativ i Vedave është nga një traditë gojore në një sampradaya nga babai te djali ose nga mësuesi ( guru-ja ) te studenti ( shishya ), që besohet se të nismohen nga rishit vedikë që dëgjuan tingujt primordialë . Vetëm kjo traditë, e trupëzuar nga një mësues i gjallë, mund të mësojë shqiptimin e saktë të tingujve dhe të shpjegojë kuptimet e fshehura, në një farë mënyre "dorëshkrimi i vdekur dhe i varrosur" nuk mund të bëjë. Siç thotë Leela Prasad, "Sipas Shankarës, "tradita e saktë" ( sampradaya ) ka po aq autoritet sa Shastra e shkruar", duke shpjeguar se tradita "mbart autoritetin për të sqaruar dhe dhënë drejtim në zbatimin e njohurive. ."
Një traditë letrare është e gjurmueshme deri në kohët pas-Vedike, pas ngritjes së Budizmit në periudhën Maurya, ndoshta më e hershmja në recensionin Kanva të Jaxhurvedës rreth shekullit të 1 pes; megjithatë tradita gojore e transmetimit mbeti aktive. Jack Goody ka argumentuar për një traditë të mëparshme letrare, duke arritur në përfundimin se Vedat mbajnë shenja dalluese të një kulture të lexuar së bashku me transmetimin gojor, por pikëpamjet e Goody-t janë kritikuar fuqishëm nga Falk, Lopez Jr. dhe Staal, edhe pse kanë gjetur gjithashtu mbështetje.
Vedat u shkruan vetëm pas vitit 500 pes, por vetëm tekstet e transmetuara gojarisht konsiderohen si autoritare, duke pasur parasysh theksin në shqiptimin e saktë të tingujve. Witzel sugjeron se përpjekjet për të shkruar tekstet Vedike në fund të mijëvjeçarit të 1 pes ishin të pasuksesshme, duke rezultuar në rregullat e smritit që ndalonin në mënyrë eksplicite shkrimin e Vedave. Për shkak të natyrës kalimtare të materialit të dorëshkrimit (lëvorja e thuprës ose gjethet e palmës), dorëshkrimet e mbijetuara rrallë e kalojnë një moshë prej disa qindra vjetësh. Universiteti Sampurnanand Sanskrit ka një dorëshkrim Rigveda nga shekulli i 14-të; megjithatë, ka një numër dorëshkrimesh më të vjetra Veda në Nepal që datojnë nga shekulli i 11-të e tutje. e di.- Rig Veda 10.129.6–7
Shkollat Vedike ose recensionet
Nasadiya Sukta (Himni i jo-Përjetësisë):
Kush e di vërtet? Kush mund ta shpallë këtu? Nga, nga lindi ky krijim? Zotat erdhën më vonë, pas krijimit të këtij universi.
Atëherë kush e di se nga ka lindur? Nëse vullneti i Zotit e krijoi atë, apo nëse Ai ishte memec; Vetëm Ai që është mbikëqyrësi i tij në qiellin më të lartë e di, Vetëm Ai e di, ose ndoshta Ai nuk e di.- Rig Veda 10.129.6–7 Katër Vedat u transmetuan në të ndryshme (degë, shkolla). Çdo shkollë ka të ngjarë të përfaqësonte një komunitet të lashtë të një zone ose mbretërie të caktuar. Çdo shkollë ndiqte kanunin e vet. Njihen recensione të shumta për secilën prej Vedave. Kështu, pohon Witzel si dhe Renou, në mijëvjeçarin e 2-të pes, ka të ngjarë të mos kishte asnjë kanun të një teksti Vedik të pranuar gjerësisht, asnjë "Shkrim të Shenjtë" Vedik, por vetëm një kanun tekstesh të ndryshme të pranuara nga secila shkollë. Disa nga këto tekste kanë mbijetuar, shumica janë humbur ose ende nuk janë gjetur. Rigveda që mbijeton në kohët moderne, për shembull, ndodhet vetëm një shkollë jashtëzakonisht të ruajtur mirë të Śåkalya-s, nga një rajon i quajtur Videha, në veriun modern të Biharit, në jug të Nepalit . Kanuni vedik në tërësinë e tij përbëhet nga tekste nga të gjitha shkollat e ndryshme vedike të marra së bashku.
Kishte shkolla vedike që besonin në politeizëm në të cilin shumë perëndi kishin funksione të ndryshme natyrore, besime henoteiste ku adhurohej vetëm një zot, por mendohej se ekzistonin të tjerët, besime monoteiste në një zot të vetëm, agnosticizëm dhe besime moniste ku "ekziston një zot absolut. realitet që shkon përtej perëndive dhe që përfshin ose tejkalon gjithçka që ekziston." Indra, Agni dhe Yama ishin subjekte të njohura të adhurimit nga organizatat politeiste.
Energji e jashtëzakonshme u shpenzua nga kultura e lashtë indiane për të siguruar që këto tekste të transmetoheshin brez pas brezi me besnikëri të zellshme. Për shembull, memorizimi i Vedave të shenjta përfshinte deri në njëmbëdhjetë forma të recitimit të të njëjtit tekst. Tekstet më pas u "lexuan me korrigjim" duke krahasuar versionet e ndryshme të recituara. Format e recitimit përfshinin (fjalë për fjalë "recitim rrjetë") në të cilin çdo dy fjalë ngjitur në tekst fillimisht recitoheshin në rendin e tyre origjinal, pastaj përsëriteshin në rendin e kundërt dhe në fund përsëriteshin në rendin origjinal. Që këto metoda kanë qenë efektive, dëshmohet nga ruajtja e tekstit fetar më të lashtë indian, Rigveda, i redaktuar në një tekst të vetëm gjatë periudhës Brahmana, pa asnjë lexim konkurrues brenda asaj shkolle.
Vedat u transmetuan gojarisht duke u mësuar përmendësh dhe u shkruan vetëm pas vitit 500 pes, Të gjitha botimet e shtypura të Vedave që mbijetojnë në kohët moderne, ka të ngjarë të jenë versioni ekzistues rreth shekullit të 16-të të es.
Katër Vedat
Nasadiya Sukta (Himni i jo-Përjetësisë):
Kush e di vërtet? Kush mund ta shpallë këtu? Nga, nga lindi ky krijim?Zotat erdhën më vonë, pas krijimit të këtij universi.
Atëherë kush e di se nga ka lindur? Nëse vullneti i Zotit e krijoi atë, apo nëse Ai ishte memec; Vetëm Ai që është mbikëqyrësi i tij në qiellin më të lartë e di, Ai vetëm di, ose ndoshta Ai nuk e di. - Rig Veda 10.129.6–7 Ndarja kanonike e Vedave është e katërfishtë ( ) dmth.,
Rigveda (RV)
Jaxhurveda (YV, me ndarjen kryesore TS kundër VS )
Samaveda (SV)
Atharvaveda (AV)
Nga këto, tre të parat ishin ndarjet kryesore origjinale, e quajtur gjithashtu " "; domethënë, "shkenca e trefishtë" e recitimit të himneve (Rigveda), kryerjes së sakrificave (Jaxhurveda) dhe këndimit të këngëve (Samaveda). Rig Veda ka shumë të ngjarë të jetë kompozuar midis 1500 pes dhe 1200 pes. Witzel vëren se është vetë periudha Vedike, ku listat fillestare i ndajnë tekstet Vedike në tre (trayī) ose katër degë: Rig, Yajur, Sama dhe Atharva.
Çdo Veda është nënklasifikuar në katër lloje kryesore tekstesh - Samhitat (mantra dhe bekime), Aranjakat (tekst mbi ritualet, ceremonitë si ritet e kalimit të foshnjës së porsalindur, ardhja e moshës, martesat, dalja në pension dhe djegia, sakrificat dhe sakrificat simbolike), Brahmanat (komentime mbi ritualet, ceremonitë dhe sakrificat) dhe Upanishadet (tekst që diskuton meditimin, filozofinë dhe njohuritë shpirtërore).
Vetëm një version i Rigvedës mendohet se ka mbijetuar në epokën moderne. Janë të njohura disa versione të ndryshme të Sama Vedës dhe Atharva Vedës, dhe shumë versione të ndryshme të Jaxhur Vedës janë gjetur në pjesë të ndryshme të Azisë Jugore.
Rigveda
Nasadiya Sukta (Himni i jo-Përjetësisë):
Kush e di vërtet? Kush mund ta shpallë këtu? Nga, nga lindi ky krijim? Zotat erdhën më vonë, pas krijimit të këtij universi.
Atëherë kush e di se nga ka lindur? Nëse vullneti i Zotit e krijoi atë, apo nëse Ai ishte memec;Vetëm Ai që është mbikëqyrësi i tij në qiellin më të lartë e di, Ai vetëm di, ose ndoshta Ai nuk e di.- Rig Veda 10.129.6–7 Rigveda Samhita është teksti më i vjetër indik që ekziston. Është një koleksion me 1028 himne sanskrite veda dhe gjithsej 10600 vargje, të organizuara në dhjetë libra (sanskritisht: mandala ). Himnet i kushtohen hyjnive Rigvedike .
Librat janë kompozuar nga poetë të grupeve të ndryshme priftërore gjatë një periudhe disa shekullore midis 1500 dhe 1200 pes, ( periudha e hershme Vedike ) në rajonin Punxhab ( Sapta Sindhu ) të nënkontinentit indian veriperëndimor. Sipas Michael Witzel, kodifikimi fillestar i Rigvedës u bë në fund të periudhës Rigvedike në , në mbretërinë e hershme Kuru .
Rigveda është strukturuar mbi parime të qarta. Veda fillon me një libër të vogël drejtuar Agnit, Indrës, Somës dhe perëndive të tjera, të gjitha të rregulluara sipas numrit të përgjithshëm në rënie të himneve në çdo koleksion hyjnish; për çdo seri të hyjnive, himnet kalojnë nga më të gjata në ato më të shkurtra, por numri i himneve për libër rritet. Më në fund, edhe metri është rregulluar sistematikisht nga jagati dhe tristubh në anustubh dhe gayatri ndërsa teksti përparon.
Ritualet u bënë më të ndërlikuara me kohen, dhe shoqërimi i mbretit me to e fuqizoi si pozicionin e Brahmanëve ashtu edhe të mbretërve. Ritualet Raxhasuja, të performuara gjatë kurorëzimit të mbretit, "nxitën [...] rigjenerime ciklike të Gjithësisë." Në terma të përmbajtjes, natyra e himneve zhvendoset nga admirimi i hyjnive në librat e parë tek Nasadiya Sukta me pyetje të tilla si, "cila është origjina e Gjithësisë?, a e dinë hyjnitë përgjigjen?", virtyti Dāna (i bamirësisë) në shoqëri, dhe të tjera çështje metafizike në himnet e saj.
Samaveda
Samaveda Samhita përbëhet nga 1549 strofa, të marra pothuajse tërësisht (me përjashtim të 75 mantrave) nga Rigveda. Ndërsa pjesët e saj më të hershme besohet se datojnë që nga periudha Rigvedike, përmbledhja ekzistuese daton nga periudha Mantra pas-Vedike e Sanskritishtes Vedike, midis shek. 1200 dhe 1000 pes ose "pak më vonë", afërsisht bashkëkohore me Atharvavedën dhe Jaxhurvedën .
Samaveda samhita ka dy pjesë kryesore. Pjesa e parë përfshin katër koleksione melodish (gāna, गान) dhe pjesa e dytë tre vargje "librash" (ācika, आर्चिक). Një melodi në librat e këngëve korrespondon me një varg në librat arcika . Ashtu si në Rigveda, pjesët e hershme të Samavedës zakonisht fillojnë me himne për Agnin dhe Indrën, por kalojnë në abstrakte. Metrikat e tyre zhvendosen gjithashtu në një rend zbritës. Këngët në seksionet e mëvonshme të Samavedës kanë shmangien më të vogël nga himnet që rrjedhin nga Rigveda.
Në Samaveda, disa nga vargjet rigvedike përsëriten. Duke përfshirë përsëritjet, ka gjithsej 1875 vargje të numëruara në recensionin Samaveda të përkthyer nga Griffith. Dy recensione të mëdha kanë mbijetuar, Kauthuma/Ranayaniya dhe Jaiminiya. Qëllimi i tij ishte liturgjik dhe ata ishin repertori i priftërinjve udgātṛ ose "këngëtarë".
Yajurveda (Jaxhurveda)
Yajurveda Samhita përbëhet nga mantra prozë. Është një përmbledhje e formulave të ofrimeve rituale që thuheshin nga një prift ndërsa një individ kryente veprime rituale si ato para zjarrit yajna (jaxhna) . Teksti thelbësor i Yajurveda bie brenda periudhës klasike të Mantrës së sanskritishtes vedike në fund të mijëvjeçarit të 2-të pes - më i ri se Rigveda dhe afërsisht bashkëkohor me Atharvaveda, Rigvedic Khilani dhe Sāmaveda. Witzel i daton himnet e Yajurveda në epokën e hershme të hekurit indian, pas shek. 1200 dhe para 800 pes. që korrespondon me Mbretërinë e hershme Kuru .
Shtresa më e hershme dhe më e lashtë e samhitës Jaxhurveda përfshin rreth 1,875 vargje, të cilat janë të dallueshme, por megjithatë huazohen dhe ndërtohen mbi themelin e vargjeve në Rigveda . Ndryshe nga Samaveda e cila bazohet pothuajse tërësisht në mantras Rigveda dhe të strukturuara si këngë, samhitat Jaxhurveda janë në prozë dhe janë të ndryshme nga tekstet e mëparshme Vedike nga ana gjuhësore. Jaxhur Veda ka qenë burimi kryesor i informacionit rreth sakrificave gjatë kohës Vedike dhe ritualeve të lidhura me to.
Ekzistojnë dy grupe të mëdha tekstesh në këtë Veda: "të zeza" ( Krishna ) dhe "të bardha" ( Shukla ). Termi "e zezë" nënkupton "përmbledhjen e parregulluar, të larmishme" të vargjeve në Yajurveda, në kontrast me Yajurveda-n "e bardhë" (e rregulluar mirë). Yajurveda e Bardhë ndan Samhitën nga Brahmana e saj ( Shatapatha Brahmana ), Yajurveda e Zezë ndërthur Samhitën me komentin Brahmana. Nga Yajurveda e Zezë, tekste nga katër shkolla kryesore kanë mbijetuar (Maitrayani, Katha, Kapisthala-Katha, Taittiriya), ndërsa nga Yajurveda e Bardhë, dy (Kanva dhe Madhyandina). Shtresa më e re e tekstit Yajurveda nuk lidhet me ritualet dhe as me sakrificat, ajo përfshin koleksionin më të madh të Upanishadëve parësorë, me ndikim në shkolla të ndryshme të filozofisë hindu .
Atharvaveda
Artharvaveda Samhita është teksti 'që u përket poetëve Atharvan dhe Angirasa . Ai ka rreth 760 himne, dhe rreth 160 nga himnet janë të përbashkëta me Rigvedën. Shumica e vargjeve janë metrike, por disa pjesë janë në prozë. Dy versione të ndryshme të tekstit - dhe - kanë mbijetuar në kohët moderne. Atharvaveda nuk u konsiderua si një Veda në epokën Vedike dhe u pranua si Veda në fund të mijëvjeçarit të parë para Krishtit. Ajo u përpilua e fundit, ndoshta rreth 900 pes, megjithëse disa nga materiali i sajsaj mund të shëjnë prapa në kohën e Rigvedës, ose më herët.
Atharvaveda nganjëherë quhet "Veda e formulave magjike", një epitet i përgënjeshtruar si i pasaktë nga studiues të tjerë. Shtresa Samhita e tekstit ka të ngjarë të përfaqësojë një traditë në zhvillim të mijëvjeçarit të 2-të pes të riteve magjiko-fetare për të trajtuar ankthin supersticioz, magji për të hequr sëmundjet që besohet se shkaktohen nga demonët dhe ilaçe me prejardhje nga barishtet dhe natyra si ilaç. Teksti, thotë Kenneth Zysk, është një nga të dhënat më të vjetra të mbijetuara të praktikave evolucionare në mjekësinë fetare dhe zbulon "format më të hershme të shërimit popullor të antikitetit indo-evropian". Shumë libra të Atharvaveda Samhita u kushtohen ritualeve pa magji, si për shembull spekulimeve filozofike dhe teozofisë.
Atharva veda ka qenë një burim kryesor për informacione rreth kulturës Vedike, zakoneve dhe besimeve, aspiratave dhe zhgënjimeve të jetës së përditshme Vedike, si dhe atyre që lidhen me mbretërit dhe qeverisjen. Teksti përfshin gjithashtu himne që kanë të bëjnë me dy ritualet kryesore të kalimit - martesën dhe kremimin . Atharva Veda gjithashtu i kushton një pjesë të konsiderueshme të tekstit duke pyetur kuptimin e një rituali.
Tekste vedike të ngulitura
Brahmanat
Brahmanat janë komente, shpjegime të metodave të duhura dhe kuptimit të ritualeve vedike Samhita në katër Vedat. Ato përfshijnë gjithashtu mite, legjenda dhe në disa raste filozofi. Çdo shakha (shkollë) rajonale vedike ka tekstin e vet të doracakut të funksionimit si Brahmana, shumica e të cilave janë humbur. Gjithsej 19 tekste Brahmana kanë mbijetuar në kohët moderne: dy të lidhura me Rigvedën, gjashtë me Jaxhurvedën, dhjetë me Samavedën dhe një me Atharvavedën . Më të vjetrat datojnë rreth vitit 900 pes, ndërsa Brahmanat më të reja (siç është Brahmana Shatapatha ), u përfunduan rreth vitit 700 pes. Sipas Jan Gondës, kodifikimi përfundimtar i Brahmanave u zhvillua në kohët para-budiste (rreth 600 pes).
Thelbi i tekstit Brahmana ndryshon me çdo Veda. Për shembull, kapitulli i parë i Brahmanës Chandogya, një nga Brahmanat më të vjetra, përfshin tetë sukta (himne) rituale për ceremoninë e martesës dhe ritualet në lindjen e një fëmije. Himni i parë është një recitim që shoqëron ofrimin e një oferte Yajna për Agnin (zjarri) me rastin e martesës, dhe himni lutet për begatinë e çiftit që martohet. Himni i dytë uron jetë të gjatë, të afërm të sjellshëm dhe pasardhës të shumtë. Himni i tretë është një betim martesor i ndërsjellë, mes nuses dhe dhëndrit, me anë të të cilit të dy lidhen me njëri-tjetrin. Himnet e gjashta deri të fundit të kapitullit të parë në Brahmanën Chandogya (Çandog'ja) janë festime rituale për lindjen e një fëmije dhe urime për shëndet, pasuri dhe prosperitet me një bollëk lopësh dhe arthash . Megjithatë, këto vargje janë ekspozime jo të plota dhe konteksti i tyre i plotë shfaqet vetëm me shtresën Samhita të tekstit.
Aranyakat dhe Upanishadët
Shtresa Aranyaka e Vedave përfshin ritualet, diskutimin e meta-ritualeve simbolike, si dhe spekulimet filozofike.
Megjithatë, Aranyakat nuk janë homogjene në përmbajtje dhe as në strukturë. Ato janë një përzierje e udhëzimeve dhe e ideve, dhe disa përfshijnë kapituj të Upanishadëve brenda tyre. Dy teori janë propozuar mbi origjinën e fjalës Aranyaka. Një teori thotë se këto tekste duhej të studioheshin në një pyll, ndërsa tjetra thotë se emri erdhi nga këto duke qenë doracakë të interpretimit alegorik të flijimeve, për ata që ishin në fazën e jetës së tyre në Vanaprastha (të pensionuar, në pyll), sipas sistemit historik Ashrama të jetës njerëzore të bazuar në epoka.
Upanishadët pasqyrojnë shtresën e fundit të teksteve të kompozuara në Veda. Ata zakonisht quhen Vedānta, të interpretuara në mënyra të ndryshme që do të thotë ose "kapitujt e fundit, pjesët e Vedave" ose "objekti, qëllimi më i lartë i Vedave". Çështjet qendrore të Upanishadëve janë lidhjet "midis pjesëve të organizmit njerëzor dhe realiteteve kozmike". Upanishadët synojnë të krijojnë një hierarki të realiteteve të lidhura dhe të varura, duke ngjallur një ndjenjë uniteti të "elementeve të veçanta të botës dhe të përvojës njerëzore [duke i ngjeshur] ato në një formë të vetme." Konceptet e Brahmanit, Realiteti Përfundimtar nga i cili lind gjithçka, dhe Ātmanit, thelbi i individit, janë ide qendrore në Upanishade, dhe njohja e përkimit midis Ātmanit dhe Brahmanit si "parimi themelor që formëson botën" lejon krijimin e një vizioni integrues të së tërës. Upanishadët janë themeli i mendimit filozofik hindu dhe traditave të tij të ndryshme, dhe i korpusit Vedic, vetëm ata janë të njohur gjerësisht, dhe idetë qendrore të Upanishadëve kanë ndikuar në traditat e ndryshme të hinduizmit.
Aranyakat identifikohen ndonjëherë si karma-kanda (seksion ritualist), ndërsa Upanishads identifikohen si jnana-kanda (seksioni shpirtëror). Në një klasifikim alternativ, pjesa e hershme e Vedave quhen Samhita dhe komenti quhet Brahmana të cilat së bashku identifikohen si karma-kanda ceremoniale, ndërsa Aranyakave dhe Upanishadëve u referohen si jnana-kanda .
Literatura post-Vedike
Vedanga
Vedangat u zhvilluan nga fundi i periudhës vedike, rreth ose pas mesit të mijëvjeçarit të I-rë para Krishtit. Këto fusha ndihmëse të studimeve Vedike u shfaqën sepse gjuha e Vedave, e kompozuar shekuj më parë, ishte bërë shumë arkaike për njerëzit e asaj kohe. Vedangat ishin shkenca që fokusoheshin në ndihmën për të kuptuar dhe interpretuar Vedat që ishin kompozuar shumë shekuj më parë.
Gjashtë lëndët e Vedanga janë fonetika (Śikṣā), metri poetik ( Chandas ), gramatika ( Vyākaraṇa ), etimologjia dhe gjuhësia ( Nirukta ), ritualet dhe ritet e kalimit ( Kalpa ), mbajtja e kohës dhe astronomia ( Jyotiṣa ).
Vedangat u zhvillua si studime ndihmëse për Vedat, por njohuritë e tij në metra, strukturën e zërit dhe gjuhës, gramatikën, analizën gjuhësore dhe lëndë të tjera ndikuan në studimet post-Vedike, artet, kulturën dhe shkollat e ndryshme të filozofisë hindu . Studimet e Vedangës Kalpa, për shembull, krijuan Dharma-sutrat, të cilat më vonë u zgjeruan në Dharma-shastra.
Parisista
"suplement, shtojcë" është termi i zbatuar për vepra të ndryshme ndihmëse të letërsisë Vedike, që kanë të bëjnë kryesisht me detaje të ritualit dhe përpunimit të teksteve logjikisht dhe kronologjikisht para tyre: Samhitat, Brahmanat, Aranyakat dhe Sutrat. Të klasifikuara natyrshëm me Veda të cilës i përket secila, veprat Parisista ekzistojnë për secilën nga katër Vedat. Sidoqoftë, vetëm literatura e lidhur me Atharvavedën është e gjerë.
Upaveda
Termi upaveda ("njohuri e zbatuar") përdoret në letërsinë tradicionale për të përcaktuar subjektet e disa punimeve teknike. Listat e lëndëve të përfshira në këtë klasë ndryshojnë midis burimeve. Charanavyuha përmend katër Upaveda:
Gjuajtja me hark ( Dhanurveda ), e lidhur me Jaxhurvedën
Arkitektura ( Sthapatyaveda ), e lidhur me Rigvedën.
Muzika dhe vallëzimi i shenjtë ( ) të lidhura me Samavedën
Mjekësia ( ), e lidhur me Atharvavedën.
"E pesta" dhe Vedat e tjera
Disa tekste post-Vedike, duke përfshirë Mahabharata, Natyasastra dhe disa Purana, i referohen vetes si " Veda e pestë ". Referenca më e hershme për një "Vedë të pestë" të tillë gjendet në Chandogya Upanishad në himnin 7.1.2.
" Divya Prabandha ", për shembull Tiruvaymoli, është një term për tekstet kanonike Tamile të konsideruara si Veda vernakulare nga disa hindu të Indisë së Jugut.
Tekste të tjera si Bhagavad Gita ose Sutrat Vedanta konsiderohen shruti ose "Vedike" nga disa denominime hindu, por jo universalisht brenda hinduizmit. Lëvizja Bhakti dhe Vaishnavizmi Gaudiya në veçanti e zgjeruan termin veda për të përfshirë epikat sanskrite dhe tekstet e devotshme vaishnavite si Pancharatra .
Puranat
Puranat është një zhanër i gjerë i letërsisë enciklopedike indiane për një gamë të gjerë temash, veçanërisht mite, legjenda dhe njohuri të tjera tradicionale. Disa nga këto tekste janë emëruar sipas hyjnive kryesore hindu si Vishnu, Shiva dhe Devi. Ka 18 Maha Purana (Purana të Mëdha) dhe 18 Upa Purana (Purana të Vogla), me mbi 400,000 vargje.
Puranët kanë qenë me ndikim në kulturën hindu . Ato konsiderohen Vaidika (në përputhje me letërsinë Vedike). Bhagavata Purana ka qenë ndër tekstet më të njohura dhe më të njohura në zhanrin Puranik. Letërsia Puranike u ndërthur me lëvizjen Bhakti në Indi dhe studiuesit e Dvaitës dhe Advaitës kanë komentuar temat themelore të Vedantës në Maha Puranas .
Vedat në letërsinë Sangam
Veda5 gjejnë përmendjen e tyre më të hershme letrare në letërsinë Sangam që daton në shekullin e 5-të pes. Vedat lexoheshin nga pothuajse çdo kastë në Tamil Nadunë e lashtë. Një historian, arkeolog dhe epigrafist indian i quajtur Ramachandran Nagaswamy përmend se Tamil Nadu ishte një tokë e Vedave dhe një vend ku të gjithë i njihnin Vedat. Vedat konsiderohen gjithashtu si një tekst i mbushur me kuptim të thellë që mund të kuptohet vetëm nga studiuesit. Purananuru përmend se paraardhësit e mbretërve Velir kanë lindur nga zjarri i shenjtë i një të urti verior dhe Paṭṭiṉappālai përmend se katër Vedat u kënduan nga priftërinjtë e Tamilakamit të Lashtë, kjo tregon këndimin e Vedave dhe rritjen e saj. Zjarret janë pjesë e kulturës Tamile. Vedat quhen Maṛai ose Vaymoli në pjesë të Indisë Jugore. Marai fjalë për fjalë do të thotë "i fshehur, një sekret, mister". Perumpāṇāṟṟuppaṭai përmend një postë yupa (një formë e altarit Vedic) në fshatin Brahmin . Vedat recitohen nga këta brahminë, madje edhe papagajtë e tyre përmenden në poemë si ata që këndojnë himnet Vedike. Njerëzit në këto fshatra Vedike nuk hanin mish, as rritnin shpendë. Ata hëngrën oriz, gjethe sallate të ziera në ghee, turshi dhe perime. Përveç vedave sanskrite, ka tekste të tjera si Naalayira Divya Prabandham dhe Tevaram të quajtura Tamil Veda dhe Dravida Veda.
Autoriteti i Vedave
Denominacionet e ndryshme hindu dhe filozofitë indiane kanë zënë qëndrime të ndryshme për autoritetin e Vedave. Shkollat e filozofisë indiane që pranojnë autoritetin e Vedave klasifikohen si "ortodokse" ( āstika ). Tradita të tjera śramaṇa, si Çarvaka, Axhivika, Budizmi dhe Xhainizmi, të cilat nuk i konsideronin Vedat si autoritete, referohen si shkolla "heterodokse" ose "joortodokse" ( nāstika ).
Megjithëse shumë hindu fetarë e pranojnë në mënyrë të heshtur autoritetin e Vedave, ky miratim është shpesh "jo më shumë se një deklaratë se dikush e konsideron veten hindu", dhe "shumica e indianëve sot i buzojnë Vedat dhe nuk e kanë parasysh përmbajtjen e tekstit." Disa hindu sfidojnë autoritetin e Vedave, duke pranuar kështu në mënyrë të heshtur rëndësinë e tyre për historinë e hinduizmit, thotë Lipner.
Lëvizjet reformuese hindu si Arja Samaxh dhe Brahmo Samaxh pranuan autoritetin e Vedave, ndërsa autoriteti i Vedave është refuzuar nga modernistët hindu si Debendranath Tagore dhe Keshub Chandra Sen ; dhe gjithashtu nga reformatorët shoqërorë si B.R. Ambedkar .
Hinduizëm
Faqe me përkthime të pashqyrtuara |
342997 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Jnana%20Palam | Jnana Palam | Jnana palam ( Tamil: ஞானப்பழம் , romanizimi: Jñāna paḻam , fpf.: 'fruti i urtësisë'), e përkthyer gjithashtu Gnana Palam, është emri i një fruti hyjnor në mitologjinë hindu . Ajo lidhet me mitin e Muruganit dhe Ganeshës që marrin pjesë në një konkurs, dhe vendbanimin e shenjtë të Palanit . I paraqitur nga i urti Narada ndaj Shivës, jnana palam konsiderohet të ketë zotëruar eliksirin e mençurisë. Në disa përsëritje, jnana palam përshkruhet si një mango e artë.
Hinduizëm |
343000 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Mango | Mango | Mango është një frut i ngrënshëm me bërthamlë i prodhuar nga pema tropikale Mangifera indica . Besohet se e ka origjinën në Azinë Jugore, veçanërisht në Indinë Lindore, Bangladesh dhe Ishujt Andaman . M. indica është kultivuar në Azinë Jugore dhe Juglindore që nga kohërat e lashta duke rezultuar në dy lloje të kultivarëve modernë të mangos: "lloji indian" dhe "lloji aziatik juglindor". Lloje të tjera në gjininë Mangifera prodhojnë gjithashtu fruta të ngrënshëm që quhen gjithashtu "mango", shumica e të cilave gjenden në ekorajonin malezian .
Në mbarë botën, ka disa qindra kultivarë të mangos . Në varësi të kultivarit, frutat e mangos ndryshojnë në madhësi, formë, ëmbëlsi, ngjyrë të lëkurës dhe ngjyrë të mishit, e cila mund të jetë e verdhë e zbehtë, ari, jeshile ose portokalli.
Mango është fruti kombëtar i Indisë, Pakistanit dhe Filipineve, ndërsa pema e mangos është pema kombëtare e Bangladeshit.
Fitokimia
Kulturë bimore |