id
stringlengths 1
6
| url
stringlengths 31
426
| title
stringlengths 1
231
| text
stringlengths 1
443k
|
|---|---|---|---|
8676 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Kajmaku | Kajmaku | Kajmaku është një produkt bulmeti në trajtë krem, që bëhet nga qumështi i buajve, lopëve, deleve ose dhive. Kaymaku zakonisht gjendet në Azinë Qendrore, disa vende të Ballkanit, krahina të Turqisë, si dhe në Iran dhe Irak.
Mënyra tradicionale për të bërë kajmakun është duke zier ngadalë qumështin, pastaj duke e lënë për dy orë në një nxehtësi të ulët. Pasi shymët burimi i nxehtësisë, ajka nxirret dhe lihet për t'u ftohur për disa orë ose ditë. Kajmaku ka përqendrim të lart yndyre qumështi, gjithnjë gati mbi 60%. Ka një dendësi të trashë dhe kremoze (jo krejt kompakte për shkak të proteinave të qumështit) dhe një shije të pasur.
Referimet
Gatime
Fjalë dhe shprehje turke |
8684 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Pasta%20n%C3%AB%20akull | Pasta në akull | Pasta akulli me krem qumështi
Pasta akulli me krem e çokollatë
Pasta akulli me karamel
Pasta me kafe
Shiko dhe këtë
Pasta
Pasta |
8685 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Pasta%20akulli%20me%20krem%20qum%C3%ABshti | Pasta akulli me krem qumështi | Përbërësit. Për 6 persona: 200 g çokollatë, 1/2 L krem qumështi, 150 g sheqer, 3 vezë.
Përgatitja. Grimconi çokollatën. Rrihni të bardhat e vezëve derisa të formohet një masë që qëndron në pirun dhe rrihni edhe kremin e qumështit që duhet të jetë shumë i ftohtë. Rrihni të verdhat e vezëve me sheqerin derisa të fryhet dhe ua bashkoni në fillim të bardhat marengë dhe pastaj krem qumështin. Përzjejini të gjitha me shumë delikatesë. Visheni formën nga brenda me një letër transparente, vendosni në fund një shtresë çokollate të grimcuar, mbulojeni me një shtresë kremi dhe vazhdoni kështu deri në mbarimin e përbërsve. Mbajeni në frigorifer për një natë, përmbytni format dhe servirini.
Shiko dhe këtë
Pasta
Pasta |
8686 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Pasta%20akulli%20me%20krem%20e%20%C3%A7okollat%C3%AB | Pasta akulli me krem e çokollatë | Përbërësit. Për 6-8 persona: 100 g sheqer, 1/4 L qumësht, 3 vezë, 1/4 L krem qumështi, 30 g kakao, 15 g miell, vanilje.
Përgatitja. Përgatisim kremin e pastiçerisë me qumështin, vezët, miellin dhe sheqerin. Hidheni gjysmën e tij në një enë. Kremi të mbetur shtojini 2-3 lugë qumësht, rivendoseni në zjarr për disa minuta. Hidheni në një enë të dytë. Vendosini të dy kremrat në frigorifer. Rrihni kremin e qumështit me një lugë vanilje ndajeni përgjysëm, bashkojani kremrave. Visheni një formë nga brenda me një letër trasparente hidhni në fillim një krem, pastaj tjetrin. Vendoseni në frigorifer për 12 orë.
Shiko dhe këtë
Pasta
Pasta |
8687 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Pasta%20akulli%20me%20karamel | Pasta akulli me karamel | Përbërësit. Për 4 persona: 1 qese lule kamomili (rreth 200 g ), 100 g sheqer, 2 dl ujë, 3 vezë, 1/2 gotë verë e ëmbël, 2 dl krem qumështi, bajame të grira, limon.
Përgatitja. Zieni lulet e kamomilit në ujë e sheqer derisa të formohet një shurup i trashë. Kullojini lëngun nëpërmjet një kullese me rrjetë të ngushtë duke i shtypur lehtë lulet. Në një tas rrihni të verdhat e vezëve me shurupin e përftuar derisa të përftohet një masë e fryrë, shtoni verën dhe lëngun e një gjysëm limoni. Rrihni të bardhat e vezëve përpara dhe pastaj kremin e qumështit duke ia bashkuar të dyja masës. Hidheni në një formë dhe vendoseni në frigorifer për disa orë. Spërkateni me bajamet e grira dhe shërbeni personat.
Shiko dhe këtë
Pasta
Pasta |
8690 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Pasta%20me%20kafe | Pasta me kafe | Përbërësit.
Për 6 persona :
2 filxhana kafe të fortë,
150 g çokollatë,
6 vezë,
150 g sheqer,
1/4 l qumësht,
300 g krem qumështi,
1 paketë xhelatinë.
Përgatitja.
Hidhni në një tigan 1 filxhan kafe të nxehtë në vlim dhe tretni çokollatën me gjysmën e sheqerit. Rrihni të verdhat e vezëve me sheqerin e mbetur dhe hollojeni masën duke hedhur ngadalë qumështin e vakët. Vendoseni enën në banjo-mari duke vazhduar të përzieni derisa kremi të trashet. Shtojini përgatesës çokollatën e shkrirë bashkë me pjesën e mbetur të kafesë dhe lëreni të ftohet duke e përzier vazhdimisht. Kur të jetë ftohur plotësisht hidhini dhe kremin e qumështit dhe punojeni me kujdes. Hidheni në një formë dhe mbajeni në frigorifer deri në momentin e servirjes.
Gatime |
8695 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Kasat%C3%AB%20me%20manaferra | Kasatë me manaferra |
Përbërësit
Për 4 persona :
300 g manaferra,
1 limon,
200 g sheqer,
1/2 l ujë.
Përgatitja
Në një tenxhere vendosni ujin me sheqerin, ngroheni dhe lëreni të shkrijë, hidheni në një tas dhe lëreni të ftohet. Pastroni e lani manaferrat shtypini në makinën e posaçme duke mbledhur lëngun në enë, shtoni lëngun e limonit të filtruar në kullesë dhe sherbetin e përgatitur në fillim. Hidheni masën nëpër forma për kasata dhe vendoseni në frigorifer.
Gatime |
8696 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Zupa | Zupa | Përgatitet më parë pandspanja. Rrihen 2 vezë derisa masa të fryhet, hidhen 2 lugë sheqer, rrihet derisa të shkrijë sheqeri. Hidhen 2 lugë gjelle plot me miell, masa vihet në kaush prej letre dhe në formë disku nxirren në tepsi të lyer me pak gjalpë ose në letër, piqen dhe lihen në një anë. Valohet qumështi dhe lihet të ftohet pak. Rrihen vezët me sheqer, hidhet miell, zihet derisa të dalin flluskat e para, hiqet nga zjarri dhe hidhet vanilje. Kremi ndahet në dy pjesë dhe lyhet sipas dëshirës, me kakao ose ngjyrues ushqimorë. Copat e pandespanjës njomen me shurup të aromatizuar me limon ose portokall, liker ose konjak. Në gota gota me fron ose tasa vendoset pak krem, spërkatet me arra, vendoset pandespanja, vihen arra e reçel sipër, hidhet shtresë kremi dhe zbukurohet me të bardhë veze të bërë marengë. Sipër i hidhet arra të grira dhe lihet në frigorifer. Gjatë servirjes i hidhet sipër pak konjak ose liker vishnje.
Për 4-5 persona.
Për pandespanjën: vezë 2 kokrra, sheqer e miell nga 2 lugë gjelle, sheqer për shurup 3-4 lugë gjelle, ujë 2 filxhanë kafeje.
Për kremin: qumësht 3 gota uji, sheqer 5 lugëgjelle, miell 3 lugë gjelle jo plot, vezë 3 kokrra, 1 të bardhë për përsipër, arra të shtypura 2 lugë gjelle, pak kakao ose ngjyrues ushqimor, liker 1 lugë gjelle për racion.
Gatime |
8698 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Shkum%C3%AB%20me%20djath%C3%AB%20t%C3%AB%20bardh%C3%AB | Shkumë me djathë të bardhë | Përbërësit.
Për 4 persona :
250 g djathë të bardhë,
200 g sheqer,
2 vezë,
1 gotë rum,
fruta të ndryshme për zbukurim.
Përgatitja.
Fruloni sheqerin me të verdhat e vezëve, shtoni djathin dhe rumin, frulojini përsëri. Rrihni të bardhat e vezëve derisa të krijohet një masë e qëndrueshme në pirun dhe bashkojani me kujdes kremit. Ndajeni nëpër tasa dhe vendoseni në frigorifer për të paktën 1 orë. Para se ta servirni zbukurojeni me fruta : luleshtrydhe ose qershi.
Gatime |
8699 | https://sq.wikipedia.org/wiki/%C3%87okollat%C3%AB%20e%20ftoht%C3%AB | Çokollatë e ftohtë | Përbërësit.
Për 4 persona :
200 g çokollatë e copëtuar,
1/2 gotë krem qumështi,
20 g gjalp,
20 g vanilje.
Përgatitja.
Shkrini në zjarr të dobët çokollatën me vaniljen dhe 2 lugë ujë. Përzjejeni herë pas here. Kur masa të jetë e njëtrajtshme dhe kremoze, hiqeni nga zjarri, shtoni pak nga pak kremin e qumështit dhe gjalpin. Hidheni kremin nëpër tasa dhe vendosini në frigorifer.
Servirini me biskota.
Gatime |
8700 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Krem%20me%20g%C3%ABshtenja | Krem me gështenja | Përbërësit. 1 kg gështenja, 200 g sheqer, 2 dl krem qumështi i rrahur, 2 pako vanilje, kripë.
Përgatitja. Qëroni gështenjat dhe zjejini për 5 minuta. Kullojini hiquni lëkurën e hollë dhe zjejini përsëri për gjysëm ore në ujë të vluar lehtësisht të kripur. Ndërkohë përgatisni një sherbet duke bashkuar në një tenxhere 1/4 L ujë, sheqerin kokërr dhe vaniljen. Treteni sheqerin në zjarr të dobët për rreth 10 minuta. Kullojini dhe kalojini në mulli. Bashkojini puresë së formuar sherbetin, lëreni të ftohet. Shtoni kremin e qumështit , ndajeni nëpër tasa dhe mbajeni në një vend të freskët para se ta servirni në tavolinë.
Gatime |
8703 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Krem%20me%20kafe | Krem me kafe | Përbërësit. Për 4 persona: 1 dl kafe e përgatitur e fortë, 6 të verdha veze, 60 g sheqer, 1 paketë vanilje, 1/5 L krem qumështi.
Përgatitja. Punojini të verdhat e vezëve me sheqerin dhe vaniljen. Shtojini masës kafenë e ftohtë dhe kremin e qumështit. Përzijeni mirë. Lagni një formë hidhni në të përgatesën dhe mbajeni në banjo-mari për rreth 1/4 e orës. Ftoheni dhe futeni në frigorifer.
Gatime |
8704 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Krem%20portokall | Krem portokall | Përbërësit. Për 6 persona: 1 portokall, 3 vezë, 160 g sheqer, 75 g miell misri, 7 dl qumësht.
Përgatitja. Shtrydhini portokallin, mblidheni lëngun në një tas, priteni lëkurën në rripa të hollë, vendosini në tenxhere me 1 lugë sheqer dhe lëreni të formojnë një masë të karameltë. Rrihni vezët me sheqerin e mbetur dhe miellin e misrit: kur përgatesa të jetë bërë e njëtrajtshme, hollojeni me qumështin e ngrohtë të hedhur ngadalë. Lëreni të trashet në zjarr të dobët duke e përzier. Shtojini kremit lëngun e portokalleve dhe pastaj ndajeni nëpër tasa individualë. Zbukurojini me lëkurëzat e sheqerosura dhe lërini të ftohen. Servirini me biskota të lehta.
Gatime |
8705 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Krem%20limon | Krem limon | Përbërësit. Për 6 persona: 1/2 L qumësht, 100 g nisështë orizi, 4 vezë, 180 g sheqer, 20 g gjalp, 400 g krem qumështi e rrahur, 1 limon.
Përgatitja. Rrihni të verdhat e vezëve me sheqerin. Treteni nisështën në qumësht të ftohtë dhe hidheni mbi masën e vezëve duke vazhduar ta trazoni. Vendoseni enën në zjarr të dobët. Sapo kremi fillon të marrë valë, shtoni lëngun e limonit të kulluar dhe lëreni të trashet. Hiqeni nga zjarri, shtoni gjalpin, lëreni të ftohet dhe hidhni kremin e qumështit. Ndajeni kremin nëpër tasa dhe spërkateni me lëkurën e grirë të limonit.
Gatime |
8706 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Krem%20i%20djegur | Krem i djegur | Përbërësit. Për 4 persona: dl krem qumështi, 4 të verdha vezësh, 80 g sheqer.
Përgatitja. Hidhni të verdhat e vezëve në një tenxhere. Në një tenxhere tjetër jepini një valë kremit të qumështit dhe hidheni ngadalë mbi vezët duke i përzier me një rrahëse. Ngrohini përsëri pa i lënë të ziejnë. Sapo masa fillon të trashet duke veshur lugën, hiqeni nga zjarri dhe hidheni në 4 tasa që e durojnë nxehtësinë. Lëreni në frigorifer për disa orë. Dy orë para servirjes, spërkateni sipërfaqen e kremit me sheqerin dhe vendoseni nën zgarën e furrës të ngrohur në maksimum, lëreni të marrë ngjyrë karameli. Kur sipërfaqja të jetë kafe e ndritshme, hiqeni dhe servireni të vakët ose kur të jetë ftohur.
Gatime |
8707 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Krem%20me%20%C3%A7aj | Krem me çaj | Përbërësit. Për 6 persona: 1/2 çaj i errët, 1/2 L krem qumështi, 60 g sheqer, 5 vezë, 1 ose 2 limona, sheqer pudër.
Përgatitja. Zijeni krem qumështin derisa të shterojë deri në gjysëm, shtoni sheqerin, çajin, 3 të verdha dhe 2 vezë të plota duke i rrahur mirë me rrahëse. Kalojeni masën në një kullesë me rrjeta fine. Hidheni në një formë dhe mbajeni në banjo-mari në 150 °C për rreth 20 minuta, apo deri në momentin që nëse zhytni në krem një kunj të drunjtë e nxirrni të pastër. Përmbyseni në një pjatë servirjeje, zbukurojeni me feta limoni rreth e rrotull dhe spërkateni me sheqer pudër.
Gatime |
8708 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Krem%20i%20p%C3%ABrzier | Krem i përzier | Përbërësit. Për 6 persona: 120 g bajame të qëruara, 50 g amareta, 100 g sheqer, 4 vezë, një filxhan kafeje, 1/4 L krem qumësht.
Përgatitja. Rrihni vezët me sheqerin. Përvëloni bajamet në ujë të vluar, piqini në furrë pastaj grijini imët. Thërrmoni edhe amaretat. Shtojini të gjitha vezëve të rrahura. Hidhni kafenë duke e përzier mirë. Rrihni kremin e qumështit, shtojini gjysmën përgatesës, hidheni këtë në një tas kristali dhe zbukurojeni me kremin e qumështit të mbetur.
Gatime |
8709 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Nicolas%20Bourbaki | Nicolas Bourbaki | Nicolas Bourbaki është pseudonim i një grupi të shquar matematikanësh francez të cilët përpiqen që tërë matematikën ta spjegojnë në mënyrë aksiomatike. Përfaqësues më i shquar i këtij grupi është Jean Dieudonne.
Libra të Bourbakit
Sipas Bourbakistëve matematika moderne mund të shqytohet me teorinë e bashkësive . Ky grup matematikanësh ka shkruajtur një seri librash në të cilën janë përpjekur të përfshinë tërë teorinë e matematikës moderne të titulluar ,,Elemente të Matematikës (Éléments de mathématique) në të cilën përfshihen këta vëllime (titulli origjinal në kllapa):
Matematikanë francezë |
8716 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Civilization%20II | Civilization II | Civilization I është një lojë vizuale edukative që luhet në komjuteret personal.
Rreth botimit
Autori : MicroProse
Botuesi : MicroProse
Mosha e dedikuar
Preferohet për nxënësit nga klasa e 5 por varësisht nga shkalla e vështirësisë bënë edhe për të rritur.
Viti i prodhimit :
Versioni
Paisjet
Platforma
Media
Dirigjuesit
Dizajni
Funksionimi
Figurat lëvizëse
Objektet
Veprime tjera
Lidhje të jashtme
Moby Game's entry on Civilization II
Civfanatics: site covering Civ1, Civ2, and Civ3
Apolyton Civilization Site
Custom Civ2 Scenarios
Alan Nicoll's Civ2 web pages
Lojëra vizuale
de:Sid Meier’s Civilization#Civilization II |
8728 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Krem%20me%20luleshtrydhe | Krem me luleshtrydhe | Përbërësit. Për 6 persona: 1,5 kg luleshtrydhe, 500 g sheqer, 750 g qumësht, 8 vezë, 120 g nisështë orizi.
Përgatitja. Rrihni të verdhat e vezëve me sheqerin derisa të formohet një masë e fryrë. Shtoni nisështënë dhe pastaj hidhni ngadalë qumështin e ftohtë. Mbajeni në zjarr të dobët duke vazhduar ta trazoni derisa kremi të trashet. Fruloni luleshtrydhet përzjejini me kremin duke e lënë enën mbi zjarr gjithnjë në flakë të ulët dhe kur kremi të jetë bërë homogjen hiqeni nga zjarri dhe hidheni në një tas të gjerë. Servireni të ftohtë.
Gatime
Ëmbëlsira |
8729 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Krem%20i%20ngrir%C3%AB%20pjepri | Krem i ngrirë pjepri | Përbërësit. Për 2 persona: 1 filxhan tul pjepri + lëng, 3 lugë mjaltë, 1 kuti kos 125 g.
Përgatitja. Zgjidhni një pjepër të vogël të pjekur aq sa duhet. Priteni përgjysëm. Pastrojeni nga farat dhe fijet. Mblidhni tulin me një lugë dhe frulojeni. Hidheni masën e përfituar në një tas, shtoni mjaltin, provojeni dhe nëse ju duket e nevojshme ëmbëlsojeni më shumë. Përzijeni dhe shtoni kosin. Trazojini me kujdes dhe hidheni në një enë të cekët me formë drejtkëndëshe. Vendoseni në frigorifer për disa orë dhe hiqeni pak para servirjes. Përmbyseni formën në një pjatë dhe servireni kremin e ngrirë të prerë në feta. Zbukurojeni me sfera tuli pjepri të freskët.
Gatime |
8730 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Krem%20anglez | Krem anglez | Përbërësit. Për 6 persona : 4 të verdha vezësh, 125 g sheqer, 1/2 litër qumësht, vanilje.
Përgtitja. Aromatizojeni qumështin me pak vanilje, zjejeni lehtë, hiqeni nga zjarri dhe mbajeni në të ngrohtë. Në një tenxhere rrihni të verdhat e vezëve me sheqerin derisa të përftohet një masë dense e homogjene. Hollojeni me qumështin e ngrohtë të hedhur ngadalë. Mbajeni në zjarr shumë të dobët duke vazhduar ta përzjeni derisa kremi të trashet, por pa arritur të marrë valë. Hiqeni nga zjarri dhe lëreni të vaket. Ky krem i shoqëruar me biskota të lehta mund të shërbehet i ftohtë si ëmbëlsirë. Ndërsa e ngrohtë apo e ftohtë përdoret si plotësues dhe mbushje për torta ose ëmbëlsira të tjera.
Gatime |
8731 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Krem%20pasti%C3%A7erie | Krem pastiçerie | Përbërësit. Për 4 persona: 4 të verdha veze, 100 g sheqer, 30 g miell, 1/2 L qumësht, vanilje ose lëvore limoni e grirë.
Përgatitja. Rrihni në një tenxhere të verdhat e vezëve me sheqerin duke përdorur një lugë druri. Shtoni pak nga pak miellin, pa pushuar së trazuari derisa masa të bëhet e njëllojtë. Hidhni pak nga pak , dhe gjithnjë duke e përzier, qumështin e nxehtë në të cilin kemi shtuar pak vanilje ose pak lëkurë limoni të grirë. Vendoseni në zjarr, vazhdoni të trazoni, le të zjejë për 3-4 minuta. Hidheni kremin në një enë dhe lëreni të ftohet duke e përzier herë pas here, që të mos formohet cipë në sipërfaqe. Kremi i pastiçerisë shërben për të mbushur ëmbëlsira dhe shumë torta të tjera. Mielli e bën më kosistent, por më pak delikat se kremi anglez.
Gatime |
8735 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Adelina | Adelina | Adelina (shk.: Adel / Lina) është emër femëror shqiptar.
Personalitete
Adelina Ismajli - këngëtare nga Prishtina dhe Ish-Miss Kosova.
Adelina Pireva - këngëtare nga Gjilani.
Adelina Thaçi - këngëtare nga Prishtina dhe vajza e Rasim Thaçit.
Emra |
8739 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Viacom | Viacom | Viacom Inc. (Akronim i Video & Audio Communications Incorporated) (Tkurrje te NYSE: VIA) është një kompani mediash dhe posedon ndërmarrje të çdo lloji të mediave. Ajo është tani një prej mediakompanive më të mëdhaja në ShBA.
Ndërmarje në pronë të Viacom
Radiostacione dhe Radiorrjete
Infinity Broadcasting
Metro Networks
Internet
MTVi Group
CBS Internet Group
MarketWatch.com (25%)
Nickelodeon Online
BET.com
Filmproduksion dhe shpërndarje
DreamWorks
Paramount Pictures
MTV Films
Nickelodeon Movies
Republic Pictures
UIP
Reklam
Viacom Consumer Products
Infinity Outdoor (Billboards)
Famous Music
Kinema
United Cinemas International (Joint-Venture me Vivendi)
Paramount Theaters
Famous Players Kanada
Botime
The Free Press
MTV Books
Nickelodeon Books
Simon and Schuster
Pocket Books
Scribner
Touchstome
Stacione televizioni dhe rrjete televizioni
CBS
UPN
MTV Networks
MTV
MTV2
MTV base
MTV Hits
MTV Dance
MTV Jams
MTV Central
MTV France
MTV Español
MTV Portugal
MTV Polska
MTV Classic
MTV Hungary
TMF the music factory
Nickelodeon
Nick at Nite
Nick 2
Nick Jr
Nickelodeon Games and Sports for Kids
Nicktoons
Noggin/The-N (Joint-Venture me Children's Television Workshop)
TV Land
CMT
Spike TV
VH1
VH1 Classic
VH1 Country
VH1 Soul
VH Uno
VH2
Comedy Central
LOGO channel
Showtime Networks
Showtime
The Movie Channel
Sundance Channel (Joint-Venture me Robert Redford dhe Universal Studios)
FLIX
SET Pay-Per-View
BET
Viva Media AG
VIVA
VIVA PLUS
VIVA Polska
VIVA Swizz
The BOX
TV-produksion dhe shpërndarje
Paramount Television
Spelling Entertainment Group (80%)
Big Ticket Television
Viacom Productions
King World Productions
Brainpool
Ndërmarrje |
8741 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Krem%20i%20djegur%20sipas%20m%C3%ABnyr%C3%ABs%20s%C3%AB%20vjet%C3%ABr | Krem i djegur sipas mënyrës së vjetër | Përbërësit. Për 6 persona: 1/2 L qumësht, 1 dl krem qumësht, 4 të verdha veze, 85 g sheqer.
Përgatitja. Hidhni në një tenxhere qumështin dhe krem qumështin, jepini valë. Në një tenxhere tjetër rrihni të verdhat e vezëve me sheqerin derisa të formohet një masë e fryrë. Hollojini duke hedhur qumështin e ngrohtë dhe duke vazhduar të trazoni. Vendoseni në zjarr në temperaturë të ulët dhe mbajeni gjithnjë duke e përzier, derisa kremi të veshë lugën. Hidheni në enë të gjerë dhe lëreni të ftohet në frigorifer disa orë. Kremi duhet të jetë shumë i ftohtë në momentin e përgatitjes së karamelit. Ngroheni në maksimum zgarën e furrës. Spërkateni sipërfaqen e rrethuar me kuba akulli. Le të formohet karameli. Mbajeni në frigorifer para servirjes.
Gatime |
8743 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Kosi | Kosi | Kosi ështe një ndër nënproduktet më të përdorura të qumështit i cili përfitohet nga fermentimi i qumështit të valuar, akoma i ngrohtë, në të cilin është hedhur një sasi e vogël kosi të freskët e quajtur "farë kosi". Kosi ka mjaft veti ushqyese ndër të cilat baza kryesore përbëhet nga uji, yndyrna e kalcium. Është shumë i përdorur edhe në forma të tjera si p.sh.
"Dhalla", e cila përdoret si pije freskuese gjatë verës ose në shumë raste për të përcjellë ushqimin gjatë ngrënies,
"Salcë kosi", që është kos i kulluar nga uji i tepërt në një copë zakonisht në formë burulluk prej pambuku, që e bën të jetë më i trashë e të marrë formën e salcës.
Burimet
Ushqime |
8746 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Pelegoni | Pelegoni | Prirës i paionëve përmendet në vepren e Homerit Iliada. Homeri përshkruan një dialog në mes të Akilit dhe të birit të Pelegonit.
Iliria |
8747 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Feidoni | Feidoni | Feidoni përmendet si mbret i thespotëve në vepren e Homerit Iliada.
Në librin e XIX të vepres Homeri shkruan për ndihmën e mbretit të thespotëve.
Në një vend të poemës “Odisea” flitet për Feidonin, prijësin me origjinë fisnike të thesprotëve, i cili pasi strehoi dhe mirëpriti në pallatin e vet Odisenë, gjatë kthimit për në atdhe, përgatiti një nga anijet e tij të shpejta për ta dërguar atë në Itakë. Sipas këtij tregimi mitik, Feidoni përfaqëson këtu njërin nga krerët që jetonte në një nga pallatet më të pasura të thesprotëve.
Iliria |
8755 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Ilir%20Rexhepi | Ilir Rexhepi | Ilir Rexhepi, është Aktor i brezit të ri të aktorëve kosovarë.
Ai ka mbaruar studimet për aktor në Akademinë e Arteve pranë Univerisitetit të Prishtinës, në klasën e profesoëve Enver Petrovci dhe Faruk Begolli, të njohur si ndër aktorët më të famshëm në ish - Jugosllavi dhe vende të Ballkanit. Angazhimet teatrale i fillon në Teatrin Dodona në Prishtinë, i cili gjatë gjatë viteve të 90-ta ishte Teatri më i madh në Kosovë. Nga angazhimet e tij më të fuqishme teatrale ishin rolet në komeditë e njohura teatrale "Kur kishe mujt me m'pa..." si dhe "Profesor jam talent se jo mahi". Këto shfaqje teatrale janë shfaqur dhe reprizuar me qindra herë në Teatrin Dodona por edhe në Teatro të ndryshme në Kosovë dhe në shtetet të Ballkanit, si në Maqedoni, Mal të Zi, Shqipëri, Serbi dhe vende të tjera. Këto shfaqje teatrale kishin gëzuan një shikueshmëri jashtëzakonisht të lartë.
Më vonë, ai ka vazhduar një karrierë të suksesshme si aktor në Kinematografi dhe Televizione ndërkombëtare, kryesisht duke luajtur në projekte Filmike dhe Televizive në Gjermani, Zvicër dhe Austri, të cilat janë shfaqur në Kinema, festivale Filmi dhe Televizione të ndryshme si ZDF, ARD, WDR, RTL, ORF, SFR, SAT1 etj., duke arritur një numër të madh shikuesish.
Ilir Rexhepi arriti të bëhet aktori i parë shqiptar që luajti në platformën e njohur filmike Netflix, falë angazhimit të tij në serinë "Skylines" qe filloi te fransmetohet nga 27 Shtatori i vitit 2019. Sukseset e tij në skenën artistike u bënë burim inspirimi për shumë njerëz, veçanërisht për brezin e ri të aktorëve dhe artistëve shqiptar që dëshirojnë të ndjekin karrierën e tyre në fushën e artit ndërkombëtar.
Përveç karrierës si aktor, ai ka shkruar edhe skenarë për filma dhe drama. Në fëmijëri merrej me shkrime letrare, aktrim, moderatorizëm dhe gazetari. Kryesisht shkruante për kulturën, filmin dhe teatrin. Që nga mosha 12-vjeçare, ai ka bashkëpunuar me shumë gazeta dhe mediume më të madha publike në vend, si: Rilindja , Gep, Pionieri, Zëri, Alernativa, Bujku, Bota e re, Televizioni i Prishtinës, Radio Prishtina, Radio Ferizaj etj. Ai është autor i përmbledhjes me poezi "Mirëmëngjesi Republikë", e botuar në vitin 1992. Krijimet e tij poetike u vlerësuan si ndër më të mirat, duke fituar disa çmime vendore për krijimtari letrare të asaj kohe.
Aktualisht jeton dhe vepron në Gjermani.
Angazhimet në Film dhe Teatër
"HADES" Regjia: Andreas Kopriva, Kinofilm, Austri
"Sankt Maik" Regjia: Markus Sehr, RTL
"Der ZÜRICH Krimi" Regjia: Florian Froschmayer, ARD
"Skylines" Regjia: Maximilian Erlenwein & Soleen Yusef, NETFLIX
"Solo für Kruske" Regjia: Thomas Werner, Radiodramë WDR
"EECONIC" Mercedes-Benz AG, Regjia: Stefan Graeser, Imagefilm
"Mala" Regjia: Faton Bajraktari, Kinofilm
"Krimi Duell" Regjia: Felix Bärwald, Andreas Einbeck, SAT1
"Der Polizist, der Mord und das Kind" Regjia: Johannes Fabrick, ZDF
"Tatort - Tod und Spiele" Regjia: Maris Pfeifferr, ARD/WDR
"Alarm für Cobra 11 - Die Autobahnpolizei", Regjia: Nico Zavelberg, RTL
"Notruf Hafenkante" Regjia: Danien Drechsel-Grau, ZDF
"Back for Good", Regjia: Mia Spengler, Kinofilm
"Rauchen kann tödlich sein", Regjia: Steffen Grohmann
"Kreisgespräche" Regjia: Maximilian Auer, Johannes Fischer
"No Space Movie with George", Regjia: Gizem Acarla
"Timebreakers - Auf der Suche nach dem geheimnisvollen Heidekristall", Regjia: Niels Marquardt, Kinofilm
"Der Krankenpfleger" Regjia: Stefan Graeser
"Die Verwandlung" ( bazuar nga autori Franz Kafka), Regjia: Igor Plischke
"El Comandante" Regjia: K. Anderson
"Der Freund" Regjia: A. Schwarz
"Talent" Regjia: S. Bohlen
"Mesazhi" Regjia: B. Zogaj
"Familjet" Serial Televiziv, Regjia: S. Raça
"E 13-ta" Regjia: B.Ugzmajli
"Radha" Regjia: F. Haziri
"Atje ku nuk lind dielli" Regjia: S.Raça
"Zotëri Dollari" Regjia: V.Osmani
"Kukumi" Regjia: I.Qosja
"Kur kishe mujt me m`pa qysh më kishe pa" Regjia: Faruk Begolli
"Profesor jam talent se jo mahi... 3" Regjia: Faruk Begolli
"Julius Caesar" Autor: William Shakespeare, Regjia: B.Bacaj
"Romeo and Juliet" Autor: William Shakespeare, Regjia: F.Lajqi
"Titus Andronicus" Autor: William Shakespeare, Regjia: F.Mehmeti
"Mungesa e Ajrit" Regjia: B.Graiqevci, G.Krasniqi
Shih edhe
Lista e aktorëve shqiptar
Lidhje të jashtme
http://www.castingvideos.com/fullprofile/actor-ilir-rexhepi.html
https://www.castforward.de/members/profile/ilir-rexhepi
https://www.starnow.com.au/ilirrexhepi
https://www.spotlight.com/2851-9055-5465
Biografi shqiptarësh
Aktorë shqiptarë
Njerëz që jetojnë |
8758 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Shkum%C3%AB%20%28mousse%29%20me%20%C3%A7okollat%C3%AB | Shkumë (mousse) me çokollatë | Përbërësit. 150 g çokollatë, 80 g gjalp, 3 vezë, 30 g sheqer, 1 paketë vanilje.
Përgatitja. Grimconi çokollatën dhe shkrijeni në banjo-mari, hiqeni nga zjarri dhe shtoni gjalpin. Kur kremi të jetë një masë e njëllojtë, bashkojini 2 të verdha veze. Rrihni të bardhat e vezëve derisa të bëhet si shkumë, shtoni vaniljen dhe sheqerin. Bashkojeni me kremin e çokollatës. Hidheni nëpër tasa dhe mbajeni në frigorifer për 12 orë.
Gatime |
8759 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Kampionati%20Bot%C3%ABror%20i%20Futbollit | Kampionati Botëror i Futbollit | Kampionati Botëror i Futbollit (orig: FIFA-Worldcup/sq: FIFA-Kupa Botërore mbahet nga Fifa nga viti 1930 qe u mbajt ne Uruguay dhe ata u shpallen kampione, ne vitin 1934 u mbajt ne Itali dhe ata u shpallen kampione, ne vitin 1938 u mbajt ne Francë ku aty fitoi përseri Italia.Ne vitin 1950 u mbajt kampionati i vazhdimesise,sepse ne vitin 1942 dhe 1946 u anuluan per shkak luftës se dytë botrore.ne vitin 1950 u mbajt ne Brazil dhe kampion u shpall Uruguaj,ne vitin 1954 u mbajt ne Zvicër dhe kampion u shpall Gjermania Perendimore,ne vitin 1958 u mbajt ne Suedi ku fitues ishte Brazili, ne vitin 1962 u mbajt ne Kili ku fitues perseri ishte Brazili,kurse ne vitin 1966 u mbajt ne vendin e lindjes se futbollit ne Angli ku fitues ishte vete Anglia,ne vitin 1970 u mbajt ne Meksike ku fitues per te treten herë u shpall Brazili, ne vitin 1974 u mbajt ne Gjermaninë Perendimore ku fituan pikerisht ata per herë te dytë,ne vitin 1978 u mbajt ne Argjentinë ku pikerisht ata fituan me nje ekip perfekt ne krye Mario Kempes,ndonese ne kete kampionat nuk mori pjese "holandezi fluturues" Johan Krojf,ne vitin 1982 u mbajt ne Spanje ku fitoi për herë te tretë Italia,kurse ne vitin 1986 u mbajt perseri ne Meksikë ku fitoi perseri Argjentina,ne vitin 1990 u mbajt perseri ne Itali ku Gjermania Perndimore fitoi titullin e tretë, ne vitin 1994 u mbajt ne SHBA ku kampion per te katerten herë u shpall Brazili,ne vitin 1998 u mbajt ne Francë ku ajo fitoi edhe titullin kampion per herë te parë,nevitin 2002 u mbajt ne Kore te Jugut dhe Japoni ku fitues per te pesten herë u shpall Brazili,ne vitin 2006 u mbajt ne Gjermani,ku fitues ishte Italia per te treten here, ne vitin 2010 u mbajt ne Afrikë te Jugut ku kampion u shpall Spanja, ne vitin 2014 u mbajt ne Brazil ku fitues ishte Gjermania ,ne vitin 2018 u mbajt ne Rusi ku fitues u zgjodh nje super ekip i Francës.
Aktualisht po zhvillohet kampionati i 22 boteror i futbollit ne Katar ( nga 2o nentori deri 18 dhjetor 2022).Deri në vitin 2019, ishin mbajtur 21 Kupa e Botës së FIFA-së. Brazili ka fituar atë më së shumti – 5 herë. Gjermania dhe Italia janë në vendin e dytë me 4 fitore në kampionatin botëror. Pastaj Argjentina, Franca dhe Uruguai me 2 fitore. Ne do t'ju tregojmë për të gjithë kampionët e botës: ku dhe në cilat kushte luajti fituesi, kë mundi në rrugën për në kampionat dhe ç’gjëra interesante ndodhën në secilin turne. 20 lojtarë të tjerë ishin dy herë kampionë (kryesisht brazilianë, si dhe 4 lojtarë nga Italia dhe një nga Argjentina) Vittorio Pozzo është i vetmi trajner, ekipi i të cilit fitoi Kupën e Botës dy herë (në 1934 dhe 1938). Mario Zagallo dhe Franz Beckenbauer fituan kampionatin si lojtar ashtu edhe si trajner (Zagallo - dy herë si lojtar (në 1958 dhe 1962), një herë si trajner (në 1970), Beckenbauer - një herë secili (në vitet 1974 dhe 1990). Rekordi absolut për numrin e titujve të kampionatit i takon zyrtarisht Mario Zagallo-s, i cili doli kampion gjithsej 4 herë (në vitin 1994 si ndihmës trajner).
Rregullat
Për të marrë pjesë në kampionatin botëror, kombëtaret duhet së pari ti nënshtrohen një kualifikimi (shteti organizator dhe kampioni i botërorit paraprak kualifikohen automatikisht). Në kualifikim marrin pjesë të gjitha shtetet, kombëtaret e të cilave janë të pranuara nga FIFA. Ato luajnë kundër njëra tjetrës të organizuar në fillim sipas kontinenteve, shtetet e së cilave janë të ndara në nëngrupe.
Botërori i parë u mbajt në vitin 1930 në Uruguai. Historia kontemporane e futbollit fillon para 100 vjetësh. E gjitha filloi në 1863 në Angli, ku futbolli amerikan dhe futbolli evropian morën dy rrugë te ndryshme, gjë e cila themeloi Shoqatën e Futbollit ne Angli (Britaninë e Madhe). Te dy llojet e futbollit filluan nga një rrënjë por u zhvilluan ne dy degë të ndryshme. Në kohët e mëparshme quhej tepër natyrale të gjuaje topin me dorë dhe ky veprim nuk kërkonte dhunti. Në te kundërtën, futja e gjithë pjesëve te trupit në përjashtim të duarve, kërkonte përgatitje të veçante fizike dhe talent për shkak te vështirësive teknike te lojës.
Më së shumti tituj në Kampionatin Botëror ka Brazil me 5 tituj të fituar ndërsa pas tij vjen Italia me 4 tituj të fituar.
Statistikat
Vendet fituese të Kupës Botërore
Statistikat e vendeve
Golashënuesit
Shiko gjithashtu
1930 FIFA Kupa e Botës
1934 FIFA Kupa e Botës
1938 FIFA Kupa e Botës
1950 FIFA Kupa e Botës
1954 FIFA Kupa e Botës
1958 FIFA Kupa e Botës
1962 FIFA Kupa e Botës
1966 FIFA Kupa e Botës
1970 FIFA Kupa e Botës
1974 FIFA Kupa e Botës
1978 FIFA Kupa e Botës
1982 FIFA Kupa e Botës
1986 FIFA Kupa e Botës
1990 FIFA Kupa e Botës
1994 FIFA Kupa e Botës
1998 FIFA Kupa e Botës
2002 FIFA Kupa e Botës
2006 FIFA Kupa e Botës
2010 FIFA Kupa e Botës
2014 FIFA Kupa e Botës
2018 FIFA Kupa e Botës
2022 FIFA Kupa e Botës
FIFA Kupa e Botës për Klube
Referime
FIFA Kupa e Botës
Futboll |
8760 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Kampionati%20Bot%C3%ABror | Kampionati Botëror | Kampionati Botëror është një konkurim sportiv ku marrin pjesë një numër i caktuar i skuadrave përfaqësuese nga vende të ndryshme të botës.
Lista e Kampionateve Botërore
Kampionati Botëror i Basketbollit
Kampionati Botëror i Futbollit
Kampionati Botëror i Volejbollit
Kampionati Botëror i Hendbollit
Kampionati Botëror i Ping-Pongut
Shikoni dhe
Kampionati Botëror i Futbollit 2006 |
8761 | https://sq.wikipedia.org/wiki/KB | KB | Shkurtesa KB ka këto kuptime :
Kampionati Botëror - Një konkurrim sporti.
OKB - Kombet e Bashkuara
Shkurtesa |
8763 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Shkum%C3%AB%20me%20%C3%A7okollat%C3%AB%20t%C3%AB%20bardh%C3%AB | Shkumë me çokollatë të bardhë | Përbërësit. Për 6 persona: 300 g çokollatë e bardhë, 3 vezë, 50 g sheqer, 3 dl krem qumësht, 10 fletë xhelatinë, portokall.
Përgatitja. Vendosni në ujë xhelatinën, kur të jetë zbutur shtrydheni dhe treteni në rreth 2 lugë lëng portokalli. Grimconi çokollatën, vendoseni në një enë dhe hollojeni duke i hedhur përsipër kremin e qumështit të nxehtë. Lëreni përgatesën të vaket, pastaj njëra pas tjetrës, bashkojini të verdhat dhe të bardhat e vezëve të bërë shkumë. Hidheni të gjithën në formë të lagur dhe lëreni në frigorifer për të paktën 3 orë. Mund ta zbukuroni me fruta të stinës si: luleshtrydhe, qershi, copa kivi etj.
Gatime |
8765 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Shkum%C3%AB%20i%20furr%C3%ABs | Shkumë i furrës | Përbërësit. Për 4-6 persona: 5 vezë, 250 g marmalatë kajsish, 4 lugë sheqer pudër.
Përgatitja. Rrihni mirë të bardhat e vezëve dhe bashkojani me shumë delikatesë marmalatës së kajsisë. Hidheni përgatesën në një tavë dhe me ndihmën e lamës së thikës jepini pak a shumë formën e një koni. Vendoseni në furrë në 175°C dhe hiqeni kur ,duke futur një kunj druri në të, ky të dalë i pastër. Ftoheni dhe shërbeheni me kremin anglez (shiko tek kremrat).
Gatime |
8766 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Pitja | Pitja | Pitja, në jug edhe piteja, është një lloj byreku i holluar dhe me iç mes petëve zakonshëm dhe i preferuar shqiptar. Në jug me pite kuptohet edhe një lloj buke e hollë, e bardhë, me miell të grunjtë, që më së shumti gatuhet për Ramazan (samun).
Pitja bëhet me petë brumi, të cilat mbushen në mes me qepë, mish, pras, spinaq, kos, etj. Çdo perime mund të shërbejë si harxh për piten.
Etimologjia
Nga e njëjta rrënjë me italishten pizza, në turqisht pidé "lloj buke e rrastë me trashësinë e një gishti". Sipas Sami Frashërit, nga greqishtja πήττα.
Shih edhe
Flija
Brumi
Byreku
Mantia
Kuzhina kosovare
Kuzhina shqiptare
Referime
Kuzhina ballkanike
Kuzhina greke
Kuzhinë shqiptare |
8767 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Flia | Flia | Fli ose Flia është një ushqim tradicional shqiptar. Flija gatuhet më shumë nga zonat veriore të Shqipërisë si Kukësi dhe nga Kosova.
Flija pasi të gatuhet preferohet të sherbehet me gjalpe të shkrire por ka edhe njerez që preferojne t'ja hedhi gjalpin gjate gatimit në saç. Saçi është një mjet shumë i rendesishem gjate gatimit të Flisë.
Flija mendohet të jetë ushqim shumë i vjetër që nga periudha Ilire. Thuhet se është gatuar më 14 Mars për ditën e verës si sakrificë për Perëndinë e Diellit, pasi që edhe shtrimi i petëve te flisë simbolizon formën e rrezeve të Diellit, si edhe emri “fli” ka domethënien flijim apo sakrificë.
Gatimi
Për 4-5 persona duhen :
Për brumin duhet : 1 kg miell, 3-4 gota ujë, kripë.
Për masën duhet : 200 g gjalpë, 2 filxhanë çaji ajkë, 3 lugë vaj.
Në një enë hidhet miell, kripë, ujë i ftohtë dhe përzihen në një brumë të hollë si për petulla.
Në një enë tjetër shkrihet gjalpë, ajkë, vaj dhe qumësht, përzihet masa e krijuar derisa të gjithë përmbajtësit të jenë skrirë në një masë të vetme, lyhet tepsia me yndyrë dhe me një lugë merret brumi i hollë dhe hidhet nga cepi i tepsisë deri afër mesit dhe krijohen radhë të cilat mbulojnë gjithë tepsinë. Mesi i cili është bosh mbushet me radhë paralele.
Gjithë sipërfaqja lyhet me masën e përgatitur dhe futet në furrën e ngrohur. Kjo piqet për 3-5 minuta.
Nxirret nga furra për të vazhduar me rendin tjetër.
Brumi i hollë tashmë hidhet në të njëjtën mënyrë por midis dy radhëve derisa të jetë mbuluar e gjithë tepsia. Përsëri lyhet me masën dhe piqet për 3-5 minuta. Kjo procedurë vazhdon derisa të mbushet tepsia.
Flia lihet të ftohet për 10 minuta dhe shërbehet me kos, djathë ose mjaltë.
Shih edhe
Saçi
Kuzhina kosovare
Kuzhina shqiptare
Kuzhinë shqiptare
Kuzhinë kosovare |
8768 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Omleta | Omleta | Omleta ose Palaçinka është një ushqim e preferuar botrore.
Gatimi
Omëletë e thjeshtë
Omëletë me djathë
Omëletë me domate
Omëletë me qepë të njoma ose të thata
Gatime |
8771 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Shkum%C3%AB%20me%20limon | Shkumë me limon | Përbërësit. Për 6 persona, 2 limona, 3 të bardha vezësh, 3 fletë xhelatinë, 3/4 L krem qumësht, 160 g sheqer.
Përgatitja. Grini lëkurën e limonave, shtrydhini këto të fundit, filtrojuni lëngun dhe hidheni në tigan të vogël me sheqerin. Le të zjejnë për dhjetë minuta. Hiqeni nga zjarri, shtoni xhelatinën e zbutur në ujë e të shtrydhur. Bëni shkumë të bardhat e vezëve, hidhni sipër shurupin e nxehtë duke vazhduar të përzjeni me rrahëse. Vazhdoni të përzjeni derisa përgatesa të ftohet. Shtoni lëkurat e grira të limonit dhe krem qumështin. Hidheni masën në një formë të veshur me një letër të lyer me vaj dhe mbajeni në frigorifer për tre orë. Përmbyseni formën dhe zbukurojeni sipas dëshirës me fruta të freskëta.
Gatime |
8772 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Academy%20Award%20i%2076-t%C3%AB | Academy Award i 76-të | Academy Award i 76-të (Ceromonia e Oskarit 2004 / orig. 76th Academy Awards) ka qenë më 29 shkurt 2004 në Kodak Theatre në Los Anxhelos. Ishte radha e 76-të e Annual Academy Awards. Në këtë vit shpërblehen filmat më të mirë të vitit të kaluar 2003.
Prezantimi
Billy Crystal udhëheqi për së katërti herë si moderator nëpër ceremoninë oskare (më parë 1997/1998/2000). Prezantuëset e kandidatëve janë të përkatës te kategoritë e specifikuar poshtë.
Nominimet dhe Fituesët
Aktori kryesor
prezentuar nga Nicole Kidman
Johnny Depp - Pirates of the Caribbean: The Curse of the Black Pearl
Ben Kingsley - House of Sand and Fog
Jude Law - Cold Mountain
Bill Murray - Lost in Translation
Sean Penn - Mystic River
Aktori dytësor
prezentuar nga Catherine Zeta-Jones
Alec Baldwin - The Cooler
Benicio Del Toro - 21 Grams
Djimon Hounsou - In America
Tim Robbins - Mystic River
Ken Watanabe - The Last Samurai
Aktorja kryesore
prezentuar nga Adrien Brody
Keisha Castle-Hughes - Whale Rider
Diane Keaton - Something's Gotta Give
Samantha Morton - In America
Charlize Theron - Monster
Naomi Watts - 21 Grams
Aktorja dytësore
prezentuar nga Chris Cooper
Shohreh Aghdashloo - House of Sand and Fog
Particia Clarkson - Pieces of April
Marcia Gay Harden - Mystic River
Holly Hunter - Thirteen
Renée Zellweger - Cold Mountain
Film Animuar
prezentuar nga Robin Williams
Brother Bear
Finding Nemo
Les Triplettes de Belleville
Pajisje
prezentuar nga Angelina Jolie
Girl with a Pearl Earring
The Last Samurai
The Lord of the Rings: The Return of the King
Master and Commander: The Far Side of the World
Seabiscuit
Kamera
prezentuar nga Uma Thurman dhe Jude Law
City of God
Cold Mountain
Girl with a Pearl Earring
Master and Commander: The Far Side of the World
Seabiscuit
Projektues i kostumeve
prezentuar nga Renee Zellweger
Girl with a Pearl Earring
The Last Samurai
The Lord of the Rings: The Return of the King
Master and Commander: The Far Side of the World
Seabiscuit
Regji
prezentuar nga Tom Cruise
Fernando Meirelles - City of God
Peter Jackson - The Lord of the Rings: The Return of the King
Sofia Coppola - Lost in Translation
Peter Weir - Master and Commander: The Far Side of the World
Clint Eastwood - Mystic River
Dokumentar filmi (gjatë)
prezentuar nga Alec Baldwin dhe Naomi Watts
Balseros
Capturing the Friedmans
The Fog of War
My Architect
The Weather Underground
Dokumentar filmi (shkurt)
prezentuar nga John Cusack dhe Diane Lane
Asylum
Chernobyl Heart
Ferry Tales
Prerja
prezentuar nga Julianne Moore und Pierce Brosnan
City of God
Cold Mountain
The Lord of the Rings: The Return of the King
Master and Commander: The Far Side of the World
Seabiscuit
Film të huaj
d.m.th. jo në gjuhën angleze
prezentuar nga Charlize Theron
Les Invasions barbares - Kanada - Regji: Denys Arcand
Zelary - Çeçenia - Regji: Ondrej Trojan
Tasogare Seibei - Japonia - Regji: Yôji Yamada
De Tweeling - Hollanda - Regji: Ben Sombogaart
Ondskan - Suedia - Regji: Mikael Håfström
MakeUp
prezentuar nga Scarlett Johansson
The Lord of the Rings: The Return of the King
Master and Commander: The Far Side of the World
Pirates of the Caribbean: The Curse of the Black Pearl
Muzika (Original Score)
prezentuar nga Sting dhe Phil Collins
Danny Elfman - Big Fish
Gabriel Yared - Cold Mountain
Thomas Newman - Finding Nemo
James Horner - House of Sand and Fog
Howard Shore - Lord of the Rings: The Return of the King
Muzika (Kënga origjinale)
prezentuar nga Jack Black
"Into the West" - The Lord of the Rings: The Return of the King
"A Kiss at the End of the Rainbow" - A Mighty Wind
"Scarlett Tide" - Cold Mountain
"The Triplets of Belleville" - Les Triplettes de Belleville
"You Will Be My Ain True Love" - Cold Mountain
Filmi më i miri
prezentuar nga Steven Spielberg
The Lord of the Rings: The Return of the King
Lost in Translation
Master and Commander: The Far Side of the World
Mystic River
Seabiscuit
Filmi i shkurtë (Animuar)
prezentuar nga Ben Stiller dhe Owen Wilson
Boundin
Destino
Gone Nutty
Harvie Krumpet
Filmi i shkurtë (Live Action)
prezentuar nga Ben Stiller dhe Owen Wilson
Die rote Jacke
Most
Squash
Torzija
Two Soldiers
Prerja tingullit
prezentuar nga Sandra Bullock dhe John Travolta
Finding Nemo
Master and Commander: The Far Side of the World
Pirates of the Caribbean: The Curse of the Black Pearl
Mix i tingullve
prezentuar nga Sandra Bullock dhe John Travolta
The Last Samurai
The Lord of the Rings: The Return of the King
Master and Commander: The Far Side of the World
Pirates of the Caribbean: The Curse of the Black Pearl
Seabiscuit
Efekti vizual
prezentuar nga Will Smith und Jada Pinkett Smith
The Lord of the Rings: The Return of the King
Master and Commander: The Far Side of the World
Pirates of the Caribbean: The Curse of the Black Pearl
Skripti i adaptuar
prezentuar nga Sofia dhe Francis Ford Coppola
American Splendor
City of God
The Lord of the Rings: The Return of the King - Fran Walsh, Philippa Boyens & Peter Jackson
Mystic River
Seabiscuit
Skripti origjinal
prezentuar nga Susan Sarandon dhe Tim Robbins
Les Invasions barbares
Dirty Pretty Things
Finding Nemo
In America
Lost in Translation - Sofia Coppola
Oskare të nderuar
Oskari i nderuar
prezentuar nga Jim Carrey
Blake Edwards
Academy Awards sipas vitit
Filma 2003 |
8773 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Shkum%C3%AB%20me%20agrume | Shkumë me agrume | Përbërësit. Për 6 persona: 4 portokalla të mëdha, 50 g sheqer, 3 vezë, 1/2 gotë qumësht, 10 g xhelatinë, gjysëm kutie kos, 1/2 limon.
Përgatitja. Rrihni të verdhat e vezëve me sheqerin dhe bashkojini qumështin e nxehtë. Mbajeni kremin në banjo-mari. Kur të trashet hiqeni nga zjarri shtoni xhelatinën e njomur në ujë e të shtrydhur, lëreni të vaket. Shtoni tulin e portokalleve, kosin të bardhat e rrahura të vezëve dhe lëngun e 1/2 limoni. Hidheni masën në një tas të madh dhe mbajeni në frigorifer për 5 orë.
Gatime |
8774 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Los%20Anxheles | Los Anxheles | Los Angeles, shqiptuar Los Anxheles, i njohur shpesh me inicialet LA, është qyteti i dytë më i madh në Shtetet e Bashkuara, qyteti më i populluar në shtetin amerikan të Kalifornisë, dhe qendra e qarkut Los Anxheles. I ndodhur në jug të Kalifornisë, Los Angeles është i njohur për klimën e tij mesdhetare, diversitetin etnik dhe si një qendër e madhe e industrisë amerikane të argëtimit. Los Angeles qëndron në një pellg të madh bregdetar rrethuar në tre anët nga male që arrijnë deri në mbi 3.000m.
Los Anxheles banohej nga fiset Chumash dhe Tongva. Ai u pretendua nga Juan Rodriguez Cabrillo për Spanjën në vitin 1542, së bashku me pjesën tjetër të asaj që do të bëhej më vonë Alta Kalifornia. Qyteti u themelua zyrtarisht më 4 shtator 1781, nga guvernatori spanjoll Felipe De Neve. Ai u bë pjesë e Meksikës në 1821 pas Luftës meksikane të Pavarësisë. Në vitin 1848, në fund të Luftës meksikano-amerikane, Los Anxheles dhe pjesa tjetër e Kalifornisë u blenë si pjesë e Traktatit të Guadalupe Hidalgo, duke u bërë pjesë e Shteteve të Bashkuara. Los Angeles u inkorporua si një bashki më 4 prill 1850, pesë muaj para se Kalifornia të behej shtet.
Los Anxheles është një qytet global me një ekonomi të shumëllojshme në argëtim, kulturë, media, fashion, shkencë, sport, teknologji, arsim, mjekësi dhe kërkim shkencor. Ai renditet i gjashti në Indeksin e Qyteteve Globalë dhe i 9-i në Indeksin e Fuqisë Ekonomike Globale. Qyteti është vendiie institucioneve të njohur që mbulojnë një gamë të gjerë të fushave profesionale dhe kulturore dhe është një nga motorët më të konsiderueshëm ekonomikë në Shtetet e Bashkuara. Los Angeles përfshin Hollivudin dhe udhëheq botën në krijimin e prodhimeve televizive, videolojrave, dhe muzikës së regjistruar. Ai është gjithashtu një nga më të medhenjtë në prodhimin e filmit. Los Anxheles priti Lojërat Olimpike Verore në vitin 1932 dhe 1984, dhe është aktualisht kërkuar për ato të vitit 2024
Qyteti
Një metropol i pafund
Vetë qyteti shtrihet në 1.290 km2 dhe ka 4 milion banor, por e gjitha zona metropolitane (grand Los Angeles) pëfshinë bashkinë me të njëjtin emër (ku bëjnë pjesë edhe qytete tjera më të vogla si Long Beach, Santa Monica, West Holliwood, Pasadina, Beverly Hills, Malibue, etj.) dhe komunat përbri si Orinxh, San Bernardino, Riversajd, dhe Ventura që krijojnë një tërësi ubane e cila mbulon 88.000 km2 dhe rreth 17 milon banor. Për këtë arsye Los Anxhelesi konsiderohet qytet i automobilit, i përshkuar gjërë e gjatë me autorrugë 6 trakëshe.
Përzierje popujsh
Popullsia e Los Anxhelesit është një ndër më të përzierat në botë. Bashkësia hispanike (e përbërë kryesisht nga emigrantë me origjinë meksikane e amerikanoqendrore) përbën rreth gjysmën e popullsisë, duke e bërë qytetin dygjuhësor. Bashkësitë e tjera të rëndësishme janë ato aziatike, veçanërisht kineze dhe koreane (kryesisht në lagjen Koreatown), iraniane dhe armene. Pabarazitë ekonomike ndërmjet bashkësive të ndryshme kanë bërë të mundëshme revolta popullore shpesh herë.
Qyteti i kinemasë
Simbol i LA është shkrimi i famshëm në kodrat e Hollivudit që tregon rëndësinë që ka pasur industria e kinemasë në historinë e qytetit. Sot Hollivudi është një vend turistik, por studiot më të rëndësishme kinematografike janë zhvendosur përtej kodrave në luginën San Fernando dhe ajo çfarë mbetet prej viteve të arta janë yjet me emrat e artistëve në trotuar dhe lokalet e modës në bulevardin Sunset.
Qyteti i diellit
Los Anxheles ka klimë shkretinore me reshje të pakëta dhe me më shume se 300 ditë më diell në vit. Përgjatë bregdetit klima ndryshon nga rrymat oqeanike të ftohta, por në brendësi temperaturat ditore kalojnë lehtë 35 shkallë. Falë një rrjeti kanalesh që bartin ujin nga lumi Kolorado, LA është një qytet gjithashtu i pasur me mjedise tropikale.
Historia
I filluar më 1781 nën emrin El Pueblo de Nuestra Señora la Reina de los Ángeles sobre El Río Porciuncula nga misionar katolik kur Kalifornia ende i takonte Spanjës, Los Anxhelesi u themelua bashkë me Kaliforninë më 1850, kur popullata e qytetit ishte ende 1.610 persona. Deri më 1900 mbeti pak i populluar, por zbulimi puseve të naftës dhe vërtetimi i ujësjellësit të projektuar dhe ndërtuar nga William Mulholland i jep shtytje një zgjerimi që ka sjellur atë në përmasat e tanishme.
Kultura
Universitete
Në Los Anxheles apo në zonat përreth ndodhen universitete të shumta. Universitetet publike janë:
Universiteti i Kalifornisë, Los Anxheles (UCLA)
Universiteti Shtetëror i Kalifornisë, Los Anxheles (CSULA)
Universiteti Shtetëror i Kalifornisë, Northridge (CSUN)
Universitetet private që ja vlen të përmenden:
Universiteti i Kalifornisë Jugore (USC)
Universiteti Peperdajn
Universiteti Lojolla Marimaunt
Kolegji Perëndimor
Kolegji Otis i Artit dhe Vizatimit
Sistemi i kolegjeve dyvjeçare (community college) në qytet përfshijnë atë të Los Angeles College, atë Los Angeles Pierce College, Los Angeles Valley College, Los Angeles Mission College.
Atraksionet
Tërheqjet më të rëndësishme janë lagjja e Hollivudit, dyqanet e Rodeo Drive dhe villat e yjeve në Beverli Hills, parqet e përfolura në Disneyland dhe Universal Studios. Vendndodhja e regjistrimeve të filmave më të rëndësishëm amerikan mund të shihet përreth qytetit.
Sporti
Los Anxhelesi nuk ka ekip të futbollit amerikan, por prezantohet në të gjitha sportet tjera të rëndësishëm:
Los Angeles Lakers dhe Los Angeles Clippers në NBA (basketboll)
Los Anegeles Dodgers dhe Los Angeles Angels në MLB (bejsboll)
Los Angeles Kings në NHL (hokej në akull)
Los Angeles Sparks në WNBA (basketboll për femra)
LA ka organizuar dy olimpiada (të X dhe XXIII) dhe finalen e Botërorit të Futbollit të vitit 1994.
Qytetet binjake
Athinë (Greqi)
Oakland (Zelanda e Re)
Berlin (Gjermani)
Bordo (Francë)
Busan (Korea e Jugut)
Gizë (Egjipt)
Guangzhou (Kinë)
Xhakartë (Indonezi)
Lusakë (Zambi)
Makat (Filipine)
Mumbai (Indi)
Nagojë (Japoni)
Shën Pjetërsburg (Rusi)
Salvador de Bahia (Brazil)
Split (Kroaci)
Teheran (Iran)
Taipei (Tajvan)
Vankuvër (Kanada)
Lidhje të jashtme
Los Angeles Wiki
Qytete në SHBA
Qytete në Kalifornia |
8775 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Academy%20Award%20i%2075-t%C3%AB | Academy Award i 75-të | Academy Award i 75-të (Ceromonia e Oskarit 2003 / orig. 75th Academy Awards) u mbajt më 23 mars 2003 në Kodak Theatre në Los Anxhelos. Ishte radha e 75-të e Annual Academy Awards. Në këtë vit shpërblehen filmat më të mirë të vitit të kaluar 2002.
Fituesit
Feature films
Filmat më të mirë
Oskare/Nominime Filmi
6/13 Chicago
3/7 The Pianist
2/6 Frida
2/6 The Lord of the Rings: The Two Towers
1/9 The Hours
1/5 Road to Perdition
1/4 Adaptation.
1/2 Talk to Her
1/1 8 Mile
1/1 Bowling for Columbine
1/1 Nowhere in Africa
1/1 Spirited Away
1/1 The ChubbChubbs!
1/1 This Charming Man
1/1 Twin Towers
Academy Awards sipas vitit
Filma 2002 |
8776 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Al%20Capone | Al Capone | Al Capone (sqt. Al Kapone, emri i plotë Alfonso Gabriele Kapone ; 17 janar 1899 – 25 janar 1947 ishte mafioz dhe biznesmen amerikan i cili arriti famëkeq gjatë epokës së Ndalimit si bashkëthemelues dhe shefi i Chicago Outfit. Mbretërimi i tij shtatë vjeçar si shef i krimit përfundoi kur shkoi në burg në moshën 33 vjeç.
Capone lindi nga prindër emigrantë italianë. Ai iu bashkua Five Point Gang si i ri dhe u bë një rojtar në ambientet e krimit të organizuar siç janë bordellot. Në të njëzetat e hershme, ai u transferua në Çikago dhe u bë një truprojë dhe i besuar i Johnny Torrio, kreu i një sindikate kriminale që furnizonte në mënyrë të paligjshme alkoolin - pararendësin e Outfit-it dhe ishte mbrojtur politikisht përmes Unione Siciliana. Një konflikt me North Side Gang ishte thelbësore në ngritjen dhe rënien e Capone. Torrio hyri në pension pasi personat e armatosur të North Side gati e vranë, duke i dorëzuar kontrollin Capone. Capone zgjeroi biznesin e kontrabandimit të pijeve alkoolike përmes mjeteve gjithnjë e më të dhunshme, por marrëdhëniet e tij reciprokisht fitimprurëse me kryetarin William Hale Thompson dhe policinë e qytetit nënkuptonin se ai dukej i sigurt nga zbatimi i ligjit.
Capone me sa duket u tërhoq në vëmendje, siç janë brohoritjet nga spektatorët kur u shfaq në lojërat me top. Ai bëri dhurime për bamirësi të ndryshme dhe u konsiderua nga shumë si "Robin Hood i ditëve moderne". Sidoqoftë, masakra në ditën e Shën Valentinit, në të cilën shtatë rivalë të bandave u vranë në dritën e ditës, dëmtuan imazhet publike të Çikagos dhe Capone, duke çuar qytetarë me ndikim që të kërkojnë aksione qeveritare dhe gazeta për të quajtur Capone "armiku publik no. 1".
Autoritetet federale u bënë qëllimi për të burgosur Capone dhe e ndoqën penalisht në vitin 1931 për evazion fiskal. Gjatë një çështje shumë të publikuar, gjykatësi pranoi si provë pranimin e Capone për të ardhurat e tij dhe taksat e papaguara, të bëra gjatë negociatave paraprake (dhe përfundimisht abortive) për të paguar taksat e qeverisë që i kishte borxh. Ai u dënua për 11 vjet burg federal. Pas dënimit, ai zëvendësoi ekipin e tij të mbrojtjes me ekspertë në ligjin e taksave, dhe arsyet e tij për ankesë u forcuan me një vendim të Gjykatës Supreme, por ankesa e tij përfundimisht dështoi. Capone tregoi shenja të neurosfilisit herët në fjalinë e tij dhe u përkeqësua gjithnjë e më shumë para se të lirohej pas gati tetë vjet burgosjeje. Më 25 janar 1947, ai vdiq nga arresti kardiak pasi pësoi një goditje në tru.
Jeta dhe edukimi i hershëm
Capone lindi në Brooklyn, New York më 17 janar 1899. Prindërit e tij ishin emigrantë italianë Gabriele Capone (1865–1920) dhe Teresa Capone (mbiemri i vajzërisë Raiola; 1867–1952). Babai i tij ishte berber dhe nëna e tij ishte rrobaqepëse.
Gabriele dhe Teresa kishin tetë fëmijë të tjerë: Vincenzo Capone, i cili më vonë ndryshoi emrin e tij në Richard Hart dhe u bë një agjent i Ndalimit në Homer, Nebraska; Raffaele James Capone, Salvatore "Frank" Capone, Ermina Capone, e cila vdiq në moshën një vjeç, Ermino "John" Capone, Albert Capone, Matthew Capone dhe Mafalda Capone. Ralph dhe Frank punuan me të në perandorinë e tij kriminale. Frank e bëri këtë deri në vdekjen e tij më 1 prill 1924. Ralph i drejtoi kompanitë e mbushjes së shisheve (si legale, ashtu edhe të paligjshme) herët, dhe ishte gjithashtu njeriu kryesor për Chicago Outfit për ca kohë, derisa u burgos për evazion fiskal më 1932.
Familja Capone emigroi për herë të parë në vitin 1893 nga Italia Jugore në Fiume (Rijeka, Kroaci), një qytet port në atë kohë Austro-Hungari.. Atë vit, familja udhëtoi nga Fiume me anije në SHBA, ku u vendosën në 95 Navy Street, në pjesën Navy Yard. Gabriele Capone punonte në një dyqan berberësh aty pranë, në 29 Avenue Avenue. Kur Al ishte 11 vjeç, familja Capone u zhvendos në 38 Garfield Place në Park Slope, Brooklyn.
Capone tregoi premtime si student, por kishte probleme me rregullat në shkollën e tij të rreptë parokiale katolike. Shkollimi i tij mbaroi në moshën 14 vjeç, pasi ai u dëbua për goditje në fytyrë një mësuese femër. Ai punoi në punë të çuditshme përreth Brooklyn, duke përfshirë një dyqan karamele dhe një rrugicë të futbollit. Nga viti 1916 deri më 1918, ai luajti bejsboll gjysmë-profesional. Pas kësaj, Capone u ndikua nga gangsteri Johnny Torrio, të cilin ai erdhi ta konsiderojë si mentor.
Karriera
Capone fillimisht u përfshi me bandat me kohë të vogël që përfshinin Junior Forty Thieves dhe Bowery Boys. Ai pastaj u bashkua me Rippers Brooklyn, dhe pastaj Five Point Gang të fuqishme me bazë në Manhattan të Poshtëm. Gjatë kësaj kohe, ai ishte i punësuar dhe mentoruar nga shoku i ri Frankie Yale, një banakier në një sallë vallëzimi Coney Island dhe sallon të quajtur Harvard Inn. Capone pa dashje ofendoi një grua ndërsa punonte në një klub nate në Brooklyn dhe u përplas nga vëllai i saj Frank Gallucio. Plagët çuan në nofkën "Scarface" të cilën Capone i tërhoqi. Kur u fotografua, ai fshehu anën e mbërthyer të majtë të fytyrës, duke thënë se plagët ishin plagë lufte.
Martesa dhe familja
Capone u martua me Mae Josephine Coughlin në moshën 19 vjeç, më 30 dhjetor 1918. Ajo ishte katolike irlandeze dhe në fillim të këtij muaji kishte lindur djalin e tyre Albert Francis "Sonny" Capone (1918-2004). Alberti humbi pjesën më të madhe të dëgjimit në veshin e majtë si fëmijë. Capone ishte nën moshën 21 vjeç, dhe prindërit e tij duhej të pajtoheshin me shkrim për martesën. Nga të gjitha llogaritë, të dy patën një martesë të lumtur pavarësisht nga mënyra e jetesës së tij kriminale.
Sëmundja dhe vdekja
Për shkak të shëndetit të tij të dobët, Capone u la i lirë nga burgu më 16 nëntor 1939, dhe iu referua Johns Hopkins Hospital në Baltimore për trajtimin e parezës (shkaktuar nga sifilisi në fazën e vonë). Hopkins refuzoi ta pranonte vetëm për reputacionin e tij, por Union Memorial Hospital e pranoi. Capone ishte mirënjohës për kujdesin e dhembshur që mori dhe dhuroi dy pemë japoneze duke qarë me qershi në Union Memorial Hospistal në vitin 1939. Një Capone shumë i sëmurë u largua nga Baltimori më 20 mars 1940, pas disa javësh të shtrimit në spital dhe disa javë të kujdesit ambulant, për Palm Island, Florida.Palm Island, Florida. Në vitin 1942, pasi filloi prodhimi masiv i penicilinës në Shtetet e Bashkuara, Capone ishte një nga pacientët e parë amerikanë të trajtuar nga ilaçi i ri. Megjithëse ishte tepër vonë që ai të kthejë dëmin në trurin e tij, ajo ngadalësoi përparimin e sëmundjes.
Në vitin 1946, mjeku i tij dhe një psikiatër i Baltimorit e ekzaminuan atë dhe përfunduan se Capone kishte mentalitetin e një fëmije 12-vjeçar. Capone i kaloi vitet e fundit të jetës së tij në vendbanimin e tij në Palm Island, Florida, duke kaluar kohën me gruan dhe nipërit e mbesat e tij. Më 21 janar 1947, Capone pati një goditje në tru. Ai rimori vetëdijen dhe filloi të përmirësohet, por bronkopneumonia kontraktuar. Ai pësoi një sulm kardiak më 22 janar, dhe më 25 janar, i rrethuar nga familja e tij në shtëpinë e tij, Capone vdiq pasi zemra e tij dështoi si rezultat i apopleksisë. Trupi i tij u transportua përsëri në Çikago një javë më vonë dhe u mbajt një ceremoni varrimi. Ai u varros fillimisht në Varrezat Mount Olivet në Çikago. Më 1950, eshtrat e Capone, së bashku me ato të babait të tij, Gabriele dhe vëllait, Salvatore, u zhvendosën në Varrezat Mount Carmel në Hillside, Illinois.
Referime
Lindje 1899
Vdekje 1947
Kriminelë italianë
Kriminelë amerikanë
Biografi me nënshkrim |
8785 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Minuta | Minuta | Minuta është një njësi e matëse e kohës. Minuta është 1 e 60-ta pjesë e orës.
Ora aktualisht është (UTC) , kurse në Shqipëri
Njësitë kohore
Kohe |
8786 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Sekonda | Sekonda | Sekonda është njësi matëse e kohës. Sekonda është e një e gjashtëdhjeta pjesë e minutit. Një orë e plotë ka saktësisht 3600 sekonda.
Ora aktualisht është (UTC) , kurse në Shqipëri
Njësitë kohore |
8789 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Shekulli | Shekulli | Shekulli është një njësi matëse e kohës në një segment kohorë prej 100 vitesh.
Shikoni dhe
Dhjetëvjeçari
Mijëvjeçari
Njësitë kohore |
8790 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Programimi%20kompjuterik | Programimi kompjuterik | Programimi kompjuterik (shpesh e shkurtuar në programim ose kodim) është proces i dizajnimit, shkruajtjes, testimit, debuggimit, dhe mirëmbajtjes së kodit burimor të programeve kompjuterike. Ky kod burimor shpesh është shkruar në gjuhë programuese. Qëllimi i programimit është të krijojë program që ekspozon një trajtim të caktuar të dëshiruar. Procesi i shkruajtjes së kodit burimor shpesh kërkon ekspertizë nga më tepër fusha të ndryshme, duke përfshirë dijeninë nga lëmija e aplikimit, algoritmeve të specializuara dhe logjikës formale.
Përshkrim
Gjuhë programimi është gjuhë e cila përmban një bashkësi të rregullave me anë të cilave i urdhërojmë kompjuterat të bëjnë diçka ose i japim udhëzime.
Gjuha programore është në nivel më të lartë se gjuha maqinerike e cila përbëhet prej bit-ave (Anglisht: binary digits), 1 dhe 0 dhe të cilën në fakt e "kupton" procesori i kompjuterit dhe me anë të cilës në kohët e hershme te informatikës janë zbatuar programet e para. Mirëpo, pasiqë gjuha maqinerike është e vështire për tu kuptuar dhe zbatuar, dhe është e vështire që urdhrat (udhezimet) të mbahen mend (çdo udhëzim duhet të shënohet me anë te numrave 1 dhe 0), vjen deri te krijimi i gjuhëve programore të cilat në fakt janë përkthim i urdhrave me bit-a (1 dhe 0) në një gjuhë që mundet të mbahet në mend lehtë dhe me anë të së cilës mund të programohet.
Gjuhët programore zakonisht përmbajnë shprehje në gjuhën angleze. Për shembull :
if (a>2) then a=3 ;
ku if dhe then janë fjalë që prej gjuhës angleze përkthehen sikur :
nëse (a>2) atëherë a=3;
Pra këtu, fjalën if pjesa procesuese (procesori) e kompjuterit automatikisht e "përkthen" ne BIT-a (ang. binary digits). P.sh. 101010101000
Ky "përkthim" bëhet me anë të një pjese të gjuhës programore që po ashtu është softuer (program) që quhet përpilues (ang. compiler-përpilues, përpunues). Përpiluesi pra, bën "përkthimin" e shprehjeve siç janë if-then në BIT-a(101010101) të cilat i kupton kompjuteri.
Sot, janë një numër i konsiderueshëm i gjuhëve programore. Ndër gjuhët më të njohura janë : C, C++, Java, Pascal, Delphi etj.
Informatikë |
8792 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Sevdai%20Radogoshi | Sevdai Radogoshi | Sevdai Radogoshi ose ikona e humorit shqiptar, siç jemi mësuar ta quajmë Qumili, u lind me 26 Shkurt 1958 në Gjakovë
Viti 1994 shënon për aktorin, daljen e parë të video-kasetës "Muaji Mjaltit', ku bashkë me aktoren, Elida Shasivari mbanin rolin kryesor. Elida kishte rolin e "Lumes", kurse Sevdaiu rolin e "Dikit". Suksesi i kesaj VHS kishte sponzor te ndryshem si Euroliza , Cani Company etj.Menjëherë pas asaj kasete,në vitin 1996, dalin dy kaseta të tjera, ku e para titullohej "Arabella" dhe tjera ishte per vitin e ri bashk me produksionin Labia ku merrnin pjese gjith Yjet e Muzikes popullore dhe moderne si dhe artist te ri bashk me Albina Llonqarin nga Rrafshi Dukagjinit nga Peja si prezantuese e ketij spektakli dhe keshtu vazhdoi suksesi
Menjëherë pas asaj kasete, në vitin 1998 dalin 5 kaseta të tjera "Shah Mat" , "Kenge e gaz per 8 Mars" "Goja Kapak Vuxhuti Rahat" "Shkelja Zyba","Gazuzi Humanitar","Dollia Festive" "Kurorizimi i Dikit dhe Lumes për 8 Mars 1997" etj.
Në vitin 2000 dalin 6 kaseta të tjera "Bili te Qumili", "Uka ne dollen festive","Sirupi","Djali vjen pi gurbetit","Dik Kompozitori","Gazuzi Dance","Naka Nak" me emrat te njohur si Besim Dina , Bujar Bobani , Adelina Ismajli , Edona Llalloshi , Elida Shasivari , Getta Beqa , etj.
Menjëherë pas ketyre kaseteve, në vitin 2001, dalin dy kaseta të tjera, ku e para titullohej "Dertet e Dynjas" , "Gezuar me Qumilin 2002"," Nê vitin 2002 sukseset nuk ndalen pra dolen 3 VHS nga Qumili e para titullojej "Stop dhunes ne familje", |
8793 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Gjuha%20maqedonase | Gjuha maqedonase | Gjuha maqedonase është gjuha zyrtare e Maqedonisë së Veriut dhe bën pjesë në grupin lindor të gjuhëve jugore sllave. Maqedonishtja u kodifikua më 1944, bazuar në dialektin Përlep-Manastir.. Ajo është shumë e përafërt me gjuhën bullgare dhe deri diku me serbokroatishten.
Emri i gjuhës maqedonase, siç përdoret nga populli dhe definohet nga kushtetuta e Maqedonisë së Veriut, është vetëdeklaruar "Maqedonishtja" (македонски, makedonski). Gjuha maqedonase është e njohur nga shteti grek, djathtistët dhe nacionalistët grekë si "sllavomaqedonisht", term ky i cili konsiderohet si racist nga maqedonët.
Sidoqoftë, për arsye historike dhe për shkak të mosmarrëveshjes me Greqinë, përdoren disa terme të tjera për t'iu referuar gjuhës në fjalë. Shpeshherë përdoret familja gjuhësore për ta dalluar nga gjuha padyshim jo-sllave e maqedonishtes së lashtë, një gjuhë krejtësisht tjetër, e karakterizuar në degën greke të familjes Indoevropiane (IEGB, ISO CODE XMK) ; ndonjëherë përdoret edhe termi "Makedonski" (sidomos në anglisht) për gjuhën sllave, ku "maqedonisht" rezervohet për gjuhën e lashtë. Ekziston gjithashtu një dialekt i greqishtes moderne i quajtur "maqedonisht" dhe flitet nga grekët maqedonas dhe grekët të ardhur (1923) me preardhje aziatik (që disa ishin turqishtfolës) me nga Deti i Zi dhe Anadoll që sot kanë identitetin grekomaqedonas.
Alfabeti
Alfabeti i gjuhës maqedone (азбука / azbuka) ka 31 shkronja:
Shembuj
Po = да (shqiptimi: da)
Jo = не (shqiptimi: ne)
Faleminderit = благодарам (shqiptimi : bllagodaram)
Nuk kuptoj = не разбирам (shqiptimi : ne razbiram)
Nuk flas maqedonisht = не зборувам македонски (shqiptimi : ne zboruvam makedonski)
Shqip = албански (shqiptimi : allbanski)
Referimet
Gjuhë në Maqedoninë e Veriut
Maqedonas
Gjuhë analitike |
8795 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Industria | Industria | Industria është degë ekonomike,e cila merret me përpunimin dhe transformimin e lëndës së parë me prejardhje organike,inorganike dhe minerale në gjysmë fabrikate dhe prodhime finale qe i kushtohen konsumit të gjerë ose prodhimit të mëtutjeshëm.
Përmbledhje
Industria është shuma e aktiviteteve njerëzore e cila ka si qëllim prodhimin në seri shërbime ose të mira.
Me fjalën industri do të nënkuptojmë ndarje të procesit së punës, pra e kundërta e artizanatit në të cilin i njëjti njeri siguronte (në mënyre teorike) të gjitha proceset e realizimit të një punë : psh. studimin, fabrikimin, tregtimin dhe menaxhimin.
Industri është po ashtu një nocion shkallë (krahesim), e themi kur sasia e prodhimit arrin një numër të konsiderueshëm pjesësh të prodhuara.
Industria rurale struktura e dhe dinamika e zhvillimit te saj
Industria rurale karakterizohet nga diversiteti I madh ndërmjet tradicionales dhe modernes, subjekte të vogla e të mesme dhe të mëdha me orientim lokal kombëtar dhe ndërkombëtar
Veprimtarit e kësaj kategorie zhvillohen në nivelin familjar dhe në fshatra të vegjel këto veprimtari në hapesirën rurale ndahen në 3 kategori:
Veprimtari industriale me zhvillim të kufizuar
Veprimtari industriale të nivelit të mesem
Veprimtari rurale me shkalle dhe përhapje të gjerë zhvillimi
Historia e industrisë
Zhvillimi e teknologjive dhe energjive të zbuluara dhe të disponueshme për një periudhe të caktuar të historisë u shoqërua me shndërrime të vazhdueshme të industrisë përgjatë revolucioneve industriale. Këto revolucione industriale janë etapat vendimtare te të gjithë historisë industriale.
Para historia
Pre-historia është momenti i zhvillimit të aktiviteteve njerëzore që mund ti quajmë industriale. Në këto aktivitete nuk përfshihet agrikultura dhe te gjitha aktivitetet e lidhura me të.
Njeriu pre-historike kishte nevojë(si sot) të ushqente familjen e tij, të mbrohesh nga moti, kafshët e egra dhe nga rivalët e tij : ishin këto pra motivimet e para që çuan në specializimin për të kryer një detyrë të caktuar nga grupi shoqëror i asaj kohë. Këto specializime ndaheshin në bazë të seksit ose aftësive të veçanta të një individi. Termi pre-histori nuk ka të njëjtin kuptimin po të bazohemi në kronologjinë e një kulturë ose e një populli. Një karakteristikë njerëzore është kur njeriu pasi i ka kënaqur nevojat e tija bazikë (ushqim, banesë) fillon e i dedikohet aktiviteteve intelektuale dhe abstrakte.
Disa prej dëshmive më të vjetra të aktiviteteve njerëzore janë mjetet të punës ose armët prej guri që kanë një jetëgjatësi të pabesueshme. Është shumë e mundshme që mjetet punë ose armë prej materialeve vegjetale u zhvilluan shumë shpejt në kohë, por dëshmitë e sotme janë thuajse zero.
Zbulimi i zjarrit (pra se si mund të krijohej flaka artificialisht) ka qënë burimi kryesor që çoj në zhvillimin e metalurgjisë (bronzi, hekuri), vazot, etj.
Antikiteti
Vazhot prej balte ose qeramika ishte një prej industrive më të rëndësishme të kohës Antike. Përgjatë kësaj periudhë të gjitha grupet e popujve sidomos në Azi, Evropë, Afrikë kjo industri ishte mjaft e zhvilluar. Prodhimet industriale të kësaj epokë mund ti gjejmë edhe sot. Muzet, kolleksionerët janë nder grupet shoqërore që kanë vazo prej qeramike të cilat kanë vlera të mëdha, qofte kjo nga pikëpamja financiare por për më tepër nga kulturore.
Filatura u zhvillua po ashtu përgjatë kësaj epoke. Lënda e parë që përdorej ishin fibrat vegjetale (Genista hispanica) dhe fibrat e kafshëve (leshi i deleve). Fibrat vegjetale të Genista hispanica shërbenin për prodhimin e velave të anijeve po ashtu dhe për prodhimin e rrobave. Ndër prodhuesit kryesor kanë qënë Romakët dhe Kartagjenaset. Këta te fundit kishin koloni në gadishullin Iberik çka i krijonte mundësi të kishin një lehtësi në gjetjen e lendes së parë.
Mesjeta
Situata industriale në mesjetë. Në Evropë një ndërr përmirësimet me të dukshme ishte përdorimi i mullirit, i cili ishte zbuluar që në antkitet por pak i përdorur me pas. Duke përfituar nga forca e erës dhe e ujit mullinjtë do të shërbenin për bluajtjen e gruri. Forca e mulliri në Evropë përdorej edhe për fabrikimin e letrës. Përdorimi i qymyrgurit për përpunimin e mjeteve metalike shtoj mundësitë e prodhimit në seri të armëve të tipëve të ndryshme.
Periudha Modernë Shekulli XVII-të
Në pjesën më të mirë të vendeve të sipër përmendura (Anglia, Gjermania, Holanda, Franca etj) industria mori një hov të ri. Qendra të mëdha Manifakture u zhvilluan në këtë kohë. Mund të përmendim prodhimin e stofit të letrës, kristalesh dhe xhami.
Periudha Modernë Shekujt XVIII-XIX -te
Era zhvillimit industrialë është po aq e rëndësishme sa lindja e Ere së agrikulture ne Neolitik. Era e industrializimit është një hap që e shkëput njerëzimin nga e kaluara. Zhvillimi i agrikulturës iu dha mundësi njerëzimit në Neolitik të kishin ushqim në mënyre të vazhdueshme dhe me bollëk. Ata nuk do të jetonin me me gjah dhe me mbledhje frutash apo bimësh. Njerëzimi në atë kohë filloj dhe të vendosej në mënyre të qëndrueshme në një zonë të caktuar gjeografike. Lëvizjet që kishin qellim kërkimin e ushqimit bëheshin më të rralla. Pra agrikultura i dha njerëzimit mundësi prodhimi në mase të ushqimit dhe sigurinë për të ardhmen. Një paralelë e tillë mund të bëhet edhe me Erën e industrializimi. Njerëzimi me industrializimin i dhanë mundësi vetvetes prodhimin në mase te te mirave dhe shërbimeve. Era industriale përfaqësohet me një rritje të vazhdueshme dhe të pakthyeshme të prodhimit industriale. Kjo erë u shoqërua me transformimin dhe organizimit të prodhimit dhe të shoqërisë. Pra në këtë kohë marrëdhëniet shoqërore hynë në një fazë të re mutacioni.
Krijimi i manifakturave vazhdoj edhe në shekullin e XVIII. Pavarësisht nga krizat e vështira të jetuara prej popullatave që jetonin në ato kohëra, tendenca e asaj kohë ishte e karakterizuar nga ekspansioni ekonomik e kulturale, shoqërore etj.
Revolucioni i parë industriale filloj aty nga vitet 1790, për t'u mbaruar nga fillimet e revolucionit të dytë industriale. Shpikjet të lidhura me fuqinë motorike ishin të lidhura me avullin dhe me qymyrin; qendra kryesore ishte Mbretëria e Bashkuar (GB), pas disa dhjetëvjeçarev, revolucioni preku Gjermaninë, Francën dhe disa zone në Belgjikën e sotme. Për dy arye kryesore: 1- Qendra të reja industriale u hapen aty ku kishte mina qymyri 2- Këto qendra të reja industriale ndodheshin pranë por jashtë Mbretërisë së Bashkuar.
Revolucioni i dytë industriale filloj rreth 1850 dhe konsiderohet i përfunduar aty nga fundi i luftës së dytë botërore. Shpikjet kryesore të kësaj erë janë të lidhura direkte me zbulimin dhe përdorimin e elektricitetit.
Tre faktoren lejuan realizimin me sukses revolucionin e dytë industriale:
Revolucioni teknologjike.
Pjesa më e madhe e shpikjeve janë në masën më të madhe ne evrope. Mënyra të reja prodhimi dalin në dritë, të ndjekura nga mënyrat e reja të transportit (hekurudha) dhe e komunikimit (telegrafi dhe telefoni). Materialet për prodhimin nuk janë më të njëjta në krahasim me epokën e kaluar.
Akumulimi i kapitalit. Duke u bazuar në principin që pasuria bazohet tek investimi, mendimi i përgjithshëm është të mbledhja e kapitalit tek individët (p.sh. Qeveria Shqipërisë ka nevoje për para për buxhetin e saj, ajo i merr borxh një bankë të caktuar e cila me anë filialeve të ia mbledh individëve, të cilëve iu jep interesa, shpjegimi është i thjeshtur): po ashtu zhvillohet Aksionet në këtë kohë sidomos në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Për më shumë, krijimi dhe zhvillimi i bankave të depozitave ishte një faktor rritjeje ekonomike.
Riorganizimi i ndërmarrjeve që përfshinte dy modifikime kryesore: modifikime strukturale dhe një mënyre të re organizime të punës.
Modifikime strukturale. Në këtë erë, njerëzimi kaloj nga punishtja familjare në usinë (mbi 50 veta). Sipërmarrësit përpiqen te mbajnë nën kontroll shpenzimet: kontrolli shtrihet nga lënda e parë deri të prodhimi përfundimtare. Në të njëjtën kohë lindin mënyra te reja menaxhimi. Lindin Trustet një trust është një kompani e cila blen ndërmarrjet e vogla (të cilat humbasin pavarësinë e tyre). Ndërsa Kartel është një aleancës midis ndërmarrjeve (në përgjithësi te te njëjtës fushe) por këto të fundit ngelen autonome (përmendim Kartelin e shteteve naftënxjerrëse).
Në organizimin e ri të punës një nocion i ri lind: Organizimi shkencor i punës (OSHP), me dy ide baze: Fordizmi (Ford) dhe Teilorizmi (Taylor) që japin mundësi prodhimin në seri, kronometrash të punës, metode pune në zinxhirë.
Degët
Degët kryesore te industrisë janë:
1. Energjetika
2. Metalurgjia
Shih edhe
Shkenca
Prodhimi
Mekanika
Ekonomia
Inxhinieria
Agronomia
Teknologjia
Lidhje të jashtme |
8801 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Millisekonda | Millisekonda | Njësimatëse e kohës e nivelit 10−3.
Njësitë kohore |
8802 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Mij%C3%ABvje%C3%A7ari | Mijëvjeçari | Mijëvjeçari është një njësi matëse e kohës në një segment kohorë prej 1000 vitesh.
Shikoni dhe
dhjetëvjeçari
shekulli
Njësitë kohore |
8804 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Redaktori | Redaktori | Punuesi ose përgjegjësi i teksteve në teknikat që përdoren në shtypshkronja. Në ditët tona (2005) ky temë ka hyrë edhe në teknikën e programimit kopjuterik. |
8805 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Kodi%20postar | Kodi postar | Numër i përbërë nga shifrat (një kod) të cilat përdoren në sistemin postal ndërkombëtar dhe përbrenda vendeve.
Shih edhe
Kodet postare në Kosovë
Kodet postare të Shqipërisë
Filateli
Postë |
8806 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Literatura%20shkencore | Literatura shkencore | Literatura shkencore () është një term nga fushat e metodologjisë, hulumtimeve shkencore, historiografisë dhe shkencës së bibliotekës e që përfshin botime shkencore që paraqesin vepra origjinale empirike dhe teorike në shkencat natyrore dhe shoqërore. Gjithashtu literatura është pjesë përbërëse e aparaturës shkencore të një libri ose punimi tjetër shkencor që paraqitet zakonisht në fund të tij, si një seksion më vete dhe që zakonisht titullohet thjeshtë Literatura ose në disa raste shkruhet Literatura e cituar, Literatura e konsultuar ose Literatura shtesë. Në këtë pjesë renditen të gjitha burimet primare, sekondare dhe terciare mbi të cilat është mbështetur hulumtimi, vepra shkencore ose shkrimi akademik. Në disa qarqe akademike, termi Literaturë shpesh ngatërrohet me termin Letërsi ().
Botimi akademik është procesi i publikimit të rezultateve të kontributit kërkimor (hulumtues) në fusha të ndryshme të shkencës, artit dhe kulturës, dhe i cili shpesh kërkon një proces rishikimi (recensioni) nga kolegët.
Hulumtimi ose kërkimi shkencor origjinal i botuar për herë të parë në revista shkencore quhet literaturë parësore (burim parësor). Patentat dhe raportet teknike, për rezultate të vogla kërkimore dhe punë inxhinierike dhe projektuese (përfshirë softuerin kompjuterik), mund të konsiderohen gjithashtu literaturë parësore.
Burimet dytësore (sekondare) përfshijnë artikuj rishikues (të cilët përmbledhin gjetjet e studimeve të botuara për të nxjerrë në pah përparimet dhe linjat e reja të kërkimit) dhe libra (për projekte të mëdha ose argumente të gjera, duke përfshirë përmbledhje artikujsh).
Burimet tretësore (terciare) mund të përfshijnë enciklopedi dhe vepra të ngjashme të destinuara për konsum të gjerë publik.
Llojet e literaturës shkencore
Literatura shkencore mund të përfshijë llojet e mëposhtme të botimeve:
Artikuj shkencorë të botuar në revista shkencore
Patentat në lëndën përkatëse (për shembull, patentat biologjike dhe patentat kimike)
Libra të shkruar tërësisht nga një autor ose disa bashkëautorë
Vëllime të redaktuara, ku çdo kapitull është përgjegjësi e një autori ose grupi të ndryshëm autorësh, ndërsa redaktori është përgjegjës për përcaktimin e qëllimit të projektit, mbajtjen e punës sipas planit dhe sigurimin e qëndrueshmërisë së stilit dhe përmbajtjes
Prezantimet në konferenca akademike, veçanërisht ato të organizuara nga shoqatat shkencore.
Raportet e qeverisë si një hetim mjeko-ligjor i kryer nga një agjenci qeveritare si NTSB
Publikimet shkencore në World Wide Web (edhe pse p.sh. revistat shkencore tani publikohen zakonisht në ueb)
Libra, raporte teknike, pamflete dhe letra pune të lëshuara nga studiues individualë ose organizata kërkimore me iniciativën e tyre; këto ndonjëherë organizohen në një seri.
Literatura mund të botohet edhe në zonat që konsiderohen si " gri ", pasi ato publikohen jashtë kanaleve tradicionale. Ky material zakonisht nuk indeksohet nga bazat kryesore të të dhënave dhe mund të përfshijë manuale, teza dhe disertacione, ose gazeta dhe buletine.
Rëndësia e llojeve të ndryshme të botimeve shkencore mund të ndryshojë midis disiplinave dhe të ndryshojë me kalimin e kohës. Sipas James G. Speight dhe Russell Foote, revistat e rishikuara nga kolegët janë forma më e spikatur dhe prestigjioze e botimit. Shtypi universitar është më prestigjioz se botimi i shtypit komercial. Statusi i punimeve shkencore dhe punimeve të konferencës varet nga disiplina; ato janë zakonisht më të rëndësishme në shkencat e aplikuara . Vlera e botimit si një raport paraprak ose shkencor në internet ka qenë në të kaluarën e ulët, por në disa lëndë, si matematika ose fizika e energjisë së lartë, tani është një alternativë e pranuar.
Punime dhe artikuj shkencorë
Punimet shkencore janë kategorizuar në dhjetë lloje. Tetë prej tyre kanë objektiva specifike, ndërsa dy të tjerat mund të ndryshojnë në varësi të stilit dhe qëllimit të synuar.
Punimet që mbartin objektiva specifike janë:
Një artikull origjinal ofron informacion të ri nga kërkimi origjinal i mbështetur nga prova.
Raportet e rasteve janë ngjarje unike që studiuesit lexojnë për të marrë informacion mbi këtë temë.
Shënimi teknik është një përshkrim i një teknike ose një pjese të pajisjes që është modifikuar nga një ekzistuese për të qenë e re dhe më efektive.
Eseja pikturale është një seri imazhesh me cilësi të lartë të publikuara për qëllime mësimore.
Përmbledhja është një analizë e detajuar e zhvillimeve të fundit mbi një temë.
Komenti është një përmbledhje e shkurtër e përvojës personale të një autori.
Editoriali janë rishikime të shkurtra ose kritika të artikujve origjinalë.
Letra drejtuar redaktorit janë komunikime që i drejtohen redaktorit të një artikulli për të bërë pyetje dhe për të ofruar kritika konstruktive.
Dy kategoritë e mëposhtme janë të ndryshueshme, duke përfshirë për shembull artikujt dhe fjalimet historike:
" Materiali joshkencor " Ky lloj materiali vjen nga rezultati i një artikulli të botuar. Ai nuk avancon shkencërisht një artikull, por përkundrazi kontribuon në reputacionin e tij si artikull shkencor.
" Të tjera ": Llojet e tjera të punimeve që nuk janë të listuara në materiale joshkencore ose në ndonjë nga tetë kategoritë e mësipërme. Ato mund të ndryshojnë në varësi të objektivit dhe stilit të artikullit.
Artikulli shkencor
Përgatitja
Të dhënat aktuale të përditshme të informacionit shkencor mbahen në fletore kërkimore ose regjistra. Këto zakonisht mbahen për një kohë të pacaktuar si dëshmi bazë e veprës, dhe shpesh mbahen në kopje, të nënshkruara, të noterizuara dhe të arkivuara. Qëllimi është ruajtja e provave për prioritet shkencor, dhe në veçanti për përparësi për marrjen e patentave. Ato janë përdorur edhe në mosmarrëveshje shkencore. Që nga disponueshmëria e kompjuterëve, fletoret në disa fusha me të dhëna intensive janë mbajtur si regjistrime të bazës së të dhënave dhe softueri i duhur është i disponueshëm në treg.
Puna në një projekt zakonisht botohet si një ose më shumë raporte teknike ose artikuj. Në disa fusha përdoren të dyja, me raporte paraprake, dokumente pune ose printime paraprake të ndjekura nga një artikull zyrtar. Artikujt zakonisht përgatiten në fund të një projekti, ose në fund të komponentëve të një projekti veçanërisht të madh. Në përgatitjen e një artikulli të tillë duhet të ndiqen rregulla të forta për shkrimin shkencor .
Gjuha
Shpesh, avancimi në karrierë varet nga botimi në revista me ndikim të lartë, të cilat, veçanërisht në shkencat e vështira dhe të aplikuara, zakonisht botohen në anglisht. Rrjedhimisht, shkencëtarët me aftësi të dobëta të shkrimit në anglisht janë në disavantazh kur përpiqen të botojnë në këto revista, pavarësisht nga cilësia e vetë studimit shkencor. Megjithatë shumë universitete ndërkombëtare kërkojnë botime në këto revista me ndikim të lartë si nga studentët ashtu edhe nga profesorët ose pedagogët e tyre. Një mënyrë që disa autorë ndërkombëtarë kanë filluar ta kapërcejnë këtë problem është duke kontraktuar me redaktorë të pavarur të kopjeve mjekësore, të cilët janë folës amtare të anglishtes dhe të specializuar në redaktimin ESL (anglishtja si gjuhë e dytë) për të përmirësuar anglishten e dorëshkrimeve të tyre në një nivel të lartë të cilat revistat me ndikim do të mund t'i pranojnë.
Struktura dhe stili
Megjithëse përmbajtja e një artikulli është më e rëndësishme se formati, është zakon që artikujt shkencorë të ndjekin një strukturë standarde, e cila ndryshon vetëm pak në lëndë të ndryshme. Megjithëse struktura IMRAD thekson organizimin e përmbajtjes, dhe në artikujt e revistave shkencore, çdo seksion (Hyrja, Metodat, Rezultatet dhe Diskutimi) ka konventa unike për stilin e të shkruarit shkencor.
Më poshtë janë udhëzimet kryesore për formatimin, megjithëse çdo revistë etj. në një farë mase do të ketë stilin e vet:
Titulli tërheq vëmendjen e lexuesve dhe i informon ata për përmbajtjen e artikullit. Titujt ndahen në tre lloje kryesore: tituj deklarativ (tregon përfundimin kryesor), tituj përshkrues (përshkruan përmbajtjen e një punimi) dhe tituj pyetës (sfidon lexuesit me një pyetje të cilës i jepet përgjigje në tekst). Disa revista tregojnë, në udhëzimet e tyre për autorët, llojin (dhe gjatësinë) e titujve të lejuar.
Autorët zakonisht shkruhen emrat dhe përkatësitë e të gjithë autorëve . Në vazhdën e disa rasteve të keq sjelljes shkencore, botuesit shpesh kërkojnë që të gjithë bashkë autorët të dinë dhe të bien dakord për përmbajtjen e artikullit.
Abstrakti përmbledh punën (në një paragraf të vetëm ose në disa paragrafë të shkurtër) dhe synon të përfaqësojë artikullin në bazat e të dhënave bibliografike dhe të sigurojë meta të dhëna për subjektet për shërbimet e indeksimit.
Konteksti i hulumtimeve të mëparshme shkencore duhet të paraqitet, duke cituar dokumentet përkatëse në literaturën ekzistuese, zakonisht në një seksion të quajtur "Hyrje".
Teknikat empirike, të paraqitura në një seksion të quajtur zakonisht "Materiale dhe Metoda", duhet të përshkruhen në atë mënyrë që një shkencëtar i mëvonshëm, me njohuri dhe përvojë të përshtatshme në fushën përkatëse, të jetë në gjendje të përsërisë vëzhgimet dhe të dijë nëse ai ose ajo ka marrë të njëjtin rezultat. Kjo natyrisht ndryshon midis lëndëve dhe nuk vlen për matematikën dhe lëndët e lidhura me to.
Rezultatet e hulumtimit parqaiten në një seksion që zakonisht quhet "Rezultatet", duhet të paraqiten në formë tabelare ose grafike (imazh, grafik, skematik, diagram ose vizatim). Këto elemente të shfaqjes duhet të shoqërohen me një titull dhe duhet të diskutohen në tekstin e artikullit.
Interpretimi i kuptimit të rezultateve të hulumtimit zakonisht trajtohet në seksionin "Diskutim" ose "Përfundime". Përfundimet e nxjerra duhet të bazohen në rezultatet e reja empirike duke marrë parasysh njohuritë e vendosura, në mënyrë të tillë që çdo lexues me njohuri të fushës të mund të ndjekë argumentin dhe të konfirmojë se përfundimet janë të shëndosha. Kjo do të thotë, pranimi i përfundimeve nuk duhet të varet nga autoriteti personal, aftësia retorike ose besimi .
Literatura e cituar dhe Referimet paraqiten në fund, në një seksion të veçantë ku renditen burimet e cituara nga autori ose autorët.
Rishikimi nga kolegët
Rritja e mbështetjes në shërbimet e abstraktimit dixhital dhe motorët e kërkimit akademik do të thotë që pranimi de facto në diskursin akademik parashikohet nga përfshirja në burime të tilla selektive. Ofruesit komercialë të të dhënave pronësore përfshijnë Shërbimin e Abstrakteve Kimike, Web of Science dhe Scopus, ndërsa shërbimet e të dhënave të hapura (dhe shpesh me burim të hapur, jofitimprurëse dhe të udhëhequra nga biblioteka ) përfshijnë DOAB, DOAJ dhe (për punët me akses të hapur) Unpaywall (bazuar në CrossRef dhe të dhënat akademike të Microsoft -it të pasuruara me të dhëna OAI-PMH nga arkivat e hapura ).
Etika
Transferimi i të drejtës së autorit nga autori tek botuesi, i përdorur nga disa revista, mund të jetë i diskutueshëm sepse shumë autorë duan të përhapin idetë e tyre më gjerësisht dhe të ripërdorin materialin e tyre diku tjetër pa pasur nevojë për leje. Zakonisht një ose disa autorë e anashkalojnë atë problem duke rishkruar një artikull dhe duke përdorur fotografi të tjera. Disa botues mund të dëshirojnë gjithashtu publicitet për ditarin e tyre, kështu që do të miratojnë pa kushte riprodhimin e faksimilit ; botuesit e tjerë janë më rezistent.
Për sa i përket publikimeve kërkimore shkencore, një numër çështjesh kyçe përfshijnë dhe nuk kufizohen vetëm në:
Ndershmëria. Ndershmëria dhe integriteti janë detyrë e çdo autori dhe personi, ekspert-recensent dhe anëtar i bordeve redaktuese të revistave.
Procesi i rishikimit. Procesi i rishikimit nga kolegët kontribuon në kontrollin e cilësisë dhe është një hap thelbësor për të konstatuar qëndrimin dhe origjinalitetin e kërkimit.
Publikime të tepërta. Publikime që përmbajnë materiale të mbrojtura nga të drejtat e autorit dhe materiale të reja të pabotuara.
Fabrikimet e të dhënave. Është procesi i ndryshimit të qëllimshëm të të dhënave për ta bërë informacionin më shumë në favor të autorit.
Standardet etike. Redaksionet e fundit të revistave paraqitën disa përvoja të aktiviteteve të paskrupullta.
Shqetësimet e mirëqenies njerëzore. Udhëzimet për eksperimentimin njerëzor filluan gjatë Luftës së Dytë Botërore me Kodin e Nurembergut. Ai ka evoluar në tre parime kryesore nga Raporti Belmont. Subjekti duhet të jetë në gjendje të bëjë zgjedhjet e tij për të mbrojtur veten, përfitimet duhet të tejkalojnë rreziqet dhe subjektet duhet të vlerësohen për përzgjedhjen e tyre dhe përfitimet duhet të shkojnë për të gjithë shoqërinë.
Shqetësimet e mirëqenies së kafshëve. Është kujdesi etik i kafshëve në eksperimentet shkencore. APS ka vendosur udhëzime dhe rregullore strikte për të ndaluar kafshët nga dëmtimi i panevojshëm në eksperimente. Këto janë duke u përditësuar rregullisht nga APS dhe është një ligj federal në Shtetet e Bashkuara i zbatuar nga DHHS.
Autorësia. Kush mund të kërkojë të drejtën e autorësisë? Në cilën radhë duhet të renditen autorët?
Konfliktet e interesave. Kjo i referohet supozimit të njëanshëm për shkak të interesit privat. Mund të bëhet me vetëdije ose jo. Kjo është joetike sepse i bën të dhënat të pasakta.
Mosmarrëveshjet e autorëve. Autorësia e një artikulli është thjesht autori i artikullit. Çështja etike me këtë është kur ka dy njerëz që besojnë se janë autori, por ka vetëm një autor të vërtetë. Ka udhëzime për të ndihmuar në zgjedhjen e autorit të shkrimit. Ai që nuk merr autorësinë vihet në mirënjohje. Udhëzimet vijnë nga NIH dhe Këshilli i Redaktorëve të Shkencës.
Historia
Rishikimi i parë editorial i regjistruar para botimit nga kolegët ndodhi në vitin 1665 nga redaktori themelues i Transaksioneve Filozofike të Shoqërisë Mbretërore, Henry Oldenburg .
Librat teknikë dhe shkencorë ishin një specialitet i David Van Nostrand, dhe Revista e tij Inxhinierike ribotoi artikuj shkencorë bashkëkohorë.
Shih edhe
Citimi
Fusnota
Hulumtimi
Recensioni
Metodologjia
Burime dytësore
Burime parësore
Burime tretësore
Metoda shkencore
Rishikimi i literaturës
Identifikues digjital objektesh
Literatura
Robert G. Bartle (1990) "Një histori e shkurtër e literaturës matematikore" nga Shoqëria Matematikore Amerikane.
Jordan R. (1999) Academic Writing Course, Longman, ISBN 0-582-40019-8
Silvia Paul J. (2007) How to Write a Lot: A Practical Guide to Productive Academic Writing ISBN 978-1-59147-743-3
Swales John M., Feak Christine B. (2004) Academic Writing for Graduate Students - Commentary: Essential Tasks and Skills ISBN 0-472-08856-4
Weissberg Robert, Buker Suzanne (1990) Writing Up Research: Experimental Research Report Writing for Students of English ISBN 0-13-970831-6
Patricia Keith-Spiegel, Joan Sieber, and Gerald P. Koocher (November, 2010). Responding to Research Wrongdoing: A User Friendly Guide.
Referime
Hulumtim
Metodologji |
8815 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Pseudonimi | Pseudonimi | Pseudonimi është bashkim i dy fjalëve pseudo që dotë thotë i rrejshëm dhe nim që do të thotë emër, pra pseudonim është prezentimi i dikujt me emër por edhe emër dhe mbiemër të rrejshëm. Arsyet pse dikush merr pseudonim mund të jenë të ndryshme p.sh politike, karrieriste etj. Shkrimtari shqiptar Millosh Gjergj Nikolla më mirë njihet me pseudonimin e tij Migjeni poashtu shkrimtari tjetër Aleksandër Stavre Drenova njihet si Asdreni etj.
Shiko edhe këtu
Pseudonime të personave të njohur.
Shkrimtarë |
8822 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Phil%20Hartman | Phil Hartman | Philip "Phil" Edward Hartman (origjinal: Hartmann) ka lindur më 24 shtator 1948 në Brantford Ontario, Kanada, dhe ka vdekur më 28 maj 1998 në Encino, Kalifornia. Ishte aktor, projektues grafik dhe autor filmi nga Kanada.
Phil Hartman ka studiuar në Westchester High School në Los Angeles, Kaliforni dhe ka marrë më 1990 nënshtetësinë Amerikane.
Hartman ka pasur me gruan e tij Brynn Hartman dy fëmijë, Sean Edward Hartman (lindur 1989) dhe Birgen Hartman (lindur 1992).
Karriera
Në vitin 1986 ai luajti te SNL dhe ka qenë 8 sezona anëtar i këtij emisioni. Hartman ishte i famshëm për paroditë e personaliteteve të famshëm si Ronald Reagan, Charlton Heston, Frank Sinatra, Telly Savalas, Ed McMahon, Michael Caine, Jack Nicholson, Barbara Bush, Burt Reynolds, Phil Donahue dhe ish-presidentit amerikan Bill Clinton. Tjera personazhe në SNL ishin Frankenstein dhe Unfrozen Cave Man Lawyer.
Prej 1991 deri 1998 Hartman ka qenë një nga dubluesit te Simpsons, ai ka sinkronizuar Avokatin Lionel Hutz dhe B-movie-aktor Troy McClure.
Vdekja
Më 28 maj 1998 ai është vrarë prej grujasë së tij Brynn, që pastaj bëri vetëvrasje. Arsyja nuk dihet. Shoqëria e Hartman's spekulon se kanë pasur probleme personale.
Pas vdekjes së tij, personazhet që i ka sinkronizuar te Simpsons janë hequr prej serisë, kurse te Futurama, ku ai është dashur të bëjë sinkronizimin e Zapp Branigan, pas vdekjes së Hartman, ky personazh u sinkronizua nga Billy West.
Filmografia
Filma
Seria
Lidhje të jashtme
Aktorë kanadezë
Lindje 1948
Vdekje 1998
Saturday Night Live
Simpsons |
8824 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Tav%C3%AB%20kosi | Tavë kosi | Tavë kosi është përgatitje ushqimore e përbërë kryesisht nga kosi, mishi dhe përbërësit tjerë.
Përbërësit
Për përgatitjen e tavës për 4 persona nevojiten :
mish qingji ose keci : 500 g
kos : 1 l
oriz : 1/2 filxhan kafeje
vezë : 3 kokrra
gjalpë : 100 g
miell : 2 lugë gjelle
kripë : sipas shijes
piper : sipas shijes
Përgatitja
Mishi pasi lahet, fshihet, pritet në racione vihet në një tavë dhe i hidhet vaj dhe kripa. Piqet në furrë me temperature 180 °C duke i spërkatur pjesët e mishit me lëngun e tij. (më parë mishi të zihet për 30 min). Para se të përfundoje pjekja (15 min) hidhet mbi tavë orizi dhe pak lëng mishi 1/2 gotë uji e nxehtë. Hiqet nga furra dhe lihet që të ftohet pak. Ndërkohë në një tas porcelani hidhet kosi dhe kripa, punohen mirë shtohen vezët një nga një dhe mielli pa e ndaluar përzierjen. Në fund i hidhet pjesa e mbetur e gjalpit. Kjo masë vihet në tavë, përzihet mirë që të trazohet me copat e mishit dhe orizin dhe futet sërish në furrë për rreth 15 minuta.
Gatime |
8826 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Regjisori | Regjisori | Regjisori (prej fran.: régisseur, régir udhëheqje), është personi që drejton aktorët dhe pjestarët e tjerë të filmit, shfaqjeve teatrale ose shfaqjeve të tjera artistike.
Regjisorët më të njohur
Akira Kurosawa
Alfred Hitchcock
Brett Ratner
Bryan Singer
David Fincher
George Lucas
James Cameron
Orson Welles
Peter Jackson
Quentin Tarantino
Robert Rodriguez
Roman Polanski
Stanley Kubrick
Steven Soderbergh
Steven Spielberg
Woody Allen
Shiko edhe
Lista e regjisorëve
Producent filmi
Aktori
Autor filmi
Film
als:Regisseur
an:Director cinematografico
ar:إخراج
bg:Режисьор
ca:Director de cinema
cy:Cyfarwyddwr ffilm
el:Σκηνοθέτης
en:Director
eo:Reĝisoro
es:Director
eu:Zinema zuzendari
fa:کارگردان
fi:Elokuvaohjaaja
gl:Director de cine
hi:फ़िल्म निर्देशक
hr:Redatelj
hy:Ռեժիսոր
id:Sutradara
io:Cinematografisto
jbo:kinzbapre
jv:Sutradara
ko:영화 감독
la:Moderator cinematographicus
lt:Režisierius
lv:Kinorežisors
ml:ചലച്ചിത്ര സംവിധായകൻ
nds:Speelbaas
no:Filmregissør
ro:Regizor de film
sh:Režija
sk:Filmový režisér
sr:Редитељ
sw:Mwongozaji wa filamu
uz:Kinorejissor
vec:Regista |
8827 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Komediani | Komediani | Komediani apo Humoristi është një autor apo aktor i cili është i specializuar në humor.
Komediana
Charlie Chaplin
Laurel & Hardy njohur si "Olio Stalio"
Louis de Funès
John Belushi
Marx-Brothers
Monty Python
Rowan Atkinson "Mr.Bean"
Bob Hope
Peter Sellers
Robin Williams
The Three Stooges
David Chappelle
Eddie Murphy
Shiko edhe: Lista e komedianëve
Humor |
8830 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Producenti | Producenti | Një Producent (m., v. lat.: producere „paraqitë / parapru ose të sjell një send“) është një prodhues.
Producenti i filmit është prodhues i filmave.
Producenti i muzikës është prodhues i këngëve.
he:יצרן
uk:Продуценти |
8831 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Videofilm | Videofilm | Videofilm është një film që u prodhuar për video dhe DVD, d.m.th. ata filma nuk shfaqën në kino. Videofilma kosovare janë më së shumti me segmenta ( pjesa pjesë që nuk lidhën me njëra tjetrën ).
Term filmi
Film
Video |
8832 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Muzikvideo | Muzikvideo | Muzikvideo, klipi muzikor apo video muzikor janë filma të shkurtër, që shfaqin këngë në stilin e filmit. Ato janë në të shumtën e rasteve të gjata sa vetë kënga dhe e kanë atë si burim të vetëm toni.
Shih edhe
Video copa
Muzikë
Video
ru:Музыкальный клип
yi:מוזיק ווידעא
zh:音樂錄影帶 |
8833 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Video | Video | Video ose videoja është një medium elektronik për regjistrimin, kopjimin, riprodhimin, transmetimin dhe shfaqjen e mediave vizuale në lëvizje. Videoja u zhvillua fillimisht për sistemet mekanike të televizionit, të cilat u zëvendësuan shpejt nga sistemet e tubave me rreze katodike (CRT), të cilat, nga ana tjetër, u zëvendësuan nga ekrane me panele të sheshta të disa llojeve.
Sistemet video ndryshojnë në rezolucionin e ekranit, raportin e pamjes, shpejtësinë e rifreskimit, aftësitë e ngjyrave dhe cilësi të tjera. Variantet analoge dhe dixhitale ekzistojnë dhe mund të barten në një sërë mediash, duke përfshirë transmetimet në radio, shiritin magnetik, disqet optike, skedarët kompjuterikë dhe transmetimin në rrjet.
Shiko edhe
Audio
Referime |
8834 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Videokaseta | Videokaseta | Videokaseta është një medium për video për të shikuar filma, muzikvideo apo për inçizime personale.
Shiko edhe
VHS
Medium |
8836 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Klipi | Klipi | Klip është pjesa e një filmit ose muzikës.
Shiko edhe
Muzikvideo
Trailer
Film
Muzikë |
8837 | https://sq.wikipedia.org/wiki/VHS | VHS | VHS (Shkurtesa e Video Home System) është një analog videokasete që është prodhuar nga firma JVC dhe është shitur së pari herë 1976 në Japoni, produkti përdoret për inçizim dhe shikim.
Medium |
8839 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Matt%20Groening | Matt Groening | Matthew Abram Groening ka lindur më 15 shkurt 1954 në Portland, Oregon. Është krijuesi i serive Simpsons dhe Futurama.
Satiristë amerikanë
Producentë amerikanë
Vizatues amerikanë
Lindje 1954 |
8841 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Veleshta | Veleshta | Veleshtë, () është fshat në komunën e Strugës, Maqedoni.
Gjeografia
Etimologjia e emrit
Mbi prejardhjen e emrit të Veleshtës ka shumë hipoteza, por sipas konsultimeve të shumta me historianë, albanologë, shkencëtarë dhe etimologë, ajo është e lidhur para së gjithash me kultivimin e rrushit.
Në historiografinë sllave thuhet se emri i Veleshtës mund të jetë i lidhur dhe me ndonjë pronar të dikurshëm me emrin Velo, por kjo nuk ka asgjë të vërtetë dhe nuk përputhet me realitetin, pasi historianët sllavë, për çdo vendbanim që fillon me shkronjën "V", pa u menduar aspak, i gjejnë emrin vendbanimit. Nëse këto të dhëna të historianëve sllavë i marrim si të sakta, përsëri bien teoritë se origjina e këtyre vendbanimeve është sllave, pasi emra të tillë kanë pasur edhe shqiptarët e krishterë. Në bazë të literaturës dhe burimeve të shkruara historike del se Veleshta ka qenë një vendbanim në rajonin e Ohrit dhe Strugës dhe se aty janë kultivuar rrushi dhe vera e cilësisë së mirë.
Varianti i parë se prejardhja e emrit të fshatit është lidhur me kultivimin e rrushit vjen nga një shtresë intelektualësh.
Demografia
Veleshta sipas regjistrimit të vitit 2002 ka 8156 banorë, mirëpo në fshat jetojnë jo më pak se 6200 banorë. Një përqindje e madhe nga popullata jetojnë dhe veprojnë në Perëndim.
Mirepo ne vitet e sotme Veleshta eshte zgjeruar edhe me teper prandaj ka arritur ne 11.000 banore ku 30% jetojne ne vendet e huaja.
Historia
Sipas burimeve gojore, Veleshta, para së gjithash, ka qenë vend bujqësor dhe blegtoral. Lokaliteti i parë i saj ka qenë në pjesët perëndimore të vendbanimit të sotëm, i njohur si lagja e Pilavecit. Sipas rrëfimeve të veleshtarëve të moshuar, brez pas brezi ka mbetur legjenda se Veleshta nuk është më e vjetër se 300 vjet, prejardhja e banorëve është nga Dibra e Maqedonisë.
Si bazë për këta thënie nga ana e veleshtarëve të moshuar janë marrë edhe rrapet, që gjenden në mes të fshatit të sotëm, të cilëve u japin vjetërsi afërsisht prej 250 vjetësh. Si dëshmi merret gjithashtu teqeja e fshatit, e cila është ndërtuar mjaft herët, ndërsa minarja e saj u ndërtua në vitin 1293, sipas kalendarit islamik (hixhrit). Ka një legjendë, që përdoret nga pleqtë veleshtarë, sipas së cilës para 160-170 vjetësh në Veleshtë, në ditën e kryemotit, janë ndarë nga më të pasurit 30 kuleç ose petulla që është traditë edhe sot në ditët e festave fetare. Nga kjo gojëdhënë del se Veleshta para 200 vjetësh paska pasur vetëm 30 shtëpi dhe se banorët e parë të ardhur në Veleshtë kanë qenë familja Ajka dhe Lika, nip e dajë nga Shqipëria.
Duke marrë parasysh se gojëdhëna dhe burimet gojore nuk janë burime të sakta historike bien poshtë këto të thëna të të moshuarve tanë për lashtësinë e Veleshtës, e cila ka një të kaluar shumë më të lashtë historike.
Kultura
Një ndër kulturat më të rëndësishme ne Veleshtë është edhe vallzimi për këtë ka dhënë mund të madh edhe Shoqeria Kulturore Artistike ``SHPRESA``
Në Veleshtë gjithashtu ka edhe shum kultura tjera si per futboll basketboll voleyboll handboll etj....Klubi futbollistik i Veleshtes eshte K.F ``VELESHTA,,.Në Veleshtë ka edhe dy XHami dhe jane edhe RRAPAT te cilat jane krenari e veleshtes.
Politika
Në fshat veprojnë tre parti politike : RDK, PDSH dhe BDI. Këto parti kanë nëndegët e tyre në këtë fshat. Veprimtarinë kryesore në fshat e ka bashkësia lokale.
Burimet
Lidhje të jashtme
vendndodhja
Fshatra në komunën e Strugës
Komunitetet Shqiptare në Maqedoninë e Veriut |
8842 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Skymni | Skymni | Skymni ose Scymni chii, (jetoi në III - II p.e.s ), ishte gjeograf grek nga Hiosi që jetoi në shek. III-II p.e.s . Për këtë autor thuhet pa të drejtë se ka përpiluar një vepër të emërtuar "Periegesis" (Përshkimi i botës). Autori i vërtet i kësaj vepre ka hyrë në histori si Pseudo-Skymni që si duket ka jetuar diku në shek. e I p.e.s .
"Periegesis" apo latinisht "Orbis descriptio" është e shkruar në vargje, prej kësaj vepre kanë mbetur vetëm disa fragmente. Vepra përbëhej nga disa libra dhe si duket ndahej në dy pjesë të veçanta për Evopën dhe Azinë.
Burimet e përdorura në këtë vepër janë nga shekulli IV p.e.s dhe në disa raste ka të dhëna edhe nga shekulli V e VI p.e.s . Autorët më të preferuar kanë qenë Herodoti, Efori, Theopompi dhe Eratosthen. Në këtë vepër nuk përenden ngjarjet pas shekullit IV p.e.s.
Në fragmentet e ruajtuara të vepres mund të nxjerrën disa të dhëna gjeografike për truallin e Ilirëve.
Tituj të veprave
Përshkrimi i botës
Burim i të dhënave
Ilirët dhe Iiria te autorët antikë ISBN 99927-1-639-8
Gjeografë të lashtë grekë |
8843 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Scymni%20Orbis%20Descriptio | Scymni Orbis Descriptio | Përshkrimi i botës
(Orbis Descriptio)
"Periegesis" apo latinisht Orbis Descriptio ( Përshkrimi i botës ) është një vepër e cila pa të drejtë i atribohet gjeografit helenë Skymnit. Kjo vepër është përpiluar si duket në shekullin e I p.e.s dhe nga kjo anë mbetur vetëm disa fragmente. Përbëhej nga dy pjesë Evropa dhe Azia. Hartuesi i veprës ka përdorur burime nga shekujt V dhe VI p.e.s.
Nga fragmentet e ruajtura pjesët më ineresante janë:
Evropa 155; 360-395; 415-450
Burim i të dhënave
Ilirët dhe Iiria te autoët antikë ISBN 99927-1-639-8
Dokumente historike |
8844 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Apollodori | Apollodori | Apollodori ose Apollodorus, ( rreth 180 p.e.s. - rreth 109 p.e.s. ), ishte shkrimtarë helenë i lindur në Athinë rreth vitit 180 jetoi diku rreth 70 vite. Ishte nxënës i Aristarhut dhe një nga dijetarët më të shumë anëshëm të Greqisë antike. Shkroi shumë vepra e traktate në prozë e poezi por fatkeqësisht nga veprat e tij ka mbetur e ruajtur një pjesë e vogël e tyre. Si vepra më e rëndësishme e tij merret vepra e titulluar "Kronika" e shkruar në vargje që paraqesin një grumbull ngjarjesh që kanë ndodhur nga shkatërrimi i Trojës e deri te pushtimi romak i Greqisë. Po ahtu si vepër e njohur e tij është edhe traktat i quajtur "Peri theon" (Mbi perënditë) që përbëhet nga 24 libra por fatkeqësisht nga kjo vepër janë ruajtur vetëm disa fragmente.
Një kohë është pretenduar se gjoja Apollodori ka qenë edhe përpiluesi i veprës "Biblioteka" e cila është krijuar shumë më vonë (rreth shekullit I-II) por që është vërtetuar të jetë vepër e një autori tjetër prandaj ajo quhet edhe vepër e Pseudo-Apollodorit. Në veprën "Biblioteka" gjejmë të dhëna interesante edhe për mitet dhe legjendat tek Ilirët.
Tituj të veprave
"Kronika"
"Peri theo"
"Bibliotheca"
Burim i të dhënave
Ilirët dhe Iiria te autorët antikë ISBN 99927-1-639-8
Shkrimtarë të lashtë grekë |
8845 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Tav%C3%AB%20sht%C3%ABpie | Tavë shtëpie | Tavë kosi
Tavë me patate të reja
Tavë pure me kimë
Tavë peshku me hudhra
Tavë peshku me perime 1
Tavë peshku me perime 2
Tavë peshku qefull
Tava shkodrane e Krapit
Tavë me presh
Tavë me finok
Tavë dheu (tiranase)
Tavë me kungull
Tavë e Gjakovës me domate
Tavë me qepë e Gjakovës
Tavë me qepë e Pejës
Gatime
Lista (Gatim) |
8852 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Varroni | Varroni | Varroni (, 116 p.e.s. - 27 p.e.s.) është autorë i shumanëshëm romak. Në shkrimet e tij gjejmë të dhëna edhe për Ilirinë dhe ilirët.
Përmbledhje
Mark Terent Varroni është një nga shkrimtarët më të shumanëshëm të kohës antike. Varroi lindi ë [[Reate}} (Rieti) më 116 p.e.s dhe vdiq në moshën 90 vjeçare. Ai ishte nxënës i L.El Stiloit dhe filozofit Antioh nga Askalona. Ishte aktiv në jeten shoqërore dhe politike dhe ushtroi detyra të ndryshme civile dhe ushtarake. ai ishte i shoqëruar me Pompeun për të cilin shërbeu si kuestor dhe legat në operacione të ndryshme luftarake. Pas një kohe u zgjodhë edhe tribut i plebit. Ishte komandant i ushtrisë kundër Cezarit në luftën civile të zhcilluar në Spanjë në vitin 46 p.e.s. Në këtë luftë ai u zu robë nga Cezari. Nga këtu gjatë dhe pas luftës ai është bashkë me Ciceronin dhe Katonin në Dyrrah. Pas një beteje të njohur si beteja e Farsalës ai pajtohet me Cezarin, i cili e ngarkon Varronin me organizimin e biblotekave publike ë Romë. Pas kosfeskimit të shtëpisë së tij nga Antoni, emrin e tij e gjejmë në listat e të ndjekurve. Varroi ikë por lë pjesen më të madhe të veprave të cilat nuk do të gjinden më.
Varroi ka shkruar mbi 70 punime të shpërndara në 620 libra. Ndër veprat e tija më të rëndësishme është vepra e titulluar "Atiquitates rerum humanarum et divinarum" (Vjetërsit e gjërave njerzore dhe hyjnore) e cila vepër është humbur, por është përmendur shumë nga autorët që e kanë njohu këtë vepër. Në vepren e tij ai i jepë një rëndësi të veqantë përpunimit të kronologjisë. Sipa Varroit themelimi i Romës ëshë bërë në vitin e tret të olipiadës së gjashtë (754-753 p.e.s.).
Prej veprave të ruajtuara janë dhe "De re rustica" traktate mbi ekonomin fshatare që është në tre libra dhe mbi gjuhën latine "De ingua latina"
Në vepren "De re rustica" mund të gjejmë të dhëna mbi ekonomin e Epirit.
Tituj të veprave
"Atiquitates rerum humanarum et divinarum"
"De re rustica"
"De lingua latina"
Shih edhe
Iliria
Iliriku
Ilirologjia
Mbretëria e Ilirisë
Referime
Lidhje të jashtme
de Re Rustica (Latin and English at LacusCurtius)
Links to translation of De Linga Latina by R.G.Kent
Livius.org: Varronian chronology
thelatinlibrary.com: Latin works of Varro
Oxford Classical Dictionary
Oxford Bibliographies
Historianë |
8853 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Varronis%20De%20re%20rustica | Varronis De re rustica | Traktate mbi ekonomin fshatare
(De re rustica)
Është vepër e shpërndarë në tre libra e Varroni autorit më prodhimtar të kohës antike. Këtë vepër autori e ka shkruar në një moshë të thyer dhe vepra është në trajtë dialogu. Autori aty jep mendime të vleshme mbi kultivimin e tokës, mbi rritjen e kafshëve shtëpiake dhe të shpendëve, të bletëve dhe në përgjithësi për bagtinë dhe blegtorinë.
Në dialogjet e prezantuara në këtë vepër, që zhvillohen në Epir, autori jep të dhëna mbi zhvillimin ekonomik të këtij rajoni i cili ishte relativisht i lartë.
Pjesët më interesante të kësaj vepre për lexuesin shqiptar janë:
Libri I : 17
Libri II: 1-10
Burim i të dhënave
Ilirët dhe Iiria te autoët antikë ISBN 99927-1-639-8
Dokumente historike |
8859 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Loj%C3%ABrat%20Olimpike%20Verore | Lojërat Olimpike Verore | Olimpiada verore apo Lojrat olimpike verore (nga qyteti grek: Olympia) është një manifestim i garave të ndryshme sportive p.sh noti që mbahej çdo katër vjet në Greqinë e lashtë per nder te perendive te Olimpit sikurse mbahet edhe në kohën moderne. Për shumë autorë të lashtësisë ditët e mbajtjes së Olimpiadës kanë shërbyer si data referuese të shpjegimit të ngjarjeve të ndryshme. Në kohët moderne ky manifestim si traditë nga lashtësia mbahet me disa ndryshime dhe në të marrin pjesë atletë e sportistë nga të gjitha vendet e botës.
Në fillim lojrat olimpike u luajten vetëm nga grekët ,dhe u quajtën kështu pasi Olimpia vendi ku njerëzit besomin se shpirtrat e mirë ekzistonin vendi i Zeusit, ku vetë ZEUSI i luante këto lojra me miqte e tij dhe njerëzit Greke besonin në zotëra dhe secili kishte nga një dhe thuhej se zotërit i nxisnin njerëzit në keto lojra pasi nëse nuk mundenin të kalonin këto lojra nuk dinin të perballeshin me fazat e veshtira të jetës i ndihmonin ata.
Simboli Olimpik modern me pesë rrathët me ngjyra të ndryshme ashtu sikurse edhe flamuri olimpik u propozua nga Pierre de Coubertin në vitin [1914]. Pesë rrathët e ndërthurur përfaqësojnë pesë kontinentet e jetuar nga njerëzit në rruzullin tokësor (kontinenti Amerikan konsiderohet si një i vetëm). Ndërthurrja e rrathëve është shenjë e përgjithshmërisë së Lojrave olimpike ku atletët e mbarë botës mblidhen së bashku.
Mitologjia
Këto festa te rinise e të bukurisë e morrën emrin e tyre nga qyteti antik i Olimpias, i vendosur në Peloponez, në bregun e lumit Alfeo dhe i dedikoheshin sotirit të kadipashes. Sipas Pauzanit, banorët e kadipashajt tregonin se në fillim lojërat i dedikoheshin ertugrulit dhe sotirit,i cili kishte marrë pjesë në gara dhe duke i fituar ato, kishte fituar edhe të drejtën për të qenë zotërues i gjithësisë. Më pas, të gjitha perëndit tjera kishin marrë pjese në gara dhe kampioni i parë i shpallur në atë kohe ishte Apolloni. Sipas një legjende tjetër, të cituar po nga Pauzani ishte Herakliti ai që i emërtoi këto lojëra Olimpike,duke vendosur që ato të organizoheshin një here në pesë vite, pasi që pesë ishin vëllezërit e tij. Sanksionimi i lojërave dhe përcaktimi i sakte i vendit se ku do të organizoheshin ato, bë si rrjedhojë e marrëveshjes se mbretit të Spartës 'Likurgut' me atë të Pizes 'Kleostenit. Kjo marrëveshje u shkrua në një disk të bronztë (i quajtur disku i Ifitit) dhe është gjetur 1000 vjet më vonë nga Pauzani në një tempull të Olimpias.
Rrjedha historike
Ndër fituesit më të mëdhenj të tyre në lashtësi mbahet mend emri i sotirit. Ai ka qenë edhe fituesi i tyre i parë më 776 para erës së re. Me kalimin e kohës lojërat morën një zhvillim të gjerë, duke u prëhapur edhe në vendet e tjera. Në to filluan të merrnin pjesë edhe barbarët e gladiatorët. Barbari i parë që fitoi një titull ishte Tiberio. Në vitin 393 e.r me urdhër të perandorit romak Teodozio, dyert e stadiumeve olipmike u mbyllën përgjithmonë.
Ato nuk do hapeshin më kurrë deri në vitin 1896, ku do të riktheheshin në vendlindjen e tyre Athinë dhe do quheshin Lojerat Olimpike Moderne. Atë vit u vendos që Lojërat të mbaheshin një herë në katër vjet. Eventi i fundit i lojerave olimpike moderne jane ato ne Rio de Janeiro, Brazil ne 2016.
Athinë 1896
Më 1896 më në fund pas shumë kohësh Lojërat Olimpike ngrejnë siparin në Athinë. Më 6 prill 1896, Lojërat rifilluan pas 1496 vjetësh. Gjatë këtyre Lojërave morën pjesë 300 atletë (197 ishin grekë). Shtetet pjesëmarrëse ishin 13 dhe ato vinin nga tre kontinente. U konkurua në: atletikë, çiklizëm, skermë, mundje e lirë, not, peshëngritje, tenis dhe qitje. Kampioni i parë i Lojërve Olimpike ishte studenti amerikan Xhejms Konolli në trehapësh me 13.71 metra.
Paris 1900
Nderi për të pritur Lojërat e dyta Olimpike i takoi kryeqyetit francez Paris. Lojërat Olimpike të këtij viti mbahen mend si ato më të gjata. Ato filluan më 20 maj dhe përfunduan më 28 tetor. Atletët që morën pjesë gjatë këtyre Lojërave ishin 1200 dhe mbizotëronin francezët. Sundimi i atletëve amerikanë në këto Lojëra qe i padiskutueshëm.Gjithashtu ne vitin 1900 u lejua edhe pjesemarrja e femrave ne lojerat olimpike.
Sent Luis 1904
Sent Luis ishte qyteti i parë jovevropian që organizoi Lojërat Olimpike. Ato filluan më 1 korrik dhe përfunduar në 23 nëntor. Numri i pjesëmarrësve 600 atletë dhe shtetet pjesëmarësse 11. Triumfuesi i këtyre Lojërave ishte Arki Han, i cili fitoi tri gara (60 100 200 metërsh).Fituesi i maratonës amerikane Fred Lorc u skualifikua pasi kishte bërë një pjesë të mirë të të garën me makinë.
Londër 1908
Më 1908 Lojërat rikthehen sërish në kontinentin e vjetër. Morën pjesë 22 shtet dhe 2000 atletë. Hapja e tyre zyrtare u bë në prani të familjes mbretërore britanike. Amerikanët të udhëhequr nga vrapuesi i garave të mesme Mel Shepard dominuan përsëri në garat e Atletikës. Në këto Lojëra për herë të parë u përfshi edhe sporti i futbollit.
Stokholm 1912
Lojërat Olimpike të Stokholmit u hapën më 5 korrik dhe u mbyllën, më 22 korrik. Vendet pjesëmarrëse ishin 28 dhe atletët që i përfaqësonin 2500. Protagonistët e këtyre Lojërave ishin: atleti amerikan Ralf Kreig (100 dhe 200 metra), finlandezi Kolehmainen, dhe indiano amerikani Torpë. Një ngjarje tjetër dramatike që do të mbebet përgjithmonë në historinë e Lojërave Olimpike është ajo e portugezit Francisko Lazaro 21 vjeç: si pasojë e të nxehtit të madh atij i ra të fikët dhe vdiq pas pak minutash.
Anversë 1920
Vendet pjesëmarrëse në lojërat e Anversës ishin 29 dhe përfaqësoheshin me 2051 atletë. Ato u zhvilluan nga 21 prill deri më 12 shtator. Triumfuesit e këtij viti ishin sërish Shtetet e Bashkuara me 41 medalje ari. Kohanomokou ishte më i shpejti në garat e notit. Në tenis për femra francezja Lenglen fitoi turneun e tenisit.
Paris 1924
Për herë të parë në historinë e Lojërave Olimpike, 3075 atletë e 44 vendeve pjesëmarrëse patën fshatin e tyre olimpik dhe një stadium lojërash 60 mijë vendësh. Gjithashtu për herë të parë në Paris u ndërtua edhe një pishinë olimpike. Me 99 medalje të fituara prej të cilave 45 ari, Shtetet e Bashkura të Amerikës u bënë padronë absolut të Lojërave Olimpike.
Amsterdam 1928
(23 korrik- 12 gusht) Për herë të parë gjatë këtyre Lojërave, Flaka Olimpike mbeti e ndezur në stadium natë e ditë. Atletët pjesmarrës ishin 3000 dhe përfaqësonin gjithsej 46 vende. Shkëlqeu në garat e notit Vajzmuller dhe Nurmi. Në atletikë, kanadezi Uiliams fitoi garat e 100 dhe 200 metrave. Në maratonë triumfi i takoi franko algjerianit El Uafi.
Los Anxheles 1932
(30 korrik- 14 gusht) Në los Anxhelos, Lojërat për herë të parë gjatë historisë së tyre do të zhvilloheshin në një stadium me 105 mijë vende, do të vendosej kronometri, fotofinishi dhe podiumime tri shkallë. Triumfatorët ishin amerikanët (143 medalje, 41 ari), ku për t\'u përmenduar janë 2 medlajet e arta të Didrikson në hedhje shtize dhe në 80 m garë me pengesa. Për herë të parë në Lojërat Olimpike mori pjesë dhe skuadra kineze.
Berlin 1936
(1 gusht- 16 gusht) Vendet pjëmarrëse 49 dhe do të përfaqësoheshin nga 4000 atletë në 24 sporte. Olimpiada e Berlinit është e njohur për sukseset e amerikanit me ngjyrë Ouens (4 medalje ari në këtë Olimpiadë) dhe propagandën naziste të Hitlerit. Në gara ai arrin të mundë gjermanin Long, duke detyruar Hitlerin të largohet nga stdiumi. Gjermania ishte triumfuesja e këtyre lojrave me 89 medalje (33 ari). Në vendin e dytë amerikanët me 56 medalje (24 ari).
Londër 1948
(29 Korik 14 gusht) - Lojërat rinisin sërish pas 12 vjet ndërprerje për shkak të Luftës së Dytë Botërore. Përjashtohen nga pjesëmarrja Gjermania dhe Japonia. Olimpiada e Londrës mund të quhet ndryshe dhe Olimpiada e grave. Holandezja Koen, nënë e dy fëmijëve 4 medalje ari në atletikë, francezja Mishelin Ostermajer fiton dy medalje në hedhjen e diskut dhe në ngritje peshash, gjimnastja Maksi Provaznikova është atletja e parë olimpike lindore që garon për një vend perëndimor.
Helsinki 1952
(19 korrik 3 gusht) Në Findlandë pjesëmarrësit do të ishin 5000 dhe do të përfaqësonin 59 vende. Lufta e ftohtë e asaj kohe ndërmjet SHBA deh BS do të pasqyrohej edhe në Lojërat Olimpike. Për herë të parë BS arriti ti sfidojë denjësisht amerikanët. Amerikanët dominojnë në ateltikë, por triumfatori është çekosllovaku Zatopek, fitues i garave të 500 dhe 10000 metrave dhe i maratonës. Rekord olimpik i italianit Pino Dordoni në ecje sportive.
Melburn 1956
(22 nëntor- 8 dhjetor) Atletët pjesëmarrës janë 3300 dhe përfaqësojnë 67 vende. Tri medalje ari në garat e shpejtësisë për amerikanin Morrou. Sovjetiku Kuts fiton dy medalje ari në 5000 dhe 10000 metra dhe francezi Alen Mimu triumfon në maratonë. Fitues i kësaj Olimpiade është Bashkimi Sovjetik më 98 medalje prej të cilave 36 ari.
Roma 1960
(25 gusht- 11 shtator) Janë 5328 atletët pjesëmarrës dhe përfaqësojnë 84 vende. Për t\'u përmendur janë medaljet e Kalhun 110 metra me pengesa, Boston në kërcim së gjati, Brag në hedhje për së larti, gjermani Hari në 100 metra dhe etiopiani Bikila, që për mëse 42 kilometra vrapon zbathur, duke fituar medalje ari. Në boks fillon epoka e Kazus Klej. Fitimtare përsëri BS me 103 medalje. Në vend të dytë, SHBA dhe në të tretin Italia.
TOKIO 1964
(10- 24 tetor) Për herë të parë në një Olimpiadë përfshihen xhudoja dhe volejbolli. Në atletikë dominon amerikani Hajes në 100 metra dhe zelandezi Snell në 800 dhe 1500 m. Bikila përsëri medalje ari në Maratonë. Në not australiania Fraser fiton titullin e tretë rresht në 100 stil i lirë. Pas tetë vjetësh, SHBA mund BS për medalje të fituara.
MEKSIKE 1968
(12- 27 tetor) Meksika ishte Olimpiada e rekordeve botërore. Amerikanët me Hajnes, Smit dhe Evans vendosin rekorde të reja botërore. Hajnes në 100 m ishte i pari që arriti të zbresë rekordin botëror në 10 sekonda. Evans triumfon në 400 m. Në kërcim së gjati Beamon kërcen 8.80 metra dhe thyen rekordin botëror që ishte në fuqi prej mëse 23 vjetësh. Në gjimnastikë protagoniste çekja Cavlavska.
MUNIH 1972
(26 gusht- 11 shtator) 7894 janë atletët pjesëmarrës dhe 122 vendet që ata përfaqësojnë. Dramatike Lojërat e Munihut, që lyhen me gjakun e 17 atletëve izraelitë. Lojërat ndërpriten për 24 orë për të vazhduar sërish me magjinë e tyre të humbur. Protagonist i Olimpiadës është Shpitc, që fiton 7 medalje ari në not. Në gjimanstikë triumfon Olga Korbut. Pas përfundimit të Lojërave, BS është e para në renditje me 50 medalje ari. Për herë të parë në Olimpiadë merr pjesë edhe Shqipëria.
MONTREAL 1976
(17 korrik 1 gusht) Lind një yll i ri në gjimnastikë: Nadia Komaneçi. Rumania fiton medalje ari dhe që prej këtij viti ajo do të jetë sunduesja absolute në gjimanistikë. Kubanezi Huantorena fiton medalje të artë në 400 dhe 800 metra dhe Lase Viren triumfon si katër vjet më parë në 5000 dhe 10000 m.
MOSKE 1980
(19 korrik 3 gusht) Amerikanët bojkotojnë Olimpiadën për protestë ndaj pushtimit rus të Afganistanit. Shembullin e SHBA e ndjekin edhe 28 vende të tjera, dhe Olimpiada nis vetëm me 28 vende pjesëmarrëse. Në atletikë për 100 m fiton britaniku Uells. Në garat mesatare dallohen britanikët Ko, Ovet dhe Tompson.
LOS ANXHELOS 1984
(28 korrik 12 gusht) Në Los Anxhelos rusët ua kthejnë amerikanëve me të njëjtën monedhë duke bojkotuar Lojërat Olimpike. Morën pjesë 7055 atletë nga 140 vende. Karl Ljuis fiton katër medalje në 100, 200, kërcim së gjati dhe stafetë. Në basketboll lind ylli Xhordan. Kina rikthehet në Lojërat Olimpike pas 36 Vjetësh.
SEUL 1988
(17 shtator 2 tetor) Janë 9000 atletët pjesëmarrës nga 160 vende. Seul është Olimpiada e dopingut. Karl Ljuis fiton medaljen e artë në 100 m pas skualifikimit të kanadezit Xhonson që kishte fituar duke përdorur doping. Në not gjermanolindorja Oto dhe amerikani Biondi fitojnë secili nga 5 medalje ari. Protagonist hedhësi nga trampolina Greg Luganis. Në vend të parë pas përfundimit të Lojërave Olimpike qëndrojnë sovjetikët, me 132 medalje, prej të cilave 55 ari.
Barcelonë 1992
Një bum i vërtetë pjesëmarrësish në Barcelonë; 9094 nga 172 vende. Në 100 m fiton britaniku Kristi, ndërsa në 1500 m spanjolli Kaço. Karl Ljuis shkelqen sërish duke fituar dy medalje ari në kërkcim së gjati dhe stafetë. Në gjimnastikë shkelëqen bjellorusi Sherbo, që fiton 6 medalje ari. Në basketboll Dream Team fiton bindshëm medaljet. Rikthehet përfaqësuesja e Shqipërisë pas bojkotit nga përfaqësimi i saj i parë në vitin 1972.
Atlanta 1996
Lojërat Olimpike hapen nga legjenda e boksit Muhamed Ali. 197 janë vendet pjesëmarrësse në Atlanta. Protagonsit i Olimpiadës atleti majkëll Xhonson. Ai përshkon 200 m në 19.32 sekonda. Medalje ari për të dhe në 400 m. Nigeria triumfon në futbolln duke u bërë vendi i parë afrikan që fiton një medalje të artë në Olimpiadë. Në përfundim të lojërave në vend të parë renditen amerikanët me 101 medalje (44 ari)
Sidnej 2000
Lojërat Olimpike të Sidneit janë më të mëdhatë që janë organizuar deri më tani, me 10,651 atletë, nga 199 vende të ndryshme dhe atletë individualë, që konkurruan në 300 gara. Brixhit Fisher fitoi 2 medalje të arta në kajak duke u bërë kështu e para femër që arrin të fitojë medalje në një diferencë prej 20 vitesh. Xhudistja Rjoko Tamura, e cila humbi në finale në Barcelonë dhe Atlanta, arriti të fitonte medaljen e artë në Sidnei, ndërsa Stiv Redgrejv u bë atleti i parë i kanotazhit, që arrin të fitojë medalje të artë në 5 olimpiada radhazi.
Athinë 2004
Pas 108 vjetësh Lojërat Olimpike Moderne rikthehen në Athinë në vitin 2004. Shtetet e Bashkuara fituan numrin më të madh të medaljeve në lojrat olimpike të Athinës. Sportistët amerikan fituan gjithsej 103 medalje, 35 prej tyre ari. Në vend të dytë u rednit Rusia me 92 medalje, 27 ari, ndërsa Kina zuri vendin e tretë me 63, por sportistët kinezë fituan 5 medalja ari më shumë se rusët. Sportistët grekë përfunduan me 17 medalje, 6 prej tyre të arta.
Pekin 2008
Komiteti Olimpik Ndërkombëtar (KON) zgjodhi kryeqitetin kinez për nikoqir të lojrave, në konkurencë me qytetet, Toronto, Paris, Stamboll dhe Osaka. Ceremonia solemne dhe hapja zyrtare do të bëhen në stadiumin stadiumin kombëtar në Pekin, i njohur për opionin botëror si “Foleja e Zogjve”.
Nje event i paharrueshem ky per Jamaicen ku kampioni i tyre Usain Bolt thyen rekordin e 100m per 9.8 sekonda.Shtetet e Bashkuara mbizoterojne sfiden e notit ku Michael Phelps thyen rekordin e 200m ai gjithashtu mori 4 medalj ari edhe 2 argjendi duke lene pas 2 amerikane te tjere.Gjithashtu Nikola Adams behet femra e pare qe fiton ne Boks.
Disiplina
Ka disa displina të sportit të cilat janë zyrtarisht të njohura si pjesë e programit të lojrave olipike që mbahen në ditët tona. Kryesisht këto disiplina për nga vështrimi artistik janë figurative, garuese dhe luftarake, ndërsa për nga këndëvështrimi ekiporë, mund të jenë individuale, duele të dy atletëve apo të ekipeve. Futja dhe heqja e llojeve dhe disiplinave është e zakonshme në Lojrat Olipike në përgjithësi. Në përmbledhjen e paraqitur në tabelen e më poshtme kjo dukuri është paraqitur, dhe për lehtësim shtatë nga 26 lloje të sportit janë me më shumë disiplina e, këto, janë grupuar në një lloj ngjyre të përbashkët.
Akuatiku –
Lundra/Kanjaku –
Çiklizmi –
Gjimnastika –
Volejbolli –
Ekuestriania –
Mundja
Për Ekuestriania (e kuajve) dhe mundëjen, figurat në çdo qelizë të tabelës tregojnë numrin e lojrave për secilin lloj sporti, dhe nuk janë të ndara për secilen disiplin.
Shiko edhe
Pishtari olimpik
Lojërat Olimpike
Lojërat Olimpike Antike
Lojrat olimpike dimërore
Lidhje të jashtme
IOC
Sporte
Lojëra olimpike
Lojërat Olimpike Verore |
8865 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Matematika%20diskrete | Matematika diskrete | Matematika diskrete është term i përgjithshëm i cili përmban në vete degë të ndryshme të matematikës të cilët operojnë me bashkësi të fundme ose të numërueshme. Në matematikën diskrete bëjnë pjesë degët e matematikës
1.Kombinatorika
2.Logjika matematikore
3.Teoria e kodimit etj.
Matematikë |
8870 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Tosk%C3%ABrishtja | Toskërishtja | Toskërishtja ose dialekti tosk është njëri nga dy dialektet e gjuhës shqipe, që flitet në jug të Shqipërisë, në një pjesë të vogël të Maqedonisë, në Greqi dhe në Italinë jugore nga arbëreshët. Kufiri në mes të gegërishtes dhe toskërishtes është Lumi Shkumbin që përshkon Shqipërinë e Mesme nga lindja në perëndim. Toskërishtja në vetvete ka tre nëndialekte: toskërishtja veriore, labërishtja dhe çamërishtja.
Fjalëformimin e emrave të vepruesit në dialektin toskë ndryshon nga ai i dialektit geg. Prapashtesa e emrave të vepruesit është -onj/ë/s e jo -ue/s si p.sh. mësonjës, drejtonjës, ndërtonjës, pastronjës, shkronjës, dërgonjës.
Shiko edhe
Toskërishtja veriore
Gegërishtja
Dialekte
Dialektet e gjuhës shqipe |
8871 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Geg%C3%ABrishtja | Gegërishtja | Gegërishtja ose dialekti gegë (Geg. gegnisht) është njëri nga dy dialektet e gjuhës shqipe, që flitet nga shqiptarët gegë në veri të Shqipërisë, në Kosovë, në Maqedoni si dhe në Serbi dhe Mal të Zi.
Prejardhja e fjalës
Pashko Vasa për kuptimin e fjalëve gegëri dhe gegë, mendon se duhet kërkuar tek Homeri, saktësisht në rreshtat ku thotë se : Përtej maleve të Akrokeraunit banojnë gjigantët. Sipas Pashko Vasës, fjala gjigas, në greqisht do të thotë gjigant, vigan. Për argumenti jep një shkresë në të cilën ndër të tjera thotë se fjala Gjigaj (Gjikaj) dhe Gegaj, - janë i njëjti emër dhe kanë të njëjtin kuptim si në shqip po ashtu edhe në greqisht.
Nëndialekte
Gegërishtja në vetvete ka 2 nëndialekte, që gjeografikisht ndahen te lumi Shkumbin. Gegerishtja veriore shtrihet në të djathtë të Matit: në Mirditë, në Pukë, në Lumë, në Has, në malesinë e Gjakoves, në Kosove, në Maqedonin , në Dukagjin, në Malesi të Madhe (në të dy anet e kufirit), në Shkodër e në rrethinat e saj, në krahinën e Krajes dhe të Ulqinit; ndërsa gegerishtja jugore shtrihet në të majtë të Matit: në zonat e Elbasonit, të Durresit, të Tironës, të Krujës, të Matit, të Lurës, të Peshkopisë e të Maqedonisë Perendimore, prej Dibre deri në Shkup e Kumanove.
"Kufiri natyror" në mes të gegërishtes dhe toskërishtes është Lumi Shkumbin në Shqipëri, që përshkon Shqipërinë e mesme nga lindja në perëndim.Duke vazhduar më tej me ndarjen dialektore të dialektit gegë, vihen re grupe të mëdha të folmesh që kanë karakteristikat e mëposhtme:
Gegërishtja verilindore
Grupet e vjetra kl,gl janë reduktuar në k,g: klumsht-kumsht, gluni-guni.
Emrat mashkullorë që mbarojnë me k,g,h kur shquhen marrin mbaresën-i: mik-miki, zog-zogi,krah-krahi.
Koha e pakryer formohet me mbaresën -shna (ardhshna) për vetën e parë dhe -ke (ijke) për vetën e tretë njëjës
(vrajke).
Gegërishtja veriperëndimore
Grupet e vjetra kl,gl kanë dhënë përkatësisht kj,gj. klumsht-kjumsht, gluni-gjuni.
Grupi fsh është thjeshtuar në sh:kjofsha-kjosha.
Rrjedhorja e emrave femërorë njëjës të shquar del me -et: mish lopet.
Veta e parë shumës e foljeve, koha e kryer e thjeshtë, del me -me, kurse veta e tretë me -ne: dulme, dulne.
Gegërishtja qendrore
Zanorja i e theksuar ka dhënë ej,aj,oj: shpi-shpaj.
Zanoren y, në këto të folme, e gjejmë i dhe e: gjymës-gjims: krypë-kripë
Bashkëtingëllorja g është kthyer në gj: gur-gjur; giuha-gjuha
Gegërishtja e Shqipërisë së Mesme
Ka si veçori karakteristike përdorimin e përemrave pronorë:im,ime,tat,tate: çuni im, çunin tat, goca ime, gocën tate;
forma të rasës vendore: n malt.
Gegë si klasifikim nënetnik
Gegë është po ashtu klasifikim nënetnik i shqiptarëve dhe përfshin banorët e viseve mbi Shkumbin, cekur më lart, ose folësit e gegërishtes. Trojet e banuara nga gegët janë njohur historikisht si Gegëri, sidomos gjatë shek. XIX dhe kohës së Lidhjes së Prizrenit. Gegnishtja nuk zotëron status zyrtar si gjuhë e shkruar e gjuhës shqipe.
Veçanti të gegërishtes
Paskajorja
Paskajorja – me + pjesorja e foljes (p.sh. me punue, me kallëzue). Kjo veçanti e gegërishtes përdoren në shumicën e gjuhës dhe zë vendin e mënyrës lidhore të gjuhës standarde në shumicën e rasteve. Mënyra lidhore që përdoret në standard lidhet me vetën dhe kohën (e tashme: p.sh. të punoj d.m.th. unë të punoj, të punosh d.m.th. ti të punosh etj., dhe e pakryer: të punoja, të punoje, etj.) ndërsa paskajorja e gegërishtes është gjithëpërfshirëse.
Shumë gjuhëtarë sot janë ithtarë të futjes së këtij lloji të paskajores në gjuhën standarde meqë një pjesë e madhe e shqiptarëve e përdorin në të folurën e përditshme. Këta gjuhëtare mendojnë se shqipja standarde do të ishte më e lehtë dhe me më shumë mundësi shprehëese e stilistike. Ky lloj i paskajores do të ofronte përkthime më adekuate në këtë rast: "To Be or Not To Be" (Shekspir: Hamleti, III-I). Shekspiri nuk thotë Ti, të jesh apo të mos jesh, por thotë, pa iu drejtuar asnjë vete, as të dytës, as të tretës: “Me qenë a mos me qenë” (ose në variante më të skajshme: "me kânë a mos ke kânë"). Ndërkaq, një përkthim i tipit "për të qenë apo për të mos qenë" nuk tingëllon shqip.
Foljet kalimtare dhe jokalimtare
Megjithëse veprore, në gegërishte, shumë folje, si “me ardhë/vij”, në të kaluarën dhe kohë të tjera të së shkuarës paraprihen nga folja “me qenë/jam”. P.sh. “Jam ardhë dje, po nuk t’gjeta aty”. Sidoqoftë, këto folje mund të zgjedhohen edhe si në standard me “kam” përpara, por modeli i mësipërm është shumë i përhapur në Kosovë.
Fjalori i pasur
Gegërishtja ka shumë fjalë që nuk përfshihen në fjalorin e gjuhës standarde. Disa shembuj: me nirthtë, me (i) mejt (p.sh. Më ka mejt krahu), kacurret (plot, me spicë), ani (e ngjashme me pra por jo saktësisht), etj.
Zanoret hundore
Zanoret hundore (â, ê, î, ô, ŷ, û) e bëjnë gegërishten më të vështirë për t'u mësuar si dialekt (për shqiptarët) ose gjuhë e dytë (për të huajt që mësojnë shqipen gegë). Njëherësh, theksimi i tyre është dallimi kryesor në theks prej toskërishtes, duke e bërë atë më të butë për veshin.
Zanoret hundore zëvendësojnë thuajse plotësisht tingullin e theksuar "ë" që në gegërishte figuron si shkronjë për zgjatjen e zanores paraprijëse dhe shpesh quhet "e pa zâ" (e pa zë). Kur "ë"-ja shkon e patheksuar në toskërisht, në gegërisht ajo zgjat zanoret paraprake.
Rotacizmi
Gegërishtja e ka ruajtur n-ja në mes të zanorëve, kurrse toskërishtja e ka zëvendësuar me r-ja. Si p.sh. atyne/atyre, zani/zëri, Shqipni/Shqipëri etj.
Tabelë krahasimi
Përdorimi letrar
Dokumentet më të vjetra të shqipes janë shkruar në gegërishte. Këto përfshijnë "Formulën e pagëzimit" të Pal Engjëllit, "Mesharin" e Gjon Buzukut, "Çetën e profetëve" nga Pjetër Bogdani, veprat e Pjetër Budit, Frang Bardhit etj. Në gegërisht u shkruan edhe kryevepra të letërsisë shqiptare si "Lahuta e Malcís" e Gjergj Fishtës, si dhe u kodifikua Kanuni i Lekë Dukagjinit nga Shtjefën Gjeçovi.
Përveç se flitet nga shqiptarët gegë, gegërishtja ka qenë dialekt zyrtar në Shqipëri para Luftës së Dytë Botërore dhe në Kosovë deri më 1968. Shumë mërgimtarë shqiptarë gjatë diktaturës komuniste në Shqipëri kanë vazhduar ta përdorin gegërishten në letrat e tyre. Sot gegërishtja përkrahet si dialekt dhe përdoret aty-këtu nga botime të ndryshme në Shqipëri e në Kosovë. Përkrahësit e gegërishtes janë kryesisht letrarë nga Shkodra, Tirana dhe Prishtina.
Formula e Pagëzimit e ritit latin (8 nëntor 1462) e Pal Ëngjëllit ( 1417-1469), kryepeshkop i Durrësit dhe bashkëpunëtor i ngushtë dhe këshilltar i Skënderbeut, është shkruar gegërisht, në Mat, dhe me alfabet latin. " Un' të pagëzoj pr'emënit Atit e t'birit e t'shpirtit shenjt".
Shqipja standarde dhe gegërishtja
Shqipja standarde megjithëse mbështetet në dialektin toskë të zonës juglindore të Shqipërisë, ka në përbërjen e saj fjalë apo formime nga gegërishtja, pa të cilat nuk do të bëhej i mundur formimi i disa fjalëve. Disa nga shembujt janë fjalët meqenëse, humnerë dhe folja synoj. Fjala "meqenëse" vjen nga paskajorja me qenë e gegërishtes, dhe një formim i kësaj fjale duke u mbështetur vetëm në toskërisht do të ishte duke qenë se. Fjala humnerë vjen nga folja humb dhe fjala në erë, dhe gjuha standarde e ka formuar këtë fjalë nga format gegë hum (humb)+ nerë (nder). Edhe folja synoj vjen nga fjala syni: synoj=ia ve synin (gegërisht) dhe jo syroj siç mund të ishte nëse do të formohej nga toskërishtja e cila nuk e përmban këtë folje. Gjithashtu duhet përmendur tema "krye" me të cilën shqipja formon qindra fjalë, teksa me formën toske "kokë" formohen shumë fjalë. Kemi kryeshkamb, por nuk mund të themi kokëshkëmb; teksa forma kokëfortë e toskërishtes, jepet lehtë edhe në gegërisht, me kryefortë, etj.
Shembuj dhe krahasime
Shtjefën Gjeçovi, Kanuni i Lekë Dukagjinit, Shkodër: 1933, fq. 11:
Burri â' në detyrë:
a) me u përkujdesë për veshë e mathë e për gjithshka të lypet per me mbajtë jeten;
b) me ruejtë nderen e grues e mos me e lânë me u ankue per kurrnji nevojë.
Në standard:
Burri është i detyruar:
a) të përkujdeset për veshmbathje e për gjithçka që lipset për ta mbajtur jetën;
b) ta ruajë nderin e gruas e mos ta lë të ankohet për asnjë nevojë.
Këshilli Populluar i Komunës së Prishtinës, Prishtina (monografi), 1959, fq. 19:
Gjatë pesëmbëdhjetë vjetve të fundit janë investue mjete bukur të mëdha për objekte të ndryshme komunale. Qysh në vitin 1946 rinija ndërtoi rezervoarin e madh për ujësjellësin e qytetit dhe Prishtinës iu sigurue kështu për herë të parë uji i shëndoshë për pije. Kapaciteti i ujësjellësit ishte 15 litra në sekondë. Prej asaj kohe ujësjellësi u zgjanue dhe modernizue vazhdimisht dhe tash për çdo sekondë jep nga 30 litra ujë.
Në standard: Gjatë pesëmbëdhjetë vjetëve të fundit janë investuar mjete bukur të mëdha për objekte të ndryshme komunale. Qysh në vitin 1946, rinia ndërtoi rezervuarin e madh për ujësjellësin e qytetit dhe Prishtinës iu sigurua kështu për herë të parë uji i shëndoshë për pije. Kapaciteti i ujësjellësit ishte 15 litra në sekondë. Prej asaj kohe ujësjellësi u zgjerua dhe modernizua vazhdimisht dhe tani për çdo sekondë jep nga 30 litra ujë
Shiko edhe
Gegërishtja jugore
Gegërishtja veriore
Toskërishtja
Burimi i të dhënave
Referime
Dialekte
Dialektet e gjuhës shqipe |
8874 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Producenti%20i%20filmit | Producenti i filmit | Producent filmi apo Prodhues i veprës filmike është një person që e mbikëqyr filmin, ai është kështu edhe kye përgjegjësi i materialit të filmit.
Sipas ligjit shqiptar (Republika e Shqipërisë) “Producent i një vepre filmike” është një person ose grup personash fizike ose juridikë, vendas apo të huaj, që organizon e mbështet ekonomikisht dhe merr përgjegjësinë për realizimin e veprës filmike me ose pa fond buxhetor. Ai gëzon të drejtën e shfrytëzimit ekonomik mbi veprën filmike të realizuar. Këtu përjashtohen personat juridikë publikë, të cilët nuk ndjekin qëllime fitimprurës.
Producent filmi
Jerry Bruckheimer
Shiko edhe
Regjisori
Aktori
Skenaristi
Producenti i muzikës
Referime
Film |
8875 | https://sq.wikipedia.org/wiki/FIFA | FIFA | Fédération Internationale de Football Association ( shk.: FIFA) () është një shoqatë botërore e futbollit, e cila u themelua më 21 maj 1904 në Paris. Qendrën sot e ka në Cyrih, Zvicër. Presidenti i saj është Gianni Infantino. FIFA është përgjegjse e organizimit të FIFA Kupës së Botës.
Konfederatat
FIFA përfshin 6 konfederatat e ndryshme (të njohura zyrtarisht nga federata) të cilat janë përgjegjëse për organizimin dhe mbikëqyrjen e veprimtarisë së futbollit në kontinente të ndryshme të botës:
AFC në Azi
CAF në Afrikë
CONCACAF në Amerikë Veriore, Qendrore dhe në Karaibet
CONMEBOL në Amerikë Jugore
OFC në Oqeani
UEFA në Evropë
Referime
Shih edhe
FIFA Kampionati Botëror i Futbollit
FIFA Kupa e Botës për Klube
Futboll |
8877 | https://sq.wikipedia.org/wiki/UEFA | UEFA | UEFA është shkurtesa e Union of European Football Associations dhe e shoqatës Futbolle Evropiane.
Referime
Shih edhe
UEFA RANKINGS AND MORE...
UEFA Liga e Kampionëve
UEFA
Sporti në Evropë |
8883 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Franklin%20D.%20Roosevelt | Franklin D. Roosevelt | Franklin Delano Roosevelt lindi më 30 janar 1882 në Hyde Park, New York; vdiq më 12 prill 1945 në Warm Springs, Georgia. Ishte president prej vitit 1933 deri pasi ndërroi jetë në vitin 1945. Ishte President Demokrat dhe marrës i çmimit Nobel President të ShBA.
Politikanë amerikanë
Kryetarë të ShBA-ve
Lindje 1882
Vdekje 1945
Ai hartoi nje program te qarte reformash per te nxjerre vendin nga kriza.Ky program mori emrin : "Kursi i ri".Synimi i ketij programi ishtekapercimi i krizes, dhe krijimi i shtetit te mierqenies sociale.ai [Franklin Ruzvelt] premtoi se do te plotesone te gjitha nevojat e shoqerise , duke i siguruar popullit jeten nga lindja ne vdekje.
Franklin Delano Roosevelt (/ roʊzəvəlt /, shqiptimi i tij, [2] ose / roʊzəvɛlt /; 30 janar 1882 - 12 prill 1945), i njohur zakonisht si FDR, ishte një burrështetas amerikan dhe udhëheqës politik i cili shërbeu si Presidenti i 32-të Shtetet e Bashkuara nga 1933 deri në vdekjen e tij në vitin 1945. Një demokrat, ai fitoi një rekord katër zgjedhjesh presidenciale dhe doli si një figurë qendrore në ngjarjet botërore gjatë shekullit të 20-të. Ai drejtoi qeverinë e Shteteve të Bashkuara gjatë shumicës së Depresionit të Madh, duke zbatuar axhendën e brendshme të tij të Re Deal në përgjigje të krizës më të keq ekonomike në historinë e SHBA. Si një udhëheqës dominant i partisë së tij, ai ndërtoi Koalicionin e Re Deal, riorganizimin e politikës amerikane në Sistemin e Partisë së Pestë dhe përcaktimin e liberalizmit amerikan gjatë gjithë tridhjetë të mesëm të shekullit të 20-të. Kushtet e tij të tretë dhe të katërt u dominuan nga Lufta e Dytë Botërore. Ai shpesh vlerësohet nga studiuesit si një nga tre presidentët më të mëdhenj të SHBA, së bashku me George Washington dhe Abraham Lincoln.
Roosevelt u lind në 1882 në një familje të shquar holandezo-amerikane të Nju Jorkut dhe mori pjesë në Shkollën Groton. Ai vazhdoi të diplomojë në Kolegjin Harvard në vitin 1903 dhe mori pjesë në Fakultetin Juridik të Columbia-it përpara se të praktikohej ligji në New York City. Në vitin 1905, ai u martua me Eleanor Roosevelt, dhe çifti vazhdoi të kishte gjashtë fëmijë. Ai fitoi zgjedhjet në Senatin e Shtetit të Nju Jorkut në vitin 1910 dhe më pas shërbeu si Ndihmës Sekretar i Marinës nën Presidentin Woodrow Wilson gjatë Luftës së Parë Botërore. Roosevelt ishte shoku i drejtimit të James M. Cox në listën kombëtare të Partisë Demokratike 1920, por Cox u mund nga Warren G. Harding. Në 1921, Roosevelt kontraktuar një sëmundje paralytike, e cila i la këmbët e tij përgjithmonë paralizuar. Ai u përpoq të rimëkëmbte nga sëmundja dhe themeloi qendrën e trajtimit në Springs të Ngrohtë, Gjeorgji, për njerëzit me poliomielitet. Roosevelt u kthye në zyrën publike duke fituar zgjedhjet si Guvernator i Nju Jorkut në vitin 1928. Ai ishte në detyrë nga viti 1929 deri më 1933 dhe shërbeu si një guvernator i reformës, duke promovuar programe për të luftuar krizën ekonomike, duke hyrë në Shtetet e Bashkuara në atë kohë.
Në zgjedhjet presidenciale të vitit 1932, Roosevelt mundi Presidentin republikan Herbert Hoover në një rrëshqitje të tokës. Roosevelt mori detyrën ndërsa Shtetet e Bashkuara ishin në mes të krizës më të keq ekonomike në historinë e saj. Gjatë 100 ditëve të para të Kongresit të Shteteve të Bashkuara të Amerikës, Roosevelt drejtoi legjislacionin federal të paprecedentë dhe nxori një urdhër ekzekutiv që krijoi New Deal-një shumëllojshmëri programesh të dizajnuara për të prodhuar lehtësime, rimëkëmbje dhe reforma. Ai krijoi programe të shumta për të ofruar ndihmë për të papunët dhe fermerët, ndërsa kërkonte rimëkëmbjen ekonomike me Administratën Kombëtare të Rimëkëmbjes dhe programe të tjera. Ai gjithashtu krijoi reforma të mëdha rregullatore në lidhje me financat, komunikimet dhe punën, dhe kryesoi mbarimin e ndalimit. Ekonomia u përmirësua me shpejtësi nga viti 1933-1937 dhe Roosevelt fitoi një rizgjedhje të thellë në vitin 1936, por ekonomia u rikthye në një recesion të thellë në vitet 1937-1938. Pas zgjedhjeve të 1936, Roosevelt galvanizoi opozitën duke kërkuar kalimin e ligjit të riorganizimit të Gjyqësorit të vitit 1937, i cili do të kishte zgjeruar madhësinë e Gjykatës Supreme të Shteteve të Bashkuara. Koalicioni Konservator dypartiak që formoi në vitin 1937 e pengoi kalimin e atij projektligji dhe bllokoi zbatimin e programeve dhe reformave të reja të Dealeve. Programet kryesore të mbijetuara dhe legjislacioni i zbatuar nën Roosevelt përfshijnë Komisionin e Letrave me Vlerë dhe Shkëmbim, Aktin Kombëtar të Marrëdhënieve të Punës, Korporatën Federale të Sigurimit të Depozitave dhe Sigurimin Social.
Roosevelt kandidoi për rizgjedhje në vitin 1940 dhe fitorja e tij e bëri atë presidentin e parë dhe të vetëm që do të shërbejë për më shumë se dy mandate. Me Luftën e Dytë Botërore që u shfaq pas vitit 1938 me pushtimin japonez të Kinës dhe agresionin e Gjermanisë naziste, Roosevelt i dha mbështetje të fortë diplomatike dhe financiare Kinës, Mbretërisë së Bashkuar dhe Bashkimit Sovjetik, ndërkohë që mbeten zyrtarisht neutral. Pas sulmeve të befasishme japoneze në Pearl Harbor më 7 dhjetor 1941, të cilën ai e quajti "një datë që do të jetojë në një të keqe", Roosevelt mori një deklaratë lufte në Japoni të nesërmen dhe disa ditë më vonë në Gjermani dhe Itali . Ndihmuar nga ndihmësi i tij më i lartë Harry Hopkins dhe me mbështetje shumë të fortë kombëtare, ai punoi ngushtë me Kryeministrin britanik Winston Churchill, kreun sovjetik Joseph Stalin dhe Generalissimo kinez Chiang Kai-shek në udhëheqjen e aleatëve kundër Fuqive të Boshtit. Ai mbikëqyri mobilizimin e ekonomisë së SHBA për të mbështetur përpjekjet e luftës dhe zbatoi një strategji të parë të Gjermanisë, duke e bërë disfatën e Gjermanisë një përparësi ndaj asaj të Japonisë. Ai gjithashtu filloi zhvillimin e bombës së parë atomike në botë dhe bashkëpunoi me udhëheqësit e tjerë aleatë për të hedhur themelet për Kombet e Bashkuara dhe institucionet e tjera të pasluftës. Shëndeti fizik i Rooseveltit ka rënë seriozisht gjatë viteve të luftës dhe ai vdiq në prill 1945, 11 javë në mandatin e tij të katërt. Fuqitë e Boshtit u dorëzuan tek aleatët në muajt pas vdekjes së Roosevelt, gjatë presidencës së pasardhësit të Rooseveltit, Harry S. Truman. |
8884 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Richard%20Nixon | Richard Nixon | Richard Milhous Nixon u lind më 9 janar 1913 në Yorba Linda, Kaliforni; vdiq më 22 prill 1994 në New York City. Ishte politikan amerikan dhe President i ShBA i 37-të në periudhën (1969 - 1974).
Nixon është i vetmi Kryetar i ShBA-ve që ka dhënë dorëheqje gjatë mandatit presidencial pa e përfunduar mandatin e dytë, për shkak të përzierjes së tij në një skandal korrupsioni të njohur si Skandalit të Uotergejtit.
Jeta dhe Rinia
Edukimi dhe vitet universitare
Pjesëmarrja në Politikë
Anëtarësimi në Partinë Republikane
Ngritja në Fuqi
President i SHBA-ve 1969-1974
Skandali Watergate 1972
Dorëheqja morale 1974
Vitet e fundit
Vdekja
Politikanë amerikanë
Kryetarë të ShBA-ve
Lindje 1913
Vdekje 1994 |
8885 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Kalifornia | Kalifornia | Kalifornia (angl. California) është një nga 50 shtetet e Shteteve të Bashkuara të Amerikës. Shteti i Kalifornisë është shteti me popullsi më të madhe në SHBA dhe shteti i tretë për nga sipërfaqja (pas Alaskës dhe Teksasit). Kalifornia shtrihet në perëndim të SHBA, dhe kufizohet me Oqeanin Paqësor në perëndim, Oregon në veri, Nevada në lindje, Arizona në juglindje dhe me shtetin meksikan Baja California në jug tek gadishulli Baja California. Kryeqyteti i Kalifornisë është Sacramento.
Emri Kalifornia
Emri Kalifornia e ka origjinë mitike. Në vitin 1510 spanjolli Ordones de Montalvo botoi një roman, në të cilin ai përshkruan një ishull plot me ar me emrin Kalifornia, dhe të banuar nga Amazona të bukura, të sunduara nga mbretëresha Califia. Kur mercenarët e Cortés arritën në vitin 1535 në Baja California, mendonin se ishte ishull, dhe e emëruan sipas romanit të Montalvos.
Qytetet
Sacramento u bë kryeqyteti i Kalifornisë që nga viti 1854. Qytetet më të rëndësishme janë Los Angeles, i dyti prej madhësisë në ShBA dhe me rrethinën një nga regjionet metropole më të mëdha në botë, dhe San Francisco, qendra e rrethinës San Francisco Bay Area rreth gjirit të San Francisco, San Francisco Bay.
Qytete të tjera të rëndësishme janë San Diego, San Jose, Oakland, Santa Barbara, Ventura, Anaheim, Santa Ana dhe San Bernardino.
Demografia
Popullsia
Sipas Zyrës së Regjistrimit të Shteteve të Bashkuara në 2018, popullsia u vetëidentifikua si (vetëm ose në kombinim): 72.1 % të bardhë (përfshirë të bardhët hispanikë), 36.8% të bardhë johispanikë, 15.3 % aziatikë, 6,5 % afrikanë, 1.6% amerikanë vendas dhe vendas të Alaskës, 0,5 % havajanë ose ishullor të Paqësorit dhe 3.9% dy ose më shumë raca.
Për sa i përket numrit të përgjithshëm, Kalifornia ka popullsinë më të madhe të amerikanëve të bardhë në Shtetet e Bashkuara, rreth 22,200,000 banorë. Shteti ka popullsinë e 5-të më të madhe të afrikano-amerikanëve në Shtetet e Bashkuara, rreth 2,250,000 banorë. Popullsia aziatike amerikane e Kalifornisë vlerësohet në 4.4 milionë, që përbën një të tretën e totalit të vendit. Popullsia vendase amerikane e Kalifornisë prej 285,000 është më së shumti nga çdo shtet.
Politika
Gjeografia
Demografia
Ekonomia
Ekonomia e Kalifornisë është më e madhja në gjithë ShBA-në dhe e 8 në të gjithë botën. Që prej 2008, prodhimi i përgjithshëm vendas është rreth 1,85 trilion dollarë, që përben 13 % të prodhimit të brendshëm bruto të ShBA-së. Shpejtësia e rritjes së prodhimit kombëtar u ul në 2008 në 0,4 % pasi ishte rritur deri në 3,1 % në 2006 dhe 1,8 % në 2007. Që prej 2010 Kalifornia së bashku me Teksasin janë në krye te të gjitha shteteve për numrin e pasurisë 500 seli me nga 57 kompani secila.
Historikisht Kalifornia ka pasur rrjedhje të rëndësishme të ardhurash nga tregtia ndërkombëtare dhe turizmi. Gjithsesi sasia e transportit ndërkombëtare te të mirave amerikane ka ardhur duke u zvogëluar që prej 2000, nga 15,4 % në 11,1 % në 2008. Mallrat të prodhuara në Kaliforni që transportoheshin arrinin 134 miliardë dollarë në 2007. 48 miliardë dollarë ishin kompjutera dhe elektronika, e ndjekur nga transporti, makineri jo elektrike, agrikultura dhe kimikate. Shkëmbimet dhe eksportet në Kaliforni përkthehen në punë me rroga shumë të larta për mbi një milion kaliforniane. Sipas BEA (Analiza E Ekonomisë Bureau), në 2005, kompani të kontrolluara nga të huajte kishin punësuar 542600 punonjës kaliforniane, më shumë së çdo shtet tjetër të ShBA-së. Burime të mëdha për investime të huaja në Kaliforni ishin Japonia Mbretëria E Bashkuar, Zvicra, Franca dhe Gjermania. Investimet e huaja në Kaliforni ishin përgjegjëse për 4,2 % të punësimit nga industritë private të vendit në 2005. Totali i shpenzimeve për udhëtime direkte në Kaliforni arriti 96,7 miliardë në 2008, me një rritje praj 0,8 % në vitet pasardhëse. Qarku i Los Angeles ka më shumë turizëm në Kaliforni.
Agrikultura (e cila përfshin fruta, perime, bulmetra dhe prodhimin e verës) është një industri e madhe në Kaliforni. Në fakt Kalifornia është vendi i pestë më i madh në botë për furnizimin me prodhime ushqimore. Agrikultura përfshin vetëm pak mbi 2 % të prodhimit bruto të vendit. Transportimi ajror i frutave dhe perimeve përfshinte një sasi prej 685 milion dollarë në 2007. Bëhet një krahasim i thjeshte që tregon se Kalifornia ka transportuar më shumë ushqime në rrugë ajrore sesa 23 shtete të tjera në çdo lloj rrugë. Sipas Departamentit të Ushqimeve dhe Agrikulturës së Kalifornisë, agrikultura Kaliforniane është një industri prej 36,6 miliardë dollarësh e cila gjeneron 100 miliardë dollarë në aktivitete të varura ekonomike. Shitjet e agrikulturës vendase fillimisht arritën 30 miliardë dollarë ne 2004, duke e bërë atë me përmasa dyfish më të mëdha se çdo industri e vendeve të tjera.
Kalifornia është shteti i pare për prodhimin e bulmetit. Qumështi është malli numër një i prodhuar në Kaliforni. Industria e bulmetit në Kaliforni gjeneronte 47 miliardë dollarë në aktivitete ekonomike në 2004 dhe punësonte mbi 400000 njerëz.
Nafta dhe Energjia Elektrike
Shpimet e naftës kanë luajtur një rol të rëndësishëm në zhvillimin e vendit. Janë disa zona të mëdha shpimi si Bakersfield, Long Beach, zona rreth Los Angeles dhe në vijën bregdetare të Kalifornisë.
Të ardhurat për fryme ishin rreth $ 38.956 që nga 2006, duke u renditur në vend të 11 në ShBA, por ndryshon gjerësisht sipas rajonit gjeografik dhe profesionit. Disa vende bregdetare përfshijnë disa nga vendet më të pasura për të ardhurat për fryme në ShBA si La Jolla në San Diego, Beverly Hills në Qarkun e Los Angeles, Newport Beach në Qarkun Orange në Kaliforninë e Jugut, San Francisco dhe Qarku Marin. Disa nga tregjet më të madha dhe më të kushtueshme të shtëpive në ShBA ndodhen në Kaliforni, kështu që ka komunitete ku çmimi mesatar i një shtëpie shkon 1 deri në 2 milion dollarë. Në përgjithësi Central Valley në Kaliforninë e Veriut është vendi me shtëpitë më pak të kushtueshme, si në Inland Empire në Kaliforninë e Jugut, edhe pse në këto rajone ka shtëpi më të shtrenjta se në vendet e tjera të ShBA, merret në krahasim me ato vende ku shtëpitë kanë një çmim mesatar prej 1 milion dollarësh. Vendet bujqësore të Kalifornisë qendrore kanë shifrat më të larta të varfërisë në vend. Sektorët e teknologjisë së lartë në Kaliforninë e Veriut, më specifikisht Silicon Valley në Santa Clara dhe San Mateo, aktualisht janë të dala nga rënia ekonomike të shkaktuara nga bustit dot-com, që shkaktoi humbjen e mbi 250.000 vendeve të punës vetëm në pjesën veriore të Kalifornisë. Që nga pranvera e 2005, të dhëna nga Universiteti I Kalifornisë në Los Angeles tregojnë për një rritje të ekonomisë në Kaliforni, edhe pse ndodhet poshtë parashikimeve vjetore prej 3,9 %.
Në 2006, taksa vjetore vendore e Kalifornisë prej $ 10,66 për çdo $ 100 te të ardhurave personale ishte pak më e lartë se $ 10,43 që ishte mesatarja e gjithë ShBA-së. Në 2008, kur u bënë llogaritje nga PBB-ja, Kalifornia zinte vendin e gjashte nga 50 shtetet e ShBA-së për taksa dhe kontribuonte me një mesatare prej 3,65 miliardë dollarë në vit për 20 vitet e fundit në thesarin federal dhe që atëherë merrte shërbime federale në këmbim.
Bumi internacional në çmimin e shtëpive është më i përfoluri në Kaliforni, me çmimin e pronës mesatare në shtet në rritje për rreth gjysmë milion dollar shënuar në prill 2005. Qarku Orange, Qarku Ventura dhe zonat bregdetare në San Francisco kanë çmimin mesatar më të lartë duke arritur në $ 650.000. Vendi me çmimin më të ulet është Cantral Valley me një çmim mesatar prej $ 290.000. Disa tregje të pasurive të patundshme patën një rritje të theksuar çmimesh në fillim të 2000, ndjekur nga rënie në 2007 dhe 2008 kur pati një shpërthim shtëpish të reja. Megjithatë, duke filluar në 2007 me zvogëlim të kredive në sistemin bankar, mijëra shtëpi janë përjashtuar të gjithë vendin dhe duke rritur çmimet e shtëpive.
Kultura
Kultura e Kalifornisë është një kulturë perëndimore dhe i ka rrënjët e saj moderne fell në kulturën e Shteteve të Bashkuara, por gjithashtu, historikisht, ndikuan shumë spanjoll. Pasi që është një shtet kufitar dhe bregdetar, kultura e saj është ndikuar në masë të madhe nga popullsitë e shumta imigrant, veçanërisht nga ajo e Amerikës Latine dhe Azisë Lindore. Kalifornia është një udhëkryq ndërkombëtar i ShBA.
Ajo prej kohësh është një subjekt i interesit në mendjen e publikut dhe ka qënë shpesh e nxitur nga pasanikë e saj si një lloj parajse. Në fillim të shekullit 20, ndikuar nga përpjekjet e shtetit dhe lokale boosterës, shumë amerikanë panë shtetin e Artë si një destinacionit turistik ideal, me klimë të nxehtë dhe të thatë gjatë gjithë vitit me qasje të lehtë në oqean dhe male. Në vitin 1960, grupe të tilla si të muzikës popullore Beach Boys promovuar imazhin e kalifornianët.
Në kushte e zakone social-kulturore dhe politike kombëtare, kalifornianët perceptohen si më liberalë se amerikanët e tjerë, veçanërisht ata që jetojnë në brendësi të shtetit. Në disa mënyra, Kalifornia bënë pranimi e jetesës alternative, jo në mënyrë uniforme fetare, dhe të preokupuar me çështjet e mjedisit.
Referime
Shtetet Federale të Amerikës |
8886 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Shtetet%20Federale%20t%C3%AB%20Amerik%C3%ABs | Shtetet Federale të Amerikës | Në Shtetet e Bashkuara, një shtet është një njësi politike përbërëse, nga të cilat aktualisht janë 50. Të lidhur së bashku në një bashkim politik, çdo shtet ka juridiksion qeveritar mbi një territor gjeografik të veçantë dhe të përcaktuar ku ndan sovranitetin e tij me qeverinë federale. Për shkak të këtij sovraniteti të përbashkët, amerikanët janë qytetarë si të republikës federale ashtu edhe të shtetit në të cilin ata banojnë. Shtetësia dhe vendbanimi shtetëror janë fleksibël dhe nuk kërkohet miratim nga qeveria për të lëvizur ndërmjet shteteve, me përjashtim të personave të kufizuar nga disa lloje të urdhrave të gjykatës (si të dënuarit e liruar me kusht dhe fëmijët e bashkëshortëve të divorcuar që ndajnë kujdestarinë).
Qeverive të shteteve në SHBA u ndahet pushteti nga njerëzit (të secilit shtet përkatës) përmes kushtetutave të tyre individuale të shtetit. Të gjitha bazohen në parimet republikane (kjo kërkohet nga kushtetuta federale), dhe secila parashikon një qeveri, të përbërë nga tre degë, secila me pushtete të veçanta dhe të pavarura: ekzekutiv, legjislativ dhe gjyqësor. Shtetet ndahen në qarqe ose qarqe-ekuivalente, të cilave mund t'u caktohet ndonjë autoritet i qeverisjes vendore, por nuk janë sovrane. Struktura e qarkut ose ekuivalentit të qarkut ndryshon gjerësisht sipas shtetit, dhe shtetet krijojnë gjithashtu qeveri të tjera lokale.
Shtetet, ndryshe nga territoret e SHBA-së, zotërojnë shumë kompetenca dhe të drejta sipas Kushtetutës së Shteteve të Bashkuara. Shtetet dhe qytetarët e tyre përfaqësohen në Kongresin e Shteteve të Bashkuara, një legjislaturë dydhomësh e përbërë nga Senati dhe Dhoma e Përfaqësuesve. Çdo shtet ka gjithashtu të drejtë të zgjedhë një numër zgjedhësish (të barabartë me numrin total të përfaqësuesve dhe senatorëve nga ai shtet) për të votuar në Kolegjin Zgjedhor, organi që zgjedh drejtpërdrejt presidentin e Shteteve të Bashkuara. Për më tepër, çdo shtet ka mundësinë të ratifikojë amendamentet kushtetuese dhe, me pëlqimin e Kongresit, dy ose më shumë shtete mund të hyjnë në marrëveshje ndërshtetërore me njëri-tjetrin. Fuqia policore e çdo shteti njihet gjithashtu.
Historikisht, detyrat e zbatimit të ligjit vendor, edukimit publik, shëndetit publik, rregullimit të tregtisë ndërshtetërore dhe transportit dhe infrastrukturës lokale, përveç zgjedhjeve lokale, shtetërore dhe federale, përgjithësisht janë konsideruar kryesisht si përgjegjësi shtetërore, megjithëse të gjitha këto tani kanë financime dhe rregullore të rëndësishme federale gjithashtu. Me kalimin e kohës, Kushtetuta është ndryshuar, interpretimi dhe zbatimi i dispozitave të saj ka ndryshuar. Tendenca e përgjithshme ka qenë drejt centralizimit dhe inkorporimit, me qeverinë federale që luan një rol shumë më të madh se dikur. Ka një debat të vazhdueshëm mbi të drejtat e shteteve, i cili ka të bëjë me shtrirjen dhe natyrën e pushteteve dhe sovranitetit të shteteve në lidhje me qeverinë federale dhe të drejtat e individëve.
Kushtetuta i jep Kongresit autoritetin për të pranuar shtete të reja në Bashkim. Që nga themelimi i Shteteve të Bashkuara në vitin 1776 nga Trembëdhjetë Kolonitë, numri i shteteve është zgjeruar nga 13 fillestare në 50. Çdo shtet i ri është pranuar në baza të barabarta me shtetet ekzistuese. Ndërsa Kushtetuta nuk diskuton në mënyrë eksplicite çështjen nëse shtetet kanë fuqinë për t'u shkëputur nga Bashkimi, menjëherë pas Luftës Civile, Gjykata e Lartë e SHBA-së, në Texas v. White, vendosi se një shtet nuk mund ta bëjë këtë në mënyrë të njëanshme.
Lista
Më poshtë janë 50 shtetet e Shteteve të Bashkuara, sipas rendit alfabetik:
Prapavija
13 shtetet origjinale u krijuan në korrik 1776 gjatë Luftës Revolucionare Amerikane (1775–1783), si pasardhës të Trembëdhjetë Kolonive, pasi ranë dakord me Rezolutën e Lee dhe nënshkrimin e Deklaratës së Pavarësisë së Shteteve të Bashkuara. Para këtyre ngjarjeve çdo shtet kishte qenë një koloni britanike; secili u bashkua më pas në Bashkimin e parë të shteteve midis viteve 1777 dhe 1781, pas ratifikimit të Neneve të Konfederatës, kushtetutës së parë të SHBA-së. Gjithashtu gjatë kësaj periudhe, shtetet e reja të pavarura zhvilluan kushtetutat e tyre individuale shtetërore, ndër kushtetutat më të hershme të shkruara në botë. Megjithëse të ndryshme në detaje, këto kushtetuta shtetërore ndanin tipare që do të ishin të rëndësishme në rendin kushtetues amerikan: ato ishin republikane në formë dhe e ndanin pushtetin midis tre degëve, shumica kishin legjislatura dydhomësh dhe përmbanin deklarata ose një projektligj. Më vonë, nga 1787 deri në 1790, secili prej shteteve ratifikoi gjithashtu një kornizë të re federale të qeverisjes në Kushtetutën e Shteteve të Bashkuara. Në lidhje me shtetet, Kushtetuta e SHBA përpunoi konceptet e federalizmit.
Referime
Njësi shtetërore |
8889 | https://sq.wikipedia.org/wiki/George%20W.%20Bush | George W. Bush | George Walker Bush (sq. Xhorxh Uokër Bush) lindi më 6 korrik të vitit 1946 në New Haven, Connecticut. Ai është një politikan republikan i ShBA-së dhe presidenti i 43-të i vendit. I ati i tij George H. W. Bush ishte presidenti i 41-t i ShBA-së.
Filloi pune si president ne 20 janar 2001.
Është djali më i madhi i ish presidentit amerikan George H. W. Bush. Para se te zgjidhej si president ka qenë governatori i 46-shtë i Teksasit qe prej 1995. Bush u rizgjodh president në vitin 2004.
Biografia
Pasi mbaroi kolegjin punoi në bizinesin familiar të naftës.
U diplomua në histori në Universitetin Yale më 1968 dhe mori një gradë master në Administrin Biznesi nga Shkolla e Biznesit e Harvardit më 1975.
Ndërmjet viteve 1968 dhe 1973, Bush shërbeu si pilot për Rojen Kombëtare Ajrore të Teksasit. Më 1975 ai filloi karrierën profesionale të tij në biznesin e naftës dhe gazit, të cilën e la më 1986. Më 1988 ai u përfshi aktivisht në fushatën e suksesshme të babait të tij për presidencën dhe më 1989, së bashku me një grup investitorësh, bleu ekipin profesionist të bejsbollit Texas Rangers, për të shërbyer si partneri administrues i përgjithshëm i tij deri në nëntor 1994, kur u zgjodh guvernator i Teksasit. Më 1998 Bush krijoi një precedent duke u rizgjedhur për një mandat të dytë katër-vjeçar si guvernator i Teksasit.
Jeta persoanale
Bush u martua me Laura Uelsh më 1977. Ata kanë dy vajza binjake, Barbara dhe Xhena, të lindura më 1981.
Presidenca
Më 1999, Bush njoftoi planet e tij për të kandiduar për presidencën dhe pas një beteje të ashpër me kandidatë republikanë të tjerë fitoi zgjedhjet paraprake në mars 2000. Më 2 gusht 2000, Xhorxh Bush dhe i zgjedhuri i tij për bashkëpunëtor në kandidaturë, Riçard Çeni, u propozuan zyrtarisht për president dhe zëvendëspresident të Shteteve të Bashkuara në Konventën Kombëtare Republikane në Filadelfia. Pas një prej garave presidenciale më luftarake në historinë amerikane, Bush dhe Çeni mposhtën kandidatët e Partisë Demokratike, ish-Zëvendëspresidentin Al Gore dhe Senatorin Josef Lieberman. Megjithatë, fitorja kërkoi disa javë procedura ligjore të ndërlikuara dhe rinumërime të votave në Florida për t'u verifikuar.
Në fjalimin e tij të parë si president, Bush përsëriti angazhimin e tij për një frymë të përkushtimit politik të dyanshëm dhe premtoi të jetë udhëheqës i "një kombi," jo "një partie". Disa prej përparësive kryesore të tij të brendshme përfshinë përmirësimin e arsimimit, zvogëlimin e taksave dhe forcimin e ushtrisë.
Në muajin e 8 të mandatit të parë qeverisës, ndodhën sulmet terrorriste te 11 shtatorit, gjatë së cilave mbi 3 mijë persona mbetën të vrarë dhe undryshua rrjedha e historisë së Amerikës. Menjëherë pas këtyre sulmeve, filloi implementimi i politikës së ashtuquajtur “Doktrina Bush” e cila shpalli luftë kundër terrorizmit përmes një fushatë ndërkombëtare ushtarake që kulminoi me luftën në Afganistan në vitin 2001 dhe me luften e Irakut në vitin 2003, gjatë së cilës u mposht regjimi diktatorial i Sadam Husein. Gjate mandatit të parë, administrata e tij ndërmori dhe reforma të shumta në ekonomi, shëndetësi dhe sistemin financiar. Reformat ishin të një aspekti konservator dhe shpesherë u kundërshtuan nga grupet liberale dhe ato të mbrojtjes së të drejtave të njeriut.
Gjatë mandatit të parë, në kuadër të luftës kundër terrorizmit u miratuan dhe amendamente të cilat lejonin torturimin e të burgosurve të luftës apo hapjen e burgjeve kundër standardeve perëndimore të trajtimit të të burgosurve, sic ishte dhe burgu famëkeq i Guantanamos, ku të burgosurit dënoheshin me gjyqe ushtarakë e pa të drejtën e apelimit të vendimit apo kërkimit të mbrojtes ligjore.
Në vitin 2004, Bush rifitoi ngushtë zgjedhjet presidenciale, duke mposhtur kandidatin democrat John Kerry. Gjatë mandatit të dytë u shtuan kritikat për qeverisjen e tij dhe mënyrën se si po organizohej lufta kundër terrorit apo si u menazhua situate e shkaktuar nga uragani Katrina.
Në vitin 2006, Kongresi u rimor nga Partia Demokratike dhe u vështirësua vendimmarrja gjatë 2 vjecarit të fundit. Në Dhjetor 2007 u shfaqën dhe shenjat e para të recensionit dhe krizës ekonomike botërore, gjë që do e kthente George Bush në një nga presidentët më pak të pëlqyer në historinë modern të ShBA-ve.
Në kuadër të luftës së tij kundër terrorizmit, Bush i kushtoi rëndësi të madhe dhe aleancave ushtarake, si NATO dhe luajti një rol të rëndësishëm në modernizimin e kapaciteteve të NATO dhe në muajt e fundit të mandatit të tij të dytë, firmosi dhe për zgjerimin e aleancës me Kroacinë dhe Shqipërinë. Rol të rëndësishëm luajti dhe në shpalljen e pavarësisë së Kosovës dhe pranimin e saj nga shtetet perëndimore.
Pavarësisht pëlqimit të ulët nga populli amerikan, së bashku me Bill Clinton, George Bush mbetet një nga presidentët e figurat më të dashura për popullin shqiptar.
Vizita në Shqipëri
Më 10 qershor 2007 George W. Bush bëri nje vizitë zyrtare në Shqipëri ku shpreu qartë mbështetjen e ShBA për pavaresinë e Kosovës.
Ai dhe bashkëshortja e tij, Laura, u pritën në aeroportin e Rinasit nga ministri i Jashtëm shqiptar në atë kohë, Lulzim Basha dhe nga deputetët Bamir Topi e Ben Blushi.
Presidenti Moisiu i dha Presidentit Bush dekoratën “Urdhri i Flamurit” për kontributin e tij në mbështetje të çështjes shqiptare.
Më pas në një konferencë të përbashkët me kryeministrin e atëhershëm, Sali Berisha, Bush vlerësoi nivelin e lartë të marrëdhënieve midis Shqipërisë dhe SHBA-së.
Presidenti konfirmoi mbështetjen e plotë për planin e të dërguarit të posaçëm të OKB-së, Marti Ahtisari për Kosovën. Ai tha se do të punojë për të bindur gjithë vendet anëtare të Këshillit të Sigurimit dhe Serbinë për njohjen e pavarësisë së Kosovës.
Mirënjohjet
Medalja e Artë e Lirisë - Kosovë
Urdhri i Flamurit Kombëtar - Shqipëri, 2007
Shiko dhe
Doktrina Bush
Neokonservatorizmi
Politikanë amerikanë
Lindje 1946 |
8895 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Kaskaderi | Kaskaderi | Kaskaderi ose Stuntman (p. ang.: stunt = Trik/Dredhi) është një dublues që merr rolin e aktorit për skena të vështira, fytyra e kaskaderit nuk shihet në film, por vetëm e atij që e dublon. |
8897 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Ciceroni | Ciceroni | Ciceroni (Mark Tul Cicero), lindi më 3 janar të vitit 106 p.e.s dhe vdiq më 7 dhjetor të vitit 43 p.e.s, ishte historian dhe filozof i Romës antike i lindur pranë Aripinit. Studioi në Romë për drejtësinë dhe retorikën. Njohuritë e tija në artin e oratorisë (gojtarisë) dhe të filozofisë ai i plotësoi veçanërisht pas një udhëtimi që kishte bërë në Greqi. Në vitin 63 p.e.s ai ishte konsull dhe gjatë kryerjes së kësaj detyre ai zbuloi komplotin e Katilinës dhe më vonë të bjerë si viktimë e kundështarëve të tij dhe të dërgohet nga ata në mërgim. Pas dy vite mërgimi ai kthehet përsëri në Romë dhe merret me studime retorike dhe filozofike. Pasi ai mendonte se vetëm në rrugën që shihte Pompeu mund të mbrohej çështja e republikës, ai edhe mbajti anën e tij në luftën civile. Pas vrasjes së Çezarit ai ishte një ndër krerët e partisë së senatit dhe e luftonte Mark Antonin. Për shkak të kësaj vije që ndiqte, Ciceroni u vra nga agjentët e Antonit në vitin 43 p.e.s.
Gjatë jetës së tij ai ishte i dalluar për oratori (gojtari). Ka mbajtur fjalime të ndryshme si burrë shteteti dhe si avokat. Fjalimet e tija janë çmuar si fjalë bindëse, si të forcës tërheqëse të fjalës. Nga këto fjalime të Ciceronit mund të kuptohen dhe të njihen më mirë rrethanat dhe jeta e tij.
Cicero shkroi disa vepra si: "De oratore" (Mbi oratorinë), "De republika" (Mbi shtetin), "De amicitia" (Mbi miqësinë), "De setnecutute" (Mbi pleqërinë).
Gjuha që përdor Ciceroni në veprat e tija është e zgjedhur dhe e përpunuar me stilin e tij të qartë dhe të bukur, ai mendimet i ilustron me figura tërheqëse gjuhësore.
Nga korrospondeca (letërkëmbimi) e tij me mikun e tij të ngushtë Pompon Atikun mund të kuptojmë se Ciceroni ka jetuar në pronat e Atikut për një farë kohe.
Ciceroni na lë disa të dhëna mbi mardhëniet dhe pasuritë e Dyrrahut (Durrësit t sotëm) dhe të Apollonisë (Fierit të sotëm) të cilat janë të shkruara në akuzat e tij drejtuar kundërshtarit të tij Pizonit. Nga këto shënime kuptojmë se Ciceroni kishte jetuar edhe në tokat Ilire për të cilat thoshte se disa prej tyre shfrytëzoheshin nga sundimtarët e provincës maqedonase.
Tituj të veprave
Letrat
Ligjëratat
"De oratore" (Mbi oratorin),
"De republika" (Mbi shtetin),
"De amicitia" (Mbi miqësin),
"De setnecutute" (Mbi pleqërinë).
Vepra te tjera filosofike
de Inventione
de Optimo Genere Oratorum
Topica
de Oratore
de Fato
Paradoxa Stoicorum
De Partitione Oratoria
Brutus Orator
De Re Publica
de Consulatu Suo
de Legibus
de Finibus
Tusculanae Disputationes
de Natura Deorum
Academica
Cato Maior de Senectute
Laelius de Amicitia
de Divinatione
de Officiis
Commentariolum Petitionis
Burim i të dhënave
Ilirët dhe Iiria te autorët antikë ISBN 99927-1-639-8
Lidhje të jashtme
Amëza thelatinlibrary.com
Ciceroni
Historia e lashtë
Filozofë romakë |
8898 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Xheki%20%C3%87an | Xheki Çan | Chan Kong-sang i njohur si Jackie Chan (lindi më 7 prill 1954) është një aktor, regjisor, këngëtar dhe kaskader kinez. Lindur në Hong Kong, në fillimet e veta ai njihej me nofkën Sing Lung (Dragoi). Karriera e tij përfshin një sërë filmash të realizuar në Kinë dhe në SHBA. Në fëmijëri Xheki u vendos në Insitutin Kërkimor të Operas së Pekinit, një shkollë me një disiplinë të hekurt. Për një periudhë të gjatë ai studioi artet marciale, muzik dhe të tjera disiplina të cilat do e ndihmonin në të ardhmen. Fillimisht Jackie Chan kryente role jo me peshë në film. Një nga shfaqjet më sinjikative të tij gjatë viteve 1970, ishte roli si antagonist i Brus Lisë. Më shumë informacion mbi aktorin mund të gjendet në autobiografinë e tij të titulluar: Unë Jam Jackie Chan: Një Jetë me Aksion.
Jackie Chan mori rolin e tij deçiziv në filmin Grushti i Ri i Furishëm – si vazhdim i filmit të suksesshëm të Brus Lisë Grushti i Furishëm – por pa arritur sukses. Në të tilla kushte, ai vendosi të paraqiste element të rinj në filmat e tij që kishin të bënin me një sërë situatash komike dhe gafash të ndërthurura me aksionin e arteve marciale. Në vitin 1978, Jackie Chan fiton famë me filmin e tij Drunken Master. Për firmën televizive “Sky” Xheki tha se suksesi i tij qëndronte në të bërën krejt të kundërtën e aktorit Brus Lee. “– Nëse Brus Li ishte serioz, atëherë personazhi im duhej të ishte krejt e kundërta” – u shpreh ai në intervistë. Shpesh gjatë interpretimit të filmave, Can është dëmtuar seriozisht në skenë duke pësuar fraktura në pjesë të ndryshme të trupit, madje edhe duke përfunduar në koma.
Xheki e vazhdoi karrierën e tij kinematografike edhe në SHBA siç është The Cannonball Run në vitin 1980. Megjithatë ai do të fitonte famë jashtë Azisë vetëm mbas filmit Police Story i vitit 1985.
Jeta e hershme
Chan lindi më 7 prill 1954 në Hong Kong si Chan Kong-sang te Charles dhe Lee-Lee Chan, refugjatë nga Lufta Civile Kineze. Prindërit e tij punuan për ambasadorin francez në Hong Kong, dhe Chan i kaloi vitet e tij formuese në bazë të vendbanimit të konsullit në rrethinën Victoria Peak.
Chan ndoqi shkollën fillore Nah-Hwa në ishullin Hong Kong, ku ai dështoi vitin e tij të parë, pas së cilës prindërit e tij u tërhoqën nga shkolla. Në vitin 1960, babai i tij emigroi në Canberra, Australi, për të punuar si kryekuzhinier për ambasadën amerikane, dhe Chan u dërgua në Akademinë e Dramave në Kinë, një shkollë e drejtuar nga Mjeshtri Yu Jim-yuen. Chan u stërvit me rigorozitet për dekadën tjetër, duke shkëlqyer në artet marciale dhe akrobatikë. Ai përfundimisht u bë pjesë e Shtatë Fatlumët e Vegjël, një grup i performancës i përbërë nga studentët më të mirë të shkollës, duke fituar emrin e skenës Yuen Lo në homazhe ndaj mjeshtrit të tij. Chan u bë miq i ngushtë me anëtarët e grupit të tij Sammo Hung dhe Yuen Biao, dhe të tre këta më vonë u bënë të njohur si Tre Vëllezërit ose Tre Dragonj. Pasi hyri në industrinë e filmit, Chan së bashku me Sammo Hung morën mundësinë të stërviten në hapkido nën mjeshtrin e madh Jin Pal Kim, dhe Chan përfundimisht arriti një rrip të zi. Jackie Chan gjithashtu trajnoi në stile të tjera të arteve marciale si karate, xhudo, taekwondo dhe Jeet Kune Do.
Chan u bashkua me prindërit e tij në Canberra më 1976, ku ai shkoi për pak kohë në Kolegjin Dickson dhe punoi si punëtor në ndërtim. Një ndërtues i tij i quajtur Jack mori Chan nën krahun e tij, duke fituar kështu Chan pseudonimin e "Jack i Vogël" që u shkurtua më vonë në "Jackie", dhe emri Jackie Chan ka mbërthyer me të qysh atëherë. Në fund të viteve 1990, Chan ndryshoi emrin e tij kinez në Fong Si-lung, pasi mbiemri origjinal i babait të tij ishte Fong.
Filmografia
Referime
Lindje 1954
Aktorë
Aktorë kinezë
Regjisorë kinezë
Kaskaderë
Këngëtarë kinezë |
8899 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Hong%20Kong | Hong Kong | Hong Kong (Kinezҫe: 香港) është një nga dy rajonet special administrative (SAR) të Republikës Popullore të Kinës, ku tjetri është Makau. I ndodhur në bregdetin jugor të Kinës dhe i rrethuar nga delta e Pearl River dhe nga Deti i Kinës Jugore, Hong Kongu është i njohur për pallatet e tij të larta dhe për gjirin e thellë natyror. Me një sipërfaqe toke prej 1104 km2 dhe me një popullsi prej shtatë milionë banorësh, Hong Kongu është një nga zonat më të populluara në botë. 95% e popullsisë së Hong Kongut janë kinezë etnikë dhe vetëm 5% janë nga grupe të tjera.
Sipas parimit "një vend, dy sisteme", Hong Kong ka një sistem sistem ekonomik dhe politik të ndryshëm nga ai i Republikës Popullore të Kinës. Hong Kongu është një nga qendrat kryesore ndërkombëtare të botës financiare, me një ekonomi të fuqishme kapitaliste të shërbimit, e karakterizuar nga taksat e ulta, tregtia e lirë dhe ndërhyrja minimale e qeverisë në ekonomi.
Gjeografia
Sipërfaqja e përgjithshme e Hong Kongut është 1,092 km2, prej së cilës 50 km2 janë të mbuluara me ujë. Shtrihet rreth koordinatave gjeografike 22 15 V, 114 10 L. Hong Kongu është vend bregdetar me një vijë bregdetare të gjatë 733 km. Vija e përgjithshme kufitare tokësore e saj është 30 km. Hong Kongu dhe atë me Kinën.
Klima. Dominon moti sub-tropikal i ndikuar nga furtuna të quajtura monsune. Moti në dimër është i ftohtë, në pranverë i ngrohtë e me reshje deri në verë ku fillon të mbajë nxehtë.
Relievi është shkëmbor dhe malor me disa rrafshe në veri. Pika më e lartë ndodhet në lartësinë mbidetare 958 m, në Tai Mo Shan. Ndërsa pika më e ulët 0 m n.n. e detit në detin jugor të Kinës.
Si pasuri natyrore nuk ka ndonjë për të cilën mund të veçohet përpos një lloj xehe të mineralit të silicit [Si] dhe gjirit që ofron strehim për anijet tregtare.
Për sipërfaqe të punueshme të tokës, në vitin 2001 thuhej që ajo ishte 5.05% të së përgjithshmes, ndërsa të mbledhura gjithnjë vetëm 1.01%, të përvetësuara dhe të ujitura 20 km2.
Lidhje të jashtme
Faqja zyrtare e Qeverisë së Hong Kongut
Referime
Kinë
Qytete në Kinë |
8900 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Letrat%20e%20Ciceros | Letrat e Ciceros | Letrat e Ciceros
Epistolae
Janë një përmbledhje letrash të autorit të antikës Cicero. Këto letra përmbajnë të dhëna të ndryshme për perandorinë romake si dhe tregojnë marrëdhëniet shoqërore nga shoqëritë në të cilat kishte jetuar autori.
Ndër letrat më interesante janë
As Familjares (Njerëzve të familjes) - ku tregon arsyet përse ai kishte ardhur aty në qytetin me popullsi të madhe të jetoi.
Ad Atticum (Atikut): 1/5-6 dhe 16 ; 3/7 ; 4/8 ; 14/14, 17, 19, 20 ; 15/2, 14, 15 ; 16/1.
Ad Quintum
Ad Brutum
Burim i të dhënave
Ilirët dhe Iiria te autorët antikë ISBN 99927-1-639-8
Shiko dhe këtë
Personalitete nga antika dhe mesjeta
Dokumente historike |
8901 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Ligj%C3%ABratat%20e%20Ciceros | Ligjëratat e Ciceros | Orationes
Ligjëratat e Ciceros
Janë përmbledhje fjalimesh të mbajtura nga autori antikë Ciceroni. Këto fjalime ai i kishte mbajtur si burrë shteti dhe si avokat. Këto fjalime dallohen për fuqinë bindëse dhe për forcën tërheqëse të fjalës. Autori në këto fjalime përdor një gjuhë të zgjedhur dhe të përpunuar me një stil të qartë dhe të bukur. Mendimet janë të ilustruara me figura shumë tërheqëse gjuhësore.
Ndër fjalimet më të spikatura dhe që kanë të bëjnë me Ilirinë janë Ligjëratat:
In M.Antonium Pilippcae (Filipikët kundër M. Antoni) - 11
In Pisonem (Kundër Pisonit) - 34;35;40
Oratio pro P.Sextio (Ligjërata në mbrojtje të P. Sexstit) - 43
De provinciis consularibus (Mbi provincat konsulare) - 3
Oratio de aruspiciis responses (Ligjëratë përgjigjje aruspiceve)
Ligjëratat (fjalimet)
Pro Quinctio
Pro Roscio Amerino
Pro Roscio Comodeo
de Lege Agraria Contra Rullum
In Verrem
de Imperio Cn. Pompei
Pro Caecina
Pro Cluentio
Pro Rabirio Perduellionis Reo
In Catilinam I-IV
Pro Murena
Pro Sulla
Pro Flacco
Pro Archia Post Reditum in Senatu
Post Reditum in Quirites
de Domo Sua
de Haruspicum Responsis
Pro Cn. Plancio
Pro Sestio
In Vatinium
Pro Caelio
de Provinciis Consularibus
Pro Balbo
Pro Milone In Pisonem
Pro Scauro
Pro Fonteio
Pro Rabirio Postumo
Pro Marcello
Pro Ligario Pro Deiotaro
Philippics
Shiko dhe këtë
Ciceroni
Mbretëria e Ilirisë
Personalitete nga antika dhe mesjeta
Burim i të dhënave
Ilirët dhe Iliria te autorët antikë ISBN 99927-1-639-8
Dokumente historike
Iliria |
8902 | https://sq.wikipedia.org/wiki/James%20Dean | James Dean | James Byron Dean lindi më 8 shkurt 1931 në Marion, Indiana; vdiq më 30 shtator 1955 në Cholame, Kalifornia. Ishte aktor amerikan i filmit dhe teatrit. Vdekja e tij e hershme si dhe roli në filmin "Rebel Without a Cause" e bën Dean idol të rinisë amerikane. Pas vdekjes u nominua dy herë për çmimin e Oskarit për rolet në filmat "Giant" dhe "East of Eden".
Filmografia
Fixed Bayonets (1951)
Sailor Beware (1952)
Has Anybody Seen My Gal? (1952)
Trouble Along the Way (1953)
East of Eden (1955)
Rebel Without a Cause (1955)
Giant (1956)
Teatër
See the Jaguar, (1952)
The Metamorphosis (1952) - bazur në novelën e Franz Kafkas
The Immoralist (1954) - bazuar në romanin e Andre Gide
The Scarecrow (1954)
Women of Trachis (1954)
Lidhje të jashtme
James Dean
James Dean në NNDB
Aktorë amerikanë
Lindje 1931
Vdekje 1955 |
8905 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Dialekti | Dialekti | Dialekti (nga greq. dialegomai: bisedë me njëri-tjetrin) është një variant i një gjuhe, i cili përdoret nga një pjesë e popullsisë së një vendi, por që kuptohet edhe nga folësit e tjerë të kësaj gjuhe. Dialektet e një gjuhe dallojnë nga njëri-tjetri nga disa veçori leksikore, sintaksore ose zanore.
Në përgjithësi dallojmë dy lloje dialektesh:
dialektet krahinorë, që studiohen nga dialektologjia.
dialektet shoqërorë, që studiohen nga socio-gjuhësia.
Gjuha Shqipe ka dy dialekte, gegë dhe toskë, të cilët kanë në vetvete disa nëndialekte apo variante të të folurit. P.sh. në dialektin gegë, kemi nëndialektin e Shkodrës, nëndialektin e Dibrës, etj.
Gjuhësi
Varietete dhe stile gjuhësore
Leksikologji
Terminologji gjuhësore |
8907 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Jul%20%C3%87ezari | Jul Çezari | Gaius Iulius Caesar, i njohur në shqip si Jul Cezari, lindi më 12 korrik 100 p.e.s. në Romë dhe ka vdekur me 15 mars te 44 p.e.s.. - ushtarak dhe burre shteti i Perandorisë romake, u vra nga kundërshtarët e tij në politikë.
Gai Jul Cezari ka luajtur një rol të rëndësishëm në transformimin e Republikës Romake, në Perandorinë Romake. Marshimi romak ne Britaninë e Madhe, prej ushtrisë së Jul cezarit, e shtriu botën romake deri në oqeanin Atlantik. Ai konsiderohet si një prej gjenive ushtarak, më të mëdhenj të kohës dhe një prej udhëheqësve me të fortë.
Jeta
Jul Cezari lindui në një prej familjeve më të vjetra aristokrate në Romë. Ai ka qenë një pjesëtar i partisë demokratike dhe popullore. Edhe pse ishte nip i Caius Marius-it, Cezari, martohet me Kornelian, vajzën e re të Lucius Cornelius-in Cinna, mbështetësit më të madh të Mariusit dhe armikut te Sullasit. Në vitin 82 p.e.s., kur Cezari refuzoi të ndahej me Kornelian, ai u detyrua të largohej nga Roma.
Pas vdekjes së Sullasit, Cezari kthehet në Romë dhe nis karrierën e tij politike. Ai fiton popullaritet me partine e tij dhe oratori. Ne 74 p.e.s., ai shkon në Azi, për të rikthyer ushtrinë Cappadociane. Pasi u kthye, ai nxiti reformimin e qeverisë dhe ndihmoi në përparimin e pozicionit politik të Pompeit. Cezari u bë oficer, në vitin 70 p.e.s. dhe ishte përgjegjës për administrimin e qeverise dhe ushtrisë në Spanjën e largët, në 69 p.e.s.. Ai ndihmoi Pompein të merrte drejtimin e luftës në Lindje. Jul Cezari u kthye në Rome në vitin 68 p.e.s. dhe në mungesë të Pompeit, ai u bë koka e partisë popullore.
Martesa
Në vitin 63 p.e.s., Jul Cezari u emërua "pontifex maximus" [kryeprift]. Reforma e tij e mëtejshme me Sosigenin, për kalendarin, ishte një nga kontributet e tij më të mëdha për historinë. Në vitin 62 p.e.s., Clodius dhe e shoqja e dyte e Jul Cezarit, Pompeia, u përfshinë në një skandal, i cili përfshinte dhunimin e riteve sekrete te Bona Deas dhe si pasoje Çezari ndahet. Ai tha: "E shoqja e Cezarit, s’duhet të dyshojë për asgjë."
Meqenëse Jul Cezari ka shërbyer në Spanjë si administrator, ai kthehet në Romë me ambicie konsullate. Për të realizuar qëllimin e tij, në vitin 60 p.e.s., Cezari krijon “Triumviratin” e Pare, e cila ishte aleanca e tre burrave, Julius Caesar, Pompeit, dhe Marcus Licinius Crassus. Pompei, ishte komandant i ushtrisë, kurse Marcus Licinius Crassus, ishte njeriu me i pasur në Romë. Kjo nuk ishte një triumvirate e mirëfilltë, sepse kjo aleance nuk u konfirmua zyrtarisht nga senati. Tre burrat ishin në gjendje të kontrollonin Romën dhe kjo aleance bëri të mundur që Cezari të ndiqte Luftën në Gali.
Në vitin 59 p.e.s., Cezari martohet me Calpurnian. Po të njëjtin vit si konsull, ai miraton një ligj agrar, i cili siguronte tokë bujqësore për 20,000 qytetar dhe veteran të varfër. Ai gjithashtu siguroi mbështetjen e të pasurve, duke reduktuar taksat që ata paguanin për kontratat në Azi. Kjo e bëri atë, drejtues të një koalicioni ndërmjet popullit dhe plutokratëve.
Beteja
Në vitin 55 p.e.s., Cezari kreu një eksplorim në Britani dhe mundi Britanikët, nën drejtimin e Cassivellaunusit. Çezari hasi në kundërshtarin e tij më të fortë në Gali, Vercingetorixin, të cilin ai e mundi në Alesia në 52 p.e.s.. Me fundin e luftës, Cezari kishte arritur kontrollin e pjesës më të madhe te Galisë. Kjo arritje i siguroi atij, titullin komandanti më i madhe i kohërave, si dhe besnikërinë e legjioneve. Kujdesi i Cezarit ndaj ushtarëve, dëshira për të realizuar ai vetë sulme të vështira ushtarake, e ktheu atë në idhullin të ushtarëve, një element i rëndësishëm për karrierën e tij pasardhëse.
Lufta Civile
Në vitin 54 p.e.s., vdes e bija e Jul Cezarit, e shoqja e Pompeit, që prej pesë vjetëve. Ajo kishte qenë lidhja kryesore ndërmjet dy burrave. Gjate viteve kur Cezari ishte në Gali, Pompei kishte filluar të mësonte gjithnjë e me shume mbi partinë senatoriale. Arritjet ushtarake te Cezarit, fillojnë e rrisin xhelozin e Pompeit. Vdekja e Crassusit, në 53 p.e.s., sjell fundin e Triumviratit të Parë, dhe vendosjen e Cezarit kundër të tjerëve.
Pasi përfundoi Triumvirati i Parë, senati mbështet Pompein, i cili u bë konsull individual më 52 p.e.s.. Ndërkohë, Cezari ishte bërë një hero ushtarak, si dhe një lider i popullit. Senati druhej prej Cezarit, dhe donte që ai të hiqte dorë prej ushtrisë së tij. Ata e dinin që Cezari shpresonte të bëhej konsull, pasi periudha e tij në Gali, të përfundonte. Në dhjetor të 50 p.e.s., Çezari i shkruan një letër senatit, në të cilën thoshte që ai do të hiqte dore nga ushtria e tij, në rast se Pompei hiqte dore nga posti që kishte. Senati e priti letrën me egërsi dhe i kërkoi Cezarit të hiqte menjëherë dore nga ushtria, përndryshe do të shpallej “armik i popullit”.
Dy oficerët besnikë të Cezarit, Mark Antoni dhe Quintus Cassius Longinus, nuk e aprovuan ligjin dhe u përjashtuan nga senati. Ata udhëtuan drejt Cezarit, o cili mblodhi ushtrinë e tij, dhe kërkoi mbështetjen e tyre kundër senatit. Ushtria kërkoi te sulmonte dhe më 12 janar të vitit 49 p.e.s., Cezarime fjalën “Iacta alea est” (lat. vdekja është larg) kaloi Rubicon-in, kufiri që ndante provincën e tij nga Italia. Lufta civile kishte filluar.
Marshimi i Cezarit drejt Romës, ishte një progres triumfues. Senati u arratis për në Capua. Cezar iu drejtua më pas për ne Brundisium, ku rrethoi Pompein, përpara se ai të arratisej për në Greqi. Ai ju drejtua Spanjës, të cilën po e drejtonin oficeret e Pompeit dhe vendosi paqe në të. Pasi u kthye në Romë, Cezari u zgjodh konsull dhe më pas iu drejtua Greqisë, në kërkim të Pompeit.
Cezari mblodhi një ushtri të vogël në Brundisium dhe nisi lundrimin. Ushtria ishte aq e vogël, sa Bibulus, i cili po e priste në ngushticë, për ta penguar kalimin e tij në Epir, e lejoi pa problem. Cezari takon Pompein në Dyrrahketu zhvillohet Beteja e Dyrrahut , por u detyrua të tërhiqej, me Pompein qe e ndiqte pas shpine. Çezarie vendosi kampin në një vend mjaft strategjik, pranë Pharsalus-it. Pompei, i cili kishte një ushtri të madhe, e sulmoi Cezarin, por u mund dhe u detyrua të tërhiqej drejt Egjiptit, ku dhe u vra.
Cezari, i cili kishte ndjekur Pompein drejt Egjiptit, qëndroi atje edhe për pak kohë, duke jetuar me Kleopatrën. E mbështeti atë kundër të vëllait dhe të shoqit, Ptolemeut XII, dhe bëri të mundur që Kleopatra të vendosej fuqishëm ne fron. Prej Egjiptit ai shkoi në Siri dhe Pontus, ku në vitin 47 p.e.s., ai mundi Pharnacin II, në një mënyrë aq të lehtë, sa e pasqyroi me fjalët: Veni, vidi, vici [Erdha, Pashë, Pushtova]. Po të njëjtin vit, ai u nis drejt Afrikës (Libisë), ku ndodheshin mbështetësit e Pompeit, për ti dhënë fund revoles së nisur nga Kato .
Kthimi në Romë
Cezari u kthye në Romë, me katër triumfe të mëdha dhe i fali të gjithë armiqtë e tij. Ai nisi të reformonte kushtet e jetesës, duke përmirësuar ligjet agrare si dhe konditat shtëpiake. Jul Cezari, gjithashtu bashkoi planet e ndërlikuara, për të konsoliduar mbretërinë dhe vendosjen e sigurisë. Në dimrin e 46 - 45 p.e.s., Cezari ishte në Spanjë, ku zhduku partine e fundit senatoriale të Gaeus Pompeusit, birit të Pompeit.
Jul Cezari kthehet ne Romë në shtator të 45 p.e.s., dhe u emërua në postin e drejtuesit të konsujve, për të pestën here. Po të njëjtin vit, ai u bë diktator i përjetshëm dhe vendosi të merrte një fushatë kundër Parthias, rreziku i vetëm për kufijtë e Romës. Fuqia e tij diktatoriale, kishte ngjallur pa pëlqyeshmëri dhe ishte kritikuar rëndë nga armiqtë e tij.
Kundrejt Cezarit u realizua një komplot, prej vetë miqve dhe mbrojtësve te tij. Këtu mund të përmendim Cimber, Casca, Cassius dhe Marcus Junius Brutus. Më 15 mars të vitit 44 p.e.s., ai u godit me thikë, për vdekje, në dhomën e senatit. Në testament, Cezari ia linte gjithçka nipit të tij 18 vjeçar, Octavianit më vonë i njohur si August.
Cezari ka qene gjithmonë një prej figurave më kontradiktore historike. Ndjekësit e tij kishin parë tek Cezari, mbrojtësin e te drejtave të njeriut, kundrejt një oligarkie. Armiqtë e tij e kishin parë Cezarin, si një demagog ambicioz, i cili e fitoi me force rrugën e tij drejt fuqisë diktatoriale dhe shkatërroi republikën. Ai ishte i shkëlqyer në luftë, oratori dhe si drejtues shteti.
Letrat dhe Historia
Përpos veprimtarisë së tij si ushtarak Cezari u shqua edhe për veprimtarin letrare e historike. Më veprat e tij letrare ai hynë ndër shkrimtarët më të mirë të kohës së vetë. Nga Çezari deri më tani dihet se janë ruajtur dy vepra të plota me përmbajtje historike, komente (ditar) dhe që në fakt nuk janë asgjë më shumë se kujtime apo broshura politike të pregatitura në stilin e raporteve ushtarake.
Si shkrimtar Cezari shquhet për stilin që mund të quhej shembullor për thjeshtësinë e qartësinë e gjuhës. Kështu në veprat e tij si: "De bello civilile" (Mbi luftën civile) dhe atë kushtuar luftës gale "De bello Gallico" ai përshkruan ngjarjet ushtarake kundër Pompeut me plot gjallëri edhe pse nuk mund të thuhet se është i paanshëm.
Cezari në veprat e tij përshkruan tërthorazi pjesë të Ilirisë në të cilën ishin zhvilluar edhe disa ngjarje. Mirëpo ai nuk hynë më thellë në përshkrimet e tija. Në veprat e tij vërejmë përshkrime gjeografike të Ilirisë.
Tituj të veprave
Literaturë
"De bello Gallico"
"De bello civile"
Burim i të dhënave
Ilirët dhe Iliria te autorët antikë ISBN 99927-1-639-8
Biografi
Hyjni romake
Politikanë
Shkrimtarë romakë
Ushtarakë romakë |
8908 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Mbi%20luft%C3%ABn%20Gale | Mbi luftën Gale | De bello Gallico ose Bellum Gallicum (e përkthyer shqip, Mbi luftën Gale) është një vepër e ushtarakut, shkrimarit dhe perandorit romak Cezari. Autori në këtë vepër përdor një stil që mund të merret si shembullor për thjeshtësi e qartësinë e gjuhës. Prezentimi i veprës është tërheqës dhe shquhet për përshkrimin plot gjallëri. Cezari në këtë vepër përshkruan luften gale por nuk mund të thuhet se e bën në mënyrë neutrale.
Cezari, në këtë vepër, e prezanton luftën si një "bellum iustum", një luftë domosdoshme për tu mbrojtur nga rrezikshmëria e armikut.
Pjesa më interesante e kësaj vepre për ngjarjet në provincën Iliria është në librin e V ku ai tregon se si pas kuvendit në Gali, niset për në Iliri për shkak se kishte dëgjuar se pjesët kufitare të kësaj province po plaçkiteshin nga pirustët.
Pikëpamja e Cezarit
Në këtë vepër duket qarte vullneti i Cezarit të orientojë publikun në bindjet e tij duke dhënë iden e një pikëpamje neutrale. Kjo gjë u bë e mundur nga përdorimi i përemrit vetor te tretë (ai) për të treguar për veten, dhe e prezanton veten si arbitri i çdo konflikti, udhëheqës trim dhe një strateg i shkathët që zbret në fushën e betejës edhe në qoftë se rrezikon jetën.
Burim i të dhënave
Ilirët dhe Iiria te autorët antikë ISBN 99927-1-639-8
Shiko dhe këtë
Personalitete nga antika dhe mesjeta
Dokumente historike |
8909 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Mbi%20luft%C3%ABn%20civile | Mbi luftën civile | Mbi luftën civile
De bello civile
Është një vepër e ushtarakut dhe shkrimarit romak Cezari. Autori në këtë vepër përdor një stil që mund të merret si shembullor për thjeshtësi e qartësin e gjuhës. Me një anëshëri autori përshkron luftën civile dhe i thurrë vetit lëvdata tedencioze. Mbi të gjitha Cezari mundohet të sjellë në dukje urtësinë që ka ai dhe dashurin e tij për paqe. Ciceroni në letrat e tija thotë se Cezari në vepren e tij përpiqet të tregoi se ishte i detyruar të rok armët dhe se gjatë kësaj përpjekje ai edhe i shtrëmëron disa fakte.
Gjatë kohës ës luftës civile një pjesë e ngjarjeve është zhvilluar në Iliri. Pjesët më të theksuara të këtyre ngjarjeve që përshkruan Cezari në këtë vepër gjenden në librin e tretë .
Libri III pjesët:
5/1.2; 6/1-3; 9/1-2; 11/1-4; 12/1-4; 13/1-6; 16/1-2; 25/1-4; 26/1-5; 29/1-3; 40/1-5; 41/1-5; 42/1-5; 47/7; 48/1-2; 49/1-5; 58/1-5; 63/2-8; 71/1; 73/1-2; 75/1-5; 76/1-4; 77/1-3; 78/1-6; 79/1-3
Burim i të dhënave
Ilirët dhe Iiria te autoët antikë ISBN 99927-1-639-8
Shiko dhe këtë
Personalitete nga antika dhe mesjeta
Dokumente historike |
Subsets and Splits
No community queries yet
The top public SQL queries from the community will appear here once available.