id
stringlengths 1
7
| title
stringlengths 4
104
| context
stringlengths 31
11.1k
| question
stringlengths 2
1.56k
| answers
sequence |
|---|---|---|---|---|
1 | İslamda bilim ve teknik | İslam dünyasında bilimin 16. yüzyılda hala yüksek seviyede bulunduğunu gösteren çok ilginç bir örneği deskriptif coğrafya ekolünden verebiliriz. Bize bu örneği, Avrupa’da Afrikalı Leo (Leo Africanus) olarak tanınan el-hasan b. Muhammed el-Vezzan (doğumu yaklaşık 888/1483)’dır. Fas (Fez) şehrinde büyümüş ve eğitimini almış olan Granada doğumlu bu bilgin, diplomatik hizmetler yoluyla, özellikle kuzey Afrika’da olmak üzere birçok İslam ülkesini tanıyıp bir yazar olarak coğrafya ve kartografya ile ilgileniyordu. İstanbul’dan dönüş yolculuğunda Sicilyalı korsanların eline esir düşmüş, ilk olarak Napoli’ye daha sonra Roma’ya satılıp Papa X. Leo tarafından 6.1.1520 yılında bizzat Papa’nın adıyla Giovanni Leo olarak vaftiz edilmişti. İtalya’daki ikameti sırasında İtalyanca öğrendi ve Arapça öğretti. Yazar olarak faaliyetlerini Roma ve Bologna’da devam ettirdi. Afrika coğrafyası dışında kuzey Afrikalı 30 bilginin biyografilerini içeren diğer bir eser derledi. Afrika kitabını esaretinin 6. yılı olan 1526’da İtalyan dilinde tamamladı. 935/1529 yılında Tunus’a döndü ve orada Müslüman olarak öldü. | el-Hasan b. Muhammed el-Vezzan isimli bilgin avrupa’da nasıl tanınmaktadır ? | {
"text": [
"Afrikalı Leo"
],
"answer_start": [
171
]
} |
2 | İslamda bilim ve teknik | İslam dünyasında bilimin 16. yüzyılda hala yüksek seviyede bulunduğunu gösteren çok ilginç bir örneği deskriptif coğrafya ekolünden verebiliriz. Bize bu örneği, Avrupa’da Afrikalı Leo (Leo Africanus) olarak tanınan el-hasan b. Muhammed el-Vezzan (doğumu yaklaşık 888/1483)’dır. Fas (Fez) şehrinde büyümüş ve eğitimini almış olan Granada doğumlu bu bilgin, diplomatik hizmetler yoluyla, özellikle kuzey Afrika’da olmak üzere birçok İslam ülkesini tanıyıp bir yazar olarak coğrafya ve kartografya ile ilgileniyordu. İstanbul’dan dönüş yolculuğunda Sicilyalı korsanların eline esir düşmüş, ilk olarak Napoli’ye daha sonra Roma’ya satılıp Papa X. Leo tarafından 6.1.1520 yılında bizzat Papa’nın adıyla Giovanni Leo olarak vaftiz edilmişti. İtalya’daki ikameti sırasında İtalyanca öğrendi ve Arapça öğretti. Yazar olarak faaliyetlerini Roma ve Bologna’da devam ettirdi. Afrika coğrafyası dışında kuzey Afrikalı 30 bilginin biyografilerini içeren diğer bir eser derledi. Afrika kitabını esaretinin 6. yılı olan 1526’da İtalyan dilinde tamamladı. 935/1529 yılında Tunus’a döndü ve orada Müslüman olarak öldü. | el-Hasan b. Muhammed el-Vezzan hangi şehirde büyümüştür ? | {
"text": [
"Fas (Fez) şehrinde"
],
"answer_start": [
278
]
} |
3 | İslamda bilim ve teknik | İslam dünyasında bilimin 16. yüzyılda hala yüksek seviyede bulunduğunu gösteren çok ilginç bir örneği deskriptif coğrafya ekolünden verebiliriz. Bize bu örneği, Avrupa’da Afrikalı Leo (Leo Africanus) olarak tanınan el-hasan b. Muhammed el-Vezzan (doğumu yaklaşık 888/1483)’dır. Fas (Fez) şehrinde büyümüş ve eğitimini almış olan Granada doğumlu bu bilgin, diplomatik hizmetler yoluyla, özellikle kuzey Afrika’da olmak üzere birçok İslam ülkesini tanıyıp bir yazar olarak coğrafya ve kartografya ile ilgileniyordu. İstanbul’dan dönüş yolculuğunda Sicilyalı korsanların eline esir düşmüş, ilk olarak Napoli’ye daha sonra Roma’ya satılıp Papa X. Leo tarafından 6.1.1520 yılında bizzat Papa’nın adıyla Giovanni Leo olarak vaftiz edilmişti. İtalya’daki ikameti sırasında İtalyanca öğrendi ve Arapça öğretti. Yazar olarak faaliyetlerini Roma ve Bologna’da devam ettirdi. Afrika coğrafyası dışında kuzey Afrikalı 30 bilginin biyografilerini içeren diğer bir eser derledi. Afrika kitabını esaretinin 6. yılı olan 1526’da İtalyan dilinde tamamladı. 935/1529 yılında Tunus’a döndü ve orada Müslüman olarak öldü. | el-Hasan b. Muhammed el-Vezzan sicilyalı korsanların eline düştüğünde nerelere satılmıştır ? | {
"text": [
"ilk olarak Napoli’ye daha sonra Roma’ya"
],
"answer_start": [
587
]
} |
4 | İslamda bilim ve teknik | İslam dünyasında bilimin 16. yüzyılda hala yüksek seviyede bulunduğunu gösteren çok ilginç bir örneği deskriptif coğrafya ekolünden verebiliriz. Bize bu örneği, Avrupa’da Afrikalı Leo (Leo Africanus) olarak tanınan el-hasan b. Muhammed el-Vezzan (doğumu yaklaşık 888/1483)’dır. Fas (Fez) şehrinde büyümüş ve eğitimini almış olan Granada doğumlu bu bilgin, diplomatik hizmetler yoluyla, özellikle kuzey Afrika’da olmak üzere birçok İslam ülkesini tanıyıp bir yazar olarak coğrafya ve kartografya ile ilgileniyordu. İstanbul’dan dönüş yolculuğunda Sicilyalı korsanların eline esir düşmüş, ilk olarak Napoli’ye daha sonra Roma’ya satılıp Papa X. Leo tarafından 6.1.1520 yılında bizzat Papa’nın adıyla Giovanni Leo olarak vaftiz edilmişti. İtalya’daki ikameti sırasında İtalyanca öğrendi ve Arapça öğretti. Yazar olarak faaliyetlerini Roma ve Bologna’da devam ettirdi. Afrika coğrafyası dışında kuzey Afrikalı 30 bilginin biyografilerini içeren diğer bir eser derledi. Afrika kitabını esaretinin 6. yılı olan 1526’da İtalyan dilinde tamamladı. 935/1529 yılında Tunus’a döndü ve orada Müslüman olarak öldü. | el-Hasan b. Muhammed el-Vezzan kim tarafından vaftiz edilmiştir ? | {
"text": [
"Papa X. Leo"
],
"answer_start": [
635
]
} |
5 | İslamda bilim ve teknik | İslam dünyasında bilimin 16. yüzyılda hala yüksek seviyede bulunduğunu gösteren çok ilginç bir örneği deskriptif coğrafya ekolünden verebiliriz. Bize bu örneği, Avrupa’da Afrikalı Leo (Leo Africanus) olarak tanınan el-hasan b. Muhammed el-Vezzan (doğumu yaklaşık 888/1483)’dır. Fas (Fez) şehrinde büyümüş ve eğitimini almış olan Granada doğumlu bu bilgin, diplomatik hizmetler yoluyla, özellikle kuzey Afrika’da olmak üzere birçok İslam ülkesini tanıyıp bir yazar olarak coğrafya ve kartografya ile ilgileniyordu. İstanbul’dan dönüş yolculuğunda Sicilyalı korsanların eline esir düşmüş, ilk olarak Napoli’ye daha sonra Roma’ya satılıp Papa X. Leo tarafından 6.1.1520 yılında bizzat Papa’nın adıyla Giovanni Leo olarak vaftiz edilmişti. İtalya’daki ikameti sırasında İtalyanca öğrendi ve Arapça öğretti. Yazar olarak faaliyetlerini Roma ve Bologna’da devam ettirdi. Afrika coğrafyası dışında kuzey Afrikalı 30 bilginin biyografilerini içeren diğer bir eser derledi. Afrika kitabını esaretinin 6. yılı olan 1526’da İtalyan dilinde tamamladı. 935/1529 yılında Tunus’a döndü ve orada Müslüman olarak öldü. | el-Hasan b. Muhammed el-Vezzan kaç yılında vaftiz edilmiştir ? | {
"text": [
"6.1.1520 yılında"
],
"answer_start": [
658
]
} |
6 | İslamda bilim ve teknik | İslam dünyasında bilimin 16. yüzyılda hala yüksek seviyede bulunduğunu gösteren çok ilginç bir örneği deskriptif coğrafya ekolünden verebiliriz. Bize bu örneği, Avrupa’da Afrikalı Leo (Leo Africanus) olarak tanınan el-hasan b. Muhammed el-Vezzan (doğumu yaklaşık 888/1483)’dır. Fas (Fez) şehrinde büyümüş ve eğitimini almış olan Granada doğumlu bu bilgin, diplomatik hizmetler yoluyla, özellikle kuzey Afrika’da olmak üzere birçok İslam ülkesini tanıyıp bir yazar olarak coğrafya ve kartografya ile ilgileniyordu. İstanbul’dan dönüş yolculuğunda Sicilyalı korsanların eline esir düşmüş, ilk olarak Napoli’ye daha sonra Roma’ya satılıp Papa X. Leo tarafından 6.1.1520 yılında bizzat Papa’nın adıyla Giovanni Leo olarak vaftiz edilmişti. İtalya’daki ikameti sırasında İtalyanca öğrendi ve Arapça öğretti. Yazar olarak faaliyetlerini Roma ve Bologna’da devam ettirdi. Afrika coğrafyası dışında kuzey Afrikalı 30 bilginin biyografilerini içeren diğer bir eser derledi. Afrika kitabını esaretinin 6. yılı olan 1526’da İtalyan dilinde tamamladı. 935/1529 yılında Tunus’a döndü ve orada Müslüman olarak öldü. | el-Hasan b. Muhammed el-Vezzan hangi isimle vaftiz edilmiştir ? | {
"text": [
"Giovanni Leo olarak"
],
"answer_start": [
698
]
} |
7 | İslamda bilim ve teknik | İslam dünyasında bilimin 16. yüzyılda hala yüksek seviyede bulunduğunu gösteren çok ilginç bir örneği deskriptif coğrafya ekolünden verebiliriz. Bize bu örneği, Avrupa’da Afrikalı Leo (Leo Africanus) olarak tanınan el-hasan b. Muhammed el-Vezzan (doğumu yaklaşık 888/1483)’dır. Fas (Fez) şehrinde büyümüş ve eğitimini almış olan Granada doğumlu bu bilgin, diplomatik hizmetler yoluyla, özellikle kuzey Afrika’da olmak üzere birçok İslam ülkesini tanıyıp bir yazar olarak coğrafya ve kartografya ile ilgileniyordu. İstanbul’dan dönüş yolculuğunda Sicilyalı korsanların eline esir düşmüş, ilk olarak Napoli’ye daha sonra Roma’ya satılıp Papa X. Leo tarafından 6.1.1520 yılında bizzat Papa’nın adıyla Giovanni Leo olarak vaftiz edilmişti. İtalya’daki ikameti sırasında İtalyanca öğrendi ve Arapça öğretti. Yazar olarak faaliyetlerini Roma ve Bologna’da devam ettirdi. Afrika coğrafyası dışında kuzey Afrikalı 30 bilginin biyografilerini içeren diğer bir eser derledi. Afrika kitabını esaretinin 6. yılı olan 1526’da İtalyan dilinde tamamladı. 935/1529 yılında Tunus’a döndü ve orada Müslüman olarak öldü. | el-Hasan b. Muhammed el-Vezzan Afrika kitabını hangi yılda tamamlamıştır ? | {
"text": [
"1526’da"
],
"answer_start": [
1005
]
} |
8 | İslamda bilim ve teknik | İslam dünyasında bilimin 16. yüzyılda hala yüksek seviyede bulunduğunu gösteren çok ilginç bir örneği deskriptif coğrafya ekolünden verebiliriz. Bize bu örneği, Avrupa’da Afrikalı Leo (Leo Africanus) olarak tanınan el-hasan b. Muhammed el-Vezzan (doğumu yaklaşık 888/1483)’dır. Fas (Fez) şehrinde büyümüş ve eğitimini almış olan Granada doğumlu bu bilgin, diplomatik hizmetler yoluyla, özellikle kuzey Afrika’da olmak üzere birçok İslam ülkesini tanıyıp bir yazar olarak coğrafya ve kartografya ile ilgileniyordu. İstanbul’dan dönüş yolculuğunda Sicilyalı korsanların eline esir düşmüş, ilk olarak Napoli’ye daha sonra Roma’ya satılıp Papa X. Leo tarafından 6.1.1520 yılında bizzat Papa’nın adıyla Giovanni Leo olarak vaftiz edilmişti. İtalya’daki ikameti sırasında İtalyanca öğrendi ve Arapça öğretti. Yazar olarak faaliyetlerini Roma ve Bologna’da devam ettirdi. Afrika coğrafyası dışında kuzey Afrikalı 30 bilginin biyografilerini içeren diğer bir eser derledi. Afrika kitabını esaretinin 6. yılı olan 1526’da İtalyan dilinde tamamladı. 935/1529 yılında Tunus’a döndü ve orada Müslüman olarak öldü. | el-Hasan b. Muhammed el-Vezzan Tunus’a ne zaman dönmüştür ? | {
"text": [
"935/1529 yılında"
],
"answer_start": [
1040
]
} |
9 | İslamda bilim ve teknik | İslam dünyasında bilimin 16. yüzyılda hala yüksek seviyede bulunduğunu gösteren çok ilginç bir örneği deskriptif coğrafya ekolünden verebiliriz. Bize bu örneği, Avrupa’da Afrikalı Leo (Leo Africanus) olarak tanınan el-hasan b. Muhammed el-Vezzan (doğumu yaklaşık 888/1483)’dır. Fas (Fez) şehrinde büyümüş ve eğitimini almış olan Granada doğumlu bu bilgin, diplomatik hizmetler yoluyla, özellikle kuzey Afrika’da olmak üzere birçok İslam ülkesini tanıyıp bir yazar olarak coğrafya ve kartografya ile ilgileniyordu. İstanbul’dan dönüş yolculuğunda Sicilyalı korsanların eline esir düşmüş, ilk olarak Napoli’ye daha sonra Roma’ya satılıp Papa X. Leo tarafından 6.1.1520 yılında bizzat Papa’nın adıyla Giovanni Leo olarak vaftiz edilmişti. İtalya’daki ikameti sırasında İtalyanca öğrendi ve Arapça öğretti. Yazar olarak faaliyetlerini Roma ve Bologna’da devam ettirdi. Afrika coğrafyası dışında kuzey Afrikalı 30 bilginin biyografilerini içeren diğer bir eser derledi. Afrika kitabını esaretinin 6. yılı olan 1526’da İtalyan dilinde tamamladı. 935/1529 yılında Tunus’a döndü ve orada Müslüman olarak öldü. | el-Hasan b. Muhammed el-Vezzan yazar olarak faaliyetlerini nerelerde devam ettirmiştir? | {
"text": [
"Roma ve Bologna’da"
],
"answer_start": [
831
]
} |
863698 | İslamda bilim ve teknik | İslam dünyasında bilimin 16. yüzyılda hala yüksek seviyede bulunduğunu gösteren çok ilginç bir örneği deskriptif coğrafya ekolünden verebiliriz. Bize bu örneği, Avrupa’da Afrikalı Leo (Leo Africanus) olarak tanınan el-hasan b. Muhammed el-Vezzan (doğumu yaklaşık 888/1483)’dır. Fas (Fez) şehrinde büyümüş ve eğitimini almış olan Granada doğumlu bu bilgin, diplomatik hizmetler yoluyla, özellikle kuzey Afrika’da olmak üzere birçok İslam ülkesini tanıyıp bir yazar olarak coğrafya ve kartografya ile ilgileniyordu. İstanbul’dan dönüş yolculuğunda Sicilyalı korsanların eline esir düşmüş, ilk olarak Napoli’ye daha sonra Roma’ya satılıp Papa X. Leo tarafından 6.1.1520 yılında bizzat Papa’nın adıyla Giovanni Leo olarak vaftiz edilmişti. İtalya’daki ikameti sırasında İtalyanca öğrendi ve Arapça öğretti. Yazar olarak faaliyetlerini Roma ve Bologna’da devam ettirdi. Afrika coğrafyası dışında kuzey Afrikalı 30 bilginin biyografilerini içeren diğer bir eser derledi. Afrika kitabını esaretinin 6. yılı olan 1526’da İtalyan dilinde tamamladı. 935/1529 yılında Tunus’a döndü ve orada Müslüman olarak öldü. | El-Hasan b. Muhammed el-Vezzan adlı bir alim Avrupa'da nasıl tanınır? | {
"text": [
"Afrikalı Leo"
],
"answer_start": [
171
]
} |
345129 | İslamda bilim ve teknik | İslam dünyasında bilimin 16. yüzyılda hala yüksek seviyede bulunduğunu gösteren çok ilginç bir örneği deskriptif coğrafya ekolünden verebiliriz. Bize bu örneği, Avrupa’da Afrikalı Leo (Leo Africanus) olarak tanınan el-hasan b. Muhammed el-Vezzan (doğumu yaklaşık 888/1483)’dır. Fas (Fez) şehrinde büyümüş ve eğitimini almış olan Granada doğumlu bu bilgin, diplomatik hizmetler yoluyla, özellikle kuzey Afrika’da olmak üzere birçok İslam ülkesini tanıyıp bir yazar olarak coğrafya ve kartografya ile ilgileniyordu. İstanbul’dan dönüş yolculuğunda Sicilyalı korsanların eline esir düşmüş, ilk olarak Napoli’ye daha sonra Roma’ya satılıp Papa X. Leo tarafından 6.1.1520 yılında bizzat Papa’nın adıyla Giovanni Leo olarak vaftiz edilmişti. İtalya’daki ikameti sırasında İtalyanca öğrendi ve Arapça öğretti. Yazar olarak faaliyetlerini Roma ve Bologna’da devam ettirdi. Afrika coğrafyası dışında kuzey Afrikalı 30 bilginin biyografilerini içeren diğer bir eser derledi. Afrika kitabını esaretinin 6. yılı olan 1526’da İtalyan dilinde tamamladı. 935/1529 yılında Tunus’a döndü ve orada Müslüman olarak öldü. | Muhammed el-Vezzan hangi şehirde büyüdü? | {
"text": [
"Fas (Fez) şehrinde"
],
"answer_start": [
278
]
} |
1455818 | İslamda bilim ve teknik | İslam dünyasında bilimin 16. yüzyılda hala yüksek seviyede bulunduğunu gösteren çok ilginç bir örneği deskriptif coğrafya ekolünden verebiliriz. Bize bu örneği, Avrupa’da Afrikalı Leo (Leo Africanus) olarak tanınan el-hasan b. Muhammed el-Vezzan (doğumu yaklaşık 888/1483)’dır. Fas (Fez) şehrinde büyümüş ve eğitimini almış olan Granada doğumlu bu bilgin, diplomatik hizmetler yoluyla, özellikle kuzey Afrika’da olmak üzere birçok İslam ülkesini tanıyıp bir yazar olarak coğrafya ve kartografya ile ilgileniyordu. İstanbul’dan dönüş yolculuğunda Sicilyalı korsanların eline esir düşmüş, ilk olarak Napoli’ye daha sonra Roma’ya satılıp Papa X. Leo tarafından 6.1.1520 yılında bizzat Papa’nın adıyla Giovanni Leo olarak vaftiz edilmişti. İtalya’daki ikameti sırasında İtalyanca öğrendi ve Arapça öğretti. Yazar olarak faaliyetlerini Roma ve Bologna’da devam ettirdi. Afrika coğrafyası dışında kuzey Afrikalı 30 bilginin biyografilerini içeren diğer bir eser derledi. Afrika kitabını esaretinin 6. yılı olan 1526’da İtalyan dilinde tamamladı. 935/1529 yılında Tunus’a döndü ve orada Müslüman olarak öldü. | El-Hasan b. Muhammed el-Vezzan, kayıtlı korsanların eline düştüğünde nerede satıldı? | {
"text": [
"ilk olarak Napoli’ye daha sonra Roma’ya"
],
"answer_start": [
587
]
} |
1498175 | İslamda bilim ve teknik | İslam dünyasında bilimin 16. yüzyılda hala yüksek seviyede bulunduğunu gösteren çok ilginç bir örneği deskriptif coğrafya ekolünden verebiliriz. Bize bu örneği, Avrupa’da Afrikalı Leo (Leo Africanus) olarak tanınan el-hasan b. Muhammed el-Vezzan (doğumu yaklaşık 888/1483)’dır. Fas (Fez) şehrinde büyümüş ve eğitimini almış olan Granada doğumlu bu bilgin, diplomatik hizmetler yoluyla, özellikle kuzey Afrika’da olmak üzere birçok İslam ülkesini tanıyıp bir yazar olarak coğrafya ve kartografya ile ilgileniyordu. İstanbul’dan dönüş yolculuğunda Sicilyalı korsanların eline esir düşmüş, ilk olarak Napoli’ye daha sonra Roma’ya satılıp Papa X. Leo tarafından 6.1.1520 yılında bizzat Papa’nın adıyla Giovanni Leo olarak vaftiz edilmişti. İtalya’daki ikameti sırasında İtalyanca öğrendi ve Arapça öğretti. Yazar olarak faaliyetlerini Roma ve Bologna’da devam ettirdi. Afrika coğrafyası dışında kuzey Afrikalı 30 bilginin biyografilerini içeren diğer bir eser derledi. Afrika kitabını esaretinin 6. yılı olan 1526’da İtalyan dilinde tamamladı. 935/1529 yılında Tunus’a döndü ve orada Müslüman olarak öldü. | El-Hasan b. Muhammed el-Vezzan kim tarafından vaftiz edildi? | {
"text": [
"Papa X. Leo"
],
"answer_start": [
635
]
} |
527512 | İslamda bilim ve teknik | İslam dünyasında bilimin 16. yüzyılda hala yüksek seviyede bulunduğunu gösteren çok ilginç bir örneği deskriptif coğrafya ekolünden verebiliriz. Bize bu örneği, Avrupa’da Afrikalı Leo (Leo Africanus) olarak tanınan el-hasan b. Muhammed el-Vezzan (doğumu yaklaşık 888/1483)’dır. Fas (Fez) şehrinde büyümüş ve eğitimini almış olan Granada doğumlu bu bilgin, diplomatik hizmetler yoluyla, özellikle kuzey Afrika’da olmak üzere birçok İslam ülkesini tanıyıp bir yazar olarak coğrafya ve kartografya ile ilgileniyordu. İstanbul’dan dönüş yolculuğunda Sicilyalı korsanların eline esir düşmüş, ilk olarak Napoli’ye daha sonra Roma’ya satılıp Papa X. Leo tarafından 6.1.1520 yılında bizzat Papa’nın adıyla Giovanni Leo olarak vaftiz edilmişti. İtalya’daki ikameti sırasında İtalyanca öğrendi ve Arapça öğretti. Yazar olarak faaliyetlerini Roma ve Bologna’da devam ettirdi. Afrika coğrafyası dışında kuzey Afrikalı 30 bilginin biyografilerini içeren diğer bir eser derledi. Afrika kitabını esaretinin 6. yılı olan 1526’da İtalyan dilinde tamamladı. 935/1529 yılında Tunus’a döndü ve orada Müslüman olarak öldü. | El-Hasan b. Muhammed el-Vezzan kaç yıl vaftiz edildi? | {
"text": [
"6.1.1520 yılında"
],
"answer_start": [
658
]
} |
16703 | İslamda bilim ve teknik | İslam dünyasında bilimin 16. yüzyılda hala yüksek seviyede bulunduğunu gösteren çok ilginç bir örneği deskriptif coğrafya ekolünden verebiliriz. Bize bu örneği, Avrupa’da Afrikalı Leo (Leo Africanus) olarak tanınan el-hasan b. Muhammed el-Vezzan (doğumu yaklaşık 888/1483)’dır. Fas (Fez) şehrinde büyümüş ve eğitimini almış olan Granada doğumlu bu bilgin, diplomatik hizmetler yoluyla, özellikle kuzey Afrika’da olmak üzere birçok İslam ülkesini tanıyıp bir yazar olarak coğrafya ve kartografya ile ilgileniyordu. İstanbul’dan dönüş yolculuğunda Sicilyalı korsanların eline esir düşmüş, ilk olarak Napoli’ye daha sonra Roma’ya satılıp Papa X. Leo tarafından 6.1.1520 yılında bizzat Papa’nın adıyla Giovanni Leo olarak vaftiz edilmişti. İtalya’daki ikameti sırasında İtalyanca öğrendi ve Arapça öğretti. Yazar olarak faaliyetlerini Roma ve Bologna’da devam ettirdi. Afrika coğrafyası dışında kuzey Afrikalı 30 bilginin biyografilerini içeren diğer bir eser derledi. Afrika kitabını esaretinin 6. yılı olan 1526’da İtalyan dilinde tamamladı. 935/1529 yılında Tunus’a döndü ve orada Müslüman olarak öldü. | El-Hasan b. Muhammed el-Vezzan hangi isimle vaftiz edildi? | {
"text": [
"Giovanni Leo olarak"
],
"answer_start": [
698
]
} |
105302 | İslamda bilim ve teknik | İslam dünyasında bilimin 16. yüzyılda hala yüksek seviyede bulunduğunu gösteren çok ilginç bir örneği deskriptif coğrafya ekolünden verebiliriz. Bize bu örneği, Avrupa’da Afrikalı Leo (Leo Africanus) olarak tanınan el-hasan b. Muhammed el-Vezzan (doğumu yaklaşık 888/1483)’dır. Fas (Fez) şehrinde büyümüş ve eğitimini almış olan Granada doğumlu bu bilgin, diplomatik hizmetler yoluyla, özellikle kuzey Afrika’da olmak üzere birçok İslam ülkesini tanıyıp bir yazar olarak coğrafya ve kartografya ile ilgileniyordu. İstanbul’dan dönüş yolculuğunda Sicilyalı korsanların eline esir düşmüş, ilk olarak Napoli’ye daha sonra Roma’ya satılıp Papa X. Leo tarafından 6.1.1520 yılında bizzat Papa’nın adıyla Giovanni Leo olarak vaftiz edilmişti. İtalya’daki ikameti sırasında İtalyanca öğrendi ve Arapça öğretti. Yazar olarak faaliyetlerini Roma ve Bologna’da devam ettirdi. Afrika coğrafyası dışında kuzey Afrikalı 30 bilginin biyografilerini içeren diğer bir eser derledi. Afrika kitabını esaretinin 6. yılı olan 1526’da İtalyan dilinde tamamladı. 935/1529 yılında Tunus’a döndü ve orada Müslüman olarak öldü. | El-Hasan b. Muhammed el-Vezzan, Afrika kitabını hangi yılda tamamladı? | {
"text": [
"1526’da"
],
"answer_start": [
1005
]
} |
65549 | İslamda bilim ve teknik | İslam dünyasında bilimin 16. yüzyılda hala yüksek seviyede bulunduğunu gösteren çok ilginç bir örneği deskriptif coğrafya ekolünden verebiliriz. Bize bu örneği, Avrupa’da Afrikalı Leo (Leo Africanus) olarak tanınan el-hasan b. Muhammed el-Vezzan (doğumu yaklaşık 888/1483)’dır. Fas (Fez) şehrinde büyümüş ve eğitimini almış olan Granada doğumlu bu bilgin, diplomatik hizmetler yoluyla, özellikle kuzey Afrika’da olmak üzere birçok İslam ülkesini tanıyıp bir yazar olarak coğrafya ve kartografya ile ilgileniyordu. İstanbul’dan dönüş yolculuğunda Sicilyalı korsanların eline esir düşmüş, ilk olarak Napoli’ye daha sonra Roma’ya satılıp Papa X. Leo tarafından 6.1.1520 yılında bizzat Papa’nın adıyla Giovanni Leo olarak vaftiz edilmişti. İtalya’daki ikameti sırasında İtalyanca öğrendi ve Arapça öğretti. Yazar olarak faaliyetlerini Roma ve Bologna’da devam ettirdi. Afrika coğrafyası dışında kuzey Afrikalı 30 bilginin biyografilerini içeren diğer bir eser derledi. Afrika kitabını esaretinin 6. yılı olan 1526’da İtalyan dilinde tamamladı. 935/1529 yılında Tunus’a döndü ve orada Müslüman olarak öldü. | El-Hasan b. Muhammed el-Vezzan Tunus'a ne zaman döndü? | {
"text": [
"935/1529 yılında"
],
"answer_start": [
1040
]
} |
613362 | İslamda bilim ve teknik | İslam dünyasında bilimin 16. yüzyılda hala yüksek seviyede bulunduğunu gösteren çok ilginç bir örneği deskriptif coğrafya ekolünden verebiliriz. Bize bu örneği, Avrupa’da Afrikalı Leo (Leo Africanus) olarak tanınan el-hasan b. Muhammed el-Vezzan (doğumu yaklaşık 888/1483)’dır. Fas (Fez) şehrinde büyümüş ve eğitimini almış olan Granada doğumlu bu bilgin, diplomatik hizmetler yoluyla, özellikle kuzey Afrika’da olmak üzere birçok İslam ülkesini tanıyıp bir yazar olarak coğrafya ve kartografya ile ilgileniyordu. İstanbul’dan dönüş yolculuğunda Sicilyalı korsanların eline esir düşmüş, ilk olarak Napoli’ye daha sonra Roma’ya satılıp Papa X. Leo tarafından 6.1.1520 yılında bizzat Papa’nın adıyla Giovanni Leo olarak vaftiz edilmişti. İtalya’daki ikameti sırasında İtalyanca öğrendi ve Arapça öğretti. Yazar olarak faaliyetlerini Roma ve Bologna’da devam ettirdi. Afrika coğrafyası dışında kuzey Afrikalı 30 bilginin biyografilerini içeren diğer bir eser derledi. Afrika kitabını esaretinin 6. yılı olan 1526’da İtalyan dilinde tamamladı. 935/1529 yılında Tunus’a döndü ve orada Müslüman olarak öldü. | El-Hasan b. Muhammed el-Vezzan yazar olarak faaliyetlerine nerede devam etti? | {
"text": [
"Roma ve Bologna’da"
],
"answer_start": [
831
]
} |
10 | İslamda bilim ve teknik | Söz konusu kitap 9 bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm Afrika’nın ve Afrika halkının genel fiziksel ve iklimsel özelliklerini işlemektedir. İkinci bölüm Marrakuş (Marrakesch) bölgesini şehirleriyle ve dağlarıyla ele almaktadır. Üçüncü bölüm Fas’ı, dördüncü bölüm Tilimsan’ı (Tlemcen), beşinci bölüm Tunus’u, altıncı bölüm Libya’yı, yedinci bölüm Sudan’ı sekizinci bölüm Mısır’ı ve dokuzuncu bölüm Afrika’nın ırmaklarını, yeraltı zenginliklerini, bitki örtüsünü ve hayvanlarını ele almaktadır. Bu kitapta toplam 400 yer tanıtılmaktadır. Yazar, çoğunlukla kendi gözlemlerine dayandığını ve bizzat bildiremeyeceği durumlarda ise en doğru ve kesin bilgileri güvenilir kişilerden almaya çaba sarfettiğini not etmektedir. Leo Africanus’un Afrika tasviri el-İdrisi’nin Nuzhet el-Müştak’ı yanında, 16. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Avrupa’da Afrika’nın beşeri coğrafyasının geliştirilmesi ve genişletilmesinde kullanılan en önemli kaynaklardandır. G.B. Ramusio tarafından 1550 yılındaki basımından çok kısa bir süre sonra bu kitap birçok dile çevrilmiş ve yeniden ele alınmıştır. Avrupalı yazarların 16. yüzyıldan 18. yüzyıla kadar Leo Africanus’un kitabına hangi tarz ve surette bağlı olduklarını Ch. Schefer Fransızca çevirisinin ön sözüne ustalıkla göstermiştir. Çok büyük bir ihtimalle İtalya’da Leo Africanus tarafından ortaya konulan Afrika ve Güney Asya haritası Avrupa’da kartografyanın gelişimini çok derinden etkilemiştir. Ramusio tarafından kopyalanmış ve her ikisinin adıyla tedavülde olan haritalar Arap stiline göre güneye dönüktür ve enlem-boylam skalalarıyla çok belirgin bir şekilde Arap kökenli olduklarını göstermeye yetmektedir. Bunlar, 16. yüzyıl başından itibaren Ptoleme Coğrafya’sının basılmasından az sonra ortaya çıkmaya başlayan haritalarla olan bağların kopmasına sebep olmuşlardır. Bu dönüm noktası, kendisini 1539 yılından itibaren Ptoleme haritalarının yayınlanmasına adamış olan İtalyan kartograf Giacomo Gastaldi’nin (ö.1567) 1560 yılında yayınladoğı Asya haritası tayin etmektedir. Burada, matematiksel coğrafyanın ve haritacılığın Hint Yarımadası bağlamında yaşadığı ve kapsamlı bakışla ayrıntılı şekilde kavranılması zor olan bir gelişime işaret edilmelidir. Daha önce dile getirildiği gibi, el-Biruni daha 5./11. yüzyılın ilk yarısında kapsamlı bir faaliyet çerçevesinde Hindistan’ın önemli bazı noktalarının koordinatlarını kendi araştırmalarıyla belirtebilmişti. Bu, olağanüstü derecede çalışkan bir bilginin, yıllarca süren çalışması sayesinde ulaşabileceği en büyük sonuçtu. Geriye kalan çalışmayı gelecek kuşaklar tamamlayacaktı ve bu birçok yüzyıl içinde gerçekleşebilecekti. Bugünkü bilgilerimiz ışığında görüldüğü kadarıyla, önemli kıyı noktalarının enlem dereceleri ve bu noktalar arasındaki yönler 7./13. ve 8./14. yüzyılda o derece ayrıntılı bir şekilde gerçekleştirilmişti ki, artık Hint Yarımadası’nın dış çizgilerinin bir taslağını ortaya koymanın olanağı sağlanmıştı. | el-Hasan b. Muhammed el-Vezzan’ın Afrika kitabı kaç bölümden oluşmaktadır ? | {
"text": [
"9"
],
"answer_start": [
17
]
} |
11 | İslamda bilim ve teknik | Söz konusu kitap 9 bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm Afrika’nın ve Afrika halkının genel fiziksel ve iklimsel özelliklerini işlemektedir. İkinci bölüm Marrakuş (Marrakesch) bölgesini şehirleriyle ve dağlarıyla ele almaktadır. Üçüncü bölüm Fas’ı, dördüncü bölüm Tilimsan’ı (Tlemcen), beşinci bölüm Tunus’u, altıncı bölüm Libya’yı, yedinci bölüm Sudan’ı sekizinci bölüm Mısır’ı ve dokuzuncu bölüm Afrika’nın ırmaklarını, yeraltı zenginliklerini, bitki örtüsünü ve hayvanlarını ele almaktadır. Bu kitapta toplam 400 yer tanıtılmaktadır. Yazar, çoğunlukla kendi gözlemlerine dayandığını ve bizzat bildiremeyeceği durumlarda ise en doğru ve kesin bilgileri güvenilir kişilerden almaya çaba sarfettiğini not etmektedir. Leo Africanus’un Afrika tasviri el-İdrisi’nin Nuzhet el-Müştak’ı yanında, 16. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Avrupa’da Afrika’nın beşeri coğrafyasının geliştirilmesi ve genişletilmesinde kullanılan en önemli kaynaklardandır. G.B. Ramusio tarafından 1550 yılındaki basımından çok kısa bir süre sonra bu kitap birçok dile çevrilmiş ve yeniden ele alınmıştır. Avrupalı yazarların 16. yüzyıldan 18. yüzyıla kadar Leo Africanus’un kitabına hangi tarz ve surette bağlı olduklarını Ch. Schefer Fransızca çevirisinin ön sözüne ustalıkla göstermiştir. Çok büyük bir ihtimalle İtalya’da Leo Africanus tarafından ortaya konulan Afrika ve Güney Asya haritası Avrupa’da kartografyanın gelişimini çok derinden etkilemiştir. Ramusio tarafından kopyalanmış ve her ikisinin adıyla tedavülde olan haritalar Arap stiline göre güneye dönüktür ve enlem-boylam skalalarıyla çok belirgin bir şekilde Arap kökenli olduklarını göstermeye yetmektedir. Bunlar, 16. yüzyıl başından itibaren Ptoleme Coğrafya’sının basılmasından az sonra ortaya çıkmaya başlayan haritalarla olan bağların kopmasına sebep olmuşlardır. Bu dönüm noktası, kendisini 1539 yılından itibaren Ptoleme haritalarının yayınlanmasına adamış olan İtalyan kartograf Giacomo Gastaldi’nin (ö.1567) 1560 yılında yayınladoğı Asya haritası tayin etmektedir. Burada, matematiksel coğrafyanın ve haritacılığın Hint Yarımadası bağlamında yaşadığı ve kapsamlı bakışla ayrıntılı şekilde kavranılması zor olan bir gelişime işaret edilmelidir. Daha önce dile getirildiği gibi, el-Biruni daha 5./11. yüzyılın ilk yarısında kapsamlı bir faaliyet çerçevesinde Hindistan’ın önemli bazı noktalarının koordinatlarını kendi araştırmalarıyla belirtebilmişti. Bu, olağanüstü derecede çalışkan bir bilginin, yıllarca süren çalışması sayesinde ulaşabileceği en büyük sonuçtu. Geriye kalan çalışmayı gelecek kuşaklar tamamlayacaktı ve bu birçok yüzyıl içinde gerçekleşebilecekti. Bugünkü bilgilerimiz ışığında görüldüğü kadarıyla, önemli kıyı noktalarının enlem dereceleri ve bu noktalar arasındaki yönler 7./13. ve 8./14. yüzyılda o derece ayrıntılı bir şekilde gerçekleştirilmişti ki, artık Hint Yarımadası’nın dış çizgilerinin bir taslağını ortaya koymanın olanağı sağlanmıştı. | el-Hasan b. Muhammed el-Vezzan’ın Afrika kitabının birinci bölümünde ne anlatılmaktadır ? | {
"text": [
"Afrika’nın ve Afrika halkının genel fiziksel ve iklimsel özelliklerini"
],
"answer_start": [
56
]
} |
12 | İslamda bilim ve teknik | Söz konusu kitap 9 bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm Afrika’nın ve Afrika halkının genel fiziksel ve iklimsel özelliklerini işlemektedir. İkinci bölüm Marrakuş (Marrakesch) bölgesini şehirleriyle ve dağlarıyla ele almaktadır. Üçüncü bölüm Fas’ı, dördüncü bölüm Tilimsan’ı (Tlemcen), beşinci bölüm Tunus’u, altıncı bölüm Libya’yı, yedinci bölüm Sudan’ı sekizinci bölüm Mısır’ı ve dokuzuncu bölüm Afrika’nın ırmaklarını, yeraltı zenginliklerini, bitki örtüsünü ve hayvanlarını ele almaktadır. Bu kitapta toplam 400 yer tanıtılmaktadır. Yazar, çoğunlukla kendi gözlemlerine dayandığını ve bizzat bildiremeyeceği durumlarda ise en doğru ve kesin bilgileri güvenilir kişilerden almaya çaba sarfettiğini not etmektedir. Leo Africanus’un Afrika tasviri el-İdrisi’nin Nuzhet el-Müştak’ı yanında, 16. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Avrupa’da Afrika’nın beşeri coğrafyasının geliştirilmesi ve genişletilmesinde kullanılan en önemli kaynaklardandır. G.B. Ramusio tarafından 1550 yılındaki basımından çok kısa bir süre sonra bu kitap birçok dile çevrilmiş ve yeniden ele alınmıştır. Avrupalı yazarların 16. yüzyıldan 18. yüzyıla kadar Leo Africanus’un kitabına hangi tarz ve surette bağlı olduklarını Ch. Schefer Fransızca çevirisinin ön sözüne ustalıkla göstermiştir. Çok büyük bir ihtimalle İtalya’da Leo Africanus tarafından ortaya konulan Afrika ve Güney Asya haritası Avrupa’da kartografyanın gelişimini çok derinden etkilemiştir. Ramusio tarafından kopyalanmış ve her ikisinin adıyla tedavülde olan haritalar Arap stiline göre güneye dönüktür ve enlem-boylam skalalarıyla çok belirgin bir şekilde Arap kökenli olduklarını göstermeye yetmektedir. Bunlar, 16. yüzyıl başından itibaren Ptoleme Coğrafya’sının basılmasından az sonra ortaya çıkmaya başlayan haritalarla olan bağların kopmasına sebep olmuşlardır. Bu dönüm noktası, kendisini 1539 yılından itibaren Ptoleme haritalarının yayınlanmasına adamış olan İtalyan kartograf Giacomo Gastaldi’nin (ö.1567) 1560 yılında yayınladoğı Asya haritası tayin etmektedir. Burada, matematiksel coğrafyanın ve haritacılığın Hint Yarımadası bağlamında yaşadığı ve kapsamlı bakışla ayrıntılı şekilde kavranılması zor olan bir gelişime işaret edilmelidir. Daha önce dile getirildiği gibi, el-Biruni daha 5./11. yüzyılın ilk yarısında kapsamlı bir faaliyet çerçevesinde Hindistan’ın önemli bazı noktalarının koordinatlarını kendi araştırmalarıyla belirtebilmişti. Bu, olağanüstü derecede çalışkan bir bilginin, yıllarca süren çalışması sayesinde ulaşabileceği en büyük sonuçtu. Geriye kalan çalışmayı gelecek kuşaklar tamamlayacaktı ve bu birçok yüzyıl içinde gerçekleşebilecekti. Bugünkü bilgilerimiz ışığında görüldüğü kadarıyla, önemli kıyı noktalarının enlem dereceleri ve bu noktalar arasındaki yönler 7./13. ve 8./14. yüzyılda o derece ayrıntılı bir şekilde gerçekleştirilmişti ki, artık Hint Yarımadası’nın dış çizgilerinin bir taslağını ortaya koymanın olanağı sağlanmıştı. | el-Hasan b. Muhammed el-Vezzan’ın Afrika kitabının ikinci bölümünde ne anlatılmaktadır ? | {
"text": [
"Marrakuş (Marrakesch) bölgesini şehirleriyle ve dağlarıyla ele almaktadır."
],
"answer_start": [
154
]
} |
13 | İslamda bilim ve teknik | Söz konusu kitap 9 bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm Afrika’nın ve Afrika halkının genel fiziksel ve iklimsel özelliklerini işlemektedir. İkinci bölüm Marrakuş (Marrakesch) bölgesini şehirleriyle ve dağlarıyla ele almaktadır. Üçüncü bölüm Fas’ı, dördüncü bölüm Tilimsan’ı (Tlemcen), beşinci bölüm Tunus’u, altıncı bölüm Libya’yı, yedinci bölüm Sudan’ı sekizinci bölüm Mısır’ı ve dokuzuncu bölüm Afrika’nın ırmaklarını, yeraltı zenginliklerini, bitki örtüsünü ve hayvanlarını ele almaktadır. Bu kitapta toplam 400 yer tanıtılmaktadır. Yazar, çoğunlukla kendi gözlemlerine dayandığını ve bizzat bildiremeyeceği durumlarda ise en doğru ve kesin bilgileri güvenilir kişilerden almaya çaba sarfettiğini not etmektedir. Leo Africanus’un Afrika tasviri el-İdrisi’nin Nuzhet el-Müştak’ı yanında, 16. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Avrupa’da Afrika’nın beşeri coğrafyasının geliştirilmesi ve genişletilmesinde kullanılan en önemli kaynaklardandır. G.B. Ramusio tarafından 1550 yılındaki basımından çok kısa bir süre sonra bu kitap birçok dile çevrilmiş ve yeniden ele alınmıştır. Avrupalı yazarların 16. yüzyıldan 18. yüzyıla kadar Leo Africanus’un kitabına hangi tarz ve surette bağlı olduklarını Ch. Schefer Fransızca çevirisinin ön sözüne ustalıkla göstermiştir. Çok büyük bir ihtimalle İtalya’da Leo Africanus tarafından ortaya konulan Afrika ve Güney Asya haritası Avrupa’da kartografyanın gelişimini çok derinden etkilemiştir. Ramusio tarafından kopyalanmış ve her ikisinin adıyla tedavülde olan haritalar Arap stiline göre güneye dönüktür ve enlem-boylam skalalarıyla çok belirgin bir şekilde Arap kökenli olduklarını göstermeye yetmektedir. Bunlar, 16. yüzyıl başından itibaren Ptoleme Coğrafya’sının basılmasından az sonra ortaya çıkmaya başlayan haritalarla olan bağların kopmasına sebep olmuşlardır. Bu dönüm noktası, kendisini 1539 yılından itibaren Ptoleme haritalarının yayınlanmasına adamış olan İtalyan kartograf Giacomo Gastaldi’nin (ö.1567) 1560 yılında yayınladoğı Asya haritası tayin etmektedir. Burada, matematiksel coğrafyanın ve haritacılığın Hint Yarımadası bağlamında yaşadığı ve kapsamlı bakışla ayrıntılı şekilde kavranılması zor olan bir gelişime işaret edilmelidir. Daha önce dile getirildiği gibi, el-Biruni daha 5./11. yüzyılın ilk yarısında kapsamlı bir faaliyet çerçevesinde Hindistan’ın önemli bazı noktalarının koordinatlarını kendi araştırmalarıyla belirtebilmişti. Bu, olağanüstü derecede çalışkan bir bilginin, yıllarca süren çalışması sayesinde ulaşabileceği en büyük sonuçtu. Geriye kalan çalışmayı gelecek kuşaklar tamamlayacaktı ve bu birçok yüzyıl içinde gerçekleşebilecekti. Bugünkü bilgilerimiz ışığında görüldüğü kadarıyla, önemli kıyı noktalarının enlem dereceleri ve bu noktalar arasındaki yönler 7./13. ve 8./14. yüzyılda o derece ayrıntılı bir şekilde gerçekleştirilmişti ki, artık Hint Yarımadası’nın dış çizgilerinin bir taslağını ortaya koymanın olanağı sağlanmıştı. | el-Hasan b. Muhammed el-Vezzan’ın Afrika kitabının üçüncğ bölümünde ne anlatılmaktadır ? | {
"text": [
"Fas’ı"
],
"answer_start": [
242
]
} |
14 | İslamda bilim ve teknik | Söz konusu kitap 9 bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm Afrika’nın ve Afrika halkının genel fiziksel ve iklimsel özelliklerini işlemektedir. İkinci bölüm Marrakuş (Marrakesch) bölgesini şehirleriyle ve dağlarıyla ele almaktadır. Üçüncü bölüm Fas’ı, dördüncü bölüm Tilimsan’ı (Tlemcen), beşinci bölüm Tunus’u, altıncı bölüm Libya’yı, yedinci bölüm Sudan’ı sekizinci bölüm Mısır’ı ve dokuzuncu bölüm Afrika’nın ırmaklarını, yeraltı zenginliklerini, bitki örtüsünü ve hayvanlarını ele almaktadır. Bu kitapta toplam 400 yer tanıtılmaktadır. Yazar, çoğunlukla kendi gözlemlerine dayandığını ve bizzat bildiremeyeceği durumlarda ise en doğru ve kesin bilgileri güvenilir kişilerden almaya çaba sarfettiğini not etmektedir. Leo Africanus’un Afrika tasviri el-İdrisi’nin Nuzhet el-Müştak’ı yanında, 16. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Avrupa’da Afrika’nın beşeri coğrafyasının geliştirilmesi ve genişletilmesinde kullanılan en önemli kaynaklardandır. G.B. Ramusio tarafından 1550 yılındaki basımından çok kısa bir süre sonra bu kitap birçok dile çevrilmiş ve yeniden ele alınmıştır. Avrupalı yazarların 16. yüzyıldan 18. yüzyıla kadar Leo Africanus’un kitabına hangi tarz ve surette bağlı olduklarını Ch. Schefer Fransızca çevirisinin ön sözüne ustalıkla göstermiştir. Çok büyük bir ihtimalle İtalya’da Leo Africanus tarafından ortaya konulan Afrika ve Güney Asya haritası Avrupa’da kartografyanın gelişimini çok derinden etkilemiştir. Ramusio tarafından kopyalanmış ve her ikisinin adıyla tedavülde olan haritalar Arap stiline göre güneye dönüktür ve enlem-boylam skalalarıyla çok belirgin bir şekilde Arap kökenli olduklarını göstermeye yetmektedir. Bunlar, 16. yüzyıl başından itibaren Ptoleme Coğrafya’sının basılmasından az sonra ortaya çıkmaya başlayan haritalarla olan bağların kopmasına sebep olmuşlardır. Bu dönüm noktası, kendisini 1539 yılından itibaren Ptoleme haritalarının yayınlanmasına adamış olan İtalyan kartograf Giacomo Gastaldi’nin (ö.1567) 1560 yılında yayınladoğı Asya haritası tayin etmektedir. Burada, matematiksel coğrafyanın ve haritacılığın Hint Yarımadası bağlamında yaşadığı ve kapsamlı bakışla ayrıntılı şekilde kavranılması zor olan bir gelişime işaret edilmelidir. Daha önce dile getirildiği gibi, el-Biruni daha 5./11. yüzyılın ilk yarısında kapsamlı bir faaliyet çerçevesinde Hindistan’ın önemli bazı noktalarının koordinatlarını kendi araştırmalarıyla belirtebilmişti. Bu, olağanüstü derecede çalışkan bir bilginin, yıllarca süren çalışması sayesinde ulaşabileceği en büyük sonuçtu. Geriye kalan çalışmayı gelecek kuşaklar tamamlayacaktı ve bu birçok yüzyıl içinde gerçekleşebilecekti. Bugünkü bilgilerimiz ışığında görüldüğü kadarıyla, önemli kıyı noktalarının enlem dereceleri ve bu noktalar arasındaki yönler 7./13. ve 8./14. yüzyılda o derece ayrıntılı bir şekilde gerçekleştirilmişti ki, artık Hint Yarımadası’nın dış çizgilerinin bir taslağını ortaya koymanın olanağı sağlanmıştı. | el-Hasan b. Muhammed el-Vezzan’ın Afrika kitabının dördüncü bölümünde ne anlatılmaktadır ? | {
"text": [
"Tilimsan’ı"
],
"answer_start": [
264
]
} |
15 | İslamda bilim ve teknik | Söz konusu kitap 9 bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm Afrika’nın ve Afrika halkının genel fiziksel ve iklimsel özelliklerini işlemektedir. İkinci bölüm Marrakuş (Marrakesch) bölgesini şehirleriyle ve dağlarıyla ele almaktadır. Üçüncü bölüm Fas’ı, dördüncü bölüm Tilimsan’ı (Tlemcen), beşinci bölüm Tunus’u, altıncı bölüm Libya’yı, yedinci bölüm Sudan’ı sekizinci bölüm Mısır’ı ve dokuzuncu bölüm Afrika’nın ırmaklarını, yeraltı zenginliklerini, bitki örtüsünü ve hayvanlarını ele almaktadır. Bu kitapta toplam 400 yer tanıtılmaktadır. Yazar, çoğunlukla kendi gözlemlerine dayandığını ve bizzat bildiremeyeceği durumlarda ise en doğru ve kesin bilgileri güvenilir kişilerden almaya çaba sarfettiğini not etmektedir. Leo Africanus’un Afrika tasviri el-İdrisi’nin Nuzhet el-Müştak’ı yanında, 16. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Avrupa’da Afrika’nın beşeri coğrafyasının geliştirilmesi ve genişletilmesinde kullanılan en önemli kaynaklardandır. G.B. Ramusio tarafından 1550 yılındaki basımından çok kısa bir süre sonra bu kitap birçok dile çevrilmiş ve yeniden ele alınmıştır. Avrupalı yazarların 16. yüzyıldan 18. yüzyıla kadar Leo Africanus’un kitabına hangi tarz ve surette bağlı olduklarını Ch. Schefer Fransızca çevirisinin ön sözüne ustalıkla göstermiştir. Çok büyük bir ihtimalle İtalya’da Leo Africanus tarafından ortaya konulan Afrika ve Güney Asya haritası Avrupa’da kartografyanın gelişimini çok derinden etkilemiştir. Ramusio tarafından kopyalanmış ve her ikisinin adıyla tedavülde olan haritalar Arap stiline göre güneye dönüktür ve enlem-boylam skalalarıyla çok belirgin bir şekilde Arap kökenli olduklarını göstermeye yetmektedir. Bunlar, 16. yüzyıl başından itibaren Ptoleme Coğrafya’sının basılmasından az sonra ortaya çıkmaya başlayan haritalarla olan bağların kopmasına sebep olmuşlardır. Bu dönüm noktası, kendisini 1539 yılından itibaren Ptoleme haritalarının yayınlanmasına adamış olan İtalyan kartograf Giacomo Gastaldi’nin (ö.1567) 1560 yılında yayınladoğı Asya haritası tayin etmektedir. Burada, matematiksel coğrafyanın ve haritacılığın Hint Yarımadası bağlamında yaşadığı ve kapsamlı bakışla ayrıntılı şekilde kavranılması zor olan bir gelişime işaret edilmelidir. Daha önce dile getirildiği gibi, el-Biruni daha 5./11. yüzyılın ilk yarısında kapsamlı bir faaliyet çerçevesinde Hindistan’ın önemli bazı noktalarının koordinatlarını kendi araştırmalarıyla belirtebilmişti. Bu, olağanüstü derecede çalışkan bir bilginin, yıllarca süren çalışması sayesinde ulaşabileceği en büyük sonuçtu. Geriye kalan çalışmayı gelecek kuşaklar tamamlayacaktı ve bu birçok yüzyıl içinde gerçekleşebilecekti. Bugünkü bilgilerimiz ışığında görüldüğü kadarıyla, önemli kıyı noktalarının enlem dereceleri ve bu noktalar arasındaki yönler 7./13. ve 8./14. yüzyılda o derece ayrıntılı bir şekilde gerçekleştirilmişti ki, artık Hint Yarımadası’nın dış çizgilerinin bir taslağını ortaya koymanın olanağı sağlanmıştı. | el-Hasan b. Muhammed el-Vezzan’ın Afrika kitabının beşinci bölümünde ne anlatılmaktadır ? | {
"text": [
"Tunus’u"
],
"answer_start": [
300
]
} |
16 | İslamda bilim ve teknik | Söz konusu kitap 9 bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm Afrika’nın ve Afrika halkının genel fiziksel ve iklimsel özelliklerini işlemektedir. İkinci bölüm Marrakuş (Marrakesch) bölgesini şehirleriyle ve dağlarıyla ele almaktadır. Üçüncü bölüm Fas’ı, dördüncü bölüm Tilimsan’ı (Tlemcen), beşinci bölüm Tunus’u, altıncı bölüm Libya’yı, yedinci bölüm Sudan’ı sekizinci bölüm Mısır’ı ve dokuzuncu bölüm Afrika’nın ırmaklarını, yeraltı zenginliklerini, bitki örtüsünü ve hayvanlarını ele almaktadır. Bu kitapta toplam 400 yer tanıtılmaktadır. Yazar, çoğunlukla kendi gözlemlerine dayandığını ve bizzat bildiremeyeceği durumlarda ise en doğru ve kesin bilgileri güvenilir kişilerden almaya çaba sarfettiğini not etmektedir. Leo Africanus’un Afrika tasviri el-İdrisi’nin Nuzhet el-Müştak’ı yanında, 16. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Avrupa’da Afrika’nın beşeri coğrafyasının geliştirilmesi ve genişletilmesinde kullanılan en önemli kaynaklardandır. G.B. Ramusio tarafından 1550 yılındaki basımından çok kısa bir süre sonra bu kitap birçok dile çevrilmiş ve yeniden ele alınmıştır. Avrupalı yazarların 16. yüzyıldan 18. yüzyıla kadar Leo Africanus’un kitabına hangi tarz ve surette bağlı olduklarını Ch. Schefer Fransızca çevirisinin ön sözüne ustalıkla göstermiştir. Çok büyük bir ihtimalle İtalya’da Leo Africanus tarafından ortaya konulan Afrika ve Güney Asya haritası Avrupa’da kartografyanın gelişimini çok derinden etkilemiştir. Ramusio tarafından kopyalanmış ve her ikisinin adıyla tedavülde olan haritalar Arap stiline göre güneye dönüktür ve enlem-boylam skalalarıyla çok belirgin bir şekilde Arap kökenli olduklarını göstermeye yetmektedir. Bunlar, 16. yüzyıl başından itibaren Ptoleme Coğrafya’sının basılmasından az sonra ortaya çıkmaya başlayan haritalarla olan bağların kopmasına sebep olmuşlardır. Bu dönüm noktası, kendisini 1539 yılından itibaren Ptoleme haritalarının yayınlanmasına adamış olan İtalyan kartograf Giacomo Gastaldi’nin (ö.1567) 1560 yılında yayınladoğı Asya haritası tayin etmektedir. Burada, matematiksel coğrafyanın ve haritacılığın Hint Yarımadası bağlamında yaşadığı ve kapsamlı bakışla ayrıntılı şekilde kavranılması zor olan bir gelişime işaret edilmelidir. Daha önce dile getirildiği gibi, el-Biruni daha 5./11. yüzyılın ilk yarısında kapsamlı bir faaliyet çerçevesinde Hindistan’ın önemli bazı noktalarının koordinatlarını kendi araştırmalarıyla belirtebilmişti. Bu, olağanüstü derecede çalışkan bir bilginin, yıllarca süren çalışması sayesinde ulaşabileceği en büyük sonuçtu. Geriye kalan çalışmayı gelecek kuşaklar tamamlayacaktı ve bu birçok yüzyıl içinde gerçekleşebilecekti. Bugünkü bilgilerimiz ışığında görüldüğü kadarıyla, önemli kıyı noktalarının enlem dereceleri ve bu noktalar arasındaki yönler 7./13. ve 8./14. yüzyılda o derece ayrıntılı bir şekilde gerçekleştirilmişti ki, artık Hint Yarımadası’nın dış çizgilerinin bir taslağını ortaya koymanın olanağı sağlanmıştı. | el-Hasan b. Muhammed el-Vezzan’ın Afrika kitabının altıncı bölümünde ne anlatılmaktadır ? | {
"text": [
"Libya’yı"
],
"answer_start": [
323
]
} |
17 | İslamda bilim ve teknik | Söz konusu kitap 9 bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm Afrika’nın ve Afrika halkının genel fiziksel ve iklimsel özelliklerini işlemektedir. İkinci bölüm Marrakuş (Marrakesch) bölgesini şehirleriyle ve dağlarıyla ele almaktadır. Üçüncü bölüm Fas’ı, dördüncü bölüm Tilimsan’ı (Tlemcen), beşinci bölüm Tunus’u, altıncı bölüm Libya’yı, yedinci bölüm Sudan’ı sekizinci bölüm Mısır’ı ve dokuzuncu bölüm Afrika’nın ırmaklarını, yeraltı zenginliklerini, bitki örtüsünü ve hayvanlarını ele almaktadır. Bu kitapta toplam 400 yer tanıtılmaktadır. Yazar, çoğunlukla kendi gözlemlerine dayandığını ve bizzat bildiremeyeceği durumlarda ise en doğru ve kesin bilgileri güvenilir kişilerden almaya çaba sarfettiğini not etmektedir. Leo Africanus’un Afrika tasviri el-İdrisi’nin Nuzhet el-Müştak’ı yanında, 16. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Avrupa’da Afrika’nın beşeri coğrafyasının geliştirilmesi ve genişletilmesinde kullanılan en önemli kaynaklardandır. G.B. Ramusio tarafından 1550 yılındaki basımından çok kısa bir süre sonra bu kitap birçok dile çevrilmiş ve yeniden ele alınmıştır. Avrupalı yazarların 16. yüzyıldan 18. yüzyıla kadar Leo Africanus’un kitabına hangi tarz ve surette bağlı olduklarını Ch. Schefer Fransızca çevirisinin ön sözüne ustalıkla göstermiştir. Çok büyük bir ihtimalle İtalya’da Leo Africanus tarafından ortaya konulan Afrika ve Güney Asya haritası Avrupa’da kartografyanın gelişimini çok derinden etkilemiştir. Ramusio tarafından kopyalanmış ve her ikisinin adıyla tedavülde olan haritalar Arap stiline göre güneye dönüktür ve enlem-boylam skalalarıyla çok belirgin bir şekilde Arap kökenli olduklarını göstermeye yetmektedir. Bunlar, 16. yüzyıl başından itibaren Ptoleme Coğrafya’sının basılmasından az sonra ortaya çıkmaya başlayan haritalarla olan bağların kopmasına sebep olmuşlardır. Bu dönüm noktası, kendisini 1539 yılından itibaren Ptoleme haritalarının yayınlanmasına adamış olan İtalyan kartograf Giacomo Gastaldi’nin (ö.1567) 1560 yılında yayınladoğı Asya haritası tayin etmektedir. Burada, matematiksel coğrafyanın ve haritacılığın Hint Yarımadası bağlamında yaşadığı ve kapsamlı bakışla ayrıntılı şekilde kavranılması zor olan bir gelişime işaret edilmelidir. Daha önce dile getirildiği gibi, el-Biruni daha 5./11. yüzyılın ilk yarısında kapsamlı bir faaliyet çerçevesinde Hindistan’ın önemli bazı noktalarının koordinatlarını kendi araştırmalarıyla belirtebilmişti. Bu, olağanüstü derecede çalışkan bir bilginin, yıllarca süren çalışması sayesinde ulaşabileceği en büyük sonuçtu. Geriye kalan çalışmayı gelecek kuşaklar tamamlayacaktı ve bu birçok yüzyıl içinde gerçekleşebilecekti. Bugünkü bilgilerimiz ışığında görüldüğü kadarıyla, önemli kıyı noktalarının enlem dereceleri ve bu noktalar arasındaki yönler 7./13. ve 8./14. yüzyılda o derece ayrıntılı bir şekilde gerçekleştirilmişti ki, artık Hint Yarımadası’nın dış çizgilerinin bir taslağını ortaya koymanın olanağı sağlanmıştı. | el-Hasan b. Muhammed el-Vezzan’ın Afrika kitabının yedinci bölümünde ne anlatılmaktadır ? | {
"text": [
"Sudan’ı"
],
"answer_start": [
347
]
} |
18 | İslamda bilim ve teknik | Söz konusu kitap 9 bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm Afrika’nın ve Afrika halkının genel fiziksel ve iklimsel özelliklerini işlemektedir. İkinci bölüm Marrakuş (Marrakesch) bölgesini şehirleriyle ve dağlarıyla ele almaktadır. Üçüncü bölüm Fas’ı, dördüncü bölüm Tilimsan’ı (Tlemcen), beşinci bölüm Tunus’u, altıncı bölüm Libya’yı, yedinci bölüm Sudan’ı sekizinci bölüm Mısır’ı ve dokuzuncu bölüm Afrika’nın ırmaklarını, yeraltı zenginliklerini, bitki örtüsünü ve hayvanlarını ele almaktadır. Bu kitapta toplam 400 yer tanıtılmaktadır. Yazar, çoğunlukla kendi gözlemlerine dayandığını ve bizzat bildiremeyeceği durumlarda ise en doğru ve kesin bilgileri güvenilir kişilerden almaya çaba sarfettiğini not etmektedir. Leo Africanus’un Afrika tasviri el-İdrisi’nin Nuzhet el-Müştak’ı yanında, 16. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Avrupa’da Afrika’nın beşeri coğrafyasının geliştirilmesi ve genişletilmesinde kullanılan en önemli kaynaklardandır. G.B. Ramusio tarafından 1550 yılındaki basımından çok kısa bir süre sonra bu kitap birçok dile çevrilmiş ve yeniden ele alınmıştır. Avrupalı yazarların 16. yüzyıldan 18. yüzyıla kadar Leo Africanus’un kitabına hangi tarz ve surette bağlı olduklarını Ch. Schefer Fransızca çevirisinin ön sözüne ustalıkla göstermiştir. Çok büyük bir ihtimalle İtalya’da Leo Africanus tarafından ortaya konulan Afrika ve Güney Asya haritası Avrupa’da kartografyanın gelişimini çok derinden etkilemiştir. Ramusio tarafından kopyalanmış ve her ikisinin adıyla tedavülde olan haritalar Arap stiline göre güneye dönüktür ve enlem-boylam skalalarıyla çok belirgin bir şekilde Arap kökenli olduklarını göstermeye yetmektedir. Bunlar, 16. yüzyıl başından itibaren Ptoleme Coğrafya’sının basılmasından az sonra ortaya çıkmaya başlayan haritalarla olan bağların kopmasına sebep olmuşlardır. Bu dönüm noktası, kendisini 1539 yılından itibaren Ptoleme haritalarının yayınlanmasına adamış olan İtalyan kartograf Giacomo Gastaldi’nin (ö.1567) 1560 yılında yayınladoğı Asya haritası tayin etmektedir. Burada, matematiksel coğrafyanın ve haritacılığın Hint Yarımadası bağlamında yaşadığı ve kapsamlı bakışla ayrıntılı şekilde kavranılması zor olan bir gelişime işaret edilmelidir. Daha önce dile getirildiği gibi, el-Biruni daha 5./11. yüzyılın ilk yarısında kapsamlı bir faaliyet çerçevesinde Hindistan’ın önemli bazı noktalarının koordinatlarını kendi araştırmalarıyla belirtebilmişti. Bu, olağanüstü derecede çalışkan bir bilginin, yıllarca süren çalışması sayesinde ulaşabileceği en büyük sonuçtu. Geriye kalan çalışmayı gelecek kuşaklar tamamlayacaktı ve bu birçok yüzyıl içinde gerçekleşebilecekti. Bugünkü bilgilerimiz ışığında görüldüğü kadarıyla, önemli kıyı noktalarının enlem dereceleri ve bu noktalar arasındaki yönler 7./13. ve 8./14. yüzyılda o derece ayrıntılı bir şekilde gerçekleştirilmişti ki, artık Hint Yarımadası’nın dış çizgilerinin bir taslağını ortaya koymanın olanağı sağlanmıştı. | el-Hasan b. Muhammed el-Vezzan’ın Afrika kitabının sekizinci bölümünde ne anlatılmaktadır ? | {
"text": [
"Mısır’ı"
],
"answer_start": [
371
]
} |
19 | İslamda bilim ve teknik | Söz konusu kitap 9 bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm Afrika’nın ve Afrika halkının genel fiziksel ve iklimsel özelliklerini işlemektedir. İkinci bölüm Marrakuş (Marrakesch) bölgesini şehirleriyle ve dağlarıyla ele almaktadır. Üçüncü bölüm Fas’ı, dördüncü bölüm Tilimsan’ı (Tlemcen), beşinci bölüm Tunus’u, altıncı bölüm Libya’yı, yedinci bölüm Sudan’ı sekizinci bölüm Mısır’ı ve dokuzuncu bölüm Afrika’nın ırmaklarını, yeraltı zenginliklerini, bitki örtüsünü ve hayvanlarını ele almaktadır. Bu kitapta toplam 400 yer tanıtılmaktadır. Yazar, çoğunlukla kendi gözlemlerine dayandığını ve bizzat bildiremeyeceği durumlarda ise en doğru ve kesin bilgileri güvenilir kişilerden almaya çaba sarfettiğini not etmektedir. Leo Africanus’un Afrika tasviri el-İdrisi’nin Nuzhet el-Müştak’ı yanında, 16. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Avrupa’da Afrika’nın beşeri coğrafyasının geliştirilmesi ve genişletilmesinde kullanılan en önemli kaynaklardandır. G.B. Ramusio tarafından 1550 yılındaki basımından çok kısa bir süre sonra bu kitap birçok dile çevrilmiş ve yeniden ele alınmıştır. Avrupalı yazarların 16. yüzyıldan 18. yüzyıla kadar Leo Africanus’un kitabına hangi tarz ve surette bağlı olduklarını Ch. Schefer Fransızca çevirisinin ön sözüne ustalıkla göstermiştir. Çok büyük bir ihtimalle İtalya’da Leo Africanus tarafından ortaya konulan Afrika ve Güney Asya haritası Avrupa’da kartografyanın gelişimini çok derinden etkilemiştir. Ramusio tarafından kopyalanmış ve her ikisinin adıyla tedavülde olan haritalar Arap stiline göre güneye dönüktür ve enlem-boylam skalalarıyla çok belirgin bir şekilde Arap kökenli olduklarını göstermeye yetmektedir. Bunlar, 16. yüzyıl başından itibaren Ptoleme Coğrafya’sının basılmasından az sonra ortaya çıkmaya başlayan haritalarla olan bağların kopmasına sebep olmuşlardır. Bu dönüm noktası, kendisini 1539 yılından itibaren Ptoleme haritalarının yayınlanmasına adamış olan İtalyan kartograf Giacomo Gastaldi’nin (ö.1567) 1560 yılında yayınladoğı Asya haritası tayin etmektedir. Burada, matematiksel coğrafyanın ve haritacılığın Hint Yarımadası bağlamında yaşadığı ve kapsamlı bakışla ayrıntılı şekilde kavranılması zor olan bir gelişime işaret edilmelidir. Daha önce dile getirildiği gibi, el-Biruni daha 5./11. yüzyılın ilk yarısında kapsamlı bir faaliyet çerçevesinde Hindistan’ın önemli bazı noktalarının koordinatlarını kendi araştırmalarıyla belirtebilmişti. Bu, olağanüstü derecede çalışkan bir bilginin, yıllarca süren çalışması sayesinde ulaşabileceği en büyük sonuçtu. Geriye kalan çalışmayı gelecek kuşaklar tamamlayacaktı ve bu birçok yüzyıl içinde gerçekleşebilecekti. Bugünkü bilgilerimiz ışığında görüldüğü kadarıyla, önemli kıyı noktalarının enlem dereceleri ve bu noktalar arasındaki yönler 7./13. ve 8./14. yüzyılda o derece ayrıntılı bir şekilde gerçekleştirilmişti ki, artık Hint Yarımadası’nın dış çizgilerinin bir taslağını ortaya koymanın olanağı sağlanmıştı. | el-Hasan b. Muhammed el-Vezzan’ın Afrika kitabında toplam kaç yer tanıtılmaktadır ? | {
"text": [
"400"
],
"answer_start": [
512
]
} |
20 | İslamda bilim ve teknik | Söz konusu kitap 9 bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm Afrika’nın ve Afrika halkının genel fiziksel ve iklimsel özelliklerini işlemektedir. İkinci bölüm Marrakuş (Marrakesch) bölgesini şehirleriyle ve dağlarıyla ele almaktadır. Üçüncü bölüm Fas’ı, dördüncü bölüm Tilimsan’ı (Tlemcen), beşinci bölüm Tunus’u, altıncı bölüm Libya’yı, yedinci bölüm Sudan’ı sekizinci bölüm Mısır’ı ve dokuzuncu bölüm Afrika’nın ırmaklarını, yeraltı zenginliklerini, bitki örtüsünü ve hayvanlarını ele almaktadır. Bu kitapta toplam 400 yer tanıtılmaktadır. Yazar, çoğunlukla kendi gözlemlerine dayandığını ve bizzat bildiremeyeceği durumlarda ise en doğru ve kesin bilgileri güvenilir kişilerden almaya çaba sarfettiğini not etmektedir. Leo Africanus’un Afrika tasviri el-İdrisi’nin Nuzhet el-Müştak’ı yanında, 16. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Avrupa’da Afrika’nın beşeri coğrafyasının geliştirilmesi ve genişletilmesinde kullanılan en önemli kaynaklardandır. G.B. Ramusio tarafından 1550 yılındaki basımından çok kısa bir süre sonra bu kitap birçok dile çevrilmiş ve yeniden ele alınmıştır. Avrupalı yazarların 16. yüzyıldan 18. yüzyıla kadar Leo Africanus’un kitabına hangi tarz ve surette bağlı olduklarını Ch. Schefer Fransızca çevirisinin ön sözüne ustalıkla göstermiştir. Çok büyük bir ihtimalle İtalya’da Leo Africanus tarafından ortaya konulan Afrika ve Güney Asya haritası Avrupa’da kartografyanın gelişimini çok derinden etkilemiştir. Ramusio tarafından kopyalanmış ve her ikisinin adıyla tedavülde olan haritalar Arap stiline göre güneye dönüktür ve enlem-boylam skalalarıyla çok belirgin bir şekilde Arap kökenli olduklarını göstermeye yetmektedir. Bunlar, 16. yüzyıl başından itibaren Ptoleme Coğrafya’sının basılmasından az sonra ortaya çıkmaya başlayan haritalarla olan bağların kopmasına sebep olmuşlardır. Bu dönüm noktası, kendisini 1539 yılından itibaren Ptoleme haritalarının yayınlanmasına adamış olan İtalyan kartograf Giacomo Gastaldi’nin (ö.1567) 1560 yılında yayınladoğı Asya haritası tayin etmektedir. Burada, matematiksel coğrafyanın ve haritacılığın Hint Yarımadası bağlamında yaşadığı ve kapsamlı bakışla ayrıntılı şekilde kavranılması zor olan bir gelişime işaret edilmelidir. Daha önce dile getirildiği gibi, el-Biruni daha 5./11. yüzyılın ilk yarısında kapsamlı bir faaliyet çerçevesinde Hindistan’ın önemli bazı noktalarının koordinatlarını kendi araştırmalarıyla belirtebilmişti. Bu, olağanüstü derecede çalışkan bir bilginin, yıllarca süren çalışması sayesinde ulaşabileceği en büyük sonuçtu. Geriye kalan çalışmayı gelecek kuşaklar tamamlayacaktı ve bu birçok yüzyıl içinde gerçekleşebilecekti. Bugünkü bilgilerimiz ışığında görüldüğü kadarıyla, önemli kıyı noktalarının enlem dereceleri ve bu noktalar arasındaki yönler 7./13. ve 8./14. yüzyılda o derece ayrıntılı bir şekilde gerçekleştirilmişti ki, artık Hint Yarımadası’nın dış çizgilerinin bir taslağını ortaya koymanın olanağı sağlanmıştı. | Giacomo Gastaldi Asya haritasını kaç yılında yayınlamıştır ? | {
"text": [
"1560"
],
"answer_start": [
1958
]
} |
75962 | İslamda bilim ve teknik | Söz konusu kitap 9 bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm Afrika’nın ve Afrika halkının genel fiziksel ve iklimsel özelliklerini işlemektedir. İkinci bölüm Marrakuş (Marrakesch) bölgesini şehirleriyle ve dağlarıyla ele almaktadır. Üçüncü bölüm Fas’ı, dördüncü bölüm Tilimsan’ı (Tlemcen), beşinci bölüm Tunus’u, altıncı bölüm Libya’yı, yedinci bölüm Sudan’ı sekizinci bölüm Mısır’ı ve dokuzuncu bölüm Afrika’nın ırmaklarını, yeraltı zenginliklerini, bitki örtüsünü ve hayvanlarını ele almaktadır. Bu kitapta toplam 400 yer tanıtılmaktadır. Yazar, çoğunlukla kendi gözlemlerine dayandığını ve bizzat bildiremeyeceği durumlarda ise en doğru ve kesin bilgileri güvenilir kişilerden almaya çaba sarfettiğini not etmektedir. Leo Africanus’un Afrika tasviri el-İdrisi’nin Nuzhet el-Müştak’ı yanında, 16. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Avrupa’da Afrika’nın beşeri coğrafyasının geliştirilmesi ve genişletilmesinde kullanılan en önemli kaynaklardandır. G.B. Ramusio tarafından 1550 yılındaki basımından çok kısa bir süre sonra bu kitap birçok dile çevrilmiş ve yeniden ele alınmıştır. Avrupalı yazarların 16. yüzyıldan 18. yüzyıla kadar Leo Africanus’un kitabına hangi tarz ve surette bağlı olduklarını Ch. Schefer Fransızca çevirisinin ön sözüne ustalıkla göstermiştir. Çok büyük bir ihtimalle İtalya’da Leo Africanus tarafından ortaya konulan Afrika ve Güney Asya haritası Avrupa’da kartografyanın gelişimini çok derinden etkilemiştir. Ramusio tarafından kopyalanmış ve her ikisinin adıyla tedavülde olan haritalar Arap stiline göre güneye dönüktür ve enlem-boylam skalalarıyla çok belirgin bir şekilde Arap kökenli olduklarını göstermeye yetmektedir. Bunlar, 16. yüzyıl başından itibaren Ptoleme Coğrafya’sının basılmasından az sonra ortaya çıkmaya başlayan haritalarla olan bağların kopmasına sebep olmuşlardır. Bu dönüm noktası, kendisini 1539 yılından itibaren Ptoleme haritalarının yayınlanmasına adamış olan İtalyan kartograf Giacomo Gastaldi’nin (ö.1567) 1560 yılında yayınladoğı Asya haritası tayin etmektedir. Burada, matematiksel coğrafyanın ve haritacılığın Hint Yarımadası bağlamında yaşadığı ve kapsamlı bakışla ayrıntılı şekilde kavranılması zor olan bir gelişime işaret edilmelidir. Daha önce dile getirildiği gibi, el-Biruni daha 5./11. yüzyılın ilk yarısında kapsamlı bir faaliyet çerçevesinde Hindistan’ın önemli bazı noktalarının koordinatlarını kendi araştırmalarıyla belirtebilmişti. Bu, olağanüstü derecede çalışkan bir bilginin, yıllarca süren çalışması sayesinde ulaşabileceği en büyük sonuçtu. Geriye kalan çalışmayı gelecek kuşaklar tamamlayacaktı ve bu birçok yüzyıl içinde gerçekleşebilecekti. Bugünkü bilgilerimiz ışığında görüldüğü kadarıyla, önemli kıyı noktalarının enlem dereceleri ve bu noktalar arasındaki yönler 7./13. ve 8./14. yüzyılda o derece ayrıntılı bir şekilde gerçekleştirilmişti ki, artık Hint Yarımadası’nın dış çizgilerinin bir taslağını ortaya koymanın olanağı sağlanmıştı. | Afrika'nın el-Hasan b. Muhammed el-Vezzan kitabı kaç bölümden oluşuyor? | {
"text": [
"9"
],
"answer_start": [
17
]
} |
56465 | İslamda bilim ve teknik | Söz konusu kitap 9 bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm Afrika’nın ve Afrika halkının genel fiziksel ve iklimsel özelliklerini işlemektedir. İkinci bölüm Marrakuş (Marrakesch) bölgesini şehirleriyle ve dağlarıyla ele almaktadır. Üçüncü bölüm Fas’ı, dördüncü bölüm Tilimsan’ı (Tlemcen), beşinci bölüm Tunus’u, altıncı bölüm Libya’yı, yedinci bölüm Sudan’ı sekizinci bölüm Mısır’ı ve dokuzuncu bölüm Afrika’nın ırmaklarını, yeraltı zenginliklerini, bitki örtüsünü ve hayvanlarını ele almaktadır. Bu kitapta toplam 400 yer tanıtılmaktadır. Yazar, çoğunlukla kendi gözlemlerine dayandığını ve bizzat bildiremeyeceği durumlarda ise en doğru ve kesin bilgileri güvenilir kişilerden almaya çaba sarfettiğini not etmektedir. Leo Africanus’un Afrika tasviri el-İdrisi’nin Nuzhet el-Müştak’ı yanında, 16. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Avrupa’da Afrika’nın beşeri coğrafyasının geliştirilmesi ve genişletilmesinde kullanılan en önemli kaynaklardandır. G.B. Ramusio tarafından 1550 yılındaki basımından çok kısa bir süre sonra bu kitap birçok dile çevrilmiş ve yeniden ele alınmıştır. Avrupalı yazarların 16. yüzyıldan 18. yüzyıla kadar Leo Africanus’un kitabına hangi tarz ve surette bağlı olduklarını Ch. Schefer Fransızca çevirisinin ön sözüne ustalıkla göstermiştir. Çok büyük bir ihtimalle İtalya’da Leo Africanus tarafından ortaya konulan Afrika ve Güney Asya haritası Avrupa’da kartografyanın gelişimini çok derinden etkilemiştir. Ramusio tarafından kopyalanmış ve her ikisinin adıyla tedavülde olan haritalar Arap stiline göre güneye dönüktür ve enlem-boylam skalalarıyla çok belirgin bir şekilde Arap kökenli olduklarını göstermeye yetmektedir. Bunlar, 16. yüzyıl başından itibaren Ptoleme Coğrafya’sının basılmasından az sonra ortaya çıkmaya başlayan haritalarla olan bağların kopmasına sebep olmuşlardır. Bu dönüm noktası, kendisini 1539 yılından itibaren Ptoleme haritalarının yayınlanmasına adamış olan İtalyan kartograf Giacomo Gastaldi’nin (ö.1567) 1560 yılında yayınladoğı Asya haritası tayin etmektedir. Burada, matematiksel coğrafyanın ve haritacılığın Hint Yarımadası bağlamında yaşadığı ve kapsamlı bakışla ayrıntılı şekilde kavranılması zor olan bir gelişime işaret edilmelidir. Daha önce dile getirildiği gibi, el-Biruni daha 5./11. yüzyılın ilk yarısında kapsamlı bir faaliyet çerçevesinde Hindistan’ın önemli bazı noktalarının koordinatlarını kendi araştırmalarıyla belirtebilmişti. Bu, olağanüstü derecede çalışkan bir bilginin, yıllarca süren çalışması sayesinde ulaşabileceği en büyük sonuçtu. Geriye kalan çalışmayı gelecek kuşaklar tamamlayacaktı ve bu birçok yüzyıl içinde gerçekleşebilecekti. Bugünkü bilgilerimiz ışığında görüldüğü kadarıyla, önemli kıyı noktalarının enlem dereceleri ve bu noktalar arasındaki yönler 7./13. ve 8./14. yüzyılda o derece ayrıntılı bir şekilde gerçekleştirilmişti ki, artık Hint Yarımadası’nın dış çizgilerinin bir taslağını ortaya koymanın olanağı sağlanmıştı. | Afrika el-Hasan b. Muhammed el-Vezzan kitabının ilk bölümünde ne anlatılmaktadır? | {
"text": [
"Afrika’nın ve Afrika halkının genel fiziksel ve iklimsel özelliklerini"
],
"answer_start": [
56
]
} |
1224044 | İslamda bilim ve teknik | Söz konusu kitap 9 bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm Afrika’nın ve Afrika halkının genel fiziksel ve iklimsel özelliklerini işlemektedir. İkinci bölüm Marrakuş (Marrakesch) bölgesini şehirleriyle ve dağlarıyla ele almaktadır. Üçüncü bölüm Fas’ı, dördüncü bölüm Tilimsan’ı (Tlemcen), beşinci bölüm Tunus’u, altıncı bölüm Libya’yı, yedinci bölüm Sudan’ı sekizinci bölüm Mısır’ı ve dokuzuncu bölüm Afrika’nın ırmaklarını, yeraltı zenginliklerini, bitki örtüsünü ve hayvanlarını ele almaktadır. Bu kitapta toplam 400 yer tanıtılmaktadır. Yazar, çoğunlukla kendi gözlemlerine dayandığını ve bizzat bildiremeyeceği durumlarda ise en doğru ve kesin bilgileri güvenilir kişilerden almaya çaba sarfettiğini not etmektedir. Leo Africanus’un Afrika tasviri el-İdrisi’nin Nuzhet el-Müştak’ı yanında, 16. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Avrupa’da Afrika’nın beşeri coğrafyasının geliştirilmesi ve genişletilmesinde kullanılan en önemli kaynaklardandır. G.B. Ramusio tarafından 1550 yılındaki basımından çok kısa bir süre sonra bu kitap birçok dile çevrilmiş ve yeniden ele alınmıştır. Avrupalı yazarların 16. yüzyıldan 18. yüzyıla kadar Leo Africanus’un kitabına hangi tarz ve surette bağlı olduklarını Ch. Schefer Fransızca çevirisinin ön sözüne ustalıkla göstermiştir. Çok büyük bir ihtimalle İtalya’da Leo Africanus tarafından ortaya konulan Afrika ve Güney Asya haritası Avrupa’da kartografyanın gelişimini çok derinden etkilemiştir. Ramusio tarafından kopyalanmış ve her ikisinin adıyla tedavülde olan haritalar Arap stiline göre güneye dönüktür ve enlem-boylam skalalarıyla çok belirgin bir şekilde Arap kökenli olduklarını göstermeye yetmektedir. Bunlar, 16. yüzyıl başından itibaren Ptoleme Coğrafya’sının basılmasından az sonra ortaya çıkmaya başlayan haritalarla olan bağların kopmasına sebep olmuşlardır. Bu dönüm noktası, kendisini 1539 yılından itibaren Ptoleme haritalarının yayınlanmasına adamış olan İtalyan kartograf Giacomo Gastaldi’nin (ö.1567) 1560 yılında yayınladoğı Asya haritası tayin etmektedir. Burada, matematiksel coğrafyanın ve haritacılığın Hint Yarımadası bağlamında yaşadığı ve kapsamlı bakışla ayrıntılı şekilde kavranılması zor olan bir gelişime işaret edilmelidir. Daha önce dile getirildiği gibi, el-Biruni daha 5./11. yüzyılın ilk yarısında kapsamlı bir faaliyet çerçevesinde Hindistan’ın önemli bazı noktalarının koordinatlarını kendi araştırmalarıyla belirtebilmişti. Bu, olağanüstü derecede çalışkan bir bilginin, yıllarca süren çalışması sayesinde ulaşabileceği en büyük sonuçtu. Geriye kalan çalışmayı gelecek kuşaklar tamamlayacaktı ve bu birçok yüzyıl içinde gerçekleşebilecekti. Bugünkü bilgilerimiz ışığında görüldüğü kadarıyla, önemli kıyı noktalarının enlem dereceleri ve bu noktalar arasındaki yönler 7./13. ve 8./14. yüzyılda o derece ayrıntılı bir şekilde gerçekleştirilmişti ki, artık Hint Yarımadası’nın dış çizgilerinin bir taslağını ortaya koymanın olanağı sağlanmıştı. | Afrika el-Hasan b. Muhammed el-Vezzan kitabının ikinci bölümünde ne anlatılmaktadır? | {
"text": [
"Marrakuş (Marrakesch) bölgesini şehirleriyle ve dağlarıyla ele almaktadır."
],
"answer_start": [
154
]
} |
290053 | İslamda bilim ve teknik | Söz konusu kitap 9 bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm Afrika’nın ve Afrika halkının genel fiziksel ve iklimsel özelliklerini işlemektedir. İkinci bölüm Marrakuş (Marrakesch) bölgesini şehirleriyle ve dağlarıyla ele almaktadır. Üçüncü bölüm Fas’ı, dördüncü bölüm Tilimsan’ı (Tlemcen), beşinci bölüm Tunus’u, altıncı bölüm Libya’yı, yedinci bölüm Sudan’ı sekizinci bölüm Mısır’ı ve dokuzuncu bölüm Afrika’nın ırmaklarını, yeraltı zenginliklerini, bitki örtüsünü ve hayvanlarını ele almaktadır. Bu kitapta toplam 400 yer tanıtılmaktadır. Yazar, çoğunlukla kendi gözlemlerine dayandığını ve bizzat bildiremeyeceği durumlarda ise en doğru ve kesin bilgileri güvenilir kişilerden almaya çaba sarfettiğini not etmektedir. Leo Africanus’un Afrika tasviri el-İdrisi’nin Nuzhet el-Müştak’ı yanında, 16. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Avrupa’da Afrika’nın beşeri coğrafyasının geliştirilmesi ve genişletilmesinde kullanılan en önemli kaynaklardandır. G.B. Ramusio tarafından 1550 yılındaki basımından çok kısa bir süre sonra bu kitap birçok dile çevrilmiş ve yeniden ele alınmıştır. Avrupalı yazarların 16. yüzyıldan 18. yüzyıla kadar Leo Africanus’un kitabına hangi tarz ve surette bağlı olduklarını Ch. Schefer Fransızca çevirisinin ön sözüne ustalıkla göstermiştir. Çok büyük bir ihtimalle İtalya’da Leo Africanus tarafından ortaya konulan Afrika ve Güney Asya haritası Avrupa’da kartografyanın gelişimini çok derinden etkilemiştir. Ramusio tarafından kopyalanmış ve her ikisinin adıyla tedavülde olan haritalar Arap stiline göre güneye dönüktür ve enlem-boylam skalalarıyla çok belirgin bir şekilde Arap kökenli olduklarını göstermeye yetmektedir. Bunlar, 16. yüzyıl başından itibaren Ptoleme Coğrafya’sının basılmasından az sonra ortaya çıkmaya başlayan haritalarla olan bağların kopmasına sebep olmuşlardır. Bu dönüm noktası, kendisini 1539 yılından itibaren Ptoleme haritalarının yayınlanmasına adamış olan İtalyan kartograf Giacomo Gastaldi’nin (ö.1567) 1560 yılında yayınladoğı Asya haritası tayin etmektedir. Burada, matematiksel coğrafyanın ve haritacılığın Hint Yarımadası bağlamında yaşadığı ve kapsamlı bakışla ayrıntılı şekilde kavranılması zor olan bir gelişime işaret edilmelidir. Daha önce dile getirildiği gibi, el-Biruni daha 5./11. yüzyılın ilk yarısında kapsamlı bir faaliyet çerçevesinde Hindistan’ın önemli bazı noktalarının koordinatlarını kendi araştırmalarıyla belirtebilmişti. Bu, olağanüstü derecede çalışkan bir bilginin, yıllarca süren çalışması sayesinde ulaşabileceği en büyük sonuçtu. Geriye kalan çalışmayı gelecek kuşaklar tamamlayacaktı ve bu birçok yüzyıl içinde gerçekleşebilecekti. Bugünkü bilgilerimiz ışığında görüldüğü kadarıyla, önemli kıyı noktalarının enlem dereceleri ve bu noktalar arasındaki yönler 7./13. ve 8./14. yüzyılda o derece ayrıntılı bir şekilde gerçekleştirilmişti ki, artık Hint Yarımadası’nın dış çizgilerinin bir taslağını ortaya koymanın olanağı sağlanmıştı. | Afrika el-Hasan b. Muhammed el-Vezzan kitabının üçüncü bölümünde ne anlatılmaktadır? | {
"text": [
"Fas’ı"
],
"answer_start": [
242
]
} |
552774 | İslamda bilim ve teknik | Söz konusu kitap 9 bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm Afrika’nın ve Afrika halkının genel fiziksel ve iklimsel özelliklerini işlemektedir. İkinci bölüm Marrakuş (Marrakesch) bölgesini şehirleriyle ve dağlarıyla ele almaktadır. Üçüncü bölüm Fas’ı, dördüncü bölüm Tilimsan’ı (Tlemcen), beşinci bölüm Tunus’u, altıncı bölüm Libya’yı, yedinci bölüm Sudan’ı sekizinci bölüm Mısır’ı ve dokuzuncu bölüm Afrika’nın ırmaklarını, yeraltı zenginliklerini, bitki örtüsünü ve hayvanlarını ele almaktadır. Bu kitapta toplam 400 yer tanıtılmaktadır. Yazar, çoğunlukla kendi gözlemlerine dayandığını ve bizzat bildiremeyeceği durumlarda ise en doğru ve kesin bilgileri güvenilir kişilerden almaya çaba sarfettiğini not etmektedir. Leo Africanus’un Afrika tasviri el-İdrisi’nin Nuzhet el-Müştak’ı yanında, 16. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Avrupa’da Afrika’nın beşeri coğrafyasının geliştirilmesi ve genişletilmesinde kullanılan en önemli kaynaklardandır. G.B. Ramusio tarafından 1550 yılındaki basımından çok kısa bir süre sonra bu kitap birçok dile çevrilmiş ve yeniden ele alınmıştır. Avrupalı yazarların 16. yüzyıldan 18. yüzyıla kadar Leo Africanus’un kitabına hangi tarz ve surette bağlı olduklarını Ch. Schefer Fransızca çevirisinin ön sözüne ustalıkla göstermiştir. Çok büyük bir ihtimalle İtalya’da Leo Africanus tarafından ortaya konulan Afrika ve Güney Asya haritası Avrupa’da kartografyanın gelişimini çok derinden etkilemiştir. Ramusio tarafından kopyalanmış ve her ikisinin adıyla tedavülde olan haritalar Arap stiline göre güneye dönüktür ve enlem-boylam skalalarıyla çok belirgin bir şekilde Arap kökenli olduklarını göstermeye yetmektedir. Bunlar, 16. yüzyıl başından itibaren Ptoleme Coğrafya’sının basılmasından az sonra ortaya çıkmaya başlayan haritalarla olan bağların kopmasına sebep olmuşlardır. Bu dönüm noktası, kendisini 1539 yılından itibaren Ptoleme haritalarının yayınlanmasına adamış olan İtalyan kartograf Giacomo Gastaldi’nin (ö.1567) 1560 yılında yayınladoğı Asya haritası tayin etmektedir. Burada, matematiksel coğrafyanın ve haritacılığın Hint Yarımadası bağlamında yaşadığı ve kapsamlı bakışla ayrıntılı şekilde kavranılması zor olan bir gelişime işaret edilmelidir. Daha önce dile getirildiği gibi, el-Biruni daha 5./11. yüzyılın ilk yarısında kapsamlı bir faaliyet çerçevesinde Hindistan’ın önemli bazı noktalarının koordinatlarını kendi araştırmalarıyla belirtebilmişti. Bu, olağanüstü derecede çalışkan bir bilginin, yıllarca süren çalışması sayesinde ulaşabileceği en büyük sonuçtu. Geriye kalan çalışmayı gelecek kuşaklar tamamlayacaktı ve bu birçok yüzyıl içinde gerçekleşebilecekti. Bugünkü bilgilerimiz ışığında görüldüğü kadarıyla, önemli kıyı noktalarının enlem dereceleri ve bu noktalar arasındaki yönler 7./13. ve 8./14. yüzyılda o derece ayrıntılı bir şekilde gerçekleştirilmişti ki, artık Hint Yarımadası’nın dış çizgilerinin bir taslağını ortaya koymanın olanağı sağlanmıştı. | Afrika el-Hasan b. Muhammed el-Vezzan kitabının dördüncü bölümünde ne anlatılmaktadır? | {
"text": [
"Tilimsan’ı"
],
"answer_start": [
264
]
} |
425813 | İslamda bilim ve teknik | Söz konusu kitap 9 bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm Afrika’nın ve Afrika halkının genel fiziksel ve iklimsel özelliklerini işlemektedir. İkinci bölüm Marrakuş (Marrakesch) bölgesini şehirleriyle ve dağlarıyla ele almaktadır. Üçüncü bölüm Fas’ı, dördüncü bölüm Tilimsan’ı (Tlemcen), beşinci bölüm Tunus’u, altıncı bölüm Libya’yı, yedinci bölüm Sudan’ı sekizinci bölüm Mısır’ı ve dokuzuncu bölüm Afrika’nın ırmaklarını, yeraltı zenginliklerini, bitki örtüsünü ve hayvanlarını ele almaktadır. Bu kitapta toplam 400 yer tanıtılmaktadır. Yazar, çoğunlukla kendi gözlemlerine dayandığını ve bizzat bildiremeyeceği durumlarda ise en doğru ve kesin bilgileri güvenilir kişilerden almaya çaba sarfettiğini not etmektedir. Leo Africanus’un Afrika tasviri el-İdrisi’nin Nuzhet el-Müştak’ı yanında, 16. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Avrupa’da Afrika’nın beşeri coğrafyasının geliştirilmesi ve genişletilmesinde kullanılan en önemli kaynaklardandır. G.B. Ramusio tarafından 1550 yılındaki basımından çok kısa bir süre sonra bu kitap birçok dile çevrilmiş ve yeniden ele alınmıştır. Avrupalı yazarların 16. yüzyıldan 18. yüzyıla kadar Leo Africanus’un kitabına hangi tarz ve surette bağlı olduklarını Ch. Schefer Fransızca çevirisinin ön sözüne ustalıkla göstermiştir. Çok büyük bir ihtimalle İtalya’da Leo Africanus tarafından ortaya konulan Afrika ve Güney Asya haritası Avrupa’da kartografyanın gelişimini çok derinden etkilemiştir. Ramusio tarafından kopyalanmış ve her ikisinin adıyla tedavülde olan haritalar Arap stiline göre güneye dönüktür ve enlem-boylam skalalarıyla çok belirgin bir şekilde Arap kökenli olduklarını göstermeye yetmektedir. Bunlar, 16. yüzyıl başından itibaren Ptoleme Coğrafya’sının basılmasından az sonra ortaya çıkmaya başlayan haritalarla olan bağların kopmasına sebep olmuşlardır. Bu dönüm noktası, kendisini 1539 yılından itibaren Ptoleme haritalarının yayınlanmasına adamış olan İtalyan kartograf Giacomo Gastaldi’nin (ö.1567) 1560 yılında yayınladoğı Asya haritası tayin etmektedir. Burada, matematiksel coğrafyanın ve haritacılığın Hint Yarımadası bağlamında yaşadığı ve kapsamlı bakışla ayrıntılı şekilde kavranılması zor olan bir gelişime işaret edilmelidir. Daha önce dile getirildiği gibi, el-Biruni daha 5./11. yüzyılın ilk yarısında kapsamlı bir faaliyet çerçevesinde Hindistan’ın önemli bazı noktalarının koordinatlarını kendi araştırmalarıyla belirtebilmişti. Bu, olağanüstü derecede çalışkan bir bilginin, yıllarca süren çalışması sayesinde ulaşabileceği en büyük sonuçtu. Geriye kalan çalışmayı gelecek kuşaklar tamamlayacaktı ve bu birçok yüzyıl içinde gerçekleşebilecekti. Bugünkü bilgilerimiz ışığında görüldüğü kadarıyla, önemli kıyı noktalarının enlem dereceleri ve bu noktalar arasındaki yönler 7./13. ve 8./14. yüzyılda o derece ayrıntılı bir şekilde gerçekleştirilmişti ki, artık Hint Yarımadası’nın dış çizgilerinin bir taslağını ortaya koymanın olanağı sağlanmıştı. | Afrika el-Hasan b. Muhammed el-Vezzan kitabının beşinci bölümünde ne anlatılmaktadır? | {
"text": [
"Tunus’u"
],
"answer_start": [
300
]
} |
261462 | İslamda bilim ve teknik | Söz konusu kitap 9 bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm Afrika’nın ve Afrika halkının genel fiziksel ve iklimsel özelliklerini işlemektedir. İkinci bölüm Marrakuş (Marrakesch) bölgesini şehirleriyle ve dağlarıyla ele almaktadır. Üçüncü bölüm Fas’ı, dördüncü bölüm Tilimsan’ı (Tlemcen), beşinci bölüm Tunus’u, altıncı bölüm Libya’yı, yedinci bölüm Sudan’ı sekizinci bölüm Mısır’ı ve dokuzuncu bölüm Afrika’nın ırmaklarını, yeraltı zenginliklerini, bitki örtüsünü ve hayvanlarını ele almaktadır. Bu kitapta toplam 400 yer tanıtılmaktadır. Yazar, çoğunlukla kendi gözlemlerine dayandığını ve bizzat bildiremeyeceği durumlarda ise en doğru ve kesin bilgileri güvenilir kişilerden almaya çaba sarfettiğini not etmektedir. Leo Africanus’un Afrika tasviri el-İdrisi’nin Nuzhet el-Müştak’ı yanında, 16. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Avrupa’da Afrika’nın beşeri coğrafyasının geliştirilmesi ve genişletilmesinde kullanılan en önemli kaynaklardandır. G.B. Ramusio tarafından 1550 yılındaki basımından çok kısa bir süre sonra bu kitap birçok dile çevrilmiş ve yeniden ele alınmıştır. Avrupalı yazarların 16. yüzyıldan 18. yüzyıla kadar Leo Africanus’un kitabına hangi tarz ve surette bağlı olduklarını Ch. Schefer Fransızca çevirisinin ön sözüne ustalıkla göstermiştir. Çok büyük bir ihtimalle İtalya’da Leo Africanus tarafından ortaya konulan Afrika ve Güney Asya haritası Avrupa’da kartografyanın gelişimini çok derinden etkilemiştir. Ramusio tarafından kopyalanmış ve her ikisinin adıyla tedavülde olan haritalar Arap stiline göre güneye dönüktür ve enlem-boylam skalalarıyla çok belirgin bir şekilde Arap kökenli olduklarını göstermeye yetmektedir. Bunlar, 16. yüzyıl başından itibaren Ptoleme Coğrafya’sının basılmasından az sonra ortaya çıkmaya başlayan haritalarla olan bağların kopmasına sebep olmuşlardır. Bu dönüm noktası, kendisini 1539 yılından itibaren Ptoleme haritalarının yayınlanmasına adamış olan İtalyan kartograf Giacomo Gastaldi’nin (ö.1567) 1560 yılında yayınladoğı Asya haritası tayin etmektedir. Burada, matematiksel coğrafyanın ve haritacılığın Hint Yarımadası bağlamında yaşadığı ve kapsamlı bakışla ayrıntılı şekilde kavranılması zor olan bir gelişime işaret edilmelidir. Daha önce dile getirildiği gibi, el-Biruni daha 5./11. yüzyılın ilk yarısında kapsamlı bir faaliyet çerçevesinde Hindistan’ın önemli bazı noktalarının koordinatlarını kendi araştırmalarıyla belirtebilmişti. Bu, olağanüstü derecede çalışkan bir bilginin, yıllarca süren çalışması sayesinde ulaşabileceği en büyük sonuçtu. Geriye kalan çalışmayı gelecek kuşaklar tamamlayacaktı ve bu birçok yüzyıl içinde gerçekleşebilecekti. Bugünkü bilgilerimiz ışığında görüldüğü kadarıyla, önemli kıyı noktalarının enlem dereceleri ve bu noktalar arasındaki yönler 7./13. ve 8./14. yüzyılda o derece ayrıntılı bir şekilde gerçekleştirilmişti ki, artık Hint Yarımadası’nın dış çizgilerinin bir taslağını ortaya koymanın olanağı sağlanmıştı. | Afrika el-Hasan b. Muhammed el-Vezzan kitabının altıncı bölümünde ne anlatılmaktadır? | {
"text": [
"Libya’yı"
],
"answer_start": [
323
]
} |
606245 | İslamda bilim ve teknik | Söz konusu kitap 9 bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm Afrika’nın ve Afrika halkının genel fiziksel ve iklimsel özelliklerini işlemektedir. İkinci bölüm Marrakuş (Marrakesch) bölgesini şehirleriyle ve dağlarıyla ele almaktadır. Üçüncü bölüm Fas’ı, dördüncü bölüm Tilimsan’ı (Tlemcen), beşinci bölüm Tunus’u, altıncı bölüm Libya’yı, yedinci bölüm Sudan’ı sekizinci bölüm Mısır’ı ve dokuzuncu bölüm Afrika’nın ırmaklarını, yeraltı zenginliklerini, bitki örtüsünü ve hayvanlarını ele almaktadır. Bu kitapta toplam 400 yer tanıtılmaktadır. Yazar, çoğunlukla kendi gözlemlerine dayandığını ve bizzat bildiremeyeceği durumlarda ise en doğru ve kesin bilgileri güvenilir kişilerden almaya çaba sarfettiğini not etmektedir. Leo Africanus’un Afrika tasviri el-İdrisi’nin Nuzhet el-Müştak’ı yanında, 16. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Avrupa’da Afrika’nın beşeri coğrafyasının geliştirilmesi ve genişletilmesinde kullanılan en önemli kaynaklardandır. G.B. Ramusio tarafından 1550 yılındaki basımından çok kısa bir süre sonra bu kitap birçok dile çevrilmiş ve yeniden ele alınmıştır. Avrupalı yazarların 16. yüzyıldan 18. yüzyıla kadar Leo Africanus’un kitabına hangi tarz ve surette bağlı olduklarını Ch. Schefer Fransızca çevirisinin ön sözüne ustalıkla göstermiştir. Çok büyük bir ihtimalle İtalya’da Leo Africanus tarafından ortaya konulan Afrika ve Güney Asya haritası Avrupa’da kartografyanın gelişimini çok derinden etkilemiştir. Ramusio tarafından kopyalanmış ve her ikisinin adıyla tedavülde olan haritalar Arap stiline göre güneye dönüktür ve enlem-boylam skalalarıyla çok belirgin bir şekilde Arap kökenli olduklarını göstermeye yetmektedir. Bunlar, 16. yüzyıl başından itibaren Ptoleme Coğrafya’sının basılmasından az sonra ortaya çıkmaya başlayan haritalarla olan bağların kopmasına sebep olmuşlardır. Bu dönüm noktası, kendisini 1539 yılından itibaren Ptoleme haritalarının yayınlanmasına adamış olan İtalyan kartograf Giacomo Gastaldi’nin (ö.1567) 1560 yılında yayınladoğı Asya haritası tayin etmektedir. Burada, matematiksel coğrafyanın ve haritacılığın Hint Yarımadası bağlamında yaşadığı ve kapsamlı bakışla ayrıntılı şekilde kavranılması zor olan bir gelişime işaret edilmelidir. Daha önce dile getirildiği gibi, el-Biruni daha 5./11. yüzyılın ilk yarısında kapsamlı bir faaliyet çerçevesinde Hindistan’ın önemli bazı noktalarının koordinatlarını kendi araştırmalarıyla belirtebilmişti. Bu, olağanüstü derecede çalışkan bir bilginin, yıllarca süren çalışması sayesinde ulaşabileceği en büyük sonuçtu. Geriye kalan çalışmayı gelecek kuşaklar tamamlayacaktı ve bu birçok yüzyıl içinde gerçekleşebilecekti. Bugünkü bilgilerimiz ışığında görüldüğü kadarıyla, önemli kıyı noktalarının enlem dereceleri ve bu noktalar arasındaki yönler 7./13. ve 8./14. yüzyılda o derece ayrıntılı bir şekilde gerçekleştirilmişti ki, artık Hint Yarımadası’nın dış çizgilerinin bir taslağını ortaya koymanın olanağı sağlanmıştı. | Afrika el-Hasan b. Muhammed el-Vezzan kitabının yedinci bölümünde ne anlatılmaktadır? | {
"text": [
"Sudan’ı"
],
"answer_start": [
347
]
} |
190884 | İslamda bilim ve teknik | Söz konusu kitap 9 bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm Afrika’nın ve Afrika halkının genel fiziksel ve iklimsel özelliklerini işlemektedir. İkinci bölüm Marrakuş (Marrakesch) bölgesini şehirleriyle ve dağlarıyla ele almaktadır. Üçüncü bölüm Fas’ı, dördüncü bölüm Tilimsan’ı (Tlemcen), beşinci bölüm Tunus’u, altıncı bölüm Libya’yı, yedinci bölüm Sudan’ı sekizinci bölüm Mısır’ı ve dokuzuncu bölüm Afrika’nın ırmaklarını, yeraltı zenginliklerini, bitki örtüsünü ve hayvanlarını ele almaktadır. Bu kitapta toplam 400 yer tanıtılmaktadır. Yazar, çoğunlukla kendi gözlemlerine dayandığını ve bizzat bildiremeyeceği durumlarda ise en doğru ve kesin bilgileri güvenilir kişilerden almaya çaba sarfettiğini not etmektedir. Leo Africanus’un Afrika tasviri el-İdrisi’nin Nuzhet el-Müştak’ı yanında, 16. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Avrupa’da Afrika’nın beşeri coğrafyasının geliştirilmesi ve genişletilmesinde kullanılan en önemli kaynaklardandır. G.B. Ramusio tarafından 1550 yılındaki basımından çok kısa bir süre sonra bu kitap birçok dile çevrilmiş ve yeniden ele alınmıştır. Avrupalı yazarların 16. yüzyıldan 18. yüzyıla kadar Leo Africanus’un kitabına hangi tarz ve surette bağlı olduklarını Ch. Schefer Fransızca çevirisinin ön sözüne ustalıkla göstermiştir. Çok büyük bir ihtimalle İtalya’da Leo Africanus tarafından ortaya konulan Afrika ve Güney Asya haritası Avrupa’da kartografyanın gelişimini çok derinden etkilemiştir. Ramusio tarafından kopyalanmış ve her ikisinin adıyla tedavülde olan haritalar Arap stiline göre güneye dönüktür ve enlem-boylam skalalarıyla çok belirgin bir şekilde Arap kökenli olduklarını göstermeye yetmektedir. Bunlar, 16. yüzyıl başından itibaren Ptoleme Coğrafya’sının basılmasından az sonra ortaya çıkmaya başlayan haritalarla olan bağların kopmasına sebep olmuşlardır. Bu dönüm noktası, kendisini 1539 yılından itibaren Ptoleme haritalarının yayınlanmasına adamış olan İtalyan kartograf Giacomo Gastaldi’nin (ö.1567) 1560 yılında yayınladoğı Asya haritası tayin etmektedir. Burada, matematiksel coğrafyanın ve haritacılığın Hint Yarımadası bağlamında yaşadığı ve kapsamlı bakışla ayrıntılı şekilde kavranılması zor olan bir gelişime işaret edilmelidir. Daha önce dile getirildiği gibi, el-Biruni daha 5./11. yüzyılın ilk yarısında kapsamlı bir faaliyet çerçevesinde Hindistan’ın önemli bazı noktalarının koordinatlarını kendi araştırmalarıyla belirtebilmişti. Bu, olağanüstü derecede çalışkan bir bilginin, yıllarca süren çalışması sayesinde ulaşabileceği en büyük sonuçtu. Geriye kalan çalışmayı gelecek kuşaklar tamamlayacaktı ve bu birçok yüzyıl içinde gerçekleşebilecekti. Bugünkü bilgilerimiz ışığında görüldüğü kadarıyla, önemli kıyı noktalarının enlem dereceleri ve bu noktalar arasındaki yönler 7./13. ve 8./14. yüzyılda o derece ayrıntılı bir şekilde gerçekleştirilmişti ki, artık Hint Yarımadası’nın dış çizgilerinin bir taslağını ortaya koymanın olanağı sağlanmıştı. | Afrika el-Hasan b. Muhammed el-Vezzan kitabının sekizinci bölümünde ne anlatılmaktadır? | {
"text": [
"Mısır’ı"
],
"answer_start": [
371
]
} |
1386485 | İslamda bilim ve teknik | Söz konusu kitap 9 bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm Afrika’nın ve Afrika halkının genel fiziksel ve iklimsel özelliklerini işlemektedir. İkinci bölüm Marrakuş (Marrakesch) bölgesini şehirleriyle ve dağlarıyla ele almaktadır. Üçüncü bölüm Fas’ı, dördüncü bölüm Tilimsan’ı (Tlemcen), beşinci bölüm Tunus’u, altıncı bölüm Libya’yı, yedinci bölüm Sudan’ı sekizinci bölüm Mısır’ı ve dokuzuncu bölüm Afrika’nın ırmaklarını, yeraltı zenginliklerini, bitki örtüsünü ve hayvanlarını ele almaktadır. Bu kitapta toplam 400 yer tanıtılmaktadır. Yazar, çoğunlukla kendi gözlemlerine dayandığını ve bizzat bildiremeyeceği durumlarda ise en doğru ve kesin bilgileri güvenilir kişilerden almaya çaba sarfettiğini not etmektedir. Leo Africanus’un Afrika tasviri el-İdrisi’nin Nuzhet el-Müştak’ı yanında, 16. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Avrupa’da Afrika’nın beşeri coğrafyasının geliştirilmesi ve genişletilmesinde kullanılan en önemli kaynaklardandır. G.B. Ramusio tarafından 1550 yılındaki basımından çok kısa bir süre sonra bu kitap birçok dile çevrilmiş ve yeniden ele alınmıştır. Avrupalı yazarların 16. yüzyıldan 18. yüzyıla kadar Leo Africanus’un kitabına hangi tarz ve surette bağlı olduklarını Ch. Schefer Fransızca çevirisinin ön sözüne ustalıkla göstermiştir. Çok büyük bir ihtimalle İtalya’da Leo Africanus tarafından ortaya konulan Afrika ve Güney Asya haritası Avrupa’da kartografyanın gelişimini çok derinden etkilemiştir. Ramusio tarafından kopyalanmış ve her ikisinin adıyla tedavülde olan haritalar Arap stiline göre güneye dönüktür ve enlem-boylam skalalarıyla çok belirgin bir şekilde Arap kökenli olduklarını göstermeye yetmektedir. Bunlar, 16. yüzyıl başından itibaren Ptoleme Coğrafya’sının basılmasından az sonra ortaya çıkmaya başlayan haritalarla olan bağların kopmasına sebep olmuşlardır. Bu dönüm noktası, kendisini 1539 yılından itibaren Ptoleme haritalarının yayınlanmasına adamış olan İtalyan kartograf Giacomo Gastaldi’nin (ö.1567) 1560 yılında yayınladoğı Asya haritası tayin etmektedir. Burada, matematiksel coğrafyanın ve haritacılığın Hint Yarımadası bağlamında yaşadığı ve kapsamlı bakışla ayrıntılı şekilde kavranılması zor olan bir gelişime işaret edilmelidir. Daha önce dile getirildiği gibi, el-Biruni daha 5./11. yüzyılın ilk yarısında kapsamlı bir faaliyet çerçevesinde Hindistan’ın önemli bazı noktalarının koordinatlarını kendi araştırmalarıyla belirtebilmişti. Bu, olağanüstü derecede çalışkan bir bilginin, yıllarca süren çalışması sayesinde ulaşabileceği en büyük sonuçtu. Geriye kalan çalışmayı gelecek kuşaklar tamamlayacaktı ve bu birçok yüzyıl içinde gerçekleşebilecekti. Bugünkü bilgilerimiz ışığında görüldüğü kadarıyla, önemli kıyı noktalarının enlem dereceleri ve bu noktalar arasındaki yönler 7./13. ve 8./14. yüzyılda o derece ayrıntılı bir şekilde gerçekleştirilmişti ki, artık Hint Yarımadası’nın dış çizgilerinin bir taslağını ortaya koymanın olanağı sağlanmıştı. | Afrika el-Hasan b. Muhammed el-Vezzan kitabında toplamda kaç yer tanıtılmaktadır? | {
"text": [
"400"
],
"answer_start": [
512
]
} |
604128 | İslamda bilim ve teknik | Söz konusu kitap 9 bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm Afrika’nın ve Afrika halkının genel fiziksel ve iklimsel özelliklerini işlemektedir. İkinci bölüm Marrakuş (Marrakesch) bölgesini şehirleriyle ve dağlarıyla ele almaktadır. Üçüncü bölüm Fas’ı, dördüncü bölüm Tilimsan’ı (Tlemcen), beşinci bölüm Tunus’u, altıncı bölüm Libya’yı, yedinci bölüm Sudan’ı sekizinci bölüm Mısır’ı ve dokuzuncu bölüm Afrika’nın ırmaklarını, yeraltı zenginliklerini, bitki örtüsünü ve hayvanlarını ele almaktadır. Bu kitapta toplam 400 yer tanıtılmaktadır. Yazar, çoğunlukla kendi gözlemlerine dayandığını ve bizzat bildiremeyeceği durumlarda ise en doğru ve kesin bilgileri güvenilir kişilerden almaya çaba sarfettiğini not etmektedir. Leo Africanus’un Afrika tasviri el-İdrisi’nin Nuzhet el-Müştak’ı yanında, 16. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Avrupa’da Afrika’nın beşeri coğrafyasının geliştirilmesi ve genişletilmesinde kullanılan en önemli kaynaklardandır. G.B. Ramusio tarafından 1550 yılındaki basımından çok kısa bir süre sonra bu kitap birçok dile çevrilmiş ve yeniden ele alınmıştır. Avrupalı yazarların 16. yüzyıldan 18. yüzyıla kadar Leo Africanus’un kitabına hangi tarz ve surette bağlı olduklarını Ch. Schefer Fransızca çevirisinin ön sözüne ustalıkla göstermiştir. Çok büyük bir ihtimalle İtalya’da Leo Africanus tarafından ortaya konulan Afrika ve Güney Asya haritası Avrupa’da kartografyanın gelişimini çok derinden etkilemiştir. Ramusio tarafından kopyalanmış ve her ikisinin adıyla tedavülde olan haritalar Arap stiline göre güneye dönüktür ve enlem-boylam skalalarıyla çok belirgin bir şekilde Arap kökenli olduklarını göstermeye yetmektedir. Bunlar, 16. yüzyıl başından itibaren Ptoleme Coğrafya’sının basılmasından az sonra ortaya çıkmaya başlayan haritalarla olan bağların kopmasına sebep olmuşlardır. Bu dönüm noktası, kendisini 1539 yılından itibaren Ptoleme haritalarının yayınlanmasına adamış olan İtalyan kartograf Giacomo Gastaldi’nin (ö.1567) 1560 yılında yayınladoğı Asya haritası tayin etmektedir. Burada, matematiksel coğrafyanın ve haritacılığın Hint Yarımadası bağlamında yaşadığı ve kapsamlı bakışla ayrıntılı şekilde kavranılması zor olan bir gelişime işaret edilmelidir. Daha önce dile getirildiği gibi, el-Biruni daha 5./11. yüzyılın ilk yarısında kapsamlı bir faaliyet çerçevesinde Hindistan’ın önemli bazı noktalarının koordinatlarını kendi araştırmalarıyla belirtebilmişti. Bu, olağanüstü derecede çalışkan bir bilginin, yıllarca süren çalışması sayesinde ulaşabileceği en büyük sonuçtu. Geriye kalan çalışmayı gelecek kuşaklar tamamlayacaktı ve bu birçok yüzyıl içinde gerçekleşebilecekti. Bugünkü bilgilerimiz ışığında görüldüğü kadarıyla, önemli kıyı noktalarının enlem dereceleri ve bu noktalar arasındaki yönler 7./13. ve 8./14. yüzyılda o derece ayrıntılı bir şekilde gerçekleştirilmişti ki, artık Hint Yarımadası’nın dış çizgilerinin bir taslağını ortaya koymanın olanağı sağlanmıştı. | Giacomo Gastaldi Asya haritasını hangi yılda yayınladı? | {
"text": [
"1560"
],
"answer_start": [
1958
]
} |
21 | İslamda bilim ve teknik | Ülkenin daha başarılmayı bekleyen iç kesimlerinin matematiksel olarak kavranılması işinin başlamasında Timur ve ardıllarının idaresi altında Semerkant okulunda hakim olan bilimsel faaliyetlerin, Babür tarafından 932/1526 yılında Moğol İmparatorluğu’nun kurulması sonucunda politik güçle birlikte Hindistan’a taşınması harekete geçirici rol oynadı. Görüldüğü kadarıyla, yaklaşık 200 yıl devam eden devrenin ağırlık merkezini, ülkenin iç kesimlerinin kartografyası için gerekli verilerin tespiti oluşturmaktadır. Bu türden bilinen en eski doküman, Hint Moğol İmparatorluğunun ilk yüzyılının ikinci yarısına uzanmaktadır. Bu doküman, gayet hacimli ve bizzat Hindistan’da doğmuş olan bir çizelge-eserdir. Bu eserin yazarı Ebu el- Faḍl Allami (958-1001/1551-1593) Moğol İmparatorluğu’nda görev yapan bir devlet adamıydı. Moğol tarihi mahiyetindeki Ekbername isimli eserinin, aynı zamanda a’in-name müstakil başlıklı, beşeri coğrafyayı muhteşem bir şekilde sosyal, idari ve mali kurumların tasviriyle bağıntılandıran üçüncü bölümünde, 656 yerin koordinatlarını veren büyük bir çizelge sunmaktadır. Bu yerlerin 45 tanesi Hindistan’da bulunan şehirlerdir. 3050 küçük yeri de kısmen mesafe ölçüleriyle birlikte vermektedir. Hindistan’da bulunan yerlerin verilen koordinatlarının hepsinin kalitesi yüksektir. Enlem dereceleri bugünkü değerlerle hemen hemen aynıdır ve boylam dereceleri ise çok önemsiz sapmalar göstermektedir. a’in-name’de muhtemelen bu konuya özgü çağdaşı kaynaklardan seçilerek kayda geçirilmiş olan ve ayrıca 11./17. yüzyılın ilk yarısından gelen zengin veriler bizde, Hindistan’ın İslam’ın idaresi altında bulunduğu sürede matematiksel olarak kapsanmasının yüksek bir seviyeye ulaştığı kanaatini uyandırmaktadır. 10/16. yüzyılın Hindistan tasvirininin dikkate değer seviyesine yönelik en eski kanıtı oranın haritasını beraberinde getirip 1596 yılında Amsterdam’da yayınlayan Hollandalı Jan Huygen van Linschoten’e borçluyuz. | Hint Moğol imparatorluğu kim tarafıdan kurulmuştur ? | {
"text": [
"Babür tarafından"
],
"answer_start": [
195
]
} |
22 | İslamda bilim ve teknik | Ülkenin daha başarılmayı bekleyen iç kesimlerinin matematiksel olarak kavranılması işinin başlamasında Timur ve ardıllarının idaresi altında Semerkant okulunda hakim olan bilimsel faaliyetlerin, Babür tarafından 932/1526 yılında Moğol İmparatorluğu’nun kurulması sonucunda politik güçle birlikte Hindistan’a taşınması harekete geçirici rol oynadı. Görüldüğü kadarıyla, yaklaşık 200 yıl devam eden devrenin ağırlık merkezini, ülkenin iç kesimlerinin kartografyası için gerekli verilerin tespiti oluşturmaktadır. Bu türden bilinen en eski doküman, Hint Moğol İmparatorluğunun ilk yüzyılının ikinci yarısına uzanmaktadır. Bu doküman, gayet hacimli ve bizzat Hindistan’da doğmuş olan bir çizelge-eserdir. Bu eserin yazarı Ebu el- Faḍl Allami (958-1001/1551-1593) Moğol İmparatorluğu’nda görev yapan bir devlet adamıydı. Moğol tarihi mahiyetindeki Ekbername isimli eserinin, aynı zamanda a’in-name müstakil başlıklı, beşeri coğrafyayı muhteşem bir şekilde sosyal, idari ve mali kurumların tasviriyle bağıntılandıran üçüncü bölümünde, 656 yerin koordinatlarını veren büyük bir çizelge sunmaktadır. Bu yerlerin 45 tanesi Hindistan’da bulunan şehirlerdir. 3050 küçük yeri de kısmen mesafe ölçüleriyle birlikte vermektedir. Hindistan’da bulunan yerlerin verilen koordinatlarının hepsinin kalitesi yüksektir. Enlem dereceleri bugünkü değerlerle hemen hemen aynıdır ve boylam dereceleri ise çok önemsiz sapmalar göstermektedir. a’in-name’de muhtemelen bu konuya özgü çağdaşı kaynaklardan seçilerek kayda geçirilmiş olan ve ayrıca 11./17. yüzyılın ilk yarısından gelen zengin veriler bizde, Hindistan’ın İslam’ın idaresi altında bulunduğu sürede matematiksel olarak kapsanmasının yüksek bir seviyeye ulaştığı kanaatini uyandırmaktadır. 10/16. yüzyılın Hindistan tasvirininin dikkate değer seviyesine yönelik en eski kanıtı oranın haritasını beraberinde getirip 1596 yılında Amsterdam’da yayınlayan Hollandalı Jan Huygen van Linschoten’e borçluyuz. | Hint Moğol imparatorluğu kaç yılında kurulmuştur ? | {
"text": [
"932/1526 yılında"
],
"answer_start": [
212
]
} |
1095434 | İslamda bilim ve teknik | Ülkenin daha başarılmayı bekleyen iç kesimlerinin matematiksel olarak kavranılması işinin başlamasında Timur ve ardıllarının idaresi altında Semerkant okulunda hakim olan bilimsel faaliyetlerin, Babür tarafından 932/1526 yılında Moğol İmparatorluğu’nun kurulması sonucunda politik güçle birlikte Hindistan’a taşınması harekete geçirici rol oynadı. Görüldüğü kadarıyla, yaklaşık 200 yıl devam eden devrenin ağırlık merkezini, ülkenin iç kesimlerinin kartografyası için gerekli verilerin tespiti oluşturmaktadır. Bu türden bilinen en eski doküman, Hint Moğol İmparatorluğunun ilk yüzyılının ikinci yarısına uzanmaktadır. Bu doküman, gayet hacimli ve bizzat Hindistan’da doğmuş olan bir çizelge-eserdir. Bu eserin yazarı Ebu el- Faḍl Allami (958-1001/1551-1593) Moğol İmparatorluğu’nda görev yapan bir devlet adamıydı. Moğol tarihi mahiyetindeki Ekbername isimli eserinin, aynı zamanda a’in-name müstakil başlıklı, beşeri coğrafyayı muhteşem bir şekilde sosyal, idari ve mali kurumların tasviriyle bağıntılandıran üçüncü bölümünde, 656 yerin koordinatlarını veren büyük bir çizelge sunmaktadır. Bu yerlerin 45 tanesi Hindistan’da bulunan şehirlerdir. 3050 küçük yeri de kısmen mesafe ölçüleriyle birlikte vermektedir. Hindistan’da bulunan yerlerin verilen koordinatlarının hepsinin kalitesi yüksektir. Enlem dereceleri bugünkü değerlerle hemen hemen aynıdır ve boylam dereceleri ise çok önemsiz sapmalar göstermektedir. a’in-name’de muhtemelen bu konuya özgü çağdaşı kaynaklardan seçilerek kayda geçirilmiş olan ve ayrıca 11./17. yüzyılın ilk yarısından gelen zengin veriler bizde, Hindistan’ın İslam’ın idaresi altında bulunduğu sürede matematiksel olarak kapsanmasının yüksek bir seviyeye ulaştığı kanaatini uyandırmaktadır. 10/16. yüzyılın Hindistan tasvirininin dikkate değer seviyesine yönelik en eski kanıtı oranın haritasını beraberinde getirip 1596 yılında Amsterdam’da yayınlayan Hollandalı Jan Huygen van Linschoten’e borçluyuz. | Hint Moğol İmparatorluğu kim tarafından kuruldu? | {
"text": [
"Babür tarafından"
],
"answer_start": [
195
]
} |
894633 | İslamda bilim ve teknik | Ülkenin daha başarılmayı bekleyen iç kesimlerinin matematiksel olarak kavranılması işinin başlamasında Timur ve ardıllarının idaresi altında Semerkant okulunda hakim olan bilimsel faaliyetlerin, Babür tarafından 932/1526 yılında Moğol İmparatorluğu’nun kurulması sonucunda politik güçle birlikte Hindistan’a taşınması harekete geçirici rol oynadı. Görüldüğü kadarıyla, yaklaşık 200 yıl devam eden devrenin ağırlık merkezini, ülkenin iç kesimlerinin kartografyası için gerekli verilerin tespiti oluşturmaktadır. Bu türden bilinen en eski doküman, Hint Moğol İmparatorluğunun ilk yüzyılının ikinci yarısına uzanmaktadır. Bu doküman, gayet hacimli ve bizzat Hindistan’da doğmuş olan bir çizelge-eserdir. Bu eserin yazarı Ebu el- Faḍl Allami (958-1001/1551-1593) Moğol İmparatorluğu’nda görev yapan bir devlet adamıydı. Moğol tarihi mahiyetindeki Ekbername isimli eserinin, aynı zamanda a’in-name müstakil başlıklı, beşeri coğrafyayı muhteşem bir şekilde sosyal, idari ve mali kurumların tasviriyle bağıntılandıran üçüncü bölümünde, 656 yerin koordinatlarını veren büyük bir çizelge sunmaktadır. Bu yerlerin 45 tanesi Hindistan’da bulunan şehirlerdir. 3050 küçük yeri de kısmen mesafe ölçüleriyle birlikte vermektedir. Hindistan’da bulunan yerlerin verilen koordinatlarının hepsinin kalitesi yüksektir. Enlem dereceleri bugünkü değerlerle hemen hemen aynıdır ve boylam dereceleri ise çok önemsiz sapmalar göstermektedir. a’in-name’de muhtemelen bu konuya özgü çağdaşı kaynaklardan seçilerek kayda geçirilmiş olan ve ayrıca 11./17. yüzyılın ilk yarısından gelen zengin veriler bizde, Hindistan’ın İslam’ın idaresi altında bulunduğu sürede matematiksel olarak kapsanmasının yüksek bir seviyeye ulaştığı kanaatini uyandırmaktadır. 10/16. yüzyılın Hindistan tasvirininin dikkate değer seviyesine yönelik en eski kanıtı oranın haritasını beraberinde getirip 1596 yılında Amsterdam’da yayınlayan Hollandalı Jan Huygen van Linschoten’e borçluyuz. | Hint Moğol İmparatorluğu kaç yıl önce kuruldu? | {
"text": [
"932/1526 yılında"
],
"answer_start": [
212
]
} |
23 | İslamda bilim ve teknik | Burada Hindistan haritalarından Hint Okyanusu denizciliğine geçiyoruz. Mevcut kanıtlara göre, zirve noktasına daha 9./15. yüzyılda erişmiş olan bu bilimin trigonometrik- astronomik temele dayanan kendine mahsus özellikleri ancak 10./16. yüzyılın ilk çeyreğinde ilk olarak Süleyman el-Mehri’nin eserinden öğrenilmektedir. Bizim çok kısa bir süre önce adını andığımız bu bilgin denizciye göre de, Hint Okyanusu’nda geliştirilen denizcilik bilimi, teori ve gözlemden oluşan ve her bir konuya ilişkin sorular alanında değişkenlik gösteren yani gelişim yasasının kurallarına boyun eğen bir disiplindir. Yüzlerce yıl devam eden bir süreç içerisinde müstakil bir bilim dalı haline gelen bu alanın üç esas taşıyıcı direği şunlardır: | Denizcilik bilimi zirve noktasına hangi yüzyıllarda erişmiştir ? | {
"text": [
"9./15. yüzyılda"
],
"answer_start": [
115
]
} |
24 | İslamda bilim ve teknik | Burada Hindistan haritalarından Hint Okyanusu denizciliğine geçiyoruz. Mevcut kanıtlara göre, zirve noktasına daha 9./15. yüzyılda erişmiş olan bu bilimin trigonometrik- astronomik temele dayanan kendine mahsus özellikleri ancak 10./16. yüzyılın ilk çeyreğinde ilk olarak Süleyman el-Mehri’nin eserinden öğrenilmektedir. Bizim çok kısa bir süre önce adını andığımız bu bilgin denizciye göre de, Hint Okyanusu’nda geliştirilen denizcilik bilimi, teori ve gözlemden oluşan ve her bir konuya ilişkin sorular alanında değişkenlik gösteren yani gelişim yasasının kurallarına boyun eğen bir disiplindir. Yüzlerce yıl devam eden bir süreç içerisinde müstakil bir bilim dalı haline gelen bu alanın üç esas taşıyıcı direği şunlardır: | Denizcilik biliminin trigonometrik-astronomik temele dayanan özellikleri ne zaman öğrenilmiştir ? | {
"text": [
"10./16. yüzyılın ilk çeyreğinde"
],
"answer_start": [
229
]
} |
25 | İslamda bilim ve teknik | Burada Hindistan haritalarından Hint Okyanusu denizciliğine geçiyoruz. Mevcut kanıtlara göre, zirve noktasına daha 9./15. yüzyılda erişmiş olan bu bilimin trigonometrik- astronomik temele dayanan kendine mahsus özellikleri ancak 10./16. yüzyılın ilk çeyreğinde ilk olarak Süleyman el-Mehri’nin eserinden öğrenilmektedir. Bizim çok kısa bir süre önce adını andığımız bu bilgin denizciye göre de, Hint Okyanusu’nda geliştirilen denizcilik bilimi, teori ve gözlemden oluşan ve her bir konuya ilişkin sorular alanında değişkenlik gösteren yani gelişim yasasının kurallarına boyun eğen bir disiplindir. Yüzlerce yıl devam eden bir süreç içerisinde müstakil bir bilim dalı haline gelen bu alanın üç esas taşıyıcı direği şunlardır: | Denizcilik biliminin trigonometrik-astronomik temele dayanan özellikleri ilk olarak kimin eserinden öğrenilmiştir ? | {
"text": [
"Süleyman el-Mehri’nin eserinden öğrenilmektedir"
],
"answer_start": [
272
]
} |
26 | İslamda bilim ve teknik | Burada Hindistan haritalarından Hint Okyanusu denizciliğine geçiyoruz. Mevcut kanıtlara göre, zirve noktasına daha 9./15. yüzyılda erişmiş olan bu bilimin trigonometrik- astronomik temele dayanan kendine mahsus özellikleri ancak 10./16. yüzyılın ilk çeyreğinde ilk olarak Süleyman el-Mehri’nin eserinden öğrenilmektedir. Bizim çok kısa bir süre önce adını andığımız bu bilgin denizciye göre de, Hint Okyanusu’nda geliştirilen denizcilik bilimi, teori ve gözlemden oluşan ve her bir konuya ilişkin sorular alanında değişkenlik gösteren yani gelişim yasasının kurallarına boyun eğen bir disiplindir. Yüzlerce yıl devam eden bir süreç içerisinde müstakil bir bilim dalı haline gelen bu alanın üç esas taşıyıcı direği şunlardır: | Süleyman el-Mehri ye göre Hint Okyanusunda geliştirilen denizcilik bilimi nedir ? | {
"text": [
"teori ve gözlemden oluşan ve her bir konuya ilişkin sorular alanında değişkenlik gösteren yani gelişim yasasının kurallarına boyun eğen bir disiplindir. "
],
"answer_start": [
445
]
} |
325846 | İslamda bilim ve teknik | Burada Hindistan haritalarından Hint Okyanusu denizciliğine geçiyoruz. Mevcut kanıtlara göre, zirve noktasına daha 9./15. yüzyılda erişmiş olan bu bilimin trigonometrik- astronomik temele dayanan kendine mahsus özellikleri ancak 10./16. yüzyılın ilk çeyreğinde ilk olarak Süleyman el-Mehri’nin eserinden öğrenilmektedir. Bizim çok kısa bir süre önce adını andığımız bu bilgin denizciye göre de, Hint Okyanusu’nda geliştirilen denizcilik bilimi, teori ve gözlemden oluşan ve her bir konuya ilişkin sorular alanında değişkenlik gösteren yani gelişim yasasının kurallarına boyun eğen bir disiplindir. Yüzlerce yıl devam eden bir süreç içerisinde müstakil bir bilim dalı haline gelen bu alanın üç esas taşıyıcı direği şunlardır: | Deniz bilimi hangi yüzyıllarda zirveye ulaştı? | {
"text": [
"9./15. yüzyılda"
],
"answer_start": [
115
]
} |
169509 | İslamda bilim ve teknik | Burada Hindistan haritalarından Hint Okyanusu denizciliğine geçiyoruz. Mevcut kanıtlara göre, zirve noktasına daha 9./15. yüzyılda erişmiş olan bu bilimin trigonometrik- astronomik temele dayanan kendine mahsus özellikleri ancak 10./16. yüzyılın ilk çeyreğinde ilk olarak Süleyman el-Mehri’nin eserinden öğrenilmektedir. Bizim çok kısa bir süre önce adını andığımız bu bilgin denizciye göre de, Hint Okyanusu’nda geliştirilen denizcilik bilimi, teori ve gözlemden oluşan ve her bir konuya ilişkin sorular alanında değişkenlik gösteren yani gelişim yasasının kurallarına boyun eğen bir disiplindir. Yüzlerce yıl devam eden bir süreç içerisinde müstakil bir bilim dalı haline gelen bu alanın üç esas taşıyıcı direği şunlardır: | Denizcilik biliminin trigonometrik-astronomik temellere dayanan özellikleri ne zaman öğrenildi? | {
"text": [
"10./16. yüzyılın ilk çeyreğinde"
],
"answer_start": [
229
]
} |
707524 | İslamda bilim ve teknik | Burada Hindistan haritalarından Hint Okyanusu denizciliğine geçiyoruz. Mevcut kanıtlara göre, zirve noktasına daha 9./15. yüzyılda erişmiş olan bu bilimin trigonometrik- astronomik temele dayanan kendine mahsus özellikleri ancak 10./16. yüzyılın ilk çeyreğinde ilk olarak Süleyman el-Mehri’nin eserinden öğrenilmektedir. Bizim çok kısa bir süre önce adını andığımız bu bilgin denizciye göre de, Hint Okyanusu’nda geliştirilen denizcilik bilimi, teori ve gözlemden oluşan ve her bir konuya ilişkin sorular alanında değişkenlik gösteren yani gelişim yasasının kurallarına boyun eğen bir disiplindir. Yüzlerce yıl devam eden bir süreç içerisinde müstakil bir bilim dalı haline gelen bu alanın üç esas taşıyıcı direği şunlardır: | Denizcilik biliminin trigonometrik-astronomik temele dayanan özellikleri ilk olarak kimin çalışmalarından öğrenildi? | {
"text": [
"Süleyman el-Mehri’nin eserinden öğrenilmektedir"
],
"answer_start": [
272
]
} |
804063 | İslamda bilim ve teknik | Burada Hindistan haritalarından Hint Okyanusu denizciliğine geçiyoruz. Mevcut kanıtlara göre, zirve noktasına daha 9./15. yüzyılda erişmiş olan bu bilimin trigonometrik- astronomik temele dayanan kendine mahsus özellikleri ancak 10./16. yüzyılın ilk çeyreğinde ilk olarak Süleyman el-Mehri’nin eserinden öğrenilmektedir. Bizim çok kısa bir süre önce adını andığımız bu bilgin denizciye göre de, Hint Okyanusu’nda geliştirilen denizcilik bilimi, teori ve gözlemden oluşan ve her bir konuya ilişkin sorular alanında değişkenlik gösteren yani gelişim yasasının kurallarına boyun eğen bir disiplindir. Yüzlerce yıl devam eden bir süreç içerisinde müstakil bir bilim dalı haline gelen bu alanın üç esas taşıyıcı direği şunlardır: | Süleyman el-Mahri'ye göre, Hint Okyanusu'nda geliştirilen denizcilik bilimi nedir? | {
"text": [
"teori ve gözlemden oluşan ve her bir konuya ilişkin sorular alanında değişkenlik gösteren yani gelişim yasasının kurallarına boyun eğen bir disiplindir. "
],
"answer_start": [
445
]
} |
27 | İslamda bilim ve teknik | 1) Kutup Yıldızı’nın veya kutup yakını diğer sabit yıldızların 24 saat içerisinde değişen en yüksek ve en düşük noktalarının ortasında bulunan kutbun yüksekliğinin denizden ölçülmesi ile enlem derecelerini elde etme metodu. 2) Süleyman el-Mehri’nin empirik olarak (tecribi) kazanılan ölçümden ayırdığı “hisabi” kapsamı içerisinde ulaşılan açık denizde uzaklıkların astronomik-matematiksel ölçümü. 3) Açık denizde pozisyon belirleme. Bu işlemde, ölçülecek mesafeler ve ölçüm metotları üçe ayrılmaktadır: a) İlk ve en basit ölçme işi meridyene paralel giden mesafelere ilişkindir. Bunların ölçülmesi için geminin harekete başlaması anında ve belirli bir süre yol aldıktan sonra kutup yüksekliklerini ya derece ile veya parmak ölçüsüne yani işbe ’ye (1 işbe = 1°36' 26'' ya da 1°42' 51") göre ölçmek, her iki ölçü arasındaki farkı mesafelere dönüştürmektir (1° = b) İkinci mesafe herhangi bir açıyla meridyene eğik olarak alınmaktadır. Bu mesafenin hesaplanması, geminin harekete başladığı esnada, Kutup Yıldızı’nın yüksekliği, meridyene eğik olarak giden rotanın açı büyüklüğü ve ayrıca kutup yüksekliğinin belirli sefer mesafesine göre dereceler halinde tespit edilmesiyle sağlanır. Böylece dik açılı bir üçgenin hesaplanması gerçekleştirilir. Bu üçgende hipotenüs, yani dik açının karşısında bulunan kenar, her defasında ölçülecek olan mesafedir. c) Üçüncü mesafe, boylam derecelerinin bulunmasına götüren ölçümdür. Burada söz konusu olan, okyanus sularında bulunan kıyılardaki aynı coğrafi enleme sahip olan yerler arasındaki mesafelerin, başka bir ifadeyle, ekvatora paralel olan mesafelerin ölçümüdür. | Denizcilik bilim dalının esas taşıyıcı direklerinden olan enlem derecelerini elde etme metodu nasıl hesaplanır ? | {
"text": [
"Kutup Yıldızı’nın veya kutup yakını diğer sabit yıldızların 24 saat içerisinde değişen en yüksek ve en düşük noktalarının ortasında bulunan kutbun yüksekliğinin denizden ölçülmesi ile"
],
"answer_start": [
3
]
} |
28 | İslamda bilim ve teknik | 1) Kutup Yıldızı’nın veya kutup yakını diğer sabit yıldızların 24 saat içerisinde değişen en yüksek ve en düşük noktalarının ortasında bulunan kutbun yüksekliğinin denizden ölçülmesi ile enlem derecelerini elde etme metodu. 2) Süleyman el-Mehri’nin empirik olarak (tecribi) kazanılan ölçümden ayırdığı “hisabi” kapsamı içerisinde ulaşılan açık denizde uzaklıkların astronomik-matematiksel ölçümü. 3) Açık denizde pozisyon belirleme. Bu işlemde, ölçülecek mesafeler ve ölçüm metotları üçe ayrılmaktadır: a) İlk ve en basit ölçme işi meridyene paralel giden mesafelere ilişkindir. Bunların ölçülmesi için geminin harekete başlaması anında ve belirli bir süre yol aldıktan sonra kutup yüksekliklerini ya derece ile veya parmak ölçüsüne yani işbe ’ye (1 işbe = 1°36' 26'' ya da 1°42' 51") göre ölçmek, her iki ölçü arasındaki farkı mesafelere dönüştürmektir (1° = b) İkinci mesafe herhangi bir açıyla meridyene eğik olarak alınmaktadır. Bu mesafenin hesaplanması, geminin harekete başladığı esnada, Kutup Yıldızı’nın yüksekliği, meridyene eğik olarak giden rotanın açı büyüklüğü ve ayrıca kutup yüksekliğinin belirli sefer mesafesine göre dereceler halinde tespit edilmesiyle sağlanır. Böylece dik açılı bir üçgenin hesaplanması gerçekleştirilir. Bu üçgende hipotenüs, yani dik açının karşısında bulunan kenar, her defasında ölçülecek olan mesafedir. c) Üçüncü mesafe, boylam derecelerinin bulunmasına götüren ölçümdür. Burada söz konusu olan, okyanus sularında bulunan kıyılardaki aynı coğrafi enleme sahip olan yerler arasındaki mesafelerin, başka bir ifadeyle, ekvatora paralel olan mesafelerin ölçümüdür. | Kutup Yıldızı’nın veya kutup yakını diğer sabit yıldızların 24 saat içerisinde değişen | {
"text": [
"enlem derecelerini elde etme metodu. "
],
"answer_start": [
187
]
} |
599630 | İslamda bilim ve teknik | 1) Kutup Yıldızı’nın veya kutup yakını diğer sabit yıldızların 24 saat içerisinde değişen en yüksek ve en düşük noktalarının ortasında bulunan kutbun yüksekliğinin denizden ölçülmesi ile enlem derecelerini elde etme metodu. 2) Süleyman el-Mehri’nin empirik olarak (tecribi) kazanılan ölçümden ayırdığı “hisabi” kapsamı içerisinde ulaşılan açık denizde uzaklıkların astronomik-matematiksel ölçümü. 3) Açık denizde pozisyon belirleme. Bu işlemde, ölçülecek mesafeler ve ölçüm metotları üçe ayrılmaktadır: a) İlk ve en basit ölçme işi meridyene paralel giden mesafelere ilişkindir. Bunların ölçülmesi için geminin harekete başlaması anında ve belirli bir süre yol aldıktan sonra kutup yüksekliklerini ya derece ile veya parmak ölçüsüne yani işbe ’ye (1 işbe = 1°36' 26'' ya da 1°42' 51") göre ölçmek, her iki ölçü arasındaki farkı mesafelere dönüştürmektir (1° = b) İkinci mesafe herhangi bir açıyla meridyene eğik olarak alınmaktadır. Bu mesafenin hesaplanması, geminin harekete başladığı esnada, Kutup Yıldızı’nın yüksekliği, meridyene eğik olarak giden rotanın açı büyüklüğü ve ayrıca kutup yüksekliğinin belirli sefer mesafesine göre dereceler halinde tespit edilmesiyle sağlanır. Böylece dik açılı bir üçgenin hesaplanması gerçekleştirilir. Bu üçgende hipotenüs, yani dik açının karşısında bulunan kenar, her defasında ölçülecek olan mesafedir. c) Üçüncü mesafe, boylam derecelerinin bulunmasına götüren ölçümdür. Burada söz konusu olan, okyanus sularında bulunan kıyılardaki aynı coğrafi enleme sahip olan yerler arasındaki mesafelerin, başka bir ifadeyle, ekvatora paralel olan mesafelerin ölçümüdür. | Denizcilik biliminin ana taşıyıcı kutuplarından enlem dereceleri elde etme yöntemi nasıl hesaplanır? | {
"text": [
"Kutup Yıldızı’nın veya kutup yakını diğer sabit yıldızların 24 saat içerisinde değişen en yüksek ve en düşük noktalarının ortasında bulunan kutbun yüksekliğinin denizden ölçülmesi ile"
],
"answer_start": [
3
]
} |
1492327 | İslamda bilim ve teknik | 1) Kutup Yıldızı’nın veya kutup yakını diğer sabit yıldızların 24 saat içerisinde değişen en yüksek ve en düşük noktalarının ortasında bulunan kutbun yüksekliğinin denizden ölçülmesi ile enlem derecelerini elde etme metodu. 2) Süleyman el-Mehri’nin empirik olarak (tecribi) kazanılan ölçümden ayırdığı “hisabi” kapsamı içerisinde ulaşılan açık denizde uzaklıkların astronomik-matematiksel ölçümü. 3) Açık denizde pozisyon belirleme. Bu işlemde, ölçülecek mesafeler ve ölçüm metotları üçe ayrılmaktadır: a) İlk ve en basit ölçme işi meridyene paralel giden mesafelere ilişkindir. Bunların ölçülmesi için geminin harekete başlaması anında ve belirli bir süre yol aldıktan sonra kutup yüksekliklerini ya derece ile veya parmak ölçüsüne yani işbe ’ye (1 işbe = 1°36' 26'' ya da 1°42' 51") göre ölçmek, her iki ölçü arasındaki farkı mesafelere dönüştürmektir (1° = b) İkinci mesafe herhangi bir açıyla meridyene eğik olarak alınmaktadır. Bu mesafenin hesaplanması, geminin harekete başladığı esnada, Kutup Yıldızı’nın yüksekliği, meridyene eğik olarak giden rotanın açı büyüklüğü ve ayrıca kutup yüksekliğinin belirli sefer mesafesine göre dereceler halinde tespit edilmesiyle sağlanır. Böylece dik açılı bir üçgenin hesaplanması gerçekleştirilir. Bu üçgende hipotenüs, yani dik açının karşısında bulunan kenar, her defasında ölçülecek olan mesafedir. c) Üçüncü mesafe, boylam derecelerinin bulunmasına götüren ölçümdür. Burada söz konusu olan, okyanus sularında bulunan kıyılardaki aynı coğrafi enleme sahip olan yerler arasındaki mesafelerin, başka bir ifadeyle, ekvatora paralel olan mesafelerin ölçümüdür. | Kutup yıldızı veya kutup yakınında, diğer sabit yıldızlardan 24 saat içinde değişir. | {
"text": [
"enlem derecelerini elde etme metodu. "
],
"answer_start": [
187
]
} |
29 | İslamda bilim ve teknik | Sözü geçen (c) yöntemi, kelimenin tam anlamıyla, yaklaşık 500 yıl önce el-Biruni tarafından, kara üzerinde Bağdat ile gazne arasındaki yerlerin boylam farklarını tespit için kullanılan üçgenler zinciri (triangulation) metodunun açık denizde uygulanmasıdır. Bu metodu uygulayabilmek için belirli astronomik bilgilerin dışında, trigonometrik kurallara hakim olmak zorunluydu. Arap-İslam kültür çevresinde çok ileri seviyeye gelmiş ve çok büyük bir alana yayılmış olan bu hesaplama yöntemiyle elbette her denizci işlem yapamazdı. Eğer gerekli bilgiler yoksa meridyene eğik giden mesafeler ölçümünde mevcut çizelgelerden yararlanabilirdi. | üçgenler zinciri metodunu uygulayabilmek için neler gerekir? | {
"text": [
"belirli astronomik bilgilerin dışında, trigonometrik kurallara hakim olmak"
],
"answer_start": [
287
]
} |
1050460 | İslamda bilim ve teknik | Sözü geçen (c) yöntemi, kelimenin tam anlamıyla, yaklaşık 500 yıl önce el-Biruni tarafından, kara üzerinde Bağdat ile gazne arasındaki yerlerin boylam farklarını tespit için kullanılan üçgenler zinciri (triangulation) metodunun açık denizde uygulanmasıdır. Bu metodu uygulayabilmek için belirli astronomik bilgilerin dışında, trigonometrik kurallara hakim olmak zorunluydu. Arap-İslam kültür çevresinde çok ileri seviyeye gelmiş ve çok büyük bir alana yayılmış olan bu hesaplama yöntemiyle elbette her denizci işlem yapamazdı. Eğer gerekli bilgiler yoksa meridyene eğik giden mesafeler ölçümünde mevcut çizelgelerden yararlanabilirdi. | Üçgenler zinciri yöntemini uygulamak için ne gerekir? | {
"text": [
"belirli astronomik bilgilerin dışında, trigonometrik kurallara hakim olmak"
],
"answer_start": [
287
]
} |
30 | İslamda bilim ve teknik | Açık denizde yön bulma ve belirlenen bir rotaya geceleyin tam sadık kalabilme konusunda -pusulanın kulanılmasına kadar- kuzey ve güney kutup yıldızlarının yanı sıra, doğuş ve batış noktaları yaklaşık 11°15' kadar birbirlerinden aralıklı bulunan ve böylece ufuk dairesinin 32 parçaya bölümlenmesine iletmeye götüren 15 sabit yıldıza bağlı kalınmıştır. Tam olarak belirlenememekle beraber 3./9. veya 4./10. yüzyıl olması muhtemel bir zaman diliminde pusula bilgisi Arap-İslam kültür dairesine ulaşmıştı. Çok büyük bir ihtimalle magnetik iğne en eski formunda Çin’de ortaya çıkmış, ama ilk olarak Hint Okyanusu deniz bilimcileri tarafından sistematik tarzda deniz seyrüseferlerinde kullanılmıştır. Arap kaynaklarındaki çok çeşitli rivayetler bir yana, sıklıkla Portekiz kaynakları tarafından da Hint Okyanusu’nda kullanılan farklı pusula türleri hakkında bilgilendirilmekteyiz. Özellikle Portekizli tarihçi Hieronimus Osorius (1506-1580)’un Arap deniz bilimcilerinin kullandıkları pusulanın üç gelişim sürecini anlatışı gerçekten çok önemlidir. Üçüncü tipte, mıknatıslı iğne ile birlikte dönen (32 kısma bölünmüş) diski taşıyan kap, daha sonraları (İtalyan bilgini Cardanus’un buluşu sanılıp) “kardan” sistemi diye tanınan silindirik bir mekanizmaya asılmaktaydı. Bu tip, görüldüğü kadarıyla daha 15. yüzyılda Akdeniz’deki İtalyan denizcilere ulaşmış, hatta Christoph Kolombus da bu tip bir busulayı yanında bulundurmuştu. Bu tip pusula genel olarak Avrupa’da 20. yüzyılın başlarına kadar, magnetik iğne karton diskten ayrılıp diskin üstünde bulunan bir çivi üzerine yerleştirilinceye kadar kullanılmaktaydı. Eğer İbn Macid’in açıklamalarını doğru anlıyorsak (Yukarı s. 72, Katalog III, 67) o, pek yayılmamış [ve Avrupalıların bilgisine ulaşmamış] bulunan bu yeni tipin mucididir. Her iki büyük denizcilik bilgini İbn Macid ve Süleyman el-Mehri tarafından kaydedilmiş Hint Okyanusu limanları, adaları, burunları ve körfezleri arasındaki mesafe ölçümleri bugünkü değerlere şaşırtıcı derecede yakındır. Özellikle el-Mehri tarafından bildirilen Doğu Afrika kıyısıyla Sumatra veya Cava arasındaki okyanus ötesi 7 uzaklık çok önemlidir, çünkü ekvatorun yaklaşık 1° kuzeyinde bulunan bu iki yer arsındaki mesafe bugün aktüel olan değerden sadece yarım derece farklılık göstemektredir. Yine şaşırtıcı bir şey, bu kesin ekvator uzunluğunun 1519 yılı civarında Portekiz’de Jorge Reinel tarafından çizilmiş olan haritada ortaya çıkmasıdır –bunu ancak bir Arap haritasının örnek alınmasıyla anlayabiliriz– ve böylesine bir ekvator uzunluğunun haritalarda yeniden ortaya çıkması için 19. yüzyılın ikinci yarısına hatta 20. yüzyılın ilk yarısına kadar beklenmesi gerekiyordu. | Pusula bilgisi Arap-İslam kültür dairesine ne zaman ulaşmıştır ? | {
"text": [
"Tam olarak belirlenememekle beraber 3./9. veya 4./10. yüzyıl olması muhtemel bir zaman diliminde "
],
"answer_start": [
351
]
} |
31 | İslamda bilim ve teknik | Açık denizde yön bulma ve belirlenen bir rotaya geceleyin tam sadık kalabilme konusunda -pusulanın kulanılmasına kadar- kuzey ve güney kutup yıldızlarının yanı sıra, doğuş ve batış noktaları yaklaşık 11°15' kadar birbirlerinden aralıklı bulunan ve böylece ufuk dairesinin 32 parçaya bölümlenmesine iletmeye götüren 15 sabit yıldıza bağlı kalınmıştır. Tam olarak belirlenememekle beraber 3./9. veya 4./10. yüzyıl olması muhtemel bir zaman diliminde pusula bilgisi Arap-İslam kültür dairesine ulaşmıştı. Çok büyük bir ihtimalle magnetik iğne en eski formunda Çin’de ortaya çıkmış, ama ilk olarak Hint Okyanusu deniz bilimcileri tarafından sistematik tarzda deniz seyrüseferlerinde kullanılmıştır. Arap kaynaklarındaki çok çeşitli rivayetler bir yana, sıklıkla Portekiz kaynakları tarafından da Hint Okyanusu’nda kullanılan farklı pusula türleri hakkında bilgilendirilmekteyiz. Özellikle Portekizli tarihçi Hieronimus Osorius (1506-1580)’un Arap deniz bilimcilerinin kullandıkları pusulanın üç gelişim sürecini anlatışı gerçekten çok önemlidir. Üçüncü tipte, mıknatıslı iğne ile birlikte dönen (32 kısma bölünmüş) diski taşıyan kap, daha sonraları (İtalyan bilgini Cardanus’un buluşu sanılıp) “kardan” sistemi diye tanınan silindirik bir mekanizmaya asılmaktaydı. Bu tip, görüldüğü kadarıyla daha 15. yüzyılda Akdeniz’deki İtalyan denizcilere ulaşmış, hatta Christoph Kolombus da bu tip bir busulayı yanında bulundurmuştu. Bu tip pusula genel olarak Avrupa’da 20. yüzyılın başlarına kadar, magnetik iğne karton diskten ayrılıp diskin üstünde bulunan bir çivi üzerine yerleştirilinceye kadar kullanılmaktaydı. Eğer İbn Macid’in açıklamalarını doğru anlıyorsak (Yukarı s. 72, Katalog III, 67) o, pek yayılmamış [ve Avrupalıların bilgisine ulaşmamış] bulunan bu yeni tipin mucididir. Her iki büyük denizcilik bilgini İbn Macid ve Süleyman el-Mehri tarafından kaydedilmiş Hint Okyanusu limanları, adaları, burunları ve körfezleri arasındaki mesafe ölçümleri bugünkü değerlere şaşırtıcı derecede yakındır. Özellikle el-Mehri tarafından bildirilen Doğu Afrika kıyısıyla Sumatra veya Cava arasındaki okyanus ötesi 7 uzaklık çok önemlidir, çünkü ekvatorun yaklaşık 1° kuzeyinde bulunan bu iki yer arsındaki mesafe bugün aktüel olan değerden sadece yarım derece farklılık göstemektredir. Yine şaşırtıcı bir şey, bu kesin ekvator uzunluğunun 1519 yılı civarında Portekiz’de Jorge Reinel tarafından çizilmiş olan haritada ortaya çıkmasıdır –bunu ancak bir Arap haritasının örnek alınmasıyla anlayabiliriz– ve böylesine bir ekvator uzunluğunun haritalarda yeniden ortaya çıkması için 19. yüzyılın ikinci yarısına hatta 20. yüzyılın ilk yarısına kadar beklenmesi gerekiyordu. | Ekvatorun yaklaşık 1 derece kuzeyinde bulunan ve el-Mehri tarafından aralarındaki okyanus ötesi 7 uzaklığı bildirilenler hangi şehirlerdir ? | {
"text": [
"Sumatra veya Cava "
],
"answer_start": [
2061
]
} |
284906 | İslamda bilim ve teknik | Açık denizde yön bulma ve belirlenen bir rotaya geceleyin tam sadık kalabilme konusunda -pusulanın kulanılmasına kadar- kuzey ve güney kutup yıldızlarının yanı sıra, doğuş ve batış noktaları yaklaşık 11°15' kadar birbirlerinden aralıklı bulunan ve böylece ufuk dairesinin 32 parçaya bölümlenmesine iletmeye götüren 15 sabit yıldıza bağlı kalınmıştır. Tam olarak belirlenememekle beraber 3./9. veya 4./10. yüzyıl olması muhtemel bir zaman diliminde pusula bilgisi Arap-İslam kültür dairesine ulaşmıştı. Çok büyük bir ihtimalle magnetik iğne en eski formunda Çin’de ortaya çıkmış, ama ilk olarak Hint Okyanusu deniz bilimcileri tarafından sistematik tarzda deniz seyrüseferlerinde kullanılmıştır. Arap kaynaklarındaki çok çeşitli rivayetler bir yana, sıklıkla Portekiz kaynakları tarafından da Hint Okyanusu’nda kullanılan farklı pusula türleri hakkında bilgilendirilmekteyiz. Özellikle Portekizli tarihçi Hieronimus Osorius (1506-1580)’un Arap deniz bilimcilerinin kullandıkları pusulanın üç gelişim sürecini anlatışı gerçekten çok önemlidir. Üçüncü tipte, mıknatıslı iğne ile birlikte dönen (32 kısma bölünmüş) diski taşıyan kap, daha sonraları (İtalyan bilgini Cardanus’un buluşu sanılıp) “kardan” sistemi diye tanınan silindirik bir mekanizmaya asılmaktaydı. Bu tip, görüldüğü kadarıyla daha 15. yüzyılda Akdeniz’deki İtalyan denizcilere ulaşmış, hatta Christoph Kolombus da bu tip bir busulayı yanında bulundurmuştu. Bu tip pusula genel olarak Avrupa’da 20. yüzyılın başlarına kadar, magnetik iğne karton diskten ayrılıp diskin üstünde bulunan bir çivi üzerine yerleştirilinceye kadar kullanılmaktaydı. Eğer İbn Macid’in açıklamalarını doğru anlıyorsak (Yukarı s. 72, Katalog III, 67) o, pek yayılmamış [ve Avrupalıların bilgisine ulaşmamış] bulunan bu yeni tipin mucididir. Her iki büyük denizcilik bilgini İbn Macid ve Süleyman el-Mehri tarafından kaydedilmiş Hint Okyanusu limanları, adaları, burunları ve körfezleri arasındaki mesafe ölçümleri bugünkü değerlere şaşırtıcı derecede yakındır. Özellikle el-Mehri tarafından bildirilen Doğu Afrika kıyısıyla Sumatra veya Cava arasındaki okyanus ötesi 7 uzaklık çok önemlidir, çünkü ekvatorun yaklaşık 1° kuzeyinde bulunan bu iki yer arsındaki mesafe bugün aktüel olan değerden sadece yarım derece farklılık göstemektredir. Yine şaşırtıcı bir şey, bu kesin ekvator uzunluğunun 1519 yılı civarında Portekiz’de Jorge Reinel tarafından çizilmiş olan haritada ortaya çıkmasıdır –bunu ancak bir Arap haritasının örnek alınmasıyla anlayabiliriz– ve böylesine bir ekvator uzunluğunun haritalarda yeniden ortaya çıkması için 19. yüzyılın ikinci yarısına hatta 20. yüzyılın ilk yarısına kadar beklenmesi gerekiyordu. | Pusula bilgisi Arap-İslam kültür ajansına ne zaman ulaştı? | {
"text": [
"Tam olarak belirlenememekle beraber 3./9. veya 4./10. yüzyıl olması muhtemel bir zaman diliminde "
],
"answer_start": [
351
]
} |
397317 | İslamda bilim ve teknik | Açık denizde yön bulma ve belirlenen bir rotaya geceleyin tam sadık kalabilme konusunda -pusulanın kulanılmasına kadar- kuzey ve güney kutup yıldızlarının yanı sıra, doğuş ve batış noktaları yaklaşık 11°15' kadar birbirlerinden aralıklı bulunan ve böylece ufuk dairesinin 32 parçaya bölümlenmesine iletmeye götüren 15 sabit yıldıza bağlı kalınmıştır. Tam olarak belirlenememekle beraber 3./9. veya 4./10. yüzyıl olması muhtemel bir zaman diliminde pusula bilgisi Arap-İslam kültür dairesine ulaşmıştı. Çok büyük bir ihtimalle magnetik iğne en eski formunda Çin’de ortaya çıkmış, ama ilk olarak Hint Okyanusu deniz bilimcileri tarafından sistematik tarzda deniz seyrüseferlerinde kullanılmıştır. Arap kaynaklarındaki çok çeşitli rivayetler bir yana, sıklıkla Portekiz kaynakları tarafından da Hint Okyanusu’nda kullanılan farklı pusula türleri hakkında bilgilendirilmekteyiz. Özellikle Portekizli tarihçi Hieronimus Osorius (1506-1580)’un Arap deniz bilimcilerinin kullandıkları pusulanın üç gelişim sürecini anlatışı gerçekten çok önemlidir. Üçüncü tipte, mıknatıslı iğne ile birlikte dönen (32 kısma bölünmüş) diski taşıyan kap, daha sonraları (İtalyan bilgini Cardanus’un buluşu sanılıp) “kardan” sistemi diye tanınan silindirik bir mekanizmaya asılmaktaydı. Bu tip, görüldüğü kadarıyla daha 15. yüzyılda Akdeniz’deki İtalyan denizcilere ulaşmış, hatta Christoph Kolombus da bu tip bir busulayı yanında bulundurmuştu. Bu tip pusula genel olarak Avrupa’da 20. yüzyılın başlarına kadar, magnetik iğne karton diskten ayrılıp diskin üstünde bulunan bir çivi üzerine yerleştirilinceye kadar kullanılmaktaydı. Eğer İbn Macid’in açıklamalarını doğru anlıyorsak (Yukarı s. 72, Katalog III, 67) o, pek yayılmamış [ve Avrupalıların bilgisine ulaşmamış] bulunan bu yeni tipin mucididir. Her iki büyük denizcilik bilgini İbn Macid ve Süleyman el-Mehri tarafından kaydedilmiş Hint Okyanusu limanları, adaları, burunları ve körfezleri arasındaki mesafe ölçümleri bugünkü değerlere şaşırtıcı derecede yakındır. Özellikle el-Mehri tarafından bildirilen Doğu Afrika kıyısıyla Sumatra veya Cava arasındaki okyanus ötesi 7 uzaklık çok önemlidir, çünkü ekvatorun yaklaşık 1° kuzeyinde bulunan bu iki yer arsındaki mesafe bugün aktüel olan değerden sadece yarım derece farklılık göstemektredir. Yine şaşırtıcı bir şey, bu kesin ekvator uzunluğunun 1519 yılı civarında Portekiz’de Jorge Reinel tarafından çizilmiş olan haritada ortaya çıkmasıdır –bunu ancak bir Arap haritasının örnek alınmasıyla anlayabiliriz– ve böylesine bir ekvator uzunluğunun haritalarda yeniden ortaya çıkması için 19. yüzyılın ikinci yarısına hatta 20. yüzyılın ilk yarısına kadar beklenmesi gerekiyordu. | Ekvatorun yaklaşık 1 derece kuzeyinde bulunan ve el-Mahri tarafından okyanuslar arası mesafenin 7 olduğu bildirilen şehirler hangileridir? | {
"text": [
"Sumatra veya Cava "
],
"answer_start": [
2061
]
} |
32 | İslamda bilim ve teknik | Matematiksel-astronomik temelli bu tarz bir denizcilik bilimi çerçevesinde yüzlerce yıl boyunca toplanan verilerin, kartografların elinde çok yüksek kaliteli haritalarda ürünlerini vermiş oldukları kolaylıkla düşünülebilir. Portekizli denizcilerin ve diğer Avrupalı seyyahların Hint Okyanusu’ndaki yerel denizcilerin elinde bulunan deniz haritaları ve özellikle bu haritaların enlem ve boylam daireli oluşları hakkında defalarca verdikleri bilgilerin yanı sıra, bu haritaların bazıları Portekizce redaksiyonunlarında günümüze ulaşabilmişlerdir. Hint Okyanusu denizcilik biliminin en büyük iki temsilcisinin haritalardan hemen hemen hiç bahsetmiyor olmaları, bazı kartografya tarihçilerine, bu deniz bilimcileri haritadan ibaret olan yardımcı vasıtayı ya bilmiyorlar veya bilseler bile buna sahip değillerdi tarzındaki iddiaları için kanıt olarak kullanılmıştır. Bu açığı Osmanlı Amirali Sidi Ali (ö.970/1562)’nin Kitab el-Muhit (Okyanus Kitabı) isimli eseri kapatmaktadır. Bu kitap tıpkıbasım olarak bilimsel araştırmaların sadece birkaç yıldır hizmetinde bulunmaktadır. Aslında Akdeniz’de çalışan bu denizci, 15 Osmanlı donanma gemisini Basra’dan Süveyş’e götürme misyonu (960/1553) sırasında Portekiz saldırıları yüzünden çok büyük bir kayba uğramış, filosunun geriye kalan gemileriyle batı Hindistan’ın Suret limanına demir atmıştı. Buradaki ikametini takip eden Ahmedabad ikameti (961/1554) esnasında yukarıda adı geçen kitabını yazdı. Bu eserde genel olarak İbn Macid ve Süleyman el-Mehri’nin birçok kitabını özetledi. Özellikle haritalara ayrılmış olan yedinci bölümün dört faslında yaptığı açıklamalar, katedilecek yolun hesaplanmasına ve yön belirlemesine dayanan bir deniz seferinin ne Akdeniz’de ne de Hint Okyanusu’nda, bunun için uygun haritalar kullanılmaksızın mümkün olamayacağı konusunda hiç kuşku bırakmamaktadır. Sidi Ali üç tür haritadan bahsetmektedir: Hint Okyanusu haritaları, Akdeniz haritaları ve dünya haritaları. Bu konuda yaptığı açıklamalar genel olarak göstermektedir ki o, harita denilince matematiksel olarak kapsanan yeryüzü resmini anlamaktadır ve onun için bir deniz seferi ancak harita, pusula, pergel, usturlap ve quadrant (rubu tahtası) gibi aletler yardımıyla gerçekleştirilebilir. | Sidi Ali ye göre bir deniz seferi ancak hangi aletler yardımıyla gerçekleştirilebilir ? | {
"text": [
"harita, pusula, pergel, usturlap ve quadrant "
],
"answer_start": [
2114
]
} |
33 | İslamda bilim ve teknik | Matematiksel-astronomik temelli bu tarz bir denizcilik bilimi çerçevesinde yüzlerce yıl boyunca toplanan verilerin, kartografların elinde çok yüksek kaliteli haritalarda ürünlerini vermiş oldukları kolaylıkla düşünülebilir. Portekizli denizcilerin ve diğer Avrupalı seyyahların Hint Okyanusu’ndaki yerel denizcilerin elinde bulunan deniz haritaları ve özellikle bu haritaların enlem ve boylam daireli oluşları hakkında defalarca verdikleri bilgilerin yanı sıra, bu haritaların bazıları Portekizce redaksiyonunlarında günümüze ulaşabilmişlerdir. Hint Okyanusu denizcilik biliminin en büyük iki temsilcisinin haritalardan hemen hemen hiç bahsetmiyor olmaları, bazı kartografya tarihçilerine, bu deniz bilimcileri haritadan ibaret olan yardımcı vasıtayı ya bilmiyorlar veya bilseler bile buna sahip değillerdi tarzındaki iddiaları için kanıt olarak kullanılmıştır. Bu açığı Osmanlı Amirali Sidi Ali (ö.970/1562)’nin Kitab el-Muhit (Okyanus Kitabı) isimli eseri kapatmaktadır. Bu kitap tıpkıbasım olarak bilimsel araştırmaların sadece birkaç yıldır hizmetinde bulunmaktadır. Aslında Akdeniz’de çalışan bu denizci, 15 Osmanlı donanma gemisini Basra’dan Süveyş’e götürme misyonu (960/1553) sırasında Portekiz saldırıları yüzünden çok büyük bir kayba uğramış, filosunun geriye kalan gemileriyle batı Hindistan’ın Suret limanına demir atmıştı. Buradaki ikametini takip eden Ahmedabad ikameti (961/1554) esnasında yukarıda adı geçen kitabını yazdı. Bu eserde genel olarak İbn Macid ve Süleyman el-Mehri’nin birçok kitabını özetledi. Özellikle haritalara ayrılmış olan yedinci bölümün dört faslında yaptığı açıklamalar, katedilecek yolun hesaplanmasına ve yön belirlemesine dayanan bir deniz seferinin ne Akdeniz’de ne de Hint Okyanusu’nda, bunun için uygun haritalar kullanılmaksızın mümkün olamayacağı konusunda hiç kuşku bırakmamaktadır. Sidi Ali üç tür haritadan bahsetmektedir: Hint Okyanusu haritaları, Akdeniz haritaları ve dünya haritaları. Bu konuda yaptığı açıklamalar genel olarak göstermektedir ki o, harita denilince matematiksel olarak kapsanan yeryüzü resmini anlamaktadır ve onun için bir deniz seferi ancak harita, pusula, pergel, usturlap ve quadrant (rubu tahtası) gibi aletler yardımıyla gerçekleştirilebilir. | Osmanlı Amirali Sidi Ali nin Kitab el-Muhit eseri kimlerin bir çok kitabını özetlemiştir ? | {
"text": [
"İbn Macid ve Süleyman el-Mehri’nin"
],
"answer_start": [
1463
]
} |
227445 | İslamda bilim ve teknik | Matematiksel-astronomik temelli bu tarz bir denizcilik bilimi çerçevesinde yüzlerce yıl boyunca toplanan verilerin, kartografların elinde çok yüksek kaliteli haritalarda ürünlerini vermiş oldukları kolaylıkla düşünülebilir. Portekizli denizcilerin ve diğer Avrupalı seyyahların Hint Okyanusu’ndaki yerel denizcilerin elinde bulunan deniz haritaları ve özellikle bu haritaların enlem ve boylam daireli oluşları hakkında defalarca verdikleri bilgilerin yanı sıra, bu haritaların bazıları Portekizce redaksiyonunlarında günümüze ulaşabilmişlerdir. Hint Okyanusu denizcilik biliminin en büyük iki temsilcisinin haritalardan hemen hemen hiç bahsetmiyor olmaları, bazı kartografya tarihçilerine, bu deniz bilimcileri haritadan ibaret olan yardımcı vasıtayı ya bilmiyorlar veya bilseler bile buna sahip değillerdi tarzındaki iddiaları için kanıt olarak kullanılmıştır. Bu açığı Osmanlı Amirali Sidi Ali (ö.970/1562)’nin Kitab el-Muhit (Okyanus Kitabı) isimli eseri kapatmaktadır. Bu kitap tıpkıbasım olarak bilimsel araştırmaların sadece birkaç yıldır hizmetinde bulunmaktadır. Aslında Akdeniz’de çalışan bu denizci, 15 Osmanlı donanma gemisini Basra’dan Süveyş’e götürme misyonu (960/1553) sırasında Portekiz saldırıları yüzünden çok büyük bir kayba uğramış, filosunun geriye kalan gemileriyle batı Hindistan’ın Suret limanına demir atmıştı. Buradaki ikametini takip eden Ahmedabad ikameti (961/1554) esnasında yukarıda adı geçen kitabını yazdı. Bu eserde genel olarak İbn Macid ve Süleyman el-Mehri’nin birçok kitabını özetledi. Özellikle haritalara ayrılmış olan yedinci bölümün dört faslında yaptığı açıklamalar, katedilecek yolun hesaplanmasına ve yön belirlemesine dayanan bir deniz seferinin ne Akdeniz’de ne de Hint Okyanusu’nda, bunun için uygun haritalar kullanılmaksızın mümkün olamayacağı konusunda hiç kuşku bırakmamaktadır. Sidi Ali üç tür haritadan bahsetmektedir: Hint Okyanusu haritaları, Akdeniz haritaları ve dünya haritaları. Bu konuda yaptığı açıklamalar genel olarak göstermektedir ki o, harita denilince matematiksel olarak kapsanan yeryüzü resmini anlamaktadır ve onun için bir deniz seferi ancak harita, pusula, pergel, usturlap ve quadrant (rubu tahtası) gibi aletler yardımıyla gerçekleştirilebilir. | Sidi Ali'ye göre, bir deniz seferi ancak hangi araçlarla yapılabilir? | {
"text": [
"harita, pusula, pergel, usturlap ve quadrant "
],
"answer_start": [
2114
]
} |
336627 | İslamda bilim ve teknik | Matematiksel-astronomik temelli bu tarz bir denizcilik bilimi çerçevesinde yüzlerce yıl boyunca toplanan verilerin, kartografların elinde çok yüksek kaliteli haritalarda ürünlerini vermiş oldukları kolaylıkla düşünülebilir. Portekizli denizcilerin ve diğer Avrupalı seyyahların Hint Okyanusu’ndaki yerel denizcilerin elinde bulunan deniz haritaları ve özellikle bu haritaların enlem ve boylam daireli oluşları hakkında defalarca verdikleri bilgilerin yanı sıra, bu haritaların bazıları Portekizce redaksiyonunlarında günümüze ulaşabilmişlerdir. Hint Okyanusu denizcilik biliminin en büyük iki temsilcisinin haritalardan hemen hemen hiç bahsetmiyor olmaları, bazı kartografya tarihçilerine, bu deniz bilimcileri haritadan ibaret olan yardımcı vasıtayı ya bilmiyorlar veya bilseler bile buna sahip değillerdi tarzındaki iddiaları için kanıt olarak kullanılmıştır. Bu açığı Osmanlı Amirali Sidi Ali (ö.970/1562)’nin Kitab el-Muhit (Okyanus Kitabı) isimli eseri kapatmaktadır. Bu kitap tıpkıbasım olarak bilimsel araştırmaların sadece birkaç yıldır hizmetinde bulunmaktadır. Aslında Akdeniz’de çalışan bu denizci, 15 Osmanlı donanma gemisini Basra’dan Süveyş’e götürme misyonu (960/1553) sırasında Portekiz saldırıları yüzünden çok büyük bir kayba uğramış, filosunun geriye kalan gemileriyle batı Hindistan’ın Suret limanına demir atmıştı. Buradaki ikametini takip eden Ahmedabad ikameti (961/1554) esnasında yukarıda adı geçen kitabını yazdı. Bu eserde genel olarak İbn Macid ve Süleyman el-Mehri’nin birçok kitabını özetledi. Özellikle haritalara ayrılmış olan yedinci bölümün dört faslında yaptığı açıklamalar, katedilecek yolun hesaplanmasına ve yön belirlemesine dayanan bir deniz seferinin ne Akdeniz’de ne de Hint Okyanusu’nda, bunun için uygun haritalar kullanılmaksızın mümkün olamayacağı konusunda hiç kuşku bırakmamaktadır. Sidi Ali üç tür haritadan bahsetmektedir: Hint Okyanusu haritaları, Akdeniz haritaları ve dünya haritaları. Bu konuda yaptığı açıklamalar genel olarak göstermektedir ki o, harita denilince matematiksel olarak kapsanan yeryüzü resmini anlamaktadır ve onun için bir deniz seferi ancak harita, pusula, pergel, usturlap ve quadrant (rubu tahtası) gibi aletler yardımıyla gerçekleştirilebilir. | Osmanlı Amirali Sidi Ali'nin Kitab el-Muhit'i birçok kitabını özetledi mi? | {
"text": [
"İbn Macid ve Süleyman el-Mehri’nin"
],
"answer_start": [
1463
]
} |
34 | İslamda bilim ve teknik | 11./17. yüzyılı büsbütün dikkate almayarak bu periyodun olağanüstü bir filozofuna haksızlık edeceğim duygusunun baskısını kendimde duymamış olsaydım, denizcilik bilimi alanının bu genel panoramasıyla, Arap-İslam kültür çevresinin benim bildiğim en önemli başarıları hakkındaki toplu bakışımı sonlandırır ve bu başarıların Avrupa’daki etkileri sorununa geçerdim. Bu filozof, Molla şadra olarak tanınan şadreddin Muhammed b. İbrahim Şirazi (980 civarı-1050/1572-1640)’dir. Bu filozofun felsefe tarihindeki önemli konumu 1912 yılından itibaren Max Horten’in çabasıyla gün ışığına çıkmıştır. Max Horten, Molla şadra’yı insanlık fikir tarihinin büyük meçhullerinden birisi olarak nitelemektedir. Öğretmenlik konumunun küçük ve fakir ilişkileri içerisinde o, kendi dünya görüşünü kurmaya zaman ve güç bulmuştur. Molla şadra, Şihabeddin es-Sühreverdi’nin ışık öğretisini temel alarak varlığın gelişim aşamaları öğretisini ortaya koymuştur. Bu öğretide varlık kavramı ışık tasavvurunun yerine geçmiştir. Bu yer değişikliği ile Molla şadra kendi döneminde geçerli bulunan felsefeyi tamamen değiştirebilecek bir görüş noktası kazanmıştır. Çok büyük bir özgüvenle, dönemindeki hakim felsefeye karşı çıkmış ve kendi sisteminde, tüm Yunan felsefesini mistisizmle birleştirmiştir. Aristoteles ve İbn Sina onun görüşüne göre en büyük filozoflardır. Onların arkasından Platon ve es-Sühreverdi (ö.587/1191)’yi izler. Fahreddin er-Razi (606/1209) ise Aristoteles felsefesinin en büyük eleştirmenidir. Bununla birlikte Molla şadra’nın düşünce dünyası adı geçen üstadların öğretilerinin yalnızca kuru bir iktibası değildir; bilakis o, bilinçli bir şekilde İbn Sina öğretisini geliştirmeyi üstlenmiştir. | Molla Şadra kendi sisteminde tüm Yunan felsefesini ne ile birleştirmiştir ? | {
"text": [
"mistisizmle"
],
"answer_start": [
1238
]
} |
176713 | İslamda bilim ve teknik | 11./17. yüzyılı büsbütün dikkate almayarak bu periyodun olağanüstü bir filozofuna haksızlık edeceğim duygusunun baskısını kendimde duymamış olsaydım, denizcilik bilimi alanının bu genel panoramasıyla, Arap-İslam kültür çevresinin benim bildiğim en önemli başarıları hakkındaki toplu bakışımı sonlandırır ve bu başarıların Avrupa’daki etkileri sorununa geçerdim. Bu filozof, Molla şadra olarak tanınan şadreddin Muhammed b. İbrahim Şirazi (980 civarı-1050/1572-1640)’dir. Bu filozofun felsefe tarihindeki önemli konumu 1912 yılından itibaren Max Horten’in çabasıyla gün ışığına çıkmıştır. Max Horten, Molla şadra’yı insanlık fikir tarihinin büyük meçhullerinden birisi olarak nitelemektedir. Öğretmenlik konumunun küçük ve fakir ilişkileri içerisinde o, kendi dünya görüşünü kurmaya zaman ve güç bulmuştur. Molla şadra, Şihabeddin es-Sühreverdi’nin ışık öğretisini temel alarak varlığın gelişim aşamaları öğretisini ortaya koymuştur. Bu öğretide varlık kavramı ışık tasavvurunun yerine geçmiştir. Bu yer değişikliği ile Molla şadra kendi döneminde geçerli bulunan felsefeyi tamamen değiştirebilecek bir görüş noktası kazanmıştır. Çok büyük bir özgüvenle, dönemindeki hakim felsefeye karşı çıkmış ve kendi sisteminde, tüm Yunan felsefesini mistisizmle birleştirmiştir. Aristoteles ve İbn Sina onun görüşüne göre en büyük filozoflardır. Onların arkasından Platon ve es-Sühreverdi (ö.587/1191)’yi izler. Fahreddin er-Razi (606/1209) ise Aristoteles felsefesinin en büyük eleştirmenidir. Bununla birlikte Molla şadra’nın düşünce dünyası adı geçen üstadların öğretilerinin yalnızca kuru bir iktibası değildir; bilakis o, bilinçli bir şekilde İbn Sina öğretisini geliştirmeyi üstlenmiştir. | Molla Şadra, sistemindeki tüm Yunan felsefesiyle neyi birleştirdi? | {
"text": [
"mistisizmle"
],
"answer_start": [
1238
]
} |
35 | İslamda bilim ve teknik | Çalıştığı alanda döneminin hiç bir desteğine sahip olmadığı ve çok az sayıda kaynağa ulaştığı bir zamanda, Fransız arabist Ernest Renan (1823-1892)’ın felsefe alanında Arap-İslam bilimlerinin Avrupa’daki resepsiyonu fenomeninin, hayranlık uyandıran ve hala geçerliliğini koruyabilen Averroès et l’Averroisme isimli eserinde çizdiği tablo bilim tarihçiliğinin nadir çıkışlarından birisidir. Arapça’nın 4./10. yüzyılda İspanya Müslümanları, Hıristiyanları ve Yahudilerinin ortak dili olması düşüncesinden hareketle Renan, Yahudilerin, Arap-İslam felsefesinin Avrupa’da yayılmasında önemli bir rol oynadıkları görüşüne ulaşmıştı. Ona göre, Yahudilerin Orta Çağ’daki yazılı kültürü, İslam kültürünün yansımasından başka bir şey değildir, örneğin Maimonides (İbn Meymun)’ten beri Yahudi felsefesinin Arap felsefesinin bir yansımasından ibaret olduğu gibi, Maimonides ekolünün tamamı Averroes (İbn Rüşd)’un peripatetik (meşşaiyye) öğretisine sadık kalmıştır. Geneli itibariyle Yahudi felsefesi onların Barselona, Saragossa, Narbonne, Montpellier, Lunel, Beziers, l’Argentière ve Marsilya gibi Hıristiyan şehirlere çekilmelerinden sonra bile Araplarınkinin karakterini taşımaktadır. Arapça eserlerin İbranice’ye çevirileri bağlamında Renan’da ilginç bir bulguya rastlamaktayız: Arapça kelimeler ya muhafaza edilmişler ya da başka bir anlama sahip olsalar bile aynı kökten gelen İbrani kelimelerle ifade edilmişlerdir. Bir diğer deyimle metin, çevirilmekten ziyade taklit edilmiştir. | Fransız arabist Ernest Renan (1823-1892)’ın felsefe alanında Arap-İslam bilimlerinin Avrupa’daki resepsiyonu fenomeninin, hayranlık uyandıran ve hâlâ geçerliliğini koruyabilen eserin ismi nedir? | {
"text": [
"Averroès et l’Averroisme"
],
"answer_start": [
283
]
} |
36 | İslamda bilim ve teknik | Çalıştığı alanda döneminin hiç bir desteğine sahip olmadığı ve çok az sayıda kaynağa ulaştığı bir zamanda, Fransız arabist Ernest Renan (1823-1892)’ın felsefe alanında Arap-İslam bilimlerinin Avrupa’daki resepsiyonu fenomeninin, hayranlık uyandıran ve hala geçerliliğini koruyabilen Averroès et l’Averroisme isimli eserinde çizdiği tablo bilim tarihçiliğinin nadir çıkışlarından birisidir. Arapça’nın 4./10. yüzyılda İspanya Müslümanları, Hıristiyanları ve Yahudilerinin ortak dili olması düşüncesinden hareketle Renan, Yahudilerin, Arap-İslam felsefesinin Avrupa’da yayılmasında önemli bir rol oynadıkları görüşüne ulaşmıştı. Ona göre, Yahudilerin Orta Çağ’daki yazılı kültürü, İslam kültürünün yansımasından başka bir şey değildir, örneğin Maimonides (İbn Meymun)’ten beri Yahudi felsefesinin Arap felsefesinin bir yansımasından ibaret olduğu gibi, Maimonides ekolünün tamamı Averroes (İbn Rüşd)’un peripatetik (meşşaiyye) öğretisine sadık kalmıştır. Geneli itibariyle Yahudi felsefesi onların Barselona, Saragossa, Narbonne, Montpellier, Lunel, Beziers, l’Argentière ve Marsilya gibi Hıristiyan şehirlere çekilmelerinden sonra bile Araplarınkinin karakterini taşımaktadır. Arapça eserlerin İbranice’ye çevirileri bağlamında Renan’da ilginç bir bulguya rastlamaktayız: Arapça kelimeler ya muhafaza edilmişler ya da başka bir anlama sahip olsalar bile aynı kökten gelen İbrani kelimelerle ifade edilmişlerdir. Bir diğer deyimle metin, çevirilmekten ziyade taklit edilmiştir. | Maimonides ekolünün tamamı Averroes (İbn Rüşd)’un hangi (meşşaiyye) öğretisine sadık kalmıştır. | {
"text": [
"peripatetik (meşşaiyye)"
],
"answer_start": [
901
]
} |
1191501 | İslamda bilim ve teknik | Çalıştığı alanda döneminin hiç bir desteğine sahip olmadığı ve çok az sayıda kaynağa ulaştığı bir zamanda, Fransız arabist Ernest Renan (1823-1892)’ın felsefe alanında Arap-İslam bilimlerinin Avrupa’daki resepsiyonu fenomeninin, hayranlık uyandıran ve hala geçerliliğini koruyabilen Averroès et l’Averroisme isimli eserinde çizdiği tablo bilim tarihçiliğinin nadir çıkışlarından birisidir. Arapça’nın 4./10. yüzyılda İspanya Müslümanları, Hıristiyanları ve Yahudilerinin ortak dili olması düşüncesinden hareketle Renan, Yahudilerin, Arap-İslam felsefesinin Avrupa’da yayılmasında önemli bir rol oynadıkları görüşüne ulaşmıştı. Ona göre, Yahudilerin Orta Çağ’daki yazılı kültürü, İslam kültürünün yansımasından başka bir şey değildir, örneğin Maimonides (İbn Meymun)’ten beri Yahudi felsefesinin Arap felsefesinin bir yansımasından ibaret olduğu gibi, Maimonides ekolünün tamamı Averroes (İbn Rüşd)’un peripatetik (meşşaiyye) öğretisine sadık kalmıştır. Geneli itibariyle Yahudi felsefesi onların Barselona, Saragossa, Narbonne, Montpellier, Lunel, Beziers, l’Argentière ve Marsilya gibi Hıristiyan şehirlere çekilmelerinden sonra bile Araplarınkinin karakterini taşımaktadır. Arapça eserlerin İbranice’ye çevirileri bağlamında Renan’da ilginç bir bulguya rastlamaktayız: Arapça kelimeler ya muhafaza edilmişler ya da başka bir anlama sahip olsalar bile aynı kökten gelen İbrani kelimelerle ifade edilmişlerdir. Bir diğer deyimle metin, çevirilmekten ziyade taklit edilmiştir. | Fransız Arapçı Ernest Renan'ın (182392) Avrupa'daki Arap-İslam bilimlerinin kabulü olgusu takdire şayan ve hala geçerliliğini koruyan felsefe alanındaki çalışmalarının adı nedir? | {
"text": [
"Averroès et l’Averroisme"
],
"answer_start": [
283
]
} |
141032 | İslamda bilim ve teknik | Çalıştığı alanda döneminin hiç bir desteğine sahip olmadığı ve çok az sayıda kaynağa ulaştığı bir zamanda, Fransız arabist Ernest Renan (1823-1892)’ın felsefe alanında Arap-İslam bilimlerinin Avrupa’daki resepsiyonu fenomeninin, hayranlık uyandıran ve hala geçerliliğini koruyabilen Averroès et l’Averroisme isimli eserinde çizdiği tablo bilim tarihçiliğinin nadir çıkışlarından birisidir. Arapça’nın 4./10. yüzyılda İspanya Müslümanları, Hıristiyanları ve Yahudilerinin ortak dili olması düşüncesinden hareketle Renan, Yahudilerin, Arap-İslam felsefesinin Avrupa’da yayılmasında önemli bir rol oynadıkları görüşüne ulaşmıştı. Ona göre, Yahudilerin Orta Çağ’daki yazılı kültürü, İslam kültürünün yansımasından başka bir şey değildir, örneğin Maimonides (İbn Meymun)’ten beri Yahudi felsefesinin Arap felsefesinin bir yansımasından ibaret olduğu gibi, Maimonides ekolünün tamamı Averroes (İbn Rüşd)’un peripatetik (meşşaiyye) öğretisine sadık kalmıştır. Geneli itibariyle Yahudi felsefesi onların Barselona, Saragossa, Narbonne, Montpellier, Lunel, Beziers, l’Argentière ve Marsilya gibi Hıristiyan şehirlere çekilmelerinden sonra bile Araplarınkinin karakterini taşımaktadır. Arapça eserlerin İbranice’ye çevirileri bağlamında Renan’da ilginç bir bulguya rastlamaktayız: Arapça kelimeler ya muhafaza edilmişler ya da başka bir anlama sahip olsalar bile aynı kökten gelen İbrani kelimelerle ifade edilmişlerdir. Bir diğer deyimle metin, çevirilmekten ziyade taklit edilmiştir. | Maimonides'in tüm okulu, Averroes'un (Ibn Rushd) öğretisine sadık kaldı. | {
"text": [
"peripatetik (meşşaiyye)"
],
"answer_start": [
901
]
} |
37 | İslamda bilim ve teknik | Arap felsefesinin hem İbrani aracılığıyla hem de doğrudan doğruya Latince’ye çevirilmesi sonucunda resepsiyon ve özümseme sürecinin Batı Avrupa’da nasıl yayıldığını ve Dominik tarikatı mensuplarında uyandırdığı kin, bu arada Raymundus Lullus’ta hücum ve direnme gayretleri uyandırdığını ustaca resmettikten sonra Renan, İbn Rüşd felsefesinin 13. yüzyılın başından itibaren İtalya’da gördüğü kabul konusunu ele almaktadır. Burada da Renan, yaratıcı ve çok bilgili kimliği eşliğinde, Arap peripatetik öğretisiyle 300 yıllık uğraşıları sonrasında 16. yüzyılda kendini göstermeye başlayan Averroism karşıtı reaksiyonların canlı bir tablosunu çizmektedir. Arap dilindeki astronomi ve astrolojinin Avrupa’yı ne kadar derinden etkilediğini en iyi şekilde, arabist olmayan bir bilim tarihçisi Pierre-Maurice-Marie Duhem (1861-1916) Le système du monde. Histoire des doctrines cosmologiques de Platon a Copernic isimli anıtsal eserinin 2. , 3. ve 4. ciltlerinde göstermektedir. Gerçi daha önce, büyük arabist Carlo Alfonso Nallino Al-Battani sive Albatenii opus astronomicum adlı çalışmasında gelecekteki araştırmalara paha biçilmez işaretlerle rehberlik etmişti. Fakat Duhem’in ulaşabildiği astronomik-astrolojik içerikli Arapça eserlerin Latince çevirilerini, bu eserlerin etkisi altında doğan Avrupa’lı eserlerle yaptığı karşılaştırma suretiyle ulaştığı bilimsel sonuçlar, Arapça’dan çevirilen eserlerin sadece o özel alanla ilgili çevrelerde değil, bunun da ötesinde Avrupa düşünce tarihinde ne denli büyük etkide bulunduğunu kavramamıza yardım etmektedirler. | Pierre-Maurice-Marie Duhem arap dilindeki astronomi ve astrolojinin Avrupa’yı ne kadar derinden etkilediğini hangi eserinde göstermiştir? | {
"text": [
"Le système du monde. Histoire des doctrines cosmologiques de Platon a Copernic isimli anıtsal eserinin 2. , 3. ve 4. ciltlerinde göstermektedir. "
],
"answer_start": [
824
]
} |
697131 | İslamda bilim ve teknik | Arap felsefesinin hem İbrani aracılığıyla hem de doğrudan doğruya Latince’ye çevirilmesi sonucunda resepsiyon ve özümseme sürecinin Batı Avrupa’da nasıl yayıldığını ve Dominik tarikatı mensuplarında uyandırdığı kin, bu arada Raymundus Lullus’ta hücum ve direnme gayretleri uyandırdığını ustaca resmettikten sonra Renan, İbn Rüşd felsefesinin 13. yüzyılın başından itibaren İtalya’da gördüğü kabul konusunu ele almaktadır. Burada da Renan, yaratıcı ve çok bilgili kimliği eşliğinde, Arap peripatetik öğretisiyle 300 yıllık uğraşıları sonrasında 16. yüzyılda kendini göstermeye başlayan Averroism karşıtı reaksiyonların canlı bir tablosunu çizmektedir. Arap dilindeki astronomi ve astrolojinin Avrupa’yı ne kadar derinden etkilediğini en iyi şekilde, arabist olmayan bir bilim tarihçisi Pierre-Maurice-Marie Duhem (1861-1916) Le système du monde. Histoire des doctrines cosmologiques de Platon a Copernic isimli anıtsal eserinin 2. , 3. ve 4. ciltlerinde göstermektedir. Gerçi daha önce, büyük arabist Carlo Alfonso Nallino Al-Battani sive Albatenii opus astronomicum adlı çalışmasında gelecekteki araştırmalara paha biçilmez işaretlerle rehberlik etmişti. Fakat Duhem’in ulaşabildiği astronomik-astrolojik içerikli Arapça eserlerin Latince çevirilerini, bu eserlerin etkisi altında doğan Avrupa’lı eserlerle yaptığı karşılaştırma suretiyle ulaştığı bilimsel sonuçlar, Arapça’dan çevirilen eserlerin sadece o özel alanla ilgili çevrelerde değil, bunun da ötesinde Avrupa düşünce tarihinde ne denli büyük etkide bulunduğunu kavramamıza yardım etmektedirler. | Pierre-Maurice-Marie Duhem, Arap dilindeki astronomi ve astrolojinin Avrupa'yı ne kadar derinden etkilediğini hangi çalışmada gösterdi? | {
"text": [
"Le système du monde. Histoire des doctrines cosmologiques de Platon a Copernic isimli anıtsal eserinin 2. , 3. ve 4. ciltlerinde göstermektedir. "
],
"answer_start": [
824
]
} |
38 | İslamda bilim ve teknik | Müzik ve müzik teorisi alanında “Arap etkisi” problemi, sevindirici ölçüde ve nispeten erken sayılabilecek bir dönemde çok geniş çaplı eserlerle ele alınmıştır. R.G. Kiesewetter ve J.G.L. Kosegarten’ın “Arap” müziğine ilişkin panaroma niteliğindeki ilk çalışmaları üzerinden henüz yüzyıl geçmemişti ki, İspanyol arabist Julian Ribera y Tarragó La música de las Cantigas adlı, Arap etkilerine ilişkin öncü bir çalışma ortaya koydu. Üç bölümlük çalışmanın birincisinde İslam dünyasında 12. yüzyıla kadar Arap müziği tarihini, ikinci bölümde bu müziğin İspanya’daki tarihini işlemektedir. Üçüncü bölüm, yazarın asıl hedefine adanmıştır: Arap müziğinin İspanyol müziğine ve Batı’daki troubadour müziğine olan etkisi. Ribera’nın fikirleri ve ulaştığı sonuçların –özellikle Ortaçağ’da Batı müziğine olan etkiler problemi bakımından– zayıf noktalar içermesi, birçok noktada geçerliliğinin bulunmaması ve karşı çıkılmaksızın kabul edilebilir olmaması anlayışla karşılanabilir. | İspanyol arabist Julian hangi eser ile Arap etkilerine ilişkin öncü bir çalışmayı ortaya koymuştur? | {
"text": [
"Ribera y Tarragó La música de las Cantigas "
],
"answer_start": [
327
]
} |
125997 | İslamda bilim ve teknik | Müzik ve müzik teorisi alanında “Arap etkisi” problemi, sevindirici ölçüde ve nispeten erken sayılabilecek bir dönemde çok geniş çaplı eserlerle ele alınmıştır. R.G. Kiesewetter ve J.G.L. Kosegarten’ın “Arap” müziğine ilişkin panaroma niteliğindeki ilk çalışmaları üzerinden henüz yüzyıl geçmemişti ki, İspanyol arabist Julian Ribera y Tarragó La música de las Cantigas adlı, Arap etkilerine ilişkin öncü bir çalışma ortaya koydu. Üç bölümlük çalışmanın birincisinde İslam dünyasında 12. yüzyıla kadar Arap müziği tarihini, ikinci bölümde bu müziğin İspanya’daki tarihini işlemektedir. Üçüncü bölüm, yazarın asıl hedefine adanmıştır: Arap müziğinin İspanyol müziğine ve Batı’daki troubadour müziğine olan etkisi. Ribera’nın fikirleri ve ulaştığı sonuçların –özellikle Ortaçağ’da Batı müziğine olan etkiler problemi bakımından– zayıf noktalar içermesi, birçok noktada geçerliliğinin bulunmaması ve karşı çıkılmaksızın kabul edilebilir olmaması anlayışla karşılanabilir. | İspanyol Arapçı Julian, Arap etkilerinin öncü bir çalışmasını hangi çalışmayla ortaya çıkardı? | {
"text": [
"Ribera y Tarragó La música de las Cantigas "
],
"answer_start": [
327
]
} |
39 | İslamda bilim ve teknik | Ribera’nın kaleme aldığı kitabın yayınlanmasından 3 yıl sonra Henry George Farmer, Clues for the Arabian influence on European musical theory isimli büyük sansasyon yaratan çalışmasını yayınladı. Hemen peşinden, müzik tarihçisi Kathleen Schlesinger’in The question of an Arabian influence on musical theory adlı eleştirisi izledi. 1929 yılında Londra’da Farmer’ın Arap müzik tarihini detaylı şekilde ele aldığı A history of Arabian music to the XIII th century isimli çalışması yayınlandı. 1930 yılında özellikle K. Schlessinger’in eleştirileriyle hesaplaştığı Historical facts for the Arabian musical influence (Londra) isimli çalışması yayınlandı. Farmer’ın bu sorunu yeni ve çok önemli tarzda ele alışından habersiz bulunan Otto Ursprung 1934 yılında onun eski çalışmasına çok sert bir reddiye yayınladı. | The question of an Arabian influence on musical theory adlı eleştiri kime aittir? | {
"text": [
"Kathleen Schlesinger’in"
],
"answer_start": [
228
]
} |
40 | İslamda bilim ve teknik | Ribera’nın kaleme aldığı kitabın yayınlanmasından 3 yıl sonra Henry George Farmer, Clues for the Arabian influence on European musical theory isimli büyük sansasyon yaratan çalışmasını yayınladı. Hemen peşinden, müzik tarihçisi Kathleen Schlesinger’in The question of an Arabian influence on musical theory adlı eleştirisi izledi. 1929 yılında Londra’da Farmer’ın Arap müzik tarihini detaylı şekilde ele aldığı A history of Arabian music to the XIII th century isimli çalışması yayınlandı. 1930 yılında özellikle K. Schlessinger’in eleştirileriyle hesaplaştığı Historical facts for the Arabian musical influence (Londra) isimli çalışması yayınlandı. Farmer’ın bu sorunu yeni ve çok önemli tarzda ele alışından habersiz bulunan Otto Ursprung 1934 yılında onun eski çalışmasına çok sert bir reddiye yayınladı. | Kathleen Schlesingerin eleştiri çalışmasının adı nedir? | {
"text": [
"The question of an Arabian influence on musical theory "
],
"answer_start": [
252
]
} |
41 | İslamda bilim ve teknik | Ribera’nın kaleme aldığı kitabın yayınlanmasından 3 yıl sonra Henry George Farmer, Clues for the Arabian influence on European musical theory isimli büyük sansasyon yaratan çalışmasını yayınladı. Hemen peşinden, müzik tarihçisi Kathleen Schlesinger’in The question of an Arabian influence on musical theory adlı eleştirisi izledi. 1929 yılında Londra’da Farmer’ın Arap müzik tarihini detaylı şekilde ele aldığı A history of Arabian music to the XIII th century isimli çalışması yayınlandı. 1930 yılında özellikle K. Schlessinger’in eleştirileriyle hesaplaştığı Historical facts for the Arabian musical influence (Londra) isimli çalışması yayınlandı. Farmer’ın bu sorunu yeni ve çok önemli tarzda ele alışından habersiz bulunan Otto Ursprung 1934 yılında onun eski çalışmasına çok sert bir reddiye yayınladı. | Farmer’ın özellikle K. Schlessinger’in eleştirileriyle hesaplaştığı Historical facts for the Arabian musical influence (Londra) isimli çalışması ne zaman yayınlandı? | {
"text": [
"1930 "
],
"answer_start": [
490
]
} |
42 | İslamda bilim ve teknik | Ribera’nın kaleme aldığı kitabın yayınlanmasından 3 yıl sonra Henry George Farmer, Clues for the Arabian influence on European musical theory isimli büyük sansasyon yaratan çalışmasını yayınladı. Hemen peşinden, müzik tarihçisi Kathleen Schlesinger’in The question of an Arabian influence on musical theory adlı eleştirisi izledi. 1929 yılında Londra’da Farmer’ın Arap müzik tarihini detaylı şekilde ele aldığı A history of Arabian music to the XIII th century isimli çalışması yayınlandı. 1930 yılında özellikle K. Schlessinger’in eleştirileriyle hesaplaştığı Historical facts for the Arabian musical influence (Londra) isimli çalışması yayınlandı. Farmer’ın bu sorunu yeni ve çok önemli tarzda ele alışından habersiz bulunan Otto Ursprung 1934 yılında onun eski çalışmasına çok sert bir reddiye yayınladı. | 1934 yılında Farmer’ın eski çalışmasına çok sert bir reddiye yayınlayan kim? | {
"text": [
"Otto Ursprung"
],
"answer_start": [
727
]
} |
317345 | İslamda bilim ve teknik | Ribera’nın kaleme aldığı kitabın yayınlanmasından 3 yıl sonra Henry George Farmer, Clues for the Arabian influence on European musical theory isimli büyük sansasyon yaratan çalışmasını yayınladı. Hemen peşinden, müzik tarihçisi Kathleen Schlesinger’in The question of an Arabian influence on musical theory adlı eleştirisi izledi. 1929 yılında Londra’da Farmer’ın Arap müzik tarihini detaylı şekilde ele aldığı A history of Arabian music to the XIII th century isimli çalışması yayınlandı. 1930 yılında özellikle K. Schlessinger’in eleştirileriyle hesaplaştığı Historical facts for the Arabian musical influence (Londra) isimli çalışması yayınlandı. Farmer’ın bu sorunu yeni ve çok önemli tarzda ele alışından habersiz bulunan Otto Ursprung 1934 yılında onun eski çalışmasına çok sert bir reddiye yayınladı. | Müzik Kuramı Üzerine Bir Arap Etkisi Sorunu Kime Aittir? | {
"text": [
"Kathleen Schlesinger’in"
],
"answer_start": [
228
]
} |
332384 | İslamda bilim ve teknik | Ribera’nın kaleme aldığı kitabın yayınlanmasından 3 yıl sonra Henry George Farmer, Clues for the Arabian influence on European musical theory isimli büyük sansasyon yaratan çalışmasını yayınladı. Hemen peşinden, müzik tarihçisi Kathleen Schlesinger’in The question of an Arabian influence on musical theory adlı eleştirisi izledi. 1929 yılında Londra’da Farmer’ın Arap müzik tarihini detaylı şekilde ele aldığı A history of Arabian music to the XIII th century isimli çalışması yayınlandı. 1930 yılında özellikle K. Schlessinger’in eleştirileriyle hesaplaştığı Historical facts for the Arabian musical influence (Londra) isimli çalışması yayınlandı. Farmer’ın bu sorunu yeni ve çok önemli tarzda ele alışından habersiz bulunan Otto Ursprung 1934 yılında onun eski çalışmasına çok sert bir reddiye yayınladı. | Kathleen Schlesinger'in eleştirisinin adı nedir? | {
"text": [
"The question of an Arabian influence on musical theory "
],
"answer_start": [
252
]
} |
583465 | İslamda bilim ve teknik | Ribera’nın kaleme aldığı kitabın yayınlanmasından 3 yıl sonra Henry George Farmer, Clues for the Arabian influence on European musical theory isimli büyük sansasyon yaratan çalışmasını yayınladı. Hemen peşinden, müzik tarihçisi Kathleen Schlesinger’in The question of an Arabian influence on musical theory adlı eleştirisi izledi. 1929 yılında Londra’da Farmer’ın Arap müzik tarihini detaylı şekilde ele aldığı A history of Arabian music to the XIII th century isimli çalışması yayınlandı. 1930 yılında özellikle K. Schlessinger’in eleştirileriyle hesaplaştığı Historical facts for the Arabian musical influence (Londra) isimli çalışması yayınlandı. Farmer’ın bu sorunu yeni ve çok önemli tarzda ele alışından habersiz bulunan Otto Ursprung 1934 yılında onun eski çalışmasına çok sert bir reddiye yayınladı. | Farmer'ın çalışması ne zaman yayınlandı, özellikle de K. Schlessinger'in eleştirileriyle hesapladığı Arap müzikal etkisi (Londra) için Tarihsel gerçekler? | {
"text": [
"1930 "
],
"answer_start": [
490
]
} |
1210006 | İslamda bilim ve teknik | Ribera’nın kaleme aldığı kitabın yayınlanmasından 3 yıl sonra Henry George Farmer, Clues for the Arabian influence on European musical theory isimli büyük sansasyon yaratan çalışmasını yayınladı. Hemen peşinden, müzik tarihçisi Kathleen Schlesinger’in The question of an Arabian influence on musical theory adlı eleştirisi izledi. 1929 yılında Londra’da Farmer’ın Arap müzik tarihini detaylı şekilde ele aldığı A history of Arabian music to the XIII th century isimli çalışması yayınlandı. 1930 yılında özellikle K. Schlessinger’in eleştirileriyle hesaplaştığı Historical facts for the Arabian musical influence (Londra) isimli çalışması yayınlandı. Farmer’ın bu sorunu yeni ve çok önemli tarzda ele alışından habersiz bulunan Otto Ursprung 1934 yılında onun eski çalışmasına çok sert bir reddiye yayınladı. | 1934'te Farmer'ın eski çalışmasının çok sert bir reddini kim yayınladı? | {
"text": [
"Otto Ursprung"
],
"answer_start": [
727
]
} |
43 | İslamda bilim ve teknik | Farmer’ın Arap etkisini ele alan ve çok şiddetli eleştirilerle karşılaşan ana konuları ve hipotezleri, notalamaya ve erken dönem çoksesliliğe, solmisationa [do, re, mi... gibi hecelerin kullanımıyla oluşturulmuş ton sistemi], müzik aletlerine, notalara ve takt tarzına ilişkin sorulardır. Bu sorular etrafındaki tartışmaların birçoğunda asıl konu, 9. yüzyıldan beri Avrupa’da müzik alanında ortaya çıkan yeni unsurların Yunan-Bizans etkilerine mi yoksa Arap etkilerine mi bağlanacağı meselesidir. Farmer doğal olarak Arap müzik teorisinin Yunan temellerini yadsımıyordu, Arapların alınan öğretileri işledikleri ve sürekli bir şekilde geliştirdikleri inancındaydı. 1976 yılında bu konuya ilişkin iki çalışma yayınlandı. Bu çalışmalarda Farmer’ın sonuçları esaslı bir şekilde tartışıldı ve kısmen de işlendi. Bunlar Eva Ruth Perkuhn’un Die Theorien zum arabischen Einfluß auf die europäische Musik des Mittelalters ve Eckhard Neubauer’in Zur Rolle der Araber in der Musikgeschichte des europäischen Mittelalters isimli çalışmalarıdır. İlk çalışmanın sahibi, etki teorisine karşı prensipte karşı çıkmıyor, fakat yine de etno-müzikoloji tarafından Arap etkisi problemine ilişkin ortaya konulan çalışmalarda metodik ve teorik soruların yüzeysel ele alındığı fikrinde direniyor. Ona göre Arap [etkisi] teorisinin baş temsilcileri Ribera ve Farmer etno-müzikolog olmaktan çok arabisttirler ve hem Arap müzisyenlerin uygulamalarına hem de etnomüzikolojinin kültür-antropolojik problemlerine çok fazla vakıf değildirler. Onlar yöntemleri nedeniyle objektif olmaktan daha çok duygusal sebeplerden hareketle Arap müziği etkisi teorisine karşı çıkan ve çok bariz teorik tereddüt noktasında bir çok açıdan saldırı alanı bulabilen müzik bilim tarihi tarafından çok şiddetli eleştirileri üzerlerine çekmişlermiş. Hem Ribera hem de Farmer gelenek sürecine çok az dikkat etmişlermiş. Farmer alan daraltmasında, “şifahi“ aktarımı ele almada kaçınılmaz olan etnomüzikolojik yönleri bir yana bırakarak ve kendisini sadece müzik enstrümalarıyla sınırlayarak bir adım daha ileri gitmiş bulunuyormuş. Perkuhn böylelikle şu sonuca ulaşmaktadır: Orta Çağ Avrupası müzik yapımının çeşitli alanları için savunulan Arap müziği etkisi teorisinin nihai anlamda temellendirilmesi kelimenin tam anlamıyla ancak şu koşulla gerçekleşebilir: Eğer Arap müzik kültürü araştırmaları bir yeniden ele alış ve kontrole tabi tutulur, genel standart, lexikografik bilgi, etnomüzikolojik ve kültür antropolojik düşüncelerle karşı karşıya getirilirse. | 1976 yılında Farmer’ın sonuçlarının esaslı bir şekilde tartışıldığı ve kısmen de işlendiği kaç çalışma yayınlandı? | {
"text": [
"iki "
],
"answer_start": [
695
]
} |
44 | İslamda bilim ve teknik | Farmer’ın Arap etkisini ele alan ve çok şiddetli eleştirilerle karşılaşan ana konuları ve hipotezleri, notalamaya ve erken dönem çoksesliliğe, solmisationa [do, re, mi... gibi hecelerin kullanımıyla oluşturulmuş ton sistemi], müzik aletlerine, notalara ve takt tarzına ilişkin sorulardır. Bu sorular etrafındaki tartışmaların birçoğunda asıl konu, 9. yüzyıldan beri Avrupa’da müzik alanında ortaya çıkan yeni unsurların Yunan-Bizans etkilerine mi yoksa Arap etkilerine mi bağlanacağı meselesidir. Farmer doğal olarak Arap müzik teorisinin Yunan temellerini yadsımıyordu, Arapların alınan öğretileri işledikleri ve sürekli bir şekilde geliştirdikleri inancındaydı. 1976 yılında bu konuya ilişkin iki çalışma yayınlandı. Bu çalışmalarda Farmer’ın sonuçları esaslı bir şekilde tartışıldı ve kısmen de işlendi. Bunlar Eva Ruth Perkuhn’un Die Theorien zum arabischen Einfluß auf die europäische Musik des Mittelalters ve Eckhard Neubauer’in Zur Rolle der Araber in der Musikgeschichte des europäischen Mittelalters isimli çalışmalarıdır. İlk çalışmanın sahibi, etki teorisine karşı prensipte karşı çıkmıyor, fakat yine de etno-müzikoloji tarafından Arap etkisi problemine ilişkin ortaya konulan çalışmalarda metodik ve teorik soruların yüzeysel ele alındığı fikrinde direniyor. Ona göre Arap [etkisi] teorisinin baş temsilcileri Ribera ve Farmer etno-müzikolog olmaktan çok arabisttirler ve hem Arap müzisyenlerin uygulamalarına hem de etnomüzikolojinin kültür-antropolojik problemlerine çok fazla vakıf değildirler. Onlar yöntemleri nedeniyle objektif olmaktan daha çok duygusal sebeplerden hareketle Arap müziği etkisi teorisine karşı çıkan ve çok bariz teorik tereddüt noktasında bir çok açıdan saldırı alanı bulabilen müzik bilim tarihi tarafından çok şiddetli eleştirileri üzerlerine çekmişlermiş. Hem Ribera hem de Farmer gelenek sürecine çok az dikkat etmişlermiş. Farmer alan daraltmasında, “şifahi“ aktarımı ele almada kaçınılmaz olan etnomüzikolojik yönleri bir yana bırakarak ve kendisini sadece müzik enstrümalarıyla sınırlayarak bir adım daha ileri gitmiş bulunuyormuş. Perkuhn böylelikle şu sonuca ulaşmaktadır: Orta Çağ Avrupası müzik yapımının çeşitli alanları için savunulan Arap müziği etkisi teorisinin nihai anlamda temellendirilmesi kelimenin tam anlamıyla ancak şu koşulla gerçekleşebilir: Eğer Arap müzik kültürü araştırmaları bir yeniden ele alış ve kontrole tabi tutulur, genel standart, lexikografik bilgi, etnomüzikolojik ve kültür antropolojik düşüncelerle karşı karşıya getirilirse. | Ribera ve Farmer’ın Arap müzisyenlerin uygulamalarına hem de etno- müzikolojinin kültür-antropolojik problemlerine çok fazla vakıf olmadıklarını söyleyen kimdir? | {
"text": [
"Eva Ruth Perkuhn"
],
"answer_start": [
814
]
} |
587771 | İslamda bilim ve teknik | Farmer’ın Arap etkisini ele alan ve çok şiddetli eleştirilerle karşılaşan ana konuları ve hipotezleri, notalamaya ve erken dönem çoksesliliğe, solmisationa [do, re, mi... gibi hecelerin kullanımıyla oluşturulmuş ton sistemi], müzik aletlerine, notalara ve takt tarzına ilişkin sorulardır. Bu sorular etrafındaki tartışmaların birçoğunda asıl konu, 9. yüzyıldan beri Avrupa’da müzik alanında ortaya çıkan yeni unsurların Yunan-Bizans etkilerine mi yoksa Arap etkilerine mi bağlanacağı meselesidir. Farmer doğal olarak Arap müzik teorisinin Yunan temellerini yadsımıyordu, Arapların alınan öğretileri işledikleri ve sürekli bir şekilde geliştirdikleri inancındaydı. 1976 yılında bu konuya ilişkin iki çalışma yayınlandı. Bu çalışmalarda Farmer’ın sonuçları esaslı bir şekilde tartışıldı ve kısmen de işlendi. Bunlar Eva Ruth Perkuhn’un Die Theorien zum arabischen Einfluß auf die europäische Musik des Mittelalters ve Eckhard Neubauer’in Zur Rolle der Araber in der Musikgeschichte des europäischen Mittelalters isimli çalışmalarıdır. İlk çalışmanın sahibi, etki teorisine karşı prensipte karşı çıkmıyor, fakat yine de etno-müzikoloji tarafından Arap etkisi problemine ilişkin ortaya konulan çalışmalarda metodik ve teorik soruların yüzeysel ele alındığı fikrinde direniyor. Ona göre Arap [etkisi] teorisinin baş temsilcileri Ribera ve Farmer etno-müzikolog olmaktan çok arabisttirler ve hem Arap müzisyenlerin uygulamalarına hem de etnomüzikolojinin kültür-antropolojik problemlerine çok fazla vakıf değildirler. Onlar yöntemleri nedeniyle objektif olmaktan daha çok duygusal sebeplerden hareketle Arap müziği etkisi teorisine karşı çıkan ve çok bariz teorik tereddüt noktasında bir çok açıdan saldırı alanı bulabilen müzik bilim tarihi tarafından çok şiddetli eleştirileri üzerlerine çekmişlermiş. Hem Ribera hem de Farmer gelenek sürecine çok az dikkat etmişlermiş. Farmer alan daraltmasında, “şifahi“ aktarımı ele almada kaçınılmaz olan etnomüzikolojik yönleri bir yana bırakarak ve kendisini sadece müzik enstrümalarıyla sınırlayarak bir adım daha ileri gitmiş bulunuyormuş. Perkuhn böylelikle şu sonuca ulaşmaktadır: Orta Çağ Avrupası müzik yapımının çeşitli alanları için savunulan Arap müziği etkisi teorisinin nihai anlamda temellendirilmesi kelimenin tam anlamıyla ancak şu koşulla gerçekleşebilir: Eğer Arap müzik kültürü araştırmaları bir yeniden ele alış ve kontrole tabi tutulur, genel standart, lexikografik bilgi, etnomüzikolojik ve kültür antropolojik düşüncelerle karşı karşıya getirilirse. | 1976'da Farmer'ın sonuçlarının iyice tartışıldığı ve kısmen işlendiği kaç çalışma yayınlandı? | {
"text": [
"iki "
],
"answer_start": [
695
]
} |
231831 | İslamda bilim ve teknik | Farmer’ın Arap etkisini ele alan ve çok şiddetli eleştirilerle karşılaşan ana konuları ve hipotezleri, notalamaya ve erken dönem çoksesliliğe, solmisationa [do, re, mi... gibi hecelerin kullanımıyla oluşturulmuş ton sistemi], müzik aletlerine, notalara ve takt tarzına ilişkin sorulardır. Bu sorular etrafındaki tartışmaların birçoğunda asıl konu, 9. yüzyıldan beri Avrupa’da müzik alanında ortaya çıkan yeni unsurların Yunan-Bizans etkilerine mi yoksa Arap etkilerine mi bağlanacağı meselesidir. Farmer doğal olarak Arap müzik teorisinin Yunan temellerini yadsımıyordu, Arapların alınan öğretileri işledikleri ve sürekli bir şekilde geliştirdikleri inancındaydı. 1976 yılında bu konuya ilişkin iki çalışma yayınlandı. Bu çalışmalarda Farmer’ın sonuçları esaslı bir şekilde tartışıldı ve kısmen de işlendi. Bunlar Eva Ruth Perkuhn’un Die Theorien zum arabischen Einfluß auf die europäische Musik des Mittelalters ve Eckhard Neubauer’in Zur Rolle der Araber in der Musikgeschichte des europäischen Mittelalters isimli çalışmalarıdır. İlk çalışmanın sahibi, etki teorisine karşı prensipte karşı çıkmıyor, fakat yine de etno-müzikoloji tarafından Arap etkisi problemine ilişkin ortaya konulan çalışmalarda metodik ve teorik soruların yüzeysel ele alındığı fikrinde direniyor. Ona göre Arap [etkisi] teorisinin baş temsilcileri Ribera ve Farmer etno-müzikolog olmaktan çok arabisttirler ve hem Arap müzisyenlerin uygulamalarına hem de etnomüzikolojinin kültür-antropolojik problemlerine çok fazla vakıf değildirler. Onlar yöntemleri nedeniyle objektif olmaktan daha çok duygusal sebeplerden hareketle Arap müziği etkisi teorisine karşı çıkan ve çok bariz teorik tereddüt noktasında bir çok açıdan saldırı alanı bulabilen müzik bilim tarihi tarafından çok şiddetli eleştirileri üzerlerine çekmişlermiş. Hem Ribera hem de Farmer gelenek sürecine çok az dikkat etmişlermiş. Farmer alan daraltmasında, “şifahi“ aktarımı ele almada kaçınılmaz olan etnomüzikolojik yönleri bir yana bırakarak ve kendisini sadece müzik enstrümalarıyla sınırlayarak bir adım daha ileri gitmiş bulunuyormuş. Perkuhn böylelikle şu sonuca ulaşmaktadır: Orta Çağ Avrupası müzik yapımının çeşitli alanları için savunulan Arap müziği etkisi teorisinin nihai anlamda temellendirilmesi kelimenin tam anlamıyla ancak şu koşulla gerçekleşebilir: Eğer Arap müzik kültürü araştırmaları bir yeniden ele alış ve kontrole tabi tutulur, genel standart, lexikografik bilgi, etnomüzikolojik ve kültür antropolojik düşüncelerle karşı karşıya getirilirse. | Ribera ve Farmer'ın Arap müzisyenlerin uygulamalarında ve etno-müzikolojinin kültürel-antropolojik problemlerinde çok iyi bilgili olmadığını kim söylüyor? | {
"text": [
"Eva Ruth Perkuhn"
],
"answer_start": [
814
]
} |
End of preview. Expand
in Dataset Viewer.
No dataset card yet
New: Create and edit this dataset card directly on the website!
Contribute a Dataset Card- Downloads last month
- 0