File size: 139,826 Bytes
78aa4ee
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
513
514
515
516
517
518
519
520
521
522
523
524
525
526
527
528
529
530
531
532
533
534
535
536
537
538
539
540
541
542
543
544
545
546
547
548
549
550
551
552
553
554
555
556
557
558
559
560
561
562
563
564
565
566
567
568
569
570
571
572
573
574
575
576
577
578
579
580
581
582
583
584
585
586
587
588
589
590
591
592
593
594
595
596
597
598
599
600
601
602
603
604
605
606
607
608
609
610
611
612
613
614
615
616
617
618
619
620
621
622
623
624
625
626
627
628
629
630
631
632
633
634
635
636
637
638
639
640
641
642
643
644
645
646
647
648
649
650
651
652
653
654
655
656
657
658
659
660
661
662
663
664
665
666
667
668
669
670
671
672
673
674
675
676
677
678
679
680
681
682
683
684
685
686
687
688
689
690
691
692
693
694
695
696
697
698
699
700
701
702
703
704
705
706
707
708
709
710
711
712
713
714
715
716
717
718
719
720
721
722
723
724
725
726
727
728
729
730
731
732
733
734
735
736
737
738
739
740
741
742
743
744
745
746
747
748
749
750
751
752
753
754
755
756
757
758
759
760
761
762
763
764
765
766
767
768
769
770
771
772
773
774
775
776
777
778
779
780
781
782
783
784
785
786
787
788
789
790
791
792
793
794
795
796
797
798
799
800
801
802
803
804
805
806
807
808
809
810
811
812
813
814
815
816
817
818
819
820
821
822
823
824
825
826
827
828
829
830
831
832
833
834
835
836
837
838
839
840
841
842
843
844
845
846
847
848
849
850
851
852
853
854
855
856
857
858
859
860
861
862
863
864
865
866
867
868
869
870
871
872
873
874
875
876
877
878
879
880
881
882
883
884
885
886
887
888
889
890
891
892
893
894
895
896
897
898
899
900
901
902
903
904
905
906
907
908
909
910
911
912
913
914
915
916
917
918
919
920
921
922
923
924
925
926
927
928
929
930
931
932
933
934
935
936
937
938
939
940
941
942
943
944
945
946
947
948
949
950
951
952
953
954
955
956
957
958
959
960
961
962
963
964
965
966
967
968
969
970
971
972
973
974
975
976
977
978
979
980
981
982
983
984
985
986
987
988
989
990
991
992
993
994
995
996
997
998
999
1000
1001
1002
1003
1004
1005
1006
1007
1008
1009
1010
1011
1012
1013
1014
1015
1016
1017
1018
1019
1020
1021
1022
1023
1024
1025
1026
1027
1028
1029
1030
1031
1032
1033
1034
1035
1036
1037
1038
1039
1040
1041
1042
1043
1044
1045
1046
1047
1048
1049
1050
1051
1052
1053
1054
1055
1056
1057
1058
1059
1060
1061
1062
1063
1064
1065
1066
1067
1068
1069
1070
1071
1072
1073
1074
1075
1076
1077
1078
1079
1080
1081
1082
1083
1084
1085
1086
1087
1088
1089
1090
1091
1092
1093
1094
1095
1096
1097
1098
1099
1100
1101
1102
1103
1104
1105
1106
1107
1108
1109
1110
1111
1112
1113
1114
1115
1116
1117
1118
1119
1120
1121
1122
1123
1124
1125
1126
1127
1128
1129
1130
1131
1132
1133
1134
1135
1136
1137
1138
1139
1140
1141
1142
1143
1144
1145
1146
1147
1148
1149
1150
1151
1152
1153
1154
1155
1156
1157
1158
1159
1160
1161
1162
1163
1164
1165
1166
1167
1168
1169
1170
1171
1172
1173
1174
1175
1176
1177
1178
1179
1180
1181
1182
1183
1184
1185
1186
1187
1188
1189
1190
1191
1192
1193
1194
1195
1196
1197
1198
1199
1200
1201
1202
1203
1204
1205
1206
1207
1208
1209
1210
1211
1212
1213
1214
1215
1216
1217
1218
1219
1220
1221
1222
1223
1224
1225
1226
1227
1228
1229
1230
1231
1232
1233
1234
1235
1236
1237
1238
1239
1240
1241
1242
1243
1244
1245
1246
1247
1248
1249
1250
1251
1252
1253
1254
1255
1256
1257
1258
1259
1260
1261
1262
1263
1264
1265
1266
1267
1268
1269
1270
1271
1272
1273
1274
1275
1276
1277
1278
1279
1280
1281
1282
1283
1284
1285
1286
1287
1288
1289
1290
1291
1292
1293
1294
1295
1296
1297
1298
1299
1300
1301
1302
1303
1304
1305
1306
1307
1308
1309
1310
1311
1312
1313
1314
1315
1316
1317
1318
1319
1320
1321
1322
1323
1324
1325
1326
1327
1328
1329
1330
1331
1332
1333
1334
1335
1336
1337
1338
1339
1340
1341
1342
1343
1344
1345
1346
1347
1348
1349
1350
1351
1352
1353
1354
1355
1356
1357
1358
1359
1360
1361
1362
1363
1364
1365
1366
1367
1368
1369
1370
1371
1372
1373
1374
1375
1376
1377
1378
1379
1380
1381
1382
1383
1384
1385
1386
1387
1388
1389
1390
1391
1392
1393
1394
1395
1396
1397
1398
1399
1400
1401
1402
1403
1404
1405
1406
1407
1408
1409
1410
1411
1412
1413
1414
1415
1416
1417
1418
1419
1420
1421
1422
1423
1424
1425
1426
1427
1428
1429
1430
1431
1432
1433
1434
1435
1436
1437
1438
1439
1440
1441
1442
1443
1444
1445
1446
1447
1448
1449
1450
1451
1452
1453
1454
1455
1456
1457
1458
1459
1460
1461
1462
1463
1464
1465
1466
1467
1468
1469
1470
1471
1472
1473
1474
1475
1476
1477
1478
1479
1480
1481
1482
1483
1484
1485
1486
1487
1488
1489
1490
1491
1492
1493
1494
1495
1496
1497
1498
1499
1500
1501
1502
1503
1504
1505
1506
1507
1508
1509
1510
1511
1512
1513
1514
1515
1516
1517
1518
1519
1520
1521
1522
1523
1524
1525
1526
1527
1528
1529
1530
1531
1532
1533
1534
1535
1536
1537
1538
1539
1540
1541
1542
1543
1544
1545
1546
1547
1548
1549
1550
1551
1552
1553
1554
1555
1556
1557
1558
1559
1560
1561
1562
1563
1564
1565
1566
1567
1568
1569
1570
1571
1572
1573
1574
1575
1576
1577
1578
1579
1580
1581
1582
1583
1584
1585
1586
1587
1588
1589
1590
1591
1592
1593
1594
1595
1596
1597
1598
1599
1600
1601
1602
1603
1604
1605
1606
1607
1608
1609
1610
1611
1612
1613
1614
1615
1616
1617
1618
1619
1620
1621
1622
1623
1624
1625
1626
1627
1628
1629
1630
1631
1632
1633
1634
1635
1636
1637
1638
1639
1640
1641
1642
1643
1644
1645
1646
1647
1648
1649
1650
1651
1652
1653
1654
1655
1656
1657
1658
1659
1660
1661
1662
1663
1664
1665
1666
1667
1668
1669
1670
1671
1672
1673
1674
1675
1676
1677
1678
1679
1680
1681
1682
1683
1684
1685
1686
1687
1688
1689
1690
1691
1692
1693
1694
1695
1696
1697
1698
1699
1700
1701
1702
1703
1704
1705
1706
1707
1708
1709
1710
1711
1712
1713
1714
1715
1716
1717
1718
1719
1720
1721
1722
1723
1724
1725
1726
1727
1728
1729
1730
1731
1732
1733
1734
1735
1736
1737
1738
1739
1740
1741
1742
1743
1744
1745
1746
1747
1748
1749
1750
1751
1752
1753
1754
1755
1756
1757
1758
1759
1760
1761
1762
1763
1764
1765
1766
1767
1768
1769
1770
1771
1772
1773
1774
1775
1776
1777
1778
1779
1780
1781
1782
1783
1784
1785
1786
1787
1788
1789
1790
1791
1792
1793
1794
1795
1796
1797
1798
1799
1800
1801
1802
1803
1804
1805
1806
1807
1808
1809
1810
1811
1812
1813
1814
1815
1816
1817
1818
1819
1820
1821
1822
1823
1824
1825
1826
1827
1828
1829
1830
1831
1832
1833
1834
1835
1836
1837
1838
1839
1840
1841
1842
1843
1844
1845
1846
1847
1848
1849
1850
1851
1852
1853
1854
1855
1856
1857
1858
1859
1860
1861
1862
1863
1864
1865
1866
1867
1868
1869
1870
1871
1872
1873
1874
1875
1876
1877
1878
1879
1880
1881
1882
1883
1884
1885
1886
1887
1888
1889
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
1900
1901
1902
1903
1904
1905
1906
1907
1908
1909
1910
1911
1912
1913
1914
1915
1916
1917
1918
1919
1920
1921
1922
1923
1924
1925
1926
1927
1928
1929
1930
1931
1932
1933
1934
1935
1936
1937
1938
1939
1940
1941
1942
1943
1944
1945
1946
1947
1948
1949
1950
1951
1952
1953
1954
1955
1956
1957
1958
1959
1960
1961
1962
1963
1964
1965
1966
1967
1968
1969
1970
1971
1972
1973
1974
1975
1976
1977
1978
1979
1980
1981
1982
1983
1984
1985
1986
1987
1988
1989
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
2021
2022
2023
2024
2025
2026
2027
2028
2029
2030
2031
2032
2033
2034
2035
2036
2037
2038
2039
2040
2041
2042
2043
2044
2045
2046
2047
2048
2049
2050
2051
2052
2053
2054
2055
2056
2057
2058
2059
2060
2061
2062
2063
2064
2065
2066
2067
2068
2069
2070
2071
2072
2073
2074
2075
2076
2077
2078
2079
2080
2081
2082
2083
2084
2085
2086
2087
2088
2089
2090
2091
2092
2093
2094
2095
2096
2097
2098
2099
2100
2101
2102
2103
2104
2105
2106
2107
2108
2109
2110
2111
2112
2113
2114
2115
2116
2117
2118
2119
2120
2121
2122
2123
2124
2125
2126
2127
2128
2129
2130
2131
2132
2133
2134
2135
2136
2137
2138
2139
2140
2141
2142
2143
2144
2145
2146
2147
2148
2149
2150
2151
2152
2153
2154
2155
2156
2157
2158
2159
2160
2161
2162
2163
2164
2165
2166
2167
2168
2169
2170
2171
2172
2173
2174
2175
2176
2177
2178
2179
2180
2181
2182
2183
2184
2185
2186
2187
2188
2189
2190
2191
2192
2193
2194
2195
2196
2197
2198
2199
2200
2201
2202
2203
2204
2205
2206
2207
2208
2209
2210
2211
2212
2213
2214
2215
2216
2217
2218
2219
2220
2221
2222
2223
2224
2225
2226
2227
2228
2229
2230
2231
2232
2233
2234
2235
2236
2237
2238
2239
2240
2241
2242
2243
2244
2245
2246
2247
2248
2249
2250
2251
2252
2253
2254
2255
2256
2257
2258
2259
2260
2261
2262
2263
2264
2265
2266
2267
2268
2269
2270
2271
2272
2273
2274
2275
2276
2277
2278
2279
2280
2281
2282
2283
2284
2285
2286
2287
2288
2289
2290
2291
2292
2293
2294
2295
2296
2297
2298
2299
2300
2301
2302
2303
2304
2305
2306
2307
2308
2309
2310
2311
2312
2313
2314
2315
2316
2317
2318
2319
2320
2321
2322
2323
2324
2325
2326
2327
2328
2329
2330
2331
2332
2333
2334
2335
2336
2337
2338
2339
2340
2341
2342
2343
2344
2345
2346
2347
2348
2349
2350
2351
2352
2353
2354
2355
2356
2357
2358
2359
2360
2361
2362
2363
2364
2365
2366
2367
2368
2369
2370
2371
2372
2373
2374
2375
2376
2377
2378
2379
2380
2381
2382
2383
2384
2385
2386
2387
2388
2389
2390
2391
2392
2393
2394
2395
2396
2397
2398
2399
2400
2401
2402
2403
2404
2405
2406
2407
2408
2409
2410
2411
2412
2413
2414
2415
2416
2417
2418
2419
2420
2421
2422
2423
2424
2425
2426
2427
2428
2429
2430
2431
2432
2433
2434
2435
2436
2437
2438
2439
2440
2441
2442
2443
2444
2445
2446
2447
2448
2449
2450
2451
2452
2453
2454
2455
2456
2457
2458
2459
2460
2461
2462
2463
2464
2465
2466
2467
2468
2469
2470
2471
2472
2473
2474
2475
2476
2477
2478
2479
2480
2481
2482
2483
2484
2485
2486
2487
2488
2489
2490
2491
2492
2493
2494
2495
2496
2497
2498
2499
2500
2501
2502
2503
2504
2505
2506
2507
2508
2509
2510
2511
2512
2513
2514
2515
2516
2517
2518
2519
2520
2521
2522
2523
2524
2525
2526
2527
2528
2529
2530
2531
2532
2533
2534
2535
2536
2537
2538
2539
2540
2541
2542
2543
2544
2545
2546
2547
2548
2549
2550
2551
2552
2553
2554
2555
2556
2557
2558
2559
2560
2561
2562
2563
2564
2565
2566
2567
2568
2569
2570
2571
2572
2573
2574
2575
2576
2577
2578
2579
2580
2581
2582
2583
2584
2585
2586
2587
2588
2589
2590
2591
2592
2593
2594
2595
2596
2597
2598
2599
2600
2601
2602
2603
2604
2605
2606
2607
2608
2609
2610
2611
2612
2613
2614
2615
2616
2617
2618
2619
2620
2621
2622
2623
2624
2625
2626
2627
2628
2629
2630
2631
2632
2633
2634
2635
2636
2637
2638
2639
2640
2641
2642
2643
2644
2645
2646
2647
2648
2649
2650
2651
2652
2653
2654
2655
2656
2657
2658
2659
2660
2661
2662
2663
2664
2665
2666
2667
2668
2669
2670
2671
2672
2673
2674
2675
2676
2677
2678
2679
2680
2681
2682
2683
2684
2685
2686
2687
2688
2689
2690
2691
2692
2693
2694
2695
2696
2697
2698
2699
2700
2701
2702
2703
2704
2705
2706
2707
2708
2709
2710
2711
2712
2713
2714
2715
2716
2717
2718
2719
2720
2721
2722
2723
2724
2725
2726
2727
2728
2729
2730
2731
2732
2733
2734
2735
2736
2737
2738
2739
2740
2741
2742
2743
2744
2745
2746
2747
2748
2749
2750
2751
2752
2753
2754
2755
2756
2757
2758
2759
2760
2761
2762
2763
2764
2765
2766
2767
2768
2769
2770
2771
2772
2773
2774
2775
2776
2777
2778
2779
2780
2781
2782
2783
2784
2785
2786
2787
2788
2789
2790
2791
2792
2793
2794
2795
2796
2797
2798
2799
2800
2801
2802
2803
2804
2805
2806
2807
2808
2809
2810
2811
2812
2813
2814
2815
2816
2817
2818
2819
2820
2821
2822
2823
2824
2825
2826
2827
2828
2829
2830
2831
2832
2833
2834
2835
2836
2837
2838
2839
2840
2841
2842
2843
2844
2845
2846
2847
2848
2849
2850
2851
2852
2853
2854
2855
2856
2857
2858
2859
2860
2861
2862
2863
2864
2865
2866
2867
2868
2869
2870
2871
2872
2873
2874
2875
2876
2877
2878
2879
2880
2881
2882
2883
2884
2885
2886
2887
2888
2889
2890
2891
2892
2893
2894
2895
2896
2897
2898
2899
2900
2901
2902
2903
2904
2905
2906
2907
2908
2909
2910
2911
2912
2913
2914
2915
2916
2917
2918
2919
2920
2921
2922
2923
2924
2925
2926
2927
2928
2929
2930
2931
2932
2933
2934
2935
2936
2937
2938
2939
2940
2941
2942
2943
2944
2945
2946
2947
2948
2949
2950
2951
2952
2953
2954
2955
2956
2957
2958
2959
2960
2961
2962
2963
2964
2965
2966
2967
2968
2969
2970
2971
2972
2973
2974
2975
2976
2977
2978
2979
2980
2981
2982
2983
2984
2985
2986
2987
2988
2989
2990
2991
2992
2993
2994
2995
2996
2997
2998
2999
3000
3001
Wala msimwite mtu baba duniani ; maana Baba yenu ni mmoja , aliye wa mbinguni .
Baadhi ya majina katika makala hii yamebadilishwa .
“ Ulimwengu mzima unakaa katika nguvu za yule mwovu . ”
( Tafuta chini ya MAFUNDISHO YA BIBLIA > MAJIBU YA MASWALI YA BIBLIA )
Yehova ni jina la Mungu kama linavyofunuliwa katika Biblia .
© 2016 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
“ Hangaiko katika moyo wa mtu huufanya uiname , lakini neno jema huufanya ushangilie . ”
Yesu alisema hivi : “ Hakuna mtu awezaye kuja kwangu , asipovutwa na Baba aliyenipeleka . ”
Ni nini litakalozungumzwa katika makala ifuatayo ?
Nahisi shangwe ya kindani ninapoongea na watu wa Mungu .
( b ) Tutachunguza nini katika makala inayofuata ?
Lakini hati - kunjo nyingine ikafunguliwa ; hiyo ndiyo hati - kunjo ya uhai .
Kama vile mtajo “ utoaji uliopangwa ” udokezavyo , upaji wa aina hii hutaka mpaji afanye mipango fulani hasa .
( b ) Tutayafikiria maswali gani katika makala hii ?
Tutachunguza nini katika makala ifuatayo ?
Nao utegemezo wa ndugu na dada zangu wa kiroho umenifariji sana .
Kwa maana nasadiki kwamba wala kifo wala uhai wala malaika wala serikali wala mambo yaliyo hapa sasa wala mambo yatakayokuja wala nguvu wala kimo wala kina wala kiumbe kingine chochote hakitaweza kututenga na upendo wa Mungu ulio katika Kristo Yesu Bwana wetu . ”
( b ) Tutazungumzia nini katika makala inayofuata ?
Ingieni katika shangwe ya bwana wenu . ’
□ Inakuwaje tunapokufa ?
Ni maswali gani tutakayochunguza katika makala inayofuata ?
( Soma Mathayo 24 : 37 - 39 . )
( Soma Zaburi 19 : 7 - 11 . )
Roho yenyewe hutoa ushahidi pamoja na roho yetu kwamba sisi ni watoto wa Mungu . ”
( Soma 2 Mambo ya Nyakati 34 : 1 - 3 . )
• Mungu ana kusudi gani kwa dunia ?
( Soma Waroma 13 : 1 , 2 . )
( Soma 1 Wakorintho 2 : 10 . )
( Soma 1 Wakorintho 6 : 9 - 11 . )
( Soma 2 Wakorintho 13 : 5 . )
( Soma 1 Wakorintho 15 : 58 . )
Mistari hiyo inalilinganisha Neno la Mungu na kioo ambacho tunaweza kujiangalia na kuona jinsi Yehova anavyotuona .
Nilianza kujiuliza ikiwa jinsi nilivyojiona ni tofauti na jinsi Yehova alivyoniona .
Bado nilihisi kwamba sikupaswa kabisa kumtarajia Yehova anipende .
( Soma 2 Wakorintho 1 : 3 , 4 . )
( Soma Waroma 7 : 21 - 23 . )
( Soma Zaburi 1 : 1 - 3 . )
( Soma Waroma 7 : 21 - 25 . )
( Soma Isaya 48 : 17 , 18 . )
Kwa kuwa matakwa ya kisheria na sheria za kodi zinatofautiana , ni muhimu kuwaona washauri wanaostahili wa mambo ya kodi na sheria kabla ya kuchagua njia bora ya kutoa mchango .
Ardhi na Nyumba : Ardhi au nyumba zinazotolewa kama mchango kwa jina la shirika linalotumiwa na Mashahidi wa Yehova , zinaweza kutolewa zikiwa zawadi ya moja kwa moja au zawadi yenye masharti , yaani , mtoaji anaweza kuendelea kuishi humo hadi kifo chake .
Wasia na Amana : Mali au pesa zinaweza kuachiwa jina la shirika linalotumiwa na Mashahidi wa Yehova kama urithi kwa njia ya wosia halali , au linaweza kutajwa kuwa shirika ambalo litafaidika na mkataba wa amana .
( Soma Waebrania 11 : 17 - 19 . )
Katika Biblia , milima inaweza kufananisha falme , au serikali .
( Soma 2 Timotheo 1 : 7 . )
Kwa habari zaidi , ona sura ya 8 ya kitabu Biblia Inafundisha Nini Hasa ? kilichochapishwa na Mashahidi wa Yehova
( b ) Ni maswali gani tutakayozungumzia katika makala inayofuata ?
Ndipo wale walio katika Yudea waanze kukimbilia milimani , na wale walio katikati yake na waondoke , nao wale walio katika sehemu za mashambani wasiingie ndani . ”
( Soma Ufunuo 14 : 6 , 7 . )
( Soma 1 Wathesalonike 2 : 13 . )
Naye atawahukumu kwa uadilifu watu wa hali ya chini , atakaripia kwa unyoofu kwa ajili ya watu wapole wa dunia . ”
“ Imani ni tarajio lililohakikishwa la mambo yanayotumainiwa . ” — EBR .
( b ) Tutazungumzia nini katika makala inayofuata ?
( Soma Waebrania 10 : 24 , 25 . )
Noa alitembea pamoja na Mungu wa kweli . ” — Mwa .
Methali 14 : 15 inasema hivi : “ Mtu asiye na uzoefu huamini kila neno , lakini mtu mwerevu huzifikiria hatua zake . ”
Endeleeni kuvumiliana na kusameheana kwa hiari ikiwa yeyote ana sababu ya kulalamika juu ya mwingine .
Kama vile Yehova alivyowasamehe ninyi kwa hiari , nanyi fanyeni vivyo hivyo pia .
NI NINI KINGINE TUNACHOJIFUNZA KATIKA BIBLIA ?
Kwa nini ni muhimu sana tuendelee kuwa na upendo wa kindugu ?
Kwa nini Paulo aliwaandikia barua Wakristo Waebrania ?
Andiko la mwaka 2016 ni lipi , na kwa nini linafaa ?
Tunawezaje ‘ kuwakumbuka wale walio katika vifungo vya gereza ’ ?
“ Wakumbukeni wale walio katika vifungo vya gereza . ”
‘ Kuwa hodari ’ kunatusaidiaje kuonyesha upendo wa kindugu ?
Tunaweza kufanya nini ili kuonyesha kwamba tunawapenda wazee wa kutaniko letu ?
Upendo wa Mungu unatuchocheaje kuwapenda ndugu zetu ?
1 , 2 . ( a ) ‘ Zawadi ya bure isiyoelezeka ’ ya Mungu inahusisha nini ?
Ni katika njia gani zawadi ya Mungu ya fidia ni bora kuliko zawadi nyingine yoyote ?
( a ) Unatazamia kwa hamu baraka gani zinazotokana na zawadi ya Yehova ?
Tunapaswa kuhisije kuhusu upendo wa Kristo ? Nao unapaswa kutuchochea tufanye nini ?
Tunaweza kujiuliza maswali gani wakati wa majira haya ya Ukumbusho ? Na majibu ya maswali hayo yatatuchochea kufanya nini ?
( a ) Kumpenda Yehova na Yesu kunatuchocheaje katika kazi ya kuhubiri ?
Upendo wa Mungu unatuchochea tufanye jambo gani lingine ?
Yesu aliweka mfano gani inapohusu kuwapenda wengine ?
Je , unaweza kumsaidia ndugu au dada fulani aliyezeeka katika huduma ?
( Soma Luka 14 : 12 - 14 . )
( a ) Kwa nini mambo yaliyotokea siku ya Pentekoste ni muhimu sana kwetu ?
Watiwa mafuta wote hupokea nini , na hilo linawaathirije ?
Ni lazima kila Mkristo mtiwa mafuta afanye nini ili apokee thawabu yake ya kwenda mbinguni ?
Petro alieleza jambo hilo kwa njia hii : “ Kwa sababu hiyo , akina ndugu , fanyeni hata zaidi yote mnayoweza ili kufanya mwito na kuchaguliwa kwenu kuwe hakika kwa ajili yenu wenyewe ; kwa maana mkiendelea kufanya mambo hayo hamtashindwa hata kidogo .
8 , 9 . ( a ) Kwa nini ni vigumu kwa watu wengi kuelewa kinachotokea mtu anapotiwa mafuta ?
( b ) Mtu anajuaje kwamba amepokea mwaliko wa kwenda mbinguni ?
Aliwaambia hivi : “ Hamkupokea roho ya utumwa inayosababisha woga tena , bali mlipokea roho ya kufanywa kuwa wana , roho ambayo kupitia hiyo tunapaaza sauti : ‘ Abba , Baba ! ’
Watiwa mafuta wanahisije kuhusu maisha yao hapa duniani ?
Tunajuaje kwamba si wote waliopokea roho ya Mungu wamealikwa kwenda mbinguni ?
Andiko la Zekaria 8 : 23 linatimizwaje ?
1 , 2 . ( a ) Yehova alisema ni nini ambacho kingetokea wakati wetu ?
Watiwa mafuta wanapaswa kufikiria kwa uzito onyo gani , na kwa nini ?
“ Yehova anawajua walio wake . ”
Tunahitaji kuelewa nini kuhusu wale 144,000 waliochaguliwa na Yehova ?
Ni watiwa mafuta wachache tu katika karne ya kwanza waliotumiwa kuandika Maandiko ya Kigiriki ya Kikristo .
Ingawa Yehova ndiye Mwenye Enzi Kuu , amewaalika wengine wafanye nini ?
Mtume Paulo aliandika hivi : “ Huku tukifanya kazi pamoja naye , tunawasihi ninyi pia msipokee fadhili zisizostahiliwa za Mungu kisha mkose kusudi lake . ”
Shahidi mmoja nchini Australia anahisije kuhusu kuhubiri ?
Kuhubiriwa kwa habari njema kunahusianaje na kusudi la Mungu kwa wanadamu ?
Ninakupa nguvu zangu , Neno langu Biblia , msaada wa malaika , waandamani walio duniani , mazoezi endelevu , na miongozo hususa kwa wakati unaofaa . ’
Ni heshima kubwa sana kufanya yale ambayo Yehova anataka tufanye na kufanya kazi pamoja na Mungu wetu ! ”
Maneno hayo aliyoambiwa na rafiki wa familia mwenye nia nzuri , yalimuumiza sana badala ya kumfariji .
Ninaweza kuwafariji jinsi gani wale waliofiwa ?
Je , umewahi kuugua ?
Kwa mfano , fikiria jinsi mzee wa ukoo Abrahamu alivyotenda baada ya mke wake kufa .
Hata baada ya miaka sita bado nina maumivu moyoni .
Kila mara ninapoona ua au kitu chochote kinachovutia , mimi humkumbuka na kufikiria jinsi ambavyo angefurahia sana kuona kile ninachoona . ” — Etienne , mwenye miaka 84 .
Hivyo , ni jambo la kawaida kuwa na uchungu kwa muda mrefu .
Watu huhuzunika kwa njia tofauti , hivyo si jambo la hekima kumhukumu mtu kutokana na jinsi anavyokabiliana na msiba .
Lazaro rafiki ya Yesu alipokufa , Yesu alilia hadharani hata ingawa alikuwa na uwezo wa kufufua wafu ! — Yohana 11 : 33 - 35 .
Kuna sababu nyingi zinazoweza kumfanya mtu anayehuzunika awe na hasira . Kwa mfano , huenda mtu anayeheshimiwa akasema maneno fulani bila kufikiri .
Mike kutoka Afrika Kusini anasema hivi : “ Baba yangu alikufa nilipokuwa na umri wa miaka 14 tu .
Tulipokuwa katika mazishi , mtumishi wa kanisa la Anglikana alisema kwamba Mungu huwachukua mapema watu wazuri kwa kuwa anawahitaji .
Ikiwa ni kifo cha ghafla , yule aliyefiwa anaweza kuwaza hivi , ‘ Huenda asingekufa ikiwa ningefanya jambo hili au lile . ’
Yehova Mungu , Muumba wetu , anaweza kuwa Rafiki bora kwa yeyote aliyefiwa na mpendwa wake .
Mmiminie moyo wako kupitia sala kwa sababu ‘ anakujali . ’
Kutafakari maandiko hayo kunaweza kukusaidia hasa usiku unapokuwa peke yako na unashindwa kupata usingizi . — Isaya 57 : 15 .
Mara nyingi mimi huamka usiku na nyakati nyingine ninakosa usingizi mpaka asubuhi .
Anasema hivi : “ Hali inapokuwa ngumu , mimi hutaja jina la Mungu na kuanza kulia .
Watu wanaokabiliana na huzuni ya kufiwa hushauriwa kuwasaidia wengine au kujitolea katika kazi yoyote itakayonufaisha jamii .
Mungu anaelewa maumivu yako . — Zaburi 55 : 22 ; 1 Petro 5 : 7 .
Mungu huwakumbuka wale waliokufa . — Ayubu 14 : 13 - 15 .
Hata hivyo , kuna mambo tunayoweza kufanya ili kumsaidia aliyefiwa .
Katika tamaduni nyingi , kumkumbatia mtu au kumshika mkono ni njia moja ya kumwonyesha kwamba unamjali .
Mtu aliyefiwa na mpendwa wake anapoongea , msikilize kwa huruma .
Zaidi ya yote , wasaidie waliofiwa kwa kufanya kazi za nyumbani kama vile kupika chakula , kutunza watoto , au kufanya mipango ya mazishi .
Kumbuka kwamba maneno matupu hayavunji mfupa .
Baada ya muda , unaweza kuzungumzia sifa nzuri au mambo mazuri ambayo yule aliyekufa alifanya .
Kwa mfano , Pam aliyefiwa na mume wake , Ian , miaka sita iliyopita , anasema hivi : “ Mara nyingine watu hunieleza mambo mazuri aliyofanya Ian ambayo sikuyajua , na jambo hilo hunifanya nihisi vizuri . ”
Kulingana na utafiti , wafiwa wengi hupewa misaada mingi wakati wa msiba na kisha kusahauliwa baada ya hapo kwa kuwa kila mtu anaendelea na maisha yake .
Jambo la kupendeza ni kwamba rafiki zake wa karibu waliendelea kumsaidia .
Ritsuko ambaye ana umri mkubwa kuliko Kaori aliamua kuwa rafiki yake wa karibu .
Sikutaka mtu mwingine achukue nafasi ya mama yangu , na sikufikiria kwamba kuna mtu angeweza kuwa kama mama .
Hata hivyo , kwa sababu ya jinsi Mama Ritsuko alivyonitendea , nilianza kumpenda .
Alinialika tunywe chai pamoja , aliniletea vyakula , na mara nyingi aliniandikia barua na kadi .
Hata hivyo , hilo halikuwazuia kututia moyo kwa maneno yanayofariji na kutusaidia .
Msaada huo ulikuwa muhimu kwa mwana wangu hasa katika kipindi hicho ambacho alihitaji kuwa karibu sana na baba yake !
Mmoja wao alihakikisha kwamba lazima Daniel awepo kila mara alipoalika marafiki au walipoenda kucheza mpira . ”
Biblia hutufariji kwa kutoa tumaini zuri la wakati ujao .
Huenda unakumbuka kwamba Gail , aliyetajwa mwanzoni mwa mfululizo huu , alikuwa na mashaka kama angeweza kukabiliana na huzuni ya kifo cha mume wake , Rob .
Hata hivyo , anatarajia kumuona tena Rob katika ulimwengu mpya ambao Mungu ameahidi .
Ninawasikitikia sana watu waliofiwa ambao hawajui lolote kuhusu tumaini hili la kuwaona tena wapendwa wao . ”
Pia , Yesu alisema hivi : “ Msistaajabie jambo hili , kwa sababu saa inakuja ambayo wale wote waliomo ndani ya makaburi ya ukumbusho wataisikia sauti yake na kutoka . ”
Atarudia “ nguvu za ujana wake ” na mwili wake utakuwa “ laini kuliko wakati wa ujana . ”
Ikiwa umefiwa na mtu unayempenda , huenda mambo tuliyozungumzia yasiondoe moja kwa moja huzuni yako .
Je , ungependa kujifunza mengi zaidi kuhusu jinsi ya kukabiliana na huzuni ?
Au je , una maswali mengine , kama vile “ Kwa nini Mungu ameruhusu uovu na mateso ? ”
“ Mungu . . . atafuta kila chozi kutoka katika macho yao , na kifo hakitakuwapo tena . ” — Ufunuo 21 : 3 , 4 .
Toleo hili la gazeti la Mnara wa Mlinzi linazungumzia jinsi ambavyo Mungu atatimiza ahadi hiyo na jinsi unavyoweza kufaidika .
Margaret Walker ( dada wa pili kushoto ) alinisaidia kujifunza kweli
Baada ya kusoma , nilitambua kwamba jina la Mungu ni Yehova .
Nilijifunza Biblia na nikabatizwa mwaka wa 1941 .
Wakati mwingine akiwa njiani kwenda mkutanoni , Baba angemfuata na kumrudisha nyumbani .
Majuma mawili baadaye , hakimu alisema hivi : “ Ungekuwa uamuzi wangu , ningekuhukumu kifungo cha maisha gerezani .
Hakimu aliliambia hivi baraza la mahakama : “ Hamkuja hapa kuamua ikiwa kijana huyu ni mhudumu au la .
Nilikuwa kati ya Mashahidi waliofungwa gerezani huko Ashland , Kentucky , kwa sababu ya kutounga mkono upande wowote
Hivyo ndivyo tulivyohubiri kwa utaratibu .
Baada ya kuachiliwa , nilishangazwa na maendeleo mazuri niliyokuta katika familia yetu .
Baada ya kimya kirefu , alisema hivi : “ Unaweza kuondoka . ”
Muda mfupi baadaye , nilihudhuria mkutano wa wale wanaotaka kutumikia Betheli katika kusanyiko la wilaya lililofanywa jijini Cincinnati , Ohio .
Kuwahubiria Wachina jijini Brooklyn , New York
Nimewahi kufanya ziara ya kurudia ya mtu akiwa nchini China !
Baadaye , alikuwa akija kuzungumza nami kila aliponiona .
Hata hivyo , baada ya majuma kadhaa , sikumwona tena .
Nilisema , “ Simjui mtu yeyote nchini China . ”
Muda mfupi baadaye , nilizungumza na mdogo wa Katie kwa mara ya mwisho .
Makala hii ilipokuwa ikitayarishwa , Corwin Robison alikufa akiwa mwaminifu kwa Yehova .
Inaelekea Abrahamu alijifunza jinsi gani kumhusu Yehova , na ujuzi huo ulimsaidiaje ?
Tunawezaje kupata ujuzi na uzoefu utakaoimarisha urafiki wetu na Yehova ?
( b ) Ni nini kinachoonyesha kwamba Abrahamu alikuwa na uhakika na Yehova ?
Abrahamu na Sara wamjua Yehova na kuanza kumwabudu
Abrahamu anakufa “ katika umri mwema wa uzee , akiwa mzee na mwenye kutosheka ”
Umeazimia kufanya nini , na tutachunguza nini katika makala inayofuata ?
Acheni kila mmoja wetu aazimie kuiga imani ya Abrahamu .
Kwa nini Mfalme Hezekia alikuwa rafiki wa karibu wa Yehova ?
Ruthu alihitaji kufanya uamuzi gani mgumu , na kwa nini ilikuwa vigumu kufanya uamuzi huo ?
( a ) Ruthu alifanya uamuzi gani wa hekima ?
Ni nini kinachoweza kuwasaidia wale wanaosita kujiweka wakfu kwa Yehova ?
( b ) Kwa nini hatupaswi kuwa na ghadhabu dhidi ya Mungu ?
( Soma 2 Wafalme 18 : 5 , 6 . )
Katika visa hivyo vyote , Maria alisikiliza , alikumbuka , na alitafakari kwa kina mambo aliyosikia . — Soma Luka 2 : 16 - 19 , 49 , 51 .
Maneno ya Maria yanafunua nini ?
Tunawezaje kuiga imani ya Maria ?
NI SIKU gani ulikuwa na shangwe zaidi maishani mwako ?
Bila shaka umefurahia sana kumtumikia Yehova tangu ulipobatizwa .
Kumbuka kwamba Yesu alisema , “ Njooni kwangu , nyote mnaotaabika na kulemewa na mizigo , nami nitawaburudisha ninyi .
Anasema hivi : “ Ingawa ninahuzunika kuona afya ya mke wangu ikidhoofika na kufanya iwe vigumu kumtunza , sijaruhusu hilo liondoe shangwe yangu ya kumtumikia Mungu wa kweli .
Ninajitahidi kudumisha bidii yangu ya kuhubiri na kukazia fikira tumaini la Ufalme ili nisipoteze shangwe yangu . ”
Yehova ametupatia zawadi ya fidia ili tuwe na maisha yenye furaha .
Kwa kweli , “ Mungu aliupenda ulimwengu sana hivi kwamba akamtoa Mwana wake mzaliwa - pekee , ili kila mtu anayemwamini asiangamizwe bali awe na uzima wa milele . ”
Jesús alirahisisha maisha yake na kumtumikia Yehova kwa shangwe kwa miaka mingi
Kisha nilijifunza kumhusu Yehova na jinsi alivyomtoa Mwana wake mpendwa kwa ajili ya wanadamu .
Hivyo , nilijiweka wakfu kwa Yehova , nikaacha kazi yangu niliyoifanya kwa miaka 28 na kuanza utumishi wa wakati wote . ”
Je , unakumbuka maisha yako yalikuwaje kabla hujamjua Yehova ?
“ Miaka yenye furaha zaidi maishani mwangu ni ile ambayo nimetumia kumtumikia Yehova . ” — Jaime
Kuishi kulingana na viwango vya Yehova vya uadilifu kumenilinda .
Miaka yenye furaha zaidi maishani mwangu ni ile ambayo nimetumia kumtumikia Yehova . ”
Ni jambo gani lililokuwa muhimu zaidi kwa Yonathani kuliko kuwa mshikamanifu kwa Daudi , nasi tunajuaje ?
( a ) Ni nini kitakachotupatia shangwe ya kweli na kuridhika ?
Kwa nini tunapaswa kuheshimu mamlaka ?
Kumpenda Mungu hutusaidiaje tuwe washikamanifu kwake ?
Kuwa washikamanifu kwa Mungu kunatusaidiaje kushughulikia matatizo ya familia ?
Ni katika hali gani tunapaswa kuwa washikamanifu kwa Mungu na kutokuwa na ubinafsi ?
Daudi alionyeshaje kwamba alikuwa mshikamanifu kwa Mungu ?
( b ) Tutachunguza nini katika makala hii ?
Ingawa ni kawaida kushikamana na watu wa familia na marafiki , kwa nini tunapaswa kuwa waangalifu ?
Unawezaje kuwa mshikamanifu kwa Yehova na kwa rafiki au mtu wako wa familia ?
Kwa nini tunahitaji ujasiri ili tuwe washikamanifu ?
Nilisali ili nipate ujasiri wa kushikamana na uamuzi wangu .
Sasa mtazamo wao umebadilika , nami ninaweza kuwatembelea kwa ukawaida . ” — Soma Methali 29 : 25 .
[ 1 ] ( fungu la 7 ) Baadhi ya majina yamebadilishwa .
Mwaka wa 33 W.K . , Yesu Mnazareti aliuawa .
Lakini Mungu alimfufua , na siku 40 baadaye , Yesu akapaa kwenda mbinguni .
Yanataja kuhusu watu halisi , ambao wanahistoria wamethibitisha kwamba waliishi . — Luka 3 : 1 , 2 , 23 .
Mambo yote hayo yanaonyesha wazi kwamba waandishi wa Injili walikuwa wanyoofu na walisema mambo kwa usahihi kumhusu Yesu .
Je , wanafunzi hao wote wangekuwa na ujasiri kama wasingekuwa na uhakika kwamba Yesu amefufuliwa ?
Kwa kweli , ufufuo wa Yesu umewachochea watu wengi ulimwenguni wavutiwe na Ukristo sasa na wakati uliopita .
Masimulizi ya Injili ya kifo na ufufuo wa Yesu ni sahihi .
Ukiyasoma kwa makini utapata uhakika kwamba matukio hayo ni ya kweli .
Tasito , aliyezaliwa mwaka wa 55 W.K . , aliandika kuwa , “ Kristo , ambaye ndiye chanzo cha jina [ Wakristo ] , alihukumiwa kifo na gavana wetu Pontio Pilato wakati wa utawala wa Tiberio . ”
Yesu anatajwa pia na Suetonius ( karne ya kwanza ) ; mwanahistoria wa Kiyahudi Yosefo ( karne ya kwanza ) ; na Plini Mdogo , gavana wa Bithinia ( mwanzoni mwa karne ya pili ) .
Hapana , kwa kuwa Petro alisema hivi : “ Alituagiza sisi tuwahubirie watu na kutoa ushahidi kamili kwamba Huyu ndiye aliyeagizwa na Mungu kuwa mwamuzi wa walio hai na wafu . ”
Utajibuje ukiulizwa , “ Je , unataka kuishi milele ? ”
Wanasema kifo ni sehemu ya maisha na hakiepukiki .
Hata hivyo , tuseme swali hilo ligeuzwe na uulizwe , “ Uko tayari kufa ? ”
Biblia inaonyesha Mungu aliwaumba wanadamu wakiwa na tamaa ya kuishi .
Majibu ya Biblia yanatia moyo , na yanahusiana na mateso na kifo cha Yesu .
Kisha simulizi hilo linaeleza jinsi walivyoshindwa kumtii Mungu na wakapoteza tarajio hilo .
Simulizi hilo linaelezwa kwa njia rahisi hivi kwamba baadhi ya watu wanaona kuwa ni hadithi .
Ingawa hatuna hatia , tumerithi dhambi hiyo .
Hivyo , Mungu alimtuma Mwana wake , Yesu , abebe ‘ mshahara wa dhambi ’ kwa ajili yetu .
Kifo cha Yesu kinatufungulia njia ya kupata maisha yenye furaha milele
Hata hivyo , kwa nini ilikuwa lazima Yesu afe ili kutimiza hilo ?
Je , Mungu Mweza - Yote asingeweza kutoa agizo kwamba wazao wa Adamu waruhusiwe kuishi milele ?
Kupitia kifo cha Yesu cha kidhabihu , Mungu alituletea tarajio la kuishi milele katika Paradiso hapa duniani .
Ona maneno ya Yesu katika Yohana 3 : 16 : “ Mungu aliupenda ulimwengu sana hivi kwamba akamtoa Mwana wake mzaliwa - pekee , ili kila mtu anayemwamini asiangamizwe bali awe na uzima wa milele . ”
Hata hivyo , kwa nini Yesu alihitaji kuteseka na kufa kwa maumivu makali kama inavyoonyeshwa katika Injili ?
Mashahidi wa Yehova katika eneo unaloishi watafurahi kukusaidia .
Pia unaweza kupata habari zaidi kwa kutembelea tovuti yetu ya www.jw.org / sw .
Soma makala yenye kichwa “ The Historical Character of Genesis , ” ya kitabu cha Insight on the Scriptures , buku la 1 , ukurasa wa 922 , kilichochapishwa na Mashahidi wa Yehova .
Ili kutii amri hiyo , Mashahidi wa Yehova ulimwenguni pote wanakusanyika kila mwaka kuadhimisha kifo cha Yesu .
JE , UNGESEMA Ibilisi ni . . .
Malaika wengi waliunga mkono uasi wa Shetani . — Ufunuo 12 : 9 .
Ibilisi amepotosha watu wengi kwa kuwafanya waamini kwamba hayuko . — 2 Wakorintho 4 : 4 .
Ibilisi anatumia uwongo ili kushawishi watu wengi zaidi . — 2 Wakorintho 11 : 14 .
Ukomavu ni nini , na Danieli alionyeshaje sifa hiyo ?
( b ) Tutachunguza maswali gani , na kwa nini ?
( 3 ) Je , ninaelewa maana ya kujiweka wakfu kwa Yehova ?
4 , 5 . ( a ) Kwa nini si watu wenye umri mkubwa tu ndio wanaopaswa kubatizwa ?
Tunasoma hivi kwenye Methali 20 : 11 : “ Kwa matendo yake , mvulana hujitambulisha kama utendaji wake ni safi na mnyoofu . ”
Hatendi kama rafiki ya Mungu akiwa Jumba la Ufalme lakini kama rafiki ya ulimwengu akiwa shuleni .
9 , 10 . ( a ) Kijana anaweza kunufaikaje kwa kutafakari jinsi alivyotenda hivi karibuni alipokabili majaribu ya imani ?
( b ) Ni nini kitakachokusaidia uwe na maoni yanayofaa kuhusu mpango wa Yehova wa ubatizo ?
18 , 19 . ( a ) Maelezo ya Rose na Christopher yanaonyeshaje kwamba kubatizwa huleta baraka ?
( b ) Unahisije kuhusu hatua muhimu sana uliyochukua ya kubatizwa ?
Inamaanisha nini ‘ kushawishiwa kuamini ’ ?
“ Matendo matakatifu ya mwenendo ” na “ vitendo vya ujitoaji - kimungu ” ni nini ?
Kutafakari kuhusu fidia kunawezaje kukusaidia umpende zaidi Yehova ?
Eleza jinsi miongozo ya kujifunza inavyoweza kukusaidia uimarishe imani yako ?
Dada mmoja kijana alisema hivi : “ Kabla ya kuamua kubatizwa , nilijifunza Biblia na nikatambua kwamba hii ndiyo dini ya kweli .
Na kila siku maishani mwangu , uhakika huo unazidi kuimarika . ”
Kwa nini tunatarajia kwamba Mkristo aliyebatizwa ataonyesha matendo yanayopatana na imani yake ?
“ Matendo matakatifu ya mwenendo ” ni nini ?
Kwa mfano , fikiria matendo yako katika miezi sita iliyopita .
Taja baadhi ya “ vitendo vya ujitoaji - kimungu , ” na unapaswa kuvionaje ?
Ni mambo gani yanayoweza kukusaidia uwe na “ vitendo vya ujitoaji - kimungu , ” na baadhi ya vijana wamenufaikaje ?
“ Funzo lako la kibinafsi linatia ndani nini ? ”
Dada mmoja kijana aitwaye Tilda , alisema hivi : “ Nilitumia kurasa hizo kujiwekea malengo .
16 , 17 . ( a ) Ni nini kinachopaswa kumchochea mtu awe Mkristo ?
( Soma 2 Wakorintho 5 : 14 , 15 ; 1 Yohana 4 : 9 , 19 . )
( b ) Kumtumikia Yehova kunaboreshaje maisha yako ?
“ Ninaweza Kuboreshaje Sala Zangu ? ” ​ — Novemba 2008
“ Ninaweza Kufanya Nini ili Nifurahie Kusoma Biblia ? ” ​ — Aprili 2009
“ Nifanye Nini ili Nifurahie Kujifunza Biblia ? ” ​ — Februari 2012
Tunaweza kuchangiaje umoja kutanikoni ?
8 , 9 . ( a ) Paulo alitumia mfano gani ili kuwafundisha Wakristo waendelee kuwa na umoja ?
Ni nini kinachoweza kuwasaidia washiriki wa familia washirikiane ?
Wenzi wa ndoa wenye umri mkubwa wanaweza kuwasaidiaje vijana ?
Yehova alitoa miongozo gani katika siku za Noa na katika siku za Musa ?
( b ) Hali mpya ilifunuaje maoni ya Mungu ?
“ Sheria ya Kristo ” inahusisha mambo gani mawili ambayo Wakristo wanahitaji kuzingatia ?
13 , 14 . ( a ) “ Amri mpya ” ya Yesu inahusisha nini ?
Tunakabili hali gani mpya sasa , na Mungu anatuongozaje ?
Ni vitabu gani vya kukunjwa vitakavyofunguliwa , na kutakuwa na matokeo gani ?
Pia , inaeleza kazi ambayo uvumilivu unapaswa kukamilisha ndani ya kila mmoja wetu .
Makala hii imekuchocheaje ujidhabihu kwa ajili ya Ufalme ?
Yeftha na binti yake walikabili changamoto gani ?
( b ) Kulingana na Zaburi 106 , Waisraeli walipatwa na nini walipokosa kutii ?
Ulimwengu wa leo ukoje , na tunapaswa kujitahidi kufanya nini ?
( a ) Yeftha alitendewaje na watu wa taifa lake ?
Kanuni za Mungu zinaweza kutusaidiaje tutende Kikristo ?
( b ) Andiko la Waebrania 6 : 10 - 12 linakuchocheaje ujidhabihu ?
( Soma 1 Wakorintho 13 : 4 , 7 . )
Kuwapenda ndugu zetu kunatusaidia tuvumilie udhaifu wao .
8 , 9 . ( a ) Kulingana na Ayubu 2 : 4 , 5 , ni jambo gani linalohusika tunapokabili majaribu ?
( b ) Unaweza kuwazia tukio gani unapokabili majaribu ?
Kwa nini tunapaswa kuchunguza mambo waliyopitia “ wale ambao wamevumilia ” ?
42 : 10 , 17 .
( Soma 2 Wakorintho 1 : 6 . )
15 , 16 . ( a ) Ni “ kazi ” gani inayopaswa kukamilishwa na uvumilivu ?
Tunapovumilia majaribu , utu wetu wa Kikristo unakuwa kamili zaidi ( Tazama fungu la 15 na 16 )
“ Siku baada ya siku walikuwa wakihudhuria daima kwenye hekalu . ” — MDO . 2 : 46 .
1 - 3 . ( a ) Wakristo wameonyeshaje kwamba wanapenda kukutanika pamoja ?
( Tazama picha mwanzoni mwa makala hii . ) ( b ) Tutazungumzia nini katika makala hii ?
Mikutano yetu hutusaidiaje kujifunza kumhusu Yehova ?
Mikutano imekusaidiaje kutumia mafundisho ya Biblia na kuboresha ustadi wako wa kuhubiri ?
Kwa nini kuhudhuria mikutano ni muhimu sana ?
Ndugu zetu wananufaikaje wanapotuona mikutanoni , na wanaposikia tukiimba na kutoa maelezo ?
( Tazama pia sanduku lenye kichwa “ Sikuzote Yeye Huondoka Akiwa Mwenye Shangwe . ” )
“ KATIKA siku za hivi karibuni , imekuwa vigumu kwangu kufika mikutanoni kwa sababu ya matatizo ya afya .
“ Niliposikia kwa mara ya kwanza wimbo namba 68 , ‘ Sala ya Mtu wa Hali ya Chini , ’ ukiimbwa kutanikoni , nilitokwa na machozi .
Vifaa vya kunisaidia kusikia vilinasa sauti ya kila mtu , nami nikaimba pamoja nao .
Kuhudhuria mikutano hutusaidiaje kumpa Yehova kile anachostahili ?
Ni kwa njia gani tunamkaribia Yehova na Yesu tunapohudhuria mikutano ?
Ninapokuwa miongoni mwao nahisi niko nyumbani pamoja na familia , katika paradiso ya kiroho . ”
[ 2 ] ( fungu la 3 ) Tazama sanduku lenye kichwa “ Sababu za Kuhudhuria Mikutano . ”
Makao ya watawa jijini Zaragoza , Hispania ; ( kushoto ) Biblia tafsiri ya Nácar - Colunga ( kulia )
Sikujua kama nilikuwa nikifanya jambo linalofaa .
Waumini wangu na watu wa familia watasemaje ? ”
Nilimjibu hivi : “ Na Mungu atasemaje ? ”
( a ) Tunajuaje kwamba itazidi kuwa vigumu kudumisha msimamo wetu wa Kikristo ?
Inapokuwa vigumu kudumisha msimamo wetu wa Kikristo , tunawezaje kuwa wenye “ kujihadhari ” na wakati huohuo kutokuwa na “ hatia ” ?
Tunapaswa kujihadhari na nini tunapozungumza na wengine ?
Sala inaweza kutusaidiaje , na Biblia inathibitishaje jambo hilo ?
Tunaweza kujifunza nini kutoka kwa watumishi waaminifu wa Mungu waliodumisha msimamo wao ?
( Soma Danieli 3 : 16 - 18 . )
18 , 19 . ( a ) Washiriki wa kutaniko lenu wanaweza kukusaidiaje udumishe msimamo wako wa Kikristo ?
“ Kutafakari andiko la Methali 27 : 11 , Mathayo 26 : 52 , na Yohana 13 : 35 kuliimarisha azimio langu la kukataa utumishi wa kijeshi .
Maandiko hayo yalinisaidia pia niwe mtulivu wakati wa kesi yangu . ” — Andriy , kutoka Ukrainia .
Yesu alitoa ushauri gani unaoweza kutusaidia kusuluhisha kwa upendo hali ya kutoelewana ?
6 , 7 . ( a ) Kwa nini ni muhimu tusuluhishe haraka hali ya kutoelewana ?
( b ) Watu wote wa Yehova wanapaswa kujiuliza maswali gani ?
( a ) Mwanzoni dada mmoja alitendaje wengine walipomchambua ?
14 , 15 . ( a ) Ni wakati gani tunaweza kutumia ushauri ulio kwenye Mathayo 18 : 15 - 17 ?
( b ) Yesu alitaja hatua gani tatu , na tunapaswa kuwa na lengo gani tunapozitumia ?
Ni nini kinachoonyesha kwamba kufuata ushauri wa Yesu ni njia bora na yenye upendo ya kusuluhisha matatizo ?
Maneno ya Yesu kwenye Mathayo 24 : 14 yanazusha maswali gani ?
Kulingana na Mathayo 28 : 19 , 20 , wafuasi wa Yesu wanapaswa kufanya mambo gani manne ?
( Soma Mathayo 4 : 18 - 22 . )
Ni maswali gani manne ambayo yanahitaji kujibiwa , na kwa nini ?
Kwa nini unaweza kuwa na uhakika kwamba Mashahidi wa Yehova wanahubiri ujumbe ambao Yesu alisema tuhubiri ?
( Soma Matendo 20 : 33 - 35 . )
Inapohusu kuhubiri habari njema , kuna tofauti gani kati ya watu wa Yehova na dini zinazodai kuwa za Kikristo ?
Kazi ya kuhubiri inapaswa kuenea kadiri gani ?
Tunajuaje kwamba Mashahidi wa Yehova wana roho ya Mungu ?
( b ) Unapenda sehemu gani ya Biblia ?
3 , 4 . ( a ) Tuna maoni gani kuhusu machapisho yetu ?
Ninaweza kuitumiaje kuwasaidia wengine ? ’
10 , 11 . ( a ) Tunaposoma matakwa ambayo wazee wanapaswa kutimiza , tunaweza kutumiaje habari hiyo maishani mwetu ?
Habari zilizochapishwa kwa ajili ya vijana zinawasaidiaje , na wengine wanaweza kufaidikaje na habari hizo ?
( Soma Mhubiri 12 : 1 , 13 . )
Ni nini kitakachotusaidia tujue vizuri zaidi maoni ya Yehova ?
Taja baadhi ya sheria zilizo katika Biblia , na ueleze jinsi tunavyonufaika kwa kuzitii .
2 , 3 . ( a ) Kwa nini Biblia haina sheria kuhusu kila hali tunayokabili maishani ?
( Soma Mathayo 4 : 2 - 4 . )
Tunanufaikaje tunapofanya maamuzi yanayomfurahisha Yehova ?
Kwa nini Mungu anatazamia tujitahidi kushinda udhaifu wetu ?
1 - 3 . ( a ) Inaweza kuwa vigumu kwetu kufanya mabadiliko gani baada ya kubatizwa ?
Tulifanya mabadiliko gani kabla ya kubatizwa , lakini huenda tunaendelea kupambana na udhaifu gani ?
6 , 7 . ( a ) Ni nini kinachotuwezesha kuwa rafiki za Yehova ingawa sisi si wakamilifu ?
( b ) Kwa nini hatupaswi kusita kumwomba Yehova msamaha ?
Tunapaswa kufanya nini ili Biblia iendelee kutusaidia kufanya mabadiliko , na huenda tukajiuliza maswali gani ?
( Tazama sanduku “ Biblia na Sala Ilibadili Maisha Yao . ” )
Kwa nini hatupaswi kuvunjika moyo ikiwa hatufanyi mabadiliko haraka ?
Russell : “ Kutoa dua kwa Yehova na kusoma Biblia kila siku kulinisaidia .
Nilinufaika sana kwa kutafakari andiko la 2 Petro 2 : 11 na ushauri wa kibinafsi kutoka kwa wazee . ”
Maria Victoria : “ Nilimwomba Yehova kwa bidii anisaidie kudhibiti ulimi wangu .
Isitoshe , nilitambua kwamba kuendelea kupiga porojo kungefanya niwe mfano mbaya na kungeliletea suto jina la Yehova . ”
Linda : “ Nilijitahidi kuzielewa vizuri trakti zetu ili niwe tayari kuzitoa .
Wanadamu wote hufanya makosa yanayoweza kuwaumiza wengine .
Baadaye , nikiwa mahali tofauti , nilivutiwa na mwenendo wa familia fulani .
Nilitambua kwamba niliwabagua kwa sababu sikuwajua vizuri na pia kwa kuwa nilisikia habari zisizo za kweli kuwahusu . ”
( Soma Waebrania 12 : 5 , 6 , 11 . )
Yehova anatufundishaje leo , na elimu hiyo itaendeleaje wakati ujao ?
Na tumejifunza kupendana .
Yesu aliigaje subira na ustadi wa Mfinyanzi Mkuu ?
( Soma Zaburi 103 : 10 - 14 . )
Yehova anatufinyanga jinsi gani kupitia roho takatifu na kutaniko la Kikristo ?
( a ) Ni nini kinachokuvutia kumhusu Yehova akiwa Mfinyanzi wako ?
( b ) Tutachunguza mambo gani mengine kuhusu ufinyanzi ?
Ni mazoea gani yanayoweza kufanya iwe vigumu kwetu kukubali ushauri wa Yehova ?
Kwa nini Mungu alimwona Danieli kuwa “ mtu mwenye kutamanika sana , ” na tunawezaje kuwa watiifu kama yeye ?
( Soma 2 Mambo ya Nyakati 26 : 3 - 5 , 16 - 21 . )
7 , 8 . ( a ) Waisraeli wa kale walionyeshaje jinsi ukosefu wa imani unavyoweza kufanya mioyo iwe migumu ?
Huduma ya shambani inaweza kutusaidia kusitawisha sifa gani , na tutapata manufaa gani ?
Wazazi wanapaswa kuonyeshaje kwamba wanamtegemea Mungu ikiwa mtoto wao ametengwa na ushirika ?
( Soma 1 Wakorintho 5 : 11 , 13 . )
Tunaweza kuonyeshaje kwamba tunamwabudu Yehova akiwa “ Yehova mmoja ” ?
4 , 5 . ( a ) Maana moja ya maneno “ Yehova mmoja ” ni nini ?
Ni nini maana nyingine ya maneno “ Yehova mmoja , ” naye alionyeshaje kwamba yeye ni “ mmoja ” ?
8 , 9 . ( a ) Yehova anataka waabudu wake wafanye nini ?
10 , 11 . ( a ) Ni katika njia gani ibada yetu kwa Yehova ni ya pekee ?
( b ) Vijana Waebrania walionyeshaje kwamba wamejitoa kikamili kwa Yehova ?
Tunapaswa kuepuka nini tunapojitoa kikamili kwa Yehova ?
Kwa nini Paulo aliwakumbusha Wakristo kwamba Mungu ni “ Yehova mmoja ” ?
Kuna vijiji vingi vyenye wavuvi kwenye pwani za Trinidad na Tobago .
Biblia inaonyeshaje kwamba sisi sote si wakamilifu ?
Tunaweza kufanya nini kuhusu makosa yetu na ya wengine ?
Eli alikosa kuwaadhibu wana wake katika njia gani ?
Daudi alifanya dhambi gani nzito , na Mungu alifanya nini ?
Kwa nini unaamini kwamba Mungu ni mwenye haki sikuzote ?
Biblia ilitabiri nini kuhusu watumishi wa Yehova leo ?
( Soma Mathayo 5 : 23 , 24 . )
Ina thamani kuliko marijani , na mapendezi yako mengine yote hayawezi kulinganishwa nayo . ”
Yesu Kristo aliweka mfano mzuri wa unyoofu .
Nikiwa msimamizi , nilitarajiwa ‘ kukubaliana ’ na wakala wa kukusanya kodi kwa kumhonga ili apuuze ufisadi wa kampuni hiyo .
Nilipojifunza kweli , nilikataa kufanya hivyo , hata ingawa nilikuwa nikipata mshahara mnono .
Ruthu alihamia Israeli ambapo angeweza kumwabudu Mungu wa kweli .
( Soma 2 Wakorintho 6 : 1 . )
Inamaanisha nini kwamba fadhili zisizostahiliwa za Yehova ‘ zinaonyeshwa kwa njia mbalimbali ’ ?
Mtume Petro aliandika hivi : “ Kwa kadiri ambayo kila mmoja amepokea zawadi , itumieni katika kuhudumiana kama wasimamizi - nyumba wazuri wa fadhili zisizostahiliwa za Mungu zinazoonyeshwa kwa njia mbalimbali . ”
Mtume Yohana aliandika hivi : “ Sisi sote tulipokea kutokana na wingi alio nao , hata fadhili zisizostahiliwa juu ya fadhili zisizostahiliwa . ”
Tunapata manufaa gani kutokana na fadhili zisizostahiliwa za Yehova , na tunaweza kuonyeshaje kwamba tunazithamini ?
Pendeleo la kusikiliza habari njema ( Tazama fungu la 11 )
Baraka ya sala ( Tazama fungu la 12 )
Fadhili zisizostahiliwa za Mungu zinatupatia tumaini gani ?
Ni wajibu gani tulio nao ambao tutachunguza katika makala inayofuata ?
Yehova ataonyeshaje fadhili zake zisizostahiliwa katika ulimwengu mpya ?
( Soma 1 Wakorintho 15 : 9 , 10 . )
Tunapowaeleza watu kuhusu fidia , tunaenezaje habari njema za fadhili zisizostahiliwa za Mungu ?
Kwa nini wanadamu wenye dhambi wanahitaji kupatanishwa na Mungu ?
Mtume Yohana aliandika hivi : “ Yule anayemwamini Mwana ana uzima wa milele ; yule asiyemtii Mwana hataona uzima , bali ghadhabu ya Mungu hukaa juu yake . ”
9 , 10 . ( a ) Kristo aliwapa ndugu zake watiwa mafuta daraka gani ?
Watu wanapojifunza kwamba wanaweza kusali kwa Yehova , kwa nini hiyo ni habari njema ?
Watu wengi wanasali ili wajihisi vizuri , hata hivyo , hawaamini kwamba Mungu husikiliza sala zao .
Yesu aliwaambia hivi wanafunzi wake : “ Mkiomba jambo lolote katika jina langu , nitalifanya . ”
Yehova atawaonyeshaje “ kondoo wengine ” fadhili zake zisizostahiliwa wakati ujao ?
Yohana aliandika hivi : “ Nikawaona wafu , wakubwa kwa wadogo , wamesimama mbele ya kile kiti cha ufalme , na vitabu vya kukunjwa vikafunguliwa .
Na wafu wakahukumiwa kutokana na mambo yale yaliyoandikwa katika vile vitabu kulingana na matendo yao .
Na bahari ikawatoa wale wafu waliokuwa ndani yake , na kifo na Kaburi vikawatoa wale wafu waliokuwa ndani yake , nao walihukumiwa kila mmoja kulingana na matendo yake . ”
Kwa kweli , tunatukuza fadhili zisizostahiliwa za Yehova tunapowahubiria wengine habari njema kwa bidii !
Kuna tofauti gani kati ya vitu tunavyohitaji na vitu tunavyotaka ?
Kwa nini unasadiki kwamba Yehova anaweza kukuandalia mahitaji yako ya kila siku ?
Shetani anatumiaje “ tamaa ya macho ” ?
Kumbuka , mtume Yohana alitoa onyo hili : “ Ulimwengu unapitilia mbali na pia tamaa yake . ”
8 , 9 . ( a ) Kwa nini hatupaswi kuwa na wasiwasi kupita kiasi kuhusu mahitaji yetu ?
( b ) Yesu alijua nini kuhusu wanadamu na mahitaji yao ?
Tunapaswa “ [ kuwaangalia ] kwa makini ndege wa mbinguni . ”
Bila shaka , hawalishi chakula katika vinywa vyao !
Ni nini kinachothibitisha kwamba tuna thamani zaidi ya ndege wa mbinguni ?
Yehova anajua nini kumhusu kila mmoja wetu , na atatufanyia nini ?
Je , unaweza kurahisisha maisha yako ili ukazie fikira zaidi Ufalme ?
( b ) Unaweza kufanya nini ili kurahisisha maisha yako ?
Ni nini kitakachokusaidia umkaribie Yehova zaidi ?
Kwa nini tunazingatia onyo la Yesu ?
Toa mfano unaoonyesha kwamba sikuzote unabii wa Yehova hutimizwa kwa wakati .
( b ) Toa mfano wa jambo linaloweza kutukia mlinzi anapolala akiwa kazini .
Watu wengi leo wanakosa kutambua nini ?
( b ) Ni nini kinachokusadikisha kwamba Ibilisi amewafanya watu wapuuze unabii wa Biblia ?
Roho ya ulimwengu inaathirije watu , na tunaweza kuepukaje hatari hiyo ?
Ni nini kilichowapata Petro , Yakobo , na Yohana , na tunaweza kupatwa na jambo hilo jinsi gani ?
Nilipokuwa tineja , nilifurahia kushiriki na watu tumaini lililo katika Neno la Mungu .
Ndugu huyo alisimamisha baiskeli yake na kuniomba niketi pamoja naye kwenye gogo .
Acha tufurahie kuwapatia watu habari njema na tumwachie Yehova kazi ya kuhukumu . ”
Miaka mingi baadaye , alithawabishwa kwa kuonyesha subira mke wake alipobatizwa na kuwa Shahidi wa Yehova .
Hatukujua kwamba Ireland ilitofautiana sana na Uingereza .
Basi nikajiambia , ‘ Ronald , ikiwa unampenda msichana huyu , lazima uchukue hatua mara moja . ’
Baada ya majuma matatu , nilimwomba tuanze uchumba , na baada ya majuma sita tukaoana .
Mimi na Maxine tulipewa mgawo wa kuwa wamishonari nchini Puerto Riko , kwa hiyo sikwenda kwenye mashua mpya .
Tulimnunulia viatu , naye alijiunga nasi .
Alikuwa karibu kwenda kwenye mgawo wake nchini Ekuado , naye alituambia hivi : “ Sidhani kama mnanikumbuka .
Baadaye , alinishauri vikali kuhusu kuwa mwenye utaratibu na akasema kwamba nimemtamausha .
Baba hakuikubali kweli wakati mimi na mama tulipoanza kujifunza .
Baada ya miaka 60 katika kisiwa hicho , nilijihisi mwenyeji kama chura mdogo wa Puerto Riko anayeitwa coquí , ambaye huimba ko - kee , ko - kee akiwa kwenye miti saa za jioni .
Kusudi muhimu la ndoa lilikuwa kujaza dunia .
Ungeelezaje andiko la Mwanzo 3 : 15 ?
Yehova alifanya nini kuhusu watu waovu wa siku za Noa , na tunapaswa kujifunza nini kutokana na mambo yaliyofanyika wakati huo ?
Sheria ya Musa iliwalindaje Waisraeli ?
Paulo aliongeza hivi : “ Ikiwa hawawezi kujizuia , acheni wafunge ndoa , kwa maana ni bora kufunga ndoa kuliko kuwaka tamaa . ”
Mungu aliwapa waume na wake majukumu gani ?
Paulo aliandika hivi : “ Enyi waume , endeleeni kuwapenda wake zenu , kama vile Kristo pia alivyolipenda kutaniko na kujitoa mwenyewe kwa ajili yake . ”
( b ) Mke anapaswa kuuonaje ukichwa ?
Mume au mke hapaswi kumlazimisha mwenzi wake kuwa na mahusiano ya kingono , bali kila mmoja wao anapaswa kutoa haki ya ndoa kwa kupenda .
( b ) Biblia inasema nini kuhusu kutengana ?
Ni nini kinachoweza kumfanya mwenzi wa ndoa afikirie kutengana na mwenzi wake ?
( b ) Mwenzi Mkristo anaweza kufanya nini “ yule asiyeamini akiondoka ” ?
Mtume Petro anawashauri wake Wakristo wajitiishe kwa waume zao , “ ili , ikiwa wowote si watiifu kwa lile neno , wavutwe bila neno kupitia mwenendo wa wake zao , kwa sababu wamekwisha kushuhudia kwa macho mwenendo wenu ulio safi kiadili pamoja na heshima kubwa . ”
Kwa nini inawezekana kwa Wakristo kufanya ndoa zao zifanikiwe na ziwe zenye furaha ?
[ 1 ] ( fungu la 5 ) Majina yamebadilishwa .
Inafurahisha sana kutoa ushahidi asubuhi kando ya Mto Danube !
Wahubiri hawa wenye shangwe wanashiriki ujumbe wa Ufalme pamoja na mtu anayependezwa katika eneo la Vigadó Square huko Budapest , Hungaria
1 , 2 . ( a ) Andiko la Isaya 60 : 22 limetimiaje katika siku hizi za mwisho ?
“ MDOGO atakuwa elfu , na mnyonge atakuwa taifa lenye nguvu . ”
Unaweza kujiwekea malengo gani ya kiroho ?
( b ) Tunawezaje ‘ kuonja na kuona ya kuwa Yehova ni mwema ’ ?
( Soma Zaburi 34 : 8 - 10 . )
Unaweza kuigaje mfano wa Yosefu wengine wanapokutendea isivyo haki ?
Unaweza kufanya nini wengine wakikutendea isivyo haki ?
( Tazama picha mwanzoni mwa makala hii na sanduku lenye kichwa , “ Je , Uko Tayari Kutumia Njia Tofauti ya Kuhubiri ? ” )
Pia , tunauliza mapendekezo kutoka kwa Mashahidi wengine . ”
Ikiwa umepewa majukumu mengi zaidi katika tengenezo la Yehova , unawezaje kuwa baraka kwa wengine ?
Sasa Venecia anasema , “ Mahubiri ya simu yana matokeo mazuri sana ! ”
Mke wangu alikufa miaka mitatu iliyopita , na mwaka jana mwanangu alikufa katika aksidenti . ”
Na sasa , baada ya miaka miwili , ninawaandikia nikiwa dada Mkristo . ”
Kwa nini jitihada inahitajiwa ili kuwazoeza wengine wawe wachungaji wa kundi la Mungu ?
( b ) Kabla ya kuwatia moyo wanafunzi wetu wajifunze Biblia kibinafsi , sisi wenyewe tunapaswa kuwa na mazoea gani ?
Toa pendekezo la jinsi ya kuwasaidia wapya wawe na mazoea ya kujifunza Biblia kibinafsi .
( b ) Tunaweza kuwasaidiaje wahubiri wapya kuzungumza na watu kama Yesu alivyofanya ?
10 - 12 . ( a ) Yesu alichocheaje upendezi ambao watu walionyesha katika habari njema ?
( b ) Tunaweza kuwasaidiaje wahubiri wapya waboreshe ustadi wao wakiwa walimu wa kweli za Biblia ?
( b ) Unaweza kufanya mambo gani ili uwazoeze wahubiri wapya na watoto wawapende ndugu na dada zao ?
16 , 17 . ( a ) Paulo alionyeshaje kwamba anapendezwa na maendeleo ambayo Timotheo alifanya ?
( b ) Wazee wanaweza kuwazoezaje kwa njia yenye matokeo ndugu watakaotumikia wakiwa wachungaji kutanikoni ?
Wao huniabudu bure , kwa sababu wao hufundisha amri za wanadamu kuwa mafundisho . ’
3 “ Mikono Yako Isilegee ”
( b ) Ni nini kinachoweza kufanya mikono yetu ilegee ?
Unaweza kupataje kitia moyo na nguvu ili uvumilie na uwe mwenye shangwe ?
( Soma Nehemia 1 : 10 ; 2 : 17 - 20 ; 6 : 9 . )
Je , unaamini kwamba Yehova anatumia “ uwezo [ wake ] mkubwa ” na “ mkono [ wake ] wenye nguvu ” kuwaimarisha watumishi wake leo ?
( b ) Yehova anatumia nini kutuimarisha na kutupatia nguvu ?
13 , 14 . ( a ) Ndugu mmoja alitiwaje nguvu mke wake alipokufa ?
Tunaweza kuepukaje kushindwa na uovu ?
Ni nini kilichomsaidia Yakobo aonyeshe ustahimilivu , naye alithawabishwaje ?
( Soma Mwanzo 32 : 24 - 28 . )
Wakristo wawili walipata msaada gani wa kudhibiti tamaa zisizofaa ?
Alisema hivi : “ Kwa sababu hiyo , kila siku inapopita ninahisi kwamba ninaweza kubaki mwaminifu .
Ninamshukuru sana Yehova kwa kutumia tengenezo lake kutusaidia kila siku kupambana na mfumo huu mwovu . ”
Fikiria pia kisa cha dada mmoja kutoka Marekani .
Aliandika hivi : “ Ningependa kuwashukuru kwa kuendelea kutulisha kile hasa tunachohitaji na kwa wakati unaofaa .
Mara nyingi ninahisi kwamba makala hizi ziliandikwa kwa ajili yangu .
Kwa miaka mingi nimekuwa nikipambana na tamaa yenye nguvu kuelekea kitu ambacho Yehova anachukia .
Nyakati nyingine , ninataka kukata tamaa na kuacha kupambana .
Ninajua kwamba Yehova ana rehema na ni mwenye kusamehe , lakini kwa sababu nina tamaa hii mbaya ambayo hata siichukii , ninahisi kwamba sistahili kupokea msaada wake .
Pambano hili la kila siku limeathiri sana maisha yangu . . . .
Kulingana na Sheria ya Musa , ilikuwa lazima kwa wanaume kufuga ndevu .
Hata baadhi ya ndugu waliowekwa rasmi wanafuga ndevu .
Hata hivyo , ndugu fulani huenda wakaamua kutofuga ndevu .
Mavazi na mapambo yetu yanapaswa kuwafanya watu wawe na maoni gani kutuhusu ?
Dada kijana nchini Ufaransa alisema hivi : “ Walimu wa shule yetu wanashangaa kwamba kuna wanafunzi ambao bado wanaamini Biblia . ”
Wengi wao waliishi pindi tofauti na hawakujuana . ”
Nilihitaji kutua kihalisi na kutafakari jinsi unabii kuhusu mlo wa Pasaka ulivyo wa pekee ! ”
Ndugu fulani kijana nchini Uingereza alisema hivi : “ Si kawaida kuona unyoofu wa aina hiyo .
Dada mmoja kijana anayeishi Japani aliandika hivi : “ Tulipotumia kanuni za Biblia katika familia yetu , tulipata furaha ya kweli .
Kwa nini ni muhimu sana kuwafahamu watoto wako vizuri ?
Walijibu maswali yangu yote kwa kutumia Biblia . ”
Kwa hiyo , ikiwa mnyama mmoja aligeuka na kuwa mnyama tata zaidi , kwa nini viumbe hao wa zamani tayari walikuwa tata sana ?
Alieleza hivi : “ Walikuwa makini sana walipokuwa wakiitayarisha .
Nilipowauliza kwa nini walikuwa makini kiasi hicho , walisema kwamba walitaka iwe jinsi ambavyo mimi hupenda .
Na je , kati ya sauti ya ndege za abiria na sauti za ndege wa angani , ni sauti ipi iliyo bora ?
Kwa hiyo , nani aliye na akili nyingi kati ya mtengenezaji wa ndege za abiria na Muumba wa ndege wa angani ? ”
Baba mmoja alisema hivi : “ Usichoke kamwe kujaribu mbinu mpya za kufundisha mambo mliyojifunza zamani . ”
Wanasema hivi : “ Huwa tunamwambia binti yetu mkubwa , ‘ Mtegemee Yehova kabisa , uwe na mengi ya kufanya katika utumishi wa Ufalme , na usihangaike kupita kiasi . ’
Anapoona matokeo , anatambua kwamba Yehova anatusaidia .
Makala ya kwanza inaonyesha jinsi ambavyo tunaweza kukuza imani na kuidumisha ikiwa yenye nguvu .
NILIZALIWA katika jiji la Wichita , Kansas , Marekani , tarehe 10 Desemba , mwaka wa 1936 , nikiwa wa kwanza kati ya watoto wanne .
Kisha mwanajeshi fulani alipita , na daktari huyo akapiga kelele akisema , “ Mkamate huyu mwoga ! ”
Mwanajeshi huyo aliona waziwazi kwamba daktari huyo alikuwa amelewa , kwa hiyo akamwambia , “ Nenda nyumbani , utulie , pombe iishe ! ”
Baba alikuwa na vibanda viwili vya kunyoa nywele katika jiji la Wichita , na daktari huyo alikuwa mteja wake !
Kwa sababu ya baraka za Yehova na bidii yao , kutaniko lilianzishwa .
Kisha mwaka wa 1962 , tulifurahi sana kupata mwaliko wa kuhudhuria darasa la 37 la Shule ya Gileadi .
Mara kwa mara , tuliwakaribisha watumishi wa wakati wote nyumbani .
Walishtuka , wakaanza kulia , halafu wakasema wanataka tufanye funzo letu .
Waliporudi huko mara ya pili , Kimberly alikutana na Mwanabetheli mwingine aliyeitwa Brian Llewellyn .
Wakati huohuo , Brian na Kimberly walialikwa kutumikia kwenye ofisi ya tawi ya London na baadaye walihamishiwa kwenye ofisi ya tawi ya Malawi .
Siku tuliyoondoka kwenda kwenye Kituo cha Elimu cha Watchtower kilichoko Patterson , Linda alitupigia simu na kutuambia kwamba Mama amekufa .
Baadaye , tulienda kuwafundisha watafsiri katika nchi ya Zimbabwe na Zambia .
Mwaka wa 2006 , Brian na Kimberly walihamia katika ujirani wetu ili wawalee binti zao wawili , Mackenzie na Elizabeth .
Kwa nini huenda tukahitaji kurekebisha maoni yetu kuelekea wageni ?
Waonyeshe subira wale wanaojaribu kuzoea mazingira mapya .
Je , wewe ni mmoja wa wale wanaojifunza lugha ya kigeni ?
( b ) Tunaweza kufikiaje lengo hilo ?
Kwa kuwa ninakazia fikira kujifunza lugha , moyo wangu hauguswi kikamili na mawazo ya kiroho ninayosoma .
Hiyo ndiyo sababu mimi hutenga wakati kujifunza Biblia na machapisho mengine katika lugha yangu . ”
Lakini pia , tulitenga wakati wa kufanya mazoezi na michezo katika lugha ya Lingala ili wafurahie kujifunza lugha hiyo . ”
Wengine , kama vile Eliya , “ walitembea huku na huku katika majangwa na milima na mapango na mashimo ya dunia . ”
Mfano wa Noa unatusaidiaje kuelewa kile kinachomaanishwa na kuwa na imani ?
Tunapaswa kufanya mambo gani ili kuonyesha kwamba tuna imani ?
Kwa mfano , Yohana alieleza hivi : “ Yule anayemwamini Mwana ana uzima wa milele ; yule asiyemtii Mwana hataona uzima , bali ghadhabu ya Mungu hukaa juu yake . ”
Yakobo aliwauliza hivi ndugu zake watiwa mafuta : “ Mungu alichagua walio maskini kwa habari ya ulimwengu ili wawe matajiri katika imani na warithi wa ufalme , aliowaahidi wale wanaompenda , sivyo ? ”
Yehova aliwapa watu wake tumaini gani , na kwa nini ahadi hiyo ilikuwa ya pekee sana ?
Ndugu Rutherford aliomba tupange makusanyiko katika majiji kadhaa yaliyo magharibi mwa Marekani na tuombe wasemaji wafanye yote wawezayo kuwatia moyo akina ndugu . ”
13 : 15 .
Alinikumbusha pia maneno ya Yesu kwamba kila mmoja wetu ni bora kuliko shomoro wengi .
Tunaweza kujifunza nini kutokana na jinsi Yesu alivyowatendea mitume wake ?
Barua hizo hututia moyo sana . ”
( Soma Ufunuo 2 : 18 , 19 . )
( Soma Mathayo 5 : 23 , 24 ; 18 : 15 - 17 . )
na broshua Ni Nani Wanaofanya Mapenzi ya Yehova Leo ?
Tuna sababu gani za kumshukuru Yehova ?
Baba hakutaka mama anieleze mambo aliyokuwa akijifunza .
Baada ya miezi minne , nilitafuta mwandamani wa kufanya upainia naye .
Kisha nikasafiri kwa gari - moshi hadi South Lansing , New York , ambako shule hiyo ilikuwa ikifanyiwa .
( Tazama picha mwanzoni mwa makala hii . ) ( b ) Tutachunguza nini katika makala hii ?
( Soma Mathayo 11 : 28 - 30 . )
Kwa nini tunaweza kuwa na uhakika kwamba Yehova huwathawabisha watumishi wake ?
Pindi moja , mtume Petro alimwuliza Yesu swali hili : “ Tumeacha vitu vyote na kukufuata wewe ; kwa kweli kutakuwa na nini kwa ajili yetu ? ”
Katika Mahubiri yake ya Mlimani , Yesu alisema hivi : “ Shangilieni na kuruka kwa shangwe , kwa kuwa thawabu yenu ni kubwa mbinguni ; kwa maana hivyo ndivyo walivyowatesa manabii waliokuwa kabla yenu . ”
Musa aliwaambia hivi Waisraeli : “ Hakika Yehova atakubariki katika nchi ambayo Yehova Mungu wako anakupa iwe urithi , uimiliki , ikiwa tu hutakosa kuisikiliza sauti ya Yehova Mungu wako nawe uwe mwangalifu kufanya amri yote hii ninayokuamuru leo .
Kwa maana hakika Yehova Mungu wako atakubariki kama vile alivyokuahidi . ”
Naye yule wa pili akamwita jina lake Efraimu , kwa sababu , kama alivyosema , ‘ Mungu ameniwezesha kuwa na uzao katika nchi ya taabu yangu . ’ ”
Kwa mfano , Bianca anayeishi Ujerumani anasema hivi : “ Ninamshukuru sana Yehova kwa kunisaidia nikabiliane na wasiwasi , na kunitegemeza siku baada ya siku .
Tukitafakari ahadi za Yehova hatutavunjika moyo kwa muda mrefu .
Sikuzote , Yehova hutusaidia hata hali zetu ziweje . ”
Paulo na wengine waliwekwa huru jinsi gani kutoka katika dhambi na kifo ?
Kila mmoja wetu anahitaji kufanya uamuzi gani ?
( Soma Methali 14 : 5 ; Waefeso 4 : 25 . )
Katika makala hii , tutajifunza jinsi ya kuonyesha kwamba tunathamini zawadi ya Mungu ya uhuru wa kuchagua kwa kuitumia katika njia itakayompendeza Mpaji wa zawadi hiyo .
Makala ya kwanza inaeleza sifa ya kiasi ni nini .
Yehova anatarajia tutumie uwezo wetu jinsi gani ?
Ni wazi kwamba Yehova anataka tufanye yote tuwezayo ili tujinufaishe na kuwanufaisha wengine .
( b ) Hali katika siku zetu inafananaje na hali katika siku za Noa ?
Sisi pia tunaishi katika ulimwengu uliojaa uovu , na tunajua Mungu ameahidi kwamba atauharibu .
Kwa sasa , hatuwezi kuwalazimisha watu wakubali “ habari njema ya ufalme . ”
Hangeweza kufanya mengi , ila tu kumwachia Yehova mahangaiko yake .
Kupata uzima wa milele kunategemea jibu la swali hilo .
Mungu “ akaanza kumletea huyo mtu ili aone atawaitaje kila mmoja wao . ”
Tunapaswa kuepuka nini tunapotumia zawadi yetu ya uhuru wa kuchagua ?
Taja njia moja tunayoweza kuepuka kutumia vibaya uhuru wetu wa Kikristo .
Kumbuka kanuni inayopatikana katika andiko la Wagalatia 6 : 5 .
( a ) Watu wengi wana maoni gani kuhusu sifa ya kiasi ?
Sifa ya kiasi ni nini , na haimaanishi nini ?
Tunaweza kujifunza nini kutokana na mfano wa Yesu mgawo wetu unapobadilika ?
( Soma Wagalatia 6 : 4 , 5 . )
( Soma Wafilipi 2 : 20 - 22 . )
Tulifika mjini Lisbon , Ureno , Agosti 1964 .
Hilo ndilo tengenezo pekee linalofanya kazi ambayo Yesu aliwaamuru wanafunzi wake wafanye , yaani , kuhubiri habari njema ya Ufalme wa Mungu ! ”
Makala hii ilipokuwa ikitayarishwa , Douglas Guest alikufa akiwa mwaminifu kwa Yehova , Oktoba 25 , 2015 .
Kwa nini Mungu alitaka watu wake wawaheshimu wanaume walioongoza katika Israeli ?
Kwa nini Yehova aliwatia nidhamu baadhi ya viongozi wa watu wake ?
Saa kadhaa kabla ya kifo chake , “ malaika kutoka mbinguni akamtokea akamtia nguvu . ”
Neno la Mungu liliongozaje maisha na mafundisho ya Yesu ?
Wao huniabudu bure , kwa sababu wao hufundisha amri za wanadamu kuwa mafundisho . ”
( c ) Neno la Mungu liliongozaje baraza linaloongoza ?
Kwanza , roho takatifu ililitia nguvu baraza linaloongoza .
“ Mimi nimesema hilo ; pia nitalitimiza .
( c ) Tutachunguza maswali gani ?
Ni zipi baadhi ya zawadi ambazo Yehova aliwapa Adamu na Hawa ?
Lakini Yehova ni mwaminifu kwa viwango vyake ; hawezi kuvivunja kamwe .
Ni wakati gani Yehova atakuwa “ vitu vyote kwa kila mtu ” ?
( Soma 1 Petro 1 : 15 , 16 . )
Kwa nini Yehova anaweza kutuona kuwa waadilifu ingawa sisi si wakamilifu ?
Mapenzi ya Mungu ni nini kuelekea “ umati mkubwa ” ?
( a ) Tunapata baraka gani sasa kutoka kwa Yehova ?
( Soma Matendo 3 : 19 - 21 . )
Na je , nyakati nyingine tunapaswa kubadili maamuzi ambayo tulifanya mwanzoni ?
Makala hii itatusaidia kujibu maswali hayo .
Lakini bado Yehova aliwaona wafalme hao kuwa wenye moyo kamili .
Je , Mungu ataona kuwa tuna moyo kamili licha ya makosa tunayofanya ?
Tuliishi kwenye shamba dogo mashariki mwa jimbo la South Dakota .
Makusanyiko yalikuwa sehemu muhimu maishani mwetu .
Biblia inasema kwamba “ anayetembea na watu wenye hekima atakuwa na hekima , ” na kulikuwa na watu wengi wenye hekima katika familia yetu waliounga mkono uamuzi wangu wa kuwa painia .
Walipokuwa wakizuru makutaniko jirani , nyakati nyingine walinialika nihubiri pamoja nao .
Shamba lililokuwa katika Staten Island lilitia ndani kituo cha redio cha WBBR .
Nikiwa na Angela mwaka 1975 , kabla ya mahojiano ya televisheni
Kwa nini Yehova na Kristo wanastahili kuheshimiwa ?
Wanadamu waliumbwa “ kwa mfano wa Mungu . ”
( a ) Ili kufanya maamuzi kwa hekima , tunapaswa kuwa na imani katika nini ?
Je , utaleta furaha na amani katika familia yangu ?
Ungependa kumwiga nani kati ya wafalme hao wanne , na kwa nini ?
Moyo wako utakuchochea kufanya nini ?
( Soma 2 Mambo ya Nyakati 20 : 2 - 4 . )
( Soma 2 Mambo ya Nyakati 34 : 18 , 19 . )
Kwa nini tutachunguza mifano ya wafalme wanne wa Yuda ?
Umeweka nadhiri ngapi kwa Yehova ?
Vipi kuhusu nadhiri yako ya kujiweka wakfu au ya ndoa ?
Tunapoamini kwamba sisi au mtu mwingine ametendewa isivyo haki , huenda imani , unyenyekevu , na ushikamanifu wetu ukajaribiwa .
Je , kutakuwa na shirika lolote duniani baada ya Har – Magedoni ?
Tunajifunza nini kutokana na hukumu ya Yehova juu ya Sodoma na Gomora ?
( Soma Zaburi 46 : 8 , 9 . )
Ni mambo gani yataondolewa milele baada ya Har – Magedoni ?
Toa mfano . ( b ) Tutafanya nini ili tuwe na uhakika kwamba tutabaki ulimwengu huu utakapoondolewa ?
“ JE , MWAMUZI wa dunia yote hatafanya lililo sawa ? ”
Kwa sababu Yehova ndiye mfano bora zaidi wa haki na uadilifu .
( Soma Mathayo 5 : 23 , 24 ; 18 : 15 . )
Ushikamanifu kwa Yehova na kwa ndugu zetu utatulinda tusifanye kosa kama hilo .
Tunaweza kuonyeshaje kwamba tuna uhakika katika “ Mwamuzi wa dunia yote ” ?
Kuweka nadhiri kwa Mungu ni jambo zito kadiri gani ?
2 , 3 . ( a ) Nadhiri ni nini ?
Yeftha alisema hivi : “ Mimi nimemfungulia Yehova kinywa changu , nami siwezi kurudi nyuma . ”
Alimpeleka Samweli kwa Kuhani Mkuu Eli kwenye maskani huko Shilo na kusema hivi : “ Ilikuwa kuhusu mvulana huyu kwamba nilisali ili Yehova anipe ombi langu nililomwomba .
Biblia inasema nini kuhusu talaka na kutengana ?
Kwa sasa ndoa yetu inaendelea kuimarika . ”
18 , 19 . ( a ) Wazazi wengi Wakristo wamefanya nini ?
( b ) Watumishi wa pekee wa wakati wote wameweka nadhiri gani , na hilo linamaanisha nini ?
Nadhiri ya utumishi wa pekee wa wakati wote ( Tazama fungu la 19 )
Kazi hiyo ndiyo inayoonwa kuwa ya pekee bali si watu .
Je , Mweza - Yote anapendezwa kwa vyovyote kwa kuwa wewe ni mwadilifu , au kupata faida yoyote kwa kuwa wewe unafanya njia yako isiwe na lawama ? ”
1 , 2 . ( a ) Nabothi na wanawe walikabili ukosefu gani wa haki ?
( Soma Kumbukumbu la Torati 32 : 3 , 4 . )
Walipiga porojo , walilewa , walicheza kamari , waliiba , na walikuwa na maadili mapotovu . ”
( b ) Kwa nini tunahitaji kuwasaidia kwa subira ?
( a ) Wakimbizi wanahitaji kupinga kishawishi gani ?
Mwishowe , aliinua mfuko mtupu na kusema hivi kwa tabasamu : ‘ Mnaona ?
“ Sina sababu nyingine kubwa zaidi ya kuwa na shukrani kuliko mambo haya , kwamba niwe nikisikia watoto wangu wanaendelea kutembea katika kweli . ” — 3 YOH . 4 .
Ni nini kinachoweza kusaidia vichwa vya familia kuamua watashirikiana na kutaniko la lugha gani ?
“ Lakini nilipoanza shule , nilianza kupendelea lugha ya wenyeji .
Baada ya miaka michache , nilibadilika kabisa .
Ikiwa unakabili hali hiyo , bado unaweza kuwasaidia watoto wako kumjua na kumpenda Yehova .
Lakini tulipomwona akijifunza , akisali , na kujitahidi awezavyo kuongoza ibada ya familia kila juma , tulielewa kwamba ni muhimu sana kumjua Yehova . ”
( a ) Ni nani anayepaswa kuamua familia itashirikiana na kutaniko la lugha gani ?
Huenda isiwe hivyo ikiwa hawaelewi vizuri lugha inayotumiwa .
Jibu la sala yetu halikutufaa sisi kibinafsi .
Lakini tulipoona kwamba hawakunufaika sana na mikutano ya lugha yetu , tuliamua kuhamia kutaniko la lugha ya wenyeji .
Kufanya hivyo kuliwasaidia watoto wetu kuwafahamu akina ndugu na kumjua Yehova , si akiwa Mungu tu , bali pia Baba na Rafiki yao .
Tuliona jambo hilo kuwa muhimu zaidi kwao kuliko kujifunza lugha yetu . ”
Samuel anasema hivi pia : “ Ili kudumisha hali nzuri ya kiroho , mimi na mke wangu pia tulihudhuria mikutano ya lugha yetu .
Tulikuwa na shughuli nyingi , na tulichoka .
Lakini tunamshukuru Yehova kwa kubariki jitihada zetu na jinsi tulivyojidhabihu .
Watoto wetu wote watatu wanamtumikia Yehova katika utumishi wa wakati wote . ”
Nilipokuwa na umri wa miaka 12 , nilihudhuria kusanyiko lililotumia lugha niliyozungumza shuleni .
Kwa mara ya kwanza , nilielewa kwamba kile nilichokuwa nikisikia ni kweli !
Sasa ningeweza kuzungumza na Yehova kutoka moyoni ! ”
Nadia , ambaye sasa anatumikia Betheli , anasema hivi : “ Mimi na ndugu zangu tulipokuwa matineja , tulitaka kuhamia kutaniko la lugha ya wenyeji . ”
“ Sasa tunashukuru kwamba wazazi wetu walijitahidi kutufundisha lugha yao na kuamua tubaki katika kutaniko la lugha yetu .
( b ) Wazazi wanawezaje kupata msaada wanapowafundisha watoto wao kweli ?
( Soma Methali 1 : 8 ; 31 : 10 , 27 , 28 . )
( b ) Wazazi wanapaswa kuendelea kufanya nini ?
Na nilifurahia tafrija tulizofanya tukiwa kikundi . ”
Wazazi , mwombeni Yehova msaada na mfanye yote mwezayo .
( Soma 2 Mambo ya Nyakati 15 : 7 . )
Alipotaka kubatizwa , wazazi wake walimwambia , “ Ukiwa Shahidi wa Yehova , utaondoka nyumbani ! ”
Tulipofunga ndoa mwaka 1960 , wazazi wake hawakuhudhuria arusi yetu .
Mwanangu Nicholas na mke wake , Deborah , wanatumikia katika Betheli ya London
Faye na James ; Jerry na Evelyn ; Shannan na Steven
Tunaweza kudumishaje upendo wetu kwa Yehova ukiwa imara ?
Ni nini ambacho huenda kilisababisha upendo wa baadhi ya Wakristo upoe ?
Onyesha upendo kwa kweli za Biblia ( Tazama fungu la 14 )
Kwa jambo hili wote watajua kwamba ninyi ni wanafunzi wangu , mkiwa na upendo kati yenu wenyewe . ” — Yoh . 13 : 34 , 35 .
Onyesha upendo kwa ndugu na dada ( Tazama fungu la 17 )
Tunaweza kuonyesha upendo katika njia zipi ?
Nilipokutana na watu niliofanya kazi nao , walinicheka na kuniuliza kwa nini nilifikiri kwamba kuuza aiskrimu ni bora kuliko kufanya kazi ya kompyuta katika vyumba vyenye viyoyozi .
Nilisali kwa Yehova na kumwomba anisaidie kukabiliana na hali hiyo , na kufikia lengo la kuwa na muda zaidi wa kufanya mambo ya kiroho .
Nilielewa vizuri zaidi kile ambacho wateja wangu hupenda na nikaongeza ustadi wa kutengeneza aiskrimu .
Punde si punde , nilikuwa nikiuza aiskrimu yote kila siku .
Kwa kweli , nilipata pesa nyingi zaidi kuliko wakati nilipokuwa nikifanya kazi ya kompyuta .
Baada ya kubatizwa , alisema hivi : “ Ninajuta tu kwamba nilipoteza muda mwingi kabla ya kugundua kuwa kumtumikia Yehova huleta furaha nyingi zaidi kuliko kufuatia burudani za ulimwengu huu . ”
Yesu alisema kwamba “ hakuna anayeweza kuwatumikia mabwana wawili . ”
( Soma 1 Wakorintho 2 : 14 . )
Pia , tulishiriki kwa ukawaida katika huduma ya shambani . ”
Tulipata shangwe kubwa kubaki katika mgawo wetu ! ”
Waliamini ahadi hii inayopatikana katika Zaburi 37 : 5 : “ Mkabidhi Yehova njia yako , na kumtegemea , naye mwenyewe atatenda . ”
Kwa nini tunaweza kutarajia kwamba tutakabili majaribu fulani katika ndoa na katika familia ?
( Soma 1 Samweli 1 : 4 - 7 . )
Paula anaeleza hivi : “ Ingawa Ann hakuwa mtu wa ukoo , hangaiko lake la upendo lilinisaidia sana .
( Soma Zaburi 145 : 18 , 19 . )
( Soma Marko 10 : 28 - 30 . )
Irene anasema hivi : “ Ninapofikiria malengo ambayo ningefuatia , siwezi kuwazia lengo lingine ambalo lingeniletea shangwe zaidi . ”
“ Hazina ” ambayo Yesu alitaja katika Mathayo 13 : 52 ni nini , na tunaweza kuijaza jinsi gani ?
( Soma Methali 2 : 4 - 7 . )
Niliporudi nyumbani , nilichunguza magazeti ya Mnara wa Mlinzi na Amkeni !
Unapoendelea kufanya hivyo , utajenga “ hazina isiyopungua kamwe katika mbingu , ambapo mwizi hakaribii wala nondo hali .
Kwa maana mahali ilipo hazina [ yako , hapo pia moyo wako utakuwapo ] . ” — Luka 12 : 33 , 34 .
“ Sikuelewana na ndugu tuliyefanya kazi naye .
Sikuelewa kwa nini alifanya hivyo . ” — JANET .
“ Katika kutaniko letu , mapainia wawili walianza kuwa na matatizo ya kutoelewana .
Sasa wao ni marafiki na wanaendelea kuhubiri habari njema .
Nilipozidi kuudhika , nilianza kuzungumza naye bila heshima .
Niliwaza hivi , ‘ Hanionyeshi heshima ninayostahili , kwa hiyo , hata mimi sitamwonyesha heshima . ’ ”
“ Nilianza kuona kasoro zangu , na nikahuzunishwa sana na matendo yangu .
SUALA kuu maishani mwa watu wengi leo ni pesa .
( Soma Ayubu 38 : 18 - 21 . )
Anatutunza kwa njia nzuri zaidi kuliko tunavyoweza kujitunza .
Wazee na vichwa vya familia wanaweza kumwigaje Yehova ?
Yehova huwabariki wale walio “ matajiri katika matendo mazuri . ”
Ili kutoa mchango kupitia mtandao , tembelea tovuti ya jw.org / sw , kisha bofya kiunganishi “ Toa Mchango kwa Ajili ya Kazi Yetu ya Ulimwenguni Pote ” kwenye sehemu ya chini ya ukurasa wowote .
Yesu alionyeshaje huruma Lazaro alipokufa ?
( Soma 1 Wathesalonike 5 : ​ 11 . )
Hata mtu anapoeleza jinsi anavyohisi , si rahisi kwa wengine kuelewa anachosema nyakati zote .
Junia anaeleza hivi : “ Mara nyingi waliofiwa wanaweza kutiwa moyo sana akina ndugu wanapojitoa kuwasaidia na kushirikiana nao pindi ambazo hakuna tukio la pekee .
Kwa kweli , wamefanya nihisi kana kwamba mikono ya Yehova inanikumbatia kwa upendo . ”
Maandiko mengine ambayo yamewafariji watu wengi ni Zaburi 20 : ​ 1 , 2 ; 31 : 7 ; 38 : 8 , 9 , 15 ; 55 : 22 ; 121 : 1 , 2 ; Isaya 57 : 15 ; 66 : 13 ; Wafilipi 4 : 13 ; na 1 Petro 5 : 7 .
“ Hatujui la kusema ila tunakupenda .
“ Mpendwa wako hatakabili yule adui wa mwisho , yaani , kifo tena kamwe .
“ Ingawa kwa sasa hatuwezi kueleza kikamili maumivu ya kufiwa na mpendwa wako , tunatazamia kwa hamu wakati ambapo hatutaweza kueleza kikamili shangwe tutakayopata Baba yetu wa mbinguni atakapokurudishia mpendwa wako . ”
Mhubiri akimweleza ujumbe wa Biblia mfanyakazi katika shamba la matofaa mjini Grójec
Ninataka ufurahie maisha ukiwa mmoja wa Mashahidi wangu ! ”
( Soma Zaburi 147 : ​ 8 , 9 . )
“ Yehova anawafurahia wale wanaomwogopa , wale wanaozingojea fadhili zake zenye upendo . ”
15 - 17 . ( a ) Nyakati nyingine huenda tukahisije kuhusu majaribu yetu , lakini Yehova anatumiaje Neno lake kutusaidia ?
Unaweza kufanya mipango gani ili uwe na wakati ujao wenye furaha ?
Utumishi wa upainia unaweza kukunufaishaje ?
IKIWA wewe ni kijana huenda ukakubali kwamba kabla ya kuanza safari , ni jambo la hekima kujua unapotaka kwenda .
Utakuwa mwenye furaha ukimwiga Mungu wetu mwenye upendo .
Yesu Kristo aliwawekea ninyi vijana mfano bora kabisa .
Yesu pia alimkaribia Yehova kwa kujifunza Maandiko .
Kwa mfano , Jacob , anayeishi Amerika Kaskazini , aliandika hivi : “ Nilipokuwa na umri wa miaka saba , wanafunzi wengi niliosoma nao walikuwa wametoka Vietnam .
Nilitaka kuwafundisha kumhusu Yehova , kwa hiyo baada ya muda nilifanya mipango ya kujifunza lugha yao .
Nilipokuwa na umri wa miaka 18 , nilianza upainia .
Wavietnam wengi wanashangaa kwamba nimejifunza lugha yao .
Wao hunikaribisha nyumbani , na mara nyingi mimi huanzisha funzo la Biblia pamoja nao .
Ninafurahia kuwatia moyo ndugu vijana katika kutaniko letu na kuona wakifanya maendeleo ya kiroho .
Ili nijitegemeze , niliajiriwa kufanya kazi ya muda na ndugu aliyekuwa mjenzi .
Kisha , baada ya kimbunga kutokea , nilitumika kwa miaka miwili kujenga Majumba ya Ufalme na nyumba za akina ndugu nikiwa katika kikosi cha kutoa msaada .
Niliposikia kwamba kuna uhitaji wa wajenzi nchini Afrika Kusini , nilijaza fomu na nikapokea mwaliko .
Pia , ninafurahia kuhubiri na ndugu kutanikoni kila juma .
Mipango niliyofanya nikiwa mvulana imenifanya niwe mwenye furaha kuliko nilivyotarajia . ”
Utumishi wa Betheli unaleta furaha kwa sababu mambo yote unayofanya hapo unamfanyia Yehova .
Nikiwa Betheli , ninafurahia kupata habari moja kwa moja kutoka shambani kuhusu maendeleo ya ulimwenguni pote ya kazi ya kufanya wanafunzi .
Ninapenda kutumikia hapa kwa sababu kazi tunazofanya zinawasaidia watu wamkaribie Yehova . ”
Kisha upange kufanya kile kitakachomfurahisha .
Kama mkulima huyo , tunahitaji kungoja kwa subira .
Kwa hiyo , “ [ tunavumilia ] kikamili na kuwa wenye ustahimilivu pamoja na shangwe . ”
Nitamwimbia Yehova , kwa maana amenitendea kwa njia ya kunipa thawabu . ”
Kwa nini Yehova aliruhusu Paulo afungwe gerezani ?
( b ) Hali ya Paulo ilibadilikaje ghafla ?
Nyakati nyingine anatushangaza kwa kufanya jambo linalopita matarajio yetu .
Bila shaka mambo ambayo Yehova alifanya yalipita kabisa matarajio ya Yosefu .
( Soma Isaya 43 : 10 - 13 . )
Anasema hivi : “ Maisha yetu ya familia yalibadilika sana .
Sasa , Stephen anatumikia akiwa mtumishi wa huduma na mke wake ametumikia akiwa painia wa kawaida kwa miaka kadhaa .
Baadhi ya Maandiko yaliyonitia moyo ni Isaya 55 : 7 , linalosema : ‘ Mtu mwovu aiache njia yake , ’ na 1 Wakorintho 6 : 11 , linalosema hivi kuhusu wale walioacha mwenendo wenye dhambi : ‘ Na bado wengine wenu mlikuwa hivyo . ’
Tunanufaika pia na Neno la Mungu na roho yake takatifu tunapotayarisha na kuhudhuria mikutano ya kutaniko .
( Soma Wakolosai 3 : 10 - 14 . )
Anasema hivi : “ Hakuna Mgiriki wala Myahudi , tohara wala kutotahiriwa , mgeni , Msikithe , mtumwa , mtu huru . ”
Halafu akaongeza hivi : “ Mkiendelea kuonyesha upendeleo , mnafanya dhambi . ”
Pia , upendo ni wenye “ ustahimilivu na wenye fadhili ” na “ haujivuni . ”
Paulo alisema kwamba bila upendo yeye “ si kitu . ”
Baada ya kutafakari kile ambacho Yesu angefanya , niliamua kumsamehe na kutolifikiria tena .
Baadaye , niligundua kwamba mfanyakazi huyo alikuwa na ugonjwa mbaya na alikuwa na mkazo mwingi .
Nilikata kauli kwamba huenda hakumaanisha mambo aliyoandika .
Je , hukubali kwamba roho hiyo ya amani ni ya pekee sana katika ulimwengu wa sasa uliogawanyika ?
Siku iliyofuata , eneo la kusanyiko likawa dogo kuliko idadi ya watu . ”
Chini yake kulikuwa na maelezo haya : “ Mitaa yavamiwa . ”
1 , 2 . ( a ) Kukosa sifa ya kujizuia kunaweza kusababisha madhara gani ?
Sali ili upate hekima ya kusema au kufanya jambo linalofaa .
Wazazi wanaweza kuwasaidiaje watoto wasitawishe sifa ya kujizuia ?
( Soma Kutoka 22 : 26 , 27 . )
Vijana pamoja na wazazi wao wanaweza kuonyeshaje ujasiri ?
Sulemani angeweza kujifunza nini kuhusu ujasiri kutoka kwa baba yake ?
Ujasiri wa Yesu uliwasaidiaje mitume ?
Tuchunguze maeneo mawili ambayo tunahitaji kuonyesha ujasiri , yaani , katika familia na kutanikoni .
Anaandika hivi : “ Nilipokuwa nikikua , nilikuwa mwenye haya sana .
( Soma Zaburi 37 : 25 ; Waebrania 13 : 5 . )
Hata hivyo , ni jambo la hekima zaidi kutumia jitihada na pesa kuwasaidia watoto wetu wafikie miradi itakayowasaidia kudumisha uhusiano mzuri pamoja na Yehova .
Kwa kweli , kuwaona watoto wetu wakifikia miradi ya kiroho na kuwa pamoja nao walipokuwa wakijitahidi kuifikia kumetuletea shangwe na uradhi mkubwa . ”
( a ) Ndugu waliobatizwa wanaweza kuonyeshaje ujasiri ?
( Soma Wafilipi 2 : 13 ; 4 : 13 . )
Tunawasihi ndugu wote waliobatizwa wawe na ujasiri na wafanye kazi kwa bidii kwa ajili ya kutaniko !
Mtume Petro alinukuu andiko la Isaya 40 : 8 .
( Soma Ufunuo 14 : 6 . )
Nakala zilizochapishwa baadaye za tafsiri hiyo zilikuwa na neno “ BWANA ” kwa herufi kubwa katika baadhi ya mistari ya Maandiko ya Kigiriki ya Kikristo .
katika toleo la Novemba 1 , 2009 , la Mnara wa Mlinzi .
Katika Aprili 3 , 2017 , maonyesho ya Biblia yalifunguliwa kwenye makao yetu makuu yaliyoko Warwick , New York , Marekani .
Sehemu ya kudumu ya maonyesho hayo inaitwa “ Biblia na Jina la Mungu . ”
Tazama kwenye KUTUHUSU > OFISI NA MATEMBEZI .
Alimsomea andiko la 2 Wakorintho 1 : 3 , 4 , linalosema , “ Baba ya rehema nyororo na Mungu wa faraja yote . . . hutufariji katika dhiki yetu yote . ”
“ Maoni yangu yalibadilika miaka 15 hivi baada ya kubatizwa .
“ Siku chache baadaye , nilisoma andiko lililobadili maisha yangu .
Lilikuwa andiko la Isaya 1 : 18 , ambalo linamnukuu Yehova akisema : ‘ Sasa , njooni , nasi tunyooshe mambo kati yetu . . . .
Hata dhambi zenu zikiwa nyekundu , zitafanywa kuwa nyeupe kama theluji . ’
Nilihisi kana kwamba Yehova anazungumza nami akisema : ‘ Njoo , Vicky , tunyooshe mambo kati yetu .
“ Sikulala usiku huo .
Hata hivyo , ni kama nilikuwa nikimwambia : ‘ Upendo wako hauwezi kunifikia .
Lakini sasa , kwa kutafakari kuhusu zawadi hiyo ya fidia , nilianza kuhisi kwamba Yehova ananipenda . ”
Makala hizi zinazungumzia maono ya sita , saba , na nane ya Zekaria .
Mwaka uliofuata , niliwekwa rasmi kuwa painia wa pekee , na mwandamani wangu alikuwa Mary Henshall .
Tulitumwa katika eneo ambalo halikuwa limehubiriwa katika jimbo la Cheshire .
Tunafurahi sana kujua kwamba sasa kuna Mashahidi wengi katika eneo hilo .
Usiku huo sote wanne tulilala kwenye gari .
Kusanyiko la kwanza la kimataifa nchini Ireland lilifanywa jijini Dublin mwaka wa 1965 .
( Soma 1 Yohana 3 : 17 . )
( Soma Waroma 12 : 17 , 18 . )
Tunaweza kuonyeshaje kwamba tumewasamehe wengine kutoka moyoni ?
“ Upanga ” ambao Yesu alisema angeleta ni nini ?
Mkristo anaweza kuwafundishaje watoto wake kumheshimu mzazi ambaye si mwamini ?
Biblia inasema hivi : “ Maneno yenu na yawe yenye neema sikuzote . ”
Waisraeli walikuwa katika hali gani wakati huo ?
8 - 10 . ( a ) Kiapo ni nini ?
( Soma Zekaria 5 : 5 - 8 . )
( Soma Zekaria 6 : 1 - 3 . )
MIAKA 60 iliyopita katika mji mmoja mdogo huko Gujarat , India , baba ya John alibatizwa na kuwa Shahidi wa Yehova .
( b ) Tunapaswa kumwimbia Yehova sifa jinsi gani , na ni nani wanaopaswa kuwa mstari wa mbele kuimba ?
Tunaweza kuigaje rehema za Yehova wengine wanapotukosea ?
( Soma Matendo 20 : 26 , 27 . )
Kwa maana nilikuja kuwaita , si watu waadilifu , bali watenda - dhambi . ”
Taja mfano unaoonyesha maoni ya ulimwengu , na jinsi tunavyoweza kukataa maoni hayo .
Mjihadhari : labda kuna mtu ambaye atawachukua ninyi kama windo lake kupitia falsafa na udanganyifu mtupu kulingana na pokeo la wanadamu , kulingana na mambo ya msingi ya ulimwengu na si kulingana na Kristo . ”
“ Ninaweza kuwa mtu mzuri bila kuamini kwamba kuna Mungu . ”
Tukiwa familia , tunaweza kufanya nini ili tupate tuzo ?
Enyi waume , endeleeni kuwapenda wake zenu nanyi msiwakasirikie kwa uchungu .
Mume Mkristo anaweza kufanya nini ikiwa mke wake ambaye si mwamini hamheshimu ?
( Soma 2 Wafalme 4 : 32 - 37 . )
Petro alimsaidiaje dada Mkristo ambaye alikuwa amekufa ?
‘ Wajenzi walimkataa ’ Masihi ( Tazama fungu la 7 )
Ni katika njia gani Yesu angeweza kuwa “ jiwe kuu la pembeni ” ?
( a ) Zaburi 16 : 10 ilitabiri nini ?
( Soma Matendo 2 : 29 - 32 . )
( Soma Matendo 13 : 32 - 37 , 42 . )
Kuna habari kuhusu “ nyakati au majira ambayo Baba ameweka katika mamlaka yake mwenyewe . ”
Paulo aliandika kwamba “ Kristo amefufuliwa kutoka kwa wafu , matunda ya kwanza ya wale ambao wamelala usingizi katika kifo . ”
Ni nini kitakachowapata baadhi ya watiwa mafuta wakati wa kuwapo kwa Kristo ?
Watiwa mafuta watakaokuwa hai wakati wa dhiki kuu ‘ watanyakuliwa katika mawingu . ’
Shahidi mmoja mwenye umri mkubwa alifika nyumbani kwetu na kutueleza kile ambacho Biblia inasema kuhusu “ siku za mwisho . ”
Tulienda kwenye mto uliokuwa karibu , na wawili miongoni mwetu tukabatizwa Februari 15 , 1946 .
Familia ya Ndugu Cruz ilinikaribisha niishi nao katika mji wa Angat .
Alitoa hotuba hiyo katika Kiingereza , na baadaye nikatoa muhtasari wa hotuba hiyo katika Kitagalogi .
Asubuhi na mapema nilisaidia kazi jikoni .
Juma la kwanza baada ya harusi yetu tulitembelea kutaniko lililokuwa katika Kisiwa cha Rapu Rapu .
Yai hilo lililotungishwa linaweza kubaki ndani ya mirija ya uzazi au Falopia ( yaani , mimba iliyotungwa nje ya tumbo la uzazi ) au linaweza kufika katika tumbo la uzazi .
Hilo lingesababisha mimba iharibike ikiwa bado changa .
Kwa kweli , ningekuwa na wasiwasi ikiwa angekubaliana tu na jambo fulani bila kuuliza maswali . ”
Je , wanakubaliana na yale ambayo Biblia inasema ?
Je , watoto wangu wanaona waziwazi kwamba mimi ninampenda Yehova kutoka moyoni ? ’
Siwezi kutarajia watoto wangu washawishiwe kuamini ilhali mimi sijashawishiwa kuamini . ”
Hekima ya aina hiyo ni ya lazima ili kupata wokovu .
Wazazi wanaweza kuwasaidiaje watoto wao ili wawe na “ hekima kwa ajili ya wokovu ” ?
Huenda baadhi yao wamelelewa katika kweli .
( b ) Unaweza kujifunza nini kutoka katika andiko la Wafilipi 4 : 11 - 13 ?
Inamaanisha nini kufanyia kazi wokovu wako mwenyewe “ kwa kuogopa na kutetemeka ” ?
Ingawa jambo nililokuwa nikizungumzia halihusiani na Biblia , mara nyingi baadhi ya wanafunzi hutaka kujua mambo ninayofanya ninapofundisha Biblia .
Na baada ya kufanya hivyo , mimi huhisi vizuri sana ! ”
Vipi ikiwa tunaona haya , tunaogopa , au tunakosa ujasiri tunapoanza kuzungumza ?
Wanaweza kufikiri kwamba hatuonei fahari kuwa Mashahidi wa Yehova .
Hata hivyo , ikiwa tutazungumza kwa uhuru na kwa uhakika kuhusu mambo tunayoamini , na kuyafanya kuwa sehemu ya kawaida ya mazungumzo yetu , kuna uwezekano mkubwa kwamba watatuheshimu . ”
Yesu alisema hivi : “ Mtu yeyote akitaka kunifuata , na ajikane mwenyewe na kuuchukua mti wake wa mateso na kunifuata sikuzote . ”
Kwa nini tunaweza kuwa na uhakika kwamba Yehova anaweza kutupatia nguvu ?
Kisha akasema hivi : “ Nanyi mtapata burudisho kwa ajili yenu .
Hotuba hiyo ilitolewa kwa njia yenye huruma na ufikirio hivi kwamba nilitokwa na machozi .
Hilo lilinikumbusha kwamba mikutanoni ndipo mahali ninapopaswa kuwa . ”
Aliimba hivi : “ Kwa msaada wako ninaweza kukabiliana na kundi la wavamizi ; kwa nguvu za Mungu ninaweza kuupanda ukuta . ”
Je , tutaendelea kuweka kinyongo kwa miaka mingi , au tutafuata ushauri wenye hekima wa Biblia na kusuluhisha mambo haraka ?
( Soma Yohana 3 : 16 ; 17 : 3 . )
( b ) Ni nini kinachoonyesha kwamba Yehova amejibu sala ya Yesu ?
Tunaweza kufanya nini ili kuchangia umoja miongoni mwa watu wa Mungu ?
Kwa nini Yehova anatarajia tumpe vitu vyetu vyenye thamani ?
( Soma 2 Wakorintho 8 : 18 - 21 . )
Michango unayotoa husaidia kazi yetu ya ulimwenguni pote ( Tazama fungu la 14 hadi 16 )
Mwanamume anayempenda mke wake anajipenda mwenyewe , kwa maana hakuna mtu anayeuchukia mwili wake , bali huulisha na kuutunza . ”
Tunaweza kuepukaje kuwa wenye kujipenda wenyewe ?
Miaka kadhaa iliyopita , painia fulani nchini Ireland alizungumza na mwanamume mmoja kuhusu Mungu .
Alikuwa akisema hivi , ‘ Mimi ninamtumikia mwajiri bora zaidi ! ’
Kwa kuwa sasa mimi pia ni painia , sote tunamfanyia kazi mwajiri yuleyule , Yehova . ”
Tunaweza kuepukaje kuwa wenye kupenda raha ?
Pia tunajua kwamba upendo “ haujigambi , haujivuni . ”
Niliona kwamba wananijali na hilo lilinichochea nitamani kuwafurahisha . ”
( Soma Isaya 11 : 6 , 7 . )
Tunapaswa kuwaambia wengine kwamba sisi ni Mashahidi wa Yehova .
3 Iga Imani na Utii wa Noa , Danieli , na Ayubu
28 Shangwe ​ — Sifa Inayotoka kwa Mungu
9 , 10 . ( a ) Tunaweza kuigaje imani na utii wa Noa ?
( Soma Ayubu 31 : 24 - 28 . )
( Soma Zaburi 11 : 5 ; 26 : 4 . )
Ni vigumu kwangu kueleza shangwe tunayohisi . ”
Tunaweza kujifunza nini kutokana na mfano wa Yakobo ?
Tunaweza kujifunza nini kutokana na mfano wa Maria ?
Rachel , dada kutoka Brazili , anasema hivi : “ Nilipenda kuiga mitindo ya mavazi ya kilimwengu .
Kuwa na akili ya Kristo kutakuwa na matokeo gani katika maisha yako ya kila siku ?
Anasema hivi : “ Sikufanya jambo lolote baya lakini nilifanya mambo kidesturi tu .
Anasema , “ Nilianza kusoma na kujifunza Biblia kwa bidii , nami nilifanya hivyo tena na tena , na baada ya muda nikaanza kuielewa vizuri .
( b ) Tunapaswa kuwa na lengo gani tunapojifunza na kutafakari ?
12 , 13 . ( a ) Ni nini kitakachotusaidia kuwa na “ mtazamo uleule wa akili ambao Kristo Yesu alikuwa nao ” ?
Simama , ubatizwe . ” ​ — MDO . 22 : 16 .
Hatimaye , mwezi wa Desemba 31 , 1934 , siku hiyo kubwa maishani mwangu ilifika . ”
Alimwambia Yehova kwamba alikuwa amefurahi sana kwa sababu ya uamuzi ambao binti yake mdogo alikuwa amefanya wa kujiweka wakfu Kwake . ”
Kwa nini hatupaswi kumshinikiza yeyote abatizwe ?
Tunaweza kuonyeshaje sifa ya ukaribishaji wageni katika mikutano yetu ya Kikristo ?
Kisha saa 1 : 30 hivi jioni , tulisikia mlango ukibishwa .
Aliniambia kwamba wanapozungukia makutaniko , majuma wanayofurahia zaidi ni majuma wanayoishi na mtu wa kiroho ambaye huenda hana vitu vingi vya kimwili lakini ambaye lengo lake kuu ni kama lao — kumtumikia Yehova na kuishi maisha rahisi .
( Soma Methali 25 : 21 , 22 . )
Ni muhimu pia kuheshimu tamaduni zinazotuzunguka .
( Soma Tito 2 : 11 - 14 . )
Aliwachambua wazee walioshughulikia kisa kilichofanya atengwe na ushirika .
Alianza kuhudhuria mikutano kwa ukawaida , kujifunza Neno la Mungu kwa bidii , na akasitawisha zoea la kusali kila siku .
Alisema , ‘ Nimekuwa katika kweli kwa miaka mingi , na hata nimetumikia nikiwa painia .
Wazazi wanaweza kuwaleaje watoto wao kulingana na nidhamu inayotoka kwa Yehova ?
Ukitenda mema , je , hutapata kibali tena ?
Lakini usipotenda mema , dhambi inakunyemelea mlangoni , nayo inatamani sana kukutawala ; lakini je , utaishinda ? ”
8 : 36 .
Ili wanadamu wafurahie mambo ‘ mema ’ ni lazima wamtegemee Mungu na kumtii .
Kama rubani huyo , Adamu na Hawa walijiamulia njia waliyotaka kufuata .
( Tafuta kwenye MAHOJIANO NA MAMBO YALIYOONWA > KUVUMILIA MAJARIBU . )
Noa na familia yake walituwekea mfano gani ?
( Soma Luka 4 : 18 , 19 . )
Nilielewa vizuri zaidi maana ya andiko la Yakobo 4 : 8 : ‘ Mkaribieni Mungu , naye atawakaribia ninyi . ’
Nilitambua kwamba nimepata kile nilichokuwa nikitafuta , kusudi lenye kuridhisha maishani . ”
Hezekia aliwatiaje moyo wakuu wa majeshi na watu wa Yuda ?
Lakini nimeomba dua kwa ajili yako ili imani yako isidhoofike ; nawe utakaporudi , watie nguvu ndugu zako . ” — Luka 22 : 31 , 32 .
Wazee wanaweza kutoaje shauri kwa njia itakayowatia moyo wengine ?
Kwa maana umenifanya nishangilie , Ee Yehova , kwa sababu ya matendo yako ; kwa sababu ya kazi za mikono yako ninapaza sauti kwa shangwe . ”
Methali 21 : 5 inasema hivi : “ Mipango ya wenye bidii hakika huleta mafanikio . ”
17 , 18 . ( a ) Yehova angependa vijana wawe na hali gani ?
Baadaye , ndugu zangu wawili na dada yangu wakazaliwa .
HAKUKUWA na mabadiliko mengi nilipokuwa shuleni .
Mimi na Gloria tulifunga ndoa mwezi wa Februari , 1959 .
Ndugu mpendwa anayeitwa , Simon Kraker , alituhoji .
Na kila juma Gloria alipiga pasi nguo za familia fulani .
Ninakumbuka wakati mmoja tulipokwenda kwenye kituo kimoja cha mafuta .
Wakati huohuo , nilianza kujifunza Biblia na binti yao pamoja na mume wake .
Binti huyo pamoja na mama yake wakaamua kuwa watumishi wa Yehova na kubatizwa .
Lakini kampuni moja ya simu huko Pine Bluff ilikuwa imenihoji kwa ajili ya kazi .
Sikuwa na pesa za kwenda New York .
Nilikuwa na wasiwasi kuhusu kuwa mwangalizi wa mzunguko .
Nilipowekwa kuwa mwangalizi wa mzunguko , Ndugu Thompson ndiye aliyekuwa mwangalizi wa kwanza wa wilaya niliyefanya kazi naye .
Kisha katika mwaka wa 1999 , niliwekwa rasmi kuwa mshiriki wa Baraza Linaloongoza .
“ Nazo mbegu zilizoanguka kwenye udongo mzuri , ni wale . . . [ wanaozaa ] matunda kwa uvumilivu . ” ​ — LUKA 8 : 15 .
( Tazama picha mwanzoni mwa makala hii . ) ( b ) Yesu alisema nini kuhusu kuhubiri katika “ eneo lake la nyumbani ” ?
Hata hivyo , hiyo ndiyo kazi ambayo ninapendelea zaidi kufanya . ”
Tunawezaje “ kuzaa matunda kwa uvumilivu ” ?
( Soma Yohana 15 : 1 , 8 . )
( a ) Andiko la Yohana 15 : 9 , 10 linatupatia sababu gani ya kuendelea kuhubiri ?
Tunaonyeshaje kwamba tunataka kukaa katika upendo wa Kristo ?
( b ) Mitume walihitaji kufanya nini ili waendelee kuwa rafiki za Yesu ?
Tunaweza kuwa na hakika kwamba Yehova hujibu sala zetu za kuomba msaada ( Tazama fungu la 18 )
Kwa kipindi fulani , nilipoteza ujasiri na kushuka moyo . ”
Baadhi ya wale niliowaita marafiki wangu walianza kutumia dawa za kulevya na wengine wakaacha shule .
Nilisikitika kuona jinsi maisha yao yalivyobadilika .
Ninaposhinda kishawishi fulani , ninajihisi vizuri sana . ”
Kwa kufanya hivyo , ninaweza kujua jinsi ya kuwasaidia .
Wakati ambapo nimejitayarisha , ninaweza kuzungumza nao kuhusu mambo hususa ambayo yatawasaidia . ”
Mimi huhakikisha kwamba nimesoma machapisho yote yaliyoandaliwa kwa ajili ya vijana .
Viatu vikiwa tayari miguuni ( Tazama fungu la 9 hadi 11 )
Taja baadhi ya ‘ mishale inayowaka moto ’ ya Shetani .
Kofia ya chuma ya wokovu ( Tazama fungu la 15 hadi 18 )
m k u r u g e n z i 

u g e u f u 

L U K : 3 : 1 9   L a k i n i   m f a l m e   H e r o d e   a l i p o k a r i p i w a   n a   y e y e   k w a   a j i l i   y a   H e r o d i a ,   m k e   w a   n d u g u y e ,   n a   m a o v u   y o t e   a l i y o y a f a n y a   H e r o d e ,   

i n g i a 

k w a   w i n g i 

f u m b w e   b u l u u 

u k a m e 

m a o n o 

s h i k w a   n a   h o m a 

m i k o n o 

a k i l i   n i   m a l i 

J u m a t a n o 

w a t a m b u a 

r e l w e 

p w e t e k a 

U h a b e s h i 

s t i h i z a y a 

m a k a z o 

u o n y e s h o 

H i v i   p u n d e ,   i t a j u m u i s h a   t e k n o l o j i a   i t a k a y o w e z e s h a   w a t e j a   k u w a s i l i a n a   n a y o   m o j a   k w a   m o j a   k w a   s h u g h u l i   z a   k u p a n g a   s a f a r i   z a   n d e g e .   T e k n o l o j i a   h i i   i t a v u t i a   u l i m w e n g u   w a   k i b i a s h a r a   k u p i t i a   k o m p y u t a   ( e - c o m m e r c e ) .     

m w a m b a 

s h i n d i k i z a 

G A L : 1 : 6   N a s t a a j a b u   k w a   k u w a   m n a m w a c h a   u p e s i   h i v i   y e y e   a l i y e w a i t a   k a t i k a   n e e m a   y a   K r i s t o ,   n a   k u g e u k i a   i n j i l i   y a   n a m n a   n y i n g i n e .   

t i s h a 

K a m a t i   h i i   i l i f a n y a   v i k a o   1 4   k a t i k a   k i p i n d i   c h a   m w a k a . 

c h e l e b i 

R U T : 1 : 1 8   B a s i   a l i p o m w o n a   k u w a   a m e k a z a   n i a   y a k e   k u f u a t a n a   n a y e ,   a l i a c h a   k u s e m a   n a y e .   

t o h e   m i l i m a 

H a t a   h i v y o   u c h i m b a j i   w a   m a w e   h a y o   k w a   s a s a   u n a k w a m i s h w a   n a   k u w e p o   k w a   w a v a m i z i   k a t i k a   e n e o   l a   k a m p u n i .   

w a j a s i r i 

a k a r a b u 

b a m b o 

p o t o k a 

H i v y o   n d i v y o   a n a v y o   a g i z w a   a n a y e   m u a m i n i   M w e n y e z i   M u n g u   n a   S i k u   y a   M w i s h o . 

m a s h a n g i l i o 

j a z u a 

j u m l a 

s a w a 

w a t a l a l e s h i 

k i n u   c h a   t a a 

  U m e w a h i   k u s i k i a   c h o c h o t e   k a m a   h i c h o ?   

N a   w a w i l i   k a t i   y e n u   w a f a n y a o   h a y o   w a a d h i b u n i . 

m a t a m k o 

k i s h a d a 

a u a 

d h i l i f u 

s p a n a 

v y a m b o 

r a s i m u 

v i l e v i l e 

m i c h a k u r o 

w a j o l i 

c h u m a 

u h i a n a 

R O M : 9 : 2 7   I s a y a   n a y e   a t o a   s a u t i   y a k e   j u u   y a   I s r a e l i ,   k u s e m a ,   H e s a b u   y a   w a n a   w a   I s r a e l i ,   i j a p o k u w a   n i   k a m a   m c h a n g a   w a   b a h a r i ,   n i   m a b a k i   y a o   t u   w a t a k a o o k o l e w a .   

s h a k w e   m g o n g o k i j i v u 

I w a p o   m a s h i n d a n o   n i   h a l a l i   a u   s i   h a l a l i ,   b a d o   n i   m a s h i n d a n o   n a   l a z i m a   t u y a s h u g h u l i k i e   i l i   k u l i n d a   m a l e n g o   y a   b i a s h a r a   y e t u   y a   m u d a   m r e f u .     

r a d a 

m a b a r a d h u l i 

J O B : 5 : 2 6   U t a f i k a   k a b u r i n i   m w e n y e   u m r i   m t i m i l i f u ,   K a m a   m g a n d a   w a   n g a n o   u l i v y o   w a k a t i   w a k e .   

m a l a l a m i k o 

t a j a 

N U M : 4 : 1 0   n a o   w a t a k i t i a ,   n a   v y o m b o   v y a k e   v y o t e ,   n d a n i   y a   n g o z i   y a   p o m b o o ,   n a   k u k i t i a   j u u   y a   m i t i   y a   k u k i c h u k u l i a   

z i z a 

c h u r u r a 

v u m i l i a 



s h u k r a n i 

p w e s h a 

e k a 

N U M : 3 : 3 1   N a   v i t u   w a t a k a v y o v i t u n z a   n i   h i l o   s a n d u k u ,   n a   m e z a ,   n a   k i n a r a   c h a   t a a ,   n a   m a d h a b a h u ,   n a   v i l e   v y o m b o   v y a   m a h a l i   p a t a k a t i f u   w a v i t u m i a v y o   k a t i k a   k u t u m i k a   k w a o ,   n a   p a z i a ,   n a   u t u m i s h i   w a k e   w o t e .   

n i m e f i k a   h a p a   k w a   m a t e m b e z i   y a n g u   b i n a f s i 

m k a m a t o 

p i g a   m p a k a 

w a s e m a j i 

k i n g i r i m o t o 

z i n d a 

m i f u n i k o 

k o r o f i 

m w a n z i s h a j i 

H a k i k a   m i m i   n i l i k a t a a   t a n g u   z a m a n i   k u n i s h i r i k i s h a   n a   M w e n y e z i   M u n g u . 

J O S : 1 9 : 4 6   n a   M e y a r k o n i ,   n a   R a k o n i ,   p a m o j a   n a   h u o   m p a k a   u l i o k u w a   m k a b a l a   w a   Y a f a .   

1 C H : 1 7 : 1 4   i l a   n i t a m s t a r e h e s h a   k a t i k a   n y u m b a   y a n g u   n a   k a t i k a   u f a l m e   w a n g u   m i l e l e ;   n a   k i t i   c h a k e   c h a   e n z i   k i t a t h i b i t i s h w a   m i l e l e .   

m a s u t o 

m a t u z o 

W a m a s a i 

a m e s a f i r i   k u f i k a   T a n g a 



h a l i f a 

m s u k o 

k o m a 

t a m b a r a j i k a 

k u m b u k u m b u 

E S T : 9 : 1 1   S i k u   i l e   m f a l m e   a k a l e t e w a   h e s a b u   y a   h a o   w a l i o u a w a   h u k o   S h u s h a n i   n g o m e n i .   

w a a n d i k i 

a g u a 

E X O : 3 9 : 1 2   N a   s a f u   y a   t a t u   i l i k u w a   n i   h i a k i n t h o ,   n a   a k i k i   n y e k u n d u ,   n a   a m e t h i s t o .   

W a g a n d a 

w a a m a 

r a h a n i 

t e p e t e 

k o p o 

I n g i e n i   P e p o n i ,   n y i n y i   n a   w a k e   z e n u ; 

m z o 

L U K : 2 0 : 1 9   N a o   w a a n d i s h i   n a   w a k u u   w a   m a k u h a n i   w a l i t a f u t a   k u m k a m a t a   s a a   i y o   h i y o ,   w a k a w a o g o p a   w a t u ,   m a a n a   w a l i t a m b u a   y a   k w a m b a   m f a n o   h u u   a m e w a n e n e a   w a o .   

v i k a z a 

e k e v u 

b a h a m e l i 

u a n a p w a 

f u t e 

m a v u n o 

j i v u n i a 

h a t a   m a k u c h a   y a k e   y a n g e l i w a p a r a   n a   k u w a g h a s i   w e n z a k e 

m a d e b e 

w a c h u n g u z i 

n y a m a 

t u m a i n i 

H a y a   n d i y o   a l i y o   t u a h i d i   M w e n y e z i   M u n g u   n a   M t u m e   w a k e . 

n e e m e f u 



p a n g a 

p i g a   k i b i r i k i z i 

m i j a d a l a 

m a t a k w a 

s t a h a m i l i 

G E N : 5 : 2 6   M e t h u s e l a   a k a i s h i   b a a d a   y a   k u m z a a   L a m e k i   m i a k a   m i a   s a b a   n a   t h e m a n i n i   n a   m i w i l i ,   a k a z a a   w a n a ,   w a u m e   n a   w a k e .   

J O B : 3 6 : 2 4   K u m b u k a   k u i t u k u z a   k a z i   y a k e ,   W a t u   w a l i y o i i m b i a .   

J e ! 

W a k a t i   w a   k i p i n d i   c h a   m w a k a   h u u   k a m a t i   i l i o n g o z a   z o e z i   l a   k w a n z a   l a   h a l m a s h a u r i   l a   k u j i t a t h m i n i   n a   i k a f a n y a   m k u t a n o   w a   k u c h u n g u z a   m i p a n g o   y a k e   k w a   u s h i r i k i a n o   n a   w a s i m a m i z i   w a   k a m p u n i   k w a   l e n g o   l a   k u h a k i k i s h a   u m i l i k i   w a   h a l m a s h a u r i   w a   m k a k a t i   w a   k a m p u n i . 

u a s h e r a t i 

J O B : 2 0 : 2 0   K w a   s a b a b u   h a k u j u a   u t u l i v u   n d a n i   y a k e ,   H a t a p o n y a   c h o   c h o t e   k a t i k a   h i c h o   a l i c h o k i f u r a h i a .   

p i s h o 

h a m i 

m w i v a 

g h u l a m u 

v i u a v i s u m b u f u 

m a f u o 

m s a f a 

b a l e g i 

P R O : 3 : 3 0   U s i s h i n d a n e   n a   m t u   b i l a   s a b a b u ,   I k i w a   h a k u k u d h u r u   k w a   l o   l o t e .   

J E R : 2 3 : 1 9   T a z a m a ,   t u f a n i   y a   B w a n a ,   y a a n i ,   g h a d h a b u   y a k e ,   i m e t o k e a ;   n i   d h o r u b a   y a   k i s u l i s u l i ;   i t a p a s u k a ,   n a   k u w a a n g u k i a   w a o v u   v i c h w a n i .   

k i s h i g i n o   c h a   m g u u 

t e r a f i n i 

m a t e t e s i 

m k a r a g a z o 

p a n u a   m i g u u 

s u m b u a 

n e p a 

k i d o l e   c h a   s h a h a d a 

m b e l e 

J H N : 6 : 3 9   N a   m a p e n z i   y a k e   a l i y e n i p e l e k a   n i   h a y a ,   y a   k w a m b a   k a t i k a   w o t e   a l i o n i p a   n i s i m p o t e z e   h a t a   m m o j a ,   b a l i   n i m f u f u e   s i k u   y a   m w i s h o .   

w a l a u 

r u f a a 

j a p o 



a   k i r a k a 

g o m b a 

u h u s u m a 

r a b i s h i 

v y a k o g e a 

w a j o m b a 

v i g o n g o 

p i m a 

u r o n g o 

b a o 

H a k i ,   m a j u k u m u   n a   w a j i b u   w a   T a i f a 

j i p u r u r a 

k i k u k u 

a m i r i 

m t u m i a j i 

E Z K : 1 6 : 3 6   B w a n a   M U N G U   a s e m a   h i v i ;   K w a   s a b a b u   u c h a f u   w a k o   u m e m w a g w a ,   n a   u c h i   w a k o   u m e f u n u l i w a ,   k w a   n j i a   y a   u z i n z i   w a k o   p a m o j a   n a   w a p e n z i   w a k o ;   n a   k w a   s a b a b u   y a   v i n y a g o   v y o t e   v y a   m a c h u k i z o   y a k o ;   n a   k w a   s a b a b u   y a   d a m u   y a   w a t o t o   w a k o ,   u l i y o w a p a ;   

c h o n y o t a 

p o k a 

m i t a f a r u k u 

v i m b i z i 

u m w e n e 

  I s i t o s h e   k u s e m a ,   m a s k i n i   j a m a a   h u y o . . . 

p e k u a 

n y a t a 

m i f u n d o 

n y o y a   m a n y o y a 

w a 

m a b a n g o 

w a t a m a d u n i 

k i n y u m e 

g a n g o 

t i m b a 

v i j i t o 

2 C H : 3 6 : 1 6   l a k i n i   w a l i w a d h i h a k i   w a j u m b e   w a   M u n g u ,   n a   k u y a d h a r a u   m a n e n o   y a k e ,   n a   k u w a c h e k a   m a n a b i i   w a k e ,   h a t a   i l i p o z i d i   g h a d h a b u   y a   B w a n a   j u u   y a   w a t u   w a k e ,   h a t a   k u s i w e   n a   k u p o n y a .   

O m b i   l a   k u w a t e u a   t e n a   l i t a f i k i s h w a   k w e n y e   M k u t a n o   M k u u   w a   M w a k a . 

L u g h a   n a   u t a m a d u n i 

k a r a s a 

m a s u b u k o 

u m w i n y i 

m s h i p i 

P S A : 1 0 8 : 1 0   N i   n a n i   a t a k a y e n i p e l e k a   h a t a   m j i   w e n y e   b o m a ?   N i   n a n i   a t a k a y e n i o n g o z a   h a t a   E d o m u ?   

h a y o   y o t e   k w a   l e n g o   l a   k u t i m i z a   m a t a k w a   y a   w a t e j a ,   k u b o r e s h a   u s t a d i ,   n a   k u z i d i s h a   f a i d a .   

m n u n a j i 

v i t a m b a a 

A M O : 5 : 1 4   T a f u t e n i   m e m a ,   w a l a   s i   m a b a y a ,   m p a t e   k u i s h i ;   h i v y o   B w a n a ,   M u n g u   w a   m a j e s h i ,   a t a k u w a   p a m o j a   n a n y i ,   k a m a   m s e m a v y o .   

a m r i w a 

v i n y u m e 

a n g a 

E X O : 1 8 : 8   M u s a   a k a m w a m b i a   m k w e w e   m a m b o   h a y o   y o t e   B w a n a   a l i y o m t e n d a   F a r a o   n a   W a m i s r i   k w a   a j i l i   y a   I s r a e l i ,   n a   m a m b o   m a z i t o   y o t e   y a l i y o w a p a t a   n j i a n i ,   n a   j i n s i   B w a n a   a l i v y o w a o k o a .   

  t a m a a   y a   d e l m e r   y a   y a k i n i   i l i k u w a   n y a n z a .   

k i p i n g w a 

b a t a   m a c h o m e u p e 

j a m b o 

v i v i n y u k a 

d a w a   y a   r u z u n a 

m a c h i m b u k o 

u n g a m i s h a 

t e h e m u 

u s h u m b i 

( c )   u w a k i l i s h a j i   w a l e m a v u   i n a v y o e l e z w a   k a t i k a   1 3 ( 2 ) ( k 

g a n g u a 

J O S : 1 1 : 3   n a   k w a   M k a n a a n i   u p a n d e   w a   m a s h a r i k i ,   n a   u p a n d e   w a   m a g h a r i b i ,   n a   k w a   M w a m o r i ,   n a   M h i t i ,   n a   M p e r i z i   n a   M y e b u s i   k a t i k a   n c h i   y a   v i l i m a ,   n a   k w a   M h i v i   p a l e   c h i n i   y a   H e r m o n i   k a t i k a   n c h i   y a   M i s p a .   

m a a r i f a 

m i f i k o 

k u m b u k o 

z a i d i 

k i p a p a 

( c )   m m o j a   a t a k u w a   Y u l e   a m b a y e   a m e t e u l i i w a   n a   R a i s   w a   T a i f a 

f u t u k a 

p a r a k a c h a 

k o n g o m e o 

a l o s t o 

s u k u m a n a 

z u n g u s h a 

f u m b w e   b u l u u 

u z u z u 

a r i f u 

k i b a h a l u l i 

p a t i k a n a 

v i l i n z i 

u w e k e v u 

m m e a 

w a s u k u m i z i 

k i t u o 

J O S : 1 5 : 2 3   n a   K e d e s h i ,   n a   H a z o r i ,   n a   I t h n a n i ;   

u z a o 

j i t i h a d i 

d a d a   a n a p a k u a   c h a k u l a   m e z a n i 

n a w i r i 

m i r a o 

m w a n g a l i f u 

( c )   M a n a i b u   w a   M a w a z i r i   w a s i o p u n g u a   k u m i   n a   w a t a n o   n a   w a s i o z i d i   i s h i r i n i   k u t o k a   k w a   m i o n g o n i   m w a   w a b u n g e   w a l i o c h a g u l i w a 

u v o o 

M a p a t o   y a   a w a l i   y a l i o n g e z e k a   k w a   a s i l i m i a   1 7   u k i l i n g a n i s h a   n a   m w a k a   u l i o t a n g u l i a ,   k u f u a t i a   o n g e z e k o   k a t i   y a   m a u z o   y a   m a t a n g a z o   n a   m g a w o   w a   s o k o   l a   u s a m b a z a j i   m a g a z e t i . 

m a k o j a 

1 K I : 7 : 3 2   N a   m a g u r u d u m u   m a n n e   y a l i k u w a   c h i n i   y a   p a p i ;   n a   m i k o n o   y a   m a g u r u d u m u   n d a n i   y a   t a k o ;   n a   k w e n d a   j u u   k w a k e   g u r u d u m u   m o j a   m k o n o   m m o j a   n a   n u s u .   

r e k i b i s h a 

M R K : 1 5 : 2 5   B a s i   i l i k u w a   s a a   t a t u ,   n a o   w a k a m s u l i b i s h a .   

b u l i 

d h a m i r i a 

s h i n d a n o 

n e n o   l i l i l o t o h o l e w a 

p i g i l i a   m s u m a r i 

v i k a o 

F u n g u   k u b w a   k a t i k a   w a   m w a n z o , 

z u z u 

m c h u n g u z i 

n g a z a 

o v u 

k a i m u 

u t u n g o 

u z u a 

P S A : 1 0 7 : 1   M s h u k u r u n i   B w a n a   k w a   k u w a   n i   m w e m a ,   K w a   m a a n a   f a d h i l i   z a k e   n i   z a   m i l e l e .   

a f r i k a n a i z e s h e n i 

R E V : 2 2 : 2 1   N e e m a   y a   B w a n a   Y e s u   n a   i w e   p a m o j a   n a n y i   n y o t e .   A m i n a .   

b i k i r i 

c h e r e r o   w a   L i l i a n 

I S A : 5 : 1 2   N a   k i n u b i ,   n a   z e z e ,   n a   m a t a r i ,   n a   f i l i m b i ,   n a   m v i n y o ,   z o t e   z i k o   k a t i k a   k a r a m u   z a o ;   l a k i n i   h a w a i a n g a l i i   k a z i   y a   B w a n a   w a l a   k u y a f i k i r i   m a t e n d o   y a   m i k o n o   y a k e .   

o n g o a 

w a r i g i 

p a k a t a 

j a m i i 

s a m e h e 

v i p e n g e l e 

k a z o 

k a s i d i 

s e n g e n g e   z e n y e   m i i b a 

M R K : 1 2 : 2   H a t a   k w a   w a k a t i   w a k e   a k a t u m a   m t u m w a   k w a   w a l e   w a k u l i m a ,   i l i   a p o k e e   k w a   w a k u l i m a   k a t i k a   m a t u n d a   y a   m i z a b i b u .   

k i f u n g o 

d a l i l i 

J D G : 8 : 6   H a o   w a k u u   w a   S u k o t h i   w a k a s e m a ,   J e !   M i k o n o   y a   Z e b a   n a   S a l m u n a   i   m k o n o n i   m w a k o   s a s a ,   h a t a   s i s i   t u k a w a p e   j e s h i   l a k o   m i k a t e ?   

m f i l i s i 

b a a d a y e 

s h e n g a 

1 K I : 1 1 : 3 5   l a k i n i   n i t a u o n d o a   u f a l m e   k a t i k a   m k o n o   w a   m w a n a w e ,   n a m i   n i t a k u p a   w e w e   k a b i l a   k u m i .   

A C T : 1 0 : 4 8   A k a a m u r u   w a b a t i z w e   k w a   J i n a   l a k e   Y e s u   K r i s t o .   N d i p o   w a k a m s i h i   a z i d i   k u k a a   s i k u   k a d h a   w a   k a d h a .   

u l e v i 

v o t e s h a 

s i s i m u s h a 

m a p u n g u a n i 

a s a a 

m i o y o   y a   m i n a z i 

J D G : 2 0 : 5   N a o   w a t u   w a u m e   w a   G i b e a   w a k a n i o n d o k e a ,   n a   k u i z i n g i r a   h i y o   n y u m b a   p a n d e   z o t e   j u u   y a n g u   w a k a t i   w a   u s i k u ;   w a l i d h a n i   k u n i u a ,   n a   s u r i a   w a n g u   w a k a m t e n z a   n g u v u ,   h a t a   a m e k u f a .   

t a k u a 

L E V : 1 0 : 1 9   H a r u n i   a k a m w a m b i a   M u s a ,   A n g a l i a ,   h i v i   l e o   w a m e s o n g e z a   s a d a k a   y a o   y a   d h a m b i ,   n a   s a d a k a   y a o   y a   k u t e k e t e z w a ,   m b e l e   z a   B w a n a ;   k i s h a   m a m b o   k a m a   h a y a   y a m e n i p a t a ;   t e n a   k a m a   n i n g a l i k u l a   h i y o   s a d a k a   y a   d h a m b i   h i v i   l e o ,   j e !   L i n g e k u w a   n i   j a m b o   l a   k u p e n d e z a   m b e l e   z a   m a c h o   y a   B w a n a ?   

c h u k i a 

n c h a 

s i m a m i s h w a 

w a z i w a z i 

t a h a y a r i 

l a z i m a 

f a d h i l i 

p e k e t e k a 

E Z K : 2 1 : 1 0   u m e n o l e w a   i l i   k u f a n y a   m a c h i n j o ;   u m e s u g u l i w a   i l i   u w e   k a m a   u m e m e ;   b a s i   j e !   T u f a n y e   f u r a h a ?   U p a n g a   u n a d h a r a u   f i m b o   y a   m w a n a n g u ,   k a m a   u n a v y o d h a r a u   k i l a   m t i .   

m h e n g a 

k i s i m a 

k w a t o 

h o n g o 

m i b u y u 

j a n j a 

J O B : 3 7 : 2   Z i s i k i z e n i   h i z o   k e l e l e   z a   s a u t i   y a k e ,   N a   u v u m i   u t o k a o   k i n y w a n i   m w a k e .   

m i z i g o 

B a s i   n i   m a l i p o   m a z u r i   y a l i y o j e   y a   w a t e n d a o ! 

u b i v u 

s a k a t a 

u d a n g a n y i f u 

m j o m b a 

m a b a k a 

u k a m b i 

v i f a a 

c h a n j a 

P S A : 1 3 9 : 2   W e w e   w a j u a   k u k e t i   k w a n g u   n a   k u o n d o k a   k w a n g u ;   U m e l i f a h a m u   w a z o   l a n g u   t o k e a   m b a l i .   

p e m b e 

J D G : 1 6 : 1 7   N d i p o   a l i p o m w a m b i a   y o t e   y a l i y o k u w a   m o y o n i   m w a k e ,   a k a m w a m b i a ,   W e m b e   h a u k u p i t a   j u u   y a   k i c h w a   c h a n g u   k a m w e ;   m a a n a   m i m i   n i m e k u w a   M n a d h i r i   w a   M u n g u ,   t a n g u   t u m b o n i   m w a   m a m a   y a n g u ;   n i k i n y o l e w a ,   n d i p o   n g u v u   z a n g u   z i t a n i t o k a ,   n a m i   n i t a k u w a   d h a i f u ,   n i t a k u w a   k a m a   w a n a d a m u   w e n z a n g u .   

k a w a i d a 

w a p e n z i 

  k a b l a   s i j a e n d a   S u f f o l k .   

s i f u 

k i d e r i 

p i n d u a 

r a s u l i 

  F i r w a !   

t a n i 

u t a m a n i 

p e m b e b u t u 

B i a s h a r a   y a   u u z a j i   b i d h a a   n a   h u d u m a   n j e   i n a t a z a m i w a   k u n a w i r i   k u f u a t i a   k u p a t i k a n a   k w a   m a s o k o   m a p y a   h a s w a   k u p i t i a   s o k o   l a   p a m o j a   l a   C O M E S A   n a   J u m u i y a   y a   A f r i k a   M a s h a r i k i   ( E A C ) ,   n a   s o k o   l a   J u m u i y a   y a   U l a y a   ( E U ) ,   M a s h a r i k i   y a   M b a l i   n a   o n g e z e k o   l a   u u z a j i   b i d h a a   z a   n g u o   n c h i n i   M a r e k a n i   k u p i t i a   m k a t a b a   w a   A G O A . 

t i t i m a 

m i z a n i 

E S T : 5 : 8   I k i w a   n i m e p a t a   k i b a l i   m a c h o n i   p a   m f a l m e ,   n a   m f a l m e   a k i o n a   v e m a   k u n i p a   n i o m b a l o ,   n a   k u n i f a n y i z i a   h a j a   y a n g u ,   n a   a j e   t e n a   m f a l m e   n a   H a m a n i   k w e n y e   k a r a m u   n i t a k a y o w a a n d a l i a ,   n a m i   k e s h o   n i t a f a n y a   k a m a   v i l e   m f a l m e   a l i v y o s e m a .   

S i y o   k a t i k a   J a h a n n a m u   m a k a a z i   y a   h a o   m a k a f i r i ? 

m a h a r a m i a 

p a 

P S A : 8 9 : 2 1   A m b a y e   m k o n o   w a n g u   u t a k u w a   t h a b i t i   k w a k e ,   N a   m k o n o   w a n g u   u t a m t i a   n g u v u .   

m z i m u 

v i n a n d a 

v i i n i 

k u m b a t i o 

n e l i   k i c h w a k i j a n i 

u b a r u b a r u 

w a f a r i j i 

t e p e 

1 C H : 1 5 : 1 5   N a   w a n a   w a   W a l a w i   w a k a l i c h u k u a   s a n d u k u   l a   M u n g u   m a b e g a n i   m w a o   k w a   m i t i   y a k e ,   k a m a   v i l e   M u s a   a l i v y o a m u r u ,   s a w a s a w a   n a   n e n o   l a   B w a n a .   

P S A : 6 6 : 1 4   A m b a z o   m i d o m o   y a n g u   i l i z i n e n a ;   K i n y w a   c h a n g u   k i k a z i s e m a   n i l i p o k u w a   t a a b u n i .   

s a d i k i 

H a k i k a   k a t i k a   h a y o   y a p o   m a z i n g a t i o   k w a   w e n y e   m a c h o . 

M m a l i 

j a m i i 

a s h k i 

W a m e k w i s h a   p i t a   k a b l a   y a k e   M i t u m e . 

w a p i 

H i z i   n i   A y a   z a   M w e n y e z i   M u n g u   t u n a k u s o m e a   k w a   h a k i . 

k w a y a 

p i k u 

u s a l i m i n i 

m r i t h i s h i 

k i a t u   c h a   n g o z i 

w a d i 

m b a r i 

T u h u k u m i e   b a i n a   y e t u   n a   k a u m u   y e t u   k w a   h a k i , 

m i s h i n d o 

o v y o 

t u r u f u 

m i s u m a r i 

n j e 

N a   h a k i k a   a l a m a   z a k e   z i m e k w i s h a   k u j a . 

m a o n g o z i 

D A N : 2 : 2 8   l a k i n i   y u k o   M u n g u   m b i n g u n i   a f u n u a y e   s i r i ,   n a y e   a m e m j u l i s h a   m f a l m e   N e b u k a d r e z a   m a m b o   y a t a k a y o k u w a   s i k u   z a   m w i s h o .   N d o t o   y a k o ,   n a   n j o z i   z a   k i c h w a   c h a k o   u l i z o z i o n a   k i t a n d a n i   p a k o ,   n i   h i z i ;   

v i t o n g e 

k i b w i k o 

r a i 

E n y i   W a n a   w a   I s r a i l i ! 

h e k o 

( 2 )   M k u r u g e n z i   M k u u   w a   H u d u m a   y a   U p e l e l e z i   a t a k u w a   k a t i b u   w a   B a r a z a   l a   K i t a i f a   l a   U p a l a l a z i 

u t e u z i 

m i k a z o 

( h )   k u t o a   r a s l i m a l i   z a   k u t o s h a   k u k o m b o a   m a e n e o   y a l i y o h a r i b i w a   n a   m a e n e o   y a n a y o w e z a   k u k u m b w a   n a   m a j a n g a   i l i   k u y a f a n y a   y a w e   s a f i   n a   z a l i s h i 

k i p a 

  A m k a .   

k o m e s h w a 

j e r a h a 

s h e r e h e 

G a w i o   k w a   k i l a   h i s a   m o j a   T s h .   

c h u c h u m i a 

w a p a k a 

m i p o p o r o 

m n a n d i   k i d a r i c h e u p e 

d i a 

m a s h a p o 

w a f i l i s i k a 

s h a r u b a t i 

h a j a m b o 

E n y i   m l i o   a m i n i ! 

t a n d a w a l a   w a   H e u g l i n 

a n z i s h a 

m a s a r i f u 

r e h e 

k o m b o 

u d h i 

  H a m n a   s h u l e   l e o . 

K u i n g i a   k w a   K a m p u n i   y a   S a n l a m   n d a n i   y a   s o k o   l a   h u m u   i n c h i n i   k u p i t i a   k w a   k a m p u n i   y a   ' P a n   A f r i c a '   n i   k w a   h a k i k a   n a   k u t a t u w e z e s h a   k u n u f a i k a   k u t o k a n a   n a   b i d h a a   z a k e   m b a l i   m b a l i   n a   u j u z i   w a k e . 

L a k i n i   m t a k a p o   i t w a   b a s i   i n g i e n i ,   n a   m k i s h a   k u l a   t a w a n y i k e n i ,   w a l a   m s i w e k e   m a z u n g u m z o . 

s i t a s i t a 



J O N : 1 : 6   B a s i   n a h o d h a   a k a m w e n d e a ,   a k a m w a m b i a ,   U n a   n i n i ,   E w e   u l a l a y e   u s i n g i z i ?   A m k a ,   u k a m w o m b e   M u n g u   w a k o ;   l a b d a   M u n g u   h u y o   a t a t u k u m b u k a ,   t u s i p o t e e .   

E Z K : 3 3 : 1 0   N a   w e w e ,   m w a n a d a m u ,   s e m a   n a   n y u m b a   y a   I s r a e l i ;   N i n y i   m w a s e m a   h i v i ,   k w a m b a ,   M a k o s a   y e t u   n a   d h a m b i   z e t u   n i   j u u   y e t u ,   n a s i   t u m e d h o o f i k a   k a t i k a   d h a m b i   h i z o ;   b a s i   t u n g e w e z a j e   k u w a   h a i ?   

m i d u n d u g o 

  V i c h w a   k w e n y e   u k u t a . 

m a f u u 

g o n g o 

A C T : 2 : 2   K u k a j a   g h a f u l a   t o k a   m b i n g u n i   u v u m i   k a m a   u v u m i   w a   u p e p o   w a   n g u v u   u k i e n d a   k a s i ,   u k a i j a z a   n y u m b a   y o t e   w a l i y o k u w a   w a m e k e t i .   

k w a   k i l a   h a l i 

k i t e 

J D G : 3 : 1   B a s i   h a y a   n d i y o   m a t a i f a   a m b a o   B w a n a   a l i w a a c h a ,   i l i   a w a j a r i b u   I s r a e l i   k w a   h a o ,   y a a n i ,   a w a j a r i b u   h a o   w o t e   a m b a o   h a w a k u v i j u a   v i t a   v y o t e   v y a   K a n a a n i ;   

A n a   n i n i   M t u m e   h u y u ? 

m b u n i 

E Z R : 1 : 1 1   V y o m b o   v y o t e   v y a   d h a h a b u   n a   v y a   f e d h a   v i l i k u w a   j u m l a   y a k e   e l f u   t a n o   n a   m i a   n n e .   H i v y o   v y o t e   S h e s h b a z a   a k a k w e a   n a v y o ,   h a p o   w a l i p o k w e a   w a l e   w a   u h a m i s h o   k u t o k a   B a b e l i   m p a k a   Y e r u s a l e m u .   

k i l i n g o 

d h a l i m u 

u z a l i s h i 

  N a s i k i a   n a f u u .   

m a z i n g a o m b w e 

N i   l a z i m a   p i a   t u w e   t a y a r i   k u z i t e t e a   f a m i l i a   b i l a   k u j a l i   k a m a   m s a a d a   w e t u   u t a z i s a i d i a   k u p a t a   n j i a   c h a n y a   z a   k u h a k i k i s h a   u s a l a m a   w a   w a t o t o   w a o . 

v i c h e a 

s t o a 

c h u m w i 

a t a n u n u a   g a r i   l i l e   b i n a f s i 

a d a 

N a   n y i n y i   m k a z a m a   k a t i k a   m a o v u   k a m a   w a o   w a l i v y o   z a m a . 

  J a s s i e .   

u s h e t a n i 

t e k e l e z a 

P S A : 9 0 : 6   A s u b u h i   y a c h i p u k a   n a   k u m e a ,   J i o n i   y a k a t i k a   n a   k u k a u k a .   

a k i l i 

u m o j a 

m i f u t o 



v i s h i k u 

h o n g e z a 

u b u g e 

  T e s s   a l i k u w a c h a   v e m a   k a b i s a . 

p i g a   n g u m i 

z i m w e 

n d u g u   z a   n c h i   m o j a 

m a t a p i s h i 

z o g o y o g o   w a   H i n d e 

b a l a s i 

w a k o s i 

P S A : 3 6 : 3   M a n e n o   y a   k i n y w a   c h a k e   n i   u o v u   n a   h i l a ,   A m e a c h a   k u w a   n a   a k i l i   n a   k u t e n d a   m e m a .   

g h a i b u 

m i n a j i l i 

i v a 

m a h a l i 

L U K : 2 2 : 1 6   k w a   m a a n a   n a w a a m b i a   y a   k w a m b a   s i i l i   t e n a   h a t a   i t a k a p o t i m i z w a   k a t i k a   u f a l m e   w a   M u n g u .   

s i h i 

B a s i   n i   n a n i   d h a a l i m u   m k u b w a   k u l i k o   y u l e   a l i y e   m z u l i a   M w e n y e z i   M u n g u   u w o n g o ,   k w a   a j i l i   y a   k u w a p o t e z a   w a t u   b i l a   y a   i l i m u ? 

  T u l i o n g e a   k w e n y e   s i m u .   

s a l i h i 

g h a r i k a 

c h a n g u d o a 

t e z i 

a m r i w a 

E Z K : 1 5 : 7   N a m i   n i t a u k a z a   u s o   w a n g u   j u u   y a o ;   n a o   w a t a t o k a   m o t o n i ,   l a k i n i   m o t o   u t a w a t e k e t e z a ;   n a n y i   m t a j u a   y a   k u w a   m i m i   n d i m i   B w a n a ,   n i t a k a p o u k a z a   u s o   w a n g u   j u u   y a o .   

W a k a s e m a : 

c h u n u k a 

k i k o p e 

w a o m b a 

M p a n g o   h u u   u n a w e k a   w a z i   n g u z o   m u h i m u   z a   k u f u a t a   m t u   a n a p o h i t a j i   k u l i p w a   k i i n u a   m g o n g o   n a   m a f a o   m e n g i n e ,   m p a n g o   k a b a m b e   w a   u t o a j i   m i s h a h a r a   n a   u s i m a m i z i   b o r a   a m b a o   u t a t o a   m o t i s h a   k w a   w a f a n y a k a z i   n a   p i a   k u w e z e s h a   k u k u a   k w a   k a z i   z a   w a f a n y a k a z i   w e t u .   

v i p i n d u p i n d u 

m a k i m b i l i o 

P S A : 2 : 6   N a m i   n i m e m w e k a   m f a l m e   w a n g u   J u u   y a   S a y u n i ,   m l i m a   w a n g u   m t a k a t i f u .   

m i s h a l e 

k i v u m b i 

t u p a 

L U K : 1 6 : 1 6   T o r a t i   n a   m a n a b i i   v i l i k u w a p o   m p a k a   Y o h a n a ;   t a n g u   w a k a t i   h u o   h a b a r i   n j e m a   y a   u f a l m e   w a   M u n g u   h u t a n g a z w a ,   n a   k i l a   m t u   h u j i i n g i z a   k w a   n g u v u .   

m i t i h a n i 

v i p o n d y a   w a   M o n t a g u 

t a n g u l i a 



u k a l i f u 

v i b i b i 

m a p e s h e n i 

  A s a n t e . 

d o n d o 

m u k o f u 

m w u n g a m o 

m c h e c h e t o 

m a k a h i n i 

  N a   m o j a   y a   h i z i   z a   m k e w e . 

k a d i r i 

t u n d a   b i v u 

k a l a l a 

w a p i g i 

2 K I : 2 5 : 1 7   U r e f u   w a   n g u z o   m o j a   u l i k u w a   d h i r a a   k u m i   n a   n a n e ,   n a   k i c h w a   c h a   s h a b a   k i l i k u w a   j u u   y a k e ;   n a   u r e f u   w a   k i c h w a   u l i k u w a   d h i r a a   t a t u ;   n a   m a p a m b o   y a   w a v u   n a   m a k o m a m a n g a   j u u   y a   k i c h w a   h i c h o   k o t e   k o t e ,   y o t e   y a l i k u w a   y a   s h a b a .   N a y o   n g u z o   y a   p i l i   i l i k u w a   v i v y o   h i v y o ,   p a m o j a   n a   u l e   w a v u .   

t u k i a 

a l m a s i 

N a   w a k h a l i f u   w a t a u o n a   M o t o   n a   w a t a j u a   y a   k w a m b a   w a o   l a z i m a   w a t a i n g i a   h u m o ; 

k i i s h a 

n e p a 

  B a s i ,   s h u k u r u   M u n g u   u k o   s a w a . 

M A T : 1 : 5   S a l m o n i   a k a m z a a   B o a z i   k w a   R a h a b u ;   B o a z i   a k a m z a a   O b e d i   k w a   R u t h u ;   O b e d i   a k a m z a a   Y e s e ;   



g o m b e a   c h e o 

a l i p o t e z a   p e s a 

J H N : 3 : 9   N i k o d e m o   a k a j i b u ,   a k a m w a m b i a ,   Y a w e z a j e   k u w a   m a m b o   h a y a ?   

G E N : 4 8 : 1 1   I s r a e l i   a k a m w a m b i a   Y u s u f u ,   S i k u d h a n i   y a   k w a m b a   n i t a k u o n a   u s o   w a k o ,   n a   M u n g u   a m e n i o n y e s h a   n a   u z a o   w a k o   p i a .   

u z u n g u 

k u z i   m k i a m s h a l e 

h a m a l i 

c h e g a 

U m a l a y a 

c h i p u k i z i 

W a j o j i a 

f a   u p i n d a 

m k u n d a j i 

j a s i r i 

m a s h e t a n i 

j i p a k i z a 

  U s i n i a m b i e   n i e n d e   z a n g u ,     S t a n l e y .   

a v y a 

w o k o z i 

s h e r e h e 

u f i t i n a 

f a l a 

m a l a i k a 

c h a p u c h a p u 

  . . . 

p i n g a 

h a r a j a 

b a t i l i s h a 

w a s h a 

t o k e a 

w a t a m b i k a 

k i p o k e o 

u j a m b a z i 

J E R : 2 2 : 7   N a m i   n i t a k u f a n y i a   t a y a r i   w a t u   w e n y e   k u h a r i b u ,   k i l a   m t u   n a   s i l a h a   z a k e ;   N a o   w a t a k a t a   m i e r e z i   m i t e u l e   y a k o ,   n a   k u i t u p a   m o t o n i .   

f u n g a 

t a b a 

k o n d a v i 

m t a n d i o 

K u p i t i a   m t a n d a o   h u u ,   w a s a f i r i   w a n a w e z a   k u k a t a   t i k e t i   z a o   k w a   k u t u m i a   p e s a   t a s l i m u   a u   k a d i   z a   m k o p o .   

W a l i o m o   m a t u m b o n i   m w a   w a n y a m a   h a w a   n i   k w a   a j i l i   y a   w a n a u m e   w e t u   t u ,   n a   w a m e h a r i m i s h w a   k w a   w a k e   z e t u . 

o a 

v u m a 

n i a b a 

m a k o k o t o 

m a j i n a 

M u n g u   a k u b a r i k i 

t a r i k i 



m a r d a d i 

t u s h a 

m a f u k u t o 

3 1 3 .   T u m e   k u h u s i a n a   n a   k u t e k e l e z w a   k w a   K a t i b a 

  H i y o   n a   h i s a n i   y a   w a n a w a k e   w a   A f r i k a   y a k e . 

c h o z i   H a b e s h i 

k w e r a   m a c h o n j a n o 

P S A : 5 5 : 7   N i n g e k w e n d a   z a n g u   m b a l i ,   N i n g e t u a   j a n g w a n i .   

u n y a n y a 

z o e a 

M A T : 4 : 1   K i s h a   Y e s u   a l i p a n d i s h w a   n a   R o h o   n y i k a n i ,   i l i   a j a r i b i w e   n a   I b i l i s i .   

k a n a 

m a s a a 

t i m i z i a 

  K w a   h i v y o   t u m e k u w a   t u k i s h a n g a a ,   H i y o   n i   k o s a   y a   k a w a i d a ,   D a k t a r i   N g a b a ,   a m a ,   

u t e p e t e v u 

m a t a f s i r i 

m s o m o 

s h a r a b u 

p a r a k a c h a 

u a j a z i 

n y w e a 

h a r i b i k a 

1 K I : 2 : 2 8   T e n a ,   h a b a r i   z i k a m f i k i a   Y o a b u ;   k w a   m a a n a   Y o a b u   a l i k u w a   a m e m f u a t a   A d o n i a ,   i n g a w a   h a k u m f u a t a   A b s a l o m u .   Y o a b u   a k a k i m b i l i a   H e m a n i   k w a   B w a n a ,   a k a z i s h i k a   p e m b e   z a   m a d h a b a h u .   

t o b o a 

M I C : 1 : 7   N a   s a n a m u   z a k e   z o t e   z a   k u c h o n g a   z i t a p o n d w a - p o n d w a ,   n a   i j a r a   z a k e   z o t e   z i t a t e k e t e z w a   k w a   m o t o ,   n a   s a n a m u   z a k e   z o t e   n i t a z i f a n y a   u k i w a ;   k w a   k u w a   a m e z i k u s a n y a   k w a   u j i r a   w a   k a h a b a ,   n a z o   z i t a u r u d i a   u j i r a   w a   k a h a b a .   

B a s i   w a l i p o   k u j a   w a c h a w i ,   M u s a   a l i w a a m b i a : 

M c h e n i   M w e n y e z i   M u n g u ,   n a   a c h e n i   r i b a   z i l i z o   b a k i a ,   i k i w a   n y i n y i   n i   W a u m i n i . 

W a c h i l e 

h a m a m u 

b a t a b a t a 

g h a f i l i k a 

k e t e 

k o n t e n a 

1 K I : 1 4 : 2 6   a k a z i c h u k u a   h a z i n a   z a   n y u m b a   y a   B w a n a ,   n a   h a z i n a   z a   n y u m b a   y a   m f a l m e ;   a k a z i c h u k u a   z o t e .   A k a z i c h u k u a   p i a   n g a o   z o t e   z a   d h a h a b u   a l i z o z i f a n y a   S u l e m a n i .   

t o k u w a   n a   k a z i   n a 

s i t i m a 

P S A : 7 2 : 2 0   M a o m b i   y a   D a u d i   m w a n a   w a   Y e s e   y a m e k w i s h a .   K I T A B U   C H A   T A T U   

w a d h u l u m i w a 

1 K I : 1 8 : 3 8   N d i p o   m o t o   w a   B w a n a   u k a s h u k a ,   u k a i t e k e t e z a   s a d a k a   y a   k u t e k e t e z w a ,   n a   k u n i ,   n a   m a w e ,   n a   m a v u m b i ,   u k a y a r a m b a   y a l e   m a j i   y a l i y o k u w a m o   k a t i k a   m f e r e j i .   

p o g o 

u m a 

h u r i 

L U K : 2 2 : 3 1   A k a s e m a ,   S i m o n i ,   S i m o n i ,   t a z a m a ,   S h e t a n i   a m e w a t a k a   n i n y i   a p a t e   k u w a p e p e t a   k a m a   v i l e   n g a n o ;   

l u g h a 

b a d i l i s h a 

J H N : 1 2 : 2 4   A m i n ,   a m i n ,   n a w a a m b i a ,   C h e m b e   y a   n g a n o   i s i p o a n g u k a   k a t i k a   n c h i ,   i k a f a ,   h u k a a   h a l i   i y o   h i y o   p e k e   y a k e ;   b a l i   i k i f a ,   h u t o a   m a z a o   m e n g i .   

  N i t a o n g e a   n a   k a n a l i   

k a a k a a 

a t a k u w e p o   s a a   s i t a 

t e n a 

c h o t a 

w a z a b u n i 

H a y a   n i   b a a d a   y a   k u t o l e w a   a l i c h o   u s i a   a u   k u l i p a   d e n i . 

u s a h a u l i f u 

l a g h a i k a 

f u f u l i z a 

u t a f u t i s h i 

m a h a l i f u 

z a l i w a 

u b a d h i r i 

B a s i   t a i f a   m o j a   l a   W a n a   w a   I s r a i l i   l i l i a m i n i ,   n a   t a i f a   j i n g i n e   l i l i k u f u r u . 

k i s u   c h a   k u k u n j a 

g e n g e 

j i t w i k a 

m s o m i 

m a t a r i s h i 

h i s a n i 

v i v i n y u k a 

m a v u n d e 

N a   w e w e   h u k u t u p a ,   w a l a k i n i   M w e n y e z i   M u n g u   n d i y e   a l i y e   t u p a ,   i l i   a w a j a r i b u   W a u m i n i   m a j a r i b i o   m e m a   y a t o k a y o   k w a k e . 

z o e z a 

i n g i n e 

s a i k o l o j i a 

m d u n z i d u n z i i 

m a n u f a a 

m s a g a j i 

f i o a 

d a n g a n y o 

p i n d a 

P S A : 1 1 9 : 1 4 1   M i m i   n i   m d o g o ,   n a d h a r a u l i w a ,   L a k i n i   s i y a s a h a u   m a u s i a   y a k o .   

m a v u e 

j a h a 

m m o j a 

a n a s i m a m a   h u k u   a k i m a l i z i a   k u v a a   s i d i r i a 

1 8 5 .   ( 1 )   R a i s   w a   T a i f a   a t a m w a c h i s h a   k a z i   N   a i b u   W a z i r i   M k u u   W a z i r i ,   N a i b u   W a z i r i   k w a   u s h a u r i   w a   W a z i r i   M k u u 

i n g i 

k i k u n a z i 

f a n y a   m a s h t a k a 

k w a r a r a   m w e u s i 

2 K I : 4 : 3 6   A k a m w i t a   G e h a z i ,   a k a s e m a ,   M w i t e   y u l e   M s h u n a m i .   B a s i   a k a m w i t a .   N a   a l i p o f i k a   k w a k e ,   E l i s h a   a k a s e m a ,   H a y a !   M c h u k u e   m w a n a o .   

H a l i   y a   n y u m b a n i   i n a p o k u w a   i m e i m a r i k a ,   w a t u   w a n a w e z a   k u w a   n a   n a f a s i   k u s h i r i k i   k a t i k a   m i p a n g o   y a   m a e n d e l e o   k a t i k a   j a m i i ,   k a t i k a   e n e o   m a a l u m   a u   k a t i k a   d a r a j a   y a   t a i f a . 

J O B : 3 8 : 3 5   W a w e z a   k u u t u m a   u m e m e ,   n a o   u k a e n d a ,   U k a k u a m b i a ,   S i s i   t u p o   h a p a ?   

p i g a   n g u m i 

t a o 

I l i   w a t o t o   w a w e z e   k u l a   v y a k u l a   v y e n y e   v i r u t u b i s h i ,   l a b d a   u n a w e z a   k u z i s a i d i a   f a m i l i a   k u p a t a   r a s i l i m a l i   z i n a z o h i t a j i k a   i l i   k u p a m b a n a   n a   t a t i z o   l a   " n j a a   f i c h e "   -   y a a n i   m a d h a r a   k a t i k a   u k u a j i   y a n a y o s a b a b i s h w a   n a   u k o s e f u   w a   v i t a m i n i   n a   m a d i n i   m w i l i n i . 

s a n i d i 

K u r a   y a   k u t o k u w a   n a   i m a n i   n a   W a z i r i   M k u u 

k a m a n i 

M a u z o   y a l i o n g e z e k a   k w a   k a s i   m w a k a   2 0 0 7   b a a d a   y a   k u s h u k a   k i d o g o   m w a k a   2 0 0 6 .   

k o g a 

v i m o n d o 

m a d o l e 

m a f u m b o 

L U K : 1 : 3 0   M a l a i k a   a k a m w a m b i a ,   U s i o g o p e ,   M a r i a m u ,   k w a   m a a n a   u m e p a t a   n e e m a   k w a   M u n g u .   

m o r i 

p a s a 

m t e k e t e z o 

k i n y e v u 

m e d a n i 

h a r a k a   h a r a k a   h a i n a   b a r a k a 

s a i l i s h a 

f u t u k a 

b i s i b i s i 

m i s i m u 

m o r i 

D E U : 1 2 : 2 7   n a w e   z i s o n g e z e   s a d a k a   z a k o   z a   k u t e k e t e z w a ,   n y a m a   n a   d a m u ,   j u u   y a   m a d h a b a h u   y a   B w a n a ,   M u n g u   w a k o ;   n a   d a m u   y a   d h a b i h u   z a k o   u i m w a g e   j u u   y a   m a d h a b a h u   y a   B w a n a ,   M u n g u   w a k o ,   n a   w e w e   u t a k u l a   n y a m a   y a k e .   

s u k a 

l i p a 

t i m i a 

a   K i n g a z i j a 

v i m u l i m u l i 

P R O : 4 : 2 5   M a c h o   y a k o   y a t a z a m e   m b e l e ,   N a   k o p e   z a k o   z i t a z a m e   m b e l e   y a k o   s a w a s a w a .   

( c )   K i g e z o   a m b a c h o   k i t a t u m i w a   n a   K a m a t i   y a   U s h a u r i   k a t i k a   k u e l e z a   u s h a u r i   w a k e 

n g u t a 

n y a y o 

w i n j i 

P R O : 2 1 : 1 8   M t u   a s i y e   h a k i   n i   f i d i a   y a   w e n y e   h a k i ;   N a y e   a f a n y a y e   h i l a   n i   b a d a l a   y a   w a t u   w a   a d i l i .   

w a z a 

E w e   N a b i i ! 

A C T : 2 6 : 6   N a   s a s a   n i n a s i m a m a   h a p a   n i h u k u m i w e   k w a   a j i l i   y a   t u m a i n i   l a   a h a d i   b a b a   z e t u   w a l i y o p e w a   n a   M u n g u ,   

m a b a r a z a 

m w a n a t h a u r a 

o n g e z e k o 

I S A : 6 0 : 2   M a a n a ,   t a z a m a ,   g i z a   l i t a i f u n i k a   d u n i a ,   N a   g i z a   k u u   l i t a z i f u n i k a   k a b i l a   z a   w a t u ;   B a l i   B w a n a   a t a k u z u k i a   w e w e ,   N a   u t u k u f u   w a k e   u t a o n e k a n a   j u u   y a k o .   

k i l u w i l u w i   k i d a r i c h e k u n d u 

z i n g u l i w a 

c h i r i k u m a f u n j o 

r e g a r e g a 

M a m a   y a k e   a m e i c h u k u a   m i m b a   y a k e   k w a   u d h a i f u   j u u   y a   u d h a i f u ,   n a   k u m w a c h i s h a   z i w a   b a a d a   y a   m i a k a   m i w i l i . 

1 C H : 6 : 5 9   n a   A s h a n i   p a m o j a   n a   v i u n g a   v y a k e ,   n a   B e t h - s h e m e s h i   p a m o j a   n a   v i u n g a   v y a k e ;   

n g a n g a n i a 

I S A : 6 0 : 1 5   N a   k w a   k u w a   u m e a c h w a   n a   k u c h u k i w a ,   H a t a   i k a w a   h a p a n a   m t u   a l i y e p i t a   n d a n i   y a k o ,   N i t a k u f a n y a   k u w a   f a h a r i   y a   m i l e l e ,   F u r a h a   y a   v i z a z i   v i n g i .   

t a m a a 

z a w a d i 

s a l i t i 

u s h i n d i 

r i t h i s h a 

m u h a l i 

s i m u l i a 

k a r a n g a 

h a d h a r a n i 

m a b a m b a 

t i n g a 

s u m b u k o 

s h o r e   k i j i v u 

m a s u m b u o 

p i l i 

u n g a l i m o 

M t ' i i n i   M w e n y e z i   M u n g u ,   n a   m t ' i i n i   M t u m e   n a   w e n y e   m a d a r a k a   k a t i k a   n y i n y i . 

w a l i n z i 

m s e m a j i 

h i t i m u 

r a s i l m a l i i 

v i b u r u d i s h a j i 

b e b e r u 

2 S A : 2 2 : 3 2   M a a n a   n i   n a n i   a l i y e   M u n g u ,   i l a   B w a n a ?   N i   n a n i   a l i y e   m w a m b a ,   i l a   M u n g u   w e t u ?   

m i t a n u k o 

  C h a n z o   i n a s e m a   i m e k a t a z a   % % % % %   

m k u t u o 

I S A : 6 2 : 2   N a   m a t a i f a   w a t a i o n a   h a k i   y a k o ,   n a   w a f a l m e   w o t e   w a t a u o n a   u t u k u f u   w a k o ;   n a w e   u t a i t w a   j i n a   j i p y a ,   l i t a k a l o t a j w a   n a   k i n y w a   c h a   B w a n a .   

c h u n g u 

L A M : 2 : 1 0   W a z e e   w a   b i n t i   S a y u n i   h u k e t i   c h i n i ,   H u n y a m a z a   k i m y a ;   W a m e t u p a   m a v u m b i   j u u   y a   v i c h w a   v y a o ,   W a m e j i v i k a   v i u n o n i   n g u o   z a   m a g u n i a ;   W a n a w a l i   w a   Y e r u s a l e m u   h u i n a m a   v i c h w a   v y a o   K u i e l e k e a   n c h i .   

  K w a s a b a b u   a n a t a k a   k u r u d i   h a p o   n a   k u f i a n d a   k i c h w a   c h a k o .   

P S A : 8 4 : 1 0   H a k i k a   s i k u   m o j a   k a t i k a   n y u a   z a k o   N i   b o r a   k u l i k o   s i k u   e l f u .   N i n g e p e n d a   k u w a   b a w a b u   n y u m b a n i   m w a   M u n g u   w a n g u ,   K u l i k o   k u k a a   k a t i k a   h e m a   z a   u o v u .   

t u p a 

k a d a m u 

k i r o j a 

u l i m b w e n d e 

t a a d h i m a 

r o h o 

E X O : 1 2 : 5 1   I l i k u w a   s i k u   i l e   i l e   m o j a ,   B w a n a   a k a w a t o a   w a n a   w a   I s r a e l i   k a t i k a   n c h i   y a   M i s r i   k w a   m a j e s h i   y a o .   

t e n g e n e z o 

  . . . 

g h a l a 

t u m a i 

m p u n g a 

m a b a k a 

G E N : 2 5 : 3 4   Y a k o b o   a k a m p a   E s a u   m k a t e   n a   c h a k u l a   c h a   d e n g u ,   n a y e   a k a l a ,   a k a n y w a ,   k i s h a   a k a o n d o k a ,   a k a e n d a   z a k e .   H i v y o   E s a u   a k a i d h a r a u   h a k i   y a k e   y a   m z a l i w a   w a   k w a n z a .   

i s h a r a 

s e h e m u   y a   m i a 

s h i k i m a n i s h a 

w a p i n g a   k i t h a u r a 

P R O : 2 9 : 9   M w e n y e   h e k i m a   a k i j a d i l i a n a   n a   m p u m b a v u ;   A k i k a s i r i k a   a u   a k i c h e k a ,   p i a   h a p a n a   r a h a .   

B a s i   a k a z i f a n y a   m b i n g u   s a b a   k w a   s i k u   m b i l i ,   n a   a k a z i p a n g i a   k i l a   m b i n g u   m a m b o   y a k e . 

p a n d a   z a   m t i 

m s i t u 

w a z i r i 

p e p a 

  W a t a r a j i a   n i n i   k u j a   h a p a   n d a n i ?   

L U K : 9 : 2 1   A k a w a o n y a ,   a k a w a k a t a z a   w a s i m w a m b i e   m t u   n e n o   h i l o ;   

f e d h a   y a   u g o n i 

v i c h u n g u 

m a k a m b a   y a   a s a l i 

  H i y o   n i   s a w a . 

m a z o e a   k a t i   y a   m w a l i m u   n a   m w a n a f u n z i   y a l i k i t h i r i 

j i a n d i k i s h a 

m u r u a 

k i d u d u s i 

z u m g u m z a 

M a d h a a l i m u   h a w a t a k u w a   n a   r a f i k i ,   w a l a   m w o m b e z i   w a   k u i t i k i w a . 

b w a n a   a l i y e m l e t a   h a p a   a m e m p a p a s a   a u   k u m k u n a k u n a   , 

b a b a j e 

2 C H : 3 5 : 1 1   W a k a c h i n j a   p a s a k a ,   n a o   m a k u h a n i   w a k a m i m i n a   d a m u   w a l i y o p o k e a   m i k o n o n i   m w a o ,   W a l a w i   w a k a c h u n a .   

u v u n j o 

n u k i l i a 

m i s o k o t o 

k u r u m b i z a   s h a r u b u n y e u p e 

m p a k o 

  W a p e   h u r u .   

b a r u a   y a   r e j e s t a 

o n g o a 

t a d i 

m a h a b u s u 

k i v o 

b a k s h i s h i 

D E U : 4 : 4 6   n g ' a m b o   y a   Y o r d a n i ,   k a t i k a   b o n d e   l i l i l o e l e k e a   B e t h - p e o r i ,   k a t i k a   n c h i   y a   S i h o n i   m f a l m e   w a   W a a m o r i ,   a l i y e k u w a   a k i k a a   H e s h b o n i   n d i y e   a l i y e p i g w a   n a   M u s a   n a   w a n a   w a   I s r a e l i ,   w a l i p o t o k a   M i s r i ;   

1 C O : 1 6 : 7   M a a n a   s i p e n d i   k u o n a n a   n a n y i   s a s a ,   k a t i k a   k u p i t a   t u ,   k w a   s a b a b u   n a t a r a j i   k u k a a   k w e n u   m u d a   k i d o g o ,   B w a n a   a k i n i j a l i a .   

n o t i s i 

b i n a d a m u 

L E V : 4 : 3 2   N a y e   a k i l e t a   m w a n a - k o n d o o   k u w a   s a d a k a   y a   d h a m b i ,   a t a l e t a   w a   k i k e   m k a m i l i f u .   

s h i r i k i a n a 

n o a   m e n o 

m i b a n j o 

w a m a 

t o g a   m a p e t e 

h a l a n i 

a n k r a 

d e n g u a 

p o f u a 

m i m i n a 

S e m a : 

k i a n g a 

v u m b u a 

b u r u r a 

M A T : 2 4 : 3 5   M b i n g u   n a   n c h i   z i t a p i t a ;   l a k i n i   m a n e n o   y a n g u   h a y a t a p i t a   k a m w e .   

m a p a p o 

s h e r e 

b a r i d i 

u u a j i 



W a l i k u w a   w a t a n o ,   w a   s i t a   w a o   n i   m b w a   w a o . 

k o g a 

j a s i s i 

M A T : 2 1 : 2 5   U b a t i z o   w a   Y o h a n a   u l i t o k a   w a p i ?   U l i t o k a   m b i n g u n i ,   a u   k w a   w a n a d a m u ?   W a k a h o j i a n a   w a o   k w a   w a o ,   w a k i s e m a ,   T u k i s e m a ,   U l i t o k a   m b i n g u n i ,   a t a t u a m b i a ,   M b o n a   b a s i   h a m k u m w a m i n i ?   

t u n g i k a 

n j e w e 

m g a n d a 

D E U : 6 : 1 1   n a   n y u m b a   z i m e j a a   v i t u   v y e m a   v y o t e   u s i z o j a z a   w e w e ,   n a   v i s i m a   v i m e f u k u l i w a   u s i v y o f u k u a   w e w e ,   m a s h a m b a   y a   m i z a b i b u   n a   m i z e i t u n i   u s i y o i p a n d a   w e w e ,   n a w e   u t a k u l a   n a   k u s h i b a ;   

h i l i k i s h a 

  N a a m ,   w e w e   h u d a n g a n y a .   

m i k o p o   m i d o g o   

k i p e n g e l e 

T A N G A z O   l A   M k U T A N O   M k U U   W A   M W A k A   

m n e n i 

L U K : 2 0 : 2 1   W a k a m w u l i z a ,   w a k i s e m a ,   M w a l i m u ,   t w a j u a   y a   k w a m b a   w a s e m a   n a   k u f u n d i s h a   y a l i y o   y a   h a k i ,   w a l a   h u j a l i   c h e o   c h a   m t u ,   b a l i   u n a f u n d i s h a   n j i a   y a   M u n g u   k w a   k w e l i .   

K a m a   n y u m b a   y a k o   i n a   m i k e k a   a u   m a z u l i a ,   n i   l a z i m a   m a z u l i a   h a y o   n a   m i k e k a   i n a d h i f i s h w e   i l i   k u o n d o a   u c h a f u   n a   v i t u   v i n g i n e   v i c h a f u   v i n a v y o w e z a   k u i n g i a   n d a n i   y a   m a z u l i a   h a y o . 

u s a w a 

f o r a 

b u r a i 

k a m p u n i 

m i p i k o 

m i p e k e c h o 

h e s a b u 

N E H : 1 0 : 3 7   t e n a   t u y a l e t e   m a l i m b u k o   y a   u n g a   w e t u ,   n a   s a d a k a   z e t u   z a   k u i n u l i w a ,   n a   m a t u n d a   y a   m i t i   y a   n a m n a   z o t e ,   m v i n y o ,   n a   m a f u t a ,   k w a   m a k u h a n i ,   h a p o   v y u m b a n i   k w a   n y u m b a   y a   M u n g u   w e t u ;   n a   z a k a   z a   a r d h i   y e t u   k w a   W a l a w i ;   k w a   k u w a   h a o   W a l a w i   w a z i t w a a   z a k a   m i j i n i   m w o t e   m w a   k u l i m a   k w e t u .   

m a s h a u r i 

u w a k a l a 

k i f y o n z a v u m b i 

2 S A : 2 4 : 1 4   N a y e   D a u d i   a k a m w a m b i a   G a d i ,   N i m e i n g i a   k a t i k a   m a s h a k a   s a n a ;   b a s i   s a s a   n a   t u a n g u k e   k a t i k a   m k o n o   w a   B w a n a ;   k w a   k u w a   r e h e m a   z a k e   n i   n y i n g i ;   w a l a   n i s i a n g u k e   k a t i k a   m k o n o   w a   w a n a d a m u .   

b a r a 

s a n i i 

m a t a w i 



m i f e r e j i 

v i c h o p a 

m s h a h a r a 

e p u a 

S i s i   t u l i s h i r i k i   k u o k o a   w a t u   w a l i o k u j a   m j i 

P S A : 7 8 : 4 6   A k a w a p a   t u n u t u   m a z a o   y a o ,   N a   n z i g e   k a z i   y a o .   

1 C H : 1 1 : 2 9   S i b e k a i   M h u s h a t h i ,   S a l m o n i   M w a h o h i ;   

m f u n i k o 

k w e r a   m g o n g o n j a n o 

k i j i t u 

m k o l e 

1 C O : 7 : 3 8   B a s i ,   h i v y o   n a   a m w o z a y e   m w a n a m w a l i   w a k e   a f a n y a   v e m a ;   n a   y e y e   a s i y e m w o z a   a t a z i d i   k u f a n y a   v e m a .   

J O B : 2 1 : 1 9   M w a s e m a ,   M u n g u   h u w a w e k e a   w a t o t o   w a   m t u   h u o   u o v u   w a k e .   N a   a m l i p e   m w e n y e w e ,   i l i   a p a t e   k u u j u a .   

K u i m a r i s h w a   U w e z o   w a   U t o a j i   w a   U m e m e     

h u k u m u 

s a k a t a 

I S A : 3 2 : 3   T e n a   m a c h o   y a o   w a o n a o   h a y a t a k u w a   n a   k i w i ,   n a   m a s i k i o   y a o   w a s i k i a o   y a t a s i k i l i z a .   

u f a f a n u z i   w a   t e o l o j i a   y a   s e r i k a l i 

d u n g a 

W a k a s e m a : 

k a t a b a h u 

m n y a m a v u 

n g u r u m a 

m i t a l a 

w i m b i 

v i j e m b e 

g e u a 

u n y e t i 

u s h a u f u 

1 J N : 4 : 1 9   S i s i   t w a p e n d a   k w a   m a a n a   y e y e   a l i t u p e n d a   s i s i   k w a n z a .   

h u d h u r u n g i 

d o l a 

w a s h e r a t i 

m a t a w a n y i k o 

N a   n a n i   h u y o   M o l a   M l e z i   w a   w a l i m w e n g u   w o t e ? 

m i r a s h a r a h s a 

m w e l e z o 

k w a a 

w e u p e 

2 C H : 1 2 : 1 4   N a y e   a k a t e n d a   y a l i y o   m a o v u ,   k w a   k u w a   h a k u u k a z a   m o y o   w a k e   a m t a f u t e   B w a n a .   

a s h k i 

k i s i 

m a t o j o 

m a t a n g u k o 

m a o n d o l e o 

2 K I : 1 0 : 2 9   W a l a k i n i   k a t i k a   m a k o s a   y a k e   Y e r o b o a m u   m w a n a   w a   N e b a t i ,   a m b a y o   k w a   h a y o   a l i w a k o s e s h a   I s r a e l i ,   Y e h u   h a k u t o k a   k a t i k a   k u y a f u a t a ,   y a a n i ,   n d a m a   z a   d h a h a b u   z i l i z o k u w a k o   k a t i k a   B e t h e l i   n a   D a n i .   

e l e m e a 

w a l i m a j i 

m t a m b a a   p a n y a 

G E N : 3 2 : 6   W a l e   w a j u m b e   w a k a r u d i   k w a   Y a k o b o   w a k i s e m a ,   T u l i f i k a   k w a   n d u g u   y a k o ,   E s a u ,   n a y e   a n a k u j a   k u k u l a k i ,   n a   w a t u   m i a   n n e   p a m o j a   n a y e .   

k a b i d h i 

m w a n d i k o 

P R O : 8 : 3 1   N i k i i f u r a h i a   d u n i a   i n a y o k a l i w a   n a   w a t u ;   N a   f u r a h a   y a n g u   i l i k u w a   p a m o j a   n a   w a n a d a m u .   

p e k u a 

v u t a 

d o m o m u n d u   m w e u s i 

k o r o t a 

E Z K : 3 9 : 1 3   N a a m ,   w a t u   w o t e   w a   n c h i   h i y o   w a t a w a z i k a ;   i t a k u w a   n i   s i f a   k w a o   k a t i k a   s i k u   i l e   n i t a k a p o t u k u z w a ,   a s e m a   B w a n a   M U N G U .   

m i s i n d i 

t o k o m e a 

J E R : 2 8 : 8   M a n a b i i   w a l i o k u w a k o   k a b l a   y a   z a m a n i   z a n g u ,   n a   z a m a n i   z a k o ,   w a l i t a b i r i   j u u   y a   n c h i   n y i n g i ,   n a   j u u   y a   f a l m e   k u b w a ,   h a b a r i   y a   v i t a ,   n a   y a   m a b a y a ,   n a   y a   t a u n i .   

m l a a n i z i 

k u n j u a 

k i p a t o 

r a n d a r a n d a 

t e n d o 

d e v u 

f u a t a 

s h o r o   w a h a m a j i 

( d )   k u d h i b i t i   n j i a   a m b a p o   a r d h i   y o y o t e   i n a w e z a   k u b a d i l i s h w a   k u t o k a   k a t e g o r i a   m o j a   h a d i   n y i n g i n e 

w a r i t h i 

k i b a h a l u l i 

w a j u b a 

W a b a r b u d a 

a f i k i 

R E V : 2 : 6   L a k i n i   u n a l o   n e n o   h i l i ,   k w a m b a   w a y a c h u k i a   m a t e n d o   y a   W a n i k o l a i ,   a m b a y o   n a   m i m i   n a y a c h u k i a .   

K w a   h a k i k a   h a o   a m b a o   k w a   k u m w o g o p a   M o l a   w a o   M l e z i   w a n a n y e n y e k e a , 

n g a z i 

w e k o 

P S A : 1 1 9 : 1 6 9   E e   B w a n a ,   k i l i o   c h a n g u   n a   k i k u k a r i b i e ,   U n i f a h a m i s h e   s a w a s a w a   n a   n e n o   l a k o .   

a d u i 

c h e n e t a 

  W a j u a   h a o   w a c h e z a j i . 

m k a i d i 

m a j i l i p i o 

a   k i p a k u 

j e n a b u 

m a s i h a r a 

P r i c e w a t e r h o u s e C o o p e r s   i t a e n d e l e a   k u t e k e l e z a   w a j i b u   w a   u k a g u z i   w a   f e d h a   k w a   m u j i b u   w a   k i f u n g u   1 5 9 ( 2 )   c h a   s h e r i a   y a   k a m p u n i   ( s u r a   4 8 6 ) . 

m i f o k o 

H a o   w a n a o   m z u l i a   u w o n g o   M w e n y e z i   M u n g u   h a w a t a f a n i k i w a . 

P S A : 1 0 9 : 2 8   W a o   w a l a a n i ,   b a l i   W e w e   u t a b a r i k i ,   W a m e o n d o k a   w a o   w a k a a i b i s h w a ,   B a l i   m t u m i s h i   w a k o   a t a f u r a h i .   

p u t o 

m a h a b u s u 



A C T : 1 5 : 2 3   M i t u m e   n a   n d u g u   w a z e e ,   k w a   n d u g u   z e t u   w a l i o k o   A n t i o k i a   n a   S h a m u   n a   K i l i k i a ,   w a l i o   w a   M a t a i f a ;   S a l a m u .   

j o g o o 

m a t a m b u z i 

u k a m i l i f u 

  K u n a   w a t u   a m b a o   h u j i b u   m a s w a l i   k i a d i l i f u . . .   

k u n g u t a 

m k a t i l i 

m l e z i 

b a d i l i k o 

a i n i 

a n d i k a n y a 

J H N : 1 0 : 3 7   K a m a   s i z i t e n d i   k a z i   z a   B a b a   y a n g u ,   m s i n i a m i n i ;   

e l e m e a 

D A N : 5 : 8   B a s i   w a k a i n g i a   w e n y e   h e k i m a   w o t e   w a   m f a l m e ;   l a k i n i   h a w a k u w e z a   k u y a s o m a   y a l e   m a a n d i k o ,   w a l a   k u m j u l i s h a   m f a l m e   t a f s i r i   y a k e .   

k a r i b i s h a 

s u m b u k o 

A C T : 8 : 1   S i k u   i l e   k u k a t u k i a   a d h a   k u u   y a   k a n i s a   l i l i l o k u w a   k a t i k a   Y e r u s a l e m u ;   w o t e   w a k a t a w a n y i k a   k a t i k a   n c h i   y a   U y a h u d i   n a   S a m a r i a ,   i s i p o k u w a   h a o   m i t u m e .   

k i m a r i d a d i 

1 J N : 2 : 4   Y e y e   a s e m a y e ,   N i m e m j u a ,   w a l a   h a z i s h i k i   a m r i   z a k e ,   n i   m w o n g o ,   w a l a   k w e l i   h a i m o   n d a n i   y a k e .   

m a f u m b i 

n o n g w a 

v i s i r a n i 

N i   v y a   n a n i   v i l i o m o   k a t i k a   m b i n g u   n a   k a t i k a   a r d h i ? 

O l e   w a o ,   s i k u   h i y o   h a o   w a n a o   k a n u s h a ! 

k u m i 

I S A : 1 9 : 2 5   k w a   k u w a   B w a n a   w a   m a j e s h i   a m e w a b a r i k i ,   a k i s e m a ,   W a b a r i k i w e   w a t u   w a n g u   M i s r i ;   n a   w e w e   A s h u r u ,   k a z i   y a   m i k o n o   y a n g u ;   n a   w e w e   I s r a e l i ,   u r i t h i   w a n g u .   

B i a s h a r a   k u u   z a   k a m p u n i   n i   p a m o j a   n a   m a c h a p i s h o ,   u c h a p i s h a j i   n a   u s a m b a z a j i   w a   m a g a z e t i   n a   m a j a r i d a ,   n a   u t a n g a z a j i   w a   r a d i o   n a   t e l e v i s h e n i ,   n c h i n i   K e n y a ,   U g a n d a   n a   T a n z a n i a .   

s h a v u   l a   m g u u 

m s h o k i s h o k i 

z i n g u o 

p a m b i z o 

u c h o y o 

P S A : 6 4 : 3   W a l i o u n o a   u l i m i   w a o   k a m a   u p a n g a ,   W a m e i e l e k e z a   m i s h a l e   y a o ,   m a n e n o   y a   u c h u n g u ,   

b a k o r a 

L E V : 8 : 1 5   K i s h a   a k a m c h i n j a ;   n a   M u s a   a k a i t w a a   d a m u   y a k e ,   a k a i t i a   k a t i k a   p e m b e   z a   m a d h a b a h u   p a n d e   z o t e   k w a   k i d o l e   c h a k e ,   a k a i t a k a s a   m a d h a b a h u ,   k i s h a   a k a i m w a g a   h i y o   d a m u   h a p o   c h i n i   y a   m a d h a b a h u ,   n a   k u i t a k a s a ,   i l i   a f a n y e   u p a t a n i s h o   k w a   a j i l i   y a k e .   

g a w a 

m i s w a d a 

P S A : 6 9 : 1 1   N i l i p o f a n y a   g u n i a   k u w a   n g u o   z a n g u ,   N i k a w a   m i t h a l i   k w a o .   

l o w a 



p u z o 

w a s h a r i k a 

s a p a t u 

1 9 8 .   ( I )   K a t i k a   u t e k e l e z a j i   w a   m a m l a k a   y a   m a h a k a m a ,   M a h a k a m a   i t a z i n g a t i a   K a t i b a   h i i   p a m o j a   n a   s h e r i a   n a   h a i t a d h i b i t i w a   w a l a   k u e l e k e z w a   n a   m t u   y e y o t e   m w i n g i n e   a u   h a l m a s h a u r i 

z a w a d i 

m a u l i z o 

u p a k u z i 

l a b d a   m a m b o   y o t e   y a n g a l i k w e n d a   s a w a s a w a   k a m a   S t e l l a   a s i n g a l i r o p o k a 

c h o k o c h o k o 

c h o m b o 

e g e s h a 

k a n i s a 

  H e b u   t u w a k u m b u s h e   w a t a z a m a j i ,   k w a n i n i   B a b a   a l i f u t w a   m a r a   y a   k w a n z a .   

  B a s i   m b o n a   w a n i o n y e s h a   h i i ? 

a n g u k o 

c h a n i 

E P H : 6 : 2 2   a m b a y e   n a m p e l e k a   k w e n u   k w a   k u s u d i   l i l o   h i l o   m p a t e   k u z i j u a   h a b a r i   z e t u ,   n a y e   a w a f a r i j i   m i o y o   y e n u .   

m u r u a