|
context: "Halldór Laxness ( Halldór Kiljan ) fæddist í Reykjavík 23. apríl árið 1902 og átti í fyrstu heima við Laugaveg en árið 1905 settist fjölskyldan að í Laxnesi í Mosfellssveit . Þar ólst Halldór upp en sótti skóla í Reykjavík á unglingsárum . Ungur hélt hann síðan utan og var langdvölum erlendis um árabil – í ýmsum Evrópulöndum og síðar í Ameríku . Þegar hann var heima bjó hann í Reykjavík þar til hann og kona hans , Auður Sveinsdóttir , byggðu sér húsið Gljúfrastein í Mosfellssveit og fluttu þangað árið 1945 . Þar var heimili þeirra alla tíð síðan og þar er nú safn til minningar um þau . Halldór lést 8. febrúar 1998 . Skólaganga Halldórs varð ekki löng . Árið 1918 hóf hann nám við Menntaskólann í Reykjavík en hafði lítinn tíma til að læra , enda var hann að skrifa skáldsögu , Barn náttúrunnar , sem kom út haustið 1919 – þá þegar var höfundurinn ungi farinn af landi brott . Sagan vakti þó nokkra athygli og í Alþýðublaðinu sagði m.a. : „ Og hver veit nema að Halldór frá Laxnesi eigi eftir að verða óskabarn íslensku þjóðarinnar . “ Upp frá þessu sendi Halldór frá sér bók nánast á hverju ári , stundum fleiri en eina , í yfir sex áratugi . Afköst hans voru með eindæmum ; hann skrifaði fjölda skáldsagna , sumar í nokkrum hlutum , leikrit , kvæði , smásagnasöfn og endurminningabækur og gaf auk þess út mörg greinasöfn og ritgerðir . Bækurnar eru fjölbreyttar en eiga það sameiginlegt að vera skrifaðar af einstakri stílgáfu , djúpum mannskilningi og víðtækri þekkingu á sögu og samfélagi . Þar birtast oft afgerandi skoðanir á þjóðfélagsmálum og sögupersónur eru margar einkar eftirminnilegar ; tilsvör þeirra og lunderni hafa orðið samofin þjóðarsálinni . Þekktustu verk Halldórs eru eflaust skáldsögurnar stóru og rismiklu , s.s. Salka Valka , Sjálfstætt fólk , Heimsljós , Íslandsklukkan og Gerpla , og raunar mætti telja upp mun fleiri ; Kvæðabók hans er í uppáhaldi hjá mörgum sem og minningabækurnar sem hann skrifaði á efri árum um æskuár sín ; af þekktum greinasöfnum og ritgerðum má nefna Alþýðubókina og Skáldatíma . Mikið hefur verið skrifað um verk og ævi skáldsins , en hér skal aðeins bent á ítarlega frásögn og greiningu Halldórs Guðmundssonar í bókinni Halldór Laxness – ævisaga ." |
