text
stringlengths 279
69.3k
|
|---|
Һуңғы йылдарҙа Өфө ҡалаһында социаль объекттар, бигерәк тә мәктәп һәм балалар баҡсалары төҙөүгә ҙур иғтибар бүленә. Ихтыяж булған биҫтәләрҙә иҫкеләре лә яңыртыла.
Һуңғы йылдарҙа Өфө ҡалаһында социаль объекттар, бигерәк тә мәктәп һәм балалар баҡсалары төҙөүгә ҙур иғтибар бүленә. Ихтыяж булған биҫтәләрҙә иҫкеләре лә яңыртыла.
Былтыр, мәҫәлән, күп профилле 44-се һәм “Сағыу” биҫтәһендә 162-се мәктәптәр файҙаланыуға тапшырылды. Мең урынлыҡ дүрт балалар баҡсаһы төҙөлөп, кескәйҙәрҙе ҡабул итте.
Әле Өфөлә ҡалала ғына түгел, республикала иң ҙур мәктәп һалына. Ул Инорс биҫтәһендә урынлашҡан, 1650 урынға иҫәпләнгән. Белем биреү учреждениеһы үҙ эсенә балалар баҡсаһын һәм спорт блогын да ала. 345 урынлыҡ балалар баҡсаһы төҙөлөп бөтөп, былтыр файҙаланыуға тапшырылған. Был эш “Демография” милли проектына ярашлы тормошҡа ашырылған.
Спорт блогын да иҫәпкә алғанда, объекттың дөйөм майҙаны 25,5 мең квадрат метр тәшкил итәсәк, төҙөлөш майҙаны – 10,3 мең квадрат метр. Мәктәп проекты биш блокка бүленгән. Әле эштәр барыһында бер юлы алып барыла.
Подрядсы ойошма директоры урынбаҫары Евгений Панов белдереүенсә, йылылыҡ трассаһында эштәрҙең 75 проценты тамамланған. Йылылыҡ башланғыс мәктәп корпусына бирелгән дә.
"Канализация, һыу үткәреү юлдары буйынса эштәрҙе лә бер юлы алып барабыҙ. Быйыл мәктәптең тышҡы селтәрҙәре төҙөлөшөн тамамларға уйлайбыҙ, – тине ул. – Артабан елләтеү, электрика, сантехника буйынса эштәрҙең беренсе этабын башлаясаҡбыҙ".
Яңы үҙәкте файҙаланыуға тапшырыуҙы балалы ғаиләләр айырыуса ашҡынып көтә.
"Бөтәһе лә яҡында ғына буласаҡ. Ныҡ көтәбеҙ", – ти Инорста йәшәгән Наталья Федорова.
"Яңы мәктәп беҙҙең ихатала ғына, баланы йөрөтөүе рәхәт буласаҡ", – тип ҡушыла уға Светлана Зыяҡаева.
Был мәктәптән тыш, баш ҡалала 925 урынлыҡ биш балалар баҡсаһы төҙөлә. Уларҙың өсәүһе Сипайловола, “Сағыу” биҫтәһендә һәм Баланов-Яңы-Александровкала - берешәр. Уларҙың барыһы ла быйыл файҙаланыуға тапшырылырға тейеш.
Юрий Гагарин урамындағы балалар баҡсаһы “Демография” милли проектына ярашлы төҙөлә. Был өс ҡатлы учреждение 190 урынға иҫәпләнгән. Унда һигеҙ төркөм буласаҡ. Бинала ике лифт. Уларҙың береһе инвалид балалар өсөн иҫәпләнгән.
"Әле биҙәү эштәре алып барыла, биләмәне төҙөкләндереү, йәшелләндереү башҡарыла. Шулай уҡ ҡорамалдар индерелә. Йыл аҙағына тиклем эштәр тамамланырға тейеш", – ти Капиталь төҙөлөш идаралығы начальнигы урынбаҫары Инна Иҡсанова.
Фото: Өфө ҡалаһы хакимиәте сайты.
Автор: Альфия Мингалиева
https://bash.rbsmi.ru/articles/belem-m-t-rbi/Bil-m-kt-p-respublikala-i--uri-bulasa-513232/
Читайте нас в
© 2008-2020 «Аманат» Республика балалар-үҫмерҙәр журналының сайты. Сайт Республиканского детско-юношеского журнала «Аманат». Ойоштороусылары: Башҡортостан Республикаһының Матбуғат һәм киң мәғлүмәт саралары буйынса агентлығы; Башҡортостан Республикаһының "Республика Башкортостан" нәшриәт йорто дәүләт унитар предприятиеһы. Учредители: Агентство по печати и средствам массовой информации Республики Башкортостан; Государственное унитарное предприятие Республики Башкортостан Издательский дом "Республика Башкортостан". |
Шаршамбы, 29 июндә, Благовещенскиҙа «Ағиҙел» йылылыҡ үткәрмәй торған материалдар заводын рәсми рәүештә сафҡа индереү тантанаһы үтте. Заманса төҙөлөш материалдары етештереү буйынса ҙур предприятиены асыу тантанаһында Башҡортостан Президенты Рөстәм Хәмитов ҡатнашты.
Бер нисә аҙна завод эшкә көйләү режимында эшләгән, хәҙер ҙур күләмдә продукция сығара башланы.
— Заводты сафҡа индереү — республика тормошондағы мөһим ваҡиға, — тип билдәләне Башҡортостан Президенты. — Был яңы эш урындары, хеҙмәт хаҡы алыу өсөн яңы мөмкинлектәр, яңы һалымдар – беҙҙең өсөн иң мөһим нәмәләр, беҙ башҡарған эштәрҙең төп маҡсаты.
Иҡтисади көрсөк тамамлана, үҫешеүсе сәнәғәткә яңы төҙөлөш материалдары кәрәк, һәм Благовещенскиҙа яңы производствоны эшкә ҡушыу менән тармаҡ үҫеше ярайһы йылдамыраҡ китәсәк. Федерация Советы ағзаһы, ошоға тиклем завод төҙөлөшөн етәкләгән Анатолий Бондаруктың әйтеүенсә, «Ағиҙел»дең ҡеүәте - 60-70 мең тонна минераль мамыҡ. Башҡортостан төҙөлөш индустрияһының был материалға ихтыяжы – йылына яҡынса 100 мең тонна. Тимәк, предприятие республика баҙары ихтыяжын 60-70 процентҡа тәьмин итә аласаҡ.
Башҡортостан Президенты сеймал тейәүҙән алып әҙер продукцияны төрөүгә тиклем барлыҡ этаптарҙағы производство технологияһы менән танышты. Словения һәм Данияның заманса юғары технологиялы ҡорамалдары тулыһынса тиерлек автоматлаштырылған.
Рөстәм Хәмитов бында файҙаланылған сеймал менән ҡыҙыҡһынды. Уның урында табылыуы асыҡланды. Базальт Благовещенскиға Абҙаҡ карьерынан килтерелә. Һуҙылыусанлығын арттырыу өсөн уға доломит ҡушыла. Белгестәр был процесты подшивтовка тип атай.
Бынан тыш, Рөстәм Хәмитов яңы материалдың экологик яҡтан таҙалығын баһаланы. Составындағы тәбиғи сеймалы арҡаһында, был күрһәткестәр буйынса минераль мамыҡтың быяла сүсле мамыҡҡа ҡарағанда бер нисә өҫтөнлөгө бар.
Президент яңы производствола продукция сифатын контролдә тотоу һәм хәүефһеҙлекте тәьмин итеү менән ҡыҙыҡһынды. Махсус заманса лаборатория, сеймалдан башлап, производствоның һәр этабын контролдә тота. Әҙер продукцияны ла тикшерәләр, ләкин был юлы йылылыҡ үткәрмәү сифатын баһалайҙар. Һәм ул түбән булған һайын, изделие сифаты ла юғары була. «Ағиҙел» 3 - 7 микрон ҡалынлығындағы минераль мамыҡ плиталар сығара. Линия әле генә эшкә ҡушылған, ә коллектив технологияларҙы камиллаштырыу маҡсатында яңы ҡыҙыҡлы ысулдар эҙләй. Атап әйткәндә, әлеге ваҡытта биологик яҡтан тарҡатыласаҡ сүс сығарырға мөмкинлек биреүсе тәбиғи материал эҙләү менән шөғөлләнәләр.
Автор:Ғәлиә Нәбиева | фото: Олег Яровиков
Теги:бр президентысәнәғәт
Читайте нас в
Рубрики
Йәмғиәт
Спорт
Иҡтисад
Хәл-ваҡиғалар
Мәҙәниәт
Сәйәсәт
Лонгрид
Электрон почта
[email protected]
Адресы
450077, Уфа, Кирова, 45
Реклама хеҙмәте
(347) 250-11-11
Редакция
(347) 250-07-28
Ҡабул итеү бүлмәһе
(347) 250-05-07
Хеҙмәттәшлек
(347) 250-06-14
Кадрҙар бүлеге
[email protected]
Кире бәйләнеш
© 1992-2022 АО ИА «Башинформ». Свидетельство о регистрации СМИ № ТУ 02-01609 от 25.09.2017 г., выдано Управлением Федеральной службы по надзору в сфере связи, информационных технологий и массовых коммуникаций по Республике Башкортостан.
Вся информация и материалы, размещенные на сайте www.bashinform.ru защищены международным и российским законодательством об авторском праве и смежных правах.
18+ запрещено для детей.
При перепечатке или цитировании ссылка на ИА «Башинформ» обязательна. Для интернет-изданий и социальных сетей прямая активная гиперссылка обязательна. Использование логотипа ИА «Башинформ» в целях, не связанных с ссылкой на агентство при перепечатке или цитировании, допускается только с письменного разрешения АО ИА «Башинформ». |
31 декабрҙән 9 ғинуарға тиклем - сәғәт 8-ҙән 17 сәғәткә тиклем, шул иҫәптән ашығыс саҡырыуҙар сәғәт 8-ҙән 16 сәғәткә тиклем ҡабул ителә. Ауырыуҙарҙы дежур табип-терапевт, табип-педиатр ҡабул итә.
4 ғинуарҙа – эш көнө, поликлиника һәм балалар консультацияһы сәғәт 8-ҙән 17 сәғәткә тиклем, шул иҫәптән ашығыс саҡырыуҙар сәғәт 8-ҙән 16 сәғәткә тиклем ҡабул ителә. Терапевт, хирург, травматолог-ортопед, акушер-гинеколог ҡабул итә.
2 – 9 ғинуарҙа табип-стоматологтар ашығыс ярҙам күрһәтә.
1 ғинуар – ял көнө.
10 ғинуарҙа ашығыс ярҙам хеҙмәте саҡырыуҙарҙы ҡабул итеп, 16 сәғәткә тиклем эшләй.
Стационар тәүлек әйләнәһенә, ғәҙәти режимда эшләй.
Ашығыс ярҙамды 03, 103, 112, 8 (34754) 2-20-00, 8-937-859-72-82 телефондары буйынса саҡыртырға мөмкин.
Район дауаханаһы хакимиәте.
Читайте нас в
© 2020 Сайт издания «Әлшәй хәбәрҙләре» Копирование информации сайта разрешено только с пись менного согласия администрации. |
Ғафури районы хакимиәте башлығы Фәнзил Сыңғыҙов социаль селтәрҙәге сәхифәһендә түбәндәгеләр хаҡында яҙҙ: “Был көндөң матур мәле. Ғафури районындағы тағы бер ғаиләнең социаль түләүҙәр ярҙамында үҙенең торлаҡ шарттарын, тимәк, йәшәү сифатын яҡшыртыу мөмкинлеге барлыҡҡа килде.
Ҙур татыу ғаиләнең һәм үҙ торлағыңдың булыуы мөһим, сөнки уңайлы ғаилә усағы – тотороҡлолоҡ, ышаныслы тыл, киләсәккә пландар төҙөү мөмкинлеге. Тыуған яғыңда, тыуған районыңда ғаиләнең йорто – ҡәлғәһе – бар икән, бәхетте ете диңгеҙ аръяғында эҙләргә кәрәкмәй.
Әйткәндәй, былтыр дәүләт ярҙамы һөҙөмтәһендә Ғафури районынан төрлө категорияға ҡараған 24 ғаилә торлаҡ шарттарын яшыртты. Социаль түләүҙәргә 20 миллион 344 мең һум аҡса бүленде”.
Рәсәй Президенты Владимир Путиндың “май” указына ярашлы барлыҡҡа килгән “Торлаҡ һәм ҡала мөхите” милли проекты (национальный проект "Жилье и городская среда") бурыстарының береһе – уңайлы ҡала мөхитен яҡшыртыу. Милли проект граждандарҙы үҙ ҡалаларын төҙөкләндереү буйынса мәсьәләләрҙе хәл итеүгә әүҙем йәлеп итеүҙе күҙаллай.
Фото: Ғафури районы хакимиәте башлығы Фәнзил Сыңғыҙовтың социаль селтәрҙәге сәхифәһенән.
#ВладимирПутин #национальныепроекты#нацпроекты
#региональныепроекты#регпроекты#нацпроектыБашкортостан
Автор:Айһылыу Низамова
Читайте нас в
© 1917 - 2020 «Башҡортостан» гәзите.
Бөтә хоҡуҡтар ҙа яҡланған.
Мәҡәләләрҙе күсереп баҫҡанда, йә уларҙы өлөшләтә файҙаланғанда «Башҡортостан» гәзитенә һылтанма яһау мотлаҡ.
Зарегистрировано Федеральной службой по надзору в сфере связи, информационных технологий и массовых коммуникаций (РОСКОМНАДЗОР). Регистрационный номер: серия ПИ ФС77-33205 от 11 сентября 2008 г. |
Персональ цифрлы сертификат программаһында ҡатнашыусыларҙың өстән бере цифрлы маркетинг һәм медиа өлкәһендәге башланғыс кимәлле курсты һайлаған. Программа яҙыу, цифрлы дизайн һәм ҙур бирелмәләр өлкәләрендәге курстарҙа уҡырға теләүселәр ҙә күп булған. Университет 2035 программаһы операторында теркәлеүселәр тураһындағы мәғлүмәттәр шул хаҡта һөйләй. Ноябрҙә персональ цифрлы сертификаттар проектында ҡатнашыусылар "РФ-тың цифрлы иҡтисады” милли проекты сиктәрендә 22 цифрлы йүнәлештә квалификация күтәреү программалары буйынса түләүһеҙ курстарҙа уҡый башланы. Быйыл тыңлаусылар 100-ҙән ашыу белем биреү ойошмаһы тәҡдим иткән 426 дистанциялы курс араһында үҙҙәренә оҡшағанын һайлай алды. Программаларҙың тулы исемлеген Университет 2035 китапханаһында табып була. Курстарҙың яртыһынан ашыуы – әҙерлекһеҙҙәргә, һәр өсөнсө курс — башланғыс әҙерлеклеләргә, 6 проценты яҡшы әҙерлекле белгестәргә тәғәйенләнгән.
ЗАМАНА ҺӨНӘРҘӘРЕНӘ ӨЙРӘНЕРГӘ ТЕЛӘҮСЕЛӘР БЫЙЫЛ БИГЕРӘК КҮП БУЛҒАН Персональ цифрлы сертификат программаһында ҡатнашыусыларҙың өстән бере цифрлы маркетинг һәм медиа өлкәһендәге башланғыс кимәлле курсты һайлаған. Программа яҙыу, цифрлы дизайн һәм ҙур бирелмәләр өлкәләрендәге курстарҙа уҡырға теләүселәр ҙә күп булған. Университет 2035 программаһы операторында теркәлеүселәр тураһындағы мәғлүмәттәр шул хаҡта һөйләй. Ноябрҙә персональ цифрлы сертификаттар проектында ҡатнашыусылар "РФ-тың цифрлы иҡтисады” милли проекты сиктәрендә 22 цифрлы йүнәлештә квалификация күтәреү программалары буйынса түләүһеҙ курстарҙа уҡый башланы. Быйыл тыңлаусылар 100-ҙән ашыу белем биреү ойошмаһы тәҡдим иткән 426 дистанциялы курс араһында үҙҙәренә оҡшағанын һайлай алды. Программаларҙың тулы исемлеген Университет 2035 китапханаһында табып була. Курстарҙың яртыһынан ашыуы – әҙерлекһеҙҙәргә, һәр өсөнсө курс — башланғыс әҙерлеклеләргә, 6 проценты яҡшы әҙерлекле белгестәргә тәғәйенләнгән. Тыңлаусыларҙың күпселеге цифрлы маркетинг һәм медиа йүнәлешен һайлаған (файҙаланыусыларҙың 30 проценты самаһы). Иң үтемле программалар – «Tilda платформаһында сайт эшләү. Интернет-маркетинг нигеҙҙәре», «SMM нигеҙҙәре», «Контент-маркетинг һәм социаль селтәрҙәрҙә киң танытыу». Шулай уҡ программа яҙыу һәм ИТ-продукттар эшләү, цифрлы дизайн, ҙур бирелмәләр һәм системала администрациялау йүнәлештәре лә һорау менән файҙаланған тәүге бишәү иҫәбенә ингән. Башлап өйрәнеүселәргә тәғәйенләнгән программаларҙан иң үтемлеләре «Программа яҙыу нигеҙҙәре», «JavaScript телендә веб-эшләнмәгә инеш», «Теслаусы – программа яҙа башлауға иң ябай юл», «Бирелмәләр анализы өсөн Python нигеҙҙәре» булған. Цифрлы дизайн программалары араһында айырыуса «Цифрлы педагог», «Цифрлы дизайн һәм белем биреүҙең интерактив технологиялары», «График дизайн», «Цифрлы интерьер дизайны һәм тирә-яҡ аралыҡты моделләштереү» тигәндәренә яҙылыусылар күп булған. «Цифрлы» өлкәнән тыш, персональ цифрлы сертификат программаларында ҡатнашыусылар иҡтисадтың «аналоглы» өлкәләрендә цифрлы компетенцияларҙы һәм яңы технологияларҙы үҫтереүҙе лә һайлаған, мәҫәлән, төҙөлөштә, машиналар эшләүҙә, мәғарифта, ауыл хужалығында, металл эшкәртеүҙә, электр энергетикаһында, электроникала, малсылыҡта, ғилми-тикшеренеү эшендә, мода индустрияһында, медицинала һәм ҡотҡарыу эштәрендә. Университет 2035-тең Цифрлы иҡтисад өсөн кадрҙар буйынса компетенциялар үҙәгенең идарасы директоры Олег Подольский билдәләүенсә, быйыл персональ цифрлы сертификаттар программаһы бығаса күрелмәгән дәрәжәлә ҙур һорау менән файҙаланған, 100 меңләп ғариза алынған, бер урынға 3-тән күберәк дәғүәсе булған. Уның әйтеүенсә, дистанциялы уҡыу «яңы профессия – вузда тағы 5 йыл» бәйләнешен емергән, хәҙерге шарттарҙа өҙлөкһөҙ белем алыуҙы тәьмин иткән ҡыҫҡа программалар һөнәри үҫештең төп юлы булып тора. Программаларға Рәсәйҙең 48 төбәгендә йәшәүселәр индерелгән. Курстарға Татарстандан 4,4 меңдән ашыу, Түбәнге Новгород өлкәһенән 3,3 меңдән ашыу, Башҡортостандан 3,2 мең кеше, Ростов өлкәһенән 2,8 мең кеше яҙылған. 2020 йылда бөтәһе 33 меңдән ашыу кеше сертификат аласаҡ. Курсты һәйбәт тамамлағандарҙың уҡыу хаҡы «РФ-тың цифрлы иҡтисады» милли проектының «Цифрлы иҡтисад өсөн кадрҙар» федераль программаһынан түләнәсәк.
Читайте нас в
1925-2020 «Һәнәк» Республика сатира һәм юмор журналының сайты. Сайт Республиканского журнала сатиры и юмора «Хэнэк» («Вилы»). Ойоштороусылары: Башҡортостан Республикаһының Матбуғат һәм киң мәғлүмәт саралары буйынса агентлығы; Башҡортостан Республикаһының "Республика Башкортостан" нәшриәт йорто дәүләт унитар предприятиеһы. Учредители: Агентство по печати и средствам массовой информации Республики Башкортостан; Государственное унитарное предприятие Республики Башкортостан Издательский дом "Республика Башкортостан".
Зарегистрирован Федеральной службой по надзору в сфере связи, информационных технологий и массовых коммуникаций по Республике Башкортостан 20 февраля 2017 года. Свидетельство о регистрации ПИ № ТУ02-01584
Баш мөхәррир: Миләүшә Саяғәфәр ҡыҙы Ҡаһарманова
Телефон
(347)292-77-60
Электрон почта
[email protected]
Адресы
450079, Башҡортостан Республикаһы, Өфө ҡалаһы, Октябрҙең 50 йыллығы урамы, 13. Республика Башкортостан, г. Уфа, ул. 50-летия Октября, 13. |
ХIХ быуатта, Пушкин дәүерендә, Фаддей Булгарин тигән ифрат емешле яҙыусы булған. Том-том әҫәрҙәр яҙған, үҙен батша менән батшабикә яратҡан. Яратмай ни, Пушкин һымаҡ фетнәгә саҡырыусы шиғырҙар яҙмаған, баш китерлек һүҙҙәр һөйләмәгән. Ә хәҙер уны кем белә? Ниндәй әҫәрен уҡығанығыҙ бар?
ХIХ быуатта, Пушкин дәүерендә, Фаддей Булгарин тигән ифрат емешле яҙыусы булған. Том-том әҫәрҙәр яҙған, үҙен батша менән батшабикә яратҡан. Яратмай ни, Пушкин һымаҡ фетнәгә саҡырыусы шиғырҙар яҙмаған, баш китерлек һүҙҙәр һөйләмәгән. Ә хәҙер уны кем белә? Ниндәй әҫәрен уҡығанығыҙ бар?
Шулай, яҙыусы ғүмере, үҙе мәңгелеккә күсеү менән, төндәр буйы ижад иткән әҫәрҙәре лә юҡҡа сығып бара. Ярай ҙа, яйы сығып, юбилейҙарын үткәреп, ара-тирә иҫкә төшөрөп торһалар.
Ауыр һәм ғазаплы ул яҙыусы һөнәре. Һәр береһенә Салауат һымаҡ батыр, Бабич һымаҡ ялҡынлы, Мостай һымаҡ аҡыллы, Рәми һымаҡ тел өсөн яныусы булыу бәхете теймәгән.
Хәҙер яҙыусы һөнәренең абруйы төшөүе, уҡыусылар тарафынан иғтибарҙың кәмеүе хаҡында күп һөйләйҙәр. Эйе, донъябыҙҙы интернет аша таралған бер мәллек, иң беренсел тойғоларҙы ҡәнәғәтләндереүгә йүнәлтелгән һәм уҡығандан һуң бер нисә секунд үткәс тә, онотола торған әҫәрҙәр хаҡында түгел һүҙем. Яҙыусы һүҙе ул – юғарыраҡ, миллиондарҙың аңын яуларлыҡ һәм изгелеккә өндәрлек. Яҙыусы һөнәре ул – серле күренеш. Кемдәрҙер әсәләренә хат, һөйгәндәренә “смс”-ка яҙа алмай йонсоғанда, әҙиптәр том-том әҫәрҙәр ижад итә.
Яҙыусылар хәҙер ете юл сатында торған һымаҡ. Ҡайҙа атлаһалар ҙа – билдәһеҙлек, хатта ғәйеплеһен табыуы ла ҡыйын. Ә бит уларҙы берләштергән Яҙыусылар союзы ла бар. Ул берлеккә лә еңел түгелдер. Миңә ҡалһа, “союз эшләмәй”, “союздың ярҙамы юҡ!”, “союз бөттө”, тип көнө-төнө ыңғырашыусылар “союз миңә шиғыр, йә роман яҙып бирмәй”, “поэмамды маҡтаманы”, “китабымды сығарманы”, тип зарлана. Эйе, гонорарҙар әҙ, китаптар сыҡмай, сыҡһа ла, һатылмай. Ә кемде ғәйепле итергә һуң? Үҙебеҙҙән башҡа кешене күрмәйем.
Яҙайыҡ, ижад итәйек, беҙҙең яҙғаныбыҙ, таш ярып килеп сыҡҡан үлән һымаҡ, ҡояшҡа ҡалҡырға һәм халыҡҡа барып етергә тейеш.
Читайте нас в
1925-2020 «Һәнәк» Республика сатира һәм юмор журналының сайты. Сайт Республиканского журнала сатиры и юмора «Хэнэк» («Вилы»). Ойоштороусылары: Башҡортостан Республикаһының Матбуғат һәм киң мәғлүмәт саралары буйынса агентлығы; Башҡортостан Республикаһының "Республика Башкортостан" нәшриәт йорто дәүләт унитар предприятиеһы. Учредители: Агентство по печати и средствам массовой информации Республики Башкортостан; Государственное унитарное предприятие Республики Башкортостан Издательский дом "Республика Башкортостан".
Зарегистрирован Федеральной службой по надзору в сфере связи, информационных технологий и массовых коммуникаций по Республике Башкортостан 20 февраля 2017 года. Свидетельство о регистрации ПИ № ТУ02-01584
Баш мөхәррир: Миләүшә Саяғәфәр ҡыҙы Ҡаһарманова
Телефон
(347)292-77-60
Электрон почта
[email protected]
Адресы
450079, Башҡортостан Республикаһы, Өфө ҡалаһы, Октябрҙең 50 йыллығы урамы, 13. Республика Башкортостан, г. Уфа, ул. 50-летия Октября, 13. |
Бөгөн аҡ юрған менән ябынған баҫыуҙарҙа моторҙар геүләүе ишетелмәй. Комбайндар, тракторҙар махсус биналарҙа үҙ урындарына ҡуйылды. Мал-тыуар ҡышҡы аҙбарҙарға - малсылыҡ биналарына күсерелде. Ә аграрийҙар, өҫтәлдәребеҙҙә ҡабарып бешкән икмәк, ит-һөт һәм кондитер изделиелар булһын өсөн иртә яҙҙан көҙгә тиклем тырышып эшләгән ауыл хеҙмәтсәндәре, ниһайәт, ялға туҡтаны. Һәм уҙған йома көндө Ауыл хужалығы һәм эшкәртеүсе сәнәғәт хеҙмәтсәндәре көнө уңайынан үткәрелгән тантанала район агросәнәғәт комплексының алдынғы хеҙмәтсәндәренә хөрмәт күрһәтелде.Байрамда район хакимиәте башлығы Р.К.Рахманғолов, район Советы рәйесе Ю.Х.Рысаев, ҡунаҡтар - БР ауыл хужалығы министры урынбаҫары Р.Р.Байтуллин, «Бәләбәй һөт комбинаты» йәмғиәтенең әҙерләүҙәр бүлеге начальнигы А.Н.Головин, «Тегидиз» йәмғиәте директоры И.Н.Харисов, «Мәләүез һөт - консерва комбинаты» йәмғиәтенең генераль директоры урынбаҫары Д.Д.Исхаҡов ҡатнашты.
Ҡунаҡсыл һәм ихлас күңелле хужалар булараҡ, стәрлебаштар ҡәҙерле ҡунаҡтарҙы икмәк-тоҙ, бауырһаҡ, ҡымыҙ менән йырлап-бейеп ҡаршыланы. Тантаналы өлөш башланыр алдынан ҡунаҡтар шәхси эшҡыуарҙар һәм фермерҙарҙың продукцияһы менән танышты. Мәҫәлән, Винер Ишбулдин һәм Лилиә Мөхәмәтйәрова иттән ярымфабрикаттар, Хәйҙәр Солтанов - сувенир ҡумталарға һалынған бал һәм умартасылыҡ продукцияһы, Айрат Фәрхшатов һәм Лилиә Буранғолова икмәк-булка һәм кондитер изделиелары, Айрат Ибәтуллин - сетка-рабица, Р.Әхмәҙиев көнбағыш майы күрһәтте. Ревнер Рәфит улы экспонаттар менән танышыу барышында эшҡыуарҙар һәм фермерҙар продукцияһын ҡайҙа һатыуы, уның һорау менән файҙаланыуы, цехтарҙың етештереүсәнлеге менән ҡыҙыҡһынды. Бер үк ваҡытта БР Ауыл хужалығы министрлығы тарафынан бирелгән субсидиялар тураһында аңлатмалар бирҙе.
... Байрам башланыуы тураһында белдереп фанфаралар яңғыраны. «Ялҡынлы йөрәк» бейеү коллективы башҡарыуында ауыл хеҙмәтсәндәре хеҙмәтен данлаусы «Игенселәргә дан» тип аталған таҫтамалдар менән бейеү сараны асты.
Йыйылыусыларҙы байрам менән ҡотлап, сараны алып барыусылар һүҙҙе район хакимиәте башлығына бирҙе. Рөстәм Камил улы йыйылыусыларҙы күп һанлы һандар яҙылған доклад һөйләп йонсотманы, ә уҙып барыусы йыл йомғаҡтары тураһында ҡыҫҡаса һөйләп, барыһын да хеҙмәттәре иң кәрәкле һәм мөһим тип һаналған ауыл хеҙмәтсәндәренә бағышланған матур байрам менән ихлас күңелдән ҡотланы. Сөнки улар ауыл халҡын ғына түгел, ҡалала йәшәүселәрҙе лә экологик йәһәттән таҙа, сифатлы аҙыҡ-түлек менән тәьмин итә.
- Быйылғы көҙ игенселәр өсөн ысын һынауға әүерелде, - тип билдәләне Рөстәм Камил улы. - Ямғырҙар урып-йыйыу эштәрен йыш туҡтатты. Әммә, шуға ҡарамаҫтан, ауыл эшсәндәренең намыҫлы хеҙмәте, тырышлығы ярҙамында уңыш ваҡытында йыйып алынды, бөртөклөләрҙең уңышы гектарынан 18 центнер тәшкил итте, был уҙған йыл менән сағыштырғанда ике центнерға күберәк.
- Бөтә тармаҡтарҙа ла уңыштар бар, - тип дауам итте ул. - Үҫемлекселектә лә, малсылыҡта ла. Техника, саф тоҡомло мал-тыуар һатып алына, орлоҡ фонды яңыртыла. Был йәһәттән республика етәкселеге һәм Ауыл хужалығы министрлығы ҙур ярҙам күрһәтә. Техника һәм ауыл хужалығы машиналарын яңыртыуға инвестициялар күләме буйынса район республика буйынса иң яҡшы унау иҫәбенә инә. Бөтә милек формаһындағы агросәнәғәт предприятиеларының техник паркын модернизациялауға 2019 йылда 95 млн. һумдан ашыу аҡса сарыф ителгән. Туғыҙ айҙа төп кипиталға инвестиция 74 млн. һум тәшкил итте (2018 йылда - 68 млн. һум).
Кесе һәм урта бизнесҡа ярҙам маҡсатында «Инвестиция сәғәттәре» ндә уларҙың проблемаларын һәм киләсәктәге перспективаларын тикшереүҙәр ойошторолдо. Унда 3,4 млн. һум тирәһе инвестиция менән 39 проект тикшерелде: 16 проект ауыл хужалығын үҫтереүгә ҡағыла, был ауылда ошо тармаҡҡа көсөн һәм аҡсаһын һалырға әҙер кешеләр булыуы тураһында һөйләй.
- Һөҙөмтәгә эшләү - эшҡыуарҙар һәм йүнсел кешеләр менән эшләгәндә беҙҙең төп принцип, - тип билдәләне Р.Рахманғолов. - Был эш йомғағы - БР бюджетынан «Агростартап» программаһы буйынса 6 млн. 661 мең һум дөйөм суммаға гранттар алдыҡ. Был аҡсаға сәсеү комплекстары, тракторҙар, ауыл хужалығы инвентары, йылҡы малы, умарталыҡ өсөн инвентарь һатып алынды. «Килемде арттырыусы программа» буйынса грануллы ҡатнаш аҙыҡтар һәм йәшелсәләрҙе консервалау өсөн ҡоролмалар һатып алынды.
Октябрь аҙағында район делегацияһы Өфөлә ошондай тантанала булып ҡайтты. Төбәк Башлығы Радий Хәбиров яҡташтырыбыҙҙың хеҙмәтен юғары баһалауы һөйөнөслө. «Заря» йәмғиәте механизаторы Фәнзил Ишембәтов «Башҡортостан Республикаһында фиҙаҡәр хеҙмәте өсөн» отличие билдәһе, Ленин исемендәге хужалыҡ механизаторы Сәмерхан Иҫәнбәтов - БР Маҡтау грамотаһы менән бүләкләнде.
Районда хәлле хужалыҡтар күп, тине район хакимиәте башлығы. - Уларҙың етәкселәренә тынғыһыҙ хеҙмәттәре, булған проблемаларға ҡарамаҫтан, ауыл халҡына тыуған ерендә йәшәүе уңайлы булһын өсөн ҡулдан килгәндең барыһын да эшләргә тырышҡандары өсөн рәхмәт.
Рөстәм Камил улы ветерандарға айырыуса рәхмәт белдерҙе, сөнки күпселек осраҡта уларҙың тәжрибәһе, хеҙмәт традицияларын һаҡсыл тапшырыуҙары арҡаһында бөгөн дә районда ауыл хужалығын үҫтереү мәсьәләләре уңышлы хәл ителә. Агросәнәғәт комплексы хеҙмәтсәндәрен ихлас күңелдән ҡотлап, уларҙың һөнәри оҫталығы һәм һайлаған эштәренә тоғро ҡалыуҙары оло ихтирамға һәм хөрмәткә лайыҡ, - тип билдәләне ул.
- Рәхмәт һеҙгә! Һеҙ яҡташтарығыҙҙың ихлас рәхмәт һүҙҙәренә һәм наградаларға хаҡлы рәүештә лайыҡ, улар бөгөн һеҙгә тыуған илегеҙгә тоғро ҡалғанығыҙ һәм намыҫлы хеҙмәтегеҙ өсөн тапшырыла, - тип йыйылыусыларға рәхмәт белдерҙе һүҙе аҙағында Рөстәм Камил улы.
Артабан һүҙ ҡунаҡтарға бирелде. Ауыл хужалығы министры урынбаҫары Ревнер Байтуллин республика аграрийҙары йылды ниндәй күрһәткестәр менән тамамлауы тураһында һөйләне.
- Йыл ауыр булыуға ҡарамаҫтан, беҙ һөт, ит, бал етештереү буйынса алданғылыҡты һаҡлап ҡалдыҡ, - тине ул. - Республика аграрийҙарға 3 млрд. 600 млн. һум суммаға ярҙам күрһәтте. Әммә алда беҙҙе ғәйәт мөһим бурыстар көтә, - тип билдәләне Ревнер Рәфит улы. - Яңы малдарҙы һимертеү һәм һөтсөлөк комплекстары төҙөү иҫәбенә техника, саф тоҡомло малдар һатып алынды. Республика ашлыҡ, ит, бал етештереүҙе арттырырға ниәтләй.
Бөгөн республикала 85 млрд. һум суммаға 38 инвест-проект тормошҡа ашырыла. Умартасылыҡты үҫтереү программаһы ҡабул ителде. Ауыл территорияларын үҫтереүҙе күҙ уңында тотҡан «Лидер АПК» проекты, дәүләт программалары эшләй башланы. Фельдшер-акушерлыҡ пункттары төҙөләсәк, урамдарҙы яҡтыртыу, һыу үткәреү селтәрҙәре яҡшыртыласаҡ.
- Стәрлебаштар шулай уҡ республика үҫешенә лайыҡлы өлөш индерә, - тип билдәләне Ревнер Рәфит улы. - Һеҙҙең ғорурланыр урынығыҙ бар. Тыуған ерегеҙҙә эшләгәнегеҙ, юғары күрһәткестәрегеҙ өсөн рәхмәт, һис шикһеҙ, бының артында түгелгән тир, ә ҡайһы саҡ ялһыҙ тырыш хеҙмәтегеҙ тора. Байрам менән һеҙҙе!
Рөстәм Камил улы һәм Ревнер Рәфит улы алдынғыларға район хакимиәтенең һәм БР Ауыл хужалығы министрлығының Маҡтау грамоталары һәм Рәхмәт хаттарын тапшырҙы.
Ҡотлауҙар һәм бүләктәр был көндө күп булды. Район Советы рәйесе Юнир Рысаев, «Мәләүез һөт - консерва комбинаты» йәмғиәтенең генераль директоры урынбаҫары Данил Исхаҡов, «Бәләбәй һөт заводы» йәмғиәтенең әҙерләүҙәр бүлеге начальнигы Александр Головин, «БлагоДать» кредит-ҡулланыусылар кооперативы етәксеһе Фәрит Искәндәров, «Россельхозбанк» өҫтәмә офисы идарасыһы Динара Ғарифуллина сәхнәгә күтәрелеп, ҡотлау һүҙҙәре һәм изге теләктәр белдереп, наградалар тапшырҙы.
Уларҙың ҡотлауҙары шәхси ваҡыты менән иҫәпләшмәйенсә, иртәнән кискә тиклем эш урындарында тырышып эшләгән хеҙмәт кешеһенә хөрмәт хисе менән һуғарылғайны. Байрамды алып барыусылар фамилиялары менән атаған һәр кем етәкселәр ҡулынан наградалар алғанда йәки «Һөнәре буйынса иң яҡшыһы» тип яҙылған ҡыҙыл таҫманы таҡҡанда шатлығын һәм ғорурлыҡ хисен йәшермәне.
Тотош йыл буйына намыҫлы эшләгән комбайнсылар, водителдәр, фермерҙар, хужалыҡ етәкселәре һәм төрлө эш башҡарыусыларҙы сәләмләп, фанфаралар һәм ҡул сабыуҙар тынманы. Байрам аҙағында ауыл хужалығы хеҙмәтсәндәренең хеҙмәтен данлаусы матур концерт әҙерләгән район Мәҙәниәт йортоноң үҙешмәкәр артистарының дәртле сығыштары сараны тағы ла йәмләне.
... Тирә-яҡта донъя һәм тормош нисек кенә үҙгәрһә лә, бәхеткә күрә, мәңгелек ҡиммәттәр онотолмай, уларһыҙ бәхет һәм күңел кинәнесе алып булмай. Шуларҙың береһе - эшһөйәрлек. Һәм бөгөнгө геройҙар үҙҙәренең көндәрен - автомобиль руле, комбайн штурвалы йәки малсылыҡ фермаһында үткәреүе мөһим түгел. Иң мөһиме, уларҙы хеҙмәт илһамландыра, тыуған ерҙәренә һөйөүҙәре көс бирә. Дан һәм хөрмәт һеҙгә!
Рәйсә МУСИНА. А.ЗӘЙНЕТДИНОВ фотоһы.
Читайте нас в
© 2020 Сайт издания "Стәрлебаш шишмәләре"
Газета зарегистрирована (ПИ №ТУ 02-01461 от 05.10.2015 г.) в Управлении Федеральной службы по надзору в сфере связи, информационных технологий и массовых коммуникаций по Республике Башкортостан.
УЧРЕДИТЕЛИ: Агентство по печати и средствам массовой информации Республики Башкортостан, Государственное унитарное предприятие Республики Башкортостан Издательский дом «Республика Башкортостан». |
Милләт йәшәһен өсөн, тәү сиратта, айыҡ аҡыллы, батыр, тәүәккәл, намыҫлы, эшһөйәр, белемле, инициативалы ир-аттың күп булыуы мөһим. Ҡыҙғанысҡа ҡаршы, башҡорт халҡы бөгөн "аҫыл улдарым етерлек" тип маҡтана алмай.
Бынан тиҫтә йылдар элек үҙәк гәзиттәрҙең береһе ярым етди, ярым шаяртып "Берегите мужчин!" тигән рубрика асып ебәргәйне. Бөгөн беҙгә лә "Ирҙәрҙе һаҡлайыҡ!" тип һөрән һалырға ваҡыт етте (үтеп китеп бармаһа!).
Бөгөнгө башҡорт ир-аты ХVIII быуатта Рәсәй империяһын дер һелкеткән аҫау егеттәргә һис кенә лә иш була алмай. Быныһы күренеп торған нәмә, һәм уның объектив сәбәптәре лә бихисап. Быларға быуаттар дауамында алып барылған геноцид та, ХХ быуаттағы революция, граждандар һәм донъя һуғыштары ла, аслыҡ та, репрессиялар ҙа инә.
Ошо бәләләргә барыһынан да ҡурҡынысырағы, киң ҡоласлыһы – эскелек – өҫтәлә. Был афәттең ниндәй һөҙөмтәләргә килтереүенә туҡталып тормайым, ул һәр кемгә билдәле. Бөгөн тотош йәмәғәтселек ошо бәлә һаҙлығына батҡандарҙы нисек ҡотҡарыу тураһында әрнеп-әрнеп төрлө юлдар эҙләй, дау күтәрә. Тик эскән кеше бит ул хәбәрҙәрҙе тыңламай, тыңлаһа ла аңламай, аңлаһа ла, тыйыла алмай. Аҡыл өйрәтеп кенә бер кемде лә эскелек һаҙлығынан һөйрәп алып булмай.
Эскесе үҙе бик теләһә генә эскенән ҡотолорға мөмкин. Бүтәнсә юлы юҡ. Шуға ла ундайҙарҙы хаҡ юлға баҫтырырға тырышыу, минеңсә, — иләк менән һыу ташыу ул. Ауыр, оҙаҡ, күп осраҡта һөҙөмтәһеҙ эш.
Һүҙем ир-егетте һаҡлау тураһында ине[үҙгәртергә]
Тик инде эсә-эсә әҙәм ҡиәфәтен юғалтыу дәрәжәһенә еткәндәрен түгел, ә йәш быуынды, балаларҙы, үҫмерҙәрҙе ир-егет итеп һаҡлап ҡалыу тураһында. Һәр ауырыу (сир) кеше тәнендә ниндәй ҙә булһа билдә менән үҙенең барлығын белдерә.
Тик шул билдәне дауаларға тырышыу ауырыуҙы һис кәметмәй. Сирҙең үҙен бөтөрөргә кәрәк, шул саҡта ғына уның билдәһе юҡҡа сыға. Эскелек тә шуның кеүек.
Ни өсөн эсәләр? Сәбәптәре күп[үҙгәртергә]
Шуларҙың араһында иң мөһимдәренең береһе — ир балаларға ирҙәр тәрбиәһе булмауҙа, йәиһә уның етмәүендә.
Ысынлап та (иҫкәртеп ҡуям: минең һөйләгәндәр абсолют түгел, әлбиттә, күп осраҡта артыҡ дөйөмләштереү ҙә булыр, шулай ҙа бында әйтелгәндәрҙең байтағы ысынбарлыҡҡа тап килә), башҡорт ғаиләһендә бөгөн баш кеше — нигеҙҙә, ҡатын. Әгәр элек халҡыбыҙ "Ир — баш, ҡатын — муйын" тигән хаҡ һүҙҙәрҙе тыуҙырһа, бөгөн ҡатын-ҡыҙ ҙа: "Үҙем баш, үҙем түш, үҙем муйын", тип әйтә ала. Өйҙә ирҙәрҙең (атайҙарҙың) абруйы ныҡ кәмене. Командир — ҡатын. Ир — кәм тигәндә уның ярҙамсыһы, күп ваҡыт буйһоноусы хәлендә. Көслө зат насар миҫал сифатында төртөп күрһәтеү объектына әйләндерелгән.
Башҡорт телендә кешене хурлау, әрләү өсөн ҡулланылған бөтөн һүҙҙәр ҙә — балалар алдындамы, юҡмы — ир башына яуа. Уның һәр аҙымы күҙәтеү аҫтында, һәр эше баһаланырға ғына (күберәк кире яҡтан) тора. Был ғәләмәткә түҙергә теләмәгәндәре тәүҙә баш күтәреп ҡарай, тик "равноправие" тигән яуыз һүҙ һөҙөмтәһендә уларҙың был ҡылығы бик тиҙ юҡҡа сыға. Айыҡ йөрөгән ир тәртә эсендә тегеләй ҙә, былай ҙа тартҡан ыңғайға күндәм генә эшләп йөрөгән алаша атҡа әйләнә лә ҡуя.
Тик... эске тигән әйбер бар бит әле. Сәбәбе сығып ҡына тора — хәмер уртлар мәлдәр йыш. Градус яйлап ирҙең ир икәнлеген иҫенә төшөрә, айыҡ ваҡыттағы хәленә асыуы килә, ғаиләлә тауыш, шау-шыу сыға. Был хәлдең һөҙөмтәһе, әлбиттә, ир файҙаһына түгел. Ул — "кругом виноват". Әрләү көсәйә, төртөп күрһәтеү арта, өйҙәге статус иң түбәнгә төшә. Эсеү байтаҡ ирҙәргә үҙҙәренең ошо хәленән сығып тороу, ҡотолоу сараһы булып китә. Мин эскеселәрҙе һис кенә лә аҡламайым, уларҙың эскесе булып китеүенең бер генә сәбәбен күрһәтергә теләйем.
Был сәбәп — ҡатын. "Ирҙе ир иткән дә, хур иткән дә — ҡатын" тип юҡҡа әйтмәҫтәр. Ҡатындарҙың өйҙәге бөтә власты ҡулға алырға тырышыуы, иргә автомобиль, йыһаз кеүек уңайлыҡтар тыуҙырған кәрәкле әйбер итеп кенә ҡарауы арҡаһында килеп сыға бынан хатта 40 – 50 йыл элек башҡорт ғаиләһендә булмаған йәмһеҙ күренештәр.
Ирҙең өйҙәге ғәҙәти хәлен аяҡҡа баҫтырыу буйынса йәмәғәтселектең фекере үҙгәрергә тейеш. Элек был мәсьәләне дин, шәриғәт һаҡлап, тотоп килгән. Бөгөнгө йәмғиәттең ундай нигеҙе юҡ, киреһенсә, ҡайһы бер ҡанундар ирҙең бәҫен түбәнәйтеүгә йүнәлтелгән. Шуға ла өйҙә атайҙың абруйын күтәреүгә, уның ысынлап та ир булып ҡалыуына бөгөн йәмәғәтселек фекере менән генә өлгәшергә мөмкин.
Һүҙем ҡатын-ҡыҙға ҡаршы икән тип уйлаусылар булыр, бәлки. Юҡ, һис кенә лә улай түгел. Ир менән ҡатын — юридик хоҡуҡтары тиң булһа ла, тәбиғи, психологик яҡтан бөтөнләй төрлө зат. Фекер йөрөтөүе лә төрлөсә уларҙың. Кемдеке — юғары, кемдеке түбән тигән мәғәнәлә түгел, ә төрлө тип кенә әйтеүем. Төрлөлөк, ғөмүмән, гармонияға ғына килтерә.
Һүҙем ир-егет тәрбиәләү хаҡында ине. Ә бының өсөн ир кеше, атай, кәрәк. Ысын ир. Тәртә эсендә йөрөгәне, ҡушҡанды ғына үтәй торғаны түгел. Ә ирҙең ир була алыуы — ҡатын-ҡыҙҙың ғына ҡулынан килә торған эш.
Атай абруйы — ир балаларҙы тәрбиәләүҙә ифрат кәрәк шарт. Элегерәк әсәй кеше "...Атайыңа әйтәм", "Атайың асыуланыр" тигәнерәк киҫәтеүҙәрҙән кәмһенмәй ине. "Атайың ни әйтер?", "Атайыңдан һорайыҡ" кеүек һүҙҙәр ҙә уларҙың телмәрендә йыш осрай торғайны. Йәғни әсәй кеше, ире тураһында ниндәй фекерҙә булыуына ҡарамаҫтан, атайҙың өйҙәге урынының бик ҙур икәненә балаларын ышандырыр булған. Бындай шартта үҫкән бала, әлбиттә, ирлек сифаттарын үҙендә нығыраҡ һаҡлай, сөнки атайға оҡшарға ынтыла. Шундай ғаиләләге ҡыҙ бала ла ирҙәргә ҡарата ихтирамлы булып үҫә.
Был фекерҙәр, бәлки, яңы түгелдер, ләкин шуныһы бәхәсһеҙ: ғаиләлә ир баһаһының түбән төшөүе бала тәрбиәләүгә кире йоғонто яһай. Күрәбеҙ, малайҙарҙың күпселеге өйҙә атай тәрбиәһен бик аҙ ала, етмәһә, уның өлгөһө күп осраҡта кире була.
Ә мәктәптә хәл нисек һуң? Шулай уҡ. Өйҙәге һымаҡ. Бөтәһенә лә билдәле: башланғыс кластарҙа ир-ат эшләмәй, өлкән кластарҙа ла улар бик һирәк. Уҡытыу һәм тәрбиә эше, шулай итеп, мәктәптә лә ҡатын-ҡыҙ ҡулына ҡалған.
Уҡытыусы ҡатын-ҡыҙ башҡа ҡатындарҙан, бәлки, белеме менән генә артығыраҡтыр. Әммә психологияһы шул уҡ бит. Улар ҙа үҙ өйөндә — баш, түш, муйын. Мәктәпкә килгәс тә ҡапыл һәм ҡырҡа ғына үҙгәреп китмәйҙәр. Ир балаларға уларҙың мөнәсәбәте түрәләрсә йәки, икенсе төрлөрәк әйтһәк, теҙген тотоусыныҡыса. Ләкин бөтөн малайҙар ҙа тәртә эсенә инергә бик теләмәй, сөнки ғаиләләрҙәге хәл бер төрлө түгел.
Өй һәм мәктәп тәрбиәһенән тыш, урам йоғонтоһо ла бар бит әле. Үҙаллылыҡ, үҙ-үҙеңде яҡлай алыу кеүек сифаттар тап урам шарттарында нығый. Бына шул урамдың ыңғай һәм кире яҡтарын отоп үҫкән, үҙ өйөндә ир бала итеп тәрбиәләнгән бәғзе бер үҫмерҙәр мәктәптә баш бирмәҫкә тырыша ла инде. Ҡайһы бер ҡатын-ҡыҙ уҡытыусы менән улар араһында тартыш китә. Уның күренеп тороуы ла, эстән генә булыуы ла мөмкин. Малайҙар үҙ хоҡуҡтарын һаҡларға, ә уҡытыусы уны еңергә тырыша. Оҙаҡҡа киткән тартыш аҙаҡтан, ғәҙәттә, ике яҡтың да битарафлығына әйләнә: уҡытыусы үҫмергә ныҡлап иғтибар итмәй башлай, ә уҡыусы уның предметынан биҙә.
Бындай уҡытыусыларҙың һанына ҡарап (тағы бер иҫкәртеп китәм: был әйтелгәндәр тотош уҡытыусыларға ҡағылмай, ә ир бала психологияһын етерлек кимәлдә белмәгән, уларҙы аңлай алмаған уҡытыусылар тураһында ғына һүҙ), уҡыусы малайҙы биҙҙергән фәндәр арта. Һөҙөмтәлә донъяға төкөрөп ҡараған башҡорт ир-егеттәре лә күбәйә. Үҙ-үҙенә ышанысы булмаған (йә түбән булған), кәмһенеүсән, "өслө"ләр тулған аттестатлы, хәтере һай егет ҡайҙалыр уҡырға барырға уйламай ҙа.
Уның, ысынлап та, ниндәйҙер юғары уҡыу йортона инеүгә субъектив (әлбиттә, объектив та) ышанысы бик түбән. Шул сәбәпле түгелме икән, байтаҡ ир-егет армия мәктәбен үткәс, йәғни үҙенә ышанысы артҡас ҡына, артабан белем алырға ҡарар итә.
Ә башта ул ауылда ҡалырға мәжбүр. Йүнле эш (әгәр булһа), ғаилә ҡорорға ҡыҙҙар юҡ. Күңел күтәреү юлы уның өсөн берәү — хәмер. Хәмерҙең аҙағы — аҙғынлыҡ, енәйәтселек, маңҡортлоҡ...
Хәлде берәй төрлө үҙгәртеп буламы? Әллә беҙҙе Габриэль Маркестың "Йөҙ йыл яңғыҙлыҡ" романындағы сусҡа ҡойроҡло бала тыуыуы менән ерҙәге тарихы тамамланған ғаилә яҙмышы көтәме? Быныһы үҙебеҙҙән тора.
"Ура" ҡысҡырып, лаф ороп, бер тынала өйҙәге ҡатын менән ир мөнәсәбәтен үҙгәртеү мөмкин түгел. Шулай булған хәлдә лә ул — бик оҙайлы юл. Мәктәпкә лә ҡатын-ҡыҙ уҡытыусылар урынына ирҙәрҙе килтереп тултырып булмай.
Хәлде ыңғайға үҙгәртеү юлы бармы[үҙгәртергә]
Ә шулай ҙа хәлде ыңғайға үҙгәртеү юлы барҙыр, тип уйлайым. Ул — малайҙар менән ҡыҙҙарҙы айырым уҡытыу. Элек-электән улар шулай тәрбиәләнгән. Байтаҡ илдәрҙә был ысул әле лә дауам итә. Һүҙ, әлбиттә, махсус мәктәптәр асыу хаҡында түгел. Ҡәҙимге мәктәптә малай һәм ҡыҙҙарҙы бергә уҡытмаҫҡа тигән тәҡдим был. Ҡайһы берҙәрендә уларҙы физкультура һәм хеҙмәт дәрестәре өсөн айыралар бит. Мәҫәлән, әгәр мәктәптә параллель кластар бар икән, "а"ға — малайҙар, "б"-ға ҡыҙҙар туплана ала. Ике ҡатлы булһа, аҫлы-өҫлө бүлергә мөмкин.
Әлеге кластарҙа отличниктар һәм әйҙәүселәр башлыса ҡыҙҙар булһа (малайҙарҙың байтағы өлкәнәйгәс, ғәҙәттә, мәктәпкә бер дәфтәр менән генә килеүсән, йәғни уҡыу улар өсөн кәрәкһеҙ бер нәмәгә әүерелә), бүлгән хәлдә егеттәр генә уҡыған кластың үҙ отличниктары ла, әйҙәүселәре лә барлыҡҡа киләсәк. Өлгәшмәгән һәм һүлпән ир балалар кластың бер өлөшө генә булып ҡалыр, шул уҡ ваҡытта милләттең терәге булырҙай ир-азаматтар һәр класта артыр ғына. Уҡытыусылар ҙа үҙгәрмәй ҡалмаҫ: уларға ҡыҙҙар класында ла, малайҙар менән дә эшләргә тура киләсәк бит. Ниһайәт, мәктәптә ир-ат уҡытыусылар ҙа күренер.
Минең тәҡдимдәргә ҡаршы килеүселәр ҙә табылыр, был тәбиғи. Ләкин артыҡ көс сығармайынса, бер тин аҡса түкмәйенсә атҡарып була торған ошо әмәлде файҙаланып ҡарайыҡ. Зыяны теймәҫ, ә файҙаһы, бәлки, ҙур булыр. Ошолай уҡытыуҙың практикаһына килгәндә, ул төрки телле мосолман илдәрендә киң таралған. Көнбайышта ла, мәҫәлән, Англиялағы ябыҡ, элиталы лицейҙарҙа — шул уҡ хәл. Ниһайәт, ундай тәжрибә үҙебеҙҙә лә бар — республиканың башҡорт иҡтисад лицейы...
Миңә ауыл мәктәптәре буйлап күп йөрөргә тура килә. Һәр урында мәктәп етәкселәренә әйтеп йөрөгән тәҡдимемде (иҫкәрмәмде) гәзит уҡыусыларға ла еткермәксемен. Ауыл ерендә, ғәҙәттә, бәҙрәф тышта була. Был кәрәкле ҡоролманы ҡыҙҙарға ла, малайҙарға ла бер урынға ҡуялар, уртанан таҡта менән генә бүләләр. Байтаҡтарында был таҡта тишкесләнеп бөтә. Ҡыҙыҡһынған малайҙарҙың бәкеһе яһай ул "күҙҙәрҙе". Тишектәре булмаған хәлдә лә, бөтөн тауыш таҡта аша ишетелеп тора бит. Әҙәпһеҙлектән оялмауҙың осо ла ошо "йорт"ҡа бәйләнмәйме, шундай "ваҡ" проблемаларҙан юл алмаймы икән? Беҙ хәҙер бындай "ваҡлыҡтар" менән бөтөнләй иҫәпләшмәйбеҙ, ә бит, уйлап ҡараһаң, кешенең мәҙәни кимәле лә шунан башлана. Шуны ла хәл итә алмаһаҡ, ул балаларға Башҡортостан мәҙәниәтен уҡытыуҙан ни файҙа?
Автор: Вәкил ХАЖИН, педагогия фәндәре кандидаты.
Сығанағы — «https://ba.wikibooks.org/w/index.php?title=Бөгөнгө_ирҙәребеҙ&oldid=20106»
Категориялар:
Тормош һабаҡтары
Тәрбиә
Навигация
Шәхси ҡоралдар
Танылмағанһығыҙ
Әңгәмә
Башҡарған эштәр
Яңы ҡатнашыусыны теркәү
Танылыу
Исем арауыҡтары
Мәҡәлә
Фекер алышыу
башҡортса
Ҡарауҙар
Уҡыу
Үҙгәртергә
Тарихты ҡарау
Тағы
Төп йүнәлештәр
Баш бит
Берләшмә
Ағымдағы ваҡиғалар
Һуңғы үҙгәртеүҙәр
Осраҡлы мәҡәлә
Белешмә
Ярҙам итеү
Ҡоралдар
Бында һылтанмалар
Бәйле үҙгәртеүҙәр
Махсус биттәр
Даими һылтанма
Бит мәғлүмәттәре
Биттән өҙөмтә яһарға
Баҫтырырға/сығарырға
Китап төҙөргә
PDF форматында күсереп алырға
Баҫтырыу өлгөһө
Башҡа телдәрҙә
Һылтанмалар өҫтәү
Был бит һуңғы тапҡыр 08:49 23 ғинуар 2020 үҙгәртелгән.
Текст Creative Commons Attribution-ShareAlike License рөхсәтнамәһе буйынса рөхсәт ителгән; айырым осраҡта өҫтәмә шарттар ҡулланылыуы мөмкин. Тулыраҡ мәғлүмәт алыу өсөн, Ҡулланыу шарттарын ҡарағыҙ. |
Әҙәм ышанмаҫлыҡ хәл, беҙ әҙерәк эсә башлағанбыҙ. РФ Һаулыҡ һаҡлау министрлығы иҫбатлауынса, рәсәйҙәр һуңғы биш йылда эсеүҙе ике тапҡырға кәметкән.
Ағиҙел
-20 °С
Болотло
75 лет Победы
Бөтә яңылыҡтар
Дөйөм мәҡәләләр
7 Декабрь 2018, 13:23
Әҙәм ышанмаҫлыҡ хәл, беҙ әҙерәк эсә башлағанбыҙ. РФ Һаулыҡ һаҡлау министрлығы иҫбатлауынса, рәсәйҙәр һуңғы биш йылда эсеүҙе ике тапҡырға кәметкән.
Дөрөҫ булһа, ниндәй шәп булыр ине! Эсеү генә түгел, хатта тәмәке тартыуҙы кәметкәнбеҙ, уның ҡарауы, йәшелсә, еләк-емеш күберәк ашағанбыҙ.
Һаулыҡ һаҡлау министры Вероника Скорцова раҫлауынса, аҙаҡҡы биш йылда алкоголь ҡулланыу – 40 проценҡа, өлкәндәр араһында тәмәке тартыу – 22 процентҡа, балалар араһында – 2,5 тапҡыр кәмегән. Шуның һөҙөмтәһендә, ғүмер оҙонлоғо ирҙәр араһында 72,7 йәшкә, ҡатын-ҡыҙҙар араһында 77,6 йәшкә еткән. Хатта үлем осрағы һиҙелерлек кәмегән.
Араҡыға килгәндә, эскелектең ике тапҡыр кәмеүе шикләндерә. Беләһегеҙме ни өсөн? Теге урындағылар ҡойған, ситтән индерелгән ялған араҡыны иҫәпкә алыусы бармы икән? Ошо һорауға яуап ишетке килә. |
Менән бушлай эсемлектәр менән танышты guidable красавчик - Видео чат №1 - егет йәки ҡыҙ менән танышып онлайн!
Видео чат №1 - егет йәки ҡыҙ менән танышып онлайн!
Менән бушлай эсемлектәр менән танышты guidable красавчик
Твитнуть әгәр һеҙ ҡатын-ҡыҙ, егет батырлығы менән танышырға теләгән һәм яҡшы билдәле булған, барырға мөмкин булған варианттарының береһе кайсекиЯпония Guidable-был платформаһы, тәҡдим ителә торған неяпонец күрһәтеү өсөн, кем теләп ултырмай, ҡояш илдә йәшәгән йәки килгән. Йәки һеҙ кеше турист булһа, японияла йәшәүсе ҡатмарлы булырға мөмкин, әгәр ҙә һеҙҙең менән таныш түгел һәм ул. телендә һөйләшә. Японияла дәүләт хеҙмәте, билдәле булыуынса, бик һөҙөмтәле, ләкин уларҙың ҡайһы берҙәре мәҙәни һәм тел барьер ҡамасаулай файҙалана. Һеҙ беҙҙең сайтта бирелгән яуаптар һәм тәҡдимдәр guidable япония, сөнки ресурстарының күпселек өлөшөн һеҙгә нимә эшләй, улар японияла йәмғиәте тәҡдим итә ала. Беҙ быны эшләй, ҡыҙыҡлы мәҡәләләр тураһында йәмғиәте бүлде, йәшәү рәүеше, мәҙәниәте, көндәлек тормош. Беҙ теләгән, йәшәү өсөн иң уңайлы ил ҡояшы.
Танышырға дания
Жарыялаган Даниянын
видеочивать пар эротическое бушлай таныша видео чат өлкән ҡатын-ҡыҙҙарҙы таныштырыу видео юллау өсөн таныштырҙы. скайп танышыу бушлай видео телефон номерҙары менән танышты бушлай танышыу сайттарына теркәлдем рулетка ч онлайн ҡатын-ҡыҙҙар көсө менән танышырға теләй 18 видеочивать рулетка |
Уҡыуҙар башланыуға һанаулы ғына көндәр ҡалды. Әлеге ваҡытта балаһы мәктәпкә барасаҡ һәр ата-әсәне быйылғы уҡыу йылында мәғариф учреждениеларының нисек эшләйәсәге ҡыҙыҡһындыралыр. Маҡсатыбыҙ – ошо һорауға асыҡлыҡ индереү.
Уҡыуҙар башланыуға һанаулы ғына көндәр ҡалды. Әлеге ваҡытта балаһы мәктәпкә барасаҡ һәр ата-әсәне быйылғы уҡыу йылында мәғариф учреждениеларының нисек эшләйәсәге ҡыҙыҡһындыралыр. Маҡсатыбыҙ – ошо һорауға асыҡлыҡ индереү.
Мәғариф министрлығы тарафынан уҡытыуҙы ойоштороу буйынса махсус методик тәҡдимдәр әҙерләнгән (улар менән мәғариф бүлегенең һәм учреждениеларҙың сайттарында танышырға мөмкин).
2020 йылдың 1 сентябренән балалар баҡсалары һәм мәктәптәр штатлы режимда эш башлай. Ковид-19 таралмаһын өсөн сикләү һәм иҫкәртеү режимы тәьмин ителергә тейеш. Тәғәйен алғанда, әйтәйек, педагогик составҡа һәм техник хеҙмәткәрҙәргә битлек режимы һаҡлана.
Мәғариф учреждениеларында дистанция һаҡлау ҙа мотлаҡ шарттарҙың береһе буласаҡ. Уның өсөн билдәләр ҡуйылып сығылырға тейеш. Араның 1,5 метрҙан кәм булмауы шарт.
Балалар баҡсаһына, мәктәпкә ингән саҡтарында хеҙмәткәрҙәрҙең, балаларҙың температураһы контактһыҙ термометр менән үлсәнәсәк. Иртәнге рәттәрҙә, балалар ағымы көслө булған саҡта, тығындарға, күп кешенең бер урынға йыйылыуына юл ҡуймау маҡсатында, биналарҙың барлыҡ ишектәре лә ҡулланыласаҡ. Ата-әсәләргә мәғариф учреждениеларына инеү сикләнә. Төрлө төркөмдәрҙе, кластарҙы бергә йыйып саралар ойоштороу ҙа әлегә тыйыла.
Эпидемияға ҡаршы генераль йыйыштырыу, елләтеү һәм һауа таҙартыусы приборҙар (рецеркуляторҙар) ярҙамында һауа даими алыштырылып, таҙартылып торасаҡ.
Контактһыҙ термометрҙар, рецеркуляторҙар һәм дезинфекциялау средстволары һатып алыу өсөн Башҡортостан Республикаһы Мәғариф министрлығы тарафынан аҡса бүленгән. Ата-әсәләрҙән аҡса йыйып, нимәлер алыу булмаясаҡ. Үрҙә аталған кәрәкле әйберҙәр уҡыу йылы башланыуға килеп етәсәк.
Белем көнөндә линейкаларҙа 1-се, 9-сы һәм 11-се класс уҡыусылары ғына ҡатнаша.
2-8-се, 10-сы класс уҡыусылары 1 сентябрҙә мәктәпкә бармай. Улар өсөн Белем көнө дистанцион форматта ойошторола.
Дәрестәр теҙмәһе “йөҙөүсе” форматында төҙөлә. “Смена” төшөнсәһе ҡулланылмай.
Дәрестәр 8.00 сәғәттән алда башланмай һәм 19 сәғәт 40 минуттан да һуңға ҡалмай тамамланырға тейеш. Дәрестәрҙең дауамлылығы – 35 минут, тәнәфестәрҙеке - 10 минут. Ашау өсөн тәғәйенләнгән тәнәфестәрҙең оҙайлылығы 20 минут ҡаралған.
Ковид-19 таралыу хәүефе көслө булған осорҙа ата-әсәләр йыйылыштары үткәреүҙән тыйылып тороу шарт. Бының өсөн дистанцион форматты ҡулланырға тәҡдим ителә.
Йәнә беренсе сиректә баланы таҡта янына сығарыу тыйыла.
Бөтә үрҙә атап үтелгән сикләүҙәр, махсус алымдар бер маҡсатҡа хеҙмәт итә – балаларыбыҙ ҙа, педагогтар ҙа имен-һау булһындар, уларҙың сәләмәтлегенә хәүеф янамаһын.
Барығыҙҙы ла яңы уҡыу йылы башланыу менән ҡотлайым һәм һаулыҡ, уңыштар, емешле хеҙмәт теләйем!
Читайте нас в
© 2020 "Таң" гәзитенең сайты. Сайт газеты "Тан"
Свидетельство о регистрации СМИ ПИ № ТУ 02-01439 от 01.09.2015 г. выдано Федеральной службой по надзору в сфере связи, информационных технологий и массовых коммуникаций по Республике Башкортостан. |
Улар сағышырмаса һуң өйләнештеләр. Әхмәт ҡырҡы тулып барғанда бер концертта Мөнирә менән танышты. Ир, был никах уның өсөн икенсеһе булһа ла, хатта тәүгеһенән һуң, өйләнермен, тип уйламаһа ла, инде үҙен ултырған ҡыҙ тип иҫәпләгән Мөнирәне тәү күреүҙән ихлас яратты ла ҡуйҙы. Утыҙы күптән тулған ҡатын бик һылыу күренмәһә лә, донъя көтөргә уңған, иң мөһиме, күндәм ине. Матур ғына йәшәп алып киттеләр. Тәүҙә улдары тыуҙы, икенсегә ҡыҙ көткәйнеләр, тағы ла малай алып ҡайттылар. Мөнирәгә декрет ялында алты йыл самаһы ултырырға, яҡын туғандары булмағас, улдарын үҙенә генә үҫтерергә тура килде.Баҡса һатып алдылар, һәр ял аҙаҡ йәй буйы шунда ял итергә яраттылар. Тормош шулай бәлә-ҡазаһыҙ, ҡайғы-хәсрәтһеҙ барыр, тетрәнеүҙәр булмаҫ, бер ниндәй мәшәҡәтһеҙ йәшәрҙәр һымаҡ ине. Мөнирә үҙе лә һиҙмәй ҡалды, бер мәл Әхмәт күҙ алдында үҙгәрҙе лә ҡуйҙы. Ҡатын аҙаҡ үҙ-ара һөйләшкән һүҙҙәрен, күргәндәрен иҫкә төшөрә, нимәлер тойолған икән шул. Шулай ҙа иң аптыратҡаны – “Ҡөрьән” тотоп ҡайтыуы булғандыр. Барыһын да ғәжәпләндереп, намаҙға баҫты, мәсеткә йөрөй башланы. Утһыҙ төтөн сыҡмай, тигәндәре әллә дөрөҫкә сыҡтымы, етмәһә, эштән әхирәте килеп, йөрәгенә ут һалып китте. Әхмәт предприятиела эшләгән иң шәп инженерҙарҙың береһе икән. Директор иң ауыр эштәрҙе уға ҡуша, эш хаҡын да күп түләй икән, хатта үҙе менән бер нисә тапҡыр командировкаға алып сыҡҡан. Ә директор барған ерендә бик иркен йәшәй, тигән хәбәрҙәр килә. Фуршеттар, банкеттар, мунсалар, хатта ҡатын-ҡыҙҙар була икән. Был хәбәр Мөнирәнең йөрәгенә ут һалды. Иренә иғтибарлап ҡарағайны үткәнендә, шуны һиҙҙе: ире ябығып киткән һымаҡ булды, уйсанланды. Нисә йыл тартҡан булған, хатта тәмәкеһен ташланы. Ә былай араҡы эсештергәне элек тә һиҙелмәй торғайны. Бер заман төрлө үләндәр табып, халыҡ медицинаһы, тигән һылтау менән төрлө төнәтмәләр яһата башланы. Бер төн Мөнирә нимәлер һиҙеп уянып китһә, эргәһендә ире юҡ. Эҙләп сыҡһа, аш бүлмәһендә яҙышып ултыра. Ир ҡатынын күргәс, уңайһыҙланды, хатта һиҫкәнеп ҡуйған һымаҡ булды, ҡағыҙҙарын тиҙ генә алып ҡуйҙы. Отпускыға йыйынам, отчет әҙерләргә кәрәк, тип күҙҙәрен ситкә йәшерҙе Әхмәте. Бер төн Мөнирә уянһа, ире эргәһендә уға текләп ҡарап ята. Уянмаҫлыҡмы ни, көрһөнгәне ишетелде.– Нимә булды? – тип һораны ҡатын.– Бөгөн эш күп булды, йоҡлай алмайым, – тип аҡланды ире.– Ҡана, үҙеңде ҡосаҡлап ҡына йоҡлатайым, – тине ҡатын, иренең арҡаһына ҡағылды.– Юҡ, юҡ, хәҙер йоҡлайым, – тип ире ҡатындың ҡулдарын үбеп алды.Ҡатын:– Әллә һинең бәрәйһе бармы? Ҡара уны, һөйәркәң булһа, – тип янап ҡуйҙы шаяртып.Ир был һорауға өндәшмәне, ҡараңғыла көлөмһөрәгәне генә тойолдо.
Улар сағышырмаса һуң өйләнештеләр. Әхмәт ҡырҡы тулып барғанда бер концертта Мөнирә менән танышты. Ир, был никах уның өсөн икенсеһе булһа ла, хатта тәүгеһенән һуң, өйләнермен, тип уйламаһа ла, инде үҙен ултырған ҡыҙ тип иҫәпләгән Мөнирәне тәү күреүҙән ихлас яратты ла ҡуйҙы. Утыҙы күптән тулған ҡатын бик һылыу күренмәһә лә, донъя көтөргә уңған, иң мөһиме, күндәм ине. Матур ғына йәшәп алып киттеләр. Тәүҙә улдары тыуҙы, икенсегә ҡыҙ көткәйнеләр, тағы ла малай алып ҡайттылар. Мөнирәгә декрет ялында алты йыл самаһы ултырырға, яҡын туғандары булмағас, улдарын үҙенә генә үҫтерергә тура килде.
Баҡса һатып алдылар, һәр ял аҙаҡ йәй буйы шунда ял итергә яраттылар. Тормош шулай бәлә-ҡазаһыҙ, ҡайғы-хәсрәтһеҙ барыр, тетрәнеүҙәр булмаҫ, бер ниндәй мәшәҡәтһеҙ йәшәрҙәр һымаҡ ине. Мөнирә үҙе лә һиҙмәй ҡалды, бер мәл Әхмәт күҙ алдында үҙгәрҙе лә ҡуйҙы. Ҡатын аҙаҡ үҙ-ара һөйләшкән һүҙҙәрен, күргәндәрен иҫкә төшөрә, нимәлер тойолған икән шул. Шулай ҙа иң аптыратҡаны – “Ҡөрьән” тотоп ҡайтыуы булғандыр. Барыһын да ғәжәпләндереп, намаҙға баҫты, мәсеткә йөрөй башланы. Утһыҙ төтөн сыҡмай, тигәндәре әллә дөрөҫкә сыҡтымы, етмәһә, эштән әхирәте килеп, йөрәгенә ут һалып китте. Әхмәт предприятиела эшләгән иң шәп инженерҙарҙың береһе икән. Директор иң ауыр эштәрҙе уға ҡуша, эш хаҡын да күп түләй икән, хатта үҙе менән бер нисә тапҡыр командировкаға алып сыҡҡан. Ә директор барған ерендә бик иркен йәшәй, тигән хәбәрҙәр килә. Фуршеттар, банкеттар, мунсалар, хатта ҡатын-ҡыҙҙар була икән. Был хәбәр Мөнирәнең йөрәгенә ут һалды. Иренә иғтибарлап ҡарағайны үткәнендә, шуны һиҙҙе: ире ябығып киткән һымаҡ булды, уйсанланды. Нисә йыл тартҡан булған, хатта тәмәкеһен ташланы. Ә былай араҡы эсештергәне элек тә һиҙелмәй торғайны. Бер заман төрлө үләндәр табып, халыҡ медицинаһы, тигән һылтау менән төрлө төнәтмәләр яһата башланы. Бер төн Мөнирә нимәлер һиҙеп уянып китһә, эргәһендә ире юҡ. Эҙләп сыҡһа, аш бүлмәһендә яҙышып ултыра. Ир ҡатынын күргәс, уңайһыҙланды, хатта һиҫкәнеп ҡуйған һымаҡ булды, ҡағыҙҙарын тиҙ генә алып ҡуйҙы. Отпускыға йыйынам, отчет әҙерләргә кәрәк, тип күҙҙәрен ситкә йәшерҙе Әхмәте. Бер төн Мөнирә уянһа, ире эргәһендә уға текләп ҡарап ята. Уянмаҫлыҡмы ни, көрһөнгәне ишетелде.
– Нимә булды? – тип һораны ҡатын.
– Бөгөн эш күп булды, йоҡлай алмайым, – тип аҡланды ире.
– Ҡана, үҙеңде ҡосаҡлап ҡына йоҡлатайым, – тине ҡатын, иренең арҡаһына ҡағылды.
– Юҡ, юҡ, хәҙер йоҡлайым, – тип ире ҡатындың ҡулдарын үбеп алды.
Ҡатын:
– Әллә һинең бәрәйһе бармы? Ҡара уны, һөйәркәң булһа, – тип янап ҡуйҙы шаяртып.
Ир был һорауға өндәшмәне, ҡараңғыла көлөмһөрәгәне генә тойолдо.
Ҡатын күңеле менән һиҙә: нимәлер бар. Әллә араларына берәйһе индеме икән? Телефонын йәшереп тота башлана, иртүк эшкә китә, һуң ҡайта. Өндәшмәй. Нимәлер әйтергә теләгән һымаҡ улдарына ҡарап ултыра, уларына ҡушылып уйнап ала, уфтанғаны, көрһөнгәне йышыраҡ тойола.
Йәйге ялға әҙерләнә башланалыр. Төркиәлә беренсе тапҡыр ял итмәйҙәр. Быйыл да шул яҡҡа ыңғайларға ҡарар иттеләр. Әхмәт дүртеһенә лә путевка алып ҡайтты. Күңелле генә итеп әҙерләнеп йөрөйҙәр ине, ял итергә осорға бер аҙна ҡалғас, ир сәфәрҙән баш тартты һәм юлламаһын турагентлыҡҡа кире тапшырҙы. Быны ул эшенең күплеге менән аңлатты. Мөнирә хәлде белгәс, бер һүҙ ҙә өндәшмәне. Етмәһә, ире, ҡайтҡас, тотонорһоң, тип байтаҡ ҡына аҡса бирҙе. Былай аҡсаға ҡытлыҡ кисергәндәре юҡ ине, ләкин аҡсаны самаһыҙ күп биреүе аптыратты. Ике аҙна үтте лә китте, Мөнирә балалары менән диңгеҙҙә һыу инеп, ҡояшта ҡыҙынып, ял итеп ҡайтты. Тәүге аҙнала көн аша шылтыратып торһа ла, Әхмәт һуңғы аҙнала кинәт юҡ булды, телефоны ла яуап бирмәй башланы. Хатта аэропортта ла ҡаршы алыусы булманы, такси яллап ҡайтырға тура килде. Ашығып, ҡабаланып, аптыранып өйгә ҡайтып инделәр. Килеп инһәләр, уларҙы ниндәйҙер бушлыҡ, аңлатып булмаҫлыҡ, хатта ташландыҡ һымаҡ фатир ҡаршы алды. Мөнирә юл кейемдәрен сисеп, шифоньерға элгән саҡта шуға иғтибан итте: кейем шкафында иренең еңел кейемдәре күҙгә салынмай. Ул арала булмай, улдарының өлкәне:
– Әсәй, бына атай хат ҡалдырған, – тип ҡағыҙ тотоп килеп сыҡты. Ҡатын тулҡынланып ҡағыҙҙы ҡулдарына алды һәм уҡый башланы:
“Мөнирәм, һин был хатты уҡығанда мин инде алыҫта булырмын. Шулай тура килде, мин һеҙҙе ҡалдырып китергә мәжбүрмен. Һин минең өсөн һәйбәт, уңған ҡатын, улдарым өсөн аҡыллы әсәй булдың. Мин һеҙҙең эргәлә ҡалыу өсөн бөтәһен дә эшләп ҡараным. Көрәштем, ләкин көсһөҙ булып сыҡтым. Мин хәҙер китәм, әгәр бик һораһалар, һөйәркәһе янына китте, тип әйтә алаһың. Ә ысынында, мин ҡуҙғалам, алыҫҡа,мәңгелек сәфәргә сығам. Ваҡыты етер, һиңә әйтерҙәр, ләкин һиңә минең өсөн уңайһыҙланырға тура килмәйәсәк. Һеҙгә ял итергә китер алдынан биргән аҡсаны ярҙам, йә алимент сифатында ҡабул итә алаһың. Һәр хәлдә, әле үҙем иҫән саҡта һеҙҙе ярҙамдан өҙмәм. Хуш, һау булығыҙ, бәхетеле йәшәгеҙ! Әхмәт!”
Хаттың аҙағына: “Минең исемдән кеше килер, ул һеҙгә бөтәһен дә аңлатыр”, – тип өҫтәп яҙылғайны.
--------------
Дуҫым! Хикәйәнең аҙағы иртәгә донъя күрәсәк. Уны көнөндә уҡыу өсөн беҙҙең төркөмгә ҡушыл: "Һәнәк" журналы, журнал "Вилы"
Читайте нас в
1925-2020 «Һәнәк» Республика сатира һәм юмор журналының сайты. Сайт Республиканского журнала сатиры и юмора «Хэнэк» («Вилы»). Ойоштороусылары: Башҡортостан Республикаһының Матбуғат һәм киң мәғлүмәт саралары буйынса агентлығы; Башҡортостан Республикаһының "Республика Башкортостан" нәшриәт йорто дәүләт унитар предприятиеһы. Учредители: Агентство по печати и средствам массовой информации Республики Башкортостан; Государственное унитарное предприятие Республики Башкортостан Издательский дом "Республика Башкортостан".
Зарегистрирован Федеральной службой по надзору в сфере связи, информационных технологий и массовых коммуникаций по Республике Башкортостан 20 февраля 2017 года. Свидетельство о регистрации ПИ № ТУ02-01584
Баш мөхәррир: Миләүшә Саяғәфәр ҡыҙы Ҡаһарманова
Телефон
(347)292-77-60
Электрон почта
[email protected]
Адресы
450079, Башҡортостан Республикаһы, Өфө ҡалаһы, Октябрҙең 50 йыллығы урамы, 13. Республика Башкортостан, г. Уфа, ул. 50-летия Октября, 13. |
Республика халҡы Луганск һәм Донецк республикаларынан килгән граждандарға ярҙам күрһәтеүен дауам итә.
Өфөлә “Берҙәм Рәсәй” партияһының төбәк бүлексәһе ҡарамағындағы Луганск һәм Донецк халыҡ республикаларының эвакуацияланған граждандарына йәмәғәт ярҙамы күрһәтеү штабы эшен дауам итә. Республикала йәшәүселәр оҙаҡ һаҡларға мөмкин аҙыҡ-түлек, балалар өсөн ризыҡтар, урын-ер әйберҙәре, шәхси гигиена саралары, өҫ һәм аяҡ кейеме килтерә.
Республика балалары ла был сараһына ҡушылды. Мәҫәлән, бөгөн күскенселәргә ярҙам итеү пунктына Өфөнән биш йәшлек Артем Фазылдинов һәм уның апаһы килде.
“Һуғыш башланыуын телевизорҙан күрҙем. Барыһы ла ҡурҡып ҡаса. Унда бәләкәй балалар ҙа бар ине. Улар өсөн уйынсыҡтарымды алып килдем”, – тип һөйләне малай.
Донецкиҙан, Луганскиҙан эвакуацияланғандарға гуманитар ярҙам йыйыуға төрлө һөнәр һәм вазифа кешеләре ҡушыла. Шулай уҡ Башҡортостан Дәүләт Йыйылышы – Ҡоролтай депутаты Елена Арямнова ла ситтә ҡалманы.
– Һуғыш – ул һәр саҡ ғазап һәм ҡайғы. Ундағы кешеләргә хәҙер бик ауыр икәнен аңлайым, – тине депутат. – Бөгөн мин концтауарҙар – дәфтәрҙәр, маркерҙар, ҡәләмдәр, ручкалар, линейкалар, фломастерҙар, балалар өсөн альбомдар алып килдем. Иң бәләкәйҙәр өсөн – наклейкалар менән буяуҙар, өйрәнеү әсбаптары. Ошондай ҡатмарлы осорҙа балаларға айырыуса иғтибар, хәстәрлек кәрәк.
Луганск һәм Донецк халыҡ республикалары граждандарына ярҙамға өлкән быуын кешеләре дәррәү ҡушылды. Мәҫәлән, пенсионер Роза Абдуллина кейем-һалым килтергән. “Уларға йылы, аҙ ғына булһа ла тыныс булһын. Хоҙай барыһына ла ғаиләләренә әйләнеп ҡайтырға насип итһен”, – тине ул.
Өфөнән Сергей Громыко һүҙҙәренсә, улар хәләл ефете менән күскенселәргә аҙыҡ-түлек менән ярҙам итергә булған.
“Сәй, макарондар, шәкәр, ярмалар, консервалар – бында иң кәрәкле продукттар. Бөгөн ҡулыбыҙҙан килгән ярҙамды күрһәтә алабыҙ, – тип билдәләне Сергей Громыко. – Оҙаҡламай был хәл яйланыр, кешеләр тыуған илдәренә ҡайтыр тип ышанам”.
Шулай уҡ Өфө ҡалаһы ойошмалары ла ситтә ҡалманы. Гуманитар ярҙам менән ҡаптарҙы 18-се ҡала клиник дауаханаһы вәкилдәре килтерҙе. Бында аҙыҡ-түлек тауарҙары ла, шәхси гигиена саралары ла бар.
“Донецк һәм Луганск граждандарына тыныс күк йөҙө теләйбеҙ. Был хәл тиҙерәк яйға һалынһын, кешеләр башҡа ғазаптар күрмәһен ине”, - тигән теләктә дауахана хеҙмәткәре Алина Хәкимова.
“Беҙҙең хәстәрлек” ирекмәндәр үҙәге координаторы Раил Әҙиәтуллин һүҙҙәренсә, мәрхәмәтле кешеләр гуманитар ярҙам ҡабул итеү пункты асылғандан алып килә. “Әлеге ваҡытта бик күп беренсе кәрәк-яраҡ предметтары, аҙыҡ-түлек, балалар һәм өлкәндәр өсөн кейем йыйылған. Республикала йәшәүселәрҙең күскенселәрҙең бәләһенә битараф булмауы ҡыуандыра. Граждандарыбыҙ артабан да мөмкин тиклем ярҙам итер тип ышанам”, – тине Раил Әҙиәтуллин.
Иҫегеҙгә төшөрәбеҙ, Башҡортостанда “Берҙәм Рәсәй” партияһының урындағы бүлексәләрендә Луганск һәм Донецк республикаларының эвакуацияланған граждандарына Йәмәғәт ярҙамы штабы ҡарамағында гуманитар ярҙам йыйыу буйынса пункттар эшләй.
Адресы: Өфө ҡалаһы, Цюрупа урамы, 17.
Шулай уҡ “Берҙәм Рәсәй” партияһының урындағы бөтә 63 бүлексәһендә лә бар улар.
Эш режимы:
Дүшәмбе - йома - иртәнге сәғәт 9-ҙан киске 9-ға тиклем.
Шәмбе - йәкшәмбе - иртәнге сәғәт 9-ҙан киске 6-ға тиклем.
Йәмәғәт ярҙамы штабының берҙәм колл-үҙәге - 8 (347) 218-19-19.
Шылтыратыуҙар көн һайын иртәнге сәғәт 8-ҙән киске 8-гә тиклем ҡабул ителә.
Әлфиә МИНҒӘЛИЕВА.
Фото: Йәмәғәт ярҙамы штабы.
Читайте нас в
© 1917 - 2020 «Башҡортостан» гәзите.
Бөтә хоҡуҡтар ҙа яҡланған.
Мәҡәләләрҙе күсереп баҫҡанда, йә уларҙы өлөшләтә файҙаланғанда «Башҡортостан» гәзитенә һылтанма яһау мотлаҡ.
Зарегистрировано Федеральной службой по надзору в сфере связи, информационных технологий и массовых коммуникаций (РОСКОМНАДЗОР). Регистрационный номер: серия ПИ ФС77-33205 от 11 сентября 2008 г. |
Башҡорт дәүләт педагогия институтында (хәҙер БДУ) уҡыған саҡта яратҡан профессорыбыҙ, әҙибебеҙ, башҡорт теле ғилеме буйынса арҙаҡлы ғалимыбыҙ Жәлил Кейекбаев: «Элек 40 һаны халҡыбыҙҙа сик булған», - тип һөйләй торғайны.
Ысынлап та, боронғо ата-бабаларыбыҙ өсөн һандарҙың шунан артығы кәрәкмәгәндер ҙә, исеме лә булмағандыр. Ошо ҡыҙыҡ күренешкә бәйле башҡорт халыҡ ауыҙ тел-ижадында әллә күпме мәҡәл, әйтем, һынамыштар бар. Түбәндә шуларҙың ҡайһы берҙәрен килтереп китәм.
1. Тәүге ҡарҙан һуң 40 көн үткәс, ҡыш башлана.
2. Оло юлға сыҡҡан кеше 40 аҙым китмәйенсә, бер эш тә эшләмәҫкә.
3. Әүәле ҡатыны 40-ҡа етһә, икенсе ҡатын алғандар, ҡартайыуҙың сиге.
4. Урыҫтарҙа ла бар: «Старухе 40 лет, никакого толка нет».
5. Ҡырҡҡа етте, һаман аҡыл ултырмай.
6. 40 ямаулы күлдәк кейеп үҫтек.
7. Ҡылды ҡырҡҡа ярыр саҡ (Көҙ).
8. Ҡырҡмыш (Һаран).
9. Бер минут эсендә ҡырҡ төрлөгә әйләнә (Холоҡһоҙ).
10. Ҡырылмаһа ҡырҡ төрлө иҫкәрттек.
11. Ҡырҡыһы ҡырҡ ярыу (Төрлө яҡҡа таралған).
12. Ҡырҡһаң, ҡаны сыҡмаҫ (Һаран).
13. Мәйетте оҙатып 40 аҙым киткәс, мәрхүмдән һорау ала башлайҙар.
14. Мәйет сыҡҡас, өйҙә 40 көн ут янып торорға тейеш (Йәне өйҙән сыҡмаған әле).
15. Мәрхүмдең 40-ын уҡыталар.
16. Мәйет сыҡҡас та, 40 аҙым китмәйенсә, йыйыштырырға ярамай.
17. Яҡын кешең үлгәндә, йөрәккә 40 шырпы ҡаҙала, көн һайын берәмләп төшә бара, 40-сыһы һынып ҡала.
Халҡыбыҙ ошолай 40 һаны менән генә сикләнһә, хәҙерге һандарға иҫең китер. Уларҙың иге-сиге юҡ: йөҙ, мең, миллион, миллиард, триллион… Түрә-ҡараларҙың да нәфсеһенең сиге юҡ. Инде хәҙер миллионлап ҡына ла түгел, миллиардлап урлайҙар. Дөрөҫ, беҙ ҙә бер ваҡыт Чубайстар арҡаһында «миллионер» булыуын булып алғайныҡ ул. Ваучерҙар таратып ҡыланғандарын әйтәм дә.
Яңыраҡ «Йәшлек» гәзитендә уҡыным: Мәскәүҙәге бер әҙәм аҡтығы ҡыҙын (шул балаһы Рәсәйҙе «Раша» тип кенә ебәрә, Тыуған иле – уның өсөн иң насар ил, йәнәһе) сит илгә алып барып, уға 20 миллион һумға туй күлдәге алған. Бына ҡайҙа китә ул көн белмәй, төн белмәй эшләгән ябай халыҡтың аҡсаһы.
Беҙҙең һымаҡ халыҡ өсөн яңы тормош шарттарында һандарҙың яңы сиге барлыҡҡа килде: пенсияға 10 мең һумға ла еткермәй сығаралар. Хәҙер беҙҙең өсөн 40 түгел, 10 мең сик.
Читайте нас в
Свидетельство о регистрации СМИ: ПИ ФС 02 - 01456 от 14.09.2015 г. выдано Управлением федеральной службы по надзору в сфере связи, информационных технологий и массовых коммуникаций по Республике Башкортостан Государственное унитарное предприятие Республики Башкортостан Издательский дом «Республика Башкортостан» |
Мәләүез ҡалаһында тыуып үҫеп, Хоҙайбирҙин ауылына Хоҙайбирҙиндарҙың татыу, берҙәм ғаиләһенә килен булып төшөп, шунда ғүмер итеүсе Әнүзә Әмирйән ҡыҙын 60 йәшлек күркәм юбилейы менән ҡотлап, иң изге теләктәребеҙҙе еткерәбеҙ.
Мәләүез ҡалаһында тыуып үҫеп, Хоҙайбирҙин ауылына Хоҙайбирҙиндарҙың татыу, берҙәм ғаиләһенә килен булып төшөп, шунда ғүмер итеүсе Әнүзә Әмирйән ҡыҙын 60 йәшлек күркәм юбилейы менән ҡотлап, иң изге теләктәребеҙҙе еткерәбеҙ.
Туғаныбыҙ Мөнир менән улар аҡыллы, игелекле 4 бала үҫтереп, 6 ейән-ейәнсәрен һөйөп, үҙҙәренең ихласлығы, ярҙамсыллығы, кешелеклеге менән ауылдаштары, туғандары араһында ихтирам яулаған ғаилә булып матур донъя көтәләр.
Әнүзә! Һәр бер атҡан таңға ҡыуанып, донъя йәмен тойоп, бәхет тойғоһон кисереп, Мөнирең менән иңгә-иң терәшеп, атай нигеҙенең ҡотон һаҡлап, балаларығыҙҙың ҡыуаныс-һөйөнөстәрен күреп, мул тормошта оҙон-оҙаҡ йәшәргә яҙһын. Йөҙөңдән һәм өйөңдән ҡот-бәрәкәт китмәһен.
Күпме булһа ерҙә изге теләк
Беҙ теләйбеҙ һиңә барыһын да.
Ап-аҡ ҡарҙар кеүек бәхет яуһын
Тыуған көндөң һәр бер таңында.
Һәр балаңдың изгелеген күреп,
Гел һөйөнөп кенә йәшә һин.
Һиңә һаулыҡ, шатлыҡ теләгәндә
Амин, тип торһон фәрештә.
Иң матур теләктәр менән барлыҡ туғандарың исеменән Вәсилә апайың.
Читайте нас в
Башҡортостан Республикаһы Күгәрсен районы "Мораҙым" ижтимағи-сәйәси гәзитенең рәсми сайты. Ойоштороусылары: Башҡортостан Республикаһының Матбуғат һәм киң мәғлүмәт саралары агентлығы, Башҡортостан Республикаһының "Башҡортостан Республикаһы" нәшриәт йорто дәүләт унитар предприятиеһы.
Элемтә, мәғлүмәт технологиялары һәм киң коммуникациялар өлкәһендә күҙәтеү буйынса федераль хеҙмәттең Башҡортостан Республикаһы буйынса идаралығында теркәлде. 2015 йылдың 12 авгусында бирелгән ПИ ТУ 02-01395-се һанлы теркәү тураһындағы таныҡлыҡ. Директор (баш мөхәррир) Ладыженко А.Ғ., "Мораҙым" гәзите мөхәррире вазифаһын башҡарыусы Р.И.Исҡужина. |
Йоғошло сир менән бәйле, Рәсәйҙә хәл көсөргәнешле килеш ҡала. Бөгөнгә 2337 сирле теркәлгән, 121 кеше һауығып сыҡҡан, 17-һе вафат булған.
Йоғошло сир менән бәйле, Рәсәйҙә хәл көсөргәнешле килеш ҡала. Бөгөнгә 2337 сирле теркәлгән, 121 кеше һауығып сыҡҡан, 17-һе вафат булған.
Дөйөм үҙеңде сикләү, күренеп тороуынса, һеҙҙең тормошоғоҙға ҡайһы бер сикләүҙәр ҡуя. Иң беренсе сиратта был һеҙҙең урамға сығыу менән башлана. Сөнки рөхсәтһеҙ, сәбәпһеҙ, бер нисә осраҡтан тыш урамға сығыу ҡәтғи тыйыла.
Һеҙгә ашығыс һәм тиҙ медицина ярҙамы кәрәк булһа, медик оҙатыуында һеҙ сыға алаһығыҙ.
Һеҙҙең яҡындағы магазинға йәки дарыуханаға барыу мөмкинлеге һаҡлана.
Йорт хайуандарын өйөгөҙҙән 100 метрҙан да алыҫ булмаған арауыҡта һуғарырға була.
Йорт эргәһендәге контейнерға сүп-сар арғыта алаһығыҙ.
Эшкә барған осраҡта, һеҙҙең рөхсәтегеҙ булырға тейеш. Бындай рөхсәт һеҙгә, әгәр һеҙ власть, эске эштәр, социаль хеҙмәт, йәмәғәт транспортында, аҙыҡ-түлек магазинда, йә дарыуханала эшләһәгеҙ, бирелә.
Бынан тыш аҙыҡ-түлек менән тәьмин итеүселәр махсус пропуск ала. Бының өсөн һеҙгә предприятие теркәлгән ҡала йәки район хакимиәтенән рөхсәт килтерергә кәрәк.
Үҙеңде сикләү ваҡытында йәмәғәт урындарында, урамда, туҡталыштарҙа, магазиндарҙа кешеләр менән 1,5 метрҙа тороп һөйләшергә.
Үҙеңде сикләү ваҡытында урамда эске эштәр хеҙмәткәрҙәре, халыҡ дружинаһы вәкилдәре туҡтатасаҡ һәм һеҙҙән үҙеңде сикләү тәртибен үтәүҙе талап итәсәк. Хоҡуҡ һаҡлау хеҙмәткәрҙәренә административ протокол төҙөргә рөхсәт ителгән.
Үҙеңде сикләү мәңгелек түгел. Иҫән-һау булығыҙ.
Читайте нас в
1925-2020 «Һәнәк» Республика сатира һәм юмор журналының сайты. Сайт Республиканского журнала сатиры и юмора «Хэнэк» («Вилы»). Ойоштороусылары: Башҡортостан Республикаһының Матбуғат һәм киң мәғлүмәт саралары буйынса агентлығы; Башҡортостан Республикаһының "Республика Башкортостан" нәшриәт йорто дәүләт унитар предприятиеһы. Учредители: Агентство по печати и средствам массовой информации Республики Башкортостан; Государственное унитарное предприятие Республики Башкортостан Издательский дом "Республика Башкортостан".
Зарегистрирован Федеральной службой по надзору в сфере связи, информационных технологий и массовых коммуникаций по Республике Башкортостан 20 февраля 2017 года. Свидетельство о регистрации ПИ № ТУ02-01584
Баш мөхәррир: Миләүшә Саяғәфәр ҡыҙы Ҡаһарманова
Телефон
(347)292-77-60
Электрон почта
[email protected]
Адресы
450079, Башҡортостан Республикаһы, Өфө ҡалаһы, Октябрҙең 50 йыллығы урамы, 13. Республика Башкортостан, г. Уфа, ул. 50-летия Октября, 13. |
Башҡортостан 53-сө Халыҡ-ара йәйге балалар уйындарын ихлас күңелдән һәм башҡортҡа хас ҡунаҡсыллыҡ менән ҡаршы алды, тип белдерҙе бөгөн спорт ярыштарын асыу тантанаһында республика етәксеһе Радий Хәбиров.
Төбәк башлығы Рәсәй Президентының тәбрикләү һүҙҙәрен уҡып ишеттерҙе.
Халыҡ-ара балалар уйындарында ҡатнашыусыларға, сараны ойоштороусыларға, ҡунаҡтарға мөрәжәғәт итеп, Владимир Путин ошондай һүҙҙәр еткерә: “Олимпизм идеалдарын нығытыуға, әүҙем тормош рәүешен, сәләмәтлек ҡиммәттәрен алға һөрөүгә, төрлө илдәрҙең йәш быуын вәкилдәре араһында дуҫлыҡты, татыулыҡты көсәйтеүгә йүнәлтелгән һоҡланғыс ярыштарҙы йәнә Рәсәй һәм Башҡортостандың баш ҡалаһы Өфө ҡабул итте. Республикала ошондай ҙур, мөһим сараларҙы ойоштороу, үткәреү йәһәтенән оло тәжрибә тупланған”.
Радий Хәбиров йәш спортсыларға – уңыштар, сағыу еңеүҙәр, ә көйәрмәндәргә яҡшы кәйеф, онотолмаҫ тойғолар кисереүҙе теләне.
Билдәле булыуынса, уйындарҙа донъяның 29 иленең 84 ҡалаһынан 1192 спортсы ҡатнаша.
Автор: Айһылыу НИЗАМОВА.
https://bash.rbsmi.ru/articles/sport-m-turizm/bash-ortostandy-t-zhrib-e-ur/
Читайте нас в
© 2020 Сайт издания "Йәнтөйәк" Копирование информации сайта разрешено только с письменного согласия администрации. Башҡортостан Республикаһының Матбуғат һәм киң мәғлүмәт саралары агентлығы һәм Башҡортостан Республикаһының "Башҡортостан Республикаһы" Нәшриәт йорто дәүләт унитар предприятиеһы. |
1. Киләсәккә атлай халҡым Ҡанлы юлдар аша үтеп. Үткәндәрҙе өйрәнәмен, Тарих йомғактарын һүтеп. Ҡушымта: Быуаттарҙан оран һала Олатайҙар рухы беҙгә: Тап төшөрмәй йәшәү кәрәк Халҡыбыҙға, телебеҙгә! 2. Илем, халҡым һәм телемдең Яҡлау, һаҡлау көткән мәле. Халҡым ышанысын аҡлар Ул һәм ҡыҙҙар тыуар әле. Ҡушымта: шул уҡ 3. Ҡурайымдың моңдарында Халҡым зары һәм үткәне. Ҡобайыры, йырҙарында – Уйлағаны һәм көткәне.
Салам алейкум
Elvin Grey
1. Һәр яңы таңдар атҡанда Ҡанатлы уйҙар уята. Мең хыял мең бер теләк Түҙерме минең, түҙерме минең йөрәк? Беҙ әле юлдың башында Күп әле, бик күп уҙырға. Ләкин был беҙҙең һайлаған юл. Туғаным, бер ҡасан онотма. Яңы таң атҡанда Беҙ барабыҙ Үҙебеҙҙең юлдан 2. Беләһеңме, килә донъяла Шундай мөхәббәт табырға. Булһын йәнемә терәк Түҙерме минең, түҙерме минең йөрәк? Иң ауыр иң ҡыйын саҡтарҙа Ул бирмәҫ миңә йығылырға Еңербеҙ бергә барыһын да Тик күҙҙәре йылмайһын миңә Яңы таң атҡанда Беҙ барабыҙ Үҙебеҙҙең юлдан
Һинһеҙ ҡыйын
Elvin Grey
1.Көн юғалта мәғәнәһен. Сөнки һин, мөхәббәтем алыҫта Һәм йөрәгем хыҡтана. Һин, һин - минең ҡояш нурым, Һәм һинһеҙ миңә ҡыйын. Нисек был һағыштарҙы йәйнергә? Ҡушымта: Яндарыңа мин килермен, Ирендәреңде үбермен, Һине ҡосаҡлап алырмын, Яратам һөйөп әйтермен. 2.Мин, мин һине генә һөйәм, Һөйәм, шәнемдә көйәм, Һәм һинең өсөн үләм, һөйгәнем.
Кейәүгә
Elvin Grey
1. Нисә йылдар һине көттөм, Һине генә эҙләнем. Һин күң(е)лемдең гөл-сәскәһе Һин минең киләсәгем. Аҡыллы, ышансылы ир Булырмын һинең өсөн. Һин бәхетле булһын өсөн, Түгәрмен бөтә көсөм. ПРИПЕВ: Донъяның бар шатлыҡтарын Бүләк итәм - итәм мин һиңә. Һине генә - һине яратырмын Кейәүгә сыҡ һин миңә! 2. Бәхет-шатлыҡ беҙҙе көтә Бер-бер артлы теҙелеп. Тәҡдим яһайым бөгөн һиңә. Яуап көтәм өҙөлөп. Насип булһа бергә-бергә Һөйөрбөҙ кескәйҙәрҙе. Ейән менән һөйөндөрөп Ҡәҙерле әсәйҙәрҙе.
Ай-ли йәнкәйем (Һәм Ann Su)
Elvin Grey
1) Керпегеңдән гөлдәр тама, Күрһәм йөрәгем яна. Һинең гүзәллекте күреп, Һандуғастар һоҡлана. ҡушымта: Ай-ли, йәнкәйҽм, яманһыу, Күрешмәгән саҡтарҙа. Күҙҙәрем гел юлдарҙа ла, Һин йәшәгән яҡтарҙа. 2) Күреш(әй)ҽк тә, осраш(ай)ыҡ та, Бергә саҡта көн йәмле. Икәү бергә булған саҡта, Һөйләр һүҙҙәр ҙә тәмле. 3) Көттөрмә һин оҙаҡ килмәй, Моңһоулатма күңелде. Мөхәббәткә алып килгән, Һин һуң үзең түгелме. |
Европа илдәре сиргә ҡаршы көрәш буйынса Рәсәй тәжрибәһен өйрәнергә һәм аңларға теләһә лә, федераль властар илдәге хәлдәр менән ҡәнәғәт түгел. Ошо айҡанлы, Бөтә донъя һаулыҡ һаҡлау ойошмаһы эксперты Мелита Вуйнович ханым да борсолоу белдерә. Бөгөнгә Рәсәйҙә 28 мең самаһы сирле теркәлгән. 2304 – һауыҡҡан, 232 кеше вафат булған.
Европа илдәре сиргә ҡаршы көрәш буйынса Рәсәй тәжрибәһен өйрәнергә һәм аңларға теләһә лә, федераль властар илдәге хәлдәр менән ҡәнәғәт түгел. Ошо айҡанлы, Бөтә донъя һаулыҡ һаҡлау ойошмаһы эксперты Мелита Вуйнович ханым да борсолоу белдерә. Бөгөнгә Рәсәйҙә 28 мең самаһы сирле теркәлгән. 2304 – һауыҡҡан, 232 кеше вафат булған.
Мелита Вуйнович белдереүенсә, Рәсәйҙә ҡыҫҡа ғына ваҡытҡа сирлеләр һанының бер аҙ кәмеүе күҙәтелгән һәм аҙаҡ был һан тағы арта башлаған. Иң мөһиме, Рәсәйҙә сирҙең көслө тулҡын булып таралыуына юл ҡуймағандар. Коронавирус үҙенән-үҙе барлыҡҡа килмәй, ул таралһын өсөн бәләкәй генә контакт кәрәк.
Рәсәйҙә сирлеләрҙең аҙ булыуы тынысландырырға тейеш түгел, ти Мелита Вуйнович. Мәҫәлән, үткән аҙнала ла ҡайһы бер көндәрҙә сирләүселәр һаны 12 процентҡа кәмене, аҙаҡтан 15-17 процентҡа тағы ла артты. Әле уртаса 13 процентҡа үҫә.
Тимәк, сир сығанаҡтары әле булһа табылмаған һәм ҡамалмаған. Табиптар һәм властар ғына еңә торған сир түгел был. Барлыҡ халыҡтың аңлауы, үҙен карантин талаптарына бойһонорға мәжбүр итеүе кәрәк.
Властар билдәләүенсә, тап ошо көндәрҙең Рәсәй өсөн хәл иткес булыуы мөмкин.
Читайте нас в
1925-2020 «Һәнәк» Республика сатира һәм юмор журналының сайты. Сайт Республиканского журнала сатиры и юмора «Хэнэк» («Вилы»). Ойоштороусылары: Башҡортостан Республикаһының Матбуғат һәм киң мәғлүмәт саралары буйынса агентлығы; Башҡортостан Республикаһының "Республика Башкортостан" нәшриәт йорто дәүләт унитар предприятиеһы. Учредители: Агентство по печати и средствам массовой информации Республики Башкортостан; Государственное унитарное предприятие Республики Башкортостан Издательский дом "Республика Башкортостан".
Зарегистрирован Федеральной службой по надзору в сфере связи, информационных технологий и массовых коммуникаций по Республике Башкортостан 20 февраля 2017 года. Свидетельство о регистрации ПИ № ТУ02-01584
Баш мөхәррир: Миләүшә Саяғәфәр ҡыҙы Ҡаһарманова
Телефон
(347)292-77-60
Электрон почта
[email protected]
Адресы
450079, Башҡортостан Республикаһы, Өфө ҡалаһы, Октябрҙең 50 йыллығы урамы, 13. Республика Башкортостан, г. Уфа, ул. 50-летия Октября, 13. |
Был археологик ҡомартҡы тураһында мәҡәлә. Авиакомпания тураһында Арҡайым (авиакомпания) битен ҡарағыҙ
Ҡаласыҡ
Арҡайым
Һауанан күренеш
Ил Рәсәй
Өлкә Силәбе
Статус Археологик ҡомартҡы
Рәсәй Федерацияһының мәҙәни мираҫ объекты № 7410020000№ 7410020000
Бөгөнгө хәле 1995 йыл һуңғы ҡаҙыныу эштәре тамамланған.
Арҡайым Викимилектә
Арҡайым
Арҡайым — Көньяҡ Уралда табылған торлаҡ нығытмаһы, хужалыҡ итеү майҙаны һәм ҡәберлеге булған археологик комплекс.
1987 йылда Көньяҡ Урал далаларында иң боронғо цивилизацияларҙың береһенә ҡараған «ҡалалар иле» табылғайны. Арҡайым Англияның боронғо Стоунхендж обсерваторияһына оҡшаған. Был асыш XX быуаттың һуңғы ике тиҫтә йылындағы археологик сенсация булды. Янында урынлашҡан элекке башҡорт ауылы исемен алып, ғалимдар уны «Арҡайым» тип исемләне. Хәҙерге көндә әлеге урындар музей-ҡурсаулык дәрәжәһендә, унан донъяның төрлө тарафтарынан экскурсияға килгән кешеләр ағымы өҙөлмәй. Музей-ҡурсаулыҡтың даны — б. э. т. III—II мең йыллыҡҡа ҡараған Арҡайым нығытмаһы һәм некрополе. Арҡайым Уралдың көнсығыш һырттары буйлап төньяҡтан көньяҡҡа — 400, көнбайыштан көнсығышҡа ҡарай 100—150 саҡрымға һуҙылған. Әлеге көндә Башҡортостандың көньяҡ-көнсығышында һәм Силәбе өлкәһе көньяғының ҙур ғына майҙанында Арҡайым цивилизацияһына ҡараған 21 ҡаласыҡ асылған. Уларҙың яҡынса йәше — 4000 йыл.
Арҡайымдар күпләп мал аҫраған, металл эшкәртеү, ювелир әйберҙәр эшләү, ҡорал яһау, тукыу һ.б. төр эштәр менән шөғөлләнгән. Тикшеренеүселәр шуныһына хайран ҡала: Арҡайымды кешеләр ҡапыл ташлап киткән, бынан һуң унда ҙур янғын сығып, ҡала янып бөткән. Ҡалаларҙағы ҡоролмалар ағас менән үҙенән-үҙе цементҡа әйләнә торған ләмдән төҙөлгән. Ә күмергә әйләнгән ағас быуаттар буйына һаҡлана ала. Әллә нисә мең йыллыҡ үткәс ғәжәп ҡалаларҙы асыуға ошо булышлыҡ итә лә инде. Кешеләрҙең ҡаланы ҡапыл ғына ташлап китмәгәнен, уларҙың үҙҙәре менән барлыҡ кәрәк-яраҡтарын да алып китеүен асыҡлай ғалимдар. Улар фекеренсә, арҡайымдар ут ғәрәсәте хаҡында алдан иҫкәртелгән һәм хәүефһеҙ урынға күсеп киткән булырға тейеш. Был иһә унда йәшәгән халыҡтың һәләкәттәрҙе алдан күрергә һәләтле булыуҙары хаҡында һығымтаға килтерә. Тимәк, арҡайымдар үҙенсәлекле белемгә эйә булған, тигән һүҙ. Ғалимдар фаразлауынса, кешелектең иң боронғо тарихы тап Урал менән бәйле. |
Һәр кем тәү башлап уҡырға барғанын, күңелле мәктәп йылдары тураһында матур хәтирәләрҙе күңелендә һаҡлайҙыр. Мин дә мәктәбем, уҡытыусыларым, класташтарым – Үрген урта мәктәбенең 1978 йылғы 28-се сығарылышы тураһында йылы тойғолар һаҡлайым, һағынып иҫкә алам.
Беҙгә яугирҙәр белем бирҙе
Беҙҙе, 1968/69 уҡыу йылында I класҡа барған 44 баланы, әле генә Салауат педучилищеһын тамамлаған йәш белгес Әнисә Фәхретдинова ҡабул итте. Ә II класта, “а” һәм “б” төркөмдәренә бүлеп, элекке интернаттың ике бүлмәһенә урынлаштырҙылар. “А” класын – Ильяс Ҡолтаев, “б“ класын Әнисә Хөснөлхаҡ ҡыҙы етәкләне. IV класҡа еткәс, “а” класына етәксе итеп башҡорт теле һәм әҙәбиәте уҡытыусыһы Әйүп Ейәнбирҙин, ә “б” класына математика уҡытыусыһы Венера Йәғәфәрова тәғәйенләнде.
IX класҡа беҙгә Бикбау һәм Муйнаҡ мәктәптәренән Ринат Танһыҡҡужин, Веннер Итбаев, Көнһылыу Мозафарова, Гөлбикә Хәлитова уҡырға килде. Улар тәртиптәре, уҡыуға ҡараштары, спортта әүҙем булыуҙары менән айырылып торҙо.
Бөтә уҡытыусыларыбыҙҙы ла оло хөрмәт менән иҫкә алабыҙ. Төрлө йылдарҙа Фәтих Зарипов, Марс Мырҙаҡаев мәктәптә директор булды. Ә 1977 йылдың авгусынан был вазифаға Юлай Солтанбаев тәғәйенләнде, һәм киләһе йыл беҙгә урта белем тураһында аттестаттар тапшырҙылар.
Тарих һәм йәмғиәтте өйрәнеү фәндәренән уҡытҡан яугир, офицер Вәли Солтанбаев һәр теманы төплө итеп аңлата, донъяуи хәлдәргә анализ биреп, миҫалдар менән нығыта торғайны. Тәжрибәле педагог бөтә темаларҙы яҡшы белә ине, ихлас та булды, шуға бөтә уҡыусылар ҙа тарих фәнен яратты, уҡытыусыны хөрмәт итте.
Башланғыс хәрби хеҙмәткә әҙерлек фәненән шулай уҡ яугир, офицер Әхмәтбай Абдуллин уҡытты. Ул егеттәрҙе ысын мәғәнәһендә армияға әҙерләне. Һәр класс менән мәктәп тирында атыу буйынса ярыштар үткәрә ине. Һәр яҙғы каникулда бөтә мәктәп менән “Зарница” уйындары ойошторҙо. IX класс егеттәре район күләмендә үткәрелгән хәрби лагерҙан йыл да призлы урындар менән ҡайтты.
Башҡорт теле һәм әҙәбиәтенән уҡытыусы һуғыш ветераны Әйүп Ейәнбирҙинды бөтә уҡыусы ла яратты, яҡын күрҙе. Дәрестә ул, үҙенең шиғырҙарын уҡып, темаларҙы тормош менән бәйләп, бик мауыҡтырғыс итеп үткәрә ине.
IX класҡа күскәс, Вәли Әхмәтғариф улын – “а”, ә Хәкимйән Зариповты “б” класына етәксе итеп тәғәйенләнеләр. Хәкимйән Латип улы беҙҙе рәсем, һыҙма, хеҙмәт дәрестәренән уҡытты. Ул шулай уҡ юғары класс егеттәре өсөн тракторсылар курсын алып барҙы, ҡыҙҙарҙы машина менән һыйыр һауыу оҫталығына өйрәтте.
Төрлө йылдарҙа уҡытыусылар Булат Зәйнәғәбдинов, Хөрмәт Фәхретдинов, Йәмилә Янбаева, Нәсимә Мөлөкова, Нурия Ильясова, Сайра Мырҙаҡаева, Бағбостан Ғиззәтуллина, Айҙар Мырҙаҡаев, Венера Йәғәфәрова, Әнзинә Тайсина, Рәшит Аҡъюлов, Әлфиә Абдуллина, Әминә Зарипова, Рима Биктимирова, Луиза Юлдашбаева, Гөлнара Йәғәфәрова уҡытты.
Һынатманылар...
Ике класта ла сәнғәтте, музыканы яратҡан уҡыусылар күп ине. Баянда, гармунда уйнаусылар араһынан Ғәйфулла Ҡолтаев, Радик Янбаев, Яҡуп Сабиров, Роберт Сәйфуллин, Руслан Толомғужин, Инсаф Мәсәғүтов, Хөрмәт Аҙнабаев, Сабит Имелбаев, Веннер Итбаев концерттарҙа гел әүҙем ҡатнашты. Ғәйфулла, музыка белеме булмаһа ла, һәр көйҙө еренә еткереп уйнаған баянсыларҙың береһе булды. Мандолинала ла бик оҫта уйнаны. Ул оҙаҡ йылдар Үрген ауыл клубының алыштырғыһыҙ аккомпаниаторы булып, һәр сығышты музыкаль яҡтан биҙәне. Район күләмендә үткән төрлө смотр-фестивалдәрҙә ҡатнашты.
Сабит иһә колхозда эшләгәндә ауылдың үҙешмәкәр сәнғәтенең иң әүҙем ҡатнашыусыларының береһенә әйләнде. Ул клубта ойошторолған ансамблдә мандолинала, һуҡма инструменттарҙа уйнаны. Ғәйфулла ла, Сабит та, республика фестивалдәрендә ҡатнашып, лауреат исеменә лайыҡ булды. Үкенескә ҡаршы, ғүмерҙәре ҡыҫҡа булды.
Ҡыҙҙарыбыҙ ауыл клубында ойошторолған бейеү түңәрәгенә йөрөнө. Уларҙы бейеү серҙәренә Гөлсирә Зәйнәғәбдинова өйрәтте. Бейеүселәребеҙ Әлфиә Ейәнбирҙина, Светлана Бикҡолова, Фәриҙә Имелбаева, Миңнур Исмәғилева, Нәсимә Ҡолтаева, Роза Ҡолдәүләтова, Лиза Ярҡынбаева, Нәсимә Юлдашева, Фәйрүзә Ирғәлина, Гөлбикә Хәлитова, Айһылыу Солтанбаева концерттарҙа сығыш яһай ине.
Класташтарым район күләмендә үткәрелгән спорт ярыштарында ла һынатманы. Физкультуранан Әхмәтбай Харрас улы менән Ғәни Хужәхмәтов уҡытты. Стәрлетамаҡта физкультура техникумында ситтән тороп уҡыған Ғәни ағай беҙҙең менән ҡуша саңғыла ла йүгерҙе, ГТО нормаларын үтәне, футбол, волейбол, баскетбол уйнаны. Уҡыусылары йүгереү, саңғы ярыштары, биатлон буйынса районда еңеүгә өлгәште. Беҙҙең кластан Миңнур Сабитова, Зөлфиә Аҡсурина, Рәфҡәт Аҡсурин, Ринат Танһыҡҡужин, Көнһылыу Мозафарова, Светлана Бикҡолова, Рәшит Сәйетҡолов, Нәсимә Юлдашева, Лиза Ярҡынбаева, Хөрмәт Аҙнабаев, Радик Янбаев, Фәйрүзә Ирғәлина мәктәп намыҫын лайыҡлы яҡлап, призлы урындар яуланы.
Ғәни ағайҙың пластик саңғыға нигеҙ һалғанын күптәр белмәйҙер ҙә. Ул ябай саңғыға ыҫмаланы иретеп, уны үтекләп киптерә һәм, ниндәй генә һауа торошо булыуға ҡарамаҫтан, саңғының шыуыу тиҙлеген арттырыуға өлгәшә ине. Үҙенең был эшен СССР-ҙың рационализаторҙар бүлегенә тәҡдим итә. Уны 25 һум аҡса һәм диплом менән бүләкләйҙәр. Артабан был асышты башҡа мәктәптәр ҙә ҡуллана башланы. Ғәни ағай райондың ҡурайсылар ансамблендә лә булды.
Уҡыусыларҙы спорттың өҫтәл теннисы төрөнә бер туған Зиннәт менән Зиннур Янбаевтар өйрәтте. Улар үҙ ҡулдары менән теннис өҫтәле эшләне, шарҙар һәм ракеткалар алды. Клуб фойеһында торған өҫтәлдә теннис уйнарға теләүселәр сиратҡа теҙелә ине.
Хөрмәт Хөснөлхаҡ улы, мәктәптә шахмат түңәрәге асып, уҡыусыларға шахмат серҙәрен төшөндөрҙө. Ул әле лә, өлкән йәштә булыуына ҡарамаҫтан, үҙенең призын булдырып, район күләмендә шахмат ярыштары үткәрә.
Маркс Мырҙаҡаев фототүңәрәк алып барҙы. Ул уҡыусыларҙы фотоға төрлө ракурста төшөрөргә өйрәтте. Был түңәрәктә шөғөлләнгән класташтарҙың фотолары күптәребеҙҙә матур иҫтәлек булып әле лә һаҡлана.
Һәр кем үҙ урынын тапты
Уҫаҡ кисеү буйында урынлашҡан мәктәптең йәйге лагерында палаткаларҙа ятып, төрлө эштә – һәр уҡыусыға бүлеп бирелгән сөгөлдөр утауҙа, диләнкәгә барып, мәктәпкә утын әҙерләүҙә бөтәһе лә әүҙем ҡатнашты. Лагерҙа ысын мәғәнәһендә уҡыусыларҙың үҙидараһы булғас, тәртип яғы ла тотороҡло, яҡшы булды. Мәктәптең йәш директоры Юлай Солтанбаев һәр кис велосипед менән беҙҙең хәлде белешергә килеп етә торғайны.
Ул осорҙа “Бөтә класс менән колхозға!” девизы көнүҙәк булды. Беҙҙең класс та, ошо инициативаны хуплап, X класты тамамлағас, туған колхозыбыҙҙа эшкә ҡалды. Аҙаҡ Гөлгөнә Абдуллина, Миңнур Сабитова һәм мин педагогика өлкәһен һайланыҡ. Ә башҡалар ауыл хужалығының төрлө тармаҡтарында үҙ урынын табып эшләне. Класташтарым ҡайҙа эшләһә лә, үҙҙәрен яҡшы яҡтан ғына күрһәтте.
Әйткәндәй, класташтарым араһында ауыл хужалығында юғары ҡаҙаныштарға өлгәшкән Рәфҡәт Аҡсуринды билдәләге килә. Беҙ уның менән бер партала ултырҙыҡ. Ул бөтә фәндәрҙән дә яҡшы өлгәште, айырыуса теүәл фәндәрҙе яратты. Яҡшы уҡығаны, мәктәп тормошонда әүҙем ҡатнашҡаны өсөн ул Бөтә Союз “Артек” пионер лагерына путевка менән бүләкләнде. Мәктәпте тамамлағас, бер йыл колхоздың Үрген бригадаһында эшләне. 1979 – 1981 йылдарҙа Совет Армияһында хеҙмәт иткәс, Башҡортостан ауыл хужалығы институтында уҡып, агроном һөнәренә эйә булды. “Заветы Ильича” колхозына эшкә ҡайтты, артабан колхоздың баш агрономы булды. Эше менән бер үк ваҡытта фәнгә лә ваҡыт тапты, ауыл хужалығы буйынса кандидатлыҡ диссертацияһы яҡланы. Унан йәш ғалимды үҙе белем алған институтҡа эшкә саҡырҙылар. Доцент Рәфҡәт Лотфулла улы бөгөн дә студенттарға белем биреүен дауам итә. Ауыл хужалығы буйынса бер нисә монография авторы ла ул. Фиҙакәр хеҙмәте өсөн “Башҡортостандың атҡаҙанған ауыл хужалығы хеҙмәткәре” тигән маҡтаулы исемгә лайыҡ булды.
Класташыбыҙ Радик Янбаев та, Ватан алдындағы хәрби бурысын үтәгәндә Бөтә Союз әһәмиәтендәге Байкал – Амур магистрале төҙөлөшөндә ҡатнашып, СССР-ҙың “БАМ-ды төҙөгән өсөн” миҙалы менән бүләкләнде. Артабанғы хеҙмәт юлын “Заветы Ильича” колхозы менән бәйләп, ниндәй генә эш булһа ла, үҙенә ҡуйылған бурысты намыҫ менән, еренә еткереп үтәне. Уңышлы һәм фиҙакәр хеҙмәте өсөн Радик Рәсүл улы ла “Башҡортостандың атҡаҙанған ауыл хужалығы хеҙмәткәре” тигән мәртәбәле исемгә лайыҡ булды.
Рәшит СӘЙЕТҠОЛОВ.
Ейәнсура районы.
Читайте нас в
© 1917 - 2020 «Башҡортостан» гәзите.
Бөтә хоҡуҡтар ҙа яҡланған.
Мәҡәләләрҙе күсереп баҫҡанда, йә уларҙы өлөшләтә файҙаланғанда «Башҡортостан» гәзитенә һылтанма яһау мотлаҡ.
Зарегистрировано Федеральной службой по надзору в сфере связи, информационных технологий и массовых коммуникаций (РОСКОМНАДЗОР). Регистрационный номер: серия ПИ ФС77-33205 от 11 сентября 2008 г. |
Әссәләмүғәләйкүм мосолман ҡәрҙәш. Был мәҡәләне «Йәшлек» гәзитенең «Йәшлек ҡунағы» битенән алдым. Үҙ үҙен маҡтап халыҡ алдында абруйын күрһәтеү маҡсаты менән түгел әлбиттә. Маҡтау–маҡтаныу шайтан ғәләмәте, кешенең мин-минлеген артыра, гонаһҡа баҫтыра. Аллаһ һаҡлаһын беҙҙе был аҙымдарҙан. Аҫтағы мәҡәлә менән танышығыҙ.
Динеңде интернет аша нығыт йәки «Хәләл тауыҡ йомортҡалары» буламы?
Телефон, интернет, телевизор — быларҙың барыһы ла заман талабы. Уларҙы файҙаға ла, зыянға ла файҙаланырға мөмкин. Иманлы кеше был замана ҡаҙаныштарын үҙенең дине, намыҫы, тормошо һәм әхирәте өсөн тик файҙалы йүнәлештә генә ҡулланасаҡ. Һәр эштең үҙ яйы, тәртибе булған кеүек, интернеттың да үҙ әҙәбе бар.
Компьютерың Раббының бер рәхмәтеме, әллә бөгөнгө көндөң зәхмәтеме? Уныһы үҙеңдән тора.
Һеҙҙең иғтибарға башҡорт телендәге иң популяр «Әбйәлил» исемле дини сайлың авторы менән әңгәмә тәҡдим итәбеҙ. Нәзир САБИТОВ Әбйәлил районының Таштимер ауылында йәшәй. Сығышы менән ошо уҡ ауыл кешеһе, Таштимер мәсетенең имам- хатибы.
- Һеҙ — бөгөн ислам ҡанундарын киң пропагандалаусы иң әүҙем интернет-ҡулланыусыларҙың береһе. Бик күптәр һеҙҙең сайт буйынса дин тәғлимәттәрен өйрәнә. Ҡайҙан мәғлүмәттәр алаһығыҙ?
- Мин интернетта ни бары өс йыл тирәһе, уға тиклем ишетеп кенә белә инем. “Ләлә-Тюльпан" мәсетеңдәге Рәсәй Ислам университетының ситтән тороп уҡыу бүлегеңдә уҡый башлағас, ноутбук һатып алдым. Яйлап ҡына компьютерҙы өйрәнә башланым: яңы өлкә бик ҡыҙыҡ тойолдо, хатта интернет-блогер буйынса түләүле курстарҙа уҡыным, Тора-бара, сайттар астым. Сайт тигән һүҙ — интернетта мәғлүмәттәр һалынған бит. Блогер тигән һүҙ үҙ көндәлегеңде алып барыу һәм башҡа мәғлүмәттәрҙе тикшереп һығымта яһап, анализлап фекереңде бүлешеү. Мин блогерҙан айырмалы рәүештә тик сайтҡа мәғлүмәттәр сығарам. Тәүҙә маҡсатым төрлө мәғлүмәт урынлаштырып, уҡырға кешеләр йәлеп итеп үҙ сайтыңа реклама биреүсе аша рекламалар урынлаштырып, аҡса эшләү ине. Беренсе сайтым рус телендә булды, интернетта конкуренция күп булыу сәбәпле, уның эшмәкәрлеген туҡтаттым. Шул уҡ ваҡытта дини ғилемем үҫә килә Мөхәммәд бәйғәмбәр, саллалаһү-ғәләйһис сәләмдең: “Бар булған ғилемегеҙҙе халыҡҡа еткерегеҙ”, — тигән хәҙисәнән сығып, үҙ телебеҙҙә башҡортса сайт асып ебәрҙем. Әйткәндәй, бындай мәғлүмәти бизнес менән беҙҙең интернетта ни бары халыҡтың 15 проценты ғына шөғөлләнә, ә сит илдәрҙә интернет бик күптәрҙең ризығы. Бөгөн эш эҙләүселәр күп, бында ниндәй өлкәлә уңыштарға өлгәшергә булыуын яҙырмын иншалла. Тик һәр эштә түҙемлек һәм ныҡышмалылыҡ кәрәк. Әлеге ваҡытта ниәтем халыҡҡа кәрәк мәғлүмәттәрҙе, бигерәк тә дин ғилемен еткереү, социаль селтәрҙә уҡыусыларым үҙ битенә ошо мәғлүмәттәрҙе ҡуйып башҡалар менән бүлешә башлаһалар, Аллаһы Тәғәләнең әжер-һауабына, ризалығына ирешерҙәр. Ошо дин биттәрен уҡып ниәтләнеп дине ғәмәлдәр ҡыла алмаған хәлдә лә ниәт-хәлдәренә үтәлгән һымағыраҡ әжер булыр. иншаАллаһ.
Интернетта башҡорт телендә сайттар юҡ кимәлдә. Бөгөн теүәл һәм тотороҡло эшләп килгән саф башҡорт сайттары ул — киң матбуғат саралары ғына һәм уҡытыусылар тарафынан дәреслектәр асып онотолғандары. Үҙемдең профессиональ сайтты камиллаштырып, мәғлүмәттәр табып һәм үҙем белгәнде ҡушып, интернетҡа,ҡуям. Дин ғилемен камиллаштырырға теләүселәр социаль селтәр аша минең менән аралаша. Йәштәрҙең генә түгел, оло быуындың да дини һорауҙары күп, хәләл һәм харам мәсьәләләре ҡалҡып сыға. Бөгөн йәмғиәт үҙен борсоған һорауға яуап табыр өсөн магазинға барып китап алмай, ә интернетты хуп күрә. Йәғни күптәр ҡағыҙҙан электрон форматҡа күсте. Заман уңайлыҡтарын дин өсөн дөрөҫ файҙаланғанда, бик күптәргә иман нурын өләшергә мөмкин. Мәҫәлән, вәғәздәрҙе, кәрәкле доғаларҙы ғына баҫтырып, бихисап кеше һинән күсереп үҙ диуарына элеп ҡуя – шулай итеп тарала, уларҙы халык уҡый һәм ятлай. Әйткәндәй, диплом эшен дә дин һәм интернет темаһына арнамаҡсымын, тик уға ғилми етәксе табыу мәсьәлә тыуҙыра.
Маҡсатым — башҡорттарыбыҙ ҡоро намаҙ ғына уҡыусыларҙан булмаһын тип, рухи, әхлаҡ, ғилем яғынан үҫешкән булһын тигән фекерҙәмен. Динһең мәғәнәһе ғилемле булыуҙы аңлата. Әхирәткә күскәндә лә ни көткәнен халыҡ аңларға тейеш, үлеп кенә юҡка сығам, тип уйламаһын ине. Йән барлығын һәм һәр кемдең ошо донъялағы тормошо өсөн Аллаһы Тәғәлә алдында яуап бирәсәген аңлаһа ине.
Аллаһы Тәғәлә дини ғәмәлдәрҙе үтәүҙе ҡыйын ҡылманым тигән. Ҡыйынлыҡ эҙләмәгеҙ, намаҙ уҡығыҙ, ураҙа тотоғоҙ, ябай кешегә артығы ла кәрәкмәй. Дин ғилемен һәм китабыбыҙ Ҡөрьән Кәримде ғүмер буйы өйрәнһәк тә осона сыға алмаясаҡбыҙ, уға ғәйәт ҙур мәғәнә һалынған. Бер бәләкәй генә “Фатиха" сүрәһен генә тәфсирләп бихисап китаптар яҙылған.
- Сайтың йөкмәткеһе хаҡында ла һөйләп үтегеҙсе?
- Дини категориянан тыш, сайтта үҙ ерлегебеҙҙә килеп сыҡҡан тарихтар хаҡында, яҙыусыларҙың әҫәрҙәрен, шулай ук мөнәжәттәр һәм таҡмаҡтар, риүәйәттәр һәм легендаларҙы бирергә тырышам. Тирә-яҡ ауылдар, уларҙың кешеләре, топонимик атамалар буйынса тарихты теркәйем. Район күләмендә уҙған дини сараларҙан фотолар, башҡорт телеңдә балалар өсөн матур әкиәттәрҙе, видеофильмдарҙы ҡараусылар ҙа бар. Сәләмәтлек хаҡында, хатта аш-һыу серҙәрен дә ҡуйырға тырышам. Һалаһы мәғлүмәт күп, һәр нәмәгә өлгөрөп булмай. Кәрәк мәғлүмәтте интернетта беҙҙең Башҡортостан энциклопедияһында уҡырға мөмкин.
Ғибрәтле ҡиссалар, хикәйәттәр һәм вәғәздәр тупланмаһын әленән-әле яңыртып торам. Шуныһы ҡыуаныслы, дини рубрикалар, сайттың статистикаһына ҡарағанда, халыҡ өсөн иң ҡыҙыҡлыһы. Дин мәғлүмәтен төрлөсә аңлатып, төрлө мәҙһәбтәрҙең, хатта секталарҙың да китаптары һатыуҙа һәм интернетта бар. Шуға халыҡтың дингә килгәндә яңылышмауы бик хәйерле. Сайтҡа Башҡортостандан ғына түгел, Рәсәй киңлектәренән һәм сит илдәрҙән инеүселәр күренә.
- Тәүге мәсеткә килеүсегә дин әһелдәре, ундағы кешеләр һынсыл ҡарап, киҫәтеү яһарға ғына тора төҫлө. Йәнәһе, был намаҙ тәртибен беләме, дөрөҫ эшләйме, тип һәр хәрәкәтен энә күҙәүенән үткәрәләр. Был дөрөҫмө?
- Аллаһы Тәғәлә беҙҙең намаҙға мохтаж түгел, беҙ үҙебеҙ намаҙға, Аллаһы Тәғәләгә итәғәт итергә, шөкөр итергә мохтаж. Намаҙ уҡый башларға теләүсегә мин көнлөк биш намаҙҙан түгел, ә бер намаҙҙан башларға кәңәш итәм. Аят-сүрәләрҙе ятлап, иманығыҙ нығына килә намаҙ һанын арттырырға, фарызға ҡушып сөннәтен дә уҡырға мөмкин. Күҙәтеүҙәр буйынса, шунда уҡ биш намаҙына тотонған кеше тиҙ арала ялҡа башлай, тора-бара бөтөнләй ҡул һелтәп тә ҡуя. “Ниңә мәсетегеҙ тулы түгел?” — тигән һорауҙы имамдарға бик йыш ишетергә тура килә. Кеше иманға үҙе килмәйенсә, уның башына мәжбүри һеңдерергә ярамай. Ай-вайына ҡарамай, көсләшеп түгел, ә ипле генә итеп намаҙға саҡырығыҙ. Дингә саҡырыуҙа артыҡ ныҡышып тырышыу кәрәкмәй, кешенең ҡаршылашып кире китеүе бар. Бында кеше үҙе был ғәләмәт донъяға ни өсөн килгәнен йөрәк-күңел аша аңларға тейеш. Үкенескә күрә, совет быуынына ныҡлап атеизм һеңгән. Бала саҡтан “Мин кем?” тигән һорау борсоно. Мәрхүмә әсәйем байтаҡ йылдар хат ташыусы булып эшләне. Беҙ, туғандар, уға матбуғат таратырға ярҙам итә торғайныҡ. Ул ваҡыт ниндәй генә гәзит- журналы булманы, һәр береһен уҡырға өлгөрә инем. Тәүҙә мәктәп, артабан училище, ауыл китапханаларын тулыһынса уҡып сыҡтым — эҙләнеүҙәремә яуап табырға теләнем. Апаруҡ ваҡыт үтеп, байтаҡ һыу аҡҡас, тормош мәғәнәһен аңлай башланым, был донъяға ни өсөн килгәнемде төшөндөм. Аллаһ Тәғәләнең һәр нәмәгә тәғәйләгән үҙ тәртибе бар. Аллаһ беҙгә хужа. Ябай әйткәндә мәҫәлән: колхозда ары-бире эшләһәң, председатель эш хаҡын һәм ял биреүҙе ҡырҡа, һин ялҡаулығын арҡаһында мәхрүм булаһын. Ә Аллаһ ҡушҡанынан һәм тыйылмағынан ни көтә? Аллаһ Тәғәлә үҙ әжер-сауабынан мәхрүм итеп, ожмағҡа инер юлынды тамуҡҡа илтә. Ни эшләп ҡайғы-бәләләр килә, балалар мәрхүм була, иманһыҙҙар оҙаҡ йәшәй? Уйлап ҡарағыҙ.
- Ваҡыт етмәүгә, шарттар булмауға һылтанып та намаҙ уҡымаусылар бар, бигерәк тә эшләп йөрөүселәр араһында...
- Яйын табырға була. Мин, мәҫәлән, төҙөүсе, төҙөлөштә намаҙ уҡырға шарттар юҡ, әлбиттә. Үҙ сослоғоңдан тора барыһы ла, иртән аяҡты йыуып, ситек кейергә була, артабан намаҙ ваҡыты килеп еткәс тәййәмүм алып, мәсех ҡылыу ҙа етә. Намаҙҙың сөннәтен уҡымай фарызын үтәргә була, һәр ер намаҙлыҡ, мунса һәм бәҙрәфтән башҡа, ҡар өҫтөндә лә, ҡара ерҙә лә уҡығыҙ. Бер нәмәгә лә ҡарамай, намаҙ уҡырға тырышығыҙ, ғибәҙәт ҡылыуығыҙҙың сауаптарын уйлап һөйөнөгөҙ. Артыҡ-ҡыланыуҙан, мәҫәлән, тәһәрәт алғанда, һаулыҡҡа зыян килтерерҙәй ныҡ һыуыҡ һыуҙан һаҡланығыҙ. Тәһәрәтте ҡомған тотоп бәҙрәфкә барып алған истинжә менән бутамағыҙ.
- «Хәләл» һүҙе иҡтисади брендҡа әйләнде. Хатта тауыҡ йомортҡаларын да хәләл тип тәҡдим итәләр. Дөрөҫмө был?
- Бөгөн Рәсәйҙә генә түгел, бөтә донъяла хәләл индустрияһы — йылдам үҫешкән тармаҡ. Беҙҙең республикала ла хәләл ризыҡ етештереүселәр бик күп. “Хәләл” стандарт комитеты таныҡлығын алыу — барлыҡ етештереү циклы тикшерелгән һәм мосолмаңдарға ашарға ярай тигән талаптарға яуап бирә тигәнде аңлата. Ашаған аҙығында тыйылған ҡушымталар булмаған, хәләл мал-тыуар, ҡош-ҡорт мосолман ҡанундары буйынса салынырға тейеш. Уйлап ҡараһаң магазин тулы итле консервалар, колбасалар ҡайҙа етештерелгән? Мосолман илендәме? Бер харам йотом намаҙ-доғанды юҡ итә. Кешенең йөрәген ҡарайта һәм Аллаға килеүҙе алыҫайта. Шул арҡала бик күптәр был ҡыуаныстан мәхрүм. Хәҙерге мәлдә бындай хәләл продукциялар етештереүҙе бик күптәр аңлай башланы, шул арҡала бит табыштары арта. Мәҫәлән, беҙҙең Магнитогорск ҡалаһы эргәһендәге “Ситно” тигән берекмәгә ҡараған Буранный ҡошсолоҡ фабрикаһында үҫтерелгән тауыҡтар хәләл, сөнки унда имамдар тауыҡ сала торған конвейерҙарҙы “Бисмилләһи Аллаһу Әкбәр” тип эшләтеп ебәрәләр. Продукциялары Ҡаҙағстанға сыға, ул мосолман иле иҫәбендә. Был талаптарҙы үтәүҙе беҙҙең Башҡортостан мөфтиәте күҙәтә.
Әгәр йомортҡа һала торған тауыҡҡа хәрәм нәмә ашатмаһалар: үлек мал-ҡалдығы, сусҡа һөйәге онтағы, составында ҡан-спирт ҡушылған аҙыҡ булмаһа — ул хәләл тип атала. Шуға ла һатыуҙағы “хәләл йомортҡалар"ға аптырамағыҙ. Хәләл үә харам ошо биттә - //nazir1965.com/din/x%D3%99l%D3%99l-%D2%AF%D3%99-xaram.html#more-4251
Ғөмүмән, аҙыҡ-түлек һатып алғанда һәр хәләл продукция менән ныҡлап танышып сығыу артыҡ булмаҫ — ҡайһы ойошма тарафынан, ҡасан “хәләл" таныҡлығы бирелгән? Сертификатлауҙы үтә алмаған ойошмаларҙың да был бренд аҫтында кешеләрҙе алдауы бар. Ни тиһәң дә, “хәләл” һүҙҙе һатып алыусының ышанысын тиҙерәк яуларға ярҙам итә, был һүҙ аҫтында, йәнәһе, тауарҙары сифат гарантияһына яуап бирә.
Минең Силәбе өлкәһендә йәшәүсе ҡаҙаҡ фермер танышым, үҙенең ит продукциялары, колбаса етештереү буйынса эшен тулыһынса хәләл производствоға ҡорған. Уның продукцияһы “Каприз“ исемле маркалы. Үҙе, диндар кеше булараҡ, һәр процесты контролдә тота, бынан тыш, "Хәләл” стандарт комитеты хеҙмәткәрҙәре бик йыш килеп тикшереүҙәр уҙғара.
- Хәләл итте һуйыу тәртибе ниндәй? Ҡорбан салғанда, бигерәк тә ҡала ерендәгеләр, был эште мотлаҡ мулла ярҙамыңда үтәргә кәрәк, тип һанай.
- Үҙен мосолманға һанаған кеше сала. Имам-муллаларҙың эше һәр бер дини эштә башҡаларҙы өйрәтеп-күҙәтеп тороу. Тәһәрәтләнеп, ихластан, “Бисмилләһи Аллаһү Әкбәр” тип әйтеп, изге ниәтен башҡара ала. Ошо урында шуны телгә алыу урынлы булыр: ҡорбан, итенең һөйәктәрен ни эшләтергә кәрәклеген сайтта уҡығыҙ.
Күптәрҙе хәләл продукцияның башҡаларҙан нимә менән айырылып тороуы ҡыҙыҡһындыра. Хәләл ит, мәҫәлән, сусҡа ите булмауҙан тыш, салған ваҡытта малдың барлыҡ ҡаны ағыҙылғаны була. Ҡан менән зыянлы матдәләр ҙә ағып төшә. Салына торған малдың тулаған ваҡытында ҡанында ағыулы мәтдәләр барлыҡҡа килә, ҡандың составыңда ген ауырыуҙары һәм башҡа вирустар бар һәм ҡан егерме минуттан һуң боҙола башлай, зарарлы бактериялар үрсей. Ҡанлы ризыҡ ашау харам. Шулай уҡ мал-тыуар ризығында тыйылған ингридиенттар, дарыуҙар булмаҫҡа тейеш. Харам ашағаңдар төрлө ауырыуҙарға, ҡатындар бала табыу һәләтенә һәм бик күп зыянға дусар ителә.
- Рәсәйҙә хәләл косметика етештереүсе компаниялар юҡ кимәлдә. Ғөмүмән, хәләл косметика ниндәй булырға тейеш? Мосолман ҡатын-ҡыҙына буянырға ярамай, тип тыйыусылар бик күп.
- Эйе, тормошобоҙҙа хәләл төшөнсәһе көндән-көн нығыраҡ тарала. Хәләл медицина, бөҙрәхана хеҙмәттәре, ислам банкингы, мосолман кейемен етештереү һәм ҡыйыр-ҡыймаҫ ҡына юл ярыусы хәләл косметика, сөнки уны етештереүселәр бармаҡ менән генә һанарлыҡ. Бөгөн косметика баҙары химияға ҡоролған — уларҙың составын уҡып, иҫең китер. Мосолмандарға тәбиғи үҫемлек майҙарынан етештерелеп, шәриғәт ҡанундарына яуап биргән хәләл косметиканы, әлбиттә ҡулланырға мөмкин. Дин буйынса тыйылған спирт, желатин, ҡайһы бер майҙар һәм башҡа шик тыуҙырған матдәләрҙән һаҡланырға кәрәк. Мәҫәлән, сусҡа майы һәм һөйәге, хайуан ҡаны, нефть химияһы (бензол, фенол, формалин), цинк компоненттары ҡушылған әйберҙәрҙән алыҫ тороғоҙ. Көндәлек ҡулланылышта булған кер һабынын алып ҡарайыҡ, уның сусҡа һөйәгенән булыуы ла мөмкин бит. Шуға күрә, иғтибарлы булырга кәрәк. Әйткәндәй, хәләл косметика саралары Европа илдәрендә көңдән-көн популярлыҡ яулай. Хатта исламдан алыҫ тороусылар ҙа хәләл косметикаға өҫтөнлөк бирә.
Беҙҙең башҡорт мосолман ҡатын-ҡыҙы буянмаһа ла бик матур һәм һылыу. Уларҙы күреү менән башҡорт гүзәлдәре тип, ғорурланып китәһең. Самаһын ғына белеп косметика ҡулланһындар. Динебеҙҙә ҡатын күркәм һәм тыйнаҡ, иренә ҡүренер өсөн генә биҙәнһен ине. Беҙҙең башҡорт ирҙәренең психологияһына килгәндә, саманан артыҡ биҙәнгәндәр кире тәьҫир итә һәм уларҙы насар ғәҙәтле ҡатын итеп уйлайҙар. Мосолман ҡатын-ҡыҙына кейем кейгәндә лә сит ил мосолмандары стилендәге, уларҙың климаты, халҡы ғөрөф-ғәҙәтенән сыҡҡан формалар килешһеҙ. Бик матур, үҙебеҙҙең башҡорт стиленә яраҡлаштырып, үҙ тәбиғәт климатына ҡарал кейемдәр тегергә һәм кейергә һеҙгә кем ҡаршы?
Лилиә ХӘЛИТОВА әңгәмәләште.
Twitter
Digg
Facebook
Delicious
StumbleUpon
Эта запись написана автором Назир Сабитов, 28.01.2018 в 00:14, и размещена в категории Дин. Следите за ответами на эту запись с помощью RSS 2.0. Вы можете написать комментарий или разместить обратную ссылку на своем сайте.
Ошо сайтта кәрәк мәғлүмәт эҙләр өсөн, аҫҡы юлға, мәҫәлән: башҡорт, – тип яҙһағыҙ шул биттәр асыла
Ошо аҫтағы *поиск* юлға кәрәк һорау (мәҫәлән: доға (ошо һүҙҙе копировать итеп)) яҙһағыҙ – шул биттәр асыла |
Afrikaans Azərbaycan Dili Bisaya Bosanski Dansk Deutsch English Español Estonia Euskara Français Gaeilge Galego Indonesia Italiano Kiswahili Kreyòl Ayisyen Latviešu Valoda Lietuvių Kalba Magyar Malti Melayu Nederlands Norsk Oʻzbekcha Polski Português Română Shqip Slovak Slovenščina Suomi Svenska Tagalog Tiếng Việt Türkçe isiXhosa Íslenska Čeština Ελληνικά Башҡортса Беларуская Мова Български Македонски Јазик Русский Српски Українська Мова Қазақша עִבְרִית اَلْعَرَبِيَّةُ اُردُو فارسی नेपाली मराठी मानक हिन्दी বাংলা ਪੰਜਾਬੀ ગુજરાતી தமிழ் తెలుగు ಕನ್ನಡ മലയാളം සිංහල ไทย ລາວ မြန်မာ ქართული ენა አማርኛ ភាសាខ្មែរ ᠮᠣᠩᠭᠣᠯ ᠬᠡᠯᠡ ᮘᮞ ᮞᮥᮔ᮪ᮓ 日本語 繁體中文 ꦧꦱꦗꦮ 한국어
Өлкәндәр Үҙәге Геймер
Өлкәндәр уйындарын яратыусылар берләшмәһе барып ҡушылыу өсөн
Кросс-Оптималләштереү Платформа
Был уйын теләсә ниндәй төҙөлөшө эшләй бард
Басыгыз Һәм Уйнау
Бушлай етеҙ уйындарҙан башҡа ниндәйҙер бурысты
Эстән Уйын
Бушлай Туранан-Тура Хәҙер Уйнай
Мультяшный Секс-Уйын: Бында Һине Һарайы!
Хәҙер туранан-тура туҡтап ҡалдым: һеҙ әллә арыныҡ, тип, һеҙ һайлаған иң яҡшы порноигр юҡ, йәнһүрәт ҡарау өсөн анимация һәм уларға яҡын башҡа төр ап-комикстар менән бәйле? Ярай, яҡшы яңылыҡтар шунда, тип, һеҙҙе беҙ ауыртыуҙы тоймай, һәм тап шуға Мультяшный секс-беренсе сиратта уйындар ойошторолманы! 2016 йылдың тәүге тапҡыр август айында башлап ебәреүем, беҙ баҙарҙа ҙур айырманы күреп, көнбайыш һәм уйын сәнғәтенә стиль эротическое эш ҡасан етә., Был ғәҙел булырға, дөйөм категория секс – туҙбаш уйындары ла ҙур түгел, ләкин әгәр һеҙ компоненттар өҫтәп мультяшный талаптар - барыһы ла бик ҡатмарлы, бик тиҙ. Секс мультяшный төп маҡсаты-уйындар-барыһы ла был чушь ҡырҡып, улар асып ебәрҙе һәм беҙ, йәғни бик тиҙ аңлай, аҙыҡ-түлек өлкәһендә нәҡ ошо һорауға ни тикшереп тормай. Беҙ бөгөн ғаилә ҙур селтәрҙәр менән маҡтана алабыҙ, тоғро һәм төҙөү тоғро фанаттары эшләй, бергә эшләргә булһын өсөн, улар бөйөк эштәр ҡылырға мөмкин., Был төрө бар – бармы һеҙ уйлағанса түгел, һеҙҙең өсөн килде ваҡыттыр тип, урын табып, унда бөтә был элементтар тултырырға? Һеҙ кәрәк урынығыҙға эләгә тәғәйенләнгән, шулай булғас, әгәр һеҙ уйлап!
Графика убийственный
Әлбиттә, иң мөһим, тип атарға була бында – беҙҙең иң атрибуттары һәм һатыу – был график ҡарашын, беҙгә булған ул. Тәүге көндә беҙҙең тикшеренеүҙәр күрһәтеүенсә, был шулай күренә порноигр шәптән түгел, һәм ул килһә, яҡшы булыр, бик аҙ үҫешкән һәм әүҙем хуплана. Был проблеманы еңеләйтеү өсөн тырышҡан, беҙ комикс сығарыуға бик күп көс һала, коллекцияларҙы булдырыу һәм энергия порноигр, хайран ул, ысынлап та күҙҙәрен., Бында ул Производство тупланған, иң матур проектын эшләгән өсөн, беҙ мөмкин булмаһа ла, беҙ һөйөүселәр өсөн йәнә һәм йәнә раҫланы тип ышанам, - бынан тыш, беҙ уңышлы эшләй. Уртаса визуаль геймер ҡуҙғытыу мохтаж, һәм беҙ текст уйынын сексуаль баһаларға ла, был жанрҙың вафат булыу шарты менән сикләнгән булған мәғлүмәттәргә беҙҙең көндәргәсә сағыштырмаса яҡшы тип графикаһы ярайһы йыйып ала. Минеңсә, тағы ла бер фактты иҫкә тора, тип мультяшный секс-арзан машина алыуға булып уйынды башлап ебәрҙе., Беҙ быны махсус рәүештә шул, һәр кешегә ярҙам итеү өсөн бөтә донъя үҙ ҡулына алған, йәғни беҙҙең тәҡдим итә ала. Порноигр тоторға өсөн серияһын график процесында 3000 кеше булырға тейеш түгел, шуға беләм, тип теркәлгән булһа, беҙ һеҙгә, һеҙ беҙгә уйын уйнай алмай – улар һәм үземде булып күренә – хатта әгәр ҙә һеҙ эшләйһе икән, тип, һеҙ, картуфҡа тура килә.
Браузер асып ҡараш
Ысулдарының береһе, кешеләрҙе файҙаланыусы беҙ тырышмаһаҡ, беҙҙең мәғлүмәттәр базаһына инеп булған, - был уйын тәҡдим итә, ул беҙҙең бар, браузер аша. Был өҫтәмә өҫтөнлөк бирә – нимә кәрәк һеҙгә локаль машина скачивать итергә-бөтә аша туранан-тура алыу мөмкин Chrome, Firefox һәм Safari. Беҙ уйлағанса, был ҡараш иң лайыҡлы тип, ул, шулай уҡ, тигәнде аңлата ул, тип, беҙ ойошторған macos өсөн файлдарының айырым кешеләргә ярҙам кәрәк, һәм Windows Нигеҙләнгән., Тураһында, әгәр һеҙгә теймәйем мультяшный тоташтырыу һәм секс-уйын мобиль ҡулайлама аша, беҙ шатбыҙ, тип хәбәр яҡынса 60% булһа, беҙҙең исем портировать, сенсор экран аша инеү өсөн кулак яһап. Беҙ бер ваҡытҡа тиклем был һан 100-ҙән артмай теләр инем% ,ләкин ябай ғына белә, ни булды һеҙгә күберәк өлөшөн һеҙгә яҡшы уйын ғәҙеллек өсөн, уйнай – шул булыр эстетикаһын, классик мультяшный улар барыһы да, һеҙ мотлаҡ кончать мәжбүр ул! Скачать windows өсөн эконом ваҡытта һәм эконом булып Sex лаунчер Cartoon, ысынлап та, уларға уйнарға мөмкинлек бирә автономлы режимда, әммә, рәхим итегеҙ, булығыз, тип ышана моделе юл браузер-түгел, беҙ әкренләп баш тартырға йыйынмай., Беҙ һыу инеп яратмаған кеше беҙҙең коллекцияһы күберәк биреү мөмкинлегенә эйә булған исем!
Әҙәм ише вариациялары
Тама ғына, йәғни, үҫмерҙәр табырға мөмкин порно - стиль мультяшный был релиз? Әлбиттә ярай! Яңылыҡтар шунда яҡшы, сөнки был ун кеше уйынға мөмкин тиклем күберәк хәрәкәттә булырға һәм беҙҙең олатайҙарыбыҙ беҙгә тырышып эшләргә, Мультяшный секс-енси эсенә чертовски күп уйындарына өҫтөнлөк бирә. Инцест беҙҙең бар-шул уйындар өсөн, кем теләй, улар ғаиләне һаҡлау, МИЛФ-элитный, кем ниндәй ҡәнәғәтләндереү, һыу тәмен кем өлгөрөп булмай, лескам релиз, таҡыя һәм тотош романға етерлек артыҡ непристойность әгәр телисез икән, аяғы менән ҡаплап ҡыҙыҡһынған кеше өсөн, blow job, БДСМ һәм башҡа күп нәмәләр., Үҙ дивидендтарын килтерер ҡатнаш алымдары, ысынлап та, бәхетле һәм беҙ, был юл менән бара, - тип дауам итә ала – был һеҙҙең тән температураһы күтәрелә, ә аҙаҡ һәм башҡа ҡайһы бер! Шулай уҡ компанияһы эсендә беҙ даими һорау алыуҙар үткәрә, һеҙ улар өсөн тауыш биреү мөмкинлеге буласаҡ, һеҙ артабан ниндәй йүнәлештә өйрәнергә теләр инем. Беҙ берләшмәһе иғтибар менән күҙәтеп барған, улар өсөн теләк һәм аңлау, унда был, бәлки, тап ул килтерҙе, тип теләй улар. Мультяшный секс – һәм уйындар оҙаҡҡа бында оҙаҡҡа-идеаль бәйләнеш, әгәр беҙ тип һорай һеҙ!
Бөгөн инде секс уйындар ҡушылдығы Мультяшный
Мин уйлайым, был уйындар өсөн был сексуаль game мультяшный shill тиерлек эшләй: Мин иҫ киткес үткәреү ваҡыты, беҙҙең проекттар тураһында һөйләне, һәм мин уйлайым, һәр кемдең күңелен арбаған был төр эротическое, абсолют иҫ киткес ваҡыт булды, беҙҙе мәғлүмәт базаларын ҡараныҡ. Шуға күрә, тәбиғи, бер генә һорау ҡалды: ни өсөн һеҙ тағы ла ҡушыла? Мультяшный секс-уйын-логик геймер өсөн был урын һайлау, уларға ҡушылырға теләүселәр урын, әһәмиәтенә эйә ул!, Мультфильм сығарғандар, бер нисә көн буйы беҙҙә була, бында алдан ҡарап күрһәтеп һәм материалдар тиҙ һеҙ ҡарарға тейеш, был беҙҙе ниндәйҙер кимәлдә идеаль мультяшный ҡараш. Шулай итеп, һеҙҙе генә һайланыҡ логичный өсөн-иң яҡшы, иң яҡшының үҙ ҡулына ала һәм теркәлгән, эш ҡасан етә мультяшный уйынын сексуаль. Рәхмәт уҡый – хәҙер инде аңланым һәм үҙ засовывать задница эскә шунда уҡ, был порно камиллыҡ! |
Типһә тимер өҙөрҙәй саҡтары Совет осорона тура килгән кешеләрҙең ҡайһыһын ғына алһаң да, ғүмерҙәре фиҙәҡәр хеҙмәттә үткән. Ул саҡта эшһеҙ ятыу һәм, әлбиттә, эшһеҙлек, эш юҡ, тигән төшөнсәләр бөтөнләй булманы шул. Һәр кем теге йәки был һөнәр алғандан һуң, йәшләй генә эшкә егелде... Бер генә миҫал - Волостновка ауылында ғүмер иткән Венера Әхмәт ҡыҙы менән Фирәит Абдулла улының икеһенең стажын бергә ҡушһаң, 78 (!) йыл була.
Типһә тимер өҙөрҙәй саҡтары Совет осорона тура килгән кешеләрҙең ҡайһыһын ғына алһаң да, ғүмерҙәре фиҙәҡәр хеҙмәттә үткән. Ул саҡта эшһеҙ ятыу һәм, әлбиттә, эшһеҙлек, эш юҡ, тигән төшөнсәләр бөтөнләй булманы шул. Һәр кем теге йәки был һөнәр алғандан һуң, йәшләй генә эшкә егелде... Бер генә миҫал - Волостновка ауылында ғүмер иткән Венера Әхмәт ҡыҙы менән Фирәит Абдулла улының икеһенең стажын бергә ҡушһаң, 78 (!) йыл була.
Беҙҙең ижади төркөмдө алсаҡлығы, ихласлығы менән арбаған Венера апай Ишкилдина Ураҡай ауылында тыуып үҫкән. Булыр бала биләүҙән, тиҙәр бит, кесе йәштән отҡорлоғо менән хайран ҡалдырған ҡыҙының уҡыуға булған ынтылышын кире һүрмәй әсәһе һәм 6 йәштән үк мәктәпкә алып бара. Остоҡай ғынамын тип тормай ҡыҙ, яҡшы билдәләргә генә уҡыуҙан тыш, йәмәғәт эштәрендә лә әүҙем ҡатнаша, кластан тыш сараларҙа класс етәксеһенең уҡ ҡулына әйләнә. Уның ойоштороу һәләтен остаздары ла юғары баһалай, шуға ла һөнәр һайлар ваҡыт еткәс, улар ҙа, әсәһе лә уға уҡытыусы булырға кәңәш итә.
Салауат педагогия училищеһын тамамлап, йүнәлтмә буйынса Әлимғол (Кәкүк) ауылында эш башлағанда йәш уҡытыусыға ни бары 18 генә йәш була. Йәшлек – йәшлек инде, күңел ҡанатланған мәл, ерҙән атлап түгел, осоп ҡына тигәндәй йөрөгән, ҡыҫҡа ғына ваҡыт эсендә уҡыусыларҙың да, ата-әсәләрҙең дә ихтирамын яулап өлгөргән һылыуҡайҙы ошо ауыл егете Фирәит ағай Бикбов күрмәй ҡалмай, әлбиттә. Егет үҙе лә төшөп ҡалғандарҙан түгел: Мораҡ һөнәрселек училищеһында тракторсы-шофер һөнәрен үҙләштереп һәм армияла хеҙмәт итеп ҡайтып, ярайһы уҡ донъя күргән, аяғында ныҡ баҫып тора. Тәүәккәллеге лә етәрлек була: оҙон-оҙаҡҡа һуҙмай хистәрен асып һала.
1972 йылда сәстәрен-сәскә бәйләй улар... Ғаиләләренә йәм, ҡот өҫтәп, бер-бер артлы өс балалары тыуа. Балалар баҡсаһы, мәктәбе, бына тигән ике ҡатлы клубы булған Волостновкаға килеп төпләнеүҙәренең дә төп сәбәбе – тап балаларын ҡайғыртыуҙан килеп сыға ла инде. Был ауыл заманында район үҙәктәренән ҡалышмай тип әйтерлек, ни тиһәң дә миллионер колхоз була шул ул!
Ниндәй генә “тимер ат”ҡа ултырырға тура килмәһен – бензовоз булһынмы, янғын һүндереү йәки газ ташыусы йөк машинаһы, трактор булһынмы - Фирәит ағай үҙ эшен яратып башҡара һәм бер ҡасан да эшенең ауырлығына зарланмай. Күп тапҡырҙар коммунистик хеҙмәт алдынғыһы исеменә лә лайыҡ була 42 йыл хеҙмәт стажы менән хаҡлы ялға сыҡҡан хеҙмәт ветераны. Әйткәндәй, Венера апай ҙа хеҙмәт стажы буйынса унан саҡ ҡына ҡалыша.
Өйҙөң күрке ҡатын-ҡыҙ, донъя йәме ир-егет ҡулында
Тәү ҡарашҡа өҫкә ауып барған затлы-затлы йыһаздар менән тултырылмаһа ла, күңелгә нур яҡҡан, айырым бер йәме менән йәнгә үтеп ингән йорттарҙы, ғәҙәттә, ҡотло нигеҙ, тиҙәр. Тап бына шундай тип әйтер инек Венера апай менән Фирәит ағайҙың донъяларын. Гөл-сәскәләргә, ҡояш нурҙарына күмелгән өйҙәре, төҙөк кәртә-ҡуралары, бөхтә итеп йыйыштырылған ихаталары – барыһы ла хужаларҙың бар күңелен һалып донъя көтөүҙәре хаҡында һөйләй.
Ниндәй генә сәскәләр, гөлдәр биҙәмәй уларҙың тәҙрә төптәрен. Ғөмүмән, матурлыҡҡа ғашиҡ был пар: Фирәит ағай элегерәк ҡойоп ҡуйған мунса буралары бураһа, хәҙер йәшелсә-емеш ағастары үҫтереү менән мәшғүл, уларҙы ул бала тәрбиәләгәндәй ҡарай, баҡсаһындағы бөхтәлеккә иң уңған баҡсасылар ҙа көнләшерлек; Венера апайҙы иһә тирә-йүндә шәл оҫтаһы тип таныйҙар. Бейеүсе бейей-бейей оҫтарғандай, ғүмере буйы ҡулынан энә-ебен ташламағас, шәлдән тыш, ултырғыс, диван япмаларын да күҙҙең алырлыҡ итеп бәйләү оҫталығына ирешкән. Был оҫталығы айырыуса 90-сы йылдарҙа – магазин кәштәләре буш, эш хаҡтары түләнмәгән ваҡытта ярап ҡала, башҡалар ҡайҙан нимә табырға тип аптырашҡанда, Венера апайҙың ул-ҡыҙҙары әсәләре бәйләгән, теккән кейемде кейеп үҫә.
- Ҡул эшен элек кәрәк тип эшләһәм, хәҙер инде күңел ҡушыуы буйынса тотонам. Бәйләү-тегеү ҡанға һеңгән. Атайым 33 йәшендә генә вафат булғас, әсәйем Ғилмикамал беҙҙе яңғыҙ үҫтерҙе. Ҡулынан килмәгән эше юҡ ине мәрхүмәнең, колхоз эшенән бушаған ваҡыттарында мейес тә сығарҙы, бар ауыл ҡатын-ҡыҙҙарына күлдәктәр текте. Беҙҙе лә бер ҡасан да эшһеҙ ултыртманы, кеше эшләгәндән үлмәй ул, өйрәнгәнегеҙ минең өсөн булһа, эшләгәнегеҙ минең өсөн тип, һәр ваҡыт нимә менән булһа ла мәшғүл булыуыбыҙҙы талап итте. Уға шул тиклем рәхмәтлемен: аҙаҡ ҡайһы ғына эшкә тотонһаҡ та, быны белмәйбеҙ, эшләй алмайбыҙ, тип торманыҡ. Ғөмүмән, уҡытыусы булараҡ шуны әйтер инем: иң яҡшы тәрбиә – ул хеҙмәт тәрбиәһе. Яҙмыш кешене ниндәй генә юлдар буйлап йөрөтмәй, эш мәнен белеп үҫкән бала бер ҡасан да юғалып ҡалмай!
Ысынлап та, хаҡлы ялдағы уҡытыусының һүҙҙәрен тормош үҙе иҫбатлай: кеше ни тиклем күберәк һөнәрҙе үҙләштерә – ул тормошта үҙен шул тиклем нығыраҡ ышаныслы тоя.
Әйткәндәй, Ғилмикамал инәйҙең тегеүгә булған маһирлығы ҡыҙына ғына түгел, ейәнсәрҙәренә лә күскән: Венера апай юҡсыллыҡ ваҡытында костюмдарына тиклем үҙе тегеп кейеп ҡыуанһа, ҡыҙҙары – Гөлназ менән Гөлсинәнең теккән әйберҙәре күргәҙмәләр түрен яуларлыҡ булыуы менән хайран ҡалдыра.
Ағасына күрә - алмаһы
Атанан күргән – уҡ юнған, әсәнән күргән – тун бескән, тип белмәй әйтмәгән халҡыбыҙ. Фирәит ағай менән Венера апайҙың миҫалында ла быны асыҡ күрәбеҙ: ул-ҡыҙҙарын бар эшкә өйрәтеп, тормоштоң ниндәй генә осраҡтарында ла юғалып ҡалмаҫлыҡ итеп үҫтергән улар.
Тәүәкән ауылында төпләнгән улдары Азат әсәһе һымаҡ уҡ уҡытыусылыҡ юлын һайлаған - информатика менән физиканан уҡыта, тормош иптәше Гүзәл менән өс бала үҫтерә.
Ҡыҙҙары - ағаһы һымаҡ уҡ Тәүәкән ауылында йәшәгән Гөлсинәләре лә уҡытыусы, башланғыс класс балаларына белем бирә, тормош иптәше Ришат менән ике балаға ғүмер биргән. Гөлназдары иһә Өфө ҡалаһында йәшәй. Телевизор ҡарағандар, социаль селтәрҙәрҙә ултырғандар иҫләйҙер: апрель башында “Мисс Рәсәй - 2019” конкурсында Эльвира Ҡарамышева исемле һылыуҡай республикабыҙ данын яҡлап сығыш яһаны һәм 50 конкурсант араһынан 13-сө урынға сығып, Рәсәйҙең иң һылыу 20 ҡыҙы исемлегенә инде. Уны телгә алыуыбыҙ юҡҡа түгел: шундай ҙур бәйгеләрҙә ҡатнашырға йөрьәт итеп, илебеҙҙең баш ҡалаһына япа-яңғыҙ юлланған һәм лайыҡлы сығыш яһаған ҡыҙ Бикбовтарҙың ейәнсәре – Гөлназ ҡыҙҙарының ҡыҙы ул! Был тәүәккәл һылыуҡайҙың эшләп тә, юғары белем алып та йөрөүе үҙе үк һоҡландыра.
- Уның Мәскәүгә киткәнен белмәй ҙә ҡалдыҡ. Бәләкәйҙән ҡара тырыш булды, алдына ҡуйған маҡсатына өлгәшмәй ҡалмай. Ҡайҙа ғына йөрөһә лә юлдары уң булһын, тибеҙ. Балаңдың балаһы балдан татлыраҡ була бит, алты ейән-ейәнсәребеҙ инде иң ҙур байлығыбыҙ, - ти Фирәит ағай.
Тырышҡан табыр
Бер кемгә лә сер түгел: хәҙерге заманда ауылдарҙа эш юҡ, эш булған хәлдә лә эш хаҡына йәки пенсия аҡсаһына ғына ҡарап тороп донъя көтөүе бик еңелдән түгел. Шуға ла ололарҙың “аяғың тыпылдамаһа, ауыҙың шапылдамай” тигәне ирекһеҙҙән иҫкә төшә. Элегерәк бал ҡорто тотҡан Фирәит ағай аллергия башланғас, “баллы” шөғөлөн ташларға мәжбүр булған. Хәҙер инде ул бар иғтибарын кәртәһендә торған малға йүнәлтә. “Мал да бит тере йән эйәһе, хәстәрлек күрһәтмәһәң, мандымай”, - ти ул.
Венера апай иһә йыл һайын инкубатор ярҙамында ҡаҙ бәпкәләре сығарыуҙы үҙ иткән. Лампа аҫтына һалынған йомортҡаларҙы көнө-төнө әйләндереп, температураны тейешле кимәлдә тотоу, аҙаҡ инде моронлап сыҡҡан бәпембәләй һары бәпкәләрҙе үҫтереп алыу үтә мәшәҡәтле булһа ла, һис йыбанмай, йыл да йәнә был эшенә тотона.
Мал, ҡош-ҡорт тотоу – тормошҡа ижади ҡарашлы Венера апай менән Фирәит ағайҙың күп төрлө шөғөлдәренең тик бер яғы ғына... Асылда уларҙың күп ҡырлы ҡыҙыҡһыныуҙары, сәләмәт йәшәү рәүеше алып барыуҙары – үҙе үк күптәргә өлгө булырлыҡ. Юҡҡа-барға сәбәләнмәй, үҙ тырышлыҡтары менән донъя көтөп, барыһына ла кеселекле, кешелекле булған пар ауылдаштары алдында ла ҙур абруй ҡаҙанған. Асыҡ йөҙө, ихлас күңеле менән арбай улар олоһон да, кесеһен дә. Юҡҡа ғына боронғолар “татлынан татлы – яҡшы һүҙ, затлынан затлы – яҡты йөҙ” тимәгән бит.
Гөлназ СӘЙЕТБАТТАЛОВА.
Автор фотоһы.
Читайте нас в
Башҡортостан Республикаһы Күгәрсен районы "Мораҙым" ижтимағи-сәйәси гәзитенең рәсми сайты. Ойоштороусылары: Башҡортостан Республикаһының Матбуғат һәм киң мәғлүмәт саралары агентлығы, Башҡортостан Республикаһының "Башҡортостан Республикаһы" нәшриәт йорто дәүләт унитар предприятиеһы.
Элемтә, мәғлүмәт технологиялары һәм киң коммуникациялар өлкәһендә күҙәтеү буйынса федераль хеҙмәттең Башҡортостан Республикаһы буйынса идаралығында теркәлде. 2015 йылдың 12 авгусында бирелгән ПИ ТУ 02-01395-се һанлы теркәү тураһындағы таныҡлыҡ. Директор (баш мөхәррир) Ладыженко А.Ғ., "Мораҙым" гәзите мөхәррире вазифаһын башҡарыусы Р.И.Исҡужина. |
В преддверии наступления Нового года мобильный налоговый офис отправляется в Международный аэропорт «Уфа»
Йәмғиәт
Кисә, 15:55
Дәүләт Йыйылышы – Ҡоролтай депутаты Булат Йомаҙилов үҙ теләге менән махсус хәрби операция зонаһына юлланды
Йәмғиәт
Кисә, 14:05
На Международную неделю бизнеса в Уфу приедут представители свыше 20 стран
Республика һулышы
Кисә, 14:00
Башҡортостан үҙен асыҡ мөмкинлектәр республикаһы итеп танытып өлгөрҙө
9 май- Еңеү көнө
Кисә, 14:00
ДНР-ҙа хәрбиҙәр ултырған йөк машинаһы менән микроавтобус бәрелешкән
9 май- Еңеү көнө
Кисә, 12:57
Һеҙҙең һорау буйынса бер нимә лә табылманы, яңы һорау биреп ҡарағыҙ
Исемлек рәүешендә
Таблица рәүешендә
Башҡортостан Республикаһы Стәрлетамаҡ ҡалаһының ижтимағи-сәйәси гәзите
Башҡортостан Республикаһы буйынса элемтә, мәғлүмәт технологиялары һәм киңкүләм коммуникациялар өлкәһендә күҙәтеү буйынса федераль хеҙмәт идаралығында 2019 йылдың 22 июлендә теркәлде. Теркәү номеры – ПИ №ТУ02-01679.
1990 йылдың ғинуарына нәшер ителә. Ойоштороусылары: Башҡортостан Республикаһының Матбуғат һәм киң мәғлүмәт саралары агентлығы, Стәрлетамаҡ мәғлүмәт үҙәге- Башҡортостан Республикаһының "Башҡортостан Республикаһы" нәшриәт йорто дәүләт унитар предприятиеһы филиалы. Баш мөхәррир - Мансуров Рәмил Ғәбдрәшит улы.
Телефон
Баш мөхәррир (347) 325-18-57 Яуаплы сәркәтип (347) 325-18-57 Хәбәрселәр (347) 325-75-70 Бухгалтерия (347) 325-60-73 |
Томоролып, зәңгәр яулыҡ иҙәп , поезд саба, Ялан тәпәй йүгерә ак ҡайындар миңа таба. Барыр юлым иркен баҫыу, ҡырҙар аша үтә, Алда мине янар усаҡ булып өмөт көтә. Ырғый поезд, дулҡынланып юлдар катылып ҡала, Туған ерем, газиз ерем мине наҙлап бара. Барыр юлым иркен баҫыу, ҡырҙар аша үтә, Алда мине янар усак булып өмөт көтә Юл ситендә яңгыҙ нарат кеүек ҡалдың баҫып, Ҡайтыр өсөн китеп барам һинән, һаубуллашып. Юлдар көтә мине, йырҙар көтә, шуға китәм, Айырылу иркәм бигрәк ауыр, ауыр икән. Юлдар көтә мине, йырҙар көтә, шуға китәм, Айырылыу, иркәм, бигрәк ауыр, ауыр икән. Юлдар көтә мине, дуҫтар көтә, шуға китәм, Айырылу иркәм бигрәк ауыр, ауыр икән.
Йәшлегемә ҡайтып барам (Заһир йыры)
Фидан Гафаров
Йәшлегемә ҡайтып барам, Мөхәббәтем янына. Хыялымдың зәңгәренә, Уйҙарымдың алына. Мөхәббәтем янына. Ул оҙатып ҡалған ине Оло юлдың сатында . Уттар яна, туптар шартлай Ине шәфәҡ артында. Оло юлдың сатында... Хушлашҡанда башын эйҙе Аҡ күлдәкле ҡайындар. Мөхәббәтем менән бергә Аҡ юл теләп ҡалдылар. Аҡ күлдәкле ҡайындар... Рәхмәт һиңә, мөхәббәтем, Үлемдәрҙән һаҡланың. Үлемдәрҙән һаҡланың да, Тик үҙеңде тапманым. Тик үҙеңде тапманым... Юл буйында ҡаршыланы Аҡ күлдәкле ҡайындар. Аҡ күлдәкле ҡайындарҙа Ҡара шәлле ҡайғы бар. Аҡ күлдәкле ҡайыдар...
Кәркәле тауҙары
Фидан Гафаров
кәркәле ауылы ҡайҙа бейек тау итәгендә тауҙарын да һағынып ҡайтам ситтәргә китәмен дә кәркәле тауҙары бейек бейек булһала менейк туған яҡтың һөйгән йәрҙең дуҫтарҙын ҡәҙрен белеп сейәле үҙе шишмәле кәркәле тау итәге сейәле тау итәгендә күрешербеҙ бит әле кәркәле тауҙары бейек бейек булһала менейк туған яҡтың һөйгән йәрҙең дуҫтарҙын ҡәҙрен белеп кәркәле күперен сыҡас боролоп киткән юлдар бар һеҙҙең күңелдә ниҙәр бар миндә һағыш моңдар бар кәркәле тауҙары бейек бейек булһала менейк туған яҡтың һөйгән йәрҙең дуҫтарҙын ҡәҙрен белеп
Ҡышҡы романс
Фидан Гафаров
Аҡты ярhып, аҡты ташып, ҡар hыузары, Шул дыр инде яҙҙын шашып ярhыузары, Аҡты беҙҙен ҡар өҫтөндә ҡалған эҙҙәр, Аҡты илап икәy бергә hалған эҙҙәр. hин ғумер ағыштарым; hин минең hағыштарым; hин минең шатлыҡ илем; Юғалтыу табыштарым ; hин ғумер ағыштарым…. Яҙҙар килә, яҙҙар китә, hыуҙар аға… Айҙар,йылдар аҡҡан hыуҙар кеуек аға. hыузарзың да, айзарзың да, йылдарзың да.. Ағышынан эҙҙәр ҡала, эҙҙәр ҡала.. hин ғумер ағыштарым; hин минең hағыштарым; hин минең шатлык илем; Юғалтыу табыштарым ; hин ғумер ағыштарым…. Бында инде ҡырҙар горләп сәскә ата, Йәйге нурҙар уйнай гөлдәр араhында. Аға hыуҙар, айҙар аға, йылдар аға. hине курәм айҙар,йылдар ҡарашында. hин ғумер ағыштарым; hин минең hағыштарым; hин минең шатлык илем; Юғалтыу табыштарым ; hин ғумер ағыштарым….
Рәхмәт (Светлана Хәкимова менән)
Фидан Гафаров
Ҡараңғылыҡ баҫты тиһәм кинәт күгемде. Моң булып килеп кергән ул һин түгелме? Рәхмәт моңдарыңа, рәхмәт наҙҙарыңа. Рәхмәт тип ҡабатлайым мин, тағын да,тағын да! Ҡулдарымды һиңә һуҙҙым кинәт талпынып, Таралдылар күңелемдән рәнйеү һалҡыны. Һиңә яҙҙарым,һиңә наҙҙарым Һиңә тип ҡабатлайым мин, күҙ нурым, күҙ нурым. Ҡурҡып ҡуям бәхетемдән, төш кенә кеүек. Юғала күрмә, бәхетем,бул һин мәңгелек. Рәхмәт тим һүҙҙәреңә,рәхмәт күҙҙәреңә Рәхмәт тип ҡағылам мин сәстәреңә. Рәхмәт тим һүҙҙәреңә, рәхмәт күҙҙәреңә. Рәхмәт тип ҡағылам мин сәстәреңә. Рәхмәт! |
1 июль — Рәсәй Конституцияһына үҙгәрештәрҙе хуплау буйынса Дөйөм Рәсәй тауыш биреү көнөндә — республиканың барлыҡ почта бүлексәләре өсөн ял була.
Бөгөн төбәктә элемтә бүлексәләре ғәҙәти график буйынса эшләй, тип хәбәр иттеләр Федераль почта элемтәһе Башҡортостан идаралығының матбуғат хеҙмәтенән.
Рәсәй почтаһының мобиль ҡушымтаһында йәки компанияның сайтында эш режимын аныҡларға йәки картала яҡындағы асыҡ почта бүлексәһен табырға мөмкин.
https://www.bashinform.ru/news/1467528-1-iyulya-pochtovye-otdeleniya-v-bashkirii-rabotat-ne-budut/
«Башинформ» мәғлүмәт агентлығы
Теги: Рәсәй почтаһы, тауыш биреү
Читайте нас в
© 2020 Сайт издания "Балкантау"
Зарегистрировано Управлением Федеральной службой по надзору законодательства в сфере связи, информационных технологий и массовых коммуникаций по Республике Башкортостан. Свидетельство о регистрации СМИ: ПИ №ТУ02-01350 от 09 июля 2015 г. |
Төньяҡтан [[Көньяҡ Судан]], көнбайыштан [[Конго Демократик Республикаһы]], көньяҡтан [[Руанда]] һәм [[Танзания]], көнсығыштан [[Кения]] менән сиктәш. Көньяҡ-көнсығышында — [[Виктория күле]].
== Иҫкәрмәләр ==
|Тема = Уганда
}}
* [https://www.cia.gov/library/publications/world-leaders-1/world-leaders-u/uganda.html Главы государства на сайте ЦРУ] |
Урман-ҡырҙарҙа емеш-еләк өлгөрә. Муйыл да ҡарая башланы, июль аҙаҡтары, август башында ул тулыһынса тәмләнә.
Урман-ҡырҙарҙа емеш-еләк өлгөрә. Муйыл да ҡарая башланы, июль аҙаҡтары, август башында ул тулыһынса тәмләнә.
Халҡыбыҙ муйылдың ҡайырыһын, сәскәһен, емештәрен дауа итеп файҙаланған. Ҡайырыһы тән тиреһенә сыҡҡан төрлө сабыртмаларға ҡаршы ҡулланыла, теш һыҙлауын баҫа. Төнәтелгән япраҡтарын быуындарға ябып, һыҙланыуҙан ҡотолорға мөмкин.
Йөрәк, ашҡаҙан, үт юлы ауырыуҙарынан да муйыл ҡайырыһы, япраҡтары, сәскәләре файҙалы.
Емештәрен киптереп, боронғо таш тирмән, йәки хәҙерге ҡәһүә онтағыс менән он рәүешенә килтереп, төрлө ризыҡтар, ҡамыр эштәре әҙерләгәндә ҡулланалар. Емештәрен йыйып алыу менән ит турағыстан үткәреп, шәкәр менән бутап ултырһаң да яҡшы һаҡлана.
Муйылдың сәскәһе лә, емеше лә эс китеүҙән файҙалы. Тик сама белеп ҡулланырға кәрәк.
Фото: medistok.ru
Гөлдәр Яҡшығолова
https://bash.rbsmi.ru/articles/s-l-m-t-bulayy/Muyildi-fay-a-i-nim-l-354057/
Читайте нас в
Сайт общественно-политической газеты «Торатау» города Ишимбая и Ишимбайского района
Регистрационный номер ПИ ТУ02-01361. Свидетельство выдано Управлением Федеральной службы по надзору в сфере связи, информационных технологий и массовых коммуникаций по Республике Башкортостан от 24.07.2015 г. |
Инвестициялар үҙҙәре килмәй, уларҙы юллап алырға кәрәк. Йылдам үҫешеүсе биләмәләргә биш инвестор килде.
Ағиҙел
-15 °С
Болотло
75 лет Победы
Бөтә яңылыҡтар
Яңылыҡтар
27 Декабрь 2019, 11:18
Инвестициялар үҙҙәре килмәй, уларҙы юллап алырға кәрәк. Йылдам үҫешеүсе биләмәләргә биш инвестор килде.
Бәләбәй, Күмертау, Нефтекама ҡалалары Рәсәй Хөкүмәте ҡарары менән йылдам үҫешеүсе социаль-иҡтисади биләмәләр исемлегенә индерелгәйне. Был статус ҡалаларға социаль-иҡтисади проблемаларҙы хәл итергә, инвесторҙар йәлеп итергә, һалым ташламаларын файҙаланарыға мөмкинлек бирә. Милли проекттар элек етештереүҙең бер нисә төрө генә үҫешкән ҡалаларҙа социаль көсөргәнешлекте кәметеүҙе маҡсат итеп ҡуя. Бының өсөн яңы дауаханалар, мәктәптәр, балалар баҡсалары төҙөү генә етмәй, өр-яңы эш урындары кәрәк.
Бәләбәй, Күмертау, Нефтекама ҡалалары Рәсәй Хөкүмәте ҡарары менән йылдам үҫешеүсе социаль-иҡтисади биләмәләр исемлегенә индерелгәйне. Был статус ҡалаларға социаль-иҡтисади проблемаларҙы хәл итергә, инвесторҙар йәлеп итергә, һалым ташламаларын файҙаланарыға мөмкинлек бирә. Милли проекттар элек етештереүҙең бер нисә төрө генә үҫешкән ҡалаларҙа социаль көсөргәнешлекте кәметеүҙе маҡсат итеп ҡуя. Бының өсөн яңы дауаханалар, мәктәптәр, балалар баҡсалары төҙөү генә етмәй, өр-яңы эш урындары кәрәк.
Башҡортостан ҡалаларына бер юлы биш инвесторҙың килеүе билдәле булды. “ТАВРОС” компанияһы ит эшкәртеү сәнәғәтен үҫтерергә теләй. Бәләбәйгә яҡын арала 20 миллиард һумдан күберәк инвестициялар киләсәк.
Күмертауҙа “Рацион” предприятиеһы балалар аҙығы һәм ярым фабрикаттар етештереү цехы асырға теләй.
Ә Башҡортостандың төньяҡ-көнбайышында нефть сығарыу сәнәғәте үҫешкән. Ә бына ҡатламдарҙы быраулау һәм скважиналар төҙөү эше аҡһай. “Нефтекама махсус машиналар төҙөлөшө заводы” нефть ҡорамалдары етештереү өсөн 235 миллион һумлыҡ инфестициялар һалырға теләй. Яңы предприятиела 700-ҙән ашыу эш урындары барлыҡҡа киләсәк. |
Ҡәҙерле райондаштар!2021 йылдың тәүге яртыһы өсөн “Таң” гәзитенә яҙылыу дауам итә. Бына, ниһайәт, район гәзитенә яҙылып, квитанцияларының күсермәһен редакцияға тапшырғандар (йәки ватсапп, электрон почта, “Бәйләнештә” селтәрендәге сәхифәләр аша ебәргәндәр) араһында бүләктәр уйнатыла башлаясаҡ.
Ҡәҙерле райондаштар!
2021 йылдың тәүге яртыһы өсөн “Таң” гәзитенә яҙылыу дауам итә. Бына, ниһайәт, район гәзитенә яҙылып, квитанцияларының күсермәһен редакцияға тапшырғандар (йәки ватсапп, электрон почта, “Бәйләнештә” селтәрендәге сәхифәләр аша ебәргәндәр) араһында бүләктәр уйнатыла башлаясаҡ.
Әлбиттә, йәмғиәттә йәшәгәс, йәмғиәттән азат булып булмай – пандемия гәзит эшенә лә байтаҡ ҡамасаулыҡтар, ҡыйынлыҡтар тыуҙыра. Сир таралыуға юл ҡуймау маҡсатында, элекке һымаҡ ауылдарға сығып йөрөүҙәр, һеҙҙең менән аралашыуҙар ҙа сикләнде. Ләкин беҙ район гәзитенең бер һанының да сыҡмай ҡалыуына юл ҡуйманыҡ һәм уның мәлендә адресаттарына барып етеүе өсөн тырышабыҙ.
Күп материалдарҙы дистанцион, йәғни электрон мөмкинлектәр аша (ватсапп, электрон почта, “Бәйләнештә” селтәре һ.б.) әҙерләргә мәжбүрбеҙ.
Бындай ауырлыҡтар ваҡытлыса ғына булһын, киләсәктә йәнә ҡәҙимгесә аралашып йәшәрбеҙ тигән теләктә ҡалабыҙ.
Хөрмәтле дуҫтар! Ошондай шарттарҙа район гәзитен ярҙамығыҙҙан айырмаҫһығыҙ, тип өмөтләнәбеҙ. Ә ул ярҙам өсөн һеҙҙең гәзиткә яҙылып ҡуйыуығыҙ ҙа етә. Ошоға тиклем бергә булдыҡ, киләсәктә лә бергә-бергә тик шатлыҡтар ғына бүлешеп йәшәргә яҙһын!
Шулай итеп, “Таң” гәзитенә яҙылыусылар араһында бүләктәр уйнатыу йәнә башлана. Бының өсөн бары тик гәзиткә яҙылыуығыҙҙы раҫлаған квитанцияларығыҙҙың күсермәләрен редакцияға ебәреүегеҙ генә шарт. Олораҡтар йәштәргә мөрәжәғәт итеп ебәртә ала замана ысулдары аша. Алдан билдәләгәнсә, электрон почта ([email protected]), редакцияла эшләүселәрҙең “Бәйләнештә” социаль селтәрендәге сәхифәләре аша ла ебәрергә мөмкин. Ватсапп һандары: 8-962-543 -06-35, 8-917-413-63-51.
«Таң»ға яҙылыу хаҡтары түбәндәгесә:
1 йылға – 1808 һум 61 тин;
6 айға – 985 һум 32 тин.
Редакциянан килеп алыу юлы менән:
6 айға – 594 һум.
Район үҙәгендәге ойошма-учреждениеларға илтеп биреү юлы менән яҙылыу:
6 айға – 624 һум.
“Таң”лы атһын
таңдарығыҙ!
Читайте нас в
© 2020 "Таң" гәзитенең сайты. Сайт газеты "Тан"
Свидетельство о регистрации СМИ ПИ № ТУ 02-01439 от 01.09.2015 г. выдано Федеральной службой по надзору в сфере связи, информационных технологий и массовых коммуникаций по Республике Башкортостан. |
Ошо арала РФ Президенты Рәсәй халҡының традицион рухи-әхлаҡи ҡиммәттәрен һаҡлау һәм нығытыу буйынса дәүләт сәйәсәте нигеҙҙәрен раҫлау хаҡында указға ҡул ҡуйҙы. Рухи ҡиммәттәребеҙҙе һаҡлау буйынса беҙ ниҙәр эшләйбеҙ һәм эшләй алабыҙ?
Сайттың архивы
2021
01 | 02 | 03 | 04 | 05 | 06 | 07 08 | 09 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 29 | 30 | 31 | 32 | 33 | 34 | 35 36 | 37 | 38 | 39 | 40 | 41 | 42 43 | 44 | 45 | 46 | 47 | 48 | 49 50 | 51 | 52
2020
01 | 02 | 03 | 04 | 05 | 06 | 07 08 | 09 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 29 | 30 | 31 | 32 | 33 | 34 | 35 36 | 37 | 38 | 39 | 40 | 41 | 42 43 | 44 | 45 | 46 | 47 | 48 | 49 50 | 51 | 52
2019
01 | 02 | 03 | 04 | 05 | 06 | 07 08 | 09 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 29 | 30 | 31 | 32 | 33 | 34 | 35 36 | 37 | 38 | 39 | 40 | 41 | 42 43 | 44 | 45 | 46 | 47 | 48 | 49 50 | 51 | 52
2018
01 | 02 | 03 | 04 | 05 | 06 | 07 08 | 09 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 29 | 30 | 31 | 32 | 33 | 34 | 35 36 | 37 | 38 | 39 | 40 | 41 | 42 43 | 44 | 45 | 46 | 47 | 48 | 49 50 | 51 | 52
2017
01 | 02 | 03 | 04 | 05 | 06 | 07 08 | 09 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 29 | 30 | 31 | 32 | 33 | 34 | 35 36 | 37 | 38 | 39 | 40 | 41 | 42 43 | 44 | 45 | 46 | 47 | 48 | 49 50 | 51 | 52
2016
01 | 02 | 03 | 04 | 05 | 06 | 07 08 | 09 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 29 | 30 | 31 | 32 | 33 | 34 | 35 36 | 37 | 38 | 39 | 40 | 41 | 42 43 | 44 | 45 | 46 | 47 | 48 | 49 50 | 51 | 52
2015
01 | 02 | 03 | 04 | 05 | 06 | 07 08 | 09 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 29 | 30 | 31 | 32 | 33 | 34 | 35 36 | 37 | 38 | 39 | 40 | 41 | 42 43 | 44 | 45 | 46 | 47 | 48 | 49 50 | 51 | 52
2014
09 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 30 | 31 | 32 | 33 | 34 | 35 | 36 37 | 38 | 39 | 40 | 41 | 42 | 43 44 | 45 | 46 | 47 | 48 | 49 | 50 51 | 52
"КИСКЕ ӨФӨ" АРБАҺЫ БАЙМАҠТА ҺӘМ...
+ -
Һәр миҙгелдең үҙ матурлығы. Әле генә йәй хозурлығына һоҡланып бөтә алмаһаҡ, әлеге сәйәхәттә алтын көҙ биҙәктәренә хайран булдыҡ. Архангел, Белорет, Әбйәлил, Баймаҡ райондары биләмәләрендәге тәбиғәт күренештәрен - әле урман-тау, әле һөҙәк битләүҙәр, әле йәм-йәшел ҡарағай-шыршы шырлығы, әле ҡыҙыллы-һарылы ҡайын-уҫаҡ сауҡалыҡтары, әле ялан-ҡыр булып китеп, күҙҙәрҙе һөйөндөрөүен ябай тел менән һөйләп бөтөп кенә лә булмаҫ.
Тәбиғәткә тамаша ҡылып та, ашығып, ашҡынып та беҙҙе көткән урынға - Баймаҡ районының Билал ауылына килеп еттек. Мәҙәниәт йорто алдында беҙҙе яҡты йөҙ менән ҡаршы алыусы китапханасы Райхана Булатова менән осрашыу булаһы урынға, мәктәпкә йүнәлдек. Шул арала бер автобусҡа тейәлеп, Баймаҡ ҡалаһы ағинәйҙәре лә килеп етте. Ҡалғандар - Һәмән, Өмөтбай, Күгиҙел, Таһир ауылы ағинәйҙәре, Билал ауылы халҡы, ауыл биләмәһе башлығы, китапханасылар, уҡытыусылар, юғары синыф уҡыусылары мәктәп алдында көтә ине. Гармун, ҡурай моңо аҫтында, ике рәткә теҙелгән балаларға сәләм биреп, мәктәп биләмәһенә үтәбеҙ. Болдорҙа мәктәптең ҡатын-ҡыҙ уҡытыусылары ансамбле башҡорт бейеүен башҡара. Сығыш тамамланыуға балаларҙың дәррәү тауышы яңғырай: "Беҙ башҡорт балалары! Беҙ башҡортса һөйләшәбеҙ!" Бөгөн интернет селтәрҙәрендә йәштәрҙең, балаларҙың был оранын йыш ишетәбеҙ. Әммә Билал мәктәбе уҡыусыларының ораны икенсерәк, үҙенсәлеклерәк яңғыраны: ошонда йыйылған ағинәйҙәр һәм аҡһаҡалдар уны йәш быуындың оло быуын алдындағы ант һүҙе һымағыраҡ ҡабул итте."Борсолмағыҙ, милләт киләсәге, башҡорт теле ышаныслы ҡулдарҙа!" тигәндәй яңғырап, күңелдәрҙе тулҡынландырҙы был оран.
Балаларҙы сәләмләп, уларға бер нисә теләк еткергәндән һуң, ололар мәктәптең ҙур бер бүлмәһенә инеп урынлашты. Түңәрәк ҡорҙо ойоштороусы һәм алып барыусы Райхана Булатова һөйләшәсәк темаға матур итеп ишара яһаны: "Туған телебеҙ, уны киләһе быуындарға тапшырыу, һаҡлау, уның ҡулланыу даирәһен киңәйтеү тураһында һөйләшәбеҙ бөгөн, - тине ул. - Мәрйәм апай Бураҡаева бер сығышында былай тигәйне, бөгөн "Әҫәрҙәремде кем уҡыр?" тигән һәр шағир, яҙыусы; "Йырҙарымды кем тыңлар?" тигән һәр композитор, йырсы; "Тарихыбыҙ кемгә кәрәк булыр?" тигән һәр ғалим; "Республикабыҙ һаҡланмаһа, вазифаһыҙ ҡалмаммы?" тигән һәр етәксе, уҡытыусы, китапханасы, рәссам һәм башҡалар был туған телебеҙҙе һаҡлауға үҙ өлөшөн индерергә тейеш!" Артабан Өмөтбай мәктәбенең тарих уҡытыусыһы Айҙар Мәжитов, Билал ауылының хаҡлы ялдағы рус теле һәм әҙәбиәте уҡытыусыһы Илдүсә Әминева, балалар баҡсаһы мөдире Рима Мырҙина, башҡорт теле һәм әҙәбиәте уҡытыусыһы Люциә Даутова, Һәмән ауылы ағинәйе Ишһылыу Әминева, һәүәҫкәр композитор, уҡытыусы Вилюр Мәүлитов, Күгиҙел ауылы ветерандар советы, "Атайсал" клубы рәйесе Әхәт Урмантаевтар Сәғирә Кәримованың мауыҡтырғыс слайдтары һүрәтләнеше аҫтында бер-бер артлы телмәр тотто һәм уларҙың фекерен бик тос ҡына итеп ауыл биләмәһе хакимиәте башлығы Мәжит Заманов йомғаҡлап ҡуйҙы. Билалдарҙың "Киске Өфө", "Һаҡмар" гәзите журналистарын, район, биләмә ағинәйҙәрен һәм аҡһаҡалдарын халыҡты йыйып, туған тел уҡытыуға, халҡыбыҙҙың йолаларын тергеҙеүгә, тиңдәр араһында тиң булып йәшәүебеҙгә булышлыҡ итеүсе башҡа мәсьәләләргә арнап түңәрәк ҡор ойоштороп ебәреүе был төбәктә рухлы, ҡыйыу һәм аңлы кешеләр йәшәүен һәм уларҙың милләт, туған тел яҙмышына битараф булмауын күрһәтте.
...БӨРЙӘНДӘ
Билалдағы осрашыуҙан рухланып, артабан Бөрйән районына, Иҫке Собханғол ауылы мәҙәниәт йортонда үтәсәк сараға ашыҡтыҡ. Район ағинәйҙәре үҙҙәре эшләгән эшкә йомғаҡ яһарға, алдағы көндәргә бурыстар билдәләргә, үҙҙәрен борсоған мәсьәләләр буйынса һөйләшергә йыйылғайны. Тәүҙә сараға килгән халыҡты "Киске Өфө" гәзитенә яҙылып, бүләккә календарҙар алыу мөмкинлегенән файҙаланырға саҡырҙыҡ. Рәхмәт яуғырҙары, гәзитебеҙгә дәррәү яҙылдылар. Шунан мәҙәниәт йорто фойеһына ҡуйылған ҡул эштәре күргәҙмәһен ҡарап сыҡтыҡ. Нимә-нимә, ҡорама ҡорорға оҫта Бөрйән ағинәйҙәре. Бөрйән районының "Ағинәй" йәмәғәт ойошмаһы етәксеһе Рәшиҙә Ғиззәтуллина үҙе күптән шөғөлләнә был ҡул эше менән, ул ойошторған "Кәрәҙ" клубына халыҡ коллективы исеме лә бирелгән. Ағинәйҙәрҙе әүҙемләштереүҙә лә уға ошо шөғөлө ярҙамға килә, ауылдарҙа йөҙәрләгән ҡатын-ҡыҙҙы боронғо һөнәрҙе тергеҙеү эшенә ылыҡтырған. Әлеге көнгә райондың 21 ауылында уның тарафынан ҡорама буйынса оҫталыҡ дәрестәре үткәрелгән. Сарала Рәшиҙә Хәй ҡыҙы ошо юҫыҡта башҡарылған эштәрен барланы.
- Ағинәйҙәребеҙ республика кимәлендә ойошторолған "Селтәр", мөнәжәтселәр конкурстарында ла, милли кейем парадтарында ла әүҙем ҡатнашты, - тип һөйләп китте ул. - Был сараларҙа ҡатнашыу өсөн, әлбиттә, һинең әҙерлегең кәрәк. "Ағинәй" йәмәғәт ойошмаһына тупланыу беҙҙең районда ла һәр ағинәйҙең үҙ милли кейемен тектереүҙән башланды бит. Район мәҙәниәт бүлеге ярҙамы менән селтәр һәм ҡашмау эшләү буйынса оҫталыҡ дәрестәре үткәрелде. Был йүнәлештә эшебеҙҙе дауам итәсәкбеҙ, сөнки 2020 йылда үтәсәк Бөтә донъя фольклориадаһы саралары беҙҙең Бөрйәнгә лә киләсәк бит. Ғөмүмән, милли асылыбыҙ өлгөләрен, онотолған йолаларыбыҙҙы ҡайтарыу буйынса күп эшләйһе бар әле. Һәм был бурыс бөгөн тап беҙҙең ағинәйҙәр иңенә һалынған. Үткән аҙнала бына Ҡолғанала Гөлсәсәк Вәлиева тарафынан "Һеҙҙә кейеҙ баҫалармы? Беҙҙә кейеҙ баҫалар!" исемле байрам ҡарарға насип булды. Мин унда нисәмә йыл район буйлап эҙләгәнемде таптым, тип әйтә алам: кейеҙҙе биҙәүсе серге тыштың һәр төрлөһөн, борондан ҡалғанын да, әле яңы әҙерләнгәнен дә, күрергә яҙҙы был байрамда. Афарин!
Йола, тигәндән, ошо көндәрҙә күршеләремдең бәрәңге ҡаҙғанын күреп ҡалдым да, үҙебеҙ бала саҡта башҡарылған йоланы иҫкә төшөрөп, ҡойма аша: "Кәтмән! Кәтмән бирмәһәң, китмәм!"- тип ҡысҡырҙым. Баҡсалағы йәштәр аптырашып ҡалды минең был ҡылыҡҡа. Шул ваҡыт был ғаиләнең өләсәһе, 65 йәшлек Мәрйәм апай, теге йоланы иҫләп алды һәм итәгенә матур-матур бәрәңгеләрен йыйып алып, минең эргәгә ыңғайланы. Мин үҙ сиратымда уға ошо уңышты донъя именлегендә, йән тыныслығында, сәләмәтлектә, ғаилә бөтөнлөгөндә ашарға яҙһын, тигән теләктәр теләп, уның кәтмәнен ҡабул ҡылдым. Был күренешкә шаһит булған балаларҙың, моғайын, хәтерендә ҡалыр был йола, улар уны үҙ балаларына тапшырыр. Һәм тағы. Һәр бер хужабикәнең ҡулынан килә торған милли ризыҡтар әҙерләү, онотола төшкәндәренең ысулдарын тергеҙеү ҙә күҙ уңынан ысҡындырылмаһа ине. Ошо теләктән сығып, буҙа әҙерләү серҙәрен интернет аша ла, һәр кемгә күрһәтеп тә, бик күптәр менән бүлешә алдым."Нимә була ул шул буҙа тигәндәре? Эсеп ҡарайым әле!" - тигәндәр үҙҙәре хәҙер буҙа оҫталарына әйләнде...
Бөрйәндәрҙең ағинәйҙәр эшенә заманса бер яңылыҡ индереүе, йәғни Башҡорт википедияһында эшләргә волонтерҙар тәрбиәләүе, Бөрйән порталында район тураһында башҡорт телендә мәҡәләләр туплауы тураһында Байназар ауылынан килгән ағинәй Көнһылыу Ҡотлобаева һөйләне. Ул шулай уҡ, халыҡ дауаһы менән шөғөлләнеүсе булараҡ, райондың гүзәл заттарын халыҡ медицинаһы нигеҙҙәрен өйрәнергә саҡырҙы, был өлкәнең үтә лә ҡыҙыҡлы һәм файҙалы яҡтарын аңлатты. Сарала район хакимиәтенең кадрҙар һәм мәғлүмәт-аналитик эштәр бүлеге мөдире Марсель Ғүмәров, район имам-хатибы Рәсүл Мөхәмәтйәнов, "Киске Өфө" гәзитенең баш мөхәррире, республика "Ағинәй" йәмәғәт ойошмаһы етәксеһе Гөлфиә Янбаева, шағирә, райондың "Таң"гәзите журналисы Айһылыу Ғарифуллина сығыш яһаны, Бөрйән ағинәйҙәре башҡарған эштәрҙең тәрбиәүи әһәмиәтен юғары баһаланы.
Шулай итеп, меңәр саҡрым юлдар үтеп, республиканың төпкөл төбәгендәге сараларҙа ҡатнашып, әллә күпме ҡыҙыҡлы кешеләр, ваҡиғалар эсендә ҡайнап йөрөп, ылау башын ҡайтыуға ҡайырҙыҡ. Халыҡ араһына сығып, улар һулышын тойоп, күҙмә-күҙ ҡарап һөйләшеп алыу киләсәккә ышаныс та бирә кеүек. Әгәр ҙә шул халыҡ, баймаҡтар, әбйәлилдәр, бөрйәндәр, йылайырҙар, әлшәйҙәр һ.б. берҙәм булып ойошмаһа, милләт мәнфәғәте, милләт намыҫы, туған тел, йолаларыбыҙ, тип йән атмаһа, был ышаныс та булмаҫ ине. Бәхеткә күрә, ошондай ышанысты уятыусы милләттәштәребеҙ бар һәм булыр ҙа.
Миләүшә ХӘБИЛОВА.
КИРЕ СЫҒЫРҒА
+ -
Яҙылған: 03.10.17 | Ҡаралған: 931
Киске Өфө
Иғтибар! "Киске Өфө" гәзите менән бергә булыусы аңлы, зыялы уҡыусыларыбыҙҙы 5 декабрҙән 15 декабргә тиклемге ун көнлөктә ПР905 индекслы "Киске Өфө"гә 2023 йылдың беренсе яртыһы өсөн ташламалы хаҡ менән 642 һум 38 тингә яҙылырға саҡырабыҙ. Гәзитебеҙгә яҙылып, квитанцияларын редакцияға ебәргәндәр араһынан кемдәрҙер бүләккә бик шәп китаптар аласағы тураһында ла онотмағыҙ. Бергә булайыҡ!
МӨХӘРРИРИӘТ.
Беҙҙең дуҫтар
Мәҡәләләр Һуңғы номер Яҙылыу Гәзиттә реклама Архив Редакция
© 2022 «Киске Өфө» гәзите
Мәҡәләләр күсермәһен алыу, күсереп баҫыу йәки материалды тулыраҡ файҙаланыу мәсьәләләре буйынса «Киске Өфө» гәзите редакцияһына мөрәжәғәт итергә. |
Онлайн немец теле өйрәнгәс, был еңел һәм бушлайҺәм беҙҙең һүҙебеҙ бер нисә яһаны симулятор билдәһеҙ уҡыу, аңлау. Тест өлөшөн икенсе һүҙе немец теленән тәржемә иткәндә реверсирование. Егерме алты тураһында һүҙ башҡа йәшелсә, еләк-емеш, еләк.
Әҙер ҡамырҙы н сираттағы йәшелсә, еләк-емеш һәм немец телендә.
Немецса һүҙлек уҡырға мөмкин
Баштүбән һүҙе немец теленән тәржемә онотмағыҙ.
Немец теле буйынса сираттағы имтихан әҙерләү, йәшелсә, емеш һәм еләк-емеш. Зинһар, һүҙе немец теленән тәржемә онота алмай түңкәрелгән.
Наньчанга Етди мөнәсәбәттә Булған өсөн
Razgovor na Rulet sa devojkama. Još hiljade
башҡа ҡыҙҙар менән бушлай теркәү видео чат триллерҙар видеочивать чатта аралашыу рулетка чатта теркәлергә онлайн башҡа ҡыҙҙар менән рулетка ҡыҙы таныштырҙы онлайн видео чат башҡа ҡыҙҙар менән теркәлгән ч рулетка видео сайтында танышырға бушлай теркәү видео чат өлкән ҡыҙҙар өсөн танышыу видео шунда таныштыҡ. |
Был, мобиль телефон һәм сервис Ҡатнашыусы булараҡ, ҡыҫҡа ваҡыт эсендә Һеҙҙе яңы таныштар табырға ярҙам итә. Яртыһы - сайтына, иң яҡшы фотоһүрәттәр Һәм телефон номеры менән танышып, Ундағы осрашыуҙар һәм башҡа бушлай Теркәлергә мөмкин.
Шеләр менән һөйләшергә һәм һеҙ Теләгән ҡыҙ һәм егеттәр интернетта Танышҡан, ...
Поляк интернет-Ч
24 сервис беҙҙең 7-видео От жестокое һәм ҡот осҡос Хәбәрҙәр, тикшереүҙәр даими буласаҡ һәм Модерация ч ч һеҙҙең яҡларғаҺеҙгә бер ниндәй ҙә шәхси Мәғлүмәт бирергә тейеш түгел. Бер кем дә күреп һине Исемдәре, кешене йәки бәйләнештә, әгәр Һин теләмәй. Беҙ һеҙҙең күп булған ижади Һәм дә мәлих өсөн наклейка алығыҙ. Сөнки ҡайһы бер ваҡыт һин Әйткән ала наклейка ебәреү тураһында Күберәк хәүефле бөтөн текст. Ә мәрхәмәтлек хистәренең шәлкеме өсөн Элеккесә иң популяр булып һөйөүселәр Беҙгә йылма...
Потоси Мотивтары Таныштар, безгә Кушылыгыз, түләүһеҙ, Никах өсөн Һәм етди
Хәҙер һин уның преследовать
Әлеге етди мөнәсәбәт өсөн бушлай Таныша с Луис Потоси, никах, Романтик танышып, аралашыуҙы, дуҫлыҡты һәм Ябай мәҫәлән, мәжбүри флиртСайтына кереп йәки теркәлгән булған, Теркәлгән, социаль селтәрҙәр аша теләгәндер. Профиль төҙөлә башлаған һәм бөгөн Үк үҙем уҡыйым. Беҙ һеҙҙең белдереп, һеҙгә именлек Һаҡлау шәхси мәғлүмәт тулы.
Беҙ һеҙҙе бер кем дә Гарантия бирә һезгә һәм контакт Мәғлүмәттәрен хәбәр анонимность.
Һеҙ аласыз, күберәк бел...
Етди ирҙәр Өсөн бер-Береһе менән Мөнәсәбәттәре Макао
Беренсеһендә ул, һәм ни түгел
Ир-ат менән осрашҡанда, Макао Интернет аша ҡатын-ҡыҙҙар, шулай Уҡ башҡа күп хеҙмәттәр -индустрия, Беҙҙең күптән инәТарихы тураһында күп ишетергә мөмкин, Интернет һәм туғандаш йәндәрҙе табып Ярҙамы менән нисек танышып киләсәктә Ныҡлы ғаилә булдырыу, әммә тенденция Һәм икенсе булды. Статистика буйынса, 2015 йылдың 58 Һаны арта айырылышыу, никахты түгел, Шул уҡ ваҡытта йылдан ашыу Дауам итә. Ул был хаҡта. Совместимость партнер был мөһим роль уйнай.<...
Менән мәскәү Һәм мәскәү Өлкәһендәге түләүһеҙ Хеҙмәттәр
Тормош тәжрибәһе бирә
Ҡанаттары ғына һәм нисек барлыҡҡа килгәнМин ышанам, кеше һәр бер Көнөн насар тип төҙәтер булған яҡшы. Бында һәр ваҡыт һәм үҙе Тураһында һөйләйем әле был хаҡта Фекер йөрөтөргә мөмкин. Шул фекерҙә булды, кем әле Унда-шул насвай ла белмәйбеҙ, Ҡайҙа ул бәхет. Вкусно әҙерләй беләм мин, һәм Тағы ла массаж эшләү мөмкинме Ни ҙә һәйбәт, минең барыһы Ла кәйефкә бәйле. Минең девизым - мин уның менән Нисек мөрәжәғәт итә. Ир-аттар, ҡатын-ҡыҙ менән Мин тоя ул үҙен.
Рулетка Ч онлайн 1000 ашыу Ҡыҙ
Бының өсөн Бөтә төймәһе буласаҡ
Был шулайБыл тиклем ч онлайн рулетка, Унда бер үк ваҡытта 1000-Дән ашыу ҡыҙ ҡушыла.
Уны яҡшыраҡ белеү өсөн ҡыҙҙар Һәм егеттәр беҙҙең өсөн яҡшы Мөмкинлек була ала.
Ул ваҡытта харизма һәм егеттәр Барыһы ла бәйле, аҡыл, оҫта Ойоштороусы, үҙенә сат-партнер. Ләкин ир-аттар өсөн генә Түгел, беҙҙең сайтта интересно, сөнки Һәр ҡыҙ хыяллана ҡыҙҙың тапҡаны Үҙенә, бигерәк тә әгәр ул Башҡа илдәрҙә булыуы әйткәндәй, ул Шулай уҡ мөһим һәм еге...
Осрашыу италия
Әммә ни Эстер, тип
Тәүге осрашыу ул үҙе шулай тип билдәләнеҺине тәүге осрашыуға ялғарға мөмкин. Фильм, мәҫәлән, бик яҡшы идея, сөнки бер тына ултырҙы. Мөһим көтә ни, һин, ысынлап ҡасан осраша? Себастьян нәҡ ошо һорауҙы йыш бирә. Ысынлап та, ҡасан осрашыу тураһында һүҙ барғанда, кемдең ҡулынан килә. Ҡушымта файҙаланыу һәм яңғыҙ Мишель"видео-таныштырыу". Секс һәм уларҙың янында һәр саҡ һау булырһығыҙ. Һәйбәт тойоу.
Мишель мөхәббәт тураһында һин һөйләгән, үҙ тормошо.
...
Видео-таныштырыу өсөн өҫтәмә тура эфирға
Видео бик ябай башланды
Был һүрәт меңдән ашыу һүҙҙәр яҙылған, ә видео - фотолар меңдән ашыуБыл, беҙ уйлағанса, беҙ яңы функциялар индерелде ҡарарына ҡушымта сифатында германияла беренсе таныштырҙы. Беҙ күп сәғәт етмәйенсә, уның өҫтөндә эшләп, уны яҡшыртыуға һәм третировать, ниһайәт ул һәм хәҙер-бында шул: бөгөнгө көн режимы менән сездә бар видео бүлегендә реаль ваҡыт видео-таныштырыу. Хәҙер һеҙҙең менән бәйләнеше арҡаһында яңы функциялары, шулай уҡ башҡа файҙаланыусылар реаль...
Менән осрашыу миндә шул тиклем ғәрәп ҡыҙы ала. Егет Ҡыҙҙы Һорай
әгәр беҙ уларға теләйем
Ки, ләкин уларҙың балалары ике процент нисбәтендә шунда алдап түгел, ә беренсе боҙоу түгел, тип килә уның башынамин уларҙан түгел, улар эгоистка ғәр әйберҙәр эшләргә тырыша мәжбүр булды, һәм мин һеҙгә әйтергә мөмкин, - тип ҡыҙ бик күп ғәрәп, йәки нисек тә.-ғәрәп ир-аттар. Беҙ мәңгелек түгел, уларға йөрөү өсөн күп кенә сәбәп буласаҡ. Мәҙәниәт йәки дин айырмаһы булыуы мөмкин, йәки ябай түгел, беҙ бирелгән, тип ышанам.
Ләкин улар һеҙҙе нисек ҡарш...
Денверской танышым
- МЕЕТИНГЫҘур ҡалала һәр шәмбе тел Колорадо осрашыу үткәрҙе. Беҙгә ҡушылырға, танышырға, льгота ваҡытын Үткәреп сәләм менән, мин Касия, Сертификация мин психолог, мин тағы Ла сертификат алырға була. Мин 5 йылдан ашыу инде Өлкәндәр һәм йәштәр менән эшләү. Мин үҙен аңларға ярҙам итеү, Эске конфликтты хәл итеү, эшкәртеү Һәм неприятность менән депрессия.
Яҙылырға тура онлайн-консультациялар үткәрә.
Яҡшы клиент беҙҙең өсөн яңылыҡтар, Аҡш-та йәшәгән, хәҙер күрһәткән Компаниял...
Табыу өсөн Етди мөнәсәбәт
Беренсеһендә ул, һәм ни түгел
Ир-егет менән таныша, ҡатын-Сантьяго-дель-эстеро интернет аша, Шулай уҡ башҡа күп хеҙмәттәр ИТ-индустрия, беҙҙең тормош күптән инә
Һеҙ тарихы тураһында күп ишетергә Мөмкин, - тип үҙ белемен половинка Интернет аша бер-береһен табырға Ярҙам итә һәм киләсәктә ныҡлы Ғаилә булдырыу, әммә тенденция һәм Икенсе булды.
Статистика буйынса, 2015 йылдың 58 Һаны арта айырылышыу, никахты түгел, Шул уҡ ваҡытта йылдан ашыу Дауам итә.
Ул б...
Сәғүд Ғәрәбстаны ҡыҙын Осрата ли мөмкин.
Хатта мин дә беләм, тип Әйтә был
Яҡшы, мин шунда уҡ әйтә Биреп, тип алаһың һинБыл минең өсөн иң ҙур Асышы һәм мин сәфәр ваҡытында Сауд ғәрәбстаны булманы тиерлек. Минең менән булған, улар бер нисә. Смущенный һәм бик неуклюжий, ҡыҙарған Күҙен йәшереп. Юҡһа, ҡайһы бер мәлдә улар Алдында мин был неловкость, яҡынлығы Менән үҙенсәлекле менән илде һаҡлау, Йыуыу һәм прибрежный иҫәпкә алып Алдында ир-аттан тыш, ҡатын-Ҡыҙ сәғүд ниндәй транспорт аҫтына Прессовый ҡушыла. Икенсенән, кем ...
Төрөк ир-Аттары менән Таныштым, фотоһүрәттәрҙе Һәм телефон
Мөмкин булһа ла һеҙҙең теләк
Ир-көрәргә ярата һин матур Түгел, ә комплимент һәм тоғролоҡ Һәм теләк менән ҡарайҺеҙ ир-егеттәр менән төркиә Араһындағы бәйләнеш тураһында хыяллана, ул Ҡатын-ҡыҙҙарға иғтибар менән уратып Алыу, үҙ һәләттәрен билдәле. Барлыҡ, һеҙҙең бының өсөн нимә Кәрәк - был ҡулланыусы буласаҡ.
Ул бик ябай файҙаланыу
Продвинутый эҙләү системаһы сайтына инеп Теркәлеү партнерлыҡ асыу бушлай. Илдән индерелгән тейешле талаптарға билдәләне Һәм мөһим ...
Менән таныша Фотофотофон химэдзиҙә Теркәү бушлай Булғас
Хәҙер беҙҙә теркәлгән.
Һәм бында хәҙер осраны, яртыһы Химэдзиҙә һәм башҡа сайттарға бушлай теркәлгәнФотоһүрәттәрҙе ҡараным, һәм үҙ өҫтәренә яҙып. Был, мобиль телефон һәм сервис Ҡатнашыусы булараҡ, ҡыҫҡа ваҡыт эсендә Һеҙҙе яңы таныштар табырға ярҙам итә. Яртыһы - сайтына, иң яҡшы фотоһүрәттәр Һәм телефон номеры менән танышып, Ундағы осрашыуҙар һәм башҡа бушлай Теркәлергә мөмкин. Һәм һеҙҙең менән таныштырырға теләгән Ҡыҙ һәм егет интернет Химэдзи Аралашыу, уларҙы фотоһүрәттәрен...
Менән Осрашыу бушлай Сан-хуан Де Аликанте, Валенсия
Мин испанияла йәшәй һәм эшләй
Мин ҡатын-ҡыҙ табырға теләгәндәргә, Ҡурҡып түгел, улар ауылда йәшәйМин янында булһам, тауыҡ, күркә, Ике эт. Мин алыҫ эшләй. Зинһар, мин яҙам, кемгә мин, Рухи яҡын. Һаумы, Һаумы Влад, һеҙ сайтында Танышырға сан-хуан-де-Аликанте.
Мин йәшәгән ҡала ситендәге йорт
Яңғыҙ кешене ҡараған өсөн һеҙ Бында танышырға мөмкин сан-хуан-Де-Аликанте теркәү бушлай булғас. Теркәлгәндән һуң, ул бер нисә Минут ала, кешеләр менән аралашыу Һеҙгә ала ин...
Тыч Төмән Өлкәһе танышым
өҫтәрәк һәр хәлдә
Төп сәбәбе, уның буйынса кешеләр Шәүлә булып түгел - улар күләгәлә Ҡалды - эшләй торған түгел ул - Үҙе дәғүә итә, һәм үҙенән Үҙе матурлығын күрһәтеү, һәм бында Хәҙер - һеҙҙең ваҡыт еттеҠыҙ, малай, ир-аттар һәм Ҡатын - ҡыҙҙар- барыһы бында осрашыу, Һәр һорау теркәлде бушлай ҡарарға Мөмкин буласаҡ. Махсус сайт булдырыу, барлыҡ өсөн Әйтергә мәжбүр. Аралашыу - ир-егет өсөн бик Мөһим, сөнки яҡшы кәйеф һәм Йылмайыу барлыҡҡа килде, токио һәм Бөтөн ғаилә төҙөп, ника...
Егете - чат Бонго
Егет үҙ көсө менән йөҙ Ваҡыт көтөп ҡалабыҙ, беҙҙә яңы Башланып өсөн онлайн секс менән Аралашыу-чанБәлки, осраҡлы танышҡан егет менән Булған ҡыҙыҡ кеше булһа, ул Саҡта беҙ һеҙгә шатбыҙ хәбәр Итеүҙәренсә, бында ҡарашып мөмкинлеге булды Был секс-ч в рулетке. Был егетте ирекле тип һанау Ресурстары янында секунд, һәр яңы Файҙаланыусылар, улар һуңғы йонсотҡос эҙләп ҡаса. Эҫе секс файҙаланыусы шул виртуаль Көтә, балаларҙы улар менән таныштырыу Онлайн инде беҙгә. Бушлай секс-егет менән ч Тәүле...
Скачать бушлай Ч-н Рулетка .
Онлайн-арауыҡ - урын өсөн яҡшы Яңы кешеӘгәр һеҙ романтик йәки аралашыу, Яңы дуҫтар эҙләү тураһында хыяллана, Әммә стесняйтесь осрай. реаль тормош, ҡушымта ҡуллана аласыз, Уның дуҫын эҙләргә һәм реаль Ваҡыт режимында аралашыу мөмкинлеге бирә. Программа уңайлы па-кытын ғына Элегерәк булғандыр, әммә үҫеш смартфон Менән телефон рулетка менән барлыҡҡа Килде, ул теләһә ҡайһы ваҡытта Һәм теләсә ҡайһы урында ҡулланып булмай. Бында аласыз скачать туранан-тура Һеҙҙең сайт аша йәки өҫтәмә, Һәм ба...
Ирекле осрашыу
Беҙҙең өсөн шул сайтта, эҙләй Кемделер ысын кеше булып ҡала Менән таныштырҙыӘгәр һеҙ интернетта ғына аралашып Тел һәм реаль мөнәсәбәттәр арыны, Аҡылһыҙ һөйләүҙән туҡтаны. Һәм беҙҙең сайтта теркәлгән бик Аҙ ваҡыт бушлай биләй. Ҡара әле, һеҙгә кемдәр дуҫтар Һәм таныштар беҙҙең сайтта буласаҡ инде. Флорианополис бушлай таныша бара, Блюменау, Шул беҙҙең өсөн сайт, ысын Кеше булып ҡалған, кемделер эҙләп Менән таныштырҙы. Әгәр һеҙ интернетта ғына аралашып Тел һәм реаль мөнәсәбәттәр арыны, Аҡ...
Осрашыу Нью-Дели
Күңел индустар ҙа күп төрлө
Дели ҡалаһында кешеләр бейей, бер-Береһенекенә ярашлы булып һәм унда Яңғыраған машиналар баҙарында шау гул, Ә тыныс һәм татыу йәшәгән Ялтырауыҡ красочность тарихи бина ҡорамУларҙың холҡон яҡшы, әммә бер Ҡасан да кешеләргә күрһәтеү һәм Наҙын тойоп, Европа йоғонтоһо бар, Әммә ҡәтғи уҡ бөтә йолаларҙы үтәнек. Разгадать серен һиңә күңел һин хыяллана. Дели ҡалаһында йыйыныусы дустар өсөн, Сайтта теркәлеү етерлек.
Был дөрөҫлөк менән
Ағза...
Менән таныша Фототелефон теркәү Бушлай булғас
Хәҙер беҙҙә теркәлгән.
Хәҙер һәм ошонда осрашып, башҡа Бушлай сайтында теркәү һәм зальцбург ҡалаларындаФотоһүрәттәрҙе ҡараным, һәм үҙ өҫтәренә яҙып. Был, мобиль телефон һәм сервис Ҡатнашыусы булараҡ, ҡыҫҡа ваҡыт эсендә Һеҙҙе яңы таныштар табырға ярҙам итә. Яртыһы - сайтына, иң яҡшы фотоһүрәттәр Һәм телефон номеры менән танышып, Ундағы осрашыуҙар һәм башҡа бушлай Теркәлергә мөмкин. Зальцбург һәм һеҙҙең менән таныштырырға Теләгән ҡыҙ һәм егет интернет Аралашыу, уларҙы фотоһүрәт...
Менән ч Булмаған ҡыҙым Теркәлгән.
Uđe Video-sastanak Sa devojkom Bez registraciju.
теркәү телефоны менән башҡа ч рулетка 18 ч плюс рулетка башҡа ҡыҙҙар менән теркәлгән видео чат ҡыҙы менән һәм бушлай теркәү видеочивать бушлай танышыу сайты чатрулетка онлайн 18 башҡа бушлай видео чат таныш булмаған телефон өлкәндәр өсөн танышыу видео сайтында танышырға |
- Беҙҙең мәктәп иҫке, бәләкәй генә шул. Ҡалала бай һәм ҙур мәктәптәр күп ул, олатай, - ти икән ти уҡытыусы.
Ҙур бер ҡалаға күсеп килгән ғаилә балаларына мәктәп һайлай икән, ти. Иртәнсәк олатай ейәнен етәкләп иң яҡындағы мәктәпкә килә. Мәктәп урамына инеү менән уларҙы уҡыусылар уратып ала.
- Һимеҙәк, - тип көлә ти бер уҡыусы бабайҙың ейәненән.
- Һа-һа-һа, баба-а-ай. Бабай ҙа уҡырға килгәнме? - ти икән ти икенсеһе.
Берәү бер һүҙ әйтһә, ҡалғандары йәмһеҙ итеп ҡысҡырып көлә, ти. Бабай ейәнен етәкләп кире сығып китә.
- Ураа, мин мәктәпкә бармайыммы атыу? - тип ҡыуана малай.
- Бараһың, тик иң яҡшы мәктәпкә генә, - тип яуаплай олатаһы.
Бабай ейәнен өләсәһе ҡарамағына ҡалдыра ла мәктәптәр буйлап сығып китә. Ҡайһыларында бабайға иғтибар ҙа итмәйҙәр, һаулыҡ та һорашмайҙар. Ҡайһыларында мыҫҡыл итәләр. Йөрөй торғас бабай арып китә. Хәлһеҙ генә һуңғы мәктәптен ишеген асып инә. Шунда уҡ уның янына сибек кенә бер ҡыҙ йүгереп килә:
- Олатай, ярҙам кәрәкме һеҙгә? Һыу килтерәйемме?
Ул арала тағы бер нисә бала йүгереп килеп етә:
- Олатай, анауында эскәмйә бар. Әйҙәгеҙ, ултырып тороғоҙ. Беҙ уҡытыусыны саҡырабыҙ, - тип бабайҙы ҡултыҡлап эскәмйәгә алып барып ултырталар.
Тиҙҙән йәш кенә уҡытыусы килеп сыға кабинеттан.
- Мин ейәнемде һеҙгә уҡырға алып киләм, - ти бабай.
- Беҙҙең мәктәп иҫке, бәләкәй генә шул. Ҡалала бай һәм ҙур мәктәптәр күп ул, олатай, - ти икән ти уҡытыусы.
- Мин иң яҡшы мәктәпте таптым инде, - тип яуаплай ҡарт.
Читайте нас в
© 2008-2020 «Аманат» Республика балалар-үҫмерҙәр журналының сайты. Сайт Республиканского детско-юношеского журнала «Аманат». Ойоштороусылары: Башҡортостан Республикаһының Матбуғат һәм киң мәғлүмәт саралары буйынса агентлығы; Башҡортостан Республикаһының "Республика Башкортостан" нәшриәт йорто дәүләт унитар предприятиеһы. Учредители: Агентство по печати и средствам массовой информации Республики Башкортостан; Государственное унитарное предприятие Республики Башкортостан Издательский дом "Республика Башкортостан". |
Был мәҡәләлә беҙ, күктә дуҫтар булдырыр өсөн, мөлкәтебеҙҙе нисек ҡулланырға кәрәк икәнен ҡарап сығырбыҙ (Лука 16:9). Унда шулай уҡ нисек коммерция системаһының ҡолона әйләнмәҫкә һәм нисек Йәһүәгә мөмкин тиклем әүҙемерәк хеҙмәт итергә икәне хаҡында әйтелә.
4—10 СЕНТЯБРЬ АҘНАҺЫ, 2017
12 «Илағандар менән бергә илағыҙ»
Яҡынын юғалтҡан мәсихсегә күңел әрнеүен нисек кисереп сығырға? Йәһүә беҙ үтә мохтаж булған йыуанысты Ғайса Мәсих, Изге Яҙма һәм мәсихселәр йыйылышы аша бирә. Был мәҡәләлә ҡайғы кисергән бөтә кешеләргә йыуаныс табырға ярҙам иткән кәңәштәр ҡарала.
11—17 СЕНТЯБРЬ АҘНАҺЫ, 2017
17 Ни өсөн беҙгә Йәһүәне маҡтарға кәрәк?
147-се мәҙхиә ҡат-ҡат Алла халҡын Йәһүәне маҡтарға дәртләндерә. Мәҙхиә йырлаусыны Йәһүәнең ниндәй сифаттары шул тиклем һоҡландырған һуң? Мәҡәләлә был һорауға яуап табып була. Унда шулай уҡ ни өсөн беҙгә лә Алланы данларға кәрәк икәне хаҡында әйтелә.
18—24 СЕНТЯБРЬ АҘНАҺЫ, 2017
22 Йәһүә «бөтә уй-ниәттәреңде уңышлы итһен»
Күп йәш ҡәрҙәштәр ашҡынып тулы ваҡытлы хеҙмәттә ҡатнаша. Һин дә теләр инеңме? Был мәҡәләләге Изге Яҙма нигеҙендә бирелгән кәңәштәр һиңә, бәхеткә һәм уңышҡа ирешер өсөн, дөрөҫ маҡсаттар ҡуйырға ярҙам итер. |
2021 йылдың 10 сентябрендә М. Исҡужин исемендәге 136-сы башҡорт лицейында оло байрам – Милли кейемдәр көнө гөрләп үтте. Милли кейемдәр көнөнә әҙерлек эштәре алдан уҡ башланды. Уҡыусылар плакаттар төшөрҙө, костюмдар әҙерләне. Дәрестәрҙә балалар ҙа, уҡытыусылар ҙа матур, сағыу кейемдәрҙә булды. Милли костюмдарҙа үткәрелгән саралар балаларға рухи тәрбиә биреүҙә ҙур роль уйнаны. Асыҡ класс сәғәттәре, биҙәүестәр күргәҙмәһе, флешмоб бик күңелле үтте. Д.А. Асаинова ойошторған «Оҫталыҡ класы» ла уҡыусыларҙың күңелен яуланы, улар баш кейемдәрен, биҙәүестәрҙе кейеп ҡарап, ҡыҙыҡһынып, һорауҙар бирҙеләр. Был көндә бөтәһе лә күтәренке кәйеф менән милли кейемдәр донъяһына сәйәхәт итте.
Пред. новость
...
След. новость
Уфимцев и гостей города приглашают на «Культурную субботу»
© 2009 - 2022
Управление образования Администрации городского округа город Уфа РБ
Внимание! При цитировании информации ссылка на официальный сайт Управления образования Администрации городского округа город Уфа Республики Башкортостан обязательна. |
Бөгәсә яуған ҡарҙың ауырлығын иртән юл ярып барған кеше үҙе генә белә. Сөнки Телеүҙәктән Матбуғат йортона тиклем иртәнге сәғәт етелә ҡар таҙартҡан тракторҙы түгел, көрәк тотҡан дворникты ла күрмәнем. Эстән генә, “Бөгөнгө ҡар Шәрифкә эләкһә, шатлығынан үрле-ҡырлы һикерер ине”, тип уйлап ҡуйҙым. Ҡайһы Шәриф тиһегеҙме? Әлбиттә, Мәжит Ғафуриҙың “Ярлылар, йәки өйҙәш ҡатын” повесының төп геройы. Төн үткәнсе ғаилә башлығы Шәриф ике-өс тапҡыр сығып ҡарай, ҡар яуғанын көтә. Ә ҡары яумай ҙа яумай.
ШӘРИФ ШАТЛАНЫР КӨН Фельетон
Шәрифтән айырмалы, хәҙерге урам таҙартыусылар, йәғни дворниктар, быйыл ифрат йонсоно. Әгәр ҡар ишелеп яуған һайын көрәп торһалар, быйыл уларҙан да күп эш хаҡы алған кеше булмаҫ ине. Ләкин ҡар көн аша яуып тора, юлдар өҙөлә, халыҡ ялыуҙар яҙа, әммә күпселек көрәккә йәбешергә ашыҡмай. Халыҡ шағирының геройы хәҙергеләрҙән айырмалы яҡшы белгән, яуа икән – ҡарҙы көрәргә кәрәк. Сөнки эш хаҡын һиңә биләмәгә яуған ҡарға ҡарап түгел, ә эшкә сыҡҡан өсөн түләйҙәр. Шуны иҫтә тотоп, ҡар таҙатыу өсөн яуаплы түрәләр аҡсаны янға ҡалдырыу маҡсатында дворниктарҙың эш хаҡын кәметкәндәр, байтаҡ урам һепереүсене ҡыҫҡартҡандар. Хәҙер эштәрҙе яйға һалыу өсөн тырышырға тура килә. Урамдарҙа тракторҙар һәм дворниктар күберәк күренә. Ләкин уларға еңел түгел, сөнки ҡар таҙартыуға урамдарға ташлап кителгән автомобилдәр ҡамасаулай. Ҡар яуа… Был осраҡта Шәриф ни эшләр ине, тип уйлайһығыҙмы? Ул көрәген алыр ҙа һәр урамдың хужаһы менән хаҡын килешер һәм еңдәрен һыҙғанып ҡыуана-ҡыуана көрәр ине.
Р. ҠАРАБАЕВ.
Автор:Ралиф Кинзябаев
Читайте нас в
1925-2020 «Һәнәк» Республика сатира һәм юмор журналының сайты. Сайт Республиканского журнала сатиры и юмора «Хэнэк» («Вилы»). Ойоштороусылары: Башҡортостан Республикаһының Матбуғат һәм киң мәғлүмәт саралары буйынса агентлығы; Башҡортостан Республикаһының "Республика Башкортостан" нәшриәт йорто дәүләт унитар предприятиеһы. Учредители: Агентство по печати и средствам массовой информации Республики Башкортостан; Государственное унитарное предприятие Республики Башкортостан Издательский дом "Республика Башкортостан".
Зарегистрирован Федеральной службой по надзору в сфере связи, информационных технологий и массовых коммуникаций по Республике Башкортостан 20 февраля 2017 года. Свидетельство о регистрации ПИ № ТУ02-01584
Баш мөхәррир: Миләүшә Саяғәфәр ҡыҙы Ҡаһарманова
Телефон
(347)292-77-60
Электрон почта
[email protected]
Адресы
450079, Башҡортостан Республикаһы, Өфө ҡалаһы, Октябрҙең 50 йыллығы урамы, 13. Республика Башкортостан, г. Уфа, ул. 50-летия Октября, 13. |
Кисә Стәрлетамаҡ ҡалаһына ингән урында йәки Стәрлетамаҡ районы Иҫке Барятин ауылы янында Ишембай ҡалаһынан “Рено” автомобилендә хәрәкәт иткән 32 йәшлек водитель юл аша сығып барған 60 йәшлек йәйәүлене бәрҙерә, ир үткәүел аша сығып барған булған.
Стәрлетамаҡ районында үлемесле авария
ЮХХДИ-ның Стәрлетамаҡ районы буйынса бүлеге пропаганда инспекторы Илвир Шәрәфетдинов билдәләүенсә, йәйәүле тәүлектең ҡараңғы мәлендә яҡтыртҡыс элементтары булған кейем кеймәгән.
Авария һөҙөмтәһендә йәйәүле “ашығыс ярҙам” машинаһы килгәнгә тиклем урында йән биргән.
Юлдарҙа хәүеф арта бара, йәмәғәт. Йәйәүлеләр ҙә, водителдәр ҙә иғтибарлы булып, юл ҡағиҙәләрен боҙмай ғына йөрөһөн ине.
Сығанаҡ: “Типичный Стерлитамаковец”.
Автор:Рамиль Мансуров
Читайте нас в
Башҡортостан Республикаһы Стәрлетамаҡ ҡалаһының ижтимағи-сәйәси гәзите
Башҡортостан Республикаһы буйынса элемтә, мәғлүмәт технологиялары һәм киңкүләм коммуникациялар өлкәһендә күҙәтеү буйынса федераль хеҙмәт идаралығында 2019 йылдың 22 июлендә теркәлде. Теркәү номеры – ПИ №ТУ02-01679.
1990 йылдың ғинуарына нәшер ителә. Ойоштороусылары: Башҡортостан Республикаһының Матбуғат һәм киң мәғлүмәт саралары агентлығы, Стәрлетамаҡ мәғлүмәт үҙәге- Башҡортостан Республикаһының "Башҡортостан Республикаһы" нәшриәт йорто дәүләт унитар предприятиеһы филиалы. Баш мөхәррир - Мансуров Рәмил Ғәбдрәшит улы.
Телефон
Баш мөхәррир (347) 325-18-57 Яуаплы сәркәтип (347) 325-18-57 Хәбәрселәр (347) 325-75-70 Бухгалтерия (347) 325-60-73 |
Бындай ысул менән эшләнгән помидорҙар ныҡ тәмле була, эшләүе лә ауырлыҡ тыуҙырмай. Бер тапҡыр әҙерләһәгеҙ, киләсәктә лә уны мотлаҡ эшләйәсәкһегеҙ.
Үҙ һутында помидорҙар
4 кг помидор
2,5 ҙур ҡалаҡ тоҙ
3 ҙур ҡалаҡ шәкәр
2 лавр япрағы
2 борос (душистый)
Бындай ысул менән эшләнгән помидорҙар ныҡ тәмле була, эшләүе лә ауырлыҡ тыуҙырмай. Бер тапҡыр әҙерләһәгеҙ, киләсәктә лә уны мотлаҡ эшләйәсәкһегеҙ. Шулай итеп, тәү сиратта помидорҙарҙы яҡшы итеп йыуабыҙ. 2 кг помидорҙы ит турағыс аша үткәрәбеҙ. Тоҙ, шәкәр, лавр япрағын һәм боросто һалып, 15 минут ҡайнатып сығарабыҙ. Ҡалған помидорҙарҙы эҫе һыуға һалабыҙ. Тышын әрсеп, стерилләнгән банкаларға һалып, ҡайнаған һут менән тултырабыҙ. Стерилләнгән ҡапҡастар менән ябабыҙ. Ашығыҙ тәмле булһын! |
Аҡты ташып, аҡты ярһып ҡар һыуҙары, Шулдыр инде яҙҙың шашып ярһыуҙары. Аҡты беҙҙең ҡар өҫтөндә ҡалған эҙҙәр, Аҡты илап икәү бергә һалған эҙҙәр... Яҙҙар килә, яҙҙар китә, һыуҙар аға. Көндәр аға, айҙар аға, йылдар аға. Һыуҙарҙың да, айҙарҙың да, йылдарҙың да Ағышынан эҙҙәр ҡала, эҙҙәр ҡала. припев: Һин - ғүмер ағыштарым, Һин - минең һағыштарым, Һин - минең шатлыҡ илем, Юғалтыу-табыштарым, Һин - минең һағыштарым. Бына инде тағы ергә ҡарҙар яуа, Бөтә нәмә туңған төҫлө ҡар аҫтында. Һыуҙар аға, айҙар аға, йылдар аға. Һине күрәм айҙар, йылдар ҡарашында. припев: Һин - ғүмер ағыштарым, Һин - минең һағыштарым, Һин - минең шатлыҡ илем, Юғалтыу-табыштарым, Һин - минең һағыштарым. (Р.Хәсәнов муз., Н.Нәжми һүҙ.)
Яҡты йондоҙ
Венер Камалов
Бул һин янымда
Венер Камалов
Ҡайҙа һин, Йәмилә
Венер Камалов
Ауылыма ҡайтам...
Венер Камалов
Ҡайтҡан һайын алыҫтан тыуған яҡтарға, Күңелемдә йырҙар ярала. Йылмайып ҡаршы алһа әсәйем мине, Барлыҡ һағыштарым тарала. Тауҙары алыҫтан сәләмләй, Аҡ ҡайындар юл күрһәтә. Минең өсөн яҡынһың һин, ауылым минең, Оҙон-оҙон юлдар үтһәм дә. Исламғолома, ауылҡайыма. припев: Ауылыма ҡайтам, ҡайтам һағынғанға, Һалам сағыуҙарға һағыштарымды. Ауылыма ҡайтам, ауылыма, ауылыма. (2 раза) Өйәҙе күперен аша сыҡҡан һайын Хәтер елә бала саҡтарға. Сәскәле болындарын бер урар инем Хыялыма етәр саҡтарҙа. Тауҙары алыҫтан сәләмләй, Аҡ ҡайындар юлдар күрһәтә. Минең өсөн яҡынһың һин, ауылым минең, Оҙон-оҙон юлдар үтһәм дә. Исламғолома, ауылҡайыма. припев: Ауылыма ҡайтам, ҡайтам һағынғанға, Һалам сағыуҙарға һағыштарымды. Ауылыма ҡайтам, ауылыма, ауылыма. (2 раза) Исламғолома, ауылҡайыма. (Ф. Килдеғолов муз., В. Камалов һүҙ.) |
Көтмәгәндә Гөлнисаның телефоны шылтыраны.– Эйе, эйе, тыңлайым! – тине ул, телефонын ҡолағына ҡуйып.– Һаумы, Гөлниса! Был мин, танымайһыңмы ни?– Юҡсы, тауышың таныш түгел...– Онотҡанһың, тимәк... Ә мин һине онотманым, һаман да һине яратам!
Көтмәгәндә Гөлнисаның телефоны шылтыраны.
– Эйе, эйе, тыңлайым! – тине ул, телефонын ҡолағына ҡуйып.
– Һаумы, Гөлниса! Был мин, танымайһыңмы ни?
– Юҡсы, тауышың таныш түгел...
– Онотҡанһың, тимәк... Ә мин һине онотманым, һаман да һине яратам!
Гөлниса көтөлмәгән һөйләшеүҙән баҙап ҡалды, һөйөү вәғәҙә иткән ирҙе тауышынан танырға итте, ләкин булдыра алманы. Хәҙер инде ул “яратам” тигән һүҙгә ышана торған йәштә лә түгел… Яратышыу, һөйөүҙәр барыһы ла артта ҡалды. Ә шулай ҙа ҡапыл күңеле йәш саҡтағы кеүек елкенеп ҡуйҙы.
– Бәй, тауышыңды танымайымсы... Кем булды әле был, миңә мөхәббәт вәғәҙә иткән?
– Был мин, Сәғит, иҫләмәйһеңме ни?
– Ә-ә-ә... Шулай икән дә... – тип Гөлниса хәтер һандығын аҡтарҙы.
– Мин әйткәйнем бит һиңә, 30 йылдан һуң һине эҙләп табам, тип.
– Ә-ә-ә, шулаймы ни? Бәлки...
– Бына һине эҙләп килдем әле Өфөгә, әйҙә осрашайыҡ!
– Нимә булып китте һуң?
– Мин һаман да һине яратам.
– Аһ-аһ, 30 йыл буйы нимәңде ҡарап йөрөнөң һуң? Бөгөн килеп иҫеңә төштөмө ни?
– Ҡара әле, Гөлниса, әйҙә осрашып һөйләшәйек. Дөрөҫөн әйтәйем: иҫәбем һиндә ҡалырға, ҡаршы килмәһәң...
– Нимә, нимә тинең? Телефондан бер нәмә лә ишетелмәй, осрашҡас һөйләрһең...
Гөлниса телефонын һүндерҙе лә, ишеткәндәрен барлап, бер килке зиһенен йыя алмай торҙо. Ҡапыл кәйефе күтәрелеп китте, күңеленә ниндәйҙер өмөт инеп ояланы. Таныны ул Сәғиттең тауышын, таныны. Йәшлек мөхәббәтен иҫкә төшөрөп, өйөлгән эштәрен дә башҡармай, хискә бирелеп йөрөнө, күҙ алдында Сәғиттең һомғол буй-һыны пәйҙә булды. Нимә сәбәп итте икән уны элекке мөхәббәтен эҙләргә? 30 йылдан һуң “яратам” тип бушҡа килеп йөрөмәҫ, ғаиләһендә бер-бер хәл булғандыр. Осрашҡас, барыһы ла асыҡланыр әле... Шулай ҙа был һөйләшеү күңелен албырғатты. Сәғит менән күрешерҙән алда уҡ үҙенсә пландар ҙа ҡороп ташланы. “Бергә йәшәмәҫлек ир түгел, моғайын, элекке Сәғиттер әле: йомшаҡ күңелле, изге һүҙле була торғайны, бер ҙә ҡаты бәрелеп йөрөгәндәрҙән түгел, һәр ваҡыт тәртипле булды. Яңғыҙ тормош тамам ялҡытты, бәлки, тормошон да яйға һалып ҡуйыр, кем белә...”
Шулай уйлай-уйлай Гөлниса өйөн рәткә килтерҙе, күңеле шатлыҡҡа тулды. Арҡаһы турайып киткәндәй булды, шулай булмай ни, ауыр сумкаларҙы күтәреп күпме йәйәү йөрөргә була? Башҡаларҙан ни ере кәм, бына хәҙер уны ла һөйгәне ҡәҙерләп машинаға ғына ултыртып йөрөтөр әле.... Сәғит мах бирә торғандарҙан түгел, гудбай, яңғыҙ тормош! Етте, етте яңғыҙ йәшәргә! Үҙе әйтте бит, изге ниәт менән киләм тине, шулай булғас, бергә йәшәп алаһың да китәһең, ниңә оҙаҡ уйлап торорға? Фатир сығымдарын да икәүләп түләрҙәр, береһенең эш хаҡы ашауға китһә, икенсеһе квартплата түләр, исмаһам. Әле генә берәйһен фатирға индерәйемме икән әллә, тип уйлап йөрөй ине...
Иргә барырмын тип башына ла килтермәгәйне! Уйлап ҡуйған ҡолона, биреп ҡуйыр юлына, тигәндәй, бик һәйбәт булыр ине. Фатирға түләрлек кенә аҡса эшләй алыр инде ул, ир кеше ҡул ҡаушырып ултырмаҫ... Икәүләгән яҡшыраҡ булыр әле. Йәш сағында Сәғит араҡы эсеп, тәмәке тартып йөрөмәне, килгән һайын һәр ваҡыт бүләк алып килде, бер ваҡытта ла буш ҡул менән йөрөмәне. Тәҡдим яһаһа, һис икеләнмәйенсә барам да ҡуям!
Шулай уйлай-уйлай Гөлниса фатирын йыйыштырҙы, ҡыҫҡаһы, ҙур ҡунаҡ килеүгә әҙерләнде. Күңеленән буласаҡ ире менән әллә ниндәй пландар ҡороп та ҡуйҙы, ишегенең ҡыңғырауы эшләмәй, краны ла боҙолған... Кухняға ике ултырғыс алып ҡуйырға кәрәк, былары иҫкергән... Етте, етте, Гөлниса, туҡта, туҡталғысың эшләмәй, ахырыһы! Юҡ, ниңә туҡтап торорға ти, а вдруг бер нәмә лә килеп сыҡмаҫ! Эләккәндә, исмаһам, хыялланып булһа ла ҡалайым! Фу, тир бәреп сыҡты хатта, әлегә етте шикелле.
Эй-й-й, ҡатын-ҡыҙ күңеле... Гөлниса уйҙарының осон тота алманы, ошондай татлы уйҙар менән таң аттырҙы.
Ниһайәт, осрашыр мәл дә килеп етте. Билдәләнгән ваҡытта ишек шаҡынылар.
– Инегеҙ, ишек асыҡ! – булды яуабы. Ишектә оҙон буйлы, мыҡты кәүҙәле ике ир күренде.
– Һаумыһығыҙ! Гөлниса ханым һеҙ булаһығыҙмы? – тине береһе. Сәғитте ул шунда уҡ төҫмөрләне.
– Тап үҙе. Әйҙә, түрҙән уҙығыҙ!
– Был ҡустым, мине алып килде.
– Бик һәйбәт, әйҙәгеҙ, уҙығыҙ!
– Мин уҙып тормайым, бына ағайҙы ғына алып килдем, – тине ҡустыһы. Олпат кәүҙәле ҡустыһы янында Сәғит шиңеберәк ҡалғандай күренде.
– Әйҙә, әйҙә, үтегеҙ! Тәмле итеп бәлеш тә бешергәйнем.
– Әйтәм, бик тәмле еҫ сыға. Рәхмәт, үтеп тормайым, өйҙә кәләш көтә.
Тиҙ генә хушлашып, ҡустыһы сығып китте. Сәғит ике ҡулын һуҙып, Гөлниса менән күреште. Күҙгә-күҙ ҡараштылар, Сәғит ғәйепле кешеләй күҙҙәрен ситкә күсерҙе. Кәүҙәһенең оҙон булыуына ҡарамаҫтан, шундай таҙа, бәһлеүән кәүҙәһен эстән нимәлер кимергән кеүек тойолдо, бик ябыҡҡан, ике ҡолағы ғына һерәйеп ҡалған. Сәғит сисенеп, түргә үтте, бүлмәләрҙе байҡаны.
– Фатирың бик ҙур икән! Нисә бүлмәле?
– Ҙур шул, өс бүлмәле.
– Бер үҙең йәшәйһеңме?
– Бер үҙем инде, кем менән булһын тағы! Хәҙер балалар бергә йәшәмәйҙәр бит, йәштәр үҙаллы йәшәргә тырыша.
– Шулай... Минең ике улым да Өфөлә йәшәй, әлегә башлы-күҙле түгелдәр, – тине лә, алып килгән төргәген асып, өҫтәлгә шампан сығарып ҡуйҙы.
– Гөлниса, ултыр әле яныма, әйҙә осрашыу хөрмәтенә шампан шарабын асайыҡ, һөйләшәйек.
– Мин хәҙер, хәҙер, өҫтәл әҙерләйем...
– Өҫтәлең ҡасмаҫ, һинең менән һөйләшергә тип килдем. Әйҙә ҡауышайыҡ та бергә йәшәйек.
– Бына ошолай, ҡапыл ғынамы?
– Эйе, ҡапыл ғына...
– Йә, һөйлә, нимә булып китте һуң, берәй сәбәбе барҙыр бит? – Гөлниса залдағы бәләкәй өҫтәлгә серванттан ике фужер сығарып ҡуйҙы. Сәғит шампан шешәһен асты, осрашыу хөрмәтенә сәкәштереп эстеләр.
– Тураһын әйтәйем: мине ҡатын өйҙән ҡыуып сығарҙы!
– Нисек инде... Шулмы һинең килеүеңдең сәбәбе?
– Бер нәмәһеҙ тороп ҡалдым! Һин мине нисек бар, шулай ҡабул ит!
– Аһ-аһ, барыр урының юҡмы ни?
– Һиңә тип төбәп килдем... – Сәғит ҡыйыуһыҙ ғына уға ҡараш ташланы. – Нимә, әллә ҡыуып сығарырға итәһеңме?
– Юҡ, нишләп һине ҡыуып сығарайым, өй ҙур, урын етерлек.
– Ҡурҡма, бер нәмәң дә кәрәкмәй, бер нәмәңә лә теймәйем...
– Ҡала өйөндә түҙеп ултырырһыңмы икән?
– Түҙермен, сөнки барыр урыным юҡ...
Гөлниса шундуҡ бөтәһен дә аңланы. Уның “яратам” тигән һүҙҙәренең мәғәнәһен дә бик һәйбәт төшөндө. Янған йөрәген ҡайҙа ҡуйырға белмәгән Сәғит үртәләнде, һаман үҙенең хәлен һөйләне, нисек бар, шулай, ауылса һөйләп бирҙе.
– Бисә менән ауылдағы өйҙө һаттыҡ, мал-тыуарҙы тотош һатып бөттөк, машинамды, тракторымды ла һаттым. Шул аҡсаға ҡаланан өй һатып алдыҡ. Алыуын-алдыҡ, ә ҡатыным өйҙө тулыһынса үҙенең исеменә яҙҙырҙы ла мине ҡыуып сығарҙы, хатта пропискаға ла ҡуйманы... Бына шулай, Гөлниса, минең бер нәмәм дә юҡ, аҡсам да, машинам да юҡ...
– Йә ярар, башың һау булһын. Бер йүне килеп сығыр әле... Була торған хәл, ваҡытлыса ғына ҡыуып сығарғандыр ул...
– Ю-ю-юҡ-ҡ, индерһә лә, уға кире ҡайтмайым! Минең дә бит ғорурлығым бар, уға ни за что ҡайтмайым! Әйҙә, Гөлниса, бергә йәшәйек, мин һиңә тип килдем.
– Һин бит ауыл кешеһе, ҡалаға өйрәнә алырһыңмы һуң? Дүрт яҡтан дүрт стена мейеңде ҡыҫыр бит!
– Нимә, ҡыуаһыңмы әллә?
– Юҡ, ҡыумайым, тик нисек түҙерһең икән, тим! Һағыныу тойғоһо – бик көслө тойғо, ауылыңды һағынырһың бит! Өфөгә күсеп килгәс, тәүге йылдарҙа минең дә... – Гөлниса башлаған һүҙен әйтеп бөтөрә алманы, Сәғит уны бүлдерҙе.
– Кире ҡайтмайым, валлаһи тип әйтәм! Әйҙә, күтәр бокалыңды!
– Ярай, аңлашылды. Мин хәҙер өҫтәл әҙерләйем әле, – тип Гөлниса кухняға сыҡты. Сәғит уның артынан эйәрҙе, шампан шешәһе кухня өҫтәленә килеп ҡунаҡланы.
– Йә ярай, артыҡ хафаланма, тыныслан, бөтәһе лә урынына ултырыр, – тине Гөлниса, сәсенә сал ҡунған Сәғитте бала кеүек йыуатып. – Ваҡыт үтеүе кәрәк, бөтәһе лә үтер...
– Әйҙә, тот бокалыңды, эсәйек!
– Хәҙер, өҫтәлгә бәлеште генә ҡуям да...
– Осрашыу хөрмәтенә күтәрәйек әле!
– Эйе, осрашыу хөрмәтенә, 30 йыл да үтеп киткән икән... Нисек таптың минең телефон номерын?
– Һы, ниндәй заманала йәшәйбеҙ бит, технология заманы! Махом табып бирҙеләр!
Бер аҙҙан залға күсеп ултырҙылар. Сәғит ашау яғына бик иғтибар итмәне, бер туҡтауһыҙ бокал күтәрҙе, һөйләшеү күберәк уның яҙмышы тураһында барҙы, хәйер, уның нисек йәшәгәнен бер нисә һүҙҙән аңлап алғайны Гөлниса. Ара-тирә үҙенең уй-ниәттәрен һөйләргә уҡталып ҡарағайны ла, тыңлаусыһы булмағас, әйткән һүҙе һауала эленеп ҡалды. Ә күпме ауырлыҡтарҙы үтергә тура килде Гөлнисаға, Өфөгә килгәс... Уҡырға тип сығып киткәйне, бирешмәне. Өфөнө яулауы еңел түгел икәнлеген һөйләргә иткәйне, әммә Сәғит уны тыңламаны. Гөлниса янында ултырған ирҙең уға бөтөнләй ят кеше икәнлеген, уны Гөлнисаның үҙе лә, тормошо ла ҡыҙыҡһындырмауын аңланы. Ҡараңғы ла төштө...
– Һиңә урынды бәләкәй йоҡо бүлмәһенә һалырмын, арығанһың, ятып ял ит, – тине.
– Нисек инде “ял ит”, бергә ятмайбыҙмы ни?
– Аңламаным, нисек бергә ятайыҡ?
– Мин һиңә бергә йәшәйек тип килдем, нимә булғанын тотош һөйләп бирҙем дәһә...
– Мин ҡаршы түгел, тик иртәгә мәсеткә барып, никах уҡытайыҡ!
– Нимә? Мәсеткә? Башланды, былай булғас...
– Мин арыным һине тыңлап, ни тиһәң дә, йәш саҡ түгел, оҙон көн буйы һөйләшеп ултырып арытты, эш менән булһаң да былай арыттырмаҫ... Бар, бүлмәгә инеп ят, тәмле төш һиңә!
Иртәгәһенә Гөлниса иртә тороп ҡоймаҡ ҡойҙо, йома көн, өйҙә таба еҫе сығарып алыу кәрәк. Сәғит тә торҙо, һөйләшмәне, кәйефе юҡ, күрәһең...
– Хәйерле иртә! Нисек йоҡланың?
– Йоҡлайһың инде... – тип мығырҙаны Сәғит танау аҫтынан.
– Әйҙә, йыуынып ал да иртәнге сәйгә ултыр.
Сәғит йыуынып, кикереге төшкән әтәс кеүек өҫтәл янына килде. Бер аҙ һөйләшмәй ултырҙылар.
– Бөгөн йома. Әйҙә киттек мәсеткә! Барып никах уҡытайыҡ! – тине Гөлниса, уға һынаулы ҡарап.
– Ҡуй әле! Бергә йәшәйем тиһәң, паспортҡа мисәт ҡуйыу ҙа, никах уҡытып тороу ҙа кәрәкмәй! – тине Сәғит эске ярһыу менән.
– Шулайын шулай ҙа ул... Әммә мин никахһыҙ бергә йәшәмәйем...
– Ярай, ҡарарбыҙ... – тине Сәғит, ризаһыҙлыҡ белдереп.
– Мин бит хәҙер намаҙ ҙа уҡыйым!
– Уныһын әйтмәһәң дә белеп торам... Һәр ауылда пенсияға сыҡҡан уҡытыусылар, яулыҡҡа төрөнөп алып, мәсет юлын тапай. Хәҙер бер кемгә лә сер түгел: ҡатын-ҡыҙ сылбыр кеүек теҙелешеп, өйҙән-өйгә аят ашына саҡырышып алып тик йөрөй.
– Ә һеҙгә, ирҙәргә, күңелһеҙ инде... Һин үҙең мәсеткә йөрөмәйһеңме ни?
– Ю-ю-юҡ! Иртә әле миңә...
– Пенсияға сыҡманыңмы әле?
– Пенсия йәшен оҙайттылар бит!
– Бер ҡайҙа ла эшләмәйһеңме?
– Ауылда шул мал көсө менән йәшәнек, хәҙер малды ла бөтөрҙөк. Кисә һөйләп бирҙем дәһә...
Тағы һүҙ өҙөлдө. Иртәнге сәй тамамланды. Залға сыҡтылар. Кәрәккән мәғлүмәттәрҙе һөйләтеп алып бөткәндән һуң, Гөлнисаға Сәғит менән артабан һөйләшеүе ҡыҙыҡ та түгел ине. Бер үк хәбәр тураһында һөйләшеү арыттырҙы ла, ялҡытты ла...
– Һин миңә ҡарама, үҙ эшең менән бул, – тине Сәғит. – Балконға сығып тәмәке көйрәтеп инһәм буламы?
– Була, тик өйҙә тартма, тышҡы балконға сыҡ. Тартмаған кешегә тәмәке еҫе яман була бит.
– Аңлашылды...
Сәғит кейенеп тышҡы балконға сығып китте, Гөлниса өй рәтләргә тотондо. Ни өсөндөр ул тышта оҙаҡлаған һымаҡ булды, бер аҙҙан кәйефе күтәрелгән һымаҡ булып килеп инде.
– Һин, Сәғит, үҙ өйөңдә һымаҡ бул, тартынма! Теләйһең икән, гәзит-журнал уҡы, бына әле генә сыҡҡан китаптар. Әйҙә, рәхәтлән уҡып, ял ит.
– Ярай, ярай, мин һалҡын сәй яһап алам да үҙ яйыма йөрөйөм, һин миңә иғтибар итмә!
– Бик һәйбәт, улайһа! Ит ҡуйҙым, аш бешкәнсә мин үҙ эштәрем менән булышайым.
Гөлниса, кисә яҙа башлаған мәҡәләһен дауам итәйем тип, компьютер янына килеп ултырҙы. Яҙышырға күпме генә аҙапланмаһын, фекерен туплай алманы. Бер һүҙ ҙә яҙа алманы, үәт әй, яҙышыу өсөн дә күңел тыныслығы кәрәк икән... Сәғиткә күҙ һалды. Уныһы бәләкәй бүлмәлә бокалға яһап алған һалҡын сәйен эсә-эсә, китап ҡараштыра ине. Гөлниса уны бүлдерергә теләмәне, бер аҙ күңеле тынысланды. Ҡул йыуырға ваннаға ингәйне, ағып торған кранды күреп, ҡаты итеп бороп ҡуйҙы.
Сәғиттең кранда эше юҡ икәнен аңлап, өндәшеп торманы, мастер саҡыртырға иҫәп тотто. Кухняға сығып, төшкө аш әҙерләргә тотондо. Ҡайһылай күңелле икән кемгәлер төшкө тамаҡ әҙерләүе, тип уйлап алды үҙенсә. Бер аҙҙан төшкө аш табыны әҙер булды.
– Әйҙә, Сәғит, төшкө ашҡа рәхим ит, тамаҡ ялғап алайыҡ!
– Хәҙер, хәҙер, ошо битте генә уҡып бөтәм дә! – тине тегеһе.
– Ярай, ярай, уҡы ғына, миндә уҡырға нәмә күп ул! – тип ҡыуанды, уҡығанын күреп. Оҙаҡ көттөрмәй кухняла Сәғиттең башы пәйҙә булды. Уны күреп Гөлниса шап итеп иҙәнгә ултыра төшә яҙҙы...
– Һин нимә-ә-ә, Сәғит... Эстеңме әллә?
– Нимә, күренәме ни? Әҙ генә булды инде...
– Мин һине һалҡын сәй эсеп йөрөй икән тиһәм...
– Мин бит иҫерек түгел.
– Аһ-аһ... Ҡайҙан алып эстең һуң?
– Бая тәмәке алырға тип сыҡҡайным, магазин өйөгөҙгә терәлеп кенә тора икән!
– Бына һиңә мә...
– Нимә, битем ҡыҙарғанмы?
– Танауың ҡыҙарған, күҙең дә аларған...
– Хәҙер үтә ул, аптырама бушҡа.
– Ултыр, төшкө аш мәле бит, ашап ал.
– Ашағым килмәй минең!
– Аштан улай оло булма, – Гөлниса Сәғиттең алдына тәрилкә ҡуйҙы ла уға төбәлде. – Сәғит, һин шулай эсәһеңме ни ул?
– Юҡ, эсмәйем...
– Аңлашылды... Әлегә тиклем эскән кешенең “эсәм” тигәнен ишеткәнем булманы. Алманың эсенә ҡорт төшкән икән... – тине. Һүҙһеҙ генә төшкө ашты тамамланылар. Гөлниса кухняла ҡашығаяҡ йыуған арала Сәғит залға сығып телевизор ҡабыҙҙы. Яңылыҡтар күрһәтәләр. Тәрилкәләрҙе йыуып бөтөп, Гөлниса ла залға сыҡты.
– Тимәк, ҡатыныңда түгел икән сәбәп... – тине ул, уйлап йөрөгән фекерен дауам итеп. – Эсеү – ауырыу бит инде ул. Һинең кеүектәрҙе түгел, әллә ниндәй әзмәүерҙәй ирҙәрҙе бөгә эскелек.
– Миңә нотоҡ уҡырға булдың инде... – тип йомшаҡ ҡына көлөмһөрәне Сәғит. Ҡапыл Гөлнисаның үҙенә лә көлкө һымаҡ тойолдо, сөнки нисәмә йылдан һуң ул тағы шул бер тәпкенең башына баҫа түгелме? Ире менән йәшәгән саҡтағы кеүек килеп сыҡты...
Эй-й-й, һаман шул бер балыҡ башы икән... Иргә сығыу кәрәкме икән ул, тигән фекер телеп үтте мейеһен. Шунан телевизорға боролдо ла өндәшмәй ултырҙы. Тик түҙмәне.
– Ана күрәһеңме, телевизорҙа нимә бара? Ҡара, ҡара! Сирияны күрһәтәләр, тотош илде ер менән тигеҙләнеләр, балаларҙың күҙҙәрендә ниндәй ҙур фажиғә, ҡарауы ҡурҡыныс! Бына бында – фажиғә! Ә һин нимә тип эсәһең? Ҡатыны ҡыуып сығарған, имеш! Шул да булдымы трагедия! Типһәң тимер өҙөрлөк ирһең, тормошто үҙеңдең ҡулыңда тоторлоҡ ир түгелһең, тимәк.
– Эсмәйем мин, һиңә килгәс, осрашыу хөрмәтенә генә бер аҙ булды инде...
– Бәлтерәп төшкәнһең бит, элекке Сәғит түгел һин. Үҙеңдең һүҙең дә юҡ һинең! Эскән кешенең һүҙе лә, күҙе лә, йөҙө лә булмай! Һин шул хәлгә төшкәнһең! Эсеңдәге ҡорт һине ашай. Әгәр үҙеңдең көсөң етмәй икән, әйт, урынын табырбыҙ, дауаланырһың.
– Мин ул хәлгә барып етмәгәнмен әле. Тик ҡатыным арҡаһында ғына шулай килеп сыҡты.
Сәғиттең йәшел йылан менән мауыҡҡаны йөҙөнән үк күренеп тора. Әммә һуң түгел, уны дөрөҫ юлға баҫтырырға өмөт бар әле. Тик был эштә Гөлниса үҙен көсһөҙ итеп тойҙо. Ҡайҙа уға ауырлыҡ килгән, шул ерҙә ул һауығырға тейеш, тип уйлап алды. Ҡайтарырға кәрәк уны. Ике һүҙҙең береһендә ҡатынын һөйләй, ғаиләһеҙ ул юҡҡа сығасаҡ. Ике улын да башлы-күҙле итергә кәрәк бит әле...
– Сәғит, ҡайт һин ҡатының янына! Ни булһа ла икәү күтәрерһегеҙ!
– Әгәр индермәһә?
– Индерер, тик эсмә! Айыҡ килеш ҡайт!
– Тимәк, мине ҡыуаһың...
– Ҡыумайым, өйөңә ҡайтырға кәңәш итәм.
Кейенеп тышҡа сыҡтылар. Болотло яҙғы көн, бер ҡараһаң ҡар, бер ҡараһаң ямғыр күҙе төшә. Ҡояш нуры һибелһә, хәҙер генә шауҙырлап ҡар иреп бөтөр кеүек. Әммә иртә әле, март айында аҡман-тоҡман булғанын көт тә тор. Тыштағы саф һауа бөркөлгәс, Гөлниса шундай рәхәтлек татыны. Икеһенең дә аяҡ-ҡулынан бығау төшкәндәй тойолдо. Бер-береңә йөк булыуҙан да ауыр нәмә юҡ... Ни тиһәң дә, асыҡтан-асыҡ һөйләшеү фарыз.
– Бәхетле булыу өсөн батырлыҡ кәрәк! Аңлайһыңмы, Сәғит, батыр булырға, көслө рухлы булырға кәрәк! Тик һин үҙең генә үҙ-үҙеңде бәхетле итә алаһың! Сәғит, һин был ауырыуҙы еңеп сыға алаһың, тик шуға ынтылырға кәрәк, әлегә һуң түгел. Һин үҙең физик яҡтан көслө, буй-һының да бынамын тигән, әммә эске көсөң юҡ, бирешкәнһең.
– Шул-шул, бирештем...
– Мин һине тыңланым-тыңланым да, шундай һығымта яһаным: ҡатының һине ҡыуып сығармаған, ул һине аҡылға ултыртып алырға ғына уйлаған. Һин уға кәрәкһең, шуға күрә өйөңә ҡайт, әммә бисәң менән бисә булып ирешеп-талашып торма, ир була бел. Тормошто әҙерәк үҙеңдең ҡулыңа ал, ҡатыныңа ғына һалынма. Ир кеше булараҡ, яуаплылыҡты үҙ өҫтөңә ал, ике улыңды ла башлы-күҙле итәһең бар бит әле! Һин ғаиләңдә генә бәхетле була алаһың, шуны аңла!
– Шулаймы?!
– Эй-й-й, Сәғит, шуны ла аңламайһыңмы ни? Күҙҙәреңдән күреп торам: бер көн эсендә һин ауылыңды һағынып та ултыраһың... Бына-бына күҙҙәреңдән йәш түгелер төҫлө!
– Дөрөҫ әйтәһең бит, Гөлниса, әллә һин психологмы?
– Һинең күңелең шундай йомшаҡ, хисле кешеһең.
– Эйе... Мине бер һүҙ менән үлтереп була, бер һүҙ менән терелтеп була, һин шуны беләһең икән, ә!
– Бында ятып түҙә алмаҫһы-ы-ы-ң!
– Эйе шул... Ҡайтайым, улайһа!
– Ҡайт, әлбиттә! Көсөң дә, ҡарыуың да етерлек әле һинең тормош көтөргә. Үҙ туғайыңда аунап, тәгәрәп, бәхетле йәшәргә хаҡлыһың һин. Бәхет теләйем һиңә!
Пролог
Хушлаштылар. Сәғитте ҡайтарып ебәреүен-ебәрҙе лә ул, ҡатыны уны ҡабул итерме? Әллә ҡыуып сығарырмы? Аҙмы ни Сәғит кеүектәр? Аҙмы ни урамда берәҙәк булып йөрөгәндәр? Аҙмы ни урам буйлап бер кемгә лә кәрәкмәй эсеп йөрөгәндәр? Аҙмы ни юҡҡа сыҡҡандар, ғүмерҙәрен фажиғәле тамамлағандар?
Гөлниса йәшлек дуҫының яҙмышы өсөн борсолдо. Әле һуң түгел, һуң түгел... Сәғитте дөрөҫ юлға баҫтырып була, күҙендә өмөт сатҡылары һүнмәгән. Ахыр сиккә лә баҫмаған әле. Тик... уға ярҙам ҡулы һуҙырҙай яҡындары табылырмы? Ата-әсәһе күптән мәрхүмдәр. Ҡатын кеше тәкәббер була, эскән ирҙән ҡотолоу юлын ҡараясаҡ. Ирҙе ауылынан, ерҙән айырып бик ҙур хата эшләгән... Шундай саҡта эскән иргә ярҙамға кем ашығыр, кем ярҙам ҡулы һуҙыр? Ике улымы? Тормош тәжрибәһе булмаған йәштәр атайҙарын яҡлармы, әллә әсә һүҙенән сыҡмай, уның яғын ҡайырырмы? Малайҙар һәр ваҡыт әсәйҙе яҡлай инде ул, быныһы көн кеүек асыҡ. Улар үҫеп еткәнсе, атаһының хәлен аңларлыҡ йәшкә еткәнсе, бик күп һыуҙар ағыр... Ә кем ярҙамға килер Сәғиткә?
Сәғиттең яҙмышы – тотош ил яҙмышы. Бер-беребеҙҙең яҙмышына битараф булмайыҡ! Юғары трибуналарҙан ғына матур һүҙҙәр һөйләмәйек! Күмәкләгән – яу ҡайтарған, тиҙәр. Бер-беребеҙҙең яҙмышы өсөн ҡалҡан булып күтәреләйек! Ҡайҙа психологтар, ҡайҙа наркологтар, ҡайҙа юристар, ҡайҙа беҙҙең арҙаҡлы ағинәйҙәребеҙ, күренекле шәхестәребеҙ? Бөтһөн битарафлыҡ! Көрәшкә, бер-беребеҙҙе һаҡлап ҡалыу өсөн социаль көрәшкә сығайыҡ!
Тәнзилә КЕЙЕКБАЕВА
Фото: интернет
https://bash.rbsmi.ru/articles/-bi-t-m-m-ni-t/b-khetle-bulyu-s-n-batyrly-k-r-k/
https://bash.rbsmi.ru/articles/y-m-i-t/b-khetle-bulyu-s-n-batyrly-k-r-k-khik-y-a-a-y/?sphrase_id=55664
Читайте нас в
Сайт общественно-политической газеты «Торатау» города Ишимбая и Ишимбайского района
Регистрационный номер ПИ ТУ02-01361. Свидетельство выдано Управлением Федеральной службы по надзору в сфере связи, информационных технологий и массовых коммуникаций по Республике Башкортостан от 24.07.2015 г. |
Мәрхүм-мәрхүмәләр рухына өсөн-етеһен-ҡырҡын уҡытыу тураһында ҡәҙерле, хәҙер инде мәрхүм Нурмөхәмәт хәҙрәтебеҙ нимә әйткән ул. Әйҙәгеҙ тағын хөрмәтле мөфтиебеҙ Нурмөхәммәт хәҙрәт Ниғмәтуллиндең «Иман – күңел көҙгөһө» китабын ҡарайыҡ. Ул яҙа:
Әл-хәмдү лил-ләһ, динебеҙҙә баҡыйлыҡҡа күскәндәргә хәйер биреү ҙә бар. «Мәрхүмдәрҙең рухы килә, көтөп тора», — тип беҙ бәләкәй саҡта ла әсәйҙәр, өләсәйҙәр хәленән килгән миҡдарҙа хәйер бирә торғайны.
Исламда мәрхүмдәрҙе ҡәҙерләп һуңғы юлға оҙатыу, өсөнсө, етенсе, ҡырҡынсы көнөн, йыллығын үткәреү, унан һуң да иҫкә алып тороу йолаһы бар. Был, беренсенән, ҡайғы уртаҡлашыу булһа, икенсе яҡтан мәрхүмдең рухына хәйер бирелә, доға ҡылына. Был үҙебеҙгә бәрәкәт, күңел тыныслығы булып әйләнеп ҡайта.
Шулай ҙа, хөрмәтле ҡәрҙәштәр, хәйерҙе аҡса биреү тип кенә аңларға ярамай. Бер-береңә аҡыл, фекер, ҡул көсө менән ярҙам итеү, йылмайып күрешеү, хәлде һорашыу, иман йорттары төҙөшөү — барыһы ла хәйер ул. Уларҙың барыһынан да бәрәкәт килә. тулыһынса ошонда уҡығыҙ...
йола мәрхүмдәр традиция ғөрөф-ғәҙәт
Үлгәндәр ишетәме?
0
1 год назад
Автор: Назир Сабитов в вәғәздәр
Tweet
Үлгәндәр ишетәме?
Үлгәндәр Ҡөръән уҡығанды ишетәме тигәнгә, бөгөн беҙҙең наҙан сәләфит-ваһһабтарыбыҙ юҡ, ишетмәйҙәр, уларға бер ниндәй ҙә һауаб-әжер бармай тип ҡаршы торалар. Был наҙандар үҙҙәренең ғалимдарының китабтарын уҡымайҙар, Ҡөръән Кәримдән тура тәржемә эшләп халыҡ башын бутайҙар. Әйе Ҡөръәндә үлеләр ишетмәйҙәр, тигән аяттар бар, тик тереләр генә ишетә тигән мәғәнәлә «иманлы кешеләрҙе – мосолмандарҙы», әйтә Аллаһ.
Аллаһ Тәғәлә Ҡөръән Кәримдә:
فَإِنَّكَ لَا تُسْمِعُ الْمَوْتَى وَلَا تُسْمِعُ الصُّمَّ الدُّعَاءَ إِذَا وَلَّوْا مُدْبِرِينَ
«Фә'иннәкә ләә түсмиғүл-мәүтәә үә ләә түсмиғү-ссуммәддү-ғәә'ә иҙәә үәлләү мүдбириин».
«Мәйеттәр, артҡа сиккән һаңғырауҙар һинең саҡырғаныңды ни эшләтһәң дә ишетмәҫ». Әр-Рум сүрәһе, 30/52.«
وَمَا أَنتَ بِهَادِ الْعُمْيِ عَن ضَلَالَتِهِمْ إِن تُسْمِعُ إِلَّا مَن يُؤْمِنُ بِآيَاتِنَا فَهُم مُّسْلِمُونَ
«Үә мәә әңтә биһәәдил-ғүмйи ғәң даләәләтиһим иң түсмиғү илләә мәй-йүьминү би'әәйәәтинәә фәһүм мүслимүүн».
«Аҙашҡан һуҡырҙарҙы һин хаҡ юлға төшөрә алмаҫһың. Һин Беҙҙең аяттарға ышанған кешеләрҙе генә тыңлата алаһың. Улар күңелен биргән мосолмандар». Әр-Рум сүрәһе, 30/53. тулыһынса ошонда уҡығыҙ...
мәрхүм мәрхүмдәр үлгән
Ошо сайтта кәрәк мәғлүмәт эҙләр өсөн, аҫҡы юлға, мәҫәлән: башҡорт, – тип яҙһағыҙ шул биттәр асыла
Ошо аҫтағы *поиск* юлға кәрәк һорау (мәҫәлән: доға (ошо һүҙҙе копировать итеп)) яҙһағыҙ – шул биттәр асыла |
Республика Башлығы вазифаһын башҡарыусы Радий Хәбиров "Торатау" Конгресс-холында Дәүләт Йыйылышы - Ҡоролтайға Мөрәжәғәтнамә менән сығыш яһаны.
-14 °С
Болотло
Подписаться на Я.НовостиАнтитеррор
Бөтә яңылыҡтар
Иҡтисад
18 Декабрь 2018, 13:33
Республика Башлығы вазифаһын башҡарыусы Радий Хәбиров "Торатау" Конгресс-холында Дәүләт Йыйылышы - Ҡоролтайға Мөрәжәғәтнамә менән сығыш яһаны.
Республика Башлығы вазифаһын башҡарыусы Радий Хәбиров "Торатау" Конгресс-холында Дәүләт Йыйылышы - Ҡоролтайға Мөрәжәғәтнамә менән сығыш яһаны. Сарала Ҡоролтай депутаттарынан тыш, дәүләт власы һәм урындағы үҙидара органдары, предприятиелар, йәмәғәт һәм дини ойошмалар етәкселәре, хеҙмәт алдынғылары ҡатнашты.
Республика Башлығы вазифаһын башҡарыусы Радий Хәбиров "Торатау" Конгресс-холында Дәүләт Йыйылышы - Ҡоролтайға Мөрәжәғәтнамә менән сығыш яһаны. Сарала Ҡоролтай депутаттарынан тыш, дәүләт власы һәм урындағы үҙидара органдары, предприятиелар, йәмәғәт һәм дини ойошмалар етәкселәре, хеҙмәт алдынғылары ҡатнашты. Республика етәксеһе Мөрәжәғәтнамәлә мәғариф, һаулыҡ һаҡлау, хеҙмәт урындары, сифатлы юғары белем биреү, төҙөлөш, ауыл хужалығы, эшҡыуарлыҡ, экология һ.б. мәсьәләләргә туҡталды.
- Әйҙәгеҙ, үҙебеҙҙе провинциалдар итеп тойоп йәшәмәйек! Беҙҙең күршеләр: "Без булдырабыз!" - тиһә, беҙ иһә: "Беҙ яҡшыраҡ булдырабыҙ!" - тибеҙ. Алға, Башҡортостан! - тип тамамланы сығышын Радий Фәрит улы.
Читайте нас в
© 2020 "Таң" гәзитенең сайты. Сайт газеты "Тан"
Свидетельство о регистрации СМИ ПИ № ТУ 02-01439 от 01.09.2015 г. выдано Федеральной службой по надзору в сфере связи, информационных технологий и массовых коммуникаций по Республике Башкортостан. |
Киләһе бизнес-ҡоролтайҙа сит илдәрҙәге эшҡыуарҙар менән хеҙмәттәшлек итеү кәрәклеге тураһында әйтелде
Шоңҡар
-13 °С
Ҡар
75 лет Победы
Бөтә яңылыҡтар
Новости
24 Декабрь 2020, 20:40
Киләһе бизнес-ҡоролтайҙа сит илдәрҙәге эшҡыуарҙар менән хеҙмәттәшлек итеү кәрәклеге тураһында әйтелде
«Эшҡыуарҙар беҙгә «Башҡорттар ғына Бөтә донъя башҡорттары ҡоролтайы менән хеҙмәттәшлек итә аламы?» тигән һорауҙы йыш бирә.
Киләһе бизнес-ҡоролтайҙа сит илдәрҙәге эшҡыуарҙар менән хеҙмәттәшлек итеү кәрәклеге тураһында әйтелде. Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте Премьер-министры урынбаҫары — Башҡортостан Республикаһының иҡтисади үҫеш һәм инвестиция сәйәсәте министры Рөстәм Моратов билдәләүенсә, сит илдәрҙәге йүнселдәр менән тәжрибә уртаҡлашыу өсөн нигеҙ бар.
Бөтә донъя башҡорттары ҡоролтайының Ижтимағи-иҡтисади үҫеш һәм эшҡыуарлыҡ мәсьәләләре буйынса комиссия ойошторған йомғаҡлау кәңәшмәһе «Башҡортостан Республикаһы иҡтисадында бәләкәй эшҡыуарлыҡты үҫтереүҙә һанлаштырыу, кооперация һәм эске туризм тармаҡтары ҡатнашлығы» темаһына арналды. Сарала БР министрлыҡтары һәм ведомстволары, эшҡыуарҙар, юғары уҡыу йорттары уҡытыусылары, Бөтә донъя башҡорттары ҡоролтайы ағзалары ҡатнашты.
«Эшҡыуарҙар беҙгә «Башҡорттар ғына Бөтә донъя башҡорттары ҡоролтайы менән хеҙмәттәшлек итә аламы?» тигән һорауҙы йыш бирә. «Башҡорт бизнесы», «башҡортса эшҡыуарлыҡ» тигән төшөнсәләрҙә беҙ күберәк этник түгел, ә территориаль мәғәнәне күҙ уңында тотабыҙ. Беҙ башҡорт традицияларын, башҡорт продуктының юғары сифатын һаҡлау буйынса эш алып барабыҙ», — тине Бөтә донъя башҡорттары ҡоролтайы Президиумы рәйесе Эльвира Айытҡолова. |
“Юл хәрәкәтендә ҡатнашыусы йәйәүлеләр ҙә, машиналылар ҙа бәлә-ҡазанан имен булһын, һәр кем үҙ тәңгәлендә юл хәрәкәте хәүефһеҙлеге ҡағиҙәләрен теүәл үтәһен“, - ти Урал Шайморат улы Ғәбиҙуллин.
Хәүефһеҙ булһын юлдар!
“Юл хәрәкәтендә ҡатнашыусы йәйәүлеләр ҙә, машиналылар ҙа бәлә-ҡазанан имен булһын, һәр кем үҙ тәңгәлендә юл хәрәкәте хәүефһеҙлеге ҡағиҙәләрен теүәл үтәһен“, - ти Урал Шайморат улы Ғәбиҙуллин.
Юл-патруль хеҙмәте инспекторы, полиция лейтенанты Урал Шайморат улы Ғәбиҙуллин бүлектә 2018 йылдан алып эшләһә, ЮХХДИ-ла – 2019 йылдан. Өфө иҡтисад һәм сервис институтын тамамлаған.Ҡатыны менән өс бала тәрбиәләйҙәр.
Материалдың тулы вариантын "Таң" гәзитенең 90-сы һанынан уҡығыҙ.
Автор:А. ҒАРИФУЛЛИНА.
Читайте нас в
© 2020 "Таң" гәзитенең сайты. Сайт газеты "Тан"
Свидетельство о регистрации СМИ ПИ № ТУ 02-01439 от 01.09.2015 г. выдано Федеральной службой по надзору в сфере связи, информационных технологий и массовых коммуникаций по Республике Башкортостан. |
Гөлназ – ҡарттар йортонда шәфҡәт туташы.Шәмсетдин ҡарт – 70 йәштәрҙәге ҡарт, ҡырыҫыраҡ, ғәҙеллек даулаусы. Ҡасандыр колхозда бригадир булып эшләгән.Хөсәйен ҡарт – 80 йәштәрҙәге ҡарт, һаңғырауыраҡ, хәйләкәрерәк, күндәм.Фәүзиә әбей – 65-70 йәштәрҙәге әбей, колхозда һауынсы булып эшләгән.Ырыҫбай ҡарт – 70 йәштәрҙәге ҡарт, Фәүзиәнең йәшлек йәре.Әҡлимә – Фәүзиә әбейҙең ҡыҙы, 35-40 йәштәрҙә.Ир – Әҡлимәнең ире.Фельдшер
I бүлек
Таң ата. Алыҫта әтәс ҡысҡырған тауыш ишетелә. Ҡурай моңо яңғырай. Ҡарттар йорто. Бүлмәлә ике ҡарт һәм әбей ултыра. Әбей ситтәрәк нимәлер бәйләй. Телефон шылтырай – әммә ниңәлер берәү ҙә уға яҡын бармай. Бына ишек асылып китә һәм ҡараусы ҡатын килеп инә.
Гөлназ (шәп-шәп атлап килеп инә). Бына һиңә, Шәмсетдин ағай, ниңә телефонды алмайһығыҙ? (Аптырап тирә-яҡҡа ҡарай.) Һеҙҙе тәки күсерергә булдылар! Ҡарттар йортон ябалар тигән ҡарар сыҡҡан!
Шәмсетдин ҡарт. Ҡайҙа күсерәһегеҙ?
Фәүзиә әбей. Һүҙ йөрөй ине шул…
Шәмсетдин ҡарт. Гонаһ шомлоғо, беҙҙе, бөгөн йә иртәгә теге донъяға күсергә торған ҡарттарҙы, әллә ҡайҙа оҙатмаҡсыһығыҙмы?
Хөсәйен ҡарт. Ә?..
Фәүзиә әбей. Беҙҙе күсерәләр икән… (Хөсәйен ҡарттың ҡолағына ҡысҡырыбыраҡ яуап бирә).
Хөсәйен ҡарт. Ҡайҙа? Район үҙәгенәме әллә? (Һаңғырауыраҡ, шуға ҡулын ҡолағына ҡуйып ҡысҡыра.)
Шәмсетдин ҡарт. Кукиш һиңә район үҙәге! Күңелеңде киң тот – ҡытай сигендә ятҡан районға ебәрмәкселәр икән!
Фәүзиә әбей. Беҙҙе ҡарарға аҡсабыҙ юҡ, тиҙәр…
Шәмсетдин ҡарт. Ничего подобного! Бер ҡайҙа ла китмәйем! Минең хоҡуғым бар! Үҙем ҡайҙа теләйем – шунда үләсәкмен!
Хөсәйен ҡарт. Беҙҙе үлтерергә итәләрме әллә? (Тағы ҡысҡыра, үҙе аптырап теге өсәүгә ҡарай.)
Гөлназ. Бында беҙҙең ғәйеп юҡ, Шәмсетдин бабай! Үҙебеҙ эшһеҙ ҡалабыҙ – ҡыҫҡарталар, тинеләр…
Фәүзиә әбей. Эй, күрәһеләр бар икән. Ҡарт көнөңдә дәүләткә ҡарап торғас шул була инде… (Иларға итә, илай алмай, күҙҙәренән йәш сыҡмай.) Унда беҙҙең кемгә кәрәгебеҙ булһын!
Шәмсетдин ҡарт. Үҙеңдең ҡалалағы ҡыҙыңа ла кәрәкмәгәс, эт типкеһендә йөрөйһөң инде хәҙер! Беҙҙе шунда ғына алып барып дөмөктөрөргә итәләр, иманым камил! Юҡ, мин риза түгел! Мин ризалыҡ бирмәйем! Балаларым, әбейем ерләнгән ерҙә үләсәкмен, бер ҡайҙа ла бармайым!
Гөлназ. Ҡысҡырмағыҙ әле, Шәмсетдин бабай! Тауышығыҙ ҡолаҡты ярып алып бара! Барыбер түрәләр ҡушҡанса буласаҡ.
Хөсәйен ҡарт. Эй, миңә ҡайҙа үлһәм дә барыбер (ҡул һелтәй). Шулай ҙа, әбиднә…
Фәүзиә әбей. Колхозда ун йәштән шуның өсөн тир түктекме? Ил йәшәһен тип үгеҙ егеп ер һөрҙөк, ағас ҡайыры ашап ашҡаҙанды алданыҡ! Әммә эшләнек, яҡшы тормош эҙләп сығып китмәнек! Эй, Аллам, хәҙер тормош яҡшырғайны, беҙ кәрәкмәйбеҙ икән…
Гөлназ. Фәүзиә инәй, унда ла шул уҡ ҡарттар йорто, хатта комфортныйыраҡ та, тиҙәр! Беҙҙекен ябырға ҡушҡастары ни хәл итәһең…
Шәмсетдин ҡарт. Унда барып үлергә генә ҡаласаҡ! Сит тарафта кемде беләм мин! Бында, исмаһам, бесәйе менән этенә тиклем таныш! Иртән урамға сыҡһам, Ҡайраттауға ҡарап күңелемде йыуатам! Унда яланға ҡарап иларға ғына ҡаласаҡ! Эй, балам, бында уҡ ағыу һалып үлтер ҙә ҡуй, этләтмә ҡарттарҙы!
Фәүзиә әбей. Эйе, яҙмыш, былай ҙа ҡаҡты беҙҙе… Ана, башҡаларҙың күҙ төбәп барыр кешеһе бар! Арҡаһынан ҡағып һөйөр ейән-ейәнсәрҙәре бар! Ә минең, ә минең…
Хөсәйен ҡарт. Аһ-аһ, Фәүзиә, һинеке лә бар түгелме ни?
Фәүзиә әбей. Барын бар ҙа бит, тик алыҫта ғыналар шул. Эй, бер ҡыҫып ҡосаҡлар инем дә шул үҙҙәрен. Ейер ризыҡтары донъя ситендә булғас, ни хәл итәһең…
Шәмсетдин ҡарт. Башҡаларҙың балалары Себерҙән дә ҡайтып йөрөй, ә һинекеләр үҙеңде бында ырғыттылар ҙа олаҡтылар! Донъя сите, имеш! Кәрәгең юҡ уларға – шуға ла һин бында! Араҡыға алмаштырғандарҙыр үҙеңде…
Фәүзиә әбей. Һин, ҡартлас, ауыҙыңды ипләп ас! Балама ғәйеп ташлар алдынан айышына төшөнһәң, яҡшыраҡ булыр ине лә бит, ни хәл итәһең… Килеп алырҙар бер, бына көнләшеп ултырып ҡалырһың әле!
Шәмсетдин ҡарт (ауыҙ эсенән мыңғырҙай). Алырҙар алмай ҙа ни! Был йорттан беҙҙе күтәреп кенә алып сығырҙар инде. Кәртә артына алып барып ырғытыр өсөн… (Ҡысҡырып ебәрә.) Ничего подобного! Бер ҡайҙа ла бармайым! Ошонда үләм!
Гөлназ. Эй, Аллам, тауышығыҙҙан йөрәгем туҡтай бит, тыйылығыҙ әле, Шәмсетдин бабай!
Хөсәйен ҡарт. Ай-һай-һай… Әйберҙәрҙе йыйнай башларға кәрәк булыр, ахыры. Ниңәлер һарыҡтар менән бергә көтөүсе мине лә дала яғына ҡыуалай тип төш күргәйнем шул… Баҡһаң, ысынға булған икән.
Гөлназ. Әйткәндәй, тағы бер яңылыҡ – бөгөн янығыҙға бер иптәш өҫтәләсәк.
Хөсәйен ҡарт. Кем өҫтән төшәсәк? (Тағы ҡулын ҡолағына ҡуйып ҡысҡыра.) Фәрештә төшәсәкме әллә? Шул ғына ҡотҡармаһа…
Шәмсетдин ҡарт. Гөлназ туташ, уныһы кем тағы?
Гөлназ. Район үҙәгенән бер ҡартты ебәргәндәр. Ул да һеҙҙең менән бергә китәсәк инде, ҡайҙа барһын. Бына-бына килеп төшөр, моғайын…
Шәмсетдин ҡарт. Тимәк, тағы берәү өҫтәлә… Йүнле әҙәм булһа ярай ҙа.
Фәүзиә әбей. Ҡарттарығыҙ күберәк булһа, япмаҫ инек йортоғоҙҙо, тигән бит баш ҡала түрәһе. Бәлки, шуның өсөн киләлер. Гонаһ шомлоғо, беҙҙең кеүек ҡарауһыҙ ҡалғандар күберәк булһа ғына, дәүләт хәҙер аҡса бүлә икән…
Гөлназ. Фәүзиә инәй, үкенескә ҡаршы, был ҡарттың беҙгә килеүенән генә бер ниндәй ҙә үҙгәреш булмаясаҡ… Уны ла шул сараһыҙҙың көнөнән ебәргәндәр. Миңә эштән китергә кәрәк буласағына уведомление тотторҙолар ҙа инде. Тимәк, барыбер һеҙҙе күсерәсәктәр…
Хөсәйен ҡарт. Дә, эштәр хөрт икән атыу…
Гөлназ. Ҡайғырмағыҙ, Хөсәйен бабай, унда ла шул беҙҙең кеүек кешеләр көн итә инде. Ярай мин ҡунаҡты ҡаршылайым. (Сыға.)
Фәүзиә әбей. Бахыр «ҡунағыбыҙ» ҙа үҙен ни көтөрөн белмәйҙер әле.
Хөсәйен ҡарт. Эйе, рәхәтләнеп ҡарттар йортона килеп тә төшөр – артына ла «шарт» итерҙәр! Бар, ялан яғына дуй тип! (Хихылдап көлә.)
Фәүзиә әбей. Эй, иманһыҙ, ауыҙыңдан ел алһын!
Шәмсетдин ҡарт (тәҙрәгә ҡарап). Ана, ниндәйҙер Уазик килеп туҡтаны, буғай, ҡапҡа алдына. Моғайын, яңы күршене килтергәндәрҙер, ҡаршы сығайым, булмаһа…
Хөсәйен ҡарт. Әтеү мин дә һинең менән сығып әйләнәйем әле. (Креслонан тора ла, билен тотоп бөгөлөп китә.) Әләү, билем…
Фәүзиә әбей. Билең ауыртҡас, ипләберәк ҡуҙғал тип һиңә күпме тылҡырға була!
Хөсәйен ҡарт (Фәүзиә әбей яғына аптырап ҡарай һәм тағы ла ҡулын ҡолаҡ артына ҡуйып ҡысҡыра). Ашыңа күберәк тоҙ һал тиһеңме? Атаҡ-атаҡ, тоҙ һалғандан ғына бил ауыртыуы бөтәлер шул…
Фәүзиә әбей (асыуланып). Кит һин һаңғырауға һүҙ әрәм иткәнсе… (Икенсе яҡҡа борола.)
Хөсәйен ҡарт менән Шәмсетдин ҡарт бүлмәнән сыға. Фәүзиә әбей ултырып ҡала һәм ҡулына тағы ла бәйләмен ала ла бәйләй башлай.
Фәүзиә әбей. Эй, Аллам күрәһеләрем бар икән… Осо-ҡырыйы булмаған далала һуңғы төйәгемде табырға яҙҙымы инде? Эй, ҡыҙым, ҡыҙым… Һине бер күреү өсөн зар-интизар булдым бит! Күрәһеләрем шулдыр инде. (Күҙ йәштәрен һөртә. Шул ваҡыт ишек асылып китә һәм унан Шәмсетдин менән Хөсәйен ҡарт күренә.)
Шәмсетдин ҡарт. Йүнле әҙәм икән, тиһәм… (Асыуы йөҙөнә сыҡҡан.)
Хөсәйен ҡарт. Танымайым үҙен, кем булды һуң?
Шәмсетдин ҡарт. Танытыр атаң башы, көт тә тор бына!
Арттарынан Ырыҫбай ҡарт күренә.
Ырыҫбай ҡарт. Барыһына ла сәләм бирҙек!
Хөсәйен ҡарт. Әссәләмүғәләйкүм, ҡорҙаш!
Фәүзиә әбей боролоп ҡарай һәм ҡапыл тертләп китә. Ҡулынан бәйләме иҙәнгә шыуып төшә.
Ырыҫбай ҡарт. Атаҡ-атаҡ, һин дә бындамы ни Шәмсетдин? Мин һине күптән шытҡан икән тиһәм!
Шәмсетдин ҡарт. Шыттырырмын мин һиңә!
Ырыҫбай ҡарт (Фәүзиә әбей яғына ҡарап). Ҡарсыҡ, һине лә сырамытҡан кеүек булам… Атаҡ, Фәүзиә һинме был? (Хатта туҡтап текәлеп тора.)
Фәүзиә әбей. Эйе, былай атам менән әсәм ҡушҡан исемем Фәүзиә ине…
Ырыҫбай ҡарт. Мин бит был – Ырыҫбай! Танымайһыңмы?
Шәмсетдин ҡарт. Һине эте лә, бете лә танырға тейештер шул (үҙ алдына мығырҙай).
Фәүзиә әбей. Таныһам ни…
Хөсәйен ҡарт. Әйҙә, Ырыҫбай ҡорҙаш, ҡарттар йортона рәхим ит! Тик тиҙҙән бөтәбеҙҙе лә бынан ҡыуалар шул…
Шәмсетдин ҡарт. Һинең һымаҡ йүнһеҙ әҙәм менән дала яғы Себер һымаҡ булыр инде…
Хөсәйен ҡарт. Нимә тиһең, Шәмсетдин?
Ырыҫбай ҡарт. Улай икән, ҡыуалар тиһеңме?..
Хөсәйен ҡарт. Күсерәләр беҙҙе бынан. Ялан яғындағы ҡарттар йортона күсерәләр. Әптимизәциә!
Ырыҫбай ҡарт. Ә мин бында рәхәт тормошҡа килдем бит әле… Ярай, ҡарап ҡарарбыҙ.
Шәмсетдин ҡарт. Бирер рәхәтте ялан яғының ыжғыр бураны!
Ырыҫбай ҡарт. Беҙ буранға ғына бирешә торғандарҙан түгел! Унда ла кәрәк булһа тау өйөп ҡуйырбыҙ…
Хөсәйен ҡарт (хихылдап көлә). Эйе, тау булып үҙең ятырһың инде…
Телефон шылтырай һәм Ырыҫбай күкрәгенән кеҫә телефонын килтереп сығара.
Ырыҫбай ҡарт. Әллеү, Әллеү! Эйе, эйе, килеп еттем, урынлаштым, рәхмәт! Барыһы ла яҡшы! Ярай, имен-аман! Бында ыңғай хәбәр юҡ әле… Ыһы… Хуш, һау бул.
Хөсәйен ҡарт. Ай-һай, еңел машина ғына ҡалдырып китте, хатта сутывыйың да бар, баҡһаң!
Шәмсетдин ҡарт. Күп булһа юл буйында берәйһенән тартып алғандыр! Булмаҫ тимә! Имеш, телефоны бар берәүҙең…
Ырыҫбай ҡарт. Шөкөр, тормоштоң артына тибеп йәшәйбеҙ! Ызнакум хәл белешә…
Хөсәйен ҡарт. Хәл белешер кешең булыуы ла беҙҙең өсөн хәҙер оло шатлыҡ инде .
Ырыҫбай ҡарт (әйберҙәрен урынлаштырып бөткәс). Гөлназ туташты күреп инәйем әле. Шәп һылыу бит, ә! (Шәмсетдин ҡарт яғына ҡарап күҙ ҡыҫа һәм сыға.)
Шәмсетдин ҡарт. Ҡороғор әҙәм!
Фәүзиә әбей. Кит, юҡты һөйләмә, Шәмсетдин!
Шәмсетдин ҡарт. Ағарған сәсебеҙҙе ағартасаҡ был әҙәм аҡтығы! Кем икәнлеген белмәһәң яҡшыраҡ!
Хөсәйен ҡарт. Йә, ҡаңғыртма әле!
Шәмсетдин ҡарт. Кеше түгел, эттең эте! Ғаиләһен – минең һеңлемде алдап ташлап сығып киткән әҙәм аҡтығы! Шул ғына уның башына етте! Унан алда ла әллә нисә ҡатындың яҙмышын боҙған икән! Хатта улы ла бар тип һөйләнеләр – уныһы хәҙер был әҙәмде күргеһе лә килмәй, тиҙәр.
Хөсәйен ҡарт. Кит, юҡты…
Шәмсетдин ҡарт. Ышанһаң-ышан, ышанмаһаң – хәлем юҡ! Хатта төрмәлә лә ултырып сыҡҡан әҙәм ҡалдығы бит ул! Кешене алдап аҡса йыйған!
Фәүзиә әбей. Юҡсы, уның үҙен тишек төмәнгә ултыртҡандар тип ишеткәйнем мин…
Хөсәйен ҡарт. Улаааай икән…
Шәмсетдин ҡарт. Мин беләмме уны әллә һинме? Так что, көтөгөҙ ҙә тороғоҙ – күрәһеләребеҙ алда әле. Ялан яғына күсереүҙәре бәләнең бәләкәйе булған! Бында уҡ бөтәбеҙ ҙә шытып ятмаһаҡ ярай ҙа…
Хөсәйен ҡарт. Кит, арттырма әле, Шәмсетдин!
Шәмсетдин ҡарт. Шаштырмайым. Эй, Аллам, ысынлап та донъя башы менән түңкәрелде бит, үлеп өлгөрмәй ҡалдым!
Хөсәйен ҡарт. Бөтәһе лә һуңғы мәл бигерәк күткәре шул…
Фәүзиә әбей (үҙ алдына). Күткәре тормошто күрергә яҙмаған һеҙгә! Булмаһа һауа һулап инәйем. (Тороп сығып китә.)
Шәмсетдин ҡарт (күҙ йәштәрен һөртә). Эт тормошо менән йәшәлде, эт тормошо менән генә гүргә инермен инде…
Икеһе лә өнһөҙ.
Ут һүнә.
Ут яна. Шул уҡ бүлмә. Хөсәйен, Шәмсетдин, Ырыҫбай ҡарт һәм ситтәрәк Фәүзиә әбей. Телефон шылтырай. Хөсәйен ҡарт барып телефонды ала.
Хөсәйен ҡарт. Әллеү! Әллеү! Ишетмәйем, кем кәрәк? Әллеү! (Телефонды һала.)
Фәүзиә әбей. Кемгә кәрәктек икән?
Хөсәйен ҡарт. Этем белһен… Шығырлап тик тора теге оста… Ишетелмәй ҡәһәрең, ишетелмәй!
Фәүзиә әбей. Бик булмаһа, берәйһе яңылыш аҙапланалыр…
Шәмсетдин ҡарт (асыулы). Күп булһа, Ғазраил шаяралыр ҡарттар менән.
Ырыҫбай ҡарт. Әллә мәйтәм, Хөсәйен, кәрт һуғып алайыҡмы?
Хөсәйен ҡарт. Ҡаңғыртма әле, Ырыҫбай, таң һарыһынан кәрт уйнау ҡайғыһы юҡ… Иртәгә дала яғына оҙатылырға торғанда ни…
Ырыҫбай ҡарт. Кем еңә – бында Фәүзиә менән ҡала, еңелгән дүрәк далаға китә! (Шарҡылдап көлә.)
Фәүзиә әбей. Кит, йүнһеҙ, юҡты һөйләп ни…
Шәмсетдин ҡарт. Ике көн эсендә йәнемде генә ашаның, бит әй!
Ырыҫбай ҡарт. Һиңә кәрт уйна тимәйем бит, ҡарт алаша!
Хөсәйен ҡарт (ҡулын ҡолағына ҡуйып ҡысҡыра). Үҙең һин һаташаһың! Минең дуҫҡа һүҙ тейгеҙмә!
Ырыҫбай ҡарт. Ҡолаҡҡа ҡаты булһаң – шул инде! (Шарҡылдап көлә.)
Хөсәйен ҡарт. Ярай, етте, Ырыҫбай! Һинең менән әрепләшергә бөтөнләйгә теләгем юҡ!
Гөлназ инә.
Гөлназ. Һаумыһығыҙ! Нисек йоҡланығыҙ?
Шәмсетдин ҡарт. Шәпме, Гөлназ ҡыҙым!
Ырыҫбай ҡарт. Йоҡо йоҡо булманы шул – ҡосағымда һеҙ етмәнегеҙ, Гөлназ туташ! (Уны ҡосаҡларға ынтыла.)
Хөсәйен ҡарт. Әстәғәфирулла!
Шәмсетдин ҡарт. Был бөтөнләй алйыған, буғай. (Уфтана.)
Гөлназ. Ырыҫбай ағай, оят түгелме һеҙгә? (Йылмая.)
Шәмсетдин ҡарт. Уның ояты күптән йәһәннәмдә ятып ҡалғандыр инде!
Ырыҫбай ҡарт. Боронғолар ҡарт ҡуйынында ҡалас бар тип бушҡа әйтмәгән!
Хөсәйен ҡарт (шарҡылдап көлә). Ҡарттар йортонда йәшәгән ҡарт-ҡорола сухаринан башҡа нимә бар инде!
Гөлназ. Иртәгә юлға сығабыҙ – әҙер булығыҙ! Юл оҙон – яҡынса һигеҙ-туғыҙ сәғәт буласаҡ, тинеләр…
Ырыҫбай ҡарт. Гөлназ туташ, һеҙҙең менән мин офоҡ аръяғына юлланырға ла ризамын да ул…
Фәүзиә әбей. Алтылағы алтмышта тигәндәре хаҡ һүҙ – һаман шул уҡ Ырыҫбай!
Гөлназ. Юҡ, Ырыҫбай ағай, мин һеҙҙең менән бармайым шул. Район үҙәгенән оҙатыусы буласаҡ.
Ырыҫбай ҡарт. Ай, атаңдың баш балаһы!
Хөсәйен ҡарт. Ауыҙыңды ипләп ас, әй!
Ырыҫбай ҡарт. Һинең симулянт икәнеңде былай ҙа беләм – кәрәккәнде ишетмәһәң дә, кәрәкмәгәнде шәп ишетә ҡолағың!
Хөсәйен ҡарт. Унда һинең эшең булмаһын!
Гөлназ. Ярай, әрепләшмәгеҙ, ағайҙар! Бергә булырға күп тә ҡалманы бит – һуңғы көндө матур итеп кенә үткәрәйек…
Хөсәйен ҡарт. Эйе лә баһа, дөрөҫ һөйләйһең һеңлем… (Ауыр итеп көрһөнә.)
Гөлназ. Ярай, һуңғараҡ хәл белешеп тағы ла инеп сығырмын. (Сыға.)
Ырыҫбай ҡарт. Һылыу ҡыҙ бала! (Шәмсетдин ҡарт яғына ҡарап күҙ ҡыҫа. Уныһы күрмәмешкә һалыша.) Заманында Фәүзиә лә балғалаҡҡа һалып йотмалы ине! Эйе бит, Фәүзиәкәй? (Фәүзиә әбей ишетмәмеш булып ҡылана.)
Шәмсетдин ҡарт. Шашты был аҙғын, тамам шашты! Кәкерене ҡәбер генә төҙәтә шул… Әйҙә, Хөсәйен сығып инәйек!
Хөсәйен ҡарт. Әйҙә һуң һауа һулайыҡ булмаһа. Бәлки Ҡайраттауҙы һуңғы тапҡыр күрәмдер бөгөн…
Икәүләп сығалар.
Ырыҫбай ҡарт (Фәүзиә әбей янына килә). Фәүзиә!
Фәүзиә әбей ишетмәмешкә һалыша.
Ырыҫбай ҡарт. Фәүзиә, тим!
Фәүзиә әбей (тертләп китә). Нимә булды?
Ырыҫбай ҡарт. Миңә хистәрең һыуындыламы ни?
Фәүзиә әбей. Атаҡ-атаҡ, башыңа тай типтеме әллә? Илле йыл ғүмер үтеп китте…
Ырыҫбай ҡарт. Беренсе мөхәббәт онотолмай тиҙәр бит. Бына минеке һыуынманы һаман…
Фәүзиә әбей. Кит, юҡты һөйләмә әле!
Ырыҫбай ҡарт. Бер ҙә юҡты һөйләмәйемсе! Тән ҡартайһа ла, йөрәк ҡартаймай тигәндәре дөрөҫ икән, Фәүзиәкәй. Ә һин һаман да шул уҡ килеш…
Фәүзиә әбей. Эйе, шул уҡ килеш (яулыҡ осо менән ауыҙын ҡаплап көлөп ала). Ә бына һине яҙмыш ҡаҡҡылаған икән…
Ырыҫбай ҡарт. Ҡаҡҡыламай ни… Үҙең бит йәш һәм дәртле сағымда таш бәғер иттең. Йәнәһе лә, мин йәш, дыуамал, йәнәһе лә мин аҡылһыҙ! Хөснуллаңа йәбешеп яттың! Ә ул һине ташланы ла китте, ана!
Фәүзиә әбей. Дөрөҫ уйлағанмын – һиңә һаман да аҡыл кермәгән! Ә Хөснулланың Хоҙай ҡушҡан яҙмышы шул булғас ни хәл итәһең, ғүмерҙе һорап алып оҙайтып булмай!
Ырыҫбай ҡарт. Ә бына мине Хоҙай һинең менән тағы бер юҡҡа ғына осраштырманы, Фәүзиә! Дөрөҫөн әйткәндә, һинең бында икәнлегеңде ишетеп, һине күреү өсөн генә килдем бит мин!
Фәүзиә әбей. Башымды ҡатырма әле, ана, Гөлназ туташты ҡаңғырт, бик булмаһа. Йүнһеҙ әҙәмгә әйләнгәнһең, Ырыҫбай! Йәшлектәге менән айырмаң ер менән күк араһы кеүек.
Ырыҫбай ҡарт. Гөлназ туташҡа бәйләнер йәштән үттем инде, шаярттым ғына бит. (Уфтанып ҡуя.) Мине бит улым да үҙенең янына саҡырғайны, ғәфү итте ул мине! Әйҙә, атай, үҙем менән йәшәтәм, тине. Баш тарттым. Сөнки, һинең ҡарттар йортонда көн иткәнеңде ишеттем…
Фәүзиә әбей. Әкиәтеңде һөйләмә инде, Ырыҫбай! Һинең дә, минең дә берәүгә лә кәрәгебеҙ юҡ! Шуға ла ошонда ултырабыҙ. Улы саҡырған, имеш…
Ырыҫбай ҡарт. Валлаһи! Алдаһам, торған урынымда ер йотһон әйҙә! Миңә үҙе шылтыратып тора! (Кеҫә телефонына күрһәтә.) Бик күп серҙәрем бар, ваҡытынан алда асмай торайым әле. Оҙаҡламай, былай ҙа асылыр.
Фәүзиә әбей. Бигерәк серле булып сыҡтың бит әле, Ырыҫбай! (Кеткелдәп көлә.)
Ырыҫбай ҡарт. Ә һинең ҡыҙың ҡайҙа һуң?
Фәүзиә әбей. Баш ҡалала тора…
Ырыҫбай ҡарт. Ниңә уға бармайһың?
Фәүзиә әбей. Минһеҙ генә имен-аман торһалар ҙа яҡшы. Былай ҙа өҙгөләнәм… Иң мөһиме, ҡыҙым бәхетле булһын… (Иламһырап күҙ йәштәрен һөртөп ала.)
Ырыҫбай ҡарт. Шулайын шулай ҙа… (Аптырағаны йөҙөнә сыҡҡан.) Мин дә бына йәшлек дыуамаллығы менән хәтәр эштәр ҡырып ташланым шул. Хәҙер терһәкте тешләп булмай, булмаҫ та инде… Шуға ла ғүмерлек мөхәббәтемде, һине эҙләп килдем бында! Бәхетемдең осон ялғарға!
Фәүзиә әбей. Бәхет осон ҡарттар йортонда эҙләйҙәрме ни инде, иҫәүән! (Көлә.)
Хөсәйен ҡарт инә, быларҙы тыңлап тора.
Ырыҫбай ҡарт. Юҡ, валлаһи!
Фәүзиә әбей. Эй, Ырыҫбай, беҙ бит бында һуңғы көндәребеҙҙе кисерергә килдек!
Ырыҫбай ҡарт. Һин мине һаман да шул аҡылһыҙ малай тип уйлайһыңдыр… Әйҙә, ҡартлығыбыҙҙа бәхетле булайыҡ! Сыҡ миңә! (Күҙҙәренә төбәлә.)
Фәүзиә әбей. Ата-а-а-аҡ! Бына һиңә иҫке ауыҙҙан яңы һүҙ! Нимә әйтәһең инде ҡартайған көндә бындай тәҡдимгә? (Яулыҡ осо менән ирендәрен ҡаплап кеткелдәп көлә.)
Ырыҫбай ҡарт. Мин бит, исмаһам, ғүмеремдең һуңғы көндәрендә күҙҙәреңә бағып ҡына йәшәрмен тип өмөтләнәм... (Йырлай.)
Һайрай ҡошсоҡ,
Өҙөлөп һайрай ҡошсоҡ -
Бәхет бүләк итер был иртә!
Алыҫ йылдар,
Оҙон юлдар аша
Яндарыңа килдем мин, иркәм!..
Хөсәйен ҡарт. Ыһым-ыһым…
Ырыҫбай ҡарт. Һин, Хөсәйен, әллә шпион булып ялландыңмы?
Хөсәйен ҡарт. Кит юҡты, Ырыҫбай ҡорҙаш…
Ишектән Шәмсетдин ҡарт күренә.
Ырыҫбай ҡарт. Ҡәрҙәштәр, минең барығыҙға ла шәп яңылығым бар бит әле!
Шәмсетдин ҡарт. Әллә беҙҙән дөмөгөргә булдыңмы, ниһайәт? (Асыулы.)
Хөсәйен ҡарт. Тағы ниндәй яңылыҡ – уларҙан ошо ике көндә биҙрәп бөттөм инде…
Ырыҫбай ҡарт. Быға тиклем әйтергә ҡыймағайным – Фәүзиә минең тәүге һәм һуңғы мөхәббәтем. Беҙ уның менән никахлашырға булдыҡ!
Фәүзиә әбей (креслоһынан ырғып тора). Кит юҡты, холоҡһоҙ! Оятҡа ҡалдырып ни…
Хөсәйен ҡарт. Атаҡ, атаҡ, беҙ тышҡа сығып ингәнсе килештегеҙҙәме ни?
Шәмсетдин ҡарт. Ну, аҙғын…
Фәүзиә әбей. Кеше ышанмаҫтайҙы ысын булһа ла һөйләмә тиҙәр, Ырыҫбай!
Ырыҫбай ҡарт. Ышанһалар ҙа, ышанмаһалар ҙа… Әйҙә, Фәүзиә! Йәшлегем заяға үтте, исмаһам, ҡартлығымда мине бәхетле итеүҙән баш тартма!
Шәмсетдин ҡарт. Аҙғын, холоҡһоҙ, килгәненә ике көн юҡ, ул янъял ҡуптара бында…
Ырыҫбай ҡарт. Ниндәй янъял булһын, ти, Шәмсетдин! Туй буласаҡ!
Шәмсетдин ҡарт. Фәүзиә, ул ысынды һөйләйме, әллә ауыҙынан ни сыҡҡанын ишетмәйме? (Аптырап был икәүгә ҡарай.)
Фәүзиә әбей (Ырыҫбайға ҡарап ҡул ғына һелтәй).
Ырыҫбай ҡарт. Йылдар үтте, һине нисек кенә оноторға тырышһам да, юҡ, булдыра алманым! Ирең ҡаты ауырыуҙан китеп барғас, хатта ҡыуанғайным… Тик хаталандым, һин мөхәббәтеңә хыянат итмәйем тип ҡырҡа баш тарттың. Әммә бөгөн ситкә типмә мине, бәхетһеҙ итмә!
Шәмсетдин ҡарт. Ну, йылан…
Хөсәйен ҡарт. Фәүзиә, ысынмы был, әллә шаяраһығыҙмы?
Фәүзиә әбей. Кит, исмаһам, һин аптыратма, Хөсәйен! Ниндәй ысыны булһын, ти! Йылдар артында ҡалғанды хәтерләүҙән бөгөн ни фәтүә?
Ырыҫбай ҡарт. Йә, сығаһыңмы миңә, Фәүзиә? Яуап көтәм!
Фәүзиә әбей. Һинең ыңғайыңа аҙғын тип уйлаһындар өсөнмө? Башыңа тай типтеме әллә? Оят юҡ үҙеңдә, былай ҙа далаға ҡыуылған ҡарсыҡты йонсотмаһаң…
Ырыҫбай ҡарт. Никахлашыуҙың ниндәй ояты бар?..
Фәүзиә әбей. Ҡартайған көнөмдә кәмһетмә мине, Ырыҫбай… Килешмәгәнде һөйләп…
Ырыҫбай ҡарт. Ике йәрҙең ҡауышыуы ҡасан килешмәгәне бар?
Хөсәйен ҡарт. Ай-һай, тимерҙе ҡыҙыуында һуғаһың икән, Ырыҫбай! Ну шилма малай булып сыҡтың бит, әй! (Кеткелдәп көлә.)
Ырыҫбай ҡарт. Өмөтөмдө өҙмә инде, Фәүзиә! Былай ҙа нисәмә йыл көттөм! Иреңдең вафатынан һуң күпме тапҡыр һоратып килдем, әммә һин, бәлки, балаң хаҡына мине яныңда күрергә теләмәгәнһеңдер. Әммә бөгөн дә һуң түгел бит әле! Теребеҙ бит әле! Йәшәйбеҙ бит әле!
Фәүзиә әбей. Ырыҫбай, етер инде!
Ырыҫбай ҡарт. Исмаһам, ғүмерем ахырында бергә булырбыҙ тип яныңа килгәйнем бит, Фәүзиә!
Шәмсетдин ҡарт. Мин ҡаршы быға! Хайуан! Аҙғын! (Сығырынан сығып, йоҙроҡтарын төйнәп, Ырыҫбай ҡартҡа ташлана. Ыҙғыш китә. Үҙҙәрен саҡ айырып алалар.). Һеңлемдең башына еттең, хәҙер килеп бында…
Хөсәйен ҡарт. Шәмсетдин, был ни ҡыланыуың? Ғүмерҙә булмағанды…
Ырыҫбай ҡарт. Һин минең шкурала йәшәп ҡара ине!
Шәмсетдин ҡарт. Һин үҙең Шүрәле! Күрһәткәндәрең дә еткән миңә… (Иламһырай.)
Хөсәйен ҡарт. Мулла ҡатаһыҙ, кеше хатаһыҙ булмай, ҡорҙаш!
Фәүзиә әбей. Шәмсетдин тыныслан, ҡайҙа дарыу алып киләйем, булмаһа…
Ырыҫбай ҡарт (мөйөшкә китә). Эй-эх!..
Шәмсетдин ҡарт. Һинең кеүекте нисек ер йотмайҙыр! (Бер яҡ ситкә барып ултыра.) Ай, йөрәгем! (Йөрәгенә тотона.)
Хөсәйен ҡарт. Кит, ҡурҡытма әле!
Шәмсетдин ҡарт. Уф! (Карауатына барып ята.)
Фәүзиә әбей. Нимә булды, Шәмсетдин, әллә Гөлназ туташты саҡырайыҡмы?
Шәмсетдин ҡарт (Ымлап «юҡ» тигәнде ишаралай).
Фәүзиә әбей. Кисәнән бирле донъябыҙ түңкәрелдеме ни…
Шәмсетдин ҡарт. Шайтан килеп ояланы – бөтә бәлә шунан…
Ырыҫбай ҡарт. Эх, яҙмыш…
Йәнә телефон шылтырай. Хөсәйен барып алырға итә лә, ҡулын һелтәп ҡуя.
Ут һүнә.
Ут яна.
Ырыҫбай телефонында һандар йыя. Яуап ала алмай һәм ауыр көрһөнөп карауатына барып ултыра. Ишектән Хөсәйен ҡарт инеп килә. Ҡулына тәрилкә менән аш тотҡан. Шәмсетдин ҡарт һаман да карауатында ята.
Хөсәйен ҡарт. Сәғәт телдәре беҙҙе аямай… Күп тә ҡалманы тыуған яғымды ташлап китергә. Шәмсетдин, хәл индеме? Бына аш килтергәйнем үҙеңә. (Өҫтәлгә тегегә аш ҡуя.)
Ырыҫбай ҡарт. Эйе, ваҡыт үтә…
Хөсәйен ҡарт. Ҡайраттауға ҡарап туя алмайым… Уны башҡаса бер ҡасан да күрә алмаясағым тураһында уй йәнемде телә! Бында бит миңә хатта урамдың берәҙәк эттәре лә ҡәҙерле… (Ҡулы менән күҙҙәрен ышҡып ала.)
Ырыҫбай ҡарт. Эйе, ялан яғында ыжғыр бурандар ғына…
Ишектән Фәүзиә күренә.
Фәүзиә әбей. Хәҙисәне осратҡайным, иртәгә мине күрмәй китеп барма, ти. Эй, Аллам, шул тиклем ауыр булыр тип уйламағайным…
Хөсәйен ҡарт. Ҡартлығыбыҙҙа тибеләбеҙ инде!
Фәүзиә әбей. Атаҡ-атаҡ, Шәмсетдин һаман ятасы! Тороп тән яҙлыҡтырһаң ни була, көн яҡтыһында ятҡансы…
Ырыҫбай ҡарт. Минең менән сираттағы алышҡа хәл йыялыр!
Фәүзиә әбей. Етте, Ырыҫбай, етте…
Хөсәйен ҡарт. Әйҙә, йөҙ йыртышмайыҡ, Ырыҫбай. Ә һин тор, бала саға кеүек ятма, булмаһа тамаҡ ялғап ал…
Ҡулы менән Шәмсетдингә ҡағыла, тегенеһе тәрән итеп ыңғырашып ебәрә һәм әйләнеп ята. Йөҙө ап-аҡ.
Хөсәйен ҡарт. Атаҡ, нимә булды һиңә?
Фәүзиә әбей. Шәмсетдин, Шәмсетдин! (Тегенең ҡулынан тота.) Ай, тирҙәре йөҙөнә бәреп сыҡҡан бит бының!
Хөсәйен ҡарт. Йөрәгең тоттомо әллә? Хәлең юҡмы?
Тегенеһе аңлайышһыҙ итеп яуап бирә, ыңғыраша.
Ырыҫбай ҡарт. Был шытырға йыйынған бит! Булмаһа Гөлназ туташты саҡырайым, бәләһенән баш аяҡ!
Йүгереп сыға.
Хөсәйен ҡарт. Ай, Аллам, көтмәгәндә…
Фәүзиә әбей. Ауыр кисерҙе шул был Ырыҫбайҙы… Шәмсетдин һөйләшер ҙә хәлең юҡмы ни?
Хөсәйен ҡарт. Ай, Аллам! Дала яғына китмәҫ өсөн туңҡайғандыр был!
Аһылдап Гөлназ туташ менән Ырыҫбай ҡарт килеп инә.
Гөлназ. Хөсәйен бабай ҡырғараҡ китегеҙ әле. Шәмсетдин бабай нимә булды? Яуап бирә алаһығыҙмы? (Шәмсетдин ҡарттың пульсын тотоп ҡарай, тиҙ генә давлениеһын үлсәй.) Ырыҫбай ағай, һыу килтерегеҙ, йәһәт!
Ырыҫбай ҡарт. Хәҙер, хәҙер… (Һыу алып килә.)
Гөлназ. Әйҙә, Шәмсетдин бабай, ошо дарыуҙы ғына ҡап әле. (Шәмсетдин ҡарттың башын ҡалҡытып дарыу ҡаптырмаҡсы була, әммә тегенеһе уны эсә алмай.) Скорый саҡырырға кәрәк, срочно! (Телефондан шылтыратмаҡсы була, уныһын эшләтә алмай, буғай.) Уф, бынау тотмаған телефонын да әйтер инем! (Сығып йүгерә.)
Фәүзиә әбей. Бына көтмәгәндә…
Хөсәйен ҡарт. Иртән генә һин дә мин ине, шул Ырыҫбай менән ыҙғыш ҡына уны аяҡтан йыҡты инде.
Ырыҫбай ҡарт. Үҙе һеләүһен кеүек ташланған әҙәмгә ни…
Фәүзиә әбей. Берәй еренә төрттөңмө, тим, әллә Ырыҫбай?
Ырыҫбай ҡарт. Кит әле, Фәүзиә, юҡты һөйләп… Бөгөн-иртәгә үләм тип торған ҡартласҡа ниңә киҙәнәйем… Һинең менән никах уҡытам тигәнде үтә ауыр ҡабул итте…
Хөсәйен ҡарт. Кит инде, ҡорҙаш, минең яңғыҙымды далаға олаҡтырмаҡсы булаһыңмы? Эй, Аллам!
Гөлназ килеп инә.
Гөлназ. Фельдшер хәҙер килеп етәм тине. Скорыйға ла шылтыраттым. Хәле нисек?
Хөсәйен ҡарт. Үҙең күреп тораһың, ҡыҙым.
Фәүзиә әбей. Яман төштәр ыҙалата ине шул… Ҡазаға булған икән…
Ырыҫбай ҡарт. Шунсама саҡырымда ятҡан район үҙәгенән бында скорыйың килеп еткәнсе ун тапҡыр үлеп ун тапҡыр терелергә була инде!
Хөсәйен ҡарт. Ырыҫбай, һин янда булғанда терелеү бик шикле, буғай.
Гөлназ. Ағайҙар, тауышланмай тороғоҙ!
Фәүзиә әбей. Ауыҙыңдан ел алһын, Хөсәйен!
Ырыҫбай ҡарт. Хәҙер уның башына мин етте тимәксеһеңме?
Гөлназ. Ул иҫән көйө янында нимә теләһә нәмә һөйләйһегеҙ! (Асыулана.)
Ишектән фельдшер күренә.
Фельдшер. Ҡайҙағыҙ әле! (Тиҙ генә сумаҙанын сығара һәм Шәмсетдин ҡарттың пульсын тикшерә, давлениеһын үлсәй.) Нимә булғайны?
Хөсәйен ҡарт. Нимә тип ни? Бына Ырыҫбай менән сат-сот һуғыштылар ҙа…
Гөлназ. Аһ-аһ, һуғыштылар? Ырыҫбай ағай, был ысынмы?
Фәүзиә әбей. Арттырма әле, Хөсәйен, ул тиклем…
Ырыҫбай ҡарт. Ниндәй һуғыш булһын, әрепләшеп кенә алғайныҡ! Уның һүҙ күтәрә алмаған әҙәм икәнен эт белһенме!
Гөлназ туташ: Бына һиңә!
Фәүзиә әбей. Артыҡ тулҡынланып киткән һымаҡ булғайны шул…
Фельдшер. Тимәк, йөрәге… Гөлназ, әйләндереш әле (Шәмсетдин ҡартты әйләндереп укол ҡаҙайҙар. Фельдшер тегенең янында оҙаҡ ҡына мыштырҙай. Башҡалар шым ғына уны күҙәтә.)
Гөлназ. Рәмзиә апай, шунан нисек?
Фельдшер. Ҡулымдан ни килә – барыһын да эшләнем. Хәҙер бөтәһе лә Аллаһы Тәғәлә ихтыярында инде… Әйҙә әле. (Үҙе менән Гөлназ туташты ситкәрәк алып китә. Ҡарттар бөтәһе лә ҡолаҡтарын ҡарпайтып был икәүҙе тыңларға әҙерләнә.) Дөрөҫөн генә әйткәндә, өмөт аҙ. Ваҡыты еткәндер күрәһең, иртәгә тиклем йәшәмәҫ инде.
Гөлназ. Ай, Аллам!
Фәүзиә әбей. Абау!
Хөсәйен ҡарт. Нимә тине ул?
Фәүзиә әбей. Бахырҡайым…
Ырыҫбай ҡарт. Тимәк, шыта инде все тәки…
Хөсәйен ҡарт. Һин генә башына еттең! Дала имеш! Был беҙҙе бында уҡ туңҡайтасаҡ тип белеп әйткән икән!
Фәүзиә әбей. Юҡты һөйләмә әле, Хөсәйен!
Фельдшер. Янында ыҙғышып ауырыуҙың хәлен генә насарайтасаҡһығыҙ! Ярай, мин ҡуҙғалайым…
Гөлназ. Ярай, Рәмзиә апай… Бик булмаһа, һуңғараҡ тағы инеп сығырһың инде. Скорыйға ла шылтыратҡайным былай…
Фельдшер.: Ул был хәл була ҡалһа, иҫкәртерһең инде. (Сыға.)
Гөлназ. Бәлә кеше башынан йөрөй шул.
Фәүзиә әбей. Эйе, көтмәгәндә…
Ырыҫбай ҡарт. Үлемде берәү ҙә һорап алмай!
Гөлназ. Атаҡ-атаҡ, Шәмсетдин бабай әле үлмәгән бит әле…
Ырыҫбай ҡарт. Гөлназ туташ, беҙҙе һаңғырауға һанайһыңмы әллә? Фельдшер ауыҙынан сыҡҡанды беҙ ҙә ишетеп торҙоҡ!
Хөсәйен ҡарт. Үлемде һорап алмайҙар, имеш… Ай-һай, һине махсус рәүештә бында ебәрмәнеләрме икән? Беҙҙе иртәгә тиклем дөмөктөрөү өсөн – ул саҡта дала яғына оҙатып расходланмаясаҡтар бит.
Фәүзиә әбей. Етәр әле, Хөсәйен!
Гөлназ. Олатай, туҡтағыҙ!
Ырыҫбай ҡарт. Бәлки, ебәргәндәрҙер, әммә был турала һиңә һөйләмәҫмен инде, Хөсәйен брат! (Өҫтәл артына ултыра ла ҡалаҡ алып Шәмсетдин ҡартҡа тәғәйенләнгән ашты ашай башлай.)
Хөсәйен ҡарт. Аһ-аһ, нимә ҡыланаһың ул, йүнһеҙ?!
Ырыҫбай ҡарт. Нимә ҡыланам? Тамаҡ ялғайым – шул ғына!
Хөсәйен ҡарт (ярһып). Әҙәм аҡтығы, уны мин Шәмсетдин ҡорҙашҡа индерҙем! Нимә кеше өлөшөнә йәбешәһең!
Фәүзиә әбей. Ырыҫбай, улай ҡыланмаһаң да булыр ине…
Гөлназ. Етәр бөтәгеҙгә лә! Тыйылығыҙ, зинһар!
Ырыҫбай ҡарт: Ә мин нимә эшләгән? Бына-бына шытырға ятҡан Шәмсетдингә был аштың ни хәжәте? Әрәм булмаҫ, исмаһам!
Хөсәйен ҡарт. Ну, һин… Ну, һин… (Ни әйтергә белмәй.)
Ырыҫбай ҡарт. Берәү бер тәрилкә аш ашаған, имеш. Шуны ла күпһенмәһәң инде, Хөсәйен!
Хөсәйен ҡарт. Тығылып ҡына кит йәме!
Гөлназ. Ырыҫбай ағай, аш бүлмәһендә лә бар бит!
Ырыҫбай ҡарт. Бар ҙа ул, ҡапыл эсемдә бушлыҡ тойҙом, шуны баҫайым тигәйнем…
Карауатта ятҡан телефон шылтырай. Шәмсетдин ҡарт ҡапыл ныҡ итеп ыңғырашып ебәрә. Бөтәһе лә аһ итеп ҡала.
Гөлназ. Шәмсетдин ағай? (Шәмсетдин ҡарт янына эйелә.) Фәүзиә апай, кемдең телефоны…
Фәүзиә әбей. Ырыҫбай, һинең кирбесең бит!
Ырыҫбай ҡарт. Хәҙер, хәҙер… (Ырғып тора ла карауатынан телефонын алып ситкә китә.) Алло, алло, тыңлайым! Ә һинме ни? Эйе, барыһына ла шөкөр. Былай булғас осо күренә башлаған икән… Рәхмәт инде, рәхмәт! Үҙегеҙ ни хәлдә? Ярай, борсолма… Имен-аман ғына булығыҙ… (Тауышы ниңәлер моңһоу ғына яңғырай.)
Хөсәйен ҡарт. Был әҙәмдең берәүгә хәжәте бар икән… Знакумдары ла үҙе һымаҡтыр… Ҡәберең йыраҡ булһын… (Уфтана.) Эй, Аллам, бында ғына Шәмсетдин кеүек үлтер ҙә ҡуй! Этләтмә мине!
Гөлназ. Меңенсе тапҡыр ҡабатлайым, етәр әле һеҙгә!
Ырыҫбай ҡарт үҙ карауатына барып ята.
Хөсәйен ҡарт. Кемгәлер һинең дә кәрәгең бар икән, Ырыҫбай?
Ырыҫбай ҡарт. Шөкөр, Хөсәйен, шөкөр!
Фәүзиә әбей. Әллә бер-бер хәл булдымы?
Ырыҫбай ҡарт. Юҡ, Фәүзиә, знакум ғына хәл белешеп шылтыратырға булған.
Фәүзиә әбей. Шулаймы ни?
Шәмсетдин ҡарт ныҡ итеп ыңғырашып ебәрә һәм тартыша башлай.
Гөлназ. Шәмсетдин олатай! Шәмсетдин олатай! Эх, исмаһам, бынауы скорыйы ла һаман килмәй бит!
Фәүзиә әбей. Эй, илаһым, һуңғы минуттары яҡынлаша бахырҡайҙың…
Хөсәйен ҡарт. Үлде инде, үлде! Бөттө барыһы ла…
Ырыҫбай ҡарт. Иртән генә минең менән көрәшә ине… Хәҙер Ғазраил менән…
Гөлназ. Шәмсетдин олатай! Шәмсетдин олатай! (Ҡысҡыра.)
Фәүзиә әбей. Эй, Аллам, ҡотҡар беҙҙе…
Ут һүнә. Шаршау ябыла.
II бүлек.
Ут яна.
Ҡарттар йорто. Алыҫта әтәс ҡысҡырған тауыш ишетелә. Һағышлы ҡурай моңо яңғырай. Бөтәһе лә йоҡлай. Гөлназ Шәмсетдин ҡарттың карауаты янында ултырғыста йоҡлап ултыра. Кемдеңдер телефоны шылтырай. Шәмсетдин ҡыбырлап ҡуя.
Шәмсетдин ҡарт. Гөлназ ҡыҙым…
Гөлназ ҡапыл һиҫкәнеп килеп уяна. Бөтәһе лә ҡыштырҙай башлай.
Гөлназ. Әү, олатай, тыңлайым!
Шәмсетдин ҡарт. Бөгөн беҙҙең күсә торған көн түгелме һуң?
Фәүзиә әбей. Атаң башы Шәмсетдин, үҙең теге яҡҡа күсә яҙҙың бит! Ҡотто ғына алдың…
Гөлназ. Эйе, Шәмсетдин олатай, бөгөн юлға сығырға тейеш инек…
Хөсәйен ҡарт. Ай, Аллам, ғүмерең бар икән, ҡорҙаш! Дала яғын күрергә яҙғандыр…
Гөлназ. Хәлегеҙ нисек, Шәмсетдин олатай? Үҙегеҙҙе нисек тояһығыҙ?
Шәмсетдин ҡарт. Яҡшырҙы, буғай… Бер сынаяҡ ҡаты ғына сәй эскәндә ищеү ҙә шәп булыр ине.
Тороп ултыра. Бөтәһе лә уның янына килә.
Гөлназ. Әйҙәгеҙ, бергәләп тамаҡ сылатып алайыҡ. Атларлыҡ хәлең бармы, олатай? Мин әҙерләй торайым…
Сыға.
Шәмсетдин ҡарт. Бар, бар ҡыҙым, егерме йәшлек егеттеке кеүек… (Көлгән була.)
Хөсәйен ҡарт. Эй, ҡояш арҡан буйы күтәрелгән дә икән. Кем телефондан шылтыратты икән? Йә аҙналар буйы шым тора, йә минут һайын шылтырап асыуға тейә.
Фәүзиә әбей. Эй, Шәмсетдин, дала яғына күсмәйем тип шулай ҡырталашмаһаң да булыр ине инде! Ҡот ҡынамды алдың… Ҡайҙа Гөлназ туташ янына сығайым әле, сәй ултыртышайым.
Сыға.
Шәмсетдин ҡарт. Ҡәҙеремде нығыраҡ белерһегеҙ! Ауырыуҙы һорап алаларҙыр шул… Ғазраил килеп иҫкәртеп китте, буғай.
Хөсәйен ҡарт. Ай-һай, мин һине шыта тип уйлағайным, Шәмсетдин! Баҡһаң, һине Ғазраил да ала алмай икән!
Шәмсетдин ҡарт. Был әҙәм дә мине шытыр тип өмөтләнгәйне бит (Ырыҫбай ҡарт яғына башын ҡарап һелкә.) Юҡ инде, минән тиҙ генә ҡотола алмаҫһығыҙ!
Хөсәйен ҡарт. Ниндәй ҡотолоу, ти, һинһеҙ ҡарттар йорто ҡарттар йорто һымаҡ булмаҫ ине… (Кирелеп ала). Бына төнө буйы йоҡларға ирек бирмәгәсең ни, көн уртаһына ҡәҙәр йоҡо һимерткәнбеҙ… Ә Ырыҫбайға ни – өҫтөнә утын ауҙарһаң да уянасаҡ түгел. Шуның телефоны шылтыратып йонсотто түгелме? (Ырыҫбай янына килә.)
Эй, йоҡо сүлмәге, дала көтә беҙҙе, дала! (Тегегә төртә лә ырғып китә.)
Кит булмаҫтайҙы! Гөлназ туташ! Гөлназ туташ, тим! (Һөрәнләй башлай.)
Шәмсетдин ҡарт. Нимә аҡыраһың ул тиклем?
Хөсәйен ҡарт. Был киткән, буғай! Тәне һыуынған… Ырыҫбай, тим, Ырыҫбай!
Шәмсетдин ҡарт. Һөйләмә юҡты… Ул киткәнсе, беҙ йөҙ китеп өлгөрөрбөҙ. (Яндарына тәнтерәкләп килә.) Абау икән…
Гөлназ. (Йүгереп килеп инә, уның артынан Фәүзиә әбей күренә.) Нимә булды тағы?
Хөсәйен ҡарт. Ырыҫбайға нимәлер булған, әллә теге ниткән инде…
Гөлназ. Ай, Аллам! Хөсәйен бабай, фельдшерҙы саҡыр…
Хөсәйен ҡарт сығып йүгерә.
Фәүзиә әбей (ауыҙын ҡулдары менән ҡаплап). Ырыҫбай! Ырыҫбай! Ай, Аллам! Тере генә була күрһен инде…
Шәмсетдин ҡарт. Үәт, бәлә…
Гөлназ (Ырыҫбай ҡарттың пульсын тотоп ҡарай, уның күкрәген баҫҡылай). Үкенескә ҡаршы, һуң… Киткән икән Ырыҫбай ағай…
Шәмсетдин ҡарт. Булмаҫ, булмаҫ…
Фәүзиә әбей (күҙ йәштәрен яулыҡ осо менән һөрткөләй). Мәңге йәшәр кеүек Ырыҫбай ҙа… Кисә генә һин дә мин кеүек ине…
Гөлназ. Төндә йөрәге туҡтаған, буғай, бахырҡайҙың… (Тегенең күҙҙәрен яба һәм простыня менән ҡаплай.)
Хөсәйен ҡарт инә.
Хөсәйен ҡарт. Хәҙер киләм тине… Әллә киткәнме?
Шәмсетдин ҡарт. Эйе…
Карауатта телефон шылтырай. Бөтәһе лә бер-береһенә ҡараша.
Шәмсетдин ҡарт. Ырыҫбайҙың кирбесе шылтырай бит…
Фәүзиә әбей. Кем шылтырата икән?
Хөсәйен ҡарт. Кем булһын, шул һүҙгә әүәҫ знакумы йонсоталыр…
Шәмсетдин ҡарт. Гөлназ ҡыҙым, ал, һөйләш!
Гөлназ телефонды ала.
Гөлназ. Алло, алло! Әй, әттәгенәһе, насар ишетелә! Эйе, тыңлайым. Эйе, Ырыҫбай ағайҙың телефоны. Кем? Улы? Эйе… Тик… Ни бит әле…Ҡайғылы хәбәребеҙ бар… Ырыҫбай ағайыбыҙ бөгөн төндә үлеп ҡуйҙы… Ғәфү итегеҙ инде, көтмәгәндә… (Оҙаҡ ҡына тыңлай.) Рәхмәт инде! Хуш булығыҙ… (Трубканы һала ла шып ултыра.)
Иҫ киткес хәлдәр!
Шәмсетдин ҡарт. Нимә булған, Гөлназ ҡыҙым?
Хөсәйен ҡарт. Йә, ҡурҡытма, тиҙерәк әйтә һал!
Гөлназ. Улы шылтыратты! Нисек кенә ауыр булмаһын, әйттем инде…
Фәүзиә әбей.: Улы? Бахырҡайым…
Гөлназ. Ырыҫбай ағайға ҡарттар йортон ҡалдырасаҡтар, тип хәбәр итергә теләгән! Бер ниндәй дала яғына күсенергә кәрәкмәй, тине.
Фәүзиә әбей. Ата-а-аҡ…
Гөлназ. Эйе, Фәүзиә инәй, улы ҙур ғына түрә икән, өҫтәүенә депутатмын, ти… Баҡһаң, Ырыҫбай ағай, бында килер алдынан ҡарттар йортон ябасаҡтарын ишетеп, уға шылтыратҡан булған. Уныһы хәл итергә һүҙ биргән…
Шәмсетдин ҡарт. Тимәк, ҡыҙым, беҙ бер ниндәй дала яғына күсмәйбеҙме инде?
Гөлназ. Шуны хәбәр итергә шылтыратҡайным тине…
Хөсәйен ҡарт. Бына көтмәгәндә…
Шәмсетдин ҡарт. Тик Ырыҫбай үҙе китеп барҙы бит!
Гөлназ. Белмәйем инде хәҙер… Район хакимиәте ни тип әйтер… Баҡһаң, Ырыҫбай ағай ҡаты ауырыған икән. «Яныма саҡырһам да, күсеүҙән ҡырҡа баш тартты ла ҡуйҙы», – тине улы. Хаталы йәшлегем өсөн миңә ҡарттар йортонан да яҡшыраҡ урын булмаҫ, тигән. Ҡарттар йортон күсермәҫ өсөн бында килгән. Улы былай ғына беҙҙең турала борсолмаҫ ине, моғайын. (Устары менән йөҙөн ҡаплай.)
Фәүзиә әбей. Бик күп серҙәрем бар, оҙаҡламай белерһегеҙ, ваҡытынан алда асмай торайым, тигәйне. Ошо турала һөйләгәндер инде, бахырҡай.
Гөлназ. Мин килгәнсе атайымды һуңғы юлға лайыҡлы итеп әҙерләй тороғоҙ, тип үтенде…
Шәмсетдин ҡарт. Үҙе үлгәс, беҙҙе ҡабат далаға ҡыумаһалар ярай ҙа. Кире кешенең ни, үлгәс тә эше кире булмағайы… Уның улына беҙҙең кеүек берәҙәктәрҙең ни хәжәте бар.
Хөсәйен ҡарт. Дәәәә… Баҡһаң, ул тиклем хөрт әҙәм дә булмаған икән. Һуңғы көндәрен йәшәгәнен, исмаһам, һиҙҙертмәне лә бит…
Фәүзиә әбей. Бахырҡайым, эй, бахырҡайым…
Гөлназ. Хәҙер Ырыҫбай ағай менән матур итеп хушлашырға кәрәк.
Фәүзиә әбей. Никах тәҡдим иткән булды бит әле… Ә яҙмыш барыбер үҙенекен итә шул. Башыңды ташҡа бәр, ер тырнап ила – барыбер мәрхәмәт көтөп алырмын тимә! Эй, Аллам… (Яулыҡ осо менән күҙ ситтәрен һөртөп ала. Телефон шылтырай.)
Гөлназ. Тынысланығыҙ, Фәүзиә инәй, тынысланығыҙ. (Барып телефонды ала.) Алло! Алло, тим! Ғәфү итегеҙ, бер нәмә лә ишетелмәй. Эйе, ныҡ насар ишетелә! Юҡ, бөгөн күсмәйбеҙ. Алло!
(Телефонды һала.) Ошо ҡороғор телефонды, сүп һауытына ғына сығарып ырғытам инде. Әллә кем булды… (Уфтана.)
Ут һүнә.
Ут яна.
Ҡарттар йорто. Ишектән бер-бер артлы Шәмсетдин ҡарт менән Хөсәйен ҡарт килеп инә.
Шәмсетдин ҡарт (йырлай).
Үткән ғүмеркәйҙәр бер төш кеүек,
Беҙҙән дә ҡалыр бары хәтирә,
Бәхеттәрҙе Хоҙай бик аҙ бирҙең,
Ә ғазапты, эйе, бик күп күрҙем,
Әммә түҙҙем…
Сөнки йөрәккәйем,
Йөрәккәйем барыһын күтәрә…
Йөрәккәйем барыһын күтәрә…
Хөсәйен ҡарт. Бына, Ырыҫбайҙы ла ҡуйып ҡайттыҡ. Элгәре көн генә һин дә мин йөрөгән әҙәмде. Башыма сал ҡунды – барыбер аңлай алманым был донъяны.
Шәмсетдин ҡарт. Эйе, түңкәрә һуға ла ҡуя, яҙмыш. Мин мәңге тип күкрәк һуғып йөрөһәң дә, барыбер ҡалмайһың. Хатта Ырыҫбай кеүектәрҙе лә ер ҡуйынына һала. Зар илаған һеңлемдең рухы алдында яуап бирәһе бар әле уға!
Хөсәйен ҡарт. Ә улы былай ничего ғына ир-азамат күренә. Ҡайһы арала ҙур түрә булырға өлгөргән, тиерһең. Етемлектә буй еткерһә лә, атаһын һуңғы юлға оҙатырға ҡайтты бит. Байлыҡты һәм вазифаны Аллаһы Тәғәлә уға бушҡа ғына бирмәгәндер. Шундай атанан нисек шундай ул тыуған тиһең…
Шәмсетдин ҡарт. Ырыҫбайҙы ла үҙ янына йәшәргә саҡырыуын әйтсәле! Килештерер ине Ырыҫбай. Бында ғына бер нисә көн эсендә донъяның өҫтөн аҫҡа килтерә яҙҙы…
Хөсәйен ҡарт. Ярай, ҡорҙаш, мәрхүм тураһында йә яҡшыны ғына һөйлә йә бөтөнләй өндәшмә, тиҙәр.
Шәмсетдин ҡарт. Ҡанымды күп эсте, шуға ғына әйтәм...
Хөсәйен ҡарт. Әйҙә, мәрхүмгә арнап доға ҡылып алайыҡ булмаһа…
Икәүләп доға ҡылалар.
Телефон шылтырай. Хөсәйен ҡарт телефонды барып ала.
Хөсәйен ҡарт. Әллеү! Ишетелмәй! Әй, әттәгенәһе! Эйе, эйе, тыңлайым. Фәүзиә ҡарсыҡ ни урамда… Кем, кем? Ула-а-а-ай икән… Көтөр, көтөр, әйтербеҙ. Ыһы, шулай… Көтөр тим бит… (Телефонды һала.) Табутҡа ятҡанда ищеү иҫеңә төшөрөргә кәрәк ине. Оят юҡ шул, юҡ... Тере балаһы булғанда кеше ҡарттар йортонда көн итергә тейешме ни? (Асыуы йөҙөнә сыҡҡан.)
Шәмсетдин ҡарт. Тағы нимә булды? Кем маҙаһыҙлай?
Хөсәйен ҡарт. Фәүзиәнең ҡыҙы шылтыратты! Шул бисура көн һайын шылтыратып яфалаған икән!..
Шәмсетдин ҡарт. Кит, булмаҫтайҙы! Ҡыҙы ҡайҙалыр бомж булып йөрөй тип һөйләгәйнеләр бит!
Хөсәйен ҡарт. Һөйләһәләр ни, һөйәкһеҙ тел ни һөйләмәҫ!
Шәмсетдин ҡарт. Уныһы шулай, ил ауыҙына иләк ҡаплап булмай. Ҡартайған әсәһен күреп китергә булдымы икән?
Хөсәйен ҡарт. Беҙҙе далаға алып китерҙәрен ишетеп ашығып килә икән. Бына-бына килеп етәм, зинһар, ҡуҙғалмай торһондар тип үтенә.
Шәмсетдин ҡарт. Моғайын, үҙенә алып ҡайтырға теләйҙер, дала яғына ебәрмәҫ өсөн. Фәүзиә ҡарсыҡты иҫкәртергә кәрәк. Нисәмә йыл күрмәгән бит балаһын… Ҡыуанысынан бер-бер хәл булмаһын.
Хөсәйен ҡарт. Эйе, йөрәге ярылып ҡуймаҫ, тимә.
Ишек асылып китә һәм унан Фәүзиә ҡарсыҡ күренә.
Фәүзиә ҡарсыҡ. Бына Ырыҫбайҙы ла хәтерләргә генә ҡалды. Шулай берәм-берәм китешеп бөтөрбөҙ инде. Ярай, дала яғында ятмаҫбыҙ исмаһам, шул ғына күңелде йылыта… Һеҙгә ни булды?
Хөсәйен ҡарт. Ни, Фәүзиә, әйтер һүҙ бар бит әле.
Фәүзиә әбей. Әлләсе, булһа әйтә лә ҡуя торғайның…
Хөсәйен ҡарт. Ни бит әле… Һин түлкә артыҡ борсолма.
Фәүзиә әбей. Кит йүнһеҙ, кеше ҡурҡытып. Тағы нимә булды? Бәлә килдеме? Йә, йонсотма…
Хөсәйен ҡарт. Ҡыҙың…
Фәүзиә әбей. Ай, ҡыҙым! (Креслоға сүгәләй.) Ошо хәбәрҙе ишетмәй үлһәм тип күпме теләнем! (Йөҙөн ҡаплап үкһей башлай.)
Хөсәйен ҡарт Атаҡ-атаҡ…
Фәүзиә әбей (илаулап) Ҡурсалай алманым шул балам… Яныңда була алманым, йәнекәйем. Ғәфү итсе, мине, ғәфү ит. Хәҙер һуңғы юлға оҙатырға ла бара алмаҫмын инде… Эй, Хоҙайым, мине лә алып кит янына…
Шәмсетдин ҡарт. Ни һөйләйһең, Фәүзиә? (Албырғап ҡала.) Һин, туңбаш, нимә ҡылдың? (Хөсәйенгә ҡарап ҡысҡыра.) Кешене күрәләтә үлтерә яҙҙың түгелме?
Хөсәйен ҡарт. Мин, киреһенсә, артыҡ ҡыуанмаһын тип… Ҡыйын булып ҡуйыр тип…
Шәмсетдин ҡарт. Артыҡ ҡыуанмаһын тип имеш… Ну, һиңмай, ана, хәҙер сеңләп илап ултыра, шатланыр урынға (Фәүзиә әбей аптырап был икәүгә баға.) Ҡыҙың, һине күрергә ҡайтып килә. Хөсәйен шул турала әйтә алмай яфаланды, ҡыуанысынан яңылышлыҡ килмәһен тип, иҫәүән.
Фәүзиә әбей (креслонан торорға итә, тора алмай). Ҡыҙым ҡайтып килә? (Ҡалтыранған тауыш менән һорай.)
Хөсәйен ҡарт. Ғәфү ит инде, Фәүзиә, әллә нисек йәпһеҙ килеп сыҡты.
Шәмсетдин ҡарт. Эйе, яңыраҡ ҡына телефондан үҙе шылтыратты, Хөсәйенгә далаға алып китмәй торһондар тигән.
Фәүзиә әбей. Нисек ҡайтып килә! Ай, Аллам! Төштөр был, төштөр… (Үҙен-үҙе бер нисә тапҡыр семетеп ала.)
Шәмсетдин ҡарт. Моғайын, һине үҙенә алып ҡайтырға йыйыналыр! Дөрөҫ әйткәнһең, Фәүзиә, килеп алырҙар тип… Хәҙер бына беҙ көнләшеп ултырып ҡалырбыҙ инде…
Фәүзиә әбей. Бәғеркәйемде күрер көндәрем дә бар икән! Ҙур рәхмәт инде, Хоҙайым…
Шәмсетдин ҡарт: Һинһеҙ был йорттоң йәме лә юғала инде, Фәүзиә…
Фәүзиә әбей. Юҡты һөйләмә, юғалмаҫ, Шәмсетдин! (Өтәләнә башлай. Ҡайҙандыр яулыҡ килтереп сығара.) Яңы яулығымды ябынайым әле, әсәйем ҡарсыҡҡа әйләнгән тимәһен. Гөлназ туташҡа ла әйтә һалайым. Ҡыҙым оҙон юлдан арып килә бит, өҫтәл йәйәйем, булмаһа.
Хөсәйен ҡарт. Ҡайғы менән шатлыҡ йәнәшә йөрөй тип белмәй әйтмәгәндәрҙер боронғолар.
Шәмсетдин ҡарт. Ысынлап та, ҡыҙыңды матур итеп ҡаршы алайыҡ, Фәүзиә! Ҡарттар йортонда йонсоп яталар икән тип уйламаһын әле!
Фәүзиә әбей. Ай, Аллам, рәхмәт төшкәрҙәре. Бәлки, ейәнсәрҙәрем дә үҙе менәндер, эй, арҡаларынан бер һөйһәм ине тип күпме зарыҡтым (Бүлмәнән сығып йүгерә.)
Шәмсетдин ҡарт. Хәҙер туйғансы һөйөрһөң инде! (Артынан ҡарап ҡала.)
Хөсәйен ҡарт. Бына бит шатлыҡ нимә эшләй – кисә саҡ йөрөгән Фәүзиә оса ғына!
Шәмсетдин ҡарт. Шулай, Хөсәйен! Әйҙә, өҫтәлде ошонда күсерәйек, булмаһа, аш бүлмәһендә бөтәбеҙгә лә тығыҙ булыр. Тот әле бер яғынан… Күмәкләп ултырырбыҙ, исмаһам… (Өҫтәл күсерә башлайҙар.)
Хөсәйен ҡарт. Әйҙә, Шәмсетдин, әйҙә… (Өҫтәлдең бер яғына барып йәбешә.)
Шәмсетдин ҡарт. Байрам хөрмәтенән теге аҡбашты ла сығарырһың ул, моғайын? (Кеткелдәп көлә.)
Хөсәйен ҡарт. Ниндәй аҡбаш? Ах, шилма малай, һинән сер юҡ инде! (Ҡушылып көлә.) Ә һин карауатың аҫтындағы тальянкаңдың саңын ҡағып алһаң, шәп булыр ине, Шәмсетдин!
Шәмсетдин ҡарт. Бындай байрам хөрмәтенә һыҙҙырабыҙ беҙ уны! Күршеләр һиҫкәнерлек буласаҡ! Әйҙә, аптыраһын әле Фәүзиәнең ҡыҙы!
Ут һүнә.
Ут яна.
Фәүзиә әбей, Хөсәйен һәм Шәмсетдин ҡарт ултыра. Уртала һыйға бай өҫтәл. Тышта машина тауышы ишетелә һәм йорт янында туҡтай. Шәмсетдин ҡарт менән Хөсәйен ҡарт тәҙрәгә ҡаплана.
Фәүзиә әбей. Ҡыҙыммы әллә? Ҡуй, өҫтөмдө ҡарайым әле, оятҡа ҡалып ҡуймайым. Төш кенә булмаһын был бәхетем… Эй, Аллаҡайым…
Хөсәйен ҡарт. Юҡ, ҡыҙың түгел икән. Берәй йомош менән йөрөүселер.
Шәмсетдин ҡарт. Юҡ, беҙҙең яҡ кешеһенә лә оҡшамаған.
Фәүзиә әбей. Минең ҡыҙым бит баш ҡалала йәшәй. Был яҡтарға ҡайтып йөрөргә ваҡыты ла юҡ, шуға өндәшмәгәйнем берәүгә лә. Юҡ, яңылыш шылтыратҡандарҙыр, төшөнмәгәнһеңдер, Хөсәйен…
Хөсәйен ҡарт. Мине ҡарт алаша тигәс тә, бөтөнләй аҡылдан яҙған тиһеңме?
Шәмсетдин ҡарт. Ай-һай, бутаманыңмы икән, Хөсәйен?
Хөсәйен ҡарт. Кит әле, йүнһеҙ, һин генә аптыратмаһаң!
Шул ваҡытта ишек шаҡыған тауыш ишетелә. Бөтәһе лә ишеккә ҡарай төбәлә. Унан бик зиннәтле кейенгән урта йәштәрҙәге ҡатын күренә. Янында костюмда ниндәйҙер ир. Фәүзиә әбей йөрәген баҫып тора.
Ҡатын ишектән инә лә Фәүзиә әбейгә төбәлә.
Ир: Здрасте!
Әҡлимә. Әсәй!
Фәүзиә әбей. Ҡыҙғынам… Әҡлимәкәйем… Өнөммө был, төшөммө... (Ҡыҙына ташлана. Улар ҡосаҡлашалар.)
Әҡлимә. Әсәй… Мамочка… Шул тиклем һағындым һине… Хәлдәрең нисек?
Фәүзиә әбей. Әҡлимәм… Был минуттарҙы ла кисерер көнөм бар икән… Һине бер күреү өсөн ҡылған доғаларымды әллә Хоҙай ишеткән инде…
Әҡлимә. Рәхмәт, әсәй, һис шикһеҙ, ишеткәндер...
Шәмсетдин ҡарт (бер яҡ ситкә ҡарап). Һағынғас, биш йылға бер исмаһам, килеп күрәләр…
Хөсәйен ҡарт. Шым… (Терһәге менән тегегә төртә.) Әйҙәгеҙ, рәхим итегеҙ! (Аптырашҡан тегеләргә икмәк һәм тоҙ килтерәләр.) Алыҫ юлдан арып киләһегеҙҙер, ауыҙ итегеҙ!
Әҡлимә. Рәхмәт! (Аптырап Шәмсетдин менән Хөсәйен ҡартҡа ҡарай.)
Фәүзиә әбей. Эй, илаһым… Һине һуңғы тапҡыр күргәнемә нисәмә йыл үтте… Ейәнсәрҙәремдең арҡаһынан бер тупылдатып һөйһәм ине тип хыялландым…
Ир. Ҡабаланып сығып киттек шул, уларҙы алып килеп булманы.
Әҡлимә. Ейәнсәрҙәрең һине һағынғандар, мамочка! Мин дә бик ныҡ һағынып килдем – бығаса ҡайтып булманы бит.
Фәүзиә әбей. Аллаһыма рәхмәт уҡып бөтөрә алмаҫмын инде бынан ары… Шатлығымдың сиге юҡ… Хәҙер инде үлһәм дә үкенмәйем…
Әҡлимә. Үлмәй тор әле, әсәй. Бер ҙә бирешкәнгә оҡшамайһың. Өҫтәлегеҙ ҙә мул ғына күренә. Атыу ҡарттар йортонда ас тоталар тигән булалар бит! Дала яғына ебәрмәйҙәрме ни һеҙҙе?
Фәүзиә әбей. Юҡ, ебәрмәйҙәр икән, ҡыҙым, ебәрмәйҙәр. Эй, ҡайғырғайным, ете ят ерҙә ятырмын тип…
Әҡлимә (иренә ҡарап). Ә һин ашыҡтыраһың, аңын-тоңон төшөнмәйенсә!
Ир. Ну мне так сказали…
Фәүзиә әбей. Ә нимә булды һуң, ҡыҙым?
Әҡлимә. Әсәй, беҙ бит һеҙҙе ҡайҙалыр оҙаталар тип ишеттек, шуға ла ашығып килеп еттек. Ә хәҙер бер килгәс эште лә ослап ҡуяйыҡ инде. Һин барыбер бында йәшәйһең бит, шуға йортто һатып ебәрһәк тигәйнем… Һинең ризалыҡ биргән ҡултамғаң ғына кәрәк.
Фәүзиә әбей. Ә…
Шәмсетдин ҡарт. Бына һиңә мә!
Хөсәйен ҡарт. Нимә, нимә? (Ҡулдарын ҡолағына ҡуя, үҙе Шәмсетдингә ҡарай.)
Әҡлимә. Тормош ауыр бит, әсәй! Һатып ебәрһәк, әҙерәк беҙгә ярҙам булыр ине…
Ир. Беҙ әле уны арендаға бирәбеҙ ҙә инде, тик ҡайтып йөрөүе генә уңайһыҙ, үҙегеҙ белеп тораһығыҙ…
Фәүзиә әбей (телен саҡ әйләндереп). Ҡыҙым, атыу ҡалала ҡалырға булдығыҙмы?.. Олоғайғас атай йортона ҡайтһаң, тигәйнем…
Ир. Ауылда ниндәй перспектива…
Әҡлимә. Әсәй, ейәнсәрҙәреңде аяҡҡа баҫтырырға кәрәк бит, көн һайын расход! Әле бына өлкәне Германияға уҡырға барам, ти… (Ҡағыҙҙарын килтереп сығара.) Ошонда ғына ҡул ҡуйһаң, ҡалғанын үҙебеҙ ҙә эшләрбеҙ.
Фәүзиә әбей (ҡулдары менән йөрәк тәңгәлен тота). Ни бит әле…
Шәмсетдин ҡарт (түҙмәй, ҡапыл ҡысҡырып ебәрә). Что вы себе позволяете? Бессовестные! (Бөтәһе лә тертләп китә.)
Хөсәйен ҡарт. Аҙғандар былар, хәбәрҙәре һаңғырауҙың да ҡолағын яра.
Шәмсетдин ҡарт. Ҡыҙым, әсәйең ҡарттар йортонда йәшәй! Оят түгелме һиңә!
Фәүзиә әбей. Ҡуй, Шәмсетдин, ҡуй…
Шәмсетдин ҡарт. Ҡуймайым! Че за безобразие! Мин уларҙы әсәһен алып ҡайтырға килгән икән, тим! Улар уның һуңғы ыштанын һалдырып алырға килгәндәр!
Хөсәйен ҡарт. Баштүбән был донъяһы… Мәсхәрә…
Әҡлимә. Извините, но вас прошу не вмешиваться в наши дела! Это наша семья!
Ир. Ағай, һеҙ бит бер нәмә лә белмәйһегеҙ…
Шәмсетдин ҡарт. Бында белергә лә кәрәкмәй! (Ырғып килеп тора.) Һеҙме семья? Һеҙме семья? Һеҙ – змея! Бына һеҙ кто! Беҙ уның семьяһы! Ә һеҙ! Ә һеҙ!.. Хәҙер бәреп ырғытам!
Фәүзиә әбей. Туҡта, Шәмсетдин! Етәр тим! Нишләп минең ҡыҙыма ҡысҡыраһың? Әҡлимә, ҡағыҙҙарыңды бир әле… (Әҡлимә ҡағыҙҙарҙы, ир ручка һуҙа.) Ҡайҙа ҡултамғамды ҡуйырға кәрәк?
Шәмсетдин ҡарт (ҡағыҙға барып йәбешә). Не позволю! Ҡуйма, Фәүзиә!
Хөсәйен ҡарт. Эйе, ҡуйма! Йортоң була тороп, бында йәшәргә ни!
Ыҙғыш китә. Әммә ир Шәмсетдинде этеп ебәрә һәм теге карауатҡа ҡолай, ыңғырашып күкрәген тота.
Фәүзиә әбей. Ҡуй, ыҙғышмағыҙ инде, Раббым!.. (Ҡарттарға ҡарап.) Балаларым бит! Ул йорттоң хәҙер миңә ни кәрәге…
Хөсәйен ҡарт. Уф-ф-ф!
Әҡлимә. Шулай шул, әсәй! Рәхмәт!
Фәүзиә әбей ҡул ҡуя һәм үкһеп илап ебәрә.
Ә һин бында ҡарауһыҙ түгелһең.
Шәмсетдин ҡарт. Һеҙ! (П-и-и-и-и-п) Тьфү һеҙгә! (Әҡлимә һәм ир яғына ҡарап төкөрә.)
Ир. По вам психбольница плачет!
Әҡлимә. Точно, ненормальные! Әсәй, бынан һуң һиңә йышыраҡ килеп йөрөрбөҙ! Ейәнсәрҙәреңде лә алып килербеҙ!
Фәүзиә әбей. Ярай, ҡыҙым…
Ир. Ладно, нам пора ехать, дети дома одни…
Әҡлимә. Һау бул әсәй! Онота яҙғанмын, бына күстәнәс алып килгәйнем! (Бер төйөнсөк сығара ла өҫтәлгә ултырта.) Ауырымаҫҡа тырыш! (Килеп таш һын һымаҡ ҡатып ҡалған Фәүзиә әбейҙе ҡосаҡларға итә, әммә тегенеһе ҡымшанмай.) Ярай беҙ киттек… (Ир менән сығып китәләр.)
Фәүзиә әбей. Рәхмәт, ҡыҙым…
Фәүзиә әбей тора ла барып төйөнсөктө аса һәм унан сәк-сәк сығара. Кескәй генә өлөшөн һындырып ала ла ауыҙына ҡаба.
Сәхнәлә ауыр тынлыҡ урынлаша.
Бер аҙҙан алыҫтан моңһоу ғына музыка ишетелә.
Фәүзиә әбей. Хөснуллам бер үҙе тигәндәй күтәргәйне ул йортто… Ярҙам итешер кешебеҙ ҙә булманы. Әммә тамамлап ингән көнөбөҙ бөгөнгөләй күҙ алдымда – бәхетемдән түбәм күккә тейгәндәй булғайны. Өйөбөҙҙә ике ултырғыс һәм бер өҫтәлдән башҡа бер нәмә булмаһа ла… Әммә бәхетебеҙ бар ине… Ҡартым китеп барғас та, бар тапҡанымды ҡыҙыма оҙатып торҙом. Минең һымаҡ йонсомаһын, тинем. Тормош та ауыр бит… Бер тапҡыр ҡыйыуһыҙ ғына һүҙ башланы: «Әсәй, башҡа әбейҙәр рәхәтләнеп ҡарттар йортонда ла йәшәйҙәр бит. Яңғыҙ йонсоғансы», ти. Мин һүҙҙең ҡайҙа боролғанын төшөндөм инде… «Ә был өйҙө ҡуртымға бирһәк, беҙгә бер аҙ ярҙам булыр ине», тигәс, ризалаштым да ҡуйҙым. Фатирыбыҙҙы ҙурайтһаҡ, яныбыҙға алып ҡайтырмын, тигән булды. Әллә ни өмөтләнмәһәм дә, мине онотмаҫтар, һирәкләп булһа ла ҡайтып йөрөрҙәр тип ышандым. Бына бөгөн генә барлыҡ өмөттәрем селперәмә килде… Был донъяла хәҙер япа-яңғыҙ икәнлегемде төшөндөм… Ейәнсәрҙәремде күрә алыуыма ла ышанысым юҡ хәҙер. Эх, Хөснуллам иҫән булһа…
Хөсәйен ҡарт. Юҡ, өмөтөңдө өҙмә, Фәүзиә! Мин бына һикһәнде ҡыуһам да өҙмәйем әле! Улар ҙа бер саҡ аҡылдарына килерҙәр… Был донъяла әсәйҙән дә яҡын кеше юҡ икәнлеген төшөнөрҙәр, тик һуң булыр шул…
Шәмсетдин ҡарт (нимәлер әйтергә итә лә өндәшмәй, ҡул ғына һелтәп ҡуя).
Фәүзиә әбей. Кеше маңлайына яҙылғанды күрмәйенсә китмәйҙер инде…
Шәмсетдин ҡарт (ҡапыл карауатынан ырғып төшә). Фәүзиә, һинең яныңда беҙ бар бит! Беҙ – күптән бер ғаилә! Бер-беребеҙгә таяныс! Бындай байрам өҫтәлен дә әрәм итергә ярамай! Төкөрәйек бөтәһенә лә! Һыйланайыҡ әле! Мин бынан ары берәүгә лә һине йәберләргә юл ҡуймаясаҡмын!
Фәүзиә әбей. Рәхмәт инде! (Яулыҡ осонан йылмая.)
Шәмсетдин ҡарт. Фәүзиә, дөрөҫөн әйтәм – күңелемә бик тә хуш киләһең. Өлкән йәштә хистәр төплөрәк тә бит. Әйҙә, бергә булайыҡ! Никах уҡытайыҡ!
Хөсәйен ҡарт. Ата-а-аҡ! Кемде уҡытайыҡ тиһең?.. Давай, донъяның кәрәген бирәйек әле!.. (Дәртләнеп ырғып тора.)
Фәүзиә әбей. Эй, аптыраттығыҙ бит…
Шәмсетдин ҡарт. Ә һин аптырама, Фәүзиә! Бына мул табын – беҙҙең никах табыны булыр! Баш өҫтөбөҙҙә ҡыйыҡ бар! Тимәк, йәшәйбеҙ әле!
Хөсәйен ҡарт. Никах уҡытайыҡ тиһеңме ни? Дөп-дөрөҫ, Шәмсетдин! Йәшәйбеҙ икән былай булғас! (Фәүзиә әбей янына килеп ултыра.) Тик үҙемә-үҙем никах уҡый алмайым бит әле!
Фәүзиә әбей. Һуңғы көндәрҙә һоратыусылар күбәйҙе лә китте, ниңәлер… (Кеткелдәп көлә.)
Шәмсетдин ҡарт. Юҡ инде, ҡорҙаш, һин саҡ ҡына көтөп тор, йәме!
Хөсәйен ҡарт. Шаяртҡанды ла аңламаған кеше булыр икән!
Шәмсетдин ҡарт. Көл, Хөсәйен, көл!
Фәүзиә әбей. Әллә ниндәй көн булды… Ярай, ризалығымды бирәм, Шәмсетдин! Бәлки, ҡартлыҡта ла бәхет барҙыр!..
Шәмсетдин ҡарт. Булмай ни! Никахты Хөсәйен уҡыр!
Хөсәйен ҡарт. Өс доға беләм – моғайын, никах өсөн шул етәлер!
Шәмсетдин ҡарт. Етә, әлбиттә! Һин уҡы, уҡы ғына!
Фәүзиә әбей. Ул тиклем ҡыума әле һин… (Көлә.)
Өҫтәл артына ултырышалар. Ишек асылып китә лә Гөлназ туташ инә.
Хөсәйен ҡарт. Әйҙүк, Гөлназ ҡыҙым, маҡтап ҡына йөрөйһөң!
Гөлназ. Атаҡ, ниндәй байрам бөгөн?
Шәмсетдин ҡарт.: Беҙҙә оло байрам, ҡыҙым! Никах туйы!
Гөлназ. Нимә туйы? Никах туйы?
Шәмсетдин ҡарт. Тап өҫтөнә баҫтың – минең менән Фәүзиәнең тормошонда өр-яңы осор башланған көн!
Фәүзиә әбей. Оятыңдан ят та үл… (Кеткелдәп көлә.)
Хөсәйен ҡарт. Ниңә ул ят булһын! Беҙ бит друг, товарищ и брат!
Фәүзиә әбей. Брат ҡына шул…
Гөлназ. Юҡ, юҡ, нишләп оят булһын, ти, Фәүзиә инәй! Мин бик шат! Ҡотлайым һеҙҙе! Ихлас ҡотлайым! Күптән кәрәк ине!
Шәмсетдин ҡарт. Рәхмәт, ҡыҙым!
Хөсәйен ҡарт. Әйҙәгеҙ ултырышығыҙ, башлайыҡ. Шәмсетдин ҡорҙаш, һин үҙ теләгең менән Фәүзиәне ҡатынлыҡҡа алаһыңмы?
Шәмсетдин ҡарт. Эйе, Хөсәйен, алам! Башҡаса уны берәүгә лә рәнйетергә юл ҡуймам!
Хөсәйен ҡарт. Фәүзиә, һин үҙ теләгең менән Шәмсетдингә кейәүгә сығаһыңмы?
Фәүзиә әбей. Ҡуй инде, Хөсәйен… Улай уҡ төпкә төшмәйек. Аллаһ һүҙе менән сафсата ҡылмайыҡ. Никах ул бик изге төшөнсә бит… Шәмсетдин, һиңә – тәҡдимең, Хөсәйен һиңә тырышлығың өсөн рәхмәтлемен. Мин күрәм, аңлайым, һеҙ мине ҡайғы ҡосағынан тартып алыу өсөн туй уйлап сығарҙығыҙ. Хуш күңелле булыуығыҙҙан ҡара болоттарым таралды, зиһенем асылғандай булды. Ни тиһәң дә, тормошта ҡайғы менән шатлыҡ йәнәшә бара шул. Мин бит тәҡдимеңде шаярып ҡына хупланым, быныһын ауырға алма, Шәмсетдин. Яҙмыш бит беҙҙе никахһыҙ ҙа бер-беребеҙгә айырылмаҫлыҡ итеп бәйләгән. Ҡалған көндәребеҙ бергә ҡайғы-хәсрәтһеҙ үтһен, шуға өмөтләнәйек.
Хөсәйен ҡарт. Амин, шулай булһын!..
Шәмсетдин ҡарт. Ә мин ысынға алған булдым бит әле… Күктең етенсе ҡатына менеп китә яҙҙым! Эх-ма! Әммә хаҡлыҡ һиндә, Фәүзиә! Шулай ул, Хөсәйен брат, донъя тотҡаһы ҡатын-ҡыҙҙа!
Хөсәйен ҡарт. Ҡарттар йортона ла дыуамал йәшлекте саҡырып була икән! Иң мөһиме, өмөт кенә булһын!
Гөлназ. Эйе, Хөсәйен бабай, өмөт менән йәшәгеҙ әле!
Хөсәйен ҡарт. Белгәндәремде уҡырға ла ваҡыт етте, шикелле! Бисмиллаһир-рахманир-рахим…
Ут һүнә.
Шаршау
Рәшит Рәил улы Зәйнуллин Бөрйән районының Иҫке Собханғол ауылында донъяға килгән. Мәктәп йәшенән шиғырҙар һәм мәҡәләләр яҙа, Башҡорт дәүләт университетында уҡыған осорҙа иһә «Ағиҙел», «Шоңҡар», «Йәшлек» кеүек республика баҫмаларында әүҙем баҫыла.
Төрлө йылдарҙа «Аҙна» һәм «Башҡортостан» гәзиттәрендә, «Шоңҡар» журналында эшләй, Башҡортостан Яҙыусылар союзы рәйесе урынбаҫары вазифаһын башҡара. «Хыял иле» шиғырҙар китабы һәм «Йәшәү көсө» публицистик йыйынтығы авторы. Рәсәйҙең һәм Башҡортостандың Яҙыусылар союзы ағзаһы.
Читайте нас в
"ТАМАША" Республика мәҙәниәт һәм сәнғәт журналының сайты.
Сайт Республиканского журнала культуры и искусства "ТАМАША".
Ойоштороусылары: Башҡортостан Республикаһының Матбуғат һәм киң мәғлүмәт саралары буйынса агентлығы; Башҡортостан Республикаһының "Республика Башкортостан" нәшриәт йорто дәүләт унитар предприятиеһы.
Учредители: Агентство по печати и средствам массовой информации Республики Башкортостан; Государственное унитарное предприятие Республики Башкортостан Издательский дом "Республика Башкортостан".
Зарегистрирован Федеральной службой по надзору в сфере связи, информационных технологий и массовых коммуникаций 5 ноября 2015 года. Свидетельство о регистрации ПИ № ТУ02-01477 |
Һалым түләүгә белдереү ҡағыҙҙары алмаған осраҡта күп ФУНКЦИЯЛЫ ҮҘӘКТЕҢ теләһә ҡайһы бүлексәһенә йәки һалым органына мөрәжәғәт итеүҙәрен һорала
Мөлкәт һалымдарын ваҡытында түләүегеҙҙе һорала
Хөрмәтле һалым түләүселәр !
РӘСӘЙ ҺАЛЫМ ХЕҘМӘТЕНЕҢ Башҡортостан республикаһы буйынса 31-се район-ара ИНСПЕКЦИЯҺЫ 2021 йыл өсөн физик берәмектәрҙең мөлкәт һалымын түләү ваҡыты 2022 йылдың 1 декабрендә тамамланыуын хәтергә төшөрә.
Кире эҙемтәләргә юл ҡуймау өсөн Мөлкәт һалымдарын ваҡытында түләүегеҙҙе һорайбыҙ.
Һалымды түләү терминалдары, банктар, почта бүлексәләре йәки онлайн – сервистар аша түләргә мөмкин.
Һалым түләүгә белдереү ҡағыҙҙары алмаған осраҡта күп ФУНКЦИЯЛЫ ҮҘӘКТЕҢ теләһә ҡайһы бүлексәһенә йәки һалым органына мөрәжәғәт итеүҙәрен һорайбыҙ.
https://ieygor.r
Мөлкәт һалымдарын ваҡытында түләүегеҙҙе һорала
Автор:
Читайте нас в
© 2020 Сайт издания "Дим буйзары" Копирование информации сайта разрешено только с письменного согласия администрации. |
Сибай ҡалаһындағы яңыраҡ асылған клиник-диагностикалау йоғошло ауырыуҙар үҙәгендә Баймаҡ ҡалаһынан 102 йәшлек пациент йүнәлеп сыҡҡан
102 йәшлек инәй ковидты еңгән!
Алдан хәбәр итеүебеҙсә, күптән түгел Сибай ҡалаһында "Урал аръяғы" тип аталған клиник-диагностикалау йоғошло ауырыуҙар үҙәге сафҡа инде. Бинаның бер ҡатлы корпустары ҡурай сәскәһе формаһында урынлашҡан. Дөйөм майҙаны - туғыҙ мең квадрат метр. Яңы инфекция үҙәгендә тәүлек әйләнәһенә эшләгән 40 бокс һәм 10 реанимация боксы бар. Ул төбәктәге сирлеләрҙе ҡабул итә. Ошо көндәрҙә ковид госпиталдә Баймаҡ ҡалаһынан 102 йәшлек инәй коронавирус сиренән дауаланыу үткән һәм уны кисә өйөнә һауыҡтырып, ҡайтарғандар. Был хаҡта үҙенең "Бәйләнештә"ге сәхифәһендә Сибай үҙәк ҡала дауаханаһы баш табибы Радик Нәҙерғолов хәбәр итә.
"Сибайҙың ковид госпитале өсөн медицина практикаһында бик уникаль тәжрибә. Бөгөн Баймаҡ ҡалаһынан 102 йәшлек пациентты коронавирус сиренән дауалап, өйөнә ҡайтарҙыҡ. Ул бик ауыр хәлдә госпиталгә килтерелә, 40 проценттан ашыу зарарланған була. Уны дауалау өсөн бөтә табиптарға ҙур көс һалырға тура килә: консилиум йыйҙыҡ, пациент өсөн индивидуаль дауалау курсы ойошторҙоҡ. Иң мөһиме - барыһы ла артта ҡалды, оло йәштәге пациент һауығып үҙ йортона ҡайтты. Артабан ул Баймаҡ ҡалаһы поликлиникаһы табиптары күҙәтеүе аҫтына алынасаҡ.
Оло йәштәгеләр өсөн ковид икеләтә хәүефле. Шуға һәр саҡ һаҡланыу сараларын инҡар итмәгеҙ, үҙегеҙҙе һаҡлағыҙ! Һау-сәләмәт булығыҙ!"- тигән Радик Нәҙерғолов.
Ә беҙ үҙ сиратыбыҙҙа 102 йәшлек инәйгә артабан да һау-сәләмәт булыуын теләйбеҙ.
Фото һәм сығанаҡ: Радик Нәҙерғолов.
Автор:Карима Усманова
Читайте нас в
© 1917 - 2020 «Башҡортостан» гәзите.
Бөтә хоҡуҡтар ҙа яҡланған.
Мәҡәләләрҙе күсереп баҫҡанда, йә уларҙы өлөшләтә файҙаланғанда «Башҡортостан» гәзитенә һылтанма яһау мотлаҡ.
Зарегистрировано Федеральной службой по надзору в сфере связи, информационных технологий и массовых коммуникаций (РОСКОМНАДЗОР). Регистрационный номер: серия ПИ ФС77-33205 от 11 сентября 2008 г. |
“Ошо йәштәргә ҡарап, медицинаның киләсәге бар тип әйтә алам. Коронавирус менән көрәшкән ошо ике йыл дауамында табиптар эргәһендә беҙҙең студент-медиктар ҙа эшләй. Мин пандемия осоронда халыҡҡа медицина ярҙамын ойоштороуҙа ҡатнашҡан медуниверситет ректоры Валентин Николаевич Павловҡа һәм шәхсән 2 437 студентҡа, 1 465 ординаторға рәхмәтлемен".
Киләсәгебеҙ өмөтлө
Башҡортостан Башлығы Радий Хәбиров социаль селтәрҙәрҙә Башҡорт дәүләт медицина университеты студенттары тураһында пост ҡуйған.
Унда түбәндәге һүҙҙәр бар: “Ошо йәштәргә ҡарап, медицинаның киләсәге бар тип әйтә алам. Коронавирус менән көрәшкән ошо ике йыл дауамында табиптар эргәһендә беҙҙең студент-медиктар ҙа эшләй. Мин пандемия осоронда халыҡҡа медицина ярҙамын ойоштороуҙа ҡатнашҡан медуниверситет ректоры Валентин Николаевич Павловҡа һәм шәхсән 2 437 студентҡа, 1 465 ординаторға рәхмәтлемен. Уларҙың күбеһе хәҙер ҙә кесе һәм урта медперсонал, табип-стажер сифатында эшләүен дауам итә. Быйыл ғинуарҙа, табиптарға төшкән көсөргәнеште кәметеү өсөн, беҙ төрлө факультеттарҙа уҡыған 2400 студентты ярҙамға ебәрҙек. Улар пациенттарҙы тикшереүҙә, медицина документацияһын тултырыуҙа, колл-үҙәктәрҙә шылтыратыуҙар ҡабул итеүҙә ҡатнаштылар, ПЦР-тест үткәрҙеләр, “ашығыс ярҙам” бригадаһы составында эшләнеләр. Бөгөн Башҡортостандың һаулыҡ һаҡлау системаһында 1 478 ординатор эшләй. Вакцинациялау пункттарында 108 ирекмән бар. Медколледж студенттары ла беренсел звенола, стационарҙарҙа, ковид-госпиталдәрҙә әүҙем эш күрһәтә. Республиканың һаулыҡ һаҡлау системаһы үҫешһен өсөн күп ғәмәлдәр башҡарабыҙ: яңы поликлиникалар, дауаханалар, ФАП-тар төҙөйбөҙ, заманса ҡорамалдар һатып алабыҙ, медиктарҙы ауылға йәлеп итеү сараларын күрәбеҙ. Коронавирус беҙгә күп һабаҡтар бирҙе, шул уҡ ваҡытта мөһим ғәмәлде төшөндөрҙө: башҡалар хаҡына фиҙакәр хеҙмәт өлгөһө күрһәтергә теләгәндәр бихисап. Бер нәмәгә ҡарамаҫтан хеҙмәти бурыстарын үтәгән табиптарға ҙур рәхмәт. Шулай уҡ буласаҡ табиптарға ла рәхмәт – тап улар ярҙамында беҙ киләсәккә табан хәрәкәт итәбеҙ”, - тип белдергән Радий Фәрит улы.
Фото рәсми сығанаҡтан.
Автор:Гүзәлиә Балтабаева
Читайте нас в
© 1917 - 2020 «Башҡортостан» гәзите.
Бөтә хоҡуҡтар ҙа яҡланған.
Мәҡәләләрҙе күсереп баҫҡанда, йә уларҙы өлөшләтә файҙаланғанда «Башҡортостан» гәзитенә һылтанма яһау мотлаҡ.
Зарегистрировано Федеральной службой по надзору в сфере связи, информационных технологий и массовых коммуникаций (РОСКОМНАДЗОР). Регистрационный номер: серия ПИ ФС77-33205 от 11 сентября 2008 г. |
Табынға майонез ҡулланмай ғына еңел бер салат эшләргә тәҡдим итәбеҙ. унда кәбеҫтә, кишер, кукурус, укроп, һарымһаҡ ҡына кәрәк буласаҡ.
Ингридиенттары:
* 1 пекин кәбеҫтәһе (икенсе төрлөһө менән дә алыштырырға мөмкин)
* 1 ҙур булмаған кишер
* 1 банка кукуруз (340 г)
* бер аҙ укроп, 1-2 теш һарымһаҡ, лимон йә аш һеркәһе (бальзамик йә алманыҡы), эре тоҙ, зәйтүн майы.
Кәбеҙтәне ваҡ итеп турайбыҙ һәм һутын сығарһын өсөн тоҙ менән ыуалайбыҙ. Кишерҙе ҡырғыстан үткәрәбеҙ, кукуруздың һыуын түгәбеҙ, укропты турайбыҙ. |
Йәмәлекәй тауы иң бейеге Ғәзиз ҡатайҙарҙың төйәге Башҡорттарҙың ҡатай йөҙөк ҡашы Башҡорттарҙың арҡа һөйәге. Анта-мынта тегендә тараҡ, балта билендә Ҡурай моңо янғырай Ямантау итәгендә. Тобол һыуҙарынан Иҙелгәсә Оло ялан балаҡатайҙар. Иҙел башы милләт башы булып Халҡым рухын улар һаҡлайҙар. Анта-мынта тегендә тараҡ, балта билендә Ҡурай моңо янғырай Ямантау итәгендә. Яныбайҙар, Заhир, Арыҫландар Милләтемде даңға сырланы. Быуаттарҙан азатлыҡҡа әйҙәй Башҡорттарҙың ҡатай ораны Анта-мынта тегендә тараҡ, балта билендә Ҡурай моңо янғырай Ямантау итәгендә.
Көҙгө ямғыр
Раиль Уметбаев
Ышанма көҙгө ямғырға, Хистәр йылыһын hүндерер. Беҙҙең hөйөү - яҙғы сәскә. Һулытhаҡ, нисек терелер? Томанда аҙашып аймылышты әллә юлдарыбыҙ. Моңhоу был тынлыҡта, йәнем, hин ҡайҙа? Сорналып hағышҡа күңелеңде астыңмы ямғырға? Тамсы күҙ йәштәрең битемә тама. Ышанма көҙгө ямғырға, Хистәр йылыhын hүндерер. Беҙҙең hөйөү - яҙғы сәскә. Һулытhаҡ нисек терелер? Таныш hуҡмаҡтарҙан эҙҙәреңде эҙләп таба алмайым. Ниҙәр булды беҙгә аңлай алмайым Япраҡтар шыбырлап өндәшәләр кеүек йөрәгемә: Бирмә hөйгәнеңде беҙҙең миҙгелгә. Ышанма көҙгә ямғырға, Хистәр йылыhын hүндерер. Беҙҙең hөйөү - яҙғы сәскә, Һулытhаҡ нисек терелер?
Бахетле мин NEW
Раиль Уметбаев
Атай
Раиль Уметбаев
Йомшаҡ һүҙең ҡатлы булып, Тәрбиәләй беҙҙе атайҙар. Бөгөн һеҙҙең кеүек, үрнәктәр алып, Үҫтерәбеҙ ғәзиз балалар (2 тапҡыр) Ҡушымта: Атай, һине яратам тиеп әйтергә онотмағыҙ, Атайым тиеп, атайым тиеп, Ҡосаҡлап алыуға ни етә, Ҡосаҡлап һөйөүгә ни етә. Кеше ғүмере Хоҙай ҡулында, Атайлылар - бәхетле йәндәр. Тормош аҡылы, донъя асылы, Яралған атай йөрәгендә (2 тапҡыр) Ҡушымта: Атай, һине яратам тиеп әйтергә онотмағыҙ, Атайым тиеп, атайым тиеп, Ҡосаҡлап алыуға ни етә, Ҡосаҡлап һөйөүгә ни етә. Ул ҡыҙҙар тыуһын аталы булып, Ата бәхетенә ирешеп. Донъяла барлыҡ ғаиләләргә Хоҙай бәрәкәт бирһен ҡойоп (2 тапҡыр) |
Сәтләүектәрҙә, бойҙайҙағы кеүек үк, фитин кислотаһы бар. Улар емеште хайуандарҙан һаҡлау функцияһын үтәй. Әлбиттә, сәтләүек бешеп өлгөргәс тә, улар юҡҡа сыҡмай, күпмелер дәрәжәлә ҡала һәм ашағанда организм тарафынан үҙләштерелеү процесын тотҡарлай. Әгәр ҙә сәтләүекте һыуҙа ебетеп алғанда, зарарлы кислотанан арынасаҡ һәм еңелерәк үҙләштереләсәк. Өҫтәүенә, уларҙы йылы һыуҙа ебеткәндә ҡабығы ла тиҙерәк әрселәсәк.
Ниндәй сәтләүекте һыуҙа күпме тоторға һуң?
1. Әстерхан сәтләүеге – 8 сәғәт.
2. Миндаль – 12 сәғәт
3. Пекан – 8 сәғәт
4. Фундук – 8 сәғәт
5. Кедр сәтләүеге – 8 сәғәт
6. Ҡабаҡ орлоғо – 7 сәғәт
7. Кешью – 6 сәғәт
8. Етен орлоғо – 6 сәғәт
"Торатау" гәзитенән.
Читайте нас в
© 2020 Сайт издания "Дим буйзары" Копирование информации сайта разрешено только с письменного согласия администрации. |
ҠАСЫП ҠЫНА (Ҡыҫҡартып алынды) Бөтөнләй уйламағанда, икенсе синыфты тамамлаған ейәнсәрем Ҡара мыйыҡты йәйге каникул осоронда ҡарап торорға тип миңә алып килде лә үҙе икенсe өләсәһенә ҡунаҡҡа китте. Тәүҙәрәк бесәй үҙен һин дә мин тотто. Ләкин тора-бара хәйләләшә башланы. Иртән барыһы ла эшкә китеп бөтә. Иң аҙаҡтан мин ҡуҙғалам. Ҡара мыйыҡ мине шым ғына күҙәтеп ултыра. Кейенә генә башлаһаң, ишек төбөнә килеп ултыра ла миңә ҡарай. Күрәһең, мине лә алығыҙ, тиҙер инде. Беҙ уны йома көнө баҡсаға алып китәбеҙ ҙә йәкшәмбе кире алып ҡайтабыҙ. Баҡсала ул үҙен ожмахта йөрөгән кеүек хис итәлер, моғайын.
ҠАСЫП ҠЫНА
(Ҡыҫҡартып алынды)
Бөтөнләй уйламағанда, икенсе синыфты тамамлаған ейәнсәрем Ҡара мыйыҡты йәйге каникул осоронда ҡарап торорға тип миңә алып килде лә үҙе икенсe өләсәһенә ҡунаҡҡа китте. Тәүҙәрәк бесәй үҙен һин дә мин тотто. Ләкин тора-бара хәйләләшә башланы. Иртән барыһы ла эшкә китеп бөтә. Иң аҙаҡтан мин ҡуҙғалам. Ҡара мыйыҡ мине шым ғына күҙәтеп ултыра. Кейенә генә башлаһаң, ишек төбөнә килеп ултыра ла миңә ҡарай. Күрәһең, мине лә алығыҙ, тиҙер инде. Беҙ уны йома көнө баҡсаға алып китәбеҙ ҙә йәкшәмбе кире алып ҡайтабыҙ. Баҡсала ул үҙен ожмахта йөрөгән кеүек хис итәлер, моғайын.
Шулай итеп, көн һайын Ҡара мыйыҡ ишек төбөн ҡарауыллай башланы. Бер саҡ, уны алдаштырып ҡына сығып барғанда, теге йән-фарман йүгереп килде лә ишектән сығып һыҙҙы.
Хәҙер быны нисек итеп тоторға тип уйға ҡалдым. Ишекте бикләнем дә лифтҡа ултырып тиҙ генә етенсе ҡаттан беренсегә төштөм. Урамға сыға торған ишек алдында һаҡсы һымаҡ баҫып тороп, уны көтә башланым.
Юҡ бит әй, күренмәй. Аптырағас, йәйәүләп икенсе, өсөнсө ҡатҡа күтәрелә генә башлағайным, бесәйем һин дә мин баҫҡыс буйлап еҫкәнә-еҫкәнә төшөп килә. Ул мине, мин уны күреүгә икебеҙ ҙә тертләп ҡуйҙыҡ. Ярай әле, кеҫәгә ит киҫәге һалып алғайным, иркә генә һүҙҙәр менән саҡырып, шуны уға һуҙған булдым. Бесәйем боролоп та ҡарамай бит. Инде ни эшләргә?..
Ейәнсәремде күҙ алдына килтереп, уның тураһында уйланым да, нисек булһа ла тотоу яғын ҡайғырта башланым. Эшкә китәһе урынға бесәй баҫтырып йөрө инде. Етмәһә, таң тишеге менән. Таныштар күреп ҡалһа, был бер төрлө була башлаған икән, тип уйлауҙары ла мөмкин.
Кешеләрҙән бер оялһам, шул бесәй арҡаһында эшкә лә һуңға ҡалына бит инде, тип кәйефем бөтөнләй ҡырылды.
Бесәй хәтле етеҙ бесәйҙе, бар, тотоп ҡара. Ул бит дүрт аяҡлы, ә минеке икәү генә. Етмәһә, мин ҡарт, ә бесәй минән күпкә йәш. Их йәш саҡ булһа, һис һүҙһеҙ, тотор ҙа инем, тип уйлап тағы тегене ҡармаҡлай башланым. Бер ваҡыт тоттом ғына тигәндә, һөрлөгөп йығылдым да киттем. Ярай әле, бер ерем дә имгәнмәне. Кеше-фәлән күрмәҫ борон тип, тиҙ генә тороу яғын ҡараным. Тоторһоң, тотмай ни, тип өмөтһөҙләнеп, ҡул ғына һелтәнем дә эшкә киттем.
Киске яҡҡа өйгә ҡайтһам, бесәйем ауыҙ-моронон ялап, һин дә мин ишек төбөндә ултыра ине. Хәҙер эшкә киткән һайын тегене тышҡа сығарып ҡалдырам, ә кискә үҙе ҡайтып инә башланы. Вәт бит әй, бесәйҙәр ҙә кеше һымаҡ бөтәһен дә аңлай икән. Хәҙер икәүләп йөрөйбөҙ, мин – эшкә, ә Ҡара мыйыҡ тиҙ генә урамға сығып һыҙа.
Шулай итеп, беҙ уның менән бик ныҡ дуҫлашып киттек. Инде үҙем, әйҙә, теләгәнсә йөрөһөн, ваҡыты еткәс, ҡайтыр әле, тип ишек артында мыяулағанын көтөп ултыра башланым.
Бер көндө телевизорҙан сериалдар ҡарап ултырып, бесәйҙең мырылдауын ишетмәгәнмен. Кемдер ишек ҡыңғырауына баҫҡас ҡына, сығып ҡараһам, был, мин ҡайттым, ишекте ас, тигән һымаҡ мыйығын тырпайтып ултыра ине.
БАҠСАЛА
Баҡсаға бараһы көн яҡынлашһа, Ҡара мыйыҡ ишек төбөнә килеп ултыра ла, йә инде, тиҙерәк ҡыбырлағыҙ, тигән һымаҡ, мыяулап беҙҙе күҙәтә. Уның түҙемһеҙлеген күрһәң: туҡтауһыҙ аяҡ аҫтында тапана, ишек төбөнә ултыртҡан һәр нәмәне еҫкәп ҡарай. Ултыртып баҡсаға йөрөтә торған сумкаһына бер инеп, бер сығып йөрөй башлай. Шунан һуң машинаға инеп ултырғас та тиҙ генә тыныслана алмай, тегеләй ҙә, былай йөрөнөп ала. Баҡсаға барып еткәнсе шулай. Ҡыҫҡаһы, машинала йөрөргә бик яратмай. Бәлки, көн эҫе булғанға ла, шулай үҙен тынысһыҙ тоталыр. Өйҙә яңғыҙы ултырыуға ҡарағанда иркенлектә, рәхәтләнеп урманда йөрөү мең тапҡыр һәйбәтерәктер ҙә инде.
Сираттағы ял көнөндә Ҡара мыйыҡты тағы баҡсаға алып киттек. Барып етер-етмәҫтән машинанан һикереп төшә лә үҙебеҙҙең баҡса өйө яғына елдерә генә, әйтерһең, уның тыуған ере шунда. Ә бит, ысынлап та, уны ошонан алып ҡайттыҡ бәләкәй генә сағында.
…Көҙ көнө баҡсанан ҡайтып килгәндә ҡарауылсы өйө эргәһендә eйәнсәрем, бәләкәс кенә бесәй балаларын күргәс: «Әйҙә, был бәләкәстәрҙең бөтәһен дә өйгә алып ҡайтайыҡ, ана бит улар ниндәй матурҙар!» – тип мыжый башлағас, шуларҙың иң матурын ғына һайлап алдыҡ. Хәҙер Ҡара мыйыҡҡа бер йәш инде. Бесәйебеҙ оҙонайып, кәүҙәгә ҙур ғына булып үҫеп китте. Ейәнсәрем саҡ күтәреп йөрөтә үҙен.
Л. САЙРАНОВА.
Читайте нас в
1925-2020 «Һәнәк» Республика сатира һәм юмор журналының сайты. Сайт Республиканского журнала сатиры и юмора «Хэнэк» («Вилы»). Ойоштороусылары: Башҡортостан Республикаһының Матбуғат һәм киң мәғлүмәт саралары буйынса агентлығы; Башҡортостан Республикаһының "Республика Башкортостан" нәшриәт йорто дәүләт унитар предприятиеһы. Учредители: Агентство по печати и средствам массовой информации Республики Башкортостан; Государственное унитарное предприятие Республики Башкортостан Издательский дом "Республика Башкортостан".
Зарегистрирован Федеральной службой по надзору в сфере связи, информационных технологий и массовых коммуникаций по Республике Башкортостан 20 февраля 2017 года. Свидетельство о регистрации ПИ № ТУ02-01584
Баш мөхәррир: Миләүшә Саяғәфәр ҡыҙы Ҡаһарманова
Телефон
(347)292-77-60
Электрон почта
[email protected]
Адресы
450079, Башҡортостан Республикаһы, Өфө ҡалаһы, Октябрҙең 50 йыллығы урамы, 13. Республика Башкортостан, г. Уфа, ул. 50-летия Октября, 13. |
1916 (бер мең туғыҙ йөҙ ун алтынсы) йыл — кәбисә йыл, григориан календары буйынса шәмбе көндө башлана. Был беҙҙең эраның 1916 йылы, 2 мең йыллыҡтың 916 йылы, XX быуаттың 16 йылы, XX быуаттың 2 ун йыллығының 6 йылы, 1910 йылдарҙың 7 йылы.
Йөкмәткеһе
1 Ваҡиғалар
2 Тыуғандар
3 Вафат булғандар
4 Шулай уҡ ҡарағыҙ
ВаҡиғаларҮҙгәртергә
ТыуғандарҮҙгәртергә
27 март — Дәүләтов Әбдрәүеф Ғәни улы, Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы, Советтар Союзы Геройы (1944).
15 июль — Ишҡолов Ғәтиәт Абдулла улы, совет-фин (1939—1940) һәм Бөйөк Ватан һуғыштарында ҡатнашыусы, Советтар Союзы Геройы (1945).
21 сентябрь — Ғәтиәтуллин Шакир Йосоп улы, Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы, Советтар Союзы Геройы (1944).
25 декабрь — Бикәев Солтан Хәмит улы, совет-фин (1939—1940) һәм Бөйөк Ватан һуғыштарында ҡатнашыусы, Советтар Союзы Геройы (1943). |
Эшкә күмелеп ултырған ваҡытта, төпкө кабинетынан сығып директор өндәште: – Зөлфиә ҡарындаш, телефонға. – Әсәйемме? – бығаса бында тик әсәһе генә шылтыратҡас, ҡыҙ башҡа хаҡында уйламаны. Ауылда телефон совхоз директоры кабинетында ла, медпунктта, шул ике нөктәнән һәм почтанан башҡа, бәйләнеш юҡ.
Миләүшә ҠАҺАРМАНОВА МӘСКӘҮ ТИГӘН БАШ ҠАЛА... ПОВЕСТЬ Етенсе өлөш
– Түгел әле, егет ниндәйҙер, – тип, хатта “егет” тигәнгә айырым баҫым яһап ебәрҙе етәксе ағай. Сөнки, ул инде, ул ғына түгел, моғайын, ауылда барыһы ла тигәндәй Зөлфиәне Рамаҙандыҡы тип иҫәпләй. Һәм әлеге ауылдың яҙылмаған ҡанунын тотоп, уны “килен” итеп, хужа булып тороуы.
– Егет?.. Алло! Эй-йе... Ә-ә... – ҡыҙ, ҡаушауҙан, ниндәйҙер ярамаған эштә тотолғандай булып тирә-яғына ҡаранып алды, йәнәһе, уны берәйһе тыңлап тормаймы? Ярай әле, Зәйнетдин ағай, ҡамасауламаҫҡа булыптыр, бухгалтерҙары яғына сығып киткән.
Ә сымдың теге осонда Зәбир ярһыны:
– Һин ҡайҙа юғалдың да ҡуйҙың ул? Зөлфиә! Мин һиңә нимә тинем? Барып урынлашҡас та, хәбәр ит, тинемме?
– Эш күп... Көн үтеп тик тора...
– Алып барып ҡуймағаныма үкендем. Әйттем бит мин һиңә, йүнәлтмәне үҙем һайлап бирәм, тип. Эргәләге генә районға эләгеп, ҡаланан йөрөп тә эшләр инең, бәлки. Ҡарыштың да киттең бит үҙең, ҡайҙа булһа ла барам, тип...
– Булһын... Үкенмәйем!
– Ярай, оҡшағас - яҡшы. Үҙең нисек? Ҡайҙа йәшәйһең?
– Бер инәйҙә.
– Зөлфиә! Зөлфиә...
– Нимә?
– Нисектер... тауышың үҙгәргән һымаҡ. Һөйләшеүең дә... Нимә булды?
Ниндәйҙер өҙә һуҡҡан һүҙ ташлап трубканы һалып ҡуйғыһы килде ҡыҙҙың. Әммә ҡапыл ғына улай итә алманы. Зәбирҙең бит уға зыяны теймәгән. Әле лә хәл беләм тип, өҙгөләнеп шылтыратып тороуы.
– Бер нәмә лә булманы. Барыһы ла яҡшы, эштә лә яҡшы. Былай шылтыратып аҙапланма ҡабат. Йә, ярай, мин бында директор кабинетындамын, телефонды оҙаҡ тота алмайым.
– Ярай-ярай, аңлашылды. Һау бул әлегә! Әй! Адресыңды... адрес! – тип ҡысҡырып ҡалды Зәбир, шул секундында тауышы өҙөлдө лә. Зөлфиә ҡабаланып һалып өлгөрҙө һәм, бер мәшәҡәттән ҡотолғандай, еңел һулап ебәрҙе.
Эш өҫтәленә килеп ултырғас та тыныслана алманы әле ҡыҙ. Башынан йөҙ төрлө уй йүгерҙе. Ул бит Зәбирҙе бөтөнләй онотҡан. Әйтерһең, ике йыл уның менән аралашмаған, дуҫлашмаған кеүек. Нисектер хәл итергә кәрәк был мәсьәләне. Хат яҙыр, эйе-эйе, бөгөн кис үк ултырып яҙыр. Барыһын да асыҡтан-асыҡ итеп яҙып ебәрер. Үҙендә уға ҡарата хөрмәттән башҡа тойғолар булмауын... Рамаҙанды өҙөлөп яратыуын... Рамаҙанды иҫләгәндән үк күңеле иреп китте. Йөҙөндә нур балҡыны, ирендәре үҙҙәренән-үҙҙәре йылмайҙы.
– Ҡалай ҡыуандырҙылар Зөлфиәне. Әсәйеңме? – тигән булып белмәмешкә һалышты кабинеттағы ҡатындар. Директорҙың “егет” тигәнен һаҡ ҡолаҡтары шунда уҡ тотоп алғайны бит инде. Ә бит асыҡлап, төбөнә тоҙ һалып ҡуйырға кәрәк.
– Юҡ та... Бер иптәш егет... Староста, курстың старостаһы, практика буйынса белешә, – тип ашығып әллә нимәләр һөйләп ташланы ҡыҙ.
– Улай булһа ярай ҙа, – асыҡ ишек аша ишетеп ултырған хужа ла уйынлы-ысынлы һүҙгә ҡушылып китте, – Юғиһә, ул егет икенсеме-өсөнсөмө тапҡыр шылтырата ул, гел һин эш менән йөрөгән мәлгә тура килә лә, аҙаҡ мин дә онотам. Староста булғас – бата, атыу мин әллә беҙҙең ҡыҙҙы сит ҡош тибергә маташамы тип, үҙебеҙҙекенә һөрән һалайыммы тип торам. Матри, ҡыҙыҡай, беҙҙә егеттәр гурдый ул.
Ололар шаярышып-көлөшөп хәбәр һатһа ла, ҡыйын булды Зөлфиәгә, ул үҙен алдаҡсы, намыҫһыҙ әҙәм итеп тойҙо. Хәҙер тороп йүгереп барып Рамаҙанды эҙләп тапҡыһы һәм барыһын да бәйнә-бәйнә һөйләп биргеһе килде. Тик улай итеп булмай, егет бөгөн был ауылда түгел. Сабырлыҡты йыйып көтөргә генә ҡала. Ә әлегә ул бөтөн эшен ҡуйып тороп Зәбиргә хат яҙа ала. Шулайтып булһа ла күңелен баҫып тормаҡсы булып, ҙур амбар дәфтәренең урталыҡ табағын һурып алды ла, яҙа башланы: “Зәбир, баштан уҡ был хат өсөн ғәфү үтенәм. Яҙғаныма түгел, ә беренсе көндән үк яҙмағаныма...”
Өйҙә уны тағы ла бер сюрприз көтә булып сыҡты. Зөлфиә эш урыны итеп алған оҙон өҫтәл өҫтөндә бер өйөм ҡағыҙға төрөлгән әйберҙәр ята. Ҡыҙ ингәс тә шуларҙы аңғарып, һораулы ҡарашын Ғәйниә апайға төбәне.
– Рамаҙан һуғылып китте, гурыттан ҡайтып баралар икән. Былары -һиңә.
– Миңә?.. – өҫ кейемен эргәләге ултырғысҡа ырғытып, бүләк алған бала һымаҡ ыуаланып йөрөп төргәктәрҙе алып ҡарай башланы, – Нимә икән? Әйтмәнеме?
– Әйтеүгә әйтмәне, “һиңә” тигәс ней, ас та ҡара, уны гадайт итеп тороп һуң.
– Эйе шул... – тип, бәләкәсен асып ебәрһә, – А-а-а...
Төргәк эсенән бер бәйләп ҡәләмдәр, төрлө ҙурлыҡтағы рәссам бумалалары килеп сыҡты. Икенсеһенән акварель, майлы буяу, акрил, политралар. Өсөнсөһөнән атлас ҡағыҙҙар. Иң ҙур төргәккә йәтешерәк мольберт тиреп төрөлгән ине. Һәр бәйләмде асҡан һайын ҡыҙ “саррр” итеп ҡалды ла Ғәйниә апаһын ҡурҡытты, “аһ” итте лә тертләтте. Уныһы бот сапты:
– Йә, Алла! Ней булды? Ҡағыҙ-ҡәләм өсөн дә ул ҡәҙәрем булыр икән берәү...
– Апай! Былар бит миңә!
– Һиңә инде һиңә, һиңә бумай миңәме атыу?
– Апай! Был бит рәссам наборы! Уй, Рамаҙан!..
– Һүрәтте шәп төшөрә тип маҡтай бит ураған һайын, дәфтәр битенә яһап ултырмаһын тигәндер инде.
– Апай! Мине Рамаҙан ярата, ивет? – йәш аралаш көлә хәҙер ҡыҙ.
– Яраталыр... яраталыр...
Төн уртаһына тиклем иҙәндә ултырҙы Зөлфиә. Ҡалайтһа ла мольбертты йыйып ҡуйҙы, ҡәләм-бумалаларын ҡат-ҡат тотҡоланы, буяуҙарын еҫкәп-еҫкәп кинәнде. Ул бит был еҫте мәктәпте тамамлағандан алып тойғаны юҡ. Ошо буяуҙар менән буялып үткән бала сағына ҡайтҡандай булды. Яратҡан уйынсығын тартып алып йәшергәндәр ҙә, хәҙер ул шуны табып алып иләҫләнеп ултыра һымаҡ. Рамаҙан... Рамаҙан ҡайтарҙы уға был рәхәтте... Рамаҙан уны ярата...
Ғәйниә ҡыҙҙың ҡыланыштарын ситтән күҙәтә-күҙәтә йөрөп киске мәшәҡәттәрен атҡара ла, баш сайҡап көлөмһөрәй:
– Йә, иҙәндә оҙаҡ ултырҙың... һыуыҡ алырһың. Кил, ашайыҡ. Бик булмаһа ҡосаҡлап йоҡларһың ул нәмәләреңде.
Дауамы бар.
–––––––––––––––––––
Дуҫтар! Көн һайын яңы әҫәр уҡырға теләһәгеҙ, беҙҙең төркөмгә ҡушылығыҙ: "Һәнәк" журналы, журнал "Вилы"
Автор:Миләүшә Ҡаһарманова
Читайте нас в
1925-2020 «Һәнәк» Республика сатира һәм юмор журналының сайты. Сайт Республиканского журнала сатиры и юмора «Хэнэк» («Вилы»). Ойоштороусылары: Башҡортостан Республикаһының Матбуғат һәм киң мәғлүмәт саралары буйынса агентлығы; Башҡортостан Республикаһының "Республика Башкортостан" нәшриәт йорто дәүләт унитар предприятиеһы. Учредители: Агентство по печати и средствам массовой информации Республики Башкортостан; Государственное унитарное предприятие Республики Башкортостан Издательский дом "Республика Башкортостан".
Зарегистрирован Федеральной службой по надзору в сфере связи, информационных технологий и массовых коммуникаций по Республике Башкортостан 20 февраля 2017 года. Свидетельство о регистрации ПИ № ТУ02-01584
Баш мөхәррир: Миләүшә Саяғәфәр ҡыҙы Ҡаһарманова
Телефон
(347)292-77-60
Электрон почта
[email protected]
Адресы
450079, Башҡортостан Республикаһы, Өфө ҡалаһы, Октябрҙең 50 йыллығы урамы, 13. Республика Башкортостан, г. Уфа, ул. 50-летия Октября, 13. |
16 декабрҙә Өфө районы муниципаль район Советы ултырышы булды. Унда муниципаль район хакимиәте башлығын тәғәйенләү мәсьәләһе ҡаралды.
Конкурс һөҙөмтәләре буйынса Өфө районы муниципаль районы хакимиәте башлығы вазифаһына контракт буйынса Рәшит Саттаров тәғәйенләнде.
Беҙҙең белешмә. Рәшит Фәнис улы Саттаров 1960 йылда Ауырғазы районының Степановка ауылында тыуған. Өфө нефть институтын тамамлаған. Хеҙмәт эшмәкәрлеген 1984 йылда 21-се трестың 6-сы төҙөлөш идаралығында мастер булып башлай.
1988–1996 йылдарҙа — «Главбашстрой»ҙың Зәй төҙөлөш идаралығында өлкән прораб, начальниктың етештереү буйынса урынбаҫары, баш инженер, «Башнефтезаводстрой» акционерҙар йәмғиәтенең 7-се төҙөлөш идаралығы начальнигы, БНЗС акционерҙар йәмғиәтенең «Генподрядлы төҙөлөш фирмаһы» бүлендек предприятиеһы баш белгесе, директорҙың иҡтисади мәсьәләләр буйынса урынбаҫары.
1996–1999 йылдарҙа — Башҡортостан Республикаһы финанс министры урынбаҫары.
1999–2003 йылдарҙа — Башҡортостан Республикаһы буйынса дәүләт һалым инспекцияһы етәксеһе урынбаҫары, етәксеһе, Рәсәй Федерацияһы Һалымдар һәм йыйымдар министрлығының Башҡортостан Республикаһы буйынса идаралығы етәксеһе.
2003–2004 йылдарҙа — Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте Премьер-министры урынбаҫары — республиканың төҙөлөш, архитектура һәм транспорт министры.
2004–2005 йылдарҙа – Башҡортостан Республикаһы финанс министры урынбаҫары.
2005–2008 йылдарҙа — «Полиэф» асыҡ акционерҙар йәмғиәте генераль директоры урынбаҫары, «Беренсе төҙөлөш синдикаты» яуаплылығы сикләнгән йәмғиәтенең генераль директоры.
2008–2010 йылдарҙа — Өфө ҡалаһы ҡала округы хакимиәте башлығының беренсе урынбаҫары.
2010 йылдың 11 ноябренән — Өфө районы муниципаль районы хакимиәте башлығы вазифаһын башҡарыусы.
Автор:"Башинформ"
Теги:кадрҙар тәғәйенләү
Читайте нас в
Рубрики
Йәмғиәт
Спорт
Иҡтисад
Хәл-ваҡиғалар
Мәҙәниәт
Сәйәсәт
Лонгрид
Электрон почта
[email protected]
Адресы
450077, Уфа, Кирова, 45
Реклама хеҙмәте
(347) 250-11-11
Редакция
(347) 250-07-28
Ҡабул итеү бүлмәһе
(347) 250-05-07
Хеҙмәттәшлек
(347) 250-06-14
Кадрҙар бүлеге
[email protected]
Кире бәйләнеш
© 1992-2022 АО ИА «Башинформ». Свидетельство о регистрации СМИ № ТУ 02-01609 от 25.09.2017 г., выдано Управлением Федеральной службы по надзору в сфере связи, информационных технологий и массовых коммуникаций по Республике Башкортостан.
Вся информация и материалы, размещенные на сайте www.bashinform.ru защищены международным и российским законодательством об авторском праве и смежных правах.
18+ запрещено для детей.
При перепечатке или цитировании ссылка на ИА «Башинформ» обязательна. Для интернет-изданий и социальных сетей прямая активная гиперссылка обязательна. Использование логотипа ИА «Башинформ» в целях, не связанных с ссылкой на агентство при перепечатке или цитировании, допускается только с письменного разрешения АО ИА «Башинформ». |
Баҙал биҫтәһендә йәшәүсе Салауат һәм Таңсулпан Буранбаевтар ғаиләһе үҙ көстәре менән донъя көткән, аҡыллы, илгәҙәк балалар үҫтергән һоҡланғыс парҙарҙың береһе.
Баҙал биҫтәһендә йәшәүсе Салауат һәм Таңсулпан Буранбаевтар ғаиләһе үҙ көстәре менән донъя көткән, аҡыллы, илгәҙәк балалар үҫтергән һоҡланғыс парҙарҙың береһе.
-Донъя йәме, бәхетебеҙ – балаларыбыҙҙа, - тиҙәр улар бер тауыштан.
Ихаталарына барып ингәс, ике ҡатлы, төкәтмәле өй, төҙөлөш материалдары, баҡсала ҙур теплица, түтәлдәр күренгәс тә бында бар ихласлыҡтары менән донъя көтөргә тырышҡан кешеләр йәшәй икәнлеген аңлайһың. Йорт хужалары өс бала тәрбиәләй. Әдиләгә – 6 йәш, игеҙәк Шайморат менән Ишмораттың тиҙҙән биш йәштәре тула.
-Бала үҫтереү күп көс талап итә, әлбиттә. Бигерәк тә игеҙәктәрҙе бәләкәс саҡтарында ҡарау бик еңел эш түгел. Салауат эштән арып ҡайтһа ла, өй эштәрен бүлешмәй, балаларҙы кескәй сағынан бергәләп, төндәрен алмашлап ҡараныҡ. Бар ҡыуаныс-шатлыҡтарыбыҙ улар менән бәйле. Балаларыбыҙ беҙгә донъя көтөргә этәргес бирә, дәртләндерә. Әле бына саҡ ҡулдан төшөп, үҙаллы уйнап йөрөйҙәр, үҙем дә өй эштәре менән шөғөлләнергә ваҡыт табам, - ти Яңы Мөсәт ауылы һылыуы Таңсулпан.
Йорт хужаһы Салауат эске эштәр бүлексәһендә тылды тәьмин итеү буйынса өлкән белгес булып эшләй, Таңсулпан “Балалар ижады үҙәге”ндә өҫтәмә белем биреү буйынса педагог.
-Иптәшем тырыш, ныҡыш, маҡсатына ирешеүсән, әйткән һүҙендә тора белеүсән. Шул һыҙаттары менән мине арбаны ла инде. – Таңсулпандың һүҙҙәрендә тормош иптәшенә ҡарата ихтирамы, һөйөүе һиҙелә.
Салауат - Иҫке Монасип ауылы егете. Улар икеһе лә Сибайҙа уҡый, шунда танышалар.
-Таңсулпан мине үҙенең ябайлығы, матурлығы, эш яратыуы, кешелекле булыуы менән ғашиҡ итте, - ти Салауат, серле йылмайып.
Дәүләт биргән әсәлек капиталын йәштәр йорт төҙөүгә йүнәлтәләр, шулай уҡ бүленгән субсидия ла ҙур ярҙам була. Өйҙәренең һәр мөйөшөн уйлап, уңайлыҡтар тыуҙырып, матур итеп эшләп йөрөйҙәр, балаларына айырым бүлмәләр булдырғандар.
-Ике яҡлап та атай-әсәйҙәребеҙ ярҙам итеп тора, - тиҙәр Буранбаевтар.
Сәләмәт йәшәү яҡлы ғаилә спорт менән дуҫ, насар ғәҙәттәрҙән азаттар. Таңсулпан камиллыҡҡа ынтыла. Сәхнәлә йырлай, машина йөрөтөргә өйрәнгән, өс бәләкәй балаһы менән ситтән тороп уҡыуын да тамамлаған.
Әдилә бәләкәй булыуына ҡарамаҫтан, ҡустыларын ҡарап, хәстәрләп, уларҙың кейемдәрен, уйынсыҡтарын, урындарын йыйыштырырға әүәҫ. Уларға ярыштар үткәрә. Ҡустыларына исемләп түгел, ә “ҡустылар” тип кенә өндәшә ул. Уның шиғыр һөйләүгә оҫталығын һиҙеп, әсәһе шиғырҙар ятлата, йыр конкурстарында ҡатнаштыра. “Урал батыр” эпосын 4 йәшенән алып ятлай. Һәләтле ҡыҙ шиғырҙарҙы үҙгәртеп, үҙенсә һөйләргә маһир. “Йәш һандуғас”, “Олатайым миҙалдары” конкурстарында ҡатнашҡан, урын, бүләктәр алып ҡыуанған.
-Ишморатыбыҙ алсаҡ, шаян, тиктормаҫ, ул атаһы янында булырға ярата. Шайморатыбыҙ тынысыраҡ, уны ҡотҡарыусы тип тә йөрөтәбеҙ. Игеҙәк булһалар ҙа, Ишморатты ҡустыһы һымаҡ күрә. Уның күрше малайҙы ҡотҡарып алып ҡалыуы беҙҙең өсөн ҙур ғорурлыҡ, - ти бәхетле әсәй.
Бәләкәй булыуына ҡарамаҫтан, ҡурҡып тормаған, ваҡытында ололарҙы ярҙамға саҡырырға белгән малай.
-Бәхет - ул ғаиләмдең именлеге, балаларымдың һаулығы, кәләшем менән ошо матур донъяла килешеп, һөйөшөп йәшәү, - ти Салауат.
Читайте нас в
© 2020 "Таң" гәзитенең сайты. Сайт газеты "Тан"
Свидетельство о регистрации СМИ ПИ № ТУ 02-01439 от 01.09.2015 г. выдано Федеральной службой по надзору в сфере связи, информационных технологий и массовых коммуникаций по Республике Башкортостан. |
Мы используем файлы cookie. Продолжив работу с сайтом, вы соглашаетесь с Политикой использования cookie и Пользовательским соглашением.
ОК
БАШҠОРТОСТАНДА СЫУАШТАРҘЫҢ БАЛАЛАРҒА ИСЕМ ҠУШЫУ ЙОЛАҺЫ
Сыуаштарҙың йола һәм ғөрөф-ғәҙәттәре – халыҡтың күп быуаттар буйына үҙенсәлекле үҫеш һөҙөмтәһе. Уларҙың тормошона ғәҙәттән тыш хәлдәргә ышаныу ҙур йоғонто яһай. Тирә-яҡ мөхитте үҙҙәренә буйһондорорға тырышып йәшәү өсөн даими көрәш алып барыу был халыҡ вәкилдәрен тәбиғәт объекттарының һәм күренештәренең илаһи сығышына ышанырға мәжбүр иткән. Һәм был ышаныстар дини ҡараш, көнкүреш ырым-хөрәфәттәре һәм тел үҙенсәлектәре рәүешендә беҙҙең көндәргә тиклем килеп еткән. Шулай уҡ һундар һәм сувар вариҫтарының ут, һыу, ер, күк, ҡояш, ай, йондоҙ, күк күкрәүе, йәшен һәм һ. б. нәмәләргә хөрмәт күрһәтеү йолаларын үтәүе тураһында һөйләүсе бик күп әйберҙәр һаҡланып ҡалған. Был йолалар шул тиклем күп булған, улар кешене тыуғандан үлгәнгә тиклем бөтә ғүмере дауамында оҙата барған.
БАЛАЛАРҒА МӨНӘСӘБӘТ
Сыуаштар кешеләрҙе тере донъяның бер өлөшө булып тора, тип уйлаған. Тимәк, барлыҡ тереклек кеүек улар үрсергә һәм үҫешергә тейеш. Нәҫелеңде ҡалдырыу – тимәк, кешелек һәм тәбиғәт алдында изге бурысты үтәү, дөйөм алғанда, үҙ ғаиләң һәм йәмғиәт өсөн таяныс булдырыу. Ваҡыт үтеү менән, балалар хужалыҡ буйынса бурыстарҙы үҙ өҫтөнә ала, ата-әсәләренең хәсрәтһеҙ ҡартлығын, әхирәттә лайыҡлы урынын тәьмин итә. Ысынлап та, сыуаштар, мәрхүмде ҡалған нәҫеле даими һәм тейешле итеп иҫкә алғанда ғына уның йәне теге донъяла тыныслыҡ табасаҡ, тип ышанған.
Тормош циклының йолаларға буйһоноуы балаға уҙыу менән үк башлана. Ауылдағы дауалаусылар, имселәр ҡушылыу буйынса тәҡдимдәр әйтә, ә буласаҡ әсәйгә айырым диета тоторға кәңәш бирә. Йөклөлөк ваҡытында сыуаш ҡатындары хужалыҡта эшләүен дауам итә, әммә ҡайһы бер тыйыуҙарҙы үтәй. Мәҫәлән, бала һау-сәләмәт, тәне таҙа булып тыуһын, битендә сәсәк эҙҙәре булмаһын өсөн утҡа ҡарау, тоҡтан бойҙай түгеү тыйыла.
«Быуындар». «Ауырғазы хәбәрсеһе» район гәзите архивынан фото.
«ЙӨКЛӨЛӨК»
Сыуаш общиналары яҡшы үҫешкән кендек инәләре институтына эйә булған. Ғәҙәттә байтаҡ тәжрибәле өлкән йәштәге ҡатындар кендек инәләре ролен башҡарған. Улар балаға донъяға килеүгә ярҙам итеү генә түгел, шул уҡ ваҡытта тейешле бик күп йолаларҙы ла ҡәтғи үтәгән. Сыуаштар йөклөлөктөң дүртенсе йәки бишенсе айында яралғыға чăм рухы инә, тип уйлағандар. Ә чун тигән рухты бала тыуған мәлдә Пирĕшти тигән фәрештә килтерә. Шулай уҡ сабыйҙың донъяға килеүе мәлендә үлем алиһәһе Эсрель баланың һәм уның әсәһенең йәнен алырға килә, тип ышанғандар.
Эй, Турă, çĕнĕ чун пачĕ,
Пĕсмĕлле, амин, Турă,
Ырлăхне, сывлăхне патăр.
(Эй, Боже подарил новую душу,
Пĕсмĕлле, аминь, Боже,
Да подаст благополучия и здравия!)
– кендек әбейе, ҡулына сабыйҙы ҡабул итеп, теләктәр теләй.
Сабыйҙы яғылған мунсала таптырғандар. Унда бала табасаҡ ҡатынды килтергәндәр һәм кендек әбейе менән үҙҙәрен генә ҡалдырғандар. Бәпәй тыуғас, әбей: «Тыу һәм үҫ; мин бал ҡабып килдем – телең татлы булһын, май ҡаптым – телең йомшаҡ булһын (был теләктәр бала тәрбиәле һәм тыңлаусан булып үҫһен өсөн әйтелгән)», – тип теләгән. Малайҙарҙың кендеген балта өҫтөндә, ҡыҙҙарҙыҡын туҡыу станогының төбөндә йәки ураҡ тотҡаһында киҫеп, етен еп менән бәйләгәндәр.
Әгәр баланы табыу ваҡыты һуҙылһа, буласаҡ әсәне йорт буйынса йөрөткәндәр, ырғаҡҡа тотоноп күтәрелергә мәжбүр иткәндәр. Үлән менән имләгәндәр, ыҫлағандар һәм «тере» һыу бөрккәндәр. Йортта булған барлыҡ арҡандарҙың төйөндәрен һүткәндәр. Атай буласаҡ кеше ҡатыны аша өс тапҡыр атлап сыҡҡан, асыҡ күк аҫтында ата-бабалар рухына биргән анттарының барыһын да үтәргә вәғәҙә биргән. Кендек әбейе йөклө ҡатындан иренә тоғролоғо тураһында һорау алған. Әгәр ҡатын хыянат итеүен әйтһә, тәүбәгә килә, ғәфү итеүҙе һорай.
САБЫЙҘЫҢ БЕРЕНСЕ КӨНӨ
Сабый донъяға килгәс, уны тоҙло һыу һалынған һауытта йыуындырғандар, уның төбөнә тәңкә һалынған. «Бай бул, һиңә сит күҙҙәрҙең яуызлығы ҡағылмаһын», – тип теләгәндәр. Йыуындырып бөткәс, кендек әбейе ирене менән баланың арҡаһынан аҫтан өҫкә өс тапҡыр үткәрә, ағып төшкән һыуҙы ауыҙына йыя һәм уны кире табаҡҡа төкөрә. Сабыйҙы ата-әсәһенең береһенең күлдәгенең туҡымаһы киҫәгенә төрәләр. Бала уңған булып үҫһен өсөн, бала ятҡылығын йыуалар, уны сабатаға йәшереп, баҙ аҫтына йәки ат аҙбарына күмәләр.
Яңы тыуған баланы тәүге тапҡыр бишегенә һалғансы тағы бер ритуал үткәргәндәр. Өләсәһе йәки оло йәштәге башҡа яҡын туғаны, сабыйҙы ҡулына алып, мейескә яҡын баҫҡан һәм усаҡ кеүек ҡыҙыу, ныҡлы булһын, тип теләктәр әйтеп, теленә бал һәм аҡ май ҡатнашмаһы һалған. Карауатындағы матрас аҫтына ҡурсау сифатында тимер әйбер һалынған. Йыш ҡына ул киҫә йәки сәнсә торған эш ҡоралының өлөшө булған. Шулай уҡ мәжүсиләр бишеккә миләш ботағын бәйләгәндәр.
Ҡайһы берҙә бала сибек кенә булып тыуған. Бындай осраҡта ул осорҙағы мөмкин булған барлыҡ медицина ярҙамы күрһәтеү менән бергә йолалар ҙа үтәгәндәр. Яңы тыуған балаға зыян килтергән яуыз көстәрҙе ҡурҡытыу өсөн оло йәштәге ҡатын-ҡыҙ тимер һауыт-һаба һуҡҡан. Көсһөҙ һәм етлекмәгән балалар өсөн «йән һорағандар». Өләсәйҙәрҙең береһе, сарҙаҡҡа менеп, Аллаһҡа табынған. Икенсеһе баҙҙа шайтандарға мөрәжәғәт иткән. Ә өсөнсөһө, ҡулына икмәк тотоп, ихаталағы һыу һәм ер рухтарына мөрәжәғәт иткән.
ЯУЫЗ ЗАТТАРҘЫ ИСЕМ ЕҢГӘН
Сабый донъяға килгән көндә үк, ҡәрҙәштәрҙе, туғандарҙы ҙур булмаған һыйға йыйғандар. Әгәр беренсе бала тыуһа, бөтә ауыл халҡын саҡырғандар. Йола буйынса ҡунаҡтарҙы икмәк-тоҙ, сыр, ҡайнатма, бешерелгән йәки ҡыҙҙырылған йомортҡа, бутҡа йәки аш менән һыйлағандар. Ғаиләләге өлкән ҡатын-ҡыҙ, сыр киҫәге һәм икмәкте ҡулына тотоп, Аллаһы Тәғәлә көсөнә мөрәжәғәт итә. Ул яңы тыуған сабыйға һәм ата-әсәһенә бәхет, һаулыҡ һорай. Артабан килеүселәргә бүләктәр тапшырыла. Кендек әбейенә һабын һәм туҡыма бүләк итәләр, ә әсә кешегә бынан тыш махсус һауытҡа аҡса йыялар.
Эй, Турă: ытлăх-сывлăх пар! Ĕмĕрĕ вăрăм пултăр, çăпаткине кутăн сырмалла пулличен пурăнмалла пултăр!
– ҡунаҡтар табын ваҡытында әйтә.
Суҡындырылған сыуаштар пост тота һәм өҫтәлгә ит һәм майлы ризыҡтар ҡуймай. Табын доғалар менән башлана. Ҡыҙыл мөйөш алдында тороп, ҡунаҡтар: «Хоҙай, сәләмәтлек һәм бәрәкәт бир! Сабатаһын артын алға кейә башлаған йәшкә тиклем йәшәһен (ҡартлыҡ деменцияһына тиклем)!» – тип теләй. Һуңынан барыһының да усына бер телем икмәк, сыр таратҡандар, ҡулдарын ҡушып, доға ҡылғандар.
Тамаҡ ялғағандан һуң исем ҡушыу йолаһы башлана. Исемде бала тыуған көндө ҡушыу мотлаҡ булған. Сыуаштар ышаныуы буйынса, шулай эшләмәгән осраҡта, үлем фәрештәһе Эсрель балаға үҙе исем биреп, уны үлеләр батшалығына алып китә. Сабыйға исем тыуған миҙгеле, айы, һауа торошона ҡарап, ата-әсәһенекенә оҡшатып бирелгән. Ҡайһы бер осраҡта йортҡа беренсе килгән ҡунаҡ хөрмәтенә лә ҡушылған. Ата-әсә һайлаған исемде ғаиләнең иң өлкән ағзаһы раҫлаған.
БЮТ каналында «Орнамент» телетапшырыуынан фрагмент. Автор: Эллина Маврина, Сәрүәр Сурина һәм Ирина Миңлеғәлиева.
Әгәр ауылда бағымсы булһа, балаға исем ҡушыу бурысы уға тапшырылған. Ул баланың башы өҫтөндө ике сей йомортҡа һытҡан, был Эсрель бала йәне урынына әле тыумаған себештәр ғүмерен алһын өсөн эшләнелгән. Яуыз көстәрҙе алдаштырыр өсөн, әтәстең башын ҡырҡып, уны ҡапҡа аша ташлаған. Һуңынан «тере» һыу һалынған һауыт өҫтөндә уҡынып, яңы кешенең яҙмышын ҡарарға тырышҡан. Диндар балаға исемде үҙе күргәндәргә ҡарап бирә алған.
Ҡайһы бер ғаилә парҙарының балалары бер-бер артлы үлеп торған. Өлкән апалары һәм ағаларының яҙмышын ҡабатламаһын өсөн, ата-әсәһе «һатып алыу» йолаһын үтәгән. Сыуаштар, баланы алам-һаламға төрөп, уны тыуған йортонан алыҫ булмаған юл ситендә ҡалдырғандар. Унан таныштарының береһенән баланы «табырға» һәм өйгә алып ҡайтырға үтенгәндәр. Артабан «табыу» йолаһы уйнала. «Тапҡан» кеше хужаларҙың өйөнә килә һәм был баланы һатып алырға тәҡдим итә.
– Ҡайҙа таптың? – тип һорай атай-әсәй.
– Сүп араһында (Ҫӳп ҫинче), – тип яуап бирә «табыусы».
Табыш өсөн уға ваҡ аҡса бирәләр. Ә бәпескә Ҫӳппи («Сүп-сар») тип исем ҡушалар. Был исем иң кәмселекле булһа ла, халыҡ ышаныуҙары буйынса, үлемдән ҡотҡара. Әгәр үлем Аллаһы был йортҡа килә ҡалһа, «кешесә» исеме булмаған баланы ҡорбан итә алмай.
Яңы тыуған сабыйға вафат булған балаларҙың исемен биреү ҡәтғи тыйыла.
Борон сыуаштарҙа баланың йәше тулғансы икенсе тыуған көнөн билдәләгәндәр. Ғәҙәттә уны ниндәй ҙә булһа башҡа байрамға тап килтергәндәр. Был көндә Ача чăкăт («сабый сыры») йолаһын үткәргәндәр. Өҫтәлгә икмәк, уның өҫтөнә башланмаған сыр һалғандар, шунан тороп, доға ҡылғандар, ә икмәк менән сырҙы шундағыларға таратып биргәндәр. Шул уҡ ваҡытта: «Оҙон ғүмерле булһын», – тип теләгәндәр. Шулай уҡ табын ваҡытында бүләк бирешкәндәр. Крестный әсәй булған ҡатын балаға күлдәк, әсәһенә – сурпан (туҡыма киҫәге төрөндә баш кейемен), атаһына байрам билбауы бүләк иткән.
ИКЕ ИСЕМ ҺӘМ ТОРМОШҠА ИКЕ ҠАРАШ
XVII – XVIII быуаттарҙа сыуаштарҙың күпләп христианлашыуы менән мәжүси ғөрөф-ғәҙәттәр яйлап онотола башлай. Исем ҡушыу йолаһына алмашҡа суҡындырыу килә. Крестный атай-әсәй әһәмиәте арта. Суҡындырыу ваҡытында улар шаһит ролен башҡара, ә һуңынан бөтә ғүмерҙәре буйынса йәмғиәт алдында яңы кешене тәрбиәләү өсөн әхлаҡи яуаплылыҡ тоялар. Крестныйҙар сабыйҙың атаһы һәм әсәһенән ҡала иң яҡын туғандары булып китә. Тәүге бурыстарҙың береһе – балаға күлдәк бүләк итеү. Әгәр шулай эшләмәһәләр, кеше олоғайып үлгәс, йәнәһе теге донъяға шәрә килеш эләгә.
Суҡындырыу ваҡытында, баланы изге һыуға сумдырып алғанда, дин әһеле балаға христиан исеме биргән, һәм шул исем менән ул әхирәттә Хоҙай алдына баҫырға тейеш. Шуға күрә христианлаштырыу башланған ваҡытта сыуаштар күпмелер ике исем йөрөткән: православие һәм мәжүсилек ҡануны буйынса.
СЫУАШ ИСЕМДӘРЕ
Ауырғазы районында сыуаш халҡының шәжәрәһен өйрәнеү буйынса крайҙы өйрәнеүсе-этнограф Мөҙәрис Сафин тикшеренеүҙәр алып бара. Республиканың Милли архивын өйрәнеп, ул Сыуаш-Ҡарамалы ауылының тәүге кешеләренең береһенең исеме Теучун Никита (1700 йылға тиклем тыуған), уның улы – Степан Потех (1693–1759), ә ейәне Андрей Потехин (1726–1800) исемле булғанын асыҡлай. Күсеп ултырыусылар дүртенсе быуында мәжүси исемдәрен тулыһынса юғалтҡан. Теучундың бүләһе – Семен Андреев. Унан Андреевтар нәҫеле башланған, ул әле лә дауам итә.
Сафин Мөҙәрис Харис улы
– яҙыусы-тыуған яҡты өйрәнеүсе, Ауырғазы районындағы ауылдар тарихы буйынса бик күп эштәр авторы.
Суҡындырылғансы сыуаштар исемгә әллә ни әһәмиәт бирмәй. Һөйләшеү телмәрендә йыш ҡына «өләсәй», «олатай», «бабай», «инәй» кеүек туғанлыҡ бәйләнештәрен билдәләүсе һүҙҙәр ҡулланыла. Сыуаш телендә йәшенә һәм туғанлыҡ дәрәжәһенә ярашлы күләмле мөрәжәғәттәр системаһы һаҡланып ҡалған.
Василий Константинович Магницкий
– рус этнографы, тарихсы һәм йәмәғәт эшмәкәре, сыуаш халыҡтары тарихын тикшереүселәрҙең береһе.
XIX быуат аҙағында билдәле сыуаш тикшеренеүсеһе Василий Магницкий исемдәр китабы төҙөй, унда архив документтары буйынса асыҡланған 10000-дән ашыу мәжүси ир-ат исеме инә. Теләкте белдереүсе исемдәр (Юман – «Имән», «имән кеүек ныҡлы һәм сәләмәт булһын», Тимĕр – «Тимер», Сарпи – «Матур»), һаҡлаусы (Ҫүппи – «Сүп-сар», Усалук – «Насар»), тыуған ваҡыты һәм урынын белдергән исемдәр (Тунюк – «дүшәмбе тыуған », Эрнепи – «йома тыуған» һ. б.) киң таралған була. Малайҙарға хайуан һәм балыҡтарҙы аңлатҡан (Упи – «Айыу», Уланкă – «Алабуға»), ҡыҙҙарға – ҡош, ҡиммәтле таштар, сәскә исемдәре (Чĕкеç – «Ҡарлуғас», Ука – «Уҡа», Кĕмелпи – «Көмөш») ҡушылған. Байтаҡ урынды үҙләштерелгән ғәрәп-фарсы исемдәре тәшкил итә (Асамат, Алим, Әнисә, Кәлимә һ. б.). Исемдәр генә түгел, исем яһаусы өлөштәр ҙә үҙләштерелгән. Төп сыуаш, дөйөм төрки, үҙләштерелгән исемдәр ҡатнашып, берҙәм исемдәр системаһы барлыҡҡа килә, улар күп туғандаш төрки халыҡтар исемдәре менән тап килә.
Ә ХӘҘЕР НИСЕК?
Баланы тыуғанда бөгөн кендек әбейҙәре урынына медицина хеҙмәткәрҙәре ҡабул итә. Фән үҫешкән һәм белемле кешеләр һаны артҡан заманда бала тыуыу менән бәйле йолалар онотола. Әммә ауылдарҙа һаман да мейес эргәһендә теләктәр теләү йолаһы ғәмәлдә. Ул сабыйҙы бала табыу йортонан ҡаршылау буйынса заман традицияларына ҡушылып киткән. Был осраҡта газ ҡаҙаны, плитә, хатта йылытыу радиаторҙары усаҡ ролен үтәй ала.
Сәңгелдәккә һалыу йолаһын үткәрәләр. Шул уҡ ваҡытта сабыйҙар янында ҡаты металл әйберҙәр һалмаҫҡа ла мөмкиндәр. Ҡайһы әсәй һәм өләсәйҙәр сабыйҙың бер үҙен бүлмәлә ҡалдырырға ярамай тигән ырымға әлегә тиклем ышана һәм мендәр йә матрас аҫтына ҡайсы һала.
Ата-әсәһе яңы ғаилә ағзаһына исемде суҡындырғанға тиклем алдан һайлай. Хәҙерге заман сиркәү йолалары баланы уның тыуған көнө тура килгән изгеләр хөрмәтенә атауҙы талап итмәй. Күпмелер ваҡыт үткәндән һуң, туғандары баланың аяғын йыуыу (ача çума ури) өсөн туғандарын йыя. Был тантанала сабыйҙы беренсе тапҡыр йыуындыралар, ә һуңынан табын ойошторола. Барлыҡ Башҡортостан халҡы кеүек, сыуаштар ҙа бәпәй исеме, тыуған көнөн билдәләй. Ҡунаҡтар кәрәк-яраҡ, уйынсыҡ һәм аҡса бүләк итә. Баланың әсәһе лә иғтибарҙан ситтә ҡалмай.
Сыуаш табыны реконструкцияһы. «Мерчень» ансамбле. «Ауырғазы хәбәрсеһе» район гәзите архивынан фото.
Ҡулланылған әҙәбиәт:
Николаевские чтения – 2011: Сборник материалов Всероссийской научно-практической конференции, посвященной известному ученому, академику В.В. Николаеву. Отв. ред. И.С. Насипов. Стерлитамак: СГПА им. Зайнаб Биишевой, 2011. – 260 с.
Сухарева И.В. Чуваши Башкортостана: основы этнической духовности и самосознания. Уфа: РИЦ БашГУ, 2018. – 260 с.
Чуваши: история и культура. Том 2. Отв. ред. В.П. Иванов. Чебоксары: Чуваш. кн. изд-во, 2009. – 335 с.
© Андреев Д. А., автор-төҙөүсе, 2021.
Библиотека нематериального культурного наследия Республики Башкортостан
© ГУП РБ Башкирское издательство "Китап" им. Зайнаб Биишевой, авторы, 2019 г.
Буй балас
Дорогие персидские ковры нельзя было увидеть в башкирских деревнях.
Читать →
Буй балас
Дорогие персидские ковры нельзя было увидеть в башкирских деревнях.
Читать →
Пользовательское соглашение
Политика использования cookie
{"0":{"lid":"1531306243545","ls":"10","loff":"","li_type":"nm","li_name":"Тема ","li_title":"Тема ","li_req":"y","li_nm":"Тема "},"1":{"lid":"1531306540094","ls":"20","loff":"","li_type":"em","li_name":"Е-mail для связи","li_title":"Е-mail для связи","li_ph":"mail@example.com","li_req":"y","li_nm":"Е-mail для связи"},"2":{"lid":"1578487325957","ls":"30","loff":"","li_type":"ta","li_name":"Обращение","li_title":"Обращение","li_req":"y","li_rows":"2","li_nm":"Обращение"}} |
Баҡсасылар өсөн уғата яуаплы осор етте. Йәшелсәләрҙе ваҡытында ултыртырға ла, дөрөҫ итеп тәрбиәләргә лә кәрәк.
1. Сөгөлдөр артыҡ киң булмаған түтәлдә яҡшы үҫә.
2. Кишер тишелеп сыҡҡансы һыуҙы даими һибәләр. Шытымдары күренгәс иһә ике аҙна һыу һипмәгеҙ (көндәр артыҡ ҡоро торһа, һибергә кәрәк булыр). Ул тамырға төпкә китергә ярҙам итә.
3. Гәрсисте борсаҡ янына ултыртһаң, уңышы ике тапҡыр күберәк була.
4. Әнисте ҡояшлы урынға сәсергә кәрәк. Күләгәле урында ул хуш еҫле булмай.
5. Үҫентеләрҙе көнөнә бер-ике минут һыйпап торһаң, ул һуҙылып үҫмәйәсәк. Ҡул менән ҡалғылғас, әлеге процесты туҡтатып тора торған этилен бүленеп сыға.
6. Көндәр һыуыҡ торғанда теплицаға силәк менән ҡайнар һыу керетеп ҡуйығыҙ.
7. Кишер насар үҫһә, тоҙло һыу һибегеҙ (ун литр һыуға бер ҡалаҡ тоҙ).
8. Алма менән сейәне бер-береһенән алыҫҡараҡ ултыртығыҙ.
9. Бәрәңге сәскә атҡансы һыу һипмәгеҙ. Уның көсө ботаҡҡа китәсәк. Сәскә атҡандан һуң ғына һыу һибергә кәрәк буласаҡ. Шунан һуң бүлбеләре тиҙерәк үҫәсәк.
10. Кәбеҫтә күбәләгенән ҡотолоу өсөн нарат һәм шыршы энәләрен иттартҡыстан сығарығыҙ ҙа кәбеҫтәнең аҫҡы япраҡтарына һәм төбөнә һибегеҙ.
Читайте нас в
© 2020 Сайт издания "Дим буйзары" Копирование информации сайта разрешено только с письменного согласия администрации. |
Истанбулда, Башҡорт халҡының тарихы һәм этнографияһы музейы урынлашҡан «Топкапы» мәҙәниәт паркы территорияһында, Башҡортостан Республикаһының Истанбул ҡалаһындағы вәкиллеге Башҡортостан Республикаһы көнөнә арналған традицион сара үткәрҙе. Унда Төркиәнең дәүләт, муниципаль, йәмәғәт һәм эшлекле даирәләре вәкилдәре, Башҡортостандан Төркиәлә уҡыусы студенттарыбыҙ һәм эшләүсе ватандаштырыбыҙ ҡатнашты.
БР-ҙың Истанбулдағы вәкиллеге башлығы Каншаубий Мизиев, Башҡортостан Республикаһы яңы етәкселек менән бергә үҙ иҡтисади үҫешен сифат яғынан яңыртыу, тиҙләтеү һәм тәрәнәйтеү юлынан бара, тип билдәләне. Башҡортостан етәкселеге исеменән Каншаубий Мизиев ватандаштарын Республика көнө менән ҡотланы, ә кисәгә килгән ҡунаҡтарға республикабыҙ менән уңышлы хеҙмәттәшлек теләне.
Истанбул вилайеты вице-губернаторы Мостафа Алтынташ үҙ сығышында, Төркиә Республикаһының Башҡортостан Республикаһы менән хеҙмәттәшлеге даими үҫешеүен һәм Истанбул ҡалаһы һәр ваҡыт был үҙ-ара файҙалы хеҙмәттәшлек үҙәгендә булыуын раҫланы. Үҙ-ара мәҙәни хеҙмәттәшлектең сағыу өлгөләренең береһе булып йыл һайын Истанбулдың үҙәгендә, Солтанәхмәт майҙанында, башҡорт һабантуйы үткәрелеүе тора, тип өҫтәне ул.
Кисә аҙағында ватандаштарыбыҙҙың импровизацияланған концерты үткәрелде. Башҡорт, төрөк һәм рус телдәрендә йырҙар, Азат Ҡолдәүләтов башҡарыуында ҡурай моңдары яңғыраны.
Автор:Әлим Фәйезов
Теги:республика көнө
Читайте нас в
Рубрики
Йәмғиәт
Спорт
Иҡтисад
Хәл-ваҡиғалар
Мәҙәниәт
Сәйәсәт
Лонгрид
Электрон почта
[email protected]
Адресы
450077, Уфа, Кирова, 45
Реклама хеҙмәте
(347) 250-11-11
Редакция
(347) 250-07-28
Ҡабул итеү бүлмәһе
(347) 250-05-07
Хеҙмәттәшлек
(347) 250-06-14
Кадрҙар бүлеге
[email protected]
Кире бәйләнеш
© 1992-2022 АО ИА «Башинформ». Свидетельство о регистрации СМИ № ТУ 02-01609 от 25.09.2017 г., выдано Управлением Федеральной службы по надзору в сфере связи, информационных технологий и массовых коммуникаций по Республике Башкортостан.
Вся информация и материалы, размещенные на сайте www.bashinform.ru защищены международным и российским законодательством об авторском праве и смежных правах.
18+ запрещено для детей.
При перепечатке или цитировании ссылка на ИА «Башинформ» обязательна. Для интернет-изданий и социальных сетей прямая активная гиперссылка обязательна. Использование логотипа ИА «Башинформ» в целях, не связанных с ссылкой на агентство при перепечатке или цитировании, допускается только с письменного разрешения АО ИА «Башинформ». |
Уның өсөн беҙгә биш тауыҡ бото, 80 миллилитр кефир, бер сәй ҡалағы әсе гәрсис, бер сәй ҡалағы прованс тәмләткесе, бер йоҡа ләүәш, 80 миллилитр һөт, 50 грамм сыр, тоҙ, борос кәрәк буласаҡ.
Тәүҙә тауыҡ боттарын йыуып киптерәбеҙ. Кефирға гәрсис, тоҙ, борос, прованс тәмләткесе ҡушып тауыҡ боттарын бер сәғәткә маринадларға ҡуябыҙ.
Ләүәште ҡайсы менән дүрт мөйөш яһап ҡырҡабыҙ. Уны һөттә ебетеп алабыҙ ҙа формаға йәйәбеҙ. Унда маринадланған тауыҡ боттарын һалабыҙ. Ләүәштең ҡырҡҡан өлөштәре менән ябып сығабыҙ. Өҫтөн фольга менән ҡаплайбыҙ. 200 градусҡа тиклем йылытылған мейескә 30 минутҡа ҡуябыҙ.
Артабан фольгаһын алып, сыр һибеп, тағы ла ун минутҡа ҡуябыҙ. Ризыҡ әҙер. Ашығыҙ тәмле булһын!
Фото: Vpuzo.com
Автор: Рисаля Юмагулова
https://bash.rbsmi.ru/articles/matur-t-en-yaly-y/L--sht--taui-bottari-72833/
Читайте нас в
© 2020 Сайт издания "Йәнтөйәк" Копирование информации сайта разрешено только с письменного согласия администрации. Башҡортостан Республикаһының Матбуғат һәм киң мәғлүмәт саралары агентлығы һәм Башҡортостан Республикаһының "Башҡортостан Республикаһы" Нәшриәт йорто дәүләт унитар предприятиеһы. |
Беҙгә ҡәрҙәшебеҙ – атайымдың ағаһы килде. Майор формаһында. Әллә ике туған, әллә өс туған – хәтеремдә ҡалмаған, сөнки ул саҡта беҙ ҡустыбыҙ менән бәләкәй инек әле. Шуныһы ғәжәпләндерҙе: ул дипломатынан бер секундҡа ла айырылманы. Початальон Печкин мультигындағы һымаҡ. Дөрөҫ, Печкинда – посылка, ә уныҡы – дипломат. Уны хатта бәҙрәфкә лә, ванныйға ла үҙе менән алды...
Беҙгә ҡәрҙәшебеҙ – атайымдың ағаһы килде. Майор формаһында. Әллә ике туған, әллә өс туған – хәтеремдә ҡалмаған, сөнки ул саҡта беҙ ҡустыбыҙ менән бәләкәй инек әле. Шуныһы ғәжәпләндерҙе: ул дипломатынан бер секундҡа ла айырылманы. Початальон Печкин мультигындағы һымаҡ. Дөрөҫ, Печкинда – посылка, ә уныҡы – дипломат. Уны хатта бәҙрәфкә лә, ванныйға ла үҙе менән алды.
– Ниңә дипломатты гел үҙегеҙ менән йөрөтәһегеҙ? – тип һораным унан иртән сәй эскәндә. Уның өсөн әсәйем яуап бирҙе:
– Дипломатта йәшерен хәрби документтар, уларҙы ҡараусыһыҙ ҡалдырырға ярамай. – Улай түгел! Морат ағай иномарка һатып алырға килгән. Телефондан һөйләшкәнен үҙем ишеттем. Ә дипломатта аҡса, беҙ уны урлар тип ҡурҡа, шуға күрә ҡулынан ысҡындырмай.
– Мин уның аяҡ аҫтындағы дипломатҡа ымланым. Өҫтәл артындағыларҙың барыһы ла ҡыҙарҙы, ҡустым менән минән башҡалар. Кискә Морат ағай ҡунаҡханаға күсенгәйне инде. Шуныһын да өҫтәргә кәрәк, илебеҙҙең икенсе башынан килһә лә, ул беҙгә күстәнәскә бер кәнфит тә тотторманы. Уның ҡарауы, бер үҙе өс кеше урынына ашаны, эсте. Атайым менән әсәйем беҙгә асыуланманы, еңел һуланылар ғына.
Читайте нас в
1925-2020 «Һәнәк» Республика сатира һәм юмор журналының сайты. Сайт Республиканского журнала сатиры и юмора «Хэнэк» («Вилы»). Ойоштороусылары: Башҡортостан Республикаһының Матбуғат һәм киң мәғлүмәт саралары буйынса агентлығы; Башҡортостан Республикаһының "Республика Башкортостан" нәшриәт йорто дәүләт унитар предприятиеһы. Учредители: Агентство по печати и средствам массовой информации Республики Башкортостан; Государственное унитарное предприятие Республики Башкортостан Издательский дом "Республика Башкортостан".
Зарегистрирован Федеральной службой по надзору в сфере связи, информационных технологий и массовых коммуникаций по Республике Башкортостан 20 февраля 2017 года. Свидетельство о регистрации ПИ № ТУ02-01584
Баш мөхәррир: Миләүшә Саяғәфәр ҡыҙы Ҡаһарманова
Телефон
(347)292-77-60
Электрон почта
[email protected]
Адресы
450079, Башҡортостан Республикаһы, Өфө ҡалаһы, Октябрҙең 50 йыллығы урамы, 13. Республика Башкортостан, г. Уфа, ул. 50-летия Октября, 13. |
Беҙ егет саҡта хаттарыбыҙҙы:– Ай янында яҡты йондоҙ,Минең йондоҙом ғына.Ай булмаһа, ул да байый,Ҡалам яңғыҙым ғына, –тип тамамлай торғайныҡ.Был йондоҙға халыҡтың ихтирамы шул тиклем көслө булды, хатта йәштәр ғаилә ҡорғанда ололар: “Ай менән йондоҙ кеүек мәңге бергә булығыҙ!” – тип теләр ине.
Йондоҙҙар атыла
Әле тормоштоң үҙгәреүенә күҙ һалам да аптырап ҡуям. Ерҙә йондоҙҙар шул тиклем күбәйҙе, улар күк көмбәҙендәгеләрҙе ҡаплап бара түгелме?
Бер көн афишаға күҙ һалдым. “Сәхнәлә йондоҙҙар сығыш яһай”, – тиелгән унда. Ҡайттым да ҡатынға: “Әйҙә мәҙәниәт һарайына йондоҙҙар ҡарарға барайыҡ, тик ҡара күҙлегеңде кейергә онотма, күҙҙәрең сағылыр”, – тинем.
Концерт башланғас, конферансье: “Һеҙҙең алда беҙҙең йондоҙ сығыш яһай, алҡышлап ҡаршы алығыҙ!” – тип ҡулдарын сәпәкәйләне. Йондоҙ атылып сыҡты ла сәхнә уртаһына тарбайып баҫты. Артынан ярым яланғас йондоҙсоҡтары ла пәйҙә булды. Йондоҙ телгә килде:
– Әллә илап алаһы,
Әллә көлөп алаһы.
Әллә ятып алаһы,
Әллә тартып алаһы...
Йондоҙсоҡтары ла тик тормай, йыр ыңғайына әле бөгөләләр, әле һығылалар.
Сәхнәлә икенсе йондоҙ балҡыны. Нимә тураһында йырлағанын аңларлыҡ түгел, сөнки даңғыр-доңғор килгән музыка ҡолаҡтарҙы ярып бара. Ирендәренең асылып ябылыуына, ҡулының күкрәк тирәһендә уралыуына ҡарағанда, йыр йөрәккә бәйле булырға тейеш кеүек. Был йондоҙҙоң йондоҙсоғо берәү генә. Ул матур һәм килешле хәрәкәттәр яһай. Һомғол буйлы, ыҫпай кейенгән йондоҙсоҡ тамашасыларҙың иғтибарын үҙенә йәлеп итә. Бәлки шуғалыр ҙа гөләмәләрҙе йондоҙға бирмәй, йондоҙсоҡҡа бүләк иттеләр.
Заман бөтөнләй үҙгәрҙе. Йондоҙ ауырыуы ҡағылмағандар бик һирәктер хәҙер.
Торлаҡ-коммуналь хужалыҡ хеҙмәткәрҙәренең йыйылышында ҡатнашырға тура килде. Етәксенең сығышынан:
– Хоҙай биргән тауыш менән сәхнәгә сығып аҡыралар ҙа, беҙ йондоҙ тип маҡтаналар. Ысын йондоҙҙар беҙҙең өлкәлә ул. Ана Иштимер һепергән майҙансыҡты ҡарағыҙ. Бер сүп күрмәҫһең. Ә Шәмсиәнең йыуған иҙәненә күҙ һалығыҙ әле, ялтырап, күңелде йәлеп итеп тора. Шул иҙәндә аунап-тулап йоҡлағы килә. Бына ҡайҙа ул йондоҙҙар! Уларға тиңләшеп ҡараһындар әле!
Ерҙә йондоҙҙар шул тиклем күбәйҙе, колорадо ҡуңыҙы ла шулай үрсемәҫ.
Сәхнә йондоҙҙары тураһында уйлайым да, Мәғәфүр Хисмәтуллин, Фәриҙә Ҡудашева, Сөләймән Абдуллин, Заһир Исмәғилев, Ғата Сөләймәнов, Арыҫлан Мөбәрәков, Рамазан Йәнбәков, Гүзәл Сөләймәнова, Майя Таһирова һәм башҡа халыҡ ихтирамын яулаған шәхестәрҙе кем тип атарға һуң? Уларҙы йондоҙ тип йөрөтмәнеләр, әммә таратҡан нурҙарын, сәскән ижад яҡтылығын Башҡортостандар ғына түгел, бар донъя халҡы тойоп йәшәне.
Сәлимйән ҒҮМӘРОВ.
Автор:"ҺӘНӘК" журналы
Читайте нас в
1925-2020 «Һәнәк» Республика сатира һәм юмор журналының сайты. Сайт Республиканского журнала сатиры и юмора «Хэнэк» («Вилы»). Ойоштороусылары: Башҡортостан Республикаһының Матбуғат һәм киң мәғлүмәт саралары буйынса агентлығы; Башҡортостан Республикаһының "Республика Башкортостан" нәшриәт йорто дәүләт унитар предприятиеһы. Учредители: Агентство по печати и средствам массовой информации Республики Башкортостан; Государственное унитарное предприятие Республики Башкортостан Издательский дом "Республика Башкортостан".
Зарегистрирован Федеральной службой по надзору в сфере связи, информационных технологий и массовых коммуникаций по Республике Башкортостан 20 февраля 2017 года. Свидетельство о регистрации ПИ № ТУ02-01584
Баш мөхәррир: Миләүшә Саяғәфәр ҡыҙы Ҡаһарманова
Телефон
(347)292-77-60
Электрон почта
[email protected]
Адресы
450079, Башҡортостан Республикаһы, Өфө ҡалаһы, Октябрҙең 50 йыллығы урамы, 13. Республика Башкортостан, г. Уфа, ул. 50-летия Октября, 13. |
Ҡайһы яҡтан әйләндереп ҡараһаң да, беҙҙең үткән тормош гәзиттә яҙылған мәҡәләләр һымаҡ икән. Кемдер ситтән генә ҡарап торған да быларҙың нимәләр ҡыланғанын яҙып барған кеүек. Үткәндәрҙә нимә булғанын хәтерләр өсөн гәзит биттәрен аҡтарыу ҙа етә, артыңа әйләнеп ҡарамаһаң да була. Ә ентекләп ҡараһаң, ниндәй матур заманды юғалтҡанбыҙ. Кешеләр ихлас, бер-береһенә ярҙамсыл, күңелдәр асыҡ, хатта кейемдәр ҙә бер иштән бит әле.Теге мөһөрлө генсек тәхеткә килгән йылдар... Рәйләне ниндәйҙер эш менән комсомолдың район комитетына саҡыртып алдылар. Алдарында беренсе секретарь Шакир Вахитов сығыш яһаны. Рәйлә – унынсы класта ғына уҡып йөрөгән ҡыҙ. Шунда тәүге тапҡыр комсомолдың урындағы хужаһын күрҙе. Үҙе йәш, олпат һәм матур. Өҫтөндәге кейеменә тиклем килешеп тора. Шул көндән башланды уларҙың яҡындан аралашыуы. Рәйлә институтҡа уҡырға инде. Шакир менән йышыраҡ осраша башланылар. Мөнәсәбәттәре яҡын, киләсәктәре яҡты һымаҡ ине. Улар өйләнеште. Комсомол туйында бүләк ителгән әйберҙәр, ана, сервантта һаман ултыра әле. Оҙаҡ та үтмәй Рәйләнең әсә булырға йыйынғаны билдәле булды. Нишләптер Шакирҙың әсәһе Рәсимә апай ҡаршы төштө.– Балаға батырға һеҙгә иртәрәк, ҡабаланмағыҙ, – тип етди күрһәтмә бирҙе ул. Йәштәр шаңҡып ҡалды, шунда Шакир беренсе тапҡыр Рәйләне аптыратты.– Әсәйҙе тыңламай булмай, – тине ул. – Мин уға ҡаршы төшә алмайым. Әле ваҡыт бар.
Ҡайһы яҡтан әйләндереп ҡараһаң да, беҙҙең үткән тормош гәзиттә яҙылған мәҡәләләр һымаҡ икән. Кемдер ситтән генә ҡарап торған да быларҙың нимәләр ҡыланғанын яҙып барған кеүек. Үткәндәрҙә нимә булғанын хәтерләр өсөн гәзит биттәрен аҡтарыу ҙа етә, артыңа әйләнеп ҡарамаһаң да була. Ә ентекләп ҡараһаң, ниндәй матур заманды юғалтҡанбыҙ. Кешеләр ихлас, бер-береһенә ярҙамсыл, күңелдәр асыҡ, хатта кейемдәр ҙә бер иштән бит әле.
Теге мөһөрлө генсек тәхеткә килгән йылдар... Рәйләне ниндәйҙер эш менән комсомолдың район комитетына саҡыртып алдылар. Алдарында беренсе секретарь Шакир Вахитов сығыш яһаны. Рәйлә – унынсы класта ғына уҡып йөрөгән ҡыҙ. Шунда тәүге тапҡыр комсомолдың урындағы хужаһын күрҙе. Үҙе йәш, олпат һәм матур. Өҫтөндәге кейеменә тиклем килешеп тора. Шул көндән башланды уларҙың яҡындан аралашыуы. Рәйлә институтҡа уҡырға инде. Шакир менән йышыраҡ осраша башланылар. Мөнәсәбәттәре яҡын, киләсәктәре яҡты һымаҡ ине. Улар өйләнеште. Комсомол туйында бүләк ителгән әйберҙәр, ана, сервантта һаман ултыра әле. Оҙаҡ та үтмәй Рәйләнең әсә булырға йыйынғаны билдәле булды. Нишләптер Шакирҙың әсәһе Рәсимә апай ҡаршы төштө.
– Балаға батырға һеҙгә иртәрәк, ҡабаланмағыҙ, – тип етди күрһәтмә бирҙе ул. Йәштәр шаңҡып ҡалды, шунда Шакир беренсе тапҡыр Рәйләне аптыратты.
– Әсәйҙе тыңламай булмай, – тине ул. – Мин уға ҡаршы төшә алмайым. Әле ваҡыт бар.
Иртәнгә Рәйлә дауаханаға барырға тейеш ине. Ҡәйнәһе һөйләшеп ҡуйғайны. Ләкин барып етергә насип булманы. Бәхеттән, тип әйтәйекме, бәхетһеҙлек ярҙам итте. Шакир эсеп иҫереп колхоздан ҡайтып килгәндә төн уртаһында юлда кеше тапатып киткән. УАЗ-ды йорт ихатаһына ҡуйыу ҙа ярҙам итмәне. Милиция, шау-шыу. Рәйлә берәү менән дә кәңәшләшеп тормайынса, иренә лә, ҡәйнәһенә лә әйтмәйенсә алға сығып баҫты һәм үҙен ҡорбан итте: “Руль артында мин инем”, – тине. Тикшереү ҙә ул һөйләгәнсә китте. Рәйлә, йәнәһе, айныҡ булған. Өҫтәүенә, ауырлы, ҡабаланған. Шулай итеп, Шакир беренсе тапҡыр ҡатынының файҙаһын күрҙе, ысын мәғәнәһендә ҡатыны арҡаһында ғына тороп ҡалды.
– Килен ауырлы, нисек хөкөм итерһегеҙ икән? – тип, ҡәйнәһе партияның район комитетына барып етте.
Шакир ҡотолоп ҡалды. Рәйләне шартлы рәүештә хөкөмгә дусар иттеләр. Шунан һуң күп тә үтмәне, комсомолы ла, партияһы ла тарих сүплегенә осто. Илдә башланған мәшхәр Рәйләнең булмаған енәйәтен тиҙ онотторҙо. Кешеләр мал таба, эшҡыуарлыҡ менән шөғөлләнә, бер-береһен алдай, алдана башланы. Был эшкә Шакир ҙа ылығып китте. Тоҡ-тоҡ аҡсалар, ике кешенең береһе миллионер, нимә генә ҡыйланманылар.
Шакир бизнес менән шөғөлләнгәндә бигүк таҙа алымдар менән эш итмәгән – бер алданһа, биш алдаған, ҡыҫҡаһы, үҙе һымаҡтар араһында ышанысты юғалтҡан.
Шакирҙы ныҡ итеп, имгәткәнсе туҡмап китеүҙәре бүлешмәгән мал, ҡайтармаған бурыс өсөн яза булды. Айҙар буйы дауаханала ятыуы ярҙам итмәне. Рәйлә тәүәккәлләп өйөнә алып ҡайтты ла, халыҡ медицинаһы алымдарына таянып, аҡрынлап дауалай башланы. Шунда күрҙе Рәйлә: ире ҡарап тороуға ғына мөһабәт һәм көслө булған икән. Түшәктә ятҡан сағында уның ихтыярһыҙ, ялҡау һәм баҙнатһыҙ кеше икәнлеге асыҡланды. Трибуналарҙан буш һүҙҙәр һөйләү һәм аныҡ эштәр менән шөғөлләнеү араһында айырма ҙур шул. Шулай ҙа Рәйлә тырышты. Ирен яңынан аяҡҡа баҫтырҙы.
– Әл дә һин бар, ҡәҙерлем, – тине ул, ҡатынын иркәләп. – Мин һинһеҙ бер нәмә лә эшләй алмаҫ инем. Мин һине ғүмерҙә лә онотмаясаҡмын. Һин – минең бәхетем, таянысым, мең-мең рәхмәт һиңә.
Хатта күҙҙәренән йәш атылып сыҡты.
Аҡрынлап донъялар көйләнгән һымаҡ булды. Хәйерселектең дә аяуһыҙлығын татынылар. Бер заман Шакир менән бер осор уҡыған егеттәр күтәрелә башланы. Үҙе һымаҡ иптәштәре, гәзиттә булһынмы, телевизорҙамы, дәүеренә ярашлы һүҙҙәр һөйләнеләр. Сәйәсәт менән мауығыу тормошта ныҡлы урын алды. Шакирҙы ла онотмағандар икән, элекке дуҫтары уны ла кәрәкле тип тапты.
Шакир үҙе бер иҫереп ҡайтҡанында былай тип һөйләне:
– Бына, әсәһе, күрәһеңме, торт, – тине ул ҡатынына, йәнәһе, аңлата. – Ошо тортты бүлергә кәрәк. Ләкин күпме генә тырышма, ғәҙел бүленмәйәсәк. Кемгәлер күберәк, кемгәлер саҡ ҡына әҙерәк. Ләкин, нисек кенә бүлһәләр ҙә, иң мөһим урынды торт үҙе түгел, тортты бүлгеләүсе бысаҡ алып тора. Бына быныһы һиңә, бынауһы миңә, быныһы ҡыҙыбыҙ менән кейәүгә, быныһы улыбыҙ менән киленгә. Ә бына бынауһы иң яратҡан ейәнсәремә. Ә беҙҙең Марат, иң бәләкәй ейәнебеҙ , нишләй әле? Бына быныһы уға. Шулай, һәр берегеҙгә берәр киҫәк, һеҙ ҡәнәғәт. Хәҙер һәр берегеҙ үҙ киҫәктәрегеҙҙе бүлгеләп, яҡындарығыҙға бирәһегеҙ. Улар ҙа ҡоро ҡалмаһын, уларға ла өлөш сыҡһын. Ә бысаҡ кем ҡулында? Бысаҡ минең ҡулда. Ана, күрәһеңме, әсәһе бысаҡты? Уға күпме йоғоп ҡалған? Бына шулай, әсәһе, тортты бүлә торған бысаҡ беҙҙең ҡулда.
Рәйлә, өйгә ара-тирә ҡайтҡан тоҡсай-тоҡсай аҡсаны күреп, шуға төшөндө: Шакир маҡтаған бысаҡ – уның ҡулында. Һәм ул яғылып ҡалған торттың ҡалған өлөшөн кире ҡайтарыу менән, йәғни кемдәр тортты тотторған, шуларҙы бәхилләү өсөн хеҙмәт итә.
Рәйлә өндәшмәне. Уның эше өндәшеү, ирҙе тәрбиәләү түгел. Өр-яңы өс ҡатлы өй төҙөп керҙеләр. Балаларҙың һәр береһенә – фатир. Ҡайҙа ял итергә бараһығыҙ, Төркиәгәме әллә Испанияғамы – һайлау мөмкинлеге бар.
Шакир ошо туҡ йылдар эсендә элекке Шакир Вахитовҡа әйләнде. Һуңғы мода буйынса кейенә, аяғында ныҡ баҫып тора. Хәҙер ул трибуналарҙа йышыраҡ күренә һәм элекке һымаҡ яңғырауыҡлы һүҙҙәр һөйләй. Ә донъя күтәрелә, тормош яҡшыра. Юлдар, күперҙәр төҙөлә, газ үткәрелә. Район үҙәге һайын яңы мәҙәниәт һарайҙары, спорт залдары асыла, бөтә республика көсөргәнешле эшләй.
Ире көн-төн эш менән, хатта өйөнә ҡайтырға, енән-ейәнсәрҙәрен яратырға ла ваҡыты юҡ. Сабыйҙар менән күберәк өләсәй шөғөлләнә. Ана, олаталары ҡайтты. Руль артында ул, әлбиттә, саҡ ҡына һуҡмыш, ләкин йөҙө етди. Эшләгән, арыған, йонсоған.
– Рәйлә, беседкаға сәй ҡуй әле, – тине ул. Ҡатынының йөрәге шунда уҡ һыңҡ итеп ҡалды – һуңғы йылдарҙа ул беренсе тапҡыр Рәйлә тип өндәште, гел “әсәһе” була торғайны. Хәйер, иң ҡыҙығы шул: өндәшмәне, бойорҙо.
– Ваҡыт үҙгәрҙе, – тине ул, ҡарашын ситкә ташлап. – Мин һинең өсөн бөтәһен дә эшләнем. Үҙеңә нимә кәрәк, барыһын да ала алаһың.
– Миңә бер нәмә лә кәрәкмәй, – тине Рәйлә, ҡотолғоһоҙ бәлә яҡынлашыуын һиҙеп. – Ниңә был хаҡта әйтергә булдың әле?
– Беҙгә айырылышырға тура килер, – тине Шакир. – Мин бөгөн ғариза ҡалдырып киттем.
Аҙағы бар.
Читайте нас в
1925-2020 «Һәнәк» Республика сатира һәм юмор журналының сайты. Сайт Республиканского журнала сатиры и юмора «Хэнэк» («Вилы»). Ойоштороусылары: Башҡортостан Республикаһының Матбуғат һәм киң мәғлүмәт саралары буйынса агентлығы; Башҡортостан Республикаһының "Республика Башкортостан" нәшриәт йорто дәүләт унитар предприятиеһы. Учредители: Агентство по печати и средствам массовой информации Республики Башкортостан; Государственное унитарное предприятие Республики Башкортостан Издательский дом "Республика Башкортостан".
Зарегистрирован Федеральной службой по надзору в сфере связи, информационных технологий и массовых коммуникаций по Республике Башкортостан 20 февраля 2017 года. Свидетельство о регистрации ПИ № ТУ02-01584
Баш мөхәррир: Миләүшә Саяғәфәр ҡыҙы Ҡаһарманова
Телефон
(347)292-77-60
Электрон почта
[email protected]
Адресы
450079, Башҡортостан Республикаһы, Өфө ҡалаһы, Октябрҙең 50 йыллығы урамы, 13. Республика Башкортостан, г. Уфа, ул. 50-летия Октября, 13. |
Уҡытыусы... Был һүҙгә тәрән мәғәнә һалынған. Тәү башлап тормош һуҡмағынан беҙҙе етәкләп юл күрһәтеүсе, бер ни аңламай ултырған бәләкәй генә балаларға тормош серен аңлатыусы, яҡшылыҡ һәм насарлыҡты айырырға өйрәтеүсе лә ул.
Минең беренсе остазым – Гүзәл Ринат ҡыҙы Ҡыуандыҡова. Апайыбыҙ бәләкәй сағынан алып балаларға белем бирергә хыяллана. Мәктәп йылдарында башҡорт теле һәм әҙәбиәте уҡытыусыһы Рәсимә Рауил ҡыҙы Баязитова уҡытҡанына һоҡланып, педагог булыу теләге нығыраҡ көсәйә төшә. Байназар мәктәбендә туғыҙынсы синыфты тамамлап, Сибай ҡалаһына педагогия колледжына уҡырға инә. Аҙаҡ инде Магнитогорск дәүләт университетында ситтән тороп белем алып, үҙебеҙҙә уҡытыусы булып эшләй башлай.
Гүзәл Ринат ҡыҙы – бик эшһөйәр, тырыш уҡытыусы. Дөрөҫ тәрбиә биргән, балаларҙы яратҡан педагогтың уҡыусылары ла ҙур еңеүҙәр яулай.
Уҡытыусы йөрәгендә
Әгәр булһа балалар.
Һис шигем юҡ, был балалар
Дөрөҫ белем алалар.
Уҡытыусы биргән белем
Кәрәк тормош юлында.
Һәр баланың киләсәге –
Уҡытыусы ҡулында.
Бөрйән районы, Байназар мәктәбе.
Читайте нас в
1930 йылдың 12 февраленән нәшер ителә. Ойоштороусылары: Башҡортостан Республикаһының Матбуғат һәм киң мәғлүмәт саралары агентлығы, Башҡортостан Республикаһының «Башҡортостан Республикаһы» нәшриәт йорто дәүләт унитар предприятиеһы. Баш мөхәррире — Мирсәйет Ғүмәр улы Юнысов.
Башҡортостан Республикаһы буйынса элемтә, мәғлүмәт технологиялары һәм киңкүләм коммуникациялар өлкәһендә күҙәтеү буйынса федераль хеҙмәт идаралығында 2015 йылдың 18 авгусында теркәлде. Теркәү номеры — ПИ №ТУ02-01403.
Республиканский информационный центр – филиал государственного унитарного предприятия Республики Башкортостан Издательский дом «Республика Башкортостан».
Р./счёт 40602810200000000009 в Филиал ПАО «БАНК УРАЛСИБ» в г.Уфа, БИК 048073770, ИНН 0278066967, КПП 027843012, к/с 30101810600000000770. |
Бөрйән районы муниципаль район ветерандар Советы май айында тыуған көндәрен билдәләгән тыл ветерандарын ысын күңелдән ҡотлай һәм ныҡлы һаулыҡ, күңел тыныслығы теләй. Артабан да балаларығыҙҙың, ейән-ейәнсәрҙәрегеҙҙең изгелеген һәм ихтирамын тойоп, оҙон-оҙаҡ ғүмер итергә насип булһын!
Бөрйән районы муниципаль район ветерандар Советы май айында тыуған көндәрен билдәләгән тыл ветерандарын ысын күңелдән ҡотлай һәм ныҡлы һаулыҡ, күңел тыныслығы теләй. Артабан да балаларығыҙҙың, ейән-ейәнсәрҙәрегеҙҙең изгелеген һәм ихтирамын тойоп, оҙон-оҙаҡ ғүмер итергә насип булһын!
Ҡолмәнбәтова Гөлзифа Сәфәр ҡыҙы
Евграфова Зинаида Петровна
Ҡарамышев Батыр Фәйзрахман улы
Ғайсина Хөснә Әбделғәлим ҡыҙы
Ибәтуллина Фәриҙә Мөхәмәтшәриф ҡыҙы
Ғарифуллина Сабира Фәтхислам ҡыҙы
Әбдрахманова Гөлфәриҙә Мифтах ҡыҙы
Ишморатова Румана Мулла ҡыҙы
Оренбуркина Александра Андреевна
Нурдәүләтов Айытҡол Айытбай улы
Юлсурин Йәноҙаҡ Ғөбәйт улы
Яубаҫаров Ғәле Абдулла улы
Йәрмөхәмәтова Шәрифә Дәүләтғәле ҡыҙы
Вәлиева Хәшиә Шөғәйеп ҡыҙы
Читайте нас в
© 2020 "Таң" гәзитенең сайты. Сайт газеты "Тан"
Свидетельство о регистрации СМИ ПИ № ТУ 02-01439 от 01.09.2015 г. выдано Федеральной службой по надзору в сфере связи, информационных технологий и массовых коммуникаций по Республике Башкортостан. |
(Бер туған апайымдың яҡты иҫтәлегенә бағышлайым)- Армагеддон!!! Үҙ тауышына һиҫкәнеп ҡапыл күҙҙәрен асты. Башта ҡайҙа ятҡанлығын аңламаны булһа кәрәк. "Өнмө, төшмө булды был?.. Ҡайҙамын һуң?.. Армагеддон?!" Әәәә, дауахана бүлмәһендәмен икән. Ана түшәменең штукатуркаһы ҡупҡан ер. Стеналарҙағы буяуҙың да төрлө һүрәттәргә инеп ҡубалаған урындары таныш. Бында килтергән көндө үк шул ҡубалаған урындарҙы әкиәттәге төрлө образдар итеп ҡарап ятҡан ине бит. Бигерәк тә төндәрен коридорҙан төшкән тоноҡ ут яҡтыһында шыҡһыҙ нимәлер булып күңелгә шом һалалар ине.- Әсәй, һаташтың, ахыры. Ҡурҡыныс төш күрҙеңме әллә? "Армагеддон" - тип ҡысҡырҙың. Нимә була ул?Ҡыҙының уның янында палатала ятыуын да онотоп киткән икән. Һиҫкәнеп, тауыш килгән яҡҡа боролдо.- Шулайыраҡ булды шул. Әллә өн, әллә һаташ. Тәнем өҫтөндә ҡаты алыш булды. Ниндәйҙер яуыз көстәр яуы баҫып киләләр икән тим. Үҙем дә һиҙмәҫтән "Армагеддон!" тип ҡысҡырҙым. Нимә тигән һүҙҙер белмәйем.Химиятерапия ғәләмәтелер инде. Дүртенсе химия бит! Йәнең дә, Тәнең дә, уның да ниндәй генә үҙгәрештәр булмаҫ тиһең...Быныһын күтәреү бик ауыр булды. Хатта бына дауаханаға килеп ятырға тура килде.
***
... - Һеҙҙә яман шеш.
Табиптың киҫеп һәм ышаныслы итеп әйткән һүҙҙәре шул секундта уҡ уның мейеһен, йәнен телгәләп үтте. Ни әйтергә белмәй ҡатып ҡалған ханымға иғтибар ҙа итмәй, табип һүҙен дауам итте:
- Һеҙгә бит районығыҙҙа 8 ай элек операция яһағандар. Ни ғәжәп ниңә улар һеҙгә бер ни әйтмәгәндәр. Хатта эпикризығыҙҙа яман шеш булыуы тураһында бер һүҙ ҙә яҙылмаған. Һөйләүегеҙ буйынса, һеҙҙең үҙегеҙгә лә бер ни әйтмәгәндәр. Ғәжәп, ғәжәп!..
Йәш табиптың һүҙҙәре әллә ҡайҙан, ер аҫтынан сыҡҡан кеүек ишетелһә лә, яйлап ысынбарлыҡҡа ҡайтырға мәжбүр итте.
- Әйтегеҙ әле, бында яңылышлыҡ булыуы мөмкинме? Нисек инде рак?
- Юҡ, яңылышлыҡ юҡ. Бына анализдарығыҙ был турала ҡысҡырып тора. Һәм ҡул менән ҡапшап ҡарау ҙа етә - һеҙҙә икенсе стадия яман шеш. Тиҙ генә операцияға әҙерләнә башларға кәрәк. Бергәләп сирҙе еңә алабыҙ. Был әле хөкөм ҡарары түгел. Тынысланығыҙ.
Тынысланығыҙ... Әйтеү генә еңел. Аяғына, әйтерһең, ауыр герҙәр таҡтылар. Көс хәлгә һөйрәп, табип бүлмәһенән сыҡты Әнүзә. "Һеҙҙә яман шеш... Был әле хөкөм ҡарары түгел... Операцияға әҙерләнегеҙ..." Табиптың һүҙҙәре ҡолаҡ төбөндә әленән әле яңғырап торҙо.
Әллә уттан, әллә һыуҙан, әллә ерҙән, әллә күктән атланы ул...
***
Өләсәй, нимә ул "тәҡдир?"
Тәҡдир - ул, балам, буласаҡ нимәне алдан уҡ билдәләү тигәнде аңлата. Донъяла буласаҡ нимәләр һәм башҡарыласаҡ һәр бер эш Аллаһы Тәғәләгә алдан уҡ билдәле. Донъяла бөтә булған, була торған, буласаҡ эштәр Аллаһы Тәғәләнең тәҡдире буйынса эшләнә.
Кешеләр ғәмәлдәрҙе үҙ ихтыярҙары менән һайлаһалар ҙа, уларға көс-ҡеүәт биреүсе Аллаһы Тәғәлә булып тора. Әҙәм балаһы был донъяға килгәс тә, бәлки, килгәнсе үк уның яҙмышы, ғүмер юлының һәр минуты, һәр миҙгеле шул тәҡдир китабына яҙылған була. Хоҙай Тәғләнең ҡөҙрәтенән башҡа ел дә иҫмәҫ, һыу ҙа аҡмаҫ. Ә донъя - ул, балам, бәлә-ҡазалар, фетнәләр, төрлө һынауҙар аша уҙа торған урын. Ауыр ҙа килә, юғалтыуҙар ҙа, ҡайғы-хәсрәттәр ҙә кисерәбеҙ. Былар барыһы ла әҙәм балаһының иманын төрлө юлдар менән тикшереү өсөн, был хәлдән нисек сығыр икән тип Раббыбыҙ тарафынан ебәрелгән һынауҙар. Әюб (ғ.с.) тураһындағы ҡиссаны мин һиңә һөйләгән инем бит, иҫеңдәлер... Аллаһы Тәғәлә һәр бер кешене, шул иҫәптән үҙенең яратҡан ҡолдарын да, Пәйғәмбәрҙәрҙе лә һынап ҡараған һәм ҡарай.
Әнүзәнең ҡарт өләсәһе менән бала саҡта һөйләшкәндәре ҡабат иҫенә төштө. "Һынауҙар... Һаман бөтмәнеме икән ни минең өлөшөмә төшкән һынауҙар?..
Һәр тыуаһы яңы көнөмдө балаларыма, яҡындарыма, яратҡан эшемә бағышлап йәшәнем. Яңынан-яңы хыялдарға бирелеп үткәрәһем килә бит. Эй, тормош, һинең ҡанундарың: көтмәгәндә тотаһың да яңыса, юҡ яңыса түгел, тағы әрнеп, йөрәгемде усыма ҡыҫып, хәлемде башҡаларҙан йәшереп йәшәргә мәжбүр итәһең.
Ниңә һин шул тиклем ҡырыҫһың, тормош? Инде был һынау ҙа кәрәк инеме ни миңә? Өс тапҡыр йөрәгемә операция яһаттым. Әйтеүе генә еңел... Был бит өс тапҡыр үлеп терелеү. Был бит өс тапҡыр клиник үлем кисереү... Шул саҡтарҙа Аллаһым, һиңә ялбарыуҙарым, балалар хаҡына иҫән ҡалдырыуыңды һораным. Рәхмәт, ишеттең. Унан ҡала тағы төрлөсә һынаның. Ул тиклемгеһенә кемдер һына, ә мин, үҙең дә беләһең, түҙҙем, ауыр көндәрҙә нығып, киләсәгемә өмөт-ышаныс менән атланым...Бындай саҡта ҡайҙан көс алдың һуң, тиерһең... Балаларыма, туғандарыма ҡайғы килтермәһәм ине тип йәшәргә тырыштым. Әсәйемде уйлайым. Был тормошта ҡот осҡос өс ҙур хәсрәт, өс ҡайғы бар тиҙәр. Уның береһе - сир, икенсеһе - балаңдың үлеме, өсөнсөһө - яңғыҙлыҡ. Иң теремек, иң баҙығы мин инем бит. Әле килеп. сәләмәтлегем менән маҡтана алмайым. Нимә эшләйһең, тәбиғәт бирмәгәнде тартып алып булмай. Ҡайҙа ғына булһаҡ та, бер беребеҙгә һәр ваҡыт иҫәнлек, сәләмәтлек теләйбеҙ. Ләкин тәҡдирҙе урап уҙып булмай икән.
Дөрөҫөн әйтергә кәрәк, бындай осраҡта һәр кем юғалып ҡала. Башта бер генә һорау: ни өсөн мин? Әйтерһең дә яҙмыш дүрт стена эсенә ҡыҫырыҡлап индерә лә һуларға ла ирек бирмәй. Киләсәгең дә юҡ, үткәндәрең дә инде әһәмиәт түгел. Үҙең өсөн йәшәлмәгән дә бит әле. Тормош кинәт ҡылт икегә бүленә: сәләмәт саҡтағы бәхетле йылдарға һәм ҡот осҡос диагноз ҡуйылып, һуңғы сәғәтеңде көтөр көндәргә...
Күҙ йәштәренә быуылып өйгә ҡайтып барған Әнүзә, йәш пәрҙәһе аша кинәт ҡояшты күреп ҡалды. Зур, йылы, яҡты ҡояшты һәм... тынысланып китте. Шул нурҙар араһынан уға ҡабат Шакирә өләсәһе ҡарап тора ине:
- Шулайын шулай ҙа ул, ҡыҙым. Әле үк үҙ-үҙеңде бөтөрмәй тор. Ана бит табип та: "Был хөкөм түгел, терелерһең", - тине. -Аллаһтан ваҡыт килеп етмәйенсә кеше үлмәй. Аллаһы Тәғәлә Ҡөрьәндә: "Бәндәм, әгәр ҙә һинең әжәлең килеп етһә, бер минут артыҡ, бер минут кәм дә йәшәмәҫһең", - ти. Шулай ҙа диндән ситләшкән кешегә йәшәү ауыр. Аллаһы Тәғәләгә иман шайтан ҡурҡа. Ә ғүмер оҙонлоғон Аллаһы Тәғәлә генә белә. Доғаларыңды ташлама, балам. Ныҡ бул!
"Бөгөндән башлап миңә сабырлыҡ бир, үҙ-үҙемде ҡулға алырға ярҙам ит, и рәхмәтле Аллам!" - тип ялбарҙы ул. - Мин үҙ-үҙемде еңергә тейеш! Юғиһә, бөтәсәкмен..."
Фото Т. Роза
(Дауамын гәзиттән уҡығыҙ)
Гүзәлиә ҒИЗЗӘТУЛЛИНА.
Иҫке Аҡташ ауылы.
Читайте нас в
© 2020 Сайт издания "Даирә" Копирование информации сайта разрешено только с письменного согласия администрации. |
Түҙеп торғоһоҙ эҫе, йәмле йәй иртәһе ине, ошондағы эшҡыуар Альберт үҙе лә һиҙмәй ҡалды, буштан ғына ғәйепле булды ла ҡуйҙы. Ҡабаланып УАЗигы менән ихатаһынан артҡа ҡарамайынса сыҡҡанда күршеһе Ғиндулланың ҡоймаһын һул яҡ бамперы менән бер аҙ уйҙырып алды, хатта машинаһының йәшел һыҙаты тороп ҡалған. Төшөп ҡараны ла, әллә ни ҙур зыян түгел, һуңынан күрше менән үҙем хисаплашырмын, тип ҡалаға сыҡты ла китте. Эше ҡабалан ине, тиҙ үк килеп етергә ҡуштылар. Барып етте, мәсьәләһен хәл итте, эштәрен көйләне һәм ҡайтырға сыҡты.Шым ғына ҡайтып етһә, бер бәлә лә сыҡмаҫ ине. Ә Альберт нимә эшләне? Үҙенең магазинына кереп, ваҡ-төйәк алды, икенсе ҡулына ун тимер һауыттан торған бер ҡап һыуытылған һыра эләктерҙе һәм УАЗигына кереп алтырҙы. Кереп ултырҙы ла, әлеге нәфсе, нәфсе, һыуһағайны, өйөнә бер йөҙ метр, ана Ғәлинур ағайҙың эргәһендәге тыҡрыҡтан керәһең дә, картуфлыҡтың башында уның йорто, түҙмәне Альберт, ой, ҡабаланды, бер ҡулы менән рулде тотоп бара, икенсеһе менән һалҡын һыраһын эләктерҙе лә, асып та ебәрҙе, пышҡ итеп тегеһе асылып та китте, һалҡын тамсылары өҫтөнә сәсрәне, һәм ул һолһолдатып эсеп тә ебәрҙе, тыҡрыҡтан үҙенең өйө яғына боролдо. Эҫе ҡояштан мейеһе ҡайнағайны. Һуң, өйөнә ҡайтып еттем, тип уйлағайны бит, кем уйлаған, ундай бәлә янарын. Ҡойма эргәһендә Игәү (Ғиндулла ағайҙың ҡушаматы) үҙе һәм ике гаишник йөрөп ята. Тегеләр күрҙеме, юҡмы, белмәне Альберт, шешәһен алып ҡуйманы, һыраһы төшөп китте ҡулынан. Һуң, үҙе йылылай, һыраһын эсеп тә бөтмәгән килеш ҡулдарына килеп эләкте бит. Төшөүенә, Игәү ниндәйҙер бер мәкерле тантана менән: “Ана, үҙе лә ҡайтты”, – тине. Альберт ауыҙын һөрттө, төкөрөгөн йотто һәм ни ҡылырға белмәй машинаһының эсендә ҡатып ҡалды.– Һеҙме Вилданов? – тине гаишниктарҙың өлкәне.
Түҙеп торғоһоҙ эҫе, йәмле йәй иртәһе ине, ошондағы эшҡыуар Альберт үҙе лә һиҙмәй ҡалды, буштан ғына ғәйепле булды ла ҡуйҙы. Ҡабаланып УАЗигы менән ихатаһынан артҡа ҡарамайынса сыҡҡанда күршеһе Ғиндулланың ҡоймаһын һул яҡ бамперы менән бер аҙ уйҙырып алды, хатта машинаһының йәшел һыҙаты тороп ҡалған. Төшөп ҡараны ла, әллә ни ҙур зыян түгел, һуңынан күрше менән үҙем хисаплашырмын, тип ҡалаға сыҡты ла китте. Эше ҡабалан ине, тиҙ үк килеп етергә ҡуштылар. Барып етте, мәсьәләһен хәл итте, эштәрен көйләне һәм ҡайтырға сыҡты.
Шым ғына ҡайтып етһә, бер бәлә лә сыҡмаҫ ине. Ә Альберт нимә эшләне? Үҙенең магазинына кереп, ваҡ-төйәк алды, икенсе ҡулына ун тимер һауыттан торған бер ҡап һыуытылған һыра эләктерҙе һәм УАЗигына кереп алтырҙы. Кереп ултырҙы ла, әлеге нәфсе, нәфсе, һыуһағайны, өйөнә бер йөҙ метр, ана Ғәлинур ағайҙың эргәһендәге тыҡрыҡтан керәһең дә, картуфлыҡтың башында уның йорто, түҙмәне Альберт, ой, ҡабаланды, бер ҡулы менән рулде тотоп бара, икенсеһе менән һалҡын һыраһын эләктерҙе лә, асып та ебәрҙе, пышҡ итеп тегеһе асылып та китте, һалҡын тамсылары өҫтөнә сәсрәне, һәм ул һолһолдатып эсеп тә ебәрҙе, тыҡрыҡтан үҙенең өйө яғына боролдо. Эҫе ҡояштан мейеһе ҡайнағайны. Һуң, өйөнә ҡайтып еттем, тип уйлағайны бит, кем уйлаған, ундай бәлә янарын. Ҡойма эргәһендә Игәү (Ғиндулла ағайҙың ҡушаматы) үҙе һәм ике гаишник йөрөп ята. Тегеләр күрҙеме, юҡмы, белмәне Альберт, шешәһен алып ҡуйманы, һыраһы төшөп китте ҡулынан. Һуң, үҙе йылылай, һыраһын эсеп тә бөтмәгән килеш ҡулдарына килеп эләкте бит. Төшөүенә, Игәү ниндәйҙер бер мәкерле тантана менән: “Ана, үҙе лә ҡайтты”, – тине. Альберт ауыҙын һөрттө, төкөрөгөн йотто һәм ни ҡылырға белмәй машинаһының эсендә ҡатып ҡалды.
– Һеҙме Вилданов? – тине гаишниктарҙың өлкәне.
– Эйе, – тине.
Икенсеһе, килеп еҫкәнде һәм тауышына мөмкин тиклем дәһшәтлерәк төҫ биреп:
– Һеҙ эскәнһегеҙ бит! – тине.
Альберт, ни эшләһен инде, ҡалтыранды ла төштө. Китте тикшереү, халыҡ йыйылды. Тегеләй барҙылар, былай барҙылар. Ҡурҡыныс енәйәт асҡандармы ни, утын ялпылдатып тағы бер ЮХХДИ автомобиле килеп ҡушылды. Әллә ике-өс сәғәт тикшерҙеләр, Игәү менән Альберт ҡысҡырышып киткәйне, тегеләрҙең береһе ҡулдарына бығау һалырға яҫҡына башланы.
Таныны Альберт ғәйебен, әле генә һыра эсеүен дә, иртән ҡабаланыуын, ҡалала мөһим эштәр хәл итеүен дә йәшереп торманы,эшҡыуарлығына һылтанды, ярҙам итмәне. Нимәһен йәшерәһең, Игәүҙең ҡоймаһында уның УАЗигының йәшел һыҙаты, уның машинаһында Игәүҙең ҡоймаһының ҡыҙыл һыҙаты ярылып ята. Бында һуҡыр күрәҙә кәрәкмәй. Йәмшәйгән урыны, асыуым да килмәгәйне, ус һыйырлыҡ та түгел.
Эш ҙурға киткәйне. Хәҙер был хаҡта гәзиткә яҙасаҡтар, интернетты тултырасаҡтар. Көн һайын эшҡыуар-депутат эсеп эләкмәй. Шунда Альберт, үҙе лә һиҙмәҫтән, бик шәп тәҡдим индерҙе:
– Иптәш капитан! – тине ул гаишниктарҙың өлкәненә. – Күрше менән саҡ ҡына һөйләшеп, мәсьәләне хәл итергә рөхсәт итегеҙ.
– Һөйләшеп ҡарағыҙ, ләкин хәҙер һуң. Элегерәк, хатта иртәнсәгерәк, эсер алдынан, рулгә ултырыр алдынан уйларға кәрәк ине.
Икәүләшеп ситкә киттеләр. Альберт ҡулдарын кеҫәһенә тыҡты.
– Йә, йә, ни эшләтмәк булаһың? – тине Игәү һирәк, һынып бөткән тештәрен ыржайтып.
– Ағай, мин һине яратам, хатта хөрмәт итәм, – тине Альберт. Тимәне, ыҫылданы. – Әйҙә, матур йәшәйек.
Альберт кеҫәһенән ике бишлек сығарҙы:
– Ошо етәме?
– Ми-ми-миңәме? – теге тотлоҡто. – О-ошо хәтлемме?
Альберт бишлекәрҙе ҡыштырҙатып тегенең түш кеҫәһенә тығып ҡуйҙы һәм гаишниктарға боролоп, тантаналы рәүештә:
– Господа, конфликт исчерпан! – тип иғлан итте. – Иртәгә бында яңы ҡойма буласаҡ.
– Кәрәкмәй, кәрәкмәй! – Игәү алға сыҡты. – Үҙем төҙәтеп ҡуям. Зыян юҡ. Күрше, ғәфү ит, хаталандым.
– Ә быныһын ни эшләтәбеҙ? – Капитан капот өҫтөндә торған шешәгә ымланы.
– Ғәйебемде таныйым. Быныһы өсөн яуап бирергә әҙермен. Ғәфү итегеҙ, – эргәһенәрәк килеп, – Һеҙҙең менән Тет-а-Тет әңгәмәләшеп алырға мөмкинме? – тип яғымлы бышылданы.
– Егеттәр по коням! – тине капитан.
Тегеләре күндәм генә машиналарынан урын алды.
– Таныҡлыҡ хаҡы 50 мең һумға етә, тиҙәр, – тип бышылданы Альберт. – Мин дүртегеҙгә 100 мең бирәм. Үҙ-ара бүлешегеҙ. Тик минең мәсьәләне хәл итегеҙ. Мин машинаһыҙ тере ҡулһыҙ ҡаласаҡмын. Эйе, водитель яллай алам, ләкин мин үҙем йөрөтөргә яратам. Килештекме?
– Хәҙер үк булһа, килештек, – тине капитан тирә-яҡты байҡап.
Берәү ҙә күренмәй.
– Биш минуттан 100 мең һум кеҫәләрегеҙҙә буласаҡ. Мин булһам, был егеттәреңде арыраҡ ҡыуыр инем.
Капитан хеҙмәткәрҙәренә нимәлер өндәшеүгә, тегеләре кем уҙарҙан, саң туҙҙырып сығып та олаҡты.
Өйгә инделәр, һыуытҡыстан кеүәҫ алып эстеләр. Капитан һалҡында ултырып торған арала Альберт өҫтәлгә бер төргәк сығарып һалды. Капитан һанап та тормайынса кеҫәһенә тыҡты һәм әллә рәхмәт әйтеп, әллә хушлашып сығып китте.
Бая ғына шаулап торған тыҡрыҡта тапалған үләндән һәм тишек ҡойманан башҡа бер нәмә лә ҡалманы. Аңдып торған, ахыры, Игәү килеп сыҡты.
– Ғәфү ит инде, күрше! Һин икәнлеген белмәнем, – тип мығырҙаны.
– Һин икәнлеген белмәнем! – тип ирәгәләште Альберт. – Ә ГАИ саҡырырға белгәнһең!
– Ултырмаймы берәй яртың? – тип меҫкенләнде Игәү. – Әтеү иртәнән бирле нервничать итеп йөрөйөм.
– Һин – Игәүгә нимә булһын?! – тип һаман асыуланды күршеһе. – Әйҙә, гаражда бер нәмә ултыра.
Гараж эсенә үттеләр.
– Йә, ярай, ғәфү ит! – тине Ғиндулла.
– Ярай, ғәфү иттем инде. Тик бик ҡиммәткә төштөң һин. Ана, ал бер ярты.
Шкаф артындағы йәшниктән Игәү саңға батҡан бер шешә һөйрәп сығарҙы һәм рәхмәт әйтә-әйтә юғалды.
***
Икенсе көнөнә Альберт төшкө ашҡа өйөнә ҡайтты. Оло юлдан боролһа, тыҡрыҡта әлеге полиция машинаһы, тиҙ ярҙам каретаһы ултыра. Нимә булған тағы? Таныш участковый килеп сыҡты. Альбертҡа шунда уҡ хәлде аңлатып бирҙе:
– Күршең төндә эскән, бер яртыны бөтөрә лә алмаған. Шешәһе эргәһендә ултыра, шунда диванға һөйәлгән килеш кенә ҡатҡан да ҡуйған. Кисә йөрөй ине, тиҙәр. Һеҙ күрмәнегеҙме?
– Аҡса һорап йөрөй ине, мин бирмәнем. Араҡыһы ниндәй?
– Белмәйем, әллә ниндәй суррогат, үҙе килеп болғансыҡ, әллә араҡы, әллә ағыу. Күпме һөйләйбеҙ, тәки табалар.
Читайте нас в
1925-2020 «Һәнәк» Республика сатира һәм юмор журналының сайты. Сайт Республиканского журнала сатиры и юмора «Хэнэк» («Вилы»). Ойоштороусылары: Башҡортостан Республикаһының Матбуғат һәм киң мәғлүмәт саралары буйынса агентлығы; Башҡортостан Республикаһының "Республика Башкортостан" нәшриәт йорто дәүләт унитар предприятиеһы. Учредители: Агентство по печати и средствам массовой информации Республики Башкортостан; Государственное унитарное предприятие Республики Башкортостан Издательский дом "Республика Башкортостан".
Зарегистрирован Федеральной службой по надзору в сфере связи, информационных технологий и массовых коммуникаций по Республике Башкортостан 20 февраля 2017 года. Свидетельство о регистрации ПИ № ТУ02-01584
Баш мөхәррир: Миләүшә Саяғәфәр ҡыҙы Ҡаһарманова
Телефон
(347)292-77-60
Электрон почта
[email protected]
Адресы
450079, Башҡортостан Республикаһы, Өфө ҡалаһы, Октябрҙең 50 йыллығы урамы, 13. Республика Башкортостан, г. Уфа, ул. 50-летия Октября, 13. |
Әбйәлил районында тау саңғыһы комплексының ресторанына айыу балаһы килгән. Ишек төбөндә баҫҡыста тапанып торған, эскә инергә тырышҡан. Ресторан хеҙмәткәрҙәре уны видеоға төшөрөп алған.
АЙЫУ БАЛАҺЫ РЕСТОРАНҒА КИЛГӘН
Яҙма авторы фекеренсә, айыу балаһы ас булғанға урмандан сығып, бында килгәндер. Хайуан тәртипһеҙлек ҡылмаған, тәҙрәнән эскә ҡарап торған. Аҙағы нисек булғандыр, быныһы видеоға эләкмәгән.
Һуңғы ваҡытта ҡырағай хайуандарҙың, бигерәк тә айыуҙарҙың тораҡтар тирәһенә сығыу осраҡтары йышайған. Белгестәр кәңәш итә:
— айыу үҙен тыныс тотһа ла, уға яҡын бармағыҙ;
— өркөтмәгеҙ – айыу һөжүмгә күсеүе ихтимал;
— ҡулдарығыҙҙы күтәреп, эргәгеҙҙәге кешеләр менән бер тирәгә өйөлөшөп, күрер күҙгә ҙурайырға тырышығыҙ. Хайуандар донъяһында дошмандың күләм ҙурлығы бик мөһим. Үҙенән ҙурыраҡты айыу көслөрәк тип иҫәпләй;
— айыуҙан йүгереп ҡасмағыҙ. Йүгергән йән эйәһен айыу ҡорбан тип ҡабул итә һәм баҫтыра башлай. Айыу эргәһенән, уға арҡағыҙ менән әйләнмәйенсә, яй ғына артҡа сигенегеҙ. Айыу ни тиклем алыҫ булһа, шул тиклем хәүефһеҙ.
Фекер...
70-се йылдарҙа Көнбайыштың пропаганда машинаһы Советтар союзын артта ҡалған, бер уңайлыҡтары ла булмаған, йәшәү кимәле түбән ил сифатында һүрәтләй. Хатта, уларҙың фантазияһына ярашлы, ҡалаларҙың урамдарында айыуҙар, бүреләр йөрөй. Ниһайәт, уларҙың хыялы тормошҡа ашты. Тәбиғәтте һәм ҡырағай хайуандарҙы һаҡлау һәм яҡлау буйынса көрәш тәүге емештәрен бирә. Айыуҙар килеп сыҡты һәм улар беҙҙең арала йөрөй.
Йәнлектәр донъяһын өйрәнеү буйынса, белгестәр быға ниндәй аңлатма бирә? Йыл, үҙегеҙ күрҙегеҙ, бик ҡоро килде. “Тайыш табан”дарҙың төп рационын тәшкил иткән имән сәтләүектәре, бөрлөгән һәм башҡа емештәр уңманы. Ә айыуҙар өсөн хәҙерге ярым-ас тормош үлем менән янай. Шуға айыуҙар ауылдарға яҡыная һәм туҡланыу мәсьәләһен хәл итергә ынтыла. Үкенескә ҡаршы, яҡын арала был көрәштең киҫкенерәк төҫ алыуы бик ихтимал. Ас айыуҙарҙың шатунға әйләнеү ҡурҡынысы янай.
Автор:Ә. НОСРАТОВА.
Читайте нас в
1925-2020 «Һәнәк» Республика сатира һәм юмор журналының сайты. Сайт Республиканского журнала сатиры и юмора «Хэнэк» («Вилы»). Ойоштороусылары: Башҡортостан Республикаһының Матбуғат һәм киң мәғлүмәт саралары буйынса агентлығы; Башҡортостан Республикаһының "Республика Башкортостан" нәшриәт йорто дәүләт унитар предприятиеһы. Учредители: Агентство по печати и средствам массовой информации Республики Башкортостан; Государственное унитарное предприятие Республики Башкортостан Издательский дом "Республика Башкортостан".
Зарегистрирован Федеральной службой по надзору в сфере связи, информационных технологий и массовых коммуникаций по Республике Башкортостан 20 февраля 2017 года. Свидетельство о регистрации ПИ № ТУ02-01584
Баш мөхәррир: Миләүшә Саяғәфәр ҡыҙы Ҡаһарманова
Телефон
(347)292-77-60
Электрон почта
[email protected]
Адресы
450079, Башҡортостан Республикаһы, Өфө ҡалаһы, Октябрҙең 50 йыллығы урамы, 13. Республика Башкортостан, г. Уфа, ул. 50-летия Октября, 13. |
Бөгөн, 4 февралдә, Өфөнөң Ғ. Ҡадиров исемендәге спорт клубы лидеры Николай Красниковҡа 25 йәш тула. Был йәштә ҡайһы берәүҙәр мотоциклға ултырырға яңы тәүәккәлләй генә әле, был йәштә Ғабдрахман Ҡадиров боҙҙа мотоуҙыш буйынса беренсе тапҡыр донъя чемпионы була, ә Красников әле үк – 12 тапҡыр донъя чемпионы. Уның исеме брендҡа әйләнде, ә уның үҙен берәүҙәр – бер-бер артлы еңеү яулаусы кеше-машина, икенселәр сикһеҙ батырлыҡ, ныҡышмалылыҡ, ҙур талант һәм сиктән тыш эшһөйәрлек кеүек сифаттарға эйә кеше булараҡ ҡабул итә. Һуңғыһы хәҡиҡәткә тап килә. Тап ошо сифаттар Красниковҡа еңеүҙәр конвейерға ҡуйылған иң юғары кимәлгә күтәрелергә булышлыҡ итте.
Николай Красников йылдан-йыл, һәр еңеүе һайын камиллаша. Уҙған миҙгел аҙағында ул, бер нисә йыл элекке кеүек, хәҙер ярыш алдынан юлды өйрәнмәүен таныны. Хәҙер уға ҡайҙа йөрөһә лә барыбер, ысын оҫта теләһә ҡайһы тректа, теләһә ниндәй һауа торошонда берҙәй яҡшы йөрөргә тейеш. Төп критерий – юл түгел, ә ярышташтар. Красниковтың кредоһы: һәр ярышташты ихтирам итеү, бер кемде лә көсһөҙ тип иҫәпләмәү, һәр ярышта бөтә көсөн һалып сығыш яһау.
Быйыл үҙенең боҙ карьераһының 10 йыллығын билдәләгән юбиляр нимәләргә өлгәшеүен иҫкә төшөрәйек. Биш тапҡыр рәттән Николай Красников шәхси ярыштарҙа донъя чемпионы булды. Уның еңеүҙәр серияһы – был рекорд яҡындағы тиҫтә йылда, ай-һай, ҡабатланыр микән... Икенсе рекорд: ете йыл рәттән Красников – команда ярыштарында донъя чемпионы. Уҙған ял көндәрендә ул Мәскәү эргәһендәге Красногорск ҡалаһында Рәсәйгә сираттағы команда алтыны килтерҙе.
Былтырғы шәхси донъя чемпионатында Николай Красников бөтә һигеҙ финал этабында ла отоп, максималь мәрәйҙәр һаны менән еңеү яуланы.
Ғинуар башында Николай дүртенсе тапҡыр Рәсәй шәхси чемпионатында еңеү яуланы. “Королдәр” класында Рәсәй алтыны ярты быуат самаһы элек биш тапҡыр рәттән еңеү яулаған Борис Самородовта ғына уныҡынан күберәк. Шәхси донъя чемпионаттарында Ғабдрахман Ҡадировта ғына Красниковтан бер алтын миҙалға күберәк. XXI быуатта башлыса Красников арҡаһында Ҡадировтың исеме ҡайтанан еңеү символына әйләнде.
Меңәрләгән тиҫтерҙәре араһынан ни өсөн тап ул ошондай данға өлгәшә алған һуң? Бер аҙ уның бала, үҫмер сағына күҙ һалайыҡ...
Үҫмер Николай милициянан мопедта ҡасыр булған. 11 йәшендә мотоспорт менән шөғөлләнә башлай. Атаһы шунда уҡ улының талантын күреп, машинаһын һата ла уға «Сузуки-125» һәм «йомшаҡ» боҙ рамаһы һатып ала. 13 йәшенән, 1998/99 йылдың ҡышынан боҙҙа – күлдә уҙышыу менән шөғөлләнә башлай. 15 йәшендә рәсми ярыштарҙа ҡатнаша башлай, 2000 йылдың 18 февралендә, Рәсәй юниорҙар беренселегенең ярым финалында 15 мәрәй йыйып, үҙенең тәүге еңеүен яулай.
2000 йылдың 16 декабрендә Николай тәүге тапҡыр Өфөнөң “Төҙөүселәр” стадионы боҙонда Рәсәй команда чемпионатының беренсе этабында ШААЗ өсөн сығыш яһай, ә бер йылдан, 15 декабрҙә, шул уҡ стадионда Өфөнөң Ғ.Ҡадиров исемендәге спорт клубының «Башҡортостан» командаһы составында дебют яһай һәм юғары лиганың беренсе этабында Сергей Казаков, Илья Дроздов менән бергә еңеүгә өлгәшә. 2001/2002 йылдар миҙгелендә был трио Рәсәй чемпиондары алтын миҙалын яулап, Өфө клубының еңеүҙәр серияһын башлай. Шул ваҡыттан алып Николай Красниковтың тормошо һәм спорт биографияһы Өфө һәм Башҡортостан менән айырылғыһыҙ бәйләнгән. Шул уҡ 2002 йылда 17 йәшендә ул Европа чемпионатында көмөш миҙал яулай. Әйткәндәй, боҙҙа мотоуҙышта булған бөтә титулдарҙан Красниковтың бай спорт коллекцияһында Европа чемпионы титулы ғына юҡ.
Башта уның уҙышсы булып формалашыуында Владимир Белоногов менән Сергей Шутов ҙур роль уйнай. Һуңынан Белоногов Красников командаһына механик һәм тренер булып инә. Команданың тағы бер ағзаһы атаһы – Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған физик культура хеҙмәткәре Олег Красников. Былтырҙан башлап атаһы –Николайҙың тренеры һәм йөрөү буйынса механигы. Двигатель буйынса механигы – Октябрьскийҙан элекке уҙышсы, ә һуңынан «Лукойл» командаһы механигы Марат Куюков.
Шулай итеп, Николай Красниковтың спорт коллекцияһында – 12 донъя чемпионы алтын миҙалы. Башҡортостан спортсыларынан бер кем дә республикаға Ғ.Ҡадиров исемендәге спорт клубы мотоуҙышсыһы кеүек спорт даны килтергәне юҡ. Шәмбе көнө Тольяттиҙа Николай шәхси ярыштарҙа донъя чемпионы титулы өсөн көрәшкә инәсәк. Алда – 10 этаплы марафон, һәм фиништағы маҡсат – Ер шарының иң көслө уҙышсыһының 13-сө алтын миҙалы. Шуға күрә Красников Тольяттиҙа стартҡа сығасаҡ 13-сө номер ҙа киң мәғәнәгә эйә. Был һан уға күп тапҡырҙар уңыш килтерҙе инде. Ләкин уңыш, билдәле булыуынса, иң көслөләргә генә юлдаш. 2010 йылда ла ысын мәғәнәһендә иң көслө донъя чемпионы булһын ине!
Автор:Николай Ермоленко
Теги:мотоспорт; боҙҙа уҙышыу
Читайте нас в
Рубрики
Йәмғиәт
Спорт
Иҡтисад
Хәл-ваҡиғалар
Мәҙәниәт
Сәйәсәт
Лонгрид
Электрон почта
[email protected]
Адресы
450077, Уфа, Кирова, 45
Реклама хеҙмәте
(347) 250-11-11
Редакция
(347) 250-07-28
Ҡабул итеү бүлмәһе
(347) 250-05-07
Хеҙмәттәшлек
(347) 250-06-14
Кадрҙар бүлеге
[email protected]
Кире бәйләнеш
© 1992-2022 АО ИА «Башинформ». Свидетельство о регистрации СМИ № ТУ 02-01609 от 25.09.2017 г., выдано Управлением Федеральной службы по надзору в сфере связи, информационных технологий и массовых коммуникаций по Республике Башкортостан.
Вся информация и материалы, размещенные на сайте www.bashinform.ru защищены международным и российским законодательством об авторском праве и смежных правах.
18+ запрещено для детей.
При перепечатке или цитировании ссылка на ИА «Башинформ» обязательна. Для интернет-изданий и социальных сетей прямая активная гиперссылка обязательна. Использование логотипа ИА «Башинформ» в целях, не связанных с ссылкой на агентство при перепечатке или цитировании, допускается только с письменного разрешения АО ИА «Башинформ». |
***Һынамыштар:-Ҡар ағасҡа йәбешеп торһа, көн епшетер.- Мартта йылы булһа, йыл һалҡын була.- Марттың берендә аяҙ булһа, яҙ буйы аяҙ була.- Беренсе мартҡа тиклем ҡара ҡарға күренһә, ҡар тиҙ китер.
***Һынамыштар:
-Ҡар ағасҡа йәбешеп торһа, көн епшетер.
- Мартта йылы булһа, йыл һалҡын була.
- Марттың берендә аяҙ булһа, яҙ буйы аяҙ була.
- Беренсе мартҡа тиклем ҡара ҡарға күренһә, ҡар тиҙ китер.
Читайте нас в
© "Ейәнсура таңдары" сайты, 2020
Гәзит Элемтә, мәғлүмәт технологиялары һәм киң коммуникациялар өлкәһендә күҙәтеү буйынса федераль хеҙмәттең Башҡортостан Республикаһы буйынса идаралығында теркәлде. ПИ ТУ02-01355-се һанлы теркәү тураһында таныҡлыҡ 2015 йылдың 10 июлендә бирелгән. |
("{{Воинское звание РФ |армия=1 |звание=Лейтенант |картинка1=60px |картин…" исемле яңы бит булдырылған)
09:26, 18 ғинуар 2015 версияһы (төҙәтеү) (кире алырға)
Айсар (әңг. | өл.)
Нет описания правки
Киләһе үҙгәртеү →
|картинка2=[[Файл:10lt.png|70px]]
}}
'''Лейтена́нт''' ({{lang-de|Leutenant}} {{lang-fr|lieutenant}} «урынбаҫар, вариҫ», һуңынан хәрби дәрәжә) — Армияла,Армия һәм флотта, шулай уҡ хәрби хеҙмәт ҡаралған башҡа ведомство һәм министрлыҡтарҙа кесе лейтенанттан һуң килгән офицер дәрәжәһе һәм тейешле тәртиптә шул дәрәжәләгедәрәжә бирелгән хәрби кешехеҙмәткәр<ref>Толковый словарь современного башкирского литературного языка. (под. ред З.Г.Ураксина, 2005)</ref>. |
Тәғзимә үҙен Өфөнән алып ҡайтҡан машинанан төштө лә тура магазинға ҡарай юртты. Бындай эште йыумайса булмаҫ. Магазин ябылмаҫ элек өлгөрөп ҡалырға кәрәк, һуң булып бара. Ҡатын кәстүмендәге миҙалды йәнә бер тапҡыр һыйпап-һыйпап ҡараны.
"Супер килен"
Ауылға ошо миҙалды тағып ҡайтып инһен әле! Барыһының күҙҙәре туҫтаҡ кеүек булыр. Тәғзимә үҙенең уйҙарынан үҙе ҡыуанып, бына күрегеҙ, мин кем тигәндәй, күкрәктәрен алға кирә биреберәк атланы. Әтеү анау бер бөртөк балалы Сара гелән генә теге лә был тип аҡыл һатып маташҡан була. Хәҙер бына һөйләшеп ҡараһын. Уның һымаҡ Өфө һынлы Өфөгә барып миҙал алып ҡайтһа, нишләр ине икән, ә?
Тәғзимә ике йыл элек күрше Мырҙаҡайҙан килен булып төшкәйне. Бер көндө беҙҙең ауылда йәшәүсе апаһына ҡунаҡҡа килгән ҡатын өс балаһы менән үҙенән ун дүрт йәшкә оло Ғәйнисламда торған да ҡалған. Кемделер туҡмаған өсөн төрмәгә ултырған ире хаҡында:
— Алма кеүек сағымда бер үҙем өңрәйеп, әллә ҡайтҡан, әллә ҡайтмаған шул ен күбәләген көтөп ултыраһым юҡ инде, — тип кенә ебәргән, имеш. Инде ҡатын төҫө күрмәй ҡартайып барған иргә ике йылда тупылдап торған ике малай алып ҡайтып та бирҙе. Кемдеңдер:
— Вәт, исмаһам, супер килен! — тиеүе ат ҡойроғона эләккән тегәнәк кеүек уҡмаша ла ҡуя. Хәҙер ауылда уға үҙ исеме менән өндәшкән кеше лә юҡ шикелле, барыһы ла “супер килен” ти ҙә ҡуя.
Пакетындағы шешәләрҙең салтыр-солтор килеүе, күкрәгендәге миҙалының күңелле сыңлауы бергә ҡушылып, Тәғзимәнең йәнә лә кәйефен күтәрҙе. Әйтеүе генә анһат, ошо миҙал тип йәнен ала яҙҙылар бит.
Тәүҙә ауыл хакимиәтенә ҡалаға кейеп барасаҡ кейемен кейеп килергә ҡуштылар. Бигерәк килештерәләр инде, биш балалы ҡатын тигәс тә, яланғас йөрөй тип уйлайҙармы икән! Кейемдәре донъя уның. Аллаға шөкөр, өйҙә генә ултырһа ла аҡсанан өҙөлгәне юҡ. Балалар пособиеһын көнөндәген көнөндә килтереп торалар.
Тәғзимә мал ҡыуғанда, һыуға барғанда кейә торған ҡатаһын һөрткөләп алғайны — бына тигән булды ла ҡуйҙы. Бер нисә көн элек кенә үзбәктәрҙән һатып алған күлдәген кейеп ебәрҙе. Башына теге аҙнала ғына күршеһе биргән эре барсалы ҡыҙыл яулыҡты сөйөп бәйләне.
Ҡатындың ауыҙында һерәйеп торған етеме, һигеҙме тешен күргәс, ауыл хакимиәтендә:
— Әллә ни ҡурҡыныс юҡ, миҙал алғанда башыңды һелкеп кенә рәхмәтеңде белдерһәң, бер нәмә лә һиҙелмәҫ. Моғайын, йырлап тормаҫһың бит инде, — тинеләр. Ә бына кейемен бөтөнләй оҡшатманылар.
Ахырҙа ҡатынға өйөндәге барлыҡ әйберҙәрен алып килергә ҡуштылар. Уларҙы ҡырҡ тапҡыр кейҙертеп, ҡырҡ тапҡыр систереп тигәндәй ҡараһалар ҙа, мәгәр килешкәнен таба алманылар. Имеш, тегенеһе тоҡ кеүек лапшайып тора, быныһы бармай. Хәҙер магазин тулы сепрәк-сапраҡ та һуң, ҡулыңда аҡсаң булмағас, кем тоттороп ебәрһен! Былай ҙа һатыусының көтәсәккә бирә торған дәфтәрендә иң ҙур бурыс Тәғзимәнеке булып сыҡты.
Кейем эҙләп, тегенеһен, быныһын кейеп ҡарай торғас, Тәғзимә үҙе лә, хакимиәт ҡатындары ла эт арманһыҙы булды. Шулай ҙа эҙләнә торғас, берәүҙән күтәрмәләре нәҙек кенә туфли, икенсеһенән костюм, кемдәндер алҡа, беләҙектәр таптылар. Сәстәрен буяп, матур итеп тарап, өйөп ҡуйҙылар. Күҙ тирәләй ҡара ҡәләм менән йөрөтөп, ирендәренә ҡыҙыл тейҙерҙеләр. Тырнаҡтарын тигеҙләп, матур ғына итеп лак яҡҡас, Тәғзимә күркәм генә ҡатынға әүерелде лә ҡуйҙы. Хатта танымаған кешеләр ҙә булды әле.
Тәғзимәне баш ҡаланан ҡаршы алыу күршеләре, бергә ҡатышып, ашап-эсеп йөрөгән дуҫ-иштәре өсөн оло байрам, кесе туйға әүерелде.
Кемдеңдер:
— Бынауындай селләлә өйҙә ултырмаҫбыҙ инде, — тиеүе башҡаларына етә ҡалды.
— Шулай шул.
— Әйҙәгеҙ, тәбиғәткә сығайыҡ. Унда мин харап шәп урын беләм.
Миҙал йыуыу тантанаһы иҫ китмәле шәп үтте. Был көндө йылға буйҙары таңғаса шаулап торҙо. Миҙалды рюмкаға һалып, ҡулдан-ҡулға йөрөтөп “таҙарттылар”. Бер аҙ төшөрөп алғас, кемдер йыр һуҙып маташты, кемдер һикергеләне. Ә буш шешәләр ярыша-ярыша ағас төптәренә осто.
Иртәгәһен “Супер килен” байрам иткән урында балалары менән миҙалын эҙләп йөрөй ине...
Х. ӘХМӘТОВ.
Автор:"ҺӘНӘК" журналы
Читайте нас в
1925-2020 «Һәнәк» Республика сатира һәм юмор журналының сайты. Сайт Республиканского журнала сатиры и юмора «Хэнэк» («Вилы»). Ойоштороусылары: Башҡортостан Республикаһының Матбуғат һәм киң мәғлүмәт саралары буйынса агентлығы; Башҡортостан Республикаһының "Республика Башкортостан" нәшриәт йорто дәүләт унитар предприятиеһы. Учредители: Агентство по печати и средствам массовой информации Республики Башкортостан; Государственное унитарное предприятие Республики Башкортостан Издательский дом "Республика Башкортостан".
Зарегистрирован Федеральной службой по надзору в сфере связи, информационных технологий и массовых коммуникаций по Республике Башкортостан 20 февраля 2017 года. Свидетельство о регистрации ПИ № ТУ02-01584
Баш мөхәррир: Миләүшә Саяғәфәр ҡыҙы Ҡаһарманова
Телефон
(347)292-77-60
Электрон почта
[email protected]
Адресы
450079, Башҡортостан Республикаһы, Өфө ҡалаһы, Октябрҙең 50 йыллығы урамы, 13. Республика Башкортостан, г. Уфа, ул. 50-летия Октября, 13. |
Хәҙер бында осрашты һәм, сайтта Теркәлеү бушлай булды һәм буласаҡ МадурайФотоһүрәттәргә ҡарап, хәбәрен һәм үҙ өҫтәне. Был, мобиль телефон һәм сервис Ҡатнашыусы булараҡ, ҡыҫҡа ваҡыт эсендә Һеҙҙе яңы таныштар табырға ярҙам итә.
Яртыһы - сайтына, иң яҡшы фотоһүрәттәр Һәм телефон номеры менән танышып, Ундағы осрашыуҙар һәм башҡа бушлай Теркәлергә мөмкин.
Һәм һеҙҙең менән таныштырырға теләгән Ҡыҙ һәм егет интернет Мадурай Аралашыу, уларҙы фотоһүрәттәренә ҡарап һәм Уның телеф...
Менән таныша Теркәү бушлай Булғас
Яңғыҙ, мин телем был Ви
Яҙған мин һине номерға шылтыраттым, Һәм мин, мөмкин булһа, беҙ осрашырСәләм барлыҡ, кем минең уҡытырға, Үҙ половинка әгәр һеҙ уны Тапманым әле, бында ҡарай, был сайтта. Без проблема, һәм 30, 40 Һәм мөнәсәбәттәр менән ир-аттар Өсөн осраша. Был проблеманы, йәғни, һәр бер Тапҡыр: дуҫтарым ҡаршылай өмөтләнеп, туғандаш Йән, хатта бүлеү идеяһын сумасшедший Һәләтле, бартер ҡулланырға була. Йәғни иллюзияларҙан аҫтында көсөнә инде Һәм сәскә атыу түгел, кешеләр ...
Черногория менән Танышты фототелефон Теркәү
Хәҙер беҙҙә теркәлгән.
Хәҙер һәм ошонда осрашып, Черногория Һәм башҡа яртыһында сайтында теркәү Бушлай булғасФотоһүрәттәрҙе ҡараным, һәм үҙ өҫтәренә яҙып. Был, мобиль телефон һәм сервис Ҡатнашыусы булараҡ, ҡыҫҡа ваҡыт эсендә Һеҙҙе яңы таныштар табырға ярҙам итә. Яртыһы - сайтына, иң яҡшы фотоһүрәттәр Һәм телефон номеры менән танышып, Ундағы осрашыуҙар һәм башҡа бушлай Теркәлергә мөмкин.
Черногория һәм һеҙҙең менән таныштырырға Теләгән ҡыҙ һәм егет интернет Аралашыу, у...
Әгәр һеҙ Кешене табырға, Шулай уҡ Үҙ ирке
Ышаныслы, яҡшы, Ғәҙел һәм ихлас
Әгәр һеҙ Кешене табырға, Шулай уҡ Үҙ ирке Менән һеҙ Ул алып Бара, тип, Үҙе менән Дә, һауа Тип баһалайым Мин уныМинең тормоштағы Иң мөһим Ҡиммәттәрҙең: мөхәббәт, Ғаилә, сәләмәт Йәшәү рәүеше. Мауыға: һынлы Сәнғәт, музыка, Шиғриәт, Нидерланд Сайтында танышырға була. Һеҙ бында Бушлай ҡарарға Мөмкин булған Бөтә ил Менән файҙаланыусы теркәлгән. Әммә кешеләр Менән аралашҡандан Һуң һеҙ Аласаһы инеү Теркәлгән Нидерланд Ғына түгел, Ә илдең Һәм донъяның б...
хайуандар инәй
Көндәлек хеҙмәтләндереү тәҡдим инәй йорт хайуандары Йәнлек, хайуан йәки ҡыҫҡа һәм уның тирә-ниддер ултыраМин аңлайым, һин һинең кеүек яҡлаусы, уларҙы көндәлек тормош. Һин туп-тулы эш көнө эшләй, әммә хис өсөн шараптан тыш, йорт хайуандары тота? Эйе, мин һиңә ярҙам итә.
Animal һеҙҙең көндәлек тормош һәм үҙаллылыҡ биреү auntie ни һеҙ, әгәр һеҙҙең арала сикләнгән, йәки оҙайлы ваҡыт, йә билдәле бер ваҡыт.
Минең тәҡдимде үҙ эсенә оҙайлы ял менән эт, хайуан тәрбиәләү өсөн отп...
Араһында осрашыу ғәрәп мосолмандарының яңғыҙ
мөмкин тиклем тиҙерәк
Беҙ уңайлы һәм хәүефһеҙ булыуын тәьмин arab lounge-яҡ мөхитте ынтылғанда, һеҙҙең бында үҙенең икенсе половинка эҙһеҙ табырға мөмкинLounge Arab бар, беҙ үткән, һеҙгә мөмкин тиклем тиҙ арала ярҙам итеү өсөн табырға кәрәк һәм кеше именлеген тулы. Каталог аша беҙҙең киң, күберәк белә ала, бер береһе ҡатнашып, үҙе осрашыуға бармай. Беҙҙең өсөн гарантиялар һәм клиенттарҙы хеҙмәтләндереү сифаты тикшерелде, тип аңлата ла, беспокойтесь ҡабул итеү тураһында һеҙ ни...
Башҡа Бушлай Онлайн Видео Чат Теркәлгән
Башҡа малай һәм ҡыҙҙар өсөн бушлай онлайн видео чат теркәлгән, уларҙың ч әгәр эҙләһәңҺеҙ аласаһы бушлай онлайн ч ҡушылып, унда донъялағы барлыҡ кешеләр менән аралашырға мөмкин. Чатта теркәлергә бушлай онлайн булмаған Израиль, Израиль менән дуҫлыҡ ч. израилдә йәшәүсе ҡыҙ һәм малайҙар өсөн табырға йыйыныусы яңы дустар. Грецияла теркәлгән бушлай онлайн ч башҡа, ҡыҙҙар һәм малайҙар өсөн видео чат греция, табырға йыйыныусы яңы дустар, улар өсөн дуҫлыҡ мөмкин. Чатта теркәлергә бушлай онлайн ...
Ғәрәп Танышыу - Кэм. Незнакомки Ҡәнәғәтләндереү
Беҙ уның ябай һәм еңел
Күп тапҡыр, тел дә үҙгәрә һәм беҙ аптырапҺәр көн беҙгә яңы тәьҫораттар теләүселәрҙең күбеһе. Беҙ тел тураһында күберәк белеү беҙҙең. Бынан тыш, беҙ тере мәжбүр артыҡ хис. Бында беҙҙең үҙ-ара һоҡланғыс урындарында булырға, ҡайҙа беҙ таныш түгел кеше менән һөйләшә алмай, үҙ ваҡытын һәм дуҫтары менән уртаҡлаша. Шулай итеп, был тәжрибәһен, аралашыу, тәм таба һәм үҙ незнакомцы буйынса башлана. Һеҙ һайлаған тема текстан табыу һәм незнакомец сатнай башланы. Пр...
Italiano Chatroulette - ч был веб-камералар
Береһе әйтә булыр, моғайын
Рус рулеткаһы йылда немец беренсе тапҡыр ойошторола
Әгәр ҡатнашыусылар өсөн ике ябай ч кулачковый, - тип, тағы ла яҡшы булырға тейеш хат генә сикләнмәй, һәм бәйләй.
Бынан ч веб-камера, микрофон был нигеҙе булып тора, шулай уҡ Һөйләшкән. Шулай тип әйткәндә, компьютер видеотелефония. Алдынан веб-камералар йәки ч чатрулетка ебәрергә мөмкин, ҡыҙыҡһынған кеше сайтына инергә кәрәк биреү, веб-камералар йәки ч чатрулетка. Әммә күптән түгел г...
Ғәрәп Cam
Бына, мин әйтәм, мин бер тапҡыр ингәйнем cam унарлаған тип, мин аңлайым, был Рулетка Ч н Amiez францияға уңайлы булып, камиллығына етә, был бик һәйбәт ҡулланыуТышҡы ҡиәфәте кимәлдә бик матур, айыҡ һәм ап-асыҡ, һәр үҙ эсенә ала веб-камера бер клик, һәм был, моғайын, ике сәғәт буйы эҙләргә тура килә. Оло төймәһе була, Аралашырға, кәрәк булғанда, ысынлап та һуҡырҙар өсөн үткәрелә. Был яҡтан « кеше » менән булған өсөн түгел, тип ҡырын-шунда, бер нисә камера эшләй миңә ҡыҙыҡлы осрашыуҙар Ру...
- Немец Ч-рулетка. Өлкәндәр өсөн Сат
Ч рулетка буйынса немец кешеһе Ярҙам итә, сезгә табырға, германия Һәм башҡа европа илдәрендә йәшәйБыл видео-һәм башҡа түләүһеҙ Чатта теркәлергә европалылар менән аралашыу Мөмкинлеге биреү. Тулыһынса аноним аралашыу, башҡа илдә Ҡулланыусылар ғына күрә ала, һеҙ Уларға ҡушылды. Хәҙер был видео-чатта әүҙем Һәм үҙ аудиторияһы йыйып популярлығы Артты, шуға күрә һеҙҙең, бәлки, Әңгәмәләшегеҙ бик тиҙ аралаша башланыҡ Һәм шунда уҡ таба. немец теле үҙ белем яҡшыртырға Мөмкинлек бирәсәк, һәм насла...
Сайттарға бушлай онлайн-рулетка ч буйынса бушлай онлайн-видеочивать
Күп файҙаланыусы ил асыҡ
Яңы танышым уларҙы эҙләй, тик ҡабул итмәй һәм яттар компанияһы барҺәм үҙ бәхетен таба алмай, застенчивость булдырмау үтә.
Хәл яҡшы ысулы - сайтында танышырға була.
Беҙ бөтә донъя буйынса бушлай онлайн видео чат тартып урын булыуы тураһында әйтеп тораһы файҙаланыусы мең малай һәм ҡыҙ, ғүмер биргән, барыһы ла тырыша. Емерә алмай үҙенә азат һәм яңғыҙлыҡ баш биреү өсөн, уға шанс үҙ тормош. Выпрыгивать һәм видеочить менән ҡыҙ ингән. Белеү, ...
Ирекле булған Осрашыу Аомори
Беҙҙең өсөн шул сайтта, эҙләп Аомори кем ысын кеше менән осраштыӘгәр һеҙ мөнәсәбәтте реаль һәм Интернет буйынса аралашыу теле генә Теләп, ваҡытты туҡтатып булмай осто. Һәм беҙҙең сайтта теркәлгән бик Аҙ ваҡыт бушлай биләй. Ҡара әле, һеҙгә кемдәр дуҫтар Һәм таныштар беҙҙең сайтта буласаҡ инде. Беҙҙең өсөн шул сайтта, эҙләп Аомори кем ысын кеше менән осрашты. Әгәр һеҙ интернетта ғына аралашып Тел һәм реаль мөнәсәбәттәр арыны, Аҡылһыҙ һөйләүҙән туҡтаны. Һәм беҙҙең сайтта теркәлгән бик Аҙ ...
Сайтында танышырға Африка Сэм Ҡыҙы
Һаумы, ҡәҙерле дуҫтар
Минең уйымса, ир әлегә тиклем Һөйөүселәр был ғәҙеллек ғәҙел һәм Енес вәкилдәре әгәр был мәҡәләне Уҡып, уны мин дә шикләнепҺәм, әлбиттә, барыһы ла беҙ, Ирҙәр, ҡағиҙә булараҡ, ҡыҙыҡлы, алыҫ Ҡитғаларға һәм илдәргә башҡа ҡатын-Ҡыҙҙар кеүек матур күренә. Күптән класс өсөн мин наткнуться На осрашыу урыны. Был кластан тыш дана, был Ниндәйҙер кенияның урындағы сайттары, унда Йәш ҡатын-ҡыҙ омтыла табып, Үҙ яҙмышы бик йәш һәм түгел. Дөйөм алғанда, ти, ҡатын-ҡыҙ Ир...
Һеҙгә тәҡдим Ч, веб-Сайт, һеҙ Ҡайҙа ул Аласыз
Аҡса менән айына 120 сайтында
Һай-һай ли ч ырыу Булып реаль тормош шулай, йәғни Ябыҡ булды, сөнки аҡыллы һәм Ҡыҙыҡлы аралашыу һәм теләһә ниндәй Ялҡау кешене боҙа, ул одержать Абсолют эшләргә, нисек был юмор Түгел, башҡа дуҫтарым менән боҙмаҫ Ч Скраббл, ул смарт-ҡушымтаһы өсөнБыл күңелле - уйындағы һүҙ аша аралашҡан. Чатта ла шулай. Ҡушымта аралашыу өсөн мәнфәғәттәре буйынса, Бәлки, һеҙҙең үҙ төркөмөн булдырып, Яңы кешеләр менән аралашыу, шылтыратһа. Беҙ бер нәмәне лә махсус А...
ВДК таныш. Бәйләнештә Владивосток
Әгәр ҡайҙа Владивосток кеше күрмәйсе, Тик ни өсөн-танышты һәм Шуға ла килә алманы, уның Ҡарауы һеҙ табып, беҙҙең ойошмаға Үҙ тарихы тасуирлана18-26 йәшендә ҡыҙ менән Танышырға теләр инем мин. Мин үҙем кеше йорт, тымыҡ, Намыҫлы, һүҙе һүҙ түгел, был Урынды, клуб һәм бөтөнләй юҡ кеүек. Хобби һәм бик ҡыҙыҡһынып, төрлө Йүнәлештә һәм сит ил телен Яратам мин. Аниме араһында шулай уҡ төп Ҡыҙыҡһыныу, комп уйындар, спорт мин Уларҙы оҙаҡ ваҡыт эшләй.
Онлайн-чан Ван ир-Аттар һәм Ҡатын-ҡыҙ Менән
Матур уйһыулыҡта урынлашҡан
Маракайбо, Венесуэла һәм бөтә ҡомартҡыһы, Улар араһында иң мөһиме килем Сығанаҡтарына ҡушылырға - маракайбо күлеИҫ киткес архитектура ҡоролманың бар Үҙенсәлектәрен һәм үҙ колониаль ҡала. Сайтында танышырға табып, үҙ мәхәббәт. Церебраль мең кеше осраһын һәм Һәр көнөң интернет аша үткән дуҫлыҡ. Осрашыу яратҡан кешеләрен саҡырып, күркәм Наслаждаться һыу һәм күңел ҡояшы. Яр буйы буйлап йөрөй ойошторолдо, Унда ағас күп, ә аҫтараҡ - Тау матур урын. Таныш...
Фотографияһы һәм Үзбәкстан
Үзбәкстан халҡы көнсығыш аҡыллы, тырыш Һәм здравомыслящийУл үҙенең хөрмәтле аҡһаҡалдар, йолалары Һәм ислам нигеҙе ғаиләңде ҡәҙерләп Һаҡларға өндәгән. Әгәр һеҙҙең эргәлә булыуын теләйһегеҙ Һәм үзбәкстан йыйыныусы дустар, һеҙ Ҡулланыусы булып. Бында төрлө илдәр вәкилдәре урынлаштырыу Бик күп йүнәлештә, шул иҫәптән Үҙәк Азия. Үзбәкстанда булып теркәлгәндән һуң һеҙҙе Проблема таныша ала башланы. Был процедураларҙың бөтәһе лә бер Тин дә алып тора һәм Ике-өс минут. Ул бөтә юл асыу сервис Сай...
Бер йыл Белфорт. Таныш булмаған Ҡала белфорт Хеҙмәт
Seznámení s Gabrovo: seznamka, Kde
чатта аралашыу рулетка видеочивать ч рулетка видеочивать ҡыҙы менән онлайн яңғыҙ танышырға теләй башҡа ҡыҙҙар менән танышып видео теркәү юллау өсөн таныштырҙы. өлкән ҡатын-ҡыҙҙарҙы таныштырыу видео ҡыҙы менән бушлай видео чат бушлай таныша сайтында видео онлайн видео сайтында танышырға |
Ылаҡ Ҙур сығым көтөлә, әммә ремонтҡа, теләгән әйбер алырға аҡса тотоноу һеҙгә күтәренке кәйеф кенә өҫтәр. Ял көнө өҫтәмә килем алыу мөмкинлеге тыуыр. Һыуғояр Йондоҙҙар туҡланыуға иғтибар бирергә кәңәш итә. Шулай уҡ сәләмәтлек өсөн гимнастика файҙалы булыр.
Ылаҡ
Ҙур сығым көтөлә, әммә ремонтҡа, теләгән әйбер алырға аҡса тотоноу һеҙгә күтәренке кәйеф кенә өҫтәр. Ял көнө өҫтәмә килем алыу мөмкинлеге тыуыр.
Һыуғояр
Йондоҙҙар туҡланыуға иғтибар бирергә кәңәш итә. Шулай уҡ сәләмәтлек өсөн гимнастика файҙалы булыр.
Балыҡ
Аҡсағыҙҙы шикле компанияларға ышанырға ашыҡмағыҙ. Был осорҙа иң яҡшыһы - дуҫтар, туғандар менән аралашыу, ял итеү.
Ҡуҙы
Көҙ ышаныс тойғоһо бирер, эшкә һәләтегеҙ артыр. Матди хәлегеҙҙе яҡшыртыу мөмкинлеге тыуыр, һөнәри үҫеш көтөлә.
Буға
Көсөгөҙҙө самалап тотоноғоҙ, һаулығығыҙҙы хәстәрләгеҙ. Зарарлы ғәҙәттәрҙән ҡотолоу өсөн уңайлы мәл.
Игеҙәктәр
Аҡса менән бәйле эштә иғтибарлы булығыҙ. Яңғыҙҙарҙың икенсе яртыһын табыу ихтималлығы ҙур. Был осорҙо аралашыуға арнағыҙ.
Ҡыҫала
Бөтә уйығыҙ финанс мәсьәләһен хәл итеү менән бәйле булыр. Был осорға күп маҡсат билдәләй алаһығыҙ, барыһы ла бойомға ашыр.
Арыҫлан
Көсөгөҙ кәмеүен тойорһоғоҙ, ниндәй ҙә булһа етди ҡарарға килеү ауырға тура килер. Аҙна буйы йәрәхәтләнеү хәүефе оҙатып йөрөр. Шуға күрә һаҡланыу сараларын күҙәтергә кәңәш ителә.
Ҡыҙ
Ижади эш осоро. Ниндәй эшмәкәрлеккә тотонһағыҙ ҙа ҡулығыҙҙан килер. Шулай ҙа мутлашыу ҡорбанына әйләнеү ҡурҡынысы бар.
Үлсәү
Ваҡиғаларҙың барыһы ла һеҙҙә ҙур ҡыҙыҡһыныу уятыр. Уларҙың бөтәһенән дә файҙа һәм килем алыу теләге генә бойомға ашмаҫ.
Саян
Был аҙнала сәләмәтлегегеҙҙән ҡәнәғәт булырһығыҙ. Әммә был һаулыҡ мәсьәләһен оноторға ярай тигәнде аңлатмай.
Уҡсы
Күптән борсоған матди мәсьәлә хәл ителер. Ижади эшләгән һөнәр эйәләрен уңыш көтә. Тик ғаиләлә аңлашмаусанлыҡ тыуыуы ихтимал. |
Мәғлүм булыуынса, республика Башлығы Радий Хәбиров үткән аҙнала эш сәфәре менән Сибай ҡалаһында булғайны. Таулы ҡасабаһында “Ирәндек” күп функциялы үҙәген асҡанда йәш рәссам Камилла Юнысованың төбәк етәксеһенә фотоһүрәткә ҡарап төшөргән портретын бүләк иткәне хаҡында яҙғайныҡ.
Ҡунаҡ ашы - ҡара ҡаршы, ти халҡыбыҙ. Бөгөн Радий Фәрит улы буласаҡ рәссам ҡыҙға бик матур бүләк — һүрәт төшөрөү өсөн “Йәш рәссам” йыйылмаһын ебәргән. Камилла көтөлмәгән бүләккә ифрат шат. Уҡыу йылы алдынан бирелгән махсус дәртләндереү сараһы ҡыҙҙы яңы үрҙәргә әйҙәп торор тигән ышаныста ҡалабыҙ.
Фото: Сибай ҡалаһы хакимиәте.
Автор: Карима Усманова
https://bash.rbsmi.ru/articles/belem-m-t-rbi/Radiy-H-birov-Kamilla-a-nind-y-b-l-k-eb-rg-n-424767/
Читайте нас в
© 2020 Сайт издания "Даирә" Копирование информации сайта разрешено только с письменного согласия администрации. |
Хѳрмәтле белореттар һәм ҡунаҡтар! Һеҙҙе 15 июндә «Һабантуй - 2019» традицион халыҡ байрамына саҡырабыҙ. Ул Башҡортостан Республикаһы ойошторолоуының 100 йыллығына һәм Рәсәй Федерацияһында Театр йылына ярашлы үткәрелә.
Һабантуй Аҙнағол эргәһендәге яланда сәғәт 11-ҙә башлана.
Байрам программаһында:
09.00 - Башҡортостан Республикаһы ойошторолоуының 100 йыллығына һәм Рәсәй Федерацияһында Театр йылына арналған тирмәләр конкурсы;
11.00 - Белорет районы ауыл биләмәләре хакимиәттәре һәм хеҙмәт коллективтары вәкилдәренең парады. Театрлаштырылған пролог;
11.20 - Байрамды тантаналы асыу;
11.40 - Производство алдынғыларын тәбрикләү;
12.00 - Бәйге;
13.00 - Халыҡ һәм спорт ярыштары (һырғауылға менеү, йәйәнән уҡ атыу, кѳрәш, гер күтәреү, уйындар);
13.00 - Район-ҡаланың үҙешмәкәр артистары концерты;
16.00 - Байрамды ябыу.
Автотранспорттың хәрәкәт итеү расписаниеһы:
- БР «Башавтотранс» ДУП-ы филиалы - Учалы автотранспорт предприятиеһының Белорет колоннаһы автобустары: «Автовокзал» туҡталышынан (Киров ур. - Ленин ур. - Башҡорт гимназияһы - Блюхер ур.): 09.00; 10.00; 11.00; 12.00. - маршрут таксиҙары: «Башҡорт гимназияһы» туҡталышынан: 09.00; 10.00; 11.00; 12.00.
Юл хаҡы - 80 һум. Байрам яланынан ҡуҙғалыу - автобустарҙың тулыуына ҡарап.
Читайте нас в
© 2020 Сайт издания "Урал" Копирование информации сайта разрешено только с письменного согласия администрации. |
ӨФӨ, 2019 йыл, 5 декабрь. /«Башинформ» мәғлүмәт агентлығы/. «Башинформ» мәғлүмәт агентлығының баш мөхәррире Алик Шакиров һәм махсус хәбәрсе Галина Бахшиева киң мәғлүмәт саралары өлкәһендәге ҡаҙаныштары өсөн «Башҡортостан Республикаһы ойошторолоуға 100 йыл» миҙалы менән бүләкләнде. Башҡортостан башлығы Радий Хәбиров тейешле указға ҡул ҡуйҙы.
Республика һәм муниципаль киң мәғлүмәт сараларының 16 хеҙмәткәренә Башҡортостандың 100 йыллығы уңайынан миҙал тапшырылды.
Бүләкләнеүселәр иҫәбендә – республиканың Матбуғат һәм киң мәғлүмәт саралары агентлығы етәксеһе урынбаҫары Марат Ғәзизов, «Башҡортостан Республикаһы» нәшриәт йортоноң генераль директоры Венера Хәкимова, Матбуғат агентлығының электрон киң мәғлүмәт саралары секторы мөдире Светлана Иҫәнғолова, «Башҡортостан» телерадиокомпанияһы дәүләт унитар предприятиеһы директорының телевидение буйынса урынбаҫары Шамил Ишемйәров, «Кызыл тан» нәшриәтенең баш мөхәррире Фаил Фәтхетдинов, «Башҡортостан» телерадиокомпанияһы дәүләт унитар предприятиеһының бүлек етәксеһе Евгений Романов, «Йәшлек» гәзите редакцияһы директоры Артур Дәүләтбәков, «Башҡортостан» телерадиокомпанияһы дәүләт унитар предприятиеһы телевидение студияһының баш телеоператоры Урал Ғатауллин, «Башҡортостан» нәшриәтенең баш мөхәррире Вәдүт Исхаҡов, «Башҡортостан Республикаһы» нәшриәтенең баш мөхәррире Гүзәл Нәбиева, «Өмет» гәзитенең баш мөхәррире Радис Ноғоманов, «Юлдаш» каналы комментаторы Фәймә Мәжитова, «Красное знамя» гәзитенең баш мөхәррире Людмила Сабитова һәм Асҡын мәғлүмәт үҙәгенең баш мөхәррире Фәйрүзә Юнысова.
«Хеҙмәтегеҙ һеҙгә тик шатлыҡ ҡына килтерһен. Тамашасыларығыҙ, уҡыусыларығыҙ һеҙҙең яңы, ижади уңыштарығыҙға һөйөнһөн», — тине Башҡортостандың Матбуғат һәм киң мәғлүмәт саралары агентлығы етәксеһе Борис Мелкоедов, журналистарға юбилей наградаларын тапшырып.
Салауат районының «Салауат ерендә» гәзите, Мәсетле мәғлүмәт үҙәге, «Йәшлек», «Молодежная газета», Асҡын мәғлүмәт үҙәгенең «Йәнтөйэк» гәзите, Мишкә мәғлүмәт үҙәге хеҙмәткәрҙәре Рәсәй Һанлы үҫеш, элемтә һәм киң коммуникациялар министрлығының рәхмәт хаттарына лайыҡ булды. Дөйөм алғанда, туғыҙ кеше.
http://www.bashinform.ru/news/1387542-zhurnalisty-bashinforma-nagrazhdeny-medalyu-100-let-obrazovaniya-respubliki-bashkortostan/
Теги:наградаларреспубликаның 100 йыллығы«башҡортостан республикаһы ойошторолоуға 100 йыл» миҙалы
Читайте нас в
Рубрики
Йәмғиәт
Спорт
Иҡтисад
Хәл-ваҡиғалар
Мәҙәниәт
Сәйәсәт
Лонгрид
Электрон почта
[email protected]
Адресы
450077, Уфа, Кирова, 45
Реклама хеҙмәте
(347) 250-11-11
Редакция
(347) 250-07-28
Ҡабул итеү бүлмәһе
(347) 250-05-07
Хеҙмәттәшлек
(347) 250-06-14
Кадрҙар бүлеге
[email protected]
Кире бәйләнеш
© 1992-2022 АО ИА «Башинформ». Свидетельство о регистрации СМИ № ТУ 02-01609 от 25.09.2017 г., выдано Управлением Федеральной службы по надзору в сфере связи, информационных технологий и массовых коммуникаций по Республике Башкортостан.
Вся информация и материалы, размещенные на сайте www.bashinform.ru защищены международным и российским законодательством об авторском праве и смежных правах.
18+ запрещено для детей.
При перепечатке или цитировании ссылка на ИА «Башинформ» обязательна. Для интернет-изданий и социальных сетей прямая активная гиперссылка обязательна. Использование логотипа ИА «Башинформ» в целях, не связанных с ссылкой на агентство при перепечатке или цитировании, допускается только с письменного разрешения АО ИА «Башинформ». |
Инде ҡартым менән ҡултыҡлашып урамға сығыуҙар күптән бөттө. Ҡайҙа сығаһың? Икебеҙгә бер битлек. Беребеҙ сыҡһа, икенсебеҙ өйҙә ултыра. Һуңынан уны йыуабыҙ, киптерәбеҙ ҙә, тағы кейергә була. Ә нисек башҡаса? Пенсиябыҙға ашарғамы, әллә битлек һатып алырғамы?
Йәшәйһеләр бар әле !
Әле, етмәһә, теге ЖКХ тигән нәмәһе лә хаҡтарҙы күтәреп тора. Шулай булғас, парлашып йөрөп буламы ни?..
Бер көндө һүҙ сыҡты, ҡарттарға вакцина яһатырға кәрәк икән.
– Ҡарсыҡ, һин бөгөн бар, мин икенсе көнгә ҡалырмын, – ти миңә ҡартым.
– Ярай, – мин әйтәм.
Йыйына ғына башлағайным, битлегебеҙ таралып төшкән, лә баһа. Бына һиңә мә! Икенсе йыл кейәбеҙ бит, таралыр инде. Нимә эшләргә?
– Балниста бирерҙәр әле, – ти ҡартым. Барҙым инде, уларға ышанып. Унда инеүем булды, ишек төбөндә үк туҡтаттылар:
– Әбей, битлегегеҙ ҡайҙа?
– Бәй, һеҙҙә бирмәйҙәрме ни уны? Бахилы тигән нәмәһен бирәһегеҙ бит
– Һеҙгә барыһын да бирә башлаһаң, бынан сығып та тормаҫһығыҙ. Яҡында ғына дарыухана бар, шунан һатып алығыҙ.
Киттем абына-һөрлөгә шунда. Ишеген асыуым булды, миңә:
– Әбей, битлегегеҙ ҡайҙа?
– Һуң, – мин әйтәм, – шул битлекте һатып алырға килдем бит инде!
– Битлек һатып алыр өсөн унһыҙ инергә ярамай!
– Битлегем булһа, һеҙгә килеп тә йөрөмәҫ инем.
Кире өйгә ҡайтып китеүҙән башҡа әмәл ҡалманы. Аптырап ултыра торғас: «Ҡара әле, беҙҙең үлемтеккә тигән марля ята бит”, – тигән уй башыма килеп төштө. Һандыҡтан шуны сығарҙым да уны киҫәктәргә бүлеп, ян-яҡтарына бау тағып, битлек яһап ебәрҙем, эй күп килеп сыҡты инде.
– Ныу, баш та инде үҙеңдә, ҡарсыҡ!– тип маҡтаған була ҡартым. – Былай булғас, беҙ тағы ла икәүләшеп урамда йөрөй алабыҙ бит. Нисек элегерәк башыңа килмәгән был уй? Тик бына икенсе нәмә эсте бошора әле минең...
– Нимы тағы?
– Үлемтеккә тип алынған ине бит был марля.
– И-и-ий, ҡарт,ул беҙгә хәҙер кәрәк булыр, тиһеңме? Вакцина яһатып алһаҡ!.. Йәшәйһеләр бар әле!
Гүзәл СӨНӘҒӘТУЛЛИНА.
Автор:Дилара Арсаева
Читайте нас в
1925-2020 «Һәнәк» Республика сатира һәм юмор журналының сайты. Сайт Республиканского журнала сатиры и юмора «Хэнэк» («Вилы»). Ойоштороусылары: Башҡортостан Республикаһының Матбуғат һәм киң мәғлүмәт саралары буйынса агентлығы; Башҡортостан Республикаһының "Республика Башкортостан" нәшриәт йорто дәүләт унитар предприятиеһы. Учредители: Агентство по печати и средствам массовой информации Республики Башкортостан; Государственное унитарное предприятие Республики Башкортостан Издательский дом "Республика Башкортостан".
Зарегистрирован Федеральной службой по надзору в сфере связи, информационных технологий и массовых коммуникаций по Республике Башкортостан 20 февраля 2017 года. Свидетельство о регистрации ПИ № ТУ02-01584
Баш мөхәррир: Миләүшә Саяғәфәр ҡыҙы Ҡаһарманова
Телефон
(347)292-77-60
Электрон почта
[email protected]
Адресы
450079, Башҡортостан Республикаһы, Өфө ҡалаһы, Октябрҙең 50 йыллығы урамы, 13. Республика Башкортостан, г. Уфа, ул. 50-летия Октября, 13. |
Ауыл хужалығы - һүрәттәрҙә “Минең ерем – минең байлығым” республика конкурсында районыбыҙ уҡыусылары әүҙем ҡатнашты
-21 °С
Болотло
Антитеррор
Бөтә яңылыҡтар
Общие статьи
5 Декабрь 2020, 11:55
Ауыл хужалығы - һүрәттәрҙә “Минең ерем – минең байлығым” республика конкурсында районыбыҙ уҡыусылары әүҙем ҡатнашты
Башҡортостан Республикаһы Ауыл хужалығы һәм эшкәртеү сәнәғәте хеҙмәткәрҙәре көнө сиктәрендә “Минең ерем – минең байлығым” тигән исем аҫтында уҙған балалар һүрәттәренең республика конкурсында ҡатнашыусылар тәбрикләнде.
Башҡортостан Республикаһы Ауыл хужалығы министрлығы Өфө ҡалаһындағы “БашИнком” НВП ЯСЙ-е һәм РФ Ауыл хужалығы хеҙмәткәрҙәренең Башҡортостан Республикаһы буйынса профсоюз ойошмаһы менән берлектә балалар араһында “Минең ерем – минең байлығым” тип аталған һүрәттәр конкурсы иғлан иткәйне. Конкурс 4 сентябрҙән 15 октябргә тиклем үтте. Ауыл хужалығы һөнәрҙәренең дәрәжә-абруйын күтәреү, балаларҙа ауыл хужалығына ҡыҙыҡһыныу уятыу – конкурстың төп маҡсаты булып торҙо.6-нан 12 йәшкә тиклемге балалар ҡатнашлығындағы ижади бәйгелә беҙҙең райондан 22 уҡыусы үҙенең һүрәт төшөрөүгә маһирлығын иҫбатланы. Айырыуса үҙҙәренең ижад емештәрен тәҡдим иткән Н.А.Мәжитов исемендәге Красноусол башҡорт гимназия-интернаты, Красноусолдағы 1-се, 3-сө, Аҡкүл мәктәптәре һәм Табын коррекция мәктәп-интернаты йәш һәләттәре әүҙемлек күрһәткән.Республиканың 54 районы һәм 9 ҡалаһынан 400-гә яҡын баланың эштәре араһынан Красноусолдағы 3-сө мәктәп уҡыусыһы – Балалар ижады үҙәге тәрбиәләнеүсеһе Диана Түзбәкованың һүрәте жюри тарафынан иң-иңе тип баһаланып, 1-се урынға лайыҡ була. Ҡыҙ районда уҙған Ауыл хужалығы хеҙмәткәрҙәре көнөндә БР Ауыл хужалығы министрлығының Дипломы һәм планшет менән бүләкләнде. Уның педагогы Н.А.Шәйҙуллина ла Дипломға лайыҡ булды.Конкурсҡа һүрәттәрен тәҡдим иткән балаларҙың барыһы ла министрлыҡтың Дип-ломына һәм дәртләндереү приздарына лайыҡ тип табылған. Күптән түгел “Ғафури мәғлүмәт-консультация үҙәге” МБУ-һы директоры Юрий Александрович Родионов Аҡкүл һәм Табын ауылдары мәктәптәрендә булып, конкурста ҡатнашҡан йәш һәләттәргә үҙҙәренә инселәнгән бүләктәрҙе тапшырҙы. Барыһына ла уңыштар, артабан да ошондай конкурстарҙа ҡатнашып, еңеүҙәр яулауҙарын теләне. Аҡкүл мәктәбенең башланғыс класс уҡыусылары София Әсәҙуллина, Алина Ишемйәрова (2-се кл.), Диана Вәлиуллина (4-се кл.) Юрий Александрович ҡулынан Диплом һәм иҫтәлекле бүләктәр алып, ҙур ҡыуаныс кисерҙе. Никита Кулагин өйҙә уҡыу сәбәпле, улының бүләген әсәһе килеп алды. Уҡыусыларынан бигерәк мәктәптең рәсем уҡытыусыһы – “Йәш рәссам” түңәрәген алып барыусы Лидия Борисовна Петрова шатлығын йәшермәне. Ул үҙенең тәрбиәләнеүселәрен ихлас ҡотланы һәм артабан да, шулай уҡ башҡаларға ла, ҡатнашыу теләген еткерҙе. Табын коррекция мәктәп-интернатынан конкурста 11 бала ҡатнашырға йөрьәт иткән. 5-се класс уҡыусылары Дарья Герасимова, Динислам Ямалиев, Сергей Шеин, Даниил Тимофеевҡа тәғәйен бүләктәр тапшырылды. Башҡалары Роберт Насиров, Артур Фәтҡуллин, Юлай Хөбөтдинов, Юнир Шафиҡов, Данил Кириллов, Сергей Морозов, Александр Новиковтар дистанциялы уҡыуҙа булып ҡалды. Мәктәп етәкселеге тапшырасаҡ.Шулай уҡ Шамил Мәжитов, Рушан Суфиянов (Красноусолдағы 1-се урта мәктәп), Кристина Балашова, Полина Бойнукалын (Балалар ижады үҙәге), Азалия Мөхәмәтдинова, Изабелла Кравчук (Н.А.Мәжитов исемендәге КБГИ) Дипломдарға һәм дәртләндереү бүләктәренә эйә булды.
Читайте нас в
"© 2020 Башҡортостан Республикаһы Ғафури районы муниципаль районының "Табын" ижтимағи-сәйәси гәзите. Копирование информации сайта разрешено только с письменного согласия администрации.
Газета зарегистрирована Управлением Федеральной службы по надзору в сфере связи, информационных технологий и массовых коммуникаций по Республике Башкортостан. Свидетельство ПИ № ТУ 02-01436 от 1 сентября 2015 года. Главный редактор: Кинзябаева Гульдар Барыевна. |
Иҫеңдәме иркәм күл буйында Вәғәҙәләштең бергә булырға Шул ваҡыттан алып хәҙергәсә Тоғро ҡалдыҡ биргән анттарға Рәхмәт йәнем рәхмәт һиңә генә Бар ғүмереңде бағышланың Мин бәхетле һин янымда булып Тормошомдо минең урланың Иҫеңдәме иркәм бәхетебеҙ Икеләтә артҡан саҡтары Тормошобоҙ мәғәнәһе булып Йортҡа сабыйҙарҙың ҡайтҡаны Бирһә ине Хоҙай һәр кемгә лә Ошо бәхеттәрҙе татырға Ғүмерҙәрҙең ахырына ҡәҙәр Яратып һәм яратылырға
Әсә көтә улын
Идель Нургалин
1. Тағы тора ҡояшлы май Күктә ҡоштар ҡайталар Тирә-яҡта аҫыл гөлдәр Гөрләп сәскә аталар. Ҡушымта: Әсә көтә улын, әле ҡайтыр тиеп, Әсә көтә улын, иҫән тиеп. 2. Көтә ине әсә улын Ниңә улы ҡайтманы. Сәскә атты ун туғыҙ йыл Ниңә башҡа атманы. Ҡушымта: Әсә илай, улым, ҡайҙа ҡалдың тиеп Әсә илай, ерҙә, бәхет юҡ тип. 3. Әсә тора башын эйгән Һары сәскә ҡулында Был әсәне тағы ниҙәр Көтә тормош юлында. Ҡушымта: Әсә әйтмәй башҡа, улым һаумы тиеп, Әсә әйтмәй башҡа улым тиеп.
Әсәйемә
Идель Нургалин
Тыуған тупһама
Идель Нургалин
Йылы ғына икән тыуған тупһам, Көйрәп кенә яна усағы, Йәндәремә урын тапмай инем, Күңелдәрем һиндә бушаны. Ҡушымта: Эй ҡәҙерле минең тыуған тупһам, Ут йотҡанда һиҙҙең хәлемде. Донъяға һин астың күҙҙәремде, Һин үҙ иттең бөтә мәлемде. Ҡөҙрәтле лә минең тыуған тупһам, Ер-Һыу тартып һиңә ҡайтайым. Һинән башҡа минең ҡөҙрәтем юҡ, Ниндәй һүҙҙәр табып маҡтайым?! Ҡушымта Тыуған тупһаларҙың йылылығы, Йөрәк түрҙәремдә, үҙемдә. Ҡурай моңо кеүек һыҙылырмын, Ҡайтыр юлҡайҙарым өҙөлһә. |
был донъяға ҡабат килмәй, мин һиңә тағы бер ҡат ҡатын-ҡыҙға өйләнгән ине, моғайын. Тәүҙә был мөмкинме ни ауыр булды, тик һуңынан барыһы ла яраҡлаштырып була. Ниндәй һорауға мин һеҙгә бирә алалар. көпә ҡаты һиндостан төбәк кимәлендә ҡараласаҡ. Һиндостан дини төрлө урындарында булып тора. Һин төрлө милләт ҡыҙҙары менән, бынд...
Еҫе өсөн ҡатын-ҡыҙ обладательный
Был сайт ҡуллана cookies
Сайтты ҡулланып, һеҙ файлдар cookie ҡулланыуы менән ризалыҡ бирәҺеҙҙең браузер иҫкергән файҙалана. Һеҙҙең браузер яңыртыу, барлыҡ функциялары өсөн ҡулланыла был тәжрибә. Ир-егеттәр килде, улар әле лә уң була. Белмәйем, ниндәй тибы йәлеп танау аша барырға кәрәк парфюм яратыусы, ашҡаҙан ЭМ. Әгәр ҙә һеҙ бөгөн күберәк ваҡыт алыу, өҫтәлгә ризыҡ биш өсөн эшләйем, ә һеҙ ир-егеттәрҙең хыялы был ябай ярҙамында привораживать үҙ еҫе. Ул һеҙгә береһе булып тора, ...
Һиндостан ҡыҙына. осрашыу: видео-онлайн танышырға, чат, һеҙ, ҡыҙҙар көтә
Һиндостан ҡыҙ менән танышып рәхим итегеҙ-киләһе быуын видео-таныштырыу, ҡулланыусылар өсөн, теләгән кеше интернет менән әйткәндә, һеҙ беркасан ла уларҙы ҡаршы алам, бер төймәһенә баҫығыҙ
Инновацион видео-ҡыҙ үҙенең мөмкинлектәрен менән мгновений һеҙ бер мең ч.
Бушлай файҙалана видео-ч ярҙамында веб-камера, системаға ингәс, аралашыу өсөн, веселиться һәм үзгәртеп, бер ниндәй ҙә йөкләмә бирмәгән. Төймәгә басыгыз ябай, осраҡлы һәм наслаждайся видео-онлайн ч өр-яңы кеше менә...
Һин ундағы аҡ латинос ҡыҙҙар осрай ир-аттар мөмкин. Һин Танышыу
Был мөмкин буласаҡ
Ир-егет улар, ысынлап датаһы бармы һиндә? Мин йәшим лос-АнджелесМин өйөмдәре күреп, тик мин күреүемсә, беҙ уларҙы яратабыҙ. Әлбиттә, минең өсөн оло хөрмәт һәм мәктәп эште эшләһә, һин аҡыллы, әммә улай түгел, мин ысынлап та улар. Ярай, мин һин һәм мин ҙур белем ҡатын-ҡыҙы менән танышырға теләй тамырҙары менән көслө булды. Ир-егет улар, ысынлап датаһы бармы һиндә? Мин йәшим лос-Анджелес. Мин өйөмдәре күреп, тик мин күреүемсә, беҙ уларҙы яратабыҙ. Әлбиттә, мин...
Был айҙа ҡатын-ҡыҙ тағы ла бер ысулы менән танышты
Бик ябай әйбер түгел
Мин икәненә инанып, һәр кеше үҙ оҫталығын Флирт ҡырҡа яҡшыртырға мөмкин, әгәр ул ҡатын менән бәйләнеш ярайһы инекКүпселек проблеманы, ир-аттан тыш, ҡатын-ҡыҙҙар, һеҙҙең көндәлек тормош өсөн мөмкинлектәр һай-һай, һеҙ белмәгәндәрҙе беләм. Әлбиттә, ҡатын-ҡыҙ менән ниндәй хәл булды. пофлиртовать. Был лифт булһа, перронда, китапхана, һатып, тренажер залы, урам һәм башҡалар. Бында проблеманы, йәғни, хатта секунд йәки минутҡа бөтәһе нисә кеше булһа, ҡатын-ҡыҙ өс...
Ч
Браузеры Chatroulette, видео-был ике парҙы бергә осраҡлы тәртиптә чҡатнашты. Бер-беребеҙҙе хәбәрҙәребеҙ ҡулланыусы йыйып ебәрергә мөмкинлек бар, өҫтәүенә, һөйләшеп аша веб-камералар улар компьютерҙар, һәм башҡа тиҙ арала мөмкин булмаһа бер һөйләшеүгә күсте. Неслучайность йәлеп бәйләнеш хеҙмәте өлөшө бар. Сығарыу йәшлек Андрей Терновский, рәсәй үҫмерҙәр, телдән-сервис тиҙ арала популяр булып китте.
Төп файҙаланыусылар булып тора ир-ат.
тарихи базаһы. Юлдан кире репутация...
һин ҡатын-ҡыҙ таныштырҙы: үҙенсәлектәре һәм менталитет
Бер аҙ тиреһенә ҡара төҫтә
Һиндостан ҡатын-ҡыҙҙың иң матур ҡатын-ҡыҙҙар иҫәбенә инәЯңғыҙ ир-аттар был күптәрҙең раҫлауынса, ҡатын-ҡыҙ менән танышырға теләйем һиңә ярата. Хәйер, ни өсөн тағы ла илдәге матурлыҡ ханымдан тыш, ирониялы.
Хатта ҡара сәсле һәм күҙҙәре
Һеҙ ниндәй менталитетлы булыр, һеҙ көткән кешеләр, тип иғтибар бүлергә кәрәк һәм флирт кеүек туйы ваҡытында уҙғарылған. Барыһы да, нимә белергә кәрәк бының өсөн түбәндәге етәкселек итә. Интригующе иң ...
Етди мөнәсәбәте менән ҡыҙыҡһынды. Ҡаршы идеаль ир-егет ҡатын - ҡыҙҙар осрашыу һәм танышыу-зона - Нигерия
Шуға күрә хәҙер һеҙҙең эшләй
Сценарий түбәндәгесә ҡаралған: бик күп эшләй бөтә ғүмеремде һеҙҙең өсөн, университетта үтеү бер, ә һуңынан лайыҡлы эш таба, үҙе өсөн финанс тотороҡлоҡто гарантиялайҺин бер ҡасан да проблемалар булманы ваҡытта, датаға йәки юл өсөн осраша. Был ваҡытта, ҡатын-ҡыҙ һәм ир-егет шәхси тормошо һеҙ үҙ хыялдарығыҙҙы һәм тәртип урынлаштырыу өсөн эҙләй башлай һәм оҙаҡ йәшәгәндәр, бәхетле. Ләкин проблема шунда, һеҙ ҡушыла, һәм һеҙ бар әле ваҡыт ҡәнәғәтләндереү...
Копенгагенда осрашыу һәм аноним рәүештә өйләнешә
Tērzēšanas rulete visās valstīs
чатта теркәлергә булмаған рулетка ҡыҙ менән танышырға теләй бөтә донъя буйынса ч рулетка 18 видео чат 18 ч бушлай рулетка секс видео танышты ҡыҙ менән онлайн видео чат видеочивать пар танышыу видео иң яҡшы таныштыр |
Кайнар канлы испан улы йаш йоракле,кара кузле сахна турена хин менден дартле итеп бейей башланын. Тик осранын хин тормошомда Бер куреу гена етте мина башымды хин айландерзен Йораккайемде хин ярзын Дартле итеп бейей инен - испан егете башымды хин айландерзен - испан егете Хине гена яратам,хине гена хойам Кайнар канлы испан улы йаш йоракле,кара кузле Мин уземде тота алманым Янына бейерга тоштом Хинен кара куззарена хокланып бота алмайым Башымды хин айландерзен Йораккайемде хин ярзын Дартле итеп бейей инен - испан егете башымды хин айландерзен - испан егете
Йөрәк уты
Лиана Хабибуллина
Айлы төндә,саф күктә Йондоҙҙар балҡығанда Һинең ауыр һүҙҙәрең Йөрәгемде ярғанда Ергә төшкән Йөрәгемдең һәр ярсығы Булыр сәскә япрағы Припев; Йөрәгем илай Һағыныуҙарҙан,ҡайғырыуҙарҙан Күңелем яна Уйланыуҙарҙан,ярһыуҙарҙан Ҡайғыға батҡан Йөрәгемдең утын Күҙ йәштәрем генә һүндерер Айлы төндә,саф күктә Йондоҙҙар балҡығанда Һинең ауыр һүҙҙәрең Йөрәгемде ярғанда Күңелемде төш күрәм тип Тынысландырһамда Йәнемдән ҡан аға
Һалдат ҡайтып килә
Лиана Хабибуллина
Әйт, әсәйем
Лиана Хабибуллина
Әсәй, зинһар өсөн, Нимә булды, ҡыҙым, тиеп һин һорама. Хәҙер минең өсөн инде төндәр тынһыҙ, Һәм күңелем яна... Көнөн-төнөн уйҙар тик уның турала. Әсәй, ҡыйын миңә, Уны күргән һайын әйтер һүҙ тапмайым, Һөйөү йөрәгемдә. Припев: Тик уны ғына, әсәй, минең йөрәгем һорай, Мөхәббәт ялҡынында мин янамын. Уны ғына уйлайым һәм һағынып илайым, Нимә эшләргә миңә әйт, әсәйем. Дуҫтар аптырайҙар, мине аңламайҙар, Һәм улар белмәйҙәр һөйөү ялҡындарын, мөхәббәт уттары Нисек яндыралар. Әсәй, ни эшләргә,юҡмы әллә дауа? Нисек һуң түҙергә? Уҡыуҙарым бармай, күңелкәйем хыҡтай Һөйөү йөрәгемдә. Припев: Тик уны ғына, әсәй, минең йөрәгем һорай, Мөхәббәт ялҡынында мин янамын. Уны ғына уйлайым һәм һағынып илайым, Нимә эшләргә миңә әйт, әсәйем. |
Һигеҙ төркөмгә бүленгән 32 команда бер ай буйы төп приз өсөн көс һынашасаҡ. Уҙған аҙнала һәр береһе составы менән таныштырып, Рәсәй чемпионатынан ике футболсыға ла урын табылды. “Зенит” клубында сығыш яһаған Хорватия уйынсыһы Деян Ловрен менән “Динамо”нан Камерун ярымһаҡсыһы Муми Нгамале. Рәсәйгә ҡарата ҡараш үҙгәрһә, әлбиттә, улар күберәк булыр ине. Мәҫәлән, уҙған бәйгелә беҙҙең чемпионаттан 15 легионер үҙ иленең намыҫын яҡлағайны.
Шулай итеп, командалар ошондай тәртиптә төркөмдәргә бүленде:
“А” төркөмө - Катар, Эквадор, Сенегал, Нидерланды.
“В” төркөмө - Англия, Иран, АҠШ, Уэльс.
“С” төркөмө – Аргентина, Сәғүд Ғәрәбстаны, Мексика, Польша.
“D” төркөмө – Франция, Австралия, Дания, Тунис.
“Е” төркөмө – Испания, Коста-Рика, Германия, Япония.
“F” төркөмө – Бельгия, Канада, Марокко, Хорватия.
“G” төркөмө – Бразилия, Сербия, Швейцария, Камерун.
“Н” төркөмө – Португалия, Гана, Уругвай, Көньяҡ Корея.
Дүрт тапҡыр донъя чемпионы, бынан ике йыл элек Европа беренселегендә төп призды яулаған Италия командаһы рәттән икенсе чемпионатты өйөндә күҙәтәсәк.
Уҙған беренселектә Франция футболсылары чемпион булғайны.
Чемпионат тарихына әйләнеп ҡайтҡанда, унда ни бары һигеҙ ил генә еңеү бәхетен кисерә. Иң күп уңыш Бразилия уйынсыларына йылмая. Улар биш тапҡыр төп Кубокты яулай. Германия менән Италия командалары дүртәр тапҡыр еңеүсе була. Аргентина, Уругвай һәм Франция уйынсылары икешәр тапҡыр уңышҡа өлгәшә. Инглиздәр менән испандар берәр тапҡыр чемпион исемен ала. Ә инде беренсе еңеүҙе 1930 йылда Уругвай командаһы яулай. |
Бөгөн Мәскәүҙә башҡортса шиғыр тыңлайҙар. Башҡортостандың РФ Президенты эргәһендәге тулы хоҡуҡлы вәкиллегендә ҡәләмдәшебеҙ Тамара Искәндәриәнең ижад кисәһе бара.
Ағиҙел
-6 °С
Болотло
75 лет Победы
Бөтә яңылыҡтар
Дөйөм мәҡәләләр
17 Ноябрь 2019, 17:39
Бөгөн Мәскәүҙә башҡортса шиғыр тыңлайҙар. Башҡортостандың РФ Президенты эргәһендәге тулы хоҡуҡлы вәкиллегендә ҡәләмдәшебеҙ Тамара Искәндәриәнең ижад кисәһе бара.
Шағирә Тамара Искәндәриәне Башҡортостнда ғына түгел, Рәсәйҙә лә яҡшы беләләләр. Ул бөгөн Мәскәүҙә үҙенең ижадын һөйөүселәр менән осрашты һәм Рәсәйҙә иң яҡшыларҙан иҫәпләнгән “Аҡбуҙат” журналы, уның эшмәкәрлеге менән таныштырҙы. |
Бына тағын бер уҡыу йылы аҙағына яҡынлашты. Сығарылыш уҡыусыларын алда ҙур һынау - берҙәм дәүләт имтихандары көтһә, икенсенән, бына-бына улар бала саҡ илен ҡалдырып, оло тормош юлына аяҡ баҫасаҡ. Уларҙың бер нисәһенән уй-хыялдары хаҡында һораштым.
Бына тағын бер уҡыу йылы аҙағына яҡынлашты. Сығарылыш уҡыусыларын алда ҙур һынау - берҙәм дәүләт имтихандары көтһә, икенсенән, бына-бына улар бала саҡ илен ҡалдырып, оло тормош юлына аяҡ баҫасаҡ. Уларҙың бер нисәһенән уй-хыялдары хаҡында һораштым.
Зилиә Буранбаева:
- Ҡайҙа уҡырға барыуым сер булып торһон. Класташтарым хаҡында күберәк һөйләгем килә. Балалар баҡсаһынан алып бергә үҫкән, беренсе класҡа бергә килгән, ошо көнгә тиклем бер класта уҡыған кешеләр улар. Мин улар менән ғүмер буйы бергә ҡалырға риза булыр инем. Улар шул тиклем ярҙамсыл, ҡыйын саҡта һәр береһе ярҙам ҡулын һуҙырға әҙер. Класташтарым һәр саҡ минең күңелемдә буласаҡ.
Ҡыйын да, рәхәт тә. Алда торған имтихандар, мәктәп менән хушлашыу күңелемдә һағыш тойғоһо уята.
Заһиҙә Моратшина:
- Табип булыу - иң ҙур хыялым. Шуның өсөн БДМУ-ға инергә уйлайым. Уҡыусыларға теләгем - мәктәптә уҡыған ваҡыттың ҡәҙерен белегеҙ, сөнки мәктәп йылдары һиҙелмәй генә үтә лә китә. Класташтарым менән уҡыған мәлдәр минең өсөн бик ҡәҙерле. Һабаҡташтар менән һәр дәрес күңелле үтте. Әлбиттә, эстән ҡыуанам да, тулҡынланам да әҙерәк. Сөнки мин оло тормош юлына аяҡ баҫам.
Сәлимә Дәүләтшина:
- Ҡайҙа уҡырға барырға теләүем һәм ниндәй һөнәр һайлауым әлегә сер булып ҡалһын.
Мәктәптә үткән һәр көн - тарих. Тик һәр кемдең үҙенән генә тора ул тарихтың ниндәй буласағы. Шулай уҡ мәктәп йылдарындағы ғүмерлеккә хәтерҙә ҡаласаҡ ваҡыттың нескәлектәрен тойоп, фотоға төшөп барырға кәңәш итер инем.
Беҙ 11-се класты 18 уҡыусы тамамлаясаҡбыҙ. Класташтарымдың һәр кемеһенең үҙ хыялдары, уларға мин тик уңыштар ғына теләйем. 11-се класҡа килгәс, уҡыу йылы башланған ваҡытта, май айы әле генә килеп етмәҫ кеүек ине. Бөгөнгө көндә артҡа ҡараһам, бик күп һынауҙар, ауырлыҡтар аша үтеп, 11-се кластың аҙағына килеп еткәнмен. Миңә бер аҙ моңһоу ҙа, шул уҡ ваҡытта шатлыҡлы ла.
Оло юлға аяҡ баҫасаҡ сығарылыш класс уҡыусыларына аҡ юл теләйек!
Читайте нас в
© 2020 "Таң" гәзитенең сайты. Сайт газеты "Тан"
Свидетельство о регистрации СМИ ПИ № ТУ 02-01439 от 01.09.2015 г. выдано Федеральной службой по надзору в сфере связи, информационных технологий и массовых коммуникаций по Республике Башкортостан. |
Июль айында 16 йәшкә тиклемге һәр балаға 10 мең һум түләнә. Был турала Рəсəй Президенты Владимир Путин белдерҙе
Ил етəксеһе был һөйөнөслө яңылыҡ тураһында кисә, 23 июндә үҙ
мөрəжəғəтендə белдерҙе.
Быға тиклем аҡса алыусыларға бер ниндəй ҙə ғариза яҙырға
кəрəкмəйəсəк - пособие автоматик рəүештə күсəсəк
Читайте нас в
© "Ейәнсура таңдары" сайты, 2020
Гәзит Элемтә, мәғлүмәт технологиялары һәм киң коммуникациялар өлкәһендә күҙәтеү буйынса федераль хеҙмәттең Башҡортостан Республикаһы буйынса идаралығында теркәлде. ПИ ТУ02-01355-се һанлы теркәү тураһында таныҡлыҡ 2015 йылдың 10 июлендә бирелгән. |
Маһинур өйөнә ҡайтты, киске тамаҡҡа ире яратҡан аштарҙы бешерҙе, әллә ҡайһы арала бәлеше лә өлгөрҙө. Рәүҙәт һуң, арып, үҙе әйтмешләй, һуты һығып алынған лимон һымаҡ, ҡайтып ҡоланы. Эше күп. Бына бөгөн, ниһәйәт, эштәренең осо күренгән – түрәләрҙән йылы хәбәр килгән. Проект башҡарыусыларының эшмәкәрлеген дөрөҫ, тип баһалағандар. Рәүҙәт тырышты, бар оҫталығын ҡушып эшләне. Ҡатыны был юлы бик йылы ҡабул итте. Күҙҙәренә ҡарап ҡына үбеп алды, шунда уҡ өҫтәлгә саҡырҙы. “Әйҙә, осрашыу ҡыуанысынан”, – тип бер шарап, бер виски сығарҙы. Ҡыҙыл шарабы – үҙенә, “ҡатырағы” иренә була инде. Һүҙ араһында ғына, береһе – ялда, икенсеһе эштә булған саҡта нимә күргәндәрен, ниҙәр кисергәндәрен барлап алдылар. Һүҙҙәре күберәк Рәүҙәттең әсәһе хаҡында булды. Ир, йәшереп торманы, ҡатынына барыһын да һөйләп бирҙе. Ошо алда торған көндәр, аҙналар һәм айҙар хәл иткес буласаҡ. Рәүҙәттең уллыҡ бурысы – әсәһенең хәлен мөмкин тиклем еңеләйтеү һәм ошо хәсрәтле мәшәҡәттәрҙе бергә кисереү. Маһинурҙың ялының әле бар аҙна самаһы ваҡыты бар. Ул ҡәйнәһенә мөмкин тиклем ҡәҙер-хөрмәт күрһәтергә әҙер. Ир иртәгәһе эште иҫкә төшөрҙө. Ҡатын, телефонына күҙ һалып, һуңлап ҡына төшкән СМС-хәбәрҙе күреп ҡалды. Иртәгә уны иртәнге һигеҙҙә башлыҡ көтә һәм һуңламауын һорай. Әллә ни иғтибар итмәнеләр. Ғәҙәттә була торған эш. Ләкин ҡатын иртәгә үҙен ниндәй тәҡдим һәм һорау көтөрөн әле күҙ алдына ла килтермәй, хатта уйламай ҙа ине.
МИН ҮС АЛДЫМ ИНДЕ – 3.
Хикәйә.
Маһинур өйөнә ҡайтты, киске тамаҡҡа ире яратҡан аштарҙы бешерҙе, әллә ҡайһы арала бәлеше лә өлгөрҙө. Рәүҙәт һуң, арып, үҙе әйтмешләй, һуты һығып алынған лимон һымаҡ, ҡайтып ҡоланы. Эше күп. Бына бөгөн, ниһәйәт, эштәренең осо күренгән – түрәләрҙән йылы хәбәр килгән. Проект башҡарыусыларының эшмәкәрлеген дөрөҫ, тип баһалағандар. Рәүҙәт тырышты, бар оҫталығын ҡушып эшләне.
Ҡатыны был юлы бик йылы ҡабул итте. Күҙҙәренә ҡарап ҡына үбеп алды, шунда уҡ өҫтәлгә саҡырҙы. “Әйҙә, осрашыу ҡыуанысынан”, – тип бер шарап, бер виски сығарҙы. Ҡыҙыл шарабы – үҙенә, “ҡатырағы” иренә була инде. Һүҙ араһында ғына, береһе – ялда, икенсеһе эштә булған саҡта нимә күргәндәрен, ниҙәр кисергәндәрен барлап алдылар. Һүҙҙәре күберәк Рәүҙәттең әсәһе хаҡында булды. Ир, йәшереп торманы, ҡатынына барыһын да һөйләп бирҙе. Ошо алда торған көндәр, аҙналар һәм айҙар хәл иткес буласаҡ. Рәүҙәттең уллыҡ бурысы – әсәһенең хәлен мөмкин тиклем еңеләйтеү һәм ошо хәсрәтле мәшәҡәттәрҙе бергә кисереү. Маһинурҙың ялының әле бар аҙна самаһы ваҡыты бар. Ул ҡәйнәһенә мөмкин тиклем ҡәҙер-хөрмәт күрһәтергә әҙер. Ир иртәгәһе эште иҫкә төшөрҙө. Ҡатын, телефонына күҙ һалып, һуңлап ҡына төшкән СМС-хәбәрҙе күреп ҡалды. Иртәгә уны иртәнге һигеҙҙә башлыҡ көтә һәм һуңламауын һорай. Әллә ни иғтибар итмәнеләр. Ғәҙәттә була торған эш. Ләкин ҡатын иртәгә үҙен ниндәй тәҡдим һәм һорау көтөрөн әле күҙ алдына ла килтермәй, хатта уйламай ҙа ине.
Башлыҡ һәр көн саҡырып тормай. Маһинур, иртәнге биштән үк тороп, үҙен тәртипкә килтерә башланы. Душ ҡабул итеп сығыуға, ире лә йөрөп ята. Еңелсә иртәнге аш әҙерләй. Ҡатынын хәкимиәт эргәһендә 8 тула 20 минутта ҡалдырып китте. Хатта хушлашыр алдынан ирененән үбеп алырға ла онотманы:
– Уңыштар һиңә!
– Һиңә лә шулай уҡ, ҡәҙерлем!
Кабинетына үтеп, ҡалдыраһы әйберҙәрен урынына ҡуйҙы ла, аҡрын ғына, башлыҡтың ҡабул итеү бүлмәһенә ыңғайланы. Хужа кеше эшкә бик иртә килһә лә, ҡалғандарҙан быны талап итмәй. Һынап ҡарағаны бар: кабинетта икәнлеген белһәләр, уға күренергә, күҙенә салынырға, ваҡ-төйәк менән мәшәҡәтләргә, һис юғында ошаҡ ташырға теләүселәр һәр ваҡыт табыласаҡ.
Теүәл һигеҙ. Башлыҡтың ишеге асылды һәм үҙе килеп сыҡты.
– Һаумыһығыҙ! Рәхим итегеҙ, Маһинур Йәүҙәт ҡыҙы!
Йә, инде, үҙе сығып алды. Тимәк, мөһим, хатта хәл иткес мәсьәлә көтә. Нимә булыр икән? Тулҡынланды Маһинур. Хатта яңы туфлиҙар кейгәйне, яҙа баҫып, аяғы келәм ситенә эләкте, ҡолай яҙҙы. Ярай, эргәһенән атлап барған башлыҡ сос, тотоп ҡалаһы итте. Кисәге хәл тағы хабатланды: еңелсә башы әйләнеп китте лә, бейек, иркен, киң бүлмә икеме, өсмө тапҡыр әйләнде, Маһинурҙы еңелсә уҡшытып ҡуйҙы. Ҡуйсы, күпме кешене үҙенең ауыҙына ҡаратып тота, ана, эргәһенән ҡаланың дәһшәтле башлығы өлтөрәп килә. Ә ул, күңеле болғанып, уҡшый яҙып торһон әле!
Бәй, башлыҡ, ипле генә ҡултыҡлап, төпкө бүлмәһенә алып кереп китте түгелме һуң? Яҙылмаған ҡанундарҙы белә Маһинур. Төпкө бүлмә ул – ашап-эсеү, йонсоғанда ял итеү, кәрәккәндә күңел асыу урыны ғына түгел. Ял зонаһына ҡатын-ҡыҙҙың килеп инеүе ҙурыраҡ мәғәнәгә эйә. Маһинур әлегә эш тураһында уйлай. Хужа кеше бында саҡырғас, үҙенең миһарбынлығын, айырым сифтҡа эйә булған иғтибарын һәм хөрмәтен билдәләй.
Иң тәүҙә ваҡ-төйәк хаҡында һөйләштелдәр. Нисек ял иткән, нимәләр күргән. Быныһы – ҡәҙимге күренеш. Ике аҙнанан артыҡ Төркиәлә ял итеп ҡайтҡан кеше нимә хаҡында һөйләргә тейеш һуң?
Аҙаҡ башлыҡ уралтып торманы:
– Ял иттегеҙ, көс тупланығыҙ, тимәк, ҙур эштәргә әҙерһегеҙ, Маһинур Йәүҙәт ҡыҙы. Һеҙҙең бүлектәге эшегеҙ менән бик ҡәнәғәт инек. Һеҙҙең тәжрибә, талапсанлыҡ, ойоштороу оҫталығы беҙгә ҙурыраҡ ышаныс белдерергә мөмкинлек бирә. Юғарыла әлегә фатиха бирҙеләр, хәҙер үҙегеҙҙән тора. Һеҙгә башлыҡтың урынбаҫары вазифаһын тәҡдим итергә булдыҡ. Һеҙҙең ҡулығыҙҙан килеренә, ҙур, яуаплы эште еренә еткереп башҡарыуығыҙға мин шикләнмәйем. Әле һеҙҙең ялығыҙҙың өсмө, дүртме көнө бар, һил ваҡыт, ял итеп бөтә алаһығыҙ. Дүшәмбенән яңы кабинетта эш башлайһығыҙ. Иртәнге оперативкала мин һеҙҙе тәҡдим итәсәкмен.
Маһинур Йәүҙәт ҡыҙы телһеҙ ҡалды, тип әйтеү генә аҙ булыр һымаҡ. Ул бөтөнләй шаңғыны. Һис көтмәгәйне, хатта юғалып ҡалды, нимә әйтергә лә белмәне. Был бит бик ҙур, яуаплы эш. Нисәмә кеше менән эшләргә, күпме проблемалар хәл итергә тура киләсәк.
– Ышынасығыҙ өсөн рәхмәт! – тине ҡатын. – Һис көтмәгәйнем. Һеҙ ял итергә биргән 3-4 көндө иркенләп уйларға мөмкинлек, тип аңлайым. Һаман да иҫемә килә алмайым. Шунда уҡ әйтәм: мин һеҙҙән күп нимәгә өйрәндем. Теүәллек, яуаплылыҡ – беҙҙең эштә төп талаптарҙың береһе. Артабан да шулай эшләргә насип итһен, тигән теләгем бар.
Хакимиәттән сығыуына, Маһинурҙы машина көтөп тора ине. Шофер, ҡатын кереп ултырғас, боролмай ғына:
– Маһинур Йәүҙәт ҡыҙы, һеҙҙе ҡайҙа алып барырға? – тине. “Тойота” ға көс-хәл менән килеп еткән, ауырлыҡ менән инеп ултырған ҡатынды үҙе ғүмер буйы хыялланған, ләкин күҙ алдына ла килтерергә ҡурҡҡан тойғо әсир итте. Был тойғо алдында барлыҡ дәрәжәләр, береһенән-береһе бейегерәк вазифалар тоноҡланып ҡала, хатта юҡҡа сыға.
Руль артында ултырған водитель яуап көтөп боршаңланы, хатта аҙ ғына газға баҫып алды. Маһинур, өйгә, тип әйтергә лә йыйынғайны, ләкин һуңғы секундта: “Дауахана ҡаласығына”, – тип әйтеп өлгөрҙө. Әлбиттә, уның дауахана ишектәрен асып, көтмәгәндә килеп инеүе күптәрҙе шаҡ ҡатырасаҡ. Ниңә, ҡаланың мул ғына бюджетын бүлеүселәрҙең береһе – финанс идаралығы начальнигы көн дә дауахана буйлап йөрөмәй. Ярай, кисә ҡәйнәһенең хәлен белергә килде. Ә бөгөн нимә ҡалмаған? Әллә башҡа эше юҡ, тиһегеҙме? Маһинур һиҙә, ул хәҙер ике ут араһында, һәр аҙымы күҙәтелә һәм төрлө һығымта яһала. Ләкин ҡатынды кешеләрҙең уның хаҡында нимә уйлауы түгел, һаулығы нығыраҡ ҡыҙыҡһындыра. Ни өсөн ҡыҙыҡһындыра? Ишетмәнегеҙме ни, уға ҙур һәм яуаплы вазифа тәҡдим иттеләр. Ә был яуаплы урында эшләгән кеше ат һымаҡ көслө, бүре һымаҡ талымһыҙ, имәндәй ныҡ булырға тейеш. Ләкин ниндәй генә сифаттарға эйә булма, ябай ҡатын-ҡыҙҙан һинең бер айырмаң да юҡ. Һинең һымаҡ талымһыҙҙар, көслөләр һәм ныҡтар ана, көтөүе менән йөрөй. Уларҙың да һәр береһенә дауахана кәрәк. Уларҙың да йылына, исмаһам, бер тапҡыр үҙ ҡулдары менән гүзәл заттар өсөн генә тәғәйенләнгән кабинет ишектәрен асып инергә хоҡуҡтары бар.
Ярты битен, тип әйтерлек, күҙлек менән ҡаплаған ҡатын иң тәүҙә баш табиптың урынбаҫары бүлмәһенә инде һәм бер аҙҙан уның оҙатыуында мөйөштәрәк урынлашҡан кабинетҡа ыңғайланы.
Дауамы бар.
1 2 3 4 5
------------
Дуҫтар! Ошондай заманса, ҡыҙыҡлы һәм үҙенсәлекле әҫәрҙәрҙе көн һайын уҡып барырға теләһәгеҙ, беҙҙең төркөмгә ҡушылығыҙ: "Һәнәк" журналы, журнал "Вилы"
Читайте нас в
1925-2020 «Һәнәк» Республика сатира һәм юмор журналының сайты. Сайт Республиканского журнала сатиры и юмора «Хэнэк» («Вилы»). Ойоштороусылары: Башҡортостан Республикаһының Матбуғат һәм киң мәғлүмәт саралары буйынса агентлығы; Башҡортостан Республикаһының "Республика Башкортостан" нәшриәт йорто дәүләт унитар предприятиеһы. Учредители: Агентство по печати и средствам массовой информации Республики Башкортостан; Государственное унитарное предприятие Республики Башкортостан Издательский дом "Республика Башкортостан".
Зарегистрирован Федеральной службой по надзору в сфере связи, информационных технологий и массовых коммуникаций по Республике Башкортостан 20 февраля 2017 года. Свидетельство о регистрации ПИ № ТУ02-01584
Баш мөхәррир: Миләүшә Саяғәфәр ҡыҙы Ҡаһарманова
Телефон
(347)292-77-60
Электрон почта
[email protected]
Адресы
450079, Башҡортостан Республикаһы, Өфө ҡалаһы, Октябрҙең 50 йыллығы урамы, 13. Республика Башкортостан, г. Уфа, ул. 50-летия Октября, 13. |
Белеме: Vysokб ҡkola chemickotechnologickб v Praze (Прагалағы химия-технология университеты, «Химия һәм нефть-газ технологияһы» һөнәре, 2-се курс).
Яратҡан китабы: М. Шолоховтың «Судьба человека».
Тормошҡа ҡарашы: «Башлағанһың икән – еңеп сыҡ!».
Равиль, сит илдә белем алыуға нимә этәрҙе?
Бала саҡтан уҡ килгән был хыял тәүҙә тормошҡа ашмаҫтай тойолдо. Яҙмыш һынауы буйынса 11-се класты тамамлағанда рус теле буйынса БДИ-ны тапшыра алмай ҡалдым. Һөҙөмтәлә аттестат алманым, Рәсәйҙәге юғары уҡыу йортона инеп булманы. Ул мәлдә атай-әсәйем менән бергә апелляцияға ғариза бирҙек. Ләкин беҙгә рус теле төп предмет һәм уны тик киләһе йылда ғына яңынан тапшырырға мөмкин, тип аңлаттылар. Һәр кешенең тормошта берәй нәмәне һайлау мөмкинлеге бирелә, тик уны дөрөҫ итеп уйларға кәрәк – ул мәлгә 18 йәш тулғас, миңә йә әрмегә китергә, йәки киләһе йылды көтөргә ҡала ине. Тик әсәйемдең Өфөлә булғанда мәктәпте Чехияла тамамларға һәм унда юғары уҡыу йортона инергә мөмкин тигән рекламаны күреп ҡалыуы тормошомдо үҙгәртте. Беҙ күрһәтелгән телефонға шылтыраттыҡ һәм уҡыу өсөн нимәләр кәрәклеге тураһында белештек. Барыбер бер нәмә лә юғалтмайбыҙ тип, үҙ көсөбөҙҙө һынап ҡарарға булдыҡ. Класташтарым үҙҙәренең БДИ һөҙөмтәләре менән артабан уҡырға ингән мәлдә, йәй буйы чех телен өйрәндем. Тәүҙә ҡыйын ине, аҙаҡтан ҡыҙыҡһыныу еңде. Бер йыл буйы Прага ҡалаһында мәктәптә уҡыным. Йәйгеһен Рәсәйгә ҡайтып, рус теле буйынса БДИ тапшырҙым. Аттестат алғас, артабан да Чехияла уҡыр ға ҡарар ҡабул иттем.
Әлеге ваҡытта һин ниндәй юғары уҡыу йорто студенты һәм һөнәреңде лә әйтеп үтһәң?
Прага ҡалаһының химия-технология университетында «Химия һәм нефть-газ технологияһы» һөнәре буйынса 2-се курста уҡыйым.
Был һөнәрҙе һайлауың менән ҡәнәғәтһеңме?
Эйе, уҡыуы ауыр булһа ла буласаҡ һөнәрем бик оҡшай. Бында, Рәсәйҙәге һымаҡ, уҡыу йылы ике семестрға бүленә. Беренсе-икенсе курста студенттарға дүрт аҙна һайын тест һәм зачеттар үткәрелә. Ошо сәбәпле, һәр ваҡыт әҙерләнергә
һәм дәрестәрҙе ҡалдырмаҫҡа кәрәк.
Бакалавриаттан һуң уҡырға теләгең юҡмы?
Тәүҙә бакалавриат һәм магистратураны тамамларға иҫәп тотам. Аҙаҡтан аспирантурала белем алырға ине.
Чехия – сит ил, тел һәм менталитет та икенсе. Өйрәнеп китеүе ҡыйын булманымы?
Европала йәшәү кимәле яҡшыраҡ һәм Рәсәйҙән һуң уға өйрәнеп китеүе еңелгә тура килә. Ике ай эсендә чех телен яҡшы өйрәндем. Көнсығыш Европа ҡиммәттәрен алған был илдең менталитеты үҙенсәлекле булһа ла, быға әһәмиәт бирмәйем. Бары тик шуны әйтә алам: кешеләрҙең берҙәм, рухи ҡиммәттәргә ынтылыуы һәм яңырыр ға тырышыуы менән Рәсәй менталитеты яҡшыраҡ.
Ситтә йәшәп, нимәгә өйрәндең?
Үҙаллы һәм толерантлы булырға.
Һин башҡорт мәктәбен тамамлағанһың. Был хәҙерге уҡыуыңа йоғонто яһаймы?
Эйе, мәктәптә уҡып, база белеме алдым. Рәсәй мәктәптәре һәр ваҡыт яҡшы уҡытыуы менән дан тотто. Айырып әйткәндә, бер нисә телде белеү, уларҙың һүҙҙәрен һәм мәғәнәһен сағыштырыу уй-фекерләү ҡеүәһен арттыра, тикшереү предметын тәрәнерәк аңларға ярҙам итә.
Тормошта осраған кешеләрҙең кемеһенә һин рәхмәтлеһең? Алдан әйткән хәлгә ҡарата һәм ғөмүмән әйткәндә лә.
Әсәйемә. Ул минең өсөн күп тырышты һәм уның ышанысын аҡларға теләйем. Дуҫтарымды ла айырып әйтке килә. Улар ҡыйын мәлдә ауырлыҡтарҙы онотоп торорға мөмкинлек бирҙе. Химия уҡытыусыһы Зиләрә Вара ҡыҙына сикһеҙ рәхмәтлемен. БДИ тапшыра алмаған мәлдә ул миңә һәм ғаиләмә бик ныҡ ярҙам итте.
Мәктәпте тамамлаған егет-ҡыҙҙарға ниндәй кәңәштәрең бар?
Илебеҙҙең юғары уҡыу йорттарында ғына туҡталып ҡалмаҫҡа, сит илдәрҙекен дә ҡарарға кәрәк. Һәр сығарылыш
уҡыусыһына үҙенә артабан да кәрәге тейәсәк күңел торошон, психологияны булдырыу мөһим. «Һәр нәмәнең үҙ ваҡыты», «Бер ҡасан да һуң түгел» тиһәләр ҙә, минеңсә, йәш саҡта барыһын да һынарға, күрергә, мөкинлектәрҙе файҙаланырға
кәрәк.
Кешеләрҙең ниндәй сифаттары һиңә оҡшай?
Йомартлыҡ, намыҫлылыҡ, ихласлыҡ.
Тыуған яғыңды һағынаһыңмы?
Минеңсә, ситтә булған һәр кеше үҙенең тыуған яғын һағыналыр. Прагалағы тәүге көндәрҙә бындағы тормош айышына өйрәнеүе ауыр булды. Өҙлөкһөҙ ҡайтҡы килде, үҙемә, хатта, ни өсөн мин бында тигән һорау ҙа бирҙем. Шулай ҙа был ҡалаға һәм илгә яйлап өйрәндем. Прага икенсе йортома әйләнеп бара. Чехтар Рәсәй кешеләренә ихтирам менән ҡарай.
Үҙеңде киләсәктә кем тип күрәһең?
Мин күрәҙәсе түгел, киләсәктә кем булырымды теүәл әйтә алмайым. Тормош көндән-көн үҙгәрә, кешеләр һайлаған һөнәрҙәрҙең дә бәғзеләре юҡҡа сыға, яңылары барлыҡҡа килә. Беҙгә ошо үҙгәрештәргә яраҡлашырға кәрәк. Шул уҡ
ваҡытта үҙеңдең өҫтөңдә эшләргә онотмау ҙа мөһим. Тормошта үҙ юлын табыу кешенең төп бурысы булып тора.
Әңгәмә өсөн рәхмәт!
башкиры в Праге, ЕГЭ, Прага, Равиль Итикеев, успех
Предыдущий пост
Следующий пост
Об авторе
Свежие посты
Подписаться Мариам Вильданова:
Мариам Вильданова
Самые свежие посты от Мариам Вильданова
Гульназ Бураншина: «Самое главное — быть хорошим человеком!» - 17.12.2015
Равиль Итикеев: «Башлағанһың икән, еңеп сыҡ!» - 24.07.2015
Равиль Итикеев: «Раз уж начал — побеждай!» - 14.04.2015
Вам также может быть интересно:
Гөлназ Ғәлимуллина: Яҡташтарым менән тик башҡортса ғына һөйләшәм.
26.11.2014
«Яҡташтарым менән тик башҡортса ғына һөйләшәм, — тип һүҙ башланы Гөлназ Ғәлимуллина, — әгәр үҙебеҙҙең...
Фаягуль Юнусова26.11.2014
Ринат Камалов: Киләсәк мәҙәниәтебеҙҙең кирбестәрен беҙ бөгөн һалабыҙ
29.09.2014
Бөгөн Ринат өс ҡала менән тығыҙ бәйләнештә. Шуға ҡарамаҫтан, беҙҙең геройыбыҙ төрлө урындарҙа йәшәргә һәм...
Эльвира Муталова29.09.2014
Урал Яҡупов: Үҙең булып ҡал!
11.12.2014
Владивосток ҡалаһында Японияны өйрәнеү факультетында уҡып йөрөүсе Урал Яҡупов бер нисә тапҡыр Японияла стажировкала булған....
Эльвира Муталова11.12.2014
Лилиә Абдрахманова: «Хыялдарың артынан ҡалма!»
22.03.2017
Америкала йәшәүсе яҡташтарыбыҙ тураһында күп яҙабыҙ. Бөгөнгө әңгәмәбеҙҙең геройы ла – ошо илдә юриспруденция өлкәһендә...
Эльвира Муталова22.03.2017
Радмир Муфтахин: «Башҡорт халыҡ көйҙәре башҡа ҡитғаларҙа ла яңғыраһын!»
02.02.2015
Радмир Маймонида исемендәге Дәүләт Классик Академияһында уҡыған сағында уҡ халыҡ-ара бәйге һәм фестивалдәрҙә башҡорт...
Фатима Янбаева02.02.2015
Фаил Илембәтов: «Көлгә күмһәләр, көлөп сығығыҙ, балсыҡҡа батырһалар, балҡып сығығыҙ!»
25.02.2016
Үҙ районымдың егет һәм ҡыҙҙарын айырыуса ниндәйҙер бер ғорурлыҡ, ҡыуаныу хисе менән яҙам. Бөгөнгө мәҡәләм... |
Ҡатнашыу өсөн төп шарт — барыһы ла иҫ киткес, ябай булмаған, матур hәм бер нимәгә оҡшамаған булырға тейеш
Кешеләрҙең күбеһе рухи кyтәренкелекте һаҡлап ҡала, әммә яҡынлашып килгән ҡартлыҡты алдай алған кешеләр, күп кенә йәштәрҙе уҙып китә ала. Тап бына улар өсөн муниципаль район хакимиәтенең мәҙәниәт буйынса комитеты, Бишбүләк Мәҙәниәт һарайы, Һуғыш, хеҙмәт ветерандары, Ҡораллы Көстәр hәм хоҡуҡ һаҡлау органдары район советы менән берлектә яңы ижади конкурс үткәрә, ундағы берҙән-бер шарт — 55 йәштән өлкәнерәк hәм үҙ эшендә башҡаларҙан яҡшыраҡ булыу. Конкурста ҡатнашыусы үҙ һәләтен, талантын, белемен hәм ижадта, фәндә, спортта булған ҡаҙаныштары менән уртаҡлашырға тейеш.
Конкурсҡа барлыҡ жанрҙар — вокал, хореография, сәнғәти һүҙ, музыкант-башҡарыусылар, декоратив-ғәмәли ижад hәм халыҡ кәсептәре өлкәһендәге мастерҙар hәм оҫталар, оригиналь жанр, спорт, төрлө трюктар тәҡдим ителергә тейеш. Конкурс номерҙары ҡыҙыҡлы мауығыуҙар, ижад hәм конкурсанттың ҡаҙаныштарын күрһәтеүсе фото йәки видео презентациялар менән оҙатылып барылырға тейеш.
Конкурстың һайлап алыу турҙары:
21 ноябрҙә Дүсән ауылы Күп функциялы мәҙәниәт үҙәге сәхнәһендә (Айыт, Биҡҡол, Дим, Ерекле, Каменка, Йылбулаҡтамаҡ ауыл Советтары конкурсанттары);
22 ноябрҙә Баҙлыҡ ауылы Күп функциялы мәҙәниәт үҙәге сәхнәһендә (Баҙлыҡ, Калинин, Ҡыңғыр-Мәнәүез ауыл Советтары конкурсанттары);
24 ноябрҙә Михайловка ауылы Мәҙәниәт йорто сәхнәһендә (Михайловка, Ҡушйылға, Сухоречка ауыл Советтары конкурсанттары);
26 ноябрҙә Бишбүләк Мәҙәниәт һарайы сәхнәһендә (Бишбүләк ауыл Советы конкурсанттары) уҙасаҡ;
28 ноябрҙә Бишбүләк Мәҙәниәт һарайы сәхнәһендә йомғаҡлау турниры була.
Ғаризалар 25 ноябргә тиклем ҡабул ителәсәк.
Барлыҡ һорауҙар буйынса 8 (34743) 2-10-27 телефоны буйынса район Мәҙәниәт һарайының методика бүлегенә мөрәжәғәт итегеҙ.
Пенсияға сығыу менән тормош яңынан башлана икәнен иҫбатлаусы һәм күрһәтеүсе оло йәштәге ҡатнашыусыларҙан ғаризалар көтөп ҡалабыҙ. Сөнки асылда, һиңә нисә йәш икәне мөһим түгел, ә һин рухлы, күңелле, оптимист hәм күңелең менән йәш булыуың мөhим.
Зyлия Таҡутдинова,
район мәҙәниәт һарайы методисы.
Читайте нас в
© 2020 Сайт издания "Дим буйзары" Копирование информации сайта разрешено только с письменного согласия администрации. |
Йәйге ял ваҡытында мин ғаиләм менән Ҡуштау тауына барҙым. Ул тау йыраҡтан матур булып күренеп тора ине. Тауға яҡынайған һайын уның матурлығына нығыраҡ һоҡландым. Тауҙың итәгенән алып түбәһенә тиклем төрлө-төрлө ағастар үҫә, ә ағастарҙа матур итеп ҡоштар һайрай. Яҡында ғына нимәнеңдер ҡысҡырғаны ишетелде. Мин айыу үкерә икән тип, ҡурҡып киттем. Ә ауыл кешеләре: “Бында айыуҙар юҡ. Мышы шулай ҡысҡырҙы”, -тип мине йыуаттылар.
Ҡуштауҙы күрергә тип төрлө ҡалаларҙан килгән кешеләр менән бергәләп һөйләшә-һөйләшә тау башына үрләнек. Бына өс йөҙ метр бейеклегендәге тауҙың осона менеп еттек.Унан беҙгә иҫ киткес панорама асылды: Ҡуштауҙың бер яғы буйлап Ағиҙел йылғаһы ағып ята, яҡындағына Стәрлетамаҡ, Ишембай ҡалалары күренеп тора. Тирә-яҡ йәшеллеккә сумған. Баш осонда зәңгәр күк, алтын ҡояш нурҙары. Тик күңелемде был матурлыҡты бысыратып ятҡан «Башҡорт сода компанияһы” ның яһалма күлдәре борсоно.
Мин әле бала ғына кеше. Минең теләгем шул: тәбиғәтебеҙҙе ҡайғыртыу өсөн түрәләребеҙгә яҡшы зиһен, аҡыл бир !
Калимуллина Диана. 3 б класс КБГИ Етәксеһе Ғәлләмова Айгөл
Сығанағы — «https://ba.wikibooks.org/w/index.php?title=Ҡышҡы_йәйғор_-2021._Сәсәндәр_мәктәбе/Ҡуштау&oldid=24091»
Категория:
Ҡышҡы йәйғор - 2021
Навигация
Шәхси ҡоралдар
Танылмағанһығыҙ
Әңгәмә
Башҡарған эштәр
Яңы ҡатнашыусыны теркәү
Танылыу
Исем арауыҡтары
Мәҡәлә
Фекер алышыу
башҡортса
Ҡарауҙар
Уҡыу
Үҙгәртергә
Тарихты ҡарау
Тағы
Төп йүнәлештәр
Баш бит
Берләшмә
Ағымдағы ваҡиғалар
Һуңғы үҙгәртеүҙәр
Осраҡлы мәҡәлә
Белешмә
Ярҙам итеү
Ҡоралдар
Бында һылтанмалар
Бәйле үҙгәртеүҙәр
Махсус биттәр
Даими һылтанма
Бит мәғлүмәттәре
Биттән өҙөмтә яһарға
Баҫтырырға/сығарырға
Китап төҙөргә
PDF форматында күсереп алырға
Баҫтырыу өлгөһө
Башҡа телдәрҙә
Һылтанмалар өҫтәү
Был бит һуңғы тапҡыр 19:36 14 май 2021 үҙгәртелгән.
Текст Creative Commons Attribution-ShareAlike License рөхсәтнамәһе буйынса рөхсәт ителгән; айырым осраҡта өҫтәмә шарттар ҡулланылыуы мөмкин. Тулыраҡ мәғлүмәт алыу өсөн, Ҡулланыу шарттарын ҡарағыҙ. |
Рәсәйҙә байрамдарҙа кешеләр мунса инергә ярата, тип ҡабул ителгән инде. Һәм эҫерәк булған һайын, ул яҡшыраҡ. Әммә әлеге күңелле hәм һаулыҡ өсөн файҙалы ваҡыт үткәреү hәр ваҡытта ла яҡшы тамамланмай. Бәләбәй район-ара күҙәтеү эштәре hәм профилактик эштәр бүлеге байрам hәм ял кoндәрендә янғын һүндереүселәрҙе саҡырыу һаны арта, hәм шуның бер сәбәбе — мунсаларҙың йыш яныуы, тип иҫкәртә. Әйҙәгеҙ, асыҡлап китәйек: мунсалар ниңә яна?
Мунса янғындарының иң киң таралған сәбәптәре мейескә яғыу менән бәйле, әлбиттә, сөнки ауылда күп ваҡыт ҡаты яғыулыҡ менән яғылыусы мунса мейестәре тәшкил итә. Ике сәбәп тә кеше эшсәнлеге менән бәйле: мейес hәм төтөн сыға торған юлдың дөрөҫ булмауы, мейесте ҡулланған ваҡытта янғын хәүефһеҙлеге ҡағиҙәләрен боҙоу.
Белгестәр дөрөҫ булмаған ҡоролма hәм мейестең hәм төтөн сығыу юлдарының төҙөк булмауына миҫалдар килтерә ала:
- мейес ауыҙы алдында иҙәндә ҡалай булмау;
- мейестә hәм төтөн сығыу юлдарында ярыҡ булыу;
- мейес hәм төтөн сығыу юлдары менән тоташҡан урындарҙа (йыш ҡына түшәм hәм түбә) ара булмау;
- мейес һәм төтөн сығыу юлдары яһалған материалдың, эксплуатациялаy шарттары тура килмәү.
Мейестәрҙе дөрөҫ ҡулланмау һөҙөмтәһендә, ғәҙәттә, мейес hәм төтөн сығыу конструкцияларының артыҡ ҡыҙыуы hәм, һөҙөмтәлә, тирә-йүндәге материалдарға ут ҡабыуы. Шулай уҡ мунса мейестәрен дөрөҫ ҡулланмау өлгөһө булып, ҡайһы берҙә еңел hәм тиҙ яныусан шыйыҡлыҡтар ярҙамында ҡаты яғыулыҡ яндырыу тора, ул ҡапыл дөрләп китеп, мейес ауыҙынан сыға. Йыш ҡына шул рәүешлe, бисара мейес яғыусы тәне бешеүҙән йәрәхәт ала.
Мунсаларҙа янғындың иң киң таралған сәбәптәренeң береһе - электр йыһаздарын дөрөҫ монтажламау hәм эксплуатациялаy.
Алексей ДАНИЛОВ,
Бәләбәй төбәк-ара күҙәтеү эшсәнлеге hәм киҫәтеү эше бүлеге начальнигы, эске хеҙмәт подполковнигы.
Автор фотоһы.
Читайте нас в
© 2020 Сайт издания "Дим буйзары" Копирование информации сайта разрешено только с письменного согласия администрации. |
Инвалид балалар ниңә арта?Рәсәй Хеҙмәт һәм социаль яҡлау министрлығы илдә инвалид балаларҙың күбәйеүен белдерҙе.
Быйыл физик кәмселектәре булған сабыйҙар 19 меңгә артып, дөйөм һан 670 меңгә етте.
Бынан өс йыл элек кенә улар 617 мең тәшкил итә ине.
Инвалидтарҙың йылдан-йыл күбәйеүен белгестәр ҙә таный. 24,3 проценты – психик тайпылыштарға, 23,2 проценты – нервы системаһы сирҙәренә, 17,7 проценты тыумыштан килгән физик кәмселектәргә дусар.
Автор: Д. ҒӘБДРӘХИМОВА.
Читайте нас в
Башҡортостан Республикаһы Стәрлетамаҡ ҡалаһының ижтимағи-сәйәси гәзите
Башҡортостан Республикаһы буйынса элемтә, мәғлүмәт технологиялары һәм киңкүләм коммуникациялар өлкәһендә күҙәтеү буйынса федераль хеҙмәт идаралығында 2019 йылдың 22 июлендә теркәлде. Теркәү номеры – ПИ №ТУ02-01679.
1990 йылдың ғинуарына нәшер ителә. Ойоштороусылары: Башҡортостан Республикаһының Матбуғат һәм киң мәғлүмәт саралары агентлығы, Стәрлетамаҡ мәғлүмәт үҙәге- Башҡортостан Республикаһының "Башҡортостан Республикаһы" нәшриәт йорто дәүләт унитар предприятиеһы филиалы. Баш мөхәррир - Мансуров Рәмил Ғәбдрәшит улы.
Телефон
Баш мөхәррир (347) 325-18-57 Яуаплы сәркәтип (347) 325-18-57 Хәбәрселәр (347) 325-75-70 Бухгалтерия (347) 325-60-73 |
Шуның өсөн мәғлүмәтте эшкәртеүгә яуаплы, өсөнсө затШуның өсөн мәғлүмәтте эшкәртеүгә яуаплы, өсөнсө зат.
BR тәҡдимдәрен ҡалдыра
BR тәҡдимдәрен ҡалдыра. Шуның өсөн мәғлүмәтте эшкәртеүгә яуаплы, өсөнсө зат.
Һәм баҡыға 1 ч Танышыу, башҡа Бушлай
Видеочивать-аналог видеочивать рулеткой-рулетка
башҡа ҡыҙҙар менән теркәлгән ч рулетка секс видео менән бушлай таныша рулетка ч скачать бушлай телефон таныштырҙы теркәлгән етди мөнәсәбәттәр өсөн бушлай таныша рулетка менән ҡыҙ видеочивать өлкәндәр өсөн бушлай таныша видеочивать ҡарап ханым видеочивать эротика |
Йылайыр ауылының “Ҡояшҡай” балалар баҡсаһында йәш сәсәндәр араһында “Урал батыр” эпосын яттан һөйләү конкурсы үтте. Халҡыбыҙҙың тарихи мираҫын һаҡлауға, балаларҙың һәләтен асыуға, мәҙәниәткә һәм әҙәбиәткә бәләкәстән һөйөү уятыуға йүнәлтелгән был сарала беҙҙең кескәйҙәр – районыбыҙҙың балалар баҡсаларында тәрбиәләнеүселәр көс һынашты.
Конкурста 12 балалар баҡ-саһынан 34 бала ҡатнашты. Еңеүселәр инсценировка һәм яңғыҙ башҡарыу номинацияларында билдәләнде. Жюри ағзалары сығышты юлдарҙың күләме, тасури ятлау, костюмдар һ.б кеүек критерийҙар буйынса баһаланы.
Инсценировка номина-цияһына балалар баҡсалары бик яуаплы әҙерләнеп килгән: “сәхнә”, әйтерһең, ысын театрҙағылай, “Урал батыр” сюжетына ярашлы итеп биҙәлгән, “актерҙарҙың” кос-тюмдары аяҡ кейемдәренә тиклем уйланылған. Ҡайһы бер сығыштар бейеү, йырҙар менән дә байытылды. Оҙон һүҙҙең ҡыҫҡаһы, ысын тамаша күрһәтте кескәйҙәр! Был номинацияла приз-лы урындарҙы Юлдыбай ауылының “Ләйсән” балалар баҡсаһы (1-се урын), Һабыр ауылының “Ләйсән” балалар баҡсаһы (2-се урын), Ҡашҡар ауылының “Миләш” һәм Йомағужа урта мәктәбенең мәктәпкәсә төркөмө (3-сө урындар) алды.
Яңғыҙ ятлау номинация-һында иң бәләкәй башҡарыусы – Һабыр балалар баҡсаһынан өс йәшлек Нуриман Таһиров “Урал батыр”ҙан үҙенең тәүге 50 юлын ятлап ишеттерҙе. Шулай уҡ эпосты ике телдә – русса һәм башҡортса – һөйләүселәр ҙә булды. Ә иң күп ятланған юл күләме – 300.
Яңғыҙ ятлау номинация-һында урындар ошолай бүленде:
1-се урын – Арыҫлан Әптиков, Матрай ауылының “Йәйғор” балалар баҡсаһы;
2-се урын –Семён Серков, Йылайыр ауылының “Аҡ сәскә” балалар баҡсаһы;
3-сө урындар – “Ҡояшҡай” балалар баҡсаһынан Самат Вәлиев, “Ҡайынҡай” балалар баҡсаһынан Дарья Воголова, Яманһаҙ балалар баҡсаһынан Латифа Байегетова.
– Иң беренсе кескәйҙә-ребеҙгә рәхмәт әйткем килә. Шундай күләмле лә, ауыр ҙа эпосты ятлай алған бала – ғаиләһен, тыуған ауылын яратҡан кеше. Ата-әсәләр менән тәрбиәселәргә айырым рәхмәт. Кескәйҙәрҙән ошо еңел булмаған юлдарҙы ятлаттырыу өсөн күпме тырышлыҡ һалыуығыҙҙы бик яҡшы аңлайым. Ә һеҙ, бәләкәйҙәр, мәктәпкә барғас та “Урал батыр”ҙы онотмағыҙ, бөгөн эпостан 100-200 юл ятлаһағыҙ, артабан 500-1000 юлға етәбеҙ, тип тырышығыҙ, – тине, еңеүселәрҙе ҡотлап, район мағариф бүлеге етәксеһе Гөлсәсәк Хәсән ҡыҙы Айытҡолова.
Конкурс аҙағында бәләкәй ҡатнашыусыларҙың һәр береһенә иҫтәлекле бүләктәр тапшырылды. Аҙаҡ бергәләп уйындар уйнап алдылар, тәм-томдар менән сәй эстеләр.
“Ҡояшҡай”ҙа был көндө үҙе бер байрам булды, тиһәк тә арттырыу булмаҫ.
З. МУСИНА.
Автор фотолары.
Читайте нас в
Зарегистрировано Управлением Федеральной службой по надзору законодательства в сфере связи, информационных технологий и массовых коммуникаций по Республике Башкортостан. Свидетельство о регистрации СМИ: ПИ №ТУ02-01424 от 26 августа 2015 г. |
Беҙҙең өсөн ҡәҙерле булған ҡыҙыбыҙ Айгөл Иҫәнгилдинаны тыуған көнө менән ҡайнар ҡотлайбыҙ. Уға һаулыҡ, бәхет, оҙон-оҙон ғүмер теләйбеҙ.
Беҙҙең өсөн ҡәҙерле булған ҡыҙыбыҙ Айгөл Иҫәнгилдинаны тыуған көнө менән ҡайнар ҡотлайбыҙ. Уға һаулыҡ, бәхет, оҙон-оҙон ғүмер теләйбеҙ.
Ер йөҙөнөң бөтә матурлығын
Килә һиңә бүләк итәһе.
Донъялағы матур һүҙҙәрҙең
Иң йылыһын килә әйтәһе.
Ҡотлап һине тыуған көнөң менән
Ниҙәр теләһәк тә аҙ һымаҡ.
Ғүмерең оҙон булһын, шатлыҡ менән
Гөрләп йәшә матур йыр һымаҡ!
Беҙҙең күңел һәр саҡ һиңә
Теләй бары изге теләк.
Ер йөҙөндә һинән башҡа
Бер кем юҡ ҡәҙерлерәк!
Ҡотлау менән әсәйең, ағайың, ҡустың, һылыуың, кейәүең, инәйҙәрең һәм апайҙарың.
Читайте нас в
Башҡортостан Республикаһы Күгәрсен районы "Мораҙым" ижтимағи-сәйәси гәзитенең рәсми сайты. Ойоштороусылары: Башҡортостан Республикаһының Матбуғат һәм киң мәғлүмәт саралары агентлығы, Башҡортостан Республикаһының "Башҡортостан Республикаһы" нәшриәт йорто дәүләт унитар предприятиеһы.
Элемтә, мәғлүмәт технологиялары һәм киң коммуникациялар өлкәһендә күҙәтеү буйынса федераль хеҙмәттең Башҡортостан Республикаһы буйынса идаралығында теркәлде. 2015 йылдың 12 авгусында бирелгән ПИ ТУ 02-01395-се һанлы теркәү тураһындағы таныҡлыҡ. Директор (баш мөхәррир) Ладыженко А.Ғ., "Мораҙым" гәзите мөхәррире вазифаһын башҡарыусы Р.И.Исҡужина. |
Башҡорт кадрҙары Мәскәүҙе яулай. Айрат Ғәскәров менән Хәмит Мәүлийәровты яуаплы вазифаларға тәғәйенләнеләр.
Ағиҙел
-14 °С
Болотло
75 лет Победы
Бөтә яңылыҡтар
Дөйөм мәҡәләләр
27 Февраль 2019, 10:43
Башҡорт кадрҙары Мәскәүҙе яулай. Айрат Ғәскәров менән Хәмит Мәүлийәровты яуаплы вазифаларға тәғәйенләнеләр.
Элекке дәүерҙә Башҡортостандан сыҡҡан һәм аҙмы-күпме яуаплы вазифаға тәғәйенләнгән етәксе төбәк башлығына көндәш итеп ҡарала, күрмәмешкә, хатта мәғлүмәт йәһәтенән эҙәрлекләүгә дусар ителә торғайны.
Хәҙер бөтөнләй икенсе күренеш. Элекке вице-премьер һәм финанс министры Айрат Ғәскәровты ғына алайыҡ. Яңыраҡ ул яуаплы эшкә – “Росспиртпром” акционерҙар йәмғиәте етәксеһе вазифаһына тәғәйенләнде. Икенсе миҫал: шулай уҡ элекке вице-премьер, төҙөлөш тармағы өсөн яуаплы Хәмит Мәүлийәров Рәсәй Хөкүмәте эргәһендә ойошторолған “Милли-мәҙәни мираҫ” фондына етәкселек итәсәк һәм мәҙәниәткә ҡараған 120 миллиард һумлыҡ төҙөлөш эштәрен тормошҡа ашырасаҡ. Путин проекты тип аталған был киң тармаҡлы эште Дәүләт компаниялары туранан-тура финанслаясаҡ. Төҙөлөш эштәре Санкт-Петербург, Калининград, Владивосток, Севастополь, Кемерово ҡалаларында барасаҡ. Әйткәндәй, Хәмит Мәүлийәров РФ Төҙөлөш министры урынбаҫары булып эшләне, Сочи олимпиадаһын төҙөп бөтөүҙә әүҙем ҡатнашты һәм юғары дәүләт наградаһына лайыҡ булды. Тик был хаҡта Башҡортостан халҡы белмәй ҡалды.
Хәҙер Башҡортостан инвесторҙар өсөн генә түгел, ошонан сыҡҡан һәм ҙур вазифа биләгәндәр өсөн дә асыҡ. Уларҙың ҡанат нығытҡан төбәктәренә ярҙам итерҙәренә ышаныс ҙур. |
Башлыҡ сифатһыҙ араҡынан мәхрүм итте, яҡшыһын эсеүҙе тыйҙы. Әртистәр аптырана, ресторан хужалары ҡайғыра, ойоштороусылар зыянды иҫәпләй. Ә бына ҡатын-ҡыҙҙар – ҡәнәғәт.
Ағиҙел
-26 °С
Болотло
75 лет Победы
Бөтә яңылыҡтар
"Минең тормошомда эскелеккә урын юҡ"
24 Декабрь 2019, 11:04
Башлыҡ сифатһыҙ араҡынан мәхрүм итте, яҡшыһын эсеүҙе тыйҙы. Әртистәр аптырана, ресторан хужалары ҡайғыра, ойоштороусылар зыянды иҫәпләй. Ә бына ҡатын-ҡыҙҙар – ҡәнәғәт.
2020 йылдың 1 ғинуарынан спиртлы эсемлектәргә хаҡтар арта. Рәсәй Финанс министрлығы ҡарарына ярашлы, араҡыға хаҡтар – 7, коньяк өсөн 11 процентҡа артасаҡ. Хаҡтарҙың артыуына иғтибар итеүселәр аҙ булыр ине, әгәр эсеү мәсьәләһе беҙҙә улай киҫкен тормаһа.
2020 йылдың 1 ғинуарынан спиртлы эсемлектәргә хаҡтар арта. Рәсәй Финанс министрлығы ҡарарына ярашлы, араҡыға хаҡтар – 7, коньяк өсөн 11 процентҡа артасаҡ. Хаҡтарҙың артыуына иғтибар итеүселәр аҙ булыр ине, әгәр эсеү мәсьәләһе беҙҙә улай киҫкен тормаһа.
Республика Башлығы Радий Хәбировтың халыҡты ялған араҡы етешетереүгә һәм һатыуға, ғөмүмән, эскеселеккә ҡаршы күтәреүе, һис шикһеҙ, хуплауға лайыҡ. Башҡаса мөмкин дә түгел. Өҙөлгән ғүмерҙәр, тарҡалған ғаиләләр, һәләкәттәр күпселектең үҙәгенә үтте. Киҫкен һәм ҡәтғи саралар кәрәк. Беҙҙеңсә, Башлыҡ тарафынан ойошмаларҙа һәм учреждениеларҙа “корпоративка” тип аталған күмәкләп мәжлес ҡороп эсеүҙе тыйыуҙы ла тап шулай аңлатырға мөмкин. Айыҡ тормошто иң тәүҙә юғарыла етәкселәр үҙҙәре күрһәтергә тейеш. Эйе, эсмәйенсә лә йәшәп була. Мәҫәлән, социологтар раҫлауынса, эскелеккә ҡаршы көрәште күпселек ҡатын-ҡыҙҙар хуплай икән. Айныҡ ир, сәләмәт йәшәү рәүеше һәр ваҡыт үҙенә ылыҡтыра.
Әлбиттә, тап ошо осор йыллыҡ аҡсаһын һуғып ҡалған эстрада йондоҙҙары ла, төнгө клубтар ҙа, ресторан-ашханалар ҙа зыян күрәсәк. Уның ҡарауы, ыңғай һөҙөмтәләр байтаҡҡа күберәк. Эсмәгәс, һаулыҡҡа зыян юҡ. Ялдың башҡа төрөн табырға мөмкин. Һәр хәлдә, үҙ өйөңдә яҡындарың, ғаиләң менән Яңы йылды ҡаршылауҙан берәү ҙә тыймай. Шулай, ғәҙәттәгесә түгел, быға өйрәнелмәгән, нисауа, быйыл ауыр, киләһе байрамдарҙа еңелерәк булыр. |
Нурбикә әбей иҫкереп емерелергә әҙер биш ҡатлы йорттоң икенсе ҡатында йәшәй. Ҡарты тере саҡта ауылда тормош көттө улар. Шунан Таңатарына һуғыш ветераны булараҡ ҡаланан фатир бирергә иттеләр. Бөйөк Еңеүҙең түңәрәк датаһы алдынан яугирҙарҙың тормош кимәлен яҡшыртыу тураһында радио-телевидение, гәзит-журналдар аша кем уҙарҙан шауларға тотондолар. Баштараҡ ышанып та етеңкерәмәгәндәр ине ул хәбәргә, әммә тиҙҙән бер нисә кешегә район үҙәгенән фатир бүленеүе хаҡында урыҡ-һурыҡ яңылыҡ ишетелде, шунан ауылдарына ла сират етте, уларҙан ике өй аша йәшәгән, түшәккә башҡаса тормаҫ өсөн ныҡлап ятҡан Бүкән Шәрифйәнгә, йәнә Таңатарына йылмайҙы аңғармаҫтан күктән төшкән бәхет. Үҙ хәле үҙенә саҡ, йәшәүҙән ваз кискән, ярауы аҫтында ҡалған Шәрифйәнгә яҡындары һөйөнөс хаҡында еткергәндәрмелер-юҡмылыр, билдәһеҙ, мәгәр тегенең иҫ белгәндән үк ҡалаға китеп олағып әле шунда йәшәп ятҡан, ауылда фәҡәт һуғым һуйыу осоронда ғына күренгеләргә күнеккән алыпһатар ейәне был юлы бик ҡабалан ҡайтып төштө лә, кәрәкле документтар юллап, йүнәтеп, ҡаланан ғына түгел, баш ҡаланың үҙенән фатир даулап, ауыл советы юлын таҡырлап егәрле сабыулай башланы, әйтерһең торлаҡ ҡартатаһына түгел, берҙе өскә тәгәрәтеп һатыусы замана йылғырына бүленгән! Үҙенә ҡалһа ғүмер буйы ҡәҙерләп ҡорған йылы донъяларын ташлап, берәмтәләп йыйған йорт ҡаралтыһын, хужалыҡ әйберҙәрен туҙҙырып бер ҙә генә ҡуҙғалғыһы килмәгәйне лә бит, ҡарты уны аптырауға һалып ят тарафҡа үрһәләнеп ашҡынғас, район үҙәгендәге түрәләр ҙә өҙмәй – ҡуймай димләгәс, ни хәл итһен, “кәрәк тирәкте йыҡтыра”, тигәндәй, күнде һуңғы сиктә. Бынан ары ауылда ҡалыуҙан мәғәнә лә самалы ине шул: мал бағыу, ҡош-ҡортто ҡарау йылдан-йыл ауырлашты, ер аяғы ер башында ятҡан, тау түбәнендәге ҡоҙоҡтан һыу килтереү үҙе бер этлеккә әүерелде, эргәләрендә күҙ терәр яҡын туғандары юҡ йәнә, өҫтәүенә Хоҙай Тәғәлә бала һөйөргә насип итмәне. Шуға күрә, нимәгә юҡҡа ымһынып, ҡыҫыр-ҡуңалтаҡҡа терәлеп төңөлөргә. Ҡуҙғалырға иттеләр. Дөрөҫ, йәшәй барып ереккән төйәкте, эҫенгән йорт-ҡураны, аралашып йәшәгән ауылдаштарҙы ҡалдырып китеүе еңелдән түгел ине. Төйнәнеүгә килгәндә уныһы артыҡ мәшәҡәт тыуҙырманы; кейенер-яҫтаныр әйбер, йорт эсен йәмләгән сигеүле сепрәк-сапраҡ, һауыт-һаба күпме генә инде, ҡаралты тигәне лә өҫтәл, ике ултырғыс, шифоньер, комод та донъяла барған хәл-ваҡиғаларҙы йылылай ғына еткереп, тауышланып ултырыусы аҡлы-ҡаралы телевизор. Ун литр һыу һыйҙырмалы, ата-әсәһенең төҫө итеп һаҡлап тотонолған ҡомартҡы – йоморо эсле еҙ самауыр ҙа ошоғаса ҡәҙерле нәмәгә иҫәпләнеп, килгән-киткәндең тәне-йәненә ҡайнарлыҡ өҫтәп, табындары түрен йәмләне. Беләләр, ҡала ерендә ҡуҙ самауырына хәжәт ҡалмаясаҡ, иллә уны ла үҙҙәре менән алырға иттеләр, ни йөҙ менән яҡындарыңды хәтерләткән нәмәне яттар ҡулына ҡалдыраһың? Быҙауларға етешкән тананы күрше, Байғужанан килгән йәш ғаиләгә етәкләтеп ҡайтарҙылар, дүрт баш һарыҡты осһоҙ ғына хаҡҡа ике яҡ күршеләре һатып алды, ике тиҫтәнән ашыу тауыҡты, ҡышҡы селләлә тәпәйҙәрен өшөтөп тупысланып ҡалған ҡарт әтәсте, аталығы менән шешәк ҡаҙҙы ваҡланып тормай ян-тирәләренә бушлай өләштеләр. Ә бына күҙгә генә ҡарап тороусы, шауҡал ғына булһа ла үтә лә һөтлө Аҡбашты артыҡлап һатыулашмай ғына күрше Васильевка ауылынан килгән белешенә тоттороп ебәргән саҡта ҡартының өтөрөй ҡаштары бергә тоташып төйөлөп, маңлай һырҙары бураҙналанып тәрәнәйеп китте, үҙенең дә йөрәге әрнеп һыҡраны. Аҡбаш та айырылышыуҙы тойоп әллә сүс арҡан менән тәртәгә шаҡарып бәйләгән башын ҡайырып, ошоға саҡлы уға миһырбанлы мөғәмәләлә булған хужаларынан яҡлау өмөт иткәндәй үҙәләнеп баҡырып алды, ауыл осона еткәнсе дүрт аяғын үрә терәп атларға теләмәне. Белешенә эйәреп килгән, сей һарынан бөткән һипкелле малай, яһилланып, һәүкәште сыбыртҡы менән ярырға тотонғайны, йәндәре урынынан ҡупты, әйтерһең һигеҙҙән үрелгән ҡаты ҡайыш меҫкен мал һыртын түгел, уларҙың арҡаһын ҡайыҙлай. Таңатары сыҙаманы булыр, ҡауҙырлығы ҡалҡып, аҡһаңлап йүгерә-атлай сыбыртҡыға барып йәбеште лә белекһеҙ үҫмерҙе уҫал киҫәтте: «Не бей ее, она хорошо понимает человеческого языка. – Инәлеүле тауыш менән һыйырҙы өгөтләп һөйләнде. – Ни хәл итмәк, башҡа сара юҡ, Аҡбаш, бар инде, ҡаршылашма, беҙ ҙә һинең артыңдан ҡуҙғалабыҙ оҙаҡламай… Нисә йылдар дауамында бәрәкәтле ағыңдан өҙмәнең, түлеңдән яҙҙырманың, рәхмәт һиңә… Берүк рәнйемә инде беҙгә, ҡарт елғыуарҙарға…» Бәхилләшкәндәй шау тарамыш ҡулын һыйырҙың арҡаһында шапылдатҡайны, тегеһе ниһайәт, аяныслы яҙмышының асылына төшөнгәндер, атлап китте, башҡаса тиҫкәреләнмәне.
Фатир алып бирешеүгә күҙҙәре сысҡандыҡылай былтайып хәйләкәр янған, етеҙ хәрәкәтле, гелән өтәләнеп-ашыҡҡанғалыр әйткән һүҙҙәренең яртыһын йотоп һөйләүсе урта йәштәрҙәге бер үтембей ирҙе ялланылар, алыш-биреш ҡағыҙҙарын уға ышанып тотторҙолар. Бирәм тигән ҡолона, сығарып ҡуйған юлына, тигәндәй был ир ҙә ауылдарында көтмәгәндә пәйҙә булды, теге Шәрифйәндең ейәненең иномаркаһына һағып килеп төштө лә кейек еҫен һиҙеп эҙ ҡыуалатҡан бурҙай эттәй тура уларға йүнәлде. Ҡултығына ҡара дермантин папкаһын ҡыҫтырып ике аҙна тирәһе ауыл менән ҡала араһында йүгергеләгән шул ир ситтәрәк, ҡарауһыҙ кварталдарҙың береһендә урынлашҡан, халыҡ телендә «хрущевка» атамаһында йөрөгән ошо иҫке харабанан ике бүлмәле фатир табып бирҙе. Таңатары менән бергәләп барып ҡарағанда был ҡойто торлаҡ бушаған ине инде, элекке хужанан мөйөшкә тауҙай өйөлгән араҡы-һыра шешәләре, һәм бүлмәләргә елләтмәҫлек итеп һеңешкән тәмәке еҫе ҡалғайны. Фатирға торлаҡ төҫө индереүгә лә аҙна самаһы ваҡыт китте. Юғын юллап, яҡшырағын таптырып ҡыялманылар, барына шөкөр ҡылдылар. Өлөшкә төшкәненә мөрхәтһенмәй, нәфселәнеп ҡайҙа ғына барһындар, үҙҙәре тотонһалар, йүнле эш ҡыра алмай һемәйеп ҡалырҙар ине әле. Көйрәгән сыра көл-күмергә ҡалырҙан әүәл, яҡтыраҡ яна башлай ғәҙәттә, шуның ише ҡарты ла һуңғы йылдарында буштан тиккә елкенмәгән икән, килеп урынлашып, бер йыл тигәндә ҡапыл ғына үлеп китте. Ҡапыл, тип әйтеүе лә дөрөҫ үк булмаҫ, ике-өс ай самаһы һиҙҙермәҫкә тырышып һыҙып ауырып йөрөнө ул башта, ғүмере буйы көсәнеп йөк тартып алға ынтылған ҡыртыш алашалай ахырғаса бирешергә генә теләмәне. Дауахана юлын тапап табиптарға ла бәләһен һалманы, иллә яйлап бәҫтән сыға барыуы кәүҙә торошонда һиҙелде, бит-йөҙөндә асыҡ сағылды. Иренә сәйерерәк яңғыраған исемде тикмәгә генә ҡушмағандарҙыр, йөҙө ҡуңыр, сәстәре шоморт ҡара булһа ла, күҙҙәре төпһөҙ көмбәҙҙәй инеләр, тимәк уны иртәнге шәфәҡ ҡыҙыллығының дауамы баҙыҡ зәңгәрлек тыуҙырған. Шул күҙҙәрен дә ҡара, шыҡһыҙ көҙгө төндөң сәхәргә ялғанған мәлендә йомдо. Кискеһен хәленең мөшкөллөгөн һиҙеп әллә, йоҡоһо килеүенә һылтанып аҡшамда уҡ ятты. Ул да тотҡарланмай эргәһенән урын алғайны, Таңатары ғәҙәтенә килешмәгән һалҡынлыҡ күрһәтеп, көңгөр-ҡаңғыр гәпләшеп, үткәндәрҙе иҫкә төшөрөп хәтер яңыртаһы урынға боролоп ҡырғыстай арыҡ арҡаһын ғына ҡуйҙы. Шулай шымтайышып бер килке яттылар, ул һүҙ башлағыһы килеүен белгертеп тамаҡ та ҡырғылағайны ла, тегеһе ауыр уфтанып ҡуйыу менән генә сикләнде. Ята торғас ойоп киткән, ире һаҡ ҡына ҡабырғаһына төрттө: «Һин йоҡлайһыңмы ул?» «Атаҡ, йоҡламай ни, ете төн уртаһы ла…» Иҙрәп әүелйеүенән арына алмай йыбанып ҡына яуапланы. «Шуны әйтмәксе инем, сабынлығыбыҙҙан аҡҡан Ташкисеү инешенең һыуын эскем килә, ҡарсыҡ…» Төшөнөп етеңкерәмәгәнгә ҡабаттан һорай һалды: «Ни тинең, шыпа аңламаным, ҡарт, әллә һаташаһың инде?» «Һаташмайым, уйлап ятам. Нишләптер Сыуаҡтауға ҡайтҡым килеп китте ошо мәлдә…» «Бынағайыш, иҫке ауыҙҙан яңы хәбәр, тигәндәй, үҙең дәртләндең түгелме?» «Бер яҡтан һинеке лә дөрөҫ… Алып-һуғып, боларып, йыйғанды сәс-баш итеп, зерә ҡуҙғалдыҡ шикелле ауылдан, башҡалар күргәнде күреп нисек тә йәшәр инек әле… Ыһ-һ-һ-һһ, – телен көрмәлдереп шулай тине лә, ауыр уфтанып ҡуйҙы, – ауыҙ ҡорғаҡһыны ҡапыл ғына, йөрәк тә сабып барған аттай дөбөрләп алҡымға килеп тығылды. Тын алыуы ауыр…» «Валентинаға күтәрелеп телефундан скурый саҡыртайыммы әллә?» «Кәрәкмәй, тәүге тапҡыр түгел бит, үтер…» «Улайһа хәҙер жибы ғына сәйнүк ҡуйып ебәрәм уны, – ҡартының сәйхурлығын белгәнгә әйтте быны, – ирәүәнләп сәй һөрпөлдәтеп алырбыҙ. Һин тыныс ҡына ятып тор…» Тамам йоҡоһо асылып түшәктән яйһыҙ туйтаңлап шыуып төшкәс утты ҡабыҙып аш бүлмәһенә йүнәлде, ҡабаланып газ плитаһын тоҡандырҙы, сәйнүк ҡуя һалды ла крандан ҡырлы стаканға һыу тултырып кире килеүенә зәңгәр күҙҙәрен түшәмгә терәгән ире шул арала мәңгелеккә тынып ҡалғайны. Тетрәнде, албырғаны, ҡайҙа барып төртөлөргә, ни ҡылырға белмәй тораташтай ҡатты ла ҡалды шул мәлдә, ҡулындағы стакан төшөп китеп сағыу тауышланып селпәрәмә килде, үҙе стенаға барып терәлгән еренән яй ғына иҙәнгә сүгеп төштө. Әле генә түңәрәк, бөтөн яҙмышын ҡап урталай сатнатҡан ҡот осҡос фажиғә уны ысынбарлыҡҡа алып ҡайтманы, һиҫкәндереп ебәрәһе урынға киреһенсә, һеңгәҙәтеп кәүҙәһен түбәнгә баҫты, зиһенен сыуалтты. Имгәкләп, эске күлдәгенә тышалып карауат эргәһенә килде, салланған башын түшәк ситенә терәне лә иҫен юғалта барған кешеләй тынып ҡалды, ә мейеһен ауырттырып һулҡылдаған йүгәнһеҙ уйҙары ихтыярынан тыш ағылды ла ағылдылар: «Таңатары уны ҡалдырып китте, һәм кемгә?.. Йыш ҡына, икебеҙ бер төптән киткәндә, арыу булыр ине, ти торғайны ла баһа, һүҙендә торманы, китте бит ташлап. Инде халҡы мыжғыған был үгәйҙәй ят, өшәндергес һалҡын ҡалала яңғыҙы ҡайһылайтыр, кемдән ярҙам өмөт итер, терәк булырҙай арҡаланыу эҙләр? Ни тиһәң дә, ауылда ҡурҡыныс түгел ине: сурайып һерәйгән һәр ҡая-ташы, тирә-яҡты уратып үҫкән барлыҡ ағас-ҡыуағы таныш, хәленә инеп эргәһендә йөрөп ятҡан күршеләре тураһында әйтеп тораһы ла түгел…» Көтмәгәндә өҫтөнә тауҙай аҡтарылған ҡайғы тәнен һынағасҡа әүерелдереп кенә ҡалманы, боҙ һулышын өҫтәп йәнен дә ҡорошторҙо, илап ебәрһә еңеләйеп ҡалыр ине лә бит, булмышының аҫтын-өҫкә килтергән юғалтыу күҙ төптәрен ҡоротоп өлгөргәйне шул, тағы ҡылығына сарғалыҡ хас түгел. Әсәһе лә йыш ҡына: «Ҡуй инте, ирҙәүкә ҡылыҡлыһың бигерәк, ҫин, илай беләҫеңме ул, юҡмы?», тип шелтәләй торғайны яйы сыҡҡанда. Һуғыш йылы бер төптән үлеп киткән ата-әсәһен ерләгән саҡта ла күҙҙәренә йәш килмәй быуындары бәлкелдәп аяҡтан яҙғайны. Ҡайһылайтһын, илай белмәй шул. Белмәй. Былайтып туғарылып, онотолоп ултырып бер ни ҡыла алмауын төшөнгәс, әкрен генә ҡуҙғалып, тәнтерәкләп урынынан ҡалҡты ла аяныслы, һыҙланыулы ҡарашын ҡартында туҡтатты, шунан йоҡа ирендәрен һиҙелер-һиҙелмәҫ ҡыймылдатып, ләхәүләһен әйтеп усын балауыҙ төҫөн ала барған маңлайына баҫҡайны өшәндергес һалҡынлыҡ тойоп ҡулын тартып ала һалды. Араларына фанилыҡ менән баҡыйлыҡты сикләгән күҙгә күренмәҫ шаршау тартылып өлгөргәйне. Унан башҡа кем генә тотонһон инде, быялаланып һүнгән күҙҙәрҙе йомдорҙо ла өркә-ҡурҡа үтә лә ят һәм шул уҡ ваҡытта һис тә күнеп булмай торған шөғөлгә тотондо: ирен урынынан ҡуҙғатып икенсе урынға шылдыра алмаҫы билдәле, шуға ағас карауаттан яҫтыҡтарҙы, юрғанды алып, түшәнер түшәкте генә ҡалдырып урын йүнәтте, эске кейемдәрҙән ҡайсы ярҙамында ҡотолғандан һуң, баяғы ҡайнап сыҡҡан сәйнүккә һалҡын һыу өҫтәп, йылымыслатып, көлһыуаллаһын өҙлөкһөҙ ҡабатлай-ҡабатлай еүеш таҫтамал менән ҡата башлаған кәүҙәне һөртөп алды, тотонолмаған протыняны үлсәп бесеп кәфенлек әтмәләп ыҙалай-йонсой шуны урын-еренә еткерҙе. Быларҙы әйтерһең дә ул түгел, ниндәйҙер ят кеше атҡара: хәрәкәттәре көсөргәнешле, яһалма. Ғүмере буйы бәпес ҡабул итергә күнеккән тилбер ҡулдарына ҡотһоҙ шөғөл атҡарырға ла сират етте… Залдағы һәм йоҡо бүлмәһендәге көҙгөләрҙе аҡ япма менән ҡаплағас карауат янына ултырғыс тартып шунда суҡайҙы.
Мәйетте яңғыҙын ҡалдырыу килешмәгән эш һаналһа ла, ни хәл итһен, бер аҙ ултырғас кейенеп өйөнән алыҫ түгел урынлашҡан мәсеткә барып әйләнергә итте. «Бәлки мулла килеп ясин сығыр, шунһыҙ ярамаҫ…» Тик мәсеттең ауыр тимер ишеген күпме генә шаҡып ҡыялһа ла уға асыусы табылманы. Кире боролдо.
Ҡайғыһын таратып урам ҡыҙырып йүгергеләй алмай бит инде, бында ауыл ере түгел, шуға юҡтың көнөндә бер подъезда йәшәгән күршеләренә өндәшергә итте. Төрлөсә ҡабул итте тегеләре; кемеһе аяҡ тауыштарын ишеттереп ишеге төбөнә килә лә быяла күҙлектән шаҡыусыны ентекләп ҡараған-тикшергәндән һуң аяҡ остарына баҫып кире юрғалай, бәғзе береһе асҡанына үкенгәндәй сәйерһенеп, бер һантыйға ҡарағандай текәлеп тора ла ишек сынйырын шауҙырлатып бикләнә һала, ә быҙауҙай этен өрҙөрөп килеп сыҡҡан урта йәштәрҙәге бирән ҡорһаҡ түбәнһетеүле ҡиәфәттә: «Ты, деревенская дура, только сегодня родилась что ли? », – тип кәмһетеүҙән дә тартынманы хатта. Ауылда бит берәре мәрхүм була ҡалһа, әйтеп тороу ҙа кәрәкмәй, эркелеп зыяратҡа сыға торғайнылар.
Ошоғаса һин дә мин йөрөп ятҡан кешене әле килеп рөхсәтһеҙ-ниһеҙ ер ҡуйынына алып барып тыға алмай бит инде, шуға поликлиникаға һуғылып, ҡартының үлеме тураһында участка табибына еткереп, рәсми документ юллауҙан башларға йыйынды ерләү хәстәрен. Поликлиника коридорында ла иреш-талаштан хасил һыу буйы сират икән, инерен сабыр ғына көтөп ситкәрәк баҫты. Урта йәштәрҙәге, өрөп тултырылған туптай тумалаҡ, тәбәнәк буйлы, бытырлаҡ тауышлы ҡатын ҡабул итеү эштәре менән булашһа ла ҡайҙалыр ашыға ине шикелле, инеүсене бик рыя ҡиәфәттә тыңлағандан һуң нәҙек итеп йолҡолған ҡаштарын туғарландырып юғарыға сөйөп шикләнгәндәй төбәлде: «Күреп тораһығыҙ, – эргәһенә өйөлгән, йәнә тәҙрә янындағы өҫтәлдәге шәфҡәт туташын яртылаш күмгән ҡағыҙҙар өйөмөнә ымланы, – министерствоға квартальный отчетты тамамлап ебәрәһе бар, өҫтәүенә һеҙ без конца маҙалайһығыҙ! – Алдына һалынған паспорттың пропискаһына күҙ һалып ысынлап та был кешенең уның участкаһына ҡарауына инанғас әсе ҡапҡандай ризаһыҙ сирылды. – Барып тикшереп, асыҡлап йөрөргә ваҡытым юҡ, һуңғы сиктә, теләйемме-юҡмы һеҙҙең һүҙҙәргә генә ышанырға ҡала, ҡартығыҙҙы әйтәм, точно умер? Вообще-то ул миңә бер тапҡыр ҙа приемға килмәне». «Ғүмере буйы кешегә бәләһен һалырға яратманы шул. Әлләсе, миңә ҡалһа, ул үлмәгән һымаҡ…» «Постойте, постойте, нимә юҡ-бар һөйләп башты ҡатыраһығыҙ тағы? Вы для чего пришли сюда?» «Таң-ат-ар-ым үлеп ҡалды…» Әсе төйөр тын алырға ирек бирмәй тамағына килеп тығылғанлыҡтан тауышы быуылып сыҡты, ул тулҡынланыуын баҫырға теләп шау тарамыш ҡулдарын тыңлауһыҙ дерелдәгән тубыҡтарына һалды ла йоҡа кәүҙәһен бәүелдереп тынып ҡалды. Мәгәр был да күпте күргән, ауырыуҙарҙың аһ-зарын ишетә барып бәғере ҡатып бөткән табипты иретмәне, ул һаман да дорфа тонда төпсөнөүен белде: «Кем ул Таңатар?» «Һуң, ҡартым, ирем…» «Ярай, ирең дә икән, ти, һин конкретно әйт, ул үлгәнме, әллә юҡмы?» «Үлде шу, тәне һып-һыуыҡ, күҙҙәрен дә көслөк менән йомдорғайным, кире асманы, кәүҙәһе лә ҡатып бара инде… Бәлки барып тикшереп ҡарарһығыҙ, ә?» «Ваҡытым юҡ, тинем бит! Значит все нормально, все признаки совподают, старик умер. Шуға күрә уны һуңлатмай, көнөндә һәйбәтләп күмеп ҡуйырға кәрәк!» Табип еңел һулап ҡуйҙы һәм, үҙ алдына һөйләнә-һөйләнә, алдан мисәт баҫып әҙерләнгән бланкыға яҙырға керешеп китте: «Умерли, значит умерли, так и запишем… – Паспорттың тыуған йыл графаһына күҙ һалғас аптырап китте. – Ҡара, ҡара, нисә йыл артыҡ йәшәп ташлаған ҡартлас, а у нас ведь средняя продолжительность жизни мужчин чуть более пятидесяти… Вы говорите у него сердце болело, поставим диагноз – инфаркт… – Яңылыштан терелеп ҡуймаһын был, тигәндәй иҫкәртте. – Әбекәй, һуңынан чтоб все было нормально, по-честному, пожалуйста не подводите…»
Поликлиника алдына сығып баҫты ла ары ҡайҙа барырын иҫенә төшөрөп ҡала хакимиәтенә юлланды. Унда ла әле әллә ниндәй өҫтәмә мәғлүмәттәр таптырып кабинеттан кабинетҡа ҡыуҙылар, шунан кискә ҡарай ултырғысына ҡалҡмаҫ өсөн ялпашҡан, солоҡ умартаһылай төптән йыуан ханым ерләүселәрҙең иртәгә киләсәктәрен әйтеп адресын алып ҡалды. Фатирына инеүгә артында аяҡ тауыштары ишетелде. Өсөнсө ҡатта, унан өҫтә йәшәүсе Валентина икән, бая ишеге асылмағайны, эшенә китеп өлгөргән сағына тура килгәндер, хәҙер уның хәлен һиҙгәндәй үҙе инергә иткән. Уҡытыусы булып эшләй ул, пенсияға сығыр ваҡыты ла еткән. Валентина яңғыҙы көн иткәнлектән йыш ҡына уны сәйгә саҡыра, һөйләшеп-сөкөрләшеп ултыралар, башҡортсаны һыу кеүек эскән күршеһе менән һүҙҙәре лә, кәңәш-төңәштәре лә берегә. Ҡайғыһын уртаҡлашырға ингән күршеһе оҙаҡ тотҡарланманы, мәктәптә өҫтәмә дәрес үткәрергә кәрәклеген әйтеп, таң менән эшкә барасағын иҫкәртеп, хәйер-саҙаҡалыҡ аҡса ҡалдырып, ғәйепле төҫтә сығыу яғына йүнәлде. Күңеленә йылы йүгерҙе: «Ни тиһәң дә, был ҡалала яҡшы кешеләр бөтмәгән әлегә, ана бит ауыр мәлендә яңғыҙлатмай килеп етә һалған». Ҡартының эргәһенән урын алды ла хәтер ебен һүтергә кереште.
Һай, татыу йәшәнеләр ҙә һуң Таңатары менән, таныш-тоноштарын, ауылдаштарын һоҡландырып, өнәп бөтөрмәгәндәрҙе көнләштереп матур, йәмле йәшәнеләр. Һуғыш бөткәндең икенсе йылына өйләнештеләр, Таңатары, дошман менән фронттың алғы һыҙығында алышып утты-һыуҙы кискән, яу юлдарынан етди яралар алып ҡайтһа ла һис бирешмәҫ егерме биш йәшлек достоин егет, ә ул егермеһе тулып өлгөрмәгән ҡыҙ ине. Киске уйынға йыйылғанда танышҡайнылар. Ауыр эш көнөнән һуң бар халыҡ, бигерәк тә йәш-елкенсәк бер нәмәгә ҡарамай клубҡа эркелеп йыйыла торғайны ул заманда. Еңеү шатлығынан иҫереп-тилергән, яҡты, бәхетле киләсәккә ҡарап елкенгән осор ине шул. Йәштәр, урта йәштәгеләр күмәк бейеүҙә әйләнә, өлкәнерәктәр ситтәрәк ултырып күҙәтеүҙән дә оло кинәнес таба.
Йыйылыусылар ҡулға ҡул тотоношалар ҙа гармунсы Сәфетдиндең талъян сыңына эйәреп түңәрәк буйлап китәләр, үҙҙәре ыңғайы бер таҡмаҡ әйтәләр:
Наза, Наза,
Наза матур ҡыҙ бала…
Артабан дәртле таҡмаҡты икенсеһе алмаштыра:
Тәҙрә астым, емдәр һиптем,
Аҫыл ҡоштар ашаһын.
Мул тормошҡа алып барған
Компартия йәшәһен!
Үҙенең «таяҡ»ҡа эшләп йөрөүе, аслы-туҡлы көн итеүе, дөрөҫөрәге тереклек итеүе, алдағы көндәрҙә тетрәнеүҙәр кисерәһе хаҡында уйлап та ҡарамай халыҡ, уның өсөн уйын-көлкөгә ҡоролған ошо мәл күпкә ҡиммәтерәк һәм ҡәҙерлерәк. Иртәгеһен таң һыҙылыр-һыҙылмаҫтан тағы ҡырға сығырҙар: ир-ат, быуынға ултырған егет-елән ҡоласлап бесән сабыр, һайтылдап йөрөп кәбән ҡойор, ҡатын-ҡыҙ ҡулдарын ҡанатып баҫыуҙарҙан билсән йолҡор, мәгәр һәр кемдең күңелен, кис, клубта үтәсәк ошо бейеүҙәр, телдәрҙән төшмәгән, аяҡтарҙы талдырмаған «Наза» өҙлөкһөҙ ҡытыҡлап торор.
Йәш саҡ дәртле саҡ, тиле саҡ шул. Нурбикәләр үҙҙәре лә ер аяғы ер башында ятҡан сабынлыҡтан арманһыҙ булып йәйәүләп ҡайтып килгәндәрендә ауыл яғынан, клуб башына беркетелгән табаҡса радионан бейеү көйөн ишетеп ҡалһалар юл туҙанын борхотоп бейергә төшөп китерҙәр ине. Талъян моңдарына сорналған таҡмаҡҡа тыпырҙаған мәлдә уң аяғына аҫҡаңҡыраһа ла клуб иҙәнен һығылдырған буйсан егет теҙелешеп баҫҡан ҡыҙҙар араһынан ҡарашы менән фәҡәт уны ғына эҙләп табып ҡаршыһына килде, шул саҡ төпһөҙ зәңгәр күҙҙәргә арбалып юғалды ла ҡалды. Яҙмыш уларҙы, шулайтып осраштырҙы, ҡулдарын ҡулдарға һондороп, йөҙҙәрен бер-береһенә бороп яп-яҡын итеп баҫтырҙы. Күрше ауыл егете ара йыраҡ, тип тормай, эңер төшөүгә ашҡынып килеп етер булды. Ике ай тирәһе осрашып йөрөнөләр ҙә оҙаҡҡа һуҙмай, уңыш йыйып алып малдар ҡураға ингәс өйләнешеп тә ҡуйҙылар. Ата-әсәһе ҡырҙа ҡышлаған ашлыҡтан ағыуланып бер төптән үлеп киткәнлектән ул яңғыҙы көн итә, йыл әйләнәһенә колхозда төрлө эштә йөрөй ине. Ҡан ҡойош, ауыр юғалтыуҙар, емереклектәр алып килгән һуғыштан һуңғы йылдар ҙа ауыр килгәнлектән көҙ туйҙар мәле, тиһәләр ҙә, йолаларҙы еренә еткереп атҡарыу ҡайҙа инде, ул етем, егетенең дә яҡын туғандары юҡ. Йоманан һуң Таңатары бригадирҙарының атын һорап алып оҙон арба егеп килде лә уның һыйыр мөгөҙөнә генә элмәле мөлкәтен тейәп оҙатып алып ҡайтты. Ата йортонан киткәнендә яңғыҙ көн иткән күрше әбей генә, барған ереңә һыуға ырғытылған таштай бат, тип теләктәрен әйтеп оҙатып ҡалды. Ҡәйнә йортонда ла мәжлес йыйып тормай ике яҡ күршеләрен алып, шуларҙың боронғоса уҡыуҙың рәт-сүрәтен белгәненән ижаб уҡытыу менән генә сикләнделәр. Киске йома сәйе ише табынды үңгәр, бер юлы тәпәнсе, һүҙгә мәрәкәсел Бүкән Шәрифйән алып барған булды. Әсетелгән балдан йөҙҙәре ҡыҙарған ир-ат, таҡта сәйҙән ауыҙ иткән ҡатын-ҡыҙ йәнләнеп киттеләр. Уларҙың икеһенә лә күңелле, бик күңелле ине.
Никахҡа ла ярты йыл үткәс кенә инделәр, дөрөҫөрәге эштән ҡайтышлай ире ауыл советына һуғылып мисәтле танытма алды, хәйер ул рәсми ҡатырға айырылмаҫ өсөн ҡауышҡандар өсөн мөһим дә түгел ине. Яңы урынға оҙатылып килгәс оло йәштәге ауырыу ҡәйнәһен икәүләшеп баҡтылар. Йоҡлар урындары сымылдыҡ менән бүленгән, тәғәмләнер ерҙәре урындыҡ менән генә сикләнгән тар өйҙә көн итһәләр ҙә ҡыҫынҡылыҡты тоймай татыу, берҙәм йәшәнеләр. Риза булып, фатихаһын биреп китте ҡәйнәһе. Бергә йәшәй башлағас Нурбикә иренең күп кенә яҡшы сифаттарын асты: тырыш, эшһөйәр, тағы кәйефе килгәндә баҫалҡы ғына тауыш менән моңло итеп йырлай ҙа ине. Ул йырлағанда Нурбикәнең йәненә илаһи моң эркелә торғайны. Хәлбүки, ауыҙ күтәреп йыр йырларға хирес түгел ине ире, сөнки ҡара таңды киске эңергә ялғап көнө эштә үтте.
Таңатар тракторсылар курсын бөтөрөп ҡайтып тракторға ултырҙы, үҙе ауылдарҙа медицина хеҙмәткәрҙәре етешмәгәнлектән районда курстар асҡайнылар, шунда уҡып медпунктта акушер эшендә йөрөнө. Медпункта яңғыҙы эшләгәнлектән килгән ауырыуҙарҙы ҡабул итә, дауаһын тәғәйенләй, уколын ҡаҙай, төн етһә, саҡырыуҙарға сығып китә. Бер һүҙ менән әйткәндә ике ҡулына ҡырҡмаһа ҡырҡ эш. Ҡайһы берәүҙәр юғарыраҡ уҡыу йортонда белем алһалар ҙа эштең асылын, нәғезен белеп еткермәйҙәр, ә Нурбикәгә был һөнәр Алла тарафынан тәғәйенләнгәйне, инселәнгәйне, шуға уның ҡарамағындағы күрше ауылдар ғына түгел, яҡын-тирәләгеләр ҙә көн тимәй, төн тимәй ярҙам һорап килеп етер булдылар. Ел-ямғыр, буран тимәй, йәйен батҡаҡҡа батып, ҡышын бил быуарынан көрт йырып халыҡты хеҙмәтләндерҙе шулай, ылауға ултырыуынан күберәк йәйәү йөрөнө. Икеһенең дә шөғөлдәре изге ине: ире ер һөрҙө, сәсте, урҙы, ҡышын колхоз малына ҡырҙан бесән ташыны, ә ул көн әйләнәһенә ауырыуҙарға ярҙам күрһәтте, яҡты донъяға балалар ҡабул итте. Тормошонан ҡәнәғәт Таңатары: «Йәшәүемдең нуры – һин, Нурбикәм!» тип ҡабатлай торғайны йыш ҡына. Ҡырғындан һуң тыуым арта, ул йылдарҙа ла тап шулай булды. Район үҙәге йыраҡ булғанлыҡтан төп ауырлыҡ уның иңенә төшә. Бәпес ҡабул итеүгә белеп тотонған, шөғөлөнә сымры, ҡулы еңел кендекәйҙе күпме өйҙәр дүрт күҙ менән көттө заманында. Башҡаларҙы бәпес ҡабул итеп ҡыуандырһа ла, шул ҡот үҙҙәренә йоҡманы нишләптер. Ул ғәйепте үҙенән эҙләне, сөнки һуғыш сыҡҡан йылы бөйөрөнә һалҡын алдырып оҙаҡ ҡына район дауаханаһында ятып та алғайны, Таңатары түлһеҙлектәрен үҙенә япһарҙы шикелле. Тик бер ваҡытта ла был хаҡта һүҙ ҡуҙғатып, йөҙ йыртып тәмһеҙләшмәнеләр, китек көнитмештәрен бөтөн итергә тырышып, яттарға һыр бирмәй йәшәнеләр шулай. Нисек кенә булмаһын барған ерендә нурлы йылмайыуын, йәнә танһыҡ бала ауазын ҡалдырып сығып, эш дәүерендә иҫәпһеҙ-һанһыҙ ғаиләләрҙе ҡыуандырҙы. Ҡыуандырҙы ғынамы? Бер ваҡиға, серле лә, шауҡымлы ла төнгө ваҡиға, онотолмаҫлыҡ булып аңына уйылды.
Етмешенсе йылдар уртаһы ине булһа кәрәк, эйе, эйе, теге, бар донъяны киптереп, көйҙөрөп ҡоролоҡтан әлһерәткән йәйҙе алмаштырып, һуңлап яуған ямғырҙары менән йонсотоп килгән көҙ айы ине. Төн уртаһы ауышҡас сабырһыҙланып ишек һуҡтылар, бызмырлаңҡырап ҡуҙғалыуҙы көтөргә теләмәй тәҙрә быялаһын тыптырлаттылар. Ундай шаҡыуҙарға күнегеп бөткәнлектән кем килгәнен белешеп тормай асты. Тупһа ауыҙында ҡиммәтле күн куртка кейгән, ваҡ ямғырлы ыҙғыр һыуыҡта башындағы ҡуйы сәстәре маңлайына һылашҡан таныш түгел кешене күрҙе. Ят әҙәм усы менән биттәрендәге ямғыр тамсыларын һыпырҙы ла, әҙәпле иҫәнләшкәндән һуң, һөйләшергә теләүен әйтеп инергә рөхсәт һораны. Таңатары өйҙә булғанлыҡтан тегене шик-шөбһәһеҙ эскә үткәрҙе лә халатын кейеп ут яндырылған аш өйгә сыҡты, өҫтәл эргәһендәге ултырғысҡа ултырып инеүсегә ҡаршыһынан урын тәҡдим итте.
Ир ҡарап тороуға илле йәштәр самаһында. Урта буйы, көрәшселәргә тартым ныҡ, беше кәүҙәһе, йомро баш ултырған көслө елкәһе тотош фиғеленә эске ышаныс, көс-ҡеүәт бирә, ҡуйы, бөҙрә сәстәрен, оҙонса биттәрен япҡан ҡупшы һаҡал-мыйыҡтарын сыбарлап ҡунған сал йөҙөнә олпатлыҡ, абруй өҫтәй төҫлө. Тура, яҫы ҡаштар аҫтына боҫҡан, көрәнһыу сливаға тартым күҙҙәр тыныс, ҡайһылыр кимәлдә моңһоу ҡарайҙар. Бөркөттөң ҡыу суҡышын хәтерләтеп бер яҡҡа кәксәйеңкерәгән ҡырлас танау ғына күрмәлеклегә иҫәпләнер йөҙҙө йәмһеҙләп урынһыҙ ҡалҡып сыҡҡан суйырташтай сосайған. «Һабан төрәнендәй йәмшәйгән бынау танау ҡайһылай мәрәкә!» Ҡатын-ҡыҙ ҡыҙыҡһыныуы, күҙәтеүсәнлеге еңеп шулай уйланы.
Һынамсыл ҡарашты бар тип тә белмәгән төнгө ҡунаҡ һөҙөп ҡарап ауыл өйөн күҙҙән үткәрҙе лә өҫтәлгә терһәкләнеп башын артҡа ташланы. Ҡурылдайынан алып ҡолаҡ һыртына тиклем ялтасланған ҡалҡыу яра йөйө бермә-бер асыҡ күренде. «Әллә салып маташҡандар инде быны. Абау, ҡайһылай ҡурҡыныс!»
– Тыңлайым һеҙҙе! – Тулҡынланыуҙан тауышы ҡалтыранып сыҡты.
Ир көттөрә биреп үтенесен әйтте:
– Һеҙгә яҡын ҡаланан килдем. Ҡатыным кискә ҡарай бәпескә ауырып китте. Ярҙам итә алмаҫһығыҙмы?
– Мине ҡайҙан эҙләп таптығыҙ? – Ғәжәпләнеп һораны.
– Быныһы әлеге мәлдә мөһим түгел, – тип ҡырт киҫте Һаҡалтай. – Һөнәрегеҙ акушеркамы?
– Эйе, акушерка. Тик һеҙ бит сит өлкәгә ҡараған ҡаланан килгәнһегеҙ. Унда бала табыу йорттары берәү генә түгел, хеҙмәтләндереү кимәле лә ауылдыҡына ҡарағанда күпкә юғары.
Теге тағы ҡәтғи бүлдерҙе:
– Быныһы ла мөһим түгел. Әгәр акушерка икәнһегеҙ, ҡатыныма бала табырға ярҙамлашырға бурыслыһығыҙ. – Ауыр күҙ ҡабаҡтарын яҙып ебәргән слива күҙҙәр осҡон сәсеп баҙлап киттеләр, яндырайланыуҙандыр йәмшек танау кәксәйгән яғына тартыла биреп ҡуйҙы.
Сая ҡылыҡлы Нурбикә лә ебеп ҡалғандарҙан түгел:
– Мин үҙемә беркетелгән ауылдарҙа эшләргә бурыслымын, шуның өсөн эш хаҡы түләйҙәр. Әйҙәгеҙ, һеҙҙең был мөрәжәғәтте яңылышлыҡ тип ҡабул итәйек. Хушығыҙ. Төпкө яҡта ирем йоҡлай… – Ҡурҡыуҙан бигерәк был сәйер һөйләшеүҙән, бәйләнсек тәҡдимдән тиҙерәк ҡотолорға теләй ине ул.
Ир тамсы ла ҡылъяйманы, иҫе лә китмәне, күңелһеҙ йылмайып, һаҡал-мыйығын, теге салынған яра йөйөн һыпырып ҡуйҙы бары, шунан тиҙ китергә йыйынмауын белгертергә теләгәндәй куртка төймәләрен ысҡындырып, пинжәге кеҫәһенән тәсбих сығарҙы ла, бармаҡтарында әүәләргә кереште. Төймәләргә эйәреп ауыҙын йыбырлатып биниһая ваҡыт ултырып ташланы, көрәктәй устары менән хуш ҡылғас ҡына дауам итте:
– Ирегеҙҙе әйтәм, йоҡлаһын, төн бит выждандары таҙа кешеләр өсөн ял итеү, минең һымаҡтар өсөн уйланыу, өҙгөләнеү мәле. Ҡурҡмағыҙ, баҫҡынсы ла, юлбаҫар ҙа түгелмен, һеҙгә зыяным теймәҫ, бары әле әйткән үтенес менән генә килдем. Эйе, хаҡлыһығыҙ, был донъяла һеҙҙең ише кендек әбейҙәре лыҡа тулы, һәм шул иҫәптән мин йәшәгән ҡалала ла. Яҙмыш тигәнең бер килеп таныш түгел кешегә лә мөрәжәғәт итергә мәжбүр итә. Аллаһы Тәғәлә әле мине һеҙгә төбәп ебәрҙе, уның ҡөҙрәте киң һәм сикһеҙ. – Ыжғыр ел олоуын һағайып тыңлай биргәс һорап ҡуйҙы. – Көҙгө елдең әлеге мәлдә бына ошолай иҫерен алдан фаразлай алыр инегеҙме? Мин дә кисәге көн һеҙҙең ҡаршыла ултырырымды күҙ алдына ла килтермәнем. Бына нисек!
Тороп ике бүлмә араһындағы ишек ауыҙына барып баҫырға өлгөргән Нурбикә кире урынына килеп ултырырға мәжбүр булды. Ҡырыҫ ҡарап төрпө башланы:
– Исем-атығыҙҙы белмәйем…
– Һәм белергә тырышмағыҙ ҙа!
– Һеҙгә ни кәрәк?
– Әйттем дә. Ҡабатлайым: минән ҡурҡыу урынһыҙ. Хәҙер ҡалаға барабыҙ ҙа коттеджда ҡалған ҡатыныма бала табырға ярҙамлашаһығыҙ. Бары шул ғына. Бынан беҙгә тиклем бер сәғәтлек юл, бөтәһе лә ыңғай тамамланһа, шундуҡ килтереп тә ҡуйырмын. Тик бер шарт – был хаҡта бер кем дә белмәһен!
– Әгәр ирем…
Башҡаларҙың фекерен аҙағынаса тыңларға күнекмәгәндер был үҙһүҙле ир, үсеккәндәй ҡулын һелтәп бүлдерҙе:
– Хатта ирегеҙ ҙә!
– Әгәр һеҙ әйткән ергә барырға теләмәһәм? Мин дә ҡабатлайым, үҙ участкам өсөн генә яуаплымын, тағы әллә ниндәй шикле саҡырыу артынан төн уртаһында сығып китә алмайым. Ҡалала йөрөгән арала, үҙемдекеләрҙең саҡырыу ихтималлығы ла бар бит әле.
– Барырға, мин әйткән тәҡдимгә ризалашырға тура килер. Ҡөҙрәтем киң, ҡулымдан күп нәмә килә, тағы һине юҡҡа ғына һайламаным…
– Әйтеп бөтөрөгөҙ?
– Ярҙамыңды күрһәт тә тыныс ҡына йәшәй бир, һиңә зыян итмәҫтәр. Тик зинһар быны янау, тип ҡабул итмә, һәм мине һуңғы сиккә этәрмә… – Күптәнге танышылай күреп «һин»дән һалдырҙы ла эргәһенә ҡуйылған портфелдән бер төргәк аҡса сығарып өҫтәл ҡырына һалды. – Быныһы әжерҙең тәүге өлөшө.
Эш хаҡынан юғарыраҡ аҡсаны күреп өйрәнмәгәнлектән күҙҙәре түңәрәкләнде. Уның хәл-торошон аңғарып өлгөргән Һаҡалтай элә һалып алды:
– Мин етеш, һеҙҙең бейеклектән ҡарағанда бай көн итәм, тик ҡәнәғәтләнеү килтермәгән байлыҡ, хәжәтһеҙ ҡағыҙ хисабындағы аҡса бер кемде лә бәхетле итә алмай. Кеше был донъяға яланаяҡ тыуа, һәм яланаяҡ китеп тә бара. Әҙәм балаһы ана шул ябай хәҡиҡәтте аңларға ғына теләмәй. – Юғарынан ҡарап аҡсаға ымланы. – Быны хеҙмәтегеҙгә бүләк итеп ҡабул итегеҙ.
– Ниндәй хеҙмәткә?
– Ошоға саҡлы халыҡҡа күрһәткән изге хеҙмәтегеҙгә. Һеҙҙе бит эш дәүерегеҙҙә хәйерсе тиндәре генә түләп алдаштырҙылар, байрамдарҙа маҡтау ҡағыҙҙары менән бүләкләп әүрәттеләр, бәлки түшегеҙгә значок та ҡаҙағандарҙыр әле? Шул тиндәр менән саҡ осто осҡа ялғанығыҙ, ә матди яҡтан нығытылмаған ҡағыҙҙарҙың, тимер-томорҙоң кемгә хәжәте бар? Йә, яуап бирегеҙ, мин бит хаҡлы! Маҡтаулы хеҙмәт һәм сифатлы эш һәр ваҡытта ла йомарт түләнергә тейеш.
– Аҡсағыҙҙы хәҙер үк алығыҙ һәм…
– Һәм юлға йыйынайыҡ. – Һаҡалтай урынынан торҙо. – Ярай, мәйелегеҙ, был бүләкте һуңынан да тапшырырға форсат сығыр. – Төргәкте усында һәлмәк һелкетте. – Быны ысынында һеҙгә тәғәйенләп алып килдем. Бәлки алырһығыҙ? Хатта былай ғына ла ҡалдыра алам. Саҙаҡа итеп.
– Мин хәйерсе түгел!
– Яңылышаһығыҙ, беҙ бөтәбеҙ ҙә хәйерсе был донъяла: кемгәлер аҡса етмәй, кемдер бер һыныҡ икмәккә мохтаж, байлыҡтары ашып-ташҡандар ғәҙәттә тыныс йәшәү һәм әҙәмсә мөнәсәбәт көҫәй. Теләмәйһегеҙ икән, сараһыҙламайым. – Аҡсаны портфеленә һалды.
– Барырға теләмәйем, тинем бит!
– Барырһың. – Һаҡалтай һаман үҙенекен тыҡыны. – Ҡатыным тәүгә бәпәйләй. Һин бит уның үлемен теләмәйһең, шулай бит? Тағы медицина хеҙмәткәре теләһә кемгә, теләһә ҡайһы ерҙә ярҙам итергә бурыслы. Гиппократ антын хәтерегеҙгә төшөрөгөҙ ҙә, ҡуҙғалайыҡ. Тышта машинала көтәм.
Сәйер һәм серле һөйләшеүҙән аңҡы-тиңке булған Нурбикә төпкө яҡҡа үтеп юлға йыйынып кейенде лә, тиҙ ярҙам сумаҙанын ҡулына алғас, иҫ белмәй тәгәрәп йоҡлаған ирен һелкетте:
– Ауырыу янына саҡырҙылар, мине юғалтма.
– Ҡайҙа тинең? – Көнө буйы тракторы кабинаһынан сыҡмай арманһыҙ арып ҡайтҡан Таңатар йоҡоло күҙҙәрен аҡшайтты.
– Ауырып киткән берәү, шунда барам.
– Кем тинең?
– Ҡаланан килгәндәр, тим.
Йоҡоһона иҫергән ире ирендәрен сәпелдәтеп тамшанып ҡына ҡуйҙы:
– Э-э-э, ярай, түлке оҙаҡлама.
Сығып ҡапҡа ауыҙында көткән «Волга»ның арт яғына инеп ултырҙы. Ҡуҙғалып киттеләр. Һаҡалтай башҡаса һүҙ ялғаманы, ауыҙына һыу уртлаған да фаралар һәрмәп яҡтыртҡан юлға тишерҙәй итеп төбәлгән. Бер сәғәт тирәһенән алыҫта уттары балҡыған ҡала күренде, мәгәр машина тау битләүен балҡытҡан нурҙарға сумырға теләмәне, йылға аша һалынған күпергә етәрәк һулға ҡайырылып тигеҙ рәттәргә теҙелгән коттедждарҙы теүәлләп китте лә шуларҙың ҡыҙыл кирбестән һалынған ике ҡатлыһының тимер ҡапҡаһына килеп төртөлөп туҡтаны. Ниһайәт Һаҡалтайҙың ҡыҫылған дүрткел эйәге яҙылды:
– Ошонда йәшәйем.
Улар машинанан сығыуға ҡапҡа ауыҙында йоҡоло күҙҙәрен ыуа-ыуа сибек кәүҙәле үҫмер күренде. Ул йүгерә-атлай яҡынланы.
– Тынысмы? – тип һораны Һаҡалтай.
– Тыныс, тип… хужабикә… Ҡапҡаны асайыммы?
– Юҡ. Әйҙәгеҙ. – Һуңғы әйтелгәндәр уға төбәлгәйне.
Коттедждың беренсе ҡатындағы зал эсе зауыҡ менән йыһазландырылғайны: иҙәндә йомшаҡ келәм, түшәмдә тоноҡ янған, әммә бәлләүерен әллә нисә төҫтә балҡытып йылҡылдаған затлы люстра, ҡаршыла йомшаҡ мөйөш, ян-яҡта ҡыҙыл ағастан эшләнгән, эсенә ҡиммәтле вазалар урынлаштырылған шкафтар. Бөтә нәмә урынында, артыҡлыҡ, йә етешмәгәнлек күҙгә ташланмай. «Ә, аңлашылды, бына ни өсөн бая Һаҡалтай уларҙың өй эсен түбәнһетеп күҙәткән икән…» Бындай бай торлаҡҡа тәү тапҡыр ингәнлектән юғалыңҡырап ҡалып туҡталғайны йорт хужаһы икенсе ҡатҡа күтәрелгән баҫҡысҡа ымланы:
– Ҡатыным унда, әммә эшкә тотонорҙан алда һеҙҙең менән ҡайһы бер нәмәләр хаҡында һөйләшеп алаһы бар, кабинетыма рәхим итегеҙ. – Кимәленә шартын тап килтереп был еңел генә «һеҙ»гә күсте.
Стена ҡырлауындағы кәштәләренә ҡалын китаптар теҙелгән, уртаға өҫтәл, уны тирәләп йомшаҡ ҡәнәфиҙәр ҡуйылған бүлмәгә алып инде. Урынына һеңеп ҡайҡайғас бер быуа һынап текәлде:
– Бына күрҙегеҙ, – ҡулдарын ян-яҡҡа йәйҙе, – һеҙ уйлағансы ҡурҡыныс кеше түгелмен, әҙәмсә көн итәм.
Сумаҙанын ҡайҙа ҡуйырға белмәй урынында тапанған Нурбикәгә урын тәҡдим итмәне хужа һәм ул ғына ла түгел уның барлығын онотҡандай сикәләрен ҡуш услап ойоп киткәндәй итте. Тегеһе сабырһыҙланып һорарға мәжбүр булды:
– Миңә эшемде башларғамы?
– Юҡ! – Шыбырлап тиерлек әйтелгән тауыш ҡырыҫ һәм ҡырҡыу яңғыраны. – Ҡабаланмағыҙ. Тыңлағыҙ башта. Ҡатыным минән егерме йәшкә йәшерәк. Хата ебәрҙем был тормошта, хата… – Ошо ергә еткәс бирешкәндәй тештәрен шығырлатты. – Хис–тойғоларға алданып, аҡыл түгел йөрәк ҡушыуына буйһоноп фәхишәгә өйләндем. Йәнәһе лә гонаһһыҙ сәскәне бысраҡлыҡтан аралайым инде. Ә әшәкелек киреһенсә үҙемә килеп һылашты. Кейәүҙә була тороп ҡатыным минең өҫтән йөрөп уйнаш иткән, ауырға ҡалды. Был беҙҙең милләт өсөн ауыр гонаһ ҡына түгел, ирҙе һанламау, уның юғарылығын түбәнһетеү ҙә. Элегерәк ундай һеперткеләрҙе башҡалар фәһем алһын өсөн урам буйлатып йөрөтөп, һуңынан таш менән бәргесләп үлтергәндәр. Йәл, элекке заман түгел. Ҡыҫҡаһы, хәҙер төп бурысығыҙҙы еренә еткереп башҡараһығыҙ, һәм бала… үле килеш тыуа!
– Ни… нимә тинегеҙ? – Көтөлмәгән бойороҡто аңламағандай тотлоғоп ҡалды.
– Һеҙ яңылыш ишетмәнегеҙ, бала үле тыуырға тейеш. Ҡурҡмағыҙ, ҡалғаны минең эш, кәрәкле, аҡларлыҡ документтар юллауҙы яйлармын. Әйттем бит, был бала уйнаштан яралған зат.
Тамам шаңҡыны Нурбикә, төшөрөп ебәреүҙән ҡурҡҡандай ҡулындағы сумаҙанын һаҡ ҡына иҙәнгә ҡуйҙы ла быуынһыҙланып эргәһендәге ҡәнәфигә һаҡты.
– Мин… мин… кешене үлтерә алмайым! Был… был… мөмкин түгел!
– Уйнаштан яралған зат үҙен кешегә иҫәпләй алмай.
– Донъяға тыуһа, тимәк, ул кешегә әүереләсәк… – Көтөлмәгән бәләгә тарыуын асыҡларға теләгәндәй ҡабатланы. – Мине ҡайҙан эҙләп таптығыҙ?
– Эй, бер ҡатлы йән, әйттем бер тапҡыр, осраҡлы ел алып барҙы мине һеҙгә. Йә, ризамы, ошо эште еренә еткереп атҡарһаң, ҡарт көнөңә ҡәҙәр мохтажһыҙ йәшәрһең. Үлтереүгә килгәндә, муйынын быуып тонсоҡтор, тимәйем дә баһа, тап яйын, һәм бөттө китте, һеҙ бит медицина хеҙмәткәре!
– Ҡатынығыҙ алдында гонаһҡа бата алмайым…
– Өндәшмә ары. Беҙ, мосолмандар өсөн ҡатын – ирҙең күләгәһе генә! Бер ҡатлы йән шул күләгәмде яраттым, уға ышандым… Ир булараҡ иң әүәл уйнашсыны үлтерергә тейешмен дә бит, ҡулым бармай. Зөләйхәһеҙ нисек йәшәрмен… һәм һатлыҡ йән менән ары нисек көн итермен, эш бына нимәлә. Ә теге, мине мәсхәрәгә ҡалдырған ир йораты язаһын алды, тулыһы менән алды. Үлтермәнем уны, ирлек сифаттарынан ғына яҙҙырҙым. Әйҙә бестерелгән үгеҙ фиғелендә ыҙаланһын ғүмере буйы. – Һаҡалтай бер аҙға ғына тынып ҡалды ла яралы йыртҡыстай ыңғырашты… – Донъялағы иң ҡиммәт нәмә – тоғролоҡ, ул аҡсаға һатылмай!
– Бая Гиппократ анты тураһында әйттегеҙ, эйе, бирҙек беҙ уны. Һәр медицина хеҙмәткәренең иң беренсе бурысы – ауырыуҙы үлтереү түгел, уға ярҙам ҡулын һуҙыу, ғазаптарын еңеләйтеү. – Миһырбанлыҡҡа, шәфҡәтлелеккә ҡайтарырға теләп өҫтәне. – Һеҙ бит дини кеше!
– Эйе, дини! Изге китапта ла теләһә ниндәй гонаһ, көфөр Аллаһы Тәғәлә тарафынан язаһын аласаҡ, тип яҙылған.
Был мәлдә Нурбикә лә иҫен йыйып өлгөргәйне. Урынынан торҙо, күлдәк итәктәрен тартыштырҙы:
– Төнгө ел һеҙҙе яңылыш килтергән, мин һеҙҙең йомошто үтәр кеше түгелмен. Хәҙер үк кире илтеп ҡуйығыҙ!
– Килешә алманыҡ әләйгәс?
– Юҡ!
– Мәйелегеҙ… – Һаҡалтай урынынан ҡалҡты.
– Һеҙ… һеҙ… минән үс аласаҡһығыҙмы? – Баштағы янауҙы онота алмай һораны.
– Ҡулымдан күп нәмә килә тинем түгелме? – Һаҡалтай һорауға һорау менән яуап ҡайтарҙы.
Шул мәлдә залда улай-былай йүгереп үткән аяҡ тауыштары ишетелде, береһе кабинет ишегенә яҡынланы. Ҡабалан шаҡынылар. Һаҡалтай һиҫкәнеп китһә лә, ығы-зығының сәбәбен төшөнөп алды шикелле, һыртын ҡуйҙы.
Урта йәштәрҙәге ҡатын күренде. Йөҙө борсоулы.
«Тапҡан бит хеҙмәтсене лә. Торғаны шәүлә, күләгә…» тип уйлап ҡуйҙы Нурбикә.
– Ниңә рөхсәтһеҙ индегеҙ? – Ҡапыл ҡайырылған хужа ҡаштарын төйөп асыулы екерҙе. Баяғы ише кәкес танау тартыша биреп ҡуйҙы. – Күрмәйһеңме, миндә бит ҡунаҡ бар!
– Хужабикәнең, ҡатынығыҙҙың хәле ҡырҡа насарланды. – Баҙнатһыҙ яуап ишетелде.
– Насарланһа, бында минең ни ҡыҫылыш, бала табыу йортона алып барығыҙ, икенсе машина гаражда тора.
– Мөмкин түгел, толҡаттың һыуы китте. Акушерканы бында саҡыртайыҡ. Зинһар…
– Бар сыҡ!
Ҡатын тауыш-тынһыҙ ғына баҫырға тырышып ишек артында юғалғас Һаҡалтай тишерҙәй итеп Нурбикәгә төбәлде.
– Мин барыбер һеҙ әйткәнде эшләмәйәсәкмен! – Нурбикә баҫҡан урынынан ҡымшанманы.
– Бар, туранан-тура бурыстарығыҙҙы башҡарығыҙ. Шуның өсөн алып килдем бит!
– Баланы ҡабул ғына итәм…
– Ни сәбәптән юлыҡтым әле һеҙгә?! Теләһәгеҙ ни ҡылығыҙ, тик мине тыныслыҡта ҡалдырығыҙ берүк! Үтенәм… – Һаҡалтай ярһыған үгеҙҙәй үкерҙе лә арты менән боролоп ике ҡолағын томаланы.
Икенсе ҡаттағы йоҡо бүлмәһендә йүгергеләгән теге хеҙмәтсе-күләгә кәрәк-яраҡты әҙерләп бөткәйне. Ул инеп күп тә тормай тулғаҡ ғазабынан ҡара тиргә төшөп тырпырап ятҡан ҡатын ауырлыҡһыҙ бушанды.
Кендек бауын эшкәртеп киҫеп баланы ҡулына алды ла, арҡаһынан еңелсә генә ҡаҡҡылағайны теге нәҙек тауыш менән тызылдап та ебәрҙе. Тағы шуға иғтибар итте, баланың маңлай тапҡырының яртыһын һоро миң япҡайны.
Йәш ҡатын шул арала бәпкәһен ҡурсыған инә ҡаҙҙай бышылдай һалды:
– Баламды эргәмә һал, апай…
– Әҙерләнгән урын бар бит, бәлки шунда…
– Юҡ, юҡ, эргәмә һалығыҙ… һәм хушығыҙ. Рәхмәт һеҙгә… – Һылыу йөҙө аҡ ҡағыҙҙай ағарған, маңлайын бөрсөк-бөрсөк тир япҡан йәш ҡатын шулай тине лә арығандай ойоп китте, үҙе һаман йоҡо аралаш бер үк һүҙҙәрҙе ҡабатланы. – Баламды эргәмә һалығыҙ… эргәмә… эргәмә…
Йыйынып сығыуға ҡулынан тәсбихен төшөрмәгән Һаҡалтай уны ишек төбөндә көтә ине. Алдан атлап барып һүҙһеҙ генә машина ишеген асып ултырырға ярҙамлашты. Ҡуҙғалып киттеләр. Юлда баяғылай һүҙ башлаусы булманы. Ауылға етеп, өйҙәре тапҡырына туҡталғас бер кемгә лә тәғәйенләнмәгән һорау бирелде:
– Кем?
– Малай.
– Был ҡәһәрле заманда тағы ла бер иманһыҙ артты.
– Яңы тыуған бала гонаһһыҙ.
– Яңылышаһығыҙ. Гонаһ бер ваҡытта ла изгелек яралта алмай, бысраҡлыҡ әшәкелек ҡалдыра. Тимәк гонаһтан гонаһ яралды. – Сәстәрен бармаҡтарына аралап, рулгә терһәкләнеп өндәшмәй ултырҙы ла уның яғына боролдо. Был юлы арыған, талсыҡҡан ҡараш баштағылай ҡырыҫ та, тәкәббер ҙә, уҫал да түгел ине. – Хәҙер ҡайһы бер нәмәләргә асыҡлыҡ индерәйек. Һеҙҙе нисек эҙләп таптыммы? Ҡалала серемдең тиҙ асылыу ихтималлығын иҫәпкә алып акушерканы тирә-йүн ауылдарҙан эҙләргә керештем. Ә ауылығыҙ беҙгә иң яҡын ятҡандарҙың береһе. Беренсе өйгә туҡталып һеҙҙең турала белештем: бик тә маҡтанылар, оҫта, тәжрибәле икәнлегегеҙ хаҡында әйттеләр.
– Аңлашылды. – Нурбикә урынынан ҡуҙғалырға итте.
– Әйтеп бөтөрмәнем әле. – Һаҡалтай туҡтатты. – Башта ҡурҡытырға маташыуым өсөн кисерегеҙ, беҙҙә ҡатын-ҡыҙҙарҙан үс алыу ғәҙәте юҡ. Һеҙгә теймәҫтәр. Тураһын әйтәм, миңә оҡшанығыҙ: аҡса, тип иҫегеҙ китеп бармай, ғәҙел йәшәргә тырышаһығыҙ. Ҡыйыуһығыҙ, хатта өҫтәр инем, саманан тыш ҡыйыуһығыҙ. Ундай ҡатын ире өсөн хазина, бүләк. Тағы үҙ бәләмде нишләп һеҙҙең өҫкә һалырға тейешмен әле? Тыныс ҡына йәшәгеҙ. Сумаҙанығыҙҙы бирегеҙ әле?
– Ниңә?
– Бирегеҙ, бирегеҙ. – Кеҫәһенән аҡса алып иҫәпләп тормай ғына шунда һалды. – Быныһы һеҙҙең хеҙмәтегеҙ өсөн. Бәхәсләшмәй генә алығыҙ. Шулай кәрәк.
Машинанан сығыр мәлдә артынан кинәйәле иҫкәртеү ишетте:
– Һаубуллашайыҡ. Имен йәшәгеҙ. Тик бер генә нәмәне иҫегеҙҙән сығармағыҙ, яҡты донъяға ҡабул иткән теге тыума, иманһыҙ зат менән ары осрашырға яҙмаһын. Ул һеҙҙең файҙаға булмаясаҡ!
Нурбикә ҡарсыҡ уйҙарынан арынып ҡымғырлай биреп ҡуйҙы, ыңғайы бер уға ҡушылып иҫке ултырғыс ауыр шығырланы. Ҡолаҡ һалып тыңланды. Тышта иҫерек йәштәрҙең сит ил музыкаһын яман аҡыртып шул иләмһеҙ көйгә ҡушылып моңһоҙ буҙлауҙарын ишетте. «Ҡайҙа бара был замана тигәнең? Йәшәүҙән мәғәнә ҡасты, ул ҡиәмәт көнө алдынан ҡоторонған пәрей туйын хәтерләтә…» Уларҙың аҫтындағы ҡатта яңғыҙаҡ ҡатын менән еткән ҡыҙы йәшәйҙәр ине. Шул ҡатынға ниндәйҙер ир кеше килеп йөрөй торғайны. Бер нисә тапҡыр уларҙы ҡултыҡлашып китеп барғандарында ла осратты. Яңыраҡ шул ҡатындың ҡыҙы әлеге ирҙән ауырға ҡалыуы асыҡланды. Ғәрлегенән теге ҡатын фатирын ташлап ҡайҙалыр сығып олаҡты, хәҙер теге ҡыҙ был ирҙе хәләл яртыһылай күреп ҡултыҡлап урамда йөрөй. «Ата – улын, әсә ҡыҙын танымаған ләғнәтле көндәр килде… » Бүлмә һалҡынлығы тәненә үтте әллә, ҡалтыранып ҡуйҙы, ултырғыс артынан алып яурынына дебет шәлен һалды. Кәфенлекте ҡайырып Таңатарының тартыла төшкән йөҙөнә төбәлде, уны ла йылытырға теләгәндәй һалҡын маңлайға усын баҫты. Был юлы ҡулын тартып алырға ашыҡманы. Ошоға саҡлы сырхап киткән мәлдәрендә ҡартының йылы усын маңлайында тойһа, ауырыуы һыпырып алғандай юҡҡа сыға торғайны. Бында килгәс һуңғы тапҡыр дауаханала ятҡанында Таңатары шыраулы усын уның маңлайына һалды ла былай тине: «Беҙ барыбер бәхетле кешеләр, ҡарсыҡ, сөнки – икәүбеҙ, ауыр саҡтарҙа бер-беребеҙгә таяныс-терәкбеҙ. Һине дауалаған табип һөйләп торҙо, күрше, ирҙәр палатаһында бына айға яҡын бер ҡарт үлемен көтөп ята икән, туғандары, яҡындары тарафынан ташланған, онотолған әҙәм. Ваҡытында бик бай ҙа булған икән, хәҙер торлаҡһыҙ ҡалған, бында ҡарттар йортонан килтергәндәр үҙен». Таңатар ҡайтып киткәс коридорға сыҡҡайны, теге ишеге ярым асыҡ күрше палатанан тамаҡ төбөнән ғырылдап сыҡҡан үтенеү ишетте: «Алла хаҡы өсөн һыу бирегеҙ, һыу, ауыҙым кипте, янам, һыу…» Аяҡтары үҙҙәренән үҙҙәре шунда тарттылар. Карауаттары ике рәткә теҙелгән дүрт кешелек палатаның тәҙрә төбөндәгеһендә ятҡан яңғыҙ ауырыу саҡыра икән. Палата эсенә оло ярау һәм әсе һыҡра еҫе тулған, тын алыуы ауыр. Ҡаҡ һөйәккә ҡалған тире лә һөйәк, һаҡал-мыйыҡ япҡан күрмәлекһеҙ йөҙ яҫтыҡ өҫтөндә ҡалҡып күренә, ә одеялға төрөлгән кәүҙә түшәгенә һеңгәндәй бөтөнләй беленмәй, әйтерһең унда кеше фиғелендәге көңгөрт шәүлә ята. Ҡыйыуһыҙ ҡыймылдап карауат эргәһенә килде лә өҫтәлдәге графиндан стаканға әҙерәк һыу сайпылтып ауырыуҙың ауыҙына яҡынлатты. Теге яртыһы ирендәре ситенән һарҡырға өлгөргән һыуҙың ауыҙына эләккәнен ғурҡылдатып йотто ла хәлһеҙ шыбырланы: «Рәхмәт һиңә, изге күңелле кеше…» Ул тағы ла бер тапҡыр ауырыуға һирпелде… һәм ҡырлас, бер яҡҡа йәмшегерәк танауға, муйындағы яра йөйөнә ҡарап сырамытты, ул теге Һаҡалтай ине. Әле бик күп йылдар элек шул төнгө мосафирҙың әйткән иҫкәртеүе ҡолағында бермә-бер асыҡ яңғырағандай итте: «Яҡты донъяға ҡабул иткән иманһыҙ затығыҙ менән ҡабаттан осрашырға яҙмаһын, ул һеҙҙең файҙаға булмаясаҡ!» Яңылышты Һаҡалтай, ошоға саҡлы, ауылда йәшәгәнендә кендеген киҫеп яҡты донъяға ҡабул иткән балаларынан тик игелек кенә күрҙе, улар ауыҙынан тик йылы һүҙҙәр генә ишетте, йәнә теге төндә тыуған баланы бөгөн осратһа танымаҫ та ине. Бишектәге бала бит бишкә төрләнә, утыҙ биш йыл элек бер тапҡыр ғына ҡараш атҡан йөҙ ҡайһылайтып хәтерендә ҡалһын ти. Улай тиһәң… Ҡаршы яҡ урамда аҙыҡ-түлек һатҡан оло супермаркет асып ебәрҙеләр, көндәлеген ҙур машиналарға тултырып тейәп ҡайҙандыр килтереп өлгөртөп кенә торалар. Бындай һатыу нөктәләре ҡалала бер нисә урында булһа, ил буйынса бихисап икән. Шул көйгә, яйға һалынған эште ойоштороусы Мәскәүҙең үҙендә, әкиәттәгеләй бай йәшәй икән, тигән хәбәр ҙә ишетелде, урындағы магазиндар хужаһы ла моғайын да ярлы кеше түгелдер. Хәйер, байлыҡтың кимәлен кем билдәләгән тиһең, әҙәм балаһы яҙғанына ҡәнәғәтләнә белмәй, гелән булдырғанына өҫтәгеһе килә, ҡомһоҙлоҡтоң сиге юҡ. Үткәндә уйламағанда осратты шул, ҡалалағы магазиндар хужаһын. Икмәккә, тип сыҡҡайны, магазин ауыҙына ҡара төҫтәге хәтәр шәп машина килеп туҡтаны ла унан сыҡҡан текә түрә эргәһенә өлтөрәп, йүгерә-атлай килеп еткән ярҙамсыһын һуңғы һүҙҙәр менән тиргәргә тотондо, ни эшләп супермаркеттың тирә-яғын йәмһеҙләп, аҡса теләнселәп бомждар теҙелгән, фәлән дә фәсмәтән. Ҡуйырҙан ҡуймай лауылданы ла һуңғы сиктә тупһаға баҫып ҡулдарын болғап аҡырҙы: «Икенсе килгәнемдә майҙансыҡты тере сүп-сарҙарҙан таҙартмаһаң, үҙең асарбаҡҡа әүерелеп, ошонда хәйер теләнселәп ултырасаҡһың!» Шулай тине лә ҡара күҙлеген һалып ситтәрәк торған уға ҡараны. Ул да иғтибарын йәлеп итте: пеләшләнә төшкән сөрәкә баштың текә маңлай өлөшө ҡойо һылағандай һоро миң менән ҡапланғайны. Тертләй биреп ҡуйҙы ла ҡарашын асфальтҡа төшөрөп ҡайтыу яҡҡа тәнтерәкләне. Мейеһен икеләнеүле уй телеп үтте: «Әллә теге малай булдымы был?» Хәйер, миңле баштар бөткән тиһеңме был донъяла, ана, ҡеүәтле дәүләтте яҙғы боҙҙай ватып ҡырҡҡа тарҡатҡан хужаның башы ла мөһөрлө ине лә баһа. Шулай уйлап үҙ-үҙен тынысландырҙы…
Иртәнсәк ҡорғанды тартып тәҙрә аша тышҡа күҙ атты: өй ҡыйыҡтарын, ҡаршылағы балалар майҙансығын, төнгөлөккә ҡалдырылған машиналарҙың башын, тротуарҙы мамыҡтай ап-аҡ ҡар япҡайны. Бар тирә-яҡ пакланып, сафланып киткәндәй. Күңелен яҡты уй йыбырлатты: «Таңатары изге күңелле, ярҙамсыл кеше ине, ана бит, Хоҙай Тәғәлә уға аҡ кәфенен әҙерләп тә ҡуйған…» Аш бүлмәһенә үтеп газ плитаһында сәйнүген ҡайнатып алды, ашағыһы килмәһә лә шулай тейеш булғанлыҡтан өҫтәленә ризығын теҙҙе. Уңарсы ишекте дөбөрләттеләр, һиҙемләүенсә үксә менән типтеләр шикелле. Инеүсе икәү рөхсәт тә һорап тормай арҡыры баҫып төп яҡҡа үттеләр. Ҡураныс кәүҙәле, өтөрөй сәсле, өркәк ҡарашлы йәшерәге кәфенгә төрөлгән һынды шәйләгәс тә шымтайып залдың мөйөшөнә тартылды, ҡулын ҡаушырып арҡыры баҫҡан өлкәнерәге ҡылъяймай ҙа битараф ҡиәфәттә мәғәнәһеҙ һорауын ҡатты:
– Ваш покойник к транспортировке готов?
– Әйткәнеңде аңлап етеңкерәмәнем бит әле, балам.
Аң әҫәре сағылмаған упайған күҙҙәрен секрәйткән мәнеһеҙ әҙәм, аҫтары сейләнгән осло танауын ыуып, ҡутырлы ирендәрен ҡул һырты менән һыпырғандан һуң, әйткәненә аныҡлыҡ индерергә теләп, әсе сыйылданы:
– Мәйетте ерләргә өлгөрттөңмө, ҡортҡа?
– Әҙер, тип хәлемдән килгәнсе тәрбиәләнем инде…
– Беҙ ҙә ҡара таңдан һинең проблемаң артынан йөрөйбөҙ. Администрация позвонила коммунальщикам, они – нам, короче, эт эткә, эт ҡойроҡҡа инде. Соҡор…
– Ҡәберҙер, – тип ҡабаланып төҙәтте Нурбикә.
– Какая разница, әйҙә һинеңсә итеп әйтәйек, сүмесле трактор табыуға, ҡәбер ҡаҙҙыртыуға әллә күпме аҡса китте, хәҙер бульдозерын хәстәрләнем. Так что, с тебя причитается кругленькая сумма. – Күҙ ҙә йоммай хаҡты бескән Өлкән шулай тине лә нәфсе ҡарашын залдың түренә эленгән орден-миҙалдар тағылған пинжәккә атты.
Нурбикәнең ғәме был мәлдә икенсе нәмәгә йүнәлгәнлектән ҡабаланып һорай һалды:
– Эттергес менән күмергә ирем емтек түгел дә инде.
– Бабуля, твоего старика можем похоронить как царя, были бы деньги. – Ҡаҡашып ҡатҡан болонья курткаһының замогын ысҡындырып ебәреп үрле-ҡырлы йөрөп алған һөмһөҙ ир, йүгерек һирпелеп ҡабаттан пинжәк яғына ҡарап алды.
– Әҙәмсә ерләйек инде, улым, – көнө ошондай әтрәгәләмдәргә ҡалһа ла әҙәпле үтенде, – ләхет таҡтаһын хәстәрләгеҙ, өҫтәп ерләүсе кешеләр табығыҙ.
– Айн момент! – Теремекләнгән Өлкән өҫтәл артына ултыра һалып, түш кеҫәһенән блокнот, авторучка сығарҙы ла иҫәпләргә керешеп китте. – Ярай, таҡтаны коммунальщиктарҙан алырбыҙ, улары ла бушлай түгел әлбиттә. Живые цветы, то есть, тере сәскәләр кәрәкме?
– Кәрәк. Ул сәскәләр яратты. Раузаларҙы алығыҙ.
– Вижу, бабуля, ты щедрая! – Маҡтап алды. – Күрәм, ирегеҙ ветеран, – пинжәк яғына баш ҡаҡты, – имею ввиду участник войны.
– Эйе, ябай һалдаттан әфисәргә тиклем үрләп, Мәскәү янынан Берлинғаса һуғыш юлын үткән кеше. Ауылыбыҙҙа, районда абруй, хөрмәт ҡаҙанған ветеран ине ул. Шуның өсөн бит ошо фатирҙы бүләк иттеләр.
Мөйөштәре дымланып күгәргән төҫһөҙ стеналар, рамдары сереп салшайған, быялалары ҡоршалып бөткән тәҙрәләр, ярыҡтары беленеп, баҫҡан һайын әсе шығырлаған иҙән һынамышлы күҙҙән үткәс кинәйәле һығымта яһалды:
– Слов нет, за свои заслуги старик получил сполна! Пенсияны ла министерский түләгәндәрҙер әле.
– Шәкәр-сәйгә еткәс шөкөр итеп йәшәнек.
– Вот видишь, как страна печется о своих героях. От гордости слезы наворачиваются в глазах. – Өлкән әрһеҙ ҡиәфәтен хәсрәтләндереп маташты ла эргәһендәге теге Ҡуранысҡа хужаларса йомошон ҡушты. – Ты че стоишь как припадочный, бар, ерләшергә брательниктарыңды эҙләп тап. Хаҡын после выполнения заказа сам скажу. – Тегеһе тыңлаусан малайҙай еңел баҫып сығып киткәс дауам итте. – Ҡартыңдың ҡәбере өҫтөндә залп бирҙереү военкоматтың компетенцияһы, уға тығыла алмайым. Әйткәндәй, бабайығыҙҙың үлеме хаҡында уларға хәбәр иттегеҙме?
– Нимәгә ул?
– Похороны ветеранов обязаны организовать они. Зря этого не делали, да ладно, мы сами как-нибудь. – Башҡараһы мәшәҡәттәрен ҡағыҙға ары теҙҙе:
– Александров исемендәге армия оркестрын саҡыртыу ҙа ҡиммәткә төшөр, но местный духовой оркестр могу соорудить!
– Нимәгә ул оркестр?
– Ну, чтоб чин чином было: классно, красиво, весело…
– Кеше ерләгәндә нимәгә ул шайтан туйы?
– Все молчу, ато по шею получу. Гроб кәрәкме?
– Беҙҙең халыҡта бит икенсерәк ерләйҙәр.
– Улайһа ҡайһылай итәбеҙ?
– Тигеҙ, матур итеп йышылған, ҡушарлатып ҡатылған таҡта табығыҙ.
– Булды! – Өлкән яҙғандарын хисапларға керешеп китте лә баҡыр күҙҙәрен хәйләкәр ҡыҫып түңәрәкләгәнен әйтте.
– Ундай аҡсаны ҡайҙан табырмын икән?
– Әләйһә ниңә, лыбырлауҙарың менән бер сәғәт буйы башты ҡатыраһың, көн теге техникаға, йәғни бульдозерға ҡала!
– Үтенәм, эткес түгел, әҙәмсә ерләйек. Өйҙә күпме аҡса бар, шуны бирәм.
– Күпме инде?
Нурбикә ҡарсыҡ йоҡо бүлмәһенә үтеп комодтағы йыуылған керҙәр араһынан ҡулъяулыҡ төргәген килтереп сығарып ҡалтыранған ҡулдары менән аҡсаны иҫәпләй башлағайны тулҡынланыуынан буталды ғына.
Артынан эйәреп сыҡҡан Өлкән аҡсаны тартып тиерлек алып ҡағыҙ һумдарҙы күҙ бәйләүсе ише ҡулдарында йүгертте:
– Деньги, бабуля, любят счет, притом точность. Миңә һеҙҙең аҡсағыҙ кәрәк, тиһеңме, ундайҙарҙан түгелмен, моя душа чиста как стеклышко! Тәк, бабуля, – иҫәпләгәс елкәһен тырнаған булды, – аҡсаң етеңкерәмәй бит, ярай, мин добрый кеше, үҙемдекен өҫтәрмен. – Ҡулындағын ҡабаланып түш кеҫәһенә йәшерҙе. – Будьте готовы, покойника будем выносить к обеду!
Төшкә ҡарай фатирға алам-һалам кейенгән бер нисәү килеп керҙе, ҡулдарында алдан хәстәрләп индерелгән, күгәненән һурып алынған ишек. Юғалып ҡалды: «Был, нимә?» «Һуң аяҡ-ҡулынан тотоп сығара алмайбыҙ ҙа инде, – тип ҡабаландырҙы тегеләр. – Һеҙҙән башҡа тағы ике урынды хеҙмәтләндерәһе бар». «Йүнлерәк нәмә табылманымы ни?» «Слушай, әбекәй, һинең менән церемониться итергә ваҡытыбыҙ юҡ тинек бит, ҡартыңды ерләргә теләйһеңме, әллә юҡмы?» Ары бәхәсләшеүҙән файҙаһыҙлығын төшөнгәнгә күрә башҡаса һүҙ көрәштермәне, ашыҡ-бошоҡ кейенә һалып тыш та быш килеп тар подъезд әйләнмәләрендә теге ишек йоратын уңға-һулға ҡайырып түбәнгә төшөүселәрҙең артынан эйәрҙе. Сәбәпһеҙ ҡурҡыуын еңә алмаған Ҡураныс ошо мәшәҡәттәрҙе ойошторорға тырышып егәрле ҡыланып унда-бында йүгергеләһә лә төп эшкә ҡағылманы, ә Өлкән юҡҡа сыҡҡайны. Тышта көткән «Белорусь»тың тимер арбаһына алып сыҡҡандарын утын тейәгәндәй ашыҡ-бошоҡ урынлаштырҙылар ҙа уны трактор кабинаһына ултыртып ҡуҙғалдылар.
Зыяратта уларҙы көтәләр ине инде. Биттәрен йөн баҫҡан, спорт кәпәсен күҙҙәренә тиклем батыра кейгәне трактор килеп туҡтау менән алама, куреге тишек хромкаһын ҡоласлап һуҙып ниндәйҙер иләмһеҙ көйҙө уйнап ебәрҙе, уға тере һөлдәгә тартым, ҡолға буйлы кәлберләк кәүҙәлеһе скрипкаһы менән ҡушылды, өсөнсөһө, пионер ойошмаһынан ҡалған барабанды муйынына элгәне таяҡтарҙы дәртле бейетеп дөңгөр ҡағырға тотондо. Нурбикә ҡәбер ситенә баҫты ла насар төш күреп һаташҡан кешеләй бәүелеп тик торҙо. Асарбаҡтар, тырышып, ихлас эшләне. Барыһы ла тамамланғас, Ҡураныс ҡайҙандыр өс бөртөк ҡәнәфер сәскәһе килтереп сығарып түмәләс өҫтөнә һалды, үҙе ғәйепле кешеләй мығырланы: «Почему-то сегодня розы не продают, ладно, потом принесем…» Нурбикә әҙерләп килтергән хәйерен өләште. Шуны ғына көткән төркөм йүгерә-атлай күҙҙән дә юғалды. Оҙаҡ торҙо баҫҡан урынында ҡатып, күҙ алдынан Таңатары менән йәшәлгән йылдар кинокадрҙар кеүек ағылды. Тағы ла ябалаҡлап ҡар яуырға тотондо ла түмәләсте аҡ ҡосағына алды. Ҡәнәферҙәр, уттай янған ҡәнәферҙәр шул аҡлыҡҡа күмелергә теләмәй тере ҡуҙҙай көйрәп яндылар ҙа яндылар…
« Нурбикәнең ҡолағына Таңатарының моңло йыры сағылғандай итте:
Йылтыр ҙа ғына йылтыр ут күренә,
Юлаусынан ҡалған бер күмер…
Ҡар тағы ла көслөрәк итеп, көрәп яуырға тотондо. Йәйәүләп иҫкән ел көсәйә барып ер өҫтөндәге ыуыҙ ҡарҙы күккә олғаштырып ойоҫҡотто ла, ҡабаттан аҫҡа быраҡтырып күҙ асҡыһыҙ буран хасил итте. Шул ажғырған дауыл эсендә елберләгән аҡ шаршау эсенә йорттар, ағастар, фараларын яғып елгән машиналар, ҡырмыҫҡалай йыбырлап ҡайҙалыр ашыҡҡан кешеләр инеп буталды. Донъя буталды. Шул ғәрәсәттең көмбәҙен тәшкил иткән болоттар көтмәгәндә ҡап урталай ярылып араһынан ҡояш нуры ялтырап күренде. «Таңатарҙың керһеҙ яҡты йәне асманға ашты…»
Бер нисә көн үткәс, һуң ғына, ишек шаҡынылар. Подъезда теге, Таңатарҙы ерләгән көндә юғалған Өлкән тора ине.
– Ни кәрәк? – Килеүсене эскә үткәрергә теләмәй ишеккә арҡыры баҫты.
– Слушай, баб… инәй, һиндә ине бит әле йомош…
– Йомошоғоҙҙо үтәр кеше түгелмен. Аҡса һораһаң да бирә алмайым.
– Бирәсәгеңде әйтәһеңме, – әле генә һөмһөрө ҡойолоп торған Өлкән теремекләнеп ките. – Кәрәкмәй, улар хаҡында оноттом инде, списал их, так сказать.
– Һуң?
– Һөйләшәһе һүҙебеҙ һинең ҡартың хаҡында. Батыр һуғышҡан бит ирегеҙ, юбилей миҙалдарын иҫәпкә алмағанда ғына ла хәрби орден-миҙалдары әллә күпме!
– Эйе, ҡурҡаҡтарҙан булманы.
– Эш шунда, шул наградалар кәрәкһеҙгә эленеп тора бит хәҙер.
Тегенең тел төбөн аңлап алды:
– Шулар артынан килдеңме?
– Улай уҡ түгел. Һатығыҙ миңә уларҙы. Һәр береһенең тәғәйен хаҡы бар. На ходу орден Боевого Красного Знамени, медаль «За отвагу». За эти награды можно сорвать большие деньги. Все по-честному, так сказать, по рыночной цене.
– Ордендарҙы ил һаҡлаған өсөн бирәләр, улар һатылмай.
– Ниндәй ил хаҡында һүҙ алып бараһың, бабуля! – Ошоғаса сөсө ҡыланған Өлкән әрһеҙләшә башланы. – Күрһәт миңә томандай таралған, юҡҡа сыҡҡан илде, ҡайҙа ул? Кисә бар ине, бөгөн юҡ!
– Һин баҫып торған ер ул тыуған ил!
– Мин баҫып торған ер башҡалар һанға һуҡмаған, иҫәпләшмәгән, теге емерелгән илдән ҡалып бөгөн хәйерсегә терәлгән бер ярсыҡ ҡына, бик беләһегеҙ килһә! Унда урланыры күптән урланып бөткән, таланыры таланған. Так что лови момент, яҡшы аҡса тәҡдим итәм!
– Бар, кит янымдан! – Нурбикә күҙҙәрендә хәтәр осҡондар уйнатты. – Ветерандарҙың намыҫын таларға юл ҡуймам! Мин яңғыҙ түгел! – Ышандырырға теләп һуңғы һүҙҙәренә баҫым яһаны.
– Дура, кому ты нужна?! Тебе подобные не только одни, но и жалки и ничтожны. Ты одна, одиношенька, запомни это, богом забытая старушка. Твоего старикашку, похоронили хоть по-человечески, тебя некому будет даже закопать, подохнешь как последняя сучка!.. – Өлкән ҡаты һүгенә-һүгенә, баҫҡыстарҙы аша-төшә баҫып төшөп китте.
Теге ваҡыт яңғыҙ түгелмен, тип шәптән һалдырһа ла Нурбикә япа-яңғыҙы тороп ҡалды. Әйтерһең дә Таңатары үҙе менән донъяның нурын, йәшәүҙең мәғәнәһен алып китте. Фатир бөләңгертләнде, унан ҡот-бәрәкәт ҡасты, үҙе лә һиҙелдереп, күҙгә күренеп миктәне. Ошоға тиклем абайламаған да, тәҙрәләрҙән, фанера ишектән һалҡын үтәнән үтә бәрә икән дә баһа. Ул ғына ла түгел, баҡтаһы йолҡолоп яртылаш ҡойолған үшән аттай тыш яҡтан штукатуркаһы урын-урыны менән ҡубып төшкән стеналарҙағы ҡомға әүерелеп таралырға әҙер иҫке кирбестәр бына-бына ишелеп төшөр ҙә йорт емерелер төҫлө. «Әй, емерелһен дә, бөтә донъя ҡыйралһын, аҫты-өҫкә килһен, Таңатарһыҙ йәшәүҙән йәм дә, тәм дә ҡалманы…»
Хәҙер уның көнө бер төрлө башлана – иртәнсәк тора ла ҡала зыяратына барып Таңатарының хәлен белә. Ерләгәндән һуң ҡалған аҡсаға мәсеткә барып Таңатарының өсөн, етеһен уҡытып хәйер ҡалдырҙы, шунан тимер рәшәткә, аҡ мәрмәргә фотоһын йәбештереп ҡәбер ташы эшләткәйне, хәҙер иренең һуңғы төйәге, башҡа әрүахтарҙыҡынан кәм түгел, йыйнаҡлығы менән үҙенә саҡырып ҡаршы ала. Һалҡын тимергә эйәген терәп, аҡлыҡ эсенән мөләйем йылмайып ҡараған яҡынына төбәлә, уны тере килеш күргәндәй булып күңеленә йыуаныс таба. Зыяратҡа килеүенең тағы бер әтнәкәһе бар – Таңатарының эргәһенә ят берәүҙе ерләп ҡуймаһындар, тип, ҡурсып та йөрөүе, сөнки күҙҙәрен мәңгелеккә йомһа эргәһенә ҡушарлап ятасаҡ. Урынды Валентинаға күрһәтте, теләген еткерҙе. Уның уйы бойомға ашыр, ашмай ҡалмаҫ, хәҙер бит үлгәндәрҙе яңы зыяратҡа ерләй башланылар. Оҙаҡ тора бер урында ҡатып, йоҡа сепрәктән тегелгән итек кейгән аяҡтары сәңкей башлауын тойғас ҡына ҡайыр яҡҡа борола. Шәүләләй ҡыймылдап ҡала урамы буйлап атлай, уны күҙгә лә элмәйҙәр, әйтерһең ул донъяла юҡ, әйтерһең ул күҙгә күренмәҫ өрәк. Ҡайтып инә лә өҫтөндәге кейемен сисә, залға үтә, аяҡтарына йылы шипатайын ҡатып, телевизор тоҡандырып диванға ултыра ла экранға төбәлә. Телевизор был йортта донъя менән аралашыр, уны яңғыҙлыҡтан аралар берҙән-бер сығанаҡ. Башҡа эштәр менән шөғөлләнгән мәлдәрендә лә телевизорҙы һүндермәй: әйҙә фатирына йәм-ҡот бирһен. Мәгәр ниндәй генә йәм инде, әүәле яңылыҡтар сәсеү, урып-йыуыу, төҙөлөш хаҡында бара торғайны, хәҙер үлтереш, йә талау тураһындағы хәбәрҙән башлайҙар, ҡалған ваҡытта тауарҙарҙы маҡтаған бөтмәҫ рекламаларҙы әйләндерәләр, йә бай йәшәп, май кикергәндәрҙең йәшәйешен күрһәтеп эсте бошоралар. «Уның көнө ярты түтәрәм икмәк тә ҡоро һыуға ҡалды. Пенсияға тиклем дә егерме көндән ашыу ваҡыт бар әле, ә үтескә кемдән генә һораһын һуң, күршеһе Валентинаны тикшерелергә Өфө дауаханаһына ебәргәндәр икән. Телевизорҙан тыуған көн кисәһен үткәрергә саҡырып хәтәр шәп залды күрһәтергә тотондолар – әйтеп тораһы түгел, килештергәндәр, батшалар тәғәмләнер күрмәлекле мөйөш төҙөгәндәр. Ошо ерҙә кинәт зиһене нурланып киткәндәй итте: һуң иртәгә бит уның да, Таңатарының да тыуған көндәре! Улар бит икеһе лә бер көндә тыуған, тик айырма шунда ғына Таңатары унан биш йәшкә олораҡ ине. Ике тантананы бер көндә билдәләйҙәр, тантана тигәс тә олонан ҡупҡаны түгел, ғаилә өсөн хәстәрләнгән табын. Бер-беренә күрһәтмәй генә бүләк әҙерләнә, тик улар бер ваҡытта ла үҙгәрмәй: ул Таңатарына йылдың-йылы бәйләп йылы ойоҡбаш бүләк итә, ә ул уның яурындарына сәскәле яулыҡ яба. Бер иш бүләктәргә лә тәүге тапҡыр ҡабул иткәндәй ҡыуанып китәләр, ире ойоҡбашты кейеп алып таҡмаҡ әйтеп ебәрһә, икәүләп бейергә төшәләр. Өй эсе күңелле ауаздарға тула. Бик тә илһамланып-дәртләнеп китһә Таңатары йырлап та ала. Шунан ике кеше өсөн генә тәғәйенләнгән табынға етешәләр. Көн дә ашалған ризыҡ тимәй Таңатары етештерелгәнде маҡтарға тотоноп китә, ауыҙын тултырып ашай, ә ул ҡәнәғәт йылмайып, ҡулын эйәгенә терәп ирен күҙәтә…
Зиһенен ҡуҙғытҡан яңылыҡ уға тынғылыҡ бирмәне, тыуған көндәренә һыйлы өҫтәл әҙерләргә теләп аш бүлмәһенә үтте, һыуытҡысын асып ҡарап, өҫтәлгә күҙ йүгертеп ризығын теүәлләне: һыуытҡысында әҙерәк май, еләк ҡайнатмаһы, йәнә ярты банка һөт, өҫтәл өҫтөндә теге, бер аҙ ҡата төшкән түтәрәм икмәк ҡалған. Бар һый шунан ғибәрәт. Бының менән генә табын ҡорормон, тимә. Тағы ла берәй нәмә табылмаҫмы, тигәндәй әйләнгеләне лә кире урынына барып ултырҙы. Телевизорҙан ҡабатлап теге тыуған көн үткәреү табынын маҡтайҙар, өйрөлтөп йөрөп һығылып торған өҫтәлде күрһәтәләр. Эсе бошоп тороп китте лә ҡорғаны тартылмаған тәҙрә ҡаршыһына барып баҫты. Ундағы сүп-сар өсөн тәғәйенләнгән тимер һауытты аҡтарып ике асарбаҡ соҡона, ҡулдарындағы тимер ырғаҡҡа эләккән йүнле нәмә пакетҡа һалына. Бына ҡыҫҡа буйлы йыуантығы нимәнелер эләктерҙе, уны күреп ҡалған оҙон буйлыһы иптәшен этеп ебәреп бәхәсләшергә тотондолар. Теге, табылдыҡ хужаһы киҙәнеп һонторға тондорҙо, китте талаш, китте сыр-сыу. Ары нимә булғанын күрергә теләмәй ҡорғанды тартып стенаға барып һөйәлде. Был мәлдә телевизорҙан билдәле кәмитсенең яңы һалған йортон күрһәтә башланылар. Ике ҡатлы ҡыҙыл кирбестән һалынған коттедж боронғо байҙарҙың бейек диуарын хәтерләтә, йәнәһе лә теге кәмитсе төҙөрҙән алда ошо һарайҙы төшөндә күргән! «Төш күреү менән генә аҡсаң булмаһа төҙөрһөң төҙөмәй ҙә!» Стенаға барып һөйәлде. «Ниндәй замана китте, ҡаты-ҡото, алам-һалам өсөн бер-береһенең боғаҙын сәйнәп өҙөргә әҙерҙәр, күптәр хәйерсе хәлендә тереклек итә, кәмитселәр батша ҡоронда нужа күрмәй йәшәй…» Тәҙрәнән, йәнә телевизорҙан төшкән яҡтылыҡтан мөйөшкә ҡуйылған еҙ самауыр тоноҡ ҡына балҡый. Әүәле шул балҡыштан өй эсенә байманлыҡ, ҡот-бәрәкәт ағыла һымаҡ ине, хәҙер һарғылт нурҙар зәғиф сырхаулыҡ ҡына тарата. «Был донъяла әҙәм балаһы ғына түгел, әйберҙәр ҙә ҡартаялыр күрәһең. Килгәндән алып булмышын ҡуҙ-күмер йылытмаған, ҡапҡасынан ҡайнар боҫ бөркөлмәгән бынау еҙ самауыр ҙа үлем сигенә етте бит…»
Һалҡын түшәгенә ятҡас та йоҡлап китә алмай бошоноп әйләнгеләне. «Иртәгә Таңатарының тыуған көнө… Әгәр тере булһа, һикһән бишен тултырыр ине… Ҡайһылай ҙа сыҙамлы булған ул, һуғыш яраларына бирешмәй ошо көнгә килеп етте бит. Шунда ла әле етеҙ хәрәкәтләнеп, йор һүҙе менән күңелгә йылы өҫтән йөрөп ятты. Аҙаҡҡы көндәренә тиклем түшәккә ятманы, аһ-зарын тышҡа сығарманы… »
Һуңғы тыуған көндө бында килгәс, ошо фатирҙа үткәрҙеләр. Магазин һыйын алып үҙенсә өҫтәл хәстәрләне. Табын артына ултырғас Таңатар түш кеҫәһенән әҙерләгән бүләген сығарҙы. Усында матур көмөш балдаҡ ине. «Нурбикәм, бергә йәшәгәнебеҙгә быйыл 60 йыл да булып киткән, шуға йоланы боҙоп ошоно алдым да ҡуйҙым», – тине ғәйепле төҫтә. Ә ул баҙарҙан барып дебеттән бәйләнгән ойоҡбаш алғайны. Ире шундуҡ кейеп алды, тик ғәҙәтенсә бейеп китмәне, күңелһеҙ йылмайҙы ла, һүрәнке тауышланып өҫтәне: «Рәхмәт… ҡайһылай йомшаҡ, йылы…» Өҫтәлдәге һыйға ла ҡағылманы нишләптер, бары ҡалағының осона ғына эләктереп татлы эремсектән ауыҙ итте лә хәбәргә әүрәтеп ашау-эсеүҙе онотторҙо…
Һалҡын түшәге йылынғайны, күҙ ҡабаҡтары ла ауырайҙы, төшөнә ап-асыҡ төҫмөрләнеп Таңатары инде. Аҡтан аҡ костюм-салбар кейеп алған, түшенә барлыҡ орден-миҙалдарын таҡҡан, ҡулында инәнән-тыума яланғас, яңы тыуған бала, үҙе һүҙҙәрҙе асыҡ итеп һөйләй: «Ҡарсыҡ, алай ҙа теге килмешәккә орден-миҙалдарҙы һатманың, улар бит күрһәткән батырлыҡтарым ғына түгел – беҙҙең илдең үткәне, тарихы, минең, һинең яҙмыш. Йәнә иртәгә бит тантана, икебеҙҙең тыуған көн, ал әле кибеттән теге мәлдәге эремсекте, шуның тәме һаман да тел осомда тора. – Шулай тине лә ҡулындағы бәпесте уға һондо. – Тыуған көнөңә бүләккә ошо баланы ал…» Таңатары уға ҡарап ынтыла, ә ул уға, ә ике арала теге бәпес. Тәки үрелеп етә алманы… Һиҫкәнеп уянып китте, эргәһендәге тумбочка өҫтөндәге өҫтәл шәмен ҡабыҙҙы. Төшөн үҙенсә юраны: «Таңатары уға бәпес бүләк итергә теләгән дә бит, ғәйеп унда булған. Әгәр эргәләрендә балалары йөрөп ятһа, был хәлгә лә төшмәҫтәр ине. Уртаҡ бәхетһеҙлектәре уның намыҫында, тимәк…» Янсығын табып уның төбөндә сылтыраған тиндәрҙе усына һалып әүәләне, унда хатта икмәклек тә аҡсаһы юҡ ине. «Фәҡирлек, хәйерселек, ниндәй көнгә ҡалды ул…» Яралы инә ҡоштай иңрәү тауышы сығарып күҙ йәшһеҙ генә үкһене, шул килеш түшәгенә ҡырын ауып бөгәрләнеп ятты.
Иртәгеһен ниндәйҙер еңеллек менән килеп торҙо, ваннала йыуынып, таҙарынып алды, байрамда ғына кейгән матур күлдәген кейҙе, Таңатарының бүләге – яратып ябынған сәскәле яулығын ябынды, ҡоролай ғына булһа ла, сәй ҡайнатып эсте. Ишеген бикләп ярым ҡараңғы подъезға сыҡты ла хәле бөткәндәй стенаға һөйәлде. Ары ҡайҙа юлланырын тоҫмалланы: «Хәҙер зыяратҡа барам, ары магазинға…» Тик ни өсөн унда барасағы һәм аҡсаһының юҡлығы хаҡында ғына уйламаны.
Сығыу менән өҫтөндәге пальтоһы аша үҙ хакимлығына ингән сасҡау ҡыш һалҡынлығын тойҙо. Ошо нәмәне бында, ҡалаға килгәс алған булғайнылар, ни тиклем маҡтап һатһалар ҙа яһалма сүс мамыҡтан тегелгәс шыпа йылы тотмай. Төҫө лә алған мәлдә сағыу күренә ине лә, бер нисә тапҡыр кейеү менән буҙарып ҡалды. Арзанлы, сифатһыҙ кейем хәҙер сисеп ырғытҡыһыҙ булып кәүҙәһенә һылашҡан. Ошоно кейһә, үҙен ҡабырсаҡҡа инеп йәшеренгән ҡусҡарҙай итеп тоя. Ул ғынамы, анау һалҡында ҡатҡан һорғолт йорттар ҙа, вайран килеп сүп-сар һибелгән урам да, эргәһенән кейем яғаларын торғоҙоп, йә көләпәрә эсенә баштарын йәшереп үткән-һүткәндәр ҙә, хатта баш осонда насар йыуылған керҙәй аҫылынған төҫһөҙ болоттар ҙа уның ише шыҡһыҙ, сисеп ырғытҡыһыҙ кейем кейгәндәр төҫлө. Сараһыҙлыҡ-өмөтһөҙлөктән, битарафлыҡ һәм нәҫ баҫыуҙан туҡылғандыр был кейем…
Иренә зыярат ҡылғанда ла, кире боролоп ҡайтыу яғына атлағанда ла, халҡы мыжғыған супермаркет эсенә ингәндә лә мейеһен күңелһеҙ уйҙар игәне. Иртәнге еңеллеге ҡайҙалыр юғалды, сәбәпһеҙ күтәрелгән кәйеф-дәрте һүрелде.
Күптәр ҡабыр тәғәм эҙләп сүп-сарҙа соҡона, бында затлы ризыҡтарҙан, әллә ҡайҙарҙан килтерелгән тәм-томдан, тамылйып бешкән емеш-еләктәрҙән хасил ҡатлы-ҡатлы, оҙон кәштәләр араһы ожмах юлын хәтерләтә, теләгәнеңде һайлап ал, аҡсаң ғына булһын. Уның Таңатары бына ошо мул тормош өсөн һуғышманымы ни? Ул ғынамы, миллионлаған ир-егет яҡты киләсәк өсөн яу яландарында ҡан ҡойоп ҡорбан булды, ә тылдағылар йоҡоһоҙ төндәр, ас-яланғаслыҡ, емереклектәр аша, тындары менән тартып алырҙай булып еңеү таңын яҡынайттылар. Ә тормош һуң кемдәр ҡулына ҡалды? Йылғырлыҡ, әрһеҙлек, оятһыҙлыҡ өҫкә ҡалҡты бөгөн, ғәҙел йәшәргә ынтылыусылар һантыйҙар хисабына индерелеп эт тибенендә йөрөй. Нурбикә рәттәр буйлап атланы, үҙе етеҙ ынтылып йәне тартҡан ризыҡты этеп йөрөтмәле арбаға тултырҙы: «Бөгөн Таңатарының тыуған көнө, тыуған көнө… тыуған көнө…» Ошо мейеһен сүкегән үҙһүҙле уй уның аныҡ фекерләү ҡеүәһен томаланы, сая алабарманлыҡҡа этәрҙе. Арбаһы тулып китеп ҡулына эләккән татлы эремсекте кеҫәһенә тыҡҡан мәлдә лә бының ары ни менән бөтәсәге хаҡында уйлап та ҡараманы.
Бына ирендәрен ҡан ялаған эттәй итеп сағыу ҡыҙартҡан тәтәй ҡыҙ ҡунаҡлаған кассаға килеп төртөлдө. Ҡыҙ осло тырнаҡлы бармаҡтарын килешле бейетеп аҙыҡ-түлектең хаҡын иҫәпләп, эргәһендәге икенсе кәрзингә күсерә башланы һәм уҡтай тырпайған яһалма керпектәрен наҙлы елпеп түләр хаҡты әйтте.
Ниһайәт, уйланмаған эш ҡылыуын аңлаған Нурбикә, кеҫәләрен ҡаҡҡылаған булып аҡланғандай һөйләнде:
– Балам, хата миндә, кәшелүгемде өйҙә онотоп ҡалдырғанмын бит әле. – Аҡсам юҡ, тип әйтергә теле әйләнмәне.
– Вы что, я уже выбила сумму, теперь как быть, составить акт? Далеко живете? – Ғәҙәти эш ағымы тотҡарланған һатыусы ҡорт саҡҡандай сәбәләнеп китте.
– Алыҫ шул, алғанымды иҫәпләгеҙ ҙә кире һалығыҙ ҙа ҡуйығыҙ.
Аҙыҡ-түлекте ҡабаттан иҫәпләп әллә ниндәй ҡағыҙ тултырғансы апаруҡ ваҡыт китте. Сират тотҡарланыуға ҡәнәғәтһеҙлек белдергән һатып алыусылар шаулаша башланылар. Бына ул башын баҫып сығыу яғына йүнәлде. Һатыусы зәһәр ыҫылданы:
– Ходят тут всякие бомжихи…
Шәшке тун, шундай уҡ кәпәс, затлы итектәр кейгән ҡатын гонаһһыҙ ҡиәфәттә ошаҡлашты:
– Вы у этой, с ума выживший бабки проверьте карманы, найдете там что-то интересное…
Шуны ғына көткән тейерһең, теге ҡыҙ һөсләтелгән эттәй ташланып уның беләгенән матҡый һалып алды ла кире касса янына өҫтөрәне, шунан кеҫәһенә әрһеҙ тығылып татлы эремсекте сығарып үлсәгес табаҡсаһына һалғас әсе сәрелдәне:
– Эй, охрана, люди воруют продукты, куда смотрите, быстро сюда! А остальные, видели ворованный продукт? Будьте свидетелями!
Сират буйлап яңынан ризаһыҙ геүләү йүгереп үтте:
– Вот время пошло, а, бабки стали воровками!
– Хәҙерге әбейҙәр урлашыу ғына түгел, эсеүгә лә әүәҫләшеп алдылар ул!
– Оят, инәй, – быны урта йәштәрҙәге ҡатын әйтте, – йәштәргә ҡайһылай шәп өлгө күрһәтәһегеҙ!
– Бабка, мой совет, воруй вагонами, никто слово не скажет, не заметит, а ты мелочишься, сырки… – Әзмәүер кәүҙәле ир нотоҡ уҡығандай аҡыл өйрәтте.
Йыуынды һыуҙай өҫтөнә ауҙарылған ғәйепләүҙәрҙән юғалып ҡалған Нурбикә аптыраулы ҡарашын тирә-йүнгә атты, тик ҡайтарып нимә лә булһа әйтергә көсөнән генә килмәне, теле аңҡауына йәбешкәйне. «Мәсхәрә, ҡартайған көнөмдә ниндәй түбәнселеккә төштөм… Оятыңдан ер тишегенә ин, ят та үл… Тиҙерәк бынан алып китһендәр ине, милицияла тикшерһендәр, төрмәгә япһындар, тик былайтып, рисуайға ҡалдырып мир алдында ғына һерәйтмәһендәр…»
Һаҡсылар ҡултыҡлап супермаркеттың төп яғындағы тар ғына бүлмәгә алып инделәр. Унда, өҫтәл артына ҡунаҡлағаны, һорашып-белешеп тормай, ниҙер яҙырға тотондо. Тиҙ һәм белекле төҫтә эшләй, тимәк тәү тапҡыр башҡармайҙыр был шөғөлдө. Алып инеүсенең ишеккә арҡыры һөйәлгәне телгә килде:
– Срочно хозяину надо звонить, он ведь лично занимается вопросом воровства…
Нурбикәнең тыны ҡыҫылды, йөрәге сәнсеп-сәнсеп алды, төртәләнеп барып эргәһендәге ултырғысҡа һаҡҡас бөгөлөп төштө, ары бушлыҡтан тотанаҡ эҙләгәндәй ҡоласын йәйеп һәрмәнеп иҙәнгә йығылды. Алыҫтағы тауыштар баҙ төбөнән килгәндәй тоноҡ ишетелә:
– Может вызвать врача? Бабка ненароком копыту откинет, беды не миновать…
– Не надо никого вызывать, не видишь что ли, притворяется, отсюда выпустишь, сразу побежит.
– Нурбика, Нурбика апа, слышишь меня, что с тобой, это я…
«Был бит Валентина, Өфөнән ҡайтҡан… Түшендә шеше бар, тип өҫтәмә тикшерелеүгә ебәргәндәр ине бит, имен генә йөрөп әйләнһә арыу булыр ине. – Үҙ көнө үҙенә саҡ хәлдә лә күршеһен ҡайғыртты. – Ул да моғайын магазинға ингәндер ҙә ошо хурлыҡлы тамашаны күргәндер…»
– Валентина, ғәфү ит, шайтан ҡоторттомо ни, урлыҡҡа төштөм ҡартайған көнөмдә… Ярлыҡау көтмәйем, кәрәкмәй, оят, бик оят миңә… Ерләр урынды беләһең, бында һинән башҡа ышаныр кешем ҡалманы – Ҡан ҡасҡан, һиҙгерлеге юғала барған ирендәрен саҡ ҡыймылдатып әйтте.
– Оятыңдан үлмәй тор, Нурбика! Нисек тә бергәләп йәшәрбеҙ әле, йәшәрбеҙ! Һуңғы мәлдә килеп индем, аралап өлгөрә алманым! – Валентина һаман үҙәләнеп үтенә бирҙе. Тирә-йүндәгеләренә ҡысҡырҙы. – Ул бит кешенең энәһенә лә һорауһыҙ ҡағылмай! Алған аҙыҡ-түлегенең хаҡын тулыһы менән үҙем түләйем, ебәрегеҙ уны!
– Юл бирегеҙ, хужа килде! – тип ҡысҡырҙы ир тауышы.
Күҙҙәрен асты. Ҡуйы томан аша уны битараф ҡиәфәттә ҡыҙыҡһынып күҙәткән, маңлайының ҡап яртыһын алты һанына тартым һоро миң япҡан теге ирҙе күрҙе.
Нурбикәнең, илай белмәгән Нурбикәнең өмөт сатҡыһы тойомланмаған төҫһөҙ күҙҙәренән һаран йәштәре һығылып сыҡтылар ҙа сырыш биттәре буйлап түбәнгә һарҡтылар. Ауырлыҡтарға бирешмәгән, ҡайғыларҙан бөгөлөп төшмәгән ҡарсыҡ, ҡартайған көнөндә хәйерселеккә этәреп уғры хәленә төшөргән ҡәһәрле көндәрен ләғнәтләп, оятына сыҙай алмай илай ине. Иң һуңғы мәлдә ҡолағында бәпес ауазы яңғыраны, теге Таңатары һонған, ә ул үрелеп ала алмаған йомросай баланы яңынан күргәндәй итте. Йәшле йөҙөндә бер аҙға ғына, болот араһынан сағылып ҡалған ҡояш нурындай йылмайыу ишараты төҫмөрләнде лә бөтөнләйгә һүнде. Аҡтыҡ көсөн йыйып упҡынға ҡарай атылырға ашҡынған йөрәген ҡуш услаған Нурбикә ҡараңғылыҡҡа сорнала барған яҡтылыҡтың үҙәгендә һаман да теге шайтан мөһөрлө ҡуш йоҙроҡтай башты күргәс, фанилыҡҡа һуңғы ауазын оҙатты:
– Донъя һеҙҙең һымаҡтарға ҡала… Үкенес…
Фото: интернет.
https://shonkar.rbsmi.ru/articles/c-sm-er/-rle-k-nd-r/?sphrase_id=707673&clear_cache=Y
Читайте нас в
Сайт общественно-политической газеты «Торатау» города Ишимбая и Ишимбайского района
Регистрационный номер ПИ ТУ02-01361. Свидетельство выдано Управлением Федеральной службы по надзору в сфере связи, информационных технологий и массовых коммуникаций по Республике Башкортостан от 24.07.2015 г. |