kennsluromur / 00007 /2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204.txt
rkjaran's picture
Initial commit with version 22.01
73dc787 verified
raw
history blame contribute delete
No virus
55.4 kB
segment_id start_time end_time set text
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00000 1410 6386 train Geðklofi, eða schizophrenia, flokkast sem geðrofssjúkdómur.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00001 7894 9851 train Geðrofssjúkdómar kallast psychosis á ensku.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00002 9816 16565 train Schizophrenian, eða geðklofinn, er langalgengasti flokkurinn þar innan og
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00003 17920 21725 train það er í raun bara, bara geðklofinn sem er talað um hér í kennslubókinni.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00004 23525 28644 train Algengi er um eitt prósent, tæplega eitt prósent líklega, í heiminum.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00005 30766 35566 train Það er mjög stöðugt milli samfélaga, milli landa, milli menningarheima.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00006 36561 45643 train Þetta er ólíkt til dæmis átröskun eða ýmsum öðrum röskunum sem hafa mjög ólíkt algengi milli samfélaga.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00007 46463 53393 train En geðklofinn er bara, þetta er, þetta er töluvert stöðugt og hefur verið það lengi.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00008 55698 65647 dev Kostnaðurinn við geðklofa er gríðarlega mikill. Meiri en við öll krabbamein í Bandaríkjunum, er talað um í bókinni.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00009 69528 71628 train Orðið geðklofi er svolítið ruglandi.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00010 72756 77545 train Þetta merkir sko svolítið, maður sér þetta fyrir sér sem svona svolítið skiptan, skipta hugsun, eða split mind eða eitthvað slíkt.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00011 80396 86036 train Þannig að stundum ruglar fólk schizophrenia saman við tvöfaldan persónuleika. En
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00012 87534 89724 train það má alls ekki, alls ekki rugla því saman.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00013 90623 99868 dev Það sem er átt við með hugtakinu er að einstaklingar eru í rauninni með skert tengsl við raunveruleikann.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00014 100736 104754 eval Það er í rauninni það, geðklofi sem, sem og schizophrenia, sem, sem átt er við.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00015 106231 112634 train Einkenni geðklofa eru nokkuð margvísleg, og þau skiptast yfirleitt í þrjá flokka.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00016 112507 118358 train Það er það sem við köllum jákvæð einkenni, neikvæð einkenni og vitræn einkenni.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00017 120489 129812 train Jákvæðu og neikvæðu einkennin heita svo ekki af því að þau séu annars vegar jákvæð og hins vegar neikvæð heldur í rauninni eru það jákvæðu einkenni.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00018 130264 137924 eval Þá er það einhver hegðunareinkenni sem bætast við, eða bætast ofan á þá hegðun sem var fyrir, eru svona til viðbótar,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00019 139270 141759 train á meðan neikvæðu einkennin eru í rauninni eitthvað sem hverfur.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00020 142719 148978 train Þá erum við að tala um einhverja hegðun sem var fyrir en, en er þá ekki lengur til staðar hjá einstaklingum.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00021 150015 155775 dev Vitrænu einkennin koma svona eiginlega síðast inn í, inn sem greiningarviðmið
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00022 156544 165424 train fyrir geðklofa og það eru þá svona þessi, þessir vitrænu þættir, eins og minni athygli, einbeitingu og slíkt.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00023 166271 169090 train Af því að það er gjarnan skerðing á þeim meðal fólks með geðklofa.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00024 173044 178663 train Ef við byrjum aðeins að fara í jákvæðu einkennin, sem eru svona getum við ekki sagt kennimerki geðklofa.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00025 180723 186370 train Þau, þær eru, sem sagt jákvæðu einkennin, ranghugmyndir, ofskynjanir og truflun á hugsun.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00026 187774 194493 train Ranghugmyndir, það eru svona hugmyndir sem standast augljóslega ekki í raunveruleikanum.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00027 196866 200165 dev Þeim er, það eru svona nokkrar tegundir af þessum ranghugmyndum.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00028 201769 204318 eval Algengar eru ofsóknarhugmyndir.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00029 205695 210435 dev Þær ganga þá oft út á það að fólk trúir því að aðrir séu að ofsækja mann,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00030 211840 215590 train eða svona plotta eitthvað, brugga launráð gegn manni eða eitthvað slíkt
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00031 216605 221284 dev og það sem er áhugavert líka við þessar hugmyndir og í rauninni allar þessar ranghugmyndir
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00032 222378 228921 train er að þær eru oft við fyrstu sýn, geta alveg verið kannski hljómað pínu raunverulega.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00033 229342 232461 train Þær tengjast svo oft tíðarandanum á hverjum tíma.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00034 234581 239741 train Þannig að kannski voru það nasistarnir sem voru á eftir þér fyrir einhverjum, um, um,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00035 240639 241718 train um hérna, um miðja síðustu öld.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00036 242829 245889 train Þetta gæti verið njósnarar frá Sovétríkjunum
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00037 247563 251252 train á tímum kalda stríð stríðsins og svo geta verið talibanar á einhverjum öðrum tímum.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00038 252968 256870 train Þannig að oft geta, geta ranghugmyndir. Þau
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00039 257663 262343 train þær hafa gjarnan einhver tengsl við það sem er gerast í samtímanum. Geta
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00040 264038 268807 train í sumum tilfellum hljómað raunhæfar við fyrstu fyrstu sýn eða fyrstu hlustun hvað sem maður
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00041 270144 273865 train segir en eru það ekki, þær standast ekki raunveruleikann.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00042 276225 280033 train Hugmyndir um mikilmennsku eru líka algengar.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00043 280959 287290 train Þær ganga svolítið út á hugmyndir um eigið mikilvægi, að maður sé kannski með guðlega krafta,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00044 288639 294218 train búi yfir einhverri mjög mikilvægri þekkingu sem enginn annar hefur,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00045 295459 298668 train trúa því að maður hafi kannski einhvern hæfileika
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00046 299668 306360 train sem bara enginn annar hefur og maður verði einhvern veginn að nýta til góðs fyrir fyrir fyrir aðra og fyrir fyrir samfélagið.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00047 308278 311910 train Stjórnunarhugmyndir eru líka líka vel þekktar.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00048 312884 316302 train Það er í rauninni eins og trúa að einhver annar stjórni hugsun manns.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00049 318024 321262 dev Þetta gæti verið fólk sem gæti ímyndað sér að það hefði verið væri búið að
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00050 322687 324098 train græða í þá í það
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00051 325569 333968 train einhvers konar stjórntæki, einhvers konar smákubb eða elektróðu og það væri að stjórna manni í gegnum það.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00052 334848 344656 train Þetta gæti verið trú á að þetta væru geimverur sem stýrðu heilanum eða einhver einhver einhver einhver svona ákveðinn hópur sem væri í umræðunni á hverjum tíma.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00053 346560 347790 eval Ofskynjanir, þær
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00054 349951 354031 train flokk eða sem sagt eru í rauninni skilgreindar sem skynjun á áreitum sem
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00055 354815 357125 eval eru ekki til staðar í raunveruleikanum,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00056 359036 364855 dev í geðklofa eru heyrnarofskynjanir algengastar og þær eru töluvert algengar
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00057 365696 368874 train en þá oftast heyrir fólk raddir
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00058 369791 372819 dev eins og rödd sé að tala, tala við sig.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00059 374411 379572 train Gjarnan eru þessar raddir að segja segja þér að gera eitthvað.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00060 381314 382814 train Stundum getur þetta verið tvær
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00061 383615 384276 train raddir
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00062 385536 388894 train eða rödd að tala um einstaklinginn í þriðju persónu,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00063 390600 394920 train en fyrir einstaklinginn sem heyrir þessar raddir þá eru þær
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00064 395776 400754 train raunverulegar, mjög raunverulegar, og það getur oft tekið, já, þær
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00065 402596 409285 train hafa hafa þess vegna mjög mikil áhrif og geta stjórnað hegðun fólks mikið
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00066 411048 418220 train enda segja þér að gera eitthvað og þú í rauninni heyrir þetta sem sem rödd, sem sem mikilvæga rödd sem sem sem þú verður að fylgja, þetta
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00067 420189 421269 train geta auðvitað verið
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00068 422271 425000 dev góðar raddir sem eru bara að segja þér er að gera gera eitthvað
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00069 425983 435194 train eitthvað eitthvað svona sem skiptir kannski ekki öllu máli en en en stundum eru þetta raddir sem eru vondar eða þú veist vilja vilja láta þig gera eitthvað óæskilegt og það getur haft náttúrlega
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00070 437175 439904 eval gríðarlega mikil áhrif á á líðan fólks,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00071 440831 443351 train að vera með, lifa við þessar þessar raddir.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00072 446418 450918 train Ég, þegar ég var í mínu doktorsnámi þá hitti ég mjög mikið af fólki með með geðrofssjúkdóma og var að leggja
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00073 451711 454261 train svona verkefni og svona vitræn próf fyrir fólk, og ég man
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00074 455168 459007 train sérstaklega eftir tilviki þar sem einstaklingur sat hjá mér, þetta eru náttúrlega kannski
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00075 460052 470704 train tveggja, þriggja, fjögurra tíma fyrirlagnir, og alltaf reglulega sneri hann sér svona við og og var svona eins og hann væri að svara einhverju, þá var hann alltaf í rauninni tala, tala við einhvern þarna og hann einhvern veginn
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00076 471581 480370 eval alltaf svona svona svona fannst fannst alltaf að það væri einhver í rauninni á öxlinni á öxlinni á sér, svaraði honum reglulega og hérna,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00077 481663 486192 train mjög, það var mjög áhugavert og sérstakt í rauninni að sjá það svona skýrt. Af því að
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00078 487680 491459 train þetta var ekkert þetta var svona þetta var svona bara pirrandi pirrandi rödd í því tilviki.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00079 492415 500154 train En hætti ekki og bara var stöðugt alltaf að koma með einhverjar hugmyndir eða biðja biðja viðkomandi um að gera eitthvað, gera eitthvað annað.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00080 502499 505228 train Svo erum við með sem sagt truflun og hugsun.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00081 506764 511713 train Þá eru, verður hugsunarhátturinn svona óskipulagður, oft órökrænn og svona bara
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00082 512721 518871 train erfitt einhvern veginn að ná utan um hugsanir sínar, setja þær fram rökrænt og
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00083 520320 532830 train og hérna þannig að þannig að stundum verða samræður mjög ruglingslegar þegar þegar fólk er með mikla truflun á hugsun vegna þess að einstaklingar eiga bara mjög erfitt með að halda þræði í samtali.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00084 535802 544953 eval Neikvæð einkenni og vitræn einkenni. Ef við byrjum á neikvæðu einkennunum, þá eru þau í rauninni einkenni sem þú getur sagt þetta er svona
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00085 546333 550143 train ákveðin einkenni sem hverfa af eðlilegri hegðun einstaklinga
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00086 551039 551998 train eða minnka.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00087 552831 558259 train Einstaklingur sem kannski tjáði sínar geðshræringar eðlilega áður fyrr verður
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00088 559861 560881 train með sjúkdómnum mun svona flatari,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00089 561792 571542 eval sýnir ekki eins mikla gleði eða leiða þegar, sveiflast ekki eins með tilfinningum sínum og áður.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00090 573014 575474 train Tal verður gjarnan gjarnan fátæklegt
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00091 578176 583306 train þannig að það er svona eins og eins og það tengist einmitt slíka skorti á frumkvæði, þannig að
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00092 584753 590573 train það þarf svolítið að hafa fyrir því að fá fólk til þess að tala eða tjá sig
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00093 592447 595777 dev og fólk svona hefur sig lítið í frammi,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00094 596967 602846 train skortur á úthaldi, anhedonia eða gleðileysi hefur nú stundum verið talað um það á íslensku.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00095 603775 609414 eval Þá er í rauninni bara svona: þessi þessi geta einhvern veginn ekki upplifað gleði eins og áður.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00096 611803 614234 train Gjarnan félagsleg einangrun, fólk,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00097 615168 619576 train eins og hún dragi sig út úr félagsskap sem það var áður í.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00098 620927 632596 train Stundum tengist það jákvæðu einkennunum, til dæmis ranghugmyndum um að vinir þínir eða fjölskylda, fjölskylda sé að sé í kannski einhverju vondu liði sem er er að ráðast á þig,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00099 633344 639102 dev en ekkert alltaf en mjög oft dregur fólks sig mikið út úr félagslegum samskiptum. Sem náttúrlega
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00100 640201 645961 train hefur þá líka áhrif á framgang sjúkdómsins og einkennum en það er mjög slæmt að draga sig
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00101 647121 649522 train mikið út úr, út úr samskiptum við fólk.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00102 651028 652437 train Vitrænu einkennin,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00103 653979 660340 dev þau koma eða svona helsta sem kemur fram er þá skerðing á minni, athygli, svona hraði
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00104 661727 663586 train hugarstarfs verður oft minni líka.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00105 664447 669306 train Einstaklingar eiga oft erfitt með óhlutbundna hugsun
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00106 671347 675158 train og svona leysa leysa vandamál og annað slíkt. Þannig það eru svona
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00107 675967 677047 train margvísleg
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00108 678399 679839 train einkenni sem koma fram,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00109 682331 684101 train þessi einkenni öll sem við erum búin að tala um
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00110 684927 690476 train eru samt mjög breytileg á milli fólks með þennan sjúkdóm. Þannig að, þannig að sumir geta
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00111 691538 696427 train verið með meiri jákvæð einkenni meðan aðrir eru með meiri neikvæð og eins og með vitrænu einkennin, þá er svona
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00112 697403 698573 train almennt er, er
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00113 700293 707943 train fólk að standa sig verr en það væri mælt, mælt á svona prófum, taugasálfræðilegum prófum, þessir þættir eins og athygli og minni, en
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00114 708864 713453 train sumir eru alls ekki að sýna, sýna þessi vitrænu einkenni þannig að það er breytileiki
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00115 715298 716677 train innan hópsins.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00116 719697 725787 train Orsakir geðklofa virðast vera margvíslegar, það virðast vera ákveðinn áhættugen
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00117 726655 732505 eval sem geti, sem hafa áhrif og auka líkur á að einstaklingar þrói með sér geðklofa.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00118 733440 741779 train Umhverfisþættir spila líka nokkuð stóran þátt og þegar við tölum um um sjúkdóma eins og, eins og geðklofa þá er eins og ég segi
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00119 742783 745063 train búið að finna gen og það er ekki bara eitt gen, það eru, það eru nokkur
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00120 746253 748594 train sem virðast spila saman
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00121 749440 761677 dev og að því að auka líkur á að einstaklingur þróuðu með sér geðklofa en bara með því að greina erfðamengi einhvers gætum við ekki sagt til um með vissu hvort að viðkomandi þróar með sér geðklofa. Vegna þess að það
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00122 762495 767504 train eru aðrir þættir, samspil milli gena og samspil við umhverfisþætti
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00123 768511 774030 dev sem sem í rauninni svo ráða því hvort einstaklingur fær geðklofa eða ekki.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00124 776261 785711 train Ef við skoðum aðeins tvíburarannsóknir þá eru þar ágætis rök fyrir því að erfðir hafi mikið að segja um þróun geðklofa, en þó
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00125 786559 787727 train ekki allt að segja. Ef við skoðum
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00126 789120 791549 train myndina þarna vinstra megin þá erum við með eineggja tvíbura.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00127 792320 795799 train Þar eru mjög sterk fylgni á milli tvíburanna
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00128 796783 801254 train það er að segja hvað varðar geðklofann. Hún er samt ekki fullkomin.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00129 802437 803788 train Það segir okkur einmitt að það
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00130 804607 811927 eval eru þá klár og mikil erfðafræðileg áhrif á þróun sjúkdómsins, en það eru
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00131 812927 815717 train samt rými fyrir fyrir aðra áhrifaþætti og það
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00132 816639 819730 train sama ef við horfum á myndina hægra megin þar sem við erum með tvíeggja tvíbura.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00133 820735 822085 eval Þar sjáum þið að að að fylgnin er klárlega
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00134 823731 824542 train miklu minni og hérna,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00135 827812 832460 train heldur, milli þeirra heldur en, heldur en milli eineggja tvíburana. Aftur á
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00136 833370 838859 train móti er fylgnin hjá tvíeggja tvíburunum meiri heldur en búast mátti við hjá bara
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00137 839948 853210 train öðrum sem ótengdum aðilum. Það er að segja þannig að, þannig að það eru, eru hérna klárlega bæði erfðaþættir og umhverfisþættir sem saman skapa
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00138 854015 855096 train þessa tilhneigingu
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00139 856447 858817 train til þess að þróa með sér geðklofasjúkdóm.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00140 860456 861537 train Annað sem hefur verið talað um í tengslum við erfðirnar
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00141 863147 865067 train er að aldur föður
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00142 865919 877438 train virðist hafa hafa áhrif á það hvort einstaklingur þróar með sér geðklofa, það er að segja hvað á hvaða aldri faðurinn, faðirinn var þegar þegar barnið var getið.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00143 878336 882265 train Þetta er vegna þess að það eru frumur sem framleiða sæði.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00144 883200 885688 train Þær frumur skipta sér mjög reglulega,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00145 886865 890735 train allt frá bara kynþroskaskeiði og fram eftir fram eftir ævinni.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00146 892159 893119 train Eftir því sem einstaklingar,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00147 894922 896211 train karlmenn, eru eldri, þeim mun
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00148 897152 901142 train fleiri skiptingar á þessum frumum hafa átt sér stað
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00149 902015 910056 eval og þeim mun fleiri skiptingar sem hafa átt sér stað, þeim mun meiri líkur eru á að einhvers staðar hafi orðið villa í skiptingunni
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00150 911035 912745 dev og þess vegna, hérna, þess
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00151 915725 918304 train þess vegna eru meiri líkur á að
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00152 919679 922168 train einstaklingar þrói með sér svona erfða, svona
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00153 923135 924634 train sjúkdóma eins og geðklofa þar sem eru, þar sem er
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00154 925748 927336 train sterkur erfðaþáttur. Sem getur
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00155 928977 937557 train komið fram sem sagt vegna einhvers konar villu í skiptingum á á þessum frumum sem svo framleiða sæðið. En það eru
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00156 938495 945096 train meiri líkur á að þessar villur komi fram ef ef ef feður eru eldri þegar þeir þeir geta börn.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00157 946879 954500 eval Þetta á ekki við hjá konum vegna þess að egg eru ekki, þau eru, það eru engar skiptingar sem eiga sér stað þar. Þannig að
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00158 955721 958392 train þetta á í rauninni bara hvað varðar geðklofann og þennan,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00159 959231 963581 train þessa erfðafræðilegu áhættu, þá tengist það í rauninni bara aldri föður.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00160 966042 973030 train Það eru þó nokkrir umhverfisþættir sem hafa verið tengdir við auknar líkur á geðklofa eða að þróa með sér geðklofa.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00161 973951 979230 train Eitt sem hefur verið nefnt er hvenær einstaklingar eru fæddir, hvenær árs.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00162 980480 984259 train Þeir sem eru fæddir seint um vetur eða snemma að vori
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00163 985245 990914 train eru virðist vera líklegri til að fá geðklofa en þeir sem eru fæddir á öðrum tímum.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00164 991744 994322 train Það eru alveg þó nokkrar rannsóknir sem hafa sýnt þetta.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00165 995830 1004678 train Talið er að þetta sé vegna þess að þá eru mæðurnar líklegri til að fá svona árstíðabundnar flensur
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00166 1005951 1014677 train sem ganga yfirleitt á ákveðnum árstímum. Það er að segja yfir miðjan veturinn þannig að ef kona eignast barn um vor eða
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00167 1016422 1030040 train seint um vetur þá væri hún líklegri til að hafa fengið flensu á viðkvæmum tíma í fósturþroskanum og það gæti verið geti aukið líkur á á þróun á á geðklofa.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00168 1033101 1039070 dev Fleiri umhverfisþættir sem hafa verið tengdir við auknar líkur á geðklofa D-vítamínskortur, það
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00169 1040384 1051212 train hafa verið athuganir sem sýna tengsl D-vítamíns og þroska heilans og talið er að D-vítamínskortur geti geti haft áhrif
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00170 1052511 1054070 dev áhrif á þennan þroska,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00171 1055403 1059603 train gæti, geti aukið líkur á að einstaklingur þrói með sér geðklofa.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00172 1060480 1063599 train Það hafa verið gerðar rannsóknir á fólki sem
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00173 1064576 1072765 train býr á norðlægum slóðum, en er upprunnið af á suðsuðsuðlægari slóðum og er þá með dekkri húð,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00174 1073663 1084403 train munurinn á dekkri og ljósari hún hvað varðar D-vítamínið er að að þeir sem eru með ljósari húð virðast vinna D-vítamín mun betur úr sólarljósinu, það er að segja þeir þurfa
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00175 1085311 1090619 eval minna minna sólarljós til þess að ná upp D-vítamíni meðan þeir sem eru með dekkri
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00176 1091846 1092175 train húð
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00177 1093741 1098182 train þurfa þurfa mun meiri meiri birtu til þess að til þessa
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00178 1099825 1101115 train til þess að fá D-vítamín.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00179 1101951 1114641 train Þannig að fólk með dökka húð sem býr á norðlægum slóðum hefur verið rannsakað og þar það virðist vera með meira D-vítamín skort og það hefur verið tengt við auknar
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00180 1115519 1116809 train líkur á geðklofa.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00181 1119494 1123185 eval Vannæring hefur líka verið verið tengd við við geðklofa. Það var
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00182 1124306 1125715 train mikill matarskortur
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00183 1127198 1134817 train í Hollandi í lok seinni heimsstyrjaldarinnar, talað um hungurveturinn mikla, konur sem áttu von á barni á þeim tíma. Þeirra
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00184 1135615 1140834 train börn voru líklegri til þess að þróa með sér geðklofa síðar á ævinni.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00185 1142690 1149410 eval Eins hefur verið talað um vanda í fæðingu, þegar erfiðleikar í kringum fæðingu þá virðast vera auknar líkur á geðklofa.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00186 1150208 1153538 train Reykingar á meðgöngu eru líka áhættuþáttur.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00187 1154821 1157040 train Sykursýki á meðgöngu getur verið það líka,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00188 1157887 1164337 train þannig að við erum með ýmsa þætti, bæði erfðafræðilega og umhverfisþætti sem saman auka,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00189 1166510 1170291 train geta aukið líkur á geðrof, á geðklofa.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00190 1172827 1178375 train Ef við skoðum svo aðeins rannsóknir á heilum fólks með geðklofa, geðrofssjúkdóma,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00191 1179496 1182555 eval samanborið við heilbrigðan, þá sjáum við á þessum myndum hérna vinstra megin er verið að tala um
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00192 1183359 1185817 train heilahólfin, stærð heilahólfa
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00193 1187200 1189928 train og þau eru svolítið stærri, eða töluvert stærri þarna á þessari mynd
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00194 1191241 1191991 train meðal fólks með geðklofa,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00195 1194061 1195141 train heilahólfin eru þar sem heila-
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00196 1196330 1200560 train og mænuvökvinn er og ef þau eru stór eða þau eru að stækka þá
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00197 1202248 1206386 train þýðir það að heilavefurinn, taugafrumurnar,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00198 1207807 1210655 train þeim er að fækka. Heilavefurinn er að minnka eða er minni, þannig að
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00199 1211940 1217759 eval þú vilt ekki að eða það getur getur haft slæm áhrif á virkni heilans eða að minnsta kosti stærð hans. Ef heilahólfin
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00200 1220008 1221385 train eru stærri
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00201 1222730 1224890 train og svo hægra megin er verið að skoða þá
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00202 1226786 1227625 eval gráa efnið, við tölum stundum um
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00203 1229135 1230516 train gráa og hvíta efnið í heilanum, gráa efnið er þá frumubolirnir,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00204 1232127 1237288 train taugafrumubolirnir, og við viljum hafa hafa sem mest af því, þarna er verið að skoða svona
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00205 1238144 1239462 train breytingar annars vegar hjá heilbrigðum og
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00206 1241519 1243529 eval hins vegar hjá fólki með geðklofa
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00207 1244415 1247775 dev af þessu gráa efni og þar, þetta,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00208 1249152 1253352 dev það verður hrörnun hjá hjá okkur öllum með aldri að einhverju leyti
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00209 1254271 1260151 dev en meiri virðist vera hjá fólki með geðklofa. Samkvæmt þessari rannsókn
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00210 1262496 1265675 train á þessari mynd erum við líka að horfa á heilahólfin. Þetta er
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00211 1266589 1275740 train hjá tvíburabræðrum, vinstra megin erum við með einstakling sem er ekki með geðklofa og hægra megin einstakling sem er þá með geðklofa og þar sjáið þið að heilahólfin eru
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00212 1276672 1277540 train töluvert stærri og það er oft
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00213 1278463 1281792 train minni heilavefur í rauninni hjá þeim einstakling.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00214 1283617 1287936 train Geðklofi aftur á móti kemur fram eða greinist svona í
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00215 1288832 1291321 train kringum tvítugsaldurinn aldurinn almennt.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00216 1293127 1297656 train Oftast eru ekki merki um sjúkdóminn hjá börnum
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00217 1299152 1314211 train þó að þegar horft er til baka sé stundum hægt að finna einhver eitthvað, eitthvað sem gæti hafa verið vísbending en en en almennt kemur sjúkdómurinn fram bara svona upp úr unglingsárum og og og er að greinast í kringum tvítugsaldurinn.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00218 1315071 1324162 train Það eru hugmyndir um það það sé kannski meðfæddur einhvers konar einhvers konar tilhneiging til að þróa með sér þennan sjúkdóm
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00219 1325355 1327154 train en svo sér það á þessu aldursskeiði það er þarna á á
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00220 1328157 1329178 train unglingsárum þá er eins og það
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00221 1330559 1336588 train verði ákveðið eyðing á heilavef hjá þessum einstaklingum miðað við aðra
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00222 1338829 1352179 train og gjarnan þegar þegar geðklofann sjúkdómur er er greindur. Þá er í rauninni þessi eyðing búinn að eiga sér stað og einstaklingar sem mögulega voru að standa sig ágætlega í námi. Að getan
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00223 1353380 1367059 train er farin að hrapa svolítið hjá þeim í rauninni áður en að áður en að sjúkdómseinkennin til dæmis jákvæðu einkennin eru að koma fram og þá er verið að að að skýra það með því að það hafi orðið ákveðin eyðing þarna
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00224 1367965 1368445 train á heilavef
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00225 1369425 1370925 train upp úr unglingsárunum.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00226 1373248 1379457 train Það er svo nokkuð umdeilt hvað gerist í rauninni hjá fólki sem greint hefur verið með geðklofa upp úr
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00227 1380592 1384010 train tvítugsaldrinum, hvað á sér stað eftir þann aldur.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00228 1384832 1389089 dev Mjög margir sem greinast á þessum aldri eru eru með krónískan sjúkdóm áfram
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00229 1389951 1397932 train en það er svona umdeilt hvort það verði versnun, það er að segja hvort það verði meiri eyðing á heilavef og og versnun einkenna
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00230 1399296 1400615 train eða eða ekki.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00231 1402311 1415420 eval Við skoðuðum hópa á Íslandi hérna fyrir einhverjum árum og þessi grein kom út í fyrra hjá okkur Vaka Valsdóttir, en hún var einmitt nemandi hérna í sálfræðinni og er nemandi, er doktorsnemandi hjá hjá okkur núna.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00232 1417152 1431401 train Þar komumst við að að að þær svona kognitífu breytingar, vitrænu breytingarnar minnið og athyglin og þessir þættir sem almennt eru jú tengdir heila heilanum og heilavefnum
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00233 1433251 1434001 dev almennt virðast
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00234 1435201 1442221 train þeir þættir þeir hnigna hjá fólki með geðklofa en ekkert meira heldur en hjá okkur hinum.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00235 1443701 1449790 train Það var allavega niðurstaða þessarar þessarar rannsóknar og það eru fleiri sem sýna það sama. En það
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00236 1450751 1462001 eval eru einhverjar einhverjar rannsóknir sem sýna að það sé mögulega meiri hnignun hjá hjá fólki með geðklofa og mögulega er þetta eitthvað breytilegt innan hópsins það er að segja hvað
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00237 1462784 1464762 train varðar þá þessa kognitífu
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00238 1465153 1477874 eval eða vitrænu þætti, hvort þeir hnigna meira og þá þá í rauninni myndi maður vilja tengja það við að einhverju leyti þá eyðingu á heilavef, hvort hún er meiri hjá
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00239 1478784 1480463 train fólki með geðklofa sjúkdóm
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00240 1481344 1482093 train en öðrum sem
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00241 1482880 1483750 train ekki hafa sjúkdóminn.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00242 1486651 1489382 train En það er svolítið umdeilt hvort að eða hvað í rauninni
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00243 1490996 1492045 train gerist eftir að fólk hefur
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00244 1493375 1497095 train verið greint með geðklofa það er að segja hvort það verður þá
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00245 1498142 1499789 train áframhaldandi eyðing á
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00246 1501183 1501933 train heilavef, eða
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00247 1503359 1513618 train hvort hún stendur bara í stað eða er mögulega svipuð hjá fólki með geðklofa sjúkdóm og hjá okkur hinum. Það verður alltaf einhver einhver hnignun með aldrinum.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00248 1514624 1519243 train Við skoðuðum hóp af geðklofa hér á Íslandi fyrir nokkrum árum.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00249 1520127 1523278 train Þá vorum við að skoða vitræna þætti, meta
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00250 1524607 1527397 train minni, athygli og aðra þætti og í rauninni skoða og reyna
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00251 1528319 1532220 train að álykta út frá þeim gögnum sem við vorum með hvort að þeir sem
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00252 1533695 1534596 eval væru með geðklofa, hvort að þeim færi
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00253 1535698 1540827 eval aftur með aldri, meira en en fólki sem var ekki með geðklofa.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00254 1542501 1550840 train Niðurstaðan var sú að gögnin bentu ekki til þess að það væri meiri hnignun með meðal fólks með geðklofasjúkdóm
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00255 1551743 1553364 train heldur væri hnignun. En
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00256 1554816 1559316 train hún var ekkert hraðari heldur en hjá fólki með sem var ekki með sjúkdóminn,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00257 1560942 1562080 train en það eru þetta þá, það eru fleiri
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00258 1563008 1570895 dev rannsóknir sem hafa sýnt það sama. Það eru einhverjar rannsóknir sem sem hafa sýnt fram á meira hnignun meðal fólks með geðklofa.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00259 1571711 1575432 train Mögulega er bara einhver munur á á einstaklingum innan þessara hópa
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00260 1576448 1579596 train en þetta á klárlega eftir að eftir að rannsaka betur. Þá ætlum við aðeins að
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00261 1581623 1585102 train skoða mesólimbíska dópamínkerfið sem hefur verið
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00262 1586048 1588417 train tengt jákvæðu einkennunum í geðklofa.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00263 1589968 1591257 train Við vitum ýmislegt um
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00264 1592064 1595752 train um svona hvað er, hvað er mögulega gerist í heila fólks
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00265 1596544 1606953 train með geðklofa með jákvæðu einkenni út frá í rauninni tilteknum lyfjum sem sem fólki hefur verið gefið og svo er fylgst með hvaða hvaða einkenni koma fram, við erum
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00266 1607837 1614557 train annars vegar með lyf sem flokkast sem dópamín tálmar það er með meðal annars
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00267 1615518 1619057 train gamla, gamalt lyf sem heitir til lyf sem heitir klórprómasín.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00268 1622038 1628727 train Það í rauninni kom í ljós að það hamlar eða dregur úr ákveðnum einkennum jákvæðu einkennunum í geðklofa.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00269 1629695 1638394 eval Þetta eru lyf, lyf sem kallast dópamíntálmar, hamla upptöku hjá dé tveir og dé þrír dópamínviðtökum.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00270 1640278 1641957 train Svo hafa verið skoðuð lyf sem virka öfugt
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00271 1643809 1645430 train eru í rauninni dópamínörvar, þannig að það er
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00272 1647109 1649089 train auka tiltækt dópamín,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00273 1650670 1657150 train til dæmis er þar ell dópa sem er, sem við skoðuðum í tengslum Parkinson hérna í fimmtánda kafla. Ell
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00274 1659094 1664883 train dópa getur framkallað einkenni lík jákvæðu einkennunum í geðklofa. Það
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00275 1665791 1668701 train sama má segja um amfetamín og kókaín, þau
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00276 1669632 1672661 train virka svipað, auka tiltækt dópamín og metýlfenídat
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00277 1675211 1679381 train líka, þannig að þarna kannski út frá svona rannsóknum er eða það eru
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00278 1681724 1687546 train þessar rannsóknir eru, eru hluta til rök fyrir dópamínkenningunni í geðklofa, það er að segja að þeir,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00279 1689259 1699548 train jákvæðu einkenni geðklofa megi að hluta til skýra þá með umframmagni af dópamíni, tiltæku dópamíni í heilanum. Þannig að
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00280 1701491 1704761 train við höfum sem sagt ákveðin rök fyrir því, út frá
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00281 1705855 1708045 train rannsóknum á tilteknum lyfjum, að
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00282 1709167 1711597 train tiltekin lyf eða tiltekin efni svo sem ell dópa, kókaín og
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00283 1713534 1714222 train amfetamín
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00284 1715200 1717839 train sem auka tiltækt dópamín,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00285 1718776 1724776 train að þau geti kallað fram einkenni lík geðklofaeinkennum, lík jákvæðu einkennunum í geðklofa.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00286 1726925 1732415 train Svo höfum við rök fyrir því að að efni sem eru dópamíntálmar, að þau
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00287 1733759 1740179 train eins og klórprómasín, að þau geti þá dregið úr þessum jákvæðu einkennum. Dópamínkenningin
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00288 1741737 1745037 train byggir einmitt á þessu, það er að segja
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00289 1745791 1750892 eval að það sé ofvirkni í taugamótum
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00290 1752319 1756578 dev og að jákvæðu einkennin komi þess vegna fram. Það er
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00291 1757829 1760108 train talið að þetta sé á semsagt
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00292 1761152 1765290 train mótun vaff té a svæðis, ventral tegmental area.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00293 1766271 1774642 train Taugafrumur þar og í accumbens kjarnanum og möndlunni á þessum svæðum sé í rauninni ofvirkni á taugamótunum, og
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00294 1778189 1781159 dev það er það sem sú kenning gengur út á
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00295 1782528 1789096 train og rannsóknir sýna að það virðist vera að fólk með geðklofa losi meira dópamín, það
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00296 1790731 1800871 train hafa líka verið rannsóknir sem hafa sýnt að mögulega hafa fólk með geðklofa fleiri viðtaka til að taka við dópamíni en það virðist
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00297 1801728 1805386 train þó ekki vera aðalástæða geðklofa heldur meira, meira
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00298 1806538 1809507 dev að það sé meira losað af dópamíninu, og
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00299 1811211 1813490 eval þessar tvær myndir eru úr kennslubókinni, þarna erum við að
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00300 1814271 1834311 train horfa á samanburð á viðmiðunarhópi og og sjúklingum með geðklofa og við sjáum að meðaltali virðist geðklofahópurinn losa meira dópamín og ef við skoðum hina myndina þá virðist vera ákveðin fylgni á milli jákvæðra einkenna og þá losunar á dópamíni,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00301 1834751 1835799 dev meiri losun,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00302 1837183 1838922 eval meiri meiri jákvæð einkenni.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00303 1842723 1847913 train Fyrir miðja síðustu öld þá voru í rauninni, þá voru engin lyf, engar meðferðir, sem virkuðu
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00304 1849672 1850570 train almennilega
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00305 1851632 1853971 train hjá, fyrir fólk með geðklofasjúkdóm.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00306 1854847 1874707 train Það er svona um miðja síðustu öld sem fyrstu lyfin fara að koma og breyttu náttúrlega gríðarlega miklu af því að fyrir þann tíma þá var í rauninni mjög lítið gert og það var kannski nokkuð köld og heit böð og rafstuð og eitthvað slíkt sem læknaði ekki mikið sjúkdóminn og linaði lítið eða sló lítið á einkennin.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00307 1876198 1877336 train Fyrstu lyfin, svona gömlu
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00308 1879144 1880163 train geðrofslyfin, þau
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00309 1882109 1887058 train virðast þó hafa alvarlegar aukaverkanir sem komu fram eftir langvarandi notkun þeirra og það er
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00310 1889319 1891299 train þessi síðkomna hreyfitruflun.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00311 1894236 1898194 train Þessi mynd á svona að sýna hvernig slík einkenni geta verið, þetta eru svona
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00312 1899165 1909515 train ósjálfráðar miklar hreyfingar í andliti og háls, hálsinum, þetta er svolítið öfugt við Parkinson-einkenni þar sem fólk á mjög erfitt með að hefja hreyfingar,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00313 1910400 1911839 train þarna ertu, ertu hérna,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00314 1913965 1917655 train þarna eru þessar, þessar stöðugu, stöðugu kippir og grettur.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00315 1919816 1920894 train Það hafa komið, það er hægt að
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00316 1921791 1925839 train sjá sambærileg einkenni hjá fólki sem fær of mikið af ell dópa
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00317 1927105 1932565 train þannig að út frá því hefur verið dregin sú ályktun að þetta tengist eitthvað dópamíninu, dópamínviðtökunum,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00318 1933440 1939559 train það sem talið er að þegar dópamínviðtakarnir eru blokkeraðir til lengri tíma, sem er þá gert og var
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00319 1941740 1946148 train gert með þessum geðrofslyfjum, þessum eldri, þessari tegund af lyfjum, ef þeir eru
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00320 1947008 1947606 dev blokkeraðir dópamínviðtakarnir
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00321 1948544 1955564 train til lengri tíma þá geta þeir orðið ofurviðkvæmir og þá fara þessi þessi einkenni að koma fram, þetta var
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00322 1956352 1962080 dev mjög algengt meðal eldri eldra fólks með geðklofa en
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00323 1963640 1968980 dev með þróun nýrra lyfja þá kemur þetta ekki fram. Þá er efnafræðin önnur og
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00324 1971593 1978223 train mestu er hætt að, hætt að nota þessi lyf eða alla vega svona í þessu magni eins og þau voru hérna áður fyrr,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00325 1981663 1986374 dev ef við förum svo aðeins og skoðum mesokortical dópamín ferlið.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00326 1987567 1991856 train Þá virðist það tengjast neikvæðu og vitrænu einkennum geðklofa. Áðan vorum við að tala um
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00327 1994173 1995463 train jákvæðu einkennin og
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00328 1997435 2003556 dev hvernig mesólimbíska dópamínferlið tengist tengist því, nú erum við komin
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00329 2004509 2007239 eval á aðeins annan stað við erum að skoða hérna
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00330 2008996 2011755 train svæði á á ennisblöðum
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00331 2013241 2017770 train og það virðist vera að þetta virkni á þessu svæði fremri hluta ennisblaðanna
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00332 2020518 2029576 train sé sem sagt tengdur neikvæðu og vitrænu einkennunum og það sé minni virkni þar meðan við vorum í rauninni að tala um áðan meiri virkni
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00333 2030584 2033344 train á öðrum svæðum í hvað varðar dópamínframleiðslu
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00334 2034933 2037273 train eða tiltækt dópamín,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00335 2038144 2045584 train en nú erum við að tala um minni virkni þarna á ennisblöðunum og það sé tengt neikvæðu einkennunum í geðklofa. Við erum þá í rauninni að
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00336 2050782 2051592 train tala þarna um
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00337 2052480 2054369 train tvö ferli eða tvö kerfi. Við erum með
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00338 2055806 2065675 dev mesokortical dópamínferlið sem er þá tengist neikvæðu einkennunum, vitrænu einkennunum, og þá erum við að skoða ennisblöðin
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00339 2067072 2070101 train og skerta virkni eða minni virkni þar, sjáum á myndinni þarna prefrontal cortex og hins vegar erum við þá að tala
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00340 2075472 2079340 train um mesólímbíska dópamíkerfið sem er þá, sjáum
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00341 2080255 2083076 train líka á þessari mynd, VTA-svæðið
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00342 2083967 2089577 train og mandlan og accumbence-kjarninn en þar er ofvirkni á á dópamín taugamótum.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00343 2091668 2094246 train Það og það tengist á jákvæðu einkennununum.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00344 2095744 2103302 dev Það er auðvitað þá svolítill vandi að að meðhöndla það með einhvers konar lyfjum. En
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00345 2104192 2110010 train það hefur þó tekist að þróa lyf sem hafa þá eiginleika að þeir eru
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00346 2112110 2115139 train hlutdrægir örvar. Það er að segja
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00347 2116096 2116545 train það örvar, það er örvi
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00348 2118376 2125996 train á svæðum þar sem er litið lítið magn á af á eðlilega boðefninu. Þarna værum við að horfa á dópamínið, en virkar sem
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00349 2127695 2132076 eval tálmi á öðrum svæðum þar sem er mikið magn til staðar.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00350 2133440 2138900 train Það er einmitt þannig lyf sem þyrfti þá í í í þennan sjúkdóm og hefur verið þróað abilify,
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00351 2140525 2159934 train þetta er sem sagt lyf sem sem getur þá virkað virkað sem tálmi í limbíska kerfinu þar sem of mikið af dópamíni til staðar en örvi í hérna á fremri ennisblöðunum þar sem vantar meiri virkni og það getur því virkað mjög vel þegar taka þarf
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00352 2160704 2173514 train á bæði jákvæðu og neikvæðu einkennunum og það hefur sýnt sig að það virðist hafa nokkuð góð áhrif hjá allavega að stórum hluta fólks sem er með geðklofa sjúkdóm. Þetta
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00353 2174793 2177974 train þessi hlutdrægi örvi sem abilify er. Og ef við rifjum aðeins upp
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00354 2181398 2185777 train hvað gerist á taugamótum sem við fórum vel í öðrum kafla hérna í fyrra.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00355 2187681 2202788 train Þá erum við að tala um að taugaboðefni bindast í svona sérstakt sæti, í jónagöngum og þannig geta þeir opnað eða lokað jónagöngum eftir því sem við á. Ef við horfum hérna
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00356 2205269 2206019 train á efri myndina þá
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00357 2206976 2208295 train erum við að tala um
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00358 2209152 2211972 train mikið mikinn styrk taugaboðefnis, þessir svörtu
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00359 2213376 2225766 train punktar og ef þið horfið og Jónagöngin sem eru teiknuð þar þessi grænu þá eru þau öll opin upp á gátt þannig það er mjög mikil virkni í taugafrumunni.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00360 2227461 2231659 train Svo er þá þessi hlutdrægi örvi gefin það eru þá þessir
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00361 2232576 2233474 eval rauðu punktar
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00362 2234367 2235927 train og þeir koma þá eða
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00363 2237068 2240699 dev tengjast á sömu staði og og taugaboðefnið, en ef þið horfið á
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00364 2242206 2247215 train opnunina á jónagöngunum þá Sjáið þið hvernig hvernig þessi hlutdrægi örvi þetta lyf
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00365 2248791 2254132 eval dregur úr þessari opnun þannig það er minni minna flæði jóna í gegnum göngin sem
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00366 2254976 2260286 train hefur þá áhrif og dregur úr virkni taugafrumunnar. Ef við horfum svo niðri
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00367 2261119 2272489 eval þá erum við með lítinn styrk af taugaboðefninu á neðri myndinni og þar sjáið þið að það er lítil opnun það eru fá jónagöng opinn lítið flæði af
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00368 2273407 2277458 train jónum og lítil virkni þá í taugafrumunni sem eru að taka við þessum boðum.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00369 2280311 2283192 train Hlutdrægi örvinn ef þið horfið á myndina hægra megin niðri.
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00370 2284032 2288920 train Hann kemur þá til skjalanna, tengist á bindisstaði jóna ganganna
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00371 2289791 2292911 train og opnar opnar þau meira þannig að þannig að á þá
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00372 2293887 2297666 dev verður meira flæði af jónum og meiri virkni. Þannig að þetta er
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00373 2299014 2312963 train sú leið sem talið er að þessir hlutdrægi örvi noti getur þá dregið úr virkni á svæðum þar sem er of mikið af af boðefninu eins og dópamínin
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00374 2313856 2318146 train eins og eins og er við erum að sjá þá í limbíska kerfinu hjá fólki með geðklofa
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00375 2320146 2323684 train og aukið virkni á
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00376 2325119 2330730 train svæðum þar sem er of lítil virkni eins og eins og virðist vera á þessum ennisblöðum fremra ennisblöðum hjá
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00377 2331827 2337737 train hjá fólki með með geðklofasjúkdóm sem hefur þá með neikvæðu einkenni gera, þannig að sama lyfið
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00378 2339168 2346547 dev virðist geta haft áhrif þarna bæði á jákvæðu og neikvæðu einkennin geti haft áhrif á svæðum í heila þar sem er mikill
2c450bfa-313c-4132-bcb3-96a45333c204_00379 2347391 2351110 train styrkur boðefnis og svæði í heila þar sem er minni styrkur.