_id
stringlengths 16
22
| url
stringlengths 32
58
| title
stringlengths 1
27
| text
stringlengths 100
3.64k
| score
float64 0.5
1
| views
float64 600
17.4k
|
|---|---|---|---|---|---|
20231101.nl_10181_7 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Liechtenstein | Liechtenstein | In het westen vormt de Rijn de grens met Zwitserland. Het oostelijke gedeelte van het land ligt het hoogst. De Grauspitz (2599 meter) is het hoogste punt van het land. Hoewel het land in de Alpen ligt, is het klimaat vrij mild als gevolg van de zuidenwind. De berghellingen bieden 's winters gelegenheid tot het beoefenen van diverse wintersporten. | 0.5 | 10,012.156801 |
20231101.nl_10181_8 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Liechtenstein | Liechtenstein | Naast Oezbekistan is Liechtenstein de enige binnenstaat waarvan de buurlanden ook binnenstaten zijn. Dat houdt in dat er minimaal twee andere landen doorkruist moeten worden om de kust van een open zee te bereiken. | 0.5 | 10,012.156801 |
20231101.nl_10181_9 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Liechtenstein | Liechtenstein | Liechtenstein is een parlementaire democratie, geleid door de vorst. De huidige vorst is Hans Adam II, die zijn vader na diens dood in 1989 opvolgde. Op 15 augustus 2004 heeft de vorst zijn bevoegdheden overgedragen, maar zonder te abdiceren, aan zijn zoon, erfprins Alois. Het parlement van Liechtenstein, de Landdag, wordt gevormd door 25 door het volk gekozen vertegenwoordigers. Het kabinet, dat bestaat uit vijf leden, is verantwoordelijk voor de dagelijkse leiding. Liechtenstein is, naast Zwitserland, een van de twee landen waar er directe democratie op nationaal niveau bestaat. Sinds 1984 kent het land vrouwenkiesrecht. De vorst kan echter zowel parlement als kabinet naar huis sturen. Op 16 maart 2004 stemde 64,3% van de bevolking van Liechtenstein in een referendum voor het wijzigen van de grondwet en daarmee het behoud van het vorstenhuis. De rechten van de vorst zijn hiermee gegarandeerd. Hij kan parlement en kabinet ontbinden wanneer hij dit nodig acht en heeft een veto in de benoeming van ambtenaren en rechterlijke macht. | 1 | 10,012.156801 |
20231101.nl_10181_10 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Liechtenstein | Liechtenstein | Er zijn drie politieke bewegingen in Liechtenstein. De Fortschrittliche Bürgerpartei (FBPL) en de Vaterländische Union (VU), die elkaar in evenwicht houden en nauwelijks van elkaar verschillende partijprogramma's hebben, en de Freie Liste, een liberale partij, die de traditionele spelregels wil doorbreken, voor gelijkgerechtigdheid is, alsook voor bescherming van het milieu. Aan de sinds 1938 bestaande coalitie tussen de progressieve FBPL en de VU kwam in maart 1997 een einde, nadat de FBPL bij de parlementsverkiezingen van begin februari een zetel verloor in het 25 leden tellende parlement en ruim een maand later uit de coalitie stapte. | 0.5 | 10,012.156801 |
20231101.nl_10181_11 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Liechtenstein | Liechtenstein | Liechtenstein telt elf gemeenten, die meestal uit één plaats of dorp bestaan. De meeste gemeenten hebben echter complexe vormen; enclaves komen relatief veel voor. | 0.5 | 10,012.156801 |
20231101.nl_10181_12 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Liechtenstein | Liechtenstein | Ondanks zijn geringe grootte en het gebrek aan grondstoffen heeft Liechtenstein zich ontwikkeld tot een welvarende, sterk geïndustrialiseerde markteconomie met een sterke financiële sector. Bekende banken in Liechtenstein zijn LGT en de VP Bank. | 0.5 | 10,012.156801 |
20231101.nl_10181_13 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Liechtenstein | Liechtenstein | Het land gebruikt de Zwitserse frank als munteenheid. Met een inkomen van bijna CHF 118.000 per hoofd van de bevolking in 2009 behoort de levensstandaard in Liechtenstein tot de hoogste ter wereld. | 0.5 | 10,012.156801 |
20231101.nl_316_24 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Californi%C3%AB | Californië | In Californië komen 48 soorten slangen voor, waarvan er zeven behoren tot de ratelslangen. Er komen 12 soorten schildpadden voor, vijf hiervan zijn zeeschildpadden en komen alleen aan land om hun eieren af zetten. Van de 47 soorten hagedissen is vooral de Oost-Afrikaanse driehoornkameleon (Trioceros jacksonii) een bekende soort. De ondersoort Trioceros jacksonii xantholophus is uitgezet door de mens. De amfibieën worden vertegenwoordigd door 30 soorten kikkers. Van twee andere kikkersoorten die oorspronkelijk in Californië voorkwamen wordt vermoed dat ze zijn uitgestorven. Er komen ten slotte 43 soorten salamanders voor in Californië, die behoren tot vijf verschillende families. De Californische tijgersalamander (Ambystoma californiense) is endemisch in deze staat en komt nergens anders ter wereld voor.<ref>[http://research.amnh.org/vz/herpetology/amphibia/Amphibia/Caudata/Ambystomatidae/Ambystoma/Ambystoma-californiense American Museum of Natural History – Amphibian Species of the World 6.0, an Online Reference' – Ambystoma californiense Gray, 1853]</ref> | 0.5 | 9,894.968917 |
20231101.nl_316_25 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Californi%C3%AB | Californië | Noord-Amerika werd in de laatste ijstijd door mensen gekoloniseerd, toen de Beringstraat droog lag en er een landbrug was tussen Alaska en Siberië. Het gebied waar later de staat Californië werd gevestigd, werd vanaf ongeveer 15 000 jaar geleden bevolkt. De oudste menselijke resten zijn gevonden op Santa Rosa Island, bij Arlington Springs. De vroegste bewoners van het noorden van Californië worden verondersteld tot de Hokan te hebben behoord. Waarschijnlijk waren de Uto-Azteken de oudste menselijke bewoners in de woestijn in het zuidoosten. Vlak voor de Europeanen Amerika ontdekten, was het gebied bevolkt door een etnisch-linguïstische lappendeken van volkeren. Schattingen van het aantal inwoners komen uit tot een minimum van iets boven de 300.000. Aangenomen wordt dat dit aantal in de decennia voor de aankomst van de eerste Europeanen in het gebied al sterk was afgenomen als gevolg van epidemieën die de Europeanen meegebracht hadden naar de Amerikaanse oostkust en die voor de ontdekkingsreizigers en missionarissen uit reisden. | 0.5 | 9,894.968917 |
20231101.nl_316_26 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Californi%C3%AB | Californië | De voor het continent relatief grote culturele diversiteit was waarschijnlijk het resultaat van een eeuwenlange opeenvolging van migraties en invasies. Californië werd bewoond door meer dan zeventig verschillende groepen. De indiaanse volkeren van Californië waren uiteenlopend politiek georganiseerd. Sommige vormden clans of stammen, andere (vooral in de kustgebieden) leefden in dorpen of grotere nederzettingen. De militaire aanvoerders waren vrijwel altijd mannen, maar sjamanen waren vaak vrouwen. Handel, gemengde huwelijken en militaire allianties bevorderden het sociale en economische contact tussen de diverse groepen. | 0.5 | 9,894.968917 |
20231101.nl_316_27 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Californi%C3%AB | Californië | De kustgebieden waren het dichtstbevolkt. De hier levende groepen (onder meer Ohlone, Chumash, Pomo en Salinan) maakten boten om op zeezoogdieren te jagen en naar zalm te vissen. Ook verzamelde men kreeftachtigen. De kustvolkeren leefden in dorpen of nederzettingen. Sommige groepen bouwden ronde, onderaardse huizen en sauna's. Groepen in het binnenland (onder meer Hupa, Karok, Wiyot, Miwok, Modoc, Maidu en Shasta) leefden van de jacht op wild en het verzamelen van noten, eikels en bessen. In het droge zuidoosten leefden de Mojave en Yuma, die irrigatie toepasten om landbouw te bedrijven en bekend zijn om hun keramiek. | 0.5 | 9,894.968917 |
20231101.nl_316_28 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Californi%C3%AB | Californië | De naam Californië werd voor het eerst gebruikt door de Spaanse schrijver Garci Rodríguez de Montalvo (±1450–1504). Het is de naam voor een fictief eiland ten westen van Noord-Amerika in De Montalvo's boek Las sergas de Esplandián, waarvan de eerste druk rond 1496 verscheen. De Montalvo's paradijselijke eiland zou bevolkt worden door Amazonen die onmetelijke rijkdommen bezaten en geregeerd werden door een koningin Calafia, naar wie het eiland genoemd was. Een van de Spaanse conquistadores die door De Montalvo's roman beïnvloed werden, was Hernán Cortés, die een einde maakte aan het Aztekenrijk en de kolonie Nieuw-Spanje stichtte in het tegenwoordige Mexico. Cortés verkende, op zoek naar De Montalvo's legendarische goudrijk, de westkust van Mexico. Hij ontdekte het zuidelijke punt van Neder-Californië en in de veronderstelling het legendarische eiland te hebben gevonden noemde hij dit gebied California. In 1539 zond Cortés de ontdekkingsreiziger Francisco de Ulloa om de kust van Mexico verder te verkennen. Hoewel De Ulloa vaststelde dat Neder-Californië een schiereiland is, bleef het misverstand lange tijd in stand. | 1 | 9,894.968917 |
20231101.nl_316_29 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Californi%C3%AB | Californië | Juan Rodríguez Cabrillo (1499–1543) was de eerste Spaanse ontdekkingsreiziger die het tegenwoordige Californië bereikte. In 1542 verkende zijn expeditie de kust tot aan de monding van de Russian River, ten noorden van de Golden Gate. Cabrillo claimde het nieuwe territorium, dat Alta California (Spaans voor "Boven-Californië", ten onderscheid met het schiereiland Neder-Californië) werd genoemd, voor Spanje. In 1579 verkende de Engelse zeerover Francis Drake (1540–1596), die op Spaanse zilverschepen aasde, de Californische kust. Hij claimde al het land ten noorden van de Spaanse nederzettingen voor Engeland en noemde het Nova Albion. Beide claims werden echter twee eeuwen lang niet gevolgd door verdere kolonisatie of militaire aanwezigheid, aangezien inmiddels duidelijk was dat er in Californië geen legendarisch gouden rijk te vinden was. | 0.5 | 9,894.968917 |
20231101.nl_316_30 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Californi%C3%AB | Californië | Vanaf het midden van de 18e eeuw begonnen de Engelsen en Russen interesse te krijgen in Alta California, vanwege de lucratieve handel in otterhuiden. Dit verontrustte de Spanjaarden en in 1769 beval de Spaanse inspecteur-generaal van Nieuw-Spanje, José de Gálvez (1720–1787), de kolonisatie en bekering van Alta California door Spaanse troepen en franciscaanse monniken. De Gálvez zond een expeditie onder leiding van kapitein Gaspar de Portolá (1716–1784) en de missionaris Junípero Serra (1713–1784), die een presidio (fort) en een missiepost vestigden in San Diego. De Portolà's expeditie verkende de Baai van San Francisco en bouwde nog een presidio in Monterey, terwijl Serra een expeditie over land naar het noorden leidde. In de daaropvolgende twintig jaar zouden door de inspanningen van de franciscanen meer dan twintig missieposten, verspreid over Californië, gesticht worden. Voorbeelden zijn Monterey (1775), San Francisco (1776) en Santa Barbara (1782). Er werd een weg aangelegd die de missieposten onderling met elkaar verbond. Deze El Camino Real ("de koninklijke weg") is tegenwoordig nog steeds te volgen. | 0.5 | 9,894.968917 |
20231101.nl_316_31 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Californi%C3%AB | Californië | De bekering van de inheemse bevolking ging soms gepaard met geweld, maar het bouwland rondom een missie werd tien jaar na de stichting verdeeld over de bekeerde arbeiders van de missie. De Spaanse soldaten zetten meer presidio's op, maar omdat de salarissen vaak niet op tijd uitbetaald werden kwamen er regelmatig muiterijen voor, waarvan de bekeerde indiaanse bevolking het slachtoffer werd. Muitende soldaten in Nieuw-Spanje werden bestraft met verbanning naar Alta California, wat het probleem vergrootte. Er kwamen dan ook regelmatig opstanden voor onder de indianen. Uiteindelijk zou geen enkele missiepost financieel onafhankelijk worden en bleek de kolonisatie en bekering van Californië voor Spanje een onrendabele onderneming. | 0.5 | 9,894.968917 |
20231101.nl_316_32 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Californi%C3%AB | Californië | Nadat de Spanjaarden de Mexicaanse Onafhankelijkheidsoorlog (1810–1821) verloren hadden, kwam ook Californië onder Mexicaans gezag. Inmiddels was er een immigratiestroom op gang gekomen van zogenaamde "rancheros" en andere migranten uit Mexico. Rancheros (bezitters van een ranch) waren veehouders die hun oog op de vruchtbare vlakten van Californië hadden laten vallen. Vanwege het zo goed als afwezig zijn van wettelijk gezag heerste het recht van de sterkste. De inheemse bevolking was vaak het slachtoffer en werd teruggedreven naar de berggebieden, vermoord, of bekeerd en in dienst genomen. De rancheros beschouwden de missies als oneerlijke concurrentie, omdat deze over de gratis arbeid van bekeerde indianen konden beschikken. In 1834 haalden ze de Mexicaanse overheid over de missies te ontbinden. Hoewel daarbij de helft van het land bestemd was voor de indiaanse arbeiders van de missies, eindigde het meeste land bij een kleine groep grootgrondbezitters. Door gewapende afrekeningen en onderlinge huwelijken werd dit proces versneld en in 1846 was het meeste land in het bezit van een klein aantal rijke families. | 0.5 | 9,894.968917 |
20231101.nl_37508_2 | https://nl.wikipedia.org/wiki/PH | PH | De exacte betekenis van de 'p' is niet bekend. tot Potenz (Duits) of puissance (Frans) wat in alle talen "macht" met betrekking tot machtsverheffen betekent, want de pH-schaal is immers logaritmisch. Een andere verklaring luidt dat de aanduiding staat voor de concentratie in de testoplossing (Cp) en de referentieoplossing (Cq) met de tamelijk gebruikelijke combinatie p en q. | 0.5 | 9,743.352986 |
20231101.nl_37508_3 | https://nl.wikipedia.org/wiki/PH | PH | De pH is gelijk aan het tegengestelde van de logaritme (met grondtal 10) van de concentratie H3O+ (het hydroxonium-ion). De eenheid van concentratie is hierbij mol/liter. Omdat deze concentraties zeer klein kunnen worden, is het handiger om met een logaritmische schaal te werken. In formulevorm is de pH als volgt gedefinieerd: | 0.5 | 9,743.352986 |
20231101.nl_37508_4 | https://nl.wikipedia.org/wiki/PH | PH | Formeel is de pH gedefinieerd als het tegengestelde van de logaritme van de waterstofionen-activiteit: | 0.5 | 9,743.352986 |
20231101.nl_37508_5 | https://nl.wikipedia.org/wiki/PH | PH | Daarbij geeft de factor γ de activiteitscoëfficiënt en het product γ[H3O+] de chemische activiteit van de hydroxonium-ionen weer; de activiteitscoëfficiënt heeft een waarde tussen de 0 en de 1 (1.00 voor zuiver water, verdund of verontreinigd: kleiner dan 1). In normale omstandigheden is de factor γ bij benadering gelijk aan 1. Echter bij koud zeewater bijvoorbeeld spelen de factoren temperatuur en opgeloste zouten wel degelijk een belangrijke rol (en is γ < 1): neutrale pH is niet gelijk aan 7. | 0.5 | 9,743.352986 |
20231101.nl_37508_6 | https://nl.wikipedia.org/wiki/PH | PH | In water of in een waterige oplossing is een klein deel van de watermoleculen aanwezig in de vorm van ionen (autoprotolyse). Twee H2O-moleculen vormen dan een positief H3O+-ion en een negatief OH−-ion. Het oplosbaarheidsproduct van de beide ionen in water is 10−14 mol/l (bij 22 °C), dat wil zeggen dat voor elke waterige oplossing geldt dat het product van de concentratie aan OH− en de concentratie van H3O+ altijd gelijk is aan 10−14 mol/l. Uitgaande van zuiver water is zoveel water in ionen opgesplitst dat zowel de concentratie H3O+ als de concentratie van OH− gelijk is aan 1:10 000 000 = 10−7. De pH hiervan is volgens de formule dus: . Alle oplossingen met een pH van 7 worden neutrale oplossingen genoemd. Zo’n oplossing is niet zuur en ook niet basisch. | 1 | 9,743.352986 |
20231101.nl_37508_7 | https://nl.wikipedia.org/wiki/PH | PH | De pH-schaal is een logaritmische schaal die voor waterige oplossingen praktisch loopt van 0 tot 14. Een pH kleiner dan 7 betekent dat de oplossing zuur is, hoe lager hoe zuurder. Dus dat betekent dat hoe lager de pH is, hoe hoger de concentratie hydroxonium-ionen in de oplossing is. Een pH groter dan 7 wil zeggen dat de oplossing basisch is. Oftewel hoe hoger de pH hoe lager de concentratie hydroxonium-ionen en dus hoe hoger de concentratie hydroxide-ionen. Waarden beneden 0 en boven 14 zijn mogelijk en zulke oplossingen zijn over het algemeen zeer gevaarlijk: geconcentreerde zuren en geconcentreerde basen. Bij een pH die lager is dan −1 moet de [H3O+] groter zijn dan 10,1 mol/l. | 0.5 | 9,743.352986 |
20231101.nl_37508_8 | https://nl.wikipedia.org/wiki/PH | PH | Het logaritmische karakter van de schaal zorgt ervoor dat zelfs binnen de schaal van 0 - 14 zeer extreme waarden kunnen worden weergegeven: in een oplossing van pH 8 zitten al 100 keer zoveel OH−-ionen als H3O+-ionen en in maagzuur van pH 2 zitten 10.000.000.000 keer zoveel H3O+-ionen als OH−-ionen. | 0.5 | 9,743.352986 |
20231101.nl_37508_9 | https://nl.wikipedia.org/wiki/PH | PH | Naast de pH-schaal bestaat ook de pOH-schaal. Waar de pH-schaal gerelateerd is aan de activiteit van H3O+-ionen, is de pOH-schaal gerelateerd aan de activiteit van OH−-ionen. | 0.5 | 9,743.352986 |
20231101.nl_37508_10 | https://nl.wikipedia.org/wiki/PH | PH | De tweede vergelijking geldt alleen bij een temperatuur van 298,15 K (25 °C). Naarmate de temperatuur toeneemt, neemt de som van pH en pOH af. | 0.5 | 9,743.352986 |
20231101.nl_4315468_1 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Zeus | Zeus | Hij is de oppergod, die heerste vanaf de berg Olympus. Hij was een zoon van Kronos (Lat. Saturnus) en Rheia, twee van de twaalf Titanen, de machtige zonen en dochters van Ouranos, de hemelgod. Kronos was de opvolger van Ouranos. Het equivalent van Zeus in de Romeinse godsdienst is Jupiter. | 0.5 | 9,742.129388 |
20231101.nl_4315468_2 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Zeus | Zeus | De betekenis van zijn naam (Indo-Europees *Djev = stralende, verwant met Latijn dies = dag) duidt op een verwantschap met de verering van het heldere uitspansel; Zeus’ meest wezenlijke functie is die van hemelgod. De natuur en al haar verschijnselen waren aan hem onderworpen. Hij slingerde de bliksems, verzamelde de wolken en dreef ze uiteen; regen en sneeuwval werden door hem veroorzaakt. Daarom golden allerlei hoge bergen als zijn verblijf: de Ida op Kreta, de Lycaeus in Arcadië, maar de bekendste is de Olympus in Thessalië. De adelaar (oorspronkelijk symbool van de bliksem) was zijn heilige vogel, de eik zijn heilige boom, zijn schild was de aegis. Door zijn donderkeil te gebruiken en bliksems en donderslagen teweeg te brengen, maar ook met een regenboog en de vlucht van vogels gaf Zeus voortekenen aan de mens. In het orakel van Dodona konden de priesters de wil van Zeus vernemen door naar het ruisen van de eiken in het heilige en aan Zeus gewijde eikenbos te luisteren. | 0.5 | 9,742.129388 |
20231101.nl_4315468_3 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Zeus | Zeus | Al vroeg, wellicht reeds in de Myceense tijd (ca. 1600 tot ca. 1100 v.Chr.), werd hij de centrale figuur van het Griekse pantheon en stelde hij de overige goden op de achtergrond. Naar het voorbeeld van hoofden van aanzienlijke geslachten op aarde stelde men Zeus voor als het hoofd van de godenfamilie. Zijn familie had ook haar verblijf op de Olympus en gehoorzaamde hem. Zo werd Zeus niet slechts de bevestiger van de harmonie in de natuur, maar vooral ook van de maatschappelijke orde. Koningen en vorsten ontleenden hun macht aan Zeus en waren aan hem verantwoording schuldig. Hij was de raadgevende god, de beschermer van de volksvergadering en handhaver van de eed. Ook het gezin stond onder zijn hoede: als Zeus Herkeios (= Beschermer van het hof) had hij een altaar op de binnenplaats van de woning. Vooral gasten en vreemdelingen stonden onder zijn bescherming. | 0.5 | 9,742.129388 |
20231101.nl_4315468_4 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Zeus | Zeus | Zeus was als enige zoon ontsnapt aan Kronos' vraatzucht, die was opgewekt toen Gaia voorspelde dat een van zijn zonen hem eens van de troon zou stoten. Om dit te voorkomen verzwolg hij al zijn kinderen. Maar de verdrietige Rheia wist de geboorte van Zeus geheim te houden en zij verborg hem in een verafgelegen, donkere grot op Kreta waar hij door de nimfen werd opgevoed. Daar dronk hij melk van de geit Amalthea en brachten de bijen hem honing. Ida en Adrasteia, dochters van Melisseus, verzorgden hem en ook de priesters van die streek, de Koureten, hielpen mee de jonge god te beschermen. Ze bewaakten de grot en als hij huilde sloegen ze hard op hun wapenrusting, zodat Kronos het niet zou horen. | 0.5 | 9,742.129388 |
20231101.nl_4315468_5 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Zeus | Zeus | Toen Zeus als volwassen man zijn vader met zijn bestaan confronteerde en van hem eiste dat hij zijn verslonden, maar onsterfelijke kinderen weer terug zou geven, ontbrandde een zware strijd om de macht. Het ging tussen Zeus enerzijds en Kronos met de meeste Titanen anderzijds. Zeus bevrijdde de Cyclopen en de honderdarmige reuzen, de Hekatoncheiren, uit Kronos' gevangenis in de Tartarus en verzekerde zich op die manier van hun hulp. Hij slingerde zijn belangrijkste wapen, de door de Cyclopen gemaakte bliksemschichten, van de Olympus naar beneden en bleef dat net zo lang doen tot hij de overwinning had behaald. Zo verkreeg Zeus heerschappij over de wereld. De door Kronos verzwolgen broers en zusters van Zeus (Poseidon, Hades, Hera, Hestia en Demeter) werden uit hem bevrijd. Er kwam daarmee een nieuwe generatie goden, die van de Olympische goden, aan de macht. | 1 | 9,742.129388 |
20231101.nl_4315468_6 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Zeus | Zeus | Een tweede verschrikkelijke strijd om de macht ontbrandde toen oermoeder Gaia van de Aarde niet langer kon aanzien hoe een aantal van haar kinderen in de onderwereld gevangen werden gehouden; Zeus had hen niet vrijgelaten omdat zij hem vijandig gezind waren geweest. Zij stimuleerde de Giganten om de strijd om de hemelheerschappij voor haar met hem aan te binden. Toen braken deze reuzen met veel geweld uit de onderwereld los en trokken woest en opgetogen naar de bergen van Thessalië. | 0.5 | 9,742.129388 |
20231101.nl_4315468_7 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Zeus | Zeus | Iris riep alle hemelingen bijeen en riep zelfs de hulp in van de geesten van de gestorvenen. Alle elementen werden geschud: de hemel donderde en de aarde beefde. Iedere god nam op zijn wijze aan de strijd deel: Phoibos Apollo schoot pijlen af, Hephaistos slingerde gloeiende kolen naar de monsters, Poseidon vocht met zijn drietand, de Moiren (godinnen van het noodlot) zwaaiden met knotsen, Herakles (Hercules) vocht moedig mee en Zeus zelf slingerde zijn verzengende bliksemschichten opnieuw naar beneden. En uiteindelijk, hoewel de reuzen in hun woede hele bergen losrukten en op elkaar stapelden, won Zeus de strijd en werd hij voorgoed en onbetwist heerser van het heelal, als Opperste in de kring der goden. | 0.5 | 9,742.129388 |
20231101.nl_4315468_8 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Zeus | Zeus | Zeus' vrouw was zijn zus, de godin Hera, de derde dochter van Kronos. Tot haar grote woede en verdriet werd Zeus echter dikwijls getroffen door de pijlen van de god van de eeuwige liefde Eros en kon hij de liefde voor andere vrouwen niet weerstaan. Hera was zeer jaloers en trachtte op allerlei manieren Zeus van zijn amoureuze escapades te weerhouden, maar vaak tevergeefs: hij had ten minste negen relaties met godinnen en veertien met sterfelijke vrouwen uit de mensen. Hij verwekte bij hen tientallen kinderen. De lieftallige Europa verleidde hij zelfs door zichzelf in een stier te veranderen en vervolgens te ontvoeren. | 0.5 | 9,742.129388 |
20231101.nl_4315468_9 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Zeus | Zeus | Ook de mannenliefde werd in de Griekse mythologie niet geschuwd. Zo liet Zeus zijn oog vallen op Ganymedes. Het verhaal is vaak besproken met het oog op de rol van homoseksualiteit in de Griekse cultuur. | 0.5 | 9,742.129388 |
20231101.nl_249246_22 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Rihanna | Rihanna | In februari 2011 bracht Rihanna haar eigen parfum uit, genaamd Reb'L Fleur, een verwijzing naar de tatoeage in haar hals. | 0.5 | 9,733.205125 |
20231101.nl_249246_23 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Rihanna | Rihanna | Het zevende album, Unapologetic, kwam wereldwijd uit op 19 november 2012, en in Nederland op 20 november. Het album werd in de Verenigde Staten in de eerste week 238 duizend keer verkocht, meer dan van Loud in de eerste week, waarmee het haar bestverkopende week van haar carrière werd. Het album bereikte de nummer 1-positie in de Amerikaanse Billboard 200 en werd daarmee haar eerste nummer 1-album in dat land. In Vlaanderen werd het album 15 duizend keer verkocht en kreeg het de gouden status. In totaal werden er 2,3 miljoen exemplaren van Unapologetic verkocht in 2012, waarmee het op nummer 8 in de lijst van de bestverkochte albums van 2012 belandde. In mei 2013 stond de teller op 3 miljoen verkochte exemplaren in zes maanden. | 0.5 | 9,733.205125 |
20231101.nl_249246_24 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Rihanna | Rihanna | Diamonds, werd op 26 september 2012 als eerste single van Unapologetic uitgebracht, waarmee ze haar twaalfde nummer 1-single haalde in de Billboard Hot 100. Het nummer werd de langstgenoteerde single van Rihanna in de Nederlandse hitlijsten en de Vlaamse Radio 2 Top 30, waardoor het in Nederland en Vlaanderen haar grootste hit werd. De single werd in mei 2013 7,5 miljoen verkocht, en werd daarmee een van de bestverkochte singles aller tijden. Op 16 november 2012 werd hier een remix van gemaakt, in samenwerking met Kanye West. De tweede single van het album werd Stay, een samenwerking met Mikky Ekko. In Nederland en Vlaanderen bereikte de single de top 3. De single werd tevens een Alarmschijf. In de Verenigde Staten werd Pour It Up als de derde single van het album uitgebracht. De officiële remix ervan met rap versies van T.I., Young Jeezy, Rick Ross en Juicy J kwam wereldwijd uit op 20 maart via iTunes. In mei werd Right Now wereldwijd als de derde (vierde in de Verenigde Staten) uitgebracht. Eerder werd al bekend dat Right Now de tweede single van het album zou worden, maar uiteindelijk werd de tweede single toch Stay. Alsnog kreeg Right Now hitnoteringen in verschillende landen door hoge downloadantallen en radioairplay. Het behaalde hierdoor voor de release al de top 50. Right Now werd door Radio538 tot dancesmash verkozen op 18 mei 2013. | 0.5 | 9,733.205125 |
20231101.nl_249246_25 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Rihanna | Rihanna | Van 14 tot 21 november toerde Rihanna met de 777 Tour, waarmee ze in zeven dagen zeven optredens gaf op zeven verschillende plaatsen, gevolgd door de Diamonds World Tour, die op 8 maart 2013 begon. Er staan tot 14 november 86 concerten op het programma. Op 23 en 24 juni 2013 trad Rihanna op in het Amsterdamse Ziggo Dome. | 0.5 | 9,733.205125 |
20231101.nl_249246_26 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Rihanna | Rihanna | Van de 777 Tour werd ook een dvd gemaakt. Hierop staat een documentaire over Rihana's tournee. Het kwam op 25 mei 2013 op nummer 28 in de Nederlandse DVD Music Top 30 binnen. | 1 | 9,733.205125 |
20231101.nl_249246_27 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Rihanna | Rihanna | Op 10 februari 2013 werden de Grammy Awards uitgereikt, waarbij Rihanna een prijs won voor Best Short Form Music Video (beste videoclip) voor (We Found Love). Dit was haar zevende Grammy. Ook zong ze samen met Mikky Ekko Stay achter de piano. | 0.5 | 9,733.205125 |
20231101.nl_249246_28 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Rihanna | Rihanna | Op 3 juni 2013 werd de officiële remix van Wale's Bad uitgebracht, met een ingezongen refrein door Rihanna. | 0.5 | 9,733.205125 |
20231101.nl_249246_29 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Rihanna | Rihanna | Amerikaans presentator Ryan Seacrest meldde in American Idol dat Rihanna waarschijnlijk na haar Diamonds World Tour een jaar eruit wil. "Zeven hitalbums in zeven jaar, uitverkochte concerten, maar bronnen zeggen dat ze na afloop van deze tour een jaar neemt om tot rust te komen", aldus Seacrest. Op 29 augustus kwam What Now uit. Op 7 september kwam dit in de Nederlandse tipparade. | 0.5 | 9,733.205125 |
20231101.nl_249246_30 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Rihanna | Rihanna | Op 24 januari 2015 verscheen van zangeres Rihanna, rapper Kanye West en ex-Beatle Paul McCartney een samenwerkingsproject. De single FourFiveSeconds werd meteen uitgeroepen tot alarmschijf en op NPO 3FM gebombardeerd tot 3FM Megahit. Het nummer zou een voorloper zijn van Rihanna's volgende studioalbum. Op 26 maart 2015 werd een volgende single uitgebracht, Bitch Better Have My Money, en American Oxygen verscheen op 5 april 2015 via Tidal. | 0.5 | 9,733.205125 |
20231101.nl_778_27 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Internet | Internet | Een kritische blik op het internet in Nederland leert echter wel dat bijna al het internationale verkeer via Amsterdam Internet Exchange (AMS-IX) in Amsterdam loopt, een van de drukste internetknooppunten ter wereld. Zo zijn er vanuit Amsterdam verbindingen met onder andere Londen en Hamburg (easynet), met Düsseldorf, New York en Kopenhagen (KPN) en met Chicago, Praag en Stockholm (Netherlight). Mochten onverhoopt alle verbindingen naar Amsterdam wegvallen, dan moet al het internationale internetverkeer van en naar Nederland een omweg via bijvoorbeeld Rotterdam en Antwerpen maken. Overbelasting van dat deel van het netwerk is dan een logisch gevolg. Het Amsterdamse internetknooppunt is overigens verdeeld over zeven verschillende locaties, waardoor de kans op algehele uitval klein is. | 0.5 | 9,540.59054 |
20231101.nl_778_28 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Internet | Internet | Een geval waarin een breuk in een glasvezelkabel leidde tot een "digitale duisternis", vond plaats in 2019. Op 20 januari 2019 viel op de Tonga-eilanden het internet (en dus ook telefonie) uit, vanwege een breuk in de glasvezelkabel naar Nieuw-Zeeland. De economie viel tijdens die breuk, die 14 dagen duurde, zo goed als stil. Een noodplan met satelliettelefoons lenigde de ergste noden. | 0.5 | 9,540.59054 |
20231101.nl_778_29 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Internet | Internet | Ook een zonnestorm zou voor internetchaos kunnen zorgen, omdat volgens wetenschappers vooral onderzeekabels gevoeliger zijn voor plasmawolken. | 0.5 | 9,540.59054 |
20231101.nl_778_30 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Internet | Internet | Via de talrijke verbindingen kunnen virussen en spyware zich snel verspreiden. Systemen die veel gebruikt worden, zoals Windows en Android, worden vaker geviseerd. | 0.5 | 9,540.59054 |
20231101.nl_778_31 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Internet | Internet | Persoonlijke gegevens zijn vaak slecht beveiligd en daarmee gemakkelijk toegankelijk voor onbevoegden, wat gevolgen heeft voor de privacy van individuen. | 1 | 9,540.59054 |
20231101.nl_778_32 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Internet | Internet | Het internet geeft een gevoel van anonimiteit, wat voor sommige mensen aanleiding is om extremer te reageren dan anders. | 0.5 | 9,540.59054 |
20231101.nl_778_33 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Internet | Internet | Net als in de fysieke wereld heeft internet ook last van vandalen. Een goed voorbeeld hiervan zijn de "scriptkiddies". | 0.5 | 9,540.59054 |
20231101.nl_778_34 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Internet | Internet | Ongewenste informatie, bijvoorbeeld een handleiding voor het vervaardigen van explosieven, kan ook eenvoudig verspreid worden. | 0.5 | 9,540.59054 |
20231101.nl_778_35 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Internet | Internet | Het internet heeft indirect bijgedragen tot een enorme groei van het aantal servers die diensten verlenen over het internet en steeds meer elektriciteit vergen voor stroomvoorziening voor de elektronica en koeling. Een datacenter kan evenveel energie verbruiken als een fabriek. | 0.5 | 9,540.59054 |
20231101.nl_69021_0 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Lobotomie | Lobotomie | Lobotomie (ook wel: leukotomie) is een chirurgische operatie die rond het midden van de 20e eeuw werd toegepast. Tijdens de ingreep wordt de verbinding van het voorhoofdsgedeelte van de hersenen en de rest van de hersenen en het zenuwstelsel door een insnijding bijna geheel verbroken. De chirurg boorde eerst twee gaten in de schedel van de plaatselijk verdoofde patiënt en maakte de incisie in de hersenen. Later ontstond een snellere, 'transorbitale' methode zonder boren: een instrument werd onder plaatselijke verdoving boven de oogbol, onder het ooglid door, de schedel in gedreven en dan in de hersenen heen en weer bewogen. | 0.5 | 9,432.217447 |
20231101.nl_69021_1 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Lobotomie | Lobotomie | De frontale hersenkwabben hebben een functie in "zelfsturendheid" en in het tot uiting komen van de eigen persoonlijkheid. Met lobotomie werd geprobeerd psychische stoornissen zoals schizofrenie te verhelpen, maar de effecten bleken onvoorspelbaar en hadden veel bijwerkingen. Hoewel tot in de jaren tachtig in Frankrijk en Denemarken nog enkele lobotomieën plaatsvonden, wordt de ingreep sinds de jaren zestig als barbaars beschouwd. | 0.5 | 9,432.217447 |
20231101.nl_69021_2 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Lobotomie | Lobotomie | De criteria waaraan een patiënt moest voldoen waren tamelijk streng; in aanmerking kwamen depressie met risico op zelfmoord, chronische angststoornissen, en obsessieve-compulsieve aandoeningen die de patiënt verhinderden te functioneren. De oorspronkelijke methode was grof, maar naderhand werd de procedure verbeterd en werden veel kleinere delen doorgesneden. | 0.5 | 9,432.217447 |
20231101.nl_69021_3 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Lobotomie | Lobotomie | De eerste systematische experimenten door de neuroloog António Egas Moniz en de chirurg Almeida Lima van de Universiteit van Lissabon dateren van 1935, waarbij de frontale cortex en de rest van de hersenen werd doorgesneden. De resultaten waren tamelijk goed, in het bijzonder bij de behandeling van ernstige depressie, hypochondrie, en angst- of dwangstoornissen, hoewel sterke persoonlijkheidsveranderingen optraden en 4 procent van de patiënten de operatie niet overleefde. Ondanks deze risico's werd de methode vooral in de VS met enthousiasme begroet als behandelwijze voor anders onbehandelbare aandoeningen. Moniz kreeg in 1949 zelfs een Nobelprijs. Zijn methode wordt doorgaans 'lobotomie' genoemd, hoewel dit eigenlijk een term is voor een breder scala aan chirurgische procedures. | 0.5 | 9,432.217447 |
20231101.nl_69021_4 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Lobotomie | Lobotomie | De lobotomie werd populair gemaakt in de VS door Walter Freeman. Hij ontwikkelde de transorbitale lobotomie, een nieuwe techniek zonder schedelboring. Nadat een patiënt d.m.v. een elektroshock bewusteloos wordt gemaakt, wordt een ijspriem met een hamer door de oogkas zeven centimeter diep in de hersenen geslagen. Vanaf 1945 tot 1960 prees hij orbitale lobotomie aan als effectieve behandelmethode. De nieuwe, relatief eenvoudige ingreep duurt nog maar een paar minuten en kan overal, ook buiten de (dure) operatiekamer worden uitgevoerd. Hierdoor werd de lobotomie enige tijd gezien als een algemeen bruikbare behandelmethode voor allerlei problemen, zoals zelfs wangedrag van kinderen. Uiteindelijk hebben in de VS ca. 40.000, in het Verenigd Koninkrijk ca. 17.000 en in Scandinavië ca. 9300 mensen een dergelijke operatie ondergaan (onder wie Rosemary Kennedy, de zus van John F. Kennedy), zonder dat er verder ernstig onderzoek naar de effectiviteit van de methode werd gedaan. Lobotomie wordt niet langer toegepast, omdat resultaten slechter bleken dan aanvankelijk gerapporteerd werd. In veel landen waaronder Nederland werd lobotomie verboden. In de Sovjet-Unie werd lobotomie op 12 december 1950 verboden. Ook Duitsland en Japan waren een van de eerste landen waar lobotomie reeds in de jaren vijftig verboden werd. Noorwegen kende een schadevergoeding toe aan de nog levende slachtoffers van lobotomie. | 1 | 9,432.217447 |
20231101.nl_69021_5 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Lobotomie | Lobotomie | De methode vindt nu nog steeds, in een lichtere vorm, toepassing in een aantal landen waaronder Spanje en het Verenigd Koninkrijk. | 0.5 | 9,432.217447 |
20231101.nl_69021_6 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Lobotomie | Lobotomie | Er bestaat nu een nieuwe versie cingulotomie genoemd, die hersenweefsel wegbrandt met elektriciteit. | 0.5 | 9,432.217447 |
20231101.nl_69021_7 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Lobotomie | Lobotomie | In de literatuur is lobotomie verwerkt in onder meer One Flew Over the Cuckoo's Nest door Ken Kesey. In deze roman uit 1962, die in 1975 werd verfilmd door Miloš Forman, wordt impliciet forse kritiek op de psychiatrie geuit, en wordt de lobotomie die de hoofdpersoon ondergaat behoorlijk extreem. Suddenly, Last Summer is een Amerikaanse film uit 1959 onder regie van Joseph L. Mankiewicz, gebaseerd op een toneelstuk van Tennessee Williams, waarin een chirurg een lobotomie weigert op een vrouw met waanideeën sinds de gruwelijke moord op haar neef. In de film Frances uit 1982 wordt op een gruwelijke manier een lobotomie getoond. De film is gebaseerd op het leven van actrice Frances Farmer. Haar opstandigheid werd geïnterpreteerd als een psychische stoornis. De film zou evenwel op dat punt niet waarheidsgetrouw zijn. Zij zou nooit zo'n behandeling ondergaan hebben. In de Franse oorlogsfilm Un amour à taire uit 2005 wordt lobotomie door de nazi's toegepast in concentratiekamp Dachau bij experimenten om het gedrag van homoseksuelen te veranderen. In de Amerikaanse film Shutter Island, met Leonardo DiCaprio in de hoofdrol, kiest de hoofdpersoon vermoedelijk bewust voor lobotomie. Een Amerikaanse fantasiefilm Sucker Punch uit 2011 toont toepassing van lobotomie om de hoofdpersoon het recente verleden en haar eigen identiteit te laten vergeten. In seizoen 2 van de dramaserie American Horror Story wordt een lobotomie bij een vrouw toegepast om haar te helpen bij haar schizofrenie. In het boek Alabama Song van Gilles Leroy over het echtpaar Fitzgerald (van The Great Gatsby) wordt er lobotomie toegepast op de vrouw van F. Scott Fitzgerald, Zelda Fitzgerald. Ook in de series Prison Break, Cold Case, Ratched en Jeffrey Dahmer worden lobotomieën toegepast. In de serie Bojack Horseman ondergaat Honey Sugerman een lobotomie na het verliezen van haar zoon, Crackerjack Sugarman, in de Tweede Wereldoorlog. | 0.5 | 9,432.217447 |
20231101.nl_69021_8 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Lobotomie | Lobotomie | In het lied Lobotomie van The Amazing Stroopwafels wordt om de ingreep gevraagd om een geliefde te kunnen vergeten. | 0.5 | 9,432.217447 |
20231101.nl_436_4 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Eurovisiesongfestival | Eurovisiesongfestival | Al snel groeide het aantal deelnemende landen verder. De volgende landen debuteerden in de jaren zestig: | 0.5 | 9,401.681222 |
20231101.nl_436_5 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Eurovisiesongfestival | Eurovisiesongfestival | In 1969 was het de eerste en enige keer dat er meerdere landen tegelijk wonnen: Frankrijk, Nederland, Spanje en het Verenigd Koninkrijk. | 0.5 | 9,401.681222 |
20231101.nl_436_6 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Eurovisiesongfestival | Eurovisiesongfestival | Sommige landen trokken zich weer terug. Denemarken deed tussen 1966 en 1978 niet mee omdat de Deense omroep het festival een toonbeeld van slechte smaak vond. In 1970 trokken de andere Scandinavische landen, Oostenrijk en Portugal zich eenmalig terug na het debacle van 1969, toen er op het festival in Madrid vier winnaars waren. Datzelfde festival werd geboycot door Oostenrijk, vanwege het regime van dictator Franco in Spanje. | 0.5 | 9,401.681222 |
20231101.nl_436_7 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Eurovisiesongfestival | Eurovisiesongfestival | In 1976 wilde Liechtenstein meedoen, maar omdat het land niet over een eigen nationale omroep beschikt kon dat niet doorgaan. | 0.5 | 9,401.681222 |
20231101.nl_436_8 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Eurovisiesongfestival | Eurovisiesongfestival | Eerst waren het vooral de traditionele chansons die het goed deden op het festival. In 1974 won de Zweedse groep ABBA met Waterloo, waarna deze band wereldberoemd werd. De intrede van popgroepen, en daarmee een stuk modernisering, was een feit. Waterloo werd in 2005 in het Deense Kopenhagen gekozen tot beste songfestivalhit aller tijden. | 1 | 9,401.681222 |
20231101.nl_436_9 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Eurovisiesongfestival | Eurovisiesongfestival | Het festival in 1971 in Dublin zou in eerste instantie in zwart-wit worden uitgezonden, maar de BBC had genoeg geld om voor Ierland het festival in kleur uit te zenden. | 0.5 | 9,401.681222 |
20231101.nl_436_10 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Eurovisiesongfestival | Eurovisiesongfestival | Na het festival van 1979 trok Monaco zich terug uit het festival. De eerstvolgende keer dat het land weer meedeed was 25 jaar later, in 2004. | 0.5 | 9,401.681222 |
20231101.nl_436_11 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Eurovisiesongfestival | Eurovisiesongfestival | Marokko debuteerde in 1980 en eindigde op de voorlaatste plaats met 7 punten. Hierna keerde Marokko nooit meer terug naar het festival. | 0.5 | 9,401.681222 |
20231101.nl_436_12 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Eurovisiesongfestival | Eurovisiesongfestival | In 1992 waren er uiteindelijk 23 deelnemers, toen er zich nieuwe ontwikkelingen voordeden. Joegoslavië, of wat daarvan overbleef, zou voor de laatste keer deelnemen in 1992 met de zangeres Extra Nena. Op dat moment waren Slovenië en Kroatië reeds onafhankelijk en zonden het festival zelfstandig uit. | 0.5 | 9,401.681222 |
20231101.nl_13519_8 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Pinksteren | Pinksteren | Volgens het verhaal in het Nieuwe Testament verbleef Jezus na zijn dood op Goede Vrijdag en zijn verrijzenis met Pasen nog veertig dagen lang (tot zijn hemelvaart) onder zijn leerlingen, waarbij hij hen uitlegde wat de betekenis was van alles wat hij gedaan had tijdens zijn openbare optreden. In die tijd zou Jezus zijn verschenen aan meer dan 500 van zijn leerlingen tegelijk (1 Korintiërs 15:6). Op de veertigste dag van Pasen (dat is de negenendertigste dag na eerste paasdag) bleven de leerlingen na Jezus' hemelvaart alleen achter. | 0.5 | 9,332.152893 |
20231101.nl_13519_9 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Pinksteren | Pinksteren | In de tien dagen tussen de Jezus' hemelvaart en Pinksteren bleven de leerlingen in Jeruzalem en wijdden zich aan gebed. Ook kozen de ongeveer 120 verzamelde leerlingen een nieuwe apostel in plaats van Judas Iskariot. Met behulp van loting werd Mattias aangewezen (Handelingen 1:14-26). | 0.5 | 9,332.152893 |
20231101.nl_13519_10 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Pinksteren | Pinksteren | Het verhaal over Pinksteren staat in Handelingen 2:1-41. Op Pinksteren waren "ze allen" weer bij elkaar; deze uitdrukking kan zowel op de apostelen duiden als op de eerder genoemde 120 leerlingen. Uit de tekst kan ook worden opgemaakt dat ze weer in de bovenzaal waren waarover eerder in de tekst wordt gesproken.<ref>B.M. Newman, E.A. Nida (1972): A translator's handbook on The Acts of the Apostles", pag. 33, 34</ref> | 0.5 | 9,332.152893 |
20231101.nl_13519_11 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Pinksteren | Pinksteren | De mensen die nu vervuld waren met de Heilige Geest gingen naar buiten en spraken tongentaal, profeteerden en verkondigden het evangelie in allerlei talen. De "vrome Joden" die in Jeruzalem woonden, afkomstig "uit ieder volk op aarde", dromden samen en waren verbaasd dat zij de apostelen en leerlingen in hun eigen taal hoorden spreken (Handelingen 2:6-13). | 0.5 | 9,332.152893 |
20231101.nl_13519_12 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Pinksteren | Pinksteren | Volgens Handelingen 2:14-36 nam de apostel Petrus het woord en hield een toespraak, waarin de dood en herrijzenis van Jezus centraal stond. Hij legde uit dat al deze gebeurtenissen al voorzegd waren door de profeet Joël, waarbij hij Joël 2:28-30 citeerde. Petrus maande de menigte zich te keren tot Jezus om vergeving van zonden te krijgen. Toen iemand vroeg hoe, antwoordde hij: "Heb berouw, en laat u dopen in de naam van Jezus Christus tot vergeving van de zonden, en u zult de Heilige Geest ontvangen." Drieduizend mensen zouden vervolgens gehoor hebben gegeven aan deze oproep en zich dezelfde dag nog hebben laten dopen. | 1 | 9,332.152893 |
20231101.nl_13519_13 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Pinksteren | Pinksteren | Wanneer Pinksteren voor het eerst werd gevierd in de christelijke kerk is niet bekend. Paulus' vermelding van het pinksterfeest in 1 Korintiërs 16:8 (ca. 55 n.Chr.) kan een aanwijzing zijn dat dit een van de oudste christelijke feesten is, hoewel de meeste commentators denken dat het een verwijzing is naar het joodse feest, net als de vermelding in Handelingen 20:16. De eerste vermelding waarvan zeker is dat het de christelijke en niet de joodse viering betreft, is in de Epistula Apostolorum, een 2e eeuws pseudepigrafisch werk uit de Oosterse kerk. Het vieren van Pinksteren was in de tweede eeuw door Montanus belangrijker gevonden dan het Paasfeest. | 0.5 | 9,332.152893 |
20231101.nl_13519_14 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Pinksteren | Pinksteren | De Assyrische en Palestijnse kerk stelden vanaf de 3e eeuw aanvankelijk de hemelvaart van Jezus centraal, maar het accent verschoof vanaf het einde van de 4e eeuw naar de neerdaling van de Heilige Geest, zodat de "vijftigste dag" sindsdien een zelfstandig statuut heeft. Ook de Romeinse liturgie speelde hierbij een rol. | 0.5 | 9,332.152893 |
20231101.nl_13519_15 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Pinksteren | Pinksteren | Met name in de vroege middeleeuwen was Pinksteren een zeer belangrijk christelijk feest. Het ging toen gepaard met een week van verplichte rust, bekend als de Heilige Geestweek. De Heilige Geestweek werd in 813 al wat ingekort. Tot de standaard pinksterrituelen behoorden het loslaten van duiven in de kerk, het strooien van blaadjes van pioenrozen, het blazen op de klaroen en het houden van steekspelen. Vanaf 1414 kende Pinksteren nog slechts drie verplichte rustdagen. Bij de Synode van Dordrecht (1618) werd bepaald dat hier nog een dag afging. Desondanks heeft de derde rustdag ("pinksterdrie") op sommige plaatsen tot op de dag van vandaag standgehouden. | 0.5 | 9,332.152893 |
20231101.nl_13519_16 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Pinksteren | Pinksteren | De pinksterbeweging is een protestantse stroming binnen het christendom die sterker dan veel andere stromingen de nadruk legt op de persoon en het werk van de Heilige Geest. Daarom is de beweging vernoemd naar Pinksteren. Afzonderlijke of daaruit voortgekomen gemeenschappen binnen de beweging heten pinkstergemeenten. Vooral in de jaren 70 van de twintigste eeuw is de beweging gegroeid. Ze heeft inmiddels veel aftakkingen over de hele wereld. | 0.5 | 9,332.152893 |
20231101.nl_6755_30 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Zuid-Korea | Zuid-Korea | De Koreaanse literatuur kan chronologisch in klassieke en moderne periodes worden ingedeeld. De Koreaanse klassieke literatuur combineerde inheemse volkstradities met de godsdienstige en filosofische principes van boeddhisme, confucianisme, en taoïsme. Een mannelijk overheerste, goed opgeleide elite ontwikkelde de klassieke literatuur, van de vroegste tijden tot het einde van de Chosŏndynastie in 1910, gebruikmakend van Chinese karakters. De Koreaanse karakters, Hangeul, werden geïntroduceerd in 1446 maar verkregen geen wijdverspreide goedkeuring als literaire taal tot de 20e eeuw. De toegankelijkheid van Hangeul voor alle klassen breidde de sociale basis van Koreaanse literatuur tijdens de moderne periode uit. | 0.5 | 9,257.884483 |
20231101.nl_6755_31 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Zuid-Korea | Zuid-Korea | De Koreaanse keuken heeft veel ingrediënten en gerechten die verschillen per provincie. Er zijn veel regionale gerechten die zich in verschillende variaties hebben verspreid door het hele land. De Koreaanse keuken is grotendeels gebaseerd op rijst, noedels, tofoe, groenten, vis en vlees. De traditionele Koreaanse maaltijden staan bekend om het aantal bijgerechten, banchan, die de kortkorrelige rijst begeleiden. Elke maaltijd wordt begeleid door een groot aantal banchan. Kimchi, een gefermenteerd, meestal pittig groentegerecht wordt vaak geserveerd bij elke maaltijd en is een van de bekendste Koreaanse gerechten. De Koreaanse keuken wordt meestal behoorlijk gekruid met sesamolie, doenjang (een vorm van gefermenteerde sojapasta), sojasaus, zout, knoflook, gember en gochujang (een hete peperpasta). | 0.5 | 9,257.884483 |
20231101.nl_6755_32 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Zuid-Korea | Zuid-Korea | Soepen zijn ook een algemeen deel van een Koreaanse maaltijd en worden meestal geserveerd als deel van het hoofdgerecht in plaats van aan het begin of het einde van de maaltijd. Soepen, bekend als Guk, worden vaak gemaakt met vlees, schaaldieren en groenten. Tang heeft minder water en wordt steeds vaker geserveerd in restaurants. Een ander type is kimchi jjigae, meer een stoofpot die typisch zwaar gekruid is met chili peper en kokend heet wordt geserveerd. | 0.5 | 9,257.884483 |
20231101.nl_6755_33 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Zuid-Korea | Zuid-Korea | De vechtkunst taekwondo vindt zijn oorsprong in Korea. In de jaren 1950 en 1960 werden de regels gestandaardiseerd en in 2000 werd taekwondo een officiële Olympische sport. Andere Koreaanse vechtkunsten zijn onder andere taekgyeon, hapkido, Tang Soo Do, Kuk Sool Won, Kumdo en subak. | 0.5 | 9,257.884483 |
20231101.nl_6755_34 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Zuid-Korea | Zuid-Korea | Voetbal is van oudsher een van de meest populaire sporten in Korea. Een recente peiling geeft aan dat een groot deel (40,6%) van de Zuid-Koreaanse sportfans zichzelf blijven identificeren als voetbalfans, met honkbal op de tweede plaats bij 25,3% van de respondenten. De peiling gaf echter niet aan in hoeverre de respondenten beide sporten volgden. Het nationale elftal was het eerste team in de Asian Football Confederation dat de halve finale wist te bereiken van het FIFA wereldkampioenschap voetbal tijdens het wereldkampioenschap voetbal 2002 dat gezamenlijk door Zuid-Korea en Japan werd georganiseerd. Het nationale team heeft zich geplaatst voor elk wereldkampioenschap voetbal sinds het wereldkampioenschap voetbal 1986 in Mexico. | 1 | 9,257.884483 |
20231101.nl_6755_35 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Zuid-Korea | Zuid-Korea | In het schaatsen is Zuid-Korea vertegenwoordigd in het langebaanschaatsen en shorttrack. Bekende schaatsers zijn/waren Lee Kyou-hyuk (1992-2014), Lee Bo-ra (1999-2015), Lee Kang-seok (2004-2016), Lee Sang-hwa (2004-heden), Lee Seung-hoon (2005-heden), Mo Tae-bum (2005-heden) en Kim Bo-reum (2010-heden). | 0.5 | 9,257.884483 |
20231101.nl_6755_36 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Zuid-Korea | Zuid-Korea | De persvrijheid is grondwettelijk gewaarborgd sinds 1987, toen een democratisch overheidssysteem werd ingesteld. Dit resulteerde in het opnieuw verschijnen van kranten die onder het voorafgaande militaire regime verboden waren en in de introductie van vele nieuwe kranten. Zuid-Korea heeft 139 dagelijkse kranten, waarvan een aantal landelijk verschijnt. In 2000 waren er 364 televisies en 1.039 radio's per 1.000 inwoners. In 2005 waren er 794 gsm-abonnees per 1.000 inwoners. | 0.5 | 9,257.884483 |
20231101.nl_6755_37 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Zuid-Korea | Zuid-Korea | De deling van het schiereiland Korea in 1948 schiep twee uit hun evenwicht gebrachte economische eenheden. Noord-Korea bezat de meeste natuurlijke rijkdommen en zware industrieën die tijdens de bezetting door de Japanners werden ontwikkeld; Zuid-Korea het grootste deel van de landbouwmiddelen en een groot aantal arbeidskrachten. Het was een arm land en armer dan Noord-Korea. Onder het bewind van president Syngman Rhee (r.1948-1960) kreeg de economie weinig aandacht, er was veel corruptie en de focus lag op importsubstitutie. Er was een tekort op de begroting op de handelsbalans en Zuid-Korea was sterk afhankelijk van Amerikaanse financiële hulp. President Park Chung-hee (r.1960-1978) kwam met vijfjarenplannen en de overheid ging een belangrijke rol spelen bij de economische ontwikkeling. De focus werd verlegd naar consumentenproducten voor exportmarkten, vooral in de arbeidsintensieve industrieën zoals textiel en kleding, schoeisel, en levensmiddelen. Begin jaren zeventig begon het zwaartepunt te verschuiven in de richting van de zware industrie. Omstreeks 1970 had Zuid-Korea de economische achterstand ten opzichte van Noord-Korea ingehaald en vervolgens is het verschil alleen maar groter geworden. | 0.5 | 9,257.884483 |
20231101.nl_6755_38 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Zuid-Korea | Zuid-Korea | Door de context van de Koude Oorlog en zijn geografische ligging werd Zuid-Korea in het bijzonder begunstigd door de Verenigde Staten, die het land jaarlijks veel economische steun verleenden. Het speerpunt van het overheidsbeleid was de oprichting van de chaebol; deze familieconglomeraten (Hyundai, Samsung, LG Group, enz) genoten overheidssubsidies, bescherming tegen internationale concurrentie, grond die hun ter beschikking werd gesteld, lage belastingen en specifieke normen. De overheid erkent geen minimumloon of wekelijks verlof en de werkdagen zijn 12 uur lang. Daarnaast zijn vakbonden en stakingen verboden. In de jaren tachtig was de werkweek van een Zuid-Koreaanse werknemer de langste ter wereld. | 0.5 | 9,257.884483 |
20231101.nl_12259_4 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Carnaval | Carnaval | Er bestaan regionaal allerlei verschillende benamingen voor het feest. In de Belgische en Nederlandse provincies Limburg en het aangrenzende Duitse Rijnland heet het Vastelaovend; Ook in het West-Brabantse Bergen op Zoom noemt men het Vastenavend, (waarmee dus in feite wordt verwezen naar de vastenavond die op het eigenlijke feest volgt), in Zuid-Duitsland Fasnacht (vastenavond). | 0.5 | 9,210.474519 |
20231101.nl_12259_5 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Carnaval | Carnaval | Antropologisch gezien is het carnaval voor alles een omkeringsritueel, waarin maatschappelijke rollen worden omgedraaid en normen over gewenst gedrag worden opgeschort. Het dragen van maskers zou oorspronkelijk verband hebben gehouden met verering van overleden voorouders; door zich als een representant van een overleden voorouder voor te doen, hoopte men de geest van die voorouder gunstig te stemmen. Daarnaast diende de maskerade om de winter sneller een halt toe te roepen, zodat de zomer sneller zijn intrede zou doen. | 0.5 | 9,210.474519 |
20231101.nl_12259_6 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Carnaval | Carnaval | Het vieren van een nieuwjaars- en/of lentefeest waarbij voor korte tijd de hele samenleving op zijn kop stond, alle maatschappelijke rollen werden omgedraaid, niemand meer werkte e.d. gaat terug tot ver in de prehistorie. Feesten die gelijkenis vertonen met het huidige carnaval werden ca. 5000 jaar geleden al in Mesopotamië gevierd, waarin blijkens een babylonisch geschrift sprake was van het gelijkheidsprincipe tussen ondergeschikten en meesters en tussen mannen en vrouwen, wat tot op heden een belangrijk element is van het feest. Uit 2600 v.Chr. is een kleitablet uit Mesopotamië bewaard gebleven waarop melding wordt gemaakt van een feest dat werd gevierd in de maand Nisan, waarbij de slaaf zelf voor even gelijk was aan zijn meester. Alle andere rangen en standen werden afgeschaft. Tijdens dit feest werd de god Mardoek geëerd. Ruim 1000 jaar later maakte de Babylonische priester Berossus melding van een soortgelijk feest dat vijf dagen duurde. | 0.5 | 9,210.474519 |
20231101.nl_12259_7 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Carnaval | Carnaval | In culturen rond de Middellandse Zee, zoals Egypte en Griekenland, waren vergelijkbare feesten, die een relatie hadden met het begin van de lente. Volgens de mythologie van het Oude Egypte was er een periode van vijf dagen aan het eind van het jaar waarin de vloek die de zonnegod Ra had uitgesproken over de aardgod Keb niet gold, dankzij de maangod Thoth. | 0.5 | 9,210.474519 |
20231101.nl_12259_8 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Carnaval | Carnaval | Binnen de joodse cultuur vertoont het Poerim-feest, dat wordt gevierd in het vroege voorjaar, duidelijke overeenkomsten met het huidige carnaval. | 1 | 9,210.474519 |
20231101.nl_12259_9 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Carnaval | Carnaval | De Romeinen vierden in de periode 21 december- 21 maart een aantal feesten. Belangrijk was het feest van de saturnaliën dat veel overeenkomsten met het hedendaagse carnaval vertoont. De slaven hadden tijdens dit feest veel meer vrijheid en mochten zelfs hun meesters voor gek zetten. Er waren verder drink- en eetgelagen, vermommingen en optochten door de straten. Er was een figuur die vergelijkbaar was met Prins Carnaval. | 0.5 | 9,210.474519 |
20231101.nl_12259_10 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Carnaval | Carnaval | Met carnaval vergelijkbare feesten werden in heel Europa gevierd. In Rusland is dit feest bekend onder de naam maslenitsa (vrij vertaald: boterfeest). | 0.5 | 9,210.474519 |
20231101.nl_12259_11 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Carnaval | Carnaval | Toen in heel Europa vanaf de late oudheid het christendom opkwam, probeerde men al deze traditionele, "heidense" gewoonten in eerste instantie te onderdrukken. De bisschop Caesarius van Arles was een van de eerste christenen die zich er fel tegen verzette. Tijdens de Synode van Leptines (742) werd een index opgesteld van heidense gebruiken die voortaan taboe waren. missionaris Bonifatius was een sterk voorstander van afschaffen van de Romeinse nieuwjaarsfeesten. | 0.5 | 9,210.474519 |
20231101.nl_12259_12 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Carnaval | Carnaval | Toen de Rooms-Katholieke Kerk gaandeweg niet goed in staat bleek om de traditionele lentefeesten te onderdrukken, werd tijdens het Concilie van Benevento (1091) besloten dat de feesten in plaats daarvan voortaan hun eigen plek zouden krijgen binnen de christelijke liturgie, waarbij Aswoensdag voortaan het begin was van de 40 dagen durende vastentijd. Dit laatste was namelijk ter herdenking van de 40 dagen die Jezus volgens het Nieuwe Testament in de woestijn vastte en tevens tot bezinning op de christelijke kernwaarden. Het carnaval ging hierdoor dus bij uitstek gelden als de laatste mogelijkheid om zich nog te buiten te gaan voordat de vastentijd − een periode waarin men zich juist beperkte tot het minimaal noodzakelijke − begon. In deze zelfde periode, en vermoedelijk mede doordat de kerk het nu had toegestaan, kwam de viering van carnaval echt tot wasdom, onder meer in de grote steden in Italië (Venetië, Rome, Milaan). | 0.5 | 9,210.474519 |
20231101.nl_3741_23 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Estland | Estland | Een bijzondere minderheid vormen de 5000 orthodox-Russische oudgelovigen, die het gezag van de Russische staatskerk niet konden aanvaarden en in de 18e eeuw daarvoor streng vervolgd werden. Zij trokken vanuit Rusland naar Oost-Pruisen en naar de Baltische staten, toen deze nog niet onder Russisch gezag stonden. Aan de Estische oevers van het Peipusmeer liggen enkele oudgelovige dorpen. | 0.5 | 9,167.984376 |
20231101.nl_3741_24 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Estland | Estland | Ongeveer 4186 personen zijn lid van de Jehova's getuigen. Nog slechts 0,1 % van de Estische bevolking is lid van een joodse gemeente. Tevens bestaan er kleinere islamitische gemeenschappen van minderheden uit de voormalige Sovjet-Unie. | 0.5 | 9,167.984376 |
20231101.nl_3741_25 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Estland | Estland | In de jaren 90 heeft Estland vergaande economische liberaliseringen doorgevoerd, zo is er in 1994 een vlaktaks ingevoerd. In 2004 groeide het bruto binnenlands product met 6,2%. Estland stond in 2007 op de twaalfde plek op de ranglijst van economische vrijheid van de conservatieve Heritage Foundation. Daarnaast stond Estland in 2014 op plek 12 van de 27 meest concurrerende economieën van de Europese Unie, achter Ierland en voor Spanje en Portugal. | 0.5 | 9,167.984376 |