id
stringlengths 1
6
| url
stringlengths 31
426
| title
stringlengths 1
231
| text
stringlengths 1
443k
|
|---|---|---|---|
6427 | https://sq.wikipedia.org/wiki/3%20Maj | 3 Maj |
Ngjarje
1494 - Detari spanjoll Cristoforo Colombo zbuloi një ujdhesë të cilën ma vonë u quajt Xhamajka.
1841 - Zelanda e Re shpallet koloni britaneze.
1877 - Nën kryesinë e atdhetarit Abdyl Frashëri u formua Komiteti i Janinës.
Lindje
1877 - Bajram Haxhiu, Patriot,Partizan,Luftëtar e Anëtarë i komisionit nismëtar të thirrjes së Kongresit të Lushnjës.
1877 - Baroni Franc Nopça, albanolog hungarez
1903 - Bing Crosby, këngëtar dhe aktor amerikan
1912 - Alaudin Frashëri, agronom shqiptar
1916 - Asim Zeneli,
1928 - Musa Gashi, gjeograf shqiptar
1931 - Ekrem Myrtezai, akademik shqiptar
1937 - Agim Krajka, kompozitor shqiptar
1951 - Afrim Spahiu, kinematograf shqiptar
1964 - Agim Ramadani, shkrimtar, poet, piktor dhe strateg ushtarak kosovar.
Vdekje
1616 - William Shakespeare, shkrimtar anglez
1936 - Kanan Maze, hero i popullit, ushtarak
2013 - Shaqir Tojgari, tipograf shqiptar
Festa dhe përvjetore
Dita Botërore e Lirisë së Shtypit
Maj |
6428 | https://sq.wikipedia.org/wiki/4%20Maj | 4 Maj |
Ngjarje
1436 - U vra rebeli Suedez (më vonë u quajt hero) Engelbrekt Engelbrektsson
1471 - Lufta e Trëndafilave : Beteja e Tewkesbury
1776 - Ishulli i Rodit bëhet e para koloni amerikane që refuzoi aleancën me mbretin George III
1814 - Perandori Napoleon I I Francës arrin në Portoferrario në ishullin e Elbas
1904 - SHBA-ja fillon punimet për hapjen e Kanalit të Panamasë
1912 - Italia pushton ishullin e Rodit
1924 – Në Paris filluan lojrat olimpike
1932 - Në Atlanta (Georgia)SHBA, gangesteri Al Capone fillon të vuajë dënimin 15 vjet burg për evasione fiscale
1949 - E tërë skuadra e futbollit të Torinos (përveç dy lojtarëve që munguan për arsye shëndetësore) u vra në një përplasje avioni në kodrën Superga në Turin , Itali
1953 - Ernest Heminguej fiton Cmimi Pulitzer për Plaku dhe Deti
1959 - Mbahen të parat cmime Grammy
1979 - Margaret Thatcher bëhet gruaja e parë që emërohet kryeministre e Mbretërisë së Bashkuar.
1990 - Letonia fiton pavarësinë.
1994 – Kryeministri izraelit Yitzhak Rabin e udhëheqesi i Autoriteteve palestineze OLP Yasser Arafat, firmosin një marrëveshje paqeje që përfshin pavarësinë palestinese, dhe siguron vetëqeverisje për Cisjordaninë e Xherikon.
2000 - Ken Livingstone bëhet i pari Kryebashkiak në Londër .
2007 - Greensburg, Kansas është pothuajse e shkatërruar pas një Tornado je.
2010 - SHBA: Arrestohet një njeri për ndërlidhje me sulmin e pretenduar me automjet bombë në sheshin Tajms Skuer në Nju Jork..
Lindje
1008 - Mbreti Henry I i Frances
1870 - P. Pashk Bardhi OFM, klerik, mësues, përkthyes dhe folklorist shqiptar.
1879 - Leonid Mandelstam, fizikanë rus
1928 - Hosni Mubarak, gjeneral egjyptian, politikan, bashkethemelues i lëvizjes së mosinkuadrimit (v. 2006)
1929 - Audrey Hepburn, aktore ameriakne (v. 1993)
1939 - Amos Oz, letrar izraelit
1944 - Monika Bleibtreu, aktore gjermane
1951 - Jackie Jackson, këgëtar amerikan
1980 - Naser Rafuna, aktor dhe humorist nga kosova
1987 - Jorge Lorenzo, pilot motoçiklete spanjoll
1987 - Anjeza Shahini, këngëtare shqiptare
Vdekje
1980 - Josip Broz Tito, politikan jugosllav,
1986 - Branko Belan, regjisor filmi kroat
Festa dhe përvjetore
Dita botërore e smundjes së astmes
Dita botërore e zjarrfiksëve
Maj |
6429 | https://sq.wikipedia.org/wiki/5%20Maj | 5 Maj |
Ngjarje
1762 – Nënshkruhet marrëveshja e paqes mes Rusisë dhe Prusisë
1800 – Britania e Madhe : parlamenti miraton aktiv e bashkimit me te cilin vendos bashkimin mes Mbretërisë Britanike dhe Mbretërisë Irlandeze duke i dhëne jete Mbretërisë se Bashkuar te Britanisë dhe Irlandës.
1835 – Në Belgjike përurohet hekurudha mes Brukselit dhe Malines (Mechelen). Kjo është hekurudha e pare në Evropa kontinentale.
1916 – Marinsat amerikane pushtojnë Republikën Dominikane.
1949 - Traktati i Londrës krijon Këshillin e Europës në Strasburg, si institucioni i parë evropian, që punon për integrimin evropian.
1955 – Gjermania perëndimore fiton pavarësinë e plote.
1961 – Programi Merkuri : Merkuri 3 - Alan Shepard behet amerikani i pare që udhëton në hapësire. Ai kryen një fluturim për 15 minuta, duke përshkuar jo një rrotullim të plotë përreth Tokës.
Lindje
1818 - Karl Marx, filozof dhe politikan gjerman
1963 - James LaBrie, vokalist kanadez (Dream Theater).
1864 - Henryk Sienkiewicz, shkrimtar polak, nobelist
1972 - Devin Townsend, muzikant kanadez
1988 - Adele, këngëtare angleze
Vdekje
1821 - Napoleon Bonaparte, mbret francez Napoléon I.
1942 - Qemal Stafa, figurë kryesore e lëvizjes komuniste në Shqipëri në fillim të viteve 1940.
1985 - Zija Shemsiu vritet në burgun e Beogradit, ishte veprimtar politik.
2007 - Nazmije Hoxha, këngëtare muzikës popullore
2013 - Ahmet Spahiu, aktor kosovar
Festa dhe përvjetorë
Dita e të rënëve për Atdheun - Shqipëri.
Maj |
6430 | https://sq.wikipedia.org/wiki/6%20Maj | 6 Maj |
Ngjarje
1886 - Naim Frashëri, botoi poemën-himn për natyrën shqiptare Bagëti e Bujqësi.
Lindje
1405 - Gjergj Kastrioti, Skënderbeu, hero kombëtar shqiptarë
1856 - Sigmund Freud, babai i Psikoanalizës
1915 - Orson Welles, regjisor, aktor dhe autor amerikan
1941 – Ivica Osim, futbollist dhe trener kroato-boshnjak
1953 - Tony Blair, politikan britanik
1960 - Haqif Mulliqi, regjisor teatri shqiptarë
1961 - George Clooney, aktor, regjisor, autor filmi, producent filmi
1983 - Adrianne Palicki, aktore amerikane
1983 - Daniel Alves,futbollist brazilian
Vdekje
1949 - Maurice Maeterlinck, shkrimtar belg, nobelist
1999 Fehmi Agani,filozof, sociolog dhe politikan i doktoruar, akademik, gazetar dhe Hero shqiptar i Kosovës
Festa dhe përvjetore
Festa e shenjtorit të krishterë Shën Gjergjit simbol i disa vendeve evropiane
Maj |
6431 | https://sq.wikipedia.org/wiki/7%20maj | 7 maj |
Ngjarje
1946 - Është themeluar kompania Tokyo Telecommunications Engineering, e cila ma vonë njihet me emrin: Sony.
1663 - Në Londër, në patronatin e mbretit Çarls II, është hapur teatri i parë.
2010 - Partia opozitare Konzervative fitoi shumicën e votave në zgjedhjet parlamentare në Britaninë e Madhe , por jo edhe shumicën.
Lindje
1833 - Johannes Brahms, kompozitor gjerman
1867 - Władysław Reymont, shkrimtar polak, nobelist
1901 - Gary Cooper, aktor amerikan
1919 - Evita Peron, „Evita“, politikane argjentinase
1923 - Anne Baxter, aktore amerikane
1941 - Latif Susuri, shkrimtar shqiptar
1968 - Traci Lords, aktore amerikane
1971 - Eagle-Eye Cherry, këngëtar suedez
Vdekje
1636 - Santorio Santorio, mjek, shpikës i termometrit (* 1561].
1915 - Elbert Hubbard, filozof dhe shkrimtar amerikan
1947 - Jani Minga, nënshkrues i Deklaratës së Pavarësisë së Shqipërisë (L. 1872)
Festa dhe përvjetore
Maj |
6432 | https://sq.wikipedia.org/wiki/8%20Maj | 8 Maj | Ne 8 Maj 1880 vdes Gustave Flaubert,autori i famshem i romanit "Madame Bovari". Ne fillim Flaubert botoi "Madame Bovari" ne pjese,ne gazete.Romani u botua ne dy volume ne 15 prill 1857.Akuzat dhe procesi i hapur kunder Flaubert-it per shkak te romanit"imoral" e bene romanin edhe me te famshem.Flaubert ishte nje perfeksionist ne te shkruar,gjithmone ne kerkim te fjales se duhur dhe mburrej me kete cilesi te tij.
Ngjarje
1886 – Në barnatoren e John S. Pemberton në Atlanta (Georgia, ShBA) shitet për herë të parë një medikament i ri kundër lodhjes, dhimbjes së kokës dhe depresioneve, i cili më vonë u bë i njohur si pije: Coca-Cola
1914 – Kongresi i ShBA-së shpalli të dielën e dytë të muajit maj si Ditën e Nënës
2010- Republika e Djiboutit ka marrë vendim për njohjen e pavarësisë së Kosovës.
Lindje
1884 - Harry S. Truman, presidenti 33-të i ShBA.
1899 - u lind Friedrich Hayek ekonomist dhe filozof austriak. Fitues i Çmimit Nobel për Shkencat Ekonomike në vitin 1974
1921 - Ali Sokoli, Pulmolog Kosovar
1981 - Stephen Amell aktor kanadez
2015 - Bashkimi i dy shpirtrave human në një të vetëm
Vdekje
1794 - Antoine Lavoisier, kimist francez
1873 - John Stuart Mill, filozof dhe ekonomist anglez
1880 - Gustave Flaubert, letarë francez
1904 - Eadweard Muybridge, fotograf amerikan
Festa dhe përvjetore
Dita ndërkombtare e Kryqit të kuq dhe gjysmëhënës së kuqe.
Maj
A e dini se |
6433 | https://sq.wikipedia.org/wiki/9%20Maj | 9 Maj |
Ngjarje
1502 - Cristoforo Colombo niset nga Spanjë për udhëtimin e katërt dhe e fundit e tij pë në Botën e Re.
1926 - Amerikanët Riçard Berd dhe Flojd Benet janë të parët të cilët fluturuan mbi Polin e Veriut.
1960 - Amerika nxjerr ne shitje pilulën e pare kontraceptive.
2006 - Estonia ratifikon Kushtetutën evropiane.
2010 - Trupa ushtarake nga vende anëtare të NATO-s kanë marshuar më 9 maj 2010 në Sheshin e Kuq në Moskë, si pjesë e manifestimeve që shënojnë 65 vjetorin e fundit të Luftës së Dytë Botërore.
2015 - Në Kumanovë trupat e policisë së Maqedonisë sulmuan disa shqiptar të armatosur. 10 shqiptar u vranë dhe 8 policë maqedon u vranë në luftime. Pas 2 ditë luftimesh grupi i armatosur u dorëzua, ku u arrestuan 28 pjesëtarë të saj.
Lindje
1837 - Adam Opel, themelues i auto-firmës "Opel"
1874 - Howard Carter, arkeolog britanik
1924 - Bulat Okuxhava, kantautor i shansonjer rus
1946 - Candice Bergen, aktore amerikane
1949 - Billy Joel, kantautor amerikan
Vdekje
1805 - Friedrich Schiller, letrar gjerman
1931 - Albert Abraham Michelson, regjisor filmi amerikan me prejardhje polake.
1972 - Tahir Dizdari, nëpunës, publicist, gjuhëtar e orientalist shqiptar.
Festa dhe përvjetore
Dita e Evropës
Dita e kapitulimit të fashizmit
Maj |
6434 | https://sq.wikipedia.org/wiki/10%20Maj | 10 Maj |
Ngjarje
1497 - Ameriko Vespuçi, detari italian niset në udhëtimin e tij të parë drejt Botës së Re.
1997 - Nga tërmetin në Iranin lindor humbën jetën rreth 1.500 njerëz.
2010 - Autoritet e Serbisë konfirmuan gjetjen e një varreze masive me trupat e 250 shqiptarëve, në Rashkë.
Lindje
1876 - Ivan Cankar, letrar slloven
1962 - David Fincher, regjisor, producent filmi dhe aktor amerikan
1950 - Sabri Hamiti, shkrimtar shqiptar
1955 - Kemajl Shaqiri, ushtarak shqiptar
1960 - Bono, vokalisti i bendit U2
1963 - Suzan-Lori Parks, shkrimtare amerikane
1971 - Luan Krasniqi, boksier shqiptaro-gjerman i kategorisë së rëndë
1977 - Nick Heidfeld, garues automobilash dhe Formula 1 pilot gjerman
Vdekje
1981 - Ali Bakiu, fotograf shqiptarë
Festa dhe përvjetore
1877 - Salvadori shpall pavarësinë
1877 - Rumania shpall pavarësinë
Maj |
6435 | https://sq.wikipedia.org/wiki/11%20Maj | 11 Maj |
Ngjarje
330 - Inagurimi i Konstantinopojës nga Konstandini i Madh
1910 - U shpall parku kombëtar Glacier në Alaskë, një prej thesareve më të çmuara të Shteteve të Bashkuara.
2010 - Vullkani islandez Eyjafjallajoekull nxirrte rreth 50 tonë hi në sekondë, ndërsa të enjten e kaluar nxirrte nga 400 tonë në sekondë kur dhe kishte forcuar.
2010- Gordon Brown ka dhënë dorëheqjen si kryetar i qeverisë së Britanisë së Madhe dhe si udhëheqës i Partisë Laburiste.
Lindje
1888 - Irving Berlin, kompozitor ruso-amerikan
1904 - Salvador Dali, piktor spanjoll i surealizmit
1916 - Camilo José Cela, shkrimtar spanjoll, Nobelist
1918 - Richard Feynman, fizikanë amerikan
1930 - Edsger Dijkstra, shkencëtar holandez
1941 - Esad Jogić, letrar dhe gazetar boshnjak
1978 - Laetitia Casta, manekene franceze
1984 - Andrés Iniesta,futbollist.
Vdekje
1916 - Max Reger, kompozitor gjerman
2001 - Douglas Adams, shkrimtar britanik
1981 - Bob Marley, këngëtarë nga Xhamajka
2000 - René Muñoz , aktor kubannez, (lindi më 1938)
2000 - Paula Wessely , aktore austriake (lindi më 1907)
2001- Douglas Adams , shkrimtar angleze (lindi më 1952)
2002 - Renaude Lapointe , gazetar kanadez (lindi më 1912)
2003- Noel Redding , basisti anglez (lindi më 1945)
2004- Mick Doyle , futbollist regbi dhe trajner irlandez (lindi më 1941)
2004 - John Whitehead , këngëtar amerikan ( McFadden & Whitehead ) ( 1949)
2005- Mihalis Genitsaris , këngëtar dhe kompozitor greke (lindi më 1917)
2006- Floyd Patterson , boksier amerikan (lindi më 1935)
2006 - Frankie Thomas , aktor amerikan (lindi më 1921)
2006 - Yossi Banai , këngëtarja Izraelite (lindi më 1932)
2007- Malietoa Tanumafili II , Sundimtar Sovran i Samoa (lindi më 1913)
2007 - Bernard Gordon , (lindi më 1918)
2008- Dottie Rambo , këngëtar amerikan (lindi më 1934)
2008 - John Rutsey , bateriste kanadeze , (lindi më 1953)
2008 - Bruno Neves , çiklist portugez (lindi më 1981)
Festa dhe përvjetore
Maj |
6436 | https://sq.wikipedia.org/wiki/12%20Maj | 12 Maj |
Ngjarje
1942 - Holokausti : 1,500 hebrenj janë dërguar në dhomat e gazit në Aushvic.
2003- Shpërthime në Riad, të kryera nga Al Kaida, vriten 26 vetë.
2008- Tërmet në Wenchuan (rreth 8,0 shkallë) në provincën Sichuan të Kinës, 69.000 viktima.
2010 - Libi 105 të vdekur nga rrëzimi i aeroplanit.
2010 - Katër të vdekur dhe disa të plagosur është bilanci i incidentit të armatosur që gjatë natës ka ndodhur në afërsi të fshatit Radushë të Shkupit, mëson Alsat-M.
2010 - Ambasada e Republikës së Xhibutit në Paris, përmes një note diplomatike ka njoftuar zyrtarisht ambasadën e Republikës së Kosovës në Paris me vendimin e Qeverisë së Xhibutit për të njohur Kosovën shtet të pavarur
Lindje
1820 - Florence Nightingale, humaniste britaneze
1828 - Dante Gabriel Rossetti, piktor dhe shkrimtar britanik
1842 - Jules Massenet, kompozitor francez
1845 - Gabriel Fauré, kompozitor francez
1884 - Bedřich Smetana, kompozitor dhr dirigjent çek
1907 - Katharine Hepburn, aktore amerikane
1910 - Karlo Bulić, aktor kroat
1911 - Vasilij Osipovič Ključevski, shkrimtar dhe historian rus
1920 - Vexhi Buharaja, studjues orientalist, përkthyes shqiptar
1921 - Joseph Beuys, piktor gjerman
1928 - Burt Bacharach, kompozitor dhe pianist amerikan
1946 - Daniel Libeskind, arkitekt amerikan
1948 - Steve Winwood, muzikant britanik
1962 - Emilio Estevez, aktor emerikan
1966 - Bebel Gilberto, kantautore braziliane
1970 - Nelly Sachs, letrare gjermane
1986 - Vesa Luma, këngëtare kosovare
Vdekje
1871. - Daniel-François-Esprit Auber, skulptor francez (* 1782.)
1884. - Bedzhih Smetana, kompozitor çek (* 1824.)
1970 - Nelly Sachs, poete gjermane, Nobeliste (1966)
Festa dhe përvjetore
Dita e Infermerisë në Kosovë
Maj |
6437 | https://sq.wikipedia.org/wiki/13%20Maj | 13 Maj |
Ngjarje
1568 - Forcat e Mary I of Scotland mposhten në Betejën Langside nga një konfederatë e protestantëve Skocez të udhëhequr nga James Stewart, Earl of Moray, vëllau i saj.
1619 - Politikani Holandez Johan van Oldenbarnevelt ekzekutohet në Hagë pasi ishte akuzuar për tradhti.
1648 - Përfundoi ndërtimi i Red Fort në Delhi.
1990 - Në Zagreb, në stadiumin Maksimir, në ndeshjen futbollistike ndërmjet „Dinamos“ dhe „Crvena zvezdës“ së Beogradit ndodhi një përleshle e përgjakshme.
Lindje
1842 – Arthur Sullivan, kompozitor dhe dirigjnt anglez
1857 - Ronald Ross, mjek anglez
1882 – Georges Braque, piktor francez
1941 – Senta Berger, aktore austriake
1953 – Đorđe Balašević, kantntautor jugoslav
1954 – Johnny Logan, këngëtar irlandez
1961 – Dennis Rodman, basketbollist NBA-
1971 - Tedi Papavrami, violinist shqiptar
Vdekje
1930 - Fridtjof Nansen, hulumtues norvegjez, zoolog dhe diplomat; fitues i çmimit nobel pëpaqë 1922.
1961 - Gary Cooper, aktor amerikan
Festa dhe përvjetore
Maj |
6438 | https://sq.wikipedia.org/wiki/14%20Maj | 14 Maj |
Ngjarje
1448- nisi në Sfetigrad njëra nga betejat më të gjata të luftëtarëve shqiptarë nën udhëheqjen e Skënderbeu kundër ushtrisë turke, e cila ka hyrë në histori si Beteja e Sfetigradit.
1999- në fshatin Qyshk (2–3 km afër Pejës) u vranë e u masakruan barbarisht 42 meshkuj, gjatë një sulmi të furishëm nga forcat e kombinuara elite militare e paramilitare serbe.
Lindje
1666 - Carlo Emanuele II, mbretereshë e Radenjes
1666 - Vittorio Amadeo II, mbret i Sicilisë
1868 - Magnus Hirschfeld, hulumtues gjerman
1872 - Mihail Cvet, botanist rus
1922 - Franjo Tuđman, politikan kroat
1922 - Sinan Hasani, komunist, diplomat dhe shkrimtar († 2010)
1944 - George Lucas, regjisor filmi amerikan
1945 - Yochanan Vollach, futbollist izraelit
1957 - William G. Gregory, astronaut shqiptaro-amerikan
1969 - Cate Blanchett, aktore australiane
1984 - Mark Zuckerberg Themeluesi i Facebook.
Vdekje
1912 - August Strindberg, shkrimtar, piktor dhe fotograf suedez
1940 - Emma Goldman, feministja lituaneze
1988 – Willem Drees, politikan hollandez
Festa dhe përvjetore
Masakra e Qyshkut
Maj |
6439 | https://sq.wikipedia.org/wiki/15%20Maj | 15 Maj |
Ngjarje
1525 - Beteja e Frankenhausenit mbyll Luftën e Peasantit.
1567 - Mbretëresha Skoceze Mary (anglisht Mary Queen of Scots) martohet me James Hepburn, Earl of Bothwell, burrin e saj të tretë.
1602 - Bartholomew Gosnold bëhet evropiani i parë që sheh Kepin e Zotit.
1701 - Lufta e suksesionit Spanjoll fillon.
1718 - James Puckle, një avokat nga Londra, shpik automatikun e parë.
1756 - Lufta e Shtatë Vjetëve fillon kur Anglia shpall luftë mbi Francën.
1776 - Revolucioni Amerikan: Konventa e Virgjinias i propozon delegacionit të Kongresit kontinental që të propozoj një Rezolutë për pavarësi'' nga Britania e madhe, duke i hapur rrugën kështu deklarimit të pavarësisë.
1926 - fillon programin Radio Zagrebi, radioja e parë në Kroaci
1956 - fillon programin Televizioni kroat,
Lindje
1859 - Pierre Curie, fizikan dhe kimist françez
1890 - Sali Nivica, patriot, publicist, Nderi i Kombit
1916 - Fadil Hoxha, politikan shqiptar nga Kosova
1921 - Guri Madhi, piktor shqiptarë
1922 - Adil Çarçani, politikan shqiptarë, ish kryeministër i Shqipërisë
1931 - Pavlina Nika, këngëtare shqiptarë
1937 - Madeleine Albright, politikane amerikane
1940 - Ruzhdi Pllana, gjeograf shqiptarë
1948 - Brian Eno, muzicient
1964 - Sul Demollari, futbollist shqiptarë
1982 - Layal Abboud, këngëtare libaneze e muzikës pop
2000 - Dea Balaj, moderatore dhe gazetare per femije
Vdekje
1886 - Emily Dickinson, shkrimtare amerikane
2010 - Muharrem Berisha, matematikan, akademik dhe profesor shqiptar (l. 1942)
Festa dhe përvjetore
Dita Ndërkombëtare e Familjes
Maj |
6440 | https://sq.wikipedia.org/wiki/16%20Maj | 16 Maj |
Ngjarje
1204 - Baldwin I of Constantinople (shqip Baldwin I nga Konstandinopoja) kurorëzohet Perandor i parë i Perandorisë Latine.
1532 - Sir Thomas More jep dorëheqje nga posti i Lord Chancellor-it të Anglisë.
1568 - Mary Queen of Scots (shqip Mary Mbretëresha Skoceze) largohet për në Angli.
1770 - Marie Antoinette 14 vjeçe martohet me Louis Auguste (Luigji i XVI i Francës) 15 vjeç, i cili më vonë bëhet mbret i Francës.
1811 - Lufta Gadishlullore - Aleatët (Spanja, Portugalia dhe Britania e Madhe) mposhtin Francezët në Betejën e Albuereas.
1822 - Lufta Greke për pavarësi: Turqit marrin qytetin grek Souli.
1999 - Nga burgu i Dubravës zhduket Ukshin Hoti
Lindje
1905 - Henry Fonda, aktor amerikan
1931 - Peter Levi, shkencëtarë dhe shkrimtar britanez
1951 - Claudio Baglioni, këngëtar italian
1953 - Pierce Brosnan, aktor irlandez
1970 - Gabriela Sabatini, enisere argjentinase
1973 - Tori Spelling, aktore amerikane
1974 - Laura Pausini, këgëtae italiane
1977 - Emiliana Torrini, këngëtare islandeze
1986 - Megan Fox, aktore amerikane
Vdekje
1926 - Mehmed i VI, sulltan osman
1953 - Jean Baptiste Reinhardt, jazz muzikant belg
1978 - Rexhep Elmazi, patriot dhe shkrimtar shqiptar
Festa dhe përvjetore
Dita nderkombetare e familjes
Maj |
6441 | https://sq.wikipedia.org/wiki/17%20Maj | 17 Maj | 1590 - Anne of Denmark (foto) (shqip Anne nga Danimarka) kurorëzohet Mbretëreshë e Skocisë.
1673 - Louis Joliet dhe Jacques Marquette fillojnë eksplorimin e Lumit Missisipi.
1814 - Okupimi i Monakos ndryshohet nga Francez në Austriak.
1941 - Vasil Laçi kryen atentat ndaj mbretit të Italisë dhe Shqipërisë dhe perandorit të Etiopisë Viktor Emanueli III-të.
1994 - Ukshin Hoti dënohet me 5 vjet burg për arsyen se ishte pjesëmarrës i lëvizjes për Republikën e Kosovës.
2010- Dëshmitari i mbrojtur K-87, ka deklaruar të hënën në Tribunalin e Hagës, se në pranverë të vitit 1999, gjenerali i policisë, Vlastimir Djordjevic, e ka urdhëruar atë që kufomat që ishin transportuar nga Kosova, të varroseshin në bazën e Ministrisë së Brendshme të Serbisë në Batajnicë.
2010- Shoqata e familjeve të serbëve të zhdukur nga Kosova po tentojnë të pengojë ekshumimin e varrezës masive në Rashkë duke kërkuar që në të njëjtën kohë të fillojnë kërkimet për varrezë masive në Kosovë.
2010 - Këshilli i Sigurimit i Kombeve të Bashkuara debaton sot në New York raportin tremujor (16 dhjetor 2009- 15 mars 2010) të Sekretarit të Përgjithshëm Ban Ki-moon mbi zhvillimet në Kosovë, me ç’rast Ban përsërit thirrjen drejtuar Prishtinës dhe Beogradit që të bisedojnë për çështje praktike, dhe kërkon nga autoritetet kosovare të jenë të kujdesshme në zbatimin e strategjisë për integrimin e veriut
Lindje
1936 - Dennis Hopper, aktor amerikan
1996 - Shkëlqim Reçica lindi në Prishtinë.
Vdekje
1895 - Haki Stërmilli, nëpunës, shkrimtar, publicist dhe deputet shqiptar.
Festa dhe përvjetore
Maj |
6442 | https://sq.wikipedia.org/wiki/18%20Maj | 18 Maj |
Ngjarje
1152 - Henry II of England (shqip Henry II I Anglisë) martohet me Eleanor of Aquitaine.
1498 - Vasco da Gama arrin portin e Kalkutës në Indi
1631 - Në Dorchester, Massachusetts, ShBA, John Winthrop merr betimin e zyrës dhe bëhet Guvernatori i Parë në Massachusetts.
1652 - Rhode Island miraton ligjin e parë në Amerikën veriore që e ndalon skllavërinë.
1765 - Zjarri shkatërron një pjesë të madhe të Montrealit, Quebec.
1804 - Napoleon Bonaparte emërohet Perandori i Francës nga Senati Francez.
1897 - Drakula, një novelë nga poeti Irlandez Bram Stoker botohet për herë të parë.
1980 - shpërtheu vullkani Shën Elena në veriperëndim të shtetit Uashington, SHBA.
2019 - u mbajt finalja e Festivalit Evropian të Këngës 2019 në Tel Aviv-Jafa, Izrael.
Lindje
1048 - Omar Hajjam, shkrimtar persian, matematecient dhe astronomr
1868 - Nikolaj II, mbret i fundit rus
1872 - Bertrand Russell, filozof anglez,
1883 - Walter Gropius, arkitekt gjeerman
1897 - Frank Capra, regjisor amerikan
1911 - Sigrid Gurie, aktore amwrikano-norvegjeze
1912 - Perry Como, këgetar amerikan
1913 - Charles Trenet, shansonjer francez
1918 - Naim ef. Hadžiabdić, reisulema boshnjak
1920 - Papa Ivan Pavao II, papë romak
1952 - Ryuzaburo Otomo, dublues japonez
1920 - Papa Gjon Pali II, papë
1942 - Albert Hammond, kantautor britasnez
Vdekje
1909 - George Meredith, letrar anglz
1911 - Gustav Mahler, kompozitor dhe dirigjent austriak
1921 - Nexhib Draga, vdes në Vjenë veprimtari politik shqiptar
Festa dhe përvjetore
Dita Ndërkombtare e Muzeut
Maj |
6443 | https://sq.wikipedia.org/wiki/19%20Maj | 19 Maj |
Ngjarje
1568 - Mbretëresha e Anglisë Elizabeta I arreston Mary Queen of Scots (shqip Mbretëreshën Skoceze Mary.
1604 - Themelohet qyteti i Montrealit.
1649 - Miratohet një akt parlamentar që e deklaron Anglinë një vend Commonwealth nga Parlamenti Long. Anglia do të jetë republikë për njëmbëdhjetë vjetët e ardhshme.
1802 - Themelohet Légion d'Honneur nga Napoleon Bonaparte.
1897 - Oscar Wilde lirohet nga burgu Reading Gaol.
1999 - Më 19, 21 dhe 22 maj 1999, në masakrën në burgun e Dubravës, kriminelët ordinerë serbë kanë vrarë e masakruar 184 të burgosur shqiptarë dhe plagosur 140 të tjerë.
2010 - Somalia e njeh Republikën e Kosovës.
Lindje
1980- Drew Fuller , aktor amerikan
1980 - Toni Hackworth , futbollist anglez
1981- Bong Tae-gyu , aktor i Koresë së Jugut
1981 - Luciano Figueroa , futbollist argjentinas
1981 - Georges St Pierre , artisti kanadez
1981 - Klaas-Erik Zwering , notar holandez
1982- Kevin Amankwaah , futbollist anglez
1982 - Pal Steffen Andresen , futbollist norvegjez
1983- Eve Angel , aktore pornografike Hungarez
1983 - Jessica Fox , aktore angleze
1984- Marcedes Lewis , lojtar futbolli amerikan
1986- Mario Chalmers , lojtar basketbolli amerikan
1986 - Eric Lloyd , aktor amerikan
1987- David Edgar , futbollist kanadez
1987 - Mariano Torres , futbollist Argjentinas
1991- Jordan Pruitt , këngëtar amerikan
Vdekje
1928 - Max Scheler, filozof gjerman
1964 - Abdurrahman Roza Haxhiu, futbollist, dëshmor i fushës së blertë shqiptare
1991 - Nexhmedin Zajmi, piktor shqiptar.
1999 - Abdullah Tahiri, dëshmor, themelues i UÇK-së në Zona Operative e Karadakut.
1999 - Enver Topalli, ish UÇK, i pushkatuar në burgun e Dubravës
1999 - Esat Axhami, dëshmor, ushtar në Brigadën 162 "Agim Bajrami".
1999 - Arben Ramadani, dëshmor, ushtar Zona Operative e Karadakut, si dhe në Brigadën 113 "Ibrahim Fejzullahu",UÇPMB
Festa dhe përvjetore
Referime
Maj |
6444 | https://sq.wikipedia.org/wiki/20%20Maj | 20 Maj |
Ngjarje
526 - Një tërmet në Siri dhe Antioki vret mbi 300,000 njerëz.
1498 - Eksploruesi Portugez Vasco da Gama mbërrin në Kozhikode (më parë e njohur si Calicut), Indi.
1570 - Kartografi Abraham Ortelius propozon atlasin e parë modern.
1883 - Erupton vullkani Krakatoa, duke çuar tek shkatërrimi i vullkanit tre muaj më vonë.
1902 - Kuba fiton pavarsinë nga Shtetet e Bashkuara. Tomás Estrada Palma bëhet presidenti i parë i Kubës.
1916 - Qyteza e vogël Codell në Kansas të ShBA-së goditet nga një tornado. Qyteti i njëjtë ishte goditur edhe dy herë, më 1917 dhe 1918 në po të njëjtën datë
1940 - Holokaust: Të burgosurit e parë arrijnë tek kampi i përqendrimit i ri në Auschwitz.
Lindje
1901 - Ernest Koliqi, shkrimtar e publicist shqiptar († 1975)
1975 - Andrew Sega, muzikant amerikan
1930 - Petrit Kumi, fotograf e piktor shqiptar
Vdekje
1506 - Kristofor Kolumbo, detar italian.
1940 - Verner von Heidenstam, poet dhe romansier suedez, nobeliet
Festa dhe përvjetore
Dita Botërore e Diversitetit Kulturor
Maj |
6445 | https://sq.wikipedia.org/wiki/21%20Maj | 21 Maj |
Ngjarje
1904 - Fédération Internationale de Football Association (FIFA) u themelua në Paris.
878 - Qyteti Syracuse në Itali pushtohet nga sulltani mysliman i Sicilisë.
879 - Papa John VIII bekon Branimirin dukën e Kroacisë dhe popullin kroat, akt që konsiderohet si njohje internacionale e shtetit Kroat.
1502 - Zbulohet ishulli Shën Helena nga portugezi João da Nova.
1758 - Mary Campbell rrëmbehet nga shtëpia e saj në Pensilvani nga Lenape gjatë Luftës Indiane dhe Franceze.
2002 - Qeveria britanike filloi një ofensivë kundër drogës në shkolla, duke u shprehur për përjashtimin përfundimtar të çdo nxënësi që kapet me drogë në mjedisin shkollor dhe duke shpërndarë fotografi të një studenteje që kishte vdekur nga mbidoza.
2003 – Një tërmet i fuqishëm godet Algjerinë Veriore, duke shkaktuar vdekjen e më tepër se 2.000 personave.
2006 – Republika e Malit të Zi mban referendum për pavarësimin nga unioni shtetëror me Serbinë. Populli i Malit të Zi zgjodhi pavarësinë me një shumicë prej 55 për qind.
2012 Ndodhi Tragjedia e Himarës
Lindje
1471 - Albrecht Dürer, piktor gjerman
1527 - Filipi i II , mbret spanjoll
1688 - Alexander Pope, letrar anglez
1843 - Charles Albert Gobat, politikan zviceran
1855 - Émile Verhaeren,shkrimtar belg
1860 - William Einthoven, filozof holandez, i cili ndihmoi në zhvillimin e elektrokardiografit
1885 - Princesha Sofi, Mbretëresha e Shqipërisë Sofia dhe bashkëshortja e Princ Vidit. Vdiq 3 shkurt 1936.
1944 - Mary Robinson, politikane irlandeze
1948 - Leo Sayer, kantautor anglez
1957 - Vasjan Lami, aktor shqiptarë
1997 - Leart Rama, Astronom i ardhshëm kosovar kah vitet 2020
Vdekje
1471 - Henriku VI, mbret anglez
1999 - Fulvio Tomizza, letrar italian
Festa dhe përvjetore
Maj |
6446 | https://sq.wikipedia.org/wiki/22%20Maj | 22 Maj |
Ngjarje
334 p.e.s. - Ushtria e Aleksandrit të Madh mposht Darius III të Persisë në 'Betejën e Granicus.
1762 - Suedia dhe Prusia nënshkruajnë Traktatin e Hamburgut.
1826 - Charles Darwin niset me anijen HMS Beagle nga qyteti i Plymouth-it.
1906 - Në Athinë hapen Lojërat Verore Olimpike 1906, të cilat sot njihen si pjesë e Lojërave zyrtare Olimpike.
1939 - Lufta e Dytë Botërore: Gjermania dhe Italia nënshkruajnë Paktin e Çelikut.
1942 - Meksika hyn në Luftën e Dytë Botërore në anën e Aleatëve.
1960 - Një tërmet që arrinte shkallën prej 9.5, i njohur si Tërmeti i madh kilian, godet pjesën jugore të Kilit. Ky është edhe tërmeti më i fuqishëm i regjistruar.
2010 - Një avion pasagjerësh me më shumë se 160 vetë është aksidentuar gjatë uljes në aeroportin e qytetit Mangalore, në jugperëndim të Indisë
2010 - Interi kampion i ri i Evropës në futboll.
Lindje
1783 - Lindi William Sturgnon, shkencëtar anglez që ndërtoi elektromagnetin e parë praktik.
1813 - Richard Wagner, kompozitor gjerman
1859 - Arthur Conan Doyle, autor i romaneve kriminalistike
1907 - Laurence Olivier, aktor britanez
1924 - Charles Aznavour, shansonjer francez
1950 - Bernie Taupin, tekstshkrues britanez
1970 - Naomi Campbell, manekene britaneze
Vdekje
337 - Konstantini i Madh, perandor romak
1873 - Alessandro Manzoni, letrar italian
1885 - Victor Hugo, letrar francez
1939 - Ernst Toller, letrar gjerman
Festa dhe përvjetore
Dita Botërore e Biodiversitetit
Maj |
6447 | https://sq.wikipedia.org/wiki/23%20Maj | 23 Maj | 25 Prilli 2008
1 Nentori 2015
Ngjarje
1568 - Holanda shpall pavarësinë në Spanja.
1701 - Pasi dënohet për pirateri dhe vrasje, William Moore, apo siç njihej "Kapiteni William Kidd" varet në Londër.
1805 - Napoleon Bonaparte kurorëzohet mbret i Italisë në katedralen e Milanit.
1846 - Meksika shpall luftë mbi Shtetet e Bashkuara.
1813 – Lideri amerikanojugor i pavarësisë, Simon Bolivar, hyn në Merida, duke filluar okupimin e Venezuelës dhe shpallet El Libertador (“Çlirimtari”).
1915 - Lufta e Dytë Botërore: Italia bashkohet me Aleatët pasi që ata shpallin luftë mbi Austro-Hungarinë.
1929 - Lëshohet filmi i parë vizatimor me fjalë, Mickey Mouse.
1949 - Themelohet Republika Federale e Gjermanisë
1951 – Tibetianët nënshkruajnë marrëveshjen shtatëmbëdhjetëpikëshe për çlirimin paqësor të Tibetit.
1977 – Më shumë se 100 fëmijë dhe gjashtë mësues janë marrë peng në një shkollë fillore në Holandën Veriore.
1998 – Marrëveshja e së Premtes së Mirë pranohet në një referendum në Irlandën Veriore me 75 për qind të vota pro.
2006 – Vullkani i Alaskës, Mali Cleveland, shpërthen.
Lindje
1891 - Pär Lagerkvist, shkrimtar suedez, nobelist
1951 - Anatoli Karpov, mjeshtër shahu rus, ish kampion botërorë në shah.
1966 - Mike Tyson, boksier amerikan
1972 - Rubens Barrichello, Formula 1 pilot brazilian
1976 - Robert P. Murphy, ekonomist dhe autor amerikan.
Vdekje
1977 - Fadil Pullumbi, piktor shqiptar (lindi më 14 mars 1918)
1981- Gene Green, lojtar bejsbolli amerikan (lindi më 1933)
1981 - Rayner Heppenstall , romancieri angleze (lindi më 1911)
1981 - George Jessel , aktor amerikan (lindi më 1898)
1981 - David Lewis , avokati kanadez dhe politikan (lindi më 1909)
1986- Sterling Hayden , aktor amerikan (lindi më 1916)
1988- Aja Kitō , vajzë japoneze që frymëzoi miliona njerëz me ditarin e saj, titulluar ' 1 Litra e lotëve "(lindi më 1962)
1989- Georgy Tovstonogov , drejtor teatri rus (lindi më 1915)
1991- Wilhelm Kempff , pianisti dhe kompozitori gjerman (lindi më 1895)
1994- Candy Ray , mundës amerikan (lindi më 1951)
1994 - Joe Pass , jazz kitarist amerikan (lindi më 1929)
1996- Patrick Cargill , aktor angleze (lindi më 1918)
1999- Owen Hart , profesionale mundës kanadez (lindi më 1965)
2002- Sam Snead , lojtar golfi amerikan (lindi më 1912)
2003- Jean Yanne , aktor frëng dhe drejtor (lindi më 1933)
2004- Ramon Margalef , shkencëtar spanjoll (lindi më 1919)
2006- Clifford Antone , biznesmen amerikan (lindi më 1949)
2006 - Lloyd Bentsen , politikan amerikan (lindi më 1921)
2006 - Frits Bernard , aktivist amerikan (lindi më 1920)
2006 - Kazimierz Gorski , futbollist polak (lindi më 1921)
2008- Utah Phillips , folksinger Amerikan dhe aktivist (lindi më 1935)
2009- Roh Moo-hyun , Presidenti i Republikës së Koresë (lindi më 1946)
Festa dhe përvjetore
Maj |
6448 | https://sq.wikipedia.org/wiki/24%20Maj | 24 Maj |
Ngjarje
1153 - Malcolm IV bëhet mbret i Skocisë.
1621 - Unioni Protestant shpërbëhet formalisht.
1689 - Parlamenti Anglez miraton "Aktin e Tolerimit" me të cilin mbron Protestantët (Katolikët qëllimisht nuk përfshihen).
1798 - Fillon Rebelimi Irlandez i vitit 1798 kundër sundimit Britanik, i udhëhequr nga "United Irishmen" (shqip Irlandezët e bashkuar).
1832 - Mbretëria e Parë e Greqisë shpallet në Konferencën e ambasadorëve në Londër.
1856 - John Brown dhe njerëzit e tij vrasin pesë përkrahës të skllavërisë në Pottawatomie Creek, Kansas.
1883 - Ura e Brooklyn në New York hapet për trafik 24 orë, pasi 14 vjetëve punime.
1992 - Zgjedhjet e para shumëpartiake për Kuvendin e Kosovës dhe zgjedhjet presidenciale në Republikën e Kosovës
Lindje
1819 - Victoria e Mbretërisë së Bashkuar (v. 1901)
1905 - Mihail Šolohov, shkrimtar rus, nobelist
1937 - Serafin Fanko, aktor shqiptar
1941 - Bob Dylan, këngëtar amerikan
1945 - Priscilla Presley, aktore dhe sipërmarrëse amerikane
1953 - Alfred Molina, aktor britanik
1973 - Ruslana, këngëtare ukrainase
Vdekje
1543 - Nikola Koperniku, astronom polak (l. 1473)
1974 - Duke Ellington, pjanist, dirigjent e kompozitor amerikan i muzikës jazz.
2000 - Kurt Shork, gazetar amerikan (lindi më 1947)
2000 - Majrooh Sultanpuri, poet indian (lindi më 1919)
2002 - Markfield Wallace, shkrimtar amerikan (lindi më 1926)
2003 - Rachel Kempson, aktore angleze (lindi më 1910)
2004 - Henry Ries, fotograf amerikan (lindi më 1917)
2004 - Milton Shulman, autor kanadez dhe kritik (lindi më 1913)
2004 - Edward Wagenknecht, kritik letrar amerikan (lindi më 1900)
2005 - Karl Amery, shkrimtar gjerman (lindi më 1922)
2005 - Arthur Haulot, gazetar belg (lindi më 1913)
2006 - Henry Bumstead, artist amerikan (lindi më 1915)
2006 - Michał Życzkowski, teknik polak (lindi më 1930)
2007 - Bill Johnston, kriketer Australian (lindi më 1922)
2008 - Dik Martin, komedian amerikan (lindi më 1922)
2008 - Rob Knox, aktor britanik (lindi më 1989)
2009 - Jay Bennett, kitarist amerikan këngëtar dhe kompozitor (lindi më 1963)
Festa dhe përvjetore
Dita e Presidentit të Kosovës
Maj |
6449 | https://sq.wikipedia.org/wiki/25%20maj | 25 maj |
Ngjarje te rendesishme
1787 - Në Philadelphia, Pennsylvania, delegatët mblidhen për të shkruar një kushtetutë të re për Shtetet e Bashkuara. George Washington kryeson.
1810 - Në Revolucionin e majit, qytetarët e Buenos Aires dëbojnë nën mbretin e tyre gjatë Semana de Mayo.
1837 - Patriotët e Kanadasë së Ulët (anglisht Lower Canada ose Quebec rebelohen kundër sundimit Britanik për liri.
1895 - Formohet Republika e Formosës, me Tang Ching-sung si kryetar.
1940 - Lufta e Dytë Botërore: Fillon Beteja e Dunkirkut.
1993 - Me rezolutën 827 Këshilli i sigurimit të OKB, themeloi Gjykatën Ndërkombëtare për ish-Jugosllavinë.
Lindje
1846 - Naim Frashëri, shkrimtar shqiptar
1887 - Padre Pio, nga Pietrelçina, shenjtor italian i mrekullive
1897 - Gene Tunney, boksier amerikan
1939 - Ian McKellen, aktor britanik
1948 - Ylli Bufi, politikan shqiptar
1949 - Robert Përmeti, piktor shqiptar
1962 - Jon Bon Jovi, këngëtar, kitarist, aktor amerikan
1963 - Mike Myers, aktor kanadez
1984 - Unnur Birna Vilhjálmsdóttir, Miss World 2005
Vdekjet
735 - Shën Beda i Nderuari, murg benediktin
2001 - Fadil Nimani, dëshmor shqiptar
2002- Pat Coombs , aktore angleze (lindi më 1926)
2003- Jeremy Michael Uard , muzikant amerikan ( mars Volta ) (lindi më 1976)
2004- Roger W. Straus, Jr , botues amerikan (lindi më 1917)
2005- Sunil Dutt , aktor indian dhe politikan (lindi më 1929)
2005 - Robert Jankel , coachbuilder britanik (lindi më 1938)
2005 - Graham Kennedy , personalitet televiziv australian (lindi më 1934)
2005 - Ruth Laredo , pianisti amerikan (lindi më 1937)
2005 - Scott Gregori Xhonson , vrasës amerikan (lindi më 1965)
2006- Desmond Dekker , muzikant Jamaican (lindi më 1941)
2007- Charles Nelson Reilly , aktor amerikan (lindi më 1931)
2008- Jr Simplot , fermer amerikan (lindi më 1909)
2008 - Tero "Camu Tao" Smith , rapper amerikan (lindi më 1977)
2009- Haakon , politikan norvegjez (lindi më 1905)
Festa
Ska
Maj |
6450 | https://sq.wikipedia.org/wiki/26%20Maj | 26 Maj |
Ngjarje
451 - Fillon Beteja e Avarayr-it mes rebelëve Armenian dhe Perandorisë Sassand. Armenianët mposhten ushtarakisht por u garantohet liria e praktikimit të Krishterizmit.
1293 - Një tërmet në Kamakura të Japonisë vret 30,000 njerëz.
1647 - Alse Young bëhet personi, përkatësisht gruaja, e parë e ekzekutuar si shtrigë në kolonitë Amerikane, kur varet në Hartford, Connecticut.
1770 - Revolta Orlov : përpjekja e parë e grekëve për tu revoltuar kundër Turkëve para Luftës Greke për Pavarësi përfundon tragjikisht pë Grekët.
1805 – Napoleon Bonaparta kurorëzohet mbret i Italisë në Katedralen e Milanos
1999 – Kina përgënjeshtroi t'u ketë vjedhur Shteteve të Bashkuara sekrete bërthamore, duke akuzuar raportin 'COX' të Kongresit amerikan se ka formuluar akuza "absurde pa bazë dhe plot me paramendime". "Raporti Cox" e poshtëronte Kinën dhe e akuzonte se ka kërcënuar sovranitetin e Shteteve të Bashkuara, duke theksuar se Kina ka vjedhur të ashtuquajturat "Teknologji ushtarake".
2002 – Njeriu më i moshuar i Australisë dhe veterani më i vjetër i Luftës së Parë Botërore në vend, Jack Lockett, vdiq në moshën 111 vjeç. Lockett vdiq pasi u shtrua në spital në qytetin Bendigo në shtetin e Viktorias.
2011 Serbi, arrestohet Ratko Mlladiq ish gjenerali serb i Bosnjes.
Lindje
1566 - Mehmed i III, sulltan i peranorise osmane
1867 - Marija od Tecka, mbretereshe britaneze,
1907 - John Wayne, aktor amerikan
1926 - Miles Davis, jazz trompetist amerikan
1943 - Ismet Bekrić, letrar boshnjak
1949 - Ward Cunningham themelues i wikit të parë
Vdekje
1421 - Mehmed i I-re, sulltan i perandorisë Osmane
1512 - Bajazid II, ulltan i perandorisë Osmane
1762 - Alexander Gottlieb Baumgarten, filozof gjerman
1941 - Vasil Laçi atentatori i Viktor Emanueli i IIItë, dënohet me vdekje, dhe pushkatohet.
1976 - Martin Heidegger, filozof gjerman
Festa dhe përvjetore
Maj |
6451 | https://sq.wikipedia.org/wiki/27%20Maj | 27 Maj |
Ngjarje
1328 - Philip VI kurorëzohet mbret i Francës.
1703 - Themelohet qyteti i Shën. Petersburg nga Petri i Madh.
1860 - Giuseppe Garibaldi fillon sulmin në Palermo, Sicili, si pjesë e Bashkkimit Italian.
1895 - Oscar Wilde dërgohet në burg për sodomi (marrëdhënie seksuale anormale).
1905 - Fillon Lufta Japonezo-Ruse, përkatësisht Beteja e Tsushimas.
1937 - Në San Francisko është lëshuar në qarkullim „Golden gejt“, njëra nga urat më të gjata në botë.
1995 - Christopher Reeve është paralizuar pasi u hedhur nga një kali gjatë një konkurrence të kuajve në Chulpeper Virginia. Ai kërkohet një karrige me rrota dhe aparatin e frymëmarrjes për pjesën tjetër të jetës së tij.
1999 - Gjykata e OKB-së mbi krimet e luftës në Hagë konfirmoi se ka paditur presidentin jugosllav, Slobodan Milosheviq, si kriminel lufte.
Lindje
1332 - Ibn Haldun, filozof arab i skolastikes
1913 - Enver Čolaković, letrar boshnjak
1923 - Henry Kissinger, politikan amerikan dhe fitues i çmimit Nobel per letërsi
1947 - Said, letrar iranian
1950 - Dee Dee Bridgewater, jazz kengetare amerikane
1954 - Lawrence Krauss, fizikan teorik
1960 - Emir Mutapčić, lojtar dhe trener basketbolli boshnjak
Vdekje
1797 - François Nowl Babeuf, radikal francez
1840 - Niccolò Paganini, violinist dhe kompozitor italian
1997 - Azem Shkreli, shkrimtar kosovar
2000 - Crawford Murray MacLehose , burrë shteti britanik (lindi më 1917)
2000 - Maurice Richard, lojtar hokej kanadez (lindi më 1921)
2000 - Kazimierz Leski, inxhinier polak, pilot luftarak, (lindi më 1912)
2001 - Ramon Bieri, aktor amerikan (lindi më 1929)
2003 - Luciano Berio, kompozitor italian (lindi më 1925)
2006 - Craig Heyward, lojtar futbolli amerikan (lindi më 1966)
2006 - Paul Gleason, aktor amerikan (lindi më 1939)
2006 - Alex Toth, karikaturist amerikan (lindi më 1928)
2006 - Rob Borsellino, reporter amerikan (lindi më 1949)
2006 - Oduvil Unnikrishnan, aktor indian (lindi më 1944)
2007 - Izumi Sakai, kengetare japoneze (lindi më 1967)
2007 - Ed Yost, shpikësi amerikan (lindi më 1919)
2007 - Gretchen Wyler, aktore amerikane (lindi më 1932)
Festa dhe përvjetore
Maj |
6452 | https://sq.wikipedia.org/wiki/28%20Maj | 28 Maj |
Ngjarje
1503 - Nënshkruhet "Traktati i Paqes së përhershme" midis Skocisë dhe Anglisë, i cili në fakt do të zgjaste vetëm 10 vjet.
1774 - Lufta Revolucionare Amerikane: mblidhet Kongresi Kontinental për herë të parë.
1892 - në San Francisco, California, John Muir organizon Klubin Sierra.
1918 - Republika Demokratike e Azerbajgjanit shpall pavarsinë
1930 - Hapet zyrtarisht Ndërtesa Chrysler në New York City.
1937 - Golden Gate Bridge në San Francisco, California, hapet zyrtarisht nga Presidenti Franklin D. Roosevelt në Washington, DC, i cili shtyp një buton dhe sinjalizon kështu fillimin e trafikut të makinave mbi urë.
1940 - Lufta e Dytë Botërore: Belgjika i dorëzohet Gjermanisë.
Lindje
1524 - Selimi i II, sulltan i Perandorisë Osmane
1660 - George I , mbret i Britanisë së Madhe dhe Irlandes .
1710 - Thomas Arne, kopozitor britanez
1779 - Thomas Moore, letrar irlandez
1810 - Alexandre Calame, piktor zvicrran
1879 - Henri-Pierre Roché, letrar francez
1925 - Bülent Ecevit, politikan turk
1938 - Jerry West,basketbollist dhe trener basketobolli amerikan
1944 - Gladys Knight, aktore dhe këngëtare amerikane
1944 - Rudolph Giuliani, politikan amerikan
1945 - John Fogerty
1968 - Kylie Minogue, aktore australiane
1984 - Admir Kulović Kula, rok -këngëtar boshnjak
1999 - Cameron Boyce
Vdekje
1787 - Leopold Mozart, kompozitor gjermano-austriak
1849 - Anne Brontë,letrare britaneze
1972 - Harry Truman, politikan amerikan
1995 - Irfan Ljubijankić,politikan boshnjak
1980 - Rolf Nevanlinna, matematikan Finlandez (lindi më 1895)
1981 - Stefan Wyszyński, arqipeshkvi kardinali i Varshavës (lindi më 1901)
1981 - Mary Lou Williams, këngëtar amerikan (lindi më 1910)
1982 - Kolonel it 'H'. Jones VC, ushtar britanik (i Luftes së Falklandës ) (lindi më 1940)
1983 - Erastus Corning 2, Kryetari i Albany, New York (lindi më 1909)
1984 - Eric Morecambe, aktor komik britanik (Morecambe dhe i Urti) (lindi më 1926)
1988 - Sy Oliver, pëllumb i butë Jazz, kompozitor dhe bandleader (lindi më 1910)
1994 - Julius Boros, lojtar golfi amerikan (lindi më 1920)
1994 - Ely Zhak Kahn, Jr, shkrimtar amerikan (lindi më 1916)
1998 - Phil Hartman, aktor kanadez, komedian (b. 1948)
2001 - Ihsan Toptani, veprimtar i çështjes kombëtare dhe gazetar shqiptar.
2001 - Francisco Varela, biolog dhe filozof kilian (lindi më 1946)
2001 - Joe Moakley, në ish-anëtar i Dhomës së Përfaqësuesve nga Masaçusets (lindi më 1927)
2001 - Francis Bebey, muzikant Cameroonian dhe novelist freng (lindi më 1929)
2002 - Jean Berger, kompozitor gjerman (lindi më 1909)
2003 - Oleg Makarov, kozmonaut (b. 1933)
2003 - Ilya Prigogine, fizikan dhe kimist rus, fitues i çmimit Nobel në Kimi (lindi më 1917)
2003 - Martha Scott, aktore amerikane (lindi më 1912)
2004 - Francis Brunn, (lindi më 1922)
2006 - Thorleif Schjelderup, norvegjez (lindi më 1920)
2007 - David Lane, nacionalist amerikan (lindi më 1938)
2007 - Toshikatsu Matsuoka, politikan japonez (lindi më 1945)
2008 - Robert Justman, producent televiziv amerikan (lindi më 1926)
Festa dhe përvjetore
Maj |
6453 | https://sq.wikipedia.org/wiki/29%20Maj | 29 Maj |
Ngjarje
1790 - Rhode Island bëhet kolonia e fundit origjinale e Shteteve të Bashkuara që e ratifikon kushtetutën dhe pranohet si shteti i 13-të i SHBA-ve
1848 - Wisconsin pranohet si shteti i 30të i SHBA-ve.
1867 - Themelohet Perandoria e Austro-Hungarisë nëpërmjet një marrëveshjeje mes Austriakëve dhe Hungarezëve të quajtur Ausgleich ("Kompromisi").
1868 - Vritet Princi Serb Michael Obrenovich III, në Beograd.
1919 - Themelohet Republika e Prekmurjes.
1968 - Manchester United bëhet ekipi i parë Anglez që e fiton Kupën e Evropës.
1999 - Forcat serbe kryen masakër makabre në Rogovë të Hasit.
Lindje
1736 - Patrick Henry, politikan i ShBA-ve
1868 - Abdul Mexhidi i II, kalifi i fundit i perandorise Osmane
1874 - Gilbert Keith Chesterton, shkrimtar britanez
1894 - Josef von Sternberg, regjisor austriak
1903 - Bob Hope, komedian, aktor dhe argetues amerikan († 2003)
1917 - John F. Kennedy - Ish-Kryetar i SHBA
1956 - LaToya Jackson, kengetare amerikane
1959 - Rupert Everett, aktor britanez
1961 - Melissa Etheridge, rokere dhe aktore amerikane
1967 - Noel Gallagher, muzikant britanez (Oasis)
1980 - Mikako Takahashi, dubluese filmash anime
Vdekje
1814 - Jozefina de Beauharnais, mbretëreshë franceze
1829 - Humphry Davy,kimist britanez
1903 - Në Beograd është vrarë mbreti Aleksandar Obrenović dhe gruaja e tij Draga Mašin.
1958 - Juan Ramón Jiménez, shkrimtar spanjoll, (Nobelist)
1979 - Mary Pickford, aktore amerikane me prejardhje kanadeze
1982 - Romy Schneider, aktore austriake
1994. - Erich Honecker,lider komunist i Gjermanisë Lindore
2004 - Ivica Šerfezi, kantautor kroat
1910 - Dennis Hopper, aktor amerikan
Festa dhe përvjetore
Maj |
6454 | https://sq.wikipedia.org/wiki/30%20Maj | 30 Maj |
Ngjarje
1574 - Henry III bëhet mbret i Francës.
1883 - Në New York City, një thashethemë se Ura Brooklyn do të rrëzohet shkakton një rrëmujë e cila shtyp 12 njerëz.
1913 - Lufta e Parë Ballkanike: Nënshkruhet Traktati i Londrës, 1913 duke përfunduar luftën. Shqipëria bëhet shtet i pavarur.
1941 - Lufta e Dytë Botërore: Gjermania pushton Kretën.
1982 - Spanja bëhet shteti i 16të i NATO-s dhe shteti i parë që bashkohet me aleancën qysh nga antarësimi i Gjermanisë Perëndimore më 1955.
Lindje
1672 - Petri i Madh , mbret rus
1799 - Ferdo Livadić, kompozitor kroat
1814 - Mihail Bakunjin, revolucionar rus
1876 - Vladimir Nazor, letrar kroat
1896 - Howard Hawks, regjisor amerikan i filmit
1908 - Hannes Alfvén, fizikant suedez
1909 - Benny Goodman, muzikant amerikan
1955 - Safet Oručević, plitikan boshnjak nga Mostari
1959 - Bllazh Slishkoviq, futbollist kroato-boshnjak dhe trener futbolli
1985 - Miriam Cani, këngtare shqiptare
1998 - Ferdinand Rexhaj , arkitekt kosovar i lindur në Motta di Livenza(Itali)
Vdekje
1431 - Mbylli sytë vajza guximtare, e njohur si Zhan D'Ark, e cila u dënua si heretike nga një gjykatë kishtare (në vitin 1920 u shenjtërua nga Papa Benedikti XV). E dogjën në turrën e druve.
1980 - Karl Radle, bas kitarist amerikan (lindi më 1942)
1981 - Don Ashby, lopatar kanadez hokej mbi akull (lindi më 1955)
1981 - Rrahman Ziaur, Ish-President i Bangladeshit gjatë viteve 1977–1981 (lindi më 1936)
1986 - Perry Ellis, dizajner amerikan (lindi më 1940)
1993 - Die Ra, muzikant amerikan (lindi më 1914)
1994 - Ezra Taft Benson, udhëheqës fetar amerikan (lindi më 1899)
1994 - Marcel Bich, sipërmarrës frëng (lindi më 1914)
1994 - Agostino Di Bartolomei, futbollist italian (lindi më 1955)
1995 - Ted Drake, futbollist angleze (lindi më 1912)
1995 - Bobby Stokes, futbollist angleze (lindi më 1951)
2000 - Tex Beneke, bandleader dhe muzikant amerikan (lindi më 1914)
2000 - Doris Hare, aktore e Uellsit (lindi më 1905)
2005 - Fazal Mahmood, futbollist Pakistani (lindi më 1927)
2005 - Tomasz Pacyński, shkrimtar polak (lindi më 1958)
2006 - Shohei Imamura, drejtor filmi japonez (lindi më 1926)
2006 - Robert Sterling, aktor amerikan (lindi më 1917)
2006 - David Lloyd, biolog i Zelandes së Re (lindi më 1938)
2007 - Jean-Claude Brialy, aktor freng(lindi më 1933)
2007 - Gunturu Seshendra Sarma, poet indian (b.1927)
2008 - Lorenzo Odone, figurë mjekësor amerikan (lindi më 1978)
2009 - Torsten Andersson, Piktori suedez (lindi më 1926
Festa dhe përvjetore
1946 - U përurua shtypshkronja "Mihal Duri", më e madhja dhe më e rëndësishmja, ku shtypeshin pothuaj të gjitha botimet shqiptare deri në vitet '90.
Maj |
6455 | https://sq.wikipedia.org/wiki/31%20Maj | 31 Maj |
Ngjarje
1279 p.e.s – Rameses II bëhet faraoni i Egjiptit antik.
526 AD – Një tërmet shkatërrues godet Antiochin, Turqi, duke vrarë 250.000 njerëz.
1223 – Beteja e lumit Kalka – ushtria mongoleze e Genghis Khanit e udhëhequr nga Subutai e mund Kievan Rusin dhe Kumanët.
1669 – Duke përmendur dobësimin e shikimit Samuel Pepys shkruan aktivitetet e fundit në ditarin e tij.
1759 – The Provinca e Pennsylvanisë i bllokon të gjitha prodhimet e teatrit.
1790 – Alferez Manuel Quimper eksploron Juan de Fuca Strait.
1813 – Në Australi, Lawson, Blaxland and Wentworth, arrijnë Malin Blaxland, duke shënuar kështu fundin e rrugës rreth Maleve të Kaltërta.
1884 – Mbërritja e Tawhiao Mbret i Maurive, në Plymouth, për të kërkuar mbrojtjen e Mbretëreshës Viktoria.
1889 – Përmbytja e Johnstown: Mbi 2,200 njerëz vdesin pasi thyerja e digës, krijon mur me ujë mbi 18 metra mbi qytetin e Johnstownit.
1910 – Krijimi i Unionit të Afrikës së Jugut.
1911 – Nga Belfasti (Angli) nisi udhëtimin e parë e të fundit anija-legjendë, Titaniku, e cila u fundos pas përplasjes më nje shkëmb akulli gjigant gjatë këtij udhëtimi.
1916 – Lufta e Parë Botërore: Beteja e Jutlandit – Flota e madhe britanike, nën komandën e Sir John Jellicoe dhe Sir David Beatty përleshen me Marinën e Kaiserit nën komandën e Reinhard Scheer dhe Franz von Hipper në betejën më të madhe detare, e cila rezulton të mos jetë vendimtare.
1924 – Bashkimi Sovjetik nënshkruan një marrëveshje me qeverinë kineze, duke e referuar një pjesë të Mongolisë si "pjesë të integruar të Republikës së Kinës", sovranitetin e të cilës, Bashkimi Sovjetik premton që do ta respektojë.
1931 – Tërmeti 7.1 ballësh shkatërron Quettan, në Pakistan: 40,000 të vdekur.
1942 – Lufta e Dytë Botërore: Flota Mbretërore Japoneze fillon një seri sulmesh në Sydney, Australi.
1961 – Krijohet shteti i Afrikës së Jugut.
1973 – Senati amerikan voton për të ndërprerë fondet për bombardimin e caqeve tëKhmer Rouget brenda Kamboxhisë, duke përshpejtuar fundin e Luftës civile në Kamboxhi.
1977 – Përfundohet sistemi naftësjellës Trans-Alaska.
1981 – Djegia e librarisë Jaffna, Sri Lanka, Ishte një nga shembujt e dhunshëm të shkullit XX.
1985 – 41 tornado godasin Ohion, Pennsylvania, New York, dhe Ontarion, duke lënë 76 të vdekur.
1985 – Metilenedioksidmetamfetanina (MDMA)(e njohur si ekstazia) bëhet substancë e ndaluar në SHBA.
1987 – Athena 98.4 FM, radio stacioni i parë privat, fillon punën e tij në Greqi.
2010 - Izraeli sulmon anijet e ndihmave, mbi 10 të vdekur
Lindje
1443 – Margaret Beaufort, nëna e Henry VII (vdes më 1509)
1469 – Manuel I i Portugalisë (vdes më 1521)
1535 – Alessandro Allori, piktor italian (vdes më 1607)
1557 – Feodor I i Rusisë (vdes më 1598)
1613 – John George II (vdes më 1680)
1640 – Michał Wiśniowiecki, mbret i Polonisë (vdes më 1673)
1656 – Marin Marais, kompozitor rancez (vdes më 1728)
1732 – Count Hieronymus von Colloredo, kryepeshkop i Salzburgut (vdes më 1812)
1753 – Pierre Victurnien Vergniaud, revolucionar francez (vdes më 1793)
1754 – Andrea Appiani, piktor italian (vdes më 1817)
1773 – Ludwig Tieck, shkrimtar gjerman (vdes më 1853)
1801 – Johann Georg Baiter, filologjist suedez (vdes më 1887)
1818 – John Albion Andrew, guvernatori i 25-të i Massachusettsit (vdes më 1867)
1819 – Walt Whitman, poet amerikan (vdes më 1892)
1835 – Hijikata Toshizō, lider ushtarak japonez (vdes më 1869)
1838 – Henry Sidgwick, filozof anglez (vdes më 1900)
1852 – Francisco Moreno, Eksplorues argjentinas (vdes më 1919)
1857 – Papa Pius XI (vdes më 1939)
1860 – Walter Sickert, piktor anglez (vdes më 1942)
1863 – Francis Younghusband, eksplorues britanik (vdes më 1942)
1872 – Heath Robinson, animator anglez (vdes më 1944)
1882 – Sándor Graf Festetics, politikan hungarez (vdes më 1956)
1883 – Lauri Kristian Relander, Presidenti i 2-të i Finlandës (vdes më 1942)
1887 – Saint-John Perse, diplomate francez, fitues i Çmimit Nobel për letërsi (vdes më 1975)
1892 – Michel Kikoine, piktor bjellorus (vdes më 1968)
1892 – Konstantin Georgiyevich Paustovsky, shkrimtar rus (vdes më 1968)
1892 – Gregor Strasser, politikan nazist gjerman (vdes më 1934)
1894 – Fred Allen, komik amerikan (vdes më 1956)
1898 – Dr. Norman Vincent Peale, klerik amerikan (vdes më 1993)
1901 – Alfredo Antonini, kompozitor dhe dirigjnent amerikan (vdes më 1983)
1905 – Florence Desmond, aktore komike angleze (vdes më 1993)
1908 – Don Ameche, aktor amerikan (vdes më 1993)
1908 – Nils Poppe, aktor suedez (vdes më 2000)
1909 – Aurore Gagnon, viktimë e abuzimit të fëmijëve (vdes më 1920)
1911 – Maurice Allais, ekonomist francez, fitues i Çmimit Nobel për ekonomi
1914 – Akira Ifukube, kompozitor japonez (vdes më 2006)
1916 – Bert Haanstra, prodhues filmash holandez (vdes më 1997)
1921 – Alida Valli, aktore italiane (vdes më 2006)
1921 – Howard Reig, moderator amerikan i radios dhe televizionit (vdes më 2008)
1922 – Denholm Elliott, aktor anglez (vdes më 1992)
1923 – Rainier III Princi i Monakos (vdes më 2005)
1930 – Clint Eastwood, regjisor dhe aktor amerikan
1931 – John Robert Schrieffer, fizikan amerikan Çmimit Nobel për Fizikë
1931 – Shirley Verrett, soprano amerikane
1932 – Ed Lincoln, muzikant e producent brazilian
1932 – Jay Miner, dizajner i mikroqipave (vdes më 1994)
1935 – Jim Bolger, kryeministri i 35-të i Zelandës së Re
1938 – Johnny Paycheck, këngëtar amerikan (vdes më 2003)
1938 – Peter Yarrow, këngëtar popullor amerikan
1939 – Terry Waite, bamirës britanik
1941 – Louis J. Ignarro, farmacist amerikan, fitues i Çmimit Nobel për mjekësi
1943 – Sharon Gless, aktore amerikane
1943 – Joe Namath, lojtar i futbollit amerikan
1945 – Rainer Werner Fassbinder, regjisor gjerman (vdes më 1982)
1945 – Bernard Goldberg, gazetar amerikan
1946 – Ted Baehr, kritik amerikan
1947 – Junior Campbell, muzikant britanik dhe autor këngësh
1948 - Svetlana Alexievich, shkrimtare bjelloruse, nobeliste
1948 – John Bonham, muzikant britanik (Led Zeppelin) (vdes më 1980)
1948 – Duncan Hunter, politikan amerikan, kandidat për president më 2008
1949 – Tom Berenger, aktor amerikan
1949 – Nancy Shade, soprano amerikane
1950 – Gregory Harrison, aktor amerikan
1952 – Karl Bartos, muzikant gjerman (Kraftwerk, Electronic)
1953 – Pirkka-Pekka Petelius, aktor finlandez
1954 – Vicki Sue Robinson, këngëtare amerikane (vdes më 2000)
1954 – Thomas Mavros, futbollist grek
1956 – Fritz Hilpert, muzikant gjerman r (Kraftwerk)
1959 – Andrea de Cesaris, pilot Italian i garave
1960 – Greg C. Adams, lojtar kanadez i hokejit mbi akull
1960 – Chris Elliott, komik amerikan
1961 – Ray Cote, lojtar kanadez i hokejit mbi akull
1961 – Lea Thompson, aktore amerikane
1962 – Corey Hart, muzikant kanadez
1962 – Sebastian Koch, aktor gjerman
1963 – Hugh Dillon, muzikant dhe aktor kanadez
1963 – Viktor Orbán, politikan hungarez
1963 – Wesley Willis, muzikant amerikan (vdes më 2003)
1964 – Leonard Asper, afarist kanadez
1964 – Scotti Hill, kitarist amerikan
1964 – Darryl McDaniels, muzikant amerikan (Run-D.M.C.)
1965 – Brooke Shields, modele dhe aktore amerikane
1966 – Jeremy Hotz, komik kanadez
1966 – Nick Scotti, aktor dhe këngëtar amerikan
1967 – Sandrine Bonnaire, aktore franceze
1967 – Phil Keoghan, personalitet televiziv në Zelandën e Re
1967 – Kenny Lofton, lojtar amerikan i bejsbollit
1967 – Vampiro, mundës profesionist kanadez
1972 – Frode Estil, skitar norvegjez
1972 – Sarah Murdoch, modele australiane
1972 – Karl Geary, aktor irlandez
1973 – Dominique Van Roost, tenist belg
1974 – Chad Campbell, lojtar amerikan i golfit
1974 – Zsolt Erdei, bokser hungarez i peshës së lehtë
1974 – Adrian Tomine, animator amerikan
1974 – Sean Kent, aktor komik amerikan
1976 – Colin Farrell, aktor irlandez
1976 – Matt Harpring, basketbollsit amerikan
1977 – Eric Christian Olsen, aktor amerikan
1977 – Debbie King, prezentuese televizive angleze
1977 – Scott Klopfenstein, muzikant amerikan
1977 – Phil Devey, lojtar kanadez i bejsbollit
1977 – Domenico Fioravanti, notar italian
1977 – Joachim Olsen, atlet danez
1977 – Joel Ross, DJ britanik
1977 – June Sarpong, prezentuese televizive
1977 – Moses Sichone, futbollist zambian
1977 – Petr Tenkrát, lojtar çek i hokejit mbi akull
1980 – Andy Hurley, muzikant amerikan (Fall Out Boy)
1981 – Jake Peavy, lojtar amerikan i bejsbollit
1982 – Jonathan Tucker, aktor amerikan
1983 – David Hernandez, këngëtar amerikan
1983 – Dustin Wells, futbollist i Zelandës së Re
1983 – Reggie Yates, prezantues televiziv
1984 – Nate Robinson, basketbollist amerikan
1984 – Jason Smith, aktor australian
1985 – Ian Vouyoukas, basketbollist grek
1985 – Navene Koperweis, muzikant amerikan (Animals as Leaders)
1986 – Robert Gesink, çiklist holandez
1986 – Melissa McIntyre, aktore kanadeze
1988 – Hope Partlow, këngëtare amerikane
1990 – Erik Karlsson, lojtar suedez i hokejit mbi akull
1994 – Shim Eun-kyung, aktore jug koreane
(*)Gentrit Jashanica (31.5.1998 sllatin)
Vdekje
1349 – Thomas Wake, politikan anglez (lindi më 1297)
1408 – Ashikaga Yoshimitsu, shogun japonez (lindi më 1358)
1410 – Mbreti Martin I i Aragonisë (lindi më 1356)
1495 – Cecily Neville, nëna e Eduardit IV dhe Richardit III, (lindi më 1415)
1558 – Philip Hoby, poltikan anglez (lindi më 1505)
1567 – Guido de Bres, teolog belg (lindi më 1522)
1594 – Tintoretto, piktor italian (lindi më 1518)
1680 – Joachim Neander, klerik gjerman (lindi më 1650)
1740 – Mbreti Friedrich Wilhelm I i Prusisë (lindi më 1688)
1747 – Andrei Osterman, burrështetas rus (lindi më 1686)
1799 – Pierre Lemonnier, astronom francez (lindi më 1715)
1809 – Joseph Haydn, kompozitor austriak (lindi më 1732)
1809 – Jean Lannes, Marshall francez (lindi më 1769)
1831 – Samuel Bentham, inxhinier britanik (lindi më 1757)
1832 – Évariste Galois, matematikan francez (lindi më 1811)
1846 – Philip Marheineke, klerik gjerman (lindi më 1780)
1847 – Thomas Chalmers, pastor skocez (lindi më 1780)
1848 – Eugénie de Guérin, shkrimtar francez (lindi më 1805)
1908 – Louis-Honoré Fréchette, poet kanadezo-francez (lindi më 1839)
1945 – Odilo Globocnik, nazist austriak (lindi më 1904)
1957 – Leopold Staff, poet polak (lindi më 1878)
1960 – Willem Elsschot, shkrimtar flaman (lindi më 1882)
1960 – Walther Funk, lider nazist (lindi më 1890)
1961 – Walter Little, politikan kanadez (lindi më 1877)
1962 – Henry Fountain Ashurst, plitikan amerikan (lindi më 1874)
1967 – Billy Strayhorn, kompozitor dhe pianist amerikan (lindi më 1915)
1972 – Walter Freeman, mjek amerikan (lindi më 1895)
1976 – Jacques Monod, biolog francez, fitues i Çmimit Nobel për mjekësi (lindi më 1910)
1977 – William Castle, regjisor amerikan (lindi më 1914)
1978 – József Bozsik, futbollist hungarez (lindi më 1925)
1983 – Jack Dempsey, bokser amerikan (lindi më 1895)
1985 – Gaston Rébuffat, aslpinist legjendar francez (lindi më 1921)
1986 – Jane Frank, artiste amerikane (lindi më 1918)
1986 – James Rainwater, fizikan amerikan, fitues i Çmimit Nobel për Fizikë (lindi më 1917)
1987 – John Abraham (regjisor), regjisor indian
1994 – Herva Nelli, soprano italiane (lindi më 1909)
1926 - Petrit Gaçe, kirurg, pedagog, profesor shqiptarë
1997 – James Bennett Griffin, arkeolog amerikan (lindi më 1905)
1998 – Charles Van Acker, pilot belg i garave (lindi më 1912)
2000 – Tito Puente, muzikant amerikan (lindi më 1923)
2000 – Johnnie Taylor, këngëtar amerikan (lindi më 1938)
2001 – Arlene Francis, personalitet televiziv (lindi më 1907)
2004 – Robert Quine, kitarist amerikan (lindi më 1941)
2004 – Étienne Roda-Gil, skenarist (lindi më 1941)
2006 – Ryan Bennett, komentator (lindi më 1970)
2006 – Miguel Berrocal, skulptor (lindi më 1933)
2006 – Raymond Davis Jr., fizikan amerikan, fitues i Çmimit Nobel për Fizikë (lindi më 1914)
2006 – Lula Mae Hardaway, shkruese këngësh amerikane, nëna e këngëtarit Stevie Wonder (lindi më 1930)
Festa dhe përvjetore
Dita Botërore kundër duhanit (droges)
Maj |
6491 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Shfletuesi | Shfletuesi | Shfletuesi është dikush apo diçka që bënë paraqitjen a shikimin ndër fleta.
Termi shfletues ka hyrë në përdorim të madh pas shpikjes së Kompjuterit dhe kryesisht përdoret për të treguar një vegël nformatike me të cilën bëhet i mundëshëm paraqitja e fletave elektronike në ekran apo më saktësishtë në një vegël tjetër më komplekse.
Dokumentacion
Personat të cilët bëjnë rishikimin e një punimi, (dokumentacioni) të shtypur në fleta.
Shiko dhe këtu
Shfletuesi elektronik - vegël informatike komplekse - program
Shfletues interneti - paraqitës i përmbajtjeve (fletave) të adresave të internetit
Persona |
6492 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Cahiagijn%20Elbegdorxh | Cahiagijn Elbegdorxh | Cahiagijn Elbegdorxh (mong. Цахиагийн Элбэгдорж, Tsakhiagiyn Elbegdorj) (l. 30 Mars 1963) është politikan mongol, ish-kryeministër dhe Kryetar i Mongolisë që prej 18 qershorit 2009. Është shkolluar në Shtetet e Bashkuara dhe njihet si politikan demokratik e liberal. Fitoi në zgjedhjet presidenciale 2009 ndaj kryetarit në detyrë Enhbajar.
Elbergdorj |
6498 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Drini%20i%20Zi | Drini i Zi | Drini i Zi buron nga Liqeni i Ohrit, nga një lartësi mbidetare prej 695 m, ndërsa del nga territori i Maqedonisë së Veriut në afërsi të qytetit të Dibrës në lartësi mbidetare 476 m. Gjatësia e përgjithshme e lumit është 149 km., dhe brenda Maqedonisë së Veriut lumi është i gjatë 56 km. Urat e shumta që lidhin dy brigjet e Drinit të Zi i japin Strugës epitetin "Qyteti i Urave". Lumi rrjedh në veri në drejtim të qytetit të Dibrës në një zonë malore, ku pastaj e shënon një pjesë të kufirit të Maqedonia e Veriut - Shqipëri, për të kaluar pastaj në territorin e Shqipërisë. Në pjesën e Maqedonisë së Veriut rrjedha e lumit është e ndërprerë nga dy liqene artificiale (Dibër dhe Glloboçicë), të cilat shërbejnë për përfitimin e rrymës elektrike.
Pranë qytetit të Kukësit Drini i Zi bashkohet me Drinin e Bardhë duke formuar lumin e bashkuar Drini që ka derdhje në Detin Adriatik.
Në ujërat e Drinit të Zi rriten një numër i madh peshqish si krapi, trofta, ngjala etj.
Lumenj në Shqipëri
Lumenj në Maqedoninë e Veriut
Degët e Drinit |
6499 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Bashkim%20Hoxha | Bashkim Hoxha | Bashkim Hoxha është shkrimtar shqiptar i lindur në 1954.
Nga dora e shkrimtarit Bashkim Hoxha kanë dalë një radhë veprash si :"Dimiri i librave", "Asnhehere te martën", "Një shaka e vogël me vdekjen", "Duartrokitësit", "Kronikat e Mjegullës", "Gruaja e shiut", "Heronjtë e Viagrës", "Romancë ditën e krimit", "Lakuriq", "Ground Zero" ( "Dëshmitari i Shkretëtirës"), "Hotel Ballkan", "Mbreti i Vesës", "Mot i keq për dashuri", "Fjalë të ndyra dashurie", "Njeriu tjetër", "Një lolo dhe një mbret", "Unë dhe Mefistofeli" (dramë), "Ftesë për gjyq", "Këngë dashurie dhe korba", "Qyteti pa dashuri". Romani "Hotel Ballkan" dhe romani "Ground Zero" janë botuar edhe në anglisht nga Wheatmark (Arizona, USA).
Bashkim Hoxha në krijimtarine e tij shquhet për gjetje origjinale dhe këndveshtrime interesante. Një tipar i rendesishem është nderthurja e teknikave teatrale e filmike me letërsinë.
Nga kritika letrare është cilësuar si një shkrimtar që i përket postmodernizmit.
Po ashtu Bashkim Hoxha është i njohur për emisonin e tij të mëngjesit "Koha për t'u zgjuar", në të cilin komunikon me një pjesë teleshikuesish për probleme në përgjithësi që nga viti 1997.
Më 30 qershor 2010 Presidenti i Republikës z. Bamir Topi i akordoi titullin MJESHTËR I MADH në një ceremoni ku u dha edhe premiera e komedisë së tij "Udhëtimi pa vizë i një alieni".
Bashkim Hoxha është fitues i disa çmimeve të mëdha:
1988 Çmimi "Aleksander Moisiu" për dramën UNË DHE MEFiSTOFELI
1997 Çmimi "Akesandër Moisiu" për dramën KËNGË DASHURIE ME KORBA
2015 Çmimi i parë "Katarina Josipi" për dramën ASKUSHI
2017 Çmimi romani me i mirë me GRUAJA E SHIUT në panairin e librit Fier
2019 Çmimi "Rexhai Surroi" (Prishtinë) romani me i mirë KRONIKAT E MJEGULLËS
Tituj të veprave
"Dimri i librave"
"Asnjehere te marten"
"Nje shaka e vogel me vdekjen"
"Duartrokitesit"
"Duartrokitesit"
“Kronikat e Mjegullës”
Tag (komedi)
"Një ditë si Skënderbeu"
"Askushi (dramë)
"Gruaja e shiut"
"Missing"
"Heronjtë e viagrës"
"Romancë ditën e krimit"
"Sakrifica"
"Lakuriq"
"Ground Zero" https://www.amazon.com/Ground-Zero-Bashkim-Hoxha/dp/1587369397
"Dëshmitari i Shkretëtirës"
"Hotel Ballkan" https://www.amazon.com/Balkan-Hotel-Bashkim-Hoxha/dp/1587361795
"Mbreti i Vesës"
"Mot i keq për dashuri"
"Fjalë të ndyra dashurie"
"Njeriu tjetër"
"Një lolo dhe një mbret"
"Unë dhe Mefistofeli" (dramë)
"Ftesë për gjyq"
"Këngë dashurie dhe korba" (dramë)
"Qyteti pa dashuri"
"Ne të gjithë kënduam Margaritën"(komedi)
"Udhëtimi pa vizë i një alieni" (komedi)
Ka sjell në filma këto skenare
Valsi i ngrirë në Prishtinë (1999) (TV)
Kronika e një nate (1990)
Një vonesë e vogël (1982)
Plumba perandorit
Ne cdo stine (1980)
Një udhëtim i vështirë (1977)
Zemrat që nuk plaken (1977)
Biografi shqiptarësh
Shkrimtarë shqiptarë
Lindje 1954 |
6500 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Emra%20pellazg%C3%AB | Emra pellazgë | Më poshtë është paraqitur lista me emra pelazgë në gjuhën shqipe si dhe shkrimi në latinisht, dhe kuptimi i tyre.
A
Amaltheia (lat. Amaltheia), në dialektin e vjetër Geg kemi; mjel, t’mjel, të tamëlin, Am’el, të Ambël, – Mel (Mjaltë) pra Amel/thea = t’amël Dhie – qumësht Dhie, duke anashkaluar fjalën shqipe të pastër “DHI”
Studiuesi i mirënjohur Aleksandër Hasanas shkruan:
Amalthea në Kretë emri i saj pastër shqip: ΔΕ =Dhi.
Duke lexuar enciklopedine greke mbi kuptimin e emrit “Amalthea” gjejmë: Amalthea = “θεά του διαγωνισμού” – “Hyjnesha e konkurrencës” (?) Amalthea është e përfaqësuar shpesh si = “Dhi” që ushqen me “Gji” fëminë e perëndisë në një shpellë të Kretës në malin “Aegaion” – “Goat Mountain” Ndonjëherë si një Dhi, duke u kujdesur nimfë Me prindër të pasigurt (e bija e Oceanus , Haemonius, Olenos, Ose-sipas Lactantius- “Melisseus” Ku qëndron e bukura sot të gjithë e dinë mire se “Amalthea” ishte Dhia (ΔE) e malit (ose, Nimfa ) mëma e perëndisë “Zeus” e cila ushqeu atë me qumështin e saj në një shpellë të malit Ida (AΔe, A’Δi – AΔi – Ata=mëmë-Dhia) kur ai ishte i vogël fëmi. Pra ky mal ruan emwrtimin e “Dhisë” si Amë, mëm/Dhia e Zeusit. Në fakt historiane grek dhe studjues të tjerë europiane në përpjekje për ti rrëshqitur të vërtetës por pamundur ti largohen asaj është e pranuar prej tyre se “Amalthea” do të thotë; “Qumësht- ushqyese” (a’mel/go) ose thënë më shqip duke ju referuar fjalës së pastër po shqipe; “Gji” dhe emërtimit të “Qumshtit” në dialektin e vjetër Geg kemi; mjel, t’mjel, të tamëlin, Am’el, të Ambël, – Mel (Mjaltë) pra Amel/thea = t’amël Dhie – qumësht Dhie, duke anashkaluar fjalën shqipe të pastër “DHI” Janë fjalët e pastëra shqipe “AMEL, T’AMEL, mel, mjel, i ambël, (qumësht)” të cilat gjenden të huazuara prej gjuhës shqipe në gjuhën, angleze, latine, greke etj. Ndalemi tashmë edhe njëherë tek emri; “AMALTHEA” duke ju referuar edhe shkrimeve të studjuesve të tjerë: Straboni, Gjeografia 8. 7. 5 (trans Jones.) (Gjeografi grek C1st BC për C1st AD):
“Në histori është thënë se Zeus është ushqyer nga një Dhi atje [Aegion në Achaia], ashtu si Aratos [3 poet BC] ku thotë: ‘Dhi e Shenjtë, e cila, në histori, njihet “Gji”-dhënsja e Zeusit” Pra e shprehur qartë, që kemi një “Dhi të shenjtë” e njohur si “Amë”, “Mëm” e Zeusit vet, atëherë a nuk mund ta quajmë atë aq bukur akoma si në gjuhën e sotme shqipe; “Mëm/Dhia, Am/Dhia, Mamadhija” Thamë më sipër se origjina e fjalës; “Qumësht” buron prej fjalës shqipe; “Mar, mal, mil, mjel” të gjitha këto kanë kuptimin e fjalës shqipe; “Vjel” mar, tërheq, shkëpus prodhime të ndryshme sigurisht nga trupa të ndrushëm frut-dhënës. E sigurisht prej aty kemi pambarim fjalë të tjera si sinonime apo zhvillime semantike – normale të fjalës në pergjithësi dhe si një nga karakteristikat e gjuhës shqipe në tërësi. Shih shembujt më poshtë: Mel, mil, mjel, nga ku kemi; A’mel, = qumësht, i a’mël, ta’mel, t’mbël. Mel-mjaltë, mel-melisa-bletë, dhe i ambël (i ëmbël) άμπελ- ámpel = rush, hardhi. Emërtimit; Am’/Dhia duke i shtuar fjalën e sapo trajtuar shqipe Mel, Miel = qumësht, kemi; Amel/Dhia = t’amli i dhisë, qumësht Dhie, e vjela e mjela produkt i mama-Dhisë Në gjuhen greke Dhia quhet; “γίδα, gída – gjidha” e cila në fakt ka kuptimin; Aίγα, A’gji – ka/gji, Κα/τσί/κα – ka/ci/ka, me kuptimin e përgjithshëm “me Gji” me qumësht, Gji/dhënse, (nanny goat), ashtu si gjineka-gynaíka, (gjitare), grua-mëmë. Për më shumë shikoni tabelën e mëposhtme ku fjalët hyjnore të gjuhës shqipe: “Mjel dhe t’a/mel (Qumësht)” kanë të njëjtin kuptim në shqip po e po nga ku kemi dhe emërtimin (A/M)EL/THEA = MËMËDHIA – Gji dhëmse = Gjidha (Gída), vini re ato edhe në gjuhe të tjera: Shqip greq. latin. ang……… Qumësht Dhie γίδα gála lac caprarum goat milk Mjel dhinë γίδα gála lac caprarum goat milk Amalthea Gálaγίδα caprarlacum milkgoat Enciklopedi: Nonnus, Dionysiaca 28. 312 ff: “Një shpellë e vogël dikur ishte shtëpia e Zeusit, ku Dhia e shenjtë [Amaltheia] ka rolin e kujdestares-dadës me sisë (kasisë–kacicë-kacike) le të thithë qumështin e saj të çuditshm, kur edhe zhurma e mburoja të tronditura [e kujdestarit Kouretes] rrahur në anën e pasme duke lëshuar tinguj çeliku për të fshehur fëmijën e vogël me tingëllimin e tyre …” Diodorus Siculus, Biblioteka e Historisë 5. 70. 1 (trans Oldfather.) (Historian grek C1st BC): “I linduri [fëmija Zeus] jashtë në një shpellë të caktuar, ku ata i thanë që duhet ti shërbejnë për çdo nevojë dhe Nymfae ushqeu fëmijën me një përzierje e mjalti dhe qumësht prej sisës së dhisë e cili u emërua; “Amaltheia” (AIG -)… [Amaltheia] e cila “suckled sisë/dha” i dha gji fëmijës “Zeus” e më pas akorduar, e nderuar të prej tij me një mbiemër, duke u quajtur Aigiokhos -Aegis-mbajtur” Pra kemi; “Aigiokhos = Aegis-mbajtur” me gji mbajtsja, gji-ushqyesja” A’eg = A’ig – gji/dha – Dha Gji. Në gjuhën shqipe Keci i Dhisë quhet edhe; “Edh, Edhi” kjo për një arsye shumë të thjeshtë dhe llogjike, sepse “kecat” ose “Edh” – “’idhet” përpjetë kupthi me të katërtat kembët njëheresh, Dhia e malit sigurisht që njhet për zhdërvjelltësinë e saj si kafshë e lartësive, majave të larta-shkëmbore, simbol i tyre …
Afërdita (lat.: Aphrodita) me kuptimin Afër dita Afron dita, Dita po afron, dita është afër, që ka të bëj me Yllin ose Planetin Afërditë, dhe është pikërisht gjuha shqipe që i jep një shpjegim të përshtatshëm emrit të saj.
Agora (lat.: Agoras) me kuptimin (Shesh prej guri) Asht gur
Akea (lat.:Achaea) ) me kuptimin A ke
Arbana (lat.:Arbana) me kuptimin Arë bana.
Arbëri (lat.: Arbëri) me kuptimin Arë bëri.
Arkeleu / Arçel (lat.: Archelaus) me kuptimin Arë ke le / Arë çel.
Artemis (lat.: Artemis) me kuptimin Arë themi -s.
Atamene (lat.: Athamanes) me kuptimin A thamë ne?
Athina (Perëndi e diturisë) (lat.: Athena) me kuptimin (A thina / thena, e thëna, sepse ishte parathënë që ajo do të lindte nga koka e Zeusit, e po ashtu Athena = Zonja Hënë, At - Father/God, Ate - Lady/Goddess, At dhe Ate, Babë e Amë, Father and Mother, God and Goddess, ndaj dhe emri Athena = Ate'hena = Zonja hënë, Lady Moon.
B
Bukefali (lat.: Bucephalus) me kuptimin Bukë falës.
Bylis (lat.: Byllis) me kuptimin Pylli. Bylis = M'byll ish, është vend i mbyllur
D
Dea (lat.: Dea) me kuptimin (Dhea (Dheja, Dheu).
Demetër (lat.: Demeter) me kuptimin Dhe Metër = Mëmë-dhe, e shpjeguar dhe nga Studiuesi Spiro Konda në librin e tij "Shqiptarët dhe problemi Pellazgjik"
Desareti (lat.: Dessareti) me kuptimin Deshë are -ti.
Drumodi (lat.: Drymodes) me kuptimin Dru madh. Emërtim i ngjashëm me Druidët
E
Edesha (qytet) (lat.: Edessa) me kuptimin E desha / Deshë-a.
Efesi (lat.: Ephesus) me kuptimin E fesë, pra një tempull i fesë, vend i fesë.
Efesian (lat.: Ephesian) me kuptimin E fesë janë...Besimtar,fetar..
Egnatia (lat.: Egnatia) me kuptimin E njatia (zgjatia).
Eleutheri (lat.: Eleutherius) me kuptimin E leu dheri.
Epiri (lat.: Epirus) me kuptim: Epërm, Epërsi, pasi ai rajon ishte një vend që shtrihej mbi ujëra, nga Proto-Shqipja *Apir (on, upon) çka tregon se emri i Epirit është një emërtim Pellazgjik.
Eskili (lat.: Aeschylus) me kuptimin E shkeli, e po ashtu Es'ki'ili = Është ky Ylli.
Eskulapi (Perëndi e mjeksisë) (lat.: Aesculapius) me kuptimin E shkula pi.
F
Ftia (lat.: Phthia) me kuptimin Dhia.
Faton
G
Gigae (lat.: Gygaea) me kuptimin Gji gja.
Gulam (lat.: Gulam) me kuptimin Ku lamë?
H
Helena (lat. Helen) me kuptim: Helen = Yll hënë
Hera (lat.: Hera) me kuptimin Era.
Himeti (lat.: Hymettus) me kuptimin Hi mbeti.
Hipia (lat.: Hippias) me kuptimin I pi (pirë).me kuptimin hipur (kalores)
I
Isa (lat.: Issa) me kuptimin Isha.
Itaka (lat.: Ithaca) me kuptimin I thaka.me kuptimin ia toka odiseu quante keshtu token e tij.
K
Kalsidika (lat.: Chalcidice) me kuptimin Kalë si dhi ka.
Karano (lat.: Karano) me kuptimin Ka ranë / rërë.
Kasandra (lat.: Cassandra) me kuptimin Kasha /kesha /kisha andrra, Gegnisht: Qas andra = Has Ëndrra, shpjegoj ëndrra.
Kavalla (Port detar në Greqi) (lat.: Cavallo) me kuptimin Ka valë.ka munsi por veshtir te kete kallema, prej te cilit ndertohet kavalli=Fyelli. Ato gjinden ne liqej e kneta, jo ne uj te krypur..
Kos (ishull) (lat.: Cos) me kuptimin Kos.
L
Lisus Lissus (lat.Lisus Lissus) me kuptimin Lesh / Lis.
M
Mallakastra (lat.: Mallakastra) me kuptimin Mal kashtër.
Mendoçino (lat.: Mendocino) me kuptimin Mendo çin / kë.
Menelau (lat.: Menelaus) me kuptimin Me ne leu, menela = mëndja e la, për arsye sepse gruaja e tij Helena e braktisi.
Mikena (lat.: Mycenae) me kuptimin Mik kena.
Molosi (lat.: Molossia) me origjin ilire, nga proto-shqipja * mola, nga ilirishtja * mol-on (si në etnonimin Molossian dhe toponimet Dimal, Malontum, Malontina dhe Malisheva) (e ngjashme edhe me mal te Dako-Rumanishtes ("breg") dhe Arumanisht mal ("breg"))
Morpheus Morpheus, Morephles - Perëndi e gjumit.
Jolla, një dashamirës i gjuhës së lashtë shqipe shkruan:
Morpheus, Morephles = Moreflesh = More flesh, Zoti i gjumit. Ne Gr,do të thotë 'formë, Në fakt, kjo është qartë fjalë shqipe dhe do të thotë të flesh më shumë, ëndërron më shumë = Fli shum, endrron shum, fli më. Më shumë + fli, fle + është. . Gjuha e lashtë greke ështe një bijë e shqipes dhe ky emër shpjegohet në shqip.
P
Pegas (lat.: Pegasus) me kuptimin Pe gja (gjë)?
Pela (lat.: Pella) me kuptimin Pela.
Pellazg (lat.: Pelasgian) me kuptimin pjella e azgut, i pjellë prej dheut.
Etimologjia nr.1
Në greqishten e sotme "Πελαργός" me kuptimin (lejlek), të cilën historianët modern theksojnë se Pellazgët ishin si (lejlek) pra zogj shtegëtar që emigronin kudo, për këtë fjalë Studiuesi Hollandez Robert. S.P. Beekes e përcakton se është me origjinë jo-indo europiane, pra me pak fjalë Pellazge, dhe gjuha Shqipe na ofron pikërisht 2 fjalë, në dialektin Geg kemi (Pe+larg) = Prej largu, nga Larg, shpesh gjuhëtarët thonë se folja "larg" është me burim nga Latinishtja "largus" por duhet të dimë se folja "largus" e Latinishtes ka si bazë foljen e lashtë "la" të Shqipes, që është baza e fjalëve (Larg dhe Lart), le të përmendim këtu Laertin (Personazh Mitologjik, i cili ishte i ati i Odiseut), e po ashtu foljen e Anglishtes (Lord) = Lart, e cila ka si bazë përsëri foljen "La" i/e lartë, madhështor/e, pra që tregon se Pellazgët ishin si lejlek, zog shtegëtar (πελαργός) të ardhur nga larg, sipas gjuhës shqipe.
Etimologjia nr.2
Sipas disa studiuesëve dhe gjuhëtarëve të huaj, mendohet se termi "Pellazg" buron nga Greqishtja e lashtë "πέλαγος"
Ndërkohë në fjalorin e gjuhës shqipe kemi:
PELLG m.
1. Gropë me ujë shiu a me ujë që është grumbulluar në një vend nga që s'rrjedh, nga që gjen pengesë etj. Pellg i madh (i vogël). Pellg me ujë. Ra (shkau) në një pellg. Ishte bërë udha tërë pellgje.2. Gropë e madhe, e mbushur me ujë të grumbulluar për ujitje a për qëllime të tjera; rezervuar. Pellg artificial. Pellg për të rritur peshk.3. Vend i thellë në det, në liqen a në lumë, thellomë. Pellg deti (lumi).4. Sasi e madhe e një lënde të lëngët, që është derdhur a është grumbulluar mbi një sipërfaqe. Pellg gjaku. Pellg nafte. U derdh gjaku pellg.5. gjeogr. Trevë që laget nga një lumë a nga degët e tij; tërësia e mëngëve të një lumi; sipërfaqe ku rrjedhin e ku mblidhen ujëra, burime etj. Pellg lumor.6. gjeogr. Trevë e gjerë që përfshin një det pak a shumë të mbyllur dhe viset rreth tij. Pellgu i Egjeut (i Adriatikut, i Mesdheut).7. gjeogr. Trevë e ulët fushore, e rrethuar prej malesh; ultësirë; rrafsh i gjerë, i rrethuar me male. Pellgu i Shkodrës. Pellgu i Korçës.8. Vend me shtresa të pasura mineralesh a lëndësh të tjera. Pellg i pasur vajguror. Pellg nafte. Pellg qymyrguri. U zbulua një pellg i ri (i rëndësishëm).9. keq. Mjedis a vend me njerëz të këqij a me njerëz që kanë pikëpamje të mykura a reaksionare, që janë të shthurur moralisht etj.; gjendje e keqe a e vështirë; moçal, batak. Pellg oportunistësh (mikroborgjezësh, kumarxhinjsh). Pellg rigjykimesh (besëtytnish). E nxori nga pellgu. Doli nga pellgu ku kishte rënë.10. fig. Mesi, palca, kulm (për një periudhë kohe etj.). Në pellg të dimrit.U bë pellg në ujë (në djersë) u lag shumë, u bë tërë ujë (tërë djersë), u bë qull. Si mulliri në pellg shih te MULLI,~RI. Mbeti si guri në mes të pellgut dikush mbeti pa njeri e të afërm, mbeti fill i vetëm. Shkoi (vajti) si guri në pellg (në ujë, në lumë) shih te GUR,~I.
Epo ashtu kemi foljet (pellgaçe, pellgore, pellgishte etj...)
Etimologjia nr.3
Pellazg = Shpellagji.
Profesor-Doktor, si dhe Pellazgologu Mathieu Aref i cili është dhe shpluhrosës i lidhjes Pellazgo-Shqiptare, në një shkrim të tij "Pellazgët dhe gjuha e tyre" shkruan:
"Së pari duhet theksuar se pellazgët para se të «sedentarizohën» në zonën Ballkano-Danubiane dhe para se të zbresin më poshtë në Ballkan (Greqi), Kretë dhe ishujt të Egjës në 7000-6000 para K. (Periudha Neolitike), ishin një popull «nomad» që jetojnin nëpër strehe natyrore (guva, shpella … ndërmjet argumenta të tjerë prandaj jam i vetmi studiues që i ka quajt «Shpellagji») të cilët kanë udhëtuar në të gjithë Europën nga Atlantiku deri në detin e Zi dhe Kaspien (në Azërbegjian ekziston një Albani). Për këtë arsye ata kanë lënë në mënyrë të pashmangshme gjurmë të kulturës së tyre dhe gjuhën e tyre kudo që kaluan. Në epokën e paleolitit ka pasur shumë tipa etnike në Evropë: Neandertal, Cro-Magnon, Homo Sapiens dhe më në fund Homo sapiens sapiens. Pra, nuk është në këto kohë nomade që etnija pellazge vendosi veten me të vërtetë apo krijoj qytetërimin e vet, por në fillim të neolitit: fillimi i bujqësisë, zbutje e kafshëve të caktuara, ndërtimin e strehimin në tokë apo liqenj (shtyllave/pilotisave). Pastaj më vonë u bë fillimi i shfrytëzimit të metaleve (bakri, bronzi, hekuri, argjendi dhe ari) dhe së fundi zbulimi i të shkruarit (ky është fillimi i historisë). Prandaj nuk ishin të vetmit njerëz në Europë, por ndoshta më i madhi popull dhe më i përparuari. Në një nga librat e mi kam krijuar një neologjizëm për etnikun pellazg: Homo pellazgus."
Penelopa (lat.: Penelope) me kuptimin Pen (Peri) lopa (lypi) pra me kuptim Penin/perin e lypi, pra ajo qe lypte perin, per arsye sepse ajo paraqitej si qendistare ne mitologjinë Pellazge.
Perdika (lat.: Perdiccas) me kuptimin Për dikë.
Persefoni (lat.: Persephone) me kuptimin Përse vonë.
Perseu (lat.: Perseus) me kuptimin Përse
Pirro (lat.: Pyrrhus) me kuptimin Burri, e po ashtu Biro Bir
Pitian (lat.: Pythian) me kuptimin Pi ti, janë.
Poseidon (lat.: Poseidon) me kuptimin Po, se i don.
Potidea (lat.: Potidaea) me kuptimin Po te dhea
Priam (Mbreti i Trojës) (lat.: Priam) me kuptimin Prij jam / Prijes jam.
S
Salamina (lat.: Salamis) me kuptimin Sa lamë?
Simois (lat.: Simois) me kuptimin Si mua ish.
Sirena (lat.: Siren) Shkruan E.Budima:
Kush ishin Sirenat? Dhe cila është shpjegimi i emrit "Siren"
Sirenat ishin krijesa të rrezikshme, të cilët joshnin marinarët aty pranë me muzikën e tyre magjepsëse dhe duke kënduar zëra për të transportuar anijen në brigjet shkëmbore të ishullit të tyre. Poetët romakë i vendosën në disa ishuj të vegjël të quajtur Sirenum scopuli.
Sipas filozofit Grek Neoplatonist, Proclus, Platoni tha se kishte tre lloje sirenash: qiellore, gjeneruese dhe purifikuese / kathartike. E para ishin nën qeverinë e Zeusit, e dyta nën atë të Poseidonit dhe e treta e Hadesit. Kur shpirti është në parajsë, sirenat kërkojnë, me lëvizje harmonike, ta bashkojnë atë në jetën hyjnore të ushtrisë qiellore; dhe kur është në Hades, ato plotësojnë shpirtin me një regjim të përjetshëm infernal; por kur në tokë është puna e tyre e vetme për të "prodhuar gjeneratë, nga të cilat deti është emblematik".
Sirenat besohej se kombinonin gra dhe zogj në mënyra të ndryshme. Në artin e hershëm grek, Sirenat përfaqësoheshin si zogj me koka të mëdha të grave, pendët e shpendëve dhe këmbët me luspa. Më vonë, ato u përfaqësuan si figura femërore me këmbët e zogjve, me ose pa krahë, duke luajtur një larmi instrumentesh muzikore, veçanërisht harpa dhe lira.
Katalogu anglo-latin i shekullit të shtatë "Liber Monstrorum" thotë se Sirenat ishin gra nga kokat e tyre deri në kërthizat e tyre, dhe në vend të këmbëve ata kishin bishta peshku. Enciklopedia Bizantine e shekullit të dhjetë Suda thotë se nga kraharorët e tyre lart, Sirenat kishin formën e harabelave, dhe poshtë tyre ishin gra ose, si alternativë, se ishin zogj të vegjël me fytyrat e grave.
Nga Mesjeta, figura e sirenës është shndërruar në një sirenë e qëndrueshme.
Fillimisht, Sirenat u treguan se ishin mashkull ose femër, por Sirena mashkull u zhduk nga arti rreth shekullit të pestë para Krishtit.
Historiani romak i shekullit të parë Plini i vjetër i Sirens si fabul të pastër, "megjithëse Dinon, babai i Klearkut, një shkrimtar i njohur, pohon se ata ekzistojnë në Indi, dhe se ato i magjepsin burrat me këngën e tyre, dhe pasi i bënin ata për të fjetur, ato i coptonin në copa." Në fletoret e tij, Leonardo da Vinçi shkruajti për Sirenën, "Sirena këndon aq ëmbël, saqë i bën marinarët të flenë; pastaj ajo ngjitet në anije dhe i vret në befasi teksa ata janë duke fjetur."
Lista e Sirenave:
Numri i tyre raportohet ndryshe nga dy në tetë. Në librin "Odisea", Homeri nuk thotë asgjë për origjinën apo emrat e tyre, por jep numrin e Sirenave si dy. Shkrimtarët e mëvonshëm përmendin si emrat dhe numrin e tyre: disa thonë se ishin tre, Peisinoe, Aglaope dhe Thelsiepeia ose Parthenope, Ligeia dhe Leucosia; Apollonius duke u bazuar nga të dhënat e Hesiodit jep emrat e tyre si Thelsinoe, Molpe, dhe Aglaofone; Suidas jep emrat e tyre si Thelsiepeia, Peisinoe dhe Ligeia; Hyginus jep numrin e Sirenave si katër: Teles, Raidne, Molpe dhe Thelxiope; Eustathius thekson se ata ishin dy, Aglaofeme dhe Thelsiepeia; një pikturë e lashtë vazo vërteton dy emrat si Himerope dhe Thelsiepeia. Emrat e tyre individualë janë dhënë në mënyra të ndryshme në burimet e mëvonshme si Thelsiepeia / Thelsiope / Thelsinoe, Molpe, Himerope, Aglaophonos / Aglaope / Aglaopheme, Pisinoe / Peisinoe / Peisithoe, Parthenope, Ligeia, Leukosia, Raidnea, dhe Tele.
Aglaofeme, Aglaofone ose Aglaope, dëshmohet si bijë e Achelous dhe Melpomene.
Leukosia, Emri i saj ishte dhënë në ishullin përballë pelerinës së Sirenave. Trupi i saj u gjet në bregun e Poseidonia.
Ligeia (Λιγεία): Ajo u gjet në breg të Terina në Brutium (Kalabria moderne). (Molpe - Μολπή), një tjetër vajzë e Achelous dhe Melpomene.
Parthenope (Παρθενόπη): Varri i saj u paraqit në Napoli dhe quhej "shtrëngim i sirenave".
Peisinoe ose Peisithoe, bijë e Achelous dhe Melpomene,
Thelsiepeia ose Thelsiope, bijë e Achelous dhe Melpomene.
Sipas Ovidit (43 para Krishtit - 17 pas Krishtit), Sirenat ishin shoqërueset e të riut Persefon. Demetra u dha atyre krahë për të kërkuar Persefonin kur ajo u rrëmbye nga Hadesi. Sidoqoftë, Fabula e Hyginus (64 para Krishtit - 17 pas Krishtit) e paraqet Demetrën duke mallkuar Sirenat për mos ndërhyrje në rrëmbimin e Persefonit. Sipas Hyginus, sirenat kishin fatin për të jetuar vetëm, derisa njerëzit e vdekshëm që dëgjonin këngët e tyre ishin në gjendje të kalonin pranë tyre.
Muzat:
Thuhet gjithashtu se Hera, mbretëresha e perëndive, i bindi Sirenat që të hynin në një konkurs për të kënduar me Musët. Musët fituan konkursin dhe pastaj rrëmbyen të gjitha pendët e Sirens dhe bënë kurora prej tyre. Nga ankthi i tyre dhw nga humbja e konkurrencës, shkruan Stefan Bizantini, Sirenat u kthyen të bardha dhe ranë në det në Aptera, ku formuan ishujt në gjirin që quheshin Leukai (modern Suda) etj...
Tek Argonautika:
Në Argonautika (shekulli i tretë para Krishtit) të Poetit Grek të Antikitetit Apollonius Rodus, Jasoni ishte paralajmëruar nga Centauri Kiron që Orfeu të ishte i domosdoshëm në udhëtimin e tij. Kur Orfeu dëgjoi zërat e tyre, ai nxori lirën e tij dhe luajti muzikën e tij më bukur se sa ata, duke i mbytur zërat e tyre. Sidoqoftë, një nga ekuipazhi, heroi sy-mprehtë Bute, dëgjoi këngën dhe u hodh në det, por ai u kap dhe u mbajt me siguri larg Hyjneshës Afërditë.
Tek Odisea e Homerit
Odiseu ishte kurioz për atë që i kënduan Sirens, dhe kështu, me këshillën e Circe, ai i la të gjithë marinarët e tij të lidhnin veshët me dyllin e bletëve dhe ta lidhnin me këtë direk. Ai i urdhëroi njerëzit e tij ta linin të lidhur fort me direkun, pa marrë parasysh se sa kohë do të lypte. Kur dëgjoi këngën e tyre të bukur, ai urdhëroi marinarët që ta zgjidhnin, por ata e lidhën më fort. Kur pa se zërat e tyre u larguan nga veshi i tij, Odisea demonstroi me anë të fuqisë së tij të lirohet. Disa autorë post-homerikë thonë se Sirens ishin të fatit të vdisnin nëse dikush i dëgjonte duke kënduar dhe i shpëtonte, dhe pasi kaloi Odiseu, ato prandaj u futën në ujë dhe u zhdukën.
Por le të vijmë tek Etimologjia e fjalës Siren, disa studiues e lidhin emrin në cilësi (seirá "litar, kurriz") dhe εἴρω (eírō "për të lidhur, bashkuar, fiksuar"), duke rezultuar në kuptimin "lidhës, ngatërrestare", i. e. ai që lidh ose ngatërrohet përmes këngës magjike. Kjo mund të lidhej me skenën e famshme të Odiseut që ishte e lidhur me direkun e anijes së tij, në mënyrë që t'i rezistonte këngës së tyre. Ndërsa gjuhëtari hollandez sugjeron se origjina e emrit është para-greke. (Robert S. P. Beekes, Etymological Dictionary of Greek, Brill, 2009, p. 1316 f.)
Por le t'i drejtohemi Gjuhës shqipe, e cila është gjuha më e lashtë në Europë. Siç pamë më lart, Këto personazhe mitologjike paraqiten si Krijesa të cilët zakonisht joshnin Marinarët me zërin e tyre të ëmbël, dhe në fjalorin e gjuhës shqipe kemi:
1. RRENË f. bised.
Gënjeshtër. Rrenë me bisht gënjeshtër e madhe. Rrena në diell gënjeshtra që duken sheshit. Be në rrenë betim duke e ditur se është i gënjeshtërt. Flet (shet) rrena. I mbushi me rrena. Ushqehet me rrena. I doli rrena në shesh. E la në rrenë e gënjeu, e mashtroi, nuk e mbajti fjalën. Rrena i ka këmbët të shkurtra. fj. u.
RRENËS mb. bised.
2. RRENËS mb. bised.
1. Gënjeshtar.
2. Që ka vetëm tiparet e jashtme si diçka e vërtetë, i rremë. Kapëz rrenëse. Fik rrenës fik që lidh kokrrat e para dhe nuk i mban derisa të piqen. Lule rrenëse lule që çel, por që nuk lidh kokrra.
3. Përd. em. sipas kuptimeve të mbiemrit.
3. RRENG m.
Dredhi ose diçka tjetër e keqe që i bëhet fshehurazi dikujt për ta dëmtuar ose për ta vënë në gjendje të vështirë; lodër me djallëzi në kurriz të një tjetri. Rreng i rëndë. I bëri (i luajti, i punoi, i kurdisi) një rreng. Sajon ndonjë rreng. Ia pa rrengun ia pa të keqen. Ia ka bërë për rreng.
4. RRENGSHOR mb.
1. Që priret t'u bëjë rrengje të tjerëve; dredharak.
2. Përd. em. Sipas kuptimit të mbiemrit.
Pra Gjuha shqipe i jep një shpjegim të përshtatshëm fjalës "Siren" çka tregon se këto krijesa mitologjike ishin krijesa rrenacake të cilët joshnin (rrenin) Marinarët me zërin e tyre magjepsës, dhe të cilët i përkisnin mitologjisë Pellazge dhe jo asaj Greke.
Skae (lat.: Scaea) me kuptimin Skae / Skaj.
Skamandër (lat.: Scamander) me kuptimin S’kam andërr.
Strimon (lat.: Strymon) me kuptimin Shtrim.
T
Detis (Perëndi e detit) (lat.: Thetis) me kuptimin Deti.
Thesalia (lat.: Thessaly) me kuptimin Thesa li-ni.
Tiranët (lat.: Tyrants) me kuptimin Të rëndët.
Tire (lat.: Tyre) me kuptimin Tirë.
Trakë (lat.: Thrace) me kuptimin Trokë (tokë, dhe), e cila ka si bazë foljen θράσσω -(thrásso) (stir, to trouble), ne Shqipen e dialektit Geg (Thrras) [call], Dialekti Tosk (Thërras).
Z
Zeus (lat.: Zeus) me kuptimin Zë, zani, zëri, ndryshe thirrej dhe Διας - Di, ai që di, apo Δεος = Dheu.
Etimologji |
6518 | https://sq.wikipedia.org/wiki/5%20Qershor | 5 Qershor |
Ngjarje
1832 - Fillon kryengritja e studentëve në Paris.
1849 - Danimarka bëhet monarki kushtetuese me nënshkrimin e kushtetutës së re.
1959 - Betohet qeveria e parë e Singaporit.
2003 - Një valë e madhe nxehtësie arrin Pakistanin dhe Indinë, temperaturat kalojnë mbi 50 °C.
2006 - Mali i Zi shpall pavarsinë ndaj Bashkimit shtetërorë Serbi-Mal i Zi
Lindje
1727 - Adam Smith, ekonomist skocez
1805 - Jacob Niclas Ahlström, kompozitor suedez
1862 - Allvar Gullstrand, okulist suedez
1878 - Pancho Villa, revolucionar meksikan
1883 - John Maynard Keynes, matematikant dhe ekonomist britanez
1884 - Ralph Benatzky, kompozitor opere austriak
1898 - Federico García Lorca,shkrimtar spanjoll
1927 - Hugo Pratt, strip autor italian
1933 - Velimir Bata Živojinović,aktor serb
1941 - Martha Argerich, piniste argjentinase
1948 - Sergio Abreu,muzikant brazilian
1949 - Ken Follett, letrar britanez
1971 - Mark Wahlberg, aktor amerikan
1988 - Ridvan Fazliu, trajner futbolli shqiptar
Vdekje
1826 - Carl Maria von Weber, kompozitor, dirigjent dhe pianist gjerman
2004 - Ronald Reagan, Presidenti i 40-të i SHBA-së
2008 - Eugenio Montejo, diplomat dhe shkrimtar venezuelas
Festa dhe përvjetore
Dita Botërore e Mjedisit
Qershor |
6519 | https://sq.wikipedia.org/wiki/2%20Qershor | 2 Qershor |
Ngjarje
1519 – Vdiq piktori i njohur italian Leonardo da Vinçi.
1660 – U lind kompozitori italian Alesandro Scarlatti.
1729 – U lind mbretëresha ruse Katarina e Madhe e njohur si Katarina II.
1865 - perfundoi lufta civile amerikane, me firmosjen e dorezimit nga komandanti i Konfederates me qender ne Mississippi, dhe me fitoren e forcave te Unionit. Lufta civile amerikane filloi me 12 prill 1861 dhe kushtoi 620 mije te vrare
1902 – Është dhënë premiera e filmit fantastiko-shkencor “Rruga për në hënë”.
1933 – Kancelari i Gjermanisë, Adolf Hilter, shuan sindikatat.
1945 – Trupat sovjetike pushtuan Berlinin në Luftën e Dytë Botërore.
1951 – Këshilli i Evropës pranoi Gjermaninë si anëtare të plotfuqishme të saj.
1967 – Në Stokholm filloi punën Gjykata Ndërkombëtare për Krime Lufte, e cila më vonë e fajësoi SHBA-në për luftën në Vietnam.
1975 – U lind futbollisti i njohur anglez David Beckham.
1994 – Nelson Mandela fitoi zgjedhjet në Afrikën Jugore.
1997 – Tony Blair në moshën 44- vjeçare u bë kryeministri më i ri britanik.
Me 2 qershor
Lindje
1491 - Henriku i VIII, mbret anglez
1535 - Leo i XI, pape romak
1740 - Marquis de Sade, autor francez
1835 - Pio X, papë romak nga 1903
1840 - Thomas Hardy, shkrimtar anglez, (Vdiq më 1928)
1857 - Karl Adolph Gjellerup, shkrimtar nobelist danez
1904 - Johnny Weissmüller, aktor dhe notar amerikan
1931 - Husein Tahmiščić, shkrimtar boshnjak, prozator dhe kritik letrarë.
1940 - Konstantin i II , mbreti i fundit grek
1946 - Peter Sutcliffe vrasës serial britanik
1987 - Darin, pop-këngëtari suedez
1985 - Ashley Tisdale-aktore amerikane
Vdekje
657 - Eugen i I, papë romak
891 - Al-Muwaffaq, sundues arab
1418 - Katerina e Lankasterit, mbretëreshë e Kastilës (Lindi më 1373)
1882 - Xhuzepe Garibaldi, luftëtar dhe politikan italian (Lindi më 1807)
Festa dhe përvjetore
Burimet
Qershor |
6520 | https://sq.wikipedia.org/wiki/3%20Qershor | 3 Qershor |
Ngjarje
1875 – Vdiq kompozitori i famshëm francez Georges Bizet.
1931 – Lindi lideri aktual i Kubës, Raul Castro. Ai e mori pushtetin në Kubë nga vëllai i tij më i madh, Fidel, pas largimit të tij nga skena politike tre vjet më parë për shkak të gjendjes jo të mirë shëndetësore.
1944 – Forcat naziste tërhiqen nga Roma.
1944 – Kostumet e banjës, të njohura si bikini, prezantohen për të parën herë për publikun në një defile mode në Paris.
1962 – Një aeroplan i kompanisë “Air France”, “Bowing 7070” u përplas pak pas ngritjes nga aeroporti “Orly”, duke shkaktuar vdekjen e 130 udhëtarëve. Vetëm dy persona që ndodheshin në bordin e aeroplanit arritën të shpëtonin gjallë.
1965 – Majori Edward White bëhet astronauti i parë amerikan, i cili eci në hapësirë, gjatë misionit “Gemini 4”.
1979 – Ish-presidenti i Ugandës, Idi Amin, iku në Libi.
1979 – Ndotja më e madhe në botë e ujërave ndodh kur anija e mbushur me naftë “Ixtoc 1” shpërtheu, duke liruar mbi 140 milionë fuqi naftë në ujërat e Luginës Campeche, në brigjet e Meksikës.
1981 – Papa Gjon Pali i Dytë lirohet nga spitali, pas tentim atentatit.
1982 – Ambasadori i izraelit në Britaninë e Madhe, Shlomo Argov, qëllohet me armë zjarri në një rrugë në Londër. Ai i mbijeton atentatit, mirëpo mbeti i paralizuar përjetësisht.
1989 – Qeveria e Kinës dërgon trupa ushtarake për t’i larguar protestuesit nga sheshi “Tiananmen”, pas shtatë javësh okupim.
1989 – Vdes lideri iranian Ayatollah Khomeini.
1991 – Vullkani në malin Unzen në Japoninë Jugore shpërtheu, duke shkaktuar vdekjen e 40 personave.
1999 – Qeveria e Slobodan Milosheviqit pranoi planin ndërkombëtar të paqes për Kosovën. NATO-ja shpalli se bombardimet ajrore do të vazhdojnë derisa 40 mijë ushtarët serbë të mos tërhiqeshin tërësisht nga Kosova.
2006 – Bashkimi shtetëror ndërmjet Malit të Zi dhe Serbisë përfundon zyrtarisht, pasi Mali i Zi edhe zyrtarisht shpall pavarësinë.
2006 - Mali i Zi ndahet nga Srbia dhe Mali i Zi.
Lindje
1423 - Luigji i XI, mbret i Francës
1808 - Jefferson Davis, poltikan amerikan
1843 - Fridrih VIII, mbret danez
1865 - George i V i Mbretërisë së Bashkuar, mbret anglez
1924 - Petraq Pilika, profesor, anëtar i Akademisë së Shkencave († 2009)
1925 - Tony Curtis, aktor amerikan
1925 - Derviš Sušić, letrar boshnjak
Vdekje
1899 - Mbylli sytë në Vjenë kompozitori i madh Johan Shtraus i Ri, i cili, duke vazhduar veprën e familjes së tij, krijoi mjaft vepra muzikore, ku spikasin të gjitha llojet e vallëzimit, kryesisht valse, si: "Karnevalet në Romë", "Flederman", "Janhka" apo i madhërishmi "Danubi blu".
1918 - Mehmeti i V, sulltan i osmanlisë
1924 - Franz Kafka, shkrimta çek
1964 - Frans Eemil Sillanpää, shkrimtar finlandez, nobelist
1970 - Adrian Conan Doyle, letrar anglez
1979 - Arno Schmidt, letrar gjerman
1989 - Ruhollah Khomeini, politak iranian
2001 - Anthony Quinn, aktor amerikan
2009 - David Carradine, aktor amerikan
2016 - Muhammad Ali, kampioni amerikan i boksit i peshave të rënda
Festa dhe përvjetore
Qershor |
6521 | https://sq.wikipedia.org/wiki/4%20Qershor | 4 Qershor |
Ngjarje
781 p.e.s. – Vërehet për herë të parë Eklipsi i diellit në Kinë.
1584 – Sir Walter Raleigh krijon koloninë e parë angleze në Ishullin Roanoke (tash Karolina Veriore).
1615 – Rrethimi i Osakës :Forcat e udhëhequra nga Tokugawa Ieyasu e marrin Kështjellën e Osakës në Japoni.
1783 – Vëllezërit Montgolfier paraqesin publikisht montgolfière (balonin e tyre me ajër).
1794 – Trupat britanike pushtojnë Port-au-Prince në Haiti.
1859 – Në Betejën e Magentës, trupat franceze nën komandën e Louis-Napoleonit, mundin trupat austriake.
1912 – Massachusetts bëhet shteti i parë i SHBA-ve që vendos pagën minimale për punëtorët.
1917 – Jipet për herë të parë Çmimi Pulitzer: Laura E. Richards, Maude H. Elliott, dhe Florence Hall marrin çmimin e parë për biografi (për Julia Ward Howe). Jean Jules Jusserand e merr çmimin e parë për histori për punën e tij With Americans of Past and Present Days. Herbert B. Swope e merr çmimin e parë për gazetari për punën e tij New York World.
1919 – Të drejtat e femrës: Kongresi amerikan aprovon Amendamentin e 19-të të Kushtetutës së SHBA-ve, i cili garanton të drejtën e votës për gratë, dhe dërgohet në të gjitha shtetet federale amerikane për ratifikim.
1920 – Me marrëveshje të forcave botërore në Kongresin e Versajës në Paris, Hungaria humb 71% të territorit dhe 63% të popullatës.
1928 – Kryetari i Kinës Zhang Zuolin vritet nga agjentët japonezë.
1940 – Lufta e Dytë Botërore: Forcat naziste hyjnë në Paris, për ta marrë qytetin vetëm pas 10 ditësh (14 qershor 1940)
1943 – Një grushtshtet në Argjentina e largon Ramón Castillon.
1970 – Tonga e fiton Pavarësinë nga Britania e Madhe.
1986 – Jonathan Pollard deklarohet fajtor për spiunazh, për shitjen e të dhënave sekrete të SHBA-ve drejt Izraelit.
1989 – Pas vdekjes së Ayatollahut, Ali Khamenei zgjedhet Lideri Suprem i Iranit.
1989 – Një shpërthim i gazit bërthamor në afërsi të Ufas, Rusi, vret 575 njerëz, pasi qëdy trena hedhin shkëndija afër një naftësjellësi që rrjedh.
1989 – Viktimat e vrasësit Oba Chandler gjenden në Tampa Bay, Florida. Chandleri nuk do të mund të kapet para vitit 1992.
1996 – Fluturimi i parë i Ariane 5 ekplodon pas vetëm 20 sekondave pasi që është lansuar.
2001 – Pas masakrës në Pallatin Mbretëror në Nepal, hip në fron Gyanendra, duke qenë kështu mbreti i fundit i Nepalit.
Lindje
1738 - George i III, mbret i Britanisë së Madhe
1816 - Adele Muzzarelli,këngëtar italiane
1881 - Natalia Gončarova, piktore ruse
1908 - Jan Zdeněk Bartoš, kompozitor çek
1931 - Antun Vrdoljak, aktor dhe producent kroat
1937 - Zihni Haskaj, historian shqiptar
1947 - Viktor Klima, politikan austriak
1955 - Val McDermid, romancier skocez
1966 - Cecilia Bartoli, soprano italiane
1975 - Angelina Jolie - Aktore nga ShBA
1987 - Visar Arifaj - politikan shqiptar dhe kryetar lexhendar
Vdekje
1798 - Giacomo Casanova, aventurer fisnik dhe shkrimtar italian
1876 - Abdul Aziz, sulltan osman
1941 - Wilhelm II, mbret i prusian
1997 - Alaudin Frashëri, agronom shqiptar
Festa dhe përvjetore
Qershor |
6522 | https://sq.wikipedia.org/wiki/6%20Qershor | 6 Qershor |
Ngjarje
1752 - Një zjarr masiv shkatërron një të tretën e Moskës, përfshirë 18,000 shtëpi.
1873 - U nënshkrua marrëveshja e Aleancës së tre perandorëve edhe nga Rusia dhe Austro-Hungaria.
1889 - "Zjarri i Madh në Seattle" shkatëron gjithë qendrën e Seattle, Washington.
1912 - Shpërthen vullkani Novarupta në Alaska. Vullkani i dytë më i madh në histori.
1925 - Themelohet Korporata Chrysler nga Walter Percy Chrysler.
1946 - Themelohet Asociacioni Amerikan i Basketbollit (NBA) në New York City.
1968 - Senatori Robert F. Kennedy vdes nga plagët ngaqë e qëlluan një natë më parë.
1993 - Mongolia organizon zgjedhjet e para presidenciale në historinë e saj.
Lindje
1799 - Aleksander Sergejeviç Pushkin, poet, romancier dhe dramaturg rus i konsideruar si themelues i letersisë moderne ruse.
1875 - Tomas Man, romancier gjerman, i cili u bë qytetar amerikan mbas ardhjes në fuqi të nazizmit († 1913)
1926 - Teki Biçoku, gjeolog shqiptar († 2009)
1946 - Tony Levin, basist amerikan
1960 - Steve Vai, kitarist amerikan
Vdekje
1799 - Patrick Henry, politikan dhe revolucionar amerikan
1961 - Karl Gustav Jung, psikoanalist
1959 - George Reeves, aktor amerikan
1968 - Robert F. Kennedy, u vra në një atentat pas nje takimi elektoral ne Hotel Ambassador në Los Angeles
Festa dhe përvjetore
Qershor |
6523 | https://sq.wikipedia.org/wiki/7%20Qershor | 7 Qershor |
Ngjarje
421 – Perandori Theodosius II u martua Aelia Eudocia.
1099- Kryqëzata e parë : fillon rrethimi i Jeruzalemit .
1494 – Spanja dhe Portugalia nenshkruan Traktatin e Tordesillas qe ndan Boten e Re n; mes te dy shteteve.
1654 – Louis XIV u kurorzua mbret i Frances.
1692 – Port Royal, Jamaika, u goditen nga termeti; ne vetem 3 minuta, 1,600 persona te pajete dhe 3000 te lenduar.
1788 – Revulucioni Francez
1862- Shtetet e Bashkuara dhe Britania dakordohen për të ndaluar tregtia e skllevërve.
1944- Lufta e Dytë Botërore : Beteja e Normandisë
2001- Tony Blair fiton në zgjedhjet e përgjithshme.
2008- Hillari Klinton pezullon fushatën presidenciale të saj.
Lindje
1909- Xhesika Tendi, aktorja amerikane me origjinë britanike, e cila u bë fituesja më e moshuar çmimit 'Oscar' në interpretimin e saj në filmin "Duke shëtitur zonjushë Deizin" të vitit 1989.
1945 - Volfgang Shusel, Kancelari i Austrisë
1947 - Don Money, lojtar bejsbolli amerikan dhe menaxher
1947 - Thurman Munson, lojtar bejsbolli amerikan (d. 1979)
1950 - Gary Graham aktor amerikan
1951 - Terry O'Reilly hokeist kanadez
1952 - Liam Neeson,aktor irlandez
1952 - Orhan Pamuk, shkrimtari turk, laureat Nobel
1953 - Johnny Clegg, muzikant i Afrikës së Jugut
1953 - Colleen Camp, aktore amerikane
1953 - Dougie Donelli, transmetues televizioni skocez
1954 - Louise Erdrich, autor amerikan
1955 - William Forsythe, aktor amerikan
1957 - Pedi McAloon, këngëtari dhe kompozitori anglez
1958 - Sathirathai Surakiart, Zëvendës kryeministri i Tajlandë
1960 - Bill Prady, prodhues amerikan
1961 - Dave infektues, muzikant amerikan
1962- Michael Cartellone, baterist amerikan (Lynyrd Skynyrd)
1962 - Takuya Kurosawa, shofer autorelli Japanez
1963 - Roberto Alagna, tenor freng
1964 - Judie Aronson, aktore amerikane
1964 - Gia Carides, aktore australiane
1965 - Mick Foley, mundës amerikan
1980 - Burim Mustafa, regjisor shqiptar
Vdekje
1963 - Zasu Pitts, aktore amerikane (lindi më 1894)
1965 - Judy Holliday, aktore amerikane (lindi më 1921)
1966 - Jean Arp, skulptor, piktor, poet gjerman
1967 - Anatoli Maltsev, matematikan rus (lindi më 1909)
1967 - Dorothy Parker, shkrimtar amerikan (lindi më 1893)
1968 - Dan Duryea, aktor amerikan (lindi më 1907)
1970 - EM Forster, autor angleze (lindi më 1879)
1978 - George Ronald Wreyford Norrish, farmaci britanik, laureati Nobel (lindi më 1897)
1979 - Forrest Carter, shkrimtar amerikan (lindi më 1925)
1980 - Elizabeth Craig, shkrimtar britanik (lindi më 1883)
1980 - Henri Miler, romancier amerikan, autor i veprave "Tropiku i Kancerit" dhe "Tropiku i Brisqapit".
1980 - Henry Miller, shkrimtar amerikan (lindi më 1891)
1988 - Vernon Washington, aktor amerikan (lindi më 1927)
1993 - Drazhen Petroviq, basketbollist kroat (lindi më 1964)
1995 - Hsuan Hua, i lindur lider fetar kinez (lindi më 1918)
1996 - Max Factor, biznesmen amerikan (lindi më 1904)
2001 - Paz Víctor Estenssoro, Presidenti i Bolivisë (lindi më 1907)
2001 - Carole Fredericks, këngëtar amerikan (lindi më 1952)
2001 - Betty Neels, romancieri angleze (lindi më 1910)
2002 - Mary Lilian Baels, princeshë belge (lindi më 1916)
2002 - Basappa Danappa Jatti, ish-nënkryetare e Indisë dhe ushtrues i detyrës (lindi më 1912)
2003 - Trevor Goddard, aktor angleze (lindi më 1962)
2006 - Abu Musab al-Zarqawi, lider i Al-Kaides ne Irak
2006 - John Tenta, mundës kanadez (lindi më 1963)
2006 - Abu Musab al-Zarkaui, jordanez të lindur Mujahid (lindi më 1966)
2008 - Jim McKay, sportscaster amerikan (lindi më 1921)
2009 - Kenny Rankin, këngëtar amerikan (lindi më 1940)
2009 - Hugh Hopper, muzikant britanik (lindi më 1945)
Festa dhe përvjetore
Qershor |
6524 | https://sq.wikipedia.org/wiki/8%20Qershor | 8 Qershor |
Ngjarje
632 - Profeti Muhamed ndërroi jetë në Medinë.
1845 – Andrew Jackson, presidenti i shtatë i SHBA-së, ndërroi jetë në Nashville, Tennessee, në moshën 78-vjeçare.
1861 - Tennessee u shkëput nga federata amerikane.
1953 - Gjykata Supreme amerikane mori vendim që restorantet në qarkun e Columbias të mos kenë të drejtë të refuzojnë që t’u shërbejnë njerëzve me ngjyrë.
1968 – Autoritetet amerikane raportuan se kishin arrestuar në Londër James Earl Rayn, të dyshimtin për vrasjen e liderit për mbrojtjen e të drejtave civile, Martin Luther King Jr.
1982 - Në fjalimin e parë të një presidenti amerikan në një seancë të përbashkët të Parlamentit britanik, presidenti Ronald Reagan parashikoi se marksizëm-leninizmi do të përfundojë në “hirin e historisë”.
1995 - Marinsat amerikane shpëtuan kapitenin Scott O'Grady, aeroplani luftarak i të cilit F16-C ishte rrëzuar nga serbët e Bosnjës, më 2 qershor.
2001 - Kryeministri britanik, Tony Blair, u zgjodh për mandat të dytë kryeministër i Britanisë së Madhe.
2007 Presidenti i Shteteve të Bashkuara të Amerikës, George W. Bush, bëri një vizitë në Tiranë (Tirana).
Lindje
1625 - Giovanni Domenico Cassini, shkencëtar italian dhe astronom († 1712)
1671 - Tomaso Albinoni, kompozitor italian († 1751)
1717 - John Collins, politikan amerikan († 1795)
1724 - John Smeaton, Inxhinier angl. († 1794)
1745 - Caspar Wessel, matematikan danez († 1818)
1757 - Ercole Consalvi Kardinali, kardinali italian († 1824)
1810 - Robert Schumann, kompozitor gjerman († 1856)
1847 - McKinley Ida, Zonja e Parë e Shteteve të Bashkuara († 1907)
1851 - Jacques-Arsène d'Arsonval, fizikan frëng († 1940)
1854 - Douglas Kolin Cameron, politikan kanadez († 1921)
1855 - George Charles Haité, projektuesi angl., piktor dhe illustrator († 1924)
1860 - Alicia Boole Stott, matematikan Irlandez († 1940)
1867 - Frank Lloyd Wright, arkitekt amerikan († 1959)
1872 - Jan Frans De Boever, piktor belg († 1949)
1885 - Karl Genzken, mjek nazist († 1957)
1897 - John G. Bennett, shkencëtar britanik († 1974)
1901 - Lena Baker, vrasës amerikan († 1945)
1903 - Ralph Yarborough, senator i SHBA nga Teksasi († 1996)
1912 - Maurice Bellemare, politikan kanadez († 1989)
1916 - Francis Crick, biolog molekular anglez; Nobel laureati († 2004)
1918 - Robert Preston, aktor amerikan († 1987)
1918 - John D. Roberts, kimist amerikan
1920 - Gwen Harwood, poet Australian († 1995)
1921 - Alan Neiman, piktor amerikan
1921 - Alexis Smith, aktore kanadeze († 1993)
1921 - Suharto, Presidenti i Indonezise († 2008)
1925 - Barbara Bush, Zonja e Parë e Shteteve të Bashkuara
1925 - Eddie Gaedel, lojtar bejsbolli amerikan († 1961)
1925 - Del Ennis, lojtar bejsbolli († 1996)
1927 - Çesk Zadeja, kompozitor shqiptarë († 1997)
1936 - James Darren, aktor amerikan dhe këngëtar
1936 - Kenneth G. Wilson, fizikan amerikan, Nobelist
1939 - Bernie Kejsi, lojtar futbolli amerikan dhe aktor
1940 - Nancy Sinatra, këngëtar amerikan
1940 - Jim Wickwire, alpinist amerikan
1941 - Robert Bradford, politikan irlandez Veriore († 1981)
1941 - Fuzzy Haskins, muzikant amerikan (P Funk)
1942 - Nikos Konstantopoulos, politikan grek
1942 - Chuck Negron, këngëtar amerikan (Tre Dog Night)
1943 - Colin Baker, aktor britanik
1943 - William Calley, kriminel lufte amerikane
1943 - Willie Davenport, atleti amerikan († 2002)
1944 - Mark Belanger, lojtar bejsbolli amerikan († 1998)
1944 - Annie Haslam, piktor anglez dhe këngëtar (Rilindjes)
1944 - Marc Ouellet, Kryepeshkopi i qytetit Quebec
1944 - Boz Scaggs, këngëtar amerikan dhe kompozitor
1946 - Alan Scarfe, i lindur në Kanadë aktor britanik
1947 - Eric F. Wieschaus, biolog amerikan, Çmimi Nobel në Fiziologji dhw Mjekësi
1949 - Emanuel Ax, lindur në Poloni pianisti
1949 - Xhefri Mylett, aktor amerikan († 1986)
1950 - Kathy Baker, aktorja amerikane
1951 - Bonnie Tyler, këngëtari i Uellsit dhe kitarist
1951 - Tony Rice, akustike kitarist amerikan
1955 - Griffin Dunne, aktor amerikan
1955 - Greg Ginn, kitarist amerikan
1956 - Udo Bullmann, politikan gjerman
1957 - Scott Adams, karikaturist
1957 - Don Robinson, lojtar bejsbolli amerikan
1958 - Keenen Ivory Wayans, aktor dhe regjizor
1960 - Mick Hucknall, këngëtari dhe kompozitori angl. (Simply Red)
1960 - Thomas Steen, lojtar hokej Suedez
Vdekje
632 - Muhammed, profet dhe themeluesi i fesë islame
1492 - Elizabeth Woodville, mbretereshë angleze
1845 - Andrew Jackson, politikan dhe ushtarak amerikan
Festa dhe përvjetore
Dita Botërore e kancerit të trurit
Dita Ndërkombëtare e Oqeaneve
Qershor |
6525 | https://sq.wikipedia.org/wiki/9%20Qershor | 9 Qershor |
Ngjarje
1870 – Autori Charles Dickens vdiq në moshën 58-vjeçare.
1891 – Kompozitori Cole Porter lindi në Peru të Indianas.
1940 – Norvegjia iu dorëzua nazistëve gjatë Luftës së Dytë Botërore.
1958 – Mbretëresha hapi aeroportin e rregulluar në Gatwck, në jug të Londrës, që ishte modernizuar me një kosto prej shtatë milionë sterlinash.
1969 – Senati amerikan konfirmoi Warren Burger në krye të drejtësisë të SHBA-së, duke e pasuar Earl Warrenin.
1970 – Mbreti Hussein i Jordanisë i shpëtoi një tentativë atentati, pasi që persona të armatosur kishin hapur zjarr mbi automjetin e tij zyrtar rrugës për pallat.
1978 – Liderët e Kishës së Jezu Krishtit hodhën poshtë politikën 148-vjeçare të moslejimit të njerëzve me ngjyrë që të bëhen priftërinj mormonë.
1990 - U mbajtë në Zagreb simposiumi për helmimet në Kosovë, " Kosova sprovë e ndërgjegjes mjekësore ".
1993 – Princi japonez në fron, Naruhito, u martua me qytetaren Masako Owada.
1995 – Andrew Richard dënohet me burgim të përjetshëm për tentativë dhunimi të një burri tjetër, në rastin e parë të këtij lloji në Britani të Madhe.
1999 - Përfaqësuesit e NATO-os dhe uahtrisë Jugosllave nënsjkruan në Kumanovë marrveshjen tekniko-ushtarake për tërheqjen e ushtrisë dhe policisë Jugosllave nga Kosova.
Lindje
1963 - Johnny Depp, aktor amerikan.
1978 - Miroslav Klose, futbollist gjerman.
1984 - Wesley Sneijder, futbollist holandez.
1986 - Mërgim Mavraj, futbollist shqiptar
1981 - Natalie Portman, aktore
1952 - Bülent Ersoy, këngëtare turke
Vdekje
1870 - Charles Dickens, shkrimtarë anglez.
1974 - Miguel Ángel Asturias, shkrimtar guetomalez, Nobelist
2022 - Matt Zimmerman, aktori kanadez
Festa dhe përvjetore
Qershor |
6526 | https://sq.wikipedia.org/wiki/10%20Qershor | 10 Qershor |
Ngjarje
1878 - u themelua Lidhja Shqiptare e Prizrenit
1886 - Shpërtheu vullkani në malin Tarawera në ishujt veriorë të Zelandës së Re, duke shkaktuar vdekjen e 153 personave.
1924 - Forcat revolucionare në Shqipëri hyjnë në Tiranë, qeveria e kryesuar nga Ilias Vrioni tërhiqet
1940 - Italia zyrtarisht u shpall luftë Britanisë së Madhe dhe Francës gjatë kohës së Luftës së Dytë Botërore. Po këtë datë edhe Gjermania pushton Norvegjinë.
1967 - Përfundon lufta gjashtëditore, ndërkohë izraelitët mposhtin kundërshtarët arabë dhe i zgjerojnë kufijtë e tyre në Lindjen e Mesme.
1977 - James Earl Ray, vrasësi i dënuar i Martin Luther King Jr, ikën nga burgu në Tennessee, Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Ai arrestohet përsëri tri ditë më vonë.
1980 - Në Afrikën Jugore, Kongresi i Shteteve Afrikane lëshon një komunikatë nga lideri i burgosur, Nelson Mandela, në të cilën ai bën thirrje që mbështetësit e lëvizjes antiaparteid të ngrihen për këtë çështje.
1996 - Bisedimet paqësore fillojnë në Irlandën Veriore pa pjesëmarrjen e Sinn Feinit.
1999 - Tërheqja e trupave serbe nga Kosova bëri që NATO-ja t'i japë fund fushatës së sulmeve ajrore kundër Serbisë.
1999 - Miratohet Rezoluta 1244 në Këshillin e Sigurimit të Kombeve të Bashkuara
2007 - Presidenti i Shteteve të Bashkuara të Amerikës, George W. Bush bëri një vizitë zyrtare në Shqipëri, vizita e parë e një presidenti amerikan në Shqipëri.
Lindje
1915 - Saul Bellow, shkrimtar amerikan, nobelist
1934 - Alois Mock, politikan austriak
1934 - Sotir Capo, piktor shqiptar (V. 2012)
1942 - Muharrem Berisha, matematikan, akademik dhe profesor shqiptar (V. 2010)
1943 - Alfred Kanini, shkrimtar, publicist dhe gazetar shqiptar (V. 2011)
1959 - Carlo Ancelotti, trainer futbolli italian
1969 - Xhejlane Godanci, aktore
Vdekje
1976 - Adolf Zukor, Producent filmi hungarezo-amerikan, bashkëthemelues i Paramount Pictures (L. 1873)
1987 - Elizabeth Hartman, aktore amerikane (lindi më 1943)
1988 - Louis L'Amour, shkrimtar amerikan (lindi më 1908)
2000 - Hafez al-Assad, Presidenti i Sirisë (lindi më 1930)
2000 - Brian Statham, futbollist anglez (lindi më 1930)
2001 - Leila Pahlavi vajza e shahut të Iranit Mohammad Reza Pahlavi (lindi më 1970)
2003 - Donald Regan, shefi i shtabit amerikan dhe Sekretar i Thesarit të SHBA-së (lindi më 1918)
2003 - Dr Phil Williams, shkencëtar dhe politikan uellsian (lindi më 1939)
2004 - Ray Charles, muzikant amerikan (lindi më 1930)
2012 - Gordon West, futbollist anglez (L. 1943)
Festa dhe përvjetore
Qershor |
6527 | https://sq.wikipedia.org/wiki/11%20Qershor | 11 Qershor |
Ngjarje
1580 - Juan de Garay themelon Buenos Airesin.
1955 – Shtatëdhjeteshtatë persona humbën jetën dhe 77 të tjerë u plagosën, kur një veturë e garave u rrotullua dhe doli nga pista e garës, duke u përplasur në turmën e shikuesve.
1976 – Gjykimi i 13 mercenarëve – 10 prej të cilëve britanikë – fillon në Angolë, me një heshtje të madhe publike lidhur me akuzat konkrete kundër tyre.
1987 – Margaret Thatcher udhëheq Partinë Konservatore drejt fitores së tretë radhazi në zgjedhjet e përgjithshme të Britanisë së Madhe.
1998 – Më tepër se një milion njerëz në Sudan përballen me urinë, gjë kjo që nxit Kombet e Bashkuara që të shpallin katastrofë në rajon.
2001 – Timothy McVeigh, bombarduesi i Oklahoma Cityt, ekzekutohet me injeksion vdekjeprurës në Shtetet e Bashkuara të Amerikës.
2004 – Zhvillohet funerali shtetëror për ish-presidentin amerikan, Ronald Reagan, në Washington.
2008 – U miratua Himni i Kosovës.
Lindje
1945 - Beqir Musliu - shkrimtar kosovar.
Vdekje
1979 - John Wayne, aktor amerikan
1982 - Al Rinker, këngëtar amerikan, dhe anëtar i Rhythm Boys (lindi më 1907)
1984 - Enrico Berlinguer, politikan komunist italian (lindi më 1922)
1991 - Cromwell Everson, kompozitor i Afrikës së Jugut (lindi më 1925)
1993 - Ray Sharkey, aktor amerikan (lindi më 1952)
1996 - Brigitte Helm, aktore gjermane (lindi më 1908)
1998 - Catherine Cookson, romancieri britanik (lindi më 1906)
2007 - Imre Friedmann, shkencëtar amerikan (lindi më 1921)
2008 - Vo Van Kiệt, ish- kryeministri i Vietnamit (lindi më 1922)
2008 - Miroslav Dvorak, lojtar hokej mbi akull çek(lindi më 1951)
Festa dhe përvjetore
Qershor |
6528 | https://sq.wikipedia.org/wiki/12%20Qershor | 12 Qershor |
Ngjarje
1999 - NATO hyri në Kosovë.
1924 - Qeveria e sapoformuar (pas revolucionit të Qershorit) e kryesuar nga Fan Noli, shpalli programin e saj prej 20 pikash.
Lindje
1924 - George Herbert Walker Bush - Presidenti i 41-të i SHBA-së.
1929 - Anneliese Marie Frank - shkrimtare gjermane me origjinë çifute.
1974 - Lulzim Basha, politikan shqiptar, Kryetar Partisë Demokratike të Shqipërisë dhe Kryetar i Bashkisë së Tiranës.
1981 - Adriana Lima, Fotomodele braziliane
Vdekje
1920 - Selam Musai, luftëtar i shquar shqiptar pjesëmarrës në Luftën e Vlorës në 1920.
Festa dhe përvjetore
Dita e Lirisë në Kosovë, çlirimi i Kosovës nga sundimi serb.
Qershor |
6529 | https://sq.wikipedia.org/wiki/13%20Qershor | 13 Qershor |
Ngjarje
1249 – Kurorëzimi i Aleksandrit III si Mbret i Skocezëve.
1525 – Martin Luther martohet me Katharina von Bora, kundër rregullit të beqarisë të dekretuar nga Kisha Katolike për priftërinjtë dhe murgeshat.
1625 – Mbreti Karl I martohet me princeshën franceze Henrieta Maria de Bourbon.
1774 – Rhode Island bëhet kolonia e parë britanike në Amerikën e Veriut që ndalon importimin e skllevërve.
1777 – Lufta Revolucionare Amerikane: Marquis de Lafayette zbarkon pranë Charleston, në Karolinën e Jugut, në mënyrë që të ndihmojë Kongresin Kontinental të trajnojë ushtrinë e tij.
1798 – Kisha San Luis Rey de Francia ndërtohet.
1805 – Ekspeditat e Ljuisit dhe Klarkut: duke kërkuar, Meriwether Ljuis dhe 4 shokë pikasin Ujëvarat e Mëdha te lumit Misuri.
1871 – Në Labrador, një uragan vret 300 njerëz.
1881 – Luftanija USS Jeannette përplaset me një masë akujsh.
1886 – Një zjarr shkreton pjesën më të madhe të Vankuverit, British Columbia.
1886 – Mbreti Ludvig II i Bavarise gjendet i vdekur në liqenin Starnberg në jug t ëMynihut në orën 23.30.
1893 – Grover Cleveland kalon një operacion sekret por të suksesshëm kirurgjikal për të hequr një pjesë të madhe kanceroze në nofullë; detajet rreth operacionit nuk ju shfaqën publikut amerikan deri më 1917, nëntë vjet pas vdekjes së presidentit.
1898 – Territori i Jukonit formohet, me Dawson si kryeqytet.
1910 – Universiteti i Kolegjit të Inxhinierise te Filipinës krijohet. Thuhet se ky është fakulteti që jep më shumë diploma nëFilipine.
1917 – Lufta e Parë Botërore: sulmi ajror më vdekjeprurës gjerman në Londer gjatë Luftës së Parë Botërore kryhet me bombardues gotha-g dhe rezulton në 162 vdekje, duke përfshirë 46 fëmijë, dhe 432 të plagosur.
1920 - Avni Rustemi vrau në Paris Esad Pashë Toptanin.
1934 –Adolf Hitleri dhe Benito Mussolini takohen ne Venecia, Itali; Musolini më vonë e përshkruan diktatorin gjerman si një majmun të vogël qesharak.
1935 – Në një nga ndeshjet më të njohura të boksit, boksieri James J. Braddock mund Max Baer në Long Island City, Nju Jork, dhe bëhet kampion i peshave të rënda.
1942 – Shtetet e Bashkuara të Amerikës hapin zyrën e tyre për informacion rreth luftës.
1942 – Shtetet e Bashkuara krijojne Zyren e Sherbimeve Strategjike ose OSS.
1944 – Lufta e Dytë Botërore: Gjermania lëshon një kundërsulm në Karentan.
1944 – Lufta e Dytë Botërore: Gjermania lëshon një sulm me Bomba Fluturuese V1 në Angli. Vetëm katër nga 11 bomba goditën shënjestrën e tyre.
1952 – Cështja Katalina: një avion ushtarak Douglas DC-3 suedez goditet nga një avion sovjetik MiG-15.
1955 – Zbulohet miniera e parë e diamantit në BRSS, Mir Mine.
1966 – Gjykata Supreme e Shteteve të Bashkuara vendos në ceshtjen Miranda v. Arizona se policia duhet të informoje të dyshuarit rreth të drejtave të tyre përpara se të pyeten.
1967 – Presidenti i SHBA Lindon Xhonson cakton Thurgood Marshall si anëtarin e parë të zi të Gjykatës Supreme.
1970 – "The Long and Winding Road" bëhet kënga e fundit nr.1 e Beatles.
1971 – Lufta e Vietnamit: New York Times fillon publikimin e Letrave të Pentagonit.
1977 – I dënuari për vrasjen e Martin Luter King Jr. James Earl Ray rikapet pasi u arratis para tre ditëve.
1978 – Forcat e Ushtrisë së Izraelit tërhiqen nga Libani.
1981 – Në ceremoninë e Trooping the Colour në Londër, një adoleshent, Marcus Sarjeant, godet Elizabeten e II me gjashtë plumba manovër.
1982 – Fahdi bëhet mbret i Arabisë Saudite pas vdekjes së vëllait të tij, Khalidit.
1983 – Pioneer 10 bëhet objekti i parë i krijuar nga njeriu që largohet prej sistemit diellor.
1994 – Një juri në Anchorage, Alaska, fajëson moskokëcarjen e Exxon dhe Kapitenit Joseph Hazelwood për fatkeqësinë e Exxon Valdez-it, duke i dhënë mundësinë viktimave të kërkonin një dëmshpërblim prej 15 miliard dollarësh.
1995 – Presidenti francez Jacque Chirac bën të ditur rivazhdimin e testimeve nukleare në Polinezine franceze.
1996 – Montana Freemen dorëzohet pas një qendrese prej 81 ditësh me agjentët e FBI-së.
1997– Një juri dënon Timothy McVeigh me vdekje për bombardimin e Oklahomas.
1999– Forcat e KFOR hynë në Gjakovën e okupuar dhe të masakruar nga sërbet më 13 qershor. *2000 – Presidenti i Korese se Jugut Kim Dae Jung takon Kim Jong-il, udheheqesin e Korese se Veriut, për te filluar për te parën herë samitin inter-korean në qytetin verior të (Pyongyang).
2000 – Italia fal Mehmet Ali Agca, banditin turk që u përpoq të vriste Papa Gjon Palin e II më 1981.
2002 – Shtetet e Bashkuara të Amerikës tërhiqen nga Traktati i Raketave Anti-Balistike.
2005 – Një juri në Santa Maria, Kaliforni liron këngëtarin e popit Michael Jackson për ngacmimin e 13 vjecarit Gavin Arvizo.
2007 – Xhamia Al Askari bombardohet për të tretën herë.
Lindje
823– Karl Tullaci, Perandor i Perandorisë së Shenjtë Romake dhe mbret i Frankëve Perëndimorë (v. 877)
1649 – Adrien Baillet, dijetar dhe kritik francez (v. 1706)
1752 – Fanny Burney, romancier anglez (v. 1840)
1763 – José Bonifácio de Andrade e Silva, burrë shteti brazilian (v.1838)
1773 – Thomas Young, shkencëtar anglez (v.1829)
1775 – Antoni Radziwiłł, politikan polak (v.1833)
1786 – Winfield Scott, gjeneral amerikan (v.1866)
1822 – Carl Schmidt, kimist gjerman (v.1884)
1827 – Alberto Henschel, fotograf dhe biznesmen gjermano-brazilian (v.1882)
1831 – James Clerk Maxwell, fizikanë skocez (v.1879)
1864 – Rudolf Kjellén, shkencëtar politik suedez (v.1922)
1864 – Dwight B. Waldo, mësues dhe historian amerikan (v.1939)
1863 – Lady Lucy Duff Gordon, modeliste për veshje angleze (v.1935)
1865 – William Butler Yeats, shkrimtar irlandez, laureat i cmimit Nobel (v.1937)
1870 – Jules Bordet, imunolog dhe mikrobiolog belg, laureat i cmimit Nobel (v.1961)
1876 – William Sealey Gosset, kimist anglez, statisticien (v.1937)
1884 – Anton Drexler, themelues i partise "Partia e Punëtorëve të Gjermanisë" (v.1942)
1884 – Gerald Gardner, okultist britanik (v.1964)
1884 – Etienne Gilson, filozof francez (v.1978)
1887 – Bruno Frank, autor gjerman (v.1945)
1888 – Fernando Pessoa, poet portugez (v 1935)
1892 – Basil Rathbone, aktor anglez (v.1967)
1893 – Dorothy L. Sayers, autor anglez (v.1957)
1894 – Dr. Leo Kanner, mjek austro-amerikan (v 1981)
1894 – Jacques Henri Lartigue, fotograf francez (v 1986)
1897 – Paavo Nurmi, vrapues finlandez (v.1973)
1899 – Carlos Chávez, kompozitor meksikan (v 1978)
1901 – Tage Erlander, Kryeministër i Suedisë (v.1985)
1903 - Red Grange, lojtar futbolli amerikan (v.1991)
1905 – Xian Xinghai, kompozitor kinez (v 1945)
1906 – Bruno de Finetti, matematikan italian (v.985)
1909 – E. M. S. Namboodiripad, politikan indian (v 1998)
1910 – Mary Whitehouse, aktiviste britanike (v.2001)
1910 – Gonzalo Torrente Ballester, shkrimtar galician (v.1999)
1910 – Mary Wickes, aktore amerikane (v.1995)
1911 – Luis Alvarez, mjek amerikan, laureat i cmimit Nobel (v.1988)
1911 – Erwin Wilhelm Müller, mjek gjerman (v.1977)
1912 – Hector de Saint-Denys Garneau, poet franko-kanadez (v.1943)
1915 – Don Budge, tenist amerikan (v.2000)
1917 – Teddy Turner, komedian (v.1992)
1918 – Ben Johnson, aktor amerikan (v.1996)
1918 – Helmut Lent, pilot gjerman (v.1944)
1923 – Mustafa Demiri, botanist i shquar shqiptar i shekullit të 20 (v.1985)
1924 – Percy Rodriguez, aktor kanadez (v.2007)
1926 – Paul Lynde, aktor amerikan (v.982)
1926 - Teki Kaltani, agronomë shqiptarë
1928 – John Forbes Nash, matematikan amerikan, laureat i cmimit Nobel
1929 – Alan Civil, instrumentist anglo-francez (v.1989)
1929 – Robert Scott, politikan amerikan, guvernator i Karolinës së Veriut (v.2009)
1930 – Ryszard Kukliński, kolonel polak (v.2004)
1931 – Irvin D. Yalom, psikoterapist, Profesor i Psikiatrisë në Stanfrod University
1933 – Tom King, politikan britanik
1935 – Christo, artist bullgar
1935 – Jeanne-Claude Denat de Guillebonnt, artist francez
1935 – Samak Sundaravej, Ish Kryeministër i Tailandës(i 25)
1937 – Erich Ribbeck, futbollist dhe trajner gjerman
1939 – Tom Cheek, komentator amerikan i bejzbollit (v.2005)
1940 – Bobby Freeman, kengetar soul amerikan
1941 – Esther Ofarim, kengetare izraelite
1941 – Marcel Lachemann, bejzbollist amerikan
1943 – Malcolm McDowell, aktor anglez
1943 – Jim Guy Tucker, politikan amerikan, guvernator i Arkansasit
1944 – Ban Ki-Moon, Sekretari i Përgjithshëm i OKB
1945 – Whitley Strieber, autor amerikan
1947 – A. G. Lafley, drejtor ekzekutiv (CEO) amerikan
1948 – Garnet Bailey, lojtar kanadez hokei (v.2001)
1948 – Joe Roth, regjizor dhe producent amerikan
1949 – Dennis Locorriere, kitarist dhe muzikant amerikan
1949 – Ulla Schmidt, politikan gjerman
1950 – Michael Stark, aktor australian
1950 – Gerd Zewe, futbollist gjerman
1951 – Richard Thomas, aktor amerikan
1951 – Stellan Skarsgård, aktor suedez
1952 – Tony Bruno, prezantues amerikan
1952 – Jean-Marie Dedecker, politikan belg dhe ish konkurrent i xhudos
1953 – Tim Allen, komedian dhe aktor amerikan
1954 – Andrzej Lepper, politikan polak
1954 – Rita Cadillac, kërcimtare braziliane
1955 – Leah Ward Sears, Chief Justice i Xhorxhias ne Gjykatën Supreme
1955 – Alan Hansen, ish futbollist skocez
1959 – Steve Georganas, politikan australian
1959 – Lance Kinsey, aktore kanadeze
1961 – Anders Järryd, teniste suedeze
1961 – Teuta Topi, bashkëshorte e ish Presidentit shqiptar Bamir Topi
1962 – Ally Sheedy, aktore amerikane
1962 – Glenn Michibata, tenist profesionist kanadez
1962 – Davey Hamilton, pilot garash amerikan
1962 – Hannah Storm, personalitet televizioni amerikan
1963 – Bettina Bunge, teniste gjermane
1963 – Paul De Lisle, muzikante amerikane
1963 – Catarina Lindqvist, teniste suedeze
1964 – Kathy Burke, aktore angleze
1964 – Christian Wilhelm Berger, kompozitor rumun
1965 – Lukas Ligeti, kompozitor dhe baterist austriak
1965 – Infanta Cristina, Dukesha e Palma de Mallorca
1965 – Lisa Vidal, aktore amerikane
1966 – Grigori Perelman, matematikan rus
1966 – Naoki Hattori, pilot garash japonez
1968 – David Gray, muzikant britanik
1968 – Denise Pearson, këngëtare britanike
1968 – Fabio Baldato, ciklist italian
1968 – Spike Breakwell, komedian britanik
1968 – Marcel Theroux, shkrimtar britanik
1970 – Chris Cairns, lojtar kriketi neo-zelandez
1970 – Rivers Cuomo,muzikant amerikan
1972 – Natalie MacMaster, muzikante kanadeze
1973 – Sam Adams, lojtar futbolli amerikan
1973 – Mattias Hellberg, muzikant suedez
1973 – Ville Laihiala, muzikant finlandez
1973 – Kasia Kowalska, këngëtare polake e popit
1974 – Selma Björnsdóttir, këngëtare islandeze
1974 – Steve-O, personalitet televizioni amerikan
1974 – Brande Roderick, aktore amerikane
1974 – Takahiro Sakurai, dublant japonez
1974 – Valeri Bure, lojtar hokei rus
1975 – Ante Covic, futbollist australian
1975 – Johannes Grenzfurthner, artist austriak, shkrimtar dhe regjizor
1975 – Riccardo Scimeca, futbollist anglez
1976 – Kym Marsh, këngëtare, aktore, prezantuese angleze
1976 – Jason 'J' Brown, këngëtar anglez
1978 – Ethan Embry, aktor amerikan
1978 – Mathis Künzler, aktor zviceran
1978 – Jason Michael Carroll, muzikant i muzikës country
1978 – Mikako Ichikawa, aktore dhe modele japoneze
1979 – Nila Håkedal, lojtar norvegjez i volejbollit të plazhit
1980 – Darius Vassell, futbollist anglez
1980 – Florent Malouda, futbollist francez
1980 – Markus Winkelhock, pilot garash gjerman
1980 – Sarah Connor, këngëtare gjermane
1981 – Chris Evans, aktor amerikan
1982 – Kenenisa Bekele, atlet etiopian
1983 – Matt Allison, pilot garash britanik
1983 – Jason Spezza, lojtar hokei kanadez
1983 – Ryan Conferido, kërcimtar amerikan
1984 – Nery Castillo, futbollist meksikano-uruguaian
1985 – Raz-B, këngëtar amerikan
1985 – Danny Syvret, lojtar hokei kanadez
1985 – Filipe Albuquerque, pilot garash portugez
1986 – Kat Dennings, aktore amerikane
1986 – Ashley Olsen, aktore amerikane
1986 – Mary-Kate Olsen, aktore amerikane
1988 – Reece Noi, aktor britanik
1989 – Lisa Tucker, këngëtare amerikan
1989 – Tommy Searle, garues profesionist i motocross
1990 – Aaron Johnson, aktor britanik
Vdekje
1036 – Ali az-Zahir,kalif (l.1008)
1236 - Shën Antoni , shenjtor (l.1196)
1256 – Tankei, skulptor japonez (l. 1173)
1636 – George Gordon, Markezi i parë i Huntly, politikan skocez (l. 1562)
1645 – Miyamoto Musashi, luftëtar japonez
1665 – Egbert Bartholomeusz Kortenaer, admiral hollandez (l. 1604)
1760 – Antoine Court, ministër francez i Hygenoteve (l. 1696)
1784 – Henry Middleton, President Amerikan i Kongresit Kontinental(l. 1717)
1881 – Josef Skoda, mjek cek (l. 1805)
1886 – Mbreti Ludwig II i Bavarise (l. 1845)
1898 – Joseph-Adolphe Chapleau, jurist dhe politikan kanadez (l. 1840)
1904 – Nikiphoros Lytras, piktor grek(l. 1832)
1918 – (i vrare) Duka i Madh Mikhail i Rusise, vëllai i vogël i Car Nikolla II (l. 1878)
1930 – Henry Segrave, garues garash britanik që mbajti rekordin e shpejtësisë në tokë dhe ujë(l. 1896)
1931 – Shibasaburo Kitasato, mjek japonez (l. 1851)
1943 – Kočo Racin, poet maqedonas (l. 1908)
1951 – Ben Chifley, Kryeministër i Australisë (l. 1885)
1958 – Edwin Keppel Bennett, shkrimtar britanik (l. 1887)
1965 – Martin Buber, filozof austriak (l. 1878)
1965 – David Drummond, politikan australian (l. 1890)
1972 – Clyde McPhatter, muzikant amerikan (l. 1932)
1972 – Georg von Békésy, biofizikant hungarez, marrës i cmimit Nobel për mjekesi (l. 1899)
1972 – Stephanie von Hohenlohe, lindur në Austri spiun gjerman gjatë Luftës së Dytë Botërore (l. 1891)
1972 – Dündar Taşer, nacionalist turk (l. 1925)
1977 – Matthew Garber, aktor fëmijë britanik (Mary Poppins) (l. 1956)
1979 – Darla Hood, aktore amerikane (l. 1931)
1980 – Walter Rodney, historian nga Gujana dhe figurë politike (l. 1942)
1982 – Mbreti Khalid i Arabisë Saudite (l. 1912)
1982 – Peter Maivia, mundës (l. 1935)
1982 – Riccardo Paletti, pilot i Formula 1 (l. 1958)
1984 – António Variações, parukier dhe muzikant portugez (l. 1944)
1986 – Benny Goodman, muzikant amerikan (l. 1909)
1987 – Geraldine Page, aktore amerikane (l. 1924)
1989 – Fran Allison, amerikan, personalitet i hershëm i televizionit (Kukla, Fran and Ollie) (l. 1907)
1991 - Teki Kaltani, agronomë shqiptarë (l. 1926)
1993 – Deke Slayton, astronaut (l. 1924)
1993 – Gérard Côté, vrapues kanadez (l. 1913)
1998 – Birger Ruud, atlet norvegjez (l. 1911)
2002 – John Hope, meteorolog amerikan (l. 1919)
2003 – Malik Meraj Khalid, ish Kryeministër i qeverisë së përkohshme të Pakistanit (l. 1916)
2004 – Dick Durrance, skiator amerikan (l. 1914)
2004 – Ralph Wiley, shkrimtar dhe gazetar amerikan (b. 1952)
2005 – Jonathan Adams, aktor anglez (b. 1931)
2005 – Álvaro Cunhal, shkrimtar dhe politikan portugez (l. 1913)
2005 – David Diamond, kompozitor amerikan (l. 1915)
2005 – Lane Smith, aktor amerikan (l. 1936)
2006 – Charles Haughey, Taoiseach(kreu i qeverisë irlandeze) (l. 1925)
2007 – Walid Eido, deputet libanez (l. 1942)
2008 – Tim Russert, prezantues televizioni amerikan, moderator i NBC News Meet the Press (l. 1950)
2008 – Gertrude Fröhlich-Sandner, politikane austriake (l. 1926)
2009 – Mitsuharu Misawa, mundës profesionist japonez (l. 1962)
2009 – Fathi Yakan, udhëheqës libanez dhe klerik islam (l. 1933)
Festa dhe përvjetore
Perandoria Romake – Quinquatrus Minusculae mbajtur në nder të Minervës
Perandoria Romake – dita e shtatë e Vestalias në nder të Vestes
Shën Antoni i Padovës, prift, rrëfyes , doktor i kishës
Shen Agricius, peshkop i Sensit, rrëfyes
Shën Leo III, papë
I shenjtëruari Thomas Woodhouse, martir
Qershor |
6530 | https://sq.wikipedia.org/wiki/14%20Qershor | 14 Qershor |
Ngjarje
1841 – Parlamenti i parë kanadez filloi punën në Kingston.
1900- Hawaii u bë territor i SHBA-së.
1907- Gratë në Norvegji e fituan të drejtën për të votuar.
1927- Presidenti nikaraguas, Adolfo Diaz, nënshkroi një traktat me SHBA-në, duke e lejuar ndërhyrjen amerikane në shtetin e tij.
1940 – Nazistët e hapën kampin e tyre të përqendrimit në Auschwitz, në Poloninë e okupuar nga Gjermania.
1940 – Ushtarët gjermanë hynë në Paris. Me okupimin e Parisit u paralajmërua vënia e orës policore.
1945 – Burma u çlirua nga Britania.
1949 – U formua shteti i Vietnamit.
1965 – Një triumvirat ushtarak mori kontrollin mbi Sajgon, në Vietnamin Jugor.
1982 – Forcat argjentinase iu dorëzuan ushtarëve britanikë në Ishujt e Falklandit.
1985 – Nisi rrëmbimi 17-ditësh i aeroplanit TWA. Rrëmbyesit ishin shiitë libanezë.
1996 – Rebelët çeçenë morën 2.000 njerëz peng në një spital në Rusi.
1999 - Çlirimi i Gjakovës nga pushtuesit serb.
Lindje
1920 - Ramadan Sokoli, muzikologu i shquar shqiptar.
1928 - Ernesto Çe Gevara, revolucionar.
1969 - Shtefi Graf, tenisere gjermane.
1899 - Jasunari Kavabata, shkrimtar japonez.
Vdekje
1939 - P. Ambroz Marlaskaj OFM, publicist, mësues, tekstolog, jurist dhe deputet i Kuvendit Kushtetues.
1968 - Salvatore Quasimodo, poet italian, nobelist
1986 - Jorge Luis Borges, shkrimtar argjentinas
Festa dhe përvjetore
Dita Boterore e Dhurimit te Gjakut
Qershor |
6531 | https://sq.wikipedia.org/wiki/15%20Qershor | 15 Qershor |
Ngjarje
1389 - Beteja e Kosovës .
1945 - Përtëritje të SPD-në Berlin
1999 - Çlirimi i Gjilanit nga forcat serbe.
2008 - Hyri në fuqi Kushtetuta e Republikës së Kosovës.
Lindje
1843 - Edvard Grieg, kompozitor norvegjez
1861 - Spiro Xega,patriot i Rilindjes dhe pioneer i pictures shqiptare
1914 - Jurij Vladimirovič Andropov, polotikan sovjetik
1919 - Alberto Sordi, aktor italian
1933 - Sergio Endrigo, kantautor italian
1946 - Demis Roussos, kengetar grek
1953 - Meri Cetinić, kengetare krote
1953 - Xi Jinping, politikan kinez
1954 - Jim Belushi, aktor dhe këngëtar shqiptaro-amerikan
1963 - Helen Hunt, aktore amerikane
1964 - Michael Laudrup, futbollist danez
1964 - Courteney Cox, aktore amerikane
1969 - Oliver Kahn, futbollist gjerman
1969 - Ice Cube, reper, aktor dhe producent amerikan
1979 - Mehedin Pergjecaj - Meda, këngëtar kosovar
Vdekje
1849 - James Knox Polk, politikan amerikan, kryetari i njimbdhjetë i SHBA-ve.
1915 - Josif Bageri, poet dhe publicist shqiptar.
1938 - Ernst Ludwig Kirchner, piktor gjerman
2010 - Bekim Fehmiu, aktor shqiptar, me famë botërore
Festa dhe përvjetore
Qershor |
6532 | https://sq.wikipedia.org/wiki/16%20Qershor | 16 Qershor | 16 Qershor 1999 Dita e Çlirimit të qytetit të Pejës
Ngjarje
1567 – Mary, mbretëresha e skocezëve, burgoset në Kështjellën e Lochleven.
1779 – Duke i dalë në ndihmë SHBA-së, Spanja i shpall luftë Anglisë.
1784 – Holanda ndalon veshjet portokalli.
1858 – Presidenti i famshëm amerikan, Abraham Lincoln, i cili e shpëtoi SHBA-në nga ndarja, ka thënë: “Një shtëpi e ndarë brenda vetes nuk mund të qëndrojë në këmbë”.
1881 – Austro-Hungaria dhe Serbia nënshkruajnë marrëveshje ushtarake.
1913 – Parlamenti i Afrikës së Jugut ua ndalon me ligj zezakëve të jenë pronarë të tokave.
1935 – Kongresi amerikan miraton “Marrëveshjen e re” të presidentit Federick Delano Roosevelt.
1955 – Papa Piu XII shkishëron presidentin argjentinas Juan Peron.
1957 – Franca ndërmerr ofensivë të madhe ushtarake në Algjeri.
1973 – Leonid Brezhnev viziton SHBA-në.
1995 – Kryhet një masakër e madhe në Algjeri, ku vriten me dhjetëra persona.
Lindje
1612 - Murati i IV, sulltan osman
1723 - Adam Smith, babai i Ekonomise Politike.
1858 - Gustav i V, mbret suedez 1907 - 1950
1863 - Paul Vidal, kompozitor francez
1867 - Konstantin D. Balmont, shkrimtar sovjet
1890 - Sten Lorel, aktori i famshëm komik britanik, dhe gjysma e dyshës së famshme Laurel-Hardi
1890 - Stan Laurel, aktor anglez
1938 - Kemal Coco, letrar dhe gazetar boshnjak
1948 - Ivo Komšić, politikan boshnjako-kroat
1952 - Gino Vannelli, kengëtar kanadez
1978 - Daniel Brühl, aktor gjerman
1980 - Sibel Kekilli, aktore gjermane me prjardhje turke
2006- Akila pasardhesja e Akilit te Greqise
Vdekje
Festa dhe përvjetore
Qershor |
6533 | https://sq.wikipedia.org/wiki/17%20Qershor | 17 Qershor |
Ngjarje
1773 - Cúcuta, Juana Rangel de Cuéllar fondoi Kolumbin.
1775 - Revolucioni Amerikanë: Beteja e Bunker Hill.
1885 - Statuja e Lirisë mbërrin në portin e New York-ut.
1940 - Lufta e Dytë Botërore: Operacioni Ariel fillon - trupat Aleate fillojnë zbrazjen e Francës, dhe më mbas Gjermania zë Parisin dhe shumicën e vëndit.
1940 - Tri shtetet Baltike të Estonia, Latvia dhe Lituania ranë nën pushtimin e Bashkimit Sovietik.
1944 - Izlanda bëhet republik.
1953 - Në Gjermaninë Lindore, Bashkimi Sovietik urdhëron një divizion trupash në Berlinin Lindorë të shuaj një rivoltë.
2007 - Në Budvë është burgosur ish gjenerali i policisë serbe , Vllastimir Gjorgjeviq, i akuzuar nga tribunali i Hagës për krime lufte në Kosovë gjat vitit 1999.
2008 - Haris Silajxhiq, kryesues i radhës së presidencës së Bosnjës dhe Hercegovinës , për herë të parë viziton Shqipërinë.
Lindje
1967 - Koichi Yamadera, aktor dhe dublues japonez
Vdekje
Festa dhe përvjetore
Qershor |
6534 | https://sq.wikipedia.org/wiki/18%20Qershor | 18 Qershor |
Ngjarje
1953 – Egjipti rrëzon mbretërinë dhe zyrtarisht shpallet Republikë, me gjeneralin Neguib si president të parë.
1954 – Pierre Mendes-France bëhet kryeministër i Francës.
1972 – Ndodh katastrofa ajrore Staines me vdekjen e 118 personave, kur një aeroplan rrëzohet vetëm dy minuta pas që të ngrihet nga aeroporti ndërkombëtar i Londrës “Heathrow”.
1981 – Epidemia e AIDS-it zyrtarisht njihet nga ekspertët mjekësorë në San Francisco të Californias.
1984 – Një përleshje ndërmjet rreth 5.000 policëve dhe një numri të përafërt të minatorëve ndodh në Orgreave, Yokshiren jugore, gjatë protestës së viteve 1984-1985 të minatorëve britanikë.
1997 – Sirhan Sirhanit i refuzohet lirimi me kusht për të dhjetën herë. Ai kishte vrarë kandidatin presidencial amerikan, Robert Kennedy, më 1968.
2002 – Në Algier, Algjeri, ministrat e Jashtëm të Etiopisë dhe Eritresë nënshkruan një marrëveshje preliminare të armëpushimit dhe u pajtuan të punojnë se bashku për një paqe të përhershme pas luftës dyvjeçare për kufijtë.
2006 - Kazakistani lansoi satelitin vete të parë.
Lindje
1918 - Franco Modigliani, ekonom italian dhe fitues i çmimit Nobel
1924 - George Mikan, basketbollist amerikan
1942 - Paul McCartney, britanski kantautor
1943 - Raffaella Carrà, këngëtare italiane dhe yll i TV
1949 - Lech Kaczyński, Presidenti i Polonisë
1952 - Isabella Rossellini,aktore italiane
1974 - Kenan Imirzalioglu, aktor turk
Vdekje
1904 - Sami Frashëri, rilindasi enciklopedist, u nda nga jeta ne moshen 54 vjeqare.
1928 - Roald Amundsen, hulumtues norvegjez
1936 - Maksim Gorki, letrar rus
2006 - Adi Lukovac, kantautor boshnjak
Festa dhe përvjetore
Qershor |
6535 | https://sq.wikipedia.org/wiki/19%20Qershor | 19 Qershor |
Ngjarje
1886 - Me nismën e Shoqërisë së Stambollit u hap shkolla e parë shqipe në Kosovë.
2008 - Hashim Thaçi, kryeministër i Republikës së Kosovës, në cilësinë e kryeministrit për herë të parë viziton Republikën e Shqipërisë.
Lindje
1623 - Blaise Pascal, matematikan dhe fizikant francez.
1933 - Otto Barić, trainer futbolli kroat.
1941 - Václav Klaus, politikan çek dhe president i Republikës Çeke.
1947 - Salman Ruzhdi, shkrimtar indian.
1978 - Dirk Nowitzki, basketbollist gjerman.
Vdekje
1949 - Vlladimir Nazor, shkrimtar kroat.
1988 - Marie Logoreci, aktore shqiptare (L. 1920)
1993 - William Golding, shkrimtar britanik, nobelist
Lidhje të jashtme
https://web.archive.org/web/20160305045934/http://kalendar.gazetakritika.net//kalendari/calendar.php?mode=view&id=345
BBC: On This Day
Qershor |
6536 | https://sq.wikipedia.org/wiki/20%20Qershor | 20 Qershor |
Ngjarje
2003 - Themelohet Wikimedia: organizata drejtuese e projekteve të ndryshme, krijuar në përputhje me ligjin e Floridas, ShBA regjistruar në këtë shtet më 2003, nga nismëtari i Wikipedias, zoti Jimbo Wales.
2008 - Kryetari i Republikës së Kosovës Fatmir Sejdiu flet në Këshillin e Sigurimit të OKB-s
Lindje
1793 - Aleksander Fredro, dramaturg polak
1819 - Jacques Offenbach, kompozitor francez
1909 - Errol Flynn, aktor amerikan
1948 - Stelvio Mestrovich, shkrimtar, muzikolog, poet e kritik letrar italian
1967 - Nicole Kidman, aktore australiane.
1949 - Lionel Richie, këngëtar amerikan
1956 - Jera Kruja, neurologe shqiptare
1978 – Frank Lampard, futbollist anglez
Vdekje
1995 - Émil Cioran, shkrimtar dhe filozof francez me prejardhje rumune .
Festa dhe përvjetore
Dita ndëkombëtare e refugjatëve
Lidhje të jashtme
http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/june/20
http://learning.blogs.nytimes.com/en-this-day/june-20 {
.
Qershor |
6537 | https://sq.wikipedia.org/wiki/21%20Qershor | 21 Qershor |
Ngjarje
Dita më e gjatë e vitit,15 orë e 35 minuta.
1947 – Në vitin 1947, Fan Noli botoi librin ‘Beethoven and French Revolution’ dhe i dërgoi nje kopje kritikut George Berndard Shaw – ky iu përgjigj me shaka e kompliment: “Ngatërruat profesionin, kur u bëtë prift…”
1788 – Kushtetuta amerikane hyri në fuqi kur New Hampshire u bë shteti i nëntë që e ratifikoi.
1937 – Në Paris, Kabineti i Frontit të Bashkuar i Leon Blumit dha dorëheqje.
1940 – U martuan Richard Nixon dhe Thelma Catherine Ryan.
1941 – Ushtarët gjermanë hynë në Rusi nga Arktiku drejt Detit të Zi.
1954 – Shoqata amerikane kundër Kancerit raportoi për një numër të konsiderueshëm të vdekjeve në mesin e duhanprirëse, krahasuar me joduhanpirësit.
1963 – Franca bëri të ditur se po tërhiqej nga flota e NATO-s për Atlantikun e Veriut.
1985 – Shkencëtarët deklaruan se një skelet i ekshumuar në Brazil ishte i kriminelit nazist të luftës, Josef Mengele.
1990 - Nga tërmeti në veri të Iranit , humbën jetë rreth 100.000 njerz.
1993 – Në Madrid, pesë zyrtarë të lartë ushtarakë dhe dy civilë humbën jetën nga sulmi me një autobombë.
2001- Ish-koloneli Haitian, Carl Dorelien, u arrestua në portin St. Lucie. Dorelien ndodhej në ekzil që nga viti 1994, kur u dënua me burgim të përjetshëm në lidhje me një masakër të vitit 1994.
2003 – Libri i pestë me Harry Potter, “Harru Potter and the Order of the Phoenix” u botua nga J. K. Roëling. Amazon.com dërgoi më shumë se një milion kopje në këtë ditë, duke qenë dita me shpërndarjen më të madhe të një artikulli të caktuar në historinë e tregtisë përmes internetit. Libri vuri rekorde në shitje me rreth pesë milion kopje të shitura në botë gjatë ditës së parë.
Lindje
1953 - Benazir Buto ish kryetare e qeverisë së Pakistanit.
1955 - Nijaz Omerović, skrimtar dhe piktor boshnjak
1961 - Manu Chao, muzikant francez
1978 - Erica Durance, aktore kanadeze
Vdekje
1914 - Bertha von Suttner, letrare dhe pacifiste austriake
1957 - Johannes Stark, fizikant gjerman
Festa dhe përvjetore
Dita Ndërkombëtare e Muzikës
Qershor |
6538 | https://sq.wikipedia.org/wiki/22%20Qershor | 22 Qershor |
Ngjarje
1941 – Gjermania naziste fillon pushtimin e Bashkimit Sovjetik. Lideri sovjetik, Joseph Stalin, befasohet nga sulmi i papritur i forcave të Adolf Hitlerit. Nazistët Marshojnë drejt Moskës. Ai kështu shkeli marrëveshjen e nënshkruar ndërmjet Gjermanisë dhe Bashkimit Sovjetik për respektimin e sovranitetit reciprok.
1979 – Gjykata britanike e liron Jeremy Thorpen, liderin e Partisë Liberale nga akuzat për tentativë vrasje të Norman Scottit.
1981 Mark Chapman e pranon se kishte qëlluar për vdekje frontmenin e “Beatles”, John Lennonin. Ai në dhjetor të vitit 1980 e kishte vrarë këngëtarin më të famshëm të asaj kohe. Ai kishte ndryshuar në mënyrë dramatike deklaratën, duke theksuar se thirrja për vrasjen e Lennonit i kishte ardhur nga Zoti.
2001 – Gjykata vendos t’i lirojë dy të miturit që kishin kryer vrasjen e James Bulger. Drejtësia kishte bindjen se djemtë e moshës dhjetëvjeçare nuk ishin plotësisht të vetëdijshëm për veprim që kishin bërë.
2004 – Një gjykatë belge e dënon me vdekje Marc Dutrouxin, i cili kishte dhunuar, torturuar dhe vrarë fëmijë.
Lindje
1767 - Wilhelm von Humboldt, gjeograf,dhe burr shteti gjerman.
1805 - Giuseppe Mazzini, revulucionar italian dhe themelues i lëvizjes "Italia e Re" në shek. 19.
1898 - Erich Maria Remarque, letrar gjerman
1932 - Soraya Esfandiary Bakhtiari, bukuroshe persiane, gruaja e dytë eshahut Mohammed Rez Pahlavi.
1949 - Meryl Streep, aktore amerikane
1953 - Cyndi Lauper, kantautore amerikane
1961 - Jimmy Somerville, muzikant anglez
1964 - Dan Brown, shkrimtar amerikan i trillerve detektiv.
2003 - Ledjano Hajdini
Vdekje
1691 - Sulejmani i II-të, sulltan i perandorisë osmane
1961 - Marija Rumune,princeshë rumune dhe mbretëreshë e mbretërisë së Jugosllavisë.
Festa dhe përvjetore
Qershor |
6539 | https://sq.wikipedia.org/wiki/23%20Qershor | 23 Qershor |
Ngjarje
1887 - Krijohet Banff National Park, i pari në Kanada
1956 - Gamal Abdel Naser zgjidhet kryetar i Egjyptit.
1967 – Konferenca Glassboro - Presidenti amerikan, Lyndon B. Johnson, takohet me kryeministrit sovjetik, Alexei Kosygin, në Glassboro të New Jerseyt, ku u mbajt një konferencë treditore për shqetësimet e dy superfuqive të luftës së ftohtë.
1968 - 74 persona u vranë dhe 150 të tjerë u plagosën në stampede futbolli në drejtim të një daljeje të mbyllur në stadiumin e Buenos Airesit.
1972 – Presidenti amerikan, Richard Nixon, dhe shefi i kabinetit të tij i Shtëpisë së Bardhë, H. R. Haldeman, incizohen gjatë bisedave të tyre ku përpiqen ta përdorin CIA-n për ndaljen e hetimeve të zhvilluara nga FBI-ja pas dyshimeve për aferën Watergate, shkak i së cilës Nixon dha dorëheqjen.
1981 – Një aeroplan i kompanisë “India Air” kishte humbur kontrollin mbi territorin ujor irlandez, duke lënë 329 pasagjerë të vdekur. Aeroplani nuk kishte kaluar më shumë se 45 minuta fluturim pas ngritjes nga aeroporti londinez në momentin kur ka humbur kontaktin me radarët.
1983 – Papa Gjon Pali i Dytë u takua me liderin e ndëshkuar të punëtorëve të Polonisë, Lech Walesa, i cili ishte lider i “Solidaritetit”, një lëvizje që nxiti frymën e rebelimit të polakëve për rrëzimin e komunizmit në fund të viteve tetëdhjetë.
1985 - Një bombë terroriste në fluturimin Air India 182 rrëzon një Boeing 747 në bregun e Irlandës, duke i vrarë të 329 personat në avion.
1990 - Moldavia deklaron pavarësinë.
1992 – “Teflon Don” u dënua me burgim të përjetshëm. Bosi i krimit të New Yorkut, John Gotti, ishte dënuar me dënimin kapital. Atij nuk i ishte lejuar as e drejta e ankesës. Ai ishte drejtuesi i mafisë më të madhe njujorkeze, që zhvaste dhe vriste njerëz të biznesit.
1994 - Republika e Afrikës së Jugut, pasi shfuqizon ligjet mbi Apartheidin, ripranohet në Mbledhjen e Organizatës së Kombeve të Bashkuar.
Lindje
1936 - Konstantinos Simitis, politikan grek.
1937 - Martti Oiva Ahtisaari, politikan finlandez.
1944 - Đani Maršan, këngëtar kroat
1960 - Fadil Vokrri, futbollist.
1972 - Zinedine Zidane, futbollist francez.
Vdekje
1996 - Andreas Papandreu, politikan dhe ekonomist grek, premieri i parë socialist dhe themelues i PASOK-ut.
1972 - Akaki Khorava, aktor gjeorgjiano-rus.
2014 - Ali Jasiqi, shkrimtar shqiptar
Festa dhe përvjetore
Qershor |
6540 | https://sq.wikipedia.org/wiki/24%20Qershor | 24 Qershor |
Ngjarje
1910 - Japonia sulmon Korenë
1948 - Fillon Bllokimi i Berlinit. Bashkimi Sovjetik bllokon të gjitha rrugëlidhjet automobilistike dhe hekurudhore midis Gjermanisë Perindimore dhe Berlinit Perindimor.
Lindje
1911 - Ernesto Sabato - shkrimtar argjentinas
1937 - Renzo Arbore - muzikant, këngëtar, dhe aktor italian
1963 - Demir Reshiti - Shkrimtar
1930 - Claude Chabrol, regjisor francez
1942 - Arthur Brown, këngëtar amerikan
1942 - Arqile Gjata, poet shqiptar
1978 - Ariel Pink, muzikant amerikan
1987 - Lionel Messi, futbollist argjentinas
1992 - David Alaba, futbollist austriak
Vdekje
1908 - Grover Cleveland, politikan dhe kryetar amerikan
1996 - Beqir Musliu, Shkrimtar
2010 - Sadri Ahmeti, Piktor akuarelist, poet shqiptar
2013 - Emilio Colombo, politikan italian (l. 1920)
Festa dhe përvjetore
Kisha Ortodokse kremton Lindjen e Shën Joan Pararendësit dhe Pagëzorit, profetit më të madh të Krishterimit.
Qershor |
6541 | https://sq.wikipedia.org/wiki/25%20Qershor | 25 Qershor |
Ngjarje
1847 - Robërit zezak të liruar nga SHBA-të, themelues të Liberisë, shpallën këtë shtet të Afrikës Republikë të Pavarur.Në të njejten ditë të vitit 1862. Liberinë e njohin edhe SHBA-të.
1950 – Me një forcë ushtarake prej mbi 100.000 trupash, Koreja Veriore sulmon fqinjin e vet jugor, duke e filluar në këtë mënyrë edhe zyrtarisht luftë ndërmjet dy Koreve.
1963 – Lindi ylli britanik i rockut, George Michael.
1975 – Mozambiku shpall pavarësinë nga Portugalia.
1985 – Policia britanike arreston 13 persona për lidhjet e tyre me IRA-n kryengritëse, e cila kishte filluar një fushatë masive të bombardimeve në vend.
1991 - Slovenia dhe Kroacia shpallen pavarsinë.
1993 – Kim Campbell jep betimin si kryeministrja e parë femër e Kanadasë.
1997 – Hulumtuesi francez i gjallesave të nëndetshme dhe oqeanografike, Jacques Cousteau, ndërron jetë në Sydney të Australisë, në moshën 43-vjeçare.
2009 - Përurohet autostrada Rrëshen - Kalimash. Rruga e " Bashkimit kombëtarë".
2005 – Mahmoud Ahmadinejas zgjidhet president i Iranit, duke i dhënë kështu një kah më ekstrem Republikës Islamike.
Lindje
1852 - Antonio Gaudi, arqitekt spanjol
1858 - Georges Courteline, dramatiurg francez
1860 - Gustave Charpentier, kompozitor francez
1864 - Walther Hermann Nernst, kimist dhe fizikant gjerman
1903 - George Orwell, letrar dhe eseist anglez
1925 - Robert Venturi, arqitekt amerikan
1926 - Ingeborg Bachmann, letrare austriake
1936 - Rexhep Qosja, shkrimtar shqiptar
1961 - Ricky Gervais, komedian, moderator radios dhe aktor britanik
1963 - George Michael, muzikant britanez
1990 - Doloreza KullolliGazetare ne TV- NEWS24 ALBANIA
Vdekje
1533 - Marija Tudor, mbretereshe franceze
1767 - Georg Philipp Telemann, kompozitor gjerman
1861 - Abdul Mexhidi i I-rë, sulltan i prandorisë osmane
1997 - Jacques-Yves Cousteau,hulumtues francez
2009 - Michael Jackson ,këngëtar, autor, kompozitor, koreograf, valltar amerikan, i quajtur ndryshe "King of Pop" (Mbreti i pop-it).
Festa dhe përvjetore
Përkujtohet përvjetori i masakrave në Çamëri. Viktimat ishin kryesisht gra dhe fëmijë. Kjo ishte një nga masakrat më të egra të grekëve ndaj popullsisë autoktone Shqiptare, në luftën e dytë botërore.
Qershor |
6542 | https://sq.wikipedia.org/wiki/27%20Qershor | 27 Qershor |
Ngjarje
. Me 27 Qershor 1944 u krye nje masaker e vertete nga shteti grek kunder popullsise shqiptare te Camerise . Mijera te vrare pa kursyer edhe femijet e porsalindur, mbi 25000 te debuar nga shtepite . 27 Qershori eshte nje Dite Perkujtimi per Camerine e shumevuajtur , kete vit eshte 75 Vjetori i kesaj masakre barbare.
27 Qershori eshte dita e 178 e vititi ne kalendarin gjeorgjian.
Lindje
1462 - Luj XII, francuski kralj
1550 - Karlo i IX, mbret francez
1846 - Charles Stewart Parnell, politikan irlandez
1877 - Charles Glover Barkla,fizikant britanez
1917 - Prenk Jakova - kompozitori i njohur shqiptar.
1941 - Krzysztof Kieslowski, regjisor filmi polak
1955 - Isabelle Adjani, aktore francezea
Vdekje
2001 - Jack Lemmon, aktor amerikan
2007 - Ramiz Delalić,luftëtar boshnjak
Festa dhe përvjetore
Dita e mestizo - Brazil
Qershor |
6543 | https://sq.wikipedia.org/wiki/28%20Qershor | 28 Qershor |
Ngjarje
1709 – Rusët mposhtën kozakët në Betejën e Poltavës.
1776 – Kolonistët amerikanë zmbrapsën një sulm britanik nga deti në Charleston.
1911 – Samuel J. Battle u bë polici i parë afrikano-amerikan në New York City.
1914 – Franz Ferdinandi dhe zonja e tij u vranë nga një nacionalist serb në Sarajevë të Bosnjës.
1919 – U nënshkrua Traktati i Versajës duke i dhënë fund Luftës së Parë Botërore, saktësisht pesë vjet pas fillimit të saj.
1942 – Trupat gjermane ndërmorën një ofensivë për t’i marrë nën kontroll fushat sovjetike të naftës në Kaukaz dhe në qytetin e Stalingradit.
1944 - Luftës së Velegllavës. Ndeshja e parë, më e madhe, e mbrojtësve të kufirit shqiptar me njësitë sulmuese të armikut komunisto‑çetnik serb, filluar me sulmin në pozicionet e Kikës.
1945 – Gjenerali amerikan, Douglas McArthur, deklaroi se e kishte shuar rezistencën japoneze në Filipine.
1950 – Forcat koreanoveriore morën nën kontroll Seulin, kryeqytetin e Koresë së Jugut.
1954 – Ushtarët francezë filluan tërheqjen nga provinca Tonkin e Vietnamit.
2001 - U burgos kryetari i Jugosllavisë Sllobodan Millosheviq, dhe iu dorëzua Gjykatës Ndërkombëtare për krime në Hagë, kryetar i parë i një shteti që i është dorëzuar Gjykatës Ndërkombëtare.
Lindje
1948 - Kathy Bates, aktore amerikane fituese e Academy Awards
1867 - Luixhi Pirandelo, dramaturg dhe shkrimtar italian (v. 1936)
1960 - John Elway, lojtar futbolli amerikan
1961 - Jeff Malone, lojtar basketbolli amerikan
1963 - Charlie Clouser, tastierë amerikane,
1964 - Mark Grace, lojtar bejsbolli amerikan
1964 - Sanjeev Bhaskar, aktor dhe komedian britanik
1965 - Jessica Hecht, aktore amerikane
1965 - Sonny Strait, aktor amerikan
1966 - John Cusack, aktor amerikan
1966 - Mary Stuart Masterson, aktore amerikane
1967 - Bellows Gil, aktor kanadez
1968 - Adam Woodyatt, aktor anglez
1969 - Danielle Brisebois, aktore amerikane
1969 - Ayelet Zurer, aktore izraelite
1970 - Steve Burton, aktor amerikan
1971 - Tichina Arnold, aktore amerikane
1971 - Louise Bagshawe, novelist dhe politikan britanik
1971 - Fabien Barthez, futbollist francez
Vdekje
1568 - Primož Trubar, reformator protestant slloven
1836 - Xhejms Madison, presidenti i katërt i SHBA-së (l. 1751)
1914 - Franz Ferdinand, arqidukë i Austrisë (l. 1863)
1967 - Oskar Maria Graf, letrar gjerman
1968 - Otto Hahn, kimist dhe fizikant gjerman
Festa dhe përvjetore
Qershor |
6544 | https://sq.wikipedia.org/wiki/29%20Qershor | 29 Qershor |
Ngjarje
1444 - U zhvillu Beteja e Torviollit (sot Fusha e Domosdovës) në veri të Peshkopisë (Shqipëri Aministrative), ndeshja e parë ushtarake e ushtrisë shqiptare nën udhëheqjen e Skenderbeut me ushtrinë otomane, që i printe Ali Pasha.
1892 - Vdiq në Liban Vaso Pasha. Lindi me 30 qershor 1825 në Shkodër.
1960 – Korporata britanike e emetimit, e njohur si BBC, lansoi projektin e saj për televizionin e ri. Qendra Televizive do të ishte një “Hollywood” i vogël britanik krahasuar me atë amerikan.
1970 – SHBA-ja i jep fund ofensivës së madhe ushtarake në Kamboxhia.
1974 – Marina Estela Isabela Martinez de Peron zgjidhet femra e parë presidente e Argjentinës, duke u betuar si drejtuesja e re e Republikës së Argjentinës. Ajo mori këto përgjegjësi nga burri i saj president, i cili kishte telashe të mëdha shëndetësore. Ajo u bë edhe presidentja më e re amerikane.
1981 – Një sulm me bomba në selitë e Partisë Islamike të Iranit la të vdekur 72 persona.
1995 – Një mision amerikan i hapësirës i bashkohet një mision rus, duke kryer për herë të parë pas 20 vjetësh një aksion të përbashkët në kozmos. Dërgimi i dy astronautëve amerikanë në stacion rus të hapësirës “Mir” sinjalizoi një epokë të re bashkëpunimi.
2001 – Qeveria britanike njoftoi se një memorial kushtuar princeshës së Wales, Diana, do të ndërtohet në Hyde Park të Londrës. Diana vdiq pas një përplasjeje me makinë në Paris.
2008 – Thomas Beathie bëhet mashkulli i parë që lind një fëmijë. Ai lind një vajzë pas ndërrimit të organeve gjenitale. Beathie ka njoftuar se është sërish shtatzënë.
Lindje
1798 - Willibald Alexis, letrar gjerman
1801 - Frédéric Bastiat teorist liberal francez, ekonomist dhe anëtar i asamblesë nacionale franceze.
1886 - Robert Schuman,politikan francez
1900 - Antoine de Saint-Exupéry,pilot dhe letrar francez
1930 - Oriana Fallaci,letrare italiane
1942 - Gilberto Gil, politikan dhe kengetarë brazilian
1946 - Gitte Haenning, kengetare daneze
1963 - Anne-Sophie Mutter, a violiniste gjermane
1982 - Admir Vladavić, futbollist boshnjak
Vdekje
1861 - Elizabeth Barrett Browning, letrare britaneze
1892 - Vdiq në Liban Vaso Pasha.
1945 - Mustafa Busuladžić, imtelektual boshnjak
2011 - Teki Dervishi, publicist dhe shkrimtar shqiptar
Festa dhe përvjetore
Dita kunder kancerit
Qershor |
6545 | https://sq.wikipedia.org/wiki/30%20Qershor | 30 Qershor |
Ngjarje
1905 - Albert Ajnshtajn boton artikullin "Mbi elektrodinamikën e trupave lëvizës", nëtë cili ai paraqiti Teorinë e relativitetit.
1960 – Republika e Kongos siguron pavarësinë nga Belgjika.
1963 – Kardinali Giovanni Montini emërohet Papa Pali VI.
1971 – Ekipi treanëtarësh i fluturakes sovjetike të hapësirës “Soyuz II” vdes në tentativën për të rihyrë në atmosferën e Tokës, si pasojë e rënies së presionit të ajrit. Ata kishin caktuar një rekord të qëndrimit në hapësirë prej 570 orësh e 22 minutash.
1974 – Alberta King, nëna e liderit të të drejtave civile të zezakëve në SHBA, Martin Luther King, është vrarë gjatë një meshe kishtare.
1977 - Shpërbëhet Organizata e Traktatit të Azisë Juglindore SEATO.
1990 – Gjermania Lindore dhe ajo Perëndimore i bashkuan ekonomitë e tyre me Lindjen që adoptoi markën gjermano-perëndimore si valutë të saj.
1997 – Britania ktheu Hong Kongun përsëri në qeverisje të Kinës.
2004 – Sonda hapësinore e NASA-s “Cassini” kaloi nëpër unazat e Saturnit dhe në orbitë të saj, në studimin më të hollësishëm të bërë ndonjëherë në planetin e gjashtë më të largët të Tokës.
2005 – Parlamenti spanjoll i dha aprovimin e fundit ligjit që legalizon martesat homoseksuale, duke e kundërshtuar haptazi Kishën Katolike. Spanja kështu bëhet vetëm shteti i katërt pas Kanadasë, Belgjikës dhe Holandës që lejon martesat e të njëjtës gjini.
Lindje
1801 - Frédéric Bastiat, ekonomist, teorist dhe anëtar i asamblesë franceze.
1893 – Walter Ulbricht, politikan komunist gjerman (V. 1973)
1964 - Jürgen Klinsmann, futbollist dhe trener gjerman.
1966 - Mike Tyson, bokser amerikan.
Vdekje
1974- Vannevar Bush, inxhinier dhe politikan amerikan (lindi më 1890)
1976 - Firpo Marberry, lojtar bejsbolli amerikan (lindi më 1898)
1984 - Lillian Hellman, dramaturgut amerikan (lindi më 1905)
1985 - Haruo Remeliik, 1 Presidenti i Palau (lindi më 1933)
1993 - George "Spanky" McFarland, aktor amerikan (lindi më 1928)
1993 - Wong Ka Kui, Hong Kong këngëtar (lindi më 1962)
1995 - Gale Gordon, aktor amerikan (lindi më 1906)
1995 - Georgi Beregovoi, kozmonaut sovjetik (lindi më 1921)
1995 - Phyllis Hyman, jazz këngëtar amerikan (lindi më 1949)
1997 - Larry O'Dea, profesionale mundës Australian (lindi më 1944)
2001 - Chet Atkins, amerikan kitarë vend lojtar dhe producent (lindi më 1924)
2001 - Joe Henderson, jazz saxophonist amerikan (lindi më 1937)
2003 - Buddy Hackett, aktor amerikan i teatrit (lindi më 1924)
2003 - Robert MekKloski, shkrimtar amerikan dhe illustrator (lindi më 1915)
2004 - Jamal Abro, shkrimtar Pakistani (lindi më 1924)
2005 - Clancy Eccles, Jamaican reggae-këngëtar kompozitore (lindi më 1940)
2006 - Robert Gernhardt, shkrimtar satirik gjerman (lindi më 1937)
2007 - Sahib Singh Verma, politikan indian (lindi më 1943)
2009 - Pina Bausch, koreograf gjerman (lindi më 1940)
Festa dhe përvjetore
Qershor |
6551 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Aristidh%20Kola | Aristidh Kola | Aristidh Kola ishte historian, publicist, dhe jurist. Ishte kryetar i Lidhjes së Arvanitëve.
Jeta
Ai lindi në Kaskaveli të Thivës ne Greqinë Qendrore, zonë e cila banohet kryesisht nga arvanitas. Aristidhi, si edhe mijëra e mijëra bashkëkombas të tij, u edukuan me frymën e dashurisë për traditat e të parëve, që trashëgoi kjo pjesë e popullatës shumëkombëshe e Greqisë së sotme.
Aristidh Kola studioi për jurisprudencë në Athinë dhe pas mbarimit të universitetit, për shumë kohë iu përkushtua traditave kombëtare të arvanitasve në Greqi. Vepra e tij kryesore, “Arvanitasit dhe origjina e grekëve”, bëri një jehonë të gjerë në botën arvanitase; njohu 9 botime brenda dhjetë vjetëve. Kola botoi revistën “Besa”, si dhe revistën tjetër “Arvanon”. Këto revista pasqyronin jetën dhe traditat e botës arvanitase.
Kontribute
Aristidhi bashkëpunoi me të gjitha rrethet e diasporës shqiptare në Botë. Ai mbante lidhje dhe bashkëpunoi me arbëreshët e Italisë, me shqiptarët e Amerikës, me intelektualë të Kosovës, të Turqisë dhe atyre të Shqipërisë. Ai ishte lidhur edhe me arbëreshët e Korsikës.
A. Kola u bë i njohur në Greqi sidomos për përkrahjen morale që i dha luftës së UÇK-së duke u shfaqur në disa emisione televizive. Kjo shkaktoi reagimin e disa grupeve proserbe, me të cilat u ndesh në rrugë gjyqësore.
Miku i madh i të gjithë shqiptarëve
I qeshur dhe i dashur, Aristidhi ishte mik i të gjithë emigrantëve shqiptarë në Greqi. Në zyrat e shoqatës arvanitase “Marko Boçari”, organizoheshin aktivitete politiko-kulturore për Shqipërinë, si dhe për personalitete të rëndësishme arvanitase të Greqisë.
Aristidh Kola ka bërë një punë këmbëngulëse për afirmimin e identitetit arvanitas në Greqi.
Ai nisi hartimin e fjalorit arvanitas, vepër të cilën nuk arriti ta përfundonte.
A. Kola vdiq në vitin 2000 pas një sëmundjeje të rëndë (leucemi në gjak).
Veprimtaria
Arvanitasit dhe prejardhja e grekëve, 1983.
Gjuha e Perëndive, 1989.
Deklarata e Bashkimit Arvanitas. Fjalori Korrigjues i Fjalëve arvanite
Fjalori Korrigjues i Fjalëve arvanite
Fjalori Krahasues i Gjuhës Shqipe
Greqia në Kurthin e Serbëve të Milosheviçit
Kënga e Mercenarëve, prejardhja e grekëve
Mithi dhe e Vërteta
Varrimi i Tretë i Marko Boçarit
Shih edhe
Aristidh Kola - esé nga Kolec Traboini 2014
E vërteta përvëluese e Aristidh Kolës - libër me esé nga K. Traboini]]
Lindje 1944
Vdekje 2000
Shkrimtarë shqiptarë
Arvanitas
Biografi shqiptarësh |
6553 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Qafa%20e%20Morin%C3%ABs | Qafa e Morinës | Qafa e Morinës është një qafë mali në kufirin midis Shqipërisë dhe Kosovës afër Tropojës së vjetër.
Fshatra në Shqipëri
Qafa mali në Shqipëri |
6556 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Edvin%20Murati | Edvin Murati | Edvin Murati është një futbollist shumë i njohur i Kombëtares shqiptare. Është në kontrate me Iraklis deri më 30-6-2007. Ai gjatë karrierës së tij sportive ka fituar shumë eksperience, sidomos në periudhën që ka luajtur me ekipin më popullor të Francës PSG-ne. Gjatë kësaj periudhë ai ka pasur fatin që të stërvitet dhe të luajë me emra të mëdhenj të futbollit evropian, disa nga këto janë Rai, Leonardo, Xhorxh Weah, Okoca, Delivardes, Marco Simone, Bernard Lama, Loren Rober (i cili ishte dhe rivali i tij për rolin që kishin në ekip), Loguen, Zhinola e shumë të tjerë. Gjithashtu është trajnuar nga trajnerë me emër, siç janë, Artur Xhorxh, Ricardo, Fernandes, Haliloxhixh, etj.
Edvini është një lojtar kyç i kombëtares shqiptare dhe shumë i domosdoshëm e me eksperience. Ai është nder të paret nga lojtaret shqiptare që u rrit që në moshe të vogël me një ekip evropian të grupmoshave dhe nder të paret që është aktivizuar në futbollin profesionist pas viteve '90.
Lindje 1975
Njerëz nga Tirana
Futbollistë shqiptarë
Futbollistë në kombëtaren shqiptare
Futbollistë në LB Châteauroux
Futbollistë në Paris Saint-Germain F.C.
Futbollistë në Stade Saint-Brieuc
Futbollistë në Fortuna Düsseldorf
Futbollistë në Lille OSC
Futbollistë në Iraklis Thessaloniki FC
Futbollistë në Panserraikos FC
Futbollistë në Ligue 1
Futbollistë në Ligue 2
Futbollistë në 2. Bundesliga
Futbollistë në Superliga Greke |
6558 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Adem%20Jashari | Adem Jashari | Adem Jashari (28 Nëntor 1955 – 7 Mars 1998) ishte kryekomandanti dhe themeluesi kryesor i Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës (UÇK-së). Lindi më 28 nëntor 1955 në fshatin Prekaz të Poshtëm të Drenicës, në Kosovë dhe ra dëshmorë më 7 mars 1998 në të njëjtin fshat, gjatë Sulmit në Prekaz. Pas luftës, ai u shpall Hero i Kosovës.
Së bashku me vëllain e tij Hamzën, Adem Jashari ka marrë pjesë në sulmet kundër forcave policore–ushtarake serbe, të cilët më vonë e sulmuan shtëpinë e tij në mars të vitit 1998, ku Adem Jashari ra heroikisht së bashku me 58 anëtarët e familjes së tij. Ky është rast unikat në historinë e luftërave. Ai njihet si "Komandanti Legjendar i UÇK-së". Urdhëri "Hero i Kosovës" iu dha atij në vitin 2008 nga Kryeministri i Kosovës.
Jeta dhe Vepra Patriotike
Adem Jashari lindi në një familje me tradita patriotike. Ishte djali i tretë i mësuesit Shaban Jashari. Shkollën fillore e përfundoi në vendlindje, ndërsa Shkollën e Mesme Teknike e përfundoi në qytetin e Skënderajit. Adem Jashari gjithmonë ishte i vetëdijshëm se vetëm krisma e pushkës do ta çlironte Kosovën nga okupimi serbo-sllav. Rrallëherë e shihje pa armë. Ai ishte rritur në frymën e trimërisë, heroizmit dhe atdhedashurisë, nga e cila ia kishte mbjellur heroizmin babai i tij Shabani. Në vitin 1991, Adem Jashari u zhvendos në Shqipëri sipas marrëveshjes së autoriteteve kosovare me Ramiz Alinë, për t'u trajnuar me vullnetarët e parë, që më vonë u bashkuan në Ushtrinë Çlirimtare të Kosovës (UÇK). Më 28 shkurt 1998, një grup luftëtarësh të udhëhequr nga Adem Jashari, sulmuan patrullat e policisë serbe duke vrarë katër policë dhe plagosur dy. Familjen Jashari e luftuan forcat serbosllave në Kosovë në vitet e 90-ta, por ky fakt u mbajt i fshehur nga opinioni i gjerë, nga ana e politikanëve të moderuar shqiptarë dhe nga qeveria e Beogradit, si mënyrë për të ruajtur status-kuonë. Beteja e parë mes Ademit dhe shokëve të tij kundër Forcave Federale Jugosllave u bë në mëngjesin e 30 dhjetorit të vitit 1991. Shtëpia e Jasharajve ishte rrethuar nga një numër i madh i forcave të sigurimit serbosllav duke kërkuar dorëzimin e tij. Adem Jashari sëbashku me shokët e tij, e thyen rrethimin dhe më vonë morën pjesë në disa aksione kundër ushtrisë jugosllave dhe policisë. Shtëpia e Adem Jasharit në Prekaz u sulmua përsëri nga forcat e policisë federale jugosllave më 22 janar të vitit 1998. Sulmi u përballua përsëri me sukses.
Sulmi mbi Prekaz
Sulmi i parë ndaj Familjes Jashari
Më 30 dhjetor 1991, forca të mëdha policore serbe, të mbështetura edhe nga forcat ushtarake jugosllave, rrethuan shtëpinë e Shaban Jasharit në Prekaz. Sigurimi Shtetëror Serb ishte në dijeni për arritjen e këtyre luftëtarëve në Prekaz. Në Kullë ndodheshin: Adem Jashari, me vëllezërit Rifatin dhe Hamzën dhe me bashkëluftëtarët, Sahit Jashari, Fadil Kodra e me trima të tjerë të Kodrajve e të Lushtakëve të Prekazit. Përleshja kishte zgjatur prej mëngjesit e deri në orën 15:00 të asaj dite. Trimave të lirisë u kishin shkuar në ndihmë qindra liridashës të tjerë, në mesin e tyre edhe daja i Adem Jasharit, Osman Geci, nga Llausha. Meqenëse bërthamës çlirimtare, në krye të së cilës ishte Adem Jashari, po i arrinin përforcime nga të gjitha anët, forcat serbe u detyruan të tërhiqen. Ato e kishin kuptuar se luftëtarët e lirisë po i mbanin armët për të luftuar kundër tyre. Prej 30 dhjetorit të vitit 1991, Adem Jashari dhe bashkëluftëtarët e tij nuk e ndërprenë luftën e armatosur kundër pushtuesit serb, deri në çlirimin e Kosovës. Ai edhe ishte i zgjedhuri i trimave dhe asnjë nga shokët nuk e kishte vënë në dyshim asnjëherë pozitën e tij të prijësit. Adem Jashari tashmë ishte bërë komandant legjitim i formacioneve ushtarake çlirimtare, që më vonë do të quhen UÇK-ja. Ai ishte në dijeni paraprakisht për të gjitha aksionet që ishin kryer kundër forcave serbe në Kosovë, që prej vitit 1991 deri më 1998. Në shumicën e këtyre aksioneve ai kishte marrë pjesë edhe vetë. Gjatë periudhës së viteve 1991-1994, vetëm në Skënderaj e në Drenas, në këto aksione janë vrarë dhjetëra policë. Ndërsa më 23 mars të vitit 1993, me urdhërin e komandantit Adem Jashari, në udhëkryqin e hekurudhës në Drenas, është sulmuar automjeti i policisë serbe, me ç’rast janë vrarë 5 dhe janë plagosur 6 policë serbë. Këtë aksion e kishin kryer Sami Lushtaku, Ilaz Kodra dhe Rafet Rama. Gjatë viteve të veprimtarisë ilegale guerile, Adem Jashari ka koordinuar pothuajse të gjitha aksionet që kanë ndodhur, jo vetëm në Drenicë, por në mbarë Kosovën. Në vjeshtë të vitit 1994, Shërbimi Sekret Serb zë në befasi dhe e arreston njërin prej bashkëveprimtarëve të Adem Jasharit, Besim Ramën nga Prekazi. Në procesin gjyqësorë të organizuar kundër tij, Gjykata e Qarkut në Prishtinë i dënoi prej 6 deri në 20 vjet burg: Adem Jasharin, Besim Ramën, Ilaz Kodrën, Hashim Thaçin, Rexhep Selimin, Fadil Kodrën, Zenun Kodrën, Nuredin Lushtakun, Sami Lushtakun, Sahit Jasharin, ldriz Asllanin, Ali Jonuzin dhe Jakup Nurën. Adem Jashari u dënua me 20 vjet burg në mungesë. Për aktivitetin luftarak, qëllimin e Adem Jasharit dhe të bërthamës së tij çlirimtare, e dinin edhe politikanët pacifistë shqipfolës, të cilët këto zhvillime i përcillnin me skepticizëm dhe mosbesim. Kishte edhe raste kur aktiviteti i tij interpretohej me dubioza të liga dhe me kualifikime antikombëtare. Prania e grupeve të armatosura ilegale në Kosovë, në gjysmën e dytë të viteve 90-ta, shkaktoi konfuzione të caktuara në rrjedhat politike. Të gjithë kryetarët e partive politike pacifiste, pa dallim, u distancuan nga aktiviteti ushtarak i këtyre grupeve çlirimtare të udhëhequra nga Adem Jashari dhe konfirmuan para faktorit ndërkombëtar, si alternativë të vetme, lëvizjen pacifiste.
Përleshja e parë frontale në Rrezallë të Re
Më 25 nëntor 1997, policia serbe kishte pësuar disfatë në Lagjen Binakaj të Vojnikut, në përpjekje për ta arrestuar luftëtarin Abedin Sokol Rexha. Të nesërmen, më 26 nëntor, forca të shumta të policisë ishin nisur në relacionin Skënderaj-Llaushë-Rrezallë e Re. Në vendin e quajtut Klisyra, në drejtim të Turiqecit, kishte zënë pritë komandanti Adem Jashari me njëzet luftëtarët e tij. Atë ditë, forcat serbe, në këtë pritë, u sulmuan në befasi. Edhe pse ato kishin armatim të rëndë dhe ishin me numër të madh, që në fillim e humbën orientimin, meqë sulmi i rrufeshëm i çlirimtarëve të Adem jasharit dhe i vetë Komandantit nuk u linte shteg për t’i akorduar veprimet luftarake. Forcave policore u kishte shkuar në ndihmë një helikopter ushtarak, i cili vërtitej mbi vendbetejë. Piloti nuk kishte guxim të lëshohej më poshtë për t’iu shkuar në ndihmë të plagosurve, meqë ndodhej në rreze të veprimit të armëve të luftëtarëve të Adem jasharit. Gjatë tërheqjes së turpshme në drejtim të Skënderajt, forcat serbe qëllojnë shkollën e fshatit Llaushë, me ç’rast merr plagë vdekjeje mësuesi Halit Geci, ndërsa plagoset edhe arsimtari tjetër, Shaban Rreci, nga Llausha. Serbët kthehen të mundur. Shtypi, i quajtur i lirë dhe i pavarur i Beogradit e përshkruan ngjarjen, duke u mbështetur kryesisht në versionin zyrtar serb. Pranohet botërisht humbja e betejës, por paralajmërohen ndeshje të reja. Pranohet po ashtu fakti se policia serbe qysh moti e kishte humbur kontrollin gjatë natës në Drenicë, ndërsa tanimë po e humbiste kontrollin edhe gjatë ditës. Shtypi zyrtar i Beogradit propagandonte me të madhe se në Kosovë kishin hyrë dhe vepronin grupe “terroristësh” nga shumë shtete të Evropës dhë nga ato islamike. Më 28 nëntor të vitit 1997, me rastin e varrimit të mësuesit dëshmor Halit Geci në fshatin Llaushë, me miratimin e Adem Jasharit, tre luftëtarë të lirisë: Mujë Krasniqi, Rexhep Selimi dhe Daut Haradinaj, dalin publikisht të maskuar, por me uniformë të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës dhe me armë automatike. Ata shpalosin qëllimin e luftës çlirimtare, si alternativë të vetmë për ta shporrur nga Kosova pushtuesin serb. Brohoritjet e mijëra pjesëmarrësve në varrim, për UÇK-në, konfirmonin plebishitin alternativ të lëvizjes paqësore. Trimat dhe trimëreshat e komandantit Adem Jashari, tanimë lëviznin lirshëm në Drenicë dhe në Dukagjin.
Rrethimi i Tretë i Kullës së Jasharëve në Prekaz më 5, 6 dhe 7 Mars 1998
Në orët e hershme të mëngjesit të 5 marsit 1998, në Prekaz u sulmua sërish familja Jashari nga Ushtria Serbe dhe forcat policore serbe. Forcat sulmuese përbëheshin nga transportues të blinduar dhe pjesëtarë të policisë, të mbështetura nga artileria nga një fabrikë municioni në afërsi. Lagjen Jashari e kishin rrethuar me 100 policë serbë. Sulmi zgjati 3 ditë dhe 2 netë.
Forcat Serbe filluan sulmin pa asnjë paralajmërim. Pas kësaj kanë filluar të shtënat e automatikëve dhe mitralozëve. Nga një shtëpi, policia serbe qëllonte me mortaja, pasuar nga gazi lotësjellës. Shumica e familjes së gjërë e Jasharajve u mblodhën në një dhomë të vetme, e cila ishte e murosur me tulla. Një predhë pastaj ra përmes çatisë, duke vrarë një numër të anëtarëve të familjes. Granatimet e vazhdueshme për 52 orë ia mundësuan policisë më në fund të hyjë në shtëpi.
Organizata "Amnesty International", në një raport të bërë për rastin, tha se sulmi kishte për qëllim eliminimin e të gjithë dëshmitarëve. Adem Jashari së bashku me 56 anëtarët e familjes së tij u vranë. Gjithsej 58 persona janë vrarë, në mesin e tyre 18 ishin gra dhe 10 fëmijë nën moshën 16 vjeçare. Këtij sulmi i mbijetoi vetëm vajza e vogël e familjes, Besarta Jashari, e cila asokohe ishte vetëm 11 vjeçare.
Nga ana tjetër televizioni serb "B-92" lajmëroi për 62 policë serbë të vrarë në Prekaz.
Pas mbarimit të Luftës
Adem Jashari dhe sakrifica e tij heroike u bë simboli i pavarësisë për shqiptarët e Kosovës dhe për shqiptarët kudo që janë. Kështu shumë prej tyre veshën bluza me fotografinë e tij pasi Kosova shpalli pavarësinë e saj të dielën, më 17 shkurt të vitit 2008. Mbishkrimi në bluzat ishte ″Bac u kry", duke iu referuar shprehjes së përdorur gjatë homazheve në varrin e tij me rastin e shpalljes së pavarësisë, si realizim i qëllimit sublim të të gjithë jetës dhe veprimtarisë së Adem Jasharit.
Shih edhe
Ushtria Çlirimtare e Kosovës
Kompleksi Memorial Adem Jashari në Prekaz
Literatura
Lidhje të jashtme
Trimi kosovar Adem Jashari
http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/674056.stm
http://www.hrw.org/legacy/reports/2001/kosovo/Po_naredjenju.pdf
http://www.bbc.com/news/av/magazine-31795711/the-day-serb-police-massacred-my-family
http://edition.cnn.com/WORLD/europe/9903/24/kla.history/
Referime
Lindje 1955
Vdekje 1998
Ushtarakë shqiptarë
Njerëz nga Drenica
Hero i Kosovës
Ushtarë të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës
Shqiptarë |
6564 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Elvir%20Muriqi | Elvir Muriqi | Elvir Muriqi është i lindur me 29.04.1979 në Peje të Kosovës, ai ka qenë një fëmijë luftarak, si i mitur filloj me sportin, në skenën e Kikboksit Kosovarë u afrimua shumë dhe më pastaj në vitin 1997 u emigrua në Amerikë. Atje filloj me boks, zhvilloj dhjet luftëra amatore dhe menjëherë kaloj në boksin profesionistë. Lufta debutuese ka qenë me 19.6.1998, Elviri pati fatin ta njoftojë ish-trajnerin e Mike Tyson, të famshmin Teddy Atlas dhe ai u mahnit me talentin dhe vullnetin e Kosovarit. Këta të dy filluan bashkëpunimin dhe Muriqi zhvilloj shumë Luftëra të suksesshme në peshën gjysme të rënd. Po në New York i u vendos edhe pseudonimi Muriqit, aty pranë disa këshilltarëve u përmend emri "Kosova Kid" dhe pasi që ky pseudonim u përmend, Elviri menjëherë e pranoj dhe kështu u bë i njohur në Amerikë si boksier Kosovar.
Karriera e Muriqit deri në vitin 2004 shkëlqente dhe ai nga lufta në luftë ishte gjithnjë më i mirë, derisa Muriqi e ndërpreu bashkëpunimin me trajneri Atlas, kaloj në klubin Don King Promotion, i humbi dy lufta dhe pauzoj një vit të plot. Në janar 2006 u bë i njohur se Eliviri kaloj tek një Klub serioz në SHBA i quajtur "Starboxing".
Këtu Muriqi e gjen fatin e tij dhe i rikthehet Ringut me sukses, ushtrohet nga trajneri Colin Morgan i cili ka bërë shumë boksierë Kampion Bote dhe ia arrin të luftoj me 9 qershor 2007 me legjendën e peshës gjysmë të rënd Antonio Tarver. Tarver njifet edhe nga Filmi Rocky VI, ku luan rolin negativ karshi Rocky Balboa.
Në këtë dyluftim madhështor me legjendën Tarver, Muriqi qëndroj 12 raunde dhe luftoj burrërisht, kështu që Tarver nuk fitoj bindshëm - një fitore për Muriqin apo sepaku një barazim ishte më e drejt sikur fitorja për Tarver, mirëpo lufta u zhvillua në ShBA dhe natyrisht se Tarver ishte favoriti i shikuesve vendas.
Ne vitin 2007 Elvir Muriqi u zgjodh boksieri më i mirë i vitit nga agjencia sportive AlbanianBoxing.com e cila për vite më radhe i promovon boksierët profesionist Shqiptarë.
Me 14.2.2009 Elvir Muriqi do te luftoj kundër Clinton Woods për Eliminatorin e titullit IBF, nëse e fiton këtë sfide atëherë do të luftoj në vjeshtën e vitit 2009 për titullin IBF të botës kundër kampionit Chad Dawson nga Amerika.
Me 18 prill 2009 Elvir muriqi ndeshet persei me Garashcenko.
Statistikat
39 luftëra,
35 fitore, 22 K.O.
4 humbje.
Lidhje të jashtme
Ueb-faqja zyrtare e Elvir Muriqit.
Elvir Muriqi sipas ueb-faqes “BoxRec”.
Biografi shqiptarësh
Boksierë shqiptarë
Lindje 1979
Njerëz_që_jetojnë |
6566 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Albert%20Brojka | Albert Brojka | Albert Brojka ka lindur në Tiranë. Ai është politikan shqiptar, ish zëvendës Ministër, ish Ministër i Ndërtimit, ish kryetar i Partisë Demokratike në Tiranë si dhe kryetar i Bashkisë së Tiranës prej vitit 1996 deri në vitin 2000. Si inxhinier minierash ai ka dhenë edhe kontribut në zhvillimin e fushës minerare në Shqipëri.
Njerëz nga Tirana
Kryetarë të Bashkisë së Tiranës
Ministra të Shqipërisë
Politikanë shqiptarë
Njerëz që jetojnë
Referimet |
6568 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Kombinatorika | Kombinatorika |
Kombinatorika merret me studimin e bashkësive të fundme, me grupimin e elementeve të tyre sipas ndonjë kriteri të caktuar, me renditjen e elementeve etj. Kuptimet themelore të kombinatorikës janë permutacioni, kombinacioni, variacioni, multibashkësia etj. Kombinatorika është degë e matematikës e cila merret me studimin e strukturave diskrete të fundme ose të numërueshme. Si degë me zbatim të gjerë ajo përfshin numërimin në përgjithësi ose numërimin e objekteve që kanë veti të caktuara. Numërimi na ndihmon të zgjedhim lloje të ndryshmë problemesh, si p.sh. numërimi i IP adresave të versionit 4 dhe 6. Kombinatorika është e lidhur ngushtë me shumë fusha të tjera të matematikës dhe gjen zbatim nga logjika e fizika statistikore deri tek shkenca kompjuterike. Kombinatorika është e njohur për gjerësinë e problemeve që trajton. Problemet kombinuese lindin në shumë fusha të matematikës së pastër, veçanërisht në algjebër, teorinë e probabilitetit, topologji, gjeometri dhe në shumë fusha të zbatimit të saj. Shumë pyetje kombinuese janë konsideruar historikisht të veçuara, duke i dhënë një zgjidhje një problemi që lind në një kontekst matematikor. Në fund të shekullit të njëzetë, megjithatë, u zhvilluan metoda të fuqishme dhe të përgjithshme teorike, duke e bërë kombinatorikën një degë të pavarur të matematikës më vete. Një nga pjesët më të vjetra dhe më të arritshme të kombinatorikës është teoria e grafit, e cila në vetvete ka lidhje të shumta natyrore me zona të tjera. Kombinatorika përdoret shpesh në shkencën kompjuterike për të marrë formula dhe vlerësime në analizën e algoritmeve.
Ajo është e lidhur ngushtë me degë tjera të matematikës si Algjebra, Teoria e gjasës, dhe Gjeometria, dhe ka zbatime të shumta në Shkencat kompujterike në Statistikë etj. Aspekte të kombinatorikës konsistojnë në llogaritjen e numrit të objekteve të cilat plotësojnë ndonjë kriter të caktuar përbën objektin e studimit të Kombinatorikës numerike, Gjetjen e elementit ose objektit më të madh ose më të vogël ose zgjedhjen optimale këto probleme i studjon Kombinatorika ekstrmale, poashtu zhvillimi dhe gjetja e strukturave të cilat i plotësojnë objektet kombinatorike, i studjon Kombinatorika algjebrike.
Kombinatorika më shumë merret me zgjidhjen e problemeve se me ndërtimin e një teorie, por kjo nuk do të thotë se gjatë këtij zhvillimi nuk është ndërtuar një teori e fuqishme e kombinatorikës sidomos në fund të shekullit XX . Njëra nga pjesët e kombinatorikës është edhe Teoria e grafeve.
Matematikani i cili është i specializuar në kombinatorikë quhet kombinatorist.
Historia e kombinatorikës
Gjurmë të kombinatorikës gjejmë te Xhainistët në Indi, matematikani Pingala e zbuloi metodën e përcaktimit të numrit të kombinacioneve të një numri të dhënë shkronjash, prej të cilave zgjedhim 1, 2, etj. Mahavira rreth vitit 850 i dha formulat e përgjithshme për gjetjen e numrit të permutacioneve dhe kombinacioneve të një bashkësie të fundme. Bhaskaracharya për kombinatorikën përdorte emërtimin Anka Pasha në Lilavati. Ai dha disa formula të reja në kombinatorikë.
Disa arritje të rëndësishme janë dhënë nga grekët e vjetër dhe kinezët. Disa matematikan arab dhe çifut kanë përdorur konceptet e permutacionit dhe kombinacionit gjatë vështrimeve astronomike p.sh. Rabbi ben Ezra rreth vitit 1140). Libri i parë modern i shkruajtur me subjekt kombinatorikën është Ars Conjectandi i shkruajtur nga matematikani i shquar Jacob Bernoulli i cili u botua në vitin 1713.
Kombinatorika numerike
Kombinatorika numerike është fusha më klasike e kombinatorikës, ajo merret me llogaritjen e numrit të konfiguracioneve të cilat përkufizohen nga elementet e një bashkësie të caktuar objektesh. Shumica e problemeve të cilat hasen në kombinatorikën numerike kanë formulim të thjeshtë kombinatorik p.sh disa prej tyre janë Numrat e Fibonaccit, Numrat e Catalanit, Numri i permutacioneve, kombinacioneve, Particioni i numrit natyral Particioni i bashkësisë, Kompozicioni i numrit natyral etj.
Kombinatorika analitike
Kombinatorika analitike merret me studimin e strukturave kombinatorike duke shfrytëzuar konceptet nga Analiza komplekse dhe nga Teoria e gjasës. Përderisa kombinatorika numerike nxjer formula eksplicite duke i shfrytëzuar p.sh funksionet gjeneratrisa kombinatorika analitike përfundimet i jep me formula asimptotike.
Elementet e Kombinatorikës
Elementet themelore të kombinatorikës janë:
i. Kombinacionet me dhe pa përsëritje
ii. Variacionet me dhe pa përsëritje
iii.Permutacionet me dhe pa përsëritje
Kombinacione pa përsëritje të klasës nga bashkësia M me n elemente e quajmë çdo nënbashkësi të bashkësisë M me k-elemente.
Kombinacione me përsëritje të klasës në bashkësinë n-elementshe quhet çdo rrokje e gjatësisë e marrë nga bashkësia n-elementshe,ku rrokjet dallohen vetëm kur kanë elemente të ndryshme.
Variacione me përsëritje të klasës nga n-elemente e quajmë çdo renditje të gjatësisë të marrë nga bashkësia n-elementëshe.
Variacione pa përsëritje të klasës nga n-elemente e quajmë çdo renditje të gjatësisë, e marrë nga bashkësia n-elementëshe, kur në k-renditjen elementet janë të ndryshme.
Permutacione pa përsëritje të bashkësisë n-elementëshe e quajmë çdo pasqyrim bijektiv të asaj bashkësie në vetveten.
Për shembull, janë 6 permutacione të shkronjave a, b, c: abc, acb, bac, bca, cab, cba. Ne e dimë se i kemi të gjitha të renditura më sipër janë 3 zgjedhje për cilën shkronjë vendosim së pari, më pas 2 zgjedhje se cila shkronjë vjen më pas, e cila lë vetëm 1 zgjedhje për shkronjën e fundit. Parimi shumëzues thotë se ne shumëzojmë 3 2 1
Referime
Bjorner, A. and Stanley, R.P., A Combinatorial Miscellany
Graham, R.L., Groetschel M., and Lovász L., eds. (1996). Handbook of Combinatorics, Volumes 1 and 2. Elsevier (North-Holland), Amsterdam, and MIT Press, Cambridge, Mass. ISBN 0-262-07169-X.
Lindner, Charles C. and Christopher A. Rodger (eds.) Design Theory, CRC-Press; 1st. edition (October 31, 1997). ISBN 0-8493-3986-3.
van Lint, J.H., and Wilson, R.M. (2001). A Course in Combinatorics, 2nd Edition. Cambridge University Press. ISBN 0-521-80340-3.
Stanley, Richard P. (1997, 1999). Enumerative Combinatorics, Volumes 1 and 2. Cambridge University Press. ISBN 0-521-55309-1, ISBN 0-521-56069-1.
Combinatorial Analysis – an article in Encyclopædia Britannica Eleventh Edition
Riordan, John (1958). An Introduction to Combinatorial Analysis, Wiley & Sons, New York (republished).
Permutations and combinations - an article in Encycpedia Britannica
Shënim
Lidhje të jashtme
Combinatorics, a MathWorld article with many references.
Combinatorics, from a MathPages.com portal.
The Hyperbook of Combinatorics, a collection of math articles links.
Matematikë |
6569 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Ndarja%20e%20Shqip%C3%ABris%C3%AB%20sipas%20Strabonit | Ndarja e Shqipërisë sipas Strabonit | Ndarja e Shqipërisë sipas Strabonit - ZHAN KLOD FAVEIRIAL
Administrimi Romak
Administrimi romak në Maqedoni dhe në trevat e Ilirëve-Maqedonia, Iliria dhe Epiri, duke nisur nga viti 147 para Kr., në vend të mbretërve apo të pretorëve, kishin veçse prokonsuj ose magjistratë romakë si guvernatorë. Këta guvernatorë padyshim që nuk ishin të gjithë të mirë, por, edhe nuk ishin të gjithë të këqinj. I pari, që historia tregon se u soll keq, u denoncua në senat dhe, me të arritur në Romë, babai i tij i tha: -"Nuk të njoh më, ti nuk je i denjë për mua, as për familjen tonë: jashtë prej shtëpisë sime".
Pizoni, edhe ai, u denoncua në Romë, dhe u ndoq ligjërisht nga i mirënjohuri Ciceron. Në fjalimin para popullit romak, të cilin e kemi ndër duar, ky gojëtar i thotë Pizonit : -"Ju jeni i vetmi nga të gjithë prokonsujt e Maqedonisë që nuk keni hyrë në Romë nga porta e triumfit, -ju jeni i vetmi që, duke u kthyer nga Maqedonia, nuk keni fituar nderet e triumfit" (k. 23).
Në Ilirinë dhe Maqedoninë, tashmë të pushtuara, Roma dërgon 15 komisionerë : 5 në Iliri dhe 10 në Maqedoni. Ata kishin për detyrë të riorganizonin vendin, dhe udhëzimet për to -thotë Tit-Livi (Lib. 45) -u diskutuan gjerësisht në senat.
Midis tjerash, ata duhej të hiqnin taksat e vendosura mbi minierat dhe të përgjysmonin tributin që u paguhej mbretërve: -"Me këto masa -thotë Tit-Livi (libri 45, k. 18), -populli romak dëshmon se ai nuk u sillte skllavërinë njerëzve të lirë, por lirinë atyre që ishin skllevër". Maqedonasit kërkuan një legjislacion të ri. Ai iu dha atyre, dhe po ky legjislacion ishte ende në fuqi në kohën që Tit-Livi përpilonte analet e tij.
Kantu vëren veç tjerash (vëll. 5, fq. 205) se, për të rrënjosur sundimin e saj, Roma, gjithherët, kishte si kujdes parësor që tek të mundurit: -të asgjësonte fuqinë publike dhe lirinë konstitucionale, -të shkrinte konfederatat, -të fuste në ato vende një popullsi romake, -tu akordonte të drejtën e qytetarisë të gjithë vendasve që ishin të denjë për të.
Jeta e 150 mijë familjeve të shpërngulura, dhe 70 qytetet e rrënuara në Epir me urdhër të senatit Romak, e bëri të vuante shumë grekun Plutark në biografinë e tij për Pal-Emilin (k. 29). Por çfarë provon këtë? Se Plutarku i gjykonte ngjarjet si grek, kurse Tit-Livi si romak.
Nga ana tjetër, Thesalianët e masakruar apo të shndërruar në skllevër prej Grekëve, si dhe 150 mijë familjet e shpërngulura nga Pal-Emili, u zëvendësuan sakaq me të tjerë, me Vllehët e dërguar nga Italia dhe të organizuar në koloni nëpër Duumvire.
Nëse vendi nuk do ishte ripopulluar nga kolonët e sjellë prej tjetërkund, si do kish mundur Pompeu të rekrutonte ushtarët po prej këtyre viseve, kur dijmë mirë se Roma, në këto kohë, rekrutonte ushtarë vetëm midis kolonëve dhe qytetarëve.
Në komentaret e Cezarit, tashmë është çështja jo për aleatë por për rekrutë të vërtetë. Lexojmë këtu se as ushtarët e as kalorësit, nuk kishin braktisur Cezarin për të kaluar me Pompeun. Në vend të kësaj, çdo ditë vinin ushtarë të kampit të Pompeut drejt Cezarit, kryesisht nga ata që ishin rekrutuar në Epir, në Thesali dhe në zona të tjera që Çezari kishte nënshtruar. (Bellum Civile. libri 3, kap. 61).
Pasi pushtohej një vend, kujdesi parësor i Romës ishte të lidhte kryeqytetin me anë të rrugëve ushtarake. Këtë bëri ajo edhe në Iliri dhe në Maqedoni. Rruga Egnatia, për të cilën flasin Polibi dhe Straboni, kishte dy degëzime në Adriatik: -e para në Apolloni, e dyta në Dyrrah, ku si njëra dhe tjetra takoheshin në Klaudiana.
Duke iu ngjitur më pas maleve Kandave, ajo u shtri në fillim deri në Trakë, më vonë deri në Bosfor, dhe më tej edhe deri në Persi. Distancat shënoheshin me gurë ushtarakë. Çdo përrua, çdo lumë i madh apo i vogël, kishte nga një urë shumë të fortë. Kuajt e postës vendoseshin në distanca të caktuara. Çdo guvernator apo çdo zyrtar udhëtonte lirisht, por për civilët ishte e nevojëshme një leje ad hoc.
Piloni ose Diavati ndante Ilirinë nga Maqedonia. Rruga Egnatia kalonte nëpër të. Duke u zgjatur më tej në Barnum ose Barnuntum (Perister), ajo arrinte në Heraklea të Pelagonisë. Duke kaluar, më pas, vendin e Linkestëve (Follorina) dhe të Eordëve (Ostrova), ajo merrte drejtimin për në qytetet e Edesës (Vodena) dhe të Pelas drejt Selanikut.
Mbi Rrugën Egnatia, përpara Diavatit apo Pilonit, ne gjejmë Lyhnidin dhe liqenin e tij, Pont Serviliumin mbi Drin në rrethinat e Strugës, stacionin e Tre Tabernave (ose tre khanët e Domuzderit), qytetin e Skampinit, bigëzimin e Klaudianës në rrethinat e Elbasanit, pastaj Durrësin në veri mbi Adriatik, dhe Apoloninë në jug, domethënë në derdhjen e Vjosës.
Duke folur për këtë rrugë që ai duket se e ka përshkuar, Straboni i emërton Epirotë kombet ose fiset shqiptare që ajo kishte në të djathtë, dhe Ilirë ata që kishte në të majtë. Në jug ishin malet e Kandavisë, dhe në veri malet ilirjane. Në ditët e sotme thuhet Gegët në veri dhe Toskët në jug.
Ciceroni është një nga personalitetet më të shquar që ka përshkuar Rrugën Egnatia. I përndjekur nga Klaudi, të cilin e vrau Miloni më vonë, ai u kthye në Selanik, ku qe dëshmitar i orgjive të Pizonit dhe trupave të tij greke. Por rrethanat po ktheheshin në favor të tij, kështu që ai la Selanikun, iu afrua Romës, dhe u vendos në Durrës deri në ditën kur një senatus-consulte i dha fund ekzilit të tij.
Kishte shpërthyer lufta civile midis Pompeut dhe Çezarit dhe përreth Dyrrahut u zhvillua beteja e parë. Falë pozicioneve që kishte zënë dhe përgatitjeve të kohëzgjatura, Pompeu arriti këtu të parën fitore. Por, në vitet në vazhdim, ai humbi një betejë vendimtare në Farsala të Thesalisë (9 gusht 48 para Kr.).
Cezari kishte rrjeshtuar, megjithatë, veçse 22 mijë legjionarë dhe 1000 kalorës, kundër një këmbësorie të dyfishtë në numër, dhe një kalorësie shtatë herë më të madhe. Por, qysh prej dhjetë vitesh, trupat e tij jetonin nëpër çadra. E paktë në numër, ushtria e tij kishte epërsi në disiplinë dhe në përkushtimin ndaj prijësit. Mbi të gjitha, ai kishte një pararojë të pakrahasueshme ose legjionin kelt, që e bëri Çezarin sundimtar të Romës dhe zot të botës.
Më vonë, Çezari u vra (viti 44), por, Oktavi, nipi i tij, dhe Antoni, një nga gjeneralët e tij më të mirë, ndoqën vrasësit dhe i shpartalluan në Filipe (42 para Kr.). Shumë shpejt shpërtheu një luftë e re, -ishte e treta midis Oktavit dhe Antonit, pasi ky i fundit i kishte lënë të motrën. Një betejë vendimtare u zhvillua në Epir, dhe fitorja mbeti në anën e nipit të Çezarit të madh (31 para Kr.).
Pra, në Maqedoni, -në fillim në Thesali e më vonë në Filipe, -e, më në fund, në Epir, ishte caku ku u vendos fati i botës në tre variante të ndryshme. Pas Filipesë, Oktavi kishte qënë i pamëshirshëm: koka e Brutit u pre dhe u vendos në Romë nën këmbët e statujës së Cezarit. Pas Aktit, ai u tregua zemërbutë: -askujt prej robërve që kërkuan tu falej jeta, nuk iu refuzua kërkesa.
Në Ilirinë e Epërme (Dalmaci dhe Myzi) u zhvilluan luftime të shumta midis ithtarëve të Pompeut dhe të Cezarit. Ishte veçse një rrjedhojë e luftës civile, dhe përplasja ndodhte Romak me Romak. Por, në kohën e Augustit, vendi u rebelua dhe u derdh mjaft gjak në rrethimet e qyteteve Andretium dhe Arduba. Tiberi, i cili u ngarkua të nënshtronte kryengritësit, thirri Baton, prijësin e tyre, dhe e pyeti se cili ishte shkaku që i kishte shtyrë të ngrinin krye. "Sepse -iu përgjigj me guxim Batoja, -ju vini ujqërit të ruajnë kopenë, në vend që t'ua besoni kopenë barinjve".
Epoka kristiane
Atëkohë u vendos një heshtje e thellë në të gjithë universin, dhe, në mes të kësaj heshtjeje të thellë, lindi Jezu Krishti, paqëtori më i madh i popujve dhe i shpirtërave. Vetë Augusti e ndihmoi, pa e ditur, në vënien në jetë të dekreteve hyjnore. Profetët kishin thënë se Mesia, shpresa e popujve, kishte lindur në Betlehem. Regjistrimi i popullsisë, i urdhëruar nga perandori i madh, e detyroi Jozefin dhe Marien të shkonin atje. Mbretërimi i demonit do të pasohej nga perandoria e Jezu Krishtit dhe e Kishës së tij.
Megjithatë, Augusti donte të përjetësonte kujtimin e fitores së tij. Ai e rrethoi me mure të fortë vendin ku ai kishte shtrirë fushimin e tij në Akti, duke ngritur ndërtesa të hijëshme dhe duke ua dhuruar ato një pjesë banorëve të Ambrakisë, dhe të tjerat banorëve të shumë qyteteve epirote që luftërat e mëparshme i kishin shkatërruar. Në kohën kur Straboni viziton Nikopojën, popullsia e këtij qyteti ishte e shumtë në numër dhe tregtia e saj lulëzonte.
Nipi i vogël i Augustit dhe djali i vogël i Antonit, Germaniani, përfitoi nga çasti kur riparoheshin aty anijet e tyre, për të parë Nikopojën. Ai e vizitoi atë në tërësi, si dhe kampin e të mundurve dhe monumentet e ngritura nga ngadhënjyesi. Dhe kjo ishte për të - thotë Taciti -një ndijim i dyfishtë gëzimi dhe dhimbjeje.
Krishtërimi u predikua këtyre anëve nga një prej apostujve më të mëdhenj. Shën Pali na bën me dije se ai vetë kaloi në Nikopojë, në dimër të vitit 64, dhe se dha një pritje në Shën Tite (Letra 3. 12). Në këtë kohë, vetë apostulli kishte predikuar tashmë Ungjillin në Maqedoni, sidomos në Filipe, Selanik dhe në Bereja (Veria). Letra që ai i shkroi nga Roma banorëve të Filipesë, dhe dy letra që ai shkroi nga Korinti banorëve të Selanikut, figurojnë midis librave të Testamentit të Ri.
Ky apostull ishte në Azinë e Vogël, kur një engjëll iu shfaq në formën e një plaku, dhe e ftoi të kalonte në Maqedoni pasi tashmë populli ishte i gatshëm të priste lajmin e ri.
Në letrën e tij shkruar Romakëve (15. 19), Shën Pali thotë se ai kishte predikuar Ungjillin deri në Iliri, por nuk dihet nëse ai ka kaluar nëpër Maqedoni apo nëse ka ardhur nga Adriatiku.
Pasi u kishte predikuar Ungjillin popujve të Skithisë, Ilirisë dhe të Epirit, Shën Ndreu vdes në Patra. Për ti dhënë rëndësi e për të çoroditur të paditurit, patriarkët e Kostandinopojës ia atribuuan këtij apostulli themelimin e qytetit të tyre. Nestori ia atribuoi atij edhe themelimin e selisë në Kiev.
Pohime të tilla nuk i qëndrojnë dot kritikës, por është e vërtetë se vëllai i Shën Pjetrit predikoi Ungjillin në Bizanc. Vetëm Grekët e bënë atë të harronte atë çka kishte dëgjuar prej Jezu Krishtit ti thoshte Shën Pjetrit, dhe të bënin Prodromin ose Gjon Pagëzorin e një Foti.
Aristarku, i martirizuar në kohën e Neronit, është i pari ipeshkv që ne gjejmë në Selanik. Por, me sa duket, ky qytet nuk duhet të ketë pasur vikarë apostolikë përpara Shën Askolit, të cilin e shohim të pagëzojë perandorin Teodori i Madh. Shën Dimitri ishte martirizuar këtu në kohën e Dioklecianit, në vitin 307.
Heliodori, i pari ndër ipeshkvët që e gjejmë në Nikopojë, nënshkroi letrën e shkruar për kishat nga koncili i Sardikës ose Sofias. E njëjta letër ishte nënshkruar, po ashtu, nga Paregori, i pari ipeshkv që e gjejmë në Shkup. Në Shkodër ne nuk gjejmë ipeshkvë para Basit (fundi i shekullit të katërt), dhe Dyrrahu, që duket se ka qënë i drejtuar nga ipeshkvi Apolon, në kohërat apostolike u ngrit në metropoli vetëm në shekullin e pestë. Ipeshkvi Shën Ast, Peregrini, e shumë të tjerë, vuajtën mjaft aty nën Trajanin.
I dëbuar nga Roma prej Domicianit, bashkë me filozofët e tjerë grekë, Epikteti u tërhoq në Epir, dhe qëndroi këtu deri sa ishte gjallë ky perandor (v. 90-96). Megjithatë, perandori Adrian e vlerësonte shumë atë. Por Lukiani tallet me një njeri që pagoi tre drahme për llampën që përdorte Epikteti. Blerësi kishte besuar se, duke punuar nën dritën e kësaj llampe, ai merrte nëpërmjet saj dijet e ish zotëruesit të saj. Përveç kësaj, filozofia e Epiktetit ishte ajo e filozofëve idhujtarë. Një i krishterë nuk i jep shumë rëndësi, meqënëse ka në Ungjill dhe në shembujt e shenjtorëve, parimet e mira dhe modelet më të larta.
Papa Eleuteri, që mbajti mbajti selinë papnore nga viti 177 deri në 186, ishte nga Nikopoja. Atij iu kërkua nga një mbret i Anglisë të bëhej i krishterë. Për atë dhe gjithashtu për paraardhësit e tij, Shën Ireneu, arkipeshkv i Lionit na jep këtë dëshmi: -Prej këtyre Papëve na është ruajtur tradita dhe predikimi apostolik. Duket qartë se besimi i madh fetar i këtyre ipeshkëve është i njëjtë me atë të apostujve, dhe se na është përcjellë prej tyre me të gjithë pastërtinë e tij.
Nikopoja u rimëkëmb nga perandori Julian rreth vitit 361 pas Kr. Pallatet e saj - thotë Mamert -u shembën një kohë nga të gjitha anët, portikët e saj nuk kishin më çati, ujësjellësit nuk sillnin më ujë, dhe lojrat e tyre publike, të krijuara nga Augusti, e të hedhura poshtë nga të krishterët, nuk tërhiqnin më njeri aty.
Nikopoja ishte pushtuar dhe plaçkitur nga Xhenseriku, në vitin 475. Ambasadori grek iu ankua atij duke e cilësuar si një akt armiqësie, dhe Xhenseriku u përgjigj: -"Kisha të drejtë të veproja atëhere si armik. Tashmë, ju më propozoni paqen, unë jam gati të mirëkuptohem me ju". Nikopoja u rrënua, gjithashtu, edhe nga mbreti i Gotëve, Totila, në vitin 542.
Flitet se qyteti u shkatërrua edhe nga ardhacakët bullgarë të vitit 933. Kedreni shkruan se, vetëm duke qënë të detyruar të linin Bullgarinë, ithtarët e një farë Mikeli gjetën aty strehë. Qyteti u mor nga Dolioni më 1040, -shton Kedreni. Shkatërrimi i Nikopojës, pra, ishte ose vepër e kohës, ose e Grekëve.
Nikopoja, për një kohë të gjatë, ishte metropolia e gjithë Epirit. Roli që luajtën ipeshkvët e saj ishte nga më të nderuarit. Ne gjejmë Heliodorin në koncilin e Sardikës, Donatin në atë të Efesit, Atikun në atë të Kalkedonisë. Eugjeni jetoi nën perandorin Zenon, Alkizoni nën Anastasin, Danieli nën Leon Dijetarin. Kur në shekullin e 12-të, Nikopoja ishte shkretuar, qoftë për shkak të Saraçenëve të Kartagjenës, qoftë prej shkaqesh të tjera, të drejtat e saj të metropolit i kaluan në fillim Naupaktit (Lepanto), në vijim Artës, e më tej Janinës. Por çfarë ndryshimi midis ipeshkëve të Janinës dhe atyre të Nikopojës. Për të mos u kthyer më në këtë qytet, le të themi më së fundi se, në vitin 1792, një konsull i Francës, M. dë Lasal, u vra atje nga një ushtar i kapedan Lepeniotit, dhe se, në vitin 1798, një trupë prej 280 francezësh u zhduk në këto rrënoja të vjetra, pasi luftoi aty shumë ditë kundër forcave 20 herë më të mëdha të Ali Tepelenës. Ata që mbijetuan -thotë Pukëvili -u dërguan në Janinë, të ngarkuar me kokat e shokëve të tyre, të cilat ua kishin rrjepur për së gjalli. Nga goja e tyre, Pukëvili mësoi vuajtjet e pësuara gjatë robërisë në Shtatë Kullat e Kostandinopojës. Por, sa mizorisht e kanë pësuar Suljotët dhe Prevezasit tradhëtinë e tyre ndaj francezëve.
Legjionet ilire dhe perandori Sever
Protesta e tyre kundër shitjes së perandorisë nga pretorianët
Perandori Sever nuk ishte aspak shqiptar nga prejardhja, por ai komandonte legjionet ilire në kohën kur, apo pasi kishin therur Pertinaksin, rojet perandorake i shitën perandorinë romake Ded Julianit me një çmim prej 6.250 drahmesh për ushtar. Senati, duke mos pasur pushtet, e lejoi këtë, por një pazar i tillë shkaktoi zemërimin e të gjithë legjioneve romake. Ato të Anglisë shpallën perandor gjeneralin Albin, ato të Sirisë Peçen Negrin, dhe ato të Ilirisë Septim Severin. Tashmë legjionet ilire rekrutoheshin veçanërisht në Shqipëri dhe në Maqedoni.
Për të mos nxitur ambicien tek kolegët e tij, Severi nuk dëshironte që ta merrte vetë funksionin perandorak. Ai priti që t'ia impononte ushtria e tij. Vetëm se -thotë Herodiani (libri 2), -ai fitoi bindshëm kundër gardës pretoriane. Midis të tjerash, ai e akuzoi atë (gardën) se kishte masakruar Pertinaksin pasi i ishte betuar për një besnikëri të shenjtë, dhe ai do donte që një burrë energjik të hakmerrej për vdekjen e tij dhe të vendoste nderin e perandorisë. Dhe këto fjalë -shton Herodiani -iu erdhën për shtat ushtarëve të Ilirisë, të cilët kishin shërbyer nën Pertinaksin në kohën e Mark Aurelit, dhe kishin admiruar dashurinë e tij ndaj ushtarëve, po aq sa edhe guximin e tij. Duke parë tek ata nderimin e thellë për Pertinaksin dhe mllefin ndaj atyre që e vranë, Severi shfaqej mospërfillës ndaj gjithçkaje tjetër, përveç hakmarrjes aq të dëshiruar prej ushtarëve.
Ushtarët e besuan -thotë Herodiani -pasi, aq sa ishin shtatviganë dhe turreshin sypatrembur nëpër luftime, po aq pak ata ishin të aftë të kuptonin ndjenjat e vërteta të atyre që i rrethonin. Plotësisht të bindur se Severi nuk mendonte aspak për lartësimin e tij, ata u dhanë me shpirt pas tij, dhe e shpallën perandor.
"Nuk e prisja kurrë -u përgjigj Severi -ta shihja veten në këtë vend ku më kini ngritur. Lidhja me sovranët e mi të ligjshëm më kishte penguar të pretendoja për diçka të tillë, por pasi ju ma ngarkuat si detyrë, as ju, as unë, nuk duhet ta lëmë perandorinë për një kohë të gjatë në këtë llum. Qortimet që mund të bëheshin për Komodin, nuk mund ti adresoheshin Pertinaksit, këtij plaku, vlera dhe urtësia e të cilit do të mbeten përgjithnjë në kujtesën time.
Pretorianët, jo vetëm që guxuan të ngrenë duart e tyre të mallkuara mbi të, por, për më tepër, ata nuk patën turp të shisnin me çmim poshtërues një perandori që shtrihej tejetej, mbi tokë e mbi det. Po aq sa janë të poshtër, aq më pak janë për tu pasur frikë. Këta janë ushtarët e paradës e të ceremonisë. As për nga guximi, as për nga numri, ata nuk krahasohen dot me ju.
Në të vërtetë, ju jeni, ju, të mësuar të shihni armikun përballë, të duroni marshimet më të gjata, të qëndroni të paepur karshi të ftohtit dhe vapës, etjes dhe urisë, e të kapërceni lumenjtë e mbuluar nga akujt. Përkundrazi, kohortat pretoriane, të zhytura mes luksit dhe qejfeve të Romës, nuk do të dijnë t'i bëjnë ballë pranisë suaj".
Sapo mbaron këtë fjalim, ai niset drejt Romës. Kudo tmerri i paraprinte shfaqjes së ushtrisë së Ilirisë. Vetë pretorianët dalin përpara pa armë. Duke i rrethuar me legjionet e tij, Severi nisi t'i qortojë për vdekjen e Pertinaksit dhe për pazarin e turpshëm me Dedin. Ai iu hoqi flamujt ushtarakë, dërmoi kohortat e tyre, dhe theu mbrojtjen e tyre në rrethinat e Romës. Kështu ra, në sajë të legjioneve ilire, kjo gardë turbulluese, prej jeniçerësh të vërtetë otomanë dhe strelicësh të vërtetë rusë. Fillimet e saj ishin të errëta, dhe ajo do të mbaronte duke përvetësuar të drejtën për të shitur perandorinë në ankand.
Shiko dhe këtë
Straboni
Strabonis Geographica
Dokumente historike |
6570 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Dajti%20Ekspres | Dajti Ekspres | Dajti ekspres është një teleferik në Shqipëri, që të çon prej qytetit të Tiranës deri në Parkun natyror të Dajtit.
Historia
Teleferiku është vepra e parë e këtij lloji për vendin tone. Ndërtimi i teleferikut i ka dhëne një dimension të ri jo vetëm lidhjes dhe komunikimit por edhe të jetës qytetare. Në vetvete ky investim është një simbol i shkurtimit të largësive.
Dajtit Ekspres është një vepër tepër unikale, jo vetëm nga fakti se është i pari investim i këtij lloji në fushën e turizmit, të rekreacionit, te mbrojtjes së natyrës dhe biodiversitetit, por edhe nga fakti se si rrugë ajrore, për transport njerëzish ai ka specifikën e vet. Kjo jo vetëm për kompleksitetin e makinerive dhe pjesëve përbërëse, ashtu edhe për mënyrën e të dimensionuarit të stacioneve të sipërm e të poshtëm, të kullave mbështetëse, që u nënshtrohen forcave të mëdha tërheqëse, përkulëse dhe shtypëse.
Prodhimi i gjithë ansamblit të makinerive, ndërtimi i bazamenteve të stacioneve dhe kullave si dhe montimi i vetë teleferikut ja rrisin vlerat e saj një vepër e mirëfilltë dhe mjaft e ndërlikuar mekanike për llojin e vet.
Prezenca e dikurshme e «Kampit të Punëtorëve» dhe «Kampit të Pionierëve» si dhe në përgjithësi vlerat eko-turistike të pyllit që kanë tërhequr e po tërheqin nxënës të shkollave, të rinj e të reja, sportistë, alpinistë, skiatorë, turistë nga vende të huaja, në të gjitha stinët, ka treguar dhe po tregon se Parku Kombëtar i Dajtit ka luajtur kryesisht funksionin rekreativ.
Nga pikëpamja sociale instalimi dhe funksionimi i pandërprerë i teleferikut do të bëjë të mundur frekuentimin e Parkut dhe nga qytetarët që deri tani nuk kanë pasur apo nuk do kenë mundësi të udhëtojnë me apo makina.
Nga pikëpamja mjedisore teleferiku duhet konsideruar si elementi numër një i infrastrukturës së një Parku Kombëtar të menaxhuar me drejtim turizmi dhe rekreacioni.
Investimi
Kompania private qe ka ideuar, projektuar dhe zbatuar këtë investim madhështor është “Dajti Ekspres Sh.a.”.
Investimi për ndërtimin dhe shfrytëzimin e Teleferikut Dajti Ekspres është tërësisht privat i kryer me financim privat.
Vlera totale e investimit të këtij objekti është 6,5 milionë EURO.
Presidenti dhe aksionari maxhoritar i kësaj kompanie është Z. Muhamet Malo (njëkohësisht president i dy nga kompanive me prestigjioze ne treg, Eurolloto dhe Telesport), i cili zotëron 91 % të aksioneve dhe pjesa tjetër e aksioneve nga Shoqëria e Sigurimeve SIGMA.
Ky projekt u mbeshet me kredidhënie nga Banka Credins.
Lidhje të Jashtme
disa pamje
Dajti Ekspres, Teleferiku i pare shqiptar (informacioni ne anglisht)
Fleta zyrtare e Teleferikut Dajti Ekspres
Turizmi në Shqipëri
Kompani në Shqipëri
Tiranë |
6571 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Syri%20i%20kalt%C3%ABr%2C%20Delvin%C3%AB | Syri i kaltër, Delvinë | Syri i Kaltër është një burim uji, dukuri natyrore dhe vend turistik i shpallur monument i natyrës, që ndodhet në fshatin Muzinë të Rrethit e Delvinës, pranë rrugës nacionale Delvinë – Gjirokastër, në jug të Shqipërisë.
Përshkrimi
Syri i Kaltër është një burim me origjinë karakteristike nga Mali i Gjerë. Është burim me ujëra të freskëta dhe të ëmbla i rrethuar me bimësi të dendur dhe me gjelbërim të përhershëm. Ka një thellësi më shumë se pesëdhjetë metra. Disa zhytës kanë zbritur deri më pesëdhjetë metra, por është ende e paqartë se cila është thellësia e saktë e vrimës karstike. Nga thellësia e burimit dhe veçantia e vrimës karstike uji merr ngjyrën e kaltër nën rrezet e diellit.
Syri i Kaltër njihet edhe si 'Burim i Bistricës' pasi është burimi fillestar i ujit të lumit të Bistricës, i gjatë 25 km, i cili përfundon në Detin Jon në jug të Sarandës. Burimi qëndron në një lartësi prej 152 m dhe ka një shkallë shkarkimi prej 18 400 l/s.
Zona rrethanore me 1.8 km, është një monument i natyrës dhe karakterizohet nga pemë lisi dhe panje. Në verën e vitit 2004, burimi u tha përkohësisht.
Referim
Lidhje të jashtme
Turizmi në Shqipëri |
6573 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Asterisk%20PBX | Asterisk PBX | Asterisk është program me "burim të hapur (open source)" i cili implementon PBX. Si çdo PBX tjetër, mundëson thirrje telefonkie të telefonave që janë të lidhur, dhe gjithashtu mundëson lidhjen me PSTN (PTT rrjet).
Asterisk është program i hapur, lëshuar nën GNU General Public License (GPL). Mark Spencer nga Digium është kreatori i Asterisk; por gjithashtu edhe shumë programer kanë kontribuar në mundësitë dhe funksionalitetin e tij. Është i dizajnuar për Sistemin Operativ Linux, por Asterisk tani punon edhe në OpenBSD, FreeBSD, Mac OS X, Solaris, dhe Microsoft Windows (Linux është Sistemi Operativ që më së miri funksionon Asterisk).
Asterisk i ka të gjitha mundësitë që i ka një sistem PBX, si Voice Mail, Conference Calling, IVR (Interactive Voice Response), Phone Menus dhe Automatic Call Distribution. Përdoruesit mund të krijojnë mundësi të reja duke shkruar Dial Plan skripta në gjuhën e Asterisk, apo duke shkruar module në gjuhën programuese C.
Për të lidhur telefona në Linux serverin ku Asterisk punon, apo për të lidhur PSTN (PTT) linjë, serveri duhet të ketë hardware special. Modemi i thjeshtë nuk do të punon. Digium dhe shumë kompani të tjera prodhojnë PCI kartela të përkrahura nga Asterisk, kartela të cilat mundësojnë lidhjen e telefonave të thjeshtë, linjave telefonike (PSTN), T1 dhe E1 linja.
Gjithashtu përkrah një numër të VoIP protokolleve, si SIP (Session Initiation Protocol), H323, Skinny (protokoll nga Cisco) dhe IAX (protokoll i ri i shkruar nga programorët e Asterisk).
Duke përkrahur një numër të VoIP dhe PSTN shërbimeve, Asterisk mundëson me pak shpenzime ndërtimin e një sistemi telefonik, apo gradualisht migrimin e sistemit ekzistues në një teknologji të re. Asterisk serverët janë duke u përdorur për ndërrimin e PBX sistemeve, për disa arsye, si Voice Mail dhe Phone Menus si dhe gjithashtu për uljen e shpenzimeve duke bërë telefoni përmes internetit (VoIP).
Lidhje të jashtme
Faqja zyrtare e Asterisk
Asterisk - First steps for beginners
Hardware-Oasis.com VoIP Distributor (4-Port card Sirrix.PCI4S0 with Asterisk support)
Internet |
6574 | https://sq.wikipedia.org/wiki/14%20Gusht | 14 Gusht | 14 gushti është dita e 226-të e kalendarit gregorian (dita e 227-t në vitin e brishtë) - kështu që deri në fund të vitit kanë mbetur edhe 139 ditë.
Ngjarje
1791 - Fillon Revolucioni Haitian.
1880 - Kompletohet Katedrala Cologne, monumenti më i famshëm në Këln, Gjermani.
1893 - Franca paraqet regjistrimin e mjeteve motorike.
1897 - Qyteti Anosimena pushtohet nga trupat franceze nga mbrojtësit ngaMenabe në Madagaskar.
1908 - Garimi i parë i bukurisë u mbajt në Folkestone, Angli.
1921 - Tannu Tuva, themelohet si shtet plotësisht i pavarur, përmbajtur nga Rusia.
1936 - Afroamerikani, Rainey Bethea varet në Owensboro, Kentaki në ekzekutimin e fundit publik në Shtetet e Bashkuara.
1941 - LDB - Winston Churchill dhe Franklin D. Roosevelt nënshkruajnë Atlantic Charter duke paraqitur qëllimet e pasluftës.
1947 - Pakistani pavarësohet nga Perandoria Britanike.
1969 - Mbretëria e Bashkuar dislokon trupat në Irlandën Veriore.
1971 - Bahreini pavarësohet nga Britania e Madhe.
1980 - Lech Wałęsa udhëheq grevën në Gdańsk, Poloni.
1994 - Kapet Ilich Ramírez Sánchez, terroristi i njohur si "Carlos, Xhakali".
2005 - Helios Airways Flight 522 rrëzohet në veri të Athinës duke lënë të vdekur 121 persona.
Lindje
1850 - Ljudevit Rossi, botanist kroat, major në luftë († 1932)
1867 - John Galsworthy, letrar anglez, nobelist
1945 - Steve Martin, komedian, shkrimtar, producent dhe aktor amerikan
1947 - Danielle Steel, noveliste amerikane e librave limonatë
1966 - Halle Berry, aktore amerikane
1971 - Raoul Bova, aktor italian
1983 - Mila Kunis, aktore nga ShBA-të
Vdekje
1933 - Hasan Prishtina
1941 - Paul Sabatier, kimist francez dhe Nobelist (l. 1854)
1941 - Sveti Maksimilijan Kolbe, shenjetar katolik (l. 1894)
1956 - Bertold Brecht, letrar gjerman
1981 - Karl Böhm, dirigjent austriak
1988 - Enzo Ferrari, pilot italian garash, themeluesi i Ferrarit (l. 1898)
1994 - Elias Canetti, skrimtar gjerman me prejardhje bullgare
1996 - Sergiu Celibidache, dirigjent rumun
2007 - Nela Eržišnik, aktore kroate (l. 1922)
Festa dhe përvjetore
Gusht |
6575 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Sadik%20Ferati | Sadik Ferati | Sadik Ferati (l. 1975) i lindur në Prizren, Kosovë, ka të përfunduar studimet post-diplomike (Master), orientues Sportet Luftarake - Mundjen në Universitetin e Prishtinës pranë Fakultetit të Kulturës Fizike dhe Sporteve.
Biografia
Sadik Ferati ka lindur në Prizren. Me mundje ka filluar të mirret qysh në moshën e re. Karriera sportive e Sadik Feratit filloi në verën e vitit 1985, kur ai ishte nxënës i klasës së tretë në shkollën ish-"17 nëntori", ku filloi t'i merrë edhe bazat e para të mundjes. Aftësinë e tij me kujdes e përcjelli dhe e dalloi trajneri dhe pedagogu, prof. Sylejman Shala. Medalja e parë e tij ishte ajo në Mitrovicë, ku vetëm me 3 muaj stërvitje zuri vendin e dytë për pionier, në Kampionatin e Kosovës. Kjo medalje pothuajse e shtyri Feratin të punojë më tepër dhe të arrijë rezultatet më të larta. Vlen të veçohet pjesëmarrja e tij në Kampionatin Botëror 1991 në Alma të Kanadasë, ku ky mundist shqiptar u stolis me medaljen e artë në Stilin e Lirë, kurse në stilin Greko-Romak zuri vendin e tretë, ku u stolis me medaljen e bronztë. Ishin të vetmit Sadik Ferati dhe kolegu i tij Agron Sulaj, shqiptarët që perfaqësuan ish-Jugosllavinë; të tjerët ishin të republikave të ndryshme ish-Jugosllave. Nga ky Kampionat Botëror, Ferati dhe Sulaj u stolisën me medalje, të tjerët u kthyen duarthatë.
Sadik Ferati, në kampionate të organizuara në Kosovë u shpall disa herë si tekniku më i mirë. Merita më e madhe e tij është kur ai shpallet nga Federata e Sporteve të Shqipërisë si sportisti i vitit 1991 për mbarë shqiptarët në botë, pastaj në Kosovë poashtu si sportisti më i mirë i vitit 1991.
Një kohë Sadik Ferati ishte mundës në klubin "SHKUP" në Shkup, nën udhëheqjen e trajnerit Shaban Sejdiu. Një kohë ka qenë në stërvitje edhe me sportistin e shekullit, mundistin Shaban Tërstena. Poashtu ka marrë këshilla edhe nga trajneri i mirënjohur Mentaz Allajbegu.
Pas luftës, Sadik Ferati nga udhëheqësia e klubit u zgjodh si trajner i të rinjëve dhe bën organizimin e të rinjëve nëpër shkolla dhe fillon karrierën si trajner i klubit të mundjes në klubin "Prizreni" në Prizren.
Më vonë ai së bashku me kolegun e tij Hysen Terakaj, hapin klubin e ri të mundjes "LIRIA", por për shkak të kushteve teknike ky klub nuk u aktivizua.
Tani Sadik Ferati punon si profesor i lëndës së Edukatës Fizike dhe Sportive në Kolegjin Mehmet Akif si dhe në gjimnazin "Gjon Buzuku" në Prizren.
Mundës shqiptarë
Biografi shqiptarësh
Lindje 1975 |
6582 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Sh%C3%ABrbimi%20austriak%20p%C3%ABrkujtimor%20i%20Holokaustit | Shërbimi austriak përkujtimor i Holokaustit | Sherbimi austriak perkujtimor i Holokaustit është nje alternative sherbimi perkrah sherbimit ushtarak. Pjesmarresit ne sherbimin perkujtimor sherbejne ne institucionet me te rendesishme te Holokaustit.
Sherbimin perkujtimor u krijua me initiativen e Dr. Andreas Maislinger politolog nga Insbruku i Austria (Innsbruck, Tirol, Österreich), i cili u bazua ne principet baze te shoqerise gjermane Aksion ne shenje pajtimi (Aktion Sühnezeichen). Maislinger punoi si vullnetar për shoqerine Aksion ne Shenje Pajtimi ne Museumin Ausshviz-Birkenau (Museum Auschwitz-Birkenau).
Me 1991 Sherbimi Perkujtimor u lejua nga qeveria austriake (österreichischen Regierung) si nje alternative e Sherbimit ushtarak me arme, dhe si pasoje e kesaj u krijua si nje organizate e pavarur, por kryesisht e financuar nga ministria e puneve te brendeshme (Innenministerium). Qellimi i Sherbimit pekujtimor është pranimi haptas i bashkefajit te Austrise ne Holokaust dhe për te na bere ne te gjitheve te ndergjegjshem për te luftuar për nje "Kurre me". (Pjese nga fjalimi i ish kryeministrit Auszug te Austrise, Franz Vranitzky, ne Jerusalem, qershor 1993).
Sherbimi perkujtimor austriak është nje rrjet i vecante boteror i vendeve perkujtimore te Holokaustit dhe i museumeve ne sherbim te te gjithe atyre qe duan te shfrytezojne ndihmen e ketij rrjeti për arshivat, bibliotekat ... e tyre. Qe nga nga viti 1992 kane sherbyer ne vendet perkujtimore te Holokaustit për te perpunuar historine e Holakaustit me qindra persona, shumica ne moshen 20 vjec, ne vend qe te kryenin sherbimin ushtarak me arme ne venin e tyre.
Organizata për Sherbimi austriak jashte shtetit (Verein für Dienste im Ausland) është e autorizuar nga qeveria austriake për te derguar persona për te kryer kete sherbim ne organizatat partnere ne te gjithe boten.
Weblinks
www.gedenkdienst.info
www.gedenkdienst.org (English)
Austri |
6586 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Sh%C3%ABrbimi%20austriak%20jasht%C3%AB%20shtetit | Shërbimi austriak jashtë shtetit | Sherbimi austriak jashte shtetit është një ndermarrje pa përfitim e themeluar më 1998 prej Dr. Andreas Maislinger që siguron vende në të gjithë botën për austriakët që kryejnë sherbim shoqëror (jo ushtarak). Shërbimi shoqëror i zakonshëm prej 9 muajsh është zëvendesuar nga një punë 12 muajore në një nga organizatat partnere. Në kërkesat për këtë shërbim ka variacione të mëdha.
Shërbimi austriak jashtë shtetit është një instituit i Republikës së Austrisë, i cili u siguron të rinjve austriak një alternativë ndaj shërbimit ushtarak të detyrueshëm. Shërbimi jashtë shtetit është i fokusuar kryesisht në punë shqërore.
Tani shoqëria austriake për shërbim jashtë shtetit ka si qëllim të ofrojë persona për shërbim shoqëror në tri fusha kryesore:
Shërbimi austriak përkujtimor i Holokaustit (Austrian Holocaust Memorial Service)
Shërbimi austriak për pune shoqërore (Austrian Social Service)
Shërbimi austriak për paqen (Austrian Peace Service)
Austri |
6588 | https://sq.wikipedia.org/wiki/G%C3%ABzim%20Ajgeraj | Gëzim Ajgeraj | Gëzim Ajgeraj lindi më 6 gusht 1967 në Malësin e Vërrinit, është anëtarë i Lidhjes së Shkrimtarëve të Kosovës me seli në Prishtinë. Nga 23 marsi 2002 është anëtarë i lidhjes së shkrimtarëve të Zvicrës (SSV). Jeton dhe krijon në Zvicër.
Ka bashkëpunuar dhe bashkëpunon me të gjitha gazetat dhe revistat e kohës, si: “Rilindja”, Zvicër - Prishtinë, “Bujku”, - Prishtinë, “Zëri i Kosovës”, Zvicër - Prishtinë, “Bota sot”,- Zvicër, “Koha ditore”, - Prishtinë, “Epoka e re”, - Prishtinë, “Zëri”,- Prishtinë”, “Fakti”, - Shkup, “Ars” – Tiranë, “Penashqiptare”, - Prishtinë, “Pioneri” – Prishtinë, “Zogu i mëngjesit”, - Prishtinë, etj. Nga janari i vitit 2004, editon revistën: Metafora poetike (Editorial i poetit) që del çdo tre muaj.
Veprat
VEPRAT LETRARE I – POEZI 1. Poezi: ”Klithmë malli”, poezi, “Rilindja”, Prishtinë,1997; 2. Poezi: ”Ëndrra për parajsë”, poezi, “Rilindja”, Prishtinë, 1998; 3. Poezi: ”Qiellit po digjem”, poezi, “Rilindja”, Prishtinë, 1998; 4. Poezi: ”Flakë në plagë”, poezi, “Rilindja”, Prishtinë, 1998; 5. Poezi: “Mallëngjimi”, poezi, “Rilindja”, 2000; 6. Poezi: “Balada e Vërrinit”, (Poemë), KL. “F. S. Noli”, Prizren, 2001; 7. Poezi: “Degë e thyer”, poezi, “Metafora”, Prizren, 2007; 8. Poezi: “Etje në fjalë”, poezi, Prizren, 2013; 9. Poezi: “Kthimit furtunat m’i bëjnë prita”, poezi, Prizren, 2013; 10. Poezi: “Nxitoj të kthehem me dritë”, poezi, Prizren, 2013; 11. Poezi: “Kënga e zogut”, “Metafora”, Prizren, 2020; 12.. Poezi: “Diellnxënësit”, “Metafora”, Prizren, 2020; 13. Poezi: “Kronikë e udhëve”, “Metafora”, Prizren, 2020; 14. Poezi: “Në karantinën alpine”, “Metafora”, Prizren, 2020; 15. Poezi: “Nostalgji e mall”, “Metafora”, Prizren, 2020; 16. Poezi: “Dritëhijet e fjalës”, “Metafora”, Prizren, 2020; 17. Poezi: “Drithërimë mendimi”, “Metafora”, Prizren, 2020; 18. Poezi: “Eh, guri”, “7 Days”, Prizren, 2021; 19. Poezi: “Strehët pikojnë mall”, “7 Days”, Prizren, 2021; 20. Poezi: “Antisimbiozë”, “7 Days”, Prizren, 2021 21. Poezi: “Magma e shpirtit”, “7 Days”, Prizren, 2022; 22. Poezi: “Vegimet e heshtjes”, “7 Days”, Prizren, 2022; 23. Poezi: “Agmia e fjalës”, “7 Days”, Prizren, 2022; 24. Poezi: “Zemërimi i fjalës”, “Metafora”, 2019, Prizren; 25. Poezi: “Fjalë e mall”, “Metafora”, Prizren, 2016; 26. Poezi: “Notesi i poetit mërgimtar”, “Metafora”, Prizren, 2016 27. Poezi: “Gjemba në fjalë”, poezi për fëmijë e të rinj, botoi “Metafora”, Prizren, 2016; 28. Poezi: “Larg pikon malli”, poezi, botoi “Metafora”, Prizren, 2015; 29. Poezi: “Mbi rima bie shi”, poezi, botoi “Metafora”, Prizren, 2015; 30. Poezi: “Buzëqeshja e vrarë“, 7 Days”, Prizren, 2021 31. Poezi: "Art metafora", poezi 460 faqe, “Metafora”, Prizren, 2014; 32. Poezi: "Çaste alpike", poezi, “Metafora”, Prizren, 2014; 33. Poezi: "Duhemi sikur...", lirika dashurie, “Metafora”, Prizren, 2014; 34. Poezi: “Regëtim në horizont“, 7 Days”, Prizren, 2018 35. Poezi: “Nostalgjia“, 7 Days”, Prizren, 2020 36. Poezi: “Stinët e udhëve të mia“, 7 Days”, Prizren, 2021 37. Poezi: “Reliktet e hpirtit “, 7 Days”, Prizren, 2021 38. Poezi: “Regëtim në horizont“, 7 Days”, Prizren, 2021 39. Poezi: “Mendim i gurtë“, 7 Days”, Prizren, 2021 40. Poezi: “Dhembje malli”, Poezi të zgjedhura nga Bedri Halimi, SHKYP, 2022. II – Romane 1. Roman: “Misioni i kriminelit”, roman, Prizren, 2009; 2. Roman: “Serboarmatosja”, roman, Prizren, 2012; 3. Roman: "Studentët", roman, “Metafora”, Prizren, 2014 4. Roman: “Rrëfimet e doktorit”, botoi, SKYP, Prizren, 2019 5. Romani: “Giti”, “Metafora”, Prizren, 2017; 6. Roman: “Ditari i ushtarit të lirisë”, SHKYP, Prizren, 2016; 7. Roman: “Copëzat e idealizmit”, “Metafora”, Prizren, 2016; 8. Roman: “Trëndafilat e pranverave të kuqe”, botoi “Metafora”, 2016; 9. Roman: “Rob”, roman, botoi “Metafora”, Prizren, 2016; 10. Roman: “Helmimi”, roman, “Metafora”, Prizren, 2014; III - Tregime 1. Tregime: “Stinët e udhëve të mia”, “Metafora”, Prizren, 2018; 2. Tregime: “Parullat”, “Metafora”, Prizren, 2017; IV – Dramë 1. Dramë: “Rruga e lirisë”, dramë, “Meshari”, Prishtinë, 2001; 2. Dramë: “Plaga e lirisë”, “Metafora”, Prizren, 2017; 3. Dramë: “Dhembjet e epokës së kuqe”, “Metafora”, Prizren, 2017; V - NOVELA 1. Novela: "Shtigjet e bardha", novelë letrare, (Ribotim), “Metafora”, Prizren, 2014 VI – Baladë 1. Baladë: “Lulëkuqet e Vërrinit”, Edicioni “Metafora”, poezi, Zvicër 2005 VII – ETNOS KULTUROR 1. Urti popullore: “Urti popullore të Vërrinit 1”, (bashkautorësi), “Apolonia” 1997, Prishtinë; 2. Etnos: “Tregime e anekdota nga odat e Vërrinit-2, “Metafora”, 2019, Prizren; 3. Etnos: “Tregime e anekdota nga odat e Vërrinit-3, “Metafora”, 2019, Prizren; 4. Etnos: “Tregime e anekdota nga odat e Vërrinit- 4”, “Metafora”, 2019, Prizren; 5. Etnos: “Tregime e anekdota nga odat e Vërrinit-5, “Metafora”, 2019, Prizren; 6. Etnos: “Tregime e anekdota nga odat e Vërrinit-6, “Metafora”, 2020, Prizren; 7. Etnos: “Tregime e anekdota nga odat e Vërrinit-7”, “Metafora”, 2020, Prizren; 8. Etnos: “Tregime e anekdota nga odat e Vërrinit-8”, “Metafora”, 2021, Prizren; 9. Etnos: “Tregime e anekdota nga odat e Vërrinit-9”, “Metafora”, 2021, Prizren; 10. Etnos: “Tregime e anekdota nga odat e Vërrinit-10”, “Metafora”, 2021, Prizren; 11. Etnos: “Tregime e anekdota nga odat e Vërrinit-11”, “Metafora”, 2020, Prizren; 12. Etnos: “Tregime e anekdota nga odat e Vërrinit-12”, “Metafora”, 2020, Prizren; 13. Etnos: “Tregime e anekdota nga odat e Vërrinit-13”, “Metafora”, 2020, Prizren; 14. Etnos: Katundi e bon luftën, shehri e ngre bajrakin, Metafora, 2007 15. Etnos kulturor: “Festat dhe ahengjet në këngët e vajzave të Vërrinit”, (Etnos kulturor), “Metafora”, Prizren, 2017; 16. Etnos kulturor: “Unë po e thej qafën, po shkoj n`darsëm”, tregime popullore vërrinase, “Metafora”, Prizren, 2017 VIII – Monografi 1. Monografi: “Rruga e lirisë” -intervistë me Zafir Berishën, botoi Asociacioni i Veteranëve të ish- UÇK-së – Prizren, 2002; 2. Monografi: “Masakra e Tuzsuzit”, Monografi, (bashkautorësi me Ilam Berishën), “Metafora”, Prizren, 2007; 3. Monografi: “Xhevat Berisha – Legjenda e Vërrinit”, monografi, Prizren, 2013; 4. Monografi: “Publicistika në luftë e në paqe dhe arti poetik i Qazim Thaçit”, (Monografi përmes shkrimeve autoriale), SHKYP, Prizren, 2016/17; 5. Monografi: “Periodiku i kohës për luftën në Vërri e Prizren – 1”, publicistikë, botoi “Metafora”, Prizren, 2014; 6. Monografi: “Për të gjallë kullat nuk i lëshojmë – Sadedin Hasani – Militanti i UÇK-së”, monografi, “7 Days”, Prizren, 2021. 7. Monografi: “Malësia e Vërrinit”, monografi, “7 Days”, Prizren, 2022. IX – Poezi për fëmijë 1. Poezi: ”Kënga e babait”, poezi për fëmijë, “Apolonia”, Prishtinë, 1998 2. Poezi: “Zana në mërgim” (poezi për fëmijë), “Metafora”, Prizren, 2007; 3. Poezi: “Huqet e Benit”, (poezi për fëmijë), “Metafora”, Zvicër, 2007; 4. Poezi: “Dallëndyshja në Vërri” (poezi për fëmijë), “Metafora”, Prizren, 2007; 5. Poezi: “Kroi i qytetit tim”, (poezi për fëmijë), ”Metafora”, Prizren, 2007 6. Poezi: “Bashkimi bën fuqinë”, (poezi për fëmijë), Edicioni i revistës “Fidani”, Prizren, 2013; 7. Poezi për fëmijë e të rinj: “Bufi i pemës sonë”, “7 Days”, Prizren, 2022; 8. Poezi për fëmijë e të rinj: “Strofulli i dallëndyshes”, “7 Days”, Prizren, 2022; 9. Poezi për fëmijë e të rinj: “Krekosja e dordolecit”, “7 Days”, Prizren, 2022; 10. Poezi për fëmijë e të rinj: “Gjemba në vargje”, “7 Days”, Prizren, 2021; 11. Poezi për fëmijë: “Hajni ketër”, “Metafora”, 2018, Prizren; 12. Poezi: “Gjuha e Lonës”, poezi për fëmijë, botoi “Metafora”, Prizren, 2017; 13. Poezi: “Kukulla Elonë”, poezi për fëmijë, botoi “Metafora”, Prizren, 2015; 14. Poezi: “Teatri Lona”, poezi për fëmijë, botoi “Metafora”, Prizren, 2016; 15. Poezi: “Libri është porta e botës”, poezi për fëmijë e të rinj, botoi “Metafora”, Prizren, 2016; 16. Poezi: "Piktura në mur", poezi për fëmijë e të rinj, “Metafora”, Prizren, 2014; 17. Poezi: “Piktura në mur“, 7 Days”, Prizren, 2018 18. Poezi: “Në kopshtin e gjyshit“, 7 Days”, Prizren, 2020 19. Poezi: “Lona shkon në shkollë”, 7 Days”, Prizren, 2022 X – Romane për fëmijë 1. Roman për fëmijë: “Pëllumbat e lirisë”, novelë për fëmijë, Edicioni i revistës “Fidani”, Prizren, 2004; 2. Roman për fëmijë: “Ditët e bardha”, novelë për fëmijë, Edicioni i revistës “Fidani”, Prizren 2004 XI - Fabula 1. Fabula: “Bosi lepurushi”, fabula, ”Metafora”, Zvicër, 2006; 2. Poezi për fëmijë: “Kot inat ia kemi fabulës”, “Metafora”, Prizren 2018; 3. Poezi për fëmijë: “Sot as ditën nuk të njohin”, “Metafora”, Prizren 2017; 4. Poezi për fëmijë: “Bosi lepurushi”, “Metafora”, Prizren 2014 . XII – Gjëegjëza 1. Gjëegjëzë: “Gjëegjëza”, Metafora, Zvicër, 2006. XIII – Poema për fëmijë 1. Poemë: “Dita me Tonin” (poemë), ”Metafora”, Zvicër, 2006; 2. Poemë: “Muajt e vitit me Ardin” (Poemë), ”Metafora”, Zvicër, 2006; XIV - Tregime për fëmijë 1. Tregime për fëmijë: “Tregimet e gjyshit”, “7 Days”, Prizren, 2021; 2. Tregime për fëmijë: “Në botën e hileve”, “7 Days”, Prizren, 2021; 3. Tregime për fëmijë: “Qershia e stërgjyshit”, “7 Days”, Prizren, 2021; 4. Tregime për fëmijë: “Lona shkon në shkollë”, “7 Days”, Prizren, 2022; 5. Tregime për fëmijë: “Trenat dhe toni”, “Metafora”, Prizren, 2017; 6. Tregime për fëmijë: “Buka e gjyshes”, “Metafora”, Prizren, 2017. XV - PËRRALLA PËR FËMIJË 1. Përralla: “Gjashtë picimulët në olimpiadë”, përralla për fëmijë, botoi “Metafora”, Prizren, 2016; 2. Përralla: “Kësulëkuqja Koni kërkon një shtëpizë” (Përralla për fëmijë), botoi “Metafora”, Prizren, 2016; XVI – Studime letrare 1. Studime: "Arti poetik i Ibrahim Skënderit nën optikën e rivlerësimit", kritikë letrare, “Metafora”, Prizren, 2014; 2. Studime: "Të jesh shkrimtar...!1", ese letrare, “Metafora”, Prizren, 2014; 3. Studime: "Ah, ky art i shkrimit... 2", ese letrare, “Metafora”, Prizren, 2014; 4. Studime: "Arti e metafora 3", ese letrare, “Metafora”, Prizren, 2014 5. Studime: „Metafora e lirisë“ - Vështrim rreth krijimtarisë së Bedri Halimit Shoqata Kulturore “Ymer Prizreni”, 2014; 6. Studime letrare: “Metafora e poezisë”, “7 Days”, Prizren 2021. XVII – KRITIKË LETRARE 1. Kritikë letrare: “Poetët për poetin”, “Metafora”, Prizren, 2018; 2. Studime: “Metafora e fjalës”- Studime letrare, botoi “Metafora”, Prizren, 2015; XVIII – ANTOLOGJI 1. Antologji: Cikël me poezi, “Atdheu në trastë”, botoi revista letrare "Jeta e re" nr. 4, korrik-gusht 2002, viti LIV, Prishtinë; 2. Antologji: Cikël me poezi, “Atdheu i copëtuar”, në librin “Pikoi molla gjak” (Lirikë me motive arvanitase), botoi MKRSÇJR-Departamenti i Çështjeve Jorezidente, Prishtinë, 2004; 3. Antologji: Cikël me poezi, “Udhë e zjarrmi”, në librin “Muzat i bien lyrës”, Edicioni i revistës “Fidani”, Prizren, 2005; 4. Antologji: “Momente” (Grup autorësh nga Letërsia botërore në gjermanisht); (Augenblicke), Zvicër, 2007; 5. Antologji: Grup autorësh, “Shkreptimë në horizont”, (Krijime artistike kushtuar 100 vjetorit të pavarësisë), botoi Biblioteka Ndërkomunale e Prizrenit, dhjetor, 2012, Prizren; 6. Antologji: Grup autorësh, “Një shekull dritë”, botoi "Lidhja e Shkrimtarëve, Artistëve dhe Krijuesve Shqiptarë në Gjermani", nëntor, 2012, për nder të 100 - vjetorit të Pavarësisë së Shqipërisë; 7. Antologji: Grup autorësh, “Çamëri zemra ime”, përgatitur nga Fatime Kulli / Kolec Traboini, Pantheon Books, 220 faqe, Tiranë-Prishtinë, 2014; 8. Antologji: Grup autorësh, “Lulëkuqet e lirisë” – “Çdo shesh një përmendore”, Dibran Fylli, SHB.“Meshari“, Prishtinë, 2015; 9. Antologji poetike: “Zemra prindërore”, Shoqata e Shkrimtarëve Shqiptaro-Amerikanë: Agim Bacelli, Këze (Kozeta) Zylo dhe Kostaq Duka, Amerikë, 2011; 10. Antologji: Grup autorësh, botoi Biblioteka Ndërkomunale e Prizrenit, dhjetor, 2015, Prizren; 11. Antologji; Grup autorësh, “Ëndrra, shpresa dhe iluzione”, Luan Maloku, Amanda Edit Verlag, Bukuresht, Rumani, janar 2016; 12. Antologji, Selatin Novosela: “Demaçi aromë atdheu”, Shoqata e të Burgosurve Politik e Kosovës, Prishtinë, 2015; 13. Leksikon: “Leksikoni i autorëve shqiptarë në Zvicër”, Besnik Camaj dhe Shefqet Dibrani, botoi: “Faik Konica”, Prishtinë, 2016; 14. Antologji: “Revista albanezul – Shqiptari”, Nr. 137/2007,tema: Fati i botës varet nga Zoti dhe Kosova”, Bukuresht, kryeredaktor: Baki Ymeri, themelues Fondi Nikolla Naço 1888, Bukuresht; 15. Antologji: “Antologji e poezisë moderne shqipe”, përgatitur nga Adem Zaplluzha, 2016, Kosovë; 16. Antologji: “Alepo”, Antologji e poezisë shqipe, Përgatiti Tyran Spahiu, Prizren, 2016; 17. Antologji: “Shkrimtarët për Havzi Nelën”- Shpirti i lirë i Lumës, përgatiti Rexhep Shahu, botoi Klubi i poezisë, Tiranë, 2018. 18. Antologji:”Pranvera poetike në Vërri”, Metafora, Prizren, 2015; 19. Antologji: “Një kafe me miqtë e metaforës”, “Metafora”, Prizren, 2014; 20. Antologji: “Në rrjedhën e Drinit”, “Metafora”, Prizren, 2014. 21. Monografi nga Çerkin Bytyçi: Prim. Dr. Daut Mustafa: poezi nga Gëzim Ajgeraj: Mantelbardhi zemërbardhë (Dr. Daut Mustafa mjek dhe humanist), fq. 123, viti i botimit 2001. 22. Antologji në gjuhën Suedeze, « Cikël me poezi », Suedi, 2022 XIX – REVISTA 1. ( 22 Numra). Revistat: “Metafora”, Nr. 1, (2004), deri Nr. 22 - (2022). 2. ( 5 Numra) Revista: “Vërrini”- 1, viti 2014; Revista: “Vërrini”- 2, viti 2015; Revista: “Vërrini”- 3, viti 2016; Revista: “Vërrini”- 4, viti 2017; Revista: “Vërrini”- 5, viti 2017. XX - Vlerësime kritike për veprën e Gëzim Ajgerajt; 1. Kritikë letrare nga Ilam Berisha, “Gëzim Ajgeraj – poet i mallit dhe i krenarisë kombëtare” -“Metafora”, Prizren, 2012; 2. Kritikë letrare nga Ilam Berisha, “Gëzim Ajgeraj - një zë origjinal i vlerave të artit letrar” “Metafora”, Prizren, 2012. 5 - Libra studimor nga Prenda Sejdia: 1. - POEZIA E AJGERAJT NË DIOPTRINË E ANALIZËS DHE TË KRITIKËS LETRARE - Studime letrare 2. - DIVERSITETI I PENËS SË AJGERAJT NËN DIOPTRINË E ANALIZËS DHE TË KRITIKËS LETRARE - Studime letrare 3. - METAFORA E MALLIT (Përzgjedhje poetike nga poezia e Ajgerajt) 4. - POETI I METAFORAVE – Studime letrare 5. - ROMANI I AJGERAJT NËN OPTIKËN E ANALIZËS DHE TË KRITIKËS LETRARE - Studime letrare XXI – ENCIKLOPEDI 1. Si krijues e studiues u përfshi në: Fjalorin Enciklopedik të Kosovës, Akademia e Shkencave dhe Arteve të Kosovës, 2018; Leksikon Enciklopedik i Akademisë Shqiptare. XXII - PARAPSIKOLOGJI 1. Psikologji: “Ndërgjegjësimi i individit - vlerë e së ardhmes”, “Metafora”, Prizren, 2017; 2. Psikologji: “Pikëpamje për jetën dhe përvojat”, botoi “Metafora”, 2019, Prizren; 3, Parapsikologji: Refleksione dhe uni personal, “7 Days”, Prizren, 2022. XXIII - BASHKAUTORËSI NË GJUHË TË HUAJA 1. Poezi: “Në krahët e dritës” (Botim në bashkautorësi me Mariana Grigore), Rumanisht – shqip, Amanda Edi Verlag, (përkthyer nga Baki Ymeri), Bukuresht, 2021. XXIV – ÇMIMET 1- Çmimin: Shkrimtari më mirë i vitit 2014, nga Drejtoria e Kulturës, e Rinisë dhe e Sportit, komuna e Prizrenit, 2014. 2. Çmimi i 1-rë : “Abdullah Thaçi”, Bibloteka Mdërkomunale Prizren, 2020
Biografi shqiptarësh
Shkrimtarë shqiptarë
Shkrimtarë kosovarë
Lindje 1967 |
6589 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Rrjeti%20lokal%20pa%20tela | Rrjeti lokal pa tela | Një rrjet lokal pa tela (Anglisht: Wireless LAN, WLAN) është një rrjet kompjuterik me valë që lidh dy ose më shumë pajisje duke përdorur komunikim pa tel për të formuar një rrjet lokal (LAN) brenda një zone të kufizuar si një shtëpi, shkollë, laborator kompjuterësh, kampus ose ndërtesë zyre. Kjo u jep përdoruesve mundësinë të lëvizin brenda zonës dhe të mbeten të lidhur me rrjetin. Nëpërmjet një porte, një WLAN mund të sigurojë gjithashtu një lidhje me internetin më të gjerë.
LAN-et me valë të bazuara në standardet IEEE 802.11 janë rrjetet kompjuterike më të përdorura në botë. Këto zakonisht quhen Wi-Fi, e cila është një markë tregtare që i përket Aleancës Wi-Fi. Ato përdoren për rrjetet e shtëpive dhe zyrave të vogla që lidhin së bashku kompjuterët laptop, printerët, telefonat inteligjentë, televizorët në internet dhe pajisjet e lojërave me një ruter wireless, i cili i lidh ata me internetin. Pikat e nxehta të ofruara nga ruterat në restorante, kafene, hotele, biblioteka dhe aeroporte u lejojnë konsumatorëve qasje në internet përmes pajisjeve portative me valë.
Përparsitë dhe të metat e WLAN
Përparsitë që ofron WLAN janë që nuk duhen kablat të shtrihen dhe instalohen.
WLAN ofron flexibilitet dhe mobilitet. Kësi soji shfrytëzuesit që përdorin Notebook mund të lëvizin të lirë dhe nuk janë të mvarun nga prizat e rrjetës. Në metropolet e sotme por edhe në aeroporte dhe hotele me ndihmën e të ashtë quajturve Hotspots, mundeni të surfoni dhe komunikoni pa ndonjë problem.
Info: Hotspot quhen pikat ku mundeni të qaseni nëpërmjet WLAN në Internet.
Por kujdes gjatë surfimit mundeni të ju kushtoj shtrenjt. Së pari kontrolloni çmimet dhe ofruesit e WLAN.
Të metat e WLAN janë që IEEE.11b mund të transferon Datat vetëm me një shpejtësi prej max. 11 Mbit/s. Me rritjen e shfrytëzuesve tek WLAN kjo performanc bie dukshëm. Një problem tjetër nuk janë stabile sikurse LAN. Nëse vie deri tek pengesa e WLAN sinjalit ndërprehet transferimi i Datave. Pengues janë edhe Radar stacionet e ushtrisë apo satcionet që punojnë me frekuenca të ngjajshme, trafostacionet elektrike etj.
Materialet që pengojnë dhe janë shkaktarë për humbjen e sinjaleve të WLAN janë si më poshtë :
Një ndër pikat më të dobëta tek WLAN është siguria.
Tek LAN një Hacker duhet që në njërin skaj të kabllës së rrjetës të së paku të ketë një lidhje ose një lidhje në LAN të shfrytëzon pa u hetuar. Kurse WLAN nuk posedon ndonjë fund të kabllës por dërgon Datat me valë në të gjitha drejtimet. Me fjalë të tjera gjdo Computer që kontakton nëpërmjet një WLAN karte teknikisht munden Datat të shihen dhe pranohen.
Disa medoda më e njoftuna për përgjimin e WLAN rrjetave janë :
Wardriving
Realizohet me një Notebook që ka të instaluar një Tool për analizimin e rrjetave. Nëse Notebook-in tuaj përforconi edhe me një antenë externe rritet edhe distanca për përgjimin e WLAN-rrjetave. Wardriving nuk është një metodë atakuese dhe nuk denoheni nëse përgjoni ndonjë WLAN-rrjetë. Kjo është baraz sikurse dyert dhe dritartet e shtëpisë tuaj lerni hapun e dikush shikon në shtëpinë tuaj por nuk dëmton apo merr diçka.
Eavesdropping
Një medodë tjetër për atakimin e WLAN-rrjetave është Eavesdropping=përgjim. Sulmuesi së pari kontrollon sigurin e një WLAN-rrjete dhe pastaj me një Program përgjues (Sniffer-Tool) mundet të gjitha Datat të spiunon. Kjo është ana negative e Sniffer-Tool-ve,
Denial of Service
Sa i përket rrjetave nuk kemi vetëm spiunimin por edhe sabotimin e këtyre rrjetave. DOS shkurtesa qëndron për Denial of Service që me anë të këtyre atakeve shkakërrohet plotësisht një LAN apo WLAN-rrjetë.
Hi-Jacker
Me siguri ndoshta keni krijuar një Internet lidhje (ICS) të përbashkët në rrjetën tuaj që të mund edhe shfrytëzuesit tjerë pa ndonjë vështërsi të munden të qasen në Internet.
Por ndosha nuk keni menduar për sigurinë që edhe shfrytëzuesit tjerë munden të qasen në rrjetë tuaj. Së pari këto surfues që shfrytëzojnë rrjetën tuaj, vërtetojnë qarkullimin e Datave deri sa të shohin Computer-in apo më mirë me thanë IP-address-ën që drejton Frames.
Pastaj këto surfues të padëshiruar këtë IP-address vendosin në Notebook-in e tyre si Gateway ku dotë munden të surfojnë me shpenzimet tuaja.
Shiko edhe
Rrjeti pa tela
Rrjeti i Zonës Personale
Referime
Teknologji
Informatikë |
6590 | https://sq.wikipedia.org/wiki/17%20Korrik | 17 Korrik | 17 korriku është dita e 198-të e kalendarit gregorian (dita e 199-t në vitin e brishtë) - kështu që deri në fund të vitit kanë mbetur edhe 167 ditë.
Ngjarje
1821 – Spanja ia dorëzoi Shteteve të Bashkuara të Amerikës Floridën.
1898 – Ushtarët spanjollë në Santiago të Kubës iu dorëzuan forcave amerikane gjatë Luftës spanjolle-amerikane.
1917 – Derisa Britania ndodhej në luftë me Gjermaninë, familja mbretërore britanike ndërroi mbiemrin nga Saxe-Coburg Gotha në Windsor.
1945 – Presidenti amerikan Harry S. Truman, lideri sovjetik Josef Stalin dhe kryeministri britanik Winston Churchill filluan takimin në Potsdam gjatë samitit të fundit të aleatëve të Luftës së Dytë Botërore.
1955 – U hap Disneyland në Anaheim të Kalifornisë.
1967 – Saksofonisti dhe kompozitori i muzikës jazz, John Coltrane, vdiq në moshën 40-vjeçare.
1979 – Presidenti i Nikaraguas, Anastasio Somoza, dha dorëheqjen dhe iku në ekzil në Miami.
1996 – Një aeroplan “Boeing 747” që ishte nisur drejt Parisit, eksplodoi dhe u përplas në New York, pak pas nisjes nga aeroporti ndërkombëtar “John F. Kennedy”. Të 230 personat në bord humbën jetën.
2000 – Bashar Assad, i biri i Hafez Assadit, u bë presidenti i 16-të i Sirisë.
2005 – Tribunali Special për Irakun paraqiti rastin e vet të parë kundër Saddam Husseinit, për masakrën e shiitëve të vitit 1982.
Më 17 korik vriten mbi 200 civil shqiptar gjatë luftimeve në Rahovec (Kosovë)
Lindje
1888 - Shmuel Yosef Agnon, shkrimtarë izraelitë, Nobelist
Ramiz kabashi
Vdekje
1790 - Adam Smith, babai i Ekonomisë Politike
Festa dhe përvjetore
Korrik |
6591 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Engjell%20Muhedin%20Shehu | Engjell Muhedin Shehu | Engjëll Muhedin Shehu, lindi më 17 mars të vitit 1962 në Bënçë të rrethit Tepelenë, Shqipëri, është agronom, publicist dhe shkrimtar shqiptar.
Biografia
Shkollën e mesme profesionale dega Agronomi “Memo Nexhipi - Dukaj“, Tepelenë e ka kryer në vitet (1977-1981). Në vitin 1983 kreu shkollën policore (1983-1986).
Ka punuar si ekonomist në tregtinë ushqimore Tiranë në vitet (1988-1992). Punoj si gazetar në gazetën “Rilindja demokratike” si dhe operator në televizionin TV Shijak të Tiranës (1997-1999).
Si operator i televizionit Shijak dhe si gazetar i Partisë Demokratike te Shqipërisë, më datën 14 shtator 1998 është plagosur nga forcat e rendit para Kryeministrisë Shqiptare, duke filmuar ceremonialin mortor të varrimit të deputetit dhe demokratit Azem Hajdari.
Si rezultat i represionit qeveritar ndaj tij për bindjet politike dhe kërcënimeve djallëzore për likuidim fizik dhe politik, në muajin maj 1999, Engjëlli me familjen e tij emigroi në Belgjikë. Ka shkruar dhe shkruan në shtypin e vendit dhe të huaj shumë shkrime politike e publicistike. Boton vazhdimisht shkrime politike e publicistike si dhe poezi në shumë forume virtuale të internetit. Engjëll Shehu boton gjithashtu poezi ne sitin e tij të internetit.
Engjëll Shehu është një figurë e rëndësishme në letërsinë shqiptare, ai ka botuar tre libra me poezi satirike.
Engjëll Shehu ka kryer studime ne Belgjikë si : Institutin Elektrik, Institutin Informatik si dhe studimet për Përkthyes (Traducteur-interprète). Aktualisht punon përkthyes Frëngjishte - Shqip dhe Shqip - Frëngjishte në Belgjikë. Ai gëzon një popullaritet të madhe nga të gjithë banoret vendas ku jeton si dhe nga komuniteti Shqiptar ne Belgjikë.
Veprat
"Zhgënjimi"
"E mbaj veten si për mbret" - poezi satirike
Referime
Biografi shqiptarësh
Shkrimtarë shqiptarë
Lindje 1962 |
6594 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Elvis%20Presley | Elvis Presley | •I lindur më 8 janar 1935. Elvis Aaron Presley ishte një aktor dhe këngëtar amerikan me famë botërore. Ai konsiderohet si një ndër figurat kulturore më të shquara të shekullit të 20, dhe njihet edhe si “Mbreti I Rock and Roll-it” apo thjesht “Mbreti”.
Biografia
•Presley kishte lindur në Tupelo, Mississippi, si një binjak-pa binjak, dhe kur ishte 13 vjeçar, ai dhe familja e tij u vendosën në Memphis, Tennessee. Karriera e tij muzikore filloi dikur më 1954, kur regjistroi një këngë me producentin Sam Philips nga Sun Records. Në bashkëpunim me kitaristin Scotty Moore dhe basistin Bill Black, Presley ishte ndër themeluesit e rokut, me uptempo, back beat me elemente të muzikës country dhe R&B. Ai u menaxhua nga Kolonel Tom Parker për më se dy dekada, me kontratën e nënshkruar nga RCA. Kënga RCA e parë e Elvisit , “Heartbeat Hotel", u lansua në janar 1956 dhe u bë hiti numër 1 në SHBA. Ai fitoi titullin “Mbreti I Rock and Roll-it” pas një serie të suksesshme të paraqitjeve të tij në televizion dhe rekordeve të tij prijëse në top listat. Interpretimet e tij energjike të këngëve dhe stili I tij provokativ, i kombinuar me talentin e madh e bëri atë shumë të famshëm dhe kontroverzal (të diskutueshëm).
Në nëntor 1956, ai nxori filmin e tij Love Me Tender. Më 1958, u rekrutua nga shërbimi ushtarak. Ai vazhdoi karrierën e tij muzikore pas dy viteve, duke krijuar disa nga punimet e tij më të suksesshme komerciale para se të përkushtohej më shumë me filmat hollivudian si dhe albumet e tyre shoqëruese (vitet 1960), të cilat u përqeshën dhe u kritikuan. Më 1968, pas një ndërprerjeje shtatë vjeçare nga performancat e drejtpërdrejta, ai u rikthye në skenën me brohoritje të shumta për replikën e veqantë Elvis, e cila e dërgoi në një residensi koncertesh të zgjatura Las Vegase dhe një varg turnesh shumë fitimprurëse. Më 1973, Presley mori pjesë në koncertin e parë të transmetuar globalisht përmes satelitit, Aloha from Hawaii (Përshëndetje nga Hawaii). Disa vite abuzimi me drogë në formë barnash ndikoi në dobësimin e shëndetit të tij, dhe më 1977 ai vdes në moshën 42 vjeçare.
Presley është një ndër muzikantët më të njohur dhe më me ndikim të shekullit 20. Komercialisht I suksesshëm në shumë zhanre, duke përfshirë atë pop, blues dhe gospel, ai është solo – artisti më I shitur në historinë e muzikës me shitjet e regjistruara të vlersuara prej rreth 600 milion kopjeve në gjithë botën. Ai fitoi 3 çmime Grammy, dhe poashtu “Çmimin Grammy Të Arritjeve Të Jetës” (Grammy Lifetime Achievement Award), në moshën 36 vjeçare, dhe ka hyrë në sallat e shumta muzikore të famës.
Jeta e hershme
Fëmijëria në Tupelo
•Presley u lind më 8 janar, 1935, në Tupelo, Mississippi. I biri I Gladys Love (née Smith; 25 prill, 1912 –14 gusht, 1958) dhe Vernon Elvis Presley (10 prill, 1916 – 26 qershor, 1979), në shtëpinë dy-dhomëshe të ndërtuar nga babai I Vernonit si përgatitje për lindjen e të birit. Jesse Garon Presley, vëllau I tij identik-binjak, u dërgua I vdekur 35 minuta para tij. Si fëmijë I vetëm, Presley u bë shumë I afërt me të dy prindërit dhe formoi një lidhje veçanërisht të ngushtë me nënën e tij. Familja mori pjesë në një kishë Asambleja e Perëndisë, ku ai gjeti inspirimin fillestar muzikor.
Prejardhja e Presley-t ishte kryesisht një përzierje e Evropës Perëndimore, duke përfshirë skocezë-irlandezë, skocezë, gjermanë, dhe disa normanë francez. Stër-stër gjyshja e nënës së tij, Morning Dove White, ishte me shumë mundësi amerikane vendase. Nëna e tij ishte konsideruar si dominante në familjen e vogël. Vernoni u transferua nga një punë në tjetrën duke evidentuar ambiciet e vogla. Familja shpesh mbështetej në ndihmat e fqinjëve dhe ndihmat ushqimore të qeverisë. Prisley-t I shpëtuan tornados F5 të vitit 1936 në Tupelo. Më 1938, ata humbën shtëpinë pasiqë Vernoni u kap duke bërë çiftëzimin e një çeku të pronarit të tokës, Orville S. Bean, për të cilin ai kishte punuar. Ai pastaj shkoi në burg për 8 muaj, dhe Gladys dhe Elvisi qëndruan tek të afërmit.
Në shtator 1941, Presley hyri në klasë të parë në Lindjen e Konsoliduar Tupelo, ku mësuesit e vlerësuan si “mesatar”. Ai u inkurajua për të marrur pjesë në një konkurs këndimi pasi e habiti mësuesin e tij me një interpretim të këngës country “Old Shep” të Red Foley-t gjatë lutjeve të mëngjesit. Konkursi, I mbajtur në Mississippi- Panairi I Alabamës dhe Shfaqja Dairy më 3 tetor, 1945, ishte performanca e tij e parë para publikut: i veshur si kauboj, 10 vjeçari Presley qëndronte I ulur në një karrige për të arritur mikrofonin dhe këndoi “Old Shep”. Ai doli në vendin e pestë. Pas disa muajsh, Presley mori kitarën e tij të parë për ditëlindje; ai kishte shpresuar për diçka tjetër, ose një biçikletë ose një pushkë. Gjatë viteve vijuese, ai mori mësime të thjeshta kitare nga xhaxhallarët e tij dhe nga pastori i ri i kishës së familjes. Presley kujtonte, “Mora kitarën, dhe I shikoja njerëzit, dhe unë mësova të luaja pak. Por nuk do të këndoja kurrë në publik. Isha shumë I turpshëm për diqka të tillë."
Duke hyrë në një shkollë të re, Milam, për klasën e gjashtë në shtator 1946 , Presley mbeti vetëm. Një vit më pas ai filloi të sillte kitarën në baza ditore. Ai luante dhe këndonte gjatë drekës, dhe shpesh ngacmohej nga nxënësit e tjerë të cilët e quanin “fëmija që luante muzikë të pagëdhendur”. Familja deri atëher po jetonte në një lagje të madhe afrikano-amerikane. Ai u ndihmua nga një shok klase, vëllau I të cilit kishte një stacion radioje të tijën dhe kërkonte që Elvis të luante për ndëgjuesit. Ai vazhdoi të merrte mësime për kitarë dhe me disa performanca të mëvonshme humbi frikën e performimit në publik. Gjatë kësaj kohe Elvis ishte vetëm 12 vjeç.
Adoleshenca në Memphis
•Në nëntor 1948, familja u shpërngul në Memphis, Tennessee. Pas banimit për afro një viti në shtëpi me qera, atyre I’u ofrua një apartament me dy dhoma gjumi në kompleksin banesor publik të njohur si Gjykata Lauderale.
I regjistruar në shkollën e mesme L. C. Humes, Presley mori vetëm një C në muzikë në klasën e tetë. Kur mësuesi I muzikës I tha atij se ai nuk kishte aftësi për të kënduar, ai solli kitarën e tij ditën tjetër dhe këndoi hitin e kohës, “Keep Them Cold Icy Fingers Off Me”, në mënyrë që t’i provonte të kundërtën. Një shok klase tregon më vonë se mësuesi nuk e vlerësonte llojin e tij të të kënduarit. Ai ishte zakonisht shumë i trembur për të performuar në mënyrë të hapur, dhe ishte keqtrajtuar herë pas here nga shokët e klasës që e shihnin atë si një “djalosh mamaje".
Më 1950, ai filloi të luante me kitarë rregullisht nën kujdesin e Jesse Lee Denson, një fqinji. Ata dhe tre djem të tjerë ( dy pionierë të ardhshëm roku), vëllezërit Dorsey dhe Johnny Burnette formuan një kolektiv të lirë muzikor I cili luante herë pas here në Gjykatë –aty ku jetonin. Atë shtator, ai filloi të punonte në Teatrin Shtetëror Leow. Pastaj punoi edhe tek Precision Tools, pastaj prap në Leow, tek Produktet e Metaleve MARL etj.
Gjatë klasës së dymbëdhjetë, Presley filloi të rrinte më shumë me nxënësit e tjerë, kryesisht për arsye të pamjes së tij: ai I rriti flokët e tij dhe I stilonte ato me vaj trëndafili dhe vazelinë. Në kohën e tij, ai shkonte tek rruga Beale, në qendër të Memphisit, dhe shikonte rrobat e bukura tek dritaret e dyqanit Vëllezërit Lansky. Në vitin e tij të fundit të shkollimit, ai I kishte veshur ato. Ai konkuroi në shfaqjen “Minstrel” të Humes-it në prill 1953. Duke kënduar dhe duke luajtur në kitarë, ai hapi shfaqjen me : “Till I Waltz Again With You” hiti I kohës për Teresa Brewer. Presley kujtonte se çfarë reputacioni I dha performanca e tij “Unë nuk isha I famshëm në shkollë … Dështova me muzikën-gjënë e vetme me të cilën dështova. Dhe pastaj ata më futën në shfaqjen e talenteve … kur shkova në skenë dëgjoja njerëzit tek gjëmonin dhe pëshpërisnin e kështu me radhë, sepse askush nuk e dinte se unë këndoja.I shte e mahnitshme se sa I famshëm u bëra më pas.”
Presley, I cili kurrë nuk kishte marrur mësime formale të muzikës ose nuk kishte mësuar të shkruante një të tillë, mësonte dhe luante me të dëgjuar. Ai poashtu shkonte tek dyqanet e rekordeve dhe dëgjonte muzikë. Ai I dinte të gjitha këngët e Hank Snow, dhe I donte shumë këngët arët country si Roy Acuff, Ernest Tubb, Ted Daffan, Jimmie Rodgers, Jimmy Davis, dhe Bob Wills. Jake Hess, këngëtar I muzikës gospel ishte njëri ndër performuesit e tij të preferuar I cili pati influencë të madhe në stilin e këndimin të baladave të tij. Ai ishte pjesëtar I rregullt I audiencës tek këndimet mujore All-Night në qendër të qytetit, ku këndonin shumë grupe gospele që reflektuan në influencën e muzikës shpirtërore të tij afrikano - amerikane. Ai e adhuronte muzikën gospele të këngëtares me ngjyrë Motrës Rosetta Tharpe. Si disa prej shokëve të tij, ai kishte marrur pjesë në vende të caktuara vetëm për audiencë të të bardhëve. Ai dëgjonte radio-stacionet vendase, si WDIA-AM, e cila luante muzikë spirtuale, blues, muzikë moderne, backbeat etj.
Shumë nga regjistrimet e tij në të ardhmen ishin të frymëzuara nga muzikantët lokal afrikano-amerikanë të tillë si Arthur Crudup dhe Rufus Thomas. B.B. King kujton se ai e kishte njohur Presley-n para se ai të ishte I famshëm, pasiqë ata të dy frekuentonin shpesh rrugën Beale Street. Me kohë ai u diplomua nga shkolla e mesme në qershor të vitit 1953. Presley kishte veçuar tashmë muzikën si të ardhmen e tij.
Regjistrimet e para
-Sam Philips dhe Sun Records
"That's All Right“ , "Blue Moon of Kentucky“ , "I Don't Care if the Sun Don't Shine“ , "Good Rockin Tonight“ , "Milkcow Blues Boogie“ , "You're a Heartbreaker“ , "I'm Left, You're Right, She's Gone“ , "Baby Let's Play House“ , "Mystery Train“ , "I Forgot to Remember to Forget“ , "I'll Never Let You Go (Little Darlin')“ , "I Love You Because“ , "Trying to Get to You“ , "Blue Moon“ , "Just Because“ , "I Love You Because“ , "Harbor Lights“ , "Tomorrow Night“ , "When It Rains It Really Pours“ , "Satisfied“ , "I Got a Woman“ etj.
-RCA Records dhe Koloneli Tom Parker
•Gjatë kohës kur Elvisi filloi të punonte me RCA Records dhe Kolonelin Tom Parker, nxorri shumë këngë të suksesshme dhe mori pjesë në shumë koncerte dhe programe live. Ishte tamam kjo koha kur ai po e çmendte publikun, dhe kur gjithqka sapo kishte filluar. Presley ishte duke shënuar suksese të njëpasnjëshme me këngën numër 1 "Heartbreak Hotel," si dhe albumin numër një, Elvis Presley, dhe me kontratën e tij me Paramount Pictures—të gjitha më 1956. Me stilin e tij joshës, kërcimin, këndimin etj., ai u bë ikona e shfaqjeve televizive
Së shpejti, Presley ishte çdokund —në radio, televizion dhe në ekranin ngjyrë gri (kinema)—duke punuar si aktor dhe këngëtar. Mirëpo pas këtij suksesi ai u detyrua të merrte pjesë në shërbimin ushtarak 1957-1960.
Pak para se të kthehej nga Evropa- nga shërbimi ushtarak, nëna e tij e dashur, Gladys, kishte vdekur. Atij I’u mundësua kthimi në Memphis për funeralin e të ëmës. Thellësisht I mërzitur nga vdekja e së ëmës, Presley kthehet në detyrë. Gjatë qëndrimit në Gjermani, ai takon një adoleshente të re të quajtur Priscilla Beaulieu.
Presley u kthye më 1960 dhe vazhdoi karrierën dhe së shpejti u rikthye në majat e listave të muzikës me këngët e tij për filmin GI Blues. Ai vazhdoi të bënte muzikë dhe të aktronte në filmat si Blue Hawaii (1961), Girls! Girls! Girls! (1962) dhe Viva Las Vegas (1964). Edhe pse filmat ishin të kritikuar dhe të shikuar shumë, ata sollën shumë përfitime ashtu si edhe këngët e tyre. Nga vitet e 60-ta, gjithësesi, performuesi enigmatik humbi paraqitjen e tij para publikut. Për të provuar se ai ishte akoma “Mbreti I Rock and Roll-it”, ai u rikthye në skenë me specialen televizive më 1968, “68 Comeback." Elvisi mahniti audiencën me performancën e tij, duke treguar talentin e tij si këngëtar dhe kitarist.
Jeta private
•Gjatë kësaj kohe, jeta personale e Elvisit ishte duke u ngritur. Ai dhe Priscilla u martuan më 1967 dhe patën një vajzë, Lisa Marie, vitin tjetër. Fatkeqësisht, kjo periudhë e ndritur nuk do të zgjate. Që nga vitet e 70-ta, martesa e Presley-ve po shuhej. Çifti u divorcua më 1973, dhe Priscilla mori kujdestarinë mbi Lisa Marie. Presley poashtu po shkonte drejt problemeve të tjera personale, duke përfshirë një interesimi të madh ndaj drogës në formë të ilaçeve; ylli I rokut njëherë I dobët kishte probleme me peshën, dhe jeta e tij mbaroi kur (supozohet) pësoi atak zemre nga problemet shëndetësore.
-Ai u varros afër varrit të babait, të nënës dhe të gjyshes së tij, në Graceland.
Kinematografia
Lidhje të jashtme
Këngëtarë amerikanë
Lindje 1935
Vdekje 1977 |
6598 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Doruntina%20Disha | Doruntina Disha | Doruntina Disha lindi më 4 korrik 1988 në Prishtinë. Në moshën 4 vjeçare së bashku me familjen e saj migroi në Norvegji, ku edhe sot jeton dhe vepron në Oslo. Ajo është nxënëse e gjimnazit të Oslos dhe i pëlqen të studioj psikologjinë.
Doruntina qysh nga mosha e fëmijërisë është marrë me aktivitete kulturore të ndryshme si në Komunintetin Shqiptar të Norvegjisë gjithashtu edhe në atë norvegjez, duke prezantuar denjshëm origjinën e saj shqiptare. Ajo që në fëmijëri filloi të merrej me muzikë, ku hapat e para i bëri në luajtjen e flautit e më pas filloi te merrej edhe me këndim.
Më 19 mars 2005, Doruntina u paraqit në një audicion të muzikës në Oslo të organizuar nga "Power Hit Radio", e cila aranzhoi "Poëer Star Search". Doruntina mposhti publikun me këngën e Celine Dion, "My Heart will go on", që e interpretoi për mrekulli ku dhe arrin te futet në finale. Finalja e garës të 10 finalistëve ishte më 7 maj 2005, në qytetin Drammen të Norvegjisë. Atje, Doruntina pritet në skenë në mënyrë spektakulare nga ana e mijëra artdashëve norvegjez dhe shumë lehtë edhe juria arrin ta shpallë fituese të garës "Power Star Search".
Menjëherë pas kësaj fitoreje të madhe, produksioni "Dreamfactory", Doruntinës i ofron bashkëpunim dhe brenda një jave ajo nxjerr këngën e saj të parë, të titulluar "Dreamworld".
Më 25 qershor 2005, zyrtarisht del në shitje CD i parë nga Doruntina së bashku me videoklipin e saj.
Ajo tashmë kudo në Norvegji është bërë yll i muzikës dhe në të gjitha mediat norvegjeze emetohet videoklipi i saj, ku dhe ka arritur të renditet ndër më të suksesshmet e verës 2005. Kënga është ritmike dhe me melos bregdetar.
Doruntina vetëm se është vendos në epitetin e botës së artit, ajo ka plane të shumta në këtë drejtim por edhe një ftesë nga ndonjë kompani produksioni të muzikës shqiptare do të ishte e mirëseardhur për atë.
Në personalitetin e saj cilësohet çiltërsia, komunikimi me njerëz dhe shpirtbutësia. Dëshira e saj është të bën ndonjë punë që ka të bej me komunikimin ndër njerëzor.
Ajo tashme ka publikuar edhe këngën e dyte "I Burn 4 you" të cilën e nxori në CD në tri versione. Doruntina këto ditë është duke e ber promovimin e këngës së dyte nëpër Kosovë dhe Shqipëri ku në përcjelle të saj është menaxheri Ola Kleiven dhe gazetar nga Norvegjia.
Në Shqipëri do të jetë te ftuar ne koncerte dhe mbrembje muzikore ne Vlorë dhe Tiranë, e pushimin e saj do te vazhdoj ne plazhin e Durrësit. Ajo ka filluar një bashkëpunim edhe me kompozitorin nga Shqipëria Flori, ku ne te ardhmen pritet edhe ndonjë bashkëpunim me te duke kombinuar melos shqiptar me atë te zhanrit te saj pop/rock.
Ndonëse e lindur ne Kosove dhe e rritur ne Norvegji është e pamundur qe me krenari ne çdo prezantim te saj ne audience te mos shprehet nostalgjinë për Kosovën dhe mburrjen për nacionalitetin e saj.
Tashme pas një vit ajo ne Norvegji është bere me se e popullarizuar ku edhe menaxheri i saj shprehet se me Doruntinën mburret e gjithë Norvegjia dhe se talenti i saj do te sjell popullaritet ne gjithë Evropën e pse jo edhe me larg, ai pretendon se ajo do te arrin sukses sikurse e famshmja këngëtare Madona, në një interviste te dhen ne gazetën "Lajm Ekskluzive" të datës 15 korrik 2006.
Biografi shqiptarësh
Këngëtarë shqiptarë
Këngëtarë kosovarë
Njerëz_që_jetojnë |
6614 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Marie%20Logoreci | Marie Logoreci | Marie Logoreci (23 shtator 1920 – 19 qershor 1988) (Nderi i Kombit)
dhe (Artist i Popullit)
ishte aktore shqiptare e teatrit dhe filmit. Pioniere e kinematografisë shqiptare. Paraqitja për herë të parë në film ishte tek Skënderbeu , më pas në filmin e parë shqiptar me metrazh te shkurtër Fëmijët e saj, dhe me pas në filmin e parë shqiptar Tana etj. Me interpretimin e saj në skenë e ekran, ajo ngriti në art karaktere të ndryshme të nënave shqiptare, duke u kthyer vetë në simbol të Nënës shqiptare.
Maria e filloi aktivitetin e saj artistik që në shkollë, ku luante në teatrin e shkollës, vizatonte dhe këndonte. Në vitin 1945 ajo filloi të këndoje në Radio Tirana dhe në koncerte që jepeshin në qytete të Shqipërisë, si dhe shkoi turne jashtë shtetit si soliste e Korit të Përgjithshëm të Shtetit. Në repertorin e saj ishin rreth 100 këngë. Në 1947 filloi punën në Teatrin Popullor (sot Teatri Kombëtar). Interpretimi i parë i saj në skenën e teatrit ishte Elmira në komedinë Tartufi të Molierit. Filmi i parë ku mori pjesë ishte bashkëpunimi sovjeto-shqiptar Skënderbeu.
Jetëshkrim
Fëmijëria
U lind në Shkodër më 23 shtator 1920, e bija e Palok Çurçisë, zejtar, dhe Rozës, shtëpiake. Të vogël, Marien e thirrën Tushi. Tushi bëri shkollën femërore të "Motrave Stigmatine", një shkollë që përmbante në programin mësimor edhe lëndë fetare fakultative. Në këtë shkollë, si dhe më vonë në gjimnaz, filluan të duken prirjet e para. Ajo vizaton bukur, këndon, dhe më vonë fillon ta shoqërojë veten me mandolinë ose kitarë, nuk i pëlqen matematika dhe lënda e besimit. Kënga e vizatimi ishin pasioni i moshës. Fatmirësisht ruhen rreth 20 vizatime të asaj kohe, në të cilat dëshmon një shpirt të butë e delikat dhe një raport fin me objektin që vizaton; dashuria, syri i mprehtë e vëzhgues, harmonia e ngjyrave dhe fantazia në vizatim të bëjnë të mendosh vetëm për talent. Ne këtë moshë ajo për një kohë të shkurtër mësoi gjuhët italiane e malazeze, por ajo që ndikoi fuqimisht në shpirtin e saj dhe që la gjurmë përjetë ishte njohja që në vogëli me zakonet, traditat dhe eposin e veriut, nëpërmjet malësorëve që bujtnin në shtëpinë e të atit. Njohja, dhe më vonë studimi i këtyre zakoneve, mjedisit, folklorit e etnografisë u bë një pasion i ri për Tushin.
Mosha e rritur
Ajo u largua nga Shkodra në vitin 1937, në moshën 17 vjeçare, duke marrë me vete nga familja përveç frymës atdhetare, talentin, dashurinë për folklorin, mandolinën e saj dhe emrin e shkurtër Tushi që e shoqëroi gjatë gjithë jetës në familje e të afërm.
Maria u martua në Tiranë me Kolë Logorecin, i cili në atë kohë ishte kthyer nga Vjena, ku kishte mbaruar studimet e mesme e të larta për ekonomi, (shef i buxhetit të shtetit në atë kohë dhe djali i Mati Logorecit). Pranë "Miqve të muzikës" kishte ndjekur për pesë vjet mësimet për instrumentin e dashur të Vjenës, violinën. Ai ishte ekonomist shumë i zoti dhe brenda disa vjetësh u bë Shef i Buxhetit të Shtetit dhe mori titullin më të lartë të kohës në Shqipëri "Kalorës i urdhrit të Skënderbeut". Kola ishte djali i madh i atdhetarit e gjuhëtarit Mati Logoreci (Mësues i Popullit), një nga figurat e njohura të shoqërisë së kohës. Ai rridhte nga familja e njohur e Logorecëve që përmendet që në vitin 1300 me emrin Logoreseos. Në shtëpinë e Logorecëve, Maria ra në kontakt me shoqërinë e kohës me bisedat e Matisë me Fishtën, Koliqin, Çabejn, Xhuvanin dhe me bisedat për Luigj Gurakuqin, e Mjedën (të cilin Matia e kishte djalë halle).
Në këtë mjedis pasioni i Maries gjeti terren që të zhvillohej dhe bota e saj shpirtërore e intelektuale u bë më e gjerë. Ajo filloi të mësojë nga i shoqi gjermanisht. Në pasionet e saj u fut edhe biçikleta. Bënte shëtitje duke shkuar me të shoqin me biçikleta shpesh në Durrës, por edhe deri në Shkodër.
Karriera
Jeta artistike e Marie Logorecit nisi si këngëtare në Radio Tirana në vitin 1945 ku këndoi si soliste, drejtpërdrejt në mikrofon, në emisione 20 minutëshe, këngë popullore të Shkodrës, të Shqipërisë së mesme dhe këngë partizane. Ndërkohë ndoqi një kurs njëvjeçar për kanto që u hap pranë Liceut Artistik në Tiranë, me pedagoge Jorgjia Trujën (Artiste e Popullit). Filloi të këndojë gjithashtu në koncerte që jepeshin në kryeqytet në raste të ndryshme.
Në vitin 1947 merr pjesë si soliste në Korin e Përgjithshëm të Shtetit, me të cilin bëri turne edhe jashtë vendit.
Duke parë aftësinë interpretuese të Maries kur këndonte, i propozuan të punonte në Teatrin Popullor. Ky kalim ishte i vështirë edhe për Marien, dhe për mjedisin. Por familja e emancipuar dhe i shoqi Kola luajti një rol të madh, jo vetëm duke qenë dakord, por edhe duke e ndihmuar, duke e liruar nga shumë punë që ajo të ecte përpara, të zhvillonte talentin e saj. Kështu, në nëntor të vitit 1947 për Marien u hap perdja e jetës së vërtetë skenike, ajo tashmë ishte aktore e Teatrit Popullor.
Rruga e saj skenike kaloi me përpjekje, por me kënaqësinë e përmbushjes së pasionit dhe suksesit. Por kjo rrugë u pengua nga vështirësitë familjare, nga vdekja e të shoqit Kolës dhe detyrimet që e vetme t’i plotësonte gjithçka të birit, që ai, në atë kohë të formimit të personalitetit e karakterit, të mos ndjente zbrazëtinë që normalisht shkakton mungesa e njërit nga prindërit.
Maria ishte shumë sistematike, gjithmonë e ngarkuar me punë, por gjente kohë që të merrej me kopshtin, me lulet e shumta, me pëllumbat, qentë e macet, të gatuante, të përgatitej për shfaqjen, të lexonte apo dëgjonte muzikë. Nuk thoshte kurrë "u lodha". Gjithmonë e shihje t’i bënte gjërat shpejt, plot energji e temperament, sa dhe kur ecte, dukej sikur vraponte. Kishte një kujtesë që të mahniste, ajo mbante mend vargjet e legjendave tona, faqe të tëra nga Iliada e Odisea, siç mbante mend tekstet e shfaqjeve që ishin dhënë 30 vjet më parë.
Marie Logoreci ka mbetur në kujtesën e atyre që e kanë njohur, ashtu siç ka qenë, e qeshur, e thjeshtë, e sinqertë, e gjallë e plot jetë; një grua me njohuri të gjithanshme me të cilën kishe dëshirë të bisedoje për çdo gjë e të kërkoje një mendim, një këshillë.
Maria ishte në harmoni të plotë me temperamentin dhe specifikën e të gjitha tipareve të natyrës së saj, që kanë gjetur forcën e shprehjes, thellësinë psikologjike dhe pjekurinë artistike në artin e saj.
Me punën e saj krijuese Marie Logoreci na ka dhënë një galeri të pasur figurash që nuk harrohen për skalitjen me mjeshtri, për forcën shprehëse e realizmin. Gama e roleve të interpretuara nga Maria është e gjerë dhe e pasur në tipa e karaktere të afërt e të kundërt. Mjeshtëria interpretative dhe forca e saj emocionale janë shtrirë që nga anët më të ndritshme të shpirtit njerëzor deri në skajet më të errëta.
Kujtojmë Alisa Lengton, borgjezen kapriçoze, konservatore, tek "Rrënjët e thella", Kristina Padera, hipokriten e djallëzuar, kreun e komplotistëve tek "Komploti i të dënuarve", Gertruda, mbretëreshën që lufton me vetveten pa rrugëdalje te Hamleti, Fatimja, gruan e regjur me intrigat e oborrit, sa servile aq arrogante, te Halili dhe Hajria, Bernarda Alba, gruan e zezë me fuqi të ftohtë e tronditëse.
Kush e ka parë, dhe s’u emocionua e nuk fshiu një lot të fshehtë nga interpretimi i Maries në Loken te Toka jonë!
Kështu, në veprat e Shekspirit, Molierit, Lorkës, etj., si dhe në veprat kombëtare të Kolë Jakovës, Ndrekë Lucës etj., numri i personazheve të interpretuara dhe numri i madh i figurave artistike të krijuara nga ajo, na japin në tërësi portretin e plotë të kësaj artisteje të shquar. Portreti i saj është veçanërisht shprehës, me tipare të qarta individuale, me ngjyrim të veçantë, me një harmoni të papërsëritshme të brendshme e të jashtme.
Karakteri dramatik, ekspresiviteti i lëvizjeve dhe tipareve, temperamenti i flaktë, kanë gjetur shprehje të plotë në të gjithë qenien dhe në vokalin e saj. Ajo di t’i imponojë spektatorit figurën artistike me të gjitha mjetet e arsenalit të saj aktoresk, që nga pasuria intonative e zërit, deri te natyra dinamike e ekspresive e tipareve. Ajo ka arritur ta njohë deri në virtuozitet forcën akustike të zërit dhe veprimin e saj mbi spektatorin.
Puna e gjatë si aktore e bëri që t’i lindë interesi edhe ndaj regjisë. Aktiviteti i saj si regjisore është i suksesshëm, por modest e nuk zë vend me rëndësi në krijimtarinë e saj, por tregon për interesat e saj të gjera, shpirtin krijues që nuk e humbi gjallërinë as nga vitet.
Maria ishte edhe pioniere e kinematografisë shqiptare. Ajo ishte interpretuese në filmin e parë shqiptar me metrazh të shkurtër, në 12 filma të Kinostudios dhe Televizionit. Interpretimi i Marie Logorecit në film ruan deri në një farë mase tiparet e interpretimit skenik. Rolet e para në kinematografi sigurisht kanë pasur vështirësitë e veta, gjë që ajo e ka vënë në dukje duke folur për interpretimin e saj në film. Është e kuptueshme, se ishin hapat e para të kinematografisë sonë, aktorët e teatrit sillnin një farë teatraliteti në interpretim, megjithatë heroinat e krijuara nga Maria në film, janë figura të individualizuara, që ruajnë vlerën e tyre në historinë e filmit shqiptar në raport me kohën.
Maria mbeti një aktore e madhe e skenës. Ajo krijoi artin e saj. Duke qenë vrojtuese e mprehtë e jetës së popullit arriti të mbledhë polenin jetësor e ta hedhë në veprën e saj artistike duke i dhënë spektatorit shpirtin e njeriut, dhembjen, protestën, revoltën, urrejtjen, cinizmin, hipokrizinë, dinakërinë, etj… atë që është esenca e rolit, atë magji që shkakton një art të vërtetë. Gjuha e saj artistike është ekspresive dhe me kolor, mjetet skenike që ka aplikuar Maria, janë realizuar prej saj me mjeshtëri duke vënë vulën e vet të interpretimit, atë që ishte personale të Maria.
Rolet më të suksesshëm të saj janë: Xhesi te "Çështja ruse", Alisa Lengton te "Rrënjë të thella", Kristina Padera tek "Komploti i të dënuarve", Fatimja te "Halili dhe Hajrija", Aljona Patrovna te "Gjashtë dashnorët", Lokja te Toka jonë, Ledi Milford te "Intrigë e dashuri", Tringa te "Shtatë shaljanët", Gertruda te Hamleti, Bernarda Alba te "Shtëpia e Bernarda Albës", Tadrahova te "Morali i zonjës Dulska", nëna Xhun te "Muri i madh pakapërcyeshëm"', Mara te "Përkolgjinajt", plaka te "Çatia e të gjithëve", nëna te Cuca e maleve, Gjela te "Përmbytja e madhe", etj.
Marie Logoreci vdiq në Tiranë në vilën e saj nga një atak kardiak më 19 qershor 1988.
Marie Logoreci përveç urdhrave dhe medaljeve te ndryshme mban edhe titullin e larte Artiste e Popullit dhe Nderi i Kombit.
Filmografia
1953: Luftëtari i madh i Shqipërisë Skënderbeu() - Kontesha
1957: Fëmijët e saj () - Fatimeja
1958: Tana () - IMDb - Nëna e Stefanit
1963: Detyrë e posaçme () - Lokja
1954: Toka jonë () - Lokja
1966: Oshëtime në bregdet () - Resmija
1969: Njësiti guerril () - Nëna
1973: Operacioni Zjarri () - Nene Bardha
1975: Gjenerali i ushtrisë së vdekur () - Kontesha Xampa
1978: Nga mesi i errësirës () - IMDb - Nena e protestes
1978: Dollia e dasmës sime () - IMDb - Nena e dhendrit
1979: Çeta e vogël () - IMDb - Halle Dava
Në Skenë
1947: Tartufi - Elmira
1947: Çështja ruse - Xhesi
1948: Gishi para hundës - Mici
1948: Platon Kreçiot - Maria Kreçiot
1949: Rrënjë të thella - Alisa Lengton
1950: Komploti i të dënuarve - Kristina Padera
1950: Halili dhe Hajria - Fatimja
1950: Makar Dubrava - Olga Andrejevna
1951: Zëri i amerikës - Misis Kidd
1951: Janë plagët që flasin - Fatimja
1952: Revizori - Znj. Lukiç
1952: Gjashtë dashnorët - Aljona Patrovna
1953: Përmbysja - Sofia Petrovna
1954: Toka jonë - Loke
1955: Përleshja - Sofia
1955: Vajza e thinjur - teto Vana
1956: Armiqtë - Kleopatra Petrovna
1957: Intrigë e dashuri - Ledi Milford
1957: Orët e Kremlinit - Zabelina
1958: Shtatë shaljanet - Tringa
1960: Hamleti - Gertruda
1961: Shtëpia e Bernarda Albes - Bernarda Alba
1961: Ambicja - Bajamja
1962: Mbi gërmadhat - Musinea
1962: Morali i zonjës Dulska - Tadrahova
1962: Rrëshqitja - Fitneti
1963: Shtërngata - Lu Së Ping
1964: Xhaxha Vania - Maria Vojnickaja
1964: Lubov Jarovaja - Pavla Panova
1965: Roje nën llambat neon - Lin Nai Shua
1966: Muri i Madh - Nëna Xhun
1966: Përkolgjinajt - Mara
1967: Drita - Manushaqja - regjia: Marie Logoreci
1967: Cuca e maleve - Prenda
1968: Çatia e të gjithëve - Plaka
1972: Gjenerali i ushtrisë së vdekur - Kontesha Xampa
1972: Një nuse për Stasin - Nëna
1974: Bashkë me agimin - Drandja
1975: Zonja nga qyteti - Nekia
1976: Lulet e shegës - Havaja
1977: Përmbytja e madhe - Gjela
Dekorime dhe Tituj Nderi
1961: Artiste e Merituar
1969: Titulli "Naim Frashëri"
1975: Artist i Popullit
2015: Nderi i Kombit
Në nderim të Marie Logorecit, janë emërtuar:
Rruga Marie Logoreci
Shkolla Marie Logoreci
Botime për Marien
2000: Marie Logoreci - (libër, jeta e aktiviteti) - Shtëpia Botuese LOGORECI
2015: Duke kujtuar artisten Marie Logoreci (Libër me kujtime nga kolegët) - Shtëpia Botuese ADA
2015: Maria Logoreci (Album fotografik) - Shtëpia Botuese EMAL
Lidhje të jashtme
Faqja zyrtare e Marie Logorecit
Referime
Njerëz nga Shkodra
Aktorë shqiptarë
Lindje 1920
Vdekje 1988
Artiste e Merituar
Artist i Popullit |
6618 | https://sq.wikipedia.org/wiki/9%20Korrik | 9 Korrik | 9 korriku është dita e 190–të e kalendarit gregorian (dita e 191–t në vitin e brishtë) – kështu që deri në fund të vitit kanë mbetur edhe 175 ditë.
Ngjarje
540 – Mbreti anglez Henry VIII anuloi martesën e tij gjashtëmujore me bashkëshorten e katërt, Anne Cleves.
1776 – Deklarata e Pavarësisë iu lexua trupave të gjeneralit George Washington në New York.
1816 – Argjentina shpalli pavarësinë nga Spanja.
1850 – Zachary Taylor, presidenti i 12–të i SHBA–së, ndërroi jetë në Washington, pas vetëm 16 muajsh në post.
1877 – në Londër është organizuar turneu i parë i tenisit.
1947 – U paralajmërua fejesa e princeshës britanike Elizabeth me Philip Mountbatten.
1974 – Ish–kryegjyqtari amerikan, Earl Warren, vdiq në moshën 83–vjeçare.
1992 – Kandidati presidencial demokrat, Bill Clinton, zgjodhi senatorin Al Gore nga Tennessee si kandidat të tij për nënkryetar.
1997 – Boksieri Mike Tyson u ndalua të boksonte dhe u gjobit me tre milionë dollarë, pasi që ia këputi veshin kundërshtarit të tij, Evander Holyfield.
1997 – Në Gostivar të Maqedonisë ndodhën protestat e popullatës shqiptare pas arrestimit të kryetarit të komunës Rufi Osmani, i cili e ngriti flamurin shqiptar në ndërtesën komunës në këtë qytet.
2001 – Një gjykatë në Kil vendosi se gjenerali Augusto Pinochet nuk mund të gjykohej për shkelje të të drejtave të njeriut, për shkak të shëndetit të tij të përkeqësuar.
2004 – Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë vendosi se rrethoja e planifikuar izraelite në Bregun Perëndimor paraqiste shkelje të ligjit ndërkombëtar
2011 – Është shpallur pavarësia e Sudanit jugor nga Sudani verior.
Lindje
1858– Franz Boas, antropolog amerikan.
1932 – Donald Rumsfeld, politikan amerikan.
1957 – Ardian Klosi, publicist, aktivist i shoqërisë civile në Shqipëri. (v. 2012)
Vdekje
1850 – Zachary Taylor, politikan dhe kryetar i SHBA–ve
Festa dhe përvjetore
Dita e shkatrrimi të armëve
Korrik |
6625 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Basketbolli | Basketbolli | Loja e basketbollit është një lloj sporti me top që luhet në mes të dy ekipeve me nga 5 lojtar secila skuader. Qëllim i lojës është që lojtarët, (basketbollistët) të fusin më shpesh topin në koshin e ekipit kundërshtar duke mos thyer rregullat e lojes. Basketbolli është shpikur nga trajneri i universitetit të Kansas James Naismith. NBA është liga më e popullizuar të basketbollit në botë. Basketbolli është një sport ekip në të cilën dy ekipet e pesë lojtarëve të përpiqet të shënojnë pikë kundër njëri-tjetrit duke vendosur një top (me një diametër prej 45,7 cm) në një shtyllë 3,048m të lartë sipas rregullave të organizuara. Basketbolli është një nga sportet më të popullarizuara dhe të shikuara gjerësisht në botë. Tashme,basketbolli luhet ne mbare boten.
Basketbolli Ndërkombëtar
Basketbolli Ndërkombëtar u formua në 1932 nga tetë vende : Argjentina, Çekosllovakia, Greqia, Italia, Latvia, Portugalia, Rumania dhe Zvicra. Në këtë kohë kjo organizatë përbëhej vetëm prej lojtarëve amatorë nga ka marrë emrin, i cili rrjedh nga frëngjishtja, FIBA (Fédération Internationale de Basketball Amateur)
Rregulloret
Objekti i lojës është të shënosh më shumë pikë se sa kundërshtari, duke e hedhur topin sa më shpesh në koshin e kundërshtarit dhe ta ndalosh kundërshtarin ta hedhi topin në koshin tënd. Një përpjekje për të realizuar një pikë quhet gjuajtje. Një gjuajtje e suksesshme vlen dy pikë ose tre nëse realizohet nga jashtë harkut të trepikëshit që ka një distancë prej 6,75 m nga koshi, në lojërat internacionale dhe 7,24 m nga lojërat në NBA. Pika e realizuar pas gjuajtjes së një faulli vlen 1 pikë.topi gjuhet me kembet e hapura ne permasat e shpatullave dhe behet nje perulje duke gjuajtur topin ne formen e nje harku.
Rregullat e lojës
Loja ndahet në katër pjesë prej 10 minutash (FIBA) ose prej 12 minutash (NBA). Pushimi i gjysmës së lojës është 15 minuta sipas rregullores së NBA, FIBA, NCAA. Koha shtesë zgjat 5 minuta. Skuadrat ndryshojnë fushën pas pjesës së dytë. Zëvendësimet janë të pafundta, por ato mund të bëhen vetëm kur loja ka ndalur. Gjithashtu ekipi ka nga një trajner, që jep udhëzimet për strategjinë në fushën e lojës dhe stafin personal të vet, që përfshin doktorët, menaxherët, statisticienët, trajnerët. Uniforma standarde përbëhet prej një palë tutash të shkurtra dhe një kanatiere, e cila përmban numrin e lojtarit. Trajneri ka në dispozicion një numër të lejuar time-out dhe ndalime të kohës, të cilat nuk zgjasin më shumë se një minutë (vetëm në rastet e ndeshjeve televizive, kur ka hapësira publicitare),ekipi duhet ta mbaj topin 24 sec.
Pajisjet
Pajisjet e vetme të nevojshme për lojën e basketbollit janë një sipërfaqe e sheshtë dhe drejtkëndore, që ka nga dy kosha në anët e saj.
Pikat shënoi nga gjuajtja e (qitje) topin nëpër shportën nga lart. Dunking dhe përplasur topin në rim, apo ndonjë nga stilet e tjera për të bërë akrobatik topin në kosh nga çdo distancë, ekipi me më shumë pikë në fund të lojës fiton, por kohë shtesë (jashtë orarit të punës) mund të lëshohet kur rezultatet të dyja ekipet janë të njëjta. Topin mund të avancuar në gjykatë nga kërcim atë (dribbling) apo shokët e kalon atë në mes. Përçarës kontakt fizik (i ndyrë) është penalizuar dhe i lirë gjuan do të lëshohet nëse lojtari është fouled ndërsa qitje topin dhe ka kufizime mbi topin si mund të trajtohen (shkelje).
Nëpërmjet kohë, basketboll ka zhvilluar teknika të përfshijë shumë të përbashkët të shtënat, duke kaluar dhe dribbling, si edhe pozicionet e lojtarëve të', dhe fyese dhe strukturat mbrojtëse. Në mënyrë tipike, anëtarët e lartë e një skuadre do të luajë qendër apo një nga dy pozicione përpara, ndërsa lojtarët më të shkurtër ose ata që zotërojnë topin trajtimin më të mirë aftësitë dhe shpejtësisë, luajnë qëndrimet roje. Ndërsa basketbolli konkurrues është e rregulluar me kujdes, variacione të shumta të basketbollit janë zhvilluar për lojë rastësor. Në disa vende, basketbolli është një sport popullor spektator.
Ndërsa basketbolli konkurrues është kryesisht një sport shtëpie, ka luajtur në një gjykatë të basketbollit, dhe variacione më pak të rregulluara luajtur në jashtë janë bërë gjithnjë e më popullor mes të dy grupeve të qytetit të brendshme dhe rurale. Basketbolli poashtu është sport kolektiv.
Historia basketboll
Basketbollin e ka krijuar kanadezi James Naismith arsimtar i ed. fizike në kolegjin e Springfilldit të shtetit Masachusets me qëllim që skuadrës se ragbis t'i bënte të mundur që të luanin në sallë.
James Naismith në dhjetor të vitit 1891 e ka demostruar lojën e re para studentëve të sprinfilldit të cilët e kanë pakëzuar me emrin "basketboll" që d.m.th Basket-shporte/kosh,Ball-top.Prej atehere basketbolli u perhap ne shtete te tjera te SHBA-s.
Në kosovë basketbolli është regjistruar në dhjetor të vitit 1944 - Janar 1945 në Prizren.
Gerenson, një mësues të edukimit fizik, ndryshuar për herë të rregullave Naismith për gratë
Pak pasi ajo u punësua në Smith, ajo shkoi në Naismith për të mësuar më shumë për lojë[7]. Hipnotizuar me këtë sport të ri dhe vlerat që mund të mësojë, ajo organizuar studentor lojë për femra e parë të basketbollit më 21 mars, 1893 kur e saj freshmen Smith dhe sophomores luajtur kundër njëri-tjetrit[8]. Rregullat e saj janë botuar të parë në vitin 1899 dhe dy vjet më vonë Berenson u bë redaktor i Grave të parë Guide AG Spalding e Basketbollit[8], i cili më tej përhapur versionin e saj të basketbollit për femra.
Në fillim të dhjetorit 1891, Dr James Naismith[2], një kanadez i lindur profesor fizike e arsimit dhe mësues në shkollën e krishterë Young Men's Asociacioni Ndërkombëtar i Trajnimit[3] (YMCA) (sot, Springfield College) në Springfield, Massachusetts, USA, kërkoj një lojë energjike shtëpie studentëve të tij për të mbajtur të pushtuar dhe në nivelet e duhura të palestër gjatë dimri të gjatë New England. Pas duke hedhur poshtë idetë e tjera ose shumë i përafërt ose i përshtatshëm dobët të rrethuar me mure-në gjimnazet, ai i shkroi rregullat themelore dhe gozhdohem një shportë bukuroshe mbi një 10-foot (3,05 m) pista ngritur. Në kontrast me rrjeta basketboll modern, këtë shportë bukuroshe mbajti fund të saj, dhe balla duhej të marrë dorë pas çdo shportë "apo pikë të shënuara, ky provuar joefikase, megjithatë, kështu që një vrimë ishte shpuar në fund të shporta, duke lejuar topa të poked me një kunj gjatë çdo kohë. Shporta pjeshkë u përdorën deri në 1906 kur ato u zëvendësuan më në fund nga hoops metali me backboards. Një ndryshim i mëtejshëm është bërë shpejt, kështu që kaloi topin vetëm përmes, duke hapur rrugën për lojë e njohim sot. Një top futbolli është përdorur për të xhiruar shporta. Kurdo që një person i mori topin në shportë, ekipi i tij do të fitonte një pikë. Cilido ekip kam fituar më shumë pikë lojës[4]. Shportat janë bërë pa kujdes në fillim të ballkon kat i ndërmjetëm i gjykatës duke luajtur, por këtë dëshmuar praktike kur spektatorët filloi në ballkon për të ndërhyrë me të shtëna. Backboard u prezantua për të parandaluar këtë ndërhyrje, ajo kishte efekt shtesë e lejimit të shtëna reagim[5]. Ditarë të shkruar me dorë Naismith, zbuluar nga mbesa e tij në fillim të vitit 2006, tregojnë se ai ishte nervozuar për lojë të re që kishte shpikur, e cila inkorporuar rregullat nga loja për fëmijë të quajtur "Duck në një Rock", pasi shume kishin dështuar para tij. Naismith quajtur lojë të re "Basket Ball".[6]
Loja e parë zyrtare u luajt në gjimnaz YMCA më 20 janar 1892 me nëntë lojtarë. Në lojë përfundoi 1-0, shtënë ishte bërë nga 25 metra (7,6 m), në një gjykatë vetëm gjysma e madhësisë së një ditë të pranishëm-Streetball ose Shoqatës Kombëtare të Basketbollit (NBA) gjykatës. Nga 1897-1898 u bë pesë ekipet e standardeve.
Basketbolli i Grave
Basketbolli i Grave filloi në 1892 në Kolegjin Smith kur Senda Berenson, një mësuese e edukimit fizik, ndryshoi për herë të parë rregullat për gratë. Pak pasi ajo u punësua në Smith, ajo shkoi në Naismith për të mësuar më shumë për lojërat[7].E Hipnotizuar me këtë sport të ri dhe vlerat që mund të mësojë, ajo organizoi lojë studentore të basketbollit më 21 mars, 18o
h93 kur e saj freshmen Smith dhe sophomores luajtur kundër njëri-tjetrit[8]. Rregullat e saj janë botuar të parë në vitin 1899 dhe dy vjet më vonë Berenson u bë redaktor i Grave të parë Guide AG Spalding e Basketbollit[8], i cili më tej përhapur versionin e saj të basketbollit për femra.
Deri në 1950, basketboll ishte bërë një sport i madh kolegj, duke hapur rrugën për një rritje të interesit në basketboll profesional. Në 1959, një sallë basketbolli i famë u themelua në Springfield, Massachusetts, vendin e parë të lojës. Rosters e saj përfshijnë emrat e lojtarëve të mëdha, trajnerët, gjyqtarët dhe njerëzit që kanë kontribuar në mënyrë të konsiderueshme në zhvillimin e lojës. Salla e famë ka njerëz të cilët kanë përmbushur objektivat e mant në karrierën e tyre në basketboll.
Zhvillimi i pajisjeve dhe teknikës
Basketboll është luajtur fillimisht me një top futbolli. Dhe topat e parë e bëri në mënyrë specifike për basketboll ishin ngjyrë kafe, dhe ajo ishte vetëm në fund të viteve 1950 që Toni Hinkle, në kërkim të një top që do të jenë më të dukshme për lojtarët dhe spektatorët ashtu, i futur topin portokalli që është tani në përdorim të përbashkët. Dribbling nuk ishte pjesë e lojës origjinal me përjashtim të kalojnë "fryrje" për shokët. Kalimi topin ishte mjet kryesor të lëvizjes topin. Dribbling u fut në fund, por i kufizuar nga forma asimetrike e balls hershme. Dribbling vetëm u bë një pjesë të madhe të lojës rreth viteve 1950, si prodhuese përmirësuar formën topin.
Antecedents Historike
Basketball, netball, Dodgeball, volejboll dhe LaCrosse janë lojëra vetëm topin, të cilat janë identifikuar si të shpikur nga amerikanët të Veriut. Lojra të tjera topin, të tilla si bejzbollit dhe futbollit kanadez, kanë Bashkësinë e Kombeve, evropiane, aziatike apo lidhjet afrikane. Edhe pse nuk ka ende dëshmi të drejtpërdrejtë se ideja e basketbollit erdhi nga ballgame lashtë Mesoamerican, njohja e kësaj loje kanë qenë në dispozicion për të paktën 50 vjet para krijimit Naismith, në shkrimet e Xhon Lloyd Stephens dhe Alexander von Humboldt. Punon Stephens "sidomos, i cili përfshinte vizatime nga Frederick Catherwood, ishin në dispozicion në shumicën e institucioneve arsimore në shekullin e 19 dhe gjithashtu kishte qarkullimit të gjerë popullor.
Dr James Naismith ishte i dobishëm në ngritjen e basketboll kolegj. Ai trajnoi në Universitetin e Kansas për gjashtë vjet, para se të ia dhënë në dorë frenat për të trajnerit të njohur Forrest "Phog" Allen. Naismith dishepull i Amosit Alonzo Stagg solli basketboll për Universitetin e Çikagos, ndërsa Adolph Rupp, një student i Naismith së në Kansas, ka gëzuar sukses të madh si trajner në Universitetin e Kentucky.
Më 9 shkurt 1895, 5 parë ndëruniversitar-on-5 lojë është luajtur në Universitetin Hamline mes Hamline dhe Shkolla e Bujqësisë, e cila ishte e lidhur me Universitetin e Minesotës[9][10]. Shkolla e Bujqësisë fituar në 9-3 lojë.
Në 1901, kolegjet, përfshirë Universitetin e Çikagos, Columbia University, Dartmouth College, në Universitetin e Minesotës, të Akademisë Detare të SHBA, në Universitetin e Utah dhe Yale University nisi sponsorizimin lojërat e burrave. Në 1905, lëndimet e shpeshta në fushën e futbollit bëri Presidenti Theodore Roosevelt për të sugjeruar se Kolegjet e formojnë një organ qeverisës, duke rezultuar në krijimin e Shoqatës Sportiv ndëruniversitar të Shteteve të Bashkuara të Amerikës (IAAUS). Në vitin 1910, se trupi do të ndryshojë emrin e saj për të Shoqatës Kombëtare të Atletikës studentor (NCAA).
Zhvillimi i hershëm i grave basketboll
Në 1891, Universiteti i Kalifornisë dhe Shkolla Miss Shef luajti ndeshjen e parë të grave interinstitutional. Freshmen Berenson të luajtur në ndeshjen e klasës i paedukuar mjaft ndëruniversitar e parë për femra në basketboll në Smith College, 21 mars 1893[11]. Në të njëjtin vit, malin Holyoke dhe Sophie Njukomb College (coached nga Clara Gregori Baer) gratë filluan të luajnë basketboll. Nga 1895, loja ishte përhapur në Kolegjet e të gjithë vendin, duke përfshirë Wellesley, Vassar, dhe Bryn Mawr. Loja gratë e parë ndëruniversitar ishte më 4 prill, 1896. Gratë Stanford luajtur Berkeley, 9-9-të, duke i dhënë fund në një fitore 2-1 të Stanfordit.
Zhvillimin e grave basketboll ishte më i strukturuar sesa që për burrat në vitet e hershme. Në 1905, Komiteti Ekzekutiv në Basket Ball Rregullat e Komitetit Basketbollit (National Women's) u krijua nga Shoqata Amerikane Fizike Arsimit. [12] Këto rregulla bëri thirrje për gjashtë deri në nëntë lojtarë dhe për ekipin e 11 zyrtarëve. Sport Federatës Ndërkombëtare të Grave (1924) përfshinte një konkurim të grave basketbolli. Lartë 37 gratë e universitetit shkollë basketboll apo turnet e shtetit u mbajtën nga 1925. Dhe në vitin 1926, të mbështetur nga Bashkimi Amatori Sportiv kampionatit kombëtar për femra e parë të basketbollit, të plotë me rregullat e burrave.[12]
The Grads Edmonton, një ekip turne grave kanadeze bazuar në Edmonton, Alberta, e operuar midis 1915 dhe 1940. The Grads turne në të gjithë Amerikën e Veriut, dhe ishin jashtëzakonisht të suksesshme. Ata postuar një rekord të 522 dhe fiton vetëm 20 humbjeve gjatë kësaj hapësirë, pasi ata u takuan ndonjë ekipi që dëshironte për të sfiduar ato, financimi turne e tyre nga faturat portë[13]. Grads gjithashtu shndriste në ekspozitë disa udhëtime në Evropë, dhe fitoi katër Olimpiada rresht ekspozitë turne, në 1924, 1928, 1932, dhe 1936, megjithatë, basketboll grave nuk është një sport olimpik zyrtare deri në 1976. Lojtarët Grads 'ishin të papaguara, dhe kishte të mbeten të vetme. Stil Grads 'u përqëndrua në ekip luajnë, pa tepër duke theksuar aftësitë individuale të lojtarëve.
Të gjitha AAU i parë i grave në ekip Amerika ishte zgjedhur në vitin 1929[12]. leagues industriale e grave doli deri në mbarë Shtetet e Bashkuara, duke prodhuar atletët e famshme, duke përfshirë Babe Didrikson e Cyclones Artë, dhe amerikan gjitha Kuq kryeson grupin, i cili konkuroi kundër burrave ekipe, duke përdorur rregullat e meshkujve. Nga 1938, kampionatit kombëtar për femra u ndryshua nga një vizitë tre-lojë të gjykatës për dy-lojë gjykatë me gjashtë lojtarë nga ekipi[12].
Lojë interuniversity parë kanadez
I parë kanadez basketboll interuniversity lojë është luajtur në YMCA në Kingston, Ontario më 6 shkurt, 1904, kur vizitoi Universitetin McGill University Queen's. McGill fitoi 9-7 në kohën shtesë, rezultati ishte 7-7 në fund të luajnë rregullore, dhe një dhjetë minuta jashtë orarit periudhë vendosur rezultatin. Një pjesëmarrje e mirë e spektatorëve të shiquarat lojës[14].
Ad nga revista çlirues promovimin e një ekspozitë në Harlem, mars 1922. Vizatim nga Hugo Gellert.
Ekipet e hershëm amerikan profesionale dhe barnstorming
Ekipet abounded gjatë viteve 1920. Kishte qindra burrave ekipet e basketbollit profesionist në qytete dhe qytete në të gjithë Shtetet e Bashkuara, dhe organizimin e lojës pak profesionale. Lojtaret kërceu nga ekipi në ekip dhe skuadrat e luajtur në sallat e nxirë armories dhe valle. Leagues erdhi dhe shkoi. Barnstorming skuadra të tilla si Celtics origjinal dhe dy ekipe të gjitha African American, New York Rilindja Pesë ("Rens") dhe (ende në ekzistencë që nga 2009) i Globetrotters Harlem luajtur deri në dyqind lojra një vit në turne e tyre kombëtar.
Kampionatet kombëtare kolegj amerikan
Turneu kombëtar për meshkuj në kampionatin e parë, Shoqata Kombëtare e ndëruniversitar turneu Basketball, e cila akoma ekziston si Shoqata Kombëtare e ndëruniversitar Atletikës (NAIA) turne, u organizua në vitin 1937. Kampionati i parë kombëtar për ekipet NCAA, ftesa Turneun Kombëtar (NIT) në Nju Jork, ishte organizuar në vitin 1938, të turneut NCAA kombëtar do të fillojnë një vit më vonë.
Basketboll Kolegji u trondit nga lojërat e fatit skandalet 1948-1951, kur dhjetëra e lojtarëve nga ekipe të lartë ishin implikuar në manipulimin e ndeshjeve dhe rruajtje pikë. Pjesërisht nxitur nga një shoqatë me mashtrimit, të NIT humbur mbështetje të turneut NCAA.
Shoqata Amerikane e Basketbollit (NBA)
Shoqata Amerikane e Basketbollit (NBA), u shfaq në vitin 1967 dhe shkurtimisht kërcënuar dominimin e NBA-së deri ABA-bashkim NBA në vitin 1976. Sot NBA është në krye të ligës profesionale të basketbollit në botë përsa i përket popullaritetit, pagat, talent, dhe niveli i konkurrencës.Para rrethit konsolidimin e shkollës e përhapur, më Shtetet e Bashkuara të shkollave të mesme kanë qenë shumë më e vogël se sa homologët e tyre ditët e sotme. Gjatë dekadave të parë të shekullit të 20, basketboll shpejt u bë interscholastic sport ideal për shkak të pajisjeve të saj modeste dhe personelit kërkesat. Në ditët e para njoftime të shumta televizive e profesionale dhe sportive kolegj, të popullaritetit të basketbollit të shkollës së mesme u unrivaled në shumë pjesë të Amerikës. Ndoshta më legjendar e ekipeve të shkollës së mesme u Wonder Five Franklin Indianës, e cila mori vendin nga stuhia gjatë viteve 1920, dominuese basketboll Indianës dhe fituar njohje nacionale.
Sot pothuajse çdo shkollë të mesme në Shtetet e Bashkuara fushat një ekip basketbolli në konkurrencë të universitetit. Popullariteti i Basketbollit të mbetet i lartë, si në zonat rurale ku ata kryejnë identifikimin e gjithë komunitetit, si edhe në disa shkolla të mëdha për ekipet e tyre të njohur të basketbollit, ku shumë lojtarë të shkoni në të marrin pjesë në nivele më të larta të konkurrencës pas diplomimit. Në sezonin 2003-04, 1.002.797 djemve dhe vajzave të përfaqësuar shkollat e tyre në konkurrencë basketboll interscholastic, sipas të Federatës Kombëtare të Shoqatave të Lartë të Shtetit shkollës. Shtetet e Illinois, Indiana dhe Kentaki janë veçanërisht të njohur edhe për përkushtimin e banorëve të tyre për të basketbollit të shkollës së mesme, zakonisht i quajtur Hoosier histeri në Indiana, në mënyrë kritike the Hoosiers vlerësua filmi tregon thellësi basketbollit të shkollës së mesme të kuptimit të këtyre komuniteteve rurale.
Kampionatet kombëtare
Tani për tani nuk ka turneu kombëtar për të përcaktuar një kampion kombëtar.
Përpjekja më serioze ishte Interscholastic NBA Turneun në Universitetin e Çikagos 1917-1930. Veprimtaria e organizuar nga Amos Alonzo Stagg dhe dërguar ftesat për ekipe kampion shtetëror. Gara e nisi si një çështje më së shumti Midwest por u rrit. Në 1929 kishte 29 kampionëve të shtetit. Të ballafaquar me kundërshtime nga Federata Kombëtare e Shoqatave të Lartë të Shtetit Shkolla dhe North Central Shoqata e Kolegjeve dhe Shkollat që lindi një kërcënim të shkollave të humbjes së akreditimit të tyre turneun e fundit ishte në vitin 1930. Organizatat tha se ata ishin të shqetësuar se turneu është duke u përdorur për të rekrutuar lojtarë profesional nga radhët prep.[15]
Turneu nuk ftojnë shkollat e pakicave apo private / shkollat provincial.
National Catholic Interscholastic Basketball Tournament u 1924-1941 në Loyola University[16]. National Catholic ftesës Basketball Tournament 1954-1978 luajë në një seri të provave në Universitetin Katolik, Georgetown dhe George Mason.[17]
The Interscholastic NBA Tournament Shkolla e Lartë për të Zi u mbajtën 1929-1942 në Hampton Institutit[18]. Ky i ftesës Kombëtare Interscholastic basketbollit u mbajt Turneu 1941-1967 duke filluar nga në Tuskegee Institute. Pas një pauzë gjatë Luftës së Dytë Botërore ai rifilloi në Tenesi në Kolegjin Shtetëror në Nashville. Bazë për kampion ulur pas 1954 kur Brown v. Board of Education filloi një integrim të shkollave. Të turnet e fundit u mbajt në Alabama në Kolegjin Shtetëror të 1964-1967. [19]
NBA Shoqata
Në vitin 1946, Shoqata e Basketbollit të Amerikës (baa) ishte formuar. Loja e parë është luajtur në Toronto, Ontario, Kanada midis Huskies Toronto dhe Nju Jork kilota burrash më 1 nëntor 1946. Tre sezonet më vonë, në 1949, u bashkua me baa i Lidhjes Kombëtare të Basketbollit për formimin e Shoqatës Kombëtare të Basketbollit (NBA). Një organizatë zengjim, Basketball Shoqatës Amerikane, u shfaq në vitin 1967 dhe shkurtimisht kërcënuar dominimin e NBA-së deri ABA-bashkim NBA në vitin 1976. Sot NBA është në krye të ligës profesionale të basketbollit në botë përsa i përket popullaritetit, pagat, talent, dhe niveli i konkurrencës.
Të NBA ka paraqitur shumë lojtarë të njohur, duke përfshirë edhe George Mikan, e para dominuese "njeriu i madh" ; top-trajtimit magjistar Bob Cousy dhe mbrojtëse gjeniale e Bill Russell Boston Celtics, Wilt Chamberlain, i cili fillimisht ka luajtur për Globetrotters barnstorming Harlem, të gjitha - rreth yjeve Oscar Robertson dhe Jerry West ; më të fundit burra të mëdha Kareem Abdul-Jabbar dhe Karl Malone ; playmaker John Stockton, turma-i kënaqshëm përpara Julius Erving ; Evropian yjet Dirk Nowitzki dhe Drazhen Petroviq dhe tre lojtarët që shumë kredi me ushering lojë profesional me nivelin e saj më të lartë të popullaritetit : Larry Bird, Earvin "Magic" Xhonson, dhe Michael Jordan.
Në vitin 2001, të NBA formuar një kategori zhvillimore, të NBDL. Si të vitit 2008, kampionat ka ekipe të gjashtëmbëdhjetë.
Asociationi kombetar i grave në basketboll
Të NBA-mbështeti Kombëtare e Grave Basketball Association (WNBA) filloi në vitin 1997. Edhe pse kishte figura të dredhur pjesëmarrje, disa lojtarë të çadër (Lisa Leslie, Diana Taurasi, Candace Parker dhe ndër të tjera) kanë ndihmuar popullaritetin e ligë dhe nivelin e konkurrencës. Leagues grave të tjera profesionale të basketbollit në Shtetet e Bashkuara, të tilla si Liga e Basketbollit Amerikan (1996-1998), kanë palosur pjesërisht për shkak të popullaritetit të WNBA.
The WNBA është shikuar nga shumë si një kategori të ngrohtë. Megjithatë, kampionat ka marrë kohët e fundit hapa përpara.
Në qershor 2007, WNBA nënshkruar një kontratë me zgjatje ESPN. Marrëveshja e re televizive shkon 2009-2016. Së bashku me këtë marrëveshje, erdhi gjithnjë e parë të drejtat e taksat që do të paguhet në ligën profesionale të grave sportive. Gjatë tetë viteve të kontratës, "miliona e miliona dollarë" do të jetë "shpërndau të skuadrave të ligës së".
WNBA merr më shumë shikues në transmetimet e televizionit kombëtar (413.000) se të dy Major League Soccer (253.000)[20] dhe NHL (310.732).[21]
Në 12 mars, neni 2009, Komisionari i NBA David Stern tha se në ekonominë e keqe, "NBA është shumë më pak fitimprurës se WNBA. Ne jemi duke humbur një shumë të holla në mesin e një numri të madh të ekipeve. Ne jemi të buxhetit WNBA për të thyer edhe këtë vit".[22]
Filipine Basketball Association
The Basketball Filipine Shoqata është në ligën e dytë më të vjetër profesionale në botë. Loja e parë u luajt më 9 prill 1975 në Araneta në Cubao Coliseum, Quezon City, Filipinet. Ajo u krijua si një rebelim e disa ekipeve nga tani-vdekur Manila Industriale dhe Tregtare Sportiv Shoqata e cila u kontrolluar fort nga Shoqata e Basketbollit e Filipineve (tani vdekur), e pastaj-FIBA njohur shoqata kombëtare. Nëntë ekipet MICAA marrë pjesë në sezonin e parë të ligë që u hap në 9 prill 1975.
Basketboll Ndërkombëtare
XX. Lojërat Olimpike Mynih 1972 Krešimir Ćosić të Jugosllavisë (këmisha blu) vs Petr Novicky të Çekosllovakisë
The Federata Ndërkombëtare e Basketbollit ishte formuar në vitin 1932 nga tetë vendet themeluese : Argjentinë, Çekosllovaki, Greqia, Italia, Letonia, Portugalia, Rumania dhe Zvicra. Në këtë kohë, e vetmja organizatë mbikëqyri lojtarë amatorë. Akronim i saj, që rrjedhin nga frëngjisht Fédération Internationale de Basketball Amateur, ishte kështu "FIBA."
Men's Basketball ishte përfshirë të parë në Lojërat Olimpike të Berlinit në 1936, edhe pse një turne demonstratë u mbajt në vitin 1904. Shtetet e Bashkuara mposhtën në Kanada e parë finale, luajtur jashtë. Ky konkurs ka qenë e dominuar zakonisht nga Shtetet e Bashkuara, ekipi i të cilit ka fituar të gjitha, por tre tituj, humbjen e parë në një lojë të diskutueshëm përfundimtar në Mynih në vitin 1972 kundër Bashkimit Sovjetik. Në 1950 e parë FIBA World Championship për meshkuj u zhvillua në Argjentinë. Tre vjet më vonë, i pari FIBA World Championship për Gratë u mbajt në Kili. Basketboll Grave u shtuar në Olimpiadën në vitin 1976, që u mbajtën në Montreal, Kanada me ekipe të tilla si Bashkimi Sovjetik, Brazil dhe Australi rivaling skuadrat amerikan.
Rekuizitë në Olimpiadën
FIBA rënë dallimi mes lojtarëve amatore dhe profesionale në vitin 1989, dhe në vitin 1992, lojtarët profesional ka luajtur për herë të parë në Lojërat Olimpike. Dominimi Shtetet e Bashkuara vazhduan me paraqitjen e ekipit të tyre Dream. Megjithatë, me zhvillimin e programeve tjetërkund, ekipet e tjera kombëtare filloi të mundë Shtetet e Bashkuara. Një ekip bërë tërësisht e lojtarëve të NBA mbaruar gjashtë në kampionatin botëror më 2002 në Indianapolis, pas Jugosllavi, Argjentina, Gjermania, Zelanda e Re dhe Spanjës. Në Olimpiadën Athinë 2004, Shtetet e Bashkuara pësoi humbjen e saj të parë olimpik duke përdorur lojtarët e profesional, duke rënë në Puerto Rico (në një 19-humbje pikë) dhe Lituania në lojëra grup, dhe u eliminuan në gjysmëfinale nga Argjentina. Kjo përfundimisht fitoi medaljen e bronzit mposhtur Lituaninë, duke përfunduar prapa Argjentinës dhe Italisë. Në vitin 2006, në Kampionatin Botëror të Japonisë, Shteteve të Bashkuara të avancuara në gjysmëfinale, por u mundën nga Greqia nga 101-95. Në ndeshjen për medaljen e bronzit ajo mundi ekipin e Argjentinës dhe përfunduar pas 3 Greqia dhe Spanja.
Yjet ndërkombëtare në NBA
Mbarë botën, turnet e basketbollit mbahen për djem dhe vajza të të gjitha niveleve të moshës. Popullaritetin global të sportit është reflektuar në të nacionaliteteve të përfaqësuara në NBA. Lojtaret nga e gjithë bota mund të gjenden në ekipet e NBA :
Chicago Bulls, ylli përpara Luol Deng është një refugjat sudanez i cili u vendos në Britaninë e Madhe.
Steve Nash, i cili fitoi 2005 dhe 2006 NBA çmimin MVP, Afrika e Jugut është i lindur në kanadez.
Andrea Bargnani e Raptors Toronto, marr lartë në NBA Draft 2006, është nga Italia. Përveç kësaj, superstar amerikan Kobe Bryant kaloi shumë të fëmijërisë së tij në Itali, ndërsa babai i tij ishte duke luajtur atje.
All-Star Pau Gasol Lakers të Los Anxhelosit është nga Spanja.
2005 NBA Draft lartë të përgjithshëm të vini Andrew Bogut e Milwaukee Bucks është Australiane. Gjithashtu, 2008-09 rishtar Nathan Jawai është i pari indigjene australian ndonjëherë për të luajtur në kampionat.
Houston Rockets All-qendra Yao Ming yll është nga Kina.
Të gjitha yll dhe ish-kampion tre pikë Peja Stojakovic është serbe.
Të gjitha ylli Andrei Kirilenko është ruse.
Roje Phoenix suns Leandro Barbosa, Cleveland Cavaliers përpara Anderson Varejão dhe Denver nuggets Nene qendër janë braziliane.
Cleveland Cavaliers njeri i madh Žydrūnas Ilgauskas është lituanisht.
Ndoshta nuk ka ekip NBA është identifikuar si nga lojtarët ndërkombëtarë si San Antonio Spurs. Tre lojtarët më të spikatur i ekipit janë të gjitha ndërkombëtare-Tim Duncan i Ishujve të Virgjër të SHBA, Manu Ginóbili e Argjentinës dhe Tony Parker në Francë (Duncan konkuron për në Shtetet e Bashkuara ndërkombëtarisht, si Ishujve të Virgjër nuk fushë një ekip basketbolli për konkurrencë ndërkombëtare, derisa të edhe pas Duncan filloi të luajë ndërkombëtarisht, dhe të gjithë vendasit Ishujt e Virgjër të SHBA janë Shtetet e Bashkuara të qytetarëve nga lindja).
Fshatar Ginobili's Andres Nocioni luan për Sacramento Kings.
Edhe në vitet '90, shumë jo-amerikan lojtarët bërë emrat e tyre në NBA, të tilla si kroatët Dražen Petrović dhe Toni Kukoč, serb Vlade Divac, Lithuanians Arvydas Sabonis dhe Šarūnas Marčiulionis dhe gjermane Detlef Schrempf.
Globalizimi i basketboll
Ekiet gjitha-turne në të dy më të fundit të Kampionatit FIBA Botërore, të mbajtur në vitin 2002 në Indianapolis dhe 2006 në Japoni, demonstrojnë globalizimit e lojës në mënyrë të barabartë në mënyrë dramatike. Vetëm një anëtar i ekipit ishte as amerikan, përkatësisht Carmelo Anthony në vitin 2006. 2002 Ekipi tipare Nowitzki, Ginobili, Yao, Peja Stojakovic të Jugosllavisë (tani të Serbisë), dhe Pero Cameron e Re Zelanda e Re. Ginobili gjithashtu bëri ekipi i 2006, anëtarët e tjerë ishin Anthony, Gasol, spanjisht shok grupi i tij Jorge Garbajosa dhe Theodoros Papaloukas e Greqisë. Lojtarët e vetëm në ekip ose nuk janë bashkuar për të NBA janë Cameron dhe Papaloukas. Fuqia e basketbollit ndërkombëtare është evidente në faktin se i fundit tre kampionatet botërore FIBA u fituan (me qëllim) nga Serbia (Jugosllavia në 1998) dhe Spanjës.
Rregullat
Lojtari nga ekipi tjetër që është në sulm nuk duhet ta mbaj topin më shumë se 3 sekonda me dy duar. Lojtari që bën 5 gabime personale atëherë ai duhet të dal jashtë dhe të ndërrohet me një bashkëlojtar tjetër. Gjithashtu koshat duhet të jepen me dyhapshin.Ndalohet te vraponi me top ne dorë! Nuk lejohen shtyrjet me duar apo trup ose ofendimet mes lojtarëve kundërshtarë.Gjithashtu nuk duhet ta prekesh me dore lojtarin qe eshte gati te beje koshin sepse quhet faull
Lidhje të jashtme |
6631 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Anton%20%C3%87etta | Anton Çetta | Anton Çetta, lindi në vitin 1920 në Gjakovë dhe vdiq në vitin 1995 në Prishtinë, ishte shkrimtar, profesor letërsie e patriot shqiptar, i njohur për pajtimin e gjaqeve në Kosovë.
Biografia
Ai mbaroi shkollën fillore në vendlindje, ndërsa të mesmen në Tiranë dhe Korçë. Studimet i mbaroi në Universitetin e Beogradit, ku diplomoi në gjuhë dhe kulturë romane. Për një kohë punoi si asistent në degën e gjuhës shqipe. Nga viti 1960 deri më 1968 ai ligjëroi lëndët: Letërsia e vjetër shqiptare, Histori e letërsisë dhe Gjuhë latine në Universitetin e Prishtinës. Libri i parë iu botua më 1953 dhe deri në vitin 1987, Çetta botoi 16 libra me përmbledhje folklori nga të gjitha viset shqiptare të Kosovës, Malit të Zi dhe Maqedonisë.
Nga viti 1968 Anton Çetta ka qenë udhëheqës i Departamentit të Folklorit në Institutin Albanologjik të Prishtinës.
Në vitin 1990, profesor Çetta është zgjedhur kryetar i Këshillit Qendror të Lëvizjes Kombëtare për Pajtimin e Gjaqeve. Duke qenë se gjatë mbledhjes së folklorit kishte vizituar të gjitha viset shqiptare, ai kishte fituar respektin dhe dashurinë e popullit. “Plaku i urtë”, siç i kishte dhënë epitetin populli, kishte arritur të pajtonte me mijëra familje të hasmuara dhe dukuria e keqe e gjakmarrjes pothuajse ishte zhdukur krejtësisht deri kah mesi i viteve ’90.
Në zgjedhjet e para paralele të organizuara më 1992, Anton Çetta zgjidhet deputet në Parlamentin e Republikës së Kosovës nga radhët e LDK-së.
Mirënjohjet
Medalja e Artë e Lidhjes së Prizrenit
Medalja e Paqes dhe Pajtimit Anton Çetta
Shih edhe
Folklori
Anekdota
Instituti Albanologjik i Prishtinës
Referime
Njerëz nga Gjakova
Lidhja Demokratike e Kosovës
Lindje 1920
Vdekje 1995
Folkloristë shqiptarë
Profesorë të Universitetit të Prishtinës
Katolikë kosovarë |
6633 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Din%20Mehmeti | Din Mehmeti | Din Mehmeti (Gjocaj, 1929 - Gjakovë, 11 nëntor 2010) ka qenë shkrimtar shqiptar nga Kosova.
Ka studiuar për gjuhë dhe letërsi shqipe në Universitetin e Beogradit. Ai ka qenë profesor në Shkollën Pedagogjike të Gjakovës.
Në mars 1999 u njoftua nga shumë burime informacioni se ai u vra nga policia serbe gjatë Luftës së Kosovës, por pas disa ditësh ky njoftim u përgënjeshtrua.
Krijimtaria
Edhe pse ka botuar disa proza, kritika letrare dhe një dramë, Din Mehmeti njihet kryesisht për poezinë e tij figurative, e cila është botuar që nga viti 1961 deri në vitin 1999 në 16 vëllime. Poezinë e parë e botoi në vitin 1949 në revistën letrare Jeta e Re.
Poezia e Din Mehmetit shquhet për ndjeshmëri popullore. Ashtu si dhe Ali Podrimja, i cili është po nga Gjakova, ai mbështetet në shumë figura, metafora, dhe simbole të poezisë popullore të Shqipërisë së Veriut për të mbrujtur dhe ndërtuar lirikat e tij të trazuara me vizionin stoik të malësorëve. Megjithëse është një fllad i lehtë romantik që përshkon poezinë e tij, sikundër e pati cilësuar dikur kritiku Rexhep Qosja, ky përdorim krijues i folklorit është i shkrirë fuqishëm me një rrjedhë realiste, herë-herë ironike, që buron pjesërisht nga etika e revoltës në traditën e Migjenit (1911-1938) dhe Esad Mekulit (lindur në 1916). Shqetësimi poetik i Din Mehmetit, megjithatë, nuk i drejtohet protestës mesianike ose kritikës sociale, por krijimtarisë artistike dhe përvojës individuale.
Libri i tij "As në tokë as në qiell" është e ndarë në pesë cikle : "Trimat e këngës sime", "Bishat e bardha", "Kujtesa e letrave", "Barka ime mbahu", dhe "Këngë për vete". Titulli i ciklit të katërt, "Barka ime mbahu", është ndofta simbolik për praninë e sotme e letrave shqipe, bile edhe të shqiptarëve në Jugosllavi. Ai vjen nga poezia "Dialog me liqenin", shkruar në Strugë buzë Liqenit të Ohrit në kufirin jugosllavo-shqiptar, gjatë Festës Ndërkombëtare të Poezisë në Strugë në gusht 1987.
Vepra
Veprat poetike të Din Mehmetit
Në krahët e shkrepave. “Rilindja”, Prishtinë 1961.
Rini diellore. “Jeta e re”, Prishtinë 1966.
Dridhjet e dritës. “Rilindja”, Prishtinë 1969.
Heshtja e kallur. ”Rilindja”, Prishtinë 1972.
Ora. “Rilindja”, Prishtinë 1974.
Ikje nga vdekja. “Rilindja”, Prishtinë 1978.
Fanar në, furtunë. “Rilindja”, Prishtinë 1971.
Kosovë, zog i diellit. “Rilindja”, Prishtinë 1982.
Fatin tim nuk e nënshkruaj. “Rilindja”, Prishtinë 1984.
As në tokë, as në qiell. “Rilindja”, Prishtinë 1988.
Gjaku që këndon. “Rilindja”, Prishtinë 1993.
Prapë fillimi. “Jeta e re”, Prishtinë 1996.
Lumturia është mashtrim. ”Dukagjini”, Pejë 1999.
Mos vdis kur vdiset. “Rilindja”, Prishtinë 2001.
Verbim i bardhë. “Faik Konica”, Prishtinë 2004.
Zjarri i këngës. “Toena”, Tiranë 2007.
Vajet e shiut (Vepër postume), “Drenusha”, Prishtinë 2010.
Agu 1982
Përzgjedhje dhe antologji
Mallkimi i gjakut. “8 nëntori”, Tiranë, 1973.
Poezi. (përzgjedhje nga Fatos Arapi), “Naim Frashëri”, Tiranë, 1985.
Klithmë është emri im. (përzgjedhur nga Agim Vinca), “Toena”, Tiranë 2002
Antologji personale. (përzgjedhur nga vetë autori), “Ora”, Tiranë 2004.
Vepra 1-5. “Drenusha”, Prishtinë 2009.
Burimi i të dhënave
Besim MUhadri, "Dhuna dhe liria ne poezine e Din Mehmetit", "P. Bogdani", Has, 2008, teme magjistrature dhe "Poezia e Din Mehmetit". teme doktorature.
Lidhje të jashtme
Intervistë e Din Mehmetit. Paraqitur në gazetën "Shekulli"
Referime
Biografi shqiptarësh
Poetë shqiptarë
Shkrimtarë shqiptarë
Shkrimtarë kosovarë
Lindje 1929
Vdekje 2010
Absolventët e Universitetit të Beogradit |
6665 | https://sq.wikipedia.org/wiki/4%20korrik | 4 korrik | 4 korriku është dita e 185-të e kalendarit gregorian (dita e 186-t në vitin e brishtë) - kështu që deri në fund të vitit kanë mbetur edhe 180 ditë.
Ngjarje
1776 - Kongresi Kontinental miratoi Deklaratën e Pavarësisë së Shteteve të Bashkuara nga Mbretëria e Britanisë së Madhe.
2019 - Provohet me sukses sinjali testues i 'RADIO 1', në frekuencë 98.0FM. Selia e studios qëndrore në Pejë
Lindje
1807 - Giuseppe Garibaldi,ushtarak italian
1855 - Vlaho Bukovac, piktor kroat
1964 - Edi Rama, kryeministri i shqiperise
2003 - Elizabeta Hasanaj
Vdekje
1826 - Xhon Adams, presidenti i 2-të i SHBA-së. (Lindi më 1735).
1743 - Tomas Xheferson, presidenti i 3-të i SHBA-së. (Lindi më 1743).
1831 - James Monroe, presidenti i 5-të i SHBAsë (Lindi më 1758)
1881 - Hasan Tahsini, i njohur si Hoxha Tahsini, rilindas, filozof, matematikan, psikolog shqiptar.
1918 - Cari i Rusisë Nikolla II
1934 - Marie Curie, fizikante dhe kimiste franko-polake. Laureante e Çmimit Nobel për Fizikë
Festa dhe përvjetore
Dita e pavarësisë e SHBA.
Dita e Çlirimit në Ruanda.
Dita e Republikës në Filipinet
Korrik |
6666 | https://sq.wikipedia.org/wiki/5%20Korrik | 5 Korrik | 5 korriku është dita e 186-të e kalendarit gregorian (dita e 187-t në vitin e brishtë) - kështu që deri në fund të vitit kanë mbetur edhe 179 ditë.
Ngjarje
1687 – Isak Njuton botoi "Philosophiæ Naturalis Principia Mathematica" (Parimet Matematike të Filozofisë Natyrore).
1804 – Autori amerikan, Nathaniel Hawthorne, lindi në Salem të Massachusettsit.
1908 - Kuvendi i Ferizajt
1946 – Filipinet fituan pavarësinë.
1958 – Karol Wojtyla, që më vonë do të bëhej Papa Gjon Pali i Dytë, u caktua peshkop ndihmës në Krakow, në vendlindjen e tij, Poloni.
1960 – Ylli i 50-të iu shtua flamurit amerikan për ta përfaqësuar shtetin e ri, Hawain.
1966 – Presidenti Lyndon B. Johnson e ktheu në ligj Aktin për Lirinë e Informacioneve.
1976 – Komandosët izraelitë ndërmorën operacionin “Entbebe” në Uganda, duke shpëtuar pothuajse të gjithë pasagjerët dhe ekuipazhin e një aeroplani të “Air Francë” që ishte marrë nga rrëmbyesit palestinezë.
1987 – Klaus Barbie, ish-shefi i Gestapos, i njohur si “Kasapi i Lyonit” u shpall fajtor nga një gjykatë franceze për krime kundër njerëzimit dhe u dënua me burgim të përjetshëm.
1990 - pushteti serb okupon RTV e Prishtinës dhe e mbyll atë. Të gjithë puntorët shqiptar të RTP i largon nga puna.
1994 - pas 27 viteve Jaser Arafat kthehet në Palestinë dhe paralajmëron krijimin e shtetit të pavarur Palestinez.
2001- Qevria e Maqedonisë dhe kryengritësit shqiptarë arrijnë marrëveshjen për paqë.Me këtë marrëveshje u arrit të ndërprehet konflikti, i cili u nënshkrua më 13 gusht në Ohër.
2009 – Kurora e Statujës së Lirisë u rihap për turistët për herë të parë që nga sulmet terroriste të 11 shtatorit 2001.
Lindje
1853 - Cecil Rhodes, ekonomist britanez
1857 – Clara Zetkin, politikane dhe luftare per te drejtat e gruas gjermane
1886 – Willem Drees, politikan hollandez
1889 – Jean Cocteau, letrar, regjisor, fotograf dhe koreograf francez
1891 - Tin Ujević, letar kroat
1911 – Georges Pompidou, politikan francez
Vdekje
1987 - Vexhi Buharaja, studjues orientalist, përkthyes shqiptar
Festa dhe përvjetore
Korrik |
6667 | https://sq.wikipedia.org/wiki/6%20Korrik | 6 Korrik | 6 korriku është dita e 187-të e kalendarit gregorian (dita e 188-t në vitin e brishtë) - kështu që deri në fund të vitit kanë mbetur edhe 178 ditë.
Ngjarje
1483 – Mbreti anglez, Richardi i Tretë, mori fronin
1777 – Forcat britanike morën kontrollin mbi Fort Ticonderoga gjatë revolucionit amerikan.
1854 – U mbajt takimi i parë zyrtar i Partisë amerikane Republikane.
1917 – Forcat arabe morën nga turqit kontrollin mbi portin Aqaba, gjatë Luftës së Parë Botërore.
1923 – U formua Bashkimi i Republikave Socialiste Sovjetike.
1957 – Tinejxherët John Lennon dhe Paul McCartney u takuan për herë të parë në një kishë në Liverpool të Anglisë, pas një performance të grupit muzikor të Lennonit, “The Quarrymen”.
1962 - Sipas gazetës “Rilindja”, erdhë në jetë banori i 1 miliont i Kosovës.
1989 – Ushtria amerikane shkatërroi raketat e saj të fundit “Pershing 1-A”.
1998 – Vdiq kauboji që u bë i famshëm si këngëtar, Roy Rogers.
2003 – Lideri liberian, Charles Taylor, pranoi një ofertë për azil në Nigeri.
2000 - vala nxehtësisë e cila përfshhiu Evropën Jugore, me tempeatura të cilat kaluan edhe 45 gradë celsius shkaktoi vdekjen e 25 njerzve dhe shum zjarreve.
Lindje
1859 - Verner von Heidenstam, poet dhe romansier suedez, nobelist
1907 – Frida Kahlo, piktore meksikane (v. 1954)
1921 - Nancy Reagan, dama e parë e SHBA-ve
1940 - Nursultan Nazarbayev, politikan kazak
1946 - George W. Bush, president i 43-të i SHBA-së
1946 - Sylvester Stallone, aktor dhe regjisor amerikan
1975 - 50 Cent, këngëtar amerikan
1983 - Elis Guri, peshëngritës shqiptar
(1999) - Edi Brahaj - .
........ (Shqiptar)
(1979) - Rozana Radi - Kengetare,TeksteShkruese,Fashion (Shqipetare)
(1979) - Kevin Heart Aktor Amerikan Komedi Aksion
Vdekje
98 - Shën Asti, peshkop i Durrësit
1553 - Edvardi i VI-të, mbret anglez
1946 - Bedri Pejani, nënshkrues i Deklaratës së Pavarësisë së Shqipërisë (l. 1885
1959 - George Grosz, piktor gjerman
1962 - William Faulkner, prozator amerikan, fitues i çmimit Nobel për letërsi.
1971 - Louis Armstrong, muzikant xhazi amerikan
1995 - Aziz Nesin, shkrimtar turk (l. 1915)
1999 - Joaquín Rodrigo, kompozitor spanjoll
2005 - Claude Simon, shkrimtar francez, nobelist
Festa dhe përvjetore
Shën Asti, shenjtor i Durrësit.
Dita nderkombetare e puthjes
Fitër Bajrami
Korrik |
6668 | https://sq.wikipedia.org/wiki/8%20Korrik | 8 Korrik | 8 korriku është dita e 189-të e kalendarit gregorian (dita e 190-t në vitin e brishtë) - kështu që deri në fund të vitit kanë mbetur edhe 176 ditë.
Ngjarje
1497 - Vasko de Gama, detari portugjez lundroi nga Lisbona në rrugëtimin e tij të parë në të cilin gjeti rrugën detare për në Indi rreth Kepit të Shpresës së Mirë.
Lindje
1809 - Ljudevit Gaj, politikan kroat
1819 - Vatroslav Lisinski, kompozitor kroat
1836 - Joseph Chamberlain, politikan britanez
1885 - Ernst Bloch, filozof gjerman
1951 - Anjelica Huston, aktore amerikane
1960 - Ena Begović, aktore kroate
1964 - Linda de Mol, yll i TV holandeze
1974 - Elvir Baljić, futbollist boshnjak
Vdekje
1873 - Franz Xaver Winterhalter, portretist dhe litograf gjerman
1934 - Kristo Luarasi, botues dhe veprimtar i Rilindjes Kombëtare Shqiptare.
1949 - Joaquín Torres García, piktor dhe shkrimtar uruguaian
1967 - Vivien Leigh, aktore teatri dhe filmi angleze
2006 - Pjetër Arbnori, shkrimtar dhe politikan shqiptar (L. 1935)
2016 - Abdul Sattar Edhi, humanitar dhe aktivist pakistanez
Festa dhe përvjetore
Shën Prokopi , dita e shenjtit ( Pajtorit ) ndërroi jetë më 8 korrik , 303 mbas Krishtit nderohet si një martir i hershëm dhe shenjtor më 8 korrik në Kishën Ortodokse të Tiranës dhe mbarë Kishat e Lindjes .
Korrik |
6669 | https://sq.wikipedia.org/wiki/10%20Korrik | 10 Korrik | 10 Korriku është dita e 191-të e kalendarit gregorian (dita e 192-t në vitin e brishtë) – kështu që deri në fund të vitit kanë mbetur edhe 174 ditë.
Ngjarje
1850 – Nënkryetari amerikan, Millard Fillmore, mori presidencën, pas vdekjes së presidentit Zachary Taylor.
1890 – Wyoming u bë shteti i 44–t i Shteteve të Bashkuara të Amerikës.
1943 – Forcat amerikane dhe britanike pushtuan Sicilinë gjatë Luftës së Dytë Botërore.
1951 – Në Kaesong filluan bisedimet për përfundimin e luftës koreane.
1964 – U lansua albumi "A Hard Day's Night" i “Beatlesave”.
1973 – Bahamet fituan pavarësisë, pas pushtimit kolonial treqindvjeçar britanik.
1989 – Mel Blanc, zëri i personazheve të filmave të animuar, Bugs Bunny, Daffy Duck dhe Porky Pig, ndërroi jetë në moshën 81–vjeçare.
1991 – Boris N. Yeltsin dha betimin si kryetari i parë i zgjedhur me vota demokratike i Republikës Ruse.
1995 – Nobelistja Aung San Suu Kyi u lirua përkohësisht nga arresti mbi gjashtëvjeçar shtëpiak në Birmani.
Lindje
1980 – Jessica Simpson – Aktore dhe Këngtare nga ShBA
1931 - Alice Munro, shkrimtare kanadeze, fituese e Çmimit Nobel për Letërsi
Vdekje
2015 - Omar Sharif, aktor filmi egjyptian.
Festa dhe përvjetore
Ahmet Miftar Dede përvjetori i Kryegjyshit Bektashian, Shenjtorit dhe Atdhetarit.
Korrik |
6677 | https://sq.wikipedia.org/wiki/11%20Korrik | 11 Korrik | 11 korriku është dita e 192-të e kalendarit gregorian (dita e 193-t në vitin e brishtë) - kështu që deri në fund të vitit kanë mbetur edhe 173 ditë.
Ngjarje
1995 - Ushtria serbe hyn në Srebrenicë dhe vrasin rreth 8000 meshkuj mysliman të moshave të ndryshme.
1998– Ekipi kombëtar kroat i futbollit fitoi vendin e tretë në Kupën e Botës në Francë, duke mposhtur Hollandën 2: 1.
2018 – Ekipi kombëtar kroat i futbollit hyri në finalen e parë historike në Kupën e Botës në Rusi, duke mposhtur në mënyrë të bujshme Anglinë e favorizuar 2: 1 në kohën e tretë shtesë (Perišić 68. ', Mandžukić 109.').
Lindje
1572 - Ben Jonson, dramaturg anglez
1767 - John Quincy Adams, presidenti i 6-të i SHBA-së (v. 1848)
1772 - Pietro Carlo Guglielmi, kompozitor italian
1836 - Carlos Gomes, kompozitor brazilian
1934 - Giorgio Armani, dizajner ialian
1942 - Esat Stavileci, jurist
1943 - Luciano Onder, gazetar dhe profesor universiteti italian
1951 - Aleksandër Peçi, kompozitor shqiptar
1959 - Suzanne Vega, kantautore amerikane
1959 - Richie Sambora ,kitaristi, prodhues, muzikant dhe Kantautore, solist American i bandë roku Bon Jovi
1972 - Michael Rosenbaum, aktor amerikanc
1979 - Éric Abidal,futbollist francez
Vdekje
1839 - Mahmuti i II-të, sulltan i Peradnorise osmane
1974 - Pär Lagerkvist, letrar suedez
1982 - Mehmed Meša Selimović, letrar boshnjak
Festa dhe përvjetore
Dita Boterore e Popullsise
Korrik |
6678 | https://sq.wikipedia.org/wiki/12%20Korrik | 12 Korrik | 12 Korriku është dita e 193-të e kalendarit gregorian (dita e 194-t në vitin e brishtë) - kështu që deri në fund të vitit kanë mbetur edhe 172 ditë.
Ngjarje
1543 – Mbreti i Anglisë, Henri i Shtatë martohet me gruan e tij të gjashtë dhe të fundit, Catherne Parr. Martesa ishte kryer në Pallatin Hampton.
1562 – Ushtruesi i detyrës së ipeshkvit të Yucatanit, Diego de Landa, dogji librat e shenjtë të civilizimit Maja.
1804 – Ish-sekretari i Thesarit të Shteteve të Bashkuara, Alexander Hamilton, vdes pasi ishte qëlluar në një duel.
1812 – Gjatë luftës ndërmjet SHBA-së dhe Kanadasë, trupat amerikane pushtojnë Windsorin e Ontarios.
1862 – Kongresi amerikan autorizoi ndarjen e Medaljes së Nderit.
1920 – Ishte nënshkruar Traktati paqësor ndërmjet Lituanisë dhe Bashkimit Sovjetik. Ky i fundit me këtë marrëveshje pranonte pavarësinë e shtetit lituanes.
1962 – Grupi legjendar i rok ‘n’ rollit për herë të parë performoi në ndonjë koncert. Ai ishte paraqitur në një klub të Londrës.
Shkence dhe teknike
1970: Thor Heyerdahl arrin me ekuipazhin e tij me një varke prej paprusi- me emrin Ra II mbas 57 ditesh ne Atlantik ishujt Karibikinsel Barbados.
Lindje
1967 - John Petrucci - Kitaristi dhe themeluesi i bendit Dream Theater
100 p.e.s. Jul Cezari - Perandor i Romës
Vdekje
1536 - Erazmo Roterdams, humanist, letrar, filolog dhe filozof holandez.
Festa dhe përvjetore
Korrik |
6679 | https://sq.wikipedia.org/wiki/13%20Korrik | 13 Korrik | 13 korriku është dita e 194-të e kalendarit gregorian (dita e 195-t në vitin e brishtë) - kështu që deri në fund të vitit kanë mbetur edhe 171 ditë.
Ngjarje
1793 – Shkrimtari revolucionar francez, Jean Paul Marat, u ther për vdekje nga Charlotte Corday, e cila u ekzekutua katër ditë më vonë.
1863 – Trazirat kundër Luftës Civile amerikane shpërthyen në qytetin e New Yorkut dhe rreth 1.000 persona u vranë brenda tri ditëve.
1960 – John F. Kennedy e siguroi nominimin presidencial në SHBA, në kuvendin e partisë së tij në Los Angeles.
1977 – Një ndërprerje 25-orëshe e rrymës preku qytetin e New Yorkut, pasi që vetëtima kishte dëmtuar rrjetin energjetik.
1985 – Live Aid, një koncert ndërkombëtar roku u mbajt në Londër, Philadelphia, Moskë dhe Sydney, për të mbledhur para për të varfrit e Afrikës.
2003 – Me bekimin e administratorëve amerikanë, irakianët inauguruan këshillin e tyre të parë qeverisës pas rrëzimit të Saddam Hysseinit.
2006 – Izraeli i vuri bllokadë detare Libanit dhe e sulmoi aeroportin Bejrutit si dhe bazat ushtarake libaneze. “Hezbollahu” ndërkaq hodhi dhjetëra raketa mbi Izraelin.
2007– Ish-magnati mediatik, Conrad Black, u shpall fajtor në Chicago për mashtrim. Ai është duke e vuajtur dënimin gjashtëvjeçar me burgim në një burg federal të Floridës.
Lindje
100 p.l.k., Julije Cezar, udhëheqës ushtarak romak, shkrimtar dhe diktator diktator
1841 - Otto Wagner, arkitekt austriak
1867 - Murat Toptani, atdhetar, poet dhe skulptor shqiptar, nënshkrues i Deklaratës së Pavarësisë së Shqipërisë
1925 - Martin Camaj, shkrimtar dhe akademik shqiptar.
1927 - Silvio Francesco, këngëtar italian
1942 - Harrison Ford, aktor amerikan
1954 - Sezen Aksu, kengëtare turke
1968 - Omi Minami, dubluese japoneze
Vdekje
1921 - Gabriel Lippmann, fizikanë francez
1943 - Ivan Goran Kovačić, letrar kroat
1954 - Frida Kahlo, aktore meksikane
2016 - Ismail Ymeri, regjisor dhe aktor shqiptar
Festa dhe përvjetore
Korrik |
6680 | https://sq.wikipedia.org/wiki/14%20korrik | 14 korrik | 14 korriku është dita e 195-të e kalendarit gregorian (dita e 196-t në vitin e brishtë) - kështu që deri në fund të vitit kanë mbetur edhe 170 ditë.
Ngjarje
1789 – Gjatë revolucionit francez, qytetarët e Parisit depërtuan në burgun e Bastilles dhe i liruan shtatë të burgosurit që ndodheshin brenda.
1913 – Lindi Gerald R. Ford Jr., presidenti i 38-të i Shteteve të Bashkuara të Amerikës. Emri i tij në lindje ishte Leslie Lynch King Jr, mirëpo bashkëshorti i dytë i nënës së tij më vonë e birësoi dhe ia ndërroi emrin.
1933 – Të gjitha partitë politike gjermane, me përjashtim të Partisë Naziste, u shpallën të paligjshme në Gjermani.
1958 – Ushtria e Irakut e rrëzoi monarkinë.
1965 - Adlai E. Stevenson Jr., kandidati presidencial demokrat në vitet 1952 dhe 1956,vdiq në moshën 65-vjeçare.
1997 – Tribunali i Hagës dënoi Dushan Tadiqin, serb i Bosnjës me 20 vjet burgim për dhunë mbi fqinjtë e tij myslimanë dhe kroatë në kuadër të një fushate vdekjeprurëse të terrorit dhe torturës.
2007 – Koreja Veriore i tha SHBA-së se e ka mbyllur reaktorin e saj bërthamor, disa orë pasi që një anije hyri në portin verikorean përplot me naftë.
Lindje
1798 - Alessandro Antonelli, i arkitekt italian
1862 - Gustav Klimt, piktor austriak
1889 - Ante Pavelić, nacionalist kroat dhe udheheqës i SHPK (1941-1945)
1903 - Irving Stone,letrar maerkan
1918 - Ingmar Bergman, regjisor suedez
1919 - Lino Ventura, aktor fancezo-italian
1939 - Karel Svoboda, kompozitor çek
1942 - Javier Solana, politikan spanjoll
1943 - Hrvoje Hitrec, skenarist dhe letar kroat
1985 - Altuna sejdiu, këngetare maqedonase-kosovare
Festa dhe përvjetore
Dita Kombëtare në Malit të Zi
Dita e Republikës së Francës.
Korrik |
6681 | https://sq.wikipedia.org/wiki/15%20Korrik | 15 Korrik | 15 korriku është dita e 196-të e kalendarit gregorian (dita e 197-t në vitin e brishtë) - kështu që deri në fund të vitit kanë mbetur edhe 169 ditë.
Ngjarje
1948 – Presidenti amerikan, Harry S. Truman, u nominua për një mandat të dytë gjatë Kuvendit të Partisë Demokrate në Philadelphia.
1971 – Presidenti Richard Nixon paralajmëroi se do ta vizitonte Republikën Popullore të Kinës për të kërkuar “normalizim të raporteve”.
1976 – Odiseja 36-orëshe e rrëmbimit filloi për 26 nxënës dhe shoferin e autobusit të tyre, pasi që ata u rrëmbyen nga tre të armatosur në Kalifornia dhe u mbajtën në një qeli nëntokësore. Të rrëmbyerit ikën dhe nuk pati të lënduar.
1979 – Presidenti amerikan, Jimmy Carter, mbajti një fjalim, në të cilin kritikoi “krizën e besimit” në Amerikë. Ndonëse ai nuk e shfrytëzoi këtë term, fjalimi mbeti i njohur si fjalimi i “sëmundjes”.
1996 – MSNBC-ja, një rrjet 24-orësh me lajme, bëri debutimin e tij në televizionin kabllor dhe në internet.
1997 – Disenjatori Gianni Versace u qëllua për vdekje jashtë shtëpisë së tij në Miami. I dyshimti për vrasjen e tij, Andrew Phillip Cunanan, u gjet i vdekur tetë ditë më vonë.
2002 – John Walker Lindh, amerikani që kishte luftuar përkrah talebanëve në Afganistan, deklaroi se ndihet fajtor, në kuadër të një marrëveshjeje që ia kursente atij burgimin e përjetshëm.
2007 – Dioqeza romano-katolike e Los Angelesit paralajmëroi se do t’i shpenzonte 660 milionë dollarë si dëmshpërblim për rastet e abuzimeve nga kleri.
Lindje
1606 – Lindi piktori Rembrandt në qytetin Leiden të Hollandës
1901 - Nicola Abbagnano, filozof italian
1904 - Dervish Luzha , patriot dhe shenjtor shqiptar
1930 - Jacques Derrida, filozof francez
1949 - Carl Bildt, politikan suedez,
1963 - Brigitte Nielsen, akore daneze
1971 - Danijela Martinović, kengetare kroate
Vdekje
1876 - Aleksander Fredro, dramaturg polak
1904 - Anton Pavlovič Čehov, letrar rus
1915 - Çerçiz Topulli pushkatohet në Shkodër.
1915- Mehmet Shpendi, Bashkëthemeluesi dhe udhëheqësi kryesor i "Djelmnis së Shalës", udhëhoqi çetat e Dukagjinit kundra pushtuesve Osman dhe atyre të Malit të Zi, Hero i Popullit. (l. 1851).
1915 - Vat Gjeloshi, Luftëtar dhe pjestar aktiv i "Djelmnis së Shalës", Dëshmor i Atdheut. (l.1870).
1919 - Hermann Emil Fischer, biokimist gjerman
Festa dhe përvjetore
Festa e ditëlindjes së Shenjtorit të Tropojës Dervish Luzha
Korrik |
6682 | https://sq.wikipedia.org/wiki/16%20korrik | 16 korrik | 16 korriku është dita e 197–të e kalendarit gregorian (dita e 198–t në vitin e brishtë) – kështu që deri në fund të vitit kanë mbetur edhe 168 ditë.
Ngjarje
622 – Muhamedi a.s.filloi Hixhren nga Mekka në Medina, e cila ditë shenon edhe vitin e ri mysliman.
1790 – është ndërtuar Shtëpia e Bardhë, rezidenca e kryetarit amerikan.
1945 – është testuar bomba e parë atomike me 6 kg pluton në Alamagordo, New Mexico.
1979 – Sadam Huseini zgjidhet kryetar i Irakut.
1998 – Konstituohet Parlamenti i Republikës së Kosovës.
Lindje
1606 – Rembrandt, piktor holandez
1872 – Roald Amundsen, hulumtues norvegjez
1896 – Trygve Lie, politikan norvrgjez
1901 – Stjepan Mihalić, letrar kroat
1907 – Barbara Stanwick – aktore amerikane
1941 – Mišo Kovač – kengetar kroat
1943 – Reinaldo Arenas, letrar kubanez
1956 - Tony Kushner, shkrimtar amerikan
Vdekje
1557 – Anne od Clevesa, gruaja e katert e mbretit anglez Henrikut të VIII–të
1707 – Mustafa Ejubović, shkrimtar boshnjak në gjuhen arabe
1916 – Ilja Iljič Mečnikov, ruski biolog
1985 – Heinrich Böll,shkrimtar gjerman, fitues i çmimit Nobel në vitin 1972
Festa dhe përvjetore
zh-rup-nan:7 goe̍h 16 ji̍t
Korrik |
6690 | https://sq.wikipedia.org/wiki/18%20Korrik | 18 Korrik | 18 korriku është dita e 199-të e kalendarit gregorian (dita e 200-t në vitin e brishtë) - kështu që deri në fund të vitit kanë mbetur edhe 166 ditë.
Ngjarje
1988 - Ushtria Çlirimtare e Kosovës e riçliroi Rahovecin.
2008 - Përherë të parë vizite në Shtëpinë e Bardhë kryetari dhe kryeministri i Republikës së Kosovës.
Lindje
1811 - William Makepeace Thackeray, letrar anglez
1853 - Hendrik Antoon Lorentz, fizikan holandez
1887 - Vidkun Quisling, politikan norvegjez
1909 - Andrej Gromyko, politikan sovjetik
1918 - Nelson Mandela, politikan i Republikës Jugo-Afrikane
1921 - John Glenn, astronaut amerikanë
1999 - Donika Nuhiu, këngëtare shqiptare
Vdekje
1817 - Jane Austen, letrare britanikë
Festa dhe përvjetorë
Korrik |
Subsets and Splits
No community queries yet
The top public SQL queries from the community will appear here once available.