Datasets:

long292

/

PADNCH_2

like 0

Lệnh Minh nhân trước Kinh nhân y phục đoạn phát.

Ra lệnh cho người Minh phải mặc quần áo người Kinh và cắt tóc ngắn.

Đốc ngũ đạo dân nhân tuấn chư cảng.

Đốc suất dân chúng năm đạo đào các kênh.

Giáng Lê Ngân nữ Huệ phi Nhật Lệ vi Tu Dung.

Giáng Huệ phi Nhật Lệ, con gái Lê Ngân làm Tư dung.

Nữ vu Nguyễn Thị lưu viễn châu.

Mụ đồng Nguyễn thị bị đày ra châu xa.

Phù thuỷ sư Trần Văn Phường đồ tượng phường binh.

Thầy phù thuỷ Trần Văn Phương bị đồ làm lính ở phường nuôi voi.

Dĩ Chính sự viện Đồng tham nghị Nguyễn Khâm vi Diễn Châu an phủ sứ, Phục Lễ châu trấn phủ sứ Lê Ngạn vi Quỳ châu Tri châu.

Lấy Chính sự viện đồng tham nghị Nguyễn Khâm làm An phủ sứ Diễn Châu, Trấn phủ sứ châu Phục Lễ là Lê Ngạn làm Tri châu Quỳ Châu,

Lê Khôi vi Nghệ An lộ Trấn phủ sứ.

Lê Khôi làm Trấn phủ sứ lộ Nghệ An.

Truy tôn Cung Từ Quang Mục hoàng hậu vi Hoàng thái hậu.

Truy tôn Cung Từ Quang Mục hoàng hậu là Hoàng thái hậu .

Mậu Ngọ ngũ niên.

Mậu Ngọ, năm thứ 5 , .

Xuân chính nguyệt, Lệnh tứ đạo dân nhân tạc Trường An, Thanh Hoá, Nghệ An chư cảng.

Mùa xuân, tháng giêng, sai dân chúng 4 đạo đào kênh ở Trường Yên, Thanh Hoá, Nghệ An.

Giáng quận vương Tư Tề vi thứ nhân.

Giáng quận vương Tư Tề xuống làm thứ nhân.

Nhị thập thất nhật, dĩ tai dị, hạ chiếu viết: "Thử tuế dĩ lai, hạn hoàng tương nhưng tai dị tiến.

Ngày 27, vì có nhiều tai dị, xuống chiếu rằng: "Mấy năm nay, hạn hán, sâu bệnh liên tiếp xảy ra, tai dị luôn luôn xuất hiện.

Chí kim tứ, ngũ nguyệt gian, luỵ thứ lôi chấn Lam Kinh Thái miếu tiền viên thụ.

Khoảng tháng 4, tháng 5 năm nay, nhiều lần sét đánh vào vườn cây trước cửa Thái miếu ở Lam Kinh.

Nghiệm kì trí cữu tất hữu kì do.

Cứ nghiệm xét việc xảy ra tai hoạ, nhất định là có duyên do trong đó.

trẫm đức bất tu nhi thứ chính hoăng đãi dư! tương tể phụ phi tài nhi nhiếp lí thất nghi dư?.

Có phải do rẫm không lo sửa đức để mọi việc bê trể hay là do quan tể phụ bất tài xếp đặt khôngđiều hoà?.

Phàm nhĩ đại thần văn võ thứ quan đẳng nghi các chỉ kì quá thất, trực ngôn, vô sở ẩn huý.

Tất cả các đại thần, các quan văn võ các ngươi nên chỉ ra những lầm lỗi kể trên, cứ thẳng thắn nói hết, đừng kiêng nể gì.

Như hữu khả thái tất hiển gia vinh, trạc tuy hữu ngu ý tráng sớ diệc bất chi tội.

Nếu có điều gì tiếp thu được, nhất định sẽ khen thưởng cất nhắc, dẫu có ngu dần vu khoát, cũng không bắt tội.

Thứ khả dĩ hồi thiên tâm, nhĩ tai biến, sử quốc gia vĩnh hưởng vô cùng chi phúc hĩ.

Ngõ hầu có thể lay chuyển lòng trời, chấm dứt được tai biến, để nước nhà mãi mãi hưởng phúc lớn vô cùng vậy".

Lục nguyệt, bổ quan nam tự lục phẩm chí tam phẩm vi thân tuỳ các cục nhị.

Tháng 6, bổ con trai các quan từ lục phẩm đến tam phẩm làm các cục thân tuỳ, từ nhị

phẩm chí nhất phẩm vi chánh giám phó giám.

phẩm đến nhất phẩm làm chánh giám, phó giám.

Đông thập nguyệt, thập tam nhật, khiển Thẩm hình viện phó sứ Nguyễn Đình Lịch, Thiêm tri Nội mật viện sự Trình Hiển, Thị ngự sử Nguyễn Thiên Tích như Minh tuế cống.

Mùa đông, tháng 10, ngày 13, sai Thẩm hình viện phó sứ Nguyễn Đình Lịch, Thiêm tri Nội mật viện sự Trình Hiển, Thị ngự sử Nguyên Thiên Tích sang nhà Minh nộp cống hàng năm.

Thập nhị nguyệt, Minh sử cấp sự trung Thang Đỉnh, Hành nhân Cao Dần lai ngôn địa phương sự.

Tháng 12, nhà Minh sai Cấp Sư trung Thang Đỉnh , hành nhân Cao Dần sang nói về việc địa phương.

Nhị thập nhật, khiển Trung quân đồng tri Lê Bá Kì, Trung thừa Bùi Cầm Hổ như Minh tấu Thái Bình địa phương sự.

Ngày 20, sai Trung quân đồng tri Lê Bá Kỳ và Trung thừa Bùi Cầm Hổ sang Minh tâu việc địa phương Thái Bình .

Kỉ Mùi lục niên.

Kỷ Mùi, năm thứ 6 , .

Xuân chính nguyệt, đế thân chinh Phục Lễ đẳng châu.

Mùa xuân, tháng giêng, vua thân đi đánh các châu Phục Lễ.

Thời Cầm Man nhiễu hại biên dân, đế mệnh tướng vấn tội.

Bọn man họ Cầm nhiễu hại dân biên giới, vua sai tướng đi hỏi tội chúng.

Ai Lao thính Cầm Man Cương Nương đẳng khiển kì Nữu Hoa xuất binh tượng tam vạn dư lai viện, xâm lược Phục Lễ đẳng châu.

Ai Lao tin nghe bọn man họ Cầm là Cương Nương, sai tên Nữu Hoa của chúng dẫn hơn 3 vạn binh tương sang giúp, lấn cướp các châu Phục Lễ.

Đế thân đổng lục sư chinh chi.

Vua thân hành dẫn 6 quân đi đánh.

Tam nguyệt chỉ huy định tiền mạch văn sổ cập quyên bố trường đoản xích thốn tịnh chỉ trương đẳng thức hệ đồng tiền lục thập văn vi nhất mạch quyên lũ trường tam thập xích khoát nhất xích ngũ thốn dĩ thượng tế ma bố tịnh trường tam thập tứ xích khoát nhất xích tam thốn dĩ thượng tiêu bố trường nhị thập tứ xích miên bố trường nhị thập nhị xích chỉ dụng nhất bách trương.

Hễ tiền đồng thì 60 đồng là 1 tiền, lụa lĩnh thì mỗi tấm dài 30 thước, rộng 1 thước 5 tấc trở lên, vải gai nhỏ mỗi tấm dài 24 thước, rộng 1 thước 3 tấc trở lên, vải tơ chuối thì mỗi tấm dài 24 thước, vải bông thô mỗi tấm dài 22 thước, giấy thì tính 100 tờ.

Hạ tứ nguyệt, hữu tuệ tinh hiện Tây phương.

Mùa hạ, tháng 4, có sao Chổi hiện ở phương tây.

Thu thất nguyệt vọng nguyệt hữu thực chi.

Mùa thu, tháng 7, ngày rằm có nguyệt thực.

Bát nguyệt, tuyển bổ quân ngũ.

Tháng 8, tuyển người bổ sung quân ngũ.

Đại tập quân kì.

Duyệt quân lớn.

Đông thập nguyệt, Hoàng tử nghi dân sinh.

Mùa đông, tháng 10, hoàng tử Nghi Dân sinh.

Thập nhất nguyệt, đại xá, cải nguyên.

Tháng 11, đại xá, đổi niên hiệu.

Kì dĩ minh niên chính nguyệt cải Đại Bảo sơ niên.

Lấy tháng giêng năm sau làm Đại Bảo năm thứ 1.

Niên tự thất thập dĩ thượng thưởng tước nhất tư, tịnh tứ đại bô.

Những người 70 tuổi trở lên được thưởng tước 1 tư và cho ăn tiệc.

Canh Thân Đại Bảo nguyên niên.

Canh thân, năm thứ 1 , .

Xuân, chính nguyệt, sóc, cải nguyên.

Mùa Xuân, tháng giêng, ngày mồng 1, đổi niên hiệu.

Tam nhật chiếu viết: "Trẫm duy! cổ chi trung thần lương tướng, sự quân tận tiết, tuẫn quốc vong gia.

Ngày mồng 3, xuống chiếu rằng: "Trẫm nghĩ: Bậc tôi trung tướng giỏi ngày xưa, thờ vua trọn tiết, vì nước quên nhà.

Kim nhĩ đại thần nội ngoại văn võ bách quan đẳng, thực quân chi lộc, đáng ưu quân chi ưu.

Nay đại thần trăm quan văn võ trong ngoài các ngươi, ăn lộc của vua, phải lo cái lo của vua.

Phàm quân dân hữu sở tệ hại cập trẫm hành hữu sở quá cữu, các nghi minh tranh hiển gián, khuông kì bất đãi, tư tận nhân thần chức phận chi đáng vi dĩ bễ mĩ Y, Lã, Chu, Triệu chi liệt, ninh khả cư Bình, Bột, Vương Lăng, Hoắc Quang, Chư Cát, KÍnh.

Hễ trong quân dân có những điều tệ hại và hành vi của trẫm có những gì sai lầm, các ngươi đều nên can gián cho rõ ràng, giúp ta sửa chữa thiếu sót, lo làm tròn mọi việc đáng làm trong chức phận của người bề tôi để sánh ngang hàng với họ Y, họ Lã, ông Chu, ông Thiệu , chả lẽ lại chụi ở dưới bọn , Bột, Vương Lăng, Hoắc Quang, Gia Cát, Kính

Đức, Tử Nghi, Lí Thạnh chi hạ hồ? Cẩu năng như thị tắc ngã chi quân thần tận bảo toàn huân nghiệp ư thuỷ chung, cộng hưởng phúc lộc ư du cửu, thứ hồ bất phụ "Hoàng Hà như đái Thái Sơn như lệ chi ngôn" khởi bất vĩ tai.

Nếu được như vậy thì vua tôi sẽ giữ được trọn vẹn công lao sự nghiệp từ đầu tới cuối, cùng hưởng phúc lộc dài lâu mãi mãi, để khỏi phụ lời thề "Hoàng Hà như đái, Thái Sơn như lệ" , như thế há chẳng tốt đẹp hay sao?

Phàm nhĩ hữu quan khâm dư thị mệnh.

Tất cả quan lại các ngươi, hãy kính theo mệnh lệnh này của ta".

Thập cửu nhật, cầm hoạch Tông Lai tử Tông Mậu.

Ngày 19, bắt được TôngMậu, con Tông Lai.

Nhị thập nhật, trảm hoạch Hà Tông Lai nãi ban sư.

Ngày 20, chém được Hà Tông Lai rồi đem quân về.

Hiến tiệp vu Thái miếu.

Dâng tù cáo thắng lợi ở Thái miếu.

Nhị thập nhất nhật lập trưởng tử Nghi Dân vi Hoàng thái tử.

Ngày 21, lập con trưởng là Nghi Dân làm Hoàng thái tử.

Tam nguyệt, đế thân chinh Gia Hưng trấn, An Thuận Mỗi châu thổ quan nghịch danh Nghiễm.

Tháng 3, vua thân đi đánh viên thổ quan phản nghịch tên là Nghiễm ở châu Thuận Mỗi, trấn Gia Hưng.

Hạ ngũ nguyệt, thập ngũ nhật, đế ban sư, tự Thuận Mỗi châu dĩ Nghiễm tiến ngưu tượng.

Mùa hạ, tháng 5, ngày 15, vua đem quân từ châu Thuận Mỗi trở về, vì tên Nghiễm dâng trâu và voi

khất hàng tịnh vũ thử phương thịnh cố dã.

xin hàng, và vì đương mưa nắng dữ.

Lục nguyệt, sách phong Ngô thị vi Tiệp dư, cư Khánh Phương cung tức Quang Thục hoàng thái hậu dã.

Tháng 6, sách phong Ngô thị làm Tiệp dư, được ở cung Khánh Phương, tức là Quang Thục Hoàng thái hậu sau này.

Thanh Hoá lộ đại thuỷ.

Lộ Thanh Hoá lụt to.

Tam nguyệt tái chinh Thuận Mỗi châu nghịch Nghiễm, sinh cầm Ai Lao tướng Đạo Mông cập thê tử ư La Động tịnh hoạch Nghiễm tử Sinh Tượng Chàng Đồng Nghiễm kế cùng xuất hàng.

Tháng 3, vua đi lại đánh tên phản nghịch Nghiễm ở châu Thuận Mỗi, bắt sống viên tướng Ai Lao là Đạo Mông cùng vợ con nó ở động La , lại bắt được con của tên Nghiễm là Sinh Tượng và Chàng Đồng.

Đế nãi ban sư hiến tiệp ư Thái miếu.

Vua bèn đem quân về, dâng tù báo thắng trận ở Thái Miếu.

Giáng Dương Thị Bí vi thứ phụ.

Giáng Dương Thị Bí xuống làm thứ nhân.

Sơ Dương Thị Bí sinh Tử Nghi Dân.

Trước đây, Dương Thị Bí sinh con là Nghi Dân.

Đế lập vi Thái Tử.

Vua lập làm Thái tử.

Dương Thị Bí tự thị ích tứ kiêu căng.

Dương Thị Bí cậy thế, càng lăng loàn kiêu căng.

Nhi Dương Thị Bí dũ hoài khoái khoái, vô sở.

Nhưng Dương Thị Bí lại càng hằn học trong lòng, không

Đế dĩ Dương Thị Bí dụng tâm như thử, sở sinh chi tử vị tất hiền, giáng vi thứ phụ, chiếu thiên hạ sử minh tri Thái tử chi vị vị định.

Vua cho là Dương Thị Bí đã cố tình như vậy, thì con thị đẻ ra chưa chắc đã là người khá, mới giáng xuống làm người đàn bà thường, rồi xuống chiếu nói cho thiên hạ biết là ngôi Thái tử chưa định.

Hạ lục nguyệt, cửu nhật, Giáp Tuất, Hoàng tử Bang Cơ sinh.

Mùa hạ, tháng 5, ngày Giáp Tuất mồng 9, hoàng tử Bang Cơ Sinh.

Chỉ huy tuyển tú nữ ư các huyện.

Ra lệnh chỉ tuyển con gái đẹp ở các huyện.

Trí ngự tiền thị vệ tuỳ thứ xuất thân.

Đặt ngự tiền thị vệ, theo thứ bậc mà cho làm quan.

Thu bát nguyệt tuyển tú nữ ư điện đình.

Mùa thu, tháng 8, tuyển chọn con gái đẹp ở sân điện.

Đông thập nguyệt, khiển sứ như Minh: Nội mật viện phó sứ Nguyễn Nhật Thiêm, Tri nội mật viện phó sứ Nguyễn Hữu Quang, Thiêm tri mật hình viện Đào Mạnh Cung, tuế cống.

Mùa đông, tháng10, sai sứ sang nhà Minh: Nội mật viện phó sứ Nguyễn Nhật Thiêm, Tri nội mật viện phó sứ Nguyễn Hữu Quang, Thiêm tri Thẩm hình viện Đào Mạnh Cung sang nộp cống hằng năm.

Lê Thận cầu quan phục.

Lê Thận sang xin mũ áo.

Thập nhất nguyệt, thập lục nhật, lập Hoàng tử Bang Cơ vi Hoàng thái tử.

Tháng 11, 16, lập Hoàng tử Bang cơ làm Hoàng thái tử.

Chiếu viết: "Kiến trữ sở dĩ cố bản, lập đích sở dĩ chính danh.

Xuống chiếu rằng: "Đặt Thái tử để vững gốc rễ, lập con đích để chính danh phận.

Thử xã tắc viễn đồ, quốc gia đại kế dã.

Đó là mưu xa của xã tắc, kế lớn của quốn gia.

Hoàng tử Bang Cơ ngọc dụ kim tương, anh tư tú phát, ký hữu nghi quân nghi vương chi vọng, đáng chính dĩ đích dĩ quý chi danh.

Hoàng tử Bang Cơ thể chất vàng ngọc, tư thái anh minh, vừa có uy vọng của một bậc quân vương, lại đúng danh phận là con đích tôn quý.

Kì lệnh Nhập nội đại đô đốc Lê Liệt tê sắc lập vi Hoàng thái tử".

Vậy sai Nhập nội đại đô đốc Lê Liệt mang sắc mệnh lập làm Hoàng thái tử".

Hoàng thái tử Nghi Dân khả phong Lạng Sơn vương, Hoàng tử Khắc Xương khả phong Tân Bình vương.

Hoàng thái tử Nghi Dân phong làm Lạng Sơn Vương, hoàng tử Khắc Xương phong làm Tân Bình Vương.

Tứ Thái phi Phạm thị Nghiêu tử.

Cho Thái phi Phạm Thị Nghiêu tự tử.

Phạm Thị Nghiêu sơ vi Minh Nội quan Mã KÌ sở hoạch.

Phạm Thị Nghiêu trước kia bị viên nội quan nhà Minh là Mã Kỳ bắt đi.

Cập hoàn, bất năng thủ tiết, cuống dụ ác đảng, dục đồ phế lập.

Đến khi trở về, không chịu giữ tiết, lập mưu dụ dỗ bọn gian ác, định mưu phế lập.

Đế dĩ niên lão, sử nhập Lam Kinh thị Vĩnh Lăng.

Vua thấy Thị Nghiêu tuổi đã già, cho vào Lam Kinh hầu Vĩnh Lăng.

Phạm Thị Nghiêu dĩ thử ích thâm oán, vọng tội cực, dĩ trứ nhân tòng.

Phạm Thị Nghiêu vì vậy lại càng oán hận, tội ác đã rõ rệt, theo

chúng nghị tứ tử.

lời bàn của mọi người, bắt phải tự tử.

Thống Xuân chính nguyệt tạo điện vũ.

Mùa xuân, tháng giêng, làm cung điện mới.

Tam nguyệt hội thí Thiên hạ sĩ nhân.

Tháng 3, tổ chức thi hội cho sĩ nhân trong nước.

Tứ Nguyễn Trực, Nguyễn Như Đổ, Lương Như Hộc tam nhân tiến sĩ cập đệ; Trần Văn Huy đẳng thất nhân tiến sĩ xuất thân; Ngô Sĩ Liên đẳng nhị thập tam nhân đồng tiến sĩ xuất thân.

Cho bọn Nguyễn Trực, Nguyễn Nhữ Đổ, Lương Như Hộc 3 người đỗ tiến sĩ cập đệ; bọn Trần Văn Huy 7 người đỗ tiến sĩ xuất thân; bọn Ngô Sĩ Liên 23 người đỗ đồng tiến sĩ xuất thân.

Nhưng mệnh chế văn, đề danh thụ bi.

Lại sai soạn văn bia, dựng bia ghi tên các tiến sĩ.

Tiến sĩ bi ký tự thử thuỷ.

Bia tiến sĩ bắt đầu có từ đây.

Thu thất nguyệt nhị thập nhật Hoàng tử Tư Thành sinh.

Mùa thu, tháng 7, ngày 20, Hoàng tử Tư Thành sinh.

Nhị thập thất nhật, đế Đông tuần duyệt võ ư Chí Linh thành.

Ngày 27, vua đi tuần về miền đông, duyệt quân ở thành Chí Linh.

Nguyễn Trãi yêu giá hạnh Trãi hương Côn Sơn tự.

Nguyễn Trãi mời vua ngự chùa Côn Sơn ở hương của Trãi.

Đế phát Đông tân nhập Thiên Đức giang, kinh Quế Dương huyện Đại Toán xã Bông kiều Bạch Sư mộ, ngự chu bất năng tiền.

Vua đi thuyền từ bến Đông, vào sông Thiên Đức, qua mộ Bạch Sư ở cầu Bông, xã Đại Toán, huyện Quế Dương, thì thuyền ngự không đi lên được.

Chư quân tận lực dẫn lãm diệc bất dao,.

Các quân hết sức kéo dây cũng không nhúc nhích,

động như hữu sở chỉ.

hình như có người giữ lại.

Đế nãi khiển trung sứ biến vấn bản xứ đại thị xứ hữu hà thần linh?.

Vua bèn sai trung sứ đi hỏi khắp những người già cả xứ ấy xem chổ này có vị thần nào.

Lão đại viết: "Cổ hữu danh Bạch Sư giả, sinh tinh ư pháp thuật.

Các cụ già bảo: "Ngày xưa, có người tên Bạch Sư, khi còn sống rất tinh thông pháp thuật.

Bát nguyệt, tứ nhật, đế chí Gia Định huyện Lệ chi viên cự đắc hổ tật băng.

Tháng 8, ngày mồng 4, vua về đến vườn Vải huyện Gia Định , bỗng bị bạo bệnh rồi băng.

Sơ đế ái thừa chỉ Trãi thê Nguyễn Thị Lộ, dung mạo văn chương chi mĩ, triệu nhập bái vi Lễ nghi sĩ nhật dạ thị trắc.

Trước đây, vua thích vợ của Thừa chỉ Nguyễn Trãi là Nguyễn Thị Lộ, người rất đẹp, văn chương rất hay, gọi vào cung phong làm Lễ nghi học sĩ, ngày đêm hầu bên cạnh.

Lục nhật chí Kinh sư, bán nhập cung.

Ngày mồng 6 về tới kinh, nửa đêm đem vào cung

thuỷ phát tang.

rồi mới phát táng.

Nhân giai ngôn Nguyễn Thị Lộ thí đế.

Mọi người đều nói là Nguyễn Thị Lộ giết vua.

Thập nhị nhật Đại thần Trịnh Khả Nguyễn Xí, Lê Thụ đẳng thụ di mệnh dữ Lê Liệt, Lê Bôi đẳng phụng Hoàng thái tử Bang Cơ tức vị.

Ngày 12, đại thần là bọn Trịnh Khả, Nguyễn Xí, Lê Thụ nhận di mệnh cùng với bọn Lê Liệt, Lê Bôi tôn Hoàng thái tử Bang Cơ lên ngôi.

Thập lục nhật sát Hành khiển Nguyễn Trãi tịnh thê Nguyễn Thị Lộ tội cập tam tộc.

Ngày 16, giết Hành khiển Nguyễn Trãi và vợ là Nguyên Thị Lộ, bắt tội đến ba họ.

Tiên thị Nguyễn Thị Lộ xuất nhập cung cấm, Thái Tông kiến nhi duyệt chi, nhân dữ hiệp nật.

Trước đây, Nguyễn Thị Lộ ra vào cung cấm, Thái Tông trông thấy rất ưa, liền cợt nhả với thị.