collectivat/araina-text-corpus · Datasets at Hugging Face

text stringlengths 4 1.54k
Per contra, ei possible d’emplegar ua expression damb anar + gerondiu simple, coma anam hènt, anatz-me dident es numèros pòc a pòc…
Tamben se pòt emplegar un gerondiu simple entà exprimir manèra: passauen cridant «libertat»; se presentèc en tot auçar es mans, shebitejant eth sòn nòm…
Damb seguir e contunhar tanpòc non i podem combinar cap de gerondiu: non podem hèr seguís hènt heired o seguissen trabalhant en aquera enterpresa… ne contunhen en tot cantar peth maitin o contunhen trabalhant aquiu…
Corregitz es que calgue e datz-i alternatives:
Se m’anatz dant tant de tralbalh, non poirè acabar eth qu’è pendent.
Passaue es ores ena sua cramba beuent e liegent.
Es vèrbs seguir e contunhar tanpòc non admeten combinasons damb participis ne adjectius.
Non ei corrècte era botiga contunhe barrada o seguim admirats de tot çò que mos aufrissen.
Eth vèrb seguir a un sens fisic o metaforic de movement liniau: seguim era tralha enquiar arriu; seguim (damb) era lectura deth capítol III; non parles tan de prèssa, que non te seguisqui.Eth vèrb contunhar o continuar lo cau evitar en favor de seguir.
Per contra, i a mots que i son relacionats e que son corrèctes, coma continuacion o de contunh.Alavetz:Mau: Era usina seguís barradaBen: Era usina ei tostemp/encara barradaMau: Seguís ploiguent a còp de farratsBen: Plò tostemp a còp de farratsBen: Plò de contunh a còp de farratsMau: Eth grilhon seguís cantant de netsBen: Eth grilhon cante tanben de netsBen: Cante de contunh, de nets tanbenAuem estat arrecebent notícies inquietantes.
Es vèrbs seguir e contunhar tanpòc non admeten combinasons damb participis ne adjectius.
Non ei corrècte era botiga contunhe barrada o seguim admirats de tot çò que mos aufrissen.
Eth vèrb seguir a un sens fisic o metaforic de movement liniau: seguim era tralha enquiar arriu; seguim (damb) era lectura deth capítol III; non parles tan de prèssa, que non te seguisqui.
Eth vèrb contunhar o continuar lo cau evitar en favor de seguir.
Per contra, i a mots que i son relacionats e que son corrèctes, coma continuacion o de contunh.
Alavetz:
Se seguís ploiguent atau, i aurà aiguats.
Se passaue era vida dant sòs a toti.
Arrint tan fòrt desvelharatz as vesins.
Digatz çò que volgatz, que jo seguisqui dobtós.
Viuent d’aguesta forma, perderàs era salut.
Vè estornejant era sausa enquia que jo t’ac diga.
Venguec dident que j’ac harie solet.
Credent tot çò qu’escotatz, non haratz arren de bon.
Se seguisses minjant atau, dempús non trabalharàs.
Estam pensant se non poiríem anar tà Tolosa.
Seguís passant camions de dia e de nets.
Non mos està agradant guaire era conferéncia inaugurau.
Ja mos anam coneishent, ath cap deth temps.
Com pòs estar trabalhant atau tot eth dia?
En tèxte que seguís, es formes soslinhades pòden èster cambiades per gerondius?
Pòs mòir ua man plana en (1) sens circular ath torn deth vrente (2) ath madeish que te passes era auta endeuant e endarrèr peth dessús deth cap?
Ei mès aisit (3) se comences damb era ua e (4) incorpòres era auta dempús e (5) seguisses eth ritme dera prumèra que (6) se comences damb es dues ath madeish temps.
E com te semble mès facil, (10) se vires en sens des esplingues deth relòtge o (11) se vires en sens contrari?
Ei d’aqueres causes que i a persones que les saben hèr mès que d’autes.
Toti auem limitacions: per exemple, podem parlar damb ua auta persona (12) ath madeish temps que condusim un veïcul?
Mès i a estudis scientifics que diden que parlar per telefon (13) mentre condusim ei dangerós encara qu’ac hescam (14) damb un sistèma de mans liures.
Per qué?
Pr’amor que hèm accions fisiques (15) mentre ne visualizam d’autes que i pòden interferir.
Per exemple, s’en un moment auem de caushigar eth fren (16) e pensam en ua accion qu’implique caminar o sautar (pr’amor que mos ac cau figurar mentaument (17) mentre conversam…), es dues accions entren en conflicte e era ua pòt interferir ena auta e retardar-la.
Eth pronòm interrogatiu de manèra ei tostemp com, mentre qu’eth comparatiu pòt èster com o coma (es dus son equivalents).
Donques, enes interrogatives indirèctes s’emplegue tanben com tostemp.
Ei important de distinguir-les des comparatives:
Me demanèc se com me didia.
Com sabes tu era mia edat?
Enes proposicions que seguissen, didetz en quines podem emplegar com e coma indistintament e en quines non podem emplegar sonque com:
A partir d’ua practica seculara d’assag e error?
Era construccion tant coma ei equivalenta de tant que quan va seguida de vèrb:
Trabalha tant que volgues.
Aquiu era gent an tanti sòs que gasten tant que vòlen.
Jo trabalhi tant coma tu, e tu tant que pòs.
Vosati escriuetz tant que sapiatz, aumens tres centes paraules, que jo ja vos ac corregirè tan lèu que poga, mès segur que non n’auançarè de corregir tant coma vosati d’escríuer.
Aciu que parlaram de bères conjoncions coordinantes, ei a díder es que junhen proposicions en relacion de coordinacion e non de subordinacion.
En bèth cas pòden foncionar coma connectors discorsius.
Çò que dideram repren e desvolope era descripcion des connectors dera unitat 2.
Era diferéncia entre conjoncions coordinantes e connectors ei qu’es prumères les plaçam a nivèu proposicionau (junhen proposicions) e es dusaus a nivèu discorsiu (junhen pèces mès granes).
Es conjoncions establissen bères relacions basiques.
Ne daram bères ues que podem trasladar ath nivèu des connectors.
Normaument, a mès demane virgula: ne sap e, a mès, ac sap explicar.Era adicion d’informacion, representada pera conjoncion e o ne.
Normaument, a mès demane virgula: ne sap e, a mès, ac sap explicar.
Tanplan a un sens en part adversatiu.
Tanplan a un sens en part adversatiu.
Autanplan a un sens d’adicion suplementària.
Autanplan a un sens d’adicion suplementària.
Sajatz diferentes opcions en cada cas:Guanhèc eth jòc e s’emportèc eth partit :: guahèc eth jòc e encara s’emportèc eth partit :: …
Sautar de massa naut non ei bon, e pòt èster dangerós :: …
I a plantes mediterranèes e, en cèrti endrets, tropicaus :: …
N’an defenut es drets e an demanat que li dèssen un cargue :: …
Mos sancionèren e mos menacèren s’ac tornàuem a hèr :: …
Sajatz diferentes opcions en cada cas:
Guanhèc eth jòc e s’emportèc eth partit :: guahèc eth jòc e encara s’emportèc eth partit :: …
Sautar de massa naut non ei bon, e pòt èster dangerós :: …
I a plantes mediterranèes e, en cèrti endrets, tropicaus :: …
N’an defenut es drets e an demanat que li dèssen un cargue :: …
Mos sancionèren e mos menacèren s’ac tornàuem a hèr :: …
Un exemple de connector entà ahíger informacion naua.
Era informacion se pòt presentar tot simplament:
Es Pompièrs an creat ua naua entitat que serà dedicada ara gestion des emergéncies, segontes comunicaue ager eth Conselh Generau d’Aran, ena hèsta deth còs.
Aquera entitat unificarà toti es servicis que dan es Pompièrs d’Aran.
Era sua mission poirie arribar a èster equivalenta a ua coordinacion generau.
Mès es paragrafs pòden presentar connectors en inici o en interior, entà mantier era coeréncia de tot eth tèxte:
Encara, aquera entitat unificarà toti es servicis que dan es Pompièrs d’Aran.
Era sua mission poirie arribar a èster, autanplan, equivalenta a ua coordinacion generau.
Era sua mission poirie arribar a èster, autanplan, equivalenta a ua coordinacion generau.
Era sua mission poirie arribar a èster, autanplan, equivalenta a ua coordinacion generau.
Sajatz diferentes opcions en cada cas:Joan, ara ditz que òc, ara que non, jamès ne pòs èster segur ::Ja sigue pr’amor deth temps, ja sigue pr’amor deth cansament, tostemp tròbe ua desencusa ::I anaram tant se mos dèishe coma se non ::
Sajatz diferentes opcions en cada cas:
Joan, ara ditz que òc, ara que non, jamès ne pòs èster segur ::
Ja sigue pr’amor deth temps, ja sigue pr’amor deth cansament, tostemp tròbe ua desencusa ::
I anaram tant se mos dèishe coma se non ::
A un nivèu discorsiu, es connectors en sens de disjoncion son soent dedusibles deth contèxte o, ath contrari, son plan explicits:
Es Pompièrs an creat ua naua entitat que serà dedicada ara gestion des emergéncies, segontes comunicaue ager eth Conselh Generau d’Aran, ena hèsta deth còrs.
Aquera entitat unificarà toti es servicis que dan es Pompièrs d’Aran e poire èster ua extension dera coordinacion de servicis actuau.
O ben era sua mission poirie arribar a èster equivalenta d’ua coordinacion generau.
Aquerò implicarie era creacion d’ua naua figura administrativa.
Aquerò implicarie era creacion d’ua naua figura administrativa.
Aquerò implicarie era creacion d’ua naua figura administrativa.
Autaments pren un sens mès que mès adversatiue combine damb condicionau e futur:Les auetz de dar es instruccions, autaments sepoirien confóner / se confoneràn.I a formes que demanen normauments anar separades per virgula.
Ei eth cas de ath revès o totun: L’auien arrestat ena doana.
Totun, lo liberèren ath cap d’ues ores.

Per contra, ei possible d’emplegar ua expression damb anar + gerondiu simple, coma anam hènt, anatz-me dident es numèros pòc a pòc…

Tamben se pòt emplegar un gerondiu simple entà exprimir manèra: passauen cridant «libertat»; se presentèc en tot auçar es mans, shebitejant eth sòn nòm…

Damb seguir e contunhar tanpòc non i podem combinar cap de gerondiu: non podem hèr seguís hènt heired o seguissen trabalhant en aquera enterpresa… ne contunhen en tot cantar peth maitin o contunhen trabalhant aquiu…

Corregitz es que calgue e datz-i alternatives:

Se m’anatz dant tant de tralbalh, non poirè acabar eth qu’è pendent.

Passaue es ores ena sua cramba beuent e liegent.

Es vèrbs seguir e contunhar tanpòc non admeten combinasons damb participis ne adjectius.

Non ei corrècte era botiga contunhe barrada o seguim admirats de tot çò que mos aufrissen.

Eth vèrb seguir a un sens fisic o metaforic de movement liniau: seguim era tralha enquiar arriu; seguim (damb) era lectura deth capítol III; non parles tan de prèssa, que non te seguisqui.Eth vèrb contunhar o continuar lo cau evitar en favor de seguir.

Per contra, i a mots que i son relacionats e que son corrèctes, coma continuacion o de contunh.Alavetz:Mau: Era usina seguís barradaBen: Era usina ei tostemp/encara barradaMau: Seguís ploiguent a còp de farratsBen: Plò tostemp a còp de farratsBen: Plò de contunh a còp de farratsMau: Eth grilhon seguís cantant de netsBen: Eth grilhon cante tanben de netsBen: Cante de contunh, de nets tanbenAuem estat arrecebent notícies inquietantes.

Es vèrbs seguir e contunhar tanpòc non admeten combinasons damb participis ne adjectius.

Non ei corrècte era botiga contunhe barrada o seguim admirats de tot çò que mos aufrissen.

Eth vèrb seguir a un sens fisic o metaforic de movement liniau: seguim era tralha enquiar arriu; seguim (damb) era lectura deth capítol III; non parles tan de prèssa, que non te seguisqui.

Eth vèrb contunhar o continuar lo cau evitar en favor de seguir.

Per contra, i a mots que i son relacionats e que son corrèctes, coma continuacion o de contunh.

Alavetz:

Se seguís ploiguent atau, i aurà aiguats.

Se passaue era vida dant sòs a toti.

Arrint tan fòrt desvelharatz as vesins.

Digatz çò que volgatz, que jo seguisqui dobtós.

Viuent d’aguesta forma, perderàs era salut.

Vè estornejant era sausa enquia que jo t’ac diga.

Venguec dident que j’ac harie solet.

Credent tot çò qu’escotatz, non haratz arren de bon.

Se seguisses minjant atau, dempús non trabalharàs.

Estam pensant se non poiríem anar tà Tolosa.

Seguís passant camions de dia e de nets.

Non mos està agradant guaire era conferéncia inaugurau.

Ja mos anam coneishent, ath cap deth temps.

Com pòs estar trabalhant atau tot eth dia?

En tèxte que seguís, es formes soslinhades pòden èster cambiades per gerondius?

Pòs mòir ua man plana en (1) sens circular ath torn deth vrente (2) ath madeish que te passes era auta endeuant e endarrèr peth dessús deth cap?

Ei mès aisit (3) se comences damb era ua e (4) incorpòres era auta dempús e (5) seguisses eth ritme dera prumèra que (6) se comences damb es dues ath madeish temps.

E com te semble mès facil, (10) se vires en sens des esplingues deth relòtge o (11) se vires en sens contrari?

Ei d’aqueres causes que i a persones que les saben hèr mès que d’autes.

Toti auem limitacions: per exemple, podem parlar damb ua auta persona (12) ath madeish temps que condusim un veïcul?

Mès i a estudis scientifics que diden que parlar per telefon (13) mentre condusim ei dangerós encara qu’ac hescam (14) damb un sistèma de mans liures.

Per qué?

Pr’amor que hèm accions fisiques (15) mentre ne visualizam d’autes que i pòden interferir.

Per exemple, s’en un moment auem de caushigar eth fren (16) e pensam en ua accion qu’implique caminar o sautar (pr’amor que mos ac cau figurar mentaument (17) mentre conversam…), es dues accions entren en conflicte e era ua pòt interferir ena auta e retardar-la.

Eth pronòm interrogatiu de manèra ei tostemp com, mentre qu’eth comparatiu pòt èster com o coma (es dus son equivalents).

Donques, enes interrogatives indirèctes s’emplegue tanben com tostemp.

Ei important de distinguir-les des comparatives:

Me demanèc se com me didia.

Com sabes tu era mia edat?

Enes proposicions que seguissen, didetz en quines podem emplegar com e coma indistintament e en quines non podem emplegar sonque com:

A partir d’ua practica seculara d’assag e error?

Era construccion tant coma ei equivalenta de tant que quan va seguida de vèrb:

Trabalha tant que volgues.

Aquiu era gent an tanti sòs que gasten tant que vòlen.

Jo trabalhi tant coma tu, e tu tant que pòs.

Vosati escriuetz tant que sapiatz, aumens tres centes paraules, que jo ja vos ac corregirè tan lèu que poga, mès segur que non n’auançarè de corregir tant coma vosati d’escríuer.

Aciu que parlaram de bères conjoncions coordinantes, ei a díder es que junhen proposicions en relacion de coordinacion e non de subordinacion.

En bèth cas pòden foncionar coma connectors discorsius.

Çò que dideram repren e desvolope era descripcion des connectors dera unitat 2.

Era diferéncia entre conjoncions coordinantes e connectors ei qu’es prumères les plaçam a nivèu proposicionau (junhen proposicions) e es dusaus a nivèu discorsiu (junhen pèces mès granes).

Es conjoncions establissen bères relacions basiques.

Ne daram bères ues que podem trasladar ath nivèu des connectors.

Normaument, a mès demane virgula: ne sap e, a mès, ac sap explicar.Era adicion d’informacion, representada pera conjoncion e o ne.

Normaument, a mès demane virgula: ne sap e, a mès, ac sap explicar.

Tanplan a un sens en part adversatiu.

Autanplan a un sens d’adicion suplementària.

Sajatz diferentes opcions en cada cas:Guanhèc eth jòc e s’emportèc eth partit :: guahèc eth jòc e encara s’emportèc eth partit :: …

Sautar de massa naut non ei bon, e pòt èster dangerós :: …

I a plantes mediterranèes e, en cèrti endrets, tropicaus :: …

N’an defenut es drets e an demanat que li dèssen un cargue :: …

Mos sancionèren e mos menacèren s’ac tornàuem a hèr :: …

Sajatz diferentes opcions en cada cas:

Guanhèc eth jòc e s’emportèc eth partit :: guahèc eth jòc e encara s’emportèc eth partit :: …

Sautar de massa naut non ei bon, e pòt èster dangerós :: …

I a plantes mediterranèes e, en cèrti endrets, tropicaus :: …

N’an defenut es drets e an demanat que li dèssen un cargue :: …

Mos sancionèren e mos menacèren s’ac tornàuem a hèr :: …

Un exemple de connector entà ahíger informacion naua.

Era informacion se pòt presentar tot simplament:

Es Pompièrs an creat ua naua entitat que serà dedicada ara gestion des emergéncies, segontes comunicaue ager eth Conselh Generau d’Aran, ena hèsta deth còs.

Aquera entitat unificarà toti es servicis que dan es Pompièrs d’Aran.

Era sua mission poirie arribar a èster equivalenta a ua coordinacion generau.

Mès es paragrafs pòden presentar connectors en inici o en interior, entà mantier era coeréncia de tot eth tèxte:

Encara, aquera entitat unificarà toti es servicis que dan es Pompièrs d’Aran.

Era sua mission poirie arribar a èster, autanplan, equivalenta a ua coordinacion generau.

Sajatz diferentes opcions en cada cas:Joan, ara ditz que òc, ara que non, jamès ne pòs èster segur ::Ja sigue pr’amor deth temps, ja sigue pr’amor deth cansament, tostemp tròbe ua desencusa ::I anaram tant se mos dèishe coma se non ::

Sajatz diferentes opcions en cada cas:

Joan, ara ditz que òc, ara que non, jamès ne pòs èster segur ::

Ja sigue pr’amor deth temps, ja sigue pr’amor deth cansament, tostemp tròbe ua desencusa ::

I anaram tant se mos dèishe coma se non ::

A un nivèu discorsiu, es connectors en sens de disjoncion son soent dedusibles deth contèxte o, ath contrari, son plan explicits:

Es Pompièrs an creat ua naua entitat que serà dedicada ara gestion des emergéncies, segontes comunicaue ager eth Conselh Generau d’Aran, ena hèsta deth còrs.

Aquera entitat unificarà toti es servicis que dan es Pompièrs d’Aran e poire èster ua extension dera coordinacion de servicis actuau.

O ben era sua mission poirie arribar a èster equivalenta d’ua coordinacion generau.

Aquerò implicarie era creacion d’ua naua figura administrativa.

Autaments pren un sens mès que mès adversatiue combine damb condicionau e futur:Les auetz de dar es instruccions, autaments sepoirien confóner / se confoneràn.I a formes que demanen normauments anar separades per virgula.

Ei eth cas de ath revès o totun: L’auien arrestat ena doana.

Totun, lo liberèren ath cap d’ues ores.