text
stringlengths 25
5.04M
| url
stringlengths 21
217
| date
stringlengths 0
10
| tags
sequencelengths 0
19
| source
stringclasses 40
values |
|---|---|---|---|---|
«Ա1+»—ին եթեր չտրամադրելը չի՞ վնասի Հայաստանի միջազգային հեղինակությանը
ՀՌԱՀ նախագահ Գրիգոր Ամալյանը լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ պատասխանելով այն հարցին, թե արդյոք ՀՌԱՀ-ը մտավախություն չունի՞, որ «Ա1+»-ին հերթական անգամ եթեր չտրամադրելը կվնասի Հայաստանի միջազգային հեղինակությանը՝ ասել է.
- Ենթադրենք, թե որեւէ ընկերություն չունի մրցակիցներ, բայց բերել է ծրագիր, որի ապահովման համար չունի անհրաժեշտ միջոցներ. դուք ի՞նչ կանեիք:
Նա ընդգծել է, թե ՀՌԱՀ-ը քաղաքական մարմին չէ ու միջազգային կառույցներում Հայաստանի հեղինակության առնչվող հարցերով չի զբաղվում:
Նշենք, որ մրցույթում հանրապետական սփռման լիցենզիա են ստացել «Արմենիա», «Շանթ», «Հայկական 2-րդ հեռուստաալիք», «Կենտրոն» եւ «Երկիր Մեդիա» հեռուստաընկերությունները, որոնք հանձնաժողովի բոլոր անդամների կողմից միաձայն 6-ական միավոր են ստացել:
Պատասխանելով այն հարցին, թե ինչպե՞ս եղավ, որ հանձնաժողովի բոլոր անդամները հեռուստաընկերություններին միեւնույն գնահատականը տվեցին, Գրիգոր Ամալյանն ասել է, թե ակնհայտ բաներ կան, որոնց վերաբերյալ մարդիկ նույն կարծիքն ունեն: | https://www.7or.am/am/news/view/13005/ | 2010-12-16 | [] | www.7or.am |
Պատահար Գյումրիում. Կա զոհ
«Մերսեդես-Բենց-Վիանո» մակնիշի ավտոմեքենայի վարորդը ժամը 23.15-ի սահմաններում Երեւան-Գյումրի ճանապարհի 113.6-րդ կմ-ին վրաերթի է ենթարկել անձը չպարզված մոտ 40-45 տարեկան տղամարդու, որը տեղում մահացել է:
Այս մասին հայտնում են ՀՀ ոստիկանությունից եւ տեղեկացնում, որ կատարվում է քննություն: | https://www.aysor.am/am/news/2014/10/03/patahar-gyumri/852514 | 2014-10-03 | [] | www.aysor.am |
Ալֆ Պրեյսեն
Ալֆ Փրոյսեն (նորվ.՝ Alf Prøysen, իսկական անունը Ալֆ Օլաֆսեն , նորվեգացի արձակագիր, բանաստեղծ, դրամատուրգ եւ հրապարակախոս: Երգերի հեղինակ եւ կատարող: 20-րդ դարի երկրորդ կեսի նորվեգական մշակույթի առանցքային դեմքերից մեկը:
Կենսագրություն
Ծնվել է Ռինգսաքերի կոմունայում՝ Հեդմարկում: Գյուղացու ընտանիքից է: Նորամուտը նշել է դեռեւս 1930-ական թվականներին, սակայն ճանաչում ձեռք է բերել հետպատերազմյան շրջանում՝ շնորհիվ ռադիոհաղորդումների, երգերի եւ պատմվածքների: Երեխաների համար ստեղծագործությունների հեղինակը (մասնավորապես՝ Ծեր կնոջ՝ փշուր-Ս-թեյի գդալի (Teskjekjerringa) եւ մեծահասակների («Դրոզդ լամպում» («Trost i taklampa», 1950) գյուղական կյանքի մասին վեպը):
1950-1960-ական թվականներին նրա կարճ պատմվածքները («Lørdagsstubber») ամեն շաբաթ տպագրվում էին «Irbeiderbladet» թերթում, հետագայում դրանք հրատարակվել են 8 առանձին գրքերով:
Շատ հայտնի է Նորվեգիայում Փրոյսենի «Վաղը անպայման կգա» («Du ska få en dag i mårå») եւ «Julekveldsvisa»-ն (Առնլոտ Հոյլանի (Arnljot Høyland) երգերի հիման վրա):
Ընդհանուր առմամբ հրատարակվել են Փրոյսենի 14 մանկական գրքեր եւ 19 ձայնասկավառակ, ինչպես նաեւ բանաստեղծությունների եւ նովելների մի քանի ժողովածուներ:
Ռուսաստանում առավել հայտնի է որպես «Ուլիկի մասին, որը կարողանում էր հաշվել մինչեւ տասը» հեքիաթի հեղինակ (նորվ. «Geitekillingen som kunne telle til ti»), որի հիման վրա 1968 թվականին նկարահանվել է տիկնիկային մուլտֆիլմ:
Գրողի ծննդավայրում Ռինգսաքեր կոմունայում կա նրա թանգարանը: | https://hy.wikipedia.org/wiki/Ալֆ_Պրեյսեն | [] | hy.wikipedia.org |
|
Այս տարի Հայաստանում գազը չի թանկանա
Հայաստանում 2011թ. ընթացքում գազի գնի բարձրացում չի լինելու: Այս մասին այսօր՝ մարտի 30-ին Հրազդանի ՋԷԿ կատարած այցելության ընթացքում լրագրողներին հայտնեց «ՀայՌուսգազարդ» ընկերության վարչության նախագահ, գլխավոր տնօրեն Վարդան Հարությունյանը՝ ավելացնելով, որ սոցիալապես անապահով խավի համար սպասվում է գազի սակագնի զեղչ: «Հայաստանի նախագահի նախաձեռնությամբ գազ օգտագործող սոցիալապես անապահով ընտանիքների համար ապրիլի մեկից սպասվում է գազի սակագնի նվազեցում: Ըստ նախնական տվյալների՝ այս ընտանիքների թիվը 49500 է, սակայն ցուցակներում որոշակի ճշտումներ են կատարվում, եւ հնարավոր է առաջիկայում այդ թիվն ավելանա», - նշեց Հարությունյանը:
Ըստ «ՀայՌուսգազարդի» տնօրենի, ցուցակում ներառված սոցիալապես անապահով բաժանորդները սպառած 300 խմ գազի դիմաց կվճարեն յուրաքանչյուր խմ համար 100 դրամ, իսկ եթե 300 խմ ավելի լինի սպառած գազը, հավելյալ խմ-ի դիմաց կվճարեն գործող՝ 132 դրամ սակագին:
Հարությունյանը նշեց, որ սակագնի զեղչը «ՀայՌուսգազարդ»-ի ռեսուրսների հաշվին չի լինելու: «Երեւանի ՋԷԿ-ի արդիականացման աշխատանքների շնորհիվ խնայված միջոցներ են առաջացել, որոնք կուղղվեն անապահով խավի համար սակագնում զեղչ կատարելուն»,- եզրափակեց «ՀայՌուսգազարդ»-ի տնօրենը: | https://news.am/arm/news/53361.html | 2011-03-30 | [
"Տնտեսություն",
"Հայաստան"
] | news.am |
Նրա կինը հավ է
«Նրա կինը հավ է» , նկարված մուլտֆիլմ մեծահասակների համար, որը ստեղծել է Իգոր Կովալյովը «Пилот» ստուդիայում: Պրեմերան տեղի է ունեցել 1990 թվականի մայիսին: Մուլտֆիլմում հնչում է «Си пакъ!» երգը, որը կատարել է Վլադիմիր Բարանուկովը:
Սյուժե
Ֆիլմը ընտանեկան կյանքի մասին է: Կինը անվերջ զբաղվում է խոհանոցում, ընթրիք է պատրաստում, խնամում է տարօրինակ տնային կենդանու՝ մարդկային գլխով թրթուրի: Ամուսինը այդ ընթացքում զբաղված է տարօրինակ գործերով, օրինակ՝ դնում է խաղալիք ավտոբուսը ձայնապնակի վրա: Հանկարծակի տուն է մտնում գլխարկով, թիկնոցով եւ դիմակով մի անծանոթ: Նա տանտիրոջը պատմում է, որ նրա կինը հավ է, արդյունքում տանտերը կնոջը դուրս է վռնդում տանից: Բայց ժամանակը ցույց է տալիս, որ տանտերը չի կարող ապրել առանց նրա եւ զանգում է նրան՝ խնդրելով վերադառնալ: Վարադառնալով՝ կինը տեսնում է ամուսնու թռչնի որտքերը, ինչից հետո նա փակում է դեմքը եւ հեռանում:
Մուլտֆիլմի սյուժեն ընկալելը բավականին դժվար է, եւ գոյություն ունեն թաքնված ենթատեքստի արմատապես տարբեր մեկնաբանություններ:
Ստեղծողներ
- Ռեժիսոր- Իգոր Կովալյով
- Խմբագիր- Լյուբով Գեորգիեւա
- Օպերատոր- Իոսիֆ Գոլոմբ
- Կոմպոզիտոր- Ալեքսանդր Գոլդշտեյն
- Սցենարիստներ- Իգոր Կովալյով, Եվգենի Նազարենկո
- Նկարիչ- Յուրի Պրոնին
- Անիմատորներ- Յուրի Պրոնին, Վալերի Կովալ
- Գեղարվեստական ղեկավար - Ալեքսանդր Թաթարսկի
Փառատոններ եւ մրցանակներ
- «Անիմացիոն կինոյի միջազգային ասոցիացիայի» վարկածով մուլտֆիլմը ներառվել է 1960-2010 թվականների 50 լավագույն կարճամետրաժ մուլտֆիլմների շարքում:
- 1990- «Կաննի կինոփառատոն»- «Ոսկե արմավենու ճյուղ» անվանակարգ լավագույն կարճամետրաժ ֆիլմ կատեգորիայում:
- 1990- Անիմացիոն կինոյի միջազգային փառատոն Օտտավայում (Կանադա)- «Գրան պրի»:
- 1990- «Կրոկ» միջազգային կինոփառատոն- Առաջին մրցանակ «Մինչեւ 20 րոպե» կատեգորիայում: | https://hy.wikipedia.org/wiki/Նրա_կինը_հավ_է | [] | hy.wikipedia.org |
|
«Գազպրոմն» ամբողջությամբ դադարեցրել է գազի մատակարարումը հոլանդական GasTerra ընկերությանը
«Գազպրոմը» ամբողջությամբ դադարեցրել է գազի մատակարարումը հոլանդական GasTerra-ին՝ նոր սխեմայով՝ ռուբլով վճարելուց հրաժարվելու պատճառով, հայտնել են ռուսական ընկերությունից:
Մայիսի 30-ի աշխատանքային օրվա ավարտի դրությամբ «Գազպրոմ Էքսպորտ»-ը «GasTerra B.V»-ից ապրիլին գազի մատակարարումների դիմաց վճար չի ստացել:
«Մատակարարումը դադարեցվել է Ռուսաստանի նախագահի 2022 թ.-ի մարտի 31-ի թիվ 172 հրամանագրի համաձայն»,- ասվում է գրությունում:
Նախօրեին հոլանդական էներգետիկ ընկերությունը հայտարարեց, որ հրաժարվում է ռուբլով վճարել Ռուսաստանից երկնագույն վառելիքի մատակարարման դիմաց, որից հետո «Գազպրոմը» տեղեկացրեց մայիսի 31-ից մատակարարումների դադարեցման մասին:
Ուկրաինայում հատուկ գործողության պատճառով արեւմտյան երկրների կողմից պատժամիջոցների ուժեղացման ֆոնին Մոսկվան ապրիլի 1-ից սկսեց գազի դիմաց վճարումներ ընդունել ոչ բարեկամական երկրներից ռուբլով՝ դոլարով եւ եվրոյով հաշվարկներից խուսափելու համար:
Ապրիլի վերջին «Գազպրոմը» դադարեցրեց վառելիքի մատակարարումները դեպի Բուլղարիա եւ Լեհաստան՝ ռուբլով չվճարելու պատճառով: | https://www.shantnews.am/news/view/1139062.html | 2022-05-31 | [
"ԱՇԽԱՐՀ"
] | www.shantnews.am |
ԱԱՀ-ի մասին օրինագիծը չի վերաբերի մինչեւ 2016-ի մարտ ԵՏՄ երկրներից ավտոմեքենա ներմուծած ֆիզիկական անձանց
Խորհրդարանը քննարկում է «Ավելացված արժեքի հարկի մասին օրենքում փոփոխություն եւ լրացում կատարելու մասին» պատգամավորների եւ կառավարության համատեղ նախագիծը, որը վերաբերում է ԵՏՄ տարածքից ֆիզիկական անձանց կողմից ներկրվող ավտոմեքենաների ԱԱՀ-ն հանելուն: ԱԺ փոխնախագահ Էդուարդ Շարմազանովը ողջունեց նախագիծը՝ նշելով, որ այն թեթեւացնում է քաղաքացիների հարկային բեռը: «Իսկ ի՞նչ է լինելու նրանց հետ, ովքեր այդ գումարը մուծել են, հետ է վերադարձվելո՞ւ, թե՞ ոչ»: «Օրենքը հետընթաց գործընթաց չի նախատեսում ու կգործի հավանաբար մարտի վերջից»,- պատասխանեց հիմնական զեկուցող Վարդան Այվազյանը: «Օրենքը հետադարձ ուժ չի՞ ունենալու հունվարի 2-ից հետո ԱԱՀ վճարած մեր համաքաղաքացիների համար»,- ճշտող հարց հնչեցրեց ՕԵԿ-ական պատգամավոր Իշխան Խաչատրյանը: «Ոչ»,- արձագանքեց Այվազյանը: | https://mamul.am/am/news/81245 | 2016-03-14 | [] | mamul.am |
Ռեալ Մադրիդ-Յուվենթուս. եզրափակիչին ընդառաջ
Վաղը, Երեւանի ժամանակով 22.45-ին մեկնարկելու է ֆուտբոլային տարվա կարեւորագույն իրադարձությունը: Ուելսի մայրաքաղաք Կարդիֆի «Միլենիում» մարզադաշտում, որը «Ուեմբլի»-ի շինարարության ժամանակ ընդունում էր Անգլիայի գավաթի եզրափակիչ հանդիպումները, Մադրիդի Ռեալն ու Յուվենթուսը որոշելու են Չեմպիոնների լիգայի հաղթողին:
Եզրափակիչն աննախադեպ է լինելու, քանի որ պատմության մեջ առաջին անգամ անց է կացվելու փակ տանիքի տակ: Այս խնդիրը քննարկման ավելի մեծ ծավալներ ընդունեց Գերմանիայի-Ֆրանսիա ընկերական հանդիպումից առաջ Փարիզում տեղի ունեցած պայթյուններից հետո: ՈւԵՖԱ-ն որոշում կայացրեց, որ ահաբեկչական վտանգներից խուսափելու համար ավելի ճիշտ կլինի փակել մարզադաշտը:
Ի՞նչ վիճակում են թիմերը եւ ո՞վ է ֆավորիտը:
Վերջին տարիներին եղել են եզրափակիչներ, որոնց ժամանակ եղել են ակնհայտ ֆավորիտներ: Օրինակ՝ Բավարիան 2012 եւ 2013 թվականի մրցաշրջաններում, չնայած 2012 թվականին Չելսին կարողացավ ավտոբուսային պաշտպանության եւ հարվածին մեկ դարպաս կատարելու շնորհիվ նվաճել մրցանակը: Եղել են եւ հակառակ դեպքեր, երբ խաղացել են խաղամակարդակով երկու հավասար թիմեր, որոնք, սակայն, մրցաշրջանի ընթացքում կայուն խաղ ցույց չեն տվել:
Այս տարի եզրափակիչում հայտնվել են տարվա 2 ամենաուժեղ թիմերը:
Մադրիդի Ռեալ
Չնայած մրցաշրջանի որոշ հատվածներում Ռեալը ոչ համոզիչ խաղ էր ցուցադրում, այնուամենայնիվ, Զինեդին Զիդանի թիմին կարելի է «ամենասարսափելի» թիմն անվանել ամբողջ աշխարհում: Թիմի կազմում պահեստային խաղացողներ համարվող Խամես Ռոդրիգեսը, Լուկաս Վասկեսը, Մարկո Ասենսիոն եւ որոշ չափով Իսկոն թիմի համար անհրաժեշտ միավորներ էին հավաքում առաջնության կարեւորագույն հատվածում:
Քրիշտիանու Ռոնալդուն 32 տարեկան հասակում բաց էր թողնում Գրանադայի եւ Սպորտինգի մակարդակի թիմերի հետ հանդիպումները, եւ ապրիլ ամսին կարողացավ այնպիսի մարզավիճակով ներկայանալ 1 / 4 եւ 1 / 2 եզրափակիչ խաղերին, որ կարողացավ 4 խաղում 8 գոլի հեղինակ դառնալ:
Չնայած կասկածներին, որ Զիդանը կարող է եւ չկարողանալ մեկ ամբողջական մրցաշրջան հաջողությամբ անցկացնել, ֆրանսիացին կարողացավ թիմում այնպիսի մթնոլորտ ստեղծել, որ բոլորի կողմից հարգանք վայելեց: Եղան դեպքեր, երբ Զիդանը հայհոյանքի արժանացավ Ռոնալդուի եւ Խամեսի կողմից փոխարինում կատարելու համար: Զիդանը կոնֆլիկտ չստեղծեց եւ հանգիստ միջոցներով հարթեց ֆուտբոլիստների դժգոհությունները:
Ռեալն աշխարհում այն քիչ թիմերից մեկն է, որը մի քանի տարվա համար հզոր կազմ ունի: Զիդանն այնպիսի ռոտացիա կազմակերպեց մրցաշրջանի ընթացքում, որ թիմից հեռացող Խամես Ռոդրիգեսը ամենաքիչ խաղն անցկացնելով 11 գոլի եւ 8 գոլային փոխանցման հեղինակ դարձավ:
Ունենալով մահացու փոխարինողներ, Ռեալը չզգաց Գարեթ Բեյլի բացակայությունը, ով աշնանը վնասվածք ստանալուց հետո գրեթե ոչ մի խաղի չմասնակցեց:
Լուկաս Վասկես-4 գոլ, 8 գոլային փոխանցում Մարկո Ասենսիո-9 գոլ, 3 փոխանցում Իսկո-13 գոլ, 8 փոխանցում Ալվարո Մորատա-27 գոլ, 5 փոխանցում
Թվերը խոսում են միայն այն մասին, որ ցանկացած պահի Զիդանը կարող է փոխարինումներով փոխել խաղի ընթացքը:
Սրան գումարենք նաեւ թիմի ֆանտաստիկ մոտիվացիան եւ կամքի ուժը: Բազմաթիվ խաղերում Ռեալը կարողացել է միավոր վաստակել վերջին 10 րոպեներում խփված գոլերի շնորհիվ: Այսպես ասած Ռամոսի «սինդրոմը» փոխանցվել է մյուսներին եւ գոլային ոչ մի բացասական տարբերություն չի ազդում թիմի հոգեբանության վրա: Ամփոփելով այս ամենը, կարելի է ասել, որ Եվրոպայում ի դեմս Զիդանի ձեւավորվել է նոր թոփ մակարդակի մարզիչ:
Յուվենթուս
Ռեալի վերաբերյալ բոլոր առավելությունները վերաբերվում են նաեւ Իտալիայի չեմպիոնին: Ներքին առաջնությունում զրոյական մրցակցության պայմաններում թիմն իրեն թույլ էր տալիս ոչ-ոքի խաղալ Տորինոյի հետ, պարտվել Ռոմային եւ այնուամենայնիվ առանց ավելորդ նյարդերի նվաճել չեմպիոնի տիտղոսը:
Մասիմիլանո Ալեգրին, Զիդանի պես, կարողացավ հարթել թիմի աստղերի՝ հատկապես Դիբալայի եւ Բոնուչիի հետ խնդիրները: Յուվենթուսն այս տարի կորցրեց Պոգբային, սակայն կարողացավ փոխարինել նրան Միրալեմ Պյանիչով:
Հարձակման գծում Հիգուաինը միայն ավելացրեց, իսկ Դիբալան կազմակերպում է խաղը Դանի Ալվեշի հետ մասին:
Եթե Ռեալում ապրիլ ամսին թիմի առաջատար դարձավ Ռոնալդուն, ապա Յուվենթուսում այս դերը Դանի Ալվեշինն էր: Դեռեւս հունվարին բրազիլացին ցանկանում էր վերադառնալ Բարսելոնա, սակայն մերժում ստացավ հարազատ թիմի կողմից: Ալվեշը 1 / 4 եզրափակիչում կարողացավ խաղից հանել Նեյմարին, իսկ կիսաեզրափակիչում 3 գոլային փոխանցում+1 գոլ Մոնակոյին: Բրազիլացին 3 պաշտպանով խաղի ժամանակ ազատվում էր պաշտպանական գործողություններից եւ Դիբալայի հետ լարվածություն ստեղծում մրցակիցների համար: Դիբալա-Ալվեշ զույգը շատ նման է Մեսսի-Ալվեշ զույգին:
Ալեգրին նաեւ կարողացավ տարվա լավագույն տակտիկական քայլերից մեկն անել՝ Մարիո Մանջուկիչին տեղափոխելով ձախ եզր: Խորվաթը, ով հնարավոր է Հիգուաինի հետ հարձակման կենտրոնում զրկվեր շատ գոլ խփելու հնարավորությունից, այժմ կատարում է եւ պաշտպանողական եւ հարձակվողական ոճի գործողություններ: Ալեգրին կարողացել է ճիշտ լուծում գտնվել անսպառ էներգիայով խորվաթի համար: Մանջուկիչը Ալեքս Սանդրոյի հետ միասին կարողանում է մրցակցի կիսադաշտից ճնշսում սկսել մցրակցի վրա, ինչը լավ երեւաց Բարսելոնայի հետ դիմակայությունում: Խորվաթը, սակայն, արդյունավետ է նաեւ հարձակման մեջ: Այս տարի նա 19 գոլի եւ 4 գոլային փոխանցման հեղինակ է դարձել:
Եվ իհարկե Յուվենթուսում շարունակում է գործել Բուֆոն-Կելինի-Բոնուչի եռյակը, որը կարողացավ Չեմպիոնների լիգայի փլեյ-օֆֆում ընդամենը մեկ գոլ բաց թողնել (ընդհանուր առմամբ՝ 3): Կարելի է ասել, որ բոլոր նեյտրալ ֆաները ցանկանում են Յուվենթուսի հաղթանակը տեսնել, որպեսզի Ջանլուիջի Բուֆոնը վերջապես կարողանա նվաճել Չեմպիոնների գավաթը:
Եթե Ռեալի կենտրոնական կիսապաշտպանությունը կազմում են Կազեմիրոն (Ալեգրիի կարծիքով Ռեալի ամենավտանգավոր եւ կարեւոր խաղացողը), Մոդրիչը եւ Կրոսը, ապա Յուվեի կազմում Պյանիչից բացի նրանց դիմակայելու է Սամի Խեդիրան, ով ֆանտաստիկ մրցաշրջան է անցկացնում:
Պատմություն եւ վիճակագրություն
Սա երկրորդ եզրափակիչն է լինելու թիմերի մասնակցությամբ: 1998 թվականին Պրեդրագ Միատովիչի գոլի շնորհիվ Ռեալը կարողացավ հաղթել Յուվեին, որտեղ խաղում էր Զինեդին Զիդանը:
Ընդհանուր առմամբ թիմերը մրցել են 19 անգամ: Իսպանիայի չեմպիոնը հաղթել է 8 անգամ, Իտալիայի չեմպիոնը՝ 9 , եւս երկու հանդիպում ավարտվել է ոչ-ոքի հաշվով: Վերջին անգամ թիմերը մրցել են 2014-2015 մրցաշրջանի կիսաեզրափակիչում, որտեղ Յուվեն կարողացել է 3-2 ընդհանուր հաշվով հաղթել մրցակցին:
Կորուստներ
Ռեալի կազմում հարցականի տակ է Գարեթ Բեյլի եւ Դանի Կարվախալի մասնակցությունը: Եթե ուելսցու բացակայության պայմաններում Զիդանը խաղում է 4-3-1-2 տակտիկայով եւ փլեյմեյքերի դերը ստանձնում է Իսկոն, ապա Կարվախալի փոխարինող է համարվում Դանիլոն, ով Ռեալի ամենաթույլ խաղացողն է այս մրցաշրջանում:
Յուվենթուսի կազմում խնդիրներ չկան, բոլորը մասնակցելու են հանդիպմանը
Ռեալ-պոտենցիալ կազմ Նավաս Դանիլո, Ռամոս, Վառան, Մարսելո Կազեմիրո, Մոդրիչ, Կռոս, Իսկո Բենզեմա, Ռոնալդու
Յուվենթուս-պոտենցիալ կազմ Բուֆոն Ալվեշ, Կյելինի, Բոնուչի, Ալեքս Սանդրո Պյանիչ, Խեդիրա Կուադրադո, Դիբալա, Մանջուկիչ Հիգուաին | https://www.lragir.am/2017/06/02/154767/ | 2017-06-02 | [] | www.lragir.am |
Վիլա (գյուղ, Նարոդիչի շրջան)
Վիլա , գյուղ Ուկրաինայի Ժիտոմիրի մարզի Նարոդիչի շրջանում:
2001 թվականի տվյալներով Վիլա գյուղում բնակվում էր 36մարդ: Բնակավայրը զբաղեցնում է 0,399կմ^2 տարածք: Բնակչության խտությունը կազմում էր 90,23մարդ/կմ^2: | https://hy.wikipedia.org/wiki/Վիլա,_գյուղ,_Նարոդիչի_շրջան | [] | hy.wikipedia.org |
|
Երաժշտական նվեր բոլոր շրջանավարտներին
ՀՀ կրթության եւ գիտության նախարարությունում այսօր տեղի է ունեցել Վերջին դասին նվիրված երգի տեսահոլովակի շնորհանդես, որին մասնակցել են ՀՀ կրթության եւ գիտության նախարար Արմեն Աշոտյանը, երգի հեղինակ, բանաստեղծ Լեւոն Բլբուլյանը, երգիչ Մհերը եւ տեսահոլովակի ռեժիսոր Արեն Բայադյանը: Անդրադառնալով երգի ստեղծման պատմությանը՝ Ա. Աշոտյանը հայտնել է, որ երգի գաղափարը նախարարի ֆեյսբուքյան էջում առաջարկել է երգահան Լ. Բլբուլյանը:
«Այս երգը գալիս է համալրելու Վերջին դասին նվիրված երգերի շարքը եւ հարստացնելու աշակերտների երաժշտանոցը: Երգը հասանելի կլինի բոլոր դպրոցականների համար եւ հուսով եմ, որ Վերջին դասին նվիրված միջոցառումն աշակերտների համար կդառնա կրկնակի հաճելի, սպասելի եւ տոնական»,-նշել է Ա. Աշոտյանը՝ հավելելով, որ նախարարությունը ստեղծագործական խմբի հետ միասին երգը նվիրում է բոլոր շրջանավարտներին: Երգի հեղինակ Լ. Բլբուլյանը նշել է, որ յուրաքանչյուր երգ' ինչպես մարդն ունի իր ճակատագիրը եւ հույս հայտնել, որ տվյալ երգը կունենա երջանիկ ճակատագիր:
Շնորհանդեսի ընթացքում լրագրողներին հետաքրքրել է երգի եւ տեսահոլովակի ստեղծման համար նախատեսված դրամական միջոցների սկզբնաղբյուրը, որին ի պատասխան՝ Ա. Աշոտյանը նշել է, որ երգը կյանքի է կոչվել մասնավոր ներդրողների ֆինանսական հատկացումներով, եւ նախարարությունն իրականացրել է միայն կազմակերպչական աջակցություն: Նախարարն արձագանքել է նաեւ լրագրողներից մեկի առաջարկին՝ նման երգ ունենալ նաեւ՝ նվիրված առաջին դասին: Այս կապակցությամբ Ա. Աշոտյանը նշել է, որ կարելի է ստեղծագործական խմբերի համար հայտարարել մրցույթ, որի արդյունքում հաղթող ճանաչված լավագույն ստեղծագործությունն էլ սեպտեմբերի 1-ի՝ գիտելիքի օրվա կապակցությամբ որպես նվեր կմատուցվի դպրոցականներին: | https://lurer.com/?p=20082&l=am | 2012-04-24 | [
"Հասարակություն"
] | lurer.com |
Տեր Շտեգեն. Համաձայն չեմ Նոյերի հետ
Կատալոնական «Բարսելոնայի» եւ Գերմանիայի ազգային հավաքականի դարպասապահ Մարկ-Անդրե Տեր Շտեգենը խոսել է Մյունխենի «Բավարիայի» դարպասապահ Մանուել Նոյերի կատարած հայտարարության մասին:
«Համաձայն չեմ Նոյերի հետ: Գերմանիայի հավաքականում հանդես են գալիս մեծ թվով ֆուտբոլիստներ, որոնք ցանկանում են ստանալ իրենց հնարավորությունը եւ խաղադաշտ դուրս գալ: Պետք է հնարավորություն տալ բոլորին եւ խրախուսել մրցակցությունը հավաքականում»,- Bild-ի հաղորդմամբ՝ ասել է Տեր Շտեգենը:
Ավելի վաղ Մանուել Նոյերը հայտարարել էր, որ չի պատրաստվում դուրս մնալ Գերմանիայի հավաքականի մեկնարկային կազմից, իսկ Տեր Շտեգենին խորհուրդ էր տվել սպասել իր հնարավորությանը:
33-ամյա Մանուել Նոյերը Գերմանիայի ազգային հավաքականում հանդես է գալիս 2009 թվականից, իսկ 27-ամյա Տեր Շտեգենը՝ 2012 թվականից: | https://sport.news.am/arm/news/103687/ | 2019-09-16 | [] | sport.news.am |
Էրեբունի եւ Նուբարաշեն վարչական շրջանների ընդհանուր իրավասության դատարան
Երեւան քաղաքի Էրեբունի եւ Նուբարաշեն վարչական շրջանների ընդհանուր իրավասության դատարան, Հայաստանի Հանրապետության դատական համակարգի մաս կազմող ընդհանուր իրավասության դատարան, որին ընդդատյա են քրեական եւ քաղաքացիական բոլոր գործերը, ինչպես նաեւ ընտրացուցակների ճշգրտման վերաբերյալ գործերը: Դատարանի իրավասության ներքո են Երեւան քաղաքաի Էրեբունի եւ Նուբարաշեն վարչական շրջանները:
Իրավասություն
Դատարանին ընդդատյա են քրեական եւ քաղաքացիական բոլոր գործերը, ինչպես նաեւ ընտրացուցակների ճշգրտման վերաբերյալ գործերը: Էրեբունի եւ Նուբարաշեն վարչական շրջանների ընդհանուր իրավասության դատարանը վերահսկողություն է իրականացնում մինչդատական վարույթի նկատմամբ (այդ թվում՝ լուծում է կալանքը՝ որպես խափանման միջոց ընտրելու, բնակարանում խուզարկությունը թույլատրելու հետ կապված հարցերը), ինչպես նաեւ ըստ էության քննում է քրեական դատավարության օրենսդրությամբ նախատեսված այլ գործեր:
Դատավորներ
Էրեբունի եւ Նուբարաշեն վարչական շրջանների ընդհանուր իրավասության դատարանը կազմված է դատարանի նախագահից եւ հինգ դատավորից.
- Արթուր Ռադիկի Օհանյան, դատարանի նախագահ,
- Արտուշ Վաչագանի Գաբրիելյան, դատավոր,
- Երեմ Հարությունի Եսոյան, դատավոր,
- Գայանե Անդրանիկի Խաչատրյան, դատավոր,
- Լիզա Ռաֆիկի Գրիգորյան, դատավոր,
- Տաթեւիկ Լեւոնի Ստեփանյան, դատավոր: | https://hy.wikipedia.org/wiki/Երևան_քաղաքի_Էրեբունի_և_Նուբարաշեն_վարչական_շրջանների_ընդհանուր_իրավասության_դատարան | [] | hy.wikipedia.org |
|
Հաիթիում խոլերայի համաճարակի աղբյուրը հավանական է ՄԱԿ-ի խաղաղապահներն են
Հնարավոր է, որ Հաիթիում խոլերայի համաճարակի աղբյուր են եղել ՄԱԿ-ի խաղաղապահները: Ինչպես հաղորդում է BBC-ն, նման եզրահանգման է եկել հետազոտողների միջազգային խումբը, որն ուսումնասիրում է հիվանդության պատճառները, որոնց հետեւանքով 2010թ. մահացան հազարավոր մարդիկ:
Այս եզրահանգումը կարող է լուրջ փաստարկ դառնալ հօգուտ հայցի, որն ԱՄՆ-ում ներկայացրել են խոլերայի զոհերի հարազատներն ընդդեմ ՄԱԿ-ի: Պահանջվող փոխհատուցման գումարը հասնում է մի քանի միլիարդ դոլարի:
Չնայած կատարված հետազոտություններում որեւէ կերպ չի նշվում, թե խոլերան ինչ ճանապարհով է հայտնվել կղզում, բժիշկների հայտարարությունն ամրապնդել է այն համոզմունքը, որ վարակը բերել են նեպալցի զինվորները: Այս կապակցությամբ տեղի բնակիչները վարակի տարածման մեջ մեղադրում են խաղաղապահներին:
ՄԱԿ-ի միջազգային խաղաղապահ ուժերի ստորաբաժանումը Հաիթի էր ժամանել օգնելու վերացնել 2010թ. հունվարի 12-ին տեղի ունեցած ավերիչ երկրաշարժի հետեւանքները: | https://www.1in.am/202162.html | 2013-07-27 | [] | www.1in.am |
Չերվոնի Կուտ (գյուղ, Տեպլիկի շրջան)
Չերվոնի Կուտ , գյուղ Ուկրաինայի Վիննիցայի մարզի Տեպլիկի շրջանում:
2001 թվականի տվյալներով Չերվոնի Կուտ գյուղում բնակվում էր 94մարդ: Բնակավայրը զբաղեցնում է 0,04կմ^2 տարածք: Բնակչության խտությունը կազմում էր 2350մարդ/կմ^2: | https://hy.wikipedia.org/wiki/Չերվոնի_Կուտ_(գյուղ,_Տեպլիկի_շրջան) | [] | hy.wikipedia.org |
|
Մահացել է UFC նախկին չեմպիոն Քեվին Ռենդելմանը
ԱՄՆ-ում փետրվարի 12-ին 44 տարեկան հասակում մահացել է ծանր քաշային կարգումUFC նախկին չեմպիոն Քեվին Ռենդելմանը: Բռնցքամարտիկը մահացել է հիվանդանոցում, որտեղ տեղափոխվել էրսրտի անբավարարվածության խնդիրներով:
1996թ. բռնցքամարտիկը հաջողությունների հասավ խառը մարտարվեստում՝ նվաճելով երկրպագուների սերը:
Քեվինի կարիերան ավարտվեց Փիթ Վիլյամսի եւ Պեդրո Ռիզզոյի նկատմամբ հաղթանակով, որոնց արդյունքում նա նվաճեց ծանր քաշային կարգում UFC չեմպիոնի տիտղոսը:
Քեվինն ամուսնացած էր, ուներ 3 երեխա: | https://armlur.am/485376/ | 2016-02-13 | [] | armlur.am |
Այսօր էլեկտրաէներգիայի անջատումներ են սպասվում Երեւանում եւ 5 մարզում
«Հայաստանի էլեկտրական ցանցեր» ընկերությունը տեղեկացնում է, որ հունվարի 29-ին պլանային նորոգման աշխատանքներ իրականացնելու նպատակով ժամանակավորապես կդադարեցվի հետեւյալ հասցեների էլեկտրամատակարարումը՝
Երեւան քաղաքում՝
11:00-17:00 Ամիրյան փ. 2, 4 շենքեր, Բուզանդի փ. 6-45 սեփական տներ, Կողբացու փ. 18-45 սեփական տներ, Լեո փ. 9 շենք եւ հարակից ոչ բնակիչ-բաժանորդներ, Արցախի փ. 10գ, 24/1 շենքեր, Գայի պող. 23, Բագրատունյաց պող. 11 եւ Լեփսոսի փ. 7 շենքեր,
Արագածոտնի մարզում՝
11:00-17:00 Ուջան գյուղ, Կաքավաձոր, Օթեւան, Դիան, Վերին Բազմաբերդ, Ներքին Բազմաբերդ, Ագարակավան, Մեծաձոր, Աշնակ, Կաթնաղբյուր, Դավթաշեն, Վերին Սասնաշեն, Ներքին Սասնաշեն, եւ Պարտիզակ գյուղեր,
13:00-15:00 Աշտարակ քաղաք՝ Նարեկ թաղամաս, Պռոշյան, Վանի Հերոսներ, Մաշտոցի փողոցներ եւ Շիրազի փողոց մասնակի,
Կոտայքի մարզում՝
10:00-16:00 Եղվարդ համայնք՝ Շահումյան, Սպանդարյան փողոցներ, Չարենցի, Կոմիտասի, Աբովյանի, Իսահակյան, Շիրակի փողոցներ մասնակի, Կալեր, Ծիրանանոց, Բոլոր հողեր թաղամասեր,
11:00-15:00 Արզնի համայնք՝ 3, 7, 8, 9 փողոցներ,
11:00-16:00 Քանաքեռավան համայնք՝ 1, 2, 3, 4, 5 փողոցներ, Պռոշյան համայնք՝ Հյուսիսային թաղամաս, "Եթեր" խմբագրություն, "Սեւ քար" իջեւանատուն, "Մ. Ապերյան", "Հ. Հարությունյան", "Գ. Գրիգորյան", "Մ. Հանոյան" ՍՊԸ-ներ, Նոր թաղ եւ Հուշարձան թաղամասեր, Զին/մաս, Զորավան, Արագյուղ, Սարալանջ, Բուժական համայնքներ եւ հարակից ոչ բնակիչ-բաժանորդներ, Նոր Գեղի համայնք մասնակի, "Երկրաբան", "Ի. Նազարյան", "Լիդեր" ՓԲԸ-ներ, "Սառնարան", "Լորի" ՍՊԸ-ներ, Հացի փուռ, Հ. Կիրակոսյան, Գ. Սաֆարյան, Գեղի Նալբանդյան փողոց,
11:00-17:00 Կապուտան, Կամարիս, Գեղաշեն, Նոր-Գյուղ գյուղեր մասնակի, Ջրվեժ՝ Բագրեւանդ թաղամաս,
Արարատի մարզում՝
10:00-12:00 Մասիս քաղաք՝ Նոր, 3-րդ թաղամասեր մասնակի, Քաղաքապետարան, "Վեոն Արմենիա"-ի շենք, թիվ 2 դպրոց եւ հիվանդանոց ոչ բնակիչ-բաժանորդներ,
10:00-16:00 Վերին Արտաշատ գյուղ մասնակի,
11:00-13:00 Դիտակ եւ Ջրաշեն գյուղեր,
Տավուշի մարզում՝
11:00-14:00 Դիլիջան քաղաք՝ Կամո փողոց մասնակի,
Շիրակի մարզում՝
11:00-16:00 Աշոցքի տարածաշրջան՝ Ցողամարգ գյուղը:
Սպառած էլեկտրաէներգիայի, անջատումների, Ձեր իրավունքներին կամ պարտականություններին վերաբերող, ինչպես նաեւ այլ հարցերի առնչությամբ կարող եք զանգահարել 1-80 եւ 0 8000 0 180 շուրջօրյա գործող հեռախոսահամարներով: | https://www.shantnews.am/news/view/845084.html | 2021-01-28 | [
"ՀԱՅԱՍՏԱՆ"
] | www.shantnews.am |
Կուլիկովկա (գյուղ, Գորոդնյայի շրջան)
Կուլիկովկա , գյուղ Ուկրաինայի Չեռնիգովի մարզի Գորոդնյայի շրջանում:
2006 թվականի տվյալներով Կուլիկովկա գյուղում բնակվում էր 523մարդ: Բնակչության խտությունը կազմում էր 136,2մարդ/կմ^2: | https://hy.wikipedia.org/wiki/Կուլիկովկա,_գյուղ,_Գորոդնյայի_շրջան | [] | hy.wikipedia.org |
|
17.09.2020
ՀԱՎԱՍՏՎԱԾ Է
ԷԼԵԿՏՐՈՆԱՅԻՆ
ՍՏՈՐԱԳՐՈՒԹՅԱՄԲ
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ
ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅՈՒՆ
Ո Ր Ո Շ ՈՒ Մ
17 սեպտեմբերի 2020 թվականի N 1539-Ն
«ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ 2020 ԹՎԱԿԱՆԻ ՊԵՏԱԿԱՆ ԲՅՈՒՋԵԻ ՄԱՍԻՆ» ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՕՐԵՆՔՈՒՄ ՎԵՐԱԲԱՇԽՈՒՄ ԵՎ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆ 2019 ԹՎԱԿԱՆԻ ԴԵԿՏԵՄԲԵՐԻ 26-Ի N 1919-Ն ՈՐՈՇՄԱՆ ՄԵՋ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ
«Հայաստանի Հանրապետության բյուջետային համակարգի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 23-րդ հոդվածի 3-րդ մասին եւ «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 33-րդ եւ 34-րդ հոդվածներին համապատասխան՝ Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը որոշում է.
1. «Հայաստանի Հանրապետության 2020 թվականի պետական բյուջեի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի N 1 հավելվածի N 2 աղյուսակում կատարել վերաբաշխում եւ Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2019 թվականի դեկտեմբերի 26-ի «Հայաստանի Հանրապետության 2020 թվականի պետական բյուջեի կատարումն ապահովող միջոցառումների մասին» N 1919-Ն որոշման NN 3, 4, 5, 9 եւ 9.1 հավելվածներում կատարել փոփոխություններ՝ համաձայն NN 1, 2, 3, 4 եւ 5 հավելվածների:
2. Սույն որոշումն ուժի մեջ է մտնում պաշտոնական հրապարակմանը հաջորդող օրվանից:
| Հայաստանի Հանրապետության <br> վարչապետ | Ն. Փաշինյան |
| ----- | ----- |
Հավելված N 1 ՀՀ կառավարության 2020 թվականի սեպտեմբերի 17-ի N 1539-Ն որոշման
Հավելված N 2 ՀՀ կառավարության 2020 թվականի սեպտեմբերի 17-ի N 1539-Ն որոշման
Հավելված N 3 ՀՀ կառավարության 2020 թվականի սեպտեմբերի 17-ի N 1539-Ն որոշման
Հավելված N 4 ՀՀ կառավարության 2020 թվականի սեպտեմբերի 17-ի N 1539-Ն որոշման
Հավելված N 5 ՀՀ կառավարության 2020 թվականի սեպտեմբերի 17-ի N 1539-Ն որոշման
Պաշտոնական հրապարակման օրը՝ 18 սեպտեմբերի 2020 թվական: | https://www.arlis.am/DocumentView.aspx?DocID=146016 | 17.09.2020 | [
"Որոշում"
] | www.arlis.am |
«Գերեվարված անձանց թիվն ավելի շատ է, քան ադրբեջանական իշխանությունները հաստատել են». ՀՀ ՄԻՊ
ՀՀ Մարդու իրավունքների պաշտպան Արման Թաթոյանը գրել է. «Երեկ՝ 2021թ. փետրվարի 26-ին Ադրբեջանի նախագահը հայտարարել է. «Մենք հակաահաբեկչական միջոցառում իրականացրեցինք եւ արդյունքում 60-ից ավել ահաբեկիչ ձերբակալվեց: Նրանց հիմա անվանում են ռազմագերի: Մենք կարծում ենք, որ դա հարցի աղավաղում է, որովհետեւ պատերազմի ավարտից 20 օր հետո ռազմագերի չի կարող լինել: Մենք բոլոր ռազմագերիներին վերադարձրել ենք: Մենք նրանց վերադարձրել ենք նախքան իրենք մեզ մեր գերիներին կվերադարձնեին: Իսկ այս մարդիկ ռազմագերի չեն, ահաբեկիչ են, դիվերսանտ են»:
1. Հայաստանի մարդու իրավունքների պաշտպանը եւս մեկ անգամ վճռականորեն արձանագրում է, որ Ադրբեջանում պահվող հայկական կողմի բոլոր զինծառայողները եւ քաղաքացիական անձինք կարգավիճակով գերիներ են:
Բոլոր զինծառայողներն Արցախում են գտնվել՝ իրենց սահմանադրական պարտականությունը կատարելու համար, նրանք Արցախում տարել են զինվորական իրավական ծառայություն:
2. Մարդու իրավունքների պաշտպանի աշխատակազմի հավաքագրած հավաստի ապացույցները հաստատում են, որ գերեվարված անձանց թիվն ավելի շատ է, քան ադրբեջանական իշխանությունները հաստատել են: Դա վերաբերում է նաեւ մինչեւ մեկ խմբով թվով 44 գերիների վերադարձին:
Մարդու իրավունքների պաշտպանն արձանագրել է բազմաթիվ դեպքեր, երբ չնայած տեսանյութերով ու այլ ապացույցներով հաստատվող դեպքերին՝ ադրբեջանական իշխանության մարմինները մերժում են անձանց գտնվելու փաստն իրենց մոտ կամ ձգձգում են հաստատման գործընթացը:
3. Ադրբեջանում պահվող հայկական կողմի գերիների նկատմամբ քրեական հետապնդման ընթացակարգեր նախաձեռնելը, նրանց կալանավորելն ու առավել եւս նրանց «ահաբեկիչներ» կամ «դիվերսանտներ» կոչելը միջազգային մարդասիրական իրավունքի ու առհասարակ մարդու իրավունքների միջազգային իրավունքի կոպիտ խախտումներ են:
Իրենց զինվորական իրավական ծառայությունն իրականացնելու համար նրանք չեն կարող որեւէ տեսակի քրեական հետապնդման ենթարկվել կամ կալանավորվել՝ որպես պատիժ:
Այս պնդումը հատկապես բխում է 1949 թվականի Ժնեւի երրորդ կոնվենցիայի պահանջներից:
Ադրբեջանական իշխանությունները նախ արհեստականորեն ձգձգում էին հայկական կողմի գերիների վերադարձը, իսկ այնուհետեւ սկսեցին նենգափոխել եւ չարաշահել իրավական գործընթացները եւ ուղիղ տեքստով հայտարարել, որ Ադրբեջանում պահվում են միայն «ահաբեկիչներն ու դիվերսանտները»:
Միջազգային մարդասիրական իրավունքն արգելում է նման վերաբերմունքը: Դա ակնհայտորեն պարունակում է պատերազմական հանցագործության հատկանիշներ:
Հայաստանի մարդու իրավունքների պաշտպանը նաեւ հարկ է համարում հատուկ ընդգծել, որ հետպատերազմական գործընթացում մարդու իրավունքների կամ մարդասիրական հարցերը, այդ թվում՝ գերիների ազատ արձակումն ու վերադարձը պետք է ապահովվի ռազմական գործողությունների դադարից անմիջապես հետո եւ դրանք պետք է զերծ պահվեն քաղաքական գործընթացներից:
Այս արգելքը գործում է ցանկացած պարագայում՝ միջազգային իրավունքում, անկախ կոնկրետ հակամարտությունների վերաբերող փաստաթղթերում ամրագրված լինելուց:
4. Բացարձակ անընդունելի է Ադրբեջանի նախագահի այն հայտարարությունը, թե պատերազմի ավարտից 20 օր հետո ռազմագերի չի կարող լինել՝ այդպիսով գերիներին անվանելով «դիվերսանտ» կամ ահաբեկիչ կարող է լինել միայն:
Անթույլատրելի է նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարությունը մեկնաբանել այնպես, իբր դրա գործողությունը տարածվում է միայն այդ հայտարարության ստորագրումից առաջ առկա իրավիճակի վրա:
Նախ, թե՛ նոյեմբերի 9-ի հայտարարությունից առաջ, թե՛ դրանից հետո ու հիմա էլ գործ ունենք ընթացող (չավարտված) զինված հակամարտության հետ. այս կանոնն ուղղակիորեն բխում է միջազգային մարդասիրական իրավունքի պահանջներից:
Դրանից բացի, Ադրբեջանի նախագահի հայտարարությունն ուղղակիորեն հակասում է նաեւ նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարությունը ստորագրած կողմերի մտադրություններին ու այդ հայտարարության
կիրառության պրակտիկային:
Մասնավորապես, այդ հայտարարության 8-րդ կետի պահանջի հիման վրա Հայաստանի Հանրապետությունն արդեն իսկ Ադրբեջանին է փոխանցել Արցախում հանցանքներ, այդ թվում՝ խաղաղ բնակիչների սպանություն կատարած եւ դատապարտված երկու անձի: Ադրբեջանը նույն սկզբունքով Հայաստանին է փոխանցել այդ երկրում ֆորմալ դատապարտված հայերի:
Հայաստանն ու Ադրբեջանը փոխանցել են նաեւ նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարությունից հետո գերեվարված անձանց եւս:
Այնպես որ նշված հայտարարությունը պետք է կիրառվի ինչպես նոյեմբերի 9-ից առաջ, այնպես էլ դրանից հետո բոլոր իրավիճակների նկատմամբ. այնքան ժամանակ, քանի դեռ պատերազմական գործողությունների հետեւանքներով պայմանավորված՝ առկա է մարդու իրավունքների պաշտպանության ու մարդասիրական գործընթացի օբյեկտիվ անհրաժեշտություն:
Ուստի, սկզբունքորեն անթույլատրելի է գերիների առկայությունը եռակողմ հայտարարության սոսկ ամսաթվով պայմանավորելը: Եվս մեկ անգամ հստակ շեշտում եմ, որ, անկախ գերեվարվելու ամսաթվից, Ադրբեջանում պահվող հայկական կողմի բոլոր զինծառայողները եւ քաղաքացիական անձինք գերիներ են իրենց կարգավիճակով:
5. Գերիների ազատ արձակման հարցի բացարձակ հրատապությունը պետք է դիտարկել նաեւ Ադրբեջանում հայատյացության քաղաքականության համատեքստում, ինչը բազմիցս հաստատվել է Հայաստանի մարդու իրավունքների պաշտպանի՝ օբյեկտիվ ապացույցների հիման վրա հրապարակած զեկույցներով:
6. Ուստի, բացարձակ դատապարտելի է, որ Ադրբեջանում գտնվող հայկական կողմի գերիների ազատ արձակման ու վերադարձի հարցն ակնհայտ քաղաքականացվում է, իսկ իրավական գործընթացները նենգափոխվում են ու ենթարկվում չարաշահման:
Այս ամենը կոպտորեն խախտում է մարդասիրական գործընթացն ու մարդու իրավունքները երաշխավորող միջազգային պահանջները: Ուստի, նրանք առանց որեւէ նախապայմանի պետք է ազատ արձակվեն եւ անվտանգ վերադարձվեն Հայաստան:
7. Ուստի, հրավիրում եմ միջազգային հանրության ու հատկապես մարդու իրավունքների պաշտպանության մանդատ ունեցող միջազգային կառույցների ուշադրությունն Ադրբեջանի նախագահի նշված հայտարարության վրա՝ բացառելու համար մարդասիրական գործընթացի որեւէ խախտում, ապահովելու համար այդ գործընթացի խիստ համապատասխանությունը մարդու իրավունքների միջազգային պահանջներին»: | https://mamul.am/am/news/204017 | 2021-02-27 | [] | mamul.am |
Բազար-Էրեն, գյուղ Արեւմտյան Հայաստանում, Սեբաստիայի վիլայեթի Սեբաստիայի գավառում:
Բնակչության մասին տվյալներ չեն պահպանվել: Նրանք բռնությամբ տեղահանվել են 1915 թվականի Մեծ եղեռնի ժամանակ: Նրանց մեծ մասը զոհվել է աքսորի ճանապարհին: | https://hy.wikipedia.org/wiki/Բազար-Էրեն | [] | hy.wikipedia.org |
|
Լայթ-նովել , կրճատ՝ ラノベ (ռանոբե) կամ ライノベ (ռաինոբե). նկարազարդումներով ճապոնական վեպ, որի հիմնական ընթերցողները դեռահասներն ու երիտասարդներն են: Light Novel տերմինը առաջացել է անգլ. light (թեթեւ, պարզեցված) եւ novel (վեպ) բառերից եւ բառացիորեն նշանակում է «թեթեւ վեպ»:
Լայթ-նովելների նկարազարդումները հիշեցնում են մանգաներից կադրեր, սակայն տեքստի համեմատ նրանց ծավալը բավականին փոքր է, այդ պատճառով լայթ-նովելները համարվում են արձակ ստեղծագործություններ: Նրանց հիման վրա հաճախ ստեղծվում են անիմե- կամ մանգա-ադապտացիաներ: Գրքերը արտադրվում են գրպանային ֆորմատով՝ 10,5x15 սմ չափսերով, ինչպես նաեւ թողարկվում են մաս-մաս՝ գրական պարբերագրերում, ինչպիսին են «Dragon Magazine», «The Sneaker», «Dengeki HP», կամ խառը բովանդակությամբ պարբերականներում («Comptiq» եւ «Dengeki G's Magazine»): Լայթ-նովելի հայտնի օրինակ է Հաջիմե Կանզակայի կողմից գրված «Slayers»-ը, որի հիման վրա նկարահանվել է անիմե-սերիալ եւ գրվել մանգա:
«Լայթ-նովել» ստեղծագործությունները Ճապոնիայում մեծ պահանջարկ ունեն, եւ հրատարակիչները գտնվում են նոր հեղինակների մշտական որոնումների մեջ: Այդ պատճառով կազմակերպվում են ամենամյա մրցույթներ, որոնց հաղթողները դրամական մրցանակից բացի, ստանում են նաեւ իրենց աշխատանքները հրապարակելու հնարավորություն: Լայթ-նովելների այլ լեզուներով հեղինակազորված թարգմանությունները բավականին քիչ են՝ ցածր պահանջարկի եւ մանգայի համեմատ թարգմանվող տեքստի ծավալի զգալի տարբերության պատճառով:
Կառուցվածք
Քանի որ լայթ-նովելները գրվում են առաջին հերթին երիտասարդ ընթերցողների համար, նրանք ունեն ձեւակերպումների հետ կապված որոշ առանձնահատկություններ: Գրքերը թողարկվում են ոչ մեծ ֆորմատով, պարունակում են գունավոր նկարազարդումներ (հիմնականում նույն ոճի մեջ ինչպիսին են մանգան եւ անիմեն), տեքստը հավաքվում է ավելի մեծ տառատեսակով քան թերթերում կամ սովորական գրքերում: Տեքստը հիմնականում գրվում է կարճ (մեկ-երկու նախադասություն) պարբերություններով, շատ են երկխոսությունները: Այս առանձնահատկությունները նախատեսված են լայթ-նովելների արագ ընթերցման համար:
Սակայն սխալմունք կլիներ լայթ-նովելները համարել զուտ մանգայի տարատեսակ: Լայթ-նովելի տիպիկ կառուցվածքն է՝ սկզբից մի քանի գունավորված նկարազարդումներ, ապա մոտ 200-400 էջ տեքստ, որտեղ հազվադեպ հանդիպում են սեւ-սպիտակ պատկերներ: Ստեղծագործության մեկ էջը ունի այնպիսի տեսք, ինչպիսին ցույց է տրված նկարում (Okami to Koshinryo (Spiece and Wolf) ռանոբեի առաջին հատորից էջ): Ստեղծագործության ընդհանուր ծավալը բավականաչապ մեծ է: Վերը նշված Okami to Koshinryo լայթ-նովելի առաջին հատորի անգլերեն սիրողական թարգմանությունը ներառում է 65 485 բառ, Zero no Tsukaima-յի առաջին հատորը՝ 39 705 բառ: Համեմատության համար. Ք. Ս. Լյուիսի հայտնի վեպ «The Lion, the Witch and the Wardrobe»-ը օրիգինալում պարունակում է 37 467 բառ: | https://hy.wikipedia.org/wiki/Լայթ-նովել | [] | hy.wikipedia.org |
|
Պաղեստինի ղեկավարությունը դեմ է Թուրքիայի վարչապետի այցելությանը Գազա
Պաղեստինցի բարձրաստիճան պաշտոնյաներից մեկը հայտնել է, որ Պաղեստինի ղեկավարությունը չի ցանկանում, որ Թուրքիայի վարչապետ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը այցելի Գազա:
Թուրքական «Հյուրրիյեթ» թերթը, հղում անելով «Jerusalem Post»ին, մեջբերում է պաղեստինցի պաշտոնյայի հայտարարությունը. «Պաղեստինի ղեկավարությունը թուրքական կառավարությանը տեղեկացրել է, որ մենք դեմ ենք այդ այցելությանը: Այդ նախաձեռնությունը պաղեստինցիների մաստնատումը ավելի կխորացնի»,-ասել է նա:
Հիշեցնենք, որ այն բանից հետո, երբ Իսրայելի վարչապետ Բենյամին Նեթանյահուն մարտի 22-ին ներողություն էր խնդրել «Ազատության նավատորմիղի» միջադեպի կապակցությամբ, Թուրքիայի վարչապետ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը հայտարարել է առաջիկայում Գազայի հատված այցելելու մտադրության մասին: | https://www.panorama.am/am/news/2013/03/28/palestine-turkey/554378 | 2013-03-28 | [
"Քաղաքական"
] | www.panorama.am |
Գոշի , Ֆրանսիայի հյուսիսում գտնվող համայնք, որը գտնվում է Պիկարդիա մարզի եւ Էնա գավառի կազմի մեջ: Համայնքի կանտոնն է համարվում Սեն Կանտեն-3-ը: Համայնքի շրջանը՝ Սեն Կանտենը:
Համայնքի բնակչությունը 2012 թվականի մարդահամարի տվյալներով կազմել է 5 356 մարդ:
Տեսարժան վայրեր
- Սեն Բրիսի եկեղեցին
- Ամենամյա դիմակահանդես, որը տեղի է ունենում մայիսին
Տնտեսություն
Զբաղված բնակչության կառուցվածքը.
- գյուղատնտեսություն — 0,3%
- արդյունաբերություն — 31,8%
- շինարարություն — 9,3%
- առեւտուր, տրասպորտ եւ ծառայությունների ոլորտ — 40,7%
- պետական եւ տեղական ինքնակառավարման ծառայություններ — 17,9%
Անաշխատունակների մակարդակը 2011 թվականին կազմել է 16,9% (ամբողջ Ֆրանսիայում — 12,8%, Էնա գավառում — 15,9%):
1 մարդու տարեկան եկամուտը 2011 թվականին կազմել է 20 215 եվրո (ամբողջ Ֆրանսիայում — 25 140, Էնա գավառում — 21 148):
Վարչակազմ
Գոշի համայնքի մէրայի պաշտոնը սկսած 2014 թվականից զբաղեցնում է Ժան-Մարկ Վեբերը (Jean-Marc Weber): 2014 թվականի մունիցիպիալիտետային ընտրությունների ժամանակ նա հավաքելով ձայների 50,85%-ը հաղթում է ընտրությունները եւ զբաղեցնում այդ պաշտոնը:
Ժողովրդագրություն
Բնակչության թվի դինամիկա: | https://hy.wikipedia.org/wiki/Գոշի | [] | hy.wikipedia.org |
|
Արմավիրի մարզի 3 համայնքի սուբվենցիոն ծրագրեր տեղափոխվել են 2020 թվական
ԵՐԵՎԱՆ, 10 ՀՈՒՆԻՍԻ, ԱՐՄԵՆՊՐԵՍ: Արմավիրի մարզում 2019թ. հաստատված սուբվենցիոն ծրագրերից 3 համայնքի ծրագրերը տեղափոխվել են 2020 թվական: «Արմենպրես»-ի փոխանցմամբ՝ այս մասին Ազգային ժողովի մշտական հանձնաժողովների համատեղ նիստում «Հայաստանի Հանրապետության 2019թ. պետական բյուջեի կատարման մասին» տարեկան հաշվետվության նախնական քննարկման ընթացքում ասաց Արմավիրի մարզպետ Համբարձում Մաթեւոսյանը:
«Բյուջեի կատարողականի մեջ կան որոշակի ոլորտներ, որտեղ նախատեսված ծախսերն ամբողջությամբ չեն կատարվել, մասնավորապես 3 համայնքներում նախատեսված սուբվենցիոն ծրագրերը չեն իրականացվել եւ տեղափոխվել են 2020թ.»,- ասաց Մաթեւոսյանը:
Հունիսի 5-ին ՀՀ Ազգային ժողովի մշտական հանձնաժողովների նիստերում մեկնարկել են «Հայաստանի Հանրապետության 2019թ. պետական բյուջեի կատարման մասին» տարեկան հաշվետվության նախնական քննարկումները:
Նորայր Շողիկյան | https://armenpress.am/arm/news/1018042.html | 2020-06-10 | [] | armenpress.am |
Ադրբեջանում շիա է բնակչության 38%-ը, սունիի՝ 14%-ը. հարցում
Ադրբեջանի բնակչության 50,7%-ը կողմ է պետության աշխարհիկ մոդելին՝ իսլամի ոչ զգալի ազդեցությամբ: Այսպիսի տվյալներ է պարունակում Ադրբեջանի նախագահին կից Ռազմավարական հետազոտությունների հարցումը, հաղորդում է contanct.az-ը: Հարցվածների միայն 13,6% է կողմ իսլամի զգալի ազդեցություն ունեցող աշխարհիկ մոդելին:
Հարցման տվյալները վկայում են, որ վերջին 5 տարում Ադրբեջանում հավատացյալների թիվն աճել է: Այսպես՝ երկրի բնակչության 96,01%-ը իրեն մուսուլաման է համարում, որից 30,2%-ը՝ խորը հավատացյալ: Աթեիստ է բնակչության 0,1%-ը, քրիստոնյա՝ 0,1%-ը:
Շիա է հարցվածների 38%-ը, սուննի՝ 14%-ը: | https://www.civilnet.am/news/83047/ադրբեջանում-շիա-է-բնակչության-38-ը-սուն/ | 2012-11-14 | [] | www.civilnet.am |
Հ. Պետրոսյան. «Ադրբեջանցիներին նյարդայնացնում են Տիգրանակերտի պեղումները»
ԵՐԵՎԱՆ, 30 ՕԳՈՍՏՈՍԻ, ԱՐՄԵՆՊՐԵՍ: Ադրբեջանցիներին նյարդայնացնում են Տիգրանակերտում իրականացվող պեղումները: Նրանց կողմից երբեք խտրականություն չդնելու, ամեն ինչ սեփականելու, պատմության եւ մշակույթի հետ գոնե մի փոքր ազնիվ լինել չփորձելու միտումը ակնհայտորեն շարունակվում է: Այս մասին «Արմենպրես»-ի հետ զրույցում նշեց Հայաստանի Հանրապետության գիտությունների ազգային ակադեմիայի հնագիտության եւ ազգագրության ինստիտուտի Արցախի հնագիտական արշավախմբի ղեկավար Համլետ Պետրոսյանը: Նրա խոսքով՝ սա ադրբեջանցիների ամենամեծ բացթողումն է:
Հ. Պետրոսյանը վստահեցրեց, որ այն, ինչ որ իրենք անում են Տիգրանակերտում, անում են ազնվորեն եւ անկեղծորեն՝ իրենց գործում չդնելով ատելություն: «Ես միշտ ասել եմ, որ չեմ ընդունում մոտեցումները, ըստ որոնց՝ Տիգրանակերտում աշխատանքներ են տարվել ադրբեջանցիներին պատժելու համար»,- ասաց արշավախմբի ղեկավարը: Անդրադառնալով ադրբեջանցիների ստահոդ արձագանքներին՝ Հ. Պետրոսյանը նշեց, որ նրանք սկզբնական շրջանում, երբ սկսվել էին պեղումները, մի քանի թերթերում գրում էին, որ հայերը ստախոս են, «ինչպես միշտ դա հայկական առասպել է», հետո հոդվածներ տպագրվեցին, որ այդ քաղաքը Տիգրանակերտը չէ. տեսնելով քաղաքի լուսանկարները՝ նրանք այլեւս չկարողացան հերքել, որ սա քաղաք է, սակայն արդեն սկսեցին գրել, թե դա աղվանական Տիգրանակերտն է:
«Ակնհայտ է, որ ինչքան մեր ապացույցները հաջողվում են, այնքան իրենք ստիպված են ընդունել հայկական Տիգրանակերտի գոյությունը»,- նշեց Հ. Պետրոսյանը՝ շեշտելով, որ իրենք ունեն լրջագույն ապացույցներ, որ նշված քաղաքը հայկական Տիգրանակերտն է: Տիգրանակերտի պեղումներին մասնակցում են հինգ հնագետ, երկու ճարտարապետ, Երեւանի եւ Արցախի պետական համալսարանների մեկ տասնյակ ուսանողներ, քառասունից ավելի բանվորներ: Պեղումներն ընթանում են միջնաբերդի տարածքում, Ամրացված թաղամասի հյուսիսային պարսպապատի եւ Բազիլիկ եկեղեցուն կից հատվածներում: Հուշարձանը օրական ունենում է քառասունից յոթանասուն այցելու: | https://armenpress.am/arm/news/617738.html | 2010-08-30 | [] | armenpress.am |
Նիժնեմակեեւսկի (Տարասովսկի շրջան)
Նիժնեմակեեւսկի , գյուղ Ռուսաստանի Ռոստովի մարզի Տարասովսկի շրջանում: Մտնում է Եֆրեմովո-Ստեպանովսկի գյուղական համայնքի կազմի մեջ: | https://hy.wikipedia.org/wiki/Նիժնեմակեևսկի_(Տարասովսկի_շրջան) | [] | hy.wikipedia.org |
|
Օլոնգա (Շույայի վտակ)
Օլոնգա , գետ Ռուսաստանում:
Ընդհանուր տվյալներ
Հոսում է Կարելական ինքնավար հանրապետությունում եւ Բելոմորսկի շրջանում: Գետաբերանը տեղակայված է Շույա գետի ձախ ափին՝ 14 կմ հեռավորության վրա: Գետի երկարությունը 39 կմ է, ավազանի տարածքը 258 կմ2:
Ջրային գրանցամատյանի տվյալներ
Ռուսաստանի ջրային գրանցամատյանի տվյալների համաձայն՝ պատկանում է Բարենցի Սպիտակ ծովի ավազանային շրջանին, գետի ջրատնտեսային տեղամասը՝ Օնեժի ծովախորշ, գետի ենթաավազանը բացակայում է: Գետի գետային ավազանը Կոլսկի թերակղզին եւ Կարելիի, թափվում է Սպիտակ ծով:
Տվյալներն ըստ ջրային ռեսուրսների ֆեդերատիվ տեսչության.
- Ջրային օբյեկտի, պետական ջրային գրանցման կոդը - 02020001412102000004890
- Հիդրոլոգիական ուսումնասիրությունների կոդը - 102000489
- Ավազանի կոդը - 02.02.00.014
- Հիդրոլոգիական ուսումնասիրությունների հատորի համարը - 02
- Թողարկումն ըստ հիդրոլոգիական ուսումնասիրությունների - 0 | https://hy.wikipedia.org/wiki/Օլոնգա_(Շույայի_վտակ) | [] | hy.wikipedia.org |
|
Ելենա Բլավատսկայա
Ելենա Պետրովնա Բլավատսկայա (ռուս.՝ Еле́на Петро́вна Блава́тская, անգլ.՝ Yelena Petrovna Blavatskaya, հաճախ հայտնի, որպես Մադամ Բլավատսկայա, հուլիսի 31 , 1831, Դնեպր, Եկատերինոսլավի նահանգ, Ռուսական կայսրություն - ապրիլի 26 (մայիսի 8), 1891, Լոնդոն, Մեծ Բրիտանիայի եւ Իռլանդիայի միացյալ թագավորություն), ռուս օկուլտիստ, փիլիսոփա եւ գրող, 1875 թվականի թեոսոֆյան հասարակության հիմնադիրներից մեկը: Նա միջազգային ճանաչում է ստացել որպես թեոսոֆիայի, էզոթերիկ կրոնի առաջատար տեսաբան, որը քարոզում էր հասարակությունը:
Ծնվել է արիստոկրատ ռուս-գերմանական ընտանիքում Դնեպրում, ապա Ռուսական կայսրությունում (այժմ՝ Ուկրաինա), Բլավատսկայան մանկության տարիներին շատ է ճամփորդել կայսրությունով: Լինելով հիմնականում ինքնուս՝ նա դեռահաս տարիքում հետաքրքրվել է Արեւմտյան էզոթերիզմով: Նրա ավելի ուշ պնդումների համաձայն՝ 1849 թվականին նա շուրջերկրյա ճանապարհորդություն է կատարել՝ այցելելով Եվրոպա, Ամերիկա եւ Հնդկաստան: Նա նաեւ պնդում է, որ այդ ժամանակահատվածում նա բախվել է մի խումբ հոգեւոր գիտակների, «Վարպետների հնագույն Իմաստության», որոնք ուղարկել նրան Շիգազե, Տիբեթ, որտեղ նրան վերապատրաստել են, զարգացրել ավելի խորը պատկերացում սինթեզի կրոնի, փիլիսոփայության եւ գիտության մասին: Ինչպես ժամանակակից քննադատները, այնպես էլ ավելի ուշ կենսագիրները պնդում էին, որ որոշ կամ բոլոր այդ արտասահմանյան այցերը կեղծ են եղել, եւ որ նա այդ ժամանակահատվածն անցկացրել է Եվրոպայում: 1870-ական թվականների սկզբին Բլավատսկայան ներգրավված էր սպիրիտուալիստական շարժման մեջ: Չնայած նրան, որ նա պաշտպանել է սպիրիտուալիստական ֆենոմենի գոյության փաստը, նա դեմ էր գերիշխող սպիրիտուալիստական գաղափարին, որը հոգիների հետ շփման մասին է: 1873 թվականին տեղափոխվելով Միացյալ Նահանգներ՝ նա ընկերացել է Հենրի Սթիլ Օլկոտի հետ եւ հանրային ուշադրության է արժանացել որպես հոգեւոր մեդիում՝ արժանանալով խարդախության հրապարակային մեղադրանքների:
Նյու Յորքում Բլավատսկայան Օլկոտի եւ Ուիլյամ Քվան Ջաջի հետ հիմնել է Թեոսոֆական հասարակություն: 1877 թվականին Նա հրատարակել է «Բացահայտված Իսիդան» գիրքը, որում ներկայացրել է իր Թեոսոֆական աշխարհայացքը: Այն սերտորեն կապելով հերմետիզմի եւ նեոպլատոնականության էզոթերիկ վարդապետությունների հետ՝ Բլավատսկայան նկարագրել է թեոսոֆիան որպես «գիտության, կրոնի եւ փիլիսոփայության սինթեզ»՝ հայտարարելով, որ նա վերակենդանացնում է «հին իմաստությունը», որը ընկած է աշխարհի բոլոր կրոնների հիմքում: 1880 թվականին նա եւ Օլքոթը տեղափոխվել են Հնդկաստան, որտեղ հասարակությունը միավորվել է Արյա Սամաջի՝ հինդուիստական բարեփոխիչ շարժմանը: Նույն տարում, գտնվելով Ցեյլոնում, նա եւ Օլկոտը դարձան Միացյալ Նահանգների առաջին մարդիկ, ովքեր պաշտոնապես ընդունեցին բուդդիզմ: Չնայած Բրիտանական վարչակազմի հակազդեցությանը, թեոսոֆիան արագ տարածվեց Հնդկաստանում, սակայն ներքին խնդիրներ ունեցավ այն բանից հետո, երբ Բլավատսկայային մեղադրեցին կեղծ պարանորմալ երեւույթների ստեղծման մեջ: Չնայած թույլ առողջությանը, 1885 թվականին նա վերադարձավ Եվրոպա՝ հիմնադրելով Բլավատսկայայի օթյակը Լոնդոնում: Այստեղ նա հրապարակել է «Գաղտնի դոկտրին»-ը, նշելով այն մասին, որ, ինչպես պնդում էր, եղել են Տիբեթյան հնագույն ձեռագրեր, ինչպես նաեւ եւս երկու գիրք՝ «Թեոսոֆիայի բանալին» եւ «Լուռ ձայնը»: Նա մահացել է գրիպից:
Բլավատսկայան հակասական գործիչ է եղել իր ողջ կյանքի ընթացքում, պաշտպանվել է կողմնակիցների կողմից, որպես լուսավորյալ գուրու եւ ծաղրանքի է արժանացել քննադատների կողմից, որպես խաբեբա եւ գրագող: Նրա թեոսոֆական վարդապետություններն ազդել են Արեւմուտքում հինդուիստական եւ բուդդայական գաղափարների տարածման, ինչպես նաեւ Արեւմտյան էզոթերիկ հոսանքների զարգացման վրա, ինչպիսիք են արիոսոֆիան, անտրոպոսոֆիան եւ Նյու Էյջի շարժումը:
Վաղ կյանք
Բլավատսկայայի կյանքի հավաստի նկարագրության մշակումը դժվար խնդիր էր կենսագիրների համար, քանի որ ավելի ուշ տարիներին նա գիտակցաբար հակասական տեղեկություններ եւ կեղծ տվյալներ էր տալիս իր սեփական անցյալի մասին : Բացի այդ, մինչեւ 1873-ը գրված իր սեփական աշխատանքներից շատ քչերն են պահպանվել, ինչը նշանակում է, որ կենսագիրները պետք է մեծամասամբ ապավինեն այդ անհուսալի եւ ավելի ուշ ստեղծված հաշվետվություններին : Նրա վաղ կյանքի մասին պատմությունները, որոնք տրամադրվել են նրա ընտանիքի անդամների կողմից, նույնպես կենսագրությունները կասկածելի են համարվել:
Մանկություն՝ 1831-1849 թթ.
Ծնունդ եւ ընտանեկան կարգավիճակ
Բլավատսկայան ծնվել է Ելենա Պետրովնա ֆոն Խանի անունով, Ուկրաինայի Եկատերինոսլավ քաղաքում, որը այն ժամանակ ռուսական կայսրության կազմում էր : Նրա ծննդյան ամսաթիվը եղել է 1831 թվականի օգոստոսի 12-ը, թեեւ 19-րդ դարի Ռուսաստանում կիրառված Հուլյան օրացույցի համաձայն, դա հուլիսի 31 էր : Իր ծնվելուց անմիջապես հետո նա մկրտվեց Ռուս Ուղղափառ եկեղեցում : Այդ ժամանակ Եկատերինոսլավը խոլերայի համաճարակ էր ապրում, եւ նրա մայրը ծննդաբերությունից անմիջապես հետո վարակվեց այդ հիվանդությամբ՝ բժշկի սպասումներին հակառակ, եւ մայրը, եւ երեխան համաճարակ էին ապրում :
Բլավատսկի ընտանիքը ազնվական էր : Նրա մայրը Ելենա Անդրեեւնա ֆոն Գանն էր (ռուսերեն ' Елена Андреевна Ган, 1814—1842; née Fadeyeva), 17-ամյա ինքնուսկան, ով եղել է ինքնուս արիստոկրատ արքայադուստր Ելենա Պավլովնա Դոլգորուկայայի դուստրը : Բլավատսկայայի հայրը եղել է Պյոտր Ալեքսեեւիչ ֆոն Գանը (ռուսերեն՝ Пётр Алексеевич Ган, 1798—1873), գերմանական ազնվական տոհմի հետնորդը ֆոն Գանը, որը ծառայել է որպես ռուսական Թագավորական հեծյալ հրետանու կապիտան եւ հետագայում ստանձնել է գնդապետի պաշտոնը: Պյոտրը ներկա չէր դստեր ծննդյանը, քանի որ նա եղել է Լեհաստանում, պայքարել է Նոյեմբերյան ապստամբության դեմ ռուսական տիրապետության ներքո, եւ առաջին անգամ տեսավ նրան, երբ նա վեց ամսական էր : Բացի իր ռուս եւ գերմանացի նախնիներից, Բլավատսկայան կարող էր նաեւ հավակնել ֆրանսիական ժառանգությանը, քանի որ նրա նախապապը ֆրանսիացի ազնվական հուգենոտ էր, ով փախել էր Ռուսաստան, որպեսզի խուսափի հետապնդումներից եւ այնտեղ ծառայեր Եկատերինա Մեծի համար:
Պյոտրի կարիերայի արդյունքում ընտանիքը հաճախ տեղափոխում էր կայսրության տարբեր հատվածներ իրենց ծառաների ուղեկցությամբ. շարժունակ մանկություն, որը երեւի թե ազդեց Բլավատսկայայի քոչվոր կյանքի վրա ավելի ուշ տարիներին: Պյոտրի ժամանումից մեկ տարի անց ընտանիքը տեղափոխվեց հարեւան Կամենսկոե բանակային քաղաք: Երբ Բլավատսկայան երկու տարեկան էր, նրա կրտսեր եղբայրը՝ Սաշան, մահացավ մեկ այլ բանակային քաղաքում, որտեղ ոչ մի բժշկական օգնություն չկար: 1835-ում, մայրը եւ դուստրը տեղափոխվեցին Օդեսա, որտեղ Բլավատսկայայի պապը մայրական գծով Անդրեյ Ֆադեեւը վերջերս կայսերական իշխանությունների քաղաքացիական ադմինիստրատորի պաշտոն էր ստացել: Հենց այս քաղաքում է ծնվել Բլավատսկայայի քույր Վերա Պետրովնան:
Սանկտ Պետերբուրգ, Պոլտավա եւ Սարատով
Ուկրաինական գյուղ վերադառնալուց հետո Պյոտրն ուղարկվել է Սանկտ Պետերբուրգ, ուր ընտանիքը տեղափոխվել է 1836 թվականին: Բլավատսկայայի մայրը սիրում էր այս քաղաքը, Այնտեղ նա հիմնել է իր գրական կարիերան, գրել է "Զինաիդա Ռ-վա" կեղծանունով վեպեր եւ անգլիացի վիպագիր Էդվարդ Բուլվեր-Լիթոնի ստեղծագործությունները թարգմանել է ռուսական հրատարակության համար: Երբ Պյոտրը Ուկրաինա վերադարձավ 1837 թվականին, նա մնաց քաղաքում: Այն բանից հետո, երբ Ֆադեեւը նշանակվեց Միջին Ասիայի կալմիկ ժողովրդի հոգաբարձու, Բլավատսկայան եւ նրա մայրը ուղեկցեցին նրան Աստրախան, որտեղ նրանք ընկերացան կալմիկ առաջնորդի հետ : Կալմիկիները Տիբեթական բուդդայականություն հեեւորդներն էին, եւ հենց այստեղ Բլավատսկայան ստացավ այս կրոնի հետ հաղորդակցվելու իր առաջին փորձը:
1838 թվականին Բլավատսկայայի մայրը դուստրերի հետ տեղափոխվեց Պոլտավա ամուսնու մոտ, որտեղ նա Բլավատսկայային սովորեցրեց դաշնամուր նվագել եւ նրա համար պարի դասեր կազմակերպեց: Վատ ինքնազգացողության պատճառով Բլավատսկայայի մայրը վերադարձավ Օդեսա, որտեղ Բլավատսկայան անգլերեն էր սովորում անգլիացի սպասուհուց: Այնուհետեւ նրանք տեղափոխվեցին Սարատով, որտեղ 1840 թվականի հունիսին ծնվեց նրանց եղբայրը՝ Լեոնիդը: Ընտանիքը մեկնել է Լեհաստան, իսկ հետո վերադարձել Օդեսա, որտեղ Բլավատսկայայի մայրը մահացել է տուբերկուլյոզից 1842 թվականի հունիսին՝ 28 տարեկան հասակում:
Երեք ողջ մնացած երեխաները ուղարկվեցին Սարատովի մայրական գծով տատիկի եւ պապիկի մոտ ապրելու, որտեղ նրանց պապը՝ Անդրեյը, նշանակվեց Սարատովի նահանգի նահանգապետ : Պատմաբան Ռիչարդ Դավենպորտ-Հայնսը երիտասարդ Բլավատսկայային նկարագրել է որպես «փչացած, կամակոր, հիվանդ երեխա», ով «գայթակղիչ հեքիաթասաց» էր: Հարազատների պատմությունները ցույց են տալիս, որ նա հիմնականում շփվում էր ցածր դասարանների երեխաների հետ, եւ որ նա սիրում էր կատակել եւ կարդալ: Նա կրթություն է ստացել ֆրանսերեն լեզվով, սովորել է արվեստ եւ երաժշտություն՝ բոլոր այն առարկաները, որոնք նախատեսված էին ամուսին գտնելու համար: Տատիկի ու պապիկի հետ նա հանգստանում էր Տյումենի ամառային ճամբարում, որտեղ նա սովորում էր ձիավարել եւ մի քիչ տիբեթերեն լեզու:
Ավելի ուշ նա պնդում էր, որ Սարատովում հայտնաբերել է մայրական գծով իր նախապապ՝ Իշխան Պավել Վասիլիեւիչ Դոլգորուկովի անձնական գրադարանը (մ. 1838); այն պարունակում է բազմաթիվ գրքեր էզոթերիկ թեմաների վերաբերյալ, որոնք նպաստել են նրա հետաքրքրության աճին: Դոլգորուկով-ը նվիրված էր մասոնությանը 1770-ի վերջին եւ պատկանել է խիստ պահպանման ծեսին. խոսակցություններ էին շրջանառվում, որ նա հանդիպել է Ալեսանդրո Կալիոստրոյի եւ Սեն-Ժերմենի կոմսի հետ: Ավելի ուշ նա նաեւ պնդում էր, որ իր կյանքի այդ ընթացքում նա սկսեց տեսիլքներ տեսնել, որոնցում նա հանդիպում էր "խորհրդավոր հնդկացուն", եւ որ ավելի ուշ տարիքում նա այդ մարդուն կդիմավորի մարմնով : Շատ կենսագիրներ դա համարում են «Վարպետների» առաջին հայտնվելը նրա կենսագրության մեջ:
Ըստ նրա ավելի ուշ պատմություններից՝ 1844-1845 թվականներին Բլավատսկայային հայրը տարել է Անգլիա, որտեղ նա այցելել է Լոնդոն եւ Բաթ: Ըստ այդ պատմության՝ Լոնդոնում նա դաշնամուրի դասեր է վերցրել Բոհեմյան կոմպոզիտոր Մոշելեց Իգնացից եւ ելույթ է ունեցել Կլարա Շումանի հետ: Սակայն Բլավատսկայայի որոշ կենսագիրներ կարծում են, որ այդ այցը Բրիտանիա երբեք տեղ չի ունեցել, առավել եւս, որ նրա քրոջ հուշերում այդ մասին չի հիշատակվում: Մեկ տարի ապրելով իր մորաքրոջ՝ Եկատերինա Անդրեեւնա Վիտեի մոտ, նա տեղափոխվել է Վրաստան՝ Թիֆլիս, որտեղ Անդրեյ պապը նշանակվել Է Անդրկովկասի պետական հողերի տնօրեն: Բլավատսկայան պնդում էր, որ այստեղ նա կապվեց Ալեքսանդր Վլադիմիրովիչ Գոլիցինի, ռուս մասոնի եւ Գոլիցինի ընտանիքի անդամի հետ, որը խրախուսում էր իր հետաքրքրությունը էզոթերիկ հարցերի նկատմամբ: Նա նաեւ պնդում է, որ այդ ժամանակահատվածում նա ունեցել է հետագա պարանորմալ փորձառություններ, միստիկ ուղեւորություն եւ կրկին հանդիպում է իր «խորհրդավոր հնդիկ» իր տեսիլքներում:
Շուրջերկրյա ճանապարհորդություն՝ 1849-1869 թվականներ
17 տարեկանում նա համաձայնել է ամուսնանալ Նիկիֆոր Վլադիմիրովիչ Բլավատսկու հետ, որը քառասուն տարեկան տղամարդ էր, ով աշխատում էր որպես Էրիվանի նահանգի փոխնահանգապետ: Նրա արարքի պատճառները պարզ չեն եղել, թեեւ ավելի ուշ նա պնդում էր, որ իրեն գրավել է կախարդության հանդեպ նրա հավատը : Չնայած ամուսնության արարողությունից քիչ առաջ նա փորձել էր հրաժարվել, հարսանիքը տեղի է ունեցել 1849 թվականի հուլիսի 7-ին: Նրա հետ տեղափոխվելով Երեւանի բերդ՝ նա բազմիցս փախչելու եւ իր ընտանիքի մոտ Թիֆլիս վերադառնալու անհաջող փորձեր է ձեռնարկել: Ընտանիքը նրան ծառայուհու եւ սպասուհու հետ Օդեսա է ուղարկել իր հոր հետ հանդիպման, որը պատրաստվում էր իր հետ վերադառնալ Սանկտ Պետերբուրգ: Ուղեկցորդները նրան ուղեկցել են Փոթի, ապա Կերչ՝ մտադրվելով շարունակել դեպի Օդեսա ճանապարհը: Բլավատսկայան պնդում էր, որ փախչելով իր ուղեկցորդներից եւ կաշառելով նրան Կերչ հասցրած նավի կապիտանին, հասել է Կոստանդնուպոլիս: Սա նշանակում է, որ սկզբնական ինը տարիների ընթացքում անցկացրած ճամփորդությունները ամբողջ աշխարհում, թերեւս, ֆինանսավորվել են իր հոր կողմից:
Այդ ժամանակ նա օրագիր չէր պահում, եւ նրան չէին ուղեկցում հարազատները, որոնք կարող էին հաստատել նրա գործողությունները: Այսպես, էզոթերիկայի պատմաբան Նիկոլաս Գուդրիկ-Քլարկը նշել է, որ այդ ճանապարհորդությունների մասին հասարակական գիտելիքները հիմնվում են «իր սեփական հիմնականում չհաստատված հաշվետվությունների վրա», որոնք մթագնված են նրանով, որ «երբեմն հակասում են միմյանց իրենց ժամանակագրության մեջ»: Կրոնագետ գիտնական Բրյուս Ֆ. Քեմփբելի համար իր կյանքի հաջորդ 25 տարիների ընթացքում «ոչ մի հավաստի հաշվետվություն» չի եղել: Կենսագիր Փիթեր Վաշինգտոնի խոսքով՝ այդ պահին «առասպելն ու իրականությունը սկսում են սահուն միաձուլվել Բլավատսկայայի կենսագրությանը»:
Ավելի ուշ նա պնդում էր, որ Կոստանդնուպոլսում ընկերացել է հունգարացի օպերային երգիչ Ագարդի Մետրովիչի հետ, ում հետ առաջին անգամ բախվել է՝ փրկելով նրան մահից: Հենց Կոստանդնուպոլսում է նա ծանոթացել կոմսուհի Սոֆյա Կիսելյովայի հետ, ում հետ նա պետք է ուղեւորվեր դեպի Եգիպտոս, Հունաստան եւ Արեւելյան Եվրոպա: Կահիրեում նա ծանոթացել է ամերիկացի արվեստաբան ուսանող Ալբերտ Ռոուսոնի հետ, ով հետագայում շատ բան է գրել Մերձավոր Արեւելքի մասին, եւ նրանք միասին իբր այցելել են ղպտի մագ Պաուլոս Մետամոնին: 1851 թվականին նա մեկնել է Փարիզ, որտեղ հանդիպել է Վիկտոր Միխալի հիպնոսիզերին, որը նրա վրա ուժեղ տպավորություն է թողել: Այդտեղից նա ուղեւորվեց Անգլիա եւ պնդեց, որ հենց այստեղ է հանդիպել իր մանկական տեսիլքներում հայտնված «խորհրդավոր հնդկացուն», որին նա անվանում էր Ծովային վարպետ: Չնայած նրան, որ Բլավատսկայան ներկայացրեց տարբեր հակասական պատմություններ, թե ինչպես են նրանք հանդիպել, գտնելով նրան Լոնդոնում եւ Ռամսգիտում, ըստ առանձին պատմությունների, նա պնդում էր, որ նա ունի հատուկ առաքելություն իր համար, եւ որ նա պետք է գնա Տիբեթ:
Նա մեկնել է Ասիա Ամերկայով, ապա ուղեւորվեց Կանադա 1851 թվականի աշնանը: Ջեյմս Ֆենիմոր Կուպերի վեպերից ոգեշնչված՝ նա գտավ Քվեբեկի հնդկական համայնքները՝ հույս ունենալով հանդիպել իրենց մոգական-կրոնական մասնագետների հետ, սակայն փոխարենը կողոպտվեց, հետագայում վերագրելով այդ բնիկների վարքագիծը քայքայող քրիստոնեական միսիոներների ազդեցությանը: Այնուհետեւ նա ուղեւորվեց դեպի հարավ, այցելելով Նոր Օռլեանը, Տեխասը, Մեքսիկան եւ Անդերը, նախքան Արեւմտյան Հնդկաստանից Շրի Լանկա, ապա Բոմբեյ: Նա Երկու տարի է անցկացրել Հնդկաստանում՝ իբր հետեւելով նամակներում պարունակվող հրահանգներին, որոնք Ծովինարը ուղարկել է նրան: Նա փորձել է ներթափանցել Տիբեթ, բայց դրան խանգարեց Բրիտանական վարչակազմը:
Ավելի ուշ նա պնդում էր, որ հետո նավով վերադարձել է Եվրոպա, նավաբեկությունից հետո, Բարեհուսո հրվանդանից ոչ հեռու, նախքան Անգլիա ժամանելը, 1854 թվականին նա բախվեց թշնամանքի, որպես Ռուսաստանի քաղաքացի, Անգլիայի եւ Ռուսաստանի միջեւ շարունակվող Ղրիմի պատերազմի պատճառով: Հենց այստեղ էլ, նրա խոսքով, աշխատել է որպես կոնցերտմայստեր Թագավորական ֆիլհարմոնիկ հասարակությունում: ԱՄՆ մեկնելուց հետո նա այցելել է Նյու Յորք, որտեղ հանդիպել է Ռոուսոնին, նախքան Չիկագո, Սոլթ Լեյք Սիթի եւ Սան Ֆրանցիսկո գնալը, իսկ հետո վերադարձել Հնդկաստան, Ճապոնիա: Այնտեղ նա որոշ ժամանակ անցկացրել է Քաշմիրում, Լադակխայում եւ Բիրմայում, նախքան Տիբեթ մտնելու երկրորդ փորձը: Նա պնդում է, որ այս անգամ նա կարողացել է մուտք գործել Տիբեթ 1856 թ. Քաշմիրով թաթար մոգի ուղեկցությամբ, ով փորձել է հասնել Սիբիր, եւ ով կարծում էր, որ որպես Ռուսաստանի քաղաքացի Բլավատսկայան կկարողանա օգնել նրան: Այս պատմվածքի համաձայն՝ նրանք հասել են Լեխ, նախքան կորչելը, եւ, ի վերջո, միացել են ճանապարհորդող թաթարական խմբին, նախքան նա վերադարձավ Հնդկաստան: Նա Եվրոպա է վերադարձել Մադրասով եւ Ճավայով:
Որոշ ժամանակ անցկացնելով Ֆրանսիայում եւ Գերմանիայում՝ 1858 թվականին նա վերադարձավ իր ընտանիքի մոտ, որն այն ժամանակ գտնվում էր Պսկովում: Ավելի ուշ նա պնդում էր, որ այնտեղ նա սկսել է նոր պարանորմալ ունակություններ ցուցաբերել, որոնք ուղեկցվել են ողջ տան բախումով եւ ճռճռոցով եւ կահույքի տեղափոխմամբ: 1860 թվականին նա քրոջ հետ այցելել է Թիֆլիսի մայրական գծով իր տատիկին: Այնտեղ նա հանդիպեց Մետրովիչին եւ հաշտվեց Նիկիֆորի հետ 1862 թ-ին: Նրանք միասին որդեգրեցին Յուրի անունով մի երեխա, որը մահացավ 1867 թ. նրան թաղել են Մետրովիչի ազգանվան տակ: 1864 թվականին Մինգրելիա կատարած ուղեւորության ժամանակ Բլավատսկայան ձիուց ընկել է եւ մի քանի ամիս գտնվել կոմայի մեջ ողնաշարի կոտրվածքով: Թիֆլիսում ապաքինվելուց հետո նա պնդում էր, որ արթնանալուց հետո լիովին տիրապետում էր իր պարանորմալ ունակություններին: Այնուհետեւ նա մեկնել է Իտալիա, Տրանսիլվանիա եւ Սերբիա, հնարավոր է, Ռաբբալան ուսումնասիրելու նպատակով: 1867 թվականին նա գնաց Բալկաններ, Հունգարիա, ապա Իտալիա, որտեղ որոշ ժամանակ անցկացրեց Վենետիկում, Ֆլորենցիայում եւ Մենթանում, պնդելով, որ վերջին շրջանում նա վիրավորվել է՝ մարտնչելով Ջուզեպպե Գարիբալդիի համար Մենթանի ճակատամարտում:
Տիբեթ
Նա պնդում էր, որ այն ժամանակ ծովից նամակ էր ստացել Կոստանդնուպոլիս գնալու համար, որտեղ նա հանդիպել էր նրան, եւ նրանք միասին ցամաքային ճանապարհով մեկնել էին Տիբեթ՝ անցնելով Թուրքիայի, Պարսկաստանի, Աֆղանստանի եւ ապա Հնդկաստանի միջով՝ մտնելով Տիբեթ Քաշմիրով: Այնտեղ նրանք, իբր, կանգ են առել Ծովիի ընկեր եւ գործընկեր, վարպետ կուտ Խումիի տանը, որը գտնվում էր Թաշիլհունպո, Շիգացզե վանքից ոչ հեռու: Ըստ Բլավատի, եւ Ծովիի, եւ Կութ Խումիի, եղել են Փենջաբի ծագման Քաշմիրցիներ, եւ հենց նրա տանը Քութ Խումին սովորեցրել է տիբեթյան բուդդիզմի Հելուգպա աղանդի աշակերտներին: Քութ Հումին պատմել է, որ որոշ ժամանակ անցկացրել Է Լոնդոնում եւ Լայպցիգում, ազատ խոսել է անգլերեն եւ ֆրանսերեն, ինչպես եւ Ծովին, բուսակեր էր:
Նա պնդում էր, որ Տիբեթում նրան սովորեցրել են հին, անհայտ լեզու, որը հայտնի է որպես Սենզար, եւ թարգմանել է այդ լեզվով գրված մի շարք հնագույն տեքստեր, որոնք պահպանվել են վանքի վանականների կողմից: Նա տեղեկացրել է, որ իրեն թույլ չեն տվել մտնել վանք: Նա նաեւ պնդում էր, որ Տիբեթում, Ծովին եւ Քութ Հումին օգնել են նրան զարգացնել եւ վերահսկել իրենց մտավոր ունակությունները: Այդ «վարպետներին» վերագրվող ունակությունների թվում էին պայծառատեսությունը, ուրիշի գիտակցությունը կառավարելու, ֆիզիկական օբյեկտները ապանյութականացնելու եւ ռեմենալիզացնելու ունակությունը եւ նրանց աստեղային մարմինները նախագծելու ունակությունը, այդպիսով միաժամանակ երկու վայրերում գտնվելու տեսանելիությունը ստեղծելով: Նա պնդում էր, որ 1868 թվականից մինչեւ 1870 թվականի վերջը մնացել է այս հոգեւոր առանձնացման մեջ: Բլավատսկայան երբեք չի պնդել, որ նա այցելել է Լասա, թեեւ այս տեղեկությունը նրա մասին ի հայտ է եկել տարբեր աղբյուրներում, ներառյալ իր քրոջ կողմից տրամադրված զեկույցը:
Շատ քննադատներ եւ կենսագիրներ կասկածներ են հայտնել Տիբեթ իր այցելությունների վերաբերյալ Բլավատսկայայի պնդումների ճշմարտացիության վերաբերյալ, որոնք լիովին հիմնվում են նրա սեփական պնդումների վրա, որոնք զուրկ են որեւէ հավաստի անկախ վկայություններից: Ընդգծվել է, որ տասնիններորդ դարի ընթացքում Տիբեթը փակվել է եվրոպացիների համար, եւ եկվորները բախվել են ավազակների վտանգներին եւ դաժան տեղանքին. վերջինս էլ ավելի խնդրահարույց կլիներ, եթե Բլավատսկայան լիներ նույնքան թմբլիկ եւ ոչ ատլետիկ, որքան նա եղել է ավելի ուշ կյանքում: Սակայն, ինչպես նշել են որոշ կենսագիրներ, առեւտրականներն ու ուխտագնացները հարեւան երկրներից կարող էին անարգել ներթափանցել Տիբեթ՝ ենթադրելով, որ նրան թույլ կտային այնտեղ մտնել Ծովիի ուղեկցությամբ, հատկապես եթե նրան ընդունեին որպես ասիացի: Շիգաձեի մասին Բլավատսկայայի ականատեսի պատմությունը աննախադեպ էր Արեւմուտքում, եւ բուդդիզմի մեկ գիտնական, Տ.Սուձուկին պնդում է, որ հետագայում նա ցույց տվեց Մահայանի բուդդիզմի առաջադեմ գիտելիքները՝ Տիբեթի վանքում ստացած գիտելիքների համաձայն: Լախմանը նշել է, որ եթե Բլավատսկայան ժամանակ անցկացներ Տիբեթում, ապա նա կլիներ «տասնիններորդ դարի մեծագույն ճանապարհորդներից մեկը», չնայած նա հավելել է. «Անկեղծ ասած, ես չգիտեմ, թե արդյոք Բլավատսկայան ժամանակը Տիբեթում անցկացրել է, թե ոչ:» Եվ հակառակը, կենսագիր Մարիոն ԱԳՆ-ն մեկնաբանել է Բլավատսկայայի պատմությունները Տիբեթի եւ տարբեր այլ արկածների մասին՝ հայտարարելով, որ «այդ բառերից գրեթե ոչ մեկը ճշմարիտ չէ թվում:»
Հետագա կյանք
Սպիրիտուալիզմի լուսաբանում եւ թեոսոֆիայի կայացում
Ժամանում Նյու Յորք
Բլավատսկայան պնդում էր, որ նա լքել է Տիբեթը ամբողջ աշխարհին ապացուցելու առաքելությամբ, որ սպիրիտուալիստների բացահայտած ֆենոմենները օբյեկտիվորեն իրական են եղել, դրանով իսկ պաշտպանվելով նրան գիտական նյութապաշտների կողմից առաջադրված խարդախության մեղադրանքներից: Սակայն նա նաեւ հայտարարել է, որ այն էակները, որոնց հետ շփվում են սպիրիտուալիստական մեդիումները, մահացածների ոգիները չեն, ինչպես սովորաբար պնդում էր Սպիրիտուալիստական շարժումը, այլ հանդիսանում են կամ չար տարրեր, կամ մահացած մարդկանց թողած «թաղանթներ»: Նա Սուեզի ջրանցքով Հունաստան է գնացել, որտեղ հանդիպել է մեկ այլ վարպետի՝ վարպետ Իլարիոնի հետ: Նա մեկնել է Եգիպտոս "Էվմոնիա" Էսկադրային ականակրով, սակայն 1871 թվականի հուլիսին այն պայթել էր ճանապարհորդության ժամանակ: Բլավատսկայան 16 փրկվածներից մեկն էր: Հասնելով Կահիրե, նա հանդիպել է Մեթամոնին եւ Էմմա Կատինգ անունով կնոջ օգնությամբ հիմնել է սպիրիտիզմական հասարակությունը, որը հիմնականում հիմնված է սպիրիտիզմի, սպիրիտիզմի ձեւի վրա, որը հիմնվել է Ալան Կարդեկի կողմից, որը դավանում է Ռեինկարնացիայի հավատին, ի տարբերություն հիմնական սպիրիտուալիստական շարժման: Սակայն Բլավատսկայան կարծում էր, որ հասարակության կողմից վարձված շատ լրատվամիջոցներ նույնպես խաբեբաներ են եղել, եւ այն փակել է երկու շաբաթ անց: Կահիրեում նա հանդիպել է նաեւ եգիպտագետ Գաստոն Մասպերոյի եւ եւս մեկ վարպետի՝ Սերապիս Բեյի հետ: Հենց այստեղ է, որ նա հանդիպել է Մետրովիչի հետ, թեեւ նա շուտով մահացավ տիֆից, իսկ Բլավատսկայան պնդում էր, որ հետեւում էր հուղարկավորությանը:
Հեռանալով Եգիպտոսից՝ նա մեկնել է Սիրիա, Պաղեստին եւ Լիբանան, որտեղ հանդիպել է դրուզական կրոնի ներկայացուցիչների հետ: Հենց այդ ճամփորդությունների ժամանակ է, որ նա ծանոթացել է գրող եւ ճանապարհորդ Լիդիա Փաշկովայի հետ, ով այդ շրջանում Բլավատսկայայի ճանապարհորդությունների վերաբերյալ ճշգրիտ տեղեկություն է տրամադրել: 1872 թվականի հուլիսին նա վերադարձել է իր ընտանիքի մոտ Օդեսա, իսկ 1873 թվականի ապրիլին հեռացել այնտեղից: Նա անցկացրել է որոշ ժամանակ Բուխարեստում եւ Փարիզում, մինչեւ, ըստ իր ավելի ուշ պնդումների, Ծովին հանձնարարել է նրան գնալ Միացյալ Նահանգներ: Բլավատսկայան Նյու Յորք է ժամանել 1873 թվականի հուլիսի 8-ին: Այնտեղ նա տեղափոխվել է Մանհեթենի Մեդիսոն փողոցում գտնվող կանանց բնակարանային կոոպերատիվ, իր կյանքի համար վաստակել է գովազդային քարտերի համար դիզայն ստեղծելով: Հենց այստեղ է, որ նա ուշադրություն է գրավել եւ հարցազրույց է վերցրել Նյու Յորքի «Արեւ» թերթից լրագրող Աննա Բալլարդից: Այս հարցազրույցը ամենավաղ տեքստային աղբյուրն էր, որտեղ Բլավատսկայան պնդում էր, որ ժամանակ է անցկացրել Տիբեթում: Իսկապես, հենց Նյու Յորքում Բլավատսկայայի կյանքի մասին «մանրամասն գրառումները» կրկին հասանելի են դարձել պատմաբաններին: Դրանից կարճ ժամանակ անց Բլավատսկայան տեղեկություն է ստացել իր հոր մահվան մասին՝ այդպիսով Ժառանգելով զգալի ունեցվածք, որը նրան թույլ է տվել տեղափոխվել շքեղ հյուրանոց: 1874 թվականի դեկտեմբերին Բլավատսկայան ծանոթացավ վրացի Միխայիլ Բետանելիի հետ: Նա սիրահարվել էր Բլավատսկայային, բազմիցս պահանջել է, որ նրանք ամուսնանան, եւ նա գրեթե համոզվում էր: Դա կլիներ երկամուսնություն, քանի որ նրա առաջին ամուսինը դեռ կենդանի էր: Սակայն, քանի որ Բլավատսկայան հրաժարվել է ամուսնանալ, Բեթանելին ապահարզան Է տվել եւ վերադարձել Վրաստան:
Հենրի Սթիլ Օլքոթի հետ հանդիպում եւ Թեոսոֆյան հիմնադրամի հիմնում
Բլավատսկայան ներգրավված էր Վիլյամ եւ Հորացիո Էդդիի մասին լուրերով, Չիտենդենի եղբայրներից, Վերմոնտի նահանգից, որոնք պնդում էին, որ կարող էին լեւիտացիայի ենթարկել եւ հոգեւոր երեւույթներ դրսեւորել: Նա 1874 թվականի հոկտեմբերին այցելել է Չիթենդեն, որտեղ հանդիպել է լրագրող Հենրի Ստիլ Օլկոտի հետ, որը հետաքննում էր «Դեյլի գրաֆիկի» վերաբերյալ եղբայրների պահանջները: Պնդելով, որ Բլավատսկայան իր վրա տպավորություն է թողել հոգեւոր երեւույթներ դրսեւորելու իր սեփական ունակությամբ, Օլքոթը թերթի հոդված է գրել նրա մասին: Շուտով նրանք դարձան մտերիմ ընկերներ, տալով միմյանց մականունները «maloni» (Օլքոթ) եւ «Jack «(Բլավատսկայա): Նա օգնել է ավելի մեծ ուշադրություն դարձնել Բլավատսկայայի հայտարարություններին, խրախուսելով ամենօրյա գրաֆիկական խմբագրին հարցազրույց հրապարակել իր հետ եւ քննարկել «մարդիկ այլ աշխարհից» (1875) սպիրիտիզմի մասին գիրքը, որը նրա ռուս թղթակից Ալեքսանդր Ակսակովը խստորեն խորհուրդ է տվել նրան թարգմանել ռուսերեն: Նա սկսեց ուսուցանել Օլկոթին իր գաղտնի հավատալիքների մասին, եւ նա, ով խրախուսվում էր նրա կողմից, դարձավ մաքրաբարո եւ բուսակեր, չնայած ինքն իրեն ի վիճակի չէր նվիրել բուսակերությանը: 1875 թվականի հունվարին դուետը Ֆիլադելֆիայում այցելել է Նելսոնի եւ Ջենի Օուենի սպիրիտական մեդիումներին; Օուենսները խնդրեցին Օլքոթին ստուգել դրանք, որպեսզի ապացուցեն, որ նրանք դրսեւորում են ֆենոմեններ, որոնք կեղծ են, եւ մինչ Օլքոթը հավատում էր նրանց, Բլավատսկայան կարծում էր, որ նրանք կեղծում են իրենց ֆենոմեններից մի քանիսը այն դեպքերում, երբ իրական ֆենոմենները չեն դրսեւորվում:
Բլավատսկայան եւ Օլքոթը իրենց գաղափարների նկատմամբ հետաքրքրություն առաջացնելով Բոստոնի սպիրիտուալիստական Էլդրիջ Ջերրի Բրաունի «The Spiritual Scientist» պարբերականում տպագրել են շրջանաձեւ նամակ: Այնտեղ նրանք իրենց անվանում են «Լուկսորի եղբայրություն», որը հավանաբար վերցված է Լուկսորի նախկինում կնքված եղբայրությամբ: Նրանք սկսել են միասին ապրել Նյու Յորքի մի քանի շարժական բնակարաններում, որոնք զարդարել են տաքսիդերմացված կենդանիներով եւ հոգեւոր գործիչների պատկերներով; նրանց կյանքը հիմնականում ֆինանսավորվել է Օլքոթի՝ որպես փաստաբանի աշխատանքի շարունակության շնորհիվ: Նրանց վերջին նման բնակարանը հայտնի է դարձել որպես Լամազերի: Ուսուցիչների կողմից խրախուսանք ստանալով՝ Բլավատսկայան եւ Օլքոթը հիմնադրել են հրաշքների ակումբ, որի միջոցով Նրանք դասախոսություններ են կազմակերպել Նյու Յորքի էզոթերիկ թեմաներով: Հենց այդ խմբի միջոցով նրանք ծանոթացան իռլանդացի սպիրիտուալիստ Ուիլյամ Կուան Ջաջի հետ, ով կիսում էր նրանց շատ հետաքրքրություններ:
1875 թվականի սեպտեմբերի 7-ին «Հրաշքների ակումբի» նիստում Բլավատսկայան, Օլքոթը եւ Ջաջը համաձայնել են ստեղծել էզոթերիկ կազմակերպություն, Իսկ Չարլզ Սոզերենն առաջարկել է այն անվանել թեոսոֆական ընկերություն: Թեոսոֆիա տերմինը ծագել է հունական Թեոս («Աստված (ներ)») եւ Սոֆիա («իմաստություն»), որը նշանակում է «Աստծո իմաստություն» կամ «աստվածային իմաստություն»: Այս տերմինը չի եղել նոր, բայց նախկինում օգտագործվել է տարբեր համատեքստերում: Թեոսոֆները հաճախ վիճում էին թեոսոֆիան բնութագրելու վերաբերյալ, դատավորը կարծիք է հայտնել, որ այդ խնդիրն չլուծվող է: Սակայն Բլավատսկայան պնդում էր, որ թեոսոֆիան ինքնին կրոն չէ: Լահմանը այս շարժումը նկարագրել է որպես «շատ լայն հովանոց, որի տակ կարող են տեղավորվել բավականին շատ բաներ»: Հիմնադրումից հետո Օլքոթը նշանակվեց նախագահ, դատավոր-քարտուղար, իսկ Բլավատսկայան՝ թղթակից քարտուղար, չնայած նա մնաց խմբի գլխավոր տեսաբան եւ առաջատար դեմք: Խմբի վաղ անդամներից էին Էմմա Հարդինջ Բրիթենը, սինյորա Բրուցզեզին, Սի Սի Սի Սիսին եւ Ուիլյամ լ. Օլդենը; նրանցից շատերը ղեկավարության հայտնի եւ հաջողակ անդամներ էին, թեեւ ոչ բոլորը երկար ժամանակ կառավարության անդամ մնացին:
Բացահայտված Իզիդան
The underlying theme among these diverse topics Կաղապար:Bracket is the existence of an ancient wisdom-religion, an ageless occult guide to the cosmos, nature and human life. The many faiths of man are said to derive from a universal religion known to both Plato and the ancient Hindu sages. The wisdom-religion is also identified with Hermetic philosophy as "the only possible key to the Absolute in science and theology" (I, vii). Every religion is based on the same truth or "secret doctrine", which contains "the alpha and omega of universal science" (I, 511). This ancient wisdom-religion will become the religion of the future (I, 613).
—Historian Nicholas Goodrick-Clarke, 2004.
1875 թվականին Բլավատսկայան սկսել է աշխատել այն գրքի վրա, որը նկարագրում է նրա Թեոսոֆական աշխարհայացքը, որի մեծ մասը կգրվի Իթակ Հիրամ Կորսոնի՝ Կոռնելի համալսարանում անգլիական գրականության պրոֆեսոր լինելու ժամանակ: Չնայած նրան, որ նա հույս ուներ այն «Իզիդայի քողը», այն կհրապարակվի «Բացահայտված Իզիդան» վերնագրով»: Երբ Բլավատսկայան գրում էր այս գիրքը, նա պնդում էր, որ նա գիտի իր մարմնի երկրորդ գիտակցության գոյության մասին, անվանելով այն «ինձ մեջ ապրող մարդ» եւ պնդելով, որ դա երկրորդ գիտակցությունը ոգեշնչեց իրեն գրել աշխատության մեծ մասը: "Բացահայտված Իզիդա" գրքում Բլավատսկայան լայնորեն մեջբերում է մյուս էզոթերիկ եւ կրոնական տեքստերը, չնայած նրան, որ նրա ժամանակակից եւ գործընկեր Օլքոթը միշտ պնդում էր, որ նա մեջբերում էր գրքերից, որոնք նրան հասանելի չէին: Լախմանը ենթադրել է, որ եթե դա այդպես լիներ, ապա նա կարող էր ունենալ էյդետիկ հիշողություն, այնպես որ, հիմնվելով ավելի վաղ աղբյուրների վրա, գիրքն իրենից ներկայացնում էր ինքնատիպ սինթեզ, որը միացնում էր ցրված գաղափարները, որոնք միասին չէին հավաքվել նախկինում:
Անդրադառնալով Բլավատսկայայի գաղափարին, որ աշխարհի բոլոր կրոնները գալիս են մի «հին իմաստությունից», որը նա կապել է հին հերմետիզմի եւ նեոպլատոնականությունի արեւմտյան էզոթերիզմի հետ, նա նաեւ ձեւակերպեց իր մտքերը սպիրիտուալիզմի մասին եւ քննադատեց Դարվինյան էվոլյուցիան, ասելով, որ այն գործ ունի միայն ֆիզիկական աշխարհի հետ եւ անտեսում է հոգեւոր ոլորտները: Գիրքը հրատարակվել է փիլիսոփայության պրոֆեսոր Ալեքսանդր Ուայլդերի խմբագրությամբ եւ հրատարակվել է երկու հատորներում՝ Ջ . Վ. Բուտոն 1877 թ.: Չնայած մամուլի բացասական արձագանքներին, այդ թվում նրանք, ովքեր ընդգծել են, որ այն լայնորեն մեջբերել է մոտ 100 այլ գիրք առանց հաստատման, այն այնքան հաջողությամբ էր վաճառվում, որ նրա նախնական 1000 տպաքանակը վաճառվեց մեկ շաբաթվա ընթացքում, իսկ հրատարակիչը խնդրեց շարունակությունը, թեեւ Բլավատսկայան մերժեց այդ առաջարկը: Այն ժամանակ, երբ «Բացահայտված Իզիդան» հաջողության էր հասել, հասարակությունը հիմնականում ակտիվ չէր; այդ իրավիճակն առաջացավ 1876 թվականի աշնանը: Եվ սա չնայած այն բանին, որ կազմակերպության նոր ճյուղեր ստեղծվեցին ԱՄՆ-ի ամբողջ տարածքում: Լոնդոնում նրանց միացան այնպիսի նշանավոր գործիչներ, ինչպիսիք են Թոմաս Էդիսոնն ու Էբներ Դաբլդեյը: 1878 թվականի հուլիսին Բլավատսկայան ստացավ ամերիկյան քաղաքացիություն:
Հնդկաստան՝ 1879-1885 թվական
Թեոսոֆիկ հասարակությունը կապեր է հաստատել Հնդկաստանի բարենորոգչական «Արյա Սամաջ» շարժման հետ, որը հիմնադրվել է Սվամի Դայանանդա Սարասվատիի կողմից: Բլավատսկայան եւ Օլքոթը կարծում էին, որ այս երկու կազմակերպությունները կիսում են ընդհանուր հոգեւոր աշխարհայացք: ԱՄՆ-ի կյանքից դժգոհ՝ Բլավատսկայան որոշում է տեղափոխվել Հնդկաստան, եւ Օլքոթը համաձայնում է միանալ նրան՝ իր աշխատանքն ապահովելով որպես ԱՄՆ-ից առեւտրային ներկայացուցիչ երկրում: Դեկտեմբերին դուետը աճուրդով վաճառել է շատ իրեր, չնայած Էդիսոնը նրանց ֆոնոգրաֆ էր նվիրել, որպեսզի նրանք այն իրենց հետ վերցնեն Հնդկաստան: Նրանք լքել են Նյու Յորքը Կանադա-ով, ապա հասել են Լոնդոն: Մայրաքաղաքում բարյացակամների հետ հանդիպումից հետո նրանք ուղեւորվել են Լիվերպուլ եւ 1879 թվականի փետրվարին ժամանել Բոմբեյ: Քաղաքում նրանք ականատես եղան տոնակատարությունների, որոնք կազմակերպվել էին Արիա Սամաջի անդամ Հուրիչունդ Չինթամոնի կողմից, նախքան Բոմբեյի շրջանում տուն ստանալը:
Շփվելով հիմնականում հնդիկների, այլ ոչ թե կառավարող բրիտանական վերնախավի հետ՝ Բլավատսկայան որպես իր անձնական ծառա է վերցրել տասնհինգամյա գուջարաթցի Վալլա «Բաբուլու» Բուլային : Շատ կրթված հնդիկներ զարմանում էին, որ թեոսոֆները պաշտպանում էին հնդկական կրոնը Բրիտանական ղեկավարությունից եւ քրիստոնեացման փորձերից: Նրա գործունեությունը քաղաքում վերահսկվում էր բրիտանական հատուկ ծառայությունների կողմից, որոնք մտահոգված էին, որ նա, հնարավոր է, աշխատել է Ռուսաստանում: Ապրիլին Բլավատսկայան իր հետ վերցրեց Օլքոթին, Բաբուլուին եւ նրանց ընկեր Մուլջի Թեքերսին դեպի Կարլի քարանձավ, հայտարարելով, որ այնտեղ կա գաղտնի ճանապարհներ, որոնք տանում են ստորգետնյա մի վայր, որտեղ վարպետները հավաքվում են: Այնուհետեւ, պնդելով, որ ուսուցիչները հրամայում են նրան գնալ Ռաջփութանա Փենջաբում, նա եւ Օլքոթը գնացին դեպի հյուսիս: Յամունա գետի վրա նրանք դիմավորեցին սանյասին Բաբա Սուրդասին, ով 52 տարի նստած էր լոտոսի դիրքում, իսկ Ագրայում տեսան Թաջ Մահալը: Սահարանփուրում նրանք հանդիպեցին Դայանանդային եւ նրա Արյա Սամաջիստներին, նախքան վերադառնալը Բոմբեյ:
1879 թվականի հուլիսին Բլավատսկայան եւ Օլքոթը սկսեցին աշխատել «Թեոսոֆ» ամսաթերթի վրա, որի առաջին համարը լույս տեսավ հոկտեմբերին: Շուտով ամսագիրը ձեռք բերեց ընթերցողների մեծ լսարան, եւ նրանց ղեկավարությունն իր վրա վերցրեց Դամոդար Կ.Մավալանքարը՝ թեոսոֆ, ով հեղինակել է վարպետներին Մահաթմա անվանելու գաղափարը: Դեկտեմբերին Բլավատսկայան եւ Օլքոթը ուղեւորվել են Իլահաբադ, որտեղ այցելել են Ալֆրեդ Պերսի Սիննետտային, «Պիոներ» ամսագրի խմբագիրը եւ կրքոտ սպիրիտուալիստը: Հյուրերի թվում էր նաեւ Ա. Օ. Հյումը, եւ Բլավատսկայայի պարանորմալ ունակությունները խրախուսանքի արժանացան նրանց կողմից: Այնտեղից նրանք գնացին Բենարես, որտեղ կանգ առան Մահարաջի Վիզիանագրամի պալատում: Այնուհետեւ Բլավատսկայային եւ Օլքոթին բուդդայական վարդապետներից մեկը հրավիրեց Շրի Լանկա: Այնտեղ նրանք պաշտոնապես համարվեցին բուդդիզմի հետեւորդ, հավանաբար, առաջիններից Միացյալ Նահանգներից, ովքեր Ռամայան-Նիկայան արարողության ժամանակ ընդունեցին հինգ պատվիրան 1880 թվականի մայիսին: Ճանապարհորդելով կղզում, նրանք հանդիպեցին բազում մարդկանց, ովքեր հետաքրքրված էին այդ անսովոր արեւմտյան մարդկանցով, ովքեր ընդունել են բուդդիզմը, այլ ոչ թե հոգեորսություն քրիստոնեությունը: Նրանց ուղերձը մեծ ազդեցություն է ունեցել Սինգալ ազգայնականների ինքնագնահատականի վրա, եւ նրանք հրավիրեցին նրանց նայելու Բուդդայի ատամը Քենդի-ում:
Իմանալով, որ հին ընկերուհի Էմմա Կուլոմբը եւ նրա ամուսինը կողոպուտ են կատարել Ցեյլոնում, Բլավատսկայան նրանց առաջարկել է տեղափոխվել իր տուն Բոմբեյում: Սակայն Կուլոմբները զայրացրին Ռոզա Բեյթսին եւ Էդվարդ Ուինբրիջին, երկու ամերիկացի թեոսոֆներին, որոնք նույնպես ապրում էին Բլավատսկայայի հետ: Երբ Բլավատսկայան կանգնեց Կուլոմբների կողմը, Բեյթսը եւ Ուինբրիջը վերադարձան ԱՄՆ, որից հետո Բլավատսկայան հրավիրվեց Սիմլա՝ Սիննետտի հետ ավելի շատ ժամանակ անցկացնելու համար, եւ այնտեղ իրականացրեցին մի շարք նյութականացումներ, որոնք զարմացրին մյուս հյուրերին: Առաջին դեպքում նա, իբր, ստիպել է բաժակը բաժակով նյութականացնել գետնի տակ խնջույքի ժամանակ: Սիննեթն ինքն էր ձգտում կապվել ուսուցիչների հետ՝ համոզելով Բլավատսկայային հեշտացնել այդ հաղորդակցությունը, ինչը հանգեցրել է ավելի քան 1400 էջերի ստեղծմանը, որոնք ենթադրաբար գրվել են Քութ Հումի եւ Ծովիի կողմից, որոնք հայտնի են դարձել որպես Մահաթմայի նամակներ: Սիննեթը ամփոփեց այդ նամակների մեջ պարունակվող ուսմունքները, իր «էզոթերիկ բուդդիզմ» (1883) գրքում, չնայած այնպիսի բուդդիզմի գիտնականներ, ինչպիսիք են Մաքս Մյուլլերը, հրապարակավ շեշտեցին, որ այդ նամակների բովանդակությունը բուդդայական չէին եւ Բլավատսկայան ինքը չի սիրում այս ապակողմնորոշիչ անունը: Գրքի հրապարակումից ի վեր բազմաթիվ վիճաբանություններ են եղել նամակների իսկության վերաբերյալ, ընդ որում ոմանք պնդել են, որ դրանք գրվել են Բլավատսկայայի կողմից, իսկ մյուսները կարծել են, որ դրանք գրվել են առանձին մարդկանց կողմից: Ոմանք ասել են՝ «ոչ մի կասկած չի կարող լինել, որ Հելենան իրենց հեղինակն է եղել»:
Թեոսոֆիան տարածված չէր ինչպես քրիստոնյա միսիոներների, այնպես էլ բրիտանական կառավարության շրջանում, քանի որ հնդկական անգլալեզու մամուլը գրեթե հավասարապես բացասաբար էր վերաբերվում հասարակությանը: Այնուամենայնիվ, խումբը հայտնի դարձավ, եւ նրա մասնաճյուղերը ստեղծվեցին ամբողջ երկրում: Մինչ Բլավատսկայան ընդգծում էր իր աճը բնիկ հնդկական բնակչության շրջանում, այլ ոչ թե բրիտանական վերնախավի շրջանում, նա տեղափոխվում է հարմարավետ ամառանոց Բրիչ Քենդիում գտնվող Բոմբեյի էլիտար արվարձանում, որը, նրա խոսքով, ավելի մատչելի էր արեւմտյան այցելուների համար: Օլքոթը որոշեց ստեղծել Բուդդայական ուսմունքի հիմնադրամ, որպեսզի պայքարի Ցեյլոնում քրիստոնեության տարածման դեմ եւ խրախուսի բուդդայականության հանդեպ հետաքրքությունհ: Չնայած Բլավատսկայան ի սկզբանե դեմ է արտահայտվել այդ գաղափարին՝ հայտարարելով, որ վարպետները նրան հավանություն չեն տա, Օլքոթի նախագիծը հաջող է եղել, եւ նա փոխել է իր կարծիքը:
Բլավատսկայան ախտորոշել է «Բրայթի հիվանդությունը», եւ հույս ունենալով, որ եղանակը ավելի բարենպաստ կլինի իր վիճակի համար, նա ընդունել է հասարակության Մադրասի բաժանմունքի առաջարկը տեղափոխվել իրենց քաղաք: Սակայն 1882 թվականի նոյեմբերին ընկերությունը ձեռք է բերել Ադյարայում գտնվող կալվածք, որը դարձել է նրանց մշտական կենտրոնակայանը; մի քանի սենյակ հատկացվել է Բլավատսկայային, որը տեղափոխվել է նրանց մոտ դեկտեմբերին: Նա շարունակում էր ճամփորդել սուբկոնտինենտով՝ պնդելով, որ այնուհետեւ որոշ ժամանակ է անցկացրել Սիկքիմում եւ Տիբեթում, որտեղ մի քանի օրվա ընթացքում այցելել է իր ուսուցչին՝ Աշրամին: Քանի որ նրա առողջությունը վատացել է, նա համաձայնել է Օլքոթին ուղեկցել Մեծ Բրիտանիա իր ուղեւորության ժամանակ, որտեղ նա մտադիր էր հանդես գալ ի պաշտպանություն ցեյլոնյան բուդդիզմի եւ լուծել Լոնդոնի հասարակության ստերի խնդիրները:
1883 թվականի մարտին Ֆրանսիայի Մարսել քաղաքում նա որոշ ժամանակ անցկացնում Նիցցայում՝ կոմսուհու Քեյթնեսի (Ջեյմս Սինքլերի այրու՝ 14-րդ Կոմս Քեյթնեսի) թեոսոֆիկ հասարակության ֆրանսիական բաժանմունքի հիմնադրի հետ, որի հետ շարունակել է իր ճանապարհը դեպի Փարիզ: Լոնդոնում նա հայտնվել է օթյակի ժողովում, որտեղ փորձել է ճնշել մի կողմից Սիննետտի եւ մյուս կողմից Աննա Քինգսֆորդի եւ Էդվարդ Մեյթլենդի միջեւ ծագած վեճերը: Չբավարարված Քինգսֆորդը, որին Բլավատսկայան համարում էր «անտանելի սնոբիստ կին» Կաղապար:Spnd— նրանք բաժանվեցին թեոսոֆիկ հասարակությունից, կազմավորեցին հերմետիկ հասարակություն: Լոնդոնում Բլավատսկայան կապ է հաստատել հոգեկան հետազոտությունների ընկերության (SPR) հետ Ֆրեդերիկ Վ.Հ. Մայերսի միջոցով: Նա կատարել է իր եւ պարանորմալ ունակությունների հետազոտություն անցկացնելու իրենց խնդրանքը, որը նա պնդում էր, որ ունի, թեեւ չի տպավորվել կազմակերպության կողմից եւ ծաղրում էր այն «ուրվականների ուսումնասիրության հասարակություն»:
Երբ Բլավատսկայան հայտնվեց Եվրոպայում, հասարակության կենտրոնակայանում անկարգություններ սկսվեցին, որոնք հայտնի դարձան որպես Կուլոնի գործ: Ընկերության վերահսկիչ խորհուրդը Էմմա Կուլոմբին մեղադրել է սեփական նպատակների համար իրենց միջոցներն ապօրինի յուրացնելու մեջ եւ խնդրել նրան լքել իրենց կենտրոնը: Նա եւ նրա ամուսինը հրաժարվել են շանտաժի ենթարկել հասարակությանը այն նամակներով, որոնք, ինչպես պնդում էին, գրվել են Բլավատսկայայի կողմից եւ որոնք ապացուցել են, որ իր պարանորմալ ունակությունները կեղծ են եղել: Հասարակությունը հրաժարվել է վճարել նրանց եւ արտաքսել նրանց իրենց տներից, որից հետո ամուսինները դիմել են Մադրասի քրիստոնեական քոլեջի ամսագիր, որը հրապարակել է Բլավատսկայայի ենթադրյալ խարդախության բացահայտումը, օգտագործելով որպես Կուլոնի հաստատման հիմք: Այս պատմությունը գրավել է միջազգային ուշադրությունը եւ տեղ գտել Լոնդոնի «Թայմս» ամսագրում: Ի պատասխան դրան՝ 1884 թվականի նոյեմբերին Բլավատսկայան ուղեւորվեց Կահիրե, որտեղ թեոսոֆ Չարլզ Ուեբստեր Լեդբիտերի հետ բացասական տեղեկատվություն էր փնտրում Էմմա Կուլոմբի մասին՝ իր համար բացահայտելով շորթման եւ հանցավորության ենթադրյալ նախկին պատմության տեղեկությունները: Ներքին հասարակությունը մեծապես տուժել է Կուլոնի գործից, թեեւ եւ նա, եւ Բլավատսկայան մնացին հայտնի Հնդկաստանում:
Վերջին տարիները Եվրոպայում՝ 1885-1891 թվականներ
Առողջության վատթարացումը Բլավատսկայային դրդել է մտածել Եվրոպայի ավելի մեղմ կլիմային վերադառնալու մասին, եւ հրաժարվելով ընկերության թղթակցի քարտուղարի պաշտոնից, նա լքել Է Հնդկաստանը 1885 թվականի մարտին: 1885 թվականին Թեոսոֆիկ հասարակությունը բուռն աճ էր ապրում. ամբողջ աշխարհում արտոնագրվել էր 121 օթյակ, որոնցից 106-ը գտնվում էին Հնդկաստանում, Բիրմայում եւ Ցեյլոնում : Ի սկզբանե ամեն օթյակը արտոնագրվել է անմիջապես Ադյարի շտաբ-բնակարանից, եւ նրա անդամները քվեարկության միջոցով ժողովրդավարական որոշումներ են կայացրել: Սակայն, հետագա տարիներին օթյակները կազմակերպվել են ազգային ստորաբաժանումների կողմից՝ իրենց սեփական կառավարող խորհուրդներով, ինչը հանգեցրել է կառավարման տարբեր մակարդակների միջեւ լարվածության առաջացմանը:
Բնակություն հաստատելով Նեապոլում, Իտալիայում, 1885 թվականի ապրիլին, նա սկսեց ապրել մի փոքր հասարակական կենսաթոշակով եւ շարունակեց աշխատել իր հաջորդ «գաղտնի վարդապետությունը» գրքի վրա: Այնուհետեւ նա տեղափոխվել է Վյուրցբուրգ, Բավարիայի թագավորության, որտեղ նա այցելել է Շվեդացի թեոսոֆ, Կոնստաս Ոչտմեյստերին, ով դարձել է իր մշտական ուղեկիցը ողջ մնացած կյանքի ընթացքում: 1885 թվականի դեկտեմբերին SPR - ը հրապարակեց իր զեկույցը Բլավատսկայայի եւ նրա ենթադրյալ ֆենոմենների մասին, որի հեղինակը Ռիչարդ Հոջսոնն էր: Իր զեկույցում Հոջսոնը Բլավատսկայային մեղադրել է Ռուսաստանի կառավարության օգտին լրտեսության մեջ, իսկ հետո նրան մեղադրել է պարանորմալ երեւույթների կեղծման մեջ՝ գլխավորապես Կուլոնի պնդումների հիման վրա: Այս զեկույցը մեծ լարվածություն է առաջացրել հասարակության մեջ, եւ Բլավատսկայայի շատ հետեւորդներ, այդ թվում՝ Բաբաջին եւ Սուբբա Ռոուն, դատապարտել են նրան եւ դրա պատճառով դուրս են եկել կազմակերպությունից:
For our own part, we regard [Blavatsky] neither as the mouthpiece of hidden seers, nor as a mere vulgar adventuress; we think that she has achieved a title to permanent remembrance as one of the most accomplished, ingenious, and interesting imposters in history.
—The statement of the Society for Psychical Research on the basis of the Hodgson Report.
Բլավատսկայան ցանկացել է դատի տալ իրեն մեղադրողներին, թեեւ Օլքոթը խորհուրդ չի տվել դա անել՝ կարծելով, որ շրջապատի հրապարակայնությունը վնաս կհասցնի հասարակությանը: Մասնավոր նամակներում Բլավատսկայան թեթեւացնում էր այն փաստը, որ քննադատությունը կենտրոնացած էր դրա վրա, եւ որ վարպետների ինքնությունը հրապարակայնորեն չի բացահայտվել: Դրանից հետո տասնամյակներ շարունակ թեոսոֆները քննադատում էին Հոջսոնի մեթոդաբանությունը՝ պնդելով, որ նա մտադիր էր հերքել եւ հարձակվել Բլավատկայայի վրա, այլ ոչ թե անաչառ վերլուծություն կատարել նրա պնդումների եւ ունակությունների վերաբերյալ: 1986 թվականին SPR-ը խոստովանել է, որ դա իսկապես այդպես է, եւ հրաժարվել է զեկույցի եզրակացություններից: Սակայն Ջոնսոնը նկատել է. «թեոսոֆները դա վերագնահատել են որպես լիակատար արդարացում, թեեւ իրականում Հոջսոնի բարձրացրած շատ հարցեր անպատասխան են մնում:»
1886 թվականին, երբ նա արդեն գրեթե գամված էր հաշմանդամի սայլակին, Բլավատսկայան տեղափոխվեց բելգիական Օստենդե, որտեղ նրան այցելում էին թեոսոֆներ ամբողջ Եվրոպայից: Ի լրումն իր կենսաթոշակի, նա հիմնադրել է մի փոքր ձեռնարկություն: Նա հաղորդագրություններ է ստացել Լոնդոնի հասարակության օթյակի անդամներից, որոնք դժգոհ էին, որ Սիննեթը ղեկավարում է այն; նրանք կարծում էին, որ նա կենտրոնացել է բարձրագույն դասի աջակցության վրա, այլ ոչ թե հասարակության մեջ թեոսոֆիայի տարածման խթանման վրա, ինչի հետ Բլավատսկայան համաձայն էր: Նա Լոնդոն Է ժամանել 1887 թվականի մայիսին՝ սկզբում կանգ առնելով թեոսոֆ Մեյբլ Քոլինզի տանը՝ վերին Նորվուդում: Սեպտեմբերին նա տեղափոխվել է Հոլլանդ պարկ, որտեղ ապրել են նրա գործընկերները՝ թեոսոֆ Բերտրամ Քեյթլին եւ նրա զարմիկ Արչիբալդ Քեյթլին:
Լոնդոնում նա հիմնադրեց Բլավատսկայայի օթյակը որպես Սիննետի մրցակից՝ քչացնելով նրա անդամների քանակը: Հինգշաբթի երեկոյան Քեյթելների տանը տեղի են ունեցել օթյակի ժողովներ, որտեղ Բլավատսկայան նույնպես ողջունել է բազմաթիվ այցելուների, այդ թվում օկուլտիստ եւ բանաստեղծ Վ.Բ. Յեյթսին: 1889 թվականի նոյեմբերին նրան այցելել էր հնդիկ փաստաբան Մահաթմա Գանդին, որը Քեյթելների հետ ուսումնասիրել էր Բհագավադ Գիտան: Նա 1891 թվականի մարտին դարձավ Բլավատսկայայի ասոցացիայի անդամ եւ իր ողջ կյանքի ընթացքում ընդգծեց սերտ կապը թեոսոֆիայի եւ հինդուիզմի միջեւ: 1888 թվականին Բլավատսկայան հիմնադրեց թեոսոֆական հասարակության էզոթերիկ բաժինը, մի խումբ, որն ամբողջությամբ վերահսկվում էր նրա կողմից, որտեղ թույլատրվում էին միայն նրանք, ովքեր որոշակի փորձություններ էին անցել: Նա այն սահմանել է որպես «ճշմարիտ թեոսոֆների» վայր, որոնք կենտրոնանալու են համակարգի փիլիսոփայության վրա, այլ ոչ թե փորձ են արել պարանորմալ երեւույթների ստեղծման հետ:
Լոնդոնում Բլավատսկայան հիմնադրել է ամսագիրը՝ անվանելով այն «Լյուցիֆեր»: Այս թեոսոֆիկ պարբերականում նա ձգտում էր ամբողջությամբ անտեսել պարանորմալ երեւույթների մասին պնդումները եւ դրա փոխարեն կենտրոնանալ փիլիսոփայական գաղափարների քննարկման վրա: Բլավատսկայան նաեւ ավարտել է գրել «Գաղտնի դոկտրին»-ը, որն այնուհետեւ խմբագրվել է Քեյթելիի կողմից: Քանի որ մոտավորապես 1500 էջանոց աշխատություն հրատարակել ցանկացող կոմերցիոն հրատարակչություն չգտնվեց, Բլավատսկայան հիմնեց Թեոսոֆական հրատարակչական ընկերությունը, որն այդ աշխատությունը թողարկեց երկու հատորով, որոնցից առաջինը լույս տեսավ 1888 թվականի հոկտեմբերին, իսկ երկրորդը՝ 1889 թվականի հունվարին: Բլավատսկայան պնդում էր, որ այս գիրքը իրենից ներկայացնում է իր մեկնաբանությունը «Ձյանի գրքի» վերաբերյալ, որը գրված է Սենզարի լեզվով, որը նա սովորել է Տիբեթում սովորելու ժամանակ: Բուդոլոգ Ռեյգլը պնդում է, որ նա ճանաչել է Կիո-թե գիրքը, այդ թվում նաեւ «Ձյանի գիրքը» առաջին հատորում, ինչպես նաեւ Թանթրա բաժինը տիբեթյան բուդդայական քանոնի համաձայն: Սակայն բուդդիզմի գիտնականների մեծամասնությունը, ովքեր ուսումնասիրել են «գաղտնի Դոկտրին»-ը, եկել են այն եզրակացության, որ «ձյանի գիրք» - ի նման տեքստ գոյություն չի ունեցել, եւ որ դրա փոխարեն այն Բլավատսկայայի հորինված ստեղծագործությունն էր: Այս գրքում Բլավատսկայան ներկայացրեց իր տիեզերական գաղափարները, թե ինչպես է առաջացել տիեզերքը, մոլորակները եւ մարդկային ցեղը: Նա նաեւ քննարկել է իր տեսակետները մարդու եւ նրա հոգու վրա, դրանով իսկ լուծելով մահվանից հետո կյանքի հետ կապված հարցերը: Այս երկու հատորանոց գիրքը գրախոսվել է սոցիալական ռեֆորմատոր Աննի Բեզանտի "Փել-Մել Գազետ" - ի համար, որի տպավորության տակ Բեզանտը հանդիպել է Բլավատսկայային եւ միացել թեոսոֆամին: 1890 թվականի օգոստոսին Բլավատսկայան տեղափոխվել է Բեզանտայի մեծ տուն՝ Սենտ Ջոնս Վուդում:
Նա Բեզանտային նշանակել է օթյակի նոր ղեկավար, իսկ 1890 թվականի հուլիսին բացել է նոր եվրոպական շտաբ-բնակարան Թեոսոֆիկ հասարակության համար Բեզանտայի տանը: Այնտեղ նա գրել է գիրք, որը պարունակում է հարցեր եւ համապատասխան պատասխաններ, թեոսոֆիայի բանալին: Դրան հաջորդեց «լուռ ձայնը», աղոթքի կարճ տեքստը, որը, ինչպես նա պնդում էր, հիմնված էր Սենզարի տեքստի վրա, որը հայտնի է որպես «ոսկե պատվիրանների գիրք»: Ինչպես «գաղտնի դոկտրին»-ի դեպքում, բուդդիզմի գիտնականների մեծամասնությունը կասկածում էր, որ այս վերջին տեքստը իսկական տիբեթյան բուդդայական փաստաթուղթ էր: Ամերիկյան «Արեւը» թերթը 1890 թվականի հուլիսին հոդված է հրապարակել, որը հիմնված է ընկերության նախկին անդամ Էլիոթ Քուեսի տրամադրած տեղեկատվության վրա: Բլավատսկայան թերթի դեմ հայց է ներկայացրել զրպարտության համար, եւ նրանք հրապարակայնորեն հրաժարվել են իրենց մեղադրանքներից 1892-ի սեպտեմբերին: Այդ ձմռանը Մեծ Բրիտանիան խոցեց գրիպի համաճարակը, եւ Բլավատսկայան վարակվեց այդ վիրուսով; դա նրա մահվան պատճառ դարձավ 1891 թվականի մայիսի 8-ին՝ Բեզանտի տանը: Այդ ժամանակից ի վեր այդ օրը սկսել են նշել թեոսոֆները որպես սպիտակ լոտոսի օր: Նրա մարմինը դիակիզվել էր մայիսի 11-ին Ուոքինգի դիակիզարանում:
Անձնական կյանք
Blavatsky talked incessantly in a guttural voice, sometimes wittily and sometimes crudely. She was indifferent to sex yet frank and open about it; fonder of animals than of people; welcoming, unpretentious, scandalous, capricious and rather noisy. She was also humorous, vulgar, impulsive and warm-hearted, and didn't give a hoot for anyone or anything.
—Biographer Peter Washington, 1993.
Կենսագիր Պիտեր Վաշինգտոնը Բլավատսկայային նկարագրել է որպես «ցածր, լի, ուժեղ ձեռքերով, մի քանի կզակներով, անկանոն մազերով, վճռական բերանով եւ մեծ, թեթեւակի ուռուցիկ աչքերով»: Նա ուներ բնորոշ կապույտ աչքերը, եւ նա իր ամբողջ կյանքում ավել քաշ է ունեցել: Կենսագիր Մարիոն-ի խոսքով՝ «Բլավատսկայայի ընդհանուր տեսքը աննկարագրելի էր»: Ավելի ուշ կյանքում հայտնի է դառնում, որ նա հագնում է ազատ հագուստ, եւ կրում է բազմաթիվ մատանիներ: Նա եղել է ընչաքաղց ծխող իր ողջ կյանքի ընթացքում: Նա ապրում էր հասարակ, եւ նրա հետեւորդները հավատում էին, որ նա հրաժարվում է ընդունել գումար իր ուսմունքների տարածման դիմաց: Բլավատսկայան նախընտրում էր, որ իրեն ճանաչեն «HPB» հապավման ներքո, մականունով, որն իր բազմաթիվ ընկերների կողմից օգտագործվել է, որն առաջին անգամ մշակվել է Օլքոթի կողմից: Նա խուսափում էր սոցիալական գործառույթներից եւ արհամարհում սոցիալական պարտավորությունները: Նա խոսում էր ռուսերեն, վրացերեն, անգլերեն, ֆրանսերեն, իտալերեն, արաբերեն եւ սանսկրիտ:
ԱԳՆ-ն նրան անվանում էր «էքսցենտրիկ, ոչ մի կանոնների չենթարկվող, բացի սեփական օրենքներից», որը «ամբողջովին անտեսեց բարոյականության վիկտորիանական օրենսգիրքը»: ԱԳՆ-ն կարծում էր, որ Բլավատսկայան իրեն ընկալում էր որպես Մեսիական դեմք, որի նպատակն էր փրկել աշխարհը՝ առաջ մղելով թեոսոֆիան: Լախմանը պնդել է, որ Բլավատսկայան դրսեւորել է այն, ինչ նա անվանել է «բնավորության ռուսական գծեր — ինտենսիվ նվիրվածությունը հոգեւոր ճշմարտության հետ համատեղ»: Վաշինգտոնը կարծիք է հայտնել, որ նա «համոզիչ հեքիաթասաց էր, որը կարող էր հրապուրել մյուսներին», թեեւ նշել է, որ նա նույնպես «եսակենտրոն էր եւ եսասեր»: ԱԳՆ-ի համար Բլավատսկայան ուներ «կենդանի երեւակայություն» եւ «ստի հակվածություն»: Գոդվինը նշել է, որ Բլավատսկայան «սարսափելի բնավորություն» ուներ: Կրոնագետ գիտնական Բրյուս Ֆ. Քամբելը նշել է, որ նա եղել է «կամային, անկախ երեխա», եւ որ իր մանկության խիստ պայմանները կարող են հանգեցնել նրան, որ «դժվար էր վերահսկել իր բնավորությունը»: Նրա կարծիքով՝ այն իրենից ներկայացնում էր «արքետիպիկ խարիզմատիկ առաջնորդ»: Մարդաբան Լեո Քլեյնը պնդում էր, որ Բլավատսկայայի անխոնջությունն ու էներգիան զարմանալի էին: Ինդոլոգ Ալեքսանդր Սենկեվիչը պնդում էր, որ Բլավատսկայայի խարիզման ազդեցություն է ունեցել Չարլզ Մեսիի եւ Սթեյնթոն Մոզեսի վրա:
Բլավատսկայայի սեռական կյանքը վիճաբանության առարկա էր. շատ կենսագիրներ կարծում էին, որ նա կուսակրոն է մնացել իր ողջ կյանքի ընթացքում, իսկ Վաշինգտոնը կարծում էր, որ նա «ատում էր սեքսը իր կրքի հետ»: Ավելի ուշ նա հայտարարել է, որ կույս է եղել, թեեւ իր կյանքի ընթացքում ամուսնացել է երկու տղամարդու հետ: Իր գոյության առաջին տարիներին Թեոսոֆիկ հասարակությունը խրախուսում էր անամոթությունը նույնիսկ ամուսնության մեջ: Ոմանք ենթադրում էին, որ նա կարող էր լինել լեսբուհի կամ տրանսվեստիտ, վաղ հաղորդագրությունների պատճառով, որտեղ նա ճանապարհորդում էր տղամարդկանց հագուստով: ԱԳՆ-ն կարծում էր, որ Բլավատսկայան հազվադեպ բացառություններով, «արհամարհանքով» էր վերաբերվում այլ կանանց, ենթադրելով, որ թեեւ դա կարող էր լինել ընդհանուր հասարակական կնատյացության արդյունք, դա կարող էր նշանակել, որ Բլավատսկայան արհավարհվել է մեկ այլ կնոջ կողմից:
Սոցիալ-քաղաքական համոզմունքներ
Գոդվինը ենթադրել է, որ Բլավատսկայայի կյանքի աշխատանքը «ոչ միայն հոգեւոր, այլեւ սոցիալ-իդեալիստական եւ կատաղի քաղաքական» էր: Նա ենթադրել է, որ իր «զգացմունքային վառելիքը մասամբ եղել է հալածանքի հանդեպ ատելությունը», որն առաջացել է կամ քրիստոնեության ինտելեկտուալ տիրապետությունից, կամ բրիտանական իմպերիալիզմից: Եվ հակառակը՝ ԱԳՆ-ն Բլավատսկայային «հիմնականում ոչ քաղաքական անձ» էր համարում:
Բլավատսկայայի սոցիալական եւ քաղաքական համոզմունքները, ինչպես նաեւ շատ ավելին իր կյանքում, միշտ չէ, որ հետեւողական են, թեեւ արտացոլում են այն, ինչ նա զգում էր, որ կարող է բացահայտել ավելի լայն տեսլականը: Դա եղել է ավելի քան որեւէ այլ բան, իրավահաջորդության բնիկ ցեղերի տեսլականը: Ոգեշնչված Էվոլյուցիայի մասին վերջին խոցային վեճերից, դրանք նաեւ դինամիկ, էմերջենտ ուժեր են: Հերի Լախմանը գրել է. «թեեւ քիչ պատմաբաններ ուշադրություն են դարձրել դրան, «բացահայտված Իզիդան» (1877) գրքում Բլավատսկայան ներկայացրել է առաջին խոշոր մտավորականությանը, այլ ոչ թե կրոնական-էվոլյուցիայի քննադատությունը: Բլավատսկայան պնդում էր, որ դարվինիզմը բացատրում է մարդու ֆիզիկական էվոլյուցիան, մինչդեռ հոգեւորությունը հետեւում է զարգացման մեկ այլ սխեմայի:
Կրոնագետ-գիտնական Օլավ Համերը նշել է, որ «հազվադեպ դեպքերում» Բլավատսկայայի ստեղծագործությունները «բացահայտ ռասիստական են», հավելելով, որ իր հակասեմիտիզմը «բխում է հուդայականության՝ որպես քրիստոնեության աղբյուրի անհաջող դիրքից» եւ վկայակոչում է «այն ուժեղ հակակրանքը, որը նա զգացել է քրիստոնեության նկատմամբ»: Նա գրել է, որ «բուդդայականությունը, որը կառուցվել է բացառապես ֆալիքական պաշտամունքի վրա, դարձել է Ասիայի հավատներից մեկը եւ եղել է աստվածաբանական կրոն, որը ատելություն եւ չարություն է տարածել մարդկանց նկատմամբ: Նա նաեւ հայտարարել է, որ հրեաները «հոգեւորության մեջ են ծնվել»:
Միեւնույն ժամանակ, մենք պետք է նշենք Կաբբալայի Հրեական առեղծվածային համակարգի լայն օգտագործումը, թեեւ նա կարծում էր, որ իր ծագումը ավելի վաղ էր, քան Պատմական հուդաիզմը: Հենրի Սթիլ Օլքոթը «հին օրագիր թերթերը, առաջին շարքը» գրքում պատմում է «առեղծվածային հրեական բժշկի» մասին, որը երեսուն տարի շարունակ Քաբբալին խորապես ուսումնասիրել է, քննարկել է նրան Բլավատսկու հետ երկարատեւ զրույցներում եւ հաղորդվում է, որ չնայած իր խորը ուսումնասիրություններին, «նա չի բացահայտել այն իրական արժեքները, որոնք նա կարդացել է որոշ տեքստերում եւ որոնք լուսավորել են նրանց սուրբ լույսով: «{Հենրի Օլքոթ, Հին Օրագիր Թերթ, Առաջին Շարքը, Ադյար, Մադրաս, Հնդկաստան: Թեոսոֆիկ հրատարակչություն, 1941, էջ.477»: «Մենք նույնպես չպետք է ստիպենք հրեաներին ապաշխարել իրենց հայրերի համար: Մենք պետք է ապաշխարենք»: . . Որքան ճշմարիտ ու ազնիվ էին նրանք իրենց նախնիների հավատքի համար՝ սատանայական հալածանքների ներքո: . . Հրեաները մնում են, ըստ էության, միասնական: Նույնիսկ նրանց կարծիքները չեն ոչնչացնել իրենց միասնությունը: «{Blavatsky, Isis Unveiled, Vol. II. Wheaton, IL: Theosophical Publishing House, n 1972, p. 526}»:
Ինչ վերաբերում է քրիստոնեությանը, ապա նրա գլխավոր հակակրանքը կապված էր հռոմեական կաթոլիկության եւ միսիոներական բողոքականության հետ: Նա լավ հարաբերություններ ուներ որոշ լիբերալ բողոքականների հետ, եւ նա այնքան էլ չէր քննադատում իր բնական Արեւելյան ուղղափառությունը: «Բացահայտված Իսիդան» գրքում նա լավ էր արտահայտվում Հիսուսի մասին որպես մի մարդու, ով, չնայած «աղքատ, անհայտ հրեա ատաղձագործ» էր եւ «աշխարհիկ վարվելաձեւի վարպետ չէր», այնուամենայնիվ, դարձավ մեծ բարեփոխիչ, ով ուսուցանեց «վեհ բարոյական օրենսգիրք», ինչպես Պողոսը եւ եկեղեցուն նվիրված մի շարք այլ հայրեր, որը կարող էր ուսուցանել եւ կիրառել հին իմաստությունը ժամանակի եւ վայրի վերաբերյալ: {Blavatsky, Isis Unveiled, Vol. II, 148-50, 562} Նա նաեւ շատ է կիրառել գնոստիցիզմը, որը ավելի ճանաչված է եղել որպես վաղ քրիստոնեության:
Ինչ վերաբերում է ֆիզիկական ցեղերի, ապա նա գրել է, որ աֆրիկացիները, Ավստրալիայի բնիկները եւ Հարավային ծովի կղզիների բնակիչները զիջում են եվրոպացիներին, պնդելով, որ «մարդկության ստորին Ներկայացուցիչների մոնադները («նեղ» վայրի Հարավային ծովի կղզիների բնակիչները, Աֆրիկացիները, ավստրալիացիները) ոչ մի կարմա չունեն աշխատելու համար, երբ նրանք առաջին անգամ ծնվել են, նրանք ավելի արտոնյալ են եղել: Նա Ավստրալիայի աբորիգեններին անվանում էր «կիսատ-պռատ»: Սակայն, դա անհրաժեշտ է նաեւ հաշվի առնել դինամիկ, էվոլյուցիոն բնույթը ցեղերի վերաբերյալ: «Գաղտնի դոկտրինում» այն բավական ուրախորեն կանխորոշում է, որ «եթե վաղը Եվրոպայի մայրցամաքը վերանա, իսկ դրա փոխարեն այլ հողեր հայտնվեն, եւ եթե աֆրիկյան ցեղերը բաժանվեն եւ ցրվեն երկրի երեսին, ապա նրանք մոտավորապես հարյուր հազար տարի հետո կկազմեն քաղաքակիրթ բնակչության հիմնական զանգվածը: Այսպիսով, պատճառը, որով պայմանավորված է մարդկության տարանջատումը բարձրագույն եւ ստորին խմբերի, ընկնում է երկրի վրա, եւ դառնում է մոլորություն»: {Բլավատսկայա, գաղտնի դոկտրին, Տ. II: Ադյար, Մադրաս, Հնդկաստան: Թեոսոֆիկ հրատարակչություն, 1993, էջ.}: Հենց 1886 թվականին, «գաղտնի վարդապետության» հայտնվելուց երկու տարի առաջ եւ Բլավատսկայայի մահվանից հինգ տարի առաջ, Թեոսոֆական հասարակության գլխավոր խորհուրդն ընդունեց հասարակության երեք նպատակներից առաջինը՝ «մարդկության համընդհանուր եղբայրության հիմքում ձեւավորելն առանց ռասայի, դավանանքի կամ մաշկի գույնի տարբերության»: 1888 թվականին առանց սեռի կամ կաստայի տարբերության ավելացվել է:
Տեսություններ եւ դոկտրիններ
Միդի խոսքերով Բլավատսկայան հավաքում էր իր դոկտրինաներն ու տեորիաները աստիրճանաբար, մաս առ մաս: Բլավատսկայան պնդում էր, որ այս Թեոսոֆյան դոկտրինաները իր սեփական գլուտերը չեն եղել, այլ հասել են գաղտնի հոգեւոր ադեպտների եղբայրությունից, որոնց նա կոչում էր «Վարպետներ» կամ «Մահատմաներ»:
Թեոսոֆիա, Վարպետներ ու «Հին իմաստություն»
Բլավատսկայան եղել է Թեոսոֆյան հասարակության առաջատար տեսաբանը, ով պատասխանատու է եղել «դոկտրինյան հիմքի» հաստատման համար: Մտքերը, որոնք շարադրվել են իր հրատարակած տեքստերում, հիմք են հանդիսանում Թեոսոֆյան հասարակության ու ավելի մեծ շարժման ատաջացման համար: Բլավատսկայայի Թեոսոֆյան մտքերը եղել են օկուլտիզմի ձեւերից մեկը: Նա միացել է արեւմտյան էզոթերզմի մտքի հակաքրիստոնեական շարժմանը, որը առանձնացնում էր հնագույն ունիվերսալ «օկուլտային գիտության» գաղափարը, որը պիտի վերածնվի: Բլավատսկայան պնդում էր, Թեոսոֆյան տեսությունները նրան են փոխանցվել ադեպտների կողմից, որոնք բնակվում էին աշխարհի տարբեր ծայրերում:
Իրականում, Բլավատսկայայի թեոսոֆյան հիմնական կոնցեպցիան այն է, որ գոյություն ունի «իմաստության հնագույն կրոն», որը երբեւէ գտնվել է ամբողջ աշխարհով եւ որը հայընի է եղել տարբեր հին գործիչներին, ինչպիսիք են հույն փիլիսոփա Պլատոնն ու հին Հինդու իմաստունները:
Բլավատսկայան կապել է այս հնագույն իմաստության կրոնը հերմետիկ փիլիսոփայության հետ, աշխարհայացք, ըստ որի ամեն ինչ տիեզերքում նույնացվում է Աստվածագլխի էմանացիայի հետ: Բլավատսկայան կարծում էր, որ բոլոր համաշխարհային կրոնները զարգացել են այս նախնական գլոբալ հավատքից:
Բլավատսկայան հասկանում էր իր թեոսոֆիան որպես ուշ անտիկ շրջանի փիլիսոփաների ժառանգորդ, որոնք նույնպես հերմետիկ փիլիսոփայություն ընդունեցին: Բլավատսկայան պնդում էր, որ Եվրոպայում քրիստոնեության պատճառով այս կախարդական ավանդույթը կորել է, սակայն այն պահպանվել է Հնդկաստանում եւ Աֆրիկայում փոփոխված ձեւով, նպաստելով պատմողական ինքնագիտակցության կախարդական հիասթափությանը: Իր հերթին, Բլավատսկայան կարծում էր, որ "իմաստության հինավուրց կրոնի" Թեոսոֆիկ շարժման վերածնունդը կհանգեցնի դրա տարածմանը ողջ աշխարհում՝ ստվերելով համաշխարհային կրոնները:
Այսպիսով, բերելով այս փիլիսոփայական գաղափարները մարդկությանը, Բլավատսկայան իրեն համարում էր Մեսիական գործիչ:
Գուդրիկ-Կլարկին համաձայն Թեոսոֆյան հասարակությունը «տարածում էր բարդ փիլիսոփայական դոկտրինա է, որը ներառում է կոսմոգոնիան, Տիեզերքի մակրոկոսմը, հոգեւոր հիերարխիաներն ու միջանկյալ արարածները, ընդ որում վերջինները համապատասխանում էին մարդու միկրոկոսմի հիերարխիական հայեցակարգին:
Պաշտոնապես հասարակությունը հիմնվում էր այս 3 հինական նպատակների վրա՝
1. Ձեւավորել համընդհանուր եղբայրության ու մարդկության առանցքը առանց տարբերակելու ըստ ռասայի, կրոնական դավանանքի, սեռի, կաստայի կամ մաշկի գույնի:
2. Խրախուսել համեմատական կրոնագիտության, փիլիսոփայության եւ գիտության ուսումնասիրությունը:
3. Ուսումնասիրել բնության անբացատրելի օրենքներն ու մարդու մեջ թաքնված անբացատրելի ուժերը:
Վաշինգտոնը կարծում էր, որ այս երեք պատվիրանների նպատակն է՝ բերել «մարդու մեջ թաքնված ուժերի բացահայտմանը գիտության, փիլիսոփայության եւ կրոնի գերբնական ուսումնասիրության միջոցով, որոնք նախընտրելի ճանապարհ կլինեն դեպի սոցիալական ներդաշնակություն եւ հավասարություն, որոնք կլինեն նախատիպ, եւ, հնարավոր է, կդառնան աստվածային ներդաշնակություն»:
Նյու Յորքում ապրելով՝ Բլավատսկայան իրեն անվանում էր «բուդդայական», չնայած պաշտոնապես ընդունել է բուդդիզմը միան այն ժամանակ, երբ գտնվում էր Ցեյլոնում: Սակայն Լահմանը պնդում էր, որ նրա բուդդիզմը «չախազանց էքսցենտրիկ ու շատ քիչ ընդհանրություն ունի այնպիսի գիտնականների բուդդիզմի հետ, ինչպիսին է Մաքս Մյուլլերը: Բլավատսկայան պնդում էր, որ Բուդդան ձգտում էր վերադառնալ Վեդաների ուսմունքին ու հենց այդ պատճառով բուդդիզմն իրենից ներկայացնում էր հին բրահմանիզմի ավելի ճշգրիտ շարունակություն, քան ժամանակակից Հինդուիզմը»:
Թեեւ քննադատում է կաթոլիկությունն ու բողոքականությունը ու իր նրանց դեմ պայքարելով հանդես է եկել Ասիայում, իր ամբողջ կյանքի ընթացքում նա մնացել է բավականին բարյացկամ Ռուս Ուղղափառ եկեղեցու հանդեպ, մեկնաբանելով, որ «ռուսական եկեղեցու հավատքի հետ ես նույնիսկ չեմ համեմատի բուդդիզմը»:
Միդը հայտարարել է. «երկու բան էին ամուր կանգնած իր (Բլավատսկայա) տիեզերքի քաոսի յուրաքանչյուր տրամադրության մեջ, ու դա այն էր, որ գոյություն ունեին նրա ուոուցիչները ու որ նա չէր խաբում»:
Աստվածաբանություն, կոսմոգոնիա ու մարդկության վայր
Բլավատսկայայի աշխատություններում հավաքվել են նյութեր նեոպլատոնիզմի, վերածննդի կախարդության, Քաբբալայի եւ մասոնության վերաբերյալ, ինչպես նաեւ հին եգիպտական եւ հունա-հռոմեական դիցաբանության եւ կրոնի վերաբերյալ, որոնց միացել են Արեւելյան վարդապետությունները, որոնք վերցվել են բուդդիզմից եւ ադվայթ-վեդանտայից, որպեսզի ներկայացնեն նախապատմական ժամանակներից փոխանցված հին իմաստության գաղափարը:
Պատմաբան Նիկոլաս Գուդրիկ-Կլարկ, 2008.
Բլավատսկայան շարադրել է այն, ինչ կոչվում էր «մոնոտեիստական, իմմանենտային եւ առեղծվածային տիեզերաբանություն»: Բլավատսկայան պանթեիստ էր ու ընդգծում էր անդեմ աստվածայնության գաղափարը՝ Թեոսոֆյան Աստծուն անվանելով «Ունիվերսալ Աստվածային սկզբունք, որից ամեն ինչ բխում է, եւ ուր ամեն ինչ կլցվի գոյության մեծ ցիկլի ավարտին»: Նա արհամարհանքով էր վերաբերվում արեւմտյան աշխարհում Աստծո քրիստոնեական գաղափարին՝ անվանելով այն «հակասությունների փունջ ու տրամաբանական անհնարինություն»: Նա պնդում էր, որ տիեզերքը սկիզբ է առնում այս աստվածային սկզբունքից, երբ մատերիայի յուրաքանչյուր մասնիկ լցվում է աստվածային փայլքով: Ստորին կարգերը գալիս էին վերին կարգերից, նախքան ավելի ու ավելի խիտ դառնալը եւ դեպի աստվածային սկզբունքին ետ գնալը:
Այս տիեզերաբանությունը հայտնաբերել է ընդհանուր առանձնահառանձնահատկություններ գիտական հայտնագործությունների երկրաբանության եւ կենսաբանական էվոլյուցիային հետ, որոնք բացահայտվել են գիտական հետազոտությունների ընթացքում XIX դարում:
«Գաղտնի դոկտրինայում» Բլավատսկայան ձեւակերպեց այն համոզմունքը, որ ամենասկզբում բացարձակ ոչինչ գոյություն չուներ: Այս նախնական էությունն այնուհետեւ բաժանվեց յոթ ճառագայթների, որոնք նույնպես բանական արարածներ էին, որոնք հայտնի են որպես Dhian Chohana. այս յոթ ճառագայթները այնուհետեւ ստեղծել են Տիեզերքը, օգտագործելով էներգիան, որը կոչվում է Ֆոխատ: Երկիրը ստեղծվել եւ անցել է յոթ շրջան, որոնցից յուրաքանչյուրում ստեղծվել են տարբեր կենդանի արարածներ:
Բլավատսկայան պաշտպանում էր "բնիկ ցեղերի" գաղափարը, որոնցից յուրաքանչյուրը բաժանված էր յոթ ենթացեղի:
Բլավատսկայայի կոսմոգոնիայում առաջին բնիկ ցեղը ստեղծվել է մաքուր հոգուց ու ապրել է մայրցամաքում, որը հայտնի է որպես «հավիտենական Սուրբ Երկիր»: Երկրորդ արմատական ռասսան, հայտնի որպես հիպեբորեյցներ, նույնպես ձեւավորվել է մաքուր հոգուց ու ապրել է երկրի վրա՝ Հյուսիսային բեւեռի մոտակայքում, որտեղ այն ժամանակ կլիման մեղմ էր: Երրորդը ապրել է Լեմուրիա մայրցամաքում, որը, ինչպես պնդում էր Բլավատսկայան, պահպանվել է մինչ օրս որպես Ավստրալիա ու Ռապա-Նուին: Բլավատսկայան պնդում էր, որ Երկիր մոլորակի չորրորդ պտույտի ընթացքում, բարձրագույն էակները մոլորակ են իջել՝ մարդու ֆիզիկական մարմինների զարգացման եւ սեռերի բաժանման նպատակով: Այդ պահին հայտնվել է չորրորդ բնիկ ռասան, որն ապրում է Ատլանտիդա մայրցամաքում. նրանք ունեին ֆիզիկական մարմիններ, ինչպես նաեւ տիրապետում էին հոգեկան ունակությունների եւ զարգացած տեխնոլոգիաների: Նա պնդում էր, որ որոշ Ատլանտներ հսկաներ են եղել ու կառուցել են այնպիսի հնագույն հուշարձաններ, ինչպիսիք է Սթոունհենջը հարավային Անգլիայում, եւ որ նրանք նույնպես զուգակցվել են "էգ կենդանիների" հետ, ինչի հետեւանքով առաջացել են գորիլաներ եւ շիմպանզեներ: Ատլանտները բարոյալքված էին ու չարաշահում էին իրնցե իշխանությունն ու գիտելիքները, ինչի պատճառով Ատլանտիդան խորտակվեց, թեեւ տարբեր Ատլանտներ փրկվեցինք ու ստեղծեցին նոր հասարակություններ Եգիպտոսում եւ Ամերիկայում:
Հինգերորդ բնիկ ցեղը, որն առաջացել է, եղել են արիացիների ցեղը, որը հայտնվել է ամբողջ աշխարհում այն ժամանակ, երբ նա գրել է: Նա հավատում էր, որ հինգերորդ ցեղը գալու է փոխարինելու վեցերորդին, որի մասին կազդարարի Մայտրեյայի՝ Մահայանի բուդդայական դիցաբանության կերպարի ժամանումը: Դրա փոխարեն նա ենթադրեց, որ այն կարող է դիտվել որպես փորձ, որը Բլավատսկայան ձեւակերպել է որպես «նոր առասպել ժամանակակից դարաշրջանի համար կամ որպես մի հսկայական, գիտաֆանտաստիկ պատմություն»:
Բլավաթսկայան սովորեցրել է, որ մարդը բաղկացած է երեք առանձին մասերից՝ աստվածային կայծից, աստեղային հեղուկ մարմնից եւ ֆիզիկական մարմնից: Ավելի ուշ Բլավատսկայան հայտարարեց մարդու եւ Տիեզերքի յոթականությունը: Ըստ Բլավատսկայայի մարդը բաղկացած է յոթ մասից՝ Ատմա, Բուդդա, Մանաս, Կամա Ռուպա, Լինգա Շարիրա, Պրանան եւ Ստհուլա Շարիրա: «Բացահայտված Իզիդա» գրքում Բլավատսկայան հերքել է, որ ֆիզիկական մահից հետո մարդիկ կվերամարմնավորվեն Երկրի վրա: Սակայն այն ժամանակ, երբ նա դարձավ «Գաղտնի վարդապետության» հեղինակը, նա փոխեց իր կարծիքն այդ հարցի վերաբերյալ, հավանաբար, Հնդկաստանում անցկացրած օրերի ազդեցության տակ: Այստեղ նա պնդում էր, որ Ռեինկառնացիայի օրենքը կառավարում է կառման, իսկ մարդկության վերջնական նպատակը հոգու ազատումն է մահվան եւ վերածննդի ցիկլից:
Նա հավատում էր, որ կարմայի իմացությունը մարդկանց կապահովի բարոյական սկզբունքներին համապատասխան կյանք, պնդելով, որ այն բարոյական գործողությունների համար շատ ավելի մեծ հիմք է հանդիսանում, քան քրիստոնեական վարդապետությունը: Բլավատսկայան «Մերկացված Իզիդան» գրքում գրել է, որ սպիրիտուալիզմը «ինքնին կոմպրոմիսի հնարավոր վերջին հանգրվանն է «Կրոնների եւ նյութապաշտական փիլիսոփայությունների» միջեւ: Չնայած նա խոստովանել է, որ մոլեռանդ հավատացյալները «կույր էին մեծն անկատարության առաջ», նա գրել է, որ նման փաստը «առիթ չի տալիս կասկածելու իր իրական լինելու մեջ», եւ պնդում էր, որ Սպիրիտուալիստական մոլեռանդությունը «ինքնին ֆենոմենների իսկության եւ հնարավորության ապացույց է»:
Գուդրիկ-Քլարկը նշել է, որ Բլավատսկայայի տիեզերաբանությունը պարունակում էր Արեւմտյան էզոթերիզմի բոլոր չորս հիմնական բնութագրերը, որոնք սահմանել էր գիտնական Անտուան Ֆեյվրին: Դրանք են՝ ա) Տիեզերքի բոլոր մասերի, մակրոկոսմի եւ միկրոկոսմի միջեւ հավասարություն; բ) կենդանի բնությունը որպես բարդ, բազմաքանակ, հիերարխիկ եւ կենդանի ամբողջություն; գ) երեւակայությունը եւ միջնորդությունը միջնորդ հոգիների, խորհրդանիշների եւ մանդալի ձեւով; եւ դ) հոգու տրանսմուտացիայի փորձ մաքրման եւ վերելքի միջոցով:»
Ընդունելություն
Բլավատսկայան շատ հակասական անձնավորություն էր, եւ նրա նկատմամբ վերաբերմունքը սովորաբար բեւեռացված էր ծայրահեղ ճամբարների վրա, որոնցից մեկը առանց քննադատելու աստվածացրեց նրան որպես Սուրբ գուրույի, իսկ մյուսը լրիվ արհամարհանք արտահայտեց նրա նկամամաբ, որպես խաբեբայի: Վաշինգտոնը ենթադրում էր, որ Բլավատսկայան նման վեճ է առաջացրել, քանի որ ձգտում էր հրապարակայնության՝ չիմանալով, թե ինչպես կառավարել այն: Բլավատսկայայի համախոհները հաճախ փորձում են նրան վերագրել այն քննադատությունը, որին նա դիմակայել է, այն փաստին, որ նա հարձակվել է ինչպես Քրիստոնեական իսթեբլիշմենթի, այնպես էլ նյութապաշտական գիտական թերահավատների անձնական շահերի վրա, ավելի շուտ սա եղել է իր խարդախության եւ խաբեության արձագանքը: Այսպիսով, նրա բոլոր քննադատները մերժվում են նրա համախոհների կողմից, ովքեր ասում են, որ «իր հեղինակության վրա զրպարտությունը շնորհքի նշան է՝ ստիգմատներ, որը պիտի կրի յուրաքանչյուր մեծն տառապյալ:»
Տարբեր հեղինակներ կասկածի տակ են դրել նրա ստեղծագործությունների իսկությունը՝ վկայակոչելով ապացույցներ, որ դրանք գրեթե լիովին փոխառված են ավելի հին էզոթերիկ աղբյուրներից,հայտարարելով, որ իր պնդումը, որ գոյություն ունեն իմաստության ուսուցիչների, լիովին կեղծ է եւ մեղադրելով նրան, որ նա խաբեբա, կեղծ մեդիում եւ նամակներ կեղծող է: Նրա համախոհները պնդում էին, որ մեղադրանքների մեծ մասը փաստագրված չէր: Արեւելյան գրականության գիտնական Արթուր Լիլին հրապարակել է միստիկական շարադրություններից երկար հատվածներ, իսկ դրանց կողքին Բլավատսկայայի շարադրությունները, որոնք իբր ցուցադրում են գրագողության օրինակները, որ նա արել է «Մադամ Բլավատսկայան եւ նրա թեոսոֆիան» գրքում: Լիլին նաեւ վերլուծել է Մահաթմայի նամակները եւ պնդում էր, որ դրանք գրվել են Բլավատսկայայի կողմից՝ հիմնվելով արտահայտման եւ ուղղագրության որոշ առանձնահատկությունների վրա:
Ավանդությունների համախոս Ռենե Գենոնը գրել է թեոսոֆիայի մանրամասն քննադատություն, որում նա պնդում էր, որ Բլավատսկայան իր բոլոր գիտելիքները ստացել է բնական ճանապարհով՝ տարբեր գրքերից, այլ ոչ թե որեւէ գերբնական վարպետներից: Կարլ Յունգը մոլեգնաբար քննադատում էր նրա աշխատանքը: Ագեհանանդա Բհարատին ժխտում էր Բլավատսկայայի շարադրությունները, անվանելով դիանք «սարսափելի անհեթեթությունների եւ անիմաստ էզոթերիկայի բեղուն գյուտերի ձեռնաեմարտ»: Միրչա Էլիադեն ենթադրել է, որ հոգեւոր էվոլյուցիայի նրա տեսությունը հակասում է Արեւելյան ավանդույթի ողջ ոգուն, որը «հենց հոգեւոր կյանքի հակահեղափոխական հայեցակարգն է»: Նրա մահից հետո էլ Բլավատսկայային շարունակում էին մեղադրել պարանորմալ երեւույթներ ստեղծելու մեջ այնպիսի թերահավատներ, ինչպիսիք են Ջոն Նեվիլ Մասկելայնը, Ռոբերտ Թոդ Քերոլը եւ Ջեյմս Ռենդին:
Կրոնագետ-գիտնական Մարկ Բեւիրի խոսքով՝ Բլավատսկայան «օկուլտային ավանդույթը հարմարեցրել է վիկտորիանական գիտության եւ բարոյականության մարտահրավերին»:
Պատմաբան Ռոնալդ Հաթոնը Բլավատկայան անվանել է «դարի իսկական միջազգային անձնավորություններից մեկը», ում գաղափարները «զգալի հայտնություն» են ձեռք բերել:
Տարբեր կենսագիրները նշում էին, որ 20-րդ դարի վերջին եւ 21-րդ դարի սկզբին Բլավատսկայան գրեթե հայտնի չէր լայն հանրությանը: 2006 թ. գիտնական Ջեյմս Ա.Սանտուչին այնուամենայնիվ նշել է, որ նա «նույնքան նկատելի է այսօր, որքան ցանկացած ժամանակակից գուրու, որը սահմանում է տենդենցներ, ու նա, ամենայն հավանականությամբ, կմնա 19-րդ դարի ամենահիշարժան եւ նորարար էզոթերիկը:"
Պարահոգեբան Նանդոր Ֆոդորը պնդում էր՝ «Ինչ արդյունքի էլ որ հանգեն հոգեվերլուծաբանները Բլավատսկայայի բարդ բնույթն ուսումնասիրելիս, պետք է խոստովանել, որ նա հրաշալի կին է եղել ու, իրոք, ունեցել է հոգեկան ունակություններ, որոնք, սակայն, ընդհանրապես չէին համապատասխանում այն հրաշալի սխրանքներին, որոնց նա մշտապես ձգտում էր հասնել: Մի շարք հեղինակներ, առաջին հերթին գիտնականներ, ենթադրում էին, որ Բլավատսկայան երբեմն խոսել եւ/կամ գրել է գիտակցության փոփոխված վիճակում գտնվելիս:
Միդը Բլավատսակայայի մասին գրել է՝ «Ես չգիտեմ որեւէ մեկին, ով ատում էր ավելի շատ, քան ինքը, հերոսական երկրպագության ցանկացած փորձ դեպի իր անձը, նա ֆիզիկապես ցնցվում էր ցանկացած դեպքում, երբ իր նկատմամաբ հարգանք էին ցուցաբերում, որպես հոգեւոր ուսուցչի: Ես լսել եմ, որ նա անկեղծորեն անհանգստացախ բղավում էր, երբ իր հմայված երկրպագուն փորձում էր ծնկի իջնել իր առջեւ:» Այդ կնոջ անձնաձիրությունն ու էներգիան զարմանալի էին:
Նա հեղափոխականի արժանիքներ ուներ: Մեկ այլ մարդ, ով Բլավատսկայային հրաշալի կին էր համարում, եղել է «Լյուցիֆեր» (1887-1889) Թեոսոֆյան ամսագրի նախկին աշխատակից եւ հրատարակիչ՝ Մեյբլ Քոլինսը: Շարժումից դուրս գալով, նա ասաց.«Նա ինձ մի մեծ դաս ուսուցանեց: Ես նրանից սովորեցի, թե ինչքան հիմար, ինչքան «դյուրահավատ», ինչքան հեշտ են քծնում զանգվածային կարգով վերցված մարդիկ: Նրա արհամարհանքը իր նմաններին այնքան մեծ էր, ինչքան ամենն իր մեջ, բացառությամբ զարմանալիորեն բարակ մատների: Մնացած ամեն ինչում նա մեծ կին էր: Նա մեծ իշխանություն ուներ թույլերի եւ դյուրահավատների նկատմամբ, մեծ կարողություն՝ ստիպել սեւին սպիտակ երեւալ, մեծ իրան, ավելի անհագ ախորժակ, ծխախոտի հանդեպ ավելի տոկուն կիրք, ավելի անդադար եւ անհագ ատելություն նրանց հանդեպ, ում իր թշնամիներն էր համարում, ավելի մեծ անհարգալից վերաբերմունք պայմանականությունների հանդեպ, վատագույն բնավորություն, տգեղ լեզվի մեծ իմացություն եւ մեծ արհամարհանք իր մերձավորների ինտելեկտի նկատմամբ, քան ես երբեւէ ենթադրել էի, որ այդ ամենը հնարավոր է մեկ մարդու մեջ: Այս ամենը, կարծում եմ, պիտի նրա արատները համարվեն, չնայած ես չգիտեմ՝ արդյո՞ք կարելի է համարել առաքինի կամ արատավոր մի արարածի, ով բարու եւ չարի բոլոր սովորական չափանիշներին այդքան անտարբեր է վերաբերվում:»
Բլավատսկայան ներկայացրել է իր «Լռության ձայնը, յոթ ճակատներ, երկու ճանապարհ դեպի Լեւ Տոլստոյ» գիրքը: Իր ստեղծագործություններում Տոլստոյը օգտագործել է Թեոսոֆյան Theosophischer Wegweiser ամսագրի դիկտատը: 1903 թվականի փետրվարի 12-ին իր օրագրում նա գրել է՝ «Ես կարդում եմ մի հրաշալի Թեոսոֆյան ամսագիր ու իմ մտածելակերպի հետ շատ ընդհանրություններ եմ գտնում:»
Ազդեցություն
Թեոսոֆյան շարժում
Կալնիցկու կարծիքով՝ XIX դարի Թեոսոֆական շարժումը ստեղծվել եւ որոշվել է հիմնականում Խ. Պ. Բլավատսկայայի առաջարկած խորաթափանցության եւ հայեցակարգային գաղափարների շնորհիվ: Նա հայտարարել էր, որ «առանց Բլավասկայայի խարիզմատիկ ղեկավարության ու առանց թեոսոֆական օրակարգի անզիջում առաջխաղացման քիչ հավանական է, որ շարժումը կարող էր հասնել իր ունիկալությանը: 1891 թվականին՝ իր մեռնելու ժամանակ նա ճանաչվել է 100000 մարդ ունեցող համայնքի ղեկավար, Լոնդոնի, Փարիզի, Նյու Յորքի եւ Մադրասի լրագրողական մարմինների հետ: Նրա գրվածքները թարգմանվել ու հրատարակվել են մի շարք տարբեր եվրոպական եւ ասիական լեզուներով»:
Բլավատսկայայի թեոսոֆյան սպիրիտուալիզմի հանդեպ հետաքրքրությունը վերագրել է ավելի հետեւողական դոկտրինի, որը տիեզերաբանությունը էվոլյուցիայի տեսության հետ միասն ներառել է մարդկության հոգեւոր զարգացման ընկալման մեջ: Հետո նա վերցրել էր Արեւմտյան էզոթերիզմի ավանդական աղբյուրներն ու գլոբալիզացրել դրանց, վերաձեւակերպելով իրենց գաղափարներից շատերը տերմինաբանության՝ փախառված ասիական կրոններից: Բլավատսկայայի թեոսոֆիան կարողացավ ներգրավվել կանանց՝ շեշտը դնելով գենդերի կարեւորության վրա եւ թույլ տալով նրանց իրենց վրա վերցնել տղամարդկանց հավասար հոգեւոր առաջնորդություն: Այսպիսով, նրանք ավելի մեծ դեր էին կատարում, քան դա թույլատրվում էր ավանդական քրիստոնեության մեջ:
Իր ստեղծման պահից ի վեր եւ վարդապետական յուրացման կամ տարաձայնության շնորհիվ, թեոսոֆյան նաեւ ծնունդ տվեց կամ ազդեց այլ առեղծվածային, փիլիսոփայական եւ կրոնական շարժումների զարգացման վրա:
1920 թվականին «Ադյար» թեոսոֆյան ընկերությունը մոտ 7000 անդամ ուներ ԱՄՆ-ում, ինչպես նաեւ մեծ թվով համախոհներ Ասիայում: Թեոսոֆյան աղբյուրի համաձայն՝ հնդկական բաժանմունքը 2008-ին մոտ 13 000 անդամ ուներ, մինչդեռ 2008-ին ԱՄՆ-ում գրանցվել էր մոտ 3900 անդամ:
Արեւմտյան էզոթերիզմ
Բլավատսկայայի թեոսոֆյան նկարագրվել է որպես Արեւմտյան էզոթերիզմի «ժամանակակից Վերածննդի գլխավոր գործոն»: Գոդվինը կարծում էր, որ Արեւմտյան էզոթերիկ ավանդույթում «չկա ավելի կարեւոր գործիչ Նոր ժամանակում», քան Բլավատսակայան: Ջոնսոնի համաեւ Բլավատսկայան «19-րդ դարի գերբնական Վերածննդում գլխավոր անձնավորությունն է»: Լահմանը պնդում էր, որ «ժամանակակից օկուլտիզմն ու էզոթերիզմը» կարող են իրենց ծագումը գտնել նրա ազդեցության շնորհիվ: Բլավատսկայայի հրապարակած Թեոսոֆյան գաղափարները, հատկապես բնիկ ցեղերի վերաբերյալ, անվանվել են ազդեցություն Արիոսոֆիայի վրա՝ էզոթերիկ շարժումը, որը ծագել է 19-րդ դարի վերջին, Գերմանիայում եւ Ավստրիայում 20-րդ դարի սկզբին, Գվիդո ֆոն Լիստան եւ Յորգ Լանց ֆոն Լիբենֆելսը: Հաննա Նյումանը պնդում էր, որ Արիոսոֆիայի միջոցով Բլավատսկայայի թեոսոֆյան գաղափարներն «իրենց ներդրումն են ունեցել նացիստական գաղափարախոսության մեջ»:
Այնուամենայնիվ, Լախմանը պնդում էր, որ Բլավատսկայան չպետք է պատասխանատվություն կրի որեւէ հակասեմական ու ռասիստական գաղափարների համար, որոնք քարոզում էին Արիոսոֆները, նկատելով, որ եթե նա հիմա ողջ լիներ եւ տեսներ Արիոսոֆիայի զարգացումը, ապա, հավանաբար, կդատապարտեր նրա ռասսային վերաբերվոց նրա գաղափարները: Բնիկ ցեղերի վերաբերյալ Բլավատսկայայի թեոսոֆյան գաղափարները նույնպես հիշատակվել են որպես ազգեցություն անտրոպոսոֆիայի վրա՝ Ռուդոլֆ Շտայների կողմից զարգացած էզոթերիկ շարժմում 20-րդ դարի Գերմանիայում, ընդ որում Շտայների Անտրոպոսոֆիկ հասարակությունը անվանվել է Թեոսոֆյան հասարակության «պատմական ճյուղավորում»:
Բլավատսկայայի թեոսոֆիան հիշատակվել է որպես ազդեցություն Նյու էյջ շարժման վրա, էզոթերիկ շարժում, որն առաջացել է արեւմտյան երկրներում 1970-ական թվականներին:
«Ոչ մի կազմակերպություն կամ շարժում այնքան բաղադրիչներ չի մտցրել Նյու էյջ շարժման մեջ, որքան Թեոսոֆյան հասարակությունը: ... Դա եղել է 20-րդ դարում Արեւմուտքում խորհրդավոր գրականության տարածման հիմնարար ուժը:
Այլ կազմակերպություններ, որոնց վրա քիչ ազդեցություն ունեն թեոսոֆյան տեքստերն եւ վարդապետությունները, ներառում են Ագնի Յոգան ու մի խումբ կրոններ, որոնք հիմնված են թեոսոֆիայի վրա, որը կոչվում է Վարպետի ուսմունքներ, «Ես կամ»-ի գործունեությունը, կամուրջը դեպի ազատություն, ունիվերսալ բժշկություն եւ Փարոսը, որը բարեշրջվել է ունիվերսալ եւ հաղթական եկեղեցու:
Լեզվաբանություն
Ամերիկացի կրոնի գիտնական Ջոյսոն Ջոզեֆսոն-Ստորմը պնդում էր, որ Բլավատսկայան ու իր թեոսոֆյան հասարակությունը իննսունականների վերջին ու քսաներորդ դարի սկզբին ակադեմիական լեզվաբանության ազդեցության տակ էր: Ջոզեֆսոն-Ստորմը նշում է, որ Բլավատսկայայի լեզվաբանական տեսություններն ու տիպաբանությունը լայնորեն շրջանառվում էին Եվրոպայում, ու որ ազդեցիկ լեզվաբաններ, ինչպիսիք են Էմիլ-Լուի Բերնուֆը եւ Բենջամին լի Ուորֆը, կիրառում էին թեոսոֆիան որպես աստվածաբանական հասարակության կողմից քարոզվող կամ հրապարակայնորեն իրենց դոկտրինները պաշտպանող: Ֆերդինանդ դե Սոսյուրը նաեւ գիտի, որ Բլավատսկայան լարված նիստեր է անցկացրել ու երկար վերլուծություն լեզվաբանության եւ Հնդկաստանի մասին, «brahamanical teosophy», մինչդեռ Սոսյուրը ներկայացնում էր ընդհանուր լեզվաբանության իր դասընթացը՝ Cours de linguistique générale.
Հարավային Ասիայի կրոնն ու քաղաքականությունը
Հաթոնը ենթադրել է, որ Բլավատկայան Ասիայում ավելի մեծ ազդեցություն է ունեցել, քան արեւմտյան աշխարհում: Բլվատսկայան հիշատակվել է որպես հնդիկների ոգեշնչման աղբյուր՝ հարգանք դեպի իրենց սեփական կրոնական արմատների հանդեպ:
Թեոսոֆյան հասարակությունն իր ազդեցությունն է ունեցել Հնդկական ազգային ինքնագիտակցության աճի վրա, ընդ որում՝ հնդկական շարժման ականավոր գործիչները, որոնց թվում են եղել Մոհանդաս Գանդին եւ Ջավախառլալ Ներուն որոնք պայքարում էին անկախության համար, եղել են այս շարժման գլխավոր ներկայացուցիչները՝ ոգեշնչվելով սեփական ազգային ժառանգության ուսումնասիրման թեոսոֆիայով: Թեոսոֆյան հասարակությունը մեծ ազդեցություն է ունեցել բուդդայական մոդեռնիզմի եւ հինդուիստական ռեֆորմացիոն շարժումների վրա, այն ժամանակ երբ Բլավատսկայան ու Օլկոթը մասնակցել են Անագարիկա Դհարմապալի կողմից կազմակերպաժ բուդդիզմի վերածննդին Ցեյլոնում:
Միդը պնդում էր, որ «ավելի շատ, քան որեւէ ուրիշ մեկը», Բլավատսկայան պատասխանատու էր Արեւելյան կրոնի եւ փիլիսոփայության իմացությունը արեւմուտք բերելու համար: Բլավատսկայան կարծում էր, որ հնդկական կրոնը տալիս է այն ժամանակ արեւմտյան մարդկանց առջեւ ծառացած խնդիրների պատասխանները: Մասնավորապես, նա կարծում էր, որ հնդկական կրոնը իր մեջ ներառում է էվոլյուցիոն տիեզերաբանությունը, որը լրացնում է Դարվինի էվոլյուցիայի տեսությանը, ու որ ռեինկարնացիայի հնդկական Դոկտրինը համապատասխանում է բազմաթիվ բարոյական կասկածներին, որոնք կապված են փոխարինող քավության եւ հավերժական անեծքի հետ, որոնք զբաղեցնում էին XIX դարի Արեւմուտքի մարդկանց: Ընդ որում, Միդը կարծում էր, որ Բլավատսկայան ճանապարհ է հարթել ավելի ուշ առաջացած շարժումների համար, ինչպիսին են Կրիշնայի գիտակցության միջազգային հասարակությունը, տրանսցենդենտալ մեդիտացիայի շարժումը, Դզեն-Բուդդիզմը եւ յոգան՝ նաեւ Արեւմուտքում: Հաթոնը կարծում էր, որ Բլավատսկայայի շարժման երկու մեծագույն նվաճումներն են՝ ռեինկառնացիայի եւ միակ աստվածային Հոգու հանդեպ հավատը Արեւմուտքում տարածելը:
Բլավատսկայան «իր օկուլտիզմում ներառել է Արեւելյան կրոններից մի շարք ուսմունքներ ու մեկնաբանել Արեւելյան կրոնները իր օկուլտիզմի լույսի ներքո»՝ դրանով իսկ ընդլայնելով հայացքը դեպի «միստիկ Արեւելք», որն արդեն տարածված էր ռոմանտիկ պոեզիայի միջոցով: Մաքս Մյուլլերը հեգնանքով քննադատում էր Բլավատսկայայի էզոթերիկ բուդդիզմ: Չնայած որ նա պատրաստ էր հարգանքի տուրք մատուցել Բլավատսկայային բարի ցանկությունների համար, առնվազն իր կարիերայի սկզբում: Մյուլլերի կարծիքով, նա դադարել է ճշմարիտ լինել իր հետագա «հիտերիկ ստեղծագործություններում ու ելույթներում» թե իր, թե ուրիշների համար: «Բուդդիզմում էզոթերիկ կամ գաղտնի ոչինչ չկա», գրել է նա, «իրականում ամեն ինչ հակառակ է»: «Այն ինչը էզոթերիկ է եղել, Բուդդայի ուսմունքը չի, ինչպիսին էլ լինի Բուդդայի ուսմունքը, այն էզոթերիկ չի լինի»: Բլավատսկայան, ինչպես թվում էր Թոմաս Մյուլերին, «կամ խաբված էր ուրիշների կողմից, կամ տարված էր իր սեփական երեւակայությամբ»:
Բլավատսկայան պատասխանել է հնդկական կրոնն ուսումնասիրող այն գիտնականներին, ովքեր մեղադրում էին նրան այն բանի համար, որ նա խեղաթյուրում է հնդկական կորնը, պնդելով, որ նրանք հասկանում են միայն հինդուիզմի եւ բուդդիզմի էկզոտիկ բնույթը, այլ ոչ թե այս կրոնների ներքին էզոթերիկ գաղտնիքները, որոնց նա հետեւել է հնագույն Վեդաներից:
Գրքացանկ | https://hy.wikipedia.org/wiki/Բլավատսկայա_Ելենա | [] | hy.wikipedia.org |
|
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆ
ՎՃՌԱԲԵԿ ԴԱՏԱՐԱՆ
| ՀՀ վերաքննիչ քաղաքացիական դատարանի որոշում Քաղաքացիական գործ թիվ ԵԱԴԴ/2408/02/14 | Քաղաքացիական գործ թիվ ԵԱԴԴ/2408/02/14 <br> 2019 թ. |
| ----- | ----- |
| Նախագահող դատավոր՝Ա. Սմբատյան | |
Ո Ր Ո Շ ՈՒ Մ
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԱՆՈՒՆԻՑ
Հայաստանի Հանրապետության վճռաբեկ դատարանի քաղաքացիական եւ վարչական պալատը (այսուհետ՝ Վճռաբեկ դատարան) հետեւյալ կազմով՝
| | նախագահող | Ռ. Հակոբյան |
| ----- | ----- | ----- |
| | զեկուցող | Է. Սեդրակյան |
| | | Ս. ԱՆՏՈՆՅԱՆ |
| | | Վ. ԱՎԱՆԵՍՅԱՆ |
| | | Ա. ԲԱՐՍԵՂՅԱՆ |
| | | Ե. Խունդկարյան |
| | | Գ. ՀԱԿՈԲՅԱՆ |
| | | Ս. ՄԻՔԱՅԵԼՅԱՆ |
| | | Տ. Պետրոսյան |
| | | Ն. Տավարացյան |
2019 թվականի հունիսի 07-ին
գրավոր ընթացակարգով քննելով Գրիգորի Սաֆարյանի ներկայացուցիչ Կարինե Ղաշանգյանի վճռաբեկ բողոքը ՀՀ վերաքննիչ քաղաքացիական դատարանի 26.07.2018 թվականի որոշման դեմ՝ ըստ Գրիգորի Սաֆարյանի հայցի ընդդեմ Սարգիս Ավետիսյանի՝ Սարգիս Ավետիսյանին սեփականության իրավունքով պատկանող շինության կառուցապատման հետեւանքով Գրիգորի Սաֆարյանին պատճառված վնասները հատուցելու, Սարգիս Ավետիսյանին սեփականության իրավունքով պատկանող՝ Երեւանի Բաշինջաղյան թիվ 10/2 հասցեում կառուցվող շինությունը քանդելուն կամ Գրիգորի Սաֆարյանի ավտոտնակի օգտագործման համար խոչընդոտ եւ/կամ հասցվելիք վնասի պատճառ հանդիսացող մետաղյա աստիճանը, ջրահեռացման խողովակը վերացնելուն պարտավորեցնելու պահանջների մասին,
Պ Ա Ր Զ Ե Ց
1. Գործի դատավարական նախապատմությունը
Դիմելով դատարան՝ Գրիգորի Սաֆարյանը պահանջել է պարտավորեցնել Սարգիս Ավետիսյանին հատուցել վերջինիս սեփականության իրավունքով պատկանող՝ Երեւանի Բաշինջաղյան թիվ 10/2 հասցեում կառուցվող շինության կառուցապատման հետեւանքով իրեն պատճառված վնասը՝ 445.000 ՀՀ դրամի չափով, քանդել այդ շինությունը կամ վերացնել իր ավտոտնակի օգտագործման համար խոչընդոտ եւ/կամ հասցվելիք վնասի պատճառ հանդիսացող մետաղյա աստիճանը, ջրահեռացման խողովակը:
Երեւան քաղաքի ընդհանուր իրավասության դատարանի (դատավոր՝ Ա. Փիլոսյան) (այսուհետ՝ Դատարան) 06.02.2018 թվականի վճռով հայցը մերժվել է:
ՀՀ վերաքննիչ քաղաքացիական դատարանի (այսուհետ՝ Վերաքննիչ դատարան) 26.07.2018 թվականի որոշմամբ Գրիգորի Սաֆարյանի ներկայացուցչի վերաքննիչ բողոքը մերժվել է, եւ Դատարանի 06.02.2018 թվականի վճիռը թողնվել է անփոփոխ:
Սույն գործով վճռաբեկ բողոք է ներկայացրել Գրիգորի Սաֆարյանի ներկայացուցիչը:
Վճռաբեկ բողոքի պատասխան չի ներկայացվել:
2. Վճռաբեկ բողոքի հիմքերը, հիմնավորումները եւ պահանջը.
Սույն վճռաբեկ բողոքը քննվում է հետեւյալ հիմքի սահմաններում ներքոհիշյալ հիմնավորումներով.
Վերաքննիչ դատարանը խախտել է իրավահարաբերության ծագման պահին գործող ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 21-րդ, 47-րդ հոդվածները, 48-րդ հոդվածի 2-րդ, 6-րդ եւ 7-րդ կետերը, 51-րդ հոդվածը, 53-րդ հոդվածի 1-ին կետը, 60-րդ հոդվածը, 130-րդ հոդվածի 3-րդ կետը, 130.1-րդ եւ 131-րդ հոդվածները, իրավահարաբերության ծագման պահին գործող ՀՀ դատական օրենսգրքի 91-րդ հոդվածը:
Բողոք բերած անձը նշված պնդումը պատճառաբանել է հետեւյալ փաստարկներով.
Վերաքննիչ դատարանն անտեսել է, որ պատասխանող Սարգիս Ավետիսյանը ոչ միայն չի ժխտել պատճառված վնասի առկայության փաստը, այլ նաեւ պարտավորվել է հատուցել համապատասխան պարտավորագրով, որը կցված է եղել ոստիկանությունում հավաքագրված նյութերին եւ ներկայացվել է Դատարան:
Վերաքննիչ դատարանը հաշվի չի առել, որ սույն գործի շրջանակներում նշանակված փորձաքննության իրականացման համար հայցվոր Գրիգորի Սաֆարյանը ներկայացրել է տրանսպորտային միջոցը եւ դրա վերաբերյալ առկա փաստաթղթերը, այդ թվում՝ տրանսպորտային միջոցի հաշվառման վկայագիրը, որի վերաբերյալ առկա է նշում փորձագետի եզրակացության մեջ, սակայն Դատարանը, այն բավարար չհամարելով, հայցվորի վրա չի դրել պարտականություն՝ Դատարան ներկայացնելու նաեւ ապացույց՝ տրանսպորտային միջոցի պատկանելիության վերաբերյալ: Հետեւաբար հայցվոր Գրիգորի Սաֆարյանը, հաշվի առնելով, որ փորձագետի եզրակացությամբ ապացուցվում է, որ ավտոմեքենան սեփականության իրավունքով պատկանում է իրեն, Դատարան չի ներկայացրել այդ հանգամանքը հաստատող այլ ապացույց:
Վերաքննիչ դատարանն անտեսել է, որ պատասխանող Սարգիս Ավետիսյանը խուսափել է փորձագետին ներկայացնել շինության կառուցման համար անհրաժեշտ փաստաթղթերը, այդ թվում՝ կառուցման նախագիծը, ինչի հետեւանքով էլ փորձաքննությունը համապատասխան մասով մնացել է անկատար: Ուստի Դատարանը, հաշվի առնելով փորձաքննությունը մի մասով անկատար մնալու պատճառների վերաբերյալ փորձագետի կողմից եզրակացության մեջ արված նշումները, պարտավոր էր պատասխանողի կողմից խոչընդոտներ առաջացնելու պայմաններում վերջինիս վրա դնել հայցվորի կողմից վկայակոչված փաստի ապացուցման բեռը, իսկ չապացուցման դեպքում դա մեկնաբաներ հօգուտ հայցվորի:
Վերաքննիչ դատարանում սույն գործի քննությունը նախագահող դատավոր Ա. Սմբատյանը նույն գործով որպես գործը քննող դատավոր ներգրավված էր եղել նաեւ առաջին ատյանի դատարանում, ուստի պարտավոր էր ինքնաբացարկ հայտնել անկախ այն հանգամանքից, որ կողմը նման միջնորդությամբ հանդես չէր եկել, քանի որ դատավորին բացարկ հայտնելը կողմի իրավունքն է, իսկ դատավորը, ինքնաբացարկի հիմք հանդիսացող հանգամանքների առկայության դեպքում, պարտավոր է սեփական նախաձեռնությամբ ինքնաբացարկ հայտնել: Վերոհիշյալը հիմք է տալիս եզրահանգելու, որ գործի հանգամանքներն օբյեկտիվորեն չեն հետազոտվել:
Վերոգրյալի հիման վրա բողոք բերած անձը պահանջել է բեկանել Վերաքննիչ դատարանի 26.07.2018 թվականի որոշումը՝ հայցը բավարարել ամբողջությամբ կամ գործն ուղարկել ստորադաս դատարան նոր քննության:
3. Վճռաբեկ բողոքի քննության համար նշանակություն ունեցող փաստերը.
Վճռաբեկ բողոքի քննության համար էական նշանակություն ունեն հետեւյալ փաստերը՝
1. Երեւան քաղաքի Աջափնյակ եւ Դավթաշեն վարչական շրջանների ընդհանուր իրավասության դատարանի դատավոր Մ. Հարթենյանի 11.09.2014 թվականի որոշմամբ Գրիգորի Սաֆարյանի կողմից ներկայացված հայցադիմումն ընդունվել է վարույթ (հատոր 1-ին, գ.թ. 60):
2. 22.10.2014 թվականի գրությամբ Երեւան քաղաքի Աջափնյակ եւ Դավթաշեն վարչական շրջանների ընդհանուր իրավասության դատարանի դատավոր Մ. Հարթենյանը, հաշվի առնելով Հայաստանի Հանրապետության նախագահ Ս. Սարգսյանի 21.10.2014 թվականի թիվ ՆՀ-558-Ա հրամանագրով իր լիազորությունների դադարեցման եւ ՀՀ վերաքննիչ քաղաքացիական դատարանի դատավոր նշանակվելու հանգամանքը, թիվ ԵԱԴԴ/2408/02/14 քաղաքացիական գործը հանձնել է վերամակագրման (հատոր 1-ին, գ.թ. 67):
3. Թիվ ԵԱԴԴ/2408/02/14 քաղաքացիական գործը 11.12.2014 թվականին վերամակագրվել է Երեւան քաղաքի Աջափնյակ եւ Դավթաշեն վարչական շրջանների ընդհանուր իրավասության դատարանի դատավոր Ա. Սմբատյանին, վերջինիս 15.12.2014 թվականի որոշմամբ գործն ընդունվել է վարույթ եւ նշանակվել է նախնական դատական նիստ 24.02.2015 թվականին (հատոր 1-ին, գ.թ. 66, 72):
4. 24.02.2015 թվականին կայացած նախնական դատական նիստը նախագահել է դատավոր Ա. Սմբատյանը, դատական նիստին մասնակցել են հայցվոր Գրիգորի Սաֆարյանը, վերջինիս ներկայացուցիչ Վարդան Խեչյանը, պատասխանող Սարգիս Ավետիսյանի ներկայացուցիչ Սամվել Դավթյանը: Նիստի ժամանակ Դատարանը պարզել է գործին մասնակցող անձանց եւ դատավարության այլ մասնակիցների կազմը, հայցի առարկան ու հիմքը, պահանջները հիմնավորող ապացույցները եւ գործի մի շարք այլ հանգամանքներ, վիճելի իրավահարաբերության բնույթը, ընդունել է միջնորդություններ՝ գրավոր հայտարարությունը՝ որպես ապացույց թույլատրելու մասին, պատասխանողի ներկայությունը դատական նիստին ապահովելու մասին, կատարել է դատավարական մի շարք այլ գործողություններ (հատոր 1-ին, գ.թ. 84-86):
5. 16.04.2015 թվականի գրությամբ Երեւան քաղաքի Աջափնյակ եւ Դավթաշեն վարչական շրջանների ընդհանուր իրավասության դատարանի դատավոր Ա. Սմբատյանը, հաշվի առնելով Հայաստանի Հանրապետության նախագահ Ս. Սարգսյանի 16.04.2015 թվականի թիվ ՆՀ-272-Ա հրամանագրով իր լիազորությունների դադարեցման եւ ՀՀ վերաքննիչ քաղաքացիական դատարանի դատավոր նշանակվելու հանգամանքը, թիվ ԵԱԴԴ/2408/02/14 քաղաքացիական գործը հանձնել է վերամակագրման (հատոր 2-րդ, գ.թ. 1):
6. Երեւան քաղաքի Աջափնյակ եւ Դավթաշեն վարչական շրջանների ընդհանուր իրավասության դատարանի դատավոր Ա. Փիլոսյանի 18.05.2015 թվականի որոշմամբ թիվ ԵԱԴԴ/2408/02/14 քաղաքացիական գործն ընդունվել է վարույթ եւ ըստ էության լուծում է ստացել 06.02.2018 թվականի վճռով (հատոր 2-րդ, գ.թ. 2, 66):
7. Վերոնշյալ վճռի դեմ Գրիգորի Սաֆարյանի ներկայացուցիչ Կարինե Ղաշանգյանի կողմից բերված վերաքննիչ բողոքը մակագրվել է ՀՀ վերաքննիչ քաղաքացիական դատարանի դատավորներ Ա. Սմբատյանին (նախագահող դատավոր), Մ. Հարթենյանին, Կ. Հակոբյանին, եւ ՀՀ վերաքննիչ քաղաքացիական դատարանի 10.04.2018 թվականի որոշմամբ վերադարձվել է (հատոր 3-րդ, գ.թ. 24):
8. Սահմանված ժամկետում կրկին ներկայացված վերաքննիչ բողոքը ՀՀ վերաքննիչ քաղաքացիական դատարանի դատավորներ Ա. Սմբատյանի (նախագահող դատավոր), Կ. Հակոբյանի եւ Ա. Պետրոսյանի 26.04.2018 թվականի որոշմամբ ընդունվել է վարույթ (հատոր 3-րդ, գ.թ. 55):
9. Գործի քննության ընթացքում ՀՀ բարձրագույն դատական խորհրդի 14.06.2018 թվականի թիվ ԲԴԽ-16-Ո-28 որոշման հիման վրա պաշտոնավարման տարիքը լրանալու կապակցությամբ 15.06.2018 թվականից ՀՀ վերաքննիչ քաղաքացիական դատարանի դատավոր Կ. Հակոբյանի լիազորությունները դադարեցվել են, վերջինիս փոխարեն դատական կազմը համալրել է դատավոր Ն. Մարգարյանը եւ 26.07.2018 թվականին Դատարանի 06.02.2018 թվականի վճռի դեմ Գրիգորի Սաֆարյանի ներկայացուցչի կողմից բերված վերաքննիչ բողոքի քննության արդյունքով Վերաքննիչ դատարանը (նախագահող դատավոր՝ Ա. Սմբատյան, դատավորներ՝ Ն. Մարգարյան, Ա. Պետրոսյան) կայացրել է որոշում, որով վերաքննիչ բողոքը մերժվել է (հատոր 3-րդ, գ.թ. 79-84):
4. Վճռաբեկ դատարանի պատճառաբանությունները եւ եզրահանգումները.
Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է, որ սույն գործով վճռաբեկ բողոքը վարույթ ընդունելը պայմանավորված է ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 394-րդ հոդվածի 1-ին մասի 1-ին կետով նախատեսված հիմքի առկայությամբ, այն է՝ բողոքում բարձրացված հարցի վերաբերյալ Վճռաբեկ դատարանի որոշումը կարող է էական նշանակություն ունենալ օրենքի եւ այլ նորմատիվ իրավական ակտերի միատեսակ կիրառության համար, եւ գտնում է, որ տվյալ դեպքում այլ դատարանում նույն գործի քննությանը մասնակցելու հիմքով դատավորի ինքնաբացարկի առանձնահատկությունների վերաբերյալ Վճռաբեկ դատարանի արտահայտած իրավական դիրքորոշումները կարող են էական նշանակություն ունենալ նմանատիպ գործերով միասնական եւ կանխատեսելի դատական պրակտիկա ձեւավորելու համար:
Սույն բողոքի քննության շրջանակներում Վճռաբեկ դատարանն անհրաժեշտ է համարում անդրադառնալ այլ դատարանում տվյալ գործի քննությանը մասնակցելու հիմքով դատավորի կողմից ինքնաբացարկ հայտնելու առանձնահատկություններին:
ՀՀ Սահմանադրության 61-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն՝ յուրաքանչյուր ոք ունի իր իրավունքների եւ ազատությունների արդյունավետ դատական պաշտպանության իրավունք:
ՀՀ Սահմանադրության 63-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն՝ յուրաքանչյուր ոք ունի անկախ եւ անաչառ դատարանի կողմից իր գործի արդարացի, հրապարակային եւ ողջամիտ ժամկետում քննության իրավունք:
«Մարդու իրավունքների եւ հիմնարար ազատությունների պաշտպանության մասին» եվրոպական կոնվենցիայի (այսուհետ՝ Կոնվենցիա) 6-րդ հոդվածի 1-ին կետի համաձայն՝ յուրաքանչյուր ոք, երբ որոշվում են նրա քաղաքացիական իրավունքները եւ պարտականությունները կամ նրան ներկայացված ցանկացած քրեական մեղադրանքի առնչությամբ, ունի օրենքի հիման վրա ստեղծված անկախ ու անաչառ դատարանի կողմից ողջամիտ ժամկետում արդարացի եւ հրապարակային դատաքննության իրավունք (…):
ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 28-րդ հոդվածի համաձայն՝ դատավորին կարող է բացարկ հայտնվել, կամ դատավորը սեփական նախաձեռնությամբ պարտավոր է ինքնաբացարկ հայտնել «Հայաստանի Հանրապետության դատական օրենսգիրք» սահմանադրական օրենքով սահմանված հիմքերով:
«Հայաստանի Հանրապետության դատական օրենսգիրք» ՀՀ սահմանադրական օրենքի 71-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն՝ դատավորը պարտավոր է ինքնաբացարկ հայտնել, եթե նա տեղյակ է այնպիսի հանգամանքների մասին, որոնք անկողմնակալ դիտորդի մոտ կարող են ողջամիտ կասկած հարուցել տվյալ գործով նրա անաչառության մեջ: Նույն հոդվածի 2-րդ մասի 3-րդ կետի համաձայն՝ ինքնաբացարկի հիմքերը ներառում են, ի թիվս այլնի, այն դեպքերը, երբ՝ դատավորը մասնակցել է տվյալ գործի քննությանն այլ դատարանում:
Առաջին ատյանի դատարանում գործի քննության ժամանակ գործող՝ 17.06.1998 թվականին ընդունված, 01.01.1999 թվականին ուժի մեջ մտած եւ 09.04.2018 թվականին ուժը կորցրած ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 149.8-րդ հոդվածի 1-ին կետի համաձայն՝ գործը դատաքննության նախապատրաստելիս դատավորը (…) դատական քննությունն արդյունավետ իրականացնելու համար կարող է հրավիրել նախնական դատական նիստ: Նույն հոդվածի 2-րդ կետի համաձայն՝ դատարանը նախնական դատական նիստում մասնավորապես՝ 1) պարզում է հայցի առարկան ու հիմքը. 2) անհրաժեշտության դեպքում կողմերին պարզաբանում է նրանց իրավունքները եւ պարտականությունները, դատավարական գործողություններ կատարելու կամ չկատարելու հետեւանքները. 3) պարզում է վիճելի իրավահարաբերության բնույթը եւ կիրառման ենթակա օրենսդրությունը. 4) պարզում է գործին մասնակցող անձանց եւ դատավարության այլ մասնակիցների կազմը. 5) կողմերի հետ քննարկում է ապացուցում պահանջող փաստերի շրջանակը եւ ապացուցման պարտականության բաշխման կանոններին համապատասխան՝ կողմերի միջեւ բաշխում է ապացուցման պարտականությունը, ինչպես նաեւ սահմանում է ապացույցներ ներկայացնելու ժամկետները. 6) կողմերի միջնորդությամբ, իսկ նույն օրենսգրքով նախատեսված դեպքում՝ իր նախաձեռնությամբ, պահանջում է անհրաժեշտ ապացույցներ, լուծում է փորձաքննություն նշանակելու, դատական նիստին փորձագետներ, վկաներ կանչելու, թարգմանիչ ներգրավելու, տեղում իրեղեն եւ գրավոր ապացույցներն ուսումնասիրելու հարցերը. 7) կողմերի միջնորդությամբ, իսկ նույն օրենսգրքով նախատեսված դեպքում՝ իր նախաձեռնությամբ, լուծում է հայցի ապահովման, հակընդդեմ ապահովման, ապացույցների ապահովման հարցերը, ինչպես նաեւ կողմերի այլ միջնորդությունները. 8) քննարկում է գործի քննությանն այլ անձանց ներգրավելու, ոչ պատշաճ կողմին փոխարինելու, մի քանի պահանջների միացման եւ առանձնացման, արտագնա դատաքննության անցկացման հնարավորության հարցերը. 9) որոշում է ապացույցների հետազոտման կարգը. 10) իրականացնում է գործի արդյունավետ քննությանն ուղղված այլ գործողություններ:
ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 27-րդ հոդվածի 3-րդ մասի համաձայն՝ Վերաքննիչ դատարանն առաջին ատյանի դատարանի եզրափակիչ դատական ակտերի դեմ ներկայացված վերաքննիչ բողոքները քննում եւ դրանց վերաբերյալ, ինչպես նաեւ նույն օրենսգրքի 384-րդ եւ 385-րդ հոդվածներով նախատեսված հարցերով որոշումները կայացնում է կոլեգիալ՝ երեք դատավորի կազմով:
Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է, որ ՀՀ Սահմանադրության 63-րդ հոդվածով եւ Կոնվենցիայի 6-րդ հոդվածի 1-ին կետով երաշխավորված յուրաքանչյուրի՝ անկողմնակալ դատարանի կողմից իր գործի քննության իրավունքն արդար դատաքննության իրավունքի բաղկացուցիչ տարրն է: Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանը (այսուհետ՝ Եվրոպական դատարան) իր բազմաթիվ որոշումներում բացահայտել է դատարանի անկողմնակալության գնահատման չափանիշները: Այսպես՝ Եվրոպական դատարանն ընդգծել է, որ դատարանի անաչառությունը ենթադրում է գործը քննող դատավորի մոտ կանխակալ կարծիքի բացակայություն, իսկ ցանկացած դատավոր, որի անաչառության վերաբերյալ ողջամիտ կասկածներ կան, պետք է դուրս գա դատարանի կազմից: Նշված կասկածները պետք է ստուգվեն տարբեր ճանապարհներով: Առաջինը սուբյեկտիվ չափանիշն է, որը վերաբերում է քննվող գործի կապակցությամբ տվյալ դատավորի անձնական համոզմունքներին եւ վարքագծին, իսկ երկրորդը՝ օբյեկտիվ չափանիշը, վերաբերում է առաջարկվող այն երաշխիքներին, որոնք պետք է բավարար լինեն դատավորի անաչառության կապակցությամբ առաջացած ցանկացած ողջամիտ կասկած բացառելու համար: Սուբյեկտիվ չափանիշի համաձայն՝ դատարանի կամ դատավորի անկողմնակալությունը հանդես է գալիս որպես կանխավարկած, հետեւաբար, քանի դեռ հակառակն ապացուցված չէ, դատավորը համարվում է սուբյեկտիվորեն անկողմնակալ: Հակառակ դրան՝ օբյեկտիվ անկողմնակալությունը կախված է արտաքին գործոններից, եւ այս դեպքում դատավորի վարքագիծը երկրորդական նշանակություն է ստանում: Մասնավորեցնելով օբյեկտիվ չափանիշը՝ Եվրոպական դատարանն արձանագրել է, որ այն հիմնականում վերաբերում է դատավորի եւ վարույթի մյուս մասնակիցների միջեւ աստիճանակարգային կամ մյուս կապերին կամ դատական գործընթացի շրջանակներում միեւնույն անձի կողմից տարբեր գործառույթների իրականացմանը: Հետեւաբար յուրաքանչյուր կոնկրետ դեպքում պետք է որոշել՝ արդյոք տվյալ հարաբերությունների բնույթը եւ սերտության աստիճանը վկայում են այն մասին, որ դատարանն անկողմնակալ չէ (տե՛ս, օրինակ, Piersack v. Belgium գործով Եվրոպական դատարանի 01.10.1982 թվականի վճիռը, կետ 30, Grieves v. the United Kingd-m գործով Եվրոպական դատարանի 16.12.2003 թվականի վճիռը, կետ 69, Kyprian-u v. Cyprus գործով Եվրոպական դատարանի 15.12.2005 թվականի վճիռը, կետեր 118, 121, Nich-las v. Cyprus գործով Եվրոպական դատարանի 09.01.2018 թվականի վճիռը, կետեր 49, 53, Ղուլյանն ընդդեմ Հայաստանի գործով Եվրոպական դատարանի 24.01.2019 թվականի վճիռը, կետ 45):
Օբյեկտիվ չափանիշի տեսանկյունից Եվրոպական դատարանը կարեւորել է նաեւ կոնկրետ գործի քննությանը դատավորի ունեցած դերը, դատավորի կողմից իրականացված գործողությունների շրջանակն ու բնույթը եւ գտել է, որ դատավորի կողմից գործի նյութերին պարզապես ծանոթ լինելը չի հանգեցնում վերջինիս անաչառության վերաբերյալ ծագած կասկածների ողջամտությանը (տե՛ս, M-rel v. France գործով Եվրոպական դատարանի 18.10.2000 թվականի վճիռը, կետ 45, Fazlı Fazli Aslaner v. Turkey գործով Եվրոպական դատարանի 07.07.2014 թվականի վճիռը, կետ 31): Վերադաս դատարաններում նույնիսկ երկու այլ դատավորների հետ գործի քննությունն իրականացնող եւ գործի քննությունը նախագահող դատավորը չպետք է քննի իր իսկ որոշման դեմ ներկայացված բողոքները (տե՛ս De Haan v. the Netherlands գործով Եվրոպական դատարանի 26.08.1997 թվականի վճիռը, կետ 51):
Անկողմնակալության ապահովման մասով ազգային ընթացակարգերի, մասնավորապես՝ դատավորներին գործի քննությունից հեռացնելը կարգավորող կանոնների առկայությունն էական գործոն է: Այդպիսի կանոնները վկայում են այն մասին, որ ազգային օրենսդիրները հատուկ ուշադրություն են դարձնում տվյալ դատավորի կամ դատարանի անկողմնակալության հետ կապված հիմնավոր բոլոր կասկածները վերացնելուն եւ այդպիսի կասկածների պատճառները վերացնելու միջոցով փորձում են անկողմնակալություն ապահովել: Որպես այդպիսին կողմնակալության բացակայությունն ապահովելուց բացի՝ դրանք ուղղված են կողմնակալության ցանկացած արտաքին հատկանիշ վերացնելուն եւ այդպիսով նպաստում են, որ ժողովրդավարական հասարակությունում դատարանները հանրությանը վստահություն ներշնչեն: Իրավիճակից կամ կապից է կախված դատավորի անկողմնակալության վերաբերյալ կասկածների առաջացումը: Այդ կասկածների օբյեկտիվորեն հիմնավորված լինելը կամ չլինելն առավելապես կախված է կոնկրետ գործի հանգամանքներից եւ այն գործոններից, որոնք այդ իմաստով պետք է հաշվի առնվեն (տե՛ս, Ղուլյանն ընդդեմ Հայաստանի գործով Եվրոպական դատարանի 24.01.2019 թվականի վճիռը, կետեր 47, 51):
Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է, որ որպես դատարանի անաչառությունն ապահովող կառուցակարգ ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգիրքը սահմանում է ինքնաբացարկի եւ բացարկի ինստիտուտը, որի հիմքերն ամրագրված են «Հայաստանի Հանրապետության դատական օրենսգիրք» ՀՀ սահմանադրական օրենքում: Մասնավորապես՝ Եվրոպական դատարանի արտահայտած դիրքորոշումների լույսի ներքո անդրադառնալով ինքնաբացարկ հայտնելու հիմքերից՝ տվյալ գործի քննությանն այլ դատարանում դատավորի մասնակցության հիմքին՝ Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ յուրաքանչյուր դեպքում դատավորի կողմից ստորադաս դատական ատյանում նույն գործով ունեցած մասնակցությունը՝ որպես ինքնաբացարկի հիմք, ենթակա է գնահատման՝ հաշվի առնելով ստորադաս դատարանում դատավորի կողմից կատարված գործողությունների շրջանակը եւ բնույթը, կոնկրետ գործի հանգամանքներն ու առանձնահատկությունները: Ընդ որում, Վճռաբեկ դատարանն ընդգծում է, որ բոլոր այն դեպքերում, երբ վերաքննիչ ատյանում օրենքով սահմանված կարգով տվյալ գործով քննությունը պետք է իրականացվի եւ տվյալ հարցով որոշումը պետք է կայացվի կոլեգիալ՝ երեք դատավորի կազմով, ապա կոլեգիալ կազմում ընդգրկված դատավորներից առնվազն մեկի կողմից ինքնաբացարկ հայտնելու անհրաժեշտությունը բավարար է արձանագրելու համար, որ դատարանը գործը քննել է ոչ օրինական կազմով:
Ամփոփելով վերոգրյալը՝ Վճռաբեկ դատարանը գտնում է.
1. յուրաքանչյուր դեպքում դատավորը չպետք է մասնակցի իր իսկ կողմից կայացված դատական ակտերի դեմ բերված բողոքների քննությանը, նույնիսկ այն պարագայում, երբ այդ բողոքը քննվում է կոլեգիալ կարգով, քանի որ իր իսկ որոշումների դեմ բերված բողոքները քննելով՝ դատավորն իր անաչառության վերաբերյալ առաջացնում է օբյեկտիվ կասկած թե՛ գործի մասնակցի, եւ թե՛ օբյեկտիվ դիտորդի մոտ:
2. այն դեպքում, երբ բողոքարկված չէ նույն դատավորի կողմից նախկինում կայացված դատական ակտը, սակայն բողոքում բարձրացվում է տվյալ գործին այլ դատարանում մասնակցելու հիմքով այդ դատավորի ինքնաբացարկի վերաբերյալ հարց, հարկավոր է գնահատել դատավորի մասնակցությունը, ստորադաս դատական ատյանում նրա կողմից կատարված դատավարական գործողությունները:
Սույն գործի փաստերի համաձայն՝ թիվ ԵԱԴԴ/2408/02/14 քաղաքացիական գործը 11.12.2014 թվականին վերամակագրվել է Երեւան քաղաքի Աջափնյակ եւ Դավթաշեն վարչական շրջանների ընդհանուր իրավասության դատարանի դատավոր Ա. Սմբատյանին: Դատարանի 15.12.2014 թվականի որոշմամբ գործն ընդունվել է վարույթ: 24.02.2015 թվականին կայացած նախնական դատական նիստը նախագահել է դատավոր Ա. Սմբատյանը: 16.04.2015 թվականին Երեւան քաղաքի Աջափնյակ եւ Դավթաշեն վարչական շրջանների ընդհանուր իրավասության դատարանի դատավոր Ա. Սմբատյանը նշանակվել է ՀՀ վերաքննիչ քաղաքացիական դատարանի դատավոր եւ թիվ ԵԱԴԴ/2408/02/14 քաղաքացիական գործը հանձնել է վերամակագրման: Երեւան քաղաքի Աջափնյակ եւ Դավթաշեն վարչական շրջանների ընդհանուր իրավասության դատարանի դատավոր Ա. Փիլոսյանի 18.05.2015 թվականի որոշմամբ թիվ ԵԱԴԴ/2408/02/14 քաղաքացիական գործն ընդունվել է վարույթ եւ ըստ էության լուծում ստացել է 06.02.2018 թվականի վճռով, որով հայցը մերժվել է: 06.02.2018 թվականի վճռի դեմ Գրիգորի Սաֆարյանի ներկայացուցչի կողմից ներկայացված վերաքննիչ բողոքը Վերաքննիչ դատարանի դատավորներ Ա. Սմբատյանի (նախագահող դատավոր), Կ. Հակոբյանի եւ Ա. Պետրոսյանի 26.04.2018 թվականի որոշմամբ ընդունվել է վարույթ եւ բողոքի քննության արդյունքում որոշում կայացնելիս նախագահող դատավոր է հանդես եկել Ա. Սմբատյանը: Վերաքննիչ դատարանի 26.07.2018 թվականի որոշմամբ Գրիգորի Սաֆարյանի ներկայացուցչի վերաքննիչ բողոքը մերժվել է, եւ Դատարանի 06.02.2018 թվականի վճիռը թողնվել է անփոփոխ:
Սույն որոշմամբ արտահայտված իրավական դիրքորոշումների լույսի ներքո անդրադառնալով դատավոր Ա. Սմբատյանի կողմից ինքնաբացարկ հայտնելու անհրաժեշտության վերաբերյալ բողոքի հիմքին եւ հիմնավորմանը՝ Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է հետեւյալը.
Վճռաբեկ դատարանը եւս մեկ անգամ ընդգծում է, որ տվյալ գործին այլ դատարանում մասնակցելու հիմքով այդ դատավորի ինքնաբացարկի վերաբերյալ հարցը լուծելիս հարկավոր է գնահատել դատավորի մասնակցությունը, ստորադաս դատական ատյանում նրա կողմից կատարված դատավարական գործողությունները: Նման պայմաններում անհրաժեշտ է քննարկման առարկա դարձնել դատավոր Ա. Սմբատյանի կողմից կատարված գործողությունները ստորադաս դատարանում: Մասնավորապես՝ ընդհանուր իրավասության առաջին ատյանի դատարանում դատավոր Ա. Սմբատյանը գործն ընդունել է վարույթ եւ հրավիրել է նախնական դատական նիստ: Նախնական դատական նիստում դատավոր Ա. Սմբատյանը պարզել է վիճելի իրավահարաբերության բնույթը, գործին մասնակցող անձանց եւ դատավարության այլ մասնակիցների կազմը, հայցի հիմքը եւ առարկան, պահանջները հիմնավորող ապացույցները եւ գործի մի շարք այլ հանգամանքներ, ընդունել է միջնորդություններ՝ գրավոր հայտարարությունը որպես ապացույց թույլատրելու մասին, պատասխանողի ներկայությունը դատական նիստին ապահովելու մասին:
Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է, որ գործը դատաքննության նախապատրաստելու փուլը, հանդիսանալով քաղաքացիական դատավարության արդյունավետության բարձրացմանն ուղղված կառուցակարգ, նպատակ է հետապնդում ապահովելու գործի ժամանակին եւ ճիշտ քննությունը ու լուծումը: Հաշվի առնելով գործը դատաքննության նախապատրաստելու փուլում օրենսդրի կողմից դատարանին վերապահված գործողությունների բնույթը եւ շրջանակը՝ ակնհայտ է, որ այս փուլում դատարանը հանգամանալից ուսումնասիրում է գործի փաստերը եւ բացահայտում է վիճելի իրավահարաբերության էությունը: Նշվածից հետեւում է, որ նախնական դատական նիստի ընթացքում դատարանի կողմից կատարման ենթակա գործողությունների իրականացման արդյունքում գործը քննող դատավորի համար բացահայտվում են գործի այն հանգամանքները, որոնք անհրաժեշտ են վեճին ըստ էության լուծում տալու համար: Սույն գործով դատավոր Ա. Սմբատյանի կողմից առաջին ատյանի դատարանում նախնական դատական նիստի ժամանակ կատարվել են գործողություններ, որոնք ուղղված են եղել գործի ըստ էության քննության համար անհրաժեշտ հիմքեր ստեղծելուն եւ դատավորի մոտ ողջամտորեն կարող էր ձեւավորել նախնական կարծիք գործի ըստ էության լուծման վերաբերյալ: Ուստի հաշվի առնելով դատավոր Ա. Սմբատյանի՝ ստորադաս դատական ատյանում գործի քննությանն ունեցած մասնակցության բնույթը՝ Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ վերոհիշյալ հանգամանքն օբյեկտիվորեն կարող էր կասկածներ հարուցել վերադաս ատյանում դատավոր Ա. Սմբատյանի անաչառության վերաբերյալ, հետեւաբար սույն գործով առկա է եղել դատավոր Ա. Սմբատյանի կողմից ինքնաբացարկ հայտնելու հիմք:
ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 405-րդ հոդվածի 3-րդ մասի համաձայն՝ դատավարական իրավունքի նորմերը համարվում են խախտված կամ սխալ կիրառված, եթե առկա է նույն օրենսգրքի 365-րդ հոդվածով նախատեսված հիմքերից որեւէ մեկը:
ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 365-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 1-ին կետի համաձայն՝ դատական ակտը բոլոր դեպքերում ենթակա է բեկանման, եթե՝ դատարանը գործը քննել է ոչ օրինական կազմով, այդ թվում՝ այնպիսի դատավորի կողմից, ով պարտավոր էր ինքնաբացարկ հայտնել:
Վերոգրյալի հիման վրա՝ Վճռաբեկ դատարանը, հիմնավոր համարելով բողոք բերած անձի փաստարկներն առ այն, որ դատավոր Ա. Սմբատյանը սեփական նախաձեռնությամբ պարտավոր էր ինքնաբացարկ հայտնել, արձանագրում է, որ սույն գործով առկա է դատական ակտի անվերապահ բեկանման հիմք, այն է՝ վերաքննիչ բողոքը քննվել է ոչ օրինական կազմով, որպիսի պայմաններում բողոքի ըստ էության քննության արդյունքում արված հետեւությունները եւս օրինական համարվել չեն կարող, ուստի Վճռաբեկ դատարանը չի անդրադառնում վճռաբեկ բողոքի՝ Վերաքննիչ դատարանի կողմից թույլ տրված այլ խախտումների վերաբերյալ փաստարկների գնահատմանը:
Այսպիսով, վճռաբեկ բողոքի հիմքի առկայությունը Վճռաբեկ դատարանը դիտում է բավարար՝ ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 365-րդ հոդվածի եւ 390-րդ հոդվածի 3-րդ մասի ուժով Վերաքննիչ դատարանի որոշումը բեկանելու եւ գործը նույն դատարան նոր քննության ուղարկելու համար:
5. Վճռաբեկ դատարանի պատճառաբանությունները եւ եզրահանգումները դատական ծախսերի բաշխման վերաբերյալ
ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 101-րդ հոդվածի համաձայն՝ դատական ծախսերը կազմված են պետական տուրքից եւ գործի քննության հետ կապված այլ ծախսերից:
ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 109-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն՝ դատական ծախսերը գործին մասնակցող անձանց միջեւ բաշխվում են բավարարված հայցապահանջների չափին համամասնորեն:
ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 112-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն՝ Վերաքննիչ կամ Վճռաբեկ դատարան բողոք բերելու եւ բողոքի քննության հետ կապված դատական ծախսերը գործին մասնակցող անձանց միջեւ բաշխվում են [ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 10-րդ] գլխի կանոններին համապատասխան:
Նկատի ունենալով, որ սույն գործն ուղարկվում է նոր քննության, որպիսի պարագայում դատական ծախսերի բաշխման հարցին նպատակահարմար չէ անդրադառնալ գործի քննության ներկա փուլում, Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ դատական ծախսերի բաշխման հարցը ենթակա է լուծման գործի նոր քննության ընթացքում:
Ելնելով վերոգրյալից եւ ղեկավարվելով ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 405-րդ, 406-րդ եւ 408-րդ հոդվածներով՝ Վճռաբեկ դատարանը
Ո Ր Ո Շ Ե Ց
1. Վճռաբեկ բողոքը բավարարել: Բեկանել ՀՀ վերաքննիչ քաղաքացիական դատարանի 26.07.2018 թվականի որոշումը եւ գործն ուղարկել ՀՀ վերաքննիչ քաղաքացիական դատարան՝ նոր քննության:
2. Դատական ծախսերի բաշխման հարցին անդրադառնալ գործի նոր քննության ընթացքում:
3. Սույն որոշումն օրինական ուժի մեջ է մտնում կայացման պահից, վերջնական է եւ ենթակա չէ բողոքարկման:
| Նախագահող | | Ռ. Հակոբյան |
| ----- | ----- | ----- |
| Զեկուցող | | Է. ՍԵԴՐԱԿՅԱՆ |
| | | Ս. ԱՆՏՈՆՅԱՆ |
| | | Վ. ԱՎԱՆԵՍՅԱՆ |
| | | Ա. Բարսեղյան |
| | | Ե. Խունդկարյան |
| | | Գ. Հակոբյան |
| | | Ս. ՄԻՔԱՅԵԼՅԱՆ |
| | | Տ. Պետրոսյան |
| | | Ն. Տավարացյան | | https://www.arlis.am/DocumentView.aspx?DocID=134955 | 07.06.2019 | [
"Որոշում"
] | www.arlis.am |
«Օգնի՛ր եղբորդ»-ը եւս 4 մլն դրամ է փոխանցել «Քաշաթաղ» հիմնադրամին
«Օգնի՛ր եղբորդ» նախաձեռնությունը երեկ՝ մարտի 5-ին, եւս 4 մլն դրամի փոխանցում է կատարել «Քաշաթաղ» հիմնադրամին՝ սիրիահայ ընտանիքների բնակարանաշինության աշխատանքներն ավարտին հասցնելու նպատակով, ասված է «Օգնի՛ր եղբորդ» նախաձեռնող խմբի տարածած հաղորդագրությունում:
ԼՂՀ Քաշաթաղի շրջանում հաստատված 20 սիրիահայ ընտանիքների բնակարանաշինական խնդիրը հոգալու նպատակով նախաձեռնությունն ավելի վաղ՝ 2012թ. հոկտեմբերին, 5 մլն դրամ էր փոխանցել «Քաշաթաղ» հիմնադրամին:
Նախաձեռնությունը շարունակում է օգնություն տրամադրել նաեւ Հայաստանում հաստատված կարիքավոր սիրիահայ ընտանիքներին: Անցնող օրերին «Օգնի՛ր եղբորդ» նախաձեռնությունը «Քրիստոնյա բժիշկների ասոցացիայի» հետ գործակցաբար, պարենային (յուրաքանչյուրը 40 հազ. դրամ արժողությամբ) 500 ծանրոց է հատկացրել սիրիահայ ընտանիքներին, ինչպես նաեւ տաք հագուստ՝ Կիլիկյան վարժարանի սաներին եւ ուսուցիչներին: | https://www.civilnet.am/news/101173/օգնիր-եղբորդ-ը-ևս-4-մլն-դրամ-է-փոխանց/ | 2013-03-06 | [] | www.civilnet.am |
た
タ
Հիրագանայում՝ た, կատականայում՝ タ, ճապոներենի վանկային այբուբենի վանկ: Օգտագործվում է մեկ մորայի գրելաձեւի համար: Համապատասխանում է հայերեն «թա», երբեմն նաեւ «տա» տառակապակցությանը եւ Միջազգային հնչյունական այբուբենի /ta/ ձայնին:
Ժամանակակից ճապոներենի վանկային աղյուսակում գտնվում է հիրագանայի ち(չի) կանայից առաջ: Իսկ կատականայում՝ チ(չի) կանայից առաջ:
Յունիկոդ
- た — U+305F,
- タ — U+30BF.
| Հիրագանա՝ գոջուոն | Հիրագանա՝ գոջուոն | Հիրագանա՝ գոջուոն | Հիրագանա՝ գոջուոն | Հիրագանա՝ գոջուոն | Հիրագանա՝ գոջուոն | Հիրագանա՝ գոջուոն | Հիրագանա՝ գոջուոն | Հիրագանա՝ գոջուոն | Հիրագանա՝ գոջուոն | Հիրագանա՝ գոջուոն | |
| ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- |
| ﾞ | んն | わվա | らրա | やյա | まմա | はհա | なնա | たտա | さսա | かկա | あա |
| ゝ | | ゐվի | りրի | յի | みմի | ひհի | にնի | ちչի | しշի | きկի | いի |
| | | վու | るրու | ゆյու | むմու | ふֆու | ぬնու | つցու | すսու | くկու | うու |
| | | ゑվէ | れրէ | է | めմէ | へհէ | ねնէ | てտէ | せսէ | けկէ | えէ |
| | | をо | ろրօ | よյո | もմօ | ほհօ | のնօ | とտօ | そսօ | こկօ | おօ |
| Մոխրագույնով առանձնացված են հնացած նշանները | Մոխրագույնով առանձնացված են հնացած նշանները | Մոխրագույնով առանձնացված են հնացած նշանները | Մոխրագույնով առանձնացված են հնացած նշանները | Մոխրագույնով առանձնացված են հնացած նշանները | Մոխրագույնով առանձնացված են հնացած նշանները | Մոխրագույնով առանձնացված են հնացած նշանները | Մոխրագույնով առանձնացված են հնացած նշանները | Մոխրագույնով առանձնացված են հնացած նշանները | Մոխրագույնով առանձնացված են հնացած նշանները | Մոխրագույնով առանձնացված են հնացած նշանները | | | https://hy.wikipedia.org/wiki/た | [] | hy.wikipedia.org |
|
«Եվրատեսիլ-2015». Շվեդիան՝ առաջին հորիզոնականում. Հայաստանը միավոր գրեթե չստացավ (ֆոտո, վիդեո)
Ավարտվեց «Եվրատեսիլ-2015» երգի մրցույթը: Պրոֆեսիոնալ ժյուրիի եւ հեռուստադիտողների քվեարկության արդյունքներով հաղթող ճանաչվեց Շվեդիան, ում էլ համարում էին մրցույթի ֆավորիտներից մեկը: Հայաստանը ներկայացնող «Genealogy» խումբը միավոր գրեթե չստացավ եւ արդյունքում գրավեց 16-րդ հորիզոնականը:
Լավագույն եռյակնունի հետեւյալ տեսքը՝ Շվեդիա, Ռուսաստան, Իտալիա: Նշենք, որ այս երկրների միջեւ մրցակցությունն իրոք թեժ էր եւ նրանք հորիզոնականներով անընդհատ փոխվում էին:
Ներկայացնում ենք եզրափակչի բոլոր մասնակիցներին
Շվեդիա
Ռուսաստան
Իտալիա
Սլովենիա
Ֆրանսիա
Իսրայել
Էստոնիա
Մեծ Բրիտանիա
Հայաստան
Լիտվա
Սերբիա
Նորվեգիա
Կիպրոս
Ավստրալիա
Բելգիա
Ավստրիա
Հունաստան
Մոնտենեգրո
Գերմանիա
Լեհաստան
Լատվիա
Ռումինիա
Իսպանիա
Հունգարիա
Վրաստան
Ադրբեջան
Ալբանիա
Կարող եք դիտել նաեւ Հայաստանը ներկայացնող «Genealogy» խմբի կատարումը: | https://armlur.am/360388/ | 2015-05-24 | [] | armlur.am |
Չադ (Սարսայի վտակ)
Չադ , գետ Ռուսաստանում, հոսում է Բաշկորտոստանով: Գետաբերանը գտնվում է Սարս գետի ձախ ափից 111 կմ հեռավորության վրա: Գետի երկարությունը կազմում է 12 կմ:
Ջրագրության տվյալներ
Ռուսաստանի ջրային գրանցամատյանի տեղեկությունների համաձայն՝ գետը պատկանում է Կամսոկումի ավազանային շրջանին, գետի ջրատնտեսային տեղամասը՝ Ուֆա, գետի ենթաավազանը Աի գետն է մինչեւ թափվելը Բելայա, գետի գետային ավազանը Կամա:
Ըստ աշխարհագրական տեղեկատվական համակարգի՝ ջրային բաժնի տարածքում Ռուսաստանի դաշնային գործակալության ջրային ռեսուրսների՝
- Ջրային օբյեկտի կոդը հանրային գրանցմամբ — 10010201112111100022951
- Կոդը ըստ հիդրոլոգիական հետազոտության (ՌԴ) — 111102295
- Ավազանի կոդը — 10.01.02.011
- Ծավալի համարը ըստ ՌԴ-ի — 11
- Թողարկումը ըստ ՌԴ-ի — 1 | https://hy.wikipedia.org/wiki/Չադ_(Սարսայի_վտակ) | [] | hy.wikipedia.org |
|
Հայաստանի Հանրապետությունում հացահատիկային եւ հատիկաընդեղեն որոշ մշակաբույսերի տեղական սերմնաբուծության ու սերմնարտադրության զարգացում» ծրագրին հավանություն տալու մասին Հայաստանի Հանրապետության կառավարության արձանագրային որոշման նախագծի լրամշակված տարբերակ
Հայաստանի Հանրապետությունում սերմնաբուծական ֆերմերային տնտեսությունների կազմակերպությունների արտադրական կարողությունների հզորացում, Հանրապետության տարածքում արտադրվող բարձր վերարտադրության աշնանացան ցորենի, հնդկացորենի, ոլոռի, ոսպի ու սիսեռի սերմնանյութի արտադրական ծավալների ավելացում եւ տեղական արտադրության սերմնանյութով ինքնաբավության մակարդակի բարձրացում, աշնանացան ցորենի, հնդկացորենի, ոլոռի, ոսպի ու սիսեռի սորտային կազմի հարստացում, մշակության արդյունավետության բարձրացում եւ գյուղացիական տնտեսությունների եկամուտների ավելացում, բարձր վերարտադրության սերմերի արտադրության բոլոր օղակներում պետական վերահսկողություն բարելավում:
-----
ՆԱԽԱԳԻԾ
Արձանագրային
«ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆՈՒՄ ՀԱՑԱՀԱՏԻԿԱՅԻՆ ԵՎ ՀԱՏԻԿԱԸՆԴԵՂԵՆ ՈՐՈՇ ՄՇԱԿԱԲՈՒՅՍԵՐԻ ՏԵՂԱԿԱՆ ՍԵՐՄՆԱԲՈՒԾՈՒԹՅԱՆ ՈՒ ՍԵՐՄՆԱՐՏԱԴՐՈՒԹՅԱՆ ԶԱՐԳԱՑՈՒՄ» ԾՐԱԳՐԻՆ ՀԱՎԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ՏԱԼՈՒ ՄԱՍԻՆ
1. Հավանություն տալ Հայաստանի Հանրապետությունում հացահատիկային եւ հատիկաընդեղեն որոշ մշակաբույսերի տեղական սերմնաբուծության ու սերմնարտադրության զարգացում» ծրագրին (այսուհետ՝ Ծրագիր)՝ համաձայն հավելվածի:
ԵՐԵՎԱՆ 2017
-----
ՆԱԽԱԳԻԾ
Արձանագրային
Հավելված
ՀՀ կառավարության 2017թ.
…………….-ի նիստի N ……
արձանագրային որոշման
ԾՐԱԳԻՐ
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆՈՒՄ ՀԱՑԱՀԱՏԻԿԱՅԻՆ ԵՎ ՀԱՏԻԿԱԸՆԴԵՂԵՆ ՈՐՈՇ
ՄՇԱԿԱԲՈՒՅՍԵՐԻ ՏԵՂԱԿԱՆ ՍԵՐՄՆԱԲՈՒԾՈՒԹՅԱՆ ՈՒ ՍԵՐՄՆԱՐՏԱԴՐՈՒԹՅԱՆ ԶԱՐԳԱՑՈՒՄ
ՆԱԽԱԲԱՆ
1. Հայաստանի Հանրապետության պարենային անվտանգության եւ գյուղատնտեսական մշակաբույսերի բերքատվության բարձրացման գործում, սերմնաբուծության արդյունավետ համակարգի ստեղծումն ունի ռազմավարական նշանակություն:
2. Սերմնաբուծության խնդիրն է, հանրապետության տարբեր գյուղատնտեսական գոտիներում, կազմակերպել գյուղատնտեսական մշակաբույսերի առավել արդյունավետ սորտերի բուծման եւ որակյալ սերմերի բազմացման աշխատանքները:
3. Աշնանացան ցորենը կարեւոր պարենային մշակաբույս է, որի հատիկն օգտագործվում է հացի, ձավարի, մակարոնեղենի եւ հրուշակեղենի արտադրության մեջ: Հատիկի վերամշակումից ստացվում է նաեւ սպիրտ, օսլա, սոսինձ, իսկ ալրաղացման մնացորդները, զտվածքը եւ ծղոտը օգտագործվում են որպես անասնակեր:
Այն մշակում են Հայաստանի գյուղատնտեսական բոլոր գոտիներում, սակայն, պայմանավորված տվյալ գոտու բնակլիմայական պայմաններով, շրջանացված սորտերով ու կիրառվող ագրոտեխնիկական միջոցառումների հնարավորությամբ, այն ցուցաբերում է բերքատվության, հետեւաբար նաեւ տնտեսական արդյունավետության տարբեր մակարդակ:
4. Հայաստանի հանրապետությունում տարածված է հիմնականում ցորենի աշնանացան կենսաձեւը, որը, զբաղեցնում է շուրջ 80-100 հազ. հա տարածություն:
Մշակության թույլտվություն ունեն 30 սորտեր, որոնցից լայն տարածում ունեն տեղական Մակար, Նաիրի 68, Արմսիմ, Սյունիք, ինչպես նաեւ Ռուսաստանի դաշնությունից վերջին տարիներին ներկրված Բատկո, Յուբիլեյնի 100, Կրասնոդար
99, Տանյա, Վասա սորտերը:
5. Հայաստանը ցորենի ապահովվածությամբ ինքնաբավ պետություն չէ, իսկ պահանջարկի ավելի քան 50%-ը ներկրվում է հիմնականում Ռուսաստանի դաշնությունից: Ցորենի համախառն արտադրանքը ըստ ՀՀ ԱՎԾ վերջին երեք տարիների տվյալների կազմել է ընդհանուր պահանջարկի մոտ 50%-ը: Ցորենի արտադրական ծավալները մեծացնելու համար նախատեսվում, բարձրորակ սերմնանյութի կիրառմամբ, բարձրացնել բերքատվությունը 20-25%-ով, կատարելագործել արտադրական տեխնոլոգիաները, խթանել եւ զարգացնել սերմնաբուծությունը:
6. Հնդկացորենի մշակության տարածումը հանրապետությունում կլուծի մի շարք կարեւոր խնդիրներ՝ այն է, կունենանք սննդարար բարձր հատկանիշներով օժտված դիետիկ ձավարեղեն, որի դեպքում կկրճատվեն այս սննդամթերքի ներկրումների ծավալները, կապահովվի մշակաբույսերի հերթափոխություն եւ կնպաստի դաշտավարության ոլորտում տնտեսավարողների՝ մասնավորապես գյուղացիական տնտեսությունների եկամուտների ավելացմանը: Հնդկացորենի մշակության արդյունավետության բարձրացմանը մեծապես նպաստում է տեղում հումքի վերամշակման կազմակերպումը, որի նպատակով, պետական եւ միջազգային ծրագրերի աջակցությամբ արդեն կառուցվել են հնդկացորենի եւ վերամշակող երկու գործարաններ՝ Բավրայում եւ Ծովագյուղում:
7. Հայաստանի հանրապետությունում հատիկաընդեղեն մշակաբույսերի շարքում առանձնակի տեղ են զբաղեցնում ոլոռը, ոսպն ու սիսեռը, որոնց նկատմամբ մեծ պահանջարկը պայմանավորված է հատիկների հարուստ կենսաքիմիական բաղադրությամբ: Դրանք պարունակում են բարձր քանակությամբ սպիտակուցներ, այդ թվում մարդու եւ կենդանու օրգանիզմի համար անհրաժեշտ գրեթե բոլոր անփոխարինելի ամինաթթուները, ճարպ, օսլա եւ վիտամիններ: Դա է վկայում նաեւ
2017 թվականի ընթացքում ցանքատարածությունների աճը, որը կազմել 2-3 անգամ ավել 2016 թվականի համեմատությամբ (Աղյուսակ 1):
Աղյուսակ 1
Ծրագրում ընդգրկված մշակաբույսերի ցանքատարածությունները, համախառն բերքը եւ սերմնանյութի պահանջվող միջին քանակները
| հ/հ | Մշակաբույսը | Ցանքատարա- ծությունը (ԱՎԾ), հա | Միջին բերքատ վությունը, ց/հա | Համախառն բերքը, տոննա* | Պահանջվող սերմնանյութի քանակությունը, տոննա** | |
| ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- |
| 2016թ | 2017թ | | | | | |
| 1 | Աշնանացան ցորեն | 107708 | 81456 | 20.0 | 189164.0 | 244368.0 |
| 2 | Հնդկացորեն | 519 | 433 | 123 | 5855 | 433.0 |
| 3 | Ոլոռ | 132 | 241 | 310 | 5781 | 602.0 |
| 4 | Ոսպ | 15 | 79 | 197 | 926 | 95.0 |
| 5 | Սիսեռ | 32 | 63 | 209 | 993 | 63.0 |
հաշվարկները կատարվել են ըստ 2016 եւ 2017 թվականների միջին ցուցանիշների
հաշվարկները կատարվել են ըստ 2017 թ. ցանքատարածության տվյալների
8.Վերլուծելով Հայաստանի Հանրապետությունում առկա ցանքատարածությունների քանակը պետք է փաստել, որ ինչպես տեղական արտադրության, այնպես էլ արտերկրից ներկրված սերմնանյութի քանակությունները բավարար չեն բարձրորակ սերմնանյութով արտադրություն կազմակերպելու համար, որի պատճառով գյուղացիական տնտեսություններն հաճախ օգտագործում են սեփական արտադրության, ցանքային ցածրորակ հատկանիշներով օժտված սերմնանյութը, ինչը չի կարող ապահովել բարձր բերքատվություն: Բացի այդ, հաճախ մշակության համար անհրաժեշտ պայմանների բացակայության եւ մշակության տեխնոլոգիական պայմանների ոչ լիարժեք կիրառելու արդյունքում ստացվում է ցածրորակ արտադրանք, որից սերմնանյութի առանձնացումը դառնում է ոչ նպատակահարմար եւ նոր սերմնանյութի ձեռք բերման խնդիրը դառնում է անհրաժեշտություն:
9. Բարձրակարգ սերմնանյութի արտադրական ծավալների ավելացման համար, անհրաժեշտ է ներդնել սերմնաբուծության աստիճանական համակարգ, որտեղ սերմնաբուծությամբ կզբաղվեն իրավաբանական անձի կարգավիճակ ունեցող սերմնաբուծական կազմակերպությունները: Այժմ հանրապետությունում գյուղատնտեսական մի շարք մշակաբույսերի սերմնաբուծությամբ եւ սերմնարտադրությամբ զբաղվում են ՀՀ Գյուղատնտեսության նախարարության
Գյումրիի սելեկցիոն կայան ՓԲԸ-ն, Երկրագործության գիտական կենտրոն ՊՈԱԿ-ը,
Սյունիքի սերմ արտադրողների միություն ՍՊԸ-ն, «Հայ տեխնոլոգիական խումբ» հիմնադրամը (այսուհետ՝ Սերմնաբուծական կազմակերպություններ):
10. Այս եւ համանման այլ խնդիրների լուծմանն է ուղղված սերմնաբուծական տարբեր ծրագրերի իրականացումը, որը լուրջ խթան կհանդիսանա զարգացնելու տեղական սերմնաբուծությունն ու սերմնարտադրությունը:
ԾՐԱԳՐԻ ՆՊԱՏԱԿՆԵՐԸ
11. Ծրագրի նպատակն է հանրապետության տարածքում զարգացնել աշնանացան ցորենի, հնդկացորենի, ոլոռի, ոսպի եւ սիսեռի (այսուհետ՝ Մշակաբույսեր) սերմնաբուծությունն ու սերմարտադրությունը, որը հնարավորություն կընձեռի պետական ու մասնավոր սերմնաբուծական կազմակերպությունների միջոցով ավելացնել հանրապետության տարածքում արտադրված, բարձր որակ ապահովող սերմնանյութի արտադրության ծավալները:
12. Բուսաբուծական արտադրությանն ապահովել մշակաբույսերի սորտային ու ցանքային բարձրորակ եւ ագրոտնտեսական բարձր հատկություններով օժտված սերմնանյութով՝ երկրում ստեղծելով սերմարտադրության ընդհանուր շարունակական շղթա:
13. Հարստացնել մշակաբույսերի սորտային կազմը, որը լայն հնարավորություն կտա ոլորտի տնտեսավարողներին մշակաբույսերի ճիշտ գոտիավորման եւ սորտերի ընտրության հարցում
14. Տեղական արտադրության որակյալ սերմնանյութի արտադրության ծավալների ավելացման շնորհիվ բարձրացնել սերմնանյութով ինքնաբավության մակարդակը, ավելացնել մշակաբույսերի բերքատվությունը, ինչի հաշվին կավելանան նաեւ դաշտավարությամբ զբաղվող գյուղացիական տնտեսությունների եկամուտները:
ԾՐԱԳՐԻ ԽՆԴԻՐՆԵՐԸ
15. Նշված նպատակներին հասնելու համար անհրաժեշտ է լուծել հետեւյալ խնդիրները՝
- 1. Սերմնաբուծության եւ սերմնարտադրության զարգացման խոչընդոտների գնահատումը եւ դրանց մեղմման հնարավորությունների օգտագործումը,
- 2. Մշակաբույսերի սորտային կազմի ու բարձրորակ սերմնանյութի պահանջարկի գնահատումը,
- 3. Սերմնաբուծական կազմակերպությունների արտադրական կարողությունների հզորացումը եւ սերմնաբուծության գործընթացի շարունակական շղթան ապահովելու համար նախադրյալների ստեղծումը,
- 4. Ծրագրի մոնիթորինգի իրականացման մեխանիզմի առաջադրումը,
- 5. Ծրագրի ռիսկերի գնահատումը:
ԾՐԱԳՐԻ ԻՐԱԿԱՆԱՑՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐԸ
16. Ծրագիրը նախատեսվում է իրականացնել է 2018 թվականի գարնանից մինչեւ
2020 թվականի դեկտեմբերի 10-ը ընկած ժամանակահատվածում:
17. Ծրագրի իրականացման առաջին տարում (2018թ) անհրաժեշտ է Ռուսաստանի
Դաշնության հայտնի սերմարտադրող կազմակերպություններից ներկրել աշնանացան ցորենի 20 տոննա, հնդկացորենի, ոլոռի, ոսպի եւ սիսեռի 5 - ական տոննա էլիտային վերարտադրության բարձր բերքատու եւ հարմարվողականության ցուցանիշներ ունեցող սորտերի սերմնանյութ:
18. Սերմնանյութի ներկրումը իրականացնելու է ընտրված մատակարար կազմակերպության կողմից՝ ծրագրի շրջանակներում տրամադրվող միջոցների հաշվին:
19. 1կգ սերմնանյութի ներկրման համար ծրագրի շրջանակներում նախատեսվել են հետեւյալ կողմորոշիչ գները՝ աշնանացան ցորեն — 370 դրամ, հնդկացորեն — 1050 դրամ, ոլոռ-670 դրամ, ոսպ-1250 դրամ եւ սիսեռ-1200 դրամ՝ ներառյալ տեղափոխման հետ կապված ծախսերը:
20. Մատակարար կազմակերպության կողմից ներկրված սերմնանյութը սերմնաբուծական կազմակերպություններին տրամադրվելու է անհատույց:
21. Սերմնաբուծական կազմակերպությունները Գյուղատնտեսության նախարարության հետ կնքում են պայմանագիր (այսուհետ՝ Պայմանագիր) ստացված սերմնանյութի հետագա բազմացման եւ ծրագրով նախատեսված սերմնանյութի քանակությունների ապահովման վերաբերյալ (Աղյուսակ 2):
22. Պայմանագրի խախտման դեպքում՝ բացառությամբ բնական աղետների հետեւանքով առաջացած անհաղթահարելի ուժի (ֆորս-մաժոր), դադարեցվում է սերմնաբուծական կազմակերպության մասնակցությունը ծրագրին եւ սերմնաբուծական կազմակերպությունը կատարում է մինչեւ դադարեցման պահը ծրագրի շրջանակներում ստացած միջոցների վերադարձ՝ 1:1.5 հարաբերակցությամբ:
23. Ներկրված սերմնանյութը տրամադրվելու է սերմնաբուծական կազմակերպություններին տարբեր մասնաբաժիններով՝ հաշվի առնելով մշակաբույսերի գոտիականությունը եւ կազմակերպության սերմնադաշտերի բնակլիմայական պայմանները (Աղյուսակ 3):
24. Ծրագրով հատկացված սերմնանյութով սերմնաբուծական կազմակերպությունները հիմնելու են սերմնադաշտեր, որոնց մշակությունը իրականացվելու է սերմնաբուծական աշխատանքների իրականացման համար առաջադրվող պահանջներին համապատասխան:
25. Սերմնադաշտերի մշակության համար արտադրական ծախսումները կատարվելու են համամասնորեն՝ ծրագրով նախատեսված եւ սերմնաբուծական կազմակերպության կողմից պահանջվող սեփական ներդրումների միջոցների հաշվին (Աղյուսակ 3; 4; 5; 6; 7;
- 8):
26. Սերմնադաշտերի ապրոբացիան կատարվելու է Հայաստանի Հանրապետության գյուղատնտեսության նախարարության կողմից տրամադրված ապրոբատորի հավաստագիր ունեցող մասնագետների կողմից:
Աղյուսակ 2
Սերմնանյութի ներկրվող ծավալները, արտադրական ծախսերը, մաքուր սերմի ակնկալվող քանակությունները եւ 1կգ-ի ինքարժեքը
| հ/հ | Մշակաբույսը | Ներկրվող սերմնանյութի | Պահանջվող ցանքատարածությունը, հա | Արտադրական ծախսերը, հազ.դրամ | Ակնկալվող բերքը, տոննա | 1կգ սերմ-նանյութի ինքնար- ժեքը, դրամ | | | | |
| ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- |
| Քանակը, տոննա էլիտա | 1կգ-ի արժեքը, դրամ | Ընդհանուր արժեքը, հազ. դր. | 1 հա-ի հաշվով | ընդհանուր | Համա խառն | Մաքուր սերմ* , 1-ին վերարտադրության | | | | |
| 1 | Աշնանացան ցորեն | 20.0 | 370 | 7400.0 | 71 | 596.1 | 42323.1 | 319.5 | 239.6 | 143.3 |
| 2 | Հնդկացորեն | 5.0 | 1050 | 5250.0 | 50 | 532.1 | 26605.0 | 70.0 | 56.0 | 450.0 |
| 3 | Ոլոռ | 5.0 | 670 | 3350.0 | 20 | 606.5 | 12130.0 | 44.0 | 35.2 | 307.1 |
| 4 | Ոսպ | 5.0 | 1250 | 6250.0 | 41 | 583.7 | 29185.0 | 82.0 | 65.6 | 319.8 |
| 5 | Սիսեռ | 5.0 | 1200 | 6000.0 | 50 | 556.2 | 27810.0 | 90.0 | 72.0 | 341.2 |
| 6 | Ընդամենը | 40.0 | - | 28250.0 | 232 | - | 134826.5 | 6055.0 | 4684.0 | - |
մաքուր սերմի ելքը ցորենի համար հաշվարկվել է 75%-ի հաշվով, իսկ մյուս մշակաբույսերինը՝ 80%-ի հաշվով:
27. Սերմնադաշտերից ստացված մաքուր սերմնանյութի շուրջ 70%-ը, սերմնաբուծական կազմակերպությունները իրացնում են մարզերի սերմարտադրությամբ ֆերմերային տնտեսություններին՝ հաջորդ տարում բազմացնելու եւ գյուղացիական տնտեսություններին իրացնելու նպատակով, իսկ մյուս 30%-ը՝ սորտաթարմացման եւ բարձր վերարտադրության սերմնանյութ ստանալու նպատակով :
ԾՐԱԳՐԻ ՄՈՆԻԹՈՐԻՆԳԸ
28. Ծրագրի մոնիթորինգն իրականացվելու է Հայաստանի Հանրապետության գյուղատնտեսության նախարարության աշխատակազմի համապատասխան մասնագետների միջոցով՝ «Սերմերի գործակալություն» պետական ոչ առեւտրային կազմակերպության մասնագետների ներգրավմամբ:
29. Ծրագրի շրջանակներում մոնիթորինգի տվյալների ամփոփման արդյունքում բուսաբուծության եւ բույսերի պաշտպանության վարչությունը ձեւավորելու է վիճակագրական տվյալների բազա, որը ներառելու է ծրագրի իրականացման ընթացքում առաջացած խոչընդոտները, սերմնաբուծության զարգացման ուժեղ ու թույլ կողմերը, ծրագրի իրականացման հետ կապված տեղեկատվությունը, արձանագրված խնդիրները եւ իրագործման դժվարությունները:
30. Գյուղատնտեսության նախարարության աշխատակազմի բուսաբուծության եւ բույսերի պաշտպանության, գյուղատնտեսական ծրագրերի մոնիթորինգի եւ վերլուծության վարչությունների մասնագետները ընտրանքային ուսումնասիրություն կարող են իրականացնել ծրագրի պայմաններին սերմնաբուծական կազմակերպությունների գործառույթների համապատասխանությունն ստուգելու նպատակով:
31. Մոնիթորինգ իրականացնող մասնագետները պարտավոր են առնվազն 30 օրը մեկ անգամ հաշվետվություն ներկայացնել Հայաստանի Հանրապետության գյուղատնտեսության նախարարություն:
32.Հաշվետվությունը պետք է պարունակի մանրամասն տեղեկատվություն ծրագրի ընթացքի մասին, այդ թվում.
- 1) սերմնադաշտում իրականացվող աշխատանքների ու ընդհանուր վիճակի, մշակաբույսերի սորտային կազմի, հարմարվողականության մասին,
- 2) տեղեկատվություն մոնիթորինգի արդյունքների մասին,
- 3) տեղեկատվություն հայտնաբերված խախտումների մասին,
- 4)առաջարկություններ ծրագրի պայմանների բարելավման կամ կատարելագործման վերաբերյալ եւ այլն:
ԾՐԱԳՐԻ ԻՐԱԿԱՆԱՑՄԱՆ ՌԻՍԿԵՐԸ
33.Ծրագրի իրականացման հնարավոր ռիսկեր են՝
1. անբարենպաստ կլիմայական պայմանների (ձմռան երկարատեւ սառնամանիքներ, գարնանային ցրտահարություն, կարկուտ, խորշակ, սելավ, փոթորիկ) հետեւանքով սերմնադաշտերի մասնակի կամ ամբողջական վնասվածությունը,
2. ներկրվող սերմնանյութի համար նախատեսվածից բարձր գների առաջադրումը,
3. մատակարարման ժամկետների չնախատեսված խախտումները,
4. եղանակային անբարենպաստ պայմանների պատճառով դաշտային աշխատանքների կազմակերպման համար ժամկետների խախտումը:
ԾՐԱԳՐԻ ԻՐԱԿԱՆԱՑՄԱՆ ՖԻՆԱՆՍԱԿԱՆ ԳՆԱՀԱՏԱԿԱՆԸ
34.Ծրագրի իրականացման ֆինանսավորման աղբյուրը պետական բյուջեն է եւ
Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ չարգելված այլ միջոցները:
35. Ընդհանուր հաշվով մինչեւ 232 հա սերմնադաշտեր հիմնելու եւ գիտականորեն հիմնավորված պահանջներին համապատասխան սերմնաբուծություն ու սերմնարտադրություն կազմակերպելու համար, ծրագրի կողմից սերմնաբուծական կազմակերպություններին հատկացվող 117766.6 հազ. դրամ դրամական միջոցները զգալիորեն կբարելավեն կազմակերպությունների ֆինանսական կայունությունը, որը թույլ կտա հետագա տարիներին զարգացնել տեղական արտադրության սերմնաբուծությունն ու սերմնարտադրությունը հանրապետության գյուղատնտեսական տարբեր գոտիներում:
36. Ներկրված սերմնանյութով հիմնված սերմնադաշտերից նախատեսվում է ստանալ աշնանացան ցորենի - 239.6, հնդկացորենի -56,0, ոլոռի-35,2, ոսպի — 65,6 եւ սիսեռի-72.0 տոննա առաջին վերարտադրության սերմնանյութ, որը բավարար է ցանելու համապատասխանաբար աշնանացան ցորենի - 1048, հնդկացորենի -560, ոլոռի-140, ոսպի — 546 եւ սիսեռի-720 հա ցանքատարածություն:
Աղյուսակ 3
Սերմնաբուծական կազմակերպություններին հատկացվող սերմնանյութի քանակությունները ըստ մշակաբույսերի եւ սեփական ներդրումների չափը
| հ/հ | Սերմնաբուծական կազմակերպությունը | Հատկացվող սերմնանյութի քանակությունը, տոննա | Պահանջվող ծախսում- ները, հազ.դրամ | | | | | |
| ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- |
| Աշնանացան ցորեն | Հնդկացորեն | Ոլոռ | Ոսպ | Սիսեռ | Ծրագրից հատկացվող | Սեփական ներդրում | | |
| 1 | Գյումրիի սելեկցիոն կայան ՓԲԸ | 5.0 | 3.0 | 1.0 | 2.0 | 2.0 | 38274.1 | 55445.0 |
| 2 | Երկրագործության գիտական կենտրոն | 5.0 | - | 2.0 | 1.0 | 1.0 | 26497.5 | 3838.5 |
| 3 | Սյունիքի սերմ արտադրողների միություն ՍՊԸ | 5.0 | 2.0 | 1.0 | 2.0 | 1.0 | 32385.8 | 4691.5 |
| 4 | Հայ տեխնոլոգիական խումբ հիմնադրամ | 5.0 | - | 1.0 | - | 1.0 | 20609.2 | 2985.4 |
| 5 | Ընդամենը | 20.0 | 5.0 | 5.0 | 5.0 | 5.0 | 1177666.0 | 17059.9 |
37. Ծրագրի իրականացման համար անհաժեշտ է 134826.5 հազ. դրամ, որից սերմնաբուծական կազմակերպությունները 17059.9 հազ. դրամի չափով կունենան ներդրումներ սեփական միջոցների հաշվին:
38. Սեփական ներդրումների չափը համամասնորեն պայմանավորված է կազմակերպությանը հատկացվող սերմնանյութի քանակությունից (Աղյուսակ 3):
39. Ծրագրի շարունակականության, սերմնաբուծության ու սերմնարտադրության անընդհատ շղթան ապահովելու նպատակով, անհրաժեշտ ֆինանսական միջոցների առկայության դեպքում, հաջորդ երկու (2019 եւ 2020թ.) տարիներին ծրագիրը կիրականացվի միեւնույն մեխանիզմներով:
ԾՐԱԳՐԻ ԻՐԱԿԱՆԱՑՈՒՄԻՑ ԱԿՆԿԱԼՎՈՂ ԱՐԴՅՈՒՆՔՆԵՐԸ
40. Հայաստանի Հանրապետությունում սերմնաբուծական կազմակերպությունների արտադրական կարողությունների հզորացում,
1. Հանրապետության տարածքում արտադրվող բարձր վերարտադրության աշնանացան ցորենի, հնդկացորենի, ոլոռի, ոսպի ու սիսեռի սերմնանյութի արտադրական ծավալների ավելացում եւ տեղական արտադրության սերմնանյութով ինքնաբավության մակարդակի բարձրացում,
2. Աշնանացան ցորենի, հնդկացորենի, ոլոռի, ոսպի ու սիսեռի սորտային կազմի հարստացում, մշակության արդյունավետության բարձրացում եւ գյուղացիական տնտեսությունների եկամուտների ավելացում,
3. Բարձր վերարտադրության սերմերի արտադրության ամբողջ գործընթացի նկատմամբ պետական վերահսկողության բարելավում:
Աղյուսակ 4
Աշնանացան ցորենի էլիտային սերմնանյութով կատարված ցանքերում կատարվող աշխատանքները եւ 1կգ առաջին վերարտադրության սերմնանյութի ինքնարժեքը (1 հա-ի հաշվով)
| Աշխատանք | Չափի միավորը | Միավորի արժեք, դրամ | Ընդհանուր քանակը | Ընդհանուր արժեքը, դրամ |
| ----- | ----- | ----- | ----- | ----- |
| Սերմանյութ | կգ | 370 | 280 | 103600 |
| Ցանքակից պարարտացում | | | | |
| Ազոտական | կգ | 120 | 100 | 12000 |
| ֆոսֆորական | կգ | 140 | 250 | 35000 |
| Կալիումական | կգ | 140 | 150 | 21000 |
| Պարարտանյութերի եւ սերմի տեղափոխում | տոննա | 10000 | 0.78 | 7800 |
| Վար, հարթեցում եւ մարգերի պատրաստում | հա | 54000 | 1 | 54000 |
| Ցանք | հա | 12000 | 1 | 12000 |
| Պայքար մոլախոտերի դեմ (հերբիցիդ) | կգ | 5000 | 1.5 | 7500 |
| Պայքար մոլախոտերի դեմ | հա | 10000 | 1 | 10000 |
| Ոռոգում 4 անգամ | հա | 60000 | 1 | 60000 |
| Ջրվորի աշխատավարձ 4 անգամ | հա | 10000 | 4 | 40000 |
| Սնուցում ազոտական պարարտանյութով | կգ | 120 | 200 | 24000 |
| Ազոտական պարարտանյութի տեղափոխում | տոննա | 10000 | 0.2 | 2000 |
| Պարարտանյութի ցրում | հա | 5000 | 1 | 5000 |
| Սորտային քաղհան | հա | 40000 | 1 | 40000 |
| Բերքահավաք | հա | 30000 | 1 | 30000 |
| Բերքի տեղափոխում | կգ | 2.2 | 4500 | 10000 |
| Սերմերի զտում, փորձաքննություն, ախտահանում, պիտա-կավորում, պարկավորում | տոննա | 22000 | 3375 | 74250 |
| Հողի հարկ | հա | 23000 | 1 | 23000 |
| Չնախատեսված ծախսեր | - | - | - | 25000 |
| Ընդամենը ծախսեր | - | - | - | 596150 |
| Մաքուր սերմնանյութի ելք կգ | կգ | - | - | 3375 |
| Խառնուրդի ելքից ստացվող հասույթ | կգ | 100 | 1125 | 112500 |
| Սերմնանյութի ինքնարժեքը | կգ | - | - | 1433 |
Աղյուսակ 5
Հնդկացորենի էլիտային սերմնանյութով կատարված ցանքերում կատարվող աշխատանքները եւ 1կգ առաջին վերարտադրության սերմնանյութի ինքնարժեքը (1 հա-ի հաշվով)
| Աշխատանք | Չափի միավորը | Միավորի արժեք, դրամ | Ընդհանուր քանակը | Ընդհանուր արժեքը, դրամ |
| ----- | ----- | ----- | ----- | ----- |
| Սերմանյութ | կգ | 1050 | 100 | 105000 |
| Ցանքակից պարարտացում | | | | |
| ֆոսֆորական | կգ | 140 | 250 | 35000 |
| Կալիումական | կգ | 140 | 150 | 21000 |
| Պարարտանյութերի եւ սերմի տեղափոխում | տոննա | 10000 | 0.5 | 5000 |
| Վար, հարթեցում եւ մարգերի պատրաստում | հա | 54000 | 1 | 54000 |
| Ցանք | հա | 12000 | 1 | 12000 |
| Պայքար մոլախոտերի դեմ (հերբիցիդ) | կգ | 5000 | 1.5 | 7500 |
| Պայքար մոլախոտերի դեմ՝ ծլումից 5-6 օր առաջ | հա | 10000 | 1 | 10000 |
| Ոռոգում 3 անգամ | հա | 45000 | 1 | 45000 |
| Ջրվորի աշխատավարձ 3 անգամ | հա | 10000 | 3 | 30000 |
| Սնուցում ազոտական պարարտանյութով | կգ | 120 | 200 | 24000 |
| Ազոտական պարարտանյութի տեղափոխում | տոննա | 10000 | 0.2 | 2000 |
| Պարարտանյութի ցրում | հա | 5000 | 1 | 5000 |
| Սորտային քաղհան | հա | 40000 | 1 | 40000 |
| Բերքահավաք | հա | 30000 | 1 | 30000 |
| Բերքի տեղափոխում | կգ | 71 | 1400 | 10000 |
| Սերմերի զտում, փորձաքննություն, ախտահանում, պիտա-կավորում, պարկավորում | տոննա | 30000 | 1120 | 33600 |
| Հողի հարկ | հա | 23000 | 1 | 23000 |
| Չնախատեսված ծախսեր | - | - | - | 40000 |
| Ընդամենը ծախսեր | - | - | - | 532100 |
| Մաքուր սերմնանյութի ելք կգ | կգ | - | - | 1120 |
| Խառնուրդի ելքից ստացվող հասույթ | կգ | 100 | 280 | 28000 |
| Սերմնանյութի ինքնարժեքը | կգ | - | - | 450.0 |
Աղյուսակ 6
Ոլոռի էլիտային սերմնանյութով կատարված ցանքերում կատարվող աշխատանքները եւ
1կգ առաջին վերարտադրության սերմնանյութի ինքնարժեքը (1 հա-ի հաշվով)
| Աշխատանք | Չափի միավորը | Միավորի արժեքը, դրամ | Ընդհանուր քանակը | Ընդհանուր արժեքը, դրամ |
| ----- | ----- | ----- | ----- | ----- |
| Սերմնանյութ | կգ | 670 | 250 | 167500 |
| Հիմնական պարարտացում | | | | |
| ֆոսֆորական | կգ | 140 | 250 | 35000 |
| կալիումական | կգ | 140 | 150 | 21000 |
| Պարարտանյութերի եւ սերմի տեղափոխում | տոննա | 10000 | 065 | 6500 |
| Վար, հողի նախացանքային մշակում, մարգերի պատրաստում | հա | 54000 | 1 | 54000 |
| Ցանք | հա | 12000 | 1 | 12000 |
| Պայքար մոլախոտերի դեմ (հերբիցիդ) | կգ | 5000 | 1.5 | 7500 |
| Պայքար մոլախոտերի դեմ՝ ծլումից 5-6 օր առաջ | հա | 10000 | 1 | 10000 |
| Ոռոգում 3 անգամ | հա | 45000 | 1 | 45000 |
| Ջրվորի աշխատավարձ 3 անգամ | հա | 10000 | 3 | 30000 |
| Սնուցում ազոտական պարարտանյութով | կգ | 120 | 200 | 24000 |
| Ազոտական պարարտանյութի տեղափոխում | տոննա | 10000 | 0.2 | 2000 |
| Պարարտանյութի ցրում | հա | 5000 | 1 | 5000 |
| Սորտային քաղհան | հա | 40000 | 1 | 40000 |
| Բերքահավաք | հա | 30000 | 1 | 30000 |
| Բերքի տեղափոխում | կգ | 4.5 | 2200 | 10000 |
| Սերմերի զտում, տրամաչափում, փորձաքննություն, ախտահանում, պարկավորում | տոննա | 25000 | 1.760 | 44000 |
| Հողի հարկ | հա | 23000 | 1 | 23000 |
| Չնախատեսված ծախսեր | - | - | - | 40000 |
| Ընդամենը ծախսեր | - | - | - | 606500 |
| Մաքուր սերմնանյութի ելք կգ | կգ | - | - | 1760 |
| Խառնուրդի ելքից ստացվող հասույթ | կգ | 150 | 440 | 66000 |
| Սերմնանյութի ինքնարժեքը | կգ | - | - | 3071 |
Աղյուսակ 7
Ոսպի էլիտային սերմնանյութով կատարված ցանքերում կատարվող աշխատանքները եւ
1կգ առաջին վերարտադրության սերմնանյութի ինքնարժեքը (1 հա-ի հաշվով)
| Աշխատանք | Չափի միավորը | Միավորի արժեք, դրամ | Ընդհանուր քանակը | Ընդհանուր արժեքը, դրամ |
| ----- | ----- | ----- | ----- | ----- |
| Սերմնանյութ | կգ | 1250 | 120 | 150000 |
| Հիմնական պարարտացում | | | | |
| ֆոսֆորական | կգ | 140 | 250 | 35000 |
| կալիումական | կգ | 140 | 150 | 21000 |
| Պարարտանյութերի եւ սերմի տեղափոխում | տոննա | 10000 | 052 | 5200 |
| Վար, հողի նախացանքային մշակում, մարգերի պատրաստում | հա | 54000 | 1 | 54000 |
| Ցանք | հա | 12000 | 1 | 12000 |
| Պայքար մոլախոտերի դեմ (հերբիցիդ) | կգ | 5000 | 1.5 | 7500 |
| Պայքար մոլախոտերի դեմ՝ ծլումից 5-6 օր առաջ | հա | 10000 | 1 | 10000 |
| Ոռոգում 3 անգամ | հա | 45000 | 1 | 45000 |
| Ջրվորի աշխատավարձ 3 անգամ | հա | 10000 | 3 | 30000 |
| Սնուցում ազոտական պարարտանյութով | կգ | 120 | 200 | 24000 |
| Ազոտական պարարտանյութի տեղափոխում | տոննա | 10000 | 0.2 | 2000 |
| Պարարտանյութի ցրում | հա | 5000 | 1 | 5000 |
| Սորտային քաղհան | հա | 40000 | 1 | 40000 |
| Բերքահավաք | հա | 30000 | 1 | 30000 |
| Բերքի տեղափոխում | կգ | 5.0 | 2000 | 10000 |
| Սերմերի զտում, փորձաքննություն, ախտահանում, պիտակավորում, պարկավորում | տոննա | 25000 | 1.6 | 40000 |
| Հողի հարկ | հա | 23000 | 1 | 23000 |
| Չնախատեսված ծախսեր | - | - | - | 40000 |
| Ընդամենը ծախսեր | - | - | - | 583700 |
| Մաքուր սերմնանյութի ելք կգ | կգ | - | - | 1600 |
| Խառնուրդի ելքից ստացվող հասույթ | կգ | 180 | 400 | 72000 |
| Սերմնանյութի ինքնարժեքը | կգ | - | - | 319.8 |
Աղյուսակ 8
Սիսեռի էլիտային սերմնանյութով կատարված ցանքերում կատարվող աշխատանքները եւ
1կգ առաջին վերարտադրության սերմնանյութի ինքնարժեքը (1 հա-ի հաշվով)
| Աշխատանք | Չափի միավորը | Միավորի արժեք, դրամ | Ընդհանուր քանակը | Ընդհանուր արժեքը, դրամ |
| ----- | ----- | ----- | ----- | ----- |
| Սերմնանյութ | կգ | 1200 | 100 | 120000 |
| Հիմնական պարարտացում | | | | |
| ֆոսֆորական | կգ | 140 | 250 | 35000 |
| կալիումական | կգ | 140 | 150 | 21000 |
| Պարարտանյութերի եւ սերմի տեղափոխում | տոննա | 10000 | 045 | 4500 |
| Վար, հողի նախացանքային մշակում, մարգերի պատրաստում | հա | 54000 | 1 | 54000 |
| Ցանք | հա | 12000 | 1 | 12000 |
| Պայքար մոլախոտերի դեմ (հերբիցիդ) | կգ | 5000 | 1.5 | 7500 |
| Պայքար մոլախոտերի դեմ՝ ծլումից 5-6 օր առաջ | հա | 10000 | 1 | 10000 |
| Ոռոգում 3 անգամ | հա | 45000 | 1 | 45000 |
| Ջրվորի աշխատավարձ 3 անգամ | հա | 10000 | 3 | 30000 |
| Սնուցում ազոտական պարարտանյութով | կգ | 120 | 200 | 24000 |
| Ազոտական պարարտանյութի տեղափոխում | տոննա | 10000 | 0.2 | 2000 |
| Պարարտանյութի ցրում | հա | 5000 | 1 | 5000 |
| Սորտային քաղհան | հա | 40000 | 1 | 40000 |
| Բերքահավաք | հա | 30000 | 1 | 30000 |
| Բերքի տեղափոխում | կգ | 5.5 | 1800 | 10000 |
| Սերմերի զտում, տրամաչափում, փորձաքննություն, ախտահանում, պարկավորում | տոննա | 30000 | 1.44 | 43200 |
| Հողի հարկ | հա | 23000 | 1 | 23000 |
| Չնախատեսված ծախսեր | - | - | - | 40000 |
| Ընդամենը ծախսեր | - | - | - | 556200 |
| Մաքուր սերմնանյութի ելք կգ | կգ | - | - | 1440 |
| Խառնուրդի ելքից ստացվող հասույթ | կգ | 180 | 360 | 64800 |
| Սերմնանյութի ինքնարժեքը | կգ | - | - | 3412 |
-----
Հիմնավորում
«Հայաստանի Հանրապետությունում հացահատիկային եւհատիկաընդեղեն որոշ մշակաբույսերի տեղական սերմնաբուծության ու սերմնարտադրության զարգացում» ծրագրին հավանություն տալու մասին» Հայաստանի Հանրապետության կառավարության որոշման նախագծի ընդունման անհրաժեշտության վերաբերյալ
Անհրաժեշտությունը՝ Ծրագրի նպատակն է հանրապետության տարածքում զարգացնել աշնանացան ցորենի, հնդկացորենի, ոլոռի, ոսպի եւ սիսեռի (այսուհետ՝ մշակաբույսեր) սերմնաբուծությունն ու սերմարտադրությունը, որը հնարավորություն կընձեռի պետական ու մասնավոր սերմնաբուծական կազմակերպությունների միջոցով ավելացնել հանրապետության տարածքում արտադրված, բարձր որակ ապահովող սերմնանյութի արտադրության ծավալները:
Բուսաբուծական արտադրությանն ապահովել մշակաբույսերի սորտային ու ցանքային բարձրորակ եւ ագրոտնտեսական բարձր հատկություններով օժտված սերմնանյութով՝ երկրում ստեղծելով սերմարտադրության ընդհանուր շարունակական շղթա:
Հարստացնել մշակաբույսերի սորտային կազմը, որը լայն հնարավորություն կտա ոլորտի տնտեսավարողներին մշակաբույսերի ճիշտ գոտիավորման եւ սորտերի ընտրության հարցում
Տեղական արտադրության որակյալ սերմնանյութի արտադրության ծավալների ավելացման շնորհիվ բարձրացնել սերմնանյութով ինքնաբավության մակարդակը, ավելացնել մշակաբույսերի բերքատվությունը, ինչի հաշվին կավելանան նաեւ դաշտավարությամբ զբաղվող գյուղացիական տնտեսությունների եկամուտները:
Ընթացիկ իրավիճակը եւ խնդիրները՝ Բարձր բերքի ստացման հիմնական գրավականը բարձրորակ սերմերով ցանքի կատարումն է: Հանրապետությունում հացահատիկային եւ հատիկաընդեղեն մշակաբույսերի սերմացուներով բավարարվածության մակարդակը բավականին ցածր է, իսկ դրանց գները՝ ոչ մատչելի: Անհրաժեշտություն է առաջացել հանրապետությունում բարձրացնելու հացահատիկային եւ հատիկաընդեղեն որոշ մշակաբույսերի սերմացուներով ինքնաբավության մակարդակը:
Տվյալ բնագավառում իրականացվող քաղաքականությունը՝ Հանրապետությունում իրականացվել է «Հայաստանի Հանրապետությունում 2010-2014 թվականների ցորենի սերմնաբուծության եւ սերմարտադրության զարգացման ծրագիրը»:
2011 թվականին իրականացվել են «Հայաստանի Հանրապետությունում 2011 թվականի գարնանացան գարու սերմարտադրության զարգացման», «Հայաստանի Հանրապետությունում 2011 թվականի եգիպտացորենի արտադրության զարգացման» ծրագրերը, 2013 թվականին՝ «Հայաստանի Հանրապետության 2013 թվականի գարնանացանի համար գարու, եգիպտացորենի, առվույտի եւ կորնգանի արտադրության զարգացման» եւ 2014 թվականին՝ «Հայաստանի Հանրապետությունում 2014 թվականի գարնանացանի համար գարու, եգիպտացորենի, առվույտի եւ կորնգանի արտադրության զարգացման», 2015 թվականին՝ «Հայաստանի Հանրապետությունում 2015 թվականի գարնանացանի համար գարու, եգիպտացորենի, առվույտի եւ կորնգանի արտադրության զարգացման», 2016 թվականին՝ «Հայաստանի Հանրապետությունում 2016 թվականի գարնանացան գարու, առվույտի եւ կորնգանի արտադրության զարգացման», «Հայաստանի Հանրապետությունում 2017 թվականի գարնանացան ցորենի, հնդկացորենի, ոլոռի, սիսեռի, գարնանացան գարու, եգիպտացորենի, առվույտի եվ կորնգանի արտադրության զարգացման» ծրագրերը:
Կարգավորման նպատակը եւ բնույթը՝ Հայաստանի Հանրապետության տարբեր մարզերի սերմնաբուծության եւ սերմարտադրության ոլորտում մասնագիտացված ֆերմերային տնտեսությունների միջոցով բարձրացնել հանրապետությունում տեղական արտադրության սերմնանյութով ինքնաբավության մակարդակը, հարստացնել ծրագրում ընդգրկված մշակաբույսերի սորտային կազմը՝ այն համալրելով բարձր ագրո-տնտեսական հատկանիշներ եւ հարմարվողականություն ունեցող սորտերով՝ արդյունքում ավելացնելով բերքատվությունը եւ տնտեսական արդյունավետության մակարդակը:
Նախագծի մշակման գործընթացում ներգրավված ինստիտուտները եւ անձինք՝ Հայաստանի Հանրապետության գյուղատնտեսության նախարարություն:
Ակնկալվող արդյունքը՝ Հայաստանի Հանրապետությունում սերմնաբուծական ֆերմերային տնտեսությունների կազմակերպությունների արտադրական կարողությունների հզորացում, Հանրապետության տարածքում արտադրվող բարձր վերարտադրության աշնանացան ցորենի, հնդկացորենի, ոլոռի, ոսպի ու սիսեռի սերմնանյութի արտադրական ծավալների ավելացում եւ տեղական արտադրության սերմնանյութով ինքնաբավության մակարդակի բարձրացում, աշնանացան ցորենի, հնդկացորենի, ոլոռի, ոսպի ու սիսեռի սորտային կազմի հարստացում, մշակության արդյունավետության բարձրացում եւ գյուղացիական տնտեսությունների եկամուտների ավելացում, բարձր վերարտադրության սերմերի արտադրության բոլոր օղակներում պետական վերահսկողություն բարելավում:
Իրավական ակտի նախագծմանը եւ քննարկմանը հասարակության մասնակցության մասին՝ Նախագիծը տեղադրված է http://www.minagro.am/ եւ https://www.e-draft.am/ ինտերնետային կայքերում՝ հասարակությանն իրազեկելու նպատակով:
Միջազգային պայմանագրերով ստանձնած պարտավորությունների հետ համապատասխանությունը՝ Նախագիծը չի հակասում միջազգային պայմանագրերով ստանձնած պարտավորություններին:
Տեղեկանք
«Հայաստանի Հանրապետությունում հացահատիկային եւ հատիկաընդեղեն որոշ մշակաբույսերի տեղական սերմնաբուծության ու սերմնարտադրության զարգացում» ծրագրին հավանություն տալու մասին» Հայաստանի Հանրապետության կառավարության որոշման նախագծի ընդունման կապակցությամբ այլ իրավական ակտերում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու անհրաժեշտության բացակայության մասին
«Հայաստանի Հանրապետությունում 2017 թվականի գարնանացան ցորենի, հնդկացորենի, ոլոռի, սիսեռի, գարու, եգիպտացորենի, առվույտի եւ կորնգանի արտադրության զարգացման ծրագիրը հաստատելու եւ ֆինանսական միջոցների օգտագործումը թույլատրելու մասին» Հայաստանի Հանրապետության կառավարության որոշման նախագծի ընդունման կապակցությամբ այլ իրավական ակտերում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու անհրաժեշտություն չի առաջանում:
Տեղեկանք
«Հայաստանի Հանրապետությունում հացահատիկային եւ հատիկաընդեղեն որոշ մշակաբույսերի տեղական սերմնաբուծության ու սերմնարտադրության զարգացում» ծրագրին հավանություն տալու մասին» Հայաստանի Հանրապետության կառավարության որոշման նախագծի ընդունման կապակցությամբ Հայաստանի Հանրապետության պետական բյուջեում ծախսերի եւ եկամուտների էական ավելացման կամ նվազեցման բացակայության մասին
«Հայաստանի Հանրապետությունում 2017 թվականի գարնանացան ցորենի, հնդկացորենի, ոլոռի, սիսեռի, գարու, եգիպտացորենի, առվույտի եւ կորնգանի արտադրության զարգացման ծրագիրը հաստատելու եւ ֆինանսական միջոցների օգտագործումը թույլատրելու մասին» Հայաստանի Հանրապետության կառավարության որոշման նախագծի ընդունման կապակցությամբ Հայաստանի Հանրապետության պետական բյուջեում ծախսերի եւ եկամուտների էական նվազեցում չի առաջանում: | https://www.e-draft.am/projects/572 | 23.11.2017 | [] | www.e-draft.am |
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՎԱՐՉԱՊԵՏ
Ո Ր Ո Շ ՈՒ Մ
11 հունիսի 2018 թվականի N 732-Լ
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՇՈՒԿԱՅԻ ՎԵՐԱՀՍԿՈՂՈՒԹՅԱՆՏԵՍՉԱԿԱՆ ՄԱՐՄՆԻ ԿԱՆՈՆԱԴՐՈՒԹՅՈՒՆԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ
Ղեկավարվելով «Պետական կառավարման համակարգի մարմինների մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 7-րդ հոդվածի 10-րդ մասով եւ հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ «Պետական կառավարման համակարգի մարմինների մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 4-րդ հոդվածի համաձայն Հայաստանի Հանրապետության տնտեսական զարգացման եւ ներդրումների նախարարության շուկայի վերահսկողության տեսչական մարմինը վերակազմավորվել է շուկայի վերահսկողության տեսչական մարմնի՝
1. Հաստատել Հայաստանի Հանրապետության շուկայի վերահսկողության տեսչական մարմնի կանոնադրությունը՝ համաձայն հավելվածի:
2. Հայաստանի Հանրապետության վարչապետի աշխատակազմի տեսչական մարմինների գրասենյակի ղեկավարին՝ ապահովել տեսչական մարմինների բնականոն գործունեության ընթացքի հետ կապված իրավական ակտերի նախագծերը ներկայացնելը:
| Հայաստանի Հանրապետության <br> վարչապետ | Ն. Փաշինյան |
| ----- | ----- |
| 2018 թ. հունիսի 11 Երեւան | |
Հավելված <br> ՀՀ վարչապետի 2018 թ. <br> հունիսի 11-ի N 732-Լ <br> որոշման
Կ Ա Ն Ո Ն Ա Դ Ր ՈՒ Թ Յ ՈՒ Ն
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՇՈՒԿԱՅԻ ՎԵՐԱՀՍԿՈՂՈՒԹՅԱՆ ՏԵՍՉԱԿԱՆ ՄԱՐՄՆԻ
I. ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ
1. Հայաստանի Հանրապետության շուկայի վերահսկողության տեսչական մարմինը (այսուհետ՝ տեսչական մարմին) վերահսկողություն եւ օրենքով սահմանված այլ գործառույթներ իրականացնող Կառավարությանը ենթակա մարմին է, որն օրենքով սահմանված կարգով կիրառում է պատասխանատվության միջոցներ ոչ պարենային արտադրանքիուղղ., թանկարժեք մետաղների եւ չափումների միասնականության ապահովման բնագավառներում՝ հանդես գալով Հայաստանի Հանրապետության անունից:
2. Տեսչական մարմինն ստեղծվում, վերակազմակերպվում է եւ նրա գործունեությունը դադարեցվում է օրենքով:
3. Տեսչական մարմինը գործում է Սահմանադրության, «Տեսչական մարմինների մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի, այլ օրենքների, իրավական այլ ակտերի եւ իր կանոնադրության հիման վրա:
4. Տեսչական մարմնի անվանումն է՝
1) հայերեն՝ Հայաստանի Հանրապետության շուկայի վերահսկողության տեսչական մարմին, ՇՎՏՄ
2) ռուսերեն՝ Инспекционный орган по надзору за рынком Республики Армении, ИОНР
3) անգլերեն՝ Market surveillance inspecti-n b-dy -f the Republic -f Armenia, MSIB
4) ֆրանսերեն՝ Organe d'inspecti-n de la surveillance du marché de la République d'Arménie, ODSDM:
5. Տեսչական մարմինն ունի Հայաստանի Հանրապետության զինանշանի պատկերով ու իր անվանմամբ կլոր կնիք եւ ձեւաթղթեր: Տեսչական մարմինը կարող է ունենալ խորհրդանիշ եւ անհատականացման այլ միջոցներ:
6. Տեսչական մարմնի կառուցվածքում ընդգրկվում են տեսչական մարմնի ղեկավարի, տեսչական մարմնի ղեկավարի տեղակալի, տեսչական մարմնի ղեկավարի օգնականի, տեսչական մարմնի ղեկավարի խորհրդականի, տեսչական մարմնի ղեկավարի տեղակալի օգնականի պաշտոնները, որակի ապահովման ստորաբաժանումը եւ կառուցվածքային ստորաբաժանումները:
7. Տեսչական մարմնի ենթակայությանը կարող են հանձնվել պետական ոչ առեւտրային կազմակերպություններ, ինչպես նաեւ տեսչական մարմնին Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով կարող է վերապահվել պետական բաժնետոմսերի կամ բաժնեմասերի տիրապետման իրավասություն:
8. Տեսչական մարմնի գտնվելու վայրն է՝ ք. Երեւան, Կոմիտասի 49/2:
II. ՏԵՍՉԱԿԱՆ ՄԱՐՄՆԻ ՆՊԱՏԱԿՆԵՐՆ ՈՒ ԽՆԴԻՐՆԵՐԸ
9. Տեսչական մարմնի նպատակն օրենքով սահմանված դեպքերում եւ կարգով ոչ պարենային արտադրանքի, թանկարժեք մետաղների եւ չափումների միասնականության ապահովման ոլորտներում անվտանգության եւ օրենսդրության պահանջների պահպանման ապահովումն է:
10. Տեսչական մարմնի խնդիրներն են՝ ոչ պարենային արտադրանքի, թանկարժեք մետաղների եւ չափումների միասնականության ապահովման ոլորտներում ռիսկերի կառավարումը եւ Հայաստանի Հանրապետության օրենքների եւ այլ նորմատիվ իրավական ակտերի պահանջների պահպանումը, ինչպես նաեւ կանխարգելիչ միջոցառումների իրականացումը:
III. ՏԵՍՉԱԿԱՆ ՄԱՐՄՆԻ ԼԻԱԶՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ
11. Տեսչական մարմնի լիազորություններն են՝
1) տնտեսավարող սուբյեկտի կողմից շուկայահանված ոչ պարենային արտադրանքի՝ Հայաստանի Հանրապետության օրենքների եւ այլ նորմատիվ իրավական ակտերի պահանջների պահպանման նկատմամբ օրենքով սահմանված կարգով պետական վերահսկողության իրականացումը՝ ներառյալ օրենքով սահմանված դեպքերում եւ կարգով ստուգումների իրականացումը,
2) չափումների միասնականության ապահովման բնագավառը կանոնակարգող օրենքով եւ այլ իրավական ակտերով սահմանված չափագիտական կանոնների եւ նորմերի պահպանման, այդ թվում՝ «Չափումների միասնականության ապահովման մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքով սահմանված օրենսդրական չափագիտության տարածման ոլորտների պահանջների պահպանման, հաստատված տեսակի չափման միջոցների կիրառման, չափումների կատարման վկայագրված մեթոդիկաների առկայության եւ չափումների միասնականության ապահովման բնագավառում տեխնիկական կանոնակարգերի պահանջների պահպանման նկատմամբ պետական չափագիտական վերահսկողության իրականացումը անվտանգության տեսանկյունից,
3) թանկարժեք մետաղներից պատրաստված իրերի հարգորոշման եւ հարգադրոշմման գործունեության իրականացման վերաբերյալ ծանուցման պահանջների եւ պայմանների պահպանման նկատմամբ վերահսկողության իրականացումը,
4) թանկարժեք մետաղներից պատրաստված իրերի մանրածախ առուվաճառքի տարածքներում թանկարժեք մետաղներից պատրաստված իրերի հարգի եւ հարգադրոշմի համապատասխանության, ինչպես նաեւ «Թանկարժեք մետաղների մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքով, սահմանված պահանջների, պայմանների պահման նկատմամբ փաստաթղթային հսկողության եւ տեղում ստուգումների իրականացումը,
5) տնտեսվարող սուբյեկտների ռիսկերի գնահատման աշխատանքների իրականացումը,
6) շուկայահանված ոչ պարենային արտադրանքի անվտանգության եւ չափումների միասնականության ապահովման, թանկարժեք մետաղներից պատրաստված իրերի հարգորոշման եւ հարգադրոշմման գործունեության իրականացման վերաբերյալ ծանուցման պահանջների եւ պայմանների պահպանման ոլորտներում Հայաստանի Հանրապետության օրենքների, իրավական ակտերի պահանջների խախտման համար օրենքով սահմանված պատասխանատվության միջոցների կիրառումը,
7) ոչ պարենային արտադրանքի անվտանգության եւ չափումների միասնականության ապահովման ոլորտներում Հայաստանի Հանրապետության օրենքների եւ դրանց համապատասխան ընդունված իրավական ակտերի դրույթների կիրառման վերաբերյալ բացատրական աշխատանքների իրականացումը, տնտեսավարող սուբյեկտներին իրենց իրավունքների եւ պարտականությունների մասին իրազեկումը, ինչպես նաեւ մեթոդական աջակցության եւ խորհրդատվության տրամադրումը,
8) ֆիզիկական եւ իրավաբանական անձանց տրված լիցենզիաներն ուժը կորցրած ճանաչելու կամ դրանց գործողությունը կասեցնելու միջնորդագրերի ներկայացումը լիցենզավորող մարմիններ,
9) տնտեսավարող սուբյեկտի գործունեությանն առնչվող, ոչ պարենային արտադրանքի անվտանգությանը եւ չափումների միասնականության ապահովմանը, թանկարժեք մետաղներից պատրաստված իրերի հարգորոշման եւ հարգադրոշմման գործունեության իրականացման վերաբերյալ ծանուցման պահանջներին եւ պայմաններին վերաբերող նոր իրավական ակտեր ընդունվելու կամ ուղեցույցներ հրապարակվելու, ինչպես նաեւ դրանցում փոփոխություններ կամ լրացումներ կատարվելու դեպքում այդ մասին «Տեսչական մարմինների մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքով սահմանված կարգով տնտեսավարող սուբյեկտների իրազեկման ապահովումը,
10) անհրաժեշտության դեպքում ստուգումների արդյունքների վերաբերյալ հանրային իրազեկում,
11) վիճակագրական տվյալների հավաքագրման եւ վերլուծությունների, ոչ պարենային արտադրանքի անվտանգությանը եւ չափումների միասնականության ապահովմանը, թանկարժեք մետաղներից պատրաստված իրերի հարգորոշման եւ հարգադրոշմման գործունեության իրականացման ոլորտներում գործող տնտեսավարող սուբյեկտների ռիսկերի գնահատման աշխատանքների իրականացումը եւ վերահսկողական գործառույթների նպատակադրումը դեպի առավել ռիսկային ոլորտները, տնտեսավարող սուբյեկտները,
12) իր լիազորությունների իրականացման ընթացքում ձեռք բերված օրենքով չարգելված տեղեկատվության փոխանակումը այլ տեսչական մարմինների հետ՝ վերահսկողական գործառույթներն առավել արդյունավետ իրականացնելու նպատակով,
13) տեխնիկական կանոնակարգերի օբյեկտ հանդիսացող ոչ պարենային արտադրանքի գրանցման վկայականի հերթական համար տրամադրելու եւ արտադրանքի գրանցման մասին տեղեկատվությունը պետական գրանցման վկայականների միասնական ռեեստրում ներառելը,
14) ծխախոտային արտադրատեսակների կամ դրանց պատկանելիքների կամ ծխախոտային արտադրատեսակների փոխարինիչների (բացառությամբ բժշկական նպատակով օգտագործվող փոխարինիչների) կամ ծխախոտային արտադրատեսակների նմանակների ներմուծման, իրացման եւ արտադրության ժամանակ Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ ներկայացվող պահանջների նկատմամբ վերահսկողության իրականացումը.
15) նյութական պահուստի օրենսդրության պահանջների պահպանման նկատմամբ վերահսկողության իրականացումը.
15.1) արտադրական կանեփի արտադրության, արտահանման, ներմուծման կամ մեծածախ առեւտրի նկատմամբ վերահսկողության իրականացումը.
15.2) արտադրական կանեփի օրինական շրջանառության փուլերում նմուշառման եւ փորձաքննությունների իրականացումը.
16) իր իրավասության սահմաններում մասնակցություն զորահավաքային նախապատրաստության եւ զորահավաքի բնագավառում միջոցառումների իրականացմանը.
17) Օրենքով իրեն վերապահված այլ լիազորություններ:
(11-րդ կետը խմբ., լրաց. 25.06.20 N 747-Լ, լրաց. 07.09.21 N 955-Լ)
IV. ՏԵՍՉԱԿԱՆ ՄԱՐՄՆԻ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒՄԸ ԵՎ ՂԵԿԱՎԱՐՈՒՄԸ
12. Տեսչական մարմնի կառավարումն իրականացնում է վարչապետը եւ տեսչական մարմնի կառավարման խորհուրդը (այսուհետ՝ խորհուրդ), որը կազմված է տասն անդամից:
(12-րդ կետը փոփ. 14.08.19 N 1123-Լ)
13. Վարչապետը՝
1) հաստատում է տեսչական մարմնի կանոնադրությունը, այդ թվում՝ կառուցվածքը եւ դրանցում կատարում փոփոխություններ,
2) հաստատում է տեսչական մարմնի կառավարման խորհրդի կազմը՝ Հայաստանի Հանրապետության վարչապետի աշխատակազմի ղեկավարի ներկայացմամբ,
3) օրենքով, իրավական այլ ակտերով նախատեսված գործունեության ոլորտին, նպատակներին եւ խնդիրներին համապատասխան՝ սահմանում է տեսչական մարմնի գործունեության հիմնական ուղղությունները,
4) իրականացնում է տեսչական մարմնի գործունեության վերահսկողությունը,
5) լսում է տեսչական մարմնի գործունեության մասին հաշվետվությունները, քննում է գործունեության ստուգման արդյունքները,
6) վերահսկողություն է իրականացնում տեսչական մարմնին ամրացված կամ օգտագործման հանձնված պետական սեփականության պահպանման նկատմամբ,
7) հաստատում է տարեկան հաշվեկշիռը, եթե օրենքով այլ բան նախատեսված չէ:
14. Տեսչական մարմնի կառավարման խորհուրդը (այսուհետ՝ խորհուրդ) նախագահում է ոչ պարենային արտադրանքների, թանկարժեք մետաղների եւ չափումների միասնականության ապահովման բնագավառի քաղաքականությունը մշակող լիազոր մարմնի ղեկավարը:
15. Խորհուրդը՝
1) հաստատում է տեսչական մարմնի ղեկավարի ներկայացրած տեսչական մարմնի գործունեության եւ իրականացվող ստուգումների տարեկան ծրագրերը.
2) հավանություն է տալիս տեսչական մարմնի կողմից ներկայացվող նորմատիվ իրավական ակտերի նախագծերին.
3) հաստատում է ստուգումներին առնչվող ուղեցույցները.
4) նախաձեռնում է որակի ապահովման ստորաբաժանման հսկողական գործողությունների արդյունքում բացահայտված թերությունների վերացմանն ուղղված միջոցառումները եւ վերահսկում դրանց իրականացումը.
5) քննարկում է տեսչական մարմնի տարեկան պահպանման ծախսերի նախահաշիվը եւ հավանություն է տալիս դրան.
6) քննարկում է տեսչական մարմնի ղեկավարի կողմից հաստատման ենթակա տեսչական մարմնի տարեկան կամ եռամսյակային հաշվետվությունների նախագիծը եւ հավանություն տալիս դրան.
7) հաստատում է կատարողականի գնահատման ընթացակարգերը՝ Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրության շրջանակներում.
8) հավանություն է տալիս տեսչական մարմնի հաստիքացուցակին եւ քաղաքացիական ծառայության պաշտոնների անձնագրերին.
9) հավանություն է տալիս տեսչական մարմնի ղեկավարի տեղակալի թեկնածությանը.
10) իրականացնում է օրենքով իրեն վերապահված այլ լիազորություններ:
16. Տեսչական մարմինը ղեկավարում է տեսչական մարմնի ղեկավարը: Տեսչական մարմնի ղեկավարի պաշտոնը վարչական պաշտոն է: Վարչապետը խորհրդի ներկայացմամբ պաշտոնի է նշանակում տեսչական մարմնի ղեկավարին եւ նրա նկատմամբ կիրառում խրախուսման ու պատասխանատվության միջոցներ: Տեսչական մարմնի ղեկավարին պաշտոնից ազատում է վարչապետը:
17. Տեսչական մարմնի ղեկավար կարող են նշանակվել Հայաստանի Հանրապետության այն քաղաքացիները, ովքեր ունեն բարձրագույն կրթություն:
(17-րդ կետը խմբ. 02.08.18 N 1037-Լ)
18. Տեսչական մարմնի ղեկավարը հաշվետու է Կառավարությանը, վարչապետին եւ խորհրդին:
19. Տեսչական մարմնի ղեկավարը՝
1) ղեկավարում, համակարգում եւ վերահսկում է տեսչական մարմնի ընթացիկ գործունեությունը, պատասխանատու է տեսչական մարմնի առջեւ դրված խնդիրների ու գործառույթների իրականացման համար.
2) սահմանում է իր տեղակալների իրավասությունների շրջանակները՝ տարանջատելով վերահսկողական եւ վերլուծական, պլանավորման գործառույթները.
3) վարչապետի նշանակմանն է ներկայացնում խորհրդի հավանությանն արժանացած տեղակալի թեկնածությունը.
4) օրենքով, այլ իրավական ակտերով, տեսչական մարմնի կանոնադրությամբ նախատեսված գործունեության բնագավառների, նպատակների եւ խնդիրների վերաբերյալ առաջարկություններ է ներկայացնում խորհրդին, խորհրդի դրական եզրակացության դեպքում՝ վարչապետի աշխատակազմին.
5) վարչապետի հաստատմանն է ներկայացնում տեսչական մարմնի աշխատողների քանակը.
6) հաստատում է խորհրդի հավանությանն արժանացած տեսչական մարմնի հաստիքացուցակը եւ քաղաքացիական ծառայության պաշտոնների անձնագրերը.
7) իր իրավասության սահմաններում արձակում է հրամաններ, կարգադրագրեր եւ տալիս հանձնարարագրեր, ցուցումներ, առանց լիազորագրի հանդես է գալիս Հայաստանի Հանրապետության կամ տեսչական մարմնի անունից, ինչպես նաեւ տալիս է Հայաստանի Հանրապետության կամ տեսչական մարմնի անունից հանդես գալու լիազորագրեր, այդ թվում՝ վերալիազորման իրավունքով լիազորագրեր.
8) օրենքով իրեն վերապահված իրավասության սահմաններում նշանակումներ է կատարում տեսչական մարմնի պաշտոններում, այդ թվում՝ քաղաքացիական ծառայության պաշտոններում, ինչպես նաեւ աշխատողների նկատմամբ կիրառում է խրախուսանքի եւ պատասխանատվության միջոցներ.
9) իրականացնում է վերահսկողություն տեսչական մարմնին ամրացված պետական սեփականության պահպանության նկատմամբ.
10) կասեցնում կամ ուժը կորցրած է ճանաչում իր, իր տեղակալների, տեսչական մարմնի կառուցվածքային ստորաբաժանումների ղեկավարների՝ Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրության պահանջներին հակասող հրամանները, հրահանգները, հանձնարարագրերը, կարգադրությունները եւ ցուցումները.
11) «Հայաստանի Հանրապետությունում ստուգումների կազմակերպման եւ անցկացման մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքով սահմանված կարգով ստուգում իրականացնելու վերաբերյալ տալիս է հրաման կամ հանձնարարագիր, ինչպես նաեւ ստուգումների արդյունքների հիման վրա կիրառում է պատասխանատվության միջոցներ.
12) խորհրդի հավանությանն է ներկայացնում տեսչական մարմնի տարեկան պահպանման ծախսերի նախահաշիվը.
13) իրականացնում է օրենքով նախատեսված այլ լիազորություններ:
20. Տեսչական մարմնի ղեկավարի բացակայության դեպքում նրան փոխարինում է առաջին տեղակալը, իսկ առաջին տեղակալի պաշտոն նախատեսված չլինելու կամ առաջին տեղակալի բացակայության դեպքում՝ տեսչական մարմնի ղեկավարի տեղակալի առավել երկար ստաժ ունեցող տեղակալը:
21. Տեսչական մարմնի ղեկավարն ունի 2 տեղակալ, որոնց պաշտոնները վարչական են, նրանց պաշտոնի նշանակում, պաշտոնից ազատում եւ նրանց նկատմամբ խրախուսման ու պատասխանատվության միջոցներ է կիրառում վարչապետը:
22. Տեսչական մարմնի ղեկավարի տեղակալ կարող են նշանակվել Հայաստանի Հանրապետության այն քաղաքացիները, ովքեր ունեն բարձրագույն կրթություն:
(22-րդ կետը խմբ. 02.08.18 N 1037-Լ)
23. Տեսչական մարմնի ղեկավարի տեղակալը՝
1) գործում է տեսչական մարմնի ղեկավարից պատվիրակված լիազորությունների ուժով եւ համակարգում է աշխատանքներն (գործունեությունը) իրեն հանձնարարված բնագավառներում.
2) իր համակարգման լիազորությունների շրջանակներում տեսչական մարմնի կառուցվածքային ստորաբաժանումներին, իր ենթակայությանը հանձնված պետական ոչ առեւտրային կազմակերպություններին փոխանցում է տեսչական մարմնի ղեկավարի հանձնարարականները կամ իր համակարգման լիազորությունների շրջանակներում տալիս է հանձնարարականներ եւ դրանց կատարման նկատմամբ իրականացնում է հսկողություն եւ արդյունքների մասին տեղեկացնում տեսչական մարմնի ղեկավարին.
3) իր համակարգման լիազորությունների շրջանակներում համագործակցում է այլ պետական մարմինների եւ կազմակերպությունների հետ.
4) իր համակարգման լիազորությունների շրջանակներում տեսչական մարմնի ղեկավարին ներկայացնում է առաջարկություններ.
5) իրականացնում է տեսչական մարմնի ղեկավարի կողմից տրված ցուցումները եւ հանձնարարականները:
24. Տեսչական մարմնի ղեկավարի խորհրդականը՝
1) աջակցում է տեսչական մարմնի ղեկավարին իր լիազորությունների կատարման ընթացքում,
2) իր լիազորությունների իրականացման ընթացքում ծագող հարցերի վերաբերյալ կառուցվածքային ստորաբաժանումներից կարող է ստանալ տվյալ աշխատանքների իրականացման համար անհրաժեշտ տեղեկատվություն:
25. Տեսչական մարմնի ղեկավարի օգնականը՝ իրականացնում է մարմնի ղեկավարի լիազորությունների իրականացմանն աջակցման աշխատանքներ, որոնց իրականացման համար օգնականն իրավունք ունի կառուցվածքային ստորաբաժանումներից ստանալ անհրաժեշտ տեղեկատվություն:
26. Տեսչական մարմնի ղեկավարի տեղակալի օգնականը՝ իրականացնում է տեսչական մարմնի ղեկավարի տեղակալի լիազորությունների իրականացմանն աջակցման աշխատանքներ, որոնց իրականացման համար օգնականն իրավունք ունի կառուցվածքային ստորաբաժանումներից ստանալ անհրաժեշտ տեղեկատվություն:
V. ՏԵՍՉԱԿԱՆ ՄԱՐՄՆԻ ԿԱՌՈԻՑՎԱԾՔԱՅԻՆ ՍՏՈՐԱԲԱԺԱՆՈՒՄՆԵՐԸ
27. Տեսչական մարմնի հիմնական մասնագիտական կառուցվածքային ստորաբաժանումներն են՝
1) Ռիսկի գնահատման եւ վերլուծությունների վարչություն:
2) Տեխնիկական կանոնակարգերով սահմանված պահանջների եւ թանկարժեք մետաղների վերահսկողության վարչություն:
3) Չափագիտական կանոնների եւ նորմերի վերահսկողության վարչություն:
4) Իրավական աջակցության եւ փաստաթղթաշրջանառության վարչություն:
4.1) Արտադրական կանեփի վերահսկողության իրականացման վարչություն:
4.2) Նմուշառման, լաբորատոր փորձաքննությունների եւ չափումների իրականացման վարչություն:
5) Որակի ապահովման վարչություն:
6) Իրազեկման, խորհրդատվության եւ հանրության հետ տարվող աշխատանքների բաժին:
(27-րդ կետը լրաց. 07.09.21 N 955-Լ)
28. Տեսչական մարմնի կառուցվածքային ստորաբաժանումների իրավասությունները սահմանում է տեսչական մարմնի ղեկավարը՝ հաստատելով դրանց կանոնադրությունները:
VI. ՏԵՍՉԱԿԱՆ ՄԱՐՄՆԻ ԳՈՒՅՔԸ
29. Տեսչական մարմինն ունի ինքնուրույն հաշվեկշիռ:
30. Տեսչական մարմնի գույքը ձեւավորվում է օրենսդրությամբ սահմանված կարգով տեսչական մարմնի տիրապետմանն ու օգտագործմանը հանձնված (ամրացված) գույքից:
31. Տեսչական մարմինը տիրապետում, օգտագործում, իսկ այլ իրավական ակտերով նախատեսված դեպքերում նաեւ տնօրինում է իրեն հանձնված գույքը:
VII. ԱՆՁՆԱԿԱԶՄԻ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒՄԸ, ՀԱՇՎԱՊԱՀԱԿԱՆ ՀԱՇՎԱՌՈՒՄԸ ԵՎ ՀԱՇՎԵՏՎՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ
32. Տեսչական մարմնի գործունեության ապահովման համար անհրաժեշտ հաշվապահական հաշվառման, գնումների կազմակերպման (ֆինանսաբյուջետային), անձնակազմի կառավարման եւ կազմակերպատնտեսական, տեսչական մարմնի բյուջեի, ինչպես նաեւ տեսչական մարմնի կողմից ստուգումների տարեկան ծրագրով չնախատեսված ստուգումների անցկացման հետ կապված վարչական (կազմակերպչական) բնույթի գործառույթներն իրականացնում է Հայաստանի Հանրապետության վարչապետի աշխատակազմը:
VIII. ՏԵՍՉԱԿԱՆ ՄԱՐՄՆԻ ՖԻՆԱՆՍԱՎՈՐՈՒՄԸ
33. Տեսչական մարմնի բյուջետային հայտի նախագծի նախապատրաստումն իրականացնում է տեսչական մարմինը:
34. Տեսչական մարմնի կազմած բյուջետային հայտի նախագիծը ներկայացվում է Խորհրդի հավանությանը, որից հետո տեսչական մարմինը բյուջետային հայտը ներկայացնում է վարչապետի աշխատակազմի ղեկավարին:
35. Պետական բյուջեում առանձին տողով արտացոլված տեսչական մարմնի կառուցվածքային եւ տարածքային ստորաբաժանումների ֆինանսավորման մեջ փոփոխություններ կամ լրացումներ կարող են կատարել միայն Խորհրդի համաձայնությամբ:
(հավելվածը խմբ. 02.08.18 N 1037-Լ, փոփ. 14.08.19 N 1123-Լ, խմբ., լրաց. 25.06.20 N 747-Լ, լրաց. 07.09.21 N 955-Լ)
| Հայաստանի Հանրապետության <br> վարչապետի աշխատակազմի <br> ղեկավար | Է. Աղաջանյան |
| ----- | ----- | | https://www.arlis.am/DocumentView.aspx?DocID=155731 | 11.06.2018 | [
"Որոշում"
] | www.arlis.am |
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ
ՖԻՆԱՆՍՆԵՐԻ ՆԱԽԱՐԱՐ
| 16հուլիսի 2019 թ. | N 418-Ա |
| ----- | ----- |
Հ Ր Ա Մ Ա Ն
«ՌՈՅԱԼ ՍԻԳՆԱՉՐ» ՍԱՀՄԱՆԱՓԱԿ ՊԱՏԱՍԽԱՆԱՏՎՈՒԹՅԱՄԲ ԸՆԿԵՐՈՒԹՅԱՆԸ ԽԱՂԱՏԱՆ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՄԱՆ ԼԻՑԵՆԶԻԱ ՏՐԱՄԱԴՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ
Ղեկավարվելով «Լիցենզավորման մասին» օրենքի 26-րդ հոդվածով, «Շահումով խաղերի, ինտերնետ շահումով խաղերի եւ խաղատների մասին» օրենքի 8-րդ հոդվածի 1-ին մասով, հիմք ընդունելով «Ռոյալ Սիգնաչր» սահմանափակ պատասխանատվությամբ ընկերության կողմից 2019 թվականի հունիսի 12-ին ներկայացված խաղատան կազմակերպման լիցենզիա ստանալու հայտը, կից փաստաթղթերը, 2019 թվականի հուլիսի 2-ին եւ հուլիսի 8-ին ի լրումն ներկայացված գրությունները, կից փաստաթղթերը, 2019 թվականի հուլիսի 15-ին կայացած վիճակախաղերի, շահումով խաղերի, ինտերնետ շահումով խաղերի եւ խաղատների լիցենզավորող հանձնաժողովի նիստի եզրակացությունը՝
ՀՐԱՄԱՅՈՒՄ ԵՄ
1. «Ռոյալ Սիգնաչր» սահմանափակ պատասխանատվությամբ ընկերությանը Մարզ Կոտայք, համայնք Ծաղկաձոր ք., Տանձաղբյուրի փողոց թիվ 2, 4/1, հյուրանոցային համալիր (թիվ 2 մասնաշենք) վայրում (անշարժ գույքի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցման վկայականի համարը՝ 28062019-07-0037) տրամադրել խաղատան կազմակերպման լիցենզիա:
2. Սույն հրամանը կարող է բողոքարկվել վարչական կարգով՝ այն ուժի մեջ մտնելու օրվանից երկամսյա ժամկետում կամ Հայաստանի Հանրապետության վարչական դատարան՝ Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված ժամկետում:
3. Սույն հրամանն ուժի մեջ է մտնում «Վարչարարության հիմունքների եւ վարչական վարույթի մասին» օրենքի 59-րդ հոդվածով սահմանված կարգով՝ իրազեկելուն հաջորդող օրվանից:
Ա. Ջանջուղազյան | https://www.arlis.am/DocumentView.aspx?DocID=133016 | 16.07.2019 | [
"Հրաման"
] | www.arlis.am |
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆԿԵՆՏՐՈՆԱԿԱՆ ԲԱՆԿԻ ԽՈՐՀՈՒՐԴ
| 12սեպտեմբերի 2006 թ. | N 530-Ա |
| ----- | ----- |
Ո Ր Ո Շ ՈՒ Մ
ԱՐՏԱՐԺՈՒՅԹԻ ԱՌՔ ՈՒ ՎԱՃԱՌՔԻ ԳՈՐԾԱՌՆՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԻՐԱԿԱՆԱՑՆԵԼՈՒ ԹԻՎ 400 ԼԻՑԵՆԶԻԱՆ ՈՒԺԸ ԿՈՐՑՐԱԾ ՃԱՆԱՉԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ
Հիմք ընդունելով Արմեն Սիրունյանի 2006 թվականի օգոստոսի 28-ի միջնորդագիրը քաղաք Երեւան, Մալաթիա 68 հասցեում գործող արտարժույթի փոխանակման կետի (արտարժույթի առք ու վաճառքի լիցենզիա՝ թիվ 400) գործունեությունը դադարեցնելու մասին եւ ղեկավարվելով «Հայաստանի Հանրապետության կենտրոնական բանկի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 20-րդ հոդվածով՝ Հայաստանի Հանրապետության կենտրոնական բանկի խորհուրդը որոշում է.
1. Ուժը կորցրած ճանաչել Արմեն Սիրունյանին տրամադրված արտարժույթի առք ու վաճառքի գործառնություններ իրականացնելու թիվ 400 լիցենզիան:
2. Սույն որոշումն ուժի մեջ է մտնում Արմեն Սիրունյանին (հասցեն՝ քաղաք Երեւան, Անդրանիկի 19 շենք, բնակարան 47) հանձնելու պահից:
| ՀՀ կենտրոնական <br> բանկի նախագահ | Տ. Սարգսյան |
| ----- | ----- |
| 2006 թ. սեպտեմբերի 15 <br> Երեւան | | | https://www.arlis.am/DocumentView.aspx?DocID=27993 | 12.09.2006 | [
"Որոշում"
] | www.arlis.am |
Իրանի մրցաշարում Հայաստանի երեք գրոսմայստերներն էլ կես միավոր են զիջում առաջատարին
ԵՐԵՎԱՆ, 19 ՓԵՏՐՎԱՐԻ, ԱՐՄԵՆՊՐԵՍ: Շախմատի Իրանի միջազգային մրցաշարում Հայաստանի երեք ներկայացուցիչներն էլ պահպանում են դիրքերը մրցանակային տեղեր զբաղեցնելու համար:
«Արմենպրես»-ի հաղորդմամբ՝ Կասպյան գավաթի խաղարկության 8-րդ տուրում Կարեն Գրիգորյանը ոչ-ոքի խաղաց Ուկրաինայի ներկայացուցչի հետ: Արման Միքայելյանը եւ Հայկ Երիցյանը հաղթանակներ տոնեցին:
Մրցաշարի ավարտից մեկ տուր առաջ, Հայաստանի երեք ներկայացուցիչները՝ Կարեն Գրիգորյանը, Արման Միքայելյանը եւ Հայկ Երիցյանը, առաջատարից հետ են կես միավորով:
Իրանում ընթացող Կասպյան Գավաթ ավանդական շախմատային մրցաշարին մասնակցում են 11 երկրների 79 շախմատիստ: Մասնակիցների թվում են 7 գրոսմայստեր: | https://armenpress.am/arm/news/964736.html | 2019-02-19 | [] | armenpress.am |
Առաջիկա օրերին հանրապետությունում ջերմաստիճանը կնվազի
Մարտի 1-ի եւ 2-ի գիշերը, 4-ի ցերեկն առանձին շրջաններում, մարտի 1-ին եւ 2-ին ցերեկները շրջանների զգալի մասում, 3-ին առավելապես արեւելյան շրջաններում սպասվում են տեղումներ, լեռնային եւ նախալեռնային շրջաններում ձյուն, հովտային շրջաններում թաց ձյուն եւ ձնախառն անձրեւ:
Արտակարգ իրավիճակների նախարարության լրատվական ծառայությունից «Առաջին լրատվական»-ին տեղեկացնում են, որ մարտի 4-ի գիշերը եւ մարտի 5-ին սպասվում է առանց տեղումների եղանակ: Մարտի 1-2-ը հանրապետության առանձին վայրերում սպասվում է քամու ուժգնացում մինչեւ 18-23մ/վ, լեռնային շրջաններում եւ լեռնանցքներում՝ բուք, ճանապարհներին մերկասառույց:
Օդի ջերմաստիճանը մարտի 1-ի ցերեկը կնվազի 8-10, 2-ի գիշերը՝ 4-6 աստիճանով: Մարտի 4-5-ի գիշերները ջերմաստիճանը կնվազի 2-4 աստիճանով, ցերեկները նույնքան կբարձրանա:
Երեւանում մարտի 1-2-ը ժամանակ առ ժամանակ սպասվում են տեղումներ, մարտի 3-4-ը կդիտվի փոփոխական ամպամածություն, էական տեղումներ չեն սպասվում: Մարտի 5-ին սպասվում է առանց տեղումների եղանակ: | https://www.1in.am/63791.html | 2012-03-01 | [] | www.1in.am |
Ի՞նչ է կատարվում «Սթար» սուպերմարկետների ցանցի հետ
Անհասականալի է, թե ինչ է կատարվում «Սթար» սուպերմարկետների ցանցի հետ: Արդեն քանի ամիս է, ինչ շրջանառվում են լուրեր այս ցանցի սնանկացման վերաբերյալ, որովհետեւ հատկապես վերջին մի քանի շաբաթների ընթացքում ցանցի խանութներն ամայանում են ինչպես աշխատակիցների առումով, այնպես էլ ներկայացված ապրանքների:Գաղտնիք չէ նաեւ, որ «Սթարը» բազմաթիվ մատակարարների արդեն մեծ գումարներ է պարտք: Մինչ ընտրությունները ընկերության ներկայացուցիչերը հայտարարում էին, որ մարտի 1-ից արդեն ամեն ինչ կկանոնակարգվի, իսկ ընկերությունը վերակազմավորման փուլում է, այնինչ ոչ մի բան էլ չի փոխվում, համենայն դեպս դեպի լավը: Այսպես, կուտակված պարտքը ետ ստանալու նպատակով այսօր բողոքի ցույց էին կազմակերպել «Սուրիկի լավաշ» ընկերության աշխատակիցները, իսկ ընկերության տնօրենը գանգատվել է, որ վերջին 1-1.5 տարիների ընթացքում «Սթարը» կուտակել է մոտ 22 միլիոն դրամի պարտք, եւ նա չի կարողանում վճարել աշխատակիցների աշխատավարձերն ու ալյուր գնել: Ճիշտ է, ինչ-որ պայմանավորվածություն ձեռք է բերվել կոնկրետ այս դեպքի համար, համենայն դեպս, ընկերության՝ ազգությամբ սերբ տնօրենը հայտարարել է, որ խոստացվել է «Սուրիկի լավաշ» ընկերության պարտքը մարել՝ շաբաթական 1 միլիոն դրամ վճարելով, իսկ այսօր վճարվել է 420000 դրամ, բայցեւայնպես, ինձ թվում է՝ մենք շուտով կլսենք, որ այս ցանցն այլեւս անվճարունակ է, եւ այն արագորեն կմասնատվի մրցակիցների կողմից:
Նյութի աղբյուր՝
http://www.facebook.com/armen.arakelakan/posts/275152609285177 | https://blognews.am/arm/news/42989/inch-e-katarvum-star-supermarketneri-canci-het.html | 2013-03-06 | [] | blognews.am |
Հայ սպայի կերպարի վերաբերյալ որոշ տարաձայնություններ
ՊՆ-ն, ուսխորհուրդների հետ համատեղ, փորձում է բարձրացնել զինվորների հայրենասիրությունը եւ կրթվածության մակարդակը: Մեր այն հարցին, թե ուսխորհուրդը եւ ՊՆ-ն այս դեպքում ինչ քայլեր են ձեռնարկում զինվորների անվտանգության պաշտպանության ուղղությամբ,- հատկապես բանակում վերջերս կատարված Երեւանի թատրոնի եւ կինոյի պետական ինստիտուտի ուսխորհրդի նախագահ Էմին Թորոսյանը արձագանքեց. «Երեւույթը, մոտեցումը շատ վատ է, որովհետեւ չի կարելի նման կերպ վարվել զինվորի հետ: Նման մարդիկ, այո՛, պետք է այսօր չլինեն զորամասերում: Դրա համար այսօր Վազգեն Սարգսյան ռազմական համալսարան-ինստիտուտը այդ առաքելությունը վերցրել է իր վրա. հայ սպան պետք է լինի կրթված, դաստիարակված: Նաեւ նրանցով է պայմանավորված մեր բանակի մարտունակությունը: Բայց կան մարդիկ, որոնք արցախյան պատերազմում ներդրում են ունեցել իրենց բռունցքի եւ տղամարդկության առումով»: Ստացվում է, որ արցախյան ազատամարտին մասնակցած հայ սպան կարող է պետք եղած դեպքում պաշտպանել հայրենիքը եւ նույն հաջողությամբ «պետք եկած դեպքում» սպանել կամ ծեծել սեփական զինվորին: | https://www.1in.am/2062.html | 2010-11-12 | [] | www.1in.am |
Նոր դրամաշնորհներ ԵՄ-ից՝ ՀԿ-ների համար
ԵՄ-ը դրամաշնորհներ կտրամադրի քաղաքացիական ՀԿ-ներին՝ իրենց մեխանիզմներն ու գործառույթները զարգացնելու համար: Դրամաշնորհը ստանալու համար այսօր ՀԿ-ներին ներկայացվեցին տեխնիկական մանրամասները, թե ինչպես նրանք կարող են դառնալ ծրագրի շահառու: «Աջակցություն ՀՀ ՔՀԿ կարողությունների հզորացմանը» ծրագրի դասընթացավար Զորան Կրտինիչը նշում է. «Այս դրամաշնորհները ստանալով՝ դուք պետք է ձեր կազմակերպության թիրախային խմբերի շահերն էլ ավելի լավ կարողանաք պաշտպանել, Ձեր ներկայացրած ծրագրից հետո, նրանք պետք է կարողանան անել մի նոր բան, որ նախկինում իրենց չի հաջողվել: Այսինքն՝ փոքր, բայց չափելի օգուտներ պետք է երաշխավորվեն, որպեսզի ձեր ներկայացրած ծրագիրը հաստատվի»:
ԵՄ պատվիրակության ղեկավար Պյոտր Սվիտալսկին այս ծրագիրը համարեց հատուկ, ըստ դեսպանի այն առավելապես կօգնի մարզերի ՀԿ- ներին. «ԵՄ-ն առաջին անգամ է, որ նման խորը դրամաշնորհային ծրագիր է ներկայացնում: Շատ ուրախ եմ, որ հենց Հայաստանում է մեկնարկում այն»,- նշեց նա հավելելով, որ ծրագրում հատկապես ուշադրություն է դարձվելու փոքր ՀԿ-ներին:
Ծրագրին մասնակից դառնալ ցանկացող ՀԿ-ները պետք է ԵՄ-ին ներկայացնեն իրենց ծրագրերը: Դրանք , ի դեպ, պետք է լինեն երկարաժամկետ: Մասնագետները մի քանի փուլի ընթացքում, կընտրեն մի քանի կազմակերպություն, որոնք էլ կստանան դրամաշնորհ: | https://a1plus.am/hy/article/158435 | 2017-02-07 | [
"Հասարակություն"
] | a1plus.am |
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ
ՎՃՌԱԲԵԿ ԴԱՏԱՐԱՆ
| ՀՀ վերաքննիչ քրեական դատարանի որոշում գործ թիվ ԱՐԴ 1/0003/11/08 | ԱՐԴ 1/0003/11/08 |
| ----- | ----- |
| Նախագահող դատավոր՝Հ. Տեր-Ադամյան | |
Ո Ր Ո Շ ՈՒ Մ
ՀԱՆՈՒՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ
Հայաստանի Հանրապետության վճռաբեկ դատարանիքրեական պալատը (այսուհետ՝ Վճռաբեկ դատարան)
| | նախագահությամբ՝ | Դ. Ավետիսյանի |
| ----- | ----- | ----- |
| | մասնակցությամբ դատավորներ՝ | Հ. Ասատրյանի |
| | | Ե. Դանիելյանի |
| | | Հ. Ղուկասյանի |
| | | Ա. Պողոսյանի |
| | | Ս. Օհանյանի |
| | տուժողի իրավահաջորդ | Ն. ՄԻՍԱԿՅԱՆ |
| ----- | ----- | ----- |
| | տուժողի իրավահաջորդի ներկայացուցիչ | Ս. Սաֆարյան |
| | դատախազներ | Ն. Հակոբյան |
| | | Վ. Հովհաննիսյան |
| 10 ապրիլի 2009 թվական | ք. Երեւանում |
| ----- | ----- |
դռնբաց դատական նիստում, քննության առնելով ՀՀ վերաքննիչ քրեական դատարանի 2008 թվականի դեկտեմբերի 25-ի որոշման դեմ տուժողի իրավահաջորդ Ներսես Միսակյանի եւ տուժողի իրավահաջորդի ներկայացուցիչ Սեդա Սաֆարյանի բերած վճռաբեկ բողոքը,
ՊԱՐԶԵՑ
Գործի դատավարական նախապատմությունը եւ վճռաբեկ բողոքի քննության համար էական նշանակություն ունեցող փաստերը.
1. Մանուկ Ներսեսի Միսակյանի սպանության փաստի առթիվ 2008 թվականի հուլիսի 19-ին ՀՀ քրեական օրենսգրքի 104-րդ հոդվածի 1-ին մասի հատկանիշներով հարուցվել է թիվ 57108808 քրեական գործը:
Նշված սպանությունը կատարելու կասկածանքով նույն օրը ձերբակալվել է Սեւակ Մանվելի Թովմասյանը:
2008 թվականի հուլիսի 22-ին Սեւակ Թովմասյանին մեղադրանք է առաջադրվել ՀՀ քրեական օրենսգրքի 104-րդ հոդվածի 1-ին մասով այն բանի համար, որ «նա 2008 թվականի հուլիսի 19-ին՝ ժամը 19.30-ի սահմաններում, գտնվելով թեթեւ աստիճանի ալկոհոլային հարբածության վիճակում, իր՝ Էջմիածին քաղաքի Կարճիկյան փողոցի 2-րդ փակուղու 1-ին տան դիմաց վիճաբանության մեջ է մտել իր փեսա Մանուկ Ներսեսի Միսակյանի հետ, նախկինում իր ընտանիքի անդամների հասցեին արված հայհոյանքի դիմաց պարզաբանում ստանալու կապակցությամբ, որի ընթացքում Մ.Միսակյանին ապօրինաբար կյանքից զրկելու, սպանելու ուղղակի դիտավորությամբ իր մոտ եղած դանակով բազմաթիվ հարվածներ է հասցրել նրա կենսականորեն կարեւոր օրգանների շրջանին՝ կրծքավանդակին եւ որովայնին, ու դիտավորությամբ սպանել նրան»:
2. 2008 թվականի սեպտեմբերի 1-ին Ներսես Միսակյանը ճանաչվել է տուժողի իրավահաջորդ:
Քրեական գործի նախաքննության ընթացքում տուժողի իրավահաջորդ Ն. Միսակյանը բազմաթիվ դիմում-բողոքներում կասկածի տակ է դրել իր որդու սպանությունը միայն Սեւակ Թովմասյանի կողմից կատարված լինելու հանգամանքը՝ նշելով, որ իր որդու սպանությանը մասնակից է նաեւ մեղադրյալի հայրը՝ Մանվել Թովմասյանը, իսկ նրա մայրը՝ Ալինա Պետրոսյանը, քույրը՝ Լիլիթ Միսակյանը, եւ եղբայրը՝ Սեւան Թովմասյանը, հանդես են եկել որպես սպանության կազմակերպիչ եւ դրդիչներ: Բացի այդ, տուժող կողմը պնդել է, որ Ս.Թովմասյանի արարքը համապատասխանում է ՀՀ քրեական օրենսգրքի 104-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 10-րդ կետին, քանի որ սպանությունը կատարվել է խուլիգանական դրդումներով:
2008 թվականի հոկտեմբերի 30-ին Վաղարշապատի քննչական բաժանմունքի ավագ քննիչ Պ.Բոյաջյանը կայացրել է հետեւյալ որոշումը.
«1. Սեւակ Թովմասյանի կողմից Կարեն Մանուկյանին մրմուռ եւ ֆիզիկական ցավ պատճառելու փաստով քրեական գործի մասը կարճել՝ տուժողի բողոքի բացակայության պատճառով:
2. Օրինական հիմքով գազային ատրճանակ կրելու փաստով Սեւակ Թովմասյանի նկատմամբ քրեական գործի մասը կարճել՝ հանցակազմի բացակայության պատճառով:
3. Մանվել Գարսեւանի Թովմասյանի, Սեւան Մանվելի Թովմասյանի, Լիլիթ Մանվելի Թովմասյանի եւ Ալինա Վլադիկի Պետրոսյանի նկատմամբ քրեական գործի մասը կարճել՝ հանցադեպի բացակայության պատճառով»:
Փաստորեն, հաշվի առնելով տուժողի իրավահաջորդի բողոքները՝ սպանությանը Ս.Թովմասյանի ազգականների մասնակից լինելու վերաբերյալ, քննիչը նշված որոշման առանձին կետով վերջինների՝ Մանվել Թովմասյանի, Սեւան Թովմասյանի, Լիլիթ Թովմասյանի եւ Ալինա Պետրոսյանի նկատմամբ քրեական գործի մասը կարճել է՝ հանցադեպի բացակայության պատճառով, այն հիմնավորմամբ, որ քրեական գործի քննությամբ եւ ձեռնարկված միջոցառումներով նրանց առնչությունը կատարված սպանությանը չի հիմնավորվել:
3. Տուժողի իրավահաջորդ Ն.Միսակյանի եւ նրա ներկայացուցիչ Ս.Սաֆարյանի կողմից քննիչի հիշյալ որոշումը բողոքարկվել է Արմավիրի մարզի դատախազին:
Արմավիրի մարզի դատախազության դատախազ Ա.Գաբրիելյանի 2008 թվականի նոյեմբերի 11-ի որոշմամբ տուժողի իրավահաջորդի եւ նրա ներկայացուցչի բողոքը մերժվել է այն պատճառաբանությամբ, որ քննիչի որոշումն օրինական է եւ հինավորված, այն վերացնելու հիմքեր չկան:
2008 թվականի նոյեմբերի 14-ին քրեական գործն ըստ մեղադրանքի Սեւակ Մանվելի Թովմասյանի ՀՀ քրեական օրենսգրքի 104-րդ հոդվածի 1-ին մասով ուղարկվել է ՀՀ հարավային քրեական դատարան:
4. Տուժողի իրավահաջորդ Ն.Միսակյանը եւ նրա ներկայացուցիչ Ս.Սաֆարյանը քրեական հետապնդում չիրականացնելու եւ քրեական գործի մասը կարճելու մասին քննիչի 2008 թվականի հոկտեմբերի 30-ի եւ դատախազի 2008 թվականի նոյեմբերի 11-ի որոշումների դեմ ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 290-րդ հոդվածի կարգով բողոք են ներկայացրել Արմավիրի մարզի ընդհանուր իրավասության առաջին ատյանի դատարան, փաստարկելով, որ նախաքննությունը կատարվել է թերի, թույլ են տրվել քրեադատավարական օրենքի էական խախտումներ, որոնք խոչընդոտել են գործի հանգամանքների բազմակողմանի, լրիվ եւ օբյեկտիվ հետազոտմանը, որոնց արդյունքում խախտվել են տուժողի իրավահաջորդի իրավունքներն ու ազատությունները՝ սպանության կազմակերպման եւ կատարման համար չեն մեղադրվել սպանությանը մասնակցած նրա ընտանիքի անդամները, բացի այդ, Սեւակ Թովմասյանի արարքին տրվել է սխալ քրեաիրավական գնահատական:
Արմավիրի մարզի ընդհանուր իրավասության առաջին ատյանի դատարանը 2008 թվականի դեկտեմբերի 1-ի որոշմամբ տուժողի իրավահաջորդի եւ նրա ներկայացուցչի բողոքը մերժել է հետեւյալ պատճառաբանությամբ.
«Դատաքննության ընթացքում պարզվել է, որ թիվ 57108808 քրեական գործն ըստ մեղադրանքի Սեւակ Մանվելի Թովմասյանի ՀՀ քրեական օրենսգրքի 104-րդ հոդվածի 1-ին մասով ըստ էության քննության առնելու համար մեղադրական եզրակացության հետ միասին 14.11.2008թ. ուղարկվել է ՀՀ հարավային քրեական դատարան, ինչի մասին տեղյակ է պահվել տուժողի իրավահաջորդին:
Ներկայացված բողոքն ըստ էության վերաբերում է նշված քրեական գործին: Հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ քրեական գործը գտնվում է ՀՀ հարավային քրեական դատարանում, ուստի դատարանը գտնում է, որ բողոք բերողն իր միջնորդությունները պետք է ներկայացնի ՀՀ հարավային քրեական դատարան, որն էլ իրավասու է գնահատական տալու Ն.Միսակյանի եւ նրա ներկայացուցչի ներկայացրած միջնորդություններին»:
5. Տուժողի իրավահաջորդ Ն.Միսակյանի եւ նրա ներկայացուցիչ Ս.Սաֆարյանի վերաքննիչ բողոքի քննության արդյունքում ՀՀ վերաքննիչ քրեական դատարանը 2008 թվականի դեկտեմբերի 25-ին որոշում է կայացրել վերաքննիչ բողոքը մերժելու եւ Արմավիրի մարզի ընդհանուր իրավասության առաջին ատյանի դատարանի 2008 թվականի դեկտեմբերի 1-ի որոշումն օրինական ուժի մեջ թողնելու մասին:
Իր որոշման հիմքում ՀՀ վերաքննիչ քրեական դատարանը դրել է հետեւյալ փաստարկները.
«Ինչ վերաբերում է մեղադրյալ Ս.Թովմասյանի մորը՝ Ալինա Պետրոսյանին, եւ քրոջը՝ Լիլիթ Միսակյանին, ապա քրեական գործի քննությամբ եւ ձեռնարկված միջոցառումներով պարզվել է, որ նրանք նույնպես որեւէ առնչություն չունեն կատարված սպանության հետ:
Քրեական գործով հիմնավորվել է, որ դանակահարության պահին Մանվել Թովմասյանը գտնվել է տանը, նա սպանություն չի կատարել եւ խոչընդոտ չի հանդիսացել տուժող Մ. Միսակյանին հիվանդանոց տեղափոխելու ժամանակ:
Տուժողի իրավահաջորդի փաստարկները, որ իր որդի Մանուկ Միսակյանն աներոջ տան դարպասից ներս է մտել, որտեղ նրան սկզբում դանակահարել է Մանվել Թովմասյանը, ապա Սեւակ Թովմասյանը, որ որդու սպանությանը որպես կազմակերպիչներ ու դրդիչներ են մեղադրյալի մայրն ու քույրը, որ Մանվել Թովմասյանը գազանաբար հարձակվել է Մ.Միսակյանի վրա եւ խոչընդոտել է հիվանդանոց տեղափոխելուն, իրենց հիմնավորումը ներկայացված նյութերում չեն գտել»:
Անդրադառնալով տուժողի եւ նրա ներկայացուցչի այն պնդումներին, որ նախաքննական մարմինը թույլ է տվել ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 17-րդ հոդվածի պահանջների խախտում, չի բացահայտել կատարված սպանության ամբողջական նկարագիրը, շարժառիթը, սպանությանն առնչվող անձանց, բացի այդ, հաշվի չի առել այն, որ Ս.Թովմասյանը սպանությունը կատարել է խուլիգանական դրդումներով, որ հանցագործության կատարման ընթացքում դրսեւորել է դաժան վարքագիծ, վերաքննիչ քրեական դատարանը գտել է, որ բողոքում նշված այդ փաստերը վերաբերում են Ս.Թովմասյանին մեղսագրված արարքի որակմանը, հետեւաբար հիմնավորված եւ պատճառաբանված են ընդհանուր իրավասության դատարանի հետեւություններն այն մասին, որ ՀՀ հարավային քրեական դատարանն է իրավասու քննել հիշյալ փաստարկները եւ դրանց տալ պատշաճ քրեաիրավական գնահատական:
6. ՀՀ վերաքննիչ քրեական դատարանի 2008 թվականի դեկտեմբերի 25-ի որոշման դեմ տուժողի իրավահաջորդ Ն.Միսակյանը եւ նրա ներկայացուցիչ Ս.Սաֆարյանը վճռաբեկ բողոք են բերել:
2009 թվականի փետրվարի 11-ի որոշմամբ Վճռաբեկ դատարանի քրեական պալատը բողոքն ընդունել է վարույթ ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 414.2-րդ հոդվածի 1-ին մասի 1-ին կետի հիմքով («վճռաբեկ դատարանի կողմից տվյալ գործով կայացվող դատական ակտը կարող է էական նշանակություն ունենալ օրենքի միատեսակ կիրառության համար»):
Դատավարության մասնակիցների կողմից վճռաբեկ բողոքի պատասխան չի ներկայացվել:
Վճռաբեկ բողոքի հիմքերը, հիմնավորումները եւ պահանջը.
Վճռաբեկ բողոքը քննվում է հետեւյալ հիմքերի ու հիմնավորումների սահմաններում.
7. Բողոք բերած անձինք փաստարկել են, որ Վճռաբեկ դատարանի կողմից սույն գործով դատական ակտի կայացումը կարող է էական նշանակություն ունենալ օրենքի միատեսակ կիրառության համար, քանի որ ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 290-րդ հոդվածի կարգով բողոքները պատշաճ իրավական ընթացակարգում քննության առնելն ուղղակիորեն առնչվում է քրեական դատավարության խնդիրների, օրինականության եւ արդարացի քննության սկզբունքների ապահովման, անձի սահմանադրորեն եւ միջազգային նորմերով երաշխավորված իրավունքների հետ:
8. Ըստ բողոք բերած անձանց՝ տուժողի իրավահաջորդի պնդումը՝ կատարված սպանության ամբողջական նկարագիրը, շարժառիթը, սպանությանն առնչվող անձանց շրջանակը պարզելու, ինչպես նաեւ Սեւակ Թովմասյանի արարքը խուլիգանական դրդումներով որակելու առումով վերագրվել է դատարան ուղարկված գործին:
Դատարանը բողոք բերած անձանց խորհուրդ է տվել իրենց փաստարկներն ու պահանջը ներկայացնել Հարավային քրեական դատարան, որն էլ իրավասու է քննարկել դրանք եւ տալ պատշաճ քրեաիրավական գնահատական:
9. ՀՀ վերաքննիչ քրեական դատարանն Արմավիրի մարզի ընդհանուր իրավասության դատարանի որոշումը գտել է օրինական եւ հիմնավորված՝ նշելով, որ բողոք բերած անձանց փաստարկները սպանությանն այլ անձանց հանցակցելու վերաբերյալ նյութերում հիմնավորում չեն գտել: Մինչդեռ, ինչպես ընդհանուր իրավասության դատարանը, այնպես էլ վերաքննիչ դատարանը չեն ունեցել քրեական գործի նյութերը, որպեսզի ստուգեն նախաքննական մարմնի կողմից կայացված երկու որոշումների օրինականությունն ու հիմնավորվածությունը, հետեւաբար դատարանի եզրահանգումներն այդ կապակցությամբ կրել են ենթադրական բնույթ, որի համատեքստում խախտվել է Մարդու իրավունքների Եվրոպական կոնվեցիայի 6-րդ հոդվածի 1-ին կետի դրույթը:
ՀՀ Վերաքննիչ քրեական դատարանի կողմից թույլ են տրվել քրեադատավարական օրենքի էական խախտումներ, քանի որ խախտվել են քրեական դատավարության սկզբունքները: Արդյունքում քրեական գործն ըստ էության քննող դատարանը զրկված է լինելու նախաքննությամբ եւ բողոքարկվող դատական ակտով թույլ տրված խախտումները վերացնելու եւ տուժողի սահմանադրորեն պաշտպանվող շահերի անհրաժեշտ հավասարակշռությունն ապահովելու հնարավորությունից:
10. Բողոքի հեղինակները նշել են նաեւ, որ խախտվել է ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 267-րդ հոդվածի 3-րդ մասի այն պահանջը, որ մինչեւ բողոքի լուծումը գործը չի ուղարկվում դատարան: Մասնավորապես, տուժողի իրավահաջորդը 2008 թվականի նոյեմբերի 6-ից-19-ը, օգտվելով իր իրավունքից, բողոքարկել է քննիչի որոշումները, սակայն նախաքննական մարմնի կողմից դրանց պատասխանելու փոխարեն գործը նոյեմբերի 14-ին ուղարկվել է Հարավային քրեական դատարան: Արդյունքում ընդհանուր իրավասության եւ վերաքննիչ դատարանները բողոքը մերժելու պատճառաբանությունների հիմքում դրել են գործը Հարավային քրեական դատարան ուղարկված լինելու փաստը:
11. Վերոգրյալի հիման վրա՝ բողոքի հեղինակները խնդրել են բեկանել ՀՀ վերաքննիչ քրեական դատարանի 2008 թվականի դեկտեմբերի 26-ի որոշումը, կայացնել նոր դատական ակտ՝ բավարարելով տուժողի իրավահաջորդի բողոքը:
Վճռաբեկ դատարանի պատճառաբանությունները եւ եզրահանգումը.
I. Քրեական հետապնդում չիրականացնելու եւ քրեական գործով վարույթը (այդ թվում՝ մասով) կարճելու մասին քննիչի որոշման բողոքարկումը գործով մինչդատական վարույթն ավարտված լինելու պարագայում.
12. Սույն գործով Վճռաբեկ դատարանն ըստ էության պետք է պատասխանի այն հարցին, թե մինչդատական վարույթն ավարտված լինելու դեպքում քրեական հետապնդում չիրականացնելու կամ քրեական գործով վարույթը (այդ թվում՝ մասով) կարճելու մասին քննիչի եւ դրա դեմ բերված բողոքը մերժելու վերաբերյալ դատախազի որոշումները ենթակա են բողոքարկման եւ քննության մինչդատական վարույթի նկատմամբ վերահսկողություն իրականացնո՞ ղ, թե՞ քրեական գործն ըստ էության քննող դատարանում:
ՀՀ Սահմանադրության 18-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն՝ «Յուրաքանչյուր ոք ունի իր իրավունքների եւ ազատությունների դատական, ինչպես նաեւ պետական այլ մարմինների առջեւ իրավական պաշտպանության արդյունավետ միջոցների իրավունք»:
ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 41-րդ հոդվածի 2-րդ մասի համաձայն՝ «2. Դատարանի լիազորություններն են, մասնավորապես՝
1) (…) օրենքով նախատեսված դեպքերում քննել եւ լուծել հետաքննության մարմնի աշխատակցի, քննիչի, դատախազի, օպերատիվ-հետախուզական գործողություններ իրականացնող մարմինների որոշումների եւ գործողությունների (անգործության) դեմ բողոքները:
(…) :»
Այսպիսով, Սահմանադրությամբ ամրագրված մարդու իրավունքների եւ ազատությունների պաշտպանության արդյունավետ միջոցների շարքում առաջնային տեղ է գրավում դատական պաշտպանության իրավունքը, իսկ քրեական գործի մինչդատական վարույթի ընթացքում դատական պաշտպանության իրավունքի արդյունավետ իրականացման երաշխիքներից է դատական վերահսկողությունը մինչդատական վարույթի նկատմամբ:
Մինչդատական վարույթի նկատմամբ դատական վերահսկողության խնդիրներն են՝
- դատավարության մասնակիցների եւ այլ անձանց իրավունքների եւ ազատությունների, օրինական շահերի պահպանության ապահովումը,
- դատավարության մասնակիցների եւ այլ անձանց խախտված իրավունքների եւ ազատությունների վերականգնումը մինչդատական վարույթում:
Մինչդատական վարույթի նկատմամբ դատական վերահսկողությունը դատավարական օրենքով նախատեսված միջոցների համակարգ է, որն ուղղված է դատական իշխանության սահմանադրական գործառույթների իրականացմանը գործի մինչդատական վարույթում՝ նպատակ ունենալով թույլ չտալ անձի իրավունքների եւ ազատությունների անօրեն եւ չհիմնավորված սահմանափակումներ, ինչպես նաեւ վերականգնել խախտված իրավունքներն ու ազատությունները:
Քրեական գործով վարույթը կարճելու կամ քրեական հետապնդումը դադարեցնելու մասին որոշումների բողոքարկման դեպքերն ու դրանց դատավարական ընթացակարգը սահմանված են ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 263-րդ եւ 290-րդ հոդվածներով:
ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 263-րդ հոդվածի համաձայն՝
«1. Քրեական գործով վարույթը կարճելու կամ քրեական հետապնդումը դադարեցնելու մասին որոշումը դրա պատճենն ստանալու պահից 7 օրվա ընթացքում կասկածյալի, մեղադրյալի, ամբաստանյալի, նրանց պաշտպանների, տուժողի, նրա ներկայացուցչի, քաղաքացիական հայցվորի, քաղաքացիական պատասխանողի կամ նրանց ներկայացուցիչների, ինչպես նաեւ այն ֆիզիկական անձի կամ իրավաբանական անձի ներկայացուցչի կողմից, որոնց հայտարարության հիման վրա հարուցվել է քրեական գործը, կարող է բողոքարկվել վերադաս դատախազին:
2. (…) Գործով վարույթը կարճելու կամ քրեական հետապնդումը դադարեցնելու հետ կապված բողոքը մերժելու մասին դատախազի որոշումը դրա պատճենն ստանալու պահից 7 օրվա ընթացքում կարող է բողոքարկվել դատարան»:
ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 290-րդ հոդվածի համաձայն՝
«1. Հետաքննության մարմնի աշխատակցի, քննիչի, դատախազի -պերատիվ-հետախուզական գործողություններ իրականացնող մարմինների՝ սույն -րենսգրքով նախատեսված որոշումների եւ գործողությունների -րինական եւ հիմնավոր չլինելու դեմ բողոքները դատարան կարող են ներկայացվել կասկածյալի, մեղադրյալի, պաշտպանի, տուժողի, քրեական դատավարության մասնակիցների, այլ անձանց կողմից, որոնց իրավունքները եւ -րինական շահերը խախտվել են այդ որոշումներով եւ գործողություններով, եւ եթե նրանց բողոքները չեն բավարարվել դատախազի կողմից:
(…)
4. (…) Վարույթն իրականացնող մարմինը պարտավոր է դատարան ներկայացնել բողոքի վերաբերյալ նյութեր: Վարույթն իրականացնող մարմինը եւ դիմողը բացատրություններ տալու իրավունք ունեն:
5. Բողոքը ճանաչելով հիմնավորված՝ դատավորը որոշում է կայացնում անձի իրավունքների եւ ազատությունների խախտումը վերացնելու՝ վարույթն իրականացնող մարմնի պարտականության մասին: Գտնելով, որ բողոքարկված գործողությունները կատարված են օրենքին համապատասխան, եւ անձի իրավունքները կամ պարտականությունները խախտված չեն, դատարանը որոշում է կայացնում բողոքը մերժելու մասին (…) »:
Վերոնշյալ իրավադրույթների իմաստով՝ մինչդատական վարույթի ընթացքում քրեադատավարական -րենսգրքով նախատեսված որոշումները եւ գործողությունները, որոնք կարող են խախտել դատավարության մասնակիցների իրավունքներն ու ազատությունները կամ խոչընդոտել արդարադատության մատչելիությանը, կարող են բողոքարկվել վարույթն իրականացնող մարմնի գտնվելու վայրի դատարան:
Այսպիսով, նախաքննության մարմնի՝ քրեական հետապնդումը դադարեցնելու կամ քրեական գործի վարույթը (վարույթի մասը) կարճելու վերաբերյալ որոշումները մինչդատական վարույթի նկատմամբ դատական վերահսկողության օբյեկտ են, այդ որոշումների օրինականությունն ու հիմնավորվածությունը՝ դատական վերահսկողության առարկա:
ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 290-րդ հոդվածի 1-ին մասը նշված որոշումների դատական կարգով բողոքարկման որեւէ սահմանափակում չի նախատեսում՝ կապված գործի քննության դատավարական փուլի հետ: Այսինքն՝ ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 290-րդ հոդվածի 1-ին մասի իմաստով նախաքննության ավարտված լինելն ինքնին չի կարող խոչընդոտ հանդիսանալ այդ որոշումների դատական բողոքարկման համար: Նման իրավական դիրքորոշում ՀՀ վճռաբեկ դատարանը հայտնել է նաեւ «Նարեկ» ՍՊԸ-ի վերաբերյալ գործով կայացված որոշմամբ (տե՛ս Վճռաբեկ դատարանի 2008 թվականի նոյեմբերի 28-ի թիվ ԵԿԴ/0050/11/08 որոշումը, կետ 22)
ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 290-րդ հոդվածի 5-րդ մասի իմաստով դատարանը պարտավոր է բողոքի քննության արդյունքներով կայացնել կամ ներկայացված բողոքը մերժելու որոշում, եթե գտնի, որ անձի իրավունքները կամ ազատությունները խախտված չեն, կամ կայացնի որոշում՝ անձի իրավունքների եւ ազատությունների խախտումը վերացնելու՝ վարույթն իրականացնող մարմնի պարտականության մասին, եթե հիմնավորված կհամարի, որ տեղի է ունեցել անձի իրավունքների կամ ազատությունների խախտում:
13. Գործի նյութերի ուսումնասիրությունից երեւում է, որ տուժողի իրավահաջորդը եւ նրա ներկայացուցիչը քրեադատավարական օրենքով սահմանված կարգով եւ ժամկետներում բողոքարկել են քննիչի՝ քրեական հետապնդում չիրականացնելու եւ քրեական գործի մասը կարճելու մասին որոշումը նախ վերադաս դատախազին, ապա, ստանալով բողոքը մերժելու վերաբերյալ դատախազի որոշումը՝ Արմավիրի մարզի ընդհանուր իրավասության առաջին ատյանի դատարան: Ընդհանուր իրավասության առաջին ատյանի դատարանը, հիմք ընդունելով քրեական գործն ըստ մեղադրանքի Սեւակ Մանվելի Թովմասյանի ՀՀ քրեական օրենսգրքի 104-րդ հոդվածի 1-ին մասով ըստ էության քննության առնելու համար մեղադրական եզրակացությամբ ՀՀ հարավային քրեական դատարան ուղարկված լինելու հանգամանքը, գտել է, որ տուժողի իրավահաջորդն իր միջնորդությունները պետք է ներկայացնի ՀՀ հարավային քրեական դատարան, որն էլ իրավասու է գնահատական տալու դրանց՝ պատճառաբանելով, որ ներկայացված բողոքն ըստ էության վերաբերում է նշված քրեական գործին (տե՛ս սույն որոշման 4-րդ կետը):
Փաստորեն ընդհանուր իրավասության առաջին ատյանի դատարանն ըստ էության մինչդատական վարույթի նկատմամբ դատական վերահսկողություն չի իրականացրել:
ՀՀ վերաքննիչ քրեական դատարանը ընդհանուր իրավասության դատարանի վերոգրյալ պատճառաբանությունը գտել է հիմնավոր (տե՛ս սույն որոշման 5-րդ կետը):
14. Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ ընդհանուր իրավասության դատարանի եւ վերաքննիչ դատարանի նման դիրքորոշումը չի բխում մինչդատական վարույթի նկատմամբ դատական վերահսկողության խնդիրներից հետեւյալ նկատառումներով.
ՀՀ հարավային քրեական դատարան է ուղարկվել քրեական գործն ըստ մեղադրանքի Սեւակ Մանվելի Թովմասյանի ՀՀ քրեական օրենսգրքի 104-րդ հոդվածի 1-ին մասով:
Մինչդեռ 2008 թվականի հոկտեմբերի 30-ի որոշմամբ Վաղարշապատի քննչական բաժանմունքի ավագ քննիչը որոշում է կայացրել քրեական հետապնդում չիրականացնելու եւ քրեական գործի մասը կարճելու մասին ինչպես Սեւակ Թովմասյանի, այնպես էլ Մանվել Թովմասյանի, Սեւան Թովմասյանի, Լիլիթ Թովմասյանի եւ Ալինա Պետրոսյանի նկատմամբ, որոնք որպես մեղադրյալ ներգրավված չեն եղել, եւ որոնց վերաբերյալ քրեական գործ դատարան չի ուղարկվել:
ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 309-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն՝ «Գործի քննությունը դատարանում կատարվում է միայն ամբաստանյալի նկատմամբ եւ միայն այն մեղադրանքի սահմաններում, որով նրան մեղադրանք է առաջադրվել»:
Հետեւաբար, վերոնշյալ պայմաններում ՀՀ հարավային քրեական դատարանը, Սեւակ Թովմասյանին ՀՀ քրեական օրենսգրքի 104-րդ հոդվածի 1-ին մասով առաջադրված մեղադրանքի սահմաններում քննելով գործը, առկա մեղադրանքին քրեաիրավական գնահատական տալուց բացի, իրավազոր չէ ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 290-րդ հոդվածի կարգով իրականացնել վերահսկողություն մինչդատական վարույթի նկատմամբ, այն է՝ ստուգել այլ անձանց՝ Մ.Թովմասյանի, Ս.Թովմասյանի, Լ.Թովմասյանի եւ Ա.Պետրոսյանի նկատմամբ քրեական հետապնդում չիրականացնելու եւ քրեական գործի մասը կարճելու մասին քննիչի որոշման օրինականությունն ու հիմնավորվածությունը:
Ելնելով վերոգրյալից՝ Վճռաբեկ դատարանը չի կարող համաձայնվել ընդհանուր իրավասության առաջին ատյանի եւ ՀՀ վերաքննիչ քրեական դատարանի որոշումների մեջ առկա այն մոտեցմանը, որի համաձայն՝ տուժողի իրավահաջորդն « (…) իր միջնորդությունները պետք է ներկայացնի ՀՀ հարավային քրեական դատարան, որն էլ իրավասու է գնահատական տալու Ն. Միսակյանի եւ նրա ներկայացուցչի ներկայացրած միջնորդություններին»:
15. Գործի արդարացի քննության սկզբունքն ամրագրող ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 17-րդ հոդվածի 4-րդ մասի համաձայն՝ « (…) քրեական դատավարության ընթացքում օրինականության խախտումների վերաբերյալ բողոքները պետք է մանրակրկիտ ստուգի քրեական վարույթն իրականացնող մարմինը»:
Նշված դրույթը դատարանին պարտավորեցնում է հետաքննության մարմնի աշխատակցի, քննիչի, դատախազի -պերատիվ-հետախուզական գործողություններ իրականացնող մարմինների՝ -րենսգրքով նախատեսված որոշումների եւ գործողությունների -րինական եւ հիմնավոր չլինելու դեմ յուրաքանչյուր բողոք ենթարկել մանրակրկիտ ստուգման, իսկ որպեսզի դատարանն իրականացնի իր լիազորությունը՝ օրենսդիրը սահմանել է վարույթն իրականացնող մարմնի պարտավորությունը՝ դատարան ներկայացնել բողոքի վերաբերյալ նյութեր (ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 290-րդ հոդվածի 4-րդ մաս):
Ներկայացված նյութերի հիման վրա դատարանը պետք է ստուգի բողոքարկված որոշումների եւ գործողությունների օրինական եւ հիմնավորված լինելը՝ կապված դատավարության մասնակիցների իրավունքների եւ ազատությունների հնարավոր խախտումների հետ, որի արդյունքում, հիմնվելով հետազոտված նյութերի վրա, բողոք բերած անձանց փաստարկների մանրակրկիտ ստուգմամբ պետք է կայացնի հիմնավորված եւ պատճառաբանված որոշում՝ խախտումների առկայության կամ բացակայության մասին, առանց կանխորոշելու այնպիսի հարցեր, որոնք պետք է քննարկման առարկա դառնան քրեական գործի ըստ էության քննության ժամանակ (մեղադրանքի հիմքում դրված ապացույցների գնահատում, արարքի քրեաիրավական որակման ճշտություն եւ այլն):
16. Սույն գործով բողոք բերած անձի իրավունքների եւ ազատությունների խախտման առկայության կամ բացակայության մասին հետեւության հանգելու համար դատարանը պետք է հետազոտեր բողոքին վերաբերող նյութերը, մինչդեռ, ինչպես երեւում է նյութերի ուսումնասիրությունից, դատարանը քրեական վարույթն իրականացնող մարմնից անհրաժեշտ նյութեր չի պահանջել, քրեական վարույթն իրականացնող մարմինն այդ նյութերը չի ներկայացրել: Արդյունքում Արմավիրի մարզի ընդհանուր իրավասության առաջին ատյանի դատարանը, խախտելով ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 17-րդ հոդվածի 4-րդ մասի պահանջը, տուժողի իրավահաջորդի փաստարկների շուրջ անհիմն կերպով քննություն չի կատարել, համապատասխան նյութեր չի հետազոտել եւ բողոքարկված որոշմամբ տուժողի իրավահաջորդի իրավունքների եւ ազատությունների խախտված լինելու կամ չլինելու վերաբերյալ որեւէ եզրահանգում չի կատարել, ինչը Վճռաբեկ դատարանի գնահատմամբ հանգեցրել է գործի արդարացի քննության սկզբունքի խախտմանը:
17. Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ բարձրացված հարցի վերաբերյալ ստորադաս դատարանների դիրքորոշումը ՀՀ քրեադատավարական օրենսդրությամբ չնախատեսված սահմանափակման է ենթարկել քրեական հետապնդման մարմնի որոշումների դատական բողոքարկման իրավունքը՝ դրանով իսկ հակասելով մինչդատական վարույթի նկատմամբ դատական վերահսկողության խնդիրներին եւ նպատակին: Արդյունքում տուժողի իրավահաջորդը զրկվել է ՀՀ Սահմանադրությամբ եւ քրեական դատավարության օրենսգրքով երաշխավորված՝ իր իրավունքների եւ ազատությունների դատական պաշտպանության արդյունավետ միջոցների իրավունքի իրացման հնարավորությունից:
18. Այսպիսով Վճռաբեկ դատարանն այն իրավական դիրքորոշումն է հայտնում, որ մինչդատական վարույթն ավարտված լինելու դեպքում քրեական հետապնդում չիրականացնելու կամ քրեական գործով վարույթը (այդ թվում՝ մասով) կարճելու մասին քննիչի եւ դրա դեմ բերված բողոքը մերժելու վերաբերյալ դատախազի որոշումները ենթակա են բողոքարկման եւ քննության մինչդատական վարույթի նկատմամբ վերահսկողություն իրականացնող, այլ ոչ թե քրեական գործն ըստ էության քննող դատարանում:
II. Վերաքննության սահմաններն այն դեպքում, երբ ընդհանուր իրավասության առաջին ատյանի դատարանը դատական ակտում եզրակացության չի հանգել որեւէ փաստական տվյալի վերաբերյալ:
19. Վճռաբեկ դատարանը պետք է պատասխանի այն հարցին, թե սույն գործով դատական ստուգման ենթարկելով մինչդատական վարույթի նկատմամբ վերահսկողության շրջանակներում ընդհանուր իրավասության առաջին ատյանի դատարանի ակտը՝ ՀՀ վերաքննիչ քրեական դատարանն իրավասու՞ էր արդյոք հաստատված համարել որեւէ հանգամանք, որի վերաբերյալ առաջին ատյանի դատարանը եզրակացության չի հանգել:
20. ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 385-րդ հոդվածի համաձայն՝
«1. Վերաքննիչ դատարանը դատական ակտը վերանայում է վերաքննիչ բողոքի հիմքերի եւ հիմնավորումների սահմաններում:
2. Բացառությամբ սույն -րենսգրքի 451 գլխի կանոններով քննված գործերի, վերաքննիչ դատարանը դատական ակտը վերանայում է գործում եղած, իսկ սույն -րենսգրքի 382 հոդվածի երրորդ մասով նախատեսված բացառիկ դեպքերում՝ նաեւ լրացուցիչ ներկայացվող ապացույցներով:
3. Վերաքննիչ դատարանում բողոքի քննության ժամանակ առաջին ատյանի դատարանում հաստատված փաստական հանգամանքները ընդունվում են որպես հիմք, բացառությամբ այն դեպքի, երբ բողոքում վիճարկվում է որեւէ փաստական հանգամանք, եւ վերաքննիչ դատարանը հանգում է այն եզրակացության, որ տվյալ փաստական հանգամանքի վերաբերյալ եզրակացության հանգելիս առաջին ատյանի դատարանն ակնհայտ սխալ է թույլ տվել: Նման դեպքերում վերաքննիչ դատարանն իրավունք ունի հաստատված համարելու նոր փաստական հանգամանք կամ հաստատված չհամարելու ստորադաս դատարանի կողմից հաստատված փաստական հանգամանքը, եթե առաջին ատյանի դատարանի կողմից հետազոտված ապացույցների հիման վրա կամ սույն -րենսգրքի 382-րդ հոդվածի երրորդ մասին համապատասխան՝ լրացուցիչ ներկայացված ապացույցներով հնարավոր է հանգել նման եզրակացության:
4. Եթե առաջին ատյանի դատարանը հետազոտված ապացույցների հիման վրա դատական ակտում եզրակացության չի հանգել որեւէ փաստական հանգամանքի վերաբերյալ, ինչը պարտավոր էր անել, ապա վերաքննիչ դատարանն իրավունք ունի հաստատված համարելու նոր փաստական հանգամանք, եթե առաջին ատյանի դատարանի կողմից հետազոտված ապացույցների հիման վրա կամ սույն -րենսգրքի 382 հոդվածի երրորդ մասին համապատասխան՝ լրացուցիչ ներկայացված ապացույցներով հնարավոր է հանգել նման եզրակացության:»
Այսինքն՝ օրենսդիրը վերաքննիչ դատարանին իրավունք է վերապահել հաստատված համարելու նոր փաստական հանգամանք երկու դեպքում՝
1. երբ դա հնարավոր է առաջին ատյանի դատարանի կողմից հետազոտված ապացույցների հիման վրա,
2. երբ հետազոտվել են ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 382-րդ հոդվածի 3-րդ մասի պահանջների պահպանմամբ վերաքննիչ դատարան ներկայացված լրացուցիչ ապացույցներ:
21. Տվյալ դեպքում Արմավիրի մարզի ընդհանուր իրավասության առաջին ատյանի դատարանը համապատասխան նյութեր չի հետազոտել եւ Մանվել Թովմասյանի, Լիլիթ Թովմասյանի ու Ալինա Պետրոսյանի նկատմամբ քրեական գործի մասը կարճելու մասին քննիչի որոշման օրինականության ու հիմնավորվածության վերաբերյալ որեւէ հետեւության չի հանգել, սակայն պարտավոր էր դա անել:
Գործի նյութերից երեւում է, որ ՀՀ վերաքննիչ քրեական դատարանի դատական քննության ընթացքում դատավարության մասնակիցները լրացուցիչ նյութեր չեն ներկայացրել, եւ վերաքննիչ դատարանը դատական ակտը կայացրել է՝ հիմնվելով ընդհանուր իրավասության առաջին ատյանի դատարանից ստացված նյութերի վրա:
Այդ պայմաններում հիմնավոր համարելով ընդհանուր իրավասության առաջին ատյանի դատարանի այն պատճառաբանությունը, որ տուժողի իրավահաջորդն իր միջնորդությունները պետք է ներկայացնի Հարավային քրեական դատարան, որն էլ իրավասու է գնահատական տալու դրանց, ՀՀ վերաքննիչ քրեական դատարանը, այդուհանդերձ, իրավական գնահատականի է արժանացրել Մանվել Թովմասյանի, Լիլիթ Թովմասյանի եւ Ալինա Պետրոսյանի գործողությունները՝ նշելով, որ քրեական գործի քննությամբ եւ ձեռնարկված միջոցառումներով պարզվել է, որ նրանք առնչություն չունեն կատարված սպանությանը, եւ տուժողի իրավահաջորդի փաստարկներն իրենց հիմնավորումը ներկայացված նյութերում չեն գտնում:
Փաստորեն, սույն գործով վերաքննիչ քրեական դատարանը հաստատված է համարել նոր փաստական հանգամանք՝ չունենալով համապատասխան նյութեր, քննարկել եւ գործի փաստական հանգամանքների վերաբերյալ եզրահանգումներ է արել այն պարագայում, երբ ընդհանուր իրավասության առաջին ատյանի դատարանն այդ հանգամանքների վերաբերյալ նույնպես ապացույց չի հետազոտել եւ որեւէ եզրահանգման չի եկել:
Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ Արմավիրի մարզի ընդհանուր իրավասության առաջին ատյանի դատարանի որոշման օրինականությունը եւ հիմնավորվածությունը ստուգելիս ՀՀ վերաքննիչ քրեական դատարանը դուրս է եկել վերաքննիչ դատարանում գործի քննության սահմաններից՝ թույլ տալով ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 385-րդ հոդվածի պահանջների խախտում:
22. Ինչ վերաբերում է վճռաբեկ բողոքում նշված այն պնդմանը, որ քրեական վարույթն իրականացնող մարմինը, խախտելով ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 267-րդ հոդվածի 3-րդ մասի պահանջը՝ առանց պատասխանելու տուժողի իրավահաջորդի ներկայացրած բողոքին, գործն ուղարկել է դատարան, ապա այն իր հիմնավորումը ներկայացված նյութերում չի գտնում, քանի որ տուժողի իրավահաջորդի եւ նրա ներկայացուցչի բողոքի կապակցությամբ դատախազ Ա.Գաբրիելյանը 2008 թվականի նոյեմբերի 11-ին կայացրել է համապատասխան որոշում, որից հետո նոր գործը մեղադրական եզրակացությամբ ուղարկվել է դատարան:
23. Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ ինչպես ընդհանուր իրավասության առաջին ատյանի, այնպես էլ վերաքննիչ դատարանները սույն գործով դատական ակտ կայացնելիս թույլ են տվել քրեադատավարական օրենքի խախտումներ: Այդ խախտումներն իրենց բնույթով էական են, քանի որ արդյունքում սահմանափակվել է տուժողի իրավահաջորդի դատական պաշտպանության արդյունավետ միջոցի իրավունքը, խախտվել են գործի արդարացի քննության եւ արդարադատության մատչելիության իրավունքները, եւ ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 398-րդ, 406-րդ եւ 419-րդ հոդվածների համաձայն՝ դրանք հիմք են կայացված դատական ակտերն ամբողջությամբ բեկանելու եւ գործը քննած ընդհանուր իրավասության առաջին ատյանի դատարան նոր քննության ուղարկելու համար:
24. Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ քննվող բողոքի կապակցությամբ առկա է օրենքի միատեսակ կիրառության ապահովման խնդիր:
Հաշվի առնելով վերը շարադրված հիմնավորումները եւ ղեկավարվելով Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրության 92-րդ հոդվածով, Հայաստանի Հանրապետության քրեական դատավարության օրենսգրքի 403-406-րդ, 419-րդ, 422-424-րդ հոդվածներով՝ Վճռաբեկ դատարանը
ՈՐՈՇԵՑ
1. Վճռաբեկ բողոքը բավարարել: Քրեական հետապնդում չիրականացնելու եւ քրեական գործի մասը կարճելու վերաբերյալ քննիչի 2008 թվականի հոկտեմբերի 30-ի որոշման դեմ տուժողի իրավահաջորդ Ներսես Միսակյանի եւ նրա ներկայացուցիչ Սեդա Սաֆարյանի բողոքը մերժելու մասին Արմավիրի մարզի ընդհանուր իրավասության առաջին ատյանի դատարանի 2008 թվականի դեկտեմբերի 1-ի որոշումը եւ այն օրինական ուժի մեջ թողնելու մասին ՀՀ վերաքննիչ քրեական դատարանի 2008 թվականի դեկտեմբերի 25-ի որոշումն ամբողջությամբ բեկանել եւ գործն ուղարկել Արմավիրի մարզի ընդհանուր իրավասության առաջին ատյանի դատարան՝ նոր քննության:
2. Որոշումն օրինական ուժի մեջ է մտնում հրապարակման պահից, վերջնական է եւ ենթակա չէ բողոքարկման:
| Նախագահող՝ | | Դ. Ավետիսյան |
| ----- | ----- | ----- |
| Դատավորներ՝ | | Հ. Ասատրյան |
| | | Ե. Դանիելյան |
| | | Հ. Ղուկասյան |
| | | Ա. Պողոսյան |
| | | Ս. Օհանյան | | https://www.arlis.am/DocumentView.aspx?DocID=52798 | 10.04.2009 | [
"Որոշում"
] | www.arlis.am |
Ռուուտ Տարմո , թատրոնի եւ կինոյի էստոնացի եւ խորհրդային դերասան, Էստոնական ԽՍՀ վաստակավոր արտիստ (1959), Էստոնական ԽՍՀ ժողովրդական արտիստ (1966):
Կենսագրություն
Թատերական կարիերան սկսել է 1912 թվականին հայրենի քաղաքի բեմում: 1914 թվականին հրավիրվել է Վանեմույնե հեղինակավոր թատրոն, որի հետ հյուրախաղերի է մեկնել աշխարհի տարբեր երկրներ (2 անգամ եղել է Լոնդոնում): Ավելի ուշ աշխատել է Էստոնիայի ազգային օպերայում, «Էստոնիա» թատրոնում, 1949 թվականից՝ Տալինի դրամատիկական թատրոնում:
1927 թվականին առաջին անգամ նկարահանվել է կինոյում: Թեոդոր Լուտսի «Noored kotkad» («Երիտասարդ արծիվներ») ֆիլմում, որը նվիրված էր 1918-1920 թվականներին Էստոնիայի անկախության համար մղվող պատերազմին մասնակցած զինվորներին, խաղացել է համրի դեր:
Էստոնիայի խորհրդայնացումից հետո Ռուուտ Տարմոն բազմաթիվ մշակութային գործիչների եւ մտավորականների հետ ձերբակալվել է խորհրդային իշխանությունների կողմից եւ բանտարկվել:
Ազատ արձակվելուց հետո նրան արգելվել է արվեստով զբաղվել: Ստալինի մահից հետո է միայն այդ արգելքը հանվել եւ Տարմոն վերադարձել է բեմ: 1922-1966 թվականներին խաղացել է ավելի քան 215 դեր:
Տարմոն մահացել է 1967 թվականին Տալլինում: Իր մահից հետո էլ նա մնացել է էստոնական թատրոնի եւ կինոյի հայտնի դերասան:
Պարգեւներ եւ կոչումներ
- Էստոնական ԽՍՀ վաստակավոր արտիստ (1959),
- Էստոնական ԽՍՀ ժողովրդական արտիստ (1966): | https://hy.wikipedia.org/wiki/Ռուուտ_Տարմո | [] | hy.wikipedia.org |
|
Իրարանցում խորհրդարանում՝ ուղիղ եթերն անջատելուց հետո
Ընդդիմադիր պատգամավորներ Գեղամ Մանուկյանն ու Ագնեսա Խամոյանը ոչ թե փախել են դահլիճից, այլ մոտեցել ամբիոնի մոտ կանգնած վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանին ու խոսակցության բռնվել նրա հետ:
Այդ ընթացքում ՔՊ-ական մի քանի պատգամավորներ սկսել են վանկարկել «Հայաստան», որին ի պատասխան՝ ընդդիմադիրներից մեկն ասել է. «Ինչու եք Հայաստան գոռում, Թուրքիա գոռացեք»:
ԱԺ նախագահ Ալեն Սիմոնյանն էլ ընդդիմադիր հեռացող պատգամավորներին ասել է. «Գնացեք, գնացեք 30-40 հազար մարդկանց մոտ»: | https://yerevan.today/all/politics/103551/irarancoum-xorhrdaranoum՝-oughigh-etern-andjatelouc-heto | 2022-05-04 | [
"Քաղաքական"
] | yerevan.today |
«Տղամարդիկ ընդդեմ կանանց բռնության» (տեսանյութ)
4688 ահազանգ, որոնցից 2557-ը ընտանեկան բռնության դեպքերի վերաբերյալ: Այս բոլոր ահազանգերը վերջին երկու տարիների ընթացում արձանագրել է Կանանց իրավունքերի կենտրոնը: :
Բռնության պատճառները հիմնականում սոցիալական են: Իրենց ընտանքիներում հիմնականում ուժ են կիրառում գործազուրկ տղամարդիկ: Նման պատկեր է ստացել կենտրոնը իր մասնաճյուղերի տվյալները ամփոփելով:
Կենտրոնի աշխատանքներին այս տարվանից ներգրավվել են նաեւ տղամարդիկ: Կանանց իրավունքների կենտրոնի կոնֆերանսների կոորդինատոր Սաթենիկ Գեւորգյանն ասում է. «Կենտրոնը ստեղծել է «Տղամարդիկ ընդդեմ կանանց բռնության» ցանց, որում ներառված են այն տղամարդիկ, ովքեր համաձայնել են համագործակցել կենտրոնի հետ ընտանեկան բռնության կանխարգելման գործընթացում»:
Նշեց, որ ցանցը կազմված է տարբեր տարիքային եւ սոցիալական խմբերի տղամարդկանցից, ովքեր ակտիվորեն ներգրավված են բոլոր այն միջոցառումներին, որոնք իրականացնում է կենտրոնը:
Աշխատանքի եւ սոցիալական հարցերի նախարարության ընտանիքի, կանանց, եւ երեխաների հիմնահարցերի վարչության պետի տեղակալ Արմինե Թանաշյանը, համաժողովին ներկայացնելով դեռեւս լրամշակման փուլում գտնվեղ ընտանեկան բռնության մասին ՀՀ օրենքի նախագիծը, նշեց, որ օրենքի հիմնական նպատակն է ստեղծել համապարփակ նախագիծ, որը հնարավորություն կտա կանխել եւ աջակցություն տրամադրել ընտանեկան բռնության ենթարկված անձանց:
«Օրենքի ընդունումից հետո մենք կունենանք այն բոլոր մարմինների գործառություները, որոնք շահագրգիռ են այս երեւույթի վերացման ուղղությամբ»,- նշեց Արմինե Թանաշյանը:
Ըստ Արմինե Թանաշյանի՝ նախագիծն այժմ գտնվում է լրամշակման փուլում, իսկ շրջանառության մեջ կդրվի նոյեմբերին: | https://a1plus.am/hy/article/64414 | 2012-10-23 | [
"Հասարակություն"
] | a1plus.am |
Դհանբադ , քաղաք հնդկական Ջարկհանդ նահանգում, Դհանբադ շրջանի վարչական կենտրոնը: Ջարկհանդ նահանգի երկրորդ ամենաբազմամարդ քաղաքը (Ջամշեդպուրից հետո):
Պատմություն
Դհանբադի պատմությունը պայթյունավտանգ աճի, քաղաքաշինության եւ միգրացիայի պատմություն է: Քաղաքի վաղ պատմության մասին տեղեկություններն անորոշ են: 1928-ից 1956 թվականներին Դհանբադը Մանբհում շրջանի մաս էր կազմում: 1928 թվականի Մանբհումի բնակավայրի զեկույցում նշված է, որ Դհանբադում բնակավայրի տարիքի մասին չկան հին փաստաթղթեր, պղնձե ափսեներ, մետաղադրամներ կամ այլ ապացույցներ: Արտադրված ամենահին վավեր փաստաթղթերը բոլորը թղթի վրա էին եւ հազիվ հարյուր տարվա հնություն ունեին:
Բնակավայրի զարգացումը կապված է ածխի արդյունահանման հետ, որը սկսվել է 1910 թվականին: Տարածաշրջանում ածխի հարուստ թաղամասերի բացումը հանգեցնում է քաղաքի ֆինանսական բարգավաճմանը, սակայն նաեւ պատճառ է հանդիսանում հայտնի ածխի մաֆիայի եւ բանդային պատերազմների, որոնք շարունակվում են մինչ օրս, եւ քաղաքի այնպիսի շրջաններ, ինչպիսիք են Վասեյփուրը, ամենից շատն են տուժում հակամարտություններից:
1956 թվականի հոկտեմբերի 24-ին պետական վերակազմակերպման հանձնաժողովի առաջարկության հիման վրա ստեղծվեց Դհանբադ շրջանը: 1956-ից 2000 թվականի նոյեմբերի 14-ը այն մտնում էր Բիհար նահանգի մեջ: 2000 թվականի նոյեմբերի 15-ից՝ Ջարկհանդ նահանգի կազմում է:
Աշխարհագրություն եւ կլիմա
Դհանբադը գտնվում է Չոտա Նագպուր սարահարթում՝ Կալկաթայից մոտ 280 կմ հյուսիս-արեւմուտք, ծովի մակարդակից 221 մ բարձրության վրա: Քաղաքի տարածքը ձգվում է մոտավորապես 24 կմ հյուսիսից հարավ եւ 16 կմ արեւմուտքից արեւելք: Դհանբադից ոչ հեռու հոսում է Դամոդար գետը:
Քաղաքի կլիման կարելի է դիտարկել որպես անցումային մերձարեւադարձային օվկիանոսային եւ արեւադարձային կլիմա՝ չոր ձմեռներով եւ անձրեւոտ ամառներով: Ամառը տեւում է մարտի վերջին շաբաթից մինչեւ հունիսի կեսը: Այս ժամանակահատվածում միջին բարձրությունները տատանվում են 35-ից 39°C: Ամենացուրտ ամիսները դեկտեմբերն ու հունվարն են, երբ միջին ցածր ջերմաստիճանը 11°C է: Անձրեւոտ սեզոնը տեւում է հունիսի կեսերից հոկտեմբեր: Տեղումների տարեկան միջին քանակը 1368 մմ է:
Գետեր
Դամոդարը Չոտա Նագպուր սարահարթի գլխավոր գետն է: Այն սկսվում է Պալամուից եւ հոսում դեպի արեւելք՝ Ռանչի եւ Հազարիբաղ սարահարթերի միջեւ: Դրան միանում են Բոկարո, Քոնար եւ Բարաքար գետերը: Դամոդարը մտնում է Դանբադ թաղամաս՝ Ջամուրիայի հետ միացման վայրում, հոսք, որը գծում է Դանբադի արեւմտյան սահմանը Հազարիբաղ շրջանի հետ: Դրանից ավելի դեպի արեւելք, Դամոդարին միանում է Կատրի գետը, որը սկսվում է Պարասնաթից ներքեւ գտնվող նախալեռներից եւ անցնում է ածխի տարածաշրջանի միջով:
Բարաքարը, որը կազմում է շրջանի հյուսիսային սահմանը, կազմում է շուրջ 77 կմ: Այն հոսում է հարավ-արեւմտյան ուղղությամբ մինչեւ Դուրգապուր, իսկ հետո՝ հարավ մինչեւ միանա Չիրկուդայի մոտակայքում գտնվող Դամոդարին:
-
Դամոդար գետ
-
Թոփչանչի լիճ
-
Տեսարան դեպի Թոփչանչի լիճը
-
Թոփչանչի լճի պարկ
Բնակչություն
Ըստ 2011 թվականի մարդահամարի, քաղաքի բնակչությունը, ներառյալ արվարձանները, կազմում է 1 195 298 մարդ: Տղամարդիկ կազմում են բնակչության 53%-ը, կանայք՝ 47%-ը: Գրագիտության միջին մակարդակը 75,71% է, ինչը բարձր է, քան հանրապետության միջին 59,5% ցուցանիշը: Դհանբադում տղամարդկանց 85,78%-ը եւ կանանց 64,70%-ը գրագետ են: Բնակչության 10,57%-ը կազմում են 5 տարեկանից ցածր երեխաները:
Քաղաքի բնակչության շուրջ 81%-ը հինդուիզմ է դավանում, մոտ 17%-ը՝ իսլամ, 1%-ը՝ քրիստոնեություն եւ 1%-ը՝ այլ կրոններ: Բնակչության ամենատարածված լեզուն հինդին է, բնակչության մի մասը օգտագործում է նաեւ բենգալերեն, մաիթիլի, բհոճպուրի, մագահի, սանտալի եւ կուրմալի լեզուները: Անգլերենը լայնորեն օգտագործվում է բիզնեսի եւ տուրիզմի ոլորտներում: Բացի այդ, քաղաքում ապրում են բավականին մեծ թվով ուրդու, թամիլերեն, տելուգու եւ փենջաբի լեզվուներով խոսողներ, ովքեր եկել են երկրի այլ մասերից:
Տնտեսություն
Դհանբադը հայտնի է որպես «Հնդկաստանի ածխի մայրաքաղաք»: Արդյունաբերական եւ հանքարդյունաբերական այս քաղաքը՝ ածխի հարուստ ավազաններով, աշխարհի 100 ամենաարագ զարգացող քաղաքներից մեկն է: Դանբադից 48 կմ հեռավորության վրա՝ Մայտոն քաղաքում, խոշոր հիդրոէլեկտրակայան է տեղակայված:
Տրանսպորտ
№2 եւ №32 մայրուղիները անցնում են քաղաքով:
Լավ երկաթուղային կապեր կան. քաղաքը պատկանում է հնդկական երկաթուղիների արեւելք-կենտրոնական գոտու Դհանբադի բաժնին: 2011 թվականի հոկտեմբերի 1-ից Հաորա եւ Դհանբադ քաղաքները միացվել են Հնդկաստանի միակ երկհարկանի գնացքի միջոցով: Գնացքն աշխատում է ամեն օր, բացի կիրակի օրերից, այն մեկնում է Հաորայից 8:30-ին, իսկ Դհանբադ է հասնում 12:45: Հետադարձ երթուղինհ Դանբադից մեկնում է 18:30-ին, իսկ Հաորա է ժամանում 22:40: Գնացքն ունակ է արագության մինչեւ 110 կմ/ժ զարգացման, ճանապարհի երկու ուղղություններով էլ կանգ է առնում Բարդհաման, Դուրգապուր, Ասանսոլ, Բարաքարա եւ Կումարդհուբի քաղաքներում:
Քաղաքը չունի իր սեփական օդանավակայանը: Մոտակա օդանավակայանները տեղակայված են Ռանչիում (140 կմ), Գայայում (207 կմ), Կալկաթայում (269 կմ) եւ Պատնայում (271 կմ): | https://hy.wikipedia.org/wiki/Դհանբադ | [] | hy.wikipedia.org |
|
Հոլանդացիներն այցելել են Պետերբուրգի՝ պետրովյան ոգով վերակառուցված Ամառային այգի
Հոլանդացի մասնագետները, որոք խորհրդատվություն են տրամադրել ռուս լանդշաֆտային դիզայներներին եւ Ամառային այգին վերակառուցող ճարտարապետներին, այցելել են Պետերբուրգ, որպեսզի տեսնեն վերջնական արդյունքը: Ինչպես տեղեկացնում է Lenta.ru-ն, փորձագետները հրաժարվել են ուղիղ գնահատականներից, սակայն նշել են, որ Ամառային այգին շատ է փոխվել:
Նիդեռլանդցի մասնագետները 2009-ին իրենց կառավարությունից մրցանակ են ստացել Ռուսաստանում աշխատանքի համար: Այդ ժամանակ հաղորդվում էր, որ նրանք պետք է աշխատեն «հոլանդական» հետք ունեցող օբյեկտների հետ: Պետերբուրգյան այգում առաջին այգեգործը հոլանդացի է եղել: Վերակառուցման նպատակը այգուն պետրովյան ժամանակների շունչ հաղորդելն էր:
Նիդեռլանդների ճարտարապետական ժառանգության պետական ծառայության մասնագետ Մարիկե Կեյպերսի գլխավորած հոլանդական պատվիրակությունը հատուկ ուշադրություն է դարձրել բույսերին: Թագավորական գլխավոր այգեգործ Վիլյամ Զիլեմանն անհանգտություն է հայտնել, որ ջերմասեր բույսերը չեն կարողանա դիմանալ ցրտին:
Ամառային այգու էքսկուրսավար Մարինա Գոգուլինայի խոսքով՝ ներկայում այգու բուսատեսակների բազմազանությունը մոտ է այն զանազանությանը, որը եղել է պետրովյան ժամանակաշրջանում: Հոլանդացի մասնագետները խոստացել են 2013-ին այգի բերել նարնջի երիտասարդ ծառեր, այն ցիտրուսայիններից, որոնք Պետրոս I-ը տեսել էր Նիդեռլանդների Հեթ Լու թագավորական ընտանիքի այգում:
Ամառային այգին վերականգնումից հետո բացվել է մայիսի վերջին: Ռեստավրացման վրա ծախվել է 2,3 միլիարդ դոլար, որից 600 միլիոնը՝ ծառերի եւ թփերի վրա: Բոլոր արձանները վերականգվել են եւ տեղափոխվել թանգարան, դրանց փոխարինել են մարմարե կրկնօրինակները: | https://www.1in.am/93992.html | 2012-07-02 | [] | www.1in.am |
Օստապ Բենդերի հուշարձան (Սանկտ Պետերբուրգ)
Օստապ Բենդերի հուշարձան , Իլյա Իլֆի եւ Եվգենի Պետրովի «12 աթոռ» ու «Ոսկե հորթը» վեպերի գլխավոր հերոս Օստապ Բենդերին նվիրված հուշարձան Սանկտ Պետերբուրգում: Գտնվում է Կենտրոնական շրջանի Իտալական փողոցում՝ Ժակոյի տան հարեւանությամբ:
Պատմություն
Հուշարձանը տեղադրվել է 2000 թվականի հուլիսի 25-ին Սանկտ-Պետերբուրգում Ժակոյ տան մոտ, որտեղ երբեւէ եղել է «Ոսկե Օստապ» ռեստորանը: Հուշարձանի հիմնարկեքին ներկա են գտնվել Ալեքսանդր Շիրվինդտը եւ Արչիլ Գոմիաշվիլին, ով «12 աթոռ» ֆիլմում խաղացել է Օստապ Բենդերի դերը: Հուշարձանի բացումը նվիրված է եղել այս գրական հերոսի «ծննդյան» 100-ամյակին: Թեեւ կա կարծիք, որ այս հուշարձանն այնքան էլ տեղին չէ քաղաքի պատմական հատվածում. քանդակը տուրիստական լուսանկարչության հայտնի վայր է, որի շուրջ նույնիսկ հերթեր են գոյանում, քանի որ ըստ նախանշանի, ավանտյուրային գործողություններից առաջ պետք է շփել Օստապի քիթը, իսկ բիզնեսում հաջողության հասնելու համար պետք է նստել աթոռին եւ Օստապից օգնություն խնդրել: Այդպես է, թե ոչ, հայտնի չէ, սակայն հուշարձանի քիթը եւ մի քանի մասեր շփոումներից փայլում են:
Հուշարձանի հեղինակներն են քանդակագործ Ալբերտ Սերաֆիմովիչ Չարկինը եւ ճարտարապետ Վյաչեսլավ Բորիսովիչ Բուխաեւը: 190 սմ բարձրությամբ հուշարձանը ձուլված է բրոնզից: Չարկինը Օստապ Բենդերին ստեղծել է Սերգեյ Յուրսկու նմանությամբ, որը 1968 թվականին «Ոսկե հորթը» ֆիլմում մարմնավորել է մեծ կոմբինատորին: Օստապը կրում է հայտնի շարֆը, գլխարկն ու բաճկոնը: Նա կանգնած է գլուխը բարձր, ձախ ձեռքով հենված վարպետ Գամբսի աշխատանքային աթոռին, որը «Տասներկու աթոռ» վեպում նրա թիրախն էր: Աջ ձեռքի տակ պահում է «Ոսկե հորթը» վեպի ընդհատակյա միլիոնատեր Ալեքսանդր Իվանովիչ Կորեյկոյի փաստաթղթերի թղթապանակը: Հուշարձանն այնպես է ստեղծված, որ յուրաքանչյուրը կարող է նստել աթոռին եւ լուսանկարվել: | https://hy.wikipedia.org/wiki/Օստապ_Բենդերի_հուշարձան_(Սանկտ_Պետերբուրգ) | [] | hy.wikipedia.org |
|
Հ Ա Մ Ա Ձ Ա Յ Ն Ա Գ Ի Ր
Բանվորների աշխատանքների եւ մասնագիտությունների Միասնական սակագնային-որակավորման տեղեկատուիեւ ծառայողների պաշտոնների Որակավորման տեղեկատուի կիրառման գծով համագործակցության մասին
Սույն Համաձայնագրի մասնակից պետությունների Կառավարությունները (այսուհետ՝ Կողմեր),
ճանաչելով աշխատանքային գործունեություն իրականացնելիս՝ աշխատողների սոցիալական պաշտպանության կարեւորությունը,
գիտակցելով աշխատանքային գործունեության հարցերի կարգավորման անհրաժեշտությունը եւ ձգտելով Անկախ Պետությունների Համագործակցության մասնակից պետություններում աշխատանքի գծով միասնական նորմատիվ բազայի ստեղծմանը,
հավատարիմ մնալով մարդու իրավունքների բնագավառում ՄԱԿ-ի հիմնարար փաստաթղթերին եւ Աշխատանքի միջազգային կազմակերպության շրջանակներում մշակված սկզբունքներին,
նշելով, որ ստեղծվող աշխատանքի ընդհանուր շուկան կապահովի Անկախ Պետությունների Համագործակցության մասնակից պետությունների շահերի զուգակցումը կոնկրետ գործատուների եւ աշխատողների շահերի հետ,
նպատակ ունենալով բարելավել Կողմերի փոխգործակցությունը աշխատավորների զբաղվածության սոցիալական եւ մասնագիտական-իրավական երաշխիքների ապահովման, ինչպես նաեւ կենսաթոշակային ապահովության հարցերում,
համաձայնեցին ներքոհիշյալի մասին.
Հ ո դ վ ա ծ 1
Սույն Համաձայնագիրը կարգավորում է Կողմերի համագործակցության հիմնական ուղղությունները բանվորների աշխատանքների եւ մասնագիտությունների Միասնական սակագնային-որակավորման տեղեկատուի (այսուհետ՝ ՄՍՈՏ) եւ ծառայողների պաշտոնների Որակավորման տեղեկատուի (այսուհետ՝ ՈՏ) կիրառման բնագավառում՝ Կողմերի ձեռնարկություններում, հիմնարկներում եւ կազմակերպություններում (այսուհետ՝ ձեռնարկություններ), անկախ սեփականության ձեւից, աշխատողների կողմից աշխատանքային գործունեություն իրականացնելիս:
Հ ո դ վ ա ծ 2
Կողմերը համապատասխան ազգային մարմիններին կհանձնարարեն ՄՍՈՏ-ի եւ ՈՏ-ի մեջ մտնող աշխատանքների, մասնագիտությունների եւ պաշտոնների անվանումների հիման վրա համատեղ մշակել բանվորների մասնագիտությունների եւ ծառայողների պաշտոնների Միջպետական դասակարգիչ (այսուհետ՝ Միջպետական դասակարգիչ):
Հ ո դ վ ա ծ 3
Կողմերը կապահովեն Միջպետական դասակարգչի կիրառումը բանվորների մասնագիտությունների եւ ծառայողների պաշտոնների անվանումների, ձեռնարկությունների աշխատողների մասնագիտական որակավորման եւ գիտելիքների մակարդակի նկատմամբ պահանջների միատեսակություն ստեղծելու նպատակով:
Հ ո դ վ ա ծ 4
Միջպետական դասակարգչի հաստատման, Միջպետական դասակարգչի մեջ մտնող բանվորների մասնագիտությունների եւ ծառայողների պաշտոնների անվանումների ներառման եւ հանման մասին որոշումներն ընդունում է Անկախ Պետությունների Համագործակցության մասնակից պետությունների աշխատանքի, միգրացիայի եւ բնակչության սոցիալական պաշտպանության գծով Խորհրդատվական խորհուրդը (այսուհետ՝ Խորհրդատվական Խորհուրդ):
Հ ո դ վ ա ծ 5
Կողմերը պարտավորվում են ֆինանսավորել Միջպետական դասակարգիչի ստեղծման, ՄՍՈՏ-ի եւ ՈՏ-ի սակագնային-որակավորման եւ որակավորման բնութագրերի մշակման միջոցառումները:
Նշված միջոցառումների ֆինանսավորման ծավալները, կարգը եւ պայմանները որոշվում են Կողմերի լիազորված մարմինների կողմից:
Հ ո դ վ ա ծ 6
Համագործակցության մասնակից պետություններում օրինական կարգով բնակվող եւ ձեռնարկություններում աշխատող աշխատողների մասնագիտական բարձր մակարդակի ապահովման նպատակով, Կողմերը կսահմանեն համեմատելի պահանջներ կադրերի պատրաստման եւ որակավորման շնորհման կրթական ստանդարտների նկատմամբ, որոնք կիրառվում են սույն Համաձայնագրի մասնակից պետություններում:
Հ ո դ վ ա ծ 7
Կողմերը համապատասխան ազգային մարմիններին կհանձնարարեն անցկացնել իրենց պետություններում գոյություն ունեցող բանվորների մասնագիտությունների եւ ծառայողների պաշտոնների անվանումների շնորհման կարգի վերլուծություն եւ անհրաժեշտության դեպքում միջոցներ կձեռնարկեն նշված բնագավառում ազգային նորմատիվ-իրավական բազայի կատարելագործման ուղղությամբ:
Հ ո դ վ ա ծ 8
Աշխատանքային գործունեությունը հաստատող փաստաթղթերում, բանվորների մասնագիտությունների եւ ծառայողների պաշտոնների անվանումների գրանցումը կատարվում է ՄՍՈՏ-ին, ՈՏ-ին եւ Միջպետական դասակարգչին համապատասխան, այն պետության լեզվով, որում մշտապես բնակվում է աշխատողը, այդ պետության լեզուների մասին օրենսդրության համաձայն:
Մշտական բնակության պետության տարածքից դուրս աշխատանքային գործունեություն իրականացնող անձի համար աշխատանքային ստաժը հաստատող փաստաթուղթ է հանդիսանում նրա աշխատանքային գործունեությունը հաստատող եւ մշտական բնակության պետության տարածքում գործող փաստաթղթից ռուսերեն արված նոտարական կարգով հաստատված քաղվածքը:
Հ ո դ վ ա ծ 9
Յուրաքանչյուր Կողմ ՄՍՈՏ-ը, ՈՏ-ը եւ Միջպետական դասակարգիչը կիրառում է իր պետության աշխատանքային օրենսդրությանը համապատասխան:
Հ ո դ վ ա ծ 10
Կողմերն իրենց պետությունների համապատասխան մարմիններին կհանձնարարեն տեղեկացնել Խորհրդատվական Խորհրդին սույն Համաձայնագրի իրագործման նպատակով իրենց կողմից ձեռնարկված կոնկրետ միջոցների մասին:
Հ ո դ վ ա ծ 11
Կողմերի ընդհանուր համաձայնությամբ սույն Համաձայնագրում կարող են կատարվել փոփոխություններ եւ լրացումներ:
Փոփոխությունները եւ լրացումները ձեւակերպվում են առանձին արձանագրություններով, որոնք կհանդիսանան Համաձայնագրի անբաժանելի մասը եւ ուժի մեջ կմտնեն սույն Համաձայնագրի 13-րդ հոդվածով նախատեսված կարգով:
Հ ո դ վ ա ծ 12
Սույն Համաձայնագրի կիրառման կամ մեկնաբանման հետ կապված վիճելի հարցերը լուծվում են շահագրգիռ Կողմերի միջեւ խորհրդակցությունների եւ բանակցությունների միջոցով:
Հ ո դ վ ա ծ 13
Սույն Համաձայնագիրն ուժի մեջ է մտնում դրա ստորագրման օրվանից, իսկ այն մասնակից պետությունների համար, որոնց օրենսդրությունը պահանջում է դրա ուժի մեջ մտնելու համար անհրաժեշտ՝ ներպետական ընթացակարգերի կատարում՝ ավանդապահին համապատասխան փաստաթղթերի ներկայացման ամսաթվից:
Հ ո դ վ ա ծ 14
Սույն Համաձայնագիրը բաց է նրա նպատակներն ու սկզբունքները կիսող այլ պետությունների կողմից նրան միանալու համար, ավանդապահին այդպիսի միացման մասին փաստաթղթերի փոխանցման միջոցով:
Հ ո դ վ ա ծ 15
Սույն Համաձայնագիրը գործում է դրա ուժի մեջ մտնելու օրվանից 5 տարվա ընթացքում: Այդ ժամկետը լրանալուց հետո Համաձայնագիրն ինքնաբերաբար կերկարաձգվի յուրաքանչյուր անգամ մեկ տարով, եթե Կողմերն այլ որոշում չեն ընդունում:
Հ ո դ վ ա ծ 16
Կողմերից յուրաքանչյուրը կարող է դուրս գալ սույն Համաձայնագրից, այդ մասին գրավոր ծանուցագիր ուղարկելով ավանդապահին՝ դուրս գալուց առնվազն 6 ամիս առաջ:
Կատարված է Սարատով քաղաքում 1999 թվականի հունվարի 13-ին, մեկ բնօրինակով՝ ռուսերեն: Բնօրինակը պահվում է Անկախ Պետությունների Համագործակցության Գործադիր քարտուղարությունում, որը սույն Համաձայնագիրը ստորագրած յուրաքանչյուր պետությանը կուղարկի նրա հաստատված պատճենը:
*Համաձայնագիրը Հայաստանի Հանրապետության համար ուժի մեջ է մտել 2000 թվականի ապրիլի 27-ից: | https://www.arlis.am/DocumentView.aspx?DocID=83751 | 13.01.1999 | [
"Համաձայնագիր"
] | www.arlis.am |
Տեսել եմ, թե ինչպես են 30-40 զինված ադրբեջանցի մեր սահմաններն անցնում. ինչ է պատմում Կութի բնակիչը. ArmLur.am
Ադրբեջանցիները Հայաստանի պետական սահմանը հատել են նաեւ Գեղարքունիքի մարզի Կութ գյուղի շրջակայքում դեռ երկու օր առաջ՝ մայիսի 12—ին: ArmLur.am-ին հանջողվել է զրուցել Կութ գյուղի բնակչի հետ, ով միակ ականատեսն է եղել, երբ ադրբեջանցիները ներխուժել են ՀՀ սահմաններից ներս:
«Տեսել եմ, թե ինչպես են 30-40 հոգի ադրբեջանցի, զինված, ոտքով մեր սահմաններն անցնում: Իրենք տեսան, որ ես չեմ վախենում, գնացի իրենց մոտ, ասեցի ինչի եք եկել, ասեցին, որ մեզ հրաման են տվել, որ գանք այստեղ կանգնենք, սա մեր հողն է: Ես էլ պատասխանեցի, որ սա ձեր հողը չէ, սա մեր հողն է, իսկ իրենք էլ ասեցին մենակ մեր վերադասը կարող է ասել հետ գնանք»,-պատմել է կայքի զրուցակիցը:
ArmLur.am-ի հարցին, թե արդյոք իր վրա ճնշում գործադրել են, կայքի զրուցակիցը նշել է, որ իր վրա ճնշում չեն գործադրել. «Ինձ վրա ոչ մի ճնշում չեն գործադրել, գնացի զանգեցի համապատասխան մարմիններին, գյուղապետին, որ թշնամին եկել կանգնել է: Թշնամին ընդամենը պալատկեք է խփել էդ բարձունքի վրա ու կանգնել է: Հայկական կողմից արդեն իրանցից մի քանի անգամ շատ ուժեղ մեծ թվով մարդիկ կան, ոչ մի բանակցություն չկա, իրենք ասում են, որ մեզ պետք է մեր հրամանատարն ասի, որ հեռանանք, ոնց ասել են գանք ստեղ, այդպես էլ ասեն գնանք ստեղից: Մենք ընդամենը հրաման կատարող ենք»: | https://lurer.com/?p=418189&l=am | 2021-05-14 | [
"Հասարակություն"
] | lurer.com |
Սիկսանբաեւո , գյուղ Ռուսաստանի Բաշկորտոստան հանրապետության Կուգարչինսկի շրջանի կազմում:
Բնակչությունը 2009 թվականին գրանցված տվյալներով կազմում էր 94մարդ: | https://hy.wikipedia.org/wiki/Սիկսանբաևո | [] | hy.wikipedia.org |
|
Պաշտոնից ազատվել է ԱԱԾ տնօրենի տեղակալը
Սերժ Սարգսյանի հրամանագիրը
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱԳԱՀԻ ՀՐԱՄԱՆԱԳԻՐԸ | https://a1plus.am/hy/article/146972 | 2016-08-04 | [
"Պաշտոնական"
] | a1plus.am |
Փերսաթ (Բաղդաթի շրջան)
Փերսաթ , գյուղ Վրաստանում: Գտնվում է Իմերեթի մարզի Բաղդաթի շրջանում:
Դիրք
Գյուղը գտնվում է ծովի մակարդակից 260 մետր բարձրության վրա: Շրջկենտրոն Բաղդաթից հեռու է 4 կմ:
Բնակչություն
Ըստ 2014 թվականի մարդահամարի տվյալների, գյուղի բնակչությունը կազմում է 2463 մարդ, մեծամասնությունը՝ վրացիներ:
Տրանսպորտ
Գյուղը շրջկենտրոն Բաղդաթի հետ կապված է ավտոխճուղով: Տարածքով է անցնում Թբիլիսի-Բաթում երկաթուղին:
Ամենամոտ օդանավակայանը գտնվում է Քութայիս քաղաքում: | https://hy.wikipedia.org/wiki/Փերսաթ_(Բաղդաթի_շրջան) | [] | hy.wikipedia.org |
|
Մոտ 100 պետական եւ մասնավոր համալսարանները որակի տարրական չափանիշներին չէին համապատասխանում. վարչապետ
«Ուսանողների դերն ու ներգրավվածությունը Բոլոնիայի գործընթացում» թեմայով ուսանողական միջազգային ամառային դպրոցի փակման պաշտոնական արարողությանը մասնակցել է վարչապետ Տիգրան Սարգսյանը: Դպրոցը մեկնարկել էր հուլիսի 3-ին Ծաղկաձորում եւ կազմակերպվել էր Հայաստանի եւ Լեհաստանի Բոլոնիայի գործընթացի համանախագահության ստանձնման շրջանակում: Այս մասին տեղեկացնում է Կրթության եւ գիտության նախարարությունը:
«Մարդն իր կյանքի ընթացքում պետք է մշտապես սովորի, հետեւապես պետության կրթության համակարգն էլ պետք է կառուցված լինի այդ եղանակով»,- նշել է վարչապետը: Տիգրան Սարգսյանի խոսքով՝ կրթված է համարվում այն հասարակությունը, որը տարվա ընթացքում ավելի շատ նորարարություններ է կարողանում գրանցել:
«Հայաստանում մենք ունեինք պետական եւ մասնավոր համալսարաններ, որոնց թիվը հասնում էր 100-ի, բայց կրթության որակի տեսանկյունից դրանք չէին համապատասխանում տարրական չափանիշներին: Նման պարագայում խնդիր է առաջանում. եթե նման չափանիշներով համալսարաններ հայտնվեն շուկայում, ինչպիսի՞ մրցակցություն պետք է լինի նրանց միջեւ: Մենք ասում ենք, որ մրցակցությունը պետք է լինի արդար եւ ազնիվ»,- ասել է վարչապետը:
Կառավարության ղեկավարը վստահեցրել է, որ նման դպրոցների կազմակերպումը Հայաստանի կողմից շարունակական բնույթ է կրելու, եւ դիմելով ուսանողներին՝ ասել. «Ստացե՛ք որակյալ կրթություն, ձեռք բերեք գիտելիքներ, եւ դուք անպայման աշխատաշուկայում կգտնեք ձեր տեղը»:
Լուրեր Հայաստանից - Թերթ.am | https://www.tert.am/am/news/2011/07/11/universities/311187 | 2011-07-11 | [] | www.tert.am |
Նեոֆրեյդիզմ, (հին հունարեն՝ neo-նոր+ֆրեյդիզմ)՝ նեոֆրոյդիզմ, ուղղություն ժամանակակից փիլիսոփայության եւ հոգեբանության մեջ, տարածում է ստացել գլխավորապես ԱՄՆ-ում:
Պատմություն
1930-ական թվականների վերջերին նեոֆրեյդիզմը առանձնացել է ուղղափառ ֆրեյդիզմից (Հոռնի, Սալլիվան, Ֆրոմ եւ ուրիշներ) եւ ձեւավորվել պսիխոանալիզի եւ ամերիկական սոցիոլոգիական ու ազգաբանական ուսմունքների միավորման պրոցեսում: Նեոֆրեյդականները ֆրեյդիզմի ժամանակակից կողմնակիցներն են, որոնք, անփոփոխ թողնելով Զիգմունդ Ֆրեյդի հիմնական իդեալիստական գիծը, հրաժարվում են մարդկային կյանքի բոլոր երեւույթներում սեռական աստառ տեսնելու միտումից եւ որոշ մեթոդաբանական ոչ էական առանձնահատկություններից: Նեոֆրեյդիզմի ելակետը, այսպես կոչված, սոցիալական (Ֆրոմ) կամ մշակութային (Կարդիներ) դետերմինիզմի սկզբունքն է, որն, ի տարբերություն Զ. Ֆրեյդի բիոլոգիզմի, անձի ձեւավորման գործում վճռական է համարում միջավայրի ազդեցությունը, պսիխոանալիզի ծանրության կենտրոնը ներհոգեկան երեւույթներից տեղափոխում է միջանձնային հարաբերությունների վրա, չի ընդունում լիբիդոն եւ սուբլիմացիան: Հոգեկան նորմերը մեկնաբանվում են որպես անհատի հարմարվողականություն սոցիալական միջավայրին, իսկ «սոցիալական նույնականության» ամեն մի խախտում դիտվում որպես ախտաբանություն: Նեոֆրեյդիզմը ժխտում է սոցիալական այն օբյեկտիվ օրինաչափությունները, որոնք հոգեբանության օրենքներ չեն: Այն կամ բոլորովին մերժում է անգիտակցականի դերը, կամ էլ դիտում որպես կապող օղակ սոցիալական եւ հոգեկան կառուցվածքների միջեւ:
Նեոֆրեյդիզմը ըստ Սալլիվանի
Ըստ Սալլիվանի հոգեկանում չկա ոչինչ, բացի այլ անձանց եւ օբյեկտների նկատմամբ ունեցած հարաբերություններից կամ միջանձնային իրավիճակների փոխարկումից: Անձի գոյությունը, որպես այդպիսին, դիտվում է առասպել կամ պատրանք, իսկ անձը՝ սոցիալական շփման պրոցեսում առաջ եկած աղճատված կամ ֆանտաստիկ կերպարների («պերսոնիֆիկացիաների») միջեւ հաստատված կապերի եւ հարաբերությունների ամբողջություն: Նեոֆրեյդիզմը ամբողջական կուռ ուսմունք չէ:
Նեոֆրեյդիզմը ըստ Հոռնի
Հոռնին, ի տարբերություն Սալլիվանի (որն անհատին ձուլում է միջանձնային միջավայրին), մարդու մեջ ընդունում է ինքնաշարժման հնարավորությունը («ինքնիրականացման ձգտում»):
Նեոֆրեյդիզմը ըստ Ֆրոմի
Ֆրոմը զարգացնում է սոցիալ-քննադատական մարդաբանական տեսությունը եւ նեոֆրեյդիզմը դարձնում ուտոպիական «կոմունիտար սոցիալիզմի» ուսմունք:
Նեոֆրեյդիզմը ըստ Միդի եւ Կարդիների
Մ. Միդի, Կարդիների եւ ուրիշների աշխատություններում նեոֆրեյդիզմը միավորվում է մշակութային մարդաբանության հետ՝ հաճախ հանգելով մշակութային ռելյատիվիզմի (հարաբերապաշտության), առանձին մշակույթների հոգեբանական անհամաչափելիության գաղափարներին: Հոգեախտաբանության հարցերը զարգացրել է Հոռնին: Նեւրոզի իռացիոնալ բնույթը դիտելով որպես հասարակության իռացիոնալ կողմերի արտացոլում՝ նեւրոզի շարժիչ ուժը համարում է թշնամական միջավայրի առաջ բերած «հիմնական վախի» վիճակ: Որպես վախի արդյունք առաջանում են հակազդող տարբեր պաշտպանական մեխանիզմներ՝ ա. ռացիոնալիզացիա կամ նեւրոտիկ վախի ձեւափոխում՝ արտաքին, միշտ չափազանցվող, վտանգի հանդեպ տածվող ռացիոնալ սարսափի, բ. վախի ճնշում, որի ժամանակ այն փոխարինվում է այլ ախտանիշներով, գ. վախի «անզգայացում», ուղղակի՝ ալկոհոլի օգնությամբ, կամ փոխաբերական՝ արտաքին բուռն գործունեության ձեւով, դ. փախուստ վախ հարուցող իրադարձությունից: Պաշտպանության այս ձեւերից են ծնվում 4 «մեր ժամանակի մեծ նեւրոզները». ա. կապվածության նեւրոզը (ամեն գնով սիրո եւ հավանության արժանանալու ձգտումը), բ. իշխանության նեւրոզը (իշխանության եւ համբավի հետամուտ լինելը), գ. հնազանդության նեւրոզը (ավտոմատ կոնֆորմիզմ), դ. նեւրոտիկ մեկուսացումը կամ փախուստը հասարակությունից: | https://hy.wikipedia.org/wiki/Նեոֆրեյդիզմ | [] | hy.wikipedia.org |
|
Իսկ միգուցե դելիմիտացիայի ու դեմարկացիայի արդյունքում ադրբեջական իշխանությունները զրկվում էին այդ ճանապարհի նկատմամբ իրավասությունից. ՄԻՊ
ՀՀ ՄԻՊ Արման Թաթոյանը գրել է.
Ստացվում է՝ ՀՀ-ից ադրբեջանական սահմանապահ ու մաքսային մարմիններին հուշում են, որ պետք է վճարներ գանձել Գորիս-Կապան ճանապարհով երթեւեկող ՀՀ բնակիչներից ու օտարերկրացիներից կամ անել իրավունքների այլ միջամտություններ:
Բա այդ դեպքում նման հայտարարություն արած պաշտոնյան միգուցե պարզաբանի նաեւ, թե ադրբեջանական օրենսդրությունը վճարների ու տուրքերի ինչ չափեր է նախատեսում, ինչ իրավունքներ ունեն մարդիկ այդ գանձումների ընթացքում, վճարումները ՀՀ դրամով են արվելու, թե արտարժույթով, որն է բողոքներ ներկայացնելու կարգը ու ինչպես է նա պատրաստվում պաշտպանել քացաքացիների իրավունքները: Կամ ինչպե՞ս է կազմակերպվելու հարակից համայնքների բնակիչների կյանքը, որոնք ստացվում է՝ հայտնվելու են ադրբեջանական մաքսային ու սահմանային վերահսկողության գոտում:
Իսկ միգուցե դելիմիտացիայի ու դեմարկացիայի արդյունքում ադրբեջական իշխանությունները զրկվում էին այդ ճանապարհի նկատմամբ իրավասությունից, որովհետեւ մարդու իրավունքների պաշտպանության միջազգային մեխանիզմները տալիս են այդ հնարավորությունը: | https://www.lragir.am/2021/11/11/680780/ | 2021-11-11 | [] | www.lragir.am |
Վալերի Պեկրեսն Ալիեւի դեմ բողոք է ներկայացրել սպանության սպառնալիքի պատճառով
Ֆրանսիայի Իլ դը Ֆրանս շրջանային խորհրդի նախագահ, երկրի նախագահի թեկնածու Վալերի Պեկրեսն Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիեւի դեմ բողոք է ներկայացրել իրավապահ մարմիններին սպանության սպառնալիքի պատճառով: Այս մասին նա հայտարարել է Europe 1 ռադիոկայանին տված հարցազրույցում:
Ավելի վաղ՝ հունվարի 12-ին, Ադրբեջանի նախագահն անդրադարձել էր Պեկրեսի՝ Արցախ կատարած այցին՝ նշելով, որ եթե Բաքվում տեղյակ լինեին այդ այցի մասին, ապա Պեկրեսին չէին թողնի Ֆրանսիա վերադառնալ: Իսկ Ադրբեջանի ԱԳՆ-ն Ֆրանսիայի գործերի ժամանակավոր հավատարմատարին բողոքի նոտա էր հանձնել:
«Ես մեկնել եմ Հայաստան, որովհետեւ ինձ շատ է հուզում Մերձավոր Արեւելքի քրիստոնյաների հարցը, եւ որովհետեւ շատ կարեւոր է պաշտպանել Հայաստանը»,- հայտարարել է Իլ դը Ֆրանսի ղեկավարը:
Ֆրանսիայի Ազգային ժողովի մի շարք պատգամավորներ եւ ավելի քան 200 գործիչներ հրապարակային դատապարտել են Ալիեւի հայտարարությունը: | https://www.1lurer.am/hy/2022/01/18/Վալերի-Պեկրեսն-Ալիևի-դեմ-բողոք-է-ներկայացրել-սպանության-սպառնալիքի-պատճառով/644806 | 2022-01-18 | [
"Քաղաքականություն"
] | www.1lurer.am |
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ
Օ Ր Ե Ն Ք Ը
Ընդունված է 2015 թվականի հունիսի 22-ին
«ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ՄԱՍԻՆ» ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՕՐԵՆՔՈՒՄ ԼՐԱՑՈՒՄ ԵՎ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ
Հոդված 1. «Կրթության մասին» Հայաստանի Հանրապետության 1999 թվականի ապրիլի 14-ի ՀՕ-297 օրենքի (այսուհետ՝ Օրենք)՝ 3-րդ հոդվածի 1-ին մասի 4.1-ին կետը «բարձրագույն» բառից առաջ լրացնել «հանրակրթական կամ միջին մասնագիտական կամ» բառերով:
Հոդված 2. Օրենքի 28-րդ հոդվածի 8.1-ին մասում «սահմանում է Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը» բառերը փոխարինել «սահմանվում են օրենքով եւ ռազմաուսումնական հաստատության կանոնադրությամբ» բառերով:
Հոդված 3. Սույն օրենքն ուժի մեջ է մտնում պաշտոնական հրապարակման օրվան հաջորդող տասներորդ օրը:
| Հայաստանի Հանրապետության <br> Նախագահ | Ս. Սարգսյան |
| ----- | ----- |
| 2015 թ. հուլիսի 14 Երեւան ՀՕ-100-Ն | | | https://www.arlis.am/DocumentView.aspx?DocID=99170 | 22.06.2015 | [
"Օրենք"
] | www.arlis.am |
Հ Ա Մ Ա Ձ Ա Յ Ն Ա Գ Ի Ր
Հայաստանի Հանրապետության մշակույթի նախարարության եւ Մոլդովայի Հանրապետության մշակույթի նախարարության միջեւ համագործակցության մասին
Հայաստանի Հանրապետության մշակույթի նախարարությունը եւ Մոլդովայի Հանրապետության մշակույթի նախարարությունը, այսուհետ՝ Կողմեր,
հիմնվելով Հայաստանի Հանրապետության եւ Մոլդովայի Հանրապետության ժողովուրդների միջեւ ավանդական բարեկամական հարաբերություններն ու փոխըմբռնումը ամրացնելու, իրավահավասար համագործակցությունը ընդլայնելու եւ խորացնելու փոխադարձ ձգտման վրա,
ելնելով այն տեսակետից, որ մշակույթի ոլորտում համագործակցությունը նպաստում է ազգերի միջեւ հարաբերությունների փոխըմբռնմանը, զարգացմանը եւ ամրապնդմանը,
համաձայնեցին հետեւյալի մասին.
Հոդված 1
Կողմերը բարենպաստ պայմաններ են ստեղծում կերպարվեստի եւ բեմական արվեստի, կինեմատոգրաֆիայի, գրադարանային եւ թանգարանային գործի, դեկորատիվ կիրառական, ինքնագործ եւ կրկեսային արվեստների, ժողովրդական արհեստների, պատմամշակութային ժառանգության օբյեկտների պահպանության ոլորտներում համագործակցության զարգացման համար:
Հոդված 2
Կողմերը նպաստում են երաժշտական հաստատությունների եւ համերգային կազմակերպությունների միջեւ ուղիղ կապերի հաստատմանը, կատարողների, երաժշտական խմբերի եւ մասնագետների փոխանակմանը, ինչպես նաեւ Հայաստանի Հանրապետության եւ Մոլդովայի Հանրապետության ստեղծագործական միությունների միջեւ կապերի ընդլայնմանը:
Հոդված 3
Կողմերը խրախուսում են հայ եւ մոլդովացի կատարողների եւ խմբերի փոխադարձ մասնակցությունը միջազգային երաժշտական փառատոներին, մրցույթներին եւ ավանդական երաժշտական միջոցառումներին, որոնք տեղի են ունենում Կողմ հանդիսացող պետություններում, աջակցություն են ցույց տալիս համատեղ համերգային ծրագրերի եւ նախագծերի կազմակերպմանն ու իրականացմանը, մենակատարների, ռեժիսոր-բեմադրիչների եւ պարուսույցների փոխանակումներին:
1) Կողմերը խրախուսում են հայ կատարողների եւ խմբերի մասնակցությունը Մոլդովայի Հանրապետության տարածքում անցկացվող միջազգային փառատոներին.
- ա) «Մերցիոշար» միջազգային երաժշտական փառատոն,
- բ) «Հրավիրում է Մարիա Բիեշուն» օպերայի եւ բալետի միջազգային փառատոն,
- գ) «Էթնոջազ» միջազգային փառատոն,
- դ) էստրադային երաժշտության «D-uă inimi gemene» միջազգային փառատոն-մրցույթ,
- ե) Ե. Կոկի անվան երիտասարդ կատարողների միջազգային մրցույթ,
- զ) նոր երաժշտության միջազգային փառատոն:
2) Կողմերը խրախուսում են մոլդովացի կատարողների եւ խմբերի մասնակցությունը Հայաստանի տարածքում անցկացվող միջազգային փառատոներին.
- ա) «Արամ Խաչատրյանի անվան միջազգային մրցույթ» (ամենամյա, ք. Երեւան),
- բ) «Երեւանյան հեռանկարներ» դասական երաժշտության միջազգային փառատոն,
- գ) «Վերադարձ» դասական երաժշտության միջազգային փառատոն,
- դ) «Գոհար Գասպարյանի անվան վոկալիստների մրցույթ» (ամենամյա, ք. Երեւան):
Հոդված 4
Կողմերը նպաստում են թատրոնների միջեւ ուղիղ կապերի հաստատմանն ու զարգացմանը, կատարողների, բեմադրող խմբերի, քննադատների եւ թատերագետների փոխանակումներին, Հայաստանի Հանրապետությունում եւ Մոլդովայի Հանրապետությունում ներկայացումներ բեմադրելու նպատակով ռեժիսորներ հրավիրելուն, ինչպես նաեւ հյուրախաղերի կազմակերպմանը, Կողմ հանդիսացող պետություններում անցկացվող միջազգային թատերական փառատոներին եւ սեմինարներին մասնակցությանը:
1) Կողմերը խրախուսում են հայ կատարողների եւ խմբերի մասնակցությունը Մոլդովայի Հանրապետության տարածքում անցկացվող միջազգային թատերական փառատոներին.
- ա) «Եուդջեն Իոնեսկոյի թատրոնի բիենալեն» թատերական արվեստի միջազգային փառատոն,
- բ) ազգային թատերական փառատոն,
- գ) տիկնիկային թատրոնների միջազգային մեծ փառատոն,
- դ) թատերական դպրոցների միջազգային փառատոն,
- ե) կամերային թատրոնների եւ փոքր ձեւաչափի ներկայացումների միջազգային փառատոն:
2) Կողմերը խրախուսում են մոլդովացի կատարողների եւ խմբերի մասնակցությունը Հայաստանի Հանրապետության տարածքում կազմակերպվող միջազգային թատերական փառատոներին:
- ա) «Արմմոնո» միջազգային թատերական փառատոն (ամենամյա, ք. Երեւան),
- բ) «Հայֆեստ» միջազգային թատերական փառատոն (ամենամյա, ք. Երեւան),
- գ) «Նռան հատիկ» մանկապատանեկան թատերական փառատոն (ք. Երեւան),
- դ) «Թումանյանական հեքիաթի օր» միջազգային տիկնիկային փառատոն:
Հոդված 5
Կողմերը նպաստում են Հայաստանի Հանրապետության եւ Մոլդովայի Հանրապետության թանգարանների միջեւ համագործակցության եւ գործընկերության զարգացմանը, ցուցադրությունների նոր թանգարանային տեխնոլոգիաների վերաբերյալ տեղեկատվության փոխանակմանը, ինչպես նաեւ Կողմ հանդիսացող պետությունների թանգարանների եւ ժամանակակից արվեստի կենտրոնների միջեւ ուղիղ կապերի հաստատմանը:
Հոդված 6
Կողմերը աջակցում են հայ եւ մոլդովացի գրողների, բանաստեղծների, թարգմանիչների մասնակցությամբ համատեղ ստեղծագործական սեմինարների, հանդիպումների եւ կլոր սեղանների կազմակերպմանն ու անցկացմանը, օժանդակում են Հայաստանի Հանրապետությունից եւ Մոլդովայի Հանրապետությունից այդ միջոցառումներին մասնակիցներ ուղարկելուն:
Հոդված 7
Կողմերը նպաստում են Հայաստանի Հանրապետության եւ Մոլդովայի Հանրապետության մշակույթի եւ արվեստի ոլորտի բարձրագույն եւ միջնակարգ մասնագիտական ուսումնական հաստատությունների միջեւ ուղիղ կապերի հաստատմանը եւ բարձրագույն ուսումնական հաստատությունների դասախոսների ստեղծագործական վերապատրաստումների եւ որակավորման բարձրացմանն ուղղված պայմանների ստեղծմանը:
Կողմերը խրախուսում են Կողմ հանդիսացող պետությունների առաջատար թատերական հանդեսային հաստատությունների եւ մշակույթի ու արվեստի բարձրագույն ուսումնական հաստատությունների հիման վրա ուսանողների փոխանակումները:
Հոդված 8
Կողմերը խրախուսում են ժողովրդական ստեղծագործության բնագավառում համագործակցության զարգացումը եւ փոխանակում են տեղեկատվություն ժողովրդական արվեստների բնագավառում, այդ թվում՝ Կողմ հանդիսացող պետությունների տարածքներում անցկացվող միջազգային բանահյուսական փառատոների վերաբերյալ:
1) Կողմերը խրախուսում են հայ կատարողների եւ խմբերի մասնակցությունը Մոլդովայի Հանրապետության տարածքում անցկացվող բանահյուսական փառատոներին.
- ա) «Նուֆերուլ ալբ» միջազգային բանահյուսական փառատոն,
- բ) «Խորա Պրուտուլույ» ժողովրդական պարի միջազգային փառատոն,
- գ) «Մեշտերուլ Մանոլե» միջազգային բանահյուսական փառատոն:
2) Կողմերը խրախուսում են մոլդովացի կատարողների եւ խմբերի մասնակցությունը Հայաստանի Հանրապետության տարածքում անցկացվող միջազգային բանահյուսական փառատոներին:
Հոդված 9
Կողմերն իրականացնում են համագործակցություն կինեմատոգրաֆիայի բնագավառում, նպաստում են համատեղ կինոնախագծերի իրականացմանը:
Կողմերը նպաստում են մոլդովական եւ հայկական կինոյի փոխանակման օրերի կազմակերպմանը՝ հավասար հարաբերակցության հիմունքներով, աջակցություն են ցույց տալիս Հայաստանի Հանրապետության եւ Մոլդովայի Հանրապետության կինոյի վարպետներ հրավիրելու հարցում Կողմերի պետությունների տարածքներում անցկացվող միջազգային կինոփառատոներին եւ այլ միջոցառումների՝ իրենց կանոնակարգին համապատասխան:
Հոդված 10
Կողմերը նպաստում են Հայաստանի Հանրապետության եւ Մոլդովայի Հանրապետության գրադարանների միջեւ ուղիղ կապերի ընդլայնմանը, խրախուսում են գրքի ցուցահանդեսների փոխանակումը, գրադարանային գործի ոլորտում համատեղ խորհրդաժողովների, գիտաժողովների եւ սեմինարների կազմակերպումը, փոխանակում են գրքի միջազգային տոնավաճառների մասնակցության հրավերներ:
Հոդված 11
Կողմերը փոխանակում են տեղեկատվություն պատմամշակութային ժառանգության հաշվառման, պահպանության, վերականգնման, օգտագործման եւ տարածման հարցերի առնչությամբ, ինչպես նաեւ քննարկում են վերականգնողական եւ հնագիտական աշխատանքների իրականացման գիտական եւ գործնական սեմինարների, արշավների, գիտաժողովների, մասնագետների եւ փորձագետների հանդիպումների համատեղ կազմակերպման հնարավորությունները:
Հոդված 12
Կողմերը իրենց իրավասությունների եւ Կողմ հանդիսացող յուրաքանչյուր պետությունում գործող օրենսդրության շրջանակներում իրականացնում են միջոցառումներ՝ ուղղված մշակութային արժեքների ապօրինի ներկրման եւ արտահանման կանխարգելմանը, այդ հարցերի շուրջ տեղեկատվություն են փոխանակում եւ աջակցում են ապօրինի արտահանված մշակութային արժեքների վերադարձմանը:
Հոդված 13
Կողմերը նախատեսում են պատվիրակությունների եւ տեղեկատվական նյութերի փոխանակում՝ ազգաբնակչության տարբեր շերտերին Կողմերից յուրաքանչյուրի մշակութային ավանդույթներին ծանոթացնելու, ինչպես նաեւ մշակույթի ոլորտում համագործակցությունը խորացնելու նպատակով:
Կողմերը նախատեսում են փորձի եւ տեղեկատվության փոխանակումներ, ինչպես նաեւ մասնագետների մասնակցություն Հայաստանի Հանրապետության եւ Մոլդովայի Հանրապետության տարածքներում կազմակերպվող գիտական խորհրդաժողովներին, աշխատանքային խմբերին եւ տարբեր համաժողովներին:
Աշխատանքային այցերի ժամկետները եւ պատվիրակությունների կազմը կճշգրտվեն աշխատանքային կարգով:
Հոդված 14
Կողմերն իրենց իրավասությունների շրջանակներում ապահովում են Հայաստանի Հանրապետությունում մոլդովական ազգային փոքրամասնության եւ Մոլդովայի Հանրապետությունում հայ ազգային փոքրամասնության մշակութային պահանջմունքների բավարարումը:
Հոդված 15
Սույն Համաձայնագրով նախատեսված գործունեության բոլոր տեսակները պետք է իրականացվեն եւ ֆինանսավորվեն Կողմ հանդիսացող պետությունների ազգային օրենսդրությանը համապատասխան:
Ընդ որում՝ յուրաքանչյուր Կողմ ինքն է հոգում այն բոլոր ծախսերը, որոնք կապված են սույն Համաձայնագրի իրականացման հետ, եթե առանձին դեպքերում ծախսերի ֆինանսավորման այլ կարգ չի սահմանվում:
Հոդված 16
Սույն Համաձայնագրում Կողմերի փոխհամաձայնությամբ կարող են կատարվել փոփոխություններ եւ լրացումներ, որոնք ձեւակերպվում են նրա անբաժանելի մասը հանդիսացող առանձին արձանագրություններով եւ ուժի մեջ են մտնում սույն Համաձայնագրի 17-րդ հոդվածով սահմանված կարգով:
Հոդված 17
Սույն Համաձայնագիրն ուժի մեջ է մտնում Կողմերի՝ դրա ուժի մեջ մտնելու համար անհրաժեշտ բոլոր ներպետական ընթացակարգերը կատարելու մասին վերջին գրավոր ծանուցումը դիվանագիտական ուղիներով ստանալու օրվանից:
Սույն Համաձայնագիրը կնքվում է հինգ տարի ժամկետով: Նրա գործողությունն ինքնաբերաբար երկարաձգվում է հետագա հնգամյա ժամկետներով, եթե Կողմերից որեւէ մեկը հերթական հնգամյա ժամկետը լրանալու օրվանից առնվազն վեց ամիս առաջ դիվանագիտական ուղիներով գրավոր չի ծանուցում մյուս Կողմին սույն Համաձայնագրի գործողությունը դադարեցնելու իր մտադրության մասին:
Կատարված է Քիշնեւ քաղաքում 2013 թվականի հունիսի 11-ին, երկու օրինակով՝ հայերեն, մոլդովերեն եւ ռուսերեն, ընդ որում՝ բոլոր տեքստերն էլ հավասարազոր են:
Սույն Համաձայնագրի դրույթների մեկնաբանման հետ կապված տարաձայնություններ առաջանալու դեպքում Կողմերը պետք է ղեկավարվեն ռուսերեն տեքստով:
Համաձայնագիրն ուժի մեջ է մտել 2013թ. դեկտեմբերի 23-ին | https://www.arlis.am/DocumentView.aspx?DocID=92734 | 11.07.2013 | [
"Համաձայնագիր"
] | www.arlis.am |
Որմզդեղնի կղզին Սոկոլնիկիում
«Որմզդեղնի կղզին Սոկոլնիկիում» , ռուս նկարիչ Ալեքսեյ Սավրասոի (1830-1897) նկարը, որ ստեղծվել է 1869 թվականին: Ներկայում ընդգրկված է Տրետյակովյան պատկերասրահի հավաքածուում (ինվ. 825): Նկարի չափերը՝ 62 × 88 սմ:
Նկարագրություն
Նկարում պատկերված է սոճու անտառ, որի դիմացի դաշտում արածում է կովերի նախիրը: Կուտակվող ամպերով պատված երկինքը, ինչպես նաեւ առաջին պլանում նկարված պղտոր ջրով ջրափոսերն ստեղծում են մռայլ ու սառը տպավորություն: Ընդ որում՝ նկարն ինքը շատ պոետական ու ռեալիստական է՝ սկսած բորայի պատկերումից եւ վերջացրած խոտի ու թփերի ճյուղերի մանրամասն մշակմամբ:
Պատմություն
1870 թվականին նկարը («Սոճու անտառակի տեսարան» խորագրով, ռուս.՝ «Вид сосновой рощи») ցուցադրվել է Մոսկվայի կերպարվեստը սիրողների միության ցուցահանդեսում: Այն արժանացել է ցուցահանդեսի առաջին մրցանակի: Նույն թվականին նկարը Սավրասովից գնել է Պավել Տրետյակովը:
1871-1872 թվականներին նկարը («Սոկոլնիկի» խորագրով) ցուցադրվել է Գեղարվեստական շրջիկ ցուցահանդեսների ընկերության (պերեդվիժնիկների) առաջին ցուցահանդեսում, իսկ 1873 թվականին («Որմզդեղնի կղզի» խորագրով, ռուս.՝ «Лосиный остров»)՝ Կերպարվեստի կայսերական ակադեմիայում:
Արձագանքներ
1870 թվականին արվեստի պատմաբան Կարլ Գերցը Սավրասովի «Որմզդեղնի կղզին Սոկոլնիկիում» նկարի մասին գրել է.
Արվեստագետ Նիկոլայ Նովոուսպենսկին նկարի մասին գրել է.
Նկարիչ Վասիլի Մեշկովը նշել է, որ «Սերմնագռավներից» երկու տարի առաջ նկարված «Որմզդեղնի կղզին Սոկոլնիկիում» նկարը «եղել է առաջին հաղթական նշաձողը կյանքը սավրասովյան հաստատման, ռուսական բնության հաղթանակի ճանապարհին»: | https://hy.wikipedia.org/wiki/Որմզդեղնի_կղզին_Սոկոլնիկիում | [] | hy.wikipedia.org |
|
Հորդանանում անցկացվել է բողոքի ակցիա Սիրիային հարվածելու ԱՄՆ-ի ծրագրի դեմ
Շուրջ 200 հորդանանցի ակտիվիստներ, վանկարկելով «Ամերիկա՝ օձի գլուխ», ակցիա են անցկացրել Սիրիա ռազմական ներխուժման դեմ՝ հաղորդում է Associated Press-ը:
Այս իրադարձությունը դարձել է Հորդանանում խոշորագույն հակաամերիկյան ցույցը այն պահից, երբ նախագահ Բարաք Օբաման հայտարարել է Սիրիայի թիրախներին սահմանափակ հարվածելու իր ծրագրերի մասին: Համանման բողոքի ակցիային անցած շաբաթ հավաքվել էին մի քանի տասնյակ ակտիվիստներ:
Սեպտեմբերի 9-ին ցույցը կազմակերպվել էր երիտասարդական շարժման կողմից, որը քննադատում է Վաշինգտոնի ցանկացած գործողություն տարածաշրջանում, քանի որ ենթադրում է, որ ԱՄՆ-ը գործում է Իսրայելի շահերից ելնելով:
Ցուցարարները զուգահեռ են անցկացրել Օբամայի եւ ԱՄՆ նախկին նախագահ Ջորջ Բուշի միջեւ՝ նրանց անվանելով «պատերազմով տարվածներ»:
Ակցիայից հետո ցուցարարները խաղաղ կերպով ցրվել են: | https://www.1in.am/213192.html | 2013-09-10 | [] | www.1in.am |
Փարիզում միասնության երթին 1.5 միլիոն մարդ է մասնակցել
Փարիզում կայացել է հանրապետական երթ կամ միասնության երթ՝ լուռ ցույց հունվարի 7-ին փարիզյան Charlie Hebdo երգիծական հանդեսի վրա իրականացված հարձակման եւ դրանից հետո տեղի ունեցած ահաբեկչությունների 17 զոհերի հիշատակին: Ըստ «Ֆրանսպրես» գործակալության՝ ցույցին մասնակցել է 1.5 միլիոն մարդ: Փարիզյան երթին մասնակցել են 50 երկրների եւ կառավարությունների ղեկավարներ, այդ թվում Գերմանիայի կանցել Անգելա Մերկելը եւ Մեծ Բրիտանիայի վարչապետ Դեւիդ Քեմերոնը, Իսրայելի վարչապետ Բենյամին Նեթանյահուն եւ Պաղեստինի Ինքնավարության առաջնորդ Մահմուդ Աբասը: ԱՄՆ-ից երթին մասնակցել է գլխավոր դատախազ Էրիկ Հոլդերը, Ռուսաստանից՝ արտգործնախարար Սերգեյ Լավրովը:
Հայաստանից երթին մասնակցել է արտգործնախարար Էդվարդ Նալբանդյանը:
Ֆրանսիայի իշխանությունները անվտանգության աննախադեպ միջոցառումներ են ձեռնարկել:
Փարիզյան երթի նախօրեին նմանատիպ երթեր են տեղի ունեցել Ֆրանսիայի այլ քաղաքներում եւս, որոնց մասնակցել է ավելի քան 700 հազար մարդ: | https://www.civilnet.am/news/154565/փարիզում-միասնության-երթին-1-5-միլիոն-մարդ-է-մասնակցել/ | 2015-01-11 | [] | www.civilnet.am |
Կենդանիների նկատմամբ դաժան վերաբերմունքի համար պատասխանատվությունը քրեականացվեց
Խորհրդարանը երկրորդ ընթերցմամբ եւ ամբողջությամբ ընդունեց «Բարգավաճ Հայաստան» խմբակցության պատգամավորների հեղինակած Քրեական օրենսգրքում լրացումներ ու փոփոխություններ կատարելու նախագիծը, որով պատգամավորներն առաջարկում են կենդանիների նկատմամբ դաժան վերաբերմունքը քրեականացնել: Նախագիծն ընդունվեց 99 կողմ, 4 դեմ ձայների հարաբերակցությամբ:
Ըստ փոփոխության՝ կենդանիների նկատմամբ դաժան վերաբերմունքը, որը զուգորդվել է խուլիգանական դրսեւորումներով եւ հանգեցրել կենդանիների ոչնչացմանը կամ խեղմանը, պատժվում է տուգանքով՝ նվազագույն աշխատավարձի հարյուրապատիկից երեք հարյուրապատիկի չափով, կամ կալանքով՝ 1-3 ամիս ժամկետով, կամ ազատազրկմամբ՝ մինչեւ մեկ տարի ժամկետով: | https://hetq.am/hy/article/108967 | 2019-10-23 | [] | hetq.am |
Մարիամա Բա , սենեգալցի գրող եւ ֆեմինիստ, ստեղծագործել է ֆրանսերենով: Ծնվել է Դակարում եւ մեծացել է որպես մուսուլման: Դեռ վաղ տարիքից նա եկել էր քննադատելու այն, ինչ նա ընկալել էր որպես աֆրիկյան ավանդույթների արդյունքում հորիզոն եկած սեռական անհավասարություն: Մեծացել է իր ավանդապաշտ տատիի եւ պապիի մոտ, եւ հենց վաղ շրջանից էլ նա ստիպված է եղել պայքար մղել կրթություն ստանալու համար, քանի որ նրանք չէին հավատում, որ աղջիկը պետք է կրթություն ստանա: Բան ավելի ուշ ամուսնանում է Սենեգալի Խորհրդարանի անդամ Օբեյե Դիոպ-Տալլի հետ, սակայն բաժանվել է նրանից՝ միայնակ մեծացնելով ինը երեխայի:
Կենսագրություն
Մարիամա Բան ծնվել է 1929 թվականի ապրիլի 17-ին, Սենեգալի մայրաքաղաք Դակարում՝ ապահով ընտանիքում: Նրա հայրը եղել է պետական պաշտոնյա, ով հետագայում դարձավ Սենեգալի առաջին առողջապահության նախարարներից մեկը (1956), իսկ նրա պապը ֆրանսիական գաղութներում աշխատում էր որպես թարգմանիչ: Մոր մահից հետո, Մարիաման տատիկի եւ պապիկի մոտ մեծացել է ավանդական իսլամական ոճով:
Ավարտել է ֆրանսիական համալսարանը եւ ուսումնասիրել Ղուրան:
1947 թվականից մինչեւ 1959 թվականը աշխատել է դպրոցում:
Ամուսնացել է Սենեգալի խորհրդարանի անդամներից մեկի հետ, սակայն բաժանվել է, թողնելով ինը երեխաներին Մարիամայի ուսերին:
Մահացել է 1981 թվականին քաղցկեղից:
Ստեղծագործություններ
Մարիամա Բան գրել է ֆրանսերենով: «Ի՜նչ երկար արահետ» (1979) վեպի հեղինակն է: Նրա ստեղծագործության հիմքում ընկած է կանանց ազատության խնդիրը եւ նրանց անբարենպաստ դրություն, հատկապես ամուսնացած կանանց դիրքը աֆրիկյան հասարակությունում:
1980 թվականին պարգեւատրվել է Նոմայի մրցանակով:
Ակտիվ պաշտպանել է կանանց իրավունքները, նպաստել նրանց իրավունքների եւ կրթության զարգացմանը:
Աշխատանքներ
- So Long a Letter (1979),
- La fonction politique des littératures Africaines écrites (1981)
- Scarlet Songs (1982), | https://hy.wikipedia.org/wiki/Բա_Մարիամա | [] | hy.wikipedia.org |
|
Էնգին Օզթյուրք , թուրք դերասան: Նկարահանվել է Հոյակապ դար եւ Բարձրաշխարհիկ հասարակություն հեռուստասերիալներում.:
Կենսագրություն
Էնգին Օզթյուրքը ծնվել է 1986 թվականի սեպտեմբերի 28-ին Էսքիշեհիրում: Նրա հայրը թուրք զինվորական էր, ով Թուրքիա է գաղթել Բուլղարիայից, իսկ մայրը հույն ներգաղթյալ է: Ընտանիքի չորրորդ զավակն է: Ունի երեք ավագ քույրեր: 8 տարեկանում զբաղվել է վոլեյբոլով, այնուհետր աշխատել է որպես բարմեն: 2008 թվականին սկսել է հետաքրքրվել թատրոնով եւ որոշել դառնալ դերասան: 2012 թվականին ավարտել է Թուրքիայի պետական կոնսերվատորիայի թատերական արվեստի բաժինը:
Անձնական կյանք
Որոշ ժամանակ հանդիպել է Էլիֆ Սոքմենի հետ: Ավելի ուշ, Էնգինը հանդիպել է թուրք հայտնի դերասանուհի Թյուրքյու Թուրանի հետ: 2013 թվականին զույգը բաժանվել է: 2015 թվականից հանդիպում է Իդիլ Ֆըրաթի հետ:
Հարաբերությունների մեջ է գտնվել նաեւ թուրք դերասանուհիներ Հանդե Սորալի, Մերվե Բոլուղուրի, Հանդե Դողանդեմիրի, Ջանսու Դերեի, Նուր Այսանի, ինչպես նաեւ Օյքյու Քարայելի հետ:
Ֆիլմագրություն
| Տարի | | Հայերեն անվանում | Բնօրինակ անվանում | Դեր |
| ----- | ----- | ----- | ----- | ----- |
| 2010-2012 | ս | Ո՞րն է Ֆաթմագյուլի հանցանքը | Fatmagül'ün Suçu Ne? | Սելիմ Յաշարան |
| 2012-2013 | ս | Բեհզատ Չ: Սերիական հանցագործություններ Անկարայում | Behzat Ç. Bir Ankara Polisiyesi | Կոմիսար Էմրե |
| 2013-2014 | ս | Հոյակապ Դար | Muhteşem Yüzyıl | Սելիմ II |
| 2014-2015 | ս | Կյանքի ճանապարհին | Hayat Yolanda | Ջեմ Քորջան |
| 2015-2016 | ս | Հիշիր Գյոնյուլ | Hatırla Gönül | Յուսուֆ |
| 2016 | ս | Բարձրաշխարհիկ հասարակություն | Yüksek Sosyete | Քերեմ Օզքան | | https://hy.wikipedia.org/wiki/Էնգին_Օզթյուրք | [] | hy.wikipedia.org |
|
Գլոլա , գյուղ Վրաստանում: Գտնվում է Ռաճա-Լեչխում եւ Քվեմո Սվանեթ մարզի Օնի շրջանում:
Դիրք
Գտնվում է ծովի մակարդակից 1280 մետր բարձրության վրա: Շրջկենտրոն Օնից հեռու է 25 կմ:
Բնակչություն
Ըստ 2014 թվականի մարդահամարի տվյալների, գյուղի բնակչությունը կազմում է 279 մարդ: | https://hy.wikipedia.org/wiki/Գլոլա | [] | hy.wikipedia.org |
|
(8701) 1993 LG2, աստերոիդ աստերոիդների հիմնական գոտում: Հայտնաբերվել է 1993 թվականի հունիսի 15-ին Հենրի Հոլտի կողմից Պալոմարում:
Միջին հեռավորությունը Արեգակից կազմում է 3,17322ա.մ., առավելագույնը մոտենում է 2,7275ա.մ. հեռավորության վրա եւ հեռանում 3,619ա.մ.: Արեգակի շուրջ մեկ ամբողջական պտույտ է կատարում 2064,66երկրային օրվա ընթացքում, իր ուղեծրով շարժվելով միջինում 0,174363աստիճան/օր արագությամբ: Աստերոիդի ուղեծրի եւ խավարածրի հարթությունները իրար հետ կազմում են 6,72°անկյուն: | https://hy.wikipedia.org/wiki/(8701)-1993_LG2 | [] | hy.wikipedia.org |
|
Շողագավանք', Հայ առաքելական եկեղեցի, հայկական միջնադարյան ճարտարապետական հուշարձան Հայաստանի Մարտունու շրջանում՝ Ձորագյուղի արեւմտյան կողմում: Գլխավոր՝ սուրբ Պետրոս եկեղեցին կառուցվել է 9-րդ դարի վերջին քառորդին՝ Գեղարքունիքի մեծ տիկին Մարիամի միջոցներով:
Պահպանվել են հյուսիսային պատը եւ մյուս հատվածների հիմնապատերը՝ կառուցված մոխրագույն տուֆի կանոնավոր մշակված սրբատաշ քարերից: Ըստ հատակագծային հորինվածքի եռաքսիդ, չորս անկյուններում միահարկ ավանդատներով եկեղեցի է: ճակատները մշակված են եղել հատվածքում կիսաշրջանաձեւ (եզակի երեւույթ), զույգ խորշով: Պահպանվել են շինարարական արձանագրության առանձին բեկորներ: | https://hy.wikipedia.org/wiki/Շողագավանք | [] | hy.wikipedia.org |
|
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ
ՎՃՌԱԲԵԿ ԴԱՏԱՐԱՆ
| ՀՀ վարչական դատարանի վճիռ <br> Վարչական գործ թիվ ՎԴ/0569/05/09 | Վարչական գործ թիվ ՎԴ/0569/05/09 2009թ. |
| ----- | ----- |
| Նախագահող դատավոր՝Լ. Սոսյան | |
Ո Ր Ո Շ ՈՒ Մ
ՀԱՆՈՒՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ
Հայաստանի Հանրապետության վճռաբեկ դատարանիքաղաքացիական եւ վարչական պալատը (այսուհետ՝ Վճռաբեկ դատարան)
| | նախագահությամբ | Ս. Սարգսյանի |
| ----- | ----- | ----- |
| | մասնակցությամբ դատավորներ | Ե. Խունդկարյանի |
| | | Վ. Աբելյանի |
| | | Ս. Անտոնյանի |
| | | Վ. Ավանեսյանի |
| | | Ա. Բարսեղյանի |
| | | Է. Հայրիյանի |
| | | Տ. Պետրոսյանի |
| | | Ե. Սողոմոնյանի |
2009 թվականի հոկտեմբերի 16-ին
դռնբաց դատական նիստում, քննելով ՀՀ կառավարությանն առընթեր պետական եկամուտների կոմիտեի վճռաբեկ բողոքը ՀՀ վարչական դատարանի 15.08.2009 թվականի վճռի դեմ՝ ըստ հայցի ՀՀ կառավարությանն առընթեր պետական եկամուտների կոմիտեի Արաբկիրի-1 հարկային տեսչության ընդդեմ անհատ ձեռնարկատեր Արմեն Խաչատրյանի՝ 816.847 ՀՀ դրամ բռնագանձելու պահանջի մասին,
ՊԱՐԶԵՑ
1. Գործի դատավարական նախապատմությունը
Դիմելով դատարան՝ ՀՀ կառավարությանն առընթեր պետական եկամուտների կոմիտեի Արաբկիրի-1 հարկային տեսչությունը (այսուհետ՝ Տեսչություն) պահանջել է բռնագանձել անհատ ձեռնարկատեր Արմեն Խաչատրյանից 816.847 ՀՀ դրամ, որից հաստատագրված վճարի գծով տույժ՝ 246.379 ՀՀ դրամ, եկամտահարկի գծով տույժ՝ 38.700 ՀՀ դրամ, պարտադիր սոցիալական ապահովության վճարի գծով ապառք՝ 355.000 ՀՀ դրամ, տույժ՝ 176.768 ՀՀ դրամ:
ՀՀ վարչական դատարանի (այսուհետ՝ Դատարան) 15.08.2009 թվականի վճռով հայցը մերժվել է:
Սույն գործով վճռաբեկ բողոք է ներկայացրել ՀՀ կառավարությանն առընթեր պետական եկամուտների կոմիտեն:
Վճռաբեկ բողոքի պատասխան չի ներկայացվել:
2. Վճռաբեկ բողոքի հիմքերը, հիմնավորումները եւ պահանջը
Սույն վճռաբեկ բողոքը քննվում է հետեւյալ հիմքի սահմաններում ներքոհիշյալ հիմնավորումներով.
Դատարանը սխալ է մեկնաբանել «Հարկերի մասին» ՀՀ օրենքի 30.1-րդ հոդվածը:
Բողոք բերած անձը նշված պնդումը պատճառաբանել է հետեւյալ փաստարկներով.
Տեսչության կողմից խախտումը հայտնաբերվել է 1999 թվականին, երբ պատասխանողի կողմից 03.06.1998 թվականին ներկայացված հաստատագրված վճարների տվյալների գրանցման մասին դիմում-հայտարարության հիման վրա «Հաստատագրված վճարների մասին» ՀՀ օրենքի 12-րդ հոդվածի եւ «Հարկերի մասին» ՀՀ օրենքի 23-րդ հոդվածի հիմքով կատարվել է հաստատագրված վճարի հաշվարկ: Հաշվարկված գումարներից պատասխանողը կատարել է վճարումներ՝ 26.11.1999 թվականին՝ 50.000 ՀՀ դրամ, 27.03.2000 թվականին՝ 150.000 ՀՀ դրամ, 31.03.2000 թվականին՝ 119.400 ՀՀ դրամ, 15.10.2002 թվականին՝ 50.000 ՀՀ դրամ, որի արդյունքում մնացորդը կազմել է 246.379 ՀՀ դրամ տույժ:
«Հարկերի մասին» ՀՀ օրենքի 30.1-րդ հոդվածը վերաբերում է հարկային պարտավորությունների հաշվարկմանն ու հայտնաբերմանը, մինչդեռ արդեն իսկ հայտնաբերված պարտավորությունների բռնագանձման համար հարկային օրենսդրությունը վաղեմության ժամկետ չի սահմանում:
Միաժամանակ նմանատիպ գործի վերաբերյալ առկա է ՀՀ վճռաբեկ դատարանի 01.08.2007 թվականի թիվ 3-1150/ՏԴ նախադեպային որոշումը:
Վերոգրյալի հիման վրա բողոք բերած անձը պահանջել է բեկանել Դատարանի 15.08.2009 թվականի վճռի՝ 246.379 ՀՀ դրամ հաստատագրված վճարի տույժի բռնագանձումը մերժելու մասը եւ այդ մասով դատական ակտը փոփոխել. հայցը բավարարել:
3. Վճռաբեկ բողոքի քննության համար նշանակություն ունեցող փաստերը
Վճռաբեկ բողոքի քննության համար էական նշանակություն ունեն հետեւյալ փաստերը՝
1. 03.06.1998 թվականին պատասխանող Արմեն Խաչատրյանը Տեսչություն է ներկայացրել հաստատագրված վճարների տվյալների գրանցման մասին դիմում-հայտարարություն (գ.թ. 11):
2. 26.11.1999 թվականին պատասխանող Արմեն Խաչատրյանը Տեսչություն է ներկայացրել դիմում-հայտարարություն՝ հաստատագրված վճար վճարողի գործունեության ժամանակավոր դադարեցման վերաբերյալ (գ.թ. 10):
3. Տեսչության կողմից ներկայացված՝ պարտավորության առաջացման վերաբերյալ տեղեկանքի համաձայն՝ պատասխանողի պարտավորությունները ՀՀ պետական բյուջեի հանդեպ կազմում են 816.847 ՀՀ դրամ, որից հաստատագրված վճարի գծով տույժ՝ 246.379 ՀՀ դրամի չափով: Ընդ որում հաստատագրված վճարի գծով տույժի հաշվարկը կատարվել է 1998 թվականի հուլիս ամսից մինչեւ 25.12.1999 թվականը (գ.թ. 7):
4. Վճռաբեկ դատարանի պատճառաբանությունները եւ եզրահանգումները
Քննելով վճռաբեկ բողոքը վերը նշված հիմքի սահմաններում՝ Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ այն հիմնավոր է հետեւյալ պատճառաբանությամբ.
«Հարկերի մասին» ՀՀ օրենքի 16-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն՝ հարկային պարտավորությունը ներառում է հարկերի (այդ թվում՝ թաքցված կամ պակաս ցույց տրված հարկվող -բյեկտի համար նախատեսված), ինչպես նաեւ հարկային -րենսդրությունը եւ Հայաստանի Հանրապետությունում հարկային հարաբերությունները կարգավորող մյուս իրավական ակտերը խախտելու համար հաշվարկված՝ հարկային -րենսդրությամբ սահմանված տույժերի եւ տուգանքների գումարների վճարումը:
«Հաստատագրված վճարների մասին» ՀՀ օրենքի 12-րդ հոդվածի (իրավահարաբերությունների ծագման պահին գործող խմբագրությամբ) համաձայն՝ հարկային տեսչության մարմնին նոր հայտարարություն չներկայացնելու դեպքում յուրաքանչյուր ամսվա համար հաստատագրված վճարի չափը հաշվարկվում է հարկային տեսչության մարմնի կողմից՝ նախորդ ամսվա հաստատագրված վճարի հաշվարկման համար հիմք ընդունված ելակետային տվյալների եւ ուղղիչ գործակիցների կիրառմամբ՝ բացառությամբ այն դեպքերի, երբ ճշգրտվում է հաստատագրված վճարի չափը, այդ թվում՝ նույն օրենքի 94-րդ հոդվածի 3-րդ կետով սահմանված դեպքում:
Նույն օրենքի 19-րդ հոդվածի 1-ին կետի (իրավահարաբերությունների ծագման պահին գործող խմբագրությամբ) համաձայն՝ հաստատագրված վճարի վճարումը կատարվում է վճարողի կողմից ինքնուրույնաբար՝ յուրաքանչյուր ամսվա համար՝ մինչեւ հաջորդ ամսվա 25-ը ներառյալ:
«Հարկերի մասին» ՀՀ օրենքի 23-րդ հոդվածի համաձայն՝ հարկի վճարումը սահմանված ժամկետներից ուշացնելու դեպքում ժամկետանց յուրաքանչյուր օրվա համար հարկ վճարողը վճարում է տույժ՝ դրանց վճարման ժամկետից անցած ամբողջ ժամանակաշրջանի համար, բայց ոչ ավելի, քան 365 օրվա համար:
«Հարկերի մասին» ՀՀ օրենքի 30.1-րդ հոդվածի համաձայն՝ հարկային -րենսդրության խախտումներ հայտնաբերելու դեպքում հարկային պարտավորություններ չեն կարող առաջանալ, եթե տվյալ խախտումը հայտնաբերվել է այն կատարելու տարվան անմիջապես հաջորդող երեք տարին լրանալուց հետո:
Վերոնշյալ հոդվածից հետեւում է, որ հարկատուի մոտ հարկային պարտավորություններ չեն առաջանում, եթե վերջինիս կողմից թույլ տրված հարկային օրենսդրության խախտումը դրան հաջորդող երեք տարիների ընթացքում հարկային մարմնի կողմից չի հայտնաբերվել (Տես՝ Շահումյանի հարկային տեսչություն ընդդեմ անհատ ձեռնարկատեր Գայանե Ադյանի՝ 4.955.100 ՀՀ դրամ բռնագանձելու պահանջի մասին Վճռաբեկ դատարանի 01.08.2007 թվականի թիվ 3-1150 (ՏԴ)/2007 որոշումը):
Սույն գործի փաստերից հետեւում է, որ 03.06.1998 թվականին Արմեն Խաչատրյանը Տեսչություն է ներկայացրել հաստատագրված վճարների տվյալների գրանցման մասին դիմում-հայտարարություն, իսկ 26.11.1999 թվականին՝ հաստատագրված վճար վճարողի գործունեության ժամանակավոր դադարեցման վերաբերյալ դիմում-հայտարարություն: Նշված հայտարարության հիման վրա Տեսչությունը հաշվարկել է հաստատագրված վճարներ մինչեւ գործունեության ժամանակավոր դադարեցման վերաբերյալ դիմում-հայտարարության ներկայացնելը՝ միաժամանակ կատարելով հաստատագրված վճարի գծով տույժի հաշվարկ՝ 1998 թվականի հուլիս ամսից մինչեւ 25.12.1999 թվականը:
Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ վերոնշյալ տույժի հաշվարկը բավարար հիմք է արձանագրելու համար, որ Արմեն Խաչատրյանի կողմից թույլ տրված խախտումը Տեսչության կողմից հայտնաբերվել է դեռեւս 1999 թվականին, այսինքն՝ Տեսչությունը պատշաճ կերպով իրականացրել է հարկերի հաշվարկման եւ վճարման կարգի նկատմամբ հսկողություն իրականացնելու՝ օրենքով նախատեսված պարտավորությունը: Մինչդեռ Դատարանը, մերժելով հայցը (բողոքարկված մասով), անտեսել է այն հանգամանքը, որ հաստատագրված վճարների հաշվարկման եւ վճարման կարգի խախտման փաստը Տեսչության կողմից հայտնաբերվել է 1999 թվականին:
Այսպիսով, սույն վճռաբեկ բողոքի հիմքի առկայությունը Վճռաբեկ դատարանը դիտում է բավարար՝ ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 118-րդ, ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 227-րդ հոդվածների ուժով Դատարանի վճռի՝ 246.379 ՀՀ դրամ հաստատագրված վճարի տույժի բռնագանձումը մերժելու մասը բեկանելու համար:
Միաժամանակ Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ տվյալ դեպքում անհրաժեշտ է կիրառել ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 240-րդ հոդվածի 1-ին կետի 4-րդ ենթակետով սահմանված՝ ստորադաս դատարանի դատական ակտը փոփոխելու՝ Վճռաբեկ դատարանի լիազորությունը հետեւյալ հիմնավորմամբ.
«Մարդու իրավունքների եւ հիմնարար ազատությունների պաշտպանության մասին» եվրոպական կոնվենցիայի (այսուհետ՝ Կոնվենցիա) 6-րդ հոդվածի համաձայն՝ յուրաքանչյուր ոք ունի ողջամիտ ժամկետում իր գործի քննության իրավունք: Սույն քաղաքացիական գործով վեճի լուծումն էական նշանակություն ունի գործին մասնակցող անձանց համար: Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ գործը ողջամիտ ժամկետում քննելը հանդիսանում է Կոնվենցիայի նույն հոդվածով ամրագրված անձի արդար դատաքննության իրավունքի տարր, հետեւաբար, գործի անհարկի ձգձգումները վտանգ են պարունակում նշված իրավունքի խախտման տեսանկյունից: Տվյալ դեպքում, Վճռաբեկ դատարանի կողմից ստորադաս դատարանի դատական ակտը փոփոխելը բխում է արդարադատության արդյունավետության շահերից, քանի որ սույն գործով վերջնական դատական ակտ կայացնելու համար նոր հանգամանք հաստատելու անհրաժեշտությունը բացակայում է: Դատական ակտը փոփոխելիս Վճռաբեկ դատարանը հիմք է ընդունում սույն որոշման պատճառաբանությունները, ինչպես նաեւ գործի նոր քննության անհրաժեշտության բացակայությունը:
Ելնելով վերոգրյալից եւ ղեկավարվելով ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 240-2412-րդ հոդվածներով՝ Վճռաբեկ դատարանը
ՈՐՈՇԵՑ
1. Վճռաբեկ բողոքը բավարարել: Բեկանել ՀՀ վարչական դատարանի 15.08.2009 թվականի վճռի՝ հաստատագրված վճարի տույժը բռնագանձելու մերժման մասը եւ այդ մասով այն փոփոխել. անհատ ձեռնարկատեր Արմեն Խաչատրյանից հօգուտ ՀՀ պետական բյուջեի բռնագանձել 246.379 ՀՀ դրամ՝ հաստատագրված վճարի տույժի գումարը, եւ 4.927 ՀՀ դրամ՝ հայցադիմումի համար վճարված պետական տուրքի գումարը:
2. Որոշումն օրինական ուժի մեջ է մտնում հրապարակման պահից, վերջնական է եւ ենթակա չէ բողոքարկման:
| Նախագահող՝ | | Ս. Սարգսյան |
| ----- | ----- | ----- |
| Դատավորներ՝ | | Ե. Խունդկարյան |
| | | Վ. Աբելյան |
| | | Ս. Անտոնյան |
| | | Վ. Ավանեսյան |
| | | Ա. Բարսեղյան |
| | | Է. Հայրիյան |
| | | Տ. Պետրոսյան |
| | | Ե. Սողոմոնյան | | https://www.arlis.am/DocumentView.aspx?DocID=55694 | 16.10.2009 | [
"Որոշում"
] | www.arlis.am |
Արտեմ Ասատրյանի նախագահությամբ Հանրապետական եռակողմ հանձնաժողովը նիստ է գումարել
ՀՀ աշխատանքի եւ սոցիալական հարցերի նախարար Արտեմ Ասատրյանի նախագահությամբ հուլիսի 26-ին տեղի էունեցել Հանրապետական եռակողմ հանձնաժողովի հերթական նիստը:
Նիստի օրակարգի հաստատումից հետո ՀՀ աշխատանքի եւ սոցիալական հարցերի նախարարության աշխատակազմի սոցիալական աջակցության վարչության պետ Աստղիկ Մինասյանը ներկայացրել է «Սոցիալական աշխատանքի մասին» եւ ««Սոցիալական աջակցության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» ՀՀ օրենքների նախագծերի փաթեթը, որն արդեն դրվել է շրջանառության մեջ եւ գտնվում է քննարկումների եւ լրամշակման փուլում: Տիկին Մինասյանը նշել է, որ օրենքով սահմանվում են «սոցիալական աշխատանք» հասկացությունը, սոցիալական աշխատանքի սկզբունքները, սոցիալական աշխատանքի մասնագետների իրավունքներն ու պարտականությունները, ինչպես նաեւ սոցիալական աշխատանքի մասնագետների պալատի գործունեության հիմնական նպատակը եւ խնդիրները: Այս մասինտեղեկացրին ՀՀ աշխատանքի եւ սոցիալական հարցերի նախարարության հասարակայնության հետ կապերի բաժնից:
Նախարար Արտեմ Ասատրյանը, անդրադառնալով օրենքի նախագծին, նշել է. «Օրենսդրական նախաձեռնությունը եկել է սոցիալական աշխատողների ասոցիացիայի կողմից, եւ մենք որպես ոլորտի պետական կառավարման մարմին ընդունել ենք այդ մոտեցումը եւ եթե մեր գործընկերների կողմից կա պատրաստակամություն իրենց վրա ավելի շատ պարտականություններ վերցնել որպես սոցիալական աշխատողների ինստիտուցիոնալ միավորում, ապա մենք պատրաստ ենք միայն աջակցել»:
Այնուհետեւ գործընկերների կողմից ներկայացվել է Աշխատանքի միջազգային կազմակերպություն-Հայաստան համագործակցության «Արժանապատիվ աշխատանք» ծրագրի ընթացքի վերաբերյալ տեղեկատվություն: Ըստ գործընկերների՝ անհրաժեշտություն կա ԱՄԿ-ին վերջնական փաթեթ ներկայացնելու նպատակով աշխատանքային խմբի քննարկում կազմակերպել, որպեսզի բոլոր առաջարկությունների հիման վրա լրամշակվի նախագիծը:
Անդրադառնալով ՀՀ աշխատանքային օրենսգրքի փոփոխությունների ընթացքին՝ նախարար Արտեմ Ասատրյանը նշել է, որ ՀՀ արդարադատության նախարարի հետ պայմանավորվածություն ձեռք բերելուց հետո աշխատանքներն առարկայացնելու նպատակով աշխատանքային խումբ կստեղծվի, որտեղ պետք է պարտադիր մասնակցություն ունենան նաեւ սոցիալական գործընկերները:
Օրակարգի հարցերի շրջանակներում առաջարկ է եղել նաեւ Հայաստանի Հանրապետությունում հունիսի 23-ը ընդունել որպես Հանրային ծառայողի օր:
Նախարարը, կարեւորելով նախաձեռնությունը, նշել է. «Այս քայլով մենք եւս մեկ անգամ հնարավորություն կստեղծենք, որպեսզի կարեւորվի հանրային ծառայողի դերն ու նշանակությունը հասարակության մեջ, հանրային ծառայողը հանրային բարիք ստեղծող է, ում աշխատանքը ուղղված է նոր արդյունքի ստեղծմանը, որը նախատեսված է ողջ հասարակության համար»:
Նիստի ավարտին պայմանավորվածություն է ձեռք բերվել վերջին հարցի վերաբերյալ ուսումնասիրել միջազգային փորձը, ձեւակերպել հիմնավորումները եւ ամբողջականացված տեղեկատվությունը ներկայացնել նախարարություն, որի հիման վրա կմշակվի ՀՀ կառավարության որոշման նախագիծ եւ կներկայացվի ՀՀ կառավարություն:
ՀանդիպմանըմասնակցումէինՀայաստանիարհմիություններիկոնֆեդերացիայի, գործատուների հանրապետական միության եւ սոցիալական գործընկերության պետական կողմը ներկայացնող գերատեսչությունների ներկայացուցիչներ: | https://lurer.com/?p=261300&l=am | 2017-07-26 | [
"Հասարակություն"
] | lurer.com |
Շամրախ, գյուղ Արեւմտյան Հայաստանում, Վանի վիլայեթի Աղբակի գավառում: Գտնվում էր Ադամակերտ քաղաքից 37 կմ հյուսիս, Խորգոմ գետի ակունքում, սարավանդի վրա:
Բնակչության մասին տվյալներ չեն պահպանվել: | https://hy.wikipedia.org/wiki/Շամրախ | [] | hy.wikipedia.org |
|
Բնափայտ, քսիլեմա , ծառաբույսերի եւ խոտաբույսերի բարդ հյուսվածք, որը փոխադրում է ջուրը եւ նրանում լուծված հանքային աղերը: Բնափայտը անցկացնող խրձի մի մասն է, կազմված պրոկամբիումից (առաջնային բնափայտ) կամ կամբիումից (երկրորդային բնափայտ): Բնափայտը բնափայտային բույսերի բնի, արմատների եւ ճյուղերի հիմնական զանգվածն է: Բնափայտի բջիջների ձեւը եւ մեծությունը, կախված կատարվող ֆունկցիայից, տարբեր է: Բնափայտը պարունակում է անցկացնող, մեխանիկական, պահեստավորող տարրեր եւ առաջանում է բույսերի օնտոգենեզում մերիսթեմային երկու տիպի՝ ապիկալ (առաջնային քսիլեմա կամ առաջնային բնափայտ) եւ լատերալ (երկրորդային քսիլեմա կամ երկրորդային բնափայտ) հյուսվածքների գործունեության հետեւանքով: Փշատերեւազգի եւ երկշաքիլավոր բույսերի մեծամասնության բնափայտում առաջանում են աճման կամ տարեկան օղակներ եւ շառավղային կամ միջուկային ճառագայթներ: Մեկ տարեկան օղակում տարբերում են վաղ (գարնանային) եւ ուշ (ամառային) գոտիներ: Բնափայտի կառուցվածքն ըստ նրա տարրերի տեղաբաշխման եւ չափերի լինում է ցրիվանոթային (թխկի, կեչի) եւ օղականոթային (կաղնի, թեղի): Անոթները կարող են տեղադրված լինել մեկական (կաղնի) կամ խմբերով (կեչի, հացենի, բարդի): Ծառի աճման հետ նրա ներքին, ավելի հին բնափայտը մահանում է, անցկացնող եւ պահեստային համակարգերն աստիճանաբար դադարում են գործելուց, որի հետեւանքով ջրի, օսլայի, մասամբ ճարպի պարունակությունը պակասում է, իսկ դաբաղանյութերինը, խեժերինը՝ ավելանում: Բնափայտի բոլոր բջիջներին բնորոշ է փայտացումը՝ թաղանթների ներծծումը լիգնինով: Բնափայտը ունի ժողովրդատնտեսական մեծ նշանակություն: Կիրառվում է որպես շինանյութ, վառելանյութ, հումք է թղթի արդյունաբերության համար: | https://hy.wikipedia.org/wiki/Բնափայտ | [] | hy.wikipedia.org |
|
Հակոբ Մովսես (Հակոբ Մովսեսի Հակոբյան) , հայ բանաստեղծ, թարգմանիչ:
Կենսագրություն
Հակոբ Մովսեսը ծնվել է 1952 թվականին, Աշոցքի շրջանի Սիզավետ գյուղում: 1969 թվականին ավարտել է Արմավիր քաղաքի համար 1-ին միջնակարգ դպրոցը, իսկ 1973 թվականին՝ Երեւանի Խաչատուր Աբովյանի անվան պետական մանկավարժական ինստիտուտի բանասիրական ֆակուլտետը, որից հետո դասավանդել է Ապարանի շրջանի Բուժական գյուղում: 1979 թվականին աշխատանքի է անցել «Ապագա բժիշկ» թերթում, ապա «Գարուն» ամսագրում: 1991-1996 թթ. եղել է Հայաստանի մշակույթի նախարարը: Հակոբ Մովսեսի բանաստեղծությունները թարգմանված են ռուսերեն, անգլերեն, գերմաներեն, ֆրանսերեն, իսպաներեն, սլովակերեն, ուկրաիներեն, պարսկերեն:
Հակոբ Մովսեսը 2015 թ. «Յոթներորդ որսորդություն» ժողովածուի համար արժանացել է ՀՀ Պետական մրցանակի: 2016 թ. ընտրվել է Հայաստանի Պետական մրցանակներ շնորհող հանձնաժողովի նախագահ, իսկ 2022 թվականից՝ Հայաստանի հեռուստատեսության եւ ռադիոյի հանձնաժողովի անդամ է:
Քննադատություն
Հակոբ Մովսեսի գրական հավակնությունների քննադատությամբ են հանդես եկել գրականագետ Դավիթ Գյուլզադյանը եւ բանաստեղծ Խաչիկ Մանուկյանը: Բանաստեղծուհի Սիլվա Կապուտիկյանը քննադատել է Մովսեսին՝ Հայաստանի գրողների միության նախագահի պաշտոնում ընտրված Վահագն Դավթյանին հետապնդումների եւ քաշքշուկների ենթարկելու համար:
Երկերի մատենագիտություն
- Թռիչքների երկինք, Երեւան, 1981, 40 էջ:
- Ցնծության պահեր, Երեւան, 1984, 96 էջ:
- Երգասացություն, Երեւան, 1988, 188 էջ:
- Գիրք ծաղկման, Երեւան, 1992, 196 էջ:
- Բանաստեղծություններ, Երեւան, 2005, 532 էջ:
- Լույս զվարթ, Երեւան, 2009, 432 էջ:
- Յոթերորդ որսորդություն, Երեւան, 2013, 340 էջ:
- Գրառումներ, Երեւան, 2015, 260 էջ:
- Շարական, Երեւան, 2017, 235 էջ:
- Գրառումներ — 2, Երեւան, 2017, 360 էջ:
- Գրառումներ - 3. Երեւան, 2018, 345 էջ:
- Գործք, Երեւան, 2023, 293 էջ:
Թարգմանություններ
- 1980-Յոհաննես Բոբրովսկի, Ժամանակը ցանկապատի վրա, 72 էջ, «Սովետական գրող»
- 1982-Ռայներ Մարիա Ռիլկե, Բանաստեղծություններ, 168 էջ, «Սովետական գրող»
- 1986-Թոմաս Ման, Բուդենդրոոկներ, 700 էջ, «Սովետական գրող»
- 1992-Ֆրիդրիխ Նիցշե, Չարից եւ բարուց անդին, Չաստվածների մթնշաղ, 272 էջ, «Ապոլլոն»
- 2002-Ֆրիդրիխ Հյոլդեռլին Բանաստեղծություններ, 510 էջ, «Նաիրի»
- 2005-Ֆրիդրիխ Նիցշե, Զվարթ գիտությունը, 516 էջ, «Վան Արյան»
- 2007-Գեորգ Թրակլ, Բանաստեղծություններ, 322 էջ, «Նաիրի»,
- 2008-Ֆրիդրիխ Նիցշե, Այսպես խոսեց Զրադաշտը (երրորդ վերամշակված հրատարակություն), 560 էջ, Իիկ-Երեւան
- 2013-Ֆրիդրիխ Նիցշե, Ողբերգության ծնունդը, Վագներ դեպքը, Չաստվածների մթնշաղ, Ecce homo, 631 էջ, «Գրիգոր Տաթեւացի», Երեւան:
- Ֆրիդրիխ Նիցշե, Երկեր 5 հատորով (6 գրքով), «Անտարես», 2018-2021 թթ.:
Անդրադարձներ
- Արտեմ Հարությունյան, «Բանաստեղծական ցնծության պահեր», «Գրական թերթ», 1984, 38:
- Թադեւոս Խաչատրյան, «Եվ որտեղի՞ց են բառերը գալիս», «Գարուն», 1993 թ., 3:
- Զավեն Բեկյան, «Բանաստեղծի նոր գիրքը», «Նորք», 1994 թ., 1:
- Դավիթ Գասպարյան, «Ինքնաճանաչում հավիտենության անդրադարձների մեջ», «Գարուն», 2006 թ., 5-6:
- Զավեն Ավետիսյան, «Բանաստեղծության անտեսանելի կառուցվածքները», «Նորք», 2007 թ., 1:
- Մանասե, «Եռամիասնության տարրերը որպես հայեցակարգային նախահիմք (Հակոբ Մովսես)», «Գարուն», 7007 թ., 5-6:
- Արքմենիկ Նիկողոսյան, «Լռություն, որ ձայնն է բառի», «Գրառումներ ընթացքից» գրքում, Երեւան, «Վան Արյան», 2007 թ.:
- Թադեւոս Խաչատրյան, «Բանաստեղծության կեցության եւ գոյության սահմանագծին», «Գարուն», 2008 թ., 7-8:
- Նորայր Ղազարյան, «Հավատի բանաստեղծությունը», «Գրական թերթ», 2008 թ., 20 հունիսի:
- Նորայր Ղազարյան, «Կեցության խոսքը. կառուցվածք եւ բառոլորտ», Համատեքստ — 2008 թ., Երեւան, «Ասողիկ» հրատարակչություն, 2009 թ.:
- Նորայր Ղազարյան, «Էջմիածին», 2008 թ., 3:
- Վարուժան Այվազյան, «Լույսը անմեկնելի», «Գրական թերթ», 2009 թ., 20 նոյեմբերի:
- Նաիրա Համբարձումյան, «Լույս-ա-պտույտ». «Գրական թերթ», 2010 թ., 21 մայիսի:
- Նորայր Ղազարյան, «Լույսի «զվարթ գիտությունը»», «Ազգ» օրաթերթ, 2010 թ., 22 մայիսի:
- Հրաչյա Թամրազյան, «Հաղորդություն», «Բանաստեղծություններ, Էսսեներ, գրական դիմանկարներ, հոդվածներ», էջ 304-308, Երեւան, Նաիրի, 2010 թ.
- Archived 2020-08-06 at the Wayback Machine.
- Ժենյա Քալանթարյան, Աշխարհընկալո՞ւմ, թե՞ ոճավորում, «Գրական թերթ», 2011 թ., 17 հունիսի:
- Արքմենիկ Նիկողոսյան, Բանաստեղծության ընդդիմությունը, «Գրանիշ», 2011, 2:
- Կարեն Սվասյան, Հիշողությունների փոքրիկ մի էջ, «Գրական թերթ», 2012, 7 սեպտեմբերի:
- Ֆելիքս Բախչինյան, Հակոբ Մովսեսի «Լույս Զվարթ»-ը, «Գրական թերթ», 2013, 31 մայիսի:
- Զավեկ Բեկյան, «Որսորդության բերկրանքն ու թախիծը», «Գրական թերթ», 2014, 21 փետրվարի:
- Կարինե Ռաֆայելյան, «Դուք նրան այստեղ այլեւս չեք պահի», «Իրատես de facto», 2014, 6-9 հունիսի:
- Վահրամ Մարտիրոսյան, «Ներքին կյանք», Lragir.am 14.09.14
- Երվանդ Տեր-Խաչատրյան, «Հակոբ Մովսես. ցնծության եւ տրտմության երգեր», «Ազգ», 2015 27 նոյեմբերի
- Հակոբ Հարությունյան, «Հակոբ Մովսեսի «Գրառումները»», «Գրական թերթ», 2015, 4 դեկտեմբերի
- Նորայր Ղազարյան, «Ժամադրություն լեզվի դրախտներում», Գրական թերթ, 2017, 3 մարտի
- Սուրեն Աբրահամյան, «Հակոբ Մովսեսի «Շարական» ժողովածուն», «Գրական թերթ», 2017, 11 նոյեմբերի
- Մանասե. «Հակոբ Մովսեսի «Օսիպ Մանդելշտամը»», ԳեղArm, 2018, 62:
- Զավեն Բեկյան. «Հակոբ Մովսեսի բանաստեղծությունների «Շարական» ժողովածուն, «Գրական թերթ», 2019, 26 ապրիլի
- Սուրեն Աբրահամյան. «Հակոբ Մովսես. «Գիրքը գրված է, պարտքը՝ կատարված»». Գրականագիտական հանդես, ԺԸ, 2019
- Վահրամ Մարտիրոսյան. «Ինչ է որոնածը բանաստեղծի - բազում բառերի մեջ ընդամենը մի բառ», Lragir am 1919
- Հենրիկ Էդոյան, «Անվան լռությունը», «Պոեզիայի երկակի տեսողությունը», 2020, էջ 330-347:
- Թադեւոս Խաչատրյան, «Գաղտնիքները երկնքում են, բայց դրանց լուծումները երկրի վրա են», «Հայաստանի հանրապետություն», 2022, 19 հունվարի
Պարգեւներ
- Հայաստանի Գրողների միության եւ Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի «Կանթեղ» մրցանակ
- Ֆրիտյոֆ Նանսեն ոսկե մեդալ
- Մովսես Խորենացու մեդալ (2012)
- ՀՀ պետական մրցանակ «Յոթներորդ որսորդություն» բանաստեղծական ժողավածուի համար, 2015 | https://hy.wikipedia.org/wiki/Հ._Մովսես | [] | hy.wikipedia.org |
|
Բուղդաշեն (լճակ)
Բուղդաշեն, լճակ Վրաստանի Նինոծմինդայի շրջանում, Օրլովկա գյուղի մոտ: Նրանից սկիզբ է առնում Սաթխա փոքրիկ գետակը: | https://hy.wikipedia.org/wiki/Բուղդաշեն_(լճակ) | [] | hy.wikipedia.org |
|
Վայոց ձորի մարզպետ Արարատ Գրիգորյանը եւ 11 աշխատակիցներ պատվաստվել են կորոնավիրուսի դեմ
Մայիսի 5-ին ՀՀ Վայոց ձորի մարզպետ Արարատ Գրիգորյանը եւ մարզպետարանի 11 աշխատակիցներ պատվաստվել են կորոնավիրուսի դեմ:
Մարզպետ Արարատ Գրիգորյանի գլխավորությամբ Վայոց ձորի մարզպետարանի աշխատակիցներն իրենց օրինակով ապացուցում են, որ պատվաստումներն անվատանգ են: Ուստի հորդորում են մարզի բնակիչներին, մասնավորապես՝ ռիսկի խմբում գտնվողներին՝ դիմել մարզի բժշկական հաստատություններ (անկախ կցագրումից) ու պատվաստվել, պահպանելով սեփական առողջությունը, ինչպես նաեւ COVID-19-ով վարակվելու վտանգից զերծ պահելով հարազատներին ու շրջապատի անձանց:
Մարզպետարանը հիշեցնում է, որ COVID-19-ի դեմ պատվաստումներն իրականացվում են անվճար, կամավորության սկզբունքով: Պատվաստումներն առաջնահերթ իրականացվում են ռիսկի խմբերում՝ 18-ից 64 տարեկան քրոնիկ հիվանդներ, 65 եւ բարձր տարիքի անձինք, բուժաշխատողներ, տարեցների խնամքի կենտրոնների բնակիչներ եւ աշխատակիցներ, սոցիալական խնամքի կենտրոնների աշխատակիցներ:
Նշվում է, որ Վայոց ձորի մարզում կորոնավիրուսային հիվանդության (COVID 19) դեմ պատվաստումների գործընթացը կազմակերպելու եւ հանրային իրազեկման աշխատանքները լիարժեք կազմակերպելու նպատակով ՀՀ Վայոց ձորի մարզպետին կից ստեղծվել հանձնաժողով, որն այդ ուղղությամբ ակտիվ աշխատանքներ է իրականացնում մարզի առողջապահական կազմակերպությունների հետ: | https://armtimes.com/hy/article/213091 | 2021-05-05 | [
"Վայոց ձոր",
"կորոնավիրուս"
] | armtimes.com |
<<Մ.Մ.Մ>> ՍՊ ընկերությանը սեփականության իրավունքով պատկանող գույքերի կրկնաճուրդի կազմակերպման եւ անցկացման մասին
2020թ. սեպտեմբերի 28-ին ժամը 15:00-ին <<Մ.Մ.Մ> ՍՊԸ-ի սնանկության գործով կառավարիչ Կ.Ասատրյանի կողմից ք. Երեւան, Բագրատունյաց 70 հասցեում կանցկացվի Դատարանի թիվ ԵՇԴ 0077/04/15 վճռով սնանկ ճանաչված << Մ.Մ.Մ >> ՓԲԸ-ին պատկանող գույքերի աճուրդը բաց եղանակով հետեւյալ լոտերով:
Լոտ 1. Սարքեր եւ սարքավորումներ — 95 անվանում:
Լոտի մեկնարկային գինը կազմում է 1.140.156 ՀՀ դրամ:
Լոտ 2. Կահույք եւ համակարգչային պարագաներ — 103 անվանում:
Լոտի մեկնարկային գինը կազմում է 491.688 ՀՀ դրամ:
Լոտ 3. Սարքավորում <<3,21*6M Jumbo Cutting Line>> — 1 անվանում:
Լոտի մեկնարկային գինը կազմում է 1.044.279 ՀՀ դրամ:
Աճուրդին մասնակցելու ցանկություն ունեցող անձինք աճուրդի հայտարարությամբ սահմանված ժամկետում՝ բայց ոչ ուշ, քան աճուրդի անցկացման օրվանից երեք օր առաջ, կարող են աճուրդի մասնակցության հայտ /այսուհետ՝ հայտ/ ներկայացնել ք.Երեւան, Օտյան 53/2 հասցեում գտնվող Սնանկության դատարանի գրասենյակ՝ հայտը գրասենյակի միջոցով կառավարչին փոխանցելու /տրամադրելու/ համար:
Հայտում պետք է նշվեն.
1) Հայտատու իրավաբանական անձի անվանումը, ծանուցման հասցեն, իրավաբանական անձի ներկայացուցչի /նրա անունից հանդես եկող անձի/ անունը, ազգանունը, կոնտակտային տվյալները.
2) Հայտատու ֆիզիկական անձի անունը, ազգանունը ծանուցման հասցեն, կոնտակտային տվյալները ներկայացուցչի միջոցով հանդես գալու դեպքում՝ ներկայացուցչի անունը, ազգանունը, ծանուցման հասցեն, կոնտակտային տվյալները.
3) Պարտապանի անվանումը /ֆիզիկական անձի դեպքում՝ անունը, ազգանունը./
4) Աճուրդի անցկացման օրը, ամիսը, տարեթիվը.
5) Կառավարչի անունը, ազգանունը.
6) Հայտին կցվող փաստաթղթերի ցանկը:
Հայտը ստորագրվում է հայտատուի / նրա անունից հանդես եկող անձի, ներկայացուցչի/ կողմից:
Հայտին կից ներկայացվում են.
1) Լոտի մեկնարկային գնի 5 տոկոսի չափով նախավճարի վճարումը աճուրդի մասին հայտարարությունում նշված սնանկության հատուկ հաշվին կատարված լինելու փաստը հաստատող անդորրագիրը.
2) Լոտի մեկնարկային գնի 1 տոկոսի, բայց ոչ ավել, քան նվազագույն աշխատավարձի երկուհարյուրապատիկի չափով աճուրդի մասնակցության վճարի վճարումը աճուրդի մասին հայտարարությունում նշված սնանկության հատուկ հաշվին կատարված լինելու փաստը հաստատող անդորրագիրը.
3) Լիազորագիր, եթե հայտատուն հանդես է գալիս լիազորված անձի միջոցով.
4) Իրավաբանական անձ հայտատուների դեպքում՝ նաեւ պետական հաշվառումը հավաստող փաստաթղթի եւ կանոնադրության, ինչպես նաեւ իրավաբանական անձի ներկայացուցչի անձը հաստատող փաստաթղթի պատճենները.
5) Անհատ ձեռնարկատեր հայտատուների դեպքում՝ նաեւ պետական հաշվառումը հավաստող փաստաթղթի եւ անձը հաստատող փաստաթղթի պատճենները.
6) Անհատ ձեռնարկատեր չհանդիսացող ֆիզիկական անձ հայտատուների դեպքում՝ նաեւ անձը հաստատող փաստաթղթի պատճենը:
Աճուրդում հաղթած եւ աճուրդի արդյունքների մասին արձանագրությունը ստորագրած անձը պարտավոր է վճարել լոտի վաճառքի գինը արձանագրությունը ստորագրելուց հետո՝տասն օրվա ընթացքում՝ նվազեցնելով աճուրդի մասնակցության վճարի չափը: Նշված ժամկետում վաճառքի գինն ամբողջությամբ չվճարելու դեպքում աճուրդը համարվում է չկայացած, իսկ աճուրդի հաղթողի կողմից վճարված նախավճարը եւ մասնակցության վճարը չեն վերադարձվում:
Եթե վերը նշված ժամկետում կառավարչի՝ որպես վաճառողի, աճուրդի հաղթողի՝ որպես գնորդի /գրավատուի/ եւ այլ անձի՝ որպես գրավառուի, միջեւ կնքվում է առուվաճառքի եւ գրավի /հիփոթեքի/ պայմանագիր, ապա այդ պայմանագրով գույքի վաճառքի գնի վճարման ժամկետը սահմանվում է պայմանագրի կնքման օրվանից՝ 5 աշխատանքային օր: Սույն կետում նշված կարգով վաճառքի գինն ամբողջությամբ չմուծվելու դեպքում աճուրդը համարվում է չկայացած, իսկ այդ աճուրդի հաղթողի կողմից վճարված նախավճարը եւ մասնակցության վճարը չեն վերադարձվում:
Աճուրդի ընթացքը ձայնագրվում կամ տեսագրվում է կառավարչի կողմից:
Աճուրդում հաղթող է համարվում առավել բարձր գին առաջարկած մասնակիցը:
Ցանկացողները լոտերն ուսումնասիրել, ինչպես նաեւ աճուրդի կանոնակարգին ծանոթանալ կարող են աճուրդին նախորդող 7 աշխատանքային օրերի ընթացքում դիմել կառավարիչ Կ.Ասատրյանին /հեռ.093 442 232/, հասցե՝ք. Երեւան, Բագրատունյաց 70: | https://www.azdarar.am/announcments/org/46/00734708/ | 10.09.2020 | [
"Աճուրդների մասին հրապարակային ծանուցումներ",
"Ֆիզիկական անձիք"
] | www.azdarar.am |
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՎԱՐՉԱՊԵՏ
Ո Ր Ո Շ ՈՒ Մ
N 790-Լ
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՎԱՐՉԱՊԵՏԻ 2019 ԹՎԱԿԱՆԻ ՀՈՒՆԻՍԻ 1-Ի N 661-Լ ՈՐՈՇՄԱՆ ՄԵՋ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԵՎ ԼՐԱՑՈՒՄՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ
Ղեկավարվելով «Կառավարչական իրավահարաբերությունների կարգավորման մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 9-րդ հոդվածի 1-ին մասի 1-ին կետով, 21-րդ հոդվածի 1-ին, 2-րդ եւ 4-րդ մասերով եւ հիմք ընդունելով «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 34-րդ հոդվածը՝
1. Հայաստանի Հանրապետության վարչապետի 2019 թվականի հունիսի 1-ի «Հայաստանի Հանրապետության կրթության, գիտության, մշակույթի եւ սպորտի նախարարության կանոնադրությունը հաստատելու, Հայաստանի Հանրապետության վարչապետի 2018 թվականի հունիսի 11-ի N 701-Լ, N 703-Լ եւ N 705-Լ որոշումներն ուժը կորցրած ճանաչելու մասին» N 661-Լ որոշմամբ (այսուհետ՝ որոշում) հաստատված՝ Հայաստանի Հանրապետության կրթության, գիտության, մշակույթի եւ սպորտի նախարարության կառուցվածքում՝
1) երիտասարդական քաղաքականության, լրացուցիչ եւ շարունակական կրթության վարչությունը բաժանել՝ ստեղծելով երիտասարդության հարցերի վարչություն եւ լրացուցիչ եւ շարունակական կրթության բաժին.
2) մշակութային ժառանգության եւ ժողովրդական արհեստների վարչությունը բաժանել՝ ստեղծելով մշակութային ժառանգության վարչություն եւ գրահրատարակչության բաժին.
3) լիցենզավորման գործակալությունը եւ պետական նմուշի փաստաթղթերի վարման բաժինը միաձուլել՝ ստեղծելով լիցենզավորման վարչություն.
4) զարգացման ծրագրերի եւ մոնիթորինգի վարչությունն անվանափոխել ռազմավարական պլանավորման եւ մոնիթորինգի վարչության.
5) գնումների վարչությունն անվանափոխել գնման գործընթացների եւ դրամաշնորհային մրցույթների կազմակերպման վարչության.
6) ընդհանուր բաժինը վերակազմավորել փաստաթղթերի վարման եւ քաղաքացիների ընդունելության վարչության.
7) դադարեցնել բարձրագույն եւ հետբուհական մասնագիտական կրթության վարչության գործունեությունը:
2. Որոշմամբ հաստատված հավելվածում կատարել հետեւյալ փոփոխությունները.
1) 11-րդ կետում՝
- ա. 5-րդ ենթակետը շարադրել հետեւյալ խմբագրությամբ՝
«5) բարձրագույն եւ հետբուհական մասնագիտական կրթության որակավորումների բնութագրերի հաստատում՝ ըստ մասնագիտությունների եւ կրթական աստիճանների.»,
- բ. ուժը կորցրած ճանաչել 16-րդ եւ 24-րդ ենթակետերը,
- գ. 21-րդ ենթակետը շարադրել հետեւյալ խմբագրությամբ՝
«21) պետական նմուշի ավարտական (բացառությամբ բարձրագույն եւ հետբուհական կրթական աստիճանների) փաստաթղթերի ձեւերի մշակում.»,
- դ. 23-րդ ենթակետից հետո լրացնել հետեւյալ բովանդակությամբ նոր՝ 23.1-ին եւ 23.2-րդ ենթակետեր՝
«23.1) գիտական աստիճաններ եւ գիտական կոչումներ շնորհող գիտական մասնագիտությունների անվանացանկի հաստատում.
23.2) գիտական եւ գիտատեխնիկական գործունեության բազային, նպատակային-ծրագրային եւ գիտական դրամաշնորհային ֆինանսավորման ձեւերով իրականացվող մրցութային ծրագրերի հրավերների փաթեթների եւ մրցույթների արդյունքների սահմանված կարգով հաստատում.».
2) 34-րդ կետում՝
- ա. 1-ին ենթակետն ուժը կորցրած ճանաչել,
- բ. 5-րդ ենթակետում «զարգացման ծրագրերի եւ մոնիթորինգի վարչություն» բառերը փոխարինել «ռազմավարական պլանավորման եւ մոնիթորինգի վարչություն» բառերով,
- գ. 9-րդ, 10-րդ եւ 17-րդ ենթակետերն ուժը կորցրած ճանաչել,
- դ. 18-րդ ենթակետում «:» կետադրական նշանը փոխարինել «.» կետադրական նշանով.
- ե. լրացնել հետեւյալ բովանդակությամբ նոր՝ 19-րդ, 20-րդ, 21-րդ, 22-րդ եւ 23-րդ ենթակետերով՝
«19) լիցենզավորման վարչություն.
20) մշակութային ժառանգության վարչություն.
21) երիտասարդության հարցերի վարչություն.
22) գրահրատարակչության բաժին.
23) լրացուցիչ եւ շարունակական կրթության բաժին:».
3) 35-րդ կետում՝
- ա. 7-րդ եւ 10-րդ ենթակետերն ուժը կորցրած ճանաչել,
- բ. 11-րդ ենթակետում «գնումների վարչություն» բառերը փոխարինել «գնման գործընթացների եւ դրամաշնորհային մրցույթների կազմակերպման վարչություն» բառերով,
- գ. 12-րդ ենթակետում «:» կետադրական նշանը փոխարինել «.» կետադրական նշանով,
- դ. լրացնել հետեւյալ բովանդակությամբ նոր՝ 13-րդ ենթակետով՝
«13) փաստաթղթերի վարման եւ քաղաքացիների ընդունելության վարչություն:».
4) 36-րդ կետում՝
- ա. 1-ին եւ 2-րդ ենթակետերն ուժը կորցրած ճանաչել,
- բ. 3-րդ ենթակետում «:» կետադրական նշանը փոխարինել «.» կետադրական նշանով,
- գ. լրացնել հետեւյալ բովանդակությամբ նոր՝ 4-րդ ենթակետով՝
«4) Բարձրագույն կրթության եւ գիտության կոմիտեն:»:
3. Սույն որոշումն ուժի մեջ է մտնում հրապարակմանը հաջորդող օրվանից՝ բացառությամբ 1-ին կետի 7-րդ ենթակետի, 2-րդ կետի 1-ին ենթակետի «բ» պարբերության, 2-րդ կետի 2-րդ ենթակետի «ա» պարբերության եւ 2-րդ կետի 4-րդ ենթակետի, որոնք ուժի մեջ են մտնում Բարձրագույն կրթության եւ գիտության կոմիտեի կանոնադրության ուժի մեջ մտնելու օրը:
| Հայաստանի Հանրապետության <br> վարչապետ | Ն. Փաշինյան |
| ----- | ----- |
| Երեւան | |
28.07.2023 ՀԱՎԱՍՏՎԱԾ Է ԷԼԵԿՏՐՈՆԱՅԻՆ ՍՏՈՐԱԳՐՈՒԹՅԱՄԲ | https://www.arlis.am/DocumentView.aspx?DocID=180896 | 28.07.2023 | [
"Որոշում"
] | www.arlis.am |
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ
ՏՐԱՆՍՊՈՐՏԻ ԵՎ ԿԱՊԻ ՆԱԽԱՐԱՐ
| 3օգոստոսի 2015 թ. <br> ք. Երեւան | N 388-Ա |
| ----- | ----- |
Հ Ր Ա Մ Ա Ն
ՖԻԶԻԿԱԿԱՆ ԱՆՁԱՆՑ ԿՈՂՄԻՑ ՄԵԿ ՄԱՐԴԱՏԱՐ-ՏԱՔՍԻ ԱՎՏՈՄՈԲԻԼՈՎ ՈՒՂԵՎՈՐԱՓՈԽԱԴՐՈՒՄՆԵՐԻ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՄԱՆ ԼԻՑԵՆԶԻԱՆ ԵՎ ԼԻՑԵՆԶԻԱՅԻ ՆԵՐԴԻՐՆ ՈՒԺԸ ԿՈՐՑՐԱԾ ՃԱՆԱՉԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ
«Լիցենզավորման մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 37-րդ հոդվածի 1-ին մասի 7-րդ կետին համապատասխան եւ հիմք ընդունելով Հայաստանի Հանրապետության տրանսպորտի եւ կապի նախարարության լիցենզավորման հանձնաժողովի 2015 թվականի հուլիսի 31-ի N 26/5 եզրակացությունը.
Հրամայում եմ՝
Ուժը կորցրած ճանաչել.
1. ԱՐՄԵՆ ՀԱՄԼԵՏԻ ՀՈՎՍԵՓՅԱՆԻՆ տրամադրված ֆիզիկական անձանց կողմից մեկ մարդատար-տաքսի ավտոմոբիլով ուղեւորափոխադրումների կազմակերպման ՏՖ N 01840 լիցենզիան եւ N 00001 ներդիրը:
2. ԱՐԱ ԱԼԵՔՍԱՆԴՐԻ ՀՈՎՍԵՓՅԱՆԻՆ տրամադրված ֆիզիկական անձանց կողմից մեկ մարդատար-տաքսի ավտոմոբիլով ուղեւորափոխադրումների կազմակերպման ՏՖ N 01497 լիցենզիան եւ N 00001 ներդիրը:
3. ՏԻԳՐԱՆ ԱԲՐԱՀԱՄԻ ԳԱԼԱՋՅԱՆԻՆ տրամադրված ֆիզիկական անձանց կողմից մեկ մարդատար-տաքսի ավտոմոբիլով ուղեւորափոխադրումների կազմակերպման ՏՖ N 01120 լիցենզիան եւ N 00001 ներդիրը:
4. ԱՐՏՅՈՒՇ ԻՇԽԱՆԻ ՄԿՐՏՉՅԱՆԻՆ տրամադրված ֆիզիկական անձանց կողմից մեկ մարդատար-տաքսի ավտոմոբիլով ուղեւորափոխադրումների կազմակերպման ՏՖ N 02084 լիցենզիան եւ N 00001 ներդիրը:
5. ԳԱՌՆԻԿ ԳԱՐՈՒՇԻ ՄԽԻԹԱՐՅԱՆԻՆ տրամադրված ֆիզիկական անձանց կողմից մեկ մարդատար-տաքսի ավտոմոբիլով ուղեւորափոխադրումների կազմակերպման ՏՖ N 03048 լիցենզիան եւ N 00001 ներդիրը:
6. ԲԱԳՐԱՏ ՎԱՉԱԳԱՆԻ ԱՐՍԵՆՅԱՆԻՆ տրամադրված ֆիզիկական անձանց կողմից մեկ մարդատար-տաքսի ավտոմոբիլով ուղեւորափոխադրումների կազմակերպման ՏՖ N 03524 լիցենզիան եւ N 00001 ներդիրը:
7. ՀԱՐՈՒԹՅՈՒՆ ՀՈՎՀԱՆՆԵՍԻ ՇԱՆԿԱՅԱՆԻՆ տրամադրված ֆիզիկական անձանց կողմից մեկ մարդատար-տաքսի ավտոմոբիլով ուղեւորափոխադրումների կազմակերպման ՏՖ N 01616 լիցենզիան եւ N 00001 ներդիրը:
8. ԱՐԱՐԱՏ ՎԱՆԻԿԻ ԹՈՎՄԱՍՅԱՆԻՆ տրամադրված ֆիզիկական անձանց կողմից մեկ մարդատար-տաքսի ավտոմոբիլով ուղեւորափոխադրումների կազմակերպման ՏՖ N 03855 լիցենզիան եւ N 00001 ներդիրը:
9. ԱՐՄԵՆ ԱՆՈՒՇԱՎԱՆԻ ՄԱՆՈՒԿՅԱՆԻՆ տրամադրված ֆիզիկական անձանց կողմից մեկ մարդատար-տաքսի ավտոմոբիլով ուղեւորափոխադրումների կազմակերպման ՏՖ N 01573 լիցենզիան եւ N 00001 ներդիրը:
10. ՀԱՅԿԱԶ ՅՈՒՐԻԻ ՍԱՀԱԿՅԱՆԻՆ տրամադրված ֆիզիկական անձանց կողմից մեկ մարդատար-տաքսի ավտոմոբիլով ուղեւորափոխադրումների կազմակերպման ՏՖ N 00840 լիցենզիան եւ N 00001 ներդիրը:
11. ԱՐՄԵՆ ՎԱՐԴԱՆԻ ԴԱՐԲԻՆՅԱՆԻՆ տրամադրված ֆիզիկական անձանց կողմից մեկ մարդատար-տաքսի ավտոմոբիլով ուղեւորափոխադրումների կազմակերպման ՏՖ N 02644 լիցենզիան եւ N 00001 ներդիրը:
12. ՀԱՅԿ ԱՐԱՐԱՏԻ ԻԳԻՏՅԱՆԻՆ տրամադրված ֆիզիկական անձանց կողմից մեկ մարդատար-տաքսի ավտոմոբիլով ուղեւորափոխադրումների կազմակերպման ՏՖ N 00878 լիցենզիան եւ N 00001 ներդիրը:
13. ԿԱՐԵՆ ՎԱՂԻՆԱԿԻ ԱՎԱԳՅԱՆԻՆ տրամադրված ֆիզիկական անձանց կողմից մեկ մարդատար-տաքսի ավտոմոբիլով ուղեւորափոխադրումների կազմակերպման ՏՖ N 01355 լիցենզիան եւ N 00001 ներդիրը:
14. ԴԵՐԵՆԻԿ ՀԱՄԲԱՐՁՈՒՄԻ ՄԱՆՈՒԿՅԱՆԻՆ տրամադրված ֆիզիկական անձանց կողմից մեկ մարդատար-տաքսի ավտոմոբիլով ուղեւորափոխադրումների կազմակերպման ՏՖ N 00288 լիցենզիան եւ N 00001 ներդիրը:
15. ԱՐՏԱՎԱԶԴ ՍԱՄՎԵԼԻ ԳՐԻԳՈՐՅԱՆԻՆ տրամադրված ֆիզիկական անձանց կողմից մեկ մարդատար-տաքսի ավտոմոբիլով ուղեւորափոխադրումների կազմակերպման ՏՖ N 00433 լիցենզիան եւ N 00001 ներդիրը:
16. ԿԱՐԵՆ ՎԱՂԻՆԱԿԻ ԱԹՈՅԱՆԻՆ տրամադրված ֆիզիկական անձանց կողմից մեկ մարդատար-տաքսի ավտոմոբիլով ուղեւորափոխադրումների կազմակերպման ՏՖ N 03300 լիցենզիան եւ N 00001 ներդիրը:
17. ԳԵՎՈՐԳ ՍՏԵՓԱՆԻ ԱՍԻԼՅԱՆԻՆ տրամադրված ֆիզիկական անձանց կողմից մեկ մարդատար-տաքսի ավտոմոբիլով ուղեւորափոխադրումների կազմակերպման ՏՖ N 01508 լիցենզիան եւ N 00001 ներդիրը:
18. ՎԼԱԴԻՄԻՐ ՂԱԶԱՐԻ ՎԱՐԵԼՋՅԱՆԻՆ տրամադրված ֆիզիկական անձանց կողմից մեկ մարդատար-տաքսի ավտոմոբիլով ուղեւորափոխադրումների կազմակերպման ՏՖ N 03273 լիցենզիան եւ N 00001 ներդիրը:
19. ՌԱԶՄԻԿ ՑՈԼԱԿԻ ԹՈՐՈՍՅԱՆԻՆ տրամադրված ֆիզիկական անձանց կողմից մեկ մարդատար-տաքսի ավտոմոբիլով ուղեւորափոխադրումների կազմակերպման ՏՖ N 03700 լիցենզիան եւ N 00001 ներդիրը:
20. ԼԵՈՆԻԴ ԷԴՈՒԱՐԴԻ ՍԻՐՈՒՆՅԱՆԻՆ տրամադրված ֆիզիկական անձանց կողմից մեկ մարդատար-տաքսի ավտոմոբիլով ուղեւորափոխադրումների կազմակերպման ՏՖ N 02726 լիցենզիան եւ N 00001 ներդիրը:
21. ՌՈՄԱՆ ՍԱՄՎԵԼԻ ԹՈՎՈՍՅԱՆԻՆ տրամադրված ֆիզիկական անձանց կողմից մեկ մարդատար-տաքսի ավտոմոբիլով ուղեւորափոխադրումների կազմակերպման ՏՖ N 01407 լիցենզիան եւ N 00001 ներդիրը:
22. ՎԱՀԵ ԱՐՄԵՆԻ ԱՐՄԵՆՅԱՆԻՆ տրամադրված ֆիզիկական անձանց կողմից մեկ մարդատար-տաքսի ավտոմոբիլով ուղեւորափոխադրումների կազմակերպման ՏՖ N 00632 լիցենզիան եւ N 00001 ներդիրը:
23. ՀՈՎՀԱՆՆԵՍ ԲԵՆԻԿԻ ԱՂԱՍՅԱՆԻՆ տրամադրված ֆիզիկական անձանց կողմից մեկ մարդատար-տաքսի ավտոմոբիլով ուղեւորափոխադրումների կազմակերպման ՏՖ N 00201 լիցենզիան եւ N 00001 ներդիրը:
24. ԿԱՐԵՆ ՍԵՐԳԵՅԻ ԳՐԻԳՈՐՅԱՆԻՆ տրամադրված ֆիզիկական անձանց կողմից մեկ մարդատար-տաքսի ավտոմոբիլով ուղեւորափոխադրումների կազմակերպման ՏՖ N 00886 լիցենզիան եւ N 00001 ներդիրը:
25. ՍԱՀԱԿ ՎԱՂԻՆԱԿԻ ԿԱՐԱՊԵՏՅԱՆԻՆ տրամադրված ֆիզիկական անձանց կողմից մեկ մարդատար-տաքսի ավտոմոբիլով ուղեւորափոխադրումների կազմակերպման ՏՖ N 03907 լիցենզիան եւ N 00001 ներդիրը:
26. ՍԱՄՎԵԼ ՎԱՐԴԳԵՍԻ ՂԱՐԻԲՅԱՆԻՆ տրամադրված ֆիզիկական անձանց կողմից մեկ մարդատար-տաքսի ավտոմոբիլով ուղեւորափոխադրումների կազմակերպման ՏՖ N 01142 լիցենզիան եւ N 00001 ներդիրը:
| ՀՀ տրանսպորտի եւ կապինախարար | Գ. Բեգլարյան |
| ----- | ----- | | https://www.arlis.am/DocumentView.aspx?DocID=100349 | 03.08.2015 | [
"Հրաման"
] | www.arlis.am |
Հայաստանում նշում են Փրկչի Սուրբ Ծնունդը
Հայ առաքելական եկեղեցին նշում է Հիսուս Քրիստոսի Աստվածհայտնության եւ Սուրբ ծննդյան տոնը:
Հայկական եկեղեցին միակն է, որ Քրիստոսի ծնունդը նշում է հունվարի 6-ին:
Հունվարի 5-ին բոլոր եկեղեցիներում տոնական պատարագ (Ճրագալույց) է մատուցվել՝ ի նշան Սունբ ծննդյան հայտնության: Մարդիկ եկեղեցիներից վառված մոմեր են տանում եւ նշում են Սուրբ Ծնունդը:
Հունվարի 6-ի առավոտյան հայկական եկեղեցիներում Սուրբ պատարագ է մատուցվել, ապա Ջրօրհնեք է կատարվել:
Հունվարի 7-ին Մեռելոց է: Այդ օրը եկեղեցիներում պատարագ, ապա հիշատակի արարողություն է լինում:
Հայ առաքելական եկեղեցու օրացույցով Սունբ Ծննդին նախորդում է մեկշաբաթյա պասը՝ դեկտեմբերի 30-ից հունվարի 5-ը: | https://news.am/arm/news/43822.html | 2011-01-06 | [
"Արցախ",
"Հասարակություն",
"Սփյուռք",
"Հայաստան"
] | news.am |
Հայոց մայրաքաղաքների աղբյուր-հուշակոթող
«Հայոց մայրաքաղաքների աղբյուր-հուշակոթող», Երեւանի 2800-րդ տարեդարձին նվիրված հուշարձան: Գտնվում է Երեւանի Արաբկիր վարչական շրջանում՝ Վահագն Դավթյանի անվան զբոսայգում: Հուշարձանը տեղադրվել է 2018 թվականին՝ Երեւանի 2800-ամյակի տոնական միջոցառումների շարքում:
Նկարագրություն
Եռակողմ հուշակոթողը խորհրդանշում է Հայաստան-Արցախ-Սփյուռք եռամիասնությունը: Հուշակոթողը կազմված է 12 սալիկներից, որոնցից յուրաքանչյուրի վրա գրված են Հայաստանի մայրաքաղաքների անունները՝
- Աջ թեւ՝ Անի, Բագարան, Արտաշատ
- Կենտրոնական թեւ՝ Տուշպա/Վան, Տիգրանակերտ, Շիրակավան, Երեւան
- Ձախ թեւ՝ Կարս, Վաղարշապատ, Արմավիր
Հուշաղբյուրը ստեղծվել է Ռազմիկ Բլիկյանի միջոցներով: Բացման արարողությանը ներկա են գտնվել Երեւանի քաղաքապետի տեղակալներ Արամ Սուքիասյանը եւ Դավիթ Օհանյանը, ճարտարապետ Տիգրան Բարսեղյանը, բարեգործ Ռազմիկ Բլիկյանը, պաշտոնատար անձինք, հյուրեր:
Հեղինակ
- Ճարտարապետ՝ Տիգրան Բարսեղյան | https://hy.wikipedia.org/wiki/Հայոց_մայրաքաղաքների_աղբյուր-հուշակոթող | [] | hy.wikipedia.org |
|
Մոսկվայի նախկին քաղաքապետ Յուրի Լուժկովին կանչել են հարցաքննության
Մոսկվայի նախկին քաղաքապետ Յուրի Լուժկովին կանչել են հարցաքննության՝ Մոսկվայի բանկի գործով, «ՌԻԱ նովոստիին» հայտնել է հետաքննությանը մոտ կանգնած աղբյուրը:
Նա չի հստակեցրել հարցաքննության ամսաթիվը, սակայն, ասել է, որ այն տեղի կունենա մոտ օրերս: Հետաքննչական մարմինը քննում է Մոսկվայի բանկի նախկին նախագահ Անդրեյ Բորոդինի եւ նրա տեղակալ Դմիտրի Ակուլինինի դեմ հարուցված քրեական գործը: Նրանք մեղադրվում են հող ձեռք բերելու համար վարկեր տրամադրելու մեջ, որոնք պատկանում են նախկին քաղաքապետի կնոջը՝ Ելենա Բատուրինային: Ըստ հետաքննության, արդյունքում հսկայական գումարներ հայտնվել են Բատուրինայի անձնական հաշվին:
Բանկի նախկին ղեկավարությունը համաձայն չէ հետաքննության եզրակացությունների հետ: Բորոդինը պնդում է, որ բանկը այդ գումարների դիմաց հող է ստացել, որի արժեքը ավելին է տրված վարկից: Բորոդինը եւ Ակունինը հետախուզման մեջ են եւ գտնվում են Ռուսաստանի սահմաններից դուրս: | https://news.am/arm/news/79146.html | 2011-10-24 | [
"Ռուսաստան",
"Պատահարներ",
"Հասարակություն",
"Տնտեսություն"
] | news.am |
«Շատ նման ու շատ սիրուն». Քրիստինա Եղոյանը՝ քրոջ հետ
Երգչուհի Քրիստինա Եղոյանն ընտանեկան լուսանկար է հրապարակել:
Instagram-յան էջում հրապարակված կադրերում Քրիստինան պատկերված է քրոջ հետ: Նրանք ջերմ գրկախառնված են: Թե Քրիստինան, թե նրա քույրը զգեստ են կրում, նրանք արձակել են մազերն ու նուրբ շպարով են: «Իմ կես, իմ քույր»,- հրապարակումն անգլերենով մակագրել է Քրիստնան: «Շատ նման եք իրար ու շատ սիրուն եք»,- մեկնաբանություններում գրել է հետեւորդներից մեկը:
Օրերսհրապարակված լուսանկարում երգչուհին բաց գույնի ջինսե տաբատ էր կրում, որը համադրել էր սեւ բլուզի հետ: Նա սպորտային կոշիկներ էր ընտրել, սեւ գոտի: Երգչուհին պարզ սանրվածքով էր, արտահայտիչ շպար էր ընտրել, կերպարն ամբողջացրել սեւ պայուսակով:
Լուսանկարը՝@photographer_littleworld | https://style.news.am/arm/news/67686/ | 2020-02-13 | [] | style.news.am |
Թիվ ԿԴ3/0341/02/15 քաղաքացիական գործով դատական ծանուցագիր
N-ԿԴ3/0341/02/15
31.03.2015թ.
Պատասխանող՝ Ալիկ Հարությունյանին
Հասցե՝ ք.Եղվարդ, Շիրակի 2/32
Կոտայքի մարզի ընդհանուր իրավասության դատարան է դիմել ՙԱրմենՏել' ՓԲԸ-ն ընդդեմ Ալիկ Հարությունյանի՝ գումարի բռնագանձման պահանջի մասին հայցով:
ՀՀ քաղ. դատ. օր.-ի 93 հոդ. ուղարկվում է հայցադիմումի մեկ օրինակը :
Համաձայն ՀՀ քաղ. դատ. օր.-ի 95 հոդ. Դուք հայցադիմումը ստանալու օրվանից հետո երկշաբաթյա ժամկետում պարտավոր եք դատարան ներկայացնել գրավոր պատասխան հայցադիմումի վերաբերյալ՝ դրան կցելով հայցի դեմ Ձեր առարկությունները հաստատող փաստաթղթեր կամ ներկայացնել հիմնավորված միջնորդություն՝ մինչեւ երկու շաբաթ տեւողությամբ լրացուցիչ ժամկետ խնդրելու վերաբերյալ:
1. Պատասխանողը պարտավոր է հայցադիմումը վարույթ ընդունելու մասին որոշումը ստանալուց հետո՝ երկշաբաթյա ժամկետում, դատարան ուղարկել հայցադիմումի պատասխան: Ելնելով գործի առանձնահատկություններից՝ դատարանը կարող է սահմանել պատասխան ուղարկելու ավելի երկար կամ պատասխանողի միջնորդությամբ երկարաձգել պատասխանը ներկայացնելու ժամկետը:
2. Հայցադիմումի պատասխանը պետք է պարունակի՝
1. դատարանի անվանունը, որտեղ ներկայացվել է հայցը,
2. հայցվորի անունը, ազգանունը /անվանումը/,
3. հայցում ներկայացված յուրաքանչյուր պահանջը ընդունելու կամ դրա դեմ մասնակի կամ ամբողջությամբ առարկելու մասին պատասխանողի դիրքորոշումը:
Առարկելու դեպքում պատասխանում մասնավորապես պետք է անդրադարձ կատարվի հետեւյալ հարցերին.
ա/ հայցի հիմքում ընկած այն փաստերը, որոնք նա չի ընդունում,
բ/ արդյոք հայցվորի ներկայացրած փաստերն էական նշանակություն ունեն գործի լուծման համար,
-/ այն փաստերը, որոնք ընկած են առարկությունների հիմքում, եւ այն ապացույցները, որոնք հաստատում են այդ փաստերից յուրաքանչյուրը՝ համապատասխան նշումով, թե ինչ փաստի հաստատմանն է այն ուղղված.
4. Պատասխանին կցվող փաստաթղթերի եւ ներկայացվող ապացույցների ցանկը:
3. Պատասխանի հետ պատասխանողը ներկայացնում է նաեւ
1. իր տիրապետման ներքո գտնվող բոլոր հնարավոր գրավոր եւ իրեղեն ապացույցները, որոնք հաստատում են իր պնդած փաստերը, եթե նա կրում է դրանց ապացուցման պարտականությունը, եւ եթե այդ ապացույցները հնարավոր է կցել պատասխանին,
2. հայցադիմումի պատասխանը եւ կից փաստաթղթերը հայցվորին եւ գործին մասնակցող այլ անձանց ուղարկելու հավաստող ապացույցները:
4. Պատասխանը ստորագրում է պատասխանողը կամ նրա ներկայացուցիչը: Ներկայացուցչի ստորա-րած պատասխանին կցվում է նրա՝ պատասխանը ստորագրելու լիազորությունը հավաստող փաստաթուղթը:
5. Պատասխան չներկայացնելը դատարանը կարող է գնահատել որպես պատասխանողի կողմից հայցվորի վկայակոչված փաստերի ընդունում:
Միաժամանակ հայտնվում է, որ գործի քննությունը նշանակվել է լսելու 2015թ.-ի մայիսի 07-ին՝ ժամը 11.10-ին, Կոտայքի մարզի ընդհանուր իրավասության դատարանում /ք. Եղվարդ, Չարենցի 29/ :
ԾԱՆՈԹՈՒԹՅՈՒՆ.-Համաձայն ՀՀ քաղ. դատ. օր.-ի 118 հոդ. հայցվորը կամ պատասխանողը իրավունք ունի դատարանին խնդրել վեճը լուծելու իր բացակայությամբ՝ ներկայացված փաստաթղթերի եւ նյութերի հիման վրա
Դատական նիստի ժամանակի եւ վայրի մասին պատշաճ ձեւով տեղեկացված պատասխանողի կամ հայցվորի չներկայանալն արգելք չէ գործի քննության համար:
Դատարան ներկայանալուց Ձեր հետ ներկայացրեք Ձեր անձնագրի եւ սոց. քարտի /եթե ունեք/ պատճեները /իրավաբանական անձի, հարկ վճարողի հաշվառան համարը եւ պետ.գրանցման վկայականի համարը/:
Կից որոշումը:
ԴԱՏԱՎՈՐԻ ՕԳՆԱԿԱՆ Ա. ՄԱՐՏԻՐՈՍՅԱՆ | https://www.azdarar.am/announcments/org/102/00080034/ | 01.04.2015 | [
"ՀՀ դատական իշխանության մարմիններ",
"Դատական ծանուցումներ"
] | www.azdarar.am |
Երեւանի ավագանու ընտրություններում քաղաքացին պատժեց ընդդիմությանը.
Արմեն
Մարտիրոսյան
ԵՐԵՎԱՆ, 17 ՄԱՅԻՍԻ, ԱՐՄԵՆՊՐԵՍ: Երեւանի ավագանու ընտրությունների ժամանակ քաղաքացին պատժեց ընդդիմադիր ուժերին: Այս մասին մայիսի 17-ին հրավիրված մամուլի ասուլիսի ժամանակ ասաց «Ժառանգություն» կուսակցության փոխնախագահ Արմեն Մարտիրոսյանը:«Երեւի թե առաջին անգամն էր, որ տեղամասերում այդքան մեծ վերահսկողություն կար, բայց միեւնույն ժամանակ առաջին անգամ ընտրակաշառքն այդքան արդյունավետ եղավ, քանզի քաղաքացին պատժեց ընդդիմությանը»,-«Արմենպրես»-ի հաղորդմամբ՝նշեց Մարտիրոսյանը՝ հավելելով, որ ավագանիում իրենց գործունեության ընթացքում փորձելու են քաղաքացիների շահը պաշտպանել:
«Երեւի թե առաջին անգամն էր, որ տեղամասերում այդքան մեծ վերահսկողություն կար, բայց միեւնույն ժամանակ առաջին անգամ ընտրակաշառքն այդքան արդյունավետ եղավ, քանզի քաղաքացին պատժեց ընդդիմությանը»,-«Արմենպրես»-ի հաղորդմամբ՝նշեց Մարտիրոսյանը՝ հավելելով, որ ավագանիում իրենց գործունեության ընթացքում փորձելու են քաղաքացիների շահը պաշտպանել:
Նա նաեւ ընդգծեց, որ «Ժառանգություն» կուսակցության սպասելիքները մեծ հաշվով չարդարացան, որովհետեւ իրենք խորհրդարանական եւ ավագանու ընտրություններում այլ արդյունք էինք սպասում: «Նախագահական ընտրություններում ես անձնամբ այդպիսի սպասելիքներ չունեի, բայց քաղաքացիների մեծ մասը՝ իրական ընտրողն, իր քվեն տվեց Րաֆֆի Հովհաննիսյանին»,-ասաց Արմեն Մարտիրոսյանը:Նրա խոսքով՝ քաղաքական դաշտում կա սերնդափոխության կարիք: «Պետք է գա նոր սերունդ եւ' իշխանական դաշտում, եւ' ընդդիմադիր»,-նշեց Մարտիրոսյանը:
Նրա խոսքով՝ քաղաքական դաշտում կա սերնդափոխության կարիք: «Պետք է գա նոր սերունդ եւ' իշխանական դաշտում, եւ' ընդդիմադիր»,-նշեց Մարտիրոսյանը:
Երեւանի ավագանու մայիսի 5-ի ընտրություններում հաղթեց ՀՀԿ-ն՝ ձայների 55,86 տոկոսով: Քաղաքապետ վերընտրվեց Տարոն Մարգարյանը: Երեւանի ավագանու 65 տեղերից ՀՀԿ-ն կունենա 42 մանդատ, ԲՀԿ-ն՝ 17, իսկ «Բարեւ Երեւան»-ը՝ 6: | https://armenpress.am/arm/news/719144.html | 2013-05-17 | [] | armenpress.am |
Առաջիկա օրերին ՀՀ տարածքում ջերմաստիճանը կնվազի 5-7 աստիճանով
Հանրապետության տարածքում՝ մարտի 6-ի ցերեկը, 7-ի գիշերը, 9-ի ցերեկը, 10-ին սպասվում է առանց տեղումների եղանակ: Մարտի 7-ին՝ կեսօրից հետո, 8-ին, 11-ին շրջանների զգալի մասում, 9-ի գիշերը՝ Վայոց Ձորում, Սյունիքում եւ Արցախում, սպասվում են տեղումներ՝ լեռնային շրջաններում՝ ձյան տեսքով:
Քամին՝ հարավ-արեւմտյան՝ 5-10 մ/վ:
Օդի ջերմաստիճանը մարտի 8-ի ցերեկը կնվազի 5-7 աստիճանով:
Երեւան քաղաքում՝ մարտի 6-ի ցերեկը, 7-ի գիշերը, 9-10-ը սպասվում է առանց տեղումների եղանակ: Մարտի 7-ի երեկոյան ժամերին, 8-ին, 11-ին սպասվում են տեղումներ:
Հանրապետության տարածքում
Երեւան քաղաքում | https://www.tert.am/am/news/2021/03/06/mes /3545107 | 2021-03-06 | [
"ԻՐԱԴԱՐՁԱՅԻՆ"
] | www.tert.am |
Տավուշի մարզպետը դատական հայց է ներկայացրել նախկին վարչապետ Հրանտ Բագրատյանի դեմ
Տավուշի մարզպետը դատական հայց է ներկայացրել նախկին վարչապետ Հրանտ Բագրատյանի դեմ: Այս մասին լրագրողներին ասաց Տավուշի մազրպետ Հայկ Չոբանյանը՝ նշելով, որ Բագրատյանի ֆեյսբուքյան գրառումից հետո որոշ ներդրողներ հրաժարվել են Տավուշում ներդրումներ անելուց:
«Եթե ես ներդրող եմ եւ այդ տարածքում ուզում եմ ներդրում կատարել, եւ ինչ-որ մեկը հայտարարում է, որ այդ տարածքները զիջվում են թշնամուն, ավելին, ինչ-որ մեկը սուտ հայտարարում է, որ այդ տարածքներում ադրբեջանցիներ կան հիմա, եւ ադրբեջանցիները մեր բնակիչներին խնդրում են, որպեսզի իրենց գոմերը կառուցեն ուրիշ տեղ, ի՞նչ պիտի անեմ ես՝ որպես ներդրող: Ես պիտի գոնե մտահոգվեմ դրա մասին: Ավելին, ես պիտի հրաժարվեմ այդ տարածքում ներդրում կատարել: Սա խաղ չէ, մենք պետություն ենք կառուցում, հատիկ-հատիկ փոքր քարերով ամրոց ենք կառուցում, իսկ այսպիսի մի հայտարարությամբ դուք դնում ամբողջ մի պատ քանդում եք: Պետք է հասկանանք, որ սա ուղղակի վնաս է մեր հանրապետությանը»,- ասաց մարզպետը: | https://www.lragir.am/2021/03/26/630178/ | 2021-03-26 | [] | www.lragir.am |
Անասնաբուժության մարտահրավերները քննարկվել են Սոչիում
2015 թվականի փետրվարի 19-ին Սոչիում, Ռուսաստանի գյուղատնտեսության նախարարության, Ռուսաստանի Դաշնության անասնաբուժական եւ բուսասանիտարական հսկողության դաշնային ծառայության, ԱՊՀ երկրների անասնաբուժական ծառայությունների ներկայացուցիչների եւ ոլորտի մասնագետների մասնակցությամբ քննարկվել է անասնահամաճարակային իրավիճակը ԱՊՀ երկրներում: Այս մասին տեղեկացնում են սննդի անվտանգության պետական ծառայությունից:
Քննարկումների առանցքում հատուկ ուշադրության է արժանացրել հատկապես խոզերի աֆրիկյան ժանտախտի խնդիրը: Հայաստանի Հանրապետությունից քննարկումներին մասնակցել է ՀՀ ԳՆ սննդամթերքի անվտանգության պետական ծառայության անասնաբուժության տեսչության պետ Հովհաննես Մկրտչյանը:
Ոլորտի պատասխանատուներն ու մասնագետներն այս ձեւաչափով անդրադարձել են նաեւ ԱՊՀ երկրներում անասնաբուծական արտադրանքի տեղափոխմանը եւ դրա թափանցիկությունն ապահովելու անհրաժեշտությանը, որպեսզի հնարավոր լինի ուժեղացնել վերահսկողությունը ոլորտում: Այս նպատակով առաջարկվել է ԱՊՀ երկրներում նույնպես ներդնել Ռուսաստանի Դաշնության անասնաբուժական եւ բուսասանիտարական հսկողության դաշնային ծառայության կողմից հաջողությամբ գործարկված համակարգերը (Արգուս, Մերկուրի, Վեստա):
Քննարկման առարկա է դարձել նաեւ անասնաբուժական դեղամիջոցների նույնականացման անհրաժեշտությունը, նշվել է, որ համատեղ մեծ աշխատանք է տարվում այս ուղղությամբ: Առաջարկվել է ստեղծել աշխատանքային խումբ բարձրացված հարցերին փոխհամաձայնեցված լուծում տալու համար: | https://www.aysor.am/am/news/2015/02/21/անասնաբուժություն/909806 | 2015-02-21 | [] | www.aysor.am |
Կիռվետագուսե , գյուղ Էստոնիայի Ռապլամաա նահանգի Ռաիկյուլա շրջանում:
2011 թվականի տվյալներով գյուղում բնակվում էր 30մարդ: | https://hy.wikipedia.org/wiki/Կիռվետագուսե | [] | hy.wikipedia.org |
|
թիվ ՇԴ2/0507/02/22 քաղաքացիական գործով դատական ծանուցագիր
Պատասխանող՝ Արտյոմ Հրանտի Հովսեփյանին
(հասցե՝ ՀՀ Շիրակի մարզ, ք. Գյումրի, Եսայան փ., տուն 18,)
ՀՀ Շիրակի մարզի առաջին ատյանի ընդհանուր իրավասության դատարանի դատավոր Ա. Սարոյանի վարույթում է գտնվում թիվ ՇԴ2/0507/02/22 քաղաքացիական գործն ըստ հայցի «Ինեկոբանկ» ՓԲ ընկերության ընդդեմ Արտյոմ Հրանտի Հովսեփյանի՝ գումարի բռնագանձման պահանջի մասին
ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 30-րդ ն 31-րդ հոդվածների համաձայն՝ որպես քաղաքացիական դատավարության մասնակից՝ դատավարության պատասխանող կողմ, պարզաբանվում է ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 32-րդ հոդվածով սահմանված գործին մասնակցող անձանց իրավունքներն ու պարտականությունները.
Վերը նշված հոդվածի համաձայն.
Դուք ունեք հետեւյալ իրավունքները. 1) ծանոթանալու գործի նյութերին, ստանալու դրանց պատճենները, գործի նյութերից անելու քաղվածքներ, լուսանկարներ, լուսապատճեններ եւ պատճեններ. 2) հայտնելու բացարկ. 3) ներկայացնելու ապացույցներ եւ մասնակցելու դրանց հետազոտմանը. 4) հարցեր տալու դատավարության մասնակիցներին. 5) միջնորդություններ անելու, ցուցմունքներ տալու դատարանին. 6) դատական նիստի ընթացքում ծագող բոլոր հարցերի վերաբերյալ ներկայացնելու իրենց փաստարկները եւ դիրքորոշումը. 7) գործի քննության ընթացքում դիրքորոշում հայտնելու գործին մասնակցող այլ անձանց միջնորդությունների եւ փաստարկների վերաբերյալ. 8) բողոքարկելու դատական ակտերը. 9) կատարելու սույն օրենսգրքով կամ այլ օրենքներով նախատեսված այլ դատավարական գործողություններ:
Դուք կրում եք օրենքով սահմանված դատավարական պարտականություններ:
ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 14-րդ հոդվածի համաձայն՝ պարտավոր եք Ձեր դատավարական իրավունքներից օգտվել եւ Ձեր դատավարական պարտականությունները կատարել բարեխղճորեն, իսկ դատավարական իրավունքների կամ այլ հնարավորությունների չարաշահում թույլ տված անձանց նկատմամբ կիրառվում են չարաշահմանը համաչափ՝ սույն օրենսգրքով նախատեսված դատական սանկցիաներ կամ օրենքով նախատեսված իրավական ներգործության այլ միջոցներ:
Ձեզ պարզաբանվում է, որ ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 139-րդ հոդվածի համաձայն՝ պատասխանողը հայցադիմումը վարույթ ընդունելու մասին որոշումն ստանալուց հետո՝ երկշաբաթյա ժամկետում, դատարան է ներկայացնում հայցադիմումի պատասխան: Հայցադիմումի պատասխանը ներկայացվում է գրավոր՝ նույն օրենսգրքի 16-րդ հոդվածի 2-րդ մասում նշված պահանջների պահպանմամբ: Հայցադիմումի պատասխանը պետք է լինի ընթեռնելի: Ելնելով գործի առանձնահատկություններից՝ դատարանը կարող է պատասխանողի միջնորդությամբ երկարաձգել պատասխան ներկայացնելու ժամկետը:
Հայցադիմումի պատասխանը պետք է պարունակի՝ 1) դատարանի անվանումը, որին ներկայացվել է հայցադիմումը, 2) գործի համարը, 3) պատասխանողի անունը (անվանումը), հաշվառման (գտնվելու) հասցեն, ծանուցման հասցեն (եթե այն տարբերվում է հաշվառման (գտնվելու) հասցեից), պատասխանող քաղաքացու անձնագրային տվյալները, պատասխանող իրավաբանական անձի պետական գրանցման համարը, 4) գործին մասնակցող այլ անձանց անունը (անվանումը), 5) հայցադիմումում ներկայացված պահանջը ընդունելու կամ դրա դեմ մասնակի կամ ամբողջությամբ առարկելու մասին դիրքորոշումը, 6) հայցի փաստական հիմքերի վերաբերյալ դիրքորոշումը, 7) պատասխանի (առարկությունների) հիմքում դրված փաստերը, 8) հայցադիմումի պատասխանին կից ներկայացվող փաստաթղթերի եւ ապացույցների ցանկը:
Հայցադիմումի պատասխանում կարող են նշվել 1) վիճելի իրավահարաբերության նկատմամբ կիրառման ենթակա իրավական նորմերը, 2) այն ապացույցները, որոնք հաստատում են առարկությունների հիմքում դրված փաստերից յուրաքանչյուրը՝ համապատասխան նշումով, թե որ ապացույցն ինչ փաստի հաստատմանն է ուղղված, 3) պատասխանողի միջնորդությունները, 4) այլ տեղեկություններ, որոնք նշանակություն ունեն գործի քննության եւ լուծման համար, 5) էլեկտրոնային հաղորդակցության մջոցի վերաբերյալ տեղեկությունը՝ ծանուցումն այդ միջոցով իրականացնելու միջնորդությամբ:
Պատասխանը ստորագրում է պատասխանողը կամ նրա ներկայացուցիչը: Ներկայացուցչի ստորագրած պատասխանին կցվում է նրա լիազորությունը հավաստող փաստաթուղթը եւ անձը հաստատող փաստաթղթի պատճենը, եթե դրանք նախկինում տվյալ գործով չեն ներկայացվել: Ներկայացուցչի լիազորությունը հավաստող փաստաթղթի բացակայության դեպքում պատասխանը համարվում է չներկայացված, եթե նախնական դատական նիստի ընթացքում պատասխանողը չի հաստատում պատասխանը, կամ չի ներկայացվում ներկայացուցչի լիազորությունը հավաստող փաստաթուղթ:
Պատասխանին կցվում են հայցադիմումի պատասխանը, կից ներկայացվող փաստաթղթերը եւ ապացույցները գործին մասնակցող անձանց ուղարկելը հավաստող ապացույցները: Եթե պատասխանին կից ներկայացված ապացույցները ծավալուն են, ապա հայցադիմումի պատասխանին կցվում են գործին մասնակցող անձանց՝ հայցադիմումի պատասխանն ուղարկելը հավաստող ապացույցներ:
Պատասխանին կից նույն օրենսգրքով սահմանված կարգով կարող են ներկայացվել պատասխանի հիմքում դրված փաստերը հաստատող ապացույցներ:
ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 139-րդ հոդվածի 2-րդ, 4-րդ եւ 5-րդ մասերի պահանջների խախտմամբ ներկայացված պատասխանը համարվում է չներկայացված: Առաջին ատյանի դատարանը եռօրյա ժամկետում պատասխան ներկայացրած անձին տեղեկացնում է այդ մասին՝ նրան պարզաբանելով մինչեւ ապացուցման պարտականությունը բաշխելու մասին որոշում կայացնելը նշված խախտումները վերացնելու իրավունքը
Հայցի առարկան եւ հիմքը կամ դրանցից յուրաքանչյուրը փոփոխելու վերաբերյալ հայցվորի միջնորդությունը բավարարելու դեպքում առաջին ատյանի դատարանը նախնական դատական նիստում պատասխանողին տրամադրում է ոչ պակաս, քան մեկշաբաթյա ժամկետ՝ փոփոխված հայցադիմումի վերաբերյալ հայցադիմումի պատասխան ներկայացնելու համար:
ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 13-րդ հոդվածի 2-րդ մասի հիմքով Ձեզ պարզաբանվում է նույն օրենսգրքի 140-րդ հոդվածի դրույթները, մասնավորապես՝ 1. Պատասխանողն իրավունք ունի մինչեւ ապացուցման պարտականությունը բաշխելու մասին որոշում կայացնելը հակընդդեմ հայց ներկայացնել ընդդեմ հայցվորի՝ սկզբնական հայցի հետ համատեղ քննելու համար: 2. Հակընդդեմ հայցը ներկայացվում է, վարույթ է ընդունվում, ընդունումը մերժվում կամ վերադարձվում է հայցադիմումին վերաբերող սույն օրենսգրքով նախատեսված կարգով: 3. Հակընդդեմ հայցն առաջին ատյանի դատարանն ընդունում է վարույթ, եթե՝ 1) հակընդդեմ պահանջն ուղղված է սկզբնական պահանջի հաշվանցմանը. 2) հակընդդեմ հայցի բավարարումն ամբողջությամբ կամ մասնակիորեն բացառում է սկզբնական հայցի բավարարումը. 3) հակընդդեմ եւ սկզբնական հայցերի միջեւ առկա է փոխադարձ կապ, ու դրանց համատեղ քննությունը կարող է ապահովել գործի առավել արագ եւ արդյունավետ լուծումը: 4. Սույն հոդվածի 3-րդ մասի 2-րդ կետով սահմանված հիմքով հակընդդեմ հայց չներկայացնելը պատասխանողին զրկում է հետագայում այնպիսի հայց ներկայացնելու հնարավորությունից, որը կարող էր ամբողջությամբ կամ մասնակիորեն բացառել սկզբնական հայցի բավարարումը, բացառությամբ այն դեպքերի, երբ հիմնավորում է սույն հոդվածով սահմանված կարգով հակընդդեմ հայց ներկայացնելու անհնարինությունը՝ իրենից անկախ պատճառներով:
Դուք տեղեկացվում եք, որ ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 297-րդ հոդվածի համաձայն՝ Առաջին ատյանի դատարանը որոշում է կայացնում գործը պարզեցված վարույթի կարգով քննելու մասին, եթե՝ 1. ներկայացվել է նվազագույն աշխատավարձի երկուհազարապատիկը չգերազանցող գումարի բռնագանձման պահանջ: Արտարժույթով պահանջ ներկայացվելու դեպքում նվազագույն աշխատավարձի երկուհազարապատիկը չգերազանցելու հարցը որոշվում է հայցադիմումը ներկայացնելու օրվա դրությամբ Կենտրոնական բանկի հրապարակած արտարժույթի նկատմամբ հայկական դրամի՝ արժութային շուկաներում ձեւավորված միջին փոխարժեքով: 2. Մեկ հայցադիմումում միացված մի քանի փոխկապակցված պահանջներով գործը, եթե այդ պահանջներից մեկը ենթակա է քննության պարզեցված վարույթի կարգով, իսկ մյուսը՝ ընդհանուր հայցային վարույթի կարգով, դատարանը քննում է պարզեցված վարույթի կարգով, եթե փոխկապակցված պահանջներն ածանցվում են պարզեցված վարույթի կարգով քննության ենթակա պահանջից: 3. Առաջին ատյանի դատարանը կարող է պարզեցված վարույթի կարգով քննել նաեւ այլ գործեր, եթե՝ 1) առկա է գործին մասնակցող բոլոր անձանց միջեւ կնքված՝ գործը պարզեցված վարույթի կարգով քննելու վերաբերյալ գրավոր համաձայնություն, եւ հայցադիմումի պատասխան ներկայացնելու համար սահմանված ժամկետում գործին մասնակցող որեւէ անձ չի առարկել գործը պարզեցված վարույթի կարգով քննելու դեմ. 2) մինչեւ գործով ապացուցման պարտականությունը բաշխելու մասին դատարանի որոշում կայացնելը գործին մասնակցող որեւէ անձ չի առարկել հայցի դեմ կամ չի ներկայացվել հակընդդեմ հայց. 3) հայցի առարկայի փոփոխության արդյունքում հայցապահանջը չի գերազանցում նվազագույն աշխատավարձի երկուհազարապատիկը:
Տեղեկացվում եք նաեւ այն մասին, որ գործը չի կարող քննվել պարզեցված վարույթի կարգով, եթե՝ 1) առկա է գործին մասնակցող անձանց, վկաներին, փորձագետին կամ մասնագետին հարցաքննելու, փորձաքննություն նշանակելու, ապացույց պահանջելու, ապացույցը գտնվելու վայրում հետազոտելու կամ դատական հանձնարարություններ տալու անհրաժեշտություն. 2) դատարանը վարույթ է ընդունել հակընդդեմ հայց կամ վեճի առարկայի նկատմամբ ինքնուրույն պահանջներ ներկայացնող երրորդ անձի հայց. 3) դատարանը պարզեցված վարույթ կիրառելու վերաբերյալ որոշում կայացնելուց հետո թույլատրել է հայցի առարկայի կամ հիմքի փոփոխությունը. 4) առկա է ոչ պատշաճ պատասխանողին փոխարինելու կամ գործի քննությանն այլ անձանց ներգրավելու անհրաժեշտություն. 5) ներկայացվել է խմբային հայց. 6) անհրաժեշտ է պարզել գործին մասնակցող անձի կողմից չվկայակոչված, սակայն գործի լուծման համար նշանակություն ունեցող փաստ: Առաջին ատյանի դատարանը գործը քննում է պարզեցված վարույթի կարգով նաեւ օրենքով նախատեսված այլ դեպքերում:
ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 298-րդ հոդվածի համաձայն՝ 1. Առաջին ատյանի դատարանը գործը պարզեցված վարույթի կարգով քննելու հարցը լուծում է հայցադիմումը վարույթ ընդունելու որոշմամբ, իսկ սույն օրենսգրքի 297-րդ հոդվածի 3-րդ մասով նախատեսված դեպքերում պարզեցված վարույթ կիրառում է մինչեւ նախնական դատական նիստի ավարտն առանձին ակտի ձեւով կայացված որոշմամբ: 2. Պարզեցված վարույթ կիրառելու վերաբերյալ դատարանի որոշման մեջ նշվում է եզրափակիչ դատական ակտի հրապարակման օրը: 3. Պարզեցված վարույթ կիրառելու վերաբերյալ դատարանի որոշումը ենթակա է հրապարակման դատական իշխանության պաշտոնական կայքում: 4. Պարզեցված վարույթ կիրառելու վերաբերյալ դատարանի որոշման հետ մեկտեղ գործին մասնակցող անձին ուղարկվում է գրավոր պարզաբանում՝ դատարանի որոշումը ստանալուց հետո կատարման ենթակա գործողությունների, դրանց կատարման ժամկետների եւ չկատարելու հետեւանքների մասին:
ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 299-րդ հոդվածի համաձայն՝ 1. Գործին մասնակցող անձանց միջնորդությունները, ինչպես նաեւ նրանց պահանջների եւ առարկությունների հիմքում ընկած փաստերը հիմնավորող ապացույցները կարող են ներկայացվել պարզեցված վարույթ կիրառելու վերաբերյալ դատարանի որոշումն ստանալու օրվանից ոչ ուշ, քան մեկամսյա ժամկետում: 2. Պարզեցված վարույթի շրջանակներում հակընդդեմ հայց կարող է ներկայացվել պարզեցված վարույթ կիրառելու մասին դատարանի որոշումն ստանալու օրվանից երկշաբաթյա ժամկետում: 3. Ելնելով գործի առանձնահատկություններից՝ գործին մասնակցող անձի միջնորդությամբ սույն հոդվածի 1-ին եւ 2-րդ մասերով սահմանված ժամկետները կարող են երկարաձգվել դատարանի որոշմամբ: 4. Սույն հոդվածի 1-ին եւ 2-րդ մասերով սահմանված ժամկետների խախտմամբ ներկայացված դատավարական փաստաթղթերը եւ ապացույցները դատարանի որոշմամբ վերադարձվում են դրանք ներկայացնող անձանց, բացառությամբ այն դեպքի, երբ դատարանը բավարարում է բաց թողնված դատավարական ժամկետը վերականգնելու մասին միջնորդությունը:
Սույն գործով դատարանում հանդես գալով որպես դատավարության պատասխանող կողմ՝ Դուք ունեք եւ կրում եք միայն Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրությամբ, միջազգային պայմանագրով, սույն օրենսգրքով եւ այլ օրենքներով սահմանված դատավարական իրավունքներ եւ պարտականություններ:
Միաժամանակ տեղեկացվում է, որ Դատարան ուղարկվող փաստաթղթերը պետք է ներկայացվեն նույն Դատարանի գրասենյակ՝ ք. Արթիկ, Բաղրամյան 40:
Տեղեկացվում է նաեւ, որ գործի քննությունը պարզեցված վարույթի կարգով իրականացվում է առանց դատական նիստ հրավիրելու, իսկ դատական ակտը կհրապարակվի դատական իշխանության պաշտոնական կայքի միջոցով (www.datalx.am)՝ 2022 թվականի սեպտեմբերի 19-ին:
Դատավորի օգնական՝ Լ. Գրիգորյան | https://www.azdarar.am/announcments/org/408/01126971/ | 17.08.2022 | [
"Ընդհանուր իրավասության դատարաններ",
"Դատական ծանուցումներ"
] | www.azdarar.am |
Քաղաքացիական շարժման հաջողության ամենախոշոր գրավականը
Սկիզբ առած քաղաքացիական շարժման հաջողության ամենախոշոր գրավականը համարում եմ այն, որ դա ոչ միայն պոզիտիվ էր, այլեւ, որ քիչ պակաս կարեւոր է, ներառող՝ ամենքին, ամեն տեսակի՝ առանց խտրկանության, առանց բաժանարար գծերի, բոլորին հրավիրող ու բոլորով համագոյակցող: Առաջնայինը բոլորի համար խնդիրն էր ու դա էլ մնաց առաջնային մինչեւ վերջ...
Նյութի աղբյուր՝
https://www.facebook.com/styopa.safaryan.9/posts/146629185542589?ref=notif¬if_t=close_friend_activity | https://blognews.am/arm/news/70176/qaxaqaciakan-sharzhman-hajoxutyan-amenakhoshor-gravakany.html | 2013-07-26 | [] | blognews.am |
«Գրանցված է»
ՀՀ արդարադատության
նախարարության կողմից
10 փետրվարի 2011 թ.
Պետական գրանցման թիվ 05011065
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ
ԿԵՆՏՐՈՆԱԿԱՆ ԲԱՆԿԻ ԽՈՐՀՈՒՐԴ
| 21 դեկտեմբերի 2010 թ. | թիվ 343-Ն |
| ----- | ----- |
Ո Ր Ո Շ ՈՒ Մ
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿԵՆՏՐՈՆԱԿԱՆ ԲԱՆԿԻ ԽՈՐՀՐԴԻ 2005 ԹՎԱԿԱՆԻ ՄԱՐՏԻ 3-Ի ԹԻՎ 93-Ն ՈՐՈՇՄԱՆ ՄԵՋ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԵՎ ԼՐԱՑՈՒՄՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ
Հիմք ընդունելով «Վարկային կազմակերպությունների մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 15-րդ հոդվածը, «Իրավական ակտերի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 16-րդ հոդվածը, ղեկավարվելով «Հայաստանի Հանրապետության կենտրոնական բանկի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 20-րդ հոդվածով՝ Հայաստանի Հանրապետության կենտրոնական բանկի խորհուրդը որոշում է.
1. Հայաստանի Հանրապետության կենտրոնական բանկի խորհրդի 2005 թվականի մարտի 3-ի ««Վարկային կազմակերպությունների հաշվետվությունները, դրանց ներկայացումը եւ հրապարակումը» կանոնակարգ 15-ը հաստատելու մասին» թիվ 93-Ն որոշմամբ հաստատված «Վարկային կազմակերպությունների հաշվետվությունները, դրանց ներկայացումը եւ հրապարակումը» կանոնակարգ 15-ում (այսուհետեւ՝ Կանոնակարգ 15) կատարել հետեւյալ փոփոխությունները եւ լրացումները.
1) 2-րդ կետի աղյուսակի 20-րդ տողը շարադրել հետեւյալ խմբագրությամբ.
| 20 | Հաշվետվություն տարեկան պետական տուրքի վերաբերյալ | 33 | տարեկան |
| ----- | ----- | ----- | ----- |
2) 3-րդ կետի աղյուսակի 19-րդ տողը շարադրել հետեւյալ խմբագրությամբ.
| 19 | Հաշվետվություն տարեկան պետական տուրքի վերաբերյալ | 33 | տարեկան |
| ----- | ----- | ----- | ----- |
3) 10-րդ կետի 3-րդ պարբերության «11-րդ», «12-րդ» եւ «13-րդ» թվերը համապատասխանաբար փոխարինել «13-րդ», «14-րդ» եւ «15-րդ» թվերով:
4) 10-րդ կետի 9-րդ պարբերությունը շարադրել հետեւյալ խմբագրությամբ.
«I աղյուսակի «3. Ռեզիդենտներին տրված վարկեր, ավանդներ, ֆակտորինգ, լիզինգ, ռեպո համաձայնագրեր, ըստ ճյուղերի» կետի ենթակետերում օգտագործված ճյուղային դասակարգումն իրականացվում է համաձայն Հայաստանի Հանրապետության էկոնոմիկայի նախարարի 2009 թվականի հունիսի 3-ի թիվ 372-Ն հրամանով հաստատված «Տնտեսական գործունեության տեսակների Հայաստանի Հանրապետության դասակարգչի» երկրորդ խմբագրության (NACE rev.2): Հաշվետվության մեջ օգտագործված գործունեության հիմնական խմբերի (A, B…) տառերը եւ ենթախմբի հերթական համարները համապատասխանում են դասակարգչում օգտագործված տառերին եւ համարներին:
Հիմնական խմբերի մնացորդները կարող են մեծ կամ հավասար լինել յուրաքանչյուրի ենթախմբերի մնացորդների հանրագումարից, այսինքն՝ տվյալ հիմնական խմբի ենթախմբերում անհրաժեշտ գործունեության տեսակի բացակայության դեպքում այդ ճյուղին տրամադրված գումարների մնացորդն անհրաժեշտ է ներառել հիմնական խմբում:
Հաշվետվության A-R, ինչպես նաեւ «Տնտեսության այլ ճյուղեր» բաժիններում անհրաժեշտ է ներկայացնել տնտեսական գործունեություն իրականացնող սուբյեկտներին տրամադրած գումարները, իսկ «Հիփոթեքային վարկեր» եւ «Սպառողական վարկեր» բաժիններում ներկայացվում է ֆիզիկական անձանց վարկավորումը:
A. Գյուղատնտեսություն, անտառային տնտեսություն եւ ձկնորսություն. Այս խումբն ընդգրկում է բուսական եւ կենդանական բնական պաշարների շահագործումը: Բաժինը ներառում է մշակաբույսերի աճեցումը, անասնաբուծությունը, անտառային տնտեսությունը, այլ բույսերի եւ կենդանիների բուծումը գյուղացիական տնտեսություններում կամ բույսերի հավաքումը եւ կենդանիների որսը բնական միջավայրում:
B. Հանքագործական արդյունաբերություն եւ բացահանքերի շահագործում. Այս խումբը ներառում է բնության մեջ հանդիպող պինդ ապարների եւ հանքանյութերի արդյունահանումը բոլոր եղանակներով: Այս խումբը տարանջատված է երկու ենթախմբերի՝ «մետաղական հանքաքարի արդյունահանում», որը համապատասխանում է «Տնտեսական գործունեության տեսակների Հայաստանի Հանրապետության դասակարգչի» երկրորդ խմբագրության 05 խմբում ներառվող գործունեության տեսակներին, եւ «շինանյութերի արդյունահանում», որում ներառվում են դասակարգչի 08 խմբում նկարագրված գործունեության տեսակները:
C. Մշակող արդյունաբերություն. Մշակող արդյունաբերության խմբում դասվող տնտեսական միավորներն իրականացնում են տնտեսության այլ ճյուղերի (գյուղատնտեսություն, հանքագործական արդյունաբերություն եւ այլն) կողմից արտադրվող արտադրանքի, նյութերի բաղադրիչների ձեւափոխում, նորոգում, վերականգնում:
D. Էլեկտրականություն, գազի, գոլորշու եւ լավորակ օդի մատակարարում. Տվյալ խմբում ներառվում է էլեկտրաէներգիայի, գազի, գոլորշու եւ լավորակ օդի մատակարարումը արդյունաբերական կազմակերպություններին եւ բնակելի զանգվածներին:
E. Ջրամատակարարում, կոյուղու, թափոնների կառավարում եւ վերամշակում. Այս խումբը ներառում է ջրամատակարարումը, կոյուղու, ջրահեռացման եւ պինդ եւ ոչ պինդ թափոնների հավաքման եւ վերամշակման հետ կապված գործունեությունը:
F. Շինարարություն. Այս խմբում ներառվում են նոր շինարարությունը, շինարարական օբյեկտների ընդլայնման կամ վերափոխման, նորոգման հետ կապված աշխատանքները, պատրաստի բլոկավոր կոնստրուկցիաներից շենքերի եւ ժամանակավոր շինությունների կանգնեցումը շինհրապարակներում:
G. Առեւտուր. Այս խմբում ներառվում են ցանկացած ապրանքների մեծածախ եւ մանրածախ առեւտուրը (ապրանքի վաճառք առանց ձեւափոխման) եւ ապրանքների վաճառքին բնորոշ ծառայությունների մատուցումը: Ընդ որում, «Տնտեսական գործունեության տեսակների Հայաստանի Հանրապետության դասակարգչի» երկրորդ խմբագրության 45 ենթախմբում ընդգրկված գործունեության գումարներն անհրաժեշտ է բաշխել 46 եւ 47 ենթախմբերում:
H. Փոխադրումներ եւ պահեստային տնտեսություն. Այս խումբը ներառում է մարդատար եւ բեռնատար տրանսպորտային միջոցների գործունեությունը, խողովակաշարերով փոխադրումները, ուղեւորների եւ բեռների տերմինալների շահագործումը, բեռների մշակումը, պահպանումը, ինչպես նաեւ փոստային ծառայությունները:
I. Կեցության եւ հանրային սննդի կազմակերպում. Այս խումբը ներառում է կարճաժամկետ բնակության համար հաճախորդներին բնակատեղերի տրամադրման եւ/կամ տեղում սպառման նպատակով սննդամթերքի եւ խմիչքների պատրաստումը եւ վաճառքը (օրինակ՝ ռեստորաններ, սրճարաններ, հյուրանոցներ եւ այլն): Խմբում չեն ներառվում ամսական կամ տարեկան ժամկետներով բնակարանների վարձակալության տրամադրումը եւ կերակրատեսակների եւ խմիչքների պատրաստումը եւ վաճառքը, որոնք նախատեսված չեն տեղում սպառման համար:
J. Տեղեկատվություն եւ կապ. Այս խումբը ներառում է տեղեկատվության փոխանցման հաղորդակցման ուղիների, տեղեկատվական տեխնոլոգիաների բնագավառի գործունեությունը, տվյալների կամ այլ տեղեկատվության մշակման ծառայությունները:
K. Ֆինանսական եւ ապահովագրական գործունեություն. Այս խմբում ներառվում են առեւտրային բանկերի, վարկային կազմակերպությունների, ապահովագրական ընկերությունների, ներդրումային ընկերությունների եւ այլ ֆինանսական կազմակերպությունների գործունեությունը (վճարահաշվարկային կազմակերպություններ, գրավատներ, ապահովագրական միջնորդներ եւ այլն): Այս բաժնում չեն ներառվում կենտրոնական բանկի հետ իրականացված գործառնությունները:
L. Անշարժ գույքի հետ կապված գործունեություն. Այս խումբը ներառում է անշարժ գույքի առք եւ վաճառքը, վարձակալության տրամադրումը, գնահատումը:
M. Մասնագիտական, գիտական եւ տեխնիկական գործունեություն. Այս խումբը ներառում է համապատասխան մասնագիտական որակավորման, գիտելիքների եւ հմտությունների օգնությամբ սպառողներին ծառայությունների մատուցումը, վերլուծական եւ հետազոտական աշխատանքների իրականացումը:
P. Կրթություն. Այս խումբը ներառում է տարբեր մակարդակների կրթություն եւ ցանկացած մասնագիտական ուսուցում:
Q. Առողջապահություն. Այս խումբը ներառում է առողջապահական բնագավառի գործունեությունը եւ ծառայությունների մատուցումը:
R. Մշակույթ, զվարճություն, հանգիստ. Այս խումբը ներառում է մշակույթի, սպորտի, հանգստի եւ զվարճության բնագավառում հասարակությանը մատուցվող ծառայությունները:
Տնտեսության այլ ճյուղեր. Այս խմբում արտացոլվում են տնտեսության այն ճյուղերը եւ գործունեության տեսակները, որոնք ներառված չեն A-R խմբերում, ինչպես նաեւ «Տնտեսական գործունեության տեսակների Հայաստանի Հանրապետության դասակարգչի» երկրորդ խմբագրության 32.1 եւ 79 բաժիններում ընդգրկված գործունեության տեսակները:
Հիպոթեքային վարկեր. Այս խմբում ներառվում են ֆիզիկական անձ հաճախորդներին տրամադրվող հիպոթեքային վարկերը՝ անշարժ գույքի ձեռքբերման եւ վերանորոգման նպատակով, որոնք ապահովված են տվյալ անշարժ գույքով:
Սպառողական վարկեր. Այս խմբում ներառվում են տնային տնտեսություններին տրամադրվող սպառողական վարկերը, որոնք օգտագործվում են անձնական (ձեռնարկատիրական գործունեության հետ չկապված) կարիքները հոգալու համար, այդ թվում՝ ապրանքների ապառիկ վաճառքի վարկավորումը:
Սույն հաշվետվության իմաստով վարկերի դասակարգումը որեւէ ճյուղի մեջ անհրաժեշտ է իրականացնել ելնելով տրամադրվող վարկի օգտագործման նպատակից: Մասնավոր դեպքերում, երբ վարկի օգտագործման նպատակը հնարավոր չէ վերագրել որեւէ ճյուղի, անհրաժեշտ է տվյալ վարկը դասակարգել՝ հիմնվելով վարկառու տնտեսվարող սուբյեկտի գործունեության տեսակի վրա: Այն դեպքում, երբ սուբյեկտի գործունեությունը կապված է տնտեսության մի քանի ճյուղերի հետ, անհրաժեշտ է վարկի դասակարգումն իրականացնել հիմնվելով տվյալ սուբյեկտի գործունեության հիմնական տեսակին՝ ըստ շրջանառության ծավալում ունեցած կշիռների:
«3. Ռեզիդենտներին տրված վարկեր, ավանդներ, ֆակտորինգ, լիզինգ, արժութային սվոփ, ռեպո համաձայնագրեր ըստ ճյուղերի» տողի ենթակետերը լրացվում են համաձայն պայմանագրերում նշված սկզբնական ժամկետների՝ գումարած երկարաձգված եւ ժամկետանց օրերը: Օրինակ՝ եթե ակտիվը տրամադրվել է 150 օր սկզբնական ժամկետով, գումարը գրանցվում է «91-ից 180 օր» սյունակում: Եթե տվյալ ակտիվը երկարաձգվում է 180 օրով, գումարը տեղափոխվում է «271 օրից 1 տարի» սյունակ, իսկ 40 օր ժամկետանց դառնալու դեպքում՝ «1-ից 5 տարի» սյունակ: Երկարաձգված օրերի հաշվարկը կատարվում է հաշվետվության «1. Ընդամենը վարկեր, ավանդներ, ֆակտորինգ, լիզինգ, արժութային սվոփ, ռեպո համաձայնագրեր» մասի երկարաձգված տողի լրացման սկզբունքի համաձայն: Ընդ որում, «3. Ռեզիդենտներին տրված վարկեր, ավանդներ, ֆակտորինգ, լիզինգ, արժութային սվոփ, ռեպո համաձայնագրեր ըստ ճյուղերի» տողում լրացվում են միայն վերջին երկու սյունակները (ընդամենը):»:
5) 10-րդ կետի 10-րդ պարբերությունը ուժը կորցրած ճանաչել:
6) 10-րդ կետի 11-րդ պարբերությունը «հոդվածները» բառից հետո լրացնել «ըստ համապատասխան արժույթների» բառերով:
7) 10-րդ կետի 15-րդ պարբերությունը առաջին նախադասությունից հետո լրացնել նոր նախադասությամբ՝ հետեւյալ բովանդակությամբ.
«Սույն հաշվետվության իմաստով չաշխատող ակտիվների մեջ են ներառվում հսկվող, ոչ ստանդարտ, կասկածելի դասակարգված վարկերը, ավանդները, թղթակցային հաշիվները, ֆակտորինգը, լիզինգը եւ այլ դեբիտորական պարտքերը, ընդ որում, «Չաշխատող ակտիվներ /ամսվա վերջին/» սյան «ՀՀ դրամ» եւ «արտարժույթ» սյունակների «ընդամենը» տողի հանրագումարը պետք է հավասար լինի հաշվետվության առաջին էջի երկրորդ աղյուսակի «Վարկեր» եւ «Դեբիտորական պարտքեր» բաժինների հսկվող, ոչ ստանդարտ, կասկածելի դասակարգված ակտիվների հանրագումարին:»:
8) 10.1-րդ կետի վերջին պարբերության երկրորդ նախադասությունը շարադրել հետեւյալ խմբագրությամբ.
«Երրորդ էջում լրացվում են այն արտարժույթների սյուներն ամբողջությամբ, որոնց գծով համախառն ակտիվները կամ համախառն պարտավորությունները հաշվետվության կազմման պահի դրությամբ գերազանցում են 500.000 Հայաստանի Հանրապետության դրամի համարժեքը:»:
9) 11-րդ կետի 31-րդ պարբերությունից հանել « , վարկային քարտերի» բառերը:
10) 12-րդ կետը 4-րդ պարբերությունից հետո լրացնել նոր պարբերությամբ՝ հետեւյալ բովանդակությամբ.
««Երկրի կոդ» սյունակում լրացվում է մասնակցի ռեզիդենտության երկրի եռանիշ կոդը՝ համաձայն ISO 3166-1 alpհa-3 միջազգային ստանդարտի:»:
11) 15-րդ կետի առաջին պարբերությունը շարադրել հետեւյալ խմբագրությամբ.
«15. Թիվ 17 հաշվետվությունը բաղկացած է 5 էջից: Թիվ 17 հաշվետվությունը լրացվում է միայն հաշվետու շաբաթվա ընթացքում կնքված նոր վարկային, օվերնայթային, ռեպո համաձայնագրերի, արժութային սվոփի, ֆակտորինգի, լիզինգի, ինչպես նաեւ նախկինում կնքված պայմանագրերի համաձայն հաշվետու ժամանակաշրջանում ներգրավված եւ տեղաբաշխված միջոցների հիման վրա՝ հազար միավորներով: Հաշվետվության մեջ ընդգրկվում են միայն այն երկարաձգված ներգրավված եւ տեղաբաշխված միջոցները, որոնց տոկոսադրույքները եւ/կամ արժույթները, համաձայն կնքված պայմանագրերի, փոփոխվել են: Կենտրոնական բանկի հետ կատարված գործարքները հաշվետվության մեջ չեն ընդգրկվում: Հաշվետվության բոլոր էջերում տոկոսադրույքի հաշվարկն իրականացվում է միջին կշռված եղանակով: Հաշվետվության 3-րդ, 4-րդ եւ 5-րդ էջերում չեն ընդգրկվում նաեւ բանկերի եւ այլ ֆինանսական կազմակերպությունների հետ կատարված գործարքները: Տոկոսադրույքների հաշվարկման ժամանակ տարվա օրերի քանակը ընդունել 365 օր: Հաշվետվության 3-րդ, 4-րդ եւ 5-րդ էջերի ժամկետային միջոցների մասում գրանցումները իրականացվում են հաշվետու ժամանակաշրջանում կնքված պայմանագրերի հիման վրա (պայմանագրային գումարով): Եթե պայմանագրում առկա են դրույթներ, որոնք թույլ են տալիս տոկոսների փոփոխություններ եւ/կամ հաճախորդի կողմից կատարվող կամ կատարվելիք ծախսերում ներառվող վճարների քանակական կամ գումարային փոփոխություններ եւ որոնց վերաբերյալ հնարավոր չէ ունենալ հստակ կանխատեսումներ, ապա տարեկան արդյունավետ տոկոսադրույքը պետք է հաշվարկվի պայմանագրի կնքման պահին գործող չափանիշների հիման վրա՝ ենթադրելով, որ տոկսները եւ/կամ հաճախորդի կողմից կատարվող կամ կատարվելիք ծախսերը մնալու են կայուն եւ կիրառվելու են մինչեւ պայմանագրի գործողության ժամկետի ավարտը:»:
12) 15-րդ կետի 15-րդ պարբերությունը շարադրել հետեւյալ խմբագրությամբ.
«3-րդ եւ 4-րդ էջերում ցպահանջ միջոցների բաժնի «գումար» մասում ներառվում են միայն օվերդրաֆտները եւ վարկային գծերը, ընդ որում, վերջիններիս գումարների գրանցումն իրականացվում է փաստացի ստացված/տրամադրված գումարների (հաշվետվության օրվա դրությամբ մնացորդային գումարների/առկա պաշարների) չափով, իսկ «%» սյունակում լրացվող տոկոսադրույքի հաշվարկման համար կիրառվում է համաձայնեցված տարեկան տոկոսադրույքի հաշվարկման (annualized agreed rate, AAR) բանաձեւը՝»:
13) 15-րդ կետը վերջին պարբերությունից հետո լրացնել նոր պարբերություններով՝ հետեւյալ բովանդակությամբ.
«Հաշվետվության 5-րդ էջում օվերդրաֆտները եւ վարկային գծերն ընդգրկվում են ժամկետային միջոցների մասում՝ հաշվետու ժամանակաշրջանում կնքված պայմանագրերի հիման վրա պայմանագրի ամբողջ գումարի չափով, ներառյալ չօգտագործված մասը:
3-րդ, 4-րդ եւ 5-րդ էջերում ընդգրկված տոկոսադրույքը ներկայացվում է՝ անտեսելով արտոնյալ ժամանակահատվածի (grace peri-d) առանձնահատկությունները:
Արդյունավետ տոկոսադրույքի հաշվարկում ծախսերը ընդգրկելիս անհրաժեշտ է առաջնորդվել հետեւյալ սկզբունքով՝ արդյոք հաճախորդը պարտավոր է կատարել նշված ծախսերը վարկավորման համար, մասնավորապես.
- վարկի գումարի կանխիկացման համար գանձվող միջնորդավճարը չի մասնակցում արդյունավետ տոկոսադրույքի հաշվարկմանը, եթե վարկային գծի տրամադրման պայմանների համաձայն հաճախորդը հարկադրված չէ ստացած միջոցները կանխիկացնել.
- առեւտրային վարկերի գծով արդյունավետ տոկոսադրույքի հաշվարկմանը մասնակցում են բոլոր այն վճարները, որոնք կատարվել են տվյալ հաճախորդի կողմից տվյալ վարկը ստանալու նպատակով, այդ թվում՝ բանկում ընթացիկ հաշվի բացման համար գանձվող կոմիսիոն վճարը, եթե ընթացիկ հաշիվը բացվել է անմիջապես վարկի տրամադրման համար:
Արտարժույթով վարկերի գծով արդյունավետ տոկոսադրույքի հաշվարկման ժամանակ Հայաստանի Հանրապետության դրամով գանձվող կոմիսիոն բոլոր վճարները հաշվարկում ներառվում են պայմանագրի կնքման օրվա համար Կենտրոնական բանկի կողմից տեղեկացված՝ արժութային շուկայում ձեւավորված միջին փոխարժեքով:»:
14) 16-րդ կետի 7-րդ պարբերությունում «համապատասխան» բառը փոխարինել «եկամուտներ եւ ծախսեր» բառերով:
15) 16-րդ կետի 8-րդ պարբերության 2-րդ նախադասությունը հանել:
16) 16-րդ կետի 13-րդ եւ 16-րդ պարբերություններից հանել «(փոխառություններ)» եւ «եւ վարկային քարտեր» բառերը:
17) 16-րդ կետի 15-րդ պարբերությունը շարադրել հետեւյալ խմբագրությամբ.
««Վարկեր, այդ թվում՝ օվերդրաֆտ» տողը լրացվում է հետեւյալ կերպ.
-Վարկային գծերի եւ օվերդրաֆտների ծավալները գրանցվում են փաստացի մնացորդի (օգտագործված մասի) չափով:
-«Ակտիվ» մասում լրացվում են վարկային կազմակերպության կողմից ոչ ռեզիդենտներին տրամադրված զուտ վարկերի (տրված եւ մարված) եւ դրանց հետ կապված ստացվելիք տոկոսների գումարները:
-«Պասիվ» մասում լրացվում են ոչ ռեզիդենտների կողմից վարկային կազմակերպությանը տրամադրված զուտ վարկերի (տրված եւ մարված) եւ դրանց հետ կապված վճարվելիք տոկոսների գումարները:»:
18) 16-րդ կետի 17-րդ պարբերությունը շարադրել հետեւյալ խմբագրությամբ.
««Ավանդներ/փոխառություններ» տողը լրացվում է նույն սկզբունքով, որը գործում է «Վարկեր, այդ թվում՝ օվերդրաֆտ» տողում: «Ավանդներ/փոխառություններ» հոդվածի ակտիվային մասում գրանցվում են վարկային կազմակերպությունների ավանդները ոչ ռեզիդենտ բանկերում, ինչպես նաեւ վարկային կազմակերպության բանկային հաշիվները եւ դրանց հետ կապված ստացվելիք տոկոսների վերաբերյալ տվյալները: «Ավանդներ/փոխառություններ» հոդվածի պասիվային մասում գրանցվում են ոչ ռեզիդենտներից ներգրավված փոխառությունները եւ դրանց հետ կապված վճարվելիք տոկոսների վերաբերյալ տվյալները:»:
19) 16-րդ կետի 21-րդ պարբերությունը առաջին նախադասությունից առաջ լրացնել նոր նախադասությամբ՝ հետեւյալ բովանդակությամբ.
««Այլ գործառնություններ» բաժնում գրանցվում են այն բոլոր գործառնությունները, որոնք տվյալ վարկային կազմակերպությունն իրականացնում է ոչ ռեզիդենտների հետ, եւ որոնք չեն հանդիսանում վերը նշված գործառնություններից ոչ մեկը:»:
20) 16-րդ կետի 23-րդ պարբերությունը շարադրել հետեւյալ խմբագրությամբ.
«I աղյուսակի 4-րդ բաժնի «Վարկեր, այդ թվում՝ օվերդրաֆտ» տողի եւ 5-րդ բաժնի «Ավանդներ/փոխառություններ» տողի «Պասիվ» մասի վերաբերյալ մանրամասն տվյալները հավաքագրվում են II աղյուսակում:»:
21) 16-րդ կետի 25-րդ եւ 26-րդ պարբերությունները շարադրել հետեւյալ խմբագրությամբ.
«2-րդ սյունակում նշվում է վարկ (փոխառություն) տրամադրող ոչ ռեզիդենտ երկիրը: Այն դեպքում, երբ վարկը (փոխառությունը) տրամադրված է միջազգային ֆինանսական կազմակերպության կողմից, 2-րդ սյունակում նշվում է կազմակերպության անվանումը (օրինակ՝ Միջազգային ֆինանսական կորպորացիա):
3-րդ սյունակում նշվում է վարկ (փոխառություն) տրամադրող ոչ ռեզիդենտի՝ այս կամ այն հատվածին պատկանելությունը՝ ըստ հետեւյալ տառերի հաջորդականության.
-Ֆ-ն ընդգրկում է ոչ ռեզիդենտ բանկերը, ապահովագրական ընկերությունները, ներդրումային հիմնադրամները, բորսաները եւ այլ ոչ բանկային ֆինանսական հաստատությունները,
-Ֆ'-ն ընդգրկում է այլ պետությունների կենտրոնական բանկերը,
-Պ-ն ընդգրկում է այլ պետությունների կառավարությունները (կենտրոնական եւ տեղական մակարդակներով),
-Մ-ն ընդգրկում է միջազգային ֆինանսական կազմակերպությունները,
-Ի-ն ընդգրկում է Ֆ-ում, Ֆ'-ում, Պ-ում եւ Մ-ում չներառված ոչ ռեզիդենտ կազմակերպությունները (այսինքն՝ պետական մասնակցությամբ կազմակերպությունները, իրավաբանական անձի կարգավիճակ ունեցող ոչ պետական կազմակերպությունները, իրավաբանական անձի կարգավիճակ չունեցող սուբյեկտները եւ շահույթ ստանալու նպատակ չհետապնդող կազմակերպությունները):»:
22) 16-րդ կետի 27-րդ, 33-րդ եւ 34-րդ պարբերությունները «վարկը» բառից հետո լրացնել «(փոխառությունը)» բառով:
23) 16-րդ կետի 28-րդ, 29-րդ, 30-րդ, 31-րդ, 33-րդ, 34-րդ եւ 35-րդ պարբերությունները «վարկի» բառից հետո լրացնել «(փոխառության)» բառով:
24) 16-րդ կետի 28-30-րդ պարբերությունները «վարկային պայմանագրում» բառերից հետո լրացնել «(փոխառության պայմանագրում)» բառերով:
25) 16-րդ կետի 32-րդ պարբերությունը «վարկերի» բառից հետո լրացնել «(փոխառությունների)» բառով:
26) 16-րդ կետի 35-րդ պարբերությունից հանել «(վճարվելիք)» բառը:
27) 16-րդ կետի 36-րդ պարբերությունը շարադրել հետեւյալ խմբագրությամբ.
«14-րդ սյունակում լրացվում է եռամսյակի վերջի դրությամբ ոչ ռեզիդենտներից ներգրավված վարկերի (փոխառությունների) հաշվեկշռային մնացորդը:»:
28) 16-րդ կետը վերջին պարբերությունից հետո լրացնել նոր պարբերությամբ՝ հետեւյալ բովանդակությամբ.
«2-րդ աղյուսակի 11-րդ, 12-րդ եւ 13-րդ սյունակները լրացվում են միայն այն դեպքում, երբ առկա է տվյալ վարկային կազմակերպության եւ ոչ ռեզիդենտի միջեւ կնքված վարկային (փոխառության) պայմանագրով նախատեսված վարկերի (փոխառությունների) մուտքեր եւ/կամ այդ վարկերի (փոխառությունների) գծով հիմնական գումարի մարումներ/տոկոսագումարների հաշվեգրումներ:»:
29) 17-րդ կետի 6-րդ պարբերությունում «SWAP տեսակի» բառերը փոխարինել «ածանցյալ» բառով, իսկ 9-րդ պարբերությունում «SWAP տիպի գործարք» բառերը փոխարինել «ածանցյալ գործառնություն» բառերով:
30) 17-րդ կետի 10-րդ պարբերությունում ««3/1/1/1» կոդի տակ» բառերը փոխարինել ««3/1/1/1» եւ (կամ) «3/1/1/2» կոդերի տակ» բառերով:
31) 18-րդ կետի 14-18-րդ պարբերություններն ուժը կորցրած ճանաչել:
32) 20.1-րդ կետի 4-րդ պարբերության «4-րդ» բառը փոխարինել «2-րդ» բառով:
33) 20.3-րդ կետից հանել առաջին նախադասությունը:
34) 20.3-րդ կետի երկրորդ նախադասությունում «Առաջին աղյուսակը» բառերը փոխարինել «Հավելված 1-ի Ձեւ թիվ 33 հաշվետվությունը (տարեկան)» բառերով:
35) 20.3-րդ կետի 3-րդ պարբերության առաջին նախադասությունից հանել «1-ին աղյուսակի» բառերը:
36) 20.3-րդ կետի 15-27-րդ պարբերություններն ուժը կորցրած ճանաչել:
37) 30-րդ կետն ուժը կորցրած ճանաչել:
38) «Հիմնական տնտեսական նորմատիվների վերաբերյալ» Ձեւ թիվ 3 հաշվետվությունը շարադրել նոր խմբագրությամբ՝ համաձայն Հավելված 1-ի (կցվում է):
39) «Վարկային ներդրումների, դեբիտորական պարտքերի եւ ինվեստիցիոն արժեթղթերի վերաբերյալ» Ձեւ թիվ 6 հաշվետվությունը շարադրել նոր խմբագրությամբ՝ համաձայն Հավելված 2-ի (կցվում է):
40) «Կանոնադրական կապիտալի ձեւավորման վերաբերյալ» Ձեւ թիվ 10 հաշվետվությունը շարադրել նոր խմբագրությամբ՝ համաձայն Հավելված 3-ի (կցվում է):
41) «Դրամարկղային շրջանառության վերաբերյալ» Ձեւ թիվ 13 հաշվետվական ձեւի առաջին էջում «հազ. դրամ» բառերը փոխարինել «հազ. միավոր» բառերով:
42) «Նախորդ շաբաթվա ընթացքում ներգրավված եւ տեղաբաշխված միջոցների միջին տոկոսադրույքների վերաբերյալ» Ձեւ թիվ 17 հաշվետվական ձեւի 4-րդ էջում երկրորդ սյունակի վերնագրից հանել «(օվերդրաֆտներ)» բառը:
43) «Վարկային կազմակերպության եւ ոչ ռեզիդենտների միջեւ իրականացվող գործառնությունների վերաբերյալ» Ձեւ թիվ 18 հաշվետվական ձեւի 1-ին էջի 1-ին սյունակի 4-րդ մասի վերնագրից հանել «(փոխառություններ)» եւ «եւ վարկային քարտեր» բառերը, իսկ 2-րդ էջի 12-րդ եւ 13-րդ սյունակների վերնագրից հանել «(վճարվելիք)» բառը:
44) «Վարկային կազմակերպության կողմից մատուցված վճարային ծառայությունների եւ վճարային գործիքների վերաբերյալ» Ձեւ թիվ 20 հաշվետվությունը շարադրել նոր խմբագրությամբ՝ համաձայն Հավելված 4-ի (կցվում է):
45) «Վարկային կազմակերպության աշխատակազմի վերաբերյալ» Ձեւ թիվ 28 հաշվետվական ձեւի 7.3-րդ տողում «2-3» բառերը փոխարինել «2-5» բառերով:
46) «Ռեզիդենտներից ներգրավված փոխառությունների վերաբերյալ» Ձեւ թիվ 31 հաշվետվությունը շարադրել նոր խմբագրությամբ՝ համաձայն Հավելված 5-ի (կցվում է):
47) «Հաշվետվություն տարեկան պետական տուրքի վերաբերյալ» Ձեւ թիվ 33 հաշվետվությունը շարադրել նոր խմբագրությամբ՝ համաձայն Հավելված 6-ի (կցվում է):
2. Սույն որոշումն ուժի մեջ է մտնում պաշտոնական հրապարակման օրվան հաջորդող տասներորդ օրը, բացառությամբ սույն որոշման 1-ին կետի 4-7-րդ եւ 39-րդ ենթակետերի, որոնք ուժի մեջ են մտնում 2011 թվականի հուլիսի 1-ին, սույն որոշման 1-ին կետի 38-րդ ենթակետի, որն ուժի մեջ է մտնում 2011 թվականի հոկտեմբերի 1-ին, եւ սույն որոշման 1-ին կետի 33-36-րդ եւ 47-րդ կետերի, որոնք ուժի մեջ են մտնում 2011 թվականի մարտի 1-ին:
| ՀՀ կենտրոնական բանկի նախագահ | Ա. Ջավադյան |
| ----- | ----- |
| 2010 թ. դեկտեմբերի 24 <br> ք. Երեւան | |
ՀԱՎԵԼՎԱԾ 1 <br> <br> Հաստատված է <br> Հայաստանի Հանրապետության <br> կենտրոնական բանկի խորհրդի <br> 2010 թվականի դեկտեմբերի 21-ի թիվ 343-Ն որոշմամբ
Ձեւ թիվ 3
Հ Ա Շ Վ Ե Տ Վ ՈՒ Թ Յ ՈՒ ՆՀիմնական տնտեսական նորմատիվների վերաբերյալ
Վարկային կազմակերպության անվանումը _____ _____ _____
| Ամսաթիվը _____ _____ | թ. -ից մինչեւ _____ _____թ. |
| ----- | ----- |
(հազ. դրամ)
| Ընդհանուր կապիտալ | Ռիսկով կշռված ակտիվներ | Մեկ փոխառուի գծով ռիսկի գումարը | Գործակից |
| ----- | ----- | ----- | ----- |
| 1 | 2 | 3 | 4 |
| 0 | 0 | | |
| Ն1 նորմատիվի մեծությունը | Ն3 նորմատիվի մեծությունը |
| ----- | ----- |
| (1/2) | (3/1) |
Վարկային կազմակերպության վարչության նախագահ _____ _____ _____
(գործադիր տնօրեն)
| Կ.Տ. | Գլխավոր հաշվապահ _____ _____ |
| ----- | ----- |
Նորմատիվների հաշվարկի մեջ ընդգրկվող միջին ցուցանիշների հաշվարկը
| Ամսաթիվը ----- ----- ----- ----- | թ. -ից մինչեւ _____ _____ |
| ----- | ----- |
| Ընդհանուր կապիտալի եւ նրա տարրերի հաշվարկն ըստ օրերի | (հազ. դրամ) |
| ----- | ----- |
| Ամսվա օրերը | Հիմնական կապիտալ | Լրացուցիչ կապիտալ | Ընդհանուր կապիտալ | Նորմատիվային կապիտալի հաշվարկի համար անհրաժեշտ հիմնական կապիտալից պակասեցվող գումարներ | Նորմատիվային լրացուցիչ կապիտալի հաշվարկին մասնակցող գումարներ | Նորմատիվային լրացուցիչ կապիտալի հաշվարկին մասնակցող գումարներ | Նորմատիվների հաշվարկին մասնակցող | Նորմատիվների հաշվարկին մասնակցող | Նորմատիվների հաշվարկին մասնակցող | Նորմատիվների հաշվարկին մասնակցող |
| ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- |
| Ամսվա օրերը | Հիմնական կապիտալ | Լրացուցիչ կապիտալ | Ընդհանուր կապիտալ | Նորմատիվային կապիտալի հաշվարկի համար անհրաժեշտ հիմնական կապիտալից պակասեցվող գումարներ | Ընդգրկվող գումարներ | Չընդգրկվող գումարներ | Հիմնական կապիտալ (1-4) | Լրացուցիչ կապիտալ (2+5-6) | Լրացուցիչ կապիտալ (ոչ ավելի, քան հիմնական կապիտալի 50%) | Ընդհանուր կապիտալ (7+9) |
| | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
| 1 | | | | | | | | | | 0 |
| 2 | | | | | | | | | | 0 |
| 3 | | | | | | | | | | 0 |
| 4 | | | | | | | | | | 0 |
| 5 | | | | | | | | | | 0 |
| 6 | | | | | | | | | | 0 |
| 7 | | | | | | | | | | 0 |
| 8 | | | | | | | | | | 0 |
| 9 | | | | | | | | | | 0 |
| 10 | | | | | | | | | | 0 |
| 11 | | | | | | | | | | 0 |
| 12 | | | | | | | | | | 0 |
| 13 | | | | | | | | | | 0 |
| 14 | | | | | | | | | | 0 |
| 15 | | | | | | | | | | 0 |
| 16 | | | | | | | | | | 0 |
| 17 | | | | | | | | | | 0 |
| 18 | | | | | | | | | | 0 |
| 19 | | | | | | | | | | 0 |
| 20 | | | | | | | | | | 0 |
| 21 | | | | | | | | | | 0 |
| 22 | | | | | | | | | | 0 |
| 23 | | | | | | | | | | 0 |
| 24 | | | | | | | | | | 0 |
| 25 | | | | | | | | | | 0 |
| 26 | | | | | | | | | | 0 |
| 27 | | | | | | | | | | 0 |
| 28 | | | | | | | | | | 0 |
| 29 | | | | | | | | | | 0 |
| 30 | | | | | | | | | | 0 |
| 31 | | | | | | | | | | 0 |
| Միջին | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Նորմատիվների հաշվարկի մեջ ընդգրկվող միջին ցուցանիշների հաշվարկը
(շարունակություն)
Ռիսկով կշռված ակտիվների հաշվարկն ըստ օրերի
| Հաշվեկշռային հոդվածներ ըստ ռիսկերի, դրանց համապատասխան ակտիվների հնարավոր կորուստների մասհանումներ | Հաշվեկշռային հոդվածներ ըստ ռիսկերի, դրանց համապատասխան ակտիվների հնարավոր կորուստների մասհանումներ | Հաշվեկշռային հոդվածներ ըստ ռիսկերի, դրանց համապատասխան ակտիվների հնարավոր կորուստների մասհանումներ | Հաշվեկշռային հոդվածներ ըստ ռիսկերի, դրանց համապատասխան ակտիվների հնարավոր կորուստների մասհանումներ | Հաշվեկշռային հոդվածներ ըստ ռիսկերի, դրանց համապատասխան ակտիվների հնարավոր կորուստների մասհանումներ | Հաշվեկշռային հոդվածներ ըստ ռիսկերի, դրանց համապատասխան ակտիվների հնարավոր կորուստների մասհանումներ | Հաշվեկշռային հոդվածներ ըստ ռիսկերի, դրանց համապատասխան ակտիվների հնարավոր կորուստների մասհանումներ | Հաշվեկշռային հոդվածներ ըստ ռիսկերի, դրանց համապատասխան ակտիվների հնարավոր կորուստների մասհանումներ | Հաշվեկշռային հոդվածներ ըստ ռիսկերի, դրանց համապատասխան ակտիվների հնարավոր կորուստների մասհանումներ | Հաշվեկշռային հոդվածներ ըստ ռիսկերի, դրանց համապատասխան ակտիվների հնարավոր կորուստների մասհանումներ | Հաշվեկշռային հոդվածներ ըստ ռիսկերի, դրանց համապատասխան ակտիվների հնարավոր կորուստների մասհանումներ | Հաշվեկշռային հոդվածներ ըստ ռիսկերի, դրանց համապատասխան ակտիվների հնարավոր կորուստների մասհանումներ | Հաշվեկշռային հոդվածներ ըստ ռիսկերի, դրանց համապատասխան ակտիվների հնարավոր կորուստների մասհանումներ | Հաշվեկշռային հոդվածներ ըստ ռիսկերի, դրանց համապատասխան ակտիվների հնարավոր կորուստների մասհանումներ | Հաշվեկշռային հոդվածներ ըստ ռիսկերի, դրանց համապատասխան ակտիվների հնարավոր կորուստների մասհանումներ | Հաշվեկշռային հոդվածներ ըստ ռիսկերի, դրանց համապատասխան ակտիվների հնարավոր կորուստների մասհանումներ | Հաշվեկշռային հոդվածներ ըստ ռիսկերի, դրանց համապատասխան ակտիվների հնարավոր կորուստների մասհանումներ | Հաշվեկշռային հոդվածներ ըստ ռիսկերի, դրանց համապատասխան ակտիվների հնարավոր կորուստների մասհանումներ | Հաշվեկշռային հոդվածներ ըստ ռիսկերի, դրանց համապատասխան ակտիվների հնարավոր կորուստների մասհանումներ | Հաշվեկշռային հոդվածներ ըստ ռիսկերի, դրանց համապատասխան ակտիվների հնարավոր կորուստների մասհանումներ | Հաշվեկշռային հոդվածներ ըստ ռիսկերի, դրանց համապատասխան ակտիվների հնարավոր կորուստների մասհանումներ | Հաշվեկշռային հոդվածներ ըստ ռիսկերի, դրանց համապատասխան ակտիվների հնարավոր կորուստների մասհանումներ |
| ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- |
| Ամսվա օրերը | Ռիսկի 0 % կշիռ | Ակտիվի հնարավոր կորուստի մասհանում | Ռիսկի 10 % կշիռ | Ակտիվի հնարավոր կորուստի մասհանում | Ռիսկի 20 % կշիռ | Ակտիվի հնարավոր կորուստի մասհանում | Ռիսկի 30 % կշիռ | Ակտիվի հնարավոր կորուստի մասհանում | Ռիսկի 50 % կշիռ | Ակտիվի հնարավոր կորուստի մասհանում | Ռիսկի 75% կշիռ | Ակտիվի հնարավոր կորուստի մասհանում | Ռիսկի 100 % կշիռ | Ակտիվի հնարավոր կորուստի մասհանում | Ռիսկի 110 % կշիռ | Ակտիվի հնարավոր կորուստի մասհանում | Ռիսկի 150 % կշիռ | Ակտիվի հնարավոր կորուստի մասհանում | Ռիսկի 225 % կշիռ | Ակտիվի հնարավոր կորուստի մասհանում | Ռիսկով կշռված ակտիվներ [ (1-2)*0%+ (3-4)* <br> 10%+ <br> (5-6)*20%+(7-8)*30%+(9-10)*50%+(11-12)*75%+ <br> (13-14)* <br> 100%+(15-16)*110%+ <br> (17-18)* <br> 150%+(19-20)*225%] |
| | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
| 1 | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | 0 |
| 2 | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | 0 |
| 3 | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | 0 |
| 4 | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | 0 |
| 5 | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | 0 |
| 6 | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | 0 |
| 7 | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | 0 |
| 8 | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | 0 |
| 9 | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | 0 |
| 10 | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | 0 |
| 11 | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | 0 |
| 12 | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | 0 |
| 13 | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | 0 |
| 14 | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | 0 |
| 15 | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | 0 |
| 16 | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | 0 |
| 17 | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | 0 |
| 18 | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | 0 |
| 19 | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | 0 |
| 20 | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | 0 |
| 21 | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | 0 |
| 22 | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | 0 |
| 23 | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | 0 |
| 24 | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | 0 |
| 25 | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | 0 |
| 26 | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | 0 |
| 27 | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | 0 |
| 28 | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | 0 |
| 29 | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | 0 |
| 30 | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | 0 |
| 31 | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | 0 |
| Միջին | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Նորմատիվների հաշվարկի մեջ ընդգրկվող միջին ցուցանիշների հաշվարկը
(շարունակություն)
Ռիսկով կշռված ակտիվների հաշվարկն ըստ օրերի
| Հետհաշվեկշռային պայմանական պարտավորություններ եւ անավարտ ժամկետային գործառնություններ (հետհաշվեկշռային հոդված) ըստ ռիսկի կշիռների, դրանց համապատասխան պահուստներ | Հետհաշվեկշռային պայմանական պարտավորություններ եւ անավարտ ժամկետային գործառնություններ (հետհաշվեկշռային հոդված) ըստ ռիսկի կշիռների, դրանց համապատասխան պահուստներ | Հետհաշվեկշռային պայմանական պարտավորություններ եւ անավարտ ժամկետային գործառնություններ (հետհաշվեկշռային հոդված) ըստ ռիսկի կշիռների, դրանց համապատասխան պահուստներ | Հետհաշվեկշռային պայմանական պարտավորություններ եւ անավարտ ժամկետային գործառնություններ (հետհաշվեկշռային հոդված) ըստ ռիսկի կշիռների, դրանց համապատասխան պահուստներ | Հետհաշվեկշռային պայմանական պարտավորություններ եւ անավարտ ժամկետային գործառնություններ (հետհաշվեկշռային հոդված) ըստ ռիսկի կշիռների, դրանց համապատասխան պահուստներ | Հետհաշվեկշռային պայմանական պարտավորություններ եւ անավարտ ժամկետային գործառնություններ (հետհաշվեկշռային հոդված) ըստ ռիսկի կշիռների, դրանց համապատասխան պահուստներ | Հետհաշվեկշռային պայմանական պարտավորություններ եւ անավարտ ժամկետային գործառնություններ (հետհաշվեկշռային հոդված) ըստ ռիսկի կշիռների, դրանց համապատասխան պահուստներ | Հետհաշվեկշռային պայմանական պարտավորություններ եւ անավարտ ժամկետային գործառնություններ (հետհաշվեկշռային հոդված) ըստ ռիսկի կշիռների, դրանց համապատասխան պահուստներ | Հետհաշվեկշռային պայմանական պարտավորություններ եւ անավարտ ժամկետային գործառնություններ (հետհաշվեկշռային հոդված) ըստ ռիսկի կշիռների, դրանց համապատասխան պահուստներ | Հետհաշվեկշռային պայմանական պարտավորություններ եւ անավարտ ժամկետային գործառնություններ (հետհաշվեկշռային հոդված) ըստ ռիսկի կշիռների, դրանց համապատասխան պահուստներ | Հետհաշվեկշռային պայմանական պարտավորություններ եւ անավարտ ժամկետային գործառնություններ (հետհաշվեկշռային հոդված) ըստ ռիսկի կշիռների, դրանց համապատասխան պահուստներ | Հետհաշվեկշռային պայմանական պարտավորություններ եւ անավարտ ժամկետային գործառնություններ (հետհաշվեկշռային հոդված) ըստ ռիսկի կշիռների, դրանց համապատասխան պահուստներ | Հետհաշվեկշռային պայմանական պարտավորություններ եւ անավարտ ժամկետային գործառնություններ (հետհաշվեկշռային հոդված) ըստ ռիսկի կշիռների, դրանց համապատասխան պահուստներ | Հետհաշվեկշռային պայմանական պարտավորություններ եւ անավարտ ժամկետային գործառնություններ (հետհաշվեկշռային հոդված) ըստ ռիսկի կշիռների, դրանց համապատասխան պահուստներ | Հետհաշվեկշռային պայմանական պարտավորություններ եւ անավարտ ժամկետային գործառնություններ (հետհաշվեկշռային հոդված) ըստ ռիսկի կշիռների, դրանց համապատասխան պահուստներ | Հետհաշվեկշռային պայմանական պարտավորություններ եւ անավարտ ժամկետային գործառնություններ (հետհաշվեկշռային հոդված) ըստ ռիսկի կշիռների, դրանց համապատասխան պահուստներ | Հետհաշվեկշռային պայմանական պարտավորություններ եւ անավարտ ժամկետային գործառնություններ (հետհաշվեկշռային հոդված) ըստ ռիսկի կշիռների, դրանց համապատասխան պահուստներ | Հետհաշվեկշռային պայմանական պարտավորություններ եւ անավարտ ժամկետային գործառնություններ (հետհաշվեկշռային հոդված) ըստ ռիսկի կշիռների, դրանց համապատասխան պահուստներ | Հետհաշվեկշռային պայմանական պարտավորություններ եւ անավարտ ժամկետային գործառնություններ (հետհաշվեկշռային հոդված) ըստ ռիսկի կշիռների, դրանց համապատասխան պահուստներ | Հետհաշվեկշռային պայմանական պարտավորություններ եւ անավարտ ժամկետային գործառնություններ (հետհաշվեկշռային հոդված) ըստ ռիսկի կշիռների, դրանց համապատասխան պահուստներ | Հետհաշվեկշռային պայմանական պարտավորություններ եւ անավարտ ժամկետային գործառնություններ (հետհաշվեկշռային հոդված) ըստ ռիսկի կշիռների, դրանց համապատասխան պահուստներ | Հետհաշվեկշռային պայմանական պարտավորություններ եւ անավարտ ժամկետային գործառնություններ (հետհաշվեկշռային հոդված) ըստ ռիսկի կշիռների, դրանց համապատասխան պահուստներ |
| ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- |
| Ամսվա օրերը | Ռիսկի 0% կշիռ | Պահուստ | Ռիսկի 10% կշիռ | Պահուստ | Ռիսկի 20% կշիռ | Պահուստ | Ռիսկի 30% կշիռ | Պահուստ | Ռիսկի 50% կշիռ | Պահուստ | Ռիսկի 75% կշիռ | Պահուստ | Ռիսկի 100% կշիռ | Պահուստ | Ռիսկի 110% կշիռ | Պահուստ | Ռիսկի 150% կշիռ | Պահուստ | Ռիսկի 225% կշիռ | Պահուստ | Ռիսկով կշռված <br> հետհաշվեկշռային <br> հոդվածներ <br> ( (1-2)*0%+(3-4)* <br> 10%+(5-6)*20%+(7-8)* <br> 30%+(9-10)*50%+ <br> (11-12)*75%+ <br> (13-14)*100%+(15-16)* <br> 110%+(17-18)* <br> 150%+(19-20)* <br> 225%) |
| | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
| 1 | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | 0 |
| 2 | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | 0 |
| 3 | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | 0 |
| 4 | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | 0 |
| 5 | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | 0 |
| 6 | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | 0 |
| 7 | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | 0 |
| 8 | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | 0 |
| 9 | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | 0 |
| 10 | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | 0 |
| 11 | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | 0 |
| 12 | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | 0 |
| 13 | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | 0 |
| 14 | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | 0 |
| 15 | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | 0 |
| 16 | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | 0 |
| 17 | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | 0 |
| 18 | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | 0 |
| 19 | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | 0 |
| 20 | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | 0 |
| 21 | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | 0 |
| 22 | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | 0 |
| 23 | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | 0 |
| 24 | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | 0 |
| 25 | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | 0 |
| 26 | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | 0 |
| 27 | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | 0 |
| 28 | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | 0 |
| 29 | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | 0 |
| 30 | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | 0 |
| 31 | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | 0 |
| Միջին | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Նորմատիվների հաշվարկի մեջ ընդգրկվող միջին ցուցանիշների հաշվարկը (շարունակություն)
(հազ. դրամ)
| Արտարժութային ռիսկի հաշվարկ (Ստանդարտ մեթոդաբանություն) | Արտարժութային ռիսկի հաշվարկ (Ստանդարտ մեթոդաբանություն) | Արտարժութային ռիսկի հաշվարկ (Ստանդարտ մեթոդաբանություն) | Արտարժութային ռիսկի հաշվարկ (Ստանդարտ մեթոդաբանություն) | Արտարժութային ռիսկի հաշվարկ (Ստանդարտ մեթոդաբանություն) | Արտարժութային ռիսկի հաշվարկ (Ստանդարտ մեթոդաբանություն) |
| ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- |
| | Արտարժութային երկար դիրքերի հանրագումար | Արտարժութային կարճ դիրքերի հանրագումար (բացարձակ մեծությամբ) | Թանկարժեք մետաղների բանկային ստանդարտացված ձուլակտորների բաց դիրքերի բացարձակ մեծությունների հանրագումար | Արտարժութային առավելագույն դիրքը | Արտարժութային ռիսկ (4) * 12% |
| Ամսվա օրերը | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
| 1 | | | | 0 | 0 |
| 2 | | | | 0 | 0 |
| 3 | | | | 0 | 0 |
| 4 | | | | 0 | 0 |
| 5 | | | | 0 | 0 |
| 6 | | | | 0 | 0 |
| 7 | | | | 0 | 0 |
| 8 | | | | 0 | 0 |
| 9 | | | | 0 | 0 |
| 10 | | | | 0 | 0 |
| 11 | | | | 0 | 0 |
| 12 | | | | 0 | 0 |
| 13 | | | | 0 | 0 |
| 14 | | | | 0 | 0 |
| 15 | | | | 0 | 0 |
| 16 | | | | 0 | 0 |
| 17 | | | | 0 | 0 |
| 18 | | | | 0 | 0 |
| 19 | | | | 0 | 0 |
| 20 | | | | 0 | 0 |
| 21 | | | | 0 | 0 |
| 22 | | | | 0 | 0 |
| 23 | | | | 0 | 0 |
| 24 | | | | 0 | 0 |
| 25 | | | | 0 | 0 |
| 26 | | | | 0 | 0 |
| 27 | | | | 0 | 0 |
| 28 | | | | 0 | 0 |
| 29 | | | | 0 | 0 |
| 30 | | | | 0 | 0 |
| 31 | | | | 0 | 0 |
| Առավելագույն | Առավելագույն | Առավելագույն | Առավելագույն | Առավելագույն | 0 |
Նորմատիվների հաշվարկի մեջ ընդգրկվող միջին ցուցանիշների հաշվարկը (շարունակություն)
Արտարժութային ռիսկի հաշվարկ (ՎաՌ մեթոդաբանություն)
(հազ. դրամ)
| | Օրական ՎաՌ | Տասնօրյա ՎաՌ | Գերազանցող օրերի քանակը | Գ | Արտարժութային ռիսկ |
| ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- |
| Ամսվա օրերը | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
| 1 | | 0.00 | | 3.00 | 0.00 |
| 2 | | | | | |
| 3 | | | | | |
| 4 | | | | | |
| 5 | | | | | |
| 6 | | | | | |
| 7 | | | | | |
| 8 | | | | | |
| 9 | | | | | |
| 10 | | | | | |
| 11 | | | | | |
| 12 | | | | | |
| 13 | | | | | |
| 14 | | | | | |
| 15 | | | | | |
| 16 | | | | | |
| 17 | | | | | |
| 18 | | | | | |
| 19 | | | | | |
| 20 | | | | | |
| 21 | | | | | |
| 22 | | | | | |
| 23 | | | | | |
| 24 | | | | | |
| 25 | | | | | |
| 26 | | | | | |
| 27 | | | | | |
| 28 | | | | | |
| 29 | | | | | |
| 30 | | | | | |
| 31 | | | | | |
| Միջին | 0 | | | | |
ՀԱՎԵԼՎԱԾ 2 <br> <br> Հաստատված է <br> ՀՀ կենտրոնական բանկի խորհրդի <br> 2010 թվականի դեկտեմբերի 21-ի <br> թիվ 343-Ն որոշմամբ
«Վարկային կազմակերպությունների հաշվետվությունները,
դրանց ներկայացումը եւ հրապարակումը» կանոնակարգ 15-ի
Ձեւ թիվ 6
Հ Ա Շ Վ Ե Տ Վ ՈՒ Թ Յ ՈՒ Ն
Վարկային ներդրումների, դեբիտորական պարտքերի եւ ինվեստիցիոն արժեթղթերի վերաբերյալ
| Վարկային կազմակերպության անվանումը_____ _____ _____ _____ _____ _____ |
| ----- |
| Ամսաթիվը_____ _____ _____ _____ _____ _____ |
I. Վարկային ներդրումները, ավանդները, ֆակտորինգը, լիզինգը, ռեպո համաձայնագրերը եւ արժութային սվոպը ըստ ժամկետների
(հազ. դրամ)
| | Ժամկետները | Ժամկետները | Ժամկետները | Ժամկետները | Ժամկետները | Ժամկետները | Ժամկետները | Ժամկետները | Ժամկետները | Ժամկետները | Ժամկետները | Ժամկետները | Ընդամենը | Ընդամենը |
| ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- |
| | մինչեւ 90 օր | մինչեւ 90 օր | 91-ից 180 օր | 91-ից 180 օր | 181-ից 270 օր | 181-ից 270 օր | 271-ից <br> 1 տարի | 271-ից <br> 1 տարի | 1-ից 5 տարի | 1-ից 5 տարի | 5 տարուց ավելի | 5 տարուց ավելի | Ընդամենը | Ընդամենը |
| | ՀՀ դրամ | արտարժույթ | ՀՀ դրամ | արտարժույթ | ՀՀ դրամ | արտարժույթ | ՀՀ դրամ | արտարժույթ | ՀՀ դրամ | արտարժույթ | ՀՀ դրամ | արտարժույթ | ՀՀ դրամ | արտարժույթ |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 |
| 1. Ընդամենը ակտիվներ՝ վարկեր, ավանդներ, ֆակտորինգ, լիզինգ, ռեպո համաձայնագրեր (1.1+1.2+1.3) | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| 1.1. Ժամկետային ակտիվներ | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| այդ թվում՝ վարկեր*(լիզինգ, ֆակտորինգ) | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| վարկային կազմակերպություններին եւ բանկերին | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| 1.2. Երկարաձգված ակտիվներ | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| այդ թվում՝ վարկեր*(լիզինգ, ֆակտորինգ) | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| վարկային կազմակերպություններին եւ բանկերին | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| 1.3. Ժամկետանց ակտիվներ | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| այդ թվում՝ վարկեր*(լիզինգ, ֆակտորինգ) | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| վարկային կազմակերպություններին եւ բանկերին | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| 2. Ոչ ռեզիդենտներին տրված վարկեր, ավանդներ, ֆակտորինգ, լիզինգ, ռեպո համաձայնագրեր | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| 2.1. Ժամկետային ակտիվներ | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| 2.2. Երկարաձգված ակտիվներ | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| 2.3. Ժամկետանց ակտիվներ | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| 3. Ռեզիդենտներին տրված վարկեր, ավանդներ, ֆակտորինգ, լիզինգ, արժութային սվոպ, ռեպո համաձայնագրեր ըստ ճյուղերի՝ | | | | | | | | | | | | | | |
| A. Գյուղատնտեսություն, անտառային տնտեսություն եւ ձկնորսություն, այդ թվում՝ | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| (01.1/3) բուսաբուծություն | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| (01.4) անասնապահություն | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| (02) անտառային տնտեսություն եւ փայտամթերումներ | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| (03) ձկնորսություն եւ ձկնաբուծություն | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| B. Հանքագործական արդյունաբերություն եւ բացահանքերի շահագործում, այդ թվում՝ | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| (07) մետաղական հանքաքարի արդյունահանում | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| (08.1-12) շինանյութի արդյունահանում | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| C. Մշակող արդյունաբերություն, այդ թվում՝ | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| (10) սննդի արդյունաբերություն | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| (10.1) մսի մշակում եւ պահածոյացում | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| (10.3 ) մրգերի եւ բանջարեղենի մշակում եւ պահածոյացում | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| (10.5) կաթնամթերքի արտադրություն | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| (10.7) հացի եւ ալյուրե հրուշակեղենի արտադրություն | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| (11) խմիչքների արդյունաբերություն | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| (12) ծխախոտի արդյունաբերություն | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| (13+14) մանածագործական արտադրատեսակների եւ հագուստի արտադրություն | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| (15) կաշվե արտադրատեսակների արտադրություն | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| (16+17) փայտանյութի, թղթի, փայտե եւ թղթե արտադրատեսակների արտադրություն (բացի կահույքից) | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| (18) պոլիգրաֆիական գործունեություն | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| (20) քիմիական նյութերի արտադրություն | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| (21) դեղագործական արտադրատեսակների արտադրություն | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| (22) ռետինե եւ պլաստմասսայե արտադրատեսակների արտադրություն | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| (23) ոչ մետաղական արտադրատեսակների արտադրություն | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| (24) հիմնային մետաղների արտադրություն | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| (25) մետաղե պատրաստի արտադրատեսակների արտադրություն, բացի մեքենաներից եւ սարքավորումներից | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| (26+27) համակարգիչների, էլեկտրոնային, օպտիկական եւ էլեկտրական սարքավորումների արտադրություն | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| (31) կահույքի արտադրություն | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| (33) մեքենաների եւ սարքավորումների նորոգում եւ տեղակայում | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| D. Էլեկտրականության, գազի, գոլորշու եւ լավորակ օդի մատակարարում, այդ թվում՝ | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| (35.1) էլեկտրաէներգիայի արտադրություն, փոխանցում եւ բաշխում | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| E. Ջրամատակարարում, կոյուղի, թափոնների կառավարում եւ վերամշակում | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| F. Շինարարություն, այդ թվում՝ | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| (41.2) բնակելի եւ ոչ բնակելի շենքերի շինարարություն | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| (42.1) ճանապարհների եւ երկաթուղիների շինարարություն | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| G. Առեւտուր, այդ թվում՝ | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| (45) ավտոմեքենաների, մոտոցիկլերի եւ դրանց պահեստամասերի առեւտուր եւ նորոգում | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| (46) մեծածախ առեւտուր | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| (47) մանրածախ առեւտուր | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| H. Փոխադրումներ եւ պահեստային տնտեսություն, այդ թվում՝ | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| (49.32) տաքսու ծառայություններ | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| (49.4) ավտոճանապարհային բեռնափոխադրումներ եւ փոխադրման ծառայություններ | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| (51) օդային տրանսպորտի գործունեություն | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| (52.1) պահեստավորում եւ պահպանում | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| I. Կեցության եւ հանրային սննդի կազմակերպում, այդ թվում՝ | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| (55.1) հյուրանոցների եւ համանման բնակատեղերի տրամադրման ծառայություններ | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| (56) հանրային սննդի կազմակերպում | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| J. Տեղեկատվություն եւ կապ, այդ թվում՝ | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| (58) հրատարակչական գործ | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| (60) հեռուստառադիոծրագրերի կազմում եւ հեռարձակում | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| (61) հեռահաղորդակցություն | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| (62) համակարգչային ծրագրավորում եւ հարակից գործունեություն | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| K. Ֆինանսական եւ ապահովագրական գործունեություն, այդ թվում՝ | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| K.1. այդ թվում՝ վարկեր, ավանդներ | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| K.2. այդ թվում՝ թղթակցային հաշիվներ | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| առեւտրային բանկեր | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| K.1.1. այդ թվում՝ վարկեր, ավանդներ | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| K.2.1. այդ թվում՝ թղթակցային հաշիվներ | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| վարկային կազմակերպություններ | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| ապահովագրական ընկերություններ | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| ներդրումային ընկերություններ | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| այլ ֆինանսական կազմակերպություններ | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| L. Անշարժ գույքի հետ կապված գործունեություն, այդ թվում՝ | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| (68.1) սեփականություն հանդիսացող անշարժ գույքի առք եւ վաճառք | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| M. Մասնագիտական, գիտական եւ տեխնիկական գործունեություն, այդ թվում՝ | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| (69) իրավաբանական եւ հաշվապահական գործունեություն | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| (71) ճարտարապետական եւ ճարտարագիտական գործունեություն | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| (72) գիտական հետազոտություններ եւ մշակումներ | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| (73.1) գովազդային գործունեություն | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| P. Կրթություն, այդ թվում՝ | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| (85.4) բարձրագույն կրթություն | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| Q. Առողջապահություն | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| R. Մշակույթ, զվարճություն, հանգիստ | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| Տնտեսության այլ ճյուղեր, այդ թվում՝ | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| (32.1) ոսկերչական արտադրատեսակների եւ զարդերի արտադրություն | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| (79) զբոսաշրջություն | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| Հիպոթեկային վարկեր, այդ թվում՝ | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| անշարժ գույքի ձեռքբերման հիպոթեկային վարկեր | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| անշարժ գույքի վերանորոգման հիպոթեկային վարկեր | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| Սպառողական վարկեր, այդ թվում՝ | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| քարտային վարկեր | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| ավտովարկեր | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| կենցաղային եւ համակարգչային տեխնիկայի ձեռքբերման վարկեր | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| ոսկու գրավով վարկեր | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
| այլ սպառողական վարկեր | | | | | | | | | | | | | 0 | 0 |
II. Վարկերի, դեբիտորական պարտքերի եւ վարկային ռիսկ պարունակող հետհաշվեկշռային հոդվածների դիմաց հաշվարկվող պահուստների չափը
| Ռիսկի դասերը | Վարկեր | Վարկեր | Վարկեր | Վարկեր | Վարկեր | Վարկեր | Վարկեր | Վարկեր | Դեբիտորական պարտքեր | Դեբիտորական պարտքեր | Դեբիտորական պարտքեր | Դեբիտորական պարտքեր | Դեբիտորական պարտքեր | Դեբիտորական պարտքեր | Դեբիտորական պարտքեր | Դեբիտորական պարտքեր | Հետհաշվեկշռային հոդվածներ | Հետհաշվեկշռային հոդվածներ | Հետհաշվեկշռային հոդվածներ | Հետհաշվեկշռային հոդվածներ | Հետհաշվեկշռային հոդվածներ | Հետհաշվեկշռային հոդվածներ | Հետհաշվեկշռային հոդվածներ | Հետհաշվեկշռային հոդվածներ |
| ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- |
| Ռիսկի դասերը | Քանակ | Քանակ | Գումար | Գումար | Տրված վարկերի գծով պահուստ | Տրված վարկերի գծով պահուստ | Տրված վարկերի գծով պահուստ | Տրված վարկերի գծով պահուստ | Քանակ | Քանակ | Գումար | Գումար | Դեբիտորական պարտքերի <br> գծով պահուստ | Դեբիտորական պարտքերի <br> գծով պահուստ | Դեբիտորական պարտքերի <br> գծով պահուստ | Դեբիտորական պարտքերի <br> գծով պահուստ | Քանակ | Քանակ | Գումար | Գումար | Հետհաշվեկշռային <br> հոդվածների <br> գծով պահուստ | Հետհաշվեկշռային <br> հոդվածների <br> գծով պահուստ | Հետհաշվեկշռային <br> հոդվածների <br> գծով պահուստ | Հետհաշվեկշռային <br> հոդվածների <br> գծով պահուստ |
| Ռիսկի դասերը | Քանակ | Քանակ | Գումար | Գումար | մնացորդը | մնացորդը | % | % | Քանակ | Քանակ | Գումար | Գումար | մնացորդը | մնացորդը | % | % | Քանակ | Քանակ | Գումար | Գումար | Մնացորդը | Մնացորդը | % | % |
| 1 | 2 | 2 | 3 | 3 | 4 | 4 | 5 | 5 | 6 | 6 | 7 | 7 | 8 | 8 | 9 | 9 | 10 | 10 | 11 | 11 | 12 | 12 | 13 | 13 |
| | դրամ | արտարժույթ | դրամ | արտարժույթ | դրամ | արտարժույթ | դրամ | արտարժույթ | դրամ | արտարժույթ | դրամ | արտարժույթ | դրամ | արտարժույթ | դրամ | արտարժույթ | դրամ | արտարժույթ | դրամ | արտարժույթ | դրամ | արտարժույթ | դրամ | արտարժույթ |
| 1. Ստանդարտ | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |
| 2. Հսկվող | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |
| 3. Ոչ ստանդարտ | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |
| 4. Կասկածելի | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |
| 5. Անհուսալի | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |
| Ընդամենը | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | | | | | | | | |
III. Ինվեստիցիոն արժեթղթերում ներդրումների հնարավորկորուստների պահուստի չափը
| Արժեթղթերի տեսակները եւ դասերը | Արժեթղթերի տեսակները եւ դասերը | Արժեթղթերի գծով պահուստ | Արժեթղթերի գծով պահուստ |
| ----- | ----- | ----- | ----- |
| Մարման ժամկետ ունեցող, այդ թվում՝ | Գումար | մնացորդը | % |
| 1. Ոչ ռիսկային | | | #DIV/0! |
| 2. Ռիսկային | | | #DIV/0! |
| 3. Միջին ռիսկային | | | #DIV/0! |
| 4. Բարձր ռիսկային | | | #DIV/0! |
| 5. Անհուսալի | | | #DIV/0! |
| Անժամկետ | | | #DIV/0! |
| Ընդամենը | 0 | 0 | #DIV/0! |
Վարկային կազմակերպության վարչության նախագահ _____ _____
(գործադիր տնօրեն)
| Կ.Տ. | Գլխավոր հաշվապահ _____ _____ _____ |
| ----- | ----- |
* Վարկային միությունները, խնայողական միությունները եւ ունիվերսալ վարկային կազմակերպությունները լրացնում են տրամադրված վարկերի, լիզինգային կազմակերպությունները՝ լիզինգի, իսկ ֆակտորինգային կազմակերպությունները՝ ֆակտորինգի ծավալները, բացառությամբ բանկերին եւ վարկային կազմակերպություններին տրամադրված վարկերի, լիզինգի եւ ֆակտորինգի:
** Այս տողում լրացվում են բանկերին եւ վարկային կազմակերպություններին տրամադրված վարկերի, ավանդների, ֆակտորինգի, լիզինգի եւ ռեպո համաձայնագրերի հանրագումարը:
Ամսաթիվը _____ _____ թ.
«IV. Չաշխատող եւ հետհաշվեկշիռ դուրս գրված ակտիվները»
| Ճյուղերը | Չաշխատող ակտիվներ | Չաշխատող ակտիվներ | Չաշխատող ակտիվներ | Չաշխատող ակտիվներ | Հետհաշվեկշիռ դուրս գրված ակտիվներ | Հետհաշվեկշիռ դուրս գրված ակտիվներ | Հետհաշվեկշիռ դուրս գրված ակտիվներ | Հետհաշվեկշիռ դուրս գրված ակտիվներ | Հետհաշվեկշիռ դուրս գրված ակտիվներ |
| ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- | ----- |
| Ճյուղերը | Չաշխատող ակտիվներ /ժամանակաշրջանի սկզբին/ | Ժամանակաշրջանի ընթացքում չաշխատող դասակարգված ակտիվներ | Ժամանակաշրջանի ընթացքում չաշխատողից աշխատող դասակարգված ակտիվներ | Չաշխատող ակտիվներ /ժամանակաշրջանի վերջին/ | Հետհաշվեկշռային մնացորդ ժամանակաշրջանի սկզբին | Ժամանակաշրջանի ընթացքում հետհաշվեկշիռ դուրս գրված ակտիվներ | Հետհաշվեկշիռ դուրս գրված ակտիվների վերադարձ | Ժամանակաշրջանի ընթացքում հետհաշվեկշռից դուրսգրումներ | Հետհաշվեկշռային մնացորդ ժամանակաշրջանի վերջին |
| Չաշխատող եւ հետհաշվեկշիռ դուրս գրված ակտիվներ /ընդամենը/ | #REF! | #REF! | #REF! | #REF! | #REF! | #REF! | #REF! | #REF! | #REF! |
| 1. Ռեզիդենտների չաշխատող եւ հետհաշվեկշիռ դուրս գրված ակտիվներ /ընդամենը/ | #REF! | #REF! | #REF! | #REF! | #REF! | #REF! | #REF! | #REF! | #REF! |
| A. Գյուղատնտեսություն, անտառային տնտեսություն եւ ձկնորսություն, <br> այդ թվում՝ | | | | | | | | | |
| (01.1/3) բուսաբուծություն | | | | | | | | | |
| (01.4) անասնապահություն | | | | | | | | | |
| (02) անտառային տնտեսություն եւ փայտամթերումներ | | | | | | | | | |
| (03) ձկնորսություն եւ ձկնաբուծություն | | | | | | | | | |
| B. Հանքագործական արդյունաբերություն եւ բացահանքերի շահագործում, <br> այդ թվում՝ | | | | | | | | | |
| (07) մետաղական հանքաքարի արդյունահանում | | | | | | | | | |
| (08.1-12) շինանյութի արդյունահանում | | | | | | | | | |
| C. Մշակող արդյունաբերություն, այդ թվում՝ | | | | | | | | | |
| (10) սննդի արդյունաբերություն | | | | | | | | | |
| (10.1) մսի մշակում եւ պահածոյացում | | | | | | | | | |
| (10.3 ) մրգերի եւ բանջարեղենի մշակում եւ պահածոյացում | | | | | | | | | |
| (10.5) կաթնամթերքի արտադրություն | | | | | | | | | |
| (10.7) հացի եւ ալյուրե հրուշակեղենի արտադրություն | | | | | | | | | |
| (11) խմիչքների արդյունաբերություն | | | | | | | | | |
| (12) ծխախոտի արդյունաբերություն | | | | | | | | | |
| (13+14) մանածագործական արտադրատեսակների եւ հագուստի արտադրություն | | | | | | | | | |
| (15) կաշվե արտադրատեսակների արտադրություն | | | | | | | | | |
| (16+17) փայտանյութի, թղթի, փայտե եւ թղթե արտադրատեսակների արտադրություն (բացի կահույքից) | | | | | | | | | |
| (18) պոլիգրաֆիական գործունեություն | | | | | | | | | |
| (20) քիմիական նյութերի արտադրություն | | | | | | | | | |
| (21) դեղագործական արտադրատեսակների արտադրություն | | | | | | | | | |
| (22) ռետինե եւ պլաստմասսայե արտադրատեսակների արտադրություն | | | | | | | | | |
| (23) ոչ մետաղական արտադրատեսակների արտադրություն | | | | | | | | | |
| (24) հիմնային մետաղների արտադրություն | | | | | | | | | |
| (25) մետաղե պատրաստի արտադրատեսակների արտադրություն, բացի մեքենաներից եւ սարքավորումներից | | | | | | | | | |
| (26+27) համակարգիչների, էլեկտրոնային, օպտիկական եւ էլեկտրական սարքավորումների արտադրություն | | | | | | | | | |
| (31) կահույքի արտադրություն | | | | | | | | | |
| (33) մեքենաների եւ սարքավորումների նորոգում եւ տեղակայում | | | | | | | | | |
| D. Էլեկտրականության, գազի, գոլորշու եւ լավորակ օդի մատակարարում, <br> այդ թվում՝ | | | | | | | | | |
| (35.1) էլեկտրաէներգիայի արտադրություն, փոխանցում եւ բաշխում | | | | | | | | | |
| E. Ջրամատակարարում, կոյուղի, թափոնների կառավարում եւ վերամշակում | | | | | | | | | |
| F. Շինարարություն, այդ թվում՝ | | | | | | | | | |
| (41.2) բնակելի եւ ոչ բնակելի շենքերի շինարարություն | | | | | | | | | |
| (42.1) ճանապարհների եւ երկաթուղիների շինարարություն | | | | | | | | | |
| G. Առեւտուր, այդ թվում՝ | | | | | | | | | |
| (45) ավտոմեքենաների, մոտոցիկլերի եւ դրանց պահեստամասերի առեւտուր <br> եւ նորոգում | | | | | | | | | |
| (46) մեծածախ առեւտուր | | | | | | | | | |
| (47) մանրածախ առեւտուր | | | | | | | | | |
| H. Փոխադրումներ եւ պահեստային տնտեսություն, այդ թվում՝ | | | | | | | | | |
| (49.32) տաքսու ծառայություններ | | | | | | | | | |
| (49.4) ավտոճանապարհային բեռնափոխադրումներ եւ փոխադրման ծառայություններ | | | | | | | | | |
| (51) օդային տրանսպորտի գործունեություն | | | | | | | | | |
| (52.1) պահեստավորում եւ պահպանում | | | | | | | | | |
| I. Կեցության եւ հանրային սննդի կազմակերպում, այդ թվում՝ | | | | | | | | | |
| (55.1) հյուրանոցների եւ համանման բնակատեղերի տրամադրման ծառայություններ | | | | | | | | | |
| (56) հանրային սննդի կազմակերպում | | | | | | | | | |
| J. Տեղեկատվություն եւ կապ, այդ թվում՝ | | | | | | | | | |
| (58) հրատարակչական գործ | | | | | | | | | |
| (60) հեռուստառադիոծրագրերի կազմում եւ հեռարձակում | | | | | | | | | |
| (61) հեռահաղորդակցություն | | | | | | | | | |
| (62) համակարգչային ծրագրավորում եւ հարակից գործունեություն | | | | | | | | | |
| K. Ֆինանսական եւ ապահովագրական գործունեություն, այդ թվում՝ | | | | | | | | | |
| K.1. այդ թվում՝ վարկեր, ավանդներ | | | | | | | | | |
| K.2. այդ թվում՝ թղթակցային հաշիվներ | | | | | | | | | |
| առեւտրային բանկեր | | | | | | | | | |
| K.1.1. այդ թվում՝ վարկեր, ավանդներ | | | | | | | | | |
| K.2.1. այդ թվում՝ թղթակցային հաշիվներ | | | | | | | | | |
| վարկային կազմակերպություններ | | | | | | | | | |
| ապահովագրական ընկերություններ | | | | | | | | | |
| ներդրումային ընկերություններ | | | | | | | | | |
| այլ ֆինանսական կազմակերպություններ | | | | | | | | | |
| L. Անշարժ գույքի հետ կապված գործունեություն, այդ թվում՝ | | | | | | | | | |
| (68.1) սեփականություն հանդիսացող անշարժ գույքի առք եւ վաճառք | | | | | | | | | |
| M. Մասնագիտական, գիտական եւ տեխնիկական գործունեություն, <br> այդ թվում՝ | | | | | | | | | |
| (69) իրավաբանական եւ հաշվապահական գործունեություն | | | | | | | | | |
| (71) ճարտարապետական եւ ճարտարագիտական գործունեություն | | | | | | | | | |
| (72) գիտական հետազոտություններ եւ մշակումներ | | | | | | | | | |
| (73.1) գովազդային գործունեություն | | | | | | | | | |
| P. Կրթություն, այդ թվում՝ | | | | | | | | | |
| (85.4) բարձրագույն կրթություն | | | | | | | | | |
| Q. Առողջապահություն | | | | | | | | | |
| R. Մշակույթ, զվարճություն, հանգիստ | | | | | | | | | |
| Տնտեսության այլ ճյուղեր, այդ թվում | | | | | | | | | |
| (32.1) ոսկերչական արտադրատեսակների եւ զարդերի արտադրություն | | | | | | | | | |
| (79) զբոսաշրջություն | | | | | | | | | |
| Հիպոթեկային վարկեր, այդ թվում՝ | | | | | | | | | |
| անշարժ գույքի ձեռքբերման հիպոթեկային վարկեր | | | | | | | | | |
| անշարժ գույքի վերանորոգման հիպոթեկային վարկեր | | | | | | | | | |
| Սպառողական վարկեր, այդ թվում՝ | | | | | | | | | |
| քարտային վարկեր | | | | | | | | | |
| ավտովարկեր | | | | | | | | | |
| կենցաղային եւ համակարգչային տեխնիկայի ձեռքբերման վարկեր | | | | | | | | | |
| ոսկու գրավով վարկեր | | | | | | | | | |
| այլ սպառողական վարկեր | | | | | | | | | |
| 2. Ոչ ռեզիդենտների չաշխատող եւ հետհաշվեկշիռ դուրս գրված ակտիվներ /ընդամենը/ | | | | | | | | | |
| Վարկային կազմակերպության անվանումը_____ _____ _____ _____ _____ _____ |
| ----- |
| Ամսաթիվը թ_____ _____ _____ _____ _____ _____ |
(տարեկան)
| Վարկային կազմակերպության անվանում՝ _____ _____ _____ _____ _____ |
| ----- |
| Ամսաթիվը _____ _____ _____ _____ | | https://www.arlis.am/DocumentView.aspx?DocID=65506 | 21.12.2010 | [
"Որոշում"
] | www.arlis.am |
Վարչապետն ընդունել է Համաշխարհային բանկի տարածաշրջանային փոխնախագահին
Վարչապետ Հովիկ Աբրահամյանն ընդունել է Համաշխարհային բանկի Եվրոպայի եւ Կենտրոնական Ասիայի տարածաշրջանային փոխնախագահ Լորա Թակի գլխավորած պատվիրակությանը:
Վարչապետը ողջունել է հյուրերին եւ բարձր գնահատել Համաշխարհային բանկի հետ ծավալված ավելի քան 20-ամյա համագործակցությունը, որի շրջանակում լուրջ քայլեր են կատարվել մեր երկրի սոցիալ-տնտեսական զարգացման, բարեփոխումների իրականացման եւ մարդկային կարողությունների հզորացման ուղղությամբ: Հովիկ Աբրահամյանը շնորհակալություն է հայտնել այդ նպատակով ՀԲ-ի կողմից տրամադրված ֆինանսական եւ տեխնիկական հսկայական օժանդակության համար:
Զրուցակիցները հաջողված եւ արդյունավետ են գնահատել ՀՀ վարչապետի՝ ԱՄՆ կատարած աշխատանքային այցը, ապա քննարկել «Երկրի գործընկերության ներկա (2014-2017թթ.) ռազմա¬վարության» իրականացման հետագա ընթացքը: Որպես Հայաստանի տնտեսական զարգացման առաջնահերթություններ՝ վարչապետը կարեւորել է, մասնավորապես, էներգետիկ, գյուղատնտեսական եւ ճանապարհային ենթակառուցվածքների բարելավմանն ուղղված ծրագրերի իրականացումը: Երկուստեք կարեւորվել է նաեւ սոցիալական, տեսչական, ավիացիայի, հարկային ոլորտներում, ինչպես նաեւ գործարար միջավայրի բարելավման նպատակով իրականացվող բարեփոխումների շարունակականությունը:
ՀԲ փոխնախագահը նշել է, որ Հայաստանը Համաշխարհային բանկի հուսալի երկարաժամկետ գործընկերն է եւ գերազանց գնահատել մեր երկրի վարկային պորտֆելի կատարողականը: Լորա Թակն ընդգծել է, որ ՀԲ-ն պատրաստ է շարունակելու օժանդակությունն ինչպես ընթացիկ ծրագրերին, այնպես էլ ՀՀ կառավարության կողմից տնտեսական առաջնահերթություններ համարվող ոլորտներին:
Վարչապետը վերահաստատել է ՀՀ կառավարության հանձնառությունը՝ ընդլայնելու ՀԲ հետ համագործակցությունը եւ նշել, որ մեր ծրագրերը կշարունակեն պահպանել տարածաշրջանի ամենաբարձր կատարողական մակարդակը՝ հետեւողականորեն զարգացնելով տնտեսությունը եւ նվազեցնելով աղքատությունը:
Հովիկ Աբրահամյանը եւ Լորա Թակը մտքեր են փոխանակել երկկողմ գործակցության խորացմանը վերաբերող մի շարք այլ հարցերի շուրջ եւս: | https://armlur.am/260411/ | 2014-11-12 | [] | armlur.am |
Ռիու Պրետու ազգային անտառ , ազգային անտառ Բրազիլիայի Էսպիրիտու Սանտու նահանգում:
Տեղագրություն
Ռիու Պրետու ազգային անտառը գտնվում է Էսպիրիտու Սանտու նահանգի Կոնսեյսան դա Բառա մունիցիպալիտետում: Տեղակայված է համայնքի նստավայրից 56 կմ հեռավորության վրա: Ներառում է Ատլանտյան անտառից որոշ հատվածներ եւ ընդգրկում է 2817.40 հա տարածք: Ստեղծվել է 1990 թվականի հունվարի 17-ի 98.845 հրամանագրով: Այն դարձել է Կենտրոնական Ատլանտյան անտառ էկոլոգիական միջանցքի մի մասը, որը ստեղծվել է 2002 թվականին: Կառավարվում է Չիկո Մենդեսի Կենսաբազմազանության պահպանության ինստիտուտի կողմից:
Անտառը պարունակում է խիտ արեւադարձային հարթավայրային խոնավ անտառ: Հայտնաբերվել են ծառաբնակ բույսերի 338 տեսակ: Ռիու Պրետուն վնասվել էր անտառային հրդեհներից եւ փայտահատումներից: Այն ներառում է 58 հա, որում աճում է էկզոտիկ նվենի: Բուսատեսակներից են՝ մայրին, կոպալը, դարճենիկը եւ այլն: Կենդանական աշխարհն ընդգրկում է՝ զրահակիր, պակա, եղջերու, ջրասամույր, բրազիլական սկյուռներ, մողեսներ եւ թութակներ:
Պահպանություն
Ռիու Պրետու ազգային անտառը դասվում է Բնության պահպանության միջազգային միության VI կատեգորիային (բնական ռեսուրսի կայուն օգտագործմամբ պահպանվող տարածք): Նպատակն է՝ անտառային ռեսուրսների կայուն օգտագործումը եւ գիտական հետազոտությունների իրականացումը՝ շեշտը դնելով հայրենի անտառների կայուն շահագործման մեթոդներին: Վայրը հասանելի է միայն դպրոցական այցելությունների համար:
Անտառի կառավարման պլանը հրապարակվել է 1999 թվականին՝ մինչեւ 2000 թվականի 9.985 օրենքը, որը սահմանել է Պահպանման միավորների ազգային համակարգը՝ նախատեսված բուֆերային գոտիների համար: 2014 թվականի հունվարին Էսպիրիտու Սանտու նահանգի Դաշնային Հանրային նախարարությունը դատարանի որոշում է կայացրել, որ Չիկո Մենդեսի Կենսաբազմազանության պահպանության ինստիտուտը 180 օր տրամադրի Ռիո Պրետու ազգային անտառի բուֆերային գոտիների սահմանագծման համար, ինչպես նաեւ մոտակա 1504 հա տարածքով Կորրեգո Գրանդե կենսաբանական արգելոցի եւ Կորրեգո դու Վեադոնի (1850 հա) համար: Բուֆերային գոտին այն տարածքն է, որտեղ մարդկային գործունեությունը ենթակա է տարբեր կանոնների ու սահմանափակումների:
Պահպանվող տեսակներից են՝ պուման (Puma concolor), օնցիլլան (Leopardus tigrinus), օցելոտը (Leopardus pardalis), մեծ զրահակիրը (Priodontes maximus), փայտփորիկը (Celeus torquatus) եւ այլն: | https://hy.wikipedia.org/wiki/Ռիու_Պրետու_ազգային_անտառ | [] | hy.wikipedia.org |
|
Զինված հարձակման փորձ Թուրքիայի խորհրդարանում
Թուրքիայի իրավապահ մարմինները կանխել են ահաբեկչություն, որը պետք է տեղի ունենար խորհրդարանում (մեջլիսում):
Ըստ տեղեկության՝ մեկ 1 տղամարդ եւ 1 կին մտել են Թուրքիայի խորհրդարանի շենք եւ հայտնել, որ նշանակված հանդիպում ունեն «Ժողովրդահանրապետական կուսակցության» (ԺՀԿ-CHP) պատգամավոր Մահմութ Թանալի հետ:
Իրավապահ մարմինների կողմից իրականացված ստուգման ժամանակ զինյալները փորձել են պատանդ վերցնել անվտանգության աշխատակիցներին, սակայն շատ շուտով վնասազերծվել են:
Թուրքական աղբյուրի համաձայն՝ բերման ենթարկածները Թուրքիայում ահաբեկչական հայտարարված ձախակողմյան «Հեղափոխական ազգային ազատագրական կուսակցություն-ճակատի» (DHKP-C) անդամներ են:
Նրանց մոտից հայտնաբերվել են մի շարք պայթուցիկներ, որոնք ամրացված են եղել մարմնի տարբեր մասերին: Բերման ենթարկվածները հետախուզվում էին անվտանգության ուժերի կողմից որպես վտանգավոր հանցագործներ: | https://www.7or.am/am/news/view/160170/ | 2019-05-15 | [] | www.7or.am |
Մայիսին «Ա սերիայի» թիմերը կվերսկսեն անհատական մարզումները
Մայիսի 4-ին «Ա սերիայի» խաղացողները կվերսկսեն անհատական մարզումները, փոխանցում է «Բի-Բի-Սի»-ն:
Նշվում է, որ թիմային մարզումը կվերսկսվեն մայիսի 18-ին, երբ Իտալիայի վարչապետը հայտարարի կորոնավիրուսով պայմանավորված սահմանափակումների կրճատման մասին:
Ըստ աղբյուրի՝ թիմերը հույս ունեն, որ «Ա սերիայի» խաղերը կարող են վերսկսվել մայիսի 27-ից հունիսի 2-ն ընկած ժամանակահատվածում, իսկ մրցաշրջանը կավարտվի օգոստոսի սկզբին, սակայն դեռեւս պաշտոնական հայտարարություն չի եղել այն մասին, թե երբ կարող են վերսկսվել լիգայի խաղերը: | https://www.panorama.am/am/news/2020/04/28/ա-սերիա/2281218 | 2020-04-28 | [
"Աշխարհում",
"Սպորտ"
] | www.panorama.am |
Ապագա համաներումները ընտրակաշառքի գործերի վրա չեն տարածվելու. Փաշինյան
Այն մարդկանց, որոնք հույս ունեն վերականգնելու հին ավանդույթները, խորհուրդ չեմ տա, քանի որ չեմ կարծում, որ ապագա համաներումները ընտրակաշառքի գործերի վրա տարածվելու են: Ընտրակաշառք բաժանելու լուրերի վերաբերյալ պատգամավոր Սարգիս Ալեքսանյանի հարցին ի պատասխան՝ ասաց ՀՀ վարչապետի պաշտոնակատար Նիկոլ Փաշինյանը՝ հավելելով, որ ընտրակաշառքի մասին խոստումն արդեն քրեական հանցագործություն է եւ ծանր պատասխանատվություն է ենթադրում:
«Ինձ զեկուցել են, որ արդեն կա 3 օպերատիվ գործ՝ մի քանի ուղղություններով, որոնց անձանց շրջանակը պարզված է, նրանց նկատմամբ օպերատիվ միջոցառումներ են իրականացվում, որոնց մասին նրանք չեն կռահում: Կարող եք հանգիստ լինել, որ անհրաժեշտ միջոցառումները կձեռնարկվեն»,- վստահեցրեց Փաշինյանը:
Նրա խոսքով՝ շատ կարեւոր է, որ իշխանությունը եւ ընդդիմության մի հատվածը իրար չեն կասկածում ընտրակաշառք բաժանելու մեջ, ինչը, ըստ նրա, նշանակում է, որ այս հարցում իրենք համագործակցելու սահմանափակում չունեն: «Եթե այս փոխվստահության մթնոլորտը պահենք, վստահ եղեք՝ որեւէ այդպիսի մեխանիզմ չի կարող գործել: Կոչ եմ անում հրապարակային համագործակցել այս հարցում եւ արդյունքներ արձանագրել»,- նշեց վարչապետի պաշտոնակատարը: | https://www.1lurer.am/hy/2021/05/26/Ապագա-համաներումները-ընտրակաշառքի-գործերի-վրա-չեն-տարածվելու-Փաշինյան/482773 | 2021-05-26 | [
"Քաղաքականություն"
] | www.1lurer.am |
Վարչապետն այցելել է Հանքավանի «Լուսաբաց» ճամբարում հանգստացող երեխաներին (լուսանկարներ)
Վարչապետ Հովիկ Աբրահամյանն այսօր այցելել է Հանքավանի «Լուսաբաց» ճամբար, որտեղ ՀՀ պետական բյուջեի միջոցներով իրականացվող «Դպրոցականների ամառային հանգuտի կազմակերպում» ամենամյա ծրագրով այս տարի հանգստանում է Հայաստանից, Արցախից եւ Ջավախքից ժամանած շուրջ 400 երեխա: ՀՀ վարչապետին ուղեկցում էին ՀՀ տարածքային կառավարման նախարարի առաջին տեղակալ Վաչե Տերտերյանը եւ ՀՀ Կոտայքի մարզպետ Արամ Հարությունյանը: Այս մասին հայտնում է կառավարության տեղեկատվության եւ հասարակայնության հետ կապերի վարչությունը:
Կառավարության ղեկավարը շրջել է ճամբարում, ծանոթացել հանգստի կազմակերպման եւ սննդի պայմաններին, զրուցել երեխաների հետ, հետաքրքրվել նրանց առօրյայով: Վարչապետն իր կողմից երեխաների համար նախատեսված նվերներ է հանձնել ճամբարին, դիտել մանուկների պատրաստած պարային երաժշտական ելույթները: Հովիկ Աբրահամյանը, ողջունելով երեխաներին, հորդորել է նրանց միասնական լինել եւ պահպանել ձեռք բերած ընկերությունը:
«Սիրելի երեխաներ, մեր պետության ապագան կապում ենք ձեզ հետ, եւ ամեն տարի կառավարությունն էլ ավելի մեծ ուշադրություն է դարձնելու ճամբարներում ձեզ համար բարեկեցիկ պայմանների ապահովմանը», - նշել է երկրի վարչապետը:
Ամեն տարի ՀՀ կառավարությունն իրականացնում է դպրոցականների ամառային հանգստի կազմակերպման ծրագիր՝ Հանքավանի «Լուսաբաց», «Հասմիկ», «Արագած», «Հեքիաթային կիրճ» եւ Ծաղկաձորի «Աղբյուր» ճամբարներում: ՀՀ վարչապետի որոշմամբ ծրագրի շահառուներ են սահմանվել Երեւանի եւ ՀՀ բոլոր մարզերի զոհված, հաշմանդամ դարձած զինծառայողների, ծնողազուրկ ու սակավ ապահովված բազմազավակ ընտանիքների 7-13 տարեկան երեխաները: Աշխատանքը կազմակերպվում է ՀՀ վարչապետի որոշմամբ՝ միջգերատեսչական հանձնաժողովի կողմից: Երեխաների ցուցակների ներկայացումը, ինչպես նաեւ նրանց տեղափոխումն իրականացվում է ՀՀ մարզպետարանների եւ Երեւանի քաղաքապետարանի կողմից:
2014 թ. ճամբարային ծրագրով կհանգստանա շուրջ 4500 երեխա՝ 3 հերթափոխով, 20-ական օրով, յուրաքանչյուր հերթափոխում՝ 1500 երեխա: Այս տարի 1-ին հերթափոխին ԼՂՀ-ի երեխաների համար հատկացվել է 200 տեղ, ջավախահայ երեխաների համար՝ 150 տեղ, իսկ 2012 թ. լրացուցիչ ֆինանսական միջոցների հատկացման շնորհիվ ծրագրում ընդգրկվել են նաեւ սիրիահայ երեխաներ: | https://www.panorama.am/am/news/2014/07/02/hanqavan/251434 | 2014-07-02 | [
"Հասարակություն"
] | www.panorama.am |
Յավաս , քաղաքատիպ ավան Ռուսաստանի Մորդովիա հանրապետության Զուբովո-Պոլյանսկի շրջանի կազմում:
Բնակչությունը 2010 թվականին գրանցված տվյալներով կազմում էր 7564մարդ: | https://hy.wikipedia.org/wiki/Յավաս | [] | hy.wikipedia.org |