| Acuerdo Nacional nisqa | |
| Chikan rimayllapi qillqa | |
| Acuerdo Nacional nisqa | |
| © Perú Suyupa Hatun Rimanakuynin, Acuerdo Nacional nisqa | |
| Depósito legal: 1501012004-3256 | |
| Ministro de Educación: | |
| Javier Sota Nadal | |
| Viceministro de Gestión Pedagógica: | |
| Idel Vexler Talledo | |
| Director Nacional de Educación Bilingüe Intercultural: | |
| Modesto Gálvez Ríos | |
| Runa simiman tikraqkuna: | |
| Dirección Nacional de Educación Bilingüe Intercultural nisqa | |
| Tiqraqkuna: | |
| Oscar Chávez Gonzales | |
| Martín Castillo Collado | |
| Melquiades Quintasi Mamani | |
| Secretaría Técnica del Acuerdo Nacional | |
| Av. 28 de Julio 878, Miraflores | |
| Tel. 447 0489 | |
| parriaga@pcm.gob.pe | |
| mvaldez@pcm.gob.pe | |
| http:// www.acuerdonacional.gob.pe | |
| Auspicio: | |
| Programa de las Naciones Unidas para el Desarrollo | |
| Diseño y diagramación original: Lilian Carranza | |
| Chikan rimayllapi qillqa | |
| Chikan rimayllapi qillqa | |
| Acuerdo Nacional nisqa | |
| Perú Suyupa Hatun Rimanakuynin, | |
| Acuerdo Nacional nisqa | |
| ...Kuskalla kawsay wiñarichinapaq | |
| Perú Suyu Rimanakuyninqa wiraqucha | |
| Alejandro Toledo Manrique, Presidente | |
| Constitucional nisqa minkakusqanwanmi | |
| Qillqarikusqa 22 anta sitwa killapi, 2002 watapi. | |
| ! | |
| Acuerdo Nacional nisqa | |
| " | |
| Chikan rimayllapi qillqa | |
| Acuerdo Nacional nisqa | |
| Chikan rimayllapi qillqa | |
| Kay sumaq puqusqa ruruta kunan punchaw Peru suyuman haywarisqaykichikmi llapallanchik hatun | |
| munarisqanchikta rikurichiwanchik. | |
| Chay Acuerdo Nacional nisqapa chayarisqanchikkunaman hapipakusun chayqa kay kawsakusqanchik | |
| pachatam tikrarichwan; chay tikrakuywanqa wiñaypaq wiñaypaqmi sumaq rimarikuy kawsakuyta | |
| ñuqanchikpura kamarisun, ichaqa huk niraq rimayninchikkunatapas huk partido político nisqa | |
| kasqanchikkunatapas mana chinkachispa. Chaymi chay Democracia nisqaqa. | |
| Dr. Alejandro Toledo Manrique | |
| Perú Suyupa Chiqan Umalliqnin | |
| Acuerdo Nacional nisqapa qillqakusqan punchaw rimarisqan | |
| Anta sitwa killapi 22 punchawninpi 2002 watapi | |
| # | |
| Acuerdo Nacional nisqa | |
| $ | |
| Chikan rimayllapi qillqa | |
| Acuerdo Nacional nisqa | |
| Chikan rimayllapi qillqa | |
| Kaypi kaqkuna | |
| Llapallan llamkaqkuna | |
| Comités nisqakuna | |
| Perú Suyupa Hatun Rimanakuynin | |
| Estado nisqapa Políticas nisqakuna | |
| Democracia nisqamanta, derechos ukupi kawsanamanta | |
| Llapa runa allin kikinchasqa allin kawsaypi ima tiyanankumanta | |
| Perú suyu huk suyukunamanta allin atipasqa kananmanta | |
| Allin ruraq, chuya ruraq, ukunpi allin rakisqa Estado nisqamanta | |
| Anexo nisqankuna | |
| Qispichinapaq Rimanakuyniyku | |
| % | |
| Acuerdo Nacional nisqa | |
| & | |
| Chikan rimayllapi qillqa | |
| Chikan rimayllapi qillqa | |
| Acuerdo Nacional nisqa | |
| Foro del Acuerdo Nacional nisqa wasipa umalliqninkuna | |
| 5 Pawqar waray killamanta 22 Anta sitwa killakama 2002 watapi | |
| Llamkaq organizacionkuna | |
| Umalliqninkuna | |
| Presidente de la República | |
| Dr. Alejandro Toledo Manrique | |
| Gobierno | |
| Roberto Dañino Zapata | |
| Presidente del Consejo de Ministros | |
| Acción Popular | |
| Valentín Paniagua Corazao | |
| Víctor Andrés García Belaunde | |
| Luis Enrique Gálvez de la Puente | |
| Concilio Nacional Evangélico del Perú | |
| Darío López Rodríguez | |
| Víctor Arroyo Cuyubamba | |
| Confederación General de Trabajadores del Perú | |
| Mario Huamán Rivera | |
| Juan José Gorritti Valle | |
| Eduardo Castillo Sánchez | |
| Confederación Nacional de Instituciones | |
| Empresariales Privadas | |
| Julio Favre Carranza | |
| Leopoldo Scheelje Martin | |
| Conferencia Episcopal Peruana | |
| Mons. Luis Bambarén Gastelumendi, S. J. | |
| Gustavo Noriega Zegarra | |
| Laura Vargas Valcárcel | |
| Coordinadora Nacional de Frentes Regionales | |
| Washington Román Rojas | |
| Luis Saraya | |
| Frente Independiente Moralizador | |
| Fernando Olivera Vega | |
| Luis Iberico Núñez | |
| Fausto Alvarado Dodero | |
| Mesa de Concertación para la Lucha contra | |
| la Pobreza | |
| Rvdo. Padre Gastón Garatea Yori | |
| Javier Iguiñiz Echeverría | |
| Federico Arnillas Lafert | |
| Partido Aprista Peruano | |
| Alan García Pérez | |
| Jorge del Castillo Gálvez | |
| Mercedes Cabanillas Bustamante | |
| Partido Perú Posible | |
| Luis Solari de la Fuente | |
| Jesús Alvarado Hidalgo | |
| Alberto Cruz Loyola | |
| Sociedad Nacional de Industrias | |
| Manuel Yzaga Salazar | |
| José Silva Pellegrin | |
| Somos Perú | |
| Alberto Andrade Carmona | |
| Ernesto Blume Fortini | |
| Ricardo de la Flor Bedoya | |
| Unidad Nacional | |
| Lourdes Flores Nano | |
| Antero Flores Aráoz Esparza | |
| Drago Kisic Wagner | |
| Unión por el Perú | |
| Aldo Estrada Choque | |
| Ernesto Velit Granda | |
| Secretaría Técnica del Acuerdo Nacional | |
| Rafael Roncagliolo Orbegoso | |
| Pepi Patrón Costa | |
| Federico Velarde Valdivia | |
| José Daniel Amado Vargas | |
| Alberto Adrianzén Merino | |
| Juan De la Puente Mejía | |
| ' | |
| Chikan rimayllapi qillqa | |
| Acuerdo Nacional nisqa | |
| Foro del Acuerdo Nacional nisqapa Hatun Huñunakuynin | |
| Llamkaq organizacionkuna | |
| Umalliqninkuna | |
| Presidente de la República | |
| Dr. Alejandro Toledo Manrique | |
| Gobierno | |
| Carlos Ferrero Costa | |
| Presidente del Consejo de Ministros | |
| Acción Popular | |
| Valentín Paniagua Corazao | |
| Víctor Andrés García Belaunde | |
| Luis Enrique Gálvez de la Puente | |
| Concilio Nacional Evangélico del Perú | |
| Carlos Jara Depaz | |
| Víctor Arroyo Cuyubamba | |
| Confederación General de Trabajadores del Perú | |
| Mario Huamán Rivera | |
| Juan José Gorritti Valle | |
| Eduardo Castillo Sánchez | |
| Confederación Nacional de Instituciones | |
| Empresariales Privadas | |
| Leopoldo Scheelje Martin | |
| Jaime Cáceres Sayán | |
| Conferencia Episcopal Peruana | |
| Mons. Hugo Garaycoa Hawkins | |
| Mons. Miguel Cabrejos Vidarte | |
| Gonzalo Flores Santana | |
| Coordinadora Nacional de Frentes Regionales | |
| Américo Menéndez | |
| Washington Román Rojas | |
| Jesús Manya Salas | |
| Frente Independiente Moralizador | |
| Fernando Olivera Vega | |
| Luis Iberico Núñez | |
| Fausto Alvarado Dodero | |
| Mesa de Concertación para la Lucha | |
| contra la Pobreza | |
| Rvdo. Padre Gastón Garatea Yori | |
| Javier Iguiñiz Echeverría | |
| Federico Arnillas Lafert | |
| Partido Aprista Peruano | |
| Alan García Pérez | |
| Jorge del Castillo Gálvez | |
| Mercedes Cabanillas Bustamante | |
| Partido Perú Posible | |
| Luis Solari de la Fuente | |
| Gloria Helfer Palacios | |
| Marcial Ayaipoma Alvarado | |
| Sociedad Nacional de Industrias | |
| Roberto Nesta Brero | |
| David Lemor Bezdin | |
| Somos Perú | |
| Alberto Andrade Carmona | |
| Fernando Andrade Carmona | |
| Ernesto Blume Fortini | |
| Unidad Nacional | |
| Lourdes Flores Nano | |
| Antero Flores Aráoz Esparza | |
| Drago Kisic Wagner | |
| Unión por el Perú | |
| Aldo Estrada Choque | |
| Ernesto Velit Granda | |
| Acuerdo Nacional nisqa | |
| Chikan rimayllapi qillqa | |
| Ruraq huñukuna | |
| Ruraq kamachiqkuna | |
| Huk partido político nisqa | |
| Huk llaqtamanta organización nisqa | |
| Huk Ministro de Estado nisqa | |
| Huk Comité Consultivo nisqa | |
| Hatun kamachikuypi Comité Técnico nisqa | |
| Augusto Ramírez Ocampo | |
| Eduardo Stein Barilla | |
| Diego Achard | |
| Juan De la Puente Mejía | |
| Rvdo. Padre Juan Julio Wicht Rossel, S. J. | |
| Comité Consultivo nisqa | |
| Diego Achard | |
| Rodrigo Carazo Odio | |
| Luis Lauredo | |
| Augusto Ramírez Ocampo | |
| Eduardo Stein Barilla | |
| Fernando Cabieses Molina | |
| Max Hernández Camarero | |
| Rvdo. Padre Juan Julio Wicht Rossel, S. J. | |
| Monseñor Luis Bambarén Gastelumendi, S. J. | |
| Comité Ministerial nisqa | |
| Ministro de Defensa | |
| Ministro de Educación | |
| Ministro de Salud | |
| Ministro de Trabajo y Promoción del Empleo | |
| Ministra de la Mujer y Desarrollo Social | |
| Secretario Técnico nisqa | |
| Rafael Roncagliolo Orbegoso | |
| Acuerdo Nacional nisqa | |
| Chikan rimayllapi qillqa | |
| Acuerdo Nacional nisqa | |
| PERÚ SUYUPA HATUN RIMANAKUYNIN | |
| ACUERDO NACIONAL NISQA | |
| Chikan rimayllapi qillqa | |
| Perú Suyupi runakuna allin kawsayman aypanankupaq, yanapanakuspa purinankupaq, llapa organizaciones | |
| políticas nisqakuna, llaqta ukupi huk organizacionkunapas, rurayniykuta chiqapta qawarispa Gobiernowan | |
| kuska Políticas de Estado nisqata rimanakuspa kamachinakuyku. Chaykunam Acuerdo Nacional nisqa | |
| sutinchasqa. Chay kamachiykunatam kunan punchawmantapacha rurakunanpaq rimariyku. | |
| Tawa ruraykuna aypanapaqmi kay kamachikuykunataqa churayku: | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| Democracia nisqamanta, derechos ukupi kawsanamanta | |
| Llapa runa allin kikinchasqa allin kawsaypi ima tiyanankumanta | |
| Perú suyu huk suyukunamanta allin atipasqa kananmanta | |
| Allin ruraq, chuya ruraq, ukunpi allin rakisqa Estado nisqamanta | |
| 1. Democracia nisqamanta, derechos ukupi kawsanamanta | |
| Democracia nisqapi, Derechukuna qawasqa ukupi tiyayqa justicia nisqa aypanapaqmi, runakunapa kaqninkuna | |
| allin waqaychasqa kananpaqmi, chaywanmi Perú suyunchikta allin kawsaymanpas, hawka kawsaymanpas | |
| puririchisunchik. Chaypaqmi kay ruraykuna kanqa: | |
| 1.1. Constitución nisqa ukupi kaq derechokunam aswan allin qawasqa kanqa, chuya qispisqataq | |
| kamachikuqkunapaq akllanakuypas kanqa; hinallataqmi allin takyasqa ukupi kamachikuq hatun wasikuna | |
| purinqa, equilibrio de poderes nisqa ukupi Constitución kamachikusqanmanhina rurakunqa. | |
| 1.2. Llapan Perú suyu ukupim partidos políticos nisqa allin qispisqa puriykachananpaq kanqa, pisi runalla | |
| akllasqakunapas allin qawarisqallataq kanqa. | |
| 1.3. Perú suyutaqa chullallatahina hatarichina kanqa, tiqsi muyupi suyukunawan kuska qipa pachaman | |
| puririchkapta, ñawpa qapaq yachayninchikkunata, tukuy niraq llaqtanchikkunata, kawsayninchikkunata, | |
| rimayninchikkunata ima chanincharispa. | |
| 1.4. Runakunaqa ñankunapipas kallikunapipas maypipas allin qawasqa kanqa, mana manchakuspa puriytapas | |
| atinqa. Hukniraqña kaspapas hawka kawsayta mana waqllichirispa, justiciatapas, runakunapa | |
| rurayninkunatapas, kaqninkunatapas, Estadopa kaqninkunatapas allinta qawarispa purina kanqa. | |
| 1.5. Rimanakuytapas allinta takyachisun, sapinchasun, tupasqa mana tupasqa rimaykunata chanincharispa. | |
| Chaypaqqa ayllu ukupi, llaqta ukupi llapanku runa rimarinankupaqmi allinta kamachiykunata sapincharina | |
| kanqa. Chayqa kanqa llapallanchik chay kamachinakuykunapi participanapaq. | |
| 1.6. Runakunapa kaqninkuna, derechonkuna allin manchasqa, allin qawasqa kananpaqmi llamkarinanchik. | |
| Chayhinamanqa Perú suyunchikpas Derecho Internacional nisqaman Derechos Humanos, Carta de | |
| las Naciones Unidas nisqamanpas, hinallataq Sistema Interamericano nisqakunaman allinta hapipakunan. | |
| 1.7. Perú Suyu ukupas nación nisqahinapas allin qawarisqa kananpaq, allpanpas allin takyasqa kananpaq; | |
| mana piwanpas allquchasqa kanapaq ima chay kamachiyninkunata qawarinanchikpuni. | |
| ! | |
| Acuerdo Nacional nisqa | |
| 2. | |
| Chikan rimayllapi qillqa | |
| Llapa runa allin kikinchasqa allin kawsaypi ima tiyanankumanta | |
| Estadoqa lliw rurayninkunata llamkarinan runankuna huntasqa wiñayniyuqpas kawsayniyuqpas kanankupaq, | |
| wakchakayninpas chinkananpaq, llapallan runa mana qipanchasqa imapipas kanankupaq llamkarinan. | |
| Chaypaqmi kaykuna rurakunqa: | |
| 2.1. Derechos Humanos nisqata qawarispam tukuy kamachikuykuna lluqsimunqa chaywanmi llamkaykuna | |
| kanqa, allin kawsay yachaypas, política nisqa ruraypas chuyancharikunqa; ichaqa mana pitapas sarunchaspa, | |
| qipanchaspa. | |
| 2.2. Llamkaykuna mastarikunanpaqmi aswan qullqi empresakunapaq yaparikunqa. Chaywanmi | |
| empresakunapas qullqita astawan wacharichinqa, chayqa llapa runapaq allin llamkay tarinankupaq ima | |
| kanqa. | |
| 2.3. Yachay wasikunapi hunta yachaqaymi llamkaypaqpas sumaq kawsaypaqpas llapa runapaq kallpacharikunqa. | |
| Chay yachaqaykunaqa mana ima paganapaqmi tukuy runapa yachay wasinpi aparikunqa. Chaywanmi | |
| educación públicapas privadapas llaqtamantapas campomantapas kikincharikunqa. Hinaqa yachay | |
| wasikunapas chaninchasqam kanqa, yachachiqkunapa llamkayninpas chanincharisqa kanqa. Hinallataqmi | |
| kay Sector Educación nisqapaqpas aswan qullqi 6% nisqakama ayparinqa. | |
| 2.4. Tukuy runa mana unqusqa kawsakunanpaq mana imata quspa kallpacharikullanqataq. Chaypaqqa chay | |
| hampina wasikunapas hampiqkunapas llamkachkallanqam. Chaymantapas tukuy machu payakunapas | |
| llamkanankunata saqispaqa sapa killa qullqichata chaskikuspa samamuytam atinqaku. | |
| 2.5. Chaymantapas ñawpaqman qawarispalla puririnapaqmi allin kamachikunata kallpacharikunqa. Tukuy | |
| runa masi kuchkalla puririchinapaq sumaq pachallapi kawsakuspa. | |
| 2.6. Sapa wasi ayllupaqpas sumaq wasitan ayparichisunchik. Chay wasiqa ancha sumaq tiyarikunapaqpas | |
| kawsakunapaqpas kanan. | |
| 2.7. Runakunaqa pukllaykunapi atipanakuspa iman kurkunta sumaqta kallpacharinqa. Allin kallpayuqpas | |
| rikuyniyuqpas ancha aswantan llamkarinqa. | |
| 3. | |
| Perú suyu huk suyukunamanta allin atipasqa kananmanta | |
| Estado peruano nisqaqa sumaq kawsaytapas allin kawsaytapas paqaririchinanpaqqa economía social de | |
| mercado nisqatan kamarichinqa. Chaypaqqa paymi empresa nisqa llamkaykunata qallarichinqapas, | |
| qawarinqapas, yanaparinqapas. Chay rimay ukupiqa kaykunatam rurarisun: | |
| 3.1. Chay uña empresatapas taksa empresatapas yanaparinqan aswanta paykuna pura riqsichikuspa | |
| atipanakunankupaq. Chaymantapas kay Perú suyu runapas hawa runapas empresa nisqata kamarinankuta | |
| kallpacharikullanqataq. Chay empresakunapa puturisqankunapas kay suyunchikpipas hawa suyukunapipas | |
| qaturikunantam maskakunqa. | |
| 3.2. Ima ruranapaqpas llapallanchik rimarinanchiktam kallpacharisunchik. Chay rimariykunaqa sectorialpas | |
| regionalpas nisqa kamachikunapim paqaririnan. Hinaqa llamkaypas, yachaq runapas, qullqipas, | |
| " | |
| Acuerdo Nacional nisqa | |
| Chikan rimayllapi qillqa | |
| rurasqanchik mikuypas hawa suyukunaman apariypas kallpacharikunqam. Chaypaqqa sumaqmi Perú | |
| suyunchikpa qullqi apaykachananpas kamachiyninkunapas puririnan. Chayraykum chay base tributaria | |
| nisqa 18% PBI nisqamanta huñuriyman kicharikunan. | |
| 3.3. Chay qullqiyuq runakuna qullqinta churarispa llamkariynintapas kallpacharikunqam. Paykunaqa empresa | |
| nisqakunatam kamarispa qawarinqakupas puririchinqakupas. Hinallataqmi chay Estadopa | |
| rurarisqamkunatapas yanaparillanqataqmi lliw sectores nisqakuna qullqita wacharichinankupaq. | |
| 3.4. Estadopapas qullqiyuq runapapas rurarisqankunata atipayninkunata imaqa kallpacharinam kanqa. | |
| Chaytaqa rurarina kanqa musuq puririyta kamarispa, watuparikuspa, hawa suyumanta ancha | |
| yachaykunata aparimuspa ima. | |
| 3.5. Tukuy kaypi puqurichisqanchiktam hawa suyukunamankama aparina kanqa. Chaytaqa Estadopas qullqiyuq | |
| empresakunapas rimarinakuspam ruranan. Chaywanqa hawaman tukuy ima apasqanchikkunapas | |
| wiñarinqam may mercado nisqakunaman yaykurinapaq. | |
| 4. Allin ruraq, chuya ruraq, ukunpi allin rakisqa estado nisqamanta | |
| Allin llamkaq, utqaylla imatapas ruraq, chuya chuya Estado kanantam munayku, suyunkuna, llaqtankuna | |
| tiyaq runakunarayku, imapas rurayniyuq, derechosniyuq kasqankurayku. Chay kananpaqqa kay llamkaykunatam | |
| rurarinanchik: | |
| 4.1. Perú llaqtapi, suyunkunapipas, llaqtankunapipas, ayllunkunapipas imapipas allin llamkaq, chuya chuya | |
| llamkaq musuq Estadotam hatarichisun. Chaywan runa masinchik mañakusqanmanhina imapas | |
| rurananpaq, paykunata uyarispa, organizacionkunata chaninchaspa. | |
| 4.2. Chuya chuyata imatapas llamkanapaq, qullqi hapisqamantapas riqsisqa kananpaq huk kamachinakuyta | |
| lluqsirichinanchik. Chaymi llaqtapas qawarispa qatipanman, Estado uku llamkaypi mana suwakuy | |
| kananpaq. | |
| 4.3. Estado ukupi llamkaq wasikunata musuqyachispa, llamkaqkunata aswanta yacharichispa, allinninta | |
| aswan chanincharispa imam Estadoqa allin rurayninkunata qispichinqa. | |
| 4.4. Perú ukupi Suyukuna, llaqtakuna kikillankumanta imatapas llamkanankupaq, kamachikuykunapas | |
| pisimanta pisi suyukunallapiña kamarikunqa, Estadopa qullqinpas suyukunallamanñapas llaqta | |
| umalliqkunallamanñapas ripunqa. Ichaqa Estado nisqaqa manam patmikunqachu aswanpas huñusqalla | |
| regionkunawan llaqtakunawan ima puririnqa. | |
| 4.5. Llapa Perú suyu allpanchikmi sumaqta puriripunam chay Estadopa qullqinwanpas runakunapa | |
| qullqinwanpas aparikunanpaq. Chaypaqqa tukuy Estadopa qullqinkunapas sumaqta wacharinan equilibrio | |
| fiscal nisqapas allinta kallpacharikunan. | |
| Tukuykunapaqqa llapallanmi kay 30 políticas de Estado del Acuerdo Nacional nisqata allinta qawarinapaq | |
| rimarinakuyku. Chaypaqqa huñunakuykuna kanallanpunim nacionalpas regionalpas, hinallataqmi umalliqninpas | |
| Secretaría Técnica nisqa payllamanta puririnanpas qawarinanpas. Chay puririsqamkunaqa tukuy Perú suyupi | |
| runa masinchikpa riqsiyninmi kanan. | |
| # | |
| Acuerdo Nacional nisqa | |
| Chikan rimayllapi qillqa | |
| Chay hinamanqa kay Acuerdo Nacional nisqaqa kallparichinapaqqa maywanpas huñunarikunallanmi | |
| kicharillasqataqmi huk organizacionespas fuerzas políticas nisqapas yaykurimunanpaq. Hinaqa kaykunataqa | |
| kunanmantapacha 28 anta sitwa killakama 2021 watakama qawariytapas puririchiytapas atipanayku. | |
| Lima llaqtapi, Perú suyumanta umalliq wiraqucha Alejandro Toledo Manrique kachkaspa, 22 punchaw anta | |
| sitwa killamanta 2002 watamanta qillqarisqa kasqa. | |
| Alejandro Toledo Manrique | |
| Presidente de la República | |
| Roberto Dañino Zapata | |
| Presidente del Consejo de Ministros | |
| Alan García Pérez | |
| Partido Aprista Peruano | |
| Valentín Paniagua Corazao | |
| Acción Popular | |
| Luis Solari de la Fuente | |
| Partido Perú Posible | |
| Lourdes Flores Nano | |
| Unidad Nacional | |
| Fernando Olivera Vega | |
| Frente Independiente Moralizador | |
| Alberto Andrade Carmona | |
| Somos Perú | |
| Aldo Estrada Choque | |
| Unión por el Perú | |
| Mons. Luis Bambarén Gastelumendi, S. J. | |
| Conferencia Episcopal Peruana | |
| Darío López Rodríguez | |
| Concilio Nacional Evangélico del Perú | |
| Julio Favre Carranza | |
| Confederación Nacional de Instituciones Empresariales Privadas | |
| Juan José Gorritti Valle | |
| Confederación General de Trabajadores del Perú | |
| $ | |
| Acuerdo Nacional nisqa | |
| Chikan rimayllapi qillqa | |
| Manuel Yzaga Salazar | |
| Sociedad Nacional de Industrias | |
| Rvdo. Padre Gastón Garatea Yori | |
| Mesa de Concertación para la Lucha contra la Pobreza | |
| Washington Román Rojas | |
| Coordinadora Nacional de Frentes Regionales | |
| % | |
| Acuerdo Nacional nisqa | |
| & | |
| Políticas de Estado nisqakuna | |
| Acuerdo Nacional nisqa | |
| Políticas de Estado nisqakuna | |
| Políticas de Estado nisqakuna | |
| ' | |
| Acuerdo Nacional nisqa | |
| Políticas de Estado nisqakuna | |
| Democracia nisqamanta, derechos ukupi kawsanamanta | |
| Huk ñiqi Política de Estado nisqanmanta | |
| Democracia nisqapas, derechosninchikkunapas allin kallpachasqa kananpaq | |
| Iskay ñiqi Política de Estado nisqanmanta | |
| Allin democraciapi kawsanapaq partido politicokuna kallpanchasqa kananpaq | |
| Kimsa ñiqi Política de Estado nisqanmanta | |
| Perú suyupi kikinchik kasqanchikmanta allin takyachinapaq | |
| Tawa ñiqi Política de Estado nisqanmanta | |
| Rimanakuykunata kallpanchanapaq | |
| Pichqa ñiqi Política de Estado nisqanmanta | |
| Qipa pachata qawarispa allin yuyayllawan imatapas ruranapaq, Gobiernopas chuya | |
| chuya ruraywan allinta llamkananpaq | |
| Suqta ñiqi Política de Estado nisqanmanta | |
| Huk nacionkunawan allinllapi kawsanapaq, rimanakuspa chulla suyuhinalla ñawpaqman | |
| puririnapaq | |
| Qanchis ñiqi Política de Estado nisqanmanta | |
| Manaña maqanakuy kananpaq, Perú allin yupaychasqa kananpaq, mana manchakuypi | |
| kawsanapaq | |
| Pusaq ñiqi Política de Estado nisqanmanta | |
| Perú ukupi sapa suyukuna, sapa llaqtakuna kikinkumanta ñawpaqman purinankupaq | |
| Isqun ñiqi Política de Estado nisqanmanta | |
| Perú suyupa allpanpas, runankunapas allin qawasqa kananpaq | |
| Llapa runa allin kikinchasqa allin kawsaypi ima tiyanankumanta | |
| Chunka ñiqi Política de Estado nisqanmanta | |
| Wakchakay pisiyachinapaq | |
| Chunka hukniyuq ñiqi Política de Estado nisqanmanta | |
| Llapallan runakuna, piña mayña kaspapas maypipas allin rikusqa, allin chaskisqa | |
| kananpaq | |
| Chunka iskayniyuq ñiqi Política de Estado nisqanmanta | |
| Llapallan runakuna mana qullqillawan allin yachayman aypanankupaq, kawsay | |
| yachaykunatawan chaninchanapaq | |
| Acuerdo Nacional nisqa | |
| Políticas de Estado nisqakuna | |
| Chunka kimsayuq ñiqi Política de Estado nisqanmanta | |
| Llapallan runakuna qalikaypi kananpaq, allin kawsaypi tiyananpaq | |
| Chunka tawayuq ñiqi Política de Estado nisqanmanta | |
| Allin ruruq llamkayman runahina aypanapaq | |
| Chunka pichqayuq ñiqi Política de Estado nisqanmanta | |
| Allin huntasqa mikuykuna kananpaq | |
| Chunka suqtayuq ñiqi Política de Estado nisqanmanta | |
| Wasi ayllu kallpanchanapaq, warmakuna, irqikuna, wayna sipaskuna amachasqa, | |
| kallpanchasqa kanankupaq | |
| Perú suyu huk suyukunamanta allin atipasqa kananmanta | |
| Chunka qanchisniyuq ñiqi Política de Estado nisqanmanta | |
| Llaqta qatu rantinakuypi qullqi takyachinapaq | |
| Chunka pusaqniyuq ñiqi Política de Estado nisqanmanta | |
| Qullqi ruranapa takyachiynin, ruruchiynin (mirachiynin) atipaynin maskanapaq | |
| Chunka isqunniyuq ñiqi Política de Estado nisqamanta | |
| Kawsasqanchik pachata allin qawarispa llamkaykunata ruranapaq | |
| Iskay chunka ñiqi Política de Estado nisqanmanta | |
| Chiqap yachaywan tecnología nisqawan yachaykunata ñawpaqman tanqanapaq | |
| Iskay chunka hukniyuq ñiqi Política de Estado nisqanmanta | |
| Runapa wasichakunanpaq, hatun llamkaykuna hatarichinapaq | |
| Iskay chunka iskayniyuq ñiqi Política de Estado nisqanmanta | |
| Hawa nacionkunawan yanapanakuspa rantinakuyninchikta mirachinapaq | |
| Iskay chunka kimsayuq ñiqi Política de Estado nisqanmanta | |
| Ayllupi tiyaqkuna allpa ruruchiqkuna ñawpaqman puririnanpaq | |
| Allin ruraq, chuya ruraq, ukunpi allin rakisqa Estado | |
| nisqamanta | |
| Iskay chunka tawayuq ñiqi Política de Estado nisqanmanta | |
| Estado chuya chuya allin llamkayta tarinanpaq | |
| Acuerdo Nacional nisqa | |
| Políticas de Estado nisqakuna | |
| Iskay chunka pichqayuq ñiqi Política de Estado nisqanmanta | |
| Democracia ukupi yanapakunanpaq Fuerzas Armadas nisqata kallpanchanapaq | |
| Iskay chunka suqtayuq ñiqi Política de Estado nisqanmanta | |
| Chuya chuyapi llamkay kananpaq, mana qilli ruraymanta qullqi hamunanpaq, llapallan | |
| runakuna impuesto qunanpaq | |
| Iskay chunka qanchisniyuq ñiqi Política de Estado nisqanmanta | |
| Droga nisqa chinkananpaq | |
| Iskay chunka pusaqniyuq ñiqi Política de Estado nisqanmanta | |
| Perumanta Hatun Kamachinanwan, Derechonchikta qawarispa purinapaq, justicia | |
| llapanman chayananpaq, Poder Judicial sapanmanta kikinchasqa kananpaq | |
| Iskay chunka isqunniyuq ñiqi Política de Estado nisqanmanta | |
| Llapan runakuna imamantapas willasqa kananpaq, ima rimayninpas, qillqayninpas | |
| uyarisqa kananpaq | |
| Kimsa chunka ñiqi Política de Estado nisqanmanta | |
| Terrorismo nisqa chinkananpaq Perú Suyupi runa allin kawsarinankupaq | |
| Acuerdo Nacional nisqa | |
| Políticas de Estado nisqakuna | |
| PERÚ SUYU KAMACHIKUQKUNAPA RIMANAKUSPA MUNAYNIN, | |
| POLÍTICA DE ESTADO NISQAKUNA | |
| Democracia nisqamanta, derechos ukupi kawsanamanta | |
| Huk ñiqi Política de Estado nisqanmanta | |
| Democracia nisqapas, derechosninchikkunapas allin kallpachasqa kananpaq | |
| Allin democracia nisqa kananpaq, llapa runakunapa derechosninkuna allin kallpachasqa kananpaqmi | |
| rimanakuyku. Chaymi kanqa takyasqa kawsaypi puririnapaq, kamachiqninchikkunapas chuya chuya | |
| akllanakuypi yaykuspa, paykunapura ayninakuspa, yanaparinakuspa ima pusawananchikpaq. Nillaykutaqmi, | |
| chaytaqa runakunapa umalliqninkunawan kuska kamachiptinkum hatarinqa. Chaymi llapallan runapa | |
| derechunkuna aswan kallpanchasqa, aswan sapinchasqa kanqa; llapallan runakuna huñurinakuspa, chulla | |
| runahinalla chay democracia nisqata wiñarichinqa, Estado nisqapa Hatun Kamachinanta qawarispa. | |
| Chaykuna qispichinapaqmi Estado nisqaqa: (a) Perú suyupa Hatun Kamachinan amachasqa kanqa, | |
| kamachikusqanmanhina kawsanapaq, llapan suyukunawan, llaqtakunawan kuska Perú hatun suyuqa chulla | |
| sunqulla, chulla umalla kananpaq. (ch) Runakunapa yuyaymanayninkunata qawarispa chaninchanqa, | |
| organizacionninkunatapas kallpanchaspa qawarillanqataq; hinallataq runakuna mana sarunchasqa kanantapas | |
| qawanqa, imaraykuchus Estado nisqaqa runata ayllu ukupi, llaqta ukupi aswan chaninchasqanrayku. (h) Allin | |
| kawsaypi tiyanapaq, chuya akllanakuy ukupi tiyaspa yachakunapaq yanapanqa, hinallataq allin runahina, | |
| derechonchikkunatapas, rurayninchikkunatapas allinta ruraspa purinapaq yanapallawasuntaq. (i) Mana | |
| uyariy munaq runakunapaq, kamachiykunata mana kasukuspa puriq runakunapaqpas Estado | |
| wanachikuykunata hurqumullanqataq. | |
| Iskay ñiqi Política de Estado nisqanmanta | |
| Allin democraciapi kawsanapaq partido politicokuna kallpanchasqa kananpaq | |
| Ima ruraypas, ima llamkaypas llapan runakunawan kuska rimanakuspa rurasqa kananpaq rimanakuyku, | |
| chayqa Hatun Kamachinanmanhina apakunqa, llapan organizacionkuna, llaqtapi kaq institucionkunapas | |
| yanapakunanku; ichaqa partidos políticos nisqa aswantaqa yanapakunanku. | |
| Chaykuna qispichinapaqmi Estado nisqaqa: (a) Derechos políticos nisqa yuyasqalla kananpaq, allin qawasqalla | |
| apakunanpaqmi kamachikuykunata churanqa. (ch) Partidos políticos nisqa ñawpaqman allin kallpanchasqa | |
| purinankupaq, mana chinkapunankupaq ima kamachikuykunata churallanqataq, chaymi allinllapi purinapaq, | |
| chuya chuyata qullqitapas aparinankupaq, rurayninkunatapas riqsichinankupaq yanapay kallanqataq. (h) | |
| Perú hatun suyupi, suyunkunapipas, llaqtankunapipas lliw kamachiqkunaqa chuya chuya akllakuypi yaykunqaku. | |
| (i) Chay akllanakuypiqa llapallan llaqta runakunam umalliqniyuq, kamachiqniyuq kananku, karupiña tiyaq | |
| runakunapas, campupiña, yunka suyupiña tiyaqkunapas umalliqniyuqmi kananku, manam pisi | |
| kasqankuraykuchu qunqasqa kananku. (k) Ima ruraypas, ima llamkaypas llapan runakunawan kuska | |
| rimanakuspa rurasqa kanqa, chayqa Hatun Kamachina nisqanmanhina apakunqa, llapan organizacionkuna, | |
| llaqtapi kaq institucionkunapas, Partidos Políticos nisqakunapas yanapakunanku. | |
| ! | |
| Acuerdo Nacional nisqa | |
| Políticas de Estado nisqakuna | |
| Kimsa ñiqi Política de Estado nisqanmanta | |
| Perú suyupi kikinchik kasqanchikmanta allin takyachinapaq | |
| Peru suyu huk suyuhinalla kananpaq, sapanka ayllunkunawan, sapanka llaqtankunawan kuska | |
| kallpanchanapaqmi, rimanakuyku; nillaykutaqmi, chayqa rurakunqa ñawpa ayllukunapa yachayninkunata | |
| chanincharispa, kawsay rurayninkunata yuyaykuspa, llapa rimaynin simikunata riqsispa, qipa kawsayta | |
| qawarispa, tiqsi muyupa purisqanmanhina rurasqa kananpaq. | |
| Chaykuna qispichinapaqmi Estado nisqaqa: (a) Perú ñawpa pacha kawsay yuyaykunata mana qunqanapaq, | |
| aswantaqa riqsispa kawsanapaq kamachikamunqa. (ch) Llapa runakuna yanapanakuspa hawkalla tiyanankupaq, | |
| sumaq qawanakuypi, huk niray usupi kawsaspapas, piña kaspapas pampachaykukuspa, mana awqanakuspa, | |
| Perú huk suyulla kanapaqmi kamachikuykuna kanqa. (h) Llapan runakuna qipa wiñaypi allin kawsayman | |
| chayanankupaq, sapanka runatapas, ayllupi kaqtapas allin puriyman churananpaq huk ruraykunata churanqa. | |
| Tawa ñiqi Política de Estado nisqanmanta | |
| Rimanakuykunata kallpanchanapaq | |
| Llapan organización política nisqakunawan, hinallataq llaqta ukupi mayqan organización kaqwanpas | |
| rimanaykukuspa imamanpas chayay kanantam munayku; sumaq qawanakuypi, huk yuyayllapi kawsaspapas, | |
| piña mayña kaspapas chaninchasqa kanapaq. | |
| Chaykuna qispichinapaqmi Estado nisqaqa: (a) Imamanpas chayanapaq rimanakuykunata kallpanchanqa. | |
| (ch) Ima ruraypas, ima llamkaypas llapanchikpa rimayninchikwanmi atikunqa, chayhina ukupi kawsanapaqmi | |
| kallpanchakunqa, chaywanmi kamachiqkunapas, kamachiykuna ruraqkunapas allinta llamkayninkunata | |
| qispichinqaku. (h) Perú suyupi yuyaywan rimanakuspam, qipa pachapi ima ruraytapas llapanchikmanta | |
| qawarinapaq, huk kamachikuykunata churamunqa. | |
| Pichqa ñiqi Política de Estado nisqanmanta | |
| Qipa pachata qawarispa allin yuyayllawan imatapas ruranapaq, Gobiernopas chuya chuya ruraywan allinta | |
| llamkananpaq | |
| Estado nisqapa imaymana rurasqanta kallpachasaqku, allin yuyaypi, allin rimanakuypi llamkaykuna sayarinanpaq, | |
| imaymana allin kamachisqa kananpaq, maypipas allin kawsayta mirachinanpaq, Tiqsi muyupi suyukunata | |
| qawarispa kay Perú ukupi munasqa aypananpaq. | |
| Chaykuna qispichinapaqmi Estado nisqaqa: (a) Huk kamachiylla llapan runapaq, llapan institucionkunapaqpas | |
| kananta munaspam sistema nacional de planeamiento nisqata paqarichinqa, chaywan maykama, haykapkama | |
| chay llamkaykuna rurakunanta qawarinapaq, chaypaqpas qatipaykunata churallanqataq. (ch) Gobierno | |
| allintapuni llamkananpaq, qallariyninpi imakunatachus llamkayta munaspa nirqa chaykuna huntachinapaqmi | |
| kamachikuyta churamunqa. Chay llamkaykuna qawarinapaqmi qatipaykuna rurakullanqataq. (h) Gobiernoqa | |
| sapa kutillan lliw llamkayninkunamanta willarikuyta atinan, mayqan llamkaykunas qispisqa, ima | |
| sasachakuykunas rikurin, chaykunamanta runakunaman riqsichinqa. (i) Gobiernopi llamkaq runakuna | |
| allintapuni rurayninkunata qispichinanpaq musuq yachaykunata qunqa, chaywan ima ruraykuna churakusqan | |
| aypasqa kananpaq. | |
| " | |
| Acuerdo Nacional nisqa | |
| Políticas de Estado nisqakuna | |
| Suqta ñiqi Política de Estado nisqanmanta | |
| Huk nacionkunawan allinllapi kawsanapaq, rimanakuspa chulla suyuhinalla ñawpaqman puririnapaq | |
| Huk nacionkunawan mana chiqninakuspa kawsanapaq, rimarinakuspa chulla suyuhinalla ñawpaqman | |
| puririnantam munayku; kaykuna kallpachakunanpaqmi, suyukuna asuykanakunqa, yanaparinakuspa, | |
| rantinakuspa ima kawsanqaku. Kaykunaqa kanqa hawa nacionkunawan, suyunchikwan ima huk llamkaylla | |
| ruranapaq. | |
| Perú suyuqa Derecho internacional nisqa ukupi kaspam tukuy kamachikusqanta kallpanchanqa, aswantaqa, | |
| Derechos Humanos, Carta de las Naciones Unidas, Sistema Interamericano nisqa hatun wasikuna | |
| kamachikuyninkuta yuyaspam kawsanqa. | |
| Perú suyutaqa kallpacharisun llapan nacionkunapa yuyarisqanmanhina, llapan organización política | |
| nisqakunawan, hinallataq llaqta ukupi mayqan organización kaqwanpas rimanaykukuspa, sumaq qawanakuypi, | |
| huk yuyayllapi kawsanapaq. | |
| Chaykuna qispichinapaqmi Estado nisqaqa: (a) Llapan tiqsi muyuntinpi, América nisqapipas hawka kawsaypi | |
| tiyanapaq, takyasqa kamachinakuyman aypanapaq llamkarinqa, chayqa wakchakayta saqispa allin puririnanpaq | |
| kanqa. Kay qawariypim llapan América Latina nisqapi suyukunaqa kallpachakunqa manaña armamento | |
| rantinankupaq. (ch) Manam maqanakuypas, chiqninakuypas kanqachu, llapan runapa derechonkuna allin | |
| qawasqa kanqa, chaymi Democracia nisqapas puqurinqa, qullqirayku waqlliq runakunapas chinkarinqa, | |
| drogawan llamkaqkunapas, terrorismo nisqapas chinkallanqataq. (h) Kay América nisqa suyukunapas, Tiqsi | |
| muyupi suyukunapas hukllanakuspa llamkanankupaqmi kallpanchayta ruranqa, aswanmi, qayllanchikpi kawsaq | |
| nacionkunawan kuska allin kawsayta maskanqa, chaywan allin rimanakuyta llanllarichinapaq; kaykunawansi | |
| tariparisun llapanchikman imapas kaqlla tupawananchikpaq. Chay qawariypi maskarinqa llapanchikpa | |
| munayninchikkuna chullalla kananpaq. (i) Hawa nacionkunawan tupanasqa allpakunapi allin kawsayta | |
| sayarichinqa, hinallataq qayllanchikpi suyukunawan huñunakuyninta tanqarinqa. (k) Estado nisqapa allin ima | |
| munayninta, hinallataq wakin hawa suyukunawan allin kawsayta amachanqa, kallpacharinqa ima; hawa | |
| suyukunapipas peruano masinchik ayllukunatapas, empresa nisqakunatapas amachanqa, chaykunawanmi | |
| hawapi rantinanchikkunapas mastarikunqa, suyunchikpi llamkana kananpaqpas qullqi chayarimunqa. (l) | |
| Hawa suyukunaman ripuqkunapaqpas, chayamuqkunapaqpas llamkanata tarinankupaq yanapaykunata | |
| maskanqa. (ll) May Estado nisqapas yupaychasqa kananpaq, mana sarunchakuspa purinankupaq yanapayta | |
| churanqa. | |
| Qanchis ñiqi Política de Estado nisqanmanta | |
| Manaña maqanakuy kananpaq, Perú allin yupaychasqa kananpaq, mana manchakuypi kawsanapaq | |
| Allin chiqap puriypi kawsay kananpaqmi huk kamachikuy lluqsimunanpaq rimanakuyku, ruray atinanchiktapas | |
| sapakama ruraspa, Derechosninchikkunatapas mana sarunchaspa kawsanapaq. | |
| Chaykuna qispichinapaqmi Estado nisqaqa: (a) Pichus qasi kawsayta waqllichinqapas, turyanqapas, | |
| chaykunapaqmi wanachiykuna kamachikamunqa; hawka purikunapaq, qispisqa purikunapaq, runapa | |
| kaqninkunata mana pipas hapinanpaq ima, kallanqataq kamachikuykuna. (ch) Perú suyupi tiyaq runakunapa | |
| derechonkunata kallpanchanapaq, Hatun Kamachinata, huk kamachikuykunatapas qawarispa tiyanapaqmi | |
| wakichinqa, chaykunawanmi hawka kawsayta runakunaqa tarinqa. (h) Llaqtapipas, ayllupipas, wasi ayllupipas | |
| # | |
| Acuerdo Nacional nisqa | |
| Políticas de Estado nisqakuna | |
| manaña maqanakuy, awqanakuy kananpaqmi kamachikamunqa, chaywanmi warmikunata, warmakunata, | |
| machu payakunata imam aswantaqa kallpawan qawarinqa. (i) Maypichus aswan awqanakuy, chiqninakuy | |
| ima kan, chaypim kallpawan kamachikuy churakunqa. (k) Hawkalla kawsaypi tiyanapaqmi yachay wasikunapi | |
| yachaykuna churakunqa, chayqa llapan runakunapa Derechosninkuna amachaspa purinapaq, imamantapas | |
| pampacharikuspa allin justicia aypanapaq. (l) Llaqta runakuna hawka kawsaypi tiyanankupaq Estado | |
| nisqamanta qawaq institucionkuna allin kamachikuykuna aparikunqa. (ll) Policía nisqa ukupipas allin runakayta, | |
| llaqtanchik allin chaninchayta yachachikunqa, hinallataq yachayninta mastarinqa huk musuq yachaykunawan, | |
| chaymanhinataq pagonkutapas chaskinqaku. (m) Hatun llaqtakunapipas, huchuy llaqtachakunapipas hawkalla | |
| purikunapaq sistema nacional de seguridad ciudadana nisqata churachinqa, chaytas umallinqa alcaldekuna, | |
| Estado nisqapap llamkaq oficinakuna, llaqta runakunapa yanapayninwan. | |
| Pusaq ñiqi Política de Estado nisqanmanta | |
| Perú ukupi sapa suyukuna, sapa llaqtakuna kikinkumanta ñawpaqman purinankupaq | |
| Perú ukupi sapa suyukuna, sapa llaqtakuna kikinkumanta allin kawsayninkuta purichinqaku, nispam | |
| rimanakuyku, chaypaqmi Gobierno centralmanta qullqitapas, tukuy ruraykunatapas, kamachikuykunatapas | |
| rakinqa. Chaywanqa manañam Limapi kaq kamachikuqkunallatachu qawasun. Gobierno centralwan, | |
| suyukunawan, llaqtakunawan kuska ima ruranapaqpas yanapanakuspa, ayninakuspa chay allin kawsaytaqa | |
| tanqasun. Chayhinallam llaqtanchikkunaqa kikinmanta allin kawsayman chayanqa. | |
| Chaykuna qispichinapaqmi Estado nisqaqa: (a) Perú ukupi sapa suyukunapa, sapa llaqtakunapa allin llamkaynin | |
| ñawpaqman puririnanpaqmi qullqiwanpas, ima yanapaywanpas kallpachanqa. (ch) Llapan runakunawan | |
| rimanaykukuspa kamachikuykunapas, qullqi rakinakuypas, tukuy imapas rurakunqa. (h) Estado nisqapa | |
| qusqan yanapaykuna utqaylla, chuya chuyalla llapan runakunaman chayananpaqmi kamachikamunqa; hinallataq | |
| llapan llaqtakunapi tukuy obrakuna rurakunanpaq kallpanchanqa. (i) Gobierno centralwan, suyukunawan, | |
| llaqtakunawan llamkanankupi mana pantanakunankupaqmi kamachikamunqa. (k) Suyupura, llaqtapura | |
| atipanakuypi, llallinakuypihina llamkaspa allin kawsayta aypanankupaqmi huk kamachikuykunata | |
| lluqsichimullanqataq. (l) Tukuy llamkaykuna qispichinapaq, maymantapas qullqi tarinapaq huk kamachikuy | |
| kanqa; chaywanmi, qullqipas kuskanmanta sapa suyuman, sapa llaqtaman rakikunqa, hayka runankuna | |
| kasqanmanhina, allpanku kasqanmanhina. Chaykunaqa rurakunqa takyasqa ñanpi purinapaq, maychus qullqi | |
| kasqanmanhina. (ll) Institucionkuna, empresakuna, qullqita mañakunankupaqpas, gastanankupaqpas yanapayta | |
| chaskinqaku, chaywanmi suyukunapipas, llaqtakunapipas allinta ima llamkaytapas puturichinankupaq, | |
| llamllarichinankupaq ima, yanapakunqa. (m) Perú ukupi wakin suyukunata huñunaspa huk hatun rimanakuy | |
| suyukunaman tukuchinqa, hukllanasqaqa kuska allin kawsayta sayarichinankupaq. (n) Suyukuna ukupi | |
| alcaldiyakunata huñunaspa huk hatun rimanakuy wasiman tukuchinqa, hukllanasqaqa kuska allin kawsayta | |
| sayarichinankupaq. (ñ) Ima llamkaytapas ruranankupaq, qullqi churaq runakunapaqpas, institucionkunapaqpas | |
| punkukuna kicharikunqa, chaywanmi llaqtakunapi taksa empresapas, huchuy empresapas ñawpaqman | |
| puririnqa. (p) Maypipas runa masinchikta llakiy qatiptin yanapanapaq qullqi waqaychakunqa, ichaqa wakcha | |
| kasqankumanhina rakikunqa. | |
| Isqun ñiqi Política de Estado nisqanmanta | |
| Perú suyupa allpanpas, runankunapas allin qawasqa kananpaq | |
| Perú suyupa tukuy imaymana munasqan, llapan allpanpas, runankunapas allin qawasqa kananpaq, rimanakuyku. | |
| Chaypaqqa, llapallan runakuna, kamachiqkunapas yanapakunanku, militarkunam aswanqa qawayta atiwanchik, | |
| $ | |
| Acuerdo Nacional nisqa | |
| Políticas de Estado nisqakuna | |
| ichaqa mana Hatun Kamachinamanta lluqsispalla. Chaypaqmi, ima manchakuyña hawa llaqtamantapas, | |
| llaqta ukumantapas hamuptin, piña mayña allquchakuyta munawaptinchikpas amachasaqku; allin kawsayninchik | |
| waqllichiqkunata chinkachinapaq, hawkalla tiyanapaqpas llamkallasaqkutaq. | |
| Chaykuna qispichinapaqmi Estado nisqaqa: (a) Imachus munasqanchik Perú suyu allin qispisqa kananpaq, | |
| allpanpas, runankunapas allin qawasqa kananpaq llapan runakuna minkapihina llamkanqaku. (ch) Perú suyu | |
| allin qawasqa kananpaq, hawkalla tiyakunapaq, hinallataq mana ima maqanakuypas kananpaq militarkunata | |
| allin llamkayman churanqa. (h) Perú suyu allin qawasqa kananpaq, hawkalla tiyakunapaqpas llapallan yachay | |
| wasikunapi tukuy ima yachaykuna yachachikunqa. (i) Tiqsi muyu pachanpi Antártida sutiyuq suyu allin | |
| qawasqa kananpaq, pachamamata chanincharispa tiyanapaq, yunka suyutapas ñawpaqman puririchinapaqmi | |
| kamachikamunqa, chaykunawan Perú suyu hukllachasqa kanqa llaqta runapa yanapayninwan. (k) Perú suyu | |
| qawaq kamasqakunawan, huk nacionkuna rimanakuy qawaqwan kuska imapas ruranankupaqmi kamachikuy | |
| kanqa. | |
| Llapa runa allin kikinchasqa allin kawsaypi ima tiyanankumanta | |
| Chunka ñiqi Política de Estado nisqanmanta | |
| Wakchakay pisiyachinapaq | |
| Wakchakayta pisiyachinapaq, wakchakuna qullqisapakunamanta manaña karunchasqa kanankupaqmi, | |
| rimanakuyku; chayqa kanqa kamachikuykunapas, tukuy ruraypas, qullqipas munasqanmanhina, | |
| mañakusqankumanhina llapan runapaq rakikunanpaq. Chaymantapas, rimanakullaykutaq, manaña millay | |
| qawanakuypi warmi kasqanrayku, campupi paqarisqanrayku, machu paya kasqankurayku, mana ima ruray | |
| atisqankurayku qunqasqa kanankuta. Chayraykun, wakchakaypi tiyaqkunapaq, qunqasqa kaq runakunapaq | |
| aswan yanapayqa kanqa. Wawakunapas, wayna sipaskunapas, machu payakunapas, qarinkupa wikchusqan | |
| warmikunapas, imapis mana ruray atiqkunapas, wakchakunapas, qunqasqakunapas, tukuy paykuna allin | |
| qawasqa kanankupaq kamachikuykunata churachisaqku. | |
| Chaykuna qispichinapaqmi Estado nisqaqa: (a) Llapa runapaq llamkay kananpaq, llaqta ukupi empresakuna | |
| ñawpaqman purinanpaq, yanapakuy kanqa. (ch) Llaqtakunapa allin llamkana rurayninta kallpachakunqa, | |
| chaywan maymantapas willakuykunata riqsinankupaq, aswanta yacharinankupaq, huk musuq tecnología | |
| nisqata chaskinankupaq, maymantapas qullqita manukunankupaq, yanapakunqa. (h) Hatun llamkaykunata | |
| purichinqa imaymana obras rurakunanpaq, chaykunaqa suyukunapa, llaqtakunapa munasqanmanhina rurasqa | |
| kanqa, chaypaqmi huk institucionkunata yanapachikunankupaq minkakunqa. (i) Yachay wasikunapi allin | |
| yachayman aypanankupaq, hampina wasikunapi allin hampikuy kananpaq qullqita yapaspa churanqa; aswanqa | |
| wakcha runakunarayku allinta llamkanankupaq, yanapayta churachinqa. (k) Llapan runakuna, aswanpas | |
| wakcha runakuna kikinchasqa derechonkuta qawaspa purinankupaqmi yanapakunqa; imapas rurakunanpaq | |
| paykunapa mañakuyninkuta uyarinqa, paykunallawantaq imaymana rurayta wakichinqataq, purichinqataq. | |
| (l) Sinchi wakchakaypi tarikuq runakunapaqmi huk llamkanakunata maskapuspa paykunaman qunqa. (ll) | |
| Estado nisqaqa allin allin kallpachasqan kanqa, chuya chuyata imatapas hapispa chay wakcha runakunapaq | |
| llamkaykunata tarispa, llaqtapi tiyaq runakunawan, institucionkunawan ima qawarispa llamkanqa. (m) Llapan | |
| runakuna aswan kikinchasqa derechosninkuwan purinankupaq, wakchakaypi tiyaq runakunapaq justicia | |
| aypananpaqmi kamachikuykunata hurqumunqa. (n) Maypipas ima llakiyña qatiptinpas, lluqllaña, tuñiyña, | |
| kañaykunaña, huk imaña kaptinpas yanapaytan atinan, runakunata yachachispa, qullqitapas huk | |
| yanapaykunatapas chayachispa. | |
| % | |
| Acuerdo Nacional nisqa | |
| Políticas de Estado nisqakuna | |
| Chunka hukniyuq ñiqi Política de Estado nisqanmanta | |
| Llapallan runakuna, piña mayña kaspapas maypipas allin rikusqa, allin chaskisqa kananpaq | |
| Llapallan runakuna, piña mayña kaspapas maypipas allin rikusqa, allin chaskisqa kanankupaqmi, rimanakuyku; | |
| chaytaqa niyku, Perú suyupi runapura sinchi qawanakuy, pinqanakuy, sarunchakuy kasqanrayku. Kunankamaqa | |
| warmikunapas, wawakunapas, machu payakunapas, campupi tiyaq runakunapas, ima mana ruray atiqkunapas, | |
| wakchakunapas imam qunqasqa tarikunku, chayraykum paykunaqa Estado nisqamanta aswan yanapayta | |
| chaskinqaku. Chaywan llapallan runa kikinchasqa allin kawsaypi purinankupaqmi kamachikuykuna lluqsimunqa. | |
| Chaykuna qispichinapaqmi Estado nisqaqa: (a) Runakuna manaña sarunchasqa kananpaq, piña mayña | |
| kaspapas maypipas allin rikusqa, allin chaskisqa kanankupaqmi kamachikuykunata churanqa. (ch) Ima | |
| kamachikuykunapas warmikunapa rimayninta uyarispam lluqsinqa. Chayhinata ruraspan Estado nisqapas, | |
| llaqtapas warmikasqankuta chaninchanqaku. (h) Warmipas, qaripas huk runahinalla allin qawasqa, allin | |
| rikusqa kananpaq, kikin Estado nisqamanta huk institución lluqsimunqa, chaymantapacha kamachiykuna | |
| paqarichimunanpaq. (i) Warmikuna ima llamkaymanpas yaykuyta atinqaku, chaypaqmi punkukuna | |
| kicharikunanpaq kamachikuykuna kanqa. (k) Wawakunapas, wayna sipaskunapas, machu payakunapas, | |
| qarinkupa wischusqan warmikunapas, ima mana ruray atiqkunapas, wakchakunapas, qunqasqakunapas, | |
| paykuna lliw allin qawasqa kananpaq, yanapaykunata churachinqa. (l) Campupi, yunkapi tiyaq qunqasqa | |
| runakunapa Derechosninkunata aswanta qawarinqa, paykunarayku tukuy llamkaykunata wakichinqa. | |
| Chunka iskayniyuq ñiqi Política de Estado nisqanmanta | |
| Llapallan runakuna mana qullqillawan allin yachayman aypanankupaq, kawsay yachaykunatawan chaninchanapaq | |
| Llapachallan irqikunapas, warmakunapas, sipaskunapas, waynakunapas yachay wasiman chayaspa allin | |
| yachaykunata aypanankuta munayku. Chaymi, Estado nisqapa yachay wasinkunapiqa mana qullqillamanta | |
| chaskinqaku. Chaypiqa warmipas, qaripas kikinchasqan puririnqaku, kay democracia nisqata allinta | |
| qispichinankupaq, qipa watakunapi derechonkuta chaninchaspa kawsanankupaq. Sapa yachay wasipa | |
| llamkayninqa aswan riqsipasqam kanqa, Perú suyu ukupi huk hatun yuyay kamachisqanmanhina, sapa | |
| llaqtapa munasqanmanhina. Perú suyu yachay wasikunapiqa aswan kallpawansi sumaq kawsaypaq allin | |
| yuyaykuna, sunquchakuykuna ima churakunqa pachamamanchikta yupaychaspa tiyanapaq; chayhinallataq, | |
| mana ima ruray atiq runakuna maypipas chaskisqa kananpaq kamachikuykunata churachinqa. | |
| Chaykuna qispichinapaqmi Estado nisqaqa: (a) Llapallan pichqa watanman chayaq wawakuna yachayman | |
| yaykunankupaq kamachikamunqa, chaypitaq wawakunaqa allin mikuyta, allin yachayta chaskinqaku sumaq | |
| wiñanankupaq. Chay huchuy yachay wasiqa llapan llaqta runakunapa wawankunatam chaskinqa, mana | |
| pitapas saqispa. (ch) Campupi runapa churinkunapaqpas, llaqtapi tiyaqkunapa churinkunapaqpas kaq allin | |
| yachaykunallatam chaskinqaku; campupipas, llaqtapipas yachayqa mana pisiyananpaqmi tukuy imaymanata | |
| ruramunqa. (h) Yachachiqkuna allin rikusqa kanankupaq kamachikullanqataq, chayqa kanqa llapa runakunapa | |
| yanapayninwan, chaywan paykunaqa allin yachachinankupaq, allin kawsaypi tiyakunankupaq, | |
| yachachinankupaqpas tukuy imata chaskinankupaq. (i) Wawakuna, irqikuna, warmakuna, wayna sipaskunapa | |
| yachayninkuqa aswan yuyaypim rurakunqa, munasqanku rimayninkunata, ima apu taytakunapi iñisqankutapas | |
| chaninchaspa. (k) Hawamanta hamuq musuq yachaykunapas, ciencia nisqa yachaykunapas aswanmi | |
| sapinchakunqa. (l) Estado nisqapa kamachisqan universidad nisqa hatun yachay wasikunapi, educación | |
| técnica nisqa yachay wasikunapipas, may suyupi, may llaqtapi tiyasqankumanhina aswan allintam | |
| yachachikunqa. (ll) Llapallan yachay wasikuna aswan allinta purinankupaqmi chaninchaykunata paqarichinqa, | |
| & | |
| Acuerdo Nacional nisqa | |
| Políticas de Estado nisqakuna | |
| chaypi yachakuqkunapa derechosninkupas yupaychasqa kananpaq. (m) Mana qillqay yachaqrayku ñawsachasqa | |
| runakunata chinkachinqa, chaypaq musuq politicakata kamachikunqa, chaypi campo runakunawan, yunka | |
| runakunawan, hatun llaqtakunapi kuchunchasqa runakunawan llamkananpaq. (n) Reforma Educativa | |
| purinanpaq sapa wata qullqita yapanqa 0.25% Estado nisqapa (PBI) nisqa llapan qullqi chaskisqanmanta, | |
| chaywanpas munanqa 6% PBI nisqaman watapi aypananta. (ñ) Cuerpo kallpanchay yachay (educación | |
| física nisqa) yachachiyta, ima sumaq ruray yachay (educación artistica nisqa) yachachiyta imas yachay | |
| wasikunapi yapamanta kallpawan churakunqa, wawakaymantapacha hatun pukllaykunapas yachachikunqa. | |
| (p) Llapa runakunapa rimayninta uyarispa, institucionkunawan kuska, wawakunapa allin yachayninta | |
| qawanapaq kallpachakunqa. (q) Waynakunapaq, sipaskunapaq, runakunapaqpas maypi kasqanmanhina llamkay | |
| yuyaypi yachachikuyta kallpachanqa. (r) Waynakuna mana droga nisqaman yaykunankupaq, allin kawsayninku | |
| mana waqllichinankupaq, mana awqanakuypi purinankupaq, yachaykunata yachay wasikunapi mastarichinqa. | |
| (s) Perú suyu ukupi achka simipi rimasqanchikrayku, tukuyniraq runakuna, ayllukuna kasqanrayku, iskay | |
| simipi, iskay kawsaypi (Educación Bilingüe Intercultural nisqapi) yachakuyta aswan ñawpaqman puririchinqa. | |
| Chunka kimsayuq ñiqi Política de Estado nisqanmanta | |
| Llapallan runakuna qalikaypi kananpaq, allin kawsaypi tiyananpaq | |
| Llapallan runakuna qalilla kawsanankupaq, mana qullqillawan hampichikunankupaq, hampina wasikunapi | |
| allin hampiy chaskinankuta imam munayku, aswanpas wakcha runakunaman, qunqasqa llaqtakunapi | |
| tiyaqkunaman aypanqa; hinallataqmi, runakunawan, institucionkunawan yanapachikuspa allin hampiy ruraykuna | |
| qawarisqa kananpaq rimanakullaykutaq. | |
| Chaykuna qispichinapaqmi Estado nisqaqa: (a) Allin qalikaypi purinapaq, tukuy unquykuna hampiy atikunanpaq | |
| kallpachayta qunqa, aswantaqa qanramanta hamuq unquykunatam chinkachinqa. (ch) Yuyay chinkay | |
| unquykunata, uma unquykunata, drogamanta unquykunata ima chinkananpaqmi tukuy llamkaykuna | |
| rurakullanqataq. (h) Chuya yaku, chuya unu llapan runaman chayachinqa, chaywan mayllakunapaqpas, | |
| hispana wasi kananpaqpas; chuya chuyapi tiyanapaqpas, qanrakuna, qillikuna chinkachinapaqpas, llamkaykuna | |
| kallanqataq. (i) Sapa suyupi yachakuq unquykunata, qunqayllamanta rikurimuq unquykunatapas | |
| chinkachinapaqmi hatun llamkay wakichikunqa. (k) Allin chuya kawsaypi, allin qalikaypi tiyanapaqmi | |
| kamachiykuna lluqsimunqa. (l) Hampina wasikuna llapan llaqtakunapi churasqa kanqa, aswanpas wakchayasqa | |
| llaqta ukupi tiyaq runakunapaq; warmikunapaq, wawakunapaq, machu payakunapaq, mana ima ruray atiq | |
| runakunapaqpas kanqa. (ll) Mana unquykuna kananpaq llamkaykunata kallpachanqa, chaypaq llaqtapi, ayllupi | |
| runakunata, institucionkunata ima, yanapakunankupaq minkakunqa. Paykuna, maypiña kaspapas imayna | |
| chay llamkaykuna purisqanta qawarinqaku, ichapas may suyukunapa, llaqtakunapa munasqanmanhina | |
| kananpaq. (m) Wawayuq warmikuna allin kananpaq yanapay kanqa, chaymantapas kanqa hampikuna | |
| munasqalla wawayuq kanapaq, chaytaqa sapa tayta mama ninanku allinchus manachus chay kasqanta. (n) | |
| Llapan llaqta runakuna mana qullqillawan hampichikunanpaq, hampina wasikunaman rinanpaq, kamachikunqa; | |
| chaypaqmi institución privada nisqamanta yanapakuyta mañakullanqataq. (ñ)Llapallan mana seguruyuq | |
| runakuna hampina wasiman hampichikuq chayanankupaqmi kamachikunqa; chaypaqmi qullqita churanqa, | |
| chaywan yanapakuspa hampisqa kanankupaq. (p)Tukuypi llamkaq runakuna hampiyman aypananpaq | |
| kamachikuyta purichinqa, chaywan qipaman asegurasqa kananpaq. (q) Allimanta allimantas hampi | |
| kamayuqkunaman qullqita yapanqa llamkasqankumanhina. (r) Hampina wasikunapi hampi kamayuq | |
| llamkaqkunam huk yachaykunawan kallpachasqa kanqaku, chaywan sumaqta runakunata chaskinankupaq, | |
| hampinankupaq ima. (s) Musuq hampiykunata, biomédica nisqamanta aswan yachanapaq taqwiriy apakunqa, | |
| hinallataq, ñawpa tayta mamanchikkunapa hampi yachayninkupas riqsisqa kanqa, chaywan pipas | |
| hampikunanpaq. (t) Seguro Social nisqa wasiman kutichipunqa sapanmanta llamkayninta hatarichinanpaq. | |
| ' | |
| Acuerdo Nacional nisqa | |
| Políticas de Estado nisqakuna | |
| Chunka tawayuq ñiqi Política de Estado nisqanmanta | |
| Ruruq llamkayman runahina aypanapaq | |
| Perú suyunkuna, llaqtankuna wiñachiq llamkaykunapi, llaqtapa qullqinmanhina qatukunapi hapipakuspa | |
| musuq llamkaykuna rikurimunantam munayku, chaypaqmi llamkasaqku. Hinallataq, runahina llamkanapaq, | |
| llamkasqamanhina qullqiyuq kanapaq, ima sasachakuypas llamkaqpaq rikurimuptin qawasqa kananpaq allin | |
| sumaq llamkaytam rikurichimusaqku. Hinaspapas, qullqi waqaychasqa mirananpaq, qullqiyuq runakuna | |
| takyasqa llamkayta rikurichimunanpaq llamkasaqku. | |
| Chaykuna qispichinapaqmi Estado nisqaqa: (a) Llamkayniyuq runa kananpaq, llamkasqanchikkuna hawa | |
| hatun suyukunapi chaninniyuq kananpaq, chiqap yachay wiñananpaq, rurasqanchikkuna musuqyananpaq, | |
| chiqap yachaywan runakuna wiñananpaq Estado nisqawan, yachaywan hinaspa llamkayniyuqkuna | |
| rimanakunankupaq llamkanqa; kaymanhinam runakuna atiyninkunata, yachayninkunata, llamkayninkunata | |
| wiñachinqaku. (ch) Qawanakustin rimaspa, allin takyasqa llamkaykuna kananpaq kamachikuykuna kanqa. | |
| (h) Llamkaykunapa derechon allin kananpaq huk hawa nacionkunapa rimanakuyninmanta, Organización | |
| Internacional de Trabajo OIT nisqamantapas hapipakuspa kallpachanqa, sapan llamkananpaqpas, achkamanta | |
| llamkananpaqpas derechonkum kanqa; hatun llamkanapaq kamachikuykunawan, llamkaqkuna | |
| munasqanmanhina huñunakuspa llamkayninta amachanankupaq huk Sindicato nisqatapas rurayta | |
| atinallankutaqmi. (i) Perú hatun suyupipas, suyunkunapipas llamkanakunata allinyachinanpaq; qatunakunaman, | |
| rantinakuyman, manukuynam, musuq ruranakunaman ima aypananpaq kamachikuykuna kanqa; hinaspa | |
| chay huchuy taksa empresakuna ukupi llamkanakuna mirananpaqpas yanapakullanqataq. (k) Huchuy empresa | |
| nisqapi llamkaqkunapaqpas derechunku ayparinankupaq tukuy allichasqa kamachinakunata rikurichimunqa. | |
| (l) Llaqta ukupi makillawan ruraspa (artesanías nisqa) llamkaykuna rikurimunanpaq huchuy empresakunata | |
| yanapanqa. (ll) Llaqtakunapi, suyukunapi llamkaqkuna allin yachayniyuq kanqaku, chaypaqmi empresakuna | |
| qullqinta churanqaku musuq yachaykunaman aypanankupaq. (m) Maypi allin yachachikuy kasqanta | |
| yachananpaq, maypi allin llamkaykuna tarikusqanta yachananpaq willakuykunata mana sasachakuspan | |
| aypanankupaq llamkanqa. (n) Pisi qullqiyuqkuna achka qullqiyuqkunawan hukllachasqa kananpaq llamkanqa. | |
| (ñ) Llaqta wiñachinapaq llamkaykuna warmikunata, machu payakunata, wayna sipaskunata llamkachinanpaqmi | |
| tanqanqa. (p) Mana ruray atiq runakunapaq, atinankupaqhinalla, llamkaykunata rikurichimunqa; hinaspa ima | |
| ruraypipas huchuy llaqtakunapi kaq runakunaraq llamkanayuq kanankupaqmi tanqanqa. (q) Kikin ruraykunapi | |
| llamkaqkuna kaq qullqillata chaskinankupaq kamachikunqa, manam imaraykupas: qaripas warmipas, kuraqpas | |
| sullkapas, may llaqtamanta kaspapas, huk apukunapi iñispapas kuchunchasqaqa kananchu. (r) Campupi | |
| tarpuqkuna, awaqkuna, mituwan llamkaqkunapa ima llamkasqanku allin chaninniyuq kananpaq kamachikunqa. | |
| (s) Warmakunapaq, irqikunapaq llumpay/sinchi ñakarichiq llamkaykunata chinkachinqa; warmakunapa, | |
| maqtakunapa yachaynin, qali kawsaynin, pukllaynin, wiñaynin qipachiq llamkaykunamanta amachanqa. (t) | |
| Wasipi llamkapakuqkuna derechosninkupi mana chiqnisqa, qipachasqa kanankupaq, sumaq llamkaykunapi | |
| kanankupaq amachanqa. (u) Llamkaqkunapa derechosnin takyasqa kananpaq, llamkaykuna rikurimunanpaq | |
| ima Consejo Nacional de Trabajo nisqanta kallpanchaspa rimanakuyta tanqanqa. (w) Allin mana allin | |
| llamkanakunamanta yachanapaq qatipaykunata, yanapaykunata qispichinqa. | |
| Chunka pichqayuq ñiqi Política de Estado nisqanmanta | |
| Allin huntasqa mikuykuna kanapaq | |
| Runakuna tukuy allin wiñayninpi umanchaspa, qali qali runakuna kawsananpaq, llaqta allin huntasqa mikuykuna | |
| tarinanpaq, llaqta allin mikusqa kananpaqmi rimanakuyku. | |
| ! | |
| Acuerdo Nacional nisqa | |
| Políticas de Estado nisqakuna | |
| Chaykuna qispichinapaqmi Estado nisqaqa: (a) Hawa suyukunamanta Perú suyuman yaykumusqan mikuykuna | |
| as asllamanta chinkachinapaq, tiyasqanchi/yachasqanchik pachata qawaspa, tukuy mikuq kurukunata | |
| chinkachispa, tarpuyta mirachispa, watan watan tukuy rikchaq kawsaykuna rurunanpaq kallpanchanqa. | |
| (ch) Llaqta allin mikusqa kananpaq, runa mikusqanmanhina huntasqa mikuykuna kananpaq, qullqinkupa | |
| aypasqanmanhina mikuykuna tarikunanpaq llamkanqa. (h) Hawa suyukunamanta yaykumuq mikuykuna | |
| tarpusqanchik mikuykunata mana pisiyachistin, mikuyninchik usuta mana chinkachistin yaykumunanpaqmi | |
| kamachikuy kanqa. (i) Llaqta runakunapa kawsaynin allin qali kananpaq, Consejo Intersectorial de | |
| Alimentación y Nutrición sutiyuq wasita kallpachanqa, chaywan qatupi allin rantinakuy kananpaq, | |
| rantiqkunapas, rantikuqkunapas uyarinankupaq kamachikuykunata rikurichimunqa. (k) Allin hinaspa mana | |
| unquyniyuq mikuykuna kananpaq, runakuna mikunanpaq mikuypa mirayninta, rantikuyninta, taqiyninta, | |
| aypuynintawan, llaqtakunapa kamachiqkunawan kuska qawanqa hinaspa allin mana allin mikuna kasqanta | |
| tupunqa. (l) Runa allin chuya chuya ukupi kawsananpaq llapa imakunata allichanqa. (ll) Mana yukasqa, mana | |
| qutusqa kanankupaq qatu llaqtapi rantipakuqkunapa rurayninta, allichakuyninta, qawayninta ima puririchinqa. | |
| (m) Qasapa, yaku muchuypa, aqaruraypa, lluqllapa, qacha yakupa, wakchayasqa allpapa huchanrayku mana | |
| yarqay rikurimunanpaq imatapas ruranqa, kaypaqmi kawsay rikurichimuq kurukunatawan allpata wanuchastin | |
| allichanqa. (n) Sachakunapas uywakunapas tarpuykunapas allin kananpaq hukllapas, achkapas chiqap maskayta, | |
| musuq yachay taqwiriyta ruranankupaq kallpachachinqa. (ñ) Mana kayniyuq, mana qullqiyuq, mana | |
| llamkayniyuq runakunapas ayllukunapas allin mikusqa kananpaq imaymanata ruranqa. (p) Llaqtata aylluta, | |
| puririchispa, kikinkupura umanchakuspa llamkanankupaq; sinchi wakchayasqa ayllukuna, pichqa watayuqkama | |
| wawakuna, ñuñuqkuna, wiksayuq warmikuna, yachay wasi riq warmakuna, wakchakuna, sinchi wakchayasqa | |
| runakuna hinaspa wakchayasqa ayllukuna ima allin mikusqa kananpaq llamkanqa. (q) Mana allin mikusqakunata | |
| qawananpaq, lliw llaqtakunapi allichasqa llamkaykunawan hatun llamkaq wasikunapi llamkaqkunata | |
| rimanachispa allin mikusqa runakuna kananpaq ruraykunata rikurichimunqa. (r) Paqarimusqan watapi | |
| wawakuna ñuñusqa kananpaq mamankunata rimapayaspa kamachikamunqa. (s) Sinchi wakchayasqa runakuna | |
| allin huntasqa mikunankupaq huk rikchaq mikuykunata haywanqa. (t) Allin mikusqa runakuna kananpaq, | |
| allin mikuy yanukunankupaq, chuya wasi, chuya uku kanankupaq, llaqtapa derechosninkunata, mikusqanku | |
| qawanakunankupaq llaqtata yachachinqa. (u) Yachachinapaq yachaykuna allichasqapi allin huntasqa mikunapaq | |
| yachaykunata churachinqa. (w) Ñawpa machu payakunapa, runakunapa mikusqan yachaynintawan sumaq | |
| kawsakuyninmantawan yapamanta chaninchaspa rikurichimunqa. (y) Llaqtanchikpi tarpusqanchikpa huk | |
| allin mikuykuna rikurimusqanmanta willarinqa. (a) Mana hukpa yanapasqallan, uywasqalla, haywasqallan | |
| kanapaq runakunata, llaqtakunata purichinqa. | |
| Chunka suqtayuq ñiqi Política de Estado nisqanmanta | |
| Wasi ayllu kallpanchanapaq, warmakuna, irqikuna, wayna sipaskuna amachasqa, kallpanchasqa kanankupaq | |
| Warmi qari allin kuskachasqa, allin kasarasqa kananpaq, ayllupa derechosninku mana saruchanankupaq, | |
| kikinkupura kuyanakuspa/munanakuspa kawsanankupaqmi aylluta kallpachachisaqku. Ayllukunapa allin | |
| kawsanantam Estado munan, chaypaqmi imaymana sasachakuykunata, maqanakuykunata, chiqninakuykunata, | |
| kirichakuykunata chinkachisaqku. Hinallataqmi wakcha, saqisqa warmi qari warmakuna, waynakuna, sipaskuna, | |
| maqtakuna allin wiñananta, llapa imakuna wiñanan (qispinana) pachapi kananta munayku. Hinaspapas, | |
| llapan ruranakuna hawka kawsanankupaqmi llaqtankupi chiqninakuyta chinkachisaqku. | |
| Chaykuna qispichinapaqmi Estado nisqaqa: (a) Ayllukuna kuyanakuspa allin takyasqa wiñananpaq, mana | |
| rakinakusqa kanankupaq yachay llamkaykunata, programas educativos nisqata qispichinqa. (ch) Tayta | |
| mamakuna allinta umanchakuspa wawanku uywanankupaq llamkanqa. (h) Warmi qari warmakuna wayna | |
| ! | |
| Acuerdo Nacional nisqa | |
| Políticas de Estado nisqakuna | |
| sipaskuna, maqtakuna yachay wasikunapipas, huklawkunapipas kicharisqa ñawiwan llamkanankupaq, | |
| rimanakunankupaq, huñukunata umanchanankupaqmi llamkanqa. (i) Lliw warmi qari warma wayna sipaskuna, | |
| maqtakuna yachay wasiman yaykunankupaq, allin qali qali kawsanankupaq, tarpuyninkumanhina wiñanankupaq, | |
| pukllanankupaq llamkanqa; kuyakuyninta, runakayninta, atipayninta allinta takyachinanpaq qawanqa. | |
| (k) Warmi qari warmakuna, waynakuna sipaskuna, maqtakuna mana maqasqa, mana chiqnisqa kanankupaq, | |
| sasa ñakarichiq llamkaykunata chinkachinqa. (l) Pasñakuna, maqtakuna huñunakuspa runakunata, pandillaje | |
| nisqa mana suwananpaq, maqananpaq, kirichananpaq, sumaq llampu sunqullawan allin kawsayman churanqa. | |
| Hinaspa mana kay rikchaq huñunakuykuna rikurimunanpaq llamkanqa. (ll) Manchachikuqkunapa | |
| wañuchikuqkunapa huchanpi mancharisqapas, wakchayasqapas, saqisqapas warmakunapaq allin kanankupaq | |
| huk llamkaykunata ruranqa. (m) Warmi qari warmakunapa, pasñakunapa, maqtakunapa amachaqnin hatun | |
| wasikunatam, Defensoría del Niño y del Adolescente nisqata kallpachachinqa. Ima ñakakuypas rikurimuptin | |
| amachanankupaq, nanachikunankupaq, hinaspa kaykuna tarikusqankumanhina hampinankupaq. (n) Sipas, | |
| maqta, pukllananpaq, asikunanpaq, umanchasqa ruraykuna qispichinanpaq mirachinanpaq allin llamkaykunata | |
| rikurichimunqa. (ñ) Wiksayuq pasñakunapaq sullkallanpi warmichakuqpaq, qarichakuqpaq ima allinlla | |
| kawsakunankupaq yanapaykunata churachinqa. (p) Llapa institucionkunawan kuska punchawpi wawakuna | |
| qawanankupaq ruraykunata kallpachanqaku. (q) Karu llaqtakunapi tiyaqkunapaq, qunqasqa wakcha | |
| llaqtachakunapi wayna sipas maqtakuna pukllanankupaq tarpuyninku wiñachinankupaq, empresa nisqakunata | |
| yanapananpaq minkakunqa. (r) Warmi qari warmakunapa, maqtakunapa, pasñakunapa kasqankumanhina, | |
| watankumanhina yachayninkuta riqsichinanpaq, allinnim willakuykunallata akllaspa qawachinanpaq | |
| ñawinchachiqkunata umanchachinqa. (s) Tayta mamakunapa munayninta riqsiykuspan warmiwan qari | |
| kuskachakunankupaq allinta kuyanakunankupaq allin yachaykunata haywanqa. (t) Maqta sipaskuna aswan | |
| allin yachaysapa, allin umayuq kanankupaq qullqiwan yanapanqa. (u) Ayllukunapi maqanakuy chiqninakuy, | |
| hinaspa maqtapura maqanakuynin tukunanpaq llapa hatun llamkaq wasikunapa yachayninta riqsiykuspa | |
| llamkanqa. (w) Perú suyupa kawsayninmanta, atiyninmanta, sasachakuyninmanta ima wayna maqta sipas | |
| rimanakunankupaq rimanakuykunata rikurichimunqa. | |
| Perú suyu huk suyukunamanta allin atipasqa kananmanta | |
| Chunka qanchisniyuq ñiqi Política de Estado nisqanmanta | |
| Llaqta qatu rantinakuypi qullqi takyachinapaq | |
| Pipaqpas kicharisqa rantinakuy qatupi sapichakuspa, llaqtapa qullqinmanhina umanchaspa, Perú suyupa | |
| qullqin takyachinaykupaq llamkasaqku. Chayraykun Estado nisqaqa nisqanta yuyarispa, sasachakuykunata | |
| allichaspa, chuya sunquwan llamkaspa runakunapa wiñaynintawan llaqtakuna ayninakuspa wiñaynintawan | |
| maskanqa. Hinallataq lliw llamkayniyuq mana llumpayta wakchayananpaq nitaq llumpayta apuyananpaq | |
| qullqi wiñachiytapas maskasaqku. | |
| Chaykuna qispichinapaqmi Estado nisqaqa: (a) Chuyata rimaspa hatun llamkaq wasikunata takyachinqa. | |
| (ch) Perú suyu allin kananpaq, huk hawa nacionkunawan, suyukunawan kuska kananpaq, mana qipachasqa | |
| kananpaq llamkanqa. Kayhina kanapaqmi lliw llaqtakunapa wiñayninta allichakuyninta maskanqa. (h) Huk | |
| runakuna qullqinwan imapas ruranankupaqmi tanqanqa. (i) Qullqiyuqkuna, empresario nisqakuna llaqtanchikpi | |
| llamkananpaqmi tanqanqa. (k) Apukuna (qullqiyuqkuna) wakinkunata mana sarupananpaqmi qarkunqa. | |
| Mana huk runalla nitaq huk huñulla qatu hapikunanta munanqachu; qatuqa lliw rantikuq munaqpaq | |
| kicharisqa kananta munanqa. (l) Lliw yaykuyniyuq (qullqiyuq) kananpaq, mana pipas qipachasqa kananpaq, | |
| rantipakuy kaptinqa lliwchankupaq kanan. (ll) Llapa imaymana ruruchiykunata mirachiykunata kallpachachinqa. | |
| ! | |
| Acuerdo Nacional nisqa | |
| Políticas de Estado nisqakuna | |
| Chunka pusaqniyuq ñiqi Política de Estado nisqanmanta | |
| Qullqi ruranapa takyachiynin, ruruchiynin (mirachiynin) atipaynin maskanapaq | |
| Mana sasachakuspa Perú suyu tiqsi muyupa qullqinkunawan hukllachakunapaq, allin llamkanakuna | |
| rikurimunanpaqwan hinaspa qullqinchik allinta sapichakuspa wiñananpaq, atipanakuynin mirananpaq | |
| llamkasaqku. Allin sumaq yachachiy kananpaq, sumaq takyasqa llamkay kananpaq, mana mancharispa | |
| qullqiyuqkuna llamkayta rikurichimunanpaq, imaymana huñunasqa llamkaqkunapa atipaynin allichasqa | |
| kananpaq, llapa llaqtakunam, llamkaqkunam, llamkayniyuqkunam Estado nisqapiwan kallpachakunanku; | |
| chayhina kananpaqmi llamkasaqku. | |
| Chaykuna qispichinapaqmi Estado nisqaqa: (a) Sapa suyukunapi, sapa llaqtakunapi musuqta, chuyata, allin | |
| umanchaqta, allin rurana llamkanakunata sayarichinqa. (ch) Mana yanqanpi ruraykuna kananpaq, llallinakuspa | |
| qullqi mirachiqkuna llamkanankupaq hatun kamachiykunata qispichinqa. (h) Mana sasachakuspalla pipas | |
| qatuman, rantinakunaman yaykunanpaqpas lluqsinanpaqpas llapa ñakakuykunata chinkachinqa; hinaspapas | |
| hatun llamkaq wasikunamanta runakuna mana llumpayta sasachakuspa imapas mañakunapaqmi llamkanqa. | |
| (i) Allin kaqniyuq qatu rantinakunatam rurachinqa. (k) Imaymana rikchaq qatu rantinakuna llallinakuspa, | |
| atipanakuspa llamkanankupaqmi tanqanqa. (l) Qullqiyuqkuna imapas rurananpaq, mirachisqanchikkuna | |
| hawa qatukunaman apachinapaq, llamkaykuna mana llumpay sasachakuyman yaykunankupaq, llapa | |
| rurasqankumanta hayka qullqillataq chaskinku chaymanhina Estado nisqaman paganankupaq kamachikuyta | |
| churanqa. (ll) Kawsaykuna (mikuykuna) allin chaninniyuq huk nacionkunapi qatunman, rantinakuykunaman | |
| apachinapaqmi tanqanqa. (m) Pipas hayka qullqi Estado nisqapi kasqanta yachay munaqkunapaq huk | |
| willakunata hatarichinqa. (n) Yachay paqarichiykuna, ruranakuna, chiqap yachaykuna, musuq yachaykuna | |
| rikurimunanpaqmi huk taqwiykunata tanqanqa, chaykunaqa kallanqataqmi riqsinapaqpas. (ñ) | |
| Llamkaqkunatawan llamkayniyuqkunatawan sapa kutilla yachachisqa kananpaq yanapanqa. (p) Perú suyupa | |
| munasqanmanhina llamkanankupaq llallinakuyta, atipanakuyta kallpachaspa qispichinqa. | |
| Chunka isqunniyuq ñiqi Política de Estado nisqamanta | |
| Kawsasqanchik pachata allin qawarispa llamkaykunata ruranapaq | |
| Wakchakaymanta lluqsinapaq, Perú hatun suyu allin takyasqa ñawpaqman puririnanpaq, política nacional | |
| ambiental nisqata hukllachasaqku wakin politicakunawan nispa rimanakuyku; nillaykutaqmi, achka sumaq | |
| kawsaykuna (diversidad biológica) amachasqa kananpaq, imaymana pachamamapi yuyaywan llamkay | |
| kallpachasqa rurakunanpaq, pacha puquykuna pisi pisimanta hurqusqa kananpaq, chay qawaypi huchuy | |
| llaqta, hatun llaqtakunapas hawka tiyanankupaq; kay ruraykunawanmi ñawpaqman lluqsinqa allin kawsay, | |
| aswanpas Perú hatun suyupi maychus qunqasqa llaqtakuna. | |
| Chaykuna qispichinapaqmi Estado nisqaqa: (a) Rimanakuypi imapas rurasqa kananpaq llamkanqa, aswanpas | |
| sumaqta Perú suyu kamachiqwan llaqta ukupi kaq organizacionkunawan kuska puririnanpaq, chayhina | |
| llamkay aswan tukuyman chayananpaq mana wakin runapa rurayllanchu kananpaq. (ch) Pacha | |
| mamanchikrayku huk rimaylla, huy yuyaylla kananpaq, chay nispa piña kaspapas llamkananpaq wakichinqa. | |
| (h) May allpachus mana runayuqhina purmasqa rikukun, chayta yuyaspa kaqmanta allpakunata rakichinqa, | |
| wayqukunapi, sacha sachapi, lamar qayllapi kawsayta ima hatarichinqa, purunchasqa allpakunata | |
| huqarillanqataq. (i) Pachamamata chanischaspa tiyanapaq llamkanakunata churachinqa, chaypis aswanta | |
| ñawpaqta chuya chuyapi ruruchiqta purichinqa. (k) Estado nisqapa qullqi waqaychayninpas churachinqa | |
| may pacha rurusqakunapa chaninta, waqllisqa allpakunata, maychus qullqi wikchukun mana allin | |
| !! | |
| Acuerdo Nacional nisqa | |
| Políticas de Estado nisqakuna | |
| qawasqanchikrayku chaykunatapas. (l) Pachamama chaninchaspa kawsananpaq, chay ukupi fabricakuna, | |
| minakuna, huk ruraykunapas chuyapi purinankupaqmi kamachikuy lluqsimunqa; hinallataq sacha mallki | |
| kawsaykunata, tukuy kawsaq ruraykunata, tukuy kawsaq rantikuykunata, tukuy kawsaq riqsichiykunata ima | |
| ñawpaqman puririchinqa. (ll) Kay tiyasqanchik pacha allpanchiktapas, yakunchiktapas, samananchik wayratapas, | |
| allin qawasqa kananpaq, huk qatipaykunata hurqunqa. (m) Tukuyniraq runa masinchikkunapa yachayninkunata, | |
| kawsayninkunata ima, riqsichisqataq amachasqataq kanqa, chaykunata yupaychaspa waqaychakunqa; hinallataq | |
| musuq yachaykuna rakinakunapaqpas, aypanapaqpas kallanqataq huk kamachikuy. (n) Hatun llaqtakuna | |
| allichasqa kananpaq yanapakunqa, chay ukupi qupakunata, fabrica nisqapa qillichasqanta pisiyachinapaq, | |
| utaq kaqmanta imaynata huqarinapaq yachachinqa. (ñ) Yachakuytapas pachanchikmanta taqwiriytapas | |
| kallpachanqa. (p) Llapa runakunawan, llapan institucionkunawan kuska huk sistema de evaluación de | |
| impacto ambiental nisqata hatarichinqa, chayqa kanqa kay pachanchikta chaninchaspa allin kawsay | |
| aparikunanpaq, fabricakunapas, empresakunapas chayta qawarispa llamkanankupaq. (q) Upayachiq, | |
| wanquyachiq tuqyaykunata, ima bullakunatapas pisiyachinapaq kamachikuyta lluqsichillanqataq. (r) Pachamama | |
| yupaychasqa kananpaq huk nacionkunawan rimanakusqanta huntachinqa, chay qispinanpaqmi yanapakuq | |
| nacionkunatapas minkarikuspa wakichillanqataq. (s) Perú hatun suyu ukupi llamkanapaq Estrategia Nacional | |
| de Comercio y Ambiente nisqata puririchillanqataq. | |
| Iskay chunka ñiqi Política de Estado nisqanmanta | |
| Chiqap yachaywan tecnología nisqawan yachaykunata ñawpaqman tanqanapaq | |
| Perú suyupi kaq ciencia y tecnología nisqapi yachaykunata kallpancharinapaqmi rimanakuyku, chaykunawantaq | |
| allin yachaq runakunata, tukuy imaymananchikta chanincharispa empresakunatapas ñawpaqman pusaq | |
| runakunata kallpancharisaqku. Hinallataqmi musuq yachaykuna maskaypas aswan wiñarinqa, tarisqa | |
| yachaykunatapas riqsichisaqku, sapa kutilla qatiparispa qatiparispa. Atipanakuypi proyectokunapas, | |
| investigadorkunapas akllarisqa kanqa, chaymanhina aswanta qullqitapas churanapaq rimanakullaykutaq. | |
| Chaykuna qispichinapaqmi Estado nisqaqa: (a) Maymantapas qullqita hurqumuspa yachaq runakuna, | |
| investigador runakuna aswan yachayniyuq kanankupaq churanqa, chay ruranapaqmi wasikunatapas | |
| hatarichinqa, musuq yachaykuna qispichinankupaqpas kamachinqa. (ch) Hatun yachay wasikunapipas, empresa | |
| nisqa wasikunapipas ciencia y tecnología yachaykuna aswanta mastarikunqa, chaywan yachaykunata | |
| wiñarichinapaq musuq kamachikuykuna lluqsichimunqa. (h) Kay Perú suyupikaq allin qullqi wachachiq | |
| sectorkunapim hatun yuyayniyuq, hatun yachayniyuq runakuna kananpaq yanapanqa. (i) Perú suyupi, ukun | |
| suyukunapipas hatun llamkaykunata ñawpaqman apachinqa, chay llamkaykunaqa runakunapa allin rikusqan | |
| kanqa. (k) Llapallan llaqta runa ukupi, aswantaqa waynakuna, warmakuna ukupi yuyaykuna, yachaykuna | |
| paqarichiyta ima yachachinqa; chayqa allin umanchaspa kananpaq, imatapas ruraspa yachayman chayananpaq, | |
| allin yuyaywan imatapas qawarinanpaq; hinallataq pachamama chaninchayta yachanankupaq, chaypaqqa | |
| willakuq periodicokuna, radiokuna, television nisqakuna yanapakunqaku. | |
| Iskay chunka hukniyuq ñiqi Política de Estado nisqanmanta | |
| Runapa wasichakunanpaq, hatun llamkaykuna hatarichinapaq | |
| Perú suyupi imatapas allinta ruraspa ñawpaqman purinapaq, hatun llamkaykunata, wasichakuykunata rurasun | |
| nispam rimanakuyku, chaywan ñawpaqman, takyasqa purinapaq, sapa ayllupas allin allin kawsayta tarinanpaq | |
| ima rimanakuyku. Chay tukuy imaymana rimanakusqayku qispisqa llapan suyukunapi, llaqtankunapipas | |
| kananpaqmi Estado chay llamkaykunata umachaspa wakin institucionkunawan kuska qatipanqa. | |
| !" | |
| Acuerdo Nacional nisqa | |
| Políticas de Estado nisqakuna | |
| Perú suyupi hatun ima ruraykunapas qispichisqa kananpaq Estado nisqaqa: (a) Tukuy ruraykuna | |
| qispichinapaqmi huk kamachikuykunata qunqa, chayqa kanqa akchiyuq kanapaq, hatun ñankuna kananpaq, | |
| lamar quchanta wanpukuna chayamunanpaq, avionkuna tiyananpaq, karupi tarikuq runa masinchikwan | |
| rimanakunapaq ima. (ch) Empresa privada nisqapa yanapakuyninta maskaspa, tukuy ruraykunata hatarichinqa, | |
| allinyachinqa, chaywan allin yachaykuna kananpaq, qalilla kawsanapaq, chakrakuna qarpanapaq yakupas | |
| kanqa. (h) Hawa runakuna llaqtanchik, tiyasqanchik riqsiq hamuqkunapaq may purinanta qawarispa | |
| kamachinqa, kallanqataqmi kamachiykuna huk nacionkunaman tukuy rurasqanchik apachinapaq, | |
| chayraykum, qayllanchikpi tiyaq nacionkunawan rimanakuyta takyachinqa. (i) Llaqta runapa yanapayninwan | |
| sapa llaqtapi musuq llamkaykunata hatarichinqa, kaqkunatataq allinyachinqa. | |
| Chayhinallataq, wasi ruraypi llamkanapaq, Estado nisqaqa: (k) Wasi ruray mana sinchi sasa kananpaq hatun | |
| kamachiy plan nacional de vivienda nisqata rurachinqa, hinallataq, utqaylla, pisi qullqillawan, allin takyasqata | |
| wasi rurakunapaq musuq kamachikuykunata hurquchimullanqataq. (l) Empresa privada nisqawan wasikuna | |
| rurachinanpaqmi Estado nisqaqa kamachikamunqa, chaymi yanapaqllaman qatipaqllaman tukupunqa, ichaqa, | |
| chay empresakunamanmi qullqita qunqa chay wasi rurasqanman wakchakuna aypananpaq.(ll) Ayllukuna | |
| allin wasita rantikunanpaqpas, rurakunanpaqpas yanapanqa. (m) Allin wasikuna rurakunanpaqsi, musuq | |
| yachaykunata qunqa, chaywanqa, llapa runapaq, utqayllata, allin sayachisqa wasita rurakunankupaq. (n) Wasi | |
| ruraypi llamkaq runakunataq aswan yanapasqa kanqaku, paykuna yachachiykunawan kallpachasqa kanqaku, | |
| riqsisqa, chaninchasqa ima. (ñ) Pisi qullqiyuq runakunapaq yanapakuy kanqa, allpankupas papelniyuq kananpaq, | |
| wasinkupas tituluyuq kananpaq, chaywan hatun kamachikuy ukupi kawsanankupaq. (p) Sapankumanta wasi | |
| rurakuqkunapaq yanapakuy kanqa, chaywan musuq wasita allinta sayarichinankupaqpas, mawka wasita | |
| allinchanankupaqpas. | |
| Iskay chunka iskayniyuq ñiqi Política de Estado nisqanmanta | |
| Hawa nacionkunawan yanapanakuspa rantinakuyninchikta mirachinapaq | |
| Perú suyu imaymana rurasqanta hawa nacionkunawan rantinakuy aparikunanpaq, rimanakuyku, chaypaqmi | |
| llapallanchik Estadowan, empresa privadawan kuska kallpanchananchik, chaymi, Perú suyu huk nacionkunawan | |
| allin rantinakuyman yaykunqa. | |
| Chaykuna qispichinapaqmi Estado nisqaqa: (a) Tukuy kamachikuykunatapas, qullqi kamachikuykunatapas | |
| allintam takyachinqa. (ch) Qullqinchik wakin nacionkunapa qullqinwan kaq chaninman tikrakunanpaqmi | |
| kamachikamunqa. (h)Wakin nacionkunawan rantinakunapaqmi, arancel nisqa pisiyananta munan, mana | |
| chiqisqa kanantapas munallantaq, chayqa nacionkuna ukupi rimanakusqankuta chaninchaspa rurakunqa. | |
| (i) Maychus huk nacionkunaman imapas apaqkunapaq aypanankupaqhinalla impuesto pagananku kanqa, | |
| mayninpiqa kutichipunapaq kanqa. (k) Huk nacionkunawan rantinakunapaq llamkaykunata, ima ruraykunatapas | |
| allinyachina kanqa, aduana nisqapipas, hukkunapipas yanapayta tarinankupaq. (l) Huk nacionkunawan | |
| rantinakunapaq llamkaykunata, ima obraskunatapas hatarichina, allinyachina kanqa, empresa privada nisqata | |
| minkakunqa. (ll) Perú suyu ukupi lliw rantinakuyman yaykuqkunapaq yanapay kanqa. (m) Contrabando | |
| nisqa mana yaykumunanpaq, maypipas chuyalla rantinakuy kananpaq kamachiykunata apachikamunqa. (n) | |
| Huk nacionkunaman imanchiktapas apaspa rantinakuy ruranapaq sasachakuykunata chinkachinqa. (ñ) | |
| Rantinakuy wasikunata, empresakunata ima aswan llapan Perú ukupi mirachinapaq, musuq rimanakuykuna | |
| kanqa; chaywanmi, rantinakunapaq ima rurasqanchikkuna yapakunqa. (p) Huk nacionkunapi rantinakuyman | |
| imapas apananchikpaq tukuy yanapakuy lluqsimunqa, allin allinllanta, akllasqallata apanankupaq; chaypaqqa | |
| taksapas, hatunpas empresakuna yanapakunqaku. (q) Hawa nacionkunawan allin rantinakuy ruranapaq, ima | |
| !# | |
| Acuerdo Nacional nisqa | |
| Políticas de Estado nisqakuna | |
| sasachakuykunatapas chuyanchanqa. (r) Empresa privadawan, Estadowan kuskalla hawapi rantinakuyman | |
| purinankupaq tupachinqa; chaykuna ruranapaqmi huk umalliqta churanqa. (s) Huk nacionkunapi | |
| rantinakuyman apanankupaqmi taksa ruruchiqkunata huñunachinqa, chaypi kuskamanta llamkanankupaq. | |
| (t) Llapa rantinakunamanta ima willakuytapas yachanapaq huk hatun willanata paqarichinqa. (u) Hawapi | |
| rantinakuyman rinapaq qawariqkunata allinta yanapakunankupaq kallpachanqa. | |
| Iskay chunka kimsayuq ñiqi Política de Estado nisqanmanta | |
| Ayllupi tiyaqkuna allpa ruruchiqkuna ñawpaqman puririnanpaq | |
| Ayllupi tiyaqkuna allpa ruruchiqkuna wiñachinapaqmi rimanakuyku, chaywanmi, chakrapi llamkayta, uywakuna | |
| uywayta, challwa uywayta, chakrapa ruruyninwan imaymana ruraqkunata yanapasaqku, chaywan | |
| pachamamanchikta mana kirispalla kawsananchikpaq, qullqita hapirinapaq, chaywan wakchakay pisiyachiyta | |
| munayku. Hatun Perú kamachiy nisqanhina Estado nisqaqa qatipanqa, yanapanqa tukuy chakramanta | |
| lluqsiq kawsaykuna allin chaskisqa kananpaq, rantinakuy wasikuna mirananpaq, chayhina yuyaywan, | |
| atipanakuypihina llamkaspam huk nacionkunamanpas rurunchikkunata apayta atinchik, chaytaqmi ayllupi | |
| tiyaq runakuna ñawpaqman lluqsirinqaku. | |
| Chaykuna qispichinapaqmi Estado nisqa: (a) Chakrakunatapas, uywakunatapas, tukuy kawsaykunatapas | |
| aswantam mirachinqataq, chaninchanqataq, chayhina allin chaninchasqa kaspaqa hawa nacionkunaman | |
| apanapaqpas kanqa, hawamanta chayamuq kawsaykunamanta amachanqa. (ch) Chakrakuna qarpana | |
| yarqakunapas allin rurasqam kanqa; unupas, yakupas allin rakisqa kanqa, tarpuna allpakunapas allin | |
| wanuchasqa kanqa, kawsaykuna apanapaq ñankunapas allichasqa kanqa, mikuykunapas allin waqaychasqa | |
| kanqa. Chaypaq akchipas, karumanta waqyanakunapas, qayanakunapas ayllukunaman, llaqtakunaman chayanqa, | |
| chay ruraykunapaq yanapayta apachinqa. (h) Ayllupi tiyaq runakuna ñawpaqman puririnqaku, chayqa taksa | |
| llaqtakunapas wiñayta qallarinqaku, chay llaqtakunam aswan yanapayta Estadomanta tarinqaku, chaywantaq | |
| empresa privada nisqa yanapallanqataq runakunaman llamkanata quspa. (i) Chakra ruraykunapas, chakra | |
| rurukunamanta ruraq industria nisqakunapas musuq yachaykunata chaskispam aswan wiñarinqaku, | |
| muhukunamanta, yurakunamanta aswan yachanapaq taqwirispa, chaywan tecnica nisqa yachaykuna | |
| mastarichinqa. (k) Chakra ruray, chakra llamkay aswan chaninchasqa kananpaqmi kamachikuykuna | |
| lluqsimunqa Perú suyupi, llaqtankunapi, ayllunkunapi aparikunanpaq. (l) Chakra llamkaqkuna maymantapas | |
| tukuy yachaykuna, tukuy willakuykuna chaskinanpaq, huk hatun willanata paqarichinqa, chaywan paykuna | |
| ima munasqankuta allin qullqiman chayanankupaq akllarinqaku; hinallataq Perú suyupipas, llaqtakunapipas, | |
| ayllukunapipas maykamas kallpanku qun chayta qawarillanqakutaq. | |
| Allin ruraq, chuya ruraq, ukunpi allin rakisqa Estado nisqamanta | |
| Iskay chunka tawayuq ñiqi Política de Estado nisqanmanta | |
| Estado chuya chuya allin llamkayta tarinanpaq | |
| Estado nisqata qispichisaqku, allintataq, utqayllatataq imapas ruraqta, musuqchasqata, chuya chuya llamkaqta, | |
| nispa rimanakuyku; chaywan, llaqta runakunapas, derechonkupas allin chaninchasqa kananpaq; hinaspapas, | |
| rantinakuna wasita, Estado nisqamanta lluqsiq tukuy servicio nisqakunata ñawpaqman puririchisaqku. | |
| Chaymantapas, rimanakullaykutaq, llaqta runapa munasqanmanhina mañakusqanta huntachinanpaq Estado | |
| nisqaqa kallpachakunqa, llamkaykuna kamachinatapas minkarikuspa ruranqa; hinallataq kanqa chay | |
| !$ | |
| Acuerdo Nacional nisqa | |
| Políticas de Estado nisqakuna | |
| llamkaykunata kuska qatipaspa qawarinapaq. Estado nisqamanta imaymana yanapay chaskiqkuna allin | |
| kamachiqniyuq kanqa, allin qawasqa, allin amachasqa kanqa; chay qawaqkunapas kikinkumanta purinqaku. | |
| Chaykuna qispichinapaqmi Estado nisqaqa: (a) Estado nisqamanta lluqsiq tukuy servicio nisqakunata | |
| allinta, utqayllata puririchinqa, chayraykum llapan runapaq aypanqa; chaykuna nisqanta sapa kutilla imayna | |
| rurasqanta qawarinqa. (ch) Estado nisqapa llamkanakunanpi qullqi gasto ruranapaq kamachikuy kanqa, | |
| chaywanmi, qawarikunqa allin chuya gastasqa kananpaq, mañakusqankumanhina qullqi yaparikunanpaq. (h) | |
| Pipas, maypas ima llamkay churakunanta yachananpaq, hayka qullqi hapisqankumanta, imakunatas rantirqanku, | |
| imakunatas rantinqaku, chaykunapaqmi huk hatun willanata churachinqa; chayqa kanqa sapa suyukunapi, | |
| sapa llaqtakunapi, maymanchus Estado chayan chaykunamanta riqsinankupaq. (i) Hayka qullqi | |
| gastasqankumanta riqsikunanpaqmi huk qatipayta churachinqa, chaywan llaqta runa Gobiernopa ima | |
| rurasqanta yachananpaq, chuya chuyata imatapas rurananpaq. (k) Estado ima llamkaytapas llapan runaman | |
| aypachiyta atinan, manam partidunkunallamanchu tikrakunqa; chaypaqmi kamachikuykuna chuyanchakunqa. | |
| (l) Kamachikuyninkunata allin qispinanpaq Estado nisqaqa musuqmanta llamkanankunata churanqa; chaywan, | |
| llapallan maymanchus yanapaynin chayan chaykuna allinllanqa. (ll) Estado nisqamanta lluqsiq tukuy bienes | |
| y servicios nisqakunaman pisi qullqillawan aypananta munanqa. (m) Estado nisqapaq allin llamkaqkunata, | |
| chuya yachayniyuqkunata, chiqap puriyniyuqkunata yupaychanqa, paykuna llamkayninkupi wiñanankupaq | |
| kallpachakunqa. | |
| Iskay chunka pichqayuq ñiqi Política de Estado nisqanmanta | |
| Democracia ukupi yanapakunanpaq Fuerzas Armadas nisqata kallpanchanapaq | |
| Fuerzas Armadas nisqata allin llamkayman churasaqku, hawka kawsaypi tiyayninchik takyachinapaq, Perú | |
| allpanchik allin qawasqa kananpaq; chaykunaqa rurakunqa Hatun Kamachinata, Derechos humanos nisqata | |
| yupaychaspa. | |
| Chaykuna qispichinapaqmi Estado nisqaqa: (a) Fuerzas Armadas nisqa wasita kikinchachinqa, mana pimanpas, | |
| mana maymanpas sayakuspa, chaypi llamkaqkunapas allin yachayniyuq kanqaku. (ch) Fuerzas Armadas | |
| democracia nisqa ukullapi allin qawasqa purinanpaq, yanapay kanqa. (h) Militarkunawan, llaqta runakunawan | |
| huk runahinalla kuska llamkanankupaq, kamachikuykuna kanqa. (i) Fuerzas Armadas nisqa musuqyachisqa, | |
| utqaylla allin imatapas ruraq kananpaq, yanapakuy kanqa; chayqa rurakunqa llaqta runapa munasqanmanhina, | |
| sumaq kawsay yuyaywan rurakunqa. (k) Organización de las Naciones Unidas nisqapa kamachikuyninmanhina, | |
| Fuerzas Armadas nisqapa yanapayninta Tiqsi muyuman, suyukunaman ima purichinqa hawka kawsayta | |
| maskanapaq. (l) Fuerzas Armadas nisqa Estado nisqapa mañakusqanta, ima llamkaynintapas allinta | |
| ruranankupaq tukuy imata kamachinqa. (ll) Leykunapa kamachikusqanmanhina chuya chuya imatapas | |
| rantinankupaq, ima ruray yachasqankutapas qatunankupaq kamachiykunata churachinqa. (m) Fuerzas | |
| Armadaspi llamkaqkuna llaqta runahina akllanakuy kaptin votananpaq kamachikunqa. | |
| Iskay chunka suqtayuq ñiqi Política de Estado nisqanmanta | |
| Chuya chuyapi llamkay kananpaq, mana qilli ruraymanta qullqi hamunanpaq, llapallan runakuna impuesto | |
| qunanpaq | |
| Tukuy imaymanamanta contrabando chinkananpaq, rimanakuyku. Llaqtakuna ukupi, Estado nisqa ukupi, | |
| llapan llaqta runakunapa yanapayninwan allinlla tiyakunapaq. Allin yuyaywan, chuyay yachaywan kawsayta | |
| kallpachasaqku; chaywan, runa masinchikwan yanapanakuspa hawka kawsayta tikachinapaq, waytachinapaq. | |
| !% | |
| Acuerdo Nacional nisqa | |
| Políticas de Estado nisqakuna | |
| Chaykuna qispichinapaqmi Estado nisqaqa: (a)Llaqta runakuna allin yuyaywan, allin sunquwan ima | |
| rurayninkuta huntachinankupaq kallpachanqa. (ch) Estado nisqapaq llamkaq runakuna chuya chuyapi allin | |
| llamkayta ruranankupaq, kamachiykuna kanqa; chaypaq, llaqta runata minkarikunqa ima rurachisqanta | |
| kallpachananpaq, qawarinanpaq. (h) Runakuna umalliq kasqankurayku mana ima munasqanku ruranankupaq, | |
| ama pitapas saruchanankupaq, chayhina runakunapaq manaña pampachay kananpaq kamachikuykunata | |
| churachinqa. (i) Llapan runakunapa yuyaychakusqankuta, ima munasqankuta Estado nisqaman | |
| chayachinankupaq, chuya chuya llamkayta, hawka kawsayta purichinqa ñawpaqman. (k) Droga apaqkuna, | |
| contrabando apaqkuna, yuraq kunkayuq runakuna chay mana allin kawsaq runakunawan yanapanakuspa | |
| llamkaq manaña kananpaq, hawka kawsayta ama waqllichinapaq, mana qilli qullqi kananpaq, llapan runa | |
| impuestota pagananpaq, kamachikuykuna kanqa. (l) Ama imapas huk runakunapa munayninmanhinalla | |
| rurasqa kananpaq qatipanqa Estado nisqapaq llamkaqkunata. | |
| Iskay chunka qanchisniyuq ñiqi Política de Estado nisqanmanta | |
| Droga nisqa chinkananpaq | |
| Droga nisqakuna manaña kananpaqmi tukuy imaymanata rurasaqku, runakunapa sunqun munasqanta | |
| qawarispa, allin yachaykunata tanqarispa, qullqitapas, rantikuykunatapas, hampiykunatapas qawarispa. | |
| Chaymantapas rimanakullaykutaq, chay kuka tarpuqkuna huk tarpuykunata wiñachinankupaq Estado | |
| nisqamanta yanapay kananpaq, chaywan paykunapas allin qullqita hapispa allin kawsayman puririnankupaq; | |
| hinallataq pakallapi droga apaqkuna, rantiqkuna ima chinkananpaq imaymana kamachiykuna lluqsimunqa. | |
| Droga millay kasqanta lliw runakunaman riqsichinapaq willakuykunata mastarichisaqku. May llaqtakunachus | |
| chay droga nisqa apaqkunapa chawpinpi tarikunku, paykunapaqmi aswan yanapay kanqa; hinallataq | |
| drogallawan kawsaq runakunapas yanapayta churasaqku. | |
| Chaykuna qispichinapaqmi Estado nisqaqa: (a) Pakallapi droga ruraqkuna, apaqkuna, rantiqkuna ima | |
| chinkanankupaqmi kamachikuykuna kanqa, chaykunaqa rurakunqa, chuya yuyaypi, musuq kawsaykunata | |
| qawarispa; chaypaqqa, allin yachaykunata pataman uqarinqa, ayllu wasikunapa yanapayninwan. (ch) Chay | |
| drogawan llamkaq, narcotráfico nisqapi puriqkunata, organizacionninkunata imam lliwta chinkachinqa. (h) | |
| Drogapi puriq runakuna manaña kananpaq; hinallataq, hampina wasikunapi droga hampikuna chinkananpaq | |
| kamachikunqa. (i) Droga nisqapaq kuka tarpuqkuna, huk kawsaykuna tarpuyman rinankupaq yanapay | |
| kanqa, chaywan aswan chuya qullqiwan llamkanqaku; chaypaqmi, hatun ñankunata kichachinqa mana | |
| sasachakuywan kawsayninkunata hatun llaqtakunaman, qatuna wasi nisqaman chayachinanpaq. (k) Maypichus | |
| hatun rimaykuna karqan hawa nacionkunawan kay drogakuna chinkachinapaq, chaykuna chaninchakuspa | |
| chiqaqman churakunqa; hinallataq, kuka tarpuq nacionkunawan, droga rantiq nacionkunawan kuska huk | |
| llamkayllata kallpachanqa. (l) Maypichus chakrakuna, allpakuna, chay kukawan tarpusqa, huk qurakunawanpas | |
| wakchayasqa kan, chaykunata yapamanta qapaqyachinqa musuq tarpuykuna wiñarinanpaq. (ll) Pakallapi | |
| droga apaqkuna chinkachinapaq, Estado nisqapi llamkaq runakuna mana qullqirayku makinku | |
| pakichikunankupaq, kamachiykuna churakunqa. (m) Chay drogawan kirisqa llaqtakunapi ecoturismo nisqata | |
| llamkachinqa, chaypi tiyaqkunapa yanapayninwan. (n) Mana Hatun Kamachinapa riqsisqallan droga | |
| apaqkunapaq wanachiykunata churachinqa. | |
| Iskay chunka pusaqniyuq ñiqi Política de Estado nisqanmanta | |
| Perumanta Hatun Kamachinanwan, Derechonchikta qawarispa purinapaq, justicia llapanman chayananpaq, Poder | |
| Judicial sapanmanta kikinchasqa kananpaq | |
| !& | |
| Acuerdo Nacional nisqa | |
| Políticas de Estado nisqakuna | |
| Llapallan runaman Justicia chayananta munayku. Hawka kawsanapaq, mana piqpa aysakachasqan poder | |
| judicial purinanpaq, kikinmanta qullqintapas hapispa llamkananpaq; chaymantapas makipurapi ñawpa | |
| runakunapa yachachiwasqanchik justiciawan llamkanankupaq. Chaynallataq, Hatun Kamachina ukupi kaq | |
| Derechonchikkuna, Tratados Internacionales ukupi kaqkunapas riqsisqa kananpaq, runakunapa rurayninpas | |
| munasqanmanhina rurakunanpaq. | |
| Chaykuna qispichinapaqmi Estado nisqaqa: (a) Poder Judicial mana pipa aysakachasqan purinanpaq, kikinmanta | |
| qullqintapas hapispa llamkananpaq kallpachayta qusaqku; kikillantaq kanqa, Ministerio Público nisqa, Consejo | |
| Nacional de Magistratura nisqa, Tribunal Constitucional nisqapas purinankupaq. Chayqa rurakunqa Estado | |
| nisqapa musuq rurayninkuna ukupi, sapa suyukunawan, llaqtakunawan kuska. (ch) Auturidadkuna, Poder | |
| Judicial kamachiqkunata chuya chuya akllanakuypi churakunqaku, chay runakuna chaninchasqa kananpaq | |
| musuq yachaykunawan kallpachasqa kanqaku. (h) Llaqta runamanta, ayllu runamanta lluqsiq justiciatawan | |
| chaninchanqa, ichaqa, Poder Judicialpa kamachikusqan justiciatawan kuskancharisqa purinanpaq, chayllan | |
| allin rimanakuyman chayasun; chaypaqmi, huk kamachikuykuna lluqsimunqa. (i)Juez de Paz nisqa | |
| autoridadkuna akllanakuypi churasqa kanqaku, ima ruraypas qawasqa, kallpachasqa kanqa. (k) Mana | |
| awqanakuypi kawsanapaq, manaña sapa kuti ñakariypi tarikunapaq rimanakuykunata kallpachanqa. (l) Hatun | |
| kamachinapa kamachiynin riqsisqa kananpaq, tukuy imata kamachinqa, Derechos Humanos nisqa yupaychasqa | |
| kananpaq kallpachallanqataq, mana kamachisqanmanhina puriqkunapaqtaq hasutayta churachinqa. (ll) Allin | |
| llamkay Poder Judicial ruranan qawasqa kananpaq kamachikuykuna kanqa, Derechos Humanos chaninchasqa | |
| kananpaq, mana allin ruraqkunatas chinkachinqa llaqta runawan, institucionkunawan kuska. (m) Llapan | |
| llaqtakunapi Defensoría del Pueblo kananpaq, allinta llamkaspa purinanpaq kamachikunqa. | |
| (n) Maykunapichus Poder Judicial llamkachkanku chayta qawaqkuna kananpaq kallpanchanqa | |
| Iskay chunka isqunniyuq ñiqi Política de Estado nisqanmanta | |
| Llapan runakuna imamantapas willasqa kananpaq, ima rimayninpas, qillqayninpas uyarisqa kananpaq | |
| Runakunapa derechosninku allin yupaychasqa kananpaq, tukuy runa willay mañakuspa chaskispa kanankupaq, | |
| hinallataq, Gobierno ima rurasqantapas chuya chuyata, ama llullakuspa willakunanpaq, rimanakuyku. | |
| Chaymantapas rimanakullaykutaq, pipas mana manchakuspa, mana pakakuspa imatapas rimananpaq, llapan | |
| runakuna ima willakuytapas allinta, chiqanta, chaskinankupaq. Nillaykutaq, yuyaypi qispisqa prensa nisqa | |
| kananpaq, hinallataq, tukuy willakuqkuna paqarichiq astawan mastarikunanta, imaymana willakuykunata | |
| runaman riqsichispa kananpaq. | |
| Ima willaymantapas yachay, ima yuyasqanchik haykaqpas munaspa rimasqa chiqan kananpaq Estado nisqaqa: | |
| (a) Gobiernopa ima rurasqantapas, gastukuna rurasqanmantapas, kikinta chuyata, mana imatapas pakaspa | |
| willakunankupaq kamachikamunqa. (ch) Pipas mana manchakuspa, mana pakakuspa imatapas rimay kanantaqa | |
| amachakunqam; chaypaq mana yanapaq kamachikuykunata, chiqap willakuy pantachiqkunata ima | |
| chinkachipunqa. (h) Chuya chuya ruraykunapim Estado nisqapa willakuyninkunataqa pimanpas riqsichinqa. | |
| (i) Estado nisqapa rurayninkuna, willakuyninkuna riqsiy munaqpaqqa manam sasachu kanqa, pisi qullqillawan | |
| imatapas utqaylla chaskinqaku, munaspaqa, medios electrónicos (computadora nisqapin) tarinqaku. (k) | |
| Estado nisqapa rurayninkuna willakuyman chayayqa Derechonchikmi, ichaqa chay willakuyta mana | |
| waqllichispalla apananchik, Seguridad Nacional nisqa mana urmananpaq, Perú allpanchik allin qawasqa | |
| kananpaq. (l) Estado nisqapa willakuynin chaskinapaq, ima rurasqanpas riqsisqa, willasqa kananpaq, | |
| hukllachasqa kamachikuykuna kanqa. (ll) Sapa akllanakuy kaptin, Partido Político nisqakuna atipanakuypi, | |
| llallinakuypi, yaykunankupaq, kamachikunqa; sapakamapas ima kasqanta yachananpaq, chay willay | |
| kamayuqkuna, Medios Masivos nisqamanta ima tapukuytapas chaskinankupaq. | |
| !' | |
| Acuerdo Nacional nisqa | |
| Políticas de Estado nisqakuna | |
| Chaykuna qispichinapaqmi Estado nisqaqa: (m) Willakuy ruraqkunapaq imamantapas manam kutipakuypas, | |
| piñachiypas kananpaq kamachikuykunata churachinqa. (n) Llapan qillqaspaña, rimaspaña willakuqkunapaq | |
| kikinkumanta allin llamkay ruranankupaq yanapakuyta churanqa, chaypaq, llapallan runakunata, | |
| institucionkunata, imamantapas willasqa kanankupaq derechunku amachasqa kananpaq, minkakullanqataq. | |
| (ñ) Periodistakuna, willay riqsichiypi llamkaqkuna, mana pita manchakuspa imatapas willanankupaq, | |
| kamachikuykunata churachinqa; chaynallataq, willay kamaq empresakunapas allin chuya willakuy | |
| qispichinankupaq, kamachikuy kallanqataq. (p) Pikunachus, mana kasqan rimaqkunapaq, runakunapa sunqun | |
| kirichiqkunapaq, honran tupaqkunapaq, paykunataqa manam riqsipanqachu, aswanmi chinkanankupaq musuq | |
| kamachiykuna lluqsimunqa. | |
| Kimsa chunka ñiqi Política de Estado nisqanmanta | |
| Terrorismo nisqa chinkananpaq Perú Suyupi runa allin kawsarinankupaq | |
| Derechos Humanos nisqa ukupi Terrorismo nisqa chinkarinanpaq rimanakuyku; hinallataq kay Perú | |
| llaqtanchikpi runapura pampachanakuyta kallpachaspapuni, chay hawka kawsay ukullapim ima llamkaypas | |
| aparikunqa wakcha kaypas chinkarinqa allin kawsaypas wiñarinqa. | |
| Chaykuna qispichinapaqmi Estado nisqaqa: (a) Terrorismo lliw chinkananpaqmi tukuy imapas rurakunqa, | |
| justiciam wanachinqa chay terrorismo ukupi puriqkunata, yapamanta musuq ruraykuna manaña kananpaqpas | |
| allin qawariymi kanqa, droga nisqawan llamkaqkunatapas qawarispa. (ch) Derecho Internacional nisqawan | |
| tupaqtam, Tratados Internacionales nisqa ukupim terrorismo nisqa mana kananpaq kamachikuykuna kanqa. | |
| (h) Democracia nisqapi tiyanapaq, hawka kawsaypi tiyanapaqpas yachaykuna kamachikamunqa, hinallataq | |
| Estado de Derecho nisqapi amachasqa kawsanapaq. Terrorismo mana kananpaqpas yachallanqakutaq. (i) | |
| Chay terrorismopa saqisqan kirikunapas, nanaykunapas hampinapaqmi kamachiykuna rurakunqa, hinallataqmi | |
| chay ñakarisqa runapaqpas kutichipuykuna kallanqataqmi. (k) Terrorismorayku llaqtakunamanta lluqsiq | |
| runa kutipunankupaq kallanqataq yanapaykuna, yapamanta ayllukuna sayarichinapaqpas. (l) Terrorismo | |
| paqarichiq mana allin kawsaykuna sapinmanta chinkananpaq allin kamachiykuna rurakunqa. | |
| " | |
| Acuerdo Nacional nisqa | |
| Qispichinapaq Rimariyniyku | |
| Políticas de Estado nisqakuna | |
| Anexo nisqa | |
| Acuerdo Nacional nisqa qispinapaq rimanakuy | |
| Wiraqucha Presidente de la República nisqa minkakusqanmantapacha Congreso Wasipi kaq partido | |
| politicokunapas, llaqtakunapi llamkaq institucionkunapas, runa masinchikpa organizacionkunapas, | |
| Gobiernopas imam sumaq Acuerdo Nacional nisqata aparinapaq rimarinakuyta chaninchariyku. Chay | |
| rimanakuywanmi Democracia nisqanchiktapas, peruano kasqanchiktapas allinta sapinchachisun; | |
| chayllawantaqnmi qipa pachapi llaqtanchikrayku rurayninchikta qawarisun Políticas de Estado nisqata | |
| chiqancharispa. | |
| Kay ruraykunaqa democraciapa ancha sumaq mastarikuyninmi, chaypiqa rimanakuypas sapa rimaqpa | |
| yuyaymanasqanmanhina, maymanta hamusqanmanhina, imayna rimaynin churasqanmanhina allin chaninchasqa | |
| kanqa. Estado ukupipas, llaqtakunapipas llapa rimanakuykuna apakusqankunataqa aswantam qiminchariyku; | |
| qawarillaykutaqmi ancha yuyaywan chay rimanakuykuna allin takyasqa kananta, chaywanmi Democracia | |
| nisqanchik qapaqyanqa. | |
| Kay qispisqa rimanakuy hawka kawsay ukupi aparikunanpaq tukuy kallpachaykunata rurasaqku, llapa runapa | |
| derechosnninta qawarispa, runapa allin rurayninta sapinchaspa, aswanpas awqanakuyta, takanakuyta | |
| chiqnirispa; chay maqanakuy ukupiqa, pimantapas maymantapas hamuspaqa, manam ima rimanakuypas | |
| aparikunmanchu. | |
| Democraciapipas Derechos nisqapipas tiyayninchikqa allinmi kachkan. Acuerdo Nacional nisqapa rurayninqa | |
| wakchakay pisiyachinapaqpas, llapa runaman justicia aypananpaqpas; chayqa Perú Suyuta kuskalla | |
| qawariyninchikwanmi rurarikunqa Políticas Estado nisqawanpas huntachina kanqa. Chaymi kanqa llapallan | |
| runaman allin qali kawsayman aypananpaq, yachana wasikunapi aswan allin yachaykuna chayananpaq (FORO | |
| de Equidad Social); mana pitapas sarunchaspa allin llamkaykunaman aypananpaq, takyasqa qullqi kamachiy | |
| ukupi, qullqiyuqkunata minkarikuspa, hawa naciónkunawan kuska huñunarikuspa, allin kawsayta wiñarichispa, | |
| ichaqa llapallan runata qawarispa (Foro de Competitividad). Estadonchikpas allin takyasqa, musuqyachisqa | |
| kananpaq, sapa suyunkunapi, llaqtankunapi runanrayku allin llamkananpaq (Foro de Institucionalidad y de | |
| Ética Pública). | |
| Hinallataq llapan huñunakuymanta lluqsiq kamachinakuykunapas allin ruraykunaman tikrakunan, chaypim | |
| rurakunchus manachus chaytaqa yachakunqa, partidos políticos nisqapas kikin llaqtapas qawarinankupaq. | |
| Democracia nisqa allin sapinchasqa kananpaqmi Perú Suyupi tiyaq llapallan runata minkarikuyku kay hatun | |
| rimanakuyta llapanchikmanta allinta aparinapaq. Democracia ukupiqa mana tupasqa rimaykunapas | |
| allillantaqmi, ichaqa aswan chaninchasqam kanqa sumaq rimanakuypas allin yuyay ukupi llamkariypas, | |
| llapallan runa masinchik mañakuyninta huntachinapaq. | |
| Hatun Kamachikuq Wasipi, pichqa punchaw pawqar waray killapi, 2002 watapi qillqariqkuna: | |
| Alejandro Toledo Manrique, | |
| Presidente de la República | |
| Roberto Dañino Zapata, | |
| Presidente del Consejo de Ministros | |
| " | |
| Acuerdo Nacional nisqa | |
| Alan García Pérez | |
| Partido Aprista Peruano | |
| Valentín Paniagua Corazao | |
| Acción Popular | |
| Lourdes Flores Nano | |
| Unidad Nacional | |
| Alberto Cruz Loyola | |
| Partido Perú Posible | |
| Fernando Olivera Vega | |
| Frente Independiente Moralizador | |
| Aldo Estrada Choque | |
| Unión por el Perú | |
| Ernesto Blume Fortini | |
| Somos Perú | |
| Mons. Luis Bambarén Gastelumendi, S. J. | |
| Conferencia Episcopal Peruana | |
| Darío López Rodríguez | |
| Concilio Nacional Evangélico del Perú | |
| Julio Favre Carranza | |
| Confederación Nacional de Instituciones Empresariales Privadas | |
| Manuel Yzaga Salazar | |
| Sociedad Nacional de Industrias | |
| Mario Huamán Rivera | |
| Confederación General de Trabajadores del Perú | |
| Rvdo. Padre Gastón Garatea Yori | |
| Mesa de Concertación para la Lucha Contra la Pobreza | |
| Washington Román Rojas | |
| Coordinadora Nacional de Frentes Regionales | |
| " | |
| Políticas de Estado nisqakuna | |
| Acuerdo Nacional nisqa | |
| Políticas de Estado nisqakuna | |
| Musuq simikuna/Glosario | |
| Umalliq (kuna). En el texto alude a representantes, literalmente el que encabeza. | |
| Hatun Kamachina. Constitución Política del Estado. | |
| Kamachiqkuna. Autoridades. | |
| Qispichiy. Hacer realidad lo que uno se propone. | |
| Qispisqa. Libre, realizado. | |
| Yuyaymanay. Pensar, en este caso, lo que piensa la gente. | |
| Tiyay. Deviene de sentarse, en este caso lo asumimos como vivir. | |
| Taqwiriy. Investigar. | |
| Wanachiykuna. Sanciones. | |
| Kamachikuykuna. Leyes, normas legales. | |
| Akllanakuy. Elecciones. | |
| Pisi. Poco, escaso. | |
| Chaninchay. Respetar, valorar. | |
| Awqanakuy. Odiarse, enfrentarse. | |
| Ñawpa pacha kawsay yuyaykuna. Historia. | |
| Hawka kawsay. Vivir en paz, tranquilidad. | |
| Hatun rimanakuy suyu. Espacio macro regional de diálogo y coordinación. | |
| Hatun rimanakuy wasi. Espacio regional de diálogo y coordinación. | |
| Perú suyu qawaq kamasqakuna. Sistema de defensa nacional. | |
| Perú Suyupa Hatun Rimanakuynin. Acuerdo Nacional. | |
| Huk nacionkuna rimanakuy qawaq. Política exterior. | |
| Kawsay yachaykuna. Cultura. | |
| Cuerpo kallpanchay yachay. Educación física. | |
| Ima sumaq ruray yachay. Educación artística. | |
| Llamkay yuyaypi yachachiy. Formar para el trabajo. | |
| Allin hampiy ruraykuna. Gestión de la salud pública. | |
| Yuyay chinkay unquykuna. Enfermedades mentales, demencia. | |
| Hampi kamayuq. Médico. | |
| Aqaruraykuna. Plagas. | |
| Qispinana. Valores. | |
| Tarpuyninkumanhina. De acuerdo a sus pautas culturales. | |
| Kay rikchaq huñunakuykuna. Grupos similares. | |
| Qatu rantinakuna. Mercado, comercio. | |
| Chiqap yachay. Conocimiento científico. | |
| Qullqi waqaychay. Tesoro público. | |
| Taksa ruruchiq. Pequeña empresa. | |
| Hatun willana. Sistema de información. | |
| Maki pakichikuy. Corrupción causado por el dinero. | |
| Makipura. En igualdad de condiciones. | |
| Willay kamayuq. Periodista. | |
| Willay riqsichiypi llamkaqkuna. Prensa. | |
| Qullqi kamachiy. Política económica. | |
| Tiqsi muyu. Mundo, hemisferio. | |
| "! | |