Datasets:

yiyic

/

oscar_kk_test

like 0

Жылаған ата үңгірі – Түркістан қаласынан 80 шақырымдай жерде орналасқан. Қаратау жотасының Жылаған ата шатқалында, Абай елді мекенінен солтүстікке қарай Жылаған ата өзені бойындағы үңгір. «Жылаған ата» үңгірі туралы аңыздың түбі бір болғанмен, бірнеше нұсқамен айтылады. Мәселен, оның бір нұсқасында ертеректе Қарт Қаратаудың баурайын мекен еткен бір кісі жалғыз перзентке зар болыпты. Ертелі-кеш Аллаға дұға қылып, жалынып-жалбарынып бала сұрайды. Сонда әлгі кісі «Бір нәрсе бере гөр, бір нәрсе берсең болды!» дей береді екен. Әдетте адам баласы Жаратқаннан сәби тілегенде «Мейірімді, саналы, ақылды бала нәсіп ет!» деп тілеу қажет деген осыдан қалса керек. Екінші бір аңызда: Әулие-әнбиелердің басына әйелі екеуі түнеп жүріп, бір күні әйелі құрсақ көтереді. Айы-күніне жетіп, толғатып, әйел іркілдеген мес туыпты. Мұнан соң әйел түн ішінде: «Құдайдан күндіз-түні тілегенім бұл емес еді ғой!» деп жылап-еңіреп месті құшақтап үйден шығып кетеді. Тау-тастың арасында месті көтеріп, он екі жыл бойы көзінің жасы көл болып, каңғып жүре береді. Күндердің күнінде әйелдің қолындағы мес жерге түсіп кетіп, жарылып, іщінен бала жылап шығып, жартастар арасымен қаша жөнеледі. Анасы “Балам, «тоқташы!» деп жалынып соңынан жүгіре береді: Бала: Артымдағы анам шөлдеп келе жатыр ғой» деп асасын жерге бір ұрып бұлақ ашып кетеді. Сол қашқан бойы бір үңгірге кіріп кетеді. Анасы ары шақырады, бері шақырады, бала тек үңгірден ішінен: «Ана, мені іздеме, үйге қайта ғой» деп үн береді, бірақ өзі шықпайды. Анасы оны қимай, сол үңгірдің жанынан кетпей жүре береді. Бір кезде бала үңгірден шығып: «Ана, мен ақыреттік баламын, бұл жерде жүре бермей, еліңе қайт, мен бәрібір енді жоқпын, менің мекенім – осы жер, осы үңгір» дейді. Анасы жалығанмен бала көнбейді. Анасы «Құдайдын жазғаны осы шығар» деп ойлап, баласына: «Жарайды, мен кетейін» дейді жүрегі қан жылап тұрып. Бала: «Тек артыңа қарама, жалғыз тілегім сол» дейді. Анасы ақыры күдәр үзіп, таудан шыққан соң әлі де қимай, артына жалт қарайды. Артына қараса, қызыл су оны өкшелей басып келе жатыр екен. Әйел артына қараған заматта қызыл су жеріне сіңіп кетеді. Егер әйел артына қарамағанда, сол құла түз дала жайқалған жасыл желек болады екен. «Жылаған ата» деп бала кіріп кеткен үңгір сол уақыттан бері аталып келеді. Қазіргі күнде ол жерге көп адамдар зиярат етіп барады. Мұны аңыз десек те, сол үңгірдің кіре берісінде жалаң аяқ баланың іздері тасқа басылып қалған. Үңгір кәдімгі сарқырама секілді. Бірақ сарқырамадан үнемі су ағып тұратын болса, «Жылаған атадан» су үнемі ақпайды Басына барып Құран оқыған адамға ғана ағады», – деп түсіндіреді ақсақалдар. Сол үңгірді жағалап жүре берсеңіз, бір жартас тік болып келіп, одан тамшылап су ағып тұрады. Оны «Жылаған атаның анасының көз жасы» дейді. Жылаған атаның местен шыққан жері, мес түскен жер «Мес әулие» деп аталады. Ол жерді де жергілікті халық киелі жер деп санайды. Жылаған атаның суы бір адамға ағып, екінші бір адамдарға ақпайтыны – дегенмен де жұмбақ құбылыс. ruh.kz Send an email 09.01.2022 145 Facebook Twitter VKontakte Odnoklassniki Skype Messenger Messenger WhatsApp Telegram Хатпен жіберу Басып шығару

Ұлттық ғылыми-практикалық дене тәрбиесі орталығы мен Назарбаев университеті Медицина мектебінің бірлесіп ұйымдастыруымен «Жоғары білім саласындағы дене шынықтыру және спорт» тақырыбында конференция өтті. Жиынға Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрлігіне қарасты жоғары оқу орындары ғылыми қызметкерлері, дене тәрбиесі және спорт кафедрасының меңгерушілері мен спорт клуб төрағалары, дене шынықтыру оқытушылары қатысты. «Өскелең ұрпаққа сапалы білім беру және тұлғалық дамыту мәселелерінде дене тәрбиесінің ықпалын күшейту керек. Қазақстанның халықаралық аренадағы спорттық нәтижелеріне студенттеріміз үлкен үлес қосып келеді. Осы уақытқа дейін ел құрамасы Дүниежүзілік 14 жазғы және қысқы универсиадаларда 200 медальға (51 алтын, 68 күміс және 81 қола) ие болды. Биыл баскетбол, волейбол, футзал, үстел теннисі, тоғызқұмалақ, қазақ күресі бойынша Студенттік спорттық лига өткізіледі. Былтыр Лигаға 64 (53,3%) университет қатысқан. Бұл көрсеткіш биыл жоғарылайды деген үміттеміз,- деді Ұлттық ғылыми-практикалық дене тәрбиесі орталығының бас директоры Садықов Сағдат Кәбірұлы. Дене шынықтыру және спорт ғылымы бойынша дәрігер, PhD-доктор, Спорт медицинасы және реабилитология магистратурасының тең-директоры, Назарбаев университеті Медицина мектебінің оқытушысы Елтай Рахманов «Спорттағы таланттарды анықтау» туралы; Дәрігер, Спорт медицинасы және реабилитология магистрі, ғылыми қызметкер Нұрмахан Жолшыбек «Спорт ғылымындағы тренд: жасанды интелект» тақырыбында; Дәрігер, Спорт медицинасы және реабилитология магистрі, ғылыми қызметкер Бауыржан Тоқтарбай «Спорттағы биомаркерлер» жөнінде баяндама жасады. Сонымен қатар, конференцияға қатысушылар Назарбаев Университеті Атлетикалық орталығын аралап жұмысымен танысты. Жоғары оқу орындарында академиялық білім беру, студенттер спортын дамыту және «Студенттік спорттық лига», Қазақстан Универсиадасын өткізу, Дүниежүзілік Универсиадаға ел құрамасын қатыстыру мәселелері бойынша талқылап, Орталықтың Спорттық іс-шараларды өткізу, статистика және талдау бөлімінің басшысы, педагогика ғылымдарының магистрі Мира Мухамадиева соңғы деректермен бөлісті. Ақтауда Yessenov университеті базасында өтетін жазғы Универсиаданы өткізу жоспарымен ЖОО өкілі таныстырды. Конференцияда ЖОО өкілдері жергілікті жерлердегі студенттік спорттың жай-күйін айтып, өзекті мәселелеріне тоқталып, даму перспективасына байланысты ұсыныс-пікірлерімен бөлісті.

Фекальды – оральды инфекцияның берілу механизмі – бұл инфекцияның берілу механизмі, оның қоздырғышы негізіненасқазан-ішек жолында локализацияланған, оның жұқтырған денеден нәжіспен (нәжіспен, зәрмен) немесе құсумен шығарылуын анықтайды. Сезімтал организмге ену ауыз арқылы, негізінен ластанған суды (су жолы), тамақты (алиментарлық), лас қолдармен және тұрмыстық заттармен (контактілік-тұрмыстықәдіс) жұтқан кезде жүреді, содан кейін ол жаңа ағзаның ас қорыту жолында қайтадан орналасады Аэрогенді берілу механизмі Аэрогенді берілу механизмі – бұл инфекцияның берілу механизмі, онда патогендер жұқтырған ағзаның тыныс жолдарының шырышты қабатында орналасады және макроорганизмге ауа арқылы тасымалданады. Бұл ауа тамшылары мен шаңды ауаға жеткізу жолдары арқылы жүзеге асырылады. Әуе тамшыларының таралу жолында қоздырғыш жөтелгенде, түшкіргенде және т.б. ауаға енеді, ол аэрозоль түрінде болады және ластанған ауаны жұту арқылы адам ағзасына енеді. Ауаның шаңды инфекция жолымен қоздырғышы макроорганизмге шаң бөлшектерімен енеді (егер оны қоршаған ортада ұзақ уақыт сақталуы мүмкін болса, мысалы, (туберкулезбен) Векторлық берілу механизмі Берілу механизмі жәндіктер арқылы жүреді. Ол егу (тістеу кезінде) және ластану (зақымдалған теріге жағылған кезде) берілу жолдары болып бөлінеді. Контактті тұрмыстық берілу механизмі Инфекцияның берілу механизмі – бұл инфекцияның берілу механизмі, бұл теріге және оның қосымшаларына, көздің, ауыздың, жыныс мүшелерінің шырышты қабатына, жаралардың бетіне, олардан әртүрлі заттар бетіне түсіп, сезімтал адам олармен байланысқа түскенде (жиі кездеседі). микротраумалар болған кезде) оның денесіне енеді. Инфекцияның берілу механизмі тікелей (қол, құшақ, ұру және т.с.с. инфекция көзімен байланыста) және жанама немесе жанама (жиһаз, тұрмыстық техника, ойыншықтар, ыдыс-аяқ, ас құралдары, гигиена заттары және т.б.) болып бөлінеді. Вертикальды берілу механизмі Инфекцияның транслацентальды (ішілік) берілуі – патоген жүктілік кезінде анадан ұрыққа өтеді. Инфекцияны берудің тік механизмі патогеннің аналықтан ұрыққа туу каналынан өтуі кезінде де қарастырылады. Алдын алу шаралары 1) Жалпы іс-шаралар: – мемлекеттік шаралар (материалдық жағдайды жақсарту, медициналық көмектің сапасын арттыру) – санитарлық шаралар – агроорман шаруашылығы – гидравликалық – елді мекендерді ұтымды жоспарлау және дамыту. 2) арнайы: арнайы емдеу-профилактикалық және санитарлық-эпидемиологиялық мекемелер жүргізеді. 1 сілтемеге әсер ету. Ұйымдастыру құрылымы бал. жұқпалы науқастарға көмек. 1) учаскелік терапевттер мен педиатрлар ұсынатын жалпы медициналық желі. 2) орталық аудандық ауруханалардың жұқпалы аурулар дәрігерлерін және емханадағы жұқпалы аурулар клиникасының дәрігерлерін біріктіретін аудандық жұқпалы аурулар қызметі. 3) қалалық және облыстық жұқпалы аурулар ауруханалары, сондай-ақ ғылыми-зерттеу институтыныңауруханалары ұсынатын қалалық және облыстық жұқпалы аурулар қызметі. Эпидемиялық процесстің екінші үзбесіне қарсы шаралар Эпидемиологиялық процестің екінші үзбесіне қарсы шаралар берілу механизміне қарсы бағытталған шаралар болып табылады. Алдын алу шаралары -залалсыздандырудың барлық түрлері, соның ішінде дезинсекция (жәндіктер мен артроподтарды бақылау) және дератизация (кеміргіштерді бақылау )

Министр Өскенбаев заңсыз салынған үйлер мәселесі қалай шешілетінін айтты: 09 маусым 2022, 15:52 - жаңалықтар Alashainasy.kz Басты Қоғам Мәселе Министр Өскенбаев заңсыз салынған үйлер мәселесі қалай шешілетінін айтты 09 маусым 2022, 15:52 Сенатта Алматы қаласы бойынша кейбір нормативтік актілерге өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы заң жобасы қаралды. Оның аясында қаладағы заңсыз құрылыс мәселесін шешуге қатысты ұсыныс енгізіліп отыр, - деп хабарлайды Alashainasy.kz тілшісі "Sputnik Қазақстан"-ға сілтеме жасап. Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрі Қайырбек Өскенбаевтың айтуынша, мүлікті заңдастыру проблемаларын шешу үшін жылжымайтын мүлікті ресімдеу мәселелерін қарайтын арнайы комиссия құру ұсынылып отыр. "Жалпы, өз бетімен салынған құрылыс нысандарын сүріп тастау немесе заңдастыру мәселесі заңмен бекітілген. Барлығы сот арқылы шешіледі. Ал Алматының негізгі проблемасы сол, соңғы кезде қалаға бірнеше аудан қосылды. Сол елді мекендерде заңдастырылмаған құрылыс өте көп. Шамамен 14 мың үй-жайдың рұқсат қағазы жоқ. Былайша айтқанда, жаппай салып тастаған", - деді Өскенбаев сенаттың жалпы отырысында. Осы орайда жылжымайтын мүлікті ресімдеу мәселелерін қарау жөніндегі комиссияның жұмыс тәртібін түсіндірді. "Егер техникалық жағынан құрылысты заңдастыруға мүмкіндік болса, халықты дүрліктірмеу үшін тиісті рұқсат қағаздары беріледі. Бірақ өз бетімен салынған құрылыстар бас жоспар бойынша жол және тағы басқа коммуналдық желілер өтетін жерде салынған жағдайда ол жерлерді қайтару мәселесі қаралады", - деп атап өтті Өскенбаев. Айта кетері, сенаторлар заңды бірінші оқылымда қабылдады. Құжатты екінші оқылымда тағы қарайды. Осыдан кейін президенттің қол қоюына жіберіледі.

"Ақмола облысы білім басқармасының Сандықтау ауданы бойынша білім бөлімі Раздольное ауылының бастауыш мектебі" Коммуналдық мемлекеттік мекемесі Коммунальное государственное учреждение "Начальная школа села Раздольное"отдела образования по Сандыктаускому району управления образования Акмолинской области" Мемлекеттік қызметтер Мектеп әкімшілігі Раздольный бастауыш мектебінің меңгерушісі Мемлекеттік қызметтер «АҚМОЛА ОБЛЫСЫ БІЛІМ БАСҚАРМАСЫНЫҢ САНДЫҚТАУ АУДАНЫ БОЙЫНША БІЛІМ БӨЛІМІ РАЗДОЛЬНОЕ АУЫЛЫНЫҢ БАСТАУЫШ МЕКТЕБІ» мемлекеттік мекемесінің 2021 жылғы мемлекеттік көрсетілетін қызмет аясындағы қызмет туралы есебін көпшілік талқылауды өткізу қорытындысы "Раздольный бастауыш мектебі" ММ мемлекеттік қызмер көрсету саласындағы қызметі туралы есепті жария талқылау "Раздольный бастауыш мектебі" мемлекеттік мекемесінің мемлекеттік қызмет көрсету саласындағы қызметі туралы есепті жария талқылау 2019 жылы мемлекеттік қызмет көрсету саласындағы қызметі туралы есеп "Раздольный бастауыш мектебі" мемлекеттік мекемесінің мемлекеттік қызмет көрсету саласындағы қызметі туралы есепті жария талқылау Мемлекеттік қызмет көрсету аясында Сандықтау ауданы білім бөлімінің «Раздольный бастауыш мектебі» ММ 2018 жылғы қызметінің Есебі Қамқорлық кенесі Сандықтау ауданы білім бөлімінің «Раздольный бастауыш мектебі» ММ-нің қамқоршылық кеңесі отырысының №1 хаттамасы Сандықтау ауданы білім бөлімінің «Раздольный бастауыш мектебі» ММ-нің ата-аналар комитеті отырысының хаттамасы Білім беру ұйымдарында Қамқоршылық кеңес жұмысын ұйымдастырудың Типтік ережелерін бекіту және сайлау тәртібі туралы. Мектептегі тамақтану Сандықтау ауданындағы білім беру және оқу мекемелерінің азық-түлік нысандарында сатуға тыйым салынған өнімдер тізімі 2018-2019 оқу жылы Орта білім беру ұйымдарында білім алушыларды тамақтандыруды ұйымдастыру, сондай-ақ мектепке дейінгі ұйымдарда, жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған білім беру ұйымдарында тәрбиеленетін және білім алатын балаларды тамақтандыруды қамтамасыз етумен байланысты тауарларды сатып алу қағидаларын бекіту туралы "Білім беру объектілеріне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларын бекіту туралы

Ата заңымызға сәйкес елімізде 30 жасқа толмаған сотталушының орта білімі жоқ болса, жазасын өтеу мерзімінде оған орта білім берілуі тиіс. Осы мақсатта өңірлік ҚАЖ департаментіне қарасты түзеу мекемелеріндегі орта мектепте 7-11 сыныптарда сотталғандар бұл олқылықтың орнын толтыруда. Мектеп бітірушілерге негізгі орта білім туралы аттестат және жалпы орта білім туралы аттестат беріледі. Мәселен, ЖД-158/5 мекемесінде жазасын өтеуші Русалина Иванус есімді азаматша мекемедегі кешкі мектептің 7 А сыныбында оқуға мүмкіндік алған. Сынып жетекшісі Алмаш Тілеуова оның оқуға деген ынтасы жоғары екенін айтып, қазіргі таңда 11 пән бойынша дәріс жүргізіп жатқанын жеткізді. Айта кетейік, бүгінгі күні өңірлік ҚАЖ департаментіне бағынысты түзеу мекемелеріндегі №15 кәсіптік колледжде 6 мамандық бойынша оқытады. Атап айтқанда, онда сотты болғандар токорлық іс және метал өңдеу шебері, пісіру ісі, электрмен қамтамсыз ету, кран машинист, жиһаз өндірісі сондай-ақ ғимараттармен құрылымдарды салу және пайдалану мамандықтарын игере алады. Айнұр Бателова, ЖД-158/5 мекемесінің босатылатын сотталғандардың еңбегімен тұрмысын ұйымдастыру тобының инспекторы әділет аға лейтенанты

Жарақатына байланысты Ашхабадтағы Әлем чемпионатына қатыса алмаған қазақстандық ауыр атлет, әлемнің төрт дүркін чемпионы Илья Ильин үлкен спортпен қоштаса ма? Тілшінің осы сұрағына ауыр атлетикадан Қазақстан ұлттық құрамасының бас бапкері Юрий Мельников жауап берді. «Иә, расымен де, Илья Ильин бұл стартқа – 2018 жылғы Әлем чемпионатына қатыспайды. Оның ескі жарақаты сыр берді, сондықтан оған қандай да бір ауыр жүктемелерге тыйым салынған. Соған қарамастан, спортшы командамызды қолдау үшін Ашхабадқа келді», – деді Юрий Мельников. Бас бапкердің айтуынша, Илья Ильин олимпиадалық лицензия үшін алдағы уақытта да сынға түсе алады. Мәселен, келесі жылдың сәуір айында Азия чемпионаты өтеді. «Ол жарысқа Илья да қатыса алады», – дейді Юрий Мельников. Айта кетсек, бұқаралық ақпарат құралдары ауыр атлет Илья Ильиннің Түрікменстан астанасында өтетін 2018 жылғы Әлем чемпионатына қатыспайтынын жазған еді. Sport.kz сайтына сұхбат берген спортшының өзі омыртқасындағы жарақатына байланысты бұл чемпионатқа бармайтынын айтты. «Шынын айтсам, ары қарайғы спорттық мансабымның өзі үлкен сұраққа айналып тұр», – деген еді Илья Ильин. Илья Ильин әлем чемпионатына қатыспайтынын айтты Еске салайық, бір ай бұрын биылғы Әлем чемпионатына қатысатын ҚР құрамасының құрамы жарияланған еді. Тізімде допингпен байланысты жағдайдан соң жарыстардан шеттетілген Илья Ильин мен Зүлфия Чиншанло да бар болатын.

Ақордада Елбасы Нұрсұлтан На­зар­баев ЕХРО-2017 көрмесін Қазақстанда өткізу жөнінде кеңес өткізді. Үкімет басшысы мен министрлер, басқа да лауазымды тұлғалар шақырылған жиын­ға Астана қаласының әкімі Иман­ғали Тасмағамбетов те қатысып, сөз сөйледі. Халықаралық ЭКСПО көрмесі дүние­жүзін индустрияландыру мен техникалық және технологиялық жетістіктерді жайып салар ашық алаң құру мақсатында осыдан 161 жыл бұрын ұйымдастырылған. Алғашқы шара 1851 жылы Лондондағы Гайд-паркте Альбердтің бастамасы бойынша өткен. Одан бері алпыстан астам көрме болып, ЭКСПО адамзат баласының алға қарыштап дамуына ықпал етті. Биылғы жылы көрме Оңтүстік Кореяның Иосу қаласында өтсе, 2015 жылы Италияның Милан қаласында өтпек. Ал, 2017 жылы көрме өткізу мүмкіндігін Астана жеңіп алды. Осыған орай, кеңесте Елбасы өзінің сөзін көрмені өткізу құқығын жеңіп алуымызбен құттықтаудан бас­тады. «Бұл – әлемнің біздің еліміздің Тәуелсіздік жылдарындағы табыс­та­ры мен қол жеткізген биіктерін мойындағандығының белгісі. Сон­дық­тан ол – жалпы еліміздің жарқын табысы. Әрине, жетістік бізге оңай келген жоқ, оны жеңіп алу жолында көптеген адам жұмыс істеді. Үкімет жанынан арнайы комиссия құрылды, Астана қаласы әкімдігі де көптеген кәсіпорын-мекемелермен, шетелдік арнайы органдармен қыруар жұмыс істеді, тек соның арқасында ғана жеңіске жете алдық. Нәтижелі табыс­қа қол жеткізген жұмыстары үшін осы іске қатысқан барлық ма­ман­дар мен қызметкерлерге өзім­нің алғысымды білдіремін. Бұл – жалғыз Астананың емес, жалпы Қазақстанның жеңісі», – деді Президент. Әрі қарай ЭКСПО көрмесінің елімізге әкелер тиімділігіне тоқ­тал­ған Нұрсұлтан Назарбаев шара­ның туристерді тартудан бөлек эконо­микалық қуаттылықты арттыруға да орасанпайда әкелетінін түсіндірді. Біріншіден, осы көрмені өткізу барысында дүниежүзілік тәжірибелерден үйренеміз. Екінші­ден, елімізге инвестиция тартамыз. Үшіншіден, осы ЕХРО арқылы жаңа инновациялық технологияларды игеру мүмкіндігі туады. Әрине, ЕХРО өткізу құқын жеңіп алу табыстың тек бірінші кезеңі ғана. Енді алда көрмені тіркеу кезеңі тұр. Келесі жылдың аяғына дейін біз тіркеу досьесін бекітіп, көрмені есепке қабылдайтын халықаралық көрме бюросынан ресми белгі мен жалауын алуымыз керек. Мұның өте жауапты кезең екенін ескерткен Елбасы қазірден бастап іске қызу кірісуді бұйырды. Айта кету керек, осынау көрмеге қатысты жұмыстармен айналысу үшін арнайы Мемлекеттік комис­сия құрылған. Оның төрағасы болып Премьер-министр Серік Ахме­тов бекітілген. Мұның сыртында­ ­көр­мені өткізуге байланысты бар­лық­ мемлекеттік органдардың, жеке­ мен­шік­ құрылымдардың, демеушілер­дің, облыстардың, министрліктер мен ведомстволардың жұмыстарын үйлестіретін арнайы мемлекеттік корпорация құрылатын болды. Бұл комиссия мен корпорация «Көрмені ұйымдастыру және өткізу жөніндегі ұзақ мерзімдік ұлттық жоспарды» басшылыққа ала отырып жұмыс жасайды. Осыған орай, Президент тиісті орындарға Ұлттық жоспарды әзірлеп, оның жұмысын құқықтық нормалармен қамтамасыз етіп, қар­жылық қор қарастыруды тапсырды. Ал, нақты бағытқа келер болсақ, алдағы міндет – Халықаралық көрме бюросымен келісе отырып, тіркелу досьесін барынша сапалы етіп дайындау. Халықаралық тәжірибелерге сүйене отырып, ЕХРО болатын аумақта жасалатын нысандардың эскиздік жобасын жасау. Бұл тұрғыда, Лиссабон өз кезінде ЕХРО-ға арнап салынған нысандарын кейін ештеңеге жарата алмай, Халықаралық бюродан төменгі баға алғанын атап өткен Елбасы салынбақ нысандардың тиімді үлгісі таңдалуын міндеттеді. Яғни, салынар нысандардың көрмеден кейін қандай мақсатқа пайдаланылатынын алдын ала анықтауды тапсырды. Парижде Халықаралық көрме бю­­­­­­­ро­­сын­да­ қа­зақ­стан­дық­ офи­сін,­ Ас­та­­­­нада осы бюроның ЕХРО өткізу жөнін­­дегі кеңесшісінің кеңсесін ашу, көрменің тақырыбы бойынша елі­мізде таза энергетикалық қуат алу бойынша инновациялық се­кі­ріс жасау, осы бағытта кешенді әре­кет­терді үйлестіретін 2013-2017 жылдарға арналған жоспар дайындау, тағы басқа маңызды мәселелерді атап өткен Елбасы әлем назарын тігіп отырған Астананы дамыту тұр­ғы­сын­да да бірқатар мәселелерді алға тарт­ты. «Көрмені өткізуге ұсыныс жасал­ғанда инфрақұрылымдық нысандар­ды, теміржол вокзалын, әуежай және тұрғын үйлерді жақсартамыз деп айтқан едік, сол жұмыстарға осы күннен кірісу керек. Осы орайда 5 млн-ға жуық қонақтарды қабылдауға үйлестіріп, қаланың даму жоспарын қайта қарау қажет», – деді Президент.­ Болашақта көрме алаңы шағын қа­ла­шыққа айналуы тиіс. Париждегі – Эйфель мұнарасы, Канададағы – Хабитат 67, Брюссельдегі – Атомиум, Лондондағы – Хрусталь сарайы (алайда, ол 1936 жылы өртеніп кеткен) секілді, оның символы әлемдік архитектуралық жәдігер болып қалғаны абзал. Осы орайда, Президент ЭКСПО-2017 көрмесінің символын жасауға сәулетшілер мен суретшілер арасында конкурс жария­лау қажеттігін мегзеді. 2017 жылы көрмені тамашалау үшін үш ай ішінде 5 миллиондай адам келеді деп күтілуде. Шетелдік меймандарды күтіп алар қонақүйлер, жол, қаладағы қызмет сапасы – бәрі де өз деңгейінде болуға тиіс. Соның ішінде, қалтафон байланысын сынап өткен Президент тиісті орындарға қызмет сапасын мінсіз қылуды жүктеді. Ал, шетелдік қонақтарды күтіп алып, оларға қызмет көрсетіп, елді таныс­­­тыратын азаматтардың ел тарихын тереңдей біліп, идеологиялық тұрғыдан ұстамды болуы қажеттігін тілге тиек етті. Көрмені өткізу барысында елорда әкімдігіне біраз салмақ түс­ке­лі отырғанын айтқан Нұрсұлтан ­Назарбаев Астананың өзі де көрменің тақырыбына сәйкес келетіндей күр­делі өзгеріске түсуі қажеттігін айтты. Осы бағытта әкімдікке жаңа ұсыныстар әзірлеуді ұсынды.

Қазақстанда вирустық инфекцияның таралу қаупі бар маусым басталды. Денсаулық сақтау министрлігі профилактикалық шара ретінде тұмауға қарсы вакцинациядан өтуді ұсынады. Ведомство басшысының өзі Гриппол + препаратымен егілді. Тұмауға қарсы қарсы вакцина елдегі алғашқылардың бірі болып ДСМ басшысына салынды. Ол үшін Алексей Цой елордалық емханалардың бірінде болып, тұмауға қарсы екпе алды. Денсаулық сақтау министрлігі басшысының айтуынша, ресейлік «Гриппол +» вакцинасы барлық қажетті зертханалық сынақтар мен сапа бақылауынан өтті. «Күзгі кезең әрқашан тұмау мен ЖРВИ ауыруымен қауіпті. Эпидемиологиялық маусымда (2019-2020жж.) елімізде 431 120 ЖРВИ жағдайы тіркелді, оның ішінде 2,5 астам зертханалық расталған тұмау жағдайы. Оның ішінде 284 033 немесе 61,4% — 14 жасқа дейінгі балалар. Биылғы жылы халықты вакцинациялау аса маңызды, себебі коронавирус пандемиясы жағдайында сырқаттанушылық көбеюі мүмкін, сол кезде бізге жағдайды тұрақтандыру тұру соғады. Сондықтан бұл жолы біз халықты вакциналауды екі апта бұрын бастаймыз», — деді Алексей Цой. Министр жыл сайын тұмауға қарсы екпе алатынын атап өтті. Ол қазақстандықтарды екпені уақытында алуға шақырды. «Бірнеше жыл бұрын вакцинация кезінде респираторлық ауруға шалдықтым. Осылайша, мен жыл сайын екпе аламын, негізінен өзімді жақсы сезінемін. Егер ауырсам да, жеңіл өтеді», — деді Цой. Естеріңізге сала кетейік, 2020 жылы Қазақстанда маусымдық тұмауға қарсы вакцинация 15 қыркүйектен басталып, 15 қарашаға дейін жалғасады. Бірыңғай дистрибьютормен вакцинаның 2 млн дозасы сатып алынды.

Екі ел арасындағы ынтымақтастық футбол мамандарының біліктілігін арттыру, тәжірибе алмасу және бұқаралық футболды дамыту саласындағы ортақ жобаларды жүзеге асыруға бағытталмақ. ҚФФ Президентінің арнайы шақыруымен Астанаға Румыния футбол федерациясының президенті Рэзван Бурляну мен бас хатшысы Раду Висан жұмыс сапарымен келді. Федерация басшыларының кездесуі Қазақстан футбол федерациясының кеңсесінде өтті. Жиында сөз алған Қазақстан футбол федерациясының басшысы Әділет Барменқұлов 2034 жылға дейін отандық футболды дамыту стратегиясын таныстырды. Құжатта бұқаралық және балалар-жасөспірімдер футболын дамыту, футбол мамандарын даярлау және бұқаралық футболға арналған футбол инфрақұрылымын жаңғырту бағыттары қамтылған. Өз кезегінде Румыния футбол федерациясының президенті Рэзван Бурляну өз еліндегі футболды дамыту концепциясын таныстырып, футбол жобаларындағы жетістіктерімен бөлісті. Кездесуге ҚФФ құрылымдық бөлімдерінің барлық жетекшілері қатысты. Екі жақ ортақ әріптестіктік мәселелеріне тоқталып, техникалық сұрақтарды терең талқылады. Жиын қорытындысы бойынша тараптар ынтымақтастық жөнінде меморандумға қол қойды. Меморандумда бұқаралық футболға, мамандарды даярлау жүйесіне және жас таланттарды дайындауға көңіл бөлінген.

Солтүстікқазақстандықтар “Имантау-Шалқар” курорттық аймағымен мақтанады. Алайда, кей жайттар кеуде қағуға емес, төмен қарауға мәжбүрлейді. Ауасы жұпар, суы мөлдір, орманы қалың төңіректе тазалық мәселесі әлі шешілмей тұр. “СТРАТЕГИЯ” әлеуметтік және саяси зерттеулер орталығы” қоғамдық қоры өкілдерінің пікірінше, аумақтан қоқыс тұрақты түрде шығарылмайды. МӘДИ ОМАРОВ, “СТРАТЕГИЯ” ӘСЗО” қоғамдық қорының сарапшысы: – “Әсіресе, осы Имантауда жағдай мәз емес. Бұны біз арнайы сарапшылардың қатысуымен тұрғындар арасында жүргізген сауалнама кезінде білдік. Көзіміз жетті. Бұл төңіректе қоршаған ортаға аса қауіпті қоқыс алаңдары көп екен. Қалдықтар ауылдың айналасында ғана емес, ормандарда да шашылып жатыр”. Экология департаменті бұл мәселеден хабардар. Жағдайды бақылауда ұстауға тырысады. Бұл ретте “Ғарыш сапары” ұлттық компаниясының көмегі зор. Аталған ұйым өкілдері биыл Айыртау ауданда 16 бірдей заңсыз қоқыс үйіндісін анықтапты. Бүгінгі күні олардың барлығы жойылған екен. АЗАМАТ БЕКТАСОВ, СҚО бойынша экология департаментінің басшысы: – “Облысымызда 164 қоқыс үйіндісі анықталды. Жергілікті атқарушы органдардың күшімен 84 пайызы жойылды. Біз қадағалау жұмыстарын жиі жүргіземіз”. Жұмыстар жиі жүргізілгенімен “СТРАТЕГИЯ” қоғамдық қорының өкілдері мәселеге қатты алаңдап отыр. Экологияға зор қауіп төнбей тұрғанда проблема біржола шешілуі қажет. Бұған жергілікті тұрғындар да құлшыныс танытуы тиіс. ГҮЛМИРА ЕЛЕУОВА, “СТРАТЕГИЯ” ӘСЗО” қоғамдық қорының жетекшісі: – “Өкінішке қарай, бұл жердегі тұрғындардың көпшілігі мәселені түсіне бермейді. Түсіну қажет. Қолды мезгілінен кеш сермесек, талайды таңқалдырар қоршаған ортаға қауіп төнеді. Біз бұған дейін Баянауылда болып, зерттеу жүргіздік. Ол жақтың адамдары өте белсенді. Мектеп оқушылары арасында арнайы конкурстар да өтеді. Міне, сондай жүйелі жұмыс Айыртауда да қолға алынуы керек. Сонда келушілердің қатары ұлғаяды, ал жағымсыз пікірлердің саны қысқарады”. Дөңгелек үстелде туризм саласын дамыту жайлы да айтылды. Қазіргі таңда “Имантау-Шалқар” курорттық аймағында 30-дан астам база жұмыс істейді. Соның бірі Талғат Нешібаевқа тиесілі. Кәсіпкердің бұл салада тер төгіп жүргеніне 10 жылдан асыпты. ТАЛҒАТ НЕШІБАЕВ, демалыс базасының директоры: – “Біз жылына 2 маусым жұмыс істейміз. Базамызда 5 үй мен 4 заманауи шатыр бар. Аумақты ұлттық парктен 49 жылға жалға алдық. Туризм саласын одан әрі дамытқымыз келеді. Келушілерге көңілім толады. Әлі қоқыс тастау жайты тіркелген жоқ”. Айта кетейік, алдағы уақытта “Имантау-Шалқар” курорттық аймағы Мәдениет және спорт министрлігінің қарамағына өтеді.

Көршісі ауладағы қарағайдың аласа бұтағына қос қолтығымен асылған қалпы темекісін құшырлана сорып, төменде қақшиып тұрған Бейбаққа қарады: – Ағашты үкімет жаратпағанына шүкір! – Айтпа. Мынаны көрсем, – Бейбақ беті кедір-бұдыр орындықты иегімен нұсқап, – тік ішегім солқылдап кетеді! – Ауысайық па? – Жоқ а, өзің демалып ал. Жұмыссыз жатырсың ғой. – Айтпақшы, жұмысың құтты болсын! – Сол... күні бойы құм суарам. Үйде жатқаннан жақсы... Екеуінің де көздері кіртиіп тұр. Әбден қажыған. Көршісі тіпті, тап осы бұтаққа асылған күйі қалғып кетуге бар. Әттең елден ұят. – Жарайды, көрші, жұмысқа кеттім. Бейбақ темекісінің тұқылын орындықтың арқалығына мыжып сөндірді. Көршісі аузымен-ақ бүре салып, секіріп жерге түсті. Сосын екінші қабаттағы жалдамалы пәтерінің терезесіне қарап күрсінді: – Келіншегімнің бүйрегі болмай жүр. Өзімнің де денем ұйып қалатынды шығарды. – Елдің бәрі сол. Осы күнде түрегеліп тұрып ас ішіп, түрегеліп тұрып ұйықтайтын болдық қой. – Бүйтіп халықтың қамын жегені құрысын! Осылай ораза ашқан көршілер әзірше бір-біріне деген аяушылықпен тараса тұрсын, мәртебелі оқырманым, мен сіздерге бұл ертегінің неден басталғанын айтайын. Хош. Қисынды-қисынсыз, оңды-солды қарар қабылдап, жарлық шашып, онысын қараша халыққа күштеп таңып, содан ләззат алуды биік өнер дәрежесіне жеткізген сарайдағыларды тағы да шабыт қысқан... – Осындай көнбіс елді көрсем көзім шықсын! – Бас уәзір аса бір күйінішті кейіппен отырғандарға жағалай көз тастады. – Өткен айда ғана «Ауаны миллиграмдап тұтыну туралы» заң шығарған едік, халық балыққа айналып шыға келді... Ұлттан үнемдеу саласына жауапты уәзір шашалып қалды. Сосын қақпағын тесіп, түтікпен қомағайлана жұтып отырған ауа толы үш литрлік шыны құмыраны жалма-жан бұтының арасына тыға қойған. Бас уәзір қырағы екен, байқап қойып: – Мешкейыч, тұншығып қалмаңыз. Ол заңның осындағыларға еш қатысы жоқ, – деді мұртынан жымиып. Бас уәзірдің жүзі жылыған соң басқалар да жарысқа түсіп, сарай ішін тарқылдаған, барқылдаған, шиқылдап-қиқылдаған неше түрлі күлкі кернеп кетті. – Құрметті әріптестер, кемеңгер патшамыздың сеніп тапсыруымен мына бір жаңа заң жобасын алдарыңызға әкеліп отырмын. Бірауыздан мақұлдаймыз ғой? Бас уәзірдің кез келген басты идіретін жымысқы жүзі бұл жолы да қалған қошшы-құшынашты тырп еткізбеді... Сондағы кезекті су жаңа низамның атауы – «Патшалықтағы семіздікпен жаппай күресу туралы» болатын. Жоралғысы: «Мектептегі парта, көшедегі – тротуар, үйдегі – үстел, орындық, еден, төсектің беті, қыл аяғы ас қасыққа дейін кедір-бұдыр, үшкір-томпақ етіп көмкерілуі керек». Бейбақ «патшалықтағы семіздікпен күреске» қарсы петиция ұйымдастырып, өзі секілді миллион бейбақтың арыз-өтінішін қолтықтап қызыл кілем төселген ұзе-е-е-ен дәліздің аяғында тұр. Бірден басқа шауып, төске өрлемей, алдымен етектегілердің алдынан өтуді ұйғарды. Бәлкім шаруам осылардың алдында-ақ бітер деп ойлаған. Қайдам. Кішкентай шенеуніктің құзыреті де үлкен болмай шықты. Байғұс атшаптырым кабинет пен іздиген хатшы қызға алданып қана отырса керек, мына орында. Мұндай мәселемен айналыса алмайтынын айтып, өзінің үстінде отырған уәзірге барыңыз деді. Бейбақ енді мүлгіген ұзын дәліздегі екінші есікке кірді. Бірақ ондағы бір хатшысы мен екі орынбасары бар сәл-пәл ірілеу шенеуніктен де қайыр болмады. Ол да құзыретінің кемшін екенін түсіндіріп, жағдайды өзінің үстіндегі уәзірге сілтеген. Миллион бейбақтың қолқасын қолтықтаған бір Бейбақ енді қызыл кілемді имене басып, үшінші есікке кірді. Ондағы бір хатшысы, екі орынбасары, сосын тағы бір көмекшісі бар жуан кісі де... шарасыз болып шықты. Міне, кейіпкерім осылайша қай-қайсысынан тауы шағылса да қайтпай өрлеп, дәліздің басындағы үлке-е-е-ен емен есікке де жетті-ау. Есік емес, қамалдың қақпасы дерсің. Қақпаны өңшең бір ішінде құсығы бар боп-боз адамдар торып жүр. Төңіректе өлі тыныштық орнаған. Боз адамдар бір-бірімен ымдасып, сыбырлап қана сөйлеседі. Батылы жетсе әрине. Бәрінің арманы – қайтіп болсын қақпаның арғы жағындағы кенеусіз билік иесін сүю. Етігінен. Мына ғажапты қараңыз, дәлізді өрлеген сайын, есіктен есік тоздырған сайын, мұны қабылдаған уәзірлердің дәрежесі зорайған сайын, біздің Бейбақ керісінше кішірейе берді, кішірейе берді. Сөйтіп зорға дегенде қақпа кейіпті алып емен есіктің алдына барғанда... о құдырет, әлгі миллион бейбақтың арыз-өтініші жазулы, қолдан қолға өтіп әбден умаждалған күс-күс парақ қауырсындай қалқып барып жерге түсті де, емен есікті күзеткен тобырдың табанында қалды. Ал Бейбақта оған ие болар қауқар жоқ еді. Өйткені, жаңа айттым емес пе, кішірейгеннен-кішірейіп, ақыры тозаңға айналып жоқ болып кетті. Қымбатты оқырманым, Бейбақ бай болып барша мұратына жете алмағанына кешірім өтінем. Осы заманның ертегісі осылай болады. Материалды көшіріп жариялау үшін редакцияның немесе автордың жазбаша, ауызша рұқсаты қажет және Adebiportal.kz порталына гиперсілтеме берілуі тиіс. Авторлық құқық сақталмаған жағдайда ҚР Авторлық құқық және сабақтас құқықтар туралы заңымен қорғалады. adebiportal@gmail.com 8(7172) 57 60 14 (ішкі - 1060)

Pеакцияға қатысып, процесті тиімді жолмен жүргізеді, бірақ реакция соңында бастапқы қалпын сақтап қалады. Катализаторға қойылатын негізгі талап – оның бірлік бетіне (1 м2) немесе салмақ бірлігіне (1 г) есептегендегі жоғары катализдік активтілігі. Катализаторлар гомогендік катализдің Катализаторлары және гетерогендік катализдің Катализаторлары болып екі топқа бөлінеді. Гомогендік катализдің Катализаторларына протондық, апротондық қышқылдар, негіздер, кейбір металл кешендері жатады; гетерогендік катализдің Катализаторларына металдар, металл оксидтері, сульфидтер жатады. Гетерогенді катализатордың бетінде активті жанасу орталығы болады соның әсерінен реагент бөлшектерін ұстап белсендіреді. Бөлшектердің соғысуы жеңіл және жиеленеді. Өнеркәсіпте кең қолданылатын көптеген Катализатор (аммиак синтезіндегі темір Катализатор, тағы басқа) бірнеше сынамалар жүргізу арқылы тәжірибелік жолмен алынады. Қышқылдық-негіздік катализдік реакциялар үшін типтік Катализатор – гомогендік катализде еритін қышқылдар мен негіздер, гетерогенді катализде – қышқылдық (жасанды және табиғи алюмосиликаттар, Al2O3, TіO2, ThO2, силикагель) және негіздік (CaO, BaO, MgO, Ca(NH2)2) қасиеттерге ие қатты денелер бола алады. Катализдік тотығу-тотықсыздану реакциялары үшін кең таралған Катализатор – ауыспалы металдар: Pt, Pd, Nі, Fe, Co және олардың қосылыстары (V2O5, MnO2, MoO3, Cr2O3), сульфидтер (MoS2, WS2, CoS), құрамында ауыспалы валентті элементтері (ZnO, CdO, ZnS) жоқ шала өткізгіштер. Катализатор таңдауға қолайлы өлшем – қатты дененің кристалл торының өлшемі мен құрылымы. Жылдамдығы өзгеретін реакциялардың түрлеріне байланысты Катализатор гидрогендеу Катализаторы, дегидрогендеу Катализаторы, тотықтыру Катализаторы, полимерлеу Катализаторы, мұнай өңдеу процестерінің Катализаторы, СО мен Н2 негіздегі синтездің Катализаторы, тағы басқа болып бірнеше топқа бөлінеді. Қазіргі уақытта химия өнеркәсібіндегі барлық процестердің 70%-ке жуығы Катализатор қолдану арқылы жүреді. Катализаторлардың әсерін баяулататын немесе мүлдем тоқтататын заттар катализаторлар улары деп аталады. К-дың улануы қайтымды және қайтымсыз болады. Мысалы, аммиактың темір катализаторында синтезделу реакциясында оттектің қосылыстары темірді қайтымды уландырады, ал күкірттің қосылыстары қайтымсыз уландырады. Уландыруды болдырмау үшін Катализаторға келетін реакциялық қоспаны өте мұқият тазарту керек. Органикалық қосылыстардың реакцияларында (крекинг, изомерлену, дегидрлеу, тағы басқа) Катализатордың улануы көбіне полимерлік қабыршықтардың түзілуінен болады, өйткені олар Катализатор бетін жабады. Мұндай жағдайда Катализаторды регенерациялау (қалпына келтіру) үшін қабыршақты ауа үрлеп жағады. Егер Катализатор қайтымсыз уланса, оны регенерациялау үшін реактордан шығарып алып Катализатор улануын кетіретін еріткіштермен жуады. Қазақстанда Катализаторларды зерттеу бағытында көп құрамдас қорытпалардан алынған қаңқалы никельдік Катализатор сұйық фазадағы гидрогендеу реакцияларына пайдаланылды (Д.В. Сокольский, Қ. Жұбанов, Т.Қ Қабиев, тағы басқа), активті металдар тасымалдағыштарға қондырылып әр түрлі төменгі пайызды Катализаторлар даярланды (Қайырбеков, К.К. Жәрдемәлиева, Т.М. Опрышко, ҚР. Қайнарбаева, Е.Әубәкіров, тағы басқа), Катализаторлар кондуктометрлік әдіспен зерттелді (Е. Тойбаев, Ә.Б. Әуезов, тағы басқа), әр түрлі сәулелер арқылы Катализатордың активтілігі арттырылды (К.Күзембаев, Я.Н. Дорфман, тағы басқа), табиғи саздар ретінде пайдаланылды (Ш.Б. Батталова, А.А. Ликерова, О.Л. Асанова, тағы басқа), Катализаторлар электрхимиялық әдістермен зерттелді (Г.Д. Закүнбаева, Н.А. Закарина, Р.Г. Байышева, тағы басқа), Катализаторлар мұнай өнімдерін алуда пайдаланылды (Жұбанов, Н.К. Надиров, Закүнбаева, тағы басқа). Дереккөздер:Өңдеу ↑ «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, IV том Бұл мақалада еш сурет жоқ. Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.

Конъюнктивит (конъюнктивит) - көздің дәнекер немесе шырышты қабығының қабынуы. Конъюнктива қабақтың артқы жағын және көз алмасының алдыңғы бөлігін қасаң қабыққа дейін жауып тұрады. Конъюнктиваның қабақтан көз алмасына ауысатын жері конъюнктиваның саңылауы деп аталады, қалған саңылау (жабық қабақтармен) конъюнктивалық қапшық болып табылады. Ірі қара малда төменгі қабақтың конъюнктивасында лимфа түйіндерінің жинағы бар. Конъюнктивада эпителий қабаты мен дәнекер тінінің негізі ерекшеленеді. Қабақ конъюнктивасының эпителийі стратификацияланған призмалық немесе аралас, құрамында шырыш бөлетін бокал жасушалары болады. Өткір шекарасы жоқ склераның эпителийі қасаң қабықтың эпителийіне өтеді. Конъюнктивада (оның кейбір бөліктерінде) көздің бетін ылғалдандыратын аз мөлшерде сұйықтық шығаратын бездер бар. Конъюнктива қан тамырларымен және сенсорлық нервтермен қамтамасыз етілген. Ірі қара малдағы конъюнктивит тәуелсіз ауру болуы мүмкін, бірақ көбінесе басқа аурулардың симптомы болып табылады. Оның барысында конъюнктивит жедел немесе созылмалы болуы мүмкін. Қабыну экссудатының табиғаты бойынша: катаральды, іріңді, крупозды, дифтериттік. Конъюнктиваның зақымдану тереңдігі бойынша: паренхималық, фолликулярлық. Емдеу. Емдеу конъюнктивиттің себебін жоюдан басталуы керек. Қабынуды жеңілдету үшін ауру малға тұтқыр және күйдіргіш препараттар – мырыш сульфатының (0,25-2%) 1-2% новокаин ерітіндісі, күміс нитраты тамшылары, 2-8% протаргол ерітіндісі, 2% тағайындайды. натрий тетраборатының ерітіндісі. Қатты ауырсыну кезінде тамшыларға дикаин қосылады. Гиперемиямен адреналин 1: 1000 сұйылтуда, 1 мл-ге 1 тамшыда қолданылады. Сонымен қатар, катаральды конъюнктивитті емдеу үшін жақпа, симпатикалық краниальды мойын түйінінің новокаинді блокадасы қолданылады. 29. Конъюктивит жіктелуі Конъюнктивит жіктеледі: Шығу түрі бойынша – серозды/катаральды/фибринді/іріңді Шығу тегі бойынша – эндогенді/экзогенді Этиологиясы бойынша – Бактериялық, вирустық, саңырауқұлақтық, паразиттік, аллергиялық, травматикалық. 30. Іріңді конъюнктивит Іріңді конъюнктивит. Сау жануарлардың конъюнктивалық қапшығында микрофлора үнемі болады, бірақ организмнің жоғары төзімділігіне және конъюнктива мен көз жасы сұйықтығының антисептикалық қасиеттеріне байланысты ол жеткілікті белсенділік көрсетпейді. Организмнің жұқпалы ауруларға төзімділігінің төмендеуімен (ірі қараның жұқпалы ринотрахеиті, парагрипп - 3, қатерлі катаральды қызба, мал пастереллезі және т.б.), гиповитаминоз А, ұстаудың қанағаттанарлықсыз жағдайлары, кейде туберкулезге диагностикалық зерттеулер кезінде (көз сынағы ) - ірі қара малда оң реакциямен іріңді конъюнктивитті байқаймыз.

Карантин кезінде 18 жасқа дейінгі балалар арасында суицид жаса­ғандар саны екі есе өскен. Мәжіліс депутаты Артур Платонов мәлімдеме­сінде төрт айда 114 бала суи­цид жа­сау­ға әрекеттеніп, 46 оқи­ға­ның соңы өліммен аяқ­тал­ғанын айтқан. Өзіне-өзі қол жұмсау бо­йынша Түркі­стан, Шығыс Қазақ­стан, Алма­ты мен Қос­танай об­лыс­тары алда тұр. Ал психологтар мұ­ның себебін от­басындағы қа­рым-қаты­настың әлсіз болуы­мен бай­ланыс­тырады. Балалар арасындағы суицид дегенімізде Unicef қоры жүргізген зерттеулер еске түседі. Зерттеулер қалаларға қарағанда ауылдарда, шалғай аудандарда суицид статис­тикасының жоғары екенін көр­сеткен. Шалғай жерлердегі өзіне-өзі қол жұмсау статистикасы әкім­шілік және үкі­меттік орталықтарға қарағанда іс жүзінде екі есе жоғары екенін айқындаған. Соны­мен қатар ауылдық жерлер мен қала ара­сындағы өзіне-өзі қол жұмсау ние­тін іске асыру әдістерінде айырма­шылықтар болуы мүмкін. Ауылды жерлерде тұратын жастар ара­сында суицид статистикасының ба­рынша жоғары болу себептері әзірге анық емес. Бірақ оған әлеуметтік оқ­шаулану, мұндай мінез-құлық­тың алғашқы белгілерін танып-білудегі қиындық, ден­саулық сақ­тау мекемелері мен дәрігерлерге кө­рінуге қолжетімділіктің шектеу­лігі, кедейшілік пен қайыршылық деңгейінің жоғары болуы және академиялық үлгерім деңгейінің төмендігі әсер етеді екен. Бала сізді тыңдасын десеңіз, сіз тыңдаңыз Осы орайда мамандар балалар ара­сындағы суицидтің көбейгенін қоғамдағы моральдық құндылық­тың өзгеруімен байланыстырады. Зорлық-зомбылық көрсету, боп­салау әрекеттері көбейген. Мәсе­лен, Ішкі істер министрі 2020 жылы төтенше жағдай кезінде зорлық-зомбы­лықтың көбейгенін, соның ішінде 58 жасөспірім өзіне-өзі қол салғанын айтқан. Бұдан бөлек, 137 бала суицид жасауға әре­кет еткен. Бұл берідегісі, ал 2018 жылы Қызыл­орда облысында 1 жылда 7 өзіне-өзі қол жұмсау дерегі тіркелген. Маңғыстау, Павлодар және Түркістан облыстарында – 5 жағдай, Атырау мен Жамбыл об­лысында – 4 дерек, Қостанайда 3 оқиға тіркелген. Жасөспірімдердің арасында суық қару қолдану, ұрып-соғу дерегі де көп. Мысалы, Түркістан облысында 17 жастағы жасөспірім 20 баладан ақша бопсалап, жәбірленушінің бірі суи­цид жасады. Одан бөлек, әлеуметтік желідегі фото мен видеода жас­өспірім­дердің өзіне-өзі қол жұм­сауына әкелетін бір фактор. Бұл фактіні неліктен негізге алып отыр­мыз? Өйткені аталған қордың дерегі бо­йынша елімізде 11-15 жастағы балалардың 70%-дан астамы интернетті пайдаланады. Яғни, жеке ұялы телефоны немесе ком­пьютері бар. Осылайша, электронды кеңістікте кибер­буллингпен бетпе-бет келуі мүмкін. Алайда елімізде кибербуллинг ту­ралы нақты стастистика жоқ. Осы­ған байланысты психологтар ата-аналарды баласы үнсіз қалса, алаң­дауға шақырады. Өйткені ата-аналарға баласы тыныш, өз бетімен сабағын оқып, телефонына үңіліп отырғаны жеткілікті. Бірақ сіз балаңыздың қандай сайтқа кіріп, нені оқып, кімді үлгі тұта­тынын білесіз бе? Мысалы, пси­хология ғылымдарының кандидаты Алия Мамбет­алина БАҚ-қа берген сұхбатында суицид жасамақ болған қызбен жұмыс істегенін айтқан. Сонда ата-анасының қарауынсыз қалып, шара таппаған 8-сынып оқушысы өзіне-өзі қол жұмсаған. «Мұндай ойға қа­лай келдің?» деп сұра­ғанында сыныбын­дағы бір оқушы суицид жасағанын, арты қайғылы оқиғамен аяқталғанын айтқан. Сұрастыра келе, өзіне-өзі қол жұмсаған баланың бақуатты тұратыны, әкесінің мемлекеттік қызметте істеп, анасының үй шаруа­сы­мен айналысатынын біл­ген. Бірақ әкесі отбасынан бөлек тұрған. Сонда керектің бәрі бол­ғаны да баланың толық­қанды өмір сүретінін білдірмесе керек. «Балалар арасындағы суицидтің көбеюі – отбасылық қарым-қаты­нас­тың әлсіз болуы, тұрмыстық зорлық-зомбылық. Бұған не кіреді? Қазір адамдар бір-бірімен жақын емес. Ойын еркін жеткізе алмайды, сырын айтпайды. Соның ішінде баланы тыңдамайды, ойын сұра­май­­ды. Ал зорлық-зомбылық де­геніміз тек қана ұрып-соғу емес, пси­хологиялық қысым көрсету. Адамды төмендету, баланың ойын тыңдамай, балағаттау. Есіңізде болсын, бала ата-ананың сөзін тың­дауы үшін алдымен дұрыс қарым-қатынас орнату керек», – дейді психолог Ержан Мырзабаев. Шешімі бар ма? Иә, суицид туралы мәселе жыл сайын көтеріледі. Арнайы зерт­теулер жүргізіледі. Бірақ бұл мәсе­лемен психологиялық орталықтар мен қоғамдық ұйымдар ғана бел­сенді түрде айналысады. Мысалы, бір мектепте бала өзіне-өзі қол жұмсаса, жағдайды ушықтырмауға тырысамыз. Ата-аналардың өзі баласы туралы мәліметтің сыртқа шықпауын сұрайды. Бұл бір жағынан дұрыс болса, екінші жағынан қате. Өйткені баланың не үшін суицид жасамақ болғанын анықтау кезінде біршама істің беті ашылуы мүмкін. Мәселен, Ержан Мырзабаев сияқты психологтар мектептегі психологтарың әлсіз екенін айтады. Сол үшін баланы арнайы орталыққа апарып, пси­хологиялық терапиядан өткізген жөн екен. Ал суи­цидтен аман қалған бала – ата-ана үшін «маған көңіл бөліңдер, менің ішкі ойымды тыңдаңдар» деген дабыл. Ішкі істер министрі 2020 жылы төтенше жағдай кезінде зорлық-зомбы­лықтың көбей­генін, соның ішінде 58 жасөспірім өзіне-өзі қол салғанын айтқан. Бұдан бөлек, 137 бала суицид жасауға әре­кет еткен. Осыған ұқсас жағдайдың ше­шімін табу үшін 2018 жылы Ден­саулық сақтау ми­нистрлігіне қа­расты республикалық психиатрия, психотерапия және нарко­логия ғылыми-практикалық орталығы суи­цидтің алдын алу және ескерту бо­йынша мемлекеттік жоба ұсын­ған-ды. Бағдарлама ақпараттық, оқыту кезеңі және тәуекелді алдын ала анықтау сынды үш кезеңнен тұрады. Мәжіліс депутаты Артур Платонов талдау нәтижесінде бірқатар аймақта бағдарламаның бірінші және екінші кезеңі бо­йынша оқыту жүр­гізіл­генімен, кей өңірде зерттеулер жүргізіл­мегенін айтады. Әрі депутат вице-министр атына жіберген депутаттық са­уалында осыған қатысты статис­тика ашық түрде жариялануын сұрағаны есімізде. Өз кезегінде Unicef қоры да суи­цидтің алдын алу жобасы ая­сында Қызылорда мен Маңғыстау облысында зерттеу жүргізген. Балаларды үш топқа бөліп, тәуекел тобында жүргендерді қалай оңай анықтауға бо­латынын зерттеген. Соның ішінде бала­лардың суицид пен депрессияға бейім­дігін анық­таған. Мысалы, қор мамандары 2017 жылы Қызылорда облысын­дағы 312 мектеп пен колледжде 48 754 жасөспіріммен әңгімелескен. Соның ішінде 2 500 жас­өспірім суицид жасауға бел байлаған екен. 90%-ы мамандардың көмегіне жүгінген. Ал 2016-2018 жылдары Маңғыстау об­лысында өткен тексеруге мектеп пен кол­леджде оқитын 35 мың жасөспірім қатыс­қан. Мұндай зерттеулер балалар арасын­дағы суицидтің себебі мен күресу жолдарын айқындауға көмектескен. Ал жоғарыда айтқан қала ба­лаларынан қарағанда ауыл бала­ларының суицидке бейім келетінін әлеуметтанушылар отбасы жағ­дайымен бай­ланыс­тырады. «Балалардың, әсіресе мектеп пен кол­ледж жасындағы жас­өспірімдердің бос уақытын тиімді ұйымдастыруды қолға алуы­мыз керек. Бұл турасында мемлекеттік жоба, бағдарлама болғаны жөн. Себебі үлкен қалаларда балалардың бос уақытын ата-аналары ұйым­дастырады. Мүмкіндік көп. Ал кейбір ауыл-аймақта мүмкіндік жоқ. Бар болған күннің өзінде ақы­лы. Оған ата-аналардың әлеуметтік жағдайы жет­пейді. Толық емес отбасында, көпбалалы жанұяда өскен балаларды әлеуметтік тұр­ғыда қолдап, түрлі үйірмеге қаты­суына жол ашайық», – дейді әлеу­меттанушы Айсұлу Молдабекова. Мамандар кейбір балалардың басқа­ларға қарағанда суицидке бейімдірек келе­тінін айтады. Мы­са­лы, меланхолик тем­пераментін­дегі балалар рухани әлсіз. Кей­бірі ойын ашық айта алмайды. Мұндай ба­лалардың сырын білу үшін ұзақ уақыт кетеді. Сондықтан ата-аналарға асқан төзімділік қажет. Қай жағынан алып қарасақ та, бала­ларды әлеуметтік қолдау ма­ңызды. Сол үшін жобаларды жоба күйінде қалдырмай, статистиканы ашық жариялау керек-ақ.

Дана халқымызда «Руыңды тәрбиелегің келсе ұлыңды, ұлтыңды тәрбиелегің келсе қызыңды тәрбиеле» деген сөз бар. Осы орайда ұмыт бола бастаған аналар мектебін, салт-дәстүр қағидаттарын жаңғырту мақсатында 1 жыл бұрын Айнұр Жүгінісова «Қазақ аналары – дәстүрге жол» атты Республикалық қоғамдық бірлестік құрған болатын. Аталған бірлестіктің бір отауы Еңбекшіқазақ ауданында да құрылып, салтанатты түрде лентасы қиылды. Ерекше әсерге толы шара Есік гуманитарлық экономикалық колледжінде өтті. Айтулы кеш «Қазақ аналары – дәстүрге жол» Республикалық қоғамдық бірлестігі Еңбекшіқазақ аудандық филиалының төрайымы болып сайланған Базаргүл Камридинованың ұйымдастыруымен өткенін атап өткіміз келеді. Шараның басында аталмыш бірлестіктің Алматы облысы бойынша төрайымы, «Алтын алқа» иегері Ләйле Ноғайқызына құттықтау сөз ұсынылды. Ләйле Ноғайқызы өз кезегінде: – «Қазақ аналары – дәстүрге жол» Республикалық қоғамдық бірлестігінің құрылғанына 1 жылдан енді асса да, ұлттық болмысымыздың жаңғыруына үлкен ықпалын тигізіп үлгерді деп сеніммен айта аламыз. Қазіргі таңда бұл жоба еліміздің барлық аймақтарында ерекше қолдауға ие болып, барлық өңірлерде филиалдары ашылуда, 10 мыңнан аса нәзік жандылар бірлестігіміздің мүшесі атанды. Расында қазақ қазақ болғалы аналардың атқарған өнегелі, ауқымды істері аз болған жоқ. Ұлт болып ұйысып, керегені кеңейту, ұрпақты көбейту, ұрпаққа таза тәлім, тұнық тәрбие беруде аналардың еңбегі ұшан теңіз емес пе...? Осынау қазақ аналарының тұралап қалған көшін қайта жүргізген Айнұр Жүгінісоваға зор алғыс білдіргеніміз жөн. Бұрынғының сара жолын жалғай білген аналар бүгінгі таңда да көп, айтпағым бұл бірлестік нағыз керек шағында аналарымызды қанаттандыратын, басын біріктіретін ұйым болды. Қазақтың бай дәстүрін дәріптеу, қыздарымызды салтымызға сай тәрбиелеу біздің жауапкершілігіміздегі үлкен міндет екенін түсінеміз. Аудандарыңызда орын алып жатқан қуанышты жаңалыққа ортақтасып Қаскелең, Ұзынағаш, Ақши өңірлерінен де бірлестігіміздің өкілдері келіп қатысып отырғаны бекер емес, – дей келе ауданымыздан «Қазақ аналары – дәстүрге жол» бірлестік филиалының ашылуымен құттықтап, лентасын қиды. Сонымен қатар Ләйле Ноғайқызы ауданымыздағы бірлестік мүшелері аналарымызға арнаулы сый сияпаттары мен марапаттарын табыстады. Бірлестіктің елге берер көптеген игілікті істеріне тоқталды. Кешті жүргізген Базаргүл Камридинова: – Біздің мақсатымыз Қазақстанның әр облысында, қалаларында, аудан-ауылдарында барынша әйел-аналарды біріктіріп, қазақтың салт-дәстүрін, әдет-ғұрпын, тілін, ділін, дінін, ұлттық киімін, ақ орамалы мен киелі кимешегін және басқа да ұлттық құндылықтарымызды жаңғырту, дәріптеу, ұрпағымызға аманаттау, – дей отырып ұлттық өнерді тамашалауға кезек берді. Өз кезегінде зейнеткер, «Алтын алқа» иегері, «Алтын адам» әжелер ансамблінің белді мүшесі Сажида Тұрғанбаева өз қолынан өрнектеп тіккен кимешек түрлерімен кеңінен таныстырды. Зейнеткер, асыл аналарымыздың бірі Баршагүл Мамырбекова анасынан қалған кимешектің сырымен бөлісті. Сонымен қатар, Гүлсім Бөлекбаева, Ұлжан Жолайова, Нұржамал Шакибаева сынды аналарымыз ұршық иіру, тоқыма тоқу, құрақ құрау секілді өнерлерін көрсетіп, өз қолдарынан шыққан туындыларын жұрт назарына ұсынды.

Бүгін Орталық коммуникациялар қызметінде қазақстандық туристердің елге оралуы мәселесіне арналған баспасөз жиыны өтті. Онлайн форматында өткен тікелей эфирге ҚР Мәдениет және спорт министрлігі туризм индустриясы комитеті төрағасының м.а Дастан Рыспеков қатысты. Осы жылдың 18 наурызындағы министрліктің нақты есебіне сай туристік операторлар арқылы келетін қазақстандық туристердің саны 5914 адамға жеткен. Олардын көпшілігі Египет — 2652; Біріккен Араб Әмірліктері — 1391; Тайланд — 404; Үндістан — 490; Мальдивтер — 254; Шри-Ланка — 231; Вьетнам — 140; Доминикана Республикасы — 115; Түркия — 83; Чехия -47; Малайзия — 50; Куба — 10; басқа елдер — 37. «21 наурыздағы жағдаймен қарасақ 14 чартерлік рейс ұйымдастырылды, 2 818 адам тасымалданды, Египеттен — 8 рейске 1791 адам; Үндістаннан — 230 адамға бір рейс; Мальдивтен 227 адамға арналған бір рейс; БАӘ-тен 347 адамға екі рейс; Тайландтан 235 адамға бір рейс, РФ арқылы транзитпен 21 адамға 1 рейс. Қазіргі уақытта наурыздың 18-нен 23-не дейін 3840 адамды тасымалдауға жалпы 19 рейс қарастырылған. Осылайша, 1022 туристі қамтитын 5 рейс қалып отыр, оның ішінде 733 жолаушысы бар 4 рейс (Египет, Шри-Ланка және РФ) бүгінге жоспарланған. Сонымен қатар, тұрақты рейстермен 1879 адамнан 1695 адам қайтып келді. Қазіргі уақытта шетелдегі 379 азаматты қайтару қалды, оның 319-і 23 наурызға дейін Ресей арқылы транзитпен қайтады»,-деді Дастан Рыспеков. Атап айтқан жөн, шетелдік, соның ішінде қазақстандық азаматтардың Ресей Федерациясының аумағына кіруіне тыйым салу мәселесі тіркелген болатын. Осыған байланысты Қазақстанның 55 азаматы Ресей әуежайларына 19 мен 20 наурыз аралығында ұшып келген транзит аймағында калып, Қазақстанға орала алмады. «Аталған мәселе елбасшылығы тарапынан шешімін тапты. Алдағы 2-3 күн ішінде Ресей Федерациясы арқылы елге транзитпен келе жатқан қазақстандық туристер осындай қиындықтарға тап болмайды деп үміттенеміз»,-деді Д.Рыспеков. Сонымен қатар комитет басшысының міндетін атқарушы осынау жұмыстарда кедергілердің бар екендігін де жоққа шығармады. «Бүгінгі жағдайда біз жайлылық пен ыңғайлылыққа 100% кепілдік бере алмаймыз, себебі елге оралу кезінде әртүрлі елдерден келген топтарды жинақтау біраз уақыт алуы мүмкін. Мысалы, Доминиканадан, Вьетнамнан, Тайландтан, Кубадан және басқа елдерден 5-тен 30 адамға дейінгі топтар ұшып келеді және ұшақты тиімді бағыттау үшін оларды кем дегенде 100 адамнан тұратын топқа жинау керек»,-деді Дастан Адайұлы. Қазақстандықтардың шетелден қайтаратын чартерлік рейстер тек Нұр-сұлтан мен Алматыға ғана емес, сондай- ақ Атырау, Қостанай мен Ақтөбеге де қонатын болады. Айта кетейік, барлық рейстерді ҚР Үкіметі «Туристік Қамқор» қорының қаражаты есебінен ұйымдастырып отыр.

Вирусты аурулар ежелден-ақ белгілі болғанымен, вирусология ғылым ретінде XIX ғасырдың аяғында дами бастады. 1892 жылы орыстың ғалым — ботанигі Д.И.Ивановский темекі жапырағының мозаикалы ауруын зерттеу барысында, өте майда микроағзаларды аныктаған, олар майда тесікті бактериялды сүзгілерден өтетіндігі белгілі болған. Бұл микроағзаларды «сүзгіден өтетін вирустар»-(virus, латын тілінен аударғанда -«у» деген мағынаны білдіреді) деп атаған. Кейіннен бұлардың сүзгіден өтпейтіндері де бар екендігі анықталған, содан кейін оларды вирустар деп атаған. Вирустардың табиғатын анықтау үшін көптеген зерттеулер жүргізілген, қағидалар айтылған. Бір ғалымдар вирустар жасушалы емес тірі паразитарлық микроағзалардан туындаған десе, біреулері регрессивті эволюңия нәтижесінде бір жасушалы микроағзалардан пайда болған деген, ал үшіншілері автономды жүйе болған жасуша элементтерінен туындаған деген пікір айтқан. Вирустарды зерттеуде өз еңбектерін қосқан Совет Одағының ғалымдарына мына вирусологтарды жатқызуға болады: Морозов М.А, Гамалея Н.Ф, Зильбер Л.А, Чумаков Н.П, Смородинцев А.А, Жданов В.М және т.б. Вирустар — тірі материяның жасушалы емес түрінің тіршілігі. Олар өте майда. Жданов В.М «вирустардың үлкендігі орташа бактериялармен салыстырғанда піл мен тышқанның үлкендігіндей» — деп анықтама берген. Вирустарды көзбен көру тек электронды микроскоп ашылғаннан кейін ғана мүмкін болған. Қазіргі таңда вирустарды зерттеу үшін көптеген әдістер қолданылады: химиялық, физикалық, молекулярлы-биологиялық, иммунобиологиялық және генетикалық. Барлық вирустар: адамдарды, жануарларды, жәндіктерді, бактерияларды және өсімдіктерді зақымдайтын болып жіктеледі. Вирустардың пішіні және биологиялық қасиеті әр түрлі болады, бірақ олардың бәрінің құрылысы бірдей. Вирустың ересек бөлшектері вириондар деп атайды. Олардың құрамында ДНҚ немесе РНҚ болады. Вирустардың құрамындағы нуклеин қышқылдары бір жіпті немесе екі жіпті болуы мүмкін. Құрамында РНҚ-сы бар барлық вирустардың өздерінің геномендерінде бір жіпті РНҚ болады, ал геномендерінде ДНҚ-сы барларында екі жіпті ДНҚ-сы болады. Вирус құрамындағы генетикалық заттың екі түрлі болуына байланысты вирустар құрамында РНҚ-сы бар және күрамында ДНҚ-сы бар болып жіктеледі. Құрамында ДНҚ-сы барлары 5 топқа, ал құрамында РНҚ-сы барлары 10 топқа жіктеледі. Вирион құрылысы. Вирионның тура ортасында нуклеин қышқылы болады, ол капсидпеи (гректің «капса» сөзінен аударғанда — жәшік дегенді білдіреді) қоршалған. Капсид — ақуызды бөліктерден тұрады, оларды капсомерлер деп атайды. Ересек вирустар химиялық құрылысы жағынан нуклеокапсид болып саналады. Капсомерлердің саны, орналасуы вирустың түріне байланысты және қатаң тұрақты болады. Мысалы, полиомиелит вирусы 32 капсомерден, ал аденовирус — 252 капсомерден тұрады. Вирустың құрамындағы нуклеин қышқылы тұқым қуалаушылық қасиетті тасымалдаушы қызметін, ал капсид пен сыртқы қабықша қорғау қызметін атқарады, яғни нуклеин қышқылын қорғайды, сонымен қатар олар вирустың жасушаға енуіне көмектеседі. Вирустардың көбеюі. Вирустардың көбеюі қожайын жасушасында нуклеин қышқылдарының екі еселенуі арқылы іске асады. Бұл процестерді репродукция деп атайды. Ол бірнеше сатыдан тұрады: Жасушаның бетінде вириондардың адсорбциялануы. Вирустардың жасушаға енуі Вирустық геномның босап шығуы Вирустың компоненттерінің биосинтезі Вирустың қалыптасуы Вириондардың жасушадан шығуы Вирустың өлшемдері. Вирустар нанометрмен (нм) өлшенеді. Вирустардың өлшемдері кең диапозонда өзгеріп тұрады, 15-20 нм — ден 350-400нм — ге дейін. Вирустарды өлшеу әдістері. Тесіктерінің өлшемі белгілі бактериялды сүзгілер арқылы сүзу. Ультрацентрифугирлеу — бұл кезде ірі вирустар тез тұнады. Электронды микроскопта вирустарды суретке түсіру. Вирустардың химиялық құрамы. Вирустардың қүрамындағы ДНҚ жэне РНҚ мөлшері мен қүрамы эр түрлі. Вириондар құрамында ақуыздар аз мөлшерде кездеседі, олар 16-20 аминқышқьшдарынан тұрады. Капсидік ақуыздардан басқа, нуклеин қышқьшдарымен байланысқан ішкі ақуыздар да болады. Акуыздар вирустардың антигендік қасиетін анықтайды, сонымен қатар вирустарды қожайынының жасушаларының ферменттерініц эсерінен қорғайды. Вирустардың ферменттері. Вирустардың жеке метаболизмі болмайды, сондықтан олар зат алмасу ферменттерін қажет етпейді. Кейбір вирустардың құрамында фермент бар екені анықталған, ол ферменттер вирустың иесінің жасушасына енуге көмектеседі. Мысалы, А тұмауының вирусының құрамында нейраминді қышқылды ыдыратып шығаратын нейраминидаза табылған, ол жануарлар жасушаларыныц қабықшаларында болады. Фагтардың құрамында — лизоцим болады, ол жасуша қабықшасын зақымдайды. Қоршаған орта факторларына төзімділігі. Жоғары температураның әсерінен көптеген вирустар жойылады. Гепатит вирусы температураға төзімді. Төменгі температураға вирустар сезімтал емес. Ультракүлгін сәулесі, қышқьшдар, сілтілер, залалсыздандыру ертінділері вирустарға теріс әсер етеді. Вирустар глицеринге төзімді, сондыктан оларды глицеринде ұзақ сақтауға болады. Олар антибиотиктерге төзімді. Жануарлардың қабылдағыштығы. Кейбір вирустар үшін қабылдағыштығы жоғары жануарлар көп, мысалы, кұтыру вирусына көптеген жануарлар сезімтал. Кейбір вирустар жануардың белгілі бір түрін ғана зақымдайды, мысалы, иттің құтыру вирусы тек иттерді зақымдайды. Кейбір вирустарға жануарлар мүлдем сезімтал емес, мысалы, қызылша вирусына. Вирустардың органотроптығы. Вирустар белгілі бір мүшені, жүйені немесе ұлпаны зақымдайтьш қасиеті бар, мысалы, құтыру вирусы тек жүйке жүйесін зақымдайды. Вирустардың қоршаға ортаға бөлінуі. Науқастың нәжісімен, мысалы, полиомиелит вирусы және басқа да энтеровирустар бөлінеді. Құтыру вирусы сілекеймен, тұмау вирусы ауыз, мұрын қуысы жолдарынан, сөйлегенде, түшкіргенде қоршаған ортаға бөлінеді.

Қандасымыз, атқыштар батальонының бірінші нөмірлі қол пулеметшісі Мұсабек Айтқұлов 1944 жылдың шілде айында кезекті ұрыста ерекше ерлігімен көзге түседі. Бұл ерлік жайлы 1944 жылы 8 қыркүйектегі марапаттау қағазында былай жазылған: 1944 жылы 19-25 шілде аралығында, алты күн бойы Волын облысы мен Польша аумағында кескілескен шайқас болды. Біздің отандасымыз сержант Айтқұлов Мұсабек батылдық танытып, көптеген ерліктер жасады. 19 шілдеде біздің әскер Волчек елді мекені үшін жан аямай күресті. Бір өзі село шетіне бұзып-жарып кіріп, қоян-қолтық ұрыста өзінің пулеметімен тек 15 немістің көзін жойып қана қоймай, жаудың ақаусыз пулеметін қолға түсірді. Екі күннен кейін, 21-22 шілдеде Лукашин елді мекенінің жанында 7 сағат бойы қол пулеметімен взводтың іргесінде жаудың 19 шабуылын тойтарды, 30-ға жуық немістің жауынгері мен офицерінің көзін жойды, алға жылжып өлген жаудың қол пулеметін қолға түсірді. 23 шілдеде ол тағы да Тыщовцы елді мекеніне баса-көктеп кіріп, жаудың шабуылының бетін қайтарып, 7 неміс жауынгерін жойды. 24 шілдеде ескі Антоновка және жаңа Антоновка ауылдары жанындағы жау шебіне шабуыл жасау кезінде тағы да ерлік көрсетті! Бірінші болып жауға қарсы тұрып, қоян-қолтық ұрыста пулемет пен гранаталармен қимылдап 12 жаудың көзін жойды, бір неміс офицері мен жауынгерін тұтқынға түсірді. Осы шайқаста немістердің екі рет қарсы шабуылға шығу талпынысына тойтарыс берді, жаудың 20-ға жуық жауынгері мен офицерінің көзін жойды. 25 шілдеде Замостье қаласын алу үшін шайқаста Айтқұлов Мұсабек бірінші болып тұрып шабуылға шықты, алғашқы ұрыста пулемет пен гранаталармен 10-ға жуық немісті жойып жіберді. Жаудың станокты пулеметіне жылжып барып, немістің көзін жойып, оның олжаға түскен пулеметін алып келіп, рота старшинасына тапсырды. Қала үшін шайқас барысында 19 жауынгер мен офицердің көзін жойып, бір автомашинаны қиратты. Сержант Мұсабек Айтқұлов Кеңес Одағының Батыры атағын иеленуге лайықты. 410-шы атқыштар полкының командирі, подполковник Марков 8 тамыз 1944 жыл “Ұмытылған қаһармандар” кітабынан. аударма.

Шолу қалыптасуы мен құлауы, Ұлы Рим толғандырады бізді осы күнге дейін. Және, әрине қарамастан столетиям адамның алдына предстают барлық сол пікірталастар мен келіспеушіліктер саясаты. Мақсаты менің жұмыс – объективті жарықтандыруға осындай мәселені рөлі халқының монархияның. Бұл жақсы байқалады Рим Империясы. Кез келген мемлекетке тән ұмтылу бақылау. Басынан бастап, оның Римде режимін принципата провинциясында бірден аңғарды өзіне жағымды ықпал етеді, жаңа саяси жүйе. Империя әкелді рим. хат ішкі және сыртқы әлем, салыстырмалы қауіпсіздік және экономикалық гүлдену, бірақ ол филиалына олардың саяси еркіндік. Папасы қоғамға, әсіресе ескі ақсүйектеріне, қиындықтарды сұмдық қатыгез террор және жабайы сумасбродств императорлардың әулеті Юлиев-Клавдиев. Негізгі міндет – қарау принципата Тиберия, өйткені, ол Тиберии айтқан Тамызбен эра жалпыға ортақ келісімімен жұмыстан кетсе дәуірі террористік режим. . Тиберий болды негізін салушы бүкіл әулетінің император-деспотов, правивших римде өркендеген деп айтуға болады ішінде басым бөлігінде I ғасырдың жаңа дәуір. Проблема принципата Тиберия – бұл көбінесе көздерін таңдау мәселесі. Дәстүр сақтап қалды біз үшін екі қарама-қарсы бағалау мұрагері Тамыз: апологетическую ұсынылған сочинением Веллея Патеркула, және оған қарама-қарсы, айқын еңбектеріндегі Тацита, Светония және Петитгрен және Диона “Тиберий Веллея – көрнекті қоғам қайраткері, батырларды, чьими күшімен жасалды және сүйемелденіп ұлылығы Рим, лайықты мұрагері Тамыз, жеке басын куәландыратын, бөліп барлық добродетелями азаматтың және билеушісі”[1;C74] Өзге бейнесі императордың құрып, Тацит, Светоний және Өткізілді: кейбір айырмашылықтар олардың сипаттамаларын барлық деп айтуға болады барлық үш Тиберий – тиран, онда күшейтілген император режимі, немесе, сөзімен айтқанда Тацита, принципат өзгереді өңіраралық ынтымақтастықты дамытуға мүдделі. “Оның басқармасы омрачено қаза көптеген келмейді жазықты адамдар, ол толықтай жауап береді”[5;C115]. Тамаша әдеби қадір-қасиетін қорғау Тацита, көптігі, онда нақты (басым бөлігі біздің білім туралы дәуіріне Юлиев-Клавдиев біз оның “Анналам”), сондай-ақ, бірқатар мән-жайлар, делающих “Тарихын” Веллея Патеркула көрінеу тенденциозным көзі, тудырды деп тацитовский бейнесі Тиберия ғасырлар еңбекқор тарихи әдебиетте.Бірінші күмән әділдік оның бағасын пайда болды XIX ғасырдың ортасында; сонда болды жазылған алғашқы кітаптар, ынталандыратын әрекеттері басқаша көзқараспен мұрагері. Бір мұндай кітап “Император Тиберий” М. П. Драгоманова, жарық көрді Ресейде 1864 жылы. Бүгінгі күні ол бірі болып қалып отыр аздаған тарихнамадағы арнайы зерттеулер арналған принципату Тиберия. Кедергісі тоталитаризму және деспоту еді, адамдар рисковали өмір үшін күрестегі саяси еркіндік, бірақ басым көпшілік жағдайда емес выливалось ешқандай белсенді іс-қимыл. Ешқандай жағдайда болмайды преуменьшать мәні зор кедергі қабылдаған нысаны сөздік қару: “сатира” принцепсов және олардың ортасы, саяси памфлеты түсірдік дегенімізге жеткізген-демократия салтанаты қарамастан, барлық күш-жігерлерін билік пен кейбір үзінділер оның ішінде сақталған шығармаларында Тацита және Светония”[5;C218]. Мен белсенді іс-әрекеттері – заговоры қарсы император, сайып келгенде, венчались табыспен қалай болғанын отырып Цезарем, опередившему уақытта өз монархическими идеяларымен, бұл үшін “жазаланды” восставшими оған қарсы республиканцами; және соңғы император бірі Юлиев-Клавдиев айналған құрбаны ақсүйектеріне ұстанатын республикалық сап. Осындай астыртын әрекет императоры жауап берді казнями және конфискациями. Тәркілеу байлығын тектілігін – бұл тәсілі “мемлекеттік реттеу”, оның көмегімен наполнялась қазына, және қамтамасыз ету ұйымдастырылды жерді сарбаздар. Себебі мұндай өшпенділік халқының өз ханы болды регресс гуманистік бастау адам престоле. Әсері бұл көрсетті әлеуметтік-этикалық принциптері және психологиялық сипаттамасы, сондай-ақ моральдық қолданбау, ал, демек, және никчемность болашақ император. Азаматтық соғыс көрсетті саяси рөлі провинция қажеттілігі мен безендіру рөлі. Өзінің алдында болған әріптестеріне қарағанда Юлиев-Клавдиев, таратты құқық рим азаматтығы дербес тәртіппен, Веспасиан кісенін рим азаматтығын бүтін муниципиам және қалалар. Әсіресе белсенді таратылды құқық рим және латын азаматтығын тұрғындарына батыс романизированных провинция, чатности Испания. Ұлы Веспасиана да Тит Флавий Веспасиан, оның саясатын жалғастырды. Әрине, жаңа азаматтары, сол сияқты жаңа сенаторлар провинциального произхождения емес, қолдайтын жаңа әулетін. Қайтыс болғаннан кейін, Казакова ережесін екінші ұлы Веспасиана, Домициан, ол кезде күшейе түсті деспотические үрдістері император билігі. Қайтадан қудалау басталды, өлім жазасына және қармауыштар мүлікті қалаусыз адамдарды, әсіресе, аристократтар, алауыздық тудырды сенатының императорға. Қарсы Домициана атты заговор, және ол өлтірілді. 1. Мемлекеттік мекеме Рим империясы. Принципат Тиберия. (14-37 жж. б. э.) Кезінде басқарма мұрагері Тамыз өзгерістер болып жатыр қарым-принципата с римским қоғам. Көшу император билік саясатына күш тұрғысынан выразился дамытудағы тәжірибесін айыптау бойынша lex majestatis. Бұл мәселе болып табылады, мәні бойынша, негізгі бағалау үшін тарихи маңызы бар принципата Тиберия. Оның үстіне, айтуға барлық негіз бар”, – деп үрдістері, наметившиеся кезеңінде принципата Тиберия, тəн дәуірінің Юлиев-Клавдиев. Осылайша, зерттеу белгіленген жоғарыда аталған мәселелерді проливает жарық сипаты, саяси режим ерте империясының (30 г. до н. э. – 69 ж. э.)”[7;C82] Тамаша әдеби қадір-қасиетін қорғау Тацита, көптігі, онда нақты (басым бөлігі біздің білім туралы дәуіріне Юлиев-Клавдиев біз оның “Анналам”), сондай-ақ, бірқатар мән-жайлар, делающих “Тарихын” Веллея Патеркула көрінеу тенденциозным көзі, тудырды деп тацитовский бейнесі Тиберия ғасырлар еңбекқор тарихи әдебиетте. Бірінші күмән әділдік оның бағасын пайда болды XIX ғасырдың ортасында; сонда болды жазылған алғашқы кітаптар, ынталандыратын әрекеттері басқаша көзқараспен мұрагері. Бір мұндай кітап “Император Тиберий” М. П. Драгоманова, жарық көрді Ресейде 1864 жылы. Бүгінгі күні ол бірі болып қалып отыр аздаған отандық тарихнамада арнайы зерттеулер арналған принципату Тиберия. Төңкеріс зерттеуде бұл мәселені астанада 30-40ые жылдары ХХ ғасырдың батыста, ең алдымен, англо-америкалық тарихнама, қалыптасты деп аталатын дәстүр “оңалту Тиберия”. Көзқарас-осы мектеп, ұсынылған, мысалы, осындай тарихшылар, М. П. Чарльзуорт, Ф. Б. Марш, С. Э. Смит, Р. С. Роджерс, Э. Корнеманн, Б. Левик, осы уақытқа дейін қалады господствующими батыс тарихи әдебиетте. Әрине, емес барлық зерттеушілер ортақ болып, олардың көзқарастары толық, бірақ көпшілігі сол немесе өзге дәрежеде қабылдайды енгізілетін олардың түзетулер. Дегенмен, әрбір жұмыс жасайтын зерттеушілерге бағыт шеңберінде, тері проблемасына оңалту Тиберия өзінше, соған қарамастан, олар көп жалпы, бұл мүмкіндік береді емес разбирая көзқарастары, олардың әрқайсысының жеке-жеке сипаттау осы тарихи мектеп. Біріншіден, “жақтастары дәстүр “оңалту” жатады сынға көзқарасын Тацита есептегенде, ол исказил нақты көрінісін-свойственного оған риторизма, әдеттер қабылдауға тарихы призмасы арқылы моральдық бағалау, тірек дұрыс емес дәстүр. Тацит енгізуі үшін өзінің еңбегі тым көп жеке өмірлік тәжірибесі: он был современником Домициана, ең бір қатыгез принцепсов, басқарма оның атап өтілді соңғы және, бәлкім, ең қуатты қайталануы деп императорлық террор I ғасырда”[2;C70]. Армысың, көздерінде туралы хабарлама саяси процестерге, Тацит көрдім, оларға ұқсас оқиғалар. Оның үстіне өзінің саяси көзқарастары Тацита болды аристократическими және республикалық, сондықтан рим тарихшысы берді өте біржақты жарықтандыру қызметін мұрагерлерінің Тамыз, соның ішінде Тиберия, сосредоточив барлық назар қуғын-сүргін қарсы тектілігін. Бұл ретте, жетістіктері Тиберия саласындағы әкімшілік және қаржы, басқару ісінде провинциями, оның дәйекті сыртқы саясат барынша сызылады. Екіншіден, “Тиберий, олардың пікірінше, тырысты, бұл болды оның күштерінде, сақтау жүйесіне Тамыз, жалғастыру оның саяси бағыты, қалпына келтіру римским сенат әріптестік қарым-қатынас. Артуы авторитарных үрдістер бірінде оның белсенді қатысу және тіпті басқа, оның ерік: шешуші рөлді мұнда ойнап қалыптасқан сәтсіз үшін Тиберия қарым-рим аристократией және әсері жақын теңестірілген тұлғалар, бірінші кезекте Сеяна”[2;C70]. Үшіншіден, “саяси үдерістер кезінде Тиберии, оның барысында болғандай еді зардап шекті невиновные, қарсы бағытталған қауіпті заговоров, кез келген билік құқығы қорғалуы. – Ар-намыс Тиберия айта кету керек, защищался ол қатаң шеңберінде римдік заңдар. Оның үстіне Тацит преувеличил туралы деректер терроре, нақты саны процестер емес, аса зор”[2;C71]. Бір-бабы, әрине, елестету мүмкін емес толық көлемде барлық қарсы сенім Тациту, бірақ кейбір ойлар бұл біз барлық рискнем келтіру, разобрав осы мақсатта негізін дәлелдеу қазіргі заманғы апологетов Тиберия – сын Тацита. Егер мұқият қарастыру уәл қойылатын Тациту жақтастары сыни бағыттар, айналады анық, олардың бір бөлігі – риторизм, бейімділік морализирующим суждениям, діңгек, көбінесе, әдеби дәстүрді, құжаттар, жалғыз объективті куәлік туралы өткен болып табылады жалпы кемшілігі бүкіл антикалық тарихнама. Тацит егер мен бөлінеді бұл тұрғыда болса, жақсы жағына қарай.

2016 жылғы 19 қыркүйек күні 12.00-де Теміртау қаласында № 21 мектепте «Самұрық-Қазына» АҚ компаниялар тобының «ЖЕҢІС» республикалық қайырымдылық жобасы аясында Ұлы Отан соғысы тарихына арналған «Не? Қайда? Қашан?» зияткерлік ойыны өтті.Қорытындысында жеңімпаз командаларға және ойынның белсенді қатысушыларына дипломдар мен тәтті сыйлықтар табысталды. Ойын мақсаты – өскелең ұрпақтың Ұлы Отан соғысы тарихы туралы, Ұлы Жеңіске қазақстандық жауынгерлердің қосқан үлестері мен рөлі туралы білімдерін арттыру; еліміздің қаһармандық өткеніне деген құрметті тәрбиелеу, ҰОС ардагерлеріне ілтипат әрі қамқорлық көрсету. Ойын қызық түрде өтті: ойынның көптеген тапсырмалары ҰОС ардагерлері мен тыл еңбеккерлері қатысуымен дайындалған бейне сұрақтар арқылы қойылды. Ойын қатысушыларын қолдауға келгендер: Куриленко Николай Семенович – ҰОС ардагері, сонымен қатар тыл еңбеккерлері – Лазарева Нина Сергеевна, Ходарева Лидия Александровна, Штина Галина Васильевна, Филиппова Евгения Егоровна, Данилова Зоя Федоровна, Евдокимова Раиса Андреевна. Николай Семеновичтың айтуы бойынша, «Халқымыздың жауынгерлік өткені туралы тарихи естелікті сақтап қалу өте маңызды. Жас ұрпақ бейбітшілік, достық пен бірлік құндылықтарына ұқыпты қарауы керек. Бүгін олар амандықта әрі бейбіт жерде өмір сүруі үшін олардың ата-әжелері нені сарп еткенін жастар жете түсінулері қажет».

Ол үшін өңірдің ондаған ауылдық округінде құс және өсімдік шаруашылығын дамыту, кооперативтерді жабдықтау, тамақ өнімдерін шығару үшін бизнес құру көзделіп отыр. 80 жасқа келген Құтым Қасенов ауылда кәсіп бастап, дамытудың үлгісін көрсетіп отырған ақтөбеліктердің бірі. Соңғы отыз жылдан астам уақыт бойы жылыжайда өсірген көкөніс түрлері өзі туып өскен Байғанин ауданынан өзге, облыс орталығында да сұранысқа ие. Құтым Қасенов, кәсіпкер: -Жүзімді эксперимент жасап, жылыжайдың ішіне еккеніме 3 жыл болды. Даладағыдан 1 ай ерте көктейді. Далада жүзім жаңа бүршіктеп жатқанда, іштегі жүзім түйнектеп жатады. Соған қолдау керек. Енді мұндай кәсіп түрлері «Ауыл аманаты» жобасы аясында елді мекендерде көбейе түспек. Мемлекет басшысының тапсырмасына сәйкес, алдағы 3 жылда ауылдық аумақтарды дамытуға мейлінше көңіл бөлініп, салада 350 мыңнан астам жаңа жұмыс орны құрылады. Кооперативтерді дамыту үшін 1 триллион теңгеден аса қаражат жұмсалмақ. Жобаны республикада алғаш болып бастаған Ақтөбе облысында да бұл мақсатқа тек биыл республикалық бюджеттен 3 млрд теңге бағыттайтын болады. Ералы Тоғжанов, Ақтөбе облысының әкімі: -Бұл жобаға облыстағы 24 округтер қатысады. Бұл жобаның ішінде 2772 -сі жүзеге асырылады. Сонымен қатар жобаның ерекшелігі Қазақстанда бұл бірінші рет ірі шаруалар есебінен тауарлық несие ретінде 6 мың басқа жуық мал беретін боламыз. «Ауыл аманаты» жобасы аясында енді елді мекендегі үйді де кепілге қоя отырып, 2,5%-пен несие алуға мүмкіндік бар. Маңызды бастаманы іске асырудың нәтижесінде ауылдағы жұмыссыздық деңгейі 42% дейін төмендеп, табыс едеуір артпақ.

Павлодарда орта қашықтықтағы (1,9 км жүзу, 90 км веложарыс, 21,1 км жүгіру) «TEMIRADAM» Кубогының V кезеңі өтеді. Сайыс 52 шілдеде болады. Эстафеталық командалар, Pro және Age Group санатындағы спортшыларды АЛДЫН АЛА ТІРКЕЛУГЕ шақырамыз. Сілтеме профиль басында көрсетілген. МАҢЫЗДЫ АҚПАРАТ! Алдын ала тіркелу сайыскердің жеке кабинеті арқылы 15 шілдеге дейін АҚЫСЫЗ өткізіледі. Бұлайша өз орныңызды брондайсыз. Сайысқа қатысу төлемін сайыс болатын уақытқа қарай төлеу қажет. Ол күн қосымша хабарланатын болады. ҚТФ клубтық жүйесінде тіркелген клубтар үшін Age Group санатында 7 орын бөлінеді. Ақысыз алдын ала тіркелу коронавирусқа қатысты құбылмалы жағдайға байланысты әрі сайыскерлерді артық шығынға батырмау мақсатында жүргізіліп отыр. Ұйымдастыру комитеті COVID-19 қатысты жағдайдың толықтай тұрақталмауына орай сайыстың басқа күнге ауысу мүмкіндігін немесе мүлдем болмай қалу ықтималдығы бар екендігін ескертеді.

бір ыңғайлы басқару, Ықшам дизайн эргономикалық сәйкес келеді, тартымды көрінеді және ыңғайлы пайдаланыңыз. Үлкен аумақты залалсыздандыру, із қалдырмай тазалау.Кәдімгі швабраға қарағанда үлкенірек тазалау аймағы, бір уақытта екі орынды тазалау, тазалау уақытын үнемдейді. Құрғақ және дымқыл қоқыстарды бір уақытта өңдеуге болады, ал тазалауға бір рет қана қажет.Қиындықтарды жою шаң мен шаш сияқты құрғақ қоқысты ғана емес, сонымен қатар дымқыл қоқысты да тазартады Ені 95 см шашатын аймақ, кеңірек және уақытты үнемдейді.Кең және біркелкі желдеткіш пішінді бүріккіш аймағын жасаңыз.0,1 с жылдам атомизация. 360 ° айналмалы басы + жұқа байланыс, шеттер мен бұрыштардағы жұқа тігістерді өңдеу оңай.Бионикалық білезік дизайны икемді түрде 360 ° айнала алады. Швабраның жұқа тегіс дизайны тазалау үшін жиһаздың төменгі жағындағы тар кеңістікке тереңдей алады. Барлық қоқыс түрлеріне жарамды жақсы сүрткіш үшін жақсы төсем Микрофибра су құлыптау швабрасы суды сіңіріп, бір қадамда зарарсыздандыруы мүмкін, ал швабраның жұқа талшығының ұшы ілмек тәрізді, Ол мұқият тазалауға қол жеткізу үшін ұсақ шаң бөлшектерін ілмекке және тарта алады, ал сүйретілген жер шүберек сияқты таза. 350 мл портативті су ыдысы 100 шаршы метр еденді тазалай алады.уақыт пен еңбекті үнемдеңіз. Бір кілтті түйме дизайны, кірістірілген жетек сілтемесі, ақырын түйме суды шашыра алады, еңкейудің қажеті жоқ, біркелкі бүрку, суспензия дизайны.

Жыл өтпей тозығы жетті. Семейде әкім Даниал Ахметовтың бастамасымен салынып, ақпан айында тапсырылған үйлердің сапасына оны мекен етушілер шағымданды. Көбіне әлеуметтік осал топтағылар мен көпбалалылар паналаған баспананың төбесінен су сорғалап, сыз басқан. Есік-терезесі де қисық қойылған үйлерді жел улеп, балалары ауыршаң бола бастапты, деп хабарлайды zakon.kz "Еуразия" бірінші арнасына сілтеме жасап. Индира Қожайсейітова, қала тұрғыны: Біз февраль айнда кірдік. Сол кезде көгеріп жатқан. "Ой, апай жаз болады. Кебеді", деді. Оған да көндік. Қойшы, бес баламен квартира да жүргенше, осыған жеткенімізге тәубп дедік. Жаздың өзінде мен көрпе-жастығымды шығармасам, влажность болады. Неделя сайын кішкентай қызым ауырады. Бронхит қайта-қайта. Өзге тұрғындар баста діңгектің де дұрыс құйылмағанын, есік пен терезенің қисық орнатылғанын алға тартады. Айжан Өмірбекова, қала тұрғыны: Үкіметке рақмет үйді бергеніне, акиматқа да рақмет, оларға өкпеміз жоқ. Бірақ енді салғанда да ұятымен салу керек қой. Дұрысымен. Сіздер қайта көрген жоқсыздар, мынаның фундаменті қандай болағанын. Әкімдік демекші, бұл жалдамалы үйді салу жөніндегі бастаманы облыс басшысы Даниал Ахметовке көтеріпті. Тіпті, бағдарламаға "Бірқабатты Шығыс" деген атау да берілген. Өткен жылы ұсыныс аясында 36 мың шаршы метр үй бой көтерсе, биыл тағы 60 мыңын салу көзделген. Ал құрылысты жүргізген мердігер үйдің сапасын сынағандарға былай деп жауап қатты. Асхат Мирманов, "Семей құрылыс материалдары" ЖШС бас директоры: Үйді адамдарды тапсыру кезеңі биыл көктемде дегенбіз. Бірақ әкімдік пен үй кезегіндегілер баспаналарына ақпанда кіруді өтінді. Сосын олқылықтар анықтала бастады. Бірақ біз бір жыл кепілдік бергенбіз, сондықтан өз қателіктерімізді реттейміз. Сапасы нашар тауарды сатқандарды тиісті шара қабылдаймыз. Мердігер барлық олқылықтар қыркүйекте жөнделеді деп сендірді. Бірақ тұрғындардың көбісі бұған сенімсіздікпен қарайды.

Сабақ мақсаты: Заңгер мен аудитория қарым-қатынасының тілдік әдістерімен, заңгердің сөйлеу имиджін, дауласу мәдениетін қалыптастыру. Сабақтың қысқаша мазмұны:Ғылыми стильдің негіздік белгілері: қолданылатын орны, қарым- қатынас мақсаты, стильдік сипаты, тілдік амал- тәсілдері. Ғылыми еңбектердің тілдік ерекшеліктері. Жұрт алдында сөйлеуге дайындық жолдары. Жұрт алдында сөйлеуге машықтанудың сатылары. Шешендерден үйренудің, топ алдында сөйлеп жаттығудың, есте сақтау қабілетін шындаудың қажеттілігі. Психологиялық дайындық. Психологиялық дайындықтың рөлі, қажеттілігі. Психологиялық дайындықтың шарттары. Шешеннің өзіне сенімділігін қалыптастырудың жолдары. Нақты сөзге дайындық. Нақты сөзге дайындықтың кезеңдері. Тақырыпты анықтаудың шарттары. Сөз мақсатын тұжырымдау. Сөдің жоба-жоспарлары. Әдебиеттермен жұмыстың жолдары. Көпшілік алдында сөйлеудің тәсілдері. Күнделікті дайындық. Күнделікті дайындықта қажетті дағдылар. Арнайы папкілердің, күнделіктің, пікірдің, хаттың дайындықтағы рөлі, қажеттілігі. Өз сөзіне талдау жасау мен басқа шешендердің сөзіне талдау жасаудың шешендік қабілетті шыңдаудағы мәні. Көпшілік алдында сөйленетін сөздің құрылымы. Көпшілік алдындағы сөздің бөліктері, олардың орны мен өзара сабақтастығы. Көпшілік алдында сөйленетін сөздің құрылымының бөліктерін жоспарлау. Кіріспе бөлім, оның міндеті мен тілдік ерекшеліктері. Кіріспе сөз, оның ерекшелігі,жеке міндеттері. Кіріспе сөзде қолданылатын тілдік құралдар. Сөзді бастаудың түрлі тәсілдері. Негізгі бөлім, оның міндеті мен тілдік ерекшеліктері. Негізгі бөлім, оның ерекшелігі, жеке міндеттері, ұстанымдары. Тақырыпқа қатысты ой -тұжырымдардың логикалық байланысы. Талдаудың логикалық тәсілдері мен материялды түсіндірудің негізгі әдістері. Сөздің логикалық, психологиялық сипаттары. Тыңдаушылардың назарын аударудын тәсілдері. Сөздің жүйелігіне кері әсерін тигізетін факторлар, оларды болдырмаудың жолдары.

Электронды тарихи-мәдени қордың негізі "Мәдени мұра" мемлекеттік бағдарламасының "Шығыстану секциясы" Р.Б.Сүлейменов атындағы Шығыстану институты тарапынан 2005 жарияланған "Қазақстан тарихы туралы түркі деректемелері" сериясының 2-томы "Н.Базылхан "Көне түрік бітіктастары мен ескерткіштері (Орхон, Ениесей, Талас)" Алматы: Дайк-Пресс. 2005, 252 б. +144 бет жапсырма" атты ғылыми еңбек болды. Ғылыми редакторлары: т.ғ.д., проф. М.Қ.Әбусейтова, ф.ғ.д., проф.Б.Бұхатұлы. Р.Б.Сүлейменов атындағы Шығыстану институтының директоры т.ғ.д., проф. Меруерт Қуатқызы Әбусейтоваға көрсеткен көмегі үшін алғыс білдіреміз. Ескерткіш Үйреткіш Этномәдени сөздік Жәй сөздік Деректер Іздеу Көмек Контакт қаз рус eng © Абай атындағы Қазақ Ұлттық педагогикалық университет. Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігінің Тіл комитеті тапсырысы бойынша жүргізілген "Жазба және этноархеологиялық деректемелер бойынша қазақ тілінің тарихи-мәдени ақпарат көздерін жасау" жұмысы шеңберінде жасалған.

«Ақмола облысы білім беру мекемелердің мұражайларды дамыту бағдарлама» жобасы аясында Бурабай ауданының «Звездный» балалар сауықтыру орталығында 2018 жылдың 1-2 наурызында Teach-in форматындағы «Балаларға арналған өлкетану: идеялар мен тәжірибе» республикалық семинары өтті. Облыстық Ішкі саясат басқармасының хабарлауынша, семинарға Ақмола, Қарағанды Қостанай және Солтүстік Қазақстан облыстарынан 160 ұстаз, өлкетану және туристік үйірме жетекшілері, тарихшы-ғылымдар қатысты. Семинар аясында теоретикалық және тәжрибиелік дәрістер мен мастер-класстар, сонымен қатар «Мектеп мұражайы жұмысының белсенді және интерактивті нысандары» атты диалог алаңы ұйымдастырылды. Диалог алаңының негізінде ғалымдар мен жастарға арналған өңіраралық зерттеу экспедициялары ұйымдастырылып, тәжірибелерімен бөлісті. Әдістемелік, әдіснамалық және сандық түрде оқу құралдарын әзірлеу бойынша шешімдер қабылданды. Ұстаздардың назарына Ақмола облысы жас зерттеуші-өлкетанушылармен дайындалған «Отанымның картасында аудан бар» өлкетану фоторепортажы, «Менің ауылым: өткені мен бүгіні» видео-презентациясы ұсынылды. «Бүгінгі таңда еліміздің барлық аймақтарымен қатар Ақмола облысының қасиетті орындарына да қызығушылықтар артуда. Біз тарихи-мәдени және табиғи мұраны мақтан тұтып, келесі ұрпаққа сақтап қалуымыз қажет», – деді «Қасиетті Қазақстан» ғылыми-зерттеу орталығының басшы орынбасары Батырхан Жұмабаев. Семинар қатысушылары еліміздің інжуі саналған – Бурабайдың көрікті жерлері: Бурабай ауданының визит-орталығы, табиғат саябағы, тарихи оқиғаларға байланысты аңыздар, Қазақстанның қасиетті картасына енген нысандарды (Кенесары хан үңгірі, Абылай ханның тағы, Оқжетпес тауы) аралады. Қазіргі таңда Ақмола облысында 205 мектеп мұражайы жұмыс істеуде, оның негізінде зерттеу жұмысымен оқушылар айналысуда. Білім беру мекемелерінің 140 мұражайында «Рухани жаңғыру» бағытында экспозициялар жаңартылған. Кездесудің басты қорытындысы ретінде ақмолалықтардың бастамасымен тарихшы-өлкетанушылардың Солтүстік Лигасын құру ұсынылды. ruh.kz Send an email 02.03.2018 13 Facebook Twitter VKontakte Odnoklassniki Skype Messenger Messenger WhatsApp Telegram Хатпен жіберу Басып шығару

Азаматтар карантиндік шектеулерге қарамастан той жасауды тоқтатар емес. Шымкентте құрылған мобильді топ күн сайын рейдке шығып, тығылып, той жасағандардың ісін әшкерелеуде. Алайда, қанша мәрте айыппұл арқаласа да еережені ескермей отырғандар көп. Осыған дейін бір ғана Абай ауданында 280 нен астам отбасылық, мерекелік іс-шаралар анықталып, той ортасынан тоқтатылған. Бір қызығы, тығылып той жасаушылар мобильді топ мүшелері келген кезде де қарсылық танытады. Алайда құзырлы орган өкілдері оларға тиісті шара қолданып, тойхана иелеріне әкімшілік хаттамалар толтырып жатыр.Шақырусыз келген қонақтарды кім жақтырсын? Білетіндер «Мерей» тойханасында той үзілмейді дейді. Бұл жолы да ұзату тойының үстінен түстік. Мобильді топтың келгенін сезіп, есікті тарс жауып, жарықты сөндіріп қойыпты. Қараңғылық қонақтарға кедергі келтірмейтінге ұқсайды. Ұялы телефонның жарығымен құдаларына құйрық-бауыр жегізіп, жұрт мәре-сәре. Шаһарда карантиндік шектеу шаралары эпидемиологиялық ахуал тұрақталғанға дейін ұзартылған. Қазір пандемияның екінші толқыны басталып та кетті. Бір қызығы бұл мейрамхана бір емес үш мәрте айыппұл арқалаған. Бірақ, сонда да айылын жияр емес. Алмас Жарасов – Абай аудандық кәсіпкерлік бөлімінің бас маманы Абай ауданында 5 мобильді группа бар, біз 14-30 дан 19-00 ге дейін рейдке шығамыз, Мобильді групппаның ішінде Абай аудандық әкімшілгі, СЭС және прокуратура қызметкерлері бар. Белгіленген жерге учаскелік полиция қызметкерін шақырамыз. Осылайша күн сайын мониторинг жасап,отбасылық мерекелік іс шараларды анықтап, айыппұл салып жатырмыз. Бірақ соған қарамастан, тығылып той істеушілерге тыйым болмай тұр. Коронавирус пандемиясына байланысты дәрігерлер, тұрғындарға үндеу жасап, карантин талаптарын қатаң сақтауға, той жасауды тоқтатуға шақыруда. Бұрын шақырған жерден қалма деуші едік, қазір шақырған жерге барма дейтін болдық. Сонда да тығылып той жасау әдеті тыйылмай тұр.

Қытай түрмесінде отырған қазақ қызы Ақжарқынның анасы жуырда инсульт алып қатты ауырып қалғанын жеткізді 07.08.2018 0 «Тұла бойы тұңғышымның есірткі бизнесімен айналысты дегені жалған айып, ана жүрегім алдамайды» деген Ақжарқынның анасы сары уайымға салынғанынан биыл инсульт алып, ауруханадан бір-ақ шыққан. Бірнеше ай ем қабылдаған ол бүгінде жағдайым жақсы, өзегімді өртейтіні перзентіме деген сағынышым дейді. «Ақжарқын Қытайда ұсталғалы бері үш-ақ рет көрдім. Соңғы рет 2016 жылы сот отырысында кездестім. Одан бері 2,5 жыл өтті. Мен үшін бұл қандай ауыр екенін сөзбен жеткізе алмаймын. Қорғаушыларының айтуынша, жағдайы бірқалыпты. Жұмыс істеп жүр деді. Өзіне қажетті кітаптарды Қытайдағы қорғаушысы апарып беріп жүр. Бірақ саны шектеулі және тек ағылшын тілінде болуы керек», — деген Ақжарқынның анасы Зухра Сейтімова бірінші кезекте ата-әжесі үшін де алаңдап отырғанын жеткізді. Өйткені Ақжарқын ата-әженің қолында тәрбиеленген. Оның Қытай елінде ұсталды дегенін естіген қариялар үшін бұл хабар қатты соққы болып тиген. Ақжарқын Тұрлыбай істі болған соң ата-анасы үйлерін сатып, туыстарынан жылу жинаған. Кейін кредит алған. Бас-аяғы жиналған 10 мың АҚШ долларын Қытайдағы қос адвокаттың қызмет ақысы ретінде төлеген. Оның бірі ағылшын және орыс, екіншісі қытай тілін еркін меңгерген. Ал Қазақстандағы қорғаушы Сұңқар Нұрмағанбетов Ақжарқынға ақысыз араша болып келеді. «Қытайдағы екі қорғаушының қызмет ақысының бір миллион теңгесі қалған. Оны наурыз айында беруім керек еді. Өзім «Қызмет ақысын әлі күнге дейін төлемеген соң, жұмыс істемей жатыр ма екен?» деп ойланып отырмын. Бір миллион теңге біз үшін оңай ақша емес. Өзім екі жерде жұмыс істеймін, тапқан табысым кредитім (Ақжарқын ұсталған кезде қорғаушы ақысын төлеу үшін алынған – автор) мен күнделікті ас-ауқаттан артылмайды. Ақжарқыннан өзге де перзенттерім бар ғой» , — деп мұңын шаққан ана қаржының жоқтығы қолды байлап отырғанын айтты. Тіпті Қытай еліне бармақ түгілі, виза жасатудың өзіне ақша таппай отыр екен. СІМ жасап берген виза мерзімі өтіп кетіпті. Еске сала кетсек, жуырда ғана Ақжарқын Тұрлыбайдың Қазақстандағы адвокаты Сұңқар Нұрмағанбетов Қытай еліне барып қайтты. «Шілденің 17-20 аралығынды Қытайда болдым. Жұмысым Ақжарқын Тұрлыбайдың ісіне қатысты. Қазір не болып жатыр? Сот шешімі жария ету сатысында тұр. Сот (жаңа құрам) кеңес беру бөлмесіне кетті. Ақжарқынның жағдайы бұрынғыдай қанағаттанарлық деңгейде”, – деп жазды адвокат желідегі парақшасында.

Қазақстанның Даму Банкi (бұдан әрi - Даму Банкi) акцияларының бақылау пакеті ұлттық басқарушы холдингке тиесілі акционерлік қоғам болып табылады. Даму Банкi ұлттық даму институты болып табылады. Z952444, P060979 Ескерту. 1-бап жаңа редакцияда - ҚР 2006.07.07 N 178, өзгерту енгізілді - 2009.02.13 N 135-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-баптан қараңыз) Заңдарымен. 2-бап. Даму Банкінің қызметін құқықтық реттеу 1. Қазақстанның Даму Банкi туралы заңдар Қазақстан Республикасының Конституциясына негізделеді, осы Заңнан және өзге де нормативтік құқықтық актілерден тұрады. 2. Қазақстан Республикасының акционерлік қоғамдар қызметін, банк қызметін және өзге де лицензияланатын қызмет түрлерін реттейтін заңдары Даму Банкіне осы Заңда және "Ұлттық әл-ауқат қоры туралы" Қазақстан Республикасының Заңында реттелмейтін бөлігінде қолданылады. 3. Даму Банкiнiң инвестициялық басымдықтары, заем қаражатын тартуға сандық шектеулерi, кредит беруiнiң, меншiктi капиталды орналастыруының, бiрлесiп қаржыландыруының, кепiлдiктер беруiнiң, сенім білдірілген өкілдің (агенттің) функциясын орындауының лимиттерi, бағыттары, ықтимал шарттары, тәртiбi мен мерзiмдерi ұлттық басқарушы холдинг бекiтетiн Даму Банкiнiң Кредит саясаты туралы меморандумында (бұдан әрi - Меморандум) белгiленедi. Ескерту. 2-бапқа өзгерту енгізілді - ҚР 2003.06.11 N 43, 2004.07.06 N 57, 2005.12.23 N 108, 2006.07.07 N 178, 2009.02.13 N 135-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-баптан қараңыз) Заңдарымен. 3-бап. Даму Банкінің мақсаттары мен мiндеттері 1. Даму Банкі қызметінің мақсаттары мемлекеттік инвестициялық қызметті жетілдіру және оның тиімділігін арттыру, өндірістік инфрақұрылым мен өңдеуші өнеркәсіпті дамыту, ел экономикасына сыртқы және ішкі инвестицияларды тартуға жәрдемдесу болып табылады. 2. Даму Банкінің міндеттері: 1) осы Заңның 7-бабында көзделген операцияларды (банктерге нысаналы кредиттерді, кредит желілерін қоса алғанда) жүзеге асыру арқылы жаңа өндірістерді құруға, бар өндірістерді кеңейту мен жаңартуға, оның ішінде активтерді, акциялар пакеттерін (қатысу үлестерін), мүліктік кешендерді сатып алуға бағытталатын инвестицияларды көздейтін жобаларды (бұдан әрі - инвестициялық жобаларды) орта мерзімді (бес жыл және одан артық мерзімге) және ұзақ мерзімді (он жылдан жиырма жылға дейінгі мерзімге) негізде қаржыландыру, сондай-ақ инвестициялық жобаларды дайындауды және іске асыруды қамтамасыз ету мақсатында аралық қаржыландыру (бұдан әрі - аралық қаржыландыру); 2) осы Заңның 7-бабында көзделген операцияларды (банктерге нысаналы кредиттерді, кредит желілерін қоса алғанда) жүзеге асыру арқылы Қазақстан Республикасының резиденттері орындайтын жұмыстар мен қызметтердің экспортын, сондай-ақ Қазақстан Республикасының аумағында шығарылатын өнімдердің экспортын ынталандыру мақсатында экспорттық операцияларды (бұдан әрі - экспорттық операциялар) қаржыландыру; 3) қарыз алушының акцияларына немесе капиталындағы қатысу үлестеріне айырбастау құқығымен қоса реттелген қарыз беру (бұдан әрі - мезониндік қаржыландыру), жобалық қаржыландыру, Даму Банкі қаржыландыратын жобаларды іске асыру шеңберінде қарыз алушылардың ағымдағы қызметін қаржыландыру; 4) басқа да кредит институттары беретін қарыздар бойынша кепілдік міндеттемелер беру, сондай-ақ бірлесіп қаржыландыру, Қазақстан Республикасының екінші деңгейдегі банктеріне және резидент емес банктеріне (бұдан әрі - банкаралық кредит беру), лизинг беруші ұйымдарға, сондай-ақ банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдарға кредиттер беру арқылы Қазақстан Республикасының экономикасына кредит беруді ынталандыру; 5) Қазақстан Республикасының Үкіметі іске асыратын инвестициялық жобаларды қаржыландырудың тетіктерін жетілдіру; 6) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес өзге де міндеттер болып табылады. Ескерту. 3-бап жаңа редакцияда - ҚР 2009.02.13 N 135-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-баптан қараңыз) Заңымен. 4-бап. Даму Банкiнiң функциялары 1. Даму Банкiнiң функциялары: 1) Меморандумға сәйкес, республикалық және жергiлiктi инвестициялық жобаларды қоспағанда, инвестициялық жобалар мен экспорттық операцияларды iрiктеу және қаржыландыру, оның iшiнде бiрлесiп қаржыландыру; 2) қайтарымды негiзде қаржыландырылатын республикалық және жергiлiктi бюджеттік инвестициялық жобаларға, сондай-ақ мемлекеттік кепілдіктермен және мемлекеттің кепілгерлігімен қамтамасыз етілген қарыздар есебiнен қаржыландырылатын жобаларға қызмет көрсету жөнiндегi сенім білдірілген өкілдің (агенттің) функциясын орындау; 3) республикалық және жергiлiктi бюджеттік инвестициялық жобалар ретiнде қайтарымды негiзде қаржыландыруға ұсынылатын жобаларға, сондай-ақ мемлекет кепiлдiк берген заемдар есебiнен қаржыландыруға ұсынылатын жобаларға банк сараптамасын жүргiзу; 4) Даму Банкi заемшыларының қаржылық жай-күйiнiң және Даму Банкi қызмет көрсететiн республикалық және жергiлiктi бюджеттік инвестициялық жобаларды, сондай-ақ мемлекеттік кепілдіктермен және мемлекеттің кепілгерлігімен қамтамасыз етілген қарыздар есебiнен қаржыландырылатын жобаларды iске асырудың мониторингi; 5) Даму Банкi заемшыларының мiндеттемелердi орындауын қамтамасыз ету жөнiнде шаралар қолдану; 6) мемлекет кепiлдiк берген заемдарды қоса алғанда, мемлекеттiк емес заемдарды алу, оларға қызмет көрсету және оларды өтеу; 7) Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң мемлекеттiк кепiлдiктер, мемлекеттің кепілгерлігі бойынша мiндеттемелердi орындауына және заңды тұлғалардың өзге де борыштық мiндеттемелерiн орындауына байланысты республикалық бюджеттен бөлiнген қаражатты қайтару жөнiндегi сенім білдірілген өкілдің (агенттің) функциясын орындау болып табылады. 2. Қазақстан Республикасының Үкiметi арнайы құрған ұйымдар арқылы бюджеттiк кредит беру жүзеге асырылатын жағдайларды қоспағанда, осы баптың 1-тармағының 2) тармақшасында көзделген функция Даму Банкiнiң айрықша құзыретiне жатады. Ескерту. 4-бап жаңа редакцияда - ҚР 2003.06.11 N 434, өзгерту енгізілді - 2009.02.13 N 135-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-баптан қараңыз) Заңдарымен. 5-бап. Даму Банкінің өкілеттіктері Даму Банкі: 1) Меморандумға сәйкес өзінің кредит саясатын анықтауға; 2) банк сараптамасының және заемшының кредит қабілеттілігін талдаудың нәтижелері бойынша инвестициялық жобаны, экспорттық және лизингтік операцияларды қайтарымдылық негізінде қаржыландырудың қисындылығын анықтауға; 3) банк сараптамасын жүзеге асыру үшін сарапшылар мен консультанттар тартуға; 4) Меморандумда белгіленген шекте заем қаражатын, оның iшiнде республикалық және жергiлiктi бюджеттерден заем қаражатын тартуға; 4-1) заем қаражатын қоса алғанда, қаржы құралдарының iшкi және сыртқы рыноктарында Меморандумда белгiленген шектерде және тәртiппен бос қаражатты орналастыруға; 5) республикалық және жергiлiктi инвестициялық жобаларды қоспағанда, инвестициялық жобаларды іріктеп алуды және Меморандумда белгіленген шектеулерді ескере отырып, бірлесіп қаржыландыруды қоса алғанда, оларға кредит беруді жүзеге асыруға; 6) жиынтық көлемі Меморандумда белгіленетін өз кепілдіктерін беруге; 7) отандық және шетелдік банктердің және басқа да қаржы институттарының қатысуымен қарыз алудың ұйымдастырушысы және қатысушысы болуға; 8) ұлттық басқарушы холдингтің тобына кіретін заңды тұлғалардың оларды қаржыландыру жөніндегі агенті болуға құқылы. Ескерту. 5-бапқа өзгерту енгізілді - ҚР 2003.06.11 N 434, 2009.02.13 N 135-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-баптан қараңыз) Заңдарымен. 6-бап. Қазақстан Республикасы мемлекеттік органдарының Даму Банкімен өзара қарым-қатынасы 1. Алынып тасталды - ҚР 2006.07.07 N 178 Заңымен. 2. Қаржы рыногы мен қаржылық ұйымдарды реттеу және қадағалау жөніндегі уәкілетті мемлекеттік орган мен Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Қазақстан Республикасының заң актілерінде айқындалған өкілеттіктер шегінде, банктерді, банк конгломераттарын пруденциялық реттеу және резервтік талаптар мәселелері жөніндегі, сондай-ақ басшы қызметкерлерді келісу мәселелері жөніндегі нормативтік құқықтық актілерді қоспағанда, Даму Банкінің Қазақстан Республикасының қаржылық ұйымдардың қызметін реттейтін заңдарын орындауын бақылауды жүзеге асырады. 3. Мемлекеттiк органдардың Даму Банкiмен қарым-қатынастардағы өзге де өкiлеттiктерi Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жүзеге асырылады. 4. Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде тiкелей көзделген жағдайларды қоспағанда, мемлекеттiк органдардың және олардың лауазымды адамдарының Даму Банкiнiң қызметiне кез келген түрде араласуына тыйым салынады. Ескерту. 6-бапқа өзгерту енгізілді - ҚР 2003.06.11 N 43, 2003.07.10 N 48, 2004.07.06 N 571, 2005.12.23 N 108, 2006.07.07 N 178, 2009.02.13 N 135-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-баптан қараңыз) Заңдарымен. 2-тарау. ДАМУ БАНКIНIҢ ҚЫЗМЕТI 7-бап. Даму Банкiнiң операциялары Даму Банкі өз функцияларын орындау үшін лицензиясыз ұлттық және шетелдік валютамен мынадай банктік және өзге де операцияларды: Z070214, K080099 1) қарыз операцияларын: резидент немесе резидент емес заңды тұлғаларға ақылы, мерзімді және қайтарымды шарттармен (Меморандумға сәйкес ел экономикасын дамытуға бағытталған инвестициялық жобалар мен экспорттық операцияларды іске асыру шартымен) ақшалай нысанда кредиттер беруді; 2) резидент және резидент емес заңды тұлғаларға және секьюритилендіру мәмілелері шеңберінде шығарылатын облигациялар бойынша ақшалай нысанда орындалуы көзделетін банктік кепілдіктер беруді; 3) резидент және резидент емес заңды тұлғалар үшін ақшалай нысанда орындалуы көзделетін банктік кепілгерліктер мен өзге де міндеттемелер беруді; 4) аккредитивті ашу (қою) мен растауды және ол бойынша міндеттемелерді орындауды; 5) банктердің және банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардың корреспонденттік шоттарын ашуды және жүргізуді; 6) Даму Банкі қызмет көрсетілетін инвестициялық жобалар және операциялар шеңберінде жасаған шарттарда көзделген төлемдерді және ақша аударымдарын жүзеге асыру, Даму Банкі алдындағы міндеттемелерді орындау үшін ақшаны резервке алу мақсатында Даму Банкі қарыз алушыларының банк шоттарын ашуды және жүргізуді, оның ішінде Даму Банкінің қарыздарын, басқа да қарыздар мен қаражаттарды, оған қоса республикалық және жергілікті бюджеттердің қаражатын есепке жатқызу үшін банк шоттарын ашуды және жүргізуді; 7) шартты салымның арнаулы шоттарын, резервтік шоттарды және қайтарымды негізде қаржыландырылатын республикалық және жергілікті бюджеттік инвестициялық жобаларға, сондай-ақ агенттік қызмет көрсету (тапсырма) шарттарына және облигациялар ұстаушылардың мүдделерін білдіру туралы шарттарға сәйкес мемлекеттік кепілдіктермен және мемлекеттің кепілгерлігімен берілген қарыздар есебінен қаржыландырылатын жобаларға қызмет көрсетуге байланысты басқа шоттарды ашуды және жүргізуді; 8) резидент және (немесе) резидент емес заңды тұлғалардың Даму Банкі алдындағы міндеттемелерін қамтамасыз ету мақсатында депозиттер қабылдауды, қаражатты есепке жатқызу үшін банк шоттарын ашуды және жүргізуді; 9) Даму Банкінің өтімділігін қамтамасыз ету мақсатында депозиттер қабылдауды, заңды тұлғалардың, оның ішінде банктердің банк шоттарын ашуды және жүргізуді; 10) Даму Банкінің қарыз алушыларын, корреспондент-банктерді, банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдарды қоса алғанда, резидент және (немесе) резидент емес заңды тұлғалардың тапсырмасы бойынша олардың осы баптың 5)-9) тармақшаларында көзделген банк шоттары бойынша есеп айырысуларды жүзеге асыруды; 11) аударым операцияларын: резидент және (немесе) резидент емес заңды тұлғалардың төлемдер және ақша аудару жөніндегі тапсырмаларын орындауды; 12) төлем құжаттарын (вексельдерді қоспағанда) инкассоға қабылдауды; 13) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес дилерлік қызметті; 14) лизингтік қызметті; 15) эмиссиялық бағалы қағаздар шығаруды; 16) өз мүлкін жалға беруді; 17) қолма-қол шетел валютасымен операцияларды қоспағанда, шетел валютасын айырбастау операцияларын; 18) Меморандумға сәйкес келетін мақсаттарда бағалы қағаздар нарығындағы қаржы консультанты мен андеррайтер қызметін; 19) мезониндік қаржыландыру беруді жүзеге асырады. Ескерту. 7-бап жаңа редакцияда - ҚР 2009.02.13 N 135-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-баптан қараңыз) Заңымен. 8-бап. Даму Банкiнiң банк сараптамасын жүргiзуi 1. Даму Банкi осы Заңның 4-бабы 1-тармағының 3) тармақшасында көрсетiлген жобалардың банк сараптамасын жүзеге асырады. 2. Даму Банкiнiң инвестициялық жобаны сараптаудың нәтижелерi жөнiндегi қорытындысы жобаның тиiмдiлiгi, заемшының кредит қабiлеттiлiгi мен төлем қабiлеттiлiгi, заемды қайтарудың қамтамасыз етiлуi туралы, қаржыландырудың нысаны мен шарттары туралы, сондай-ақ инвестициялық жобаны қайтарымды негiзде қаржыландырудың қисындылығы туралы қорытындыларды қамтуға тиiс. 3. Мемлекеттiк бюджет қаражаты немесе мемлекет кепiлдiк берген заем есебiнен қайтарымды негiзде қаржыландыруға ұсынылатын инвестициялық жобаны қарау, банк сараптамасының нәтижелерi бойынша Даму Банкiнiң оң қорытындысы болған жағдайда, Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен жүзеге асырылады. 4. Даму Банкiнiң инвестициялық жобаларға сараптама жүргiзуi Меморандумда белгiленген шектеулердi ескере отырып, шарт негiзiнде жүзеге асырылады. Ескерту. 8-бапқа өзгерту енгізілді - ҚР 2003.06.11 N 434 Заңымен. 9-бап. Даму Банкiнiң республикалық және жергiлiктi бюджеттерден заемдар тартуы және пайдалануы 1. Даму Банкiнiң республикалық және жергiлiктi бюджеттерден заемдар алуы тек қана ақылы, мерзiмдiлiк және қайтарымдылық негiзде жүзеге асырылады. 2. Даму Банкiнiң республикалық және жергiлiктi бюджеттерден алатын заемдарды беру, пайдалану және қайтару тәртiбi мен шарттары Қазақстан Республикасының заңдарында айқындалады. 3. Республикалық және жергiлiктi бюджеттерден тартылатын заемдарды Даму Банкi Меморандумға сәйкес өзi дербес iрiктеу жүргiзетiн жобаларға кредит беру үшiн пайдаланады. Ескерту. 9-бап жаңа редакцияда - ҚР 2003.06.11 N 434 Заңымен. 10-бап. Даму Банкiнiң сенім білдірілген өкіл (агент) функцияларын орындауы 1. Даму Банкi жасаған шарттарына сәйкес осы Заңның 4-бабы 1-тармағының 2) тармақшасында көрсетiлген инвестициялық жобалар бойынша сенім білдірілген өкілдің (агенттің) функцияларын орындайды. 2. Даму Банкi сенім білдірілген өкіл (агент) болып табылатын инвестициялық жобаларды республикалық және жергiлiктi бюджеттердiң қаражаты есебiнен қаржыландыру Қазақстан Республикасының бюджет заңнамасына және жасалған шарттарға сәйкес жүзеге асырылады. 3. Инвестициялық жобаны iске асыру аяқталғаннан немесе мерзiмiнен бұрын тоқтатылғаннан кейiн Даму Банкi қаражаттың қалдықтарын тиiстi бюджеттерге қайтарады. 4. Даму Банкi Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жобаларды қаржыландыру үшiн тартылатын, мемлекеттік кепілдіктермен немесе мемлекеттің кепілгерлігімен қамтамасыз етілген қарыздар бойынша сенім білдірілген өкілдің (агенттің) функцияларын орындайды. Ескерту. 10-бап жаңа редакцияда - ҚР 2003.06.11 N 434, өзгерту енгізілді - 2009.02.13 N 135-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-баптан қараңыз) Заңдарымен. 11-бап. Даму Банкi қызмет көрсететiн инвестициялық жобаларды iске асыру мониторингi 1. Даму Банкі сенім білдірілген өкіл (агент) ретінде өзі қызмет көрсететін инвестициялық жобаларға қатысты шарт негізінде: 1) жобаларды iске асыруды қаржыландыру графиктерiнiң; 2) заемшылардың қаржылық жай-күйiнiң; 3) iске асырылатын жобалар бойынша жұмыстар, көрсетiлген қызметтер көлемiнiң нақты орындалуының мониторингiн жүзеге асыра алады. 2. Даму Банкi жыл сайын шарт негізінде, нәтижелердiң жобалық техникалық-экономикалық көрсеткiштерге сәйкестiгiн бағалай отырып, сенім білдірілген өкіл (агент) ретінде өзі қызмет көрсететін инвестициялық жобалардың iске асырылуына және қаржыландырылуына талдау жасайды және мемлекеттік жоспарлау жөнiндегi уәкiлеттi органға тиiстi қорытынды бередi. Ескерту. 11-бап жаңа редакцияда - ҚР 2003.06.11 N 434, өзгерту енгізілді - 2009.02.13 N 135-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-баптан қараңыз), 2010.04.02 № 263-IV (2010 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен. 12-бап. Даму Банкiнiң қарыздар беруi 1. Даму Банкі қаржыландыруды Меморандумда айқындалған шарттарда, тәртіппен және мерзімдерде жүргізеді. Берілетін кредиттер бойынша сыйақы ставкасының шамасы қарыз берудің орташа құнын және Даму Банкінің операциялық шығыстарын ескере отырып есептеледі. Даму Банкі органдарының қаржыландыру туралы шешімдерді қабылдау жөніндегі құзыреті Меморандумда және Даму Банкінің жарғысында айқындалады. 2. Даму Банкі қаржыландыратын инвестициялық жобалар мен операцияларды, сондай-ақ Даму Банкі беретін кредит құралдарын іске асыру бойынша тәуекелдер Меморандумның талаптарына сәйкес жабылуға, оның ішінде болашақта келіп түсетін мүліктік кепілді, Қазақстан Республикасының шегінен тысқары жердегі мүлікті, тиісті мүлікке талап құқықтарын (мүліктік құқықтарды) қоса алғанда, Даму Банкінің директорлар кеңесі айқындайтын шарттарда және тәртіппен кепілмен, кепілдікпен және міндеттемелердің орындалуын қамтамасыз етудің Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген басқа тәсілдерімен, сақтандырумен және басқалармен қамтамасыз етілуге тиіс. Міндеттемелердің орындалуын қамтамасыз етуді ұсыну бөлігіндегі осы тармақтың талабы жарғылық капиталдарындағы қатысу үлестерінің жүз проценттік үлесін (барлық акцияларын) Даму Банкі иеленетін ұйымдарға Даму Банкінің қарыз беруі, мезониндік қаржыландыру, банкаралық кредит беру жағдайларына қолданылмайды. 3. Ұлттық басқарушы холдингтің тобына кіретін және тізбесін акционерлердің жалпы жиналысы бекітетін инвестициялық жобаларды іске асыратын заңды тұлғаларға кредит берудің және олардың міндеттемелерінің орындалуын қамтамасыз етуді ұсынуының шарттары мен тәртібі Меморандумға сәйкес айқындалады. Ұлттық басқарушы холдингтің тобына кіретін заңды тұлғаларға кредит берудің және олардың міндеттемелерінің орындалуын қамтамасыз етуді ұсынуының шарттарын айқындау кезінде Қазақстан Республикасының банк заңнамасында белгіленген, банкпен ерекше қатынастар арқылы байланысты тұлғаларға жеңілдік шарттарын беруге тыйым салу және көрсетілген тұлғалармен мәмілелерді жүзеге асыру тәртібі қолданылмайды. 4. Даму Банкінің лизингтік қызметті жүзеге асыруы туралы, жарғылық капиталдарына Даму Банкі қатысатын ұйымдарға кредит беру, олардың міндеттемелері бойынша кепілдіктер мен кепілгерліктерді беруі туралы шешімдерді Даму Банкінің директорлар кеңесі Меморандумға сәйкес бекітеді. Ескерту. 12-бап жаңа редакцияда - ҚР 2009.02.13 N 135-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-баптан қараңыз) Заңымен. 13-бап. Даму Банкiнiң заемдарды тартуы 1. Даму Банкi қарыз алуды заемның қайтарылуын өз активтерiмен қамтамасыз ете отырып немесе Қазақстан Республикасының мемлекеттiк кепiлдiктерiмен жүзеге асырады. 1-1. Даму Банкi шығарған борыштық бағалы қағаздар ол Қазақстан Республикасының бағалы қағаздар рыногы туралы заңдарына сәйкес қаржы агентi мәртебесiн алған кезден бастап агенттiк облигациялар болып табылады. 2. Алынып тасталды - ҚР 2006.07.07 N 178 Заңымен. 3. Даму Банкi Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес бағалы қағаздарды және Даму Банкiнiң басқа да борыштық мiндеттемелерiн орналастыруға, өтеуге және олар бойынша сыйақылар төлеуге байланысты бүкiл қызметтi немесе оның бiр бөлiгiн агенттерге сенiп тапсыруға құқылы. Ескерту. 13-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2003.06.11 N 434, 2004.12.20 N 13 Заңымен (2005 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгiзiледi), 2006.07.07 N 178 Заңдарымен. 14-бап. Даму Банкiнiң заңды тұлғалардың жарғылық капиталына қатысуы 1. Даму Банкi Меморандумға және Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес: 1) Даму Банкi бұрын кепiлге ресiмдеген заңды тұлғалардың қатысу үлесiнен немесе акцияларынан оларды одан әрi өткiзу мақсатында өндiрiп алған; 2) бағалы қағаздар рыногының кәсiби қатысушылары (қор биржасы, орталық депозитарий) құрған заңды тұлғалардың жарғылық капиталына қатысқан; 3) акционерлердің жалпы жиналысының шешімі бойынша лизинг ұстаушы ұйымдардың және өзге де заңды тұлғалардың жарғылық капиталдарына қатысқан; 4) инвестициялық жобаларды қаржыландыру шеңберінде заңды тұлғалардың жарғылық капиталдарына, сондай-ақ мезониндік қаржыландыру кезінде қарыз алушылардың жарғылық капиталдарына қатысқан жағдайларда заңды тұлғалардың жарғылық капиталдарына қатысады. 2. Жарғылық капиталына Даму Банкі жүз процент қатысатын ұйымдардың басқару органдарында тәуелсіз директорлардың болу қажеттігін Даму Банкі дербес айқындауға құқылы. Ескерту. 14-бап жаңа редакцияда - ҚР 2003.06.11 N 434, өзгерту енгізілді - 2005.12.23 N 108, 2009.02.13 N 135-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-баптан қараңыз) Заңдарымен. 15-бап. Даму Банкiнiң қызметiн шектеу Даму Банкiнiң: 1) жеке тұлғаларға, кредиттік серіктестіктерге, мемлекеттік емес зейнетақы қорларына, зейнетақы активтерін инвестициялық басқаруды жүзеге асыратын ұйымдарға, инвестициялық қорларға, сақтандыру ұйымдарына кредиттер, сондай-ақ олардың міндеттемелері бойынша банктік кепілдіктер, кепілгерліктер және ақшалай нысанда орындалуы көзделетін өзге де міндеттемелер беруіне; 2) жеке тұлғалардың депозиттерін тартуына және жеке тұлғаларға банк шоттарын ашуына; 3) осы Заңда көзделген жағдайларды қоспағанда, қайтарылуын қамтамасыз етпей қарыздар беруіне; 4) жеке тұлғаларға есептік-кассалық қызмет көрсетуді жүзеге асыруына; 5) бұрын тартылған қарыздар бойынша мерзімі өткен (бір жылдан артық) міндеттемелері болған кезде қосымша сыртқы және ішкі қарыз алуды жүзеге асыруына тыйым салынады. Ескерту. 15-бап жаңа редакцияда - ҚР 2009.02.13 N 135-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-баптан қараңыз) Заңымен. 3-тарау. ДАМУ БАНКIНIҢ КАПИТАЛЫ Ескерту. 3-тараудың тақырыбына өзгерту енгізілді - ҚР 2009.02.13 N 135-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-баптан қараңыз) Заңымен. 16-бап. Даму Банкiнiң жарғылық капиталы 1. Даму Банкiнiң жарғылық капиталы кемiнде отыз миллиард теңгенi құрайды. 2. Алынып тасталды - ҚР 2006.07.07 N 178 Заңымен. 3. Даму Банкiнiң жарғылық капиталын қалыптастыру тәртiбi мен мерзiмдерi оның құрылтай құжаттарында айқындалады. 4. Даму Банкiнiң жарғылық капиталы, Меморандумға сәйкес экспорттық операцияларға кредит беруден басқа, кредит беру мақсатына жiберiлмейдi және Меморандумға сәйкес айқындалатын қаржы құралдарының iшкi және сыртқы рыноктарында, оның iшiнде осы Заңның 14-бабы 1-тармағының 2) және 3) тармақшаларына сәйкес акцияларды сатып алу үшiн инвестицияланады. Ескерту. 16-бап жаңа редакцияда - ҚР 2003.06.11 N 434, өзгерту енгізілді - 2006.07.07 N 178, 2009.02.13 N 135-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-баптан қараңыз) Заңдарымен. 17-бап. Даму Банкiнiң провизиялар (резервтер) қалыптастыруы Даму Банкiнiң сыныпталған активтер және шартты мiндеттемелер бойынша провизиялар (резервтер) қалыптастыруы қаржы рыногы мен қаржылық ұйымдарды реттеу және қадағалау жөнiндегi уәкiлеттi мемлекеттiк органның нормативтiк құқықтық актiлерiне сәйкес жүргiзiледi. Ескерту. 17-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2003.07.10 N 483 Заңымен. 18-бап. Дивидендтік саясат Даму Банкінің дивидендтік саясатын акционерлердің жалпы жиналысы айқындайды. Ескерту. 18-бап жаңа редакцияда - ҚР 2009.02.13 N 135-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-баптан қараңыз) Заңымен. 4-тарау. ДАМУ БАНКIНIҢ ЕСЕБI, ЕСЕПТIЛIГI ЖӘНЕ ТӘУЕЛСIЗ АУДИТI 19-бап. Даму Банкiнiң есеп саясаты 1. Даму Банкiнiң есеп саясатын Даму Банкiнiң директорлар кеңесi бекiтедi. 2. Даму Банкі бухгалтерлік есеп жүргізу мен қаржылық есептілікті жасауды Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы заңнамасына сәйкес жүзеге асырады. Ескерту. 19-бапқа өзгерту енгізілді - ҚР 2004.07.06 N 571, 2005.12.23 N 108, 2009.02.13 N 135-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-баптан қараңыз) Заңдарымен. 20-бап. Есептiлiк Даму Банкi: 1) ай сайын бюджеттi атқару жөнiндегi уәкiлеттi органға - республикалық бюджет ақшасының шығыстары туралы; 2) ай сайын облыстардың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың) жергiлiктi атқарушы органдарына - жергiлiктi бюджеттер ақшасының шығыстары туралы; 3) ай сайын бюджеттi атқару және бюджеттiк жоспарлау жөнiндегi уәкiлеттi органдарға - Даму Банкiне республикалық бюджеттен, тиiстi облыстардың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың) жергiлiктi атқарушы органдарына - жергiлiктi бюджеттерден бөлiнген заем қаражаттарының игерiлуi туралы есептілікті табыс етеді. Ескерту. 20-бапқа өзгерту енгізілді - ҚР 2003.06.11 N 434, 2004.12.20 N 13 (2005 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгiзiледi), 2009.02.13 N 135-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-баптан қараңыз) Заңдарымен. 21-бап. Даму Банкiнiң аудитi 1. Даму Банкi қызметiнiң аудитiн (сыртқы аудитiн) акционерлердiң жалпы жиналысы белгiлейтiн тәртiппен таңдап алынған аудиторлық ұйым жыл сайын жүзеге асырады. 2. Алынып тасталды - ҚР 2009.02.13 N 135-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-баптан қараңыз) Заңымен. 3. Даму Банкiнiң жылдық қаржылық есептiлiгi аудит аяқталғаннан кейiн акционерлердiң жалпы жиналысында қаралып, бекiтiледi. Ескерту. 21-бапқа өзгерту енгізілді - ҚР 2003.06.11 N 434, 2006.05.05 N 139, 2009.02.13 N 135-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-баптан қараңыз) Заңдарымен. 5-тарау. ДАМУ БАНКIН БАСҚАРУ 22-бап. Даму Банкiнiң акционерлерi Ескерту. 22-бап алып тасталды - ҚР 2006.07.07 N 178 Заңымен. 23-бап. Даму Банкiнiң органдары 1. Даму Банкiнiң органдары мыналар: 1) жоғары органы - акционерлердiң жалпы жиналысы; 2) басқару органы - директорлар кеңесi; 3) атқарушы органы - басқарма; 4) Қазақстан Республикасының заңнамасына және Даму Банкінің жарғысына сәйкес өзге де органдар. 2. Даму Банкi органдарының функциялары, өкiлеттiктерi мен қызмет тәртiбi осы Заңда, Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілерінде және Даму Банкiнiң жарғысында белгiленедi. Ескерту. 23-бапқа өзгерту енгізілді - ҚР 2004.07.06 N 571, 2009.02.13 N 135-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-баптан қараңыз) Заңдарымен. 24-бап. Директорлар кеңесi 1. Директорлар кеңесінің төрағасын қоса алғанда, директорлар кеңесінің мүшелері қаржы нарығы мен қаржылық ұйымдарды реттеу мен қадағалау жөніндегі уәкілетті мемлекеттік органның келісімінсіз сайланады. 2. Директорлар кеңесін сайлау тәртібі мен оның өкілеттігі Қазақстан Республикасының заңнамасына және Даму Банкінің жарғысына сәйкес айқындалады. Ескерту. 24-бап жаңа редакцияда - ҚР 2009.02.13 N 135-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-баптан қараңыз) Заңымен. 25-бап. Басқарма 1. Басқарма алқалы орган болып табылады және Даму Банкінің ағымдағы қызметіне басшылықты жүзеге асырады. Басқарма төрағасы мен мүшелері қаржы нарығы мен қаржылық ұйымдарды реттеу мен қадағалау жөніндегі уәкілетті мемлекеттік органның келісімінсіз сайланады. Басқармаға басқарма төрағасы басшылық етеді. Басқарма Қазақстан Республикасының Заңдарында және Даму Банкінің жарғысында Даму Банкінің басқа органдар мен лауазымды адамдарының құзыретіне жатқызылмаған қызметтің кез келген мәселелері бойынша шешімдер қабылдауға құқылы. 2. Басқарманы сайлау тәртібі Қазақстан Республикасының заңнамасына және Даму Банкінің жарғысына сәйкес айқындалады. Ескерту. 25-бап жаңа редакцияда - ҚР 2009.02.13 N 135-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-баптан қараңыз) Заңымен. 6-тарау. ҚОСЫМША ЕРЕЖЕЛЕР 26-бап. Даму Банкiн мемлекеттiк баж төлеуден босату Ескерту. 26-бап алынып тасталды - ҚР 2004.12.13 N 11 (күшіне ену тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен. 27-бап. Даму Банкiнiң жауапкершiлiгі және дауларды шешу тәртiбi 1. Даму Банкi өзiнiң мiндеттемелерiн орындамағаны үшiн Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген негiздер бойынша және тәртiпте жауапты болады. 2. Даму Банкiнің, облыстардың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың) жергiлiктi атқарушы органдарының, мемлекеттiк органдардың, заңды тұлғалардың арасында осы Заңды орындау жөнiнде туындаған барлық даулар Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес шешiледi. 3. Осы Заңның бұзылуына кiнәлi тұлғалар Қазақстан Республикасының заң актiлерiне сәйкес жауапты болады. Ескерту. 27-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2004.12.20 N 13 Заңымен (2005 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгiзiледi). Қазақстан Республикасының Президенті × Құжат туралы ақпарат Көрсеткіш Мәні Мәртебесі Жаңартылған Актіні өзгерту күні 02.04.2010 Актіні қабылдау күні 25.04.2001 Акт нысаны Құқықтық қатынас саласы Банк жүйесі. Банк қызметі Актіні қабылдаған орган Қазақстан Республикасының Парламенті (бұрынғы атауы: Қазақ ССР Жоғарғы Советі; Қазақ ССР Жоғарғы Советінің Президиумы; ҚР Жоғарғы Кеңесінің Төралқасы; ҚР Жоғарғы Кеңесі) Заңды күші Заң Әрекет аймағы Қазақстан Республикасы Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілері мемлекеттік тізіміндегі актінің тіркеу нөмірі 8745 НҚА ережешығармашылық органмен берілген тіркеу нөмірі 178 Актіні қабылдау орны Астана қаласы × Өзгерістер тарихы № Тақырып НҚА нысаны және оны қабылдаған орган Қосымша ақпарат Өзгерту күні НҚА мәртебесі 1 Қазақстанның Даму Банкі туралы Қазақстан Республикасының Заңы. 2001 жылғы 25 сәуір N 178-II 25.04.2001 Қолданыстағы 2 Қазақстанның Даму Банкі туралы Қазақстан Республикасының Заңы 2001 жылғы 25 сәуір N 178-II 16.05.2003 Жаңартылған 3 Қазақстанның Даму Банкі туралы Қазақстан Республикасының Заңы 2001 жылғы 25 сәуір N 178-II 11.06.2003 Жаңартылған 4 Қазақстанның Даму Банкі туралы Қазақстан Республикасының Заңы 2001 жылғы 25 сәуір N 178-II 10.07.2003 Жаңартылған 5 Қазақстанның Даму Банкі туралы Қазақстан Республикасының Заңы 2001 жылғы 25 сәуір N 178-II 06.07.2004 Жаңартылған 6 Қазақстанның Даму Банкі туралы Қазақстан Республикасының Заңы 2001 жылғы 25 сәуір N 178-II 13.12.2004 Жаңартылған 7 Қазақстанның Даму Банкі туралы Қазақстан Республикасының Заңы 2001 жылғы 25 сәуір N 178-II 20.12.2004 Жаңартылған 8 Қазақстанның Даму Банкі туралы Қазақстан Республикасының Заңы 2001 жылғы 25 сәуір N 178-II 11.06.2005 Жаңартылған 9 Қазақстанның Даму Банкі туралы Қазақстан Республикасының Заңы 2001 жылғы 25 сәуір N 178-II 23.12.2005 Жаңартылған 10 Қазақстанның Даму Банкі туралы Қазақстан Республикасының Заңы 2001 жылғы 25 сәуір N 178-II 05.05.2006 Жаңартылған 11 Қазақстанның Даму Банкі туралы Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 25 сәуірдегі N 178 Заңы 07.07.2006 Жаңартылған 12 Қазақстанның Даму Банкі туралы Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 25 сәуірдегі N 178 Заңы 13.02.2009 Жаңартылған 13 Қазақстанның Даму Банкі туралы Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 25 сәуірдегі N 178 Заңы 02.04.2010 Жаңартылған 14 Қазақстанның Даму Банкі туралы Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 25 сәуірдегі N 178 Заңы 24.11.2011 Жаңартылған 15 Қазақстанның Даму Банкі туралы Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 25 сәуірдегі N 178 Заңы 28.12.2011 Жаңартылған 16 Қазақстанның Даму Банкі туралы Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 25 сәуірдегі N 178 Заңы Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2001 ж., № 9, 85-құжат 05.07.2012 Жаңартылған 17 Қазақстанның Даму Банкі туралы Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 25 сәуірдегі N 178 Заңы Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2001 ж., № 9, 85-құжат 13.06.2013 Жаңартылған 18 Қазақстанның Даму Банкі туралы Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 25 сәуірдегі N 178 Заңы Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2001 ж., № 9, 85-құжат 21.06.2013 Жаңартылған 19 Қазақстанның Даму Банкі туралы Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 25 сәуірдегі N 178 Заңы Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2001 ж., № 9, 85-құжат 19.03.2014 Жаңартылған 20 Қазақстанның Даму Банкі туралы Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 25 сәуірдегі N 178 Заңы Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2001 ж., № 9, 85-құжат 29.10.2015 Жаңартылған 21 Қазақстанның Даму Банкі туралы Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 25 сәуірдегі N 178 Заңы. Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2001 ж., № 9, 85-құжат 01.01.2016 Жаңартылған 22 Қазақстанның Даму Банкі туралы Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 25 сәуірдегі N 178 Заңы. Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2001 ж., № 9, 85-құжат 02.07.2018 Жаңартылған 23 Қазақстанның Даму Банкі туралы Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 25 сәуірдегі N 178 Заңы. Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2001 ж., № 9, 85-құжат 28.12.2018 Жаңартылған 24 Қазақстанның Даму Банкі туралы Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 25 сәуірдегі N 178 Заңы. Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2001 ж., № 9, 85-құжат 01.01.2019 Жаңартылған 25 Қазақстанның Даму Банкі туралы Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 25 сәуірдегі N 178 Заңы. Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2001 ж., № 9, 85-құжат 03.07.2019 Жаңартылған 26 Қазақстанның Даму Банкі туралы Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 25 сәуірдегі N 178 Заңы. Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2001 ж., № 9, 85-құжат 01.01.2020 Жаңартылған 27 Қазақстанның Даму Банкі туралы Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 25 сәуірдегі N 178 Заңы. Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2001 ж., № 9, 85-құжат 02.01.2021 Жаңартылған 28 Қазақстанның Даму Банкі туралы Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 25 сәуірдегі N 178 Заңы. Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2001 ж., № 9, 85-құжат 27.12.2021 Жаңартылған 29 Қазақстанның Даму Банкі туралы Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 25 сәуірдегі N 178 Заңы. Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2001 ж., № 9, 85-құжат 12.07.2022 Жаңартылған 30 Қазақстанның Даму Банкі туралы Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 25 сәуірдегі N 178 Заңы. Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2001 ж., № 9, 85-құжат 12.09.2022 Жаңартылған

tom: 0.0001pt; text-align: justify; text-indent: 21.25pt;»> tories/97563476_Poproshayki2.jpg» width=»300″ height=»236″ alt=»97563476_Poproshayki2″ style=»float: left;» />Көше бойлап келе жатып кішкентай баласымен қайыр сұрап отырған келіншекке көзім түсіп кетті. Қалтамдағы тиын-тебінімді шығарғаным сол «мына әйелге тиын тастауға бола ма, жоқ па?» деген ой көлденеңдей түсті. Ана ғой деген аяушылық сезімі лып етті де, оны 12 мүшесі сау ғой деген ой басып кетті. Солай тұрғанымда келіншектің алдында отырған кішкентай қызы алдымнан жүгіріп шығып алақанын жайып, жалынышты жанарымен қайыр сұрай бастады. Баланың қолын қайыруға батылым бармай қалды… Періште емес пе?! Бала — бауыр етің, бақытың ғой. Бейкүнә періштені осындай жолға пайдаланғанымыз қалай болар екен?! Бұл сұрақты қайыр сұраған жанға қоя алмадым. 12 мүшесі сау бола тұра алақанын жайған, баласына бақыттың кілтін емес, басқаның қолына қаратып қайыршылықты үйреткен адамға сөзім өте ме? Жұмыс орныма келдім де ,ойымды қағазға түсірдім. Жазған хатымды қайыр сұраған баланың қолына ұстаттым. Әйел маған тесірея қарады. Кім біледі, кейінірек оқитын шығар, менде осындай үміт болды. tom: 0.0001pt; text-align: justify; text-indent: 21.25pt;»> tom: 0.0001pt; text-align: justify; text-indent: 21.3pt;»>«Тағдыр… Осылай дейтін шығар…Жауабымды да дайындадым. tom: 0.0001pt; text-align: justify; text-indent: 21.3pt;»>Осы ұғымды ұғынудан, түсініксіз жайттардан шаршап шалдықтыңыз ба? Қажыр-қайратым таусылды әбден қалжырадым деп жүрсіз бе? Ол сіздегі бар болғаны күмән мен қорқыныш қана. Алып тастаңыз ондай ойларды басыңыздан. Оның сізге керегі шамалы. Әлсіздік танытпаңыз. Сіздің жігеріңіз болмашы нәрсеге мұқалмақ емес. Өзіңізге қараңызшы, сізде бәрі де бар. Ақыл, сымбат пен жүйелі ойда бар. Бәлкім адамгершілікте бар шығар… Сіздің орныңыз бұл емес». tom: 0.0001pt; text-align: justify; text-indent: 21.3pt;»>Қоғамда өзін төмен дәрежеде ұстайтындардың қатарында тек 12 мүшесі сау қайыршы ғана ма?.. Жоға, мүлде олай емес. Олардан бөлек дәрменсізбін дейтіндері қаншама? Сізде бары біреуде жоқ. Біреуде бары сізде болмауы мүмкін. Жасыратын несі бар, жоқ дүниесін кемшілігім деп қабылдайтындар да жетерлік ортамызда. Ондайларға нендей ақыл айтып, қалай әсер ете аламыз, санасына қалай әсер етеміз? tom: 0.0001pt; text-align: justify; text-indent: 21.3pt;»>Мүмкін оларды өзгелермен салыстырып үйрету керек шығар, өздерінің қаншалықты бақытты екендігін сезіндіру үшін. Бойындағы барының қадірін білуі үшін де… tom: 0.0001pt; text-align: justify; text-indent: 21.3pt;»>«Сіз милиондаған адамдардың қасында әлдеқайда бақыттысыз!» осылай дегім келді. Солай емес пе?! Әлде Сіздің айтар уәжіңіз бар ма осы тұрғыда? Әлбетте, терең ойланасыз, осы сұраққа жауап іздей бастайсыз. tom: 0.0001pt; text-align: justify; text-indent: 21.3pt;»>Айналаңызға бір сәт назар салыңызшы. Қоғам сіз ойлағандай соншалықты әділетсіз емес. Несіне қамығасыз. Бекерге азғындаған арнаға түсіп әуре-сарсаңға салынбаңыз. Күнделікті тірщілігіңізді өзгелермен аз ғана уақыт бөліп салыстырып көріңізші. Сіз қандайсыз? Қоршаған ортаңыз қандай?.. tom: 0.0001pt; text-align: justify; text-indent: 21.3pt;»> Салыстырдыңыз ба? Жақсылап зер салдыңыз ба жан-жағыңызға? Біреу қаражатының жеткіліксіздігінен өзге түгіл өз киімін бүтіндей алмай жүр. Бірі зымырап шетелдік қымбат көлікпен өте шықса, бірі екі аяққа зәру, арбаға таңылған күйінде… Бірі сіз ала алмаған «Айфон» маркалы америкалық қымбат ұялы телефон шұқылап отырса, ал бірі… жанарынан айырылған, жарық дүниені көруге ынтық… Ендігісі, туылғаннан саңырау, біреуінің көзі көр, енді біреуінің сөйлеуге тілі жоқ. Осы аталған пенделер қайғыға қамалып, мұңменен жүректері мұзға айналып па?! Өмірім осылай екен деп сызға отырып алып па әлде?! Жоқ… Өз мүмкіндіктерінің аздығына қарамай өмірге деген құлшыныстары арта түспесе, түңілуден аулақ қой. Қандай жағдайға тап болмасын тығырықтан шығар жол іздеп, өз кемшілігін жасыруға, білдірмеуге тырысады. tom: 0.0001pt; text-align: justify; text-indent: 21.3pt;»>Ал енді өзіңізге қараңызшы. Көзіңіз көреді, құлағыңыз анық естиді, қалаған сөзіңізді тіліңіздің барынан айтып саласыз. Жалпы 12 мүшеңіз түгел. Байқадыңыз ба, Сіз өзгелерге қарағанда әлдеқайда бақыттысыз. Келісесіз ғой. Өмірдің өзі ешкімге тегіннен-тегін берілмейтінін түсініңіз. Өмірге келудің өзін сізге берілген үлкен баға жетпес бақыт деп қабылдасаңыз қандай жақсы. Себебі, жарық дүние жанарына да ілінбей кеткен сәбилердің қасында сіз шыныменде бақытты емессіз бе?! Олардың жанында қалай өмірге өкпе артасыз. Ендеше, неге берілген мүмкіндікті пайдаланып баянды ғұмыр кешпеске! tom: 0.0001pt; text-align: justify; text-indent: 21.3pt;»>Біз біреуді жазғырудан аулақпыз. Біреудің жеке өміріне де қол сұғуға құмартпаймыз. Біздің ой – қоғамда ең болмағанда бір жан болса да өз мүмкіндігін шектемесе екен дегіміз келеді. Сіз адам болып туылғансыз, олай болса адам болу міндетіңіз. Өміріңіз өз қолыңызда.

Ауданымыздың мәдениет саласының дамуына және жас дарынды жеткіншектердің бойындағы қабілеттерін жетілдіріп, үлкен өнер тұғырына шығуға атсалысып жүрген «Қалбибі» өнер студиясының шәкірттері тағы да жеңіс тұғырынан көрінді. Жуырда, яғни, 3-8 мамыр аралығында Өзбекстан Республикасының астанасы Ташкент қаласында «Шығыс раушаны» атты балалар және жастар шығармашылығына арналған II халықаралық байқау өткен болатын. Балалар мен жастардың шығармашылық әлеуетін ашып, шығармашылық қызметтің әртүрлі бағыттары насихаттау, жеке орындаушылардың кәсіби деңгейін көтеру, дарынды және жарқын орындаушыларды анықтау үшін ұйымдастырылған байқауға биыл Өзбекстан, Болгария, Қазақстан, Қырғызстан, Үндістан, Әзербайжан, Тәжікстан және де Ресей сияқты мемлекеттерден әншілер мен шығармашылық топтар қатынасты. Осындай үлкен байқауға тас-түйін дайындықпен барған жерлестеріміз де сынға түсіп, өз шеберліктерін дәлелдеп жүлделі орындармен оралды. Атап айтқанда, қазақтың әні «Молдабай» мен француздың әні «Пардона муаны» орындаған ауданымыздың жас әрі талантты әншісі, бірнеше рет республикалық және де халықаралық байқаулардың жеңімпазы, аталмыш вокалдық студияның шәкірті Нұрлыбек Сапарбай бас жүлде – Гран-приді иеленді. Ал, Ыбырайдың әні «Гәккуді» орындаған Ғаламат Жұмабай жүлделі үшінші орынды алды. «Шығыс раушаны» байқауының лауреаттары атанған Нұрлыбек пен Ғаламат Болгария мен Қырғызстанда вокалдан өтетін халықаралық дәрежедегі байқауға жолдама алды. Сондай-ақ, дарынды балаларға арналған осы байқауға «Қалбибі» өнер студиясы атынан барған Нұрасыл Ермек, Бекзат Есберген, Аружан Ермек, Сағымбай Камила мен Арыстар Серікхан бірінші дәрежелі дипломдармен марапатталды. Осылайша қарасайлық жас өнерпаздар шет елде өз өнерлерін көрсетіп, ауданымыздың абыройын тағы бір асқақтатып келді. Жас өнерпаздарымыз 1 маусымда орталық стадионда өтетін концертте қызыл кілемнің үстінен жүріп өтетін болады. Сонымен қатар, дәл осы күні Алматы қаласындағы «Алатау» дәстүрлі театрында Түркия мемлекетінде өтетін байқауға арналған гала концертке қатысатын болады. Аудан орталығында орналасқан, білікті ұстаз Қалбибі Абдуллаева басқаратын балалар мен жасөспірімдер шығармашылығы орталығының шәкірттерін жеңістерімен шын жүректен құттықтаймыз!

Аяқтардағы қолдар (қолдар, аяқтар, қолдар) көптеген адамдарға таныс. Әдетте, олар қолдарыңызда немесе аяқтарыңызда ұйықтап қалудың зиянсыз қабылдауымен байланысты. Тыныштық сезімі ауыр ауруларға байланысты болуы мүмкін және аздап ыңғайсыз сезімнен жаппай ауырсынуға ауысуы мүмкін. Қайталану, күшею және белгілі бір сүйемелдеу белгілері пайда болған кезде аяқ-қолдардағы қышу тез арада дәрігердің қарауына жатады. Аяқтар мен қолдардағы жаттығулар - шолу: Ең нашар жағдайда, симптомдардың артында медициналық көмек болуы мүмкін, міне, аяқ-қолдардағы қышу тез жіктелуіне қысқаша шолу: анықтау: Аяқтардағы иілу (аяқтың параестезиясын қоса) тек аяқтар мен қолдардағы тиісті (дұрыс емес) сезімдерге жатады. Триходения деп аталатын (бас терісінің қышуы, бастың қышуы) және дененің басқа аймақтарындағы парестезия арасындағы айырмашылықты анықтау керек. себептері: Мысалы, қысылған жүйке, зат алмасу аурулары, жүйке жүйесінің аурулары, мысалы, склероз, полиневропатия, улану, дәрі-дәрмектің жанама әсерлері, тамақ аллергиясы, В12 витаминінің жетіспеушілігі, гипервентиляция, қан айналымы бұзылыстары (инфаркт салдарынан болатын ең нашар жағдай) немесе инсульт. Дәрігерге бару қажеттыңдау қайталанған кезде Егер ол қарқындылығында жоғарыласа және есінің нашарлауы, бас ауруы, көру қабілетінің бұзылуы, сөйлеудің бұзылуы, гемиплегия, кеуде кернеуі, кеуде ауыруы және / немесе тыныс алудың жеткіліксіздігі сияқты басқа белгілермен бірге жүрсе, шұғыл қызметтерге дереу хабарласу керек, себебі бұл инсульт немесе инфаркт. әрекет ете алады. диагнозОрналасуы, қоздырғыш факторлары, қарқындылығы және басқа да шағымдары, жеткізілетін жүйке жолдары арқылы пальпация, рефлекторлық тест, сезімталдық тестілері, жүйке өткізгіштік жылдамдығын өлшеу және қажет болған жағдайда рентген, ультрадыбыстық, компьютерлік томография (КТ) немесе бейнелеу әдістерін қолдану арқылы кеңейтілген анамнез Магниттік-резонанстық томография (MRI), сонымен бірге қан анализі және мүмкін электрокардиограмма (EKG). емдеу: Негізінен шағымдардың себептеріне негізделген! Егер жүйке қысылса, көбінесе физиотерапиямен және қажет болған жағдайда ауырсынуды жеңілдететін және созылған бұлшықеттерді босататын дәрі-дәрмекпен бірге белгілі бір жағдайларда тек хирургия көмектеседі. Натуропатия және тұтас медицина: Негізінен қолмен терапия және нервтердің қысылуына арналған массаж, қан айналымы бұзылыстары үшін гидротерапия, бірақ акупунктура сияқты басқа әдістер. Аяқтардағы қышу себептері Аяқтарда қышу тудыруы мүмкін әртүрлі себептерге сәйкес, сүйемелдейтін белгілер мүлдем өзгеше. Сондықтан себептері тиісті белгілермен бірге көрсетілген. Қысылған нервтер Аяқтардағы жыртылу көбінесе жүйке трактінің тарылуы немесе қысылуынан болады. Білектер мен қолдардағы қышу сезімі көбінесе ульнар ойығы (шынтақ) немесе карпальды туннельдегі (білекке) нервтерге қысымның әсерінен болады. Қайсысында Ульнар ішек синдромы (Ульнар нервінің қысылуы), зардап шеккендер сыртқы екі саусақ пен қолдың алақанында ұйқышылдық сезімін сезінеді, сонымен қатар қолдың ұйқысы төмендейді. Ульнар нервімен қамтамасыз етілген бұлшықеттер күшін жоғалтады және белгілі бір жағдайларда бұлшықет жоғалуы басталады. The Карпальды туннель синдромы көп жағдайда, алдымен қолдың терісінде немесе құмырсқаларда жүргенде байқалады. Сонымен қатар, карпальды туннельде қысылған медиан нервінің берілу аймағында ауырсынулар бар. Мұнда да жеткізілген бұлшық еттердің қысылып қалу қаупі бар. Табанның астындағы қышу сезімі көбінесе жүйке нервтерінің қысылуына байланысты болады. Бұл, мысалы, білектің ішкі жағындағы тарс туннелінің аймағында пайда болады (Тарсальды туннель синдромы). Егер аяқтың терісінде сезім пайда болса, бұл жамбас, жамбас және арқа аймағындағы нервтердің қысылуына байланысты болуы мүмкін. Егер, мысалы, шеміршектік жүйке қысылған болса, грыжа дискісінде жиі кездесетін болса, зардап шеккендер тізе буынына дейін созыла алатын арқадағы немесе төменгі арқадағы ауырсынумен қатар аяқтың немесе жамбастың аймағында қышу мен ауруды сезінеді. Ұқсас шағымдар лумбаго деп аталатын кезде де туындауы мүмкін. Аяқтардағы тиісті парестезиямен жұлын каналындағы нервтердің қысымына зақым туа біткен анатомиялық бұзылулармен, апат кезінде жарақаттармен (сыну, көгеру) немесе омыртқалы денелердің жедел қабынуымен (спондилит) байланысты болуы мүмкін. Омыртқаның созылмалы дегенеративті аурулары, мысалы, спондилоз, жұлын каналындағы нервтердің қысылуының мүмкін себебі де болып саналады. Мұнда омыртқалы сырғанау туралы да айту керек, ол серпілістің өте ыңғайсыз сезімімен сипатталады және орнынан қозғалатын омыртқалар жұлын каналындағы нерв жолдарын басып қалуы мүмкін. Егер белді және бел омыртқасы аймағындағы лимбаның нервтік желісімен аяқтарды байланыстыратын жүйке жолдары қысылып қалса, мысалы, ішек байламын кесіп өту кезінде жамбас ауырсынуынан басқа аяқтардағы қышу сезімі пайда болады. Егер жүйке қысылып қалса, симптомдар жүйке күтімі аймағында қабылданады, сондықтан аяқ-қолдардағы қышу себептері параестезияның пайда болуының жақын жерінде табылмауы керек. Аяқтағы парестезияның басқа себептері Нервтердің қысылуынан басқа, невралгиялық бұзылулар, созылмалы және өткір аурулар аяқ-қолдарда қышуды тудыруы мүмкін. Сонымен қатар, жедел улану тиісті шағымдармен байланысты болуы мүмкін. Жүйке жүйесі метаболизммен тығыз байланысты болғандықтан, кейбіреулер мүмкін созылмалы метаболикалық аурулар Нервтердің бұзылуы және аяқ-қолдардағы қышу. Диабет немесе диабеттік нейропатия туралы нақты айтылған жөн. Қандағы қанттың жоғарылығы көбінесе қан тамырларын ғана емес, сонымен қатар жүйке жүйесін де зақымдайды. Мұның салдары, мысалы, жылу, суық, ауырсыну және қысымдағы сенсорлық бұзылулар. Алайда, диабеттік нейропатия паралич пен созылмалы ауырсынуды тудыруы мүмкін. Сонымен қатар, зардап шегушілер созылмалы шаршау сияқты диабеттің жалпы шағымынан зардап шегеді; тәбет жоғалуы мен құмарлықтың немесе көру қабілетінің бұзылуы арасындағы кенеттен өзгеріс. бірнеше склероз Орталық жүйке жүйесінің қабыну ауруы ретінде ол аяқ-қолдың параестезиясына әкелуі мүмкін. Бұлар аяғы мен төменгі аяғындағы немесе қолында ауыратын адамдарда жиі кездеседі. Сонымен қатар, олар көбінесе көру бұзылыстарынан, айналуы, паралич және қуық функциясының бұзылуынан зардап шегеді. Деп аталады ПолиневропатияларАяқтардағы қышудың басқа себептері болуы мүмкін, бұл перифериялық жүйке жүйесінің әртүрлі бөліктерін зақымдауы мүмкін. Полиневропатияны тым әр түрлі триггерлерге жатқызуға болады. Бұл алкогольді ұзақ уақыт ішуден бастап жұқпалы ауруларға (мысалы, іш сүзегі), аутоиммунды ауруларға, улану мен В12 дәрумені тапшылығына, қатерлі ісікке дейін. Полиневропатия бұлшықет спазмы, паралич, жүректің құлдырауы немесе жүрек аритмиясы, шамадан тыс терлеу немесе қуық пен тік ішек функциясының бұзылуы сияқты белгілермен бірге жүруі мүмкін. Инсульт сонымен қатар аяқ-қолдарда ауырсынуды тудыруы мүмкін. Ұстамадан есінің жоғалуы, жаппай айналуы, жартылай паралич, көру қабілетінің бұзылуы, сөйлеудің бұзылуы, бас ауруы, жүрек айнуы және құсу сияқты жаппай шағымдарды ескере отырып, инсульт кезінде зардап шеккендер параестезияны жиі байқамайды. Аяқтардағы шайқау да пайда болуы мүмкін Қан айналымының бұзылуы бұл өз кезегінде көбінесе артериялық калькуляцияға немесе жүрек жеткіліксіздігіне байланысты. Ең нашар жағдайда қан айналымы бұзылуы жедел тамырлы окклюзияға (тромбоз) немесе инфарктқа негізделген. Гипервентиляция сонымен қатар аяқтардағы параестезияға әкеледі. Мазасыздық немесе дүрбелең шабуылы кезінде зардап шеккендер жиі гипервентиляцияға ұшырағандықтан, олар жиі аяқ-қолдарда ілеспе шаншу сезімін сезінеді. Аяқтың параестезиясы дәрі-дәрмектің жанама әсері ретінде де пайда болуы мүмкін, мысалы, әртүрлі антидепрессанттармен немесе тамақ аллергиясының белгісі ретінде. Аяқтардағы қышу диагнозы Толық медициналық тарих диагноздың негізін құрайды. Науқастар аяқ-қолдардың тіндерінің қай жерде локализацияланғанын, қандай жағдайларда және қандай қарқындылықта пайда болатынын және басқа да аурулар немесе денсаулыққа қатысты проблемалар бар екенін хабарлайды. Бұл әдетте аяқ-қолдардағы парестезияның пайда болу себептері туралы алғашқы мәліметтерді береді. Пальпация кезінде жүйке жолдарының бойымен бұлшық еттердің қатаюы жиі кездеседі. Рефлексті тексеру мүмкін полиневропатияның немесе диабеттік нейропатияның дәлелі болып табылады. Сезімталдық сынақтары пациенттің сенсорлық сезімталдығының әлі де қалыпты екенін анықтауға арналған. Нерв өткізгіштік жылдамдығын электронды неврографияның көмегімен де анықтауға болады. Рентген, ультрадыбыстық, компьютерлік томография (КТ) немесе магниттік-резонанстық томография (МРТ) сияқты кескін процедуралары жүйке жолдарының тарылуын қаңқа жүйесінде (мысалы, грыжа дискісі) ығыстыру нәтижесінде көрінетін ете алады. Көптеген склероз сияқты ісіктер мен ауруларды да осы диагностикалық әдістердің көмегімен анықтауға болады. Қан анализі қабыну процестерінің нервтерді зақымдауы, метаболизм ауруы немесе B12 витаминінің жетіспеушілігі бар-жоғын анықтайды. Егер аяқ-қолдарыңызда қышу туғызатын қан айналымы бұзылысы туралы күдік болса, жүректің әлсіздіктері бар-жоғын анықтау үшін электрокардиограмма (ЭКГ) жиі жасалады. Аяқтардағы шайқау - емдеу Егер аяқ-қолдарыңыздағы қышу бұлшықетпен байланысты жүйке қысылуынан туындаса, онда алдымен бұлшық еттер қатаяды. Бұл үшін медициналық массаждар мен физиотерапиядан басқа, акупунктура қолданылады. Массаж, физиотерапия және акупунктураның тіркесімі көбінесе симптомдарды сәтті емдеу үшін қолданыла алады, бірақ сирек жағдайларда қысылған нервтерді жеңілдету үшін хирургиялық араласу қажет. Қан ағымын қалпына келтіру үшін қан айналымы бұзылулары немесе тамырлы окклюзиялар қажет болуы мүмкін. Алайда, қанның жұқаруы мен антикоагулянттық дәрі-дәрмектер емдеудің айтарлықтай жетістіктеріне қол жеткізу үшін жиі қолданыла алады. Полиневропатия жағдайында себептік емдеу қажет. Егер бұл алкогольді ішімдікке салынса, терапиядан бас тарту терапиясы, жұқпалы аурулар қоздырғышы болып табылады, егер олар біріктіріліп, В12 дәрумені жетіспеушілігіне негізделген болса, тиісті дәрумендерді қабылдау оларды емдеуге көмектеседі. Егер полиневропатия аутоиммунды ауруларға шалдықтырса, оларды емдеу мүмкін емес. Мұнда емдеу симптомдарды емдеуге бағытталған. Бұл бірнеше склерозға арналған терапияға да қатысты. Егер диабеттік нейропатия аяқ-қолдарындағы қышуды қоздырса, терапияның бірінші кезектегі міндеті қандағы қанттың мөлшері болып табылады. Аяқ-қолдарда ауырсыну кезінде натуропатия Рольфинг, остеопатия және хиропаткик сияқты қолмен жасалатын процедуралар, атап айтқанда, аяқтардағы нервтерді балама емдеуде және параестезияда қолданылады. Сонымен қатар, акупунктураны қолдануға тырысу керек. Егер қышу сезімі қан айналымы бұзылыстарына байланысты болса, гидротерапия процедуралары (мысалы, Кнейппен суару немесе ағынды су) және қан айналымын жақсартатын басқа да шаралар қолданылуы мүмкін. (fp) Автор және бастапқы ақпарат Бұл мәтін медициналық әдебиеттердің сипаттамаларына, медициналық нұсқауларға және ағымдағы зерттеулерге сәйкес келеді және оны дәрігерлер тексерді. Диплом Геогр, Фабиан Петерс Ісіну: Мухаммед А. Замир, Джамаал Раууф: Қолдың терісі мен иісі; BMJ 2019 жылы; 366 (2019 ж. 4 маусымда жарияланған), BMJ Бенедек Т.Тиханий, Эсцер Ференцци, Флориан Бейснер, Ференц Котелес: Тері ауруының нейропсихофизиологиясы; сана және таным бөлімінде, 58-том, 2018 жылғы ақпан, 97-110 бет, sciencedirect.com Рой Дж. Беран: Парестезия және перифериялық нейропатия; Американдық отбасылық дәрігерде; 44 том, 2015 жыл, №3, 92-95 беттер, американдық отбасылық дәрігер Дэн Зиглер, Джутта Келлер, Кристоф Майер, Юрген Паннек: Диабеттік нейропатия; диабетологияда және метаболизмде 2018; 13 (S 02), 230-236 бет, deutsche-diabetes-gesellschaft.de Интернеттегі неврологтар мен психиатрлар: саусақтардағы ұйқышылдық және қышу карпальды туннель синдромының белгілері болуы мүмкін (2019 ж. 16 ақпанда жарияланған), невролог-унд- психиатр-im-netz.org Желідегі неврологтар мен психиатрлар: полиневропатия: клиникалық көрініс, симптомдар мен шағымдар (қол жеткізілген: 02.09.2019), невролог-унд- психиатр-im-netz.org

Иә, қазір адам санасын басқарудың немесе адамзатты рухани аздырудың түрлі тәсілі тәжірибеге енді. Ғаламтор, әлеуметтік желілер, телефонға тәуелділік, тағысын тағылар... «Бұл – бүгінгі заманның техникалық жетістігі. Мөлшерімен пайдалана білсе – пайдасы шаш етектен», – дейтіндердің уәжі де орынды. Өзін басқара алатын (Алла Тағала бізге осындай мінез бен сипатты нәсіп еткей) адамның әңгімесі басқа. Алайда, қайшының мысалы секілді, біз оны кейде тұрмыстың игілігі үшін емес, біреудің үмітін үзіп яки жан жарасын «тырнап», тіршіліктің тамаша заңдылығына қайшы (мүмкін байқамай, мүмкін әдейі...) пайдаланып жатамыз. Қайшыны адамгершілік құндылықтарға қайшы пайдалану мәселесі мазалайды. Айтайын дегеніміз осы еді. Ендеше, «онлайн өмірдің» зардаптары туралы ойланып көрейік. 1. МЕЙІРІМСІЗДІК. Қазір ұрыс-керістің ХХІ ғасырға тән «тәсілі» пайда болды. «Қарсыластың» (болашақта жақын досыңызға айналуы мүмкін) жағасын жыртып, көзін «көгертіп» әуре болмайсыз. Білектің күшінен асып түсетін «әлеуметтік желі» деген адам жанын ауыр жаралайтын «қаруыңыз» бар. Желіден желдей ескен негізсіз жалалар мен ғайбат сөздер адамдар арасындағы мейірімділік, қайырымдылық, бауырмалдық, т.б. асыл құндылықтардың алтын арқауын біртіндеп үзіп түсіруде... Алла сақтасын! Желі пайдаланушылар тақырыпты талқылауды қойып, адамның жеке тұлғасын қорлауды, кемшілігін сынап тастауды үлкен «олжа» көре бастады. Бітіспес дау бітімгершілікке бастаса игі еді. Алайда әлеуметтік желі түрлі көзқарастар мен ұстанымдардың «соғыс» алаңына айналды. Несіне жасырайық, оқырмандар арасындағы нүктесі жоқ пікірталастар кеңшілікке емес, кекшілдікке бастап жатқан жайы бар. Пікірталаста жеңілмеу, реті келсе сөзбен түйреп тастау – басты мақсат болып қалғандай. 2. УАҚЫТТЫ ӨЛТІРУ. Таңғы жұмыстың «кіріспесі» әлеуметтік желіні «шарлаудан» басталатын болды. Оған біреу 1 сағатын «құрбан» етеді. Біреулер үшін 2 сағат аздық етеді. Өзгенің не ішіп, не жеп, қандай киім киіп, қайда барғанын көріп, біреу үшін ызаланып, біреу үшін қуанып эмоцияға беріліп жүргенде 2-3 сағаттың өтіп кеткенін байқамай қаламыз. Таңертең ғаламтордың тұңғиығына бір «сүңгіп» алмасақ бір нәрсе жетіспей тұрған секілді болады... Ватсапқа кіріп, кім не жібергенін көріп шықпасақ, басымыз «ауырып» қалатын жағдайға жеттік. Телефонға тәуелділік күн өткен сайын артып келеді. Қалтафонмен таң атырып, кеш батыратын болдық. Кітап оқу, отбасыға көңіл бөлу, спортпен шұғылдану секілді пайдалы істер кейінге ысырылды. 3. «ӘЛЕУМЕТТІК МҮГЕДЕК». Шотландиядағы Эдинбург университетінің докторы Аяд Рахван желіге тәуелді болған адамды «әлеуметтік мүгедек» деп атапты. Ал керек болса... Желіден «түспейтіндер» арасында ғылыми зерттеу жасаған ғалым: «Әлеуметтік желі адамның ойлау логикасы мен шешім қабылдауына кері әсер ететініне көзім жетті. Осы мәселе бойынша ғылыми талдау жасау барысында әлеуметтік желі адамның сараптау, талдау, есте сақтау қабілетін азайтады деген қорытынды шығардым», – дейді. Доктор А.Рахван желіні белсенді пайдаланушылар арасында қарапайым сауалнама жүргізіпті. Қатысушылардың 80 пайызы санаулы сәтте оңай сұраққа дұрыс жауап бере алмаған. «Әлеуметтік желіге тәуелді болған адам әр мәселеге атүсті қарайтын дәрежеге жетеді. Өйткені, 1 минутта бірнеше жаңалыққа лезде шолу жасау осыған итермелейді. Сөйтіп, адам ойлау, талдау қабілетінен айырыла бастайды», – дейді Эдинбург университетінің докторы Аяд Рахван. Ғалымның статистикасы бойынша, желідегі белсенділердің небары 20 пайызы ғана көлемді материалдарды соңына дейін оқып, сол мәселе төңірегінде ой қорытып, талдау жасай алады екен... 4. ТҰЙЫҚҚА ТІРЕЛУ. Виртуалды өмір адамдар арасындағы қарым-қатынасқа, олардың өзара сұхбаттасуына сызат түсіріп жатқанын көріп жүрміз. Бұған мына әзіл жеткілікті: «Дастарқан басында отырған әке-шеше, бала-шаға бәрі телефоннан бас көтермей ватсаппен әуре болып жатса керек. Бір шетте шәй құйып, оны кімге ұсынарын білмей отырған келіні сол ватсаптағы топқа «шәйдан ішіп отырыңыздар» деп жазып жіберіпті...» Күлмекке жақсы әзіл екен. Алайда ақиқаты осы... Телефонын үйде де, түзде де қолынан түсірмейтін бір жігітке әйелі: «Шіркін, мен сенің «телефоныңа» айналып кетсем ғой...» – депті. Ғаламтор әлеміне кіріп кеткен адам шынайы өмірден алшақтайды. Бүкіл болмыс, ми, көңіл күй, назар әлеуметтік желідегі боямалы, жасанды өмірге ауған кезде айналадағы адаммен әңгімелесуге, ата-анамыздың көңілін аулауға, баламыздың тәрбиесі мен сабағын қадағалауға уақыт жетпей қалады. Өйткені, біз бос емеспіз. Одан да «маңызды» шаруамен шұғылданып жатырмыз ғой... Ой мен көңілді, сезім мен түйсікті ғаламтордағы қайдағы біреудің жылт еткен жылтырақ суреттері жаулап алған. «Онлайн режимде» өмір сүретін адам жұмыс пен жанұядағы адамдармен жөнді тіл табысудан қалады екен. Сөйтіп өзі де, өзгелер де тұйыққа тіреледі... Ғалымдар мұндай күйге түскен адамды өзге түгіл өзінің өміріне жауапкершілікпен қарай алмайтын, ғаламтордың нұсқауымен тіршілік кешетін зомбилер мен тірі «құлтемірлер» деген тұжырым айтыпты... Алла сақтасын! 5. ДЕРТ. Мойындамасқа лажымыз жоқ, әлеуметтік желі біздің сырласымыз бен мұңдасымызға айналды. Бұрын ішіміздегі шерімізді жақын адамға айтып, шығарушы едік. Қазір ата-анамызға, досымызға, жанашыр адамға айта алмаған қайғымыз бен қуанышымызды желіде «желпінген» жандармен бөлісеміз. Сөйтіп, отбасының сыры мен құпиясын жалпақ жұртқа жариялап жіберуді айып санамайтын күйге жеттік. «Түркияға демалуға кетіп барамыз, мынау жолдасым сыйлаған гүл, бүгін күйеуіммен келіспей қалдым, қызымның жаңа сөмкесі, бүгін алған көйлегім...» Осы сарындағы жаңалықтардан көз сүрінеді. Біреудің тіл-көзі бар емес пе?.. Тіл-көз тиюден қалайша қорықпай кеткенімізге қайранбыз. Өткен жолы әлеуметтік желілерден зардап шеккендерге психологиялық көмек көрсететін орталықтар туралы ақпаратты оқығанда зәре-құтымыз қашты. Желіге минутын емес, бірнеше сағатын арнайтындар психологиялық күйзелісті бастан кешеді. Интернетке тәуелділік адам жүйкесін «жұқартып» тастайды екен. 6. ДЕНСАУЛЫҚТЫ ҚҰРТУ. Телефон мен компьютерге ұзақ телміргендер денсаулығын құртады. «Белің ауырса, бүйрегің сыр берсе – компьютерде ұзақ отырма. Көбірек жүр, көбірек қозғал. Турникке тартын. Одан басқа ем жоқ», – деп еді бір дәрігер... Тіпті, тамақтанып отырғанда да телефонымызға дамыл жоқ. Тамақты тәбетпен ішу жоқ. Назарымыз, эмоциямыз – әлеуметтік желіде. Бірінен соң бірін шарлап отырғанда не ішіп, не жеп қойғаныңды білмей қаласың. Тәтті тамаққа тұзды нәрсені араластырып, ыстық шайдан соң суық су ішіп дегендей, тамақтану тәртібінің «кашасын» шығарамыз. Өйткені, толассыз келіп жатқан жаңалықтарды лезде шемішкедей шағу керек... 7. АРТЫҚ АҚПАРАТ – АРТЫҚ ПРОБЛЕМА. Әлеуметтік желі сіз туралы (үй мен жұмыстың мекен-жайы, телефон, электронды пошта, т.б.) ақпараттың бәрін талап етеді. Желіге отбасыңызбен қайда, қанша күнге демалатыныңызды жайып салған сәтте, кейбір әккі ұрылар жанұялық жоспарыңызды ұтымды пайдалануы мүмкін. Осылайша, артық ақпарат артық проблема туғызуы ғажап емес. Желіде «шетелге немесе елге кетіп барамыз» деп шулатқан өзіміз. Мұны аңдып отырған ұрыларға үйдегі бағалы заттарымызды «сыйға» қалдырып кететін өзіміз. Кімге шағымданамыз? Кінәлі – тағы өзіміз... 8. ӨЗ СӨЗІМНІҢ – ТҰТҚЫНЫМЫН... Әлеуметтік желі – іштегі эмоцияны шығарудың алаңы. Кейде іштегі шерді жұтып жіберуге тура келетін жағдайлар болады. Алайда желі деген «сырлас досымыз» бұған жол бермейді. Монитордың арғы бетінен ірі сөйле, тіліп айт, «жыртып» жаз, «шымшып» ал, аямай «соғып» ал деп тұрады. Сөйтіп, бізді аузы «батыр» адамдардың қатарына қосады. Өзінің шағын мемлекетін (отбасын) басқара алмайтындарды бүкіл мемлекетті «басқаруға» «тәрбиелейді». Саясатқа араластырып, арандатады, біреулерге еріп «үргізеді». Нәтижесінде адамды өз сөзінің «тұтқынына» айналдырады. Мұндай айлаға алданып, жұмысы мен жанұясынан береке кеткен талай жігітті көзіміз көрді. 9. ШАҢЫРАҚТЫҢ ШАЙҚАЛУЫ. Желідегі жылт еткен суреттерге қызығып та, қызғанып та қарайтын кейбір әйелдер: «Анау жолдасына шуба әперіпті, мынау көлік сыйлапты, анау болса сырға сатып алыпты, мынау Түркияда демалып жатыр. Сонда сен мені қашан жарылқайсың?» – деген шағымдар айтып, қанағатсыздық танытып қоятыны жасырын емес. Осыдан кейін: «Біреудің Ыбырайы Ыбырай, біздің Ыбырай сұмырай», – деген мағынадағы сөздер отағасыға қарай қарша борайды. Түсінбеушіліктің соңы жақсылыққа әкелмейтіні бесенеден белгілі... 10. КҮНӘ АРҚАЛАУ. Әлеуметтік желіде біреуді кемсіту, оны ғайбаттау, жағалаудағы жартылай жалаңаш суретіңді жариялап, өзгелердің иманын әлсірету, болмашы бұйымдарды салып, қаншама шаңырақтың шайқалуына түрткі болу, денсаулықты құртып, уақытты өлтіру, тұйыққа тіреліп, өз өміріңе немкетті қарау, тағысын тағылар адамгершілікке де, шариғатқа да сай келмейтін әрекеттер. Бұлар пенденің күнә арқалауына себеп болмайды деп ешкім кепілдік бере алмас... ТҮЙІН. Біздің бұл жазбамыз ғаламтордың игілігі мен тиімділігін жоққа шығару деген сөз емес. Мұрат Мөңкеұлы бабамыз айтқандай, «Мен қауіп еткеннен айтамын...»

Биыл әскери шеру өтпейтіндіктен, баршаға ыңғайлы болу үшін «Батырларға тағзым» акциясы онлайн режимінде ұйымдастырылмақ. Дегенмен, облыс әкімдігінің баспасөз қызметі хабарлағандай, 9 мамырда Жеңіс саябағында Мәңгілік алау мемориалына гүл қою рәсімі өтеді. Еске салайық, ҚР Қорғаныс министрлігі биылғы 7 және 9 мамырда Отан қорғаушылар күні мен Жеңіс күнін мерекелеуге арналған әскери парадтарды өткізуден бас тарту туралы шешім қабылдағанын хабарлаған болатын. Мұндай шешім бюджет қаражатын үнемдеу және басқа да мәселелерді шешу қажеттілігінен туындады. Айтпақшы, 7 және 9 мамырда өткен әскери шерулер елде соңғы екі жылда пандемияға байланысты өткізілмеген болатын. 2014 жылы Ұлы Отан соғысындағы Жеңістің 70 жылдығына орай Tengrinews.kz «Жеңімпаздар» жобасын іске қосты. Оған Қазақстанның әрбір азаматы қатыса алады. Биыл «Жаужүрек полк» акциясы онлайн форматта өтеді Атырау облысы әкімдігі ішкі саясат басқармасының мәліметінше, «Батырларға тағзым» акциясы «Ер есімі – ел есінде» атауымен онлайн форматта өтеді. Акция «Tengrinews» сайтындағы «Жеңімпаздар/победители» онлайн платформасында ұйымдастырылады. Шараға қатысушылар 87009051945 whatsApp нөміріне майданда қаза болған аталары туралы мәліметті жіберуге мүміндік бар. Ал, қазақстандықтар https://tengrinews.kz/pobediteli/ сайтына кіру арқылы сауалнама толтырып, соғыста қаза болған батырлар мен ардагерлер туралы ақпаратпен таныса алады.

1992 жылдан бастап жапон автоөнеркәсіп иелері ортасында «Астана Моторс» Қазақ Моторлы Компаниясы Қазақстан нарығында жапон автокөліктерін сату және сервистік қызмет көрсетудің бай тәжіриебесімен кеңінен белгілі. Осы деректі ескере отырып, 2001 жылдың жазында «Fuji Heavy Industries» компаниясымен жемісті келіссөздерден кейін «Астана Моторс» ҚМК Subaru автокөліктерін Қазақстан Республикасына импортытауға эксклюзивті құқық алған болатын. Содан бері компания Subaru маркасының ресми өндірушісінің XV, Legacy, Outback, Forester, BRZ, WRX және WRX STI модельдік қатарының барлық автокөліктерін сатуға және сервистік қызмет көрсетуге уәкілетті өкілі атанды. 2001 Бұл модельдер және олардың модификациялары Жапониядағы Subaru зауыттарында жасалып, арнайы ТМД елдерінде пайдалануға бейімделген әрі қатал климаттық аймақтарға арналған арнайы пакетіне ие. Мінсіз нәтижелерге тек нақты өзара әрекеттесу арқылы қол жеткізуге болады. Сондықтан біз Subaru сервистік технологияларының Subaru қызметінің – көліктен бастап қызмет көрсету орталығына дейінгі әрбір аспектісіне ұтымды енуіне ұмтыламыз. «Subaru Қазақстан» ЖШС «Subaru» автокөлік брендінің Қазақстандағы ресми дистрибьюторы. Subaru даму стратегиясының шеңберінде «Subaru» маркасының автокөліктерін сату және оларға сервистік қызмет көрсету бойынша келесі талаптарға сай әріптестерді ынтымақтастық орнатуға шақырамыз: автокөлік бизнесінде тәжірибенің болуы; тұрақты қаржылық жағдай; тиімді басқару командасы; Subaru дилерлік стандарттарына сәйкес жаңа көпфункционалды дилерлік орталығы құрылысына инвестиция салуға дайындық. Біздің дилер болу үшін Сұранымды office@subaru.kz поштасына жібересіздер. Сұранымды қарастыру барысында біз дилерлік орталықты құруға қатысты бизнес-жоспар, мәлімдеуші компанияның қаржылық және құқықтық мәртебесіне қатысты қосымша құжаттарды сұрай аламыз.

Біздің елде өз сайтында цуккини өсірмеген бірде-бір жазғы тұрғын жоқ шығар. Бұл өсімдік бағбандар арасында өте танымал, өйткені ол ерте және мол өнім жинайды және күтім жасау үшін қызық емес. Сонымен қатар, егер сіз өзіңіздің климаттық аймағыңызда өсуге толық бейімделген цуккинидің алуан түрін немесе буданын таңдап алсаңыз, өнім жылдан-жылға арта түседі. Цуккинидің жаңа сорттары мен будандары Әр маусымда көкөніс өсіретін бағбандар селекционерлердің жаңа будандарды дамыту үшін қаншалықты қарқынды жұмыс істейтінін біледі. Жыл сайын дүкендер мен базарлардың сөрелерінде өнімділігі жоғары, дәмі жақсы және ауруларға төзімділігі жоғары сорттар пайда болады. Соңғы маусымдар бағбандарды жаңа пісетін цуккини будандарымен қуантты. Бұл өсімдіктер бұталы өсімдіктерге жатады, сондықтан оларды бақшаға немесе жылыжайға ықшам орналастыруға болады, бірақ әр жаңа будандардың шығымы едәуір артады. Орташа алғанда, әр сорт бір бұтадан 10 кг-ға дейін цуккини шығарады. Сонымен қатар, бүгінгі күні мұндай нәтижелерге кез-келген топырақта ашық жерлерде көшет өсіру кезінде де қол жеткізуге болады. Назар аударыңыз! Уақытында жинап алу, өсіп кеткен цуккини әрдайым пісіруге және консервілеуге жарамайды және ұзақ сақтауға жатпайды. Селекционерлер цуккинидің дәміне үлкен мән береді. Бүгінгі будандардың нәзік хош иісі бар, терісі тегіс және жұқа болғандықтан, цуккини қолданар алдында қабығынан да аршылмауы мүмкін. Ең жақсы пісетін сорттар мен будандар Ерте пісетін цуккиниді өсіру бағбан үшін әрқашан рахат. Жылыжайларға, жылыжайларға және ашық жерге таңдау арқылы өсірілген ең жақсы будандар біздің көз алдымызда тура өседі. Қолайлы, пайдалы әртүрлілікті таңдай отырып, сіз жемістердің тәулігіне 5-7 см-ге дейін қалай өсетінін байқай аласыз. Ерте будандар Ресейдің, Оралдың және Сібірдің көктемі кеш, суық және жаңбырлы болған кезде ерекше пайдалы. Бұл аймақтағы цуккини жылыжайларда немесе екінші кезеңде (ерте қиярдан немесе жасылдан кейін) ашық жерлерде өсіріледі. Ескендір F1 Ерте пісетін өздігінен тозаңданатын гибрид. Жемістер бұтада алғашқы өнгеннен кейін 35-40 күннен кейін пайда болады. Ерте жинау үшін Ескендірді жылыжайларда және жылыжайларда өсірген дұрыс. Бір жетілген жемістің ұзындығы 15 см-ге жетуі мүмкін, ал орташа салмағы 250-300 грамға дейін жетеді. Бұл тоқтаса да, өзінің презентациясы мен дәмін жоғалтпайтын бірнеше будандардың бірі. Арал F1 Ерте тозаңданатын гибрид. Ұзын кірпіксіз бұта түріндегі өсімдік. Өсімдіктер тұқым шыққаннан кейін 40-45 күннен кейін басталады. Жемістер тұрақты пішінді, бірақ өсіп кеткенде олар алмұрт тәрізді болады. Селекционерлер Арал F1-ді Ресейдің солтүстік аймақтарының суық климатына толықтай бейімдеп өсірді. Ол сондай-ақ басқа сорттарға тән тамыр мен жеміс шіріусіз, жоғары ылғалдылыққа жақсы төзімді. Жаздың жаңбырлы кезінде де өнімділік төмендемейді. Арал буданын өсіру ерекшеліктері - оны үнемі тамақтандыру керек. Піскен жемістің орташа ұзындығы 15-17 см құрайды. Цукеша Асқабақтың ерте пісетін жемісті әртүрлілігі. Тері жұқа, ашық-жасыл дақтармен қара-жасыл түске ие. Өсімдіктер тұқым шыққаннан кейін 40-45 күннен кейін басталады. Цукеша ауадағы және топырақтағы суыққа төзімді, сондықтан ол көшеттерді ашық жерге ерте отырғызуға төзеді. Сонымен қатар, жемістер өзінің презентациясы мен дәмін жоғалтпай, ұзақ уақыт сақтауға және тасымалдауға өте жақсы төзеді. Сорттың айрықша ерекшеліктері - цуккиниді минералды тыңайтқыштармен үнемі қоректендіру кезінде жоғары өнімділік. Пісетін кезеңдегі жемістің ұзындығы 15-17 см жетеді, бір бұтадан 10-12 кг көкөністер алынады. Әлия F1 Отырғызғаннан кейін 45 күннен кейін жеміс беретін өздігінен тозаңданатын гибрид. Жемістері ашық-жасыл, біркелкі, орташа. Пісетін кезеңде бір цуккини орташа салмағы 150-200 грамм болатын 12-15 см-ге дейін өседі. Алия ерте егін жинау үшін өте қолайлы. Өсімдікті күтудің және үнемі суарудың барлық ережелерін ескере отырып, гибрид жоғары өнім береді. Бір бұтадан 10 кг-ға дейін жемістер алынады. Жемістердің айрықша ерекшеліктері - ашық жерге цуккини отырғызғанда қатты желге, нөсерлі жаңбыр мен бұршаққа төзімділік. Сабақ пен жапырақ тез қалпына келтіріледі, олар зиянкестердің шабуылына, пероноспорозға, ұнтақты зеңге, тамыр шірікіне жақсы төзеді. Чаклун Сорт ұзақ өсіп-өну кезеңімен және тұрақты өнімділікпен ерте піседі. Алғашқы жемістер отырғызу материалын отырғызғаннан кейін 40-шы күні жиналады. Кәдімгі цилиндр тәрізді цуккини, тығыз, дөңгелектенген, бірақ сирек ұзындығы 15-17 см-ден асады.Сорттың айрықша ерекшелігі - асып кетсе, цуккини алмұрт тәрізді болып, тығыз қабырғалармен жабылған. Зауыт саңырауқұлақ ауруларына, температураның күрт өзгеруіне төзімді. Жылыжайларда да, жылыжайларда да үлкен өнім береді. Ардендо 174 Тығыз, орташа жемістері бар ерте гибридтер, консервілеуге өте жақсы. Жемістері жеңіл, жіңішке, пісетін кезеңде мөлшері 12-14 см-ден аспайды, салмағы 150-200 гр. Өнімділік кезеңінде бір бұтадан 8-10 кг-ға дейін цуккини жиналады. Cavili F1 Вегетациялық кезеңі екі айға дейін жетілген ерте піскен гибрид. Жемістер бұтаға тұқым отырғызғаннан кейін 35-40 күн өткен соң пайда болады. Біркелкі цилиндр пішінді цуккини, ашық-жасыл түсті. Өсірудің айрықша ерекшелігі - өсімдіктерді үнемі қоректендіру және көшеттерді тозаңдандыру. Сіздің бақшаңызды безендіру Нағыз бағбандар - бұл көп өнім жинап қана қоймай, барлық күш-жігерін салатын адамдар. Олар экзотикалық және әдемі жемістер алуға тырысып, өз учаскелерінде тынымсыз жұмыс істейді. Мұнда цуккинидің бірнеше сорттары мен будандары бар, олар сіздерге шынайы эстетикалық ләззат сыйлайды: Апельсиндік ғажайып, Золотинка және Голда Міне, кез-келген бақ үшін жарқын және ұмытылмас декорация бола алатын үш сорт. Тері ашық сарғыш түсті, барлық жемістер ұзартылған. Толық жетілу кезеңінде бір цуккинидің ұзындығы 12-15 см жетеді, ал целлюлоза шырынды және дәміне жағымды. Теңізші және Астория Цуккинидің екі буданы. Теңізші - таңғажайып әдемі ұзартылған кемік. Оның жарқын бойлық жолақтары бар қара-жасыл терісі бар. Астория қара-жасыл түсті, терісі тегіс және жылтыр. Бұл өз сайттарының түстер схемасын әртараптандыруды ұнататындардың назарына лайық тағы екі гибрид. Ботсвейн Сыртқы түрі бойынша кішкентай және піспеген қарбызға ұқсайтын дөңгелек цуккини. Тері тығыз, қою жасыл түсті. Толық пісу кезінде мұндай цуккинидің салмағы 3 килограмға дейін жетеді. Екі-үш жеміс қыста асқабақтың уылдырығының жақсы партиясын сақтау үшін жеткілікті. Жемістердің қабығы тығыз және қырлы, бұл жаңа дақылдарды жинауға мүмкіндік береді. Сақтаудың дұрыс жағдайларын сақтай отырып, Боцман цуккиниін келесі егінге дейін сақтауға болады. Ролик Ерекше піскен жемістер. Вегетациялық кезең тұқым шыққаннан кейін 35-40 күннен кейін басталады. Пісетін кезеңдегі бір цуккинидің салмағы 0,8-1,2 кг-ға жетеді. Жемістер тегіс сопақ пішінді, терісі ақ, тегіс және жылтыр. Целлюлоза орташа тығыздықта, дәмі бойынша сәл тәтті. Бақшадағы дақылдың сыртқы түрі өте әдемі. Бір түйіннен 4-5 піскен көкөністер өсе алады. Әртүрлілік пісіруге, уылдырық, фарш және консервілеуге өте жақсы. Доп Ашық жасыл түсті теріде айқын жолақтары бар дөңгелек гибрид. Цуккини өз атын бойлық қабырғасының арқасында алды. Сорт жоғары өнімді. Жемістер кішкентай, фарштауға өте ыңғайлы. Бір түйінде 5-ке дейін жеміс түзіледі және олар бір мезгілде дамиды және піседі. Әр маусымда отандық селекция жазғы тұрғындарды өсу үрдісімен және эстетикалық әдемі және ерекше көрінісімен қуанту үшін цуккинидің жаңа сорттары мен будандарын дамытады және дамытады. Өсіру үшін отырғызу материалын таңдағанда, пакеттегі нұсқауларға назар аударыңыз. Кейбір будандар кейбір күтімді, суаруды және азықтандыруды қажет етеді. Бұта будандарын өсіру ерекшеліктері Буш будандары қарапайым сорттардан айтарлықтай ерекшеленеді, бірақ бұл өсімдіктердің өнімділігіне әсер етпейді. Бұта будандарының тұқымдарын көшеттерге жылыжай жағдайында да, ашық жерде де отырғызуға болады. Цуккинидің бұталы будандары жоғары өнімділікпен және мүмкін көктемгі суыққа төзімділікпен ерекшеленеді, сондықтан олар Ресей мен Сібірдің орталық аудандарындағы саяжайлар мен көкөніс бақтарында өзін жақсы сезінеді. Алайда, осы сорттарды өсірудің барлық ықшамдылығы мен ыңғайлылығымен бағбандар егер көшеттер бір-біріне тым жақын отырғызылса, бұл цуккини шығымына әсер етуі мүмкін екенін түсінуі керек. Әр бұтаның гибридінде нұсқаулықта сипатталған өзіндік отырғызу схемасы бар, бірақ тәжірибелі бағбандар зауытты бір бұта шамамен 1 м болатындай етіп орналастыруды ұсынады.2... Мұндай аймақ өсімдік үшін терең емес, цуккиниде өсетін тамыр жүйесі үшін қажет. Дұрыс суару және барлық өсіп келе жатқан стандарттарды сақтау сізге үлкен және мейірімді өнім алуға мүмкіндік береді. Маңызды! Егер сіз цуккиниді бірінші рет өсірсеңіз, онда бұл табиғи жарықта және үнемі суару кезінде жақсы өсетін термофильді өсімдік екенін ұмытпаңыз. Бұталы будандардың көшеттерін немесе тұқымдарын қышқыл топыраққа отырғызу ұсынылмайды, дегенмен көптеген сорттар барлық топырақтар мен топырақтар үшін өсіріледі. Шындығында, цуккини қышқыл немесе сәл сілтілі ортада бола отырып, ащы болады. Ол сондай-ақ жеткіліксіз суару арқылы өз дәмін жоғалтады. Селекционерлер дайындаған отырғызу материалдарының барлығы дерлік алдын-ала өңделеді және дезинфекция мен қатаюды қажет етпейді. Бірақ бірнеше жылдан бері цуккини өсіретін бағбандар тұқымдарды себер алдында калий перманганатының әлсіз ерітіндісінде сақтауға кеңес береді. Ашық жерде бұта будандарының көшеттері оған 3-4 жапырақ пайда болғаннан кейін отырғызылады. Отырғызу алдында топырақты органикалық және минералды тыңайтқыштармен ұрықтандыру қажет.

Бұл – Есіл ауданына қарасты Ильинка ауылында орналасқан №141 сайлау учаскесі. Мұнда таңғы 7-ден адамдар келіп, округ әкіміне үміткер жандарға дауыс беруде. Көзді ашып-жұмғанша 1 сағат артта қалды. 60 минут ішінде 60-қа тарта адам өз таңдауын жасап үлгерді. СЕРГЕЙ ТОЛОКНЕЕВ, №141 сайлау учаскесі комиссиясының төрағасы, Ильинка ауылы, Есіл ауданы: – Сайлаушылардың жалпы саны 744 адамды құрайды. Тұрғындар белсенділік танытуда. Таңнан бері ауыл халқының 30%-ы дауыс берді. Ауылдық округ әкімі сайлауына өздерінің бағдарламасын әзірлеп, тұрғындарға таныстырған 3 адам қатысып отыр. Адамдар олардан зор үміт күтеді. Ильинка дамып келе жатқанымен мұнда шешуді қажет ететін проблемалар баршылық. Міне, елді мекен халқы солардың жақын арада реттелгенін қалайды. ПАВЕЛ ДИКАНЕВ, Ильинка ауылының тұрғыны, Есіл ауданы: – Қуанышымызға орай, уақыт өткен сайын ауылдың тамырына қайтадан қан жүгіріп келеді. Пәтерлерге су кіргізілді. Көшелер жөнделіп, асфальт төселіп жатыр. Жарықшамдар елді мекеннің барлық тұсына қойылған. Ендігі шаруаны жаңа әкім тындырады деген сенімдеміз. Сайлаудың қорытындысы мәлім. Енді Ильинка округі әкімі қызметін Жасұлан Майнақов атқармақ. Азамат халықтың 78,5% дауысына ие болыпты. Бұл күні саяси іс-шара Есіл ауданындағы Яснов ауылдық округінде де өтті. Мұнда 2 бірдей учаске жұмыс істеді. Жұртшылық өздеріне жақын, еңбекқор жанның басшы болғанын қалайды. НИНА ЗИБЕРЕВА, Ясновка ауылының тұрғыны, Есіл ауданы: – Біз ауылда таза су мен сапалы жол болғанын және мәдениет үйінің жөнделгенін қалаймыз. Басты мәселе – жол. Асфальт үгітіліп, соңғы уақытта жүріп-тұруымыз қиындап кетті. Осы проблеманы шешу қажет. АНДРЕЙ КОНОВАЛОВ, Ясновка ауылының тұрғыны, Есіл ауданы: – Ауылішілік көшелер сын көтермейді. Бәрін сапалы жөндеу қажет. Халық бұл жұмысты күтіп отыр. Арманымыз орындалады деп сенеміз. Мұндағы тұрғындарды қоғамдық көлік мәселесі де алаңдатады. АНАСТАСИЯ ВЕЛИЧКО, Ясновка ауылының тұрғыны, Есіл ауданы: – Бізде ауыл мен облыс орталығы арасында қатынайтын қоғамдық көлік жоқ. Волошинка селосынан шағын автобус жүреді. Онда орын саны аз. Елді мекен тұрғындары кейде сыймай, қалаға жете алмай жатады. Жаңа әкім осы мәселені шешсе екен. Яснов ауылдық округі әкімі сайлауына да 3 адам қатысты. Олар бұған дейін елді мекенге келіп, тұрғындармен тілдескен, жоспарларымен бөліскен. ГЕННАДИЙ ГЛУШАКОВ, №156 сайлау учаскесі комиссиясының төрағасы, Ясновка ауылы, Есіл ауданы: – Сайлаушылардың саны – 460. Әзірге, сайлау учаскесінде тәртіп бұзушылық тіркелген жоқ. Барлығы тиісті талап бойынша өтіп жатыр. Тұрғындардың белсенділігін жоғары бағалауға болады. Сайлау учаскесі кешкі 8-де жабылды. Санақ қорытындысы бойынша Серік Шаймергеновтың бағы жанды. Яснов ауылдық округі әкіміне сайлаушылардың басым бөлігі дауыс беріпті.

Жамбыл облысы мемлекеттік архивінің “Құжаттарды сақтау және есепке алу бөлімі ” облыстық архивміздегі құжат сақтайтын қоймамен, сақталуы мен қандай құжаттар бар екендігі жөніндегі таныстыру. https://www.zhambyl-archive.kz/wp-content/uploads/2020/04/93189154_228351291745907_3736356259460743532_n.mp4 You may also like... Мекемені түрлі зиянкестерден қорғау мақсатында облыстық архивтің екі ғимаратында дезинфекциялау жұмыстары жүргізілді 26/03/2021 by admin · Published 26/03/2021 ҚБЭА АЖ бойынша проблемалық мәселелер туындаған жағдайда архив саласында әріптестермен әрдайым іс-тәжірибе алмасу жүргізіліп отырады

2018 жылы Б.К. Синчев (техника ғылымдарының докторы, Халықаралық ақпараттық технологиялар университетінің профессоры, «Боран» ғарыш кемесін борттан басқарудың автоматтандырылған жүйесін әзірлеушілердің бірі) бастаған зерттеушілер тобы NP-толық есебін шешудің полиномдық алгоритмін әзірледі. Осы жылдың соңында ғалым, оның ұлы және Жанна Ақжанованың кездесуі Компания тарихының бастау нүктесі болды. Үшеуі бұл ғылыми жаңалықты әлемді жақсы жаққа өзгертудің нақты мүмкіндігі ретінде пайдалануға шешім қабылдады. Көп ұзамай осы идея төңірегінде түрлі саладағы ынталы мамандардың өзегі қалыптасты. Ұжым қосымша зерттеулер жүргізді, ғылыми мақалалар жариялады, зияткерлік меншік құқықтарын қорғады. 2022 жылдың наурыз айында компания Қазақстан павильонының орнында ЭКСПО Дубайда өзін жариялады және мамыр айында жұмысын бастады. БІЗДІҢ КОМАНДАМЫЗ Біздің энтузиастар тобы әр адам әлемді өзгерте алатынына сенеді. Біз осы мақсатқа назар аударамыз. Бұрын болғанның бәрі - шындықты модельдеу. Оны өзгертетiн уақыт келді. Акжанова Жанна Chief Executive Officer Акжанова Жанна Қаржы және тәуекелдерді басқару бойынша сарапшы. 2006 жылдан бастап әртүрлі коммерциялық және квазимемлекеттік ұйымдар мен мекемелерде басшылық лауазымдарды атқарған.

Вакцина – әлсіреген немесе өлтірілген микроорганизмдерден, олардың метаболизм өнімдерінен немесе адамдар мен жануарларды вакцинациялау үшін қолданылатын микроб жасушаларының немесе вирустардың жеке антигендік компоненттерінен жасалған препарат. Вакцинация (немесе егу) – инфекцияның алдын алатын немесе оның салдарын әлсірететін жұқпалы ауруға қарсы иммунитетті тудыру мақсатында адам ағзасына вакцинаны енгізу. Вакциналық профилактика – белсенді спецификалық иммунитетті құру арқылы жеке адамдарда және қоғамда жұқпалы аурулардың дамуын болдырмау мақсатында вакциналарды қолдану. Барлық вакциналар медициналық иммунобиологиялық препараттар болып табылады, өйткені олар дәрігердің қадағалауымен енгізіледі және арнайы технологияны қолдана отырып өңделген патогенді қамтиды, оған қарсы иммунитетті құру жоспарлануда. Вакциналар тек өздері тағайындалған аурулардан қорғайды. Дәрілік заттардың стерилділігі Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы және дәрілік заттардың қауіпсіздігін бақылау үшін халықаралық ұйымдар ұсынған консерванттармен қамтамасыз етіледі. Бұл заттар адам ағзасына енгізуге рұқсат етілген. Вакциналардың толық құрамы оларды қолдану жөніндегі нұсқаулықта көрсетілген. Егер адамда белгілі бір вакцинаның құрамдас бөліктерінің кез келгеніне ауыр аллергиялық реакция болса, онда бұл әдетте оны енгізуге қарсы көрсетілім болып табылады. Миллиондаған адамдардың өмірін сақтау Иммунизацияның арқасында жер бетінде шешек жойылып, полиомиелит жойылуға жақын. Иммундау дифтериядан, сіреспеден, көкжөтелден және қызылшадан жыл сайын 2-3 миллион өлімнің алдын алады. Қазақстанда жұқпалы ауруларға қарсы иммундау балалардың және бүкіл халықтың денсаулығына мемлекеттің кешенді қамқорлығының бір бөлігі болып табылады. Ең үздік әлемдік тәжірибе негізінде екпе күнтізбесін үздіксіз жетілдіруге, оған жаңа тиімді вакциналарды енгізуге ерекше назар аударылуда. Қазақстан Республикасының профилактикалық егу күнтізбесіне сәйкес дифтерия, көкжөтел, сіреспе, қызылша, қызамық, полиомиелит, туберкулез, эпидемиялық паротит, В гепатиті, HIB, пневмококк инфекциясы бойынша жоспарлы иммундауды жүзеге асыру көзделген. Қазақстан Республикасында вакцинация күнтізбесі бойынша егу оңай және тегін. Елімізде вакциналар мен инъекциялық материалдардың сапалы жеткізілуін қамтамасыз ететін заңнамалық база бар, вакциналарды болжау және сатып алу процесі бар, олардың рөлін жақсы түсінетін және бұл жұмысты атқарып жатқан тиісті органдар бар. Ұлттық күнтізбеде қолданылатын вакциналардың сапасына ДДҰ алдын ала квалификациясы арқылы кепілдік беріледі. Профилактикалық егу жоспары негізінде қауіпсіз, уақтылы, сапалы және толық иммундаумен қамтамасыз етуге кепілдік беретін вакциналар мен қауіпсіз иммундау құралдарына қажеттілік есептеледі. Вакцинация – балаларды көптеген жұқпалы аурулардан қорғаудың ең тиімді құралы Табиғи түрде вакциналар баланың иммундық жүйесін алдын-ала үйретеді, олар инфекцияға тап болған кезде оны қалай тез жеңуге болады. Вакцинация - баланы ауыр аурудан қорғаудың ғылыми дәлелденген ең қауіпсіз және тиімді әдісі. Вакцинацияның арқасында қауіпті инфекциялардың эпидемиясын тежейтін халықтың қорғалған қабаты қалыптасады. Қазақстан Республикасында балаларды вакцинациялау Қазақстан Республикасының профилактикалық егу күнтізбесіне сәйкес, дәрігердің алдын ала тексеріп-қарауынан кейін, қарсы көрсетілімдер болмаған жағдайда және заңды өкілдерінің бірінің ерікті келісімі бойынша жүргізіледі.

Зерттелуі: Ескерткішті алғаш рет 1983 жылы ҚазССР тарих және мәдениет ескерткіштерін қорғау туралы архитектура-өнертану экспедициясы (жетекшісі С.Әжіғали) зерттеді. Сондай-ақ т.ғ.д., профессор С.Әжіғалидың «Ескерткіш-ел тарихы» атты кітабында және «Архитектура кочевников феномен истории и культуры евразии» атты монографиясында Исатай мешітіне қатысты ақпараттар бар. Мешіт 1984 жылы паспортталған. Қысқаша анықтамасы: Мешіт төртбұрышты (10х19 м) қабырғалары шикі кірпішпен қам кесек араластырылып қаланған. Солтүстік бұрышқа жерден бастап күйдірілген қызыл кірпіштен өрілген 8,5 метрлік мұнара орналасқан. Конус тәрізді мұнараның басына кірпіштен өрілген айналма баспалдақ алып шығады. Тарихи мәлімет: Бұл мешітті Ағымбай әкесі Шомбал бай арнап, салдырған. Ол кісі Тоқаның Арзығұл руынан. Мешітті 1920 жылы Жыға бастаған ұста, шәкірттері Бисенғали, Хасен деген кісілер салған. Кірпіші сол жерден күйдіріліп басылған. Мұнараға көтерілер есігі және мұнараның жоғары жағында азан шақырар орны бар. Мұнараға кірер есігінің жанында кітап қоятын сөрелер орны сақталған. Негізінен мешіт құрылысы екі бөлмеден: кірер ауыз және үлкен бөлмеден тұрған. Кірер ауыздағы бөлмеде кітап сөрелері болған. Ал мұнара бөлмелерге жапсарлас бөлек салынған. Кейін елдің басшысы Сәтбайұлы Саудабек Исатай Сатыпалдыұлын Темір уезінен алдырып, осы мешітке ие бол дейді. Исатай халықты діни оқуға үйретіп, белді істерге басшылық жасайды. Сонан бері Исатай мешіті атанып келеді. ruh.kz Send an email 11.01.2022 41 Facebook Twitter VKontakte Odnoklassniki Skype Messenger Messenger WhatsApp Telegram Хатпен жіберу Басып шығару

Ішкі аудит қызметі «Қазына Капитал Менеджмент» АҚ-да (ҚКМ) ішкі аудитті ұйымдастыруды және жүзеге асыруды қамтамасыз етеді, ҚКМ Директорлар кеңесіне тікелей бағынады және есеп береді. Ішкі аудит қызметінің миссиясы Директорлар кеңесі мен атқарушы органға ҚКМ-нің стратегиялық мақсаттарына жету бойынша өз міндеттерін орындауда қажетті көмек көрсету болып табылады. Ішкі аудит қызметінің негізгі мақсаты - компанияның қаржылық-шаруашылық қызметін бақылау. Қызмет сонымен қатар ҚКМ Директорлар кеңесіне ҚКМ қызметін жақсартуға және компания менеджментінің тиімділігін арттыруға (тәуекелдерді басқару, ішкі бақылау және корпоративті басқаруды қосқанда) бағытталған тәуелсіз кепілдіктер мен консультациялар ұсынады. Қызмет өзінің негізгі міндеттерінің бірі ретінде аудиторлық келісімдер мен консультациялар шеңберінде келесі аспектілерді талдайды және бағалайды: ішкі бақылау жүйесінің сенімділігі мен тиімділігі; тәуекелдерді басқару жүйесінің сенімділігі мен тиімділігі; корпоративтік басқару жүйесінің тиімділігі және оны жетілдіру процесі, этикалық стандарттар мен құндылықтарды сақтау. Қазақстан Республикасы заңнамасының, ішкі саясаттың талаптарын сақтау және басқа құжаттар, сондай-ақ құрылған жүйелер мен процедуралардың тиімділігі және осы талаптардың орындалуын қамтамасыз ету үшін қолданылады (сәйкестікті бақылау); ҚКМ органдарының шешімдері мен уәкілетті органдардың нұсқауларын (ұсыныстарын) орындау (қадағалаушы) мемлекеттік органдар; құрылымдық бөлімшелер жүзеге асыратындардың жеткіліктілігі және / немесе тиімділігі ҚКМ бизнес-процестері және олардың шеңберінде оларға қойылған міндеттерге қол жеткізу шаралары компанияның стратегиялық мақсаттары; ресурстар мен қолданбалы әдістерді пайдаланудағы ұтымдылық пен тиімділік (мүліктің) қауіпсіздігін қамтамасыз ету тәсілдері; операциялар мен операциялардың экономикалық орындылығы мен тиімділігі; есеп жүйесінің сенімділігі, толықтығы, объективтілігі және сенімділігі СӨП қаржылық есептілігі және басқа ақпарат. ҚКМ Директорлар кеңесі жыл сайын тәуекелге негізделген тәсілге негізделген ішкі аудит қызметінің жылдық аудиторлық жоспарын бекітеді. Әрбір аудиторлық келісімнің нәтижелері компания Басқармасының отырысында қаралып, талқыланады. Ішкі аудит саласындағы қызметкерлердің құзыреті мен әлеуетін дамыту мақсатында Директорлар кеңесі жыл сайын ішкі аудит қызметі қызметкерлерін кәсіби оқыту жоспарын бекітеді. Ішкі аудит қызметі тоқсан сайын Аудит және тәуекел жөніндегі комитетке және ҚКМ Директорлар кеңесіне есеп ұсынады. Қызмет басшысы тоқсан сайын Директорлар кеңесінің Аудит және тәуекел комитетімен ҚКМ Басқармасы мүшелерінің қатысуынсыз кездеседі. Соңғы жаңалықтар Барлық жаңалықтар 05.12.2022 Қазына Капитал Менеджмент ITU Startup Central Eurasia форумына қатысты 24-25 қарашада Баку қаласында (Әзірбайжан) Еуразиялық өңір экожүйесінің стартапына шолу жасауға арналған ITU Startup Central Eurasia форумы өтті. 11.11.2022 «Baiterek Venture Fund» АҚ «EMC Agro» ЖШС фермаларын кеңейту жобасын инвестициялады 2022 жылдың қазан айында «Baiterek Venture Fund» АҚ («Қазына Капитал Менеджмент» АҚ-ның еншілес ұйымы) «EMC Agro» ЖШС-нің қолданыстағы шошқа фермасының тауарлық табынын сою үшін жылына 200 000 басқа дейін кеңейту жобасын қаржыландырды. Инвестициялық жобаның жалпы құны 20,6 млрд теңгені құрайды, оның ішінде «Baiterek Venture Fund» АҚ инвестициялары 1,1 млрд теңгені құрады. 31.10.2022 Қазына Капитал Менеджменті «Жауапты инвестициялау қағидаттары» БҰҰ қауымдастығына кірді 2022 жылдың қазан айында Қазына Капитал Менеджмент «Жауапты инвестициялау қағидаттары» БҰҰ-ның қауымдастығына (UN Principles of Responsible investments) кіріп, өзінің инвестициялық қызметіне ESG стандарттарын енгізу тұжырымдамасын ұстанатын институционалдық инвесторлардың жетекші халықаралық желісіне қосылған ТМД-дағы алғашқы квазимемлекеттік қаржы институты болды. 10.10.2022 «Бәйтерек» холдингі Қазақстан Республикасының Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігімен бірлесіп «Global NPL» IV халықаралық саммиті шеңберінде «Kazakhstan» панельдік сессиясын өткізді 2022 жылғы 5 қазанда Лондон қаласында (Ұлыбритания) өткен «Global NPL» 4 халықаралық саммитінің алаңынды Қазақстан Республикасының Ұлыбританияның Біріккен Корольдігіндегі және Солтүстік Ирландиядағы Елшілігінің қолдауымен «Бәйтерек» ҰБХ» АҚ және «Қазына Капитал Менеджмент» АҚ-мен бірлесіп Қазақстан Республикасының Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі ұйымдастырған «Kazakhstan» панельдік сессиясы болып өтті. 03.10.2022 Активтер сапасын бағалау Қазіргі уақытта Қазақстан Республикасында стрестік активтерді іске асырудың нарықтық механизмдерін дамыту бойынша жоспарлы жұмыс жүргізілуде, оның негізгі мақсаты жеке инвесторлар мен стрестік активтер нарығында басқарушылардың пайда болуы үшін институционалдық жағдайлар жасау арқылы стрестік активтерді экономикалық айналымға тарту, сондай-ақ мамандандырылған цифрлық платформа құру арқылы мәмілелерді жасау процесінің ашықтығын арттыру болып табылады. 01.10.2022 Қазақстанда стрестік активтер нарығын дамыту туралы 2022 жылғы 4 шілдеде Мемлекет басшысы 2022 жылғы 4 қыркүйектен бастап қолданысқа енгізілген «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне стрестік активтері нарығын дамыту мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасының Заңына (бұдан әрі – Стрестік активтер нарығын дамыту жөніндегі заң) қол қойды.

Ерен еңбегі үшін • Еңбегі сіңген бітікші • Еңбегі сіңген админ • Алтын қалам • ГеоЖұлдыз • Шағын өңдемелері үшін • Санатшы • Білгенге маржан • Құрметті дос • AWB тиімді қолданушы • Қазақстан ордені • Қазақстан жұлдызы • Ислам ордені • Авиатор ордені • АБЖ белсендісі • Уикиұстаз жұлдызы • Белсенді жаңа қатысушы жұлдызы • Физика жұлдызы • Қару жұлдызы • Уикипедияны вандалдардан қорғаушы жұлдызы • Биология жұлдызы • «Қырағы камера» • «Еңбегі сіңген әрлеуші» • «Философия жұлдызы» • Уикижұлдыз • «Алтын жұлдыз» • Түркі • «Футбол жұлдызы» • «Таңдаулы мақала» • «Жақсы мақала» • «Астрономия жұлдызы» • «Кинематография жұлдызы» • «Еңбегі сіңген Уикилендіруші» • «Қазақша Уикипедия еңбеккері» • «Интеруики жұлдызы» • «Жылжыту жұлдызы» • «Үлгі жұлдызы» • «Спорт жұлдызы» • «Кен байлықтар жұлдызы» • ЮНЕСКО марапаттамасы • «1000 мақала» жобасының белсендісі • «Қазақ хандығына 550 жыл» марапаттамасы • «Ақпарат жұлдызы» марапаттамасы • «Бизнес және экономика жұлдызы» марапаттамасы • Озық идея марапаттамасы • Жою шебері марапаттамасы • Елу мыңыншы өңдеме «Уикипедияны вандализмнан қорғаушы» марапаттамасы - Уикипедияны вандализмнан қорғау ісіне үлес қосқаны үшін беріледі. Марапаттама иегерлеріӨңдеу Shapaqqat - Қазақша Уикипедия жобасы Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті мақаласын вандалдардан қорғау жолындағы талпыныстарыңыз үшін! Нұрлан Рахымжанов 16:03, 2020 ж. қаңтардың 18 (+06) «https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=Уикипедия:Марапаттама/Уикипедияны_вандалдардан_қорғаушы_жұлдызы&oldid=2737507» бетінен алынған

Қазақстан мен Қытайдың шекара бойындағы ынтымақтастығы жөніндегі кездесуде сөз сөйлеген Алматы облысының прокуроры Азамат Жылқыбаев Қытай тарапы "Қорғас" шекара бойы ынтымақтастығы халықаралық орталығындағы (ШЫХО) өз аумағына сақалды және мұсылманша киінген адамдарды кіргізбей жатқанын мәлімдеді, - деп хабарлайды Sputnik Қазақстан. Оның айтуынша, "Қорғас" ШЫХО арнайы көлік-жаяу жүргінші жолында сәуірден бастап Қытай әскери бөлімдері қызмет көрсететін қосымша бақылау-тексеру өткізу пункттері орнатылған. Бұл шара діни экстремизм мен халықаралық терроризмге қарсы әрекет ету мақсатында Шыңжаң-Ұйғыр автономды ауданы билігінің шешімімен қабылданған. "Сонымен бірге, аталған пункттерде орталықтың қытай тарапына ұлты мен азаматтығына қарамастан сақал қойған және мұсылман тұрмыс-салтына сай киінген адамдарды өткізбей жатыр. Бұл Қазақстан азаматтары үшін де, біздің аумақтан сонда өткісі келетін шетел азаматтары үшін де орталыққа баруды қиындатып жатыр, екіншіден, екі мемлекет арасындағы тауар айналымы төмендеді", — деді прокурор. Ол әскери өткізу пункттерінің жұмысын "Қорғас" ШЫХО қызметін реттеу туралы талаптар мен келісімдерге сәйкес келтіруді ұсынды. Келісім бойынша, мұндай қызметті тек табиғат апаты, эпидемия, төтенше жағдайлар туындаған кезде қолдану қарастырылған. Бұл ақпаратты Қазақстан бас прокурорының орынбасары Андрей Лукин де растады. Ал, Қытай жоғары халықтық прокуратурасының өкілі Го Синван бұл проблема туралы алғаш рет естіп тұрғанын, сондықтан осындай ұсақ мәселелерді шешу үшін екі ел өкілдері арасында тұрақты кездесу өткізіп тұру қажет екенін атап өтті.

isig küčüg: bermis: ilgerü: kün toγusïqda: Böküli: qaγanqa: tegi: sülüjü: bermis: qurïγaru: Temir: qapïγqa: tegi: sülüjü: bermis: Tabγač: qaγanqa: Еlin: törüsin: alï bermis: Türük: qara: qamïγ: budun: anča temis: Еllig: budun (ertim: Еlim: ïmtï qanï: kemke: Еlig: qazγanurman: tеr ermis: ) ісін күшін: берді: ілгері: күн тумысында: Бөкүлі: қағанға: тие: сүңгілей: берді: кері қарай: Темір: Қапығқа: тие: сүңгілей: берді: Табғач: қағанға: Елін: төресін: ала берді: Түрік: қара: қамтылған: бүтін (халық): сонша деген екен: Елді: бүтін (халық) ( едім: Елім: енді қайсы: Кімге: Елді: қаз тұрғызамын: деп еді: ) Этномәдени сөздікпен қатар Түрік бітік мәтін қорында көне түрік-қазақ сөздігі бар. Электронды тарихи-мәдени қордың негізі "Мәдени мұра" мемлекеттік бағдарламасының "Шығыстану секциясы" Р.Б.Сүлейменов атындағы Шығыстану институты тарапынан 2005 жарияланған "Қазақстан тарихы туралы түркі деректемелері" сериясының 2-томы "Н.Базылхан "Көне түрік бітіктастары мен ескерткіштері (Орхон, Ениесей, Талас)" Алматы: Дайк-Пресс. 2005, 252 б. +144 бет жапсырма" атты ғылыми еңбек болды. Ғылыми редакторлары: т.ғ.д., проф. М.Қ.Әбусейтова, ф.ғ.д., проф.Б.Бұхатұлы. Р.Б.Сүлейменов атындағы Шығыстану институтының директоры т.ғ.д., проф. Меруерт Қуатқызы Әбусейтоваға көрсеткен көмегі үшін алғыс білдіреміз. Ескерткіш Үйреткіш Этномәдени сөздік Жәй сөздік Деректер Іздеу Көмек Контакт қаз рус eng © Абай атындағы Қазақ Ұлттық педагогикалық университет. Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігінің Тіл комитеті тапсырысы бойынша жүргізілген "Жазба және этноархеологиялық деректемелер бойынша қазақ тілінің тарихи-мәдени ақпарат көздерін жасау" жұмысы шеңберінде жасалған.

«Экстремизм» термині сөзбе-сөз (лат. Еxtremus — шеткі) шектен тыс көзқарастар мен әрекеттерді ұстану, қоғамдағы тәртіп пен нормаларды жоққа шығару ретінде анықталады. Экстремизм – әруақытта әр қалай көрініс беретін өте күрделі құбылыс. Ал «терроризм» ұғымына қатысты көптеген анықтамалар мен түсіндірмелер болғандықтан, жұртшылыққа ортақ анықтама беру қиынға соғады. Алайда, оның «зорлық‑зомбылық», «қорқыныш пен үрей туғызушылық» және «кінәсіз адамдарға кесір тигізу» сынды басты белгілерін айқындай кетуге болады. Бұған негіздесек, терроризм «үкімет немесе қоғамды белгілі бір саяси талаптарды қабылдауға мәжбүрлеу мақсатында жүйелі түрде жасалатын қоқан‑лоққы мен зорлық‑зомбылық» дегенге саяды. Ендігі кезекте экстремизм мен терроризмнің алдын алу жолдарына тоқталайын. Экстремизмге қарсы күрестің бірден-бір жолы – олар туралы өз уақытында шынайы мәлімет беру. Бұл жерде, әрине, күнделікті ақпарат құралдарының рөлі өте жоғары. Әйтсе де, жас өспірім балалар үшін ақпарат кұралдарының беретін мәліметі де жеткілікті емес. Секталардың, экстремистік топтардың қаупі туралы жастарды көбірек хабардар етіп отыру қажет. Ол үшін барлық мектептерде «дінтану» сабағымен қоса мамандар қауіпсіздік сабақтарын өткізіп, онда экстремистік топтарды, тоталитарлық секталарды қалай білуге болатынын түсіндіріп, олардан қалай сақтану жолын көрсетіп отырулары керек. Террорға бейім адамдар мұсылман отбасыларында, яғни біздің көз алдымызда өсіп-жетілді. Біз оларды мұсылман деп санадық. Террорист болу жолында олар қандай күйді бастан кешірді? Біз бұған кінәлі емеспіз бе? Деген көптеген сұрақтар алдымызда тұрғаны ақиқат. Исламның негізін меңгерген адамның террорист болуын елестету мүмкін емес. Террорлық жолға түскен адамның мұсылман болып қалуы неғайбыл. Дінде адам өлтіру арқылы ізгі мақсатқа қол жеткізу деген ұғым мүлдем жоқ. Ал енді сондай жолға түскендерге дұрыс тәрбие беру үшін қаншалықты күш-жігер жұмсадық? Рухани дүниелерін қажетті құндылықтармен сусындату арқылы оларды радикалданудан сақтай алдық па? Оларды террордан аулақ қылатындай жауапкершілік сезімімен тәрбиелей алдық па? Кез келген жан өз дінін жетік білсе, ақырет күні есеп беру сезімімен әрекет етер болса, террорлық әрекетке беттеуі мүмкін емес. Иә, жас ұрпаққа рухани тәрбие беріп, діни сауатын ашу үшін барлық жағдайды жасадық деп айта алмаймыз. Бүгінде мәселе әбден ушыққанда барып бірқатар жедел шараларға барып отырғанымыз белгілі. Алайда, кейбіреулер осының өзін көп көруде. Мектеп бағдарламаларында ахлақ (дін) сабағын қоюды артық көруде. Ал бірақ адамның рухани дүниесіне қажетті құндылықтардың барлығы бала бойына мектептен бастап сіңірілуі керек еді. Ол адамдардың барлығы сіз бен біздің арамызда өсіп-жетілді. Олардың барлығы – біздің балаларымыз. Қалайша олардың кейбірі әлгіндей тәрбиемен өсті? Адам өлтіру, қырып-жою түсінігі қайдан шықты? Жалпы адамзаттық құндылықтарға қарсы шығуға не себеп болды? Өз ұлтын өзіне жау көріп, «жанды бомба» болып жарылуын қалай түсінеміз? Демек, тәрбиеде кемшін кеткен тұстар бар. Тәрбие жүйесінде ойланып, толғанатын, толықтыратын жайттар көп. Рухани тәрбиеге тиісінше мән берілмеген. Міне, осының салдарынан рухани тұрғыдан таяз жаңа ұрпақ өсіп жетілді. Діни сауаты жоқ, рухани тәрбиеден жұрдай осындай жастарды әлдекімдер алдап-арбау арқылы санасын роботқа айналдырып, өз мақсаттары үшін қолдануда. Тіпті оларды түрлі дәрі-дәрмектер мен психотроптық заттардың көмегімен арандатып отырған болуы да ықтимал. Қазір осы туралы баспасөз беттерінде көп айтылып жатыр. Сөйтіп, арандап қалған жастарды негізгі мақсат, негізгі идея осы деп, адам өлтіруге, жалпы өлімге айдап салып отыр. Әлдекімдер осындай жастардың қолымен от көсеп, өз мақсаттарына жетуді көздеуде. Террорлық әрекетке барып жатқандар мешіт жамағатынан шыққан, діндар жандар емес. Діндар кісілер мұншама жауыздық әрекетті жасай алмайды. Жанкештілікке көбіне діни сауаты жоқ адамдар барады. Олар әлдекімнің «Мынаны өлтіру керек» дегенін бұлжытпай орындайды. Осының барлығының алдын алу үшін жас ұрпаққа дұрыс тәрбие мен білім беру қажет. Мемлекет осыған қатысты қажетті заңдар мен ережелерді қабылдауы керек. Мұндай жағдайдан алып шығар жалғыз ғана жол бар – ол адамдарға ненің дұрыс, ненің бұрыс екенін үйрету.

Даяна Мукина — Павлодар облысының дарынды балаларға арналған көпсалалы лицей-интернатын бітірген. Ол қазір Astana IT University оқу орнының бірінші курсында білім алады. Жас кәсіпкер кофе скрабы, бетке арналған клинсер, бетке және денеге арналған гель шығарады. Өнімдерінің негізі – тек табиғи және пайдалы заттар. Косметика терінің барлық түрлеріне жарамды және оны ересектер де, балалар да қолдана алады. –Бие сүтінің рh және адам терісінің рh өте ұқсас. Бұл теріні құрғақ немесе майлы қылмайды және ыңғайлы орта жасауға мүмкіндік береді. Сондықтан косметика бетінде жаңа бөртпелер мен пиллингтің пайда болуына жол бермейді. Өнім практикалық гипоаллергенді. Құрамында иммуноглобулин және амин қышқылдары бар. Саумалыдан басқа, біз әртүрлі майларды, яғни кокос, карит, какао қосамыз. Олар қосымша күтім жасайды, ылғалдандырады және теріні нәрлейді. Ал бие сүті қабыну мен қышуды жеңілдететіп, құрғақ және сезімтал теріге нәзік күтім жасайды, – дейді Даяна Мукина. Жас кәсіпкердің айтуынша, пандемияға байланысты сублимацияланған бие сүтімен қамтамасыз ететін компания уақытша жұмыс істемейді. Сол себепті сатылым уақытша тоқтатылды. Бірақ ол косметикаға қосатын сублимацияланған бие сүті қайтадан шыққан кезде жұмысты қайта жандандыратынын айтады. – Бағалар өте қолжетімді. Мысалы, скраб 550 теңге, бетке арналған клинсер 500 теңге, ал гель 1200 теңге тұрады. Бастапқыда мен косметиканы бюджеттік бағамен жасағым келді. Бұл идеям іске асты. Өйткені қымбат косметиканы сатып алуға көбінің жағдайы келе бермейді. Грантты жеңіп алғаннан кейін көптеген тапсырыс түсе бастады. Бұл салада бәсекелестер бар. Алайда, сублимация қолданылатын косметиканың дәл осы түріне әлемде аналогы жоқ табиғи косметикалық өнім болып табылады, – дейді Даяна Мукина. Айта кетейік, Даяна Мукина өз жобасын «Eco Startup» халықаралық экологиялық стартап-жобалар байқауында 2019 жылы ұсынды. Байқаудың жүлде қоры 1 500 000 теңгені құрады. Ол 750 мың теңгелік грант иегері атанды.

Ескерту. Бүкіл мәтін бойынша «мемлекеттiк-жеке әрiптестiк», «мемлекеттiк-жеке әрiптестiкті» деген сөздер тиісінше «мемлекеттік-жекешелік әріптестік», «мемлекеттік-жекешелік әріптестікті» деген сөздермен ауыстырылды - ҚР 04.07.2013 № 131-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі). Осы Заң ғылым және ғылыми-техникалық қызмет саласындағы қоғамдық қатынастарды реттейді, Қазақстан Республикасы ұлттық ғылыми жүйесінің жұмыс істеуінің және оны дамытудың негізгі қағидаттары мен тетіктерін айқындайды. 1-тарау. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР 1-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негізгі ұғымдар Осы Заңда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады: 1) аккредиттеу - нәтижесінде ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет субъектілері өз қызметінің Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген талаптар мен стандарттарға сәйкестігін ресми тануды иеленетін рәсім; 2) ғалым - ғылыми зерттеулерді жүзеге асыратын әрі ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелеріне қол жеткізетін жеке адам; 3) ғылым - функциясы табиғи байлықтарды ұтымды пайдалану және қоғамды тиімді басқару мақсатында табиғат, қоғам және ойлау заңдарын зерделеу, болмыс туралы объективті білімді тұжырымдау және теориялық жағынан жүйелеу болып табылатын адам қызметінің саласы; 4) ғылым жөніндегі ұлттық баяндама - әлемдік және ұлттық ғылымның жай-күйі мен даму үрдістерін талдауды, Қазақстан Республикасының ғылыми-техникалық әлеуетін жетілдіру жөніндегі ұсыныстарды, ғылымды дамытудың басым бағыттарын негіздеуді қамтитын жыл сайынғы есеп; 5) ғылыми-білім беру консорциумы - ғылыми ұйымдар, жоғары оқу орындары және басқа да заңды тұлғалар, оның ішінде өндіріс саласында жұмыс істейтін басқа да заңды тұлғалар іргелі, қолданбалы ғылыми зерттеулерді жүргізу, технологиялық инновацияларды әзірлеу және жоғары білікті мамандарды даярлау үшін зияткерлік, қаржылық және өзге де ресурстарды біріктіретін бірлескен шаруашылық және ғылыми қызмет туралы шарт негізіндегі ерікті тең құқықты уақытша бірлестік; 6) ғылыми, ғылыми-техникалық бағдарлама бойынша бас ұйым - нысаналы ғылыми, ғылыми-техникалық бағдарламаны іске асыруға арналған конкурстың қорытындылары бойынша мемлекеттік уәкілетті орган айқындайтын әрі іргелі және қолданбалы зерттеулердің ғылыми, ғылыми-техникалық бағдарламасын іске асыруды сүйемелдеуді және орындалатын бағдарламаның шеңберінде орындаушы ұйымдардың қызметін үйлестіруді жүзеге асыратын заңды тұлға; 7) ғылыми, ғылыми-техникалық жоба мен бағдарлама - болжанған ғылыми-техникалық жұмыс мазмұнын қамтитын, жоспарланған жұмыстарды жүргізудің мақсаттары мен міндеттері, өзектілігі, жаңалығы, ғылыми-практикалық маңыздылығы мен орындылығы негізделген ғылыми, ғылыми-техникалық, тәжірибелік-конструкторлық, маркетингтік зерттеулерді білдіретін құжат; 8) ғылым және ғылыми-техникалық қызмет саласындағы мемлекеттік саясат - мемлекеттің ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметке қатынасын білдіретін, ғылым мен техника саласындағы әртүрлі ұйымдар қызметінің, ғылыми-техникалық жетістіктерді іске асырудың, жаңа технологиялар жасаудың, оның ішінде ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету мақсатындағы негізгі басымдықтарын, мақсаттарын, бағыттарын, қағидаттарын, нысандары мен әдістерін айқындайтын әлеуметтік-экономикалық саясаттың құрамдас бөлігі; 9) ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет есебі - ғылыми-техникалық жұмыстың іске асырылуы туралы ақпаратты, ғылыми, ғылыми-техникалық, тәжірибелік-конструкторлық, маркетингтік зерттеулерді, сондай-ақ жоспарланған жұмыстардың әрі қарай жүргізілуінің орындылығы туралы не аяқталған ғылыми, ғылыми-техникалық жоба мен бағдарлама нәтижесі туралы ақпаратты қамтитын құжат; 10) ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметтің нәтижесі - ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметті орындау барысында алынған және кез келген ақпарат жеткізгіште тіркелген жаңа білім немесе шешімдер, ғылыми әзірлемелер мен технологияларды өндіріске енгізу, сондай-ақ жаңа бұйымдардың, материалдар мен заттардың модельдері, макеттері, үлгілері; 11) ғылыми-зерттеу жұмысы - бар білімді кеңейту және жаңа білім алу, ғылыми гипотезаларды тексеру, табиғат пен қоғам дамуының заңдылықтарын анықтау, жобаларды ғылыми жинақтау, ғылыми негіздеу мақсатында ғылыми ізденіспен, зерттеулер, эксперименттер жүргізумен байланысты жұмыс; 12) ғылыми зерттеулер - ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелеріне қол жеткізу мақсатында ғылыми-зерттеу, тәжірибелік-конструкторлық және технологиялық жұмыстар шеңберінде ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет субъектілері тиісті ғылыми әдістермен және құралдармен жүзеге асыратын қолданбалы, іргелі, стратегиялық ғылыми зерттеулер; 13) ғылыми инфрақұрылым - ғылыми ұйымның балансындағы ғылыми зертханалық және инженерлік жабдық, тәжірибелік-өнеркәсіптік өндіріс, бірегей объектілер, сондай-ақ өзге де жылжымалы және жылжымайтын мүлік; 14) ғылым кандидаты, ғылым докторы - ізденушілердің диссертациялар қорғауы негізінде берілген ғылыми дәрежелер; 15) ғылыми қызмет - зерделенетін объектілерге, құбылыстарға (процестерге) тән қасиеттерді, ерекшеліктер мен заңдылықтарды анықтау мақсатында қоршаған болмысты зерделеуге және алынған білімді практикада пайдалануға бағытталған қызмет; 16) ғылыми қызметкер - ғылыми ұйымда, жоғары оқу орнында немесе ұйымның ғылыми бөлімшесінде жұмыс істейтін, жоғары білімі бар, ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижесіне қол жеткізетін және оны іске асыратын жеке адам; 17) ғылыми-техникалық ақпарат - ғылыми, ғылыми-техникалық, инновациялық және өндірістік қызмет барысында алынатын, ғылымның, техниканың, технологиялардың ұлттық және шетелдік жетістіктері туралы мәліметтерді қамтитын ақпарат; 18) ғылыми-техникалық қызмет - технологиялық, конструкторлық, экономикалық пен әлеуметтік-саяси және өзге де міндеттерді шешу үшін ғылымның, техника мен өндірістің барлық саласында жаңа білім алуға және оны қолдануға, осы зерттеулерді жүргізу үшін қажетті нормативтік-техникалық құжаттама әзірлеуді қоса алғанда, ғылымның, технологияның және өндірістің біртұтас жүйе ретінде жұмыс істеуін қамтамасыз етуге бағытталған қызмет; 19) ғылым саласындағы уәкілетті орган (бұдан әрі - уәкілетті орган) - ғылым және ғылыми-техникалық қызмет саласында салааралық үйлестіруді және басшылықты жүзеге асыратын мемлекеттік орган; 20) зияткерлік меншік - азаматтың немесе заңды тұлғаның ғылыми-зерттеу, тәжірибелік-конструкторлық және технологиялық жұмыстардың нәтижесінде алынған зияткерлік шығармашылық қызмет нәтижелеріне және азаматтық айналымға қатысушыларды, тауарларды, жұмыстарды немесе көрсетілетін қызметтерді дараландыру құралдарына айрықша құқығы; 21) инженерлік-техникалық қызметкер - ғылыми ұйымда немесе жоғары оқу орнында жұмыс істейтін, кәсіптік орта немесе жоғары білімі бар, ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижесіне қол жеткізуге және оны іске асыруға жәрдемдесетін жеке адам; 22) қауымдастырылған профессор (доцент), профессор - ғылыми ұйымның немесе жоғары оқу орнының қолдаухаты бойынша уәкілетті орган беретін ғылыми атақтар; 23) қолданбалы зерттеу - практикалық мақсаттарға қол жеткізу және нақты міндеттерді шешу үшін жаңа білім алуға және оны қолдануға бағытталған қызмет; 24) салалық уәкілетті орган - ғылым және ғылыми-техникалық қызмет саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыруды және тиісті салада ғылыми зерттеулер жүргізу жөніндегі жұмыстарды үйлестіруді жүзеге асыратын мемлекеттік орган; 25) стратегиялық зерттеулер - стратегиялық міндеттерді шешуге бағытталған іргелі не қолданбалы зерттеулер; 26) тәжірибелік-конструкторлық жұмыстар - өнімді жасау немесе жаңғырту кезінде орындалатын жұмыстар кешені, тәжірибелік үлгілерге арналған конструкторлық және технологиялық құжаттаманы әзірлеу, тәжірибелік үлгілер мен пайдалы модельдерді дайындау және сынау; 27) тәжірибелік өндіріс - негізгі қызметі тәжірибелік үлгілер мен пайдалы модельдерді, жаңа өнімдер мен технологиялық процестерді дайындау және байқаудан өткізу болып табылатын ғылыми ұйымдардың, жоғары оқу орындарының құрылымдық бөлімшесі немесе заңды тұлға; 28) философия докторы (PhD), бейіні бойынша доктор - тиісті мамандықтар бойынша докторантураның кәсіптік білім беру бағдарламаларын меңгерген және диссертация қорғаған адамдарға берілетін ғылыми дәреже; 29) іргелі зерттеу - табиғат, қоғам, адам дамуының негізгі заңдылықтары мен олардың өзара байланысы туралы жаңа ғылыми білім алуға бағытталған теориялық және (немесе) эксперименттік зерттеу. 2-бап. Қазақстан Республикасының ғылым туралы заңнамасы Қазақстан Республикасының ғылым туралы заңнамасы Қазақстан Республикасының Конституциясына негізделеді, осы Заңнан, Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілерінен тұрады. 2. Гранттық, бағдарламалық-нысаналы қаржыландыру қаражатынан жүзеге асырылатын ғылыми зерттеулерді жүргізу бөлігінде осы Заңмен реттелген құқық қатынастарға сатып алуды, оның ішінде мемлекеттік сатып алуды жүзеге асыру тәртібіне қойылатын талаптарды белгілейтін Қазақстан Республикасы заңнамасының күші қолданылмайды. 3. Егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шартта осы Заңдағыдан өзгеше қағидалар белгіленсе, онда халықаралық шарттың қағидалары қолданылады. 2-тарау. МЕМЛЕКЕТТІК ОРГАНДАРДЫҢ ҒЫЛЫМИ ЖӘНЕ (НЕМЕСЕ) ҒЫЛЫМИ-ТЕХНИКАЛЫҚ ҚЫЗМЕТ САЛАСЫНДАҒЫ ҚҰЗЫРЕТІ 3-бап. Қазақстан Республикасы Үкіметінің құзыреті Қазақстан Республикасының Үкіметі: 1) ғылым және ғылыми-техникалық қызмет саласындағы мемлекеттік саясаттың негізгі бағыттарын әзірлейді және оның жүзеге асырылуын ұйымдастырады; 2) әлеуметтік-экономикалық дамудың басымдықтарына сәйкес ғылыми, ғылыми-техникалық және инновациялық қызметтің басым бағыттарын, сондай-ақ Қазақстан Республикасындағы стратегиялық, іргелі және қолданбалы ғылыми зерттеулердің басым бағыттарын айқындайды; 3) Қазақстан Республикасының Президентіне ғылым жөніндегі жыл сайынғы ұлттық баяндаманы енгізеді; 4) ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет субъектілерін аккредиттеу қағидаларын бекітеді; 5) Қазақстан Республикасының Үкіметі жанындағы Қазақстан Республикасының Жоғары ғылыми-техникалық комиссиясын (бұдан әрі - Жоғары ғылыми-техникалық комиссия) құрады және оның ережесі мен құрамын бекітеді; 6) ғылым бағыттары бойынша ұлттық ғылыми кеңестерді құрады, ұлттық ғылыми кеңестердің тізбесін, ережесі мен құрамын бекітеді; 7) Мемлекеттік ұлттық ғылыми-техникалық сараптама орталығын құрады; 8) зерттеу университеті мәртебесін береді және оның даму бағдарламасын бекітеді; 9) мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптаманы ұйымдастыру және жүргізу тәртібін бекітеді; 10) ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметті базалық, гранттық және бағдарламалық-нысаналы қаржыландыру тәртібін бекітеді; 11) базалық қаржыландыру субъектілері болып табылатын ұйымдардың тізбесін бекітеді; 12) ғылым саласындағы сыйлықтарды, мемлекеттік ғылыми стипендияларды тағайындайды және оларды беру тәртібін бекітеді; 13) ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметті қаржыландыратын заңды тұлғаларды айқындайды; 14) ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметті базалық қаржыландырудың нормаларын бекітеді; 15) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 N 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 16) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 N 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 17) Қазақстан Республикасының Конституциясында, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында және Қазақстан Республикасы Президентінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады. Ескерту. 3-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 29.09.2014 N 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi). 4-бап. Уәкілетті органның құзыреті Уәкілетті органның құзыретіне: 1) алынып тасталды - ҚР 13.01.2014 N 159-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 2) мемлекеттік бюджеттен қаржыландырылатын іргелі және қолданбалы ғылыми зерттеулердің ғылыми, ғылыми-техникалық жобалары мен бағдарламаларын үйлестіру; 3) Қазақстан Республикасындағы іргелі және қолданбалы ғылыми зерттеулердің басым бағыттарын әзірлеу; 4) Жоғары ғылыми-техникалық комиссияның қызметін қамтамасыз ету; 5) мемлекеттік бюджет есебінен іске асырылатын іргелі және қолданбалы ғылыми зерттеулердің ғылыми, ғылыми-техникалық жобалары мен бағдарламаларын әзірлеуді және олардың қалыптастыру, орындау және аяқтау сатыларында іске асырылуын жүзеге асыруды ұйымдастыру; 5-1) мемлекеттік бюджеттен қаржыландырылатын ғылыми, ғылыми-техникалық жобалар мен бағдарламаларды мемлекеттік есепке алу қағидаларын және олардың орындалуы жөніндегі есептерді бекіту; 5-2) ғылыми зерттеулерді және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарды мемлекеттік-жекешелік әріптестік негізінде ұйымдастыру және жүргізу тәртібін бекіту; 6) мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптаманы ұйымдастыру және жүргізу қағидаларын әзірлеу; 7) ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет субъектілерін аккредиттеу қағидаларын әзірлеу, сондай-ақ оларды аккредиттеуден өткізу; 8) алынып тасталды - ҚР 13.01.2014 N 159-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 9) ұлттық ғылыми кеңестердің қызметін үйлестіру; 10) салалық уәкілетті органдардың ғылыми, ғылыми-техникалық жобалар мен бағдарламалар шеңберінде жүзеге асыратын жұмысын үйлестіру; 11) мүшелерін сайлау тәртібін қоса алғанда, ғылыми ұйымның консультативтік-кеңесші органы туралы үлгі ережені бекіту; 12) ұжымдық пайдаланымдағы ғылыми зертханалар туралы үлгі ережені бекіту; 13) диссертациялық кеңес туралы үлгі ережені бекіту; 14) ғылыми дәрежелерді беру тәртібін бекіту; 15) ғылыми атақтар (қауымдастырылған профессор (доцент), профессор) беру тәртібін бекіту; 16) философия докторы (РhD), бейіні бойынша доктор ғылыми дәрежесін алу үшін қорғалған диссертацияларды мемлекеттік тіркеу тәртібін бекіту; 17) ұлттық ғылыми кеңестер туралы ережені әзірлеу; 18) ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметті базалық, гранттық және бағдарламалық-нысаналы қаржыландыру тәртібін әзірлеу; 19) ғылыми зерттеулерді және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарды мемлекеттік-жекешелік әріптестік негізінде ұйымдастыру және жүргізу тәртібін әзірлеу; 20) ғылыми, ғылыми-техникалық бағдарлама бойынша бас ұйымды айқындау; 21) өз құзыреті шегінде мемлекеттік ғылыми ұйымдардың басшыларын лауазымға тағайындау және лауазымнан босату; 22) мемлекеттік бюджеттен қаржыландырылатын ғылыми, ғылыми-техникалық жобалар мен бағдарламалардың және олардың орындалуы жөніндегі есептердің мемлекеттік есепке алынуын ұйымдастыру; 23) мемлекеттік бюджеттің қаржыландырылатын, орындалған ғылыми, ғылыми-техникалық жобалар мен бағдарламалардың есептерін бекіту; 24) осы Заңда, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асыру кіреді. Ескерту. 4-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 13.01.2014 N 159-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен. 5-бап. Салалық уәкілетті органның құзыреті Салалық уәкілетті органның құзыретіне: 1) ғылым және ғылыми-техникалық қызмет саласында ұсыныстар әзірлеуге және мемлекеттік саясатты іске асыруға қатысу, тиісті салада ғылыми зерттеулер жүргізу жөніндегі жұмысты үйлестіру; 2) тиісті салада іргелі және қолданбалы ғылыми зерттеулердің басым бағыттарын қалыптастыруға қатысу; 3) мемлекеттік бюджеттен қаржыландырылатын ғылыми, ғылыми-техникалық жобалар мен бағдарламалар әзірлеуді және тиісті салада олардың іске асырылуын жүзеге асыруды ұйымдастыру; 4) мемлекеттік бюджеттен қаржыландырылатын, тиісті салада орындалған ғылыми, ғылыми-техникалық жобалар мен бағдарламалар жөнінде есептерді бекіту; 4-1) мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптаманы ұйымдастыру және жүргізу қағидаларын әзірлеуге қатысу; 4-2) ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет субъектілерін аккредиттеу қағидаларын әзірлеуге қатысу; 4-3) уәкілетті органға ұлттық ғылыми кеңестердің құрамына қосу үшін кандидатуралар жөнінде ұсыныстар енгізу және олардың құрамын келісу; 4-4) ұлттық ғылыми кеңестер туралы ережені әзірлеуге қатысу; 4-5) уәкілетті органға базалық қаржыландыру субъектілерінің тізбесін қалыптастыру жөнінде ұсыныстар енгізу; 5) алынып тасталды - ҚР 13.01.2014 N 159-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 6) алынып тасталды - ҚР 13.01.2014 N 159-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 7) осы Заңда, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асыру кіреді. Ескерту. 5-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 13.01.2014 N 159-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 13.11.2015 № 398-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен. 3-тарау. ҒЫЛЫМИ ЖӘНЕ (НЕМЕСЕ) ҒЫЛЫМИ-ТЕХНИКАЛЫҚ ҚЫЗМЕТ СУБЪЕКТІЛЕРІ 6-бап. Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет субъектілері Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметті жүзеге асыратын жеке және заңды тұлғалар ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет субъектілері болып табылады. 2. Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет субъектілерін шығармашылық еркіндікке, жосықсыз бәсекелестіктен қорғауға, ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметке қатысуға, оның ішінде мемлекеттік бюджеттен және Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған өзге де көздерден қаржыландырылатын ғылыми, ғылыми-техникалық жобалар мен бағдарламалар конкурстарына қатысуға тең құқыққа кепілдік беріледі және олар қамтамасыз етілді. Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет субъектілері ұжымдық пайдаланымдағы ғылыми зертханалар көрсететін қызметтерді уәкілетті орган айқындаған тәртіппен пайдалануға құқылы. 3. Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет субъектілерінің Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен және шарттармен сату немесе сатуға ұсыну құқығын қоса алғанда, зияткерлік меншік объектілерін пайдалану құқығы бар. 4. Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет субъектілері ұлттық қауіпсіздікке қатер төндірмеуді қамтамасыз ететін ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарды Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жүзеге асыруға міндетті. 7-бап. Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметті жүзеге асыратын жеке тұлғалар Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметті жүзеге асыратын ғылыми ұйымдармен, жоғары оқу орындарымен еңбек қатынастарында тұратын ғылыми, инженерлік-техникалық және өзге де қызметкерлер, сондай-ақ ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметті дербес жүзеге асыратын ғалымдар ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметті жүзеге асыратын жеке тұлғалар болып табылады. 2. Жеке тұлғалардың ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметті гранттық және бағдарламалық-нысаналы қаржыландыру тәртібіне және конкурс шарттарына сәйкес мемлекеттік бюджеттен қаржыландырылатын ғылыми, ғылыми-техникалық жобалар мен бағдарламалар конкурстарына қатысуға құқығы бар. 8-бап. Ғылыми ұйымдар Қызметінің негізгі түрі ғылыми, ғылыми-техникалық және инновациялық қызметті жүзеге асыру, оның ішінде зияткерлік меншік объектілеріне құқықты іске асыру, сондай-ақ ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарды жүргізу болып табылатын заңды тұлға ғылыми ұйым болып табылады. Ғылыми ұйымдар жанынан консультативтік-кеңесші органдар құрылуы мүмкін. 2. Мемлекеттік меншікке негізделген ғылыми ұйымдар мемлекеттік ғылыми ұйымдар болып табылады. Дауыс беретін акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу және одан да көп пайызы мемлекетке тиесілі ғылыми ұйымдар, сондай-ақ дауыс беретін акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу және одан да көп пайызы мемлекетке тиесілі заңды тұлғаларға дауыс беретін акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу және одан да көп пайызы тікелей не жанама түрде тиесілі ғылыми ұйымдар мемлекеттік ғылыми ұйымдарға теңестірілген ғылыми ұйымдар болып табылады. Жанама тиесілілік әрбір келесі тұлғаға өзге заңды тұлғаның дауыс беретін акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу және одан да көп пайызы тиесілі болатынын білдіреді. 3. Қазақстан Республикасының Ұлттық ғылым академиясы, ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет саласында әрекет ететін өзге де ұлттық және салалық академиялар, қоғамдық бірлестіктер болып табылатын ғалымдардың шығармашылық одақтары ғылыми, ғылыми-техникалық және инновациялық саясатты қалыптастыруға және іске асыруға, ғылымды дамытудың басым бағыттарын әзірлеуге, іргелі және қолданбалы ғылыми зерттеулерді, ғылыми сыйлықтар алуға ұсынылған жұмыстарды ғылыми-техникалық сараптауға, ғылыми-техникалық салада нормативтік құқықтық актілер жобаларын әзірлеуге, Қазақстан Республикасының әлеуметтік-экономикалық дамуын қамтамасыз ету үшін ғалымдарды кәсіби жұмылдыруға қатысады. Қазақстан Республикасының Ұлттық ғылым академиясы ғылым жөніндегі жыл сайынғы ұлттық баяндаманы дайындауды және басып шығаруды үйлестіреді. 9-бап. Жоғары оқу орындарының ғылыми қызметі Жоғары оқу орны жүзеге асыратын қызметтің негізгі түрі білім берумен қатар: ғылыми, ғылыми-техникалық және инновациялық қызмет, оның ішінде зияткерлік меншік объектілеріне құқықты іске асыру, сондай-ақ ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарды жүргізу болып табылады. 2. Жоғары оқу орындарының, сондай-ақ олардың ғылыми қызметкерлерінің ұжымдық пайдаланымдағы ғылыми зертханалар көрсететін қызметтерді пайдалануға, мемлекеттік бюджеттен және Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған өзге де көздерден қаржыландырылатын ғылыми, ғылыми-техникалық жобалар мен бағдарламалар конкурстарына қатысуға тең құқығы бар. 3. Жоғары оқу орындары оқу білім беру процесіне ғылымның озық жетістіктерін енгізумен қатар оқыту процесіне ғылыми, ғылыми-зерттеу ұйымдарының ғалымдарын, оның ішінде шетелдік ғалымдарды тартуға құқылы. 4. Мемлекеттік жоғары оқу орындары Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен ғылыми зертханаларды, ғылыми-зерттеу институттарын, тәжірибелік өндірістерді, инновациялық инфрақұрылымның мамандандырылған субъектілерін, жобалау-конструкторлық ұйымдарды, сондай-ақ ғылыми-білім беру консорциумдарын құруға құқылы. 5. Қазақстан Республикасының Үкіметі уәкілетті органның ұсынысы бойынша жоғары оқу орындарына зерттеу университеті мәртебесін бере алады. 10-бап. Зерттеу университеті Зерттеу университеті Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен университетті дамыту бағдарламасын іске асыратын әрі іргелі және қолданбалы ғылыми зерттеулерді және өзге де ғылыми-техникалық, тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарды ұйымдастыруға және жүргізуге қатысатын жоғары оқу орны болып табылады. 2. Зерттеу университетінің негізгі міндеті жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім берудің барлық деңгейінде ғылыми қызмет пен білім беру процесінің интеграциясы болып табылады. 3. Зерттеу университеті жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім берудің білім беру бағдарламаларының стандарттарын өз бетінше әзірлейді және іске асырады. Білім беру бағдарламаларын іске асыру шарттарына және меңгеру нәтижелеріне қойылатын талаптар жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім берудің мемлекеттік стандарттармен белгіленетін тиісті бағдарламаларынан төмен бола алмайды. 4. Зерттеу университеті жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру бағдарламалары бойынша оқуға қабылдау кезінде бейіндік бағыттың қосымша талаптарын белгілеуге құқылы. 11-бап. Ғылым саласындағы өзге де ұйымдар Қызметінің негізгі түрі ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет болып табылмайтын ұйымдар өздерінің құрылтай құжаттарында бекітілген міндеттерді шешу мақсатында өз құрылымында ғылыми бөлімшелер құруға құқылы. 4-тарау. ҒЫЛЫМИ ҚЫЗМЕТКЕРЛЕРДІ ӘЛЕУМЕТТІК ҚАМСЫЗДАНДЫРУ 12-бап. Ғылыми қызметкерлерге еңбекақы төлеу Ғылыми зерттеулер жүргізуге арналған мемлекеттік тапсырысты мемлекеттік бюджеттен орындайтын мемлекеттік ғылыми ұйымдардың және мемлекеттік жоғары оқу орындарының ғылыми қызметкерлеріне еңбекақы төлеу Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген тәртіппен және негіздерде жүргізіледі. 2. Ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарға арналған мемлекеттік тапсырманы немесе мемлекеттік тапсырысты мемлекеттік бюджеттен орындайтын ғылыми қызметкерлерге ғылыми дәрежесі үшін ғылым кандидатына, философия докторына (PhD), бейіні бойынша докторға бір айлық ең төменгі жалақы және ғылым докторына екі айлық ең төменгі жалақы мөлшерінде ай сайын қосымша ақы белгіленеді. 3. Ғылыми зерттеулерді Қазақстан Республикасының аумағында аккредиттелген ғылыми ұйымдармен немесе жоғары оқу орындарымен бірлесіп орындайтын шетелдік ғалымдарға, сондай-ақ өз қызметін шетелде жүзеге асыратын қазақстандық ғалымдарға еңбекақы төлеу олардың біліктілігі ескеріле отырып, шарт негізінде жүзеге асырылады. 13-бап. Ғылыми ұйымдар қызметкерлерінің демалыстары Мемлекеттік ғылыми ұйымдардың және мемлекеттік ғылыми ұйымдарға теңестірілген ғылыми ұйымдардың ғылыми қызметкерлеріне өздерінің еңбекақы төлеуге арналған қолда бар қаражаты шегінде сауықтыру үшін бір лауазымдық жалақысы мөлшерінде жәрдемақы төленіп, ғылым докторларына ұзақтығы - күнтізбелік елу алты күн, ғылым кандидаттарына, философия докторларына (PhD), бейіні бойынша докторларға - күнтізбелік қырық екі күн, өзге де ғылыми қызметкерлерге - күнтізбелік отыз бес күн ақы төленетін жыл сайынғы еңбек демалысы беріледі. Ұжымдық шартта белгіленген жағдайларда, мемлекеттік ғылыми ұйымдарға теңестірілген ғылыми ұйымдардың ғылыми қызметкерлеріне өздерінің еңбекақы төлеуге арналған қолда бар қаражаты шегінде сауықтыру үшін екі лауазымдық жалақысы мөлшерінде жәрдемақы төленіп, ұзақтығы күнтізбелік отыз күн ақы төленетін жыл сайынғы демалыс берілуі мүмкін. 2. Мемлекеттік ғылыми ұйымдардың ғылыми қызметкерлеріне жетекші жоғары оқу орындарында, ғылыми орталықтарда және зертханаларда, оның ішінде шетелде біліктілігін арттыру, тағылымдамадан өту мақсатында бір жылға дейінгі мерзімге демалыс беріледі. Бұл ретте, демалыс уақытында бұл адамның жалақысы сақталмай, жұмыс орны мен лауазымы сақталады. Демалыс берудің тәртібі мен шарттары мемлекеттік ғылыми ұйымдардың ішкі құжаттарында айқындалады. 14-бап. Ғылыми қызметкерлерді әлеуметтік қорғау шаралары Мемлекеттік ғылыми ұйымдардың, мемлекеттік ғылыми ұйымдарға теңестірілген ғылыми ұйымдардың, мемлекеттік жоғары оқу орындарының, дауыс беретін акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу және одан да көп пайызы мемлекетке тиесілі жоғары оқу орындарының, сондай-ақ дауыс беретін акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу және одан да көп пайызы мемлекетке тиесілі заңды тұлғаларға дауыс беретін акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу және одан да көп пайызы тікелей не жанама түрде тиесілі жоғары оқу орындарының ғылыми қызметкерлерінің Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен және шарттармен тұрғын үймен қамтамасыз етілуге құқығы бар. 2. Мемлекеттік ғылыми ұйымдардың, мемлекеттік ғылыми ұйымдарға теңестірілген ғылыми ұйымдардың, мемлекеттік жоғары оқу орындарының, дауыс беретін акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу және одан да көп пайызы мемлекетке тиесілі жоғары оқу орындарының, сондай-ақ дауыс беретін акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу және одан да көп пайызы мемлекетке тиесілі заңды тұлғаларға дауыс беретін акцияларының (жарғылық капиталға үлестерінің) елу және одан да көп пайызы тікелей не жанама түрде тиесілі жоғары оқу орындарының тұрғын үй жағдайын жақсартуға мұқтаж ғылыми қызметкерлеріне жеке тұрғын үй құрылысы үшін жер учаскелері тегін беріледі. 3. Мемлекеттік ғылыми ұйымдардың ғылыми қызметкерлері және олармен бірге тұратын отбасы мүшелері тиісті денсаулық сақтау ұйымдарында белгіленген тәртіппен медициналық қызмет көрсетуді пайдаланады. 4. Ғылыми қызметкерлерді зейнетақымен және әлеуметтік қамсыздандыру Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады. 15-бап. Ғалымдарды, ғылыми ұйымдардың ғылыми қызметкерлерін көтермелеу шаралары Көтермелеу мақсатында ғылым мен техниканы дамытуға үлес қосқан ғалымдар, ғылыми ұйымдардың ғылыми қызметкерлері: 1) Қазақстан Республикасының Президенті тағайындайтын Ғылым мен техника саласындағы Қазақстан Республикасының мемлекеттік сыйлығын алуға ұсынылуы; 2) Қазақстан Республикасының мемлекеттік наградалар туралы заңнамасына сәйкес Қазақстан Республикасының мемлекеттік наградаларына ұсынылуы; 3) үздік ғылыми зерттеулері мен жұмыстары, ғылым саласындағы аса зор жетістіктері үшін жыл сайынғы сыйлықтарды алуға ұсынылуы; 4) мемлекеттік ғылыми стипендияларды алуға ұсынылуы мүмкін. Мемлекеттік Ғылыми стипендиялар: мемлекет үшін басым бағыттарда іргелі немесе қолданбалы зерттеулерді жүргізуге, ғылыми кадрларды даярлауға белсене қатысатын ғалымдар мен ғылыми қызметкерлерге; ғылыми проблемаларды шешу бойынша зерттеулер жүргізуге белсене қатысатын және ғылыми қоғамдастық мойындаған, отыз бес жасқа дейінгі (отыз бес жасты қоса алғанда) талантты жас ғалымдарға да берілуі мүмкін. 2. Сыйлықтар мен мемлекеттік ғылыми стипендиялар беруді Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес өз құзыреті шегінде уәкілетті орган мен салалық уәкілетті органдар жүзеге асырады. 16-бап. Ғылыми, ғылыми-техникалық кадрларды даярлау, қайта даярлау және тағылымдамадан өткізу Жоғары білікті кадрлары және материалдық-техникалық базасы бар ғылыми ұйымдар, жоғары оқу орындары өздері үшін басым бағыттар бойынша ғылыми, ғылыми-техникалық кадрларды даярлауды, қайта даярлауды және тағылымдамадан өткізуді жүзеге асыруға құқылы. 2. Ғылыми, ғылыми-техникалық кадрларды даярлау, қайта даярлау және тағылымдамадан өткізу Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен мемлекеттік бюджеттен ұлттық та және шетелдік те ғылыми ұйымдары мен жоғары оқу орындарында жүзеге асырылуы мүмкін. 5-тарау. ҒЫЛЫМИ ЖӘНЕ (НЕМЕСЕ) ҒЫЛЫМИ-ТЕХНИКАЛЫҚ ҚЫЗМЕТТІ БАСҚАРУ 17-бап. Ғылыми, ғылыми-техникалық және инновациялық қызметті басқару және оның қағидаттары Стратегиялық, сараптамалық және әкімшілік функциялардың бөлінуін сақтай отырып, Қазақстан Республикасында ұлттық ғылыми жүйені дамыту және оның жұмыс істеуі мақсатында ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметті басқаруды: 1) Қазақстан Республикасының Үкіметі; 2) Жоғары ғылыми-техникалық комиссия; 3) ұлттық ғылыми кеңестер; 4) уәкілетті орган; 5) салалық уәкілетті органдар жүзеге асырады. 2. Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметті басқару мынадай қағидаттарға негізделеді: 1) ұлттық экономиканың бәсекеге қабілеттілігін арттыру мақсатында ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметтің басымдылығы; 2) мемлекеттік қолдауды алу кезінде ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет субъектілерінің ашықтығы, объективтілігі және теңдігі; 3) ғылыми, ғылыми-техникалық және инновациялық қызмет субъектілерін мемлекеттік қолдаудың экономикалық тиімділігі мен нәтижелілігі; 4) іргелі және қолданбалы ғылыми зерттеулердің басым бағыттарын дамыту; 5) ғылыми, ғылыми-техникалық жобалар мен бағдарламаларға сараптама жасаудың объективтілігі мен тәуелсіздігі; 6) ғылымның, білім беру мен өндірістің интеграциясы; 7) ғылымның және ғылыми-техникалық қызметтің басым бағыттары бойынша жоғары білікті кадрлар даярлау; 8) халықаралық ғылыми және ғылыми-техникалық ынтымақтастықты дамыту; 9) преференциялар беру арқылы экономиканың басым секторларында технологияларды коммерцияландыруды ынталандыру; 10) жеке кәсіпкерлік субъектілерінің ғылыми, ғылыми-техникалық және инновациялық қызметті дамытуға қатысуы үшін оларды көтермелеу және жағдайлар жасау; 11) білім алуды, оны технологияға трансформациялауды және оның экономикаға трансфертін ынталандыру. 18-бап. Жоғары ғылыми-техникалық комиссия Жоғары ғылыми-техникалық комиссия Қазақстан Республикасының Премьер-Министрі басқаратын, Қазақстан Республикасының Үкіметі жанындағы алқалы орган болып табылады. 2. Жоғары ғылыми-техникалық комиссияның қүрамы Қазақстан Республикасы Үкіметінің мүшелері, мемлекеттік органдар басшылары, жетекші ғалымдар, білімнің әртүрлі салаларының сарапшылары, ұлттық басқарушы холдингтердің, ұлттық даму институттарының, ұлттық холдингтердің, ұлттық компаниялардың, жеке кәсіпкерлік субъектілерінің және ғылыми қоғамдық бірлестіктердің өкілдері қатарынан қалыптастырылады және Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулысымен бекітіледі. 3. Жоғары ғылыми-техникалық комиссияның негізгі міндеті ғылыми, ғылыми-техникалық және инновациялық қызметті дамытуға бағытталған стратегиялық міндеттер мен басымдықтарды қалыптастыру, ғылым бағыттары бойынша басым іргелі және қолданбалы зерттеулерді айқындау, ұлттық ғылыми кеңестердің ұсыныстарын қарау, ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметті мемлекеттік бюджеттен қаржыландыру жөнінде ұсыныстар әзірлеу болып табылады. 19-бап. Ұлттық ғылыми кеңестер Ұлттық ғылыми кеңестер ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметті дамытудың бағыттары бойынша алқалы органдар болып табылады. 2. Ұлттық ғылыми кеңестердің негізгі міндеттері: 1) Жоғары ғылыми-техникалық комиссия айқындаған басымдықтарға сәйкес мамандандырылған ғылыми бағыттарды қалыптастыру; 2) ғылыми зерттеулер жүргізу үшін бөлінетін қаржыландырудың нысандары мен көлемдерін айқындау; 3) ұсынылатын ғылыми, ғылыми-техникалық жобалар мен бағдарламалардың ғылыми жаңалығын, ғылыми-техникалық деңгейін, перспективалығын, әзірлену дәрежесін, сұралатын қаржыландыру көлемінің экономикалық негіздемелелігін бағалау; 4) Қазақстан Республикасының жаңа ғылыми бағыттардағы қажеттіліктерін бағалау; 5) мемлекеттік бюджеттен қаржыландыруға ұсынылатын іргелі және қолданбалы зерттеулер бойынша ғылыми, ғылыми-техникалық жобалар мен бағдарламаларды конкурстық іріктеуді жүзеге асыру; 6) жүргізілетін ғылыми зерттеулерді іске асыру барысындағы мониторинг жүргізу, оның ішінде жүргізілетін жеріне барып мониторинг жүргізу болып табылады. 3. Ұлттық ғылыми кеңестер Қазақстан Республикасының әлеуметтік-экономикалық дамуының мемлекеттік басымдықтарына сәйкес ғылым бағыттары бойынша құрылады. 4. Ұлттық ғылыми кеңестердің құрамдарын уәкілетті орган салалық уәкілетті органдардың, ғылыми ұйымдардың, жоғары оқу орындарының және ғылыми қоғамдық бірлестіктердің ұсыныстары мен ұсынымдары бойынша қазақстандық және шетелдік білікті ғалымдар, мемлекеттік органдардың, ұлттық басқарушы холдингтердің, ұлттық даму институттарының, ұлттық холдингтердің, ұлттық компаниялардың, жеке кәсіпкерлік субъектілерінің өкілдері қатарынан қалыптастырады және Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітеді. 5. Ұлттық ғылыми кеңестер: ғылыми-зерттеу, тәжірибелік-конструкторлық және технологиялық жұмыстардың жобалары мен бағдарламаларын; ғылыми-зерттеу, тәжірибелік-конструкторлық және технологиялық жұмыстар бөлігіндегі басқа да бағдарламаларды; Қазақстан Республикасы ғылыми мекемелерінің, ұйымдары мен кәсіпорындарының қатысуымен іске асырылатын мемлекетаралық ғылыми-техникалық бағдарламалардың жобаларын; инновациялық жобаларды мемлекеттік бюджет есебінен гранттық және бағдарламалық-нысаналы қаржыландыру (қаржыландыруды тоқтату) туралы шешімдер қабылдайды. 6. Ұлттық ғылыми кеңестердің шешімдерін уәкілетті орган және салалық уәкілетті органдар міндетті түрде орындауға тиіс. 7. Ұлттық ғылыми кеңестердің мүшелері нақты мәселелерді қарау кезінде өздеріне мәлім болған мүдделер қақтығысы туралы кеңесті хабардар етуге міндетті және кеңес қабылдайтын шешімдердің объективтілігі мен негізділігі үшін жауапты болады. 8. Ұлттық ғылыми кеңестер ғылыми, ғылыми-техникалық және инновациялық қызметтің тиісті бағыттары бойынша орындалатын ғылыми зерттеулер жөнінде ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметтің аралық және қорытынды есептерін қабылдайды, сондай-ақ өздері қабылдаған шешімдердің орындалу мониторингін жүргізуді жүзеге асырады. 9. Нақты жобаға, бағдарламаға (олар бойынша есепке) сараптама, ғылыми жұмыстардың орындалу мониторингін жүргізгені үшін сыйақыны, сондай-ақ қазақстандық және шетелдік ғалымдардың іссапар шығыстарын қоса алғанда, ұлттық ғылыми кеңестердің қызметін қамтамасыз етуді Мемлекеттік ұлттық ғылыми-техникалық сараптама орталығы мемлекеттік бюджеттен жүргізеді. 20-бап. Мемлекеттік ұлттық ғылыми-техникалық сараптама орталығы Ғылыми, ғылыми-техникалық және инновациялық жобалар мен бағдарламалар сараптамасының әкімшілендіру бірыңғайлығын, тәуелсіздігін, ашықтығы мен жариялылығын қамтамасыз ету мақсатында Қазақстан Республикасының Үкіметі Мемлекеттік ұлттық ғылыми-техникалық сараптама орталығын құрады. 2. Мемлекеттік ұлттық ғылыми-техникалық сараптама орталығының құзыретіне: 1) мемлекеттік бюджеттен қаржыландыруға ұсынылатын ғылыми, ғылыми-техникалық жобалар мен бағдарламаларға мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптама жүргізу жөніндегі жұмыстарды ұйымдастыру; 2) ұлттық ғылыми кеңестердің жұмысын ұйымдастыру; 3) мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптама нәтижелерін Ұлттық ғылыми кеңестерге жіберу; 4) орындалған ғылыми, ғылыми-техникалық және инновациялық жобалар мен бағдарламалардың нәтижелерін (есептерін) бағалау; 5) жүргізілетін ғылыми зерттеулердің, ғылыми-техникалық және инновациялық жобалар мен бағдарламалардың нәтижелілігінің мониторингін жүзеге асыру; 6) қазақстандық және шетелдік сарапшылар құрамын сапалы іріктеуді қамтамасыз ету; 6-1) мемлекеттік құпияларды құрайтын мәліметтерді қамтитын ғылыми және ғылыми-техникалық жобалар мен бағдарламаларға сараптама жүргізу үшін сарапшылар құрамын іріктеу Қазақстан Республикасының мемлекеттік құпиялар туралы заңнамасының талаптары сақтала отырып, қазақстандық ғалымдар қатарынан жүзеге асырылады; 7) мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптаманы әдістемелік және ұйымдастырушылық-техникалық қамтамасыз ету; 8) ғылыми, ғылыми-техникалық және инновациялық жобалар мен бағдарламалардың деректер банктерін қалыптастыру; 9) өз қызметін жетілдіру бойынша ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізу; 10) Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған өзге де қызметтерді жүзеге асыру кіреді. 3. Мемлекеттік ұлттық ғылыми-техникалық сараптама орталығының: 1) мемлекеттік органдардан, ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет субъектілерінен функцияларды жүзеге асыруға және өзіне жүктелген міндеттерді орындауға қажетті ақпаратты сұратуға және алуға; 2) өзінің құзыретіне жатқызылған мәселелер бойынша түсініктемелер беруге; 3) ғылыми зерттеулердің орындалу және аяқталу сатыларында оларға мониторинг жүргізуге; 4) ғылыми зерттеулерге сараптама жасау және оларға мониторинг жүргізуді жүзеге асыру үшін белгіленген тәртіппен өзге де ұйымдарды, қазақстандық және (немесе) шетелдік ғалымдарды тартуға; 5) белгіленген тәртіппен шетелдік ғылыми ұйымдармен өзара іс-қимыл жасауға; 6) ғылыми-техникалық қызмет саласында консультативтік-кеңесші органдар құруға; 7) ғылыми және ғылыми-техникалық даму мәселелері бойынша іс-шаралар өткізуге; 8) баспа қызметін жүзеге асыруға құқығы бар. 4. Мемлекеттік ұлттық ғылыми-техникалық сараптама орталығының қызметін қаржыландыру мемлекеттік бюджеттен жүргізіледі. Ескерту. 20-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 04.07.2013 № 131-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 13.11.2015 № 398-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен. 21-бап. Мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптама Мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптама ғылыми, ғылыми-техникалық және инновациялық жобалар мен бағдарламаларды талдамалық бағалауды дайындау мақсатында сараптама қорытындыларының тәуелсізділігі, объективтілігі, біліктілігі, кешенділігі, дәйектілігі, толықтығы және негізділігі қағидаттары бойынша жүзеге асырылады. 2. Мемлекеттiк бюджеттен қаржыландырылуға жататын ғылыми, ғылыми-техникалық жобалар мен бағдарламаларға мемлекеттiк ғылыми-техникалық сараптаманы құзыретті шетелдiк және қазақстандық сарапшылар жүргiзедi. 3. Ғылыми-техникалық сараптама жүргізуге сарапшыларды тарту үшін шетел сарапшыларының дерекқоры құрылады, олардың кандидатураларын шетелдік жетекші университеттер, ғылыми-зерттеу мекемелері, ұлттық ғылым академиялары мен ғылыми қоғамдастықтар ұсынады. Сарапшыларды іріктеу олардың мамандануына және жобаның ерекшеліктеріне сәйкес жүргізіледі. 4. Ғылыми, ғылыми-техникалық және инновациялық жобалар мен бағдарламаларды бағалауға тартылған ғалымдар, сарапшылар, оның ішінде шетелдіктер сараптамаға ұсынылған материалдардың құпиялылығын сақтауға және коммерциялық құпияны сақтауды қамтамасыз етуге міндетті. Ескерту. 21-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 04.07.2013 № 131-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі). 22-бап. Ғылыми, ғылыми-техникалық жобалар мен бағдарламаларды және ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет туралы есептерді мемлекеттік есепке алу Іске асырылатын ғылыми, ғылыми-техникалық жобалар мен бағдарламаларды және ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет туралы есептерді мемлекеттік есепке алу ғылыми-техникалық ақпараттың ұлттық ресурсын қалыптастыру және Қазақстан Республикасының ғылыми-техникалық әлеуеті серпініне мониторинг жүргізу мақсатында жүзеге асырылады. 2. Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет субъектілері мемлекеттік бюджеттен қаржыландырылатын ғылыми, ғылыми-техникалық жобалар мен бағдарламаларды және олардың орындалуы жөніндегі есептерді мемлекеттік есепке алуға ұсынуға міндетті. 3. Ғылыми, ғылыми-техникалық жобалар мен бағдарламалардың және ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет туралы есептердің мемлекеттік есепке алуға ұсынылуын бақылауды уәкілетті орган мен салалық уәкілетті органдар жүзеге асырады. 4. Бюджет қаражатынан қаржыландырылатын, мемлекеттік құпияларды құрайтын мәліметтерді қамтитын ғылыми, ғылыми-техникалық жобалар мен бағдарламаларды орындау жөніндегі есептерді қоспағанда, мемлекеттік бюджеттен қаржыландырылатын ғылыми, ғылыми-техникалық жобалар мен бағдарламалардың орындалуы жөніндегі есептер уәкілетті орган мен салалық уәкілетті органдардың интернет-ресурстарында орналастырылуға тиіс. 5. Ғылыми, ғылыми-техникалық жобалар мен бағдарламаларды және олардың орындалуы жөніндегі есептерді мемлекеттік есепке алуды ұйымдастыру және жүргізу қағидаларын уәкілетті орган әзірлейді және бекітеді. Ескерту. 22-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 13.11.2015 № 398-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен. 23-бап. Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет субъектілерін аккредиттеу Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет субъектілерін аккредиттеуді уәкілетті орган олардың өз қаражаты есебінен жүзеге асырады. 2. Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметті жүзеге асыратын жеке тұлғаларды аккредиттеу оларға қойылатын ең төменгі қажетті талаптарды белгілей отырып, хабарландыру сипатында болады. 6-тарау. ҒЫЛЫМИ ЖӘНЕ (НЕМЕСЕ) ҒЫЛЫМИ-ТЕХНИКАЛЫҚ ҚЫЗМЕТТІ ҚАРЖЫЛАНДЫРУ 24-бап. Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметті қаржыландыру Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметті қаржыландыру мемлекеттік бюджеттен, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған өзге де көздерден жүзеге асырылады. 2. Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметті мемлекеттік бюджеттен қаржыландыру мынадай нысандарда жүзеге асырылады: 1) базалық қаржыландыру; 2) гранттық қаржыландыру; 3) бағдарламалық-нысаналы қаржыландыру. 3. Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет субъектілерін қаржыландыру ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметті базалық, гранттық және бағдарламалық-нысаналы қаржыландыру тәртібінде белгіленген ретпен және шарттармен бір мезгілде әртүрлі қаржыландыру нысандары бойынша жүзеге асырылуы мүмкін. 4. Ғылыми, ғылыми-техникалық жобаларды немесе бағдарламаларды іске асыруға арналған шартты ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет субъектісі уәкілетті органмен немесе салалық уәкілетті органмен олар іске асырылатын бүкіл мерзімге, бірақ үш жылдан аспайтын мерзімге жасасады. 25-бап. Базалық қаржыландыру Базалық қаржыландыру уәкілетті органда аккредиттелген және салалық уәкілетті орган айқындаған, олар үшін басым бағыттар бойынша ғылыми зерттеулер жүргізуге арналған мемлекеттік тапсырманы және мемлекеттік тапсырысты орындайтын мемлекеттік ғылыми ұйымдарға және мемлекеттік ғылыми ұйымдарға теңестірілген ғылыми ұйымдарға, мемлекеттік жоғары оқу орындарына, дауыс беретін акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу және одан да көп пайызы мемлекетке тиесілі жоғары оқу орындарына, сондай-ақ дауыс беретін акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу және одан да көп пайызы мемлекетке тиесілі заңды тұлғаларға дауыс беретін акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу және одан да көп пайызы тікелей не жанама түрде тиесілі жоғары оқу орындарына бөлінеді. 2. Базалық қаржыландыру ғылыми инфрақұрылымды және мүлікті, оның ішінде ғимараттарды, жабдықтар мен материалдарды ағымдағы қамтамасыз етуге, әкімшілік және қызмет көрсету персоналының еңбекақысын төлеуге, сондай-ақ мемлекеттік ғылыми ұйымдардың, мемлекеттік ұйымдарға теңестірілген ғылыми ұйымдардың, мемлекеттік жоғары оқу орындарының, дауыс беретін акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу және одан да көп пайызы мемлекетке тиесілі жоғары оқу орындарының, сондай-ақ дауыс беретін акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу және одан да көп пайызы мемлекетке тиесілі заңды тұлғаларға дауыс беретін акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу және одан да көп пайызы тікелей не жанама түрде тиесілі жоғары оқу орындарының ғылыми-техникалық қызметін ақпараттық сүйемелдеуге арналған базалық қаржыландыру нормалары бойынша шығыстарды қамтиды. 3. Базалық қаржыландыру субъектілері болып табылатын ұйымдар тізбесін уәкілетті орган салалық уәкілетті органдардың ұсыныстары негізінде қалыптастырады және Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітеді. 26-бап. Гранттық қаржыландыру Гранттық қаржыландыру ғылыми-зерттеу жұмыстарының деңгейін, ғылыми ұйымдардың және олардың ұжымдарының, ғалымдардың ғылыми-техникалық әлеуеті мен бәсекеге қабілеттілігін арттыру мақсатында ғылыми зерттеулер жүргізуге, сондай-ақ ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыруға бөлінеді. 2. Гранттық қаржыландырудың негізгі бағыттары мен көлемін ұлттық ғылыми кеңестердің ұсынымдары негізінде Жоғары ғылыми-техникалық комиссия Қазақстан Республикасының ғылымын дамытудың басым бағыттарына сәйкес бекітеді және олар белгіленген тәртіппен Республикалық бюджет комиссиясының қарауына жатады. 3. Гранттық қаржыландыруға арналған конкурсқа ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметтің аккредиттелген субъектілері және дербес білім беру ұйымдары мен олардың ұйымдары тең шарттармен қатысуға құқылы. 4. Гранттық қаржыландыруға арналған конкурсты уәкілетті орган немесе салалық уәкілетті орган мерзімді баспасөз басылымы арқылы жариялайды және ол конкурс жариялаған уәкілетті органның немесе салалық уәкілетті органның интернет-ресурстарында орналастырылуға тиіс. 5. Гранттық қаржыландыруға қатысуға өтінімдерді ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет субъектілері конкурс жариялаған уәкілетті органға немесе салалық уәкілетті органға береді. 6. Гранттық қаржыландыру туралы шешімдерді ұлттық ғылыми кеңес шығарады және конкурс жариялаған уәкілетті орган немесе салалық уәкілетті орган бекітеді. 7. Гранттық қаржыландыруды конкурс жариялаған уәкілетті орган немесе салалық уәкілетті орган не Қазақстан Республикасының Үкіметі ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметті қаржыландыруды жүзеге асыруға уәкілеттік берген өзге тұлға (орган) жүзеге асырады. 8. Гранттық қаржыландыруға арналған конкурс нәтижелері мерзімді баспасөз басылымдарында жариялануға және конкурс жариялаған уәкілетті органның немесе салалық уәкілетті органның интернет-ресурстарында орналастырылуға тиіс. Ескерту. 26-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 31.10.2015 № 382-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі). 27-бап. Бағдарламалық-нысаналы қаржыландыру Бағдарламалық-нысаналы қаржыландыру стратегиялық маңызды мемлекеттік міндеттерді шешуге бағытталған және конкурстық негізде немесе Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі бойынша конкурстан тыс рәсімдер арқылы жүзеге асырылады. 2. Бағдарламалық-нысаналы қаржыландыруға арналған конкурсқа ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметтің аккредиттелген субъектілері, сондай-ақ дербес білім беру ұйымдары мен олардың ұйымдары қатысуға, оның ішінде қоса атқарушы ретінде қатысуға құқылы. 3. Нысаналы ғылыми, ғылыми-техникалық бағдарламаны іске асыруға арналған конкурсты уәкілетті орган немесе салалық уәкілетті орган мерзімді баспасөз басылымдарында жариялайды және ол конкурс жариялаған уәкілетті органның немесе салалық уәкілетті органның интернет-ресурстарында орналастырылуға тиіс. 4. Ғылыми, ғылыми-техникалық бағдарламаларды іске асыруға өтінімдерді уәкілетті орган немесе салалық уәкілетті органдар тиісті ұлттық ғылыми кеңестің қарауы үшін Мемлекеттік ұлттық ғылыми-техникалық сараптама орталығына жолдайды. 5. Бағдарламалық-нысаналы қаржыландыруға конкурс жариялаған уәкілетті орган немесе салалық уәкілетті орган ғылыми, ғылыми-техникалық бағдарламаларды іске асыруға өтінімдерді ұлттық ғылыми кеңестердің шешімдерімен бірге Жоғары ғылыми-техникалық комиссияға жолдайды. 6. Жоғары ғылыми-техникалық комиссия мақұлдаған ғылыми, ғылыми-техникалық бағдарламаларға өтінімдер белгіленген тәртіппен Республикалық бюджет комиссиясының қарауына жатады. 7. Нысаналы ғылыми, ғылыми-техникалық бағдарламаны іске асыруға арналған конкурс жеңімпаздары ұлттық ғылыми кеңестердің шешімі негізінде айқындалады және оларды конкурс жариялаған уәкілетті орган немесе салалық уәкілетті орган бекітеді. 8. Бағдарламалық-нысаналы қаржыландыруды конкурс жариялаған уәкілетті орган немесе салалық уәкілетті орган не Қазақстан Республикасының Үкіметі ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметті қаржыландыруды жүзеге асыруға уәкілеттік берген өзге де тұлға (орган) жүзеге асырады. 9. Конкурс нәтижелері бойынша уәкілетті орган немесе салалық уәкілетті орган ғылыми, ғылыми-техникалық бағдарлама бойынша бас ұйымды айқындай алады. 10. Бағдарламалық-нысаналы қаржыландыру конкурсының нәтижелері мерзімді баспасөз басылымдарында жариялануға және конкурс жариялаған уәкілетті органның немесе салалық уәкілетті органның интернет-ресурстарында орналастырылуға тиіс. 7-тарау. ҒЫЛЫМДЫ ДАМЫТУДЫ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ЫНТАЛАНДЫРУ ЖӘНЕ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ЫНТЫМАҚТАСТЫҚ 28-бап. Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру Мемлекет ұлттық ғылыми инновациялық жүйені дамытуды экономикалық ынталандыруға, ғылыми, ғылыми-техникалық және инновациялық қызмет саласындағы мемлекеттік-жекешелік әріптестікті дамытуға, экономиканың басым секторларында технологияларды коммерцияландыруды қаржыландыруға Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен кепілдік береді. 2. Мемлекеттік ғылыми ұйымдарға, мемлекеттік жоғары оқу орындарына, оның ішінде өзге де тұлғалармен бірлесіп, қызметі ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін практикада қолдану (коммерцияландыру) болып табылатын ұйымдар құруға рұқсат етіледі. 3. Мемлекеттік ғылыми ұйымдар, мемлекеттік жоғары оқу орындары ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыруды жүзеге асыратын ұйымның жарғылық капиталына салым ретінде мемлекеттік органдардың келісімінсіз зияткерлік меншік құқығын ғана енгізе алады. Мемлекеттік ғылыми ұйымдар, мемлекеттік жоғары оқу орындары зияткерлік меншікке мүліктік құқықтарға билік етуді уәкілетті мемлекеттік органның - олардың мүліктері иесінің келісімінсіз жүзеге асырады. 4. Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыруды жүзеге асыратын ұйымды құру туралы хабарламаны оның құрылтайшылары мемлекеттік тіркелген кезден бастап күнтізбелік жеті күннен кешіктірмей, тиісті салалық уәкілетті органға жолдайды. 5. Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметтің басқа да субъектілері ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыруды жүзеге асыратын ұйымның жарғылық капиталына салым ретінде зияткерлік меншік құқықтарымен қатар өзге мүлікті де енгізе алады. 6. Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыруды жүзеге асыратын ұйымның жарғылық капиталына салым ретінде енгізілетін зияткерлік меншік құқығын бағалау Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жүргізіледі. 7. Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыруды жүзеге асыратын ұйымдардың жарғылық капиталдарындағы акцияларды (қатысу үлестерін) басқару Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен жүзеге асырылады. 8. Мемлекеттік бюджеттен жүзеге асырылатын ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижесінде ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет субъектілері алған зияткерлік меншік құқығы, егер олар мен зияткердің меншік объектісі авторының (авторларының) арасындағы шартта өзгеше көзделмесе, ғылыми ұйымдарға тиесілі. 9. Мемлекет үшін стратегиялық маңызы бар не мемлекеттік құпияларға жатқызылған мәліметтерді қамтитын зияткерлік меншік объектілерін пайдалану Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады. Зияткерлік меншік объектілеріне айрықша құқықтарды шектеуге Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген жағдайларда, шекте және тәртіппен жол беріледі. 29-бап. Халықаралық ынтымақтастық Халықаралық ынтымақтастық тиісті халықаралық шарттардың, халықаралық ғылыми, ғылыми-техникалық жобалар мен бағдарламалардың негізінде, сондай-ақ қазақстандық және шетелдік ғылыми және өзге де ұйымдар арасында ғылыми-техникалық ынтымақтастықты орнату мен кеңейтуге жәрдемдесетін нысанда жүзеге асырылады. 2. Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет субъектілері халықаралық ғылыми, ғылыми-техникалық ұйымдар мен бірлестіктерге кіруге, халықаралық ғылыми, ғылыми-техникалық жобалар мен бағдарламаларға, шет мемлекеттердің ғылыми, ғылыми-техникалық жобалары мен бағдарламаларына қатысуға құқылы. 3. Қазақстан Республикасының аумағында белгіленген тәртіппен шетелдіктердің, азаматтығы жоқ адамдардың және шетелдік заңды тұлғалардың қатысуымен ғылыми ұйымдар мен ғылыми орталықтар құрылуы мүмкін. 4. Ғылым мен техника саласына салынатын шетелдік инвестициялар Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген тәртіппен және нысандарда жүзеге асырылады. 5. Қазақстан Республикасының мемлекеттік органдары ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық нәтижелердің, сондай-ақ ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық өнімдердің Қазақстан Республикасының аумағынан тыс жерлерге берілуін бақылауды Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен жүзеге асырады. 8-тарау. ҚОРЫТЫНДЫ ЕРЕЖЕЛЕР 30-бап. Қазақстан Республикасының ғылым туралы заңнамасын бұзғаны үшін жауаптылық Қазақстан Республикасының ғылым туралы заңнамасын бұзу Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылыққа әкеп соғады. 31-бап. Осы Заңды қолданысқа енгізу тәртібі Осы Заң алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі. 2. «Ғылым туралы» 2001 жылғы 9 шілдедегі Қазақстан Республикасы Заңының (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2001 ж., № 15-16, 226-құжат; 2004 ж., № 23, 142-құжат; 2006 ж., № 15, 92-құжат; 2007 ж., № 20, 152-құжат) күші жойылды деп танылсын. Қазақстан Республикасының Президенті Н. Назарбаев © 2012. Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің "Республикалық құқықтық ақпарат орталығы" ШЖҚ РМК

Сақтандырушылар мен банктер ОБ-дан кредиттік сақтандырулардың жаңа стандарттарын кейінге қалдыруды сұрауда Ресейде салық шегерімін миллион рубльге дейін ұлғайтуды ұсынуда Ресейде өмірді үлестік сақтандыру туралы заң жобасы әзірленді Ресейлік компаниялар өмірді сақтандыру полистері бойынша кірістілікті түзете бастады LifeInsurance / Россия / Мемлекетке пара беріп құтылу үшін ақша жинау керек пе? Неліктен бұл дұрыс? Добавлено 30 июля 2018 года в 06:21 Мемлекетке пара беріп құтылу үшін ақша жинау керек пе? Неліктен бұл дұрыс? Зейнетақы және салық реформалары, зейнетақы қорланымын қатыру және Ресей тарихын білу аясында ресейліктердің кез келген мақсатқа ақша жинау талпынысы мемлекетке пара беріп құтылу тәсіліне айналады. Неліктен бұл дұрыс? Бұл туралы banki.ru талқылауда. 26 шілде күні Ресей банктер ассоциациясы нарыққа қатысушыларымен тұрғын үй жинақ ақшаны ынталандыру туралы заң жобасын талқылады. Банкирлер ойының қисыны түсінікті: олар ресейлік азаматтарға ипотека бойынша бастапқы жарнаны жинауға мүмкіндік беретін қандай да бір заңды тетіктерін жасағысы келеді. Хедлайнер ретінде Ресей Банкі болды, ол жақын арада кепілсіз берілген жай несие ипотека бойынша бастапқы жарнаның төлемі ретінде есептелетін қу (немесе «қу емес» деп те атауға болатын) сызбаға қарсы күрес туралы айтқан еді. Ресейде тұрғын үйге, зейнетақыға, тойға, жерлеуге, балалардың біліміне, ауыр күндерге, жалпы кез келген себеппен қор жинаудың қажеттілігі мәселесі зейнетақы жасының ұзартылуына және ҚҚС-тың көбеюіне байланысты жаңаша жарқырады. Жеке қауіпсіздік көпшігі енді туған мемлекеттен қауіпсіздік көпшесіне айналады, өйткені мемлекетіміз біздің өмірімізді материалдық тұрғыдан нашарлату үшін қандай да бір тәсілді қолданатыны анық. Ресейде көбінесе адамдар бай болу үшін емес, сол байлығынан айырылып қаламын-ау деген үрей оны ақша жинауға итермелейтіні белгілі. Қазір де туындаған жағдай тұра осындай. Әзірше ресейліктердің басым бөлігі үшін банкирлердің тұрғын үй қорланымдарын ынталандыру ниеті немесе Қаржы министрлігі және Орталық Банк өкілдерінің жеке зейнетақы капиталы жүйесінің жақын арада пайда болуы туралы әңгімелері өткен ғасырдың 90-шы жылдардағы әйгілі анекдотты есімізге түсіріп отыр: «Бір бай орыс алба-жұлба киінген қайыршының екі күннен бері нәр татпағаның естіп; «О не дегеніңіз, ағасы, өзіңізді қинап жеу керек қой» - деп жауап қайтарған екен». Міне, дәл осындай жағдай жинақ қорымен де туындап отыр: көптеген ресейліктерде артық ақшасы жоқ, ал оларды ақша жинауға «мәжбүрлегісі» келеді. Дегенмен, осында болашақта да өмір сүргісі келетін ресейліктер өз-өзін қор жинауға мәжбүрлеуге тура келеді. Халық табысының көтерілуі туған мемлекетіміздің басымдықтары тізіміне кірмейтіні анық – ол көбінесе «қауіпсіздік» және «қорғаныс қабілеті» туралы қамданады. Сондай-ақ мемлекетті басқарып отырғандар немесе олармен тығыз байланысты адамдар табысының артуы ғана оны қызықтырады. Мемлекет азаматтардың жеке қорланымын өсіру үшін берік, ұзақ мерзімді, айқын және түсінікті жағдай жасайтындығына үміттенуге болмайды. Бірақ бұл мемлекеттік және мемлекеттік емес институттардың ақшаны жинауға мүмкіндік беретін қаржы өнімдерін бізге сату ұмтылыстарының барлығын елемеу керек екенін білдіртпейді. Ресейде салымдарды сақтандыру жүйесі жақсы жұмыс жасайды. Елеулі қорланымы бар адамдарға «жеке зейнетақы капиталына» ойнап көрудің мәні бар шығар. Бұл капиталдың ережелері мен қағидаларын мемлекеттің өзі анықтайды. Тәуекелге толы, бірақ мүмкіндігі бар нұсқасы – бұл өмірді инвестициялық сақтандыру. Алайда, көпшіліктің санасында, ең басты, не өзгеру керек, оның ішінде екі танымал емес реформалардың әсерінен (зейнетақы жасының және ҚҚС-тың артуы) – ақшаға қатынастың парадигмасының өзін өзгерту керек. «Қыдырсақ, қыдырайық, бір-ақ рет өмір сүреміз ғой» бәлекет және әулекі сөзі және «ақша жоқ және болмайды да» деген ойымызды ақшаны мемлекеттен еркіндіктің бір дәрежесіне ие болу үшін жинауға ұмтылу керек деген нақты сенімге ауыстыруымыз қажет. Белгілі бір (жақсы) мағынада – мемлекетке пара беріп құтылу. Ол бізді зейнетақымыздан айырады, немесе оған қол жеткізу перспективасын алшақтатады ма? Ал бізге болса, бәрі бір: біз өз-өзімізге зейнетақы қорымыз. Біздің зейнетақы қорымызды қатырып тастады ма? Ал біз оған дайын болдық: сондықтан бізде банктегі салымымыз және үйдегі сақтап қойған қорымыз бар. Ресейде әлеуметтік саясаттың көрінісі (біздің елімізде бұрынғыдай жеңілдіктердің басым бөлігі мен жеңілдік берілген адамдардың көбісі – кеңес дәуірінен қалған мұра) жеке қорланым идеясын азаматтық позицияға ұқсастыққа айналдырады. Мемлекеттің көмегісіз заңды түрде көп ақшаны жинай алмайсың. Өйткені заңдарды мемлекет шығарады. Жұмыс орындарының тағдырын, оның ішінде жеке секторда да тағдырды шешетін мемлекет болып табылады. Сонымен қатар мемлекет кез келген уақытта экономикадағы ойын ережелерін немесе заңдарын адамдар өздерінің жинаған ақшаларынан бір-ақ сәтте айырылатындай етіп өзгерте алады. Алайда мемлекеттен қаржы тәуелсіздігі жауапты азаматтың ең маңызды өмірлік мақсаттарының бірі бола алады және болуға тиісті. Ал мемлекеттің өзіне, егер Ресейде ақша жинау әдеті қалыптасатын болса, бұл жинақтардан тиетін пайдасы өте көп. Мемлекетпен біздің қаржылық диалогының басты құралы – салықтар ешқайда да кетпейді. Айтпақшы ФҰҚ (ФНС) мәліметтері бойынша салықты еңбекке қабілетті халықтың 20% салық төлемейтіні азаматтардың мемлекетке деген сенімінің нақты деңгейін саясаткерлер мен мемлекеттік институттардың кез келген рейтингтеріне қарағанда, артық көсретіп отыр. Жұмыс істейміз, салық төлейміз және... ақша жинаймыз – міне біздің өмірлік стратегиямыз. Мемлекет бізді тамақтандырмайтыны анық. Ал елімізде мемлекеттен қаржы тұрғысынан тәуелсіз адамдардың үлкен массасы пайда болған жағдайда, олар өз мемлекетін қалайша едәуір адамгершілікті жасасам екен деп ойлана бастайды. Мемлекет енді танктер мен зымырандыр туралы емес, және де біздің шекарамыздан шалғайда орналасқан елдердің мәселелері туралы емес, өз елі мен өз азаматтары туралы ойлағаны дұрыс. Мемлекет қитықсыз, момын, өздеріне пайдалы азаматтарды жасайтындығына үйреніп қалдық. Бірақ қалыпты жағдайда бәрі керісінше – азаматтар өздеріне мемлекет жасайды. Өйткені ол қоғам мен жеке адамдардың тілектері мен мүдделерін іске асырудың құралы ғана болып табылады. Алайда мемлекетті біз көргіміз келетіндей етіп жасау үшін, ең басты бұл мемлекеттен қаржы тұрғысынан тәуелсіз болуымыз керек. Ал тәуелсіз болу ресейлік жағдайда қиынға соғатыны анық. Бірақ балаларымыз бізден жақсырақ өмір сүргенін, ал мемлекет ойын ережелерін жазасыз кез келген уақытта өз пайдасына қарай өзгертпегенін қалайтын болсақ, бұл біз үшін өте маңызды.

Экономика ғылымдарының докторы, дипломат Берлин Иришевтің «A Pearl of the Orient at DIOR» атты кітабы әйгілі Кристиан Диордың музасы, аты аңызға айналған париждік манекенші, этникалық қазақ қызы Алла Елшінге арналған. Алғаш рет «Dior музасы. Алла Ильчун хикаясы: адам әлемін жаулаған қазақ қызы» кітабы 2019 жылы орыс тілінде жарық көрген. 2022 жылы қытай тіліне аударылып, Бейжіңдегі ең ірі «Citic Press Corporation» баспасында басылып шықты. Іс-шараның модераторы: «Атамекен холдинг» директорлар кеңесінің төрағасы Айтжанов Ұзақбай Рүстемұлы. Кітап авторы Берлин Иришев тұсаукесерде кітаптың құрылу тарихы туралы айтып берді, сонымен қатар әйгілі сәнгерлердің Алла Елшін туралы айтқан пікірлері бар бейнематериалдар көрсетіліп, оған арналған өлеңдер оқылды. Қаны қазақ француз моделі туралы кітаптың шығуы 1,5 миллиард халқы бар Қытайда ерекше бағаға ие. Алла Қуантханның әкесі, қызы Алланы 1936 жылы Парижге Шанхай портында шығарып саларда, оны Шанхайға Шығыстың інжу-маржаны – сән жұлдызы болып «қайтып оралады» деп ойлаған жоқ. Бұл Франциядағы Қазақстандықтар қауымдастығы зеттеу тобының арқасында 86 жылдан кейін орын алды. Алматыда, Мәскеуде, Парижде және Бейжіңде деректі фильм шығарылып, кітаптар жарық көрді. Кітапта модельдің жеке басын ашатын, оның өмірі мен шығармашылық жолы туралы сыр шертетін мұрағаттық құжаттар жинақталған: отбасылық мұрағаттағы сирек фотосуреттер, жалғыз ұлы туралы естеліктер, сән тарихшыларының пікірлері, сондай-ақ халықаралық өнертанушы ғалымдардың сараптамалық пікірлері. Алланың тарихы мен тұлғасы әлемдік тұғырға қайта оралды. Тұсаукесерге қатысқандар: қазақ қоғам қайраткері, ақын Сүлейменов Олжас Омарұлы; Норвегиядағы қазақ отандастары диаспорасының өкілдері; Т. Жүргенов атындағы Қазақ ұлттық өнер академиясының студенттері; «Сымбат» дизайн және технологиялар академиясының студенттері; Халықаралық қазақ-қытай тілдік колледжінің студенттері.

Қазақ тілінен Филиппин тіліне әрбір тегін аударма үшін Lingvanex аударма қолданбаларын пайдаланыңыз. Біз тегін Филиппин қазақ аудармашысы үшін машиналық аударма технологиясы мен жасанды интеллект қолданамыз. Қазақ тілінен Филиппин тіліне онлайн аударыңыз Шетелде демалу үшін Филиппин тіліндегі жеткізушінің немесе веб-сайттың электрондық поштасын аудару керек пе? Lingvanex қазақ тілінен Филиппин тіліне бірден аударылатын бағдарламалар мен қолданбаларды ұсынады! Филиппин аудармасы керек пе? Қанекей мынаны істейік! Lingvanex тегін қызметі сөздерді, сөз тіркестерін дауысқа, аудио файлдарға, подкасттарға, құжаттарға және веб-беттерге Филиппин тілінен қазақ тіліне және қазақ тілінен Филиппин тіліне бірден аударады. Өзіңіз аударыңыз! Lingvanex аударма қосымшалары сізге кез келген уақытта көмектеседі! Біздің әртүрлі құрылғыларда жұмыс істейтін қолданбалар – Android, iOS, MacBook, Google, Amazon Alexa және Microsoft Cortana смарт көмекшілері, смарт сағаттар, кез келген браузерлер – кез келген жерде қазақ тілінен Филиппин тіліне аударуға көмектеседі! Бұл оңай және тегін! Lingvanex сонымен қатар Филиппин тілінен қазақ тіліне онлайн аудармасын ұсынады. Lingvanex аударма бағдарламасы арқылы қазақ тілінен Филиппин тіліне аудармасы сізге қазақ тілінен Филиппин тіліне және 110-дан астам басқа тілдерге сөздердің, сөз тіркестерінің және мәтіндердің толық аудармасын алуға көмектеседі. Филиппин қазақша мәтінді тегін аудару үшін Lingvanex қолданбаларын пайдаланыңыз. Lingvanex Google аударма қызметіне қазақ тілінен Филиппин және Филиппин тілінен қазақ тіліне қолжетімді балама ұсынады. Жиі қойылатын сұрақтар (ЖҚС) Қазақ тілінен Филиппин мәтінін аудару қалай жұмыс істейді? Біздің аударма қызметіміз сіз терген мәтінді қазақ тіліне аудару үшін Lingvanex аудармашы машинасының қозғалтқышын пайдаланады. Сіз қазақ тілінде сөзді, сөз тіркесін немесе сөйлемді терген сайын – біз Lingvanex қозғалтқышына аударма үшін API сұрауын жібереміз. Өз кезегінде олар Lingvanex аударма қызметі Филиппин тіліндегі аударма мәтіні бар жауап қайтарады. Lingvanex жоғары сапалы аудармаларды жеткізу үшін жасанды интеллект (терең оқыту), үлкен деректер, веб API интерфейстері, бұлттық есептеулер және т.б. сияқты озық технологияларды пайдаланады. Қазақ тілінен Филиппин тіліне аударманың сапасын дәл қазір тексере аласыз. Бұл аударма қызметін жүктеп аламыз ба? Жоқ. Сіз оны жүктей алмайсыз. Әзірге сіз бұл бетте біздің Филиппин аудармамызды тек онлайн түрде пайдалана аласыз. Дегенмен, Lingvanex – Translator and Dictionary Chrome Extension деп аталатын хром кеңейтім құралын орнатуға болады. Немесе аударма қолданбаларымызды пайдаланыңыз – осы қолданбаларға сілтемелер бетте орналасқан. Бұл аударма құралы орнатылғаннан кейін мәтін бөлігін бөлектеп, тінтуірдің оң жақ түймешігімен басып, аудару үшін «Аудару» белгішесін басуға болады. Осылайша сіз тек қазақ тілінен Филиппин тіліне ғана емес, сонымен қатар қолданба қолдайтын кез келген 36 тілдің арасында аударма жасай аласыз. Сондай-ақ браузердің құралдар тақтасындағы «Аудару» белгішесін басу арқылы веб-парақты қазақ тілінен Филиппин тіліне аударуға болады. Бұл аударма ТЕГІН бе? ИӘ. Дегенмен, бізде келесі шектеулер бар: Сұраныс шегі Кез келген уақытта бір сұрау үшін ең көбі 5000 аударуға болады. Бірақ сіз осы сұраулардың көбін жібере аласыз. Күнделікті шектеу де бар: сіз бірнеше аударма сұрауларын жасай аласыз, бірақ күнделікті квотамыз бітсе, сіз аудара алмайсыз. Бұл автоматты сұраулардан қорғау. Қазақ тілінен Филиппин тіліне аударма қаншалықты дұрыс? Аударманы орындау үшін машина тілі технологиясы қолданылады. Біздің аударма бағдарламалық құралымыз күн сайын дамып келеді және қазақ тілінен Филиппин тіліне өте дәл аударманы қамтамасыз етеді. Оны дәл қазір өзіңіз тексере аласыз!

«Тараз» футбол клубы бас бапкері Ваит Талгаевтың өз еркімен қызметінен кеткендігін ресми түрде жариялады. Талгаев «Таразға» төртінші рет, 2017 жылдың қаңтар айында келген болатын. Өкінішке қарай, бұл жолы өзінің түлеп ұшқан командасымен жоғары жетістіктерге жете алмады. Былтыр тіпті «Тараз» премьер-лигадағы орнынан айырылып қалды. Биыл Бірінші лигада ойнап жүр... Негізі, «Таразды» ерен жетістіктерге жетелеген дәл осы Талгаев болатын. Ваит Абдул-Хамидұлы «Таразбен» 1996 жылы Қазақстан чемпионы болып, 1995 және 1997 жылдары ел чемпионатының күміс жүлдегері болған. Басқа бапкермен бұл команда жүлдеге іліккен жоқ (ел кубогын есепке алмағанда)... Білікті, ардагер бапкердің (11 мамырда 65-ке толатын) не үшін өз еркімен қызметінен кеткені нақты айтылмаған. Әзірше бас бапкер міндетін Нүркен Мазбаев атқаратын болыпты. «Тараз» дәл қазір алты ойыннан 11 ұпай еншілеп, Бірінші лигада 4-орынды иемденіп тұр. Авторы: Нұрғазы САСАЕВ Тегтер: Ваит ТалгаевотставкаҚазақстан чемпионатыБас бапкерБірінші лигаНүркен Мазбаев"Тараз" ФКFC Taraz

Панама астанасында өтіп жатқан шахматтан оқушылар арасындағы әлем чемпионатында жеті жасар отандасымыз Малика Зиядин жеңімпаз атанды деп хабарлады turkystan.kz. Жансая Әбдімәлік атындағы шахмат академиясында білім алып жатқан жас шахматшы бірден екі атақты жеңіп алды: чемпион және жеті жасқа дейінгі шахматтан әлем чемпионы. Мұндай оқиға Қазақстан шахмат тарихында алғаш рет болып отыр. Турнирге барлығы 36 жас шахматшы қатысып, әр спортшы тоғыз ойыннан ойнады. Чемпионат нәтижесінде Малика АҚШ-тан келген қарсыласы Гоэл Рабенді ұтып, ең көп 9 ұпаймен жеңіске жетті. Әлем чемпионына қазақ шахматшысы әрі халықаралық гроссмейстер Жансая Әбдімәлік жылы лебізін арнады. «Мен Маликаны, ата-аналарды және жаттықтырушыларды осындай керемет жетістігімен құттықтағым келеді! Жерлестерімнің әр жеңісі үшін қуанамын және осыдан соң шахматты одан әрі дамытып, елімізді көрсеткім келеді. Себебі, бізде потенциал бар», – деді ол. ФИДЕ-нің ең жас чемпионы атанған Малика Зиядинді ел Президенті де құттықтады. «Жеті жасқа дейінгі бүлдіршіндер арасында өткен сайыста жоғары деңгейде өнер көрсетіп, екі бірдей атақты иеленуің – Қазақстанның шахмат тарихында бұрын-соңды болмаған жетістік. Сен тума талантың мен жеңіске деген ерік-жігеріңнің арқасында осындай биік белесті бағындырдың. Өзің ізін басып келе жатқан қазақстандық шахмат шеберлерінің даңқты жолын лайықты жалғастыратыныңа кәміл сенемін, – деп жазылған Президенттің құттықтау хатында.

Бүгінде Киев тұрғындарының панасына айналған метрополитенде нәресте дүниеге келді. Украина халқы үшін ауыр сәтте өмір есігін ашқн сәбиге Мия деген есім берді. Бұл туралы бұрынғы халық депутаты Анна Гопко мәлемдеді, деп хабарлайды Stan.kz ақпарат агенттігі. «Мия осы түні дүрбелеңнің ортасында – Киевті жарып жатқан кезде дүниеге келді. Анасы бақытты. Путин украиндықтарды өлтіріп жатқан кезде, біз Ресей мен Беларусьтегі аналарды Ресейдің Украинаға ашқан соғысына наразылық білдіруге шақырамыз. Біз өмір мен адамзатты қорғаймыз», — делінген жазбада. Әлеуметтік желі қолданушылары осындай қиын уақытта дүниеге келген балаға құттықтауларын білдірді. Ал анасын батырға теңеді.  Предыдущая статьяБатыс көшбасшылары Путиннің психикалық тұрақтылығына күмән келтірді Следующая статьяҚазақстанда алғаш рет қазақ тілінде аутизмге шалдыққан балаларды оқытатын оқу құралы шықты

Жыл соңына дейін елдегі кішкентай көрермендер назарына бірнеше отандық заманауи мультфильм ұсынылмақ. Бұл туралы Мәдениет және спорт министрі Дәурен Абаевтың қазақстандық мультипликаторлармен кездесуі барысында айтылды, деп хабарлайды Ulysmedia.kz. Қазақстандық анимация ренессансты бастан кешуде. Біз креативті шешімдерді ұсына білетін, заманауи, қызықты өнім жасайтын талантты жастарға қолдау көрсетеміз. Жуырда біз жаңа жобаларға серпін беріп, жас мультипликаторлардың біліктілігін арттыру мақсатында «Қазақанимация» шығармашылық бірлестігін құрдық. Біз бірнеше байқау жарияладық, қазірдің өзінде тырнақалды нәтижелерді көріп отырмыз. Біздің басты талабымыз — балалар үшін сапалы, қызықты, лайықты мультфильмдерді шығару, — деп атап өтті Дәурен Абаев. Кездесу барысында «Ашина. Көкбөрілер туралы аңыз» толықметражды мультфильмін жасау жұмыстары таныстырылды. Оның шығуы 2024 жылдың басына жоспарланған, анимациялық фильмнің жалпы бюджеті 350 миллион теңгені құрайды. Бір ғана анимациялық фильмді жарыққа шығару үшін 50-ге жуық маман еңбек етіп жатыр. Бұл картина бірнеше кезеңнен тұратын үлкен еңбекті, уақытты қажет етеді. Әрине, ең алдымен, сарапшы, тарихшылармен көптеген кездесулер өткізіп, сценарий жаздық. Кейін кейіпкерлердің суретін салып, 3D модельдеу, текстуралық 3D форматында жұмыс істедік. Суретшілердің еңбегінен кейін аниматорлар мен визуализаторлар визуалды эффектілерді қосып жатыр. Біз ішінара монтаждау жұмыстарына кірісіп кеттік, жұмыс қарқынды жүруде. Жобаның басы-қасында Т. Жүргенов атындағы Қазақ ұлттық өнер академиясының түлектері жүр, осы мультфильмді жасап жатқан да солар, мұны қуана атап өткім келеді, — деді студия директоры Ділшат Рахматуллин.  Предыдущая статьяФилипп Киркоров қазақтың шапанын киіп, Индира Елемеспен бірге ән салды Следующая статья“Сіздерге жиі айтпайтын себебім осы еді…”: Ләйлә Сұлтанқызы жолдасы жайлы бар шындықты айтты

Қазақ әндерінің жанрлық сипаттамасы ретінде оқыту тәжірибесінде этномузыкатанушы - Б.Ерзаковичтің тұжырымдамасы қолданылып келеді. Ғалым өзінің «Қазақ халқының ән мәдениеті» еңбегінде мынадай жанрлық анықтамаларды келтіреді: 1. Тұрмыс-салт әндері. Күнтізбелік әндер-жыл өлеңдері, емдік-жоралық әндер - «Бәдік», «Күлапсан», жан-жануарларға арналған әндер; 2. Әулеттік-жоралық әндер. Той әндері - «Жар-жар», «Беташар», «Той бастар», «Сыңсу», «Қоштасу», қазаға (өлімге) байланысты әндер - «Естірту», «Жоқтау», «Көрісу»; (Продолжение скрыто) Курсовые РК скачать, курсовая Казахстан скачать, контрольные РК скачать, контрольная Казахстан скачать, рефераты для РК, реферат для Казахстана Халық әндерін мұндай жанрларға бөлудің тым саяси реңк алғаны кейінгі зерттеулерде айтылып жүр. Б.Ерзакович сөз жоқ, халық әндерінің жанрлық тұғырын дәл таныған, дегенмен әндердің бөлінуінің дәстүрлі формалық түрлері анықталмай отырғаны да рас. Ж.Кәрменов халық әндерінің екі томдық жинағын шығарғанда кеңестік кезеңдегі ән мәтіндерінен арылу керектігін баса жазды, сонымен бірге әндердің күрделілігі мен формасын жанр ретінде ұсыну қажеттілігі айтылды. Мұндай пікірді А.Алматовтың зерттеулерінен де кездестіруге болады. Осы орайда ән жанрларын мынадай топтарға бөле қараудың ыңғайы бар сияқты: (Продолжение скрыто) Курсовые РК скачать, курсовая Казахстан скачать, контрольные РК скачать, контрольная Казахстан скачать, рефераты для РК, реферат для Казахстана Әндерді бұлай бөлу арқылы олардың формасын анықтауға болады, романс тектес әндердің диопозоны кең, вокалдық қайырымы мол болады. Ал, сатиралық-юморлық әндерде керісінше, мұндағы ән ырғағы шапшаңырақ, мәтіні мен мелодиясы үнемі қайталанып отырады, вокалдық дамуы шектеулі. (Продолжение скрыто) Курсовые РК скачать, курсовая Казахстан скачать, контрольные РК скачать, контрольная Казахстан скачать, рефераты для РК, реферат для Казахстана Халық әндері аймақтық мектептерге бөлінгенмен негізгі сарыны жалпы қазақы әнге ортақ сазға құрылады, сондықтан бір өлкенің әнін басқа өлкенің әншісі қиналмай айта береді, яғни қазақ әнінің біртұтастығы аймақтық әншілік мектептеріне қанша жіктегенмен бұзылмайды. Ғарифолланың Арқа әндерін тамылжыта шырқағаны, Жүсіпбектің Мұхит әндерін тебірене айтқаны соған дәлел бола алады. Халықтық ән дәстүрінде орындаушылық ерекшеліктеріне қарай аймақтық мектептерге бөле оқыту тәжірибесі қалыптасқан. Жалпылай айтқанда, шартты түрде Арқа мектебі, Жетісу мектебі, Батыс Қазақстан (Мұхит Мералиев) мектебі деп бөлінеді. (Продолжение скрыто) Курсовые РК скачать, курсовая Казахстан скачать, контрольные РК скачать, контрольная Казахстан скачать, рефераты для РК, реферат для Казахстана Халық әндерін аспаппен сүйемелдеу ежелден келе жатқан өнер, ертеде түркі серілері әнді барабан, сыбызғы, домбыра (танбура, танбур, дутар, шертер, рубаб, қомуз т.б шертпелі-шекті аспаптар), қобыз, жай, ғиджак (немесе гыпжак – төркіні қыпшақ деген сөз), жетіген (ятган, чаткан), шаңқобыз (варган) аспаптарының көмегімен шырқағаны тарихтан белгілі. Кейіннен қобыз бен домбыра аспабындағы үрдіс кең тарады, қалғандары қолданыстан шыға бастады, яғни, осы аспаптармен айту дағдысы мейлінше дамып, қалғандарын ығыстыра бастады. ХХ ғасырдың бастапқы кезеңінде татар (қазан) сырнайының қазақ даласында пайда болуы қобызбен айту дәстүрін кейін шегерді, ең соңғы қобызбен жырлаған адам ретінде тарихта Жанақ ақынның аты аталады, басқалай мәдени дерек жоқ. Сырнайдың келуі ән сахнасына Майра, Шашубай, Тайжан, Нартай, Құтбай сияқты тарландарды әкелді, олардың сырнаймен толғаған әндері cахарада жаңаша мәнермен шырқалды. (Продолжение скрыто) Курсовые РК скачать, курсовая Казахстан скачать, контрольные РК скачать, контрольная Казахстан скачать, рефераты для РК, реферат для Казахстана Домбырамен ән салу сәттілігінің елу пайызы аспапқа байланысты. Әнші күйшіге барабар өнерпаз болуы шарт. Ертеде әншілер халық дамылдауы үшін күй тартып сейілтіп отырғаны белгілі. Жүсіпбектің Тәттімбет күйлерін сұңғыла шерткені, Манарбектің артында ондаған күйі қалғаны осыған куә. Қазіргі кезде домбыраны оқыту біржақты жүргізілетін сияқты. Себебі, белгілі ән мектебінің өкіліне өз аймағына тән күйлерді оқыту біздің пайымымыз бен тәжірибеміз көрсетіп отырғандай үлкен нәтиже бермек. Арқа әншісі шертпе күйші, Батыс Қазақстан әншісі төкпе күйші болуы керек. Алайда жаппай төкпеге тәрбиеленген Арқа мектебінің шәкірті аспапты әнге ылайық жатықтықпен ешқашан тарта алмайды, немесе керісінше. Жалпы арнайы домбырадан дәріс беруші мамандар халық әнінің білгірі болғаны дұрыс. Бұл талап домбырашылар үшін қиын болмаса керек-ті, себебі күй мен ән егіз өнер екені бесенеден белгілі. (Продолжение скрыто) Курсовые РК скачать, курсовая Казахстан скачать, контрольные РК скачать, контрольная Казахстан скачать, рефераты для РК, реферат для Казахстана Аспап меңгеру - дәстүрлі әншінің алатын алғашқы асуы. Сондықтан мамандықтан сабақ беретін оқытушы бұған аса мұқият болғаны абзал.

Қайырымдылық – адамның бойындағы асыл қасиеттердің бірі. Қайырымдылық мұқтаж жандардың қажетін өтеудегі ізгіліктің нақты көрінісі болып табылады. Осы орайда Әбу Һұрайра (Оған Алла разы болсын) риуаят еткен хадисінде пайғамбарымыздың (Оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын) : «Адам баласы дүниеден өткен соң оның амалы тоқтайды. Тек мына үш амалдың сауабы иесіне үздіксіз жетіп тұрады. Олар: Садақа жария, пайдалы ілім, артынан дұға қылатын ізгі ұрпақ»дегенін жеткізеді. Яғни, пайғамбарымыз (Оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын)осы амалдарды орындаған адам, тіпті, о дүниелік болып, амал дәптері жабылса да – осы үш амалдың сауабы үздіксіз жалғаса беретіндігін хабарлайды Осы орайда ҚР-дағы БАӘ- нің елшілігі, Қарағанды қаласының әкімдігі, ҚМДБ- ның Қарағанды облысы бойынша «Жастар ісі» секторы», ҚМДБ - ның Қарағанды облысы бойынша «Зекет» корпоративтік қоры және «UMMET» қоғамдық қорының ұйымдастыруыменен Қарағанды облысында «Жылу сыйлау» қайырымдылық жoбасы жүзеге асты. Қаңтар айының 1- жұлдызынан бастау алған қайырымдылық жобасы он күнге жалғасын тауып, көмекке мұқтаж 100 отбасына көмір жеткізді. Атап айтқанда Қарағанды қаласы, Октябрь ауданы, Шахтинск, Пришахтинск т.б аймақтарға қара алтын жеткізіліп, тұрғындардың жүрегіне қуаныш, баспанасына жылу сыйлады. Қасиетті Құран Кәрім аяттарына көз жүгіртетін болсақ, жомарттық пен қайырымдылық жасаудың маңыздылығы – парыз етілген намаз сөзімен қатар жүретінін байқаймыз. Көптеген тәпсір еңбектерінде Алланың берген рызығын Аллаға жақындау үшін мал-мүлік сарып қылу жөнінде баяндалады. Сондай-ақ, шариғат бойынша қайыр-садақаға лайықты мұқтаж адамдардың санаты реттілікпен көрсетілген. Олар: Ата-ана, ағайын, туған-туысқандар, жетімдер, кедейлер және сапардағы мүсәпір жандар қайырымдылық көмегіне лайықты екені мәлім. Осындай игі істі жүзеге асырған «UMMET» Қоғамдық қорының президенті Мұхаммедəмин Шайкрамұлы Құрманəли мырзаға, Мұхаммед Ахмед Əл Жабир мырзаға ҚМДБ ның Қарағанды облысы бойынша өкіл имамы Өмірзақ қажы Бекқожа мырза өз алғысын білдіріп, алғыс хат табыстады. Қайырымдылық жасаған адам ешқашан кедейленіп қалмайды «қолы ашықтың – жолы ашық», – деп атам қазақ бекер айтпаса керек. Сондықтан да Алланың берген рызығынан аз да болса бір бөлігін Хақ Тағаланың разылығы үшін қайырлы істерге жұмсасақ, қоғамға тиер пайдасы мол болатыны сөзсіз.

Эми Джейд Уайнхаус (ағылш. Amy Jade Winehouse; 14 қыркүйек 1983 ж. , Саутгейт, Лондон — 23 шілде 2011, Камден, Лондон) — ағылшындық әнші және өлендердің авторы. Өзінің конральды ән айтуымен танымал. Осыған қоса ол 2000 жылдардағы сынға ұшыраған танымал британдық әншңлердің бірі. Екі мәрте Ivor Novello премиясының жүлдегрі. Оның алғашқы 2003 жылы шыққан Frank альбомы Mercury Prize жүлдесін иеленген. 2007 жылы 14 ақпанда әнші Brit Award жүлдесін «Үздік британдық әнші» («Best British Female Artist») ретінде алды. Екінші «Back to Black» альбомы оған 6 жүлдделер алды. Оның 5-і «Грэмми» номинациясын алып («Record of the Year» қоса алғанда), әнші Гинестің рекордтар кітабына 5 «Грэмми» жүлдесін алғаны үшін енді. 2011 жылдың тамызында «Back to Black» альбомы Ұлыбританиядағы ХХІ ғасырдағы үздік альбом ретінде танылды. Уайнхаус британдық және соул-музыкаға үлкен үлестер қосты. Оның есте сақтарлық киім киісі көптеген сәнгерлерге арқау болды. Мысалы: Карл Лагерфельд. Уайнхаус ішімдік пен нашақорлыққа тәуелді болды. Соның нәтижесінде ол көптеген уақыт бойы сот істерінде және көпшілк арасында талқылауды болды. Уайнхаус 2001 жылдың 23-ші шілдесінде өзінің Камдендегі үйінде 27 жасында ішімдіктен уланып, дүние салды. Отбасы және жеке өміріӨңдеу Эми Уайнхаус еврей отбасысында дүниеге келді. Ол ағылшындық әнші Дион Бромфилдге кіндік ана. Оның жақын құрбылары Реми Николь, Келли Осборн, Адель және Кэти Мелуа (Уайнхаус соңғысымен BRIT School-да оқыды) атты әншілер болатын. 2011 жылдың 31-інші шілдесінде әнші Эми өлерінің алдында 2009 жылы танысқан 10 жасар Данники Августинді асырап алмақшы болғаны мәлңм болды. Митч Уайнхаус — әншінің әкесі. Ол «Amy, My Daughter» атты естеліктер жазған. Одан жиналған қаржының барлығы Уайнхаус атындағы фондқа жіберіледі. Ол фонда балалар мен жасөспірімдерге өмірлік қиындықтар туғанда көмектеседі. Әкесі Митч оқырмандарға оның жас кезі,карьереасының өсуі және оның өмірдегі қиындықтары мен ішімдікке тәуелділігі жайлы айтқан[1].

Телефон нөмірін шығарушы ұялы, факс және телефон нөмірлерін желіден алып тастауға қабілетті. Ол негізінен Bing, Yahoo, Google және Ask.com сияқты іздеу жүйелеріне бағытталған және сіздің қажеттіліктеріңізге сәйкес телефон мен факс нөмірлерін шығарады. Интернеттен ақпаратты ыңғайлы түрде алу үшін келесі 3 құралды қолдана аласыз. 1. Outlook байланыс мәліметтерін шығарып алу құралы Бағдарламалық жасақтамаға оңай, пайдаланушыға ыңғайлы, жұмысты жеңілдететін көптеген мүмкіндіктер мен опциялар бар. Outlook Contact Detail Extractor веб-сайттардан факс нөмірлері, электрондық пошта мекенжайлары, ұялы және телефон нөмірлері сияқты кез келген ақпаратты алуға көмектеседі. Осы қызметтік бағдарламаның көмегімен сіз динамикалық сайттарды бағдарлай аласыз және бірнеше секунд ішінде байланыс мәліметтерін жоя аласыз. Outlook байланыс мәліметтерінің экстракторы бірден жүздеген-мыңдаған .PST файлдарын өңдей алады және олардан байланыс мәліметтерін (мысалы, телефон нөмірлері) алады. Толығымен жүктелген және іске қосылғаннан кейін, бұл құрал сынған деректерді CSV және TXT түрлендіре алады және барлық операциялық жүйелермен үйлесімді болады. 2. Веб-телефон мен электрондық поштаны шығарып алушы Дәл сол сияқты Outlook байланыс мәліметтерін шығарушы, Advance веб-телефоны және электрондық поштамен шығарғыш - бұл қуатты әрі жан-жақты құрал. Бұл байланыс мәліметтерін және телефон нөмірлерін жинауға көмектеседі және оларды сіздің қажеттіліктеріңізге сәйкес алады. Бұл қызметтің көмегімен сіз деректерді скраптау бойынша бірнеше тапсырманы орындай аласыз және уақытыңыз бен энергияңызды үнемдей аласыз. Автономды веб-телефон мен электронды пошта шығарғыш қысқа уақыт ішінде қалағанша көптеген телефон нөмірлерін және электрондық пошта идентификаторларын алуға көмектеседі. Бұл сіз осы қызметті көптеген веб-парақтарға бағыттау үшін қолдана аласыз және байланыс мәліметтерін дәл және тиімді түрде жоя аласыз дегенді білдіреді. Бұл қызмет цифрлық маркетологтарға, бағдарламашыларға және әлеуметтік медиа сарапшыларына жарамды. 3. Ұялы телефондар генераторы Мобильді нөмір генераторының көмегімен сіз ұялы нөмірлерді оңай құра аласыз және кез-келген қарапайым немесе динамикалық веб-сайттың байланыс мәліметтерін шіре аласыз. Бұл Интернеттегі ең жақсы және танымал телефон нөмірлерін өндірушілердің бірі. Сіз оны кез-келген елдің немесе қаланың кодтары бар бірегей нөмірлерді құру үшін пайдалана аласыз, мысалы, Индия үшін 91, Австрия үшін 43 және Австралия үшін 61. Бұл қарапайым және қарапайым қызмет. Сізге тек URL мекенжайын енгізіп, ұялы телефондар генераторына өз тапсырмасын орындауға мүмкіндік беру керек. Қосымша мәліметтер алу үшін сіз тексергіңіз келетін белгілі бір веб-сайттардың аттарымен тамақтануға болады. Қорытынды Барлық осы құралдардың өзіндік қасиеттері, ерекшеліктері мен сипаттамалары бар. Ұялы телефондар генераторы жақсы ма, әлде Advance веб-телефоны мен электронды почта шығарушысы ма, жоқ па деп айту мүмкін емес, өйткені осы үш құрал өзгешеліктерге ие. Дегенмен, олар әртүрлі нұсқаларды ұсынады және оларды әртүрлі мақсаттарда пайдалануға болады. Мысалы, егер сіз ұялы нөмірлер жасағыңыз келсе, сізге үшінші құрал (ұялы нөмір генераторы) сәйкес келеді. Егер сіз электрондық пошта мекенжайларын да, телефон нөмірлерін де шығарғыңыз келсе, онда бірінші құрал (Outlook байланыс мәліметтерін шығарушы) сізге тиімді. Екінші құрал (Advance Web Phone және Email Extractor) жақсы, өйткені ол әр түрлі сайттардан деректерді алуға көмектеседі және сізге телефон нөмірлерін және электрондық пошта мекенжайларын еш уақытта қажет етпейді.

Mitsubishi әлеуметтік желілеріндегі материалдарды түрлендіру мақсатында агенттік қызметкерлері Mitsubishi Outlander автомобилімен Қазақстанды екі жетінің ішінде аралауға шықты. Саяхатшылар Алматыдан шығып, Балқаш, Қарағанды, Астана, Рудный, Қостанай, Көкшетау, Павлодар және Ақсу қалаларын аралап қайтты. Фоторепортажы бар посттар екі жарым апта бойы орташа есеппен екі күнде бір рет шығып тұрды. «Біздің саяхатшылар өздерімен бірге шам, Nikon D5300 айналы фотоаппаратын, артық сабын саутын, екі ноутбук, оффлайн карточкалары бар екі смартфон, ұзаққа шыдайтын батареясы бар Нокиа, мобильді интернетке арналған модем, жолдорбалар және тамақ пен сусын салынған бірнеше пакет алды. Mitsubishi Outlander Алматыдан 30 тамыз күні таңғы сағат 6:00 шықты. Бірінші нүкте болып — Балқаш қаласы белгіленді». «Қарағандыға дейінгі жол елеусіз-ақ өтіп кетті — жол жақсы, қоршаған орта беймарал, ешқандай шытырмансыз. Кәдімгі флешкаға жүктелген музыка жалығуымызға жол бермеді.» «Орасан зор түтеген зауыт, айтпақшы Нұрсұлтан Назарбаев еңбек жолын бастаған — Теміртау еске ерекше сақталды». «Астанадан Көкшетауға қарай бірнеше шақырым бағытта табиғат көрінісі әлдеқайда өзгеріп, оңтүстік өңірден ерекшеленетін ағаштар мен көптеген шағын ауылдар көріне бастады. Қостанай облысында ортасында үлкен астық элеваторы орын тепкен астықтың алтын алқаптары созылып жатыр.» «Қостанайға Outlander түнделете кірді, сол себепті онда аялдамай, бірден Рудныйға бет алдық. Осында Mitsubishi аялдама жасайтын болады». «Рудныйда темір кені кен орны дамытылып жатыр, қала тұрғындарының көпшілігінің қызметі қала құрушы мекеме жұмысына қатысты. Қаланың көрікті жерлері тау-кен қазу тақырыбына қатысты. Мысалы, қалаға кіре берісте экскаватор шөміші түріндегі жазба тасы, ал қалаға екінші шеттен кіре берісте көптеген шақырымға созылып жатқан «белестер» орын тепкен. Бұл үйінділер карьерды қазу жұмыстары кезінде пайда болатын жыныстар құрылымы». «Қостанай-Көкшетау трассасының жартысы дерлік — шұңқырлардан, жамаулардан және ашық жерлерден құралған. Жолда автокөліктер кездеспейді. Жүк арбалары мен қала тұрғындарының ескі автокөліктері сирек кездеседі. Бұл сапардың ең ұзақ әрі күрделі бөлігі болды. Есесіне біз Көкшетауда «чекин» жасадық, өйткені осында ендігәрі қайта оралуымыз екіталай еді.» «Ақсу — ең алдымен өзінің ферроқорытпа зауытымен әйгілі қала. Бұл зауыттың тұрбалары қалаға кірместен-ақ көрінеді. Мұнда Outlander бірнеше күн бойына лагерь құрып, Павлодар және басқа көршілес жерлерге бірнеше рет барып қайтады». «Үйге қайтар жолда біз Балқаш аясында суретке түсуді ұйғардық. Бұл орайда біз бұрын жабық әскери қалашық болған Приозерскіге соғып, су жағасында бірнеше рет суретке түсіп, үйге қайтар жол алдында серпіліп, сергіп алдық.» «Сапар 14 күнге созылды. Біз 4 911 шақырымды бағындырып, 9 қаланы аралап шықтық. Outlander 95-жанармайдың 467 литрін «жеді». Орташа тұтыну көлемі 100 шақырымға 9,5 литрді құрады.

Қазақта «ерте тұрған еркектің ырысы артық, ерте тұрған әйелдің жұмысы артық» деген нақыл бар. Мұсылман дінінде де ерте тұру міндеттеледі, яғни әрбір мұсылман ерте тұрып таң намазын оқуы тиіс. Жалғыз ислам емес, барлық дәстүрлі діндерде ерте тұрып, құлшылық ету сол дінді ұстанушыларға міндет болып саналады. Ерте тұру не береді? Өкінішке орай, бүгінде әсіресе, қалада тұратындар күн шыққан соң, кеш оянуды әдетке айналдырған. Жұмыс күндері амалсыз сәл ертерек тұрғанымен, демалыс күндері жасыратыны жоқ тал түске дейін ұйықтайтындар аз емес. Кеш ұйықтап, кеш тұрудың қандай залалдары бар? Ежелгі веда өркениетінен бастау алған адам денсаулығын нығайту жөніндегі байырғы ілім – аюрведа жердегі уақыт үш элементтің ықпалында болатынын айтады. Ол: от, су және ауа. Әрбір төрт сағат сайын қайталанып тұратын осы элементтердің әрқайссының өз ерекшеліктері бар. Ұйықтау, тамақтану және жұмыс істеуде сол элементтердің ерекшеліктерін ескеру қажет. Кешкі сағат 10-нан түнгі 2-ге дейін от элементі, 2-6 арасында ауа, ал 6-10 аралығында су элементі үстемдік етеді. Осыны ескеріп, кешкі сағат 10-ға дейін ұйқыға жатып, таңғы 6-ға дейін ояну қажет. Неге десеңіз, от элементі үстемдік еткен кезде адамның асқазаны белсенді жұмыс істеп, ас қорытылады. Яғни, түнгі сағат 2-ге дейін ұйықтап жатқаныңызда ас қорытылады. Онан әрі ауа элементі үстемдік етеді. Ауа жеңіл болғандықтан, бұл кездегі ұйқы да жеңіл болады. Адам жиі оянып, түс көреді. Осы кезде, яғни таңғы 6-ға дейін оянып, тұрып кету қажет. Сонда жеңіл тұрасыз, сергек боласыз. Ал, 6-дан кейін су элементі келетіндіктен, ауыр су еңсені басып, бойыңыз ауырлайды. Ол кездегі ұйқыдан адам тынықпайды, керісінше бойы ауыр тартып, шаршап тұрады. Бұл жайды бүгінгі медицина да растайды. Сондықтан, ерте, яғни таңғы 6-ға дейін тұрып кету қажет. Сонда ұйқыңыз қанып, өзіңізді сергек сезініп жүретін боласыз. Ерте тұрғанның ырысы артық Орыс халқының «утром вечере мудренее» дейтін мақалы бар. Яғни, кешкілік шаршап тұрғанда адам санасына жақсы ойлар келе қоймайды. Ал, таңертең ерте оянсаңыз, миыңыз тынығып, сәтті және тапқыр ойлар басыңызға келеді. Қиын-түйін мәселелерді шешу амалын ойластыратын кез де сондықтан таңғы шақ болуы керек. Өзін-өзі дамыту ғылымының білгірі саналатын американдық Брайан Трейси өзінің өмір бойы ерте тұрып үйренгенін және сол күні істейтін шаруаларының бәрін таңертең жоспарлап алатынын айтады. Таңертең ерте тұрып, сол күні істейтін шаруаларыңызды жоспарлап алсаңыз, ісіңіз өнімді және нәтижелі болмақ. Индустар фәни дүниенің береке-байлығын беретін Тәңірия Лакшми ерте тұрғандарды жақсы көреді деп санайды. Ағылшындардың «Ерте тұрған адамға Жаратқан денсаулық, игілік пен бақыт береді» деген мағынада айтылатын мақалы бар екен. Яғни, ерте тұрудың пайдасы туралы түсінік әлемнің барлық халықтарында бар. Қазақ «жел тұрмаса шөптің басы қимылдамайды» дейді. Яғни, ерте тұрудың пайдалы екендігі жайында түсінік бар екен, ендеше оның астарында ақиқаттың жатқаны анық.

https://dts.podtrac.com/redirect.mp3/feeds.podcasting.center/podcast-download/71/%d2%9baza%d2%9bstan-podkasterlerini%d2%a3-birinshi-%d2%9b%d2%b1ryltajy-21-nauryz-2022.mp3 Сәлем, достар! Біз бүгін сіздермен керемет жаңалықпен бөліспекшіміз. 2022 жылы 21 наурызда Қазақстан подкастерлерінің бірінші құрылтайы өтеді 🎉🎉🎉 Осы іс-шара туралы ой қалай келді, оны ұйымдастыру барысы мен талқыланатын тақырыптар, спикерлермен келісу, панельдік дискуссиялар қалай өтеді және тағы басқа сұрақтар талқыланатын подкастымызды тыңдауға шақырамыз. Оны QazPodcast подкастының арнайы санатында тыңдай аласыздар. Әр жұма күні жаңа эпизод жариялап отырамыз. Қазақстан подкастерлерінің алғашқы құрылтайынан қалыс қалмай, өз пікірлеріңізбен және ұсыныс-тілектеріңізбен бөлісе отырыңыздар. Құрметпен, Елдар Құдайбергенов және Айым Тлепберген Басқа эпизодтар: 16. Жаңа дем Подкастиң үшін күрес — AdminAnon подкастының эпизоды (видео) QazPodcast x Bogus QazPodcast x 1001 Kitap

Современная Астана удивляет разнообразием своих архитектурных и скульптурных форм. Строгие монументы,заставлющие задуматься о прошлом и будущем... Знаковые сооружения, напоминающие о веках развития государства... Легкие фигуры декоротивной скульптуры,оживлющие урбанитической ландшафт... Каждый найдет в этом горде что-то близкое для себя,что заставит ег вернуться сюда. Астана – суретшілер көзімен /Құрастырғандар Ж.Қазанғапов,Ж.Кәкенұлы.-Астана: Фолиант,2018.-192 б. Елордамыз Астананың көз тартарлық көркем көріністері шығармашыл жандарға шалқар шабыт беріп келеді. Бас қаламыздың қалыптасуы мен дамуы, табиғаты мен иыныш-тіршілігі өлең-жырларда ғана емес, суреттің қыр-сырын меңгерген шеберлердің де қағаз-кенептерінде өз өрнегін қалдыруда. Кітапта қылқаламды жданына серік еткен суретшілердің Астанаға арналған туындылары берілген. Түсіпбекова Г.М.Ахметов Қ.М. География :Балаларға арналған энциклопедия./Гүлсім Түсіпбекова, Қадырбек Ахметов.-Алматы: ЖК «Спанова А.Б.»,2017. -480 б. Балаларға арналған бұл энциклопедиялық анықтамалық Жердің пайда болуынан бьастап, оның геологиясы(ішкі қыртысы) мен жер бедерінің қалыптасу кезеңдерін, ондағы тіршіліктің даму сатыларын қамтыған. Қазіргі дүние табиғатына сипаттамалар берілген. Адамзат өркениетінің кезеңдерін қамти отырып,дүниежүзі елдерінің аймақтар бойынша қалай топтастырылған баяндалады. Архитектуры Астаны / Составитель Б.Мамырбаева.-Астана: Фолиант,2018.-304с. За последные годы Астана изменилась,разросдась,особенно на левобережье.Ведукщие архитекторы мира и местные таланты,вдыхая жизнь в безмольвный камень,создают стильный и совреннный мегополис. Вместо с тем бережно сохранются памятники архитектуры в старом городе, которые ничуть не уступают новостроикам в функциональности. И если любуясь новыми зданиями, мы знакомимся с текущими тенденциями развития архитектурной мысли, то прогуливаясь по улицам исторических кварталов,ощущаем дыхание эпох. Адресуется широкому кругу читателей. Оразқұлова Қ. Өмірдің сан алуан бояулары /Қалдыкүл Оразқұлова-Алматы: «Аспантау» баспасы,2018-190б Бұл жинаққа бейнелеу өнерінің қалыптасуы,дамуы, өткені мен бүгіні, және болашағы жайлы танымдық мақалалар,фотосуреттер еніп отыр. Қазақ бейнелеу өнерінің де әлемдік көркемсурет өнерінің бір бөлшегі ретінде өзіндік мәнері,қолтаңбасчы,ұлттық ерекшеліктері бар. Бұл кітапта ортақ бейнелеу өнерінің әртүрлі буын өкілдерінің сурпет салу мәнері, техникасы, тақырыптық,композициялық ерекшеліктері жәйлі сөз болады. Әденова Л. Қожағұлов Т.Зергерлік өнер нақыштары. Кітап-альбом / Әденова Ләззәт, Қожағұлов Тоққожа: - Алматы : «Аспантау»,2018- 209 б. Бұл кітапта бастарын сонау көне замандардан,Сақ дәуірінен алатын қазақ халқының ұрпақтан-ұрпаққа мирас болып келе жатқан ежелгі зергерлік өнерінің пайда болуы, қалыптасуы, дамуы, қыры-сыры жайлы әңгімеленеді. Осынау ғажайып өнердің қазақ даласына кеңінен қанат жайып, салт-дәстүрімізбен қабысып, талғңампаз халқымыздың әсемдік әлеміне терең бойлап эстетикалық қарым-қабілетін танытатын,дарынын паш ететін керемет туындылары соның айғағындай. Труспекова Х. Жаңа заман сәулеті. Кітап –альбом./Халима Труспекова.:- Алматы, «Аспантау»,2018-200б. Өнер зерттеуші, ғалдым Халима Труспекованың бұл жинағына тәуелсіздік алғаннан кейігі ширек ғасыр кезеңінде ҚҰазақстанның сәулет өнер саласындағы жаңа жетістіктері жайлы мақалалары еніп отыр. Әсіресе, еліміздің жаңа астанасы –Астана қаласында бой көтерген әкімшілік, іскерлік,мәдени ,спорт нысандары әлемдік сәулет өнерінің жаңа жетістіктері мен технологияларының айқын көріністері болып табылады. Еліміздің сәулет өнері саласында Батыстық және Шығыстық дәстүрлер үйлесім тауып, Еуразия кеңістігінде архитектуралық жаңа концепция қалыптасты. Кітапта сонымен бірге еліміздің бұрынғы астанасы-Алматы қаласында және облыс орталықтарында салынған сәулет нысандары жайлы кеңінен сөз болады. Елубай О. Дүниені дүбірлеткен жеті дода : Кітап-альбом –Алматы: «Алатау» баспасы,2018.-368б «Дүниені дүбірлеткен жеті дода » - түрлі – түсті фотоальбом жинағы ,белгілі спорт журналисі,»Құрмет» орденінің иегері,журналист жазушы Оңдасын Елубайдың Жеті Олимпиада ойындарына қатысып, көзбен көріп, санасына түйген,қатпары қалың қазақ спортының тәуелсіздік алған ыжлдарда қол жеткен табыстары,кейінгі толқын жасм ұрпаққа үлгі-өнеге болатын,олардың бойында отансүйгіштік қасиеттерді, патриоттық сезімдерді қалыптастырған шығарма. Алдаркөсе мен Қожанасыр хикаялары.Құраст.:Абылайхан Құлбаев.-Алматы: «Балауса баспасы»ЖШС,2018.-192 бет. Бұл жинаққа Алдаркөсе мен Қожанасырдың терең мағыналы,пәлсафаға толы ұтқыр әзіл-оспақтары,күйдіргідей ойып түселін қалжың хикаялары енгізіліп отыр. Кітап жеткіншектер шін тәлім-тәрбиелік жағы ескеріле отырып құрастырылды. Иманғазина Б. Тауқымет-Роман /Бибігул Қабиқызы Иманғазина.Алматы: «Ан-Арыс» баспасы,2017 -684б Қазақ халқына Бибі-Ана есімімен танылған жазушы, Қазақстанның Еңбек сіңірген қайраткері, «Құрмет» орденінің иегері, халықаралық «Алаш» әдеби сыйлығының лауреаты,қоғам қайраткері Б.Иманғазинаның «Тауқымет» романы оқырманды шынайылығымен,нақты өмірден алынған сюжеттермен он жеті жасында бір қаныпезердің кесірінен мүгедектің зарын тартқан, қазақтың сұлу қызының ауыр тағдыры туралы баяндалады. Бұл роман өмірді сүю арқылы Отанын сүйген барша оқырмандарға арналған. Қажығали Мұханбетқалиұлы.Ақтөбе кітапханасы. 21 Т .- Ақтөбе,2014. - 336 б «Ақтөбе кітапханасының» жиырма бірінші томына қазақтың көрнекті жазушысы, Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері,Байғанин ауданының құрметті азаматы, Мемлекеттік Сыйлықтың иегері Қ.Мұханбетқалиұлының хикаяттары мен әңгімелері топтастырылған. Кәрім Айнабеков. Ақтөбе кітапханасы. 22 Т.- Ақтөбе,2014.-320 бет. «Ақтөбе кітапханасының» жиырма екінші томына Ақтөбе өңіріндегі танымал қазақ ақыны Кәрім Айнабековтың өлеңдері мен сонаттері енгізіліп отыр. Мәди Айымбетов . Ақтөбе кітапханасы.23 Т –Ақтөбе,2014 – 416 бет «Ақтөбе кітапханасының» жиырма үшінші томына белгілі жазушы Мәди Айымбетовтың өткен ғасырдың жетпісінші жылдарынан күні бүгінге уақыт аралығындағы бастап жарық көрген «Құла түздегі үнсіздік», «Таңкөрік-ақша бұлт», «Құмөзектің Донкихоты», «Сырлы зерен», «Құлан-елес» тәрізді әңгімелері мен « Ол дәурен - бір көрген түс» хикаяты енген. Қаламгер шығармаларында әртүрлі образдардың – адам әлемінің психолгиялық, әлеуметтік сипаттағы тұтастай бір галереясы жасалған.

Киелі оқу орда Қ. Жұбанов атындағы Ақтөбе өңірлік мемлекеттік университеті оқу ғимараттарының келесі кезегі № 2 оқу ғимараты. Университеттің аталған оқу ғимараты И. Тургенев көшесінде орналасқан. Иван Сергеевич Тургенев (1818-1883) — орыс жазушысы. Ресей империясының Орел губерниясында, байлар отбасында дүниеге келген. Тургеневтің әдеби орыс тілінде жазылған проза шығармалары — орыс классикалық әдебиетінің үлгі болып саналады. Осы шығармаларына алдыменен «Әкелер мен балалар», «Аңшының жазбалары», «Дворян ұясы» романдары, «Ася», «Му-Му» повестері жатады. «Отцы и дети» («Әкелер мен балалар») романында бір жағынан Ресейдің түрлі әлеуметтік таптан шыққан зиялы қауымының өкілдерінің өркендеуі, екінші жағынан «нигилизмнің» өсуін көрсетті. Тарихтан өз орнын тапқан тұлғаның есімі берілген көшеде орналасқан оқу ғимаратының өзі тарихтан сыр шертеді. Оқу ғимаратының іргетасы өткен ғасырдың 70-80 жылдары қаланған. Тарих қойнауынан сырт шертетін оқу ғимаратында затына сай оқу ордамыздың «Тарих» факультеті студенттері білім алады. «Тарих» мамандығы филология факультетінің құрамында 1985 жылы ашылып, 1987 жылы Тарих-педагогика факультеті болып құрылды. 1989 жылы Тарих факультеті дербес факультет ретінде қайта құрылып, онда «КСРО тарихы» және «Әлем тарихы» кафедралары жұмыс жасады. Сол уақытта факультетте «Тарих» мамандығы бойынша жоғары кәсіби білімді мамандар даярланды. Содан кейінгі кезеңдерде факультетіміз дамып, Батыс Қазақстан аймағында кәсіби, білікті мамандар дайындап шығаратын әлеуеті мол, тарих, география салалары бойынша жетекші мамандары қалыптасқан оқу орталығына айналды. Факультетте «Тарих және тарихты оқыту әдістемесі», «География», «Отан тарихы және тарихи пәндер» кафедралары, «Тарих, этнография және археология» ғылыми-зерттеу орталығы бар. «Тарихи» орданың оқу-әдістемелік және материалдық-техникалық базасы да жақсы дамыған. Соның ішінде: Кітапхана және 2 оқу залы, акт залы, конференц-зал, мобильді компьютерлік класс секілді студенттерге керекті барлық жағдай жасалған. Алдағы уақытта Университетіміздің өзге ғимараттары туралы қызықты тарихи ақпараттармен таныстыратын боламыз. Университет сайтының жаңалықтарын қалт жібермеңіз.

2022 жылдың шілде айы қорытындысы бойынша Қазақстан Республикасында ауыл шаруашылығы өнімдерін өндірумен, сақтаумен және қайта өңдеумен және ауыл шаруашылығы саласында қызметтер көрсетумен айналысатын 230,4 мың шаруа немесе фермер қожалығы, 26,1 мың жеке кәсіпкер және 20,1 мың заңды тұлға тіркелді, сондай-ақ ауыл шаруашылығы өнімдерін өндірумен айналысатын қала, ауыл және ауылдық округтерде 1,6 млн үй қожалықтары тіркелген. Бір жыл ішінде тіркелген ауыл шаруашылығы өнімдерін өндіретін заңды тұлғалар мен шаруа қожалықтарының саны сәйкесінше 4,3% және 0,7% өсті. Жеке кәсіпкерлер саны, керісінше, бірден 19,9%-ға, ал сектордағы тауар өндіруші үй шаруашылықтарының саны 0,8%-ға қысқарды. Жұмыс істеп тұрған заңды тұлғаларға келетін болсақ, мұнда маусым айының соңына қарай ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілердің саны 17 мыңға жетіп, өткен жылмен салыстырғанда 6,7 пайыз өсті. Жұмыс істеп тұрған шаруа немесе фермер қожалықтарының саны небәрі 1%-ға өсіп, 221,8 мыңға жетті, ал секторда жұмыс істейтін жеке кәсіпкерлердің саны бір жылда 20,6%-ға азайып, 23 мыңды құрады. Өңірлік тұрғыда ағымдағы жылдың маусым айының аяғында агроөнеркәсіптік кешенде жұмыс істейтін заңды тұлғалардың жартысынан астамы Қазақстан Республикасының 20 облысының 5-еуіне ғана тиесілі болды: Түркістан (3,6 мың), Ақмола (1,9 мың), Солтүстік Қазақстан (1,4 мың), Алматы (1,2 мың) және Қостанай (936) облыстары. Салада жұмыс істеп тұрған жеке кәсіпкерлердің жартысынан астамы тек 2 облысқа – Түркістан (8,6 мың) және Жамбыл (5,9 мың) облыстарына тиесілі. Республиканың 20 облысының 3-інде жұмыс істеп тұрған шаруа немесе фермер қожалықтарының жартысынан астамы: Түркістан (70,7 мың), Алматы (25,7 мың) және Жамбыл (18,8 мың) облыстарында шоғырланған.

Шымкенттің аумақтық қорғаныс бригадасында командалық-штабтық жұмылдыру оқу-жаттығулары өтті. Төтенше жағдай режимін енгізу және қамтамасыз ету кезінде арнайы өрістету, іс-шараларды ұйымдастыру және орындау мәселелері пысықталды. Оқу-жаттығуға Шымкент қаласының, Түркістан, Жамбыл және Қызылорда облыстарының қауіпсіздік және қорғаныс мәселелері жөніндегі әкімдерінің көмекшілері, аумақтық қорғаныс бригадасының жеке құрамы, қорғаныс істері жөніндегі департаменттің жұмылдыру дайындығы басқармасының, полиция мен төтенше жағдайлар департаменттерінің және ҚР ҰҚК Шекара қызметінің Шымкент қаласындағы өкілдері тартылды. Жұмылдыру жаттығуларына қатысушылар алдында алдында Шымкенттегі мұнай өңдеу зауытындағы шартты апаттың салдарын жою міндеті тұрды. Оқу-жаттығу жоспарына сәйкес жеке құрам мен әскери техниканы қабылдау пункттері ашылып, резервтегі жеке құрамды мақсаты бойынша міндеттерді орындау үшін жұмылдыру және жауынгерлік әзірлікке келтіру жөніндегі іс-шаралары өткізілді. Оқу-жаттығу барысында басқару органдарының ақпаратты жинау және талдау, шешім қабылдау, жоспарлау және бағынышты бөлімшелерге міндеттерді жеткізу бойынша іс-қимылдарының үйлесімділігі тексерілді. Айта кетсек, аумақтық қорғаныс бригадалары Қарулы Күштердің құрамдас бөлігі болып табылады. Олар белгілі бір аймақта міндеттерді орындауға арналған және осы аймақта тұратын азаматтармен жабдықталған.

Менің студенттік өмірім Менің есімін Рахат . Мен Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-нің медицина және денсаулық сақтау факультетінің стоматология мамандығына т... - Аллаев Рахат Менің университетім-менің мақтанышым! Мен Туркменістаның Дашогуз қаласынан келдим. Аты жөнім Аллаев Рахат Сейітназар ұлы болады. Мен осы жылы Ал-Фара... - Аллаев Рахат Менің университетім-менің мақтанышым! Мен Туркменістаның Дашогуз қаласынан келдим. Аты жөнім Аллаев Рахат Сейітназар ұлы болады. Мен осы жылы ҚазНУ "...

Қаңтардағы дүрбелеңнен Тоқаев қалайша жеңімпаз болып шықты? Бұрынғы президент Нұрсұлтан Назарбаев пен оның туыстарын не күтіп тұр? Кремль қаңтар оқиғасына қалай әсер етті? Азаттық саясаттанушы Виктор Ковтуновскиймен әңгімелесті, деп хабарлайды kznews.kz сайты azattyq порталына сілтеме жасап. «НАЗАРБАЕВҚА КРЕМЛЬДЕН ҚЫСЫМ БОЛДЫ» Азаттық: Назарбаев мәлімдеме жасағанда, бәрі аяқталғандай болды: билікті Тоқаевқа берді, ал туыстары қызметінен кетті. Бірақ көп сарапшы іс мұнымен біткен жоқ деген пікір айтады. Өзіңіз де «ханталапай» енді басталып жатыр» деп жаздыңыз. Қазақстан халқын тағы қандай тосын жайт күтіп тұр? Виктор Ковтуновский: Қазақстандықтардың көбіне «ханталапай» еш әсер етпеуі де мүмкін. Халыққа одан кейін сөзсіз күтіп тұрған қымбатшылық, жұмыссыздық пен басқа да экономикалық мәселелер әсер етеді. Оларды шешу оңайға соқпайды. Қазіргі турбулент кезеңі жоғарыда — саяси және экономикалық элиталарда болып жатыр. Билік пен мүлікті бөлісу процесі әлі біразға созылатын сияқты. Азаттық: Сонда «ханталапай» деп билік пен мүлікті бөлісуді айтасыз ба? Виктор Ковтуновский: Қазақ тарихын керемет білемін демеймін. Бірақ білуімше, өзін таңдаған халықтың алдындағы міндетін орындауға дүние-мүлкі кедергі келтірмес үшін хан таққа отырарда оны үлестіріп берген. Бізде уақытында мұндай нәрсе болған жоқ. Назарбаев өзінің айналасын, алдымен туыстарын байытты. Енді авторитар құзыреті бар мемлекет басшысы ауысқан соң, әрине, Назарбаевтың төңірегіндегі барлық адамның саясат сахнасынан кететіні анық. Экономика бағытында да біраз өзгеріс күтіп тұр. Азаттық: Назарбаевтың күйеубалалары ұлттық компаниялардағы қызметінен кетті. Немере інісін Ұлттық қауіпсіздік комитетіндегі лауазымынан айырды. Оларды не күтіп тұр? Келіссөз болды деп ойлайсыз ба? Виктор Ковтуновский: Біздің түсінігіміздегі келіссөздің болғанына, яғни Тоқаев пен Назарбаев екеуі бетпе-бет отырып, «кім нені алады?» деп бөлісті дегенге сенбеймін. Екеуінің қаңтарда кездескенін растайтындай белгі де жоқ. Қазір мүлік бөлісетін сәт емес сияқты. Қазір билікті бөлісіп жатыр. Тоқаев әуелі өзіне мемлекеттік органдар, әсіресе күш құрылымы мүлтіксіз бағынатындай етуі керек. Ал мүлікті кейін бөлісе береді. Қиын кезде Тоқаевтың құқық қорғау органдарын басқаруда біршама мәселеге тап болғаны анық. Сол себепті ол Қазақстанға шетелден әскер шақыруға мәжбүр болды. Енді Тоқаев белгілі бір уақыт бойы өз командасын құрады. Содан кейін, әрине, бұрынғы президент кланын саяси ғана емес, экономикалық ықпалынан айыру мәселесіне кезек келеді. Азаттық: Назарбаев видеоүндеуінде астанада тұрып жатқан зейнеткер екенін айтты. Сіз Тоқаев екеуі кездеспеген сияқты дедіңіз. Қалай ойлайсыз, қазір Назарбаев пен Тоқаевтың арасында келіспеушілік бар ма? Видеоға қарап, осы туралы қандай ой түюге болады? Виктор Ковтуновский: Видеоға қарасақ, екеуінің арасы шиеленісіп тұрған сияқты. Видеоүндеудің алғашқы нұсқасы қандай болғанын білмейміз. Цензурамен нені кесті, өзі қай жерінде тілін тістеп қалды, одан хабарсызбыз. Бірақ бір байқағаным, Назарбаев қаңтар оқиғасы үшін жауапкершілік алғысы келмейді. Біраздан бері зейнет демалысында екенін де сол үшін айтты. Шын мәнінде, Назарбаев Тоқаевты қолдаған жоқ. Тек халық игілігі үшін Тоқаев ұсынған экономикалық реформалар бағдарламасын қолдау керегін атап өтті. Меніңше, бұл екеуінің қарым-қатынасы шиеленісіп тұрғанын не мүлде қарым-қатынас жоғын білдіреді. Назарбаев осы оқиғаның тұтқыны сияқты көрінді. Оны президент әкімшілігіне бағынатын қызмет күзетеді. Ал қазіргі жағдайда ол Ақорданың айтқанымен ғана жүреді. Азаттық: Таяуда ғана, жаңа жыл қарсаңында Тоқаев пен Назарбаев Санкт-Петербургте болды. Бәрі салыстырмалы түрде тыныш сияқты еді. Екеуінің арасы не себепті суып кетті деп ойлайсыз? Виктор Ковтуновский: Меніңше, былтыр жыл бойы Кремльден Назарбаевқа қысым болды. Олар экс-президентке мемлекет басшысы қызметін қағаз жүзінде ғана тапсырып қоймай, шынайы басқару тізгінін саяси мұрагеріне тапсыруға ықпал етті. Ол амалсыздан, баяу болса да, солай жасады. Әуелі Тоқаевқа аса маңызы жоқ Қазақстан халқы Ассамблеясы төрағалығын өткізді, кейін [«Нұр Отан»] партиясы басшылығын тапсыруға уәде етті. Бірақ ақыры бұл процедура көктемге шегерілді. Бірақ аяқ астынан «газ наразылығы» басталып, азаматтар ереуіліне ұласты да, барлық процесс жеделдей түсті. Ақырында осы кездегі Тоқаев пен Назарбаев арасындағы бәсеке қазіргі президенттің пайдасына шешілді. Азаттық: Кремль Назарбаевқа қысым көрсетті дедіңіз. Неге? Виктор Ковтуновский: Назарбаев 2019 жылы президенттіктен транзит үшін кеткен жоқ деп ойлаймын. Ол Кремльдің қысымынан соң кетті. Меніңше, Кремль Назарбаев аяқ астынан дүние салса, бізде «майдан» басталып, құбылмалы кезеңде билікке Мәскеуге ұнамайтын адам келеді деп қауіптенген сияқты. Сол себепті Назарбаевты билік транзитін бастауға мәжбүрледі. Ол қауіпсіз құрылым құрып, биліктің бірнеше функциясын иемденіп, президенттіктен кетті. Бірақ бұл Кремльдің көңілінен шыққан жоқ, Мәскеу әрмен қарай қыспаққа ала берді. Мәскеу қазіргі Украина сияқты өз қалауынша дербес саясат жүргізетін мемлекеттің пайда болуына жол беріп қоймайтынын түсіну керек. Мәскеу үшін бұл стратегиялық жағынан үлкен жеңіліс болар еді, сондықтан олар халық толқуынан қатты қауіптенді. ХАОС, КОНЪЮНКТУРА ЖӘНЕ КРЕМЛЬ ҚОЛДАУЫ Азаттық: Неге бәріміз Назарбаевтың мәлімдеме жасағанын күттік? Қоғамға оның не дейтіні, қандай баға беріп, қандай сөз қолданатыны әлі қызық па? Неге оны бәрі іздеді? Әлде жұрт оның тірі екеніне көз жеткізгісі келді ме? Виктор Ковтуновский: 30 жыл билікте болған, көбі әлі күнге дейін ел басқарып отыр деп санаған адамның дүрбелең кезде жоқ болып кетуі тосын әрі оғаш көрінді. Осыған байланысты неше түрлі қауесет тарады, осы әңгімелер қоғамның қызығушылығын күшейте түсті. Оның бұл оқиға кезіндегі рөлі түсініксіз болды ғой. Сондықтан, меніңше, көпшіліктің көкейінде мұндай сауал туғаны қалыпты нәрсе. Азаттық: Неге ол ұзақ уақыт көрінген жоқ? Виктор Ковтуновский: Алғашқы күндері бүкіл ел «Шал, кет!» деп айқайлап жатқанда ол не дей алар еді? Оның мәлімдемесі сол кездегі қоғамдық процестерге қалай әсер етер еді деген сұрақтың жауабын білмеймін. Бірақ Назарбаев көп алдына шығуға тырысты. Өз баспасөз хатшысы арқылы президентпен байланысып отырғанын, бұдан былай Қауіпсіздік кеңесін басқармайтынын баяндап отырды. Бірақ оның ақпарат кеңістігінде пайда болуы Тоқаевтың шамына тиді. Тоқаев та баспасөз хатшысы арқылы шешімді өзі қабылдап отырғанын, ешкімнің ақыл-кеңесіне мұқтаж емесін айтып, ашулы реакция білдірді. Дағдарыс кезеңінде Тоқаевқа Назарбаевтың қолдауы мүлдем қажет болмады. Ол мұны Назарбаевпен бір тарапта тұру деп қабылдады. Ал халық «Шал, кет!» деп айқайлап жатқанда Тоқаев Назарбаевпен бір жақта болғысы келмеді. Азаттық: Оқиғадан соң Тоқаев «билікті басып алуға тырысқан террористер мен қылмыскерлер» туралы айтты. Кейінірек Путин «түрлі-түсті революцияға» мүдделі әлдебір сыртқы күштер бар» деді. Сіздің ойыңызша, шын мәнінде не болды? Виктор Ковтуновский: Ресми биліктің позициясы ахуалға қарай өзгеріп отырды. Әуелде Ақорда бұл митингілерді газ бағасы жайлы айтылған жергілікті мәселе ретінде көрсеткісі келді. Бұл батыста, халықтың бір бөлігі – жүргізушілер арасында ғана болған әңгіме, ешқандай саяси талаптар жоқ деп сипаттады. Кейін Қазақстан бойынша адамдар жаппай наразылыққа шыға бастағанда, оқиғаны бұлай бағалау мүмкін болмай қалды. Сөйтіп бәрі өзгерді. Тоқаев өзіне қиын күндерде бірде үнсіз қалып, енді бірде үкіметті отставкаға жіберіп, мерзімінен бұрын мәжіліс сайлауын өткізуге әзір екенін білдіріп отырды. Кейін күш құрылымдары өзіне бағынбай, бір ойын жүргізіп жатқанын білгенде Тоқаев ҰҚШҰ әскерін көмекке шақырды. ҰҚШҰ әскерін елге кіргізу үшін сыртқы жаулар керегін білген соң «Қазақстанға шабуылдаған 20 мың қарулы террорист» туралы айтты. Кейін шын террористерді таба алмай қалғанда, бұл нұсқа сай келмейтінін түсінді. Сол кезде ресми билік өкілдері оқиғаға сырттан араласқандар туралы айтуды қойды. Сіздің сұрағыңызға былай жауап берейік: хаос болды, конъюнктура болды. Осы конъюнктура аясында ресми нұсқалар да өзгеріп отырды. Азаттық: Барлық өңірде митингіге шыққандар «Шал, кет!» деп айқайлады. «Назарбаев, кет!» деген ұранның астарында «Тоқаев, кел!» деген талап жатыр ма? «Шал, кет!» деген ұран жеке адамға емес, тұтас билікке бағытталған талап деген пікір бар. Халық Назарбаев жүйесінің ғана емес, бұрынғы президент режимінің құлауын талап етті. Онда неге бұл жағдайда Тоқаев жеңіп шықты? Виктор Ковтуновский: Шынымен де, «Шал, кет!» деген ұран Назарбаевтың ғана емес, ол құрған жемқор, авторитар, әділетсіз билік жүйесінің тұтас кетуін талап ететін ұран дегеніңізбен келісемін. Тоқаев қалайша бұл оқиғада жеңімпаз болып шықты? Ол шетелдің қолдауын алды, қолдау болмаса жағдай мүлде басқаша болар еді. Тоқаев Алматыдағы дүрбелеңді баса алмаса, арты хаосқа ұласып, ақыры Тоқаевтың өзі отставкаға кететіндей жағдай болуы мүмкін еді. Бірақ Кремль араласып, Тоқаев сол қолдаудың арқасында жеңіп шықты. Азаттық: Жүйенің тұтас отставкаға кетуін талап етіп жүрген халық пікірі өзгереді деп ойлайсыз ба? Виктор Ковтуновский: Жұртты митингіге алып шыққан қоғам ішіндегі ауқымды ішкі мәселелер ешқайда кеткен жоқ. Тек бұл наразылық басылды. Себебі қоғам айналадағы қатыгездікті көріп, есеңгіреп қалды. Бірақ проблемалар шешілген жоқ. Тоқаев Назарбаевтың авторитар жүйесін өзгерту бойынша ауқымды саяси реформа жүргізбесе, қаңтардағы қырғын қайталануы мүмкін. Азаттық: Тоқаев экономикалық саясатты қайта қарап, «Самрұқ Қазына» компаниясын реформалау керегін мәлімдеп, бар байлыққа санаулы адам ғана иелік етіп отырғанын айтты. Бұл мәлімдемелерден реформа нышанын байқадыңыз ба? Виктор Ковтуновский: Ешқандай реформа нышанын көріп отырған жоқпын. Тек қазір Қазақстандағы бар ресурс пен байлықты өзара бөлісіп отырған адамдар Тоқаевқа ұнамайды. Бірақ мүлікті бөлу процесіне қоғамдық бақылау орнатпай ештеңе өзгермейді. Қазір түбегейлі өзгерістер болып жатқан жоқ. Бір туыстың орнын екінші туыс басып жатыр. Бізде ашық, еркін сайлау өтіп, үкімет пен барлық экономикалық процесті бақылауда ұстауға шамасы жететін тәуелсіз парламент құрылмайынша түбегейлі өзгерістер болмайды. Азаттық: Утилизация алымы бойынша бір оператордың орнына басқасы келгенін, сайлау туралы заңға жеңіл-желпі өзгерістер ғана енгізілгенін, жаңа үкіметтің жартысы бұрынғы министрлерден тұратынын, кешегі орынбасарлар бүгінгі жаңа басшыларға айналып шыға келгенін көрдік. Бізді тағы да ақымақ қылып отыр ма, әлде нәтиже күтуге әлі ерте ме? Виктор Ковтуновский: Осының бәрі саяси-технологиялық фокустар, қоғамдық шиеленісті жою әдісі. «Жаңа Қазақстанның» «Қазақстан-2030» бен «Рухани жаңғырудан» не айырмашылығы барын білмеймін. Әзірге сыртқы қаптамасы ғана жаңа. Ішінде не барын білмейміз. Ешқандай маңызды өзгеріс болған жоқ. Тоқаев бар байлықты қолында ұстап отырған олигархтарды сынап, Назарбаевтың бірқатар туысын қызметінен алып тастады. Бірақ қазақстандықтар үшін бұл орынға кімнің туысы келіп жайғасса да, айырмашылығы жоқ. НАЗАРБАЕВТЫҢ НЕПОТИЗМІНЕ ҚАРСЫ КҮРЕС ЕСКІ ӘДІС-АМАЛМЕН ЖҮРІП ЖАТЫР МА? Азаттық: Неге Тоқаев қазір салмақты саяси реформалар керегін білсе де, мұндай қадамға бармай отыр? Бұл қорқыныш па, әлде басқа да қауіптер бар ма? Виктор Ковтуновский: Қауіп, әрине, бар. Өйткені бізде шынымен еркін, бәсекеге қабілетті саяси жүйе болса, партия құру, сайлаушылардың сенімі үшін күресу жеңілдеп, азаматтарға еркін пікір білдіруге мүмкіндік берілсе, дауыс дұрыс саналса, Тоқаев билігін сақтап қала алмауы мүмкін. Тоқаев осыдан қорқады, бұлай болғанын қаламайды. Сондықтан реформаны паллиатив, имитациямен алмастыруға тырысады. Азаттық: Тоқаев бұрынғы президенттің көлеңкесінен шығып, Назарбаевтың кланына қарсы жападан жалғыз күресіп жатыр деп те айтып жүр. Ол шынымен жалғыз ба, әлде өз кланын құрып үлгерді ме? Оның қандай да бір тұлғаны жаңа қызметке тағайындаған кезде именшектеп, сақ болуға тырысатыны байқалады. Үстелдің арғы басында кім отыр? Тоқаев жалғыз ба? Тоқаев пен Путин бе? Тоқаев пен кім? Виктор Ковтуновский: Біздің жүйеде президенттен басқа адамға команда құруға мүмкіндік берілген жоқ. Бұл үшін тіпті жазалайтын. Коалиция немесе топ құру белгісі байқалса, қатаң шара қолданатын. [Алматы облысының әкімі Қанат] Бозымбаев Тоқаевтың ең жақын адамы саналады. Назарбаевтың кезінде оны ешкім елеген жоқ. Президент Тоқаев Бозымбаевты вице-премьер қызметінен босатып, көмекші етіп алды. Тоқаевта команда құруға мүмкіндік болған жоқ. Басқа қырынан алғанда «Тоқаевтың команда құруға қабілеті жете ме?» деген сұрақ туындайды. Қазір ол Назарбаевтың айналасында жүрген адамдардың қызметіне жүгінуге мәжбүр. Одан басқаны күтудің қажеті де жоқ еді, өйткені басқарушы элита құру ережесі өзгерген жоқ. Тоқаев өзіне мұраға қалған ескі әдістерді пайдаланып отыр. Азаттық: Қауіпсіздік кеңесі төрағасының қызметін беру қызық болды. Тоқаев аяқ астынан қауіпсіздік кеңесін басқаратынын мәлімдеді. Бірақ «Назарбаев бұл органды өмір бойы басқару құқығына ие» деген заңға тиісті өзгеріс кейінірек енгізілді. Бізде іс-әрекеттің заңдылығына мән бермейтін болған ба? Виктор Ковтуновский: Тоқаев президент болғалы мұндай жағдай бірнеше рет қайталанды. Карантин кезінде төтенше жағдайлар режимі болды. Тоқаев күмәнді бұйрықтар берді, кейін оларды легитимді ету үшін заңдарды өзгерте бастады. Адам құқықтарын сыйламау қаңтар оқиғасы кезінде де жалғасты. Тоқаевтың қандай құқықтық құжаттарға сүйеніп өзін қауіпсіздік кеңесінің төрағасы деп жариялағанын білмейміз. Бұл жарлық болды ма? Әлде қауіпсіздік кеңесінің шешімі ме? Ол жағы белгісіз. Құқықтық бассыздық мұнымен ғана шектелмейді. Бізде «Тоқаев шетел әскерін қандай құжаттарға сүйеніп шақырды?» деп сұрайтындар жоқтың қасы. Президент мұндай жарлық беруге құқылы ма? Қауіпсіздік кеңесі қандай да бір шешім қабылдады ма? Бұл мәселе дауысқа салынды ма? Неге мәжіліс пен сенат осындай ұзақмерзімді салдары бар маңызды шешім қабылдаудан тыс қалды? Сұрақ өте көп. Тоқаевтың «бюджеттен тыс қор құрамын, оған ірі компаниялар үкімет шешімімен ақша аударып отырады» деген бастамасы да дәл осындай алаңдаушылық туғызып отыр. Мен мұны «мемлекеттік рэкет» деп атаймын. Белгілі бір кәсіпорындар мен олардың иелерінің кәсібіне немесе табысына қатысты күмән туса, заң бойынша ақ-қарасын ажырату керек. Азаттық: Тоқаев «компаниялардың қорға аударатын ақша көлемін үкімет анықтайды» деді. Виктор Ковтуновский: Иә, бұл жерде де жауабы жоқ сұрақтар бар, ақша аударуға міндетті компаниялар тізімін қалай анықтайды, неге оған бір кәсіпкерлер кіріп, қалғаны кірмейді? Қорға аударатын ақша пайызы қандай критерий бойынша есептеледі? Мен олигархтарды қорғап отырған жоқпын, олардың арасында экономикаға зиян келтіріп жатқан жемқор монополистер болуы мүмкін. Бірақ неге Назарбаевтың непотизміне қарсы ескі әдіс-амалмен күресіп жатыр? Бюджеттен тыс, қоғам бақылай алмайтын қорлар болмауы тиіс. Азаттық: 2022 жылы қаңтарда не болғанын білуге мүмкіндік бар ма? Әлде 1986 жылғы Желтоқсан, 2011 жылғы Жаңаөзен оқиғасы кезіндегі жағдай қайталана ма? Азаматтық қоғам өзін алдауға жол бермеу үшін не істеуі керек? Виктор Ковтуновский: Оқиғаның жай-жапсары қалай ашылуы мүмкін екенін елестетіп көрейік. Біріншіден, билік органдары әділ әрі ашық зерттеу жүргізуі керек. Бұған сенім жоқ. Мұны Қырғызстаннан келген «террорист» музыканттың басында болған жайттан көрдік. Екіншіден, зерттеу жүргізуге халықаралық ұйымдарды, БҰҰ немесе ЕҚЫҰ-ны тарту керек. Қазақстан қандай да бір зерттеу жүргізуге мүмкіндік береді-ау деген үміт жоқ. Сыртқы істер министрлігінің Еуропарламент мәлімдемесіне реакциясы да Тоқаевтың бұл салада ешқандай әріптестікті қаламайтынын көрсетеді. Бірақ азаматтық қоғамның зерттеуі бар. Мұндай жарқын мысалдардың біріне тәуелсіз топтар жүргізген Алексей Навальныйдың химиялық қарудан улану оқиғасын зерттеуін жатқызуға болады. Қазір техникалық мүмкіндіктер көп. Цифрлық ашықтық оқиға тізбегін қалпына келтіріп, фактілерді дұрыс түсінуге мүмкіндік береді. Өкінішке қарай, бізде азаматтық қоғам әлсіз, әзірге мұндай зерттеулер болған жоқ. Бірақ осындай зерттеулер болады деп үміттенемін. Азаттық: Сұхбаттың басында Тоқаев әуелі билікті қолына біріктіріп, кейін экономикалық байлықты бөлуге кіріседі дедіңіз. Тоқаев бар билікті өз қолына алғаннан кейін Назарбаевтың туыстарын не күтеді? Виктор Ковтуновский: Оларды кез келген нәрсе күтуі мүмкін. Бәрі қоғамдық жағдайға, Назарбаевтың туыстары өзін қалай ұстайтынына байланысты. Мысалы, көбі айтатын Өзбекстанда бұрынғы президенттің бір қызы бейбіт түрде елден кетіп қалды. Екіншісі байлығын бөліскісі келмей, түрмеге түсті. Өкінішке қарай, бұл мәселе құқықтық жолмен шешілмейтін сияқты. Мұндай белгілер байқалмайды. Азаттық: Енді Назарбаевтың жағдайы не болады? Оны ары қарай не күтеді? Виктор Ковтуновский: Кремль Назарбаевтың кетуін талап еткен кезде оның қауіпсіздігіне кепілдік берді деп ойлаймын. Путин сөзінде тұратын адам. Сондықтан Назарбаевқа қарсы қудалау мен репрессия болмайды. Әрине, Назарбаевтың өзі конвенцияны бұзып, саясатқа араласуын жалғастырып, бұрынғы рөлін қайтаруға тырысса, мұнысын ешкім кешірмейді. Азаттық: Ресей басылымдары «Тоқаев Медведевтің қолынан келмегенді істеді» деп жазып жүр. Путиннің билігін сақтап, Назарбаевтың бәрін уысынан шығарып алуына не себеп? Виктор Ковтуновский: Тоқаевтың артында Путин бар, сондықтан оның қолынан келді. Медведевтің артында «үлкен ағасы» болмады. Ешкім сыртта отырып, Ресейдің ішкі саясатына араласпайды. Ол жақта саяси транзит жүрген жоқ, осылай 2024 жылғы мәселе шешілмей қалды. Постсоветтік кеңістікте Украина, Беларусь пен Қазақстанда болып жатқан оқиғаларды ескеріп, Ресейде де үлкен өзгерістер басталуы керек деп ойлаймын. Ол өзгерістер қызу басталары сөзсіз.

Оқиға 23 мамыр күні түнгі сағат 03:30 шамасында болған. Шырт ұйқыда жатқан жұрт қатты дүрсілден шошынғандарын айтады. — Желдің қатты әсерінен 30 шағын ауданда орналасқан тұрғын үйдің бір қабырғасының қаптамасы тегіс құлап қалды. Салдарынан газ құбырына зақым келді. Пәтерлерге арнайы оранытлған салқындатқыш құралдар бекітпеден босап кеткен. Зардап шеккендер жоқ. деп мәлімдеді Ақтау қаласы әкімдігінің баспасөз-қызметі. © ЭК "ҚазТрансГазАймақ" АҚ қауіптің алдын-алу мақсатында тұрғын үйге уақытша газ беруді тоқтатты. Қауіп сейілгеннен кейін құбырлар тексерістен өтіп, көгілдір отын қайта берілетін болады. Сондай-ақ құлаған қасбетті коммуналдық мекеме қызметкерлері жинап жатыр.

Сəлем. Жағдайың қалай? Хатымның басын немен бастарымды білмей отырмын. Саған арнаймын ба, әлде өзіммен-өзім сырласу ма белгісіз. Білемін, арада 2 жыл уақыт өтті. Сен мені ұмытып қалған да боларсың? Әлеуметтік желілер барда осылай хат бергені несі деп ойлап отырсың ба? Арамыздағы махаббат ауылдың шаңын жұтып, топыраққа аунап жүрген бала махаббаттан бастау алғандықтан ескілікпен естелікті аяқтауды жөн көрдім. Жақын арада ауылға барып қайтқанмын. Алыстан болса да сені көрдім. Есейіп қалыпсың. Баяғы бала қылығың, еркелігің мүлде жоқ. Мен білген, мен таныған ерке қыз қайда кеткен деп таңырқап қалдым. Тек өзгермегені ашық мінезің мен әзілқой қалпың. Жаныңда жүрген адамдарға күлкі сыйлап жүресің, ақылыңды айтып отырасың. «Адам бойындағы қателіктерден сабақ алуы керек»-, деп жиі айтатын едің ғой. Сол сөзің əлі есімде. Арада қаншама жылдар өтті, мен қателіктерден сабақ алдым, бірақ қортындысы сен айтқандай жақсы болмады. Сен қайта келмедің. Сыртыңнан естуімше саған көз салып жүрген жандар бар екен. Сенің ше, көңілің бар ма оларға? Маған ше? Қараңғы бөлмеге жағылған майшамның кішкене жарығындай болсын үміт бар ма менде? Əлде алапат дауылдай соққан жел, жанған оттыңды өшірді ме? Жігіттердің өткінші жауындай сезімдерін жақтырмайтын едің, мен кеткелі талай жауын астында қалған боларсың. Жоқ сол жауындар сөндірдіме отыңды? Сұрақтар көп қойсам кешір.Сен маған жауап қатуға тиісті де емессің. Жүрегімнің түбінде жібере алмауым ол менің қателігім. Асықпай шешім шығаруға, жаным мен жүрегімді басқа жанға арнауға барынша тырысып жүрмін. Сенесің бе, қолымнан келмеді. Бір адамға арналған сезім, екінші бір адамға олай арналуы мүмкін емес екен екен.

Тұтынушылардың құқықтарын қорғау және азық-түлік қауіпсіздігі жөніндегі федералды басқарма (BVL) хабарлағандай, денсаулығына байланысты қауіпке байланысты «Нойбауэрдің түпнұсқа брауншвейг майшабақ салаты» туралы еске түсіру басталды. Балық өнімінде металл бөгде заттар болуы мүмкін. BVL мәліметтері бойынша, «Neubauer оригиналды Braunschweiger Herring салаты» өнімі 200 г пластикалық шыныаяққа (MHD) заттаңбалары бар: 20049 (18 сәуір, 2020), 20050 (19. 2020), 20051 (20. 2020) және 20052 (21. 2020) еске алынды. Металл бөгде заттар денсаулыққа қауіпті болуы мүмкін «Бұйымның құрамында металды бөгде заттар бар екенін жоққа шығаруға болмайды. Егер байқаусызда жұтып қойса, онда бұл бөгде денелер денсаулығына қауіп төндіруі мүмкін », - деп жазады BVL« lebensmittelwarnung.de »порталында. Мәліметтерге сәйкес, балық өнімі Ротжесбюттельде аймақтық деликатес агенттігі таратқан. Брауншвейгтегі Fleischerei Neubauer OGG өндіруші ретінде көрсетілген. Бастапқыда Fleischer-Dienst Braunschweig eG қате Braunshweig майшабақ салаты туралы ескерту өндірушісі және дистрибьюторы деп аталды, деп хабарлайды компания. Бұл хабар қазір түзетілді. Өнімдерді тұтынбаңыз Өкінішке орай, ластану немесе әйнек, алюминий немесе пластик қалдықтары сияқты бөгде заттар тамақ өнімдерін өндіруде кейде пайда болады. Тамақ құрамындағы бөтен заттар тұтыну кезінде әртүрлі, кейде қауіпті жарақаттар мен белгілерді тудыруы мүмкін. Жұтылған бөліктің мөлшеріне, табиғаты мен материалына байланысты, шайнау, басқа заттармен қатар, ауыз қуысында да пайда болуы мүмкін. Сонымен қатар, мөлшеріне байланысты, жұтылған бөгде заттар өңештің немесе асқорыту органдарының жұмысына тосқауыл қоюы мүмкін. Егер кішкене бөліктер денеде қалса, кейде олар қабынуды тудыруы мүмкін. Ішкі жарақаттарды да жоққа шығаруға болмайды. Сондықтан, құрамында бөгде заттар болуы мүмкін өнімдерді тұтынған жөн. (жарнама) Автор және бастапқы ақпарат Бұл мәтін медициналық әдебиеттердің сипаттамаларына, медициналық нұсқауларға және ағымдағы зерттеулерге сәйкес келеді және оны дәрігерлер тексерді. Ісіну: Тұтынушылардың құқықтарын қорғау және азық-түлік қауіпсіздігі бойынша федералды басқармасы: Азық-түлік туралы ескерту мәліметтері (қол жетімді: 13 сәуір 2020 ж.), Lebensmittelwarnung.de

Елорданы көріктендіру жұмыстарының бәрі «Нұр-Сұлтан – жайлы қала» мастер-планы тұжырымдамасы аясында жүргізіліп келеді. Яғни, осы сала бойынша нақты даму картасы бар. Осы салада атқарылып жатқан жұмыс жайлы қала әкімі Алтай Көлгінов «Егемен Қазақстан» басылымына берген сұхбатында мәлім етті. Биыл демалыс орындары мен жасыл желекті аймақтар айтарлықтай көбейеді. Экологияны жақсартып, тұрғындардың демалыста уақыт өткізуіне қолайлы орындар жасау үшін қаланы көгалдандыру жалғаса береді. Аулалар мен қоғамдық кеңістіктерде (саябақтар, скверлер, бульварлар) тал-терек егу ары қарай да жалғасады. «Б.Момышұлы даңғылы бойымен жағалауға дейін жаяу жүргіншілер желекжолын абаттандырамыз. «Толқын тәрізді аллея» аумағында үстел теннисі мен шахматқа арналған үстелдер, демалуға және әткеншек тебуге арналған көлеңкелі аймақтар орнатуды жоспарлап отырмыз. Бұл «Триатлон паркін» жаңа бөртегүл бағымен біріктіре отырып, эко-маршрут құруға мүмкіндік береді. Онда мыңнан астам бөртегүл көшетін отырғызамыз», - деді әкім. Ол өз сөзінде былтыр Триатлон саябағын ауқымды абаттандыру басталғанын қозғап өтті. Өткен жылы қалада алғаш рет көпірасты алаңдар жасалды. Сарайшық көшесіндегі «Арқар» көпірінің астында спортпен айналысуға арналған бірнеше аймақ ашылып, саябақ аумағында футбол алаңдары орнатылды. Бұл – Триатлон мен Президент саябағы арасындағы көпір, ол биыл да жалғасады. Сол сияқты Тұңғыш Президент саябағында көлеңкелі бастырмалар, әткеншектер, үш субұрқақ, оның ішінде тұманды булану, орындықтар және т.б. орнатылды. Алдағы уақытта өзен арқылы вело-жаяу жүргінші көпірін салу жоспарланып отыр. Бұл көпір екі саябақты – Тұңғыш Президент саябағы мен Есіл өзенінің бойындағы саябақты бірыңғай кластермен біріктіруге мүмкіндік береді. Осылайша қала тұрғындары аудандар арасында кедергісіз жүре алады. Көпірдің бойында демалыс аймақтары жабдықталады, ал көпірдің ішіне (астына) әткеншек орнатылады. Әзірбайжан Мамбетов көшесі бойында, қаланың оң жағалауында «Демалыс Променад» деп, қазір жаңа қоғамдық кеңістік жасалды. Мұнда Арбат іспетті, жаяу жүргіншіге арналған кеңістік болды. «Мемлекет басшысының тапсырмасы бойынша қоғамдық кеңістіктерді (саябақтар, скверлер, бульварлар, бақтар) абаттандыру кезінде, көгалдандыруға ерекше назар аударамыз, өйткені бұл – қала дамуының ажырамас бөлігі. Биылғы көгалдандыру жұмыстарының ерекшелігі аулалық аумақтардан, саябақтардан, скверлерден, бульварлардан, елді мекендерден басқа, көрікті жерлеріміздің іргелес аумақтарын көгалдандыруға кіріскенімізде. Бұл «бетонды орындар» санын азайтады. Мысалы Қ.Қуанышбаев атындағы Қазақ музыкалық-драма театры мен «Астана Балет» аумағында жасыл бақ, ал «Астана Опера» аумағында емен бағы, Триатлон саябағында бөртегүл бағы ашылады. Қазір барлық жерде көшеттер отырғызылып жатыр. Өзім де қаланы көгалдандыруға қатысамын. Қаланың барлық ауданын, соның ішінде елді мекендерді көгалдандырамыз», - дейді елорда әкімі. Жалпы, ағаш егуге қала тұрғындары, еріктілер, кәсіпкерлер де қатысатыны қуантады. Осы жылы 1 млн-нан астам жасыл желек (ағаштар, бұталар, көшеттер және т.б.) отырғызуды жоспарлап отырмыз. Қазір қаланың жасыл түске айналғанын, жаңа экоаймақтар мен «жасыл аралдар» пайда болғанын көруге болады. Егер жылдан-жылға сапалы тал егіп, тал егу жоспарын осы деңгейде ұстап тұрсақ, елорда санаулы жылдар ішінде жасыл қалаға айналмақ. Бір кездері тек даладан тұрған қала бақшалы қала болады. 2020 жылы 148 аула мен 60 қоғамдық кеңістік жаңадан тұрғындарға пайдалануға берілді. Осы жылы 150 аула мен 28 қоғамдық кеңістікті абаттандырамыз. «Елбасы сұқбатында елорданың бас жоспары ғимараттардың, жасыл желектер мен орманның симбиозы ретінде жасалғанын атап өтті. Бұл бағыттағы жұмыстар жалғастырылады. Қала тұрғындарының қатысуымен сенбіліктер, экоакциялар тұрақты өткізіледі. Шаһарды көгалдандыруға кез келген адам үлес қоса алады», - деді Алтай Көлгінов.

Ауыл шаруашылығы министрлігі Қытайдың бірқатар трансұлттық компанияларымен ынтымақтастық туралы құны бірнеше миллиондық келісімдеріне қол қойды, деп хабарлайды Bnews.kz. КӨРНЕКІ СУРЕТ. ФОТО: VOXPOPULI.KZ Қытайдың CITIC, COFCO, Rifa Holding Group, AIJIU секілді танымал компаниялары осы келісімдердің негізінде енді ауыл шаруашылығы нарығына да енуді көздейді. АШМ қытайлық серіктестер алдағы уақытта ауыл шаруашылығы өнімдерін экпортқа шығару үшін ет, майлы және астық дақылдарын, қызанақты қайта өңдеу, сондай-ақ бордақылау алаңдарын құру жөнінде бірлескен кәсіпорындар құруға мүдделі. Мәселен, Rifa Holding Group компаниясы Шығыс Қазақстан облысында жылдық қуаттылығы 17 мың тонна қой еті мен сиыр етін әзірлейтін ет комбинатын салу және 50 мың бас ұсақ мал мен 1 мың бас қара малға шақталған бордақылау алаңдарын құруға инвестиция құятын болады. Жобаның құны 7,9 млрд теңгеге бағаланады. CITIC инвестициялық корпорациясы мал шаруашылығы секторына келеді. Қытайлық фирма бордақылау алаңдарын және бройлерлік құс фабрикасын құру жобаларын жүзеге асыру жөнінде «Бәйтерек» холдингімен келісімге қол қойды. AIJIU өнеркәсіп тобы Total Impex бірлесе отырып СҚО-да майлы және астық дақылдарын терең өңдеу жөнінде сомасы 58 млн доллар тұратын жобаны іске асыратын болады. Зауыт жылына 80 мың тонна өсімдік майы, 200 мың тонна ұн және 200 мың тонна жемазық шығарады. Еліміздегі қызанақ өндірісі және оны өңдеу COFCO компаниясы үшін басым бағыт болып отыр. Аталмыш компания Евразия Агрохолдингпен бірлесіп, Қызылорда, Шығыс Қазақстан және Батыс Қазақстан облыстарында қызанақ өсіру және қызанақ пастасын өндіру кластерін құруға инвестиция құймақшы. «Қызанақ» жобаларының құны 80 млн доллардан асады. Өндірістік қуаттылығы жылына 120 мың тонна. Естеріңізге сала кетейік, өткен жылы Нұрсұлтан Назарбаевтың ҚХР сапары аясында 24 млрд доллардың 50-ден астам келісіміне қол қойылған болатын.

"Мама, сенің қасыңда жүрейінші...". Ақтөбеде суға кетіп, қыршыннан қиылған бүлдіршін жұмысқа кетерде анасынан осылай деп өтінген екен. Бала жүрегі бір сұмдықты сезгендей болған. Бес жасар ұл ағайынының алты жасар баласымен ойнауға кеткен. Алайда, екеуінің мүрдесін құтқарушылар ауыл шетіндегі өзеннен алып шықты, деп хабарлайды zakon.kz "Еуразия" бірінші арнасына сілтеме жасап. Әминаның кеше ғана көз алдында жүгіріп жүрген кенжесінен көз жазып қалғанына сенгісі жоқ. 5 жасар ұлы ауыл шетінде тұратын әпкесінің үй жағына ойнауға кетіпті. Ауладан шығарда жұмысқа бара жатқан анасын жібергісі келмей, қайта-қайта құшақтап, бетінен сүйген. Әмина, марқұм баланың анасы: Кетіп бара жатқанда менің бетімнен сүйіп-сүйіп, мама, мен барғым келмей тұр деп кетіп еді, білген ғой-білген. Барғым келмей тұр, маматай, сенің қасыңда жүрейін. Қой, директор ұрысады, бар-бар дегенмін ғой. Сондағы кеткені ғой мені қайта-қайта сүйіп. Қайғылы жағдай Ақтөбенің іргесіндегі Бекқұл баба ауылында болған. Елдімекен іргесінде Жаман Қарғалы өзені ағып жатыр. Бала біткен күн жылынып жаз шықса, осы маңды бетке алады. Әрі балалардың бірі өзен маңындағы үйде тұрыпты. Далаға шығып, артына ізім-ғайып жоғалып кеткен балаларды ауыл-аймақ түгел іздейді. Таппайды. Ойнап жүрген балаларды соңғы рет осы маңнан көргендер бар. Ал ата-аналары кешкі сағат тоғыздар шамасында олардың үйге оралмағанын айтып, дабыл қағады. Ауылдың тұрғындары бар, еріктілер – барлығы іздеген. Сағат түнгі он екілер шамасында балалардың мүрдесін тапқан. Құтқарушылардың айтуынша, екеуі де жүзу білмеген. Ал киімдерін жағаға шешіп кеткен. Бес жастағы баланың мүрдесін жағаға жақын жерден алып шыққан, Ал екінші баланың мүрдесін 7 метр тереңдіктен алып шығыпты. Ауылдастары қаза болғандар - ағалы-қарындасты ағайын адамның балалары екенін айтты. 6 жасар бала биыл ғана бірінші сыныпқа барған. Таңертең сабақта болып, 12-де үйіне қайтқан. Ауылдағылар Жаман Қарғалының бойында бұрын-соңды біреу суға батып кетті деген жаман хабарды естімедік дейді. Алайда, өзеннің дәл балалар батып кеткен тұсы-өте терең. Бөгет бар. Содан аққан судың екпінімен асты қазылып қалған. Нұрлыбек Айжарықов, облыстық ТЖД басқарма басшысы: Тұрғындардың айтуы бойынша, олар бұл суға түспейді екен. Себебі, терең екенін біледі. Ал балалар қалай, не себепті бұл жерге келгені әзірге белгісіз. Құтқарушылар ата-аналарды балаларына бас-көз болып, қадағалауды сұрайды. Жыл басынан бері Ақтөбеде 5 адам суға кеткен, оның екеуі - бала.

Азық-түлік бағасы – қашанда өзекті тақырып. Биылғы жазда да осыны ойлағанда көңілде алаң тұрды. Көкөністің бағасы жазғытұрым шарықтап кеткені әлі есте, тіпті маусым айында сәбіздің бағасы бананнан қымбат болды ғой... Шүкір, көкөніс бағасы қазір біртіндеп түсе бастады. Тамыз айы үшін бұл – табиғи нәрсе. – Қазір ауыл шаруашылығы өнімінің бәріне баға түсіп жатыр. Бұл –бағаны төменде­тудің тамыз айының дәстүрлі әсері, – дейді экономист Мақсат Халық. – Сонымен бірге сауда алаңдарын ұл­ғайту, жәрмеңкелер ашу да мегаполистер бағасына әсер етіп жатыр. Дегенмен жыл соңына қарай немесе келесі жылы азық-түлік бағасы өсе ме? Өссе, не қым­бат­тауы мүмкін? Міне, осы сауал­дарға жауап іздеп Біріккен ұлттар ұйымының (БҰҰ) жасаған сарапта­маларына үңілдік. Қарап тұрсақ, әлемдік нарық­тағы азық-түлік бағасы 2021-2022 жылдары да өседі екен. Бұл болжам БҰҰ-ның FAO (азық-түлік және ауылшаруашылық бөлімі) есебінде бар. Бағаның өсуі басты тағам түрлеріне әсер етпек. «Осы жыл әлемдік ет өндірісі 2,2%-ға немесе 346 млн тоннаға дейін артады, деп болжап отыр сарапшылар, әсіресе Қытайда ет өндірісі күшейеді. Бразилияда, Вьетнамда, АҚШ-та айтарлықтай өсу байқалады» делінген БҰҰ-ның ресми сайтында жарияланған Food Outlook-те. Құс етінің даму өндірісі қой етінің же­тіс­пеушілігін өтейді. Сонымен бірге FAO әлемдік қант өндірісі төмендей береді деп болжайды. Ал күрішті әлемде тұтыну 2021-2022 жылдары 520,6 млн тоннаға, яғни рекордтық деңгейге жетеді деп отыр, бұл былтырғыдан 1,4%-ға артық. Сүт және ет өнімдерінің бағасы айтарлықтай өсті (тиісінше 3,9% және 2,3%). Қант керісінше 4%-ға арзандады, бірақ оның бағасы былтырғымен салыстырғанда 30%-ға жоғары. Қазақстан ауылшаруашылық нарығы – әлемдік азық-түлік на­рығының бір бөлігі, сондықтан мұн­дағы өзгеріс дәйім ішкі нарықтық жағдайға да әсер етеді. Дүние жүзіндегі баға сонымен бірге долларлық инфляцияның артуына байланысты да өседі. Әлемдік нарық АҚШ долларының қатысуымен саудаланады. Ал АҚШ федералды резерв жүйесі соңғы бір жарым жыл ішінде экономикаға алдыңғы 8 жылға парапар, мол доллар құйды. Мұндай саясаттың нәтижесі ерте ме, кеш пе инфляция болуы керек еді, сондықтан бағаның өсуін барлық өнімде, тамақтан пластикке дейінгі дүниенің бәрінен байқай­мыз. Қазақстан да бұл негативтен тыс қала алмайды. Елімізде азық-тү­ліктің импорты бар екенін естен шығармауымыз керек. Дегенмен жалғыз көкөніс емес, былтыр қыста қант пен күнбағыс майы қымбаттап, елді қайран қал­дырған. Сарапшылар биылғы жаңа жыл қарсаңында бірнеше өнім түрінің бағасы өсуі мүмкін деп отыр. Рас, не қым­баттайтыны белгісіз, ал болжам жасау үшін егін жинау науқанының аяқталуын күту керек. – Меніңше, бағаның төмен­деуі қыркүйек айының ортасына дейін жалғасады, содан кейін бір ай бойы баға қалыпты болады, ал қазан айының ортасынан кейін отандық өндірушілер нарықтан тысқары болғанда баға өсе бастайды. Өте баяу, бірақ ептеп бағаның көтерілуі байқалмақ, – дейді экономист Жасұлан Кушебаев. Азық-түлік инфляциясы былтырғымен салыстырғанда жоғары болуы мүмкін. Бағаның шарықтау шегі шамамен 6-7% болмақ. – 2003-2008 жылдар – ең ба­қуатты жылдар болды, есіңізде болса. Содан кейін инфляция 10%-дан төмен болған жоқ. Неге? Өйткені ин­фляцияға қарай табыс та өсіп жатты. Табыс инфляцияға қарағанда тез өссе, азық-түліктің қымбаттағанын көп адам аңдамай қалады. Ал табыс өспесе, онда табысы төмен халыққа көмек жасалып тұруы керек, – дейді Мақсат Халық. Көп жыл картоп немесе сәбіз көкөністен арзан еді, бірақ заман өзгерді, дәл қазір дүкенге барсаңыз, жеміске қарағанда сәбіз қымбат. 2021 жылғы мамыр айындағы азық-түлік инфляциясы 7%-дан асты: бұл экономистердің айтуынша, соңғы бес жылдағы ең жоғарғы көрсет­кіш. Негізгі азық ондаған пайызға қымбаттады: картоп, сәбіз, ұн, нан, макарон. Әсілі, бағаның өсуінің басты бес себебі бар. Экономистер мен тауар өндіру­шілер бағаның өсуінің бірнеше себебін анықтаған, әуелгісі – инфляция. Бізде ғана емес, бүкіл әлемде осылай. – Қазір әлемде азық-түлік бағасы өсіп жатыр, өйткені пандемияға қарсы күрес барысында және экономиканы құтқару үшін банкнот шығаратын баспа машинасы іске қосылды. Ал ақша құны түскен кезде бұл инфляция деп аталады, – дейді экономист Мақсат Халық. Инфляция – бағаның өсуі емес, ақша құнының төмендеуі. Екінші себеп: теңгенің әлсіреуі. 2020 жылдың басында 1 доллар 375 теңге болса, соңында 420 теңге болды. Сонымен бірге кейбір ауыл шаруашылық жабдығы импортталып, оның бағасы табиғи түрде өседі. Үшінші себеп: өндірушілер арасындағы бәсекелестіктің тө­мендігі. Шаруа қожалықтары, фермерлік шаруашылықтар, шағын нысандар қысқарып, оның ішінде монополистер, яғни агрохолдингтер ұлғайып жатыр. Олар өз өніміне ойындағы бағасын қоя алады. Тауарды жеткізу барысында желілік монополистер де шыға келеді. Бізде көкөніс пен азық-түлік тауар айналымының жалпы көлемінде желілердің үлесі – шамамен 40%. Соңғы себеп: тыңайтқыштар 60%-ға қымбаттады. Фермерлер тіпті арнайы баға белгілеп беруді сұрап отыр. Үкімет тыңайтқыш тарапында баға бақылауда тұрады деп сендіреді...

Жылама, балам! Қой, еңсеңді түсірме! Саған ренжіген жоқпыз. Атаң мен әжең ақ батасын беріп отыр,балам! Әйтеуір, қайда болсаң да бақытты болшы! – деп атасының аяғына жығылып еңіреп отырған немересінің асты-үстіне түсіп әжем шыр-пыр боп жүр. Немере бала бірнәрсе айтқысы келеді. Айта алмады... Жетпістің біразына жеткен алып әкенің тізесіне басын қойған күйі жылай берді. Жылай берді... Жеңіс пен Жанкелді. Екеуі құстың қос қанатындай тең өсті. Ауылда біреу артық сөйлей қалса: «Жеңіске айтам» десем, аузын аша алмай қалатын. «Жеңіс пен Жангелдінің қарындасы ғой» деп ешкім тиіспейтін де. Жеңіс 9-сыныптан соң коледжге түсіп қалаға кетті. Артынша Жанкелді 11-ді бітіріп ағасының артынан қалаға ол да кетті. Екеуі бір-біріне серік еді. Оқуларын оқып жүріп, жиһаз жасайтын агенттікке жұмысқа тұрды. Мен мектеп бітірген жылы Жеңіс те оқуын аяқтап, қолына дипломын алды. Қуаныш үстіне қуаныш қосылып, үлкендер менің «Алтын белгі» алғаным мен ағамның дипломын «жуып» жүргенде, Ақтау асып кеткен Жеңістің анасы келгендігін естідік. Соңғы жылдары қарындасы ағасын өзі іздеп тауып келгіштеп жүрген. Бұл жолы қарындасы Жанар жалғыз келмепті. Ағасын анасымен табыстырмақ. 14 жыл бұрын Жеңісті ата-енесінің қолына тастап, қызын ғана алып кеткен ана бүгін ұлының алдында ақталмақ боп келіпті. 14 жыл бойы «Балам қалай?»деп іздеп келмеген анасына деген Жеңістің өкпесі көп еді. Қарындасы жалынып қоймағасын, амалсыз анасымен кездесуге кетті. Арғы жағы өзімізге де аян емес. Әрине, ана ақталды, ағынан жарылды. Жылады, кешірім сұрап аяғына жалынды. Қысқасы, Жеңіс сол кездесуден соң өзгеріп келді. Анасымен қыдырып Ақтауға кетпек болып шешті. Оның себебін сұраған бізге көп кешікпей келетіндігін айтып бір-екі күн ішінде жолға шығып кетті. «Жарайды, барса, барып келсін. Қандай болса да анасы ғой. Ертең-ақ келіп қалады»,- деп әжем өзін-өзі жұбатып жүрді. Бірақ олай болмады. «Осы жақта керемет бір жұмысқа тұрдым. Айлығы жақсы екен. Ақша жинап алайын, сосын қайтам»-деген ағамның даусын ғана еститінбіз телефонның арғы жағынан. Оны сағына бастадық. Немере ұлынның жолын тосқан ата мен әже жүрегі сағынды оны. Егіз қозыдай қатар өскен іні жүрегі қатты іздеді оны. Екі ағасын қос қанатындай санайтын қарындастың жүрегі сағынды оны. Екі ұлға тәрбиені аямай, ел қатарына қосқан аға жүрегі(Менің әкем) сағынды оны. Өз баласынан кем көрмей ер жеткізіп өсірген жеңге жүрегі(Менің анам) сағынды оны. Жалғыз ұлын медет етіп жүрген әке жүрегі сағынды оны. Мен Алматыға оқуға кеттім. Ал ол болса анда-санда қуантып жүзін бір көрсетіп кететін. Енді ол қара шаңыраққа қонақ болып келіп, қонақ болып кететінді шығарды. Оралмады... Менімен де, ағаммен де хабарын үзді. Қысқы демалыста ауылға мен де барғанмын. Жеңістің қалада бұрыннан жүретін қызы бар болатын. Соған жақында үйленетінін естідік. Үйдегілермен хабарласуды сиреткен ағамның үйленбек боп жүргенін алыс туыстарымыздан естіп тойға іштей қамданып жүрдік. Өз аузынан естімек болып қоңырау шалған әжеме «Тойды қайда жасайтынымыз белгісіз әлі. Өзім бір хабарын берермін»-деп жауап беріпті. «Осындай да сөз бола ма екен?! «Белгісізі» қалай? Әрине, осында өз қара шаңырағында... Басқа қай жерда жасаушы еді тойды?! Туыстары да, дос-жараны да осында ғой. Атасы мен әжесі тірі тұрғанда қалайша бұлардаң баталарын алмай өзге жерде жасамақ?! Той жасап беруге біздің шамамыз келмейді дей ме екен?!»- деп шулады туыстарымыз. Мұны шығарып, шешім қабылдаған Жеңістің шалқыған бай «папасы» екен. Жақында ғана тұрмысқа шығып кеткен қарындасы Жанарды ортаға салып, ол жылап жүріп, әйтеуір тойды да, басқаны да сонда өткізетін болып шешіпті. Бұл жайында естіген менің туыстарымның бәрі ызаланып, қапа болып жүр. Әжем талай рет қысылып ауырып қалды. Үйге аға-әпкелер жиналып кеңес құрды. «Дап-дайын, дипломын қолына енді алған кезде керек етіп қалып па? Ұл керек болса 14 жыл қайда жүріпті? Ер жетіп отырған баламызда иеленіп алғанына да «мейлі» дедік, енді туыстарынан мүлде қол үздіріп, қуанышына ортақтастырмай жатқанына не дерміз?!»-деп олар Жеңіске қайта қоңырау шалды. Бірақ Жеңіс «ләм-мим» деп ауыз ашпады. Қайтсін, шарасыз ғой... Бәрін түсіндік... Біз де қойдық... Өгей әкенің мұнысына да «мейлі» дедік. Бұл жайтты Жеңістің өз әкесінен жасырдық. Ол естісе баяғы «әуеніне» басып, аузына «ащы суды» қайтадан алып кете ме деп қорықтық. Қорыққанымыз келді. Бәріміз Жеңістің жайын әңгімелеп, жылап отырғанмызды көріп қойып, кешкісін «тойып» келді. «Күйіп кеткендіктен іштім» дейді ол. Осы ішкілік болатын әп-әдемі шаңырақты ортасына түсіріп, аға мен қарындасты екіге жарған. Бүгін, міне, соның кесірінен немересіне бауыр басып қалған әже жүрегі қарс айрылып отыр. Жеңістердің қалаға келгенін, бүгін кешкісін қыздың үйіне барып, ұзатып алып шығатынын естіп жатырмыз жан-жақтан. Әжемнің көңілі елеңдеулі болып, шақырып қала ма деп жаутаңдап жүрді. Жоқ, біздің отбасымыз мүлде елеусіз қалып қойды. Түн ортасында әжемнің жылап жатқанын естіп орнымнан атып тұрып барсам, қысылып жатыр екен. «Қызым, Жеңіске звонда, айтарым бар. Ол жүгәрмек қалай мені ұмытып кетті екен, а? Айтшы, мен оны ешқашан да ренжіткен жоқ едім ғой. Жетім ғой деп талай рет ол үшін сендердің араларыңа түскен жоқпын ба?.. Жеңісті ренжітіп қойсаңдар сол үшін сендерге мен де ренжіп жүрмеуші ме едім?! Енді, міне ол мені өз қуанышына қоспай, тірідей өлтірді ғой. Әәәй, ақымақ балам-ай! Звонда, звонда бол! Мен оған осының бәрін айтуым керек»-деп әжем көз жасын ағыл-тегіл төкті. «Кешір, апа-ау, бұл жолы мен сіздің айтқаныңызды тыңдай алмаймын. Оған телефон соқпаймын. Сізбен сөйлескеннен соң, Алла сақтасын, оған бір нәрсе бола қалса әжесінің көз жасы ұрды деп жатар»-деп оны әрең бастым. Ертесіне әжем қатты ауырып қалды. Екінді уақытта Жеңіс қоңырау шалып, қалыңдығын алып ауылға келе жатқанын айтты. Ойы – атасы мен әжесінен бата алып кетпек екен. Кешкі пойызбен Ақтауға жүретін көрінеді. Ауырып жатқанына қарамастан әжем ырымын жасамақ болып адыраспан дайындады. Келінім отқа май тамызып, босағаны оң аяқпен аттасын деп барлық нақышын жасамақ боп жүр. Әулеттің жаңа түскен келіндеріне жабатын ақ жаулықты шығарды сандығынан. Оны «Келініңіздің бетіне сіз жабасыз»-деп үлкен әжемізге тапсырып, өзі шашуын дайындап әлек болып жүр. Жан-жақтағы туыстарымызды шақырып, біз де дастархан жаюға кірісіп кеттік. Бірақ ешкімде көңіл-күй жоқ. Қайдан болсын?.. Көп кешікпей олар да келді. Есік алдынан мен ғана шығып, күтіп алдым. Көліктен алдымен Жеңістің қарындасы Жанар, сосын оның күйеуі түсті. Бұрындары келгенде құшағымыз ұзаққа дейін айқасып тұратын әпкеммен бұл жолы өте көңілсіз амандастым. Жасырып қайтем, ішімде оған деген ызам жетерлік еді. Артынша менің көптен көрмеген жан ағам түсті көліктен. Өзімді ұстап тұра алмастан қүшақтап алдым. Біраз нәрсе айтып тастағым келді. Сабыр қылдым. Соңынан қызыл орамалды келіншек түсті көліктен. Бұл ағамның қалыңдығы – Айсұлу еді. Алдымыздан әжем шығып бар ырмын жасап жатты. Немере келінінің маңдайынан иіскеді де, көз жасына ерік беріп қойды. Жеңістің жүзіне қарай алмастан, бауырына баса берді. Қара шаңырақтың асқар таудай иесі – атам іште отырған. Келіні иіліп сәлем салды қайын атасына. Немересіне ұлан-асыр той жасап, еншісін беріп отауын тігіп бере алмағаны үшін атам да өзін-өзі іштей жеп жүрген. Бәріміз дастархан басына жиналдық. Тілектер де айтылды, ақылдар да айтылды. Бейне бір қыз ұзатып отырғандай бәріміз тілек айтқан сайын жылай бердік. Осынша көз жастардың төгіліп жатқанын бәрі де сезіп отыр. Жанар да, жас келін де жылап отыр. Жеңіс қана үнсіз. Үйдің үлкен ұлы Жеңістің өзіне сөз берді бір кезде. Ол енді ғана сөз бастап келе жатыр еді, ер болса да еріксіз жылап жіберді. Ештеңе деген жоқ, диванға басын қойған күйі жылай берді, жылай берді. Оны көргесін қалай ет жүрегіміз езілмесін?.. Ата мен әже ақ пейілмен қолын жайып тұрып ақ батасын беріп, кұлындарына ақ жол тілеп шығарып салды. Беташары сонда – жат жерде өтті. Жуырды тойы. Жеңістің не айтқысы келді екен?.. Кешірім сұрағысы келді ме екен? Бай «әкенің» алдында шарасыз екенін айтқысы келді ме екен?.. Қарттардың разылығын ала алмай қалам ба деп нала болды ма екен?.. P/S: Үйге телефон соғып жағдайларын сұрап тұрам. Әжемнің әлі де айтатыны - Жеңіс. «Жеңіс мүлде хабарласпайды, тіпті ол мені 8-наурызыммен де құттықтамады», - деп отыр әжем ренжіп.

Парламент Мәжілісінің депутаты Мұрат Әбенов мырзамен сұхбатымыз ақпараттың ашық әрі көпшілікке ұғынықты болуы жөнінде өрбіді. «Мемлекеттік органдар халыққа аса қажетті мәліметтерді жария етпей отырады. Жұрттан жасырады. Міне, бұл — нағыз жемқорлық», — дейді депутат. —Елбасының биылғы дәстүрлі Жолдауында елімізге қатысты мәселенің бәрі терең әрі жан-жақты айтылды. Менің сұрағым, мемлекет сыбайлас жемқорлықты жоя ала ма? -Сыбайлас жемқорлыққа қатысты мәселені үнемі көтеріп щтыруымыз қажет. Тек қана мемлекеттік органдардың қызметкерлері құқықтық жағынан бақылап, қылмыс жасағандарды жауапқа тартып қана қоймай, сонымен қатар жаңаша технологияларды ендіру керек. Қоғамды осыған тарту үшін, халықтың белсенділігін арттыру кезек күттірмейтін мәселе. Әрине, бұндай әрекеттің қажеттіліктен туындап отырғанын ескертіп өткенім дұрыс шығар . «Нұр Отан» саяси партиясының сайлауалды науқанында халықпен кездесуде ұққаным, біздің еліміз сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес көбіне мемлекеттің шаруасы деп қарайды екен. Мемлекет аңду керек, мемлекет ұстау керек, мемлекет қамау керек, мемлекет заң шығару керек дейтіндер жетеді. Ақиқатын айтсақ, қазіргі заманда мемлекет барлық мүмкіндігін қанша сарп етсе де сыбайлас жемқорлықты жеңе алмайды. Өйткені сыбайлас жемқорлықпен қоғам болып күресетін кез әлдеқашан жетті. Жаңа ақпараттық технологиялар, жаңа әдістерді қолданып, оны барынша ертерек қолға алған дұрыс деп ойлаймын. — Яғни, жаңа ақпараттық технология арқылы халықты жұмылдыру керек дейсіз ғой. — Жаңа технологиялар, жаңа әдістер, ақпараттың ашықтығы, оның жариялығы.. Бір сөзбен айтқанда, ақпараттық технологияны дамыту керек. Сол кезде сыбайлас жемқорлықты азайтуға мүмкіндік бар. Мысалы, мемлекеттік органдардың қызметтері жайлы ақпарат өте аз. Кейбір мемлекеттік органдар ақпаратты әдейі қасақана аз таратады. Нақты қандай кезде? Мәселен мемлекеттік органдарға пәтер бөледі. Жеңілдіктер жасайды. Жер береді. Несие береді. Әлеуметтік көмек көрсетеді. Оған ел бюджетінен арнайы қаржы бөлініп отырады. Тапсырмалар беріледі. Соған қарамастан, кейбір органдар ақпаратты аз таратады. — Себебі неде? — Өйткені, аз таратса, сұраушылар да аз болады. Сұраушылар аз болса, өзіне жақындау,өзінің ықпалында жүрген, өзіне қажет адамға көбірек көңіл аударады. Ал бөтен адамдарға мойнын бұрмайды. Бұл барып тұрған сыбайлас жемқорлықтың өзі. Себебі мемлекеттің тапсырған тапсырмасы бойынша атқарылған шара туралы ақпаратты жасырып қалу, сыбайлас жемқорлық болып саналады. Біз қазіргі таңда элекронды пошта, сайт ашып, онымен жұмыс жасауды бастап кеттік. Бірақ сол сайтты ашып көрсеңіз, бүгінгі мемлекеттік сатып алу туралы хабарламалар көптеген мекемелерде тек орыс тілінде жарияланған. Қазақ тілінде ешқандай ақпарат жоқ. Өз кезегінде бұл да сыбайлас жемқорлық. Сол арқылы олар тендерге қазақ тілді азаматтарды қоспай, қатысушылардың санын азайтып отыр. Және құжаттарды да, хабарламаны да, осыған қатысты жұмысты да тек орыс тілінде жүргізеді. Біз бұған кей жағдайда ішкі кемшілік, бәрі келе-келе реттеледі, орнына келеді деп көзді жұмып, жұмсақтық танытамыз. Алайда, іс бұлай жалғаспау керек. Өйткені, бұл да сыбайлас жемқорлықтың бір көрінісі. Мұндай жағдайда азаматтар өз құқығын пайдалана алмайды, діттегеніне жете алмайды. Жалпақ тілмен айтқанда, бизнес сол тендерден мақұрым қалады. Мұны дәл осылай түсінген жөн. Екіншіден, пәтер беруге келсек, неге оны да ашық жариялап, мәселенің мәнісін түсіндірмеске? Аймақтағы өңірлерге барғанда, алдымнан шығатын ең көп сауалдар кезекке қалай тұру керектігі жөнінде. Ол ауруханаға болсын, тұрғын үйге қатысты болсын, балабақша кезегі болсын, бәрі бар. «Неге мені ол тізімге кіргізді?», «Қазір не үшін шығарып тастады?» «Неге менен кейін тіркелген адам пәтер алды?» , «Кезек қалай жылжиды?» деген сияқты тағы басқа сауалдар көп халықта. — Бұл жерде мәселе тағы да ақпараттың жетіспеушілігі екені белгілі. Астана қаласының әкімі Иманғали Тасмағамбетов өзінің халыққа есеп беру жиынында осыған қатысты «Егер менің үзеңгілес әріптестерім адаммен адамша сөйлесе білсе, жағдай ушықпас еді» деп еді.. — Рас, халыққа ақпарат жетіспейді. Жауапты адамдар дұрыстап түсіндіруге тырыспайды. Дәл сол сияқты Қазақстанда жер теліміне қатысты ақпарат жоқтың қасы. Ондай ақпарат алу мүмкін емес. Жергілікті әкімшіліктер мен жер қатынастарын реттеп отырған агенттіктерде осы уақытқа дейін компьютерлік жүйе жасақталмаған. Қай жерде қандай жер телімі бар? Қай жер бос тұр? Ол неге бос тұр? Мына жерді кім алды? Қалай сатып алды? Ешқандай ақпарат жоқ. — Әйтсе де, бірқатар салаларда мұндай жүйе бар. Мүмкін жерге қатысты мәліметтерді технологияға енгізу қиын шығар? — Білім, мәдениет, салық тағы басқа салалар, айтып кеткен жөн, рас жүйеленген. Ал енді неге жер саласы жоқ? Өзіңіз айтқандай талай саланы технологияға ендірсек, бұл саланы да картаға түсіріп, оны жасау қиын ба? Мен бұны да сыбайлас жемқорлық деп білемін. Агенттік өз ақпараттарын жасырып, осылайша азаматтардың құқын шектеп отыр. Біз соны дұрыс түсінуіміз керек. Мысалы, қазір Ақмола облысы әкімінің сайтын қарап отырмын. Қарасаңыз, әкімдермен қай кезде кездесуге болады, қандай шара өтеді, Президент қандай тапсырма берді, ол туралы не жұмыс істеуге болады деген ақпарттардың орыс тілінде нұсқасы бар, қазақ тілінде жоқ. Бұл жерде әкіммен қалай кездесу керек, сұрағын қалай қою керек екенін білмей жүрген қазақ тілді азаматтардың құқы тағы да шектелуде. —Осы ретте айтсам деймін, жақында өзім Астана қаласы Әділет департаментінің сайтына кіріп, не себепті бланкілердің қазақ тіліндегі нұсқасы жоқ деп, департамент басшысына қысқаша сауал жолдадым. Бір қызығы, екі күннен кейін Карлығаш Жүнісбекова есімді азаматтан жауап келіп тұр. Жауап хатында ол өзінің бұл мекемеде осыдан үш жыл бұрын жұмыс істегенін, сұрақ қою бөліміндегі мекен-жай сол уақыттан бері әлі өзгертілмегенін айтты… — Міне, көрдіңіз бе, бірінші кезекте мемлекеттік органдарды халыққа ақпарат жеткізуде мәжбүрлеуіміз керек. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күресті осыдан бастауымыз керек. Себебі ақпарат бар жерде, ұрлық та азаяды. Сондықтан мемлекеттік құпия саналмайтын ақпараттың бәрі ашық, әрі халыққа қолжетімді болған дұрыс. — Қолжетімді болу керек дейсіз, бірақ ақпарат алу қиын ғой. Қарапайым адам түгілі, кейде біз де қажетті ақпаратқа қол жеткізе алмаймыз… — Елбасының Жолдауында, ең бірінші ақпарат мүмкіншіліктерін пайдалану керек деген жоқ па? Оны кейбір басшылар дұрыс түсінбейді. Қандай мекеме болмасын, тұрғындарға қажет деген хабарлар олардың сайтында ашық тұру керек. Өзім Жол полициясына қарапайым азамат ретінде шағымдандым. Бір жарым жыл өтті. Әлі жауап жоқ. Сондағы жазғаным — өзім куә болған сыбайлас жемқорлыққа қатысты хабарлама еді. Байқап отырсам, сол сайттың жұмысы жүйелі түрде ұйымдастырылмаған. Арыз-шағым бөлімінде он жыл бұрын шыққан бұйрықты енгізе салған. Арыз қалай жазылады, кімге жазылады, оның тәртібі қандай, ережесі қандай, яғни бұларға қатысты ештеңе таба алмайсың. — Есесіне айыппұлды қанша төлеу керек екендігі бар десеңізші… -Арыз-шағым бөлімін реттеуге оларда мүмкіндік бар. Тек өздері мүдделі болмай отыр. Өзіңіз айтқандай айыппұлды қалай төлеу керек екенін жазады, әрбір ереженің бағасын көрсетеді, қауіпсіздік белбеуін қалай тағу керек екенін түсіндіреді, оның бәрін жариялауды біледі. Бірақ елдің арызын тыңдауға, олардың шағымына жауап беруге құлықсыздық танытатыны қынжылтады. Сондықтан жүйені ақпарат жүйесін жетілдіруден бастаған жөн. Ақпарат мүмкіншілігін пайдалану керек деп, Елбасы осыны айтқан деп ойлаймын. -Әңгіме барысында құқық жүйесіне қатысты жаңа құқықтық механизмдер туралы айтып өттіңіз. Оқырманға түсінікті болу үшін тарқатып айтсаңыз… — Жақында «Батыс Еуропа- Батыс Қытай» автодәлізі бойынша туындаған еңбек дауына қатысты іссапарға барып келдім. Онда азаматтар жұмысқа шықпаймыз деп отыр. Мәселе неден басталған? Жұмыс орнына жаңадан басшы келіп, ол бұрыннан істеп келе жатқан жұмысшылардың құрамына, жұмыс тәртібіне өзгерістер енгізеді. Сонымен қатар жұмысшыларға жаздан бері төленіп келе жатқан 165 литр жанармай бағасын, үнемдеу мақсатында қыстыгүні 115-ке бір-ақ түсіріп тастайды. Шегіне жетті. Бір-екі көлік жанармай тапшылығынан жетер жеріне жете алмады. Жұмыс тоқтады. Мұның басында мемлекеттік қызметші тұр. Яғни, ол -еңбек инспекторлары. Олар еңбек дауына қатысты жұмысшылардың құқын қорғау керек емес пе? Өкінішке қарай, олар мүдделі болмай тұр. Неге десеңіз, олардың жұмысына баға бізде басқаша беріледі. Мысалы, қанша айыппұл салдың? Қанша акт толтырдың? Қанша хат жібердің? Болды. Бітті. Құқықтық механизмдер жоқ. Сондықтан, еңбек инспекторларынан «Қанша дау- дамайдың алдын алдың?», «Қаншасын тоқтаттың?», «Басталған мәселені ушығып кетпеуі үшін қандай шара жасадың?» ,- деген талаптар қоюылуы керек. Өкінішке қарай, бұл жайында ешкім ештене білмейді. Қазір дүниежүзінде конфликтология деген ұғым бар. Ол бүтін ғылымның бір бағыты. Нарық экономикасы болғандықтан жеке адам бизнеспен қарым-қатынаста болмай тұрмайды. Сондықтан арада келіспеушілік, пікір қайшылықтары болатыны заңдылық. Осындай қайшылықтардың алдын алу үшін, болған күнде де дұрыс шешімін айту үшін конфликтология әдістерін біз де білуіміз керек, қолдануымыз керек. Қарапайым жол полициясының қызметкерін алайық. Ол көбіне жаяу жүргіншілер өтетін жолдан кейін тығылып тұрады. Жолаушы жол ережесін бұзса екен дейді. Бұл және ағып келе жатқан машина адамдарды қақса екен деген сөз ғой. Неге жол полициясы көрініп тұрмайды? Оны байқаған жүгенсіз жүргізуші жәймен өтуге тырысады. Өз тәжірибемнен білемін, шетелде қызметкерлер әрбір жаяу жүргінші жолының алдына шығып тұрады. Сондықтан құқық бұзушылық аз, тіпті кезеспейді. Бізде тоқтамай өткеннен кейін, алдынан атып шығады, әкімшілік хаттама толтырады. Ереже бұзғанша көрінбей тұратынын елдің бәрі біледі. Себебі бізде көзқарас басқа. Тағы бір мысал айтайын. Біреудің тауық ұрлағалы жатқаны туралы хабар түссе, тиісті орган үндемейді. Ұрлағанын күтеді. Оны үйіне апарғанын аңдиды. Сосын тауықтың піскенін сарыла тосып отырады . Ұрлықшы тауықтың бір санын аузына енді апара бергенде төбеден түскендей тарпа бас салады. Бұл құқықтық ескі механизм. Неге ұрлықтың алдын алмасқа? Әй, саған, сол туралы ақпарат түсті ғой. «Қой, тыныш, абайла» деп ескертсе, ол адам да аяғын тартар еді. Осындай көре тұра көрместік бар. Бұл адамгершілікке де жат іс. Біле білсек, қылмыстың алдын алу деген еліміздің ең басты құжаты Конституцияда айтылған. Сонымен құқықтық ескі механизмдерді өзгерту керек. Бұл біздің мемлекеттің қажеттілігіне мүлдем жатпайды. Яғни сол механизмдерді керісінше қолданысқа енгізген жөн. Қанша қылмысты болдырмадың? Қанша қылмыстың алдың алдың? Қалай шештің? Қалай тоқтаттың? Дер кезінде қалай үлгердің? Сол әдістерді тек біліп қана қоймай заң жүзінде соны тапсыруың керек. Заң талаптары өзгеріп, бәрін алдын алуға жұсаудың уақыты жетті. — Сізге шағым айтып келушілер көп екенін білеміз. Сонда жергілікті жердегі билік азаматтардың үніне құлақ аспай ма? — Рас, маған азаматтардан арыз көп келеді. «Өз құқыңды талап етіп арыз жаздың ба?» деп сұраймын бәрінен. Ешкім жазбаған. Біз ешкімнен сұрамауымыз, жалынбауымыз керек. Мәжбүрлі түрде талап етуіміз керек. Қазақшылыққа салынып, арыз жазуды ұят санамаған жөн. Арыз жазу -арызқой атану емес, өз құқығыңды талап ету деген сөз. Егер ұялып арыз жазбасаң, өзгенің құқығын шектеуің мүмкін. Алысқа бармай-ақ қояйық, сенің сауатсыздығыңнан жаныңдағы жақындарың зиян шегеді. Адамда азаматтық сауаттылық болу керек. Айт. Талап ет. Жаз. Егер сен талап етпесең, өзіңе тиісті нәрсені ала алмасаң, сенің балаң баратын бақшаға заңсыз жолмен басқаның баласы баруы мүмкін, отбасың жемеген тағамды, басқаның отбасы жейді, сен тұрмаған пәтерге сыбайлас жемқорлықпен біреудің танысы тұруы мүмкін… Біз халыққа осылай түсіндіруіміз керек. Елбасы айтқан Жолдаудан әркім сабақ алса деймін. «Мен қалай және қандай жолмен өзгеруім керек?» деген сұрақты әркім өзіне қойса деймін. Баласағұн айтқандай, «Менің пайдам қалай болады деп сұрама, елдің пайдасы қалай болады деп сұра, өз пайдаң соның ішінде». Мемлекет сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрессе, тыс қалуға болмайды. Заң мен құқық қорғау органдары арқылы жемқорлықты жеңбейміз, тек қана қоғам болып жеңеміз. Бастықпын деп жұртты басып тастамай, кішірейіп елге қызмет ететін басқарушы болсын, атқауршы болсын қарапайым азаматтардың белесенділігін арттырып, қоғамға азаматтық сауаттылықты дәріптеген абзал.

Тікелей импортты факторингте фирма-жабдықтаушы талап ету құқығын импорттаушы елінде орналасқан фактор-компанияға береді. Факторингтің бұл түрі экспорт бір немесе екі елге жіберілген кезде қолданылады. Егер де экспорттаушы тауарды көп елдерге жіберсе, онда басқа елдердің факторингтік компанияларымен бірнеше тікелей келісім-шарттар жасасқаннан гөрі, өз елінің факторингтік компаниясымен бір келісім-шарт жасағаны ыңғайлы. Тікелей импортты факторинг талаптарды қайта ұсынуы үшін жедел қаржылаңдыруды талап етпейтін фирмалармен қолданылуы мүмкін. Тікелей экспортты факторинг жеткізуші өзі орналасқан елдегі факторингтік компанияға талап ету құқығын беруді білдіреді. Жанама факторинг жабдықтаушы-экспорттаушының елінде орналасқан факторингтік компанияға борышкер-импорттаушы елінде орналасқан факторингтік компаниямен субфакторинг келісім-шартын жасауға мүмкіндік береді. Соның нәтижесінде борышкер өзінің қызмет етіп отырған еліндегі фактор-компанияға қарыз сомасын төлейді, ал ол өз кезегінде жеткізуші елінде орналасқан факторингтік компанияға төлейді. Бірақ, субфакторинг келісім-шарты мұндай борышты өтеуге факторинг келісім-шартымен тыйым салынбаған жағдайда жасалады. Ашық және жасырын факторингтік операцияларын бөледі. Ашық факторинг - факторингтік компания сатып алу туралы талабын борышкерге ескерткен жағдайда туындайды. Жасырын (тыныш) факторинг факторингтік компаниямен келісім-шартты клиент өзінің сатып алушыларына ескертпестен жасаған кезде орын алады. Ашық факторинг кезінде төлемді факторингтік компания тікелей жүргізеді, ал тыныш факторингте – факторингтік компанияның қатысуы туралы сатып алушы білмейтіндіктен төлем фирма-жабдықтаушыға төленеді. Ашық факторингтің бір түрі болып жартылай ашық факторинг табылады. Бұл жағдайда факторингтік келісім-шарттың жасалғаны туралы жабдықтаушы борышкерге ескертпейді, бірақ оған есеп-шотты ұсынған кезде фактор-компаниямен жасалған келісім-шартты да, төлем жіберілуі тиіс оның шотын да көрсетуге міндетті. Сонымен қатар, факторингтік келісім регреске құқығы бар және регреске құқығы жоқ деп бөлінеді. Регреске құқығы бар факторинг сатып алушы өзінің міндеттемелерін орындаудан бас тартқан кезде төленген соманы фирма-жабдықтаушыға кері қайтару мүмкіндігін қарастырады, яғни бұл жағдайда фирма-жабдықтаушы несиелік тәуекелге барады. Егер де регреске құқығы жоқ факторингтік келісім жасалған болса, онда бұл жағдайда факторингтік компанияға ақшалай талаптарды сатумен қатар несиелік тәуекел де беріледі. Факторингтік келісімдер алдын ала төлем түрінде немесе белгілі бір нақты келісілген күнге талаптарды төлеу түрінде жабдықтаушыны несиелендіру туралы шартпен жасалуы мүмкін. Алдын ала төлем туралы келісім жасаған жағдайда жеткізуші-кәсіпорынмен қайта табыстау бойынша талаптарының 80% аванс ретінде төленеді. Ал қалған бөлігі сатып алушыдан қаражат түскеннен кейін факторингтік компания арқылы төленеді. Белгілі бір нақты мерзімге талаптарды төлеу барысында қайта талап етілген қарыз талаптарының сомасы (шығындарды шегергенде) нақгы бір мерзімге немесе белгілі бір уақьгг өткеннен кейін жеткізуші- кәсіпорынға аударылады. Факторингтік қызмет көрсету туралы келісім фирма-жабдықтаушы мен факторингтік компания арасында әдетте бір жылдан төрт жылға дейінгі мерзімге жасалады және оның әрекет етуі келесі себептер бойынша тоқтатылуы мүмкін: тараптардың өзара келісімі; факторингтік компанияның қалауы; жабдықтаушының қалауы; жабдықтаушының төлем қабілетсіздігі. Алғашқы екі жағдайда жабдықтаушы қандай да бір басқа қаражат көзін табуы және фактор-компанияның қайта табыстау талаптарын сатып алуы тиіс. Факторингтік компания өз кезегінде сатып алушыларға, осы уақыттан бастап барлық төлемдер жеткізушілер пайдасы үшін жүргізілетіндігін мәлімдейді. Факторингтік келісімде әр тараптың құқықтары мен міндеттері; жабдықтаушыға несие беру рәсімдері; қарыз талаптарын қайта табыстау мен оларды инкассалау; өзара талаптарды жүзеге асыру тәртібі; несиелік тәуекелдерді сақтандыру жүзеге асырылатын лимиттер сомасы қарастырылуы керек. Келісім-шартта сонымен қатар жабдықтаушыдан алынатын төлем анықталуы тиіс. Халықаралық тәжірибеде факторингтік фирманың табыс алуының екі әдісі қолданылады: дисконт түрінде және көрсетілген қызметтер үшін сыйақы түрінде.

Атмосфералық ағындардың өтуіне байланысты Қазақстанның басым бөлігінде жауын-шашын (көбінесе жаңбыр), оңтүстік және оңтүстік-шығысының кей жерлерінде қатты жаңбыр жауады, деп хабарлайды Қазгидрометке сілтеме жасаған ҚазАқпарат. Республиканың оңтүстік жартысында найзағай ойнап, бұршақ болуы мүмкін. Кей жерлерінде жел күшейіп, тұман түседі. Жамбыл облысының кей жерлерінде жел тұрып, жылдамдығы 15-20, екпіні 23 м/с жетеді, кей уақытта 30 м/с болады. Оңтүстік Қазақстан облысының кей жерлерінде жел 15-20, екпіні 25 м/с күшейеді. Қызылорда облысының кей жерлерінде тұман түседі, түнде жел 15-20 м/с күшейеді. Маңғыстау облысының кей жерлерінде тұман болуы ықтимал, күндіз шаңды дауыл тұрып, желдің жылдамдығы 15-20 м/с жетеді. Қостанай, Ақтөбе облыстарының кей жерлерінде тұман күтіліп, күндіз жел 15-20 м/с күшейеді. Ақмола, Солтүстік Қазақстан, Павлодар облыстарында, түнде Қарағанды, Шығыс Қазақстан облыстарының кей жерлерінде тұман түседі, Шығыс Қазақстан облысында жел тұрып, жылдамдығы 15-20 м/с жетеді.

ВГИК режиссерлік факультетін бітіргеннен кейін (В.И. Пудовкиннің шеберханасы) «Арменкино»студиясында жұмыс істеді. 1933-1934 жылдары Қытай драма театрының бас режиссері. 1934 жылдан өмірінің соңына дейін Алматыда Корей музыкалық-драма театрының режиссері, бас режиссері болды (1978 жылы атауын корей музыкалық комедия театры деп өзгертті, қазір республикалық мемлекеттік корей музыкалық комедия театры). Цай Ен Ли Гир Сумен бірге жас әртістер мен режиссерлерге арналған студия ашып, Станиславский жүйесін оқытып, әлемдік мәдениетпен таныстырды. Цай Ен корей, орыс, қазақ және шетел драматургтерінің пьесаларын қойды. Олардың ішінде» өмір ағымы «(1945),» 38-ші параллельдің оңтүстігі «(1950) және» Хын Бу туралы аңыз «(1956) Тай Дян Чуна,» Ден Ай «Ен Сен ен (1960), Ким Ги Чердің» Хон Гиль Дон «(1970), » Еңлік –Кебек М. О. Әуезов» (1962), Б. Жақиевтің «Әке тағдыры» (1963), Бодықовтың «Қарақұм трагедиясы» (1970), Н. В. Гогольдің «ревизоры» (1952), В. М. Гусевтің «даңқы» (1938), М. Горькийдің» жаулары «(1939),Орыс халқы» К. М. Симонов (1941),» Платон Гирчет «А. Е. Корнейчук (1950), Н. Ф. Погодиннің» Кремль курсанттары»(1957), Н. Ф. революцияның» атымен». Шатрова (1960), Н. Хикметтің» Махаббат туралы аңыз «(1953), ж.б. Молиердің» еріксіз емші » (1964) және басқалары, барлығы елуден астам спектакльдер. Цай Ен драматург ретінде «Достық» (1946), «таң» (1962), «ұмытылмас күндер» (1963, em sa ir-мен бірлесіп жазған), «Радуга» (1967), «қуанышты өмір» (1948), «қатал әке» (1960) пьесаларын жазды), водевиль «жалғыз қызы» (1980). Олардың барлығы корей музыкалық комедия театрында қойылды. Ол сонымен қатар «Қыз Сим Чен туралы аңыз» (1936), «қыз Чун Хян туралы аңыз» (1940, Ли ден ним және Ен Сен Ненмен бірге) спектакльдерінің авторы және режиссері болды. Цай Ен корей тіліне Н. Гогольдің «ревизоры», А.Островскийдің «найзағай», в. Шекспирдің «Отелло», М. Горькийдің «жаулары» сияқты классикалық шығармаларды аударған. «Құрмет Белгісі» орденімен марапатталған. Біздің театр – бұл бірегей шығармашылық орталық. Театрда корейлер де, біздің көпұлтты елімізде тұратын басқа халықтардың өкілдері де ұрпақ сабақтастығын жалғастырып өнерге қызмет етуде.

Тендинит (сіңірлердің қабынуы) және тендовагинит (сіңірлер мен сіңірлердің қабынуы) жарақаттарға, жарақаттарға, жұқпалы ауруларға ықпал етеді. Олардың белгілері-жарақат алған жердің қалыңдауы, ауырсынатын ісіну, жергілікті дене температурасының жоғарылауы, ақсақтық. Негізгі емдеу-демалу, алғашқы күндері қысым таңғыштары мен суық, ал экссудаттың шамадан тыс жинақталуымен – қуысты антисептикалық ерітінділермен суарып, камфора немесе 5% ихтиол спиртімен дымқыл кептіру таңғыштарын қолдану арқылы пункцияларды босатады. Ауырсыну азайған сайын, камфора майымен немесе йодвазогенмен массаж жасау керек. 20. Остеоартрит, остеоартроз ауруларын балау және емдеу Остеоартрит Американдық ветеринарлық хирургтар колледжінің мәліметі бойынша, иттердегі остеоартрит шамамен 25% жағдайда кездеседі. Кәдімгі артриттен айырмашылығы, остеоартрит артикулярлы шеміршектің зақымдалуымен және бұзылуымен сипатталады және көбінесе ересектер мен қарт үй жануарларында кездеседі. Иттердегі артриттің белгілерін қалай бақылауға болады және егер бұл ауру пайда болса, үй жануарларына қалай көмектесуге болады — әрі қарай мақалада. Артрит қалай дамиды Адамдар, әсіресе спортшылар, тізе, мойын және саусақтарда орналасқан құрылым — крест тәрізді байламның жарақаттары нәтижесінде остеоартритке бейім. Ауруларды бақылау және алдын алу орталығының мәліметтері бойынша 65 жастан асқан адамдардың жартысына жуығы остеоартритпен ауырады. Иттің денесі жасына қарай ұқсас өзгерістерге ұшырайды — уақыт өте келе олардың шеміршектері тозады. Шеміршек сүйектер арасындағы жүктемелердің амортизаторы ретінде қызмет етеді. Шеміршек зақымдалған кезде қорғаныс жастықшасы бұзылып, буындар тозады. Әрі қарай жойылуды бәсеңдетуге тырысып, дене жаңа сүйек өсінділерін - остеофиттерді немесе сүйек шоғырларын құрайды. Өкінішке орай, бұл жаңа сүйек шеміршектің толық орнына айналмайды және буын созылмалы ауырсыну көзіне айналады. Көбінесе иттерде жамбас, шынтақ және тізе буындарының зақымдануы байқалады. Колорадо университетінің Ветеринарлық ауруханасы түсіндіргендей, остеоартриттің дамуы, әдетте, краниальды критикалық байламның жалпы ауруынан екінші рет болады. Жасына байланысты байламның нашарлауы генетика және семіздік сияқты факторлармен бірге оның түпкілікті жойылуына ықпал етеді. Weimaraner dog sitting on wooden deck Иттердегі остеоартриттің себептері Иттердегі артриттің дамуына көптеген факторлар ықпал етуі мүмкін. Олар жұқпалы аурулардың салдарынан бірлескен проблемаларды тудыруы мүмкін-мысалы, жүйелі лупус және Лайма ауруы. Генетикалық аурулар, соның ішінде жамбас және шынтақ дисплазиясы ит үшін қосымша қауіп тудыруы мүмкін. Басқа себептердің алдын-алу оңай. Үй жануарларындағы семіздік буындарға шамадан тыс жүктеме әкеледі және көбінесе мерзімінен бұрын дегенеративті өзгерістерге әкеледі. Остеоартрит-бұл иттердегі артық салмақпен, жүрек ауруымен, қатерлі ісікпен және қант диабетімен байланысты проблемалардың бірі. Жарақат кез-келген жаста пайда болуы мүмкін және иттің созылмалы остеоартритін тудыруы мүмкін. Жазатайым оқиғалар шеміршектің зақымдалуына әкелетін сүйек жарақаттарының ең көп таралған көзі болып табылады. Иттердегі артрит белгілері Иттердегі остеоартрит белгілері мысықтарда кездесетін белгілерге ұқсас. Мысықтар тік беттерге секіруді және көтерілуді өте жақсы көретіндіктен, олардың иелері остеоартрит дамыған сайын оны сирек жасай бастайтынын жиі байқайды. Иттерде артрит тежелу немесе жалпы қаттылық түрінде көрінуі мүмкін. Егер ит келесі белгілердің кез-келгенін көрсете бастаса, оны ветеринарға апару керек: Ақсақтық. Жату орнынан тұру кезінде қаттылық. Жүруге құлықсыздық. Жүгіруге және ойнауға құлықсыздық. Баспалдақпен көтерілу және түсу қиындықтары. Жиһазға немесе машинаға секіру қиындықтары. Неестественная немесе однобокая жүріс. Тявканье, рычание немесе әрекет отстраниться жанасу кезінде жеңілген адамға суставу. Иттердегі остеоартритті емдеу және алдын-алу Үй жануарларындағы остеоартрит толығымен емделмегендіктен, алдын-алу және ерте араласу өте маңызды. Туғаннан бастап иттің салмағын дұрыс ұстауға көмектесу остеоартриттің маңызды тежеушісі болып табылады. Тағы бір сақтық шарасы-төрт аяқты досыңызды секіруге үйрету және апат салдарынан жарақат алмау үшін оны кірпікпен немесе қоршалған аулада серуендеу. Егер үй жануарларын селекционерден сатып алса, екі ата — ананың ортопедиялық проблемалары бар-мысалы, жамбас дисплазиясы үшін тексерген дұрыс. Иелерінің барлық күш-жігеріне қарамастан, иттердегі остеоартрит көбінесе сөзсіз. Ветеринар тексеру, рентгенография, магниттік-резонанстық томография (МРТ) немесе компьютерлік томография нәтижелері бойынша диагнозды растағаннан кейін, ол иесімен иттерді емдеудің нұсқаларын талқылайды. Дәрігер ауырсынуды жеңілдету және остеоартрит белгілерін азайту үшін стероид емес қабынуға қарсы препараттарды (NSAID) немесе басқа дәрі-дәрмектерді тағайындай алады. Ол глюкозамин немесе хондроитин сульфаты сияқты бірлескен денсаулықты сақтау үшін диеталық қоспаларды ұсынуы мүмкін — бұл шеміршектің екі компоненті. Омега-3 май қышқылдары-остеоартритпен ауыратын иттерге тағайындалған тағы бір қосымша қабынуға қарсы қасиетке ие. Тағамдық қоспалар көбінесе рецептсіз сатылатынына қарамастан, оларды ветеринардың тағайындауынсыз итке беруге болмайды. Барлық дәрі-дәрмектер мен қоспалар жанама әсерлерді тудыруы мүмкін және оларды дәрігердің мұқият бақылауымен қабылдау керек. Басқа, дәстүрлі емес, бірақ пайдалы емдеу әдістеріне акупунктура, массаж және лазерлік терапия жатады. Мұндай қызметтерді ұсынатын оңалту мекемелері гидротерапияны ұсына алады-су астындағы жүгіру жолындағы жаттығулар, бұл буындардағы дегенеративті өзгерістері бар иттердің буындарына жеңіл жүктеменің тамаша түрі. Brown senior dog about to walk up a ramp into the back hatch of a car Итке көмектесудің басқа тәсілдері Иттердегі остеоартриттің алдын-алу және емдеуде тамақтану маңызды рөл атқарады. Ветеринар алдымен салмақ жоғалту үшін диеталық тағамды немесе бірлескен денсаулықты сақтау үшін арнайы тамақтануды ұсына алады. Бұл жемдердің кейбірінде глюкозамин сияқты қоспалар бар, бірақ дәмді және қолдануға оңай. Неғұрлым ауыр жағдайларда хирургиялық араласу қажет болуы мүмкін. Мысалы, жамбас буынын толық ауыстыру мүгедектікке ұшыраған иттерде және даму бұзылулары бар иттерде мотор функцияларын қалпына келтіруде жақсы нәтиже көрсетті. Ветеринар ұсынған нұсқалардан басқа, иттің иелері үйде максималды жайлылықты қамтамасыз ету үшін алдын-алу шараларын қолдана алады. Жұмсақ қоқыс, көлікке және баспалдаққа көтерілуге көмектесетін пандустар, тайғақ едендегі сырғанауға қарсы кілемшелер Үй жануарларына көп көмектеседі. Ит тайып кетпеуі және құлап кетпеуі үшін кез-келген баспалдақтарды жауып тастаған дұрыс, сонымен қатар көшеде серуендеу кезінде оны бақылап отыру керек. Жақын досыңыздың қартайғанын көру өте қайғылы болуы мүмкін, бірақ оған отбасында ұзақ, бақытты және сапалы өмір сүруге көмектесетін көптеген әдістер бар. Үй жануарының мүмкіндігінше сау болуына мүмкіндік беру үшін иттердегі артрит белгілерін бақылау керек.

Жетісу облысының Ұйғыр ауданында 12 шілде күні толассыз жауған жаңбыр салдарынан республикалық маңызы бар «Ақсай-Шонжы» тас жолының 12-ші шақырымында сел жүрді, деп хабарлайды Zakon.kz. Жолдың бұл бөлігінде өту бір жолақта жүзеге асырылып жатыр. Жетісу облысы Төтенше жағдайлар департаментінің баспасөз қызметі лай-тас массасының жалпы көлемі 10 текше метрді құрағанын нақтылады. Сондай-ақ, жолдың 18 және 19 шақырымында жол төсемінен асып, 18 шақырымда жартылай эрозияға ұшыраған. Бұл аймақтарда бағаналар орнатылып, жол белгілері қойылды. Жөндеу-қалпына келтіру жұмыстары да жүргізіліп жатыр. Жетісу облысы Төтенше жағдайлар департаментінің баспасөз қызметі

Актриса белгілі классикалық шығармаларды қазіргі заманға сай өзгертіп, «Натали Портманның ертегілері» деген кітап шығарды. Жинаққа «Үш торай», «Тасбақа мен Қоян», «Қалалық және ауылдық тышқан туралы ертегі» шығармалары кірген. Портман ертегілері классикалық нұсқаларымен салыстырғанда, гендерлік-инклюзивті сипатқа ие. Енді бұл туындылардағы еркек кейіпкерлердің әйел түрлері де бар. Мысалы, «Тасбақа мен Қояндағы» тасбақа Портманның жазған нұсқасында әйел екен. Актрисаның ойынша, балалар ертегілерінің өмірімізде алатын орны орасан зор. Себебі, басқа туындыларға қарағанда, біз ертегілерді қайта-қайта оқимыз. Олар баланың қандай да бір ақпаратты бойына сіңіріп, өз құндылықтарын қалыптастыруына әсер етеді. «Осы ертегілерді оқып отырып, ондағы еркек кейіпкерлердің басымдығына таң қалдым. «Мен балаларыма не үйретіп жатырмын? Кімнің өмірі маңыздырақ, кімнің қамын көбірек ойлау керек сияқты сұрақтарға олар қандай жауап алады?» деген сауал туды», — дейді актриса. Портманның мақсаты — шығармалардың мәнін өзгертпей, қазіргі заманға сай етіп қайтадан жазып шығу болған екен. Жанашырлық, мейірімділік пен қоршаған ортаны сақтау сияқты қасиеттерге барынша акцент жасаған. Бұл арқылы актриса жинақты балаларына ненің дұрыс, ненің бұрыс екенін түсіндіретін нұсқаулыққа айналдырғысы келеді. Кітапты жазуға Портманның балалары да атсалысқан екен. Актрисаның сөзінше, ертегілерді жаңарту барысында ұлы мен қызы өз өзгерістерін енгізіп, «кішкентай редакторлар» қызметін атқарған. Tags: актрисаертегілеринклюзивті ертегілерНатали Портманүш торай Opa.kz — мәдениет, өнер, сән, спорт, денсаулық, технология әлеміне қызығушылық танытатын оқырмандарға арналған медиа ресурс.

«Біз Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрлігі Қызылорда облысының Денсаулық сақтау басқармасына қарасты денсаулық саласында «логопед» қызметін атқаратын мамандармыз, біздің жоғары біліміміз бола тұра еңбек ақымыз өте төмен. Логопед мамандары қосымша(прочее) мамандар тізімінде тұрғандықтан, еңбекақы бізге педагог ретінде де немесе медициналық қызметкері есебінде де төленбейді және стажымыз есептелмейді, яғни біз ауада қалған маман иесіміз. Негізінде Логопед мамандары Педагог қызметкерлеріне теңестірілгендіктен, Білім және ғылым саласындағы азаматтық қызметшілер лауазымдарының тізіліміне сәйкес В2 буыны бойынша есептелінеді.Алайда бізге төменгі В3 буыны бойынша төленіп келеді. Құрметтті Ғиният Ажар ханым, бізді Денсаулық саласы маманы ретінде есепке алмаса, неге бізді Білім және ғылым министрлігіне қарасты қылмайды, білім мекемелеріндегі логопед мамандарымен бірдей еңбек етпесек, кем жұмыс жасап жатқан жоқпыз. Диплом бірдей, жалақы тең емес. Мысал келтірсек білім мекемелеріндегі қызмет ететін дәрігерлерге, медсестраларға «педагог емессіңдер» деп шеттетіп, жалақыларын көтермей жатқанды естімеппіз, оларға медициналық мекемедегідей жалақылар өсіріп жатыр, сол сияқты бізге де педагог ретінде жалақымыз дұрыс төленсе. Денсаулық саласындағы логопедтер диагноз қоямыз, манипуляцияны да өзіміз жасаймыз, тек балалар емес бас ми қан айналымы бұзылысы бар (инсульт алған) ересектергеде, реанимация бөлімшелерінде, жасөспірімдергеде, әр түрлі дәрежедегі тіл кемістіктері, психикалық тежеулік, Дцп, Аутизм , Дауна, ринолалия т.б. түрлі логопедиялық диагноздармен келетін балаларға көмек көрсетудеміз. Тағы тоқталатын жайт жоғарыда аталған ауыр диагноздары бар науқастармен жұмыс жасағанымыз үшін қосымша ақы(за вредность) төленбейді. Басты кедергі денсаулық сақтау мекемелері Шаруашылық Жүргізу Құқығында болғандықтан. Ал білім мекемелерінде за вредность төленеді. 2020 жылдың 1 қаңтарынан бастап дәрігерлердің жалақысы 30%-ға, сондай-ақ, білім беру ұйымдары педагогтарының жалақысы 25%-ға өсті. ҚР Денсаулық сақтау министрлігне қарасты денсаулық сақтау саласында жұмыс жасайтын логопедтердің жалақысы өспеді. Еңбекақы жөнінде Денсаулық сақтау министрлігіне хат жолдағанымызбен мардымды жауап алмадық. «Міндетті Әлеуметтік Медициналық Сақтандыру» жүйесі бойыншада жұмыс жасаудамын. Яғни, «МӘМС»жүйесі арқылы мекеме қазынасына қаржы түсірудеміз. Нақтылай келе бір ғана өтініш еңбекақы бізге педагог ретінде де немесе медициналық қызметкері есебінде төленсе. P.S. Жалақыларды 2022 жылғы 1 қаңтардан бастап 1,23 мөлшерде арттырдық деп жауап беретіндеріңізді білеміз, ал 1,23 қанша мөлшерде екенін есептеп көрсету артық шығар. Бас дәрігерлерді кінәлаудың қажеті жоқ, жоғарыда айтылғандарды Министрліктен бұйрық келмегеннен ештене өзгерте алмайды», — дейді олар.

Қазақстанда 2022 жылғы 29 қыркүйектегі сауда-саттық қорытындысы бойынша доллар 2,03 теңгеге арзандады. Бұл туралы Қазақстан қор биржасы (KASE) хабарлады, сағат 15:30-дағы жағдай бойынша доллардың орташа сараланған бағамы 2,03 теңгеге төмендеп, 476,89 теңге болды. Ресейлік рублдің орташа сараланған бағамы 8,23 теңгеге дейін (+0,05) көтерілді. Қытай юанінің орташа сараланған бағамы өсіп, 66,49 теңге (+ 0,17) болды. Еуро бойынша сауда-саттық жүргізілген жоқ. Ұлттық банк еуро бағамын 457,42 теңге деңгейінде белгіледі. Ақша айырбастау пункттерінде долларды 476-480 теңгеден, еуроны 455-462 теңгеден, Ресей рублін 7,25-7,6 теңгеден сатып алып/сатып жатыр. Ал мұнайдың әлемдік бағасы 29 қыркүйекте төмендеп жатыр. Осылайша, Brent маркалы мұнайдың қарашадағы фьючерстердің бағасы 0,52%-ға төмендеп, барреліне 88,86 доллар болды. WTI маркалы мұнайдың фьючерстерінің бағасы қараша айында 0,57%-ға төмендеп, барреліне 81,71 долларға жетті.

Алматыда бокстан әскерилер арасында Әлем чемпионаты мәресіне жетті. Финалға 8 қазақстандық боксшы шықты. Бұл бұрын соңды болмаған жетістік. Аса тартысты әрі қызықты өткен кездесулердің қорытындысы бойынша, ел қоржынында - 7 алтын, 1 күміс және 2 қола медаль. Жеңістің ең биік сатысына 49 келіде Олжас Байниязов көтерілсе, 52 келі салмақ дәрежесінде Олжас Сәттібаев алтыннан алқа тақты. 56 келіде Қайрат Ерәлиев жеңімпаз атанса, 60 келіде Бекман Сойлыбаев қарсылас шыдатпады. Сондай ақ Бабыржан Момынов, Асқар Абдуллаев және Қамшыбек Қоңқабаев Әлем чемпионы атанды. 64 және 69 келіде сынға түскен Елдос Сарқұлов пен Сағадат Рахманқұлов қана жартылай финал сынынан сүрініп, қола жүлдені иеленді.

АҚШ соты түсірілім алаңында абайсызда оқ атып, операторды өлтіріп алған әрі режиссерді жарақаттаған Алек Болдуиннің телефонын тексеруге ордер берді, деп хабарлайды Zakon.kz. РИА Новости агенттігі АҚШ соты Алек Болдуиннің телефонындағы деректерді тексеруге ордер бергенін хабарлайды. Бұған дейін актердің адвокаттары телефонды сот рұқсатынсыз беруден бас тартқан. Полиция телефонда кісі өлімін тергеуге қажетті ақпараттар болуы мүмкін деп санайды. Түсірілім алдында актер фильмнің қару-жарақ маманынан өзіне үлкенірек тапанша беруді сұрағаны белгілі. Бұл туралы актердің Ханна Гутеррес-Ридпен хат алмасуы жөнінде тіркелген ордердегі ақпаратта айтылған. Ол (Болдуин. – Ескерт. ред.) Ханна мен арада электронды хат алмасқанын, онда ол оған әртүрлі тапаншаларды көрсеткенін айтады. Ол үлкен мылтық сұрағанын айтады, сонымен қатар оған Ханна әртүрлі пышақтардың суретін көрсеткен. Алектің назарына ұстайтын жері қоңыр және қызыл Colt көрсетіледі, соңында ол қоңырын таңдайды. Сот ордерінің мәтіні 2021 жылдың 22 қазанында "Тот" фильмін түсіру кезінде Алек Болдуин абайсызда оператор Галина Хатчинсті атып өлтірді және режиссер Джоэль Соузды жарақаттады. Оның тапаншасында өтірік оқтың орнында ұрыс оқ-дәрісі болған.

Атап айтқанда, №1 және 2 цехтарда модернизация жүргізіп, газ тазарту қондырғылары орнатылады. Ал қайта өңдеу электр станциясын салу арқылы №4 балқыту цехының форроқорытпа газы толықтай кәдеге жаратылмақ. Сондай-ақ зауыт айналасындағы санитарлық аумақта 100 мың көшет отырғызу бар. Ералы Тоғжанов, Ақтөбе облысының әкімі: - Ең үлкен маңызды келісімнің бірі шығарып жатқан хромның толықтай өңдеу. Соны Ақтөбе облысындағы осындай дүниенің бәрін терең өңдеуге жеткізу. Бұл елдің экономикасы. Қосымша жұмыс орындары. Сондықтан соған бүгін шешім қабылдап қол қойдық. Еуразиялық топ құрамына кіретін компанияның облыста бірнеше кәсіпорны бар. Ал экологиялық жағдайды жақсарту ERG – дің де басты міндеті. Тек Ақтөбе өңірімен бекіген келісімді іске асыру үшін жалпы құны 85 млрд теңге болатын жобалар жүзеге аспақ. Барлығы да бизнестің әлеуметтік жауапкершілігі шеңберінде атқарылады. Серік Шахажанов, «Еуразиялық топ» ЖШС басқармасының төрағасы: - Осы жұмыстардың нәтижесінде, Ақтөбе облысындағы кәсіпорындарымыз қатты қалдықтарды шығаруда ең үздік әлемдік тәжірибеге сәйкес келетін болады. Осыған ұқсас жобаларымыздың біразы осы өңірден бастау алған болатын. Алда жел электр станциясын салу, өндірістен шыққан қалдықтарды қайта өңдейтін фабриканы іске қосу жоспарымыз бар. Олар 2024 жылы жүзеге асады. Жалпылай алғанда, ERG бұл мәселеге зор көңіл бөледі. Қоршаған ортаны қорғауға бағытталған мұндай бастама өңірдегі өзге де өнідіріс орындарына үлгі болмақ.

Түркияның Дүзже аймағында жер сілкінді. Зілзаланың қуаты 5,9 баллды құраған. Мамандар апаттан қаза тапқандар жоқ деп хабарлады. Бірнеше ондаған адам жараланған. Олардың саны әлі де нақтыланып жатыр. Дүмпудің қуаты елдің бірнеше қаласында сезілді. Айдос Әшімұлы, тілші: Таңғы төрттен сегіз минут өткенде Ыстамбұлдан шамамен 200 шақырым жердегі Дүзже облысының Гөляка ауданында қуатты жер сілкінісі болды. Соңғы мәліметтерге сай, барлығы 50 адам жараланған. Олардың біреуінің жағдайы ауыр. Көбісі зілзала кезінде қорқыныштан жоғары қабаттан секіріп кеткендер. Апат орнына барған Түркия ішкі істер министрінің айтуынша, бірқатар ғимараттың қабырғалары жарылып, сылағы құлаған. Сүлейман Сойлу, Түркияның ішкі істер министрі: Біздің мамандар қазір көше-көшені аралап, ғимараттарды тексеріп жүр. Абырой болғанда адам өлімі жоқ. Бірқатар ғимараттарға зақым келген. Бірнеше қора-қопсы құлаған. Қазір біртіндеп электр жарығы мен газ қосылып жатыр. Халыққа жылы киім, ыстық тамақ таратылып, арнайы шатырларымызды құрдық. Айдос Әшімұлы, тілші: Жер дүмпуі Анкара мен Ыстамбұлда да сезілді. Түнде біз де содан ояндық. Жер тербелісі соншалықты қатты емес, десе де адамдардың көбісі түнде қорқып, далаға қашып шыққан. Зілзала ошағына ең жақын Дүзже және Сакария облыстарында мектептер мен университеттерде сабақ тоқтатылды. Жер сілкінісінің қайталануынан қауіптенген тұрғандардың көбі әлі де ашық алаңдарда жиналып тұр. Оларға төтенше жағдай қызметтері арнайы шатырлар құрып, ыстық тамақ таратып жатыр. Мамандар халықты әзірге үйлеріне кірмеуге, зақым келген ғимараттарға жақындамауға үндеп жатыр.

7 Мамыр мерекесін бірінші кезекте Отан қорғау­шы­лар­мен байланыстырамыз. Демек, ЦСКА-Әскерилердің орталық спорттық клубының да бұл мерекеге қатысы бар. Ендеше аталмыш мейрамның қарсаңында ЦСКА-ның еліміз­дегі бүгінгі халіне тағы бір рет тоқталып өткеніміз артық болмас. Жалпы ЦСКА-ның басшылығы, негізгі штабы елордамыз Астанада орна­лас­қа­ны­мен, оның жаттығу орталықтары ай­мақ­тар­да жұмыс жасауда. Атап айтсақ, Щучинск қаласында шаңғы базасы орын тепкен, Алматыда спорттың 12 түрі жұмыс жасап тұр. Ал Алматы облысына қарасты Пан­фи­лов­ка елді мекенінде орналасқан тағы бір жаттығу орталығында ЦСКА-шылар соңғы дайындықтарын пысықтайды. Сондай-ақ былтыр ЦСКА-ның Алматы қаласындағы орта­лығында төрт ашық тен­нис корты салынып, футбол алаңы то­лы­ғымен қайта күрделі жөндеуден өткен. Жаңа жасанды алаң төселген бұл стадион бүгін­де Алма­ты­ның алдыңғы қатарлы футбол кешен­де­рі­нің қатарына кіреді. Тіпті әскерилерге қа­тысты Алматының «ЦСКА» футбол клубы да өз алаңындағы ойын­дарын осы ста­дион­да қабылдауда. Жалпы, ЦСКА-ның спорттық жетістіктері де аз емес. Спортшылары да қарымды. Мә­селен, боксшылардан Серік Сәпиев, Біржан Жақыпов, Ғани Жайлауов сынды саң­лақтар да әскерилердің құрамына кіреді. Сондай-ақ Ольга Рыпакова, Елена Шалыгина сынды арулары бар. Жалпы бүгінде ЦСКА құра­мын­да ел намысын халық­аралық аренада абыроймен қорғап жүрген 120-дан астам спортшы бар. Сондай-ақ тағы бір айта кетерлігі, Олим­­пиада ойындары сияқты төрт жылда бір өтетін дүбірлі дода Қарулы Күштер арасында да ұйымдастырылып тұратынын айтпай кетуге болмас. Былтыр сол дода шілде айында Бразилияда ұйым­дас­ты­рыл­ған. Қазақстан Қарулы Күштері бір алтын, екі күміс және он қола, барлығы 13 медаль иеленген болатын. – Бүгінде бізде спорттың 17 түрі бар. Бұл спорт түрлерінің барлығы да Қарулы Күштер арасындағы дүниежүзілік ойын­дар­дың бағдарламасына кіреді. Алма­ты­дағы оқу-жаттығу орталығында 12 спорт түрі, яғни футбол, волейбол, баскетбол, бокс, еркін күрес, дзюдо, жүзу, жеңіл атле­тика, спорттық бағдарлау, таэквондо, қоян-қолтық ұрыс және классикалық күрес бар. Щучинскіде филиалымызда бес спорт түрін, яғни шаңғы жарысынан, биатлон, триат­лон, қазіргі заманғы бессайыс және әскери көпсайысты дамы­тып отырмыз, – деді ҚР Қорғаныс ми­нистр­лігі ЦСКА бас­шы­сы, Спорт комитеті төрағасының орын­ба­сары полковник Бекболат Иханбаев. Дегенмен бұрындары ЦСКА-да спорт­тың 40 түрі болатын. Бірақ көптеген спорт түрлерінің Қарулы Күштерге еш қатысы болмағандықтан, оларды ЦСКА спорттық бағдарламасынан алып тастаған екен. Басқа спорттық қоғамдастықтары секіл­ді бүгінде ЦСКА-да да Лондон Олим­пиадасына дайындық қызу жүруде. Бүгінде ЦСКА-ның 15 спортшысы Лондон Олим­пиа­дасының лицензиясын иеленген екен. Атап айтсақ, Серік Сәпиев, Ғани Жайлауов, Біржан Жақыпов, Ілияс Сүлейменов (бәрі де – боксшылар), Ақжүрек Таңатаров, Дәу­лет Ниязбеков (екеуі де – еркін күрес), Евгений Алексеев (ескек есу), Анна Куль­кина (синхронды жүзу), Ольга Рыпакова, Мар­гарита Мацко, Евгений Эктов, Екате­ри­на Эктова, Ольга Терешкова, Виктория Ялов­цева. Дегенмен жүктіліктеріне бай­ла­ныс­ты Терешкова мен Яловцева Лондон додасына қатыспауы мүмкін. Бекболат Иханбаев, ҚР Қорғаныс министрлігі ЦСКА басшысы-Спорт ко­ми­теті төрағасының орынбасары, пол­ков­ник: – Бізде бұрын спорттың 40 түрі бо­ла­тын. Әрқандай сұрыптаулар жүргізілгеннен кейін олардың бірқатары қысқартылды. Себебі ол жердегі спорт түрлерінің Қарулы Күштерге еш қажеті болмады. Мысалға гимнастиканың Қарулы Күштерге қатысы жоқ. Ол жеке үйірме ретінде Алматыда істеп тұр. Бірақ команда ретінде спорттың бұл түрі ЦСКА-ға керек емес. Сондай-ақ ЦСКА-да гольф спорты да болатын. Бірақ өз­деріңіз ойлаңыздаршы, гольфтың әс­кер­­ге не қажеті, не қатысы бар? Біз Қарулы Күш­­­терге қажетті деген спорттың 17 түрін ғана қалдырып отырмыз. Алайда жаттық­ты­­­рушылардың 90 пайызын алып қал­дық. – Бұрындары ЦСКА-ны Астанаға то­лықтай көшіріп, Алматыдағы орта­лы­ғы жабылады деген сынды сы­быс­тар көп болушы еді... – Өткен жылы Астанада осы мәселеге бай­­ланысты алқалы жиын өтіп, ЦСКА-ның қала­тыны туралы, жұмысын әрі қарай жал­ғас­тыратыны жөнінде айтылған. Теннис корт­тары салынды, футбол алаңы жаңар­тыл­ды, көптеген басқа кешендер де салы­ну­да. Сондықтан ЦСКА Алматыда мәңгі қала­ды деп айтуға толық негіз бар. – Лондон Олимпиадасынан қанша медаль күтесіздер? – Басты үмітіміз – Серік Сәпиев пен Ольга Рыпакова. Сонымен қатар өзге спорт­­шыларымыз да жүлделі орындарға ілігіп қалатын шығар. Әзірге екі медаль деп отырмыз. – ЦСКА жыл сайын бокстан Сағадат Нұр­­мағамбетовтің атында халық­ара­лық турнир өткізуші еді. Биыл бұл дода қай уақытта ұйым­дас­ты­ры­ла­ды? – Осыған дейін қаржы мәселесі шеші­мін таппай келген. Соған байланысты тур­нирді өзіміздің спорттық кешенде өткізе салатын шығармыз деп ойлап едік. Жа­қын­­да бюджеті белгіленіп, қомақты қар­жы бөлінді. Енді Алматының орталығынан үлкен спорт сарайын жалдаймыз. «Дос­тық­­та» өткізетін шығармыз. Күнін де бел­гілеп қойдық. 25-30 мамыр аралы­ғын­да өте­тін бұл додаға Қазақстаннан бөлек то­ғыз елдің 200-ден астам боксшылары ке­леді.

Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев – 1991 жылдың 1 желтоқсанында бірінші бүкілхалықтық сайлауда сайланған Қазақстанның Тұңғыш Президенті. Әр мемлекет өз тарихында тәуелсіздігін және даму жолынан өту мүмкіндігін алуға ұмтылады. Қазақстан Республикасы 90-жылдары қиын жағдайда болды. Біздің азаматтарымыздың осы қиын уақытта тап болған басты сынағы — айқын болашақтың болмауы, экономика мен саяси жүйелердің күйреуі. Тұңғыш Президенттің қызметіне және қызмет сапасына елдің қашан қысылтаяңнан өтетіні және гүлденуге өз бетімен қадамдар жасайтыны тәуелді болды. Тұңғыш Президент ойластырған саясат пен оның көшбасшылық сипаты Қазақстан экономикасын әлем бойынша экономикасы ең тез дамыған елдердің бірінің дәрежесіне жеткізді. Тұңғыш Президенттің жеке үлесі және халықтың қуатты қолдауының арқасында әлемдік қауымдастықта «Қазақстандық даму моделі» кеңінен таралды. Бұл модель терең ойластырылған бағыт бойынша біртіндеп және сенімді дамуға негізделеді. Біз әлемнің барлық мемлекеттерімен жақсы қарым-қатынас орнаттық және көп ұлтты Қазақстанда бейбітшілікті сақтадық. ЕҚЫҰ-да төрағалық ету, Қысқы Азия ойындарын өткізу, индустриалды-инновациялық бағдарламаларды жүзеге асыру, Астананы салу, экономиканы көтеру, EXPO-2017 халықаралық көрмесін сәтті өткізу, халықаралық аренада елдің мүлтіксіз беделі – мұның бәрі Қазақстанның Тұңғыш Президентінің басқаруымен жүзеге асырылды және оның атымен байланысты. Тұңғыш Президент Қоры 2000 жылы Нұрсұлтан Назарбаевтың жеке бастамасы бойынша құрылды. Бүгінде Қор адам капиталының бәсекелесу қабілетін арттыруға және қазақстандық жаңа ұрпақтың қалыптасуына бағытталған Тұңғыш Президент идеяларын мақтанышпен жүзеге асырып жатыр. Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев 1940 жылы 6 шілдеде Әбіш және Әлжан Назарбаевтардың отбасында Алматы облысы, Қаскелең ауданы, Шамалған ауылында дүниеге келген. Жұбайы – Сара Алпысқызы Назарбаева. Нұрсұлтан Әбішұлының үш қызы бар. ЕҢБЕК ЖОЛЫ 1960 жылдан 1969 жылға дейін Н.Назарбаев Қарағанды металлургия комбинатында жұмыс істеді. 1967 жылы Қарағанды металлургия комбинаты жанындағы ЖТОО тәмамдады. ПАРТИЯЛЫҚ ҚЫЗМЕТІ Н.Назарбаев өндіріс озаты болды және әріптестерінің арасында үлкен бедел иесі атанды. Болашақ Президент алдында жаңа белестер көрініп, 1969 жылы Н.Назарбаев өзінің партиялық және қоғамдық қызметін бастады. 1969 жылдан 1973 жылға дейін – Қарағанды облысының Теміртау қаласында партиялық, комсомолдық жұмыста. 1973-1977 жылдары — Қарағанды металлургия комбинатында партком хатшысы. 1977 жылдан 1979 жылға дейін — Қарағанды облыстық партия комитетінің хатшысы, екінші хатшысы. 1979-1984 жылдары — Қазақстан Компартиясының Орталық комитетінің хатшысы. 1984 жылдан 1989 жылға дейін — Қазақ КСР-і Министрлер Кеңесінің Төрағасы. 1989-1991 жылдары — Қазақстан Компартиясының Орталық Комитетінің Бірінші хатшысы. 1990 жылдың ақпанынан сәуірге дейін бір уақытта Қазақ КСР-і Жоғарғы Кеңесінің Төрағасы. ПРЕЗИДЕНТТІК 1990 жылы 24 сәуірде Қазақ КСР-і Жоғарғы Кеңесі Қазақ КСР-і Президентінің лауазымын тағайындады. Нұрсұлтан Назарбаев республиканың Жоғарғы Кеңесінің сессиясында Қазақстан тарихында тұңғыш рет президент болып сайланады. 1991 жылдың 1 желтоқсанында тұңғыш бүкілхалықтық сайлау өтті, нәтижесінде Н. Назарбаев сайлаушылардың 98,7 пайызынан қолдау тапты. 1995 жылдың 29 сәуірінде бүкілхалықтық референдум нәтижесінде Н.Назарбаевтың Президент өкілеттігі 2000 жылға дейін ұзартылды. 1999 жылдың 10 қаңтарында сайлаушылар дауысының 79,78 пайызын алып, балама негізде Қазақстан Республикасының Президенті болып сайланды. 2005 жылдың 4 желтоқсанында сайлаушылар дауысының 91,15 пайызын алып, Қазақстан Республикасының Президенті болып қайта сайланды. 2010 жылдың 14 маусымында Н.Назарбаевқа «Қазақстан Республикасының кейбір конституциялық заңдарына Қазақстан Республикасы Тұңғыш Президенті — Елбасының қызметін қамтамасыз ету саласында заңнаманы жетілдіру мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасының Конституциялық Заңына сәйкес Қазақстан Республикасы Тұңғыш Президенті – Елбасы мәртебесі бекітілді. 2011 жылдың 3 сәуірінде сайлаушылар дауысының 95,5 пайызын алып, Қазақстан Республикасының Президенті болып қайта сайланды.

Бүгінгі таңда карантин режимін сақтау бойынша 8392 нысанға мониторинг жүргізілген. Бұл туралы бүгін ақпараттық-коммуникациялық орталықта өткен брифингте тауарлар мен көрсетілетін қызметтердің сапасы мен қауіпсіздігін бақылау департаменті басшысының орынбасары Жұмабек Ержанов айтты. «Мониторинг қорытындысы бойынша ҚР ӘҚтК 425-бабы 1-бөліміне сәйкес біршама кемшіліктер анықталды. Нысандардың жауапты тұлғаларына және жеке тұлғаларға 238 хаттама толтырылып (жеке кәсіпкер-10, лауазымды тұлға-2, жеке тұлға-226), жалпы сомасы 13 848 330 теңгеге айыппұл салынды» -деді Жұмабек Ержанов. Мониторинг жүргізілген нысандар қатарында 4548-і тағам нысандары болса, 3844 — коммуналдық нысандар. Әкімшілік шара қолдануға себеп болған негізгі кемшіліктер ретінде келесілерді атап өтуге болады: — карантин уақытында тыйым салынған қоғамдық моншалардың, сауналардың, компьютер клубтары, сұлулық салондарының, СПА орталықтарының жұмыс жасауы; — қоғамдық тамақтану, сауда орындарының шектелген уақыттан тыс жұмыс жасауы; — қызметкерлердің, жұмысшылардың, тұрғындардың бетперде режимін сақтамауы, арнайы киім, қолғаптардың болмауы, дезинфекциялық режимнің сақталмауы.

2018 жылдан бері елімізде «Цифрлы Қазақстан» бағдарламасын іске асырудың белсенді жүргізіле бастағаны мәлім. Осыған орай, Қазақстанды 2022 жылға дейін цифрландырудың бес негізгі бағыты айқындалған болатын. Атап айтсақ, олар – экономика саласын цифрландыру, мемлекеттік цифрландыруға көшу, «Цифрлы Жібек жолын» іске асыру, адам капиталын дамыту мен инновациялық экожүйені құру. «Нұр Отан» партиясы Төрағасының Бірінші орынбасары Мәулен Әшімбаевтың қатысуымен NurOtanTrends еркін пікірталас алаңында өткен кезекті отырыс осы өзекті мәселелерге арналды. Іс-шараның тұрақты модераторы «Талап» қолданбалы зерттеулер орталығының директоры, белгілі экономист Рахым Ошақбаев екенін атап өткен ләзім. «Қазақстанда цифрландыру қалай жүріп жатыр?» деген сауалға Ақпарат және коммуникациялар вице-министрі Динара Щеглова, «Атамекен» ҰКП атқарушы директоры Олжас Ордабаев, «Сергек» жобасының негізін салушы Қайрат Ахметов, стартапшы Болатбек Оспанов пен «Азаматтарға арналған үкімет» мемлекеттік корпорациясының атқарушы директоры Бахтияр Қожахметов жауап беруге тырысты. Отырыста сөз сөйлеген партия Төрағасының Бірінші орынбасары «Цифрлы Қазақстан» бағдарламасының маңыздылығын айтып, оны іске асыру үшін қандай кешенді шаралардың қолға алынғанын тілге тиек етті. – Мемлекет басшысы бастамашы болған Қазақстанның үшінші жаңғыруы шеңберінде цифрландыру мәселесі негізгі басымдыққа ие. Аталған бағдарламада көрсетілген барлық міндеттерді іске асыру еңбек өнімділігін арттыруға, өнім сапасын жақсартуға, шығынды азайтуға, мемлекеттік органдар мен бизнес тарапынан тұрғындар алатын қызмет сапасының арта түсуіне ықпал етеді, – деді Мәулен Әшімбаев. Бұл салада қол жеткен табыстар да жоқ емес. Мемлекеттік органдардың мәліметі бойынша, бүгінгі таңда 500-ден астам кәсіпорынның Индустрия 4.0. элементтеріне енгізуге дайындығын бағалау жүргізілген. Қызметтерді автоматтандырудың арқасында оларды алудың мерзімі айтарлықтай қысқарды. Электронды үкімет порталында 447 мемлекеттік қызмет (746 ішінен) қолжетімді. Сонымен бірге, «Ақылды қалаларды» дамытудың тұжырымдамасы бекітілді. Білім беру, денсаулық сақтау, қалалық көлікті басқару, көшені жарықтандыру мен тәртіп бұзушылықты тіркеу салаларында smart-жобалар іске асырылуда. Цифрландыру бойынша қол жеткізген табыстардың бірі ретінде «Сергек» бейнебақылау камераларын орнату жөніндегі мемлекеттік-дербес жобасын айтуға болады. «Сергек» жобасын елордада енгізу қоғамдық орындардағы қылмыстың 29 пайызға дейін қысқаруына алып келді. – Қазір біз бұл істі одан әрі ілгерілетіп жатырмыз. Алдағы айларда бақылаудағы жол қиылыстарының 100 пайыз қамтимыз. Әуежай жақтағы сияқты ұзын жолдарға тағы 300 камера орнатылады. Сонымен бірге, адамдар көп жиналатын жерлерге тағы да 4 мың камера орнату көзделуде, – деді Қайрат Ахметов. «Сергек» жүйесіне басқа өңірлердің әкімдіктері де қызығушылық танытып жатыр екен. – 2017 жылдың алғашқы жарты жылымен салыстырсақ, жол көлік апатындағы адам өлімі айтарлықтай азайды. Былтыр 20 адам өлімі болса, биыл ол 13-ке азайды. Бұл ресми статистика, – дейді Кайрат Ахметов. Мәулен Әшімбаевтың атап өткеніндей, «Нұр Отан» – елді жаңғырту ісіне қатысып жатқан стратегиялық күш, мемлекеттегі идеологияны жүйелі өзгертудің бастамашысы. Сондықтан да, партия Қазақстанды цифрландыру ісіне ықпал ететін, нақты жобаларға бастамашы болуда. – Партия Қазақстан бойынша 1000 тегін IT сыныбын ашуды қолға алды. Келешекте ол жерде мектеп оқушылары бағдарламалау, робототехника негіздерінің қыры мен сырын егжей-тегжейлі меңгеріп шығатын болады. Қолға алған ісіміз алғашқы жемісін бере де бастады. Бүгінгі таңда еліміз бойынша біз 100 тегін IT сыныбын құрдық. Сондай-ақ біз «Атамекенмен» 20 IT сыныбы жобасын іске асырудамыз. Осындай IT орталықтарының шеңберінде, біріншіден тұрғындарды цифрлы сауаттылыққа оқыту, екіншіден осы саланың мамандарын дайындау көзделуде. Біз осы мәселе бойынша жұмыс жасап жатырмыз. Таяу арада біз Қазақстанда 20 IT орталығын ашамыз деген ойдамын, – деп мәлімдеді Мәулен Әшімбаев. Тағы да бір маңызды жоба – әкімдіктер сатуға немесе жалға беруге шығаратын, бос жер телімдері туралы мәліметтер бар геоақпараттық сервис. Талқылау барысында сарапшылар отандық IT нарығының қызметі нашар дамығандықтан, отандық IT компанияларды ынталандырудың іс-шараларын қарастыру мәселесін қозғады. – Біз өткен жылы компьютерлік қызмет экспортының бар-жоғы 15 млн долларды құрағанын көріп отырмыз. Ал импорт 145 млн долларды құрады. Салыстырмалы түрде 34 мың IT маманы бар Белорусь 1 млрд доллардың қызметін импорттады, – деді Рақым Ошақбаев. Ал Мәулен Әшімбаев бүгінгі таңда «Нұр Отан» партиясы өз мойнына алған негізгі міндеттің – цифрландыру үшін мамандар дайындау болып табылатынын атап өтіп, барлығын да осы іске белсене атсалысуға шақырды. Атап айтсақ ол, бағдарлама бойынша балалар арасында байқау жариялап, жарысқа қатысу үшін оларды шет елге шығарып, жобаларға қатысуға тартып, жастарды тәжірибе алмасуға шақырды. Пікір алмасудың қорытындысы бойынша, Үкіметтің, Парламенттің, жергілікті атқарушы органдардың алдында мәселе етіп қойылатын нақты ұсыныстар пысықталды. Айта кетсек, еліміздегі Цифрлық Қазақстан жобасы «Самұрық-Қазына» ҰӘҚ» АҚ мен «Samruk-Kazyna Trust» әлеуметтік жобаларды дамыту Қорының қолдауымен «Коммуникативтік бастамалар және стратегиялар» Жеке қорымен жүзеге асырылуда.

Алматыда қар 16 қараша күні сағат 12:00-ден бастап жауып, 17 қараша күні сағат 06:00-де тоқтады, деп хабарлайды Zakon.kz. Көктайғақтың алдын алу үшін 126 ұнтақтағыш жолдарға көктайғаққа қарсы материалдар себілді, деп хабарлады әкімдік. 17 қараша сағат 06:00-дегі жағдай бойынша 2856 тонна материал игерілді. Қалада 8-10 см, тау етегінде 16 см-ге дейін, таулы аймақтарда 21 см-ге дейін қар түсті. Түнгі уақытта арнайы техниканың колонналары қар күрекпен тазартылды. Қаланың жоғарғы бөлігінде қарды шығару жұмыстары басталды. 105 текше метр су шығарылды. Жаяу жүргіншілер жолын, қоғамдық көлік аялдамаларын, биік және жерасты өткелдерін тазалау жұмыстары жүргізілуде. Түнгі уақытта 414 техника жұмылдырылды, оның ішінде 126 тегістеуіш, сонымен қатар 379 жол жұмысшысы. Таңертең қала көшелеріне 452 техника мен 1280 жол жұмысшысы шығарылды. Аудан әкімдіктерінде қар тазалау жұмыстарының өндірісін бақылау мақсатында тәулік бойы кезекшілік ұйымдастырылды.

"Ақмола облысы білім басқармасының Егіндікөл ауданы бойынша білім бөлімі Тоғанас ауылының негізгі орта мектебі" коммуналдық мемлекеттік мекемесі Коммунальное государственное учреждение "Основная средняя школа села Тоганас отдела образования по Егиндыкольскому району управления образования Акмолинской области" Қазақ тілін оқуға арналған порталдар «Sozdikqor.kz» - әртүрлі салалық сөздіктер мен энциклопедиялардағы сөздер «Emle.kz» - сайты қазақша дұрыс жазу «Вalatili.kz» сайты қазақ тілін оқып, дамытқысы келетін үш жастан асқан балаларға, сонымен қатар бала тәрбиесі мен оқытуды жүзеге асырушы тәрбиешілер мен мұғалімдерге, ата-аналарға арналады.

Жеке несиелер мен несиелік карталар қаражатты қарызға алу әдісін ұсынады және көптеген бірдей несиелік ережелерге ие. Несиелік және несиелік карталар туралы келісімдерде сіз несие берушіден белгілі бір пайыздық мөлшерлемемен ұсынылатын қаражатты, негізгі қарыз бен сыйақыны қамтитын ай сайынғы төлемдер, төлемдер кешіктірілген төлемдер, андеррайтеринг талаптары, сома шектері және басқаларын таба аласыз. Несиенің кез-келген түрін дұрыс жоспарламау сіздің несиелік рейтингіңізді төмендетуі мүмкін, несие беру, жақсы баспанаға қол жеткізу, жұмыс табу мәселелерін тудырады Жеке несиелер мен несиелік карталардағы ұқсас қасиеттерден тыс төлем айыру шарттары сияқты негізгі айырмашылықтар да бар. Әрқайсысының кейбір жағымды және жағымсыз жақтарымен бірге анықтамалары мен айырмашылықтарын қарастырайық. Негізгі өнімдер Жеке несиелер қарыз қаражатын салыстырмалы түрде төмен пайыздық мөлшерлемелермен бір жолғы бастапқы төлемге ұсынады; олар белгілі бір уақыт аралығында өтелуі керек. Несиелік карталар – бұл қарыз алушыға шот жақсы жағдайда болған кезде қаражат алуға қол жетімділік беретін револьверлік несие түрі. Несиелік скоринг – бұл жеке несиелер үшін де, несиелік карталар үшін де келісімдер мен шарттарға әсер ететін негізгі фактор. Жеке несиелік және несиелік карталар туралы келісімдер әртүрлі ережелер мен шарттармен құрылымдалуы мүмкін. Несиелік ұпайларды түсіну Жеке несиелер мен несиелік карталар арасындағы айырмашылықтарды салыстыруға кіріспес бұрын, үлкен ұқсастықтардың бірін түсіну керек.АҚШ пен көптеген елдер несиені растауға негіз болатын несиелік скоринг жүйесін біріктірді.Үш негізгі АҚШ несиелік бюролар -Equifax, Transunion, және несие мақұлдаулар қосу үшін институттарын кредиттеу несиелік скоринг стандарттар мен әріптестік құру көшбасшылары Experian⁠-бар. Несиелік ұпайлар адамның өткен несиелік тарихына, оның ішінде несиеліктөлемдер, сұрауларға, шоттарға және өтелмеген қалдықтарға негізделеді.Әрбір адамға осы тарих негізінде несиелік ұпай беріледі, бұл олардың несиені мақұлдау мүмкіндігіне қатты әсер етеді.Несие беруші қарастыратын барлық факторлар, сонымен қатар, қарыз алушының төлейтін пайыздық мөлшерлемесіне және олар бекітілген негізгі қарыздың мөлшеріне әсер етуі мүмкін. Жеке несиелер де, несиелік карталар да кепілдендірілмеген және кепілдендірілген болуы мүмкін, бұл несие шарттарына да әсер етеді. Маңызды Сіздің несие картаңыздағы теңгерімді төлеу де, жеке несиелерді уақытында қайтару да сіздің несиелік ұпайыңызды қалыптастыруға көмектеседі. Жеке несиелер Несие берушілер жеке несиелік санаттағы несие шарттарына әсер етуі мүмкін түрлі нұсқаларды ұсынады.Жалпы алғанда, жеке несие мен несиелік картаның негізгі айырмашылығы ұзақ мерзімді қалдық болып табылады.Жеке несиелер несиелік карта сияқты қаражатқа тұрақты қол жетімділікті ұсына алмайды.Қарыз алушы алдын-ала бір реттік ақшаны алады және оны төлемді жоспарлы төлемдер арқылы толығымен төлеуге және несиені тоқтатуға арналған шектеулі мерзімге ие.Мұндай келісім, әдетте, жоғары және жоғары несиелік ұпайлары бар қарыз алушылар үшін төмен пайыздармен келеді.2018-04-01 Аттестатта сөйлеу керек Жеке несиені көптеген себептер бойынша пайдалануға болады. Ан кепілсіз несие, ірі сатып алуды қаржыландыру үшін қаражат ұсынады несиелік карта қарызын біріктіріп, мүмкін қамтамасыз етілмейді. Үйге берілетін несиелер, автокредиттер және кепілдендірілген несиелердің басқа түрлері де жеке несие ретінде қарастырылуы мүмкін. Бұл несиелер несиені мақұлдаудың стандартты процедураларын сақтайды, бірақ оларды алу оңай болуы мүмкін, өйткені олар кепілге салынған активтермен қамтамасыз етілген. Мысалы, үйге берілетін несие немесе автонесие кезінде несие беруші сіздің үйіңізді немесе көлігіңізді белгілі бір мерзімде бұзылғаннан кейін иемденуге құқылы. Қамсыздандырылған несиелер, әдетте, сәл жақсырақ шарттармен келеді, өйткені несие берушінің меншік құқығы бар, бұл олардың төленбеу қаупін азайтады. Жеке несиенің бірнеше оң және теріс жақтары бар. Артықшылықтары Әдетте үй немесе көлік сияқты ірі сатып алулар үшін ең жақсы Әдетте несиелік картаға қарағанда төмен пайыздық мөлшерлемені ұсынады Қаржыны бір реттік төлеммен қамтамасыз етеді Минус Әдетте қызмет ақысы кіреді және барлық басқа төлемдер болуы мүмкін Кепіл ретінде пайдаланылған мүлікке, мысалы, автомобильге немесе үйге, уақытында төлемеген болсаңыз, тыйым салынуы мүмкін (кепілге алынған несиелер) Несие кезінде пайыздар ғана қарастырылатын шығындар емес екенін ұмытпаңыз. Несие берушілер сондай-ақ төлемдер алады, бұл несиенің жалпы шығындарын толықтыра алады. Жеке несиелер, әдетте, бастапқы төлемді қамтиды және басқа да төлемдер болуы мүмкін. Несие және қарызға қарсы бағыт Айтуға болатын ерекшелік – бұл желісі ішкі икемділікке ие – бұл оның басты артықшылығы. Кемшілігі – бұл әдетте жоғары пайыздық мөлшерлемемен келеді. LOC – бұл алдын-ала берілген несие сомасы, бірақ қарыз алушылар бәрін пайдаланудың қажеті жоқ. Қарыз алушы несие желісіндегі қаражатқа кез-келген уақытта, егер олар несиелік лимит мерзімдерінен және минималды төлемдерді уақтылы төлеу сияқты басқа талаптардан аспаса, қол жеткізе алады. LOC қамтамасыз етілуі мүмкін немесе қамтамасыз етілмейді (көбісі соңғысы) және оны әдетте банктер ұсынады.Негізгі ерекшелік -қарыз алушының үйіндегі меншікті капиталмен қамтамасыз етілгенүйдің меншікті несиелік желісі (HELOC). Несиелік карталар Несиелік карталар қарыз алудың револьверлік несие деп аталатын басқа класына жатады. Жаңартылатын несиелік шоты бар қарыз алушы, әдетте, олардың шоты жақсы болған жағдайда қаражатқа үнемі қол жеткізе алады. Кредиттік карточканың револьверлік шоттары несиелік лимиттің өсуіне тұрақты негізде де ие бола алады. Пайыздық ставкалар, әдетте, жеке несиелерден жоғары. Айналмалы несие жеке несиеге қарағанда басқаша жұмыс істейді. Қарыз алушылар көрсетілген сомаға қол жеткізе алады, бірақ олар бұл соманы толық ала алмайды. Керісінше, қарыз алушы өз қалауы бойынша шоттан қаражатты кез келген уақытта максималды лимитке дейін ала алады. Қарыз алушылар өздері пайдаланған қаражат бойынша ғана пайыз төлейді, сондықтан қарыз алушының балансы болмаған жағдайда пайызсыз ашық шот болуы мүмкін. Несиелік карталарәр түрлі болуы мүмкінжәне көптеген ыңғайлылықтарды ұсынады. үздік несие карталары 0% кіріспе пайыздық кезеңдер, баланс аудару қолжетімділігін және қамтуы мүмкін пайданы. Спектрдің екінші жағында, кейбіреулері ай сайынғы немесе жылдық төлемдермен біріктірілген жоғары жылдық пайыздық мөлшерлемемен келеді. Барлық несиелік карталарды, әдетте, электронды төлемдер қабылданған кез келген жерде пайдалануға болады. Жеңілдіктер ұпайлары бар ең сапалы карталар жеңілдіктерді пайдаланатын және қалдықтарды ай сайын төлейтін қарыз алушы үшін өте тиімді болуы мүмкін. Сыйлық карталары қолма-қол ақшаны, сатып алулардағы жеңілдіктерді, дүкен брендтерін сатып алуға арналған ұпайларды және саяхатқа арналған ұпайларды ұсына алады. Жалпы, несие карталары кепілсіз немесе кепілдендірілген болуы мүмкін. Кепілдік жоқ карталар кепілсіз несие ұсынады. Қауіпсіз карталар көбінесе несие ұпайлары төмен несие алушылар үшін мүмкіндік болып табылады. Кепілдік берілген карточка арқылы қарыз алушыдан картаның балансының лимитіне дейін капитал ұсыну қажет. Қауіпсіз карталардың шарттары әр түрлі, сондықтан олардың кейбіреулері қамтамасыз етілген теңгеріммен сәйкес келуі мүмкін, кейбіреулері белгіленген уақыттан кейін көбейтуді ұсынуы мүмкін, ал кейбіреулері бірнеше айдан кейін төлем ретінде карточкаға балансты қолдана алады. Жалпы алғанда, несиелік картаның әр түрінің қызығушылықты жинақтаудың өзіндік әдісі болады, сондықтан жақсы басылымдарды оқып шығу маңызды болуы мүмкін. Сіздің ай сайынғы төлеміңіз бүкіл төлем мерзімінде бірдей болатын жеке несиелерден айырмашылығы, несие картасы бойынша төлем ай сайын өзгеріп отырады. Кейбір несиелік карталар қарыз алушыларға еркін түрде қарыз қаражатын алуға мүмкіндік беретін есеп айырысу циклінің жеңілдік кезеңінің артықшылығын ұсынады.Басқа карталардан ай сайынғы соңғы төлемді қоса алғанда, күнделікті пайыздар алынады.Жеңілдік мерзімі бар карталар үшін қарыз алушылар пайыздар жинала бастағанға дейін баланс төленсе, пайызсыз бірдеңе сатып алуға шамамен 30 күн бар екенін біле алады. Артықшылықтары Қаражат пайдаланылған кезде ғана пайыздар есептелетін тұрақты несиелік сальдо Несиесі жақсы адамдар үшін 0% кіріс ставкалары бар карталар, жеңілдік кезеңдері және сыйақылар Әдетте несиелік лимитке ие жақсы деңгейдегі шоттар үнемі өсіп отырады Несиесі шектеулі немесе нашар адамдар үшін уақыт өте келе несие шарттарын жақсарту мүмкіндігі бар Минус Пайыздар, әдетте, жеке несиелерден жоғары Пайыздар мен төлемдер қосылуы мүмкін Нақты түрде, несиелік картамен қаржыландыру қарапайым нұсқа болып көрінуі мүмкін, бірақ барлық қарыз алу сияқты, сіз де мұқият тексеріп шығуыңыз керек. Несиелік карталар жеке несиелерге тиімді балама ұсына алады, өйткені олар 0% пайызбен қол жетімді және кейбір жеңілдік кезеңдерін ұсына алады. Ыңғайлылық пен сыйақы ұпайлары да басқа артықшылықтар болып табылады. Алайда, кез-келген несиелік қарызға қатысты сияқты, пайыздар мен төлемдер айтарлықтай ауыртпалық болуы мүмкін. Егер сіз қымбат карточкаға ілініп қалсаңыз және төмен пайыздық мөлшерлемені іздесеңіз, қазіргі уақытта балансын аударғысы келетін кез-келген адам үшін өте қолайлы бірнеше карталар бар. Несиелік несиелеудің басқа түрлері Жалпы, несиелер мен револьверлік несие карталары жалпы несиелік нарықтың едәуір көп бөлігін құрайды. Сонымен қатар, стандартты жеке несиелер мен несиелік карталардан басқа, басқа несиелік өнімдер де қарастырылуы мүмкін. Міне бірнеше мысал: Іскери несиелер мен несиелік карталар Іскери несиелер мен бизнес-несиелік карталар бизнестің барлық түрлеріне мүмкіндік бола алады. Бизнес-несиелік андеррайтеринг, әдетте, қаржылық есептілік пен болжамдарды талдаудан тұрады. Іскери несие карталарын алу оңайырақ болады және жеке револьверлік несиелік карталар сияқты артықшылықтар ұсынады. Жалақы несиелері Айлық несиелер өте жоғары пайыздық мөлшерлемемен ұсынылады.Қарыз алушылар қолма-қол ақшамен аванстық төлемдер алу үшін еңбекке ақы төлеуді пайдаланады.Төлем күніндегі несиелерөте жоғары пайыздар мен төлемдерге байланысты беделіне байланысты жыртқыш несиелер деп санауға болады. Ерекше мәселелер Жалпы, несие несие алушыдан мұқият тексеруді қажет ететін қауіпті бизнес болуы мүмкін.Несиелік келісімдердің сипаты жыртқыш несие беру мен несие беру кезінде алаяқтық жасауға мүмкіндік туғызуы мүмкін, сондықтан өзіңізді қаржылық жағынан қорғау үшін несиелік шарттарды түсіну және заңды түрде уәкілетті ұйымнан қарыз алуды қамтамасыз ету әрқашан маңызды. Төменгі сызық Несиенің барлығы бірдей емес. Жеке несиелер мен несиелік карталар әртүрлі ережелер мен шарттармен құрылымдалуы мүмкін. Жеке несиелердің пайыздық мөлшерлемелері несиелік карточкаларға қарағанда салыстырмалы түрде төмен, бірақ белгіленген мерзімде төленуі керек. Несиелік карталар қаражатқа үздіксіз қол жетімділікті қамтамасыз етеді, және сіз уақытында төленбеген төленбеген қалдықтар үшін ғана пайыз төлейсіз. Сіз біреуін немесе екеуін де таңдағаныңызға қарамастан, сіздің несиелік ұпайыңыз мақұлдау мен қолайлы шарттарды алу үшін маңызды. Алғашқысы туралы айтатын болсақ, жеке несие калькуляторы сіздің несиелік ұпайыңыздың ай сайынғы төлемдерге қалай әсер ететінін жақсы түсінуге көмектеседі.

Ұлттық хореография академиясының қолдауымен дайындалған анықтамалық өнер білім орындарындағы жалпы оқу бағдарламасына енгізіледі деп жоспарланған.Анықтамалыққа бұрыннан қалыптасқан тек қазақ биіне тән атаулар кірген, деп хабарлайды zakon.kz "Хабар-24"-ке сілтеме жасап. Елордадағы Қазақ ұлттық академиясында ұлттық хареография өнерінің зертханасы бар. Қазақ биінің анықтамалығы осы зертханада жинақталды. Тойған Ізім, Қазақ ұлттық хореографиясы академиясының қызметкері: - Қазақстанда алғаш рет мынау қазақ биінің атауларын бір жүйеге келтіру мақсатында анықтамалық дайындадық. Ол анықтамалық бір күнні я бір адамның жұмысы емес. Осы жерде жүрген барлық ғалымдар, мұғалімдер атсалысты осы қазақ биімен айналысып жүрген. Осы анықтамалық бойынша біз екі жыл отырып жұмыс істедік. - Қазақ биіндегі ерлердің орындауындағы ең негізгі қимылдардың бірі молдас қимылы. Ірінші халықтық түрі, сахналық түрі білесіздер. Аяғымызды түзу қоямыз. "Қазақ биіндегі бір қимылды әр мұғалім әртүрлі атап келді. Анықтамалық соның бәрін бір жүйеге келтіру мақсатында шықты", - дейді профессор. Жинаққа жалпы оқу бағдарламасына енетін міндетті қимылдар тізімі кірген. Тойған Ізім, Қазақ ұлттық хореографиясы академиясының қызметкері: - Осы жерде отырған алты мұғалім, осымен айналысқан, біз ештеңе ойлап шығарған жоқпыз. Біз тек Шара апамыздан қалған, Дәурен ағамыздан қалған, Голушкевич Ольга Всеволодовнадан қалған, Зауырбек ағамыздан қалған Тәти Айгүл Әбікеновнаның бағдарламалары бар. Солардың бәрін жиыстыра келе солардан алынған қимылдар. Анықтамалық 12 бөлімнен тұрады. Оның ішінде қол мен аяқ қалыптары, бас ұстау қалыптары көрсетілген. Сондай-ақ станок бойындағы қимылдар енгізілген. Жинақ қазақ, орыс тілдерінде жарыққа шығады. Оны биылғы оқу жылында қолданысқа енгізу жоспарланған.

Ұлт (ағылш. Nation) — тіл, тарих, қандастық, мәдениет, мінез секілді ортақтықтар негізінде қалыптасқан адамдар қауымдастығы. Ол ұжымдық идентитиге ие адамдар тобы болып, аталған белгілерді ортақ ерекшелік етеді. Кей ұлттар этникалық топтармен (мысалы, немістер, қазақтар) тең мағынада болса (қараңыз: этникалық ұлтшылдық); ал кейі әлеуметтік және саяси конституцияға тән болуымен (мысалы, американдар) ерекшеленеді (қараңыз: Азаматтық ұлтшылдық және мультикультурализм).[1] Ұлт, әдетте, этникалық топтарға қарағанда саяси істерге әшкере араласады, әсіресе ол ұлттық мемлекеттің құрылуын басты белгі етіп қалыптасады.[2][3] Сондай-ақ ұлт өз автономиясы, бірлігі және ерекше мүддесі бар саяси-мәдени қауымдастық ретінде де анықталады.[4] Ғылыми консенсус бойынша, ұлт мәлім тарихи алғышартқа негізделіп, қоғам ретінде құрылады.[5] Тарихтар бойы адамдар өз туыс-қандастарына, салт-дәстүрлеріне, жергілікті билігіне және туғанжер-атамекеніне табиғи сүйіспеншілікте болады, бірақ ұлтшылдық (национализм) - мемлекет пен ұлт сәйкесіп, ұлттық мемлекет ретінде бірігуі керек деген сенім - 18 ғасырдың соңына дейін онша танымал идеология емес болатын.[6] Ұлттың дамуы туалы үш маңызды перспектива бар. Біріншісі, примордиализм (перенниализм деп те аталады) - әрқашан ұлт болған, ұлтшылдық табиғи болуға тиіс құбылыс, әркім мәлім бір ұлттың мүшесі ретінде өмірге келеді деп есептейтін ілім, бұл ілімді ұлтшылдықтың танымал концепциялары жақтайды, бірақ академиктер үшін бұл идея көбіне ұнамсыз мағынаға ие.[7] Этносимволизм бойынша, ұлтшылдық динамикалы, дамитын феномен ретінде түсіндіреді, әрі ұлт және ұлтшылдық дамуындағы рәміздердің (символь), мифтер мен дәстүрлердің маңыздылығына сәуле түсіреді. Модернизация теориясы, ол конструктивисті әдісті қоланып, ұлтшылдық ұлттық сананы мүмкін еткен өнеркәсіптендіру, урбанизация және жаппай білім беру секілді модернизация процестеріне сай пайда болған деп есептейді. Бұл түсіндірме ұлтшылдықтың доминантты түсіндірмесі ретінде[8], примордиализмнің орнын басқан түсіндіру болды.[5][9] ДереккөздерӨңдеу ↑ Eller, 1997 ↑ nation // Black's Law Dictionary — 10th.. — P. 1183. — ISBN 978-0-314-61300-4. ↑ James Paul Nation Formation: Towards a Theory of Abstract Community — London: Sage Publications, 1996. ↑ Anthony D. Smith The Ethnic Origins of Nations — Wiley. — P. 17. — ISBN 978-0-631-16169-1. ↑ a b Mylonas, Harris; Tudor, Maya (2021). "Nationalism: What We Know and What We Still Need to Know". Annual Review of Political Science 24 (1): 109–132. doi:10.1146/annurev-polisci-041719-101841. ↑ Nationalism — Encyclopedia Britannica. ↑ Coakley, J (2017). ""Primordialism" in nationalism studies: theory or ideology?". Nations and Nationalism 24 (2): 327–347. doi:10.1111/nana.12349. https://pureadmin.qub.ac.uk/ws/portalfiles/portal/136558806/coakley_primordialism_nn_2017_upload.pdf. ↑ Woods, Eric Taylor; Schertzer, Robert; Kaufmann, Eric (April 2011). "Ethno-national conflict and its management". Commonwealth & Comparative Politics 49 (2): 154. doi:10.1080/14662043.2011.564469.