| Book,Page,LineNumber,Text | |
| 44,0043,001,โพธิ ในประโยคนี้ว่า ปปฺโปติ โพธึ วรภูริเมธโส ผู้มีปัญญาดังแผ่นดิน | |
| 44,0043,002,อันประเสริฐบรรลุโพธิญาณ. พระผู้มีพระภาคเจ้า ทรงบรรลุโพธิแม้ | |
| 44,0043,003,ทั้งสองอย่างนี้ที่ต้นไม้นั้น เพราะเหตุนั้น แม้ต้นไม้นั้น ย่อมได้นามว่า | |
| 44,0043,004,โพธิพฤกษ์. อีกอย่างหนึ่ง พระผู้มีพระภาคเจ้า ทรงพระนามว่า โพธิ | |
| 44,0043,005,เพราะตรัสรู้โพชฌงค์ ๗. แม้ต้นไม้นั้น ก็ได้นามว่าโพธิพฤกษ์ เพราะ | |
| 44,0043,006,พระองค์เมื่อตรัสรู้จำต้องอาศัยต้นไม้นั้น แห่งโพธิพฤกษ์นั้น. บทว่า | |
| 44,0043,007,<B>มูเล</B> แปลว่า ที่ใกล้. จริงอยู่ ศัพท์ว่า <B>มูล</B> นี้ ปรากฏที่มูลคือรากเดิม | |
| 44,0043,008,ในประโยคมีอาทิว่า พึงถอนราก โดยที่สุดแม้เพียงก้านแฝก. ปรากฏใน | |
| 44,0043,009,เหตุอันไม่ทั่วไป ในประโยคมีอาทิว่า โลภเจตสิก เป็นอกุศลมูล. ปรากฏ | |
| 44,0043,010,ในที่ใกล้ ในประโยคมีอาทิว่า เวลาเที่ยงวันเงาแผ่ไป เวลาอับลม ใบไม้ | |
| 44,0043,011,ร่วงหล่นมีกำหนดเพียงใด ใกล้ต้นไม้ มีกำหนดเพียงนั้น. มูลศัพท์แม้ | |
| 44,0043,012,ในที่นี้ ก็ประสงค์เอาในที่ใกล้ เพราะฉะนั้น พึงเห็นความในข้อนี้อย่าง | |
| 44,0043,013,นี้ว่า ที่ควงคือที่ใกล้แห่งโพธิพฤกษ์. บทว่า <B>ปมาภิสมฺพุทฺโธ</B> ได้แก่ | |
| 44,0043,014,เป็นผู้ตรัสรู้ยิ่งเป็นครั้งแรก อธิบายว่า ก่อนกว่าเขาทั้งหมดทีเดียว. | |
| 44,0043,015,ด้วยลำดับคำเพียงเท่านี้ พระเถระผู้เป็นธรรมภัณฑาคาริก เมื่อเริ่ม | |
| 44,0043,016,ตั้งคำเริ่มต้นแห่งอุทานเทศนา จึงเป็นอันประกาศ แสดงอ้างถึงกาล | |
| 44,0043,017,ประเทศ และผู้แสดงถึงกาลและประเทศพร้อมคุณพิเศษ. | |
| 44,0043,018,ในข้อนี้ มีผู้ทักท้วงว่า ก็เพราะเหตุไร เมื่อทำสังคายนาพระธรรม | |
| 44,0043,019,วินัย จึงกล่าวถึงคำเริ่มต้น. ควรทำการรวบรวมเฉพาะพระดำรัสที่พระผู้มี | |
| 44,0043,020,พระภาคเจ้าตรัสแล้วมิใช่หรือ ? เฉลยว่า เพื่อให้พระธรรมเทศนาถึงพร้อม | |
| 44,0043,021,ด้วยความดำรงมั่น ไม่ฟั่นเฟือน และเป็นที่ตั้งศรัทธา. จริงอยู่ เทศนาที่ | |
| 44,0043,022,ดำรงโดยสืบต่อกันมาด้วยกาล ประเทศ ผู้แสดง และวัตถุเป็นต้น ดำรง | |