text
stringlengths 0
889
|
|---|
विसर्जयति मानुष्ये निरयस्थांश्च काश्यप । |
पापीयो मध्यमः ॥ १६ ॥ बन्धुरदश्डयः ॥ २० प्रपिपेधे ऽधदएडः ॥ २१॥ |
दृष्ट्वा कलिङ्गराजं तु प्रकाशदशनाननम् । |
सिन्धुराजस्य समरे नाभभिष्यज जनक्षयः |
उत्तिष्ठ वरज भद्रं ते समाश्वसय सॊदरान |
पुत्रैर भिन्नैः कलहस ते धरुवं सयाद; एतच छङ्के दयूतकृते नरेन्द्र |
न मे परयॊजनं किं चिद गमने पन्नगाशन |
येनाश्रयं वेदयन्ते पुराणं; मनीषिणॊ मानसमानभक्तम |
धूम्रारुणं रजस तीव्रं रणभूमिं समावृणॊत |
सर्वेष्वेव च युद्धेषु यदुभिः स पराजितः । |
कार्याकार्यं न जानन्ति ते निरस्तषडिन्द्रियाः |
विधम्य राक्षसान बाणैः साश्वसूत रथान विभुः |
हर्षं किम इदम अस्थाने कृतवत्य असि बालिशे |
तद एव तावद गाङ्गेय शरॊतुम इच्छाम्य अहं विभॊ |
शुनमष्त्राव्यचरत कपर्दी वरत्रायां दार्वानह्यमानः| |
पति फो विलाशनो-यह फहकर उसे विप दे आवे-इससे महामात्र रादि यध्य्त मारा |
द्विपरार्धावसाने यः प्रलयो ब्रह्मणस्तु ते |
मण्डूक्यप्सु शं भुव इमं स्वग्निं शमय ॥६०॥ {१८} |
एतज जित्वा महाराज कृतकृत्यॊ भविष्यसि |
ततः कुमार विषये शरेणिमन्तम अथाजयत |
पर्याप्तः परवीरघ्न यशस्यस ते बलॊदयः |
अन्ये कृतयुगे धर्मास तरेतायां दवापरे ऽपरे |
येषां वैनयिकी बुद्धिः परकृता चैव शॊभना |
न मे दारा न मे पुत्रा न चात्मा सुहृदॊ न च |
आचार्यःश च रणे नित्यं परियः पार्थस्य संजय |
पितृष्वेतांस्तु यो दद्यात् पापात्मा गर्हितामिषान् ॥ |
आश्रयं धार्तराष्ट्रस्य राज्ञॊ दुःखभयावहम |
स पर्वकालं कृत्वा तु मुनिवृत्त्या समन्वितः |
[उत्तर] |
1 ॥१२॥ |
मर्मच छिदं शॊणितमांसदिग्धं; वैश्वानरार्क परतिमं महार्हम |
भविष्यति न सन्देहः सिद्धक्षेत्रं महात्मनः ॥ |
श्रीगणेशायनमः । |
हा राघव महाबाहॊ हा ममायास नाशन |
नृगस्य यजमानस्य परत्यक्षम इति नः शरुतम |
भजौ सनौ गगाविन्दुवदनाथ सुकेशरम् । |
तत्र ब्रह्मगिरौ देवाः प्रतीक्षां चक्रिरे हरेः । |
सैन्धवं सॊमदत्तं च भूरिश्रवसम एव च |
[भी] |
अत्र ते वर्तयिष्यामि यथा धर्मं यथा शरुतम |
वाग्यतॊ राजशार्दूलः सस्वर्गगतिकाङ्क्षया |
म ॥ ३॥ जनपदमध्ये स्ुदयस्ानं सथानं निशयेत् ॥ ४॥ |
उपवाह्यस तु वॊ भर्ता नापवाह्यः पुराद वनम |
प्राद्रवत्सा पृथुश्रोणी माया देवविनिर्मिता |
देवदानवगन्धर्वा नागा यक्षाः पतत्रिणः |
तव चापि पिता तात परित्यक्तॊ मयानघ |
वधाय लवणस्याजौ शरः शत्रुघ्नधारितः |
उमोवाच । महान् मे संशयः कश्चिन् मर्त्यान् प्रति महेश्वर । |
पिधाय कर्णौ सद्वृत्तः परस्थितॊ येन रागवः |
प्रीति-करा मनसो विषयाश् च घ्नन्त्य् अपि विष्णु-कृतं ज्वरम् उग्रम् ॥ |
ये नैव विद्यां न तपॊ न दानं; न चापि मूढाः परजने यतन्ते |
सतॊयाम्बुदसंकाशं काञ्चनाङ्गदभूषणम |
भवितारॊ भवन्तॊ वै नैवम इत्य अब्रवीद ऋषीन |
तया जघानाधिरथेः सदश्वान साधु वाहिनः |
तां तां योनिं व्रजेद्विप्रो यस्यान्नमुपजीवति ॥ |
अद्धि तृणमध्ये विश्वदानीं पिब शुद्धमुदकमाचरन्ती ॥११॥ |
ततः पर्यन्तरक्ताक्षॊ भिन्नाञ्जनचयॊपमः |
तानि प्रक्षालनादेव तत्र प्राप्तानि पूतताम् ॥ |
ततॊ वृद्धम उपागम्य नियमेनाभ्यवादयत |
भित्त्वा भित्त्वा विभक्ता वा भक्षिता वा भविष्यति |
क्षणेन नाशयामास नैशं तम इवोष्णगुः |
शान्तनोर्दयितं पुत्रं धर्मात्मानमकल्मषम् ॥ |
अनाथाः पाल्यमाना वै दस्युभिः परिपीडिताः |
लॊकसिंहाविहाराणां बलिनाम उग्रतेजसाम |
देवं स वव्रे पापीयान्वरं भूतभयावहम् |
पुनः पुनः प्रवर्धन्ते तस्माच्छेषं न कारयेत् ॥ |
तृणैस्तत्खुरदच्छिन्नैर्गोष्पदैरङ्कितैर्गवाम् |
सर्वाण्येतानि भगवन्नामरूपानुकीर्तनात् |
अन्त्यजातांश्च म्लेच्छांश्च ससर्ज विविधान्पृथक् ॥ |
इन्द्रं महो वा रजसः ॥६॥ |
विशिरस्कैर मनुष्यैश च छिन्नगात्रैश च वारणैः |
रक्षध्वम अपि चात्मानं वयूहध्वं वाहिनीम अपि |
निरताहं सदा सत्ये भर्तॄणाम उपसेनवे |
यावत् पापक्षयं पुंसां न भवेज्जन्म सञ्चितम् । |
तद् वारि गङ्गामगमद् गङ्गायाः सङ्गमस्ततः । |
मारयत्य अकृतप्रज्ञं बालं करुद्ध इवॊरगः |
सफुटिताक्षा विशीर्णाश च विप्लुताश च विचेतसः |
समुपेतः पञ्चभूतैर्जायते पाञ्चभौतिकः ॥ |
जानन्न अपि समर्थं मां रक्षसां विनिवारणे |
तस्य तद वचनं शरुत्वा परीतात्मा कुरुनन्दनः |
यथा तत्त्वेन साङ्ख्येषु योगेषु च महात्मसु ॥ |
अन्वर्थ नामा भव मे पुत्र मा वयर्थनामकः |
मदनकोद्रवपलालेन हस्तिकरपताशपलासेन वा प्रणीतः प्रयेकशो यावचरति |
सैन्यान उवाच सर्वांस तान अमित्रबलमर्दनः |
धृष्टद्युम्नॊ विराटश च सात्यकिश च महायशाः |
[र] |
उद्बबर्ह सितं खड्गम आददानः शरावरम |
कुक्कुटः पञ्च वर्षाणि पञ्च वर्षाणि जम्बुकः । |
सॊ ऽहं रूपम इदं कृत्वा लॊकवित्रासनं महत |
यथा-निदानं निर्दिष्टम् इति सम्यक् चिकित्सितम् । |
श्रावणी-क्षीर-काकोली-क्षीरिणी-जीवकैः समैः । |
एतद् वै प्रथमं विप्रा मन्वन्तरमुदाहृतम् । |
महता शरवर्षेण छादयाम आस संयुगे |
एतच छरुत्वा बरूहि पार्थ यदि वध्यॊ युधिष्ठिरः |
एकः सवादु न भुञ्जीत एकश चार्थान न चिन्तयेत |
परदीप्ते ऽगनौ महाराज रॊषदीप्तेन चेतसा |
पारदा मुक्तकेशाश्च पह्नवाञ्श्मश्रुधारिणः । |