text
stringlengths 88
1M
|
|---|
Bir İsveç-Letonya erkekler buz hokeyi karşılaşması Buz hokeyi, buzun üzerinde iki takımla oynanan bir hokey sporu veya oyundur. Oyuncular hokey patenlerini giyip buz pateni pisti'nde buz hokeyi sopası ile diski (pakı) kontrol etmeye çalışırlar. Oyuncular hokey diski'ni (pakı) kaleye sokarak sayı bulurlar. Takımda biri kaleci olmak üzere altı oyuncu molasız oynar. Aslen bir takımda 20'den fazla oyuncu vardır. Bir oyuncu kuralları ihlal ederse hakem ceza olarak takımı bir süreliğine 5 kişiyle oynatır. 26x56 mt. genişlikte bir alanda oynanır. 15 ya da 20 dakikalık üç devreden oluşur. Buz Hokeyi Sahası Buz hokeyi konusunda Kanada, Rusya, İsveç, Finlandiya, Çek Cumhuriyeti, Amerika Birleşik Devletleri ve Slovakya önde gelen ülkelerdir. Dünyadaki en iyi oyuncuların çoğu NHL'dendir (Ulusal Hokey Ligi). Yılın sonunda Stanley Kupası'nı kazanmaya çalışırlar. Kuzey Amerika'da kadınlar Kadınlar Ulusal Hokey Ligi ve kadınlar Batı Hokey Ligi'nde oynar. Kuzey Amerika ve Avrupa'da erkekler hokeyi kadınlar hokeyinden daha popülerdir. Kış Olimpiyat Oyunlarında hokey hem kadınlar hem de erkekler tarafından oynanır. Buz hokeyi 19. yüzyılda Kanadalı güverteciler tarafından bulunmuştur. NHL 1917'de başlamıştır. 2007 itibarıyla doğu-batı konferansı adlarıyla 15'lik iki ligi vardır. Bu sporun en popüler olduğu ülkeler ABD, Kanada, Rusya, İsveç, Finlandiya ve Çek Cumhuriyeti'dir. Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir] Buz hokeyi, ilk kez Orta Çağlarda Kuzey Avrupalılar tarafından oynanmaktaydı. 19'uncu Yüzyıl ortalarında ise ilkel formda Kanada'da oynanmaya başlanmış, ilk resmi hokey oyununun 1855'te Kingston, Ontario'da oynandığı düşünülmektedir. Kayıtlara geçen ilk maç 1865'te bir üniversite öğrencisi olan Robertson tarafından düzenlendi. Daha sonra Robertson, ilk buz hokeyi kurallarını geliştirdi.Bu kurallar gereğince takımlar dokuzar oyuncudan oluşuyor ve kare şeklinde bir pak kullanılıyordu. Montreal'de toplanan bir komite oyunun yedişer kişilik takımlarla oynanmasını öngörmüştür. 1909'da ulusal hokey kurulu, oyuncu sayısının altıya indirilmesine karar verdi. 1893'te ise Stanley kupası başladı. Bu kupada en iyi Kanadalı hokey takımına Lord Stanley ödülü verilmekte ve günümüzde devam etmektedir.[1] 1960'lı yılların efsane isimlerinden Arnie Brown Buz Hokeyi Sahası[değiştir | kaynağı değiştir] Oyun sahasının boyutları en çok 61 metre uzunluğunda ve 30 metre enindedir; en az 56x26m olmalıdır. Sahanın köşeleri ovaldir ve bu ovallik en fazla 7 ila 8.5 metre yarıçapta olmalıdır. Buz sahasının yanları “bordlar” olarak bilinen ağaç veya plastik bir duvarla çevrilmiş olmalı, buzun üstünden ölçüldüğünde 1.20 metreden alçak veya 1.22 metreden yüksek olmalıdır. Yan duvarların altında, 15 ila 25 cm yüksekliğinde ve sarı renkte bir tekme bandı olacaktır. Bu kurallarda belirtilen resmi işaretlemelerin dışında, bütün buz yüzeyi ve çevresindeki duvarlar beyaza boyanmış olmalıdır. Ofsayt[değiştir | kaynağı değiştir] Buz Hokeyi'nde ofsayt kuralı şu şekilde uygulanmaktadır. Hücum eden takım oyuncularından hiçbiri defans yapan takım sahasında bulunan mavi çizgiye paktan önce giremez. Girmesi durumunda hakem ofsayt düdüğünü çalar ve oyunun durduğu yere en yakın başlama noktasından oyun tekrar başlatılır. Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir] Türkiye Buz Hokeyi Süper Ligi Türkiye Millî Buz Hokeyi Takımı Türkiye kadın millî buz hokeyi takımı NHL (Ulusal Hokey Ligi) Süper Lig (buz hokeyi) 1. Lig (buz hokeyi) Türkiye Buz Hokeyi Federasyonu Dünya Buz Hokeyi Şampiyonası Dünya Kadınlar Buz Hokeyi Şampiyonası Avrupa Buz Hokeyi Şampiyonası Su altı buz hokeyi Kızak hokeyi Bandy Rounders Çim hokeyi Rink hokey Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Hockey Arena 23 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. PowerPlay Manager[ölü/kırık bağlantı] Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] Özatay, Dilida (2005).Buz hokeyi takımı var, pisti yok 26 Şubat 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Akşam Gazetesi. 25 Nisan 2008 tarihinde erişildi gtdUluslararası Buz Hokeyi FederasyonuDünya ŞampiyonasıGeçerli Dünya Buz Hokeyi Şampiyonası U20 U18 Dünya Kadınlar Şampiyonası U18 Eski Sıralı Hokey Dünya Şampiyonası Dünya ŞampiyonasıGüncel Olimpiyat Oyunları Şampiyonlar Hokey Ligi Kıta Kupası Asya ve Okyanusya Şampiyonası Geliştirme Kupası Eski Avrupa Kupası Şampiyonlar Hokey Ligi (2008–09) Victoria Kupası Avrupa Şampiyonlar Kupası Avrupa Kupası Süper Kupa Avrupa Şampiyonası Avrupa Kadınlar Şampiyonası Avrupa Gençler Şampiyonası Avrupa Kadınlar Şampiyonlar Kupası Asya Okyanusya U18 Şampiyonası Dünya Kadınlar Mücadelesi Pan Amerikan Turnuvası Ödüller ve onurlar Şeref Listesi Paul Loicq Ödülü Torriani Ödülü Yüzüncü Yıl All-Star Takımı Yılın Oyuncusu (Kadın, Erkek) İlgili makaleler Dünya Sıralaması Geçmiş Üyeler Takımlar Üçlü Altın Kulübü Uluslararası Buz Hokeyi Birliği gtdEn üst seviye buz hokeyi ligleriAfrika Güney Afrika Amerika Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada Meksika Asya Birleşik Arap Emirlikleri Çin Endonezya Filipinler Hindistan Hong Kong İsrail Japonya ve Güney Kore Katar Kazakistan Kırgızistan Kuzey Kore Makao Malezya Moğolistan Singapur Tayland Tayvan Türkmenistan Avrupa Almanya Avrupa Avusturya Baltık Belarus Belçika ve Hollanda Birleşik Krallık Bosna-Hersek Bulgaristan Çekya Danimarka Ermenistan Estonya Finlandiya Fransa Gürcistan Hırvatistan İrlanda İspanya İsveç İsviçre İtalya İzlanda Letonya Litvanya Lüksemburg Macaristan Macaristan ve Romanya Norveç Polonya Romanya Rusya Sırbistan Slovakya Slovenya Türkiye Ukrayna Yunanistan Okyanusya Avustralya Yeni Zelanda Eski ligler Alpenliga Balkan Ligi Baltık Ligi Batı Almanya Belçika Brezilya Champions Hockey League (2008-09) Çekoslovakya Doğu Almanya Doğu Avrupa European Trophy Güney Kore Hollanda Interliga Inter-National League Japonya Karpatya North Sea Cup Panonska Liga Rusya Six Nations Tournament Slohokej Liga Sovyetler Birliği Yugoslavya gtdKış Olimpiyat Oyunları sporlarıTürler Körling Buz pateni sporu Buz hokeyi Kısa kulvar sürat pateni Uzun kulvar sürat pateni Artistik buz pateni Kayak (kış sporu) Alp disiplini Biatlon Kayaklı koşu (spor) Serbest stil kayak Kuzey kombine Kayakla atlama Bobsled Kızak (spor) Skeleton Snowboard İlgili Yaz Olimpiyat Oyunları Paralimpik sporlar Olimpiyatlarda sporlar gtdBuzkristal türleri I Ic II III IV V VI VII VIII IX X XI XII XIII XIV XV XVI XVII XVIII XIX Oluşumlar veolaylar Amorf katı Çapa Siyah Klatrat hidrat Kapak Mağara Daire veya disk Temiz Kristaller Baraj (çatı) Derinlik sesi Elmas tozu Sürüklenen Kumul Alan Buzulkar Sis Frazil Kırağı Don kabarması Don çiçeği (deniz buzu) Buzul Sır Dolu Saç buzu Buzdağı (buzağılama) Buz saçağı Kriko Reçel Çekirdek Çerçeve Kaldırma Başak Sarkıtlar Makroskopik kuantum olayları Buzkar İğne Kırağı Deniz Şuga Bulamaç Sulu su Kar Fırtına Süperiyonik Volkan buzla ilgiliaktiviteler Banyoing Patlatma Engelleme Tırmanma Balık tutma Rafting Heykel Paten Sporlar Bandy Buz kayığı Kriket Körling Bisiklet Artistik buz pateni Buz hokeyi Buz yarışı Sürat pateni Kısa kulvar sürat pateni Paten turu Yapılar Bar Köprü Otel İglo Saray İskele Pikret Pist Yol İş Kesme Buz kutusu Buz evi Buz Adam (meslek) Seç Ticaret Yakhchal Diğer kullanımlar Cips Çekirdek Krem Küp Paketi Buzul çağı Buzul bilimi Küçük Buz Çağı Pleistosen İlgili Buzul çağları Antarktika'daki buzullar Buzul çevresi ortamı Buzul gtdTakım sporlarıBasket sporları Basketbol plaj sağır 3x3 su tekerlekli sandalye Cestoball Korfbol Netbol Fast5 salon tekerlekli sandalye Slamball Futbol sporu çeşitleri Futbol Ampute Plaj Futsal Halı saha Jorkyball Paralimpik Akülü tekerlekli sandalye Sokak Yürüyerek Avustralya futbolu Yıldırım futbol Metro footy Mini footy Dokuz kişilik takımlarla Rec footy Gal futbolu Kadın Circle rules football Korumalı futbol çeşitleri Amerikan futbolu bayrak eight-man nine-man six-man sprint touch tekerlekli sandalye Arena futbolu Kanada futbolu Hibrit sporlar Austus Eton duvar oyunu International rules football Kronum Samoa rules Universal football Volata Orta Çağ futbolu Ba oyunu Caid Calcio fiorentino Camping Cnapan Cornish hurling Cuju Harpastum Kemari Ki-o-rahi Soule Lelo burti Marn grook Mob football Royal Shrovetide Uppies and downies Yubi lakpi Ragbi çeşitleri Plaj Ragbi ligi masters mini mod dokuzlu yedili tag touch tekerlekli sandalye Ragbi birliği American flag mini yedili kar tag touch tens tekerlekli sandalye Hentbol sporları Çek Golbol Hentbol plaj açık alan Frizya hentbolu Torball Topa sopayla vurulan sporlar Beyzbol Brännboll Britanya beyzbolu Kriket One Day Test Twenty20 Danish longball Kickball Lapta Matball Oină Over-the-line Pesäpallo Rounders Softbol Fastpitch Stoolball Town ball Vigoro Wiffle ball Wireball Sopa ve top sporları Cammag Composite rules shinty–hurling Hurling camogie Knattleikr Knotty Lakros box/indoor field intercrosse kadın Polocrosse Shinty Hokey sporları Ball hockey Bandy rink Broomball Moskova Çim hokeyi salon Kızak hokeyi Yer hokeyi Florbol Buz hokeyi power Inline hokey Ringette Rossall hockey Skater hockey Street hockey Sualtı hokeyi Su altı buz hokeyi Tekerlekli paten hokeyi Unisiklet hokeyi Polo sporları Otomobil polosu Cowboy polo Bisiklet polosu Fil polosu Horseball Pato Polo Çevgan Segway polo Yak polo Topun file üstünden geçtiği sporlar Ball badminton Biribol Bossaball Fistbol Footbag net Ayak tenisi Footvolley Jianzi Jokgu Newcomb ball Padel Peteca Sepak takraw Tenis Throwball Voleybol kar plaj oturarak paralimpik Diğer sporlar Airsoft Angleball Bask topu frontenis jai alai xare Bo-taoshi Cycle ball Digor Dodgeball Eton Fives Flickerball Four square Gateball Halat çekme Hornussen Ice stock sport Indiaca Cirit Kabaddi Kho kho Kin-Ball Kökpar Körling Lagori Mezoamerikan top oyunu Muggle Quidditch Paintball Pelota mixteca Petank Bocce Boccia Çim topu Jeu Provençal Prisonball Sualtı ragbisi Quidditch Rollball Roller derby Tamburello Tejo Tchoukball Ulama Ultimate Valencian pilota Sutopu canoe inner tube Tekerlekli sandalye ragbisi Sualtı futbolu Waboba Whirlyball Yukigassen Otorite kontrolü BNF: cb11971293x (data) GND: 4014106-8 LCCN: sh85061326 NDL: 00560120 NKC: ph115102 NLI: 987007563081405171 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Buz_hokeyi&oldid=31059720" sayfasından alınmıştır |
IlvesŞehirTampereLigLiigaKuruluş1931İç saha mekanıNokia Arena(Kapasite: 13.455)Renkler SahibiIlves-Hockey OyGenel menajer Risto JaloBaş antrenör Antti PennanenKaptan Eemeli SuomiBağlı kuruluşlarKoovee (farm takımı)Ilves Naiset (kadın)Websitesiilves.com Şu anki sezon Ilves, Liiga'da oynayan bir Fin erkek profesyonel buz hokeyi takımıdır. Kulüp, 1931 yılında kurulmuş olup Tampere merkezlidir ve ana maçlarını Nokia Arena'da oynamaktadır. Ilves'in bir Liiga ve öncesinde 15 SM-sarja şampiyonluğu bulunmaktadır.[1] Takımın, bir diğer Tampere takımı olan Tappara ile rekabeti bulunmaktadır. Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] 22 great Tampere moments 5 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. – IIHF Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Wikimedia Commons'ta Ilves ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. Resmî site (Fince) "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ilves&oldid=30946373" sayfasından alınmıştır |
Tampereen TapparaŞehirTampereLigLiigaKuruluş1932Eski adlarıTammerfors Bollklub(1932-1955)İç saha mekanıNokia Arena(Kapasite: 12.700)Renkler SahibiTamhockey OyGenel menajer Mika AroBaş antrenör Rikard GrönborgKaptan Otto RauhalaWebsitesitappara.fi Şu anki sezon Tampereen Tappara, Liiga'da oynayan bir Fin erkek profesyonel buz hokeyi takımıdır. Kulüp, 1932 yılında kurulmuş olup Tampere merkezlidir ve ana maçlarını Nokia Arena'da oynamaktadır. Tappara, 19 Liiga şampiyonluğu ile Finlandiya'nın en başarılı takımlarından biridir.[1] Takımın, bir diğer Tampere takımı olan Ilves ile rekabeti bulunmaktadır. Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] "Tampereella juhlitaan – Tappara on Suomen mestari!". Ilta-Sanomat. 26 Nisan 2016. 29 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2023. Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Wikimedia Commons'ta Tappara ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. Resmî site (Fince) "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Tappara&oldid=30923289" sayfasından alınmıştır |
Chelsea futbol takımının 1905 yılındaki kadrosu Futbol takımı, takım sporlarından futbol oynamak üzere seçilen insan topluluğudur. Bir futbol kulübü, millî futbol takımı ya da karma takım olarak oluşturulabilen bu takımlar, bilinen futbolun yanı sıra Avustralya futbolu, Gal futbolu ya da Ragbi birliği gibi futbol türlerinde yer alabilir. Oynanacak olan futbol türüne göre takımların büyüklüğü de değişir. Futbol takımı terimi daha çok bir başkan, teknik heyet ve futbol oynaması için seçilen insan topluluğu anlamında kullanılır. Tarihteki en eski futbol kulüpleri, 19. yüzyılın başlarında kurulmuştur. Herhangi bir okula bağlı olmadan kurulan ilk futbol takımı, 24 Ekim 1857'de kurulan Sheffield FC'dir.[1] Yine Sheffield kentinde kurulan Hallam FC ise dünyanın en eski ikinci futbol takımı olma özelliğini taşımaktadır.[2] Futbol takımı büyüklükleri[değiştir | kaynağı değiştir] 1914'te Avustralya futbolu'nda şampiyon olan Port Adelaide Football Club takımı Futbol: 11 Kapalı futbol: 6 Futsal, plaj futbolu, beş kişilik futbol: 5 Amerikan futbolu: 11 Arena futbolu: 8 Kanada futbolu: 12 Ragbi ligi: 13 Ragbi birliği: 15 Yedili ragbi: 7 Gal futbolu: 15 Avustralya futbolu: 18 Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] "Dünyanın ilk futbol kulübü - Sabah". 12 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2016. "Dünyanın ikinci futbol kulübü - Sabah". 2 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2016. Otorite kontrolü NKC: ph114580 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Futbol_takımı&oldid=31145730" sayfasından alınmıştır |
Aynı adlı film için Otobüs (film) sayfasına bakınız. Arriva şirketine ait Alexander-Dennis Enviro 400 iki katlı bir otobüs. İstanbul'da kullanılan metrobüsler(Mercedes-Benz O530 GL CapaCity Benz-Omnibus, 1896 Otobüs, kara yolu taşıma yönetmeliğine göre[kaynak belirtilmeli] sürücü dahil 17 kişiden fazla yolcu kapasitesi olan motorlu kara taşıtıdır. Ortalama araba veya furgonlardan önemli ölçüde daha fazla yolcu taşımak üzere tasarlanmıştır. Otobüslerin kapasitesi 300 yolcuya kadar çıkabilir, ortalama bir otobüs genellikle 30 ile 100 arasında yolcu taşır. Türkiye Cumhuriyeti hukuk kurallarına göre bu aracı kullanacak sürücülerin E sınıfı ehliyete, SRC belgesine sahip olması ve en az 26 yaşından gün alması gereklidir. En yaygın tip, daha büyük yükler taşıyan çift katlı otobüs, körüklü otobüs, daha küçük yükler taşıyan midibüsler ve minibüsler, tek katlı otobüs'tür. Şehirlerarası otobüs daha uzun mesafeli hizmetler için kullanılır. Şehir içi toplu taşıma otobüsleri ve şehirler arası otobüsler gibi birçok otobüs türü ücretlidir. İlkokul veya ortaokul otobüsleri, orta öğretim sonrası eğitim kampüsü ve servis otobüsleri gibi diğer türler ücretsizdir. Birçok yargı bölgesinde, otobüs şoförleri, normal bir sürücü belgesinin ötesinde özel bir büyük araç ruhsatı gerektirir. Otobüsler, toplu taşıma otobüs servisi, şehirlerarası otobüs servisi, öğrenci taşımacılığı, özel kiralama veya turizm için kullanılabilir. Promosyon otobüsleri otobüs reklamı ve siyasi kampanyalar için kullanılabilir ve diğerleri, tur araçları da dahil olmak üzere çok çeşitli amaçlar için özel olarak işletilir. 1820'lerden itibaren atlı otobüsler, ardından 1830'larda buharlı otobüsler ve 1882'de elektrikli troleybüsler kullanıldı. İlk içten yanmalı motorlu otobüsler veya motorlu otobüsler 1895'te kullanıldı. Son zamanlarda, hibrit elektrikli otobüsler, yakıt hücreli otobüsler ve elektrikli otobüslerin yanı sıra sıkıştırılmış doğalgaz veya biyodizel ile çalışan otobüslere ilgi artıyor. 2010'lardan itibaren, otobüs üretimi giderek küreselleşiyor ve yeni tasarımlar tüm dünyada ortaya çıkıyor. Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir] Ana madde: Otomobilin tarihi İlk otobüsler 1662 yılında Paris'te ortaya çıkmıştır. Atla çekilen bu araçlara sıradan insanların binmesi yasaklanmış ve bu hak sadece zenginlere verilmişti. Bu araçların yaygınlaşması 1820’li yıllarda yine Paris’te olmuştur. Latince herkes için anlamına gelen omnibüs adıyla işletmeye konulan atlı otobüslerin bir müddet sonra ismindeki "omni" kısmı çıkarılıp "bus" şeklinde kısaltılmıştır. Adı, Nantes'ın bir banliyösü olan Richebourg'da Stanislas Baudry adlı bir Fransız mısır değirmeni sahibi tarafından 1823'te başlatılan bir toplu taşıma hizmetinden geliyordu. Amédée Bollée L'Obéissante (1875) Buharla çalışan otobüslerle yapılan düzenli şehirlerarası otobüs seferleri, 1830'larda İngiltere'de Walter Hancock ve Sir Goldsworthy tarafından öncülük edildi. İlk mekanik tahrikli omnibüs 22 Nisan 1833'te Londra sokaklarında göründü. Dünyanın ilk troleybüsü, Berlin 1882 Otobüsün gelişimine paralel olarak, tipik olarak tramvay direği ve katener'den beslenen elektrikli troleybüsün icadı oldu. Siemens kardeşler, İngiltere'den Carl Wilhelm Siemens ve Almanya'dan Ernst Werner von Siemens, troleybüs konseptinin geliştirilmesinde işbirliği yaptı. Bu tür ilk araç olan Electromote, kardeşi Dr. Ernst Werner von Siemens tarafından yapıldı ve 1882'de Halensee, Almanya'da halka sunuldu. Max Schiemann, 1901'de Almanya'da Dresden yakınlarında bir yolcu taşıyan troleybüs açtı. Bu sistem sadece 1904 yılına kadar işletilmesine rağmen, Schiemann standart troleybüs akım toplama sistemini geliştirmişti. İlk günlerde, birkaç başka akım toplama yöntemi kullanıldı. Leeds ve Bradford, 20 Haziran 1911'de Büyük Britanya'da troleybüsleri hizmete sokan ilk şehirler oldular. Almanya'nın Siegerland kentinde, 1895'te 1893 Benz Viktoria'dan geliştirilen altı kişilik bir motorlu vagon kullanarak iki yolcu otobüsü hattı kısa bir süreliğine, ancak kârsız bir şekilde çalıştı. Aynı model Benz omnibüslerini kullanan başka bir ticari otobüs hattı, 1898'de Galler'in Llandudno çevresindeki kırsal alanda kısa bir süreliğine çalıştı. Almanya'nın Daimler-Motoren-Gesellschaft şirketi de 1898'de en eski motorlu otobüs modellerinden birini üretti ve ilk olarak 23 Nisan 1898'de Londra sokaklarında Motor Traction Company'ye çift katlı bir otobüs sattı.[1] Araç, maksimum 18 km/sa (11,2 mph) hıza sahipti, aşağıda kapalı bir alanda ve yukarıda bir açık hava platformunda 20 yolcuya kadar ağırladı.[2] Bu otobüsün başarısı ve popülaritesi ile DMG, Londra'daki şirketlere, ayrıca 1899'da Stockholm ve Speyer'e daha fazla otobüs satarak üretimi genişletti. Daimler Motors Corporation ayrıca İngiliz şirketi Milnes ile ortaklığa girdi ve 1902'de pazar standardı haline gelen yeni bir çift katlı otobüs geliştirdi. LGOG B İlk seri üretilen otobüs modeli, Frank Searle tarafından tasarlanan ve London General Omnibus Company tarafından işletilen LGOC B tipi çift katlı otobüstü. 1910'da hizmete girdi ve on yılın sonunda neredeyse 3.000 adet üretildi. Hızla ABD'de önemli bir otobüs üreticisi haline gelen Yellow Coach Manufacturing Company, 1923'te John D. Hertz tarafından Chicago'da kuruldu. General Motors, 1925'te çoğunluk hissesini satın aldı ve adını Yellow Truck and Coach Manufacturing Company olarak değiştirdi. Daha sonra 1943'te GM Kamyon ve Otobüs Bölümünü oluşturmak için hisselerin bakiyesini satın aldılar.[3] İstanbul'da kullanılan İETT otobüsleri (Otokar Kent 290LF) 1829 yılında atlı otobüsler Londra’da işlemeye başlamıştır. Üç atla çekilen bu otobüslerin 22 kişilik oturacak yerleri vardı. Ancak at pislikleriyle şehri kirleten atlı otobüsler tramvayların ve benzin motorlarının geliştirilmesiyle önemini yitirdi.[4] 1895 yılında Almanya’da sekiz yolcu taşıyabilen benzin motorlu otobüsler ortaya çıktı. 1904 yılında Londra’da benzinle çalışan ilk çift katlı otobüs kullanıldı ve 8 yıl içinde tümüyle atlı otobüslerin yerini aldı, Londra çevresinde bir süre buharlı otobüsler işletildiyse de 1918 yılına kadar benzin motorlu otobüslere yerlerini bırakarak tamamen yok oldular.[5] Modeller 20. yüzyılda genişledi ve 1950'lerden itibaren tam boyutlu otobüslerin çağdaş biçiminin yaygın olarak tanıtılmasına yol açtı. 1950'lerde geliştirilen AEC Routemaster öncü bir tasarımdı ve bu güne kadar Londra'nın bir simgesi olmaya devam ediyor.[6] Yenilikçi tasarım, hafif alüminyum ve İkinci Dünya Savaşı sırasında uçak üretiminde geliştirilen teknikleri kullandı. Yeni bir ağırlık tasarrufu sağlayan entegre tasarımın yanı sıra, ilk kez bir otobüsten bağımsız ön süspansiyon, hidrolik direksiyon, tam otomatik şanzıman ve hidrolik fren ile tanıtıldı. Elektrikli otobüs[değiştir | kaynağı değiştir] Elektrikli otobüs endüktif şarj istasyonunda (Solaris Urbino 12 Electric) Elektrikli otobüs şehir içinde fosil yakıtlı otobüsten hem daha sağlıklı hem daha ucuz olduğundan, fosil yakıtlı otobüs kullanımının azalması bekleniyor.[7][8][9][10] Yapılandırma[değiştir | kaynağı değiştir] İki KMB Alexander Dennis Enviro 500 otobüsü Otobüsler başlangıçta önde bir motor ve arkada bir giriş ile yapılandırıldı. Tek kişilik operasyona geçişle birlikte, birçok üretici, önde tek kapılı veya birden fazla kapılı motorlu tasarımlara geçti. Alçak tabanlı tasarıma geçiş, ortadan motorlu tasarımı neredeyse tamamen ortadan kaldırdı, ancak bazı otobüslerde hala ortadan monte motorlar var. Önden motorlu otobüsler, Amerikan okul otobüsleri, bazı minibüsler ve daha az gelişmiş ülkelerdeki otobüsler olabilir. Çoğu otobüsün iki dingili vardır, körüklü otobüslerin üç dingili vardır. Kılavuzlu otobüsler, belirlenmiş kılavuz yollarda hareket etmelerini sağlamak için teknoloji ile donatılmıştır. Otobüs durağında kontrollü hizalamaya ve geleneksel yollara veya otobüs şeridine göre kılavuzlu şeritlerin daha az yer kaplamasına izin verir. Rehberlik mekanik, optik veya elektromanyetik olabilir. Diğer otobüs türleri[değiştir | kaynağı değiştir] Ana madde: Otobüsler listesi Körüklü otobüs Çift körüklü Kombine otobüs Kesit minibüs şasisi Alt köprülü çift katlı otobüs Yüksek tabanlı otobüs Alçak tabanlı otobüs Çok akslı otobüs Üstü açık otobüs Sert otobüs Süperbüs Tek katlı otobüs Kar otobüsü Römork otobüsü Havaalanı otobüsü Zırhlı otobüs Kampanya otobüsü Mobil otobüs Belediye otobüsü Şehirlerarası otobüs Parti Polis Metrobüs Otonom Raylı Hızlı Transit Bombardier Kılavuzlu Işık Geçişi Okul otobüsü Yolcu otobüsü Şehir otobüsü Eğitim otobüsü Tur otobüsü hizmeti Turist otobüsü Çevrimiçi elektrikli araç Kapasitör elektrikli araç Pil elektrikli otobüs Yakıt hücresi Jirobüs Güneş enerjili otobüs Yürüyen otobüs Transit Yükseltilmiş Otobüs Resimler[değiştir | kaynağı değiştir] Londra'da kullanılan çift katlı otobüs Körüklü bir otobüs Suriye'de kullanılan otobüslerden biri Samsun'da seyyar tuvalet otobüsü Mercedes-Benz marka eski model bir otobüs Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] "1898: The world's first bus series launched by Daimler – a milestone for passenger transport". 26 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2022. "A Brief History of Buses". 8 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2022. "History of Buses in Public Transportation". 9 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2022. "The History of the Bus". 8 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2022. "History of the Bus Transport". 8 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2022. "A short history of London's buses". 19 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2022. "İlk yüzde 100 milli elektrikli otobüs TEMSA Avenue ev yola çıktı". 19 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2017. "More fully electric buses to run in London in drive to clean up air". 16 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2017. "İzmir'in elektrikli otobüsleri geldi". 22 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2017. "Proterra CEO'su: "Elektrikli otobüsler 10 yıl içinde pazara hakim olabilir."". 19 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2017. Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Wikimedia Commons'ta Bus ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir] Otobüs üreticileri ve markaları Raybüs Otogar Okul otobüsü sarısı Dolmuş Kaptıkaçtı gtdOtobüs tipleri Minibüs · Midibüs · Metrobüs · Troleybüs · Omnibüs · Otobüs · Körüklü otobüs · Okul otobüsü · Belediye otobüsü · Yolcu otobüsü · Çift katlı otobüs gtdArabaİnsan gücü ileÇekçek · El arabası · Bebek arabası · Alışveriş arabası · Bagaj arabası · El takası · Düz yatak arabası · SedyeHayvan gücü ileAtlı tramvay · At arabası · Posta arabası · Savaş arabası · Fayton · Troyka · Kağnı · KızakMotor gücü ileOtomobil · Otobüs · Kamyon · Kamyonet · Panelvan · Minibüs · Traktör gtdToplu ulaşımToplu taşıma hizmeti Dolmuş Güdümlü otobüs Marşrutka Metrobüs Mikrobüs Minibüs Otobüs (Otobüs şoförü) Paylaşımlı taksi Şehir otobüsü Şehirlerarası otobüs Troleybüs Üstü açık otobüs Demiryolu ulaşımı APM Yüksek hızlı demiryolu Yüksek standartlı demiryolu Geliştirilmiş demiryolu Tren Maglev Yeraltı treni Bölgesel tren Banliyö treni Raybüs Metro Hafif metro Füniküler Hafif raylı sistem Dekovil Nostaljik demiryolu Kauçuk lastikli metro Monoray Şehirlerarası tren Tramvay Nostaljik tramvay Tramvay-tren Kiralık araçlar Bisiklet paylaşım sistemi Boda boda Döngü çekçek Gondol Hackney arabası Jeepney Limuzin Motosiklet taksi PRT Scooter paylaşım sistemi Songthaew Taksi Tuk-Tuk Su araçları Deniz otobüsü Deniz taksisi Feribot Hava yastıklı tekne Kablo feribot Okyanus gemisi Transatlantik Vapur Yük gemisi Diğer ulaşım araçları At arabası Atlı tramvay Çarabanc Çekçek Fayton Posta arabası Telesiyej Teleferik Traktör treni Yolcu uçağı Otorite kontrolü BNE: XX525483 GND: 4043533-7 LCCN: sh85018245 NARA: 10636884 NKC: ph118687 NLI: 987007292397305171 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Otobüs&oldid=32132434" sayfasından alınmıştır |
Moskova'da kullanılan bir troleybüs Troleybüs Troleybüs, gücünü genellikle yol boyunca asılı olan bir elektrik hattındaki iki kablodan alan elektrikli otobüs. İki kablo kullanılmasının sebebi tramvayların aksine lastik tekerlekler kullanılması sebebiyle tek kabloyla devrenin tamamlanmasının olanaksız olmasıdır.[1] Tasarımı[değiştir | kaynağı değiştir] 1947 model Pullman Standard model 800 troleybüsün diyagramı Elektrik hattı Rota Dikiz aynası Farlar Ön kapı (biniş kapısı) Ön tekerlekler Arka kapı (iniş kapısı) Arka tekerlekler Dekoratif parçalar Pantograf (troley) bağlantısı Pantograf çekme halatı Pantograf ayakkabısı (boynuz) Pantograf kolu (güç aktarıcı) Pantograf bağlama kancaları Pantograf tabanı ve gövdesi Otobüs numarası Geçmişi[değiştir | kaynağı değiştir] Dünya çapındaki troleybüs ağları: Troleybüs ağı olan ülkeler (metrobüs dahil) Troleybüs ağı olan ülkeler (metrobüs dahil değil) Planlanan troleybüs ağları (yeni veya yeniden inşası) Troleybüs ağına geçmişte sahip olan ülkeler Troleybüs ağına hiç sahip olmayan ülkeler İlk troleybüs 29 Nisan 1882 tarihinde Berlin'in banliyösünde kurulmuş olan sistemdir.[2] Kurulan bu sisteme Ernst Werner von Siemens "Elektromote" adını vermiştir.[2] Türkiye'deki durum[değiştir | kaynağı değiştir] Ankara[değiştir | kaynağı değiştir] 1947 yılında, Türkiye'nin ilk Troleybüs Şebekesi Ankara'da kurularak hizmete açılmıştır. 1 Haziran 1947’de 10 adet Brill marka, 1948’de yine 10 adet FBW marka troleybüs; Ulus - Bakanlıklar hattında hizmete girmiştir. 1952’de alınan 13 MAN araçla birlikte, Ankara’da çalışan troleybüs adedi; 33’e ulaşmıştır. Bunun haricinde Ankara'da Alfa-Romeo marka troleybüsler de kullanılmış ve bu troleybüsler Dışkapı-Bahçelievler ile Dışkapı-Kavaklıdere hatlarında kullanılmışlardır. 1979-1981 döneminde trafiği aksattıkları ve yavaş gittikleri gerekçesiyle hizmetten kaldırıldılar. Yenimahalle-Ulus hattında da kullanılıyordu İstanbul[değiştir | kaynağı değiştir] İstanbullular’a her iki yakada uzun yıllar hizmet veren tramvayların 1960’larda kentin ihtiyacını karşılayamaz hale gelmesi üzerine; otobüslere oranla daha ekonomik olması da göz önüne alınarak Troleybüs sisteminin kurulmasına karar verilir. Güç beslenmesi çift havai elektrik hattından sağlanan Troleybüsler için ilk hat Topkapı-Eminönü arasında döşenir. İtalyan Ansaldo San Giorgia firmasına 1956-57 yıllarında sipariş edilen Troleybüsler 27 mayıs 1961’de hizmete girer. Toplam uzunluğu 45 km. olan şebeke, 6 kuvvet merkezi ve 100 troleybüslük işletmenin maliyeti o günün rakamıyla 70 milyon TL’yi bulur. Şişli ve Topkapı garajlarına bağlı olarak hizmet veren ve kapı numaraları birden yüze kadar sıralanan araçlara 1968 yılında tamamen İETT işçilerinin üretimi olan ‘Tosun’ da katılınca araç sayısı 101 olur. Tosun, 101 kapı numarasıyla İstanbullular’a on altı yıl süreyle hizmet verir. Elektrik kesintileri yüzünden sık sık yollarda kalan ve seferleri aksayan Troleybüsler, trafiği engellediği gerekçesiyle 16 Temmuz 1984’te işletmeden kaldırılır. Araçlar İzmir Belediyesi’ne bağlı ESHOT (Elektrik, Su, Havagazı, Otobüs ve Troleybüs) Genel Müdürlüğü’ne satılır. Troleybüslerin 23 yıllık İstanbul macerası böylece son bulur. İzmir[değiştir | kaynağı değiştir] Ankara'dan sonra Türkiye'de troleybüsü kullanan ikinci şehirdir. 28 temmuz 1954 açılır 1984 İstanbul'daki troleybüsler İzmir'e gönderildi. 76 tane olduğu biliniyor. Türkiye'de troleybüsün en son kaldırıldığı şehir olan İzmir'de troleybüs, 6 Mart 1992'de kaldırıldı. Malatya[değiştir | kaynağı değiştir] Malatya'da Trambüs bir çift körüklü troleybüs 11 Mart 2015 tarihinde yerli üretici Bozankaya'nın yeni nesil 25 metre bataryalı troleybüsleri Malatya'da trambüs adıyla hizmete başlamıştır ve günümüzde yüksek memnuniyet oranları ile Malatya toplu ulaşım sisteminin en büyük aktörlerindendir. Galeri[değiştir | kaynağı değiştir] Wikimedia Commons'ta Troleybüs ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. Boston'da Neoplan marka kullanılan bir troleybüs İsveç'in Landskrona kentinde bir troleybüs Elektromote; ilk troleybüs 1882 1930'lu yıllarda Sovyet yapımı iki katlı troleybüs Ikarus 280T ve ZiU-9 troleybüsler Körüklü troleybüs (Trolza marka) Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] "Dünden Bugüne Troleybus..Kim İcat etti ? Nasıl Çalışır? Ülkemizdeki ve Dünya'da Kullanımı". www.tasitteknolojileri.com. 24 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2015. a b DiKmen, İsmail Can; EkiCi, Yunus Emre; Karadağ, Teoman; Abbasov, Teymuraz; Hamamci, Serdar Ethem (30 Ocak 2021). "Electrification in Urban Transport: A Case Study with Real-time Data". Balkan Journal of Electrical and Computer Engineering. 9 (1): 69-77. doi:10.17694/bajece.837248. ISSN 2147-284X. gtdToplu ulaşımToplu taşıma hizmeti Dolmuş Güdümlü otobüs Marşrutka Metrobüs Mikrobüs Minibüs Otobüs (Otobüs şoförü) Paylaşımlı taksi Şehir otobüsü Şehirlerarası otobüs Troleybüs Üstü açık otobüs Demiryolu ulaşımı APM Yüksek hızlı demiryolu Yüksek standartlı demiryolu Geliştirilmiş demiryolu Tren Maglev Yeraltı treni Bölgesel tren Banliyö treni Raybüs Metro Hafif metro Füniküler Hafif raylı sistem Dekovil Nostaljik demiryolu Kauçuk lastikli metro Monoray Şehirlerarası tren Tramvay Nostaljik tramvay Tramvay-tren Kiralık araçlar Bisiklet paylaşım sistemi Boda boda Döngü çekçek Gondol Hackney arabası Jeepney Limuzin Motosiklet taksi PRT Scooter paylaşım sistemi Songthaew Taksi Tuk-Tuk Su araçları Deniz otobüsü Deniz taksisi Feribot Hava yastıklı tekne Kablo feribot Okyanus gemisi Transatlantik Vapur Yük gemisi Diğer ulaşım araçları At arabası Atlı tramvay Çarabanc Çekçek Fayton Posta arabası Telesiyej Teleferik Traktör treni Yolcu uçağı gtdOtobüs tipleri Minibüs · Midibüs · Metrobüs · Troleybüs · Omnibüs · Otobüs · Körüklü otobüs · Okul otobüsü · Belediye otobüsü · Yolcu otobüsü · Çift katlı otobüs Otorite kontrolü BNF: cb11941299c (data) GND: 4139619-4 LCCN: sh85137980 NKC: ph116487 NLI: 987007550996805171 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Troleybüs&oldid=31735752" sayfasından alınmıştır |
Los Angeles'ta toplu taşımanın genişlemesi büyük ölçüde dekovil ile olmuştur. Hafif raylı sistem ya da modern dekovil, daha yüksek kapasite ile çalışan kentsel bir tramvay sistemidir. Dekovil, 40–60 cm arası raylarda hareket etme kabiliyetine sahip makine, hayvan veya insan gücüyle yürüyebilecek şekilde dizayn edilmiş vagonlardır. 1875 yılında Paul Decauville tarafından Fransa'da kurulan şirketin ürettiği bu araçlar, zamanla bu isimde (dekovil) anılmışlardır.[1][2] Hafif raylı sistemlerde kullanılan vagonlar sıradan tramvaylardan daha hızlıdırlar ancak metro vagonlarından daha hafiftirler. Son zamanlarda ağır raylı sistemler ile karşılaştırıldığında düşük maliyetleri ve artan güvenilirlikleri ile yoğun olarak tercih edilmektedirler. Türkiye'deki dekovil/hafif raylı sistem hatları[değiştir | kaynağı değiştir] Ankaray Haliç-Karadeniz sahra hattı Terkos-Karaburun dekovil hattı M1 (İstanbul metrosu) M1 (Kaymakamlık – Evka 3) M1 (Emek – Arabayatağı) Metro Hattı M2 (Uludağ Üniversitesi – Kestel) Metro Hattı M1 (Adana metrosu) T4 (İstanbul tramvayı) T2 (Bursa tramvayı) T1 (Antalya tramvayı) T3 (Antalya tramvayı) Samsun tramvayı Kayseray EsTram Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] "KESK Mücadele Tarihi". 6 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2017. "Dekovil". 3 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2020. Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Wikimedia Commons'ta Light rail ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. Light Rail Transit Association23 Eylül 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) Tren ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. gtdToplu ulaşımToplu taşıma hizmeti Dolmuş Güdümlü otobüs Marşrutka Metrobüs Mikrobüs Minibüs Otobüs (Otobüs şoförü) Paylaşımlı taksi Şehir otobüsü Şehirlerarası otobüs Troleybüs Üstü açık otobüs Demiryolu ulaşımı APM Yüksek hızlı demiryolu Yüksek standartlı demiryolu Geliştirilmiş demiryolu Tren Maglev Yeraltı treni Bölgesel tren Banliyö treni Raybüs Metro Hafif metro Füniküler Hafif raylı sistem Dekovil Nostaljik demiryolu Kauçuk lastikli metro Monoray Şehirlerarası tren Tramvay Nostaljik tramvay Tramvay-tren Kiralık araçlar Bisiklet paylaşım sistemi Boda boda Döngü çekçek Gondol Hackney arabası Jeepney Limuzin Motosiklet taksi PRT Scooter paylaşım sistemi Songthaew Taksi Tuk-Tuk Su araçları Deniz otobüsü Deniz taksisi Feribot Hava yastıklı tekne Kablo feribot Okyanus gemisi Transatlantik Vapur Yük gemisi Diğer ulaşım araçları At arabası Atlı tramvay Çarabanc Çekçek Fayton Posta arabası Telesiyej Teleferik Traktör treni Yolcu uçağı "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Hafif_raylı_sistem&oldid=31801374" sayfasından alınmıştır |
Los Angeles'ta toplu taşımanın genişlemesi büyük ölçüde dekovil ile olmuştur. Hafif raylı sistem ya da modern dekovil, daha yüksek kapasite ile çalışan kentsel bir tramvay sistemidir. Dekovil, 40–60 cm arası raylarda hareket etme kabiliyetine sahip makine, hayvan veya insan gücüyle yürüyebilecek şekilde dizayn edilmiş vagonlardır. 1875 yılında Paul Decauville tarafından Fransa'da kurulan şirketin ürettiği bu araçlar, zamanla bu isimde (dekovil) anılmışlardır.[1][2] Hafif raylı sistemlerde kullanılan vagonlar sıradan tramvaylardan daha hızlıdırlar ancak metro vagonlarından daha hafiftirler. Son zamanlarda ağır raylı sistemler ile karşılaştırıldığında düşük maliyetleri ve artan güvenilirlikleri ile yoğun olarak tercih edilmektedirler. Türkiye'deki dekovil/hafif raylı sistem hatları[değiştir | kaynağı değiştir] Ankaray Haliç-Karadeniz sahra hattı Terkos-Karaburun dekovil hattı M1 (İstanbul metrosu) M1 (Kaymakamlık – Evka 3) M1 (Emek – Arabayatağı) Metro Hattı M2 (Uludağ Üniversitesi – Kestel) Metro Hattı M1 (Adana metrosu) T4 (İstanbul tramvayı) T2 (Bursa tramvayı) T1 (Antalya tramvayı) T3 (Antalya tramvayı) Samsun tramvayı Kayseray EsTram Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] "KESK Mücadele Tarihi". 6 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2017. "Dekovil". 3 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2020. Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Wikimedia Commons'ta Light rail ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. Light Rail Transit Association23 Eylül 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) Tren ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. gtdToplu ulaşımToplu taşıma hizmeti Dolmuş Güdümlü otobüs Marşrutka Metrobüs Mikrobüs Minibüs Otobüs (Otobüs şoförü) Paylaşımlı taksi Şehir otobüsü Şehirlerarası otobüs Troleybüs Üstü açık otobüs Demiryolu ulaşımı APM Yüksek hızlı demiryolu Yüksek standartlı demiryolu Geliştirilmiş demiryolu Tren Maglev Yeraltı treni Bölgesel tren Banliyö treni Raybüs Metro Hafif metro Füniküler Hafif raylı sistem Dekovil Nostaljik demiryolu Kauçuk lastikli metro Monoray Şehirlerarası tren Tramvay Nostaljik tramvay Tramvay-tren Kiralık araçlar Bisiklet paylaşım sistemi Boda boda Döngü çekçek Gondol Hackney arabası Jeepney Limuzin Motosiklet taksi PRT Scooter paylaşım sistemi Songthaew Taksi Tuk-Tuk Su araçları Deniz otobüsü Deniz taksisi Feribot Hava yastıklı tekne Kablo feribot Okyanus gemisi Transatlantik Vapur Yük gemisi Diğer ulaşım araçları At arabası Atlı tramvay Çarabanc Çekçek Fayton Posta arabası Telesiyej Teleferik Traktör treni Yolcu uçağı "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Hafif_raylı_sistem&oldid=31801374" sayfasından alınmıştır |
PirkkalaBelediyePirkkala belediyesi Arma PirkkalaPirkkala'nın Finlandiya'daki konumuÜlke FinlandiyaBölgePirkanmaaİdare • Belediye başkanıHelena RissanenYüzölçümü • Toplam104.04 km²Nüfus (2017) • Toplam19,175 • Yoğunluk235.5/km²Zaman dilimiUTC+02.00 (DAS) • Yaz (YSU)UTC+03.00 (DAYS)Resmî sitewww.pirkkala.fi Pirkkala (İsveççe: Birkala), Finlandiya'nın Pirkanmaa bölgesinde bulunan bir belediyedir. Belediye, Tampere'nin 10 km güneybatısında yer almaktadır. Yüzölçümü 104.04 km²[1] olan belediyenin nüfusu 31 Ağustos 2017 tarihi itibari ile 2,954'tür.[2] Belediyenin merkezi Naistenmatka yerleşimidir. Tampere-Pirkkala Havalimanı, Pirkkala'da yer almaktadır. Kardeş şehirler[değiştir | kaynağı değiştir] Solna, İsveç[3] Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] a b "Pinta-alat kunnittain (Excel)" (Fince). Maanmittauslaitos. 1 Ocak 2017. 4 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2017. a b "Ennakkoväkiluku sukupuolen mukaan alueittain, elokuu 2017" (Fince). Tilastokeskus. 31 Ağustos 2017. 20 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2017. "Networks, town twinning and partnerships" (PDF). City of Solna. 2 Nisan 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2017. Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Wikimedia Commons'ta Pirkkala ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. Resmî site Finlandiya'daki bir yerleşim yeri ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. gtdPirkanmaa'nın belediyeleri Akaa Hämeenkyrö Ikaalinen Juupajoki Kangasala Kihniö Kuhmoinen Lempäälä Mänttä-Vilppula Nokia Orivesi Pälkäne Parkano Pirkkala Punkalaidun Ruovesi Sastamala Tampere Urjala Valkeakoski Vesilahti Virrat Ylöjärvi Kalın yazılı belediyeler şehir statüsüne sahiptir. Otorite kontrolü ISNI: 0000 0004 9410 1303 LCCN: n84186522 MusicBrainz: b8a55b6d-5b2e-4e70-bf07-97d6a36fa2b4 NLI: 987007555367205171 VIAF: 157159265 WorldCat (LCCN): n84-186522 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Pirkkala&oldid=31135718" sayfasından alınmıştır |
PirkkalaBelediyePirkkala belediyesi Arma PirkkalaPirkkala'nın Finlandiya'daki konumuÜlke FinlandiyaBölgePirkanmaaİdare • Belediye başkanıHelena RissanenYüzölçümü • Toplam104.04 km²Nüfus (2017) • Toplam19,175 • Yoğunluk235.5/km²Zaman dilimiUTC+02.00 (DAS) • Yaz (YSU)UTC+03.00 (DAYS)Resmî sitewww.pirkkala.fi Pirkkala (İsveççe: Birkala), Finlandiya'nın Pirkanmaa bölgesinde bulunan bir belediyedir. Belediye, Tampere'nin 10 km güneybatısında yer almaktadır. Yüzölçümü 104.04 km²[1] olan belediyenin nüfusu 31 Ağustos 2017 tarihi itibari ile 2,954'tür.[2] Belediyenin merkezi Naistenmatka yerleşimidir. Tampere-Pirkkala Havalimanı, Pirkkala'da yer almaktadır. Kardeş şehirler[değiştir | kaynağı değiştir] Solna, İsveç[3] Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] a b "Pinta-alat kunnittain (Excel)" (Fince). Maanmittauslaitos. 1 Ocak 2017. 4 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2017. a b "Ennakkoväkiluku sukupuolen mukaan alueittain, elokuu 2017" (Fince). Tilastokeskus. 31 Ağustos 2017. 20 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2017. "Networks, town twinning and partnerships" (PDF). City of Solna. 2 Nisan 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2017. Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Wikimedia Commons'ta Pirkkala ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. Resmî site Finlandiya'daki bir yerleşim yeri ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. gtdPirkanmaa'nın belediyeleri Akaa Hämeenkyrö Ikaalinen Juupajoki Kangasala Kihniö Kuhmoinen Lempäälä Mänttä-Vilppula Nokia Orivesi Pälkäne Parkano Pirkkala Punkalaidun Ruovesi Sastamala Tampere Urjala Valkeakoski Vesilahti Virrat Ylöjärvi Kalın yazılı belediyeler şehir statüsüne sahiptir. Otorite kontrolü ISNI: 0000 0004 9410 1303 LCCN: n84186522 MusicBrainz: b8a55b6d-5b2e-4e70-bf07-97d6a36fa2b4 NLI: 987007555367205171 VIAF: 157159265 WorldCat (LCCN): n84-186522 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Pirkkala&oldid=31135718" sayfasından alınmıştır |
Tampere-Pirkkala HavalimanıTampere-Pirkkalan lentoasemaIATA: TMP - ICAO: EFTP ÖzetHavalimanı tipiAskeri/SivilİşleticiFinavia, Fin Hava KuvvetleriHizmet verdiği şehirTampere, FinlandiyaYerPirkkala, FinlandiyaAçılış1979İnşa tarihi1936Rakım (ODS)390 ft / 119 mKoordinatlar61°24′55″K 23°35′16″D / 61.41528°K 23.58778°D / 61.41528; 23.58778Web sitesiwww.finavia.fiHaritaPistler Yön Uzunluk Yüzey ft m 06/24 8,858 2,700 Asfalt Kaynak:AIP Finlandiya[1]gtd Terminal 1 Tampere-Pirkkala Havalimanı (Fince:Tampere-Pirkkalan lentoasema) (IATA:TMP, ICAO:EFTP) Finlandiya'nın Tampere şehrinde bulunmaktadır. Tampere'nin 13 km. güneybatısındadır. Havalimanı, Finlandiya'daki en kalabalık üçüncü havalimanı ve en kalabalık ikinci uluslararası havalimanıdır. Havalimanının iki tane terminali vardır. Tampere-Pirkkala Havalimanı Helsinki'yi Turku, Oulu, Stockholm, Londra, Milano, Bremen, Riga gibi şehirlere bağlar. Havayolu Şirketleri & Uçuş Noktaları[değiştir | kaynağı değiştir] Terminal 1[değiştir | kaynağı değiştir] AirBaltic (Riga, Kuopio) Blue1 operated by Air Express (Stockholm-Arlanda) Finncomm Airlines (Helsinki, Kittilä) Wingo xprs (Turku, Oulu) Terminal 2[değiştir | kaynağı değiştir] Ryanair (Bremen, Edinburg [1 Nisan'da başlar], Hahn, Londra-Stansted, Malaga [25 Haziran'da başlar], Milan-Orio al Serio, Riga) Ulaşım[değiştir | kaynağı değiştir] Havalimanına otobüs, tren, taksi ile ulaşılabilir. İstatistikler[değiştir | kaynağı değiştir] Tampere-Pirkkala Havalimanı yıllık yolcu istatistikleri[2] Yıl İç hat yolcuları Dış hat yolcuları Toplam yolcu Değişim 2009 85,351 542,733 628,084 -11.5% 2008 107,954 601,402 709,356 +3.1% 2007 113,713 573,998 687,711 +8.8% 2006 119,432 512,578 632,010 +5.8% 2005 114,669 482,433 597,102 +20.4% Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 2 Şubat 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2009. "Yıllık istatistikler". 16 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Wikimedia Commons'ta Tampere-Pirkkala Havalimanı ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. Tampere-Pirkkala Havalimanı – Resmi site AIP Finland – Tampere-Pirkkala Havalimanı Günlük hava durumu Havalimanında yaşanan uçak kazaları22 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. www.airpro.fi/linjaautojenaikataulut (Fince) www.paunu.fi/english.html Taksi şirketi Havalimanı fotoğrafları22 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Bir havaalanı ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. gtdFinlandiya'daki HavalimanlarıEnontekiö · Halli · Helsinki-Malmi · Helsinki-Vantaa · Ivalo · Joensuu · Jyväskylä · Kajaani · Kauhava · Kemi-Tornio · Kittilä · Kruunupyy · Kuopio · Kuusamo · Lappeenranta · Mariehamn · Mikkeli · Oulu · Pori · Rovaniemi · Savonlinna · Seinäjoki · Sodankylä · Tampere-Pirkkala · Turku · Utti · Vaasa · Varkaus "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Tampere-Pirkkala_Havalimanı&oldid=31044707" sayfasından alınmıştır |
Kiira KorpiKişisel bilgilerTemsil edilen ülke FinlandiyaDoğum26 Eylül 1988 (35 yaşında)KoçuMaaret Siromaa, Susanna HaaralaKoreografıNelli PetänenISU kişisel en iyi puanlarıKombine toplam166.402011 Avrupa Şamp.Kısa program64.262010 Avrupa Şamp.Serbest program108.612010 Kış Olimpiyatları Kiira Linda Katriina Korpi (d. 26 Eylül 1988 Tampere, Finlandiya), Fin buz patenci. 2009 Finlandiya şampiyonu, 2007 ve 2011 Avrupa üçüncüsüdür. Kariyeri[değiştir | kaynağı değiştir] Buz patenine 1993 yılında Tapparan FSC kulübünde başlayan Korpi 2005 yılında Finlandiya şampiyonasında gümüş madalya almış ve 2005 Avrupa şampiyonası takımına girmiştir. Avrupa şampiyonasında 13. sırada yer almıştır. Sonraki yıl Junior Grand Prix yarışmalarına girmeye devam etmiş ve yeniden büyükler düzeyinde Finlandiya şampiyonasına girmiştir. 3. olan Korpi Avrupa şampiyonasında 6. sırada yer almıştır. Ulusal şampiyonada bronz madalya almasına rağmen Finlandiya federasyonu Olimpiyat takımını Avrupa şampiyonası sonuçlarına göre belirlemiş ve Korpi olimpiyatlara girmiştir. 2006 Kış Olimpiyatlarında 16. olmuştur. Kanada'daki Dünya Şampiyonası'nda ise 10. olmuştur. Ertesi yıl büyüklerde Grand Prix yarışmalarına girmiştir. Ulusal şampiyonada 4. olmuş ve bu sonuçla Avrupa şampiyonası takımında yer almıştır. 2007 Avrupa şampiyonasında bronz madalya kazanan Korpi Avrupa Artistik Patinaj Şampiyonaları çerçevesinde kadınlarda Susanna Pöykiö'den sonra madalya alan ikinci Fin sporcudur. 2008-2009 ISU Grand Prix serisini sakatlığı sebebiyle kaçırmış ve Aralık ayında Laura Lepistö ve Susanna Pöykiö'yü Ulusal şampiyonada geçerek ilk Ulusal şampiyonluğuna ulaşmıştır. Babası Rauno Korpi, Finlandiya'da tanınmış bir buz hokeyi antrenörüdür. 1998 Kış Olimpiyatları'nda bronz madalya alan Finlandiya Kadınlar Buz Hokeyi Millî Takımı'nın başında yer almıştır. Aldığı sonuçlar[değiştir | kaynağı değiştir] 2006'dan sonra[değiştir | kaynağı değiştir] Yarışma/Sezon 2006-2007 2007-2008 2008-2009 2009-2010 2010-2011 Kış Olimpiyat Oyunları 11 Dünya Şampiyonaları 14 9 19 Avrupa Şampiyonaları 3 5 5 4 3 Finlandiya Ulusal Şampiyonaları 4 2 1 2 1 Trophée Eric Bompard 8 1 NHK Trophy 4 Cup of China 2 Cup of Russia 6 4 Skate America 7 Finlandia Trophy 1 5 3 2 Nebelhorn Trophy 2 1 Golden Spin of Zagreb 2 NRW Trophy 5 Winter Universiade 3 2006'dan önce[değiştir | kaynağı değiştir] Yarışma/Sezon 2002-2003 2003-2004 2004-2005 2005-2006 Kış Olimpiyat Oyunları 16 Dünya Şampiyonaları 10 Avrupa Şampiyonaları 13 6 Dünya Gençler Şampiyonaları 19 16 10 Finlandiya Ulusal Şampiyonaları 2 J. 1 J. 2 3 Nordic Şampiyonaları 1 J. Junior Grand Prix Final 4 Junior Grand Prix, Slovakia 7 Junior Grand Prix, Estonia 3 Junior Grand Prix, Hungary 6 Junior Grand Prix, Germany 1 Junior Grand Prix, Poland 3 Junior Grand Prix, Slovenia 6 Golden Bear, Zagreb 5 Merano Cup 1 J : Junior Programlar[değiştir | kaynağı değiştir] Sezon Kısa Program Serbest Program Gala 2010-2011 Over the Rainbow by Harold Arlen choreography by Shae-Lynn Bourne Evita by Andrew Lloyd Webber choreography by David Wilson 2009-2010 Caravan by Ikuko Kawai Crooked Room Passenger to Copenhagen from Agatha by Kerkko Koskinen Butterfly by Rajaton 2008-2009 Triunfal by Astor Piazzolla Crooked Room Passenger to Copenhagen from Agatha by Kerkko Koskinen Butterfly by Rajaton 2007-2008 Triunfal by Astor Piazzolla Phantasia by Andrew Lloyd Webber and Sarah Chang ABBA Medley: Gimme! Gimme! Gimme! (A Man After Midnight) & The Winner Takes It All & Dancing Queen Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Wikimedia Commons'ta Kiira Korpi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. Kiira Korpi Uluslararası Buz Pateni Federasyonu biyografi sayfası "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kiira_Korpi&oldid=25886580" sayfasından alınmıştır |
Bu madde hiçbir kaynak içermemektedir. Lütfen güvenilir kaynaklar ekleyerek madde içeriğinin geliştirilmesine yardımcı olun. Kaynaksız içerik itiraz konusu olabilir ve kaldırılabilir.Kaynak ara: "Jonne Aaron" – haber · gazete · kitap · akademik · JSTOR (Haziran 2012) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) Jonne AaronGenel bilgilerDoğum adıJonne Aaron LiimatainenDoğum30 Ağustos 1983 (40 yaşında)Tampere, FinlandiyaTarzlarGlam rockEtkin yıllar1997-İlişkili hareketlerNegative Jonne Aaron (d. Jonne Aaron Liimatainen olarak, 30 Ağustos 1983, Tampere), Fin glam rock grubu Negative'in vokalisti, söz yazarı ve kurucu üyesidir. 1997 yılında Janne Heimonen ile birlikte Negative'i kurmuşlardır. Antti, Kristian (Sir Christus), Lauri (Larry Love) ve Mr. Snack'in katılımıyla grup kadrosunu tamamlamıştır. İki erkek kardeşinden Tommi Liimatainen, Negative grubunun menajerliğini yapmaktadır. Küçük kardeşi Ville Liimatainen ise 2007 yılında dağılan Fin rock müzik grubu Flinch'in vokalisti olarak tanınmaktadır. Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Negative resmî sitesi11 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Fince) Otorite kontrolü MusicBrainz: a1b4297f-f2ea-441a-94e1-c498687d8676 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Jonne_Aaron&oldid=25134211" sayfasından alınmıştır |
Mikko Tapio AlataloMikko Alatalo (2007)Doğum1 Mayıs 1951(1951-05-01)Oulu, FinlandiyaMeslekMüzisyen, siyasetçi Mikko Tapio Alatalo (d. 1 Mayıs 1951, Oulu), Fin müzisyen ve siyasetçidir. Alatalo daha çok uzun ve ünlü müzik kariyeriyle tanınır. Tarzı çocuk müziği ve halk müziği görünse de diğer müzik türlerinde de aktiftir. Albümleri[değiştir | kaynağı değiştir] Maalaispoika oon (1974) Hasardi (1976) Rokkilaulaja (1977) Viimeinen lehmipoika (1978) Yhdentoista virran maa – Lauluja Siirtomaa-Suomesta 1 (1978) Onnenpoika (1979) Iso joki tulvii – Lauluja Siirtomaa-Suomesta 2 (1981) Eläimiä suomalaismetsissä (1981) III tasavallan vieraana – Lauluja Siirtomaa-Suomesta 3 (1982) Sielun miljonääri (1983) Ikävän karkoitus (1984) Känkkäränkkä ja Artturi Robotti (1984) En lantis är jag (1984) Syntynyt lähiössä (1986) Kaikilla mausteilla (1987) Lapsi on terve, kun se heiluu (1988) Känkkäränkkä-hiihtokoulu (1989) Kuule kuinka kulkee (1990) Joulun laulut (1990) Yö alkaa yhdeltätoista (1991) Känkkäränkän uudet kujeet (1992) Puutarha (1993) Herraksi synnytään (1994) Yökynttilä (1997) Taksimiehen poika (1999) Suosituimmat yhteislaulut (2000) Kantri (2001) Kaikki sitä tekevät mielellään! – Kantri 2 (2008) Maailma tarvii duunaria – Kantri 3 (2013) Viimeinen juna (2018) Bir Fin'in biyografisi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. Wikimedia Commons'ta Mikko Alatalo ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. Otorite kontrolü ISNI: 0000 0001 3039 5814 MusicBrainz: bbfc5c53-a910-4d9d-a703-9198715279cd "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mikko_Alatalo&oldid=25886591" sayfasından alınmıştır |
Başlığın diğer anlamları için Stalin (anlam ayrımı) sayfasına bakınız. BraşovBrașovŞehir BayrakArma BraşovÜlke Romanyaİl Braşovİdare • Belediye BaşkanıAllen ColibanYüzölçümü • Şehir267.2 km²Rakım538 mNüfus (2016) • Şehir290,743 • Yoğunluk853/km² • Metropol382,896Zaman dilimiUTC+02.00 (DAS) • Yaz (YSU)UTC+03.00 (DAYS)Alan kodu+40 268Plaka koduBVResmî sitebrasovcity.ro Braşov (Almanca: Kronstadt; Macarca: Brasso; Latince: Brassovia veya Corona; Osmanlı döneminde: Barasu veya Bozsu; 1950'den 1960'a : Oraşul Stalin = Stalin kenti), Romanya'nın bir şehri ve Braşov ilinin başkentidir. Şehrin nüfusu 2011 sayımına göre 253.200'dür. Romanya'nın 7. en kalabalık şehridir ve metropol alanı ile beraber 369.896 kişiye ev sahipliği yapmaktadır. Braşov, ülkenin orta kesiminde yer alır. Bükreş'in yaklaşık 166 kilometre (103 mil) kuzeyinde ve Karadeniz'e 380 kilometre (236 mil) mesafededir. Güney Karpatlar ile çevrili ve Transilvanya bölgesinin bir parçasıdır. Şehir, Romanya millî marşının doğduğu yer olduğu için ve Golden Stag Uluslararası Müzik Festivali'ne ev sahipliği yapması dikkate değerdir. Etimoloji[değiştir | kaynağı değiştir] Şehir, Corona adı altında tanımlanmıştır. Latince bir kelimedir. Anlamı "taç" dır, Alman sömürgeciler tarafından verilen bir isimdir. 1950 ve 1960 yıllarındaki komünist dönem sırasında, şehir, Sovyet lideri Josef Stalin sonrası, Orașul Stalin (Stalin Şehri) olarak adlandırılmıştır.[1] Tarih[değiştir | kaynağı değiştir] Transilvanya'da birçok diğer şehirlerde olduğu gibi, Braşov'da önemli bir etnik Macar azınlığa ev sahipliği yapmaktadır. Komünist dönemde, endüstriyel gelişme büyük ölçüde hızlanmıştır. Nikolay Çavuşesku'nun iktidarı altında, şehir 1987 yılında grev alanına sahne oldu. Bu grev yetkililer tarafından bastırılmış ve çok sayıda işçinin hapse girmesi ile sonuçlanmıştır. İklim[değiştir | kaynağı değiştir] Brașov iklimi Aylar Oca Şub Mar Nis May Haz Tem Ağu Eyl Eki Kas Ara Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) −0,3 1,7 7,6 14,0 19,2 22,1 24,0 23,9 20,3 14,5 7,2 1,5 Ortalama sıcaklık (°C) −4,3 −2,3 2,6 8,3 13,4 16,4 18,1 17,8 14,2 8,7 3,1 −1,9 Ortalama en düşük sıcaklık (°C) −8,3 −6,2 −2,3 2,6 7,6 10,8 12,3 11,8 8,1 3,0 −1 −5,2 Ortalama yağış (mm) 31 28 30 50 79 97 94 73 49 38 36 32 Kaynak: Rumen Meteoroloji Enstitüsü[2] Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir] Braşov'un toplam nüfusu 284,596 dur. (2005 sayımlarına göre) Etnik kimliklere göre ise: Rumen: 258,042 (90.66%) Macar: 23,204 (8.54%) Alman: 1,717 (0.60%) Roman: 762 (0.26%) Diğer (Rus, Yunan, İtalyan): 871 (0.31%) Kardeş Şehirleri[değiştir | kaynağı değiştir] Musashino, Japonya Rişon LeTsiyon, İsrail Tampere, Finlandiya Győr, Macaristan Spor[değiştir | kaynağı değiştir] FC Brașov - futbol kulübü Rulmentul Braşov - hentbol kulübü CSU Braşov - basketbol kulübü CFR Braşov - ragbi kulübü Galeri[değiştir | kaynağı değiştir] Saint Nicholas Kilisesi İlk Romanya Okulu Müzesi Kara Kilise Braşov'da akşam Braşov'un Tâmpa Tepesi'nden görüntüsü Braşov ana meydanı Biserica Neagrǎ (Warthe Tepesi'nden) Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] "Brasov | Travel To Romania". 10 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2009. "Climate: Brașov". Climate-Data.org. 2 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2018. Otorite kontrolü BNF: cb15172266f (data) GND: 4073842-5 MusicBrainz: 23025dcb-f8f0-4b4f-9c97-aabe34996b10 NKC: ge250822 SUDOC: 027463222 VIAF: 135411724 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Braşov&oldid=31821625" sayfasından alınmıştır |
ChemnitzŞehir BayrakArma ChemnitzÜlke AlmanyaEyalet Saksonyaİdare • Belediye başkanıBarbara Ludwid (SPD)Yüzölçümü • Toplam220,85 km²Rakım296 mNüfus (2019)[1] • Toplam246,334 • Yoğunluk1,100/km²Zaman dilimiUTC+01.00 (OAS) • Yaz (YSU)UTC+02.00 (DAS)Alan kodları0371, 037200 (Wittgensdorf), 037209 (Einsiedel), 03722 (Röhrsdorf), 03726 (Euba)Resmî sitewww.chemnitz.de Chemnitz [ˈkɛmnɪts], Almanya'nın Saksonya eyaletine bağlı bir şehir. Eyaletin üçüncü en büyük şehridir. Herhangi bir hükûmet kesimi ya da bir bölgenin parçası olmayan bağımsız bir şehirdir. Chemnitz Teknik Üniversitesi 10.000 civarında öğrenciye sahiptir ve bilimsel yaşamın merkezidir. 10 Mayıs 1953'ten 21 Haziran 1990'a kadar şehrin resmî adı Karl-Marx-Stadt idi. Etimoloji[değiştir | kaynağı değiştir] Chemnitz adı Zwickauer Mulde'a dökülen bir nehirden gelir. Chemnitz kelimesi Sorb dilinde taşlı dere anlamına gelir. Çekçe Saská Kamenice olarak bilinir. Tarih[değiştir | kaynağı değiştir] Eski bir Slav kabilesinin yerleşim yeri Kamienica'dadır ve Chemnitz adının yazı dilinde ilk kullanımı bir uygarlığın çevresinde yetiştiği Benedictine Manastırı'nda, 1143 yılındadır. I. Friedrich (Kutsal Roma İmparatoru), imparatorluk şehri olma hakkı verdi. 1307 yılında kasaba Sakson eyaletinin ataları olan Markgrafschaft Meißen'in emri altına girdi. Orta Çağ'da Chemnitz bir tekstil üretim ve ticaret merkezi haline geldi. Ülke nüfusunun üçte birinden fazlası tekstil üretiminde çalıştı. 19. yüzyılın başlarına doğru Chemnitz sanayi merkezi oldu (bazen Sakson Manchester olarak anıldı). 1913 yılında Chemnitz'in 320.000 nüfusu vardı ve o zamanlar bugünküne kıyasla daha geniş olan birkaç şehirden biri oldu. II. Dünya Savaşı sırasında Chemnitz askeri mühimmat üreten fabrikalara ve Astra-Werke AG için 500 kadın içeren Flossenbürg kuvvetleri kampına sahipti. Petrol Rafinerisi, II. Dünya Savaşı petrol kampanyası ve bir sonraki saldırıları içeren Thunderclap operasyonları boyunca bombacıların hedefi haline geldi. 14/15 Şubat 1945: Chemnitz'e ilk büyük saldırıda 717 RAF bombardıman uçağı kullanıldı. Fakat sis nedeniyle bombaların çoğu kentin açık arazisine düştü. 2/3-5 Mart: USAAF bombardıman uçaklarının saldırısı gerçekleşti. 5 Mart: 760 RAF saldırısı gerçekleşti. Otomobil üreticilerinin merkezi olan Oto Birliği aynı zamanda 1932'ten beri Chemnitz'e bağlıydı ve binaları da ağır hasar gördü. Savaşın sonunda şirket yönetimi kaçtı ve günümüzdeki Audi şirketinin geliştiği Ingolstadt, Bavyera'da bir şirkete yerleşti. II. Dünya Savaşı bombardımanı şehrin büyük bir kısmını enkaz haline getirdi ve savaş sonrası Doğu Almanya'nın (DDR) restorasyonunda önce alçak binalar sonra yüksek binalar inşa edildi. Bazı turistik yerler DDR çağı sırasında ve Alman birleşmesinden sonra tekrar restore edildi. Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir] Almanya'nın birleşmesinden sonra Sakson nüfusu önemli derecede azaldı. 1990'dan beri Chemnitz'te yaşayanların %20'si göç etti. 2006'da BBC, Chemnitz'in dünyada en düşük doğum oranına sahip olduğunu açıkladı. Ore Dağları'nın kuzeyinde yer alan Saksonya üçlü buyuk metropol bölgesinin bir parçasıdır ve bu bölge 3.5 milyon insandan oluşur. Yüzölçümü 220,86 km²'yi bulan Chemnitz'in 30 Haziran 2006 itibarıyla nüfusu 246.146 olarak tespit edilmiştir. 1.114 kişi düşmektedir. Turistik Yerler[değiştir | kaynağı değiştir] Turistik yerler 18. ve 19. yüzyıldaki binaları ve yerlilerden takma adı Nischell (Baş için bir Sakson diyalekti) olan Lev Kerbel tarafından yapılan Karl Marx anıtı ile Kassberg çevresini içerir. Abideler Rönesans döneminden (15. yüzyıl) Eski şehir merkezini, eski manastırdaki kaleyi ve opera evi ve eski üniversitenin etrafındaki bölgeyi içerir. En göze çarpan abide 12. yüzyılın sonu veya 13. yüzyılın başında şehir duvarının bir bölümü olarak inşa edilen kırmızı kuledir. Taşlaşmış orman Kulturkaufhaus Tietz bölgesinde bulunabilir. Ender görülen ormanlardan biridir ve varlığı birkaç milyon yıl öncesine dayanır. Aynı zamanda şehrin sınırları dahilinde Burg Rabenstein bölgesinde en küçük Sakson kalesidir. Şehir, Alman birliğinden beri dikkate değer ölçüde gelişmiştir. Sanayisinin çoğu yok olmuştur ve şehrin çekirdeği büyük alışveriş merkezleri dahil olmak üzere birçok küçük mağaza ile tekrar inşa edilmiştir. Zara, H & M, Esprit, Galeria Kaufhof, Leiser Shoes ve Peek & Cloppenburg'u da içeren bu mağazaların çoğu ünlü isimlere sahiptir. Büyük "Galerie Roter Turm" (Red Tower) alışveriş merkezi genç insanlarıyla ünlüdür. Chemnitz Sanayi Müzesi sanayi mirasının Avrupa'daki rotası olan ERIH'in başlangıç noktasıdır. Önceden bir banka olan Gunzenhauser Müzesi, 1 Aralık 2007'de açılmıştır. Münih'te yaşayan Dr Alfred Gunzenhauser; Otto Dix, Karl Schmidt-Rottluff tablolarını ve çizimlerini içeren 2500 parça modern resim koleksiyonuna sahiptir. Botanischer Garten Chemnitz; belediyeye bağlı botanik bir bahçedir ve Arktisch-Alpiner Garten der Walter-Meusel-Stiftung; Kuzey Kutbu ve Alpin bitkileri alanında uzmanlaşmış kâr amacı gütmeyen bir bahçedir. Kentsel Yenilenme[değiştir | kaynağı değiştir] Tamamen sosyalistik şehir merkezini ortadan kaldırmaya yönelik savaş sonrası yıkımın yanında II. Dünya Savaşı sırasındaki ağır tahribat etrafında şehrin kalbinin olduğu şehir merkezinin etrafında geniş, açık bir arazi bıraktı. Birleşmeden sonra şehir içi ve dışındaki büyük alışveriş yatırımı nedeniyle 1999 yılına kadar ana bina aktiviteleri merkezde başlamadı. Berlin'deki Potsdamer Platz ile karşılaştırıldığında şehrin bütün bir yeni çeyreği son yıllarda inşa edildi. Yeni binalar Helmut Jahn tarafından yapılan Kaufhof büyük mağazasını da içerir. Ekonomi[değiştir | kaynağı değiştir] Şehrin ekonomisi hizmet sektörü ve üretim sanayiine dayanır. Chemnitz, Chemnitz-Zwickau bölgesinin en geniş şehridir ve Almanya'nın yeni federal devletleri arasında en önemli ekonomik bölgelerden biridir. Chemnitz 2004'te 6.3 milyar civarında GSYİH'ya sahiptir. 2000 yılından beri şehrin ekonomisi her yıl artan GSYİH büyüme oranları kaydetti. Chemnitz büyüme hızı açısından en iyi 10 Alman şehri arasındadır. Yerel ve bölgesel ekonomik yapı makine mühendisliği, metal işleme ve araç üretimi gibi en önemli endüstrilerle birlikte orta büyüklükteki şirketlerle karakterize edilir. Birkaç yıldır işsizlik oranı düzenli olarak %13.9 a kadar geriledi.(Temmuz 2007)46.000'i diğer belediyelerden olmak üzere yaklaşık 100.000 iş sahibidir. Chemnitz'deki çalışanların %16.3'ü üniversite ya da kolej mezunudur. Bu da Almanya'nın ortalama iki katıdır. Ulaşım[değiştir | kaynağı değiştir] Karayolları[değiştir | kaynağı değiştir] Chemnitz, A4 Erfurt - Dresden adında iki otoyol ile ayrılır. Otoyol kavşağı Kreuz Chemnitz şehrin kuzeybatısında bulunur. Leipzig ile Niederfrohna arasındaki A72 otoyolunun yapımı hâlâ devam etmektedir. Yönetim bölgesi dahil Chemnitz'de 8 otoyol mevcuttur. Toplu Taşıma[değiştir | kaynağı değiştir] Chemnitz'de toplu taşıma Stadtbahn ile olduğu gibi tramvay ve otobüsle sağlanır. Günümüzde şehir ve çevresi bir Stadtbahn güzergâhı 5 tramvay hattı, birkaç bölgesel otobüs hattı ile birlikte 27 şehir otobüsü hattı ile hizmet vermektedir. Haftasonunda ve banka tatillerinden önce şehir gece 2 otobüs, 2 tramvay hattı ve Stadtbahn hattı ile hizmet verir. Havaalanları[değiştir | kaynağı değiştir] Chemnitz yakınında Dresden ve Leipzig'deki 2 uluslararası Sakson havaalanı dahil olmak üzere 3 havaalanı vardır. Hem Leipzig- Halle Havaalanı hem de Dresden Havaalanı Chemnitz'e 70 km uzaklığındadır ve sayısız kıta içi ve kıtalar arası uçuş imkânı sunar. Chemnitz aynı zamanda 13.5 km civarında şehrin güneyinde küçük bir ticari havaalanına da sahiptir. Bugünkü gelişimi tamamlandığında 1400 m (4600 feet) uzunluğunda ve 20 m genişliğinde asfalt inme-kalkma pistine sahip olacaktır. Kardeş şehirler[değiştir | kaynağı değiştir] Tampere, Finlandiya Ljubljana, Slovenya Arras, Fransa Timbuktu, Mali Ústí nad Labem, Çekya Łódź, Polonya[2] Mulhouse, Fransa Manchester, Birleşik Krallık Volgograd, Rusya Düsseldorf, Almanya[3] Akron, Ohio, Amerika Birleşik Devletleri Taiyuan, Çin Resimler[değiştir | kaynağı değiştir] Modern mimari stilinde 1930 yapimi eski Schoken Buyuk Magazasi Cheminitz - Mercure Oteli Rabenstein Satosu Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir] Saksonya Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] "source". 15 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2021. "Twin Cities". The City of Łódź Office. (in English and Polish) 2007 UMŁ. 9 Ekim 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2008. "Twin Towns". www.amazingdusseldorf.com. 17 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2009. Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Wikimedia Commons'ta Chemnitz ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. Resmî site de gtdNüfuslarına göre Almanya'daki şehirler1.000.000+ Berlin · Hamburg · Köln · Münih500.000+Bremen · Dortmund · Dresden · Duisburg · Düsseldorf · Essen · Frankfurt · Hannover · Leipzig · Nürnberg · Stuttgart200.000+Aachen · Augsburg · Bielefeld · Bochum · Bonn · Braunschweig · Chemnitz · Erfurt · Freiburg im Breisgau · Gelsenkirchen · Halle an der Saale · Karlsruhe · Kiel · Krefeld · Lübeck · Magdeburg · Mannheim · Mönchengladbach · Münster · Oberhausen · Rostock · Wiesbaden · Wuppertal100.000+Bergisch Gladbach · Bottrop · Bremerhaven · Cottbus · Darmstadt · Erlangen · Fürth · Gera · Göttingen · Hagen · Hamm · Heidelberg · Heilbronn · Herne · Hildesheim · Ingolstadt · Jena · Kassel · Koblenz · Leverkusen · Ludwigshafen · Mainz · Moers · Mülheim an der Ruhr · Neuss · Offenbach am Main · Oldenburg · Osnabrück · Paderborn · Pforzheim · Potsdam · Recklinghausen · Regensburg · Remscheid · Reutlingen · Saarbrücken · Salzgitter · Siegen · Solingen · Trier · Ulm · Wolfsburg · Würzburgtam liste · belediyeler · metropol bölgeler · nüfusu 100.000'i aşan şehirler Otorite kontrolü BNF: cb123430893 (data) GND: 4029702-0 ISNI: 0000 0001 2159 3253 LCCN: n80132192 MusicBrainz: 4e3749dc-216d-48ca-9f5e-5630e4222c71 NARA: 10044679 NKC: ge200600 NLI: 987007559615805171 SUDOC: 032392907 VIAF: 141372857 WorldCat: lccn-n80132192 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Chemnitz&oldid=31065923" sayfasından alınmıştır |
EssenŞehirEssen BayrakArma EssenÜlke AlmanyaEyaletKuzey Ren-Vestfalyaİdare • Belediye BaşkanıThomas Kufen (CDU)Yüzölçümü • Toplam210,37 km²Rakım116 mNüfus (2019) • Toplam582.760 • Yoğunluk2.800/km²Posta kodu45001-45359Alan kodları0201, 02054Plaka koduEResmî sitewww.essen.dewww.visitessen.de Zeche Zollverein Güneyden görülen Essen Manastırı (2011) Essen, Almanya'nın Kuzey Ren-Vestfalya eyaletine bağlı, bu eyaletin dördüncü, ülkenin dokuzuncu büyük şehridir.[1] Ruhr Havzası adı da verilen bu bölge, eskiden Almanya'nın en önemli demir ve kömür maden ve işleme tesislerinin yer aldığı bir bölgeydi.[1] Kültür[değiştir | kaynağı değiştir] Zeche Zollverein, Villa Hügel, Philharmonie Essen, Museum Folkwang, Gruga, Borbeck Kalesi ve Baldeney Gölü önemli kültürel merkezlerindendir. Essen'de Borbecksch isimli bir dil de konuşulmaktadır. Essen Işık Haftaları, her yıl Noel'e yakın zamanlarda Essen'de gerçekleştirilen ışıklandırma etkinlikleri ve toplumsal konulara dikkat çeken bir slogan eşliğinde dekoratif ışıklarla şehrin merkezini aydınlatmaktadır. Tarih[değiştir | kaynağı değiştir] Essen şehri ve çevresi, ilk çağlardan itibaren birçok Cermen kabilesinin (mesela Chatten, Brukterer, Marser) yerleşim alanıydı. Bununla beraber bu kabilelerin yerleşke alan sınırlarını tasvir etme, elde edilen tarihi eser ve kalıntılara göre oldukça zordur. Yaklaşık olarak 800 senesinde, bugünkü Essen şehrinin biraz daha güneyinde kalan (bugünkü ismiyle Werden) bölgesinde Werden Manastırı kurulmuştur. Bu manastır, Aziz Liudger tarafından, Hristiyanlığın Katolik inancına bağlı Benedikten tarikatına mensup olarak kuruldu. Benedikten tarikatına bağlı manastırların en önemli özelliği, her manastırın birbirinden bağımsız olma özelliğiydi. 845 senesinde soylular sınıfından bir aile, saksonyalı soyluların kız çocukları adına bir vakıf kurdu, ismi Stift Essen olan bu vakfın kurulduğu alan sonraları Hildesheim Piskoposluğu bölgesine (Hristiyanların bölgesel yönetimi) bağlı bir bölgede kurulmuştu. Stift Essen, Essen Vakfı manasına geliyordu. 804 senesinden 1803 yılına kadar varlığını sürdürmeyi başaran bu vakıf bir manada Essen şehrinin gelişmesinde merkezi bir rol üstlenmiştir. Essen Vakfı bir manastırdan ziyade, soylu ailelere mensup bekar ve dul hanımların eğitim ve barınma ihtiyaçlarına yönelik bir konut işlevindeydi. Hem Essen Vakfı hem de Werden Manastırı, halihazırda tamamen Hristiyanlaşmış bir bölgede kurulmuştur. Spor[değiştir | kaynağı değiştir] Rot-Weiss Essen SG Essen-Schönebeck Moskitos Essen ETB Wohnbau Baskets Essen TUSEM Essen Kardeş şehirler[değiştir | kaynağı değiştir] Tampere (Finlandiya) Grenoble (Fransa) Nijni Novgorod (Rusya) Zabrze (Polonya) Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] a b Nijman, Jan (2020). Geography: Realms, Regions, and Concepts (20. bas.). Wiley. ISBN 978-1119607410. gtdNüfuslarına göre Almanya'daki şehirler1.000.000+ Berlin · Hamburg · Köln · Münih500.000+Bremen · Dortmund · Dresden · Duisburg · Düsseldorf · Essen · Frankfurt · Hannover · Leipzig · Nürnberg · Stuttgart200.000+Aachen · Augsburg · Bielefeld · Bochum · Bonn · Braunschweig · Chemnitz · Erfurt · Freiburg im Breisgau · Gelsenkirchen · Halle an der Saale · Karlsruhe · Kiel · Krefeld · Lübeck · Magdeburg · Mannheim · Mönchengladbach · Münster · Oberhausen · Rostock · Wiesbaden · Wuppertal100.000+Bergisch Gladbach · Bottrop · Bremerhaven · Cottbus · Darmstadt · Erlangen · Fürth · Gera · Göttingen · Hagen · Hamm · Heidelberg · Heilbronn · Herne · Hildesheim · Ingolstadt · Jena · Kassel · Koblenz · Leverkusen · Ludwigshafen · Mainz · Moers · Mülheim an der Ruhr · Neuss · Offenbach am Main · Oldenburg · Osnabrück · Paderborn · Pforzheim · Potsdam · Recklinghausen · Regensburg · Remscheid · Reutlingen · Saarbrücken · Salzgitter · Siegen · Solingen · Trier · Ulm · Wolfsburg · Würzburgtam liste · belediyeler · metropol bölgeler · nüfusu 100.000'i aşan şehirler gtdKuzey Ren-Vestfalya'nın ilçeleri Aachen Bielefeld Bochum Bonn Borken Bottrop Coesfeld Dortmund Duisburg Düren Düsseldorf Ennepe-Ruhr Essen Euskirchen Gelsenkirchen Gütersloh Hagen Hamm Heinsberg Herford Herne Hochsauerland Höxter Kleve Köln Krefeld Leverkusen Lippe Märkischer Kreis Mettmann Minden-Lübbecke Mönchengladbach Mülheim an der Ruhr Münster Oberbergischer Kreis Oberhausen Olpe Paderborn Recklinghausen Remscheid Rhein-Erft Rhein-Kreis Neuss Rhein-Sieg Rheinisch-Bergischer Kreis Siegen-Wittgenstein Solingen Soest Kreis Steinfurt Unna Viersen Warendorf Wesel Wuppertal Kalın yazılı ilçeler ilçeden bağımsız şehir statüsüne sahiptir. gtdAvrupa Kültür Başkenti1980'ler 1985 Atina · 1986 Floransa · 1987 Amsterdam · 1988 Batı Berlin · 1989 Paris 1990'lar 1990 Glasgow · 1991 Dublin · 1992 Madrid · 1993 Anvers · 1994 Lizbon · 1995 Lüksemburg · 1996 Kopenhag · 1997 Selanik · 1998 Stockholm · 1999 Weimar 2000'ler 2000 Reykjavík, Bergen, Helsinki, Brüksel, Prag, Kraków, Santiago de Compostela, Avignon ve Bologna · 2001 Rotterdam ve Porto · 2002 Brugge ve Salamanca · 2003 Graz · 2004 Cenova ve Lille · 2005 Cork · 2006 Patra · 2007 Lüksemburg ve Sibiu · 2008 Liverpool ve Stavanger · 2009 Linz ve Vilnius2010'lar 2010 İstanbul, Essen, Peç · 2011 Turku, Tallinn · 2012 Guimarães ve Maribor · 2013 Košice, Marsilya · 2014 Umeå, Riga · 2015 Mons, Pilsen · 2016 San Sebastián, Wrocław · 2017 Aarhus, Baf · 2018 Valletta, Leeuwarden · 2019 Filibe 2020'ler 2020-Nisan 2021 Rijeka Galway 2022 Kaunas Esch-sur-Alzette Novi Sad 2023 Veszprém Timișoara Eleusis 2024 Tartu Bad Ischl Bodø 2025 Nova Gorica / Gorizia Chemnitz 2026 Oulu Kuzey Ren-Vestfalya'daki bir yerleşim yeri ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. Otorite kontrolü GND: 4015557-2 LCCN: n80089415 MusicBrainz: 3ff0283e-871a-4c6d-96ad-ba871ab216f1 NARA: 10044753 NKC: ge139202 NLI: 987007552492305171 SELIBR: 144384 VIAF: 125488872 WorldCat: lccn-n80089415 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Essen&oldid=31075523" sayfasından alınmıştır |
Guangzhou广州市Eyalet altı şehirGuangzhou şehriGuangzhouGuangzhou'nun Çin'deki konumuÜlke ÇinEyaletGuangdongİdare • Belediye başkanıChen Jianhua (ÇKP)Yüzölçümü • Eyalet altı şehir7434.4 km²Nüfus (2014)[1] • Eyalet altı şehir13,080,500 • Yoğunluk1800/km² • Kent11,264,800 • Metropol25,000,000Zaman dilimiUTC+08.00 (CST)Resmî sitewww.gz.gov.cn Guangzhou ya da Guanco[3] (Basitleştirilmiş Çince: 广州; Geleneksel Çince: 廣州; pinyin: Guǎngzhōu), Çin'in güneyindeki Guangdong Eyaleti'nin merkezi ve en büyük şehridir. Çin Hanedanı'na kadar dayanan 2,200 yıllık tarihi vardır; tarihi boyunca da Güney Çin'in siyasi, askerî, ekonomik, kültürel, bilim ve eğitim merkezi olarak işlev göstermiştir. Günümüz Guangzhou şehri, Çin'in birinci kademe şehirlerinden biridir. Lingnan kültürünün doğduğu ve geliştiği yer olup Modern Çağ'da devrimlere patlak verildiği bir yer olmuştur ve günümüzde çağdaş Çin kültürünün önemli bir beşiğidir.[4] Guangzhou belediye dairesi, 1921 yılında Çin anakarasındaki ilk belediye yönetimi olarak açıldı.[5] 2010 Yılı Çin Ulusal Nüfus Sayımı verilerine göre Guangzhou şehrinin 10,641,400 kişilik nüfusu vardı.[6] Komşu şehir Foshan ile beraber sayıldığında nüfus açısından Çin'in en büyük ikinci ve Dünya'nın en büyük 10. metropol alanını teşkil eder.[7] Guangzhou, Foshan, Dongguan, Zhongshan, Shenzhen ve Jiangmen, Huizhou, Zhuhai ve Makao'nun komşu şehirlere uzanan ve İnci Nehir Deltası Ekonomik Bölgesi'nin bir parçası olup yaklaşık 65.594.622 sakiniyle,[8] Dünya'daki en büyük kentsel yığılmayı oluşturan, Dünya'daki en kalabalık yerleşik metropol bölgesi olan Guangdong-Hong Kong-Makao Büyük Körfez Bölgesi'nin ortasındadır. İdari olarak şehir eyalet altı şehir statülüdür[9] ve Çin'deki dokuz Ulusal merkez şehir'den biridir.[10] 1990'ların sonlarında ve 2000'lerin başında, başlangıçta Orta Doğu ve Güneydoğu Asya'ya yerleşmiş olan Sahra Altı Afrika vatandaşları, 1997/98 Asya Finansal Krizi 'ne yanıt olarak eşi görülmemiş sayılarda Guangzhou'ya taşındı.[11] Çin'in Guangzhou'daki diğer eyaletlerinden yerli göçmen nüfus 2008'de şehrin toplam nüfusunun %40'ıydı. Şanghay, Pekin ve Shenzhen ile birlikte Guangzhou, Çin'deki en pahalı emlak piyasalarından birine sahiptir.[12] 2020 nüfus sayımına göre, şehrin geniş idari bölgesinin nüfusu 18,676,605 (2010'daki önceki nüfus sayımından %47'ye kadar fazla) idi ve 16,492,590'ı 9 kentsel bölgede (Conghua ve Zengcheng hariç) yaşıyordu.[13] Çin Halk Cumhuriyeti kurulduktan sonra Guangzhou, Guangdong Eyaleti'nin merkezi olarak işlev göstermeye devam etti, sonra da eyalet altı şehir, "Ulusal merkez şehir" ve "Açık Kıyı Şehri [zh]" olarak kılındı ve günümüzde ülkenin önemli bir ticaret ve ulaşım merkezidir.[14] Guangzhou, Çin Halk Kurtuluş Ordusu'na bağlı Güney Saha Komutanlığı [zh] Müşterek İşlemler Komutanlık bölümü merkezinin bulunduğu yerdir;[15] şehir ayrıca 2010 Asya Oyunları [en]'na ev sahipliği yaptı. Guangzhou şehrinde tarihî olarak yoğun bir su kanalı sistemi hakimdi. Bu sistemin tarihi, Venedik su kanallarınkinden daha eskidir fakat Çing Hanedanı sonrasında yer alan kentleşmeyle bu kanallar gitgide ortadan kayboldu.[16] Guangzhou ayrıca Güney Çin'in en büyük ve tarihî en uzun olan dış ticaret limanıdır; 3. yüzyıldan beri Deniz İpek Yolu [en]'nun ana limanı olarak işlev göstermiştir. Tang ile Song hanedanlıklarında Guangzhou, Çin'in en işlek limanı ve Uzak Doğu'nun küresel olarak en çok tanınan şehirlerinden biri hâline geldi. İki bin seneden fazladır liman olarak işlev göstermiş Guangzhou, Ming ile Çing hanedanlık dönemleri boyunca Çin'in dış ticarete açık olan tek limanıydı.[17] Kanton Fuarı da düzenli olarak Guangzhou'da düzenlenir. Xi, Bei ile Dong [en] nehirlerinin kesiştiği noktada yer alan Guangzhou, Guangdong Eyaleti'nin güneydoğusunda, İnci Nehri Deltası'nın merkez kuzeyinde ve Güney Çin Denizi yakınlarında bulunur. Doğusunda Dongguan ile Huizhou, batısında Foshan, kuzeyinde Qingyuan ile Shaoguan ve güneyinde Zhongshan tarafından çevrelenir; Hong Kong ile Makao özel idarî bölgelerinin yakınlarında da bulunur. Coğrafî açıdan avantajlı konumda bulunan Guangzhou, İnci Nehir Deltası Ekonomik Bölgesi'nin göbeğindedir[18] ve "Bir Kuşak, Bir Yol" projesinin önemli bir bağlantı merkezidir[19] ayrıca Guangdong-Hong Kong-Makao Büyük Körfez Bölgesi'nin parçasıdır.[20] Guangzhou, bütün bu özellikleri nedeniyle Çin'in Dünya'ya açılan "Güney Kapı"sı (Çince: 南大门; pinyin: Nán Dàmén; İngilizce: Southern Gateway) olarak anılır.[21] GaWC [en] düşünce kuruluşunun "küresel şehirler" hakkında 2018 yılında hazırladığı sıralamada Guangzhou, "Alfa" Dünya şehri olarak sınıflandırıldı; sıralamada yer alan tüm Büyük Çin şehirlerinin arasında 5. sırada, tüm Dünya şehirleri arasında ise 27. sıradaydı.[22] Birleşmiş Milletler'in "2016 Yılı Çin Şehirlerinin Sürdürülebilir Kalkınması Raporu"na göre Guangzhou, rapordaki 35 Çin anakara şehri arasındaki en yüksek İnsani Gelişme Endeksi'ne sahiptir.[23] Yer adları[değiştir | kaynağı değiştir] Guangzhou'ya "Koç Şehri" takma adını veren beş taşın etrafındaki Taocu tapınağı Beş Ölümsüz Mağarası'nın resmi Guǎngzhōu, çince 广州 adının resmi latince alfabesine göre yazılışıdır. Şehrin adı, valiliğin hükümet merkezi haline gelmesinden sonra eski "Guang Eyaleti" 'nden alınmıştır. 廣 veya 广 çince karakterleri "geniş" veya "genişleyen" anlamına gelir. Şehir bugünkü adını almadan önce eski kasabaya Panyu (Punyü; 番禺) denirdi ki bu ad hala ana şehire çok da uzak olmayan Guangzhou'nun semtlerinden birinin adıdır. İki yerel dağa atıfta bulunmuş olabileceği de dahil önerilen 11 farklı açıklamaya[24] rağmen adın kaynağı hala belirsizdir.[25][26] Şehir, vilayetin başkenti statüsünden sonra bazen Guangzhou Fu veya Guangfu olarak da bilinir. Bu son isimden, Guangzhou'ya Mesûdî ve İbn Hurdâzbih [27] gibi ortaçağ Perslerince Khanfu (Arapça: خانفو) denirdi.[28] Güney Han yönetiminde şehrin adı Xingwang Fu (興王府) olarak değiştirildi.[29][30] Guangzhou'nun Çince kısaltması "穗" dir. Kantonca'da Seoi6 ve Mandarin'de Suì olarak telaffuz edilir (eyaletin geri kalanında olduğu gibi araba plakalarının kısaltması 粤 olmasına rağmen),"Pirinç Şehri" (穗城) takma adından sonra). Şehir uzun zamandır Koçlar Şehri (羊城) veya Beş Koç Şehri (五羊城) takma adlarını, eski Beş Ölümsüz Tapınağındaki şehrin kurulduğu sıralarda bölgeye pirinç ekimini getirmekle tanınan Taocu kültür kahraman'larının bindiği koyun veya keçi olduğu söylenen beş taştan almıştır.[31] Eski adı "Ölümsüzler Şehri" (仙城/Çince: 五仙城) aynı hikâyeden gelir. Daha yakın tarihli Çiçekler Şehri (花城) genellikle bölgenin güzel yeşilliklerine basit bir referans olarak alınır. İngilizce adı "Canton", Portekizce Portekizce: Cantão[32] ya da Portekizce: Cidade de Cantão,[33]'dan türetilmiştir ve "Guangdong"[34][35] diyalektik telaffuzlarının karışımıdır (ör. Kantonca Gwong2-dung1). Başlangıçta ve esasen surlarla çevrili şehre uygulansa da bazı yazarlar tarafından zaman zaman Guangdong ile birleştirildi.[note 1][note 2] Guangzhou'nun Posta Haritası Romanizasyonu olarak kabul edildi ve adı "Guangzhou" olarak değişene kadar resmi adı olarak kaldı. "Guangzhou" bir sıfat olarak, Guangzhou ve çevredeki Liangguang bölgesinin insanlarını, dilini, mutfağını ve kültürünü tanımlamada hala kullanılmaktadır. 19. yüzyıl adı "Kwang-chow foo" olarak anılıyordu.[37] Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir] Guangzhou'nun ticarî bir sokağında Lai Afong [en]'un çektiği fotoğraf Tarih Öncesi[değiştir | kaynağı değiştir] Bölgede MÖ 1.100'de şimdi Nanwucheng olarak bilinen bir yerleşim yeri vardı.[38][39] Bazı geleneksel Çin tarihleri, Nanwucheng'in kuruluşunu MÖ 314'ten 256'ya Zhou kral'ı Ji Yan[40][41] dönemine yerleştirir. Burasının bambu ve çamurdan oluşan barınaktan biraz daha fazlası olduğu söylenir.[40][41] Zhao Mo'nun Guangzhou'daki Nanyue King Müzesi'ndeki yeşim mezar takımı Guangzhou yöresinde MÖ 214 yılında ilk kurulan şehir Panyu (Fan-Yü) ( 蕃禺, daha sonraki basitleştirilmiş şekliyle 番禺; Kantonca'da Poon Yu). Bu tarihten başlayarak yerleşim yeri sürekli genişlemiş, MÖ 206'dan sonra Nanyue Krallığına (南越) başkentlik yapmıştır. MÖ 111'de Han Hanedanı Nanyue'yi yıkmasının ardından, Panyu eyalet başkenti olarak kaldı. Çin İmparatorluğu[değiştir | kaynağı değiştir] 1800'lerin başında Kanton Pazhou'nun 1810'daki görünümü Han Hanedanı'na dahil olan Panyu eyalet başkenti oldu. MS 226'da Guang Eyaleti'nin merkezi haline gelmesiyle modern adını aldı. Tang'ın Eski Kitabı, Guangzhou'yu Çin'in güneyindeki önemli bir liman olarak tanımlıyordu.[42] 226'da şehir Guang Vilayetinin (廣州; Guangzhou) merkezi haline getirilmişti. Dolayısıyla ilk başta "Guangzhou" şehrin ismi değildi ancak halk zamanla bu ismi benimsedi. Talas'ta yakalandıktan on iki yıl sonra Irak'tan evine dönen Çinli bir mahkumun kayıtlarında da görüldüğü gibi, Orta Doğu ile Çin'i birbirine bağlayan doğrudan yollar vardı.[43] İlişkiler sıklıkla gergindi: Çin, An Luşan İsyanını yaşarken, Arap ve Pers korsanlar[33] 30 Ekim 758'de[44][45][46][47] şehri yağmaladılar ve intikam almak için Yangzhou katliamında (760) binlerce Arap ve Pers, Çinli isyancılar tarafından öldürüldü. Çin Halk Cumhuriyeti[değiştir | kaynağı değiştir] Çin İç Savaşı'nın son aylarında Guangzhou, HKO tarafından Nanjing'in alınmasından sonra kısa bir süre Çin Cumhuriyeti'nin başkenti oldu. Çin Halk Kurtuluş Ordusu 14 Ekim 1949'da şehre girdi. Halk Kurtuluş Ordusu 14 Ekim 1949'da Guangzhou'ya girerken Haizhu Köprüsü Hong Kong ve Makao'ya büyük bir göçün ortasında Milliyetçi kuvvetler geri çekilirken İnci nehrinin üzerindeki Haizhu Köprüsü'nü havaya uçurdu. Kültür Devriminin bu kaotik döneminde yıkılan tapınaklar, kiliseler ve diğer anıtların şehrin üzerinde etkisi büyüktü. Çin Halk Cumhuriyeti, şehrin tekne insanlarını karada yaşama uyarlamak için İnci Nehri kıyılarında yeni konutlar da dahil olmak üzere inşaat projeleri başlattı. Şehrin Hong Kong ve Shenzhen'e yakınlığı ve denizaşırı Çinliler ile olan bağları 1980'lerden bu yana Guangzhou'yu Çin'in Deng Xiaoping'in yönetimindeki açılım politikasından ilk yararlananlardan birisi yaptı. 1990'lardaki faydalı vergi reformları da şehrin sanayileşmesine ve ekonomik kalkınmasına yardımcı oldu. Belediye, 2000 yılında Huadu ve Panyu'nun şehre kentsel bölgeler ve Conghua ve Zengcheng kırsal ilçeler olarak katılmasıyla büyüdü. Dongshan ve Fangcun'un eski bölgeleri 2005'te kaldırıldı, sırasıyla Yuexiu ve Liwan ile birleştirildi. Şehir Nansha ve Luogang'ı aldı. İlki Panyu'dan ikincisi Baiyun, Tianhe, Zengcheng'nin bölümlerinden ve Huangpu'daki dış mahalleden oluşturuldu. Ulusal Halk Kongresi Ocak 2009'da İnci Nehri Deltası için kalkınma planını onayladı; aynı yıl 19 Mart'ta Guangzhou ve Foshan belediyeleri iki şehri birleştirmek için kadro oluşturmaya karar verdiler.[48] 2014'te Luogang Huangpu ile birleşti ve hem Conghua hem de Zengcheng ilçeleri bölge statüsüne yükseltildi. 16 Haziran 2022 tarihinde EF2 şiddetinde bir tornado şehri vurdu, büyük elektrik kesintilerine neden oldu ve şehrin metro hatlarındaki elektrikleri kesti.[49] Galeri[değiştir | kaynağı değiştir] Nieuhof'un Avrupalıların surlarla çevrili şehre girmesinin hâlâ yasak olduğu ikinci el hesaplardan yapılmış,[50] "Kanton"un yaratıcı 1665 haritası Onüç Fabrika y. 1805, Danimarka, İspanya, Amerika Birleşik Devletleri, İsveç, İngiltere ve Hollanda bayraklarını sergiliyor Guangzhou'nun yabancı tüccarları için "ihracat resimleri"nin en başarılı tedarikçilerinden biri olan Tingqua galerisinin 1855 tarihli bir tablosu.Ortak konular arasında Onüç Fabrika, Whampoa Anchorage (şimdiki Pazhou) ve Hoi Tong Manastırı vardı. 1863'te Altı Banyan Ağacı Tapınağı'ndaki Çiçekli Pagoda Yuexiu Tepesi y. 1880 tepesindeki Beş katlı Pagoda Eski Guangzhou'nun bir ve iki katlı evlerinin üzerinde yükselen Kutsal Kalp katedrali (y.1880) Guangzhou'daki sokak manzarası, 1919 Amerika Birleşik Devletleri Donanması'nın Seyrüsefer bölümünün 1920 "Kanton" haritası[51] Sun Yat-sen ve Chiang Kai-shek Whampoa Askeri Akademisi'nin 16 Haziran 1924'teki açılışında Sıra sıra Tanka teknelerinin bulunduğu 1930'ların Guangzhou Bund'u. 1937'de bir Guangzhou kısa filmi Guangzhou haritası (KUANG-CHOU (CANTON) olarak etiketlenmiştir) Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir] Guangzhou çevresi bölge haritası (KUANG-CHOU (KANTON) Geleneksel Çince: 廣州 olarak etiketlenmiştir) (AMS, 1954) Tiantang Zirvesi, Guangzhou'daki en yüksek dağdır Guangzhou'nun eski şehri İnci nehri (Zhujiang)'ın doğu kıyısında Baiyun Dağı yakınlarındaydı ve yaklaşık 80 mil (129 km) onun Güney Çin Denizi ile kavşağından ve yaklaşık 300 mil (483 km) sefer başı altındaydı.[37] Denizle bağlantısı Humen Boğazı'nda korunan İnci Nehri Deltası'nın zengin alüvyonlu ovasına hakimdi.[37] Mevcut şehir 112° 57'′ ila 114° 03′ E boylam ve 22° 26′ ila 23° 56′ N enlem güney-orta Guangdong'a nehrin her iki yakasında 74.344 kilometrekare (28.704,4 sq mi) uzanır. İnci, Çin'in en büyük 4. nehridir.[52] Nehir ağzını çevreleyen gelgit düzlüğünde gelgit ekosistemleri vardır ancak gelgit düzlüklerinin çoğu tarım için geri kazanılmıştır.[53] Baiyun Dağı artık yerel olarak şehrin "akciğer"i olarak anılır (Geleneksel Çince: 市肺).[54][55] Vilayetin yüksekliği, şehrin omurgasını oluşturan dağlar ve cepheyi oluşturan okyanusla genellikle güneybatıdan kuzeydoğuya doğru artar. Tiantang Zirvesi (Basitleştirilmiş Çince: 天堂顶; Geleneksel Çince: 天堂頂, "Göksel Zirve"), 1.210 metre (3.970 ft)'daki deniz seviyesinin üzerindeki en yüksek noktadır. Doğal kaynaklar[değiştir | kaynağı değiştir] Guangzhou'da 47 farklı türde mineral ve ayrıca 18 büyük ve orta ölçekli petrol yatağı da dahil olmak üzere 820 cevher sahası bulunmaktadır. Başlıca mineraller granit, çimento kireçtaşı, seramik kil, potasyum, albit, tuz madeni, mirabilit, nefelin, siyenit, florit, mermer, maden suyu ve jeotermal maden suyudur. Guangzhou, güney Çin'in su bakımından zengin bölgesinde yer aldığından, toplam arazi alanının %10'unu oluşturan birçok nehir ve su sistemi ile geniş bir su alanına sahiptir. Nehirler ve akarsular manzarayı iyileştirir ve şehrin ekolojik ortamını sabit tutar.[56] Hidroloji[değiştir | kaynağı değiştir] Kanton Kulesi'nin tepesinden İnci Nehri'nin görünümü Guangzhou Şehri, Xijiang Nehri, Dongjiang Nehri ve Beijiang Nehri'nin alt kesimlerindedir. Bölgedeki nehir sistemi gelişmiştir ve su alanı çok büyüktür. Şehrin nehirleri, İnci Nehri Deltası'nın iki ikincil su sistemi ve esasen İnci Nehri Deltası sistemine ait olan Beijiang Nehri dahil olmak üzere İnci nehir sistemine aittir. Bunların arasında kuzeydoğuda dağlık nehirler hakimdir, ana nehirler Conghua Bölgesi, Huadu Bölgesi ve Baiyun Bölgesi boyunca akan Liuxi Nehri, Zengjiang Nehri, Dongjiang Kuzey Ana Akımı ve Zengcheng Bölgesi boyunca akan Baini Nehri; güneyde İnci Nehri Deltası vardır. Nehir şebeke alanı, esasen Batı, Kuzey ve Doğu nehirlerinin alt su yolları ile İnci Nehri'nin ön ve arka su yollarının oluşturduğu nehir şebekesidir. Nehir şebekesindeki ana su yollarının toplam uzunluğu 416 kilometredir. Ön ve arka su yolları Guangzhou'nun kentsel bölgesinden geçer. İnci nehrinin denize sekiz girişi vardır. Bunlardan Humen, Jiaomen ve Hongqili'nin üç girişi Guangzhou şehir sınırları içindedir. Nehir suları Lingdingyang'a akar. İnci nehir halicinin kıyı şeridi 522 kilometre, sığ su alanı ise yaklaşık 4.000 kilometrekaredir.[57] Guangzhou'daki göller çoğunlukla yapay göllerdir. Toplam depolama kapasitesi 1.116 milyar metreküp olan bölgede 1.322 rezervuar ve çeşitli su depolama projeleri vardır. Bunlar arasında toplam depolama kapasitesi 387 milyon metreküp olan Liuxihe rezervuarı adlı 1 büyük rezervuar ve toplam depolama kapasitesi 412 milyon metreküp olan 15 orta büyüklükte rezervuar vardır. 1950'lerden bu yana, kentsel alanda art arda sel düzenleme ve gezi işlevli 20'den fazla yapay göl yapıldı. Bunlardan Dongshan gölü, Luhu, Liuhua gölü, Liwan gölü, Baiyun gölü ve diğer beş gölün toplam alanı 5,79 kilometrekare ve su yüzey alanı 2,26 kilometrekaredir.[58] Guangzhou şehrinde, Beş Hanedan döneminde Liumai Kanalı kazılmıştır ve şehrin içindeki ve dışındaki nehirler yoğun bir şekilde kaplanmıştır. Surlar ve yollarda yapılan birçok proje kapsamında, eski şehirdeki nehirler yavaş yavaş ortadan kalktı. 2010 Asya Oyunlarından sonra yetkililer Donghao nehrini eğlence ve gezi yeri olarak yeniden düzenledi.[59] İklim[değiştir | kaynağı değiştir] Yengeç Dönencesi'nin güneyinde yer almasına rağmen Guangzhou'nun Doğu Asya musonu'ndan etkilenen nemli subtropikal iklim’i (Köppen Cfa/Cwa) vardır. Yazlar yüksek sıcaklık, yüksek nem ve yüksek ısı indeksi ile nemlidir. Kışlar ılıman ve nispeten kurudur. Guangzhou'nun nisandan eylüle kadar uzanan uzun muson mevsimi vardır. Aylık ortalama sıcaklıklar ocakta 13.9C (28.2F) ile temmuzda 28.9 °C (55.2F) arasında değişirken, yıllık sıcaklık ortalaması 22.6 °C (72.7F)’dir.[54] Sonbahar, ekimden aralığa kadar ılıman, serin ve rüzgarlıdır ve sonbahar en iyi seyahat zamanıdır.[60] Bağıl nem yaklaşık yüzde 68'dir oysa yıllık yağış metropol bölgesinde 1,700 mm'den (67 inç) daha fazladır.[54] Aylık olası güneş ışığı yüzdesi mart ve nisanda yüzde 17'den kasımda yüzde 52'ye kadar değişirken yakındaki Shenzhen ve Hong Kong'dan daha az yılda 1,628 saat parlak güneş ışığı alır. Aşırı sıcaklık değerleri 0 °C (32 °F) ile 39.1 °C (73.5 F) arasında değişir.[61] Şehirde kaydedilen son kar yağışı, ikinci son kaydedilen kar yağışından 87 yıl sonra 24 Ocak 2016'da oldu.[62] Guangzhou iklimi Aylar Oca Şub Mar Nis May Haz Tem Ağu Eyl Eki Kas Ara En yüksek sıcaklık (°C) 27,2 28,6 32,1 32,4 36,2 36,6 39,1 38,0 37,6 34,8 32,5 39,1 Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) 18,3 18,5 21,6 25,7 29,3 31,5 32,8 32,7 31,5 28,8 24,5 20,6 Ortalama sıcaklık (°C) 13,9 15,2 18,1 22,4 25,8 27,8 28,9 28,8 27,5 24,7 20,1 15,5 Ortalama en düşük sıcaklık (°C) 10,3 11,7 15,2 19,5 22,7 24,8 25,5 25,4 24,0 20,8 15,9 11,5 En düşük sıcaklık (°C) 0,1 1,3 3,2 7,7 14,6 18,8 21,6 20,9 15,5 9,5 4,9 0,0 Ortalama yağış (mm) 40,9 69,4 84,7 201,2 283,2 276,2 232,5 227,0 166,2 87,3 35,4 31,6 Kaynak: China Meteorological Administration[63] İdari bölümler[değiştir | kaynağı değiştir] Ana madde: Guangzhou'nun idari bölümlerinin listesi Guangzhou eyalet altı şehir'dir. Onbir bölge üzerinde doğrudan yargı yetkisi vardır: Liwan Yuexiu Haizhu Tianhe Baiyun Huangpu Panyu Huadu Nansha Conghua Zengcheng Guangzhou'nun İdari bölümleri Bölgekodu[64] Bölge Alan(km2)[65] Nüfus(2010)[66] Yer Postakodu Alt bölümler[67] Bucaklar Kasabalar Konut topluluğu İdariköyler 440100 Guangzhou 7,434.40 12,701,948 Yuexiu 510000 136 34 1533 1142 440103 Liwan 59.10 898,200 Shiweitang Alt bölgesi 510000 22 195 440104 Yuexiu 33.80 1,157,666 Beijing Alt bölgesi 510000 18 267 440105 Haizhu 90.40 1,558,663 Jianghai Alt bölgesi 510000 18 257 440106 Tianhe 96.33 1,432,426 Tianyuan Alt bölgesi 510000 21 205 440111 Baiyun 795.79 2,223,150 Jingtai Alt bölgesi 510000 18 4 253 118 440112 Huangpu 484.17 831,586 Luogang Alt bölgesi 510500 14 1 90 28 440113 Panyu 529.94 1,764,828 Shiqiao Altbölgesi 511400 11 5 87 177 440114 Huadu 970.04 945,005 Huacheng Alt bölgesi 510800 4 6 50 188 440115 Nansha 783.86 259,900 Huangge Kasabası 511400 3 6 28 128 440117 Conghua 1,974.50 593,415 Jiekou Alt bölgesi 510900 3 5 46 221 440118 Zengcheng 1,616.47 1,037,109 Licheng Alt bölgesi 511300 4 7 55 282 Çin idari bölümleri ve romanizasyon çeşitleri İngilizce Çince Pinyin GuangdongRomanization KejiahuaPinyin Fang'an Liwan Bölgesi Basitleştirilmiş Çince: 荔湾区 Lìwān Qū lei6 wan1 kêu1 lai4 van1 ki1 Yuexiu Bölgesi Basitleştirilmiş Çince: 越秀区 Yuèxiù Qū yud6 seo3 kêu1 yet6 siu4 ki1 Haizhu Bölgesi Basitleştirilmiş Çince: 海珠区 Hǎizhū Qū hoi2 ju1 kêu1 hoi2 zu1 ki1 Tianhe Bölgesi Basitleştirilmiş Çince: 天河区 Tiānhé Qū tin6 ho4 kêu1 tien1 ho2 ki1 Baiyun District Basitleştirilmiş Çince: 白云区 Báiyún Qū bak6 wan4 kêu1 pak6 yun2 ki1 Huangpu District Basitleştirilmiş Çince: 黄埔区 Huángpǔ Qū wong4 bou3 kêu1 vong2 bu4 ki1 Panyu Bölgesi Basitleştirilmiş Çince: 番禺区 Pānyú Qū pun1 yu4 kêu1 pan1 ngi2 ki1 Huadu Bölgesi Basitleştirilmiş Çince: 花都区 Huādū Qū fa1 dou1 kêu1 fa1 du1 ki1 Nansha Bölgesi Basitleştirilmiş Çince: 南沙区 Nánshā Qū nam4 sa1 kêu1 nam2/lam2 sa1 ki1 Conghua Bölgesi Basitleştirilmiş Çince: 从化区 Cónghuà Qū cung4 fa3 kêu1 vung2 fa3 ki1 Zengcheng Bölgesi Basitleştirilmiş Çince: 增城区 Zēngchéng Qū zeng1 xing4 kêu1 zen1 sang2 ki1 Guangzhou Şehri Basitleştirilmiş Çince: 广州市 Guǎngzhōu Shì guong2 zeo1 xi5 kong3 ziu1 si4 Ekonomi[değiştir | kaynağı değiştir] 1957 yılında Çin-Sovyet Dostluk Binasında düzenlenmiş ilk Kanton Fuarı Guangzhou, Çin anakarası'nın önde gelen ticaret ve üretim bölgelerinden biri olan İnci Nehri Deltası'nın ana üretim merkezidir. 2017'de GSYİH 2,150 milyar Yuan'e (318 milyar ABD Doları) ulaştı, kişi başına ise 150,678 Yuan (22,317 ABD Doları) oldu.[68] Guangzhou, Çin'in en müreffeh şehirlerinden biri olarak kabul edilir. Hurun Küresel Zenginler Listesi 2020'ye göre milyarder sayısı bakımından Guangzhou dünyada 10. sırada, Çin'de ise Pekin, Şanghay, Hong Kong ve Shenzhen'den sonra 5. sıradadır.[69] Oxford Economics‘in yaptığı bir araştırmaya göre Guangzhou'nun 2035 yılında nominal Gayri safi yurt içi hasıla (GSYİH) açısından dünyanın en büyük 10 şehri arasında (Çin'deki Şanghay, Pekin ve Shenzhen ile birlikte) olması beklenmektedir,[70] ve kişi başına nominal GSYİH'si 2030'da 42,000 ABD dolarının üzerine çıkacaktır.[71] Guangzhou ayrıca 2020 Küresel Finans Merkezleri Endeksi'inde (GFCI) küresel olarak 21. (Washington, DC ve Amsterdam arasında) ve tüm Asya ve Okyanusya bölgesinde (Şanghay, Tokyo, Hong Kong, Singapur, Pekin, Shenzhen ve Dubai'nin arkasında) 8. sırada yer aldı.[72] Hızlı sanayileşme nedeniyle Guangzhou bir zamanlar oldukça kirli bir şehir olarak kabul edilirdi. Yeşil şehir planlaması uygulandıktan sonra artık Çin'in en yaşanabilir şehirlerinden oldu. Kanton Fuarı[değiştir | kaynağı değiştir] Kanton Fuarı olarak da bilinen Çin İthalat ve İhracat Fuarı her yıl nisan ve ekim aylarında Ticaret Bakanlığı [en] tarafından düzenlenir. 1957 baharında açılışı yapılan fuar şehir için önemli bir olaydır. Çin'deki en uzun geçmişe, en yüksek seviyeye ve en büyük ölçekli ticaret fuarı'dır.[73] 104. oturumdan itibaren fuar Liuhua'daki eski kompleksten Pazhou'daki yeni Kanton Fuarı Kompleksi'ne (Çince: 广州国际会展中心) taşındı. GICEC'e Hat 8 [en] üzerinde iki istasyon ve Tramvay Hattı THZ1 [en] üzerinde üç istasyon hizmet verir. 104. oturumdan bu yana Kanton fuarı iki değil üç aşamalı olarak düzenlenir. Guangzhou ufuk çizgisi Yuexiu'de Kanton Fuarı'nın Liuhua Kompleksi'ndeki eski yeri Pazhou'daki mevcut Kanton Fuarı'nın içi Yerel ürünler[değiştir | kaynağı değiştir] Kanton mutfağı, Çin'in en ünlü ve popüler bölgesel mutfaklarından biridir; bu, "Guangzhou'da yemek" (Geleneksel Çince: 食在廣州) deyiminde [en] yansıtılır.[a] Kanton usulü heykel sanatı; yeşim [en], ahşap ve (tartışmalı olarak [en]) fildişiyle yapılmış yapıtları kapsar. Kanton porseleni, son üç yüzyıl boyunca ana ihracat mallarından [en] biri olarak gelişti. Günümüzde Çin çapında oldukça renkli tarzıyla bilinir. Kanton nakışı, Çin'in dört ana nakış stillerinden biridir ve Guangzhou'da temsil edilir, ancak Çin'deki nakış endüstrisi esas olarak Chaozhou merkezlidir. Bir pale lager markası olan Zhujiang Beer [en], Çin'in en başarılı markalarından biridir. Guangzhou'da doğal bir kaynaktan doğrudan bira fabrikasına giden sudan yapılır. Endüstri[değiştir | kaynağı değiştir] İhracata yönelik imalat sanayisi şehirde çok gelişmiştir. GAC Grubu Guangzhou Ekonomik ve Teknolojik Gelişim Bölgesi Guangzhou Nansha İhracat İşleme Bölgesi İhracat İşleme Bölgesi 2005 yılında kuruldu. Planlanan toplam alanı 136 km2 (52,51 sq mi).[74] Nansha Bölgesi'nde bulunur ve eyalet başkenti Guangzhou'ya aittir. Bölgede teşvik edilen başlıca endüstriler arasında otomobil montajı, biyoteknoloji ve ağır sanayi yer alır. Guangzhou Baiyun Uluslararası Havaalanı'nın güneyinde ve Nansha Limanı'nın yakınında 54 kilometre (34 mil) arabayla 70 dakikalık mesafede yer alır. Ayrıca Nansha Feribot Terminali'ne kadar uzatılan Guangzhou Metro hattı 4'ün avantajı vardır. Guangzhou Serbest Ticaret Bölgesi Bölge 1992 yılında kurulmuştur. Huangpu Bölgesi'nin doğusunda ve Guangzhou Ekonomik ve Teknolojik Kalkınma Bölgesi yakınında bulunur. Guangzhou Baiyun Havalimanı'na çok yakındır.[75] Bölgede teşvik edilen başlıca sektörler uluslararası ticaret, lojistik, işleme ve bilgisayar yazılımıdır. Guangzhou Bilim Şehri İş Ortamı[değiştir | kaynağı değiştir] Guangzhou, uluslararası işletmeler için bir merkezdir. China Briefing tarafından yayınlanan bir makaleye göre, 2018 yılına kadar, projeleriyle 297 Fortune Global 500 şirketi ve genel merkezli veya bölge merkezli 120 Fortune Global 500 şirketi dahil olmak üzere 30.000'den fazla yabancı yatırımlı şirket Guangzhou'ya yerleşmişti.[76] Demografi[değiştir | kaynağı değiştir] 2010 nüfus sayımında, Guangzhou'nun nüfusunun 12,78 milyon çıktı. 2014 itibarıyla, 11.264.800 şehir sakini ile 13.080.500[77][78] olduğu tahmin edildi.[79] Dolayısıyla nüfus yoğunluğu km2 başına yaklaşık 1.800 kişidir. Guangzhou'nun meskun alanı doğrudan diğer birkaç şehre bağlanır. İnci Nehir Deltası Ekonomik Bölgesi'nin yerleşim alanı yaklaşık 17.573 kilometrekare (6.785 sq mi)'dir ve Guangzhou'nun dokuz kentsel bölgesi Shenzhen (5,36 milyon), Dongguan (3,22 milyon), Zhongshan (3,12 milyon), Foshan'ın çoğu (2,2 milyon), Jiangmen (1,82 milyon), Zhuhai (890 bin) ve Huizhou'nun Huiyang Bölgesi (760 bin) dahil olmak üzere 22 milyon insanı barındırdığı tahmin edilmektedir. Bitişik Hong Kong Özel İdari Bölgesi'nin nüfusu da eklendikten sonra bu grubun toplam nüfusu 28 milyonun üzerindedir. Bölgenin hızla büyüyen ekonomisi ve yüksek işgücü talebi, göçmen işçilerden oluşan devasa bir "değişken nüfus" yarattı; bu nedenle, her yıl en az altı ay 10 milyona kadar göçmen bölgede ikamet etmektedir. 2008'de Guangzhou'nun daimi sakinlerinin yaklaşık beş milyonu hukousız göçmendi.[80] Ulaşım[değiştir | kaynağı değiştir] Guangzhou Garı doğu meydanı, 1991 Kentsel toplu taşıma[değiştir | kaynağı değiştir] Ana madde: Guangzhou metrosu Guangzhou metrosu'nun ilk hattı 1997'de açıldığında Guangzhou Çin anakarası'nda Pekin, Tianjin ve Şanghay'ın arkasında dördüncü şehirdi. Halen metro ağı on üç hattır ve toplam uzunluğu 47.626 km (29.593 mi)'dir.[81] Uzun vadeli plan, şehrin metro sisteminin 2020 yılına kadar 15 hattın faaliyete geçmesiyle 500 km (310 mi) üzerine çıkarılmasıydı. Metro sistemine ek olarak 31 Aralık 2014'te açılan Haizhu Tramvay hattı da vardır.[82] 2010 yılında Zhongshan Yolu yanı sıra Guangzhou Bus Rapid Transit (GBRT) sistemi de tanıtıldı. Bunun metroya birkaç bağlantısı vardır ve günlük 1,000,000 yolcu seferi ile dünyanın 2. en büyük metrobüs sistemidir.[83] Bogota'daki TransMilenio BRT metrobüs sisteminden ardından ikinci sıradaki kapasiteli olup yoğun saatlerde tek yönde saatte 26,900 yolcu taşır.[84] Sistem tek yönde her 10 saniyede bir veya saatte 350 otobüsle ortalama bir otobüsün hareket ettiği ve köprüler dahil yaklaşık 260 m (850 ft) dünyanın en uzun metrobüs istasyonlarını içerir. Karayolu ulaşımı[değiştir | kaynağı değiştir] Guangzhou Otobüsleri 19. yüzyılda şehrin 600'den fazla uzun, çoğunlukla asfalt ve düz caddesi vardı ama yine de caddeler çok dardı.[37] Haziran 1919'da daha geniş caddelere yer açmak ve tramvayların geliştirilmesi için şehir duvarını yıkma çalışmaları başladı. Yıkım toplam üç yıl sürdü.[85] 2009'da, Guangzhou'daki 9.424 otobüsün ve 17.695 taksinin tamamının 2010 yılına kadar LPG-yakıtıyla, ulaşım için temiz enerjiyi teşvik etmek ve kentte düzenlenecek 2010 Asya Oyunları öncesinde çevreyi iyileştirmek için çalışacağı bildirilmişti.[86] Mart 2014'te Guangzhou, dünyanın en çok LPG yakıtlı araçlarının kullanıldığı şehirdi ve 2006 yılı sonunda 6.500 otobüs ve 16.000 taksi, tüm otobüs ve taksilerin yüzde 85'ini alarak LPG kullanıyordu. 1 Ocak 2007 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere, belediye yönetimi Guangdong'un kentsel alanlarında motosikletleri yasakladı. Yasağı ihlal ettiği tespit edilen motosikletlere el konuldu.[87] Guangzhou trafik bürosu, yasaktan bu yana şehir merkezinde trafik sorunlarının ve kazaların azaldığını raporlandığını iddia etti.[88] Havaalanları[değiştir | kaynağı değiştir] Guangzhou Baiyun Uluslararası Havalimanı Terminal 2 Baiyun Uluslararası Havalimanı Terminal 2 Guangzhou'nun ana havaalanı, Baiyun Bölgesi'ndeki Baiyun Uluslararası Havaalanı'dır; 5 Ağustos 2004'te açıldı.[89] Bu havalimanı, Çin'deki trafik hareketleri açısından en yoğun ikinci havalimanıdır. Şehir merkezine çok yakın olan ancak şehrin hızla artan hava trafiği talebini karşılayamayan eski Baiyun Uluslararası Havaalanı'nın yerini aldı. Eski Baiyun Uluslararası Havaalanı 72 yıldır faaliyetteydi. Guangzhou Baiyun Uluslararası Havalimanı'nın halen iki pisti daha planlanmış olmak üzere faal üç pisti vardır.[90] 2. Terminal 26 Nisan 2018'de açıldı.[91] Zengcheng Bölgesi'nde başka bir havaalanı da planlanmaktadır.[92] Guangzhou'ya Hong Kong Uluslararası Havaalanı hizmet verir; biletli yolcular Lianhuashan Feribot Terminali'nden ve Nansha Bölgesi'ndeki Nansha Feribot Terminali'nden HKIA'ya Skypier giden feribotlara binebilirler.[93] Guangzhou'yu HKIA'ya bağlayan otobüs otobüs seferleri de vardır.[94] Demiryolları[değiştir | kaynağı değiştir] Guangzhou Güney Garı Bekleme Salonu Ana maddeler: 广州铁路枢纽, Guangzhou Garı, Guangzhou Doğu Garı, Guangzhou Güney Garı ve Guangzhou Kuzey Garı Guangzhou, Pekin – Guangzhou, Guangzhou – Shenzhen, Guangzhou – Maoming ve Guangzhou – Meizhou – Shantou konvansiyonel hızlı demiryollarının son durağıdır. 2009'un sonlarında, Wuhan-Guangzhou yüksek hızlı demiryolu, 980 km (608,94 mi) kat eden Çoklu birim treniyle 320 km/sa (199 mph) maksimum hızda hizmete başladı. Aralık 2014'te Guiyang-Guangzhou yüksek hızlı demiryolu ve Nanning-Guangzhou demiryolu, sırasıyla 250 km/sa (155 mph) ve 200 km/sa (124 mph) en yüksek hızlarda hizmete başladı.[95] Guangdong-Kowloon treni, Guangzhou Doğu Garı'ndan kalkar ve Hong Kong, Kowloon'daki Hung Hom istasyonu'na varır. Güzergâh yaklaşık 182 km (113 mil) 'dir ve yolculuk iki saatten az sürer. Her gün şehrin farklı noktalarından (çoğunlukla büyük otellerden) kalkan otobüsler ile sık otobüs hizmetleri de verilir. Guangzhou–Zhuhai şehirlerarası demiryolu ve Guangzhou-Foshan-Zhaoqing şehirlerarası demiryolu gibi Guangzhou'dan çıkan birçok bölgesel demiryolu yolu da çalışmaya başladı. Su taşımacılığı[değiştir | kaynağı değiştir] Guangzhou'daki Nansha Feribot Terminali ve Lianhua Shan Feribot Terminali ile Hong Kong Çin Feribot Terminali arasında ve ayrıca Nansha Feribot Terminali ile Hong Kong'daki Makao Feribot İskelesi arasında günlük yüksek hızlı katamaran seferleri vardır. Guangzhou metrosu Gongyuanqian İstasyonu Tianhe Spor Merkezi istasyonu (GBRT) Huadu Bölgesi'ndeki Baiyun Uluslararası Havaalanı Guangzhou Güney Garı'ndaki bir CRH3 treni Wanshengwei İstasyonu'ndaki bir tramvay Kültür[değiştir | kaynağı değiştir] Guangzhou Opera Binası Çin'de, Kanton halkı'nın kültürü, daha büyük "Güney" veya "Lingnan" kültür alanlarının bir alt kümesidir. Guangzhou'nun kültürel mirasının dikkate değer yönleri şunlardır: Kantonca, Yue Çincesi'nin yerel ve prestijli biçimi'dir. Kanton mutfağı, Çin'in sekiz büyük mutfak geleneğinden birisi olup[96][b] Kanton operası, genellikle askeri ve edebi performanslara ayrılır Xiguan (Saikwan), eski surlarla çevrili şehrin batısındaki alan Guangzhou Opera Binası ve Senfoni Orkestrası da kendi tarzlarında klasik Batı müziği ve Çin bestelerini icra ederler. Kanton müziği, Çin enstrümantal müziğinin geleneksel bir tarzıdır, Cantopop ise pop müzik ve Rock and roll'un komşu Hong Kong'dan gelişen yerel biçimidir. Hedefler[değiştir | kaynağı değiştir] Sekiz Manzara[değiştir | kaynağı değiştir] Kanton Kulesi[98] Koç Şehri'nin Sekiz Manzarası, Guangzhou'nun en ünlü sekiz turistik yeridir. Song Hanedanı'ndan bu yana zaman içinde değiştiler, bazıları imparatorlar tarafından adlandırıldı veya rütbesi düşürüldü. Aşağıdaki modern liste 2011 yılında kamu değerlendirmesiyle seçildi: "New Town’den gözüken Parlayan Kuleler" "Akan ve parlayan İnci Nehri": Bai'etan’dan Pazhou’ya İnci Nehri "Yeşil ve Düzenli Baiyun Dağı": Baiyun Dağı Manzara Alanı "Yuexiu'nun İhtişamı": Yuexiu Tepesi ve Parkı "Antik Akademinin Kalıcı Şöhreti": Chen Klan Atalarının Salonu ve halk sanatı müzesi "Liwan'ın Harika Manzarası": Liwan Gölü "Bilim Şehri, sırmalı ipek kumaştan muhteşem" "Gece Şarkı Söyleyen Sulak Alanlar": Nansha Sulak Alan Parkı Haiyin köprüsünün altından geçen İnci Nehri Pakwan’dan Zhujiang New Town veya Baiyun Dağı Guangzhou Halk Sanatları Müzesi'nde Chen Klan Atalarının Salonu'ndaki bir tuğla oyması Guangzhou resmi çiçeği Bombax ceiba Parklar ve bahçeler[değiştir | kaynağı değiştir] Baiyun Dağı Nansha Sulak Alan Parkı Halk Parkı Güney Çin Botanik Bahçesi Yuexiu Parkı Dongşanhu Parkı (东山湖公园; 東山湖公園) Liuhuahu Parkı (流花湖公园; 流花湖公園) Liwanhu Parkı (荔湾湖公园; 荔灣湖公園) Luhu Parkı (麓湖公园; 麓湖公園) Şehitler Parkı (广州起义烈士陵园; 廣州起義烈士陵園) İnci Nehri Parkı (珠江公园; 珠江公園) Yuntai Bahçesi (云台花园; 雲臺花園) Şimen Ulusal Orman Parkı(石门国家森林公园; 石門國家森林公園) Haizhu Göl Parkı(海珠湖公园; 海珠湖公園) Turistik yerler[değiştir | kaynağı değiştir] Sun Yat Sen Anıt Salonu Guangzhou her yıl 223 milyondan fazla ziyaretçi çeker ve 2018'de turizm toplam geliri 400 milyarı aşmıştır.[99] Aşağıdakiler dahil birçok turistik yer vardır: Kanton Kulesi Chen Klan Atalarının Salonu, Guangzhou halk sanatı müzesini barındırır Chimelong Paradise Chime-Long Su Parkı (Basitleştirilmiş Çince: 长隆水上乐园; Geleneksel Çince: 長隆水上樂園) Guangdong Eyalet Müzesi Guangzhou Hayvanat Bahçesi Dut Parkı, dut yetiştiriciliği ve ipek yapımını gösteren halk merkezi Nanyue Kralının Mozole Müzesi Köylü Hareketi Eğitim Enstitüsü, önemli bir Maocu yeridir Kutsal Kalp Katedrali (Taş Ev) Parlak Evlat Dindarlık Tapınağı (Guangxiao) Altı Banyan Ağacı Tapınağı (Liurong), Çiçekli Pagoda'nın yeri Şamian veya eski ticaret bölgesi olan Şamiin Adası Sun Yat-sen Anıt Salonu, Guangzhou eski başkanlık sarayının yeri Xiguan(Saikwan), eski şehrin batı banliyöleri Gündüz vakti çağdaş Guangzhou panoraması (2013) Gece vakti çağdaş Guangzhou panoraması (2013) Yaya caddeleri[değiştir | kaynağı değiştir] Her semtte insanların kaldırımlarda yürüyebileceği pek çok alışveriş alanı vardır ancak çoğu yaya caddesi olarak ayrılmıştır. Shangxiajiu Yaya Caddesi Popüler yaya caddeleri şunlardır: Beijing Yolu yaya caddesi Shangxiajiu Yaya Caddesi Huacheng Meydanı (Çiçek Şehir Meydanı) Alışveriş merkezleri[değiştir | kaynağı değiştir] Guangzhou'da birçok AVM ve alışveriş merkezi vardır. Yeni alışveriş merkezlerinin çoğu Tianhe bölgesindedir. 101 Dynamics China Plaza Liwan Plaza Teem Plaza Victory Plaza Wanguo Plaza Grandview Mall (Grandview Alışveriş Merkezi Akvaryumu) Wanda square Happy Valley (Guangzhou) TaiKoo Hui Parc Central OneLinkWalk Rock Square Aeon Mall GT Land Plaza IFC Plaza IGC Mall Dünya alışveriş merkezi K11 Fashion Tianhe Büyük binalar[değiştir | kaynağı değiştir] Ana madde: Guangzhou'daki en yüksek binaların listesi CITIC Plaza Kanton Kulesi Guangzhou Circle konağı Guangdong Olimpik Stadyumu Guangzhou Opera Binası Guangzhou Televizyon Kulesi İnci Nehri Kulesi İkiz Kuleler: Guangzhou Uluslararası Finans Merkezi (Batı) CTF Guangzhou (Doğu) Kanton Gümrük Dairesi (tahm. 1916), Çin'de ayakta kalan en eski binalardan biridir Oi Kwan Oteli, 1937'den 1967'ye kadar Guangzhou'nun en yüksek binasıydı Shamian ‘ndaki Lourdes Leydimiz şapeli 1923'ten 1925'e kadar Sun Yat-sen'i barındıran (tah. 1907) Kanton Çimento fabrikası Eski eyalet başkenti, şimdi Devrim Tarihi Müzesi IFC (sağ) dahil Guangzhou'nun CBD Eğitim[değiştir | kaynağı değiştir] Sun Yat-sen Universitesi ana kapı Sun Yat-sen Üniversitesi Tıp Bilimleri Fakültesi Guangzhou Kütüphanesi Guangzhou Üniversite Kasabası (Çince: 广州大学城) olarak da bilinen Guangzhou Yüksek Öğrenim Mega Merkezi, güneydoğu banliyölerindeki büyük bir yüksek öğrenim kompleksidir. Guangzhou'nun Panyu Bölgesi'ndeki Xiaoguwei adasının tamamını kaplar ve yaklaşık 18 kilometrekare (7 sq mi)'luk alanı kaplar. Komplekste on yüksek öğretim kurumu vardır ve yaklaşık 200.000'e kadar öğrenci, 20.000 öğretmen ve 50.000 personeli barındırabilir.[100] Guangzhou Yüksek Öğrenim Mega Merkezi'nin yüksek öğrenim kampüsleri şunlardır: Guangdong Eczacılık Üniversitesi Guangdong Yabancı Etüdler Üniversitesi Guangdong Teknoloji Üniversitesi Guangzhou Güzel Sanatlar Akademisi Guangzhou Üniversitesi Guangzhou Çin Tıbbı Üniversitesi Güney Çin Normal Üniversitesi Güney Çin Teknoloji Üniversitesi Sun Yat-sen Üniversitesi Xinghai Müzik Konservatuarı Guangzhou'nun tam olarak akredite edilmiş ve derece veren diğer üniversiteleri ve kolejleri şunlardır: Guangdong Bilim ve Teknoloji Enstitüsü Guangdong Politeknik Normal Üniversitesi Guangdong Finans ve Ekonomi Üniversitesi Guangdong Finans Üniversitesi Güney Çin Teknoloji Üniversitesi Guangzhou Koleji Guangzhou Tıp Üniversitesi Guangzhou Spor Üniversitesi Jinan Üniversitesi Güney Çin Tarım Üniversitesi Güney Tıp Üniversitesi Zhongkai Ziraat ve Mühendislik Üniversitesi İki ana kapsamlı kütüphane, Guangzhou Kütüphanesi ve Guangdong Eyaleti Sun Yat-sen Kütüphanesidir. Guangzhou Kütüphanesi, Guangzhou'da bir halk kütüphanesidir. Kütüphane, 23 Haziran 2013'te tamamen açılan Zhujiang New Town'daki yeni bir binaya taşındı.[101] Guangdong Eyaleti Sun Yat-sen Kütüphanesi, Güney Çin'deki en büyük antik kitap koleksiyonuna sahiptir.[102] Uluslararası ilişkiler[değiştir | kaynağı değiştir] İkiz kasabalar ve kardeş şehirler[değiştir | kaynağı değiştir] Bu alt başlığın geliştirilmesi gerekiyor. Başkonsolosluklar/konsolosluklar[değiştir | kaynağı değiştir] Ayrıca bakınız: Çin'deki diplomatik temsilcilikler listesi Ekim 2020 itibarıyla, Guangzhou, Hong Kong ve Makao ticaret ofisi hariç 65 yabancı başkonsolosluğa/konsolosluğa ev sahipliği yapar ve bu da onu 50'den fazla yabancı temsilcilere ev sahipliği yapan Pekin ve Shanghai'den sonra Çin'deki büyük şehirlerden biri yapmaktadır.[103][104] Angola Arjantin Avustralya Avusturya Belarus Belçika Brezilya Kamboçya Kanada Şili Kolombiya (konsolosluk) Kongo Cumhuriyeti Küba Danimarka Ekvador Etiyopya Fransa Almanya Gana Yunanistan Hindistan Endonezya İran İsrail İtalya Fildişi Sahili Japonya Kore Kırgızistan Kuveyt Laos Malezya Mali Meksika Nepal Hollanda Yeni Zelanda Nijerya Norveç Pakistan Panama Peru Filipinler Polonya Portekiz Katar Rusya Suudi Arabistan Senegal Singapur İspanya (konsolosluk) Sri Lanka Sudan İsviçre Tayland Türkiye Uganda Ukrayna Birleşik Arap Emirlikleri Birleşik Krallık Amerika Birleşik Devletleri Uruguay Venezuela Vietnam Zambiya Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir] Wikimedia Commons'ta Guangzhou ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur. Wikimedia Commons'ta Guangzhou ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur 2006 Dünya Güreş Şampiyonası Guangdong Olimpik Stadyumu Guangdong Vilayet Stadyumu Guangzhou Baiyun Uluslararası Havalimanı Guangzhou Circle Guangzhou metrosu Guangzhou Uluslararası Finans Merkezi Kanton Kulesi Tianhe Stadyumu Yuexiu Dağı Stadyumu Dipnot[değiştir | kaynağı değiştir] Bu ifade, daha uzun bir deyimin kısatılmış şeklidir. Deyimin tümü şu şekildedir: "Suzhou'da doğ, Hangzhou'da oyna, Guangzhou'da ye ve Liuzhou'da öl [en]" (Geleneksel Çince: 生在蘇州，玩在杭州，食在廣州，死在柳州). Diğer yedi tanesi Anhui, Fujian, Hunan, Jiangsu, Shandong, Siçuan ve Zhejiang mutfaklarıdır.[97] Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] "OECD Urban Policy Reviews: China 2015". OECD. 25 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2015. "土地面积、人口密度（2008年）" (Çince). Guangzhou İstatistik Bürosu. 23 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2015. "Türkiye Cumhuriyeti Guanco Başkonsolosluğu". Türkiye Dışişleri Bakanlığı. 9 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2016. "广州今昔". Applied Social Studies City University of Hong Kong. 27 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2020. "广州历史沿革". 广州城市建设档案馆. 4 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2019. "Communiqué of the National Bureau of Statistics of People's Republic of China on Major Figures of the 2010 Population Census (No. 1)". National Bureau of Statistics of China. 28 Nisan 2011. 8 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2017. "Demographia World Urban Areas: 2020" (PDF) (İngilizce). Demographia. 2020. ss. 23-24. 30 Mart 2004 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2020. "Major Agglomerations of the World - Population Statistics and Maps". 12 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2021. 中央机构编制委员会印发《关于副省级市若干问题的意见》的通知. 中编发[1995]5号. docin.com. 19 Şubat 1995. 29 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2014. 全国乡镇规划确定五大中心城市. Southern Metropolitan Daily. 9 Şubat 2010. 31 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2010. Mensah Obeng, Mark Kwaku (2018). "Journey to the East: a study of Ghanaian migrants in Guangzhou, China". Canadian Journal of African Studies. 53: 67-87. doi:10.1080/00083968.2018.1536557. Cheng, Andrew; Geng, Xiao (6 Nisan 2017). "Unlocking the potential of Chinese cities". China Daily. 28 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2017. "China: Guăngdōng (Prefectures, Cities, Districts and Counties) - Population Statistics, Charts and Map". 29 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. "广州定位升级 从华南中心城市变为国家中心城市". 羊城晚报. 20 Şubat 2016. 28 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2016. 环球网 (2 Şubat 2016). "五大战区司令部驻地公开 管辖省份曝光". 1 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2016. 出版社, 《新周刊》 (2008). 绝版中国：受伤的城市和它们的文化孤本. 桂林: 漓江出版社. ISBN 9787540741112. "东方第一港 2000多年长盛不衰". 和讯网新闻频道. 16 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2019. 大海 (2004). "打造泛珠三角经济区". 珠江经济 (8): 16-19. 16 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2020. 李鑫. "金融大咖告诉你，"一带一路"如何实现共享共赢". 广州日报大洋网 (Çince). 28 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2019. "粤港澳大湾区发展规划纲要发布". 央广网. 16 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2019. "广州——中国"南大门"". 楚天金报. 7 Mayıs 2008. 11 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2012. "GaWC - The World According to GaWC 2018". www.lboro.ac.uk. 15 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2020. "广州人类发展指数蝉联全国第一". 广州日报. 1 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2017. 番禺求证 [ölü/kırık bağlantı] Xu, Jian (y. 720), 初學記 [Chuxueji, Records for Initial Studies] (Çince) Tarih değerini gözden geçirin: |yıl= (yardım) 中国古今地名大词典, Şanghay: Shanghai Cishu Press, 2005, s. 2901 Yule, H. (1916), Cathay and the Way Thither, I, Londra: Hakluyt Society Versteegh, Kees; Mushira Eid (2005), Encyclopedia of Arabic Language and Linguistics, Vol. I, Leiden: Brill, ss. 378 ff, ISBN 978-90-04-14473-6, 9 March 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 11 Şubat 2016 . Ng Wing Chung (2015). The Rise of Cantonese Opera. University of Illinois Press. s. 31. ISBN 9780252097096. Chin, Angelina (2012). Bound to Emancipate: Working Women and Urban Citizenship in Early Twentieth-Century China and Hong Kong. Rowman & Littlefield. s. 202. ISBN 9781442215610. The Chinese Repository. II (2.2 bas.). Kraus Reprint Ltd. 1834. s. 148. a b Yule, Henry; A.C. Burnell (13 Haziran 2013), Kate Teltscher (Ed.), Hobson-Jobson: The Definitive Glossary of British India, Canton: reprinted by Oxford University Press, 2013, ISBN 9780199601134, 18 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 31 Ağustos 2017 a b Santa Barbara Portuguese Studies, Vols. I–II, Jorge de Sena Center for Portuguese Studies, 1994, s. 256 Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: ":0" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme) T'ien Hsia Monthly, Vol. VIII, Sun Yat-sen Institute, 1939, s. 426 "Can·ton·ese", Merriam-Webster's Collegiate Dictionary, 11th ed., Springfield: Merriam-Webster, 2004, ISBN 9780877798095, 4 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 31 Ağustos 2017 Hamilton, Alexander (1744), Kate Teltscher (Ed.), A New Account of the East Indies: Giving an Exact and Copious Description of the Situation, [1]: Oxford University Press tarafından yeniden basıldı, 2013 a b c d EB (1878), s. 37. Short, John R. (1992), Human Settlement, Oxford: Oxford University Press, s. 212 Peter Haggett ((Ed.)), Encyclopedia of World Geography, 20: China and Taiwan, Marshall Cavendish, s. 2844 a b Gray (1875), s. 1–2 a b ACC (1845), s. 82 刘煦.旧唐书·王方庆传〔M〕.北京：中华书局，1975 çince:杜佑.通典, 卷191〔M, Beijing: 中华书局, 1984 Bretschneider, E. (1871), On the Knowledge Possessed by the Ancient Chinese of the Arabs and Arabian Colonies and Other Western Countries, Mentioned in Chinese Books, Trübner & Co., s. 10 Welsh, Frank (1974), Maya Rao (Ed.), A Borrowed Place: The History of Hong Kong, Kodansha International, s. 13, ISBN 9781568361345 Needham, Joseph (1954), Science & Civilisation in China, I, Cambridge University Press, s. 179 Sima Guang. Zizhi Tongjian Comprehensive Mirror to Aid in Government. "Guangzhou and Foshan signed "City Merge Cooperation Framework"". News.xinhuanet.com. 5 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2010. Src='https://Secure.gravatar.com/Avatar/Dfc41e9f6bc934c1d7709f3065409b3e?s=80, <img Alt=; Srcset='https://Secure.gravatar.com/Avatar/Dfc41e9f6bc934c1d7709f3065409b3e?s=160, #038;r=g'; Researcher, #038;r=g 2x' class='avatar avatar-80 photo' height='80' width='80' decoding='async'/> Teo Blašković; journalist; watchers.news, editor of The Watchers You can reach me at teo /at/ (16 Haziran 2022). "Major damage after large tornado hits Guangzhou megalopolis - Guangdong, China". The Watchers (İngilizce). 9 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2024. KB1 bakım: Fazladan yazı: yazar listesi (link) La Carpentier, Jean-Baptiste (1655), L'Ambassade de la Compagnie Orientale des Provinces Unies vers l'Empereur de la Chine [Embassy of the United Provinces' East India Company to the Emperor of China] (Fransızca) US Navy Ports of the World: Canton, Ditty Box Guide Book Series, US Bureau of Navigation, 1920, Canton "The longest & largest rivers in China, Major rivers in China". topchinatravel.com. 25 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2019. Murray, N.J.; Clemens, R.S.; Phinn, S.R.; Possingham, H.P.; Fuller, R.A. (2014). "Tracking the rapid loss of tidal wetlands in the Yellow Sea" (PDF). Frontiers in Ecology and the Environment. 12 (5): 267-272. doi:10.1890/130260. 7 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 7 Aralık 2021. a b c Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Official isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme) "Baiyun Mountain Scenic Area". Baiyunshan.com.cn. 8 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2013. "Guangzhou International". english.gz.gov.cn. 9 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2016. 广州市地方志编纂委员会, (Ed.) (2010). "地理环境志 第二章 气候 水文". 《广州市志：1991-2000 第一册》. 广州: 广州出版社. s. 489. ISBN 978-7-5462-0466-6. "碧水白云湖 泛舟赏菊花". 羊城晚报. 29 Kasım 2011. 17 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2016. 庞彩霞 (24 Kasım 2010). "为了"绿色亚运"的承诺". 经济日报. 16 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2019. "Travel China Guide: Fascinating Guangzhou". Blogspot. 12 Ağustos 2008. 8 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2008. Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Mherrera isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme) 广州全城多处降雪 广州塔顶现厚厚积雪. southcn.com. 24 Ocak 2016. 25 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2016. "Arşivlenmiş kopya" 中国地面国际交换站气候标准值月值数据集（1971－2000年） (Çince). China Meteorological Administration. 21 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2010. 中华人民共和国县以上行政区划代码 (Çince). Ministry of Civil Affairs. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2015. Guangzhou Bureau of Statistics (广州市统计局) (August 2013). 《广州统计年鉴2013》 (Çince). China Statistics Print. ISBN 978-7-5037-6651-0. Census Office of the State Council of the People's Republic of China; Population and Employment Statistics Division of the National Bureau of Statistics of the People's Republic of China (2012). 中国2010人口普查分乡、镇、街道资料 (1 bas.). Pekin: China Statistics Print. ISBN 978-7-5037-6660-2. Ministry of Civil Affairs (August 2014). 《中国民政统计年鉴2014》 (Çince). China Statistics Print. ISBN 978-7-5037-7130-9. 广东统计年鉴2010 (Çince). Gdstats.gov.cn. 11 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2011. "Shimao Shenkong International Center·Hurun Global Rich List 2020". Hurun Report. 26 Şubat 2020. 21 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2021. "These will be the most important cities by 2035". World Economic Forum (İngilizce). 1 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2020. "World's Richest Cities in 2030, and Where Southeast Asian Cities Stand | Seasia.co". Good News from Southeast Asia (İngilizce). 17 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2020. "The Global Financial Centres Index 28" (PDF). Long Finance. September 2020. 18 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 26 Eylül 2020. "Canton Fair Online". 19 Ocak 2016. 23 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2016. "Guangzhou Nansha Export Processing Zone". RightSite.asia. 19 Kasım 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2010. "Guangzhou Free Trade Zone". RightSite.asia. 13 Kasım 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2010. "Guangzhou City Profile: Industry, Economics, and Policy". China Briefing News (İngilizce). 19 Haziran 2019. 14 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2021. 广州常住人口去年末超1490万 (Çince). 16 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2019. Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; statyb2012 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme) Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; gzannals2014 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme) "Migrants In Guangzhou", CRIEnglish, China Radio International, 25 Ocak 2008, 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 12 Mart 2013 "About Guangzhou Metro". Guangzhou Metro. 30 Aralık 2015. 29 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2016. Liu, Yong; Mou, Xuaoyi. "广州首列新型有轨电车昨日开放试乘 有望年内上路" 广州首列新型有轨电车昨日开放试乘 有望年内上路. ycwb.com/ (Çince). Guangdong Yangcheng Evening News Digital Media. 14 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2014. "Guangzhou's Remarkable Bus Rapid Transit System". Reuters. 5 Nisan 2011. 31 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2011. "Case Study of the Guangzhou BRT". International Public Transport Conference 2010. 13 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2010. Lee, Edward Bing-Shuey (1936). Modern Canton. Şanghay: The Mercury Press. "Guangzhou expects to run all buses and taxis on LPG for Asiad". Official website of the Chinese Olympic Committee. 17 Temmuz 2009. 27 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2013. "Guangzhou Bans Motorcycles". Life of Guangzhou. 3 Ocak 2007. 6 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2008. "Traffic Jam Improve after Motorcycle Ban". Life of Guangzhou. 19 Ocak 2007. 6 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2008. 广州新白云机场正式运营(图). Sina News. 6 Ağustos 2004. 2 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2014. "Guangzhou Airport Set to Open Its 3rd Runway on Feb. 5". wcarn.com. 10 Ocak 2015. Erişim tarihi: 30 Ocak 2016. [ölü/kırık bağlantı] 确认过眼神，一图带你打开白云机场T2航站楼大门. xinhuanet.com. 26 Nisan 2018. 2 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2018. 广州第二机场选址获突破性进展. news.ifeng.com. 20 Kasım 2017. 2 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2018. "Ferry Transfer 8 Mayıs 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.." Hong Kong International Airport. Retrieved on May 8, 2018. "Mainland Coaches 8 Mayıs 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.." Hong Kong International Airport. Retrieved on May 8, 2018. Chen Qingjie (陈清浩) (26 Aralık 2014). 贵广高铁正式开通运营 从贵阳到广州4小时可达 (Çince). Southern Post (南方日报). 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. "Eight Cuisines of China – Shandong & Guangdong". TravelChinaGuide.com. 28 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. "Fujian Cuisine. Beautyfujian.com 10 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Accessed June 2011. "GZ's New Television Tower Named Canton Tower". 30 Eylül 2010. 16 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2010. 广州2018年旅游业总收入超4000亿 接待人次2.23亿 (Çince). 25 Ocak 2019. 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2020. "Mega Campus goes Wireless" (PDF). Intel Corporation. 2006. 27 Şubat 2008 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2008. "New Guangzhou Library Opens". Guangzhou International. 25 Haziran 2013. 6 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. The brand-new Guangzhou Library officially opened on June 23 after six months of trial service. "Rare Collections". Sun Yat-sen Library of Guangdong Province. 18 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2018. "Consulates in Guangzhou, China". www.embassypages.com (İngilizce). 18 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2020. "CHINA EMBASSIES & CONSULATES". www.embassypages.com (İngilizce). 11 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2020. Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Vikigezgin'de :en:Guangzhou ile ilgili gezi rehberi bulunmaktadır. Guangzhou resmî sitesi14 Aralık 2003 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. gtdÇin'deki eyalet başkentleri Çangçun (Jilin) Çangşa (Hunan) Çengçou (Henan) Çengdu (Siçuan) Fuzhou (Fujian) Guangzhou (Guangdong) Guiyang (Guizhou) Haikou (Hainan) Hangzhou (Zhejiang) Harbin (Heilongjiang) Hefei (Anhui) Huhhot (İç Moğolistan) Jinan (Şantung) Kunming (Yünnan) Lanzhou (Kansu) Lhasa (Tibet) Nanchang (Jiangxi) Nankin (Jiangsu) Nanning (Guangksi) Shenyang (Liaoning) Shijiazhuang (Hebei) Taiyuan (Şansi) Urumçi (Sincan) Vuhan (Hubei) Xi'an (Şensi) Xining (Çinghay) Yinchuan (Ningksia) gtdDünyanın en kalabalık şehirleri 1. Tokyo-Yokohama, Japonya 2. Cakarta, Endonezya 3. Delhi, Hindistan 4. Guangzhou–Foshan, Çin 5. Mumbai, Hindistan 6. Manila, Filipinler 7. Şanghay, Çin 8. São Paulo, Brezilya 9. Seul-İncheon, Güney Kore 10. Meksiko, Meksika 11. New York, ABD 12. Kahire, Mısır 13. Dakka, Bangladeş 14. Pekin, Çin 15. Kalküta, Hindistan 16. Bangkok, Tayland 17. Shenzhen, Çin 18. Moskova, Rusya 19. Buenos Aires, Arjantin 20. Lagos, Nijerya 21. İstanbul, Türkiye 22. Karaçi, Pakistan 23. Bangalore, Hindistan 24. Los Angeles, ABD 25. Ho Chi Minh Kenti, Vietnam 26. Osaka-Kobe-Kyoto, Japonya 27. Çengdu, Çin 28. Johannesburg-Pretoria, Güney Afrika 29. Tahran, İran 30. Kinşasa, Kongo Demokratik Cumhuriyeti 31. Rio de Janeiro, Brezilya 32. Chennai, Hindistan 33. Xi'an, Çin 34. Lahor, Pakistan 35. Çongçing, Çin 36. Londra, Birleşik Krallık 37. Paris, Fransa 38. Zhengzhou, Çin 39. Dongguan, Çin 40. Haydarabad, Hindistan 41. Tientsin, Çin 42. Lima, Peru 43. Vuhan, Çin 44. Bogotá, Kolombiya 45. Hangzhou, Çin 46. Nagoya, Japonya 47. Taipei, Tayvan/Çin1 48. Chicago, ABD 49. Luanda, Angola 50. Kuala Lumpur, Malezya Kaynak: Demographia (2022, ss. 21-22)1 Tayvan (Çin Cumhuriyeti) de facto olarak bağımsız olsa da, uluslararası cemiyetin çoğu tarafından Çin Halk Cumhuriyeti'nin bir parçası olarak tanınır (bkz: Tayvan'ın siyasi durumu). gtdGuangdong'un idari bölümleriEyalet altı şehirler Guangzhou (merkez) Shenzhen İl düzeyi şehirler Chaozhou Dongguan Foshan Heyuan Huizhou Jiangmen Jieyang Maoming Meizhou Qingyuan Shantou Shanwei Shaoguan Yangjiang Yunfu Zhanjiang Zhaoqing Zhongshan Zhuhai Otorite kontrolü BNE: XX461415 BNF: cb11963210p (data) GND: 4073204-6 LCCN: n79117229 MusicBrainz: 689306d8-34dd-4081-afa6-88c9d49117e2 NARA: 10046145 NDL: 00633806 NKC: ge135263 NLA: 36731310 NLI: 987007552615905171 NSK: 000586985 VIAF: 268375304 WorldCat: lccn-n79117229 Kaynak hatası: <ref> "note" adında grup ana etiketi bulunuyor, ancak <references group="note"/> etiketinin karşılığı bulunamadı (Bkz: Kaynak gösterme) "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Guangzhou&oldid=32292779" sayfasından alınmıştır |
KaunasKaunasŞehir belediyesiKaunas BayrakArma KaunasKaunas'un Litvanya'daki konumuÜlke LitvanyaİlKaunasBelediyeKaunas şehir belediyesiAlt idari birimler Liste AleksotasCentrasDainavaEiguliaiGričiupisPanemunėPetrašiūnaiŠančiaiŠilainiaiVilijampolėŽaliakalnis Yüzölçümü • Toplam157 km²Nüfus (2012) • Toplam311,148Zaman dilimiUTC+02.00 (DAS) • Yaz (YSU)UTC+03.00 (DAYS)Resmî sitewww.kaunas.lt Kaunas, Litvanya'nın Vilnüs'ten sonra ikinci en büyük şehridir. Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir] Yıl Nüfus 1796 8,500 1813 3,000 1825 5,000 1840 8,500 1860 23,300 1897 71,000 1923 92,000 1940 154,000 1959 214,000 1966 275,000 1989 418,087 2001 378,943 2004 366,652 2005 361,274 Spor[değiştir | kaynağı değiştir] FK Kauno Žalgiris; FC Stumbras; Dariaus ir Girėno stadionas; Zalgiris Kaunas Mimari[değiştir | kaynağı değiştir] Kaunas Camii Galeri[değiştir | kaynağı değiştir] Kaunas panoraması Kaunas Belediye Binası Kaunas Kalesi Kaunas Büyük Vytautas Kilisesi St. Francis Xavier Kiliesi Perkūnas Evi Kaunas Ortodoks Kilisesi Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Kaunas 18 Aralık 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Litvanya'daki bir yerleşim yeri ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. Otorite kontrolü BNE: XX5255118 BNF: cb123702092 (data) GND: 4217158-1 LCCN: n81089100 MusicBrainz: 5180b00d-93c2-4a7e-aa17-18fa03956a56 NARA: 10045223 NKC: ge129554 NLI: 987007550514605171 NSK: 000741966 SUDOC: 032727526 VIAF: 123166312 WorldCat: lccn-n81089100 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kaunas&oldid=31281874" sayfasından alınmıştır |
Başlığın diğer anlamları için Kiev (anlam ayrımı) sayfasına bakınız. KievКиївKyivDoğrudan yönetilen devlet şehri BayrakArma Slogan: Kiev'in konumuKievKiev'in Ukrayna'daki konumuÜlke UkraynaBelediyeKievAlt idari birimler Liste DarnıtsyaDesnaDniproHolosiyivObolonPeçerskPodilŞevçenkoSolomyanskSvyatoşın İdare • Belediye başkanıVitali KliçkoYüzölçümü • Doğrudan yönetilen devlet şehri839 km²Rakım179 mNüfus (1 Ocak 2021)[1] • Doğrudan yönetilen devlet şehri2,962,180 • Yoğunluk3.299/km² • Metropol3,475,000Zaman dilimiUTC+02.00 (DAS) • Yaz (YSU)UTC+03.00 (DAYS)Alan kodu+380 44Plaka koduAA, KAResmî sitewww.kmr.gov.ua Kiev (Ukraynaca: Київ, romanize: Kıyiv), Ukrayna'nın en büyük kenti ve başkenti. Avrupa'nın en kalabalık 7. kenti. Kiev, Doğu Avrupa'nın önemli bir sanayi, bilim, eğitim ve kültür merkezidir. Birçok yüksek teknoloji endüstrisine, yüksek öğrenim kurumuna ve tarihi simge yapılara ev sahipliği yapmaktadır. Şehir, Kiev metrosu da dahil olmak üzere kapsamlı bir toplu taşıma ve altyapı sistemine sahiptir. Kentin adının, dört efsanevi kurucusundan biri olan Kyi'nin adından geldiği söylenmektedir. Doğu Avrupa'nın en eski şehirlerinden biri olan Kiev, tarihi boyunca pek çok önem ve bilinmezlik döneminden geçmiştir. Şehir muhtemelen 5. yüzyılın başlarında bir ticaret merkezi olarak var olmuştur. İskandinavya ve Konstantinopolis arasındaki büyük ticaret yolu üzerinde bir Slav yerleşimi olan Kiev, 9. yüzyılın ortalarında Varegler (Vikingler) tarafından ele geçirilene kadar Hazarların bir koluydu.[2] Varangian yönetimi altında, şehir ilk olarak Kiev Rus'unun başkenti oldu. Doğu Slav devleti. 1240'taki Moğol istilaları sırasında tamamen yıkılan şehir, gelecek yüzyıllar boyunca etkisinin çoğunu kaybetti. Güçlü komşuları, önce Litvanya, sonra Polonya ve nihayetinde Rusya tarafından kontrol edilen bölgelerin eteklerinde, marjinal öneme sahip bir eyalet başkentiydi.[3] Şehir, 19. yüzyılın sonlarında Rus İmparatorluğu'nun Sanayi Devrimi sırasında yeniden zenginleşti. 1918'de Ukrayna Halk Cumhuriyeti'nin Sovyet Rusya'dan bağımsızlığını ilan etmesinden sonra Kiev başkenti oldu. 1921'den itibaren Kiev, Kızıl Ordu tarafından ilan edilen Sovyet Ukrayna'nın bir şehriydi ve 1934'ten itibaren Kiev başkentiydi. Şehir, II. Dünya Savaşı sırasında önemli bir yıkıma uğradı, ancak savaş sonrası yıllarda hızla toparlandı ve Sovyetler Birliği'nin üçüncü büyük şehri olarak kaldı. 1991'de Sovyetler Birliği'nin çöküşü ve Ukrayna'nın bağımsızlığının ardından Kiev, Ukrayna'nın başkenti olarak kaldı ve ülkenin diğer bölgelerinden sürekli bir etnik Ukraynalı göçmen akını yaşadı.[4] Ülkenin piyasa ekonomisine ve seçim demokrasisine dönüşümü sırasında Kiev, Ukrayna'nın en büyük ve en zengin şehri olmaya devam etti. Silahlanmaya bağımlı sanayi üretimi, Sovyet çöküşünden sonra düştü, bilim ve teknolojiyi olumsuz etkiledi, ancak hizmetler ve finans gibi ekonominin yeni sektörleri Kiev'in maaş ve yatırımdaki büyümesini kolaylaştırdı ve konut ve kentsel altyapının gelişimi için sürekli fon sağladı. Kiev, Ukrayna'nın en Batı yanlısı bölgesi olarak ortaya çıktı; Avrupa Birliği ile daha sıkı bütünleşmeyi savunan partiler seçimlerde baskın çıkıyor. Etimoloji[değiştir | kaynağı değiştir] Kiev adının Eski Doğu Slavcası Kyjevŭ'dan evrildiği kabul edilir. Bu kelimeye köken olarak Proto Slavca "Kyi'nin kalesi" manasına gelmiş *Kyjevŭ gordŭ kelimesinden türemiş olabileceği varsayılmıştır. Kyi, şehrin üç kurucu kardeşi arasında sayılan ve şehrin isminin atfedildiği efsanevi bir karakterdir.[5] Sambat, şehrin eski kaynaklarda geçen ve Hazarlara atfedilen bir diğer ismidir. Kiev bazen Kıyiv olarak da isimlendirilir. Buna karşın şehrin isminin Hazarca "kıyı ev" söz öbeğinden türediği de Julius Brutzkus tarafından öne sürülmüştür.[6] Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir] Kiev'in kuruluşunun efsanesine göre, Kiev'in Polyany prensleri Kyi, Shchek, Khoriv ve kız kardeşleri Lybid tarafından kurulduğuna inanılıyor. Dinyeper kıyısına kurulmuş şehrin Hazarlar mı yoksa Kiev Knezliği tarafından mı kurulduğu hakkında sağlam bir bilgi yoktur. İlk Vakayiname isimli tarihsel belgede Kiev şehrinin yerel bir yöneticisi olmadığı ve 9. yüzyıldan itibaren Hazarlara haraç verdikleri yazmaktadır. Eski Türkçede yüksek yer anlamına gelen ve Sarkel'e benzeyen Sambat kalesi Hazarlar tarafından şehri korumak için inşa edilmiştir.Günlüklere göre Viking veya Vareg olduğu düşünülen Askold ve Dir'in 9. yüzyıl veya erken 10. yüzyılda Kiev'i yönettiği sanılmaktadır, ancak Kiev'in 920'lere kadar Hazarlar kontrolünde olduğu da öne sürülmektedir. Kiev, Vareglerden Yunanlara uzanan ticaret yolu üzerinde konumlanmıştır. 860 ve 882 arasında peygamber Prens Oleg tarafından sinsice öldürülen Askold ve Dir saltanatı var olmuştur. 882'de Kiev, Kiev Knezliği'nin başkenti oldu. 912 ve 945 arasında Rurik Hanedanı'na mensup I. İgor'un hükümdarlığı sürdü. 945 ve 957 arasında Olga oğlu I. Svyatoslav için naiplik yaptı. 957'de naiplik bitti ve 972'ye kadar I. Sviatoslav'un hükümdarlığı devam etti. 972'den 978'e I. Yaropolk hüküm sürdü. Büyük Dük I. Vladimir (980-1015) döneminde, Kiev'in Dytynets bölgesi genişletildi ve güçlendirildi ve 10 hektara ulaştı. Tarih yazımında buna "Vladimir şehri" denir. 988'de Kiev Knezliği'nin Hristiyanlaştırılmasından sonra Kiev, Konstantinopolis Patrikhanesi'nin metropolünün merkezi oldu. Ana şehir kilisesi Tithe Kilisesi idi. Vladimir'in oğlu Bilge Yaroslav (1019-1054), Yaroslav'ın şehrini savunma surlarıyla inşa ederek çevreleyen Dytynets'i daha da genişletti. Altın Kapı yeni ana kapı oldu ve ana kilise görevini St. Sophia Katedrali üstlendi. Yaroslav'ın torunları I. İzyaslav ve I. Sviatopolk yeni bir tahkimat yaptı. Merkezi Kiev-Mikhailovsky Altın Kubbeli Katedrali idi. 1240 yılında Kiev, Batu komutasında Moğol İmparatorluğu'nun birlikleri tarafından ele geçirildi. Prensin kalesi tamamen yok edildi. Kiev, takriben Altın Orda egemenliğine girdi Litvanya Büyük Dükalığı ve Lehistan-Litvanya Birliği dönemi[değiştir | kaynağı değiştir] 1363'te şehir, Litvanya Büyük Dükalığı'nın hükümdarı Olgerd tarafından ele geçirildi ve ilhak edildi. 1470 yılında Kiev Beyliği'nin Litvanya Büyük Dükalığı tarafından tasfiye edilmesinden sonra, şehir Litvanya'nın (ve Polonya-Litvanya Birliği'nin) bir parçası olarak Kiev Voyvodalığı'nın merkezi oldu. 1497'de Litvanya Büyük Dükü Alexander Jagiellon, Kiev'e Magdeburg Yasasını verdi. 15. yüzyılın sonunda, şehirde bir kale, Kiev voyvodasının evi ve bir belediye binası, Kiev sulh hakimlerinin bir buluşma yeri vardı. 1596'da Kiev, Litvanya Büyük Dükalığı ile Polonya Krallığı arasındaki Lublin Birliği'nin kararı ile, bağlı olduğu voyvoda ile birlikte Polonya tacının bir parçası oldu. 1625'ten itibaren Kiev, bağımsızlık savaşlarının bir sonucu olarak 1649'da Zaporijya Siçi'nin bir parçası haline gelen Kazak Kiev Alayının merkezi idi. Rus İmparatorluğu ve SSCB kontrolü[değiştir | kaynağı değiştir] Rus İmparatorluğu'nun 18. ve 20. yüzyılların hükümdarlığı döneminde, Sankt-Peterburg, Moskova, Varşova ve Odessa'dan sonra imparatorluk şehirleri arasında beşinci büyük olan büyük bir taşra şehriydi. Ukrayna Devrimi sırasında, Kiev Ukrayna devletliği için mücadelenin merkeziydi. 3 Mart 1917'de çarlık rejiminin çöküşünden sonra şehirde Ukrayna Merkez Radası kuruldu. 20 Kasım 1917'de Ukrayna Halk Cumhuriyeti'ni Üçüncü Evrensel ve Kiev'in başkenti ilan etti. 8 Şubat 1918'de şehir Bolşevikler tarafından ele geçirildi, ancak Brest-Litovsk Antlaşması'nın sona ermesinden sonra, Merkezi Güçler'in birlikleri tarafından kurtarıldı. 29 Nisan - 14 Aralık 1918 arasında Kiev, Hetman Pavlo Skoropadsky tarafından yönetilen Ukrayna Devleti'nin başkentiydi. Hetmanatın 14 Şubat 1919'a kadar devrilmesinden sonra, Ukrayna Halk Cumhuriyeti Rehberi Kiev'de kuruldu. 7 Mayıs 1920'de Kiev, Sovyet-Polonya Savaşı sırasında UPR ordusunun ve Polonya ordusunun müttefik kuvvetleri tarafından yeniden ele geçirildi. Ancak Bolşevik karşı saldırının bir sonucu olarak nihayet Sovyet yönetimine geri döndü. 19 Eylül 1941'de, II. Dünya Savaşı sırasında, 78 günlük savunmadan sonra Kiev, Sovyetler tarafından terk edildi ve Alman birlikleri tarafından yakalandı. 6 Kasım 1943'te Sovyet yetkilileri şehri geri aldı. Bağımsızlık sonrası dönem[değiştir | kaynağı değiştir] 1991'de Kiev bağımsız Ukrayna'nın başkenti oldu. Kasım 2013'ten Şubat 2014'e kadar Kiev, şehir merkezinde özel kuvvetlerle çıkan çatışmalarda yüzden fazla protestocunun öldürüldüğü ve birkaç yüzünün ağır yaralandığı Onur Devrimi'nin (ve Yevromaydan'ın) merkezi oldu. Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir] Dnipro Nehri ve havzasıKiev'in Kopernik Programı Sentinel-2 görüntüsü ve Dinyeper Coğrafi olarak Kiev, Polesia ormanlık ekolojik bölgesi, Avrupa karma orman alanının bir parçası ve Doğu Avrupa orman bozkırı biyom sınırındadır. Ancak şehrin eşsiz manzarası onu çevresindeki bölgeden ayırır. Kiev tamamen Kyiv Oblastı ile çevrilidir. Başlangıçta batı yakasında bulunan bugünkü Kiev, şehrin güneyine Karadeniz'e doğru akan Dinyeper'in her iki tarafındadır. Şehrin daha eski ve daha yüksek batı kısmı, vadiler ve küçük nehirler ile çok sayıda ağaçlık tepede (Kiev Tepeleri) bulunur. Kiev'in coğrafi rölyefi, Podil (daha alçak anlamındadır), Pechersk (mağaralar) ve uzviz (dik sokak, "iniş") gibi yer adlarına katkıda bulundu. Kiev, akışın ortasında Dinyeper'in batı yakasına bitişik ve şehrin yükselti değişikliğine katkıda bulunan daha büyük Dinyeper Yaylasının bir parçasıdır. Kentin kuzey etekleri Polezya Ovası ile sınır komşusudur. Kiev, 20. yüzyılın sonlarında sol yakada ("doğuya") Dinyeper Ovası'na doğru genişledi. Kiev'in Dinyeper'ın sol kıyısındaki tamamına genellikle “Sol kıyı” (ukraynaca:Лівий берег, Livyi bereh) denir. Sol kıyı Dinyeper vadisinin önemli alanları yapay olarak kumla kaplanmış ve barajlarla korunmuştur. Şehirde Dinyeper Nehri, şehir sınırları içinde kollar, adalar ve limanlardan oluşan bir kol sistemi oluşturur. Şehir kuzeyde Desna Nehri ve Kyiv Rezervuarı'nın ağzına, güneyde Kaniv Barajı'na yakındır. Hem Dinyeper hem de Desna nehirleri Kiev'de tekneyle gezilebilir ancak rezervuar nakliye kilitleri tarafından düzenlenir ve gezi kışın nehirlerin donmasıyla sınırlıdır. Kiev sınırları içinde, Dinyeper'ın kendisini, rezervuarlarını ve birkaç küçük nehir, düzinelerce göl ve yapay olarak oluşturulmuş göletleri içeren toplam 448 açık su kütlesi vardır. Bunlar 7.949 hektarlık alanı kaplarlar. Ayrıca, şehirde 16 gelişmiş plaj (toplam 140 hektar) ve 35 suya yakın rekreasyon alanı (1.000 hektardan fazla) vardır. Su kütlelerinin bir kısmı yüzmeye uygun olmasa da birçoğu eğlence ve dinlenme için kullanılır.[7][8] Birleşmiş Milletler 2011 değerlendirmesine göre, Kiev'de ve Kyiv metropol alanı'nda doğal afet riski yoktu.[9] İklim[değiştir | kaynağı değiştir] Kiev'de sıcak bir yaz nemli kıtasal iklimi vardır (Köppen Dfb).[10] En sıcak Haziran, Temmuz ve Ağustos aylarının ortalama sıcaklıkları 13.8 °C-24.8 °C arasındadır. En soğuk aylar ortalama -4.6 °C -1.1 °C sıcaklıklar ile Aralık, Ocak ve Şubat'tır. Şehirde şimdiye kadar kaydedilen en yüksek sıcaklık 30 Temmuz 1936'da 39.4 °C idi.[11][12] Şehirde şimdiye kadar kaydedilen en düşük sıcaklık 11 Ocak 1951'de -32.9 °C idi.[11][12] Kar örtüsü genellikle kasım ayının ortasından mart ayının sonuna kadar uzanır ve ortalama 180 gün sürer ancak bazı yıllarda 200 günü aşan donsuz dönemler de olur.[13] Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir] Kiev'in nüfusu II. Dünya Savaşı yıllarında aniden 930.000'den 180.000'e düşmüşse de 15 yıl içinde toparlanıp %513.5 artarak 1.104.334 olmuştur.[kaynak belirtilmeli] 2019 verilerine göre şehrin nüfusu 2.950.800'dü.[14] 2001 nüfus sayımına göre etnik açıdan Ukraynalılar %82.2'yle baskın grup olup şehrin %13.1'i ise Rus'tur. Geri kalanlar ise Yahudi, Belaruslu, Ermeni, Azeri ve Tatar gibi daha küçük gruplara mensuptur. 2001'de nüfusun yaklaşık %75'i anadillerinin Ukraynaca olduğunu belirtmiş olmakla birlikte Rusça evde ve günlük hayatta konuşulan diller içerisinde çoğunluğu oluşturmuştur.[15][16][17] Yıl Nüfus Değişim 1939 846.724 - 1940 930.000 +9,8% 1943 180.000 -80,6% 1959 1.104.334 +513,5% 1961 1.174.000 +6,3% 1979 2.144.000 +82,6% 1989 2.587.945 +20,7% 2001 2.611.327 +0,9% 2005 2.660.401 +1,8% 2018 2.946.570 +0,67% Kültür[değiştir | kaynağı değiştir] Şehir Avrupa kıtasında birçok sosyal çalışmalara katılmış ve derecelere girmiştir. 2004 Eurovision Şarkı Yarışması ünlü Ukraynalı şarkıcı Ruslana ve 2016 yılında Jamala tarafından birincilik almıştır. Şehir 2009 Eurovision Çocuk Şarkı Yarışması'na da ev sahipliği yapmıştır. Kentin en önemli ve bilindik meydanı Bağımsızlık Meydanı'dır. Ulaşım[değiştir | kaynağı değiştir] İçinden Dinyeper nehri geçer. Altyapısına Sovyetler Birliği döneminde önem verilerek yapılması sayesinde, şehirde ulaşım rahattır. Şehirde metrolar vardır. Kiev Metrosu dünyanın en büyük metrolarından biridir. Çok derine inşa edilmiştir. Ayrıca tramvay, troleybüs gibi vasıtaları kullanarak da ulaşım sağlanabilmektedir. Hava taşımacılığı[değiştir | kaynağı değiştir] Kiev'e iki uluslararası yolcu havaalanı hizmet verir: 30 kilometre (19 mil) uzaklıkta bulunan Borispil Havaalanı ve belediyeye ait daha küçük Zhulyany Havaalanı şehrin güney eteklerindedir. Ayrıca Gostomel kargo havaalanı ve Antonov uçak üretim şirketi ve genel havacılığı kolaylaştıran ayrıca üç faal havaalanı vardır. Kardeş kentler[değiştir | kaynağı değiştir] Kiev'in kardeş şehirleri:[18] Ankara, Türkiye (1993) Aşkabat, Türkmenistan (2001) Atina, Yunanistan (1996) Bakü, Azerbaycan (1997) Şangay, Çin (1993) Bişkek, Kırgızistan (1997) Brasília, Brezilya (2000) Bratislava, Slovakya (1969) Brüksel, Belçika (1997) Buenos Aires, Arjantin (2000) Chicago, ABD (1991) Kişinev, Moldova (1993) Edinburgh, İskoçya (1989) Floransa, İtalya (1967) Havana, Küba (1994) Cakarta, Endonezya (2005) Kraków, Polonya (1993) Kyoto, Japonya (1971) Leipzig, Almanya (1956) Lima, Peru (2005) Meksiko, Meksika (1997) Münih, Almanya (1989) Astana, Kazakistan (1998) Odense, Danimarka (1989) Oş, Kırgızistan (2002) Pretoria, Güney Afrika (1993) Riga, Letonya (1998) Rio de Janeiro, Brezilya (2000) Santiago, Şili (1998) Sofya, Bulgaristan (1997) Suzhou, Çin (2005) Tallinn, Estonya (1994) Tampere, Finlandiya (1954) Taşkent, Özbekistan (1998) Tiflis, Gürcistan (1999) Toulouse, Fransa (1975) Vilnius, Litvanya (1991) Varşova, Polonya (1994) Vuhan, Çin (1990) İşbirliği anlaşması yapılan şehirler[değiştir | kaynağı değiştir] Belgrad, Sırbistan (2002) Helsinki, Finlandiya Kudüs, İsrail (2000) Lizbon, Portekiz Paris, Fransa Roma, İtalya Stockholm, İsveç Toronto, Kanada (1991) Trablus, Libya (2001) Viyana, Avusturya Erivan, Ermenistan (1995) Galeri[değiştir | kaynağı değiştir] Aziz Mıhayil Altın Üstü Katedrali Kıyevo-Peçersyka Lavra Katedrali Aziz Andriy Kilisesi Aziz Sofiya Katedrali Bogorodıtsya Pırogoşça Kilisesi Podil rayonında Azize Sofya Katedrali Aziz Volodımır Katedrali Zoloti vorota Ukrayna Ulusal Opera Tiyatrosu Ukrayna Ulusal Bankası Chimaeras Evi Bohdan Khmelnytsky Anıtı Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] "Чисельність наявного населення України (Actual population of Ukraine)" (PDF) (Ukraynaca). State Statistics Service of Ukraine. 4 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 11 Temmuz 2021. ""Kiev"". 20 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2022. "Kyiv | Points of Interest, Map, Facts, & History | Britannica". www.britannica.com (İngilizce). 20 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2022. Magocsi, Paul Robert (18 Haziran 2010). A History of Ukraine: The Land and Its Peoples, Second Edition (İngilizce). University of Toronto Press. ISBN 978-1-4426-9879-6. 26 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2022. Trubachev, O. N., (Ed.) (1987). "*kyjevъ/*kyjevo". Ėtimologicheskiĭ slovarʹ slavi͡anskikh I͡Azykov: Praslavi͡anskiĭ leksicheskiĭ fond (Rusça). 13 (*kroměžirъ–*kyžiti). Moskova: Nauka. ss. 256-257. An Introduction to the History of Khazaria, Kevin Alan Brook, 1999 "У Києві біля водойм відкрито 32 зони для відпочинку, з яких 12 – із можливістю купання". kyivcity.gov.ua (Ukraynaca). Kyivcity.gov.ua. 19 Haziran 2020. 9 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2020. "У Кличка розповіли, де в Києві можна купатися, а де тільки засмагати. Список". pravda.com.ua (Ukraynaca). Pravda.com.ua. 19 Haziran 2020. 24 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2020. "Urban agglomerations with 750.000 inhabitants or more in 2011 and types of natural risks". United Nations, Department of Economic and Social Affairs, Population Division. April 2012. 6 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2013. Kottek, M.; J. Grieser; C. Beck; B. Rudolf; F. Rubel (2006). "World Map of the Köppen-Geiger climate classification updated" (PDF). Meteorol. Z. 15 (3): 259-263. Bibcode:2006MetZe..15..259K. doi:10.1127/0941-2948/2006/0130. 9 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 29 Ocak 2022. a b "ЦГО Кліматичні дані по м.Києву". cgo-sreznevskyi.kyiv.ua (Ukraynaca). Central Observatory for Geophysics. 18 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2020. a b "ЦГО Кліматичні рекорди". cgo-sreznevskyi.kyiv.ua (Ukraynaca). Central Observatory for Geophysics. 31 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2020. Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; eob isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme) "Arşivlenmiş kopya". 17 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2019. "Kiev: the city, its residents, problems of today, wishes for tomorrow", Zerkalo Nedeli, 29 April – 12 May 2006. in Russian. 17 Şubat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., in Ukrainian 17 Şubat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. According to the official 2001 census data: "Всеукраїнський перепис населення 2001 | Результати | Основні підсумки | Національний склад населення | місто Киів" (Ukraynaca). ukrcensus.gov.ua. 14 Aralık 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2010. "Всеукраїнський перепис населення 2001 | Результати | Основні підсумки | Мовний склад населення | місто Київ" (Ukraynaca). ukrcensus.gov.ua. 25 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2010. "Ukrainian Municipal Survey, March 2-20 2015" (PDF). IRI. 28 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 25 Şubat 2022. "Перелік міст, з якими Києвом підписані документи про поріднення, дружбу, співробітництво, партнерство" (PDF). kyivcity.gov.ua (Ukraynaca). Kyiv. 15 Şubat 2018. 26 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2020. gtd Eurovision Şarkı YarışmasıBirinciler · Diller · Diskografi · Kurallar · Marcel Bezençon Ödülleri · OGAE · Sunucular · Tarihçe · Ev sahipleri · Congratulations: Eurovision Şarkı Yarışması'nın 50 Yılı · Best of Eurovision · Eurovision Song Contest's Greatest HitsÜlkelerAktif ülkelerAlmanya · Arnavutluk · Avustralya · Avusturya · Azerbaycan · Belçika · Birleşik Krallık · Çekya · Danimarka · Ermenistan · Estonya · Finlandiya · Fransa · Gürcistan · Hollanda · Hırvatistan · İrlanda · İspanya · İsrail · İsveç · İsviçre · İtalya · İzlanda · Kıbrıs Cumhuriyeti · Letonya · Litvanya · Lüksemburg · Malta · Moldova · Norveç · Polonya · Portekiz · San Marino · Sırbistan · Slovenya · Ukrayna · YunanistanPasif ülkelerAndorra · Bosna-Hersek · Bulgaristan · Fas · Karadağ · Kuzey Makedonya · Macaristan · Monako · Romanya · Slovakya · TürkiyeEski ülkelerBeyaz Rusya · Rusya · Sırbistan-Karadağ · YugoslavyaBaşarısızgirişimlerKatar · Kosova · Lübnan · Lihtenştayn · Sovyetler Birliği · TunusYıllar1956 · 1957 · 1958 · 1959 · 1960 · 1961 · 1962 · 1963 · 1964 · 1965 · 1966 · 1967 · 1968 · 1969 · 1970 · 1971 · 1972 · 1973 · 1974 · 1975 · 1976 · 1977 · 1978 · 1979 · 1980 · 1981 · 1982 · 1983 · 1984 · 1985 · 1986 · 1987 · 1988 · 1989 · 1990 · 1991 · 1992 · 1993 · 1994 · 1995 · 1996 · 1997 · 1998 · 1999 · 2000 · 2001 · 2002 · 2003 · 2004 · 2005 · 2006 · 2007 · 2008 · 2009 · 2010 · 2011 · 2012 · 2013 · 2014 · 2015 · 2016 · 2017 · 2018 · 2019 · 2020 · 2021 · 2022 · 2023 · 2024Ev sahibi şehirler1950'lerLugano · Frankfurt · Hilversum · Cannes1960'larLondra · Cannes · Lüksemburg · Londra · Kopenhag · Napoli · Lüksemburg · Viyana · Londra · Madrid1970'lerAmsterdam · Dublin · Edinburgh · Lüksemburg · Brighton · Stockholm · Lahey · Londra · Paris · Kudüs1980'lerLahey · Dublin · Harrogate · Münih · Lüksemburg · Göteborg · Bergen · Brüksel · Dublin · Lozan1990'larZagreb · Roma · Malmö · Millstreet · Dublin · Dublin · Oslo · Dublin · Birmingham · Kudüs2000'lerStockholm · Kopenhag · Tallinn · Riga · İstanbul · Kiev · Atina · Helsinki · Belgrad · Moskova2010'larOslo · Düsseldorf · Bakü · Malmö · Kopenhag · Viyana · Stockholm · Kiev · Lizbon · Tel Aviv2020'lerRotterdam · Rotterdam · Torino · Liverpool · MalmöMekanlar1950'lerTeatro Kursaal · Großer Sendesaal des hessischen Rundfunks · AVRO Stüdyo · Palais des Festivals1960'larRoyal Festival Hall · Palais des Festivals · Villa Louvigny · BBC Television Centre · Tivolis Koncertsal · RAI Concert Hall · Villa Louvigny · Hofburg Sarayı · Royal Albert Hall · Teatro Real1970'lerRAI Congrescentrum · Gaiety Theatre · Usher Hall · Grand Théâtre · Brighton Dome · Stockholm International Fairs · Nederlands Congrescentrum · Wembley Conference Centre · Palais des Congrès · Uluslararası Kongre Merkezi1980'lerNederlands Congrescentrum · RDS Simmonscourt Pavilion · Harrogate Kongre Merkezi · Rudi-Sedlmayer-Halle · Grand Théâtre · Scandinavium · Grieg Hall · Centenary Palace · RDS Simmonscourt Pavilion · Palais de Beaulieu1990'larKoncertna dvorana Vatroslav Lisinski · Studio 15 di Cinecittà · Malmö Isstadion · Green Glens Arena · Point Theatre · Point Theatre · Oslo Spektrum · Point Theatre · Ulusal Kapalı Arena · Uluslararası Kongre Merkezi2000'lerEricsson Globe · Parken Stadyumu · Saku Suurhall Arena · Skonto Salon · Abdi İpekçi Arena · Kiev Spor Sarayı · Atina Olimpik Arena · Hartwall Arena · Belgrad Arena · Olimpiyat Stadyumu (Moskova)2010'larTelenor Arena · Esprit Arena · Bakü Kristal Salon · Malmö Arena · B&W Hallerne · Wiener Stadthalle · Ericsson Globe · Kiev Uluslararası Gösteri Merkezi · Altice Arena · Expo Tel Aviv2020'lerRotterdam Ahoy · Rotterdam Ahoy · Pala Alpitour · Liverpool Arena · Malmö ArenaCongratulations:50 Years ofEurovisionForum KopenhagEurovision Şarkı Yarışması'nınHarika HitleriHammersmith Apollo Kategori · VikiProje gtdUkrayna'nın oblastlarıOblastlar Çerkası Çernihiv Çernovtsi Dnipropetrovsk Donetsk1 Harkiv Herson Hmelnitski İvano-Frankivsk Jitomir Kiev Kirovohrad Luhansk1 Lviv Mikolayiv Odessa Poltava Rivne Sumı Ternopil Vinnıtsya Volın Zakarpatya Zaporijya Özel statülü şehirler Kiev Sivastopol2 Özerk cumhuriyet Kırım2 1 Kısmen de facto Donetsk Halk Cumhuriyeti ve Lugansk Halk Cumhuriyeti'nin kontrolündedir. 2 Tamamen Rusya Federasyonu'nun kontrolündedir. gtd Kahraman şehir Brest Kalesi (kahraman istihkam) Kerç Kiev Leningrad Minsk Moskova Murmansk Novorossiysk Odessa Sivastopol Smolensk Stalingrad Tula gtdAvrupa başkentleriBatı AvrupaKuzey AvrupaGüney AvrupaDoğu Avrupa Ajaccio, Korsika Amsterdam, Hollanda Belfast, Kuzey İrlanda Berlin, Almanya Bern, İsviçre Brüksel, Belçika Brüksel, Flamanya Cardiff, Galler Douglas, Man Adası Dublin, İrlanda Cardiff, Galler Cebelitarık, Cebelitarık Edinburgh, İskoçya Londra, Birleşik Krallık Londra, İngiltere Lüksemburg, Lüksemburg Monako, Monako Namur, Valonya Paris, Fransa Saint Helier, Jersey Saint Peter Port, Guernsey Vaduz, Lihtenştayn Viyana, Avusturya Kopenhag, Danimarka Helsinki, Finlandiya Longyearbyen, Svalbard Olonkinbyen, Jan Mayen Mariehamn, Åland Oslo, Norveç Reykjavík, İzlanda Riga, Letonya Stockholm, İsveç Tallinn, Estonya Tórshavn, Faroe Adaları Vilnius, Litvanya Andorra la Vella, Andorra Ankara, Türkiye 2 Aosta, Aosta Vadisi Atina, Yunanistan Banaluka, Sırp Cumhuriyeti Barselona, Katalonya Belgrad, Sırbistan Cagliari, Sardinya Cebelitarık, Cebelitarık Episkopi Cantonment, Ağrotur ve Dikelya 1 Kariye, Aynoroz Lefkoşa, Kıbrıs Cumhuriyeti Lefkoşa, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti 1, 2 Lizbon, Portekiz Ljubljana, Slovenya Logroño, La Rioja Madrid, İspanya Madrid, Madrid Mérida, Extremadura Murcia, Murcia Novi Sad, Voyvodina Oviedo, Asturias Palermo, Sicilya Palma de Mallorca, Balear Adaları Pamplona, Navarra Podgorica, Karadağ Ponta Delgada, Azorlar Priştine, Kosova 1 Roma, İtalya San Marino, San Marino Santander, Cantabria Santiago de Compostela, Galiçya Saraybosna, Bosna-Hersek Saraybosna, Bosna-Hersek Federasyonu Sevilla, Endülüs Tiran, Arnavutluk Toledo, Kastilya-La Mancha Trento, Trentino-Alto Adige/Südtirol Trieste, Friuli-Venezia Giulia Üsküp, Makedonya Valensiya, Valensiya Valladolid, Kastilya ve Leon Valletta, Malta Vatikan, Vatikan Vitoria-Gasteiz, Bask Bölgesi Zagreb, Hırvatistan Zaragoza, Aragon Astana, Kazakistan 2 Bakü, Azerbaycan 2 Batum, Acara 2 Bratislava, Slovakya Budapeşte, Macaristan Bükreş, Romanya Çeboksarı, Çuvaşistan Çerkessk, Karaçay-Çerkesya Elista, Kalmukya Erivan, Ermenistan 2 Grozni, Çeçenistan İjevsk, Udmurtya Kazan, Tataristan Kişinev, Moldova Kiev, Ukrayna Komrat, Gagavuzya Mahaçkale, Dağıstan Magas, İnguşetya Maykop, Adige Cumhuriyeti Minsk, Belarus Moskova, Rusya Nahçivan, Nahçıvan 2 Nalçik, Kabardino-Balkarya Naryan-Mar, Nenets Özerk Okrugu Petrozavodsk, Karelya Prag, Çekya Saransk, Mordovya Sıktıvkar, Komi Cumhuriyeti Simferopol, Kırım Sohum, Abhazya1 Sofya, Bulgaristan Tiflis, Gürcistan 2 Tiraspol, Transdinyester 1 Tshinvali, Güney Osetya 1, 2 Ufa, Başkurdistan Yoşkar-Ola, Mari El Varşova, Polonya Vladikavkaz, Kuzey Osetya-Alanya Bağımlı ve özerk bölgelerin başkentleri eğik yazılmıştır · 1 Birleşmiş Milletler tarafından tanınmayan devlet · 2 Kısmen veya kültürel olarak Avrupa'da Otorite kontrolü BNE: XX453110 BNF: cb15239976q (data) GND: 4030522-3 LCCN: n81022031 LNB: 000052832 MusicBrainz: 51c526a4-ed34-4eaf-94cf-0b96cd019d47 NARA: 10045009 NKC: ge129724 NLI: 987007404884405171 NSK: 000538972 SUDOC: 02730292X VIAF: 150028026 WorldCat: lccn-n81022031 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kiev&oldid=30859310" sayfasından alınmıştır |
Klaksvík Klaksvík Faroe Adaları'nın ikinci büyük şehridir. Şehir (Faroe dili olarak:Norðoyar) Klaksvík Kuzey Adaları'nın en büyüğü olan ada Borðoy'de yer alır. 2002 yılında yaklaşık 4800 nüfusa sahiptir. Klaksvik sırt sırta yatan iki koy arasında yer almaktadır. Balık endüstrisi ve modern bir balıkçı filosu ile önemli bir limanı vardır. Zaman içinde, nihayet 1938 yılında Klaksvík kasabasında birleşerek bu dört köy, Vágur, Myrkjanoyri, Gerðar ve Uppsalar'a dönüştü. Leirvík alt deniz tünelin açılmasıyla birlikte, Norðoyatunnilin Nisan 2006 tarihinde, Klaksvík'in fiziksel olarak Faroe Adaları anakarası ile bağlantılıdır ve böylece şimdi önemli limanlarından biri olarak kabul edilebilir. Kardeş şehirler[değiştir | kaynağı değiştir] - Murmansk, Rusya - Wick, İskoçya - Sisimiut, Grönland - Kópavogur, İzlanda - Trondheim, Norveç - Norrköping, İsveç - Tampere, Finlandiya - Grenaa, Danimarka - Odense, Danimarka Klaksvík Görüntüleri[değiştir | kaynağı değiştir] Klaksvík şehir haritası. Klaksvík 1898'de Klaksvík 1898'de Klaksvík 1898'de Limandan Kunoy adasına kadar Klaksvík'de Tersane Christianskirkja (Klaksvík Kilisesi) Norđoyatunnel 2006 yılında açılmıştır önce, Leirvík, Eysturoy bir araba vapuru vardı. Bir balıkçı ve teknesi. Háfjall (647 m) ve Hálgafelli (503 m) Klaksvík üzerinde dik yükselişi. Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir] KÍ Klaksvík (yerel futbol takımı) Avrupa coğrafyası ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. Otorite kontrolü GND: 4283340-1 VIAF: 247305664 WorldCat: viaf-247305664 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Klaksvík&oldid=24984411" sayfasından alınmıştır |
KópavogurBelediye Arma KópavogurÜlke İzlandaBölgeBaşkent Bölgesiİdare • Belediye BaşkanıÁrmann Kristinn ÓlafssonYüzölçümü • Toplam80 km²Nüfus (2023) • Toplam39,810 • Yoğunluk497,53/km²Zaman dilimiUTC±00.00 (BAS) • Yaz (YSU)UTC+01.00 (BAYS)Posta kodu200–203Resmî sitekopavogur.is Kópavogur (tr. "Fok Balığın Küçük Körfezi"), İzlanda'nın en büyük ikinci şehridir. Nüfusu 2023 itibarıyla 39,810'dur.[1] Ülke'nin güney-batısında kalan şehir başkent Reykjavík ve Garðabær şehri arasındadır. İzlanda'nın en büyük binası Kópavogur şehrin merkezindedir ve adı da Smáratorg-Tower'dır. Tarih[değiştir | kaynağı değiştir] Kópavogur kenti'nin İzlanda tarihinde büyük bir önemi vardır. 1622'de yapılan bir antlaşmaya göre Piskopos Brynjólfur Sveinsson ve lögmaður Árni Oddsson İzlandalılar adına İzlanda Adası'nın bütün hakimiyetini Danimarka-Norveç Krallığı'na vermiştir. Bu antlaşma Kópavogur'da yapılmıştır. 1930'lulara kadar şehirde neredeyse kimse oturmuyordu, şehrin popülasyonu Reykjavíklilerin Kópavogur'da tatil için yaptırdıkları binalar sonucu oldu. Ayrıca şehre de adanın ıssız yerlerinden de göç edenler oldu. Kültür[değiştir | kaynağı değiştir] Kópavogur'da 1994'te açılmış Gerðarsafn adında bir Sanat Müzesi vardır. Müzede genelde İzlandalı Sanatkarların eserleri vardır. Ayrıca Doğa ve Çevre Müzesi (Náttúrufræðistofa Kópavogs) Zooloji ve Jeoloji bölümleriyle enteresandır. İzlanda'nın en büyük alışveriş merkezi Smáralind ve en yüksek binası Smáratorg-Tower'da Kópavogur'dadır. Spor[değiştir | kaynağı değiştir] Şehirde Handknattleiksfélag Kópavogs Spor takımı ile Breiðablik UBK Futbol takımı kurulmuştur ve ikisi de bu şehrin takımıdır. Kardeş Şehirler[değiştir | kaynağı değiştir] Ammassalik, Grönland Klaksvík, Faroe Adaları Mariehamn, Åland Norrköping, İsveç Odense, Danimarka Tampere, Finlandiya Trondheim, Norveç Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir] İzlanda'daki şehirler listesi Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] "Statistics Iceland: Municipalities and urban nuclei". Statistics Iceland (İngilizce). 27 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2023. Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] kopavogur.is 11 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. kopavogur.com 3 Eylül 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Otorite kontrolü GND: 5214006-4 ISNI: 0000 0004 0398 3268 LCCN: n92056850 MusicBrainz: a3d3f582-3c6a-4e15-8a13-f3c2a4330cd7 NKC: ge129735 NLI: 987007530980205171 VIAF: 135012948 WorldCat (LCCN): n92-056850 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kópavogur&oldid=30502415" sayfasından alınmıştır |
LinzŞehir Arma LinzÜlke AvusturyaEyaletYukarı Avusturyaİdare • Belediye BaşkanıKlaus Luger (SPÖ)Yüzölçümü • Şehir95,99 km²Rakım266 mNüfus (2018) • Şehir204,846 • Yoğunluk2,100/km² • Metropol271,234Zaman dilimiUTC+01.00 (OAS) • Yaz (YSU)UTC+02.00 (OAYS)Posta kodu4010, 402x, 4030, 404xAlan kodu0732Plaka koduLResmî sitewww.linz.at Linz şehrindeki Poestlingberg Kilisesi Linz, Avusturya'nın kuzeybatısında Tuna Nehri yanında yer alan bir şehir. Yukarı Avusturya eyaletinin başkentidir. Linz, 48° 18′ 11″ K, 14° 17′ 26″ D koordinatlarında yer alır. Yüzölçümü 96 km²'dir. Şehir nüfusu 204.846'dır, fakat civarındaki kasabalar ve banliyölerle 789.811'i bulmaktadır (2017). Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir] Şehir, Lentia adını veren Romalılar tarafından kuruldu. Linz şehrinin (eski Lentia) bir ticaret fuarı olarak geçen ilk bilgileri 788'den kalmadır. Yolların kavşağında elverişli konumu nedeniyle, Tuna Nehri üzerindeki şehir, onuncu yüzyıldan beri önemli bir ticaret merkezi haline gelmiştir. İlk başta, Bavyera Babenbergs'e aitti. Ancak sonunda, Linz ve Yukarı Avusturya, burada bir konut inşa eden Habsburg Evi'nin mülkiyetine geçti. Besteci Wolfgang Amadeus Mozart 36. Senfoni'yi (1783) burada gerçekleşecek bir konser için Linz'de yazdı ve eser bugün Linz Senfonisi olarak biliniyor. Anton Bruckner'ın Do minör Senfoni 1'inin ilk versiyonu Linz'in versiyonu olarak bilinir. Adolf Hitler, Linz'deki okula ("Fadingergymnasium") gitti, ancak bitirmeden önce ayrıldı ve Steyr, Yukarı Avusturya'da bir okula geçti. Mahalleler[değiştir | kaynağı değiştir] Linz'in 12 mahallesi vardır: Ebelsberg Pichling Neue Heimat Kleinmünchen, Scharlinz Franckviertel, Hafenviertel Bindermichl, Spallerhof, Oed Bulgariplatz Freinberg, Froschberg, Bahnhofsviertel Linz-Zentrum Uhrfahr-Zentrum, Pöstlingberg Dornach, Auhof, Magdalena Gründberg, Harbach, Heilham Siyaset[değiştir | kaynağı değiştir] Belediye Başkanı[değiştir | kaynağı değiştir] 2013'ten beri Linz'in belediye başkanı Klaus Luger'dir. Belediye Meclisi[değiştir | kaynağı değiştir] SPÖ 26 ÖVP 17 FPÖ 9 Yeşiller 7 KPÖ 1 BZÖ 1 Konuşulan diller[değiştir | kaynağı değiştir] Almanca %84,4 Türkçe %3,4 Sırpça %2,4 Hırvatça %2,1 Kardeş şehirler[değiştir | kaynağı değiştir] Eskişehir, Türkiye[1] Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] "Eskişehir′in kardeş şehirleri". Eskişehir Büyükşehir Belediyesi Resmi Sitesi. 21 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2012. Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Linz Resimleri 8 Şubat 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Linz Linz 360° Virtual Tours Linz 360° Photo 21 Aralık 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. gtdYukarı Avusturya'nın ilçeleri Braunau Eferding Freistadt Gmunden Grieskirchen Kirchdorf Linz Linz-Land Perg Ried Rohrbach Schärding Steyr Steyr-Land Urfahr-Umgebung Vöcklabruck Wels Wels-Land Kalın yazılı ilçeler yasal şehir statüsüne sahiptir. gtdYukarı Avusturya'nın belediyeleri Adlwang Aichkirchen Aigen-Schlägl Aistersheim Alberndorf in der Riedmark Alkoven Allerheiligen im Mühlkreis Allhaming Altenberg bei Linz Altenfelden Altheim Altmünster Altschwendt Ampflwang im Hausruckwald Andorf Andrichsfurt Ansfelden Antiesenhofen Arbing Arnreit Aschach an der Donau Aschach an der Steyr Aspach Asten Attersee am Attersee Attnang-Puchheim Atzbach Atzesberg Auberg Auerbach Aurach am Hongar Aurolzmünster Bachmanning Bad Goisern am Hallstättersee Bad Hall Bad Ischl Bad Kreuzen Bad Leonfelden Bad Schallerbach Bad Wimsbach-Neydharting Bad Zell Baumgartenberg Berg im Attergau Braunau am Inn Brunnenthal Buchkirchen Burgkirchen Desselbrunn Diersbach Dietach Dimbach Dorf an der Pram Ebensee am Traunsee Eberschwang Eberstalzell Edlbach Edt bei Lambach Eferding Eggelsberg Eggendorf im Traunkreis Eggerding Eidenberg Eitzing Engelhartszell Engerwitzdorf Enns Enzenkirchen Eschenau im Hausruckkreis Esternberg Feldkirchen an der Donau Feldkirchen bei Mattighofen Fischlham Fornach Fraham Frankenburg am Hausruck Frankenmarkt Franking Freinberg Freistadt Gaflenz Gallneukirchen Gallspach Gampern Garsten Gaspoltshofen Geboltskirchen Geiersberg Geinberg Geretsberg Gilgenberg am Weilhart Gmunden Goldwörth Gosau Gramastetten Grein Grieskirchen Großraming Grünau im Almtal Grünbach Grünburg Gschwandt Gunskirchen Gurten Gutau Haag am Hausruck Hagenberg im Mühlkreis Haibach im Mühlkreis Haibach ob der Donau Haigermoos Hallstatt Handenberg Hargelsberg Hartkirchen Haslach an der Mühl Heiligenberg Helfenberg Hellmonsödt Helpfau-Uttendorf Herzogsdorf Hinterstoder Hinzenbach Hirschbach im Mühlkreis Hochburg-Ach Hofkirchen an der Trattnach Hofkirchen im Mühlkreis Hofkirchen im Traunkreis Hohenzell Holzhausen Höhnhart Hörbich Hörsching Innerschwand am Mondsee Inzersdorf im Kremstal Jeging Julbach Kallham Kaltenberg Katsdorf Kefermarkt Kematen am Innbach Kematen an der Krems Kirchberg bei Mattighofen Kirchberg ob der Donau Kirchberg-Thening Kirchdorf am Inn Kirchdorf an der Krems Kirchham Kirchheim im Innkreis Kirchschlag bei Linz Klaffer am Hochficht Klam Klaus an der Pyhrnbahn Kleinzell im Mühlkreis Kollerschlag Kopfing im Innkreis Königswiesen Kremsmünster Krenglbach Kronstorf Laakirchen Lambach Lambrechten Langenstein Lasberg Laussa Lembach im Mühlkreis Lengau Lenzing Leonding Leopoldschlag Lichtenau im Mühlkreis Lichtenberg Liebenau Linz Lochen am See Lohnsburg am Kobernaußerwald Losenstein Luftenberg an der Donau Manning Marchtrenk Maria Neustift Maria Schmolln Mattighofen Mauerkirchen Mauthausen Mayrhof Meggenhofen Mehrnbach Mettmach Michaelnbach Micheldorf in Oberösterreich Mining Mitterkirchen im Machland Molln Mondsee Moosbach Moosdorf Mörschwang Munderfing Mühlheim am Inn Münzbach Münzkirchen Naarn im Machlande Natternbach Nebelberg Neufelden Neuhofen an der Krems Neuhofen im Innkreis Neukirchen am Walde Neukirchen an der Enknach Neukirchen an der Vöckla Neukirchen bei Lambach Neumarkt im Hausruckkreis Neumarkt im Mühlkreis Neustift im Mühlkreis Niederkappel Niederneukirchen Niederthalheim Niederwaldkirchen Nußbach Nußdorf am Attersee Oberhofen am Irrsee Oberkappel Obernberg am Inn Oberndorf bei Schwanenstadt Oberneukirchen Oberschlierbach Obertraun Oberwang Oepping Offenhausen Oftering Ohlsdorf Ort im Innkreis Ostermiething Ottenschlag im Mühlkreis Ottensheim Ottnang am Hausruck Pabneukirchen Palting Pasching Pattigham Peilstein im Mühlviertel Pennewang Perg Perwang am Grabensee Peterskirchen Pettenbach Peuerbach Pfaffing Pfaffstätt Pfarrkirchen bei Bad Hall Pfarrkirchen im Mühlkreis Piberbach Pichl bei Wels Pierbach Pilsbach Pinsdorf Pischelsdorf am Engelbach Pitzenberg Pollham Polling im Innkreis Pöndorf Pötting Pram Prambachkirchen Pramet Pregarten Puchenau Puchkirchen am Trattberg Pucking Pupping Putzleinsdorf Pühret Raab Rainbach im Innkreis Rainbach im Mühlkreis Regau Reichenau im Mühlkreis Reichenthal Reichersberg Reichraming Ried im Innkreis Ried im Traunkreis Ried in der Riedmark Riedau Rohr im Kremstal Rohrbach-Berg Roitham am Traunfall Rosenau am Hengstpaß Roßbach Roßleithen Rottenbach Rüstorf Rutzenham Sandl Sankt Aegidi Sankt Agatha Sankt Florian Sankt Florian am Inn Sankt Georgen am Fillmannsbach Sankt Georgen am Walde Sankt Georgen an der Gusen Sankt Georgen bei Grieskirchen Sankt Georgen bei Obernberg am Inn Sankt Georgen im Attergau Sankt Gotthard im Mühlkreis Sankt Johann am Walde Sankt Johann am Wimberg Sankt Konrad Sankt Leonhard bei Freistadt Sankt Lorenz Sankt Marien Sankt Marienkirchen am Hausruck Sankt Marienkirchen an der Polsenz Sankt Marienkirchen bei Schärding Sankt Martin im Innkreis Sankt Martin im Mühlkreis Sankt Nikola an der Donau Sankt Oswald bei Freistadt Sankt Oswald bei Haslach Sankt Pankraz Sankt Pantaleon Sankt Peter am Hart Sankt Peter am Wimberg Sankt Radegund Sankt Roman Sankt Stefan-Afiesl Sankt Thomas Sankt Thomas am Blasenstein Sankt Ulrich bei Steyr Sankt Ulrich im Mühlkreis Sankt Veit im Innkreis Sankt Veit im Mühlkreis Sankt Willibald Sankt Wolfgang im Salzkammergut Sarleinsbach Sattledt Saxen Schalchen Schardenberg Scharnstein Scharten Schärding Schenkenfelden Schiedlberg Schildorn Schlatt Schleißheim Schlierbach Schlüßlberg Schönau im Mühlkreis Schörfling am Attersee Schwand im Innkreis Schwanenstadt Schwarzenberg am Böhmerwald Schwertberg Seewalchen am Attersee Senftenbach Sierning Sigharting Sipbachzell Sonnberg im Mühlkreis Spital am Pyhrn Stadl-Paura Steegen Steinbach am Attersee Steinbach am Ziehberg Steinbach an der Steyr Steinerkirchen an der Traun Steinhaus Steyr Steyregg Straß im Attergau Stroheim Suben Taiskirchen im Innkreis Tarsdorf Taufkirchen an der Pram Taufkirchen an der Trattnach Ternberg Thalheim bei Wels Tiefgraben Timelkam Tollet Tragwein Traun Traunkirchen Treubach Tumeltsham Überackern Ulrichsberg Ungenach Unterach am Attersee Unterweißenbach Unterweitersdorf Utzenaich Vichtenstein Vorchdorf Vorderstoder Vorderweißenbach Vöcklabruck Vöcklamarkt Waizenkirchen Waldburg Waldhausen im Strudengau Walding Waldkirchen am Wesen Waldneukirchen Waldzell Wallern an der Trattnach Wartberg an der Krems Wartberg ob der Aist Weibern Weilbach Weißenkirchen im Attergau Weißkirchen an der Traun Weitersfelden Wels Wendling Weng im Innkreis Wernstein am Inn Weyer Weyregg am Attersee Wilhering Windhaag bei Freistadt Windhaag bei Perg Windischgarsten Wippenham Wolfern Wolfsegg am Hausruck Zell am Moos Zell am Pettenfirst Zell an der Pram Zwettl an der Rodl Kalın yazılı belediyeler yasal şehir statüsüne sahiptir. gtdAvusturya'daki eyalet başkentleriBregenz · Eisenstadt · Graz · Innsbruck · Klagenfurt · Linz · Salzburg · Sankt Pölten · Viyana gtdAvrupa Kültür Başkenti1980'ler 1985 Atina · 1986 Floransa · 1987 Amsterdam · 1988 Batı Berlin · 1989 Paris 1990'lar 1990 Glasgow · 1991 Dublin · 1992 Madrid · 1993 Anvers · 1994 Lizbon · 1995 Lüksemburg · 1996 Kopenhag · 1997 Selanik · 1998 Stockholm · 1999 Weimar 2000'ler 2000 Reykjavík, Bergen, Helsinki, Brüksel, Prag, Kraków, Santiago de Compostela, Avignon ve Bologna · 2001 Rotterdam ve Porto · 2002 Brugge ve Salamanca · 2003 Graz · 2004 Cenova ve Lille · 2005 Cork · 2006 Patra · 2007 Lüksemburg ve Sibiu · 2008 Liverpool ve Stavanger · 2009 Linz ve Vilnius2010'lar 2010 İstanbul, Essen, Peç · 2011 Turku, Tallinn · 2012 Guimarães ve Maribor · 2013 Košice, Marsilya · 2014 Umeå, Riga · 2015 Mons, Pilsen · 2016 San Sebastián, Wrocław · 2017 Aarhus, Baf · 2018 Valletta, Leeuwarden · 2019 Filibe 2020'ler 2020-Nisan 2021 Rijeka Galway 2022 Kaunas Esch-sur-Alzette Novi Sad 2023 Veszprém Timișoara Eleusis 2024 Tartu Bad Ischl Bodø 2025 Nova Gorica / Gorizia Chemnitz 2026 Oulu Avusturya'daki bir yerleşim yeri ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. Otorite kontrolü BNE: XX5875605 BNF: cb11961929j (data) GND: 4074255-6 LCCN: n79072796 MusicBrainz: 9469bbff-23d3-4884-8b48-9fc0d94efeed NARA: 10044866 NKC: ge129824 NLI: 987007564339605171 NSK: 000592458 SUDOC: 027617599 VIAF: 208036063 WorldCat: lccn-n79072796 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Linz&oldid=31062152" sayfasından alınmıştır |
ŁódźŞehir BayrakArma Sloganlar: Ex navicula navis ("Bir tekne, bir gemi")ŁódźŁódź'un Polonya'daki konumu.Ülke PolonyaVoyvodalıkŁódźİlŁódźİdare • Belediye başkanıHanna Zdanowska (PO)Yüzölçümü • Şehir293.25 km²Rakım162-278 mNüfus (2019) • Yoğunlukoto/km² • Kent679,941 • Metropol1,050,000Zaman dilimiUTC+01.00 (OAS) • Yaz (YSU)UTC+02.00 (OAYS)Alan kodu+48 42Plaka koduELResmî sitehttp://www.uml.lodz.pl/ Łódź, (Lehçe telaffuz: [wutɕ]) Polonya'nın nüfus bakımından en büyük üçüncü şehridir (2016'da 698.688 idi). Ülkenin ortasında bulunup Łódź Voyvodası'nın da başkentidir. Łódź Lehçede (Polonyaca) "tekne" anlamına gelip armasında da sandal resmi bulunur. Polonya’nın üçüncü büyük kenti olan Lodz (Łódź), ülkenin orta kesiminde yer alır. Nüfusu, Haziran 2016 itibarıyla, yaklaşık 698 bindir. Şehir, Lodz Voyvodasının başkentidir ve başkent Varşova’nın yaklaşık 135 kilometre güney batısında kalmaktadır. “Lodz” kelimesi Lehçe’de sandal anlamına gelmektedir ve “sandal” resmi, şehrin armasında da yer almaktadır. Bir endüstri şehri olan Lodz, üç büyük imparatorluğun sınırları içinde yer almıştır: Rusya, Avusturya ve Prusya. Şehir, yüzyıllar boyunca fakir bir kent olarak kalmış; ancak 19. yüzyılda, Rönesansdan sonra çok hızlı bir gelişme göstermiştir. Lodz, Polonya’nın merkezinde, birçok önemli Avrupa yolunun geçiş noktası üzerinde yer almaktadır. Şehirde Leh, Alman, Rus ve Yahudi kültürü iç içe yaşanmakta; bu çok kültürlü yapı, şehre eşsiz bir karakter kazandırmaktadır. Lodz, günümüzde sadece büyük ve dinamik bir sanayi kenti değil aynı zamanda yerli ve yabancı yatırımcılar için çok önemli bir ekonomi ve ticaret merkezidir. Lodz çok farklı kültür, din ve milletten insanın barış içerisinde yaşadığı bir şehirdir. Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir] Łódź Fountain on Jan Henryk Dąbrowski Square Yıl Nüfus 1793 190 1806 767 1830 4,300 1850 15,800 1880 77,600 1905 343,900 1925 538,600 1990 850,000 2003 781,900 2007 753,192 2009 744,541 Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Wikimedia Commons'ta Łódź ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. Lodz hakkında bilgiler 18 Ağustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. gtdŁódź Voyvodalığı'nın ilçeleri Bełchatów Brzeziny Doğu Łódź Kutno Łask Łęczyca Łódź Łowicz Opoczno Pabianice Pajęczno Piotrków Piotrków Trybunalski Poddębice Radomsko Rawa Sieradz Skierniewice Skierniewice Tomaszów Wieluń Wieruszów Zduńska Wola Zgierz Kalın yazılı ilçeler şehir ilçesi statüsüne sahiptir. gtdŁódź Voyvodalığı'nın belediyeleri Aleksandrów Aleksandrów Łódzki Andrespol Będków Bedlno Bełchatów Bełchatów (kırsal) Biała Biała Rawska Białaczów Bielawy Błaszki Bolesławiec Bolimów Brąszewice Brójce Brzeziny Brzeziny (kırsal) Brzeźnio Buczek Budziszewice Burzenin Chąśno Cielądz Czarnocin Czarnożyły Czerniewice Czastary Dalików Daszyna Dąbrowice Dłutów Dmosin Dobryszyce Dobroń Domaniewice Drużbice Drzewica Działoszyn Galewice Gidle Głowno Głowno (kırsal) Głuchów Godzianów Gomunice Góra Świętej Małgorzaty Gorzkowice Goszczanów Grabica Grabów Inowłódz Jeżów Kamieńsk Kiełczygłów Kiernozia Kleszczów Klonowa Kluki Kobiele Wielkie Kocierzew Południowy Kodrąb Koluszki Konopnica Konstantynów Łódzki Kowiesy Krośniewice Krzyżanów Ksawerów Kutno Kutno (kırsal) Lgota Wielka Lipce Reymontowskie Lubochnia Lutomiersk Lututów Ładzice Łanięta Łask Łęczyca Łęczyca (kırsal) Łęki Szlacheckie Łódź Łowicz Łowicz (kırsal) Łubnice Łyszkowice Maków Masłowice Mniszków Mokrsko Moszczenica Nieborów Nowa Brzeźnica Nowe Ostrowy Nowy Kawęczyn Nowosolna Opoczno Oporów Osjaków Ostrówek Ozorków Ozorków (kırsal) Pabianice Pabianice (kırsal) Pajęczno Paradyż Parzęczew Pątnów Pęczniew Piątek Piotrków Trybunalski Poddębice Poświętne Przedbórz Radomsko Radomsko (kırsal) Rawa Mazowiecka Rawa Mazowiecka (kırsal) Ręczno Regnów Rogów Rokiciny Rozprza Rusiec Rząśnia Rzeczyca Rzgów Sadkowice Sędziejowice Siemkowice Sieradz Sieradz (kırsal) Skierniewice Skierniewice (kırsal) Skomlin Stryków Sławno (kırsal) Słupia Sokolniki Stryków Strzelce Strzelce Wielkie Szczerców Sulejów Sulmierzyce Szadek Świnice Warckie Tomaszów Mazowiecki Tomaszów Mazowiecki (kırsal) Tuszyn Ujazd Uniejów Warta Wartkowice Widawa Wielgomłyny Wieluń Wieruszów Wierzchlas Witonia Wodzierady Wola Krzysztoporska Wolbórz Wróblew Zadzim Zapolice Zduny Zduńska Wola Zduńska Wola (kırsal) Zelów Zgierz Zgierz (kırsal) Złoczew Żarnów Żelechlinek Żychlin Żytno Kalın yazılı belediyeler kentsel, eğik yazılı belediyeler ise kentsel-kırsal belediye statüsüne sahiptir. gtdNüfuslarına göre Polonya'daki şehirler1.000.000+Varşova500.000+ Kraków Łódź Wrocław Poznań 200.000+ Gdańsk Szczecin Bydgoszcz Lublin Białystok Katowice Gdynia Częstochowa Radom 100.000+ Toruń Sosnowiec Rzeszów Kielce Gliwice Olsztyn Zabrze Bielsko-Biała Bytom Zielona Góra Rybnik Ruda Śląska Opole Tychy Gorzów Wielkopolski Elbląg Dąbrowa Górnicza Płock Wałbrzych Włocławek Tarnów Chorzów Koszalin tam liste Otorite kontrolü BNE: XX457142 BNF: cb11996781x (data) GND: 4074299-4 LCCN: n80093570 MusicBrainz: 71ce186a-285d-4c01-b863-6e46bf10e249 NARA: 10045278 NKC: ge131525 NLI: 987007554924405171 NSK: 000648458 SUDOC: 028056418 VIAF: 154716567 WorldCat: lccn-n80093570 Polonya'daki bir yerleşim yeri ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Łódź&oldid=30466993" sayfasından alınmıştır |
MwanzaMwanzaŞehrin Tanzanya'daki konumuÜlke TanzanyaNüfus (2012) • Toplam706,543Zaman dilimiUTC+03.00 Mwanza, Tanzanya'da bir şehirdir. Kent, Tanzanya'nın kuzey kesiminde, Victoria Gölü'nün güney kıyısında kurulmuştur. Şehir hakkında[değiştir | kaynağı değiştir] Mwanza Kent, 2002 sayımlarında göre 378,327'lik bir nüfusa sahiptir. Kent, Darüsselam kentinden sonra, Tanzanya'daki en büyük şehirdir. 1000 metreden fazla rakıma sahip olan kent, Victoria Gölü kıyısında yer almaktadır. Şehirdeki limandan göle komşu olan diğer ülkeler arasında ticari ve sivil taşımacılık yapılabilmektedir. Kentte ulaşım oldukça gelişmiştir. Kentte yer alan ana demiryolu hattı, şehri başkent Dodoma ve Darüsselam'a bağlamaktadır. Kentte Mwanza Havalimanı yer almaktadır. Bu havalimanı uluslararası hizmet vermektedir. 1996 yılında kentte, feribot kazası yüzünden, onlarca Tanzanyalı vatandaş ölmüştür. Kardeş kentler[değiştir | kaynağı değiştir] Tampere, Finlandiya Würzburg, Almanya Tanzanya'daki şehirler listesi Arusha · Bagamoyo · Bukoba · Darüsselam · Dodoma · Geita · Iringa · Kigoma · Lindi · Masasi · Mbeya · Mikindani · Morogoro · Moshi · Mtwara · Musoma · Mwanza · Ngara · Pangani · Shinyanga · Songea · Tabora · Tanga · Usa Nehri · Zanzibar Otorite kontrolü GND: 7558818-3 LCCN: n79065596 NLI: 987007564231605171 VIAF: 125477784 WorldCat (LCCN): n79-065596 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mwanza&oldid=24995900" sayfasından alınmıştır |
MiskofçaMiskolc BayrakArma Sloganlar: Çelik Şehir, Açık Kapılar ŞehriMiskofçaMiskolca'nın Macaristan'daki konumuÜlke MacaristanBölgeKuzey MacaristanİlBorsod-Abaúj-Zemplénİdare • Belediye başkanıÁkos Kriza (Fidesz-KDNP)Yüzölçümü • Toplam236.66 km²Nüfus (2013) • Toplam162,905[1] • Yoğunluk688.35/km²Zaman dilimiUTC+01.00 (OAS) • Yaz (YSU)UTC+02.00 (OAYS)Posta kodu3500–3549Resmî sitewww.miskolc.hu Miskolc, Osmanlı kaynaklarında Miskofça (Slovakça: Miškovec), Macaristan'ın kuzeydoğusunda yer alan bir şehirdir. Bir ağır sanayi şehri olan Miskofça, 2013 yılı sayımına göre nüfus olarak Budapeşte ve Debrecen' in ardından ülkenin üçüncü büyük şehridir. Tarih[değiştir | kaynağı değiştir] Alan antik çağlardan beri yerleşim alanı olmuştur. Arkeolojik bulgulara göre Paleolitik dönemine ait kalıntılara göre 70000 yıldır insan yerleşimi görülmüştür. Bilinen ilk sakinleri Kelt kökenli Cotiniler'dir. 9. yüzyılın sonlarına doğru bölgeye Macar toplulukları yerleşmeye başladı. Yerleşim, 1365 yılında Louis I of Hungary (I. (Nagy) Lajos) tarafından "Pazar Kasabası" statüsüne yükselterek yakınlarda bulunan Diósgyőr kalesini yeniden inşa ettirdi. 1544 yılında kasaba Osmanlı kuvvetlerinin saldırısına uğradı ve hasar gördü. 1596 yılında Eğri'nin fethinden sonra 1686 yılına kadar Eğri beylerbeyliğine vergi ödeyerek Osmanlı İmparatorluğu denetiminde kaldı. II. Ferenc Rákóczi önderliğinde Avusturya İmparatorluğu' na karşı oluşturulan anti-Habsburg kuvvetlerinin karargahı oldu. 1706 yılında Habsburg kuvvetlerinin saldırısında kasaba yandı. 1710-1711 yıllarında yaşanan veba salgınında nüfusun yarısı öldü. Savaşlar ve salsın hastalıkların ardından 18. yüzyılın ortalarından itibaren kasaba yeniden inşa edilmeye başlandı. 19. yüzyılda yerleşim endüstri ve ticaret yönüyle gelişti. 1848-1849 yıllarında Macar bağımsızlık savaşında önemli bir rol oynayan yerleşim Habsburglar'a yardım eden Rus İmparatorluğu kuvvetlerince 1849 yılında geçici olarak işgal edildi. 1878 yılındaki sel sonucu hasar gören yerleşim yeniden düzenlendi. I. Dünya Savaşı'ndan sonra 1918-1919 yılları arasında Çekoslovakya egemenliğinde kaldı. Triyanon Antlaşması sonrasında Macaristan topraklarının önemli oranda azalmasıyla şehrin nüfusu mültecilerin yerleşmesiyle artmaya başladı. II. Dünya Savaşı'nda yerleşim 1944 yılında Kızıl Ordu tarafından ele geçirildi. İklimi[değiştir | kaynağı değiştir] Miskofça iklimi Aylar Oca Şub Mar Nis May Haz Tem Ağu Eyl Eki Kas Ara Yıl En yüksek sıcaklık (°C) 10,1 15,7 22,4 27,2 29,0 35,5 38,6 36,4 32,2 27,8 18,6 13,3 38,6 Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) −3 2,7 10,1 16,7 21,6 24,5 26,5 25,9 22,0 15,8 7,4 −1,9 14 Ortalama en düşük sıcaklık (°C) −10,3 −4,9 −0,6 4,3 9,0 12,3 13,6 13,0 9,5 4,5 0,4 −6,7 3,7 En düşük sıcaklık (°C) −32,6 −35 −22 −9,7 −1,6 −0,9 3,9 4,2 −3,1 −12,8 −22,4 −27 −35 Ortalama yağış (mm) 27 28 32 40 65 83 60 65 41 34 43 36 554 Kaynak: HKO Kardeş şehirler[değiştir | kaynağı değiştir] Asan, Güney Kore Aschaffenburg, Almanya Burgaz, Bulgaristan Cleveland, ABD Katowice, Polonya Kayseri, Türkiye Košice, Slovakya Ostrava, Çekya Tampere, Finlandiya Valenciennes, Fransa Vologda, Rusya Galeri[değiştir | kaynağı değiştir] Tiszai Avas Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] "MAGYARORSZÁG HELYSÉGNÉVTÁRA, 2013". 5 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2014. gtdMacaristan'ın şehirleriŞehirlerBács-Kiskun · Baranya · Békés · Borsod-Abaúj-Zemplén · Csongrád-Csanád · Fejér · Győr-Moson-Sopron · Hajdú-Bihar · Heves · Jász-Nagykun-Szolnok · Komárom-Esztergom · Nógrád · Pest · Somogy · Szabolcs-Szatmár-Bereg · Tolna · Vas · Vesprim · ZalaUrban şehirlerBekeş-Çaba · Budapeşte (başkent) · Debrecen · Dunaújváros · Eğre · Érd · Győr · Hódmezővásárhely · Kapoşvar · Keçkemet · Mişkofça · Kanije · Nyíregyháza · Peç · Salgótarján · Sopron · Segedin · Székesfehérvár · Szekszárd · Solnok · Szombathely · Tatabánya · Vesprim · Egersek Otorite kontrolü BNF: cb15611963q (data) GND: 4039555-8 LCCN: n79095179 MusicBrainz: b10d71db-77e2-4c30-ac51-f9565bff3a54 NKC: ge390948 NLI: 987007550232305171 VIAF: 158265885 WorldCat (LCCN): n79-095179 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mişkofça&oldid=31006294" sayfasından alınmıştır |
Novgorod ile karıştırılmamalıdır. Nijni NovgorodGorki (1932-1990)ŞehirНижний Новгород (Rusça) BayrakArma Nijni Novgorod Oblastının Rusya'daki konumuNijni NovgorodNijni Novgorod'un oblasttaki konumuÜlke RusyaOblastı Nijni Novgorod OblastıKuruluş1221İdare • TürŞehir Meclisi • Belediye BaşkanıYuriy Şalabayev (Birleşik Rusya)Yüzölçümü • Şehir466.5 km² • Metropol514,56 km² (19.867 mil²)Rakım78 mNüfus (2021) • Şehir1,249,861 • Yoğunluk3043.39/km²Zaman dilimiUTC+03.00 (MSK)Alan kodu52Plaka kodu52, 152, 252Resmî sitehttp://adm.nnov.ru/ Nijni Novgorod (Rusça: Ни́жний Но́вгород; dinle (yardım·bilgi); 1932-1990 yılları arası: Gorki, Rusça: Го́рький, Çirmişçe: Угарман, (Ugarman), Çuvaşça: Чулхула, (Çulhula), Erzyanca: Алоош, (Alooş)), 1,249,861 nüfusu ile (14 Ekim 2010 nüfus sayımına göre) Rusya'nın (Moskova, Sankt-Peterburg, Novosibirsk, Yekaterinburg, Kazan’dan sonra) beşinci büyük şehridir. Şehir Oka ve İdil nehirlerinin birleşme bölgesinde bulunur. Nijni Novgorod Oblastı ve Volga Federal Bölgesi'nin başkentidir. 1932-1990 yılları arasında ismi Gorki (İsim burada doğan Maksim Gorki'dan gelmektedir) olan şehir 1850 yılında Rus ticaretinin önemli bir noktası konumuna gelmiş, sonraki zamanlarda ise sanayi metropolüne dönüşmüştür. Tarih[değiştir | kaynağı değiştir] Ortaçağ prenslerinin koltuğu[değiştir | kaynağı değiştir] Ana madde: Nijni Novgorod-Suzdal Knezliği Şehir, 1221'de Büyük Dük George II tarafından prensliğinin iki büyük nehri olan Volga ve Oka'nın birleştiği yerde kurulan küçük bir Rus ahşap yerleşiminden geliyor. Orta Çağ'ın sonuna kadar Doğu Slav yerleşiminin doğu ucunu işaret ediyordu ve Rusya'nın doğuya doğru genişlemesi 1552'de Kazan'ın ele geçirilmesine kadar ertelendi. Orta Çağ kalesinin bağımsız varlığı, ona yönelik sürekli Mordvin saldırıları tarafından tehdit ediliyordu; Nisan 1229'da Purgaz komutasındaki güçler tarafından yapılan büyük girişim püskürtüldü, ancak II. George'un 4 Mart 1238'de Sit Nehri Savaşı'nda ölümünden sonra Moğollar kaleyi işgal etti. Daha sonra sınır koruması için önemli bir kale olan Nijni Novgorod kalesi, iki nehrin oluşturduğu doğal bir hendekten yararlandı. Moskova ve Tver ile birlikte Nijni Novgorod, önemsizlikleri nedeniyle Moğol yıkımından kurtulan, ancak Tatar Yoke döneminde Rus siyasi yaşamında büyük merkezler haline gelen yeni kurulan birkaç şehir arasında yer aldı. Moğol Han'ın anlaşmasıyla Nijni Novgorod, 1264'te Vladimir-Suzdal Knezliği'ne dahil edildi. 86 yıl sonra, güçlü Suzdal Knezliği'nin merkezi 1350'de Gorodets'ten buraya taşındığında önemi daha da arttı. başkentini Moskova'ya layık bir rakip yapmak; bir taş kale ve birkaç kilise inşa etti ve tarihçilerin koruyucusuydu. Rus Birincil Chronicle'ın günümüze ulaşan en eski el yazması Laurentian kodeksi, 1377'de yerel keşiş Laurentius tarafından onun için yazılmıştır. Moskova Büyük Dükalığı'nın en güçlü kalesi[değiştir | kaynağı değiştir] Minin'in çağrısı Burada, verandasında Kuzma Minin'in bulunduğu Vaftizci Yahya'nın ahşap kilisesini görebilirsiniz. Arkasında Aziz Yahya'un Kremlin kulesini görebilirsiniz. Şehrin 1392'de Moskova Knezliği'na katılmasından sonra yerel prensler Shuiski adını aldılar ve Moskova'ya yerleştiler. 1408'de güçlü Kırım Tatar şefi Edigey tarafından yakıldıktan sonra Nijni Novgorod restore edildi ve Moskovalılar tarafından Kazan Tatarlarına karşı savaşlarında öncelikle büyük bir kale olarak görüldü. Rusya'nın en güçlü ve en eski korunmuş kalelerinden biri olan muazzam kırmızı tuğlalı Kremlin, Pietro Francesco'nun gözetiminde 1508-1511'de inşa edildi. Kale, 1520 ve 1536'daki Tatar kuşatmalarına dayanacak kadar güçlüydü. 1612'de yerel bir tüccar olan Kuzma Minin tarafından toplanan ve Dük Dmitry Pozharsky'nin komutasındaki sözde ulusal milisler, Polonya birliklerini Moskova'dan kovarak Karışıklık Dönemi'ne son vermiş ve Romanov hanedanının yönetimini kurmuştur. Kremlin'in önündeki ana meydana Minin ve Pozharsky'nin adı verilmiştir. Minin'in kalıntıları kaleye gömüldü. Bu olayların anısına 21 Ekim 2005'te Minin ve Pozharsky'nin Kızıl Meydan heykelinin bire bir kopyası Vaftizci Yahya Kilisesi'nin önüne yerleştirildi. Sonraki yüzyılda, şehir ticari olarak zenginleşti ve Rusya'nın en zengin tüccar ailesi olan Stroganovlar tarafından operasyonları için bir üs olarak seçildi. 17. ve 18. yüzyılların başında burada Stroganov Okulu olarak bilinen belirli bir mimari ve ikon boyama tarzı gelişti. 1781'de Nizhny Novgorod'un tarihi arması, beyaz zemin üzerinde siyah boynuzları ve toynakları olan bir kızıl geyikti. 2006'dan kalma modern arması, bir Lenin nişan kurdelesi ve yukarıdan altın bir taç ile aynıdır. Büyük ticaret merkezi[değiştir | kaynağı değiştir] Ana Fuar binası 1817 yılında dünyanın en canlı fuarlarından biri olan Makariev Fuarı Nijni Novgorod'a taşınmış ve her yıl milyonlarca ziyaretçi çekmeye başlamıştır. 19. yüzyılın ortalarında, şehir, Rus İmparatorluğu'nun ticaret başkenti olarak sağlam bir şekilde kuruldu. Mühendis Alexandr Popov'un dünyanın ilk radyo alıcısı ve mühendis Vladimir Shukhov'un dünyanın ilk hiperboloid kulesi ve kafes kabuk kaplamaları, 1896'da Nizhny Novgorod'daki Tüm Rusya sanayi ve sanat sergisinde gösterildi. Resmi Rus İmparatorluk istatistiklerine göre, nüfus 14 Ocak 1913 itibarıyla Nijni Novgorod'un nüfusu 97.000 idi. Müjde Meydanı (şimdi Minin ve Pozharsky Meydanı) 1986 Tüm Rusya Sergisi, şehirde elektrikli ulaşımın gelişmesine ivme kazandırdı. Nizhny Novgorod tramvayının 3 hattı burada hizmete açıldı. Bazıları iki fünikülerle birbirine bağlandı. Nizhny Novgorod fuarından sergi kompleksine giden başka bir hat vardı. En büyük sanayi kuruluşu, şirketin kendi demiryolu ile Nijni Novgorod'un Aşağı Şehrindeki Moskovsky tren istasyonuna bağlanan Sormovo Demir Fabrikası idi. Kazansky tren istasyonu Yukarı şehirdeydi. Diğer endüstriler yavaş yavaş gelişti ve 20. yüzyılın başında şehir aynı zamanda birinci sınıf bir sanayi merkezi haline geldi. Henry Ford, 1920'lerin sonlarında büyük bir kamyon ve traktör fabrikasının (GAZ) kurulmasına yardım etti ve geleceğin işçi lideri Walter Reuther de dahil olmak üzere mühendisler ve tamirciler gönderdi. Sovyet dönemi[değiştir | kaynağı değiştir] 1917 Ekim Devrimi'nden önce Volga veya Oka üzerinde kalıcı köprüler yoktu. Ticaret fuarı sırasında geçici köprüler inşa edildi. Volga üzerindeki ilk köprü, Moskova-Kazan Demiryolu Şirketi tarafından 1914'te başlatıldı, ancak yalnızca Sovyet Dönemi'nde Kotelnich'e giden demiryolu 1927'de hizmete açıldığında tamamlandı. Marksist aktivist ve Çarlık muhalifi Maksim Gorki, 1868'de Nijni Novgorod'da Alexey Maksimoviç Peşkov olarak doğdu. Romanlarında şehir proletaryasının iç karartıcı hayatını anlatır. 1932'de Joseph Stalin'in daveti üzerine Sovyetler Birliği'ne döndüğünde şehrin adı Gorki olarak değiştirildi. Şehir, 1990 yılına kadar Gorki'nin adını taşıyordu. Çocukluğunu geçirdiği ev, Alexey'in buranın sahibi olan büyükbabasından sonra Kashirin Evi olarak bilinen bir müze olarak korunuyor. Minin ve Pozharsky Meydanı'ndaki Zafer Günü, 9 Mayıs 1945 II. Dünya Savaşı sırasında, 1941'den 1943'e kadar Gorki, Almanya tarafından hava saldırılarına ve bombardımanlara maruz kaldı. Almanlar, cepheye askeri teçhizatın ana tedarikçisi olduğu için şehir endüstrisini yok etmeye çalıştı. Bu saldırılar, Sovyetler Birliği'nin arkasındaki tüm İkinci Dünya Savaşı'nın en güçlüsü oldu. Sovyet döneminin büyük bölümünde, turist gemileriyle Volga'da yukarı ve aşağı seyahat eden Sovyet turistler için popüler bir durak noktası olmasına rağmen, şehir, Sovyet askeri araştırma ve üretim tesislerinin güvenliğini korumak için yabancılara kapatıldı. Bu büyüklükteki bir Sovyet şehri için alışılmadık bir şekilde, sokak haritaları bile 1970'lerin ortalarına kadar satışa sunulmuyordu. 1970 yılında SSCB Yüksek Sovyeti Başkanlığı Kararnamesi ile şehre Lenin Nişanı verildi. 20 Kasım 1985'te şehirde metronun ilk bölümü hizmete girdi. Fizikçi ve Nobel ödüllü Andrei Sakharov, yabancılarla temasını sınırlamak için 1980-1986 yılları arasında oraya sürgüne gönderildi. 1990 yılında şehrin orijinal adının eski haline getirilmesiyle birlikte şehrin "kapalı" statüsünün sona ermesi. Mevcut Rusya[değiştir | kaynağı değiştir] Kremlin'den Oka ve Volga nehirlerinin Tükürüğü 2018 yılında şehir, FIFA Dünya Kupası'nın ev sahiplerinden biri oldu. Buraya 44.899 seyirci kapasiteli bir stadyum inşa edildi. Strelka adında yeni bir metro istasyonu da inşa edildi. Nijni Novgorod'un 800. yıldönümü 21 Ağustos 2021'de kutlandı. Tarihi ve şehirden gelen büyük insanları kutladı. Kutlamanın doruk noktası, şehrin 800. Yıl Gala Gösterisi oldu. Natalya Vodyanova bir konuşma yaptı ve Vladimir Putin katıldı.[1] Rusya Merkez Bankası 800. yıl anısına hatıra paraları bastı.[2] Yıllara Göre Nüfusu[değiştir | kaynağı değiştir] Yıl Nüfus 1897 90.053 1939 643.689 1959 941.962 1970 1.170.133 1979 1.344.474 1989 1.438.133 2002 1.311.252 2010 1.250.619 Not: Nüfus Sayım Verileri Nijni Novgorod'un idarî bölümleri[değiştir | kaynağı değiştir] Nijni Novgorod'un idarî bölümleri Nijni Novgorod 8 rayondan oluşmaktadır: █ Nijegorodski (Нижегородский район) █ Sovetski (Советский район) █ Priokski (Приокский район) █ Sormovski (Сормовский район) █ Moskovski (Московский район) █ Kanavinski (Канавинский район) █ Leninski (Ленинский район) █ Avtozavodski (Автозаводский район) Halk hizmetleri[değiştir | kaynağı değiştir] Eğitim ve Bilim[değiştir | kaynağı değiştir] Nijni Novgorod'da Tanınmış Yükseköğretim Kurumları Türkçe Rusça Nijni Novgorod Devlet Üniversitesi Нижегородский государственный университет Nijni Novgorod Devlet Teknik Üniversitesi Нижегородский государственный технический университет им. Р. Е. Алексеева Nijni Novgorod Devlet Mimarlık ve İnşaat Mühendisliği Нижегородский государственный архитектурно-строительный университет Nijni Novgorod Yönetim Enstitüsü Нижегородский институт управления Volga Devlet Üniversitesi su Taşımacılığı Волжский государственный университет водного транспорта Nijni Novgorod Devlet Tıp Akademisi Нижегородская государственная медицинская академия Nijni Novgorod Devlet Tarım Akademisi Нижегородская государственная сельскохозяйственная академия Nijni Novgorod İçişleri Bakanlığı Akademisi Нижегородская академия МВД России Nijni Novgorod Devlet Konservatuvarı Нижегородская государственная консерватория имени М. И. Глинки Devlet Üniversitesi - Ekonomi Yüksek Okulu Государственный университет - Высшая школа экономики Nijni Novgorod Devlet Dilbilimsel Üniversitesi Нижегородский государственный лингвистический университет имени Н. А. Добролюбова Ulaşım[değiştir | kaynağı değiştir] Nijni Novgorod'da 1 havaalanı (Strigino Uluslararası Havaalanı - Rusça: Аэропорт Стригино), 1 tren istasyonu ve 1 nehir limanı hizmet vermektedir. Ayrıca 20 Kasım 1985'ten bu yana yeraltı metrosu, 27 Haziran 1947'den bu yana Troleybüs, 20 Mayıs 1896'dan bu yana Tramvay şehre hizmet vermektedir.[3] Şehirde bir banliyö treni sistemi var (Başkentray veya Marmaray benzeri). Kardeş şehirleri[değiştir | kaynağı değiştir] Nijni Novgorod aşağıdaki şehirlerle kardeş şehirdir:[4] Essen, Almanya (1991) Philadelphia, ABD (1992) Linz, Avusturya (1993) Jinan, Çin (1994) Tampere, Finlandiya (1995) Matanzas, Küba (2004) Suwon, Güney Kore (2005) Novi Sad, Sırbistan (2006) Minsk, Belarus (2007) Sant Boi, İspanya (2009) Sohum, Abhazya (2009) Győr, Macaristan (2012) Bălţi, Moldova (2016) Simferopol, Rusya (2016) İklim[değiştir | kaynağı değiştir] Bölgedeki iklim özellikle nemli karasal (DFB), kıta ve soğuk olmasına rağmen kalıcı bir kar örtüsü ile geç Mart ayına kadar geç Kasım sürer, kışın Moskova'da iklim benzer. Ortalama sıcaklık °C -9 Temmuz ayında 19 °C (66 °F) (16 °F) Ocak ayında değişir. Nijni Novgorod 1981 - 2010 iklimi Aylar Oca Şub Mar Nis May Haz Tem Ağu Eyl Eki Kas Ara Yıl En yüksek sıcaklık (°C) 5,5 7,0 17,3 26,3 32,5 36,3 38,3 38,0 31,0 24,2 13,2 8,5 38,3 Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) −5,9 −5,3 1,2 10,9 18,7 22,6 24,7 22,1 15,7 8,0 −0,5 −4,6 9,0 Ortalama sıcaklık (°C) −8,9 −8,8 −2,6 6,1 12,9 17,2 19,4 16,9 11,1 4,7 −2,8 −7,3 4,8 Ortalama en düşük sıcaklık (°C) −11,7 −11,8 −5,9 2,0 7,8 12,5 14,7 12,6 7,6 2,1 −4,8 −9,9 1,3 En düşük sıcaklık (°C) −41,2 −37,2 −28,3 −19,7 −6,9 −1,8 4,1 0,9 −5,5 −16 −29,4 −41,4 −41,4 Ortalama yağış (mm) 45 36 35 35 46 78 78 68 61 62 52 52 648 Kaynak: Hava ve İklim Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] "1С-Битрикс: Управление сайтом". www.mir-travel.com. 12 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2023. "Bank of Russia issues new commemorative coins dedicated to the 800th anniversary of Nizhny Novgorod | Bank of Russia". cbr.ru. 4 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2023. Nijni Novgorod - Transport 23 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) Nijni Novgorod'un kardeş şehirleri 5 Ağustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Wikimedia Commons'ta Nijni Novgorod ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. Nijni Novgorod şehir hükûmeti (İngilizce) gtdRusya'daki şehirler10 000 000 + şehirlerMoskova (başkent)4 000 000 + şehirlerSankt-Peterburg1 000 000 + şehirlerNovosibirsk · Yekaterinburg · Nijni Novgorod · Kazan · Samara · Omsk · Çelyabinsk · Rostov-na-Donu · Ufa500 000 + şehirlerPerm · Volgograd · Krasnoyarsk · Voronej · Saratov · Tolyatti · Krasnodar · İjevsk · Yaroslavl · Ulyanovsk · Barnaul · İrkutsk · Habarovsk · Tümen · Vladivostok · Novokuznetsk · Orenburg · Kemerovo · Yarçallı · Ryazan · Tomsk · Penza · Astrahan · Lipetsk250 000 + şehirlerTula · Mahaçkale · Kirov · Şupaşkar · Kaliningrad · Kursk · Magnitogorsk · Tver · Bryansk · İvanovo · Ulan-Ude · Nijni Tagil · Stavropol · Belgorod · Arhangelsk · Soçi · Vladimir · Kaluga · Kurgan · Oryol · Smolensk · Vladikavkaz · Çerepovets · Murmansk · Çita · Voljski · Surgut · Saransk · Vologda · Tambov · Sterlitamak · Petrozavodsk · Komsomolsk-na-Amure · Kostroma · Nalçik · Yakutsk · Taganrog · Grozni · Bratsk100 000 + şehirlerYoşkar-Ola · Nijnevartovsk · Şahtı · Orsk · Dzerjinsk · Angarsk · Sıktıvkar · Novorossiysk · Tübenkama · Starıy Oskol · Biysk · Veliki Novgorod · Prokopyevsk · Friedrich Engels · Rıbinsk · Blagoveşçensk · Norilsk · Balaşiha · Balakovo · Petropavlovsk-Kamçatski · Pskov · Himki · Armavir · Severodvinsk · Elatoust · Podolsk · Kamensk-Uralski · Sızran · Novoçerkassk · Sergey Korolyov · Yujno-Sahalinsk · Volgodonsk · Nahodka · Mıtişçi · Berezniki · Abakan · Lyubertsı · Salavat · Rubtsovsk · Maykop · Ussuriysk · Miass · Kovrov · Kolomna · Elektrostal · Pyatigorsk · Almetyevsk · Nazran · Kopeysk · Pervouralsk · Novomoskovsk · Hasavyurt · Kislovodsk · Jeleznodorojni · Nevinnomıssk · Dimitrovgrad · Novoçeboksarsk · Serpuhov · Orehovo-Zuyevo · Novıy Urengoy · Neftekamsk · Nefteyugansk · Murom · Çerkessk · Kamışin · Noginsk · Novoşahtinsk · Derbent · Noyabrsk · Yelets · Novokuybışevsk · Açinsk · Kızıl · Oktyabrski · Odintsovo · Şçyolkovo · Seversk · Sergiyev Posad · Obninsk · Arzamas · Jukovski · Leninsk-Kuznetski · Krasnogorsk · Bataysk · Kiselyovsk · Mejdureçensk · Uhta · Elista · Artyom · Novotroytsk gtdVolgaNehrin kollarıSelijarovka · Vazuza · Tvertsa · Şoşa · Dubna · Medveditsa · Nerl · Kaşinka · Sit · Mologa · Suda · Şeksna · Sogoja · Kotorosl · Kostroma · Nyomda · Unja · Uzola · Oka · Kudma · Kerjenets · Sura · Vetluga · Rutka · Tsivil · Büyük Kokşaga · Küçük Kokşaga · Aniş · İlet · Sviyaga · Sumka · Kazansu · Kama · Aktay · Bezdna · Büyük Çeremşan · Sok · Samara · Çapayevka · Küçük İrgiz · Büyük İrgiz · Tereşka · Yeruslan · AktubaBaraj GölleriVolgo · İvankovo · Ugliç · Rıbinsk · Gorki · Çeboksarı · Kuybışev · Saratov · VolgogradHidroelektrik santralleriİvankovo · Ugliç · Ribinsk · Nijni Novgorod · Çeboksarı · Jiguli · Saratov · VolgaKanallarMoskova Kanalı · Volga-Baltık Su Yolu · Volga-Don KanalıŞehirlerAstrahan · Volgograd · Saratov · Samara · Kazan · Ulyanovsk · Nijni Novgorod · Yaroslavl · TverAyrıca bakınız: Rusya'daki nehirler listesi Otorite kontrolü BNE: XX6106187 BNF: cb121337377 (data) GND: 4021633-0 LCCN: n86059283 MusicBrainz: fa807dcd-dc30-4c25-bf58-d905dfc6ba9d NKC: ge130184 NLI: 987007560163005171 SUDOC: 029786797 VIAF: 315526211 WorldCat: lccn-n86059283 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Nijni_Novgorod&oldid=31019675" sayfasından alınmıştır |
NorrköpingŞehir Arma İlÖstergötland iliBölgeÖstergötlandYüzölçümü • Toplam35,68 km²Nüfus (2016) • Toplam137,326 • Yoğunluk2,446/km²Zaman dilimiUTC+01.00 (OAS) • Yaz (YSU)UTC+02.00 (OAYS)Resmî sitewww.norrkoping.se Norrköping, İsveç'in doğusunda yer alan Östergötland bölgesindeki bir İsveç şehridir. Kentin nüfusu, kent merkezinde 84.000, çevresiyle beraber 127.059 kadardır.[1] Bu nüfusla beraber Norrköping, İsveç'in en büyük onuncu kentidir. Şehir, Motala Nehri'nin Baltık Denizi'ne döküldüğü bölgede kuruludur. Şehrin bu konumda olması, onu gelişmiş bir ticaret ve sanayi merkezi yapmaktadır. Özellikle tekstil sanayisinde önemli atılımlara sahip olan şehrin "İsveç'in Manchester'ı", "Peking" ve "Surbullestan" gibi lakapları vardır. Tarih[değiştir | kaynağı değiştir] Norrköping, 1719'daki yangından önce. Kent yakınlarında görülen ilk yerleşim Orta Çağ'a dayanmaktadır. Motala Nehri'nin sanayide ve enerjide kullanılmasıyla beraber kentteki sanayi de gelişti. Nehirde bulunan somon sayesinde halkın bir kısmı balıkçılık ile geçimini sağlamaya başladı. Tarihi kesin olarak bilinmese de 12. yüzyılda kente bir kilise yapıldığı bilinmektedir. Bu kilise Aziz Olaf'a adanmıştı. Kentin adının tarihi konusundaki ilk izler 1283'te İsveç kralı I. Valdemar'ın karısı Sofia'nın somon balıkçılığı haklarını Skänninge Manastırı'na devretmesiyle geldi. Norrköping'in 14. yüzyılda şehir konumuna alındığı bilinse de, 1384 yılına kadar herhangi bir yazılı belge bulunamadığından hangi yılda kent olduğu bilinmemektedir. Şehirde uzun süreli savaşlar ve yangınlar yüzünden günümüzde bu kent hakkında hiçbir Orta Çağ bilgisine rastlanamamaktadır. Kuzey Yedi Yıl Savaşı sürecinde (1563-1570), kent güneyi tamamen yandı. Ancak İsveç kralı III. John tarafından tekrar kuruldu. Bu yeniden kurulma sürecinde var olan tüm sokaklar ana hatlarıyla günümüzde de bulunmaktadır. Norrköping'den geçen Motala Nehri 1618'de Gustav Adolf'un desteğiyle şehirde silah fabrikası kuruldu. Liman bölgesi de zamanla Finspång şehrindeki hareketlilik nedeniyle genişletildi. Silah sanayisine ek olarak tekstil sektörü de hızla ivme kazandı. Önemli bir yardımsever olan iş insanı Louis De Geer sanayide önemli atılımlara imza attı. De Geer'in öldüğü dönemde, Norrköping 6,000 nüfusla İsveç'in ikinci büyük kentiydi. Şehir, 1655'te ve 1719'da tekrar yandı. Yeniden kurmak için, kent halkı Johannisborg Kalesi'ndeki taşları kullanarak ev yaptı. Bu nedenle bu kalenin çok küçük bir kısmı bugüne gelebilmiştir. 18. yüzyılda kent tekrar inşa edildi. 1740'larda Norrköping'e üç şeker fabrikası inşa edildi. 1750'lerde ise tütün fabrikaları eklendi. Norrköping'in önemi sonrasında da arttı. 1769'da belediye binası inşa edilen kentte, Kral IV. Gustav Norrköping'de Aziz Olaf'ın kilisesinde taç taktı. Ancak kentte 1822 ve 1826 yıllarında tekrar yangın çıktı. 1850'de sanayide 600'den fazla işçiye sahip olan kent; dönemin en büyük sanayi kenti oldu. 19. yüzyılın geri kalanında sanayi gelişmeyi sürdürdü. Nehrin bulunduğu alanda 1854'te kâğıt ve pamuk işleme fabrikaları inşa edildi. Sanayi 20. yüzyılda da gelişimine devam etti. 1950'de 54 fabrika ve 6,600 kadar işçi bulunduran kentin fabrikalarından, İtalya ve Japonya gibi rekabetçi ülkeler nedeniyle 1956 yılında on sekizi kapatıldı. 2002 itibarıyla, Norrköping İsveç ortalamalarının üstünde bir kültür ve sanayi kentidir. İklim[değiştir | kaynağı değiştir] Norrköping (2002–2020) iklimi Aylar Oca Şub Mar Nis May Haz Tem Ağu Eyl Eki Kas Ara Yıl En yüksek sıcaklık (°C) 12,1 13,7 18,6 27,5 28,6 33,0 33,9 34,8 28,8 23,0 17,2 13,3 34,8 Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) 1,1 1,8 5,8 12,0 17,2 21,1 23,3 22,2 17,6 10,8 6,0 2,9 11,8 Ortalama sıcaklık (°C) −1,5 −1,1 1,8 6,8 11,7 15,8 18,3 17,4 13,4 7,5 3,7 0,6 9,7 Ortalama en düşük sıcaklık (°C) −4 −3,9 −2,2 1,5 6,2 10,4 13,2 12,5 9,1 4,1 1,3 −1,7 7,3 En düşük sıcaklık (°C) −28,1 −33,5 −24,4 −13,2 −4 −0,1 4,9 2,3 −4,6 −9 −15,9 −24,7 −33,5 Ortalama yağış (mm) 35,8 30,4 29,7 26,3 45,2 59,4 73,3 69,2 40,0 54,0 48,4 42,3 554 Kaynak: İsveç Meteoroloji Enstitüsü[2] Mimari[değiştir | kaynağı değiştir] Kent kütüphanesi Tramvay hattı 1750'lerde inşa edilen kilise Eski bir su kulesi Holmen firmasının merkezi Norrköping doğumlular[değiştir | kaynağı değiştir] Hannes Alfvén - fizikçi Moa Martinson - yazar Ture Nerman - İsveç komünizminin kurucusu Peter Harryson - oyuncu Pernilla Wiberg - kayakçı Slagsmålsklubben - pop müzik grubu Elin Grindemyr - model Malin Baryard - at binicisi Helena Lundbäck - at binicisi 23 Till - müzik grubu Eldkvarn - müzik grubu Spånka NKPG - müzik grubu Marduk - music müzik grubu Amy Diamond - şarkıcı Spor takımları[değiştir | kaynağı değiştir] IFK Norrköping (Futbol) Norrköping Dolphins (Basketbol) HC Vita Hästen (Buz hokeyi) Vargarna (BMX Bisiklet) Kardeş şehirler[değiştir | kaynağı değiştir] Esslingen, Almanya Klaksvík, Faroe Adaları Kópavogur, İzlanda Linz, Avusturya Odense, Danimarka Riga, Letonya Tampere, Finlandiya Trondheim, Norveç Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] "Folkmängd i Norrköpings kommun den 31 maj 2008". 8 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2009. "Ladda ner meteorologiska observationer". İsveç Meteoroloji Enstitüsü (İsveççe). 5 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. gtdİsveç'teki şehirler1 000 000 + şehirlerStockholm (başkent)500 000 + şehirlerGöteborg · Malmö100 000 + şehirlerUppsala · Västerås50 000 + şehirlerÖrebro · Linköping · Helsingborg · Jönköping · Norrköping · Lund · Umeå · Gävle · Borås · Södertälje · Eskilstuna · Täby · Karlstad · Halmstad · Växjö20 000 + şehirlerSundsvall · Luleå · Trollhättan · Östersund · Borlänge · Falun · Upplands Väsby · Tumba · Kalmar · Skövde · Kristianstad · Karlskrona · Skellefteå · Uddevalla · Lidingö · Motala · Landskrona · Örnsköldsvik · Nyköping · Karlskoga · Åkersberga · Vallentuna · Varberg · Trelleborg · Lidköping · Alingsås · Piteå · Sandviken · Märsta · Ängelholm · Visby · Boo · Vänersborg · Katrineholm · Kungälv · Västervik · Enköping20 000 - şehirlerArboga · Arvika · Askersund · Avesta · Boden · Bollnäs · Borgholm · Djursholm · Eksjö · Eslöv · Fagersta · Falkenberg · Falköping · Falsterbo · Falun · Filipstad · Flen · Gränna · Hagfors · Haparanda · Hedemora · Hjo · Huskvarna · Hudiksvall · Härnösand · Hässleholm · Höganäs · Karlshamn · Kiruna · Kramfors · Kristinehamn · Kumla · Kungsbacka · Köping · Laholm · Lindesberg · Ljungby · Ludvika · Lycksele · Lysekil · Mariefred · Mariestad · Marstrand · Mjölby · Mölndal · Nacka · Nora · Norrtälje · Nybro · Nynäshamn · Nässjö · Oskarshamn · Oxelösund · Ronneby · Sandviken · Sala · Sigtuna · Simrishamn · Skanör · Skara · Skänninge · Sollefteå · Strängnäs · Strömstad · Stockholm · Säffle · Säter · Sävsjö · Söderhamn · Söderköping · Sölvesborg · Tidaholm · Torshälla · Tranås · Trosa · Ulricehamn · Vadstena · Vaxholm · Vetlanda · Vimmerby · Värnamo · Ystad · Åmål · Öregrund · Östhammar Otorite kontrolü BNE: XX5602180 GND: 4222141-9 LCCN: n81004426 MusicBrainz: a5664b00-4668-4c67-97ea-c2985248385e NARA: 10045140 NKC: ge1133381 NLI: 987007566722805171 VIAF: 134872118 WorldCat: lccn-n81004426 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Norrköping&oldid=31619806" sayfasından alınmıştır |
Koordinatlar: 55°23′N, 10°23′E OdenseŞehir Arma OdenseÜlke DanimarkaBölgeGüney DanimarkaKuruluş988Yüzölçümü • Kent79,3 km² (30,6 mil²)Rakım13 mNüfus (2021)[1] • Kent180,760 • Kent yoğunluğu2,300/km² (5,95/mil²)Zaman dilimiUTC+01.00 (OAS) • Yaz (YSU)UTC+02.00 (OAYS)Posta kodu5000–5270Alan kodu(+45) 6Resmî siteodense.dk Odense, Danimarka'nın üçüncü büyük şehridir. Nüfusu 150 binden fazladır. Ayrı zamanda Fyn adalarının başkentidir. Ünlü yazar ve şair Hans Christian Andersen, 2 Nisan 1805 günü Odense şehrinde doğmuştur. Odense şehrinin 2021 nüfus sayımına göre nüfusu 180.760'tır. İsmi Odense tanrısı Norse'den gelir. Bölgesi Syddanmark'tır. İklim[değiştir | kaynağı değiştir] Odense (1971–2000) iklimi Aylar Oca Şub Mar Nis May Haz Tem Ağu Eyl Eki Kas Ara Yıl En yüksek sıcaklık (°C) 11,2 13,4 18,5 27,4 28,8 31,6 33,4 33,6 27,7 23,0 15,8 12,4 33,6 Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) 3,1 3,3 6,1 10,7 16,0 19,2 21,3 21,4 16,9 12,3 7,4 4,5 11,9 Ortalama sıcaklık (°C) 1,0 1,1 3,1 6,6 11,6 14,7 16,6 16,5 13,0 9,2 5,1 2,5 8,4 Ortalama en düşük sıcaklık (°C) −1,5 −1,4 0,1 2,5 6,7 9,9 11,7 11,5 8,9 5,8 2,4 0,2 4,7 En düşük sıcaklık (°C) −21,6 −20 −14,9 −5,3 −2 1,7 3,6 4,2 −1,4 −4,1 −16,2 −20 −21,6 Ortalama yağış (mm) 48,5 30,1 39,6 32,4 41,1 50,6 50,0 52,7 56,7 58,1 53,3 47,7 560,9 Kaynak: Danimarka Meteoroloji Enstitüsü[2] Kardeş Şehirler[değiştir | kaynağı değiştir] Odense'nin aşağıdaki şehirlerle kardeş şehir anlaşması vardır.[3] Brno, Çekya Columbus, ABD Funabashi, Japonya Groningen, Hollanda Iksan, Güney Kore İzmir, Türkiye[4] Katoviçe, Polonya Kaunas, Litvanya[5] Kiev, Ukrayna Klaksvík, Faroe Adaları Kópavogur, İzlanda Norrköping, İsveç Östersund, İsveç Petah Tikva, İsrail Schwerin, Almanya Shaoxing, Çin St. Albans, İngiltere Tampere, Finlandiya Trondheim, Norveç Upernavik, Grönland Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] "BY3: Population 1. January by urban areas, area and population density". statbank.dk. Statistics Denmark. 1 Ocak 2021. 3 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2021. "Danimarka Meteoroloji verileri 1971–2000" (PDF). Danimarka Meteoroloji Enstitüsü. Erişim tarihi: 17 Kasım 2015. Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler (link) "Twin Cities". Odense Municipality. 15 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2014. "İzmir'in kardeş kentleri". 27 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. İzmir Büyükşehir Belediyesi. 28 Haziran 2012 tarihinde erişildi. "Partnership". Kaunas International Relations. 15 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2011. Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Wikimedia Commons'ta Odense ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. Odense - City of Hans Christian Andersen Danimarka'daki bir yerleşim yeri hakkındaki bu taslağı geliştirerek Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz. Otorite kontrolü BNF: cb119754834 (data) GND: 4116719-3 LCCN: n79034474 MusicBrainz: 4033e068-1d57-4aa3-87b5-0f3bfe8a8167 NKC: ge394358 NLI: 987007559532905171 VIAF: 159432634 WorldCat: lccn-n79034474 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Odense&oldid=31023267" sayfasından alınmıştır |
OlomoucOlomoucŞehir BayrakArma OlomoucÜlke ÇekyaİlOlomoucİlçe (Okres)Olomoucİdare • Belediye başkanıMiroslav ŽbánekYüzölçümü • Toplam103,33 km²Rakım219 mNüfus (2021)[1] • Toplam100,514 • Yoğunluk970/km²Zaman dilimiUTC+01.00 (OAS) • Yaz (YSU)UTC+02.00 (OAYS)Posta kodu779 00Resmî sitehttp://www.olomoucko.cz/ Olomouc'taki Kutsal Teslis SütunuUNESCO Dünya MirasıKutsal Teslis SütunuKonum ÇekyaKriterKültürel: i, ivReferans859Tescil2000 (24. oturum)BölgeAvrupa ve Kuzey AmerikaKoordinatlar49°35′54.996″K 17°16′9.984″B / 49.59861000°K 17.26944000°B / 49.59861000; -17.26944000 Olomouc (Almanca: Olmütz), Çekya'da bir kenttir. Brno'dan önce (1641'e kadar) Olomouc Moravya eyaletinin başkentiydi. 2010 itibarıyla şehir nüfusu 102.004 kişidir. Şehirde birçok tarihî yapıt ve mimari değeri büyük kiliseler bulunmaktadır. Belediye Sarayı önünde bulunan astronomik meydan saati çok ilgi çekmektedir. Bu binanın önünde bulunan meydanda çok ilgi çekici antik Romalı tanrıların heykellerini gösteren fıskiyeli havuzlar bulunmaktadır. Şehrin merkezî meydanında bulunan 1717-1754 döneminde yapılan ve son şekli Moravyalı heykeltıraş Ondrej Zahne tarafından hazırlanan Barok mimari üslubunun çok önemli bir örneği olarak kabul edilen "Kutsal Teslis Sütunu", 2000 yılından itibaren UNESCO Dünya Mirası listesine alınmıştır. Olomouc Üniversitesi, Morovya'da bulunan en eski ve Çekya'daki ikinci eski üniversite eğitim merkezidir. 1572'de, o zaman Avusturya'ya bağlı Çek Krallığının halkının %90'ı Hristiyan Protestan iken, bunları Katolikliğe dönüştürmek için Cizvitler tarafından Cizvit Koleji olarak kurulmuştur. Politika[değiştir | kaynağı değiştir] Belediye Başkanları[değiştir | kaynağı değiştir] 1851-1865 Franz Kreilm 1865-1866 Franz Hein 1866-1872 Karl Boromäus Johann Nepomuk Alois Schrötter 1872-1896 Josef von Engel 1896-1918 Karl Brandhuber 1918-1919 münhal 1919-1923 Karel Mareš 1923-1939 Richard Fischer 1939-1941 Fritz Czermak 1942-1945 Julius Schreitter 1945-1947 Václav Stibor-Kladenský 1947-1949 Jan Kučera 1949-1950 Ladislav Bernatský 1950-1956 Antonín Eliáš 1957-1960 Josef Drmola 1960-1970 František Řeháček 1970-1986 Jan Tencian 1986-1989 Josef Votoček 1989-1990 Břetislav Baran 1990-1994 Milan Hořínek 1994-1998 Ivan Kosatík 1998-2006 Martin Tesařík 2006'dan beri Martin Novotný Spor[değiştir | kaynağı değiştir] Merkezi şehirde bulunan Sigma Olomouc, ülkenin en üst seviye futbol ligi olan 1. liga'da mücadele etmektedir. Şehirde, 12.541 kapasiteli olup,[2] 1940 yılında hizmete giren Andrův Stadyumu yer alır.[3] Kardeş şehirler[değiştir | kaynağı değiştir] Antony, Fransa Luzern, İsviçre Nördlingen, Almanya Pécs, Macaristan Owensboro, Kentucky, Amerika Birleşik Devletleri Subotica, Sırbistan Tampere, Finlandiya Veenendaal, Hollanda Resimler[değiştir | kaynağı değiştir] Olomouc Olomouc panoraması Olomouc merkezi uçaktan Olomouc- "Kutsal Teslis Sütunu" Olomouc Belediye Sarayi Olomouc Belediye Sarayı önunde astronomik meydan saati Olomouc - Neptun fıskiyeli havuzu Olomouc - San Vaclava Katedrali Olomouc Üniversitesi Güzel Sanatlar Merkezi, eski Cizvit Koleji Olomouc Morova Irmağı Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir] Olomouc (il) Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] "Population of Municipalities – 1 January 2021". Czech Statistical Office. 30 Nisan 2021. 1 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. "Fotbalový stadion" (Çekçe). SK Sigma Olomouc resmî web sitesi. 27 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2017. Habrcetl, Tomáš (2001). Football grounds of the Czech Republic (İngilizce). Volvox Globator. s. 62. ISBN 8072074482. Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Wikimedia Commons'ta Olomouc ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. Olomuck'un web sayfası27 Mart 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Çekçe) Olomouc Turizm resmi web sitesi23 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) Otorite kontrolü GND: 4075643-9 LCCN: n79083922 MusicBrainz: 9a2e1282-a72f-433e-b0df-eb03d4d08e8f NKC: ge130299 NLI: 987007548077805171 VIAF: 131337498 WorldCat: lccn-n79083922 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Olomouc&oldid=31024394" sayfasından alınmıştır |
SyracuseŞehirCity of SyracuseSyracuse ŞehriSloganlar: 'Cuse, Tuz Şehri, Zümrüt Şehri, New York'un KalbiSyracuse, Onondaga Kontluğu ve New York eyaletindeki konumuSyracuseSyracuse, New York'un ABD'de konumuÜlke Amerika Birleşik DevletleriEyalet New YorkKontlukOnondaga Countyİdare • Belediye BaşkanıStephanie A. Miner (D)Yüzölçümü • Şehir65 km² • Su1,4 km² (5 mil²)Rakım116 mNüfus (2010)Nüfus Sayımı • Şehir145,170 • Yoğunluk2233.4/km² • Metropol662,577Zaman dilimiUTC-05.00 (EST) • Yaz (YSU)UTC-04.00 (EDT)Resmî sitewww.Syracuse.ny.us Syracuse, ABD’nin New York eyaletinde yer alan bir şehirdir. Aynı zamanda Onondaga County ilçesinin de idari merkezidir. Eyaletteki en kalabalık beşinci şehirdir. 2010 nüfus sayımına göre şehir merkezi 145,170’lik bir rakama sahiptir. Banliyölerle birlikte bu rakam 662,577’e çıkmaktadır. Şehrin ismi İtalya’nın Sicilya adasının doğu kıyısında yer alan Siraküza’dan gelmektedir. Kardeş şehirler[değiştir | kaynağı değiştir] Syracuse'nin aşağıdaki şehirler ile kardeş şehir antlaşmaları vardır: Chiayi, Tayvan Fuzhou, Çin Taiz, Yemen Tampere, Finlandiya Resimler[değiştir | kaynağı değiştir] Syracuse Şehir Konağı Syracuse - Onondaga County mahkeme binası Syracuse - :Onondaga County savaş Aniti kapali salonu Syracuse - Armory Square meydanı [[Syracuse - Hanover Square meydanı Syracuse - University Hill]] Syracuse - Franklin Square meydanı Syracuse Chiefs bayzbol takımının Alliance Bank beyzbol stadyumu Syracuse - Eire Kanali Müzesi Syracuse - Everson Müzesi Syracuse Üniversitesi Muzik Okulu Crouse Koleji binası Panoramalar[değiştir | kaynağı değiştir] Syracuse merkezinin panoraması Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir] New York Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Wikimedia Commons'ta Syracuse, New York ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur. Syracuse Şehri Resmi site (İngilizce) DMOZ Open Directory Projesi "Syracuse" maddesi (İngilizce) York) Wikivoyage "Syracuse_(New York)" maddesi[ölü/kırık bağlantı] (İngilizce) Syracuse Central 20 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. "The Post-Standard" Syracuse için ziyaretciler ve eglence rehberi (İngilizce) Syracuse Guzel Sanatlar rehberi 20 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) gtd New York konularıGenel Tarih Coğrafya Liman Mimarlık Anıtlar Gökdelenler Ekonomi New York Menkul Kıymetler Borsası NASDAQ Şirketler Demografi New Yorklular Yönetim Belediye başkanı Konsey Eğitim Okullar Hastaneler İtfaiye Polis Suç Semtler Mahalleler Kültür Sanat Kitaplar Müzeler Mutfak Diyalekt Müzik Medya Turizm Görülecek yerler Bahçeler Parklar Spor Ulaşım Metropolitan Transportation Authority Metro Otobüs Long Island Rail Road Staten Island Railway Metro-North Railroad Taksi Havayolları Cadde ve sokaklar Köprüler ve tüneller Diğer New York metropoliten alanı New York eyaleti New York (eyalet) ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. Otorite kontrolü BNF: cb119723029 (data) GND: 4205703-6 LCCN: n79059259 MusicBrainz: 1fee56fe-5b76-4a50-bc63-37ee51d3300f NARA: 10045881 NKC: ge441052 NLI: 987007561793405171 VIAF: 248139919 WorldCat: lccn-n79059259 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Syracuse,_New_York&oldid=31041424" sayfasından alınmıştır |
Aynı adlı il için Tartu (il) sayfasına bakınız. TartuŞehir BayrakArma Slogan: Heade mõtete linn (Güzel düşünceler şehri)Ülke EstonyaİlTartu iliYüzölçümü • Toplam38,86 km²Nüfus (2020)[1] • Toplam92,972 • Yoğunluk2,400/km²Zaman dilimiUTC+02.00 (DAS) • Yaz (YSU)UTC+03.00 (DAYS)Resmî sitetartu.ee Tartu (Almanca: Dorpat), Estonya'nın en büyük ikinci kentidir. 38,8 kilometre karelik yüzölçümü olan kentin nüfusu 2020 sayımına göre 92.972'dir. Tartu ile ilgili ilk yazılı belgeler 1030'a kadar dayanmaktadır. Estonya'nın finansal ve siyasi başkenti olan Tallinn'den farklı olarak Tartu entelektüel ve kültürel merkez olarak ön plana çıkar. Ülkenin en eski ve en prestijli üniversitesi olan Tartu Üniversitesi de bu kenttedir. Tallinn'in 180 kilometre güneyinde olan kent, aynı zamanda Güney Estonya'nın merkezi konumundadır. Estonya'nın en büyük iki gölünü birbirine bağlayan Emajõgi, Tartu'dan da geçmektedir. Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir] Eski dönem[değiştir | kaynağı değiştir] Toome Tepesi'nin (Toomemägi) doğusuna, MS 600 yılında Estonlar bölgeye ilk defa Tarbatu Kalesi'ni inşa etmişlerdir. Tartu hakkında ilk yazılı belge ise 1030 yılına dayanmaktadır. Kiev Prensi I. Yaroslav Tarbatu Kalesi'ni alıp buraya Yuryev adındaki kendi kalesini dikmiştir. Dorpat'taki Almanlar[değiştir | kaynağı değiştir] Tartu Orta Çağ'ın ileri dönemlerinde bölgede hatrı sayılır bir ticaret merkezi ve Dorpat Piskoposluğu'nun merkeziydi. Bugünkü bütün Estonya ve Letonya topraklarında olduğu gibi, Tartu da MS 12. yüzyılda Alman Kılıç Kardeşliği himayesi altına girdi. 20. yüzyıla kadar, kent, Almanlar'ın kültürel, dini, mimari ve siyasi yapısından yoğun bir şekilde etkilendi. Örneğin zamanında Darpot meydanı olarak bilinen yer Alman kenti Rostock'lular tarafından inşa edildi. Kentteki ana üniversite ise yine Almanlar tarafından yapıldı. 16. yüzyılda, Livonya ve Tartu birlikte Polonya yönetimi altına girdi ve burada dini Cizvit gramer okulu 1583'te yapıldı. Buna ek olarak, Tartu'da papaz okulu da faaliyetlere başladı. Papaz okulu ve gramer okulu 1601'deki Polonya-İsveç savaşı sırasında kapatıldı. Savaşın ardından Tartu İsveçliler tarafından alındı. 1632 yılında İsveç Kralı II. Gustav Adolf, üniversiteyi kontrolü altına aldı. 1721 yılında kent Rus İmparatorluğu ele geçirildi ve 1918 yılına kadar imparatorluğun sınırları içinde kaldı. I. Dünya Savaşı sonrasındaki iç savaş sırasında, Sovyet Rusya hükûmeti ile Estonya arasında 2 Şubat 1920'de Tartu'da yapılan antlaşmada Estonya Sovyetler Birliği'ne katıldı. II. Dünya Savaşı sırasında, kentin aralarında Rus Kraliçesi II. Katerina'nın yaptırdığı tarihi Kivisild'in de (taş köprü) bulunduğu büyük bir bölümü Sovyet orduları tarafından yok edildi. Bağımsızlık[değiştir | kaynağı değiştir] 1990 yılında Estonya'nın bağımsızlığını ilan etmesiyle Tartu bu ülkeye bağlandı. Eğitim ve kültür[değiştir | kaynağı değiştir] Kent, 1632'de İsveç Kıralı II. Gustaf Adolf'un yaptırdığı Tartu Üniversitesi ile ünlüdür. Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] "Arşivlenmiş kopya". 27 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2021. gtdEstonya'nın belediyeleri Alutaguse Anija Antsla Elva Häädemeeste Haapsalu Haljala Harku Hiiumaa Järva Jõelähtme Jõgeva Jõhvi Kadrina Kambja Kanepi Kastre Kehtna Keila Kihnu Kiili Kohila Kohtla-Järve Kose Kuusalu Lääne-Harju Lääne-Nigula Lääneranna Loksa Lüganuse Luunja Maardu Märjamaa Muhu Mulgi Mustvee Narva Narva-Jõesuu Nõo Otepää Paide Pärnu Peipsiääre Põhja-Pärnumaa Põhja-Sakala Põltsamaa Põlva Raasiku Rae Rakvere (kırsal belediye) Rakvere Räpina Rapla Rõuge Ruhnu Saarde Saaremaa Saku Saue Setomaa Sillamäe Tallinn Tapa Tartu (kırsal belediye) Tartu Toila Tori Tõrva Türi Väike-Maarja Valga Viimsi Viljandi (kırsal belediye) Viljandi Vinni Viru-Nigula Vormsi Võru (kırsal belediye) Võru Kalın yazılı belediyeler şehir statüsüne sahiptir. Otorite kontrolü BNE: XX458735 GND: 4012804-0 LCCN: n79043884 MusicBrainz: c38d8161-bec9-4f25-9846-9fe262f864cf NKC: ge134533 NLI: 987007559649005171 SELIBR: 158837 SUDOC: 027442438 VIAF: 130651701 WorldCat: lccn-n79043884 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Tartu&oldid=31045410" sayfasından alınmıştır |
TrondheimBelediye ArmaNorveç'de Sør-Trøndelag ili Takma adlar: Nidaros, TrondhjemSør-Trøndelag ilinde TrondheimTrondheimİlSør-Trøndelagİdare • Vali (2003)Rita Ottervik (Ap)Yüzölçümü • Toplam587 km² • Kara784 km² (302 mil²)Nüfus (2019) • Toplam198,219 - Sıralama3. • Yoğunluk480/km² • Değişim (10 yıl)%8,6Zaman dilimiUTC+01.00 (OAS) • Yaz (YSU)UTC+02.00 (OAYS)ISO 3166 koduNO-1601Resmi dil biçimiNeutralResmî sitetrondheim.kommune.noNorveç istatistikleri Trondheim, Norveç'in ortasında yer alan Viking Krallığının Şehri olarak anılan bir liman şehri olup M.S. 997'de kurulmuştur. 200 yıl Norveç'e başkentlik yapmıştır. Kutsallığına inandıkları kralları olan 2. Haraldsson adına her yıl 29 Temmuz'u içine alan hafta st.Olav festivali düzenlenir. Festivalde Viking kültürü anılır, sembolik olarak mızrak dövüşü turnuvaları yapılır.Eski adı Trondhjem olan kentin adının anlamı gerçekten Trond'un Evidir. Ayrıca Rosenborg takımının da ev sahibidir. Trondheim'da 2019 nüfus istatistiklerine göre 198,219 (2019) kişi yaşamaktadır. İklim[değiştir | kaynağı değiştir] Trondheim (1981-2010) iklimi Aylar Oca Şub Mar Nis May Haz Tem Ağu Eyl Eki Kas Ara En yüksek sıcaklık (°C) 13,5 12,6 14,6 22,0 26,9 31,2 35,0 30,4 26,0 21,8 15,4 13,2 Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) 1,2 1,8 4,2 8,8 13,7 16,3 19,0 18,0 14,6 8,9 4,7 2,1 Ortalama sıcaklık (°C) −1,3 −1,1 0,7 4,8 9,1 12,1 15,0 14,2 10,6 5,9 2,0 −0,8 Ortalama en düşük sıcaklık (°C) −4 −3,7 −2,2 1,5 5,3 8,5 11,4 10,8 7,9 3,0 −0,5 −3,3 En düşük sıcaklık (°C) −25 −26 −22,7 −15,3 −9,6 −0,8 0,6 1,0 −3,5 −12,6 −18,7 −24 Ortalama yağış (mm) 72,6 67,9 72,2 51,5 43,4 70,8 75,6 79,6 84,2 78,4 66,8 78,1 Kaynak: Norveç Meteoroloji Enstitüsü[1] Kardeş şehirler[değiştir | kaynağı değiştir] Trondheim'in aşağıdaki şehirlerle kardeş şehir anlaşması vardır.[2] Darmstadt, Almanya Dunfermline, Fife, İskoçya, Graz, Avusturya Kópavogur, İzlanda Norrköping, İsveç Klaksvík, Faroe Adaları Odense, Danimarka Petah Tikva, Israil Ramallah, Filistin Split, Hırvatistan Tampere, Finlandiya Tiraspol, Moldova Vallejo, ABD Spor[değiştir | kaynağı değiştir] Trondheim tam anlamıyla kayak merkezidir. Biatlon, kuzey kombine, kayakla atlama sporları çokça yapılmaktadır. Ayrıca şehrin Rosenborg isimli ünlü bir takımı vardır. Genelde Eliteserien'de şampiyon olurlar ve ülkelerini UEFA ve UEFA Şampiyonlar Ligi'nde temsil ederler. Galeri[değiştir | kaynağı değiştir] Granasen Pisti Trondheim Pisti Rosenborg BK statı Viking Heykeli Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] "eKlima - Climate statistics for Norway from Meteorologisk Institutt (Norwegian Meteorological Institute)". January 2015. 30 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2017. "Internasjonalt arbeid". trondheim.kommune.no (Norveççe). Trondheim Kommune. 14 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2021. Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Wikimedia Commons'ta Trondheim ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur. gtdTrøndelag'ın belediyeleri Åfjord Flatanger Frosta Frøya Grong Heim Hitra Holtålen Høylandet Inderøy Indre Fosen Leka Levanger Lierne Malvik Melhus Meråker Midtre Gauldal Namsos Namsskogan Nærøysund Oppdal Orkland Ørland Osen Overhalla Rennebu Rindal Røros Raarvihke/Røyrvik Selbu Skaun Snåase/Snåsa Steinkjer Stjørdal Trondheim Tydal Verdal Norveç'teki bir yerleşim yeri ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. Otorite kontrolü BNF: cb11956512q (data) GND: 4070588-2 ISNI: 0000 0004 0460 6448 LCCN: n79061146 MusicBrainz: 4c093436-be96-4317-a82f-733938485084 NARA: 10045078 NKC: xx0028756 NLI: 987007562086805171 SUDOC: 027548171 VIAF: 233891406 WorldCat: lccn-n79061146 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Trondheim&oldid=31053210" sayfasından alınmıştır |
Kitap kaynaklarını araISBN: Ara Bu sayfa, Uluslararası Standart Kitap Numarasına (ISBN) göre kitap arayabileceğiniz kütüphanelerin ve diğer kitap kaynaklarının kataloglarına bağlanır. Bu sayfaya herhangi bir Vikipedi sayfasındaki bir ISBN bağlantısını tıklayarak geldiyseniz, aşağıdaki ara bağlantılarına giderek söz konusu kitap için tüm alakalı arama bağlantılarına ulaşabilirsiniz. Arama yaparken ISBN numarasındaki boşluklar ve çizgiler önemsizdir. ISBN, bir kitabın belirli bir basımını tanımlar. Bu nedenle aynı kitabın farklı baskıları var ise farklı ISBN numarası olabilir. Aranacak ISBN numarası: 9781741047714 Veritabanları Google Kitaplar ara Goodreads ara 1000Kitap ara KIBO Elektronik Yayın Kataloğu ara Türkiye'deki kütüphaneler Tübitak Ulusal Toplu Katalog ara Bilgi Üniversitesi Kütüphanesi ara Bilkent Üniversitesi Kütüphanesi ara Boğaziçi Üniversitesi Kütüphanesi ara Ege Üniversitesi Merkez Kütüphanesi ara Gazi Üniversitesi Kütüphanesi ara Hacettepe Üniversitesi Kütüphanesi ara İTÜ Kütüphane hizmetleri ara İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Kütüphanesi ara Koç Üniversitesi Suna Kıraç Kütüphanesi ara ODTÜ Kütüphanesi ara Sabancı Üniversitesi Bilgi Merkezi ara Türkiye dışı kütüphaneler Türkiye dışındaki kütüphanelerin kataloglarını taramak için İngilizce Wikipedia'ye bakınız. Vikipedi Kütüphanesi Ortaklar Kaynaklar Açık kaynaklar Bibliyografyalar Kaynak istekleri Kullanıcı arşivleri "https://tr.wikipedia.org/wiki/Özel:KitapKaynakları/978-1-74104-771-4" sayfasından alınmıştır |
Kitap kaynaklarını araISBN: Ara Bu sayfa, Uluslararası Standart Kitap Numarasına (ISBN) göre kitap arayabileceğiniz kütüphanelerin ve diğer kitap kaynaklarının kataloglarına bağlanır. Bu sayfaya herhangi bir Vikipedi sayfasındaki bir ISBN bağlantısını tıklayarak geldiyseniz, aşağıdaki ara bağlantılarına giderek söz konusu kitap için tüm alakalı arama bağlantılarına ulaşabilirsiniz. Arama yaparken ISBN numarasındaki boşluklar ve çizgiler önemsizdir. ISBN, bir kitabın belirli bir basımını tanımlar. Bu nedenle aynı kitabın farklı baskıları var ise farklı ISBN numarası olabilir. Aranacak ISBN numarası: 9781628951547 Veritabanları Google Kitaplar ara Goodreads ara 1000Kitap ara KIBO Elektronik Yayın Kataloğu ara Türkiye'deki kütüphaneler Tübitak Ulusal Toplu Katalog ara Bilgi Üniversitesi Kütüphanesi ara Bilkent Üniversitesi Kütüphanesi ara Boğaziçi Üniversitesi Kütüphanesi ara Ege Üniversitesi Merkez Kütüphanesi ara Gazi Üniversitesi Kütüphanesi ara Hacettepe Üniversitesi Kütüphanesi ara İTÜ Kütüphane hizmetleri ara İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Kütüphanesi ara Koç Üniversitesi Suna Kıraç Kütüphanesi ara ODTÜ Kütüphanesi ara Sabancı Üniversitesi Bilgi Merkezi ara Türkiye dışı kütüphaneler Türkiye dışındaki kütüphanelerin kataloglarını taramak için İngilizce Wikipedia'ye bakınız. Vikipedi Kütüphanesi Ortaklar Kaynaklar Açık kaynaklar Bibliyografyalar Kaynak istekleri Kullanıcı arşivleri "https://tr.wikipedia.org/wiki/Özel:KitapKaynakları/978-1-62895-154-7" sayfasından alınmıştır |
Kitap kaynaklarını araISBN: Ara Bu sayfa, Uluslararası Standart Kitap Numarasına (ISBN) göre kitap arayabileceğiniz kütüphanelerin ve diğer kitap kaynaklarının kataloglarına bağlanır. Bu sayfaya herhangi bir Vikipedi sayfasındaki bir ISBN bağlantısını tıklayarak geldiyseniz, aşağıdaki ara bağlantılarına giderek söz konusu kitap için tüm alakalı arama bağlantılarına ulaşabilirsiniz. Arama yaparken ISBN numarasındaki boşluklar ve çizgiler önemsizdir. ISBN, bir kitabın belirli bir basımını tanımlar. Bu nedenle aynı kitabın farklı baskıları var ise farklı ISBN numarası olabilir. Aranacak ISBN numarası: 9789004280717 Veritabanları Google Kitaplar ara Goodreads ara 1000Kitap ara KIBO Elektronik Yayın Kataloğu ara Türkiye'deki kütüphaneler Tübitak Ulusal Toplu Katalog ara Bilgi Üniversitesi Kütüphanesi ara Bilkent Üniversitesi Kütüphanesi ara Boğaziçi Üniversitesi Kütüphanesi ara Ege Üniversitesi Merkez Kütüphanesi ara Gazi Üniversitesi Kütüphanesi ara Hacettepe Üniversitesi Kütüphanesi ara İTÜ Kütüphane hizmetleri ara İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Kütüphanesi ara Koç Üniversitesi Suna Kıraç Kütüphanesi ara ODTÜ Kütüphanesi ara Sabancı Üniversitesi Bilgi Merkezi ara Türkiye dışı kütüphaneler Türkiye dışındaki kütüphanelerin kataloglarını taramak için İngilizce Wikipedia'ye bakınız. Vikipedi Kütüphanesi Ortaklar Kaynaklar Açık kaynaklar Bibliyografyalar Kaynak istekleri Kullanıcı arşivleri "https://tr.wikipedia.org/wiki/Özel:KitapKaynakları/978-90-04-28071-7" sayfasından alınmıştır |
Hizmetliler, lütfen bu kategoriyi boş olduğu için silmeyin! Bu kategorinin zaman zaman boş olması olağan bir durumdur. Bu kategori kullanıcı tercihlerinde gerekli ayarlar yapılmadığı takdirde içerdiği sayfalarda gösterilmemektedir. İçindekiler: Üst 0-9 A B C Ç D E F G Ğ H I İ J K L M N O Ö P Q R S Ş T U Ü V W X Y Z* # 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 • A Aa Ae Aj Ao At • B Ba Be Bj Bo Bt • C Ca Ce Cj Co Ct • Ç Ça Çe Çj Ço Çt • D Da De Dj Do Dt • E Ea Ee Ej Eo Et • F Fa Fe Fj Fo Ft • G Ga Ge Gj Go Gt • Ğ Ğa Ğe Ğj Ğo Ğt • H Ha He Hj Ho Ht • I Ia Ie Ij Io It • İ İa İe İj İo İt • J Ja Je Jj Jo Jt • K Ka Ke Kj Ko Kt • L La Le Lj Lo Lt • M Ma Me Mj Mo Mt • N Na Ne Nj No Nt • O Oa Oe Oj Oo Ot • Ö Öa Öe Öj Öo Öt • P Pa Pe Pj Po Pt • Q Qa Qe Qj Qo Qt • R Ra Re Rj Ro Rt • S Sa Se Sj So St • Ş Şa Şe Şj Şo Şt • T Ta Te Tj To Tt • U Ua Ue Uj Uo Ut • Ü Üa Üe Üj Üo Üt • V Va Ve Vj Vo Vt • W Wa We Wj Wo Wt • X Xa Xe Xj Xo Xt • Y Ya Ye Yj Yo Yt • Z Za Ze Zj Zo Zt Alt kategoriler Bu kategoride sadece bir alt kategori bulunmaktadır. Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler (1 K, 18.818 M)G GHS uyarıları (boş) "Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler" kategorisindeki sayfalar Bu kategoride toplam 18.818 sayfa bulunmaktadır ve şu anda bunların 200 tanesi görülmektedir. (önceki sayfa) (sonraki sayfa)' 'Ain Ghazal Heykelleri÷ ÷ (albüm)1 1 euro madeni para 1 Numara Kibariye 1,1-Dikloroetilen 1. Komando Tugayı 10 Gigabit Ethernet 100 Days My Prince 100 veya daha fazla millî forma giyen erkek futbolcuların listesi 102 Miriam 1061 Paeonia 1143 Odysseus 1172 Äneas 12 Eylül Darbesi 1236 Selçuklu Mutfağı: Dergâhtan Saraya Bir Aşk Hikâyesi 131 Vala 141 Lumen 1437 Diomedes 15 Temmuz Darbe Girişimi 16 Mart Şehitleri Caddesi 164 Eva 1707 Hōei depremi 1784 Erzincan depremi 18. İstanbul Bienali 19 Mayıs, Samsun 1945'te Türkiye 1950'de Türkiye 1951 Kurşunlu depremi 1956 İtalya Bisiklet Turu 1965 Avusturya cumhurbaşkanlığı seçimi 1968 Avrupa Futbol Şampiyonası elemeleri 1968 Avrupa Futbol Şampiyonası elemeleri - 3. Grup 1968 kuşağı protestoları 1968 Türkiye yerel seçimleri 1973 Türkiye yerel seçimleri 1977 Türkiye yerel seçimleri 1983 Eurovision Şarkı Yarışması'nda Türkiye 1984 Türkiye yerel seçimleri 1988 Avrupa Espoir Güreş Şampiyonası 1989 Büyük Bulgaristan Göçü 1991 Ukrayna bağımsızlık referandumu 1994 Türkiye yerel seçimleri 1995 TBMM Başkanlığı seçimi 1996 TBMM Başkanlığı seçimi 1999 Eurovision Şarkı Yarışması'nda Türkiye 1TYM2 2-metre bandı 2-Nitrotoluen 20 Temmuz Fen Lisesi 20. Muhafız Motorize Piyade Tümeni 2000'lerde aksiyon filmleri listesi 2002 Eurovision Şarkı Yarışması 2004'te Türkiye 2010 Şili depremi 2010 TK7 2011 Avrupa Kadınlar Boks Şampiyonası 2011 QF99 2011 Tōhoku depremi ve tsunamisi 2013 Eurovision Şarkı Yarışması'nda Slovenya 2013 ND15 2014-15 Azərbaycan Premyer Liqası 2016 Avrupa Futbol Şampiyonası elemeleri - F Grubu 2016 Daf Bama Müzik Ödülleri 2016 Taksim mitingi 2016 yılında tanımlanan türler 2017 İslami Dayanışma Oyunları'nda güreş 2017 İstanbul gece kulübü saldırısı 2017 MTV Video Müzik Ödülleri 2017-18 Serie A 2017-18 Süper Lig 2018-19 Premier League 2018-19 Serie A 2018–19 Ermenistan Basketbol Lig A 2019 Avrupa Salon Okçuluk Şampiyonası 2019 İstanbul ara yerel seçimi 2019 Uruguay başkanlık ön seçimleri 2019-20 1. Lig 2019-20 2. Lig 2019-20 3. Lig 2019-20 Basketbol Şampiyonlar Ligi 2019-20 EuroLeague 2019-20 Premier League 2019-20 Süper Lig 2020 İdlib saldırısı 2020 Mısır parlamento seçimi 2020 Türkiye Güreş Şampiyonası 2020 Yaz Olimpiyatları'nda Azerbaycan 2020-21 UEFA Uluslar A Ligi 2020-21 UEFA Uluslar B Ligi 2020-21 UEFA Uluslar C Ligi 2020-21 UEFA Uluslar D Ligi 2020'lerin Türk filmleri 2021 Filistin-İsrail çatışmaları 2021 Türkiye orman yangınları 2021 Yaz İşitme Engelliler Olimpiyat Oyunları'nda judo 2021 Yaz İşitme Engelliler Olimpiyat Oyunları'nda tekvando 2021-22 2. Lig 2021-22 sezonunda Türkiye'de futbol 2021-22 Sultanlar Ligi 2021-22 UEFA Avrupa Ligi grup aşaması 2021-22 UEFA Şampiyonlar Ligi grup aşaması 2021'de video oyunları 2022 2022 Akdeniz Oyunları'nda güreş 2022 Avrupa Artistik Patinaj Şampiyonası 2022 Bolat Turlykhanov Kupası 2022 çocuk hepatit salgını 2022 Dünya Gençler Güreş Şampiyonası 2022 Dünya Güreş Şampiyonası - Erkekler grekoromen 72 kg 2022 Dünya Halter Şampiyonası 2022 Eurovision Şarkı Yarışması'nda İspanya 2022 Eurovision Şarkı Yarışması'nda Karadağ 2022 Eurovision Şarkı Yarışması'nda Kıbrıs Cumhuriyeti 2022 Grand Prix Zagreb Open 2022 Kış Olimpiyatları'nda artistik buz pateni 2022 Türkiye Güreş Şampiyonası 2022 Türkiye Tekvando Şampiyonası 2022-2023 maymun çiçeği salgını 2022-23 2. Lig 2022-23 3. Lig 2022-23 Erkekler Türkiye Kupası (basketbol) 2022-23 Kadınlar Basketbol Süper Ligi 2022-23 Kadınlar Türkiye Kupası (basketbol) 2022-23 Prva HNL 2022-23 Segunda Federación Sezonu 2022-23 Serie A 2022-23 sezonunda Türkiye'de futbol 2022-23 Süper Lig 2022-23 UEFA Avrupa Konferans Ligi grup aşaması 2022-23 UEFA Avrupa Ligi eleme aşaması 2022-23 UEFA Avrupa Ligi grup aşaması 2022-23 UEFA Uluslar A Ligi 2022-23 UEFA Uluslar B Ligi 2022-23 UEFA Uluslar C Ligi 2022-23 UEFA Uluslar D Ligi 2022-23 UEFA Uluslar Ligi 2023 Avrupa Halter Şampiyonası 2023 Avrupa Karate Şampiyonası 2023 Avrupa Kısa Kulvar Yüzme Şampiyonası 2023 Avrupa Salon Okçuluk Şampiyonası 2023 Avrupa U21 Tekvando Şampiyonası 2023 Avrupa U23 Judo Şampiyonası 2023 Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı 2023 Dünya Güreş Şampiyonası 2023 Eurovision Çocuk Şarkı Yarışması 2023 Eurovision Şarkı Yarışması 2023 Eurovision Şarkı Yarışması'nda Ukrayna 2023 Kahramanmaraş depremleri 2023 Kahramanmaraş depremlerindeki kayıplar 2023 Masalit Soykırımı 2023 Mısır cumhurbaşkanlığı seçimleri 2023 Şiraz saldırısı 2023 The Game Awards 2023 Türkiye Halter Şampiyonası 2023 Türkiye Karate Şampiyonası 2023 Türkiye Ralli Şampiyonası 2023 UEFA Uluslar Ligi finali 2023 UEFA Uluslar Ligi Finalleri 2023-24 1. Lig 2023-24 2. Bundesliga 2023-24 2. Lig 2023-24 3. Lig 2023-24 Erkekler Türkiye Kupası (basketbol) 2023-24 Premier League 2023-24 sezonunda Türkiye'de futbol 2023-24 Süper Lig 2023-24 Süper Lig transferleri 2023-24 UEFA Avrupa Konferans Ligi 2023-24 UEFA Avrupa Konferans Ligi eleme aşaması 2023-24 UEFA Avrupa Konferans Ligi eleme ve play-off turları maçları 2023-24 UEFA Avrupa Ligi 2023-24 UEFA Avrupa Ligi eleme aşaması 2023-24 UEFA Avrupa Ligi eleme ve play-off turları 2023-24 UEFA Şampiyonlar Ligi 2023-24 UEFA Şampiyonlar Ligi eleme aşaması 2024 2024 Afrika & Okyanusya Güreş Olimpiyat Elemeleri Turnuvası 2024 Afrika Güreş Şampiyonası 2024 Asya Güreş Şampiyonası 2024 Avrupa Futbol Şampiyonası elemeleri - A Grubu 2024 Avrupa Futbol Şampiyonası elemeleri - D Grubu 2024 Avrupa Futbol Şampiyonası elemeleri - G Grubu 2024 Avrupa Futbol Şampiyonası elemeleri - H Grubu 2024 Avrupa Futbol Şampiyonası elemeleri - I Grubu 2024 Avrupa Futbol Şampiyonası elemeleri - J Grubu 2024 Avrupa Halter Şampiyonası 2024 Avustralya Açık 2024 Cannes Film Festivali 2024 Dan Kolov & Nikola Petrov Turnuvası 2024 Ekvador çatışması 2024 Eurovision Çocuk Şarkı Yarışması 2024 Eurovision Şarkı Yarışması 2024 Eurovision Şarkı Yarışması'nda Almanya 2024 Eurovision Şarkı Yarışması'nda Arnavutluk 2024 Eurovision Şarkı Yarışması'nda Avustralya 2024 Eurovision Şarkı Yarışması'nda Avusturya 2024 Eurovision Şarkı Yarışması'nda Azerbaycan 2024 Eurovision Şarkı Yarışması'nda Belçika 2024 Eurovision Şarkı Yarışması'nda Birleşik Krallık 2024 Eurovision Şarkı Yarışması'nda Çekya(önceki sayfa) (sonraki sayfa) "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kategori:Arşivlenmesi_gereken_bağlantıya_sahip_kaynak_şablonu_içeren_maddeler&oldid=19887794" sayfasından alınmıştır |
Burası Vikipedi'ye dair nasıl sayfasıdır.İçerikte Vikipedi'de uygulanan bazı düsturlara ve teamüllere dair pratik bilgiler verilerek nasıl uygulanmaları gerektiği detaylandırılmaktadır. Topluluğun etraflı incelemesinden geçmediği için Vikipedi'nin politika ya da yönergelerinden biri değildir. Bu sayfa Kaynak Biçemi 1 kaynakları kullanılırken ortaya çıkan hata mesajlarının ne anlama geldiklerini ve nasıl çözülebileceklerini anlatır. Hata içeren sayfalar KB1 hataları kategorisine, bakım gerektiren sayfalar ise KB1 bakım kategorisine düşer. "Kaynak hatası: hata açıklama metni" şeklinde gösterilen ve Vikipedi'nin <ref> sisteminden kaynaklanan hataları çözmek için Yardım:Kaynak hataları sayfasına göz atabilirsiniz. En yaygın hatalar[değiştir | kaynağı değiştir] URL adresi olmayan erişimtarihli kaynak kullanan sayfalar - 2200 madde KB1 hataları: dış bağlantılar - 2200 madde KB1 hataları: tarihler - 2000 madde KB1 hataları: yazar veya editörü eksik - 1900 madde |<param>= dış bağlantı[değiştir | kaynağı değiştir] Danışma masası|<param>= dış bağlantı Bu hata, aşağıdaki URL parametrelerinin haricindeki bir parametrede URL bağlantısı varsa oluşur. |arşivurl= |kısım-url= |konferans-url= |url= Bu hatayı çözmek için, tanımlanan parametreden dış bağlantıyı kaldırın. Dış bağlantı muhtemelen daha uygun bir parametreye yerleştirilebilir: |kısım= için URL, |kısım-url= parametresine eklenebilir. diğer parametreler için |url= kullanılabilir. Bu hataya sahip sayfalar Kategori:KB1 hataları: dış bağlantılar kategorisine eklenir. Tarih değerini gözden geçirin: |<param1>=, |<param2>=, ...[değiştir | kaynağı değiştir] Tarih değerini gözden geçirin: |<param1>=, |<param2>=, ... Tarih parametreleri kullanılırken şablonlar parametredeki tarih değerinin gerçekten bir tarihi temsil edip etmediğini kontrol eder. Bu hatayı çözmek için, tarih formatının doğru olup olmadığını kontrol edin. Tarih değeri anlaşılamaz veya yanlış yazılmış olabilir. Bazı hatalar şunlar olabilir: 29 Şubat 2011 gibi imkansız tarihler (2011 artık yıl değildir) |erişimtarihi= bir günü belirtmelidir. Bir ayı veya yılı değil. yanlış yerleştirilmiş, hatalı veya gereksiz noktalama işaretleri yabancı dildeki bir tarih yazım veya büyük/küçük harf hatası bir parametrede birden fazla tarih Bu hataya sahip sayfalar Kategori:KB1 hataları: tarihler kategorisine eklenir. Hatalı tarih örnekleri ve doğru halleri Sorum Hatalı Doğru Tarih aralığında eğik çizgi kullanmak (tire kullanılmalı) |tarih=2002/2003 ya da |tarih=Ocak/Şubat 2003 |tarih=2002–2003 ya da |tarih=Ocak–Şubat 2003 Tarih aralığında tire etrafında eksik boşluk |tarih=Nisan 2003–Mayıs 2004 |tarih=Nisan 2003 – Mayıs 2004 Küçük harfle yazılmış ay |tarih=28 şubat 1900 |tarih=28 Şubat 1900 Tamamen büyük harflerle yazılmış ay |tarih=28 ŞUBAT 1900 |tarih=28 Şubat 1900 Küçük harfle yazılmış mevsim |tarih=güz 2011 |tarih=Güz 2011 Gelecek tarih (typo) |tarih=2102 |tarih=2012 Gelecekteki erişim tarihi |erişimtarihi=3 Ocak 2032 |erişimtarihi=3 Ocak 2024 Erişim tarihi mümkün olamayacak şekilde geçmişte (typo) |erişimtarihi=1 Ocak 2001 |erişimtarihi=1 Ocak 2010 Yalnızca ayı belirten erişim tarihi |erişimtarihi=Nisan 2024 |erişimtarihi=1 Nisan 2024 Anlaşılmayan ay veya tarih aralığı |tarih=2002-03 |tarih=2002-2003 |tarih=Mart 2002 Kötü kısaltma |tarih=28 Hazi. 1900 |tarih=28 Haz 1900 |tarih=28 Haziran 1900 İmkansız tarih |tarih=29 Şubat 2000 Tarihsiz |tarih=Tarih yok |tarih=t.y. Tarih arasında virgül |tarih=Şubat, 1900 |tarih=Şubat 1900 Mevsim arasında virgül |tarih=Kış, 1900-1901 |tarih=Kış 1900-1901 Virgül eksikliği |tarih=Haziran 28 1900 |tarih=Haziran 28, 1900 ya da |tarih=28 Haziran 1900 ya da |tarih=1900-06-28 Tarih olmayan metin |tarih=2008, aslen 2000 |tarih=2008 |özgünyıl=2000 Lüzumsuz sıfır kullanımı |tarih=04 Ocak 1987 |tarih=4 Ocak 1987 Eğik çizgili tarih |tarih=12/6/87 |tarih=Aralık 6, 1987 ya da |tarih=6 Aralık 1987 ya da |tarih=1987-12-06ya da|tarih=12 Haziran 1987 ya da |tarih=Haziran 12, 1987 ya da |tarih=1987-06-12 İki basamaklı yıl |tarih=87-12-06 |tarih=1987-12-06 Tek basamaklı ay ya da yıl |tarih=2007-3-6 |tarih=2007-03-06 İç bağlantılı tarih |tarih=[[1 Nisan]] [[1999]] |tarih=1 Nisan 1999 "aa-gg-yyyy" ya da "gg-aa-yyyy" tarih formatı |tarih=07-12-2009 |tarih=7 Aralık 2009 ya da |tarih=12 Temmuz 2009ya da|tarih=Temmuz 12, 2009 ya da |tarih=Aralık 7, 2009ya da |tarih=2009-07-12 ya da |tarih=2009-12-07 İsimli tarihler |tarih=Xmas 1984 ya da |tarih=noel 1984 |tarih=Noel 1984 Yaklaşık ve belirsiz tarihler |tarih=yaklaşık 1970 ya da |tarih={{yaklaşık}} 1970 |tarih=c. 1970 gtdVikipedi kaynaklandırmaPolitika ve yönergeler Doğrulanabilirlik Özgün araştırmalara yer vermemek Yaşayan insanların biyografileri Güvenilir kaynaklar Kaynak gösterme Genel tavsiyeler Çevrimdışı kaynaklar Kaynak gösterme Kaynak Biçemi 1 Kaynak gösterme şablonları Kaynakça İç bağlantıyla kaynaklandırma Dipnotlar Noktalama kuralları Yeniler için yardım Vikipedi'yi kaynak gösterme Araçlar Vikipedi Kütüphanesi Tartışmalılar Tartışmalı metinler "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Yardım:KB1_hataları&oldid=30855167" sayfasından alınmıştır |
Bağlantı bakımı gtdPirkanmaa'nın belediyeleri Akaa Hämeenkyrö Ikaalinen Juupajoki Kangasala Kihniö Kuhmoinen Lempäälä Mänttä-Vilppula Nokia Orivesi Pälkäne Parkano Pirkkala Punkalaidun Ruovesi Sastamala Tampere Urjala Valkeakoski Vesilahti Virrat Ylöjärvi Kalın yazılı belediyeler şehir statüsüne sahiptir. İlk yükleme görünümü hiçbir komut verilmediği takdirde otodaralt değeri ile oluşturulur. Sayfa yüklendikten sonra şablonun nasıl görüneceği varsayılan değerin hâricinde |durum= parametresi kullanılarak şu şekillerde kontrol edilebilir: |durum=daraltılmış: {{Pirkanmaa'nın belediyeleri|durum=daraltılmış}} şeklindeki kullanım ile şablonun tüm içeriği gizlenerek yalnızca başlık çubuğu görüntülenir |durum=genişletilmiş: {{Pirkanmaa'nın belediyeleri|durum=genişletilmiş}} şeklindeki kullanım ile şablonun tüm içeriği açık şekilde sayfa yüklenir |durum=otodaralt: {{Pirkanmaa'nın belediyeleri|durum=otodaralt}} sayfada {{dolçub}}, {{kenar kutusu}} ya da katlanabilir niteliğe sahip başka bir şablon varsa daraltılmış şekilde yüklenir sayfada katlanabilir başka bir öge yoksa genişletilmiş şekilde yüklenir Eğer |durum= parametresi ile komut verilmemişse Daraltılabilir seçenek şablonundaki |varsayılan= parametresine tanımlı ilk yükleme görünümü değeri kullanılır. Bu şablon için bu değer otodaralt şeklindedir. "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Şablon:Pirkanmaa%27nın_belediyeleri&oldid=26164545" sayfasından alınmıştır |
Burası Pirkanmaa'nın belediyeleri adlı şablon üzerindeki değişikliklerin konuşulduğu tartışma sayfasıdır. Bu sayfa şu Vikiprojelerin kapsamında yer almaktadır: Vikiproje Şablonlar (Şablon-sınıf, NA-önem) ŞablonlarVikiproje:ŞablonlarŞablon:VikiprojeŞablonlar gtdBu şablon, Vikipedi'deki Şablonlar maddelerini geliştirmek amacıyla oluşturulan Vikiproje Şablonlar kapsamındadır. Eğer projeye katılmak isterseniz, bu sayfaya bağlı değişiklikler yapabilir veya katılabileceğiniz ve tartışabileceğiniz proje sayfasını ziyaret edebilirsiniz. Şablon Bu şablon için herhangi bir değerlendirme yapmaya gerek yoktur. "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Şablon_tartışma:Pirkanmaa%27nın_belediyeleri&oldid=31839040" sayfasından alınmıştır |
HämeenkyröBelediyeHämeenkyrö belediyesi Arma HämeenkyröHämeenkyrö'nün Finlandiya'daki konumuÜlke FinlandiyaBölgePirkanmaaİdare • Belediye başkanıAntero AleniusYüzölçümü • Toplam505.10 km²Nüfus (2017) • Toplam10,632 • Yoğunluk22.92/km²Zaman dilimiUTC+02.00 (DAS) • Yaz (YSU)UTC+03.00 (DAYS)Resmî sitewww.hameenkyro.fi Hämeenkyrö (İsveççe: Tavastkyro), Finlandiya'nın Pirkanmaa bölgesinde bulunan bir belediyedir. Yüzölçümü 505.10 km²[1] olan belediyenin nüfusu 31 Ağustos 2017 tarihi itibari ile 10,632'dir.[2] Hämeenkyrö, Nobel Edebiyat Ödülü alan Fin yazar Frans Eemil Sillanpää'nin doğum yeridir. Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] a b "Pinta-alat kunnittain (Excel)" (Fince). Maanmittauslaitos. 1 Ocak 2017. 4 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2017. a b "Ennakkoväkiluku sukupuolen mukaan alueittain, elokuu 2017" (Fince). Tilastokeskus. 31 Ağustos 2017. 20 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2017. Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Wikimedia Commons'ta Hämeenkyrö ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. Resmî site Finlandiya'daki bir yerleşim yeri ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. gtdPirkanmaa'nın belediyeleri Akaa Hämeenkyrö Ikaalinen Juupajoki Kangasala Kihniö Kuhmoinen Lempäälä Mänttä-Vilppula Nokia Orivesi Pälkäne Parkano Pirkkala Punkalaidun Ruovesi Sastamala Tampere Urjala Valkeakoski Vesilahti Virrat Ylöjärvi Kalın yazılı belediyeler şehir statüsüne sahiptir. Otorite kontrolü ISNI: 0000 0004 7460 7366 LCCN: n82021961 MusicBrainz: 17162873-b60d-427a-a997-f8858990590e NLI: 987007557581505171 VIAF: 134885503 WorldCat (LCCN): n82-021961 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Hämeenkyrö&oldid=31135254" sayfasından alınmıştır |
JuupajokiBelediyeJuupajoki belediyesi Arma JuupajokiJuupajoki'nin Finlandiya'daki konumuÜlke FinlandiyaBölgePirkanmaaİdare • Belediye başkanıPirkko LindströmYüzölçümü • Toplam274.95 km²Nüfus (2017) • Toplam1,922 • Yoğunluk7.44/km²Zaman dilimiUTC+02.00 (DAS) • Yaz (YSU)UTC+03.00 (DAYS)Resmî sitewww.juupajoki.fi Juupajoki, Finlandiya'nın Pirkanmaa bölgesinde bulunan bir belediyedir. Yüzölçümü 274.95 km²[1] olan belediyenin nüfusu 31 Ağustos 2017 tarihi itibari ile 1,922'dir.[2] Belediyenin merkezi Kopsamo köyüdür. Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] a b "Pinta-alat kunnittain (Excel)" (Fince). Maanmittauslaitos. 1 Ocak 2017. 4 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2017. a b "Ennakkoväkiluku sukupuolen mukaan alueittain, elokuu 2017" (Fince). Tilastokeskus. 31 Ağustos 2017. 20 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2017. Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Wikimedia Commons'ta Juupajoki ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. Resmî site Finlandiya'daki bir yerleşim yeri ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. gtdPirkanmaa'nın belediyeleri Akaa Hämeenkyrö Ikaalinen Juupajoki Kangasala Kihniö Kuhmoinen Lempäälä Mänttä-Vilppula Nokia Orivesi Pälkäne Parkano Pirkkala Punkalaidun Ruovesi Sastamala Tampere Urjala Valkeakoski Vesilahti Virrat Ylöjärvi Kalın yazılı belediyeler şehir statüsüne sahiptir. Otorite kontrolü MusicBrainz: 05b62f0f-de38-4f5a-87d9-0b5f9c00fe7a VIAF: 149926070 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Juupajoki&oldid=31135264" sayfasından alınmıştır |
KangasalaŞehirKangasala şehri Arma KangasalaKangasala'nın Finlandiya'daki konumuÜlke FinlandiyaBölgePirkanmaaİdare • Belediye başkanıOskari AuvinenYüzölçümü • Toplam870.86 km²Nüfus (2017) • Toplam31,356 • Yoğunluk47.35/km²Zaman dilimiUTC+02.00 (DAS) • Yaz (YSU)UTC+03.00 (DAYS)Resmî sitewww.kangasala.fi Kangasala, Finlandiya'nın Pirkanmaa bölgesinde bulunan bir şehirdir. Şehir, Tampere'nin hemen doğusunda yer almaktadır. Yüzölçümü 870.86 km²[1] olan şehrin nüfusu 31 Ağustos 2017 tarihi itibari ile 31,356'dır.[2] Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] a b "Pinta-alat kunnittain (Excel)" (Fince). Maanmittauslaitos. 1 Ocak 2017. 4 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2017. a b "Ennakkoväkiluku sukupuolen mukaan alueittain, elokuu 2017" (Fince). Tilastokeskus. 31 Ağustos 2017. 20 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2017. Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Wikimedia Commons'ta Kangasala ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. Resmî site Vikigezgin'de :en:Kangasala ile ilgili gezi rehberi bulunmaktadır. Finlandiya'daki bir yerleşim yeri ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. gtdFinlandiya'daki şehirler500 000 + şehirlerHelsinki (başkent)200 000 + şehirlerEspoo · Tampere100 000 + şehirlerVantaa · Turku · Oulu · Jyväskylä · Lahti50 000 + şehirlerKuopio · Kouvola · Kotka · Pori · Joensuu · Lappeenranta · Hämeenlinna · Rovaniemi · Vaasa · Seinäjoki · Salo · Kotka30 000 + şehirlerPorvoo · Mikkeli · Kokkola · Hyvinkää · Nurmijärvi · Rauma · Lohja · Järvenpää · Kajaani · Kerava · Nokia · Kaarina · Ylöjärvi20 000 + şehirlerRaseborg · Riihimäki · Imatra · Savonlinna · Sastamala · Raisio · Jämsä · Varkaus · Raahe · Finlandiya · Tornio · Iisalmi · Hamina · Valkeakoski · Heinola · Äänekoski · Pieksämäki10 000 + şehirlerMäntsälä · Jakobstad · Naantali · Laukaa · Forssa · Kauhava · Loimaa · Kuusamo · Uusikaupunki · Loviisa · Väståboland · Orimattila · Kurikka · Lapua · Akaa · Kauhajoki · Ylivieska · Kontiolahti · Ulvila · Lieksa · Kalajoki · Kankaanpää · Mänttä-Vilppula · Mariehamn · Nivala · Huittinen · Keuruu · Saarijärvi · Alajärvi · Paimio10 000 - şehirlerOrivesi · Hanko · Kuhmo · Närpes · Somero · Kitee · Alavus · Kiuruvesi · Karkkila · Pudasjärvi · Nurmes · Kauniainen · Kemijärvi · Laitila · Loppi · Kokemäki · Oulainen · Haapajärvi · Suonenjoki · Virrat · Harjavalta · Nykarleby · Outokumpu · Haapavesi · Ikaalinen · Kristinestad · Viitasaari · Parkano · Nilsiä · Ähtäri · Pyhäjärvi · Kannus · Juankoski · Kaskinen gtdPirkanmaa'nın belediyeleri Akaa Hämeenkyrö Ikaalinen Juupajoki Kangasala Kihniö Kuhmoinen Lempäälä Mänttä-Vilppula Nokia Orivesi Pälkäne Parkano Pirkkala Punkalaidun Ruovesi Sastamala Tampere Urjala Valkeakoski Vesilahti Virrat Ylöjärvi Kalın yazılı belediyeler şehir statüsüne sahiptir. Otorite kontrolü GND: 4029484-5 ISNI: 0000 0004 9294 8308 LCCN: no2006104916 MusicBrainz: 1d247437-ea91-4017-b4fb-62320cb839b8 SUDOC: 170715841 VIAF: 248514388 WorldCat (LCCN): no2006-104916 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kangasala&oldid=31135426" sayfasından alınmıştır |
KihniöBelediyeKihniö belediyesi Arma KihniöKihniö'nün Finlandiya'daki konumuÜlke FinlandiyaBölgePirkanmaaİdare • Belediye başkanıPetri LiukkuYüzölçümü • Toplam390.50 km²Nüfus (2017) • Toplam1,971 • Yoğunluk5.52/km²Zaman dilimiUTC+02.00 (DAS) • Yaz (YSU)UTC+03.00 (DAYS)Resmî sitewww.kihnio.fi Kihniö, Finlandiya'nın Pirkanmaa bölgesinde bulunan bir belediyedir. Yüzölçümü 390.50 km²[1] olan belediyenin nüfusu 31 Ağustos 2017 tarihi itibari ile 1,971'dir.[2] Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] a b "Pinta-alat kunnittain (Excel)" (Fince). Maanmittauslaitos. 1 Ocak 2017. 4 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2017. a b "Ennakkoväkiluku sukupuolen mukaan alueittain, elokuu 2017" (Fince). Tilastokeskus. 31 Ağustos 2017. 20 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2017. Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Wikimedia Commons'ta Kihniö ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. Resmî site Finlandiya'daki bir yerleşim yeri ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. gtdPirkanmaa'nın belediyeleri Akaa Hämeenkyrö Ikaalinen Juupajoki Kangasala Kihniö Kuhmoinen Lempäälä Mänttä-Vilppula Nokia Orivesi Pälkäne Parkano Pirkkala Punkalaidun Ruovesi Sastamala Tampere Urjala Valkeakoski Vesilahti Virrat Ylöjärvi Kalın yazılı belediyeler şehir statüsüne sahiptir. Otorite kontrolü ISNI: 0000 0004 7460 7358 MusicBrainz: a7d05351-ed12-4581-897b-36a84da6afd8 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kihniö&oldid=31135258" sayfasından alınmıştır |
KuhmoinenBelediyeKuhmoinen belediyesiKuhmoinen Kilisesi Arma KuhmoinenKuhmoinen'in Finlandiya'daki konumuKoordinatlar: 61°33′50″K 25°10′55″D / 61.56389°K 25.18194°D / 61.56389; 25.18194Ülke FinlandiyaBölgePirkanmaaİdare • Belediye başkanıAnne HeusalaYüzölçümü[1] • Toplam936,67 km²Nüfus (2017)[2] • Toplam2.264 • Yoğunluk3,43/km²Zaman dilimiUTC+02.00 (DAS) • Yaz (YSU)UTC+03.00 (DAYS)Resmî sitewww.kuhmoinen.fi Kuhmoinen (İsveççe: Kuhmois), Finlandiya'nın Pirkanmaa bölgesinde bulunan bir belediyedir. Belediye, bölgenin kuzeyinde Päijänne Gölü'nün batı kıyısında yer almaktadır. Yüzölçümü 936,67 km²[1] olan belediyenin nüfusu 31 Ağustos 2017 tarihi itibari ile 2.264'tür.[2] Kardeş şehirler[değiştir | kaynağı değiştir] Puhja, Estonya[3] Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] a b "Pinta-alat kunnittain (Excel)" (Fince). Maanmittauslaitos. 1 Ocak 2017. 4 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2017. a b "Ennakkoväkiluku sukupuolen mukaan alueittain, elokuu 2017" (Fince). Tilastokeskus. 31 Ağustos 2017. 20 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2017. "Sõprussidemed" (Estonca). Puhja vald. 1 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2017. Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Wikimedia Commons'ta Kuhmoinen ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. Resmî site Finlandiya'daki bir yerleşim yeri ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. gtdPirkanmaa'nın belediyeleri Akaa Hämeenkyrö Ikaalinen Juupajoki Kangasala Kihniö Kuhmoinen Lempäälä Mänttä-Vilppula Nokia Orivesi Pälkäne Parkano Pirkkala Punkalaidun Ruovesi Sastamala Tampere Urjala Valkeakoski Vesilahti Virrat Ylöjärvi Kalın yazılı belediyeler şehir statüsüne sahiptir. Otorite kontrolü BNF: cb12285373p (data) MusicBrainz: ebdf7894-cab3-4555-a990-1b15efb54b7e VIAF: 235165715 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kuhmoinen&oldid=31135422" sayfasından alınmıştır |
LempääläBelediyeLempäälä belediyesi Arma LempääläLempäälä'nin Finlandiya'daki konumuÜlke FinlandiyaBölgePirkanmaaİdare • Belediye başkanıHeidi RämöYüzölçümü • Toplam307.06 km²Nüfus (2017) • Toplam22,877 • Yoğunluk84.87/km²Zaman dilimiUTC+02.00 (DAS) • Yaz (YSU)UTC+03.00 (DAYS)Resmî sitewww.lempaala.fi Lempäälä (İsveççe: Lembios), Finlandiya'nın Pirkanmaa bölgesinde bulunan bir belediyedir. Belediye, Tampere'nin güneyinde yer almaktadır. Yüzölçümü 307.06 km²[1] olan belediyenin nüfusu 31 Ağustos 2017 tarihi itibari ile 22,877'dir.[2] Kuzey Avrupa'nın ikinci büyük alışveriş merkezi olan Ideapark, Lempäälä'de Helsinki-Tampere otoyolu üzerinde yer almaktadır. Kardeş şehirler[değiştir | kaynağı değiştir] Kerteminde, Danimarka Øvre Eiker, Norveç Tapolca, Macaristan Ulricehamn, İsveç Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] a b "Pinta-alat kunnittain (Excel)" (Fince). Maanmittauslaitos. 1 Ocak 2017. 4 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2017. a b "Ennakkoväkiluku sukupuolen mukaan alueittain, elokuu 2017" (Fince). Tilastokeskus. 31 Ağustos 2017. 20 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2017. Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Wikimedia Commons'ta Lempäälä ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. Resmî site Finlandiya'daki bir yerleşim yeri ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. gtdPirkanmaa'nın belediyeleri Akaa Hämeenkyrö Ikaalinen Juupajoki Kangasala Kihniö Kuhmoinen Lempäälä Mänttä-Vilppula Nokia Orivesi Pälkäne Parkano Pirkkala Punkalaidun Ruovesi Sastamala Tampere Urjala Valkeakoski Vesilahti Virrat Ylöjärvi Kalın yazılı belediyeler şehir statüsüne sahiptir. Otorite kontrolü GND: 1045061638 ISNI: 0000 0004 7460 7382 MusicBrainz: 3f16dfb8-be34-4abc-a51f-cd5fc7ebff41 VIAF: 305435694 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Lempäälä&oldid=31135406" sayfasından alınmıştır |
PälkäneBelediyePälkäne belediyesi Arma PälkänePälkäne'nin Finlandiya'daki konumuÜlke FinlandiyaBölgePirkanmaaİdare • Belediye başkanıJanita KoivistoYüzölçümü • Toplam738.15 km²Nüfus (2017) • Toplam6,607 • Yoğunluk11.79/km²Zaman dilimiUTC+02.00 (DAS) • Yaz (YSU)UTC+03.00 (DAYS)Resmî sitewww.palkane.fi Pälkäne, Finlandiya'nın Pirkanmaa bölgesinde bulunan bir belediyedir. Belediye, bölgenin güneydoğusunda yer almaktadır. Yüzölçümü 738.15 km²[1] olan belediyenin nüfusu 31 Ağustos 2017 tarihi itibari ile 6.607'dir.[2] Belediyenin merkezi Onkkala köyüdür. Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] a b "Pinta-alat kunnittain (Excel)" (Fince). Maanmittauslaitos. 1 Ocak 2017. 4 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2017. a b "Ennakkoväkiluku sukupuolen mukaan alueittain, elokuu 2017" (Fince). Tilastokeskus. 31 Ağustos 2017. 20 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2017. Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Wikimedia Commons'ta Pälkäne ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. Resmî site Finlandiya'daki bir yerleşim yeri ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. gtdPirkanmaa'nın belediyeleri Akaa Hämeenkyrö Ikaalinen Juupajoki Kangasala Kihniö Kuhmoinen Lempäälä Mänttä-Vilppula Nokia Orivesi Pälkäne Parkano Pirkkala Punkalaidun Ruovesi Sastamala Tampere Urjala Valkeakoski Vesilahti Virrat Ylöjärvi Kalın yazılı belediyeler şehir statüsüne sahiptir. Otorite kontrolü MusicBrainz: 83879557-acaa-48a9-957d-ec62684e6b61 NKC: ge1090681 NLI: 987007559644905171 VIAF: 147740397 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Pälkäne&oldid=31135418" sayfasından alınmıştır |
PunkalaidunBelediyePunkalaidun belediyesi Arma PunkalaidunPunkalaidun'un Finlandiya'daki konumuÜlke FinlandiyaBölgePirkanmaaİdare • Belediye başkanıJyrki MoilanenYüzölçümü • Toplam364.02 km²Nüfus (2017) • Toplam2,954 • Yoğunluk8.18/km²Zaman dilimiUTC+02.00 (DAS) • Yaz (YSU)UTC+03.00 (DAYS)Resmî sitewww.punkalaidun.fi Punkalaidun, Finlandiya'nın Pirkanmaa bölgesinde bulunan bir belediyedir. Belediye, bölgenin güneybatısında yer almaktadır. Yüzölçümü 364.02 km²[1] olan belediyenin nüfusu 31 Ağustos 2017 tarihi itibari ile 2,954'tür.[2] Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] a b "Pinta-alat kunnittain (Excel)" (Fince). Maanmittauslaitos. 1 Ocak 2017. 4 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2017. a b "Ennakkoväkiluku sukupuolen mukaan alueittain, elokuu 2017" (Fince). Tilastokeskus. 31 Ağustos 2017. 20 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2017. Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Wikimedia Commons'ta Punkalaidun ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. Resmî site Finlandiya'daki bir yerleşim yeri ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. gtdPirkanmaa'nın belediyeleri Akaa Hämeenkyrö Ikaalinen Juupajoki Kangasala Kihniö Kuhmoinen Lempäälä Mänttä-Vilppula Nokia Orivesi Pälkäne Parkano Pirkkala Punkalaidun Ruovesi Sastamala Tampere Urjala Valkeakoski Vesilahti Virrat Ylöjärvi Kalın yazılı belediyeler şehir statüsüne sahiptir. Otorite kontrolü LCCN: n2003102858 MusicBrainz: 7d9dbde0-9e5f-4246-bff1-e6e94eacb621 NLI: 987007487151005171 VIAF: 136241836 WorldCat (LCCN): n2003-102858 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Punkalaidun&oldid=31135675" sayfasından alınmıştır |
RuovesiBelediyeRuovesi belediyesi Arma RuovesiUrjala'nın Finlandiya'daki konumuÜlke FinlandiyaBölgePirkanmaaİdare • Belediye başkanıEeva KyrönviitaYüzölçümü • Toplam950.16 km²Nüfus (2017) • Toplam4,514 • Yoğunluk5.81/km²Zaman dilimiUTC+02.00 (DAS) • Yaz (YSU)UTC+03.00 (DAYS)Resmî sitewww.ruovesi.fi Ruovesi, Finlandiya'nın Pirkanmaa bölgesinde bulunan bir belediyedir. Yüzölçümü 950.16 km²[1] olan belediyenin nüfusu 31 Ağustos 2017 tarihi itibari ile 4,514'tür.[2] Helvetinjärvi Millî Parkı, Ruovesi'de yer almaktadır. Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] a b "Pinta-alat kunnittain (Excel)" (Fince). Maanmittauslaitos. 1 Ocak 2017. 4 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2017. a b "Ennakkoväkiluku sukupuolen mukaan alueittain, elokuu 2017" (Fince). Tilastokeskus. 31 Ağustos 2017. 20 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2017. Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Wikimedia Commons'ta Ruovesi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. Resmî site Finlandiya'daki bir yerleşim yeri ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. gtdPirkanmaa'nın belediyeleri Akaa Hämeenkyrö Ikaalinen Juupajoki Kangasala Kihniö Kuhmoinen Lempäälä Mänttä-Vilppula Nokia Orivesi Pälkäne Parkano Pirkkala Punkalaidun Ruovesi Sastamala Tampere Urjala Valkeakoski Vesilahti Virrat Ylöjärvi Kalın yazılı belediyeler şehir statüsüne sahiptir. Otorite kontrolü MusicBrainz: 7350903c-32db-491b-8ad8-9dd4af6caa55 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ruovesi&oldid=31135267" sayfasından alınmıştır |
UrjalaBelediyeUrjala belediyesi Arma UrjalaUrjala'nın Finlandiya'daki konumuÜlke FinlandiyaBölgePirkanmaaİdare • Belediye başkanıHannu MaijalaYüzölçümü • Toplam505.37 km²Nüfus (2017) • Toplam4,866 • Yoğunluk10.24/km²Zaman dilimiUTC+02.00 (DAS) • Yaz (YSU)UTC+03.00 (DAYS)Resmî sitewww.urjala.fi Urjala (İsveççe: Urdiala), Finlandiya'nın Pirkanmaa bölgesinde bulunan bir belediyedir. Yüzölçümü 505.37 km²[1] olan belediyenin nüfusu 31 Ağustos 2017 tarihi itibari ile 4,866'dır.[2] Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] a b "Pinta-alat kunnittain (Excel)" (Fince). Maanmittauslaitos. 1 Ocak 2017. 4 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2017. a b "Ennakkoväkiluku sukupuolen mukaan alueittain, elokuu 2017" (Fince). Tilastokeskus. 31 Ağustos 2017. 20 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2017. Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Wikimedia Commons'ta Urjala ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. Resmî site Finlandiya'daki bir yerleşim yeri ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. gtdPirkanmaa'nın belediyeleri Akaa Hämeenkyrö Ikaalinen Juupajoki Kangasala Kihniö Kuhmoinen Lempäälä Mänttä-Vilppula Nokia Orivesi Pälkäne Parkano Pirkkala Punkalaidun Ruovesi Sastamala Tampere Urjala Valkeakoski Vesilahti Virrat Ylöjärvi Kalın yazılı belediyeler şehir statüsüne sahiptir. Otorite kontrolü LCCN: n93025084 MusicBrainz: 8d5ce5f1-ac9f-4de2-9a78-44208ba98715 NLI: 987007531081605171 VIAF: 156085576 WorldCat (LCCN): n93-025084 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Urjala&oldid=31135246" sayfasından alınmıştır |
VesilahtiBelediyeVesilahti belediyesi Arma VesilahtiVesilahti'nin Finlandiya'daki konumuÜlke FinlandiyaBölgePirkanmaaYüzölçümü • Toplam353.94 km²Nüfus (2017) • Toplam4,477 • Yoğunluk14.88/km²Zaman dilimiUTC+02.00 (DAS) • Yaz (YSU)UTC+03.00 (DAYS)Resmî sitewww.vesilahti.fi Vesilahti (İsveççe: Vesilax), Finlandiya'nın Pirkanmaa bölgesinde bulunan bir belediyedir. Yüzölçümü 353.94 km²[1] olan belediyenin nüfusu 31 Ağustos 2017 tarihi itibari ile 4,477'dir.[2] Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] a b "Pinta-alat kunnittain (Excel)" (Fince). Maanmittauslaitos. 1 Ocak 2017. 4 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2017. a b "Ennakkoväkiluku sukupuolen mukaan alueittain, elokuu 2017" (Fince). Tilastokeskus. 31 Ağustos 2017. 20 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2017. Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Wikimedia Commons'ta Vesilahti ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. Resmî site Finlandiya'daki bir yerleşim yeri ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. gtdPirkanmaa'nın belediyeleri Akaa Hämeenkyrö Ikaalinen Juupajoki Kangasala Kihniö Kuhmoinen Lempäälä Mänttä-Vilppula Nokia Orivesi Pälkäne Parkano Pirkkala Punkalaidun Ruovesi Sastamala Tampere Urjala Valkeakoski Vesilahti Virrat Ylöjärvi Kalın yazılı belediyeler şehir statüsüne sahiptir. Otorite kontrolü MusicBrainz: ef3f2f85-ad50-4fdc-a6d6-21213d4a3852 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Vesilahti&oldid=31135724" sayfasından alınmıştır |
Bu maddedeki üslubun, ansiklopedik bir yazıdan beklenen resmî ve ciddi üsluba uygun olmadığı düşünülmektedir. Maddeyi geliştirerek ya da konuyla ilgili tartışmaya katılarak Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz. Bu madde hiçbir kaynak içermemektedir. Lütfen güvenilir kaynaklar ekleyerek madde içeriğinin geliştirilmesine yardımcı olun. Kaynaksız içerik itiraz konusu olabilir ve kaldırılabilir.Kaynak ara: "Spa" – haber · gazete · kitap · akademik · JSTOR (Ağustos 2012) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) Flamingo Spa Carolus Thermen Spa Kaplıca, ya da İngilizce olarak Spa, mineral açısından zengin kaynak suyu (ve bazen deniz suyu) ile tıbbi banyoların yapıldığı bir yerdir. Spa merkezleri veya spa tesisleri (kaplıcalı tatil köyleri dahil) tipik olarak balneoterapi olarak da bilinen çeşitli sağlık tedavileri sunar. Mineralli termal suyun iyileştirici gücüne olan inanç, tarih öncesi zamanlara kadar uzanır. Bu tür uygulamalar dünya çapında popüler olmuş ve özellikle Avrupa ve Japonya'da popülerdir. Günlük spalar ve medspalar oldukça yaygındır ve bu merkezlerde çeşitli kişisel bakım uygulamaları sunulmaktadır. Spa merkezlerini diğer merkezlerden ayıran özellikler mekanın girişinden başlar. Müzik sisteminden dekorasyona, hoş kokulu mumlardan ışık sistemine varıncaya kadar kullanılan kozmetik malzemeleri de dahil merkeze gelen kişiye ruhsal ve bedensel hizmet sunar. Spa müşterileri genelde vücut bakım programlarını tercih eder. Rahatlatıcı aroma yağları ile salt body peeling kombine edilerek masaj teknikleriyle kişiye uygulanan bu bakım, vücut rahatlığının yanı sıra ruhsal rahatlık da sağlar. Masaj yağı içeriğindeki citrus aromaları sayesinde kan dolaşımını hızlandırıp vücuda zindelik kazandırırken, salt body peeling ile de cildi ölü deriden arındırır. Bunun ardından toz halindeki deniz yosununa su ile kıvam vererek, kişinin komple vücuduna sürülmesi sağlanır. Streç filmlerle bandajlayarak dermolife cihazına kişi yatırıldıktan sonra, titreşim usulüyle kan dolaşımının hızlandırılması ve cihazın püskürttüğü aroma buharı ile vücut toksinlerden arındırılır. Cihazda bulunan farklı renk yansımaları, renk terapisi yaparak kişinin ruhsal yönden dinlenmesine ve rahatlamasına olanak verir. Bunun yanında kullanılan bir diğer yöntem de deniz tuzları ve yosunlardır. Bunlar, mineraller bakımından zengin ve aynı zamanda içeriklerinde cilt proteini olan elastini artıran ön maddeleri içerirler. Bu sebepten dolayı, kaliteli bir spa merkezinde yukarıda belirtilen metotlar kullanılır. Tüm bu uygulamaların amacı vücudun su ve tuz dengesini ayarlamak, bedene enerji kazandırarak yorgunluğu ve ağrıyı almak ve cilt proteini olan elastinin yeniden yapılanmasını sağlamaktır. Sudan gelen sağlık[değiştir | kaynağı değiştir] Orijinal Latince adı ile “Sanitas Per Aquam” (SPA) yani “Sudan Gelen Sağlık”, Romalılardan bugüne kadar uygulanan su terapilerine verilen isimdir. Su ile iyileşme, suyun kullanımından gelen sağlık, suyun sıcak, soğuk ve farklı biçimlerde (akıtma, damlama, duşlama, püskürtme) uygulanması ile kazanılan dinlenme ve ferahlama duygularının edinildiği bütünleyici terapi anlamında kullanılmaktadır. "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Spa&oldid=32039020" sayfasından alınmıştır |
MossŞehirMoss şehri Mühür MossÜlke NorveçİlOstfoldİdare • Belediye başkanıDavid ZuckerYüzölçümü • Toplam426,95 km²Nüfus • Toplam30.723 • Yoğunluk128/km²Zaman dilimiUTC+01.00 (OAS) • Yaz (YSU)UTC+02.00 (OAYS) Moss, Norveç'in Østfold ilçesinde yer alan şehirdir. Şehrin toplam nüfusu 30.723'tür. Norveç'in Viken Bölgesi'nde belediyedir. Belediyenin idari merkezi Moss şehridir. Moss şehri bir belediye olarak 1 Ocak 1838'de ve Şehir olarak 1720'de kuruldu. Jeløy kırsal belediyesi, 1 Temmuz 1943'te şehirle birleştirildi. Eski Rygge belediyesi 1 Ocak 2020'de şehirle birleştirildi. İdari bölgesi, Vansjø Gölü'ndeki Dillingøy Adası gibi şehrin doğusundaki bölgeleri kapsar. Kasabanın bir kısmı Jeløy yarımadasında yer almaktadır. Kardeş şehirler[değiştir | kaynağı değiştir] Kardeş şehirler:[1] Aguacatán, Guatemala Blönduós, İzlanda Horsens, Danimarka Karlstad, İsveç Nokia, Finlandiya Novgorod, Rusya Virginia Beach, Virginia, ABD Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] Wikimedia Commons'ta Moss ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. "Vennskapsbyer" (Norveççe). Moss Kommune. 3 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2009. Norveç'teki bir yerleşim yeri ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. Otorite kontrolü BNF: cb15537054z (data) ISNI: 0000 0004 1797 5568 LCCN: n80123457 MusicBrainz: b4242580-fa5d-4449-9f26-376614833a6f NLI: 987007559630905171 SUDOC: 169282139 VIAF: 131350740 WorldCat: lccn-n80123457 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Moss&oldid=31155265" sayfasından alınmıştır |
KarlstadKarlstad Arma Takma ad: Güneş şehriİlVärmland iliBölgeVärmlandYüzölçümü • Toplam29.92 km²En yüksek nokta64 m (209 ft)Nüfus (2015) • Toplam61.492 • Yoğunluk1956/km²Zaman dilimiUTC+01.00Alan kodu(+46) 54Resmî sitehttps://karlstad.se Karlstad, İsveç'in güneyinde bulunan bir kenttir. Kent, Göller Yöresi'nin batı kuşağında, ormanlık bir bölgede kuruludur. Şehir hakkında[değiştir | kaynağı değiştir] Karlstad, İsveç'in en uzun nehri Klarälven'in yine İsveç'in en büyük gölü olan Vänern Gölü'ne döküldüğü yerde kuruludur. Kent limanı Västerås'tan sonra İsveç'in en büyük ikinci göl limanıdır. Sembolü güneş olan Karstad kentinin nüfusu 2005 sayımlarına göre 60.000 sınırının hemen altındadır. Tarihi çok eskilere dayanan kent, İsveç'in sayılı Viking-Orta Çağ şehirlerinden biridir. Kentin açıklarında, Vänern Gölü'nde yer alan Tingvalla, turistik değer taşımaktadır. Kent, 5 Mart 1584 tarihinde, sonradan Kral Charles IX olarak tahta çıkan Dük Charles tarafından şehir konumuna getirildi. Kral Charles'ın, sonrasında yine bu kentte Kungsgården (Kral'ın evi) adlı bir köşk yaptırdığı bilinmektedir. Kentin ilk katedrali, 1724 ve 1730 yılları arasında mimar Christian Haller tarafından, Kungsgården'in bulunduğu yere inşa edildi. İsveç'te yaşanan darbe ve isyanların büyük kısmında ismi geçen Karlstad, 2 Temmuz 1865'te baştan sona yandı ve sadece katedralin çevresi yıkılmadan kaldı. Bu süreçten sonra yeniden toparlanan Karlstad, İsveç'in en büyük ve en çağdaş kentlerinden biri haline geldi. Hemen hemen her türlü spor dalında Avrupa'nın en önemli takımlara ve sporculara sahip olan Karlstad, bu bağlamda bir spor şehridir. Wikimedia Commons'ta Karlstad ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. gtdVärmland ilinin belediyeleri Årjäng Arvika Eda Filipstad Forshaga Grums Hagfors Hammarö Karlstad Kil Kristinehamn Munkfors Säffle Storfors Sunne Torsby gtdİsveç'teki şehirler1 000 000 + şehirlerStockholm (başkent)500 000 + şehirlerGöteborg · Malmö100 000 + şehirlerUppsala · Västerås50 000 + şehirlerÖrebro · Linköping · Helsingborg · Jönköping · Norrköping · Lund · Umeå · Gävle · Borås · Södertälje · Eskilstuna · Täby · Karlstad · Halmstad · Växjö20 000 + şehirlerSundsvall · Luleå · Trollhättan · Östersund · Borlänge · Falun · Upplands Väsby · Tumba · Kalmar · Skövde · Kristianstad · Karlskrona · Skellefteå · Uddevalla · Lidingö · Motala · Landskrona · Örnsköldsvik · Nyköping · Karlskoga · Åkersberga · Vallentuna · Varberg · Trelleborg · Lidköping · Alingsås · Piteå · Sandviken · Märsta · Ängelholm · Visby · Boo · Vänersborg · Katrineholm · Kungälv · Västervik · Enköping20 000 - şehirlerArboga · Arvika · Askersund · Avesta · Boden · Bollnäs · Borgholm · Djursholm · Eksjö · Eslöv · Fagersta · Falkenberg · Falköping · Falsterbo · Falun · Filipstad · Flen · Gränna · Hagfors · Haparanda · Hedemora · Hjo · Huskvarna · Hudiksvall · Härnösand · Hässleholm · Höganäs · Karlshamn · Kiruna · Kramfors · Kristinehamn · Kumla · Kungsbacka · Köping · Laholm · Lindesberg · Ljungby · Ludvika · Lycksele · Lysekil · Mariefred · Mariestad · Marstrand · Mjölby · Mölndal · Nacka · Nora · Norrtälje · Nybro · Nynäshamn · Nässjö · Oskarshamn · Oxelösund · Ronneby · Sandviken · Sala · Sigtuna · Simrishamn · Skanör · Skara · Skänninge · Sollefteå · Strängnäs · Strömstad · Stockholm · Säffle · Säter · Sävsjö · Söderhamn · Söderköping · Sölvesborg · Tidaholm · Torshälla · Tranås · Trosa · Ulricehamn · Vadstena · Vaxholm · Vetlanda · Vimmerby · Värnamo · Ystad · Åmål · Öregrund · Östhammar Otorite kontrolü GND: 4110019-0 LCCN: n79120671 MusicBrainz: 53bee476-b339-44ab-b1e0-b20a4c0e46cc NKC: ge1133565 NLI: 987007552520905171 VIAF: 235948162 WorldCat (LCCN): n79-120671 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Karlstad&oldid=30495750" sayfasından alınmıştır |
Şehir merkezinde bir cadde Horsens, Yutland'ın doğusunda yer alan Horsens ilinde bulunan bir Danimarka şehridir. Şehrin nüfusu 55,253; Horsens ilinin nüfusu ise (1 Ocak 2013 itibarı ile) 84,871 kişidir. Şehir, ayrıca yaklaşık bir milyon kişinin yaşadığı Doğu Yutland metropolitan bölgesinin bir parçasıdır. Avrupa yolu E45 Horsens'tan geçmektedir. Belediye başkanı, Sosyal Demokratlar partisinden Peter Sørensen'dir. Rusya Deniz Kuvvetleri'nin ünlü kaptanı Vitus Bering burada dünyaya gelmiştir. Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir] Horsens kelimesinin eski Danca hors (at) ve næs (burun), kelimelerinden türediğine inanılmaktadır. On ikinci yüzyılda Horsenes olarak isimlendirilmiştir. Şehirde onuncu yüzyıldan kalma evler ve pagan mezarlarının kalıntıları vardır. On ikinci yüzyılda III. Sweyn ve I. Valdemar, şehirde kullanılmak üzere ilk sikkeleri bastırmışlardır. On üçüncü yüzyılda şehrin, kendisine ait bir yasal kodu vardı. Kazılar sonucunda şehrin 1300'lü yıllarda liman çevresinde genişletildiğini ortaya çıkarmıştır. 19. yüzyılın ortalarında şehirde sanayileşme başladı ve kırsal nüfusun oldukça büyük bir bölümü şehir merkezine göç etti. Böylece, Danimarka'nın Kopenhag dışındaki ilk demir, tütün ve tekstil fabrikaları Horsens'da açıldı. Önemli sakinleri[değiştir | kaynağı değiştir] Bodil Kjær (1932–günümüz), mimar ve mobilya tasarımcısı Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir] Fængslet Danimarka'daki bir yerleşim yeri hakkındaki bu taslağı geliştirerek Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz. Otorite kontrolü BNF: cb13511859r (data) GND: 4312779-4 MusicBrainz: cfe4b9df-6043-4f56-88e4-285b82f1e4ce NKC: ge342284 NLI: 987007550482005171 SUDOC: 050384678 VIAF: 249121053 WorldCat: viaf-249121053 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Horsens&oldid=30499609" sayfasından alınmıştır |
OryolОрёл BayrakArma Ülke RusyaFederal BölgeMerkez Rusya Federal BölgesiOblastOryol OblastıYüzölçümü • Toplam111.0 km²Rakım170 mNüfus • Toplam319,160Zaman dilimiUTC+03.00 (MSK)Alan kodu57Resmî sitehttp://www.orel-adm.ru/ Oryol, Orel ya da Oriol (Rusça: Орёл), Rusya'nın Merkez Rusya Federal Bölgesi'nde yer alan Oryol Oblastı'nın merkzi olan şehir. Şehrin nüfusu 2009 yıl itibarıyla 319.160'tür. Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Wikimedia Commons'ta Oryol ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur gtdRusya'daki şehirler10 000 000 + şehirlerMoskova (başkent)4 000 000 + şehirlerSankt-Peterburg1 000 000 + şehirlerNovosibirsk · Yekaterinburg · Nijni Novgorod · Kazan · Samara · Omsk · Çelyabinsk · Rostov-na-Donu · Ufa500 000 + şehirlerPerm · Volgograd · Krasnoyarsk · Voronej · Saratov · Tolyatti · Krasnodar · İjevsk · Yaroslavl · Ulyanovsk · Barnaul · İrkutsk · Habarovsk · Tümen · Vladivostok · Novokuznetsk · Orenburg · Kemerovo · Yarçallı · Ryazan · Tomsk · Penza · Astrahan · Lipetsk250 000 + şehirlerTula · Mahaçkale · Kirov · Şupaşkar · Kaliningrad · Kursk · Magnitogorsk · Tver · Bryansk · İvanovo · Ulan-Ude · Nijni Tagil · Stavropol · Belgorod · Arhangelsk · Soçi · Vladimir · Kaluga · Kurgan · Oryol · Smolensk · Vladikavkaz · Çerepovets · Murmansk · Çita · Voljski · Surgut · Saransk · Vologda · Tambov · Sterlitamak · Petrozavodsk · Komsomolsk-na-Amure · Kostroma · Nalçik · Yakutsk · Taganrog · Grozni · Bratsk100 000 + şehirlerYoşkar-Ola · Nijnevartovsk · Şahtı · Orsk · Dzerjinsk · Angarsk · Sıktıvkar · Novorossiysk · Tübenkama · Starıy Oskol · Biysk · Veliki Novgorod · Prokopyevsk · Friedrich Engels · Rıbinsk · Blagoveşçensk · Norilsk · Balaşiha · Balakovo · Petropavlovsk-Kamçatski · Pskov · Himki · Armavir · Severodvinsk · Elatoust · Podolsk · Kamensk-Uralski · Sızran · Novoçerkassk · Sergey Korolyov · Yujno-Sahalinsk · Volgodonsk · Nahodka · Mıtişçi · Berezniki · Abakan · Lyubertsı · Salavat · Rubtsovsk · Maykop · Ussuriysk · Miass · Kovrov · Kolomna · Elektrostal · Pyatigorsk · Almetyevsk · Nazran · Kopeysk · Pervouralsk · Novomoskovsk · Hasavyurt · Kislovodsk · Jeleznodorojni · Nevinnomıssk · Dimitrovgrad · Novoçeboksarsk · Serpuhov · Orehovo-Zuyevo · Novıy Urengoy · Neftekamsk · Nefteyugansk · Murom · Çerkessk · Kamışin · Noginsk · Novoşahtinsk · Derbent · Noyabrsk · Yelets · Novokuybışevsk · Açinsk · Kızıl · Oktyabrski · Odintsovo · Şçyolkovo · Seversk · Sergiyev Posad · Obninsk · Arzamas · Jukovski · Leninsk-Kuznetski · Krasnogorsk · Bataysk · Kiselyovsk · Mejdureçensk · Uhta · Elista · Artyom · Novotroytsk Rusya'daki yerleşim yeri ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. Otorite kontrolü GND: 4043761-9 LCCN: n81025987 MusicBrainz: b517af7e-c6ac-4ae9-aa4a-97bfc471a4a5 NKC: ge579876 NLI: 987007552775105171 VIAF: 139561299 WorldCat: lccn-n81025987 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Oryol&oldid=25821316" sayfasından alınmıştır |
SillamäeKasaba BayrakArma ÜlkeEstonyaİlIda-Viruİdare • Belediye başkanıJelena Koršunova[1]Yüzölçümü • Toplam10.54 km²Nüfus (2017) • Toplam13,666 • Yoğunluk1.300/km²Zaman dilimiUTC+02.00 (DAS) • Yaz (YSU)UTC+03.00 (DAYS)Resmî sitewww.sillamae.ee Sillamäe (Rusça: Силламяэ), Estonya'nın Ida-Viru ilinde yer alan bir kasabadır. Kasabanın nüfusu 1 Ocak 2017 tarihi itibarıyla 13,666'dır..[2] Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] "Linnavalitsus". Sillamäe. 20 July 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 October 2010. "Population figure and composition". Statistics Estonia. 18 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2010. Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Resmî site Estonya'daki bir yerleşim yeri ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. gtdEstonya'nın belediyeleri Alutaguse Anija Antsla Elva Häädemeeste Haapsalu Haljala Harku Hiiumaa Järva Jõelähtme Jõgeva Jõhvi Kadrina Kambja Kanepi Kastre Kehtna Keila Kihnu Kiili Kohila Kohtla-Järve Kose Kuusalu Lääne-Harju Lääne-Nigula Lääneranna Loksa Lüganuse Luunja Maardu Märjamaa Muhu Mulgi Mustvee Narva Narva-Jõesuu Nõo Otepää Paide Pärnu Peipsiääre Põhja-Pärnumaa Põhja-Sakala Põltsamaa Põlva Raasiku Rae Rakvere (kırsal belediye) Rakvere Räpina Rapla Rõuge Ruhnu Saarde Saaremaa Saku Saue Setomaa Sillamäe Tallinn Tapa Tartu (kırsal belediye) Tartu Toila Tori Tõrva Türi Väike-Maarja Valga Viimsi Viljandi (kırsal belediye) Viljandi Vinni Viru-Nigula Vormsi Võru (kırsal belediye) Võru Kalın yazılı belediyeler şehir statüsüne sahiptir. Otorite kontrolü GND: 1132271827 LCCN: n00000808 NLI: 987007467720905171 VIAF: 150058084 WorldCat (LCCN): n00-000808 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Sillamäe&oldid=31154831" sayfasından alınmıştır |
Bu madde hiçbir kaynak içermemektedir. Lütfen güvenilir kaynaklar ekleyerek madde içeriğinin geliştirilmesine yardımcı olun. Kaynaksız içerik itiraz konusu olabilir ve kaldırılabilir.Kaynak ara: "ISO 3166" – haber · gazete · kitap · akademik · JSTOR (Mart 2020) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) ISO 3166 Uluslararası Standardizasyon Örgütü (ISO) tarafından yayınlanan bir standarttır. Ülkelerin, özerk bölgelerin, il ve eyaletlerin isimlerini kodlamak için kullanılır. Standardın resmi ismi Ülkelerin ve alt bölümlerinin isimlerinin temsili için kodlar dır. Üç bölümden oluşur: ISO 3166-1, Ülkelerin ve alt bölümlerinin isimlerinin temsili için kodlar – Bölüm 1: Ülke kodları, ülke, özerk bölge, il ve eyalet isimlerinin kodlarını tanımlar. It defines three sets of country codes: ISO 3166-1 alpha-2 – 2 harfli ülke kodları, birkaç istisna dışında internet ülke alan kodlarında belirgin bir şekilde kullanılır. (örn. Türkiye için TR) ISO 3166-1 alpha-3 – 3 harfli ülke kodları (örn. Türkiye için TUR) ISO 3166-1 numeric – 3 sayıdan oluşan ülke kodları (örn. Türkiye için 792) ISO 3166-2, Ülkelerin ve alt bölümlerinin isimlerinin temsili için kodlar – Bölüm 2: Ülke alt kodları, ISO 3166-1'de tanımlanan ülkelerin alt bölümlerini (il, eyalet vs.) tanımlar. (örn. İstanbul için TR-34) ISO 3166-3, Ülkelerin ve alt bölümlerinin isimlerinin temsili için kodlar – Bölüm 3: Code for formerly used names of countries, ISO 3166-1'in yayınlandığı günden itibaren (1974) ismi değiştirilmiş veya artık var olmayan ülkelerin isimlerini tanımlar. (örn: Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği için SUHH) gtdISO standartlarıISO standartları / ISO romanizasyonları \ IEC standartları1-9999 1 2 3 4 5 6 7 9 16 17 31 -0 -1 -2 -3 -4 -5 -6 -7 -8 -9 -10 -11 -12 -13 128 216 217 226 228 233 259 269 302 306 361 428 500 518 519 639 -1 -2 -3 -5 -6 646 657 668 690 704 732 764 838 843 860 898 965 999 1000 1004 1007 1073-1 1155 1413 1538 1745 1745 1989 2014 2015 2022 2033 2047 2108 2145 2146 2240 2281 2533 2709 2711 2720 2788 2848 2852 3029 3103 3166 -1 -2 -3 3297 3307 3601 3602 3864 3901 3950 3977 4031 4157 4165 4217 4909 5218 5426 5427 5428 5725 5775 5776 5800 5807 5964 6166 6344 6346 6385 6425 6429 6438 6523 6709 6943 7001 7002 7010 7027 7064 7098 7185 7200 7498 7637 7736 7810 7811 7812 7813 7816 8000 8093 8178 8217 8373 8501-1 8571 8583 8601 8613 8632 8651 8652 8691 8807 8820-5 8859 -1 -2 -3 -4 -5 -6 -7 -8 -8-I -9 -10 -11 -12 -13 -14 -15 -16 8879 9000/9001 9036 9075 9126 9141 9227 9241 9293 9314 9362 9407 9506 9529 9564 9592-9593 9594 9660 9797-1 9897 9899 9945 9984 9985 9995 10000-19999 10006 10007 10116 10118-3 10160 10161 10165 10179 10206 10218 10303 -11 -21 -22 -28 -238 10383 10487 10585 10589 10646 10664 10746 10861 10957 10962 10967 11073 11170 11179 11404 11544 11783 11784 & 11785 11801 11889 11898 11940 (-2) 11941 (TR) 11992 12006 12182 12207 12234-2 13211 -1 -2 13216 13250 13399 13406-2 13450 13485 13490 13567 13568 13584 13616 14000 14031 14224 14289 14396 14443 14496 -2 -3 -6 -10 -11 -12 -14 -17 -20 14644 14649 14651 14698 14750 14764 14882 14971 15022 15189 15288 15291 15292 15398 15408 15444 -3 15445 15438 15504 15511 15686 15693 15706 -2 15707 15897 15919 15924 15926 15926 WIP 15930 16023 16262 16355-1 16612-2 16750 16949 (TS) 17024 17025 17203 17369 17442 17799 18000 18004 18014 18245 18629 18916 19005 19011 19092 (-1 -2) 19114 19115 19125 19136 19439 19500 19501 19502 19503 19505 19506 19507 19508 19509 19510 19600:2014 19752 19757 19770 19775-1 19794-5 19831 20000+ 20000 20022 20121 20400 21000 21047 21500 21827:2002 22000 22300 22395 23270 23271 23360 24517 24613 24617 24707 25178 25964 26000 26262 26300 26324 27000 serisi 27000 27001 27002 27005 27006 27729 28000 29110 29148 29199-2 29500 30170 31000 32000 37001 38500 40500 42010 45001 50001 55000 80000 -1 -2 -3 Kategori Otorite kontrolü LCCN: sh2012004407 NLI: 987007597761405171 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=ISO_3166&oldid=29560641" sayfasından alınmıştır |
Güneybatı FinlandiyaVarsinais-SuomiEgentliga FinlandBölgeGüneybatı Finlandiya bölgesi Arma Güneybatı Finlandiya'nın Finlandiya'daki konumuÜlke Finlandiyaİdare • Bölge başkanıKari HäkämiesYüzölçümü • Toplam10910.30 km²Nüfus (2017) • Toplam477.338 • Yoğunluk44.76/km²Zaman dilimiUTC+02.00 (DAS) • Yaz (YSU)UTC+03.00 (DAYS)ISO 3166 koduFI-19Resmî sitewww.varsinais-suomi.fi Güneybatı Finlandiya (Fince: Varsinais-Suomi; İsveççe: Egentliga Finland), Finlandiya'nın bölgelerinden biridir. Bölge, Finlandiya'nın güneybatısında yer almakta olup Satakunta, Pirkanmaa, Kanta-Häme ve Uusimaa bölgeleri ile komşudur. Yüzölçümü 10,910.30 km² olan[1] bölgenin nüfusu 30 Eylül 2017 tarihi itibari ile 477,338'dir.[2] Bölgenin merkezi Turku'dur. Belediyeler[değiştir | kaynağı değiştir] Güneybatı Finlandiya, 11'i şehir olmak üzere 27 belediyeye ayrılmaktadır. Åboland-Turunmaa altbölgesi: Kimitoön (Kemiönsaari) Pargas (Parainen) Salo altbölgesi: Salo Somero Turku altbölgesi: Kaarina Lieto Masku Mynämäki Naantali Nousiainen Paimio Raisio Rusko Sauvo Turku Loimaa altbölgesi: Aura Koski Tl Loimaa Marttila Oripää Pöytyä Vakka-Suomi altbölgesi: Kustavi Laitila Pyhäranta Taivassalo Uusikaupunki Vehmaa Galeri[değiştir | kaynağı değiştir] Turku Cathedral dating back to the 13th century is Finland's national shrine and one of Finland's most recognized buildings A typical view from Turku Archipelago, the largest archipelago (by number of islands) in the world Louhisaari Manor in Masku was the birthplace of Finland's marshal and president Mannerheim The Old Castle of Lieto and rural landscape Naantali Harbour with the former Bridgettine monastery church in the background A general view of the City of Turku from the tower of the cathedral Bengtskär Lighthouse in Kimitoön is the highest one in the Nordic countries Nautelankoski Rapids in River Aura in Lieto The medieval Turku Castle on the banks of River Aura is one of the most influential buildings in Finnish history Moomin World, Naantali A limestone quarry in Pargas Historical salt warehouses in Uusikaupunki town centre A bridge from 1850 in Taivassalo Korpo Church; there are 25 remaining medieval churches in the region Luostarinmäki Handicrafts Museum is an 18th-century district of the city that survived the Great Fire of Turku which burnt down four-fifths of the city in 1827 May Day celebrations in Turku centre; the Arts Museum on the top of Street Aurakatu Traffic connections between islands are mostly served with ferries in the archipelago The National Romantic style Karuna Church The mobile phone manufacturer Microsoft had originally its factory and headquarters in Salo; state-of-the-art models are still manufactured there A street view in Turku; old wooden houses and modern block of flats Marshland in Loimaa Naantali Old Town has been well preserved The functionalistic Paimio Sanatorium by Alvar Aalto A silo in Salo; the region still has a strong agricultural feel Windmills in Uusikaupunki The popular ferries travel twice a day around the year from Turku to Stockholm, Sweden Ruins of the medieval Kuusisto Bishops' Castle demolished in 1528 during the Protestant Reformation in Kaarina Pargas Old Town River Paimionjoki and rural landscape in Marttila Teijo Church in Salo is the smallest stone church in Finland Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] a b "Suomen pinta-ala kunnittain 2017-01-01" (Fince). Maanmittauslaitos. 1 Ocak 2017. 4 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2017. a b "Tilastokeskuksen PX-Web-tietokannat / Taulukko: Ennakkoväkiluku muuttujina sukupuoli, alue ja kuukausi" (Fince). Tilastokeskus. 30 Eylül 2017. Erişim tarihi: 23 Kasım 2017. [ölü/kırık bağlantı] Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Wikimedia Commons'ta Güneybatı Finlandiya ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. Resmî site Vikigezgin'de :en:Finland Proper ile ilgili gezi rehberi bulunmaktadır. gtdGüneybatı Finlandiya'nın belediyeleri Aura Kaarina Kimitoön Koski Tl Kustavi Laitila Lieto Loimaa Marttila Masku Mynämäki Naantali Nousiainen Oripää Paimio Pargas Pyhäranta Pöytyä Raisio Rusko Salo Sauvo Somero Taivassalo Turku Uusikaupunki Vehmaa Kalın yazılı belediyeler şehir statüsüne sahiptir. gtdFinlandiya'nın bölgeleri Åland Güneybatı Finlandiya Güney Karelya Güney Ostrobotniya Güney Savonya Kainuu Kanta-Häme Kuzey Karelya Kuzey Ostrobotniya Kuzey Savonya Kymenlaakso Laponya Orta Finlandiya Orta Ostrobotniya Ostrobotniya Pirkanmaa Päijät-Häme Satakunta Uusimaa Otorite kontrolü GND: 1064353401 LCCN: sh85142348 MusicBrainz: fd7766ed-e5fa-4d98-8a20-18db2a908cef NLI: 987007534287605171 VIAF: 315126489 WorldCat: viaf-315126489 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Güneybatı_Finlandiya&oldid=31150291" sayfasından alınmıştır |
Kanta-HämeEgentliga TavastlandBölgeKanta-Häme bölgesi Arma Kanta-Häme'nin Finlandiya'daki konumuÜlke Finlandiyaİdare • Bölge başkanıAnna-Mari AhonenYüzölçümü • Toplam5707.63 km²Nüfus (2017) • Toplam172,869 • Yoğunluk33.25/km²Zaman dilimiUTC+02.00 (DAS) • Yaz (YSU)UTC+03.00 (DAYS)ISO 3166 koduFI-06Resmî sitewww.hameenliitto.fi Kanta-Häme (İsveççe: Egentliga Tavastland), Finlandiya'nın bölgelerinden biridir. Bölge, Finlandiya'nın güneybatısında yer almakta olup Güneybatı Finlandiya, Pirkanmaa, Päijät-Häme ve Uusimaa bölgeleri ile komşudur. Yüzölçümü 5,707.63 km² olan[1] bölgenin nüfusu 30 Eylül 2017 tarihi itibari ile 172,869'dur.[2] Bölgenin merkezi Hämeenlinna'dır. Belediyeler[değiştir | kaynağı değiştir] Kanta-Häme, üçü şehir olmak üzere 11 belediyeye ayrılmaktadır. Forssa altbölgesi: Forssa Humppila Jokioinen Tammela Ypäjä Hämeenlinna altbölgesi: Hattula Hämeenlinna Janakkala Riihimäki altbölgesi: Hausjärvi Loppi Riihimäki Galeri[değiştir | kaynağı değiştir] Bu maddenin içeriğinin Türkçeleştirilmesi veya Türkçe dilbilgisi ve kuralları doğrultusunda düzeltilmesi gerekmektedir. Bu maddedeki yazım ve noktalama yanlışları ya da anlatım bozuklukları giderilmelidir.(Yabancı sözcükler yerine Türkçe karşılıklarının kullanılması, karakter hatalarının düzeltilmesi, dilbilgisi hatalarının düzeltilmesi vs.) Düzenleme yapıldıktan sonra bu şablon kaldırılmalıdır. Castle of Häme from the 14th century, Hämeenlinna Birthplace of composer Jean Sibelius, Hämeenlinna Church of the Holy Cross in Hattula; the oldest church in whole Tavastia Hakoinen Hill Fort in Janakkala A traditional timber house in Tammela The medieval Hauho Church A railway passage for museum use has been preserved in Jokioinen Hämeenlinna market square with the City Hall in the foreground Alvettula Museum Bridge, Hauho Turenki Railway Station, one of four remaining original station buildings at Finland's first railway Old spinning mill buildings in Forssa, an old industry town Riihimäki Railway Station; Riihimäki is an important crossing point for railways and the northernmost place in Helsinki metropolitan area The national romantic view tower in Aulanko park A view towards Lake Aulangonjärvi from the Aulanko tower Renko Church Rural landscape in Jokioinen Hakoinen Manor in Janakkala; there are plenty of manors in southern Tavastia Lake Katuma in Hämeenlinna Lammi Church from the inside Lake Pyhäjärvi, Tammela Forssa Church A baroque warehouse in Jokioinen Hausjärvi Church The postmodern railway station in Humppila Old church in Loppi; a rare example of small Finnish 17th century wooden churches An idyll in Riihimäki Old Town A view from Hämeen Härkätie, Häme Oxen Road, an old road from Hämeenlinna to former capital Turku dating back to the 9th century Moorland in Torronsuo National Park, Tammela Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] a b "Suomen pinta-ala kunnittain 2017-01-01" (Fince). Maanmittauslaitos. 1 Ocak 2017. 4 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2017. a b "Tilastokeskuksen PX-Web-tietokannat / Taulukko: Ennakkoväkiluku muuttujina sukupuoli, alue ja kuukausi" (Fince). Tilastokeskus. 30 Eylül 2017. Erişim tarihi: 22 Kasım 2017. [ölü/kırık bağlantı] Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Wikimedia Commons'ta Kanta-Häme ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. Resmî site Vikigezgin'de :en:Tavastia Proper ile ilgili gezi rehberi bulunmaktadır. gtdKanta-Häme'nin belediyeleri Forssa Hämeenlinna Hattula Hausjärvi Humppila Janakkala Jokioinen Loppi Riihimäki Tammela Ypäjä Kalın yazılı belediyeler şehir statüsüne sahiptir. gtdFinlandiya'nın bölgeleri Åland Güneybatı Finlandiya Güney Karelya Güney Ostrobotniya Güney Savonya Kainuu Kanta-Häme Kuzey Karelya Kuzey Ostrobotniya Kuzey Savonya Kymenlaakso Laponya Orta Finlandiya Orta Ostrobotniya Ostrobotniya Pirkanmaa Päijät-Häme Satakunta Uusimaa Otorite kontrolü BNF: cb119514069 (data) MusicBrainz: dedc20c2-22f9-4c20-9426-470424613679 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kanta-Häme&oldid=31148974" sayfasından alınmıştır |
Päijät-HämePäijänne-TavastlandBölgePäijät-Häme bölgesi Arma Päijät-Häme'nin Finlandiya'daki konumuÜlke Finlandiyaİdare • Bölge başkanıJari ParkkonenYüzölçümü • Toplam6254.66 km²Nüfus (2017) • Toplam201,101 • Yoğunluk39.24/km²Zaman dilimiUTC+02.00 (DAS) • Yaz (YSU)UTC+03.00 (DAYS)ISO 3166 koduFI-16Resmî sitewww.paijat-hame.fi Päijät-Häme (İsveççe: Päijänne-Tavastland), Finlandiya'nın bölgelerinden biridir. Bölge, Finlandiya'nın güneyinde yer almakta olup Uusimaa, Kanta-Häme, Pirkanmaa, Orta Finlandiya, Güney Savonya ve Kymenlaakso bölgeleri ile komşudur. Yüzölçümü 6,254.66 km² olan[1] bölgenin nüfusu 30 Eylül 2017 tarihi itibari ile 201.101'dir.[2] Bölgenin merkezi Lahti'dir. Belediyeler[değiştir | kaynağı değiştir] Päijät-Häme, üçü şehir olmak üzere dokuz belediyeye ayrılmaktadır. Lahti altbölgesi: Asikkala Hartola Heinola Hollola Kärkölä Lahti Orimattila Padasjoki Sysmä Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] a b "Suomen pinta-ala kunnittain 2017-01-01" (Fince). Maanmittauslaitos. 1 Ocak 2017. 4 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2017. a b "Tilastokeskuksen PX-Web-tietokannat / Taulukko: Ennakkoväkiluku muuttujina sukupuoli, alue ja kuukausi" (Fince). Tilastokeskus. 30 Eylül 2017. Erişim tarihi: 22 Kasım 2017. [ölü/kırık bağlantı] Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Wikimedia Commons'ta Päijät-Häme ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. Resmî site Vikigezgin'de :en:Päijät-Häme ile ilgili gezi rehberi bulunmaktadır. gtdPäijät-Häme'nin belediyeleri Asikkala Hartola Heinola Hollola Iitti Kärkölä Lahti Orimattila Padasjoki Sysmä Kalın yazılı belediyeler şehir statüsüne sahiptir. gtdFinlandiya'nın bölgeleri Åland Güneybatı Finlandiya Güney Karelya Güney Ostrobotniya Güney Savonya Kainuu Kanta-Häme Kuzey Karelya Kuzey Ostrobotniya Kuzey Savonya Kymenlaakso Laponya Orta Finlandiya Orta Ostrobotniya Ostrobotniya Pirkanmaa Päijät-Häme Satakunta Uusimaa Otorite kontrolü GND: 4440853-5 MusicBrainz: e3697577-963e-4a73-ad80-5ff065c6722a VIAF: 247369290 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Päijät-Häme&oldid=31120930" sayfasından alınmıştır |
KymenlaaksoKymmenedalenBölgeKymenlaakso bölgesi Arma Kymenlaakso'nun Finlandiya'daki konumuÜlke Finlandiyaİdare • Bölge başkanıJaakko MikkolaYüzölçümü • Toplam5633.96 km²Nüfus (2017) • Toplam176,011 • Yoğunluk34.18/km²Zaman dilimiUTC+02.00 (DAS) • Yaz (YSU)UTC+03.00 (DAYS)ISO 3166 koduFI-09Resmî sitewww.kymenlaakso.fi Kymenlaakso (İsveççe: Kymmenedalen), Finlandiya'nın bölgelerinden biridir. Bölge, Finlandiya'nın güneydoğusunda yer almakta olup Uusimaa, Päijät-Häme, Güney Savonya ve Güney Karelya bölgeleri ile Rusya ile komşudur. Yüzölçümü 5.633,96 km² olan[1] bölgenin nüfusu 30 Eylül 2017 tarihi itibari ile 176.011'dir.[2] Bölgenin merkezi Kotka ve Kouvola'dır.[3] Belediyeler[değiştir | kaynağı değiştir] Kymenlaakso, üçü şehir olmak üzere yedi belediyeye ayrılmaktadır. Kotka-Hamina alt bölgesi: Hamina Kotka Miehikkälä Pyhtää Virolahti Kouvola alt bölgesi: Iitti Kouvola Galeri[değiştir | kaynağı değiştir] A general view of Kotka town centre Kymijoki River Hamina Town Hall Österviken Bay in the Gulf of Finland, Pyhtää Inkeroinen church in Kouvola Haukkavuori Tower, Kotka Mustila Arboretum in Kouvola, the biggest and oldest one in Finland Ships in Kotka harbour A view from the round streets of Hamina Anjala church, Kouvola Sunila Factory; Kymenlaakso has a strong tradition of pulp mills Anjala Manor, Kouvola Architecture in Kotka Bastions in Hamina Kuusankoski church in Kouvola Old harbour in Kotka with the Maritime Centre Vellamo during Meripäivät, an annual sea-related festival in Kotka Kaunissaari, an island in Pyhtää Repovesi National Park, Kouvola Kymi church in Kotka A view from Verla mill village in Kouvola Kouvola Town Hall The orthodox St. Peter-Paul Church in Hamina Ahvenkoski Rapids in Kymijoki River, Pyhtää A cannon from Salpa Line, Miehikkälä The Rapakivi granite found especially in Virolahti was used in great measures to build the city of Sankt-Peterburg Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] a b "Suomen pinta-ala kunnittain 2017-01-01" (Fince). Maanmittauslaitos. 1 Ocak 2017. 4 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2017. a b "Tilastokeskuksen PX-Web-tietokannat / Taulukko: Ennakkoväkiluku muuttujina sukupuoli, alue ja kuukausi" (Fince). Tilastokeskus. 30 Eylül 2017. Erişim tarihi: 11 Kasım 2017. [ölü/kırık bağlantı] "Kymenlaakson maakuntasuunnitelma 2005-2015" (Fince). Kymenlaakso.fi. 7 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2017. Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Wikimedia Commons'ta Kymenlaakso ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. Resmî site Vikigezgin'de :en:Kymenlaakso ile ilgili gezi rehberi bulunmaktadır. gtdKymenlaakso'nun belediyeleri Hamina Kotka Kouvola Miehikkälä Pyhtää Virolahti Kalın yazılı belediyeler şehir statüsüne sahiptir. gtdFinlandiya'nın bölgeleri Åland Güneybatı Finlandiya Güney Karelya Güney Ostrobotniya Güney Savonya Kainuu Kanta-Häme Kuzey Karelya Kuzey Ostrobotniya Kuzey Savonya Kymenlaakso Laponya Orta Finlandiya Orta Ostrobotniya Ostrobotniya Pirkanmaa Päijät-Häme Satakunta Uusimaa Otorite kontrolü GND: 4273935-4 LCCN: n85128151 MusicBrainz: 3723f5fd-4572-4475-a6e8-76672fa83f4a NLI: 987007562192005171 VIAF: 143132029 WorldCat (LCCN): n85-128151 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kymenlaakso&oldid=31148878" sayfasından alınmıştır |
"VP:DB" buraya yönlendirilmektedir. Vikipedi:Devriyelik başvurusu ya da denetçilik başvurusu sayfasını arıyor olabilirsiniz. Bu sayfa Vikipedi için bir yönergedir. Sayfanın içeriği, uygulanması gereken bir standart olarak Vikipedistler tarafından benimsenmektedir. Ancak değiştirilmesi mümkündür ve sağduyuyla ele alınması gerekmektedir. Sayfada değişiklik yapmadan önce, bu değişikliklerin Vikipedistlerden onay aldığına emin olun. Uygun görmediğiniz bir madde varsa, tartışma sayfasında sebepleri ile açıkça belirtin.KısayolVP:DB Vikipedi genel bir web dizini değildir; hiçbir sayfa salt dış bağlantılarla doldurulmamalıdır. İç bağlantı kullanmak her zaman dış bağlantılara tercih edilmelidir. Bununla birlikte, çok olmamak kaydıyla birkaç uygun dış bağlantı kullanmak okuyucular açısından faydalı olabilir. Bağlantılamak nedir? Neler bağlantılandırılmalıdır?[kaynağı değiştir] Vikipedi'ye, diğer internet sitelerinin bağlantılarını koymak mümkündür. Bu tarz bağlantılar, dış bağlantı olarak nitelendirilir. Pek çok madde, dış bağlantıların yer aldığı küçük bir bölüme sahiptir. Dış bağlantı eklerken dikkat edilmesi gereken birkaç nokta vardır: Bağlantı çalışır halde mi? Bağlantı uygun ve işe yarar mı? Bağlantı düzgün girilmiş mi? Bağlantı kalıcı mı? (Örneğin, sürekli değişen ve bağlantı verildiği sırada anasayfasında sadece belli bir resim ya da makale bulunan bir siteye bağlantı koymak pek de işe yarar bir yöntem olmayabilir. Bu yüzden, kalıcı olmayan sayfalara bağlantı koyarken dikkatli olunuz.) Kullanılabilir bağlantılar[kaynağı değiştir] Makalenin oluşturulmasında kaynak olarak kullanılan bağlantılar “Dış bağlantılar” bölümüne değil, “Kaynaklar” bölümüne konmalıdır. Bu konuda Vikipedi:Doğrulanabilirlik ve Vikipedi:Kaynak gösterme başlıklarına bakınız. Hem web halinde hem de baskı halinde kullanılabilen kaynaklar, her iki türde de bağlantılandırılmalıdır. Bir organizasyon, kişi, web sayfası ya da diğer kişisel oluşumlarla ilgili maddelerde doğrudan bunların kendi resmî sitelerine bağlantılar verilmelidir. Eğer “Kullanılmaması Gereken Bağlantılar” kapsamında değilse, bir kitapla, bir müzik eseriyle ya da buna benzer konularla ilgili maddelerde, bunların bir kopyasını içeren bir dış bağlantıya yer verilebilir. Pek çok açıdan incelenebilecek maddelerde, maddenin her yönüne uygun olan sitelere, detaylı açıklamasıyla birlikte bağlantılar konabilir. Maddeyle ilgili bir bakış açısı için konan bağlantının sayısı, diğerleri için verilen bağlantıların sayısını geçmemelidir. Bu bağlantılara, okuyucuyu o bakış açısıyla ilgili bilgilendirecek şekilde açıklamalar ve yorumlar konmalıdır. Eğer bir bakış açısı diğerlerine göre madde hakkında daha fazla bilgi veriyorsa, o öncelikli olarak sunulmalıdır. (Daha fazla bilgi için Vikipedi:Tarafsız bakış açısı ve Vikipedi:Tarafsız bakış açısı#Yersiz önem verme sayfalarına bakınız) Tarafsız ve kesin bilgiler içeren bağlantılar kullanılmaya uygundur. Ama tercihen bu sitedeki bilgiler doğrudan madde içinde kullanılmalı ve bağlantı, referans olarak gösterilmelidir. Fakat kimi durumlarda bu, telif hakkı yasası yüzünden veya bağlantıdaki bilgiler Vikipedi maddesi için fazla detaylı olduğu için mümkün olmayabilir. Bir maddeye eklenmesi pek mümkün olmayan ancak maddeyle ilgili çeşitli içeriğe sahip olan bağlantılar da dış bağlantı olarak kullanılmaya uygundur. Örneğin, profesyonel atletizm istatistikleri, röportajlar, online ders kitapları… Duruma göre kullanılan bağlantılar[kaynağı değiştir] Albümler, filmler, kitaplar ve diğer sanat eserleri, bunların röportajlarıyla ilgili bağlantılar. Bir maddeye katkıda bulunanlar uygun saydığı takdirde, konuyla ilgili açık bağlantıların bir listesini taşıyan bir web dizinine verilen bağlantılar. Fanlisting sitelerine verilen bağlantılar. Fanlisting siteleri genellikle bilgilendirici değildir ve kullanımından kaçınılmalıdır. Ancak pek çok fan sitesine sahip olan konular için açılan maddelerde, önemli bir fan sayfasına bağlantı verilebilir. Çok büyük sayfalar istisnai durumlarda bağlantılandırılmalıdır. Dünya genelinde pek çok insan Vikipedi’yi yavaş bağlantılarla takip etmektedir ve bu tarz sayfalar bu okurlar için sorun yaratabilir. Bu sayfaların bağlantılarıyla birlikte bu bilgi not düşülmelidir. Bağlantısını koyduğunuz sayfanın telif hakkı yasasını çiğnemediğini bildiğiniz sürece, telif hakkıyla korunan bir eser için bağlantı koymak genellikle sorun yaratmaz. Ancak bilerek ve isteyerek insanları telif hakkını çiğneyen bir sayfaya yönlendirmek, telif hakkının ihlali olarak kabul edilir. Kullanılmaması gereken bağlantılar[kaynağı değiştir] Belirtilen istisnai durumlar dışında, aşağıdakiler, bağlantılanabilir sayfalarla çakışmamaktadır. Örneğin, bir maddede konu edilen şey, resmi siteye sahipse, sitedeki bilgiler tamamen doğru olmayan bilgiler içerse de bu siteye bağlantı verilmelidir. Maddede belirtilen bilgiler dışında önemli bir kaynak teşkil etmeyen sitelere bağlantı verilmemelidir. Kesin veya doğruluğu kanıtlanmamış bilgiler içeren sitelere bağlantı verilmemelidir (Bu konuda daha fazla bilgi edinmek için Vikipedi:Güvenilir kaynaklar sayfasına bakınız). Yukarıdaki kılavuz kullanılabilirliğine izin verse de size ait olan ya da sizin düzenlediğiniz sitelere bağlantı vermeyiniz. Bu tarafsızlık ve bakış açısı konuları bağlamında önemlidir. Tarafsızlık Vikipedi’deki önemli ve hassas tartışmalardan biridir. Eğer sitenin içeriği konuyla ilgili ve önemliyse, bunu tartışma sayfalarında belirtiniz ve diğer tarafsız Vikipedi editörlerinin bu bağlantının eklenmesi konusunda karar vermesine izin veriniz. Bir sitenin promosyonunu yapmak, bir ürün ya da servis pazarlamak için kullanılan, çok sayıda ve rahatsız edici reklam içeren, maddeyle ilgili içeriğin görüntülenmesi için ücret talep eden sitelere bağlantı vermeyiniz. Bu konuda http://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Spam#External_link_spamming başlığını okuyunuz. Sadece belli bir kullanıcı kitlesinin erişimine açık olan sitelere bağlantı vermeyiniz. (Örneğin sadece belli bir tarayıcı ile açılan sitelere.) Şayet madde bu dosyalarla ilgili değilse, erişimi için özel programlara (Java, Flash gibi) ihtiyaç duyulan dosyalara doğrudan bağlantılar vermeyiniz. (Aşağıda Vikipedi:Dış bağlantılar#Zengin içerik konusuna bakınız.) Yabancı dilde sitelere, eğer harita, diyagram ya da tablo gibi görsel içerikte değilse bağlantı vermeyiniz. (Bu konuda daha detaylı bilgi için, Vikipedi:Stil rehberi (bağlantı)) Kitap satışı yapan sitelere bağlantı vermeyiniz. Bunun yerine “ISBN” bağlantı formatını kullanınız; böylece kullanıcılar ücretli/ücretsiz pek çok kitap arasında arama yapma şansına sahip olacaktır. Bloglara, arkadaşlık sitelerine (Yonja, MySpace, Alternatip gibi) veya forumlara bağlantı vermeyiniz. Ancak bu da istisnai durumlar doğurabilir. Örneğin, madde bu sitelerle ilgili veya bağlantılıdır ya da söz konusu site oldukça yüksek standarttadır. Bu durumlarda bu sitelere bağlantı verilebilir. Üyelik isteyen siteler[kaynağı değiştir] Pek çok işe yarar site belli kullanıcıların kullanımına açıktır; ücretli/ücretsiz üyelik istemektedir. Pek çok online gazete, içeriğinin belli bir kısmına ya da tamamına erişim için üyelik isterken, bir kısmı da abonelik talep etmektedir. Online dergiler de çoğu zaman sitelerine ya da üst düzey içeriklerine erişim için abonelik isterler. Eğer eski gazete ya da magazinler arşivlenmişse, bunlara ulaşım için de ücret talep edilir. Üyelik ya da abonelik isteyen siteler, sadece aşağıdaki durumlar geçerli olduğunda bağlantı olarak verilmelidir: Kaynak olarak kullanılıyorsa, Maddenin konusu doğrudan bu site ise, Tüm diğer kaynak sitelerden daha önemli ve daha işe yararsa. Zengin içerik[kaynağı değiştir] Yukarıda da belirtildiği üzere, Vikipedi genelinde, doğrudan dosyalara yapılan bağlantılar için büyük bir itiraz vardır. Dosyalar yerine bu dosyaların yer aldığı HTML, PHP, ASP gibi sayfalara link vermek daha uygundur. Bununla birlikte, bu zengin içerikli dosyalara link verilecekse, dosya formatının belirtilmesi gerekir. Ölü dış bağlantılar için ne yapılabilir?[kaynağı değiştir] Ölü URL’lere yapılan bağlantılar Vikipedi maddelerine katkıda bulunmamaktadır. Bu ölü bağlantılar ya silinmeli ya da bulunabilecek arşivlenmiş halleriyle yenilenmelidir. Fakat bu bağlantılar kaynak olarak kullanıldığında durumun değişebileceğini unutmayınız. Bu konuda Vikipedi:Kaynak gösterme sayfasına başvurunuz. Kimi dış bağlantıların, vandallar tarafından ölü bağlantı haline getirilmiş olabileceğini de dikkate alınız. Bu yüzden maddenin eski versiyonlarındaki bağlantıların çalışıp çalışmadığını kontrol etmeniz faydalı olacaktır. Bu alandaki vandal eylemlerin fark edilmesi güç olabilir. Örneğin URL’deki ASCII harfleri, benzer görünümlü Kiril harflerle değiştirilmiş olabilir. Yönlendirme siteleri[kaynağı değiştir] Dış bağlantılarda yönlendirme sitelerini kullanmayınız. Bu sitelerin çoğu http://meta.wikimedia.org/wiki/Spam_blacklist sayfasında listelenmiştir. Bu siteler çoğu zaman bağlantı spamcileri tarafından kötüye kullanılırlar, ki bu da böyle bir bağlantıyı içeren sayfayı kaydedememek anlamına gelir. URL yönlendirme siteleri, suistimal edildiklerinde karalisteye alındıklarından, bunları kullanmakla, ileride editörler için sorun yaratabilirsiniz. Kalıcı URL siteleri, daha farklı bir konumdadırlar, çünkü kalıcı URL sürümleri, direkt URL’den daha resmi bir URL olarak değerlendirilebilir. Bu durumda Kalıcı URL (PURL, Permanent URL) kullanılabilir. Bağlantılama nasıl yapılır?[kaynağı değiştir] Dış bağlantı bölümü[kaynağı değiştir] Dış bağlantılar için iki temel şekil vardır. En yaygın olanı maddenin sonuna dış bağlantıların bir listesini eklemektir. Bunun için standart şekil, “Dış bağlantılar” şeklinde adlandırılmış ve altında bağlantıların listesi bulunan ikinci derece bir başlık kullanmaktır. Eğer bir madde, çok sayıda dış bağlantıya sahipse, bunları sınıflandırmak için alt başlıklar kullanılabilir. Bu da daha alt seviye başlıklar kullanılarak yapılabilir, genellikle de içerik tablosunda görüntülenebilecek olan 5. derece başlıklar bunun için uygundur: ===== Bağlantıların Alt-başlığı ===== * [http://example.com/link_1 Bağlantı 1] * [http://example.com/link_2 Bağlantı 2] ... ya da “noktalı virgül” sözdizimi ile: ; Bağlantıların Alt-başlığı * [http://example.com/link_1 Bağlantı 1] * [http://example.com/link_2 Bağlantı 2] İki iki yöntem de: Bağlantıların Alt-başlığı Bağlantı 1 Bağlantı 2 şeklinde olacaktır. Dış bağlantı verirken, okuyucuya bu sitenin içeriği hakkında iyi bir açıklama sunmanız ve bu sitenin maddeyle ilişkisini belirtmeniz iyi olacaktır. “Dış bağlantılar” ve “Dış bağlantı”[kaynağı değiştir] Bazı editörler eğer sadece bir bağlantı kullanmışlarsa “Dış bağlantı” başlığını kullanmaktadırlar, ancak diğerleri her durumda “Dış bağlantılar” başlığını tercih etmektedir. Hangi tarzın kullanılacağı hakkında genel bir kural yoktur. Çoğul başlık kullanan editörler, bunu aşağıdaki sebeplerden dolayı tercih ediyor olabilirler: Deneyimler, ileride editörlerin, başlığı değiştirmeksizin yeni bağlantılar eklediğini göstermiştir. Bazı kullanıcılar “Dış bağlantı” başlığını görerek ikinci bir bağlantı eklemekten kaçınabilirler, çünkü başlık sadece bir bağlantı olması gerektiğini ifade ediyormuş gibi algılanabilir. “Dış bağlantılar” başlığını kullanmak, Vikipedi’nin genel tarzına daha yakındır. Başlığı değiştirmek “Dış bağlantılar” bölümüne yapılan diğer bağlantıları bozar. Bu bölümün amacı tek bir dış bağlantıdan ziyade, “dış bağlantılar” içermektir. Bu yüzden bölümde kaç tane bağlantı olduğunun önemi yoktur. Karşı görüşler ise aşağıdaki yönlerde olmuştur: Vikipedi topluluğunun düzenlemeleri genellikle bu tarz hataların düzeltilmesine yöneliktir. “Dış bağlantı” başlığından ötürü yeni eklemeler yapmayan kullanıcıların sayısı bilinmemektedir. “Dış bağlantılar” başlığında tek bir bağlantı vermek, gramatik yanlışlık doğurur. Alıntılar[kaynağı değiştir] Dış bağlantıları belirtmek için kullanılan ikinci temel format alıntılamalarla ilgilidir. Bu maddenin içerisinde, alıntılanan cümle ya da paragrafın sonunda yapılabilir. Bu bağlantılar otomatik verilmiş numaralardan başka özel bir açıklamaya sahip değildirler. Örneğin: '''çakmak''' Fraklin eyaletinin diğer adlarından biridir. [https://www.isimlicakmak.com/] şu şekilde görülecektir: Frankton Fraklin eyaletinin diğer adlarından biridir. [1] Bununla birlikte, bazı bağlantılar uyarı olmaksızın kesildiği için, alıntıların tam kullanılması önerilir. Ayrıca bakınız[kaynağı değiştir] Dış bağlantılarla ilgili uygun sözdizimi ve Vikipedi politikası hakkında daha fazla bilgi almak için bakınız: Yardım:Sayfa nasıl yazılır Vikipedi:Stil rehberi (bağlantı) m:When should I link externally Vikipedi:Politika ve yönergeler Düzenleme koordinasyonu gtdPolitika ve yönergeler (?) Beş temel taş Bütün kuralları yok sayın İçerik (?)P Doğrulanabilirlik Özgün araştırmalara yer vermemek Tarafsız bakış açısı Vikipedi ne değildir? Vikipedi sözlük değildir Yaşayan insanların biyografileri İftira Telif hakları Resim kullanımı Adlandırma kuralları Y Kayda değerlik Otobiyografi Kaynak gösterme Güvenilir kaynaklar Uzun birincil kaynakların tam metnini dahil etmeyin Şarkı sözleri ve şiirler Asparagas Anlamsız içerik Yılın günleri Spoiler Dış bağlantılar Rahatsız edici malzeme Reklam Logolar Adlandırma anlaşmazlığı Adil kullanım gerekçelendirme Vikipedi içinde kopyalama Davranış (?)P Nezaket Fikir birliği Taciz Vandalizm Bütün kuralları yok sayın İçerik üzerine yorum yapınız, katılımcı üzerine değil Maddelerin mülkiyeti Değişiklik savaşı Üç geri dönüş kuralı Kukla Temiz başlangıç Hukuki tehditler yasaktır Çocuk koruma Kullanıcı adı Kaybolma tercihi Botlar Y Çıkar çatışması Görgü kuralları Görüşlerinizi açıklamak için Vikipedi'yi aksatmayın İşleyişi aksatıcı değişiklik İyi niyet varsayın Lütfen yeni kullanıcıları ısırmayınız Sistemle oynamak Tartışma sayfası İmza kullanımı Oy avcılığı Silme (?)P Silme politikası Silme önerisi Hızlı silme Saldırı sayfası Gözetmenler Uygulama (?)P Hizmetliler Hizmetli yetkilerinin geri alınması Engelleme politikası Koruma politikası Anlaşmazlıkların giderilmesi Açık vekiller Y Hizmetlilik başvurularında kaçınılması gereken gerekçeler Yüksek riskli şablonlar Değişiklik (?)P Değişiklik politikası Y Madde boyutu Özet biçemi Taslak madde Cesur ol Anlam ayrımı Biçem Biçem el kitabı İçindekiler Başlıklar Düzen Televizyon Giriş bölümü Bağlantılar Listeler Sınıflandırma Kategorilendirme Proje (?)Y Kullanıcı sayfası Kullanıcı kutuları Kısayol WMF (?)P Kullanım Şartları Politikalar listesi Dostane alan politikaları Lisanslama ve telif hakkı Gizlilik Politika ve yönergelerin listesi P: Politikalar listesi Y: Yönergeler listesi Ölü dış bağlantıları olan maddeler "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Vikipedi:Dış_bağlantılar&oldid=31878695" sayfasından alınmıştır |
Bağlantı bakımı gtdFinlandiya'nın bölgeleri Åland Güneybatı Finlandiya Güney Karelya Güney Ostrobotniya Güney Savonya Kainuu Kanta-Häme Kuzey Karelya Kuzey Ostrobotniya Kuzey Savonya Kymenlaakso Laponya Orta Finlandiya Orta Ostrobotniya Ostrobotniya Pirkanmaa Päijät-Häme Satakunta Uusimaa İlk yükleme görünümü hiçbir komut verilmediği takdirde otodaralt değeri ile oluşturulur. Sayfa yüklendikten sonra şablonun nasıl görüneceği varsayılan değerin hâricinde |durum= parametresi kullanılarak şu şekillerde kontrol edilebilir: |durum=daraltılmış: {{Finlandiya'nın bölgeleri|durum=daraltılmış}} şeklindeki kullanım ile şablonun tüm içeriği gizlenerek yalnızca başlık çubuğu görüntülenir |durum=genişletilmiş: {{Finlandiya'nın bölgeleri|durum=genişletilmiş}} şeklindeki kullanım ile şablonun tüm içeriği açık şekilde sayfa yüklenir |durum=otodaralt: {{Finlandiya'nın bölgeleri|durum=otodaralt}} sayfada {{dolçub}}, {{kenar kutusu}} ya da katlanabilir niteliğe sahip başka bir şablon varsa daraltılmış şekilde yüklenir sayfada katlanabilir başka bir öge yoksa genişletilmiş şekilde yüklenir Eğer |durum= parametresi ile komut verilmemişse Daraltılabilir seçenek şablonundaki |varsayılan= parametresine tanımlı ilk yükleme görünümü değeri kullanılır. Bu şablon için bu değer otodaralt şeklindedir. "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Şablon:Finlandiya%27nın_bölgeleri&oldid=27462785" sayfasından alınmıştır |
Burası Finlandiya'nın bölgeleri adlı şablon üzerindeki değişikliklerin konuşulduğu tartışma sayfasıdır. Bu sayfa şu Vikiprojelerin kapsamında yer almaktadır: Vikiproje Şablonlar (Şablon-sınıf, NA-önem) ŞablonlarVikiproje:ŞablonlarŞablon:VikiprojeŞablonlar gtdBu şablon, Vikipedi'deki Şablonlar maddelerini geliştirmek amacıyla oluşturulan Vikiproje Şablonlar kapsamındadır. Eğer projeye katılmak isterseniz, bu sayfaya bağlı değişiklikler yapabilir veya katılabileceğiniz ve tartışabileceğiniz proje sayfasını ziyaret edebilirsiniz. Şablon Bu şablon için herhangi bir değerlendirme yapmaya gerek yoktur. "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Şablon_tartışma:Finlandiya%27nın_bölgeleri&oldid=31837121" sayfasından alınmıştır |
ÅlandFince: Ahvenanmaaİsveççe: ÅlandÅland Adaları İsveççe: Landskapet Åland Fince: Ahvenanmaan maakunta Bayrak Arma SloganBarış adalarıMillî marşÅlänningens sång (Ålandlının şarkısı)Başkentve en büyük şehirMariehamnResmî dil(ler)İsveççeHükûmetÖzerk bölge• Vali Peter Lindbäck• Başbakan Veronica ThörnroosYasama organıLagtingTarihçe • Özerklik 7 Mayıs 1920• Tanınma 9 Haziran 1921Yüzölçümü• Toplam1582.71[1] km2• Su (%)%89Nüfus• 2020[2] sayımı30,129• Yoğunluk19,07/km2Para birimiEuro (€) (EUR)Zaman dilimiUTC+2 (DAYZ)• Yaz (YSU)UTC+3 (DAYS)Telefon kodu+358 (alan kodu 18)ISO 3166 koduAXİnternet alan adı.ax Åland (Fince; Ahvenanmaa, İsveççe; Åland), Güneybatı Finlandiya'da Ahvenanmaa Özerk Bölgesi'ni (maakunta) oluşturan takımadalar. Botni Körfezi girişinde, Aland Denizi'nin doğusunda, İsveç kıyılarının 25 mil açığındadır. Yalnızca 80 ada üzerinde yerleşme vardır; bunun dışında 6 bin ada ıssızdır. Alçak kayalıklarla birlikte yüzölçümü 1.481 km²dir. Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir] Ada halkı 12. yüzyılda İsveçli misyonerlerce Hristiyanlaştırılmıştır. İsveç'e karşı büyük bir deniz zaferi kazanan Rus Çarı I. Petro 1714'te adaları ele geçirmiştir. 1917'de Finlandiya bağımsızlığını ilan edince Åland halkı kendi kaderini tayin hakkı istedi. Finlandiya, adaların özerkliğini kabul etmekle beraber ayrılmalarına karşı çıktı. Finlandiya, sorunun çözümü için Milletler Cemiyeti'ne başvurdu. Milletler Cemiyeti'nde oluşturulan bir komisyon adalara özerklik verilmesi şartıyla Finlandiya'nın egemenliğinin tanınmasına karar verdi. Karara göre, tarafsızlığı hükme bağlanan Åland Adaları, hiçbir zaman silahlandırılamayacak, askerî üs olarak kullanılmayacaktı. Finlandiya 6 Mayıs 1920'de Åland Adaları'na özerklik tanıyarak kendi eyalet parlamentosu kurma hakkı verdi.[3] Ekonomisi[değiştir | kaynağı değiştir] Adanın başlıca geçim kaynağı gemiciliktir. Ticaret malları taşınarak gelir elde edilir. Adada bir başka önemli geçim kaynağı ise çiftlik işletmeciliği ve balıkçılıktır. Birkaç önemli ileri teknoloji fabrikalar kurulmuş olsa da gemicilik şirketleri haricindeki işletmelerin hepsi 10 - 15'ten az işçi çalıştıran küçük kuruluşlardır. İşsizlik oranı %1,8'dir. Adanın bazı bölümlerinde gümrüksüz satıştan önemli paralar kazanılır. Belediyeler[değiştir | kaynağı değiştir] Åland, biri şehir olmak üzere 16 belediyeye ayrılmaktadır; Brändö Eckerö Finström Föglö Geta Hammarland Jomala Kumlinge Kökar Lemland Lumparland Mariehamn* Saltvik Sottunga Sund Vårdö Yönetim[değiştir | kaynağı değiştir] Özerklik yasası, Åland hükûmetine yönetimde sorumluluk verir. Yargı, vergi tahsilatı, gümrük, sörvey ve sahil güvenlik ise Åland hükûmetinin sorumluluğundadır. İl İdaresi, Åland'daki genel Fin devlet kurumudur. Finlandiya hükûmetinin Åland'daki temsilcisi validir. Åland Parlamento Başkanı Finlandiya Cumhurbaşkanı tarafından atanır. Görevleri, Åland delegasyonuna başkanlık etmek ve başkan adına parlamento oturumlarını açıp kapatmaktır.[4] Galeri[değiştir | kaynağı değiştir] Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir] Baltık Denizi'ndeki adaların listesi Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] "Suomen pinta-ala kunnittain 2017-01-01" (Fince). Maanmittauslaitos. 1 Ocak 2017. 4 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2017. Tilastokeskus. "Population". www.tilastokeskus.fi (İngilizce). 10 Temmuz 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2021. "Arşivlenmiş kopya". 25 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2022. "about-aland". 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Wikimedia Commons'ta Åland ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. Wikimedia Atlas'da Åland Åland resmî sitesi 24 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) Åland hükûmeti sitesi 21 Şubat 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İsveççe) Vikigezgin'de :en:Åland ile ilgili gezi rehberi bulunmaktadır. gtdÅland konularıTarih Åland sözleşmesi Åland Adaları anlaşmazlığı Åland Savaşı Åland'ın işgali Coğrafya Takımada Denizi Belediyeler Åland Denizi Siyaset Hükümet Başbakan Başbakan yardımcısı Ordu Parlamento Parlamento başkanı Ekonomi Tarım Şirketler Enerji Telekomünikasyon Turizm Ulaşım Kültür Ulusal Marş Sanat Arma Mutfak Eğitim Bayrak Dil Müzik Resmi tatiller Åland Özerklik Günü gtdÅland'nın belediyeleri Brändö Eckerö Finström Föglö Geta Hammarland Jomala Kumlinge Kökar Lemland Lumparland Mariehamn Saltvik Sottunga Sund Vårdö Kalın yazılı belediyeler şehir statüsüne sahiptir. gtdFinlandiya'nın bölgeleri Åland Güneybatı Finlandiya Güney Karelya Güney Ostrobotniya Güney Savonya Kainuu Kanta-Häme Kuzey Karelya Kuzey Ostrobotniya Kuzey Savonya Kymenlaakso Laponya Orta Finlandiya Orta Ostrobotniya Ostrobotniya Pirkanmaa Päijät-Häme Satakunta Uusimaa gtdFinlandiya'nın eski illeri1634–1917 Turku ve Pori (1634) Nyland ve Tavastehus (1634) Ostrobotniya (1634–1775) Viborg ve Nyslott (1634–1721) Kexholm (1634–1721) Kymmenegård ve Nyslott (1721–1747) Savolax ve Kymmenegård (1747–1775) Vaasa (1775) Oulu (1775) Kymmenegård (1775–1831) Savolax ve Karelia (1775–1831) Viipuri (1812) Häme (1831) Uusimaa (1831) Mikkeli (1831) Kuopio (1831) 1918–1997 Turku ve Pori (1634–1997) Vaasa (1775–1997) Oulu (1775) Viipuri (1812–1945) Häme (1831–1997) Uusimaa (1831–1997) Mikkeli (1831–1997) Kuopio (1831–1997) Åland (1918) Petsamo (1921–1921) Laponya (1938) Kymi (1945–1997) Orta Finlandiya (1960–1997) Kuzey Karelya (1960–1997) 1997–2009 Oulu (1775–2009) Åland (1918–2009) Laponya (1938–2009) Batı Finlandiya (1997–2009) Güney Finlandiya (1997–2009) Doğu Finlandiya (1997–2009) gtdAvrupa ülkeleriEgemen devletler Almanya Andorra Arnavutluk Avusturya Azerbaycan Belarus Belçika Birleşik Krallık Bosna-Hersek Bulgaristan Çekya Danimarka Ermenistan Estonya Finlandiya Fransa Gürcistan Hırvatistan Hollanda İrlanda İspanya İsveç İsviçre İtalya İzlanda Karadağ Kazakistan Kıbrıs Cumhuriyeti Kuzey Makedonya Letonya Lihtenştayn Litvanya Lüksemburg Macaristan Malta Moldova Monako Norveç Polonya Portekiz Romanya Rusya San Marino Sırbistan Slovakya Slovenya Türkiye Ukrayna Vatikan Yunanistan Sınırlı tanınmışolan devletler Abhazya Güney Osetya Kosova Kuzey Kıbrıs Transdinyester Bağımlı vediğer bölgelerBirleşik Krallık Ağrotur ve Dikelya Cebelitarık Guernsey Man Adası Jersey Danimarka Krallığı Faroe Adaları Finlandiya Åland Otorite kontrolü BNE: XX456734 BNF: cb13537938x (data) GND: 4079677-2 ISNI: 0000 0001 1219 5448 LCCN: n82001886 MusicBrainz: 3519cc6e-ae19-3d2c-9b9e-575a860ef8e1 NKC: ge292421 NLI: 987007550541705171 RERO: 02-A009131508 SUDOC: 027773833 VIAF: 122565375 WorldCat: lccn-n82001886 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Åland&oldid=31794005" sayfasından alınmıştır |
Güney KarelyaEtelä-KarjalaSödra KarelenBölgeGüney Karelya bölgesi Arma Güney Karelya'nın Finlandiya'daki konumuÜlke Finlandiyaİdare • Bölge başkanıMatti ViialainenYüzölçümü • Toplam6872.10 km²Nüfus (2017) • Toplam129,945 • Yoğunluk24.39/km²Zaman dilimiUTC+02.00 (DAS) • Yaz (YSU)UTC+03.00 (DAYS)ISO 3166 koduFI-02Resmî sitewww.ekarjala.fi Güney Karelya (Fince: Etelä-Karjala; İsveççe: Södra Karelen), Finlandiya'nın bölgelerinden biridir. Bölge, Finlandiya'nın güneydoğusunda yer almakta olup Güney Savonya, Kuzey Karelya ve Kymenlaakso bölgeleri ile Rusya ile komşudur. Yüzölçümü 6,872.10 km² olan[1] bölgenin nüfusu 30 Eylül 2017 tarihi itibari ile 129,945'tir.[2] Bölgenin merkezi Lappeenranta'dır. Belediyeler[değiştir | kaynağı değiştir] Güney Karelya, ikisi şehir olmak üzere dokuz belediyeye ayrılmaktadır. Imatra alt bölgesi: Imatra Parikkala Rautjärvi Ruokolahti Lappeenranta alt bölgesi: Lappeenranta Lemi Luumäki Savitaipale Taipalsaari Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] a b "Suomen pinta-ala kunnittain 2017-01-01" (Fince). Maanmittauslaitos. 1 Ocak 2017. 4 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2017. a b "Tilastokeskuksen PX-Web-tietokannat / Taulukko: Ennakkoväkiluku muuttujina sukupuoli, alue ja kuukausi" (Fince). Tilastokeskus. 30 Eylül 2017. Erişim tarihi: 12 Kasım 2017. [ölü/kırık bağlantı] Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Wikimedia Commons'ta Güney Karelya ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. Resmî site Vikigezgin'de :en:South Karelia ile ilgili gezi rehberi bulunmaktadır. gtdGüney Karelya'nın belediyeleri Imatra Lappeenranta Lemi Luumäki Parikkala Rautjärvi Ruokolahti Savitaipale Taipalsaari Kalın yazılı belediyeler şehir statüsüne sahiptir. gtdFinlandiya'nın bölgeleri Åland Güneybatı Finlandiya Güney Karelya Güney Ostrobotniya Güney Savonya Kainuu Kanta-Häme Kuzey Karelya Kuzey Ostrobotniya Kuzey Savonya Kymenlaakso Laponya Orta Finlandiya Orta Ostrobotniya Ostrobotniya Pirkanmaa Päijät-Häme Satakunta Uusimaa Otorite kontrolü GND: 1076378986 MusicBrainz: 8a39f710-9e3a-424c-99c6-f7bdab06d1db VIAF: 317087432 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Güney_Karelya&oldid=31013276" sayfasından alınmıştır |
Güney OstrobotniyaEtelä-PohjanmaaSödra ÖsterbottenBölgeGüney Ostrobotniya bölgesi Arma Güney Ostrobotniya'nın Finlandiya'daki konumuÜlke Finlandiyaİdare • Bölge başkanıAsko PeltolaYüzölçümü • Toplam13998.89 km²Nüfus (2017) • Toplam191,160 • Yoğunluk14.22/km²Zaman dilimiUTC+02.00 (DAS) • Yaz (YSU)UTC+03.00 (DAYS)ISO 3166 koduFI-03Resmî sitewww.etelapohjanmaa.fi Güney Ostrobotniya (Fince: Etelä-Pohjanmaa; İsveççe: Södra Österbotten), Finlandiya'nın bölgelerinden biridir. Bölge, Finlandiya'nın batısında yer almakta olup Ostrobotniya, Orta Ostrobotniya, Orta Finlandiya, Pirkanmaa ve Satakunta bölgeleri ile komşudur. Yüzölçümü 13,998.89 km² olan[1] bölgenin nüfusu 30 Eylül 2017 tarihi itibari ile 191,160'tır.[2] Bölgenin merkezi Seinäjoki'dir. Belediyeler[değiştir | kaynağı değiştir] Güney Ostrobotniya, sekizi şehir olmak üzere 17 belediyeye ayrılmaktadır; Järviseutu alt bölgesi: Alajärvi Evijärvi Lappajärvi Vimpeli Kuusiokunnat alt bölgesi: Alavus Kuortane Soini Ähtäri Seinäjoki alt bölgesi: Ilmajoki Kauhava Kurikka Lapua Seinäjoki Güneydoğu Botniya alt bölgesi: Isojoki Karijoki Kauhajoki Teuva Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] a b "Suomen pinta-ala kunnittain 2017-01-01" (Fince). Maanmittauslaitos. 1 Ocak 2017. 4 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2017. a b "Tilastokeskuksen PX-Web-tietokannat / Taulukko: Ennakkoväkiluku muuttujina sukupuoli, alue ja kuukausi" (Fince). Tilastokeskus. 30 Eylül 2017. Erişim tarihi: 29 Ekim 2017. [ölü/kırık bağlantı] Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Wikimedia Commons'ta Güney Ostrobotniya ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. Resmî site Vikigezgin'de :en:Southern Ostrobothnia ile ilgili gezi rehberi bulunmaktadır. gtdGüney Ostrobotniya'nın belediyeleri Alajärvi Alavus Evijärvi Ilmajoki Isojoki Isokyrö Karijoki Kauhajoki Kauhava Kuortane Kurikka Lappajärvi Lapua Seinäjoki Soini Teuva Vimpeli Ähtäri Kalın yazılı belediyeler şehir statüsüne sahiptir. gtdFinlandiya'nın bölgeleri Åland Güneybatı Finlandiya Güney Karelya Güney Ostrobotniya Güney Savonya Kainuu Kanta-Häme Kuzey Karelya Kuzey Ostrobotniya Kuzey Savonya Kymenlaakso Laponya Orta Finlandiya Orta Ostrobotniya Ostrobotniya Pirkanmaa Päijät-Häme Satakunta Uusimaa Otorite kontrolü GND: 1035190303 LCCN: sh85103904 MusicBrainz: 4763ad43-aa77-426e-a8a1-16e4aa6e0f64 NLI: 987007558219305171 VIAF: 6145602330301360677 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Güney_Ostrobotniya&oldid=31132056" sayfasından alınmıştır |
Güney SavonyaEtelä-SavoSödra SavolaxBölgeGüney Savonya bölgesi Arma Güney Savonya'nın Finlandiya'daki konumuÜlke Finlandiyaİdare • Bölge başkanıPentti MäkinenYüzölçümü • Toplam19130.40 km²Nüfus (2017) • Toplam147,700 • Yoğunluk10.36/km²Zaman dilimiUTC+02.00 (DAS) • Yaz (YSU)UTC+03.00 (DAYS)ISO 3166 koduFI-04Resmî sitewww.esavo.fi Güney Savonya (Fince: Etelä-Savo; İsveççe: Södra Savolax), Finlandiya'nın bölgelerinden biridir. Bölge, Finlandiya'nın güneydoğusunda yer almakta olup Kuzey Savonya, Kuzey Karelya, Güney Karelya, Kymenlaakso, Päijät-Häme ve Orta Finlandiya bölgeleri ile komşudur. Yüzölçümü 19.130,40 km² olan[1] bölgenin nüfusu 30 Eylül 2017 tarihi itibari ile 147.700'dür.[2] Bölgenin merkezi Mikkeli'dir. Belediyeler[değiştir | kaynağı değiştir] Güney Savonya, üçü şehir olmak üzere 12[3] belediyeye ayrılmaktadır. Enonkoski Hirvensalmi Juva Kangasniemi Mikkeli Mäntyharju Pertunmaa Pieksämäki Puumala Rantasalmi Savonlinna Sulkava Galeri[değiştir | kaynağı değiştir] Olavinlinna castle in Savonlinna A general view of Mikkeli with the neogothic cathedral The world's largest wooden church in Kerimäki Oravi Canal, Savonlinna Pertunmaa church Marketplace in Mikkeli Savonlinna Town Hall Heinävesi church Rock paintings in Ristiina A view from Linnavuori, Sulkava Juva church Inwaters transport in Haukivesi Rantasalmi church Punkaharju esker A casino building in Savonlinna An annual church boat competition in Sulkava Huutokoski railway station Lake Sarkavesi, Mäntyharju: a typical Savo landscape Saimaansilta bridge, Puumala Pieksämäki railway station Mikkeli water tower Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] a b "Suomen pinta-ala kunnittain 2017-01-01" (Fince). Maanmittauslaitos. 1 Ocak 2017. 4 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2017. a b "Tilastokeskuksen PX-Web-tietokannat / Taulukko: Ennakkoväkiluku muuttujina sukupuoli, alue ja kuukausi" (Fince). Tilastokeskus. 30 Eylül 2017. Erişim tarihi: 12 Kasım 2017. [ölü/kırık bağlantı] "Government Decided On Division Into Regions, 10 Jan, 2021". 12 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2021. Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Wikimedia Commons'ta Güney Savonya ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. Resmî site Vikigezgin'de :en:South Savonia ile ilgili gezi rehberi bulunmaktadır. gtdGüney Savonya'nın belediyeleri Enonkoski Hirvensalmi Juva Kangasniemi Mikkeli Mäntyharju Pertunmaa Pieksämäki Puumala Rantasalmi Savonlinna Sulkava Kalın yazılı belediyeler şehir statüsüne sahiptir. gtdFinlandiya'nın bölgeleri Åland Güneybatı Finlandiya Güney Karelya Güney Ostrobotniya Güney Savonya Kainuu Kanta-Häme Kuzey Karelya Kuzey Ostrobotniya Kuzey Savonya Kymenlaakso Laponya Orta Finlandiya Orta Ostrobotniya Ostrobotniya Pirkanmaa Päijät-Häme Satakunta Uusimaa Otorite kontrolü MusicBrainz: 4806ecfb-4aaf-4673-8004-25e7e91b3c0f "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Güney_Savonya&oldid=31150443" sayfasından alınmıştır |
KainuuKainuuKajanalandBölgeKainuu bölgesi Arma Kainuu'nun Finlandiya'daki konumuÜlke Finlandiyaİdare • Bölge başkanıPentti MalinenYüzölçümü • Toplam22687.35 km²Nüfus (2017) • Toplam74,114 • Yoğunluk3.67/km²Zaman dilimiUTC+02.00 (DAS) • Yaz (YSU)UTC+03.00 (DAYS)ISO 3166 koduFI-05Resmî sitewww.kainuu.fi Kainuu (İsveççe: Kajanaland), Finlandiya'nın bölgelerinden biridir. Bölge, Finlandiya'nın orta doğu kesiminde yer almakta olup Kuzey Ostrobotniya, Kuzey Karelya ve Kuzey Savonya bölgeleri ile Rusya ile komşudur. Yüzölçümü 22,687.35 km² olan[1] bölgenin nüfusu 30 Eylül 2017 tarihi itibari ile 74,114'tür.[2] Bölgenin merkezi Kajaani'dir. Belediyeler[değiştir | kaynağı değiştir] Kainuu, ikisi şehir olmak üzere sekiz belediyeye ayrılmaktadır. Kajaani alt bölgesi: Kajaani Paltamo Ristijärvi Sotkamo Kehys-Kainuu alt bölgesi: Hyrynsalmi Kuhmo Puolanka Suomussalmi Galeri[değiştir | kaynağı değiştir] River Oulujoki is the largest river in the region Lake Nuasjärvi from Vuokatti, Sotkamo Lake Oulujärvi is the largest lake in the region Typical forest landscape, Paltamo Vuolijoki Church in Jugendstil; the only rock church in Kainuu Kontiomäki Railway Station, Paltamo Old Town House in Kajaani Hepoköngäs waterfall, Puolanka Ceiling paintings of the wooden church in Paltaniemi, Kajaani Rural landscape in Puolanka A brown bear in Kuhmo Housivirta creek in Suomussalmi Kuhmo Arts Centre; a big annual chamber music festival is held in Kuhmo Hyrynsalmi Church A marsh lake in Puolanka Tar boats in Paltamo coats of arms; tar production used to be an important occupation Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] a b "Suomen pinta-ala kunnittain 2017-01-01" (Fince). Maanmittauslaitos. 1 Ocak 2017. 4 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2017. a b "Tilastokeskuksen PX-Web-tietokannat / Taulukko: Ennakkoväkiluku muuttujina sukupuoli, alue ja kuukausi" (Fince). Tilastokeskus. 30 Eylül 2017. Erişim tarihi: 9 Kasım 2017. [ölü/kırık bağlantı] Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Wikimedia Commons'ta Kainuu ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. Resmî site Vikigezgin'de :en:Kainuu ile ilgili gezi rehberi bulunmaktadır. gtdKainuu'nun belediyeleri Hyrynsalmi Kajaani Kuhmo Paltamo Puolanka Ristijärvi Sotkamo Suomussalmi Vaala Kalın yazılı belediyeler şehir statüsüne sahiptir. gtdFinlandiya'nın bölgeleri Åland Güneybatı Finlandiya Güney Karelya Güney Ostrobotniya Güney Savonya Kainuu Kanta-Häme Kuzey Karelya Kuzey Ostrobotniya Kuzey Savonya Kymenlaakso Laponya Orta Finlandiya Orta Ostrobotniya Ostrobotniya Pirkanmaa Päijät-Häme Satakunta Uusimaa Otorite kontrolü GND: 4280835-2 ISNI: 0000 0004 0628 3881 LCCN: n84120586 MusicBrainz: d979d66e-262e-40a6-885d-ddfee5960b9e NLI: 987007567181905171 VIAF: 124385629 WorldCat (LCCN): n84-120586 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kainuu&oldid=31150304" sayfasından alınmıştır |
Kuzey KarelyaPohjois-KarjalaNorra KarelenBölgeKuzey Karelya bölgesi Arma Kuzey Karelya'nın Finlandiya'daki konumuÜlke Finlandiyaİdare • Bölge başkanıPentti HyttinenYüzölçümü • Toplam21583.67 km²Nüfus (2017) • Toplam162,937 • Yoğunluk9.17/km²Zaman dilimiUTC+02.00 (DAS) • Yaz (YSU)UTC+03.00 (DAYS)ISO 3166 koduFI-13Resmî sitewww.pohjois-karjala.fi Kuzey Karelya (Fince: Pohjois-Karjala; İsveççe: Norra Karelen), Finlandiya'nın bölgelerinden biridir. Bölge, Finlandiya'nın doğusunda yer almakta olup Kainuu, Kuzey Savonya, Güney Savonya ve Güney Karelya bölgeleri ile Rusya ile komşudur. Yüzölçümü 21,583.67 km² olan[1] bölgenin nüfusu 30 Eylül 2017 tarihi itibari ile 162,937'dir.[2] Bölgenin merkezi Joensuu'dur. Belediyeler[değiştir | kaynağı değiştir] Kuzey Karelya, beşi şehir olmak üzere 13 belediyeye ayrılmaktadır. Joensuu alt bölgesi: Heinävesi Ilomantsi Joensuu Juuka Kontiolahti Liperi Outokumpu Polvijärvi Orta Karelya alt bölgesi: Kitee Rääkkylä Tohmajärvi Pielinen Karelya alt bölgesi: Lieksa Nurmes Galeri[değiştir | kaynağı değiştir] Karvio canal, Heinävesi Valamo Orthodox Monastery in Heinävesi Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] a b "Suomen pinta-ala kunnittain 2017-01-01" (Fince). Maanmittauslaitos. 1 Ocak 2017. 4 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2017. a b "Tilastokeskuksen PX-Web-tietokannat / Taulukko: Ennakkoväkiluku muuttujina sukupuoli, alue ja kuukausi" (Fince). Tilastokeskus. 30 Eylül 2017. Erişim tarihi: 10 Kasım 2017. [ölü/kırık bağlantı] Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Wikimedia Commons'ta Kuzey Karelya ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. Resmî site Vikigezgin'de :en:North Karelia ile ilgili gezi rehberi bulunmaktadır. gtdKuzey Karelya'nın belediyeleri Heinävesi Ilomantsi Joensuu Juuka Kitee Kontiolahti Lieksa Liperi Nurmes Outokumpu Polvijärvi Rääkkylä Tohmajärvi Kalın yazılı belediyeler şehir statüsüne sahiptir. gtdFinlandiya'nın bölgeleri Åland Güneybatı Finlandiya Güney Karelya Güney Ostrobotniya Güney Savonya Kainuu Kanta-Häme Kuzey Karelya Kuzey Ostrobotniya Kuzey Savonya Kymenlaakso Laponya Orta Finlandiya Orta Ostrobotniya Ostrobotniya Pirkanmaa Päijät-Häme Satakunta Uusimaa Otorite kontrolü BNF: cb119530954 (data) GND: 4075467-4 MusicBrainz: df500336-89a0-4dcc-9a33-1ca21e642867 NLI: 987007547812505171 SUDOC: 027506169 VIAF: 130173869 WorldCat: lccn-n79076589 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kuzey_Karelya&oldid=31054442" sayfasından alınmıştır |
Kuzey OstrobotniyaPohjois-PohjanmaaNorra ÖsterbottenBölgeKuzey Ostrobotniya bölgesi Arma Kuzey Ostrobotniya'nın Finlandiya'daki konumuÜlke Finlandiyaİdare • Bölge başkanıJussi RämetYüzölçümü • Toplam45852.47 km²Nüfus (2017) • Toplam411,009 • Yoğunluk11.16/km²Zaman dilimiUTC+02.00 (DAS) • Yaz (YSU)UTC+03.00 (DAYS)ISO 3166 koduFI-14Resmî sitewww.pohjois-pohjanmaa.fi Kuzey Ostrobotniya (Fince: Pohjois-Pohjanmaa; İsveççe: Norra Österbotten), Finlandiya'nın bölgelerinden biri. Bölge, Finlandiya'nın orta batı kesiminde yer almakta olup Laponya, Kainuu, Kuzey Savonya, Orta Finlandiya ve Orta Ostrobotniya bölgeleri ile Rusya ile komşudur. Yüzölçümü 45,852.47 km² olan[1] bölgenin nüfusu 30 Eylül 2017 tarihi itibari ile 411,009'dur.[2] Bölgenin merkezi Oulu'dur. Belediyeler[değiştir | kaynağı değiştir] Kuzey Ostrobotniya, 11'i şehir olmak üzere 30 belediyeye ayrılmaktadır. Koillismaa alt bölgesi: Kuusamo (16,177) Taivalkoski (4,407) Nivala–Haapajärvi alt bölgesi: Haapajärvi (7,640) Kärsämäki (2,758) Nivala (11,053) Pyhäjärvi (5,879) Reisjärvi (2,992) Oulu alt bölgesi: Hailuoto (989) Kempele (16,303) Liminka (9,178) Lumijoki (2,041) Muhos (8,936) Oulu (192,680) Tyrnävä (6,482) Oulunkaari alt bölgesi: Ii (9,581) Pudasjärvi (8,717) Utajärvi (2,952) Vaala (3,309) Raahe alt bölgesi: Pyhäjoki (3,350) Raahe (22,606) Siikajoki (5,617) Siikalatva alt bölgesi: Haapavesi (7,287) Pyhäntä (1,581) Siikalatva (6,070) Ylivieska alt bölgesi: Alavieska (2,750) Kalajoki (12,589) Merijärvi (1,199) Oulainen (7,912) Sievi (5,279) Ylivieska (14,307) Galeri[değiştir | kaynağı değiştir] Kathedral'den Oulu şehrinin görünümü Iivaara'daki Iijärvi gölü Kalajoki'de tepeler ve Bothnia körfezi Muhos'da Palli Santrali'nin bulunduğu Oulujoki nehri Oulunsalo'da eski bir köy evi Kalajoki'de bir denizfeneri köyü Liminka'da çayırlık bir alan Oulu Şehir Binası Kalajoki'nin Ainali köyünden kır manzarası 1691'den kalma Eski Kempele Kilisesi Ulusal romantik tarzda kilise ile birlikte Eski Raahe Şehri Oulu'da Ahşap Neo-Rönesans mimarisi Oulu'da savaş sonrası tipik evler Emek Hareketi Binası Oulainen şehir merkezi Siikajoki Kilisesi Kuusamo'da bulunan Roka'da kutup ışıkları. Utäjarvi'de eski bir Kuzey Ostrobothia evi Kärsämäki'de modern bir şapel Kuusamo'da Kiutaköngäs Nehri Pyhäjärvi Gölü Vihanti Kilisesi Ii'de bulunan Hamina köyü Piippola'da Finlandiya'nın coğrafik merkezinin işaretlendiği bir taş Haukipudas'da Kiiminkijoki Nehri Raahe Limanı Pudasjärvi'de Iso-Syöte kayak merkezi Oulu'da bulunan Kirkkokatu'da Noel Bayramı Tyrnävä'da kır manzarası Pallonen'de eski bir balıkçı kulübesi Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] a b "Suomen pinta-ala kunnittain 2017-01-01" (Fince). Maanmittauslaitos. 1 Ocak 2017. 4 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2017. a b "Tilastokeskuksen PX-Web-tietokannat / Taulukko: Ennakkoväkiluku muuttujina sukupuoli, alue ja kuukausi" (Fince). Tilastokeskus. 30 Eylül 2017. Erişim tarihi: 9 Kasım 2017. [ölü/kırık bağlantı] Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Wikimedia Commons'ta Kuzey Ostrobotniya ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. Resmî site Vikigezgin'de :en:Finnish Lapland ile ilgili gezi rehberi bulunmaktadır. gtdKuzey Ostrobotniya'nın belediyeleri Alavieska Haapajärvi Haapavesi Hailuoto Ii Kalajoki Kempele Kuusamo Kärsämäki Liminka Lumijoki Merijärvi Muhos Nivala Oulainen Oulu Pudasjärvi Pyhäjoki Pyhäjärvi Pyhäntä Raahe Reisjärvi Sievi Siikajoki Siikalatva Taivalkoski Tyrnävä Utajärvi Vaala Ylivieska Kalın yazılı belediyeler şehir statüsüne sahiptir. gtdFinlandiya'nın bölgeleri Åland Güneybatı Finlandiya Güney Karelya Güney Ostrobotniya Güney Savonya Kainuu Kanta-Häme Kuzey Karelya Kuzey Ostrobotniya Kuzey Savonya Kymenlaakso Laponya Orta Finlandiya Orta Ostrobotniya Ostrobotniya Pirkanmaa Päijät-Häme Satakunta Uusimaa Otorite kontrolü LCCN: n2005014004 MusicBrainz: 56788d4b-6aed-4596-9517-fad494e33344 NLI: 987007482545405171 VIAF: 140928827 WorldCat (LCCN): n2005-014004 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kuzey_Ostrobotniya&oldid=31154797" sayfasından alınmıştır |
Kuzey SavonyaPohjois-SavoNorra SavolaxBölgeKuzey Savonya bölgesi Arma Kuzey Savonya'nın Finlandiya'daki konumuÜlke Finlandiyaİdare • Bölge başkanıMarko KorhonenYüzölçümü • Toplam20366.19 km²Nüfus (2017) • Toplam246,892 • Yoğunluk14.72/km²Zaman dilimiUTC+02.00 (DAS) • Yaz (YSU)UTC+03.00 (DAYS)ISO 3166 koduFI-15Resmî sitewww.pohjois-savo.fi Kuzey Savonya (Fince: Pohjois-Savo; İsveççe: Norra Savolax), Finlandiya'nın bölgelerinden biridir. Bölge, Finlandiya'nın doğusunda yer almakta olup Kuzey Ostrobotniya, Kainuu, Kuzey Karelya, Güney Savonya ve Orta Finlandiya bölgeleri ile komşudur. Yüzölçümü 20,366.19 km² olan[1] bölgenin nüfusu 30 Eylül 2017 tarihi itibari ile 246,892'dir.[2] Bölgenin merkezi Kuopio'dur. Belediyeler[değiştir | kaynağı değiştir] Kuzey Savonya, beşi şehir olmak üzere 18 belediyeye ayrılmaktadır. Iisalmi Kaavi Keitele Kiuruvesi Kuopio Lapinlahti Leppävirta Pielavesi Rautalampi Rautavaara Siilinjärvi Sonkajärvi Suonenjoki Tervo Tuusniemi Varkaus Vesanto Vieremä Galeri[değiştir | kaynağı değiştir] Kuopio Market Place, famous all around Finland; in the background Kuopio City Hall, the symbol of the city Birthplace of President Urho Kekkonen in Pielavesi Lake Syväri M/S Koski in inwaters transport on Lake Kallavesi A traditional peasant house interior View from Puijo Tower towards Kuopio town and Lake Kallavesi Kuopio Cathedral Taipale Canal, Varkaus Kiuruvesi Railway Station The home of Paavo Ruotsalainen, a traditional Savonian countryside house Lake Nilakka in Keitele Siilinjärvi Church Stora Enso Pulp Mill in Varkaus Ice Marathon in Kuopio St. Nicholas Orthodox Cathedral in Kuopio; the city is the seat of Orthodox Archbishop of Karelia and All Finland Nilsiä Church in National Romantic Style Bonfires are burnt at Midsommer night; Lake Pielavesi Kalakukko, a traditional food; rye bread filled with fish Iisalmi Old Church Puijo Tower and Ski Jumps, Kuopio Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] a b "Suomen pinta-ala kunnittain 2017-01-01" (Fince). Maanmittauslaitos. 1 Ocak 2017. 4 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2017. a b "Tilastokeskuksen PX-Web-tietokannat / Taulukko: Ennakkoväkiluku muuttujina sukupuoli, alue ja kuukausi" (Fince). Tilastokeskus. 30 Eylül 2017. Erişim tarihi: 12 Kasım 2017. [ölü/kırık bağlantı] Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Wikimedia Commons'ta Kuzey Savonya ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. Resmî site Vikigezgin'de :en:North Savonia ile ilgili gezi rehberi bulunmaktadır. gtdKuzey Savonya'nın belediyeleri Iisalmi Joroinen Kaavi Keitele Kiuruvesi Kuopio Lapinlahti Leppävirta Pielavesi Rautalampi Rautavaara Siilinjärvi Sonkajärvi Suonenjoki Tervo Tuusniemi Varkaus Vesanto Vieremä Kalın yazılı belediyeler şehir statüsüne sahiptir. gtdFinlandiya'nın bölgeleri Åland Güneybatı Finlandiya Güney Karelya Güney Ostrobotniya Güney Savonya Kainuu Kanta-Häme Kuzey Karelya Kuzey Ostrobotniya Kuzey Savonya Kymenlaakso Laponya Orta Finlandiya Orta Ostrobotniya Ostrobotniya Pirkanmaa Päijät-Häme Satakunta Uusimaa Otorite kontrolü MusicBrainz: 918c7656-6ea4-4bd6-beb8-71cf7138ff0d "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kuzey_Savonya&oldid=31150455" sayfasından alınmıştır |
LaponyaLappiLapplandBölgeLaponya bölgesi Arma Laponya'nın Finlandiya'daki konumuÜlke Finlandiyaİdare • Bölge başkanıMika RiipiYüzölçümü • Toplam100370.05 km²Nüfus (2017) • Toplam178,896 • Yoğunluk1.93/km²Zaman dilimiUTC+02.00 (DAS) • Yaz (YSU)UTC+03.00 (DAYS)ISO 3166 koduFI-10Resmî sitewww.lapinliitto.fi Laponya (Fince: Lappi; Kuzey Samice: Sápmi; İsveççe: Lappland), Finlandiya'nın bölgelerinden biridir. Bölge, Laponya'nın Finlandiya kesiminden oluşmakta olup Kuzey Ostrobotniya ve Kainuu ile İsveç, Norveç ve Rusya ile komşudur. Yüzölçümü 100,370.05 km² olan[1] bölgenin nüfusu 30 Eylül 2017 tarihi itibari ile 178,896 olup.[2] Finlandiya'nın en büyük ve en seyrek nüfuslu bölgesidir. Finlandiya'nın dörtte birini oluşturmaktadır ve büyük kısmı Kuzey Kutup Dairesi'nin kuzeyinde kalmaktadır. Bölgenin merkezi Rovaniemi'dir. Samiler, Laponya'nın yerli halkı olup bazı belediyelerde özerk haklara sahiptirler. Bölgenin başlıca gelir kaynakları ormancılık, su enerjisi, ren geyiği yetiştiriciliği ve turizmdir. Finlandiya'da yer alan en büyük iki millî park olan Pallas-Yllästunturi ve Lemmenjoki millî parklarına ev sahipliği yapmaktadır. Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir] Laponya bölgesinin alanı 100.367 km²'dir ve bu alanın 92.667 km² kara, 6.316 km² tatlı su ve 1.383 km² denizdir.[3] Güneydeki Kuzey Ostrobotniya bölgesi, batı İsveç'te, kuzey ve batı Norveç'te ve doğu Rusya ile sınırdır. Sınırları, Tana, Muonio ve Torne adlı üç nehir izler. En büyük gölü olan İnari gölü, 1.102 km²'dir.[4] En yüksek yeri sınırın Finlandiya tarafında 1.324 m'ye (4.344 ft) ulaşan Halti Dağının üzerindedir.[5] Kuzey Laponya'daki Enontekiö ve Utsjoki bölgelerine Fell-Laponya denilir. Ekseri ve geri kalan Laponya, Orman-Laponya'dır. İnari gölü, bölgenin birçok fen'leri ve Salla-Saariselkä dağlarının tümü Orman-Laponya'ua aittir. Fell-Laponya, İskandinav Dağları'nın fell'lerindedir. Blok alanlar gibi çorak topraklardan oluşmaz, bunun yerine huş ağacı ormanları, söğüt çalılıkları veya funda bitki örtüsüne sahiptir.[6] Orman-Laponya'nın topraklarının çoğu till ve üstünde kozalaklı ormanları olan kumluk alanlardır. Bu ormanlar, Laponya'da çok az değişiklik gösterir. Güney Finlandiya'ya kıyasla orman ağaç türleri daha yavaş büyür. Alt hikâye (ing:Understory) genelde yaban mersini, likenler, crowberry ve ling'den oluşur.[6] Belediyeler[değiştir | kaynağı değiştir] Laponya, dördü şehir olmak üzere 21 belediyeye ayrılmaktadır; Enontekiö Inari Kemi Kemijärvi Keminmaa Kittilä Kolari Muonio Pelkosenniemi Pello Posio Ranua Rovaniemi Salla Savukoski Simo Sodankylä Tervola Tornio Utsjoki Ylitornio Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] a b "Suomen pinta-ala kunnittain 2017-01-01" (Fince). Maanmittauslaitos. 1 Ocak 2017. 4 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2017. a b "Tilastokeskuksen PX-Web-tietokannat / Taulukko: Ennakkoväkiluku muuttujina sukupuoli, alue ja kuukausi" (Fince). Tilastokeskus. 30 Eylül 2017. Erişim tarihi: 8 Kasım 2017. [ölü/kırık bağlantı] "Suomen pinta-ala kunnittain 1.1.2016" (PDF). National Land Survey of Finland. 23 Kasım 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2016. "Lake Inari". Encyclopædia Britannica. 15 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2016. "Mount Halti". Encyclopædia Britannica. 15 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2016. a b Lindberg, Johan (2 Şubat 2011). "Lappland". Uppslagsverket Finland (İsveççe). 22 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2017. Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Wikimedia Commons'ta Laponya (Finlandiya) ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. Resmî site Vikigezgin'de :en:Finnish Lapland ile ilgili gezi rehberi bulunmaktadır. gtdLaponya'nın belediyeleri Enontekiö Inari Kemi Kemijärvi Keminmaa Kittilä Kolari Muonio Pelkosenniemi Pello Posio Ranua Rovaniemi Salla Savukoski Simo Sodankylä Tervola Tornio Utsjoki Ylitornio Kalın yazılı belediyeler şehir statüsüne sahiptir. gtdFinlandiya'nın bölgeleri Åland Güneybatı Finlandiya Güney Karelya Güney Ostrobotniya Güney Savonya Kainuu Kanta-Häme Kuzey Karelya Kuzey Ostrobotniya Kuzey Savonya Kymenlaakso Laponya Orta Finlandiya Orta Ostrobotniya Ostrobotniya Pirkanmaa Päijät-Häme Satakunta Uusimaa Otorite kontrolü BNF: cb119812965 (data) GND: 4017240-5 LCCN: n80049885 MusicBrainz: 3c529caf-88b1-4454-9bfb-c003061a4bd3 NKC: ge757671 NLI: 987007548068605171 VIAF: 140666509 WorldCat (LCCN): n80-049885 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Laponya_(Finlandiya)&oldid=31133030" sayfasından alınmıştır |
Orta FinlandiyaKeski-SuomiMellersta FinlandBölgeOrta Finlandiya bölgesi Arma Orta Finlandiya'nın Finlandiya'daki konumuÜlke Finlandiyaİdare • Bölge başkanıAnita MikkonenYüzölçümü • Toplam19948.61 km²Nüfus (2017) • Toplam275,657 • Yoğunluk16.5/km²Zaman dilimiUTC+02.00 (DAS) • Yaz (YSU)UTC+03.00 (DAYS)ISO 3166 koduFI-08Resmî sitewww.keskisuomi.fi Orta Finlandiya (Fince: Keski-Suomi; İsveççe: Mellersta Finland), Finlandiya'nın bölgelerinden biridir. Bölge, Finlandiya'nın ortasında yer almakta olup Päijät-Häme, Pirkanmaa, Güney Ostrobotniya, Orta Ostrobotniya, Kuzey Ostrobotniya, Kuzey Savonya ve Güney Savonya bölgeleri ile komşudur. Yüzölçümü 19,948.61 km² olan[1] bölgenin nüfusu 30 Eylül 2017 tarihi itibari ile 275,657'dir.[2] Bölgenin merkezi Jyväskylä'dir. Belediyeler[değiştir | kaynağı değiştir] Orta Finlandiya, altısı şehir olmak üzere 23 belediyeye ayrılmaktadır. Äänekoski altbölgesi: Äänekoski Konnevesi Jämsä altbölgesi: Jämsä Kuhmoinen Joutsa altbölgesi: Joutsa Luhanka Jyväskylä altbölgesi: Hankasalmi Jyväskylä Laukaa Muurame Petäjävesi Toivakka Uurainen Keuruu altbölgesi: Keuruu Multia Saarijärvi-Viitasaari altbölgesi: Kannonkoski Karstula Kivijärvi Kyyjärvi Saarijärvi Kinnula Pihtipudas Viitasaari Galeri[değiştir | kaynağı değiştir] Jyväskylä city centre Petäjävesi Old Church, a UNESCO world heritage site Lake Päijänne in Muurame A traditional house in Äänekoski Lutakko neighbourhood and Lake Jyväsjärvi, Jyväskylä Saarijärvi Church Säynätsalo Town Hall by Alvar Aalto Keuruu town centre Kapeenkoski lock in Keitele-Päijänne Canal Sailing boats on Kärkinen Bridge, Jyväskylä Kivijärvi Church An autumnal morning at a lake University of Jyväskylä Main Building by Aalto Rural landscape in Muurame Hitonhauta, a gorge in Laukaa Konnevesi Church Lake Päijänne from Hill Satasarvinen, Jyväskylä A smoke sauna in Kannonkoski Kulhanvuori, Saarijärvi Post-war wooden terraced houses in Säynätsalo, Jyväskylä Rally Finland held in Central Finland is the fastest event of the World Rally Championship Pulp mill in Äänekoski, an industry town Finnish baseball pesäpallo was invented in Central Finland Taulumäki Church in Jyväskylä A steam locomotive in Haapamäki Railway Museum, Keuruu Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] a b "Suomen pinta-ala kunnittain 2017-01-01" (Fince). Maanmittauslaitos. 1 Ocak 2017. 4 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2017. a b "Tilastokeskuksen PX-Web-tietokannat / Taulukko: Ennakkoväkiluku muuttujina sukupuoli, alue ja kuukausi" (Fince). Tilastokeskus. 30 Eylül 2017. Erişim tarihi: 22 Kasım 2017. [ölü/kırık bağlantı] Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Wikimedia Commons'ta Orta Finlandiya ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. Resmî site Vikigezgin'de :en:Central Finland ile ilgili gezi rehberi bulunmaktadır. gtdOrta Finlandiya'nın belediyeleri Äänekoski Hankasalmi Jämsä Joutsa Jyväskylä Kannonkoski Karstula Keuruu Kinnula Kivijärvi Konnevesi Kyyjärvi Laukaa Luhanka Multia Muurame Petäjävesi Pihtipudas Saarijärvi Toivakka Uurainen Viitasaari Kalın yazılı belediyeler şehir statüsüne sahiptir. gtdFinlandiya'nın bölgeleri Åland Güneybatı Finlandiya Güney Karelya Güney Ostrobotniya Güney Savonya Kainuu Kanta-Häme Kuzey Karelya Kuzey Ostrobotniya Kuzey Savonya Kymenlaakso Laponya Orta Finlandiya Orta Ostrobotniya Ostrobotniya Pirkanmaa Päijät-Häme Satakunta Uusimaa Otorite kontrolü GND: 4386994-4 LCCN: n79150493 MusicBrainz: 9d5cbce0-6637-4564-abfd-6e1a6e7c7331 NLI: 987007557250205171 VIAF: 159439594 WorldCat: lccn-n79150493 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Orta_Finlandiya&oldid=31150459" sayfasından alınmıştır |
Orta OstrobotniyaKeski-PohjanmaaMellersta ÖsterbottenBölgeOrta Ostrobotniya bölgesi Arma Orta Ostrobotniya'nın Finlandiya'daki konumuÜlke Finlandiyaİdare • Bölge başkanıJukka YlikarjulaYüzölçümü • Toplam6462.96 km²Nüfus (2017) • Toplam68,858 • Yoğunluk13.72/km²Zaman dilimiUTC+02.00 (DAS) • Yaz (YSU)UTC+03.00 (DAYS)ISO 3166 koduFI-07Resmî sitewww.keski-pohjanmaa.fi Orta Ostrobotniya (Fince: Keski-Pohjanmaa; İsveççe: Mellersta Österbotten), Finlandiya'nın bölgelerinden biridir. Bölge, Finlandiya'nın batısında yer almakta olup Kuzey Ostrobotniya, Güney Ostrobotniya, Ostrobotniya ve Orta Finlandiya bölgeleri ile komşudur. Yüzölçümü 6,462.96 km² olan[1] bölgenin nüfusu 30 Eylül 2017 tarihi itibari ile 68,858'dir.[2] Bölgenin merkezi Kokkola'dır. Belediyeler[değiştir | kaynağı değiştir] Orta Ostrobotniya, ikisi şehir olmak üzere sekiz belediyeye ayrılmaktadır; Kaustinen alt bölgesi: Halsua Kaustinen Lestijärvi Perho Toholampi Veteli Kokkola alt bölgesi: Kannus Kokkola Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] a b "Suomen pinta-ala kunnittain 2017-01-01" (Fince). Maanmittauslaitos. 1 Ocak 2017. 4 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2017. a b "Tilastokeskuksen PX-Web-tietokannat / Taulukko: Ennakkoväkiluku muuttujina sukupuoli, alue ja kuukausi" (Fince). Tilastokeskus. 30 Eylül 2017. Erişim tarihi: 29 Ekim 2017. [ölü/kırık bağlantı] Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Wikimedia Commons'ta Orta Ostrobotniya ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. Resmî site Vikigezgin'de :en:Central Ostrobothnia ile ilgili gezi rehberi bulunmaktadır. gtdOrta Ostrobotniya'nın belediyeleri Halsua Kannus Kaustinen Kokkola Lestijärvi Perho Toholampi Veteli Kalın yazılı belediyeler şehir statüsüne sahiptir. gtdFinlandiya'nın bölgeleri Åland Güneybatı Finlandiya Güney Karelya Güney Ostrobotniya Güney Savonya Kainuu Kanta-Häme Kuzey Karelya Kuzey Ostrobotniya Kuzey Savonya Kymenlaakso Laponya Orta Finlandiya Orta Ostrobotniya Ostrobotniya Pirkanmaa Päijät-Häme Satakunta Uusimaa Otorite kontrolü MusicBrainz: ac15a0c3-3f81-40a0-bbb8-6400b192b387 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Orta_Ostrobotniya&oldid=31132081" sayfasından alınmıştır |
OstrobotniyaPohjanmaaÖsterbottenBölgeOstrobotniya bölgesi Arma Ostrobotniya'nın Finlandiya'daki konumuÜlke Finlandiyaİdare • Bölge başkanıKaj SuomelaYüzölçümü • Toplam7934.63 km²Nüfus (2017) • Toplam180,648 • Yoğunluk23.3/km²Zaman dilimiUTC+02.00 (DAS) • Yaz (YSU)UTC+03.00 (DAYS)ISO 3166 koduFI-12Resmî sitewww.pohjanmaa.fi Ostrobotniya (Fince: Pohjanmaa; İsveççe: Österbotten), Finlandiya'nın bölgelerinden biridir. Bölge, Finlandiya'nın batısında yer almakta olup Orta Ostrobotniya, Güney Ostrobotniya ve Satakunta bölgeleri ile komşudur. Yüzölçümü 7,934.63 km² olan[1] bölgenin nüfusu 30 Eylül 2017 tarihi itibari ile 180,648'dir.[2] Bölgenin merkezi Vaasa'dır. Belediyeler[değiştir | kaynağı değiştir] Ostrobotniya, altısı şehir olmak üzere 15 belediyeye ayrılmaktadır; Isokyrö Jakobstad (Pietarsaari) Kaskinen Korsholm (Mustasaari) Korsnäs Kristinestad (Kristiinankaupunki) Kronoby (Kruunupyy) Laihia Larsmo (Luoto) Malax (Maalahti) Nykarleby (Uusikaarlepyy) Närpes (Närpiö) Pedersöre Vaasa Vörå (Vöyri) Galeri[değiştir | kaynağı değiştir] Vaasa Market Place with the "Statue of Liberty" on the right A street view from Kristinestad, one of the best preserved wooden towns in the Nordic Countries A view towards Kvarken from Norrskär Lighthouse, Korsholm Church in Terjärv A view of Jakobstad town from the water tower Kristinestad Old Church from 1700 An Ostrobothnian expanse in Laihia Larsmo Church Church stables at Närpes Church An old tobacco factory in Jakobstad University of Vaasa Main Building Kronoby Church Jakobstad Town Hall Vörå Church from 1626, oldest preserved wooden church in Finland A street in Finland's smallest town Kaskinen with typical Jugendstil buildings in the foreground A view from Nykarleby town A view of City of Vaasa Isokyrö Old Church from early 16th century Replot Bridge, the longest bridge in Finland There are daily ferry connections to Umeå, Sweden from Vaasa An old bridge in Korsnäs Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] a b "Suomen pinta-ala kunnittain 2017-01-01" (Fince). Maanmittauslaitos. 1 Ocak 2017. 4 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2017. a b "Tilastokeskuksen PX-Web-tietokannat / Taulukko: Ennakkoväkiluku muuttujina sukupuoli, alue ja kuukausi" (Fince). Tilastokeskus. 30 Eylül 2017. Erişim tarihi: 18 Ekim 2017. [ölü/kırık bağlantı] Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Wikimedia Commons'ta Ostrobotniya ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. Resmî site Vikigezgin'de :en:Ostrobothnia ile ilgili gezi rehberi bulunmaktadır. gtdOstrobotniya'nın belediyeleri Jakobstad Kaskinen Korsholm Korsnäs Kristinestad Kronoby Laihia Larsmo Malax Nykarleby Närpes Pedersöre Vaasa Vörå Kalın yazılı belediyeler şehir statüsüne sahiptir. gtdFinlandiya'nın bölgeleri Åland Güneybatı Finlandiya Güney Karelya Güney Ostrobotniya Güney Savonya Kainuu Kanta-Häme Kuzey Karelya Kuzey Ostrobotniya Kuzey Savonya Kymenlaakso Laponya Orta Finlandiya Orta Ostrobotniya Ostrobotniya Pirkanmaa Päijät-Häme Satakunta Uusimaa Otorite kontrolü GND: 4076193-9 MusicBrainz: 96f6965d-69f3-41e4-971a-8d47fb58931a NKC: ge130461 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ostrobotniya&oldid=31148874" sayfasından alınmıştır |
SatakuntaBölgeSatakunta bölgesi Arma Satakunta'nın Finlandiya'daki konumuÜlke Finlandiyaİdare • Bölge başkanıPertti RajalaYüzölçümü • Toplam8268.26 km²Nüfus (2017) • Toplam220,746 • Yoğunluk28.23/km²Zaman dilimiUTC+02.00 (DAS) • Yaz (YSU)UTC+03.00 (DAYS)ISO 3166 koduFI-17Resmî sitewww.satakunta.fi Satakunta, Finlandiya'nın bölgelerinden biridir. Bölge, Finlandiya'nın güneybatısında yer almakta olup Güneybatı Finlandiya, Pirkanmaa, Güney Ostrobotniya ve Ostrobotniya bölgeleri ile komşudur. Yüzölçümü 8,268.26 km² olan[1] bölgenin nüfusu 30 Eylül 2017 tarihi itibari ile 220,746'dır.[2] Bölgenin merkezi Pori'dir. Belediyeler[değiştir | kaynağı değiştir] Satakunta, altısı şehir olmak üzere 18 belediyeye ayrılmaktadır. Kuzey Satakunta altbölgesi: Honkajoki Jämijärvi Kankaanpää Karvia Siikainen Pori altbölgesi: Harjavalta Huittinen Kokemäki Merikarvia Nakkila Pomarkku Pori Ulvila Rauma altbölgesi: Eura Eurajoki Rauma Säkylä Galeri[değiştir | kaynağı değiştir] Bu maddenin içeriğinin Türkçeleştirilmesi veya Türkçe dilbilgisi ve kuralları doğrultusunda düzeltilmesi gerekmektedir. Bu maddedeki yazım ve noktalama yanlışları ya da anlatım bozuklukları giderilmelidir.(Yabancı sözcükler yerine Türkçe karşılıklarının kullanılması, karakter hatalarının düzeltilmesi, dilbilgisi hatalarının düzeltilmesi vs.) Düzenleme yapıldıktan sonra bu şablon kaldırılmalıdır. Pori City Hall Old Town in Rauma, a UNESCO World Heritage site A traditional Satakunta peasant house in Kullaa Vuojoki Manor, Eurajoki Yyteri dunes in Pori Galeas Ihana in Luvia Köyliö Church Village landscape in Harjavalta Early 20th century People's House in Kokemäki Moorland in Isosuo, Huittinen Harjavalta Old Church Lake Pyhäjärvi in Säkylä A view from Old Rauma Hiittenharju, a boulder field in Harjavalta Pomarkku Old Church Rauma Old Town House A peasant house in Huittinen Pori Market Place Harjavalta Power Plant in Kokemäenjoki River Kankaanpää Church Olkiluoto Nuclear Power Plant, Eurajoki Kylmäpihlaja Lighthouse, Rauma River Kokemäenjoki in Ulvila Pori Church The most famous legend of Finnish church history present in Köyliö coats of arms; Saint Henry is to have been slaughtered in Köyliö with an axe by Lalli, a peasant, in 1156 Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] a b "Suomen pinta-ala kunnittain 2017-01-01" (Fince). Maanmittauslaitos. 1 Ocak 2017. 4 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2017. a b "Tilastokeskuksen PX-Web-tietokannat / Taulukko: Ennakkoväkiluku muuttujina sukupuoli, alue ja kuukausi" (Fince). Tilastokeskus. 30 Eylül 2017. Erişim tarihi: 22 Kasım 2017. [ölü/kırık bağlantı] Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Wikimedia Commons'ta Satakunta ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. Resmî site Vikigezgin'de :en:Satakunta ile ilgili gezi rehberi bulunmaktadır. gtdSatakunta'nın belediyeleriMevcut Eura Eurajoki Harjavalta Huittinen Jämijärvi Kankaanpää Karvia Kokemäki Merikarvia Nakkila Pomarkku Pori Rauma Siikainen Säkylä Ulvila Eski Ahlainen Hinnerjoki Honkajoki Honkilahti Kauvatsa Keikyä Kiikoinen Kiukainen Kodisjoki Kullaa Köyliö Lappi Lavia Luvia Noormarkku Porin maalaiskunta Rauman maalaiskunta Vampula gtdFinlandiya'nın bölgeleri Åland Güneybatı Finlandiya Güney Karelya Güney Ostrobotniya Güney Savonya Kainuu Kanta-Häme Kuzey Karelya Kuzey Ostrobotniya Kuzey Savonya Kymenlaakso Laponya Orta Finlandiya Orta Ostrobotniya Ostrobotniya Pirkanmaa Päijät-Häme Satakunta Uusimaa Otorite kontrolü GND: 4118446-4 LCCN: no89002101 MusicBrainz: d6acfa6d-7162-45ea-8173-60f13c565686 NLI: 987007537953205171 VIAF: 139829985 WorldCat (LCCN): no89-002101 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Satakunta&oldid=31150438" sayfasından alınmıştır |
Finlandiya bayrağıFinlandiya ulusal bayrağıAyrıntılarKullanan(lar)FinlandiyaKabul tarihi29 Mayıs 1918LakabıSiniristilippu (Mavi Haçlı Bayrak)Oran11:18 Finlandiya bayrağı, Finlandiya devletinin resmi bayrağıdır. 29 Mayıs 1918'de kabul edilmiştir. Bayrak beyaz zemin üzerindedir. Bayrağın köşelerine doğru uzanan mavi haç vardır. Bayrak Danimarka bayrağında olduğu gibi haçın yatay kısmı gönder kısmına doğru kaymıştır. Mavi haç Finlandiya'nin meşhur göllerini, beyaz arka plan ise Finlandiya diyince akla gelen kar kaplı toprakları temsil eder. Bayrağın fince ismi Siniristilippudur. Türkçesi ise "Mavi Haçlı Bayrak"tır. Finlandiya'nın 1917'de bağımsızlığını kazanmasından kısa bir süre sonra Finlandiya bayrağının tasarımı için bir yarışma düzenlendi. Yarışimada kazanan tasarım halen mavi rengin tonu değişmiş şekilde kullanılmaktadır. Tarihi bayraklar[değiştir | kaynağı değiştir] Finlandiya Hükümeti geçiçi bayrağı (1918-1919) Finlandiya Krallığı bayrağı (1918–1920) Galeri[değiştir | kaynağı değiştir] Bayrak için açılan yarışmada önerilen çizimler Bayrak için açılan yarışmada önerilen çizimler Finlandiya devlet bayrağı Finlandiya savaş bayrağı Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir] Finlandiya arması Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] https://www.fotw.info/flags/fi.html 14 Ocak 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. gtdAvrupa bayraklarıEgemen devletler Almanya Andorra Arnavutluk Avusturya Azerbaycan Belarus Belçika Birleşik Krallık Bosna-Hersek Bulgaristan Çekya Danimarka Ermenistan Estonya Finlandiya Fransa Gürcistan Hırvatistan Hollanda İrlanda İspanya İsveç İsviçre İtalya İzlanda Karadağ Kazakistan Kıbrıs Cumhuriyeti Kuzey Makedonya Letonya Lihtenştayn Litvanya Lüksemburg Macaristan Malta Moldova Monako Norveç Polonya Portekiz Romanya Rusya San Marino Sırbistan Slovakya Slovenya Türkiye Ukrayna Yunanistan Vatikan Sınırlı tanınmışolan devletler Abhazya Güney Osetya Kosova Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Transdinyester Bağımlı vediğer bölgeler Åland Aynoroz Cebelitarık Faroe Adaları Gagavuzya Guernsey Jersey Man Adası Svalbard "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Finlandiya_bayrağı&oldid=32033756" sayfasından alınmıştır |
Finlandiya armasıAyrıntılarKullananFinlandiyaKabul tarihi1978 Finlandiya arması; Finlandiya devletince günümüzde kullanılan arma. Armada kırmızı bir arka plan üzerinde bulunan ve altın sarısı bir aslan alt ve üst pençesinde bir kılıç tutmaktadır. Arma resmî olarak 1978 yılında tanınmasına rağmen 1580'lerden beri kullanılmaktadır. Ayrıca 1, 2, 5, 10, 20 ve 50 Fin Eurocent'lerinin üzerinde de Finlandiya arması bulunur. Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Virtual Finland - Finlandiya arması The Presidential insignia and coat of arms Information from the Finnish Ministry of Interior on the arms of Finland gtdAvrupa armalarıEgemen devletler Almanya Andorra Arnavutluk Avusturya Azerbaycan Belarus Belçika Birleşik Krallık Bosna-Hersek Bulgaristan Çekya Danimarka Ermenistan Estonya Finlandiya Fransa Gürcistan Hırvatistan Hollanda İrlanda İspanya İsveç İsviçre İtalya İzlanda Karadağ Kazakistan Kıbrıs Cumhuriyeti Kuzey Makedonya Letonya Lihtenştayn Litvanya Lüksemburg Macaristan Malta Moldova Monako Norveç Polonya Portekiz Romanya Rusya San Marino Sırbistan Slovakya Slovenya Türkiye Ukrayna Yunanistan Vatikan Sınırlı tanınmışolan devletler Abhazya Güney Osetya Kosova Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Transdinyester Bağımlı vediğer bölgeler Åland Aynoroz Cebelitarık Faroe Adaları Gagavuzya Guernsey Jersey Man Adası Svalbard Finlandiya ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Finlandiya_arması&oldid=30796731" sayfasından alınmıştır |
Makale serilerindenMilliyetçilik Gelişim Marş Dil Renkler Müzik Mit Bayrak Devlet Sembol Hazine Spor Müzikal Kimlik Tanrı Destan Kilise Amblem Temel değerler Kimlik Dayanışma Self determinasyon Türler Etnik milliyetçilik Kültürel milliyetçilik Sivil milliyetçilik Ekonomik milliyetçilik Banal milliyetçilik Sol milliyetçilik Kurumsal milliyetçilik Postmilliyetçilik Anti-milliyetçilik Millî demokrasi Millî liberalizm Millî muhafazakârlık Nasyonal anarşizm Yayılmacı milliyetçilik Panmilliyetçilik Diaspora siyaseti Romantik milliyetçilik Neomilliyetçilik İslami milliyetçilik İşletme milliyetçiliği İrredantizm Ulusal Bolşevizm Nasyonal sosyalizm Sosyal milliyetçilik Ulusalcılık Ulusal komünizm Ulusal sendikalizm Dini milliyetçilik Transmilliyetçilik İlişkili kavramlar Sivil din Irkçılık Yayılmacılık Anti-milliyetçilik Kozmopolitanizm Etnosentrizm Küreselcilik Milliyetçilik listesigtd Bu madde hiçbir kaynak içermemektedir. Lütfen güvenilir kaynaklar ekleyerek madde içeriğinin geliştirilmesine yardımcı olun. Kaynaksız içerik itiraz konusu olabilir ve kaldırılabilir.Kaynak ara: "Millî marş" – haber · gazete · kitap · akademik · JSTOR (Ekim 2011) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) Millî marş ya da ulusal marş; bir ülkenin bağımsızlığının ve gücünün simgesi olan, yurtseverlik duygusunun ifadesi olarak hükûmet tarafından onaylanmış ya da halk arasında benimsenmiş, genellikle bestelenmiş haliyle çeşitli etkinliklerde seslendirilen sözlü müzik parçası. Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir] Ulusal marşların yazım amacının eski uygarlıklarda savaşta karşı tarafı ürkütmek, kaçırmak olduğu bilinir. İlk çağlarda sadece sözlü ve danslı olan marş, ileriki yıllarda Peru ve Yeni Zelanda yerlilerinin sesli müzik aletlerini kullanmasıyla, başka ülkeleri de teşvik etmiş ve birçok ülke aynı anda besteciler bularak marşlarını bestelemiştir. En eski ulusal marş; İngiltere'de 18. yüzyılın ortalarından beri kraliyet törenlerinde söylenen ve 1825'te ulusal marş ilan edilen God Save the King/Queen (Tanrı Kralı/Kraliçeyi Korusun) adlı marştır. 19. yüzyılda ve 20. yüzyılın başlarında Avrupa ülkelerinin çoğunda ulusal marşlar bestelenmiş ya da var olan ezgiler bu amaca uyarlanmıştır. Ulusal marşlar, müzik değerleri bakımından büyük farklılıklar gösterir; ayrıca söz ya da müzik yazarı, bazen yabancı bir milletten olabilir. Siyaset ya da uluslararası ilişkilerdeki değişiklikler de sözlerin değiştirilmesine ya da yeni bir ulusal marşın benimsenmesine yol açabilir. Örneğin 1944'te SSCB'de Gimn, Enternasyonal'in yerini almıştır. Marşın yazarı, ünlü bir şair ya da bestecidir. Bunlardan Avusturya'nın ilk ulusal marşı olan Gott erhalte Fransz den Kaiser'in (1797; Tanrı İmparator Franz'ı Korusun) bestecisi Haydn'dır ve sözleri 1929'da değiştirilmiştir. Haydn'ın bestesiyle 1922'de Alman ulusal marşı olarak kabul edilen Deutschland, Deutschland über Alles (Almanya, Her Şeyin Üstünde Almanya) Einigkeit und Recht und Freihet (Birlik ve adalet ve özgürlük) sözleriyle başlayan üçüncü kıtası; bugün Almanya'nın ulusal marşıdır. Kullanım[değiştir | kaynağı değiştir] Ulusal marşlar, pek çok yerde kullanılabilir; özellikle ulusal bayram ve kutlamalarda yaygın olarak kullanıldığı gibi spor etkinliklerinde de çalınır. Başta Olimpiyat Oyunları olmak üzere çoğu sportif mücadele sonunda yapılan madalya törenlerinde altın madalya kazanan takımın veya sporcunun ülkesinin ulusal marşı çalınır. Bazı ülkelerde okullarda dersler başlamadan önce ulusal marş okunur; radyo ve televizyonların yayınlarına başlamadan önce hatta bir tiyatro ya da sinema gösteriminden önce bile marş çalınabilir. Bazı okullarda pazartesi günleri derslere başlamadan önce ve cuma günleri okul bittikten sonra tören yapılır. Bu, ulusal bütünlüğü destekleyici bir eylemdir. Uluslararası marşlar[değiştir | kaynağı değiştir] ASEAN Yolu, Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği (ASEAN) marşı. Enternasyonal Marşı, dünya sosyalist hareketinin marşı sayılır. Neşeye Övgü; Ludwig van Beethoven'ın 1824 yılında tamamladığı 9. senfonisinin dördüncü ve sonuncu bölümlerini bu şiire uyarlamasından dolayı tanınmıştır ve Avrupa Konseyi ile Avrupa Birliği tarafından Avrupa Marşı olarak kabul edilir. Olimpiyat Marşı; ilk kez 1896'daki ilk olimpiyat oyunlarında çalınmıştır, 1964'ten beri düzenlenen bütün Olimpiyat Oyunları'nda ev sahibi ülkenin dilinde seslendirilir. gtdMilliyetçilikTezahürüne göre Amblem Millî bayrak Zaman çizelgesi Millî destan Millî dil Millî hazine Millî kimlik Millî marş Millî renkler Millî sembol Millî spor Millî tanrı Müzik Türüne göre Anayasal yurtseverlik Anti-milliyetçilik Aşırı milliyetçilik Banal milliyetçilik Burjuva milliyetçiliği Bütünleşik milliyetçilik Diaspora siyaseti Dil emperyalizmi Dini milliyetçilik Ekonomik milliyetçilik Ekolojik milliyetçilik Etnik milliyetçilik Homomilliyetçilik Ilımlı milliyetçilik İslami milliyetçilik İşletme milliyetçiliği Kurban milliyetçiliği Kurumsal milliyetçilik Kültürel milliyetçilik Millî demokrasi Millî liberalizm Millî muhafazakârlık Milliyetçi terörizm Nasyonal anarşizm Nasyonal sosyalizm Neomilliyetçilik Panmilliyetçilik Postmilliyetçilik Queer milliyetçiliği Romantik milliyetçilik Sivil milliyetçilik Sol milliyetçilik Sosyal milliyetçilik Ulusal Bolşevizm Ulusal komünizm Ulusal mistisizm Ulusal sendikalizm Transmilliyetçilik Yayılmacı milliyetçilik Yerel milliyetçilik İlgili kavramlar Anasyonalizm Cinsiyet ve milliyetçilik Diaspora siyaseti Enternasyonalizm Faşizm İrredantizm Jingoizm Milliyetçi tarihyazımı Rövanşizm Siyonizm Şovenizm Otorite kontrolü NDL: 00959011 NKC: ph126183 Edebiyat ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Millî_marş&oldid=31819030" sayfasından alınmıştır |
Fince: Maammeİsveççe: Vårt landTürkçe: Bizim Diyar FinlandiyaUlusal MarşıDiğer ismi"İsveççe: Vårt land"Türkçe: Bizim DiyarGüfteJohan Ludvig Runeberg, 1848BesteFredrik Pacius, 1848Kabul tarihi1917 Ses örneği noicon Maamme (Fince) veya Vårt land (İsveççe) (“Bizim Diyar”) Finlandiya'nın ulusal marşıdır. 1848 yılında Johan Ludvig Runeberg tarafından yazılan marş Fredrik Pacius tarafından bestelendi. Marşın bestesi, Estonya ulusal marşı olan "Mu isamaa, mu õnn ja rõõm" ile aynıdır. Helsinki'deki Vårt Land şiiri anıtı. Sözleri[değiştir | kaynağı değiştir] Toplamda on bir dizeden oluşsa da söyleyen topluluk Fince ve İsveççe konuşan kişilerden oluşmuyorsa geleneksel olarak ilk ve son dizeleri söylenir. Eğer iki dili konuşan kişiler söylerse ilk dize Fince ve İsveççe ve son dize Fince söylenir.[kaynak belirtilmeli] İsveççe orijinal[1] Fince çevirisi[2] İsveççe'den Türkçe çevirisi[3] İsveççe: I Vårt land, vårt land, vårt fosterland, Ljud högt, o dyra ord! 𝄆 Ej lyfts en höjd mot himlens rand, Ej sänks en dal, ej sköljs en strand, Mer älskad än vår bygd i nord, Än våra fäders jord. 𝄇 II Vårt land är fattigt, skall så bli För den, som guld begär. 𝄆 En främling far oss stolt förbi: Men detta landet älska vi, För oss med moar, fjäll och skär Ett guldland dock det är. 𝄇 III Vi älska våra strömmars brus Och våra bäckars språng. 𝄆 Den mörka skogens dystra sus, Vår stjärnenatt, vårt sommarljus. Allt, allt, vad här som syn, som sång Vårt hjärta rört en gång. 𝄇 IV Här striddes våra fäders strid Med tanke, svärd och plog. 𝄆 Här, här, i klar som mulen tid. Med lycka hård, med lycka blid. Det finska folkets hjärta slog. Här bars vad det fördrog. 𝄇 V Vem täljde väl de striders tal. Som detta folk bestod. 𝄆 Då kriget röt från dal till dal. Då frosten kom med hungers kval. Vem mätte allt dess spillda blod Och allt dess tålamod? 𝄇 VI Och det var här det blodet flöt, Ja, här för oss det var, 𝄆 Och det var här sin fröjd det njöt, Och det var här sin suck det göt. Det folk som våra bördor bar Långt före våra dar. 𝄇 VII Här är oss ljuvt, här är oss gott, Här är oss allt beskärt; 𝄆 Hur ödet kastar än vår lott. Ett land, ett fosterland vi fått, Vad finns på jorden mera värt Att hållas dyrt och kärt? 𝄇 VIII Och här och här är detta land. Vårt öga ser det här, 𝄆 Vi kunna sträcka ut vår hand Och visa glatt på sjö och strand Och säga: se det landet där. Vårt fosterland det är. 𝄇 IX Och fördes vi att bo i glans Bland guldmoln i det blå, 𝄆 Och blev vårt liv en stjärnedans. Där tår ej göts, där suck ej fanns. Till detta arma land ändå Vår längtan skulle stå. 𝄇 X O land, du tusen sjöars land, Där sång och trohet byggt, 𝄆 Där livets hav oss gett en strand, Vår forntids land, vår framtids land. Var för din fattigdom ej skyggt. Var fritt, var glatt, var tryggt. 𝄇 XI Din blomning, sluten än i knopp, Skall mogna ur sitt tvång; 𝄆 Se, ur vår kärlek skall gå opp Ditt ljus, din glans, din fröjd, ditt hopp. Och högre klinga skall en gång Vår fosterländska sång. 𝄇 Fince: I Oi maamme, Suomi, synnyinmaa, soi, sana kultainen! 𝄆 Ei laaksoa, ei kukkulaa, ei vettä rantaa rakkaampaa, kuin kotimaa tää pohjoinen, maa kallis isien! 𝄇 II On maamme köyhä, siksi jää, jos kultaa kaivannet 𝄆 Sen vieras kyllä hylkäjää, mut meille kallein maa on tää, sen salot, saaret, manteret, ne meist on kultaiset. 𝄇 III Ovatpa meille rakkahat koskemme kuohuineen, 𝄆 ikuisten honkain huminat, täht'yömme, kesät kirkkahat, kaikk'kuvineen ja lauluineen mi painui sydämeen. 𝄇 IV Täss auroin, miekoin, miettehin isämme sotivat, 𝄆 kun päivä piili pilvihin tai loisti onnen paistehin, täss Suomen kansan vaikeimmat he vaivat kokivat. 𝄇 V Tään kansan taistelut ken voi ne kertoella, ken? 𝄆 Kun sota laaksoissamme soi, ja halla näläntuskan toi, ken mittasi sen hurmehen ja kärsimykset sen? 𝄇 VI Täss on sen veri virrannut hyväksi meidänkin, 𝄆 täss iloaan on nauttinut ja murheitansa huokaillut se kansa, jolle muinaisin kuormamme pantihin. 𝄇 VII Tääll' olo meill on verraton ja kaikki suotuisaa, 𝄆 vaikk onni mikä tulkohon, maa isänmaa se meillä on. Mi maailmass on armaampaa ja mikä kalliimpaa? 𝄇 VIII Ja tässä, täss' on tämä maa, sen näkee silmämme. 𝄆 me kättä voimme ojentaa ja vettä rantaa osoittaa ja sanoa: kas tuoss' on se, maa armas isäimme. 𝄇 IX Jos loistoon meitä saatettais vaikk' kultapilvihin, 𝄆 mis itkien ei huoattais, vaan tärkein riemun sielu sais, ois tähän köyhään kotihin halumme kuitenkin. 𝄇 X Totuuden, runon kotimaa maa tuhatjärvinen 𝄆 miss' elämämme suojan saa, sa muistojen, sa toivon maa, ain ollos, onnees tyytyen, vapaa ja iloinen. 𝄇 XI Sun kukoistukses kuorestaan kerrankin puhkeaa, 𝄆 viel lempemme saa nousemaan sun toivos, riemus loistossaan, ja kerran, laulus synnyinmaa korkeemman kaiun saa. 𝄇 I Bizim diyar, bizim diyar, Vatanımız! Çınla, güzel söz, ses ver! 𝄆 Başka yükselen tepe veya ulu dağ, Başka eğimli vadi, başka kuzey sahil, Daha çok sevdiğimiz, olamaz, Atalarımızın bu diyarından. 𝄇 II Bizim diyar fakirdir, varsın öyle de olsun Odur ki ona altın can atar. 𝄆 Yabancılar gururla geçer, ama biz Daima bu vatanı sevmeliyiz, görürüz biz, Bozkırında, tepelerinde, adalarında ve dalgalarında, Altından bir diyar, pek cesur. 𝄇 III Şırıldayan derelerimizi severiz, çok berrak, Coşkun akan nehirlerimizi, çok güçlü, 𝄆 Koyu ormanların fısıltısı, geceleri, Yıldızlı göklerimiz, yaz ışığımız, Bunların, bütün hepsini, gördüğümüzde ve söylediğimizde, Hissettik ve içlerinde yaşadık. 𝄇 IV Burada atalarımız savaştı, korkmadan, Kılıçla, sabanla, ve fikirle. 𝄆 Ve burada, bulutlu zamanlarda ve açık havada, Bahtlarıyla önlerinde ve arkalarında, Fin kalpleri attı, ve getirdiler Ve doğurdular doğurmaları gerekeni. 𝄇 V Kim anlatır, tüm bu dövüşleri, masalları, Hepsinde bu halkın direndiği, 𝄆 Savaşın vadiden vadiye taştığını, Ayazın bastırdığını, açlığın feryadıyla? Kim tarttı akan kanlarını, Ve dirayetlerini hakkıyla? 𝄇 VI Ve burasıdır kanlarının aktığı, Bizim için, burada, bu sahilde; 𝄆 Ve burasıdır neşelerinin canlandığı, Burasıdır, iç çektikleri ve ah ettikleri, Bu insanlardır bizim yükümüzü sırtlanan Bizden evvel, çok önce. 𝄇 VII Burasıdır tatlı ve güzel, biliriz, Hepsini, hem de, bize verir bura; 𝄆 Fakat kader kısmetimizi belirledi, Bir yurt, bir vatan, sahibi olduk. Yeryüzünde başka bir şey var olacak mı Daha değerli, başımızın tacı? 𝄇 VIII İşte burası, burada o vatan, Burasıdır bütün gözlerin gördüğü; 𝄆 Elimizi işaret edip uzatabildiğimiz, göstermek için, neşeyle, denizini ve sahilini, Ve dediğimiz "Koru bu ülkeyi, ki odur, Odur bizim Vatanımız." 𝄇 IX Ve eğer bir kez yükselebilseydik Altından bulutlara, yerden, 𝄆 Ve yıldızlı göklerde gezseydik, Kimsenin gözü yaşlı olmadığı, kimsenin iç çekmediği o yerde, Bu fakir yalnız ülkeye, lakin, Özlem dolu gönüllerimiz gitmek isterdi. 𝄇 X Ey diyar, binlerce gölün sahibi diyar, İnancın, ezginin, ve sevincin, 𝄆 Hayatın ana denizinin bize verdiği sahil, Ata toprağımız, istikbaldeki yurdumuz, Fakirliğinden utanma, asla, Dingin ol, memnun ol, özgür ol! 𝄇 XI Çiçek açışların, şimdi gözlerden saklı, Tomurcukların fışkırsın birazdan. 𝄆 Bak! sevgimizden, doğru olarak yükselir, Güneşin, umudun, neşen, ışığın, Ve daha yukarı, bir kere, daha dolu ve güçlü, Ülkemizin şarkısı çınlasın. 𝄇 Kaynaklar[değiştir | kaynağı değiştir] Otorite kontrolü MusicBrainz work: 2732f346-d227-38a3-a07b-f5411faedff9 "Vårt land, Finlands nationalsång av Johan Ludvig Runeberg". 31 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2023. Runeberg, Johan Ludvig (1919) [1889]. Vänrikki Stoolin tarinat (Fince). Cajander, Paavo tarafından çevrildi. 5 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2023. (İsveççe'den İngilizce çevirisi Anna Krook tarafından, 1904.) 4 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi."Finland - National Anthem". csridentity.com. 13 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Aralık 2014. "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Maamme&oldid=31402023" sayfasından alınmıştır |
Fince: Maammeİsveççe: Vårt landTürkçe: Bizim Diyar FinlandiyaUlusal MarşıDiğer ismi"İsveççe: Vårt land"Türkçe: Bizim DiyarGüfteJohan Ludvig Runeberg, 1848BesteFredrik Pacius, 1848Kabul tarihi1917 Ses örneği noicon Maamme (Fince) veya Vårt land (İsveççe) (“Bizim Diyar”) Finlandiya'nın ulusal marşıdır. 1848 yılında Johan Ludvig Runeberg tarafından yazılan marş Fredrik Pacius tarafından bestelendi. Marşın bestesi, Estonya ulusal marşı olan "Mu isamaa, mu õnn ja rõõm" ile aynıdır. Helsinki'deki Vårt Land şiiri anıtı. Sözleri[değiştir | kaynağı değiştir] Toplamda on bir dizeden oluşsa da söyleyen topluluk Fince ve İsveççe konuşan kişilerden oluşmuyorsa geleneksel olarak ilk ve son dizeleri söylenir. Eğer iki dili konuşan kişiler söylerse ilk dize Fince ve İsveççe ve son dize Fince söylenir.[kaynak belirtilmeli] İsveççe orijinal[1] Fince çevirisi[2] İsveççe'den Türkçe çevirisi[3] İsveççe: I Vårt land, vårt land, vårt fosterland, Ljud högt, o dyra ord! 𝄆 Ej lyfts en höjd mot himlens rand, Ej sänks en dal, ej sköljs en strand, Mer älskad än vår bygd i nord, Än våra fäders jord. 𝄇 II Vårt land är fattigt, skall så bli För den, som guld begär. 𝄆 En främling far oss stolt förbi: Men detta landet älska vi, För oss med moar, fjäll och skär Ett guldland dock det är. 𝄇 III Vi älska våra strömmars brus Och våra bäckars språng. 𝄆 Den mörka skogens dystra sus, Vår stjärnenatt, vårt sommarljus. Allt, allt, vad här som syn, som sång Vårt hjärta rört en gång. 𝄇 IV Här striddes våra fäders strid Med tanke, svärd och plog. 𝄆 Här, här, i klar som mulen tid. Med lycka hård, med lycka blid. Det finska folkets hjärta slog. Här bars vad det fördrog. 𝄇 V Vem täljde väl de striders tal. Som detta folk bestod. 𝄆 Då kriget röt från dal till dal. Då frosten kom med hungers kval. Vem mätte allt dess spillda blod Och allt dess tålamod? 𝄇 VI Och det var här det blodet flöt, Ja, här för oss det var, 𝄆 Och det var här sin fröjd det njöt, Och det var här sin suck det göt. Det folk som våra bördor bar Långt före våra dar. 𝄇 VII Här är oss ljuvt, här är oss gott, Här är oss allt beskärt; 𝄆 Hur ödet kastar än vår lott. Ett land, ett fosterland vi fått, Vad finns på jorden mera värt Att hållas dyrt och kärt? 𝄇 VIII Och här och här är detta land. Vårt öga ser det här, 𝄆 Vi kunna sträcka ut vår hand Och visa glatt på sjö och strand Och säga: se det landet där. Vårt fosterland det är. 𝄇 IX Och fördes vi att bo i glans Bland guldmoln i det blå, 𝄆 Och blev vårt liv en stjärnedans. Där tår ej göts, där suck ej fanns. Till detta arma land ändå Vår längtan skulle stå. 𝄇 X O land, du tusen sjöars land, Där sång och trohet byggt, 𝄆 Där livets hav oss gett en strand, Vår forntids land, vår framtids land. Var för din fattigdom ej skyggt. Var fritt, var glatt, var tryggt. 𝄇 XI Din blomning, sluten än i knopp, Skall mogna ur sitt tvång; 𝄆 Se, ur vår kärlek skall gå opp Ditt ljus, din glans, din fröjd, ditt hopp. Och högre klinga skall en gång Vår fosterländska sång. 𝄇 Fince: I Oi maamme, Suomi, synnyinmaa, soi, sana kultainen! 𝄆 Ei laaksoa, ei kukkulaa, ei vettä rantaa rakkaampaa, kuin kotimaa tää pohjoinen, maa kallis isien! 𝄇 II On maamme köyhä, siksi jää, jos kultaa kaivannet 𝄆 Sen vieras kyllä hylkäjää, mut meille kallein maa on tää, sen salot, saaret, manteret, ne meist on kultaiset. 𝄇 III Ovatpa meille rakkahat koskemme kuohuineen, 𝄆 ikuisten honkain huminat, täht'yömme, kesät kirkkahat, kaikk'kuvineen ja lauluineen mi painui sydämeen. 𝄇 IV Täss auroin, miekoin, miettehin isämme sotivat, 𝄆 kun päivä piili pilvihin tai loisti onnen paistehin, täss Suomen kansan vaikeimmat he vaivat kokivat. 𝄇 V Tään kansan taistelut ken voi ne kertoella, ken? 𝄆 Kun sota laaksoissamme soi, ja halla näläntuskan toi, ken mittasi sen hurmehen ja kärsimykset sen? 𝄇 VI Täss on sen veri virrannut hyväksi meidänkin, 𝄆 täss iloaan on nauttinut ja murheitansa huokaillut se kansa, jolle muinaisin kuormamme pantihin. 𝄇 VII Tääll' olo meill on verraton ja kaikki suotuisaa, 𝄆 vaikk onni mikä tulkohon, maa isänmaa se meillä on. Mi maailmass on armaampaa ja mikä kalliimpaa? 𝄇 VIII Ja tässä, täss' on tämä maa, sen näkee silmämme. 𝄆 me kättä voimme ojentaa ja vettä rantaa osoittaa ja sanoa: kas tuoss' on se, maa armas isäimme. 𝄇 IX Jos loistoon meitä saatettais vaikk' kultapilvihin, 𝄆 mis itkien ei huoattais, vaan tärkein riemun sielu sais, ois tähän köyhään kotihin halumme kuitenkin. 𝄇 X Totuuden, runon kotimaa maa tuhatjärvinen 𝄆 miss' elämämme suojan saa, sa muistojen, sa toivon maa, ain ollos, onnees tyytyen, vapaa ja iloinen. 𝄇 XI Sun kukoistukses kuorestaan kerrankin puhkeaa, 𝄆 viel lempemme saa nousemaan sun toivos, riemus loistossaan, ja kerran, laulus synnyinmaa korkeemman kaiun saa. 𝄇 I Bizim diyar, bizim diyar, Vatanımız! Çınla, güzel söz, ses ver! 𝄆 Başka yükselen tepe veya ulu dağ, Başka eğimli vadi, başka kuzey sahil, Daha çok sevdiğimiz, olamaz, Atalarımızın bu diyarından. 𝄇 II Bizim diyar fakirdir, varsın öyle de olsun Odur ki ona altın can atar. 𝄆 Yabancılar gururla geçer, ama biz Daima bu vatanı sevmeliyiz, görürüz biz, Bozkırında, tepelerinde, adalarında ve dalgalarında, Altından bir diyar, pek cesur. 𝄇 III Şırıldayan derelerimizi severiz, çok berrak, Coşkun akan nehirlerimizi, çok güçlü, 𝄆 Koyu ormanların fısıltısı, geceleri, Yıldızlı göklerimiz, yaz ışığımız, Bunların, bütün hepsini, gördüğümüzde ve söylediğimizde, Hissettik ve içlerinde yaşadık. 𝄇 IV Burada atalarımız savaştı, korkmadan, Kılıçla, sabanla, ve fikirle. 𝄆 Ve burada, bulutlu zamanlarda ve açık havada, Bahtlarıyla önlerinde ve arkalarında, Fin kalpleri attı, ve getirdiler Ve doğurdular doğurmaları gerekeni. 𝄇 V Kim anlatır, tüm bu dövüşleri, masalları, Hepsinde bu halkın direndiği, 𝄆 Savaşın vadiden vadiye taştığını, Ayazın bastırdığını, açlığın feryadıyla? Kim tarttı akan kanlarını, Ve dirayetlerini hakkıyla? 𝄇 VI Ve burasıdır kanlarının aktığı, Bizim için, burada, bu sahilde; 𝄆 Ve burasıdır neşelerinin canlandığı, Burasıdır, iç çektikleri ve ah ettikleri, Bu insanlardır bizim yükümüzü sırtlanan Bizden evvel, çok önce. 𝄇 VII Burasıdır tatlı ve güzel, biliriz, Hepsini, hem de, bize verir bura; 𝄆 Fakat kader kısmetimizi belirledi, Bir yurt, bir vatan, sahibi olduk. Yeryüzünde başka bir şey var olacak mı Daha değerli, başımızın tacı? 𝄇 VIII İşte burası, burada o vatan, Burasıdır bütün gözlerin gördüğü; 𝄆 Elimizi işaret edip uzatabildiğimiz, göstermek için, neşeyle, denizini ve sahilini, Ve dediğimiz "Koru bu ülkeyi, ki odur, Odur bizim Vatanımız." 𝄇 IX Ve eğer bir kez yükselebilseydik Altından bulutlara, yerden, 𝄆 Ve yıldızlı göklerde gezseydik, Kimsenin gözü yaşlı olmadığı, kimsenin iç çekmediği o yerde, Bu fakir yalnız ülkeye, lakin, Özlem dolu gönüllerimiz gitmek isterdi. 𝄇 X Ey diyar, binlerce gölün sahibi diyar, İnancın, ezginin, ve sevincin, 𝄆 Hayatın ana denizinin bize verdiği sahil, Ata toprağımız, istikbaldeki yurdumuz, Fakirliğinden utanma, asla, Dingin ol, memnun ol, özgür ol! 𝄇 XI Çiçek açışların, şimdi gözlerden saklı, Tomurcukların fışkırsın birazdan. 𝄆 Bak! sevgimizden, doğru olarak yükselir, Güneşin, umudun, neşen, ışığın, Ve daha yukarı, bir kere, daha dolu ve güçlü, Ülkemizin şarkısı çınlasın. 𝄇 Kaynaklar[değiştir | kaynağı değiştir] Otorite kontrolü MusicBrainz work: 2732f346-d227-38a3-a07b-f5411faedff9 "Vårt land, Finlands nationalsång av Johan Ludvig Runeberg". 31 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2023. Runeberg, Johan Ludvig (1919) [1889]. Vänrikki Stoolin tarinat (Fince). Cajander, Paavo tarafından çevrildi. 5 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2023. (İsveççe'den İngilizce çevirisi Anna Krook tarafından, 1904.) 4 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi."Finland - National Anthem". csridentity.com. 13 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Aralık 2014. "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Maamme&oldid=31402023" sayfasından alınmıştır |
LaponcaSaamiAna dili olanlarFinlandiya, İsveç, Norveç, RusyaBölgeLaponyaDil ailesiUral Fin-UgorFin-PermLaponcaYazı sistemiLatin alfabesiDil kodlarıISO 639-3Çeşitli:sma – Güneysju – Umesje – Pitesmj – Lulesme – Kuzeysjk – Kemismn – Inarisms – Skoltsia – Akkalasjd – Kildinsjt – TerGlottologsaam1281[1]1. Güney Sami, 2. Ume Sami, 3. Pite Sami, 4. Lule Sami, 5. Kuzey Sami, 6. Skolt Sami, 7. Inrai Sami, 8. Kildin Sami, 9. Ter Sami Laponca veya Sámi dilleri, İsveç-Finlandiya sınırlarında Laponlarca konuşulan bir Ural dilidir. Örnekler[değiştir | kaynağı değiştir] Fince-Kuzey Laponca bazı sözcük karşılaştırmaları: ihme – ámás (şaşkınlık, hayret, merak) ilves – álbás (vaşak) jatkaa – joatgit (devam, devam etmek, sürdürmek) keino – geaidnu (yol) liki – lákká (yakın, yaklaşık) luja – loggje (güçlü, kuvvetli) nuori – nuorrá (genç, küçük) potea – buoccát (hasta) Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, (Ed.) (2017). "Saami". Glottolog 3.0. Jena, Germany: Max Planck Institute for the Science of Human History. Dil ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. Otorite kontrolü BNE: XX541623 BNF: cb11947341s (data) GND: 4099058-8 LCCN: sh85074670 LNB: 000074564 NDL: 00577147 NKC: ph122179 NLI: 987007555497405171 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Sami_dilleri_(Ural)&oldid=31247913" sayfasından alınmıştır |
Demonim, belirli bir yerin sakinlerini ya da yerlilerini tanımlamak için söz konusu yerin adından türetilmiş sözcüktür.[1] Demonimlere örnek olarak İstanbul'da yaşayan bireyler için İstanbullu, Çin'deki yerli halk için Çinli, Svahili sahili yerlileri için Svahili ya da Vasvahili, Amerika Birleşik Devletleri için Amerikalı gibi ifadelerin kullanılması verilebilir. Etnik gruplara verilen adlandırma olan etnonim ile karıştırılmamalıdır. Örneğin bir etnonim olarak kullanılabilen Kazak sözcüğü Kazaklara atıfta bulunurken, Kazakistanlı sözcüğü tüm Kazakistan halkını kapsar.[2] Sözcük kökeni Grekçe halk ya da kabile anlamına gelen δῆμος (dêmos) ile ad anlamındaki ὄνυμα (ónuma) sözcüklerinin birleştirilmesine dayanmaktadır ve 1990'larda popülerize edilmiştir.[3] Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] George H. Scheetz (1988). Names' Names: A Descriptive and Pervasive Onymicon. Schütz Verlag. Schneider, Johann F.; Larsen, Knud S.; Krumov, Krum; Vazow, Grigorii (2013). Advances in International Psychology: Research Approaches and Personal Dispositions, Socialization Processes and Organizational Behavior (İngilizce). Kassel university press GmbH. s. 164. ISBN 978-3-86219-454-4. 27 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. "Gentilés, Demonyms: What's in a Name?". National Geographic Magazine. National Geographic Society (U.S.). 177: 170. February 1990. 16 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2020. Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Dünya'da alfabetik demonim listesi14 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) Dünya'da demonim24 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) CIA kütüphanesi22 Temmuz 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Demonim&oldid=32182520" sayfasından alınmıştır |
FinlerSuomalaiset Önemli nüfusa sahip bölgeler Finlandiya4.900.000[1] ABD700.000[2] İsveç470.000 Kanada131.040[3] Rusya127.600[4]DillerFince, İsveççeDinLütercilik, Ortodoksluk, Katoliklik Finler[5] (Fince: suomalaiset, İsveççe: finnar), Finlandiya'da yaşayan yerli halkın etnik kökenidir. Finler, Finlandiya dışında Norveç'teki Kvenler, İsveç'teki Tornedalyanlar, Rusya'daki Ingriyalılar olmak üzere farklı ülkelerde de yaşamaktadır. Finler arasında "heimo" diye adlandırdıkları oymaklar bugün iç göç nedeniyle önemini yitirmiştir. Çoğunlukla Estonca ve Karelyaca gibi Baltık-Fin dilleri arasında bulunan Finceyi konuşurlar. Finlerin nüfusu yaklaşık 8 milyondur. Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir] Finler, Finlandiya'ya yaklaşık 2000 yıl önce ulaşmaya başlayan Baltık bölgesinden gelen göçmenler ile Buz Çağı'ndan sonra bölgeye taşınan asıl yerlilerin soyundan gelir. Dil bakımından ise Estonlar ve Macarlar ile birlikte Finler de Fin-Ugor dil ailesine mensuptur.[6] Finlerin %84.6’sı (2002) Protestan Hristiyandır ve Evangelik Luteryan Kilisesine mensupturlar.[7] Finlandiya haritası Kültür[değiştir | kaynağı değiştir] Müzik[değiştir | kaynağı değiştir] Fin müziğinin ilk dönemlerinde övünülecek pek bir şey olmamakla birlikte sadece Jean Sibelius’un (1865-1957) çıkışı Fin müziğinin tanınmasını sağlamıştır. Günümüzdeki Fin bestecileri kendi tercihleri doğrultusunda ilerlemektedir. Einojuhani Rautavaara, Kaija Saariaho ve Magnus Lindberg dünyaca ün kazanan Fin bestecilerinden sadece birkaçıdır. Uluslararası müzik alanında ayrıca şaşırtıcı sayıda Fin orkestra şefi bulunur. Esa-Pekka Salonen, Jukka-Pekka Saraste, Osmo Vänskä ve Sakari Oramo bunların en iyi örneklerindendir. Opera dünyasında ise Karita Mattila, Matti Salminen, Jorma Hynninen ve Monica Group dünyadaki başlıca opera binalarında düzenli olarak sahneye çıkmaktadır. Çağdaş Fin, halk müziği ile popüler müzikte başarılı bir yol katetmektedir. Kadın halk müziği gruplarından Värttinä, kendi tarzı ile büyük başarı yakalamıştır. Finlandiya bayrağı Önde gelen Caz gruplarından ikisi Trio Töykeät ve Jukka Perko & Hurmio’dur. Tamamen farklı bir müzik ise üç viyolonsellist ve bir davulcudan oluşan ve heavy metal çalan Apocalyptica tarafından yapılmaktadır.[8] Edebiyat[değiştir | kaynağı değiştir] En eski Fin edebiyatı, kökleri 1500 yıl öncesine giden sözlü anlatıma dayanan halk şiiridir. Halk şiiri dünyanın en büyük epiklerinden biri olan Kalevala için de tema olmuştur. Yazılı Fincenin çok kısa bir tarihi vardır. Mikael Agricola, İncil çevirisi ile 1548’de yazılı Finceye bir şekil vermiştir. İlk detaylı Fin edebiyatı İsveç dilinde 18. yüzyılda yazılmıştır. İlk önemli Fin yazar Aleksis Kivi 1860’larda ortaya çıkmıştır. Uluslararası tanınan Fin yazarlar arasında 1939 Nobel Ödülünü kazanan F.E. Sillanpää, Mika Waltari, Vainö Linna, Veijo Meri, Paavo Haavikko ve Arto Paasilinna bulunmaktadır. Finlandiya’da tiyatroya halk tarafından duyulan istekliliğin anahtarı ulusal bilinçlenme ve işçi hareketi ile yakın bağları olan ulusal karakter ve belirli geleneklerdir. Minna Canth, 19. yüzyılın sonlarındaki en başarılı oyun yazarıdır. Canth, oyunlarında kadının toplumdaki yerini ve savunulan çağdaş radikal sosyal fikirleri tasvir etmektedir. Fin edebiyatının büyük bir kısmı kadınlar tarafından yazılmıştır: L.Onerva, Maria Jotuni, Eeva Joenpelto, Annika Idsröm ve Anja Snellman sadece birkaçıdır. Yaşam tarzları[değiştir | kaynağı değiştir] Eski Fin tarım toplumlarında büyük aileler farklı kuşaklarla aynı çatı altında yaşardı. Ekonomik yaşam çeşitlendikçe daha fazla insan mesleklerini değiştirdi ve kasabalar ve sanayi merkezlerinde yaşamaya başladı. Büyük aileler kaybolmaya başladı. Günümüzde büyükanne ve büyük babaların çocukları ile birlikte yaşadığına pek rastlanmaz. Emeklilik zamanı geldiğinde insanlar genellikle emeklilik daireleri edindikleri merkezler veya ihtiyaçlarını gidermek üzere özel olarak tasarlanan bazı yardım merkezlerine gitmektedir. Kendilerine bakmakta güçlük çeken yaşlılar için özel bakım evleri mevcuttur. Sınıf farklılıkları Finlandiya’da son zamanlarda gittikçe azalmıştır ve günümüzde bu farklılık gelirden çok yaşam biçiminde kendini göstermektedir. Tıbbi bakım, aile ödenekleri, işsizlik yardımları ve emeklilik maaşı gibi radikal gelişmelerin ardından gerçek yoksulluk tamamen ortadan kalkmıştır. Meslekler arasında hala gelir farklılıkları bulunmasına karşın herkesin temel ihtiyaçları karşılanmaktadır. Finler eğitime büyük saygı duymakta, hatta onu gelirden daha önemli görmektedir. Dolayısıyla daha yüksek gelirler başka mesleklerden elde edilse bile hukuk, tıp ve eğitim alanlarındaki mesleklere saygı duyulmaktadır. Çoğu Fin tatillerini yaz aylarında bir ay ve kış aylarında bir hafta izne çıkarak yapmayı tercih etmektedir. Kış aylarındaki tatil genellikle Şubat ayındaki okulların 'kayak tatili' sırasında alınır. Bazıları yazlarını bir göl kenarında kentlerden uzak sessiz yaz kulübelerinde geçirirken diğerleri ülke çapında seyahat ederek kamp kurmakta veya akrabalarını ziyaret etmektedir. İnsanların çoğu tatillerinin bir kısmını yurt dışında geçirir, bunun için özellikle Türkiye, İspanya, Yunanistan veya İtalya’nın güneşli sahilleri veya egzotik Doğu tercih edilir. Din[değiştir | kaynağı değiştir] Tüm Finlerin çok dindar olduğu iddia edilmese de, hemen hemen hepsi vaftiz edilmiş ve kilisede evlenmeyi ve gömülmeyi kabul etmiştir. Burada da diğer yerlerde olduğu gibi geleneksel yiyecekler ve hediye alışverişleri ile dolu Noel ve Paskalya ziyafetleri düzenlenmektedir. Üçüncü büyük festival olan Yazdönümü Bayramı'nda şehirler boşalır ve şehirlerin dış kesimleri millî kostümler, bayraklar ve flamalar ile süslenir. Anneler Günü mayısta, Babalar günü ise kasımdadır.[9] Eski model geleneksel kuyular Başlıca ilgi alanları[değiştir | kaynağı değiştir] Çok sayıda Fin, boş zamanlarını göl veya nehir veya deniz kenarındaki sayıları neredeyse 400,000’i bulan kulübelerinde geçirir. Ayrıca ülkedeki en güzel bölgelerin yanında kiralık iyi donanımlı kulübeler veya kabinler ile tatil köyleri vardır. Çoğu kişi Finlandiya’daki en iyi mevsimin kayma şansını elde etmeleri bakımından kış ayları olduğuna inanır. Karla kaplı ormanlarda veya buzla kaplı bir göl üzerinde gün ışığında kayak yapmak birçok Fin arasında favori etkinliktir. Kayak için Güney ve Orta Finlandiya’da en ideal zamanı kar yüzeyinin bahar güneşi ışıklarında parladığı mart ayıdır. En büyük kayak merkezleri Laponya ve Orta Finlandiya’da bulunur. Kuzey ışıkları ise görülmeye değerdir Kültürler ve Finlandiya hakkındaki kitaplar[değiştir | kaynağı değiştir] Beyaz Zambaklar Ülkesinde[değiştir | kaynağı değiştir] Grigoriy Petrov "Beyaz Zambaklar Ülkesinde" adlı kitabında çeşitli aralıklarla seyahat notlarından oluşan kitabında Finlandiya hakkındaki gözlemlerinde Fin insanının sakin ve sessiz oluşu, nasıl İsveç hakimiyetinden kurtulduğu yer almaktadır. İsveç hakimiyetinden kurtuluş[değiştir | kaynağı değiştir] Snelman adındaki bir halk öğretmeni ve onun eğittikleri öğretmenler ile halk teşvik edilmiş, öğretilmiş ve daha bilgili akıllı nizami bir hale getirilmiştir. İsveç hakimiyetinden sonra (Rusya'ya katıldıktan sonra) İsveç memurları yerine Fin memurları atanmış, orduda Fin subayları olması sağlanmıştır. Beyaz Zambaklar Ülkesinde kitabında: "Eskiden Finlandiya'da ispirtolu içki içilmez ; 1907 tarihli bir kanunla her türlü sarhoş eden içki yasak edilmişti. Votka Fin halkı arasına yayılmayı denenmiş fakat Finler boykot yaparak kantilere ayak basmayınca kapanmak zorunda kalmıştır. Belki de, ispirtolu içkilere karşı bu genel tutumdan ötürü, bu tutum ve çekinmenin sonucu olarak -ki Fin ulusunun geleceğini daha çok garanti eder-Finlandiya'da Avrupa için "uygarlığın kaçınılmaz ürünü" sayılan o sokak ahlaksızlığından eser bile yoktur." diye eskiyi anlatmaktadır." Yemek[değiştir | kaynağı değiştir] Ana madde: Fin mutfağı Ren geyiği eti, halkın millî yemeği sayılır. Ren geyiği avcılığı yapılır. Göl balıkları da çok tüketilir. Süt, yoğurt, peynir, yumurta tüketimi çok fazladır. Çok kahve içerler. Dünyada çok kahve içen ülkeler arasında yer alırlar. Fin kahvesi, Türk kahvesi gibi pişirilir. Genelde her öğünde süt içerler ve haşlanmış patates, karnabahar, kaşar peyniri tüketirler. Yumurta tüketimi de çok fazladır. Genellikle yemekleri haşlayarak yerler.[10] Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] D. Bojkov, Beyaz Zambaklar Ülkesinde, s. 11 Notlar[değiştir | kaynağı değiştir] "CIA - The World Factbook -- Finland". 19 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2011. "Ancestry 2000 By Angela Brittingham and G. Patricia de la Cruz" (PDF). 1 Kasım 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 27 Ekim 2011. "2006 Census of Population". 23 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2011. [1] 7 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 2002 Rusya nüfus sayımı Bakınız: TDK Güncel Türkçe Sözlük, Dil Derneği Türkçe Sözlük "Finlandiya büyükelçiliği, Ankara: Finlandiya hakkında". 20 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2010. "Embassy of Finland, Ankara". 11 Mart 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2010. "Embassy of Finland, Ankara". 20 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2010. "Embassy of Finland, Ankara". 23 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2010. "T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı". www.ktb.gov.tr. 3 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2023. Otorite kontrolü NARA: 10647884 NDL: 00576984 NKC: ph117554 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Finler&oldid=31082267" sayfasından alınmıştır |
Finlandiya Şu madde dizisinin bir parçasıdır:Finlandiya devlet yapısı Anayasa Anayasa Yürütme Cumhurbaşkanı (liste) Sauli Niinistö Başbakan (liste) Sanna Marin Bakanlar Kurulu Yasama Parlamento Sözcü Matti Vanhanen Yargı Genel Mahkemeler Yüksek Mahkeme Temyiz Mahkemesi Bölge Mahkemeleri İdari mahkemeler Yüksek İdari Mahkemesi Bölge idari mahkemeleri Başsavcılık Matti Kuusimäki Adalet Şansölyesi Jaakko Jonkka İdari bölümler Bölgeler Belediyeler Seçimler Siyasi partiler Son seçimler 2012 (cumhurbaşkanı) 2015 (genel) 2014 (Avrupa) 2017 (yerel) Dış ilişkiler Dış ilişkiler Ayrıca bakınız Ekonomi Tarih Askeriye Diğer ülkeler Atlas gtd 1964 yılındaki Fin kabinesi Finlandiya'da siyaset, çok partili tek meclisli parlamenter demokratik cumhuriyet çerçevesinde yürütülmektedir. Cumhurbaşkanı devletin başı olup dış politikayı yönetir ve Savunma Kuvvetleri'nin başkomutanıdır. Yürütme erki hükûmet tarafından yerine getirilir ve başbakan hükûmetin başıdır. Yasama yetkisi Finlandiya Parlamentosu'na aittir ve hükûmetin mevzuatı değiştirme veya genişletme hakları sınırlıdır. Parlamento tarafından reddedilebilmesine rağmen, cumhurbaşkanı parlamento kararlarını veto etme yetkisine sahiptir. Yargı yürütme ve yasama organından bağımsızdır. Yargı, sırasıyla Yüksek Mahkeme ve Yüksek İdare Mahkemesi başkanlığında iki sistemden, düzenli mahkemelerden ve idari mahkemelerden oluşmaktadır. İdari mahkemeler, resmi kararların alındığı davaları işleme koymaktadır. Finlandiya'da Anayasa Mahkemesi bulunmamakta olup bir hukukun anayasaya aykırılığı yalnızca bir mahkeme davasına uygulanırken itiraz edilebilir. Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Finland19 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. in The World Factbook Finland - Political System 14 Temmuz 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ARL Finlandiya ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. gtd Finlandiya konularıTarihKronoloji İsveç yönetimi Büyük Kuzey Savaşı Finlandiya Savaşı Büyük Dükalık 1866-1868 Finlandiya Kıtlığı Ruslaştırılma Ekim Devrimi Bağımsızlık Bildirgesi İç Savaş II. Dünya Savaşı Kış Savaşı Devam Savaşı Konular Askeri Ekonomik Siyaset Anayasa Cumhurbaşkanı Başbakan Bakanlar Kurulu Parlamento Dış ilişkiler Hukuk İnsan hakları LGBT hakları Ordu Seçimler Siyasi partiler İdari bölümler Coğrafya Adalar Göller Nehirler Millî parklar Şehirler Ekonomi Merkez Bankası Enerji Sanayi Bilim ve teknoloji Telekomünikasyon Tarım Turizm Ulaşım ToplumDemografi Finler Dil Fince İsveççe Eğitim Etnik gruplar Göçmenlik Sosyal güvenlik Kültür Din Edebiyat Medya Mimari Mutfak Müzik Perkele Sauna Sanat Sinema Resmi tatiller Posta tarihi Spor Bayrak Arma Ulusal Marş Portal VikiProje Kategori gtdAvrupa'da siyasetEgemen devletler Almanya Andorra Arnavutluk Avusturya Azerbaycan Belarus Belçika Birleşik Krallık Bosna-Hersek Bulgaristan Çekya Danimarka Ermenistan Estonya Finlandiya Fransa Gürcistan Hırvatistan Hollanda İrlanda İspanya İsveç İsviçre İtalya İzlanda Karadağ Kazakistan Kıbrıs Cumhuriyeti Kuzey Makedonya Letonya Lihtenştayn Litvanya Lüksemburg Macaristan Malta Moldova Monako Norveç Polonya Portekiz Romanya Rusya San Marino Sırbistan Slovakya Slovenya Türkiye Ukrayna Yunanistan Sınırlı tanınmışolan devletler Abhazya Güney Osetya Kosova Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Transdinyester Bağımlı vediğer bölgeler Åland Aynoroz Cebelitarık Faroe Adaları Gagavuzya Guernsey Jersey Man Adası Svalbard "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Finlandiya%27da_siyaset&oldid=29783518" sayfasından alınmıştır |
Dünyadaki '''üniter devletler''' haritası Siyaset serisinin bir parçasıHükûmet biçimleri Hükûmet biçimleri listesi İktidar kaynağı Demokrasi (çoğunluğun yönetimi) Demarşi Doğrudan Liberal Temsilî Sosyal Sosyalist Diğer Oligarşi (azınlığın yönetimi) Anokrasi Aristokrasi Gerontokrasi Kleptokrasi Kritarşi Meritokrasi Nookrasi Partikrasi Plütokrasi Stratokrasi Teknokrasi Teokrasi Otokrasi (bir kişinin yönetimi) Despotizm Diktatörlük Askerî diktatörlük Tiranlık Anarşi (kimse tarafından yönetilmeme) Anarşizm Özgür üreticiler Devletsizlik İktidar ideolojisi MonarşiCumhuriyet (sosyo-politik ideolojiler) Mutlak Anayasal Direktörlük Legalist Parlamenter Başkanlık Yarı başkanlık Sosyalist OtoriteryenLiberteryen (sosyo-ekonomik ideolojiler) Anarşizm Sömürgecilik Komünizm Despotizm Dağıtımcılık Faşizm Feodalizm Sosyalizm Totalitarizm Kabilecilik DinîSeküler Devlet dini Seküler devlet Devlet ateizmi KüreselYerel (jeo-kültürel ideolojiler) Şehir devleti Uluslararası kuruluş Ulusal hükûmet Dünya hükûmeti Milliyetçilik Enternasyonalizm Küreselcilik Güç yapısı Üniterlik Üniter devlet İmparatorluk Prenslik Bağımlı devlet İlişkili devlet Bağımlı toprak Dominyon Himaye Kukla devlet Kukla hükümdar Uydu devlet Kendi kendini yöneten koloni Haraçgüzar devlet Tampon devlet Vasal devlet Genel valilik Federalizm Konfederasyon Yetki devri Federasyon Üst devlet Uluslarüstü birlik Uluslararası ilişkiler Küçük güç Bölgesel güç Orta güç Büyük güç Süper güç Hiper güç İdari bölünüş İlgili Demokratik geçiş Otokratikleşme Demokratikleşme Hibrit rejim gtd Üniter devlet, merkezi idarenin üstünlüğüne dayalı ve idari birimlerin (ulusal ölçeğin altındaki birimlerin) sadece merkezi yönetimin devretmeyi uygun gördüğü yetkileri kullanabildiği, tek bir birim olarak yönetilen devlet. Asya ve Avrupa kıtasında devletlerin büyük çoğunluğu üniter devlettir. Üniter devlet, merkeziyetçi, merkezi birimlerle yönetilen, yerinden yönetilen idari birimlere sahip olabilir, ancak bölgeler ayrılma hakkına sahip değildir. Üniter devlet kavramı[değiştir | kaynağı değiştir] Üniter devlette, devlet bölünmez bir bütündür. Fakat, üniter devlette de "il" ve "ilçe" gibi idari bölümler bulunabilir. Ancak bunlar, basit idari bölümlemelerdir. Bunların sadece idari yetkileri vardır. Yasama ve yargı yetkileri yoktur. Bunların hepsi aynı egemenliğe tabidir. Aynı anayasa ve aynı kanunlar, kısacası aynı hukuk kuralları uygulanır. Yerel yönetimler iç işlerinde sosyal hayatı düzenleyen basit düzenlemelere gidebilir (trafik kuralları gibi) fakat bağımsız hukuki düzenlemeler yapamaz. Örnekler[değiştir | kaynağı değiştir] Türkiye[değiştir | kaynağı değiştir] Ana madde: Türkiye'de üniter devlet Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın 3'üncü maddesine göre, "Türkiye Devleti, ülkesi ve milletiyle bölünmez bir bütündür". Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bir bütün olması onun "üniter devlet" olması demektir.[1] Türkiye Devleti, üniter bir devlettir; yani kendi bünyesinde farklı kanunların geçerli olduğu farklı yönetim bölgeleri yoktur. "Federatif" yapılar yoktur. Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin yetkisi tüm Türkiye topraklarını kapsar ve her Türk vatandaşı bu topraklar üzerinde eşit muamele görür. Söz konusu üniter devlet yapısı, Türkiye'nin bölünmez bütünlüğünün ve iç huzurunun en büyük teminatıdır.[2] Türkiye'de üniter devlet yapısı; merkezi idarenin merkez, taşra ve yurt dışı teşkilatları ile yerel yönetim teşkilatlarından oluşmaktadır. Fransa[değiştir | kaynağı değiştir] Fransa, merkeziyetçi bir devlettir çünkü yasalar ve yargı sistemi tüm ülke genelinde aynıdır. Ülke, orta derecede bir şekilde yerinden yönetilir; yerinden yönetim, özellikle bölgesel (bölgeler, departmanlar, çoğunlukla belediyeler) ve işlevsel kamu kurumları arasında bölünmüştür.[3] Üniter alt bölgeler[değiştir | kaynağı değiştir] Avusturalya[değiştir | kaynağı değiştir] Avustralya, altı adet alt birimle Yeni Güney Galler, Queensland, Güney Avustralya, Tazmanya, Victoria ve Batı Avustralya federal bir devlettir ve her bölge kendi anayasal varlığına sahiptir. Kuzey Bölgesi ve Başkent Bölgesi, eyaletlerle benzer yetkilere sahiptir, ancak bu yetkiler merkezi hükümet tarafından verilmiştir. Kanada[değiştir | kaynağı değiştir] Kanada'da on eyaletin anayasal varlığı vardır ve üç bölge doğrudan Kanada hükümetinin sorumluluğundadır. Amerika Birleşik Devletleri[değiştir | kaynağı değiştir] Amerika Birleşik Devletleri'nde eyaletler ayrı bir statüde, bölgeler ve Columbia Bölgesi ise ayrı bir statüde bulunur. Arjantin[değiştir | kaynağı değiştir] Arjantin de benzer bir duruma sahipti: Çöl Fethi'nden sonra, Patagonya "ulusal bölgeler" olarak adlandırılan bölgelere bölündü ve bu bölgeler federal hükümete bağlıydı. Son olarak "ulusal bölge" olan Tierra del Fuego 1992'de bir eyalet oldu. Federalizm ile karşılaştırıldığında yetki devri[değiştir | kaynağı değiştir] Birim tipi yönetim sistemi, federalizmin zıttı olarak düşünülebilir. Federasyonlarda, eyalet/bölge hükümetleri, merkezi hükümetle eşit aktörler olarak güçleri bir yazılı anayasa aracılığıyla paylaşırlar ve değişiklikler için her iki tarafın da onayına ihtiyaç duyulur. Bu, alt ulusal birimlerin varlık ve yetkilere sahip olduğu ve merkezi hükümet tarafından tek taraflı olarak değiştirilemeyen bir hakları olduğu anlamına gelir.[4] Ancak, federalizm ve devrim arasında benzerlikler bulunmaktadır. Bir birim tipi devletteki devrim, federalizm gibi, tüm alt ulusal birimlerin aynı güçlere ve statüye sahip olabileceği simetrik veya alt ulusal birimlerin güçleri ve statüleri farklılık gösterebileceği asimetrik olabilir. Birim tipi birçok devlette özerklik derecesine sahip bölgeler bulunmamaktadır. Bu tür ülkelerde, alt ulusal bölgeler kendi yasalarını belirleyemezler.[5] Bölgesel entegrasyon veya ayrılma spektrumu (İngilizce) Üniter devletin türleri[değiştir | kaynağı değiştir] İspanya Kralı V. Philip'in portresi. Hükümdarlığının başlangıcında, sözde Nueva Planta Kararnameleri ile İspanyol Monarşisinin tüm yönetimini merkezileştiren bir reform programı başlattı. Merkeziyetçi üniter model[değiştir | kaynağı değiştir] Ayrıca bakınız: MerkeziyetçilikMerkeziyetçilik, siyasi veya idari olarak merkeziyetçi bir yönetim sistemini savunan bir siyasi doktrindir. Yani, merkeziyetçilik, merkezi hükümetin ulusun yönetimini sağlamak için büyük bir kısmı gücü ve yetkileri elinde topladığı bir siyasi sistemdir. Bu nedenle, devlet, federal eyaletler veya idari bölmelerin yetkilerini genellikle üstlenerek birleşik bir devlet modeli uygular. Tam anlamıyla merkeziyetçi bir devlet, siyasi, coğrafi ve idari birlik içeren bir devlettir; yani merkezi hükümet, ülkenin tüm yetkilerini simetrik bir şekilde yönetebilme gücüne sahiptir ve ülkenin tüm yetkilerinin idaresi merkezi hükümetin sorumluluğundadır. Bu yönetim biçimi oldukça nadirdir ve saf bir şekilde çoğunlukla mikro devletlerde uygulanır. Ancak, daha az saf merkeziyetçi hükümet biçimleri de mevcuttur ve örneğin Fransa'da idari desantralizasyon olduğu gibi bazı İspanyol Amerika ülkelerinde, merkezi hükümete bağlı ancak belli yetkilere sahip yerel hükümetlerle birlikte var olurlar. Bu merkeziyetçilik motivasyonları arasında şunlar sayılabilir: 1. Eyaletlerin kendi başlarına maddi kaynak eksikliği nedeniyle vatandaşlarına hizmet sunamama ihtiyacı. 2. Büyük yatırımlar gerektiren ihtiyaçlar, bu yatırımlar federal bölgelerin çoğunluğu tarafından karşılanamayacak kadar büyük miktarda maddi, ekonomik ve insani kaynak gerektirir. 3. Merkezi yönetimdeki planlama ve yönetimi sağlamak için merkeziyetçi bir idari yapıya ihtiyaç duyma. Merkeziyetçi olmayan üniter model[değiştir | kaynağı değiştir] Ayrıca bakınız: Adem-i merkeziyetçilikAdem-i merkeziyetçi yapı, idari bir teknik olarak, yetkilerin veya yetkinin bir yönetim organından başka bir hiyerarşik olarak bağlı olan bir başka idari organa devredilmesini veya kullanılmasını içeren bir yöntemdir. Yetkiyi devreden norma, adem-i merkeziyetçiliğin koşullarını ve sürelerini öngörmelidir ve ademimerkeziyetçiliğin yapılabilirliğini belirtmelidir. Etkin olması için ilgili resmi gazetede yayınlanmalıdır. Ademimerkeziyetçilik, her zaman hiyerarşik olarak bağlı organlar arasında ve aşağı doğru yönlü olarak gerçekleştirilir. Yetkinin sadece kullanımı değil, sahipliği de devredildiği için (yetki devri durumundan farklı olarak) yetkiyi devralan organ, yetkiyi kendi yetkisi olarak kullanır. Birinci Jön Türk Kongresi'nde Prens Sabahattin, 1902 Adem-i merkeziyetçilik kapsamında, bir organizasyon birimi aşağıdaki eylemlerden birini veya her ikisini gerçekleştirebilir. Birincisi, birim dışında yerleştirilmek üzere organlar oluşturmak, organizasyon birimini etkilemeden. Buna "organik ademimerkeziyetçilik" denir. İkincisi, yetkileri, yetkiyi merkezi olarak toplayan bir organdan aynı organizasyon birimi içindeki diğer organlara devretmek veya yeniden dağıtmaktır. Buna "fonksiyonel ademimerkeziyetçilik" denir. Osmanlı İmparatorluğu'nda Prens Sebahattin’e göre istibdat toplumun şartlarının bir getirisiydi. Eğer toplum şartları değiştirilmezse, istibdat tekrar yaşanabilecek bir durumdur. Prens Sebahattin, Ali Rıza karşıtı gruplar Adem-i merkeziyetçiliği savunur. 1902 Jön Türk Kongresi adem-i merkeziyetçilik fikrini getiren Sebahattin bir bölünmeye yol açtı. Adem-i merkeziyetçiler olarak ayrılan grupta; Sebahattin, Nihat, Reşat, Dr. Rıfat, Miralay Zeki, Teşebbüs’ü şahsi gibi kişiler yer aldı. Üniter devletler[değiştir | kaynağı değiştir] Federal devletler Üniter devletler Üniter cumhuriyetler[değiştir | kaynağı değiştir] Angola Arnavutluk Azerbaycan Bangladeş Belarus Benin Bolivya Botsvana Bulgaristan Burkina Faso Burundi Cezayir Cibuti Çad Çekya Çin Halk Cumhuriyeti[6] Dominika Dominik Cumhuriyeti Doğu Timor Ekvador El Salvador Endonezya Eritre Ermenistan Estonya Fiji Fildişi Sahili Filipinler Finlandiya Fransa Cumhuriyeti Gabon Gambiya Gana Guatemala Gine Gine-Bissau Guyana Güney Afrika Güney Kore Gürcistan Haiti Hırvatistan Honduras İran İrlanda İsrail İtalya İzlanda Kamerun Kazakistan Kenya Kırgızistan Kiribati Kolombiya Kongo Cumhuriyeti Kosta Rika Kuzey Kıbrıs Kuzey Kore Kuzey Makedonya Küba Laos Letonya Liberya Libya Litvanya Lübnan Macaristan Madagaskar Malavi Maldivler Mali Malta Marshall Adaları Mısır Moritanya Mauritius Moldova Moğolistan Karadağ Mozambik Myanmar Namibya Nauru Nikaragua Yeşil Burun Adaları Orta Afrika Cumhuriyeti Panama Paraguay Peru Polonya Portekiz Romanya Ruanda Samoa San Marino São Tomé ve Príncipe Senegal Sırbistan Seyşeller Sierra Leone Singapur Slovakya Slovenya Sri Lanka Surinam Suriye Şili Tacikistan Tanzanya Tayvan Togo Trinidad ve Tobago Tunus Türkiye Türkmenistan Uganda Ukrayna Uruguay Özbekistan Vanuatu Vietnam Yunanistan Yemen Zambiya Zimbabve Üniter monarşiler[değiştir | kaynağı değiştir] Andorra Antigua ve Barbuda Bahreyn Bahamalar Barbados Belize Bhutan Birleşik Krallık[7] Vatikan Brunei Danimarka Fas Grenada Hollanda İspanya İsveç Jamaika Japonya Kamboçya Katar Kuveyt Lesotho Lihtenştayn Lüksemburg Monako Norveç Umman Papua Yeni Gine Saint Lucia Saint Vincent ve Grenadinler Suudi Arabistan Solomon Adaları Tayland Tonga Tuvalu Ürdün Yeni Zelanda[8] Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir] Türkiye'de üniter devlet Ulus devlet Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] "Türk Anayasa Hukuku Sitesi, Üniter Devlet İlkesi". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2012. "TC. Devletinin nitelikleri, Devletin üniter yapısı". 2 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2013. Şablon:Lien web Ghai, Yash; Regan, Anthony J. (September 2006). "Unitary state, devolution, autonomy, secession: State building and nation building in Bougainville, Papua New Guinea". The Round Table. 95 (386): 589-608. doi:10.1080/00358530600931178. ISSN 0035-8533. 27 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2023. "unitary system | government". Encyclopedia Britannica. 9 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2017. Roy Bin Wong (1997). China Transformed: Historical Change and the Limits of European Experience. Cornell University Press. "Social policy in the UK". An introduction to Social Policy. Robert Gordon University - Aberdeen Business School. 7 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2014. "Story: Nation and government – From colony to nation". The Encyclopedia of New Zealand. Manatū Taonga Ministry for Culture and Heritage. 29 Ağustos 2013. 7 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2014. Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] "Kemal Gözler, Türk Anayasa Hukuku, Bursa, Ekin Kitabevi Yayınları, 2000, s.115-119". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2010. "İngilizce Vikipedi Üniter Devlet maddesi". 13 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2012. gtdDevlet biçimleriİktidar yapısına göre(Temel anayasal organların yerleşimine göre) Federasyon Hegemonya İmparatorluk Konfederasyon Üniter devlet İktidar kaynağına göreDemokrasiler Doğrudan demokrasi Temsilî demokrasi Diğer Monarşiler Mutlak monarşi Meşrutî monarşi Oligarşiler Aristokrasi Cunta Meritokrasi Plütokrasi Stratokrasi Talassokrasi Teknokrasi Timokrasi Otoriteryanizm Despotizm Diktatörlük Otokrasi Totalitarizm Diğer Anarşizm Cumhuriyet Kritarşi Teokrasi Kolektif liderlik Otorite kontrolü GND: 4231116-0 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Üniter_devlet&oldid=31822280" sayfasından alınmıştır |
gtd Yönetim biçimlerine göre devletler1 Tam başkanlık sistemli cumhuriyetler2 Yarı başkanlık sistemli cumhuriyetler2 Parlamento güvenine tabi olan veya olmayan, yasama organı tarafından seçilen veya atanan bir yürütme başkanının bulunduğu cumhuriyetler. Parlamenter sistemli cumhuriyetler2 Parlamenter anayasal monarşiler Ayrı bir hükûmet başkanına sahip olan ancak kraliyet ailesinin hâlâ önemli bir yürütme ve/veya yasama yetkisine sahip olduğu anayasal monarşiler Mutlak monarşiler Tek parti devletleri Anayasal hükümlerin askıya alındığı ülkeler (Örneğin askerî diktatörlükler) Yukarıdaki sistemlerin hiçbirine uymayan ülkeler (Örneğin geçici hükûmetler). 1Bu harita Vikipedi'deki Yönetim biçimlerine göre ülkeler listesi maddesine göre derlendi. Kaynaklar için oraya bakınız. 2Anayasal olarak çok partili cumhuriyet olarak kabul edilen birkaç devlet, ülke dışındakiler tarafından genel olarak otoriter devletler olarak tanımlanmaktadır. Bu harita sadece de jure yönetim biçimini gösterir, de facto demokrasi derecesini göstermez. Makale serilerindenYürütme erki Devlet başkanı Hükümdar Yüce lider Başkan Devlet konseyi başkanı Hükûmet Hükûmet başkanı Şansölye Yürütme başkanı Birinci bakan Premier Başbakan Bakanlar kurulu başkanı Kabine Kolektif kabine sorumluluğu Bakanlık Bakan Müsteşar Diğer Vali Belediye başkanı Yönetim biçimleri Monarşi (Anayasal) Cumhuriyet (Parlamenter) Direktörlük sistemi Parlamenter sistem Yarı parlamenter sistem Yarı başkanlık sistemi Başkanlık sistemi Listeler Mevcut liderler Mevcut hükümdarlar Hükûmetler gtd Siyaset serisinin bir parçasıSiyaset Anahat Dizin Kategori Birincil konular Siyaset biliminin ana hatları Dizin Ülkelere göre siyaset Alt bölümlere göre siyaset Siyasi ekonomi Siyasi tarih Dünya siyasi tarihi Siyaset felsefesi Siyasi sistemler Anarşi Şehir devleti Demokrasi Diktatörlük Direktörlük Federelik Feodalizm Hibrit rejim Meritokrasi Monarşi Parlamenter Başkanlık Cumhuriyet Yarı parlamenter Yarı başkanlık Teokrasi Akademik disiplinler Siyaset bilimi (siyaset bilimcileri) Uluslararası ilişkiler (teori) Karşılaştırmalı siyaset Siyasi analiz Siyaset teorisi Politika çalışmaları Politik psikoloji Siyaset sosyolojisi Kamu yönetimi Bürokrasi (sokak düzeyi) Teknokrasi Adhokrasi Siyaset Kamu politikası (doktrin) İç siyaset Dış siyaset Sivil toplum Kamu yararı Hükûmet dalları Kuvvetler ayrılığı Yasama organı Yürütme erki Yargı Seçim komisyonu İlgili Egemenlik Politik davranış teorileri Biyoloji ve siyasi yönelim Siyasi örgütler Politik ekonominin eleştirisi Alt seriler Seçim sistemleri Seçim Oylama Üniter devlet Federalizm Hükûmet İdeoloji Siyasi kampanya Siyasi partiler gtd Siyaset serisinin bir parçasıHükûmet biçimleri Hükûmet biçimleri listesi İktidar kaynağı Demokrasi (çoğunluğun yönetimi) Demarşi Doğrudan Liberal Temsilî Sosyal Sosyalist Diğer Oligarşi (azınlığın yönetimi) Anokrasi Aristokrasi Gerontokrasi Kleptokrasi Kritarşi Meritokrasi Nookrasi Partikrasi Plütokrasi Stratokrasi Teknokrasi Teokrasi Otokrasi (bir kişinin yönetimi) Despotizm Diktatörlük Askerî diktatörlük Tiranlık Anarşi (kimse tarafından yönetilmeme) Anarşizm Özgür üreticiler Devletsizlik İktidar ideolojisi MonarşiCumhuriyet (sosyo-politik ideolojiler) Mutlak Anayasal Direktörlük Legalist Parlamenter Başkanlık Yarı başkanlık Sosyalist OtoriteryenLiberteryen (sosyo-ekonomik ideolojiler) Anarşizm Sömürgecilik Komünizm Despotizm Dağıtımcılık Faşizm Feodalizm Sosyalizm Totalitarizm Kabilecilik DinîSeküler Devlet dini Seküler devlet Devlet ateizmi KüreselYerel (jeo-kültürel ideolojiler) Şehir devleti Uluslararası kuruluş Ulusal hükûmet Dünya hükûmeti Milliyetçilik Enternasyonalizm Küreselcilik Güç yapısı Üniterlik Üniter devlet İmparatorluk Prenslik Bağımlı devlet İlişkili devlet Bağımlı toprak Dominyon Himaye Kukla devlet Kukla hükümdar Uydu devlet Kendi kendini yöneten koloni Haraçgüzar devlet Tampon devlet Vasal devlet Genel valilik Federalizm Konfederasyon Yetki devri Federasyon Üst devlet Uluslarüstü birlik Uluslararası ilişkiler Küçük güç Bölgesel güç Orta güç Büyük güç Süper güç Hiper güç İdari bölünüş İlgili Demokratik geçiş Otokratikleşme Demokratikleşme Hibrit rejim gtd Yarı başkanlık sistemi, başkanlık sistemi ile parlamenter sistemin bazı özelliklerinin karışımıdır. Parlamenter sistemden farklı olarak devlet başkanı veya cumhurbaşkanı sembolik makam değildir, ülkeyi yönetim yetkilerine de sahiptir.[1] Yürütme gücü halk tarafından seçilen devlet başkanı ile meclis güvenine dayanan hükûmet başkanı (ülkelere göre başbakan veya şansölye olarak isimlendirilir) arasında paylaşılır. Fiili olarak ise yürütmenin başı devlet başkanıdır. Özellikleri[değiştir | kaynağı değiştir] Yarı başkanlık sistemi bazı özellikleriyle başkanlık sistemine benzerken, parlamenter sistemle de benzerlikler taşır. İki başlı yürütme[değiştir | kaynağı değiştir] Yarı başkanlık sisteminde yürütme organı iki başlı olma özelliğine sahiptir. Bir tarafta devlet başkanı, diğer tarafta bakanlar kurulu bulunur. Bu özelliğiyle parlamenter sistem ile benzerlik taşır. Seçim usulü[değiştir | kaynağı değiştir] Yarı başkanlık sisteminde yürütme organının başlarından birisi olan devlet başkanı halk tarafından seçilir. Bu özelliğiyle başkanlık sistemi ile benzerlik taşır. Yasamanın güveni[değiştir | kaynağı değiştir] Yarı başkanlık sisteminde yürütme organının bir kanadı olan hükûmet (bakanlar kurulu) yasama organına karşı sorumludur. Dolayısıyla, kabineyi güvensizlik oyuyla yasama organı görevden alabilir. Yarı başkanlık sistemi ile yönetilen ülkeler[değiştir | kaynağı değiştir] Abhazya Azerbaycan Burkina Faso Cezayir Cibuti Doğu Timor Ermenistan Fransa Güney Osetya Gürcistan Kazakistan Kuzey Kıbrıs Kongo Cumhuriyeti Litvanya Mali Mısır Moğolistan Moldova Romanya Rusya Senegal Sri Lanka Tacikistan Tayvan Transdinyester Tunus Ukrayna Yemen Siyaset ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir] Parlamenter sistem Başkanlık sistemi Yönetim biçimlerine göre ülkeler listesi Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] "Karşılaştırılmalı Hükümet Sistemleri - Yarı-Başkanlık Sistemi" (PDF). tbmm.gov.tr. s. 13, 46, 90. 9 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 29 Kasım 2022. GÖZLER, Kemal, Anayasa Hukukuna Giriş, Bursa, Yetkin Yayınları. ISBN 978-605-5187-65-1 gtdKuvvetler ayrılığıTipik kollar Yasama erki Yürütme erki Yargı erki Tipik olmayan kollar Seçimsel kol Ülkelere göre ABD Avustralya Birleşik Krallık Fransa Türkiye Ayrıca bakınız Parlamenter sistem Başkanlık sistemi Yarı başkanlık sistemi Siyasi denetim Otorite kontrolü BNF: cb16715949f (data) GND: 4539519-6 LCCN: sh2007004976 NLI: 987007530633505171 SUDOC: 172360048 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Yarı_başkanlık_sistemi&oldid=31068265" sayfasından alınmıştır |
Başlığın diğer anlamları için Cumhuriyet (anlam ayrımı) sayfasına bakınız. Siyaset serisinin bir parçasıHükûmet biçimleri Hükûmet biçimleri listesi İktidar kaynağı Demokrasi (çoğunluğun yönetimi) Demarşi Doğrudan Liberal Temsilî Sosyal Sosyalist Diğer Oligarşi (azınlığın yönetimi) Anokrasi Aristokrasi Gerontokrasi Kleptokrasi Kritarşi Meritokrasi Nookrasi Partikrasi Plütokrasi Stratokrasi Teknokrasi Teokrasi Otokrasi (bir kişinin yönetimi) Despotizm Diktatörlük Askerî diktatörlük Tiranlık Anarşi (kimse tarafından yönetilmeme) Anarşizm Özgür üreticiler Devletsizlik İktidar ideolojisi MonarşiCumhuriyet (sosyo-politik ideolojiler) Mutlak Anayasal Direktörlük Legalist Parlamenter Başkanlık Yarı başkanlık Sosyalist OtoriteryenLiberteryen (sosyo-ekonomik ideolojiler) Anarşizm Sömürgecilik Komünizm Despotizm Dağıtımcılık Faşizm Feodalizm Sosyalizm Totalitarizm Kabilecilik DinîSeküler Devlet dini Seküler devlet Devlet ateizmi KüreselYerel (jeo-kültürel ideolojiler) Şehir devleti Uluslararası kuruluş Ulusal hükûmet Dünya hükûmeti Milliyetçilik Enternasyonalizm Küreselcilik Güç yapısı Üniterlik Üniter devlet İmparatorluk Prenslik Bağımlı devlet İlişkili devlet Bağımlı toprak Dominyon Himaye Kukla devlet Kukla hükümdar Uydu devlet Kendi kendini yöneten koloni Haraçgüzar devlet Tampon devlet Vasal devlet Genel valilik Federalizm Konfederasyon Yetki devri Federasyon Üst devlet Uluslarüstü birlik Uluslararası ilişkiler Küçük güç Bölgesel güç Orta güç Büyük güç Süper güç Hiper güç İdari bölünüş İlgili Demokratik geçiş Otokratikleşme Demokratikleşme Hibrit rejim gtd Siyaset serisinin bir parçasıSiyaset Anahat Dizin Kategori Birincil konular Siyaset biliminin ana hatları Dizin Ülkelere göre siyaset Alt bölümlere göre siyaset Siyasi ekonomi Siyasi tarih Dünya siyasi tarihi Siyaset felsefesi Siyasi sistemler Anarşi Şehir devleti Demokrasi Diktatörlük Direktörlük Federelik Feodalizm Hibrit rejim Meritokrasi Monarşi Parlamenter Başkanlık Cumhuriyet Yarı parlamenter Yarı başkanlık Teokrasi Akademik disiplinler Siyaset bilimi (siyaset bilimcileri) Uluslararası ilişkiler (teori) Karşılaştırmalı siyaset Siyasi analiz Siyaset teorisi Politika çalışmaları Politik psikoloji Siyaset sosyolojisi Kamu yönetimi Bürokrasi (sokak düzeyi) Teknokrasi Adhokrasi Siyaset Kamu politikası (doktrin) İç siyaset Dış siyaset Sivil toplum Kamu yararı Hükûmet dalları Kuvvetler ayrılığı Yasama organı Yürütme erki Yargı Seçim komisyonu İlgili Egemenlik Politik davranış teorileri Biyoloji ve siyasi yönelim Siyasi örgütler Politik ekonominin eleştirisi Alt seriler Seçim sistemleri Seçim Oylama Üniter devlet Federalizm Hükûmet İdeoloji Siyasi kampanya Siyasi partiler gtd Cumhuriyet, siyasi gücün halk ve temsilcileri tarafından paylaşıldığı bir devlet yönetim şeklidir ve yapısı gereği monarşinin yokluğu üzerine kuruludur.[1][2] Bir cumhuriyette temsil, genel vatandaşlar tarafından serbestçe seçilebilir veya seçimle belirlenebilir. Birçok tarihi cumhuriyette, temsil kişisel statüye dayanmış ve seçimlerin rolü sınırlı olmuştur. Bu durum günümüzde de geçerlidir; resmi adlarında "cumhuriyet" kelimesini kullanan 159 devlet (2017 itibarıyla) ve diğer cumhuriyet olarak kurulmuş devletler, temsil hakkını ve seçim sürecini dar bir şekilde sınırlayan devletler arasında yer almaktadır. Bu terim, MÖ 509'da kralların devrilmesinden MS 27'de İmparatorluğun kurulmasına kadar süren Antik Roma Cumhuriyeti'nin anayasasına atıfta bulunarak modern anlamını geliştirmiştir. Bu anayasa, etkili bir şekilde güç sahibi olan zengin soylulardan oluşan bir Senato; magistraları seçme ve yasaları kabul etme yetkisine sahip tüm özgür vatandaşların katıldığı birkaç halk meclisi; ve çeşitli türde sivil ve siyasi yetkilere sahip bir dizi magistratlıktan oluşuyordu. Genellikle bir cumhuriyet, tek bir egemen devlet olsa da, cumhuriyet olarak adlandırılan alt ulusal devlet varlıkları veya doğası itibarıyla cumhuriyetçi olarak tanımlanan hükümetler de bulunmaktadır. Tanım[değiştir | kaynağı değiştir] Terim, Yunanca politeia kelimesinin Latin çevirisinden kaynaklanmaktadır. Cicero, diğer Latin yazarları arasında, politeia'yı res publica olarak çevirdi ve Rönesans bilginleri tarafından "republic" (veya çeşitli Avrupa dillerinde benzer terimler) olarak çevrildi.[3] Politeia terimi hükümet biçimi, polity veya rejim olarak çevrilebilir ve bu nedenle modern "cumhuriyet" kelimesi gibi her zaman belirli bir rejim türü için kullanılmayan bir kelimedir. Platon'un politik bilim üzerine büyük çalışmalarından biri Politeia olarak adlandırılmıştı ve İngilizcede bu nedenle Cumhuriyet olarak bilinir. Ancak başlık dışında, Cumhuriyet'in modern çevirilerinde politeia için alternatif çeviriler de kullanılır.[4] Ancak, Politika adlı eserinin III. Kitabında, Aristoteles'in, politeia teriminin daha spesifik bir şekilde kullanılabileceğini belirttiği görünüyor: "Vatandaşlar genel olarak halkın iyiliği için yönettiğinde, bu tüm hükümetler için ortak adı olan politeia olarak adlandırılır". Ayrıca, klasik Latincede, "republic" terimi genel anlamda herhangi bir rejimi ifade etmek için veya halkın iyiliği için çalışan hükümetlere özgü bir şekilde kullanılabilir.[5] Orta Çağ'ın sonlarına doğru, Kuzey İtalya'da birçok şehir devleti komün veya signoria temelli hükümetlere sahipti. Giovanni Villani gibi yazarlar, bu devletlerin doğasını ve diğer rejim türlerinden farklarını anlatmaya başladılar. Devletleri tanımlamak için libertas populi, özgür bir halk gibi terimler kullandılar. 15. yüzyılda, Antik Roma yazılarına olan yenilenmiş ilgi, yazarların klasik terimleri tercih etmelerine neden oldu. Monarşi dışındaki devletleri tanımlamak için yazarlar (özellikle Leonardo Bruni), Latin deyişi res publica'yı benimsedi.[6] Bruni ve Machiavelli, res publica terimini Kuzey İtalya'daki monarşi olmayan devletleri tanımlamak için kullandılar. Ancak, res publica teriminin orijinal Latincede bir dizi ilişkili anlamı vardır. Terim, kelimenin tam anlamıyla "halk işi" olarak çevrilebilir. Roma yazarları tarafından genellikle devleti ve hükümeti ifade etmek için kullanılmıştır, hatta Roma İmparatorluğu döneminde bile.[7][8] Sonraki yüzyıllarda, İngilizce "commonwealth" kelimesi res publica'nın bir çevirisi olarak kullanılmaya başlandı ve İngilizcede kullanımı Romalıların res publica terimini nasıl kullandıklarına benzerdi.[9] Özellikle Oliver Cromwell'in Koruyuculuk döneminde, "commonwealth" kelimesi yeni monarşi olmayan devleti tanımlamak için en yaygın terim olarak kullanılırken, "republic" terimi de yaygın bir şekilde kullanılmıştır.[10] Benzer şekilde, Lehçede terim "rzeczpospolita" olarak çevrildi, ancak bu çeviri şu anda yalnızca Polonya ile ilgili olarak kullanılmaktadır. Günümüzde, "cumhuriyet" terimi genellikle bir hükümet sistemini ifade eder ve bu sistem, gücünü miras veya ilahi hak gibi başka bir temelden değil, insanlardan alır.[11] Tarih[değiştir | kaynağı değiştir] Klasik Yunanistan ve Roma'da geliştirilen felsefi terminolojiye rağmen, Aristoteles tarafından zaten özetlenmiş olan Yunanistan'da değil, Orta Doğu'da da birçok farklı anayasaya sahip şehir devleti uzun bir tarihe sahipti. Klasik dönemden sonra, Orta Çağ'da, Venedik gibi birçok özgür şehir yeniden gelişti. Klasik cumhuriyetler[değiştir | kaynağı değiştir] MÖ 45'te Roma Cumhuriyeti haritası Modern "cumhuriyet" türü, klasik dünyada bulunan herhangi bir devlet türünden farklıdır.[12][13] Klasik dönemde hala "cumhuriyet" olarak adlandırılan birkaç devlet bulunmaktadır. Buna antik Atina ve Roma Cumhuriyeti dahildir. Bu devletlerin yapıları ve yönetimleri, modern herhangi bir cumhuriyetten farklıyken, klasik, ortaçağ ve modern cumhuriyetlerin tarihsel bir süreklilik oluşturup oluşturmadığına dair bir tartışma da vardır. J. G. A. Pocock, farklı bir cumhuriyetçi geleneğin klasik dünyadan günümüze kadar uzandığını savunmuştur.[8][14] Diğer bazı bilim adamları bu konuda farklı görüşlere sahip. Örneğin, Paul Rahe, klasik cumhuriyetlerin modern herhangi bir ülkedekilerle az bağlantısı olan bir hükümet biçimi olduğunu savunuyor.[8][15] Klasik cumhuriyetlerin siyasi felsefesi, sonraki yüzyıllar boyunca cumhuriyetçi düşünceyi etkiledi. Machiavelli, Montesquieu, Adams ve Madison gibi cumhuriyetleri savunan filozoflar ve politikacılar, çeşitli rejim türlerini tanımlayan klasik Yunan ve Latin kaynaklarına yoğun bir şekilde dayandılar. Aristoteles'in Politika adlı kitabı çeşitli hükümet biçimlerini tartışıyor. Aristoteles, politeia olarak adlandırdığı bir şekli, diğer şekillerin bir karışımından oluşan bir sistem şeklinde belirledi. Bu, ideal hükümet biçimlerinden biriydi. Polybius, bu fikirlerin birçoğunu genişletti ve yine karışık hükümet fikrine odaklandı. Bu geleneğin en önemli Roma eseri Cicero'nun De re publica'sıdır. Zamanla, klasik cumhuriyetler imparatorluklar haline geldi veya imparatorluklar tarafından fethedildi. Çoğu Yunan cumhuriyeti, Büyük İskender'in Makedonya İmparatorluğu tarafından ilhak edildi. Roma Cumhuriyeti, Kartaca gibi cumhuriyetler olarak kabul edilebilecek diğer Akdeniz devletlerini fethederek büyük bir şekilde genişledi. Roma Cumhuriyeti kendisi daha sonra Roma İmparatorluğu haline geldi. Diğer antik cumhuriyetler[değiştir | kaynağı değiştir] Pre-klasik şehir devletlerine atıfta bulunmak için "cumhuriyet" terimi sıkça kullanılmaz, özellikle Graeco-Roman etkisi altındaki Avrupa dışında kalmış bölgelerde.[8] Ancak, Avrupa dışındaki bazı erken dönem devletlerin, bugün bazen cumhuriyetlere benzer olarak kabul edildiği hükümetleri vardı. Orta Doğu'da, Doğu Akdeniz'in birçok şehri, kolektif yönetim başarısına ulaştı. Cumhuriyet şehir devletleri, MÖ 11. yüzyıldan başlayarak Levant kıyısı boyunca Fenike'de yaygınlaştı. Antik Fenike'de Shophet kavramı, Roma konsülüne çok benziyordu. Pers egemenliği altında (M.Ö. 539-332), Tire gibi Fenike şehir devletleri, kral sistemini ortadan kaldırdı ve "6 yıllık kısa görev süreleri boyunca iktidarda kalan suffetes (hakimler) sistemi" ni benimsedi.[16][17] Arwad, bir monark yerine halkın egemen olarak tanımlandığı, bilinen en eski cumhuriyet örneklerinden biri olarak gösterilmiştir.[18][kaynak güvenilir mi?] Yahudi Yargıçlar dönemi Birleşik Monarşi öncesi İsrailoğulları konfederasyonu da bir cumhuriyet türü olarak kabul edilmiştir.[8][19][20][21] Günümüz Nijerya'sında Igbo halkının yönetim sistemi, "doğrudan ve katılımcı demokrasi" olarak tanımlanmıştır.[22] Güney Asya[değiştir | kaynağı değiştir] Erken cumhuriyet kurumları bağımsız gaṇasaṅghalardan geliyor - gaṇa "kabile" ve saṅgha "meclis" anlamına geliyor - MÖ 6. yüzyıldan bu yana var olabilirdi ve bazı bölgelerde Hindistan'da MS 4. yüzyıla kadar sürmüştür. Ancak, bu konuda kanıtlar yaygın değildir ve o döneme ait saf tarihi kaynak mevcut değildir. İndya'yı (şimdiki Pakistan ve Kuzeybatı Hindistan) ele geçirdiği dönemden iki yüzyıl sonra yazmış olan Yunan tarihçi Diodorus, ayrıntı vermeden, Hindistan'da bağımsız ve demokratik devletlerin var olduğunu belirtiyor.[23] Modern bilim adamları, MÖ 3. yüzyılda demokrasi kelimesinin ve sonrasında düşüş yaşadığını ve doğası ne olursa olsun herhangi bir özerk devleti ifade edebileceğini belirtiyorlar.[24][25] Mahajanapadalar, dönemin en güçlü ve engin on altı krallığı ve cumhuriyetiydi, ayrıca Eski Hindistan'ı boydan boya uzanan bir dizi küçük krallık da vardı. Mahajanapadalar ve daha küçük eyaletler arasında Shakyas, Koliyas, Mallakas ve Licchavis cumhuriyetçi hükümeti izledi. Gaṇa'nın ana özellikleri arasında bir hükümdar, genellikle raja adıyla bilinen ve tartışma kurulu olan bir meclis yer alıyor. Meclis düzenli olarak toplanıyordu. Tüm önemli devlet kararlarını tartışırdı. En azından bazı devletlerde, katılım tüm özgür erkeklere açıktı. Bu kurum ayrıca tam mali, idari ve yargı yetkisine sahipti. Adı bile nadiren geçen diğer memurlar, meclisin kararlarına uyarlardı. Gaṇa tarafından seçilen hükümdar, görünüşe göre her zaman Kshatriya Varna'nın soylu sınıfından bir aileye aitti. Hükümdar, aktivitelerini meclisle koordine ederdi; bazı devletlerde, diğer soyluların bir konseyi ile bunu yapardı.[26] Licchavis'in 7,077 raja'dan oluşan en önemli ailelerin başındaki yönetim organı vardı. Öte yandan, Gautama Buddha dönemi boyunca Shakyas, Koliyas, Mallakas ve Licchavis, meclisin tüm zengin ve fakir erkeklere açık olduğu bir yönetim şekline sahiptiler.[27] Kusinagara şehrinde merkezlenen Mallakas ve Vaishali şehrinde merkezlenen Vajjika (veya Vṛjika) Birliği gibi erken dönem "cumhuriyetler" veya gaṇasaṅgha, MÖ 6. yüzyıldan bu yana varlığını sürdürmüştür ve bazı bölgelerde MS 4. yüzyıla kadar devam etmiştir.[28][29] Vajji Mahajanapada'nın hükümdarlık konfederasyonundaki en ünlü klan Licchavis klanıydı.[30] Magadha krallığı, Rajakumara topluluğu gibi cumhuriyet topluluklarını içeriyordu. Köyler, yerel şeflerinin Gramaka adı verilen kendi meclislerine sahipti. Yönetimleri, yürütme, yargı ve askeri işlevlere ayrılmıştı. Bu hükümetleri en iyi nasıl tarif edileceği konusunda, bilginler farklı görüşler belirtmektedirler ve kanıtların belirsiz, aralıklı niteliği geniş anlaşmazlıklar için izin verir. Bazıları toplantıların merkezi rolünü vurgular ve dolayısıyla onları demokrasiler olarak övüyor; diğer bilim adamları liderliğin üst sınıf hakimiyetine ve toplantının kontrol edilebilirliğine odaklanır ve bir oligarşi veya aristokrasi olarak görür.[31][32] Toplantının açık gücüne rağmen, bileşimi ve katılımının gerçekten popüler olup olmadığı henüz belirlenmemiştir. Bu, verimli bir şekilde yönetmek için hükümdarlara antik el kitabı olan Arthashastra'da yansıtılmaktadır. Saṅghalarla nasıl başa çıkılacağına dair bir bölüm içerir, bu da soylu liderleri manipüle etme hakkında hükümler içerir, ancak vatandaşların kütlesini nasıl etkileyebileceğine dair hiçbir şey söylemez, "ganesanha" nın daha çok bir aristokratik yönetim veya oligarşik cumhuriyet olduğunu, "demokrasi" den daha fazla ifade eder.[33] İzlanda Cumhuriyeti[değiştir | kaynağı değiştir] İzlanda Cumhuriyeti, 930 CE'de Norveç'ten kaçan mülteciler tarafından kuruldu. Norveç Kralı Harald Fairhair'in ülkeyi birleştirmesi sonrasında meydana gelen amaçsızlıktan kaçanlar İzlanda'ya yerleşti. Cumhuriyet, şefler tarafından yönetilen bir dizi klanlardan oluşuyordu ve Althing, alt mahkemelerden temyiz edilen anlaşmazlıkların çözüldüğü bir parlamento ve yüksek mahkeme karışımıydı, yasalar belirlendi ve ulusal öneme sahip kararlar alındı. Bunlardan biri, 1000 yılındaki İzlanda Hristiyanlaştırmasıydı. Althing, tüm İzlandalıların Hristiyanlığa vaftiz edilmesi gerektiğini bildirdi ve putperest ritüellerin kutlanmasını yasakladı. İzlanda Cumhuriyeti'nin resmi bir lideri yoktu - bu, diğer devletlerin çoğunun aksineydi. 13. yüzyılda, Sturlung Çağı'nda, İzlanda Cumhuriyeti, savaşan klanlar arasındaki uzun çatışmalar nedeniyle zarar görmeye başladı. Bununla birlikte, Norveç Kralı Haakon IV'ün İzlandalıların Norveç "ailesi" ne yeniden katılması için baskısı, İzlanda şeflerinin 1262'de Gamli sáttmáli ("Eski Antlaşma") nın imzalanmasıyla Haakon IV'ü kral olarak kabul etmelerine yol açtı. Bu, Cumhuriyet'in sonunu getirdi. Ancak Althing, hemen hemen 800 yıl sonra hala İzlanda'nın parlamentosudur.[34] Merkantilist (Ticari) cumhuriyetler[değiştir | kaynağı değiştir] Giovanni Battista Tiepolo, Neptün denizin zenginliğini Venedik'e sunuyor, 1748–1750. Bu tablo, Venedik Cumhuriyeti'nin gücünün bir alegorisidir. Avrupa'da, Orta Çağ'ın sonlarında birçok küçük devlet, cumhuriyet hükümet sistemlerini benimsediğinde yeni cumhuriyetler ortaya çıktı. Bu genellikle küçük, ancak zengin, ticaret devletleri idi, Akdeniz deniz ticaret cumhuriyetleri gibi ve tüccar sınıfı önem kazanmıştı. Knud Haakonssen, Rönesans döneminde, toprağa dayalı bir elitin kontrolünde olan devletlerin monarşiler olduğu ve ticari elitin kontrolünde olan devletlerin cumhuriyetler olduğu şeklinde Avrupa'nın bölündüğünü belirtmiştir.[9] İtalya, Avrupa'nın en yoğun nüfuslu bölgelerinden biriydi ve aynı zamanda en zayıf merkezi hükümete sahip olanlardan biriydi. Bu nedenle, birçok şehir önemli ölçüde bağımsızlık kazandı ve komün şeklinde yönetim biçimlerini benimsedi. Feodal kontrolünden tamamen bağımsız olan İtalyan şehir devletleri, kırsal bölgelerin kontrolünü ele geçirerek genişledi.[35] En güçlü iki şehir devleti Venedik Cumhuriyeti ve rakibi Cenova Cumhuriyeti idi. Her ikisi de büyük ticaret limanlarıydı ve Akdeniz'in büyük bir bölümünü kontrol etmek için deniz gücünü kullanarak daha da genişledi. İlk kez İtalya'da, cumhuriyetleri savunan bir ideoloji gelişti. Bartholomew of Lucca, Brunetto Latini, Padova'lı Marsilius ve Leonardo Bruni gibi yazarlar, Orta Çağ şehir devletlerini Yunanistan ve Roma mirasının mirasçıları olarak gördüler. Avrupa genelinde önemli ticaret şehirlerinde zengin bir tüccar sınıfı gelişti. Servetleri olmasına rağmen, kırsal toprak sahiplerinin hakim olduğu feodal sistemde çok az güce sahiptiler ve Avrupa genelinde kendi ayrıcalıklarını ve yetkilerini savunmaya başladılar. Fransa ve İngiltere gibi daha merkeziyetçi devletler, sınırlı şehir şartnameleri verdi.Metz Cumhuriyeti'nin başlangıcı. Auguste Mignet tarafından 1289'da ilk Meclis Başkanı'nın seçilmesi. Metz o zamanlar Kutsal Roma İmparatorluğu'nun bir imparatorluk şehriydi. Daha gevşek yönetilen Kutsal Roma İmparatorluğu'nda, en büyük 51 kasaba özgür imparatorluk şehirleri haline geldi. Hala Kutsal Roma İmparatorluğu'nun egemenliği altında olsalar da, çoğu yerel olarak güçlerini elinde tuttu ve cumhuriyet hükümet şekillerini benimsedi.[35] İsviçre'nin önemli ticaret şehirleri de imparatorluk doğrudan yönetimi haklarını korumuşlardır. İsviçre'nin alp kasaba ve köyleri coğrafyadan kaynaklı olarak merkezi kontrolün dışında kalmıştır. İtalya ve Almanya'nın aksine, kırsal alanların büyük bir bölümü feodal baronlar tarafından kontrol edilmiyordu, bağımsız çiftçiler tarafından kontrol ediliyordu ve onlar da topluluk merkezli yönetim biçimlerini kullanıyorlardı. Habsburglar bölge üzerinde kontrolü yeniden sağlamayı denediğinde, hem kırsal çiftçiler hem de şehir tüccarları ayaklandı. İsviçreliler zafer kazandı ve İsviçre Konfederasyonu ilan edildi. İsviçre bugüne kadar cumhuriyet hükümet şeklini korumuştur.[20] Rusya'da da güçlü bir tüccar sınıfına sahip olan iki şehir - Novgorod ve Pskov - sırasıyla 12. ve 13. yüzyıllarda cumhuriyet hükümetlerini benimsediler. Ancak cumhuriyetler, 15. yüzyılın sonunda ve 16. yüzyılın başında Rusya tarafından fethedilince sona erdi.[36] Bu erken cumhuriyetlerin hükümet şeklinin egemen biçimi, seçkin patriciaların sınırlı bir konseyi tarafından kontrol edilmesiydi. Seçimlerin yapıldığı yerlerde, oy kullanacak ve aday olacak kişileri hem mülk sahipliği koşulları hem de lonca üyeliği sınırlıyordu. Birçok devlette doğrudan seçimler yapılmadı ve konsey üyeleri ya soylulardan oluşuyordu ya da mevcut konsey tarafından atanıyordu. Bu, nüfusun büyük çoğunluğunu siyasi güçsüzlüğe bıraktı ve alt sınıfların ayaklanmaları sıkça oldu. Geç Orta Çağ'da, Kutsal Roma İmparatorluğu'nun kasabalarında 200'den fazla ayaklanma yaşandı.[37] İtalya'da da benzer ayaklanmalar yaşandı, özellikle Floransa'daki Ciompi Ayaklanması önemliydi. Dünyada merkantilist cumhuriyetler[değiştir | kaynağı değiştir] Selçuklu Hanedanı'nın çöküşü ve Türk Anadolu Beyliklerinin kurulmasını takiben, Ahiler, bazen İtalyan ticaret cumhuriyetleriyle karşılaştırılan Ankara merkezli bir devlet kurdu. Kalvinist cumhuriyetler[değiştir | kaynağı değiştir] Ayrıca bakınız: Otuz Yıl Savaşı Klasik yazarlar İtalya cumhuriyetlerinin başlıca ideolojik kaynakları olurken, Kuzey Avrupa'da Protestan Reformu, yeni cumhuriyetler kurmak için gerekçe olarak kullanıldı.[38] Kalvinist teoloji en önemliydi ve Ortaçağ cumhuriyetleri arasında en büyük ve güçlülerinden biri olan İsviçre Konfederasyonu'nda gelişti. John Calvin, monarşinin kaldırılmasını talep etmedi, ancak imansız hükümdarları devirmenin görevi olduğu doktrinini ileri sürdü.[39] Fransız Din Savaşları sırasında, Huguenotların yazılarında cumhuriyetçilik savunması ortaya çıktı.[40] Kalkınma Avrupa'da olmadı, İngiltere ve Hollanda'da olan cumhuriyetçi ayaklanmalar için Calvinizm önemli bir rol oynadı. İtalya şehir devletleri ve Hanseatic Birliği gibi her ikisi de önemli ticaret merkezleri idi ve Yeni Dünya ticaretiyle zenginleşen büyük bir tüccar sınıfına sahipti. Her iki bölgenin de nüfusunun büyük bir bölümü Calvinizmi benimsedi. Hollanda Ayaklanması (1566'da başlayarak), İspanyol Habsburg yönetimini reddetmekten doğduğunda, Hollanda Cumhuriyeti ortaya çıktı. Ancak ülke, cumhuriyetçi hükümet şeklini hemen benimsemedi: bağımsızlık beyannamesi (Abjuration Yasası, 1581) resmi olarak kral Philip tahtının sadece boş olduğunu ilan etti ve Hollanda yöneticileri Philippe'in yerine sırasıyla Anjou Dükü, İngiltere Kraliçesi Elizabeth ve Prens William of Orange'a sordu. Ülkenin egemenliğini kendilerine devretme kararı, 1588'e kadar devletler (Staten, o zamanlar temsilci meclis) tarafından verilmedi. 1641'de İngiliz İç Savaşı başladı. Puritanlar tarafından öncülük edilen ve Londra tüccarları tarafından finanse edilen ayaklanma başarılı oldu ve I. Charles idam edildi. İngiltere'de James Harrington, Algernon Sidney ve John Milton, monarşiyi reddetmek ve cumhuriyetçi hükümet şeklini benimsemek için tartışan ilk yazarlardan bazıları oldu. İngiliz Commonwealth kısa ömürlü oldu ve monarşi kısa sürede geri getirildi. Hollanda Cumhuriyeti, ismi 1795'e kadar devam etti, ancak 18. yüzyılın ortalarına kadar stattholder, de facto bir kral haline gelmişti. Calvinistler, Kuzey Amerika'daki İngiliz ve Hollanda kolonilerinin en eski yerleşimcilerinden bazılarıydı. Liberal cumhuriyetler[değiştir | kaynağı değiştir] Eski dönem Avrupa'da liberal cumhuriyetlerParis'te Fransız Cumhuriyeti'nin bir alegorisiSeptinsular Republic bayrağı1848 Devrimleri sırasındaki Stockholm isyanlarından el yazısıyla yazılmış devrimci bir Cumhuriyetçi yasa tasarısı: "Tahttan indir Oscar kral olmaya uygun değil: Yaşasın Cumhuriyet! Reform! Kahrolsun Kraliyet ailesi, çok yaşa Aftonbladet! Krala ölüm / Cumhuriyet Halk Cumhuriyeti. Brunkeberg bu akşam". Yazarın kimliği bilinmiyor. Eski dönem Avrupa, bu ilk cumhuriyetçi ayaklanmaların yanı sıra, monarşik güçte büyük bir artış gördü. Mutlak monarşinin çağı, Ortaçağ'ın çoğunda var olan sınırlı ve merkezi olmayan monarşilerin yerini aldı. Aynı zamanda, yazarlar serisi, liberalizm olarak bilinen ideolojiyi yarattıkları süreçte, monarşinin toplam kontrolüne bir tepki gösterdi. Aydınlanma düşünürlerinin çoğu, cumhuriyetlerden çok anayasal monarşi fikirlerine daha çok ilgi duyuyordu. Cromwell rejimi, cumhuriyetçiliği diskredite etmişti ve çoğu düşünür, cumhuriyetlerin ya anarşi ya da tiranlıkla sonuçlandığına inanıyordu.[41] Bu nedenle, Voltaire gibi filozoflar mutlakıyetçiliğe karşı çıkarken aynı zamanda güçlü bir şekilde monarşi yanlısıydılar. Jean-Jacques Rousseau ve Montesquieu, cumhuriyetleri övdüler ve Yunan şehir-devletlerini bir model olarak gördüler. Ancak her ikisi de, 20 milyon nüfuslu bir devlet olan Fransa'nın cumhuriyet olarak yönetilmesinin imkansız olacağını düşündü. Rousseau, Korsika'daki (1755-1769) cumhuriyet deneyimini takdir etti ve küçük, kendi kendini yöneten komünlerin ideal siyasi yapısını tanımladı. Montesquieu, bir şehir devletinin ideal olarak bir cumhuriyet olması gerektiğini düşündü, ancak daha büyük bir topraklara sahip bir devlette sınırlı bir monarşinin daha uygun olduğunu savundu. Amerikan Devrimi sadece koloniler üzerindeki Britanya Parlamentosu otoritesini reddetmekle başladı, monarşiyi reddetmekle başlamadı. Britanya kralının, temsilci hükümetleri haklarının ihlali olarak görenlerin hainler olarak adlandırılması ve otoritesini göstermek için savaş birlikleri gönderme desteği, kolonileri yaygın bir şekilde tiranik bir düzen olarak algılanmasına neden oldu. Amerika Bağımsızlık Bildirisi ile devrim liderleri monarşiyi kesin bir şekilde reddettiler ve cumhuriyetçiliği benimsediler. Devrim liderleri, Fransız liberal düşünürlerinin yazıları ve klasik cumhuriyetlerin tarihi konusunda iyi bilgi sahibiydiler. John Adams, tarih boyunca cumhuriyetler üzerine bir kitap yazmıştı. Ayrıca, geniş çapta dağıtılan ve popüler olarak yüksek sesle okunan Common Sense adlı broşür, Thomas Paine tarafından, daha geniş bir kitleye cumhuriyetçi idealler ve bağımsızlık nedenleri konusunda özlü ve etkileyici bir açıklama yaptı. Amerika Birleşik Devletleri Anayasası, 1789'da yürürlüğe girdi ve zayıf bir konfederasyon olan İlk Ulusal Hükümet Girişimi altında kabul edilen Konfederasyon ve Ebedi Birlik Maddeleri yerine, nispeten güçlü bir federal cumhuriyet yarattı. İlk on Anayasa değişikliği, Amerikan Devrimi'ni haklı çıkaran cumhuriyetçi idealler için temel olan belirli doğal hakları garanti etti. Fransız Devrimi de başlangıçta cumhuriyetçi değildi. Sadece Varennes Kaçışı'ndan sonra krala kalan sempati kaldırıldı ve bir cumhuriyet ilan edildi, Louis XVI giyotinle idam edildi. Fransa'nın Fransız Devrim Savaşları'ndaki çarpıcı başarısı, bir dizi müşterek cumhuriyetin kıtada kurulmasıyla silah zoruyla Avrupa'ya yayıldı. Napolyon'un yükselişi, Birinci Fransız Cumhuriyeti'nin sonunu getirdi, her biri "popüler monarşilerle" değiştirildi. Napolyonik dönem boyunca, zafer kazananlar kıtanın en eski cumhuriyetlerinden birçokunu yok ettiler, bunlar arasında Venedik Cumhuriyeti, Cenovalılar Cumhuriyeti ve Hollanda Cumhuriyeti bunların arasında yer aldı. Sonuç olarak monarşilere dönüştürüldüler veya komşu monarşiler tarafından baskılandılar. Avrupa dışında, Napolyon Savaşları, Latin Amerika devletlerinin bağımsızlıklarını kazanmasına izin vererek başka bir cumhuriyet grubunun oluşmasına neden oldu. Liberal ideoloji, bu yeni cumhuriyetler üzerinde sınırlı bir etkiye sahipti. Ana itici güç, denizden gönderilen valiler olan Peninsulares ile çatışma halindeki yerel Avrupalı kökenli Creole nüfusuydu. Latin Amerika'nın çoğunda nüfusun çoğunluğu Afrikalı ya da yerli Amerikalıydı ve Creole elitleri, bu gruplara güç ve geniş tabanlı halk egemenliği vermekle ilgilenmiyordu. Ayaklanmaların başlıca kışkırtıcısı ve en önemli teorisyenlerinden biri olan Simón Bolívar, liberal ideallere sempati duyuyordu, ancak Latin Amerika'nın böyle bir sistemin işlemesi için sosyal bir uyuma sahip olmadığını düşündü ve otoriterliği gerekli olarak savundu. Meksika'da bu otoriterlik kısa süreliğine Birinci Meksika İmparatorluğu şeklinde ortaya çıktı. Peninsular Savaşı nedeniyle, Portekiz kraliyet mahkemesi 1808'de Brezilya'ya taşındı. Brezilya, 7 Eylül 1822'de bir monarşi olarak bağımsızlığını kazandı ve Brezilya İmparatorluğu 1889'a kadar sürdü. Diğer birçok Latin Amerika devletinde, çoğu 20. yüzyılın sonunda liberalleşene kadar farklı otoriter cumhuriyet türleri vardı.[42] 1815'te Avrupa ülkeleri.[43] Monarşiler (55) Cumhuriyetler (9) 1914'te Avrupa ülkeleri.[44] Monarşiler (22) Cumhuriyetler (4) 1930'da Avrupa ülkeleri.[45] Monarşiler (20) Cumhuriyetler (15) 1950'de Avrupa ülkeleri.[46] Monarşiler (13) Cumhuriyetler (21) 2015'te Avrupa ülkeleri.[47] Monarşiler (12) Cumhuriyetler (35) Honoré Daumier (1848), Cumhuriyet adlı eseri - İkinci Fransız Cumhuriyeti'nin sembolik bir temsili. Tuval üzerine yağlı boya, 73 x 60 cm., Louvre, Paris Fransa'nın İkinci Cumhuriyeti 1848'de oluşturuldu, ancak 1852'de kendini imparator ilan eden III. Napolyon tarafından kaldırıldı. Fransa'nın Üçüncü Cumhuriyeti, Fransa-Prusya Savaşı sırasında, sivil bir devrimci komite III. Napolyon'un teslimiyetini kabul etmeyi reddettiğinde 1870'te kuruldu. İspanya kısa süreliğine 1873-74'te İspanyol Cumhuriyeti oldu, ancak monarşi kısa sürede geri getirildi. 20. yüzyılın başında, Fransa, İsviçre ve San Marino Avrupa'da kalan tek cumhuriyetlerdi. Bu 1908 Lizbon Suikasti'nden sonra değişti ve 5 Ekim 1910 devrimi Portekiz Cumhuriyeti'ni kurdu. Çin Cumhuriyeti'nin daimi Başkanı Yuan Shikai ve geçici Cumhurbaşkanı Sun Yat-sen anısına 1920'lerden kalma bir poster Doğu Asya'da, 19. yüzyıl boyunca Çin'de önemli ölçüde cumhuriyetçilik görüldü ve anayasal monarşi talep eden bir dizi protesto hareketi gelişti. Bu çabaların en önemli lideri Sun Yat-sen'di, üç Halk İlkesi adını verdiği fikirleri Amerikan, Avrupa ve Çin fikirlerini birleştirirdi. Onun liderliğinde, Çin Cumhuriyeti 1 Ocak 1912'de ilan edildi. Cumhuriyetçilik, I. Dünya Savaşı'nın ardından önemli ölçüde genişledi ve birçok büyük Avrupa imparatorluğu çöktü: Rus İmparatorluğu (1917), Alman İmparatorluğu (1918), Avusturya-Macaristan İmparatorluğu (1918) ve Osmanlı İmparatorluğu (1922) hepsi cumhuriyetler ile değiştirildi. Bu kargaşa döneminde pek çok yeni devlet bağımsızlıklarını kazandı ve bunların birçoğu, İrlanda, Polonya, Finlandiya ve Çekoslovakya gibi, cumhuriyetçi hükümet sistemlerini seçti. Yunanistan'ın Yunan-Türk Savaşı'nda (1919-22) yenilgisinden sonra, monarşi kısa süreliğine İkinci Yunan Cumhuriyeti (1924-35) tarafından değiştirildi. 1931'de İkinci İspanyol Cumhuriyeti (1931-39) ilan edildi ve bu İspanya İç Savaşı'nın öncüsü oldu. Cumhuriyetçi fikirler özellikle Asya'da yayılıyor. Amerika Birleşik Devletleri, 19. yüzyılın sonlarında Doğu Asya'da önemli bir etkiye sahip olmaya başladı ve Protestan misyonerler merkezi bir rol oynadı. Batı'nın liberal ve cumhuriyetçi yazarları da etki etti. Tüm bunlar, uzun zamandır halkın Tanrı'nın Mandate'ini kaybetmiş haksız hükümetleri reddetme hakkına sahip olduğunu savunan yerli Konfüçyüsçü ilham kaynaklı siyasi felsefeyle birleşti. Doğu Asya'da iki kısa ömürlü cumhuriyet ilan edildi: Tayvan Cumhuriyeti ve Birinci Filipin Cumhuriyeti. Dekolonizasyon (sömürgecilik sonrası)[değiştir | kaynağı değiştir] İngiliz Milletler Topluluğu üyesi cumhuriyetlerinin bir haritası II. Dünya Savaşı'nın ardından geçen yıllarda, kalan Avrupa sömürgelerinin çoğu bağımsızlıklarını kazandı ve çoğu cumhuriyet oldu. İki büyük sömürgeci güç Fransa ve İngiltere idi. Cumhuriyetçi Fransa, eski sömürgelerinde cumhuriyetlerin kurulmasını teşvik etti. İngiltere, erken yerleşimci sömürgelerinde yarattığı bağımsız Commonwealth krallıkları modelini takip etmeye çalıştı. Yerleşimci sömürgelerin çoğu ve Karayipler'in küçük devletleri bu sistemini korurken, Afrika ve Asya'daki yeni bağımsız ülkeler tarafından reddedildi ve anayasalarını gözden geçirdiler ve cumhuriyet oldular. Orta Doğu'da İngiltere farklı bir model izledi; Irak, Ürdün, Kuveyt, Bahreyn, Umman, Yemen ve Libya dahil birçok sömürge ve mandada yerel monarşiler kurdu. Sonraki on yıllarda devrimler ve darbeler birçok monarşi rejimini devirdi ve cumhuriyetler kuruldu. Bazı monarşiler halen varlığını sürdürüyor ve Orta Doğu, neredeyse tam siyasi kontrolü olan monarşiler tarafından yönetilen birkaç büyük devletin bulunduğu dünyadaki tek bölgedir.[48] Sosyalist cumhuriyetler[değiştir | kaynağı değiştir] Ayrıca bakınız: Halk cumhuriyeti ve Sosyalist devlet I. Dünya Savaşı'nın ardından, Rus monarşisi Rus Devrimi sırasında düştü. Rus Geçici Hükümeti, liberal bir cumhuriyetin hatlarında kuruldu, ancak bu, Bolşevikler tarafından devrildi ve onların Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'ni kurmalarına yol açtı. Bu, Marksist-Leninist ideoloji altında kurulan ilk cumhuriyetti. Komünizm tamamen monarşiye karşıydı ve 20. yüzyıl boyunca birçok cumhuriyetçi hareketin önemli bir unsuru haline geldi. Rus Devrimi Moğolistan'a yayıldı ve 1924 yılında teokratik monarşiyi devirdi. İkinci Dünya Savaşı'nın ardından, komünistler Romanya, Bulgaristan, Yugoslavya, Macaristan ve Arnavutluk'un kontrolünü giderek ele geçirdi ve bu devletlerin monarşiler yerine sosyalist cumhuriyetler olarak yeniden kurulmalarını sağladı. Komünizm aynı zamanda diğer ideolojilerle de karıştı. Bunun bir örneği, sömürgecilik sonrası dönemde birçok milli kurtuluş hareketi tarafından benimsendi. Vietnam'da, komünist cumhuriyetçiler Nguyễn hanedanlığını devretti ve komşu Laos ve Kamboçya'daki monarşiler 1970'lerdeki komünist hareketler tarafından devrildi. Arap sosyalizmi, Mısır, Irak, Libya ve Yemen'deki monarşilerin devrildiği bir dizi isyan ve darbeye katkıda bulundu. Afrika'da ise Marksizm-Leninizm ve Afrika sosyalizmi, Burundi ve Etiyopya gibi devletlerde monarşinin sona ermesine ve cumhuriyetin ilan edilmesine yol açtı. İslam cumhuriyetleri[değiştir | kaynağı değiştir] Ana madde: İslam cumhuriyeti İslami siyasi felsefe, özellikle Al-Farabi'nin çalışmalarında mutlak monarşiye karşı uzun bir tarihe sahiptir. Şeriat hukuku, hükümdarın iradesinin önüne geçti ve şura yoluyla seçilmiş hükümdarlar, önemli bir doktrindi. Erken halifelik, seçilmiş bir yöneticinin prensiplerini korurken, sonraki devletler miras yoluyla veya askeri diktatörlükler haline geldiler, ancak birçok devlette danışma şurasının bir tür yapay görüntüsü sürdü. Bu devletler genellikle cumhuriyetler olarak adlandırılmazlar. Müslüman ülkelerde cumhuriyet kelimesinin şu anki kullanımı, 19. yüzyılın sonlarında dilden ödünç alınan ve batı anlamıyla benimsenen bir kullanımdır.[49] 20. yüzyıl, monarşilerin birçok bölgedeki devletlerde kaldırıldığı Orta Doğu'da cumhuriyetçiliğin önemli bir fikir haline gelmesine tanık oldu. Irak laik bir devlet haline geldi. Endonezya ve Azerbaycan gibi bazı ülkeler seküler olarak başladı. İran'da, 1979 devrimi monarşiyi devirdi ve İslami demokrasi fikirleri temelinde bir İslam Cumhuriyeti yarattı. Devlet başkanı[değiştir | kaynağı değiştir] Yapısı[değiştir | kaynağı değiştir] Çoğu modern cumhuriyetin bir hükümdarı olmadığı için, cumhuriyetlerin çoğunda devlet başkanı için "başkan" unvanı kullanılır. Büyük Britanya'da bir komitenin veya yönetim kurulunun başkanlık eden yetkilisi için kullanılan bir isimdi. Bu kullanım ayrıca siyasi liderlere de uygulandı ve bunlar arasında On Üç Koloni'nin bazı liderleri de yer aldı (başlangıçta 1608'de Virginia).'''[50] İlk cumhuriyet unvanını alan ülke Amerika Birleşik Devletleri'ydi. Komitenin başındaki kişinin kullanımını sürdürerek, Kıta Kongresi Başkanı orijinal kongrenin lideriydi. Yeni anayasa yazıldığında, Başkanlık unvanı yeni yürütme organının başına verildi. Bir cumhuriyetin devlet başkanı aynı zamanda hükümetin başıysa, buna başkanlık sistemi denir. Başkanlık sisteminin birkaç farklı türü vardır. Tam başkanlık sistemi önemli bir yetkiye sahip bir başkan ve merkezi bir siyasi rolü olan bir başkana sahiptir. Diğer bazı devletlerde ise yasama organı baskın konumdadır ve cumhurbaşkanı rolü neredeyse tamamen törensel ve siyasi olmayan bir role sahiptir, örneğin Almanya, İtalya, Hindistan ve Trinidad ve Tobago'da olduğu gibi. Bu devletler parlamenter cumhuriyetlerdir ve krallık sistemi olan anayasal monarşilerine, hükümdarın gücünün büyük ölçüde sınırlı olduğu parlamenter sistemlere benzer şekilde işler. Parlamenter sistemlerde, başbakan olarak adlandırılan hükümet başı gerçek siyasi gücü kullanır. Yarı başkanlık sistemleri önemli yetkilere sahip aktif bir devlet başkanına sahip olmasına rağmen, önemli yetkilere sahip bir hükümet başbakanına da sahiptir. Cumhuriyetlerde devlet başkanı ve hükümet liderinin atama kuralları, bazı cumhuriyetlerde karşıt siyasi görüşlere sahip bir başkan ve bir başbakanın atanmasına izin verir: Fransa'da, hükümetin üyeleri ve başkan farklı siyasi fraksiyonlardan gelirse, bu duruma "koalisyon hükümeti" denir. Bosna Hersek, San Marino ve İsviçre gibi bazı ülkelerde devlet başkanı tek bir kişi değil, bu görevi ifa eden birkaç kişiden oluşan bir komite (konsey) olarak hizmet vermektedir. Roma Cumhuriyeti'nde iki konsül, vatandaşlıklarını kanıtlayabilen tüm yetişkin, özgür erkeklerden oluşan comitia centuriata tarafından bir yıllık bir süre için seçilirdi. Seçimler[değiştir | kaynağı değiştir] Liberal demokrasilerde, cumhurbaşkanları doğrudan halk tarafından veya dolaylı olarak bir parlamento veya konsey tarafından seçilir. Tipik olarak, başkanlık ve yarı başkanlık sistemlerinde, cumhurbaşkanı doğrudan halk tarafından seçilir veya Amerika Birleşik Devletleri'ndeki gibi dolaylı olarak seçilir. Ülkede, cumhurbaşkanı resmen eyaletler tarafından seçilen bir seçiciler koleji tarafından seçilir ve tüm eyaletler bunu seçicilerin doğrudan seçimiyle yapar. Seçiciler koleji aracılığıyla cumhurbaşkanının dolaylı seçimi, dolaylı seçim sistemi olan bir cumhuriyet kavramına uygun düşer. Bazılarına göre, doğrudan seçim cumhurbaşkanına meşruiyet verir ve makama siyasi gücünün büyük bir kısmını verir.[51] Ancak, Amerika Birleşik Devletleri Anayasası'nda ifade edilen meşruiyet kavramı, dokuz eyalet tarafından anayasanın imzalanmasından kaynaklanan Amerika Birleşik Devletleri başkanının meşruiyetinden farklıdır.[52] Doğrudan seçimin meşruiyet gerektirdiği fikri, daha küçük eyaletlerdeki seçmenlere büyük eyaletlerdekilerden daha fazla temsil sağlayan madde ile ortaya çıkan Büyük Uzlaşma'nın ruhuna da aykırıdır; örneğin 2016'da Wyoming vatandaşları Kaliforniya vatandaşlarına göre seçmenlerde 3.6 kat daha fazla temsil edildi.[53][54] Parlamenter sistemli devletlerde cumhurbaşkanı genellikle parlamento tarafından seçilir. Bu dolaylı seçim cumhurbaşkanını parlamentoya bağlar ve cumhurbaşkanına sınırlı meşruiyet sağlar. Bu durumda, çoğu cumhurbaşkanlığı yetkisi sadece nadir durumlarda kullanılabilen yedek yetkiler haline gelir. İrlanda gibi seçilmiş cumhurbaşkanlarının sadece törensel yetkileri olduğu istisnalar da vardır. Anlam belirsizlikleri[değiştir | kaynağı değiştir] Bir cumhuriyet ile bir monarşi arasındaki fark her zaman açık değildir. Önceden Britanya İmparatorluğu ve bugün Batı Avrupa'daki anayasal monarşilerin neredeyse tümünde gerçek siyasi güç, seçilmiş temsilcilerde bulunur ve hükümdarlar sadece teorik yetkilere, hiçbir yetkiye veya nadiren kullanılan yedek yetkilere sahiptir. Gerçek siyasi kararların meşruiyeti seçilmiş temsilcilerden gelir ve halkın iradesinden türetilir. Miras yoluyla geçen monarşiler devam ederken, siyasi güç bir cumhuriyette olduğu gibi halktan kaynaklanır. Bu nedenle, bu devletler bazen taçlı cumhuriyetler olarak adlandırılır.[55] Modern liberal demokrasilerden bahsederken daha genel bir anlamda "liberal cumhuriyet" gibi terimler de kullanılır.[56] Bazı kendini ilan eden cumhuriyetler de benzer şekilde hareket eder ve liderde mutlak güç bulunur ve bu güç babadan oğula geçer. Kuzey Kore ve Suriye, politik kontrolün bir oğula devredildiği iki dikkate değer örnektir. Bu devletler resmi olarak monarşiler değildir. Gücün bir aile içinde geçmesi için anayasal bir zorunluluk yoktur, ancak uygulamada böyle bir şey gerçekleşmiştir. Gücün son karar mercii bir monarşide olsa da, monarşi bir seçim yoluyla seçilir. Bu tür bir devletin şu anda örneği Malezya'da bulunmaktadır. Burada Yang di-Pertuan Agong, Malay devletlerinin dokuz soylu hükümdarından oluşan Konferans'ta her beş yılda bir seçilir. Vatikan Şehri-Devleti'nde ise papa kardinal seçmenler tarafından seçilir. Günümüzde nadir olmasına rağmen, seçimle gelen monarşiler geçmişte sık sık görülüyordu. Önemli bir örnek olan Kutsal Roma İmparatorluğu'nda, her yeni imparator bir seçmen grubu tarafından seçildi. İslam devletleri de nadiren doğuluş sırasını kullanıyor, yerine hanedanın halefi bir monarşinin varisi seçmek için çeşitli seçim şekillerine dayanıyordu. Polonya-Litvanya Ortak Cumhuriyeti, 500.000 soylunun geniş bir oy hakkına sahip olduğu seçimle gelen bir monarşiye sahipti. Bu sistem, güçlü toprak sahiplerinin tahtı kontrol etmek için geliştirdiği bir yöntemdi ve "Altın Özgürlük" olarak biliniyordu. Bu sistemin destekçileri klasik örnekler ve İtalyan Rönesansı'nın yazılarına bakarak seçimle gelen monarşilerini res publica'ya dayanan bir rzeczpospolita olarak adlandırdı. Alt-federal cumhuriyetler[değiştir | kaynağı değiştir] Rusya'nın federal cumhuriyetleri. Genel olarak, bir cumhuriyet olmak aynı zamanda egemenliği de içerir, çünkü devlet halk tarafından yönetildiği için yabancı bir güç tarafından kontrol edilemez. Buna önemli istisnalar vardır, örneğin Sovyetler Birliği'ndeki cumhuriyetler üye devletlerdi ve cumhuriyet olarak adlandırılmak için üç kriteri karşılamaları gerekiyordu: Teorik olarak ayrılma hakkından yararlanabilmeleri için Sovyetler Birliği'nin çeperinde olmak. Ayrılmadan sonra öz yeterli olmak için ekonomik açıdan yeterince güçlü olmak; söz konusu cumhuriyetin çoğunluk nüfusunu oluşturan etnik grup tarafından en az bir milyon kişinin ismi almasını gerektirmektedir. Bazıları, eski Sovyetler Birliği'nin de üye devletlerin farklı ulus devletler olduğu iddiasına dayanarak bir supra-milli cumhuriyet olduğunu ileri sürmektedir. Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti, Bosna-Hersek Sosyalist Cumhuriyeti, Hırvatistan, Makedonya, Karadağ, Sırbistan ve Slovenya olmak üzere altı cumhuriyetten oluşan bir federasyon idi. Her cumhuriyetin kendi parlamentosu, hükümeti, vatandaşlık kurumu, anayasası vb. vardı, ancak belirli görevler federasyona (ordu, para işleri) devredilmişti. Her cumhuriyet, ikinci AVNOJ oturumunun sonuçlarına ve federal anayasaya göre kendi kaderini tayin hakkına sahipti. Federal Saray'ın kubbesinde sergilenen İsviçre kantonları İsviçre'de, tüm kantonlar anayasaları, yasama organları, yürütme organları ve mahkemeleriyle birlikte bir cumhuriyet şeklinde yönetildikleri kabul edilebilir; bunların birçoğu başlangıçta bağımsız devletlerdi. Bu nedenle, Roma dillerini konuşan birkaç kanton hala resmi olarak cumhuriyetler olarak adlandırılmakta ve İsviçre Konfederasyonu içindeki bağımsızlık geçmişlerini ve isteklerini yansıtmaktadır. Örnek olarak Cenevre Cumhuriyeti ve Kantonu ile Ticino Cumhuriyeti ve Kantonu sayılabilir.[57] ABD'nin Kaliforniya eyaletinin bayrağı. Amerika Birleşik Devletleri'nin eyaletleri, federal hükümet gibi cumhuriyetçi bir yapıya sahip olmak zorundadır ve nihai yetki halkın elindedir. Bu gereklilik, eyaletlerin çoğu yerel yasaları oluşturup uygulaması amaçlandığından ortaya çıkmıştır. Federal hükümete devredilen ve eyaletlere yasaklanan alanlar hariç olmak üzere, yerli yasaların çoğunun eyaletler tarafından yönetilmesi hedeflenmiştir. Eyaletlerin bir cumhuriyet şeklinde olması gerektiği, vatandaşların haklarını koruma ve bir eyaletin diktatörlük veya monarşiye dönüşmesini engelleme amacı taşımaktadır. Ayrıca, bağımsız cumhuriyet olan ilk 13 eyaletin, cumhuriyet olmayan diğer eyaletlerle birleşme isteksizliğini yansıtmakta ve birliğe sadece diğer cumhuriyetlerin katılmasını sağlamaktadır. Amerika Birleşik Devletleri örneğinde, Amerikan Devrimi sonrasında On Üç İngiliz kolonisi bağımsız devletlere dönüştü ve her biri cumhuriyetçi bir yönetim şekli benimsedi. Bu bağımsız devletler başlangıçta Amerika Birleşik Devletleri adıyla gevşek bir konfederasyon oluşturdular ve daha sonra mevcut Amerika Birleşik Devletleri Anayasası'nı onaylayarak günümüzdeki Amerika Birleşik Devletleri'ni oluşturdular, bir cumhuriyet olan birliği yarattılar. Sonradan birliğe katılan herhangi bir eyaletin de bir cumhuriyet olması gerekiyordu. Diğer anlamlar[değiştir | kaynağı değiştir] Eski anlamı[değiştir | kaynağı değiştir] 17. yüzyıldan önce, "cumhuriyet" terimi, despotik bir rejim olmadığı sürece herhangi bir hükümet şekline atıfta bulunmak için kullanılabilirdi. Fransız filozof Jean Bodin'in cumhuriyet tanımı ise "birçok ailenin ve onların ortak meselelerinin doğru bir şekilde düzenlenmiş yönetimi, egemen bir güç tarafından" olarak ifade edilmiştir. Oligarşiler ve monarşiler de dahil edilebilirdi çünkü onlar da "kamu"yla paylaşılan çıkarlara yönelik olarak düzenlenmişlerdi.[58] Orta Çağ metinlerinde, "cumhuriyet" terimi, kralın başında olduğu ortak çıkarları temsil eden bir kuruma atıfta bulunmak için kullanılırdı.[59][60] Örneğin, Kutsal Roma İmparatorluğu da Sancta Respublica Romana, yani Kutsal Roma Cumhuriyeti olarak da bilinirdi.[61][62] Bizans İmparatorluğu da kendisini Roma Cumhuriyeti olarak adlandırmaya devam etti, çünkü Bizanslılar monarşiyi cumhuriyetçilikle çelişkili bir kavram olarak görmüyorlardı. Bunun yerine, cumhuriyetler halk egemenliğine dayanan ve kurumlarının ortak değerlere dayandığı herhangi bir devlet olarak tanımlanıyordu.[63] Demokrasi ve cumhuriyet[değiştir | kaynağı değiştir] Demokrasi terimi, bazıları tarafından cumhuriyet terimiyle eşanlamlı olarak kullanılmış olsa da, başkaları binlerce yıldır ikisi arasında keskin ayrımlar yapmışlardır. "Modern anayasal devletin kurucusu Montesquieu, 1748 tarihli Yasa Ruhu eserinde, iki bin yıl önce ifade ettiği gibi Aristoteles'in içgörüsünü tekrarladı: 'Kura dayalı oy verme demokrasinin doğasındadır; seçimle oy verme ise aristokrasinin doğasındadır.'"[64] Seçimlere yönelik ek eleştiri getiren kişiler arasında Rousseau, Robespierre ve Marat da bulunur. Marat, yeni Fransız Cumhuriyeti hakkında şöyle demiştir: "Bize ne fayda sağlar ki soyluların aristokrasisini yıktık, eğer yerine zenginlerin aristokrasisi getiriliyorsa?"[65] Siyaset bilimi[değiştir | kaynağı değiştir] Ana madde: Cumhuriyetçilik Cumhuriyet terimi, monarşiler olmayan devletler için bir tanım olarak Rönesans yazarları tarafından ortaya çıktı. Machiavelli gibi bu yazarlar, bu tür hükümetlerin nasıl işlemesi gerektiğini anlatan önemli yönlendirici eserler de yazdı. Bir hükümetin ve toplumun nasıl yapılandırılması gerektiğiyle ilgili bu fikirler, klasik cumhuriyetçilik veya şehir devletleri insanlığı olarak bilinen bir ideolojinin temelini oluşturur. Bu ideoloji, Roma Cumhuriyeti ve Antik Yunan şehir devletlerine dayanır ve vatandaşlık erdemi, hukukun üstünlüğü ve karma hükümet gibi ideallere odaklanır.[66] Bir liberal demokrasiden farklı bir hükümet biçimi olarak cumhuriyet anlayışı, Cambridge Okulu'nun tarihsel analizindeki ana tezlerden biridir.[67] Bu, J. G. A. Pocock'un 1975 yılında ortaya attığı bir çalışmadan kaynaklanmaktadır. Pocock, bir dizi bilim insanının tutarlı bir cumhuriyetçi idealler kümesini ifade ettiğini savunmuştur. Bu yazarlar arasında Machiavelli, Milton, Montesquieu ve Amerika Birleşik Devletleri'nin kurucuları yer almaktadır. Pocock, bunun liberalizmden farklı bir tarihi ve prensipleri olan bir ideoloji olduğunu savundu.[68] Bu fikirler Quentin Skinner, Philip Pettit ve Cass Sunstein gibi birçok farklı yazar tarafından benimsendi. Bu sonraki yazarlar, fikrin tarihini daha da araştırmış ve modern bir cumhuriyetin nasıl işlemesi gerektiğini açıklamışlardır.[69] Birleşik Devletler[değiştir | kaynağı değiştir] "Cumhuriyet" teriminin Amerika Birleşik Devletleri'nde evrimleşen farklı bir dizi tanımı bulunmaktadır ve terim genellikle "temsilî demokrasi" ile eşanlamlı kabul edilmektedir. Bu daha dar anlamı, başlangıçta James Madison tarafından geliştirilmiş ve Federalist Paper No. 10'da dikkate değer bir şekilde kullanılmıştır. Bu anlam, Amerika Birleşik Devletleri'nin tarihinde erken dönemlerde yaygın olarak benimsenmiş, 1828 tarihli Noah Webster sözlüğünde de yer almıştır.[70][71][72] Bu terime yeni bir anlam kazandırıldı; temsilî demokrasi, Machiavelli tarafından bahsedilen bir fikir değildi ve klasik cumhuriyetlerde mevcut değildi.[73] Madison'ın çağdaşlarının da, "cumhuriyet" teriminin daha geniş bir tanımı yansıttığına dair kanıtlar bulunmaktadır. Bu durum, James McHenry'nin notlarından alınan Benjamin Franklin'in bir alıntısında da görülmektedir, burada soru şu şekilde ortaya konmuştur: "Bir Cumhuriyet mi yoksa Bir Monarşi mi?".[74] Bağımsızlık Bildirisi'nde "cumhuriyet" terimi geçmez, ancak Anayasa'nın IV. Maddesi'nde "Bu Birlik içindeki her Devlete Cumhuriyet şeklinde bir Hükümet" garanti edildiği belirtilir. Anayasa yazıcılarının tam olarak neyi kastettiği belirsizdir. Yüksek Mahkeme, Luther v. Borden (1849) davasında, cumhuriyetin tanımının bir "siyasi soru" olduğunu ve müdahale etmeyeceğini açıkladı. İki sonraki dava da temel bir tanım belirlemiştir. United States v. Cruikshank (1875) davasında, mahkeme "vatandaşların eşit haklarının" bir cumhuriyet kavramının ayrılmaz bir parçası olduğunu hükmetmiştir. Ancak, cumhuriyet terimi cumhuriyetçi form ile eşanlamlı değildir. Cumhuriyetçi form, egemenlik yetkilerinin halka verildiği ve halk tarafından doğrudan veya özel olarak bu yetkilere yetkilendirilen temsilciler aracılığıyla kullanıldığı bir şekilde tanımlanır.[75][76] Bu temel tanımların ötesinde, cumhuriyet kelimesinin birçok başka çağrışımı vardır. W. Paul Adams, cumhuriyetin Amerika Birleşik Devletleri'nde genellikle "devlet" veya "hükümet" anlamında kullanıldığını, ancak bu terimlerden daha olumlu çağrışımlara sahip olduğunu gözlemlemektedir.[77] Cumhuriyetçilik, genellikle Amerika Birleşik Devletleri'nin kuruluş ideolojisi olarak anılır.[78][79] Geleneksel olarak bilim insanları, Amerikan cumhuriyetçiliğinin, John Locke ve diğerlerinin geliştirdiği Avrupa'daki klasik liberal ideolojilerden türetilen bir akım olduğuna inanmaktadır.[78] Rönesans döneminde başlayan ve Machiavelli tarafından başlatılan cumhuriyetçilik adlı siyasi felsefenin, Amerika'nın kurucuları üzerinde pek etkili olmadığı düşünülüyordu.[kaynak belirtilmeli] 1960'lar ve 1970'lerde Bernard Bailyn gibi isimlerin öncülük ettiği bir revizyonist okul, Amerika Birleşik Devletleri'nin oluşumunda liberalizmden daha önemli hatta daha önemli olduğunu iddia etmeye başladı.[80] Bu konu hala çok tartışmalıdır ve Isaac Kramnick gibi akademisyenler bu görüşü tamamen reddeder.[81] Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir] Cumhuriyetçilik Demokrasi Diktatörlük Otoriteryanizm Güçler ayrılığı Milletler Topluluğu Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] "Republic | Definition of Republic by the Oxford English Dictionary". Oxford English Dictionary (İngilizce). 11 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2022. A state in which power rests with the people or their representatives; specifically a state without a monarchy. Also: a government, or system of government, of such a state; a period of government of this type. The term is often (especially in the 18th and 19th centuries) taken to imply a state with a democratic or representative constitution and without a hereditary nobility, but more recently it has also been used of autocratic or dictatorial states not ruled by a monarch. It is now chiefly used to denote any non-monarchical state headed by an elected or appointed president. "Definition of Republic". Merriam-Webster Dictionary (İngilizce). 6 Eylül 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2017. a government having a chief of state who is not a monarch "Republic". Merriam Webster. Merrium-Webster Inc. 6 Eylül 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2019. Bloom, Allan. The Republic. Basic Books, 1991. pp. 439–40 "Republic | Encyclopedia.com". www.encyclopedia.com (İngilizce). 20 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2018. Rubinstein, Nicolai. "Machiavelli and Florentine Republican Experience" in Machiavelli and Republicanism Cambridge University Press, 1993. Lewis, Charlton T.; Charles Short (1879). "res, II.K". A Latin Dictionary. Oxford: Oxford University Press. 14 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2010. a b c d e "Republic"j, New Dictionary of the History of Ideas. Ed. Maryanne Cline Horowitz. Vol. 5. Detroit: Charles Scribner's Sons, 2005. p. 2099 a b Haakonssen, Knud. "Republicanism." A Companion to Contemporary Political Philosophy. Robert E. Goodin and Philip Pettit. eds. Cambridge: Blackwell, 1995. Everdell (2000) p. xxiii. "Encyclopedia Britannica". 14 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Nippel, Wilfried. "Ancient and Modern Republicanism." The Invention of the Modern Republic ed. Biancamaria Fontana. Cambridge University Press, 1994 p. 6 Reno, Jeffrey. "republic." International Encyclopedia of the Social Sciences p. 184 Pocock, J.G.A. The Machiavellian Moment: Florentine Political Thought and the Atlantic Republican Tradition (1975; new ed. 2003) Paul A. Rahe, Republics, Ancient and Modern, three volumes, University of North Carolina Press, Chapel Hill, 1994. Jidejian, Nina (2018). TYRE Through The Ages (3rd ed.). Beirut: Librairie Orientale. ss. 57-99. ISBN 9789953171050. Medlej, Youmna Jazzar; Medlej, Joumana (2010). Tyre and its history. Beirut: Anis Commercial Printing Press s.a.l. ss. 1-30. ISBN 978-9953-0-1849-2. Bernal, M.; Moore, D.C. (2001). Black Athena Writes Back: Martin Bernal Responds to His Critics. History / Classics. Duke University Press. ss. 356-357. ISBN 978-0-8223-2717-2. 25 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2023. Everdell, William Romeyn (1983). "Samuel and Solon: The Origins of the Republic in Tribalism". The End of Kings: A History of Republics and Republicans (2 bas.). Chicago: University of Chicago Press (2000 tarihinde yayınlandı). s. 18. ISBN 9780226224824. Erişim tarihi: 10 Haziran 2019. [...] Samuel [...] has the distinction of being the first self-conscious republican in his society of whom we have nearly contemporary written record and of whose actual existence we can be reasonably sure. a b Everdell (2000) Clarke, Adam (1825). "PREFACE To The BOOK OF JUDGES". The Holy Bible Containing the Old and New Testaments: The Text Printed from the Most Correct Copies of the Present Authorized Translation Including the Marginal Readings and Parallel Texts with a Commentary and Critical Notes Designed as a Help to a Better Understanding of the Sacred Writings. 2. New-York: N. Bangs and J. Emory. s. 3. Erişim tarihi: 10 Haziran 2019. The persons called Judges [...] were the heads or chiefs of the Israelites who governed the Hebrew Republic from the days of Moses and Joshua, till the time of Saul. Nwauwa, Apollos O. "Concepts of Democracy and Democratization in Africa Revisited". 14 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2022. Diodorus 2.39 Larsen, 1973, pp. 45–46 de Sainte, 2006, pp. 321–3 Robinson, 1997, p. 22 Robinson, 1997, p. 23 Raychaudhuri Hemchandra (1972), Political History of Ancient India, Calcutta: University of Calcutta, p.107 Thapar, Romila (2002). Early India: From the Origins to AD 1300. University of California. ss. 146-150. ISBN 9780520242258. Erişim tarihi: 28 Ekim 2013. Republics in ancient India. Brill Archive. ss. 93-. GGKEY:HYY6LT5CFT0. Bongard-Levin, 1996, pp. 61–106 Sharma 1968, pp. 109–22 Trautmann T. R., Kautilya and the Arthashastra, Leiden 1971 Chu, Henry (2 Nisan 2011). "Iceland seeks to become sanctuary for free speech". Los Angeles Times. 12 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2023. a b Finer, Samuel. The History of Government from the Earliest Times Oxford University Press, 1999. pp. 950–55. Ferdinand Joseph Maria Feldbrugge. Law in Medieval Russia, IDC Publishers, 2009 Finer, pp. 955–956. Finer, Samuel. The History of Government from the Earliest Times. Oxford University Press, 1999. p. 1020. "Republicanism." Encyclopedia of the Enlightenment p. 435 "Introduction." Republicanism: a Shared European Heritage. By Martin van Gelderen and Quentin Skinner. Cambridge University Press, 2002 p. 1 "Republicanism." Encyclopedia of the Enlightenment p. 431 "Latin American Republicanism" New Dictionary of the History of Ideas. Ed. Maryanne Cline Horowitz. Vol. 5. Detroit: Charles Scribner's Sons, 2005. Osmanlı İmparatorluğu ve Rus İmparatorluğu Avrupa içinde sayılmıştır. İsviçre Konfederasyonu, Hamburg, Bremen, Lübeck, Frankfurt, San Marino, Kospaya ve İyonya Adaları Birleşik Devletleri gibi özgür imparatorluk şehirleri ve Alman Konfederasyonu ayrı olarak sayılmışlardır. (35 monarşi) Osmanlı İmparatorluğu ve Rus İmparatorluğu Avrupa içinde sayılmıştır. Türkiye Cumhuriyeti Avrupa içinde sayılmış, Sovyetler Birliği tek bir cumhuriyet, Özgür İrlanda Devleti bağımsız bir monarşi, Vatikan seçimli monarşi, Macaristan Krallığı nominal monarşi olarak sayılmıştır. Türkiye Cumhuriyeti Avrupa içinde sayılmış, Sovyetler Birliği tek bir cumhuriyet, Trieste Serbest Bölgesi bağımsız bir cumhuriyet, Vatikan seçimli monarşi, Franco İspanyası nominal monarşi olarak sayılmıştır. Türkiye Cumhuriyeti Avrupa içinde sayılmış, Rusya Federasyonu tek bir cumhuriyet, Kosova Cumhuriyeti (çoğu Avrupa ülkesi tarafından tanındı) bağımsız bir cumhuriyet, Vatikan seçimli monarşi olarak sayılmıştır. Azerbaycan, Ermenistan, Gürcistan ve Kazakistan haritada gösterilmemiş ve sayılmamıştır. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (Türkiye tarafından tanınmaktadır) ve tanınmamış bütün devletler sayıma dâhil edilmemiştir. Anderson, Lisa. "Absolutism and the Resilience of Monarchy in the Middle East." Political Science Quarterly, Vol. 106, No. 1 (Spring, 1991), pp. 1–15 Bernard Lewis. "The Concept of an Islamic Republic" Die Welt des Islams, New Series, Vol. 4, Issue 1 (1955), pp. 1–9 OED, s. v. "Presidential Systems" Governments of the World: A Global Guide to Citizens' Rights and Responsibilities. Ed. C. Neal Tate. Vol. 4. Detroit: Macmillan Reference USA, 2006. pp. 7–11. Article VII, Constitution of the United States Petrocelli, William (10 Kasım 2016). "Voters In Wyoming Have 3.6 Times The Voting Power That I Have. It's Time To End The Electoral College". huffingtonpost.com. 11 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Article II, Para 2, Constitution of the United States The novelist and essayist H. G. Wells regularly used the term crowned republic to describe the United Kingdom, for instance in his work A Short History of the World. Alfred, Lord Tennyson in his poem Idylls of the King 6 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Dunn, John. "The Identity of the Bourgeois Liberal Republic." The Invention of the Modern Republic. Cambridge: Cambridge University Press, 1994. "République" (Fransızca). Historical Dictionary of Switzerland. 27 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2021. Les nouveaux cantons de la Suisse latine choisirent le titre de république, qui soulignait leur indépendance, alors que "canton" met l'accent sur l'appartenance à la Confédération; Genève, Neuchâtel et le Tessin l'ont conservé jusqu'à nos jours. André Munro. "republic". Encyclopedia Britannica. Britannica. 14 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2021. Frank Anthony Carl Mantello, A. G. Rigg (1996). Medieval Latin: An Introduction and Bibliographical Guide. CUA Press. s. 209. ISBN 9780813208428. Jason Glenn, Professor Jason Glenn, D. E. Luscombe (2004). Politics and History in the Tenth Century: The Work and World of Richer of Reims. Cambridge University Press. s. 246. ISBN 9780521834872. KB1 bakım: Birden fazla ad: yazar listesi (link) Christopher Dawson (2002). The Making of Europe: An Introduction to the History of European Unity. CUA Press. s. 101. ISBN 9780813210834. Giuliano Amato, Enzo Moavero-Milanesi, Gianfranco Pasquino, Lucrezia Reichlin (2019). The History of the European Union: Constructing Utopia. Bloomsbury Publishing. s. 17. ISBN 9781509917426. KB1 bakım: Birden fazla ad: yazar listesi (link) Anthony Kaldellis (2013). Ethnography After Antiquity: Foreign Lands and Peoples in Byzantine Literature. University of Pennsylvania Press. s. 14. ISBN 9780812208405. Van Reybrouck, David. Against Elections (p. 75). Seven Stories Press. 2016. Van Reybrouck, David. Against Elections (p. 85). Seven Stories Press. 2016. "Republicanism 9 Mart 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi." Stanford Encyclopedia of Philosophy. Jun 19, 2006 McCormick, John P. "Machiavelli against Republicanism: On the Cambridge School's 'Guicciardinian Moments'" Political Theory, Vol. 31, No. 5 (Oct., 2003), pp. 615–43 Pocock, J. G. A The Machiavellian Moment: Florentine Political Thought and the Atlantic Republican Tradition Princeton: 1975, 2003 Philip Pettit, Republicanism: A Theory of Freedom and Government, NY: Oxford U.P., 1997, 0-19-829083-7; Oxford: Clarendon Press, 1997. "SEARCHING -word- for [republic] :: Search the 1828 Noah Webster's Dictionary of the English Language (FREE) :: 1828.mshaffer.com". 1828.mshaffer.com. 27 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2021. "Democracy - Democracy or republic?". Encyclopedia Britannica (İngilizce). 13 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2021. "What Is a Democracy? [ushistory.org]". www.ushistory.org. 2 Ağustos 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2021. Everdell (2000) p. 6 "1593. Benjamin Franklin (1706–1790). Respectfully Quoted: A Dictionary of Quotations. 1989". 25 Haziran 2022. 20 Eylül 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. In re Duncan, 139 U.S. 449, 11 S.Ct. 573, 35 L.Ed. 219; Minor v. Happersett, 88 U.S. (21 Wall.) 162, 22 L.Ed. 627. GOVERNMENT (Republican Form of Government) – One in which the powers of sovereignty are vested in the people and are exercised by the people ... directly ... Black's Law Dictionary, Sixth Edition, p. 695 W. Paul Adams "Republicanism in Political Rhetoric Before 1776." Political Science Quarterly, Vol. 85, No. 3 (Sep., 1970), pp. 397–421 a b Wood, Gordon (April 1990). "Classical Republicanism and the American Revolution". Chicago-Kent Law Review. 66: 13-20. 26 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2023. Hutchins, Thomas; Washington, George; Paine, Thomas; Jefferson, Thomas; Adams, John; Fadden, Will (12 Nisan 2008). "Founded on a Set of Beliefs - Creating the United States | Exhibitions - Library of Congress". www.loc.gov. 28 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2021. Bailyn, Bernard. The Ideological Origins of the American Revolution. Cambridge: Belknap Press of Harvard University Press, 1967. Kramnick, Isaac. Republicanism and Bourgeois Radicalism: Political Ideology in Late Eighteenth-Century England and America. Ithaca: Cornell University Press, 1990. Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Vikisöz'de Cumhuriyet ile ilgili sözleri bulabilirsiniz. Vikisözlük'te cumhuriyet ile ilgili tanım bulabilirsiniz. Wikimedia Commons'ta Cumhuriyet ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. Wikimedia Commons'ta Cumhuriyet ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. gtdYönetim biçimleri Aristokrasi · Algokrasi · Cumhuriyet · Demarşi · Demokrasi · Despotizm · Diktatörlük · Etnokrasi · Faşizm · Federasyon · Feodalizm · Gerontokrasi · Kleptokrasi · Komünizm · Konfederasyon · Kratokrasi · Kritarşi · Logokrasi · Meritokrasi · Monarşi · Oligarşi · Otokrasi · Otoriteryanizm · Plütokrasi · Refah devleti · Stratokrasi · Talassokrasi · Teokrasi · Teknokrasi · Timokrasi · Tiran · Totalitarizm Otorite kontrolü BNE: XX526814 BNF: cb133186466 (data) GND: 4177823-6 HDS: 009925 LCCN: sh85112978 LNB: 000051383 NARA: 10644306 NKC: ph125146 NLI: 987007531771905171 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Cumhuriyet&oldid=32317141" sayfasından alınmıştır |
Finlandiya Cumhuriyeti CumhurbaşkanıSuomen Tasavallan PresidenttiCumhurbaşkanlığı bayrağıGörevdekiAlexander Stubb1 Mart 2024 tarihinden beriFinlandiya Cumhuriyeti CumhurbaşkanlığıResmî ikametMäntyniemiAtayanTek dereceli seçimGörev süresi6 yıl (bir kez, ardışık olarak yenilenebilir)OluşumFinlandiya AnayasasıAçılışı yapanKaarlo Juho Ståhlberg (26 Temmuz 1919)Maaş126,000 €[1]WebsitesiSuomen tasavallan presidentti Finlandiya Cumhuriyeti cumhurbaşkanı (Fince: Suomen tasavallan presidentti, İsveççe: Republiken Finlands president), Finlandiya ulusunun devlet başkanıdır. Finlandiya anayasası uyarınca, cumhurbaşkanı ve bakanlar kurulunun yürütme yetkisi var. Cumhurbaşkanı, altı yıllık bir süre için doğrudan Finlandiya halkı tarafından seçilir. 1991'den beri hiçbir başkan iki ardışık dönemden fazla seçilemez. Cumhurbaşkanı doğma büyüme Finlandiya vatandaşı olmalıdır. Cumhurbaşkanlık 1919 anayasası ile kurulmuştur. Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir] Finlandiya cumhurbaşkanları listesi Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] "Discharging the office of President" (Fince). presidentti.fi. 5 Ocak 2015. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2017. Finlandiya ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. gtdFinlandiya cumhurbaşkanları (liste) Kaarlo Juho Ståhlberg (1919–1925) Lauri Kristian Relander (1925–1931) Pehr Evind Svinhufvud (1931–1937) Kyösti Kallio (1937–1940) Risto Ryti (1940–1944) Carl Gustaf Emil Mannerheim (1944–1946) Juho Kusti Paasikivi (1946–1956) Urho Kekkonen (1956–1982) Mauno Koivisto (1982–1994) Martti Ahtisaari (1994–2000) Tarja Halonen (2000–2012) Sauli Niinistö (2012–2024) Alexander Stubb (2024–günümüz) Finlandiya Cumhurbaşkanlığı Bayrağı gtdAvrupa ülkeleri devlet ve hükûmet başkanlarıDevletbaşkanıBM üyeleri ve gözlemcileri2 Almanya Arnavutluk Andorra Avusturya Azerbaycan1 Belçika Belarus Birleşik Krallık Bosna-Hersek Bulgaristan Çekya Danimarka Ermenistan1 Estonya Finlandiya Fransa Gürcistan1 Hırvatistan Hollanda İrlanda İspanya İsveç İsviçre İtalya İzlanda Karadağ Kazakistan1 Kıbrıs Cumhuriyeti1 Kuzey Makedonya Letonya Liechtenstein Litvanya Lüksemburg Macaristan Malta Moldova Monako Norveç Polonya Portekiz Romanya Rusya1 San Marino Sırbistan Slovakya Slovenya Türkiye1 Ukrayna Vatikan Şehri Yunanistan Kısmen tanınan2 Abhazya1 Güney Osetya1 Kosova Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti1 Tanınmayan devletler3 Transdinyester HükûmetbaşkanıBM üyeleri ve gözlemcileri2 Almanya Arnavutluk Andorra Avusturya Azerbaycan1 Belarus Belçika Birleşik Krallık Bosna-Hersek Bulgaristan Çekya Danimarka Ermenistan1 Estonya Finlandiya Fransa Gürcistan1 Hırvatistan Hollanda İrlanda İspanya İsveç İsviçre İtalya İzlanda Karadağ Kazakistan1 Kıbrıs Cumhuriyeti1 Kuzey Makedonya Letonya Liechtenstein Litvanya Lüksemburg Macaristan Malta Moldova Monako Norveç Polonya Portekiz Romanya Rusya1 San Marino Sırbistan Slovakya Slovenya Türkiye1 Ukrayna Vatikan Yunanistan Kısmen tanınan2 Abhazya1 Güney Osetya1 Kosova Kuzey Kıbrıs1 Tanınmayan devletler3 Transdinyester 1 Avrupa ile Asya arasındaki sınırın tanımına bağlı olarak kısmen ya da tamamen Asya'da. 2 En az bir Birleşmiş Milletler üyesi tarafından tanınan devletler 3 Herhangi bir Birleşmiş Milletler üyesi tarafından tanınmayan devletler "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Finlandiya_cumhurbaşkanı&oldid=31801131" sayfasından alınmıştır |
Alexander Stubb 2018 13. Finlandiya cumhurbaşkanı Görevde Makama geliş 1 Mart 2024 Başbakan Petteri Orpo Yerine geldiği Sauli Niinistö Finlandiya başbakanı Görev süresi24 Haziran 2014 - 29 Mayıs 2015 Cumhurbaşkanı Sauli Niinistö Yerine geldiği Jyrki Katainen Yerine gelen Juha Sipilä Ulusal Koalisyon Partisi genel başkanı Görev süresi14 Haziran 2014 - 11 Haziran 2016 Yerine geldiği Jyrki Katainen Yerine gelen Petteri Orpo Finlandiya maliye bakanı Görev süresi29 Mayıs 2015 - 22 Haziran 2016 Başbakan Juha Sipilä Yerine geldiği Antti Rinne Yerine gelen Petteri Orpo Finlandiya Avrupa işleri ve dış ticaret bakanı Görev süresi22 Haziran 2011 - 24 Haziran 2014 Başbakan Jyrki Katainen Yerine geldiği Astrid Thors(Avrupa işleri)Paavo Väyrynen(dış ticaret) Yerine gelen Lenita Toivakka Finlandiya dışişleri bakanı Görev süresi4 Nisan 2008 - 22 Haziran 2011 Başbakan Matti VanhanenMari Kiviniemi Yerine geldiği Ilkka Kanerva Yerine gelen Erkki Tuomioja Kişisel bilgiler Doğum 1 Nisan 1968 (55 yaşında)Helsinki, Uusimaa, Finlandiya Partisi Ulusal Koalisyon Partisi Evlilik(ler) Suzanne Innes Çocuk(lar) 2 Bitirdiği okul Furman ÜniversitesiParis Sorbonne ÜniversitesiAvrupa KolejiLSE Resmî site alexstubb.com Cai-Göran Alexander Stubb (d. 1 Nisan, 1968, Helsinki), Fin politikacıdır. 4 Nisan 2008 tarihinde Finlandiya Dışişleri bakanı olmuş,[1] 2011-2014 yıllarında Avrupa İşleri Bakanı, 2014-2015 yıllarında ise Finlandiya başbakanı olarak görev yapmış, 2015-2016 yılları arasında ise Maliye Bakanı olarak görev yapmıştır. 2004'ten 2008 yılına kadar Avrupa Parlamentosu milletvekilliği görevini Avrupa Halk Partisi'nde yapmıştır (EPP) ve Avrupa Koleji'nde profesördür.[2] 1 Mart 2024 tarihinden geçerli olarak Finlandiya cumhurbaşkanı seçilmiştir. Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir] Babası yerli İsveççe konuşan ve annesi yerli Fince konuşan olarak iki dilli bir ailede, Helsinki'de doğdu.[3] Babası Göran Stubb, profesyonel buz hokeyi dünyasında çalıştı ve 1976-1983 Finlandiya Buz Hokeyi Birliği CEO'suydu.[4] 1986 yılında, Stubb, Daytona Beach, Florida Anakara Lisesi'nden mezun oldu ve Helsinki'de Gymnasiet Lärkan iki yıl sonra mezun oldu. Askerlik hizmetini tamamladıktan sonra, bir iş derecesi için eğitim amacıyla Güney Carolina, Furman Üniversitesi'nde golf bursu kazandı. Daha sonra 1993 yılında Edebiyat Fakültesi Lisans ile mezun olarak siyaset bilimine geçti. Ertesi yıl Paris'teki Sorbonne Fransız Dili ve Uygarlığı alanında diploma aldı. Stubb, İsveççe ve Fince'ye ek (iki dilli bir İsveççe konuşan Fince gibi), İngilizce, Fransızca ve Almanca bilmektedir. 1995 ve 1997 yılları arasında Dışişleri Bakanlığı'nda ve daha sonra 1997-1999 Fin Akademisi'nde bir araştırmacı olarak çalıştı. 1997'de günümüzde de devam eden bir köşe yazarı olarak çalışmaya başladı.[5] 1999 ve 2001 yılları arasında Brüksel'de Avrupa Birliği'ne Finlandiyı temsilen özel bir araştırmacı olmasının yanı sıra, Nice Antlaşması'nda hükûmetlerarası müzakerelerinde Fin hükûmet heyetinin üyesiydi. 2000 yılında Avrupa Koleji'nde profesör oldu. 2001 yılında Avrupa Komisyonu Başkanı (daha sonra Romano Prodi'nin) danışmanı oldu ve ardından Avrupa Sözleşmesi Komisyonu Görev Gücü'nün bir üyesi oldu. Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] Stubb Calls for Bold and Active Foreign Policy "Alexander Stubb". 7 Nisan 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2008. "Alexander Stubb: Mokaamalla pärjää hyvin | Tamperelainen". 2 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2014. "Suomen jääkiekkomuseo: Jääkiekkoleijonat - Göran Stubb". 14 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2014. "CV « Alex Stubb". 5 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2014. Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Alexander Stubb Page on College of Europe website 27 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Siyasi görevi Önce gelenIlkka Kanerva Finlandiya Dışişleri Bakanı2008–2011 Sonra gelenErkki Tuomioja Önce gelenAstrid ThorsAvrupa İşleri Bakanı olarak Finlandiya Avrupa İşleri ve Dış Ticaret Bakanı2011–2014 Sonra gelenLenita Toivakka Önce gelenPaavo VäyrynenDış Ticaret Bakanı olarak Önce gelenJyrki Katainen Finlandiya Başbakanı2014–2015 Sonra gelenJuha Sipilä Önce gelenAntti Rinne Finlandiya Maliye Bakanı2015–2016 Sonra gelenPetteri Orpo Parti siyasi görevi Önce gelenJyrki Katainen Ulusal Koalisyon Partisi Başkanı2014–2016 Sonra gelenPetteri Orpo Akademik görevi Önce gelenMariano Rajoy Avrupa Koleji Konuşmacısı2015 Sonra gelenJean-Claude Juncker gtdFinlandiya cumhurbaşkanları (liste) Kaarlo Juho Ståhlberg (1919–1925) Lauri Kristian Relander (1925–1931) Pehr Evind Svinhufvud (1931–1937) Kyösti Kallio (1937–1940) Risto Ryti (1940–1944) Carl Gustaf Emil Mannerheim (1944–1946) Juho Kusti Paasikivi (1946–1956) Urho Kekkonen (1956–1982) Mauno Koivisto (1982–1994) Martti Ahtisaari (1994–2000) Tarja Halonen (2000–2012) Sauli Niinistö (2012–2024) Alexander Stubb (2024–günümüz) Finlandiya Cumhurbaşkanlığı Bayrağı gtdFinlandiya başbakanları L. Ingman K. Castrén J. Vennola R. Erich J. Vennola A. Cajander K. Kallio A. Cajander L. Ingman A. Tulenheimo K. Kallio V. Tanner J. Sunila O. Mantere K. Kallio P. E. Svinhufvud J. Sunila T. Kivimäki K. Kallio A. Cajander R. Ryti J. W. Rangell E. Linkomies A. Hackzell U. Castrén J. K. Paasikivi M. Pekkala K-A. Fagerholm U. Kekkonen S. Tuomioja R. Törngren U. Kekkonen K-A. Fagerholm V. J. Sukselainen R. von Fieandt R. Kuuskoski K-A. Fagerholm V. J. Sukselainen M. Miettunen A. Karjalainen R. R. Lehto J. Virolainen R. Paasio M. Koivisto T. Aura A. Karjalainen T. Aura R. Paasio K. Sorsa K. Liinamaa M. Miettunen K. Sorsa M. Koivisto K. Sorsa H. Holkeri E. Aho P. Lipponen A. Jäätteenmäki M. Vanhanen M. Kiviniemi J. Katainen A. Stubb J. Sipilä A. Rinne S. Marin Orpo gtdCumhuriyetlerin mevcut devlet başkanlarıAfrika João Lourenço Patrice Talon Mokgweetsi Masisi Ibrahim Traore* Evariste Ndayishimiye Abdülmecid Tebbun İsmail Ömer Gulle Mahamat İdriss Déby* Teodoro Obiang Nguema Mbasogo Isaias Afewerki Sahle-Work Zewde Alassane Ouattara Brice Clotaire Oligui Nguema* Adama Barrow Nana Addo Dankwa Akufo-Addo Mamady Doumbouya* Umaro Sissoco Embaló Cyril Ramaphosa Salva Kiir Mayardit Paul Biya William Ruto Azali Assoumani Félix Tshisekedi Denis Sassou Nguesso Joseph Boakai Muhammed el-Menfi Andry Rajoelina Lazarus Chakwera Assimi Goïta* Prithvirajsing Roopun Abdülfettah es-Sisi Muhammed Veled Gazvani Filipe Nyusi Nangolo Mbumba Abdourahamane Tchiani* Bola Tinubu Faustin-Archange Touadéra Paul Kagame İbrahim Gali Carlos Vila Nova Macky Sall Wavel Ramkalawan Julius Maada Bio Musa Bihi Abdi Hasan Şeyh Mahmud Geçici Egemenlik Konseyi* Samia Suluhu Faure Gnassingbé Kays Said Yoweri Museveni José Maria Neves Hakainde Hichilema Emmerson Mnangagwa Asya Muhammed Şahabuddin Şi Cinping José Ramos-Horta Joko Widodo Bongbong Marcos Mahmud Abbas Yon Suk-yol Draupadi Murmu Abdüllatif Reşid Ali Hamenei Yitzhak Herzog Kasım Cömert Tokayev Sadır Caparov Kim Jong-un Thongloun Sisoulith Necip Mikati* Muhammed Muizzu Uhnaagiyn Hürelsüh Myint Swe* Ram Chandra Poudel Şevket Mirziyoyev Asıf Ali Zerdari Tharman Shanmugaratnam Ranil Wickremesinghe Beşşar Esad Tsai Ing-wen İmamali Rahman Serdar Berdimuhammedov Võ Thị Ánh Xuân* Reşad el-Uleymi Avrupa Aslan Bjania Frank-Walter Steinmeier Bajram Begaj Alexander Van der Bellen İlham Aliyev Aleksandr Lukaşenko Denis Bećirović, Željka Cvijanović ve Željko Komšić Rumen Radev Petr Pavel Vahagn Haçaturyan Alar Karis Alexander Stubb Emmanuel Macron Salome Zurabişvili Alan Gagloyev Zoran Milanović Michael D. Higgins Viola Amherd, Karin Keller-Sutter, Guy Parmelin, Ignazio Cassis, , Albert Rösti, Élisabeth Baume-Schneider ve Beat Jans Sergio Mattarella Guðni Th. Jóhannesson Jakov Milatović Nikos Hristodulidis Vjosa Osmani Ersin Tatar Stevo Pendarovski Edgars Rinkēvičs Gitanas Nausėda Tamás Sulyok George Vella Maia Sandu Andrzej Duda Marcelo Rebelo de Sousa Klaus Iohannis Vladimir Putin Alessandro Scarano ve Adele Tonnini Aleksandar Vučić Zuzana Čaputová Nataša Pirc Musar Vadim Krasnoselski Recep Tayyip Erdoğan Volodimir Zelenski Katerina Sakelaropulu Kuzey Amerika Joe Biden Sandra Mason Sylvanie Burton Luis Abinader Claudia Juana Rodríguez de Guevara* Bernardo Arévalo Ariel Henry* Xiomara Castro Rodrigo Chaves Robles Miguel Díaz-Canel Andrés Manuel López Obrador Daniel Ortega Laurentino Cortizo Christine Kangaloo Güney Amerika Javier Milei Luis Arce Luiz Inácio Lula da Silva Daniel Noboa Irfaan Ali Gustavo Petro Santiago Peña Dina Boluarte Chan Santokhi Gabriel Boric Luis Alberto Lacalle Pou Nicolás Maduro Okyanusya Wiliame Katonivere Taneti Maamau Hilda Heine Wesley Simina David Adeang Surangel Whipps Jr. II. Va'aletoa Sualauvi Nikenike Vurobaravu * = Geçici veya vekaleten görev yapanlar İtalik = Makamı tartışmalıOtorite kontrolü BIBSYS: 90834723 BNF: cb14439134s (data) CiNii: DA08583128 GND: 128576340 ISNI: 0000 0001 0916 1546 LCCN: n94044234 NKC: vse2006360649 NLI: 987007424344405171 NSK: 000338603 NTA: 138634483 RID tanımlayıcısı GGL-7439-2022 geçerli değil. RERO: 02-A009050578 SELIBR: 224744 SUDOC: 059715243 VIAF: 216357823 WorldCat: lccn-n94044234 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Alexander_Stubb&oldid=31801185" sayfasından alınmıştır |
Finlandiya başbakanıSuomen pääministeriFinlands statsministerDevlet bayrağıBaşbakanlık armasıGörevdekiPetteri Orpo20 Haziran 2023 tarihinden beriResmî ikametKesäranta, Helsinki, FinlandiyaAtayanFinlandiya cumhurbaşkanıOluşum27 Kasım 1917Açılışı yapanPehr Evind SvinhufvudWebsitesiwww.valtioneuvosto.fi Finlandiya başbakanı (Fince: Suomen pääministeri; İsveççe: Finlands statsminister), Finlandiya'nın hükûmet başkanıdır. Başbakan, devletin başı olan cumhurbaşkanı tarafından atanmaktadır. Günümüzdeki başbakan 20 Haziran 2023 tarihinden itibaren Petteri Orpo'dur Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir] Finlandiya başbakanları listesi Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Resmi site Finlandiya ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.gtdFinlandiya başbakanları L. Ingman K. Castrén J. Vennola R. Erich J. Vennola A. Cajander K. Kallio A. Cajander L. Ingman A. Tulenheimo K. Kallio V. Tanner J. Sunila O. Mantere K. Kallio P. E. Svinhufvud J. Sunila T. Kivimäki K. Kallio A. Cajander R. Ryti J. W. Rangell E. Linkomies A. Hackzell U. Castrén J. K. Paasikivi M. Pekkala K-A. Fagerholm U. Kekkonen S. Tuomioja R. Törngren U. Kekkonen K-A. Fagerholm V. J. Sukselainen R. von Fieandt R. Kuuskoski K-A. Fagerholm V. J. Sukselainen M. Miettunen A. Karjalainen R. R. Lehto J. Virolainen R. Paasio M. Koivisto T. Aura A. Karjalainen T. Aura R. Paasio K. Sorsa K. Liinamaa M. Miettunen K. Sorsa M. Koivisto K. Sorsa H. Holkeri E. Aho P. Lipponen A. Jäätteenmäki M. Vanhanen M. Kiviniemi J. Katainen A. Stubb J. Sipilä A. Rinne S. Marin Orpo gtdAvrupa ülkeleri devlet ve hükûmet başkanlarıDevletbaşkanıBM üyeleri ve gözlemcileri2 Almanya Arnavutluk Andorra Avusturya Azerbaycan1 Belçika Belarus Birleşik Krallık Bosna-Hersek Bulgaristan Çekya Danimarka Ermenistan1 Estonya Finlandiya Fransa Gürcistan1 Hırvatistan Hollanda İrlanda İspanya İsveç İsviçre İtalya İzlanda Karadağ Kazakistan1 Kıbrıs Cumhuriyeti1 Kuzey Makedonya Letonya Liechtenstein Litvanya Lüksemburg Macaristan Malta Moldova Monako Norveç Polonya Portekiz Romanya Rusya1 San Marino Sırbistan Slovakya Slovenya Türkiye1 Ukrayna Vatikan Şehri Yunanistan Kısmen tanınan2 Abhazya1 Güney Osetya1 Kosova Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti1 Tanınmayan devletler3 Transdinyester HükûmetbaşkanıBM üyeleri ve gözlemcileri2 Almanya Arnavutluk Andorra Avusturya Azerbaycan1 Belarus Belçika Birleşik Krallık Bosna-Hersek Bulgaristan Çekya Danimarka Ermenistan1 Estonya Finlandiya Fransa Gürcistan1 Hırvatistan Hollanda İrlanda İspanya İsveç İsviçre İtalya İzlanda Karadağ Kazakistan1 Kıbrıs Cumhuriyeti1 Kuzey Makedonya Letonya Liechtenstein Litvanya Lüksemburg Macaristan Malta Moldova Monako Norveç Polonya Portekiz Romanya Rusya1 San Marino Sırbistan Slovakya Slovenya Türkiye1 Ukrayna Vatikan Yunanistan Kısmen tanınan2 Abhazya1 Güney Osetya1 Kosova Kuzey Kıbrıs1 Tanınmayan devletler3 Transdinyester 1 Avrupa ile Asya arasındaki sınırın tanımına bağlı olarak kısmen ya da tamamen Asya'da. 2 En az bir Birleşmiş Milletler üyesi tarafından tanınan devletler 3 Herhangi bir Birleşmiş Milletler üyesi tarafından tanınmayan devletler gtd Finlandiya konularıTarihKronoloji İsveç yönetimi Büyük Kuzey Savaşı Finlandiya Savaşı Büyük Dükalık 1866-1868 Finlandiya Kıtlığı Ruslaştırılma Ekim Devrimi Bağımsızlık Bildirgesi İç Savaş II. Dünya Savaşı Kış Savaşı Devam Savaşı Konular Askeri Ekonomik Siyaset Anayasa Cumhurbaşkanı Başbakan Bakanlar Kurulu Parlamento Dış ilişkiler Hukuk İnsan hakları LGBT hakları Ordu Seçimler Siyasi partiler İdari bölümler Coğrafya Adalar Göller Nehirler Millî parklar Şehirler Ekonomi Merkez Bankası Enerji Sanayi Bilim ve teknoloji Telekomünikasyon Tarım Turizm Ulaşım ToplumDemografi Finler Dil Fince İsveççe Eğitim Etnik gruplar Göçmenlik Sosyal güvenlik Kültür Din Edebiyat Medya Mimari Mutfak Müzik Perkele Sauna Sanat Sinema Resmi tatiller Posta tarihi Spor Bayrak Arma Ulusal Marş Portal VikiProje Kategori "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Finlandiya_başbakanı&oldid=29878175" sayfasından alınmıştır |
Bu madde hiçbir kaynak içermemektedir. Lütfen güvenilir kaynaklar ekleyerek madde içeriğinin geliştirilmesine yardımcı olun. Kaynaksız içerik itiraz konusu olabilir ve kaldırılabilir.Kaynak ara: "Petteri Orpo" – haber · gazete · kitap · akademik · JSTOR (Mart 2024) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) 2023'te Petteri Orpo Antti Petteri Orpo (d. 3 Kasım 1969, Köyliö, Finlandiya) Fin siyasetçi, Ulusal Koalisyon Partisi başkanı ve günümüzde Finlandiya başbakanıdır. Turku Üniversitesi'nde siyaset bilimi alanında eğitim görmüştür. 1994-1996 yıllarında Öğrenciler Sendikası genel sekreteri, 1997-1998 yılları arasında Finlandiya Ulusal Üniversite Öğrencileri Birliği Başkanı olmuştur. 1998 yılından itibaren Ulusal Koalisyon Partisi'nde (Kok) görevler üstlenmiş, İçişleri Bakanı Ville Itälä'nin özel danışmanı olmuştur. Partinin genel sekreter yardımcılığında bulunmuş, 2007 yılından itibaren milletvekilliği yapmaktadır. 2011-2012 yılları arasında Meclis'te Kok grup başkanvekili, 2012-2014 yılları arasında ise grup başkanlığında bulunmuştur. 2014-2015 yılları arasında Tarım ve Orman Bakanı, 2015 seçimleri sonrası oluşan hükûmette ise İçişleri Bakanı olmuş, 2016 yılında Kok başkanı olmuş ve bunun üzerine Maliye Bakanlığı görevini üstlenmiştir, bu görevi ve 2017 yılından itibaren üstlendiği Başbakan Yardımcılığını 2019 yılına kadar sürdürmüştür. gtdFinlandiya başbakanları L. Ingman K. Castrén J. Vennola R. Erich J. Vennola A. Cajander K. Kallio A. Cajander L. Ingman A. Tulenheimo K. Kallio V. Tanner J. Sunila O. Mantere K. Kallio P. E. Svinhufvud J. Sunila T. Kivimäki K. Kallio A. Cajander R. Ryti J. W. Rangell E. Linkomies A. Hackzell U. Castrén J. K. Paasikivi M. Pekkala K-A. Fagerholm U. Kekkonen S. Tuomioja R. Törngren U. Kekkonen K-A. Fagerholm V. J. Sukselainen R. von Fieandt R. Kuuskoski K-A. Fagerholm V. J. Sukselainen M. Miettunen A. Karjalainen R. R. Lehto J. Virolainen R. Paasio M. Koivisto T. Aura A. Karjalainen T. Aura R. Paasio K. Sorsa K. Liinamaa M. Miettunen K. Sorsa M. Koivisto K. Sorsa H. Holkeri E. Aho P. Lipponen A. Jäätteenmäki M. Vanhanen M. Kiviniemi J. Katainen A. Stubb J. Sipilä A. Rinne S. Marin Orpo gtdNATO liderleri Genel Sekreter: Stoltenberg Scholz Biden Rama De Croo Sunak Denkov Fiala Frederiksen Kallas Orpo Macron Plenković Rutte Sánchez Kristersson Meloni Katrín Trudeau Spajić Caferi Siliņa Nausėda Frieden Orbán Støre Duda Costa Iohannis Fico Golob Erdoğan Miçotakis "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Petteri_Orpo&oldid=31801186" sayfasından alınmıştır |
Finlandiya Parlamentosu Suomen eduskuntaFinlands riksdagTürTürTek meclisli TarihKuruluş9 Mayıs 1906 (1906-05-09)ÖncekiFinlandiya DietiBaşkanlıkBaşkanPetteri Orpo, Ulusal Koalisyon Partisi 12 Nisan 2023 tarihinden beri Birinci Başkan YardımcısıJuho Eerola, Gerçek Finler 12 Nisan 2023 tarihinden beri İkinci Başkan YardımcısıTarja Filatov, Sosyal Demokrat Parti 12 Nisan 2023 tarihinden beri YapıSandalye200Siyasi gruplarHükûmet (109) Ulusal Koalisyon Partisi (48) Gerçek Finler (46) İsveç Halk Partisi (10)[1] Hristiyan Demokratlar (5) Muhalefet (91) Sosyal Demokrat Parti (43) Merkez Parti (23) Yeşil Birliği (13) Sol İttifak (11) Liike Nyt (1) Komisyonlar 17 Büyük KomiteAnayasa HukukuDışişleriMaliyeHesap Denetimiİstihdam ve EşitlikİdareHukuk İşleriUlaştırma ve İletişimTarım ve OrmancılıkSavunmaEğitim ve KültürSosyal İşler ve SağlıkTicaretGelecekÇevreİstihbarat Görev süresiDört yılMaaşAylık 6,614€ 4 yıldan fazla görev yapan milletvekilleri için aylık 6,945€, 12 yıldan fazla görev yapan milletvekilleri için aylık 7,408€[2]SeçimlerOylama sistemiSeçim bölgesi nispi temsilSon seçim2 Nisan 2023Toplantı yeriParlamento Binası, HelsinkiWebsiteeduskunta.fiAnayasaFinlandiya AnayasasıDipnotlar Finlandiya Parlamentosu (Fince: Suomen eduskunta), 9 Mayıs 1906'da[3] kurulan Finlandiya'nın tek kamaralı yüksek yasama organıdır. Finlandiya Anayasası uyarınca, egemenlik halka aittir[4] ve bu güç Parlamentoya verilmiştir. Parlamento, her dört yılda bir, D'Hondt sistemi kullanılarak seçilen 200 üyeden oluşur. Bu üyelerin 199'u Finlandiya'dan 1 tanesi ise Åland'dan seçilir. Mevzuat, Hükûmet veya Parlamento üyelerinden biri tarafından başlatılabilir. Finlandiya Parlamentosu yasaları kabul eder, devlet bütçesine karar verir, uluslararası anlaşmaları onaylar ve hükûmetin faaliyetlerini denetler. Bu özelliklerinin dışında Finlandiya Hükûmeti'nin istifasını sağlayabilir, başkanlık vetolarını geçersiz kılabilir ve anayasayı değiştirebilir. Anayasada değişiklik yapabilmek için değişikliklerin birbiri ardına iki seçim parlamentosu tarafından onaylanması, aralarında 166/200 çoğunluk ile olağanüstü hâl yasası olarak kabul edilmesi gerekiyor. Milletvekillerinin çoğu siyasi partilerin parlamento gruplarında çalışıyor. Parlamento şu anda dokuz parlamento grubundan oluşmaktadır. 1905'te Parlamentonun kurulmasından bu yana, meclis çoğunluğu tek bir parti tarafından, 1916 seçimlerinde Sosyal Demokratlar tarafından bir kez toplandı. Bu nedenle, Hükûmetin Parlamentoda çoğunluk kazanabilmesi için koalisyon hükûmetleri tercih edilmektedir. Bunlar genellikle tarihsel olarak büyük üç partiden en az ikisi tarafından oluşturulur: Sosyal Demokratlar, Merkez ve Ulusal Koalisyon. Bakanlar genellikle milletvekillerinden seçilir ancak bu konuda bir zorunluluk yoktur. Parlamento, Helsinki'nin merkezinde bulunan Parlamento Binası'nda toplanır. İsim[değiştir | kaynağı değiştir] Fince[değiştir | kaynağı değiştir] Parlamentonun Fince adı eduskunta'dır. Bu kelime 1906'da tek meclisli Parlamentosu kurulduğunda Temsilciler Meclisi'nin[5] yakın bir anlamınıdır. Bu kelime çoğunlukla Finlandiya'nın yasama organını ifade etmek için kullanılır, ancak herhangi bir ülkedeki yasama organları için genel bir terim olarak da kullanılabilir. İsveççe[değiştir | kaynağı değiştir] İsveççe'de, Parlamentonun adı riksdag'dır. Bu aynı zamanda İsveç yasama meclisinin genel terimidir. Bu kelime incelendiğinde; Rike, bağımsız devlet, Dag ise konferans anlamlarına gelmektedir. Bağımsızlıktan önce, 1919 Anayasası'na kadar Parlamento, İsveççede ''lantdagen'' olarak biliniyordu.[6] Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir] Bağımsızlıktan önce, 1919 Anayasa Yasası'na kadar, Parlamento İsveççe'de ''lantdagen'' olarak biliniyordu. Finlandiya'nın tek meclisli Parlamentosu 1906'da Parlamento Yasası ile kurulduğunda, Finlandiya, mutlak bir hükümdarla değil, Büyük Dük olarak hüküm süren Rus Çarının altında özerk bir büyük dükalık ve prenslikti. Evrensel oy hakkı uygulandı, bu da Finlandiya'yı evrensel oy hakkı benimseyen ikinci ülke haline getirdi.[7] Kadınlar hem oy kullanabilir hem de seçimlerde aday olabilirlerdi. Parlamento'ya ilk seçim 1907'de yapıldı. İlk Parlamentonun 19 kadın temsilcisi vardı ve bu durum o zamanlarda eşi görülmemiş bir sayıydı. Parlamentodaki kadın sayısı 1913'te 21'e ulaştı.[8] Yeni Parlamentonun ilk yılları zorlu geçti.1908-1916 yılları arasında Finlandiya Parlamentosu'nun gücü Rus Çarı II. Nikolay tarafından nötürleştirildi. Parlamento feshedildi ve neredeyse her yıl yeni seçimler yapıldı. Finlandiya Parlamentosu Rusya'da 1917 Şubat Devrimi'nden (İlk Devrim) sonra ilk kez gerçek siyasi gücünü kazandı. Finlandiya bağımsızlığını 6 Aralık 1917'de ilan etti ve 1918'in kış ve ilkbaharında, Beyaz Muhafız olarak bilinen Senato kuvvetlerinin sosyalist Kızıl Muhafız'ı yendiği bir iç savaş sona erdi Savaştan sonra monarşistlerin ve cumhuriyetçilerin ülkenin hükûmet biçimi üzerine tartışmaları başladı. Monarşistler, Parlamento 1918 sonbaharında Finlandiya Kralı olarak bir Alman prensini seçtiğinde zafer kazanmış gibi görünüyordu. Bu karar hükümdarları olan diğer İskandinav ülkelerine dayanarak verildi. Bununla birlikte, seçilmiş kral 11 Kasım 1918'de Alman İmparatorluğu I. Dünya Savaşı'nda yenildikten sonra tahttan çekildi. 1919 parlamento seçimlerinde cumhuriyetçi partiler, sandalyelerin dörtte üçünü kazandı. Finlandiya parlamenter sisteme sahip bir cumhuriyet haline geldi, ancak güçlü bir devlet başkanını tercih eden monarşist partileri rahatlatmak için Finlandiya Cumhurbaşkanı'na geniş yetkiler verildi. Sovyetler Birliği, Kış Savaşı'nda Finlandiya'ya saldırdığında, Aralık 1939 başlarında Parlamento tahliye edildi ve yasama organı geçici olarak Batı Finlandiya'da cepheden uzak bir kasaba olan Kauhajoki'ye taşındı. Parlamento, sonuncusu 12 Şubat 1940'ta [9] olmak üzere Kauhajoki'de 34 genel kurul gerçekleştirdi. Bir başka geçici yer değiştirme, Parlamentonun komşu Sibelius Akademisi'nde toplandığı 2015-2017'de Parlamento Binası'nın yenilenmesi sırasında görülmüştür. Parlamenter sistemi kuran 1919 Anayasası, 70 yıl boyunca önemli bir değişiklik geçirmedi. Anayasa, siyasi azınlıklar için çok güçlü korumalar uyguladığı için, mevzuat ve devlet finansmanındaki değişikliklerin çoğu, üçte birinin nitelikli azınlığı tarafından engellenebilir. Bu, bazı tarafların koalisyon hükûmetlerine girememesiyle birlikte, zayıf, kısa ömürlü kabinelere yol açtı. Finlandiya anayasasının gözden geçirilmiş 2000 taslağı, Cumhurbaşkanı'nın neredeyse tüm yerli yetkilerini ortadan kaldırarak kabinenin ve Parlamentonun konumunu güçlendirdi. Seçimler[değiştir | kaynağı değiştir] Parlamentonun 200 temsilcisi, orantılı temsil temelinde doğrudan oy pusulasıyla seçilir. Standart bir seçim dönemi dört yıldır. Seçimler daha önce iki gün sürebilirdi, ancak erken oylama daha popüler hale geldikçe, şimdi bir gün içinde tamamlanıyor; seçim Nisan ayının üçüncü Pazar günü gerçekleştirilir Seçim tarihinde en az 18 yaşında olan her Finlandiya vatandaşı genel seçimlerde oy kullanma hakkına sahiptir. Normalde seçmen olarak kaydolmaya gerek yoktur ve vatandaşlar posta yoluyla davetiye alırlar. Aktif görevdeki askeri personel, yüksek adli görevliler, Cumhurbaşkanı ve vesayet altındaki kişiler gibi bazı istisnalar dışında, herhangi bir seçmen Parlamento'ya aday olabilir. Parlamento seçimlerinde Finlandiya 13 seçim bölgesine ayrılmıştır. Her bölgeye verilen temsilci sayısı, her zaman bir temsilci seçen Åland hariç nüfusu ile orantılıdır. İl devlet daireleri, aday listelerini hazırlamak ve seçim sonuçlarını onaylamak için her seçim bölgesinde bir seçim kurulu atar. Adalet Bakanlığı, seçim yapma konusunda nihai sorumluluğa sahiptir. Finlandiya Cumhurbaşkanı erken seçim çağrısı yapabilir. Anayasanın halihazırda kullanılmakta olan versiyonuna göre, cumhurbaşkanı bunu ancak Başbakan'ın önerisi üzerine ve Parlamento oturumdayken parlamento gruplarına danıştıktan sonra yapabilir. Anayasanın önceki versiyonlarında, Başkan bunu tek taraflı olarak yapma yetkisine sahipti.[10] Parlamentoda yer almak yüksek bir seçim barajı yoktur. Bu, çok sayıda partinin temsil etmesiyle sonuçlanır. Örneğin 2019'da dokuz parti seçildi ve altısı en az 15 sandalye kazandı. Pek çok parti ve eşik eksikliği nedeniyle, bir partinin salt çoğunluğu kazanması neredeyse imkânsızdır. Parlamento tarihi boyunca, Sosyal Demokratların 1916 seçimlerinde 103 sandalye kazandığı zaman sadece bir parti salt çoğunluk kazanmıştır. 1917'deki bağımsızlıktan bu yana hiçbir parti çoğunluk için gerekli 101 sandalyeyi kazanmamıştır. Bunun yerine, çoğu Finlandiya hükûmeti üç veya daha fazla partinin oluşturduğu koalisyonlar olmuştur. Sosyalist ve sosyalist olmayan bloklar genellikle kendi aralarında yönetmek için yeterli yer kazanamadıkları için, çoğu ideolojik geçmişi olan partiler arasında büyük koalisyonlar olmuştur. Her seçim bölgesi için koltuklar D'Hondt yöntemine göre atanır. Seçim bölgeleri ilk olarak 1634'ün tarihsel lääni bölümüne dayanıyordu, ancak daha sonra birkaç değişiklik yapıldı. Belirlenmiş bir seçim barajı olmamasına rağmen, birçok seçim bölgesi son on yıllarda nüfus açısından küçülmüştür ve bazıları şimdi altı temsilci seçmektedir. Bu, küçük partilerin bu bölgelerde milletvekilleri kazanmasını zorlaştırmaktadır.[11] Parlamento grupları[değiştir | kaynağı değiştir] Finlandiya Parlamentosu'nda parti dağılımı, 1945-2023 Milletvekilleri parlamento gruplarında (eduskuntaryhmä) çalışır. Parlamenter gruplar siyasi partilere karşılık gelir, ancak ara sıra muhalifler parti grubundan çıkarılabilir ve kendi gruplarını oluşturabilirler. Eylül 2019 itibarıyla biri tek kişilik grup olmak üzere dokuz grup bulunmaktadır.[12] Bir grup genellikle ortak bir pozisyonda oy birliği ile karar almaya çalışır. Bu pozisyon daha sonra parlamento oturumunda parti disiplinine göre oylamayı tanımlar. Her parlamento grubu faaliyetleri için finansman alır ve kendi personeli olabilir. Hükûmetin oluşumu[değiştir | kaynağı değiştir] Finlandiya Cumhurbaşkanı, yeni bir Fin Hükûmeti'nin kurulması konusunda Parlamento Başkanına ve parlamento gruplarının temsilcilerine danışır. Finlandiya Anayasasına göre, Parlamento, Cumhurbaşkanı tarafından göreve atanan Başbakanı seçer. Başbakan, pratikte ülkenin en güçlü politikacısıdır. Diğer bakanlar Başbakan'ın teklifi üzerine Cumhurbaşkanı tarafından atanır. Bireysel bakanlar Parlamento tarafından atanmasa da, güvensiz bir hareketle bireysel olarak görevden alınabilirler. Hükûmet, bir bütün olarak, Parlamentonun güvenine de sahip olmalı ve güvensiz bir hareketten istifa etmelidir. Hükûmetin toplu bakanlık sorumluluğu vardır. Başbakan seçilmeden önce, parlamento grupları hükûmet platformu ve hükûmetin yapısı hakkında müzakere ederler. Bu müzakerelerin sonuçlarına dayanarak, Cumhurbaşkanı ve meclis gruplarına danıştıktan sonra, Cumhurbaşkanı Başbakan adayı hakkında Parlamento'ya bilgi verir. Parlamento öneriye oy verir ve başarılı olursa aday Başbakan seçilir. Finlandiya'nın esasen her zaman çok partili koalisyon hükûmetleri olmasına rağmen, süreç parti disiplini tarafından daha sorunsuz hale getirilir: koalisyon milletvekilleri çoğunluğu sağlamak için birlikte oy kullanırlar. Komiteler[değiştir | kaynağı değiştir] Parlamentonun 17 komitesi vardır. Komitelerin çoğunda 17 daimi üye bulunur; Büyük Komite'de 25 üye, Finans Komitesi'nde 17 üye, Denetim ve İstihbarat Gözetim Komiteleri 11 üye bulunur. Bu daimi üyelere ek olarak, komitelerin her birinde bir dizi yedek üye bulunmaktadır. Ortalama olarak her Parlamento üyesi aynı zamanda iki komitenin üyesidir.[13] Komitelerin çoğu özel komitelerdir, Büyük Komite AB meseleleriyle ilgilenir, fakat aynı zamanda daha geniş bir görev yelpazesine sahiptir. Finlandiya'da anayasa mahkemesi olmadığından, Anayasa Hukuku Komitesi'nin rolü anayasal işleri denetlemektir. Gelecek Komitesi, gelecekteki gelişmelerle ilgili faktörleri değerlendirir ve ilgili uzmanlık alanlarının gelecekteki görünümleriyle ilgili konularda diğer komitelere açıklama yapar. En yeni komite, 2019 yılında oluşturulan İstihbarat Gözetim Komitesi'dir. Komiteler Büyük Komite Anayasa Hukuku Komitesi Dış İlişkiler Komitesi Finans Komitesi Denetim komitesi Yönetim Komitesi Hukuk İşleri Komitesi Ulaştırma ve Haberleşme Komitesi Tarım ve Ormancılık Komitesi Savunma Komitesi Eğitim ve Kültür Komitesi Sosyal İşler ve Sağlık Komitesi Ticaret Komitesi Gelecek Komitesi İstihdam ve Eşitlik Komitesi Çevre Komitesi İstihbarat Gözetim Komitesi Seçim Sonuçları[değiştir | kaynağı değiştir] 2019[değiştir | kaynağı değiştir] 14 Nisan 2019 seçim sonuçları Parti Aldığı Oy % Sandalye +/– Sosyal Demokrat Parti 545,544 17.7 40 +6 Gerçek Finler 538,731 17.5 39 +1 Ulusal Koalisyon Partisi 523,446 17.0 38 +1 Merkez Parti 423,352 13.8 31 –18 Yeşil Birliği 353,654 11.5 20 +5 Sol İttifak 251,254 8.2 16 +4 İsveç Halk Partisi 139,428 4.5 9 0 Hristiyan Demokratlar 120,039 3.9 5 0 Şimdi Hareketi 69,355 2.3 1 Yeni[a] Mavi Reform 29,959 1.0 0 Yeni[b] Korsan Parti 18,991 0.6 0 0 Åland Koalisyonu 11,638 0.4 1 0 Yedi Yıldız Hareketi 11,403 0.4 0 Yeni[c] Vatandaş Partisi 7,729 0.3 0 Yeni Feminist Parti 6,669 0.2 0 Yeni Liberal Parti 5,043 0.2 0 Yeni Komünist Parti 4,285 0.1 0 0 Hayvan Eşitlik Partisi 3,356 0.1 0 Yeni Önce Fin Halkı 2,367 0.1 0 Yeni Bağımsızlık Partisi 2,444 0.1 0 0 Komünist İşçi Partisi 1,294 0.0 0 0 Diğer partiler 8,511 0.3 0 – Toplam 3,078,492 100 200 0 Kaynak: Vaalit18 Eylül 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (as of 01.11) Ulusal Koalisyon Partisi'nden ayrıldığında iki sandalyesi vardı, birini seçimde kaybetti. Gerçek Finler'den ayrıldığında on dokuz sandalyesi vardı, hepsini seçimde kaybetti. Tek sandalyesini seçimde kaybetti. Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] Åland Koalisyonu (1) "Arşivlenmiş kopya". 2 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2018. "Eduskunnan historia". historianhavinaa.net. 9 Nisan 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2018. Constitution of Finland (PDF). 1999. s. 1. 12 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 13 Mayıs 2020. "Mistä tulee sana eduskunta?". eduskunta.fi (Fince). 18 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2019. "Riksdagens historia i korthet". eduskunta.fi (İsveççe). 8 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2019. Official Report of Debates. Council of Europe. 1991. s. 113. "A Kansas Woman Runs for Congress". The Independent. 13 Temmuz 1914. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2012. "Parliament to recreate Winter War evacuation". Yle Uutiset (İngilizce). 30 Kasım 2019. 30 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2019. PL 64 (2007). "Vaalit 2007" (Fince). yle.fi. 22 Mart 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2011. "Vaalijärjestelmän kehittäminen esillä iltakoulussa" (Fince). vn.fi. 15 Mayıs 2002. 4 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2011. "Eduskuntaryhmien voimasuhteet". eduskunta.fi (Fince). 14 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2019. "Committees | Parliament of Finland". Web.eduskunta.fi. 24 Ekim 2011. 28 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2011. Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Finlandiya Yönetim Sistemi[ölü/kırık bağlantı] gtdTek meclisli ulusal yasama organlarıFederal Birleşik Arap Emirlikleri Irak Komorlar Mikronezya Federal Devletleri Nepal Saint Kitts ve Nevis Venezuela Üniter Arnavutluk Andorra Angola Azerbaycan Bangladeş Benin Botsvana Brunei Bulgaristan Burkina Faso Cibuti Çad Danimarka Dominik Doğu Timor Ekvador El Salvador Eritre Ermenistan Estonya Fiji Finlandiya Gambiya Güney Kore Gürcistan Gana Guatemala Gine Gine-Bissau Guyana Hırvatistan Honduras İran İsrail İsveç İzlanda Karadağ Katar Kıbrıs Cumhuriyeti Kiribati Kosta Rika Kırgızistan Kuveyt Kuzey Kore Küba Laos Letonya Libya Lihtenştayn Litvanya Lübnan Lüksemburg Macaristan Kuzey Makedonya Malavi Maldivler Mali Malta Marshall Adaları Mauritius Mısır Moldova Monako Moğolistan Mozambik Nauru Nikaragua Nijer Norveç Orta Afrika Cumhuriyeti Panama Papua Yeni Gine Peru Portekiz Saint Vincent ve Grenadinler Samoa San Marino São Tomé ve Príncipe Suudi Arabistan Senegal Seyşeller Sierra Leone Singapur Sırbistan Slovakya Solomon Adaları Sri Lanka Surinam Suriye Tanzanya Tayland Togo Tonga Tunus Türkiye Türkmenistan Tuvalu Uganda Ukrayna Vanuatu Vietnam Vatikan Yemen Yeni Zelanda Yeşil Burun Adaları Yunanistan Zambiya Egemen olmayandevletler ABD Virgin Adaları Åland Adaları Alderney Anguilla Aruba Britanya Virgin Adaları Cayman Adaları Cebelitarık Curaçao Falkland Adaları Faroe Adaları Fransız Polinezyası Galler Grönland Guam Guernsey Hong Kong İskoçya Jersey Kuzey İrlanda Makao Montserrat Norfolk Adası Pitcairn Adaları Saint Barthélemy Saint Helena Saint-Martin Saint Pierre ve Miquelon Sint Maarten Tokelau Turks ve Caicos Adaları Wallis ve Futuna Yeni Kaledonya BM üyesi olmayan devletler Abhazya Cook Adaları Dağlık Karabağ Filistin Güney Osetya Kosova Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Niue Sahra Arap Demokratik Cumhuriyeti Tayvan Transdinyester Çift meclislilik Tek meclislilik Ülkelere göre yasama organları Otorite kontrolü BNF: cb11863728z (data) ISNI: 0000 0001 2354 5589 LCCN: n79027004 MusicBrainz: fb2ec317-9ba7-47c2-a3db-5edf7237383b NLI: 987007335224805171 SUDOC: 02922120X Trove: 821890 VIAF: 173401267 WorldCat: lccn-n79027004 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Finlandiya_Parlamentosu&oldid=32336560" sayfasından alınmıştır |
Başlığın diğer anlamları için Rusya (anlam ayrımı) sayfasına bakınız. Rus İmparatorluğuРоссійская ИмперіяРоссийская Империя (Rusça)1721-1917 Bayrak Arma Slogan"S nami Bog!"Съ нами Богъ!"Tanrı bizimle!"Millî marşBoje, Tsarya hrani!Боже, Царя храни!"Tanrı, Çarı korusun!"Rus İmparatorluğu Rus İmparatorluğu (1853) Etki alanı BaşkentSankt-Peterburg(1721–1728/1730–1917)Moskova(1728–1730)Yaygın dil(ler)RusçaHükûmetDiktatörlük (1721-1755) Monarşi (1755-1901) Demokrasi (1901-1914) Diktatörlük (1914-1917)İmparator • 1721–1725 (ilk) I. Petro• 1894–1917 (son) II. Nikolay• Devlet KonseyiÜst kamara• Devlet DumasıAlt kamaraTarihçe • Kuruluşu 1721• Dağılışı 1917Yüzölçümü• Toplam21.799.825 km2Nüfus• Sayılan181.537.800Para birimiRuble Öncüller Ardıllar Rusya Çarlığı Rusya Cumhuriyeti Günümüzdeki durumu Rusya Rusya tarihi Antik Çağlar Doğu Slavları Orta Çağ Hazarlar (7.-10. yüzyıl) Rus Hanlığı (9. yüzyıl) Kiev Knezliği (860-1240) Vladimir Suzdal (1168-1362) Moğol İstilası Altın Orda Devleti Kazan Hanlığı Moskova Knezliği (1359-1576) Yeni Çağ Rus Çarlığı (1547-1721) 1605-1618 Lehistan-Rusya Savaşı Rus İmparatorluğu (1721-1917) 20. Yüzyıl I. Dünya Savaşı Ekim Devrimi Rus İç Savaşı Sovyetler Birliği II. Dünya Savaşı Küba Füze Krizi Glasnost ve Perestroyka Sovyetler Birliği'nin dağılması Rusya Federasyonu Diğer Konular Rusya'nın ekonomik tarihi Rusya'nın askeri tarihi Rusya'nın sosyal tarihi Rusya'nın denizcilik tarihi Rusya tarihi kronolojisi Rus hükümdarları listesi gtd Rus İmparatorluğu (Reform öncesi Rusça: Россійская Имперія, Günümüz Rusçası: Российская империя; Rossiyskaya imperiya) veya Çarlık Rusyası, Büyük Kuzey Savaşı'nı sona erdiren Nystad Antlaşması'nın ardından Rusya Çarlığı'ndan evrilerek 1721'den itibaren Avrasya ve Kuzey Amerika'ya yayılan tarihi bir imparatorluk. Rus İmparatorluğu'nun yükselişi, İsveç İmparatorluğu, Polonya-Litvanya Birliği, İran, Osmanlı İmparatorluğu ve Çin gibi komşu rakip güçlerin zayıflamalarıyla eş zamanlı olmuştur. İmparatorluk, 1917 Şubat Devrimi'nden sonra iktidara gelen Geçici Hükûmet tarafından Cumhuriyet ilan edilinceye kadar varlığını sürdürdü.[1][2] Rus Çarlığı'nın ardılı olmuş olan Rus İmparatorluğu, 20. yüzyılda Sovyetler Birliği olarak bir "süper güç" hâline gelecek olan Rusya'nın çerçevesini oluşturmuştur. Dünya tarihindeki en geniş imparatorluklardan biri olmuş olan Rus İmparatorluğu, Britanya ve Moğol imparatorluklarının ardından en geniş sınırlara ulaşmış tarihteki üçüncü ülkedir. 1866'da toprakları kuzeyden Arktik Okyanusu'yla, güneyden Karadeniz'le, doğuda Alaska'yla, batıda Baltık Denizi'yle çevrelenmişti. Avrupa'daki son mutlak monarşilerden biridir. 20. yüzyılın başlarında Britanya İmparatorluğu'nun ardından dünyanın en geniş ikinci imparatorluğu durumunda olan Rus İmparatorluğu, 1914 yılında I. Dünya Savaşı patlak verdiğinde, 5 milyon kişiden oluşan ordusu ile Avrupa'nın beş büyük gücünden biri konumundaydı. Avrupa'nın en büyük askerî güçlerinden biri olmasına karşın savaşın halk üzerinde yol açtığı yıkımın ve İngilizlerin Çanakkale Cephesi'ni kaybetmesi nedeniyle müttefiklerinden yardım almamasının sonucu olarak 1917 yılında meydana gelen Rus Devrimi'yle tarihe karıştı. Yerine önce Rusya Geçici Hükûmeti, ardından Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti kuruldu. Çar I. Petro'nun 1721 yılında bütün Rusların imparatoru (imperator) unvanını almış olmasına rağmen Rusya'nın imparatorluk olarak tanımlanmasını III. İvan'ın Novgorod'u fethi veya IV. İvan'ın Kazan'ı fethine kadar götüren görüşler de vardır. Başka bir bakış açısına göre de 1546'de IV. İvan'ın tahta çıkmasından sonra kullanılmaya başlanan Çarlık teriminin zaten o dönem için imparatorluk terimine karşılık geldiği ve çarlık terimi yerine kullanılmaya başlanan "imparatorluk"un çarlık kelimesinin yalnızca Latinleştirilmiş eş anlamlısı olduğudur. 18. yüzyıl[değiştir | kaynağı değiştir] 18. yüzyılda I. Petro (Büyük Petro) ve Büyük Katerina'nın (1762-1796) hükümdarlıkları döneminde Rusya'nın öyküsü, batıya doğru genişleme ve Batılılaşma çabalarını anlatır. Her iki monark da Hollandalı, Alman ve İngiliz teknisyenlerin Rusya'ya göç etmelerini teşvik ederek, hem orduyu hem de devlet mekanizmasını güçlendirmek istedi. Batı'nın üstün gücü, ancak onların sahip olduğu araçlar ve anlayışla dengelenebilirdi. Kısaca, Rusya'nın "Doğulu" yüzünün değiştirilmesinde ve bir Avrupa devleti hâline getirilmesinde kararlıydılar.[3] Bu dönemde sarayda Avrupa giysileri giyilmeye başladı ve Kuzey Avrupa Protestan devletlerinde olduğu gibi, Kilise monarşinin denetimi altına alındı. Petro, reformlarında kararlı olduğunu göstermek için de halkın gözü önünde bazı soyluların sakallarını kesmekten çekinmedi.[4] Prusya'da Büyük Frederick'in yaptığı gibi, devlet ordunun ihtiyaçlarına göre yönetilmeye başlandı. Urallar'da bir silah endüstrisi kuruldu ve Rusya'nın "Batılılaştığının" bir simgesi olarak, başkent batıya, Sankt-Peterburg'a alındı. İmparator I. Petro'nun Büyük Kuzey Savaşı (1700-21) sonunda Letonya ve Estonya gibi iki bölgeyi İsveç'ten almasıyla, Rus gücü Baltık'a tam anlamıyla yerleşti. I. Petro'nun öldüğü 1725 tarihine gelindiğinde, Rusya önemli bir Avrupa devleti olmuştu. İmparatoriçe II. Yekaterina'nın Osmanlılara karşı giriştiği 1768-1774 ve 1787-1792 savaşları sonunda, Rusya Karadeniz'in kuzeyine yerleşti. Böylece 18. yüzyılın sonunda, Baltık'tan Karadeniz'e ve oradan da Pasifik Okyanusu'na kadar geniş Avrasya bölgesi üzerinde, 20. yüzyılın ikinci yarısının "süper gücü" Rusya'nın çerçevesi kurulmuş oldu. Petro dönemi[değiştir | kaynağı değiştir] Ana madde: I. Petro (Rusya) Rusya Çarlığı'nın adını resmî olarak Rus İmparatorluğu'na çeviren ve kendini de imparator ilan eden Büyük Petro. Kremlin dışında, Avrupa kültürüne açık bir bir ortamda yetişen I. Petro, 1689'da bir saray darbesiyle Sofia Alekseyevna'yı naibelikten uzaklaştırdıktan sonra yönetimi bir süre annesinin akrabalarına bıraktı. Kutsal Birlik'in Osmanlılara savaş açması üzerine 1695'te Tatar akınlarını önleme ve Karadeniz'e inme düşüncesiyle Kırım'a bir sefer düzenledi. Bu başarısız seferin hemen ardından ilk Rus filosunu kurdu ve ertesi yıl Don Nehri boyunca ilerleyerek Azak'ı ele geçirdi. Aynı yıl V. İvan'ın ölümüyle tek başına çar oldu. Ekonomik ve kültürel alanda bilgi toplamak amacıyla çıktığı Avrupa gezisinde Osmanlılara karşı yeni bir ittifak girişiminden sonuç alamayan Petro, Karadeniz yerine Baltık Denizine yönelmeye karar vererek İsveç'e karşı ünlü Büyük Kuzey Savaşı'na (1700-21) girişti. Başlangıçta alınan yenilgilere karşın Poltava Çarpışması'yla (1709) Rusya'nın lehine dönen bu savaş, ortaya çıkan eksiklikleri kapatmak ve bütün kaynakları herekete geçirmek için köklü önlemler alınmasını gerektirdi. Rusya'nın eski kurumlarında Petro'nun başlattığı büyük dönüşümler özellikle askerî zaferin belirginleştiği dönemde hız kazandı. Bu arada İsveç'in çabalarıyla savaşa katılan Osmanlı ordusu karşısında 1711'de düştüğü güç durumdan Azak'ı vererek kurtulan Petro, sonunda denizlerde de üstünlüğü sağlayarak İsveç'e boyun eğdirdi ve Baltık bölgesinin doğusunu Rusya'ya kattı. Böylece Batı'yla doğrudan ticaret yollarına kavuşan Rusya, Avrupa'nın büyük devletleri arasına girdi. Doğu Avrupa'da kilit bir konumu olan Polonya büyük ölçüde Rus nüfuzunu tanımak zorunda kaldı. İzleyen dönemde Orta Asya, Hazar bölgesi ve Sibirya'ya yönelik seferlerin öne çıkmasıyla Doğu'ya doğru genişleme dönemi de başladı. Savaş koşulları nedeniyle geniş çaplı reformlar için çoğu kez sert ve baskıcı önlemlere başvuran Petro, toplumsal sınıflar arasındaki geleneksel ayrına modern ve rasyonel bir yapı kazandırmaya yöneldi. Soyluların devlete hizmet yükümlülüğünü kalıcı ve düzenli bir temele kavuşturdu; askerî ve idari görevlerin dağıtımında devletin gereklerini ön plana çıkardı. Toprak sahibi soyluların arazilerini ve serfler üzerindeki haklarını genişletirken, mülkiyetin babadan en büyük oğluna geçmesini sağlayan düzenlemeyle geniş toprakların bölünmesi önlendi. Köylülerin aile başına ödediği vergiyi kişi başına vergiye dönüştürerek serflik sistemini daha da katılaştırdı. Kentlere belediye kurma hakkı tanımanın yanı sıra tüccar ve zanaatçıların loncalarda örgütlenmesini sağladı. Bu arada merkezî otoritenin denetimine esneklik kazandırmaya yönelik bir yerel yönetim sistemi geliştirildi.[5] Petro, reformlarının asıl odak noktasını oluşturan devlet yönetimi alanında, çok daha kapsamlı düzenlemelere gitti. Sayısız ve karmaşık devlet dairelerinin (prikazi) yerine daha düzenli ve tutarlı bir işleyişe dayanan kurullar (kollegi) oluşturdu. Boyar Dumayı kaldırarak devlet organları arasında eşgüdüm sağlama, mali denetim ve yasama işlerini Senato adlı yeni bir kuruma verdi. İlk düzenli ordunun temellerini atmanın yanı sıra etkili ve yaygın bir kolluk ağı kurdu. Patriklik makamına son vererek kilise hiyerarşinin başına kendisine bağlı Kutsal Sinod'u getirdi ve kiliseyi mutlakiyetçi rejimin başlıca dayanaklarından birine dönüştürerek, dinî kurumları (kilise) yönetim bürokrasisinin bir parçası olarak kontrol altına aldı.[6] Bütün devlet görevlerini kademelere ayıran bir sistem çerçevesinde bürokraside eğitim, liyakat ve kıdemi esas alan bir yapıyı egemen kıldı. Uzun süreli savaşların getirdiği ağır yük Petro'yu ekonomik alanda da yeni atılımlara yöneltti. Özellikle silah ve gemi yapımı açısından madenciliğin ve sanayinin gelişmesine büyük önem veren Petro, yerli ve yabancı yatırımcılara çeşitli destekler vermenin yanı sıra serfleri bayındırlık ve imalat işlerinde zorla çalıştırma olanağını sağladı. Kendi kurduğu ve 1712'de başkenti taşıdığı Petersburg ile Riga ve Reval (bugün Tallinn) limanlarını Batı'ya açılan ticari kapılar durumuna getirdi. Petro döneminde devletin eğitim alanına girmesi Rus kültüründe geniş çaplı bir dönüşümün yolunu açtı. Eğitim kanalıyla Batı'ya özgü birçok kurum ve gelenek Rusya'ya girmeye başladı. Petro'nun 1724'te temelini attığı Petersburg Bilim ve Sanat Akademisi (bugün Rusya Bilimler Akademisi) daha sonraları bilimsel ve teknolojik gelişmede öncü bir rol oynadı. Slavonik alfabeden Yunan harflerine geri döndü, matbaa kurdurdu, gazete çıkardı. 1705'te Papaz Ernst Glück tarafından Moskova'da klasik lise (gimnazyum) kuruldu (okul 1715'te öğrenci kaydolmadığı için kapandı). Matematik ve Denizcilik Okulu, Mühendislik ve Topçuluk Okulu (1712), Denizcilik Akademisi (1715). Buralarda ders vermek üzere Avrupa'dan bilginler getirildi. 1714’te soylular için zorunlu öğretimi getirdi; büyük şehirlerde 50 kadar ilkokul kurdu, devlet memurlarına matematik ve geometri öğrenmeyi zorunlu tuttu. Gemiciliğin yanı sıra yabancı dil öğrenme, ekonomi, tıp, güzel sanatlar ve mimari alanlarında da Batıya öğrenciler gönderdi. Halkı "eğitim vasıtasıyla aydınlatmaya" çalıştı. Geleneksel Rus takvimi yerine protestan takvimini kabul etti. Petro Rusya'yı geleneksel ortodoks geçmişinden laik akılcılık temeline geçirdi.[6] Kuzey Seferi'nden sonra bütün Rusların imparatoru (imperator) unvanını alan Petro, ertesi yıl da çarların kendi ardıllarını belirleme ilkesini koydu. Ama bu hakkını kullanamadan öldüğü için, yerine 1724'te imparatoriçe tacını giydirdiği kârısı I. Yekaterina geçti. Petro'nun Ardılları[değiştir | kaynağı değiştir] Petro'nun ani ölümünün geride bıraktığı boşluk oldukça uzun süren bir çekişme ve karışıklık dönemi getirdi. Yekaterina'nın çariçe ilan edilmesini sağlayarak fiilen yönetimi eline alan Aleksandr Daniloviç Menşikov, çok geçmeden iktidarı Petro döneminin öteki güçlü devlet adamlarıyla paylaşmak zorunda kaldı. Böylece Senato'nun yerini almak üzere bir Özel Danışma Kurulu oluşturuldu. Bu kurul Yekaterina'nın ölümünden (1727) sonra Petro'nun torunu olan küçük yaştaki II. Petro'yu başa geçirdi. Bu dönemde yönetime egemen olarak Menşikov'u sürgüne gönderen Dolgoruki ailesinin üstünlüğü, Petro'nun 1730'da ölmesiyle, çok kısa sürdü. Özel Danışma Kurulu'nun, yönetimin kendi elinde kalması koşuluyla tahta çıkardığı I. Petro'nun yeğeni Anna İvanovna, soyluların ve muhafız birliği subaylarının oligarşik iktidara tepki göstermesinden yararlanarak bu planı bozdu. Ardından Özel Danışma Kurulu'nu dağıttı ve E. J. Biron ile öteki Alman danışmanlarına dayanarak mutlakıyetçi yönetimi yeniden kurdu. Alman danışmanların sert ve acımasız yöntemleri ve Rusya'yı savaşlara sokan dış politikaları, soyluların muhalefete geçmesine yol açtı. Çocuğu olmayan Anna, ölümünden (1740) kısa bir süre önce iki aylık yeğeni VI. İvan'ı varisi ilan etti. İvan'ın annesi Anna Leopoldovna'nın gene Alman danışmanları aracılığıyla yürüttüğü naibelik yönetimine, ertesi yıl bir saray darbesiyle son verildi ve I. Petro'nun kızı Yelizaveta tahta çıkarıldı. Senato'yu yeniden eski konumuna kavuşturan, ama daha yakın danışmanlarına dayanan Yelizaveta'nın 21 yıllık hükümdarlık dönemi, Petro'nun reformlarından alınmaya başlanan sonuçlarla devlet ve toplum yaşamında yeni bir yapılanmaya sahne oldu. Bürokrasi içindeki hiyerarşik düzen en tepede yer alan ve generalitet olarak adlandırılan güçlü bir kesim doğurdu. Kilit devlet makamlarını elinde tutarak hükümdarın çevresini kuşatan ve bürokraside yükselme yolunu denetim altında tutan bu kesimin başlıca dayanağı, daha alt kademedeki soylularla kurulan ittifak bağlarıydı. Sistemin işleyişinde eğitimin belirleyici bir rol oynaması nedeniyle, soyluları devlet görevleri için yetiştiren kurumlar büyük önem kazandı. Bürokrasi içindeki eski bölge ve aile bağlarının yerini alan bu kurumlar, aynı zamanda Batı Avrupa'dan gelen düşünce ve akımların yayılmasına öncülük eden bir işlev kazandı. Dönemin bir başka önemli gelişmesi devlet hizmetindeki soyluların giderek malikanelerinden kopmasıydı. Bu süreçle birlikte Yelizaveta'nın başdanışmanı Pyotr Şuvalov, madenciliği ve imalat sektörünü geliştirmek amacıyla bazı soylulara tekeller ve ayrıcalıklar tanımaya yöneldi. Ayrıca devletin ekonomik alandaki denetimini gevşeterek iç ticaretin önündeki engelleri kaldırdı. Öte yandan kırsal kesimde toprak sahiplerine tanınan geniş yetkiler serfliğin daha da kökleşmesine ve tarımda modernleşme çabalarının tıkanmasına yol açtı. II. Yekaterina dönemi[değiştir | kaynağı değiştir] Ana madde: II. Yekaterina İmparatoriçe II. Yekaterina Yelizaveta'nın yerine geçen yeğeni III. Petro, Senato'yu arka plana atarak yetkileri yakın çevresinde topladı. Öte yandan geleneksel dış politikayı terk ederek Prusya ile ittifak kurmaya yöneldi. Bu adımların yarattığı yaygın tepki üzerine bir saray darbesiyle karısı II. Yekaterina tahta çıkarıldı. Yekaterina'nın güçlü yönetimi önceki hükümdarlar döneminde izlenen yayılma politikasını daha da ileri götürdü. Ukrayna'yı Rusya'ya bağlama ve güneydeki geniş boş toprakları yerleşime açma süreci tamamlandı. Ardından Avusturya ve Prusya ile varılan anlaşma (1772) çerçevesinde parçalanan Polonya'nın doğu kesimi ile eski Litvanya Grandüklüğü toprakları Rusya'nın yönetimine geçti. Öte yandan Osmanlılara karşı kazanılan askerî başarılarla Karadeniz'in kuzey kıyıları bütünüyle Rus egemenliği altına girdi (1774). Bunu Kırım'ın ilhakı (1783) ve Urallar'ın doğusunda ve Hazar Denizi kıyıları boyunca sürdürülen fetihler izledi. Osmanlılara karşı sağlanan askerî üstünlüğün bir sonucu da Balkanlar'da dolaylı bir nüfuzunun kurulması oldu. Yekaterina'nın gözdelerinden Grigoriy Potyomkin'in başlıca mimarı olduğu bu yayılma politikasına, özellikle güneyde yürütülen geniş çaplı bir kolonileşme eşlik etti. Bu süreçte kurulan kent ve limanlar kısa sürede canlı birer ticaret ve kültür merkezi durumuna geldi. Devlet görevlilerine ve soylulara dağıtılan geniş arazilerle Rus serflik sistemi yeni ele geçirilen topraklara da yayıldı. Serflik konusunda daha liberal bir profil çizen II. Katerina serfliğin bir sorun teşkil ettiğini buna rağmen kaldırılması için erken olduğunu belirtmekle birlikte kölelere mülkiyet hakkı verilebileceğini ifade etti.[5] Ayrıca belirli bir özerklikten yararlanan Kazakların geleneksel askerî demokrasilerine son verilerek oturdukları ırmak vadilerinde etkili bir denetim sağlandı. Egemenlik altına alınan yabancı halkları imparatorluk düzeni altında bütünleştirmede genellikle Rus yöneticilere dayanarak eski siyasi ve toplumsal yapıları ortadan kaldırma politikası benimsendi. Bu çabaların din, dil ve kültür alanlarında baskılara yol açması boyunduruk altındaki halklar arasında ulusal kimliği koruma temelinde bir direniş doğurdu. Rusya'nın merkezden atanan memurlara, toprak sahiplerine ve mir (köy komünü) sistemine dayanan yerel yönetim mekanizmasının yetersizliği, Yekaterina dönemindeki köylü ayaklanmalarıyla açık bir biçimde ortaya çıktı. Bunun üzerine bir reform programı hazırlayan (1775) Yekaterina, ülke topraklarını guberniya denen birimlere ayırarak doğrudan çarlık adına görev yapan valilerin yönetimine verdi. Ayrıca toprak sahibi soyluların ve kentlerin seçtiği görevlilerin yerel yönetimde belirli ölçüde söz sahibi olmasını sağlayan bir sistem geliştirdi (1785). Yekaterina'nın merkezî yönetim alanındaki düzenlemeleri ise Senato'nun denetim yetkilerinin genişletilmesi, çeşitli devlet işlerini yürüten kurulların başkanlarına daha büyük bir güç kazandırması ve konumu tam belirlenmemiş bir tür kabinenin oluşturulması gibi değişikliklerle sınırlı kaldı. Eski yasaları yenilemeye yönelik çalışmaların tamamlanamamasına karşın, Yekaterina tarafından ortaya konan yol gösterici ilkeler daha sonraki reformlara temel oluşturdu. Otokratik bir devlet anlayışını önde tutan bu ilkeler, gene de devletçe çizilen sınırlar içinde kişi haklarının kullanılmasına olanak tanıyordu. III. Petro'nun daha önce aldığı bir karar doğrultusunda soyluların devlet hizmeti yükümlülüğünü azaltarak ekonomiyle ilgili alanlara yönelmelerini sağlamaya çalışan Yekaterina, genel bir kadastroyla arazilerin sınırlarını kesin biçimde belirleyerek soylulara arazilerindeki yer altı ve yerüstü kaynakları işletme, ürünlerini serbestçe piyasada satma hakları tanındı. Taşra eşrafının örgütlenmesine yönelik düzenlemelerle birlikte toprak sahibi soyluları malikanelerine daha sıkı bağlayan bu önlemler, serfler üzerindeki sömürü ve baskının daha da ağırlaşmasına yol açtı. Böylece artan hoşnutsuzluklar toplumsal bir patlama getirdi. Kazak kökenli Yemelyan Pugaçov önderliğinde ülkenin bütün doğu kesimini saran köylü ayaklanması güçlükle bastırılabildi (1774). Yekaterina dönemine damgasını vuran bir başka gelişme, kentlerin ticaret ve kültür alanlarında büyük bir canlılık kazanması oldu. 18. Yüzyılda Toplumsal Değişim[değiştir | kaynağı değiştir] I. Petro'nun eğitim alanında başlattığı atılım sonraki hükümdarlar döneminde de sürdürüldü. Böylece okullar yaygınlaşırken, bilimsel düşünce ve kültür düzeyi de hızla yükseldi. Bu süreçte Batı'dan gelen doğal hukuk öğretileri, Pietizm ve masonluk akımları Rus aydınları üzerinde derin bir etki bırakmaya başladı. Aydınlar arasında gelişen sorumluluk duygusu, imparatorluk düzenine yönelik ahlaki ve toplumsal bir eleştiri anlayışını doğurdu. Bu yeni tavır, özellikle Pugaçov'un köylü ayaklanmasından sonra serflik kurumunu hedef alan bir içerik kazandı. Öte yandan Avrupa'nın düzeyine ulaşma çabaları aydınlar arasında "ulusal gurur"u harekete geçirerek, Batı'yı doğrudan taklit etme yerine Rus tarihine eğilme yaklaşımını güçlendirdi. Soyluların Avrupa kültürüyle donanmasını olumlu bulmakla birlikte, yeni düşüncelerin kolaylıkla siyasal sistemin aleyhine dönme tehlikesini içermesi nedeniyle aydınlar arasındaki gelişmelere karşı kararsız bir tutum takınan Yekaterina, Fransız Devrimi'nden sonra devlet denetiminin dışına çıkan akımların otokrasiyi tehdit etmesinden kaygı duymaya başladı. Devlete hizmet idealinin halka hizmet anlayışına dönüşmesi, seçkin tabakanın devletten kopması imparatorluk için kabul edilebilir bir durum değildi. Bu dönemde yazdığı eleştirel bir kitapla Yekaterina'nın tepkisini çeken Aleksandr Radişçev'in Sibirya'ya sürgün edilmesi, Rus aydınlara karşı 19. yüzyılda daha da sertleşecek olan tutumun ilk örneği oldu. 19. Yüzyıl[değiştir | kaynağı değiştir] Rus İmparatorluğu'nun Avrupa Sahnesine Çıkması[değiştir | kaynağı değiştir] 19. yüzyılın başlarında tahta oturan İmparator I. Pavel, Fransız Devrimi benzeri bir ayaklanmanın kendi ülkesinde de gerçekleşebileceğinden duyduğu korkuyla bütün gününü kendisine sadık subay ve askerlerin arasında geçirmeye başlamıştı. Annesinin yerine geçtikten sonra reformları tersine çevirerek otokrasiyi yeniden güçlendirmeye çalışan Pavel (hükümdarlığı 1796-1801), serüvenci bir dış politikaya da yönelerek Rusya'yı yalnızlığa itti. Ayaklanma korkusu giderek paranoyaya dönüşen Pavel'in artan baskıcı önlemleri, sonunda kendi ailesinin düzenlediği bir saray darbesiyle öldürülmesine yol açtı.[4] Pavel'den sonra tahta çıkan oğlu Aleksandr (hükümdarlığı 1801-25), Rusya'yı kuşatan düşmanlık çemberini kırmak için Büyük Britanya ve Fransa ile ilişkilerini düzeltmenin yanı sıra Prusya ve Avusturya'ya karşı yakınlaşma politikası izledi. Ama bu barış ortamında gerçekleştirmeye çalıştığı reformlar, Bonapart'ın 1805'te Avrupa'daki savaşı yeniden başlatmasıyla kesintiye uğradı. Birbirini izleyen yenilgiler üzerine Tilsit Antlaşması'yla (1807) sağlanan barış, Napoléon'un 1812'de Rusya'ya saldırmasıyla bir kez daha bozuldu.Aralıkçılar İsyanı 1814 yılında Napolyon'u yendikten sonra Avrupa siyasetine giderek daha fazla müdahil olan Rusya, Avrupa'nın büyük devletleri arasında yer aldı ve diğer devletlerle ilişkilerini geliştirdi; Napoléon'u bozguna uğratan Rus ordularının batıya doğru başarılı ilerleyişi ve Aleksandr'ın yeni bir ittifakın yaratılmasında oynadığı büyük rol, Rus İmparatorluğu'nu Avrupa'nın önde gelen devletleri arasına soktu.[5] Aleksandr'ın ardından çar olan kardeşi I. Nikolay (hükümdarlığı 1825-55) daha çok İran, Osmanlı Devleti, Polonya ve Kafkasya halkları gibi zayıf düşmanlara karşı yürüttüğü savaşlarla Rusya'nın bu konumunu iyice pekiştirdi. Avrupa'yı sarsan 1848'deki devrim dalgası yalnızca Rusya'da etkisiz kaldı. Dahası, imparatorluk orduları Macarların ayaklanmasını bastırarak monarşik düzenleri koruma gibi bir görevi yerine getirdi. Rusya'nın korkulan bir güce dönüşmesiyle Nikolay "Avrupa'nın jandarması" olarak nitelendirilmeye başladı. Ama Kırım Savaşı'nda (1853-56) uğranan askerî başarısızlık, dev imparatorluğun hantallığını ve geriliğini açıkça ortaya koydu. Rusya'nın zayıflığı büyük ölçüde, köhnemiş askerî ve bürokratik bir otokrasiyle yöneltilmesinden geliyordu. Başlangıçta liberal görüşlere yakınlık duyan I. Aleksandr'ın 1801-03 ve 1807-12 arasında giriştiği reformlar, bazı yenilikler getirmekle birlikte köklü bir değişim sağlayamamıştı. Rusya'nın geniş insan gücünü ve sınırlı mali kaynaklarını tüketen savaşların ardından, kendini daha çok Avrupa diplomasisine ve dinsel işlere veren Aleksandr, giderek tutucu bir eğilime yöneldi. İmparatorluk yönetimine karşı gizli örgütlenmelerin yaygınlaşmaya başladığı bu dönemde her türlü muhalefet acımasızca sindirildi. Aleksandr'ın ölümünden hemen sonra Aralıkçıların düzenlediği başarısız ayaklanma, I. Nikolay'ı otokrasiyi ayakta tutmak için daha da sertleşmeye yöneltti. Siyasi baskılar özellikle 1848'deki devrimci dalgayla birlikte doruğa ulaştı. Sonuç olarak Aleksandr ve Nikolay dönemleri Rusya'nın Avrupa sahnesine çıktığı, ama içeride koyu bir karanlığa gömüldüğü bir dönüm noktası oldu. Bu sürecin temel özellikleri siyasi ve toplumsal yaşamın hemen her alanına yansıdı. Yönetim Mekanizması[değiştir | kaynağı değiştir] Yekaterina sonrasında Senato'ya temsili bir nitelik kazandırarak bu organı iktidarın odağı durumuna getirmeye çalışan soyluların çabaları sonuçsuz kaldı. Böylece otokratik yönetim yapısı korunurken, temsili kurumlar danışma organlarıyla sınırlandırıldı. Aleksandr döneminde devlet işlerini yürütmek üzere oluşturulan bakanlıklar eşgüdümü sağlama açısından bir komite altında bir araya getirildi. Gerçek anlamda bir kabineye denk düşmeyen bu düzenleme, yalnızca içişlerinin bütünüyle Aleksey Arakçeyev'e bırakıldığı dönemde etkili bir işlerlik kazandı. Komitenin varlığına son vermemekle birlikte bakanları doğrudan kendine bağlama yoluna giden Nikolay, iktidar yetkilerini önemli ölçüde özel kalemine ve bu kalem bünyesinde oluşturulan dairelere kaydırdı. İç güvenlikten sorumlu üçüncü daire, otokrasi karşıtı güçleri sindirmede ve halkı denetim altında tutmada en önemli araç durumuna geldi. İmparatorluk düzeninin başlıca dayanağı, imparatora bağlılık temelinde örgütlenmiş olan bürokrasiydi. Rus bürokratları arasında paye ve statü önde geldiğinden, katı hiyerarşik sistem yetenekli kişilerin yükselmesine pek olanak vermiyordu. 19. yüzyılın ilk yarısında alt kademede memurların sayısının üç kat artmasıyla bürokraside büyük bir şişkinlik başladı. Genelde yetersiz bir öğrenimden geçen ve düşük ücretler alan geniş memurlar ordusunda kayırıcılık, rüşvet ve yolsuzluk son derece yaygındı. Yetki ve sorumlulukların aşırı merkezîleşmesi nedeniyle bürokrasi çok ağır işliyordu. Toplumsal Sınıflar[değiştir | kaynağı değiştir] Rusya'nın toplumsal yapısının temel taşı olan serflik kurumu aynı zamanda geriliğin başlıca kaynağıydı. Ama soyluların tepkisinden çekinen ve bir otorite boşluğunun doğmasından korkan dönemin her iki imparatoru da bu kuruma dokunamadı. İmparatorluk bürokrasisinin kırsal alanda uygulayabildiği tek reform, devlete ait arazileri eken köylülerle ilgili olarak bir bakanlığın kurulması oldu. Köylüleri volost denen birimler çerçevesinde örgütleyen bu bakanlık, tarım ve eğitimin geliştirilmesinde belirli ölçüde başarıya ulaştı. Rus aydınlarının serflik sistemine karşı çıkmasının temelinde yatan düşünce, bu kurumun ekonomik gelişmeyi kösteklediği noktasında toplanıyordu. Toprakların verimli, işgücünün bol ve tahıl ticaretinin kazançlı olduğu güney bölgelerindeki durum bu yaklaşıma oldukça uygundu. Ama ülkenin öteki kesimlerinde toprak sahiplerinin tek işgücü dayanağını serfler oluşturuyordu. Ayrıca kuzeydeki bazı yörelerde zanaatçılıkla uğraşan serflerin ödediği vergiler toprak sahiplerine önemli bir gelir sağlıyordu. Sonuç olarak toprak sahiplerinin büyük çoğunluğunun çıkarları serfiliğin korunması yönündeydi. 19. yüzyılın ilk yarısında madencilik alanında öteki Avrupa devletlerinin gerisine düşen Rusya, daha çok pamuk dokumacılığı ve şeker üretimi gibi sanayilerde gelişme gösterebildi. Sanayiyi geliştirmeye yönelik yüksek gümrük tarifeleri de bu dönemde gündeme geldi. Tahıl ihracatında sağlanan önemli artışa karşın, Rusya'nın dış ticaret hacmi eski düzeyini aşamadı. Rusya'nın ilk demiryolu hattı ancak 1851'de hizmete açıldı ve karayolları ağı son derece yetersiz kalmaya devam etti. Sanayi ve ticaretteki cılız gelişmeye göre hızla büyüyen kentlerde, devlet korumasından yararlanan varlıklı tüccarlar önemli bir güç kazandı. Orta Rusya'daki İvanovo gibi bazı merkezlerde sanayi işçisi olarak nitelendirilebilecek bir kesim ortaya çıktı. Bununla birlikte kentlerin ağırlıklı öğelerini küçük esnaf ve zanaatçılar ile serfler oluşturuyordu. Eğitim ve Düşünce Akımları[değiştir | kaynağı değiştir] Aleksandr döneminde yasayla düzenlenen eğitim sisteminin yeni üniversite ve okullarla yaygınlaşmasına, aynı zamanda "zararlı düşünceler"i önlemeye yönelik sıkı bir denetim eşlik etti. Nikolay'ın yönetiminde okullarda daha özgür bir ortama izin verilmesine karşın, üniversite öğrenimini soylu ve varlıklı çevrelerin çocuklarıyla sınırlamaya yönelik sistemli bir çaba başladı. Gene de küçük memur, esnaf ve papazların oluşturduğu bir kesimden gelen yeni bir aydın tabaka ortaya çıktı. Doğrudan siyasi eleştirilerin sert cezalarla karşılaştığı ağır baskı ve sansür ortamında, düşünce akımları ancak felsefe ve edebiyat alanında ifade olanağı buldu. Aydınlar arasındaki değişik eğilimler Slavofiller ve Batılılaşma yanlıları biçiminde bir kutuplaşma yarattı. Aleksandr Herzen, Vissarion Belinski ve Mihail Bakunin gibi adların temsil ettiği Batılılaşma akımı, Avrupa tipi bir burjuva liberalizminden çok, radikal bir siyasi dönüşümü savunuyor ve otokrasinin dayanağı olan Ortodoks Kilisesi'nin etkisini kırmayı hedef alıyordu. Buna karşılık Petro döneminde Batı'ya açılmanın sağlam geleneksel yapıyı bozduğunu öne süren Slavofillerin programı Rusya'ya özgü kurumları ve Ortodoksluğu temel alan evrimci bir gelişme çizgisine dayanıyordu. İki akımın temsilcileri zaman zaman belirli noktalarda buluşabiliyor, ayrıca bazı görüşlerle birbirlerini etkiliyebiliyordu. Rus Yayılmacılığı ve Dış Politikası[değiştir | kaynağı değiştir] Topraklarının genişlemesiyle değişik milliyetleri ve dinleri barındırmaya başlayan Rusya'da toplam nüfusun ancak yarısını oluşturan Ortodoks Rusların ayrıcalıklı bir konumu vardı. Otokrasi, Ortodoksluk ve Rus halkına inanç (narodnost) ilkelerine dayalı şoven ve asimilasyoncu Rus milliyetçiliği gene de imparatorluk yönetiminden tam bir destek görmüyordu. Bütün halkların imparatora bağlılığını önde tutan Nikolay, asi Polonyalılara karşı Ruslaştırma politikasını onaylarken, yönetimle uyumlu Baltık Almanlarının Estler ve Letonlar üzerindeki kültürel egemenliğini ayakta tutmaya çalışıyordu. Şeyh Şamil'in yakalanması, Theodor Horschelt'in bir çalışması İmparatorluk yönetimi 19. yüzyılın ilk yarısında özellikle Asya'da geniş topraklar kazandı. Gürcü İmereti Krallığı'nın 1801'de Rusya'ya bağlanmasını öteki küçük Gürcü prensliklerinin ilhakı izledi. İran 1813'te Gülistan Antlaşması'yla Azerbaycan'ın kuzey kesimini Rusya'ya bırakmak zorunda kaldı. Ermenilerin yaşadıkları topraklar da 1828'de Rus yönetimine girdi. Şeyh Şamil önderliğindeki Çeçenlerin ve Dağıstan halklarının direnişi ancak 1834-59 arasındaki seferlerle kırılabilirken, Çerkeslerin denetim altına alınması 1864'e değin sürdü. Kazakistan'daki göçebe halklar ise 1840'larda egemenlik altına alındı. 17. yüzyılda Uzak Doğu'da Rus kuvvetleri Pasifik Okyanusu kıyılarına kadar ulaştı. 1707'de Japon adalarının kuzeyindeki Kamçatka yarımadası Rus bölgesi ilan edildi. 18. yüzyılın ortalarına gelindiğinde, Ruslar Bering Boğazı'nı geçerek Alaska'ya girdiler. Rus-Amerikan Kumpanyası Alaska ve Kaliforniya'nın bazı kıyı ve adalarını ele geçirdi. Bu genişleme, Amerika'nın doğu ucunda bağımsızlığını kazanıp batıya doğru tüm kıtayı egemenliği altına alma uğraşı veren Amerika Birleşik Devletleri tarafından durduruldu.[3] 19. yüzyıl başlarında Rus dış politikasının en önemli hedefleri Rusya'nın öteden beri çatıştığı İsveç, Polonya ve Osmanlı Devleti oldu. Tilsit Antlaşması'ndan sonra İsveç'e açılan savaş, 1809'da Finlandiya'nın Rus İmparatorluğu'na bağlanmasını sağladı. İzleyen dönemde İsveç, Rusya için bir tehlike olmaktan çıktı. Polonya'nın birliğinden yana bir politika izleyen Aleksandr'ın Rusya'yla müttefik bir krallık yaratma girişimleri ise sonuçsuz kaldı. Litvanya üzerindeki hak iddiaları üzerine Polonya'ya karşı sertleşen tutum, Rus korumasına son vermeye yönelik ayaklanmayla (1830) bir sindirme politikasına dönüştü. Ayaklanmanın bastırılmasından sonra Polonya'nın özerkliği kaldırılarak yoğun bir Ruslaştırma politikasına girişildi. Polonya sorununda Prusya ve Avusturya'dan güçlü bir destek gören Rusya, bir ölçüde Fransa ve Britanya'yla karşı karşıya geldi. Rus yayılmasının başlıca hedefi olan Osmanlı Devleti'ne karşı izlenen politika ise ikili bir nitelik taşıdı. Daha çok Karadeniz üzerinden tahıl ihracatı için güvenli bir yol oluşturmayı amaçlayan imparatorluk yönetimi, öncelikle güçlü bir müttefik olarak Osmanlı Devleti üzerinde nüfuz kurmaya yöneldi. Bu politikanın uygulandığı 1798-1806 ve 1832-53 arasında Osmanlı Devleti'nin bütünlüğünü destekleyen Rusya, toprak taleplerinden kaçınma yolunu tuttu. Avrupa'daki güç dengelerinin bu politikayı güçleştirdiği dönemlerde ise Balkan halklarını kışkırtma ya da doğrudan savaş açma (1806-12, 1828-29, 1853-56) yolu seçildi. Osmanlılarla ittifak politikası Türk Boğazları üzerinde denetim kurma ve Akdeniz'e inme açısından daha büyük kazançlar sağladı. Çatışma dönemlerinde ise Boğdan ve Eflak prensliklerini ele geçirme çabası öne çıktı. Bu çabanın Avrupa'da yarattığı kaygı, Rusya'nın Avrupa'nın dışında tutulmasını düşünen Britanya ve Fransa'nın Osmanlı Devleti'nin yanında Kırım Savaşı'na girmesinde önemli rol oynadı.[3] Sivastopol'un bir yıl başarıyla savunulmasına karşın savaşta ortaya çıkan ciddi yetersizlikler, Nikolay'ın yerine geçen II. Aleksandr'ı (hükümdarlığı 1855-81) öncelikle Rusya'nın geri kalmışlığının üstesinden gelmeye yöneltti. Modernleşme Çabaları[değiştir | kaynağı değiştir] Serfliğin Kaldırılması ve Reform[değiştir | kaynağı değiştir] Ayrıca bakınız Köylü serfliğinin kaldırılması Kırım Savaşı'ndaki mağlubiyet Rusya’nın geri kalmışlığının bir eseriydi. Bu nedenle Çar II. Aleksandr bir takım reform hareketlerine girişti. Bunların en başında ise kendisinin daha sonra "Özgürlükçü Çar" olarak anılmasını sağlayacak olan serflerin özgürleştirilmesiydi.[5] Rusya'yı ileri Batı ülkelerinin düzeyine çıkarmak amacıyla köklü değişiklikler yapılması gerektiğini gören II. Aleksandr, toprak sahiplerinin sert muhalefetini belirli ödünlerle yumuşatarak 3 Mart 1861'de serfliği kaldıran bir kararname yayımladı. Bu kararnamede on milyonlarca kişi özgürlüğe kavuşturulurken, uzun vadeli bir ödeme programıyla eski serflere belirli ölçüde toprak dağıtıldı. Ama mülk sahibi geniş bir köylü sınıfı yaratma çabası, toprak sahiplerine verilen tazminatları karşılamak için köylülerin ağır bir borç altına sokulması ve birçok bölgede köylülerin topraklarını ellerinde tutamaması gibi nedenlerle başarısızlığa uğradı. Buna karşılık toprak sahiplerinin ekonomik dayanaklarının zayıflamasıyla feodal ilişkilerde hızlı bir çözülme süreci başladı. Serfliğin kaldırılmasıyla birlikte toprak sahiplerinin yerel yönetimdeki ağırlığı da kırıldı. Daha önce toprak sahiplerince seçilen yerel yöneticilerin, merkezden atanması ilkesi getirildi. Kökeni çok eskiye dayanan köy komünü sistemi, devlet adına vergi toplamayı sağlayan bir araç olarak düzenlendi. Bu reformların ardından 1864'te zemstvo denen yerel yönetim meclisleri oluşturuldu. Üyeleri seçimle belirlenmekle birlikte oy ve sandalye dağıtımı sayesinde toprak sahibi soyluların büyük bir ağırlık taşıdığı zemstvo'lara eğitim, sağlık, yol yapımı ve başka yerel işlerle uğraşma yetkisi tanındı. Aynı yıl yargı alanında yapılan geniş çaplı bir reformla düzenli ve modern bir adli sistem kuruldu. Aleksandr bu tür reformların yanı sıra siyasi alanda da bir yumuşama başlattı. Birçok mahkûm ve sürgünü bağışlayarak baskı ve kısıtlamaları hafifletti. Ama liberal çevrelerin temsili bir yönetim oluşturulması yönündeki isteklerine sert bir biçimde karşı çıkarak, otokratik düzeni koruma yoluna gitti. Devrimci Etkinlikler[değiştir | kaynağı değiştir] Serfliğin kaldırılmasından sonra köylülerin karşılaştığı yeni güçlükler Nikolay Çernişevski gibi radikal aydınların yönelttiği sert eleştiriler doğrultusunda devrimci bir hareketin gelişmesine zemin hazırladı. 1863'te Polonya'da patlak veren ayaklanmanın ve 1866'da çara karşı girişilen suikastın ardından yönetimde tutucular ağırlık kazanmaya başladı. Bu dönemde reformlar, kentlerde sınırlı seçime dayalı belediye örgütlerinin kurulması (1870) ve zorunlu askerlik hizmetiyle birlikte ordunun modernleştirilmesi (1874) gibi adımlarla sınırlı kaldı. Devrimci hareketin Avrupa'daki sosyalist akımlardan da etkilenerek yeniden canlandığı 1870'lerde Narodnikler olarak adlandırılan gençler, siyasal propagandayla köylüleri ayaklandırma hedefine yöneldi. Bunu izleyen yaygın tutuklama ve sürgünler hareketin daha radikalleşmesine ve yeraltına geçmesine yol açtı. Sıkı bir örgütlenmeyle ortaya çıkan Zemlya i Volya (Toprak ve Özgürlük), zamanla şiddet eylemlerine başvurmaya başladı. Örgütün 1879'da ikiye bölünmesinden sonra Narodnaya Volya (Halkın İradesi) adını alan şiddet yanlısı kanat, 13 Mart 1881'de bombalı bir suikastle imparatoru öldürdü. Başa geçen III. Aleksandr (hükümdarlığı 1881-94) babasının bir süre önce ele aldığı meşruti düzene geçiş tasarısını bir yana atarak eğitimi sınırlama, zemstvoların çalışmalarını engelleme ve köy komünleri üzerinde daha sıkı bir denetim kurma gibi baskıcı önlemler aldı. Olağanüstü yetkilerle donatılan ve maddi koşulları düzeltilen bürokrasi, etkili bir baskı aracı durumuna geldi. Ama ekonomik gelişmenin yarattığı yeni toplumsal güçler ve gerginlikler yeniden etkili bir muhalefet doğurdu. Merkezî hükûmetin otoriter tutumunun da etkisiyle zemstvolar içinde güçlenen ılımlı liberal hareket, otokrasiyi korumada direten II. Nikolay'ın (hükümdarlığı 1894-1917) imparator olmasından sonra daha da yaygınlaştı. Aydınlara ve serbest meslek sahiplerine dayanan radikal akımlar boy gösterirken, sosyalist harekete temel oluşturan sanayi işçileri ile özellikle Orta Volga bölgesindeki köylüler arasında da bir hareketlenme başladı. Ekonomik ve Toplumsal Gelişmeler[değiştir | kaynağı değiştir] Eski serflerin kendilerine dağıtılan toprakların borçlarını ödeyerek ve toprak satın alarak mülk sahibi bir sınıf durumuna gelmesi oldukça ağır ve sancılı bir süreç izledi. Bu süreçte köylüler arasında da belirgin bir farklılaşma ortaya çıkarken, soylu toprak sahiplerinin konumu gittikçe sarsıldı. Belirli bir köylü kesimin daha yüksek bir refah seviyesine ulaşmasına karşın, tarımdaki gerilik ve yoksulluk yaygın varlığını sürdürdü. Bunun başlıca nedenleri devletin tarımı ihmal etmesi, ağır borç yükü, çeşitli temel gereksinim mallarından alınan vergiler, üretim araç ve tekniklerinin eksikliği, düşük verimlilik düzeyiydi. Kırsal kesimdeki yaygın yoksulluğun bir başka kaynağı, Sibirya'daki yeni yerleşim alanlarıyla zengin tarım bölgelerine ve kentlere yönelik göçlerin hızla artan işgücü fazlasını eritememesiydi. Köy komünü sisteminin girişimci çiftçilerin gelişmesini köstekleyen katı kuralları da tarımdaki güçlükleri artırıyordu. Sonuç olarak feodalizmin çözülmesine eşlik eden ağır sorunlar köylerde bir altüst oluş başlattı ve özellikle yoksul köylüler arasındaki toprak talebini daha da keskinleştirdi. Serfliğin kaldırılması ve kırsal kesimin pazara açılması sınırlı düzeyde de olsa kapitalizmin serpilmesine elverişli koşullar yarattı. Bankalar ve kredi kuruluşları küçük köylere kadar ulaştı, tahıl ticareti önemli ölçüde canlandı. Özellikle 1870'lerde hızlı yürütülen demiryolu yapımı, bölgeler arasındaki ekonomik bütünleşmeyi ileriye götürdü. Askerî geleneklerin ve demiryollarının demir ve çelik için yarattığı yüksek talep, bu ürünlerin içeride karşılanmasını zorunlu kıldı. Böylece 19. yüzyılın sonlarına doğru yaygın kömür üretiminin de yardımıyla geniş çaplı bir metalurji sanayisi doğdu. Orta Asya'daki yeni topraklardan sağlanan bol miktarda hammadde, dokumacılık ve şeker üretimi gibi sanayilere daha sağlam bir temel kazandırdı. Özellikle Petersburg'da makine yapımı ve elektrik donanımıyla ilgili sanayiler doğmaya başladı. Azerbaycan'da çıkarılan petrol önemli bir kaynak durumuna geldi. Öte yandan Fransız ve Belçika sermayesi metalurji sanayisinde, Britanya sermayesi petrol üretiminde, Alman sermayesi de elektrik alanında yoğun yatırımlara girişti. Sanayinin işgücü kaynağını büyük ölçüde kırsal kesimden kopan köylüler oluşturdu. Kentlerde hızla büyüyen işçi sınıfı ağır bir sömürüyle karşı karşıya kaldı. Düşük ücretler, uzun iş saatleri ve kötü barınma koşulları işçiler arasında tepkiler doğurmada gecikmedi. İmparatorluk polisinin sıkı yasak ve baskılarına karşın, gizli sendikal örgütlenmeler ortaya çıktı ve giderek yükselen grev eylemleri başladı. Devletin koruyucu şemsiyesi altında gelişen Rus burjuvazisi kaçınılmaz olarak otokratik yönetimle bütünleşme yoluna gitti. Bürokratik ve askerî bir nitelik taşıyan Rus kapitalizminin itici gücünü de büyük ölçüde resmî devlet politikaları oluşturdu. Eğitim ve Düşünce Akımları[değiştir | kaynağı değiştir] Rusya'da ilk modern sayımın yapıldığı 1897'de toplam nüfus içindeki oranı ancak yüzde 0,1'i bulan üniversite öğrencilerinin yaklaşık dörtte üçünü, soyluların ve memurların çocukları oluşturuyordu. Ortaöğretim kurumlarında okuyanların oranı da ancak yüzde 1'e yaklaşıyordu; bu kesimin içinde soylu ve memur çocuklarının oranı beşte ikiye ulaşıyordu. 1904'teki verilere göre ilköğrenim çağındaki çocukların ancak yüzde 27'si okula gidebiliyordu. Bu rakamların ortaya koyduğu olumsuz tablo, ülkenin geriliği ve kaynak yetersizliğinden çok, imparatorluk yönetiminin izlediği politikanın sonucuydu. 19. yüzyılın ikinci yarısında Rus düşünce dünyasında entelejansiya olarak adlandırılan bir kesim öne çıktı. Çekirdeğini hukukçu, hekim, öğretmen ve mühendislerin oluşturduğu entelejansiya içinde bazı bürokratlar, toprak sahipleri ve subaylar da yer alıyordu. Toplumsal ve siyasi konularla yakından ilgilenen bu kesim, imparatorluk rejiminin otokratik ve baskıcı yapısına kökten karşıydı. Her konuyu toplumun ilerlemesi açısından ele alan bu muhalefeti belirleyen temel çizgi toplumsal yararcılık anlayışıydı. Dönemin devrimci hareketlerinin pek çok önderi entelejansiya çevresi içinden çıktı. Ağır polis baskısı ve özgürlüklerden yoksunluk, bu önderleri kitlelere yol gösterecek sıkı disiplinli bir örgütlenme modeline yöneltti. Bu dönemde devrimci ve radikal eğilimlere damgasını vuran Rus sosyalizmi iki ana akım çerçevesinde gelişti. Kökeni Narodnaya Volya'ya dayanan grupların 1901'de partileşmesiyle ortaya çıkan Sosyalist Devrimcilerin programı, kapitalizmin aşamasından geçmeden köy komünlerine dayalı sosyalist bir düzen kurmayı öngörüyordu. Bu hareketin bir kanadı şiddet yöntemlerini esas alırken, öteki kanadı radikal orta sınıf liberalizmiyle birleşme yoluna yöneldi. Çeşitli gizli işçi gruplarının 1898'de kurduğu Rus Sosyal Demokrat İşçi Partisi (RSDRP) ise kapitalizmin gelişmesini kaçınılmaz görüyor ve sosyalizm yolunun burjuva demokratik devrimle açılacağını savunuyordu. RSDRP'nin 1903'teki ikinci kongresinden sonra Sosyal Demokrat hareket de başını Vladimir İlyiç Lenin'in çektiği Bolşevikler ve Julius Martov'un öncülük ettiği Menşevikler olarak iki kanada ayrıldı. Ruslaştırma Politikası[değiştir | kaynağı değiştir] Ana madde: Ruslaştırma Polonya'da imparatorluk yönetimine karşı direnişin kırıldığı 1863'ten sonra toprak reformuyla birlikte başlatılan Ruslaştırma politikası, Ukrayna'daki benzer uygulamaların ardından 1890'larda genel bir niteliği büründü. Gücünü daha çok bürokrasiden alan ve Ortodoksluğu dayatma çabalarıyla atbaşı giden bu politikanın yürütülmesinde Rus Ortodoks Kilisesi de önemli rol oynadı. Ruslaştırmanın ilk hedeflerinden biri olan Baltık bölgesinde, yerel halkların Alman toprak sahiplerine ve zenginlerine duyduğu tepki, dil, eğitim ve kültür alanında Alman etkisinin kırılmasını büyük ölçüde kolaylaştırdı. Buna karşılık Ortodoksluğu benimsetme çabaları sonuçsuz kaldı. Finlandiya ve Kafkasya'daki Ruslaştırma girişimleri etkili bir pasif direnişle karşılaştı. İmparatorluğa bağlı Müslüman halklar arasında ekonomik ve kültürel bakımdan daha gelişmiş bir düzeyde bulunan Tatarlar, yoğun bir Ruslaştırma politikasına hedef oldu. Orta Asya'da ise Rus sömürgeci yönetimi dolaylı yöntemlere dayandığından, benzer bir uygulamaya gidilmedi ve eski düzenin sürmesine izin verildi. Ruslaştırmanın bütün şiddetiyle sürdüğü dönemde Yahudilere yönelik ayrımcı politikalar da doruğuna çıktı. Böylece imparatorluğun kışkırtmasıyla girişilen pogromlar aynı zamanda halk arasındaki hoşnutsuzluğu başka yönlere çekmede kullanıldı. Dış İlişkiler[değiştir | kaynağı değiştir] 93 Harbi'nde Rus kuvvetlerinin Tuna'yı geçmelerini temsil eden bir çalışma 19. yüzyılda Rus dış politikasının ağırlık noktalarını Balkanlar ve Uzak Doğu oluşturdu. Bu doğrultuda yürütülen nüfuz ve yayılma mücadelesi, Rusya'yı batıda Avusturya ve Almanya, doğuda da Japonya'yla karşı karşıya getirdi. Kırım Savaşı'nın ardından konan askerî kısıtlamaların 1871'de kaldırılmasından sonra Karadeniz donanmasını yeniden kuran Rusya, geleneksel stratejisi doğrultusunda Balkanlar'da daha ekin bir rol oynamaya başladı. Panslavizm akımının da etkisiyle 1877'de Osmanlı Devleti'ne açılan savaş (93 Harbi), Bulgaristan'ın bağımsızlığını sağlayan Ayastefanos (Yeşilköy) Antlaşması'yla (1878) noktalandı. Ama Berlin Kongresi'ni toplayarak Rus kazançlarını sınırlandıran Britanya ve Avusturya, izleyen dönemde de Balkanlar'da Rus nüfuzunu engellemeye çalıştı. Bu durumun yarattığı çatışma, Avusturya, Almanya ve İtalya'nın Üçlü İttifak'ı oluşturmasıyla daha da derinleşti. Destek için Fransa'ya dönmek zorunda kalan Rusya, 1891'de bu ülkeyle mali ilişkilerini geliştirmenin yanı sıra askerî bir ittifak kurdu. Bu arada 1860'larda Türkistan'da başlayan Rus yayılması 1880'lerde Hazar Denizinin doğu kıyısındaki Türkmen topraklarına kadar ulaştı. Britanya'nın Hindistan'daki konumunu tehdit eden bu gelişmeler, iki ülke arasında Afganistan üzerinde başlayan çekişmeyle yeni bir boyut kazandı. Orta Asya'daki Rus-Britanya çekişmesi Eylül 1885'te nüfuz sınırının belirlenmesiyle yatıştı. Japonya ve Çin'le bir dizi antlaşma imzalayarak Uzakdoğu'da Sahalin ve Kuril adalarıyla Amur Nehri vadisi gibi önemli köprübaşlarını ele geçiren Rusya, Kore üzerindeki Çin-Japon çekişmesinde (1894-95) Çin'in yanında yer aldı. Japonya'nın yayılmasını önlemeye yönelik bu politika, Mançurya'da ve ardından Liaodong Yarımadasında liman ve demiryolu ayrıcalıkları elde edilmesini sağladı. Boxer Ayaklanması sırasında Mançurya'ya Rus birliklerinin girmesi (1900), Japonya'yla rekabeti açık çatışmaya dönüştürdü. Çin'deki çıkarlarını korumak isteyen Britanya 1902'de Japonya'yla ittifaka girdi. Gerginliği azaltmaya yönelik görüşmeler sürerken, Japon kuvvetleri Şubat 1904'te Port Arthur'daki (Lüshun) Rus savaş gemilerine ani bir baskınla saldırdı. Böylece Rus-Japon Savaşı başladı. İmparatorluğun Son Yılları[değiştir | kaynağı değiştir] Devrim ve Dumalar[değiştir | kaynağı değiştir] 1905 Devrimi'nden bir sahne, İlya Repin'in bir çalışması Japonlar karşısında hem karada, hem denizde alınan ağır yenilgiler, imparatorluk düzenine karşı hoşnutsuzluğu açığa çıkaran yaygın protesto hareketlerine yol açtı. Petersburg'da Kışlık Saray'a yürümek isteyen göstericilere ateş açılmasıyla yaşanan Kanlı Pazar, olayları tırmandırarak 1905 Devrimi'nin kıvılcımını oluşturdu. İşçi grevleri, sokak çatışmaları, köylü hareketleri ve askerî isyanlar biçiminde gelişen genel ayaklanma, özellikle azınlık milliyetlerin yaşadığı bölgelerde hızla yükseldi. Bu arada Kara Yüzler ve benzeri karşıdevrimci örgütler halkı sindirmeye yönelik saldırılara giriştiler. Ekim 1905'te başlayan demiryolu grevinin ülke çapında yaygınlaşarak bir genel grev biçimini alması ve Petersburg Sovyeti'nin oluşturulmasıyla devrimci hareket doruğuna ulaştı. Güç durumda kalan II. Nikolay, Ekim Manifestosu'nu yayımlayarak meşruti bir anayasa ve seçilmiş bir meclis (Duma) sözü verdi. Ardından Japonya'yla elverişli bir barış yapılmasında önemli rol oynayan ve halka ödün politikasının başlıca savunucuları arasında yer alan Sergey Vitte'yi başbakanlığa getirdi. Bunu izleyen siyasi manevralarla muhalefetin bölünmesi ve devrimci dalganın düşüş içine girmesi, karşı saldırıya geçen imparatorluk yönetimine adım adım ayaklanmaları bastırma olanağı verdi. Radikal muhalefetin taleplerini karşılamaktan uzak yasal düzenlemelerden sonra Nisan 1906'da seçilen Birinci Duma'da, beklenenin tersine, Kadetler ve İşçi Grubu (Trudovikler) gibi liberal ve sol muhalefet örgütleri çoğunluğu elde etti. Ayrıca Rus olmayan milliyetler de geniş bir temsil olanağı buldu. Köklü reformlar istediği için imparatorluk hükûmetiyle çatışmaya giren Birinci Duma iki ay geçmeden dağıtıldı. Başbakanlığa atanan Pyotr Stolipin ülkeyi kararnameler aracılığıyla yöneterek son direniş noktalarını ortadan kaldırdı ve ordu ile polis örgütünü etkili bir işleyişe kavuşturdu. Şubat 1907'de İkinci Duma için yapılan seçimlerde İşçi Grubu ile Kadetler ilk iki sırayı alırken, boykot taktiğinden vazgeçen Sosyal Demokratlar üçüncü güç olarak Duma'ya girmeyi başardı. Ilımlı liberalleri temsil eden Oktobristler ile tutucu gruplar ise azınlıkta kaldı. Böylece daha da sola kayan İkinci Duma'nın ömrü ancak üç ay sürdü. Köylülerin ve azınlık milliyetlerin oy hakkının kısıtlanmasıyla tutucuların belirgin bir ağırlık kazandığı Üçüncü ve Dördüncü Duma'lar genelde imparatorluk hükûmetinin politikalarını desteklediler. Bu dönemde askerî ve bürokratik bir yapıya dayanan otokrasinin temel özellikleri ayakta kalmakla birlikte, siyasal partiler, basın, sendikalar ve eğitim kurumları görece bir serbestlikten yararlandı. İmparatorluk düzenini yeniden pekiştirmede önemli rol oynayan Stolipin, tarımı modernleştirerek köylüler arasında imparatorluk için yeni bir dayanak yaratmaya çalıştı. Aynı yıllar sanayide de sürekli bir gelişmeye sahne oldu ve Sibirya'da geniş topraklar yerleşime açıldı. Devrim sırasındaki kazançları geri alınan azınlık milliyetlere karşı yeniden yoğun bir Ruslaştırma politikası uygulanmaya başladı. Orta Asya'da Rus göçmenlerin kurduğu koloniler hızla arttı. Bürokratların entrikalarıyla konumu sarsılan Stolipin'in Eylül 1911'de öldürülmesinden sonra, hükûmet imparatorun çevresini kuşatan danışmanların eline geçti. Grigori Rasputin gibi serüvenci bir mistik, imparatorluk sarayında büyük bir nüfuz kazandı. Savaş ve Monarşinin Çöküşü[değiştir | kaynağı değiştir] Ayrıca bakınız: I. Dünya Savaşı, Şubat Devrimi ve Ekim Devrimi Asya'da Japonya ve Britanya ile çatışmaya son veren Rusya, 1906'dan sonra Balkanlar üzerinde nüfuz kazanmak için Avusturya'ya karşı yoğun bir mücadeleye girdi. Balkanlar'da giderek kızışan ortam, Rusya'nın çok geçmeden Britanya ile Fransa'nın yanında I. Dünya Savaşı'na katılmasını getirdi. Bir süre sonra Osmanlı Devleti'nin Almanya ve Avusturya'nın müttefiki olarak savaşa girmesiyle Kafkasya'da yeni bir cephe açmak zorunda kalan Rusya, aynı zamanda Boğazlar'ın açık olmasına bağlı olan ikmal desteğini büyük ölçüde yitirdi. Ciddi silah ve mühimmat sıkıntısı çekmeye başlayan Rus orduları batıda birbirini izleyen ağır yenilgilere uğradı. 1915 sonbaharına gelindiğinde Rusya'nın kayıpları bir milyonu aşmış bulunuyordu. Savaşın yol açtığı yıkımla birlikte basında ve Duma'da "halkın güvenine sahip bir hükûmet" talebi yükselmeye başladı. Ama Nikolay'ın dar bir hizbe dayanan beceriksiz yönetimi, ekonominin hızla bozulmasına ve imparatorluğa karşı tepkilerin derinleşmesine yol açtı. 1917 yılına gelindiğinde Rus ekonomisi iflas etmiş durumdaydı. Vergi sistemi karışık, bozuk ve adaletsizdi. Savaşın finansmanı ancak erimekte olan altın rezervleri ile dış borçlarla sağlanmaktaydı. Buna ek olarak Rusya'da, devlet kurulduğundan bu yana demokratik gelenek ve örgütlerin olmaması, hiçbir biçimde sesini duyuramayan Rus halkına, İmparatorluk rejimine karşı şiddetli başkaldırıdan başka bir seçenek bırakmamıştı.[3] Birinci Dünya Savaşı'nın bütün bu koşulları, imparatorluğu yıkmayı hedefleyen liberaller, reformcular ve Bolşevikler için bulunmaz bir fırsat oldu. Her şeyden önce, ülkede genel seferberlik ilan edildiği için, silah bu kez Rus halkının eline geçmişti.[4] Mart 1917'de başkentte yayılan grev ve sokak gösterileri, çarlık subaylarının emirlerini dinlemeyen askerî birliklerin de protestoları desteklemesiyle, Şubat Devrimi olarak bilinen bir ayaklanmaya dönüştü. Petrograd İşçi ve Asker Delegeleri Sovyeti ile Duma'nın vardığı anlaşma sonucunda, Prens G. Y. Lvov başkanlığında, ağırlığını Kadetler ve Oktobristlerin oluşturduğu bir Geçici Hükûmet oluşturuldu. Hükûmete bağlı birliklerce Pskov'da kuşatılan Nikolay'ın 15 Mart 1917'de tahttan çekilmesiyle imparatorluk rejimi sona erdi. Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] Wikimedia Commons'ta Rus İmparatorluğu ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. Geoffrey Swain (2014). Trotsky and the Russian Revolution. Routledge. s. 15. ISBN 9781317812784. 19 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 June 2015. The first government to be formed after the February Revolution of 1917 had, with one exception, been composed of liberals. Alexander Rabinowitch (2008). The Bolsheviks in Power: The First Year of Soviet Rule in Petrograd. Indiana UP. s. 1. ISBN 978-0253220424. 10 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 June 2015. a b c d Oral Sander, Siyasi Tarih İlkçağlardan 1918'e, İmge Kitabevi, Eylül 2007. ISBN 978-975-533-043-3. a b c Rusya Geçmişini Arıyor..., Focus, Mart 1998. a b c d "Serflik ve Bolşevizm Gölgesi Arasında Charykov'un İstanbul Yılları". 25 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2013. a b Mustafa Ergün, Rus Eğitiminde Batılılaşma Çabaları Ve Reformlar, Afyon Kocatepe Üniversitesi gtd Rusya konularıTarihKronoloji Doğu Slavları Rus Hanlığı Kiev Knezliği Vladimir-Suzdal Knezliği Moskova Knezliği Rusya Çarlığı Rus İmparatorluğu Ekim Devrimi Rus Cumhuriyeti Rus İç Savaşı Rusya SFSC Sovyetler Birliği Rusya Federasyonu Konular Askerî Ekonomik Olaylar İç savaş Kıtlık dönemi Dmitri isyanı Dertler Dönemi Siyaset Anayasa Devlet Başkanı Devlet Başkanlığı İdaresi Başbakan Bakanlar Kurulu Meclis Federasyon Konseyi Devlet Duması Hukuk Vatandaşlık İnsan hakları LGBT hakları Ordu Seçimler Siyasi partiler İdari bölümler Federal bölümler Coğrafya Adalar Göller Dağlar Nehirler Depremler Avrupa Rusyası Kuzey Kafkasya Kuzey Asya Sibirya Uzak Doğu Rusyası Şehirler Ekonomi Merkez Bankası Enerji Madencilik Petrol Sanayi Savunma sanayi Bilim ve teknoloji Telekomünikasyon Tarım Turizm Ulaşım Ekonomik bölgeler Oligarklar Yolsuzluk Para birimi ToplumDemografi Ruslar Dil Rusça Eğitim Etnik gruplar Göçmenlik Diaspora Kültür Bale Din Edebiyat Folklör Mimarlık Görsel sanatlar Medya İnternet Runet Mutfak Müzik Opera Sanat Sinema Tiyatro Resmi tatiller Posta tarihi Spor Bayrak Arma Ulusal Marş Portal VikiProje Kategori gtdSömürge imparatorlukları Almanya Amerika Birleşik Devletleri Belçika Britanya İngiltere İskoçya Danimarka Fransa Hollanda İspanya İsveç İtalya Japonya Norveç Malta Umman Umman Muskat ve Umman Polonya-Litvanya Birliği Kurlandiya Portekiz Rusya Antik sömürgeler gtdİmparatorluklarAntik Çağ(Sömürge) Akad Asur Eski Orta Yeni Babil Eski Kassit Yeni Çin Qin Han Üç İmparatorluk Jin Güney-Kuzey Fenike Kartaca Helenistik Makedonya Ptolemaios Seleukos Hindistan Nanda Maurya Satavahana Şunga Gupta Harşa Hitit Geç İran Med Ahameniş Part Sasani Kuş Kuşan Mısır Eski Orta Yeni Moğol Siyenpi (Xianbei) Roma Batı Doğu Teotihuacan Yeni Sümer Orta Çağ Aksum Angevin (Anjou) Aragon Arap Dört Halife Emevî Abbâsî Fâtımî Endülüs Aztek Benin Bizans İznik Trabzon Brunei Bulgar Birinci İkinci Calakmul Ceneviz Çin Sui Tang Beş Hanedan Song Liao Kin (Curçen) Batı Xia Yuan/Kubilay Vey/Tabgaç Etiyopya Zagve Süleyman Eyyûbî Fas İdrîsî Murâbıt Muvahhid Merînî Garabito (Huetar) Gürcü Hindistan Çola Gurjara-Pratihara Pala Doğu Ganga Delhi Vijayanagar Hunlar Büyük Hun Avrupa Hun Ak Hun İnka İran Tâhirî Seferî Sâmânî Büveyhî Müsâfirî (Salari) Ziyârî Kanem (Borno) Karolenj Khmer Kutsal Roma Kuzey Denizi Latin Majapahit Malakka Mali Memlûk Moğol Yuan Altın Orda Çağatay İlhanlı Oyo Sırp Singhasari Somali Ajura İfat Adal Mogadişu Varsangali Songhay Srivijaya Tibet Tikal Timur Tiwanaku Toltec Tondo Türkî Gazne Büyük Selçuklu Harezmşah Uygur Kağanlığı Venedik Vietnam Đại Việt Wagadou (Awkar) Wari Modern Çağ Afgan Dürrânî Almanya Birinci İkinci Üçüncü (Nazi) Ashanti Avusturya Avusturya-Macaristan Brezilya Çin Ming Çing Yuan Şikai Mançukuo Etiyopya İmparatorluğu Fas Saadi Alevî (Filalî) Fransa Birinci İkinci Haiti Birinci İkinci Hindistan Babür Maisur Sih Maratha Britanya Hindistanı İran Safevî Afşar Zend Kaçar Pehlevi İsveç Japon Johor Kore Meksika Birinci İkinci Orta Afrika Rus Somali Geledi Hobyo İshak Majeerteen Derviş Tonga Türk Osmanlı Karaman Sömürge Alman Amerika Birleşik Devletleri Belçika Britanya İngiliz İskoç Danimarka Fransız Hollanda İspanyol İsveç İtalyan Japon Norveç Malta Umman Umman Muskat ve Umman Polonya-Litvanya Birliği Kurlandiya Portekiz Rusya Listeler İmparatorluklar en büyük imparatorluklar Hindistan Büyük güçler Antik Çağ Orta Çağ Modern Çağ Avrupa sömürgeciliği Afrika imparatorlukları Çeşitli Üzerinde güneş batmayan imparatorluk Dış politika tanımı olarak İmparatorluk Amerikan emperyalizmi Sovyet emperyalizmi gtd Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT)ÜyelikÜyeler Azerbaycan Belarus Ermenistan Kazakistan Kırgızistan Moldova Özbekistan Rusya Tacikistan Ön üyeler Türkmenistan Eski üyeler Gürcistan (1993-2009) Ukrayna (1994-2014) Öncel Rus İmparatorluğu Sovyetler Birliği Egemen Devletler Birliği Belavezha Anlaşması Alma-Ata Protokolü (BDT) Spor Olimpiyat Paralimpik Rugby Erkekler Buz Hokeyi Takımı Futbol Takımı Kupa (futbol) Askeri Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü Kolektif Acil Müdahale Kuvveti Ortak BDT Hava Savunma Sistemi Ekonomi Ekonomi Mahkemesi CISFTA Avrasya Ekonomik Topluluğu Avrasya Patent Sözleşmesi Avrasya Patent Organizasyonu AB Teknik Yardımı Organizasyon Devletler Arası Havacılık Komitesi Beyaz Rusya, Kazakistan ve Rusya Gümrük Birliği · Devlet Birliği Otorite kontrolü BNF: cb119405184 (data) CiNii: DA13982734 GND: 1086796756 LCCN: n80001203 NLI: 987007557241205171 RERO: 02-A000139545 SUDOC: 027342395 VIAF: 247149066396265601002 WorldCat (LCCN): n80-001203 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Rus_İmparatorluğu&oldid=32251311" sayfasından alınmıştır |
Başlığın diğer anlamları için Rusya (anlam ayrımı) sayfasına bakınız. Rusya SFSCРоссийская Советская Федеративная Социалистическая РеспубликаRusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti1917-1991 Bayrak (1954-91) Arma (1978-91) Millî marşRaboçaya marselyeza (1917-1918)Enternasyonal (1918-1944)Sovyetler Birliği Marşı (1944-1991)Patriotiçeskaya pesnya (1990-1991)Sovyetler Birliği içerisinde Rusya SFSC'nın sınırlarıII. Dünya Savaşı sonrası (1954).BaşkentPetrograd (1917-1918)Moskova (Mart 1918 - 1991)Yaygın dil(ler)RusçaHükûmetFederal Sovyet cumhuriyetiDevlet Başkanı • 1917 (ilk) Lev Kamenev• 1990-1991 (son) Boris YeltsinHükümet Başkanı • 1917-1924 (ilk) Vladimir Lenin• 1991 (son) Boris YeltsinYasama organıVtsIK / Tüm Rusya Kongresi (1917-38)Yüksek Sovyet (RSFSC) (1938-90)Yüksek Sovyet (RSFSC) / Halk TemsilcileriKongresi (1990-91)Tarihçe • Kuruluşu 1917• Dağılışı 1991Yüzölçümü• Toplam17.075.200 km2Nüfus• Sayılan147.386.000 Öncüller Ardıllar Rusya Cumhuriyeti Rusya Rusya tarihi Antik Çağlar Doğu Slavları Orta Çağ Hazarlar (7.-10. yüzyıl) Rus Hanlığı (9. yüzyıl) Kiev Knezliği (860-1240) Vladimir Suzdal (1168-1362) Moğol İstilası Altın Orda Devleti Kazan Hanlığı Moskova Knezliği (1359-1576) Yeni Çağ Rus Çarlığı (1547-1721) 1605-1618 Lehistan-Rusya Savaşı Rus İmparatorluğu (1721-1917) 20. Yüzyıl I. Dünya Savaşı Ekim Devrimi Rus İç Savaşı Sovyetler Birliği II. Dünya Savaşı Küba Füze Krizi Glasnost ve Perestroyka Sovyetler Birliği'nin dağılması Rusya Federasyonu Diğer Konular Rusya'nın ekonomik tarihi Rusya'nın askeri tarihi Rusya'nın sosyal tarihi Rusya'nın denizcilik tarihi Rusya tarihi kronolojisi Rus hükümdarları listesi gtd Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti (RSFSC) (Rusça: Росси́йская Сове́тская Федерати́вная Социалисти́ческая Респу́блика; Rossiyskaya Sovetskaya Federativnaya Sotsialistiçeskaya Respublika), Sovyetler Birliği'nin nüfus ve yüzölçümü bakımından en büyük ve kurucu cumhuriyetidir. Rusya Federatif Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 7 Kasım 1917'de Ekim Devrimi ile kuruldu. 30 Aralık 1922'de Rusya Federatif Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin, Belarus SSC, Ukrayna SSC, Orta Asya ve Kafkas cumhuriyetleriyle birleşmesiyle de Sovyetler Birliği resmen kuruldu. 12 Aralık 1991 tarihinde yerine kurulan Rusya'nın yasal varisidir. Tarih[değiştir | kaynağı değiştir] 1917 tarihli Şubat Devrimi ile Rus İmparatorluğu sona erdi. Sovyet rejiminin kurulmasından sonra, İşçi, Köylü ve Asker Sovyetleri Ocak 1918'de III. Tüm-Rusya Sovyetler Kongresi’nde, Rusya Federatif Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti (RFSSC)'nin (1917-1991) kurulduğunu ilan etti. 1917 Ekim Devrimi'nden sonra Temmuz 1918'de, Sovyet V. Kongresi, RSFSC’nin ilk anayasasını onayladı. İç Savaş yıllarında (1918-1922) ve sonrasında, RSFSC sınırlarında birtakım özerk cumhuriyetler kuruldu: Türkistan (1918), Başkır (1919), Tatar (1920), Karelya (1923), Dağıstan (1921) ve Yakut (1923). Aynı zamanda özerk bölgeler de kuruldu. 30 Aralık 1922'de, SSCB Sovyetleri I. Kongresi'nde Sovyetler Birliği’nin kurulması karara bağlandı. Bu karara göre SSCB, ulusların kendi yazgılarını özgürce belirleme ilkesine dayanarak oluşturulmuş, "çok uluslu federal ve birleşmiş bir devlet"'ti. Yeni federasyon, İç Savaş’ın ardından yeniden kazanılan toprakları da içermekteydi(Türkistan, Batı Sibirya gibi). Ancak 1924’te Türkmenistan ve Özbekistan, RSFSC’den ayrılarak Sovyetler Birliği'ni oluşturan eşit cumhuriyetlerden olurken birçok yeni ulusal topluluk RSFSC içinde özerklik kazandı. Nüfusun eşit olmayan biçimde dağıldığı Rusya Federasyonu’nda dört bölgesel bütün yer almaktadır: Rus ovası, Ural ve Batı Sibirya, Orta Sibirya, Doğu Sibirya. Çarlık Rusyası'nın iki tarihsel ve siyasal başkenti (Leningrad ve Moskova), bu cumhuriyetin toprakları içindedir. 1925'te RSFSC, 10 özerk sovyet sosyalist cumhuriyet ve 13 özerk bölgeden oluşmaktaydı. Bu arada 1924-1926 yılları boyunca RSFSC, üstünde daha çok Beyaz Ruslar’ın oturduğu önemli büyüklükteki toprakları Beyaz Rusya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ne verdi. Tüm Rusya Sovyetleri’nin XII. Kongresi’nde (Mayıs 1925) ise, SSCB Anayasası’na uygun duruma getirilen ikinci bir RSFSC Anayasası kabul edildi. 1928-1929 arasında yeni bir idari düzenleme gerçekleştirildi: idari büyüklüklerine göre Oblastlar, Kraylar ve Okruglar oluşturuldu. Şubat 1926’da Özerk Kırgız Bölgesi, Kırgız SSC’ye dönüştü. Ocak 1937’de, XVII. Kongre sırasında RSFSC’nin yeni anayasası onaylandı. Böylece RFSSC'nin anayasası SSCB’nin yeni anayasasıyla (1936) uyum sağlamış oluyordu. O sırada RSFSC birtakım değişiklikler sonucunda 17 özerk cumhuriyet ve 6 özerk bölgeyi içine alıyordu. Sovyet-Fin Savaşı, bu arada belirli bir değişme daha getirdi. Savaş içinde (Ağustos 1941), özerk Volga Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti kaldırıldı. Savaşın bitiminde, Batı’dan ve Uzak Doğu’dan kimi topraklar katıldı (Köninsberg bölgesi, Kuril Adaları, Güney Sahalin Adası vb). Ayrıca, 1954'te RSFSC içinde bulunan Kırım Bölgesi Ukrayna SSC’ye bağlandı: 1956’da da, Karelya-Finlandiya SSC, Karelya Özerk Cumhuriyeti'ne dönüştü. SSCB’nin dağılmasından önce RFSSC'ye bağlı 31 özerk SSC, il ve eyalet mevcuttu. Cumhuriyete bağlı on sekiz özerk sosyalist sovyet cumhuriyeti ise şunlardı: Başkurdistan, Buryatistan, Karelya, Dağıstan, Yakutistan, Kabardino-Balkar, Kalmuk, Komi, Mari, Mordovya, Kuzey Osetya, Udmurtsiya, Tataristan, Çeçen-İnguş, Çuvaş ve Tuva Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri. Sovyet Rusya'nın 1918-1937 yılları arasındaki bayrağı Yönetim[değiştir | kaynağı değiştir] Her federe cumhuriyet kendi anayasasına ve "isterse RSFSC’den ayrılma" hakkına sahipti. Hepsinin federal devletin siyasal organlarına benzer organları vardı. Ayrıca, cumhuriyetler kendine özgü başka yönetim birimlerine de sahipti. Ekonomi[değiştir | kaynağı değiştir] RSFSC'nin ana çekirdeğini oluşturan Moskova havzasında, Sovyet sanayi üretiminin üçte biri üretilmekteydi. Ancak, ham madde ve enerji kaynakları bu bölgede bulunmazdı. Büyük ırmaklar, hidroelektrik enerji üretiminin yoğunlaştığı havzalar olmuşlardı. Buna karşılık demir-çelik, makine (otomotiv) kimya ve dokuma sanayileri de, Moskova havzasında yer almıştı. Leningrad, SSCB'nin en büyük liman kentiydi. Urallar, Sovyet sanayisinde önemli yer tutardı. Bu da, Batı Sibirya'nın kalkınmasını olanaklı kılmıştı. Doğu Sibirya ve Güney Sibirya ise 1970'lerde petrol ve doğalgaz yataklarının bulunmasıyla kalkındı. Demografi[değiştir | kaynağı değiştir] Sovyetler Birliği'nde 1991'de yapılan son nüfus sayımında Rusya Federatif Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin nüfusu yaklaşık olarak 147 milyon tespit edilmiştir. Bu da Sovyetler Birliği'ndeki toplam nüfusun yaklaşık olarak %51'ine denk gelmektedir. Rusya SFSC'de bu dönemdeki en kalabalık etnik gruplar şunlardır: Ulus Nüfus Yüzdelik Ruslar 120 milyon¹² %81,5¹ Tatarlar 5,5 milyon¹² %3,8¹ Ukraynalılar 4,3 milyon¹² %3,0¹ Çuvaşlar 1,8 milyon¹² %1,2 Başkurtlar 1,3 milyon¹² %0,9 Mordovlar 1,0 milyon¹² %0,7 RSFSC ortalama 147 milyon¹² %100,0 ¹ Nüfus ve yüzdeler [1] ² Nüfus [2] Rusya SFSC'deki Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri[değiştir | kaynağı değiştir] Başkurt ÖSSC Buryat ÖSSC Dağıstan ÖSSC Yakut ÖSSC Kabardey-Balkar ÖSSC Kalmık ÖSSC Karelya ÖSSC Komi ÖSSC Mari ÖSSC Mordov ÖSSC Kuzey Oset ÖSSC Udmurt ÖSSC Tatar ÖSSC Çeçen İnguş ÖSSC Çuvaş ÖSSC Tuva ÖSSC Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] Roland Götz/Uwe Halbach; Politisches Lexikon GUS, 3. Aufl. 1995. Mark, R. A., Die Völker in der ehemaligen Sowjetunion: Die Nationalitäten der GUS, Georgiens und der baltischen Staaten, Ein Lexikon, 2. Aufl. Opladen 1992. gtdDoğu Bloku Sovyetler Birliği Komünizm Oluşum Molotov-Ribbentrop Paktı Gizli protokolü Sovyetler Birliği'nin Polonya'yı işgali Sovyet askerî işgalleri Besarabya ve Kuzey Bukovina Baltık ülkeleri Macaristan Romanya Yalta Konferansı SSCler ve ilhak edilen yerler Doğu Finlandiya Estonya Letonya Litvanya Memel Doğu Prusya Batı Beyaz Rusya Batı Ukrayna Moldova Uydu devletler Macaristan Halk Cumhuriyeti Polonya Halk Cumhuriyeti Çekoslovakya Sosyalist Cumhuriyeti Romanya Halk Cumhuriyeti/Romanya Sosyalist Cumhuriyeti Doğu Almanya Arnavutluk Halk Cumhuriyeti (1961'e kadar) Bulgaristan Halk Cumhuriyeti Yugoslavya Federal Halk Cumhuriyeti (1948'e kadar) SSC ilhakları Rusya SFSC Ukrayna SSC Beyaz Rusya SSC Organizasyonlar Kominform COMECON Varşova Paktı Dünya İşçi Sendikaları Federasyonu (WFTU) Dünya Demokratik Gençlik Federasyonu (WFDY) Uluslararası Demokratik Kadın Federasyonu (WIDF) İsyanlar ve muhalefet Welles Bildirgesi Goryani Hareketi Orman Kardeşleri Ukrayna İsyan Ordusu Jungle Operasyonu Baltık devlet sürekliliği Baltık Temsilcilikleri (1940-1991) Lanetli askerler 1950 Cazin İsyanı 1953 Plzeň Ayaklanması 1953 Doğu Alman Ayaklanması 1956 Gürcistan gösterileri Poznań Ayaklanması 1956 Macar Devrimi Novoçerkassk katliamı 1965 Erivan gösterileri Prag Baharı / Varşova Paktı'nın Çekoslovakya'yı İşgali Brejnev Doktrini 1968 Kızıl Meydan gösterisi Belgrad ve Kosova'da 1968 öğrenci gösterileri 1970 Polonya protestoları Hırvat Baharı Haziran 1976 protestoları Solidarność / Sovyet tepkisi / Sıkıyönetim 1981 Kosova protestoları Reagan Doktrini Jeltoksan Olayları Karabağ hareketi 9 Nisan trajedisi 1989 Romanya Devrimi Kara Ocak Soğuk Savaş olayları Marshall Planı Berlin Ablukası Tito-Stalin ayrılığı 1948 Çekoslovakya darbesi 1961 Berlin Duvarı krizi Şartlar Göç ve iltica (Doğu Bloku'ndan Batı'ya iltica eden kişiler listesi) Baltık ülkeleri'nin sovyetleştirilmesi Bilgi yayımı Siyaset Ekonomi Telefon dinlemeleri Çöküş 1989 Devrimleri Berlin Duvarı'nın çöküşü Arnavutluk'ta komünizmin çöküşü Şarkı Devrimi Sovyetler Birliği'nin dağılması Çekoslovakya'nın dağılması Litvanya'daki Ocak 1991 olayları Letonya'daki Ocak 1991 olayları gtdSovyetler Birliği'nin cumhuriyetleriSovyetler BirliğiAna Azerbaycan SSC Beyaz Rusya SSC Ermenistan SSC Estonya SSC Gürcistan SSC Kazakistan SSC Kırgızistan SSC Letonya SSC Litvanya SSC Moldova SSC Özbekistan SSC Rusya SFSC Tacikistan SSC Türkmenistan SSC Ukrayna SSC Kısa süreli Abhazya SSC Karelo-Fin SSC Transkafkasya SFSC Birlik dışındaki Buhara SHC Harezm SHC gtd Rusya konularıTarihKronoloji Doğu Slavları Rus Hanlığı Kiev Knezliği Vladimir-Suzdal Knezliği Moskova Knezliği Rusya Çarlığı Rus İmparatorluğu Ekim Devrimi Rus Cumhuriyeti Rus İç Savaşı Rusya SFSC Sovyetler Birliği Rusya Federasyonu Konular Askerî Ekonomik Olaylar İç savaş Kıtlık dönemi Dmitri isyanı Dertler Dönemi Siyaset Anayasa Devlet Başkanı Devlet Başkanlığı İdaresi Başbakan Bakanlar Kurulu Meclis Federasyon Konseyi Devlet Duması Hukuk Vatandaşlık İnsan hakları LGBT hakları Ordu Seçimler Siyasi partiler İdari bölümler Federal bölümler Coğrafya Adalar Göller Dağlar Nehirler Depremler Avrupa Rusyası Kuzey Kafkasya Kuzey Asya Sibirya Uzak Doğu Rusyası Şehirler Ekonomi Merkez Bankası Enerji Madencilik Petrol Sanayi Savunma sanayi Bilim ve teknoloji Telekomünikasyon Tarım Turizm Ulaşım Ekonomik bölgeler Oligarklar Yolsuzluk Para birimi ToplumDemografi Ruslar Dil Rusça Eğitim Etnik gruplar Göçmenlik Diaspora Kültür Bale Din Edebiyat Folklör Mimarlık Görsel sanatlar Medya İnternet Runet Mutfak Müzik Opera Sanat Sinema Tiyatro Resmi tatiller Posta tarihi Spor Bayrak Arma Ulusal Marş Portal VikiProje Kategori Otorite kontrolü BNF: cb12209155h (data) GND: 4395034-6 ISNI: 0000 0001 2290 9061 LCCN: n80160431 NKC: ge130536 NLA: 36562049 NLI: 987007267330705171 SUDOC: 030734835 VIAF: 140306806 WorldCat: viaf-140306806 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Rusya_Sovyet_Federatif_Sosyalist_Cumhuriyeti&oldid=31019308" sayfasından alınmıştır |
Finlandiya coğrafyası Kıta Avrupa Bölge Kuzey Avrupa Koordinatlar 64° 00' N, 26° 00' E Yüzölçüm dünyada 65. sırada338,145 km²Kara : 90,6 % Su : 9.4 % Kıyılar 1,250 km Sınırlar 2,563 km En yüksek nokta Halti Dağı (1,328 m) En alçak nokta Baltık Denizi (0 m) En uzun nehir Kemijoki (550 km) En büyük göl Saimaa (392 km²) Finlandiya, Kuzey Avrupa'nın doğusunda bulunan bir ülkedir. Finlandiya, Baltık Denizi, Botniya Körfezi ve Finlandiya Körfezi ile birlikte İsveç, Norveç ve Rusya'ya komşudur ve Avrupa Birliği'nin en kuzeydeki ülkesidir. Diğer ülkelerde kuzeye doğru uzanan noktalar olmasına rağmen neredeyse tüm Finlandiya 60. kuzey enleminin kuzeyindedir. Konuyla ilgili yayınlar[değiştir | kaynağı değiştir] Wikimedia Commons'ta Finlandiya coğrafyası ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. Westerholm, John & Raento, Pauliina (toim.) (1999). Suomen kartasto 1999: 100-vuotisjuhlakartasto (Fince). Porvoo Helsinki Juva: WSOY: Suomen maantieteellinen seura. ISBN 951-0-22480-4. KB1 bakım: Birden fazla ad: yazar listesi (link) Finlandiya coğrafyası ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. gtd Finlandiya konularıTarihKronoloji İsveç yönetimi Büyük Kuzey Savaşı Finlandiya Savaşı Büyük Dükalık 1866-1868 Finlandiya Kıtlığı Ruslaştırılma Ekim Devrimi Bağımsızlık Bildirgesi İç Savaş II. Dünya Savaşı Kış Savaşı Devam Savaşı Konular Askeri Ekonomik Siyaset Anayasa Cumhurbaşkanı Başbakan Bakanlar Kurulu Parlamento Dış ilişkiler Hukuk İnsan hakları LGBT hakları Ordu Seçimler Siyasi partiler İdari bölümler Coğrafya Adalar Göller Nehirler Millî parklar Şehirler Ekonomi Merkez Bankası Enerji Sanayi Bilim ve teknoloji Telekomünikasyon Tarım Turizm Ulaşım ToplumDemografi Finler Dil Fince İsveççe Eğitim Etnik gruplar Göçmenlik Sosyal güvenlik Kültür Din Edebiyat Medya Mimari Mutfak Müzik Perkele Sauna Sanat Sinema Resmi tatiller Posta tarihi Spor Bayrak Arma Ulusal Marş Portal VikiProje Kategori gtdAvrupa coğrafyasıEgemen devletler Almanya Andorra Arnavutluk Avusturya Azerbaycan Belarus Belçika Birleşik Krallık Bosna-Hersek Bulgaristan Çekya Danimarka Ermenistan Estonya Finlandiya Fransa Gürcistan Hırvatistan Hollanda İrlanda İspanya İsveç İsviçre İtalya İzlanda Karadağ Kazakistan Kıbrıs Cumhuriyeti Kuzey Makedonya Letonya Lihtenştayn Litvanya Lüksemburg Macaristan Malta Moldova Monako Norveç Polonya Portekiz Romanya Rusya San Marino Sırbistan Slovakya Slovenya Türkiye Ukrayna Yunanistan Sınırlı tanınmışolan devletler Abhazya Güney Osetya Kosova Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Transdinyester Bağımlı vediğer bölgeler Åland Aynoroz Cebelitarık Faroe Adaları Gagavuzya Guernsey Jersey Man Adası Svalbard Otorite kontrolü NLI: 987007513794605171 "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Finlandiya_coğrafyası&oldid=30525966" sayfasından alınmıştır |
Yüzölçümüne göre en büyük 30 ülke ve bölgeyi içeren Dymaxion dünya haritası Bu liste, dünya ülkelerinin ve bağımlı topraklarının kara, su ve toplam alana göre sıralanmış bir listesidir. Bu listedeki girişler, egemen devletleri ve bağımlı toprakları içeren ISO 3166-1 standardındakileri içerir, ancak bunlarla sınırlı değildir. Birleşmiş Milletlerin 193 üye devletinin tamamına ve iki gözlemci devlete bir sıra numarası verilmiştir. ISO 3166-1'de yer almayan büyük ölçüde tanınmayan devletler listeye sıralı olarak dahil edilmiştir. Bu tür büyük ölçüde tanınmayan devletlerin alanları çoğu durumda aynı topraklar üzerinde hak iddia eden daha yaygın olarak tanınan devletlerin alanlarına da dahildir; açıklama için her ülkenin "Notlar" sütunundaki notlara bakınız. Listede üzerinde bireysel hak iddiaları bulunan Antarktika ve belirli bir derece egemenliği olan ancak kendi içinde egemen ülkeler veya bağımlı bölgeler bulunan Avrupa Birliği[Not 1] dahil değildir. Bu liste toplam üç alan ölçümüne dayanmaktadır: Toplam alan: uluslararası sınırlar ve kıyı şeritleri içindeki kara ve su alanlarının toplamıdır. Karasal alan: su alanı hariç olmak üzere, uluslararası sınırlar ve kıyı şeritleri içindeki tüm arazilerin toplamı. Su alanı: uluslararası sınırlar ve kıyı şeridi içindeki tüm iç su kütlelerinin (göller, rezervuarlar ve nehirler) yüzey alanlarının toplamı.[2] Kıyı iç suları da dahil edilebilir. Aksi belirtilmedikçe karasuları dahil değildir. Bitişik bölgeler ve münhasır ekonomik bölgeler dahil değildir. Toplam alan aksi belirtilmedikçe Birleşmiş Milletler İstatistik Bölümünden alınmıştır.[3] Arazi ve su aksi belirtilmedikçe Gıda ve Tarım Örgütünden alınmıştır.[4] CIA World Factbook çoğunlukla farklı BM departmanlarının aynı fikirde olmadığı durumlarda kullanılır.[1] Her giriş için diğer kaynaklar ve ayrıntılar ilgili dipnotta belirtilebilir. Ülkeler ve bağımlı topraklar[değiştir | kaynağı değiştir] Sıra Ülke Toplam alan km² Karasal alan km² Su alanı km² Su yüzdesi Notlar &-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1-1.0000000— Dünya 510.072.000 148.940.000 361.132.000 70,8 &0000000000000001.0000001 Rusya 17.098.242 16.377.742 720.500 4,2 Dünyanın yüzölçümü bakımından en büyük ülkesidir. 1vend— Antarktika 14.000.000 14.000.000 0 0 13.720.000 km² (%98) oranında alan buzla kaplıdır.[Not 2] &0000000000000002.0000002 Kanada 9.984.670 9.093.507 891.163 8.93 Amerika kıtasının en büyük ülkesidir. &0000000000000003.0000003 Çin 9.706.961 9.569.901 137.060 1.41 Tamamı Asya kıtasında bulunan en büyük ülkedir.[Not 3] &0000000000000004.0000004 ABD 9.629.091 9.158.960 470.131 4.88 [Not 4] &0000000000000005.0000005 Brezilya 8.515.767 8.460.415 55.352 0.65 Güney Amerika ve Güney Yarımküre'nin en büyük ülkesidir. Amerika'da birleşik (bitişik) en büyük bölgedir.[11] &0000000000000006.0000006 Avustralya 7.692.024 7.682.300 58.920 0.76 En büyük Okyanusya ülkesi, kara sınırları olmayan en büyük ülke ve bütünüyle Güney yarımkürenin en büyük ülkesidir.[Not 5] &0000000000000007.0000007 Hindistan 3.287.590 2.973.193 314.070 9.55 [Not 6] &0000000000000008.0000008 Arjantin 2.780.400 2.736.690 43.710 1.57 [Not 7] &0000000000000009.0000009 Kazakistan 2.724.900 2.699.700 25.200 0.92 Denize kıyısı olmayan en büyük kara ülkesidir.[16] &0000000000000010.00000010 Cezayir 2.381.741 2.381.741 0 0 En büyük Afrika ülkesidir. &0000000000000011.00000011 Kongo DC 2.344.858 2.267.048 77.810 3.32 En büyük Sahra altı Afrikası ülkesidir. &0000000000000012.00000012 Grönland (Danimarka) 2.166.086 2.166.086 0 0 Danimarka Krallığı'nın bir bölümüdür. [Not 8] &0000000000000013.00000013 Suudi Arabistan 2.149.690 2.149.690 0 0 &0000000000000014.00000014 Meksika 1.964.375 1.943.945 20.430 1.04 &0000000000000015.00000015 Endonezya 1.904.569 1.811.569 93.000 4.88 Tamamen adalardan oluşan en büyük ülkedir. &0000000000000016.00000016 Sudan 1.861.484 1.765.050 96.434 5.18[Not 9] Geçmişte Afrika'nın en büyük ülkesiydi.[Not 10]Verilerde belirsizlik olabilir. &0000000000000017.00000017 Libya 1.759.540 1.759.540 0 0 &0000000000000018.00000018 İran 1.648.195 1.531.595 116.600 7.07 [Not 11] &0000000000000019.00000019 Moğolistan 1.564.110 1.553.556 10.560 0.68 &0000000000000020.00000020 Peru 1.285.216 1.279.996 5.220 0.41 &0000000000000021.00000021 Çad 1.284.000 1.259.200 24.800 1.93 &0000000000000022.00000022 Nijer 1.267.000 1.266.700 300 0.02 &0000000000000023.00000023 Angola 1.246.700 1.246.700 0 0 &0000000000000024.00000024 Mali 1.240.192 1.220.190 20.002 1.61 &0000000000000025.00000025 Güney Afrika 1.221.037 1.214.470 4.620 0.38 &0000000000000026.00000026 Kolombiya 1.141.748 1.038.700 100.210 8.8 &0000000000000027.00000027 Etiyopya 1.104.300 1.000.000 104.300 0.7 [Not 12] &0000000000000028.00000028 Bolivya 1.098.581 1.083.301 15.280 1.39 &0000000000000029.00000029 Moritanya 1.025.520 1.030.700 0 0 &0000000000000030.00000030 Mısır 1.002.450 995.450 6.000 0.6 &0000000000000031.00000031 Tanzanya 945.087 885.800 61.500 6.49 &0000000000000032.00000032 Nijerya 923.768 910.768 13.000 1.41 &0000000000000033.00000033 Venezuela 912.050 882.050 30.000 3.29 &0000000000000034.00000034 Pakistan 881.912 856.692 25.220 2.86 [Not 13] &0000000000000035.00000035 Namibya 824.268 823.290 1.002 0.12 &0000000000000036.00000036 Mozambik 801.590 786.380 13.000 1.73 &0000000000000037.00000037 Türkiye 783.562 769.632 13.930 1.63 &0000000000000038.00000038 Şili 756.102 743.812 12.290 1.63 [Not 14] &0000000000000039.00000039 Zambiya 752.612 743.398 9.220 1.23 &0000000000000040.00000040 Burma 676.578 653.508 23.070 3.41 &0000000000000041.00000041 Afganistan 652.230 652.230 0 0 &0000000000000042.00000042 Güney Sudan 644.329 610.950 33.379 5.18 [Not 9] [Not 15] Verilerde belirsizlik olabilir. &0000000000000043.00000043 Fransa 640.679 640.427 3.374 0.52 Denizaşırı illeri dahildir ancak kolektiviteleri ayrıca verilmiştir.[Not 16] &0000000000000044.00000044 Somali 637.657 627.337 10.320 1.62 [Not 17] &0000000000000045.00000045 Orta Afrika Cumhuriyeti 622.984 622.984 0 0 &0000000000000046.00000046 Ukrayna 603.500 579.330 24.220 4.01 Avrupa içerisinde en büyük ülkedir.[19] &0000000000000047.00000047 Madagaskar 587.041 581.540 5.501 0.94 &0000000000000048.00000048 Botsvana 582.000 566.730 15.000 2.58 &0000000000000049.00000049 Kenya 580.367 569.140 11.227 1.93 &0000000000000050.00000050 Yemen 527.968 527.968 0 0 &0000000000000051.00000051 Tayland 513.120 510.890 2.230 0.43 &0000000000000052.00000052 İspanya 505.992 498.980 6.390 1.26 İber yarımadasının en büyük ülkesidir. &0000000000000053.00000053 Türkmenistan 488.100 469.930 18.170 3.72 &0000000000000054.00000054 Kamerun 475.442 472.710 2.730 0.57 &0000000000000055.00000055 Papua Yeni Gine 462.840 452.860 9.980 2.16 &0000000000000056.00000056 İsveç 450.295 410.335 39.960 8.87 &0000000000000057.00000057 Özbekistan 447.400 425.400 22.000 4.92 &0000000000000058.00000058 Fas 446.550 446.300 250 0.06 [Not 18] &0000000000000059.00000059 Irak 438.317 437.367 950 0.22 [Not 19] &0000000000000060.00000060 Paraguay 406.752 397.302 9.450 2.32 &0000000000000061.00000061 Zimbabve 390.757 386.847 3.910 1 &0000000000000062.00000062 Japonya 377.930 364.485 13.430 3.55 &0000000000000063.00000063 Almanya 357.114 348.672 8.350 2.34 &0000000000000064.00000064 Filipinler 342.353 298.175 44.178 0.61 &0000000000000065.00000065 Kongo Cumhuriyeti 342.000 341.500 500 0.15 &0000000000000066.00000066 Finlandiya 338.424 303.815 34.330 10.15 [Not 20] &0000000000000067.00000067 Vietnam 331.212 310.070 21.140 6.38 &0000000000000068.00000068 Malezya 330.803 329.613 1.190 0.36 &0000000000000069.00000069 Norveç 323.802 304.282 19.520 6.03 [Not 21] &0000000000000070.00000070 Fildişi Sahili 322.463 318.003 4.460 1.38 &0000000000000071.00000071 Polonya 312.679 311.888 791 2.7 &0000000000000072.00000072 Umman 309.500 309.500 0 0 &0000000000000073.00000073 İtalya 301.336 294.140 7.200 2.39 &0000000000000074.00000074 Burkina Faso 272.967 273.800 400 0.15 &0000000000000075.00000075 Yeni Zelanda 270.467 262.443 4.395 1.65 [Not 22] &0000000000000076.00000076 Gabon 267.668 257.667 10.000 3.74 &0000000000000077.00000077 Batı Sahra 266.000 266.000 0 0 İhtilaflı toprak.[Not 23] &0000000000000078.00000078 Ekvador 256.369 276.841 6.720 2.37 [Not 24] &0000000000000079.00000079 Gine 245.857 245.717 140 0.06 &0000000000000080.00000080 Birleşik Krallık 242.900 241.930 1.680 0.69 [Not 25] &0000000000000081.00000081 Uganda 241.550 197.100 43.938 18.23 &0000000000000082.00000082 Gana 238.533 227.533 11.000 4.61 &0000000000000083.00000083 Romanya 238.391 229.891 8.500 3.57 &0000000000000084.00000084 Laos 236.800 230.800 6.000 2.53 &0000000000000085.00000085 Guyana 214.969 196.849 18.120 8.43 &0000000000000086.00000086 Belarus 207.600 202.900 4.700 2.26 &0000000000000087.00000087 Kırgızistan 199.951 191.801 8.150 4.08 &0000000000000088.00000088 Senegal 196.722 192.530 4.192 2.13 &0000000000000089.00000089 Suriye 185.180 183.630 1.550 0.84 [Not 26] &0000000000000090.00000090 Kamboçya 181.035 176.515 4.520 2.5 &0000000000000091.00000091 Uruguay 181.034 175.015 1.200 0.68 &0000000000000092.00000092 Surinam 163.820 156.000 7.820 4.77 Güney Amerika'nın en küçük ülkesidir. &0000000000000093.00000093 Tunus 163.610 155.360 8.250 5.04 &0000000000000094.00000094 Bangladeş 147.570 130.168 13.830 9.6 [Not 27] &0000000000000095.00000095 Nepal 147.181 143.351 3.830 2.6 &0000000000000096.00000096 Tacikistan 143.100 141.510 2.590 1.81 end— Somaliland 137.600 [Not 28] &0000000000000097.00000097 Yunanistan 131.990 130.647 1.310 0.99 &0000000000000098.00000098 Nikaragua 130.373 119.990 10.380 7.96 Orta Amerika'nın en büyük ülkesidir. &0000000000000099.00000099 Kuzey Kore 120.538 120.408 130 0.11 &0000000000000100.000000100 Malavi 118.484 94.080 24.404 20.6 &0000000000000101.000000101 Eritre 117.600 101.000 16.600 14.12 &0000000000000102.000000102 Benin 112.622 110.622 2.000 1.78 &0000000000000103.000000103 Honduras 112.492 111.890 200 0.18 &0000000000000104.000000104 Liberya 111.369 96.320 15.049 13.51 &0000000000000105.000000105 Bulgaristan 110.879 108.489 2.390 2.16 &0000000000000106.000000106 Küba 109.884 109.820 1.040 0.94 &0000000000000107.000000107 Guatemala 108.889 107.159 1.730 1.59 &0000000000000108.000000108 İzlanda 103.000 100.250 2.750 2.67 &0000000000000109.000000109 Güney Kore 100.210 99.909 301 0.3 &0000000000000110.000000110 Macaristan 93.028 89.608 3.420 3.68 &0000000000000111.000000111 Portekiz 92.090 91.470 620 0.67 &0000000000000112.000000112 Ürdün 89.342 88.802 540 0.6 &0000000000000113.000000113 Sırbistan 88.361 88.246 115 0.13 [Not 29] &0000000000000114.000000114 Azerbaycan 86.600 82.629 3.971 4.59 [Not 30] &0000000000000115.000000115 Avusturya 83.871 82.445 1.426 1.7 &0000000000000116.000000116 Birleşik Arap Emirlikleri 83.600 83.600 0 0 &0000000000000117.000000117 Çekya 78.865 77.247 1.620 2.05 &0000000000000118.000000118 Panama 75.417 74.340 1.080 1.43 &0000000000000119.000000119 Sierra Leone 71.740 71.620 120 0.17 &0000000000000120.000000120 İrlanda 70.273 68.883 1.390 1.98 &0000000000000121.000000121 Gürcistan 69.700 69.700 0 0 [Not 31] &0000000000000122.000000122 Sri Lanka 65.610 62.732 2.878 4.4 &0000000000000123.000000123 Litvanya 65.300 62.680 2.620 4.01 &0000000000000124.000000124 Letonya 64.559 62.249 2.340 3.62 &0000000000000125.000000125 Svalbard ve Jan Mayen (Norveç) 62.045 62.045 0 0 [Not 32] &0000000000000126.000000126 Togo 56.785 54.385 2.400 4.23 &0000000000000127.000000127 Hırvatistan 56.594 55.974 620 1.1 &0000000000000128.000000128 Bosna-Hersek 51.129 51.187 10 0.02 &0000000000000129.000000129 Kosta Rika 51.100 51.060 40 0.08 &0000000000000130.000000130 Slovakya 49.037 48.105 930 1.9 &0000000000000131.000000131 Dominik Cumhuriyeti 48.671 48.320 350 0.72 &0000000000000132.000000132 Estonya 45.227 42.388 2.840 6.28 &0000000000000133.000000133 Danimarka 43.094 42.434 660 1.53 Veri sadece Avrupa topraklarını (Danimarka metropolitanı) içerir, Grönland ve Faroe Adaları'nı ise içermez.[Not 33] &0000000000000134.000000134 Hollanda 41.850 33.893 7.650 18.41 Özel belediyeleri kapsar, Hollanda Krallığı'nın diğer ülkelerini kapsamaz. Bunlar ayrı ayrı gösterilmiştir.[Not 34] &0000000000000135.000000135 İsviçre 41.284 39.997 1.280 3.1 [Not 35] &0000000000000136.000000136 Bhutan 38.394 38.394 0 0 &0000000000000137.000000137 Tayvan 36.193 32.260 3.720 10.34 [Not 36] &0000000000000138.000000138 Gine-Bissau 36.125 28.120 8.005 22.16 &0000000000000139.000000139 Moldova 33.846 32.891 960 2.84 [Not 37] &0000000000000140.000000140 Belçika 30.528 30.278 250 0.82 &0000000000000141.000000141 Lesotho 30.355 30.355 0 0 &0000000000000142.000000142 Ermenistan 29.743 28.203 1.540 5.18 &0000000000000143.000000143 Solomon Adaları 28.896 27.986 910 3.15 &0000000000000144.000000144 Arnavutluk 28.748 27.398 1.350 4.7 &0000000000000145.000000145 Ekvator Ginesi 28.051 28.051 0 0 &0000000000000146.000000146 Burundi 27.834 25.680 2.150 7.73 &0000000000000147.000000147 Haiti 27.750 27.560 190 0.68 &0000000000000148.000000148 Ruanda 26.338 24.668 1.670 6.34 &0000000000000149.000000149 Kuzey Makedonya 25.713 25.433 280 1.09 &0000000000000150.000000150 Cibuti 23.200 23.180 20 0.09 &0000000000000151.000000151 Belize 22.966 22.806 160 0.7 &0000000000000152.000000152 El Salvador 21.041 20.721 320 1.52 Kuzey Amerika kıtasının en küçük ülkesidir. &0000000000000153.000000153 İsrail 20.770 20.330 440 2.12 [Not 38] &0000000000000154.000000154 Slovenya 20.273 20.151 122 0.6 &0000000000000155.000000155 Yeni Kaledonya (Fransa) 18.575 18.275 300 1.62 &0000000000000156.000000156 Fiji 18.272 18.274 0 0 &0000000000000157.000000157 Kuveyt 17.818 17.818 0 0 &0000000000000158.000000158 Esvatini 17.364 17.204 160 0.92 &0000000000000159.000000159 Doğu Timor 14.874 14.874 0 0 &0000000000000160.000000160 Bahamalar 13.943 10.010 3.870 27.88 &0000000000000161.000000161 Karadağ 13.812 13.452 360 2.61 &0000000000000162.000000162 Vanuatu 12.189 12.189 0 0 &0000000000000163.000000163 Falkland Adaları (Birleşik Krallık) 12.173 12.173 0 0 &0000000000000164.000000164 Katar 11.586 11.586 0 0 &0000000000000165.000000165 Gambiya 11.295 10.000 1.295 11.47 Afrika kıtasının en küçük ülkesidir. &0000000000000166.000000166 Jamaika 10.991 10.831 160 1.46 end— Kosova 10.887 [Not 39] &0000000000000167.000000167 Lübnan 10.452 10.230 170 1.63 &0000000000000168.000000168 Kıbrıs Cumhuriyeti 9.251 9.241 10 0.11 [Not 40] &0000000000000169.000000169 Porto Riko (ABD) 8.870 8.870 4.921 35.69 end— Abhazya 8.660 [Not 41] &0000000000000170.000000170 Fransız Güney ve Antarktika Toprakları (Fransa) 7.747 7.668 79.8 1.03 Antarktika'da hak iddia ettiği Adélie Arazisi hariçtir.[Not 42] &0000000000000171.000000171 Pasifik Uzak Adaları Deniz Ulusal Anıtı 6.959.41 22.41 6.937 99.68 &0000000000000172.000000172 Filistin 6.220 5.640 220 ? [Not 43] &0000000000000173.000000173 Brunei 5.765 5.265 500 8.67 &0000000000000174.000000174 Trinidad ve Tobago 5.130 5.128 0 0 end— Transdinyester 4.163 [Not 44] &0000000000000175.000000175 Yeşil Burun Adaları 4.033 4.033 0 0 &0000000000000176.000000176 Fransız Polinezyası (Fransa) 4.000 3.827 340 8.16 &0000000000000177.000000177 Güney Georgia ve Güney Sandwich Adaları (Birleşik Krallık) 3.903 3.903 0 0 [Not 15] end— Güney Osetya 3.900 [Not 45] end— Kuzey Kıbrıs 3.355 [Not 46] &0000000000000178.000000178 Samoa 2.842 2.821 10 0.35 &0000000000000179.000000179 Lüksemburg 2.586 2.586 0 0 &0000000000000180.000000180 Mauritius 2.040 2.030 10 0.49 [Not 47] &0000000000000181.000000181 Komorlar 1.862 1.862 0 0 [Not 48] &0000000000000182.000000182 Faroe Adaları (Danimarka) 1.393 1.393 0.1 0.001 [Not 49] &0000000000000183.000000183 Hong Kong (Çin) 1.104 1.054 50 4.53 &0000000000000184.000000184 São Tomé ve Príncipe 964 964 0 0 &0000000000000185.000000185 Turks ve Caicos Adaları (Birleşik Krallık) 948 430 0 0 [Not 15] &0000000000000186.000000186 Kiribati 811 811 0 0 [Not 50] &0000000000000187.000000187 Bahreyn 765 765 0 0 &0000000000000188.000000188 Dominika 751 751 0 0 &0000000000000189.000000189 Tonga 747 717 30 4.02 &0000000000000190.000000190 Singapur 710 687 10 1.43 &0000000000000191.000000191 Mikronezya Federal Devletleri 702 702 0.1 0.001 &0000000000000192.000000192 Saint Lucia 616 606 10 1.62 [Not 51] &0000000000000193.000000193 Man Adası (Birleşik Krallık) 572 572 0 0 &0000000000000194.000000194 Guam (ABD) 549 544 0 0 &0000000000000195.000000195 Andorra 468 468 0 0 &0000000000000196.000000196 Kuzey Mariana Adaları (ABD) 464 464 0 0 &0000000000000197.000000197 Palau 459 459 0 0 &0000000000000198.000000198 Seyşeller 452 455 0 0 Afrika'daki en küçük ülkedir. &0000000000000199.000000199 Curaçao (Hollanda) 444 444 0 0 [Not 34] &0000000000000200.000000200 Antigua ve Barbuda 442 442.6 0 0 &0000000000000201.000000201 Barbados 430 431 0 0 &0000000000000202.000000202 Heard Adası ve McDonald Adaları (Avustralya) 412 412 0 0 [Not 15] &0000000000000203.000000203 Saint Vincent ve Grenadinler 389 389 0 0 &0000000000000204.000000204 Svalbard ve Jan Mayen (Norveç) 377 377 0 0 &0000000000000205.000000205 ABD Virjin Adaları (ABD) 347 346 1.564 81.88 &0000000000000206.000000206 Grenada 344 344 0 0 &0000000000000207.000000207 Malta 316 316 0 0 &0000000000000208.000000208 Saint Helena (Birleşik Krallık) 308 308 0 0 [Not 52] &0000000000000209.000000209 Maldivler 300 298 0 0 Asya'daki en küçük ülkedir. &0000000000000210.000000210 Cayman Adaları (Birleşik Krallık) 264 264 0 0 &0000000000000211.000000211 Saint Kitts ve Nevis 261 261 0 0 Amerika ve Batı yarımküredeki en küçük ülkedir. &0000000000000212.000000212 Niue (Yeni Zelanda) 260 260 0 0 [Not 53] &0000000000000213.000000213 Ağrotur ve Dikelya (Birleşik Krallık) 253.8 253.8 0.1 0.001 Bir tuz gölü ve bir bölgededeki bazı sulak alanların yüzölçümü bilinmemektedir.Verilerde belirsizlik olabilir. &0000000000000214.000000214 Saint Pierre ve Miquelon (Fransa) 242 242 0 0 &0000000000000215.000000215 Cook Adaları (Yeni Zelanda) 236 236 0 0 [Not 54] &0000000000000216.000000216 Amerikan Samoası (ABD) 199 199 0 0 &0000000000000217.000000217 Marshall Adaları 181 181 11.673 98.47 &0000000000000218.000000218 Aruba (Hollanda) 180 180 0 0 &0000000000000219.000000219 Lihtenştayn 160 160 0 0 &0000000000000220.000000220 Britanya Virjin Adaları (Birleşik Krallık) 151 151 0 0 &0000000000000221.000000221 Wallis ve Futuna (Fransa) 142 142 0 0 &0000000000000222.000000222 Christmas Adası (Avustralya) 135 135 0 0 [Not 55] &0000000000000223.000000223 Jersey (Birleşik Krallık) 116 116 0 0 &0000000000000224.000000224 Montserrat (Birleşik Krallık) 102 102 0 0 &0000000000000225.000000225 Anguilla (Birleşik Krallık) 91 91 0 0 &0000000000000226.000000226 Guernsey (Birleşik Krallık) 78 78 0 0 &0000000000000227.000000227 San Marino 61 61 0 0 &0000000000000228.000000228 Britanya Hint Okyanusu Toprakları (Birleşik Krallık) 60 60 54.340 99.89 [Not 56] &0000000000000229.000000229 Saint Martin (Fransa) 54 54.4 0.1 0.001 [Not 15] &0000000000000230.000000230 Bermuda (Birleşik Krallık) 54 54 0 0 &0000000000000231.000000231 Bouvet Adası (Norveç) 49 49 0 0 [Not 15] &0000000000000232.000000232 Pitcairn Adaları (Birleşik Krallık) 47 47 0 0 [Not 57] &0000000000000233.000000233 Norfolk Adası (Avustralya) 36 36 0 0 &0000000000000234.000000234 Sint Maarten (Hollanda) 34 34 0 0 [Not 34] &0000000000000235.000000235 Makao (Çin) 30 28.2 0 0 &0000000000000236.000000236 Tuvalu 26 26 0 0 &0000000000000237.000000237 Nauru 21 21 0 0 En küçük ada ülkesidir. &0000000000000238.000000238 Saint Barthélemy (Fransa) 21 21 0.1 0.001 [Not 15] Verilerde belirsizlik olabilir. &0000000000000239.000000239 Cocos Adaları (Avustralya) 14 14 0 0 [Not 55] &0000000000000240.000000240 Tokelau (Yeni Zelanda) 12 12 0 0 &0000000000000241.000000241 Cebelitarık (Birleşik Krallık) 6 6.5 0 0 &0000000000000242.000000242 Wake Adası (ABD) 6.5 6.5 0 0 &0000000000000243.000000243 Clipperton Adası (Fransa) 6 6 0 0 &0000000000000244.000000244 Navassa Adası (ABD) 5.4 5.4 0 0 &0000000000000245.000000245 Ashmore ve Cartier Adaları (Avustralya) 5 5 0 0 &0000000000000246.000000246 Spratly Adaları (tartışmalı) 4.9 4.9 0 0 &0000000000000247.000000247 Mercan Denizi Adaları (Avustralya) 2.9 2.9 0 0 &0000000000000248.000000248 Monako 2.02 2.02 0 0 Bir kıyı şeridi bulunan en küçük ülkedir. Ayrıca BM'nin en küçük ülkesidir. &0000000000000249.000000249 Vatikan 0.44 0.44 0 0 Dünyanın en küçük ülkesidir. Notlar[değiştir | kaynağı değiştir] Avrupa Birliği eşi olmayan uluslarüstü birliktir. 4324782 km² alanı kapsar[1] (dünya toplam kara alanının %3'ü) ve bu listeye dahil olsaydı 7. sırada yer alacaktı. Aşağıdaki ülkelerin Antarktika üzerinde hak iddiası bulunmaktadır: Arjantin (969.000 km²), Avustralya (5.896.500 km²), Şili (1.250.000 km²), Fransa (432.000 km²), Yeni Zelanda (450.000 km²), Norveç (2.500.000 km²) ve Birleşik Krallık (1.395.000 km²) bir dereceye kadar birbiriyle örtüşen topraklar üzerinde hak iddia etmektedir. 90°W den 150°W kadar olan (2.100.000 km²) alan ise şu anda sahipsiz bölgedir. Bu alanlarda bilim insanları hariç, hiç insan nüfusu bulunmamaktadır. Kara ve su alanları farklı yöntemler ile hesaplandığından dolayı, sıralamada dünyanın en büyük üçüncü ülkesi olduğu çelişkili bilgi ve kaynaklar nedeniyle tartışmalıdır.Encyclopædia Britannica 9.572.900 km² yüzölçümü ile Çin'i dünyanın en büyük (önce Rusya, Kanada ve sonra Çin) üçüncü ülkesi olarak listeler.[5]Diğer rakamlar: BM tarafından verilen rakamda (9.596.961 km²) Hong Kong, Makao ve Tayvan'ı içermemektedir.[6] Ayrıca Hindistan'ın hak iddia ettiği Çin kontrolündeki (Trans-Karakurum Yolu ve Aksai Çin) yerleri dahil eder. Bundan başka kıyı ve karasularını da hariç tutar. CIA The World Factbook listesinde Çin'i (9596961 km²), BM ile benzer şekilde listeler.[7]Çin'in su alanları için yalnızca iç sularını kapsar. Çin'in kıyı ve karasularının ne kadar olduğu Güney Çin Denizi'nde sınır anlaşmazlıkları nedeniyle şu anda bilinmemektedir.Konuyla ilgili daha fazla bilgi için Çin Halk Cumhuriyeti'nin bölgesel değişiklikleri sayfasına bakınız. Dünyanın en büyük üçüncü ülkesi sıralaması, farklı kaynaklardan gelen bilgiler ve kara ile su alanlarının hesaplanmasında farklı yöntemler kullanılması nedeniyle tartışmalıdır.Encyclopædia Britannica dünyanın en büyük dördüncü yüzölçümüne sahip ülkesi olarak ABD'yi listeler (önce Rusya, Kanada ve Çin Halk Cumhuriyeti).[8]Diğer rakamlar: BM rakamları (9.629.091 km²) kıyı sularını kapsar fakat karasularını kapsamaz.[9] CIA The World Factbook rakamları (9.826.675 km²) ise ayrıca karasularını da dahil eder.[10]Amerika Birleşik Devletleri'nin su alanı tüm sulara ait iç sular, kıyı suları ve karasuları kategorilerini içerir. Rakamlarda ülke dışı toprakları olan Norfolk Adası, Ashmore ve Cartier Adaları, Christmas Adası, Cocos Adaları, Mercan Denizi Adaları ve Heard Adası ve McDonald Adaları'nın[12] her birisi ayrı ayrı gösterilmiştir. Ancak Avustralya'nın Avustralya Antarktika Toprakları (5.896.500 km²) iddiası ayrı tutulmuştur. BM'nin önceki verilerinin [13] yanı sıra CIA ve Dünya Bankası tarafından gösterilen güncel verilerde [1][14] 7.41.220 km² olarak belirtilmiştir. Belirtilen yüzölçümleri Encyclopædia Britannica tarafından verilmiş olup, Hindistan'ın kontrolü altındaki tartışmalı bölgeleri içermemektedir. Birleşmiş Milletler ve Hindistan hükümeti tarafından verilen şemaya göre, Hindistan tarafından iddia toplam alan 3287263 km²'dir.[15] Arjantin'in üzerlerinde hak iddia ettiği Falkland Adaları (12.173 km²) ve Güney Georgia ve Güney Sandwich Adaları (3.903 km²) ile Arjantin Antarktikası (969.000 km²) hariçtir. Yüzölçümünün 1.755.636 km²'si buz ile kaplıdır; buz bulunmayan alanı ise 410.450 km²'dir.[14] a b Güney Sudan'dan ayrılmadan önce su alanı 5.18'di. Güney Sudan'ın bağımsızlığını ilan etmesinden önce, BM verilerine göre Sudan'ın yüzölçümü 2.505.813 km²'dir. Gösterilen yüzölçümleri CIA verileri doğrultusunda güncellenmiştir.[1] Verilen yüzölçümü bilgileri 2007 yılına ait CIA World Factbook'tan alınan bilgilerdir.[1][13] BM Demografik Yıllığında ise 1.628.750 km² olarak listelenir ve yalnızca karasal alanları belirtilmiştir. Ilemi Triangle (14.000 km²) hariçtir. Pakistan toprakları içerisindeki Keşmir'de, Azad Keşmir (13.297 km²) ve Gilgit-Baltistan (72.520 km²) verilerini de içerir.[17] Bu topraklara ait alanlar çıkarıldığında ise 796.095 km² kalır. Üzerinde hak iddia ettiği Şili Antarktika Bölgesi hariçtir. a b c d e f g Burada gösterilen verilerde CIA rakamları esas alınmıştır.[1] Bazı kaynaklarda Fransa Metropolitanı ve denizaşırı bölgeler ayrı ayrı 551.500 km² olarak listelenmiş, özetle kendi alanı ise 89.179 km² olarak verilmiştir. Burada Fransa Cumhuriyeti için tüm alanları vermek gerekirse, hepsini toplamak gereklidir. Bu durumda CIA verilerine göre toplam 643.801 km²'dir.[1] Başka bir kaynak olan, Fransa Ulusal İstatistik ve Ekonomik Araştırmalar Enstitüsü'nün verdiği rakam ise 632.759 km²'dir.[18] (CIA verilerine göre Fransa Metropolitanı'nın toplam su alanı 1.530 km²'dir.) Gösterilen veri Somali'den de facto olarak bağımsız olan Somaliland'ın (137.600 km²) yüzölçümünü de içermektedir. Batı Sahra'yı içermez ve ayrı gösterilir. Gösterilen veriler 2007 yılı CIA The World Factbook'tan alınmıştır.[1][13] BM verilerinde Kürdistan Bölgesel Yönetimi ile üç il hariç 435.244 km² olarak gösterilmektedir. Åland Adaları'nı kapsamaktadır (1552 km²). Gösterilen verilen CIA World Factbook'tan alınmıştır; BM verilerinde ise yalnızca anakara alanı ifade edilmiştir. Gösterilen verilere Svalbard, Jan Mayen ve Bouvet Adası dahil değildir ve Antarktika topraklarında hak iddia ettiği Kraliçe Maud Arazisi ve Peter I Adası ise (243 km²) ayrı ayrı gösterilmiştir. Hükumet yüzölçümünü 266.838 km² olarak açıklamaktadır.[20] CIA World Factbook'te ise 267.710 km² toplam/arazi alanı bulunduğu belirtilir. Tüm verilere Niue, Cook Adaları ve Tokelau ile Antarktika'daki üzerinde hak iddia ettiği Ross Antarktika Bölgesi ayrı ayrı gösterildiğinden dahil değildir. Yönetim Fas ve Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti arasında bölünmüş olup, her iki ülkede tüm topraklar üzerinde hak iddia etmektedirler. Galapagos Adaları (7.880 km²) dahil olabilir veya olmayabilir. 2007 yılı verilerinde,[13] hem de CIA tarafından verilen geçerli verilerde, açık bir şekilde Galapagos ile birlikte 283.561 km² olarak verildiği belirtilir.[1] Üç Kraliyet bağlılarını (768 km²) ve 14 denizaşırı toprağı (1.742.857 km²) içermez. Bunlar ayrı ayrı gösterilmiştir. İsrail tarafından işgal edilen Golan Tepeleri'ni (1.295 km²) içermektedir. Bangladeş İstatistik Bürosu'na göne yüzölçümü 147.570 km²'dir.[21] Somaliland'ın Somali ile bir bütün olduğu iddia edilmektedir ve hâlen başka bir ülke tarafından tanınmamaktadır Gösterilen veriye de facto olarak Sırbistan'dan ayrılan Kosova (10.887 km²) Kosova ve Metohiya da dahildir. Kosova olmadan Sırbistan'ın yüzölçümü 77.474 km²'dir.[1] Gösterilen veriye Azerbaycan'dan de facto olarak bağımsız olan Dağlık Karabağ Cumhuriyeti (11.458 km²) dahildir. Gösterilen veri her ikisi de Gürcistan'dan de facto bağımsız olan Abhazya (8.660 km²) [22] ve Güney Osetya'yı da (3.900 km²) alanlarını da kapsar[23]. BM verilerinde Svalbard ve Jan Mayen'in yüzölçümü birleştirilmiş olarak 62.422 km² şeklinde verilmiştir. CIA World Factbook'ta ise her ikisi de ayrı ayrı gösterilmiştir.[1] BM verilerinde yalnızca kurucu ülke Danimarka'nın yüzölçümü verilir; Danimarka Krallığı'nın tamamına, Grönland ve Faroe Adaları dahil edildiğinde 2.220.093 km² ile 12'nci sırada olurdu. a b c Hollanda ile ilgili veriler Merkezi İstatistik Bürosu'ndan alınmıştır.[24] Verinin alındığı kaynakta Avrupa Hollanda'sı 41.528 km² olarak verilmiştir ve bu yüzölçümünün yanında ayrı ayrı üç belediye yüzölçümü verilmiş olup, bu veri 322 km²'dir. Bu ekleme ile birlikte tüm Hollanda ülkesinin yüzölçümü elde edilerek buraya aktarılmıştır.[25] Kurucu Hollanda Krallığı'na Aruba, Curaçao ve Sint Maarten eklendiğinde ise toplam yüzölçümü 42.508 km² olur. BM demografik yıllığındaki veriye (41.277 km²) devlet ormanları ve komünlerin yüzölçümü olan 715 km² dahil değildir. Burada belirtilen veri 2007 yılı verilerinden alınmıştır.[13] BM kaynakları Çin Cumhuriyeti (Tayvan) verileri içermez. Gösterilen veriler Çin Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı'na ait 2012 yılı istatistiksel verilerinden alınmıştır. CIA ise toplam alanı 35.980 km² olarak verir. Çin Cumhuriyeti'nin anayasasında belirtilen yüzölçümü Tayvan, Moğolistan ve Çin'de dahil olmak üzere 11.420.000 km² olarak belirtilmektedir.[26] Gösterilen veriye Moldova'dan de facto olarak bağımsız Transdinyester'in (4.163 km²) yüzölçümü de dahildir. Gösterilen verilen CIA'den alınmıştır.[1] BM/İsrail Merkez İstatistik Bürosu verilerindeki 22.072 km² alana Golan Tepeleri (1.200 km²) ve Doğu Kudüs (70 km²) alanları dahil edilmiş olmakla birlikte bu yerler uluslararası alanda İsrail'in bir parçası olarak kabul edilmez. Kosova ile Sırbistan'ın bir bütün olduğu iddia edilmektedir ve uluslararası alanda sınırlı olarak tanınmaktadır. Büyük ölçüde tanınmayan ancak bağımsız bir de facto olan Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ini de (3.355 km²) ile birlikte Yeşil Hat (346 km²) ve Ağrotur ve Dikelya'yı da (254 km²) içerir.[1] Abhazya ile Gürcistan'ın bir bütün olduğu iddia edilmektedir ve uluslararası alanda sınırlı olarak tanınmaktadır. BM kaynaklarında Fransız Güney ve Antarktika Toprakları için veri bulunmamaktadır. Burada verilen rakam CIA World Factbook'ta ayrı olarak listelenen tüm alanların toplamıdır.[27] CIA Batı Şeria ve Gazze Şeridi'nin yüzölçümleri sırasıyla 5.860 km² ve 360 km² olarak ayrı ayrı verilir (https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/we.html; https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/gz.html). Batı Şeria yüzölçümüne Doğu Kudüs ve Kudüs tarafsız bölgesi dahil, ancak Scopus Dağı dahil değildir.[1] Transdinyester tarafından Moldova'nın bir bütün olduğu iddia edilmektedir ve uluslararası alanda sınırlı olarak tanınmaktadır. Güney Osetya tarafından Gürcistan'ın bir bütün olduğu iddia edilmektedir ve uluslararası alanda sınırlı olarak tanınmaktadır. Kuzey Kıbrıs tarafından Kıbrıs'ın bir bütün olduğu iddia edilmektedir ve uluslararası alanda sınırlı olarak tanınmaktadır. Gösterilen veriler CIA World Factbook 2007 verilerinden alınmıştır.[1][13] BM verilerinde ise 1.969 km² olarak gösterilmiş. Bunun nedeni ise Agaléga Adaları ve Cargados Carajos'un bu veriye dahil edilmemesidir. Gösterilen veriler CIA World Factbook'tan alınmıştır.[1] BM verilerinde 2.235 km² olarak belirtilmektedir. Bu veriye Fransa'nın denizaşırı ili olan Mayotte 374 km² dahil edilmiştir. Bazı göller ve akarsuların yüzölçümü bilinmemektedir. Gösterilen veriler CIA World Factbook'tan alınmıştır [1] ve yalnızca yüzölçümünü ifade eder. BM verilerinde 84 km² dışarıda bulunan ıssız adaların yüzölçümü verilmemiştir. Gösterilen veri CIA Factbook'tan alınmıştır.[1] BM'nin gösterdiği 539 km²'lik yüzölçümünde ülkenin orman rezervleri hariç olmak üzere yalnızca yaşanabilir alanlar verilmiştir. Saint Helena toplam yüzölçümü 122 km²'dir. 98 km² olan Tristan ve Cuhna ile birlikte alanı 88 km² yükselmektedir. Niue, Yeni Zelanda ile anılmasına rağmen, sınırlı şekilde uluslararası tanınırlığı bulunmaktadır. Cook Adaları, Yeni Zelanda ile anılmasına rağmen, sınırlı şekilde uluslararası tanınırlığı bulunmaktadır. a b Verilen 2007 yılı istatistiklerine aittir.[13] BM'de Britanya Hint Okyanusu Toprakları ile ilgili hiçbir veri bulunmamaktadır. Burada verilen değer CIA Factbook'tan alınmıştır ve yalnızca karasal yüzölçümünü gösterir.[1] Gösterilen verilen CIA Factbook'tan alınmıştır ve Henderson, Ducie, Oeno Adası dahildir.[1] BM verilerinde 5 km² olarak ve yalnızca bu grupta insanların yaşadığı tek yer olan Pitcairn Adası verilmiştir. Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir] Grafik olarak yüzölçümlerine göre ülkeler listesi Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t Yüzölçümü - Bölge 7 Ocak 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., The World Factbook, Merkezi İstihbarat Teşkilatı. 5 Temmuz 2011'deki son veri güncellemesi. Central Intelligence Agency. "Definitions and notes: Area". The World Factbook. Government of the United States. 18 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2023. Under "World Summary", see Table 3 and select 'pdf' or 'xls'."Demographic Yearbook – 2022". unstats.un.org. 2023. 22 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2023. "FAOSTAT". fao.org. 12 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2024. "China". Encyclopaedia Britannica. 11 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2010. "Demographic Yıllık—Tablo 3: Cinsiyet, nüfus artış hızı, yüzölçümü ve yoğunluğa göre nüfus" (PDF). Birleşmiş Milletler İstatistik Bölümü. 6 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2010. "CIA WFB China". CIA. 6 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2013. "Amerika Birleşik Devletleri". Encyclopaedia Britannica. 28 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2010. Bakınız: Not 39 için "Demographic Yıllık—Tablo 3: Cinsiyet, nüfus artış hızı, yüzölçümü ve yoğunluğa göre nüfus" (PDF). Birleşmiş Milletler İstatistik Bölümü. 6 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2010. "Dünya Ülkeleri: World Facts 21 yaşında". geographic.org. 17 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2008. CIA The World Factbook'u yayınlamasından bu yana ABD toplam yüzölçümünü birkaç defa güncelledi. 1989 ile 1996 yıllarında, ABD'nin toplam yüzölçümü 9.372.610 km² olarak yayınlandı (sadece kara ve içsular). 1997'de listelenen toplam yüzölçümü 9.629.091 km² olarak değiştirildi (Great Lakes alanları ve kıyı sularının eklenmesi ile), 2004'te 9.631.418 km² olarak, 2006'da 9.631.420 km² olarak ve 2007'de 9.826.630 km² olarak (karasuları eklendi). Not: 1989 yılından 1996'ya kadar, CIA World Factbook'ta Çin Halk Cumhuriyeti toplam yüzölçümü olarak dünyanın en büyük üçüncü ülkesi sırasında yer aldı. Karasuları eklendikten sonra ise ABD 1997 yılında Çin HC'nin yerini aldı. "IBGE: Resmi Bölgesel Alan". 10 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2014. Geoscience Avustralya. "Avustralya Bölgesi - Devletler ve Bölgeler". Avustralya Hükumeti. Erişim tarihi: 25 Kasım 2011. [ölü/kırık bağlantı] a b c d e f g "19 Ocak 2007 itibarıyla toplam yüzölçümleri". Birleşmiş Milletler İstatistik Bölümü. 1 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2011. a b "Yüzölçümü (sq. km)". BM verilerine göre. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2012. "Bölge ve Nüfus". Hindistan Hükümeti. 26 Aralık 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2014. Kazakistan Cumhuriyeti İstatistik Ajansı (ASRK). 2005. Ana Demografik Göstergeler. http://www.stat.kz 14 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. adresinde mevcuttur "Geohive - Pakistan istatistikleri". 6 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2014. Alt bölümleri, yüzölçümü ve Fransız Cumhuriyeti'nin nüfusu 12 Kasım 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Ulusal İstatistik ve Ekonomik Araştırmalar Enstitüsü, erişim: 11 Mart 2011. "Temel Bilgiler". 26 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2014. Yeni Zelanda Arazi Örtüsü Veritabanı 14 Mart 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Yeni Zelanda Çevre Bakanlığı. Güncelleme 1 Temmuz 2009. "Bangladeş İstatistik Bürosu". Bangladeş İstatistik Bürosu. 29 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ağustos 2011. Encyclopædia Britannica'da Abhazya 7 Ocak 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. World English Dictionary'de Güney Osetya 12 Kasım 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Merkezi İstatistik Bürosu (2009), Land- en tuinbouwcijfers, 2009 (PDF) (Felemenkçe), Hollanda Hükumeti, Yayın ve Enformasyon Bölümü, s. 14, ISSN 1386-9566, 24 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF), erişim tarihi: 26 Kasım 2011 Merkezi İstatistik Bürosu (2009), Hollanda Antilleri İstatistik Yıllığı, 2009, Willemstad: Hollanda Hükümeti, Yayın ve Enformasyon Bölümü, s. 4 |erişim-tarihi= kullanmak için |url= gerekiyor (yardım) "1.1 Köyler, Mahalleler, Hane ve Konut Sakini Nüfus Sayısı" (PDF). İçişleri Bakanlığı - Çin Cumhuriyeti (Tayvan). 19 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2012. FFransız Güney ve Antarktika Toprakları 24 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., CIA Factbook, 29 Aralık 2010. Kaynak hatası: <references> üzerinde tanımlanan "unstats08" adındaki <ref> etiketi önceki metinde kullanılmıyor. (Bkz: Kaynak gösterme) Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir] Yüzölçümlerine göre dünya ülkeleri5 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. gtdCoğrafi sıralamalara göre ülke listeleriAlanlar Toplam Grafiksel Münhasır ekonomik bölge Ormanlık Sulama Uç noktalar Yükseklik en yüksek en alçak Enlem En kuzeydeki En güneydeki Boylam En doğudaki En batıdaki Çevre Kıyı uzunluğu Kara uzunluğu Komşu ülkelerin sayısı yalnızca arazi kara ve deniz yalnızca deniz Alan oranı ve sınırlarına göre ülke ve bölgelerin listesi Diğer Temiz su kaynaklar geri çekilme Saat dilimleri Uluslararası sıralama listeleri Ülkelere göre üst düzey uluslararası sıralaması listesi Ülkelerine göre listeler "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Yüzölçümlerine_göre_ülkeler_listesi&oldid=31788860" sayfasından alınmıştır |
Bu maddenin daha doğru ve güvenilir bilgi sunması için güncellenmesi gerekmektedir.Daha fazla bilgi için tartışma sayfasına bakınız. (Şubat 2023) 2018'deki dünya nüfusunun kartogramı; her kare 500.000 kişiyi temsil etmektedir. Bu sayfa, nüfusa göre ülkeler ve bağımlı toprakların bir listesidir. Egemen devletleri, yerleşik bağımlı bölgeleri ve bazı durumlarda egemen devletlerin kurucu ülkelerini içerir ve listeye dahil edilme esas olarak ISO standardı ISO 3166-1'e dayanır. Örneğin, Birleşik Krallık tek bir varlık olarak kabul edilirken, Hollanda Krallığı'nı oluşturan ülkeler ayrı ayrı değerlendirilir. Buna ek olarak, bu liste ISO 3166-1'de bulunmayan sınırlı tanınırlığa sahip bazı devletleri de içermektedir. Ayrıca, Birleşmiş Milletlerin 2023 itibarıyla 8,045 milyar olarak tahmin ettiği dünya nüfusuna kıyasla her ülkenin nüfusu yüzde olarak verilmiştir.[1] Yöntem[değiştir | kaynağı değiştir] Bu tabloda kullanılan rakamlar, ulusal nüfus sayımı otoritesi tarafından yapılan en güncel tahminlere veya projeksiyonlara dayanmaktadır ve genellikle yuvarlanmıştır. Güncellenmiş ulusal verilerin mevcut olmadığı durumlarda, rakamlar Birleşmiş Milletler Ekonomik ve Sosyal İşler Departmanı Nüfus Bölümü tarafından 2022 yılı için yapılan tahminlere veya projeksiyonlara dayanmaktadır. Derlenen rakamlar her ülkede aynı zamanda veya aynı doğruluk düzeyinde toplanmadığından, sonuçta ortaya çıkan sayısal karşılaştırmalar yanıltıcı sonuçlar doğurabilir. Ayrıca, tüm ülkelerden gelen rakamların toplanması dünya toplamına eşit olmayabilir. Birleşik Krallık ülkeleri gibi egemen devletlerin ayrılmaz parçalarını oluşturan alanlar, ilgili egemen devletlerin bir parçası olarak sayılır. Avrupa Birliği gibi egemen devlet olmayan diğer oluşumlar[a] ve çeşitli ülkelerin Antarktika üzerindeki hak iddiaları gibi kalıcı nüfusa sahip olmayan bağımsız bölgeler dahil değildir.[2] Nüfusa göre egemen devletler ve bağımlı topraklar[değiştir | kaynağı değiştir] Not: Birleşmiş Milletlerin 193 üye devletine ve Birleşmiş Milletler Genel Kurulundaki iki gözlemci devlete numaralandırılmış bir sıra atanmıştır. Bağımlı bölgelere ve egemen devletlerin parçası olan kurucu ülkelere numaralı bir sıra tahsis edilmemiştir. Buna ek olarak, sınırlı tanınırlığa sahip egemen devletler de dahil edilmiş, ancak bir numara sıralaması verilmemiştir. Bağımlı bölge Sınırlı tanınan ülke Sıra Ülke Nüfus Tarih Oran Notlar Dünya 8.105.429.000 1 Nisan 2024 %100 bkz. 1 Hindistan 1.412.604.531 25 Haziran 2023 %17.43 Ulusal Nüfus Sayacı 2 Çin 1.409.670.000 31 Aralık 2023 %17.39 Resmi Nüfus Sayacı 3 ABD 336.080.688 21 Şubat 2024 %4.15 Ulusal Nüfus Sayacı 4 Endonezya 279.118.866 1 Temmuz 2023 %3.44 Ulusal Nüfus Tahmini 5 Pakistan 241.499.431 1 Mart 2023 %2.98 Resmi Nüfus Sayımı 6 Nijerya 218.541.000 1 Temmuz 2022 %2.7 BM Nüfus Projeksiyonu 7 Brezilya 203.062.512 1 Ağustos 2022 %2.51 Resmi Nüfus Sayacı 8 Bangladeş 169.828.911 12 Haziran 2022 %2.1 Ulusal Nüfus Sayacı 9 Rusya 146.424.729 1 Ocak 2023 %1.81 Ulusal Yıllık Tahmin 10 Meksika 129.406.736 30 Eylül 2023 %1.6 Ulusal Üç Aylık Nüfus Tahmini 11 Japonya 124.500.000 1 Mayıs 2023 %1.54 Aylık Ulusal Tahmin 12 Filipinler 110.683.773 26 Ağustos 2023 %1.37 BM Nüfus Projeksiyonu 13 Etiyopya 107.334.000 1 Temmuz 2023 %1.32 Ulusal Nüfus Projeksiyonu 14 Mısır 105.373.154 26 Ağustos 2023 %1.3 Resmi Nüfus Sayacı 15 Vietnam 100.000.000 Nisan 2023 %1.23 Resmi Nüfus Sayımı 16 Kongo DC 99.010.000 1 Temmuz 2022 %1.22 BM Nüfus Projeksiyonu 17 Türkiye 85.372.377 31 Aralık 2023 %1.05 Ulusal Yıllık Tahmin 18 İran 85.231.028 26 Ağustos 2023 %1.05 Resmi Nüfus Sayacı 19 Almanya 84.607.016 30 Eylül 2023 %1.04 2023/1 Üç Aylık Ulusal Tahmin 20 Fransa 68.226.000 1 Aralık 2023 %0.84 Aylık Ulusal Tahmin 21 Birleşik Krallık 67.026.292 30 Haziran 2021 %0.83 Resmi Nüfus Tahmini 22 Tayland 65.988.650 27 Haziran 2023 %0.81 Resmi Nüfus Sayımı 23 Tanzanya 61.741.120 23 Ağustos 2022 %0.76 Resmi Nüfus Sayımı 24 Güney Afrika 60.604.992 1 Temmuz 2022 %0.75 Resmi Nüfus Sayımı 25 İtalya 58.919.345 30 Ekim 2023 %0.73 Aylık Ulusal Tahmin 26 Myanmar 55.770.232 1 Temmuz 2022 %0.69 Ulusal Yıllık Projeksiyon 27 Kolombiya 52.215.503 30 Haziran 2023 %0.64 Resmi Nüfus Sayımı 28 Kenya 51.526.000 1 Ocak 2023 %0.64 Resmi Nüfus Sayımı 29 Güney Kore 51.439.038 31 Aralık 2022 %0.63 Resmi Nüfus Sayımı 30 İspanya 48.345.223 1 Temmuz 2023 %0.6 Resmi Nüfus Sayımı 31 Arjantin 46.044.703 18 Mayıs 2022 %0.57 Resmi Nüfus Sayımı 32 Sudan 45.505.075 27 Haziran 2023 %0.56 Resmi Nüfus Sayımı 33 Cezayir 45.400.000 1 Ocak 2022 %0.56 Resmi Nüfus Sayımı 34 Irak 43.324.000 1 Temmuz 2023 %0.53 Resmi Nüfus Sayacı 35 Uganda 42.885.900 1 Temmuz 2021 %0.53 Resmi Nüfus Sayımı 36 Ukrayna 41.130.432 1 Şubat 2022 %0.51 Resmi Nüfus Sayımı 37 Kanada 40.027.242 25 Haziran 2023 %0.49 Ulusal Nüfus Sayacı 38 Polonya 37.726.000 31 Mart 2023 %0.47 Aylık Ulusal Tahmin 39 Fas 36.993.612 25 Haziran 2023 %0.46 Ulusal Nüfus Sayacı 40 Özbekistan 36.297.477 26 Haziran 2023 %0.45 Ulusal Nüfus Sayacı 41 Afganistan 34.262.840 1 Ocak 2023 %0.42 Resmi Nüfus Sayımı 42 Malezya 33.500.000 1 Eylül 2023 %0.41 Ulusal Üç Aylık Nüfus Tahmini 43 Peru 33.396.698 1 Temmuz 2022 %0.41 Ulusal Nüfus Tahmini 44 Angola 33.086.278 30 Haziran 2022 %0.41 Ulusal Yıllık Projeksiyon 45 Mozambik 32.419.747 1 Temmuz 2022 %0.4 Ulusal Yıllık Projeksiyon 46 Suudi Arabistan 32.175.224 10 Mayıs 2022 %0.4 Ulusal Nüfus Tahmini 47 Yemen 31.890.000 1 Temmuz 2022 %0.39 Resmi Nüfus Tahmini 48 Gana 30.832.019 27 Haziran 2021 %0.38 2021 Geçici Nüfus Sayımı 49 Fildişi Sahili 29.389.150 14 Aralık 2021 %0.36 Resmi Nüfus Sayımı 50 Nepal 29.164.578 25 Kasım 2021 %0.36 Resmi Nüfus Sayımı 51 Venezuela 28.705.000 1 Temmuz 2021 %0.35 BM Nüfus Projeksiyonu 52 Kamerun 28.088.845 1 Temmuz 2023 %0.35 Ulusal Nüfus Projeksiyonu 53 Madagaskar 26.923.353 1 Temmuz 2021 %0.33 Resmi Nüfus Sayımı 54 Avustralya 26.707.556 26 Ağustos 2023 %0.33 Resmi Nüfus Sayacı 55 Kuzey Kore 25.660.000 1 Temmuz 2021 %0.32 Resmi Nüfus Sayımı 56 Nijer 25.605.069 1 Ekim 2023 %0.32 Ulusal Nüfus Projeksiyonu - Tayvan 23.420.442 1 Ocak 2024 %0.29 Resmi Nüfus Sayımı 57 Burkina Faso 22.752.315 1 Temmuz 2023 %0.28 Resmi Nüfus Sayımı 58 Mali 22.594.000 1 Temmuz 2022 %0.28 BM nüfus projeksiyonu 59 Sri Lanka 22.181.000 1 Temmuz 2022 %0.27 Resmi Nüfus Sayımı 60 Suriye 22.125.000 1 Temmuz 2021 %0.27 BM Nüfus Projeksiyonu 61 Malavi 21.507.723 1 Temmuz 2022 %0.27 Resmi Nüfus Sayımı 62 Kazakistan 20.033.546 1 Ocak 2024 %0.25 Ulusal Nüfus Tahmini 63 Şili 19.960.889 27 Haziran 2023 %0.25 Resmi Nüfus Sayımı 64 Zambiya 19.610.769 14 Eylül 2022 %0.24 Resmi Nüfus Sayımı 65 Romanya 19.053.815 17 Temmuz 2022 %0.24 Resmi Nüfus Sayımı 66 Ekvador 18.319.567 25 Haziran 2023 %0.23 Resmi Nüfus Sayacı 67 Hollanda 17.947.684 31 Aralık 2023 %0.22 Resmi Nüfus Sayımı 68 Senegal 17.223.497 1 Temmuz 2021 %0.21 Resmi Nüfus Sayımı 69 Guatemala 17.109.746 1 Temmuz 2021 %0.21 Resmi Nüfus Sayımı 70 Çad 16.818.391 1 Temmuz 2021 %0.21 Resmi Nüfus Sayımı 71 Somali 16.360.000 1 Temmuz 2021 %0.2 BM Nüfus Projeksiyonu 72 Kamboçya 15.552.211 3 Mart 2019 %0.19 Resmi Nüfus Sayımı 73 Zimbabve 15.178.979 20 Nisan 2022 %0.19 Resmi Nüfus Sayımı 74 Gine 13.261.638 1 Temmuz 2022 %0.16 Resmi Nüfus Projeksiyonu 75 Ruanda 13.246.394 15 Ağustos 2022 %0.16 Resmi Nüfus Sayımı 76 Burundi 12.837.740 1 Temmuz 2022 %0.16 Resmi Nüfus Projeksiyonu 77 Benin 12.606.998 1 Temmuz 2023 %0.16 Resmi Nüfus Sayacı 78 Güney Sudan 12.400.000 1 Aralık 2021 %0.15 BM Nüfus Tahmini 79 Bolivya 12.006.031 1 Temmuz 2022 %0.15 Resmi Nüfus Sayacı 80 Belçika 11.808.859 1 Aralık 2023 %0.15 Resmi Nüfus Sayacı 81 Tunus 11.803.588 1 Ocak 2022 %0.15 Resmi Nüfus Sayacı 82 Papua Yeni Gine 11.781.559 1 Temmuz 2021 %0.15 Ulusal Nüfus Tahmini 83 Haiti 11.743.017 1 Temmuz 2020 %0.14 Resmi Nüfus Sayacı 84 Ürdün 11.426.900 3 Temmuz 2023 %0.14 Resmi Nüfus Sayacı 85 Küba 11.089.511 31 Aralık 2022 %0.14 Resmi Nüfus Sayacı 86 Çekya 10.827.529 1 Ocak 2023 %0.13 Resmi Nüfus Sayacı 87 İsveç 10.545.310 1 Temmuz 2023 %0.13 Resmi Nüfus Sayacı 88 Dominik Cumhuriyeti 10.535.535 1 Temmuz 2021 %0.13 Resmi Nüfus Sayacı 89 Yunanistan 10.482.487 23 Kasım 2021 %0.13 Resmi Nüfus Sayacı 90 Portekiz 10.467.366 31 Aralık 2022 %0.13 Ulusal Nüfus Tahmini 91 Azerbaycan 10.135.373 1 Mart 2023 %0.13 Resmi Nüfus Sayacı 92 Tacikistan 10.077.600 1 Ocak 2023 %0.12 Resmi Nüfus Sayacı 93 Honduras 9.745.149 1 Temmuz 2023 %0.12 Resmi Nüfus Sayacı 94 İsrail 9.740.480 25 Haziran 2023 %0.12 Resmi Nüfus Sayacı 95 Macaristan 9.678.000 1 Ocak 2023 %0.12 Resmi Nüfus Sayacı 96 Birleşik Arap Emirlikleri 9.282.410 31 Ocak 2020 %0.11 Resmi Nüfus Sayacı 97 Belarus 9.200.617 1 Ocak 2023 %0.11 Resmi Nüfus Sayacı 98 Avusturya 9.159.993 1 Ocak 2024 %0.11 Resmi Nüfus Sayacı 99 İsviçre 8.865.270 31 Mart 2023 %0.11 Resmi Nüfus Sayacı 100 Sierra Leone 8.494.260 1 Temmuz 2022 %0.1 Resmi Nüfus Sayacı 101 Togo 8.095.498 8 Kasım 2022 %0.1 Resmi Nüfus Sayacı 102 Paraguay 7.453.695 1 Temmuz 2022 %0.09 Resmi Nüfus Sayacı 103 Laos 7.337.783 1 Temmuz 2021 %0.09 Resmi Nüfus Sayacı - Hong Kong (Çin) 7.333.200 31 Aralık 2022 %0.09 Resmi Nüfus Sayacı 104 Kırgızistan 7.100.000 1 Mart 2023 %0.09 Resmi Nüfus Sayacı 105 El Salvador 6.884.888 1 Temmuz 2022 %0.08 Resmi Nüfus Sayacı 106 Libya 6.812.000 1 Temmuz 2022 %0.08 BM nüfus projeksiyonu 107 Lübnan 6.769.000 1 Temmuz 2021 %0.08 BM Nüfus Projeksiyonu 108 Sırbistan 6.647.003 31 Ekim 2022 %0.08 Resmi Nüfus Sayacı 109 Nikaragua 6.595.674 30 Haziran 2020 %0.08 Resmi Nüfus Sayacı 110 Türkmenistan 6.516.100 1 Temmuz 2023 %0.08 BM Nüfus Projeksiyonu 111 Bulgaristan 6.447.710 31 Aralık 2022 %0.08 Resmi Nüfus Sayacı 112 Danimarka 5.961.249 1 Ocak 2024 %0.07 Resmi Nüfus Sayacı 113 Kongo Cumhuriyeti 5.657.000 1 Temmuz 2021 %0.07 BM Nüfus Projeksiyonu 114 Orta Afrika Cumhuriyeti 5.633.412 1 Temmuz 2020 %0.07 Resmi Nüfus Sayacı 115 Finlandiya 5.581.767 30 Temmuz 2023 %0.07 Resmi Nüfus Sayacı 116 Norveç 5.514.042 30 Haziran 2023 %0.07 Ulusal Üç Aylık Nüfus Tahmini 117 Filistin 5.483.450 1 Ocak 2023 %0.07 Resmi Nüfus Sayacı 118 Singapur 5.453.600 30 Temmuz 2022 %0.07 Resmi Nüfus Sayacı 119 Slovakya 5.428.792 31 Aralık 2022 %0.07 Resmi Nüfus Sayacı 120 Kosta Rika 5.213.362 30 Haziran 2022 %0.06 Resmi Nüfus Sayacı 121 Yeni Zelanda 5.199.100 31 Mart 2023 %0.06 Resmi Nüfus Sayacı 122 İrlanda 5.123.536 3 Nisan 2022 %0.06 Resmi Nüfus Sayacı 123 Umman 5.035.658 30 Nisan 2023 %0.06 Resmi Nüfus Sayacı 124 Kuveyt 4.670.713 31 Aralık 2020 %0.06 Resmi Nüfus Sayacı 125 Liberya 4.661.010 1 Temmuz 2021 %0.06 Resmi Nüfus Sayacı 126 Moritanya 4.372.037 1 Temmuz 2022 %0.05 Ulusal Yıllık Projeksiyon 127 Panama 4.278.500 1 Temmuz 2020 %0.05 Resmi Nüfus Sayacı 128 Hırvatistan 3.871.833 31 Ağustos 2021 %0.05 Resmi Nüfus Sayacı 129 Gürcistan 3.736.400 1 Ocak 2023 %0.05 Resmi Nüfus Sayacı 130 Eritre 3.684.000 1 Temmuz 2021 %0.05 BM Nüfus Projeksiyonu 131 Uruguay 3.554.915 30 Haziran 2022 %0.04 Resmi Nüfus Sayacı 132 Moğolistan 3.457.548 31 Aralık 2022 %0.04 Resmi Nüfus Sayacı 133 Bosna-Hersek 3.277.082 1 Temmuz 2022 %0.04 Sırp Cum. Bosna Fed. - Porto Riko (ABD) 3.221.789 1 Temmuz 2022 %0.04 Resmi Nüfus Sayımı 134 Katar 3.005.069 31 Mart 2023 %0.04 Aylık Ulusal Tahmin 135 Ermenistan 2.981.200 1 Ocak 2023 %0.04 Resmi Nüfus Sayacı 136 Litvanya 2.888.269 1 Şubat 2024 %0.04 Resmi Nüfus Sayacı 137 Arnavutluk 2.761.785 1 Ocak 2023 %0.03 Resmi Nüfus Sayacı 138 Jamaika 2.734.093 31 Aralık 2019 %0.03 Resmi Nüfus Sayacı 139 Moldova 2.604.000 1 Ocak 2022 %0.03 Ulusal Nüfus Tahmini 140 Namibya 2.596.037 1 Temmuz 2022 %0.03 Ulusal Yıllık Projeksiyon 141 Gambiya 2.417.471 1 Temmuz 2022 %0.03 BM Nüfus Projeksiyonu 142 Botsvana 2.410.338 1 Temmuz 2021 %0.03 Resmi Nüfus Sayacı 143 Lesotho 2.306.000 1 Temmuz 2021 %0.03 BM Nüfus Projeksiyonu 144 Gabon 2.233.272 1 Temmuz 2021 %0.03 Resmi Nüfus Sayacı 145 Slovenya 2.116.972 1 Ocak 2023 %0.03 Resmi Nüfus Sayacı 146 Bahreyn 1.979.108 1 Aralık 2022 %0.02 Resmi Nüfus Sayacı 147 Letonya 1.885.400 1 Nisan 2023 %0.02 Resmi Nüfus Sayacı 148 Kuzey Makedonya 1.832.696 1 Kasım 2021 %0.02 Resmi Nüfus Sayacı - Kosova 1.798.188 31 Aralık 2020 %0.02 Resmi Nüfus Sayacı 149 Gine-Bissau 1.667.864 1 Temmuz 2022 %0.02 Resmi Nüfus Sayacı 150 Ekvator Ginesi 1.558.160 1 Temmuz 2022 %0.02 Resmi Nüfus Sayacı 151 Estonya 1.365.884 1 Ocak 2023 %0.02 Resmi Nüfus Sayacı 152 Trinidad ve Tobago 1.365.805 30 Haziran 2022 %0.02 Resmi Nüfus Sayacı 153 Doğu Timor 1.336.222 1 Temmuz 2022 %0.02 Resmi Nüfus Sayacı 154 Mauritius 1.261.196 31 Aralık 2022 %0.02 Resmi Nüfus Sayacı 155 Esvatini 1.202.000 1 Temmuz 2021 %0.01 BM Nüfus Projeksiyonu 156 Cibuti 1.001.454 1 Temmuz 2022 %0.01 Resmi Nüfus Sayacı 157 Kıbrıs Cumhuriyeti 918.100 1 Ekim 2021 %0.01 Resmi Nüfus Sayacı 158 Fiji 898.402 1 Temmuz 2021 %0.01 Resmi Nüfus Sayacı 159 Bhutan 763.200 30 Mayıs 2022 %0.01 Resmi Nüfus Sayacı 160 Komorlar 758.316 15 Aralık 2017 %0.01 Resmi Nüfus Sayacı 161 Guyana 743.699 1 Temmuz 2019 %0.01 Resmi Nüfus Sayacı 162 Solomon Adaları 728.041 1 Temmuz 2021 %0.01 Resmi Nüfus Sayacı - Makao (Çin) 673.600 31 Mart 2023 %0.01 Resmi Nüfus Sayımı 163 Lüksemburg 660.809 1 Ocak 2023 %0.01 Resmi Nüfus Sayımı 164 Karadağ 617.683 1 Ocak 2022 %0.01 Resmi Nüfus Sayımı 165 Surinam 598.000 1 Temmuz 2019 %0.01 Resmi Nüfus Sayımı - Batı Sahra 576.000 1 Temmuz 2021 %0.01 BM Nüfus Projeksiyonu 166 Yeşil Burun Adaları 569.509 1 Temmuz 2022 %0.01 Resmi Nüfus Sayımı 167 Malta 519.562 21 Kasım 2021 %0.01 Resmi Nüfus Sayımı 168 Belize 430.191 1 Temmuz 2021 %0.01 Resmi Nüfus Sayımı 169 Brunei 429.999 1 Temmuz 2021 %0.01 Resmi Nüfus Sayımı 170 Maldivler 397.372 31 Aralık 2021 %0 Resmi Nüfus Sayımı 171 Bahamalar 397.360 1 Temmuz 2022 %0 Resmi Nüfus Sayımı 172 İzlanda 390.830 1 Nisan 2023 %0 Resmi Nüfus Sayımı - Kuzey Kıbrıs 382.836 31 Aralık 2020 %0 Resmi Nüfus Sayımı - Transdinyester 360.938 31 Aralık 2022 %0 Resmi Nüfus Sayımı 173 Vanuatu 301.295 1 Temmuz 2021 %0 Resmi Nüfus Sayımı - Fransız Polinezyası (Fransa) 279.890 1 Temmuz 2021 %0 Resmi Nüfus Sayımı - Yeni Kaledonya (Fransa) 273.674 1 Temmuz 2021 %0 Resmi Nüfus Sayımı 174 Barbados 267.800 31 Aralık 2022 %0 BM Nüfus Projeksiyonu - Abhazya 245.424 1 Ocak 2020 %0 Resmi Nüfus Sayımı 175 São Tomé ve Príncipe 214.610 1 Temmuz 2021 %0 Resmi Nüfus Sayımı 176 Samoa 205.557 6 Kasım 2021 %0 Resmi Nüfus Sayımı 177 Saint Lucia 178.696 1 Temmuz 2018 %0 Resmi Nüfus Sayımı - Guam (ABD) 153.836 1 Nisan 2020 %0 Resmi Nüfus Sayımı - Curaçao (Hollanda) 148.925 1 Ocak 2023 %0 Resmi Nüfus Sayımı 178 Grenada 125.000 1 Temmuz 2021 %0 BM Nüfus Projeksiyonu 179 Kiribati 120.740 1 Temmuz 2021 %0 Resmi Nüfus Sayımı 180 Saint Vincent ve Grenadinler 110.872 1 Temmuz 2022 %0 Resmi Nüfus Sayımı - Jersey (Birleşik Krallık) 107.800 31 Aralık 2019 %0 Resmi Nüfus Sayımı - Aruba (Hollanda) 106.739 31 Eylül 2022 %0 Resmi Nüfus Sayımı 181 Mikronezya Federal Devletleri 105.754 1 Temmuz 2021 %0 Resmi Nüfus Sayımı 182 Antigua ve Barbuda 100.772 1 Ocak 2022 %0 Resmi Nüfus Sayımı 183 Seyşeller 100.447 22 Nisan 2022 %0 Resmi Nüfus Sayımı 184 Tonga 100.179 1 Ocak 2022 %0 Resmi Nüfus Sayımı - ABD Virjin Adaları (ABD) 87.146 1 Nisan 2020 %0 Resmi Nüfus Sayımı - Man Adası (Birleşik Krallık) 84.069 30 Mayıs 2021 %0 Resmi Nüfus Sayımı 185 Andorra 82.623 30 Nisan 2023 %0 Resmi Nüfus Sayımı 186 Dominika 73.000 1 Temmuz 2021 %0 BM Nüfus Projeksiyonu - Cayman Adaları (Birleşik Krallık) 71.105 30 Eylül 2020 %0 Resmi Nüfus Sayımı - Bermuda (Birleşik Krallık) 64.055 1 Temmuz 2021 %0 Resmi Nüfus Sayımı - Guernsey (Birleşik Krallık) 63.950 30 Haziran 2022 %0 Resmi Nüfus Sayımı - Grönland (Danimarka) 56.609 1 Ocak 2023 %0 Resmi Nüfus Sayımı - Güney Osetya 56.520 31 Aralık 2021 %0 Resmi Nüfus Sayımı - Faroe Adaları (Danimarka) 54.431 1 Mayıs 2023 %0 Resmi Nüfus Sayımı - Amerikan Samoası (ABD) 49.710 1 Nisan 2020 %0 Resmi Nüfus Sayımı 187 Saint Kitts ve Nevis 48.000 1 Temmuz 2021 %0 BM Nüfus Projeksiyonu - Kuzey Mariana Adaları (ABD) 47.329 1 Nisan 2020 %0 Resmi Nüfus Sayımı - Turks ve Caicos Adaları (Birleşik Krallık) 46.131 1 Temmuz 2021 %0 Resmi Nüfus Sayımı - Sint Maarten (Hollanda) 42.938 1 Ocak 2023 %0 Resmi Nüfus Sayımı 188 Lihtenştayn 39.680 31 Aralık 2022 %0 Resmi Nüfus Sayımı 189 Marshall Adaları 39.262 1 Temmuz 2021 %0 Resmi Nüfus Sayımı 190 Monako 39.150 31 Aralık 2021 %0 Resmi Nüfus Sayımı 191 San Marino 33.847 30 Nisan 2023 %0 Resmi Nüfus Sayımı - Cebelitarık (Birleşik Krallık) 33.000 1 Temmuz 2021 %0 BM Nüfus Projeksiyonu - Saint Martin (Fransa) (Fransa) 32.358 1 Ocak 2020 %0 Resmi Nüfus Sayımı - Britanya Virjin Adaları (Birleşik Krallık) 31.000 1 Temmuz 2021 %0 BM Nüfus Projeksiyonu - Åland (Finlandiya) 30.423 30 Nisan 2023 %0 Resmi Nüfus Sayımı 192 Palau 16.733 1 Temmuz 2021 %0 Resmi Nüfus Sayımı - Anguilla (Birleşik Krallık) 15.780 1 Aralık 2022 %0 Resmi Nüfus Sayımı - Cook Adaları 15.040 1 Temmuz 2021 %0 Resmi Nüfus Sayımı 193 Nauru 11.832 1 Temmuz 2021 %0 Resmi Nüfus Sayımı - Wallis ve Futuna (Fransa) 11.369 1 Ocak 2021 %0 Resmi Nüfus Sayımı 194 Tuvalu 10.679 1 Temmuz 2021 %0 Resmi Nüfus Sayımı - Saint Barthélemy (Fransa) 10.585 1 Ocak 2020 %0 Resmi Nüfus Sayımı - Saint Pierre ve Miquelon (Fransa) 6.092 1 Ocak 2020 %0 Resmi Nüfus Sayımı - Saint Helena, Ascension ve Tristan da Cunha (Birleşik Krallık) 5.651 1 Temmuz 2021 %0 Resmi Nüfus Sayımı - Montserrat (Birleşik Krallık) 4.390 1 Temmuz 2022 %0 BM Nüfus Projeksiyonu - Falkland Adaları (Birleşik Krallık) 3.800 1 Temmuz 2021 %0 BM Nüfus Projeksiyonu - Norfolk Adası (Avustralya) 2.188 1 Ocak 2021 %0 Resmi Nüfus Sayımı - Christmas Adası (Avustralya) 1.692 1 Ocak 2021 %0 Resmi Nüfus Sayımı - Tokelau (Yeni Zelanda) 1.647 1 Ocak 2019 %0 Resmi Nüfus Sayımı - Niue 1.549 1 Temmuz 2021 %0 Resmi Nüfus Sayımı - Cocos Adaları (Avustralya) 593 30 Haziran 2020 %0 Resmi Nüfus Sayımı 195 Vatikan 246 26 Haziran 2023 %0 Resmi Nüfus Sayımı - Pitcairn Adaları (Birleşik Krallık) 47 1 Temmuz 2021 %0 Resmi Nüfus Sayımı Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir] Nüfus yoğunluklarına göre ülkeler listesi Notlar[değiştir | kaynağı değiştir] Avrupa Birliği, egemen üyelerinin, genellikle egemen devletler tarafından kullanılan bazı yetkileri antlaşmalarla kendisine devrettiği, kendine özgü bir uluslarüstü birliktir. Toplam nüfusunun 1 Ocak 2020'de 447.319.916 olacağı tahmin edilmektedir ve listeye dahil edilseydi 3. sırada yer alacaktı. Dünya nüfusunun %5,57'sine sahiptir - bkz. "Eurostat-Tablolar, Grafikler ve Haritalar Arayüzü (TGM) tablo". Avrupa Komisyonu. 24 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2023. Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] "World Population Dashboard". United Nations Population Fund. UNFPA. 2022. 7 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2023. "World Population Prospects - Population Division - United Nations". population.un.org. 6 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2022. gtdÜlkelerine göre nüfus istatistikleriDünya nüfusuGünümüz nüfusu (Birleşmiş Milletler)KıtalarAfrika · Asya · Avrupa · Güney Amerika · Kuzey Amerika · OkyanusyaBölgelerAda · Amerikalar · Arap ülkeleri · Avrasya · Avrupa Birliği · Latin Amerika · Orta DoğuKentlerBaşkentler · Kentler · Metropol alanları · Megakent · MegapolGeçmiş nüfusGeçmiş nüfus (Birleşmiş Milletler) · Geçmiş ve gelecek · 1600 · 1700 · 1800 · 1900 · 1907 · 2000 · 2005 · 2010BüyümegöstergeleriNüfus artış hızı · Doğal artış · Doğum oranı · Ölüm oranı · Doğurganlık oranıDiğer verilerGünümüz yoğunluğu · İlk evlilik yaşı · Boşanma oranı · Yerli vatandaş · Göçmen nüfus · Ortanca yaş · Yaş yapısıSağlıkHIV/AIDS ile yaşayan nüfus · Bebek ölüm hızı · Beklenen yaşam süresi · İntihar oranı "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Nüfusa_göre_ülkeler_ve_bağımlı_topraklar_listesi&oldid=30893466" sayfasından alınmıştır |