id
stringlengths 1
6
| url
stringlengths 31
426
| title
stringlengths 1
231
| text
stringlengths 1
443k
|
|---|---|---|---|
4037 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Dropulli | Dropulli | Dropulli është krahinë e rrethit te Gjirokastres e banuar nga një popullsi dygjuhëshe qe flet Shqip dhe Greqisht.
Fshatrat e banuara nga minoritaret ndodhen kryesisht në të djathtë të rrugës nacionale që të çon drejt jugut në Kakavijë, pika kufitare me Greqinë. Kjo rrugë, 31 kilometra e gjatë, kalon pranë fshatit Lazarat, në të cilën ndodhet teqeja e Baba Zenelit, një teqe e mirënjohur, e cila ka të gjitha gjasat të jetë ndërtuar në shekullin e XVIII.
Duke udhëtuar drejt jugut, në të djathtë shihni fshatrat Derviçan, Goranxi Sofratikë e.t.j. të vendosur në faqe të malit si dhe Gjirokastra. Derviçani është një kilometër larg nga rruga kombëtare. Një kishë e shekullit të XVIII e restauruar kohët e fundit, kisha e Shën Anës është kisha kryesore e fshatit. E përdorur si magazinë në kohën e komunizmit, ajo është e vendosur mbi fshatin e sotëm në një pllajë të ngritur, e cila ishte vendndodhja e fshatit në shekullin XV. Kisha Burimi Jetëdhënës, jo larg nga ajo e Shën Anës, është ndërtuar në të njëjtën periudhë. Një vend tjetër me interes i trashëgimisë arkitekturore është shtëpia e shekullit të XVII e Zahar Sterjos, ndërtuar krejtësisht nga gurë me një teknikë të veçantë, të karakterizuar nga shtresa të vëna njëra mbi tjetrën, pa përdorur llaç. Ky stil ka lidhje me banesat e fortifikuara të Gjirokastrës.
Dy kilometra më në jug është fshati Goranxi. Kisha kryesore është Shën Mëria e Ravenjës, ndërtim që daton rreth vitit 1600. Ia vlen të vizitohet edhe gryka e Goranxisë, në veri të fshatit, e cila i pret malet si me thikë. Një kishë e vogël e periudhës së vonë bizantine me afreske ngrihet mbi një bregore në hyrje te grykës. Më tej, në anën veriore, është një nga pikat arkeologjike më të shquara prehistorike të rajonit. Disa strehë guri të prera në anë të grykës janë përdorur për të prodhuar objekte prej stralli në periudhat e Paleolitit të Vonë dhe Mezolitit (rreth 25000-7000 vjet p.e.s.). Janë zbuluar shumë mijëra cifla të vogla të këtij stralli dhe guroret nga ai merrej janë të dukshme në shtresat e strallit të prera në “murin” verior të grykës. Mes këtyre rrënojave të kësaj industrie të lashtë masive, mund të shihen një numër banesash guri të periudhës helenistike dhe romake.
Një tjetër fshat pranë rrugës kombëtare është Sofratika. Fshati pjesërisht është ngritur mbi nekropolin e qytetit romak Adrianopol. Qyteti u ndërtua nga perandori Adrian në shekullin II e.j., ndofta me synimin që të bashkonte bashkësitë e shpërndara të luginës, të cilat kishin mbetur pa një qendër që nga shkatërrimi i Antigonesë 400 vjet më parë. Mendohet se Adrianopoli u banua deri në shekullin VI e.j. Për të shkuar në qendrën e qytetit dhe në të vetmen pjesë të ekspozuar të rrënojave të tij, dilni nga rruga kryesore për në Sofratikë, duke marrë menjëherë një rrugë paralele me rrugën kryesore. Pas 2-300 metrash majtas ka një tunel të vogël nën rrugën kombëtare që ju çon në lindje drejt ultësirës së lumit Drino. Që nga kthesa për në fshat e gjithë rruga mund të bëhet edhe në këmbë për 10 minuta. Rrënojat e qytetit të lashtë mund të gjenden nga një varg lisash të vetmuar. Bie në sy menjëherë një teatër roman me skenën, vendin për spektatorët dhe orkestrën, të gjitha të ruajtura mjaft mirë. Pranë janë gërmime shtëpish dhe ndërtesash të tjera.
Duke vazhduar drejt jugut arrihet në fshatin Jergucat, pranë kryqëzimit me rrugën që të çon për në Sarandë. Pak para bërrylit të rrugës shfaqet kisha e lartë e Shën Kozmait. Në anën lindore të rrugës kombëtare para kthesës për në Sarandë janë rrënojat e një varri të madh monumental, në stil “maqedonas” i shekullit të 3-të p.e.s., që u zbulua kohët e fundit gjatë ndërtimit të rrugës. Dhoma kryesore e varrit , si edhe shkallarja në hyrje, shpëtuan nga shkatërrimi. Dyert, të gdhendura nga një rrasë e vetme gur, mbijetuan vetëm në copa të fragmentuara. I gjithë varri duhej të ketë qenë mbuluar nga një pirg dheu. Për të shkuar në fshatin Zervat, që ka një kishë të shekullit X kushtuar Shën Mërisë, duhet të vazhdoni për disa kilometra të tjera në rrugën kryesore.
Një manastir i shekullit të XVI i gjendur në fshatin Dhuvjan, përsëri përgjatë rrugës për në Kakavijë, është vend tërheqës për vizitorët. Pranë kufirit, në Peshkëpinë e Poshtme, ndodhet kisha e Panajasë, një qendër e peshkopit të Drinopullit e shekullit X. Rrethuar nga një mur i lartë qiparisash, ajo është një nga kishat më të vjetra dhe më interesante të zonës.
Më në jug para se të vish në Kakavijë, ka një rruge anësore që të çon në fshatin Sotirë, qendër banimi e minoritetit grek, pothuaj pika më largët jugore e territorit shqiptar nga ku malet e kufirit shihen përmes drurëve të lashtë të lisit dhe rrapit. Një manastir i shekullit të XIII ndodhet mu në mes të fshatit.
Burimi
Gjeografia e Shqipërisë |
4038 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Abies | Abies | Bredhi i bardhë ose bredh, brec, breth (Mokër, Korçë), mbrek (Shpat), brethëk (Krujë), çam (Tiranë)
( lat. Abies alba mil L.)
Lista e antarëve
Klasifikimi
Sekcioni Balsamea Azi dhe Amerika veriore
Abies fraseri
Abies balsamea
Abies balsamea var. phanerolepis
Abies bifolia
Abies lasiocarpa
Abies sibirica
Abies sachalinensis
Abies koreana
Abies nephrolepis
Abies veitchii
Abies veitchii var. sikokiana
Sekcioni Grandis Prendimi e Amerikes veriore deri te Meksiko dhe Guatemala.
Abies grandis
Abies grandis var. idahoensis
Abies concolor
Abies concolor
Abies durangensis
Abies durangensis var. coahuilensis
Abies mexicana
Abies flinckii
Abies guatemalensis
Sekcioni Abies Evropë qendrore, jugore dhe lindore, si dhe në Azinë e vogël.
Abies nebrodensis - Sicelianë
Abies alba - Bredhi i bardhë
Abies borisiiregis - Bullgarë
Abies cephalonica - Grekë
Abies nordmanniana - Kaukazit
Abies nordmanniana subsp. equitrojani - Turkë
Abies cilicica - Sicelianë
Sekcioni Piceaster Jugun e Spanjës dhe Veri/perenim të afrikës
Abies pinsapo - Spanjollë
Abies pinsapo var. marocana - Marokanë
Abies numidica - Algjerian
Sekcioni Momi në Azinë lindore dhe qendrore, Himalaje
Abies kawakamii - Taivanezë
Abies homolepis
Abies recurvata
Abies recurvata var. ernestii
Abies firma
Abies beshanzuensis
Abies holophylla
Abies chensiensis
Abies chensiensis subsp. salouenensis
Abies pindrow
Abies ziyuanensis
Sekcioni Amabilis në pjesën malore të bregdetit të Pacifikut, Amerikën veriore dhe Japoni.
Abies amabilis
Abies mariesii
Sekcioni Pseudopicea në male të larta të Himalajes
Abies delavayi
Abies fabri
Abies forrestii
Abies chengii
Abies densa - Butanit
Abies spectabilis - Himalajes lindore
Abies fargesii
Abies fanjingshanensis
Abies yuanbaoshanensis
Abies squamata
Sekcioni Oiamel në Meksiko
Abies religiosa
Abies vejarii
Abies hickelii
Abies hickelii var. oaxacana
Sekcioni Nobilis në përendim të Shteteve të Bashkuara të Amerikës.
Abies procera
Abies magnifica
Abies magnifica var. shastensis
Sekcioni Bracteata bregdetit të Karlifornisë (ShBA)
Abies bracteata
Shiko dhe këtë
Llojet e bredhit të gjetura në Danimarkë:
| alba |
| amabilis |
| balsamea |
| borisiiregis |
| bornmuelleriana |
| cephalonica |
| concolor |
| concolor |
| equitrojani |
| fabri |
| fargesii |
| faxoniana |
| fargesii |
| firma |
| forrestii |
| fraseri |
| grandis |
| holophylla |
| homolepis |
| koreana |
| lasiocarpa |
| lasiocarpa |
| magnifica |
| magnifica |
| mariesii |
| nebrodensis |
| nephrolepis |
| nordmanniana |
| numidica |
| pindrow |
| pinsapo |
| pinsapo |
| procera |
| recurvata |
| sachalinensis |
| sibirica |
| sikokiana |
| spectabilis |
| sutchuenensis |
| veitchii |
Lidhje të jashtme
Bimë |
4074 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Achillea | Achillea | Achillea grup i mëse 85 lulave, të familjes Asteraceae, për ne është e njohur si bari mijëfletësh. Rritet në Evropë dhe disa pjesë të Azisë. një numër shumë i vogël mund të gjindet edhe në Ameriken Veriore.
Lulen e bimës e hasim në ngjyra të ndryshme si të bardhë, të verdhë, të portokalltë, vjollcë apo të kuqe. Po ashtu kjo mund të kultivohet në kopshtë.
Emrin e ka marrur nga mitologjia greke, nga personazhi Akili (Achilles).
Lista e antarëve
Achillea abrotanoides
Achillea ageratifolia : Balkan
Achillea ageratum
Achillea albicaulis
Achillea aleppica
Achillea ambrosiaca
Achillea armenorum
Achillea asplenifolia
Achillea atrata
Achillea aucheri
Achillea barbeyana
Achillea barrelieri
Achillea biebersteinii
Achillea brachyphylla
Achillea bulgarica
Achillea cartilaginea
Achillea chrysocoma
Achillea clavennae
Achillea clusiana
Achillea clypeolata
Achillea coarctata
Achillea collina
Achillea cretica
Achillea crithmifolia
Achillea cucullata
Achillea decolorans
Achillea depressa
Achillea distans : Alpe
Achillea erba-rotta
Achillea falcata
Achillea filipendulina
Achillea fraasii
Achillea fragantissima
Achillea lewisii
Achillea goniocephala
Achillea grandiflora
Achillea griseovirens
Achillea gypsicola
Achillea holosericea
Achillea horanszkyi
Achillea huteri
Achillea kelleri
Achillea kotschyi
Achillea lanulosa
Achillea ligustica
Achillea lingulata
Achillea macrophylla
Achillea membranacea
Achillea micrantha
Achillea millefolium : Bari mijëfletësh - bar i pezmit, mijëgjethësja, bar noxël (Kruje), ermenë (Libohovë), bishtamith (Orosh)
Achillea millefolium alpicola
Achillea millefolium arenicola
Achillea millefolium borealis
Achillea millefolium californica
Achillea millefolium gigantea
Achillea millefolium litoralis
Achillea millefolium megacephala
Achillea millefolium millefolium
Achillea millefolium nigrescens
Achillea millefolium occidentalis
Achillea millefolium pacifica
Achillea millefolium puberula
Achillea mongolica = sinonim për Achillea sibirica
Achillea monocephala
Achillea moschata
Achillea nana : Alpe
Achillea nobilis
Achillea ochroleuca
Achillea odorata
Achillea oxyloba
Achillea oxyodonta
Achillea pannonica
Achillea phrygia
Achillea ptarmica
Achillea pyrenaica
Achillea roseo-alba
Achillea rupestris
Achillea santolina
Achillea schischkinii
Achillea sedelmeyeriana
Achillea setacea
Achillea sibirica
Achillea sintenisii
Achillea sipikorensis
Achillea sudetica = sinonim për Achillea millefolium alpestris
Achillea sulpherea
Achillea talagonica
Achillea taygetea
Achillea tenuifolia = sinonim për Achillea millefolium millefolium
Achillea tomentosa
Achillea tzsonii
Achillea umbellata
Achillea vermicularis
Achillea vermiculata
Achillea virescens
Achillea wilhelmsii
Achillea wilsoniana
Referime
Shiko edhe
në projektin Commons të Wikipedias
Lidhje të jashtme
Achillea millefolium-Bari mijëfletësh HerbMed
Achillea Herbalist David Hoffmann @ Health World
Achillea millefolium-Bari mijëfletësh King's American Dispensatory @ Henriette's Herbal
Achillea Mrs. Grieve's "A Modern Herbal" @ Botanical.com
Bimë |
4086 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Aconitum | Aconitum | Shiko Lista
Hibride
Aconitum është grup i cili i takonë familjes së Ranunculaceae. Ka mbi 100 antarë, të njohur si spineri, akoniti etj.
Lista e antarëve
Aconitum ajanënse
Aconitum albo-violaceum
Aconitum altaicum
Aconitum ambiguum
Aconitum angusticassidatum
Aconitum anthora
Aconitum anthoroideum
Aconitum apetalum
Aconitum axilliflorum
Aconitum baburinii
Aconitum baicalense
Aconitum barbatum
Aconitum besserianum
Aconitum biflorum
Aconitum bucovinense
Aconitum burnatii
Aconitum carmichaelii
Aconitum charkeviczii
Aconitum chasmanthum
Aconitum cochleare
Aconitum columbianum
Aconitum columbianum ssp. columbianum
Aconitum columbianum ssp. viviparum
Aconitum confertiflorum
Aconitum consanguineum
Aconitum coreanum
Aconitum crassifolium
Aconitum cymbulatum
Aconitum decipiens
Aconitum degenii (sinonim për A. variegatum ssp. paniculatum)
Aconitum delphinifolium
Aconitum delphiniifolium ssp. chamissonianum
Aconitum delphiniifolium ssp. delphiniifolium
Aconitum delphiniifolium ssp. paradoxum
Aconitum desoulavyi
Aconitum eulophum (sinonim për A. anthora)
Aconitum ferox
Aconitum firmum
Aconitum fischeri
Aconitum flerovii
Aconitum gigas
Aconitum gracile (sinonim për A. variegatum ssp. variegatum)
Aconitum helenae
Aconitum hosteanum
Aconitum infectum : Arizona
Aconitum jacquinii (sinonim për A. anthora)
Aconitum jaluense
Aconitum jenisseense
Aconitum karafutense
Aconitum karakolicum
Aconitum kirinense
Aconitum krylovii
Aconitum kunasilense
Aconitum kurilense
Aconitum kusnezoffii
Aconitum kuzenevae
Aconitum lasiocarpum (sinonim për A. variegatum ssp. valesiacum)
Aconitum lasiostomum
Aconitum leucostomum
Aconitum longiracemosum
Aconitum lycoctonum
Aconitum lycoctonum ssp. lycoctonum
Aconitum lycoctonum ssp. neapolitanum
Aconitum lycoctonum ssp. vulparia
Aconitum macrorhynchum
Aconitum maximum
Aconitum miyabei
Aconitum moldavicum
Aconitum montibaicalense
Aconitum nanum
Aconitum napellus : Spineri - akoniti
Aconitum napellus ssp. corsicum
Aconitum napellus ssp. lusitanicum
Aconitum napellus ssp. napellus
Aconitum napellus var. giganteum
Aconitum napellus ssp. vulgare
Aconitum nasutum
Aconitum nemorosum (sinonim për A. anthora)
Aconitum nemorum
Aconitum neosachalinense
Aconitum noveboracense
Aconitum ochotense
Aconitum odontandrum (sinonim për A. variegatum ssp. variegatum)
Aconitum orientale
Aconitum paniculatum
Aconitum paniculatum ssp. pyrenaicum
Aconitum paniculatum ssp. variegatum
Aconitum paradoxum
Aconitum pascoi
Aconitum pavlovae
Aconitum pilipes
Aconitum plicatum
Aconitum podolicum
Aconitum productum
Aconitum pseudanthora (sinonim për A. anthora)
Aconitum pseudokusnezowii
Aconitum puchonroenicum
Aconitum raddeanum
Aconitum ranunculoides
Aconitum reclinatum
Aconitum rogoviczii
Aconitum romanicum
Aconitum rotundifolium
Aconitum rubicundum
Aconitum sachalinense
Aconitum sajanënse
Aconitum saxatile
Aconitum sczukinii
Aconitum septentrionale
Aconitum seravschanicum
Aconitum sichotense
Aconitum smirnovii
Aconitum soongaricum
Aconitum stoloniferum
Aconitum stubendorffii
Aconitum subalpinum
Aconitum subglandulosum
Aconitum subvillosum
Aconitum sukaczevii
Aconitum taigicola
Aconitum talassicum
Aconitum tanguticum
Aconitum tauricum
Aconitum turczaninowii
Aconitum umbrosum
Aconitum uncinatum
Aconitum uncinatum ssp. muticum
Aconitum uncinatum ssp. uncinatum
Aconitum variegatum
Aconitum variegatum ssp. paniculatum
Aconitum variegatum ssp. pyrenaicum
Aconitum variegatum ssp. valesiacum
Aconitum variegatum ssp. variegatum
Aconitum volubile
Aconitum vulparia (sinonim për A. lycoctonum ssp. vulparia)
Aconitum woroschilovii
Hibride natyrore
Aconitum x austriacum
Aconitum x cammarum
Aconitum x hebegynum
Aconitum × oenipontanum (A. variegatum ssp. variegatum × ssp. paniculatum)
Aconitum x pilosiusculum
Aconitum × platanifolium (A. lycoctonum ssp. neapolitanum × ssp. vulparia)
Aconitum × zahlbruckneri(A. napellus ssp. vulgare × A. variegatum ssp. variegatum)
Shiko dhe këtë
Lidhje të jashtme
Aconitum King's American Dispensatory @ Henriette's Herbal
Aconitum napellus King's American Dispensatory @ Henriette's Herbal
Aconitum fischeri King's American Dispensatory @ Henriette's Herbal
Aconitum Mrs. Grieve's "A Modern Herbal" @ Botanical.com
Aconitum napellus "Kent's Lectures on Homeopathic Materia Medica" by Dr Robert Séror
Aconitum "A Primer of Materia Medica for practitioners of Homœopathy" by Timothy Allen
Foto-galeri për Aconitum
Bimë |
4098 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Acorus | Acorus | Kashtëfryza
lat.Acorus calamus
...
lat.Acorus gramineus
Lista e antarëve
Grupi përbëhet vetëm nga dy antarë:
Acorus calamus kallami
Acorus calamus var. americanus : në pjesë të Amerikës Veriore dhe në lindje të ShBA-ve.
Acoris calamus var. angustatus : në Azi
Acoris calamus var. calamus : përgjatë Himalajes nga Siberia deri në Kore.
'Acorus gramineus' kallami i ëmbël japonezë; përgjatë Himalajes deri në Japoni, Tajlandë, Filipine.
Shiko dhe këtë
Lidhje të jashtme
Kallami how various species arrived in America @ killerplants.com
Acorus calamus King's American Dispensatory @ Henriette's Herbal
Kallami Mrs. Grieve's "A Modern Herbal" @ Botanical.com
Bimë |
4102 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Luan%20Krasniqi | Luan Krasniqi | Luan Krasniqi (i lindur më 10 maj 1971 në Junik) është boksier shqiptaro-gjerman i kategorisë së rëndë, i cili për momentin gjendet në pozitën e 308-të të boksierëve më të mirë të të gjitha kohërave me 279 pikë nga 35 ndeshje, 30 fitore (14 me nokaut), 4 humbje dhe 1 barazim.
Jeta e hershme dhe karriera
Fëmijërinë e kaloi në Junik, ku pastaj si 16 vjeçar ai shkoi te babai i tij në Shtutgart të Gjermanisë, ku kishte emigruar familja e tij. Luani, si njëri nga tetë fëmijët e familjes, arriti me sukses të kryejë shkollën e mesme dhe pastaj filloi të punonte si agjent i kontratave për kursim. Që në moshë të re, ai me një shok shkuan në klubin e boksit të qytetit, ku nga ky moment fillon edhe karriera e tij si boksier.
Luani është krenar për kontaktin që pati me idhullin e tij Muhamet Ali dhe motoja e tij është vetë thënja e Muhamet Aliut: "Ju nuk mund të goditni çfarë nuk mund të shihni".
Përndryshe Luani është krenar që ka prejardhe nga Kosova dhe për veten e tij thotë se është "Kosovar-Shvabe" ("Kosovo-Schwabe" - Shvabe, banorët e një republike në federatën gjermane). Banorët e kësaj zone, e sidomos shtutgartasit krenohen me Luanin ndërsa mjetet e informimit gjermane e thërrasin me kënaqësi "Löwe".
Statistikat
Luani ka zhvilluar 35 takime nga të cilët 30 i ka fitore (14 me nokaut), 4 humbje dhe 1 barazim. Nga këto takime ka arritur të fitojë titullin: "Kampion Botëror inter-continental në versionin WBO".
Kronikë ndeshjesh
28 maj 2005
Gjermani - Boksieri Luan Krasniqi mund amerikanin Lance Whitaker.
Fitore K.o e gjermano-shqiptarit Luan Krasniqi në raundin e gjashtë.
Me një goditje të fuqishme si çekiç me të djathtën mbi kokën e Lance Whitaker, boksieri gjermano-shqiptar Luan Krasniqi, që stërvitet nga "Hamburger Universum Boxstall", siguroi ndeshjen kundra kampionit botëror të WBO në peshat e rënda, amerikanit Lamon Brewster. 34-vjeçari mundi më datë 28 maj 2005, para rreth 4000 të pranishmëve në sallën e Hanns-Martin-Schleyer në Stuttgart, amerikanin Lance Whitaker me një Knockout në raundin e gjashtë.
Për Luan Krasniqin kjo ishte fitorja e 28 pas 30 ndeshjeve profesionale, si dhe e 14-ta me K.o. Whitaker pësoi humbjen e 3-të pas 33 ndeshjeve dhe 29 fitoreve.
29 shtator 2005
Luan Krasniqi vs. Lamon Brewster. Fatekeqesisht Luani humbi luftën në roundin e 9-të edhe pse deri në roundin e 8-të dominoi luftën. Luani ishte shumë aktiv dhe fitonte me pikë. Lamon Brewster tha më vonë, se donte ta dorezonte luftën në roundin e 5-të dhe 6-të sepse nuk i qëndronte dot goditjeve të Luanit, mirëpo fati deshi që ai ta ruan titullin e Kampionit botëror në WBO. Shpresohet që të ketë një luftim rikthyes.
14 korrik 2007
Fatkeqësisht Luani përsëri tregoi se nuk është boksier i nivelit të lartë botërorë. Ai dëshproi publikun e tij në Hamburg, duke zhvilluar një luftë shumë të dobët. Që do t'i jap fund karrierës së tij, është më shumë se e pritur. Mosha e tij nuk e lejon më atë që të hyn në rend prapa e të luftoj përpara deri tek kampioni. Gjyqëtari u detyrua ta ndërpresë luftimin pasi që Luani nuk mundej ta mbronte veten, atij iu tërhoq vrejtja disa herë më parë, me fjalët "Mbroju!!!".
Në këtë luftim Luani fitoi më tepër se 1 milion .
Referime
Intervista e Luan Krasniqit dhënë gazetës Bild Zeitung
Shiko edhe këtë
Lista e boksierëve shqiptarë
Lidhje të jashtme
Faqja zyrtare
Biografi shqiptarësh
Lindje 1971
Boksierë
Boksierë shqiptarë
Njerëz që jetojnë
Shqiptarë në Gjermani
Njerëz nga Juniku |
4105 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Aesculus | Aesculus | Aesculus arguta
Aesculus californica
Aesculus chinensis:
Aesculus flava
Aesculus glabra
Aesculus hippocastanum
Aesculus indica
Aesculus neglecta
Aesculus parviflora
Aesculus pavia
Aesculus sylvatica
Aesculus turbinata
Aesculus wilsonii
Lista e antarëve
Aesculus arguta:në Teksasë (ShBA)
Aesculus californica: në Karliforni (ShBA)
Aesculus chinensis:
Aesculus flava (A. octandra)
Aesculus glabra
Aesculus hippocastanum: Gështenja e egër - gështenjë kali (Bërzhestë), kështenjë e egër (Peshkopi, Kurvelesh), kshtejë e egër (Vuthaj)
Aesculus indica
Aesculus neglecta
Aesculus parviflora
Aesculus pavia
Aesculus sylvatica
Aesculus turbinata
Aesculus wilsonii
Shiko dhe këtë
Lidhje të jashtme
Gutenberg Project (përdorimi historik)
Aesculus glabra King's American Dispensatory
Aesculus hippocastanum "Kent's Lectures on Homeopathic Materia Medica" by Dr Robert Séror
Aesculus
Bimë |
4108 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Agrimonia | Agrimonia | Shiko Lista
Agrimona është një grup e familjes Rosaceae. Ky grup përbëhet nga disa antarë. Agrimona është bimë mjekësore.
Lista e antarëve
Agrimonia eupatoria - Rrodhëza - kallar, podiqja e egër, bar i agrimonës, kallarja, rodhëz
Agrimonia pilosa
Agrimonia procera
Agrimonia japonica
Shiko dhe këtë
Lidhje të jashtme
http://www.botanical.com/botanical/mgmh/a/agrim015.html
http://www.floralimages.co.uk/pagrimeupat.htm
http://www.henriettesherbal.com/eclectic/kings/agrimonia.html
Bimë |
4109 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Ajuga | Ajuga | Shiko Lista
Ajuga është grup e familjes Lamiaceae, rritet në pjesë të Evropës, Azisë, Afrikës dhe Australis.
Lista e antarëve
Ajuga australis
Ajuga chamaepitys
Ajuga chamaepitys chia
Ajuga decumbens
Ajuga genevensis
Ajuga pyramidalis
Ajuga reptans
Ajuga tenorii
Ajuga bracteosa
Ajuga campylantha
Ajuga campylanthoides
Ajuga chasmophila
Ajuga chia
Ajuga forrestii
Ajuga glabra
Ajuga iva
Ajuga iva var. iva
Ajuga iva var. pseudo-iva
Ajuga japonica
Ajuga laxmannii
Ajuga lobata
Ajuga lupulina
Ajuga makinoi
Ajuga mollis
Ajuga multiflora
Ajuga nipponensis
Ajuga nubigena
Ajuga oblongata
Ajuga ophrydris
Ajuga orientalis
Ajuga ovalifolia
Ajuga pantantha
Ajuga piskoi
Ajuga postii
Ajuga relicta
Ajuga remota
Ajuga salicifolia
Ajuga sciaphila
Ajuga shikotanensis
Ajuga vestita
Ajuga xylorrhiza
Ajuga yesoensis
Shiko dhe këtë
Lidhje të jashtme
Ajuga reptans Mrs. Grieve's "A Modern Herbal" @ Botanical.com
Ajuga chamaepitys Mrs. Grieve's "A Modern Herbal" @ Botanical.com
Bimë |
4116 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Allium | Allium | Shiko Lista
Lista e antarëve
Allium acutiflorum Loisel.
Allium ampeloprasum L.
Allium angulosum L.
Allium ascalonicum
Allium atroviolaceum
Allium carinatum L.
Allium cepa L. - (Qepa)
Allium chamaemoly L.
Allium commutatum
Allium consimile Jord. ex Gren.
Allium corsicum Jauzein, J.M.Tison, Deschâtres & H.Couderc
Allium ericetorum Thore
Allium fistulosum L.
Allium flavum L.
Allium flexum Waldst. & Kit.
Allium guttatum Steven
Allium leucanthum K. Koch
Allium lineare L.
Allium lusitanicum Lam.
Allium moly L.
Allium montenegrinum Beck & Szyszyl
Allium moschatum L.
Allium multibulbosum Jacqu.
Allium narcissiflorum Vill.
Allium neapolitanum Cirillo
Allium nebrodense Guss.
Allium nigrum L.
Allium oleraceum L.
Allium oporinanthum Brullo etc.
Allium oschaninii B. Fedtsch
Allium pallens L.
Allium paniculatum L.
Allium paradoxum (M. Bieb) G. Don
Allium parciflorum Viv.
Allium pendulinum Ten.
Allium permixtum Guss.
Allium polyanthum Schult. & Schult. f.
Allium porrum L. - (Preshi : - pras (Shqipër e Veriut), purri (Vuthaj, Rugovë) )
Allium ramosum L.
Allium roseum L.
Allium rotundum L.
Allium sativum L. (Hudhra)
Allium savii Parl.
Allium scaberrimum J. Serres
Allium schoenoprasum L.
Allium scorodoprasum L.
Allium senescens L.
Allium sphaerocephalon L.
Allium suaevolens Jacqu.
Allium subhirsutum L.
Allium tenuiflorum Ten.
Allium tourneuxii Chabert
Allium trifoliatum Cirillo
Allium tuberosum Spreng.
Allium ursinum]] L.
Allium victorialis L.
Allium vineale L.
Shiko dhe këtë
Lidhje të jashtme
Hudhra HerbMed
Hudhra Herbalist David Hoffmann @ Health World
Hudhra Memorial Sloan-Kettering Cancer Centre
Hudhra (pdf) Longwood Herbal Task Force
Qepa King's American Dispensatory @ Henriette's Herbal
Qepa Mrs. Grieve's "A Modern Herbal" @ Botanical.com
Hudhra King's American Dispensatory @ Henriette's Herbal
Hudhra Mrs. Grieve's "A Modern Herbal" @ Botanical.com
A. schoenoprasum Mrs. Grieve's "A Modern Herbal" @ Botanical.com
Qepa Mrs. Grieve's "A Modern Herbal" @ Botanical.com
Qepa Mrs. Grieve's "A Modern Herbal" @ Botanical.com
Qepa "Kent's Lectures on Homeopathic Materia Medica" by Dr Robert Séror
Qepa "A Primer of Materia Medica for practitioners of Homœopathy" by Timothy Allen
Bimë |
4117 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Alnus | Alnus | Shiko Lista
Lista e antarëve
Ky grup ndahet në tri nën-grupe:
Nën-grupi Alnus rritet në lartësi diku 15–25 cm mbi tokë.
A. acuminata - në Amerikën Jugore
A. cordata - në Itali
A. glutinosa - në Evrop - Verri i zi : - vërri, vrri, veshtullak
A. incana - në Evrop dhe Azi - Verri i bardhë
A. oblongifolia
A. rugosa
A. tenuifolia
A. japonica - në Japoni.
A. jorullensis - në Meksik, Guatemala.
A. orientalis - në Turqin jugore, Sirin veriore dhe Qipro
A. rhombifolia - në përendim të Amerikës Veriore
A. rubra - në bregdetin përendimor të Amerikës veriore
A. serrulata - në lindje të Amerikës Veriore
A. subcordata - në Kaukazë dhe Iran
Nën-grupi Clethropsis
A. maritima - në lindje t Amerikës Veriore
A. nepalensis - në jugun e himalajes dhe Kinën Jug-perindimore
A. nitida - në përendm të Himalajes
Nën-grupi Alnobetula
A. viridis
A. viridis subsp. viridis- në Evrop-Azi
A. viridis subsp. maximowiczii - në Japoni
A. viridis subsp. crispa - në veri të Amerikës Veriore
A. viridis subsp. sinuata - në përendim të Amerikës Veriore
Shiko dhe këtë
Lidhje të jashtme
Alnus nga: The Monday Garden
A. serrulata King's American Dispensatory @ Henriette's Herbal
A. glutinosa Mrs. Grieve's "A Modern Herbal" @ Botanical.com
A. serrulata Mrs. Grieve's "A Modern Herbal" @ Botanical.com
Bimë |
4119 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Althaea | Althaea | Mëllaga mjekësore
A. officinalis
Mëllaga e butë
A. rosea - Hollyhock
Lista e antarëve
Shiko dhe këtë
Lidhje të jashtme
A. officinalis Herbalist David Hoffmann @ Health World
A. officinalis King's American Dispensatory @ Henriette's Herbal
A. officinalis Mrs. Grieve's "A Modern Herbal" @ Botanical.com
Bimë |
4125 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Anagallis | Anagallis | Shiko Lista
Lista e antarëve
Anagallis aberdarica : në Keni
Anagallis acuminata : në Angol
Anagallis alba : në Azin lindore
Anagallis alternifolia : në Kilë
Anagallis alternifolia var. angustifolia : në Kilë
Anagallis alternifolia f. erecta : në Brazil
Anagallis alternifolia var. genuina : në Kilë
Anagallis alternifolia f. laxa : në Kilë
Anagallis alternifolia var. minor : në Kilë
Anagallis alternifolia var. parvula : në Brazil
Anagallis alternifolia var. tenelliformis : Amerikën jugore
Anagallis amplexicaulis : Urugaj
Anagallis arabica : gadishullin arab
Anagallis arvensis : në Evrop
Anagallis arvensis ssp. arvensis
Anagallis arvensis var. caerulea
Anagallis arvensis var. phoenicea
Anagallis associata : në Franc
Anagallis baumii : në Afrik
Anagallis bella : në Afrik
Anagallis brevipes : në Tanzani
Anagallis caerulea : në Franc
Anagallis capensis : në Afrikën Jugore
Anagallis centunculus
Anagallis churiensis : në Keni
Anagallis crassifolia : në Spanjë dhe Maroko
Anagallis deccanensis : në Indi
Anagallis djalonis : në Afrikën tropike
Anagallis doerfieri : në Austri
Anagallis ellenbeckii : në Afrikën tropike
Anagallis filifolia : në Afrikën tropike
Anagallis filiformis : në Brazil
Anagallis foemina
Anagallis gmelini : në Siberi
Anagallis gracilipes : në Zimbabve
Anagallis granvikii : në Ugand
Anagallis hanningtonii : në Afrikën tropike
Anagallis hexamera : në Etiopi dhe keni
Anagallis hispanica : në Evrop
Anagallis huerneri : në Kongo
Anagallis huttoni : në Afrikën Jugore
Anagallis iraruensis : në Keni
Anagallis joannis : në Spanjë
Anagallis keniensis : në Keni
Anagallis kigesiensis : në Ugand
Anagallis kilimandscharica : në Afrikën tropike
Anagallis kingaensis : në Afrikën tropike
Anagallis kochii : në Angol
Anagallis linifolia : në Evrop
Anagallis longicaulis : në Evrop
Anagallis lusitanica : në Portugali
Anagallis micrantha : në Keni
Anagallis minima : në Gjermani
Anagallis monelli (= sinonim për Anagallis linifolia)
Anagallis myrtifolia : në Kil
Anagallis nana : në Afrikën e Jugut
Anagallis nummularifolia : në Madagarska
Anagallis nummulariifolia var. humbertii : në Madagarska
Anagallis oligantha : në Tanzani
Anagallis parviflora : në Porugali
Anagallis peploides : (Madagascar)
Anagallis phoenicea
Anagallis platyphylla : në Algjeri
Anagallis pulchella : në angol
Anagallis pumila : në Florid - ShBA
Anagallis pumila var. compacta : në Brazil
Anagallis pumila var. distans : në Amerikën Jugore
Anagallis pumila var. elongata : në Brazil
Anagallis quartiniana : në lindje të Afrikës
Anagallis repens : në Algjeri
Anagallis rhodesica : ë Zimbabve
Anagallis roberti : në Keni
Anagallis ruandensis : në lindje të Afrikës
Anagallis schliebenii : në Tanzani
Anagallis serpens : në Etiopi
Anagallis spicata : në Malajzi
Anagallis tenella : në Evrop
Anagallis tenella var. ascendens : në Afrikën Jugore
Anagallis tenuicaulis : në Madagarska
Anagallis tsaratananae : në Madagarska
Anagallis ulugurensis : në Tanzani
Anagallis uruguayensis : në Uruguaj
Anagallis willkommii : në Spanj
Shiko dhe këtë
Lidhje të jashtme
A. arvensis King's American Dispensatory @ Henriette's Herbal
A. arvensis Mrs. Grieve's "A Modern Herbal" @ Botanical.com
Bimë |
4127 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Faboideae | Faboideae | Shiko Lista
Faboideae është nën-familje e familjes Fabaceae
Lista
Shiko dhe këtë
Lidhje të jashtme
Bimë |
4128 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Anagyris | Anagyris | Shiko Lista
Anagjiri i gjelbër ( lat. Anagyris foetida L.) i takonë nën-familjes Faboideae. Në teritoret tona është i njohur me emërtime të ndryshme si p.sh.: qelbës, pushkavie (Delvine), karthë e egër.
Lista e antarëve
Shiko dhe këtë
Lidhje të jashtme
Bimë |
4129 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Anchusa | Anchusa | Shiko Lista
Gjuhëlopa mjekësore ( lat. Anchusa officinalis L. ) është barishte që mund të kulrivohet edhe në kopshtë.
Lista e antarëve
Anchusa arvensis (L.) M.Bieb
Anchusa gmelinii Ledeb. .
Anchusa barrelieri (All.) Vitman
Anchusa crispa Viv.
Anchusa italica
Anchusa officinalis
Anchusa ochroleuca M.Bieb.
Anchusa ovata Lehm.
Anchusa undulata L.
Anchusa x baumgartenii (Nyman) Gusul.
Anchusa x tauschii Gusul.
Shiko dhe këtë
Lidhje të jashtme
Tela-Botanica 101427
Bimë |
4130 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Anemone | Anemone | Shiko:Lista e anëtarëve
Fillikatet ( lat. Anemone ) formon grupin e saj brenda familjes Ranunculaceae. Në këtë grup hynë mbi 100 lloje që kryesish mund ti gjejmë në hemisferën veriore të tokës, dhe atë me së shumti në zonat me klimë të butë të Azisë ku edhe gjenden në vendlindje.
Në kopshte Evropiane kultivohet më së shumti lloji i Anemone coronaria që njihet si fillikate kopshti.
Prejardhja e emrit të Anamonit vije nga antika. Plinusi i vjetër e lidhë këtë me anamosin grekë d.m.th. me erën (frymën) e greke.
Të gjitha llojet e fillikateve në natyrë, si të freskëta janë pak helmuese. Me zierjen e tyre ato e humbin sasinë e helmit. Ndërsa për kafshët në natyrë sjellin një helmim të lehtë.
Sot, lëngu i fituar nga fillikatet përdoret në Homeopati
Lista e anëtarëve
Jan diku 120 lloje duke i llogaritur këto:
Anemone altaica
Anemone apennina
Anemone baicalensis
Anemone baldensis
Anemone biarmiensis
Anemone biflora
Anemone blanda
Anemone bucharica
Anemone canadensis
Anemone capensis
Anemone caroliniana
Anemone caucasica
Anemone coerulea
Anemone coronaria
Anemone cylindrica
Anemone deltoidea
Anemone demissa
Anemone dichotoma
Anemone elongata
Anemone eranthoides
Anemone fanninii
Anemone flaccida
Anemone glauciifolia
Anemone gortschakowii
Anemone heldreichiana
Anemone hortensis
Anemone hupehensis
Anemone hupehensis
Anemone keiskeana
Anemone lancifolia
Anemone leveillei
Anemone lithophila
Anemone magellanica
Anemone mexicana
Anemone multifida
Anemone narcissiflora
Anemone nemorosa
Anemone nikoensis
Anemone obtusiloba
Anemone palmata
Anemone parviflora
Anemone pavonina
Anemone petiolulosa
Anemone polyanthes
Anemone quinquefolia
Anemone raddeana
Anemone ranunculoides
Anemone reflexa
Anemone riparia
Anemone rivularis
Anemone rupicola
Anemone sibirica
Anemone sylvestris
Anemone tetrasepala
Anemone tomentosa
Anemone trifolia
Anemone trullifolia
Anemone tschernjaewii
Anemone tuberosa
Anemone villosissima
Anemone virginiana
Anemone vitifolia
Anemone zephyra
Shiko dhe këtë
Lidhje të jashtme
Bimë |
4132 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Anethum | Anethum | A. graveolens
Lista e anëtarëve
Anethum graveolens: Kopra - anetë me erë të rëndë, moreja, neterz, (Shkodër), netërza e rëndomtë
Shiko dhe këtë
Lidhje të jashtme
Bimë |
4133 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Kopra | Kopra | Kopra (lat. Anethum graveolens L.DilL.) apo si i thonë në krahina të ndryshme si p.sh.: anetë me erë të rëndë, moreja, neterz, (Shkodër), netërza e rëndomtë, është bimë jetëshkurtë.
Çaji i koprës, ilaçi bimor që kuron gurët në veshka
Çaji i përftuar nga bima e koprës
ka dhënë rezultate të shkëlqyera
në shkrirjen e gurëve
në veshka. Mjekët popullorë rekomandojnë
pirjen e dy deri tri
gotave me çaj kopre dhe shumë
shpejt të sëmurët do të shohin
rezultatet. Bima jo vetëm që
ndikon në veshka, por edhe në
rrugët urinare dhe shkakton
urinim të shpeshtë, duke ndihmuar
në pastrimin e organizmit
nga helmet përmes urinimit. Për
shërimin e sëmundjes shërbejnë
farat e koprës, 1 lugë kaçe
dhe tërfil. Dhjetë gramë nga kjo
përzierje hidhen në 350 miligramë
ujë të nxehtë. Më pas
kullohet dhe këshillohet të pihet
dy deri tri gota në ditë. Guri
në veshka është një masë e fortë
që ndodh kur përbërësit e kalciumit
ose kimikate të tjera në
urinë formojnë kristale që
ngjiten së bashku. Këto kristale
rriten dhe formojnë gurë,
madhësia e të cilëve luhatet nga
një kokërr gruri deri në një top
golfi. Specialistët që merren me
sëmundjen e veshkave deklarojnë
se shfaqja e shqetësimeve
nuk është gjithmonë e
trashëguar. Madje, ata kanë
vënë re se pjesa më e madhe e
personave që kanë probleme me
veshkat dhe kryesisht me gurët
në veshka vijnë nga prindër që
nuk i kanë ndier asnjëherë
shqetësimet dhe, pavarësisht
moshës në të cilën ndodhen,
veshkën e kanë organin më të
shëndetshëm. Ajo çfarë specialistët
u rekomandojnë të gjithë
prindërve në këtë rast është një
dietë e ekuilibruar që në ditët e
para të lindjes së fëmijës, madje
ajo duhet të nisë që në barkun e
nënës. Pikërisht në këtë kohë
nis edhe dëshira e fëmijës për
kripë, lëngje, ëmbëlsira etj. Nisur
nga kjo, specialistët e nefrologjisë
(mjekë të sëmundjes
së veshkave) rekomandojnë që
në ushqimin e përditshëm të ketë
sa më shumë lëngje, supëra dhe
fruta.
Llojet e gurëve në veshka
Ekzistojnë shumë lloje, sipas
natyrës kimike të toksinave apo
mbetjeve në to. Këta gurë kanë
karakteristikat e tyre të veçanta,
gjë që lejon identifikimin e
tyre.
Litiaza kalcike
Litiaza kalcike është litiaza
më e shpeshtë në vendet e industrializuara
(më shumë se 80
për qind e gurëve në veshka).
Gurët përbëhen nga kristale oxalate
kalciumi, veçanërisht të
fortë, të pastër ose të përzier në
fosfat kalciumi. Frekuenca e
litiazës oxalo-kalcike është rritur
shumë në vendet e industrializuara
veçanërisht pas Luftës së
Dytë Botërore. Ajo ka ecur
paralelisht me ndryshimin e
mënyrës së të ushqyerit dhe me
një shtim të konsumit të mishit,
kripës, sheqernave të rafinuara.
Për më shumë, një sasi kalcike e
pamjaftueshme favorizon krijimin
e gurëve oxalo-kalcike, çka
lind nevojën e një ushqimi të
ekuilibruar. Hollimi i urinës është
trajtimi kryesor. Sasia e urinës
duhet të jetë të paktën 2,5 litra
në ditë te personat e shëndoshë.
Duhet ditur se të gjitha ushqimet
që nuk lidhen me qumështin
(pra mishi, peshku, zarzavatet,
frutat, etj) sjellin veçse 200 gr
kalcium në ditë. Pjesa tjetër duhet
marrë përmes prodhimeve të
qumështit si dhe nga uji. Një
person që pëlqen djathërat duhet
të konsumojë në preferencë
ujërat që kanë pak kalcium,
ndërkohë që ai që nuk i përdor
prodhimet e qumështit duhet të
pijë ujëra me përqindje të lartë
kalciumi. Ujërat më të pasura në
kalcium apo bikarbonat sode
nuk këshillohen, por vetëm
nëse janë në përqindje të ulët.
Në rastet e litiazës kalcike
këshillohen: pijet me gaz, me
acid citrik, lëng portokalli, lëng
limoni pa sheqer, ujëra minerale
në 80 mg/l me kacium, uji i rubinetit,
etj. Nuk këshillohen: pijet
e ëmbla me gaz apo me bazë
“sukroze”, pijet gazuese me acid
fosforik, lëngu i qitros, ujërat e
pasura me kalcium, ujërat e forta
alkaline, etj.
Origjina oxalate e kalciumit
Nëse një person merr shumë
kalcium, kjo lëndë do të jetë me
shumicë në urinë, çka sjell
formimin e gurëve oxalate të kalciumit.
Nga ana tjetër duhet
konsumuar shumë kalcium për
të penguar absorbimin nga zorrët
të oxalates. Pra pengohet që
të gjenden në urinë shumë oxalate,
që do të shkaktonte krijimin
e gurëve të oxalate-kalciumit.
Edhe tepria në të ushqyer
mund të shkaktojë në vetvete
një gur kalcik, duke shtuar
absorbimin e kalciumit nga zorrët.
Megjithatë, më shpesh ato
veçse favorizojnë shfaqjen e një
litiaze te personat e predispozuar.
Duke qenë se ushqehen
njëlloj, 10 për qind e popullsisë
perëndimore janë të prekur nga
litiaza.
Litiaza urike
Litiaza urike në përgjithësi përfaqëson
10 për qind të litiazës te
burrat dhe 5 për qind te gratë.
Formimi i kristaleve të acidit urik
vjen si rezultat i konsumit të tepërt
të ushqimeve të pasura në “purinë”
(zorrë, sallam, etj). Këto kristale
eliminohen në formën e një
turbullire, rërë në ngjyrë të kuqe,
që shpesh është e dukshme me sy.
Të luftosh litiazën urike do të
thotë të luftosh kundër aciditetit
urinar duke pirë ujë dhe pije që e
bëjnë urinën më alkaline. Kjo është
dhe arsyeja pse trajtimi i litiazës
urike (që është 10 për qind e litiazave
në përgjithësi) qëndron në alkalinizimin
dhe hollimin e urinës
përmes marrjes së ujërave alkalinë.
Pra duhet të kujdeseni se çfarë uji
pini, duke ia përshtatur llojit të litiazës
që vuani.
Litiaza cistinike
Litiaza cistinike krijohet si rezultat
i ngritjes së përqindjes së “cystine”-
s në urinë, e cila është më
pak e tretshme nga të gjitha aminoacidet
e tjera. Është një sëmundje
gjenetike, edhe pse gurët
shfaqen shpesh në fëmijëri dhe më
pas përsëriten. “Cistine”, e cila
hyn në kompozimin e kësaj litiaze,
është pak e tretshme në urinë. PH
i saj është afërisht 6. Në të kundërt,
aftësia për t’u shkrirë shtohet kur
PH i urinës ngrihet në 7.5. Kjo
kërkon një “hiperdiurezë”, pra prodhimin
e 3 litra urine në ditë. Kështu,
marrja e lëngjeve duhet të jetë
me shumicë para se të flini, gjatë
natës, ndonjëherë edhe në zgjim.
Alkalinizimi arrihet me marrjen e
bikarbonatit të sodës (8-16gr/në
ditë) sipas peshës së trupit, e shkrirë
në një sasi të madhe uji.
Rekomandime dhe këshilla
Marrja e ujit dhe e lëngjeve
është një domosdoshmëri edhe
më e madhe për ata që vuajnë nga
gurët e veshkave
Trajtimi i të gjitha llojeve të
sëmundjeve me gurët në veshka
qëndron në marrjen e një sasie të
caktuar lëngjesh. Ky trajtim bëhet
në raport me llojin e gurëve.
Mjekët popullorë rekomandojnë
disa kura me bimë për kurimin e
gurëve në veshka Sipas tyre, gurët
në veshka kurohen me fier guri,
gjethe delli, bishta qershie etj. Këto
bimë kuruese për gurët në veshka
përdoren në formë çaji. Duhet theksuar
se pirja e rregullt e lëngut të
mollës nuk lejon formimin e gurëve
në veshka.
Pacientët me diabet duhet të
kontrollojnë peshën
Duhet të kufizojnë sheqernat e
rafinuara
Duhet të rrisin sasinë e fibrës
në dietë
Yndyrat duhet të jenë vajra me
një lidhje dyfishe (si vaji i ullirit)
Duhet t’i shtojnë dietës së tyre
arra dhe bajame
Përdorni ushqime të lehta: supë
me zarzavate, lëngje frutash, çajra
mali dhe kamomili
Lëvizni sa më shumë të mundeni
Një herë në tre muaj bëni ECHO
Çdo 10 ditë bëni analizat e urinës
dhe pehashit (Ph)
Bëni banja me ujë të ngrohtë
Mos pini alkool dhe duhan
Simptomat e gurëve në veshka
janë dhembje barku, frymëmarrje e
ngadaltë dhe të thella, prani e ketoneve
në gjak dhe në urinë
Të reja nga shkenca
Transplantimi zëvendëson
veshkën e vjetër. Në të gjitha rastet,
vetëm zëvendësimi i veshkës
së dëmtuar me një të re mund ta
kthejë funksionimin normal të saj.
Sipas shkencëtarëve, dëmtimi i
veshkave dhe më pas kryerja e procesit
të dializës shërben vetëm për
të zgjatur pak mbijetesën, por jo
për shumë. Tumoret në veshka, si
dallohen. Rreth 80 për qind e
kancereve të veshkës janë karcinoma
qelizore renale. Ky tip kanceri
mendohet të ketë lidhje me
moshën. Tumoret beninjë të veshkave
mund të rrinë në trup si të
padëmshme. Tumoret malinjë
shpesh janë në stad të avancuar
kur ne i zbulojmë e në përgjithësi
nukipërgjigjenmirëtrajtimitmjekësor.
Biopsi edhe për veshkat
Nëse biopsia e veshkave bëhet
në kushte sterile, biopsia si ndërhyrje
është e parrezikshme për
jetën e pacientit. Në këtë rast hiqet
një pjesë shumë e vogël e indit të
organit pavarësisht cilit dhe kjo
nuk pengon në funksionimin e
rregullt të cilitdo organi që është
në “vështirësi”.
Shiko dhe këtë
Lidhje të jashtme
Bimë |
4137 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Anthemis | Anthemis | Shiko:Lista e anëtarëve
Anthemis është grup i familjes Asteraceae dhe ka mi 100 lloje të lulave. Në këtë grupë hynë edhe Maraqi.
Lista e anëtarëve
Jan diku mbi 100 lloje ku marrin pjesë dhe këto:
Anthemis altissima
Anthemis cinerea
Anthemis cotula
Anthemis cretica
Anthemis haussknechtii
Anthemis macedonica
Anthemis marschalliana
Anthemis punctata
Anthemis rosea
Anthemis sanci-johannis
Anthemis styriaca
Anthemis tinctoria
Anthemis triumfetti
Anthemis tuberculata
Shiko dhe këtë
Lidhje të jashtme
Bimë |
4139 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Pa%C3%A7ja | Paçja | Paça, paçja ose paçeja është një gjellë, më së shumti mëngjesore, që gatuhet me palcin, mishërat dhe gjelatinën e këmbëve të gjedhit. Por edhe me plancin/plënci dhe kokën e tyre, të cilat pasi ziehen, gatiten me uthull, hudhra dhe spec.
Pak histori
Në leksikun e vjetër të shqipes kjo fjalë ka dhënë edhe paçaxhi, ai që gatuan dhe shet paçë, dhe paçaxhihane, drekore, restorant, italisht trattoria.
Etimologjia
Nga persishtja paçe () ku pa do të thotë këmbë dhe pjesëza diminutive -çe, këmbëz, këmbë e vogël, këmbë deleje.
Paçe koke
Paçe këmbësh
Paçë e bardhë
Elementet përbërëse
1 x kokë vici mesatare
1 x kokërr qepë mesatare
1 x karrotë
verë te kuqe
6-8 x lugë me vaj
salcë
dafinë
hudhra
piper
spec djegës
kripë
Përgatitja
Në fillim zgjidhet koka që duhet gatuar, duhet koke viçi. Lahet mire me ujë të ftohte, ndahet në pjesë (n.q.s s’është e ndare). Trutë ndahen veç, pastaj e vëmë të zihet mire me kripë e piper, derisa mishi të ndahet me lehtësi nga kocka. Pasi te jetë zier mirë e kullojmë lëngun dhe fillojmë të ndajmë mishin duke e pastruar kockat nga dhjami.
Marrim një kokërr qepë dhe e presim imët, pastaj në një tenxhere hedhim pak vaj ku mund të skuqim qepën. Marrim një karrotë dhe e grijmë me rende, jo shumë imët dhe kur qepa të ketë filluar të skuqet i shtojmë dhe karroten, dhe i përziejmë. Presim trutë në disa pjesë dhe i shtojmë në tenxheren ku është skuqur qepa dhe i përziejmë me kujdes, pastaj shtojmë mishin që pastruam dhe pak salcë të kuqe, i hedhim dhe i shtojmë pak verë të kuqe, i shtojmë lëngun që doli nga zierja e kokës, i hedhim hudhra të grira, dafinë dhe spec djegës sipas dëshirës. E lëmë të ziejë edhe pak deri sa të trashet lëngu.
Paçë
Këmbësh
Këmbët pastrohen, thyhen me hanxhar (sidomos kyçet) dhe vendosen në ujë të ftohtë për 1-2 orë që t'i largohet era karakteristike. Këmbët e lara vendosen në tenxhere me ujë të ftohtë dhe vihen të ziejnë. Pasi të marrin valë, hiqet shkuma dhe vazhdon zierja në zjarr të ngadaltë duke shtuar qeoë, karota, selino, piper të zi të bluar, dafinë dhe kripë. Mundësisht qepa më parë të piqet në pllakë të sobës. Zierja vazhdon derisa mishi të shkëputet nga kocka, pastrohen mishrat, priten në copa dhe lihen në një anë. Në një tenxhere ku kemi hedhur dhjamë ose gjalpë, kaurdisen mishrat, shtohet lëngu i tyre, lihen të marrin valë, hidhet pak spec djegës dhe gjatë vendosjes në pjatë hidhen hudhra të shtypura me uthull dhe piper i zi. Paçja mund të përgatitet edhe e përzier me kokë e këmbë bashkë. Në këtë rast bëhet edhe më e shijshme.
Për 4-5 persona duhen :
lëng këmbësh 1 litër, këmbë lope 2 copë, këmbë të bagëtive të imëta 10-12 copë, dhjamë ose gjalpë 50 g, spec djegës sipas dëshirës, kripë, piper, hudhra 4-5 thelpinj, uthull 2-3 lugë gjelle, qepë 1 kokërr, karota 2-3 copë, selino 1 rrënjë.
Planci/plënci
Paçe plënci
Paçe plënci me vezë e limon
Paçe plënci me salcë
Koke
Koka pastrohet, copëtohet, vihet në ujë të ftohtë që të lahet e ti ikë gjaku, pastaj vendoset në tenxhere, mbulohet me ujë të ftohtë dhe vihet ne zjarr. Kur të ketë marrë i hiqet shkuma dhe lihet të ziejë në zjarr të ngadaltë, duke i hedhur qepë karota, selino, kripë, piper, dafinë majdanoz. Lihen derisa të jenë zier mirë d.m.th. kur mishi të ndahet lehtë nga kocka. Kullohet, qërohet mishi nga kockat dhe pritet në copa të vogla kubike. Në një tenxhere hidhet yndyrë, pak salcë dhe lëngu i marrë nga zierja e kokës. Kur lëngu të ketë marrë valë, shtohet mishi i zier, pak spec i kuq dhe lihen të ziejnë në zjarr te avashëm edhe për disa minuta duke i hedhur kripë e piper të zi. Në fund paçes i hidhen hudhra të shtypura me uthull.
Për 4-5 persona duhen :
Lëng koke 1 litër,
gjalpë ose vaj 1 filxhan kafeje,
miell 1 luge kafeje,
spec djegës 1/2 luge kafeje,
kripë, piper, uthull 2-3 lugë,
hudhra 4-5 thelpinj, 1 qepë,
karota 2-3 copë, selino, majdanoz.
Referime
Gatime
Kuzhinë shqiptare
Kuzhina ballkanike
Kuzhina turke
Kuzhina greke
Kuzhina osmane
Kuzhina e Lindjes së Mesme
Kuzhina perse
Kuzhina armene
Fjalë dhe shprehje perse |
4140 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Apium | Apium | Shiko Lista
Selinoja (lat. Apium graveolens L.) : - selin, selini me erë të rëndë (Korçë), selinë.
Lista e anëtarëve
Apium graveolens L.
Apium laciniatum (DC.) Urb.
Apium nodiflorum (L.) Lag.
Apium panul (DC.) Reiche
Apium prostratum Labill.
Apium repens (Jacq.) Lag.
Shiko dhe këtë
Lidhje të jashtme
Bimë |
4141 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Selinoja | Selinoja | Selinoja (lat. Apium graveolens L. ) e njohur edhe si selin, selini me erë të rëndë (Korçë), selinë është bimë barishtore shëruese.
Në kohën e Egjiptit të vjetër fletat e selinojës së egër, dhuroheshin në raste vdekje. Nga grekët e njohur si sélinon, nga romakët e quajtur apium, kjo bimë i dedikohej Zotit të nëntokës. Selinoja mbillej në afërsi të varrezës dhe e rrethonte atë me gjethet e saja.
Që nga viti 480 p.e.s, në qytetin që mbanë emrin e saj, Selinunt, shtypeshin monedha me pamje të gjethes së saj.
Selinoja e vërtetë (lat. Apium graveolens L.), në Evropë është e njohur nga mesjeta.
Sot, Selinoja mbillet në mbar botën në variante të ndryshme dhe përdoret si bimë ushqyese.
Shiko dhe këtë
kjo bime perdoret dhe per te gatuar salsa te ndryshme.
Lidhje të jashtme
Taksonomia
Selino u përshkrua nga Carolus Linnaeus ne Volumin Një nga Plantarum llojit të tij në 1753. [1]
Lidhur ngushtë bermejoi Apium nga ishulli i Minorcë është një nga bimët
Althea
Althea
Perdorimi
Apium graveolens përdoret nëpër botë si një perime, ose për bisht i gjethes i freskët (fron fletë) ose taproot dhjamosur.
Në vendet e ulta, selinoja kultivohet edhe për farat e saj. Aktualisht ne fruta shumë të vogla. Këto "fara" japin një vaj me vlerë të paqëndrueshme të përdorura në parfumeri dhe industrinë farmaceutike. Ata gjithashtu përmbajnë një kompleks organik të quajtur apiol. Fara e selinosë mund të përdoret si aromatizues apo nuancë, ose si fara dhe bima e tërë të përziera me kripë, e quajtur ndryshe si kripë selinoje. Kripa e selinosë mund gjithashtu të nxirret nga një ekstrakt prej rrënjëve. Kripa e selinosë përdoret si erëz, në kokteje (sidomos për të përmirësuar shijen e përgjakshme në koktejin Merjemes)
Selino, qepë, speca dhe bell janë të trinitetit të shenjtë të Luiziana kreolisht dhe kuzhinë Cajun. Selino, qepë, karrota dhe përbëjnë mirepoix frëngjisht, shpesh përdoret si një bazë për salcat e supave. Selino është një element kryesor në supa shumë, si ajo me supë pule. Selino është një përbërës i rëndësishëm në kuzhinen indiane duke përfshirë indian Curry.
Selino është ngrënë gjerësisht nga derra pulë, qentë, kuajt, zogjtë, ketrat, dhe brejtësat vogla.
Mjekësia
Fara selino
Cross-pjesë e një brinjë selino Pascal.
Përdorimi i farës së selinos në tableta për lehtësimin e dhimbjeve u përshkrua nga Aulus Cornelius Celsus ca. 30 pas Krishtit. Farat e selinos përmbajnë një kompleks i quajtur 3-N-butyl-phthalide që është treguar ndaj presionit të ulët të gjakut në zemer.
Të ushqyerit
Selino është e vlefshme në dietat për peshë-humbje, ku ai jep sipas sistemit bulk kalori të ulët fije dietetike. Selino përmban androstenone. [4] Bergapten në farat mund të rrisë ndjeshmërinë ndaj dritës, kështu që përdorimi i naftës thelbësore jashtë në kohën e mirë të ndritshme duhet të shmanget. Naftës dhe doza të mëdha të farërave duhet të shmangen gjatë shtatzënisë: ata mund të veprojnë si një nxitës i mitrës. Farërat të destinuara për kultivim nuk janë të përshtatshme për të hahet ashtu si janë trajtuar shpesh me fungicides. Ka një besim të përbashkët që selino është kaq e vështirë për njerëzit që të bluaj, se ajo ka kalori negative sepse tretja e njeriut djeg më shumë kalori se sa mund të nxirren. Farat selino janë gjithashtu një burim i madh i kalciumit, dhe janë konsideruar si një e mirë alternative për produktet e kafshëve.
Alergjia
Selino është në mesin e një grupi të vogël të ushqimeve (kryesuar nga kikirikët) që shfaqen për të provokuar reagimet më të rënda alergjike, sepse njerëzit me alergji ndaj selinos, ekspozimi mund të shkaktojë shok anafilaktik potencialisht fatal. alergjen nuk duket të jenë shkatërruar në gatim temperaturat. Rrënjë selino-hahet zakonisht si celeriac, apo të vihen në pi-është i njohur për të përmbajë më shumë se alergjen kërcell. Fara përmbajnë nivelet më të larta të përmbajtjes alergjen. Ushtrimi-nxiti anaphylaxis mund të keqësohet. Një reaksion alergjik edhe mund të jetë shkaktuar duke ngrënë ushqime të cilat janë përpunuar me makinat që kanë të përpunuara më parë selino, duke shmangur ushqimet e tilla të vështira. Në kontrast me alergji badiava është më e përhapur në SHBA, alergjia selino është më e përhapur në Evropën Qendrore. [8] Në Bashkimin Evropian, ushqimet që përmbajnë ose mund të përmbajnë selino, në gjurmë edhe shuma, duhet të jetë shënuar qartë si i tillë.
Historia
Daniel Zohary dhe Maria Hopf [9] vini re se lë selino dhe inflorescences ishin pjesë e garlands gjetur në varrin e faraonit Tutankhamun (vdiq 1323 pes) dhe selino mericarps datë për shekullin e 7 para Krishtit u gjetën në Heraion Samos. Megjithatë, ata vërejnë "prej A. graveolens rritet egra në këto zona është e vështirë për të vendosur nëse këto përfaqësojnë mbetjet e egër apo forma të kultivuar." Vetëm nga herë klasike është e sigurt se selino ishte kultivuar.
M. Fragiska përmend një arkeologjike të gjeni të selino daton në shekullin e 9 pes, në Kastanas, por dëshmitë letrare për Greqinë e lashtë është shumë më e bollshme. Në Iliada e Homerit, kuajt e Myrmidons gërvishtur mbi selino të egra që rritet në keneta e Trojës, dhe Odisea nuk është përmendur nga livadhet e vjollcë dhe selino të egra që rrethojnë shpellën e Calypso.
Pamje kulturore
Një simbol chthonian ndër grekët e lashtë, selino u thuhet se ka sprouted nga gjaku i Kadmilos, babai i Cabeiri, hyjnive chthonian festuan në Samothrace, Lemnos dhe Thives. Aromë aromë dhe ngjyrë të errët fletë të inkurajuar këtë shoqatë me kultin e vdekjes. Në gjethe selino klasike të Greqisë u përdorën si garlands për të vdekur, dhe kurora e fituesve në Lojërat Isthmian janë bërë të parë të selino përpara se të zëvendësohet nga kurora e bërë nga pisha. Sipas Plaku Pliny [11] në Achaea kurorë veshur nga fituesit e Lojrave shenjtë Nemean ishte bërë edhe selino. [10]
Selino emrin retraces rrugë uzinës e miratimit të njëpasnjëshme në gatim evropiane, si selino anglisht (1664) e ka prejardhjen nga céleri frëngjisht vjen nga termi Lombardit, seleri, nga selinon Latine, e huazuara nga greqishtja. [12] Mesdheut selino të origjinës ende përkujtohet në céleri shprehje frëngjisht d'Italie.
Ardhjen e habitshme selino vonë në kuzhinë angleze është një fund-produkt e traditë të gjatë e zgjedhjes pasardhësit e nevojshme për të zvogëluar llogore për hidhërim dhe rritjen e sheqerna e saj. 1699 Gjoni nga Evelyn mund të rekomandojë atë në Acetaria e tij. Një ligjërim i Sallets: "Sellery, Apium Italicum, (dhe e familjes Petroseline) ishte dikur nje i huaj me ne (dhe as shumë kohë që në Itali) është një lloj e nxehtë dhe më bujare e Maqedonisë Persley ose Smallage ... dhe për të shije të lartë dhe është mirënjohës plac'd ndonjëherë në mes të Sallet Grand, në tryezat e Madhe Mens tonë, dhe Praetors festat, si dhuntia e Bordit të gjithë ".
Kultivim
Apium graveolens rritet për 1 m i gjatë. Lë janë gjethependor të bipinnate lë me broshura rombik 3–6 cm dhe 2–4 cm të gjatë gjerë. Lule janë të butë i bardhë, me diameter 2–3 mm, të prodhuar në oborrin umbels dendur. Fara janë vezak gjerë të rrumbullakët, 1,5–2 mm i gjatë dhe i gjerë.
Në Amerikën e Veriut, të prodhimit komercial të selino është e dominuar nga varietetet e quajtur selino Pascal. [13] Kopshtarëve mund të rritet një sërë cultivars, shumë prej të cilave ndryshojnë pak nga llojet e egra, kryesisht në gjethe stouter që rrjedh. Ata janë të shkonin në dy klasa, të bardhë dhe të kuqe, të bardhë cultivars që përgjithësisht mirë salcë, dhe më e freskët dhe e tenderit.
Formë e egër e selino është i njohur si smallage. Ajo ka një kërcell i rrudhur me pykë-formë gjethe, gjithë centrali të paturit e një trashë shije, i vrazhdë, dhe një erë të veçantë. Gjeth nuk hahen zakonisht (pervec supave ose Stews në kuzhinë frëngjisht), por lë të mund të përdoret në salads, dhe fara e tij janë ato shiten si erëz. [14] Me kultivimin dhe blanching, gjeth humbin cilësitë e tyre acid dhe i merr butë, pak i ëmbël, shije aromatike të veçantë për selino si një fabrikë sallatë.
Bimëve janë ngritur nga pasardhësit e, mbjellë ose në një krevat të nxehtë apo në kopsht të hapur sipas sezonin e vitit, dhe pas një ose dy thinnings jashtë dhe transplantings ata janë, të ketë arritur një lartësi prej 15–20 cm, mbillen nga në llogore të thellë për lehtësi e blanching, e cila është prekur nga lërim deri të përjashtojë dritë nga rrjedh.
Në të kaluarën, selino ishte rritur si perime për dimër dhe pranverën e hershme, ai ishte perceptuar si një tonik spastrimit, përshëndeti për t'iu kundërvënë kripe sëmundje të një diete të dimrit. Nga shekullit të 19 për sezonin selino ishte zgjeruar, për të kaluar nga fillimi i shtatorit deri në fund në prill.
Korrja dhe ruajtja
Korrja ndodh kur madhësia mesatare e selinos në një fushë është i shitshëm, për shkak të rritjes jashtëzakonisht uniformë kulture, fushat janë korrur vetëm një herë. Bishtat e gjethes dhe gjethet janë hequr dhe selinot e korrura janë të mbushura nga madhësia dhe cilësia (përcaktuar nga ngjyra, forma, drejtësia dhe trashësia e bishtit të gjethes, kërcelli dhe gjatësia midrib dhe mungesë të sëmundjes, të çara, ndahet, dëmtimin e insekteve dhe bëj shaka). Nën kushte optimale, selino mund të ruhet deri në shtatë javë në mes 0-2 °C (32-36 °F). Gjethet e brendshme mund të vazhdojnë të rriten në qoftë se ruhet në temperaturë mbi 0 °C (32 °F). Bishtat e prerë të gjethes së selinos janë të prirur për shkatërrim, të cilat mund të ndalohen ose të reduktohen përmes përdorimit të thikave të mprehta gjatë përpunimit, trajtimit të butë, dhe të përshtatshëmsanitar
Bimë
Perime |
4143 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Arbutus | Arbutus | Shiko tekstin
Arbutus është grup i familjes Ericaceae.
Lista e anëtarëve
Arbutus andachne, gjindet në veri-jug të Evropës dhe në perëndim të Azisë.
Arbutus arizonica, gjindet në Nju Meksiko, Arizon (ShBA) dhe në veri-perëndim të Meksikës.
Arbutus canariensis
Arbutus menziesii, gjindet në bregdetin perëndimor të Amerikës Veriore nga Kolumbia Britanike eri te Karliforia.
Arbutus unedo, gjindet në jugun e Evropës dhe në jug-perëndim të Irlandës.
Arbutus xalapensis, gjindet në Teksas, Arizon (ShBA) dhe veri-lindje të Meksikës.
Shiko dhe këtë
Lidhje të jashtme
Bimë |
4146 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Azia | Azia | Azia është kontinenti më i madh dhe më i populluari i Tokës, i vendosur kryesisht në hemisferat lindore dhe veriore. Ajo ndan masën tokësore kontinentale të Euroazisë me kontinentin e Evropës, dhe masën kontinentale të Afro-Eurazisë me Afrikën dhe Evropën. Azia mbulon një sipërfaqe prej 44,579,000 kilometra katrorë, rreth 30% të sipërfaqes totale të vendit të tokës dhe 8.7% të sipërfaqes totale të Tokës. Kontinenti, i cili ka qenë prej kohësh shtëpia e shumicës së popullsisë njerëzore, ishte vendi i shumë prej qytetërimeve të para. 4.7 miliardë banorët e saj përbëjnë afërsisht 60% të popullsisë së botës.
Në terma të përgjithshëm, Azia kufizohet në lindje nga Oqeani Paqësor, në jug nga Oqeani Indian dhe në veri nga Oqeani Arktik. Kufiri i Azisë me Evropën është një konstrukt historik dhe kulturor, pasi nuk ka një ndarje të qartë fizike dhe gjeografike mes tyre. Është disi arbitrare dhe ka lëvizur që nga konceptimi i parë në antikitetin klasik. Ndarja e Euroazisë në dy kontinente pasqyron dallimet kulturore, gjuhësore dhe etnike Lindje-Perëndim, disa prej të cilave ndryshojnë në një spektër dhe jo me një vijë të mprehtë ndarëse. Një ndarje e pranuar përgjithësisht e vendos Azinë në lindje të Kanalit të Suezit duke e ndarë atë nga Afrika; dhe në lindje të ngushticave turke, malet Ural dhe lumi Ural, dhe në jug të malet Kaukaz dhe Detit të Zi dhe Kaspik, duke e ndarë atë nga Evropa.
Duke pasur parasysh madhësinë dhe diversitetin e saj, koncepti i Azisë – një emër që daton që nga antikiteti klasik – mund të ketë të bëjë më shumë me gjeografinë njerëzore sesa me gjeografinë fizike. kulturat, mjediset, ekonomia, lidhjet historike dhe sistemet qeveritare. Ajo gjithashtu ka një përzierje të shumë klimave të ndryshme duke filluar nga jugu ekuatorial përmes shkretëtirës së nxehtë në Lindjen e Mesme, zonave të buta në lindje dhe qendrës kontinentale deri te zona të gjera subarktike dhe polare në Siberi.
Vendet dhe regjionet
Relievi
Azia konsiderohet si kontinenti më i vjetër i rruzullit tokësor. Pjesa më e vjetër konsiderohet pjesa e Angarës, e cila është krijuar në periudhën Arkaike. Pastaj në fillim të paleozoikut formohet edhe një masë në jug e quajtur Godvana, e cila ka përfshirë nga kontinenti i Amerikës Jugore deri tek ai i Australisë, por edhe disa pjesë të Azisë. Lëvizjet e mëvonshme kanë shkaktuar copëtimin e Angarës dhe me copëtimin e Godvanës, në fundosjen e saj, duke formuar Oqeanin Indian. Në mes të këtyre dy masave Angarës dhe Godvanës ka qenë një det i madh i quajtur Tetis.Malet kryesore jane Himalajet me majën më të lartë në botë Mont Everest,8848m,dhe gjatesi 2500 km , Kakarokum,Hindokush,Pamir,Tien Shan etj....
Perthyeshmëria detare - Ngushticat më të mëdha janë : Beringu , Bosfori , Dardanelet , Babel Mandeb , Malajes etj.ndërsa gjiret më të mëdhej janë : Gjiri i Persisë , i Bengalit , i Siamit dhe i Tonkinit .Përthyerja bregdetare ka rëndesi të shumëfishta ekonomike , vecanërisht per komunikacion .
Bregdeti më i përthyer është ai juglindor dhe lindor
Klima
Shtrirja e madhe gjeografike e kontinentit të Azisë është arsyeja e klimës së shumëllojshme. Në të dominojnë gati të gjithë tipat klimatik të sipërfaqës së Tokës. Mbi këtë kontinent konfrontohen masat ajrore të viseve tropikale me ato polare, kontinentale me ato maritime. Në pjesën qendrore të Azisë ndikimi i masave të lagështa dhe të nxehta detare nuk arrin të depërtojë dhe pikrisht këto vise janë nën influencën e klimës së thatë kontinentale.Ne kete kontinent egzistojn klima : ekuatoriale,subekuatoriale,tropikale,mesatare,mesatare kontinentale etj.
Hidrografia
Hidrografia e këtij kontinenti është një ndër elelmetet dalluese gjeografike. Në krahasim me teritorin e madh që ka , e që dallohet dukshëm nga kontinentet tjera, rrejeti i lumenjëve nuk ëshë zhvilluar në masë të duhur. Megjithë atë, lumenjtë e Azisë janë të medhenj, të gjatë, me prurje të mëdha uji. Pjesa më e madhe e lumenjëve burimin e ka në pjesën qendrore të Azisë, prej nga gravitojnë kah Oqeanet që e rrethojnë. Azia dallohet si kontinent me hapsirë të madhe gjeografike, prej nga rrjedhat ujore nuk arrijnë të derdhen në detetë e afërme. Kjo hapsirë shtrihet prej Liqenit Kaspik, në perëndim, deri te kufiri i Kinës, në lindje. Vetëm kësaj zone i takon 1/3 e kontinentit.
Bota bimore e shtazore
Bota bimore e Azisë eshtë e lidhur me shumllojshmërinë e klimës. Në pjesën veriore të kontinentit të Azisë janë të përhapura tundra, ndërsa në jug të sajë tajga. Në pjesën qendrore stepat dhe shkretëttirat: në viset bregdetare të Detit të Mesdhe bimët mesdhetare , ndërsa në atë jugore pyjet e pashkelura që quhen xhungla.
Bota shtazore është e pasur me elefantë, tigra, shpesë etj. Në shkretëtitra jetojnë deve te cilat perdoren si mjete transportimi ,çakalla etj.Në zonën e tajgave jetojnë : ariu, ujku, dhelpra etj., ndërsa në zonën e tundrës ariu i bardhë de dhelpra polare
Ekonomia
Azia ka e dytë më të madh nominale GDP të gjitha kontinentet, pas Evropë, por më e madhe kur matet në paritetit të fuqisë blerëse .Që nga vitit 2011, ekonomitë më të mëdha në Azi janë Kina , Japonia , India , Korea e Jugut dhe Indonezia . [36] Bazuar në vende Zyra Global 2011, Asia dominuar vendet zyre me 4 të lartë 5 qenë në Azi, Hong Kong , Singapor , Tokio , Seul dhe Shanghai . Rreth 68 për qind e firmave ndërkombëtare kanë zyra në Hong Kong. [37]
Në fund të viteve 1990 dhe fillim të viteve 2000, ekonomitë e PRC [38] dhe India janë në rritje të shpejtë, të dy me një normë mesatare vjetore prej më shumë se 8%. Vende të tjera të kohëve të fundit shumë të-lartë të rritjes në Azi përfshijnë Izraelin , Malajzia ,Indonezia , Bangladeshi , Pakistani , Tailanda , Vietnami , Mongolia , Uzbekistani , Qipron dhe Filipinet , dhe minerale të pasura vendet të tilla si Kazakistani , Turkmenistani , Irani , Brunei , United Arabe , Katari , Kuvajti , Arabia Saudite , Bahreini dhe Omani .
Sipas historianit ekonomike Angus Maddison në librin e tij The World Ekonomisë: Një mijëvjeçar Perspektiva , India kishte ekonominë më të madhe në botë gjate 0 pes dhe 1000 pes. [39] [40] Kina ishte ekonomia më e madhe dhe më të avancuara në tokë për shumë e regjistruar historia, [41] [42] [43] [44] derisa Perandoria britanike (me përjashtim të Indisë ) e arriti atë në mesin e shekullit të 19-të. Për disa dekada në fund të shekullit të njëzetë Japonia ishte ekonomia më e madhe në Azi dhe të dytë më e madhe e çdo komb i vetëm në botë, pasi duke tejkaluar Bashkimin Sovjetik (e matur në prodhim neto materiale) në vitin 1986 dhe Gjermani në vitin 1968. (NB: A numri i ekonomive supernational janë më të mëdha, të tilla si Bashkimi Evropian (BE), të Marrëveshjes së Amerikës së Veriut Tregtisë së Lirë (NAFTA) ose APEC ). Kjo përfundoi në vitin 2010, kur Kina arriti Japoninë për t'u bërë ekonomia e dytë më e madhe në botë.
Në fund të viteve 1980 dhe fillim të viteve 1990, GDP e Japonisë ishte pothuajse aq i madh (metoda e tanishme kursit të këmbimit), si ajo e pjesës tjetër të Azisë së bashku. [ Citim i duhur ] në vitin 1995, ekonomia e Japonisë pothuajse ishte i barabartë me atë të SHBA-ve, si ekonomia më e madhe në bota për një ditë, pas monedhën japoneze ka arritur një rekord prej 79 jen / US $. Rritja ekonomike në Azi që prej Luftës së Dytë Botërore në vitet 1990 ishin të përqendruara në Japoni, si dhe katër rajonet e Koresë së Jugut, Tajvani, Hong Kongu dhe Singapori gjenden në Pacific Rim , të njohur si tigrat aziatikë , të cilat kanë tani të gjitha të marra zhvilluar Statusi vend, që ka më të lartë të PBB për frymë në Azi. [45]
Mumbai është një nga qytetet më të populluara në kontinent. Qyteti është një infrastrukturë dhe turizëm shpërndarës, dhe luan një rol të rëndësishëm në ekonomi të Indisë .
Është parashikuar që India do të arrijë Japoninë në terma të PBB-së nominale në vitin 2020. [46] Në 2027, sipas Goldman Sachs , Kina do të ketë ekonominë më të madhe në botë. Disa blloqet tregtare ekzistojnë, me më të zhvilluara qenë Shoqata e Kombeve të Azisë Juglindore .
Azia është kontinenti më i madh në botë me një diferencë të konsiderueshme, dhe kjo është e pasur në burime natyrore, të tilla si naftë, pyje, peshk, ujë, oriz, bakri dhe argjendi. Prodhuese në Azi ka qenë tradicionalisht i fortë në Mesme dhe Azinë Juglindore, veçanërisht në Kinë , Tajvan , Korenë e Jugut , Japoni , Indi, Filipine , dhe Singapori . Japonia dhe Korea e Jugut vazhdojnë të dominojnë në fushën e korporatave multinacionale , por gjithnjë e PRC dhe India janë duke bërë arritur rezultate të rëndësishme. Shumë kompani nga Evropa, Amerika e Veriut, Korea e Jugut dhe Japonia kanë operacionet në vendet në zhvillim të Azisë për të përfituar nga furnizimin e saj të bollshme të punës së lirë dhe infrastrukturës relativisht të zhvilluar.
Sipas Citigroup 9 e 11 Global rritjes Gjeneratorë vendeve vinin nga Azia nxitur nga popullsisë dhe rritjen e të ardhurave. Ata janë Bangladesh , Kina, India, Indonezia, Iraku , Mongolia, Filipinet, Sri Lanka dhe Vietnam. [47] Asia ka katër qendra kryesore financiare: Tokio, Hong Kong, Singapor dhe Shanghai. Tërhiqni vëmendjen e qendrave dhe Biznes Procesit Transferime (BPOs) janë duke u bërë punëdhënësit të mëdha në Indi dhe Filipine për shkak të disponueshmërisë së një grupi të madh të shumë të aftë, anglisht-folëse punëtorë. Rritja e përdorimit të jashtme ka ndihmuar rritjen e Indisë dhe Kinës, si qendrat financiare. Për shkak të industrisë së tij të madhe dhe tejet konkurruese të teknologjisë së informacionit, India është bërë një qendër e madhe për burimet e jashtme.
Në vitin 2010, Asia kishte 3.3 milion milionerë (njerëzit me vlerë neto mbi US $ 1 milion përjashtuar shtëpitë e tyre), pak më poshtë Amerikën e Veriut me 3.4 milionë milionerë. Vitin e kaluar Asia kishte përmbysur Evropë. [48] Citigroup në raportin e Pasurisë 2012 deklaroi se Asian Centa-milioner arriti pasurinë në Amerikën e Veriut për herë të parë si "qendër ekonomike e gravitetit" në botë ka vazhduar të lëvizin në lindje. Në fund të vitit 2011, ka qenë 18.000 njerëz aziatike kryesisht në Azinë Juglindore , Kina dhe Japonia të cilët kanë të paktën $ 100 milionë në asetet e disponueshme, ndërsa Amerikën e Veriut, me 17.000 njerëz dhe Evropa Perëndimore me 14.000 njerëz
Historia e Azisë
Azia u emërua pas themeluesit dhe i ati i banorëve të qytetit, Azia Alamatugiugele i cili sipas historisë gojore jetoi rreth 1400 vjet më parë (470-585 AD). Azia, Orsumoghu, Mbosi dhe Isseke ishin bijtë e Osunano nga gruaja e tij të parë i cili është pronar i pjesës së tokës që shkurtimet në të gjithë Azia dhe Orsumoghu njohur si Ama-Lolo (tokës bujqësore lolo-së). Osunano nga ana e tij është një bir i Igbonano. Para se të vijë e njerëzve të bardhë, ishte një rajon i vendit Igbo quajtur Igbonano. Një përzierje e klaneve, Igbonano ishte vendosur gjoja në zonën tashmë të zënë nga disa tridhjetë bashkësive autonome nga të dy Anambra dhe shteteve IMO.
Këto komunitete në aksin perëndimore të zonës kufitare Anambra-Imo, deri sot ende kanë shumë gjëra të emrave të përbashkët p.sh. ngjashme të idhujve, një lloj i maskarade stërgjyshore quajtur 'mmanwu ozaebile', një stil i ngjashëm i ceremonisë kuqe titullit cap graced me muzikë uhio , një grup i prefikset titullin ozo (Ezike, Dara, Duru, Dim, Ume, Ezeani, Ezeahia, Ezeloma dhe Okpara) etj Azia kishin katër djem, Dara-NSU, Ezebo, Ihite dhe Ukwakwa. Këta bij janë themeluesit e pesë fshatrave në Azia domethënë Umudansu, Umudiokpara, Ihite, Ukwakwa dhe Abam. Populli i Umudiokpara dhe Abam janë pasardhësit e Ezebo djali i dytë i Azia. Ezebo kishte dy djem të mëdha: Ezike Okwe (Diokpara) dhe Abamliwu (Abam). Pasardhësit e tyre u bënë të shumta dhe të formuar dy fshatra por ata zgjodhën një aksion si Ezebo-familje në Azia. Më pas pasardhësit e Abamliwu revoltuar dhe janë dhënë autonomi.Historia e Azisë mund të shihet si historitë veçanta të disa rajone periferike bregdetare: Azinë Lindore , Azinë Jugore , Azia Juglindoredhe Lindjen e Mesme , të lidhura nga masa e brendshme e Azisë Qendrore stepat .
Periferia bregdetare është shtëpi për disa nga qytetërimeve më të hershme të botës të njohur, secili prej tyre zhvillimit luginat pjellore përreth lumenjve. Qytetërimet në Mesopotami , Valley Indus dhe Huanghe përbashkët shumë ngjashmëri. Këto qytetërime mund të kenë teknologji të shkëmbyer dhe ide të tilla si matematika dhe timon. Risi të tjera, të tilla si shkrim, duket se janë zhvilluar në mënyrë individuale në çdo fushë. Qytetet, shtetet dhe perandoritë e zhvilluara në këto ultësira. Okej ne rregull Azia edhe nje kontinent.
Rajoni qendror stepë kishte qenë prej kohësh i banuar nga nomadët kali-montuar që mund të arrijnë të gjitha fushat e Azisë nga stepat . Zgjerimi hershme postulatit nga stepe është ajo e indo-evropianë , i cili përhap gjuhët e tyre në Lindjen e Mesme, Azia Jugore, dhe kufijtë e Kinës , ku Tocharians banuar. Pjesa veriore e Azisë, duke përfshirë shumë nga Siberi , ishte kryesisht i paarritshëm për nomadët stepë, për shkak të pyjeve të dendur, klimës dhe tundër . Këto zona kanë mbetur të populluar shumë të paktë.
Silk Road lidhur shumë qytetërime të gjithë Azinë [30]
Qendra dhe peripheries ishin kryesisht mbahen të ndara nga male dhe shkretëtira. Në Kaukaz dhe Himalaja Malet dhe Karakum dhe Gobi shkretëtira formuar barrierat që kalorësit stepë mund të kalojnë vetëm me vështirësi. Ndërsa banorët e qytetit urbane ishin më të avancuar teknologjikisht dhe shoqërore, në shumë raste ata mund të bëjnë shumë pak në aspektin ushtarak për të mbrojtur kundër një luzmë montuar të stepë. Megjithatë, ultësira nuk kishte kullota të mjaftueshme të hapura për të mbështetur një forcë të madhe horsebound; për këtë dhe arsye të tjera, të nomadë që pushtuan shtetet në Kinë, Indi dhe në Lindjen e Mesme shpesh gjetur veten duke iu përshtatur, shoqëritë më të pasura lokale.
Kalifati Islamike mori Lindjen e Mesme dhe Azinë Qendrore gjatë pushtimeve myslimane të shekullit të 7-të. Perandoria mongolepushtoi një pjesë të madhe të Azisë në shekullin e 13, një zonë që shtrihet nga Kina në Evropë. Para pushtimit mongol, Song dinastiathuhet se kishte rreth 120 milionë qytetarë; 1300 regjistrimi i cili pasoi pushtimin raportuar rreth 60 milionë njerëz. [31]
Vdekja Zi , një nga më shkatërruese pandemitë në historinë njerëzore, mendohet të ketë origjinën në fushat e thata të Azisë Qendrore, ku më pas udhëtoi përgjatë Silk Road . [32]
Perandoria Ruse filloi të zgjerohet në Azi nga shekulli i 17, dhe përfundimisht do të marrë kontrollin e gjithë Siberi dhe më të madhe të Azisë Qendrore deri në fund të shekullit të 19-të. Perandoria Osmane kontrolluar Anadollin, Lindjen e Mesme, Afrikën e Veriut dhe Ballkanin nga shekulli i 16 e tutje. Në shekullin e 17, Manchu pushtoi Kinën dhe themeloi dinastinë Qing. Islamik Mughal Perandoria dhe Hindu Maratha Perandoria e kontrolluar shumë të Indisë në shekujt e 16 dhe 18 respektivisht. [33]
Demografia
Në Azi, jetojnë rreth 3 860 000 000 banorë që është afër 60% e numrit të përgjithshëm të popullsisë botërore.
Dendësia e popullsisë është 80 banorë për kilometër katror, por kjo ndryshon nga një rajon pothuajse të pabanuara në veri të Siberisë dhe ate të tejët të dendur në jug-perëndim të kontinentit në të cilën jetojnë deri 500 për çdo km ². Viset më të banuara janë pjesët e Kinës lindore, , qendrore dhe jugore, Gadishulli Korean, pjesët e ishujve japoneze Honshu, Tajvan, ishujt indonezian Xhava, Bangladeshi, dhe Hinduistani në veri të Indisë. Në Rusi, në pjesën e Azisë - Siberiane jetojnë rreth 30 milion banorë, një situatë e ngjashme në stepë të Azisë Qendrore, si dhe në Azinë jugperëndimore.
Rreth dy të tretat e popullsisë i përket racës së Azisë mongoloide që jetojnë në territorin e Japonisë në liqenin Kaspik dhe në Siberi dhe Indokinë. Pjesë të tjera të Azisë janë të banuara kryesisht me popuj indo-evropian ngjyrë të errët të lëkurës. Në Arqipelagun e Malajës jeton raca meleze.
Gjuhët
Azia është shtëpia e disa familjeve gjuhësore dhe e shumë izolimeve gjuhësore. Shumica e vendeve aziatike kanë më shumë se një gjuhë që flitet në vend. Për shembull, sipas Ethnologue, më shumë se 600 gjuhë fliten në Indonezi, më shumë se 800 gjuhë që fliten në Indi dhe më shumë se 100 fliten në Filipine. Kina ka shumë gjuhë dhe dialekte në provinca të ndryshme.
Feja
Shumë nga fetë kryesore të botës e kanë origjinën në Azi, duke përfshirë pesë më të praktikuara në botë (me përjashtim të afetarisë), të cilat janë Krishterimi, Islami, Hinduizmi, feja popullore kineze (e klasifikuar si Konfucianizëm dhe Taoizëm) dhe Budizmi përkatësisht. Mitologjia aziatike është komplekse dhe e larmishme. Historia e Përmbytjes së Madhe për shembull, siç u paraqit hebrenjve në Biblën Hebraike në tregimin e Noeut - dhe më vonë të krishterëve në Dhiatën e Vjetër dhe myslimanëve në Kuran - gjendet më herët në mitologjinë e Mesopotamisë, në Enūma Eliš dhe Epi i Gilgameshit. Mitologjia hindu tregon në mënyrë të ngjashme për një avatar të Vishnu në formën e një peshku që paralajmëroi Manu për një përmbytje të tmerrshme. Mitologjia e lashtë kineze tregon gjithashtu për një Përmbytje të Madhe që përfshin breza, një që kërkonte përpjekjet e kombinuara të perandorëve dhe hyjnive për ta kontrolluar.
Fetë abrahamike
Krishterimi është një fe e përhapur në Azi me më shumë se 286 milionë ndjekës sipas Qendrës Kërkimore Pew në 2010, dhe gati 364 milionë sipas Librit të Vitit të Britannica 2014. Përbëjnë rreth 12.6% të popullsisë të Azisë. Në Filipine dhe Timorin Lindor, katolicizmi romak është feja mbizotëruese; ai u prezantua nga spanjollët dhe portugezët, respektivisht. Në Armeni dhe Gjeorgji, Ortodoksia Lindore është feja mbizotëruese. Në Lindjen e Mesme, si në Levant, Anadoll dhe Fars, krishterimi siriak (Kisha e Lindjes) dhe ortodoksia orientale janë emërtime mbizotëruese të pakicave, të cilat janë të dyja sekte të krishtera lindore që i përmbahen kryesisht popullit asirian ose të krishterëve siriakë. Pakicat indigjene të gjalla në Azinë Perëndimore po i përmbahen Kishave Katolike Lindore dhe Ortodoksisë Lindore. Krishterët e Shën Thomas në Indi e gjurmojnë origjinën e tyre në veprimtarinë ungjillore të Thomas the Apostle në shekullin I. Komunitete të rëndësishme të krishtera gjenden gjithashtu në Azinë Qendrore, Azinë Jugore, Azinë Juglindore dhe Azinë Lindore.
Islami, i cili filloi në Hexhaz që ndodhet në Arabinë Saudite moderne, është feja e dytë më e madhe dhe më e përhapur në Azi me të paktën 1 miliard myslimanë që përbëjnë rreth 23.8% të popullsisë së përgjithshme të Azisë. Me 12.7% të popullsisë myslimane në botë, vendi aktualisht me popullsinë më të madhe myslimane në botë është Indonezia, e ndjekur nga Pakistani (11.5%), India (10%), Bangladeshi, Irani dhe Turqia. Meka, Medina dhe Jeruzalemi janë tre qytetet më të shenjta për Islamin në të gjithë botën. Haxhi dhe Umreja tërheqin një numër të madh besimtarësh myslimanë nga e gjithë bota në Mekë dhe Medinë. Irani është vendi më i madh shiit.
Referime
"Asia". The Columbia Gazetteer of the World Online. 2005. New York: Columbia University Press.
World Conflicts: Asia and the Middle East . Edited by Carl L. Bankston III. New York: Salem Press.
Lidhje të jashtme
Harta e Azisë
Kontinente |
4148 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Arctostaphylos | Arctostaphylos | Lista e anëtarëve
Lista e anëtarëve
Simbas Philip V. Wells ne The Jepson Manual janë dy nen-gjini te Arctostaphylos:
Nen-gjinia Micrococcus me:
Seksioni Micrococcus
Arctostaphylos mendocinoensis
Arctostaphylos myrtifolia
Arctostaphylos nissenana
Arctostaphylos nummularia
Nen-gjinia Arctostaphylos, e cila ka tri seksione biologjike
Seksioni Arctostaphylos
Arctostaphylos alpina
Arctostaphylos bakeri
Arctostaphylos densiflora
Arctostaphylos edmundsii
Arctostaphylos gabrielensis
Arctostaphylos glauca
Arctostaphylos hispidula
Arctostaphylos hookeri
Arctostaphylos insularis
Arctostaphylos klamathensis
Arctostaphylos manzanita
Arctostaphylos mewukka
Arctostaphylos nevadensis
Arctostaphylos parryana
Arctostaphylos patula
Arctostaphylos pumila
Arctostaphylos pungens
Arctostaphylos rudis
Arctostaphylos stanfordiana
Arctostaphylos uva-ursi
Arctostaphylos viscida
Seksioni Foliobracteata
Arctostaphylos andersonii
Arctostaphylos auriculata
Arctostaphylos canescens
Arctostaphylos catalinae
Arctostaphylos columbiana
Arctostaphylos confertiflora
Arctostaphylos cruzensis
Arctostaphylos glandulosa
Arctostaphylos glutinosa
Arctostaphylos hooveri
Arctostaphylos imbricata
Arctostaphylos luciana
Arctostaphylos malloryi
Arctostaphylos montaraensis
Arctostaphylos montereyensis
Arctostaphylos morroensis
Arctostaphylos nortensis
Arctostaphylos obispoensis
Arctostaphylos osoensis
Arctostaphylos otayensis
Arctostaphylos pajaroensis
Arctostaphylos pallida
Arctostaphylos pechoensis
Arctostaphylos pilosula
Arctostaphylos purissima
Arctostaphylos refugioensis
Arctostaphylos regismontana
Arctostaphylos silvicola
Arctostaphylos tomentosa
Arctostaphylos virgata
Arctostaphylos viridissuma
Arctostaphylos wellsii
SeksioniPictobracteata
Arctostaphylos pringlei
Shiko dhe këtë
Lidhje të jashtme
Bimë |
4153 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Rrushi%20i%20arush%C3%ABs | Rrushi i arushës | Arctostaphylos alpina
Arctostaphylos uva-ursi
Rrushi i arushës (lat. Arctostaphylos uva-ursi L.Sprengel) i njohur edhe si gërdeci, rrusherusha, marashtë, voes e egër, rrush harushe (Vuthaj)
Shiko dhe këtë
Lidhje të jashtme
Bimë
Verëtari |
4155 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Arnica | Arnica | Lista e anëtarëve
është grup i familjes Asteraceae.
Lista e anëtarëve
Arnica acaulis
Arnica alpina (L.)
Arnica amplexicaulis
Arnica angustifolia
Arnica cernua T.J.
Arnica chamissonis
Arnica cordifolia
Arnica discoidea
Arnica × diversifolia
Arnica frigida
Arnica fulgens
Arnica gracilis
Arnica lanceolata
Arnica latifolia
Arnica lessingii
Arnica lonchophylla
Arnica longifolia
Arnica louiseana
Arnica mollis
Arnica montana L.
Arnica nevadensis
Arnica parryi
Arnica rydbergii
Arnica sororia
Arnica spathulata
Arnica unalaschcensis
Arnica venosa
Arnica viscosa
Shiko dhe këtë
Lidhje të jashtme
Bimë |
4156 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Kaliboba | Kaliboba | ( lat. Arnica montana L. ) është anëtar në grupin Arnica. Përndryeshe në krahinat shqipare njifet edhe si arnikë, vidhëz, arnika e malit, duhani i malit etj.
Shiko dhe këtë
është artikull në projektin Commons të Wikipedias
Lidhje të jashtme
http://botanical.com/botanical/mgmh/a/arnic058.html
ITIS 505925
Bimë |
4163 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Mareja | Mareja | Mareja (lat. Arbutus unedo) ose si i thon në krahina të ndryshme : kucumare, koçinare, mare (Durrës), marezë (Fier), është anëtare në grupi Arbutus. Kjo bimë është gjithmonë e gjelbërt dhe lulëzon si tufë në një lartësi 3 m ose si pemë me lartësi 5 m.
Në muajt e vjeshtës qesin frutat, dhe arrin madhësi deri në 2,5 cm. Frutet mund të hahen por nuk kanë shije për këtë edhe emri latin "unedo", çka d.m.th. janë shumë të thapta.
Shiko dhe këtë
në projektin Wikipedia Commons.
Lidhje të jashtme
Arbutus unedo (Urban Forest Ecosystems Institute)
Arbutus unedo - formatit .pdf - (University of Florida)
Bimë |
4165 | https://sq.wikipedia.org/wiki/K%C3%ABlkeza%20e%20njollosur | Këlkeza e njollosur | ( lat. Arum maculatum L. ) ose si i thon ndryshe misër gjarpëri, këlkazë është bimë e familjes Araceae dhe rritet në lartësi 20–40 cm mbi tokë.
Këlkeza e njollosur, shërben edhe si bar shërues për disa smundje të Gojës dhe Barkut. Kjo bimë është shum helmuese, për të mos u helmuar duhet marrur një sasi të vogël.
Shiko dhe këtë
në projektin Commons të Wikipedias
Lidhje të jashtme
Bimë |
4167 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Arundo | Arundo | Lista e anëtarëve
është grup i familjes Poaceae.
Lista e anëtarëve
Arundo agerum - në Evrop
Arundo airoides - në Amerikën Veriore
Arundo argentea - në Zvicër
Arundo arguta - në Hungari
Arundo bicolor - në Afriken Veriore
Arundo bifaria - në Azinë Lindore
Arundo biflora - në Urugaj
Arundo boivini - në Madagarska
Arundo capillata
Arundo ciliata - në Zvicër
Arundo conspicua - në Zeland Re
Arundo diclina - në Hungari
Arundo dioica - në jug-lindje të Azisë
Arundo donax - në Giant Reed, Detin Mesdhe, Indi (Kallami : - kallam i madh, kallam i butë, kallam donaks)
Arundo filiformis - në Java
Arundo formosana - në Taivan
Arundo fulvida - në Zeland Re
Arundo gracilis
Arundo hellenica - në Greqi
Arundo henslowiana - në Kinë
Arundo indica - në Malajzi
Arundo madagascariensis - në Madagarska
Arundo mambu
Arundo maritima - në vende Skandinave
Arundo minutiflora - në Molukas
Arundo nitida - në Ekuador
Arundo orientalis
Arundo pallens - në Ameriken Veriore
Arundo parviflora - në Taivan
Arundo pilosa
Arundo piscatoria - në jug-lindje të Azisë
Arundo pliniana - në Mesdhe
Arundo pygmaea - në Itali
Arundo reynaudiana - në Peru
Arundo roraimensis - në Gujana
Arundo rugi - në Kilë
Arundo sabuli - në Evrop
Arundo solida - në Uruguaj
Arundo spence - në ShBA
Arundo tacuara - në Uruguaj
Arundo triflora - në Uruguaj
Arundo trivalvis - në Indonezi
Arundo valdiviana - në Kilë
Arundo villosissima - në Turqi
Arundo webbiana - në Afrik Jugore
Arundo zollingeri - në Java
Shiko dhe këtë
në projektin Commons të Wikipedias
Lidhje të jashtme
Bimë |
4168 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Kallmi | Kallmi | Variacione
lat. Arundo donax variegata
lat. Arundo donax versicolor
Kallmi (krahinore Kallami dhe lat. Arundo donax L. ) është bimë barishtore shumëvjeçare, me kërcell të gjatë të hollë e të fortë, që rritet nëpër moçale dhe përdoret për të bërë tavanet e shtëpive etj.. Po ashtu në disa krahina përdoret edhe fjala Kallami për të njëjtin qëllim.
Kallmi është i njohur edhe si : kallam i madh, kallam i butë, kallam donaks dhe është anëtar i familjes Poaceae.
Burim i të dhënave
Lidhje të jashtme
Tele Botanica frëngjisht
në projektin Commons të Wikipedias
Botanikë |
4170 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Asparagus | Asparagus | Lista e anëtarëve
është grup në familjen Asparagaceae. Janë diku mbi 120 anëtar të këtij grupi që kryesisht vijen nga bota e vjetër që nga të dy hemisferat e planetit. Shumë lloje të këtij grupi nga Afrika janë kategorizuar si antarë të grupeve Protasparagus dhe Myrsiphyllum.
Lloji më i njohuri i këti grupi është Shpargulli mjekësor ( lat. Asparagus officinalis L.) apo si i thonë në krahinat shqiptare : ferrëbutë (Malësi e Madhe). pipe, fermi, shpargull, gjethemprehtë, aparenji (Shqipëri e Jugut),
Lista e llojeve
Asparagus aethiopicus (= Protasparagus aethiopicus)
Asparagus africanus (= Protasparagus africanus ?) në Afrikë
Asparagus asparagoides ( = Myrsiphyllum asparagoides)
Asparagus cochinchinensis
Asparagus declinatus
Asparagus densiflorus
Asparagus densiflorus 'Sprengeri' ( = Protasparagus densiflorus 'Sprenger' )
Asparagus falcatus
Asparagus macowanii (= Protasparagus macowanii)
Asparagus officinalis - Shpargulli mjekësor
Asparagus officinalis officinalis
Asparagus officinalis prostratus :
Asparagus plumosus
Asparagus racemosus
Asparagus scandens
Asparagus schoberioides
Asparagus setaceus (= Protasparagus setaceus)
Asparagus umbellatus
Asparagus virgatus
Shiko dhe këtë
në projektin Commons të Wikipedias
Lidhje të jashtme
Foto
Bimë |
4172 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Shpargulli%20mjek%C3%ABsor | Shpargulli mjekësor | ( lat. Asparagus officinalis L.) apo si i thonë në krahinat shqiptare : ferrëbutë (Malësi e Madhe). pipe, fermi, shpargull, gjethemprehtë, aparenji (Shqipëri e Jugut), është lloj bime i familjes Asparagaceae.
Shiko dhe këtë
në projektin Commons të Wikipedias
Lidhje të jashtme
Foto
Bimë
bn:শতমূলী |
4179 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Avena | Avena | Lista e anëtarëve
është grup i famljes Poaceae, loji më i njohur i tyre është Tërshëra ( lat. Avena sativa L.) e njohur edhe si: tërshanë, tërshërë në krahinat shqiptare.
Lista e anëtarëve
Avena abyssinica
Avena barbata
Avena fatua
Avena maroccana
Avena nuda
Avena occidentalis
Avena sativa - Tërshëra
Avena sterilis
Avena strigosa
Shiko dhe këtë
Lidhje të jashtme
Bimë |
4181 | https://sq.wikipedia.org/wiki/T%C3%ABrsh%C3%ABra | Tërshëra | Tërshëra (Avena sativa L.), e njohur edhe si tërshana, është një lloj drithi që përdoret si ushqim për njerëzit dhe për kafshët.
Kultivimi
Tërshëra rritet më mirë në rajonet me klimë të butë. Ajo ka një kërkesë më të ulët për verë të nxehtë dhe tolerancë më të madhe ndaj shirave se drithërat e tjera, si gruri, thekra apo elbi, kështu që është veçanërisht e rëndësishme në zonat me verë të lagësht dhe të freskët, të tilla si Evropa Veriperëndimore dhe madje edhe Islanda. Tërshëra është një bimë një vjeçare, dhe mund të mbjillet ose në vjeshtë (për tu korrur fund të verës), ose në pranverë (për tu korrur në fillim të vjeshtës).
Prodhime ushqimore
Prodhimi botëror
Mjekim
Tërshëra është e pasur në fibra, ajo përmban vitaminat E dhe B, si dhe një numër mineralesh dhe beta-glukanesh, të cilat forcojnë sistemin imunitar të njeriut. Frytet e tërshërës ndryshe nga ato të drithërave të tjera (me përjashtim të misrit) janë relativisht më të pasura në lipide (5%) dhe përmbajnë proteina (rreth 14%) glucide të ndryshme, (rreth 60%); ku kryesori është amidoni (55%). Tërshëra përmban edhe pak aveninë, një substance fuqizuese të sistemit imunitar, me strukturë ende të panjohur dhe një substance estrogjene. Tërshëra përdoret kryesisht në përbërjen e ushqimeve të fëmijëve.
Shiko dhe këtë
në projektin Commons të Wikipedias
Lidhje të jashtme
Tela-Botanica 8845
Botanikë
Bimë |
4184 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Salix | Salix | Lista e anëtarëve
Shelgu është një dru ose shkurre me degë të holla e të lakueshme dhe me gjethe gjatoshe, të ngushta a vezake, që rritet zakonisht në vende me lagështi.
Lista e anëtarëve
Konsiderohet se sot ekzistojnë diku rreth 350 lloje të shelgut ndër të cilat më të njohurat janë këto:
Shelgu i bardhë (Salix alba)
Salix amygdaloides
Salix arctophila
Salix argyrocarpa
Shelgu pikëllues (Salix babylonica)
Salix barclayi
Salix bebbiana
Salix bicolor
Salix breviserrata
Salix candida
Salix caprea
Salix caroliniana
Salix cordata
Salix x cottetii
Salix discolor
Salix eriocephala
Salix exigua
Salix formosa
Salix fragilis
Salix glauca
Salix hastata
Salix herbacea
Salix humilis
Salix interior
Salix lasiolepis
Salix lemmonii
Salix lucida
Salix myricoides
Salix nigra
Salix pedicellaris
Salix pellita
Salix x pendulina
Salix pentandra
Salix petiolaris
Salix phlebophylla
Salix planifolia
Salix purpurea
Salix pyrifolia
Salix reticulata
Salix scouleriana
Salix sericea
Salix serissima
Salix simulatrix
Salix uva-ursi
Salix vestita
Salix viminalis
Salix x waghornei
Salix waldsteiniana
Shiko dhe këtë
në projektin Commons të Wikipedias
Lidhje të jashtme
Për Salix alba
Salix alba image from 'Flora von Deutschland Österreich und der Schweiz'
Salix alba at plants for a future
Për Salix purpurea
Image of Salix purpurea from 'Flora von Deutschland Österreich und der Schweiz'
Salix purpurea at plants for a future
Bimë |
4185 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Shelgu%20pik%C3%ABllues | Shelgu pikëllues | ( lat. Salix babylonica L.) është antar i familjes Salicaceae.
Shiko dhe këtë
në projektin Commons të Wikipedias
Lidhje të jashtme
Bimë |
4187 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Shelgu%20i%20bardh%C3%AB | Shelgu i bardhë | ( lat. Salix alba L.) është pemë e familjes Salicaceae dhe rritet në lartësi deri në 25m mbi tokë. Gjendet zakonisht në Evropë dhe Azi, dhe më së shumti në vende me lagështi.
Acidi Salicilik ka prejardhje nga korja e shelgut . Gjithashtu perdorimi i kores se shelgut per kurimin e dhimbjen e kokes daton qe nga kohet e lashta.
Shiko dhe këtë
në projektin Commons të Wikipedias
Lidhje të jashtme
Bimë |
4189 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Bellis | Bellis | Lista e anëtarëve
është grup i vogël lulesh në familjen Asteraceae dhe ritet deri në lartës 25 cm mbi tokë.
Lista e anëtarëve
Bellis është grup e vogël prej 15 llojeve të familjes Asteraceae.
Bellis annua
Bellis annua ssp. annua
Bellis annua ssp. vandasii
Bellis azorica
Bellis bernardii
Bellis caerulescens
Bellis hybrida
Bellis hyrcanica
Bellis longifolia
Bellis microcephala
Bellis perennis
Bellis pernennis ssp. perennis
Bellis rotundifolia
Bellis rotundifolia ssp. caerulescens
Bellis sylvestris
Shiko dhe këtë
Lidhje të jashtme
Bimë |
4190 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Luleshqerra | Luleshqerra | ( lat. Bellis perennis L.) e njohur edhe si:lule dele, bukurishte, lule kacidhe, lule buke (Pogradec), lule dhensh (Elbasan), lule dheshë (Vuthaj), është lule e familjes Asteraceae dhe rritet deri në 25 cm.
Shiko dhe këtë
në projektin Commons të Wikipedias
Lidhje të jashtme
Bimë |
4198 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Telekomi%20i%20Kosov%C3%ABs | Telekomi i Kosovës | Telekomi i Kosovës (njohur në treg si Vala) është kompani publike e cila ofron shërbime nga fusha e telekomunikacionit.
Historiku
Ndërmarrja e Postës, Telegrafit dhe Telefonit të Kosovës u themelua më 12 shtator 1990 si parardhëse e PTK-së. Në vitin 1988, në një postë kosovare gravitonin 3,8 herë më shumë banorë se sa në një postë të Jugosllavisë së atëhershme. Gjithashtu, dendësia e numrave telefonik në një banor ishte për 2,23 herë më e vogël se sa dendësia mesatare e ish Jugosllavisë. Në PTK ishin hartuar planet afatshkurta, afatmesme e afatgjatë për zgjerimin dhe përsosjen e komunikacionit postar e telekomunikues edhe nëpër zonat rurale të Kosovës, mirëpo qeveria e atëhershme e Serbisë, zbaton në atë ndërmarrje shoqërore masat e dhunshme si pasojë e së cilës do të shkatërrohet edhe Postë - Telekomunikacioni i Kosovës, po ashtu edhe nga përndjekjet e qeverisë serbe do të shkaktohen edhe shumë viktima, në mesin e të cilëve, edhe 11 punonjës të PTK-së, duke mos i llogaritur edhe dy të rrëmbyerit nga forcat serbe, e për të cilët akoma nuk dihet gjë.
Pas shumë pritjeve më 2 gusht 1999 punonjësit e dëbuar u rikthyen në vendet e tyre të punës, por njëkohësisht zbuluan se Posta dhe Telekomunikacioni i Kosovës, pothuaj se nuk ekzistonin më. Shërbimet postare ishin pamundësuar tërësisht, ndërsa Telekomunikacioni i Kosovës, pothuaj nuk funksiononte. Me përjashtim të disa lidhjeve telefonike ndërkombëtare, që i kishin ngelur ende Prishtinës, asnjë lidhje tjetër nuk funksiononte në tërë Kosovën.
Posta
Pjesa Postare përfshin:
Postën Ndërkombëtare;
Postën vendore, zyrat postare dhe shërbimin financiar postar.
Posta e Kosovës është e pranuar edhe nga Unioni i Postave Ndërkombëtare. Ajo në territorin e Kosovës ka 109 zyra postare, 238 sportele, 379 foltore publike dhe 174 kuti postare.
Shiko dhe këtë
Posta
Kodet postare në Kosovë
Numrat e telefonit në Kosovë
Shpallja e Pavarësisë së Kosovës
Referime
Lidhje të jashtme
Sistemi shtetrorë në Kosovë
Sistemi publik në Kosovë
Ekonomia e Kosovës
Telekomunikacioni në Kosovë
Postë
Kompani kosovare |
4201 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Capparis | Capparis | Lista e anëtarëve
është grup i familjes Capparidaceae.
Lista e anëtarëve
Capparis spinosa L. - Kapra
Shiko dhe këtë
në projektin Commons të Wikipedias
Lidhje të jashtme
Bimë |
4203 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Kapra | Kapra | është anëtar i familjes Capparidaceae.
Shiko dhe këtë
në projektin Commons të Wikipedias
Lidhje të jashtme
ITIS 22601
L. Watson and M. J. Dallwitz (1992 onwards). The Families of Flowering Plants
Bimë |
4205 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Capsicum | Capsicum | Lista e anëtarëve
është antar i familjes Solanaceae.
Lista e anëtarëve
Capsicum annuum
Capsicum frutescens
Capsicum chinense
Capsicum pendulum
Capsicum pubescens
Capsicum minimum
Capsicum baccatum
Capsicum abbreviatum
Capsicum anomalum
Capsicum breviflorum
Capsicum buforum
Capsicum brasilianum
Capsicum campylopodium
Capsicum cardenasii
Capsicum chacoense
Capsicum ciliatum
Capsicum chlorocladium
Capsicum coccineum
Capsicum cordiforme
Capsicum cornutum
Capsicum dimorphum
Capsicum dusenii
Capsicum exile
Capsicum eximium
Capsicum fasciculatum
Capsicum fastigiatum
Capsicum flexuosum
Capsicum galapagoensis
Capsicum geminifolum
Capsicum hookerianum
Capsicum lanceolatum
Capsicum leptopodum
Capsicum luteum
Capsicum microcarpum
Capsicum minutiflorum
Capsicum mirabile
Capsicum parvifolium
Capsicum praetermissum
Capsicum schottianum
Capsicum scolnikianum
Capsicum stramonifolium
Capsicum tetragonum
Capsicum tovarii
Capsicum villosum
Capsicum violaceum
Shiko dhe këtë
në projektin Commons të Wikipedias
Lidhje të jashtme
Capsicum pepper factsheet as of 2002-06-10
Chile varieties as of 2003-11-07
Fatalii - Chilehead from Finland, great pictures.
Bimë |
4209 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Ushojza%20gjethedashter | Ushojza gjethedashter | ( lat. Carlina acanthifolia All,) e njohur edhe si: Ushojza me gjëmba, pashtenë, është antare e familjes Asteraceae.
Shiko dhe këtë
Lidhje të jashtme
Bimë |
4211 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Carlina | Carlina | Lista e anëtarëve
është grup i familjes Asteraceae.
Lista e anëtarëve
Carlina vulgaris
Carlina corymbosa
Carlina intermedia
Carlina lanata
Carlina macrocephala
Carlina acanthifolia - Ushojza gjethedashter
Carlina acaulis - Ushojza pa kërcell
Shiko dhe këtë
Lidhje të jashtme
Bimë |
4213 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Ushojza%20pa%20k%C3%ABrcell | Ushojza pa kërcell | Lista e anëtarëve
( lat. Carlina acaulis L.) e njohur edhe si: roshetkë, qumështore, është antare e familjes Asteraceae. Emërtimin e ka marrë nga pozicioni karakteristik i lules së saj, e cila qëndron direkt mbi një rozetë gjethesh me gjemba, pa ekzistencën e një kërcelli.
Njihet për vajrat e saj të fortë me efekte të ndryshme mjekuese, ndërsa gonxhja e lules, kur është akoma e re, mund të përdoret për gatim në mënyrë të ngjashme me angjinaret.
Dy nënspeciet e njohura të saj janë:
Carlina acaulis acaulis
Carlina acaulis simplex
Shiko dhe këtë
në projektin Commons të Wikipedias
Lidhje të jashtme
Bimë |
4214 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Carpinus | Carpinus | Lista e anëtarëve
është grup i vogë i familjes Betulaceae. Në Shqip njihet si krrabe grabuje.
Lista e anëtarëve
Carpinus betulus - Shkoza e bardhë - në Evrop
Carpinus caroliniana
Carpinus cordata
Carpinus fargesii
Carpinus laxiflora
Carpinus japonica
Carpinus orientalis
Carpinus tschonoskii
Carpinus turczaninowii
Shiko dhe këtë
Lidhje të jashtme
Bimë |
4219 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Shkoza%20e%20bardh%C3%AB | Shkoza e bardhë | ( lat. Carpinus betulus L.) e njohur edhe si shkozë e egër (Kolonjë), shkozëlarme (Lushnjë), është anëtar i familjes Betulaceae.
Shiko dhe këtë
në projektin Commons të Wikipedias
Lidhje të jashtme
Bimë |
4222 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Qimnoni | Qimnoni | ( lat. Carum carvi ose Cuminum cyminum) i njohur edhe si: qimron, është anëtar i familjes Apioideae.
Shiko dhe këtë
në projektin Commons të Wikipedias
Lidhje të jashtme
Carum carvi - Gernot Katzer's Spice Pages.
Carum carvi - U.S. Natural Resources Conservation Service plants profile.
Bimë |
4226 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Castanea | Castanea | Lista e anëtarëve
është një grup i Gështenjave që hynë në familjen Fagaceae.
Lista e anëtarëve
Castanea alnifolia
Castanea crenata
Castanea dentata
Castanea henryi
Castanea mollissima
Castanea ozarkensis
Castanea pumila
Castanea sativa
Castanea seguinii
Shiko dhe këtë
në projektin Commons të Wikipedias
Lidhje të jashtme
Bimë |
4227 | https://sq.wikipedia.org/wiki/G%C3%ABshtenja%20e%20but%C3%AB | Gështenja e butë | ( lat. Castanea sativa Mil L.) e njohur edhe si: kshtojë (Pejë), gishtaja (Llap-Gollak), kshtajë (Shqipëri e Veriut), kshtejë (Vuthaj) është anëtare e familjes Fagaceae.
Prejardhja e emrit
Emri Gështenjë vjen nga gjuha Latine Castanea, vetë ky emer rrjedh nga kastanon Greqi. Ky emër bën referencë në Kastanon, një qytet i Thesalisë, i njohur në antikitet për cilësinë e gështenjave. Castanea ishte emri i lashtë para caktimit të emrit - gështenjë.
Sativus do të thotë "kultivuar" në latinisht. Gështenja është quajtur "pemë buke" për cilësitë e saje ushqyese të frutave. Ajo zëvendësoi bukën ne momentet e mungesës së saj.
Origjina e gështenjës
Kjo specie drusore e ka origjinën nga Azia e vogël. Gështenja u kultivua fillimisht ne Evropën jugore, në Ballkan dhe ne rajonet e afërta. Përdorimi i gjithanshëm i kësaj peme, frutat për ushqim, druri ne ndertimtari, ne zdrukthtari dhe pemë dekorative e bëri atë që të futet në të gjithë Evropën Perëndimore, dhe u kultivua në kontinentet e tjera.
Castanea sativa është një pemë e madhe që rritet ne një lartësi prej 25–35 m lartesi dhe me një trungu shpesh deri 4–6 m në diametër, gjethet-heshtake,te dhëmbëzuara janë 16–28 cm të gjatë dhe 5–9 cm të gjerë.
Kjo specie është kultivuar gjerësisht për frutin e saje ushqimor dhe të shijëshëm, i cili në momente krizash ekonomike ka zëvëndsuar bukën për popullsinë e trevave ku ajo rritet. Si fillim ne kohen romake ajo u fut në rajonet e veriut, dhe më vonë u kultivua edhe në kopshte e manastir nga murgjet. Sot, mostra të vjetra shekullore mund të gjenden në Britaninë e Madhe dhe të gjithë Evropën qendrore, perëndimore dhe jugore. Ata janë gjerësisht të njohura në Greqi, Austri, Turqi, Portugali, Francë, Hungari, Italia, Sllovenia, Sllovakia, Serbia, Bosnja, Kroacia, dhe veçanërisht në Korsikë.
Gështenja është një specie spontane në Mesdhe. Ajo është gjetur në Afrikën e Veriut Algjeri, Marok, Tunizi, Evropën Jugore, Gadishulli Iberik në Greqi dhe Zvicër, Hungari, Bullgari, Kroaci, Shqipëri dhe gjithashtu në Rumani. Ajo gjithashtu shtrihet në Azinë e Vogël Turqia dhe në rajonin e Kaukazit Armenia, Gjeorgjia, Azerbajxhani.
Ajo u prezantua në Britani nga romakët. Ajo është kultivuar edhe në shumë vende.
Në Francë, gështenja është gjetur natyrshem në -Pyrenees, Korsika në Ardeche në Alpet Jugore, ne masivin Maures, Orientales, Normandi dhe Brittani. Kjo është e rrallë në veri dhe veri-lindje, por relativisht e bollshme ne veri.
Me një milion hektarë, gështenjë është lloji i tretë drusore për nga shkalla e mbulimit të siperfaqes në France. Pyjet e gështenjës aktualisht zënë një sipërfaqe më të madhe se 5000 kilometra katrorë, ose rreth 4 % të sipërfaqes pyjore franceze një zonë ekuivalent me atë në dispozicion të pyjeve italiane, por ku gështenja është rritur kryesisht në menyre natyrale.
Filip Miller është studiuesi i pare që u mor me studimin e përgjithshëm të gështenjes, perhapjen e saje, shtrirjen, vlerat ekonomike dhe industriale, vlerat dietike dhe kurative, kërkesat fito-patologjike, si dhe rëndesine dhe perdorimin e drurit te saje ne ekonomi, studim ky qe u krye ne vitin 1756 dhe ne respekt te tije ju vendos sinonimi "Mill" pas emrit te geshtenjes.
Histori
Disa vende e quajnë gështenja e ëmbël, në dallim me gështenjën e kalit, pasi ajo ka një shije të hidhur, por shumë kund thirret edhe gështenja e egër, pasi ajo shumohet në mënyrë natyrale. Përgjithësisht vëndet Europiane e thërrasin – Gështenja e butë dhe Gështenja Europiane. Gështenja u fut në Evropë nga Sardët, në Azinë e Vogël. Fryti u quajt atëherë "arrë Sardian". Ajo ka qenë një ushqim kryesor në Evropën Jugore, Turqi dhe jugperëndim dhe lindje te Azise, për mijëvjeçarë, duke zëvendësuar drithërat, ku do të rritet edhe, në zonat malore mesdhetare. Aleksandri i Madh dhe Romakët kane mbjellë pemë gështenje nëpër Evropë. Ushtria greke ka mbijetuar duke u ushqyer me geshtenja gjate tërheqjes së tyre nga Azia e Vogël. Deri në futjen e patates, komunitete të tëra –vendbanimesh qe kishin mungesa në miell gruri u mbështen te gështenja si burimi kryesore i karbohidrateve. Në disa pjesë të Italisë, gështenja është përdorur si një zëvendësim i bukes dhe patates. Fruti i pemës së gështenjës praktikisht ishte produkti i vetëm i jetesës i malësorëve, ndërsa në një periudhë krize ka ushqyer tërë popullsisë për një vit e gjysmë, si "një zëvendësim i përkohshëm, por me vlera te plota të drithërave".
Shpërndarja e gështenjës në Evropë
Gështenja Castanea sativa është një specie e rëndësishme e Gadishullit Ballkanik me një rëndësi të madhe ekonomike dhe industriale. Njerzit janë marrë me kultivimin e gështënjës në kohërat e lashta, por një vëmendje të veçantë ja kanë kushtuar në njëqind vjetët e fundit.
Gështenja është një nga ushqimet e para që ka ngrënë njeriu, në kohë të lashta dhe ka edhe dëshmi arkeologjike. Gështenja gjeti përhapje në jug të Evropës dhe të Mesdheut, dhe historianët besojnë se ajo filloi të përhapet nëpër Europë nëpërmjet Greqisë. Dijetarët e renditen gështenjën në mesin e pemëve frutore, por për shkak të vendit ku rritet dhe zhvillohet, si dhe ripërtritja e sajë natyrore është dru pyjore dhe formon masive të tëra pyjore.
Gështenja renditet ende në mes llojeve të egra drusore, dhe studimi i tyre trajtohet kryesisht nga ekspertë të pyjeve, me qëllim shfrytëzimin më racional dhe më intensive si dhe rritjes më të shpejtë të drurit të gështenjës. Rëndësia ekonomike do të jetë shumë më e madhe kur gështenja të trajtohet si një pemë fruti dhe jo si një kulturë pylli. Fruti është përdorur në industrinë ushqimore dhe të ëmbëlsirave si një lëndë e parë, pastaj në familje, të ziera dhe të pjekura. Mund të përdoren si ushqim për kafshët. Disa vende mesdhetare kanë përdorur miell gështenje për bukë dhe për shumë lloje të ëmbëlsirave. Druri i gështenjës, me cilësinë e tij nuk qëndron inferiore ndaj lisit. Gështenja është një bimë e rëndësishme mjalti, sepse ai lulëzon më vonë se të të gjitha llojet e pemëve, në fillim të verës, kur mbetet po thuajse i vetmi burim i polenit dhe nektarit.
Gështenja është përhapur nga Spanja dhe Franca nëpërmjet Italisë, në Gadishullit Ballkanik dhe të Azisë së Vogël në Detin Kaspik. Besohet se atdheun e gështenjës Azia e Vogël, ku ajo në shekullin e pestë para Krishtit ishte transferuar në Evropë, së pari në Greqi, Itali dhe Spanjë. Për zgjerimin e kësaj specie përgjatë rajonit të Mesdheut, si dhe në vendet e Evropës Qendrore (Gjermania, Franca, Zvicra, Austria, Hungaria dhe të tjerë) kanë kontribuar shumë Romakët. Të dhënat fosile për këtë specie janë gjetur në Spanjë dhe Greqi 9000 vjet më parë, ndërsa me kalimin e shekujve filloj të zgjerojë kufijtë e sajë të shtrirjes edhe në Skandinavi, e cila sugjeron se ndryshimet klimaterike ka lejuar përhapjen e kësaj specie dhe në veri Evropë. Gjatë të njëjtës periudhë, gështenja është gjithashtu e zakonshme në Francë, Itali, ish-Jugosllavi, Austria dhe Hungaria Përveç në Evropë, gështenja është e përhapur dhe në kontinentin e Amerikës së Veriut dhe Azisë, nga e cila ajo ndjek katër lloje komercialisht të rëndësishme : gështenja amerikane, evropiane, japoneze dhe kineze. Ajorritet në pjesët veriore dhe perëndimore të Afrikës, në Azinë e Vogël, në Kaukazin Jugor dhe në Persi. Sot ajo është më e përhapur në Evropë, si pemë e egër e pyjeve të kultivuara.
Karakteristika
Kultura drusore gështenjë është në formën e drurit të rritur deri në përmasa gjigante me origjinë natyrale, e dominuar nga gështenja e ëmbël (Castanea sativa). Ajo është gjetur në lartësinë 300 deri 800 m, nbi nivelin e detit, me tendencë të zgjerimit të këtyre kufijve. Takohet si pemë e veçuar, pranë shtëpiave, pranë arave, livadheve, buzë rrugëve, e shoqëruar me pemë dhe drurë të tjerë pyjor, si dhe në masiv pyjor. Dendësia ndryshon sipas formës së trajtimit dhe qeverisjes, si pyllë apo më rrallë në formë pemishte.
Evolucioni ka shkaktuar një shtim të numrit të drurëve që janë jashtë rrezes së tyre ekologjike. Kjo specie ka një tendencë të fitojë terren në favor të llojeve drusore që e shoqërojnë në pyllë, si p.sh. dushqet dhe fletore të tjerë duke përfshirë edhe zonat ku speciet u ruajtën nga veprimi i njeriut. Në situatat më të favorshme, gështenjë duket të jetë e qëndrueshme.
Përdorimi i saj në shoqëri
Sipërfaqja e mbuluar me këtë kulture në vendet Evropiane mund të renditet si më poshtë:
Komponenti kryesor i frytit të gështenjës është niseshtja, e cila në fazën e parë është rreth 44 %. Përveç kësaj, fryti i gështenjës përmban 25,4 % sheqer, afërsisht 6 % proteina, yndyra rreth 2 %, e mbushur me vitaminë B1, dhe vetëm rreth 5 mg vitaminë C.
Pyjet e gështenjës në masivin pyjor natyror të Malit Etna përfshijnë shumë pemë gështenje që kanë përmasa shumë të mëdha. Në 1584, guvernatori i Korsikës, urdhëroi që të gjithë fermerët për të mbjellë kater pemë në vit, ndër të cilat një pemë gështenje, ulliri, fiku dhe mani, kjo zgjati deri në fund të sundimit gjenuez mbi Korsikë në 1729.
Kultivimi i tyre ka rënë gjatë disa shekujve të fundit, pjesërisht për shkak të reputacionit të tyre të "ushqim për njerëzit e varfër". Shumë njerëz nuk duan të marrin bukë gështenjë si "bukë", sepse mielli gështenjës nuk rritet si ai i grurit. Disa produkte nga gështenja si dhe buka mbajnë një çehre të vrugtë.
Në dhjetëvjeçarët e fundit 'në mbarë botën ka përpjekje për pyllëzim ose shtim të siperfaqeve me Castanea sativa varietet i cili mendohet se është më i qëndrueshëm për një kerpurdhe mallkim, shkaktar i sëmundjes së kancerit të lëvores, që ka shkaktuar dëme të konsiderueshme në gështenja.
Franca prodhon çdo vit rreth 1000 tonë, por ende importon rreth 8.000 tonë, kryesisht nga Italia.
Në arkipelag te Portugalisë, pija e gështenjës është një pije tradicionale, dhe kjo po fiton popullaritet me turistët edhe në Portugaline kontinentale.
Vlera ekonomike dhe përdorimi
a )Për lëndën drusore që ka gjetur përdorime nga më të ndryshme gjatë gjithë jetës së njeriut që fillon nga shtrati foshnjës,(djepi), dhe përfundon në varr, me mbulimin me dërrasat e gështenjës. Dërrasa e gështenjës në trevat ku rritet është elementi bazë i ndertimit dhe pregaditjes së orendive të nevojshme në familje, si ndertimi i magjes së miellit dhe gatimit të bukës, në kuti dhe arka për mbajtjen e produkteve ushqimore, në hambar, në ndërtimin e koshave, lesave, trinave, shportave, krozhnave, në ndërtimin dhe rrethimin e ballkoneve, në thurjen e arave, livadheve, bahçeve, në krijimin e vreshtave , në rrethimin, në stilimin dhe modelimin e oborreve, në ndërtimin e plevicave për blegtorinë, në ngrehina dhe ndërtime të ndryshme , në ndërtimin, meremetimin, plotsimin me të gjitha orenditë e mbrëndshme të banesës së tyre , në ndërtimin e kateve dhe fuçiave, vozgave, e të tjera përdorime të pa fundme . që shpesh druri i gështenjës, për gamën e gjërë të përdorimit, ka shërbyer si një haraç.
b) Fruti i Gështenjës pasi është kryer eksplorimi i përgjithshëm i vlerave ushqimore , kurative dhe proteinike të pa zëvëndësueshme , merr avantazhin e drurit , me qënëse në shumë momente shërbeu si ushqim kryesor , duke ju dhënë një ndihmë të madhe shumë familjeve në vënde të ndryshme të botës , duke kompensuar mungesën e bukës . Në respekt dhe vlerësim të frutit të shënjët gështenjës , shumë vende Europiane kanë caktuar daten 11 nëntor , si festë të gështenjës , duke e quajtur atë "Pema e Bukës ", dhe "Pema e jetës" dhe nga kjo datë , pronarët i lënë të lirë të varfërit dhe ata që nuk e kanë këtë pemë , të hyjnë në pronat e tyre dhe të mbledhin frytet gështenjave të mbetura.
Është llogaritur që një pemë gështenje e rritur , në një sezon sjell fitim pronarit mes 40 dhe 60 euro, në një vit me frutifikim normal mesatar , theksojmë se pema e gështenjës është dru shekullor.
c ) Vlera dhe përdorimi mjeksore i gjetheve të gështenjës , çaji i përgaditur nga gjethet e thara , shërben për kurimin e kollës së mirë , për shërimin e sëmundjeve të rrugëve të frymëmarrjes , të reunatizmës , çdo forme të dizenterisë edhe në rastet me hemorragji:ka veti tonike dhe jep rezultate të mira në stomak si tretës dhe si nxitës për hapjen e oreksit. Bën mire posaçrisht kundër heqjes (shkuarjes) së barkut. Ndikon edhe për uljen e temperaturës.
Ky çaj përdoret me shumë dobi edhe kundër dhimbjeve të syve duke i shpërlarë së jashtmi me të .
d) Mjalti i gështenjës është shumë kurativ dhe ndihmon tek gastriti, mbron mëlçinë dhe i kontribuon qarkullimit më të mirë të gjakut.Por mjalti i prodhuar nga lulet e gështenjës ka një natyrë specifike biologjike për të parandaluar zhvillimin e sulmeve të baktereve në organizmin e njerëzve dhe është përdorur tradicionalisht për të mbuluar plagët kronike, djegëjet dhe ulçerat e lëkurës, pikërisht për shkak të veprimit antibakterial.
e)Gështenja, kjo pemë e fuqishme, ndikon dhe vepron në mënyrë vendimtare mbi ambientin ku rritet , mbi mjedisin ekologjik, mbi drejtimin dhe përspektiven e habitateve që e shoqërojnë dhe duke siguruar pasurimin dhe mbrojtjen e plotë të tokës mbi të cilën vegjeton .
ë ) Edhe pse shumë shpesh mendohet si një kulturë ushqimi, fryti i ëmbël i gështenjës , lëvorja edhe degët e rinjë janë një burim i mirë i taninit dhe këto kanë një veprim të dobishme në trajtimin e gjakderdhjeve, diarresë etj gjethet dhe lulet janë anti-inflamator , expektorant dhe tonik.
f) Mielli, i prodhuar nga gështenja gjën përdorim të gjërë në industrinë ushqimore , në prodhimin e ëmbëlsirave , çokollatave dhe pjekurinave të ndryshme ushqyese . Mielli është i pasur me sasi të mjaftueshme të sheqerit që arrin ne 25.4% .Mielli i gështenjës është përdorur në shumë vënde të ndryshme për gatim buke sa që gështenja konsiderohet si buka e të varfërve .
Në stadin aktual të zhvillimit të ekonomisë , duhet të promovojmë vlerat ekonomike , industriale, shëndetsore , ekologjiko - ambientale të gështenjës dhe të studiojmë mundësitë e përhapjes së më tejshme të sajë.
Gështenja, duke qënë se ka shumë kalori, janë të rekomanduara për njerëzit që ndjejnë dobësi fizike, anemi dhe mangësi në vitamina . Për fëmijë dhe të moshuar që ndonjëherë mund të vuajnë nga mungesa e oreksit janë të pranueshme dhe mund të stimulojë oreksin. Gështenja janë gjithashtu të përshtatshëme për sportistët dhe ata që bëjnë aktivitete të fuqishme, sepse nga përmbajtja e lartë e energjisë sigurojnë shumë minerale të dobishme për të kompensuar humbjet për shkak të lodhjes dhe djersës.
Njerëzit që vuajnë nga diabeti, koliti , gastriti,, duhet të hanë frute gështenje , por në sasi të kufizuara.
Miell i gështenjës pavarësisht se përdoret vetëm në një masë të reduktuar , është përbërësi bazë për përgatitjen e specialiteteve të ndryshme të ëmbëlsirave . Për faktin se mielli i gështenjës ka rëndësi margjinale fruti i pemës gështenjë mban një vlerë të lartë komerciale në ekonominë ushqimore. Mielli i gështenjës është i njohur edhe si miell i ëmbël , me një shije dhe aromë të veçantë karakteristike , produkt i gështenjave të thata . Duke pasur parasysh vlerën e lartë ushqyese të gështenjës dhe produkteve të sajë ky fryt në komunitetet malore njihet si "bukë e të varfërve."
Është e dobishme për ata që ndjehen të lodhur, të topitur , për ata që duan të shërohen pas qëndrimit në spital, ata që kanë mangësi në minerale, për të forcuar muskujt të cilët i kanë të dobët, si dhe për atletët .
Gështenja është një ushqim që ne duhet ta rivlerësojmë për aftësitë e sajë shëruese dhe opsionet terapeutike . Vetëm diabetikët duhet të jenë të kujdesshëm në përdorimin e saj , për shkak të përmbajtjes së lartë të niseshtes , dhe të sheqerit .
janar 17 në orën 8:56.PD ·
Gështenja është një burim i mirë për sigurimin e bakrit. Si një përbërës i shumë enzimave, bakri është i nevojshëm për formimin e hemoglobines dhe kolagjenit , një proteine që ndihmon në riparimin e indeve në trup
Druri i gështenjës është përdorur gjithmonë dhe vazhdon të përdoret gjerësisht në sajë të karakteristikave të shkëlqyera që zotëron në gjëndje natyrale , duke e bërë të pa nevojshme trajtimin hidro – termik , si dhe lehtësinë në përpunim dhe gdhënje . • Gështenja është e pasur me tanin, një substancë e aftë për të mbrojtur drurin nga faktorët atmosferikë dhe sulmet nga parazitët, është veçanërisht i përshtatshëm për përdorim në mjedise të jashtme
Gështenja është një specie termofile , e duron të nxehtit e verës ,dielli është i mirëpritur . Është e ndjeshme ndaj ngricave të vona të pranverës dhe të herëshme në vjeshtë , ajo ka nevojë për të ngrohtë në verë dhe ujë në shtator. Herët kanë thënë për gështenjën : "Në gusht, gështenja don të jetë në një furrë , ndërsa në shtator në një pus "
Kjo është një pemë silicore , që do tokë rreshpe , granit dhe aluvion .
Fruti i gështenjës ka një numër të madh të substancave dietetike dhe ushqyese, të cilat asimilohen me lehtësi dhe shpejtësi nga organizmi i njeriut . Ne këtë frut gjenden sheqerna komplekse, veçanërisht të përshtatura për veprimtari sportive dhe fizike të vështira. Kripërat minerale, të tilla si fosfor dhe magnezium, minerale për të plotësuar nevojat e trupit të njeriut.
Një tjetër element i pranishëm në sasi të konsiderueshme është kaliumi , ideal për funksionimin e duhur të aparatit kardiovaskular dhe neuromuskular, dhe ka aftësi për të rritur rezistencën ndaj lodhjes dhe për të përmirësuar aftësitë e punës. vitaminat A, B dhe C gjënden në frutin e gështenjës në vlera të larta . - Vlera kalorifike e gështenjë është e lartë, një kg fruta gështenje të freskëta ka 230 kalori, ndersa të thatë ka 350 kalori . Gështenjat e freskëta përmbajnë 48 - 56 % ujë, proteina 3%, 45% karbohidrate dhe sasi të vogla të mineraleve. Gështenja e thata përmbajnë ujë 10%, 5% proteina, yndyra 3%, 80% karbohidrate, 2 mg hekur, kalcium 52 mg , 90 mg fosfor, 19 mg Sodium , dhe kalium.
Shartim është një praktikë e njohur agronomike për shumëzimin e bimëve në mënyrë aseksuale ndërtuar me bashkimin anatomike dhe fiziologjike të dy individëve të së njëjtës specie , ose të specieve të ndryshme , të quajtur respektivisht nënshartesë , dhe pasardhës , e para përbën pjesën bazë të pemëve dhe e dyta pjesa ajrore , pema pasardhëse . Ndonjëherë, shartimi është arritur të realizohet me tre individë,
Shartimi konsiston në bashkimin fiziologjik të sythit , një pjesë e një dege të një peme , duke e bashkuar ose ngjitur me kërcellin e një peme tjetër , për të përfituar një pemë pasardhëse me kapacitet më të lartë prodhimi dhe me cilësi dhe vlera më të larta të frutave , si dhe të përshtatur më mire me kushtet klimatike , ku përfshihen rezistenca ndaj ngricave , ndaj thatësirës , reshjeve , erërave , temperaturave , si dhe atyre tokësore ku përfshihet cilësia e tokës , trashësia e sajë , përmbajtja e elementëve kimik , struktura dhe tipi i tokës
Funksionet e shartimit janë të shumta . Zakonisht shartimi aplikohet në pemët frutore , për përmirësimin gjenetik të specieve , pasi ekziston një mundësi e tillë në mënyrë aseksuale dhe me një kosto fare të ulët , si një alternative për të rikthyer një kultivar të vjetruar ose të tejkaluar , që mbartë vlera më të larta komerciale dhe cilësi të preferueshme për ambientin e ri ekologjik të formuar , për të rregulluar dhe shtuar jetëgjatësinë e species së ardhëshme , për të shtuar kultivarët me rezistencë më të lartë natyrore ndaj mundësisë së shtuar të infeksioneve nga dëmtues dhe sëmundje të ndryshme , pengimi ose vonimi i lulëzimit të parakohshëm si dhe përmirësimi i gjendjes fiziologjike dhe fenologjike të specieve pasardhëse .
Ekologjia e pyjeve të gështenjës
Sipërfaqja e tokës e mbuluar me pemë të llojit gështenjë , ose nga një grup pemësh ku mbizotëron lloji gështenjë i cili gjatë proçeseve biologjike të rritjes dhe zhvillimit , ndikon ndjeshëm në ekosistemin dhe kushtet natyrore të ambientit, konsiderohet një masiv pyjor gështenje .
Qeverisja dhe trajtimi i këtij masivi i referohet mënyrës që ky masiv ripërtrihet. Të dy mënyrat e rigjenerimit të pyjeve, si ajo natyrale dhe artificiale , formojnë pyll të lartë , pra zabel .
KONVERTIMI : Konvertimi nga pylli i lartë në pyllë të ulët është i ndaluar dhe teknikisht i pa pranuar , ndërsa e kunderta , kthimi nga pyllë i ulët në të lartë , është alternativa finale e shkencës pyjore dhe objektivi i specialistëve që synojnë ta arrijnë nëpërmes trajtimit të moderuar të siperfaqeve të mbuluara me gështenjë , duke ja shtuar vlerat komerciale dhe parametrat fito - dendrometrike të masivit .
'Funksioni Parësorë Funksioni kryesor i pyjeve të gështenjës është prodhimi i Frutave dhe i lëndës drusore . Prodhuimi i frutave është i përvitshëm , ndersa prodhimi i lëndës drusore ka një cikël më të gjatë , ku fillon nga 20 vjet për lëndën e hollë dhe 60 deri 80 vjet për lëndën e trashë që është përdorur gjerësisht në ndertim , "industrinë e mobiljeve, e ndërtimit të anijeve , ndertimin e hekurudhave , shtylla telekomunikacioni etj . si dhe drutë e zjarrit .Prodhimet dytësore janë gjethet , lulet , lëvorja që kanë përdorime të gjëra në farmaci , në industrinë e trajtimit të lëkurëve , industrinë kimike të ngjyrimit , në kozmetikë dhe në bletari .Funksioni Hidrologjik , bimësia e pyllit të gështenjës , mbron tokën nga erozioni, ul shpejtësinë dhe forcën e lëvizjes së ujit në tokë dhe nuk lejon një avullimit të lartë , duke favorizuar një absorbim të drejtpërdrejtë nga bimësia . Pylli i gështenjave gjithashtu përthith zhurmat , kufizon dëmet e shkaktuara nga smogu , si dhe rregullon lëvizjen e ujrave nëntokësore dhe burimeve .Funksioni klimatik : Masivet e pyjeve të gështenjave ndikojnë në sasinë e reshjeve, ndikojnë zvogëlimin avullimit të tokës , në normalizimin e temperaturave , erërave etj .Funksioni i Mbrojtjes , konsiston në krijimin e brezave mbrojtës pranë qëndrave të banuara dhe tokave bujqesore për pengimin e erërave të fuqishme dhe mbrojtja nga dëmet e tyre .Funksioni Estetike dhe peisazhit: druri i gështenjës është konsideruar si një pjesë e pazëvendësueshme e peizazhit, një e mirë publike të çmohen dhe mbrohen edhe për turizëm . Plantacione e krijuara dhe pyjet natyrore paraqesin një interes për vizitorët e pyjeve , pasi ofrojnë larmi të pejsazheve natyrore , si dhe një ajr të paster dhe të pasur me oksigjen .Funksioni Biologjik''' : Në pemën e gështenjës dhe në tokën rreth saj jetojnë miliarda qenie të gjalla, kafshëve të ndryshme , shpend të egëra dhe mikroorganizma me rëndësi për bimët dhe tokën , siç janë insektet, krimbat, brejtësit, etj.
Siperfaqet me geshtenja ne Rrethin e Tropojes:
Shih edhe
Gështenja
Gështenja e egër
Referime
Literatura
G. Bounous, D.T. Marinoni: Chestnut: Botany, Horticulture, and Utilization. Horticultural Reviews, Band 31, John Wiley & Sons 2005, S. 291–347, ISBN 0-471-66694-7.
M. Adua: The Sweet Chestnut throughout History from the Miocene to the third Millennium. In: G. Salesses: Proceedings of the Second International Chestnut Congress.'' Acta Horticulturae, Band 494, 1999, S. 29–35, ISBN 90-6605-941-9.
Bimë |
4230 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Calendula | Calendula | Lista e anëtarëve
është një grup i vogël lulesh në familjen Asteraceae.
Calendula (/ kəlɛndjuːlə /), është një gjini e rreth 15-20 specieve të bimëve barishtore vjetore dhe shumëvjeçare të familjes daisy Asteraceae që janë të njohur shpesh si marigolds.
Lista e anëtarëve
Calendula aegyptiaca
Calendula aestivalis
Calendula alata
Calendula algeriensis
Calendula americana
Calendula anemoneflora
Calendula arvensis
Calendula aurea
Calendula balansae
Calendula boissieri
Calendula cariensis
Calendula chrysantha
Calendula decumbens
Calendula denticulata
Calendula eckerleinii
Calendula eriocarpa
Calendula exilis
Calendula foliosa
Calendula glauca
Calendula grandiflora
Calendula gussonii
Calendula incanescens
Calendula karakalensis
Calendula kerkerana
Calendula lanzae
Calendula linifolia
Calendula maderensis
Calendula malvaecarpa
Calendula maritima
Calendula maroccana
Calendula meuselii
Calendula microphyla
Calendula monardi
Calendula montserratensis
Calendula murbeckii
Calendula officinalis - Kalendula mjekësore
Calendula officinalis var. parviflora
Calendula officinalis
Calendula pachysperma
Calendula palestina
Calendula persica
Calendula × santamariae
Calendula sinuata
Calendula stellata
Calendula subinermis
Calendula suffruticosa
Calendula suffruticosa subsp. carbonellii
Calendula suffruticosa subsp. greuteri
Calendula suffruticosa subsp. tlemcensis
Calendula thapsiaecarpa
Calendula tripterocarpa
Calendula tunetana
Calendula vidali
Shiko dhe këtë
Lidhje të jashtme
Referime
Bimë |
4231 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Kalendula%20mjek%C3%ABsore | Kalendula mjekësore | (lat. Calendula officinalis L.) e njohur edhe si: kalendulë, nargjileçkë (Korçë), verdhashkë, kumak është një lule e familjes Asteraceae.
Shiko dhe këtë
në projektin Commons të Wikipedias
Lidhje të jashtme
Bimë |
4233 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Centaurea | Centaurea | Lista e anëtarëve
është grup i luleve që klasifikohen në familjen Asteraceae.
Lista e anëtarëve
Centaurea calcitrapa
Centaurea cyanus - Kokoçeli ngjyrë qielli
Centaurea dealbata
Centaurea diffusa
Centaurea iberica
Centaurea jacea
Centaurea maculosa
Centaurea macrocephala
Centaurea montana
Centaurea nigra
Centaurea pulcherrima
Centaurea repens
Centaurea scabiosa
Centaurea solstitialis
Shiko dhe këtë
në projektin Commons të Wikipedias
Lidhje të jashtme
Bimë |
4234 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Koko%C3%A7eli%20ngjyr%C3%AB%20qielli | Kokoçeli ngjyrë qielli | Kokoçeli ngjyrë qielli ( lat. Centaurea cyanus L.) lule e njohur edhe si: kokoçeli i kaltër, klokoçer (Korçë) që klasifikohen në familjen Asteraceae.
Shiko dhe këtë
në projektin Commons të Wikipedias
Lidhje të jashtme
Bimë |
4236 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Centaurium | Centaurium | Lista e anëtarëve
është grup në familjen Gentianaceae.
Lista e anëtarëve
Centaurium calycosum
Centaurium erythraea
Centaurium exaltatum
Centaurium littorale
Centaurium muhlenbergii
Centaurium pulchellum - Bar i etheve
Centaurium spicatum
Centaurium texense
Centaurium umbelatum L. - Kinëfusha
Shiko dhe këtë
Lidhje të jashtme
Gentian Research Network
Bimë |
4237 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Bar%20i%20etheve | Bar i etheve | ( lat. Centaurium pulchellum S.D.) e njohur edhe si: trikë e bukur(Fier) është lule që klasifikohet në familjen Gentianaceae.
Shiko dhe këtë
në projektin Commons të Wikipedias
Lidhje të jashtme
Bimë |
4240 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Brezovica | Brezovica |
Gjeografia
Brezovica është një vendbanim në komunën e Shtërpcës në Kosovë, i njohur si vendpushimin dimëror.Sipas regjistrimit të popullsisë në Kosovë të vitit 2011, popullsia e përgjithshme e Brezovicës është 68 banorë .. Brezovica është ndër lokacionet më të vizituara turistike dimërore në Kosovë. Zona turistike e skive ndodhet në mënyrë ideale në shpatet e Parkut Kombëtar të Sharrit në veri dhe në veriperëndim.Linja e kreshtës përfshin 39,000 hektarë terrene malore alpine dhe pyje, me një florë dhe faunë mjaft të larmishme dhe të bollshme.E lokalizuar 90 minuta larg nga dy aeroporte ndërkombëtare, zona turistike e Brezovicës paraqet një nga zonat e fundit të pazhvilluara të skive në Europën Juglindore.
Hapësira e qendrës së skijimit është rreth 2500 ha, në lartësinë mbidetare 1718-2522 m. Përbrenda kësaj hapësire janë shtigjet e skijimit me gjatësi mesatare rreth 4 km dhe me një lakueshmëri mesatare prej 38 %. Në lartësinë mbidetare prej 1718 m, në Livadhin e Madh gjendet teleferiku më i ri. Stacioni i daljes nga ky teleferik është në lartësinë 2212 m mbi nivelin e detit. Qendra e skijimit "Brezovica" është e hapur për adhuruesit e skijimit gjatë të gjitha stinëve të vitit, ku në verë, sipërfaqja e mbuluar me borë zvogëlohet por prapë lë mundësinë e shfrytëzimit.
Kjo qendër ka disa hotele të cilat ofrojnë shërbime cilësore të kategorive më të larta. Ndër hotelet më të njohura është Hoteli Narcis i kategorisë së parë i cili gjendet në lartësinë mbidetare prej 900 m, dhe është 9 km larg shtigjeve të skijimit. Në lartësinë mbidetare 1700 m gjendet hoteli i kategorisë "B", Hoteli Molika, i cili gjendet pranë shtigjeve të skijimit. Në këtë hotel kryhen shërbimet që kanë të bëjnë me pajisjet për rrëshqitje.
Historia
Brezovica (Brezovicë, cirilike serbe: Брезовица) është një vendbanim në komunën e Shtërpcës në Kosovë, i njohur për vendpushimin e saj të skive.Sipas regjistrimit të popullsisë në Kosovë në vitin 2011, popullsia e përgjithshme e Brezovicës është 68. [1] Në Serbinë e Mesjetës, parashkollata e Siriniqit (e përmendur për herë të parë në një statut të shekullit të 13-të, për herë të dytë në 1331, në një statut të perandorit Stephen Dušan) ekzistonte, duke mbuluar tërë komunën moderne të Shtërpcës, duke pasur qytetet e Gradište (në Brezovicë) dhe Zidinac (në Gotovshë).Disa rajone të forcave bizantine ekzistojnë në rajon.
Në majë të kodrës Çajlije, mbi grykën e luginës Piljevac të lumit Lepenac ekzistojnë mbetjet e fortesës së Gradište, e cila ka dy shtresa, e para nga shekulli i 6-të,dhe e dyta nga shekulli i 13-të . The fort is in ruins, of which a donjon tower, and outlines of other buildings, can be identified. The entrance to the city, at the north, was protected by a tower. From that tower, a rampart continued, with another tower, from where a defensive wall stretched to the foot of the hill, towards the Lepenac.[3] Fortesa është në gërmadha, prej të cilave mund të identifikohet një kullë donjon dhe skica të ndërtesave të tjera.Hyrja në qytet, në veri, u mbrojt nga një kullë.Nga kjo kullë vazhdoi një mur, me një kullë tjetër, nga ku një mur mbrojtës shtrihej deri në këmbët e kodrës drejt Lepenacit. Më 28 qershor 1944, gjatë Luftës së Dytë Botërore, ushtarët bullgarë ekzekutuan 46 banorë vendas (nga të cilët ishin 12 fëmijë) , në Brezovicë, pas vdekjes së një prej ushtarëve të tyre.
Resorti i skijimit
Vendpushimi vendor i skive u krijua në vitin 1954. E para nga pesë ashensorët e skive në vendpushimin u instalua në vitin 1979.Vendpushimi përmban 16 km shpatet e skive të vendosura në veri dhe në verilindje përballet me shpatet e Rezervatit Natyror Sarr në Malet e Sharrit.Shpatet e skive kanë një gjatësi mesatare prej 4 km dhe mesatarisht 128 ditë skiable në vit.Turistik ishte i pranishëm në një numër të ngjarjeve ndërkombëtare të skive në vitet 1980 dhe 1990, por që atëherë është zhvilluar për turizëm.Vendpushimi përmban 4 hotele me 700 shtretër në total. Terrenet e skive të skijimit të Qendrës së Skive Brezovica janë bërë nga një sistem që përfshin: 5 karrige dhe 5 ashensorë të skive, të lidhura me 16 km shpatet e skive me gjatësi mesatare prej 3,000 metrash.Në Brezovica Shpatet FIS për sllallomin, sllallomin gjigand, raundin dhe "Super G" në të njëjtën kohë mund të ski 50,000 skiatorë.Zona turistike e skijimit është e vendosur në mënyrë ideale në shpatet veriore dhe veri-perëndimore të Parkut Kombëtar Shar.Linja e kreshtës përfshin 39,000 hektarë terrene malore alpine dhe pyje, me një florë dhe faunë mjaft të larmishme dhe të bollshme.E vendosur në 90 minuta nga dy aeroporte ndërkombëtare, zona turistike e Brezovicës paraqet një nga zonat e fundit të pazhvilluara të skive në Europën Juglindore.Brenda kësaj zone janë shpatet e skive me gjatësi mesatare prej rreth 4 km (2 mi) dhe një mesatare prej 38% fleksibilitet, në nivelin e detit prej 1718 m.Stacioni i skicës me daljen nga teleferiku, është në një lartësi prej 2212 m mbi nivelin e detit.Qendra ski Brezovica është e hapur për ski gjatë stinëve, ku në verë sipërfaqja e saj është e mbuluar me borë, me një mundësi të ulët shfrytëzimi.Terrenet e gjera të skive të Qendrës së Skijimit Brezovicë përbëhen nga një sistem që përfshin: pesë karrige dhe 5 ashensorë, të lidhura me 16 km (10 mi) të shpatet e skive me gjatësi mesatare prej 3,000 metrash.Ka katër hotele në Brezovicë. Tre ashensore të ri u hapën në 2008.Në Brezovica Shpatet FIS për sllallomin, sllallomin gjigand, raundin dhe "Super G" në të njëjtën kohë mund të ski 50,000 skiatorë.Një numër i garave të suksesshme kombëtare dhe ndërkombëtare mbahen në vendpushim, duke përfshirë, ndër të tjera, qendrën e skive "Inex ski Brezovica" në pronësi të Beogradit.Një numër i ekipeve të sporteve dimërore të Kosovës stërviten në këtë vendpushim.Një investim i madh nga MDP Consulting Compagnie des Alpes pritet të ketë një ndikim të rëndësishëm në fushën e çështjeve mjedisore. .
Megjithëse Brezovica shërbeu si një vend alternativ për ngjarjet e skijimit në Lojërat Olimpike Dimërore të Sarajevës 1984 dhe organizoi një numër ngjarjesh të Federatës Ndërkombëtare të Skijimit në vitet 1980 dhe 1990, vendpushimi i tanishëm nuk ka marrë investim domethënës [sqarim i nevojshëm] për më shumë se dy dekada .Terreni i vijës së kreshtës ofron një mundësi të pakrahasueshme në rajon për zhvillimin e një vendpushimi malor gjatë gjithë vitit. Në dimër, borë bie nga mesi i nëntorit deri në maj, me një mesatare prej 128 ditëve skiable.Mundësitë verore të eko-turizmit përfshijnë hiking, mountain biking, golf, dhe aktivitete të tjera rekreative në natyrë.Shtigjet për ecje mund të çojnë vizitorët në liqenin e Livadicko / Gjolit.Qendra e skive ka rreth 700 shtretër në katër hotele, ndërsa mundësitë shtesë të akomodimit ekzistojnë në hotelet e pavarura dhe në objektet private.Klientët e hotelit kanë transport të lirë dhe qasje të lirë në ashensorët e skive.Ndërtimi i shtëpive private po lulëzon në zonë edhe pse është një park natyror..
Panorama
Shiko dhe këtë
Bjeshkët e Sharrit
Prevalla
Burimet
Lidhje të jashtme
vendndodhja
Experience Kosovol
Portali Brezovica
Brezovica Ski Center
Fshatra në Kosovë
Fshatra në komunën e Shtërpcës
Gjeografia e Kosovës
Turizmi në Kosovë
Malet e Sharrit
Qendra skitare në Kosovë |
4241 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Korniza%20Kushtetuese%20e%20Kosov%C3%ABs | Korniza Kushtetuese e Kosovës | Korniza Kushtetuese për Vetëqeverisje të Përkohshme në Kosovë është akt juridik i miratuar nga Kuvendi i Kosovës me ndihmën dhe nën ombrellën e institucioneve ndërkombëtare në Kosovë. Kushtetuta hyri në fuqi më 15 maj 2001, me nëshkrimin e saj nga PSSP Hans Haekerupp.
Shih edhe
Kushtetuta e Kosovës
Shpallja e Pavarësisë së Kosovës
Lidhje të jashtme
Dokumenti Korniza Kushtetuese e Kosovës (PDF)
Politikë
Lufta e Kosovës |
4245 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Latrapeci | Latrapeci | Latrapeci ose tamblagjaku (lat. Chelidonium majus L.) njohur ndryshe edhe si bar jodi, latrapec i madh është lule e familjes Papaveraceae. Kjo lule gjindet në Evropën dhe Mesdhe po ashtu aty këtu paraqititet edhe në Amerikën Veriore si rezulltat i evropianëve të cilët e sollen këtu gjatë vitit 1672.
Lista e anëtarëve
Shiko dhe këtë
në projektin Commons të Wikipedias
Lidhje të jashtme
Bimë |
4247 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Chrysanthemum | Chrysanthemum | Lista e anëtarëve
është një grup i vogël i familjes Asteraceae.
Chrysanthemum është kultivur së pari në Kinë si lule që nga shekulli XV p.e.s.. Gjatë kësaj kohe simbas emrit të kësaj lule merr emrn edhe qyteti antik kinezë Chu-Hsien. Përhapja e lules u bë edhe në Japoni diku kah shekulli VIII p.e.s dhe Perandoria Japoneze e adopton këtë lule si emblem zyrtare. Në Japoni mbahet "Festivali i Lumturis" si shenjë e festimit të kësaj lule.
Lista e anëtarëve
Chrysanthemum aphrodite Kitam.
Chrysanthemum arcticum L.
Chrysanthemum argyrophyllum Y. Ling
Chrysanthemum arisanense Hayata
Chrysanthemum boreale (Makino) Makino
Chrysanthemum chalchingolicum Grubov
Chrysanthemum chanetii H. Lév.
Chrysanthemum cinerariifolium Bar pleshti
Chrysanthemum crassum (Kitam.) Kitam.
Chrysanthemum glabriusculum (W. W. Sm.) Hand.-Mazz.
Chrysanthemum hypargyrum Diels
Chrysanthemum indicum L.
Chrysanthemum japonense Nakai
Chrysanthemum japonicum Makino
Chrysanthemum lavandulifolium (Fisch. ex Trautv.) Makino
Chrysanthemum mawii Hook. f.
Chrysanthemum maximowiczii Kom.
Chrysanthemum mongolicum Y. Ling
Chrysanthemum ×morifolium Ramat.
Chrysanthemum morii Hayata
Chrysanthemum okiense Kitam.
Chrysanthemum oreastrum Hance
Chrysanthemum ornatum Hemsl.
Chrysanthemum pacificum Nakai
Chrysanthemum potentilloides Hand.-Mazz.
Chrysanthemum shiwogiku Kitam.
Chrysanthemum sinuatum Ledeb.
Chrysanthemum vestitum (Hemsl.) Stapf
Chrysanthemum weyrichii (Maxim.) Miyabe
Chrysanthemum yoshinaganthum Makino ex Kitam.
Chrysanthemum zawadskii Herbich
Ref: ITIS 35791
Shiko dhe këtë
në projektin Commons të Wikipedias
Lidhje të jashtme
The National Chrysanthemum Society
Bimë |
4248 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Cichorium | Cichorium | Cichorium është një gjini e bimëve në fisin e fidanëve brenda familjes së lulediellit. Gjinia përfshin dy lloje të kultivuara të njohura zakonisht si çikór ose rradhiqe, edhe disa lloje të egra.
Speciet
Cichorium endivia
Cichorium pumilum
Cichorium intybus
Lidhje të jashtme
Chicory Pollinators Diagnostic photographs; insect pollinators of chicory
Cichorium pumilum in Wildflowers of Israel
Referimet
Bimë
Cichorioideae
Ky artikull në lidhje me Cichorioideae është i cunguar. Ti mund të ndihmosh duke e përmirësuar atë. |
4249 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Bresa | Bresa | (lat. Cichorium intybus L.) e njohur edhe si : kore, rëkore, prakalidhe, radhiqe është anëtare në familjen Asteraceae.
Kjo bimë është shumë vjeçare dhe rritet në një lartësi prej 150 cm mbi tokë. Karakteristikë e kësaj bime është që vetëm gjatë rrezatimit të diellit ajo i hap lulet.
Galeria
Shiko dhe këtë
në projektin Commons të Wikipedias (C. intybus)
në projektin Commons të Wikipedias (C. intybus var. foliosum)
Lidhje të jashtme
Asteraceae
Bimë |
4261 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Citrus | Citrus | Lista e anëtarëve
është grup në familjen Rutaceae. Pjesëtarët e këtij grupi njihen ndryshe edhe me ermin agrume (nga lat. Agrumes, fruta të hidhur).
Lista e anëtarëve
Citrus alata (Tanaka) Tanaka
Citrus amblycarpa (Hassk.) Ochse
Citrus assamensis S. Dutta & S. C. Bhattach.
Citrus aurantifolia (Christm.) Swingle
Citrus aurantium L. - Portokalli
Citrus aurata Risso
Citrus balincolong (Tanaka) Tanaka
Citrus balotina Poit. & Turpin
Citrus bergamia Risso & Poit.
Citrus boholensis (Wester) Tanaka
Citrus celebica Koord.
Citrus clementina hort. ex Tanaka
Citrus combara Raf.
Citrus crenatifolia Lush.
Citrus davaoensis (Wester) Tanaka
Citrus deliciosa Ten.
Citrus depressa Hayata
Citrus excelsa Wester
Citrus gracilis Mabb.
Citrus hainanensis Tanaka
Citrus halimii B. C. Stone
Citrus hanaju Siebold ex Shirai
Citrus hongheensis Y. M. Ye et al.
Citrus hyalopulpa Tanaka
Citrus hystrix DC.
Citrus ichangensis Swingle
Citrus indica Tanaka
Citrus jambhiri Lush.
Citrus junos Siebold ex Tanaka
Citrus karna Raf.
Citrus kerrii (Swingle) Tanaka
Citrus kotokan Hayata
Citrus latifolia (Yu. Tanaka) Tanaka
Citrus latipes (Swingle) Tanaka
Citrus limetta Risso, le
Citrus limettioides Tanaka
Citrus limon (L.) Burm. - Limoni
Citrus limonia Osbeck
Citrus limonimedica Lush.
Citrus longilimon Tanaka
Citrus longispina Wester
Citrus macrolimon Tanaka
Citrus macrophylla Wester
Citrus macroptera Montrouz.
Citrus madurensis Lour.
Citrus maxima (Burm.) Merr.
Citrus medica L. ,
Citrus megaloxycarpa Lush.
Citrus meyeri Yu. Tanaka
Citrus miaray Wester
Citrus micrantha Wester
Citrus montana (Wester) Tanaka
Citrus myrtifolia Raf.
Citrus nana (Wester) Tanaka
Citrus natsudaidai Hayata
Citrus nippokoreana Tanaka
Citrus nobilis Lour. - Mandarina
Citrus odorata (Wester) Tanaka
Citrus panuban (Wester) Tanaka
Citrus papaya Hassk.
Citrus papillaris Blanco
Citrus pennivesiculata (Lush.) Tanaka
Citrus pseudolimon Tanaka
Citrus pseudolimonum Wester
Citrus pseudopapillaris Tanaka
Citrus pyriformis Hassk.
Citrus reticulata Blanco
Citrus semperflorens Lush.
Citrus sinensis (L.) Osbeck
Citrus southwickii Wester
Citrus tachibana (Makino) Tanaka
Citrus taiwanica Tanaka & Y. Shimada
Citrus tankan Hayata
Citrus ujukitsu Tanaka
Citrus unshiu Marcow.
Citrus vitiensis Tanaka
Citrus webberi Wester
Citrus westeri Tanaka
Citrus wilsonii Tanaka
Hibrite
Citrus x aurantifolia
Citrus x aurantium
Citrus x bergamia
Citrus x hystrix
Citrus x ichangensis
Citrus x limon
Citrus x limonia
Citrus x paradisi
Citrus x sinensis
Shiko dhe këtë
në projektin Commons të Wikipedias (Citrus bergamia)
në projektin Commons të Wikipedias (fruta)
Lidhje të jashtme
Citrus taxonomy (abstract)
Bimë |
4262 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Portokalli | Portokalli | Citrus sinensis
Citrus aurantium
...
Portokalli është emri me të cilin thirren disa lloje të familjes "Rutaceae"
Vetite kuruese
Portokalli është e pasur me vitamina A, B, C, P, me kripëra kalciumi, fosfor etj. Lëngu i portokallit, i konsumuar me ose pa sheqer, ose me gaz karbonik, është freskues. Nga lëvozhga e portokallit del vaj eterik shumë i mirë, i cili gjen përdorime të shumta në prodhimin e pijeve, aromave, ilaçeve etj. Lëngu i portokallit ka veti diuretike dhe antiseptike (që ndalon kalbëzimin ose pengon zhvillimin e mikroorganizmave), e përdoret me sukses në luftimin e sëmundjeve të veshkave, edhe në rastet kur janë formuar gurë në to, në sëmundjet e mëlçisë dhe në ato të zemrës dhe të enëve të gjakut. Lëngu i portokallit, duke i shtuar pak sheqer, pëlqehet edhe nga fëmijët e vegjël dhe këshillohet të përdoret qysh në muajin e tretë pas lindjes. Portokallet përdoren me efekt të mirë në luftimin e anemisë, duke pasuruar gjakun me elemente të reja. Portokalli ka përmbajtje të lartë të vitaminës C. Kjo vitaminë merr pjesë në shumë procese të shkëmbimit të lëndëve në organizëm. Lëvozhgat janë të pasura me elemente aktive dhe lëngu i fituar nga zierja e tyre përdoret edhe në rastet e çrregullimeve të stomakut dhe të zorrëve.
Vaji i portokallit dhe si konsumohet portokalli
Vaji esencial i portokallit mund të përdoret me pika nga goja duke e marrë tre ose katër herë në ditë nga një pikë për të larguar erërat e këqija nga goja, mund të largojë aromat e këqija të djerses duke u perdorur në vendet intime. Ky vaj, duke pasur Vitaminën C, jep ndjenjën e nxehtësise duke u ndier mirë dhe i qetë. Portokalli është i pasur me Vitamina A, B, C, P, me kripëra kalçiumi, fosfori etj. Lengu i portokallit, i konsumuar me ose pa sheqer, ose me gaz karbonik, është freskues. Nga levozhga e portokallit del vaj eterik shumë i mirë, i cili gjen përdorime të shumta ne prodhimin e pijeve, aromave, ilaçeve etj.
Lëngu i portokallit ka veti diuretike dhe antiseptike (qe ndalon kalbëzimin ose pengon zhvillimin e mikroorganizmave), përdoret me sukses në luftimin e sëmundjeve të veshkave edhe në rastet kur janë formuar gurë në to, në sëmundjet e mëlçisë dhe në ato të zemrës dhe të enëve të gjakut. Lengu i portokallit, duke i shtuar pak sheqer, pëlqehet edhe nga fëmijët e vegjël dhe këshillohet të përdoret qysh në muajin e tretë pas lindjes.
Portokallet përdoren me efekt të mirë në luftimin e anemisë, duke pasuruar gjakun me elemente të reja. Portokalli ka përmbajtje të lartë të Vitaminës C. Kjo vitaminë merr pjesë në shumë procese të shkëmbimit të lëndëve në organizëm. Lëvozhgat janë të pasura me elementë aktivë dhe lëngu i fituar nga zierja e tyre përdoret edhe në rastet e çrregullimeve të stomakut dhe të zorrëve
Shiko dhe këtë
në projektin Commons të Wikipedias
në projektin Commons të Wikipedias (fruta)
Portokalli TV seri humoristike e Shqipërisë.
Lidhje të jashtme
Nutrition data for raw oranges
Botanikë
Bimë
Fruta |
4265 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Limoni | Limoni | Citrus limetta
Citrus limon Limoni
Citrus × limonia
...
Limoni (fruta të njohura si Citrus) është një hibrid i bimëve të egra të kultivuara. Emri limon është emër i përbashkët i disa llojeve të bimëve të familjes Rutacease. Fryti zakonisht përdoret për lëngun e tij, gjithashtu tuli dhe lëvorja përdoren në kuzhinë.
Lëngu i limonit përmban rreth 5% acid i cili i jep frutit shijen e tharrtë dhe pH në 2 deri 3 shkallë. Kjo e bën lëngun e limonit të lirë, sepse është gatshëm për përdorim në eksperimentet shkencoro-edukative.
Përshkrimi
Limon është një peme që arrin 3-6 metra në lartësi. Petalet janë të bardhë dhe vjollcë.
Fruti është i verdhë nga jashtë dhe brenda i pangjyrë, sferike deri në ovale, shpesh me një fryrje në kulmin dhe theksoi në fund të tjera. Lëkurës mund të jenë shumë të përafërt të qetë, më shumë ose më pak rreshtuan brenda me një albedo bardhë bira-bira se jo ushqimor. Zakonisht limonët janë rritur për prodhimin e frutave, por bimore mund të kultivohet në tenxhere për qëllime zbukuruese. Për prodhimet e tokës në vazo rekomandohet posaçërisht për agrume dhe repotting para strehim dimrit vjetor në një serë.Degët janë me gjemba dhe kanë formë të një kurore të hapur. Gjethet janë me ngjyrë të gjelbër të ndritshme dhe me formë acuminate-eliptike. Lulet nga ana e jashtme kanë ngjyrë vjollce dhe kanë aromë të fortë. Fryti rritet nën lulen. Pas rënies së petaleve të lules mbetet një bulb i vogël i gjelbër i cili rritet dhe zhvillohet në fryt. Në drurin e shëndoshë të limonit shpesh mund të gjenden njëkohësisht lulet dhe frytet e pjekura. Në klimën, lule limoni mban fryt dy herë në vit. Lulet zgjatin të paktën dy muaj, frutat e pjekura dhe pastaj mund të presim edhe dy muaj para se të zënë me pemë, e cila çon në një koleksion sistematike.Gjate pranverës se lulëzuar prodhohen fruta të mira, pastaj mbledhja zgjat gjithë dimrit, nga nëntor-prill ose maj. Herë të dytë lulëzuar, në të detyruar në plantacionet komerciale, ndodh në gusht dhe shtator dhe frutat mund të korrur nga ne vazhdim maj, menjëherë pas dimrit. Nën kushte të favorshme, një i rritur mund të bëjë një pemë 600-800 fruta në vit.
Historiku
Limoni në literaturë përmendet qysh në shekullin e dhjetë nga tregtarët arabë të prodhimeve bujqësore, gjithashtu mendohet që për herë të parë të jetë kultivuar në Assam, Indi. Limoni është shfrytëzuar si bimë zbukuruese në kopshtet e hershme Islame. Limonada mendohet se origjinën e ka nga Egjipti.
Eksperimenet e studiuesit Jame Lind në mbylljen e varëve të shkaktuara nga sëmundja e skorbuti përfshinin vendosjen e vitaminës C në varrët e të sëmurëve përmes lëngut të limonit.
Përdorimi në kuzhinë
Limonët përdoren edhe si bazë për gatime të shumta në kuzhinë, por më së shumti njihet për prodhimin e limonadës dhe pijeve tjera me bazë limoni.
Një limon mesatar përmban rreth 3 lugë ushqimi lëng. Duke i lënë limonat të arrijnë temperaturën e dhomës kemi mundësi të nxjerrim më lehtë lëngun. Limonët e lënë një kohë të gjatë në temperatura normale një kohë të gjatë do të myken, nëse janë të shtrydhur ose gjysmë të shtrydhur, ka mundësi që të thahen.
Peshqit njomen në lëng limoni për t'iu neutralizuar aroma. Acidet neutralizojnë aminet e peshkut duke i shëndrruar ato në kripa amine të pa avullueshme.
Lëngu i limonit i pastër apo i kombinuar me përbërës tjerë përdoret për njomjen e mishit para përgatitjes. Acidi i cili gjendet në lëng pjesërisht hidrolozonë fibrat e kolagjenit të fortë të mishit (e bën më të shijshëm për konsumim), megjithatë lëngu nuk ka asnjë efekt antibiotik.
Vetëm limonat apo të kombinuara me portokaj përdoren për prodhimin e marmalladës
Pjesë e fruta më të përdorur zakonisht është lëng që përfaqëson deri në 50% nga pesha e saj. Ky lëng përmban 50-80 gram / litër e acidit citric, që imparts shije karakteristike e hidhur, dhe disa acide organike të tjera të tilla si acidi Askorbik. Është shumë e pasur me vitamina, veçanërisht vitamina C (0,5 gram / litër). Lëng është pasterizuar pa preservativë për të ruajtur të paktën një vit dhe është përdorur si një përbërës në ushqim dhe pije të ndryshme. Koncentrohen lëng është përpunuar më tej në vend dhe të konsumuar në industrinë canning. Që lëng limoni është prodhuar një pije limonadë bërë me lëng limoni, ujë dhe sheqer.
Kimi
Limonët dhe frytet e tjera citrus përmbajtnë vitamina dhe minerale të cilat janë të nevojshme për shëndetin e njeriut. Terpeni i qajtur D-limonene prodhon shijen dhe aromën karakteristike të limonit. Limonat përmbajnë sasi të domethënshme të acidit citrik i cili e bën që fryti të ket shkall të ulët të pH-s dhe shije të thartë. Gjithashtu limoni përmbanë vitamin C (Acid Askorbik) që është bazik për shëndetin e njeriut.
Në 100 mililitra lëng limoni ka afërsisht 50 miligram vitamin C që është 55% e sasisë ditore të rekomanduar dhe 5 gram acid citrik.
Prodhimet
Limonada
Çaji i ftohtë
Efekti shërues
I zbusni këmbët në një legen me ujë të ngrohtë, aq sa të durojë këmba. Pastaj i fshini dhe e pastroni dhe vendin ku ka kallo vendosni 1 fetë limoni, mbi të vendosni 2-3 thelpinj hudhre të shtypur dhe pak kripë të hollë gjelle nga darka deri në mëngjez, për 10 netë rresht.
Referime
Shiko dhe këtë
Lidhje të jashtme
Citrus taxonomy (abstract)
Bimë
Mjekësi
Fruta |
4267 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Mandarina | Mandarina | Citrus unshiu
Citrus nobilis
Citrus reticulata
Citrus reshni
Citrus sunki
Citrus tangerina
Citrus indica
Citrus tachibana
Citrus madurensis
është emri me të cilin thirren disa lloje të familjes Rutaceae.
Vetite kuruese
Në mjekësinë popullore përdoren frutat, lëvozhgat e frutave, gjethet, lulet. Fruta e mandarinës është shumë e këndshme dhe aromatike. Ajo është e pasur me vitamina A, B, C dhe sheqerna. Nga lëngu i frutave prodhohet mandarinadë shumë e shijshme.
Mandarinat janë ndër agrumet më të pëlqyeshme falë aromës dhe përmbajtjes më të lartë të sheqerit. Ato janë tretëse, freskuese dhe lëngu i tyre është i pranueshëm edhe nga stomaku i fëmijëve.
Në sajë të përmbajtjes së vitaminave, si dhe të një sasie të konsiderueshme hekuri, mandarinat përbëjnë një ushqim shumë të përshtatshëm për pastrimin e gjakut dhe për luftimin e anemisë.
Mjekimi me mandarina vazhdon 20-25 ditë, duke konsumuar çdo ditë nga 10-15 kokrra ose edhe më shumë. Lëvozhgat e frutave, gjethet, lulet kanë po ato përdorime si te portokalli. Nëse ato zihen dhe pihen si lëng në formë çaji, kur ky lëng pihet i ngrohtë, bën mirë në rrugët e sipërme të frymëmarrjes, kur ka acarime në grykë apo zënie zëri. Gjethet dhe filizat e njomë të mandarinës dhe portokallit kanë veti qetësuese në rastet e nevrastenisë (nevrasteni: sëmundje që ka për shkak dobësimin e force nervore.)
Lista e anëtarëve
Shiko dhe këtë
në projektin Commons të Wikipedias (Citrus reticulata)
Lidhje të jashtme
Botanikë
Bimë
Fruta |
4269 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Legjenda | Legjenda | Një legjendë është një zhanër i folklorit që përbëhet nga një tregim që paraqet veprime njerëzore, që besohet ose perceptohet se kanë ndodhur në historinë njerëzore. Rrëfimet në këtë zhanër mund të demonstrojnë vlera njerëzore dhe të zotërojnë disa cilësi që i japin përrallës vërtetësi. Legjenda mund të ketë elemente fantastike. Legjendat mund të transformohen me kalimin e kohës për t'i mbajtur ato të freskëta dhe vitale.
Shumë legjenda veprojnë brenda sferës së pasigurisë, duke mos u besuar kurrë plotësisht nga pjesëmarrësit, por as që nuk dyshohen me vendosmëri. Legjendat ndonjëherë dallohen nga mitet në atë që kanë të bëjnë me qeniet njerëzore si personazhet kryesore dhe jo perënditë, dhe nganjëherë në atë që kanë një lloj baze historike, ndërsa mitet në përgjithësi jo. Vëllezërit Grimm e përkufizuan legjendën si "përrallë të bazuar historikisht". Një nën-produkt i "shqetësimit me qeniet njerëzore" është lista e gjatë e krijesave legjendare, duke mos lënë "dyshim të vendosur" se legjendat janë "të bazuara historikisht".
Përkufizimi profesional i një folkloristi modern për legjendën u propozua nga Timothy R. Tangherlini në 1990:Legjenda, në mënyrë tipike, është një rrëfim i shkurtër (mono-) episodik, tradicional, shumë i ekotipizuar i historikizuar, i realizuar në një mënyrë bisede, duke reflektuar në një nivel psikologjik një përfaqësim simbolik të besimit popullor dhe përvojave kolektive dhe duke shërbyer si një riafirmim i vlerave të zakonshme të grup traditës së të cilit i përket.
Shiko edhe
Krijesa legjendare
Folklori
Mitologjia
Referime
Lidhje të jashtme
Legjenda
Mitologji
Letërsi |
4276 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Lista%20e%20aktor%C3%ABve%20t%C3%AB%20teatrit%20shqiptar | Lista e aktorëve të teatrit shqiptar | Ambra Llangozi aktore
Alesia Xhemalaj aktore
Klement Tinaj aktore/regjisor
Veton Osmani Aktor/regjisor/autor
Valton Prekadini aktor/regjisor
Muharrem Qena aktor/regjisor/autor
Ermal Rama Aktor, regjisor, autor, poet, 03 gusht 1978. Datelindja.
Gentian Zenelaj aktor
Ermal Mamaqi aktor
Olta Daku aktore
Lulezim Zeqja aktor
Marin Orhanasi aktor
Ervin Bejleri aktor
Kristë Berisha aktor/regjisor/autor
Abdurrahman Shala aktor
Beqir Musliu autor
Bekim Graicevci Dramaturg - Regjisor filmi
Shaban Gashi aktor
Shani Pallaska aktor
Istref Begolli aktor
Xhevdet Lila aktor
Hazir Myftari aktor
Haqif Mulliqi 6 maj 1960 regjisor/dramaturg
Besim Sahatçiu regjisor
Avdush Hasani aktor
Xhevat Qena aktor
Drita Boshnjaku-Begolli aktore/regjisore
Bislim Muçaj aktor
Driton Myftari autor
Azem shkreli autor
Katarina Josipi aktore
Ragip Loxha aktor
Luan Jaha aktor
Sonika Kapidani regjisore
Muradije Muriqi aktore
Haki Mulliqi koreograf/dramaturg/regjisor
Luan Daka (17 mars 1951) autor/aktor
Agim Sopi 23 korrik 1956 regjisor
Bledar Mehmeti aktor
Agim Deva 1948 autor
Hajro Ulqinaku 1938 autor
Mark Krasniqi 1920 autor
Rifat Kukaj 1938 autor
Shaip Grabovci 1936 autor
Ymer Shkreli 1945 autor
Agnes Nokshiqi 11 shtator1975 autor
Atdhe Gashi 10 shkurt 1939 autor
Enver Petrovci 28 shkurt 1954 autor/aktor
Faruk Begolli 14 shkurt 1944 autor/aktor
Ilir Bokshi 11 prill 1966 autor
Meribane Shala aktore
Melihate Ajeti aktore
Ismail (Malo) Gami aktor
Belxhyzare Fejza aktore
Musa Ramadani autor
Myrteza Peza autor
Gezim Kame regjisor
Milto Kutali regjisor
Leze Qena aktore
Hadi Shehu aktor
Jahja Shehu aktor
Roland Trebicka aktor
Ismail Rama aktor
Bajrush Mjaku aktor
Agim Qirjaqi aktor
Adelajde Sopi aktore
Ahmet Qirezi aktor/autor
Matej Serreqi aktor
Luan Begjeti aktor
Fadil Kujofska aktor
Spiro Duni aktor/regjisor
Adriana Abdullahu aktore
Skender Miftari aktor
Shehide Berisha aktore
Orhan Kerkezi regjisor
Leonora Hasani aktore
Jusuf Gervalla autor
Flamur Hadri autor
Sefo Beta Krasniqi regjisor
Arta Muçaj aktore
Xhevdet Doda aktor
Zamira Kita aktore
Rozana Radi aktore
Sulejman Lokaj aktor
Aferdita Gashi aktore
Inis Gjoni regjisore
Astrit Alihajdari aktor
Pirro Malaveci aktor
Alfred Trebicka aktor
Safete Rogova aktore
Dibran Tahiri aktor
Nuredin Loxha skenograf
Ilirjana Loxha skenografe
Igballe Qena aktore
Hysen Graicevci Poet
Selman Jusufi aktor
Xhevat Qorraj aktor/regjisor
Çun Lajqi aktor
Luan Jaha aktor
Saimir Sina aktor
Ekrem Kryeziu regjisor
Beqir Leci aktor
Violeta Zariqi kostumografe
Samka Ferri kostumografe
Adem Mikullovci autor/aktor
Myrvete Kurtishi aktore
Shirine Morina aktore
Sabri Fejzullahu aktor
Fetah Mehmeti regjisor
Xhejlane Godanci aktore
Drita Krasniqi aktore
Ismet Azemi aktor
Mentor Zymberaj aktor
Sunaj Raça regjisor
Sylejman Lokaj aktor
Nimon Muqaj aktor/autor
Armond Morina aktor
Naime Azi aktore
Luan Jaha aktor
Afrim Gora skenograf
Ilire Vinca - Çelaj aktore
Lirak Çelaj aktor
Ermal Panduri aktor
Kastriot Saqipi Regjisor
Rexhep Tërshnjaku regjisor
Kulturë
Arte
Shoqëri
Shqip |
4277 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Luan%20Daka | Luan Daka | Luan Daka lindi në 17 Mars 1951 Prizren . Është aktor dhe regjisor i mirënjohur i cili ka kontribuar në krijimin dhe zhvillimin e Artit Dramatik në Kosovë. Ai është angazhuar shumë si aktor dhe autor në shfaqje të ndryshme Teatrale dhe Kinematografike në viset shqiptare dhe ish jugosllave. Luan Daka ka mbaruar studimet e larta për aktor në Shkollën e Lartë Pedagogjike në Prishtinë, më vonë mbaroi studimet në degën e regjisë së Filmit dhe Televizionit në (Akademinë e Filmit në Moskë - Rusi ) në vitin 1978.
Ka bërë regjinë e shfaqjeve: Borgjezi fisnik, Emigrantët, Rama & Xhyla, Gjahtari dhe e bukura e dheut ndërsa si aktor ka luajtur në shumë shfaqje, ndër të ciat janë këto: "Profesor jam talent se jo mahi...", "Duke pritur Godonë" etj.
Nga viti 1978 deri ne mbyllje te RTP më 1990 ( Kur ky televizion u mbyll dhunshëm nga Policia e Serbisë ) ai punoi si regjisor në këtë televizion.
Kohëve të fundit ai punon si profesor në Fakultetin e Arteve në Prishtinë, në cilësinë e Pedagogut të lëndës së Aktrimit, është gjithashtu redaktor i programit te drames ne Radio Kosova dhe punon si regjisor i pavarur.
Eshte i martuar ka trre femije Egzonin,Besartin dhe Befortin,
Egzoni (22 vjeq) Besarti (29 vjeq) si dhe Besforti (27 vjeq)
Biografi shqiptarësh
Aktorë shqiptarë
Lindje 1951
Njerëz që jetojnë |
4279 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Agim%20Deva | Agim Deva | Agim Deva, lindi në vitin 1948 në Beograd dhe vdiq më 1 shkurt 2009 në moshën 61 vjeçare ishte shkrimtar shqiptar dhe pedagog i Universitetit të Prishtinës.
Biografia
Agim Deva (06.04.1948-01.02.2009) kreu Fakultetin Filozofik në Universitetin e Prishtinës – në Degën e Gjuhës dhe Letërsisë Shqipe.
Magjistroi dhe doktoroi në fushën e letërsisë për fëmijë. Pas diplomimit në fakultet u punësua gazetar në “Zërin e rinisë”, e më vonë qe kryeredaktor i parë i “Gazetës së pionierëve”.
Që nga viti 1973 punoi në Fakultetin e Filologjisë, së pari – asistent në Teorinë e letërsisë, e pastaj, ligjërues në lëndën Letërsia për fëmijë. Përveç kësaj, Agim Deva ligjëroi edhe Fillet e gazetarisë, Kritikën letrare, kurse në departamentin e gazetarisë zhvilloi lëndën Zhanret e gazetarisë. Ishte profesor ordinar në këtë Fakultet.
Njëherësh, Agim Deva ishte anëtar i PEN- Qendrës së Kosovës dhe themelues e drejtues i OJQ-së “Karvani i Shkrimtarëve për Fëmijë” që nga viti 2000 e këtej. Poashtu, që nga viti 2005 ishte edhe anëtar i Shoqatës “Pranë fëmijëve”. Organizoi disa simpoziume e sesione shkencore mbi çështjet e letërsisë për fëmijë e të rinj.
Botoi një numër të konsideruar veprash letrare (prozë e poezi), antologji të ndryshme, panorama të poezisë botërore, vepra të ndryshme shkencore, monografi, kritika, recensione, ese, parathënie e pasthënie, një libër leximi për klasë të katërt fillore, dy libra për fëmijët e hendikepuar, libra ilustrativë për fëmijët e moshave parashkollore, libra me karakter ambiental dhe së fundi Abetaren. Që të gjitha këto shtrihen në 80 vëllime.
Mori pjesë në Simpoziumin Ballkanik të Letërsisë për Fëmijë të mbajtur në Tiranë ( në vitin 2000), si edhe në shumë manifestime letrare para fëmijëve tanë në Austri, Belgjikë, Gjermani, Zvicër, Itali, Francë etj.
Për punën e tij letrare u nderua me një varg shpërblimesh në Kosovë dhe më gjerë. Poezitë e tij u përkthyen në disa gjuhë të huaja si në anglisht, gjermanisht, arabisht, italisht, rusisht, sllovakisht, rumunisht, kroatisht, turqisht, sllovenisht, maqedonisht, etj.
Dallohet si shkrimtar për fëmijë, preokupim me të cilin u mor deri ne ditët e fundit te jetës se tij. Ligjëroi, Letërsinë për Fëmijë në Degën e Letërsisë e të Gjuhës Shqipe në Fakultetin Filologjik të Universitetit të Prishtinës.
Veprat
Në dhomën katër me tre
Rosak pastërtori, tekstet e këngës
Librat që i shkroi për fëmijë janë :
Natyreza - mars 2003 tekst mësimor
USA dhe Musa “Rilindja”, Prishtinë, 1987
Zonja e livadheve, 1968
Panushi: roman për fëmijë, 1974
Parada e luajve, 1977
Fjala bëhet lule, libër leximi : për klasën IV të shkollës fillore , 1979
Një mijë çerdhe : vjersha, bashkautor me Salih Lutolli, 1979
Rrota e historisë, vjersha për fëmijë, 1981
Zašto klupa ponavlja razred, 1981, serbisht
Poezia shqipe për fëmijë (1872-1980), 1982
Fjala e përjetimit, 1983
Vjersha të zgjedhura për fëmijë, 1984
Harta e zemrës, 1984
Tregu i xhinkave, bashkautor me Daniella Vajnevi, 1984
Çaste në trohalle, 1986
U këndojmë dëshmorëve, 1988
Dreri në mal, vjersha të zgjedhura për fëmijë, 1989
Njeriu i vjeshtës, 1991
Guri rrokulliset përpjetë, 1999
Fshati dhe rrufetë
Si shpëtoi meti
Orët e nënës
Fshehtësia: Tajna, bashkautor me Miroslav Antić
Buna
Pastaj, edhe dashuria e parë : A onda i prva ljubav, bashkautor me Miroslav Antić
Derisa ti flen
Fytyrëqeshur
Dhoma e gjyshit tim
Në botën e abetares
Plisi i zogut, Duart
Pse i dua Babadimrat
Romani ynë për fëmijë - 1977
Abetare per klasen e pare
Shih edhe
Letërsia për fëmijë
Burimi i të dhënave
Biografi shqiptarësh
Lindje 1948
Shkrimtarë shqiptarë
Shkrimtarë kosovarë
Profesorë të Universitetit të Prishtinës
Vdekje 2009
Shkrimtarë kosovarë për fëmijë |
4280 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Hajro%20Ulqinaku | Hajro Ulqinaku | Hajro Ulqinaku (i lindur Hajrudin Pufja) është shkrimtar shqiptar nga Mali i Zi.
Jeta dhe veprimtaria
Lindi më 3 maj 1938 në Ulqin, atëherë pjesë e Mbretërisë jugosllave, sot pjesë e Malit të Zi. Shkollën fillore dhe e ka mbaruar në vendlindje. Shkollën e mesme të mësuesisë (normalen) e ka kryer në Prishtinë. Është diplomuar në Beograd për Gjuhë dhe Letërsi Shqipe.
Me mbarimin e universitetit ai shërbeu për shumë vite në arsim në Mal të Zi e në Kosovë. Në vitet 1967/68 fillon të punoj si gazetar, fillimisht në Radio Prishtinën. Nga maji i vitit 1974, deri në përjashtim nga puna prej forcave policore serbe, më 5 korrik 1990, ishte redaktor i Redaksisë së Programit për Fëmijë në Televizionin e Prishtinës. Ka dhënë kontribut në themelimin e seksioneve letrare si dhe si anëtar i redaksive të revistave: Zgjimi, GEP, Pionieri, Fati dhe Okarina. Aktualisht është anëtar i Lidhjes së Shkrimtarëve të Kosovës, i Lidhjes së Gazetarëve të Kosovës, si dhe anëtar i Bashkimit të Krijuesve Shqiptarë në Mal të Zi.
Është shkrimtar i cili kryesisht shkruan prozë dhe poezi për fëmijë, ku motivi kryesor është deti. Hajro Ulqinaku është autor i disa veprave teatrale, më e njohura ndër ta është drama Tërë bota Kosovë.
Veprat
Libra për fëmijë
Drama
Tërë bota Kosovë
Libra publicistikë dhe shkencorë
Deti, detarët e Ulqinit
Detarë, peshkatarë, ulqinakë
Detaria, detarë, dokumente
Libri për Ulqinin dhe ulqinakët
Glosar – fjalorth i detarisë i të folmes së Ulqinit
Thesar popullor
Shiko dhe këtë
Shqiptarët në Mal të Zi
Referimet
Lidhje të jashtme
Hajro Ulqinaku-Pufi në
Shkrimtarë shqiptarë
Lindje 1938
Njerëz nga Ulqini
Shqiptarë në Jugosllavi
Shqiptarë në Mal të Zi |
4281 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Mark%20Krasniqi | Mark Krasniqi | Mark Krasniqi (Gllaviçicë, 19 tetor 1920 - Prishtinë, 28 gusht 2015) ka qenë profesor, shkrimtar e akademik.
Biografia
U lind në Shëngjon-Kokaj të Graçanicës afër Pejës. Shkollën fillore e kreu në fshatin e lindjes, kurse më 1941 gjimnazin në Prizren. Prej vitit 1941-1943 ka studiuar letërsinë në Universitetin e Padovës (Itali), ne cillin vënd e filloj shkollen qe te bëhet prift, por e nderpreu. E prej 1946-1950 ka studiuar gjeografinë e etnografinë në Universitetin e Beogradit. Më 1945-1946 ka qenë gazetar-redaktor i gazetës Rilindja në Prizren, bashkë me Esad Mekulin e Omer Çerkezin, kurse prej vitit 1947-l949 ka punuar në Radio-Beograd (Redaksia e emisioneve në gjuhën shqipe) gazetar-redaktor. Prej 1950-1961 ka punuar në Akademinë Serbe të Shkencave në Beograd asistent, pastaj bashkëpunëtor shkencor. Ka diplomuar më 1950 në Beograd, kurse më 1960 ka doktoruar në Universitetin e Lubjanës. Prej 1961-1981 ka qenë profesor në Universitetin e Prishtinës, kur pushteti antishqiptar serbo-komunist e përjashtoi nga procesi mësimor. Ka qenë disa herë prodekan e dekan i Fakultetit Juridik-Ekonomik. Ka qenë nënkryetar e kryetar i Akademisë së Shkencave dhe të Arteve të Kosovës, kryetar i parë i Shoqatës së Shkrimtarëve të Kosovës (1970) dhe kryetar i Partisë Shqiptare Demokristiane të Kosovës (1993). Është anëtar i Akademisë së Shkencave dhe të Arteve të Kosovës dhe i Akademisë së Shkencave të Shqipërisë. Ka botuar më se 20 libra shkencorë, letrarë, publicistikë e tekste shkollore dhe ka përkthyer disa romane e përmbledhje poezish nga serbishtja e sllovenishtja në gjuhën shqipe. Mark Krasniqi ishte i martuar me nje grua nga Beogradi, me te cillen e ka nje vajz , Drita, e cilla po ashtu është e martuar me një Serb.
Mark Krasniqi ndër të tjera është edhe autor i pėrmbledhjes së poezive pėr fėmijė "Posta e porositur". autori shkruan poezi për fëmijë dhe të rritur, po ashtu merret me studime shkencore në lëmitë e gjeografisë dhe etnografisë.
Tituj të veprave
Letërsi
Posta e porositur - Pėrmbledhja e poezive pėr fėmijė
Botime të veçanta
Mikpritja në traditën shqiptare, 2005 - Prishtinë
Mirënjohjet
Medalja e Artë e Lidhjes së Prizrenit
Lidhje të jashtme
Referime
Shkrimtarë shqiptarë për fëmijë
Gjeografë shqiptarë
Akademikë shqiptarë
Njerëz nga Peja
Lindje 1920
Vdekje 2015
Përkthyes prej rusishtes në shqip
Profesorë të Universitetit të Prishtinës
Anëtarë të Akademisë së Shkencave dhe Arteve të Kosovës
Katolikë kosovarë
Nënshkruesit e Deklaratës së Pavarësisë së Kosovës
Absolventët e Universitetit të Padovës
Absolventët e Universitetit të Beogradit
Shkrimtarë kosovarë për fëmijë |
4282 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Rifat%20Kukaj | Rifat Kukaj | Rifat Kukaj (25 tetor 1939 - 11 shtator 2005) lindi në Tërstenik të Drenicës, studioi në Normalen e Prishtinës.
Rifat Kukaj është prozator, poet, dramaturg, përkthyes dhe skenarist i letërsisë për fëmijë dhe të rritur. Shkrimtari Kukaj po ashtu ka udhëhequr programet për fëmijë të Radio Prishtinës dhe ka redaktuar librat për fëmijë të Shtëpisë Botuese "Rilindja". Përktheu letërsi për fëmijë nga autor slloven, kroat, serb, e hungarez por edhe botoi shkrime vetanake në shumë nga këto gjuhë. Emrin e tij e mbajnë rreth 100 vëllime librash dhe 30 radio-drama. Kontribuoi në afirmimin e krijimtarisë letrare sidomos asaj për fëmijë në rrjedhat ndërkombëtare dhe se ndihmoi autorë të shumtë të rinj.
Vdiq në Ulqin, u varros në vendlindje.
Tituj të veprave
Letërsi
Xhuxhi nga Taxhuxhi - dramë humorisitike
Lepuri me pesë këmbë - skenarë filmi artistik
Kokërmeli e Pilivesa (1971) - roman
Dita e xhufkave (1972)- roman
Shkrepi i Diellit (1972)- roman
Minaku i përhimtë (1973)- roman
Vjollca magjike (1974)- roman
Rrasa e Zogut (1975)- roman
Droja (1978)- roman
Dreri me një bri (1986)- roman
Xhuxhi nga Xhuxhishta (1998)- roman
Zogu i bardhe -roman
Gogozheli i Gogozhinës (1999)- roman
shkurtabiqi më i madh në botë {2000} - roman (botoi: URA)
Fshehtësia e breshkës (2002)- roman
Majmuni me kurorë mbretërore (2003)- roman
Fshati i Pishës (1969)- libër poezishë (botoi: NOVA MAKEDONIJA)
Vjollca magjike
Shiko edhe këtë
Poezi të lira të Rifat Kukës
Shkrimtarë shqiptarë
Lindje 1939
Vdekje 2005
Njerëz nga Drenica
Shkrimtarë kosovarë |
4283 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Shaip%20Grabovci | Shaip Grabovci | Shaip Grabovci lindi më 1936 në Pejë, studioi gjuhën dhe letërsinë angleze në Fakultetin Filologjik në Prishtinë. Është shkrimtar i cili shkruan drama dhe tregime humoristike për fëmijë dhe të rritur.
Ndër të tjera ai është edhe autor i dramave "Unë në botën e Talisë", "Pylli është i të gjithëve", "Kënga si dhuratë" të cilat janë shfaqur në Teatrin Dodona në Prishtinë.
Veprat letrare
Unë në botën e Talisë, dramë
Pylli është i të gjithëve, dramë
Njerezit me shpresa te thyera, dramë, realizuar në Teatrin Krahinor, me regji të Muharrem Qenes
Memoraret, dramë, realizuan në Teatrin e Pejës, me regjinë e Ruzhdi Spahiut
Ora, dramë, realizuar në Teatrin Krahinor me regjine e Besim Sahatçiut
Infektimi, komedi, realizuar në Teatrin e qytetit në Obliq në regjine e Allan Hasaj
Arrna për thes, komedi, realizua në Teatrin SANDER PROSI në Mitrovice në regjinë e H. Beranit
Princi i shëmtuar, princi i bukur, dramë për fëmijë
Ujku, dramë për fëmijë
Digimonet, dramë për fëmijë
Stuhi kozmioke, dramë për fëmijë
Tomi dhe Xheri, dramë për fëmijë
Lajthimi, monodramë, botuar në revistën Jeta e re
Ëndërra e Lulit, dramë për fëmijë
Macja në dritare, permbledhje humoreskash, botuar nga Rilindja
Besimi i humbur, katër drama për fëmijë, botuar nga Rilindja
Njerëzit me shpresa të thyera, dy drama, botuar nga Rilindja
Infektimi, botuar nga Rilindja
Kënga si dhuratë, dramë për fëmijë
REDIRECT Target page name
ARNA PER THES (Pese drama) botuar nga FAD- Prishtine n[ vitin 2010.
LABIRINTHI, monodrame, botuar ne revisten: VERBI, numer 6, viti 2009 Proshtine.
Shiko dhe këtë
Tomi dhe Xheri (Shtate drama per femije). botuar nga FAD Prishtine ne vitin 2011.
Lidhje të jashtme
Kukulla e Barbit. Tregime per femije. Botoi FAD, Prishtine 2012.
Biografi shqiptarësh
Shkrimtarë shqiptarë
Shkrimtarë kosovarë
Lindje 1936 |
4284 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Ymer%20Shkreli | Ymer Shkreli | Ymer Shkreli lindi në vitin 1945 në Shkrel të Rugovës. Është shkrimtar shqiptar, dramaturg, prozator, poet, radio-dramaturg dhe skenarist filmash. Është një ndër shkrimtarët më të njohur shqiptarë.
Biografia
Ymer Shkreli lindi në Shkrel të Rugovës më 1945. Shkollën Fillore ai e kreu në Haxhaj, shkollën normale në Prishtinë. Pak kohë punoi si mësues në Rugovë. Studioi Gjuhë e letërsi në Prishtinë. Shkroi një numër të madh romanesh, dramash e poezish për të rritur.
Ishte redaktor i Rilindjes për fëmijë dhe momentalisht jeton në Zvicër.
Botime
Dramat:
„Alter Ego”, monodramë, botoi revista „Fjala” nr 9 / 1969, Prishtinë
„Hotel Kashta”, komedi, realizoi Teatri Popullor, 1975, Prishtinë
„Trilogji ilire”, (tri drama: Pirrua, Teuta, Genci), botoi „Rilindja”, 1977, Prishtinë
„Kërrasin sorrat mbi qytet”, botoi revista „Jehona” nr. 4 - 5 / 1978, Shkup
„Meshari”, botoi revista letrare „Jeta e Re” nr. 5 - 6 / 1978 dhe 1 - 2 / 1979, Prishtinë
„Shthurja”, botoi revista letrare „Jeta e Re” nr. 2 / 1982, Prishtinë
„Zeka i Zi udhëton për në Babilon”, botoi „Rilindja”, 1984, Prishtinë
„Teatri plak”, (katër drama: No Pasaran, Roja e shiut, Nëna shkon në parajsë, Teatri i vogël i Deli Ukës), botoi „Rilindja”, 1987, Prishtinë
„Trilogjia e re”, (tri drama: Ulpiana 516, Shpend Sokoli i Sokol Shpendit, Paradoksi), botoi „Rilindja”, 1990, Prishtinë
„Heronjtë e kombit”, farsë, Teatri „Dodona”, 1993, Prishtinë
„Shqiptari me duar në xhepa”, monodramë, realizoi SHTF „AKT”, 1997, Prishtinë
„Prometheu”, monodramë, realizoi Arnelproduction, 2012, Tetovë
Romanet:
„Vjeshta e vdekur”, në vazhdime në „Flaka e vëllazërimit”, 1971, Shkup
„Njeriu në bisht”, botoi „Rilindja”, 1975, Prishtinë
„Vdekja në ajër të pastër”, botoi „Rilindja”, 1976, Prishtinë
„Bima e dreqit”, tregime, botoi „Rilindja”, 1981, Prishtinë
„Pikëpjekja”, botoi „Rilindja”, 1982, Prishtinë
„Rapsodi kosovare”, (katër romane: Kali i Trojës, Heroi në gjumë, Shpendkeqja, Zeka i Zi), botoi „Rilindja”, 1986, Prishtinë
„Doracak për tjetër botë”, botoi „Jeta e Re”, nr. 4 - 5 - 6 / 1986, Prishtinë
„Ura e xhehnemit”, botoi „Rilindja”, 1989, Prishtinë
„Azgal”, botoi „Rilindja”, 1993, Prishtinë
Poezitë:
„Ditari i hajnit”, botoi „Rilindja”, 1971, Prishtinë
„Romanella”, botim i autorit, 1974, Mitrovicë
„Febris”, botoi „Rilindja”, 1975, Prishtinë
„Kërkoj dënim me vdekje”, botoi „Flaka e Vllaznimit”, 1978, Shkup
„Balcanica”, poemë, botoi „Rilindja”, 1980, Prishtinë
Për fëmijë:
„Hana po shkon nuse”, tregime, botoi „Rilindja”, 1969, Prishtinë
„Princesha e Dukagjinit”, poemë, botoi „Rilindja”, 1970, Prishtinë
„Kthema pranverën time”, poezi, botoi „Rilindja”, 1972, Prishtinë
„Princi i Bjeshkëve të Nemura”, poemë, botoi „Rilindja”, 1975, Prishtinë
„Bali Katravella”, roman humoristik, botoi „Rilindja”, 1978, Prishtinë
„Ditari i Lec Pazhecit”, poezi, botoi „Rilindja”, 1979, Prishtinë
„Poezi të zgjedhura”, lektyrë shkollore, botoi Enti i teksteve, 1983/1999/2003/2012/..., Prishtinë
„Lec Pazheci: Autobiografia”, ditar humoristik, botoi „Rilindja”, 1990, Prishtinë
Radiodrama:
„Bute Bardhi”, Radio Prishtina, 1975
„Lulja e këputur”, Radio Prishtina, 1978
„Rrushja e Rexhës në fund të livadhit”, Radio Prishtina, 1979
„Ekzodus”, Radio Prishtina, 1979
„Rexha i Lokës në grazhd të kalit”, Radio Prishtina, 1980
„Lulja e ndryshkur”, Radio Prishtina, 1982
„Kurtha për një pikë lot”, Radio Prishtina, 1987
„Letra pa adresë”, Radio Prishtina, 1988
„Mjegulla”, Radio Prishtina, 1988
„Shkretëtira”, Radio Prishtina, 1988
„Fundi i lojës”, Radio Prishtina, 1989
Për TV e film:
„Turbullira në Bukramira”, lojë televizive për fëmijë, realizoi TVP, 1977, (regjia: N. Istrefi)
„Ditari i Lec Pazhecit”, serial televiziv për fëmijë, realizoi TVP, 1978, (regjia: F. Imeri)
„Kur pranvera vonohet”, skenar në bashkautorësi me Azem Shkrelin, e realizoi „Kosovafilm”, 1979, Prishtinë (regjia: E. Kryeziu)
„Megjithatë, toka është e rrumbullakët”, lojë televizive për fëmijë, realizoi TVP, 1986, (regjia: L. Daka)
„Maçoku Bum - Bum shetitë botën në gjumë”, lojë televizive për fëmijë, realizoi TVP, 1981 (regjia N. Matoshi)
Në skenat teatrore:
„Alter Ego”, Teatri gjysmëprofesional, 1975, Prizren (regjia: S. Prekazi)
„Hotel Kashta”, Teatri Popullor, 1975, Prishtinë (regjia: L. Millosheviq)
„Genci”, Teatri Popullor, 1979, Prishtinë (regjia: B. Sahatçiu)
„Turbullira në Bukramira”, për fëmijë, Teatri i Pakicave, 1981, Shkup (regjia: D Vellanoski)
„Roja e shiut”, Teatri Popullor, 1982, Prishtinë (regjia: F. Hysaj)
„Pirrua”, Teatri Popullor, 1983, Gjakovë (regjia: A. Sopi)
„No Pasaran”, Teatri Popullor, 1984, Prishtinë (regjia: F. Hysaj)
„Zeka i Zi udhëton për në Babilon”, Teatri i Pakicave, 1985, Shkup (regjia: F. Hysaj)
„Teatri i vogel i Deli Ukës”, Teatri Popullor, 1986, Prishtinë, (regjia: A. Sopi)
„Nëna shkon në parajsë”, Teatri Popullor, 1987, Prishtinë (regjia: B. Sahatçiu)
„Shpend Sokoli i Sokol Shpendit”, Teatri Populllor, 1990, Prishtinë (regjia: I. Qosja)
„Letra pa adresë”, monodramë, Teatri „Dodona”, 1992 (regjia: M. Qena)
„Heronjtë e kombit”, groteskë, Teatri „Dodona”, 1993, Prishtinë (regjia: F. Begolli)
„Shqiptari me duar në xhepa”, monodramë, realizoi SHFK „AKT”, 1997, Prishtinë (regjia: I. Qosja)
„Zeka i Zi”, Teatri Kombëtar, 2007, Prishtinë, (regjia I. Qosja)
„Prometheu”, monodramë, ARNEL Production, 2013, Tetovë (regjia: E. Xani)
Përkthime e përpilime:
D.Eriq: „Bilbili e dielli”, poezi për fëmijë, botoi „Rilindja”, 1969, Prishtinë
S.Mrozhek: „Tango”, dramë, botoi „Rilindja”, 1977, Prishtinë
S.Bellou: „Viktima”, roman, botoi në vazhdime gazeta „Rilindja”, 1977, Prishtinë
G.G.Markez: „Kobi i zi”, roman, botoi në vazhdime gazeta „Rilindja”, 1978, Prishtinë
S.Bullajiq: „Shalajko”, roman për fëmijë, botoi „Rilindja”, 1979, Prishtinë
E.L.Modoukroft: „Dejvi Kroket”, roman për fëmijë, botoi „Rilindja”, 1980, Prishtinë
K.Hamsun: „Uria”, roman, botoi në vazhdime gazeta „Rilindja”, 1981, Prishtinë
V.Sarojan: „Babë, ti je i krisur”, roman për fëmijë, botoi „Rilindja”, 1982, Prishtinë
A.Hoziq: „Shoku Kokërrmel”, roman për fëmijë, botoi „Rilindja”, 1982, Prishtinë
„Përralla në shkallë, dukati në ballë”, 33 përralla shqipe, botoi „Rilindja”, 1981, Prishtinë
„77 përrallat e botës”, botoi „Rilindja”, 1982, Prishtinë
„Nastradin Hoxha”, anekdota, botoi „Rilindja”, 1988, Prishtinë
Referime
Lidhje të jashtme
ymer.shkreli.net
Biografi shqiptarësh
Shkrimtarë shqiptarë
Shkrimtarë kosovarë
Dramaturgë shqiptarë
Skenaristë shqiptarë
Poetë shqiptarë
Lindje 1945 |
4285 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Agnes%20Nokshiqi | Agnes Nokshiqi | Agnes Nokshiqi lindi më 11 shtator të vitit1975 në Shkup, është aktore dhe regjisore shqiptare.
E rritur në familjen artistike Agnes tregoi gjithmonë interes për artet skenike.
Në moshën 6-vjeçare ishte filmi i saj i parë i xhiruar në Shkup.
Babai i saj Abi Nokshiqi ishte balerin, i cili punonte jashtë vendit në skena të ndryshme në Evropë.
Ishte ai që u angazhua në formimin e ansamblit të baletit në Prishtinë, në provincën e atëhershme të Kosovës në Jugosllavi.
Nëna e saj Ajeta është një aktore që punonte në Teatrin Shqiptar në Shkup, Maqedoni.
Motra e saj Amernis Nokshiqi është një aktore e njohur në Maqedoni.
Agnes dhe motra e saj filluan me Balet klasik dhe mbaruan shkollën e mesme për muzikë dhe balet në Shkup, por vazhdimisht merrnin pjesë në shfaqje teatrale.
Pas mbarimit të shkollës së mesme në vitin 1994 shkoi në Fakultetin e Arteve Dramatike në Shkup dhe studioi për aktrim, pas diplomimit në vitin 1998 iu ofrua puna për mësimdhënie në Lëvizjen skenike dhe Lojra skenike në Fakultetin e Arteve Dramatike në Tetovë, Maqedonia e Veriut dhe pas një viti në Fakulteti i Arteve në Universitetin e Prishtinës në Kosovë, ku aktualisht është duke punuar.
Mori pjesë në shfaqje të ndryshme filmash video reklamash.
Në vitin 2010 kreu një diplomë master në Regji Teatri duke përfunduar me sukses të madh një shfaqje teatrore “CIRCLE” – David Hare në të cilën ajo u përpoq të kombinonte tekstin dhe lëvizje si një, duke përdorur sistemin Meyerhold.
Regjia dhe koreografia e shumë shfaqjeve teatrore, autentike ishte “KANUNI” i Lek Dukagjinit, një grup ligjesh tradicionale shqiptare të shkruara në shekullin e 15-të që u bë në vitin 2005 dhe më pas në 2011 u ribashkuan dhe e luajtën sërish dhe vizituan festivalet në Gjermani.
Gjithashtu puna e saj me studentët solli që lënda e saj e lojrave skenike dhe e performancës të jetë një nga lëndët më tërheqëse në Fakultet, duke eksperimentuar me gjëra të ndryshme dhe duke ndërthurur muzikën me lëvizjen dhe fjalën e bën aktorin të jetë i kompletuar në edukimin e tij.
Filmografia
1982 LA VOCE" - ZËRI - jeta e Nënë Terezës TV film 1982
1998 “Exit” film i metrazhit te shkurte Regjia : Borjan Zafirovski- Maqedoni
2002 Film i zhanrit dokumentar “ Oaza e paqes” Regjia: e Ognen Dimitrivski – produksioni ZDF Arte
2004 Filmi i metrazhit te gjate “Kontakt” Regjia: Sergej Stanojkovski - Maqedoni
2006 Film I metrazhit te gjate “ Tonight is Cancelled” – Regjia - Brendan Grant (Irlande) - Kosovë
2014 Film I metrazhit te mesem “PANDORA” Regjia Arlinda Morina- Kosove
2014 Film I metrazhit te shkurte “RREGULLAT E ARTIT”- Regjia Alekasandar Rusjakov - Maqedoni
2015 Film I metrazhit te shkurtë “MIRIAM”- Regjia Majlind Samadraxha- Kosove
2015 Film i metrazhit te shkurtë “APOKALIPSI" - Regjia Majlind Samadraxha- Kosove
2016 Film I metarzhit te shkurtë “Tenderi” Regjia Arlinda- Morina Kosovë
2017 Film I metarzhit te gjate “The happiness effect” Regjia Borjan Zafirovski- Maqedoni
Teater
2022 Performanca “Lynx” – Astrit Ismaili – Manifesta Biennial - Prishtine
2022 Performanca Audio-Vizuale“Lament of the Earth” – Donika Rudi – Hapu Fest- Kosove
2022 Performance “Dashuria per…” Agnes Nokshiqi- Hapu Fest - Kosove
2020 Video- Performanca “Unë...Pas...”- Prishtinë- Kosove
2020 “Ne pritje”- Regjia - Agnes Nokshiqi - Prishtinë- Kosove
2020 “Dashurite e Presidentit” - Miro Gavran – Regjia - Agnes Nokshiqi - Prishtine
2019 “Pas Asaj” – Agnes Nokshiqi & Mjellma Goranci - FemArt Festival – Prishtine - Kosove
2018 Performanca – “In Between” – Teatri Oda & Kunstlabor Graz- La Strada Festival- Graz - Austri
2018 Performanca “Shkrepetima” – By Petrit Halilaj – Runik- Kosove
2018 Perfromnaca “SYN” – Koreograf: Jochen Roller & Friederik Lampert, Berlin & Hamburg - Gjermani
2017 Performance me Kunstlabor Graz- per Festivalin “La Strada” Graz- Austri
2017 “Njeriu, Kafsha dhe Virtyti” – Luixhi Pirandelo, Regji- Kushtrim Bekteshi – Ferizaj
2016 “Carla Del Ponte Trinkt in Pristina einen Vanilla Chai Latte” – Jochen Roller – FFT, Düsselodrf dhe Qendra Multimedia,Kosove
2016 “Aritmi” – Arta Arifi, në Regji të Ilirjana Arifi - Prishtinë Kosovë.
2016 “I Dance You” – Agnes Nokshiqi - Hapu Fest- Prishtine, IN SITU - Marsej – France
2016 “Armiku I Klasës” – Nigel Williams – Agnes Nokshiqi - NDI grup- Prishtina – Kosove
2016 “Revolt kundër dhunës” Artistja Fitore Brisha- FeamArt – Prishtinë – Kosovë
2016 “BLOW” (10.000 Cigare) Alex Brown- Agnes Nokshiqi -Kosove
2015 “VAJZA ME DIELL NE KOKE” - Agnes Nokshiqi & Donike Ahmeti - “FEMART”- Prishtine- Kosove
2014 “YOUTOPIA/YOUTOPIA”- Daniel Cosentino&Agnes Nokshiqi- Mikser Fest- Beograd
2014 “IN-TER-SECT-IN-TER-SECT” – Daniel Cosentino dhe Stefan Petranek- Herron School of Art and Design-Indianapolis - USA
2013 “Takimi’ –Performance – Regjia - Astrit Ismaili – Prishtinë
2013 “Jetë me qira” – Refet Abazi – Regjia Luca Cortina – Teatri Shqipëtar – Shkup
2012 “Pelikani” – August Strinberg - Agnes Nokshiqi, Astrit Ismaili- Kosovë
2012 Performance "Noi"- Mon Amour” – Kosovë
2012 “Trojanet” – Regjia – Elmaze Nura - Kosovë
2011 “Në ne” Agnes Nokshiqi-Natasha Poplavska Qendren per Arte Performues-Shkup – Teatri Oda - Prishtinë
2011 “Kanuni” (rikthim) – Teatri Oda – Prishtinë Kosove
2011 “Duke e pritur Godone” – Samuel Beckett – Regjia – Drita Begolli – Teatri Kombetar – Prishtine Kosovë
2010 “Circle” (Blue Room) – David Hare – Regjine dhe koreografine- Kosove
2009 “Rebelet” – Edna Mazia – Regjia Bujar Luma – Teatri Kombetar – Prishtine – Kosovë
2009 “Pertej Dhimbjes” - Agnes Nokshiqi Teatri Dodona- Prishtine- Kosove
2008 “Tregime nga Ballkani”- Regjia Zana Hoxha
2007 “Identicult” – Regjia Zana Hoxha- Prishtine- Kosove
2007 “Oda Blu” – David Hare – Regjia Visar Vishka – Teatri Shqipëtar - Shkup
2005 Regjisore- Koreografe e shfaqes “Kanuni” – Teatri Oda Prishtine
2003 “Tranzicioni 2” regjia: Gjergj Prevazi- teatri Kombetar – Prishtine
2003 “Syshkruari” J. Neziraj - regjia: Dimitar Elenov - Qendra teatrore per femije – Shkup - Maqedoni
2001 “Kjo eshte Normale” Teatri Dodona – Prishtine - Kosove
1999 Test” – koreodrame – regjia: Natasha Poplavska – Shkup - Maqedoni
1999 “Experiment 999” regjia: Sinisha Eftimov – Shkup - Maqedoni
1999 “Loja” – E. Mazia regjia: Bujar Luma – Teatri Shqipetar –Shkup
1998 “ Policet” S. Mrozhek regjia : Sefedin Nuredini –Shkup - Maqedoni
1997 “ Mbreti Lir” W. Shakespeare regjia : Vladimir Milqin – Teatri Shqipetar – Shkup - Maqedoni
1996 “ Opera per tre groshe” B. Breht regjia : Vlado Cvetanovski – Teatri Vojdan Cernodrinski – Prilep - Maqedoni
Regjisorë shqiptarë
Lindje 1975 |
4286 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Atdhe%20Gashi | Atdhe Gashi | Atdhe Gashi lindi më 10 shkurt 1939
U lind në Tiranë, studioi në Lubjanë të Sllovenisë për Regjinë në Akademinë për Teatër, Film dhe Televizion. Më 1972 i mboroi studimet në Lubjanë.
Ndër të tjera ai është edhe regjisor i dramës "Cilen ta zgjedh" të shfaqur në Kosovë.
Tituj të veprave
Teater
Cilen ta zgjedh - regjisor i dramës.
Shiko dhe këtë
Lidhje të jashtme
Biografi shqiptarësh
Biografi
Regjisorë shqiptarë
Njerëz që jetojnë |
4287 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Enver%20Petrovci | Enver Petrovci | Enver Petrovci lindi më 28 shkurt 1954 në Prishtinë. Është një aktor dhe regjisor shqiptar. Fillimishtë studioi në Shkollën e Lartë Pedagogjike në Prishtinë në degën e aktrimit, më pastaj mbaroi studimet Universitare për aktor edhe në Fakultetin e Arteve Dramatike në Universitetin e Beogradit. Ka arritur karrierë shumë të suksesshme në teatër, sidomos në atë "Atelieja 212" me rolet e luajtuara aty u bë i njohur në mbarë ish Jugosllavinë duke u vlerësuar si një nga aktorët me të famshëm të asaj kohe. Pas mbarimit të luftës në ish Jugosllavi, pas vitit 1999 vazhdoi me sukses karrierën e tij artistike kryesisht në trojet shqiptare, në Kosovë, Shqipëri por edhe më gjerë.
Interpretimet e tij në film ishin gjithashtu shumë të mirëpritura duke arritur famë shumë të madhe në kinematografinë ish jugosllave, shqiptare dhe ndërkombëtare.
Është njëri nga themeluesit dhe profesorët e parë të degës së Artit Dramatik pranë Fakultetit të Arteve në Univerisitetin e Prishtinës. Pra, në vitin 1989 ai kthehet nga Beogradi për të ligjëruar lëndën e aktrimit në Universitetin e Prishtinës, ku dhe formohen kuadro të reja të aktorëve në Kosovë.
Veprat artistike
Teatër
Idioti - regjinë dhe rolin kryesor
Dëshmitari kryesor - regjisor
Kush më ka faj që jam shqiptar - regjisor
Guxim për vrasje - rolin kryesorë
Filmografia
[2013] O sa mirë si Gazmend Berisha
[2011] Top je bio vreo si Sakib
[2010] The War Is Over si Principal Milić
[2009] Gomaret e kufirit si komandanti i policise kufitare
[2008] Sekretet as Mero
[2006] Anatema as Col. Lilić
[2005] Lost Son
[2003] Black Flowers as Nan Golemi
[2000] Gorski vijenac si Skender Aga
[1998] Tri palme za dve bitange i ribicu as Skočajić
[1998] The Hornet as Salih
[1994] Nekrologji
[1993] Laksi slucaj smrti si babai i Reljes
[1992] Bulevar revolucije
[1992] Prokleta je Amerika si Pantić (segment prej "Sangarepo, ti ne rastes lepo")
[1991] Bolji zivot 2 si Florijan Trajković
[1991] Krug
[1991] Djelidba
[1991] Praznik u Sarajevu
[1990] Sex-partijski neprijatelj br. 1 as Drndač
[1990] Gluvi barut as Uros
[1990] Narodni poslanik
[1990] Sekulic -si polic
[1990] Stanica obicnih vozova
[1990] East of East (si Enver Petrović)
[1990] Migjeni si nje shkrimtar shqiptarë Millosh Gjergj Nikolla alias Migjeni
[1989-1990] Specijalna redakcija si Bekteši
[1989] Hajde da se volimo 2 as Omer
[1989] Forbidden Sun as Lt. Ionnides
[1989] Obicna prica
[1989] Sargarepo ti ne rastes lepo
[1988] Manifesto as The King
[1988] Ortaci si John Smith Fitzgerald Petrovci
[1988] The Bizarre Country si shefi i ri i policisë
[1988] A Film with No Nam
[1988] Decji bic si Rade Pajic 'Pera'
[1988] Rojet e mjegulles
[1987] Uvek spremne zene as Raša
[1987] Zivot u grobljanskoj si Marković
[1986] Jugovizija si nikoqir
[1986] Vrenje
[1985] Rade Vujovic as Liht
[1985] Dvostruki udar
[1984] Opasni trag as Cemail
[1984] Lazar
[1983] Stepenice za nebo as Predrag Vučković
[1982] Krojaci dzinsa
[1981] Sedam sekretara SKOJ-a
Josip Kolumbo – Episode #1.6 (1981) … Josip Kolumbo – Episode #1.4 (1981) … Josip Kolumbo – Episode #1.3 (1981) … Josip Kolumbo – Episode #1.2 (1981) … Josip Kolumbo
[1980] Kur pranvera vonohet
[1979] Kur pranvera vonohet
[1979] Jutarnji disk dzokej
[1979] Slom si Slobodan Dimitrijevic
[1979] Ti medjutim stojis na velikoj reci
Lidhje të jashtme
Aktorë shqiptarë
Biografi shqiptarësh
Regjisorë shqiptarë
Lindje 1954
Njerëz_që_jetojnë
Aktorë nga Prishtina |
4288 | https://sq.wikipedia.org/wiki/1954 | 1954 |
Ngjarje
Federata Shqiptare e Futbollit anëtarsohet në UEFA.
Fillon punë Instituti Juridik.
Lindje
Janar
2 janar - Antón Lamazares, artist spanjoll
6 janar - Anthony Minghella, regjisor filmi, dramaturg dhe skenarist anglez (v. 18 mars 2008)
9 janar - Mirza Delibashiq, basketbollist Bosnjë dhe Hercegovinë (v. 8 dhjetor 2001)
15 janar - Håkan Carlqvist, motoçiklistë suedezë (v. 7 korrik 2017)
18 janar - Muharrem Hoxha, aktor komik shqiptar
20 janar - Ken Page, aktor amerikan
22 janar - Vlladanka Aviroviq, politikan maqedonas
28 janar - Mina Çaushi, shkrimtare shqiptare
30 janar - Rahim Ademi, gjeneral ushtrie kroat
Shkurt
2 shkurt:
Enver Maloku, gazetar kosovar (v. 11 janar 1999)
Bashkim Hoxha, shkrimtar shqiptar
4 shkurt - Andrej Karllov, diplomat rus dhe ambasador i Rusisë në Turqi (v. 2016)
5 shkurt - Susan Kare, artiste dhe grafik amerika
6 shkurt - Sakip Cami, publicistit, shkrimtarit, poetit
7 shkurt - Dieter Bohlen, muzikant gjerman
13 shkurt - Vijay Seshadri, poet amerikan
15 shkurt - Matt Groening, karikaturist amerikan
18 shkurt - John Travolta, aktor dhe komedian amerika
20 shkurt - Tamara Adrián, politikane dhe avokate venezueliane
26 shkurt - Rexhep Taip Erdoan, politikan turk
27 shkurt - Neal Schon, kitarist amerikan
28 shkurt - Enver Petrovci, artist dhe regjisor shqiptarë
Mars
1 mars:
Ron Howard, aktor amerikan
Igor Kisch, politikan çek, ministër i shëndetësisë dhe mjek
4 mars - François Fillon, politikan Francez
10 mars - Hydajet Hyseni, politikan shqiptar i Kosovës
12 mars - Ilir Luarasi, futbollist shiqtar
20 mars - Hajdar Muneka, politikan shqiptar
21 mars - Prayut Chan-o-cha, politikan tajlandez
23 mars - Lars Andersson, shkrimtar suedez
24 mars: Ingolf-Svann Jensen, politikan dhe ekonomist norvegjez (v. 9 korrik 2022)
25 mars:
Shaip Beqiri, Poet shqiptar
Miran Anes, politikan dhe gjykatës shqiptar (v. 15 dhjetor 2012)
Károly-László Acs, poet, marangoz dhe arkitekt hungarez (v. 26 maj 2022)
30 mars - Christiane Rousseau, matematikane kanadeze
Prill
2 prill - Yuji Kishioku, futbollist japonez
5 prill - Yoshiichi Watanabe, futbollist japonez
7 prill - Jackie Chan, aktor, regjisor, këngëtar dhe kaskader kinez
20 prill - Fatmir Hima, futbollist shqiptar
30 prill - Kastriot Mëlyshi, mjek i përgjithshëm shiqptar
Maj
1 maj - Radosav Janiqijeviq, gazetarë dhe shkrimtarë serb
5 maj - Adriana Gjonaj, politikane shqiptare
7 maj - Sulejman Abazi, Komandant i ishullit të Sazanit
8 maj - John Michael Talbot, kompozitor, dhe kitarist amerikan
13 maj:
Artan Sejko, aktor shqiptar
Hideki Maeda, futbollist japonez
27 maj - Lawrence Krauss, fizikan teorik
31 maj - Ramadan Musliu, poet, gazetar dhe studjues (v. 22 tetor 2020)
Qershor
3 qershor - Bajram Rexhepi, politikan shqiptar (v. 2017)
14 qershor - Muammar Z.A.,
20 qershor - José Oscar Bernardi, futbollist brazilian
21 qershor - Robert Menasse, shkrimtar austriak
28 qershor - Steve Morse, kitarist amerikan
Korrik
5 korrik - Don Stark, aktor amerikan
17 korrik - Angela Merkel, politikane gjermane
19 korrik - Rexhep Çeliku, koreograf shqiptar
28 korrik - Hugo Çavez, President i Venezuelës (v. 5 mars 2013)
Gusht
8 gusht - Thomas DiLorenzo, Profesor amerikan
12 gusht:
François Hollande, politikan francez
Sam J. Jones, aktor dhe komedian amerikan
Pat Metheny, Muzikant amerikan i xhazit
15 gusht - Stieg Larsson, gazetar suedez (v. 9 nëntor 2004)
16 gusht - James Cameron, regjisor kanadez
18 gusht - Janusz Leon Wiśniewski, kimist polak
23 gusht:
Halimah Yacob, politikane singaporese
Lazim Destani, sipërmarrës
30 gusht - Aljeksandr Llukashenka, politikan bjellorus dhe presidenti i Bjellorusisë
31 gusht - Erik Domagoj, politikan kroat (v. 24 janar 2022)
Shtator
1 shtator:
Ilir Ikonomi, Gazetari shqiptaro-amerikan
Filip Vujanoviq, politikan malazez
3 shtator - Mladen Klasić, avokat dhe sportist kroat (v. 2022)
12 shtator - Zeynep Degirmencioglu, aktore turke
13 shtator - Shigeharu Ueki, futbollist japonez
15 shtator - Hrant Dink, gazetari dhe shkrimtar turk me origjinë armene (v. 19 janar 2007)
16 shtator - Abrahami Băloșescu, politikan rumun
18 shtator - Steven Pinker, psikologjie amerikan
21 shtator:
Shinzo Abe, politikan japonez (v. 8 korrik 2022)
Phil Taylor, muzikant amerikan (v. 12 nëntor 2015)
26 shtator - Arian Starova, filozof shqiptar
28 shtator - Margot Wallström, politikane suedeze
29 shtator - Sadedin Limani, shkrimtar dhe përkthyes shqiptar
30 shtator - Enrique Peñalosa, politikan kolumbian
Tetor
4 tetor - Valter Gjoni, aktor shqiptar (v. 14 nëntor 2020)
9 tetor - John O'Hurley, aktor amerikan
10 tetor - David Lee Roth, këngëtar amerikan
11 tetor - Vojislav Šešelj, politikan serb
16 tetor - Skënder Sherifi, poet shiqptar
18 tetor - Arliss Howard, aktor amerikan
29 tetor - Hisao Sekiguchi, futbollist japonez
Nëntor
9 nëntor - Lepa Mladjenovic, feministe serbe dhe aktiviste kundër luftës
18 nëntor - Milan Martić, politikan serb kroat
19 nëntor - Abdel Fetah el-Sisi, politikan egjiptian
21 nëntor - Çlirim Hoxha, shkrimtar, gazetar dhe studiues shqiptar
22 nëntor - Paolo Gentiloni, politikan italian
27 nëntor - Yvonne-Denise Köchli, gazetare zvicerane
Dhjetor
2 dhjetor - Selami Shabani, profesor kosovo
6 dhjetor - Genc Hoti,
15 dhjetor - Zhivko Jovanoviç, politikan dhe gjyqtar serb
20 dhjetor - László Levin, politikan hungarez (v. 28 korrik 2009)
28 dhjetor - Denzel Washington, aktor amerikan
31 dhjetor - Muhsin Yazıcıoğlu, politikan turk (v. 2009)
Pa data
Datat e personave më poshtë nuk janë të shënuara në artikujt mbi biografinë e tyre:
- Liri Lushi, aktore shqiptare
- Dhimitraq Papando,
- Sabile Keçmezi - Basha, historiane dhe akademike shqiptare
- Artan Fuga, anëtar i Akademisë së Shkencave të Republikës së Shqipërisë
- Vasiliev Nini, Skulptor monumental shqiptar
- Ilijas Osmani, shkrimtar shqiptar
- Halim Kosova, deputet shiqptar
- Linda Koo, shkencëtare kineze
- Agron Jano, (v. 9 mars 2013
- Faruk Eczacıbaşı, biznesmen turk
- Neeraj Kak, ekspert ndërkombëtar i shëndetit publik
Vdekje
28 nëntor - Enrico Fermi, fizikant italian (l. 1901) |
4289 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Faruk%20Begolli | Faruk Begolli | Faruk Begolli (Pejë, 14 shkurt 1944 - 23 gusht 2007) ka qenë aktor i mirënjohur shqiptar nga Kosova në ish-Jugosllavi dhe me famë mbarëballkanike.
Biografia
U lind në Pejë më 14 shkurt 1944, i biri i kryebashkiakut Sefedin bej Begollit dhe Elmazes së Jashar Pashës.
Studioi në Akademinë e Filmit dhe Teatrit në Beograd dhe diplomoi në vitin 1966.
Faruk Begolli ishte gjithashtu një figurë e rëndësishme e Teatrit dhe Kinematografisë Kosovare. Ishte bashkëthemelues i degës së Aktrimi të Fakultetit të Artevetë të Universitetit të Prishtinës, ku edhe punoi si pedagog i lëndës së Aktrimit.
Në vitet e 90-ta ai së bashku me Enver Petrovcin themeluan Teatrin "Dodona" në Prishtinë, në këtë Teatër ai angazhonte studentët e tij dhe aktorë të tjerë duke inskenuar shfaqje të ndryshme teatrale. Teatri "Dodona" u bë Teatri më i njohur në Kosovë gjatë këtyre viteve duke vazhduar deri më tani.
Regjisor dhe Dramaturg në Teatër
Kur kishe mujtë me m’pa, qysh më kishe pa
Profesor jam talent se jo mahi...
Iluzionet e dashurisë
Këngëtarja tullace
Dashuritë e Xhorxh Uashingtonit
Mbytma burrin
Maturantët
Martesa
Stjuardesat
Mbreti Ibish
Hajnat nuk vijnë gjithmonë për të keq
Ti, vetëm ti
Të lumët na për këtë liri
N’dorë e ka deputeti
Filmografia
10 Minuta Film i metrazhit të shkurtër - (2004)
Dashuria e Bjeshkëve të Nemuna - (1997)
Kur pranvera vonohet - (1980)
Era dhe lisi - (1979)
Të Ngujuarit - (1972)
Si të vdiset - (1972)
Sulmi i Kuq - (1974)
Proka - (1984)
Referime
Lidhje të jashtme
Biografi shqiptarësh
Aktorë shqiptarë
Regjisorë shqiptarë
Lindje 1944
Vdekje 2007
Begollë
Profesorë të Universitetit të Prishtinës |
4290 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Ilir%20Bokshi | Ilir Bokshi | Ilir Bokshi lindi më 11 prill 1966 në Gjakovë, studioi gjatë viteve 1993 - 1994 në Bukuresht, për Regjinë Teatrore në Akademinë e Teatrit dhe të Filmit.
Ilir Bokshi ka realizuar disa regjinë e shfaqjeve anemban Teatrove shqiptare. Një ndër këto realizime është edhe shfaqja Menaxheria e qelqtë
Në ndërkohë ai punon si regjisor në Teatrin Kombëtar të Gjakovës.
Tituj të veprave
Teatër
Togeri i Inishmorit - Teatri Profesionist Prizren 2008
Menaxheria e qelqtë - regjisor i shfaqjes teatrale
Nata e dymbëdhjetë (2012)
Edipi Mbret (2013)
Ferma e Kafshëve (2015)
Shiko edhe
Lidhje të jashtme
Regjisorë shqiptarë
Lindje 1966
Njerëz nga Gjakova
Absolventët e Universitetit të Bukureshtit |
4291 | https://sq.wikipedia.org/wiki/1966 | 1966 |
Ngjarje
SK Tirana/17 nëntori Tirana u bë kampion i Shqipërisë në futboll.
gusht
1 gusht: Në Nigeria Generalstabschef Yakubu Gowon pas një puci ushtarak merr pushtetin.
12 gusht: Në Londër në rrugën Braybrook Street vriten të nëntë punës policie, me të cilen fillon nje nga aksionet me te medhe gjyrmuse ne historine e e policise britanike.
Lindje
20 shkurt - Cindy Crawford, fotomodele dhe aktore amerikane
23 shkurt - Bastri Bajrami, kryetari i Komunës së Haraçinës
11 prill - Ilir Bokshi, regjisor shqiptarë
20 prill - David Chalmers, filozof australian
25 gusht - Derek Sherinian, sintisajzerist (ish-Dream Theater)
11 nëntor - Benedicta Boccoli, aktore italiane
Vdekje
15 dhjetor - Walt Disney, krijus i filmave të animuar (l. 1901) |
4292 | https://sq.wikipedia.org/wiki/ASP.NET | ASP.NET | ASP.NET është një kornizë programimi ndërtuar në gjuhën e përbashkët (common language runtime) që mund të përdoret në shërbyes për të ndërtuar aplikime të fuqishme web-i. ASP.NET ofron disa avantazhe të ndryshme që jan të rëndësishme ndaj modeleve të tjera të mëparshme në zhvillimin e web-it.
Performancë e përmirsuar. ASP.NET është kod i kompiluar që vepron në server.
Vegël perkrahëse e clasit botëror. Korniza ASP.NET përmban një kuti veglash (toolbox) dhe
designer të pasur në ambientin zhvillues të integruar në Visual Studio. Kontrolle për serverin që përdoren duke in tërhequer dhe lëshuar, mjedisi ku punoj të jep mundësinë që të krijosh pa i shkruar kodet vet.
Fleksibiliteti dhe fuqija e tij. Për arsye se ASP.NET është e bazuar në (common language runtime), fuqija dhe fleksibiliteti i gjithë platformes është në dispozicion të zhvilluesve të aplikimeve në web. ASP.NET është një gjuh e pavarur. Ju mund të zgjidhni gjuhën që ju përshtatet juve.
ASP.NET përkrah tre gjuh programimi: C#, Visual Basic dhe JScript. Në këtë tutorial ne do të përdorim Visual Basic si gjuh në ndërtimin e aplikimeve tona në web.
Shpjegimet e me poshtme do tju ndihmojnë të kuptoni gjuhën e Visual Basic.
Deklarimi i ndryshoreve
Dim x As Integer
Dim s As String
Dim s1, s2 As String
x,s,s1 jan ndryshoret. Pra ato duhet te deklarohen para se te therriten më vonë në kod.
Çfar jan deklaratat
psh. Response.Write("foo")
Nëse dëshiron të bësh një koment atëher para një fjale ose një rrjeshti vendosni një thonjëzë (').
psh. 'ky është një koment.
'edhe ky
Internet |
4293 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Gjat%C3%ABsia | Gjatësia | Gjatësia (simboli , ) është masa e një trupi fizik po ashtu ajo është edhe rruga që një trup ose një objekt që gjendet në lëvizje, kalon brenda një kohe të caktuar. Për krahasimin e lartësive, rrugës së kaluar të trupave në gjuhen shqipe edhe për gjatësin përdoren njësitë nga sistemi ndërkomarë i madhësive, d.m.th. metri. Në disa vende të botës për matje të gjatësis, në lëmi të ndryshme përdoren edhe sisteme tjera, kështu për shembull në ShBA për matjen e gjatësisë përdoret njësit e sistemit amerikanë dhe të Britanisë së Madhe, si: inç (inch) , fut (foot), jard (yard) dhe majl (mile). Po ashtu edhe në disa lëmi si në astronomi, mikrobiologji përdoren dis terme të cilat në faktë janë shumëfishe të njësisë bazë. Për të bërë krahasimet në mes të këtyre sistemeve janë marrveshjet ndëkombëtare.
Për të kuptuar më lehtë krahasimet, përpos metrit si njësi bazë, për gjatësi përdoren edhe nënfishet dhe shumë fishet e metrit si milimetri, centrimetri, kilometri etj.
Historia e matjes së gjatësis
Në të kalueren janë përdorur njësi të ndryshme për matjen e gjatësisë. Këto njësi janë përdorur nga njerzë të ndryshme që ju kanë përshtatur profesioneve dhe lëmive të tyre. Disa nga këto janë përdorur edhe në jetën e përditëshme. Ndër këto madhësi që janë përdorur dhe ndoshta përdoren edhe më tutje në trevat shqiptare janë të njohura disa njësi të cilat edhe mund të shëndrrohen në njësi matësie të sistemit Si. Ndër këto njësi ka edhe emra që për sot duken paksa të çuditëshme (p.sh ) por ato janë përdorur në të kalurën. Kështu për matjen e distancave të vogla është përdorur njësia e quajtur njësi me vlerën pastaj njësia e quajtur me simbolin me vlerën mdërsa me mateshin distanca edhe më të vogla . Përdorimi i këtyre njësive në qarqet zyrtare të Kosovës është i ndaluar, mirëpo për disa njësi edhe pse nuk janë në sistemin Si, lejohet përdorimi i tyre. Kështu p.sh njësia [Å] me vlerën dhe ajo më distanca detare, e vlerë tolerohen me kushtë që të shprehen edhe në metra. Sido që të jetë ekzistojnë edhe një numër i madhë i njësive dhe emërtimeve të tyre që janë përdorur në të kaluen në trevat shqiptare duke mos përjashtuar ato romake, otomane, angleze dhe amerikane ku këto dy të fundit mund të hasen vetëm në literaturë të shprehura në metra.
Burimi i të dhënave
Shiko dhe këtë
Sistemi SI
Madhësitë fizike
Metri
Sipërfaqja
Lidhje të jashtme
Llogaritja e njësive të gjatësisë (Online) |
4297 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Metri | Metri | Metri (gr.: μέτρον = matës, simboli: m) është njësi matëse e gjatësisë që rrjedhë nga Sistemi SI. Kjo njësi përkufizohet si: gjatësi e rrugës që e kalon rrezja e dritës brenda (1/299 792 458) sekondave në vakuum.
Historia
Deri te përkufizimi aktual i metrit ka ardhur nga disa propozime që janë bërë ndër vite. Këto propozime lindën si nevojë e një njësie universale. Përderisa nuk kishte një njësi standarde përdoreshin njësi të ndryshme matëse të gjatësisë varësisht nga vendi se ku ato përdoreshin. Kështu më 1668 Jean Picard-i propozoi që si njësi e gjatësisë të përdorej gjatësia e një peri lëkundës, i cili lëkundet një gjysmë periode brenda një sekonde. Kjo gjatësi sipas përkufizimit aktual është 0,994 m. Termi "metër" hyri në përdorim për herë të parë në vitin 1675 nga Tito Livio Burattini. Ky e emërtonte gjatësinë e perit lëkundës si Metri katolik lat. Metro Cattolico.
Përkufizimi i metrit edhe pse për nga gjatësia e tij nuk ndryshon shumë me gjatësinë aktuale ka pasur disa ndryshime, si më:
1793: 1/10,000,000 pjesë e distancës prej polit gjeografik deri te ekuatori.
1795: metri i improvizuar që është konstruktuar si prototip.
1799: metri i konstruktuar si prototip nga platina.
1889: metri internacional i konstruktuar nga platina dhe iridiui.
1960: -
1983: shpejtësia e dritës: rruga që kalon drita në vakum brenda një sekonde (vlen edhe tani)
Shumëfishat dhe nënfishat e metrit
Në praktikë përdoren nënfishat (njësitë më të vogla) dhe shumfishat e metrit (për njësi më të mëdha se metri).
Kilometri: 1 km = 1000 m = 103 m
Hektometri: 100 m = 102 m
Dekameteri: 10 m
Metri: 1 m = 1000 mm = 100 m
Decimetri: 1 dm = 100 mm = 10−1 m
Centimetri: 1 cm = 10 mm = 10−2 m
Milimetri: 1 mm = 1000 µm = 10−3 m
Mikrometri: 1 µm = 1000 nm = 10−6 m
Nanometri: 1 nm = 1000 pm = 10−9 m
Pikometri: 1 pm = 1000 fm = 10−12 m
Femtometri: 1 fm = 1000 am = 10−15 m
Atometri: 1 am = ... = 10−18 m
Metri dhe njësite e tjera
1 km = 1000 m
1 km = 10000 dm
1 km = 100000 cm
1 km = 1000000 mm
1 m =10 dm
1 m = 100 cm
1 m = 1000 mm
1dekameter=10m
1decimeter=100mm
1centimeter=10mm
3,14×9×10cn
Lidhje të jashtme
Historia e metrit në ShBA U.S. National Institute of Standards and Technology (NIST)
historia e metrit History of the metre at the International Bureau of Weights and Measures (BIPM)
Tabelari mbi historin e metrit
Bureau International des Poids et Measures - Lengths |
4299 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Milimetri | Milimetri | Milimetri është njësi matëse që rrjedhë nga Sistemi SI dhe përbëhet nga njësia bazë metri dhe parashtesa për njësi mili. Është e njëmijta pjesë e metrit dhe shkruhet me simbolin mm.
Përderisa nuk ishte përcaktuar metri si njësi bazë për matjen e gjatësisë, si njësi internacionale në shumë vende të botës është përdorur si njësi bazë.
Milimetri si shprehje përdoret në lëmi të ndryshme të shkencës dhe në jetën e përditshme kur flitet për gjatësi të nivelit më të vogël së metri. Këtu përdoren edhe shprehjet si gjatësi të nivelit milimetrike.
Konvertimi i gjatësisë së shprehur në milimetra, në metra bëhet duke marrë për bazë: një milimetër i përgjigjet të njëmijtës pjesë të metrit. 1 mm =1000 µm =10-3m = 0,001 m dhe 1 m =10 3 mm = 1000 mm
Shiko dhe këtë
Sistemi SI
Gjatësia
Metri
Parashtesat e Sistemit SI
Lidhje të jashtme
Llogaritja (konvertimi) e njësive të gjatësisë (Online) |
4300 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Centimetri | Centimetri | Centimetri (nga lat. centesismus = qinda pjesë dhe gr. μέτρον = matës, masë ) është njësi matëse e gjatësisë që rrjedhë nga Sistemi SI dhe përbëhet nga njësia bazë metri dhe parashtesa për njësi centi. Është e njëqinda pjesë e metrit dhe shkruhet me simbolin cm.
Centimetri si shprehje përdoret në lëmi të ndryshme të shkencës dhe në jetën e përditshme kur flitet për gjatësi të nivelit më të vogël së metri. Këtu përdoren edhe shprehjet si gjatësi të nivelit centimetrike.
Konvertimi i gjatësisë së shprehur në centimetra, në metra bëhet duke marrë për bazë: një centimetër i përgjigjet të njëqindës pjesë të metrit. 1 cm = 100 mm = 10-2 m = 0,01 m dhe 1 m = 102 mm = 100 cm
Shiko dhe këtë
Sistemi SI
Gjatësia
Metri
Parashtesat e Sistemit SI
Lidhje të jashtme
Llogaritja (konvertimi) e njësive të gjatësisë (Online) |
4302 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Krahina%20Socialiste%20Autonome%20e%20Kosov%C3%ABs | Krahina Socialiste Autonome e Kosovës | Krahina Socialiste Autonome e Kosovës (), e njohur edhe me shkurtesën KSA e Kosovës, ishe zgjedhja administrative e një pjese të territorit të Kosovës që nga viti 1968 deri në shpërbërjen e Republikës Socialiste Federative të Jugosllavisë (RSFJ) në vitin 1989. Ky lloj i administrimit të territorit të trashëguar nga zgjedhja e administrimit të më përparshëm, Krahina Autonome e Kosovës dhe Metohisë (1963-1968), kishte një shkallë më të lartë të vetëqeverisjes më kushtetutën e vitit 1974.
Zgjedhja e një lloj administrimi të tillë bëhej pas disa ngjarjeve të nivelit botëror që ndodhën në ato vite, pastaj nivelit të federatës jugosllave dhe ndër të tjera, si pasojë e kryengritjes shqiptare që filloi në Prishtinë më 28 nëntor 1968. Gjatë kësaj periudhe kjo pjesë e territorit të Kosovës pësoi ndryshime të mëdha në të gjitha lëmitë e jetës. Me këtë edhe fillon të dallohet nga pjesë tjera të territorit të Kosovës që gjendeshin nën administrimin e drejtpërdrejtë të republikave tjera federative.
Nga kolonia në autonomi
Shkarkimi i Aleksandër Rankoviqit zëvendës president i Jugosllavisë dhe shef i sigurimi sekret më 1966, ishte edhe një freskim i historis së shqiptarve në Jugosllavi. Ndër shqiptarët e Jugosllavisë lulëzonë autonomia dhe zhvillimi kulturorë i pa parë dei më at herë në këto anë. Rankoviqi ishte i njohur edhe zyrtarish tpër politiken e tij sistematike të përndjekjes së shqiptarëve dhe elemetit kulturor shqiptarë në Jugosllavinë e asaj kohe.. Duke marrë avantazh nga liberalizimi pas-Rankoviqianë, shqiptarët, të cilët deri më atëherë merrni shumë pak pjesë në sistem, filluan që të zhvillojnë vetë kulturën dhe politiken e tyre dhe të marrin mbi veti prioritetin e serbis për çështjet e Kosovës. Mjetet e inormimit në gjuhen shqipe lancuan një kampanjë për stimulimin dhe vetëdijësimin e shqiptarëve për sitatën e kaluar dhe të tashme të tyre. Intelegjenca e cila ishte terrorizuar nën Rankoviqin , luante një rolë vendimtarë në kthjellimin e historis e cila deri më atëherë nga zyret e Serbisë paraqitej si histori e Kosovës dhe histori e Shqipërisë. Mbrenda një kohe të shkurt të rimëkëmbjes së vetëdijes, intelegjenca i dërgonte mesazhe të qarta Beogradit që shqiptarët e Jugosllavisë e konsiderojnë vetën pjesë e pa ndarshme e kombit Shqiptarë. Shqiptarët e mbetur në Jugosllavi adoptua gjuhen e shkruar zytare standarte të përdorur në Shqipëri, e cila ishte e bazuar në dialektin dhe të folmen e jugut dhe ndryshonte nga dialekti i veriut i cili përdorej në Kosovë dhe Maqedoni.
Lëvizja shqiptare për autonomi më të gjërë udhëhiqej nga elita e re, lojale ndaj Jugosllavisë Socialiste. Ata mbështsnin regjimin e Lidhjes Komuniste të Jugosllavisë sipas shprehjes "vëllaznim-bashkim dhe barazi". Intelektualet dhe disa partiakë publikonin zyrtarisht qëndrimin e tyre për të drejte e shkëputjes dhe të drejen e barabartë të Kosovës me republikat tjera të Jugosllavisë. Serbët e qortonin këtë qëndrim. Si republikë, Kosova do tju kishte bashkangjitur së drejtës konsticionale për vetë shkëputje, në rastë shpërbëre, secesioni dhe do të kishte bërë siq ka bërë Sllovenia dhe Kroacia, këtu duhet përjashtuar Bosnja, në vitin 1990. Sipas shikimeve edhe të më vonëshme, elitat e Kosovarëve, të ardhmen e tyre e shihnin në jugosllavi duke konsideruar Shqipërin e Enver Hoxhës si alternativ më pakë atraktive. Pas 1948, Shqipëria dhe Jugosllavia në sistemet e tyre kishin lëshuar rrënjë ekonomike dhe politike që dallonin ndërmjet veti. Enver Hoxha kishte ndërtuar një sistem të brendëshem Stalinist dhe sikur se anëtaret tjera të blokut sovjetik, kishte eksperimetuar me reforma të kufizuara politike dhe ekonomike. Shipëria zhtej gjithnjë e më shumë në një shtet përndjekës dhe partia udhëheqëse dominonte gjitha aspektet e jetës. Në vitin 1961, Shqipëria i theu mardhënjet me Bashkimin Sovjetik dhe u lidhë e Kinën, dhe u izolua nga erat e reformave të reja në Evropë. Nga mesi i viteve 1965, Enver Hoxha i frymzuar nga Kina, filloi "revulucionin kulturorë" të tij. Si do që të jetë kenë, ai shkoj më largë se kinezët, ai hudhi jashtë ligjit edhe fenë, duke deklaruar Shqipërinë si shtet ateist dhe të pastër nga prona private. Në anën tjetër, Jugosllavia kishte fituar sipatin e botës si vendi më liberal komunist në botë, tolerant ndaj lirisë fetare dhe me një sistem të zhvilluar ekonomikë të bazuar sipas kërkesës së tregut. Shikuar nga kjo pikëpamje, pas periudhës së vitit 1945, shqiptarët në Jugosllavi gëzonin më shumë liri, standartit të jetësmë të mirë se sa shqiptarët nën regjimin e Enver Hoxhës. Kështu zyret Jugosllave favorizonin më shumë shqiptarët e Kosovë se sa Shqipëria shqiptarët në Shqipër. Për këtë Shqipëria e Enverit nuk ishte ndonjë pikë nisje për shqiptarët e Kosovës. Ata ishin të pajtimit që të arrinin barazin e plotë me grupet tjera etnike në Jugosllavi, çka do të thoshte njohja si kombë kosticunal i Jugosllavisë.
Gjatë klimës së krijuar pas Rankoiqit, fraksionet kryesore, pjesërisht edhe Tito, duket se mbështesnin zhvillimin e Shqiptarëve. Si do që të jetë udhëheqja në fuqi nuk arriti që të krijojë politikat e nevojshme për të tejkaluar pengesat që paraqinin opozita e udhëhequr nga Sebia, dhe të i jepni Kosovës statutin e republikës. Duke ra nën presionin e Serbisë për Kosovën, Jugosllavia Socialiste si duket humbi luftën për asgjësimin e nacionalizmit shqiptarë. Ishte kjo periudhë kur, opinionit Jugosllav i ishin paraqitur shkeljet masive dhe repesaliet e Rankoviqit dhe e kishin stimuluar atë në atë shkallë sa që kurr më parë ata nuk ishin të mendimit për pranimin e statutit të Republikës për Kosovën. Po të ishte barazuar statuti i Kosovës në këtë kohë, komuniteti ndërkombëtarë do të kishte pranuar secesionin e Kosovës më 1991, dhe gjakderjet që kanë pësuar më vonë do të ishin të panevojshme.
Në vitin 1968 shpërthej demostrata masive përgjatë tërë krahinës. Demostruesit thrrisnin për shpalljen e Kosovë republikë krah Serbisë dhe pesë republikave tjera. Kërkesa tjera ishte edhe themelimi i universitetit në Prishtinë dhe barazimi i shqipes me serbo-kroatishten, dhe shqyrtimin e gjendjes ekonomike të Kosovës. Pas ca muajsh protestat u përhapën në Maqedoni, ku demostruesit kërkonin bashkimin Republikës së kosovës pjesën perendimore të Maqedonisë të banuar nga shqiptarët. Këto kërkesa alarmuan elitat në Serbisë dhe në Maqedoni, të cilat nxitën shtypjen e përgjakshme të demostratave nga ana e autoriteteve të federatës. U hap një universitet në gjuhen shqipe në Prishtinë, gjuha shqipe u njohë si gjuhë zyrtare në Kosovë, shqiparve ju lejohej shpalosja e flamurit nacional (kombëtar nga ana e shtetit shihet si nacional i RS Shqipërisë) dhe fillojë angazhimi në një planë për ndihmë zhvillimit ekonomik për Kosovën. Përbërja e autoriteve zyrtare përqëndrohej në zbatimin e pëbërjes nacionale me të cilën shqiptarët zinin pozita më të shumta në nivel lokal, republikan dhe institucionet qeverisëse të federatës. Gradualisht, udhëheqja e partisë dhe qeverisë së krahinës u zëvendësua me shqiptarë në funksione të larta. Mirëpo ndryshimet rrënjësore u bënë me kushtetuten e re të Jugosllavisë në vitin 1974-ër. Kosova si dhe Vojvodina njiheshin si elemente konstituive të federatës dhe ju garantohej nga federata autonomia kulturore dhe administrative e tyre. Fuqia e Serbisë mi krahinat ishte redukuar - dhe kishte kaluar dhe vendimet merreshin në nivel të krahinave.
Shih edhe
Historia e Kosovës
Kushtetuta e Kosovës
Shpallja e Pavarësisë së Kosovës
jugosllave
Historia e Kosovës |
4306 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Wikimedia%20Commons | Wikimedia Commons | Wikimedia Commons ( shqipto: Wikimedia Komons ) është një projekt që ka lindur nga vetë projekti Wikimedia. Në fillim qëllimi i këtij projekti ishte bashkimi i materialit të formateve që kanë të bëjnë me fotografi e grafika të ndryshme, e që gjënden të shpërndara në projektin Wikipedia në gjuhë të ndryshme.
Ky projekt i shërben redaktorëve të enciklopedisë Wikipedia (nga të gjitha gjuhët), që të kenë të drejtë të përdorin materialin e shkarkuar në këtë projekt. Redaktorët mund të bëjnë menjëherë bartjen e materialit të tyre në këtë projekt, nga ku materiali i tyre mund të shpërndahet edhe në projektet e gjuhëve të tjera, pa pasur nevojë të shkarkohet nga redaktuesit e tjerë.
Një projekt i ngjashëm është dhe Ourmedia.
Shiko dhe këtë
Lidhje të jashtme
Wikimedia Commons
Faqe interneti
Wikimedia Commons |
4310 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Decimetri | Decimetri | Decimetri (nga lat. decimus = dhjeta dhe gr. μέτρον = matës, masë ) është njësi matëse që rrjedhë nga Sistemi SI dhe përbëhet nga njësia bazë metri dhe parashtesa për njësi deci. Është e dhjeta pjesë e metrit dhe shkruhet me simbolin dm.
Decimetri si shprehje përdoret në lëmi të ndryshme të shkencës dhe në jetën e përditshme kur flitet për gjatësi të nivelit më të vogël së metri. Këtu përdoren edhe shprehjet si gjatësi të nivelit decimetrike.
Konvertimi i gjatësisë së shprehur në decimetra, në metra bëhet duke marrë për bazë: një decimetër i përgjigjet të dhjetës pjesë të metrit. 1dm =100 cm =10-1m = 0,1m dhe 1m =10 2 cm = 10dm
Shiko dhe këtë
Sistemi SI
Gjatësia
Metri
Parashtesat e Sistemit Ndërkombëtar
Lidhje të jashtme
Llogaritja (konvertimi) e njësive të gjatësisë (Online) |
4311 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Dekameteri | Dekameteri | Dekametri (gr. δέκα= dhjetë dhe gr. μέτρον = matës, masë ) është njësi matëse që rrjedhë nga Sistemi SI dhe përbëhet nga njësia bazë metri dhe parashtesa për njësi deka. Është dhjetë fishi i metrit dhe shkruhet me simbolin dam.
Dekameteri si shprehje është përdorur në lëmi të ndryshme të shkencës dhe në jetën e përditshme kur flitej për gjatësi të nivelit më të madh së metri. Këtu përdoroheshin edhe shprehjet si gjatësi të nivelit dekametrike. Në kohën më të re kjo shprehje përdoret gjithnjë e më pakë dhe për këtë përdoren shprehjet për metra.
Konvertimi i gjatësisë së shprehur në dekametra, në metra bëhet duke marrë për bazë : një dekametër i përgjigjet dhjetë fishit të metrit.
1 dam = 100 dm = 101m = 10 m dhe 1 m = 10 -1 dam = 0,1 dam
Shiko dhe këtë
Sistemi SI
Gjatësia
Metri
Parashtesat e Sistemit Ndërkombëtar
Lidhje të jashtme
Llogaritja (konvertimi) e njësive të gjatësisë (Online) |
4312 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Hektometri | Hektometri | Hektometri (gr. εκατόν= qind dhe gr. μέτρον = matës, masë) është njësi matëse që rrjedhë nga Sistemi SI dhe përbëhet nga njësia bazë metri dhe parashtesa për njësi hekto. Është njëqind fishi i metrit dhe shkruhet me simbolin hm.
Hektometri si shprehje është përdorur në lëmi të ndryshme të shkencës dhe në jetën e përditshme kur flitej për gjatësi të nivelit më të madhë së metri. Këtu përdoroheshin edhe shprehjet si gjatësi të nivelit hektometrike. Në kohën më të re kjo shprehje përdoret gjithnjë e më pak dhe për këtë përdoren shprehjet për metra.
Konvertimi i gjatësisë së shprehur në hektometra, në metra bëhet duke marrë për bazë: një hektometër i përgjigjet njëqind fishit të metrit. 1 hm = 10 dam =102 m = 100 m dhe 1 m = 10 -2 hm = 0,01 hm
Shiko dhe këtë
Sistemi SI
Gjatësia
Metri
Parashtesat e Sistemit SI
Lidhje të jashtme
Llogaritja (konvertimi) e njësive të gjatësisë (Online)
Shkencë |
4313 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Kilometri | Kilometri | Kilometri (gr. χίλιοι= mijë dhe gr. μέτρον = matës, masë ) është njësi matëse e gjatësisë që rrjedhë nga Sistemi SI dhe përbëhet nga njësia bazë metri dhe parashtesa për njësi kilo. Është njëmijë fishi i metrit dhe shkruhet me simbolin km ose Km.
Kilometri si shprehje përdoret në lëmi të ndryshme të shkencës dhe në jetën e përditshme kur flitet për gjatësi të nivelit më të mëdha së metri. Këtu përdoren edhe shprehjet si gjatësi të nivelit kilometrike.
Konvertimi i gjatësisë së shprehur në kilometra, në metra bëhet duke marrë për bazë: një kilometër i përgjigjet njëmijë fishit të metrit.
1 km = 10 hm = 103 m = 1000 m dhe 1 m = 10 -3 km = 0,001 km.
Shiko dhe këtë
Sistemi SI
Gjatësia
Metri
Parashtesat e Sistemit SI
Lidhje të jashtme
Llogaritja (konvertimi) e njësive të gjatësisë (Online) |
4314 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Mikrometri | Mikrometri | Mikrometri (gr. μικρός = i vogël dhe gr. μέτρον = matës, masë), është njësi matëse që rrjedhë nga Sistemi SI dhe përbëhet nga njësia bazë metri dhe parashtesa për njësi mikro. Është e njëmijta pjesë e milimetrit apo e milionta pjesë e metrit dhe shkruhet me simbolin µm. Emërtimi i vjetër i tij ishte mikron dhe si simbol kishte my, ku me y paraqitej simboli për shkronjën µ. Edhe pse madhësitë e këtij niveli pa ndihmën e instrumenteve nuk është i mundshëm njerëzit e kanë përdorur për të përcaktuar gjëra.
Mikrometri si shprehje përdoret në lëmi të ndryshme të shkencës dhe në jetën e përditshme kur flitet për gjatësi të nivelit më të vogël. Këtu përdoren edhe shprehjet si gjatësi të nivelit mikrometrike.
Konvertimi i gjatësisë së shprehur në mikrometra, në metra :
1µm =1000 nm =10-6m = 0,000 001m dhe 1m =106µm = 1 000 000µm
Shiko dhe këtë
Sistemi SI
Gjatësia
Metri
Parashtesat e Sistemit SI
Lidhje të jashtme
Llogaritja (konvertimi) e njësive të gjatësisë (Online)
he:תחיליות במערכת היחידות הבינלאומית#מיקרו |
4315 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Nanometri | Nanometri | Nanometri (gr. νάνος = imtë dhe gr. μέτρον = matës, masë), është njësi matëse që rrjedhë nga Sistemi SI dhe përbëhet nga njësia bazë metri dhe parashtesa për njësi nano. Është e njëmijta pjesë e mikrometrit dhe shkruhet me simbolin nm.
Nanometri si shprehje përdoret në lëmi të ndryshme të shkencës dhe në jetën e përditshme kur flitet për gjatësi të nivelit më të imtë. Këtu përdoren edhe shprehjet si gjatësi të nivelit nanometrike. Për matjen e objekteve të këtij niveli nevojiten instrumente të posaçme.
Gjatësia prej një nanometri është sa gjatësia e përafërt në mesë të katër atomeve që gjenden njëri pas tjetrit në një copë metali. Copëzat më të vogla të dukshme me mikroskop drite, që mund të shihen janë diku 500nm të mëdha. Për hulumtimet më të thella përdoren instrumente tjera. Koha në të cilën gjendemi sot, për shkake të shkallës së zhvillimit të teknologjisë së lartë në nivelit nanometrik, shpesh nga shkencëtarët thirret si nano era.
Konvertimi i gjatësisë së shprehur në nanometra, në metra :
1nm =1000pm = 10-9m = 0,000 000 001m dhe 1m =109nm = 1 000 000 000nm
Shiko dhe këtë
Sistemi SI
Gjatësia
Metri
Parashtesat e Sistemit SI
Lidhje të jashtme
Llogaritja (konvertimi) e njësive të gjatësisë (Online)
cs:Metr#Nanometr |
4316 | https://sq.wikipedia.org/wiki/Clematis | Clematis | Lista e anëtarëve
është grup i familjes Ranunculaceae.
Lista e anëtarëve
Disa lloje të këtij grupi:
Clematis addisonii
Clematis albicoma
Clematis alpina
Clematis baldwinii
Clematis bigelovii
Clematis campaniflora
Clematis caracasana
Clematis catesbyana
Clematis coactilis
Clematis columbiana
Clematis crispa
Clematis dioica
Clematis drummondii
Clematis florida
Clematis fremontii
Clematis glaucophylla
Clematis hirsutissima
Clematis x jackmanii
Clematis lasiantha
Clematis ligusticifolia
Clematis marmoraria
Clematis montana
Clematis morefieldii
Clematis occidentalis
Clematis ochroleuca
Clematis orientalis
Clematis palmeri
Clematis pauciflora
Clematis pitcheri
Clematis recta
Clematis reticulata -
Clematis socialis
Clematis tangutica
Clematis terniflora
Clematis texensis
Clematis versicolor
Clematis viorna
Clematis virginiana
Clematis vitalba - Kulpra
Clematis viticaulis
Clematis viticella
Shiko dhe këtë
në projektin Commons të Wikipedias
Lidhje të jashtme
Clematis on the Internet
Bimë |
Subsets and Splits
No community queries yet
The top public SQL queries from the community will appear here once available.