Datasets:

lingtrain

/

minor-prince

like 4

Һинең өйөң ҡайҙа?

Ӑҫтарах вӑл санӑн ман патра текен ҫӗрӳ-шыву, тӑван кӗтесӳ?

Кӕми и еци «дӕумӕ»?

Юйюнг къайдады?

Кӧні тэнад гортыд?

Коса тонь кудце?

Илыме пӧртет кушто?

Кышты тидӹ, «тӹнь донет»?

Косо тиринь кудот?

Где твой дом?

Дьиэҥ ханна баарый?

Өең кайда?

Минең бәрәсемде ҡайҙа алып китергә теләйһең?

Ӑҫти ҫӗрелле илсе каясшӑн эсӗ манӑн сурӑха?

Курдӕмӕ дӕ фӕндуй фӕххӕссун мӕ фуси?

Мени къозучугъуму къайры элтириксе? – дедим.

Кытчӧ тэ кӧсъян нуны менсьым мегӧпиӧс?

Коза тон ёрат сявомс монь бораннязень?

Тага пачамым кушко наҥгаяш шонет?

Кышкы тӹнь патяэм нӓнгенет?

Ков тон арсят саемс мартот монь ревиненть?

Куда ты хочешь унести моего барашка?

Мин хойчооммун ханна илдьэ барыаххын баҕараҕын? – диэн ыйыппытым.

Минем бәрәнне кая алып китмәкче буласың? — дип сорадым.

Ул уйланып өндәшмәй ултырҙы ла, һуңынан әйтте:

Вӑл пӗр сӑмах та чӗнмесӗр шухӑша кайса тӑнӑ хыҫҫӑн ҫеҫ хушса хучӗ:

Еу усмӕ фӕкъкъех ӕй, удта бакодта:

Сагъыш эте тынгылады да, айтды:

Сійӧ мӧвпалігмоз, ланьтӧмӧн олыштіс, сэсся чӧвтіс:

Сонь ламос арьсесь, а меле азозе:

Тудо, шып лийын, шоналтыш, вара каласыш:

Изиш шаналтымыкыжы, тӹдӹ келесӹш:

Сон арсесь ды чатьмонсь, мейле мерсь:

Он помолчал в раздумье, потом сказал:

Кини, тугу эрэ толкуйдуурдуу саҥата суох турбахтаан баран:

Ул, сүзсез генә, бераз уйланып торды да:

—Миңә әрйә биреүең бик яҡшы әле, бәрәс шунда төндәрен йоҡлаясаҡ.

— Эсӗ пӗлетӗн-и, мана мӗн савӑнтарать: ху мана парнеленӗ ешчӗк ман сурӑха ҫӗр каҫма мӗн тери усӑллӑ хӳтлӗх пулать.

— Ци къоппӕг мин равардтай, е уомӕй хуарз ӕй, ӕма ин ӕхсӕвигон хӕдзарӕн бӕздзӕнӕй.

– Не ахшы болду сен манга бу кюбюрчекни бергенинг, къозучукъ кече анда жукълай турур.

— Зэв бур, козьналін кудтӧ да, мегӧпиӧй сэні кутас узьлыны войнас.

– Пяк цебярь, мес максоть тейне парга: боранняти ули коса веть удомс. Ёмла Оцязорнясь В-612 астероидть лангса.

— Пешак сай — мылам яшлыкым пуышыч: тага пача йӱдым тушто малаш тӱҥалеш.

— Йӓшӹк хӓлӓ пумет пиш яжо, йыдым тӓгӓ патяэм тӹштӹ амалаш тӹнгӓлеш.

– Пек паро, мекс тон максык монень паргиненть: ревинесь карми тосо удомо веть.

– Очень хорошо, что ты дал мне ящик: барашек будет там спать по ночам.

– Эн миэхэ дьааһык биэрбитиҥ олус үчүгэй: хойчоонум түүнүн манна утуйан абыраныа, – диэбитэ.

— Миңа тартма биреп, бик яхшы иттең син, төннәрен бәрән шунда йоклар, — диде.

—Әлбиттә.

— Сӑмах та ҫук.

- Гъай-гъай.

– Айхайда!

— Да, дерт жӧ.

– А кода мле.

— Туге улде.

— Лачокат.

Вишка инязорнэ B-612 астероидэнть коряс Маленький принц об астероиде В-612 – Кода эно.

– Ну конечно.

– Оннук ээ.

— Билгеле.

Ә әгәр ҙә үҙеңде аҡыллы тотһаң мин һиңә, көндөҙ уны бәйләргә, бау бирермен. Һәм ҡаҙыҡ.

Енчен те кӑмӑлу пулсан, ӑна кӑнтӑр варринче кӑкарса хумалли пӑяв та ӳкерсе пама хатӗр эпӗ сана. Е тата пӗчӗк шалча.

Ӕма хуарз биццеу ку уай, уӕд ма дин ӕз бӕттӕн дӕр ратдзӕнӕн, цӕмӕй си бонигон дӕ фуси бӕттай. Удта ма мех дӕр.

Иги жаш болсанг, баучукъ да берирме, кюндюз тагъа турурча. Чюйчюк да.

Лоан кӧ сюсь да вежӧра, ме тэныд сета сійӧс домалан кӧв. Да майӧг.

Вдь, кда лац кармат пряцень вятема, мон максан тейть нинге пикскяня, штоба шить сотнекшемс бораннять. И пяльня.

А тый шкендым сайын кучет гын, кечывалым йолыштен шогалташ эше кандырам пуэм. Да вӱраҥтоям.

Шамакым колыштат гӹнь, мӹнь тӹлӓт эче кӓндӹрӓм пуэм, кечӹ мычкеш тӹдӹм ялштен коден кердӓт лиэш. Дӓ эчежӹ ишкӹм.

Бути тон кармат превей цёрынекс, мон тонеть максан пикс ды тон содсак сонзэ. Вана колияяк максан.

И если ты будешь умницей, я дам тебе веревку, чтобы днем его привязывать. И колышек.

Уонна, эн өйдөөх оҕо буоллаххына, мин эйиэхэ өссө күнүһүн хойчоону баайар быа биэриэм. Өссө тоһоҕо мас.

Акыллы булсаң, көндезләрен бәйләп куяр өчен бау да, казык та бирермен.

Бәләкәй шаһзат ҡашын төйөп:

Кунашкал сӗнӳ Пӗчӗкҫеҫ принца шалт тӗлӗнтерсе пӑрахрӗ пулас:

Уотӕ мӕмӕ фӕккастӕй, цума мӕ фӕндон Минкъий принци деси бафтудта:

Ёзден жашчыкъ, къашларын тюйюп:

Дзоля принс дӧзмискодь:

Ёмла Оцязорнясь сюнерьгодсь:

Изи принц саҥгажым куптыртыш:

Тишӓкен Изи принц лепкӓжӹмӓт кыптыртальы.

Вишка инязорнэ теевсь нусманякс:

Маленький принц нахмурился:

Кыра тыгын сонньуйбута:

Нәни принцның йөзе караңгыланып китте:

—Бәйләргә?

— Кӑкарса хума?

— Бӕтгӕ?

–Тагъаргъа?

— Домавны?

– Сотнемс?

— Йолышташ?

— Ялшташ?

– Содомс?

– Привязывать?

– Баайар быа?

— Бәйләп куярга?

Ни өсөн инде?

Мӗн тери путишле сӑмах.

Ци ӕнахур ӕргъуди ӕй!

Нек? – деп сорду.

Мыйла?

А мезенди?

Молан?

Малын тидӹ келеш?

Мезекс те эряви?

Для чего это?

Ол тоҕо?

Ә ни өчен?

—Һуң һин бәйләмәһәң, уның әллә ҡайҙа барып сығып юғалыуы бар.

— Пӗртте апла мар, енчен те ӑна кӑкарса хумарӑн тӑк, вӑл пӑрахса кайма е ҫухалма та пултарӗ.

- Ӕма ‘й бӕтгӕ ку нӕ кӕнай, уӕд рандӕ уодзӕнӕй, курдӕмӕ и фӕндуй, уордӕмӕ ӕма фӕдздзӕгъӕл уодзӕнӕй...

– Такъмасанг, тентирей кетер да, тас болур.

— Да ӧд он кӧ мегӧтӧ домав, сійӧ мунас кытчӧкӧ да вошас.

– Вдь, кда тон сонь аф сотнесак, сон туй коза няихть сельмонза и эрьгоди.

— Тудым йолыштен от шогалте гын, иктаж-кушко кая да йомын кертеш.

— Но вет ат ялшты гӹнь, тӹдӹ тагышкат кен колта дӓ ямын кердеш...

– Бути тон сонзэ а содсак, сон туи кие соды ков ды ёми.

– Но ведь если ты его не привяжешь, он забредет неведомо куда и потеряется.

– Хойгун баайбатаххына, ханна тиийиэ биллибэт.

— Бәйләп куймасаң, ул әллә кайларга китеп барыр да адашыр.

Быныһына ла минең дуҫым күңелле көлөп ебәрҙе:

Куна илтсен манӑн тусӑм каллех шӑнкӑрав пек уҫӑ саспа кулса ячӗ:

Ме ’нбал нӕуӕгӕй никъкъӕл-къӕл кодта:

Былайда мени шуёхум биягъы зынгырдауукъ ауазчыгъы бла кюлдю:

Сэки менам ёртӧй гажаа серӧктіс:

Монь ялгазе эзкок кенярдезь рахазевсь:

Тидлан мыйын у тосем веселан воштыл колтыш:

Дӓ изи тӓнгем эчеӓт сусун ваштыл колтыш:

Сестэ монь ялгам таго раказевсь:

Тут мой друг опять весело рассмеялся:

Сүтэн да хаалыа, – диэбиппэр, доҕорум:

Минем дустым тагын яңгыратып көлеп куйды:

—Ҡайҙа барһын инде ул?

— Ӑҫта кайма пултарӗ тетӗн эсӗ ӑна?

- Ӕма цума курдӕмӕ рандӕ уодзӕнӕй?

– Къайры кетерикди?

— Да кытчӧ нӧ сійӧ мунас?

– Ков сон туй?

— Да кушко тудо каяже?

— Кышкы тӹдӹ кен кердеш!

– Ков ней сон моли?

– Да куда же он пойдет?

– Ханна бараахтыай? – диэн баран, көрдөөхтүк күлэ түспүтэ.

— Кая китсен ди ул?

—Әҙме ҡайҙа? Тура ла тура, күҙҙәре ҡайҙа ҡарай-шунда.

— Пурпӗр мар-и, ку унӑн ирӗкӗ.

—Кумӕфӕндидӕр.Ӕкъӕхтӕ икурдӕмӕхӕсдзӕнӕнцӕ, уордӕмӕ... Уӕд Минкъий принц сагъӕсхузӕй загъта:

– Азмыды кетер жер? Тюзюнлей бара барыр да, ажашыр.

— Быдлаӧ ӧд вермас! Век веськыда, веськыда, кытчӧ синмыс видзӧдӧ.

– Кие содасы ков? Фалу видеста и видеста, ков сельмонза няиихть, ков пильгонза вятьсазь.

— А кӧ пала тудым? Кушко шинчаже онча, тушко — эре туран, туран.

— Кышкы-гӹнят. Со тӧр дӓ анзыкы, кышкы сӹнзӓжӹ анжа...

– Кода ков? Видьстэ, видьстэ, ков сельмензэ неить.

– Мало ли куда? Все прямо, прямо, куда глаза глядят.

– Ханна барара-кэлэрэ биллибэт буоллаҕа дии? Хараҕа ыларын былаһын тухары иннин хоту барыа.

— Кая булмас? Туп-турыга, аягы кая атласа — шунда.

Ул саҡта Бәләкәй шаһзат етди итеп:

Пӗчӗк принца ман сӑмах витмерӗ тейӗн.

— Е неци хилӕ кӕнуй.

Ёзден жашчыкъ керти оюнсуз айтды:

Сэки Дзоля принс шуис дзик сӧдза ме вылӧ видзӧдӧмӧн:

Эста Ёмла Оцязорнять шамаста кенярдемась штазь штавсь и оцю ломанькс азозе:

Тунам Изи принц шот-рат денак каласыш:

Тӹнӓм Изи принц пингӹдӹн пелештӹш:

– Сестэ Вишка инязорнэ мерсь пштистэ:

Тогда Маленький принц сказал серьезно:

Онуоха Кыра тыгын боччумнаахтык:

Аннары Нәни принц җитди итеп:

—Уныһы ҡурҡыныс түгел, миндә бит унда урыным бик әҙ — тине. Һәм моңһоулыҡ менән:

— Ку ниме те пӗлтермест, ман килте пӗтӗм тавралӑх «ытама кӗрет». Унтан кӑшт салхуллӑрах кӑмӑл еккипе хушса хучӗ:

Мӕнмӕ алцидӕр уотӕ минкъий ӕй ӕма! Удта, цума фенкъард ӕй, уотемӕй бафтудта:

– Къайгъырмаз, мени жерим анда бек азды. Мудахсынып да къошду:

— Эн шогсьы, менам ӧд сэні зэв дзескыд. Да содтіс гажтӧмакодь:

– Тя ёфси аф пелькс, вдь монь масторсон аф пяк лама вастта. И поладозе пичедезь:

— Тиде нимат огыл. Мыйын тушто вер шагал. Да шӱлыкаҥын ешарыш:

— Тидӹ нимат агыл, мӹньӹн тӹштӹ вӓрем пиш чӹдӹ! Дӓ изиш сылыкынрак тӹдӹ ушештӓльӹ:

– Теде а мезть пелемс, тосо монь пек аламо таркам. Ды таго нусамнясто мерсь:

– Это не страшно, ведь у меня там очень мало места. И прибавил не без грусти:

– Ити баҕас куттала суох, антах сылдьар сирим да үөтэтэ суох, – диэн баран, санаарҕаабыттыы эбэн эппитэ, – көнөтүк инниҥ хоту да бардаххына, ырааппаккын…

— Анысы куркыныч түгел, минем анда бик кысан, — диде. Аннан соң, моңсуланып:

—Һәр саҡ тура ла тура атлап алыҫ китеп булмай... — тип өҫтәне.

— Харпӑр хӑй ирӗкӗ чикӗсӗр пулма пултараймасть.

— Дӕ къӕхтӕ дӕ курдӕмӕ хӕссунцӕ, уордӕмӕ идард фӕццӕуӕн нӕййес...

– Тюзюнлей баргъанлай турсанг, алай узакъгъа узаймазса...

— Кутан кӧ мунны век веськыда да веськыда, ылӧдз он во...

– Кда молемс видеста и видеста, ичкози аф пачкодят…

— Эре туран-туран каен, мӱндыркыжак от шу…

— Со тӧр дӓ анзыкы кен, мӹндӹркӹ шоаш ак ли.

– Зярдо ютат ансяк видьстэ-видьстэ, васов а пачкодят…

– Если идти все прямо да прямо, далеко не уйдешь…

Ити курдук, мин, өссө биир суолталааҕы арыйбытым: кини төрөөбүт халлаанын эттигэ, дьиэ эрэ саҕа иэннээҕин!

— Гел турыга гына барсаң, ерак китә алмассың... — дип өстәде.

Шулай, мин тағы бер мөһим асыш яһаным: уның тыуған ҡауҡабы булаһа шул өй ҙурлығында ғына!

Часах эпӗ тепӗр пысӑк пӗлтерӗшлӗ япала пӗлтӗм. Вӑл пурӑнакан планета ҫурт пысӑкӑш кӑна иккен!

Уотемӕй базудтон дуккаг хъӕбӕр ахсгиаг гъуддаг: ӕ райгурӕн планетӕ хӕдзарӕй айдагъдӕр еуминкъий устурдӕр ке адтӕй!

Алайды да, мен бир керти затны белгиледим: аны туугъан жулдузу бир абадан юйден гитчерек болур!

Тадзи ме тӧдмалі нӧшта ӧти тӧдчанатор: сылӧн чужан енэжмуыс сӧмын керка ыджда и эм!

Тяфта мон панжень эстейне пяк эрявикс шарьхкодема: сонь шачема-касома планетац-мастороц ёфси кудшка!

Тыге мый эше ик кӱлешаным пален нальым: тудын шочмо планетыже пӧрт кугытан веле!

Тенге мӹнь эче иктӹм, пиш керӓлӹм, пӓлен нӓльӹм: тӹдӹн шачмы планетӹжӹ пӧрт гӹц изиш вел когорак ылын!

Вана истя мон панжинь эстень истямо тев: сонзэ тиринь планетазо покшолмань коряс ансяк кудошка!

Так я сделал еще одно важное открытие: его родная планета вся-то величиной с дом!

Туох диэхпиний, миигин ити солун улаханнык соһуппатаҕа.

Шулай итеп, мин тагын бер зур ачыш ясадым: ул яшәгән планета бары йорт зурлыгында гына икән.

Хәйер, мине был артыҡ аптыратманы.

Ку мана питех тӗлӗнтермерӗ.

Еци хабарбӕл ӕз неци уойбӕрцӕ бадес кодтон.

Анга мен алай бек да сейирсинмедим.

Сідзсӧ эськӧ менӧ тайӧ эз ёна шензьӧд.

Аньцек тя азфсь пяк ашемань таколфта.

Такшым тиде мыйым чотшак ыш ӧрыктаре.

Тидӹжӹ мӹньӹм когонат ӹш ӧрӹктӓрӹ.

Видьстэ меремс, те мон аволь пек дивавтымем.

Впрочем, это меня не слишком удивило.

Бэйэм да билэрим, Улуу куйаарга: Сир, Хатааһын чолбонун, Кураан чолбонун, Дьэллэҥэ курдук улахан чолбоннортон ураты сүүһүнэн ахсааннаах араас кыра халлаан эттиктэрэ, сулустар баалларын.

Хәер, мин моңа артык гаҗәпләнмәдем дә.

Мин, Ер Шары, Юлбиҙәр, Марс, Зөһрә йондоҙо кеүек ҙур ҡауҡабтарҙан тыш, йөҙләгән башҡа ҡауҡабтар барлығын белә инем һәм улар араһында шул тиклем бәләкәйҙәре, хатта телескоп аша күреп булмағандары ла бар.

Эпӗ лайӑх пӗлсе тӑраттӑм: пысӑк планетӑсен таврашӗнче, сӑмахран, Ҫӗр, Юпитер, Марс, Венера пек ят панисен ҫывӑхӗнче, вӗсен пин-пин ҫаврӑнташӗ (спутник) пурри паллӑ-ҫке-ха, ытларахӑшне телескоппа курма ҫеҫ май пур.

Ӕз хуарз зудтон, нӕнттӕ кӕбӕл исивардтонцӕ — Зӕнхӕ, Юпитер, Марс, Бонвӕрнон, еци устур планетити фӕсте ма ке ес сӕдӕгай ӕндӕртӕ, хаттӕй-хатт уӕхӕн минкъийтӕ, ӕма сӕ телескопӕй дӕр зинтӕй фӕууинӕн ес.

Мен эрттеден билеме: биз жашагъан Жер жюзюнден, Юпитерден, Марсдан, Венерадан сора да уллу планетала жюзле бла бардыла, ууакъчыкъланы уа санап саны да жокъду. Аланы кёбюсюн бек уллу кёзюлдюреуюк бла окъуна къарап кёрген къыйынды.

Ме тӧдлі, мый Му, Юпитер, Марс, Асъя кодзув кодь ыджыд енэжмуяс кындзи эм уна сё мукӧд енэжму (весигтӧ нимтӧмӧсь), да эмӧсь сэтшӧм ичӧтӧсь, мый найӧс телескопӧн сьӧкыд аддзыны.

Сяс мес содайне, што тяфтама оцю планетада-масторда башка, кода Земля, Юпитер, Марс, Венера, улихть нинге сядода лама лия планетат-масторхт, конатнень ёткса васьфневихть и ёмланят: синь и телескопонь пачк пяк стака няемс.

Мый паленам: Мланде, Юпитер, Марс, Венера гай кугу планете-влак деч посна эше шӱдӧ дене вес планете-влак улыт, нунын коклаште тугай изиат лиедат — нуным эсогыл телескоп денат ужаш ок лий.

Мӹнь пӓленӓм, Мӱлӓндӹ, Юпитер, Марс, Венера гань кого планетӹвлӓ гӹц пасна, эче шӱдӹ нӓрӹ вес планета улы, кыдывлӓлӓн лӹмвлӓм пумы агыл. Нӹнӹ логӹц кыдыжы техень изивлӓ ылыт, телескоп ваштат, вӓк, ак каеп.

Мон содылинь, Мода, Юпитер, Марс, Венера покш планетатнеде башка улить сядодо ламо лият ды ютксост вастневить истят вишинеть, мик телескопсояк а неявить.

Я знал, что, кроме таких больших планет, как Земля, Юпитер, Марс, Венера, существуют еще сотни других и среди них такие маленькие, что их даже в телескоп трудно разглядеть.

Сорохторун, улаатыннарар халампааһынан да таттаран көрдөххө арыычча көстөллөр.

Чөнки Җир, Юпитер, Марс, Венера кебек зур планеталардан башка тагын йөзләгән бик кечкенә, хәтта телескоп аша да көчкә-көчкә генә күренә торган күк җисемнәре булуын белә идем.

Астроном шундай ҡауҡабты асҡанда уға исем түгел, ә һан ғына бирә.

Сӑмахран, пӗр-пӗр астроном ҫавсенчен пӗрне шыраса тупма е пуҫласа асӑрхама пултарчӗ тӗк вӑл ӑна ят панӑ пек номерлет.

Астроном еци планетитӕй ескӕци ку байгон кӕнуй, уӕд ибӕл номи бӕсти исивӕруй номер.

Астроном аллай гитче планетачыкъны тапса, анга ат атай турмай, номер береди.

Кодзувъяс туялысь кӧ восьтӧ татшӧм енэжмусӧ, сетӧ сылы сэк оз ним, а лыдпас.

Мзярда астрономсь панжи тяфтама планета-мастор, эста максси тейнза аф лем, а аньцек номер.

Астроном, тыгай изи планетым мумекше, тудлан лӱмым огыл, а номерым веле пуа.

Кынам астроном техень планетӹм пачеш, тӹдӹлӓн лӹм вӓреш номерӹм веле пуа.

Зярдо кодамояк астроном панжи истямо планетыне, сон максы сонензэ аволь лем, а кодамояк номер.

Когда астроном открывает такую планетку, он дает ей не имя, а просто номер.

Халлаан эттиктэрин үөрэтэр астыраныам оннуктары арыйдаҕына бэл, аат биэрбэт, судургу ахсаанынан бэлиэтиир.

Мондый планетаны ачканнан соң, астроном аңа исем түгел, ә номер гына бирә.

Мәҫәлән: йондоҙлаҡ 3251.

Тӗслӗхрен, 3251 номерлӗ астероид.

Исхонуй ӕй, зӕгъӕн, «астероид 3251».

Сёз ючюн: астероид 3251.

Шуам кӧть: 3251-ӧд астероид.

Кепотьксонди, 3251-це астероидсь.

Мутлан, астероид 3251.

Шамак толшеш, тӹдӹм лӹмдӓт астероид 3251.

Саемс: 3251 астероид.

Например: астероид 3251.

Холобур: 3251-с халлаан эттигэ (астероид) диэн.

Мәсәлән: астероид 3251.

Минең, Бәләкәй шаһзат "йондоҙлаҡ В-612" тигән бәләкәй ҡауҡабтан осоп килгән тип, иҫәп тоторға етди нигеҙем бар.

Ҫавӑнпа та Пӗчӗк принц В 612 астероид ҫинчен вӗҫсе килнӗ тесе шутлама манӑн витӗмлӗ сӑлтав пурччӗ.

Мӕнӕн ес уӕзгӕ ӕфсонӕ уотӕ гъуди кӕнунмӕ, цума Минкъий принц ци планетӕй ӕрбафтудӕй, е ӕй астероид Б 612.

Бу Ёзден жашчыкъ аллай бир планетачыкъдан келгенине мени энди бир ишегим жокъду: астероид Б-612.

Менам эм зумыд подув чайтны, мый Дзоля принс воис татчӧ Б–619-ӧд ичӧтик енэжму вылысь.

Монь мялезе пачфтемс, што Ёмла Оцязорнясь лийкстась тяза ёмла масторняста, кона лемдеви «В-612-це астероидсь».

Изи принц «астероид В-612» маналтше изи планете гыч чоҥештен толын манын шонаш мыйын кугу амал уло.

Ӹнян вир донок мӹнь келесен кердӓм, Изи принц астероид Б 612 лӹмӓн планета гӹц толын.

Монень алкукс маряви, Вишка инязорнэ ливтясь тезэнь истямо планетынестэ, конанть лемезэ «B-612».

У меня есть серьезные основания полагать, что Маленький принц прилетел с планетки, которая называется «астероид В-612».

Онтон, миэхэ, Кыра тыгын, «В-612-с эттик» диэн ааттаах, быычыкаайык халлаан эттигиттэн кэлбит буолуон сөп диэн санаа үөскүүрүгэр, төрүөт баар.

Нәни принц "астероид В-612" планетасыннан очып килгән дип уйларга минем җитди дәлилләрем бар.

Был йондоҙлаҡ бер тапҡыр ғына, 1909 йылда, төрөк астрономына телескоп аша күренеп ҡала.

Ҫак астероида телескоппа сӑнаса пирвайхи хут 1909 ҫулта асӑрханӑ. Уҫаканӗ турккӑ астрономӗ пулнӑ.

Еци астероид ӕрмӕст еунӕг хатт 1909 анзи телескопӕй бафеппайдта еу туркаг астроном.

Ол астероидни 1909 жылда бир тюрклю астроном, телескоп бла къарап, жангыз бир кере кёргенди.

Тайӧ астэроидсӧ казявлӧма сӧмын ӧтчыдысь 1909-ӧд воӧ Турцияысь ӧти астроном.

Тя астероидсь телескопса приметафоль аньцек весть, 1909-це кизоня, туркань астрономть мархта.

Тиде астероидым ик турко астроном телескоп дене ик гана веле, 1909 ийыште, ужын.

Ти астероидӹм ик гӓнӓ веле телескоп гач цаклымы, 1909 ин, тӹдӹм турок астроном ужын.

Те астероидэнть нейнизь телескопонть пачк ансяк весть, 1909 иестэ, нейнизе Турциясто астроном.

Этот астероид был замечен в телескоп лишь один раз, в 1909 году, одним турецким астрономом.

Ол халлаан эттигэ, 1909 сыллаахха, биир эрэ түгэҥҥэ, түүр астыраныамын халампааһыгар көстөн ааспыт.

Бу астероид телескопта бары тик бер тапкыр, 1909 елда гына күренеп китә. Аны төрек астрономы күрә.

Астроном үҙенең иҫ киткес асышы тураһында Халыҡ ара астрономик конгрессында еткерә.

Ҫакӑн хыҫҫӑн вӑл хӑйӗн сӑнав-асӑрхавӗпе астрономсен Пӗтӗм тӗнчери конгресӗнче самай витӗмлӗ шӑв-шав хускатнӑ.

Е уӕд е ссирди туххӕй исаразта устур равдист Астрономий ӕхсӕнадӕмон конгресси.

Астроном сейирлик хапарын Халкъла аралы конгрессде айтханды.

Кодзувъяс туялысь юӧртӧма сэки аслас тӧдчана восьтӧмтор йывсьыс Астрономъяслӧн войтыркостса ӧксьӧма дырйи.

Астрономсь няйф планетанять колга азондсь Международнай астрономонь конгресса.

Астроном тунам шке чапле мумашыж нерген Тӱнямбал астрономий конгрессыште каласкален.

Астроном ти ӹвӹртӓрӹшӹ увер гишӓн Халыквлӓ лошты кӹлӹм кычышы астрономвлӓн конгрессӹштӹ кымдан пӓлдӹртен.

Астрономось ёвтнизе эсензэ мельспаро панжовксонзо Раськеютконь астрономонь промкссо.

Астроном доложил тогда о своем замечательном открытии на Международном астрономическом конгрессе.

Халлааны үөрэтэр учуонай, ити арыйыытын туһунан Норуоттар икки ардыларынааҕы астыраныамнар түмсүүлэригэр иһитиннэрбит.

Астроном үзенең искитәрлек ачышы турында астрономнарның Халыкара конгрессында чыгыш ясый.

Ләкин уға берәү ҙә ышанмай, бары тик сөнки ул төрөксә кейенгәненә күрә.

Анчах та вӑл тухӑҫ ҫыннин тумӗпе пулнӑран ӑна пӗри те ҫителӗклӗ таран хакламан.

Фал ибӕл неке баууӕндтӕй, ӕ уӕледарӕсмӕ гӕсгӕ.

Анга чырт бир киши да ийнанмагъанды – ол тюрключа кийинип эди.

Сӧмын сылы некод абу эскӧма сы понда сӧмын, мый туялысьыс кышасьӧма вӧлӧм турокъяс паськӧмӧ.

Аньцек кивок тейнза ашезь кема, сяс мес щафоль туркань щамбяльса.

Но тудлан иктат ӱшанен огыл, амалже икте лийын — тудо туркыла чиен улмаш.

Дӓ тӹдӹ турок выргемӓн ылынат, тӹдӹлӓн иктӓт ӹнянӹде.

Ансяк кияк сонензэ эзь кеме ды весе те секс, мекс сон ульнесь оршазь туркань оршамосо.

Но никто ему не поверил, а все потому, что он был одет по-турецки.

Ону ким даҕаны итэҕэйбэтэх, тоҕо диэтэххэ кини түүр омук таҥаһын таҥнан сылдьара үһү.

Ләкин аның сүзләренә берәү дә ышанмый, чөнки ул конгресска милли киемнән килгән була.

Өлкәндәр шундай халыҡ ул!

Ҫитӗннисем вӗсем ӗмӗрех ҫавӑн пек.

Устуртӕ уотӕ ‘нцӕ.

Абадан адамланы къылыкълары алайды!

Сэтшӧм со йӧз верстьӧясыс!

Вов кодамот ломаттне, тя оцюфне!

Мом манат нине кугыеҥ-влакым!

Когорак эдемвлӓ техеньӹ ылыт!

Вай, кодат ломанть неть покштнэ!

Уж такой народ эти взрослые!

Дьэ, улахан дьон инниктэр!

Менә шундый халык инде бу зурлар!

В-612 йондоҙлағының яҡшы аты бәхетенә, төрөк солтаны хакимаҫттарына үлем ҡурҡынысы янауында Европа күлдәктәрен кейергә ҡуша. 1920 йылда шул астроном ҡабаттан үҙенең асышы менән таныта. Шул саҡта ул моданың һуңғы талаптары буйынса кейенгән ине, — һәм уның менән барыһы ла килешә.

Телее, В 612 астероидӑн ятне-шывне май пур таран ҫӗклессишӗн турккӑсен диктаторӗ хытӑ ҫине тӑнӑ. Вӑл вӗлерессипе хӑратсах хӑй халӑхне европӑлла тум-юма хӑнӑхтарнӑ. Хайхи астроном 1920 ҫулта хӑйӗн астероичӗ тавра тепӗр хут шӑв-шав ҫӗкленӗ. Хальхинче анӑҫ ҫынниллӗ шукӑль тумланнӑскер тӗнчипе паллӑ тӗпчевҫӗсене те ӗнентерме пултарнӑ.

Астероид Б 612 амон- дӕн туркаг дикта- тор равардта бар- дзурд, цӕмӕй ӕ адӕн, мӕлӕти тӕрхони та- сӕй, райдайонцӕ евро- паг дарӕс дарун. Астро- ном нӕуӕгӕй исаразта равдист 1920 анзи, аци хатт бустӕги элегантон дарӕси. Ӕма уӕд еугур дӕр ӕ хӕццӕ исарази ӕнцӕ.

Насыпха, Б-612 астероидни намысын къоруулай, тюрклю солтан халкъына Европадача кийинирге буюргъанды. Ол буйругъун бузгъанны уа ёлтюрюрге буюргъанды. 1920 жылда биягъы астроном конгрессде биягъы хапарын айтханды. Бу жол анга барысы да ийнаннгандыла, ол алача кийинип эди.

Б–612-ӧд енэжмулы шуд вылӧ турцияса султаныс аслас канмуса став олысьыслы тшӧктӧма пасьтасьны европаногса паськӧмӧ, мӧд ног кӧ — виасны. 1920-ӧд воӧ тайӧ астрономыс бара юӧртӧма восьтӧмтор йывсьыс. Сэкисӧ медбӧръя мода сертиыс пасьтасьлӧма — да ставныс сыкӧд воӧмаӧсь ӧти кывйӧ.

И вов тя пингть туркань султанць кошардозень видесонза эряй сембе ломаттнень каннемс Европань эряйхнень лаца панархт. Тя ульсь кода паваз В-612-це астероидть кемокстамаса, сяс мес 1920-це кизоня сяка астрономсь тага весть пачфтсь тя масторнять колга, аньцек тяни ульсь щаф мекольце пингонь щамса, – и сембе кирдезь сонь ширенц.

В-612 астероидын пиалешыже, турко султан шке калыкшылан, колымаш дене лӱдыктен, Европылан келшыше вургемым чиен кошташ кӱштен. 1920 ийыште саде астроном шке почмашыж нерген эше ик гана каласкален. Ты гана тудо пытартыш модо почеш чиен улмаш, — да тудын ойлымыжлан чылан ӱшаненыт.

Астероид Б 612 репутацин цӓшешӹжӹ Турцин диктаторжы пушташ сӧрӹмӹ доно лӱдӹктен, ӹшке халыкшылан Европыштышыла чиӓш шӱден. 1920-шы ин тӹ астроном эчеӓт ӹшке у планетӹм тӹшлен лыкмы пӓшӓжӹ гишӓн шайышт пуэн. Ти гӓнӓ тӹдӹ остатка мода семӹнь чиэн ылын, дӓ тӹдӹм цилӓн ӓкленӹт дӓ шотеш пиштенӹт.

B-612 астероидэнть часияс, туркань инязорось кежейстэ, мик куловтомас, кармавтсь эсензэ эрицятненень кандтнемс Европань паля. 1920 иестэ теке астрономось таго ёвтнесь эсензэ панжовксстонть. Ней сон оржазель меельце шкань моданть коряс ды весе сонзэ кемизь.

К счастью для репутации астероида В-612, турецкий султан велел своим подданным под страхом смерти носить европейское платье. В 1920 году тот астроном снова доложил о своем открытии. На этот раз он был одет по последней моде, – и все с ним согласились.

Хата, ол, «В-612» халлаан эттигин арыйбыт учуонай дьолугар, түүр омуктар муҥур баһылыктара – Султаан, дьонун-норуотун өлөрөрүнэн куттаан туран, бүтүннүү арҕаа сайдыылаах омуктар таҥастарын таҥналларыгар күһэйэр ыйаах таһаарбыт. 1920 сыллаахха, били, астыраныам арыйыытын туһунан эмиэ биллэрбит. Бу сырыыга учуонай аныгылыы, муҥутуур муоданан тигиллибит, таҥаһы таҥна сылдьара үһү. Дьэ, ол эрэ иһин, арыйыытын ылыммыттар.

В-612 астероидының бәхетенә, төрек солтаны, үлем җәзасы белән куркытып, илдәге бар кешене европача киенеп йөрергә мәҗбүр итә. 1920 елда теге астроном үзенең ачышы турында тагын бер мәртәбә чыгыш ясый. Бу юлы инде ул иң соңгы мода белән киенеп килгән була — һәм барысы да аның ачышын хуплап чыгалар.

Мин һеҙгә В-612 йондоҙлағы тураһында шулай ентекле итеп, хатта һанын әйтеп, өлкәндәр арҡаһында һөйләнем.

В 612 астероидпа ҫыхӑннӑ вак-тӗвексем пирки, ун номерне те асӑнса, сӑмах ваклама кирлӗччӗ-и кунта?

Астероид Б 612 туххӕй уин аци листӕг хабӕрттӕ ке ракодтон ӕма ма уин сауӕнгӕ ӕ номер дӕр ке раргом кодтон, е устурти туххӕй ӕй.

Абадан адамланы къылыкълары алайды! Мен сизге Б-612 астероидни юсюнден жик-жигине дери айтдым, номерин окъуна билдирдим, абадан адамлагъа ангылатыр ючюн.

Ме висьталі тіянлы Б-612 енэжму йылысь сэтшӧм уна да весиг вайӧді сылысь лыдпассӧ сӧмын верстьӧяс понда.

Мон тейнть тяфта крхкаста азондонь В-612-це астероидть колга, тяштькстайне мянь сонь номеронц, аньцек оцюфнень инкса.

Кугыеҥ-влак верч гына мый тыланда В-612 астероид нерген тыге луйыкын каласкалышым да эсогыл тудын номержымат палдарышым.

Мӹнь тӓлӓндӓ ти астероид гишӓн детальвлӓ дӓнгӹнь шайышт пушым дӓ номержӹмӓт келесӹшӹм, лач когораквлӓ лӹмеш веле.

Мон истя домкасто ёвтнинь B-612 астероидэнть ланга ды ёвтыя номерэнзэяк ансяк покш ломантнень кис.

Я вам рассказал так подробно об астероиде В-612 и даже сообщил его номер только из-за взрослых.

Мин, улахан дьоҥҥо туһулуурум быһыытынан «В-612» халлаан эттигин туһунан сиһилээн, оннооҕор ахсаан аатын кытта бэлиэтээн кэпсээтим.

В-612 астероиды тарихын тәфсилләп сөйләвем, хәтта номерын да әйтүем, һаман шул зурлар өчен инде.

Өлкәндәр бигерәк һандар яраталар.

Ӑнлантӑр ӗнтӗ: ҫитӗннисем шут-хисепсӗр пӗр утӑм та тӑваймаҫҫӗ.

Устуртӕ цифритӕ уарзунцӕ.

Абадан адамла чотну бек сюедиле.

Найӧ зэв ёна радейтӧны лыдпасъяс.

Оцюфне пяк кельгсазь цифратнень.

Кугыеҥ-влак цифрым путырак йӧратат.

Когораквлӓ шотым яратат.

Покштнэ пек вечкить цифрат.

Взрослые очень любят цифры.

Улахан дьон сыыппаралары олус биһирииллэр.

Алар саннарны бик тә яраталар бит.

Уларға яңы дуҫың бар икәнен һөйләгәндә, улар бер ҡасан иң мөһиме тураһыда һорамайҙар.

Калӑпӑр, эсир вӗсемпе ҫӗнӗ тус-юлташӑр пирки сӑмах хускататӑр. Кӗтсех тӑрӑр: вӗсем нихӑҫан та чи кирли ҫинчен ыйтмаҫҫӗ.

Нӕуӕг ӕнбали кой син ку кӕнай, уӕд дӕ ести ахсгиаг гъуддагӕй некӕд бафӕрсдзӕнӕнцӕ.

Сюймей а?! Абадан адамлагъа жангы шуёхунгу хапарын айтсанг, бек магъаналы жанын сормазла.

Кодыр налы висьталан выль ёрт йылысь, найӧ некор оз юавны медтӧдчанаторъяссӧ.

Мзярда азондат тейст сянь колга, што тонь эвондась ялгаце, синь ёфси аш мяльсна содамс инь эрявикссь.

Мутлан, у йолташет лекме нерген нунылан ойлаш тӱҥалат гын, нуно эн тӱҥжӧ нерген нигунамат огыт йод.

Кынам нӹнӹлӓн у тӓнгет гишӓн шайыштат, нӹнӹ нигынамат сек керӓл гишӓн ак ядеп.

Зярдо ёвтнят тенст эсеть од ялгадо, сынь зярдояк а кевкстить седе, мезде алкукс эряви кевкстемс.

Когда рассказываешь им, что у тебя появился новый друг, они никогда не спросят о самом главном.

Кинилэргэ, саҥа доҕордоммуккун кэпсээтэххинэ, кини туһунан туох даҕаны күттүөннээҕи ыйытыахтара суоҕа.

Әгәр дә берәр яңа дустың турында сөйли башласаң, алар иң кирәклесе турында белешмәсләр.

Бер ҡасан улар әйтмәйәсәктәр: "Ә уның тауышы ниндәй?

Мӗншӗн кӑсӑкланас мар-ха, сӑмахран, ун сассипе?

Некӕд зӕгъдзӕнӕнцӕ уотӕ: «Циуавӕр ӕй ӕ гъӕлӕси азӕлд?

Ала бир заманда да сормазла: «Ауазы къалайды?

Некор оз шуны: «А кутшӧм сылӧн гӧлӧсыс?

Мзярдовок аф кизефтьсазь: «А кодама сонь вайгялец?

Нигунам тыге огыт ман: «Могайрак тудын йӱкшӧ?

Нӹнӹ нигынамат ак ядеп: «Махань тӹдӹн юкшы?

Зярдояк сынь а мерить: «А кодамо сонзэ вайгелезэ?

Никогда они не скажут: «А какой у него голос?

Холобур: «Кини хайдах саҥалааҕый?

Зурлар бервакытта да: "Аның тавышы нинди?

Ниндәй уйындар уйнарға ярата?

Е вӑл мӗнле вӑйӑ выляма юратнипе?

Цӕмӕй гъазун уарзуй?

Къаллай оюнланы сюеди?

Мыйӧн ворсны радейтӧ?

Мезьса кельгсы налхксеманц?

Могай модыш дене модаш йӧрата?

Махань мадышла тӹдӹ мадаш ярата?

Мейсэ сон вечки налксеме?

В какие игры он любит играть?

Ханнык оонньуулары таптаан оонньууруй?

Нинди уеннар ярата?

Күбәләктәрҙе тотамы юҡмы?"

Тӗрлӗ тӗслӗ лӗпӗшсем коллекцилет-и вӑл?

Гӕлӕботӕ ӕмбурд кӕнуй ӕви нӕ?».

Гёбелеклени тутамыды?»

Бобувъяссӧ кыявлӧ оз?»

Машты али аф мелавнянь кундсема?

Лывым поктен куржталеш мо?»

Тӹдӹ лӹпӹвлӓн коллекцим пога ӓль агеш?»

Кундтни сон нимилявт?».

Ловит ли он бабочек?»

Лыахтары сатаан тутар дуу?» – диэн.

Күбәләкләр тотамы ул?" — дип сорамаслар.

Улар: "Уға нисә йәш?

Асту сана, вӗсем тӳрех: «Вӑл миҫе ҫулта?

Фӕрсдзӕнӕнцӕ дӕ: «Ци карӕн ӕй?

Абадан адамла сорлукъ белгилери: «Анга ненча жыл болады?

Найӧ юаласны: «Кымын арӧс сылы?

Сяда сидеста синь мяльсна содамс: «Мзяра тейнза кизода?

Нуно йодыштыт: «Тудо мыняр ияш?

Нӹнӹ тӓмдӓм ядыт: «Маняр иӓш тӹдӹ ылеш?

Сынь кевкстнить: «Зяро сонзэ иензэ?

Они спрашивают: «Сколько ему лет?

Кинилэр: «Хас саастааҕый?

Ә бәлки: "Аңа ничә яшь?

Уның нисә ағалары бар?

Пиччӗшӗ-шӑллӗсем миҫен унӑн?

Цал ӕнсувӕри ин ес?

Ненча къарындашы барды?

Кымын вок сылӧн эм?

Мзяра сонь альнякадонза али дугандонза?

Мыняр иза-шольыжо уло?

Маняры тӹдӹн шоляжы ӓль ӹзӓжӹ улы?

Зяро сонзэ лелянзо-ялаксонзо?

Сколько у него братьев?

Хас ини-биилэрий?

Туганнары ничәү?

Ул ниндәй ауырлыҡта?

Йывӑрӑшпе миҫе кило таять вӑл?

Цӕйбӕрцӕ ласуй?

Айлыгъы-байлыгъы къаллай бирди?

Сьӧктаыс сылӧн кутшӧм?

Кодама сонь сталмоц?

Кап нелытше могайрак?

Маханьы тӹдӹн нелӹцшӹ?

Зяро сонзэ сталмозо?

Сколько он весит?

Төһө ыйааһыннааҕый?

Авырлыгы ни чама?

Атаһы күпме аҡса эшләй?", — тип һорайҙар.

Ашшӗ уйӑхра миҫе тенкӗ ӗҫлесе илет?» — тесе ыйтаҫҫӗ.

Цӕйбӕрцӕ миздӕ есуй ӕ фидӕ?».

Атасыны жалнасы нелляй бирди?»

Ыджыд-ӧ айыслӧн удждоныс?»

Мзяра ярмак сонь аляц куду канды?».

Ачаже мыняр ыштен налеш?»

Маняр оксам ӓтяжӹ ровотая?»

Зяро ярмак пандыть сонзэ тетянстэнь?».

Сколько зарабатывает его отец?»

Аҕата төһө хамнаһы өлөрөр?» – диэн ыйытыахтара.

Әтисенең эш хакы күпме?" — дип төпченерләр.

Һәм шунан һуң кешене белделәр тип хис итәләр.

Вӗсене пӗртен-пӗр ҫакӑ ҫеҫ кӑсӑклантарать.

Ӕма сӕмӕ ӕрмӕст уой фӕсте уотӕ фӕккӕсуй, цума адӕймаги хуарз базудтонцӕ.

Ол сорууладан сора мени жангы шуёхума толу багъа бичген сунадыла.

Сы бӧрын чайтӧны, ыштӧкӧ морт йывсьыс тӧдмалісны.

И тяда меле арьсихть, што содасазь тя ломанть.

Да тылеч вара шонат, пуйто айдеме нерген чыла пален налыныт.

Дӓ тидӹ паштек эдемӹм пӓлен нӓлӹнӹт, шанат.

Ды теде мейле маряви тенст, пек парсте ней содасызь ломаненть.

И после этого воображают, что узнали человека.

Дьэ ол кэннэ киһини билбит курдук сананаллар.

Шуннан соң инде алар бу кеше турында барын да белдек дип уйлыйлар.

Әгәр өлкәндәргә: "Мин уның алһыу кирбестән һалынған матур йортон күрҙем, уның тәҙрәләрендә яран сәскәләре, ә ҡыйығында күгәрсендәр",—тиһәң, улар был йортто бер нисек тә күҙ алдына килтерә алмай.

Енчен те эсир ҫитӗннисене: «Эпӗ хӗрлӗ кирпӗчрен купаланӑ хӳхӗм ҫурт куртӑм, чӳрече анисем ҫинче герань чечекӗсем хӗмленеҫҫӗ, ун тӑрринче кӑвакарчӑнсем кӑвиклетеҫҫӗ…» — тесе калатӑр тӑк пӗлсех тӑрӑр: вӗсен пуҫӗнче ҫак ҫурт илемӗ ниепле те чӗрӗлсе тӑраймасть.

Устуртӕн уотӕ ку зӕгъай: «Фӕууидтон рӕсугъд хӕдзарӕ, мӕтӕгхузӕ агоридорӕй амад, ӕ къӕрӕзгитӕбӕл геран- деденгутӕ, ӕ сӕрбӕл ба бӕлӕутӕ...», уӕд уонӕн еци хӕдзарӕ сӕ цӕститӕбӕл нӕ рауайдзӕнӕй.

«Къызыл кирпичден бир юй кёргенме да, терезесинде – гокка хансла, чардагъыны башында уа – кёгюрчюнле», – десенг, уллу адамла бир жукъ да агъыларыкъ тюйюлдюле.

Со кор, шуам, налы висьталан: «Ме аддзылі роза рӧма сёйизйысь тэчӧм керка, ӧшиньясыс герань дзоридзьяса, а вевт вылас позтысьӧны гулюяс», — найӧ некыдзи оз вермыны син водзаныс сувтӧдны тайӧ керкасӧ.

Мзярда корхтат оцюфненди: «Мон няень мазы куд, кона путф якстерь кевста и конань вальмя лангсонза панжи бабань цюкор панчфсь, а кудбрясонза – гуленят», – и вов синь арьсекшнихть, кодама тя кудсь, прязост кодавок аф путови, аф шарьхкодеви.

Кугыеҥ-влаклан «Мый чалка тӱсан кермыч дене чоҥымо мотор пӧртым ужынам, тӧрзалаштыже герань пеледыш уло, а леведыш ӱмбалныже — кӧгӧрчен-влак» манат гын, нуно тыгай пӧртым шинча ончылнышт нигузе сӱретлен огыт керт.

Когораквлӓлӓн тенге келеседӓ гӹнь: «Мӹнь ошалгы-якшар кӹрпӹцӓн цевер пӧртӹм ужынам, окняштыжы — герань пеледӹш, а левӓш вуйыштыжы — кӓдӹвлӓ», нӹнӹ нигынамат ынгылен ак кердеп, маханьы ти пӧрт ылеш.

Зярдо кортат покш ломантненень: «Мон неинь мазый кудо, кона вачказь валдо-якстере кирьпецьстэ, вальма лангсо герань, кудо прясо гулькат», – ансяк кодаяк прязост а сы те кудось.

Когда говоришь взрослым: «Я видел красивый дом из розового кирпича, в окнах у него герань, а на крыше голуби», – они никак не могут представить себе этот дом.

Аны, улахан дьоҥҥо: «Мин кыһыл кирпииччэлэринэн тутуллубут наһаа үчүгэй дьиэни көрдүм, түннүгэр сибэкки олордуллубут, кырыыһатын үрдүгэр өтөннөр олороллор» диэтэххэ, ол дьиэ хайдах буолуохтааҕын өйдөрүгэр батаран көрбөттөр.

Әгәр дә зурларга: "Мин бик матур йорт күрдем. Аның кирпечләре алсу төстә, тәрәзәләрендә яран гөл, түбәсендә күгәрченнәр", — дисәң, алар бу йортны һич тә күз алдына китерә алмаслар иде.

Уларға: "Мин һаҡы йөҙ мең франк булған йорт күрҙем", — тиһәң, улар "Ниндәй матурлыҡ!",—тип, һоҡланып та ебәрә.

Ӑнланмалла пултӑр тесен вӗсене ҫапла каламалла: «Эпӗ ҫӗр пин франк тӑракан ҫурт куртӑм». Вара тин вӗсем савӑнса кӑшкӑрса ярӗҫ: «Пӑх-ха, мӗн тери илем!»

Уонӕн гъӕуй уотӕ зӕгъун: «Фӕууидтон сӕдӕ мин франки аргъ хӕдзарӕ». Уӕд фӕккӕндзӕнӕнцӕ: «Ци рӕсугъд ӕй!».

«Мен бир юй кёргенме да, аны багъасы жюз минг франк эди», – десенг а, уллу адамла барысы да бирден: «Тю машаллах!» – дерикдиле.

Налы колӧ шуны: «Ме аддзылі керка сё сюрс франк донысь», — сэки найӧ горӧдасны: «Ок кутшӧм мичлун!».

Тейст эряви азомс тяфта: «Мон няень куд сяда тёжянь франкань питнеса», – вов эста синь кенярдихть: «Вай, кодама мазы!».

Нунылан тыге каласаш кӱлеш: «Мый шӱдӧ тӱжем франкым шогышо пӧртым ужынам», да тунам нуно кычкыралыт: «Могай мотор пӧрт!»

Нӹнӹлӓн келесӓш келеш: «Мӹнь шӱдӹ тӹжем франкаш пӧртӹм ужынам». Тӹнӓм нӹнӹ ӧрӹн колтат: «Махань тӹдӹ цевер!»

Сыненст эряви меремс: «Мон неия те сядо тёжат франконь питнесэ кудонть», – ансяк сестэ сынь сергедить: «Кодамо мазый!».

Им надо сказать: «Я видел дом за сто тысяч франков», – и тогда они восклицают: «Какая красота!»

Ол оннугар: «Мин, сүүс тыһыынча төлөбүргэ турар дьиэни көрдүм», –диэтэхпинэ, «туох айылаах үчүгэй дьиэтэй, ол» диэн өрө хаһыытыы түһүөхтэрэ.

"Йөз мең франк торырлык йорт күрдем", — дисәң, алар шунда ук: "Менә бу йорт, ичмасам!" — дип сокланырлар иде.

Нәҡ шулай уҡ уларға: "Бына, Бәләкәй шаһзат ысынында көн иткәне тураһында, дәлилдәр: ул бигерәк, һуң бигерәк тә ирмәк ине, ул көлә ине, һәм бәрәсле булғыһы килә ине.

Унтан вара эсир вӗсене ҫапла шантарса каларӑр тейӗпӗр: «Пӗчӗкҫеҫ принц ҫут тӗнчере чӑннипех те пуррине унӑн йӑлттам сӑн-сӑпачӗ, ҫепӗҫ кулли ҫирӗплетеҫҫӗ. Вӑл сурӑхшӑн чунӗпе хӗмленни те ҫавнах ӗнентерет.

Мадта син уотӕ ку зӕгъай: «Минкъий принц ӕцӕгӕйдӕр ке адтӕй, уомӕн бӕлвурдгӕнӕнтӕ ‘нцӕ, зӕрдесгӕ ке адтӕй, ходгӕ ке кодта ӕма ‘й фус ке гъудӕй, етӕ.

Энтта да, тюппе-тюз ма алай, уллу адамлагъа: «Ёзден жашчыкъ керти да болгъанына шагъатлыкъла кёпдюле: ол бир бек аламатчыкъ эди, ол кюлген да эте эди, анга къозучукъ да керек эди.

Сідзи жӧ лоас, налы кӧ шуан: «Со эскӧдана подув сы вылӧ, мый Дзоля принсыс збыльысь вӧлі — сійӧ ӧд бурсьыс-бур, гажаа сераліс, сылы колӧ вӧлі мегӧпи.

Тяфта жа ули, кда тейст азомс: «Вов кемокстама валхт, што Ёмла Оцязорнясь видекс ульсь: сон пяк и пяк цебярель, фалу рахсесь, и сондейнза пяк эрявсь борання.

Лач тыгак нунылан каласыман: «Изи принц чынжымак лийын манмым теве мо раш ӱшандара: тудо пешак, путыракат сай улмаш, воштылаш йӧратен, да тудо тага пачам пеленже кучаш шонен.

Седӹндон нӹнӹлӓн тенге келеседӓ гӹнь: «Изи принцӹн лачок ылмыжылан вир техеньӹ — тӹдӹ пишок ӹвӹртӓрӹшӹ ылын, тӹдӹ ваштылын дӓ тӹдӹлӓн патя келеш ылын.

Истяяк, зярдо сыненст меремс: «Вана тувталт, мезень коряс содави Вишка инязорнэнь улемазо: сон ульнесь пек, пек вадрине, сон пейдсь ды сонензэ пек эрявсь вишка ревине.

Точно так же, если им сказать: «Вот доказательства, что Маленький принц на самом деле существовал: он был очень, очень славный, он смеялся, и ему хотелось иметь барашка.

Эмиэ ол сиэринэн: «Кыра тыгын дьиҥнээхтии баар буола сылдьыбытын бигэргэтэр туоһулар бааллар, холобур: кини алыс ис киирбэх этэ, кини күлэрэ, кини хойчооннонуон баҕарара.

Мәсәлән, зурларга: "Менә сезгә Нәни принцның чыннан да дөньяда булуы турында дәлилләр: бу гаҗәеп малай көлә белә, аның үз планетасында бәрән булдырасы килә.

Ә кем бәрәс эйәһе булғыһы килә, ул, һис шикһеҙ, йәшәй", — тиһәң, улар тик яуырындарын ҡыҫып һиңә бер ни аңламаған сабыйға ҡараған кеүек ҡараясаҡтар.

Ҫут тӗнчере ҫук пулсан сурӑх пирки мӗнле ӗмӗтленме пултартӑр-ха вӑл?!» Ҫук, ку вӗсене «витереймест», вӗсем хулпуҫҫисене хускаткаласа илеҫҫӗ те сан ҫине пӗчӗк ача ҫине пӑхнӑ пек пӑхаҫҫӗ.

Еске фус ку гъӕуа, уӕд е бӕлвурд кӕнуй, еци ескейӕн ӕнӕ ун ке нӕййес, уой», уӕд етӕ сӕ усхъитӕбӕл исхуӕцдзӕнӕнцӕ ӕма дӕ сувӕллонӕй дардзӕнӕнцӕ!

Къозучугъу болгъан а, айхайда, кеси да болмай амалы жокъду», – десенг, ала, инбашларын жыйырып, санга акъылбалыкъ болмагъан къагъанакъгъа кибик къарарыкъдыла.

А коді кӧсйӧ видзны мегӧпиӧс, то, дерт жӧ, сійӧ збыльысь эм», — тадзи кӧ налы шуан, найӧ сӧмын лэптыласны пельпомсӧ да видзӧдласны тэ вылӧ вежӧртӧм кага вылӧ моз.

А кинди эряви борання, ся, видекс, эряй-ащи ломань», – и кда тейст тяфта азомс, то синь аньцек кепсесазь лафтубряснон и варжакстыхть лангозот кода ёмла шабань лангс.

А кӧ тага пачам пеленже кучаш шона, тыгай еҥ чынжымак уло», — кугыеҥ-влаклан тыге каласет гын, нуно вачыштым туртыктат да ӱмбакет ораде ньога ӱмбак ончалмыла ончалыт.

Кӱлӓн патя келеш, тӹдӹ уж лачокок ылын», — тӹнӓм когораквлӓ ӹнгӹжӓштӹм лӱктӓлӹт дӓ, эче тетяок ылыда, шаналтат.

А кинень эряви вишка ревине, се алкукс ули мастор лангсо», – бути сыненст истя меремс, сынь ансяк кепедсызь лавтовост и варштыть лангозот, теке ачарькодиця вишка эйкакшке лангс.

А кто хочет барашка, тот, безусловно, существует», – если им сказать так, они только пожмут плечами и посмотрят на тебя, как на несмышленого младенца.

Онтон ким хойго ымсыырар, ол чахчы тыыннаах буоллаҕа дии», – диим арай. Бука санныларын ыгдаҥнатан баран, миигин тугу да ыраҥалаабат кыра оҕо курдук көрүө этилэр.

Бәрән табу турында уйлаган кеше, һичшиксез, дөньяда яшәгән булырга тиеш бит инде", — дип әйтсәң, алар бары тик җилкәләрен генә җыерырлар һәм сиңа сәер караш ташларлар иде.

Ә әгәр ҙә: "Ул йондоҙлаҡ В-612 тигән ҡауҡабтан осоп килде", — тиһәң, был уларҙы ышандырасаҡ һәм улар һораныуҙары менән ҡаҡшатмаясаҡтар.

Вӗсем пач та ан иккӗленччӗр тесен ҫапла калас пулать: «Пӗчӗкҫеҫ принц В 612 астероид ҫинчен вӗҫсе аннӑ». Кун пек каланине вӗсем ӗненеҫҫӗ, ун хыҫҫӑн тек ним ҫинчен те ыйтса сана чӑрмантармӗҫ.

Фал син уотӕ ку зӕгъай: «А ци планетӕй ӕрбафтудӕй, е ӕй астероид Б 612», уӕд дӕбӕл баууӕнддзӕнӕнцӕ ӕма дӕ исуӕгъдӕ кӕндзӕнӕнцӕ сӕ фарстатӕй.

«Астероид Б-612 планетадан учуп келгенди дегенинг а толу ийнандырлыкъды, къошакъ соруула бла да башынгы аурутурукъ тюйюлдюле.

Но налы кӧ висьталан: «Сійӧ воӧма татчӧ Б-612-ӧд нима астероидсянь», — найӧс эскасны да оз нин пондыны дӧзмӧдчыны юалӧмъяснас.

А кда тейст мярьгомс: «Сон лийкстась тяза лия масторлангста, кона лемдеви В-612-це астероидокс», – эста тянди синь верондайхть и аф кармахть макссема аф эрявикс кизефкст.

Но нунылан тыге каласет гын: «Тудо В-612 маналтше астероид гыч чоҥештен толын», — тиде нуным ӱшандара, да нуно тыйым тӱрлӧ йодыш дене витараш огыт тӱҥал.

Вес статян нӹнӹлӓн келесӹмӹкӹдӓ: «Изи принц астероид Б 612 лӹмӓн планета гӹц толын», нӹнӹ тидӹлӓн ӹнянӓт дӓ молы гишӓн ядышташ ак тӹнгӓлеп.

Ансяк бути меремс сыненст: «Сон ливтясь планетасто, конанть лемезэ B-612 астероид», – те сеске кемевтсынзе сынст ды сынь а кармить макснеме ачарькодевикс кевкстемат.

Но если сказать им: «Он прилетел с планеты, которая называется астероид В-612», – это их убедит, и они не станут докучать вам расспросами.

Онтон кинилэргэ: «Кини, «В-612» диэн ааттаах халлаан эттигиттэн көтөн кэлбитэ», – диим арай. Бука итэҕэйэн, элбэҕи тугу да ыйыталаһыахтара суоҕа этэ.

Әгәр дә инде: "Ул астероид В-612 дип аталган планетадан килде", — дисәң, алар шунда ук сиңа ышанырлар һәм башка сораулар биреп аптыратмаслар.

Шундай халыҡ бына ул өлкәндәр.

Ку вӑл вӗсен яланхи, хӑнӑхнӑ йӑли.

Етӕ уӕхӕнттӕ ‘нцӕ.

Абадан адамланы къылыкълары алайды!

Сэтшӧм йӧз нин этайӧ верстьӧясыс.

Вов кодамот оцю ломаттне.

Теве тыгай калык улыт кугыеҥ-влак.

Коговлӓ техень ылыт.

Вана истямо раське неть покш ломантне.

Уж такой народ эти взрослые.

Дьэ, улахан дьон диэн инниктэр.

Зурлар шундый сәер халык инде алар.

Уларға асыуланырға кәрәкмәй.

Тек вӗсене ним те кирлӗ мар.

Уой туххӕй сӕмӕ мӕстгун кӕнун нӕ гъӕуй.

Алагъа тырман этерге керек тюйюлдю.

Оз ков на вылӧ лӧгнытӧ кутны.

Аф эряви синь лангозост кяжиякшнемс.

Нунылан сыраш ок кӱл.

Нӹнӹ вӹкӹ шӹдешкӓш ак кел.

А эряви лангозост кежиявтнемс.

Не стоит на них сердиться.

Кинилэргэ кыыһырар туһата суох.

Тик шулай да зурларга каты бәрелергә ярамый.

Балалар өлкәндәргә ҡарата бик илтифатлы булырға тейеш.

Ҫавӑнпа пӗчӗккисен ҫакна асра тытса ҫитӗннисен унашкал хӑтланӑшӗсем ҫине каҫаруллӑ кӑмӑлпа пӑхмалла.

Сувӕллӕнттӕ устуртӕн гъӕуама хъӕбӕр хатиргӕнагӕ уонцӕ.

Сабийле абаданланы хар не жаны бла да аяргъа керекдиле.

Челядьлы колӧ лоны верстьӧ йӧз дорӧ небыд сьӧлӧмаӧн.

Шабатненди эряви ваномс оцюфнень мяльсна.

Йоча-влак кугыеҥ-влакым воштылалынрак гына ончалшаш улыт.

Изивлӓ нӹнӹм пишок ынгылен моштышашлык ылыт.

Эйкакштненень эряви чарькодемс покштнэнь.

Дети должны быть очень снисходительны к взрослым.

Оҕолор, улахан дьоҥҥо истиҥник сыһыаннаһыах тустаахтар.

Балалар аларга карата бик мәрхәмәтле булырга тиеш.

Тик беҙ, йәшәүҙең нимә икәнен аңлағандар, әлбиттә, һандарҙан көләбеҙ!

Паллах ӗнтӗ, пирӗншӗн, пурнӑҫ тути-масине чухлакансемшӗн, шут-хисепе пуҫ таясси кулӑшла япала ҫеҫ!

Фал мах, цард ка лӕдӕруй, етӕ, мах, ке зӕгъун ӕй гъӕуй, номертӕ нецӕмӕ дарӕн!

Биз, жашауну ангылагъанла, айхайда, мыйыкъ тюпден ышарабыз номерлеге да, цифралагъа да!

Сӧмын ми, олӧмсӧ гӧгӧрвоысьяс, дерт, серам вылӧ лэптам лыдпасъяс да чипраяс!

Аньцек минь, сят, кит шарьхкодьсазь, мезе стамсь эряфсь и кодама сонь смузенц, видекс пеетькшнетяма номерхнень и цифратнень лангса!

Но ме, илышым умылышыжо-влак, конешне, тӱрлӧ номерым да цифрым воштылына гына!

Но мӓмнӓм, ӹлӹмӓшӹм ынгылышывлӓм, мӓмнӓм конечно, шот ваштылта веле!

Ансяк минь сеть, кие чарькоди, мезе истямось эрямо, ды минь, чарькодеви, раксетяно номертнэнь ды цифратнень лангсо!

Но мы, те, кто понимает, что такое жизнь, мы, конечно, смеемся над номерами и цифрами!

Онтон, биһиги, олох диэн тугун өйдүүр дьон буоларбыт быһыытынан, ол бэлиэтиир ахсааннартан уонна сыыппаралартан күлүөхпүтүн эрэ сөп.

Ләкин без, тормышның нәрсә икәнен аңлый торган кешеләр, саннарга һәм номерларга көлеп кенә карыйбыз.

Мин ҙур теләк менән был әҫәрҙе тылсымлы әкиәт кеүек башлар инем.

Эпӗ ҫак историе асамҫӑ хӗрсем ҫинчен калакан юмах евӗрлӗ пуҫласа яма та пултарнӑ пулӑттӑм.

Ӕз аци уацау фӕлтау райдайинӕ алӕмӕттаг аргъауи хузи.

Мен бу таурухну бир тауушлукъ жомакъныча да башлаяллыкъма.

Мем зэв окота эськӧ вӧлі панны тайӧ повесьтсӧ шемӧсъяса мойдкыв моз.

Мон оцю мяльса ушедолине ба тя повестть кода мялень салай ёфкс.

Мый тиде каласкалымашем уло кумылын юзо йомак семын тӱҥал кертам ыле.

Мӹнь ти шайыштмашым кымыл донок ямак гань тӹнгӓлнем ыльы.

Мон паро мельсэ ушодовлия те повестенть дивань ёвкс ладсо.

Я охотно начал бы эту повесть как волшебную сказку.

Дьэ ити иһин, мин, бу сэһэммин аптаах остуоруйа курдук, бэйэм умсугуйан туран саҕалыыбын.

Мин бик теләп бу повестьны тылсымлы әкияткә охшатып язар идем.

Мин ошолай итеп башларға теләр инем: "Йәшәгән ти Бәләкәй шаһзат. Ул үҙенән аҙ ғына ҙурыраҡ булған ҡауҡабта йәшәгән, һәм уға дуҫ етмәй ине...".

Эпӗ ҫак сӑмахсенчен пикенӗттӗм: «Темлерен пӗрре ҫут тӗнчере Пӗчӗкҫеҫ принц пурӑннӑ. Вӑл тӗпленсе пурӑнакан планета хӑйӗнчен кӑшт ҫеҫ пысӑкрах пулнӑ, тата вӑл, пӗчченскер, ҫав тери кампа та пулин туслашма ӗмӗтленнӗ…»

Фӕлтау зӕгъинӕ: «Цардӕй ӕма адтӕй кӕддӕр еу Минкъий принц. Е цардӕй, ӕхецӕй айдагъ еуминкъий устурдӕр ка ‘дтӕй, уӕхӕн планети, ӕма ‘й гъудӕй ӕнбал...».

Ма былай жазарыкъ эдим: «Эртте-эртте бир Гитче ёзденчик, ёзден жашчыкъ болгъанды. Кесинден аз уллуракъ планетачыкъда кеси жангыз жашагъанды, шуёху болмагъан амалтын, кёлю такъыр эди...»

Окота гижны тадзи: «Овліс-вывліс Дзоля принс. Сійӧ овліс ассьыс неунаӧн ыджыдджык енэжму вылын, да сылы ёна эз тырмыв ёрт...»

А ушеткс тиелень тяфта: «Эрясь-ащесь Ёмла Оцязорня. Сон эрясь масторлангса, кона ульсь эсь корязонза аф ламода сяда оцю, и сонь ашель ялгац…».

Мый тыге тӱҥалнем ыле: «Илен улмаш Изи принц. Тудо шкеж деч изиш гына кугурак планетыште илен, да тудлан путыракат йолташ ситен огыл...»

Мӹнь тенге келесӹнем ыльы: «Ӹлен-ылын Изи принц. Тӹдӹ ӹшкежӹ гӹц изишеш веле когорак планетӹштӹ ӹлен дӓ тӹдӹлӓн пишок тӓнг ситӹде...».

Мон ушодовлия истя: «Эрясь-аштесь Вишка инязорнэ. Сон эрясь планета лангсо, конась эседензэ аволь ламодо покш, ды сонензэ пек эзь сатно ялга…».

Я хотел бы начать так: «Жил да был Маленький принц. Он жил на планете, которая была чуть побольше его самого, и ему очень не хватало друга…».

Маннык саҕалыахпын баҕарабын: «Олорбута эбитэ үһү Кыра тыгын. Кини бэйэтиттэн эрэ обургу иэннээх, быыкаа сирдээҕэ уонна истиҥ доҕоро суоҕуттан олус соҕотохсуйара…»

Менә болай итеп башлар идем мин: "Борын-борын заманда булган ди бер Нәни принц. Ул үз гәүдәсеннән аз гына зуррак планетада яшәгән, бу принцның кем беләкдер бик тә дуслашасы килгән..."

Ғүмерҙең нимә икәнен аңлаған кешеләр, былар барыһы ла саф хаҡиҡәт икәнлеген шунда уҡ күрерҙәр ине. Сөнки мин китабымды мәрәкә өсөн генә уҡыуҙарын теләмәйем.

Ҫакӑн пек пуҫласа янинче пурнӑҫа пӗлекен ҫынсем суя ҫуккине туяҫҫӗ. Кунсӑр пуҫне эпӗ хамӑн кӗнекене ҫӑмӑлттайланса ҫиелтен ҫеҫ вуланине юратмастӑп.

Цард ка лӕдӕруй, уонӕмӕ уотӕ ӕцӕгдӕр фӕккӕсидӕ. Уой туххӕй, ӕма мӕ нӕ фӕндуй, мӕ киунугӕ мин уӕлӕнгай кӕститӕ кӕнонцӕ, уой.

Жашаудан аз да ангылауу болгъан муну керти хапаргъа ушатырыкъды. Мен а чыртдан да сюймейме китабымы эрикгенден, заман кечиндирирге окъурукъларын.

Олӧмсӧ гӧгӧрвоысь быд морт дзик пыр эськӧ казялас: тайӧ, дерт, ёнджыка мунӧ збыльтор вылӧ.

Сят, кит шарьхкодьсазь, мезе стамсь эряфсь, эстокиге няелезь, што сембось тя видексонь виде. Вдь мон тя книгать сёрмадса аф сянкса, штоба морафтыхне луволезь сонь рахсемга.

Илышым умылышо-влак вигак ужыт ыле: чыла тиде пешак чын. Но мыйын изирак книгамым тыглай оҥайлан гына лудышт манын ынем шоно.

Кӱ ӹлӹмӓшӹм ынгыла, техень шамаквлӓ лачокат ӹнянлӓ шактен кердӹт. Седӹ, мӹнь книгӓэм пӓшӓ уке гӹц веле ӹнем лыдыкты.

Сеть, кить чарькодить, мезе истямо эрямось, сеске неявлизь, те алкуксонь видечи. Мон пелян, илязт ловно книгасон ансяк пейдемань кис.

Те, кто понимает, что такое жизнь, сразу бы увидели, что все это чистая правда. Ибо я совсем не хочу, чтобы мою книжку читали просто ради забавы.

Ким олоҕу өйдүүр, тута, барыта кырдьык буоларын итэҕэйбит буолуохтаах. Тоҕо диэтэххэ, бу кинигэбин аралдьыйа эрэ таарыйа ааҕыаххытын баҕарбаппын.

Тормышны аңлаган кешеләр моның чып-чын икәнен шунда ук күрерләр иде. Чөнки мин бу китабымны кызык өчен генә укуларын һич тә теләмим.

Бәләкәй дуҫымды иҫемә алғанда, йөрәгем ауыртып ҡыҫыла, һәм миңә уның тураһында һөйләү еңел түгел.

Мӗншӗн тесен ҫак историе каласа панӑ чух ман чунра хурлӑхлӑ асаилӳсем капланаҫҫӗ.

Мӕн хъӕбӕр уӕззау ӕнкъарӕнти бафтаунцӕ аци имисуйнӕгтӕ.

Асыры ачыулу эсгериуню къайтарып айтхан тынч тюйюлдю.

Та понда ме ньӧти ог кӧсйы, медым менсьым небӧгӧс лыддисны теш пычкӧм понда.

Седисон эвондакшни пичефкс, мзярда лятфнеса эсь ёмла ялгазень, конань колга ёфси аф тёждя тейне корхтамс.

Шкемын изи йолташем нерген шоналтемат, шӱмем коржын ишалтеш, да тудын нерген каласкалаш мылам куштылго огыл.

Мӹлӓм тидӹм шайышташ куштылгок агыл.

Седейзэнь пштикс сялги, зярдо арсезеван Вишка инязорнэ ялгадон ды аволь шожда тень кортамс сонзэ ланга.

Сердце мое больно сжимается, когда я вспоминаю моего маленького друга, и нелегко мне о нем говорить.

Мин, кыракый доҕорбун санаатахпына сүрэҕим быһыта кымаахтыыр, онон, кини туһунан кэпсиирим да ыарахан.

Нәни дустымны искә төшерүгә, йөрәгем авыртып кысылып куя. Аның турында сөйләү бик авыр миңа.

Ул үҙенең бәрәсе менән мине ташлап киткәненә алты йыл да үтеп китте.

Акӑ ӗнтӗ ултӑ ҫул та иртрӗ манӑн тусӑм хӑйӗн сурӑхӗпе каялла вӗҫсӗрлӗхе ӑсаннӑранпа.

Нур ӕхсӕз анзи рацудӕй, ме ’нбал ӕ фуси хӕццӕ мӕнӕй ку рандӕй, уобӕл.

Мени шуёхум кесини къозучугъу бла бирге менден кетгенли алты жыл озгъанды.

Вывті сьӧкыд казьтывны да абу кокни та йылысь висьтавлыны.

Ётась ни кота кизот ся шиста, мзярда сон эсь бораннянц мархта тусь эздон.

Шке тага пачаж дене пырля мыйым кудалтен кайымыжлан ынде куд идалыкат эртыш.

Тӓнгем патяжы доно мӹньӹм кодымыжы годшен куд иӓт эртен.

Ютасть кото иеть, кода сон вишка ревинензэ марто кадымем.

Прошло уже шесть лет с тех пор, как он вместе со своим барашком покинул меня.

Кини, хойчоонун илдьэ, миигин хаалларан барбыта хайы сах алта сыл буолла.

Бәрәнен алып, мине ташлап китүенә менә алты ел узды инде.

Һәм мин, уны онотмаҫ өсөн, уның тураһында һөйләргә маташам.

Халь вара эпӗ ун пирки ҫырса кӑтартма пикенни вӑл манӑн асрах пулнине пӗлтерет.

Кӕд ин ӕз ами ӕ сорӕт саразунбӕл фӕлварун, уӕд е уомӕн, цӕмӕй ӕй ма феронх кӕнон.

Аны унутмаз ючюн, не бек къыйналсам да, айтыргъа борчлума.

Колис нин квайт во ёртӧйлӧн аслас мегӧпинас менӧ эновтӧмсянь.

Сянкса мон тяряфтан азондомс сонь колганза, штоба аф юкстамс.

Тудым мондаш огыл манын веле мый тудын нерген каласкалаш тӧчем.

Дӓ мондаш ӹнжӹ ли манын, мӹнь тӹдӹ гишӓн тиштӹ шайышташ цацем.

Ды мон бажан ёвтнемс ланганзо, илязо стувтово сон.

И я пытаюсь рассказать о нем для того, чтобы его не забыть.

Ол иһин, кинини умнумаары, хат кэпсээн көрөөрү гынным.

Мин сезгә аның турында күңелемдә онытылмаслык истәлек калсын өчен сөйлим.

Дуҫтарҙы онотоу бик зарлы күренеш.

Туса манса кайни вӑл ҫав тери кулянтарать-ҫке-ха.

Ӕнкъарддзийнадӕ ‘й е — ӕнбали феронх кӕнун.

Шуёхларын унутхан бек осал ишледен бириди.

Зэв гажтӧмтор тайӧ — кор вунӧдӧны ёртъясӧс.

Тя пяк ризнафты, мзярда юкснесазь ялгатнень.

Вет йолташым мондет гын, тиде моткочак шӱлыкан паша.

Тӓнг гишӓн мондат гӹнь, худа.

Те пек берянь, зярдо ломантне стувтнесызь ялгаст.

Это очень печально, когда забывают друзей.

Доҕоттору умнар диэн – олус курус буолбат дуо.

Дусларны оныту — бик күңелсез хәл бит.

Һәр кемдең дә дуҫы булмай.

Пурте тусшӑн тунсӑхлаҫҫӗ.

Алкӕмӕн нӕ фӕууй ӕнбал.

Керти шуёху болгъан алай кёп адам жокъду.

Эз быдӧнлӧн вӧвлы ёрт.

Вдь аф эрь ломанть ули ялгац.

Кажне айдемынак йолташыже уке.

Цилӓнок тӓнг уке.

Аволь эрьванть ули ялгазо.

Не у всякого есть друг.

Киһиэхэ эрэ барытыгар, доҕор көстүбэт.

Бар кешенең дә дусты булмый.

Һәм мин, һандан башҡа бер ни менән ҡыҙыҡмаған өлкәндәр кеүек булып китеүҙән ҡурҡам.

Эпӗ те, ҫитӗннисене кура, цифрӑсемсӗр пуҫне нимпе те кӑсӑкланман ҫын пулса тӑма пултарнӑ.

Гӕнӕн ес, ӕма ӕз дӕр, цифритӕй уӕлдай кӕмӕ неци мӕтӕ ес, еци устурти хузӕн исуон.

Цифраладан башха бир затха да терилмеген уллулагъа ушап къалыргъа къоркъама.

И ме пола лоны верстьӧ кодьӧн, кодъясӧс лыдпасъясысь кындзи нинӧм нин оз кыскы, оз ышӧд.

И мон пелян улемс оцюфнень лаца, конатнень мяльса цифрада башка лия мезевок аш.

А мый цифр деч молым оҥайлан шотлышо кугыеҥ-влак семын лияш лӱдам.

Дӓ тӹнӓм мӹнь лиӓм ыльы коговлӓ гань, кыдывлӓлӓн шот гӹц пасна нимат ак кел.

Мон пек пелян улемс истямокс, кода покш ломантне, конатненень цифратнеде башка мезеяк а эряви.

И я боюсь стать таким, как взрослые, которым ничто не интересно, кроме цифр.

Мин, аны, сыыппаралары эрэ сэҥээрэр улахан дьон курдук буолан хаалыам диэн, сэрэхэччийэбин.

Саннардан башка берни белән дә кызыксынмый торган кешеләргә охшап калудан куркам мин.

Һәм шуға ла күрә мин буяуҙар әрйәһе менән төҫлө ҡәләмдәр һатып алдым.

Ку инкекрен мана, пӗчӗкскере, пӗр курупка тӗрлӗ тӗслӗ кӑранташ туянни ҫӑлса хӑварнӑ-и тен?

Хуарӕнти къоппӕг ӕма къариндӕстӕ дӕр ма уой туххӕй балхӕдтон.

Ма аны ючюн да кюбюрчек бла бир тюрлю-тюрлю бояула да, карандашла да алгъанма.

Со та вӧсна нӧшта ме ньӧби рӧма карандашъяса да мавтасъяса куд.

Вов нинге и сянкса рамань краскат и эрь кодама тюсса карандашт.

Садланак эше ик изи яшлык чиям да тӱрлӧ тӱсан карандаш-влакым наледышым.

Седӹндонок мӹнь чиӓ короплям дӓ шукы цӹреӓн карандашвлӓм нӓлӹнӓм.

Вана тень кисэяк мон раминь краска марто парго ды ламотюсонь карандашт.

Вот еще и поэтому я купил ящик с красками и цветные карандаши.

Биир үксүн ол да иһин хаалаах кырааска уонна өҥнөөх харандаас атыыласпытым.

Менә шуңа күрә дә бер тартма буяу белән төсле карандашлар алып куйдым.

Бик еңелдән түгел ул — минең йәштә ҡабат рәсемгә керешеү, бигерәк тә бар ғүмеремдә эсле-тышлы быуар йыланды ғына төшөргәс, уныһын да алты йәшемдә!

Ҫак самантран ҫуралчӗ те ӗнтӗ ман чунра ӳкерсе айланас чӑтӑмсӑр туртӑм, вӑл ӳсӗмре тем парсан та «хупӑ» удавпа «уҫӑ» удавсӑр пуҫне никама та урӑх япала ӳкерттерейместӗн. Шутлӑр-ха хӑвӑрах, эпӗ ун чух улттӑра пулнӑ.

Хъӕбӕр зин ӕй мӕ кари нӕуӕгӕй хузӕ кӕнун райдайун, дӕ цӕргӕбонти боай ӕндагӕрдигӕй ӕма медӕгӕрдигӕй уӕлдай схузӕ кӕнун, ӕхсӕзанздзудӕй, ку нецибал бавзарай, уӕд!

Ол алай тынч да тюйюлдю – мени жыл санымда жангыдан сурат ишлеп башлагъан, бютюнда битеу жашауунгда жаланда эки сурат ишлесенг, № 1 бла № 2, буугъан жилянны тышындан бла ичинден, аны да алты жылынгда!

Тайӧ абу кокнитор — менам арлыдӧ — бара босьтчыны серпасасьны, нӧшта кӧ олӧм чӧжӧн серпасавлі сӧмынтӧ удав–кыйӧс ортсысяньыс да пытшкӧссӧ петкӧдлӧмӧн, да и то сӧмын квайт арӧсаӧн!

Вдь аф тёждя монь кизосон одукс кундамс рисавамати, кда сембе эряфоньберьф кагод лангса няфнень аньцек куйть лангста и потмоширде, да и сявок ульсь кота кизоса!

Мыйын ийготыштем уэш сӱретлаш тӱҥалаш куштылго сомылак огыл. Вет ӱмырыштемжат мый удавым веле тӱжвач да кӧргыж гыч сӱретленам, да тунамжат мылам куд ий веле лийын!

Мӹньӹн иготыштем угӹц рисуяш тӹнгӓлӓш пиш нелӹ — мӹнь вет цилӓжӓт ӹлӹмӓшӹштем лач ик удавым вӹлецӹн дӓ кӧргӹ гӹц рисуенӓм, дӓ тӹдӹжӹмӓт куд иӓшӹн!

Те пек аволь шожда – монь иесэ таго кармамс артомо, бути весе эрямонь перть ансяк артнинь повигуй лангсто ды потсто, ды ансяк кото!

Не так это просто – в моем возрасте вновь приниматься за рисование, если за всю свою жизнь только и нарисовал что удава снаружи и изнутри, да и то в шесть лет!

Мин сааспар хат уруһуйдуурга ылсыһыы, судургута суох. Өскөтө, үйэҥ тухары моҕой тас бараанын уонна курдаттыы иһин эрэ алта саастааххар уруһуйдаабыт буоллаххына!

Шушы яшькә җиткәч, бөтен гомере буена еланны эчке һәм тышкы яктан ясаудан башка эш кырмаган кешегә — әле анысы да алты яшьтә бит! — рәсем ясарга тотыну җиңел нәрсә түгел.

Әлбиттә, мин оҡшашлыҡты мөмкин тиклем яҡшыраҡ кәүҙәләндерергә тырышырмын. Ләкин мин булдыра алыуыма тулыһынса ышанып етмәйем.

Паян аса илнӗ чух пурнӑҫри чӗрӗ сӑнсене ӳкерсе-чӗртсе тӑратма маншӑн шутсӑр ҫӑмӑл мар, апла пулин те эпӗ май пур таран тӑрӑшма тивӗҫлӗ. Анчах та ку ман пӗр тӑруках пулса тухаймасть.

Ӕз, ӕнӕмӕнгӕ, архайдзӕнӕн, мӕ бон ци ӕй, уомӕй, цӕмӕй сорӕттӕ оригиналти хузӕн фулдӕр уонцӕ. Фал мин бантӕса, еци нифс мӕмӕ ӕнхӕст нӕййес.

Айхайда, ишлеген суратларымы бир жукъгъа ушатыргъа кюреширикме. Муратым бла мадарым бир бирине ушарла деп да ийнаналмайма.

Дерт, ме зіля серпасавны ӧткодьлунсӧ петкӧдлӧм могысь кыдз позьӧ стӧчджыка. Сӧмын тырвыйӧ ог эскы, мый ставыс менам артмас.

Виде, мон тяряфтан няфтемс семботь сяда лацкас, аньцек аф пяк кеман, што лиси цебярьста.

Конешне, мый пеш келыштарен сӱретлаш тыршаш тӱҥалам. Но мыйын сайын лектеш манын, ӱшанже шагал.

Мӹнь, седӹ, рисункывлӓэм лачокла ганьым ӹштӓш цацен анжем. Но тенге ӹштен кердмӹлӓнем воксеок ам ӹнянӹ.

Чарькодеви, карман пек ёнов молиця тееме. Ансяк а содан, кода парсте монень те тееви.

Конечно, я постараюсь передать сходство как можно лучше. Но я совсем не уверен, что у меня это получится.

Биллэн турар төһө кыалларынан майгынната сатыам. Ол гынан баран, табылларыгар улаханнык эрэммэппин.

Билгеле, мин булдыра алган кадәр охшатыбрак ясарга тырышырмын. Ләкин бу эшне ерып чыгуыма ышанмыйм.

Бер рәсем уңышлы сыға, ә икенсеһе тамсы ла оҡшамаған.

Калӑпӑр, пӗр ӳкерчӗкӗ пырать те пек, тепринче вара чӑн пурнӑҫра пулнӑ енсем ҫителӗксӗр.

Еу хузӕ рауайуй, иннӕ ба хузӕнон ӕнгӕс нӕ фӕууй.

Бир портрет ушай да кетеди, бирси уа чыртдан да ушамайды.

Ӧти чужӧмпас артмӧ бурджыка, мӧд немся оз артмы, ӧткодьлунтӧм лоӧ.

Фкя портретсь лиси пяк лац, а омбоцесь ёфси аф шары эсь лангозонза.

Мутлан, ик портрет шотан лектеш, а весе йӧршешат келшен ок тол.

Ик гӓнӓ яжон лӓктеш, вес гӓнӓ изишӓт келшен ак тол.

Васенце портретэсь яла лисни парсте, лиясь малавгак а молиця.

Один портрет выходит удачно, а другой ни капли не похож.

Биир мэтириэт бэркэ тахсар, атына таммах да саҕа майгыннаабат буолар.

Рәсемнең берсе яхшы гына килеп чыкса, икенчесе тамчы да охшамый.

Бына буйы менән дә: бер һүрәттемдә шаһзат бигерәк ҙур килеп сыҡҡан, икенсеһендә—бигерәк бәләкәй.

Ҫавӑн пекех Пӗчӗк принц кӗлеткин ҫӳллӗшӗ те кӑшт манӑҫнӑн туйӑнать. Пӑхатӑн та, кунта вӑл кӑшт пысӑкрах пулса тухнӑ, тепринче самай пӗчӗкрех пек.

Асӕ ӕвдесгӕй дӕр еуминкъий фӕррӕдуйун.

Ёсюмю да тюрлю-тюрлюдю: бир суратымда ёзденчик асыры уллуду, бирсиде асыры гитчечикди.

Со и джуджданас тшӧтш: ӧти серпасын принс артмӧма вывті ыджыд, мӧдын — вывті дзоля.

Вов и серенц мархта тяфта жа: фкя кагод лангса Ёмла Оцязорнясь лиссь пяк оцюста, а омбоцеса – ёфси ёмланя.

Кап кӱкшыт денат тыгак: ик сӱретыште принцем утыждене кугу лектын, весыште — утыждене изи.

Теве кыт шотыштат изиш самынялтынам. Тиштӹ Изи принц утла кого лӓктӹн. Вес вӓре утла изи ылеш.

Вана сэренть коряскак: вейке артовкссонть Вишка инязорнэм лись пек покшокс, лиясонть – пек вишинекс.

Вот и с ростом тоже: на одном рисунке принц у меня вышел чересчур большой, на другом – чересчур маленький.

Уҥуоҕа эмиэ: биир уруһуйбар тыгын аһары улахан курдук, атыныгар – аны, аһары кыра курдук.

Буй ягыннан да шулай: мәсәлән, бер рәсемдә — принц артык озын, ә икенчесендә артык бәләкәй булды.

Кейеме лә ниндәй төҫтә булғанын насар хәтерләйем.

Ун тум-юмӗн асӑмра юлнӑ тӗсӗ те мана халь кӑштах иккӗлентерет.

Еу рауӕн Минкъий принц ӕгӕр устур ӕй, иннӕ рауӕн ба ӕгӕр минкъий.

Кийими къаллай болгъанын да унутаракъма.

Дай ме юрын ог кут паськӧмыслысь рӧмсӧ.

А нинге мон кальдявста мяляфтса, кодама тюсса ульсть сонь щамонза.

Да эше мый сайынже ом шарне, тудын вургемже могай тӱсан ыле.

Выргем цӹрежӹ гишӓнӓт тӧр келесен ам керд.

Мон тунь стувтыя, кодамо тюсонь ульнесь сонзэ оршамозо.

И я плохо помню, какого цвета была его одежда.

Уонна, таҥаһа хайдах өҥнөөҕүн эмиэ мөлтөхтүк өйдүүбүн.

Аннан соң киеменең нинди төстә булуы да онытылган.

Мин тоҫмалап, ярым яҙыҡлап, былай йә тегеләй төшөрөп ҡарайым.

Пӗр сӑмахпа, ӳкерчӗксенче вӑл та, ку та аплах мар пек, апла-и, капла-и — юрӗ тенӗ пекрех.

Дузӕрдуг кӕнун ӕ дарӕси хузӕбӕл дӕр.

Алай да, былай да бояп кюрешеме.

Ме зіля серпасавны тадзи и этадзи, ылӧсас, кыдзи артмас.

Мон тяряфтьса няфтемс и тяфта, и стане, штоба сяда лац шарьхкодеволь.

Мый тыгат-тугат, кыдач-покшеч, толашен-толашен сӱретлаш тыршем.

Седӹндонок мӹнь тенгеӓт дӓ тӹнгеӓт рисуяш цацен анжем, кыце яжон, тенгеок худанат лиӓлтеш.

Варчнян артомс истяяк, лиякскак, кода понги.

Я пробую рисовать и так и эдак, наугад, с грехом пополам.

Онон, аньыыбын тугу кистиэмий, хайдах табылларынан араастаан уруһуйдаан холонон көрүөм.

Мин аны тегеләй дә, болай да ясарга тырышып карадым.

Өҫтәүенә, ниндәйҙер мөһим өлөштәрендә яңлышыуым ихтимал.

Кунсӑр пуҫне тата эпӗ пурнӑҫра пысӑк пӗлтерӗшлӗ чылай вак-тӗвеке асран вӗҫертнӗ пулмалла.

Гъе уотемӕй архайун алихузи, ку си ести рауайуй, ку нӕ.

Бир керти затда, магъаналы затда жангылыргъа да болурма.

Медбӧрти, ме верма шыбӧлясьны кутшӧмкӧ тӧдчана посниторъясын.

Мекпяли азса, мон тяфта жа эльбятькшнян, кода и лиятне, эрь кодама пяльксонь няфтемста.

Пытартышлан, иктаж-могай эн кӱлешан ойыртем шотышто йоҥылыш лийын кертам.

Дӓ эче сек керӓлӹштӹжӓт самынялт кердӓм.

Ды паряк маняван кодамояк аволь покш ёнкстнэсэ.

Наконец, я могу ошибиться и в каких-то важных подробностях.

Түмүгэр, ханнык эмэ суолталаах ымпыгар-чымпыгар алҕаһы оҥоруохпун сөп.

Ялгышларым күп булыр, билгеле.

Һеҙ инде яуапҡа тарттырмағыҙ.

Куншӑн мана, тен, каҫарма та пулӗ.

Рӕдуйдзӕнӕн ахсгиагдӕр листӕг гъуддӕгти дӕр.

Сиз да манга асыры бек дау этмегиз.

Но ті энӧ дивитӧй.

Аньцек тинь лама эздон тяда веше.

Но те нелеш ида нал.

Тенге гӹнят, мӹньӹм простьыде ак ли.

Тынь уш пек илядо кежиявто.

Но вы уж не взыщите.

Хайыаххытый, эһиги алыс ирдэбиллээхтик сыһыаннаһымаҥ.

Гаепкә алмассыз инде.

Минең дуҫым миңә бер саҡ бер ни аңлатманы.

Пӗр-пӗр япала е ӗҫ-пуҫ ҫинчен сӑмах пынӑ чух манӑн тусӑм нихӑҫан та туллин ӑнлантарса тӑмастчӗ.

Фал мин е барст фӕууӕд.

Мени шуёхум бир заманда да, бир затны да ангылатып кюрешмегенди.

Ёртӧй некор нинӧм мем эз гӧгӧрвоӧдлы.

Монь ялгазе мзярдовок и мезевок ашезь азонкшне педа-пес.

Мыйын йолташем мылам нигунам нимомат умылтарен огыл.

Мӹньӹн тӓнгем мӹлӓм нимат нигынамат ынгылдарыде.

Монь ялгам зярдояк мезеяк парсте эзь ёвтне.

Мой друг никогда мне ничего не объяснял.

Мин доҕорум, миэхэ, тугу да быһааран биэрбэт этэ.

Дустым бит миңа бер нәрсәне дә аңлатып тормый иде.

Бәлки ул, мин уның үҙе кеүек, тип уйлағандыр.

Вӑл иксӗмӗр хушӑмӑрти уйрӑмлӑха пачах та шута илмен пулмалла.

Ме нбал мин некӕд неци лӕдӕрун кодта.

Ол мени да кесича эсли суна болур эди.

Гашкӧ, сійӧ чайтліс, мый ме тшӧтш сы кодь.

Пади, сон арьсесь, што мон тяфтамкан, кода и сон.

Ала тудо тыге шонен: мыят тудын гаяк улам.

Тӹдӹ, виднӹ, машанен, мӹнь ӹшкежӹ гань ылам.

Паряк, сон арсесь, мон истяман, кодамо сон.

Может быть, он думал, что я такой же, как он.

Эбэтэр, кини миигин бэйэтин курдук саныыра эбитэ дуу.

Бәлки, ул мине дә үзе кебек үк, дип уйлагандыр.

Тик мин, үкенескә ҡаршы, әрйә көбө аша һарыҡ бәрәстәрен күрә белмәйем.

Хӑвӑрах ӑнланатӑр: эпӗ вара, инкеке, ешчӗк витӗр унти сурӑха ниепле те курма пултарайман.

Ка ’й зонуй, кӕд мӕ ӕхе хузӕн ӕнгъалдта.

Алай а, уллу жарсыугъа, кюбюрчекни ичинде къозучукъну кёре билмейме.

Сӧмын зэв жаль, ог куж аддзыны мегӧпиӧс куд пытшсьыс.

Аньцек виденцян, мон аф маштан паргонять пачк бораннять мельге ванондома.

Но мый, чаманен ойлем, яшлык пырдыж вошт тага пачам ужын ом мошто.

Но мӹньжӹ, ӹжӓл, патявлӓм йӓшӹк вашт ужын ам мошты.

Ансяк мон а маштан тееме вишка ревиненть чувтонь паргонть пачк.

Но я, к сожалению, не умею увидеть барашка сквозь стенки ящика.

Хомойуох иһин, мин, кини курдук хойу дьааһык курдат кыайан көрбөппүн.

Тик, кызганыч, тартма эчендәге бәрәнне күрә алмыйм мин.

Бәлки мин әҙерәк өлкәндәргә оҡшағанмын.

Тен, манра ҫитӗннисен хӑш-пӗр енӗсене асӑрхама пулать.

Фал ӕз, гъулӕггагӕн, къоппити медӕгӕ ци фустӕ ес, уони уинунмӕ нӕ арӕхсун.

Уллу адамлагъа мен да бир кесек ушай болурма.

Гашкӧ, ме мыйӧнкӧ верстьӧяс кодь нин.

Улема, тянь мархта мон аф ламода шаран оцюфнень лангс.

Очыни, изиш кугыеҥ шотышто улам.

Мӹнь, ӓнят, изиш коговлӓ ганьырак ылам.

Паряк, мон аламодо молян покштнэ ёнов.

Может быть, я немного похож на взрослых.

Баҕар, мин, кыратык улахан киһиэхэ майгынныырым дуу.

Бәлки, мин бераз олыларга охшаганмындыр.

Мин ҡартайам, ахыры.

Эпӗ ватӑлса пынине те манма юрамӗ.

Ӕз, ӕвӕдзи, еуминкъий устурти хузӕн дӕн.

Огъесе къартаямы башлагъанма?

Тӧдӧмысь, ме пӧрысьма.

А, пади, мон сиретькшнян.

Очыни, шоҥгемаш тӱҥалынам.

Шонгемӓм, векӓт.

Маряви, сыредян аламонь-аламонь.

Наверно, я старею.

Бука, кырдьан эрдэҕим буолуо.

Ахрысы, картаям бугай.

Көн һайын мин уның ҡауҡабы тураһында, нисек ул уны ҡалдырып китеүе, һәм сәфәре тураһында яңы бер ни белеп барҙым.

Кашни кунах эпӗ мӗн те пулин ҫӗнни пӗлеттӗмччӗ: унӑн планети ҫинчен, вӑл инҫе ҫула пуҫтарӑнса тухни е ҫул ҫӳрени ҫинчен.

Фӕззӕронд кӕнун, ӕнгъӕлдӕн.

Аны планетасыны юсюнден хар кюнден бир зат билеме: ол андан къалай кетгенин, къалайлада айланнганын.

Быд лун ме тӧдмавлі мыйкӧ выльтор зонкалӧн енэжму йывсьыс, сы йылысь, кыдзи сійӧ эновтӧма чужанінсӧ да кыдзи уналаті ветлӧдлӧма.

Эрь шиня мон кой-мезе одня сотцень сонь масторонц колга. Сянь, кода сон тоста лийкстась, и кода ётнезень лия планетатнень-масторхнень.

Кажне кечын мый тудын шке планетыж нерген, тудым кудалтен кайымыже да тӱрлӧ вере ужын коштмыж нерген мом-гынат уым пален наледенам.

Кечӹ йӹдеок мӹнь планетӹжӹ гишӓн мам-гӹнят ум пӓлен нӓлӹнӓм. Кыце тӹдӹ тӹшец чонгештен лӓктӹн, кыце путешествуен.

Эрьва чи кармилинь содамо мезеяк од сонзэ планетадонзо, се ланга, кода кадызе сонзэ ды кода яксесь лия таркава.

Каждый день я узнавал что-нибудь новое о его планете, о том, как он ее покинул и как странствовал.

Күн аайы, мин, кини дойду оҥостубут халлаанын эттигин туһунан туох эрэ солуну арыйарым.

һәр көнне мин аның планетасы турында нинди дә булса яңалык ишетә идем.

Былар хаҡында ул һүҙ уңайы сыҡҡанда әҙләп һөйләй ине.

Ку вӑл ҫав тери ерипен пулса иртетчӗ, тепӗр чух шухӑш ҫӑмхине сӳтнӗ хушӑра.

Али бон дӕр нӕуӕг ести базонинӕ ӕ планети туххӕй, куд си рацудӕй, ӕ балци куд адтӕй, уонӕй.

Сёз сёзню айтдыргъанда, аз-аз планетасыны юсюнден хапарын сездиреди.

Та йылысь дзолюк висьтавліс этшаника, пырмунігмоз сӧмын.

Тянь колга сон азонкшесь аф ламнянь-аф ламнянь, мзярда эрявсь кой-мезе поладомс корхтамати.

Чыла тидын нерген мут толмашеш изин-изин палдарен.

Тӹдӹ лаштыкын-лаштыкын шайышт миэн, шанымашвлӓжӹ вуйыш пырымы семӹнь.

Сон ёвтнесь теде аламонь-аламонь, лиядо кортамсто.

Он рассказывал об этом понемножку, когда приходилось к слову.

Ону даҕаны, хайдах ол дойдутун хаалларбытын уонна айаҥҥа туруммутун туһунан тыл баһыгар-атаҕар кыбытан кэпсиириттэн эрэ сылыктаан.

Сүз уңаенда ул ничек итеп планетасыннан китүе, сәяхәт итеп йөрүе турында әйтеп куйгалый иде.

Шулай, өсөнсө көнөнә баобабтар менән бәйле фажиғәһен белеп ҡалдым.

Ҫапла майпа виҫҫӗмӗш кунхине эпӗ баобаб йывӑҫҫисен драми ҫинчен пӗлтӗм.

Ӕлвӕсгай, ӕ гъуди ӕй куд хаста, уотӕ ӕ хабӕрттӕ ӕргомдӕр кодтонцӕ.

Алай бла ючюнчю кюн баобаб терекледен келлик хатаны да билдим, бек уллу хатаны.

Сідз, коймӧд луннас ме тӧдмалі баобаб пуяс вӧсна лоӧм трагедия йылысь.

Тяфта, аньцек колмоце шиня мон шарьхкодине, кодама кальдяв тев лиссь баобабатнень мархта.

Тыге кумшо кечылан мый баобаб дене лийше йӧнысыр паша нерген пален нальым.

Тенгелӓ кымшы кечеш мӹнь баобабвлӓ гишӓн эксӹкӹм пӓлен нӓльӹм.

Истя, колмоце чистэ мон карминь содамо баобабтнень марто кажодонть.

Так, на третий день я узнал о трагедии с баобабами.

Үһүс күммүтүгэр, Абааһы Тайаҕа диэн үүнээйиттэн сылтаан, алдьархай суоһаабытын туһунан истибитим.

Өченче көнне мин баобаблар фаҗигасе турында белдем.

Быныһы ла бәрәс арҡаһында сыҡты. Бәләкәй шаһзатты ҡапыл ауыр шикләнеүҙәр солғап алды, буғай, һәм ул: — Әйт әле, бәрәстәрҙең ҡыуаҡтарҙы ашауҙары ысын бит? — тип һораны.

Ку хутӗнче ҫак япала сурӑха пула сиксе тухрӗ, мӗншӗн тесен Пӗчӗкҫеҫ принц хӑйне мӗн шутсӑр канӑҫсӑрлантарнине палӑртса кӗтмен ҫӗртен манран ҫапла ыйтрӗ: — Сурӑхсем йывӑҫ-курӑк тӗмӗсене ҫиеҫҫӗ тени тӗрӗсех-и?

Уотемӕй ӕртиккаг бон базудтон баобабти хӕццӕ баст драми хабар. Аци хатт дӕр бабӕй гъуддаг рауадӕй фуси ‘фсонӕй, уомӕн ӕма мӕ Минкъий принц, цума устур гурусхи бацудӕй, уотӕ ӕвеппайди бафарста: - Ӕцӕг ӕй, фустӕ къотӕртӕ ке хуӕрунцӕ, е?

Къозучукъну хайырындан билгенме. Бир кезиуде Ёзден жашчыкъ бир уллу къайгъысы, терен сагъышы болгъанча кёрюнюп сорду: – Къозула чырпыланы, кёкенлени ашаучулары кертимиди?

Пансис сёрниыс бара мегӧписянь. Тӧдчис, Дзоля принсӧс топӧдіс кутшӧмкӧ падъялӧм, да сійӧ юаліс: — Висьтав, збыль ӧд — мегӧпияныс кустъяссӧ йирӧны?

Тя тевсь тиевсь бораннять инкса. И вов няевсь, бта Ёмла Оцязорнясь аф ламода ризназевсь, а сонць кизефтезе: – Азк, бораннятне видекс кусторкста ярхцайхть?

Тидыжат тага пачалан кӧрак лекте. Тыге чучеш ыле: Изи принц ала-мо нерген кокытеланен шонкала. Тудо йодо: — Каласе, вет чын: тага пача вондерым кочкеш?

Тидӓт патя гишӓн лиӓлтӹн. Такеш ма Изи принц мӹнь гӹцем трӱк ядын шӹндӹш, вуйта тӹдӹм нелӹ коктешлӓнӹмӓшвлӓ ӓренӹт: — Келесӹ, патявлӓ лачок вет тӹшкӓвлӓм качкыт?

Те весе лись вишка ревиненть кис. Марявсь, Вишка инязорнэнть ёжос совасть стака мелявтомат, сестэ сон кевкстсь: – Ёвтак, алккукс вишка ревинетне ярснить куракшто?

Это тоже вышло из-за барашка. Казалось, Маленьким принцем вдруг овладели тяжкие сомнения, и он спросил: – Скажи, ведь правда, барашки едят кусты?

Ол эмиэ, хойчоонтон сылтаан арыллан тахсыбыта. Эмискэ, Кыра тыгын тугу эрэ саарбахтаабыт курдук мунчааран ылбыта уонна ыйыппыта: – Этэ эрэ, хойдор кырдьык талахтары, сэппэрээктэри сииллэр дуо? – диэн.

Моңа да бәрән сәбәпче булды. Нәни принц нәрсәгәдер борчыла башлады бугай, ул: — Әйт әле, бәрәннәр чыннан да куак ашыймы? — дип сорады.

— Эйе, ысын.

— Ҫапла. Ку чӑн сӑмах.

— Гъо.

– Хау, кертиди.

— Да, збыль.

– Виде, тяфта.

— Туге, чын.

— Ане, лачок.

– Истя, ярснить.

– Да, правда.

– Оннук, ити кырдьык.

— Әйе.

— Бына шәп!

— Ах, ку маншӑн ҫав тери лайӑх!

Ӕцӕг.

– Ол а не игиди!

— Вот тайӧ бур!

– Вов и цебярь!

— Моткоч сай!

— Ой, махань яжожы!

– Те паро!

– Вот хорошо!

– Чэ бэрт эбит!

— Менә монысы әйбәт!

Һарыҡ бәрәстәренең ҡыуаҡтарҙы ашағаны ни өсөн шул тиклем мөһим икәнен мин аңламаным. Ләкин Бәләкәй шаһзат өҫтәп ҡуйҙы: — Тимәк, улар баобабтарҙы ла ашайҙар?

Сурӑхсем йывӑҫ-курак тӗмӗсене ҫини мӗне пула уншӑн пысӑк пӗлтерӗшлӗ пулнине эпӗ тӳрех тавҫӑрса илеймерӗм. Анчах та Пӗчӗк принц ҫийӗнчех сӑмахне тӑсрӗ: — Апла пулсан вӗсем баобаб йывӑҫҫине те тиркемеҫҫӗ-тӗр?

— А-а, е мӕ зӕрдӕмӕ цӕуй. Ӕз ӕй нӕ балӕдӕрдтӕн, уотӕ ахсгиаг цӕмӕн адтӕй, фустӕ къотӕртӕ хуӕрунцӕ ӕви нӕ, е. Фал Минкъий принц ма бафтудта:

Къозула кёкенлени ашагъанлары ёзденчикни алай ыразы нек этгенин мен ангылагъынчы: – Сора ала баобабланы да ашайдыла? – деп сорду.

Ме эг вежӧрт, мый бурыс лоӧ мегӧпиянӧн кустъяс йирӧмсьыс. Дзоля принс сэки содтіс: — Сідзкӧ, найӧ баобабъяссӧ тшӧтш йирӧны?

Монь мезевок ашень шарьхкоде, мес эрявсь содамс ярхцайхть али аф бораннятне кусторкста. Аньцек Ёмла Оцязорнясь поладозе: – Улема, эста синь баобабада тяфта жа ярхцайхть?

Мый шым умыло, тага пачан вондерым кочмыжо молан тынар кӱлешан лийын? Но Изи принц ешарыш: — Тугеже, тудо баобабымат кочкеш?

Малын патявлӓн тӹшкӓвлӓм качмышты техень керӓл ылын, мӹнь шӹм ынгылы. Варажы Изи принц ушештӹш: — Тенге гӹнь, нӹнӹ баобабвлӓмӓт качкыт?

Эзинь чарькоде, мекс паро, зярдо вишка ревинетне ярснить куракшто. Ансяк Вишка инязорнэ таго мерсь: – Лисни, сынь баобабтояк ярснить?

Я не понял, почему это так важно, что барашки едят кусты. Но Маленький принц прибавил: – Значит, они и баобабы тоже едят?

Мин, хойдор сэппэрээги сииллэрэ туох улахан суолталааҕын өйдөөбөтөҕүм. Ол эрээри, Кыра тыгын салгыы: – Оччотугар, кинилэр Абааһы Тайахтарын эмиэ сиир буоллахтара дии? – диэн ыйыппыта.

Тик мин бәрәннәрнең куак ашавы ни өчен болай әһәмиятле булуын аңламадым. Ләкин Нәни принц: — Димәк, алар баобабларны да ашыйлар? — дип өстәде.

Мин, баобабтар — ҡыуаҡ түгел, ә сиркәү манараһындай бейек, ҙур ағастар тип ҡаршы төштөм, һәм әгәр ҙә ул бер өйөр филдәр килтерһә лә, улар бер баобабты ла ашай алмайҙар тинем.

Эпӗ Пӗчӗк принца баобабсем вӗтӗ йывӑҫ-курӑк тӗмӗсем марри ҫинчен каларӑм. Вӗсем чиркӳ пек ҫӳллӗ йывӑҫсем терӗм. Енчен те вӑл хӑйпе пӗрле слон кӗтӗвне илсе кайма май тупас пулсан та, пӗр баобаба пӗтӗмпех ҫитерсе яма пултараймӗччӗ.

— Мадта уӕд баобабтӕ дӕр хуӕрунцӕ?

– Угъай, – дедим мен, – баобабла кёкен тюйюлдюле, ала бек уллу терекледиле, минарадан да бийикдиле, пиллени бир сюрюую окъуна жангыз бир баобабны ашап тауусаллыкъ тюйюлдюле.

Ме паныд шуаси, мый баобабъяс — абу кустъяс, а гырысь пуяс, кӧлӧкӧльнича джудждаӧсь, да сійӧ кӧ вайӧдас весигтӧ слӧн чукӧр, налы оз артмы йирны-сёйны весиг ӧти баобаб пу.

Мон атказань, а меле пачфтине тейнза, што баобабатне – нят аф кусторкст, а оцю шуфтт, конатнень сересна церькавонь пайкнень видева, и кда сон пани тоза мянь слононь стада, сембе сяка аф пореви фкявок баобаба.

Мый тӧрлатышым: баобаб — вондер огыл, а пеш кугу пушеҥге, кӱкшытшӧ чаҥ сакыме оралте гай лиеш, да, тудо, Изи принц, тичмаш кӱтӱ наре слон-влакым конден шогалта гынат, нуно ик баобабымат кочкын пытарен огыт сеҥе.

Мӹнь Изи принцӹм тӧрлӓлтӹшӹм, баобабвлӓ тӹшкӓвлӓ агылеп, а церкӹ кыташ кого пушӓнгӹвлӓ ылыт, дӓ тӹдӹ кӹтӧ нӓрӹ слоным сагажы канда гӹнят, нӹнӹ ик баобабымат качкын ак пӹтӓреп, маньым.

Мон меринь, а эряви тапамс, бабобабось – те аволь куракш, те пек покш чувто, сэрензэ коряс церковань баягатнень видьс, ды бути сон тезэнь вети слононь стада, сыненст а пореви вейке баобабоськак.

Я возразил, что баобабы – не кусты, а огромные деревья, вышиной с колокольню, и, если даже он приведет целое стадо слонов, им не съесть и одного баобаба.

Мин, Абааһы Тайаҕа сэппэрээк буолбатах, кини таҥара дьиэтин саҕа үрдүктээх модьу-таҕа мас, эн бүтүн үөр солуону да аҕаллаххына биир Абааһы Тайаҕын сатаан сиэхтэрэ суоҕа диэн утарбытым.

Мин аңа баобабларның куак түгел, ә чиркәү манарасы биеклегендәге агач булуын, хәтта көтүе белән филләр килсә дә, бер баобабны да ашап бетерә алмауларын әйттем.

Филдәр тураһында ишеткәс, Бәләкәй шаһзат көлөп ебәрҙе:

Слон кӗтевӗ пирки калани Пӗчӗк принца кулӑшла пек туйӑнчӗ-тӗр:

Ӕз балӕдӕрун кодтон Минкъий принцӕн, баобабтӕ къотӕртӕ ке н’ӕнцӕ, фал аргъауӕни асӕ бӕлӕстӕ, ӕма ӕнӕгъӕнӕ пилӕргъау дӕр ку ‘рбакӕна ӕ хӕццӕ, уӕддӕр еунӕг баобаб дӕр ӕнӕгъӕнӕй бахуӕрун сӕ бон не суодзӕнӕй.

Пиллени эшитгенлей, ёзденчик кюлдю да:

Слӧнъяс йылысь кывлӧм мысти Дзоля принс серӧктіс:

Ёмла Оцязорнясь, кулемок слоттнень колга, рахазевсь:

Слон нерген колмек, Изи принц воштыл колтыш:

Слон кӹтӧ гишӓн колын, Изи принц ваштыл колтыш.

Зярдо Вишка инязорнэ марясь слонтнэнь коряс, кармась ракамо:

Услыхав про слонов, Маленький принц засмеялся:

Кыра тыгын солуоннар тустарынан истэн күлбүтэ уонна:

Филләр турында ишеткәч, Нәни принц елмаеп куйды:

— Уларҙы бер береһенең өҫтөнә ҡуйырға тура килер ине...

— Вӗсене пӗр-пӗрин ҫине тӑратса планета ҫине хӑпартма тиветчӗ-тӗр.

Пилти ӕргъауи туххӕй гъуди Минкъий принцмӕ ходӕг фӕккастӕй:

– Ол пиллени бир бири юслерине къаларгъа тюшерикди... – деди.

— Найӧс ковмис эськӧ сувтӧдавны ӧта-мӧд вылас...

– Синь эрявольхть стяфнемс фкя-фкянь лангс…

— Нуным икте-весе ӱмбак шогалтылаш перна ыле…

— Тӹнӓм нӹнӹм вӹлӓн-вӹлӓн шагалташ вӓрештеш...

– Сынст саволь путомс лангсек-лангсек…

– Их пришлось бы поставить друг на друга…

– Кинилэри үрүт үрдүлэригэр кыстыы туруорарга күһэллиэм этэ… – диэбитэ.

— Аларны берсе өстенә берсен бастырып куярга туры килер иде...

Ә һуңынан аҡыллылыҡ менән:

Унтан вӑл ҫулне кура мар ӑслӑн татса каларӗ:

— Кӕрӕдзей сӕрбӕл сӕ исӕвӕрун багъудайдӕ...

Артда кёлю бла айтды:

А сэсся висьталіс лючки мӧвпалӧмӧн:

А меле ёнюста азозе:

А вара шоналтенрак мане:

А вара шаналтен келесӹш:

Мейле мерсь домкасто арсезь:

А потом сказал рассудительно:

Онтон салгыы боччумнаах баҕайытык:

Ә аннан соң, сүзен дәвам итеп:

— Баобабтар тәүҙә, үҫеп етмәҫтән алда, бөтөнләй бәләкәй булалар — тине.

— Баобабсем те, ытти ӳсен-тӑран пекех, вӗтӗ хунав пек шӑтса тухаҫҫӗ.

Удта курухонхузӕй бафтудта:

– Баобабла уллу ёсгюнчю бек гитчечикле боладыла.

— Водзассӧ баобабъяс лючки быдмытӧдзныс овлӧны дзик посниӧсь.

–Баобабатне тяфта жа эрьсихть ёмланякс, мзярс синь аньцек лисьфкат.

— Баобаб ондакше, кушкын шумешкыже, моткоч изи лиеш.

— Баобабвлӓжӹ вет, кушкын шагалмешкӹштӹ, эче изиок ылыт.

– Баобабтнэ васняяк, касомадост икеле, эрсить пек вишинекс.

– Баобабы сперва, пока не вырастут, бывают совсем маленькие.

– Абааһы Тайахтара саҥа быктахтарына, букатын, кып-кыра буолаллар, – диэбитэ.

— Яңа шытып чыккан баобаблар бик кечкенә була бит, — диде.

— Уныһы шулай.

— Ку чӑн та ҫапла.

— Баобабтӕ раздӕр, цалинмӕ не сирӕзунцӕ, уӕдмӕ минкъийтӕ фӕуунцӕ.

– Ол кертиди.

— Тайӧ збыль.

– Тя виде.

— Тидыже чын.

— Тидӹ тӧр!

– Те истя.

– Это верно.

– Чэ сөп, буоллунар.

— Монысы дөрес.

Тик ниңә һинең бәрәсеңә бәләкәй баобабтарҙы ашарға?

Анчах та мӗншӗн эсӗ хӑвӑн сурӑху баобабӑн ҫамрӑк хунавӗсене ҫиессе шанатӑн?

— Е уотӕ и, фал дӕу цӕмӕн уотӕ фӕндуй, ӕма дӕ фустӕ минкъий баобабтӕ хуӕронцӕ?

Сени къозучугъунг гитче баобабланы ашаргъа нек керекди?

А мыйла тэнад мегӧпиыдлы колӧ сёйны посни баобабъяссӧ?

Аньцек мезенди тонь боранняценди поремс ёмла баобабатнень?

Но молан тыйын тага пачатлан изи баобабым кочман?

Дӓ малан тӹнь патяэтлӓнжӹ изи баобабвлӓм пукшынет?

Ансяк мезекс тонь ревинентень ярсамс вишка баобабто?

Но зачем твоему барашку есть маленькие баобабы?

Ол эрээри, эн хойчоонуҥ кыра Абааһы Тайахтарын тоҕо сиэхтээҕий?

Тик ни өчен синең бәрәнең баобаб ашарга тиеш соң әле?

— Һуң нисек инде! — ҡысҡырып ебәрҙе ул, әйтерһең дә һүҙ иң ябай, башланғыс белемдәр тураһында бара ине.

Вӑл мана: — Тем мар, курӑпӑр унта, — терӗ: нимле чӑрмавсӑр туса пӑрахмалли ӗҫ-пуҫ пирки сӑмах пырать тейӗн.

— Мадта куд! - равардта мин е дзуапп, цума дзубанди бунтон бӕлвурд гъуддагбӕл цудӕй, уотӕ.

– Ёзге уа! – деп сейирсинди ол.

— А кыдз нӧ мӧд ног! — горӧдіс сійӧ, быттьӧ сёрниыс мунӧ вӧлі дзик нин быдлунъяторъяс йылысь.

– А кода мле! – пшкядсь сон, бта тевсь мольсь азбукаса сембонди содаф сёрматфнень квалма.

— А кузе уке гын! — кычкырал колтыш тудо, пуйто мут чылалан палыме тыглай наста шотышто тарванен.

— Ӹне кыце? — тӹдӹ мӹлӓм вӓшештӹш, вуйта проста гӹцӓт проста гишӓн шайыштын.

– Кода эно! – сергедсь сон, теке кортамось мольсь весенень чарькодевикс тевде.

– А как же! – воскликнул он, словно речь шла о самых простых, азбучных истинах.

– Тоҕо, диэн! – кини туох эрэ сүрдээх судургу, өйдөнүмтүө туһунан кэпсэнэринии, саҥа аллайа түспүтэ.

— Нишләп инде ашамаска! — дип кычкырып җибәрде ул. Әйтерсең сүз гап-гади нәрсә турында бара иде.

Һәм миңә, эш ниҙә икәнен аңлар өсөн, баш ватырға тура килде.

Маншӑн вара ҫак ыйтӑва тарӑнрах ӑнкарса илесси самай пуҫ ватмалли ӗҫ пулчӗ.

Мӕн ба багъудӕй мӕ зунди тухӕ еугурӕй дӕр ӕрбамбурд кӕнун, гъуддаг цӕй медӕгӕ и, уой балӕдӕруни туххӕй.

Жахиллигими, къарангылыгъымы Ёзден жашчыкъдан жашыра, иги кесек сагъыш этип, сейирсиннгенини магъанасын алай ангыладым.

Та понда ковмис мем юрӧс жуглыштны, кытчӧдз эг гӧгӧрво, мыйсяматор тайӧ вӧлӧма.

И савсь тейне синнемс прязень, мзярс ашень шарьхкоде, мезьса ульсь тевсь.

Кузежым-можым пален налаш мылам чотак вуем пудыратылаш логале.

Кыце дӓ малын ылмым ӹшкевуяок ынгылымешкем мӹлӓм шукы вуем пыдырташ вӓрештӹ.

Савсь тень яжамс пря ды арсемс, мейсэ тесэ тевесь.

И пришлось мне поломать голову, пока я додумался, в чем тут дело.

Онтон мин, туох туһунан этиллибитин толкуйдаан таһаарыахпар диэри, өйбүн сыспытым.

Эшнең нәрсәдә икәнен белгәнче, миңа байтак баш ватарга туры килде.

Бәләкәй шаһзаттың ҡауҡабында, башҡа ҡауҡабтарҙа кеүек үк, файҙалы һәм зыянлы үләндәр үҫә.

Чӑн та ӗнтӗ, Пӗчӗкҫеҫ принцӑн планети ҫинче, ытти планетӑсем ҫинчи пекех, тӗрлӗ ӳсен-тӑран ҫитӗннӗ — ырри те, усалли те.

Минкъий принци планети, иннӕ планетити хузӕн, задӕй хуарз кӕрдӕгутӕ ӕма лӕгъуз кӕрдӕгутӕ.

Ёзден жашчыкъны планетасында, бирси планеталада кибик, хайырлы бла хайырсыз хансла ёседиле.

Дзоля принслӧн енэжмуас, кыдзи быд мукӧд енэжмуын, быдмӧны турунъяс — колана да ковтӧм, ёгтурун.

Ёмла Оцязорнять масторса, кода и лия планетатнень эса, касыхть цебярь и кальдяв тишет.

Изи принцын планетыштыжат, моло тӱрлӧ планетысе гаяк, пайдале да осал шудо кушкеш.

Лачокат, Изи принцӹн планетӹжӹ вӹлнӹ, молы планетӹштӹлӓок, керӓл дӓ аккел шудывлӓ кушкыныт.

Вишка инязорнэнь планетасо, кода весе лия планетатнесэяк, касыть лезэв ды апаро тикшеть.

На планете Маленького принца, как на любой другой планете, растут травы полезные и вредные.

Кыра тыгын олорор халлаанын эттигэр, ханнык баҕарар сиргэ курдук туһалаах уонна омсолоох үүнээйилэр үүнэллэрэ.

Нәни принцның планетасында, нәкъ башка планеталардагы кебек үк, файдалы үләннәр һәм чүп үләннәре үсә.

Тимәк унда, яҡшы, файҙалы үҫемлектәрҙең яҡшы орлоҡтары ла, насар, сүп үләндәренең зыянлы орлоҡтары ла бар.

Апла тӑк лайӑх вӑрлӑхран лайӑх курӑк шӑтса аталаннӑ, юрӑхсӑрринчен — юрӑхсӑрри.

Уомӕ гӕсгӕ си адтӕй хуарз кӕрдӕгути хуарз муггӕгтӕ ӕма лӕгъуз кӕрдӕгути лӕгъуз муггӕгтӕ.

Алай эсе уа, анда иги хансланы иги урлукълары, аман хансланы аман урлукълары бардыла.

Сідзкӧ сэні эм бур, колана турунлӧн да ковтӧм ёгтурунъяслӧн кӧйдыс.

Сяс тоса улихть цебярь тишень видьмонят, а стане жа сордишень – кальдяв – видьмонят.

Тугеже тушто сай, пайдале шудо нӧшмӧ да уда, шӱкшак шудо нӧшмӧ улыт.

Седӹ, тӹштӹ яжо шудывлӓн яжо нӱшмӹвлӓштӓт дӓ худа шудывлӓн худа нӱшмӹвлӓштӓт ылыныт.

Лисни, тосо улить паро, лезэв тикшень видьметь ды апаро тикшень, берянь видьметь.

А значит, есть там хорошие семена хороших, полезных трав и вредные семена дурной, сорной травы.

Ол аата онно үчүгэй туһалаах үүнээйилэр туораахтара уонна туһата суох, омсолоох үүнээйилэр туораахтара бааллара.

Димәк, анда яхшы, файдалы үләннәрнең яхшы орлыклары һәм зыянлы чүп үләннәренең начар орлыклары бар.

Тик бит орлоҡтар күҙгә күренмәле. Улар ер аҫтында тәрәндә йоҡлайҙар, береһенең уянғыһы килгәнсегә тиклем.

Анчах та пытаннӑ вӑрлӑх пӗрчисем куҫа курӑнмаҫҫӗ-ҫке-ха. Вӗсем, ҫывӑраканскерсем, тӑпра сӗткенӗпе тулса тӑртаннӑ хыҫҫӑн ҫеҫ вӑранма пикенеҫҫӗ.

Фал муггӕгтӕн фӕууинӕн нӕййес: римӕхстӕй фӕффунӕй кӕнунцӕ зӕнхи буни, цалинмӕ си ескӕцийӕн ӕ сӕрмӕ райгъал уни гъуди не ‘рцӕуй, уӕдмӕ.

Урлукъла кёзге кёрюнмейдиле. Ала жер тюбюнде, теренде, къалкъыйдыла.

Сӧмын ӧд сійӧ тыдавтӧм. Тусьясыс му пытшкас пыдын узьӧны кутшӧмкӧ ӧтилӧн садьмытӧдз.

Аньцек видьмонятне аф шарьхкодевихть, кодамот синь: кальдяфт али цебярьхть. Синь удыхть модать ала снярс, мзярс ёткстост фкясь аф сргози.

Но вет нӧшмӧ-влак пеш тыгыде улыт. Нуно мландыште келгыште, иктажшын кынелаш шоналтымешкыже, малат.

Но вет нӱшмӹвлӓжӹм ужаш ак ли. Нӹнӹ рокышты амалат. Нӹнӹ логӹц иктӓжӹн вуйышкыжы понгыжалташ шанымаш пырымыкы, кӹньӹлеш.

Ансяк, видьметне а неявить. Сынь удыть мода потсо семс, зярс вейкесь эйстэдест а сыргози.

Но ведь семена невидимы. Они спят глубоко под землей, пока одно из них не вздумает проснуться.

Онтон бытархай туораахтар көстүбэт буоллахтара дии. Кинилэр сир анныгар дириҥник батары түһэн биирдэстэрэ эмэ тыллыар диэри, нуктуу сыталлар.

Ә орлыклар күзгә күренми бит. Уянып, якты дөньяга чыгарга уйлаганчы, алар тирән җир астында йоклап яталар.

Ә шунан ул үҫенте ебәрә; ул яҙыла һәм ҡояшҡа үрелә, тәүҙә шундай мөләйем, зыянһыҙ була.

Вара сӑмсаланса шӑтса тухаҫҫӗ, хӳтлӗхсӗр те черченкӗ пӗчӗк ҫеҫ турачӗсемпе хӗвел патнелле туртӑнаҫҫӗ.

Уӕд ӕхе исивазуй ӕма, раздӕр ӕфсӕрмигӕнгӕй, хормӕ сдаруй минкъий ӕвӕлмас ӕвзарӕ.

Аяза келгени баш кётюре башлайды. Кюннге тартынады.

Сэки сійӧ мыччӧдӧ петассӧ: веськалӧ да нюжӧдчӧ шонділань, медводз сэтшӧм мусаник да бур.

Эста сон нолдай лисьфкя, видеми и таргави шинять мельге, и, шарфтомок лангозонза, сон няеви тяфтама цебярькс и мяльс туфокс.

Тунам нӧшмӧ озымым колта; озым вийлана да кече дек шуйнаш тӱҥалеш, эн ондак тудо моткоч шыма да нигӧланат осалым ок ыште.

Тӹнӓм тӹдӹ шӹтӓ дӓ кечӹ докы пӹтӓри шеклӓнӓлӹн изи, нӹжӹлгӹ дӓ лӱдӹктӓрӹшӓт агыл ӹлӹштӓшвлӓжӹ доно кырма.

Сестэ сон карми лисеме: сон почкоди ды карми касомо чинтень, васняяк маряви истямо вадрякс ды лезэвекс.

Тогда оно пускает росток; он расправляется и тянется к солнцу, сперва такой милый и безобидный.

Тыллыбыт туораах араскы тардан, күн диэки талаһан уһаан барар. Бастаан туох да куттала суох намчы буолар.

Тишелеп чыккач, үренте тураеп кояшка таба сузыла. Башта ул бик зәгыйфь, матур булып күренә.

Әгәр ҙә ул киләсәк редис йә роза ҡыуағы икән, әйҙә инде үҫһен.

Енчен те пӗр-пӗр редис е роза чечекӗн туни пирки сӑмах пырать пулсан, вӗсене тӗкӗнме те кирлӗ марччӗ, ҫитӗнччӗр, ара, хӑйсене кирлӗ пек.

Мӕйболги кенӕ мӕтӕг деденӕги ӕвзарӕ ку уа, уӕд уадзӕ ӕма ӕхецӕн ирӕза.

Аллай къарыусузчукъ, аллай ариучукъ, аллай сюйдюмлючюк.

Тайӧ кӧ редислӧн либӧ розалӧн петас, мед и быдмас бур вылӧ.

Кда тя лисьфкясь редискань али розовай кусторксонь, катк касы шумбрашис, сельмованфонь кенярдеманди.

Тиде ончыкыжым редис але роза пеледыш лийшаш озым гын, тек таза кушкеш.

Вара тӹдӹ редис ӓль роза тӹшкӓ лиэш гӹнь, кушкеш гӹнят, нимат агыл.

Бути сон карми кшуманекс ды валдо-якстере куракшокс, сестэ кадык кассы весенень парос.

Если это будущий редис или розовый куст, пусть его растет на здоровье.

Өскөтө, ол, сиэнэр оҕуруот аһа эбэтэр сибэкки умнаһа буоллаҕына, төһө баҕарар үүннүн.

Әгәр дә ул булачак торма, яисә гөләп куагы икән — үсә бирсен.

Ә бына берәй насар үлән үҫеп килә икән, уны танығас та тамыры менән йолҡорға кәрәк.

Анчах та сиенлӗ ӳсен-тӑрана ҫийӗнчех тӑпӑлтарса пӑрахмалла, унран усал ҫимӗҫ ҫитӗнессе пӗлнӗ-пӗлменех.

Фал дзубанди лӕгъуз зайӕгойбӕл ку цӕуа, уӕд ӕй уайтагъд стонун гъӕуй, куддӕр рабӕрӕг уа, уотӕ.

Ол турма боллукъ эсе, неда гюл кёкен, ким угъай дейди?

Но петасыс кӧ кутшӧмкӧ ёгтурунлӧн, сійӧс колӧ нетшыштны вужнас тайӧс тӧдмалӧм мысти дзик пыр.

А кодак шарьхкодьсак, што тя кодама-бди кальдяв тише, эстокиге эряви таргамс сонь юрнек.

Но иктаж-могай шӱкшак шудо гын, тидым пален налмек, тудым вигак вожгеак кӱрлын лукман.

Но самшуды ылмыжым пӓлен нӓлмӹкӹ, тӹдӹм тӧрӧк важге лыктын шумыла.

Ансяк зярдо те кодамояк апаро тикше, эряви таргамс сонзэ ундокснэк-мезнек, зярдо редяви.

Но если это какая-нибудь дурная трава, надо вырвать ее с корнем, как только ее узнаешь.

Онтон, ханнык эрэ омсолоох эрбэһин дуу, иилэҕэс дуу буоллаҕына, арааран билээт, силистэри түөрэн кэбиһиэхтээххин.

Әгәр дә инде берәр чүп үләне булса — тамыры белән йолкып ташларга кирәк.

Һәм бына Бәләкәй шаһзаттың ҡауҡабында бик насар, үтә зыянлы орлоҡтар бар... баобаб орлоҡтары.

Пӗчӗкҫеҫ принцӑн планети ҫинче те ҫавнашкал ытла та сиенлӗ вӑрлӑх пӗрчисем ҫитӗннӗ пулнӑ-мӗн… Ҫавсенчен баобаб йывӑҫҫисем ашкӑрса ӗрчесе кайнӑ.

Минкъий принци планети дӕр адтӕй ӕбуалгъ муггӕгтӕ... адтӕнцӕ баобаби муггӕгтӕ.

Сау-саламат ёссюн.

И вот вӧлӧмкӧ Дзоля принслӧн енэжму вылас эм лёквӧчана да ковтӧм кӧйдыс тусьяс... тайӧ баобаб пуяслӧн тусьяс.

И вов Ёмла Оцязорнять масторлангса улихть кальдяв видьмонят… и нят баобабань видьмотне.

Шижалтеш, Изи принцын планетыштыже шучко, зияным кондышо нӧшмӧ уло… тиде баобаб нӧшмӧ.

Изи принцӹн планетӹштӹжӹ пиш худа нӱшмӹвлӓ ылыныт... тидӹ баобабын нӱшмӹвлӓжӹ.

Ды Вишка инязорнэнь планетасо улить апарот, берянь видьметь… те баобабонь видьметне.

И вот на планете Маленького принца есть ужасные, зловредные семена… это семена баобабов.

Кыра тыгын олорор сиригэр, иэдээни таһаарар омсолоох – Абааһы Тайаҕын туорааҕа баар эбит.

Нәни принц планетасында коточкыч явыз орлыклар бар... Баобаб орлыклары алар.

Ҡауҡабтың бөтә тупрағы улар менән ағыуланып бөткән.

Вӗсем планета тӑприн хӑймине йӑлтах ҫисе ярса ӑна юрӑхсӑра кӑларнӑ.

Планети зӕнхӕ си байдзаг ӕй.

Алай ол а бир телисине ёсген ханс эсе, тамыры бла юзюп, чыгъарып атаргъа керекди.

Енэжмуыс дзоньнас тайӧн нёрпалӧ.

И сембе масторлангсь видеф тяфтама видьмоса.

Планетысе рок туддене пӱтынек аярлалтын.

Ти нӱшмӹвлӓ планета цицок пашен шӹнзӹнӹт.

Планетань весе модась сэреди эйстэдест.

Почва планеты вся заражена ими.

В-612 эттик буора бүтүннүү онно сутуллубут.

Планета туфрагы шул орлыклар белән тулган.

Ә әгәр ҙә баобабты ваҡытында танымаһаң, аҙаҡ унан ҡотолоп булмаясаҡ.

Баобаб йывӑҫҫисене хунава ларнӑ тапхӑрта тӑпӑлтарса пӑрахмасан каярахпа нимле те кӑкласа пӗтерейместӗн.

Ӕма еунӕг баобаб дӕр фӕззиндтӕй, уӕд имӕ афойнадӕбӕл ку нӕ фӕййарӕхсай, уӕд си некӕд бал фӕййервӕздзӕнӕ.

Ёзден жашчыкъны планетасында огъурсуз, къутургъан урлукъла топпа-толудула... баобаб урлукъладыла ала.

Он кӧ баобаб петассӧ дзик пыр казяв, сыысь сэсся он мын.

И кда баобабать аф шарьхкодемс эсь пингстонза, эста сонь эздонза аф орадат.

Баобабым жапыштыже пален от нал гын, вара нимо семынат от эрне.

А баобабым утла поздан тӹшлен лыкмыкы, тӹдӹ гӹц ытлаш уже нигынамат ак ли.

Бути баобонть сеске а редямс, мейле мезеяк марто а менят эйстэнзэ.

А если баобаб не распознать вовремя, потом от него уже не избавишься.

Абааһы Тайаҕын кэмигэр аахайбакка хааллаххына, кэлин өрүһүммэккин.

Әгәр баобаб үрентеләрен вакытында танып йолкымасаң — соңыннан аннан котылырмын димә.

Ул ҡауҡабты баҫып аласаҡ. Тамырҙары менән уны тишеп үтәсәк.

Вӑл ӗрчесе сарӑлнӑ май пӗтӗм планета сийне хупласа хума пултарать, хӑйӗн тымарӗсемпе ӑна ала пек шӑтарса пӗтерет.

Байахӕссуй ӕнӕгъӕнӕ планетӕ дӕр. Ӕрхункъитӕ ’й кӕнуй ӕ уедӕгтӕй.

Баобабны жерден чыгъа башлагъанлай эслемесенг, аны тамыры бла юзмесенг, артда аны къурутур амал табалмазса. Планетаны саулай бийлерикди – тамырлары бир жанындан бирси жанына чыгъарыкъдыла.

Пуыс босьтас енэжмусӧ ставнас. Сійӧ аслас вужъяснас ставсӧ розьӧдлас.

Сон занясы сембе масторлангть, нолямок эсь унксонзон модать пачк.

Тудо планетым тӱрыснек авалта. Шке вожлаж дене вошт шӱткален пытара.

Тӹдӹ планета хӓлӓ роалтен нӓлеш. Важвлӓжӹ доно планета вашт лӓктеш.

Сон вельтясы весе планетанть. Весе сонзэ ундоксонзо пачк пельнесызь моданть.

Он завладеет всей планетой. Он пронижет ее насквозь своими корнями.

Мас, дойдуну бүтүннүү куор-ҕаллыан сөп. Модьу силиһинэн эттиги курдат, дьөлө үүттүү үүнэр.

Ул бөтен планетаны басып китәчәк. Баобаб тамырлары планетаны үтәли тишеп чыгачак.

Ә әгәр ҡауҡаб бигерәк бәләкәй, ә баобабтар күп булһа, улар уны ваҡ киҫәктәргә йыртасаҡтар.

Енчен те планета пӗчӗкскер ҫеҫ пулсан, кунсӑр пуҫне баобаб ӑна виҫесӗр чӑтлӑхласан, вӑл хӑвӑлланса ҫурӑлма та пултарать.

Ӕма планетӕ ӕгӕр минкъий ку фӕууй, баобабтӕ ба ӕгӕр берӕ, уӕд ӕй фӕйнердӕмӕ ратонунцӕ.

Планета гитчечик болса, баобабла уа кёп болсала, ала аны зыккыл-зыккыл этип чачарыкъдыла.

Да нӧшта енэжмуыс кӧ ичӧт да баобабыс уна, найӧ мусӧ дзоньнас нетшкасны торпыригъясӧ.

А кда масторнясь ёфси аф оцюня, а баобабада пяк лама, то синь, баобабатне, сязендьсазь-нозондсась тя масторлангть пакшень пакш.

Планете изи, а баобаб шуко гын, нуно планетым лапчыкын кӱрышт кышкат.

Планетӹжӹ утлаок изи, а баобабвлӓжӹ утлаок шукын ылыт гӹнь, тӹнӓм нӹнӹ тӹдӹм шӓлӓтенӓт шуат.

Бути планетась пек вишине, а баобабтнэде пек ламо, сынь сезнесызь сонзэ пельксэнь-пелькс.

И если планета очень маленькая, а баобабов много, они разорвут ее на клочки.

Өскөтө, эттик кыра буоллаҕына, балысханнык үүммүт Абааһы Тайахтара ону сэмнэххэ кубулутуохтарын сөп.

Әгәр дә планета бик кечкенә, ә баобаблар бик күп булса, алар аны кисәкләргә ватып бетерәчәк.

— Шундай ҡаты ҡәғиҙә бар, — тине миңә һуңыраҡ Бәләкәй шаһзат.

— Кунта нумай япала йӗрке ҫирӗплӗхӗнчен килет, — терӗ мана Пӗчӗк принц кӑштах вӑхӑт иртерехпе.

«Е фӕткӕвӕрди фарста ӕй - дзурдта мин фӕстӕдӕр Минкъий принц.

– Бузаргъа жарамагъан адет-тёре барды, – деген эди манга артда Ёзден жашчыкъ, – эртте къопдунг, бет-къол жуудунг, тизгининги жыйдынг, олсагъатдан планетангы да тизгинин жыяргъа керексе.

— Эм татшӧм чорыд индӧд, — висьталіс бӧрыннас мем Дзоля принс.

Ули тяфтама кемокстаф мяль, – азозе тейне Ёмла Оцязорнясь.

— Ик тыгай пеш чоткыдо шот уло, — мане варарак мылам Изи принц.

— Тиштӹ ядмаш дисциплинӹштӹ, — Изи принц варарак мӹлӓм келесӹш.

Ули истямо кой, – мерсь монень мейле Вишка инязорнэ.

– Есть такое твердое правило, – сказал мне позднее Маленький принц.

– Миэхэ, күннэтэ уталыппакка оҥоһуллуохтаах, биир сүрүн дьарыктаахпын, – диэбитэ биирдэ Кыра тыгын.

— Шундый бер кагыйдә бар, — диде миңа соңрак Нәни принц.

— Иртәнсәк тороп, йыуынғас, үҙеңде тәртипкә килтергәс — шунда уҡ ҡауҡабыңды тәртипкә килтер.

— Вырӑн ҫинчен тӑрсанах, ирхи туалета вӗҫленӗ хыҫҫӑн, планета сывлӑхӗ-тасалӑхӗшӗн хыпӑнса тӑрӑшма тивет.

— Сӕумӕй дӕхе ку нихснай, уӕд планетӕ гъӕуй бӕстон бафснайун.

Гюл кёкенледен айыра башлагъанынглай, баобаблагъа хар кюнден чага этерге керексе:

— Асывнас чеччин, мыссин, асьтӧ лючки пелькӧдін — и дзик пыр идрав ассьыд енэжмутӧ.

– Стять шобдава, штайть шамацень, аруяфтыть эсь пряцень – и сяда курок аруяфтк эсь масторлангцень.

— Эрдене кынельыч, кидетым-шӱргетым мушкыч, шкендычым ратыш кондышыч — тунамак планететым ратыш кондо.

— Ирок ӹшкӹметӹм тӹвӹлӓен пӹтӓрӹмӹкӹ, ӹшке планететӹм шытырын тӹвӹлӓйӓш келеш.

– Валске марто стят, шласак чамат, ваньскавтсак эсь прят – ды сеске эряви ваньскавтомс эсеть планетат.

– Встал поутру, умылся, привел себя в порядок – и сразу же приведи в порядок свою планету.

– Сарсыарда ойон тураат, суунаат-тараанаат, бэйэни өрө тардынаат, тута, олорор сирбин хомуйуу-ньимийии.

— Иртән торып юынгач, үзеңне тәртипкә китергәч — шунда ук планетаңны да тәртипкә китер.

Көн һайын баобабтарҙы, роза ҡыуаҡтарынан айырырлыҡ булғас та, утап ташлау мотлаҡ: йәш үҫентеләре бер иш тиһәң дә ярай.

Хӑвна ху хистесе, ҫине тӑрса кунсерен тӑпӑлтармалла баобаб хунавӗсене; вӗсем хунав тапхӑрӗнче роза тунине шутсӑр ҫывӑх, ҫавӑнпа та вӗсене уйӑрса илсе пӗр шелсӗр кӑклас пулать.

Дӕхецӕн гъӕуама кӕнай рӕстӕгӕй-рӕстӕгмӕ баобабтӕ тонуни зин, куддӕр син мӕтӕг деденгути къотӕртӕй рартасуни амал фӕууа, уотӕ: уони хӕццӕ хъӕбӕр ӕнгӕс фӕуунцӕ нӕуӕгдзудӕй.

жангы чыгъа башлагъан заманларында аланы бир бирден айырып таныгъан къыйынды.

Дзик быть колӧ баобабъяссӧ мусьыс нетшкыны, кыдз сӧмын позяс найӧс торйӧдны роза петасъясысь: вож коръясыс налӧн ӧткодьсямаӧсь.

Видекс азомс, баобабатне эрявихть тарксемс эрь шиня, мзярда аньцек кармайхть аердома розовай кусторкснень эзда: вдь ёмласта лисьфкятне прокс фкя лацоннет.

Роза деч ончал ойыраш лиймеке, баобабым кажне кечын сомылашак кӱлеш: нӧргӧ лектышнерышт нунын чыланыштын икгайракак улыт.

Баобабвлӓм роза тӹшкӓвлӓ гӹц айыраш лимӹкӹ агыл, нӹнӹм кечӹ йӹдеок самлаш келеш. Шӹтӹмӹкӹштӹ, роза тӹшкӓвлӓ дон баобабвлӓ пӹтӓри пишок икань ылыт.

Эрьва чи эряви таргсемс баобабтнэнь, ансяк кода кармить содавомо валдо-якстере куракштнэнь ютксто: вишка касовкскест сынст малав вейкеть.

Непременно надо каждый день выпалывать баобабы, как только их уже можно отличить от розовых кустов: молодые ростки у них почти одинаковые.

Хайаан да, сибэкки ук-тарыттан уратыта биллибит Абааһы Тайахтарын араскыларын кырыстан ылҕаан, түөрэн кэбиһиэх тустааххын. Саҥа быкпыт араскылар бары үкчү буолаллар, онтон обургу буоллахтарына араарыахха сөп.

Баобаб белән гөләп үсентеләре башта бер-берсенә охшап тора. Аларны аерып була башлагач ук, вакытны сузмыйча, баобабларны утарга кирәк.