text
stringlengths 0
171k
|
|---|
«Rospotrebnaʒor»-m i Upravlenəu QBR-m şıʔəm i saytım Operativnə štabım qriḵuaxəm yapq itḵə qraɫhaş QBR-m şıʔə Sanitar doxutır nəẋışhəm i unafər, «Əpidemiem epxa şıtıḵəm ipq itḵə uzıfəm uşızıẋumə mastəxər ćıxu şhəxuəxəm yaxəɫhənım teuxuauə» žıxuiʔər. |
«Respublikəm əpidemiologie şıtıḵər şıṩağuəqım, — itş dəftərım. |
— Ćıxu zəxuəsıᵽəxəm ṩəx-ṩəxıurə ḵuə, žılağuə transportır qəzığəsəbəp kuəd sımajə ẋuaş. |
Sımajə ẋuaxəm ya nəẋıbaᵽər (procent 71-r) ləⱬəfınu nıbⱬım itxərş — iɫəs 18-m qışıṩəʒauə 60-m qriubıdəxərş. |
Zi thəmbıl uzu qaxutəxəmi sımajəşxəm yağəğuəɫxəmi ya bžığəm ḵuə pətmi xoẋuə». |
Qağəɫəğua ʔənaṯə psomi ya ʔətaşhəxəm Unafəm yaxueğəuv Urısey Federacəm şaṩu qəbğəsəbəp ẋunu qaşta vakcinəm i yapə xəʔuğuər šışhəʔum i 10-m i pə qixuəu, eṯuanə xəɫhəğuər foḵadəm i 1-m irihəḻəu zəḟağəḵınu. |
Unafər ehəḻaqım koronavirus uzıfəm ćıxur şiẋumənım xuəğəpsa vakcinər zıxaɫhə mıẋunu ćıxu şhəxuəxəm. |
Qəbərdey-Baɫqər Respublikəm i Pravitelьstvəm çənjəş irataş ćıxuxəm mastər yaxəɫhənım xuəunəṯa ləⱬığər qızərağəpəşınu. |
Yapər ʔuağəḵuətami, qapəpɫəri qazərışhəşıḵ şıʔəqım |
«Spartak-Nalšık» (Nalšık) — «Dinamo» (Məẋəçqalə) — 3:2 (2:0). |
Nalšık. |
«Spartak» stadion. |
Baʒəuəğuəm i 18-m. |
Ćıxui 150-rə epɫaş. |
Sudьyaxər: Ivanenkov (Stavropolь), Ešak (Soçə), Safarov (Salьsk). |
«Spartak-Nalšık»: Antipov, Məquauə, Šumaxuə Z., Olьmezov, Sındıku, Dəẋu, Šumaxuə I., Bağətır (Ašuev, 67), Ẋuṯə, Baẋsənoquə, Ḻup. |
«Dinamo»: Xamxoev, Ibragimov, Gitinov, Xalimbekov, Krasilьniçenkə, Kagermazov, Yusupov, Agalarov, Gajiev, Abduragimov, Bigulaev. |
Topxər dağəḵaş: Bağətırım, 14 (1:0). |
Bağətırım, 43 (2:0). |
Gitinovım, 67 (2:1). |
Ẋuṯəm, 75 (3:1). |
Xalimbekovım, 77-penalьtiḵə (3:2). |
Qəbərdey-Baɫqərım topjəgum şıdihəxxər temıpıʔəžu pəpɫərt «Spartak-Nalšıkır» utıku qışihəžınum. |
Mazərə nıquərə ipəḵə Urısey Federacəm futbolımḵə i eṯuanə divizionım i Yapə gupım 2020 — 2021 ğəxəm ya zəhəzəxuər zəriuxrə abı zəẋuəḵınığə kuəd qışıẋuat: di ṩalə ɫərızehə zıbžanə, ya kapitanır ya pašəu, xəḵıžat, trener nəẋışhəui Bijiev Həsənbiy yağəuvıžat. |
Arşhəḵə gupım i zəḟəḵır nobə zdınəsımrə zızıxuağəsaxəmrə yamığəbeljılauə zəhəzəxuəm xıhən xuey ẋuaş, zı zənıbⱬəğuğə zəʔuṩi irağəḵuəḵınu xunəmısauə. |
Jəgum xətxəm ya unəćəxər diktorım qışriʔuəm stadionım qəḵuaxəm iquḵə guapə yaşıẋuaş «Spartak-Nalšıkım» uey-uey şıžriğəʔa ɫəẋənəm xəta ğuaşhauə Ḻup Isɫam qızəriğəzəžar. |
Abı pṩə ley zərıxuaṩım i şıhətş gupım i kapitanu şıtınu zanṩəu ʒıh zərırağəzar. |
Qişınəmışaʔuə, ğuaşhəẋumə Šumaxuə Zaur i quəš Idar Psıxuabə i «Məšıquə-KMV»-m qıxašri, zəanəqiɫxuxər zəğusəu ẋužat. |
Zəʔuṩəm i yapə ʔıhəm qışıxəlıdıḵaş Bağətır Alьbert. |
Jəgum i epşıḵupḻanə daqiqəm žıⱬəu şıtu abı bžığər qızəʔuixaş. |
Iuⱬḵə, zağəpsəxunu iḵınım kuəd qəmınəžauə, eṯuanə topri həṩəxəm yaxudiğəḵri, di ṩaləxəm tegušxuənığə in yaxiɫhaş. |
Eṯuanə ʔıhəmi «Spartak-Nalšıkım» i tepşənığəḵə qıṩiʒaş. |
Arşhəḵə 67-nə daqiqəm həṩəxəm ya ebğərıḵuənığər zıʔəṩağəḵaş iḵi bžığər 2:1-m xuağəḵuaş. |
Nalšıkdəsxəm ya žəuapım kuədrə pağəpɫaqım. |
75-nə daqiqəm Olьmezov Artur ʔəzəu qıxita topım Ẋuṯə Anzor şhəḵə ɫəşu euəri, xəğəreyxəm ya ʔuəxur iğətəməmıžaş. |
Abı maṩəu iğəbələrığa di ṩaləxər arguərəu bəlıh xəxuə pətaş — «Dinamo»-m i ebğərıḵuənığəxəm yaşış zır futbol xabzəm qemızəğıu qızəpaudri, penalьtiḵə top qıxudağəḵaş. |
Jəgur iuxınım ijıri daqiqə pşıḵutxum xuədiz iʔəžş, bžığər 3:2-ti, dapşəşi ziẋuəžıfınut. |
Ar ḟıuə qızıgurıʔua «Spar-tak-Nalšıkım» i futbolistxər adəḵə xuabⱬu saqaş. |
Abıxəm ya ğuəm iẋureyağır qrağəbıdəḵam i zaquəqım, aṯə top zıṯuş ijıri dağəḵıfınu şıtaş. |
Arşhəḵə apxuədəui kubokım şıḵuətənu ʔəmal yağuətaş. |
Arati, trener nəẋışhə Bijiev Həsənbiyrə ğuaşhauə ɫərızehə Ḻup Isɫamrə ya qəğəzəžınığər uğurlı gupım yaxuəẋuaş. |
Urısey Federacəm i kubokır 2022 ğəm qəhınım teuxuauə zəxaubla zəhəzəxuəm i pəṩəʒə zəʔuṩəm axər şıteḵuaş. |
Ijı, baʒəuəğuəm i 28-m, finalım i 1/128-nə ʔıhəm ipq itḵə qıḵəɫıḵuə jəguğuəm «Spartak-Nalšıkım» hərxuərəğu qışıxuəẋunuş Məẋəçqalə i «Legion-Dinamo»-r. |
Dağıstənım i qalaşhəm i zı komandər Nalšık şıxağəṩat, adreym həṩaᵽə ḵuauə dauə xuəẋunumi mıguvəu qətṩənş. |
Abı i pə qixuəu Urısey Federacəm futbolımḵə i eṯuanə divizionım i Yapə gupım zəhəzəxuər şızəxaublənuş. |
Baʒəuəğuəm i 24-m Don ʔus Rostov qaləm «Spartak-Nalšıkım» pəṩəʒə zəʔuṩər ṩıᵽə SKA-m şıdriğəḵuəḵınuş. |
Hətau Isɫam. |
Eyanəm şızədoɫəpərapə |
Ipşə, Kavkaz Işẋərə federalьnə ṩınaɫəxəm futbolımḵə ya çempionatım i eyanə jəguğuəm qışıxağəṩaş pəṩəʒə zəʔuṩiblmi şıteḵuarə zəhəzəxuəm pašənığər şızədəzıʔığ Proxladnə i «Ənergetik»-mrə Nəzrən i «Angušt»-mrə. |
Arşhəḵə abıxəm bⱬıpər zədauṯıpşaqım. |
Di ṩaləxər qrağəḵuətaş Don ʔus Rostov i erməlıxəm. |
Abıxəm ya «Naxiçevanь» komandər iuⱬ jəguğuitxum zımi qışıxiğəṩəfaqım iḵi, a ɫəẋənəm pḻəneyrə şıteḵuəri, bⱬıpər zıʔığxəmi ğunəğu zaqıxuiṩaş. |
Proxladnə i «Ənergetik»-m abı qıxudiğəḵa topiṯım zə ḟəḵa žəuap iritıfaqım. |
Dıdeyxəm qaxəžanıḵar Tətər Ismelş. |
«Angušt»-ri qışızətrağəuvıʔaş Qalmıqım i qalaşhəm. |
Abı papṩə ṩıᵽə «Uralan»-r zı top zaquəmi iriquaş. |
Ipşə, Kavkaz Işẋərə federalьnə ṩınaɫəxəm futbolımḵə ya çempionatım eblanəu qışıxəžanıḵa Iuan Azrət ğuaşhauəxəm ya zəpeuəm bⱬıpər zərışiʔığş. |
Abı top zırızḵə qıḵəroxu «Angušt»-m şıjəguxəu Aliev Bəçẋanrə Don ʔus Rostov i «Naxiçevanь»-m i pašə Bagdanov Romanrə. |
Adəḵə şığuazə fıxuətṩınş iuⱬu zəxəta jəguğuiṯım qariḵua bžığəxəm: baʒəuəğuəm i 7-m — «Naxiçevanь» (Don ʔus Rostov) — «UOR-Dagestan» (Kaspiysk) — 2:0, «Ənergetik» (Proxladnə) — «Volgarь-Yu» (Astraxanь) — 3:0 (topxər dağəḵaş Bažə Amir, Urıs Asɫən, Iuan Azrət sımə), «Angušt» (Nəzrən) — «Dinamo-Dagestan» (Məẋəçqalə) — 5:1, «Dinamo-M» (Məẋəçqalə) — «Uralan» (Əlista) — 1:1, «Derbent» (Derbent) — «Astraxanь» (Astraxanь) — 1:1; baʒəuəğuəm i 14-m — «Naxiçevanь» — «Ənergetik» — 2:1, «Uralan» — «Angušt» — 1:0, «Volgarь-Yu» — «Derbent» — 1:2, «UOR-Dagestan» — «Dinamo-Dagestan» — 0:3, «Astraxanь» — «Dinamo-M» — 0:3. |
Baʒəuəğuəm i 22-m Nəzrən qaləm şızəʔuṩənuş zəhəzəxuəm pašənığər şızədəzıguəš ṩıᵽə «Angušt»-mrə Proxladnə i «Ənergetik»-mrə. |
Qaudığu Zaur. |
«Ɫəpqım i ɫəuⱬxər» |
Bləḵam ḵəɫıpɫıžınu, qəḵuənum xuquəpɫınu guqıdəž ziʔəxəm ʔəmal yaʔəş «Ɫəpqım i ɫəuⱬxər» («Sledı nacii») txıdə—şənxabzə proektır zığəhəzıraxəm qıxaɫha zəpeuəxəm — «Scenarii buduşego», «Xraniteli ətnosov» — ya zəḟəḵ şepɫıžınu. |
Ar zi žərdəmır «Molodoy mir» žılağuə zəguhənığərş. |
Zəpeuəxər qıxəzıɫhaxəm ya dəʔəpıquəğuş «Noy Filьm» kinokompanier. |
Zəhəzəxuəxəm xət ẋunuş zi nıbⱬır iɫəs 14 iriquaxəm şıṩəʒauə gupıž zıṩ dətxənəri. |
Qəbərdey-Baɫqərım şıpsəuxəm ya dežḵə zəpeuəxər zıtrauxua ʔuəxuğuəxər di nobərey zəmanım pojəž, sıtu žıᵽəmə zəmanım dıdəbaquəurə qıtpəpɫər zədğəṩənu dızərıxuṩəqur, dışaɫxua ṩınaɫəm, abı ḻəṩığuəḵərə qıdeḵuəḵ txıdə quleym, bzə, şənxabzə, xabzə teɫıjəxəm yaxudiʔə ɫağunığər respublikəm is ɫəpqxəm di gupsısəm ya ɫabⱬəşi. |
Qişınəmıṩauə, zəhəzəxuəm ya zəḟəḵxər şağənəʔuəfınuş ʔəṩağə zəzığəğuətağaṩə e abı xuəʔəiⱬ žurnalistxəm, scenaristxəm, literatorxəm, ćıxubə ʔəpṩəɫapṩəxəm, dizaynerxəm, ɫəpq faşəxəm ya txıdəm dihəxxəm. |
«Sledı nacii» ləⱬığər qıxəzıɫhaxəm ya murad nəẋışhər qəral, ɫəpq zəmıḻəⱬığuə- |
xəm şışxəm ya zəxuədə ɫaᵽənığəxər qağəɫəğuənırş, mamırığə ya zəxuaku dəɫu, ya ʒıh zrağəzu qızədəğuəgurıḵuənırş. |
Programməm xohə şənxabzə, txıdə, bzə qəxutənığəxər, ɫaxəxutə əkspedicəxər, zəxuəsxər, zəpeuəxər, festivalxər. |
«Scenariy buduşego» zəhəzəxuər ḻəuⱬığuə zıbžanə məẋu: «Scenariy buduşego» (iɫəsi 100 dəḵmə, qıtpəpɫər zəraɫağum teuxua txığə), «Xudožestvennə filьmım i scenariy», «Dokumentalьnə filьmım i scenariy», «Reportažım i scenariy», «Socialьnə nətınım i scenariy», «Televidenə šoum i scenariy», «Nəguzıuⱬ programməm i scenariy», «Kvestım i scenariy», «Ẋıbareğaṩəm i scenariy ṩəşığuə». |
Qızəğəpəşaḵuəxəm qıxağəşaş ləⱬığəxəm «uxətu» qıpşızığəẋu ʔuəxuğuəxəm guɫıtə xuaṩın zərıxueyr. |
Scenariym i ḟağırş zəɫıtəžar ləⱬığəm i režisser, akter ẋunuxər, proektım qıpəḵuənu mıɫkur. |
«Xraniteli ətnosov» duneypso proektım ḻəuⱬığuitxu qızəṩeubıdə: «Fəiɫhəğuəxər», «Ćuğənəxər», «Ćıxubə ʔəpṩəɫapṩəxəm ya ʔəməpsıməxər», «Sauğətxər», «Filьm e reportaž». |
Zəhəzəxuəm yağəhınu dətxənə ʔəməpsıməri ezır-ezıru ya ʔəḵə yağəhəzırıžauə şıtıpẋəş. |
Qişınəmıṩauə, zəpeuəm xətxəm reportaž yağəhəzırın xueyş, ɫəpq maṩəxəm ya şıʔəḵə — psəuḵəm teuxuauə. |
Qəpşıtaḵuəxəm zi ləⱬığəxər pxağəḵxəm zəhəzəxuəm zərıxətam şıhət teẋuə txıɫxər iratıžınuş. |
Proektım teuxua txığəxər evğəh iḵi abı teuxua txığəxəm nəẋ kuuuə zıxəvğəğuazə ẋunuş mı dğənaʔuəmḵə: https://tracesofnations.org/kon/scripts—of—thefuture/, https://tracesofnations.org/kon/guardians—of—ethnoses/. |
BⱫʔHƏḺ Rozə. |
Anədəɫxubzər zıjxəm ya dəʔəpıquəğuu |
Qəbərdey-Baɫqər, Qərəšey-Šərjəs, Adıgə respublikəxəm, Šapsığım i Aguey quažəm şılaⱬə studiexəm gupıž yaṩri, smartfonxəm papṩə yağəhəzıraş «Guxəɫ» («Gukhel») guəʒən şhəpər, anədəɫxubzəm i daxağər yağəʔunımrə ar ẋumənımrə xuəğəpsauə. |
Audio txıɫxər şızəxuəhəsa guəʒənır gupıž zıṩ dətxənəmi pṩənšəu žıp telefonım triğətxənu ʔəmal iʔəş. |
Abı adıgəbzəm i dialekt ḻəuⱬığuəxəmḵə (qəbərdey, bⱬədığu, ḵəmırguey, šapsığ), urısıbzəḵə, injılızıbzəḵə qejəu şızəxuahəsaş Gumanitar qəxutənığəxəmḵə qəral institutım i akademiçeskə qıdəḵığuəxəm xıhə nart ẋıbarxər («Sosrıquə maḟə qızərihıžar», «Ašəməz i bⱬamiyr», «Mələçıpẋu qeẋuḻaxər»), taurıẋxər, psısəxər, usəxər, ćıxubə uərədıⱬxər, guşəqu uərədxər. |
Zəḵə abı qışıbğuətınuş ɫəpq ʔuərıʔuatəm i dışə pẋuantəm şış txığə 200-m ṩiğu. |
Qızəğəpəşaḵuəxəm abı i bžığəm ḵuə pətmi xağəẋuənu ya muradş. |
Txığəxəm qejər respublikəxəm ya artist pažəxərş. |
Mı proektım adıgəxər şıpsəu dənə ṩınaɫəmi ṩəupṩəšxuə şiʔənu, anədəɫxubzər maqamə daxəu zərıʔum ɫəpqır nəẋri zəquiğəuvənu qaɫıtə. |
— Ćıxum ya gum dıhən, baliğxəmi sabiyxəmi yaxuəşhəpən ləⱬığə bğəhəzırınır kuəd i uasəş! |
Iɫəs nıquəm qriubıdəu mı proekt ğəṩəğuənım eləⱬaxəm qalən zışıtṩıžauə şıtar bzəm xudiʔə ɫağunığər qədğəɫəğuənırş, — žeʔə «Qərəqan» studiem i unafəṩ Quşhə Oksanə. |
— Ɫəpqım i bləḵam zıxağəğuazəurə ṩəbləm anədəɫxubzər yajınım mıhənəšxuə iʔəş, bzəm qıdəḵuəu txıdəmi guɫıtə xuaṩri. |
— Di adıgəbzə daxər, quleyr ẋumənım xəɫhənığə xuəsṩınır sərḵə pṩəšxuəş iḵi qızədaʔuəxəm ya dež txığəm i kupṩər gurıʔuəğuəu zərınəshəsınım sıxuṩoqu, — peşə QBR-m ṩıh ziʔə i artistkə Ḵəxumaxuə Faṯimə. |
— Dətxənə zı adıgəmi, psom xuəmıdəu anədəɫxubzəḵə psəɫən ṩəzıʒağaṩə sabiyxəm ya dežḵə, «Guxəɫ» proektım mıhənəšxuə iʔəş. |
Ṩəbləm yaxuəğəza, žəuaplınığə zıpıɫ ləⱬığə şhəpəxəm sxuzəḟəḵ xəsɫhənu sḟəḟş, — žeʔə Mısost Vadim. |
Gu zıɫıtapẋə: Quşhə Oksanə zərıžiʔəmḵə, guəʒənım xağəhənu pasərey guşəqu uərədxər nobə zığəzaṩər maṩə dıdəş. |
Abı qıxəḵıu respublikəm i quažəxəm, žıləxəm guşəqu uərədxər žızıʔə nanə-dadəxər dəsmə e apxuədə uərədxər guḵə zıṩəž şıʔəmə, ya studiem freğəblağə. |
TEḴUⱫ Zaretə. |
Ləⱬığər şızəpıurqım |
Bərbəç Həṯuṯə i ćər zezıhə Qəbərdey-Baɫqər qəral universitetım ləⱬığər zəpımıuuə şeḵuəḵıu zı ṩənığə ɫəşaᵽə ğəṩəğuən iʔəş — ṩıuəpsım i muzeym geologie xuəʔuxuəṩəxəmḵə i qudamər. |
Qızərızərağəpəşrə kuəd mıṩami, abı i qəxutənığəxəm ṩəupṩə yaʔəş, iriğəḵuəḵ ləⱬığəm pṩə iğuətaş. |