sentences
stringlengths 47
13.9k
| labels
stringclasses 54
values |
|---|---|
Testowanie owcami przydatnosci drzew do zintegrowanego pastwiskowo-lesnego uzytkowania terenu W trwających od roku 1988 doświadczeniach ze zintegrowanym pastwiskowo-leśnym użytkowaniem pastwisk górskich wypasanych owcami wynika, że przygryzanie przez owce wprowadzonych na pastwisko drzew leśnych jest bardzo różne. W najmniejszym stopniu, bo tylko w około 8% zniszczony został świerk, w 22% modrzew i w 55% sosna. Natomiast jodła, buk, jawor i jesion zjedzone zostały prawie całkowicie. Z przeprowadzonych badań wynika, że najbardziej przydatnymi drzewami do wprowadzenia na pastwiska owcze w górach są: świerk i modrzew oraz ewentualnie sosna na niższych wzniesieniach. Natomiast nie nadają się do tego celu drzewa liściaste i jodła.
Tego rodzaju badania są uzasadnione, gdyż pozwalają na uniknięcie błędów przy wprowadzaniu pastwiskowych zadrzewień. | nauki rolnicze |
Produkcja i zużycie energii odnawialnej w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem rolnictwa Na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego (GUS) oszacowano ilość energii
z zasobów odnawialnych wyprodukowanej i zużytej w rolnictwie w latach 2005-2014.
W tych latach produkcja energii z zasobów odnawialnych w Polsce zwiększyła się
z 190 443 do 337 659 TJ, czyli o 77,3%. Całkowite pozyskanie energii odnawialnej
z surowców wyprodukowanych w rolnictwie wyniosło w 2005 r. 121 966 TJ, a do 2014 r.
zwiększyło się o 80,6%, osiągając poziom 220 247 TJ. Największy udział w jej strukturze
miały biopaliwa stałe (96% w 2005 r. i 85% w 2014 r.). Udział rolnictwa w krajowej produkcji
energii pierwotnej w latach 2005–2014 zwiększył się z 3,7 do 7,7%, a w energii
uzyskanej ze źródeł odnawialnych - z 64,0 do 65,2%. W okresie objętym analizą zużycie
krajowe energii z zasobów odnawialnych w Polsce zwiększyło się z 187 844 do
359 471 TJ, czyli o 91,4%, a w rolnictwie - z 19 038 do 19 638 TJ. W latach 2005–2009
100%, a w 2014 r. 98,3% tego zużycia stanowiły biopaliwa stałe. Udział rolnictwa w krajowym
zużyciu energii odnawialnej zmniejszył się z 10,1 do 5,5%, czyli o 4,6 p.p. | nauki rolnicze |
Związek cukrzycy z polipami oraz rakiem jelita grubego Cel: Celem niniejszego badania było przeprowadzenie retrospektywnej oceny zależności między występowaniem polipów i raka jelita grubego u pacjentów z cukrzycą. Metody: W latach 2014–2015 wykonano 976 zabiegów kolonoskopii. Porównano liczbę polipów z dysplazją dużego stopnia oraz liczbę nowotworów jelita grubego u chorych z cukrzycą i niediabetyków. Ponadto w grupie osób z cukrzycą udokumentowano istnienie zależności między poziomem HbA1C a występowaniem polipów z dysplazją dużego stopnia i nowotworów jelita grubego. Dane poddano analizie statystycznej. Wyniki: 1) Pacjenci z cukrzycą charakteryzują się wyższą częstością występowania polipów z dysplazją dużego stopnia/rakiem (32/91, 35,16%) w porównaniu z pacjentami-niediabetykami (136/885, 15,37%), p < 0.001; 2) Osoby z cukrzycą charakteryzują się wyższą częstością występowania polipów z nowotworem (9/91, 9,89%) w porównaniu z pacjentami-niediabetykami (18/885, 2,03%), p < 0.001; 3). Raka jelita grubego obserwowano znacznie częściej u pacjentów z niewyrównaną cukrzycą (p = 0,022). Wniosek: Przeprowadzone badanie wykazało istotny związek między cukrzycą typu II a występowaniem gruczolaków jelita grubego. Poczynione obserwacje mogą prowadzić do wniosku, że pacjenci z cukrzycą bardziej narażeni są na wystąpienie raka jelita grubego, a tym samym – w większym stopniu wymagają kontroli kolonoskopowej. W związku z powyższym, zasadne może być rozważenie wdrożenia w ww. grupie osób schematu badań przesiewowych, obejmujących wykonanie kolonoskopii. | nauki medyczne i o zdrowiu |
Cyjanamid Cyjanamid jest łatwo palnym ciałem stałym stosowanym jako półprodukt w produkcji pestycydów, detergentów i takich leków, jak: antyhistaminowe, obniżające ciśnienie krwi, uspokajające, antykoncepcyjne, a także leków w terapii odwykowej alkoholików. Stosowany jest również w przemyśle fotograficznym oraz jako dodatek do paliw i smarów, środek zabezpieczający papier i jako dodatek do cementu. W Europie cyjanamid jest stosowany jako sztuczny nawóz, środek chwastobójczy i grzybobójczy. W Północnej Ameryce stosuje się go do produkcji cyjanamidu wapnia (azotniaku), dicyjanodiamidu i melaminy. Narażenie zawodowe na cyjanamid występuje głównie w zakładach chemicznych przy jego produkcji i przetwarzaniu oraz w rolnictwie podczas rozsiewania nawozów sztucznych. Cyjanamid działa silnie drażniąco na błony śluzowe oczu, dróg oddechowych i przewodu pokarmowego oraz skórę, przez którą wchłania się do organizmu. Cyjanamid przyjmowany drogą pokarmową wykazuje działanie hepatotoksyczne. Narażenie na cyjanamid może prowadzić do uszkodzenia materiału genetycznego, a więc może być substancją działającą mutagennie na człowieka oraz prowadzącą do upośledzenia funkcji rozrodczych człowieka. W celu ustalenia wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) cyjanamidu uwzględniono wyniki badania przeprowadzonego na szczurach obu płci rasy Sprague-Dawley i Wistar, którym podawano cyjanamid dożołądkowo w dawkach: 2; 7 lub 25 mg/kg/dzień przez 6 miesięcy. Po sześciu miesiącach nie zaobserwowano zmian histologicznych w wątrobie zwierząt po małej (2 mg/kg) i średniej (7 mg/kg) dawce związku, a tylko w grupie zwierząt, które otrzymały największą dawkę cyjanamidu (25 mg/kg), histologicznie ujawniono tworzenie wodniczek w hepatocytach, prawdopodobnie typu glikogenotwórczego lub stłuszczającego. Cyjanamid podawany dożołądkowo w dawce 25 mg/kg przez 6 miesięcy powodował istotne zwiększenie stężenia bilirubiny i aktywności fosfatazy alkalicznej w surowicy krwi zwierząt obu płci. Ta sama dawka substancji indukowała również wzrost poziomu aminotransferazy alaninowej w surowicy krwi samic szczura. U samic i samców, którym podawano cyjanamid w dawce 7 mg/kg, obserwowano tylko zwiększone wartości bilirubiny. Cyjanamid po dawce 2 mg/kg/dzień indukował wzrost zawartości cholesterolu tylko u samców szczura i tę wartość przyjęto za wartość NOAEL. Zaobserwowano również znacznie mniejszy przyrost masy ciała szczurów, którym podawano związek w dawkach 7 lub 25 mg/kg/dzień w porównaniu do zwierząt kontrolnych. Na podstawie dziennej dawki cyjanamidu dla szczura odpowiadającej wartości NOAEL, obliczono dla człowieka równoważne stężenie tego związku w powietrzu, które wynosi 14 mg/m3 oraz wartość NDS – 0,87 mg/m3. Wartość NDS cyjanamidu ustalono na poziomie 0,9 mg/m3, co jest zgodne z normatywem tego związku ustalonym w Unii Europejskiej. Taka wartość NDS cyjanamidu zapobiegnie uszkodzeniu wątroby oraz skutkom związanym z działaniem cyjanamidu na ośrodkowy układ nerwowy (bóle głowy, znużenie), układ pokarmowy (nudności, wymioty, biegunka), które obserwowano u alkoholików podczas terapii odwykowej cyjanamidem. Wartość NDSCh cyjanamidu ustalono na poziomie 1,8 mg/m3. Przyjęto również oznaczenie związku literami ’’I’’ – substancja o działaniu drażniącym oraz ’’Sk’’ – substancja wchłania się przez skórę. | nauki społeczne |
Zasady odliczania podatku VAT przy nabyciu dóbr inwestycyjnych w świetle orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej a finanse przedsiębiorstw W przypadku nabycia lub wytworzenia dóbr inwestycyjnych stosowane są różne systemy odliczania podatku VAT, mające zapewnić neutralność podatkową. Systemy te, zdeterminowane przeznaczeniem nabytego dobra, niosą dla finansów przedsiębiorstw różne konsekwencje. Artykuł ma na celu zidentyfikowanie i analizę systemów odliczania podatku VAT w odniesieniu do wydatków na nabycie lub wytworzenie dóbr inwestycyjnych wraz z oceną ich wpływu na finanse przedsiębiorstw. | nauki społeczne |
Zapadalność na gruźlicę w województwie śląskim w latach 2002–2013 wśród dzieci i młodzieży Wstęp. Gruźlica nadal pozostaje aktualnym problemem zdrowia publicznego pomimo spadającego współczynnika zapadalności w populacji polskiej. Skuteczne działania profilaktyczne wymagają dobrego rozpoznania problemu w skali regionalnej, zwłaszcza w odniesieniu do najmłodszej populacji. W związku z tym przeprowadzono analizę zachorowalności na gruźlicę w populacji woj. śląskiego, z oceną zróżnicowania czasowego trendu w tym zakresie wśród dzieci i młodzieży do 19 roku życia. Materiał i metody. Surowe i standaryzowane współczynniki zapadalności (lata 2002–2013) obliczono na podstawie danych zawartych w raportach Głównego Urzędu Statystycznego oraz na podstawie danych udostępnionych przez Wojewódzką Stację Sanitarno-Epidemiologiczną w Katowicach. Dane analizowano z uwzględnieniem powiatów jako miejsca zamieszkania. Wyniki. Standaryzowane współczynniki zapadalność na gruźlicę (n/100000) w całej populacji woj. śląskiego w latach 2002–2013 wyniosły odpowiednio: 25,5; 21,8; 22,1; 21,1; 17,3; 18,5; 17,1; 18,8; 19,8; 22,0; 19,9; 19,5. Odsetkowy udział zapadalności w wieku 0–19 lat w całkowitej zapadalności wyniosły, w kolejnych latach, odpowiednio: 1,4%; 1,5%; 0,9%; 2,4%; 1,7%; 1,8%; 1,4%; 2,7%; 2,0%; 3,0%; 2,3%; 3,7% Największe czasowe zróżnicowanie, wśród dzieci i młodzieży odnotowano w powiecie lublinieckim (0–35,2/100000). Wnioski. W latach 2002–2013 zróżnicowanej zapadalności na gruźlicę na terenie województwa śląskiego towarzyszy niski odsetek przypadków gruźlicy u dzieci i młodzieży do 19 roku życia. Sytuacja epidemiologiczna gruźlicy w większości powiatów jest stabilna, jednakże należy zwrócić uwagę na wzrost zapadalności w najmłodszym segmencie wiekowym populacji woj. śląskiego w ostatnich trzech latach obserwacji. | nauki medyczne i o zdrowiu |
Starożytny Egipt w życiu i twórczości M.K. Čiurlionisa Twórczość najsławniejszego litewskiego malarza i kompozytora M.K. Čiurlionisa (1875–1911) zadziwia oryginalnością i sugestywnością artystycznych form. Przez całe życie interesował się on kulturą starożytnego Egiptu, ale niewiele wiadomo o tym, jaki miało to wpływ na jego twórczość i jak głębokie było to zainteresowanie. Poszukiwano zatem źródeł, z których mógł korzystać, gdy malował obrazy inspirowane starożytnym Egiptem. | nauki humanistyczne |
OPODATKOWANIE NIERUCHOMOŚCI A ZASADA SPRAWIEDLIWOŚCI PODATKOWEJ (WYBRANE PROBLEMY TEORETYCZNE) Kryterium sprawiedliwości obiektywnej (poziomej i pionowej) jest problematyczne, gdyż trudno jest rozstrzygnąć, które grupy powinny płacić wyższe podatki i o ile wyższe powinny być te podatki. Mimo licznych kontrowersji ekonomiści są zgodni co do dwóch kwestii. Po pierwsze efekt netto podatków powinien być progresywny, czyli rozkład dochodów po opo-datkowaniu powinien być mniej zróżnicowany niż przed opodatkowaniem. Po drugie uzyski-wane nadwyżki należy dystrybuować na podwyższanie dochodów osób bardziej utalentowa-nych lub biednych. Konieczność wskazania grupy, do której miałaby trafić owa nadwyżka, powoduje kolejny problem teoretyczny i praktyczny. | nauki społeczne |
Historia kulturowa – schyłek czy nowa odsłona? Historia kulturowa – schyłek czy nowa odsłona? [Recenzja książki: Peter Burke, Historia kulturowa | nauki humanistyczne |
Wybór Abrahama Wybór Abrahama był niezwykle ważny dla całej historii odkupienia opisanej zarówno w Starym, jak i w Nowym Testamencie. Osobisty kontakt z Bogiem przyniósł obraz Boga będącego blisko człowieka. Abraham uważany był za przyjaciela Boga. Tak postrzegany jest we wszystkich trzech religiach monoteistycznych: judaizmie, chrześcijaństwie i islamie. Patriarcha jest więc postacią najbardziej „ekumeniczną” ze wszystkich i nazywany jest „ojcem wiary”. Historyczność Abrahama jest obecnie szeroko dyskutowana. Zagadnienie to było badane z perspektywy historycznej, archeologicznej, etnologicznej i religiologicznej.Przymierze Boga z Abrahamem było pierwszym historycznym wydarzeniem, które przypieczętowało ludzkie relacje wertykalne. Przymierze Boga z Noem nie miało charakteru historycznego, lecz było jedynie ludzką nadzieją na intymną relację z Najwyższym. To sam Bóg wzbudził w człowieku te nadzieje. Opis przymierza z Noem był preludium do przymierza Jahwe z Abrahamem i jego potomkami. Wybór Abrahama przez Boga zmienił na zawsze historię ludzkości. Odtąd Jahwe miał powtarzać.Opowiadanie o związaniu Izaaka – syna Abrahama (Rdz 22,1-19) jest jednym z najbardziej porywających tekstów w całej Biblii hebrajskiej Po rozdziale (Rdz 21), w którym Izaak rodzi się jako spełnienie Bożej obietnicy, czytelnik przechodzi do tekstu, w którym Bóg żąda od Abrahama złożenia chłopca w ofierze. Tekst Rdz 22,1-19 jest mieszaniną źródeł E i J, dlatego opisane w nim motywy musiały być znane w różnych tradycjach izraelskich i były postrzegane jako szczególnie ważne zagadnienia nauczania religijnego. | nauki teologiczne |
Funkcja gwarancyjna prawa karnego skarbowego Postulaty wypływające z funkcji gwarancyjnej są szczególnie istotne dla adresata norm prawa karnego. Oczekuje on bowiem, że przepis będzie na tyle precyzyjny, że nie będzie on miał problemu z odczytaniem jego treści. Sytuacja staje się znacznie bardziej skomplikowana na gruncie prawa karnego skarbowego. Penalizuje ono bowiem naruszenie norm prawa finansowego, które w odczuciu wielu osób jest skomplikowane i nie pozwala w wielu przypadkach na odczytanie normy prawnej. Niniejsza publikacja stara się odpowiedzieć na pytanie na ile postulaty wypływające z funkcji gwarancyjnej są spełnione na gruncie prawa karnego skarbowego. | nauki społeczne |
Ocena przydatności archiwalnych materiałów kartograficznych dla analiz paleopowierzchni wykonywanych w technikach GIS na obszarze Polski Środkowej Podczas badań paleogeograficznych często istnieje potrzeba odwołania się do opracowań kartograficznych wydanych w formie drukowanej. Aby je wprowadzić do Systemów Informacji Geograficznej (GIS) należy dokonać ich oceny i weryfikacji, co warunkuje prowadzenie poprawnych analiz oraz stawianie właściwych wniosków. Zagadnienie to jest szczególnie istotne, kiedy istnieje potrzeba scalenia danych z wielu źródeł. W artykule tym przedstawiono ocenę możliwości wykorzystania w systemach GIS dla obszaru Polski Środkowej danych z profili wiertniczych oraz archiwalnych materiałów kartograficznych w postaci map i szkiców geologicznych, publikowanych jako samodzielne opracowania i jako załączniki zamieszczone w monografiach i artykułach naukowych. | nauki ścisłe i przyrodnicze |
Mineralna sekwestracja CO2 przy zastosowaniu zawiesin wodnych wybranych popiołów lotnych ze spalania węgla brunatnego Popioły lotne ze spalania węgla brunatnego są odpowiednim materiałem do sporządzania zawiesin dla wiązania CO2 na drodze mineralnej karbonatyzacji. Ze względu na ich ograniczone wykorzystanie gospodarcze, mineralna sekwestracja CO2, jako etap technologii CCS dla elektrowni spalających węgiel brunatny, może być dobrym sposobem ich zagospodarowania. Do badań mineralnej sekwestracji CO2 wykorzystano popioły lotne ze spalania węgla brunatnego w Elektrowni Pątnów charakteryzujące się wysoką zawartością tlenku wapnia i wolnego CaO. Badania składu fazowego zawiesin potwierdziły zachodzenie procesu karbonatyzacji, któremu uległ cały wodorotlenek wapnia zawarty w 'czystych' zawiesinach popiołowych. Stopień związania CO2 określono na podstawie badań termograwimetrycznych, stwierdzając wzrost zawartości CaCO3 w zawiesinach po wprowadzeniu do nich ditlenku węgla. Konsekwencją karbonatyzacji jest również obniżenie pH zawiesiny. W badanych zawiesinach stwierdzono zmniejszenie wymywalności wszystkich zanieczyszczeń. Uzyskane wyniki porównano z rezultatami wcześniej przeprowadzonych badań popiołów z tej samej elektrowni, ale różniących się składem chemicznym. Badania potwierdziły, że zawiesiny wodne popiołów ze spalania węgla brunatnego w Elektrowni Pątnów, niezależnie od ich składu, charakteryzują się wysokim stopniem karbonatyzacji. | nauki inżynieryjno-techniczne |
Duży wysiłek – umiarkowany efekt Radosław Domke podjął się trudnego zadania przedstawienia przemian społeczeństwa polskiego w latach siedemdziesiątych XX w. Analizuje przekształcenia cywilizacyjne i strukturalne, społeczne skutki otwarcia na Zachód, zmiany modelu polskiej rodziny, kształcenia dzieci, wartości, obyczajowości i życia codziennego. Formułuje oceny dotyczące miejsca okresu 1971–1980 w dziejach społeczeństwa polskiego. Wiele postawionych tez skłania do polemiki. Niektóre istotne kwestie umknęły uwadze Autora, a inne wymagają uzupełnień. The author of the reviewed text Radosław Domke undertook the difficult task of presenting changes in the Polish society in the 1970s. He analyses civilizational and structural transformations, the social effects of the opening up to the West, changes in the model of the Polish family, the education of children, values, customs and morals, and everyday life. He formulates opinions on the place occupied by the period 1971–1980 in the history of the Polish people. Many of the formulated theses, however, encourage debates. Some of the important questions have escaped the author’s attention, while some others need to be supplemented. | nauki humanistyczne |
Analiza suszenia mikrofalowo-próżniowego papryki czerwonej Celem pracy było opisanie kinetyki suszenia mikrofalowo-próżniowego papryki prowadzonego przy stałej mocy mikrofal 480 W i trzech zakresach ciśnień 2-4; 4-6 i 6-8 kPa. Określono również zmiany temperatury materiału w czasie suszenia oraz wyznaczono zawartość polifenoli i aktywność przeciwutleniającą suszu. Przeprowadzone badania pozwoliły na stwierdzenie, że w kinetyce suszenia dla wszystkich trzech zakresów ciśnień wyróżnić można dwa okresy suszenia: okres stałej szybkości suszenia, opisany równaniem liniowym i okres zmiennej szybkości suszenia, opisany równaniem wykładniczym. Suszenie mikrofalowo-próżniowe (VM) przy ciśnieniu 2-4 kPa spowodowało spadek zawartości związków polifenolowych do wartości 5,82 mgGAE/1g s.s . i nieznaczny spadek aktywności przeciwutleniającej do 74,90 μmolTE/1g s.s w porównaniu do surowca przed suszeniem i suszenia konwekcyjnego. Maksymalna temperatura, do której nagrzewała się próbka, to 97ºC. | nauki rolnicze |
Komitet Pomocy Osobom Pozbawionym Wolności i Ich Rodzinom w diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej Wprowadzenie stanu wojennego 13 grudnia 1981 r. zapoczątkowało masowe represje i internowanie osób należących do solidarności. Kościół od samego początku stanął w obronie pokrzywdzonych i ich rodzin. Została zorganizowana pomoc. 17 grudnia 1981 r. prymas Józef Glemp powołał do istnienia Prymasowski Komitet Pomocy Osobom Pozbawionym Wolności i Ich Rodzinom. Dzieło to stało się podstawą i wzorem tworzenia na terytorium naszego kraju polskich arcybiskupich i biskupich komitetów pomocy. Autorka artykułu przybliżyła czytelnikowi, jak działała pomoc zorganizowana w prymasowskim komitecie, gdzie zaangażowane były osoby duchowne i świeckie. Autorka przedstawiła postać biskupa Czesława Domina zaangażowanego przy pracy rozdzielania darów żywnościowych oraz leków otrzymywanych drogą morską z krajów zachodnich. W dalszej części artykułu przedstawiona została postać biskupa Ignacego Jeża oraz jego działalność dla pokrzywdzonych na terenie diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej. Omówiono również struktury organizacyjne utworzonego Biskupiego Komitetu Pomocy Osobom Pozbawionym Wolności i Ich Rodzinom w Diecezji Koszalińsko-Kołobrzeskiej. | nauki teologiczne |
Wybrane zastosowania modeli komputerowych w medycynie Coraz szersze wykorzystanie systemów informatycznych w medycynie sprzyja znajdowaniu dla nich wciąż nowych zastosowań. Przykładem jest tworzenie modeli komputerowych wykorzystywanych w naukach medycznych i biologicznych. Artykuł przybliża ich wybrane zastosowania oraz możliwe kierunki rozwoju w świetle najnowszej wiedzy. | nauki medyczne i o zdrowiu |
Zmiany reżimu hydrogeologicznego ujęć wód leczniczych w Szczawnicy pod wpływem czynników antropogenicznych Ujęcia wód leczniczych w Szczawnicy są bardzo wrażliwe na oddziaływanie czynników geogenicznych i antropogenicznych, powodujących naruszenie reżimu hydrodynamicznego i hydrochemicznego. Na przykładzie ujęć wód leczniczych Magdalena, Szymon, Pitoniakówka i Jan-14 wykazano, jak delikatna jest równowaga hydrodynamiczna między wodami zwykłymi i eksploatowanymi wodami leczniczymi oraz równowaga wodno-gazowa w ujęciu wód leczniczych. Określone zostały przyczyny i skutki naruszenia równowagi. Ujęcia wód leczniczych w Szczawnicy wymagają szczególnej ochrony, zaś tereny wokół nich zwiększonej troski o właściwe zagospodarowanie i użytkowanie. Podstawę ochrony powinny stanowić przede wszystkim przepisy ustawy Prawo geologiczne i górnicze i rozporządzenia wykonawcze do tej ustawy. | nauki ścisłe i przyrodnicze |
Oznaczanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych w surowicy ludzkiej techniką GC/MS: optymalizacja procedury ekstrakcyjnej leków Oznaczanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ) w płynach fizjologicznych ludzi i zwierząt wymaga zastosowania szybkich i wydajnych procedur izolacji tych leków z biologicznej matrycy. Celem pracy było porównanie różnych metod ekstrakcji NLPZ z surowicy ludzkiej, jako etapu poprzedzającego analizę tych leków techniką GC/MS. W badaniach wykorzystano dostępną handlowo surowicę stosowaną jako materiał kontrolny w oznaczeniach biochemicznych, do której dodano ibuprofen, paracetamol, flurbiprofen, nabumeton, naproksen, ketoprofen, kwas mefenamowy oraz sól sodową diklofenaku. W celu wyizolowania NLPZ z surowicy zastosowano ekstrakcję do fazy stałej, technikę HybridSPE- -PPT oraz ekstrakcję ciecz-ciecz. Leki poddano derywatyzacji do pochodnych trimetylosililowych za pomocą BSTFA, a następnie analizowano techniką GC/MS. Najwyższą wydajność ekstrakcji oraz najlepszy stopień oddzielenia NLPZ od endogennych składników surowicy uzyskano metodą ekstrakcji do fazy stałej w postaci żelu krzemionkowego z aktywnymi grupami oktadecylowymi. | nauki medyczne i o zdrowiu |
Wrocławski obszar funkcjonalny (WrOF) - charakterystyka pod kątem potencjalnej chłonności terenów Zgodnie z kierunkiem zintegrowanego podejścia terytorialnego (integrated territorial approach) miejskie obszary funkcjonalne ośrodków wojewódzkich wymagają prowadzenia spójniej, całościowej i skoordynowanej polityki rozwoju. Obecnie w Polsce brakuje uregulowań prawno-organizacyjnych rozwiązujących kwestię zarządzania wielopoziomowego. W takiej sytuacji rolę koordynacyjną przypisać można planowaniu przestrzennemu w skali regionalnej i subregionalnej. Jednym z jego elementów jest ocena realnej chłonności terenów przeznaczonych pod zabudowę. W artykule przedstawiono metodę analiz będących podstawą do szacowania chłonności terenów w miejskim obszarze funkcjonalnym Wrocławia. Analizami objęto 25 gmin wiejskich i miejsko – wiejskich oraz jako obszary odniesienia gminy miejskie Oława, Oleśnica i rdzeń obszaru, jakim jest Wrocław. Przyjęto założenie, że w analizach wykorzystane zostaną ogólnodostępne dane statystyczne i na tej podstawie zaproponowano zestaw wskaźników, w podziale na przestrzenne, demograficzne i środowiskowe. Zakres analiz obejmuje lata 1995, 2005 i 2015. Celem pracy jest charakterystyka obszaru funkcjonalnego Wrocławia pod kątem jego potencjalnej chłonności oraz porównanie uzyskanych wyników w czasie i przestrzeni. Zaproponowana metoda bilansowania może być przydatna do wyznaczania racjonalnych kierunków planowania i zagospodarowania przestrzennego na szczeblu lokalnym i subregionalnym. | nauki ścisłe i przyrodnicze |
Opracowanie metod modyfikacji struktury bazy danych vmap l2 W państwowym zasobie geodezyjno-kartograficznym znajdują się następujące bazy danych przestrzennych: Baza Danych Ogólnogeograficznych, VMap L2, Vmap L3 oraz Baza Danych Topograficznych. Tylko jedna z tych baz - VMap L2 może obecnie odgrywać rolę bazy referencyjnej, ponieważ jest opracowana dla obszaru całego kraju, a ponadto zakres i szczegółowość treści odpowiada klasycznej mapie topograficznej. Jednak praktyczne wykorzystanie danych cyfrowych VMap jest ograniczone ze względu na skomplikowaną strukturę (224 klasy obiektów pogrupowanych w 8 kategorii) oraz brak mechanizmów automatycznej wizualizacji kartograficznej. W artykule przedstawiono propozycję uproszczenia struktury bazy danych VMap L2 dla celów analiz i wizualizacji kartograficznej. Opisano 3 podstawowe metody integracji danych. Przeprowadzone z wykorzystaniem systemów informacji geograficznej eksperymenty umożliwiły wybór jednej z metod: integracji wg kryterium podobieństwa z zachowaniem unikalnych typów geometrycznych. Chociaż baza VMap L2 w strukturze użytkowej nie pozbawiona jest pewnych wad, to spełnia postawione na wstępie założenia. | nauki ścisłe i przyrodnicze |
Wyznaczanie krzywej retencji wody materiałów porowatych za pomocą sond psychometrycznych i TDR Woda jest bardzo ważnym składnikiem produkcji materiałów budowlanych. Jest również jednym z najbardziej destruktywnych czynników podczas późniejszej eksploatacji obiektów z nich zbudowanych. Z tego względu niezbędna jest znajomość właściwości wilgotnościowych materiałów, takich jak: podsiąkanie kapilarne, opór dyfuzyjny czy nasiąkliwość. Właściwości materiałów porowatych związanych z wilgotnością bardzo dobrze opisuje krzywa retencji wody. Określa ona, jaką ilość wody materiał porowaty jest w stanie wchłonąć oraz z jaką siłą utrzymuje wodę w przestrzeniach porowatych. Jest to zależność pomiędzy ciśnieniem ssącym wodę a zawartością wody. W niniejszej pracy przedstawiono krzywe retencji wody wyznaczone dla gazobetonu o gęstości 450; 550 i 650 kg/m3. Krzywa została wyznaczona poprzez sprzężenie dwóch technik pomiarowych: psychrometrycznej i reflektometrycznej TDR. Ciśnienie ssące było zmierzone za pomocą sond psychrometrycznych Peltiera, a wilgotność objętościowa poprzez sondy TDR. Krzywa retencji opisana w publikacji została wyznaczona tylko w wąskim zakresie, determinowanym czułością sond psychrometrycznych, który mieścił się w granicach od 0,03 do 0,12 m3/m3 wilgotności objętościowej materiału porowatego. | nauki ścisłe i przyrodnicze |
Rola produktów regionalnych i tradycyjnych w budowaniu konkurencyjnej oferty rynkowej Artykuł dotyczy roli produktów regionalnych i tradycyjnych w budowaniu konkurencyjnej oferty rynkowej.Wykorzystując
dostępną literaturę oraz informacje zawarte na stronach internetowych, scharakteryzowano rynek tradycyjnej i regionalnej
żywności w Polsce, korzyści i perspektywy doskonalenia tej dziedziny w celu długofalowego rozwoju obszarów wiejskich. | nauki rolnicze |
Działalność naukowa, dydaktyczna i organizacyjna Katedry Wychowania Fizycznego Uniwersytetu Zielonogórskiego w latach 1999-2009 Praca przedstawia osiągnięcia pracowników Katedry Wychowania Fizycznego Uniwersytetu Zielonogórskiego w latach 1999–2009 w działalności naukowej, dydaktycznej i organizacyjnej. Jest również podziękowaniem współtwórcom Katedry, władzom uczelni i miasta oraz środowisku sportowemu. | nauki medyczne i o zdrowiu |
Zespół Boerhaavego – ponad 290 lat doświadczeń chirurgów Czy możliwy jest nawrót tego schorzenia? Samoistna perforacja przełyku (zespół Boerhaavego) jest schorzeniem rzadkim, stanowiącym poważne wyzwanie chirurgiczne. Analiza piśmiennictwa wykazała przypadki nawrotu samoistnej perforacji przełyku, a incydentalny charakter takiego stanu skłania do dokładnej ich oceny. Autorzy dokonali szczegółowego rozbioru klinicznego danych pozyskanych z ośmiu doniesień na temat nawrotu zespołu Boerhaavego. Dane przedstawiono w postaci zbiorczej tabeli, porównując przebieg kliniczny i wyniki leczenia chorych z pierwotnym zespołem Boerhaavego oraz stan pacjentów po jego nawrocie. | nauki medyczne i o zdrowiu |
Ksztaltowanie sie zawartosci azotu mineralnego w glebie pod wplywem stosowania odpadow z przemyslu drzewnego i rolno-spozywczego Badano wpływ stosowania odpadów z przemysłu drzewnego i rolno spożywczego na zawartość azotu mineralnego w glebie lekkiej. Schemat doświadczenia obejmował 3 bloki, w których wyodrębniono losowo 6 obiektów: obiekt kontrolny. bez nawożenia, nawożenie mineralne NPK, obornik, trociny z tartaku + wapno defekacyjne, trociny z zakładu stolarskiego + wapno defekacyjne, wapno defekacyjne. Stwierdzono, że zawartość N-NH4 i N-NO3 uzależniona była od terminu i głębokości pobierania prób glebowych oraz nawożenia. | nauki rolnicze |
Wkład ks. Aleksandra Jełowickiego CR w dzieło formacji duchowieństwa Ksiądz Aleksander Jełowicki (1804–1877), zmartwychwstaniec, był utalentowanym kaznodzieją, autorem, tłumaczem i wydawcą licznych dzieł religijnych, a także pierwszym i wieloletnim rektorem Polskiej Misji Katolickiej we Francji. Jako wierny uczeń sługi Bożego Bogdana Jańskiego (1807–1840) na wielu płaszczyznach przyczynił się do formacji duchowieństwa: pracując na rzecz odnowy Kolegium Greckiego oraz założenia Kolegium Polskiego w Rzymie, pomagając polskim kapłanom-emigrantom po upadku powstania styczniowego, a także poprzez wydawane dzieła religijne. W swoich listach podejmujących zagadnienia rozeznania powołania, formacji seminaryjnej oraz życia i posługi duszpasterza pozostawił cenne i wciąż aktualne wskazówki. | nauki teologiczne |
Wybrane metody profilaktyki stresu wśród personelu medycznego psychiatrycznej opieki zdrowotnej Nawiązując do wcześniejszej publikacji („BP” nr 2/2018), poświęconej przyczynom stresu w pracy personelu medycznego psychiatrycznej opieki zdrowotnej, w tym artykule przedstawiono wybrane metody profilaktyki stresu w pracy, odnoszące się do podstawowych źródeł stresu w tej grupie zawodowej: wymagań emocjonalnych i agresji ze strony pacjentów. Zaproponowano również przykłady metod ukierunkowanych na promocję zdrowia. | nauki społeczne |
Sieć bayesowska jako narzędzie pozyskiwania wiedzy z ekonomicznej bazy danych Proces decyzyjny w inwestowaniu rozpoczyna się od percepcji i przetwarzania napływających informacji. Podłoże decyzji stanowią przekonania dotyczące prawdopodobieństwa zajścia określonego zdarzenia. Jednostki racjonalne posługują się narzędziami teorii prawdopodobieństwa i statystyki, rozumując zgodnie z prawem Bayesa, czyli aktualizując wyobrażenia o prawdopodobieństwie zdarzenia wraz z ujawnianiem wszelkich nowych informacji, zarówno ilościowych, jak i jakościowych. Wydaje się zatem, że bardzo dobrym narzędziem wspomagającym decyzje inwestycyjne może być odpowiednio skonstruowany model sieci bayesowskiej (Bayesian Network). W artykule postawiono za cel główny prezentację możliwości zastosowania modelu sieci bayesowskiej do pozyskiwania wiedzy z ekonomicznej bazy danych, z uwzględnieniem informacji jakościowych oraz preferencji i subiektywnych ocen analityka finansowego, podejmującego decyzje w warunkach niepewności. | nauki ścisłe i przyrodnicze |
Jutro będziemy drzewem Teatr Współczesny w Szczecinie, Wrocławski Teatr Współczesny Stanisław Lem Kongres futurologiczny reżyseria: Agnieszka Jakimiak, adaptacja: Agnieszka Jakimiak, Mateusz Atman, scenografia, dramaturgia, reżyseria świateł, wideo: Mateusz Atman, kostiumy: Tomasz Armada, choreografia: Oskar Malinowski, muzyka: Łukasz Jędrzejczak, reżyseria dźwięku: Maciej Duszyński premiera: 13 marca 2021 | sztuka |
Sposób na bregmę Jednym z warunków powodzenia wielu typów eksperymentów
elektrofizjologicznych, prowadzonych in vivo, jest precyzyjne umieszczenie
czubka m ikroelektrody w konkretnej strukturze mózgu zwierzęcia. By sprostać
temu wymaganiu stosuje się technikę stereotaksji, służąca do precyzyjnego
implantowania elektrod, sąd mikrodializacyjnych oraz innych mikroczujników
w strukturach mózgowia ssaków, podczas eksperymentów prowadzonych
in vivo. By zapewnić odpowiednią precyzję manipulacji stereotaktycznych
stosuje się wysokiej klasy sprzęt mechaniczny oraz najnowsze, sporządzone
przez specjalistów atlasy stereotaktyczne. Ponadto, niezbędne jes t bardzo
dokładne i prawidłowe wyznaczenie położenia punktów charakterystycznych
czaszki, będących odniesieniem dla manipulacji stereotaktycznych. Niniejszy
artykuł ma na celu przedstawienie udoskonalonego i praktycznie
przetestowanego w Pracowni Neurofizjologii i Chronobiologii UJ sposobu
wyznaczania punktów odniesienia dla manipulacji stereotaktycznych. Nowa
metoda zostanie zilustrowana na przykładzie czaszki, powszechnie
wykorzystywanego w badaniach laboratoryjnych, szczura rasy Wistar. | nauki ścisłe i przyrodnicze |
Solidarna odpowiedzialność sprawców naruszenia prawa konkurencji przewidziana w projekcie ustawy o roszczeniach o naprawienie szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji z 7 lutego 2017 r. – aspekt podmiotowy Celem niniejszego artykułu jest analiza problematyki związanej z konstrukcją solidarnej odpowiedzialności uczestników kartelu przewidzianej w projekcie ustawy o roszczeniach o naprawienie szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji z 7 lutego 2017 r., implementującej do polskiego porządku prawnego dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/104/UE z 26 listopada 2014 r. w sprawie naruszenia niektórych przepisów regulujących dochodzenie roszczeń odszkodowawczych z tytułu naruszenia prawa konkurencji państw członkowskich i Unii Europejskiej objętego przepisami prawa krajowego. W niniejszym artykule autorka przedstawia także rozważania dotyczące przewidzianych w tym projekcie ustawy wyjątków od solidarnej odpowiedzialności odszkodowawczej uczestników kartelu, szczegółowo analizuje zakres odpowiedzialności małych i średnich przedsiębiorców oraz przedsiębiorców, którzy w ramach procedury łagodzenia kar (leniency) zostali zwolnieni z kary przez krajowy organ antymonopolowy. W podsumowaniu niniejszego artykułu autorka prezentuje wnioski i postulaty dotyczące skutków wejścia w życie i stosowania polskich przepisów implementujących dyrektywę. | nauki społeczne |
Czy ponowoczesność potrzebuje autorytetów ? Błogosławiony ks. kmdr Władysław Miegoń i jego przesłanie Współcześnie dużo się mówi o autorytecie i jego kryzysie. Kryzys autorytetu dotyczy przede wszystkim instytucji opartych na tradycji (Kościół, rodzina, szkoła, państwo), ale – wraz z błyskawiczną transformacją społeczną – ogarnął też wymiar wzorców osobowych. Przez wieki kultura europejska nasycona była konkretnymi ideałami, przede wszystkim religijnymi (Chrystus, Maryja, konkretni święci), które nie tylko powszechnie podziwiano i czczono, ale przede wszystkim naśladowano. W epoce nowożytnej człowiek – jak dawniej – by się rozwijać i w człowieczeństwie wzrastać, potrzebuje prawdziwych (tj. moralnych) autorytetów. Jest o nie jednak trudniej. Przede wszystkim dlatego, że kultura masowa, popularna, wylansowała i wypromowała „nową”, w wielkiej mierze sztuczną i pozorną grupę „autorytetów”. Są nimi – kreowani na wyrocznię we wszystkich kwestiach – artyści, dziennikarze, sportowcy. Za ich rzekomym autorytetem nie stoi jednak wielkość zakorzenionego w prawdzie człowieczeństwa, ale fakt, że – dzięki elektronicznym mediom - są „znani”, podziwiani i sławni. Autorytetem sui generis jest kmdr Władysław Miegoń, kapelan Marynarki Wojennej, który w latach 1919-1942 służył żołnierzom z wielką pasją, by w godzinie próby złożyć najpiękniejsze świadectwo przez dar swego życia. Jego niezwykle pracowite życie, poświęcone Chrystusowi przez służbę kapłańską może być także dla ludzi współczesnych „miarą” prawdziwej wielkości. | nauki teologiczne |
Aspekty prawne i społeczne rozwoju regionu kujawsko-pomorskiego Przedmiotem artykułu jest analiza wybranych prawnych i społecznych aspektów rozwoju regionu kujawsko-pomorskiego. Głównym celem artykułu jest opracowanie najważniejszych aspektów prawnych i społecznych, które odnoszą się do rozwoju regionu, jakim jest województwo kujawsko-pomorskie. Autorzy artykułu próbują wyjaśnić też zakres podstawowych pojęć, które są związane z rozwojem regionu a także kompetencje władz, które wynikają z przepisów prawa. Autorzy w formule badawczej próbują w pierwszej części pracy skonkretyzować uwarunkowania prawne – przepisy Unii Europejskiej, prawo krajowe i lokalne, z których wynika obowiązek rozwijania danego regionu przez władze samorządowe a także społeczności lokalne. W drugiej części autorzy opisali problemy społeczne województwa kujawsko-pomorskiego w kategoriach ilościowych i jakościowych. Celem praktyczno-wdrożeniowym jest wskazanie przykładów naprawy problemów przyjętych zwyczajowo w katalogu polityki społecznej w województwie kujawsko-pomorskim. | nauki społeczne |
Patriarchat Ekumeniczny Konstantynopola pod panowaniem tureckim Po pielgrzymce Papieża Franciszka do Turcji i spotkaniu z Patriarchą Ekumenicznym Konstantynopola Bartłomiejem (listopad 2014), odnotowano znaczny wzrost zainteresowania relacjami katolicko-prawosławnymi. Dlatego też wydaje się rzeczą pożądaną przyjrzenie się faktycznej sytuacji Patriarchatu Ekumenicznego Konstantynopola na terenie Turcji. W pierwszej części artykułu przedstawiono historyczny kontekst zdobycia Konstantynopola przez Turków i konsekwencje tego zdarzenia dla Patriarchatu. Następnie ukazano czas rozwoju Patriarchatu pod panowaniem tureckich sułtanów. Dwie ostatnie części prezentacji obejmują okres XX wieku z ukazaniem istotnych zmian, które – z chwilą powstania Republiki Tureckiej – doprowadziły do osłabienia znaczenia Patriarchatu. Mimo trudnych relacji z rządami Turcji, obserwuje się większe zaangażowanie Patriarchatu na rzecz ekumenizmu – zwłaszcza katolicko-prawosławnego. | nauki teologiczne |
Kim staje się jednostka ludzka w dwudziestym pierwszym wieku? Pytania i hipotezy Autor podejmuje w artykule dwie kwestie dotyczące kondycji ludzkiego bytu w warunkach postindustrialnej zmiany społecznej ze szczególnym uwzględnieniem zwrotu cyfrowego. Po pierwsze, na ile człowiek w dwudziestym pierwszym wieku jest czy też ma szanse pozostać osobą, tak jak ją pojmują filozofia, antropologia i inne nauki społeczne, czyli w sensie bytu odrębnego od świata rzeczy i przyrody? Po drugie, kim staje się człowiek jako istota społeczna i na ile pozostaje on jeszcze istotą społeczną? Na ile mamy więc dziś jeszcze do czynienia ze społeczeństwem, na ile zaś trzeba już mówić o zagrożeniach dla samego jego istnienia? Czy jest to nadal społeczeństwo, czy już bliżej nieokreślone postspołeczeństwo, w którym obok aktorów ludzkich, działają także aktorzy nie-ludzcy? Autor koncentruje się przede wszystkim na tym drugim aspekcie problemu, próbując odpowiedzieć na pytanie, kim staje się homo digitalis. | nauki teologiczne |
Płuczki mrówczanowe z dodatkiem niskocząsteczkowej poliwinyloaminy jako alternatywny rodzaj płuczek do dowiercania złóż węglowodorów Udostępnienie złoża jest jedną z najważniejszych operacji w trakcie wiercenia otworu wiertniczego, dlatego należy dołożyć starań, aby oddziaływanie wszelkich czynników zewnętrznych na złoże w czasie dowiercania było jak najmniejsze. Znane są różne mechanizmy prowadzące do uszkodzenia strefy przyotworowej. Wśród nich wymienić należy oddziaływania mechaniczne, biologiczne, termiczne, ale również fizykochemiczne, w tym negatywny wpływ płynu wiertniczego, filtratu i jego komponentów. Aby zminimalizować szkodliwe działanie płynu na przepuszczalność skały, do dowiercania używa się płuczek typu drill-in fluid. Nowoczesny przemysł naftowy dysponuje szeregiem rozwiązań koncepcyjnych z zakresu technologii płynów wiertniczych służących do dowiercania. Istnieje możliwość dostosowania składu i parametrów płynu w zależności od charakterystyki warunków geologicznych panujących w otworze. Artykuł przedstawia wyniki badań parametrów technologicznych nowo opracowanej płuczki mrówczanowej z dodatkiem niskocząsteczkowej poliwinyloaminy. Prace nad zsyntezowaniem polimeru prowadzono w laboratorium Katedry Wiertnictwa Wydziału Wiertnictwa, Nafty i Gazu na Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. Na bazie poliwinyloaminy i mrówczanu potasu zaprojektowano recepturę płynu, który jest alternatywą dla typowej płuczki mrówczanowej. Na opracowanej płuczce przeprowadzono szereg testów polegających na zbadaniu właściwości reologicznych, filtracyjnych oraz inhibicyjnych, a także wpływu na uszkodzenie strefy przyotworowej. Badania pokazały, że oprócz dobrych właściwości fizykochemicznych opracowana płuczka zapewnia skuteczną ochronę złoża. Dzięki wspólnemu działaniu soli mrówczanowej i poliwinyloaminy oraz wyeliminowaniu ze składu płuczki polimerów długołańcuchowych można uznać za mało prawdopodobne wystąpienie uszkodzenia strefy złożowej spowodowanego pęcznieniem lepiszcza ilastego, migracją filtratu w głąb skały czy też zanieczyszczeniem skały cząstkami fazy stałej. Badania wykazały, że opracowana płuczka po udoskonaleniu receptury i wykonaniu większej liczby badań porównawczych może znaleźć zastosowanie jako alternatywa dla innych płuczek typu drill-in fluids. | nauki inżynieryjno-techniczne |
Wielonienasycone kwasy tłuszczowe czynnikiem poprawy stanu zdrowia człowieka Tłuszcze są podstawowym, wysokoenergetycznym składnikiem żywności. Uważa się, że wysoki poziom spożycia tłuszczu, jak i niewłaściwy jego skład mogą powodować zagrożenia chorobami cywilizacyjnymi jak: otyłość, zaburzenia układu krążenia, nowotwory jelita grubego i piersi, a także osłabienie układu odpornościowego. Szczególne znaczenie ma skład kwasów tłuszczowych diety, a zwłaszcza proporcja kwasów nasyconych do jedno- i wielonienasyconych. Tłuszcze są również ważnym składnikiem strukturalnym błon komórkowych (fosfolipidy, cholesterol). Wielonienasycone niezbędne kwasy tłuszczowe (WNNKT) szeregu n-3 i n-6 nie mogą być syntetyzowane przez człowieka i muszą być dostarczane w diecie. Podstawowe z nich to kwas α-linolenowy (C 18:3) z rodziny n-3, będący prekursorem kwasu eikozapentaenowego (EPA) i dokozaheksaenowego (DHA) oraz kwas linolowy (C 18:2) n-6, prekursor kwasu arachidonowego (AA). Błony komórkowe ośrodkowego układu nerwowego i siatkówki oka funkcjonują prawidłowo dzięki podwójnej warstwie fosfolipidowej zbudowanej głównie z wielonienasyconych kwasów tłuszczowych. Dostarczenie tych kwasów, a zwłaszcza niesyntetyzowanych endogennie, decyduje o rozwoju umysłowym dzieci i prawidłowym funkcjonowaniu dorosłych. W ostatnich latach wzrosło zainteresowanie izomerami trans i cis nienasyconych kwasów tłuszczowych oraz sprzężonymi kwasami tłuszczowymi (CLA). Dąży się do wyjaśnienia mechanizmów działania na poziomie molekularnym i genetycznym oraz określenia roli tych kwasów w stymulowaniu stanu zdrowia ludzi. Badania prowadzone ze zwierzętami (zwłaszcza gryzoniami) wykazały, że CLA, a zwłaszcza izomer trans-10 i cis-12 redukowały lub zapobiegały otłuszczeniu, poprawiały oporność insulinową, inhibowały rozwój komórek rakowych i redukowały stany zapalne. Konieczne są dalsze badania, zwłaszcza dotyczące przydatności CLA dla ludzi, jako nutraceutyku, w prewencji i leczeniu chorób cywilizacyjnych. | nauki rolnicze |
Zastosowania naziemnego skanera laserowego (TLS) do oceny aktywności osuwisk, na przykładzie osuwiska Bodaki (Beskid Niski) W artykule przedstawiono zastosowanie naziemnego skaningu laserowego (TLS) do oceny wielkości zmian zachodzących w obrębie osuwiska Bodaki (Beskid Niski). Analiza porównawcza czterech cyfrowych modeli wysokościowych uzyskanych w wyniku skanowania pozwoliła na określenie z bardzo dużą dokładnością ilości materiału który został usunięty z osuwiska przez potok Bartniankę. Zastosowana technika pozwoliła także na określenie obszarów w największym stopniu przekształconych oraz tempa przemieszczania się wybranych fragmentów osuwiska. | nauki ścisłe i przyrodnicze |
Sieci Kohonena jako narzędzie wspomagające budowę prognoz kombinowanych W artykule przedstawiono propozycję wykorzystania sieci Kohonena we wstępnym etapie budowy prognoz kombinowanych. Przy pomocy sieci Kohonena można podzielić zbiór dostępnych modeli na rozłączne klasy, a następnie dokonać redukcji ich liczby. Prognozy składowe prognoz kombinowanych wyznacza się wówczas na podstawie modeli należących do różnych klas, co ma zapewnić niepowielanie informacji oraz zwiększyć dokładność prognoz kombinowanych. Ilustracją rozważań o charakterze teoretycznym jest przykład empiryczny, w którym prognozy (indywidualne i kombinowane) wyznaczono dla zmiennej mikroekonomicznej wykazującej wahania sezonowe. Przeprowadzone badania potwierdziły użyteczność zaproponowanej metody. | nauki społeczne |
Stare technologie w nowej szacie architektury ekologicznej Obserwowany renesans zastosowania starych technologii wznoszenia znajduje ekologiczne uzasadnienie, a także posiada liczne zalety: prostotę wykonania, bardzo krótki czas budowy, energooszczędność, znakomite walory termiczne i akustyczne, możliwość wykorzystania lokalnych surowców, walory zdrowotne, estetyczne i przede wszystkim bardzo niskie koszty. Doświadczenia w realizacji dawnych technologii posiada wiele państw Europy (Belgia, Dania, Niemcy, Estonia, Francja, Wielka Brytania, Włochy, Łotwa, Litwa, Holandia, Austria, Hiszpania, Czechy, Węgry, Finlandia, Portugalia), a także USA. W Polsce technologie te, jak dotąd, rozwijają się bardzo nieśmiało. W artykule omówiono cechy obiektów wznoszonych ze słomy i gliny. Zalety opisanej technologii przemawiają za szerokim jej wdrażaniem. | nauki medyczne i o zdrowiu |
Wplyw roznych dawek metali ciezkich na aktywnosc enzymow stresu oksydacyjnego oraz parametry fizjologiczne pszenicy jarej. Czesc I.Wplyw miedzi Określono aktywność enzymów katalazy i peroksydazy. zawartość barwników asymilacyjnych oraz natężenie procesu asymilacji CO₂ i transpiracji w różnych fazach rozwojowych pszenicy rosnącej w glebie z dodatkiem różnych ilości soli miedzi oraz dodatkiem nawożenia NPK. Uzyskane wyniki wykazały duże zróżnicowanie badanych parametrów biochemicznych i fizjologicznych w zależności od dawki soli miedzi, nawożenia NPK oraz terminu pomiaru. W pierwszej części doświadczenia obserwowano wyraźnie stymulujący wpływ wszystkich zastosowanych dawek miedzi na aktywność katalazy i peroksydazy, a podczas III i IV pomiaru spadek aktywności peroksydazy. Miedź spowodowała w I i II terminie badań wzrost zawartości chlorofilu a i b, natomiast w dalszych terminach badań spadek zawartości oznaczanych parametrów fizjologicznych. Nawożenie NPK wpłynęło na wzrost zawartości barwników asymilacyjnych w pszenicy, na intensywność transpiracji oraz aktywność peroksydazy w stosunku do pozostałych obiektów badawczych. | nauki rolnicze |
Godzina uczniów Jezusa (J 16,32; 18–19) okazją do objawiania się Mistrza Pojęcie „godzina próby w Czwartej Ewangelii” najczęściej kojarzy się z męką Pańską. Okazuje się, że jest to moment trudnego doświadczenia, jaki będą przeżywać także uczniowie Jezusa, zarówno podczas pojmania Mistrza (por. J 16,32), jak i później, gdy przyjdą prześladowania chrześcijan (por. J 16,2.4.21). Niniejszy artykuł prezentuje sześć typów postaw uczniów Jezusa opisanych w „Męce Pańskiej” (J 18–19), ale także – aby nie zaniedbać chrystologii – pokazuje, w jaki sposób stają się oni przy tej okazji „lustrem” dla objawienia Jezusa. Chrystus objawia się bowiem nie tylko za pośrednictwem własnych verba et facta, lecz czyni to także dzięki interakcji ze swymi uczniami lub w zestawieniu (σύγκρισις) własnej postawy z ich zachowaniem. W ten sposób stają się oni locus theologicus objawienia Jezusa. Godzina uczniów staje się więc okazją, w której objawienie Mistrza wybrzmiewa jeszcze dobitniej i w sposób bardziej zrozumiały. | nauki teologiczne |
„Przegląd Sportowy” jako informator i propagator sportu kobiet w Polsce w roku olimpijskim (1936) W pracy przedstawiono sport kobiet w Polsce w oparciu o czasopismo „Przegląd Sportowy” z 1936 r. Upowszechniał on sport kobiet w Polsce poprzez doniesienia, materiały i artykuły dotyczące uwarunkowań sportu kobiet, współzawodnictwa sportowego oraz osiągnięć sportowych kobiet. Kobiety niezbyt licznie uczestniczyły w strukturach organizacyjnych sportu w Polsce. W 1936 r. zakończyła działalność Międzynarodowa Federacja Sportu Kobiet. Najpowszechniej uprawianymi dyscyplinami sportu przez kobiety w Polsce w omawianym okresie były gimnastyka, gry sportowe i lekkoatletyka. Panie uprawiały również inne dziedziny sportu, m.in. kajakarstwo, łucznictwo, łyżwiarstwo, narciarstwo, pływanie, saneczkarstwo, szermierkę, tenis i wioślarstwo. Największe sukcesy na arenie międzynarodowej osiągały wówczas w lekkoatletyce, łucznictwie i tenisie. Do najlepszych kobiet w sporcie należy zaliczyć: Jadwigę Jędrzejowską, Janinę Kurkowską-Spychajową, Marię Kwaśniewską, Jadwigę Wajs i Stanisławę Walasiewicz. | nauki medyczne i o zdrowiu |
W poprzek gatunków. O potrzebie nowej taksonomii genologicznej dramatu Kluczową kwestię dla rozważań o literaturze najnowszej stanowi problem aktualności typologii gatunkowej, a zatem także funkcjonalnego wymiaru periodyzacji procesu historycznoliterackiego i związanej z nim cezury. Rodzajem literackim szczególnie podatnym na erozję gatunków okazuje się dramat. Rozpad jego form genologicznych zapoczątkowany na przełomie XIX i XX w. (za sprawą dewaluacji podstawowych, rodzajowych kategorii: dialogu, postaci i fabuły), w latach pięćdziesiątych XX w. wiedzie przez „antydramat” absurdystów ku zrodzonej w latach siedemdziesiątych formule „postdramatu”. Wyznacznikami poetyki „postdramatycznej” okazują się pochodzące z różnych systemów chwyty kompozycyjne, m.in. dominacja ruchomego obrazu, heterogeniczność stylu artystycznego, aliterackość, deformacja. Postdramat staje się kategorią intermedialną, transmedialną i transsystemową, wykraczającą poza genre pisma, sytuującą się na pograniczu tekstu językowego, gatunków telewizyjnych, sztuk wizualnych i mediów cyfrowych. | nauki humanistyczne |
Wpływ ciśnienia pakowania twarogów kwasowych na wybrane parametry produktu Celem pracy było określenie wpływu zastosowania podciśnienia w trakcie próżniowego pakowania sera twarogowego kwasowego na zawartość wody oraz podstawowe wyznaczniki profilowej analizy tekstury uzyskanego wyrobu. Próbki twarogu o masie 250 g pakowano próżniowo stosując ciśnienie: 7 kPa, 15 kPa, 23 kPa (wartość typowa najczęściej stosowana przez producentów), 31 kPa, 39 kPa oraz ciśnienie atmosferyczne (101 kPa). Po wychłodzeniu surowca i przetrzymaniu w temperaturze 6°C przez 12 godzin dokonano oznaczeń zawartości wody, twardości I i II, spójności i gumiastości (test TPA podwójnego ściskania do 50% pierwotnej wysokości próbki). Zastosowanie w trakcie pakowania serów twarogowych kwasowych obniżonego ciśnienia o wartości 15 kPa i 23 kPa powodowało istotny spadek wyznaczników TPA takich jak: twardość I, twardość II oraz gumiastość. Obniżenie ciśnienia pakowania z poziomu ciśnienia atmosferycznego do 7 kPa powodowało spadek zawartości wody z wartości w wyrobie, wyjątkiem były próbki pakowane pod ciśnieniem 23 kPa charakteryzujące się zawartością wody zbliżoną do poziomu obserwowanego w twarogach pakowanych pod ciśnieniem atmosferycznym. | nauki rolnicze |
Mierniki działalności społecznie odpowiedzialnej ujawniane przez firmy w Polsce Działania w zakresie społecznej odpowiedzialności (CSR) przynoszą korzyści dla firmy w długim okresie. Określenie poziomu zaangażowania wymaga pomiaru uzyskiwanych efektów w stosunku do nakładów. Mierniki działalności CSR mogą być opracowane przez firmę lub na podstawie zakresu mierników zdefiniowanych przez Global Reporting Initiative (GRI). Ponieważ wciąż standardy GRI nie są obligatoryjne, a zawartość raportów CSR nie podlega obowiązkowemu badaniu przez audytora, korporacje mogą dowolnie rozumieć i stosować wskaźniki pomiaru działalności CSR. Na podstawie badań literaturowych postawiono pytanie badawcze: Czy i w jakim stopniu firmy w Polsce sporządzające raporty zrównoważonego rozwoju ujawniają informacje o efektywności realizowanych działań społecznej odpowiedzialności? Celem badań prezentowanych w artykule jest ustalenie rodzaju publikowanych mierników w korporacjach raportujących według GRI. Analiza treści raportów zrównoważonego rozwoju 18 spółek wykazała, że firmy najczęściej prezentują mierniki nakładów, a nie mierniki efektywności, tym samym nie pozwalając na ocenę efektów realizowanych działań, a jedynie starania. Wartością dodaną badań jest wiedza na temat rodzaju ujawnianych mierników CSR przez firmy działające w Polsce. | nauki społeczne |
Yvette i pogoda w Europie – maj 2014 r. Szansa wystąpienia niżu śródziemnomorskiego, który w dalszych etapach cyklu życiowego
przemieści się nad Europę Środkowo-Wschodnią, rośnie wiosną i osiąga maksimum
w kwietniu i maju (Degirmendžić, Kożuchowski 2014). Wiosną 2014 r. pogoda rozwinęła
się według przewidywalnego scenariusza – serię niżów przemieszczających się na wschód
znad Północnego Atlantyku w pierwszej połowie maja zakończył klin wyżowy rozcią-
gnięty południkowo znad Morza Norweskiego nad Azory. Cyrkulacja strefowa została
zablokowana i wzrosło prawdopodobieństwo wystąpienia quasi-południkowych trajektorii
niżów. | nauki ścisłe i przyrodnicze |
KATOLICKIE SEMINARIA DUCHOWNE W CHINACH Artykuł stanowi wprowadzenie do tematyki seminariów duchownych w Chinach. W pierwszej części zaprezentowano polityczne i społeczne zmiany ze współczesnej historii Chin, by potem móc przejść do głównego tematu. Przedmiotem analizy jest odnowienie, rozwój i zanik katolickich seminariów w Chinach od 1982 roku po dzień dzisiejszy. Szanghajskie Seminarium Sheshan służy jako przykład. | nauki społeczne |
Współpraca przedsiębiorstw z organizacjami społeczeństwa obywatelskiego – wnioski z wyników badań Prezentowany artykuł omawia współpracę między polskimi przedsiębiorstwami
i organizacjami pozarządowymi. Głównym celem jest przedstawienie wyników
badań własnych przeprowadzonych w 2014 r. Dzięki badaniom zanalizowano istniejący
zakres i rodzaje współpracy między firmami i organizacjami pozarządowymi oraz warunki,
w jakich te więzi współpracy są nawiązywane. Wyniki badań prowadzą do wniosków
istotnych dla przedsiębiorstw, które zamierzają włączyć do swoich strategii współpracę
z organizacjami pozarządowymi. | nauki społeczne |
UTRATA CIĄŻY JAKO WYZWANIE DLA KOBIECOŚCI – ANALIZA DOŚWIADCZEŃ KOBIET ZNAJDUJĄCYCH SIĘ W SYTUACJI UTRUDNIONEJ PROKREACJI Celem artykułu jest ustalenie, w jaki sposób doświadczenia trudności prokreacyjnych i niepowodzenia prokreacyjnego – poronienia samoistnego własnej kobiecości. Autorka wykorzystuje wypowiedzi dwudziestu kobiet, które uzyskała w trakcie realizacji wywiadów jakościowych opartych na dyspozycjach z wydzielonymi obszarami tematycznymi. Badane były pacjentkami Poradni Diagnostyki Niepłodności w mieście wojewódzkim lub użytkowniczkami forów internetowych poświęconych zagadnieniom związanym z trudnościami prokreacyjnymi. Analiza doświadczeń trudności prokreacyjnych rozmówczyń pozwala na wskazanie zmian, jakie zaszły w ich stosunku do macierzyństwa - od momentu, w którym nie planowały jeszcze rozpoczęcia starań o dziecko, przez okres ich działań prokreacyjnych, następnie okres diagnostyki i leczenia. Zmiany te przebiegały od traktowania macierzyństwa jako jednego z pewnych i oczywistych elementów planu na przyszłość aż do postępującej koncentracji tylko na osiągnięciu tego celu. Utrata ciąży stała się dla badanych kobiet wyzwaniem, które w pierwszej kolejności spowodowało zakwestionowanie ich własnej kobiecości. Jednak po pewnym czasie rozmówczynie zaczęły traktować je jako nadzieję dla ich kobiecości. Wznowienie starań o dziecko stało się dla nich synonimem walki o odzyskanie kobiecości. | nauki społeczne |
Studia o literaturze ludowej Ryszarda Berwińskiego wobec romantycznych koncepcji historiograficznych dotyczących dawnej Słowiańszczyzny Celem artykułu było wykazanie, w jaki sposób Ryszard Berwiński odnosił się w Studiach o literaturze ludowej do funkcjonujących w I połowie XIX wieku koncepcji historiograficznych dotyczących dawnej Słowiańszczyzny. W pierwszej części omówiono stosunek autora do ogólnej teorii „żywiołu/pierwiastka” ludowego (przejawiającej się np. w dzieleniu literatury w ówczesnych rozprawach historycznoliterackich na słowiańsko-polską i łacińsko-polską), w drugiej wprowadzono w zarysie funkcjonujące w tym okresie koncepcje pochodzenia narodu wraz z ich oceną we współczesnych badaniach; na tym tle, w części trzeciej, zaprezentowano stosunek Ryszarda Berwińskiego do ówczesnej historiografii oraz wyobrażeń na temat dawnej Słowiańszczyzny. | nauki humanistyczne |
Inwestycje zagraniczne jako strategiczne wyzwanie w zarządzaniu klastrem Artykuł koncentruje się na wybranych zagadnieniach z zakresu inwestycji zagranicznych w klastrze. Oprócz wstępu i zakończenia składa się z dwóch części, w których scharakteryzowano strategiczny wymiar inwestycji zagranicznych oraz zakres zaangażowania zagranicznych inwestorów w rozwój Doliny Lotniczej, posiadającej status Krajowego Klastra Kluczowego. Na podstawie wyników badań wykazano, że przedsiębiorczy ekosystem klastra, stwarzając dogodne warunki do rozwoju biznesu, kształtuje atrakcyjność inwestycyjną i przyciąga inwestorów. W artykule zwrócono uwagę na fakt, że pozyskiwane inwestycje zagraniczne stymulują różnorodne zmiany klastra i wspierają proces jego internacjonalizacji. Ponadto podkreślono, że stanowią przykład wyzwania strategicznego w zarządzaniu klastrem, gdyż wymagają m.in. sprawnej współpracy klastra z władzami samorządowymi, spójnej z polityką regionalną i koncepcją marketingu terytorialnego. | nauki społeczne |
Drewno modyfikowane termicznie Artykuł przedstawia krótką charakterystykę drewna modyfikowanego termicznie, jego zalety i wady oraz przykłady zastosowania w praktyce na fasadach budynków mieszkalnych i użyteczności publicznej. | nauki inżynieryjno-techniczne |
Taksonomiczna analiza zróżnicowania rozwoju rynku pracy na Litwie w latach 2004-2014 W opracowaniu podjęto próbę oceny zróżnicowania rozwoju rynku pracy w poszczególnych okręgach Litwy w latach 2004-2014. Prezentowane w artykule badanie składa się z dwóch etapów. Na pierwszym z nich dokonano analizy sytuacji na rynku pracy okręgów Litwy w latach 2004-2014. Stosując syntetyczny wskaźnik rynku pracy, wyznaczono rankingi okręgów Litwy oraz dokonano porównania zróżnicowania rozwoju rynku pracy w okręgach Litwy w badanym okresie. Na drugim etapie za pomocą metody porządkowania nieliniowego Warda wyodrębniono jednorodne grupy okręgów ze względu na podobną sytuację na rynku pracy. W latach 2004-2014 zaobserwowano wzrost międzyregionalnego zróżnicowania rozwoju rynku pracy okręgów Litwy. Najlepszą sytuację na rynku pracy w tym okresie odnotowano w okręgach: wileńskim, kowieńskim i kłajpedzkim. Wykorzystano dane Departamentu Statystyki Litwy. | nauki społeczne |
Czynniki warunkujace funkcjonowanie i rozwoj firm agrobiznesu na obszarach wiejskich Poznano czynniki warunkujące funkcjonowanie i rozwój firm agrobiznesu na obszarach wiejskich. Badaniami objęto 311 przedsiębiorstw agrobiznesu na obszarach wiejskich zachodniej Polski i 305 firm na terenach wschodnich kraju. Badania metodą sondażu diagnostycznego z zastosowaniem kwestionariusza wywiadu przeprowadzono na przełomie 2004 i 2005 roku. Z badań wynika, że w opinii przedsiębiorców w agrobiznesie bariera finansowa stanowi czynnik najbardziej ograniczający funkcjonowanie i rozwój firm. Do pozostałych barier przedsiębiorcy zaliczyli bariery: popytu, działania konkurencji, fiskalne oraz administracyjne. Stwierdzono, że 80% firm agrobiznesu na obszarach wiejskich zachodniej Polski i 70% na terenach wschodnich nie wykorzystuje w pełni swego potencjału produkcyjnego. Zdaniem przedsiębiorców w agrobiznesie szansą rozwoju firm na obszarach wiejskich zarówno zachodniej jak i wschodniej Polski jest zwiększenie: obrotów firmy, asortymentu produkcji i usług oraz rynków zbytu. | nauki rolnicze |
Właściwości sorpcyjne wybranych mąk niechlebowych® W pracy prezentowanej w artykule wyznaczono izotermy ad-sorpcji wody oraz badano kinetykę sorpcji wody dla wybranych mąk niechlebowych (kukurydziana jaglana, owsiana i ryżowa) w temperaturze 25oC. Izotermy adsorpcji wody wyznaczono metodą statyczno-eksykatorową w zakresie ak-tywności wody od 0,113 do 0,932. Krzywe kinetyczne sorpcji wody wyznaczono w środowisku o zróżnicowanej wilgotności względnej powietrza (32,8, 52,9, 75,3 i 100,0%). Stwierdzono, że izotermy adsorpcji wody badanych mąk mia-ły kształt sigmoidalny i zgodnie z klasyfikacją Brunauera i współpracowników odpowiadały II typowi izoterm. Model GAB dobrze opisywał otrzymane izotermy adsorpcji wody (RMS ˂ 8%). Model kinetyczny Ficka poprawnie opisywał dane sorpcyjne badanych mąk (R2 ˃ 0,99). Najmniejszą zdol-nością chłonięcia pary wodnej charakteryzowała się mąka owsiana, a największą mąki jaglana i kukurydziana. | nauki rolnicze |
Schaffgotschowie między Austrią i Prusami w dobie wojen o Śląsk (1740-1763) 280 lat temu, w 1742 roku, zakończyła się I wojna śląska. Zawarty wówczas pokój wrocławsko-berliński skutkował podziałem Śląska między Prusy i Austrię. Obydwa państwa jeszcze dwukrotnie walczyły o Śląsk – podczas II wojny śląskiej (1744–1745) i wojny siedmioletniej (1756–1763) – ale warunki podziału spornego terenu pozostały bez zmian. Konflikt przebiegał ze zmiennym szczęściem dla walczących stron. Śląscy arystokraci musieli ustosunkowywać się do aktualnej sytuacji i ponosić konsekwencje podejmowanych decyzji. Otrzymywali zaszczyty lub byli więzieni, wyjeżdżali na wygnanie lub bez większych kłopotów pozostawali w swych dobrach. Jednym z najważniejszych i najbardziej wpływowych rodów arystokratycznych byli Schaffgotschowie. Hrabia Jan Antoni i jego synowie doświadczyli wszystkich wspomnianych sytuacji. Hrabia najpierw uciekł przed wojskami pruskimi, ale później wrócił. Jego syna, księcia-biskupa wrocławskiego Filipa Gotarda, najpierw uhonorowano najwyższym pruskim Orderem Orła Czarnego, a później wygnano z pruskiej części Śląska. Austriacki rotmistrz, Jan Nepomuk, zmarł jako pruski szambelan na królewskim dworze w Berlinie. Karol Gotard przysiągł wierność Prusom, jednak zmarł w Pradze, która pozostawała pod władzą Habsburgów. Emanuel Gotard zginał jako pruski poddany w ostatnich dniach wojny siedmioletniej. Linia graniczna wytyczona w traktacie pokojowym z 1742 roku nadal istnieje i dziś (z drobnymi różnicami na terenie Śląska Cieszyńskiego) stanowi granicę między Rzeczpospolitą Polską a Republiką Czeską. | nauki humanistyczne |
Wskaźnik gęstości występowania zjawisk punktowych jako moderator skali miejskich map tematycznych Miejskie mapy tematyczne mogę być słabo czytelne w miejscach o dużym zagęszczeniu informacji punktowej. Jednym ze sposobów przezwyciężania tego problemu jest wykonanie anamorfoz zwiększających lokalną skalę obszaru o dużym zagęszczeniu informacji. Anamorficzne przekształcenia zmiennoskalowe wykonywane mogą być metodą izotropową, opierając się na zmianie skali mapy z zastosowaniem np. reprezentacji logarytmicznej lub przez utworzenie niejednorodnego, anizotropowego przekształcenia poprzedzanego lokalną analizą rozkładu danych punktowych na odwzorowanym obszarze. W artykule podjęta została próba zastosowania wskaźnika przestrzennej gęstości zjawisk punktowych do tworzenia zmiennoskalowych anamorfoz obszarów miejskich na przykładzie mapy miasta Wrocławia. Przedstawiona procedura konstrukcji tego typu map tematycznych opracowana i przetestowana została, z wykorzystaniem wektorowej bazy danych, w środowisku GIS. | nauki ścisłe i przyrodnicze |
Statystyka księgoznawcza w II Rzeczypospolitej w świetle wypowiedzi teoretycznych Zanalizowano wypowiedzi przedstawicieli bibliologii II Rzeczypospolitej, którzy stworzyli
podstawy teoretyczne statystyki księgoznawczej. Wychodząc od wzorów wieku XIX, przybliżono działania instytucji i organizacji zajmujących się statystyką druków oraz związki dziedziny z bieżącą rejestracją druków. Zwrócono uwagę na dwutorowo rozwijającą się teorię – ogólną teorię statystyki produkcji wydawniczej (Mieczysław Rulikowski i Jan Muszkowski), której najważniejszymi elementami były metody zbierania liczb, ustanowienie jednostki obliczeniowej i sposoby prezentowania danych; oraz teorię statystyki druków regionalnych (m.in. Adam Łysakowski). Na podstawie analizy źródeł można skonstatować, że teoretycy dwudziestolecia traktowali statystykę księgoznawczą jako część praktyczną księgoznawstwa oraz metodę badań bibliografii. Dzięki bibliografii i statystyce można było zilustrować dorobek publikacyjny narodu. Tym samym statystyka księgoznawcza i bibliografia umożliwiły orientację w wielkości przemysłu książkowego oraz odzwierciedlenie stanu kultury i nauki polskiej. | nauki społeczne |
Złoże węgla brunatnego Bełchatów a problem eksploatacji surowców skalnych i ceramicznych Odkrywkowa eksploatacja węgla brunatnego w złożu Bełchatów wymaga zdejmowania 120-150 mln m3 osadów nadkładu rocznie. W masie tej znajduje się wiele odmian skał spełniających kryteria kopalin towarzyszących. Są to: holoceńskie torfy, plejstoceńskie piaski i żwiry oraz głazy narzutowe, neogeńskie iły poznańskie, a także iły beidelitowe, illitowe oraz kaolinowe. Stanowią je również piaskowce kwarcytowe, bruki krzemienne, kreda jeziorna oraz skały podłoża mezozoicznego (wapienie górnojurajskie, a także kredowe opoki, margle, gezy i diatomity). Wiele z odmian kopalin towarzyszących znalazło zastosowanie w różnorodnych technologiach. Iły typu beidelito-wego mogą być na przykład wykorzystywane w ceramice, wiertnictwie, odlewnictwie, do uszczelniania górotworu, jako sorbenty i materiały izolacyjne przy budowie zbiorników odpadów. Z kolei wapienie oraz piaskowce kwarcytowe są stosowane jako kruszywo drogowe. Kreda jeziorna do chwili obecnej była używana głównie jako nawóz rolniczy. Czynione są próby jej wykorzystania jako kredy technicznej, malarskiej, wapna palonego, a przede wszystkim jako sorbentu i w przemyśle cementowym. Ze względu na trudności związane z bieżącym zagospodarowaniem i zbytem niektórych kopalin towarzyszących oraz ochronę zasobów przed ich bezpowrotną stratą Kopalnia dopracowała się własnych rozwiązań. Czyni to poprzez świadome formowanie monosurowcowych złóż wtórnych, zwanych również antropogenicznymi. | nauki ścisłe i przyrodnicze |
Główne rysy antropologii J. Ratzingera/Benedykta XVI Antropologia J. Ratzingera/Benedykta XVI jest ściśle teologiczna. Jej podstawy to teocentryzm, który jest chrystocentryczny. Całość jest osadzona w eklezjologii. Pytanie o to, kim jest człowiek i jak być człowiekiem, musi być skierowane do Boga. Jego odpowiedzią jest Jezus Chrystus. Jest ona (odpowiedź) słyszalna w Kościele. Ten, będąc Ciałem Chrystusa, jest przestrzenią obcowania Boga i człowieka. Tym samym jest Bożym narzędziem przemiany ludzkiego bytu – wyzwolenia i spełnienia. Człowiek nie jest istotą niezależną. Pochodzi od Boga. Istnieje, ponieważ jest kochany. Bycie stworzonym na Boży obraz przesądza o relacyjnym – dialogicznym - charakterze jego bytu. Rysą na Bożym dziele jest skażenie grzechem. Pytając o to, kim jest, człowiek powinien zwrócić swój wzrok na doskonały Boży obraz – Jezusa (Boga i człowieka zarazem). Charakterystyczne są tutaj kategorie synostwa, dziecięctwa i proegzystencji. To wszystko jest dostępne poprzez wejście w egzystencje Syna Bożego. Dokonuje się to poprzez chrzest w Kościele. Tam może człowiek realizować swój relacyjny byt. Natomiast liturgia otwiera nam dostęp do naszego eschatologicznego przeznaczenia | nauki teologiczne |
Niepoprawność niektórych pojęć w rozporządzeniu Komisji (UE) nr 1302/2014 dotyczącym technicznej specyfikacji interoperacyjności systemu kolei w Unii Europejskiej Artykuł dotyczy problemu stosowania prawidłowych pojęć w dokumentach normatywnych Unii Europejskiej odnoszących się do transportu kolejowego. Analiza jednego z tych dokumentów, a mianowicie Rozporządzenia nr 1302/2014 dotyczącego technicznej specyfikacji interoperacyjności kolei w UE wykazała, że w polskiej wersji językowej tego dokumentu znalazło się szereg określeń, które są nieprecyzyjne, błędne lub przestarzałe. W szczególności chodzi tu o pojęcia dotyczące użytkowania i obsługiwania pojazdów kolejowych, a także nazw niektórych zespołów tych pojazdów. | nauki inżynieryjno-techniczne |
Dłużnik zajętej wierzytelności w postępowaniu egzekucyjnym w administracji Treść artykułu dotyczy sytuacji prawnoprocesowej dłużnika zajętej wierzytelności w administracyjnym postępowaniu egzekucyjnym, jego obowiązków procesowych związanych z zajęciem egzekucyjnym prawa majątkowego, egzekucji kierowanej względem poddłużnika oraz przysługujących mu uprawnień procesowych w toku procedury egzekucyjnej. W założeniu opracowanie ma być próbą ukazania złożoności sytuacji procesowej dłużnika zajętej wierzytelności w postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
W wyniku analizy wskazanej problematyki należy dojść do przekonania, że dłużnik zajętej wierzytelności może występować w administracyjnym postępowaniu egzekucyjnym w trzech różnych rolach: jako osoba trzecia, jako uczestnik postępowania egzekucyjnego oraz jako zobowiązany. Zmiana sytuacji procesowej poddłużnika dokonuje się w tym samym postępowaniu egzekucyjnym, co względem pierwotnego zobowiązanego. | nauki społeczne |
Gazowe materiały odniesienia - wytwarzanie i certyfikacja W artykule przedstawiono metody stosowane w Laboratorium Gazowych Materiałów Odniesienia do wytwarzania wzorców gazowych. Zwrócono uwagę na ich ograniczenia i źródła niepewności określenia zawartości składników w mieszaninie gazowej. Dodatkowo opisano wzorcowanie gazowych materiałów odniesienia. W Głównym Urzędzie Miar gazowe materiały odniesienia wytwarzane są zgodnie z normą PN-EN ISO 6142 oraz PN-EN ISO 6145-7. Natomiast ich wzorcowanie wykonywane jest zgodnie z PN-EN ISO 6143 metodą chromatograficzną i przy użyciu analizatorów gazów. | nauki ścisłe i przyrodnicze |
Obrazy doktora Petera [K. Grodziska: Obrazy doktora Petera. Kraków 2014] Przedmiotem recenzji jest album Obrazy doktora Petera, opracowany przez Karolinę Grodziską, wydany w 2014 r. w Krakowie. | nauki humanistyczne |
Efektywność systemów płatności natychmiastowych jako wyznacznik bezpieczeństwa Człowiek przyzwyczajony do wygody i oszczędności czasu coraz chętniej sięga po nowe technologie i metody służące zwiększeniu efektywności jego działania. Po przestudiowaniu literatury charakteryzującej polski system płatności autorzy dostrzegli takie możliwości, jakie daje rozwijający się od kilku lat system płatności natychmiastowej. W artykule omówiono pojęcia efektywności zarządzania systemami płatniczymi oraz dokonano oceny efektywności zarządzania systemami płatności natychmiastowej na podstawie prowadzonej analizy Systemu Express Eliksir i Systemu BlueCash. Głównym celem prowadzonych badań była ocena efektywności zarządzania systemami płatności natychmiastowych podmiotów rynku finansowego świadczących usługi na rynku polskim. Zaprezentowane problemy mające charakter teoretyczny poprzedzone zostały kwerendą literatury. | nauki społeczne |
Czy istnieje możliwość ograniczenia drogi sądowej w dochodzeniu wolności lub praw? – uwagi na marginesie art. 77 ust. 2 Konstytucji Artykuł stanowi próbę odpowiedzi na pytanie, jak daleko mogą być posunięte ograniczenia drogi sądowej w dochodzeniu przez jednostkę jej wolności i praw. Punktem wyjścia rozważań jest szeroka definicja prawa do sądu. Podkreślony został również jego szczególny wymiar jako prawa podmiotowego, zasady ustrojowej oraz środka ochrony praw i wolności. W dalszej części pracy skupiono się na ocenie, czy istnieje możliwość funkcjonowania organów quasi-sądowych i czy fakt ten per se nie narusza konstytucyjnego prawa do sądu. W odniesieniu do dopuszczalnych ograniczeń zakresu podmiotowego prawa do sądu nawiązano do kontrowersyjnego orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 15 listopada 2000 r., w którym ograniczono prawo do sądu na zasadzie art. 37 ust. 2 Konstytucji. Natomiast restrykcje zakresu przedmiotowego omawianego prawa podmiotowego połączone zostały z problemem wzajemnych relacji przepisów art. 45 ust. 1 i art. 77 ust. 2 oraz niekoherentnej ich wykładni. Zaprezentowano linię orzeczniczą Trybunału opartą na stanowisku, iż zakaz zamykania drogi sądowej dotyczy wyłącznie konstytucyjnych wolności i praw oraz krytykę takiego podejścia. | nauki społeczne |
Efektywność wybranych koalescencyjnych separatorów substancji ropopochodnych na terenie aglomeracji miejskiej W pracy przedstawiono wyniki badań prób ścieków deszczowych
po separatorach znajdujących się na terenie miasta, które
są wprowadzane do rzeki Biała i jej dopływów przepływających
przez miasto. W badanych ściekach deszczowych określono
zawartość zawiesiny ogólnej, biochemiczne zapotrzebowanie
na tlen (BZT5), chemiczne zapotrzebowanie na tlen (ChZT), pH
i zawartość substancji ropopochodnych w przeliczeniu na indeks
oleju mineralnego. | nauki inżynieryjno-techniczne |
O rzekomej bitwie Kazimierza Wielkiego z Litwinami pod Sochaczewem w maju 1350 r. Wśród wydarzeń wojennych z czasów Kazimierza Wielkiego historycy zazwyczaj podają bitwę stoczoną przez niego z Litwinami w dniu 20 maja 1350 r. pod Żukowem koło Sochaczewa, w której król pokonał nieprzyjacielskie wojska. Podstawą dla ich ustaleń stały się informacje zawarte w jednym tylko źródle, znanym jako Spominki sochaczewskie. Mają one bardzo niską wiarygodność, a zawarte w nim szczegóły dotyczące bitwy zostały prawdopodobnie przejęte z opisu wcześniejszego najazdu Litwinów na ziemię łęczycką (1294), w którym doszło do pokonania przez nich polskich wojsk w okolicach Sochaczewa. Wiadomości z innych źródeł, opisujące walki polsko-litewskie w 1350 r. nie potwierdzają danych zawartych w Spominkach sochaczewskich, a niekiedy są z nimi sprzeczne. Z ich analizy wynika, że dotychczas obowiązujący w historiografii obraz tych walk musi ulec zmianie i trzeba odrzucić tezę mówiącą o zaistnieniu bitwy pod Sochaczewem (Żukowem), jak też o samej obecności Litwinów na Mazowszu i w ziemi łęczyckiej w maju 1350 r. Należy więc zanegować również formułowane przez historyków przekonanie, że zacieśnienie stosunków Kazimierza Wielkiego z książętami mazowieckimi, jakie wówczas nastąpiło, było efektem tej bitwy. | nauki humanistyczne |
Historia konfliktu Teatr Łaźnia Nowa w Krakowie Lem vs. P. K. Dick tekst i reżyseria: Mateusz Pakuła, kostiumy i scenografia: Justyna Elminowska, muzyka: Antonis Skolias, reżyseria światła: Paulina Góral premiera: 23 października 2020 | sztuka |
Ocena kształtu geometrycznego torów tramwajowych na podstawie pomiarów satelitarnych W artykule przedstawiono ocenę możliwości wykorzystania dwusystemowych fazowych odbiorników GNSS (GPS / GLONASS) do pomiaru inwentaryzacyjnego linii tramwajowych. Opisano przebieg pomiarów przeprowadzonych na terenie Gdańska i uzyskane wyniki. Wykazano, że w obszarach miejskich zastosowanie rozwiązań GNSS wykorzystujących lokalną stację referencyjną, może być alternatywnym podejściem w stosunku do pomiarów względem sieci ASG-EUPOS (GPS). Dokonano oceny kształtu geometrycznego torów w płaszczyźnie poziomej z wykorzystaniem opracowanych narzędzi wspomagania komputerowego. | nauki inżynieryjno-techniczne |
Współczesna architektura wieżowców w stolicy Kataru – Dausze W artykule przedstawiono elementy analizy architektonicznej i konstrukcyjnej wybranych wieżowców ze stolicy Kataru Dohy zlokalizowanych w dzielnicy biznesowej West Bay oraz w kompleksie sportowym Aspire Zone. Analizując architekturę Dohy można stwierdzić, że obecnie jest to bardzo szybko rozwijająca się metropolia, która jest uznawana wraz z Dubajem za najbardziej zaawansowane technologicznie miasto świata w kategorii budynków inteligentnych. Koniunktura budowlana i rozwój konstrukcyjny spowodowały wznoszenie ikonicznych wieżowców, obiektów widowiskowo-sportowych oraz muzeów. W pierwszej części artykułu zwrócono uwagę na to jak w ciągu kilkunastu lat Doha dołączyła do najciekawszych architektonicznie miast świata ze względu na gwałtowny rozwój gospodarczy wynikający ze znalezienia ogromnych złóż ropy naftowej i gazu ziemnego. Punktem zwrotnym była organizacja XV Igrzysk Azjatyckich w 2006 roku. W wyniku sukcesu ekonomicznego tych igrzysk ponad 100 budynków wysokich i wysokościowych było planowanych do budowy w dzielnicy biznesowej West Bay i przyległych dzielnicach. Oczywiście rozwój architektoniczny miasta nie mógłby się odbyć bez uczestnictwa w nim wybitnych zagranicznych architektów takich, jak na przykład Jean Nouvell, Ieoh Pei, czy Arata Isozaki. W drugiej części artykułu omówiono wieżowce w dzielnicy West Bay: Doha Tower, Al Bidda Tower, Tornado Tower oraz znajdującą się w kompleksie sportowym Aspire Tower. Budynki te stanowią obecnie znak rozpoznawczy Kataru na całym świecie. | nauki inżynieryjno-techniczne |
Różnorodność pseudocharyzmatycznych praktyk na przestrzeni wieków W kontekście coraz mocniej dochodzących do głosu grup nowej ewangelizacji, różnorodnych grup charyzmatycznych i ich liderów – w różny sposób oddziałujących na wiernych – celem artykułu jest określenie źródła i ukazanie rozwoju zjawisk charyzmatycznych na przestrzeni wieków. Przedmiotem refleksji historyczno-teologicznej są kwestie związane z interesującymego nas zagadnieniaem począwszy od czasów biblijnych do wieku XIX, kiedy to nastąpiła bardzo mocna ekspansja ruchów określających się jako charyzmatyczne i pod „działaniem” Ducha Świętego. Zdecydowana większość przypadków zachowań obserwowanych podczas ekstremalnych spotkań charyzmatycznych jest widoczne w religiach okultystycznych. Żywiołowe i odbiegające od normy doświadczenia, stały się cechą charakterystyczną grup i ich liderów, którzy przekonują swoich zwolenników o rzekomym działaniu Ducha Świętego przez nich oraz o ichwyjątkowej misji, jaką mają podjąć, aby odnowić wiarę
Kościoła. W epoce nowożytnej pojawiły się zróżnicowane sekty charyzmatyczne w duchu protestanckim i anglikańskim, odznaczające się specyficznymi zjawiskami religijnymi: wizje, uzdrowienia, proroctwa, mówienie językami, uzdrawianie, drżenie, chrzest w Duchu Świętym, zaśnięcie w Duchu. | nauki teologiczne |
Samoocena opieki sprawowanej przez pielęgniarki nad pacjentami przebywającymi w hospicjum Wprowadzenie: Poziom sprawowanej opieki medycznej, szczególnie nad pacjentami znajdującymi się u schyłku życia, bezpośrednio wpływa na poziom ich życia. Holistyczna pielęgnacja chorego polega na równoczesnym zaspakajaniu potrzeb fizycznych, psychicznych, społecznych i duchowych.
Cel badania: Samoocena zaspokajania przez pielęgniarki potrzeb pacjentów pozostających pod opieką hospicyjną.
Materiał i metody: Badaniami objęto 68 pielęgniarek sprawujących opiekę hospicyjną nad pacjentami. Narzędzie badawcze stanowił autorski kwestionariusz składający się z dwóch części. Cześć pierwsza zawierała pytania dotyczące danych socjodemograficznych respondentów, a część druga 23 pytania zamknięte dotyczące samooceny sprawowanej opieki. Badania miały charakter dobrowolny i anonimowy, prowadzono je wśród pracowników hospicjów stacjonarnych w Trzebnicy, Wrocławiu, Chojnowie, Kowarach, Lubinie i Wałbrzychu od czerwca do sierpnia 2012 roku.
Wyniki: Większość ankietowanych (62%, 42) wysoko oceniła stopień zaspokojenia wszelkich potrzeb podopiecznych i wyraziła zadowolenie z własnej postawy wobec pacjenta oraz relacji z nim (59%, 40). Ankietowani często odczuwają satysfakcję z wykonywanej pracy (43%, 29). Twierdzą, że kierują się w niej empatią (69%, 47), cierpliwością i szacunkiem do pacjentów(84%, 57). Szanują godność osobistą i intymność chorego (51%, 35), a jego potrzeby psychospołeczne i duchowe uznają za równie istotne, jak biologiczne (88%, 60). Jednakże wyniki przeprowadzonych badań wskazują, że ankietowani w sposób priorytetowy traktują potrzeby fizyczne podopiecznych, czasami traktują ich przedmiotowo (53%, 36), czego główną przyczyną jest brak czasu (85%, 58).
Wnioski: Większość ankietowanych, mimo wysokiej własnej samooceny, nie sprawuje nad pacjentami opieki holistycznej. Ankietowane pielęgniarki twierdzą, że szanują godność pacjenta, zauważają jego psychospołeczne i duchowe potrzeby, a czynnikami najbardziej obniżającymi jakość ich pracy w opiece hospicyjnej są: pośpiech, nadmiar pracy i zmęczenie. Uzyskane wyniki sugerują jednak, że istnieje rozbieżność pomiędzy samooceną sprawowanej opieki personelu pielęgniarskiego a stanem faktycznym. | nauki medyczne i o zdrowiu |
Zachodniogalicyjskie cmentarze z okresu I wojny światowej – niejednoznaczne dziedzictwo w nowych przestrzeniach politycznych Artykuł omawia cmentarze wojenne z okresu 1914–1918 w Galicji Zachodniej na przestrzeni lat, analizując te obiekty jako niejednoznaczne dziedzictwo, w trzech różnych przestrzeniach: czas wojny (1914–1918), czas postimperialny (1918–1939), czas powojenny (1945–1989). Niniejsze opracowanie pokazuje, w jakim stopniu dziedzictwo wojny zmieniło swoje znaczenie w odbiorze społecznym, biorąc pod uwagę uwarunkowania polityczne. Pierwszy okres charakteryzuje się dwuznacznością: między humanitarną aprobatą i troską o groby poległych żołnierzy a dezaprobatą środowisk artystycznych, które krytykowały architekturę cmentarzy wojennych jako obce style i sztukę, nieprzystającą do istniejącego krajobrazu. Drugi okres odnosi się do okresu po roku 1918 i oswajania z tymi miejscami jako „naszymi” cmentarzami, gdzie w tle dyskurs Legionów Polskich przyćmił znaczenie wielonarodowych armii. Wreszcie trzeci okres dotyczy zapomnienia tych miejsc, marginalnych inicjatyw i niszczenia obiektów. Ich sytuacja zmieniła się wraz z oddolnymi inicjatywami lat siedemdziesiątych i dziewięćdziesiątych. XX wieku. | sztuka |
Design Thinking – metodyka rozwiązywania problemów Uniwersytety XXI wieku, chcąc konkurować na światowym rynku o studentów, naukowców i granty, muszą wytworzyć odpowiednią kulturę sprzyjającą budowaniu interdyscyplinarnych zespołów, współpracy z przemysłem i znajdywaniu innowacyjnych rozwiązań. Metodyka Design Thinking w połączeniu z odpowiednią przestrzenią kreatywną funkcjonującą na terenie uniwersytetu może stać się początkiem zmian prowadzących do podniesienia wartości uniwersytetu. | nauki inżynieryjno-techniczne |
Rozpoznawanie niekorzystnych zjawisk mogących stwarzać ryzyko w komunalnej oczyszczalni ścieków Oczyszczalnie ścieków są obiektami technicznymi, których zadaniem jest usunięcie substancji stałych i rozpuszczonych, koloidów oraz zawiesin ze ścieków przed odprowadzeniem ich do odbiornika. Wykorzystuje się w tym celu procesy mechaniczne, biologiczne i chemiczne. W części mechanicznej stosuje się te same podstawowe procesy separacji i sedymentacji, służące do odseparowania cząstek mineralnych i łatwoopadalnych cząstek organicznych, natomiast na technologię części biologicznej i chemicznej mają wpływ (zgodnie z obowiązującym aktualnie rozporządzeniem MŚ) przede wszystkim równoważna ilość mieszkańców (RLM) oraz rodzaj odbiornika. Komunalne oczyszczalnie ścieków można ogólnie podzielić na takie, w których nie zachodzi konieczność usuwania związków biogennych (mogą bazować na technologii złóż biologicznych), oraz takie, w których usuwane są związki azotu i fosforu, bazujące głównie na osadzie czynnym. Dodatkowo, w zależności od jakości ścieków i wymagań odbiornika można stosować doczyszczanie chemiczne. Różnorodność procesów i konstrukcji występujących na oczyszczalni ścieków generuje powstawanie zjawisk stwarzających ryzyko dla podstawowego celu oczyszczalni. Zidentyfikowanie tych zjawisk w poszczególnych elementach ciągów technologicznych stanowi podstawę procesu zarządzania ryzykiem obiektu technicznego. | nauki ścisłe i przyrodnicze |
Zastosowanie hamowni drogowej do wyznaczenia parametrów operacyjnych silnika W publikacji zaprezentowano możliwości hamowni drogowej do wyznaczania parametrów operacyjnych silnika do których należały : moment obrotowy, prędkość obrotowa oraz moc użyteczna jednostki napędowej. W artykule wykazano przydatność tej aparatury badawczej oraz porównano jej dokładność z dokładnością pomiarową urządzenia rolkowego hamowni podwoziowej. | nauki inżynieryjno-techniczne |
Efektywnosc i oplacalnosc nawozenia gnojowica na przykladzie ziemniakow w trwalym doswiadczeniu nawozowym na glebie lekkiej Przedstawione badania zostały przeprowadzone na polu doświadczalnym Katedry Chemii Rolniczej SGGW RZD Obory w gospodarstwie Łyczyn. Znajdują się tam typowe dla całego kraju gleby płowe. Umiejscowienie gospodarstwa obejmuje rejon klimatyczny Polski Centralnej. Badane, trwałe doświadczenie polowe zostało założone w 1976 r. przez prof. L. Kuszelewskiego.
Przeprowadzone badania pozwoliły porównać wpływ różnych kombinacji nawozowych na plony roślin, ich efektywność oraz opłacalność. Zaobserwowano, iż stosowanie nawozów naturalnych w formie obornika i gnojowicy powoduje wzrost plonowania roślin ziemniaka. W dawkach ekwiwalentnych na ogół uzyskiwano wyższą efektywność krańcową przy pełnym nawożeniu gnojowicą. W przypadku stosowania zbyt dużej ilości nawozów zawsze łączyło się to ze spadkiem plonu lub też jak w przypadku gnojowicy mogło doprowadzić do zanieczyszczenil środowiska. Po uwzględnieniu wszystkich kosztów produkcji, opłacalność rolnica kształtowała się poniżej granicy opłacalności, co wskazuje że w latach 1987-1991 uprawa ziemniaków w Polsce była nieopłacalna. | nauki rolnicze |
Częstość występowania i grubość pokrywy śnieżnej w Polsce Podstawę opracowania stanowiły dobowe grubości pokrywy śnieżnej od listopada do marca w latach 1960/61-2009/10 z 40 stacji meteorologicznych IMGW, z wyłączeniem obszarów górskich. Zasadniczą charakterystykę czasowego i przestrzennego rozkładu liczby dni z pokrywą śnieżną, w tym o grubości co najmniej 5 cm, a także przeciętnej grubości pokrywy śnieżnej w dniach jej występowania, przeprowadzono dla miesięcy kalendarzowej zimy (XII-II). Stwierdzono, że na przeważającym obszarze kraju pokrywa śnieżna zalega w 30 do 60 dniach, ale tylko w około 50-70% przypadków jej grubość przekracza 5 cm. Natomiast przeciętna grubość pokrywy śnieżnej w dniach jej zalegania kształtuje się od 8 do 18 cm. Styczeń i luty charakteryzują się zbliżoną liczbą dni z pokrywą śnieżną, jednak w lutym jej przeciętna grubość we wschodnich rejonach kraju jest nieco większa. W okresie kalendarzowej zimy najbardziej śnieżną jest trzecia dekada stycznia, podczas gdy przeciętnie największe grubości pokrywy w dniach jej zalegania notuje się w trzeciej dekadzie lutego, ale także jeszcze w pierwszej dekadzie marca. Geograficzny rozkład liczby dni z pokrywą oraz jej przeciętne grubości potwierdzają rosnącą z zachodu na wschód surowość warunków termicznych, zarówno w całym okresie zimowym, jak i w poszczególnych miesiącach. W pięćdziesięcioleciu 1960/61-2009/10 zaznacza się niewielka tendencja spadkowa częstości występowania oraz grubości pokrywy śnieżnej, ale zmiany są na ogół nieistotne. Spadkowy trend liczby dni z pokrywą śnieżną, statystycznie istotny na poziomie α = 0,05, nastąpił przede wszystkim w grudniu i w styczniu, natomiast z pokrywą o grubości ponad 5 cm – niemal wyłącznie w grudniu. Wykazano statystycznie istotną rolę cyrkulacji atmosferycznej, odzwierciedloną wartościami indeksu NAO, w kształtowaniu zmienności wszystkich analizowanych cech pokrywy śnieżnej. Cyrkulacja atmosferyczna wyjaśnia, w zależności od rejonu kraju, od około 40 do 50% zmienności dni z pokrywą śnieżną, od 30 do 40% – zmienności dni z pokrywą ponad 5 cm i od 25 do 30% – zmian przeciętnej grubości w dniach jej zalegania. Największe współczynniki determinacji, wyrażające rolę warunków cyrkulacyjnych w wyjaśnianiu międzyrocznej zmienności częstości występowania oraz grubości pokrywy śnieżnej, wytestowano w styczniu i w lutym, wyraźnie mniejsze – w grudniu. | nauki rolnicze |
Historyczne szpitale – zapomniane dziedzictwo Duża część szpitali w Polsce posiada zabytkowe wartości. Na Dolnym Śląsku stanowią one 30% wszystkich działających szpitali. Niemodernizowana przez lata infrastruktura obiektów ochrony zdrowia wymaga wielu inwestycji. W ostatnich latach finansowe wsparcie środkami Unii Europejskiej, środkami samorządów oraz finansami państwowymi przyśpieszyło ten proces modernizacji. Autor na podstawie prowadzonych badań nad architekturą szpitali omówił specyfikę zabytków ochrony zdrowia, prezentując najważniejsze zmiany, jakie zachodziły w budownictwie szpitalnym od końca XVIII wieku do czasów współczesnych. Opisuje najważniejsze modele przestrzenne, kształtowane pod wpływem rozwoju wiedzy medycznej i technicznej. Wskazuje podstawowe kryteria konieczne do uwzględnienia przy ocenie historycznych szpitali wymagających modernizacji. Przedstawione kryteria pozwalają na przygotowanie założeń do modernizacji szpitali z zachowaniem ich zabytkowych wartości. | sztuka |
Nastepcze dzialanie nawozenia organicznego na jeczmien jary W pracy przedstawiono wyniki badań, prowadzonych w latach 1998-1999, nad kształtowaniem się wielkości i struktury plonu oraz niektórych wskaźników biometrycznych jęczmienia jarego w zależności od nawożenia przedplonu. Przedplonem jęczmienia był ziemniak, pod który stosowano pięć różnych kombinacji nawozowych (nawozy mineralne, obornik, słoma z jęczmienia jarego, słoma z pszenżyta ozimego i grochu), skombinowanych z poplonem ścierniskowym (gorczyca biała) lub bez jego udziału. Najkorzystniejsze następcze działanie dla jęczmienia wykazano w przypadku zastosowania słomy z pszenżyta ozimego i obornika. Gorczyca biała negatywnie wpłynęła na większość badanych parametrów rośliny testowej. | nauki rolnicze |
Swobody traktatowe a zasady prawa Niniejszy artykuł ma za zadanie ukazać podobieństwo pomiędzy rozumowaniami wypracowanymi odnośnie swobód traktatowych a ujęciem zasad prawa zaproponowanym przez R. Alexego. Swobody traktatowe z traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, wypracowane w toku wieloletniej działalności orzeczniczej Trybunału, posiadają szereg podobieństw do koncepcji zasad prawa zaproponowanej przez prof. Roberta Alexego. Świadczą o tym – pozycja zasad prawa w systemie prawa, możliwość stopniowalności ich wykonywania czy też odrębna metoda wychodzenia z konfliktu dwóch przeciwstawnych zasad prawa. Artykuł analizuje wybrane swobody traktatowe w odniesieniu do materii podatkowej oraz porównuje je ze schematami teoretycznymi, które zaproponował prof. Robert Alexy. | nauki społeczne |
Songwriter i tradycje literackie. O twórczości Adama Sikorskiego Artykuł poświęcony został Adamowi Sikorskiemu jako autorowi słów do piosenek lubelskiego zespołu rockowego Budka Suflera. W tekście przedstawiony został krótki rys biograficzny bohatera artykułu, podjęto także próbę uwypuklenia cech konstytutywnych jego stylu, na które składają się: głęboka erudycja autora, jego fascynacja polskim romantyzmem i modernizmem, egzystencjalna sytuacja podmiotu lirycznego czy motyw wizji lat dziecięcych jako krainy spokoju, beztroski i ładu. | nauki humanistyczne |
Wybrane mechanizmy gwarantowania jakości usług w sieciach IP W artykule zaprezentowano wybrane mechanizmy gwarantujące jakość usług w sieciach IP (FIFO, WFQ, PQ). Na potrzeby badań stworzono odpowiednie scenariusze symulacyjne w środowisku laboratoryjnym OPNET. Przedstawiono wpływ wybranych mechanizmów gwarantowania jakości usług na tak istotne parametry infrastruktury sieciowej jak: opóźnienie, odrzucenie pakietów czy zmienność opóźnienia. | nauki ścisłe i przyrodnicze |
Rewolucja islamska w Iranie – przyczyny, przebieg, konsekwencje Artykuł przedstawia przyczyny oraz najważniejsze okoliczności wybuchu rewolucji islamskiej w Iranie, a także prezentuje jej główne założenia oraz postaci przewódców na czele z Ruhollahem Musawim Chomeinim. Część pierwsza dotyczy powstania islamu oraz stosunku tej religii do życia społecznego i politycznego, a także definicji fundamentalizmu islamskiego, którego przykładem jest ruch Chomeiniego. Część druga dotyczy sytuacji Iranu na początku XX w. oraz rządów dynastii Pahlawi ze szczególnym uwzględnieniem programu reform modernizacyjnych. Kolejne części zawierają prezentację najważniejszych myślicieli i przywódców opozycji religijnej, opis metod działania tego ruchu, analizę przebiegu samej rewolucji z lat 1978-1979 oraz analizę sytuacji po przejęciu władzy przez obóz ajatollaha Chomeiniego w 1979 r. wraz z prezentacją podstawowych założeń Republiki Islamskiej ustanowionej po rewolucji. | nauki teologiczne |
Zawartosc metali ciezkich w owocach w wojewodztwie dolnoslaskim W pracy przedstawiono wyniki badań zawartości metali ciężkich w owocach zebranych na Dolnym Śląsku. Badaniami objęto owoce pobrane bezpośrednio u producentów w okresie pełnej dojrzałości konsumpcyjnej. Pochodziły one z przydomowych ogródków rolników we wsiach, z pracowniczych ogródków działkowych w miastach i osiedlach, z sadów towarowych oraz z plantacji gospodarstw towarowych prowadzących produkcję ekologiczną. Przedstawione w pracy wyniki wskazują, że owoce produkowane na Dolnym Śląsku są w znacznym stopniu zanieczyszczone metalami ciężkimi. W ponad 20% owoców produkowanych w województwie dolnośląskim zawartość metali ciężkich jest wyższa od obowiązujących w Polsce norm. Owoce te pochodziły głównie z ogródków Wrocławia i byłego województwa legnickiego. Należy także podkreślić, że w większości zanieczyszczonych próbek owoców przekroczenia dopuszczalnych stężeń badanych pierwiastków były niewielkie. Zanieczyszczenie owoców spowodowane jest w 50% nadmiarem ołowiu, w 30% cynku i w 20% nadmiarem kadmu. Z porównywanych owoców zdecydowanie najbardziej podatne na zanieczyszczenie metalami ciężkimi okazały się truskawki, wiśnie i czerwone porzeczki. Natomiast najmniej skażone metalami ciężkimi w warunkach Dolnego Śląska okazały się śliwki, jabłka i gruszki. | nauki rolnicze |
Z „Ojcze nasz” przez wieki poezji rosyjskiej Podstawowa modlitwa chrześcijan – "Ojcze nasz" – ze względu na intencje teologiczne i bytowe była często parafrazowana w poezji rosyjskiej. Już twórcy klasycyzmu (A. Sumarokow, P. Goleniszczew-Kutuzow) w miarę wiernie oddają jej zawartość, zachowują prostotę i bezpośredniość przekazu. W okresie romantyzmu Oratio Dominica w parafrazach wzbogaca się o elementy emocjonalne (A. Puszkin), przekazuje podniosłość uczuć religijnych (A. Fet), otrzymuje doksologię (D. Oznobiszyn), znacznie rozszerza objętość tekstową (W. Küchelbecker), wyraźnie odbiega od
zawartości obrazowej autentyku (J. Połonski). Twórcy modernizmu interpretują modlitwę, eksponują jej poszczególne prośby (K. Fofanow, O. Czumina), znacznie zmieniają jej kształt poetycki i objętość tekstową (A. Korynfski). Autorzy najmłodsi bardzo swobodnie traktują jej zawartość, czynią z kultowej modlitwy błaganie indywidualne. | nauki humanistyczne |
Tygodnik „Podlasiak” (1922–1932) o Niemczech i Związku Sowieckim Celem artykułu jest przedstawienie obrazu Niemiec i Związku Sowieckiego w latach 1922–1932, jaki prezentowany był na łamach tygodnika „Podlasiak”. Artykuł ma zaprezentować również, jak cennym piśmiennictwem, naszym dziedzictwem narodowym jest prasa regionalna i jak ważnym aspektem jest jej ochrona w jak największym stopniu oraz to, że prasa w Polsce okresu międzywojennego stanowiła, mimo dynamicznego w tamtych czasach rozwoju radiofonii, główne źródło informacji o sytuacji w kraju i na świecie. | nauki humanistyczne |
Wyzwania Amoris laetitia dla teologa moralisty Ambiwalencja niektórych sformułowań VIII rozdziału adhortacji Apostolskiej Amoris laetitia i w następstwie tego konflikt jego interpretacji w Kościele, stawiają teologa-moralistę przed bezprecedensowym wyzwaniem. Tylko interpretacja zgodna z Tradycją i w szczególności z nauczaniem Jana Pawła II w Familiaris consortio i w Veritatis Splendor, jest zdolna sprostać głębokiemu zamiarowi (intencji), który miał papież Franciszek: duszpasterska uwaga (pochylenie się) skierowana do rodzin „zranionych” oraz tych „oddalonych”. Odpowiedzią na oczekiwania adhortacji apostolskiej nie jest „zmiana paradygmatu”, która wprowadza wyjątki „przypadek po przypadku”, ale raczej zaangażowanie w rewizję (rekonstrukcję) moralnego podmiotu chrześcijanina a zatem kwestia wychowania w perspektywie cnót, w zgodności z wymaganiami praktycznej racjonalności oraz prymatu łaski. | nauki teologiczne |
Umiejscawianie nauki (o literaturze) Autorka wskazuje na niewyzyskany potencjał badawczy geograficznego kontekstu powstawania faktów naukowych i proponuje metodę ich (auto)biograficznego umiejscawiania jako możliwą strategię badania historii nauki ujmowanej kulturowo. Jako przykładowy przedmiot tak zaprojektowanej analizy prezentuje działające w latach 20. i 30. XX wieku Koło Polonistów Uniwersytetu Poznańskiego. | nauki humanistyczne |
Maszyny transportowe na łąki i gleby podmokłe Podstawową cechą ciągników i maszyn rolniczych przeznaczonych na łąki i gleby podmokłe o dużej wilgotności jest mały nacisk jednostkowy kół jezdnych i gąsienic. Obiektami analizy były samojezdne maszyny, wyposażone w ogumienie niskociśnieniowe, wykorzystywane do nawożenia, ochrony roślin i transportu, w warunkach miękkiego podłoża i gdy rośliny znajdują się w pierwszej fazie wzrostu. Jedną z nowości jest produkowana na Białorusi samojezdna maszyna wielozadaniowa Rosa, wyposażona w podwozie z napędem na cztery koła z ogumieniem nisko-ciśnieniowym 0,015 MPa o rozmiarze opon 1300/533 mm oraz w silnik wysokoprężny z turbodo-ładowaniem ISUZU L4 o pojemności skokowej 1686 cm3. | nauki rolnicze |
Nowa metoda oznaczania naftyloamin w powietrzu do oceny narażenia zawodowego Wstęp: Naftyloaminy (NA), tzn. 1-naftyloamina (1-NA) oraz 2-naftyloamina (2-NA) i jej sole (chlorowodorek i octan 2-naftyloaminy), to bezbarwne krystaliczne ciała stałe. Znalazły one zastosowanie m.in. w produkcji farb i barwników. W Unii Europejskiej sklasyfikowano 1-NA jako substancję toksyczną, a 2-NA i jej sole jako substancje rakotwórcze kategorii 1A. Celem pracy było opracowanie nowej metody oznaczania NA, która umożliwi ich oznaczanie w środowisku pracy w zakresie stężeń 0,3–6 μg/$m^3$. Materiał i metody: Metoda polega na zatrzymaniu NA na filtrze zaimpregnowanym kwasem siarkowym(VI). Po rozpuszczeniu w wodzie, zalkalizowaniu roztworem wodorotlenku sodu i ekstrakcji metanolem na kolumienkach Oasis HLB roztwory w metanolu analizowano z zastosowaniem wysokosprawnego chromatografu cieczowego z detektorem fluorescencyjnym. Wyniki: Opracowana metoda umożliwia oznaczanie 1-NA oraz 2-NA i jej soli w zakresie stężeń 0,3–6 μg/$m^3$. Granica wykrywalności (limit of detection – LOD) wynosi 81 pg/ml dla 1-NA i 80,6 pg/ml dla 2-NA. Wnioski: Metoda charakteryzuje się dobrą precyzją i dokładnością, spełnia wymagania zawarte w normie europejskiej PN-EN 482 i może być wykorzystywana przez laboratoria higieny pracy do wykonywania pomiarów zawartości 1-NA oraz 2-NA i jej soli w powietrzu na stanowiskach pracy w celu oceny narażenia pracowników na te substancje. | nauki medyczne i o zdrowiu |
„Paciorkowa robota”. Dorota Głowacka: Po tamtej stronie. Świadectwo – afekt – wyobraźnia; Anita Jarzyna: Imaginauci. Pismo wyobraźni w poezji Bolesława Leśmiana, Józefa Czechowicza, Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, Tadeusza Nowaka. Autor recenzji książek Doroty Głowackiej i Anity Jarzyny podkreśla intuicję badaczek w kwestii wyszczególnienia w ramach Holocaust studies odrębnej kategorii, która pozwala nie tylko solidaryzować się z ofiarami Zagłady, dzięki „wyobraźni relacyjnej”, lecz również zaliczyć ją do innych aktów ludobójczych (m.in. rdzennej ludności Kanady). Wyobraźnia w projektach obu badaczek nie jest równoznaczna ze zmyśleniem, konfabulacją; jej fenomen, jak dowodzi autor recenzji, polega na wynalezieniu nowego języka wrażliwości, który przekraczałby ramy uznawalności jednego wydarzenia (w tym przypadku Zagłady). Głowacka postuluje (konieczne z perspektywy dynamicznie rozwijającego się nurtu Genocide studies) odwrócenie utrwalonego przez politykę kolonialną kierunku przepływu wiedzy oraz pamięci z centrum ku peryferiom i zastąpienie go innym układem (za Achillem Mbembe można nazwać go wędrującym), który podważyłby dotychczasową tendencję i dowartościował „pamięć wielokierunkową” (termin Micheala Rothberga). Mimo że autorki recenzowanych rozpraw sytuują się w różnych obszarach badawczych, ich badania spaja kategoria wyobraźni, przekraczająca prądy historycznoliterackie i pozwalająca na przenikanie się pozornie niewspółmiernych zjawisk (np. tortur i wykluczania kobiet jako podmiotów sprawczych), dla których Zagłada byłaby wydarzeniem fundacyjnym à rebours (a więc dającym możliwość podjęcia buntu i wyrażenia sprzeciwu oraz ukonstytuowania nowego podmiotu). | nauki humanistyczne |
Przedsiębiorczość jako konieczny czynnik spójności Spójność jest jednym z najczęściej używanych i eksploatowanych pojęć w terminologii Unii Europejskiej, zaś jej podnoszenie jest głównym zadaniem Unii Europejskiej co najmniej od czterdziestu lat. Niestety, dotychczasowe doświadczenia kreowania i realizowania polityki spójności pokazują jej ograniczoną skuteczność. Autor niniejszego artykułu formułuje hipotezę, iż powodem tej niskiej skuteczności była dominacja celów politycznych nad ekonomicznymi. Wydaje się, iż pożądaną zmianę priorytetów polityki spójności wprowadza strategia „Europa 2020”, która podnosi rolę zarządzania gospodarczego sprzyjającego rozwojowi przedsiębiorczości. | nauki społeczne |
Sollemnia Coronatio Summi Pontificis. „Ordines” mszy koronacyjnych papieży Jana XXIII i Pawła VI Artykuł prezentuje stan badań nad papieskimi koronacjami i jest wprowadzeniem do wydania oficjalnych publikacji przygotowanych dla uczestników koronacji Jana XXIII (1958) i Pawła VI (1963) przez Kongregację Ceremoniału (łac. ordo, wł. libretto della celebrazione). | nauki teologiczne |
Obciazenie drog lesnych wynikajace z transportu surowca drzewnego Określenie charakterystyki obciążenia drogi wiąże się z analizą ilościową i jakościową poruszających się po niej pojazdów.
Celem pracy było określenie rzeczywistych obciążeń powstałych na osiach zestawu przy transporcie drewna. W pracy
przedstawiono wyniki analizy parametrów zestawów do wywozu drewna: masy całkowitej zestawu (GVW), obciążenia
poszczególnych osi, jednostkowych ładunków mas drewna. Badania przeprowadzono na 230 samochodach transportujących
drewno wielkowymiarowe WC0 i średniowymiarowe S2 w zestawach wywozowych pięcioosiowych i sześcioosiowych.
Samochody jednorazowo przewoziły ładunki drewna o wielkości od 20,1 do 43,4 m . Samochody transportujące drewno sosnowe
miały masę całkowitą zestawu GVW na poziomie 42,3-60,2 Mg (WC0) oraz 39,7-58,5 Mg (S2). Średnie naciski na
poszczególnych osiach zestawu pięcioosiowego z S2 wynosiły 72-106 kN oraz 83-119 kN dla WC0, a w zestawach
sześcioosiowych 73-93 kN dla samochodów z S2 i 83-106 kN dla samochodów z WC0. | nauki rolnicze |
Ilościowa i jakościowa ocena depozycji pyłu na obszarze wsi W procesach detekcji zanieczyszczeń powietrza istotną rolę odgrywa określenie skali opadu i składu chemicznego cząstek deponujących z atmosfery. W ramach prowadzonego projektu badawczego (2010-2011) określono wielkość depozycji cząstek stałych z uwzględnieniem ich składu chemicznego (Zn, Pb, Ni, Cd, Cu, Cr). Pomiary realizowano w okresach chłodnego i ciepłego półrocza na obszarze zabudowy wiejskiej oraz na terenie pól uprawnych przylegających do wsi. W badaniach zastosowano metodę pomiaru opadu pyłu przy użyciu płytek mierniczych powleczonych substancją lepiącą. W celu określenia składu chemicznego pyłu wykorzystano atomową spektrometrię absorpcyjną. Stwierdzono, że jakość powietrza na obszarze wiejskim determinowana jest oddziaływaniem źródeł lokalnych (niezorganizowana emisja z gospodarstw domowych i rolnicza), a ilość toksykantów wzbogacających środowisko zależy od cyklicznych okresów stanów pogodowych, charakterystycznych dla klimatu umiarkowanego. Wykazano, że wielkość depozycji i obecność metali ciężkich w pyle powodują wyraźną degradację środowiska, a jakość powietrza pozostaje na poziomie niezadowalającym. Podkreślono potrzebę rozwinięcia sieci monitoringu powietrza na tereny wiejskie. | nauki ścisłe i przyrodnicze |
STEREOTYPY IDEOWE W OBRAZOWANIU SŁOWACJI W CZESKIEJ POEZJI LAT 1860–1939 Studium poświęcone jest obrazowi Słowacji w czeskiej poezji lat 1860–1939, tj. stereotypom ideowym, które ukształtowały się jeszcze przed powstaniem w 1918 roku wspólnego państwa czesko-słowackiego. Słowacja odbierana byla wtedy w duchu romantycznym jako piękna kraina z dziewiczą przyrodą i ludem niedotkniętym zepsuciem cywilizacyjnym. Negatywnie oceniano dążenie Słowaków do językowego i narodowego samostanowienia – nie uwzględniając aspektu historycznego, etnicznego i politycznego mniemano, iż Słowacja stanowi naturalną część czeskiego projektu narodowego. Odnoszenie się Czechów do Słowaków z poczuciem wyższości, ich postawa „starszego brata“ może zostać określona, nieco hiperbolicznie, jako kolonialna. | nauki humanistyczne |