sentences
stringlengths 47
13.9k
| labels
stringclasses 54
values |
|---|---|
Przebudowa łukowego mostu nad Wartą w Świerkocinie W połowie 2021 roku zakończyła się przebudowa łukowego mostu przez rzekę Wartę w Świerkocinie. Pierwotnie konstrukcja stalowa przęseł miała zostać zabezpieczona antykorozyjnie i naprawiona, a żelbetowa płyta pomostowa poddana naprawom powierzchniowym, przy ruchu wahadłowym pojazdów na moście. W trakcie prac stwierdzono potrzebę rozszerzenia zakresu robót, w tym całkowitej wymiany płyty pomostowej, przez co konieczne było całkowite zamknięcie obiektu dla ruchu kołowego. | nauki inżynieryjno-techniczne |
Unia Europejska wobec kryzysu migracyjnego Począwszy od 2015 roku do chwili obecnej Unia Europejska zmaga się z największym od czasów II wojny światowej kryzysem migracyjnym w Europie. Kryzys ten - określany przez wielu jako jedno z największych wyzwań UE w XXI wieku - wymaga podjęcia efektywnych działań przez wszystkie kraje członkowskie. Celem stawianym sobie przez autorów niniejszego artykułu jest syntetyczne scharakteryzowanie dotychczas podjętych przez Unię Europejską działań w tym zakresie oraz próba oceny ich efektów. | nauki społeczne |
Wytrzymałość powłoki bitumicznej zabezpieczającej pylenie składowiska odpadów flotacyjnych „Żelazny Most” Charakterystyczne właściwości fizykochemiczne osadów flotacyjnych deponowanych na składowisku odpadów „Żelazny Most” oraz niekorzystne warunki atmosferyczne przyczyniają się do dokuczliwego zanieczyszczenia środowiska wywiewanymi pyłami, zagrażającymi zdrowiu ludzi. Przedstawiono charakterystykę osadnika i właściwości gromadzonych w nim odpadów oraz problematykę pylenia i zabezpieczenia przed erozją wietrzną osadów drobnoziarnistych. Jako materiał doświadczalny zaprezentowano wyniki badań wytrzymałości mechanicznej warstwy bitumicznej zabezpieczającej przed pyleniem odpadów flotacyjnych na plażach składowiska. | nauki inżynieryjno-techniczne |
Geneza i kształt Związku Narodowego Polskiego w Ameryce Północnej w pierwszych latach istnienia Celem niniejszego artykułu jest rekonstrukcja procesu powstawania największej organizacji polonijnej w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej – Związku Narodowego Polskiego. Organizacja powstała w 1880 roku dzięki inicjatywie Agatona Gillera, który jako były członek Rządu Narodowego i pracownik Muzeum Polskiego w Rapperswilu na przełomie lat 70. i 80. XIX wieku podejmował wysiłki w celu skoordynowania działań grup i stowarzyszeń Polaków żyjących poza granicami kraju do politycznej pracy. Od początku istnienia ZNP starał się utrzymywać charakter ponadlokalny, dążył do umiejscowienia swojej aktywności na rozległym obszarze kontynentu z uwzględnieniem nie tylko konieczności ochrony dziedzictwa narodowego, lecz także rzeczywistych potrzeb imigrantów. W tym celu przyjął formę instytucji zarówno politycznej, kulturalno-oświatowej, jak i ubezpieczeniowej (fraternal organization), dostosowując się do warunków emigracji zarobkowej. | nauki humanistyczne |
Stanowisko Polski wobec kryzysu migracyjno-uchodźczego Unii Europejskiej Stanowisko dwóch rządów Polski, rządu premier Ewy Kopacz i rządu premier Beaty Szydło, wobec
kryzysu uchodźczego i migracyjnego ulegało w latach 2015-2017 ewolucji. Rząd PO/PSL Ewy
Kopacz, po okresie pewnego wahania i wbrew stanowisku pozostałych państw Grupy Wyszehradzkiej,
przystąpił do unijnego programu relokacji uchodźców. Przedstawiciele tego rządu zwracali
zarazem uwagę na to, że działania zmierzające do rozwiązania problemu związanego z imigrantami
nie powinny polegać tylko na przydzielaniu kwot uchodźców poszczególnym krajom, ale na pomocy
docelowo w krajach, z których imigranci przemieszczają się do Europy.
Rząd PiS premier Beaty Szydło w okresie pierwszych miesięcy swojego funkcjonowania deklarował
gotowość respektowania zobowiązań rządu E. Kopacz w sprawie przyjęcia przez Polskę kilku
tysięcy uchodźców. Jednakże pod koniec marca 2016 r., po atakach terrorystycznych w Brukseli,
rząd PiS faktycznie wycofał się z zobowiązań poprzedników dotyczących relokacji uchodźców
z Grecji i Włoch. Decyzja ta motywowana była zarówno względami bezpieczeństwa (obawy, że
wśród uchodźców mogą znajdować się terroryści islamscy) jak i względami ochrony dziedzictwa
cywilizacyjnego i tożsamości narodowej, w kontekście wzrostu w społeczeństwie polskim postaw
antymuzułmańskich. Do połowy maja 2017 r. Polska nie przyjęła żadnego uchodźcy z kwoty przydzielonej
przez Radę Unii Europejskiej poszczególnym państwom członkowskim Unii w roku
2015. | nauki społeczne |
Gracz – nowy typ nabywcy usług sportowo-rekreacyjnych W pracy będącej studium przypadku przedstawiono specyfikę branży usług sportowo-rekreacyjnych oraz znaczenie zarządzania relacjami z klientem w tego typu usługach. Przybliżona została koncepcja zastosowania grywalizacji w marketingowej działalności sportowo-rekreacyjnej, podjęto również próbę stworzenia
typologii nabywców tego typu usług. Wskazano przykłady stosowania działań grywalizujących w usługach sportowo-rekreacyjnych, m.in. przykład sieci klubów fitness dla kobiet. W pracy założono, że zastosowanie elementów gier i grywalizacji może być nie tylko narzędziem budowania relacji z klientami, ale także sposobem na zmiany postaw potencjalnych nabywców z pasywnych na aktywnych ruchowo. We współczesnym świecie sport i rekreacja są wyznacznikami zdrowego, aktywnego i nowoczesnego trybu życia. Coraz więcej Polaków jest tego świadomych i chętnie podejmuje grę o swoje zdrowie. | nauki społeczne |
Sposób nadawania włóknom bawełnianym właściwości bakteriobójczych nową reaktywną pochodną poliheksametylenoguanidyny W artykule przedstawiono wyniki prac laboratoryjnych, mających na celu nadanie włóknom bawełnianym barwionym i niebarwionym właściwości bakteriobójczych. W tym celu wprowadzano do wyrobu włókienniczego nowo-opracowane preparaty bakteriobójcze pochodne reaktywne poliheksametylenoguanidyny (PHMG) na bazie 1,3,5-triazyny, zdolne do kowalencyjnego związania się z włóknem bawełnianym w temperaturze 25° w przypadku preparatu dichlorocyjanuro – PHMG (DC-PHMG) lub w temperaturze 60°C w przypadku preparatu monochlorocyjanuro – PHMG (MC-PHMG). Zmodyfikowana tkanina została poddana serii badań kolorystycznych i oceny skuteczności działania czynnika antybakteryjnego. | nauki inżynieryjno-techniczne |
Krzyżujące się kompetencje (skill mix) w zawodach medycznych i okołomedycznych Problemem wielu systemów ochrony zdrowia jest niedobór kadr medycznych, przede wszystkim lekarzy i pielęgniarek. Ich liczba,
kompetencje i uprawnienia warunkują dostępność usług medycznych i ich jakość. Zapotrzebowanie na usługi medyczne zwiększa
się wraz z postępującym procesem starzenia się populacji, wzrostem liczby zachorowań na choroby przewlekłe i ciągłymi reformami
systemów zdrowotnych. Koszty pracownicze w ochronie zdrowia są kosztami najbardziej obciążającymi system, dlatego
trzeba tworzyć efektywne zespoły pracowników sektorowych, korzystając z dostępnych zasobów. Wymienione czynniki skutkują
racjonalizacją zatrudnienia lub nadawaniem nowych uprawnień medycznych i okołomedycznych nowym grupom profesjonalistów,
czego wynikiem jest zjawisko krzyżowania się kompetencji (<i>skill mix</i>). Dobrze przygotowane i wdrożone krzyżujące się
kompetencje pozwalają poprawić jakość opieki nad pacjentem, zwiększyć jego zadowolenie i uzyskać lepsze wyniki kliniczne.
W procesie krzyżowania się kompetencji dochodzi do zamiany sprawowanych dotychczas ról. Gdy jedni profesjonaliści rozbudowują
istniejące role, inni są zobowiązani do przyjęcia niektórych aspektów poprzedniej roli. Przy krzyżowaniu się kompetencji
często pojawiają się też nowe role, nowe zawody, których zakres opracowuje się tak, aby pasowały one do obowiązującej praktyki.
Najczęściej krzyżujące się kompetencje dotyczą personelu pielęgniarskiego i położniczego oraz lekarzy i ratowników medycznych.
Aby przeciwdziałać niedoborowi lekarzy w Polsce, wprowadzono zmiany, których celem jest zwiększenie dostępu do świadczeń
medycznych: m.in. pielęgniarki i położne uzyskały prawo do wypisywania recept i ordynacji medycznej, ratownicy medyczni –
prawo do wykonywania medycznych czynności ratunkowych i świadczeń zdrowotnych, a fizjoterapeuci – prawo do realizacji
samodzielnej wizyty fizjoterapeutycznej. Powstał także nowy zawód – koordynator medyczny. | nauki medyczne i o zdrowiu |
Przekształcenie jednoosobowej działalności gospodarczej w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością Wprowadzenie przepisów Polskiego Ładu wzbudziło liczne wątpliwości osób prowadzących działalność gospodarczą. Regulacje te spowodowały podjęcie przez wielu przedsiębiorców decyzji o zakończeniu prowadzenia działalności bądź przekształceniu prowadzonej dotychczas jednoosobowej działalności gospodarczej w inne formy, aby uniknąć niekorzystnego opodatkowania. Wśród osób decydujących się na przekształcenie swojej działalności dominowała decyzja o przekształceniu jej w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. W swoim artykule pragnę pochylić się nad pobudkami przekształcenia jednoosobowego przedsiębiorcy w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością oraz nad procedurą takiego przekształcenia. | nauki społeczne |
Kształtowaniesie zawartości kadmu, niklu i ołowiu w korzeniach rzodkiewki odmiany Sopel Lodu pod wpływem FeSO4 7H2O Przeprowadzone w latach 1998-1999 doświadczenie wazonowe na glebie o składzie granulometrycznym piasku gliniastego mocnego z rzodkiewką odmiany Sopel Lodu wskazują że:
1. Stosowanie hydratu siarczanu (VI) żelaza (II) na tle nawozów mineralnych bez dodatku i z dodatkiem metali ciężkich (Cd, Ni, Pb) nie miało wpływu na kształtowanie się plonów, oraz obniżyło koncentrację kadmu, niklu i ołowiu w badanej roślinie,
2. Wprowadzenie do gleby preparatu zawierającego Cd, Ni, Pb bardzo wyraźnie wpłynęło na wzrost koncentracji w korzeniach rzodkiewki. | nauki rolnicze |
Wpływ Brexitu na podatki graniczne w Polsce Niniejszy artykuł ma na celu przedstawienie problematyki przetwarzania danych biometrycznych na tle rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady 2016/679 w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE oraz przepisów prawa krajowego mających na celu zapewnienie skuteczności stosowania tego rozporządzenia. Artykuł przybliża pojęcie i podstawowe zasady przetwarzania danych biometrycznych osób fizycznych, z uwzględnieniem problematycznej kwestii dobrowolności zgody pracownika na przetwarzanie jego danych biometrycznych przez pracodawcę. | nauki społeczne |
Zmiany parametrów barwy roztworów antocyjanów w czasie ogrzewania Celem pracy było określenie zmian zawartości barwników antocyjanowych oraz parametrów barwy w układzie CIE L*a*b* roztworów antocyjanów w czasie ogrzewania. Badania przeprowadzono dla barwników z czerwonych winogron (enocyjanina), czerwonej kapusty, czarnej marchwi oraz aronii. W czasie ogrzewania następowała degradacja barwników, tym większa im dłuższy był czas ogrzewania oraz wyższa temperatura. Wzrastały wartości jasności L* i parametru b*, natomiast zmniejszały się wartości parametru a*. Dla poszczególnych preparatów obserwowano wysoką korelację tyko między wartościami składowych barwy. Brak zależności korelacyjnej między składowymi barwy, parametrami barwy L*a*b* a zawartością barwników wskazuje, że dla określenia jej jakości konieczny jest pomiar parametrów barwy roztworów antocyjanów. Metoda powierzchni odpowiedzi umożliwia dobre przewidywanie zmian barwy w zależności od warunków ogrzewania. | nauki rolnicze |
Zawartosc glutenu w bezglutenowych srodkach spozywczych specjalnego zywieniowego przeznaczenia i innych produktach spozywczych Zbadano metodą ELISA zawartość glutenu w 22 produktach bezglutenowych specjalnego żywieniowego przeznaczenia oraz 19 produktach ogólnego spożycia naturalnie nie zwierających glutenu. Zawartość glutenu w żywności dietetycznej bezglutenowej wynosiła od 5,19 do 57,16 mg/kg. W żywności ogólnego spożycia - nie stwierdzono obecności glutenu w badanych próbkach ryżu i kaszy gryczanej. Natomiast zawartość glutenu w płatkach ryżowych i kaszy jaglanej wynosiła od, 7,05 mg/kg do 27,51 mg/kg. Szczególnie duże zanieczyszczenie glutenem (>100 mg/kg) stwierdzono w produktach owsianych, co ogranicza ich stosowanie w diecie bezglutenowej. | nauki medyczne i o zdrowiu |
Metody badania zjawiska rykoszetowania amunicji, na przykładzie badań amunicji o ograniczonym rykoszetowaniu Poniższy artykuł opisuje wybrane metody badań zjawiska rykoszetu pocisku amunicji strzeleckiej. Przedstawiony sposób prowadzenia badań został wykorzystany do badania amunicji o ograniczonym rykoszetowaniu. Do badań tych została wykorzystana kamera do zdjęć szybkich Phantom v7.3, oraz dopplerowski zestaw balistyczny DR-5000. W artykule przedstawiono charakterystykę obu metod badawczych oraz wybrane elementy pomiarów uzyskane po synchronizacji powyższych technik pomiarowych, celem uzyskania rzeczywistych charakterystyk badanego obiektu i pełnej oceny zjawiska rykoszetu nowej amunicji, w porównaniu z amunicją bojową znajdującą się aktualnie w eksploatacji. | nauki inżynieryjno-techniczne |
Światło w służbie jednostek miar Światło odegrało istotną rolę w kształtowaniu się definicji i sposobu odtwarzania jednej z podstawowych jednostek miar SI, a mianowicie metra, gdy porzucono jego definicję w oparciu o wzorzec materialny. Redefinicje spowodowane były potrzebą zwiększenia dokładności odtwarzania jednostki miary. | nauki ścisłe i przyrodnicze |
Podstawy fenomenologii poznania a problem języka. Uwagi do książki Witolda Płotki "Studia z fenomenologii poznania" Celem niniejszego artykułu jest dyskusja z niektórymi tezami zawartymi w książce Witolda Płotki, Studia z fenomenologii poznania. Transcedentalna filozofia Edmunda Husserla a problem wiedzy. Zostaje podjęta kwestia dotyczącą miejsca i znaczenia rozważań nad językiem w kontekście fenomenologii Husserlowskiej. Autor zastanawia się, czy język jest medium przezroczystym, czy jednak jest on elementem konstytutywnym dla treści i charakteru doświadczenia. | nauki humanistyczne |
Miejsce otologa w opiece nad dzieckiem z cukrzycą insulinozależną We wstępie autor przedstawia podstawowe informacje dotyczące epidemiologii i kliniki cukrzycy, w tym cukrzycy u dzieci, oraz jej powikłań. W następnej części autor dokonuje przeglądu piśmiennictwa dotyczącego wpływu cukrzycy na budowę histopatologiczną ucha wewnętrznego, patofizjologię procesu słyszenia oraz stan audiometryczny narządu słuchu u osób chorych na cukrzycę, w tym dzieci z cukrzycą typu 1. Końcowe uwagi autora dotyczą: potrzeby jak najwcześniejszego rozpoczęcia monitorowania narządu słuchu u chorych z cukrzycą; wartości takich badań audiometrycznych jak audiometria tonalna, ABR i otoemisja akustyczna w tym monitorowaniu; potrzeby włączenia otologa lub audiologa do zespołu medycznego kierującego diagnostyką i terapią dzieci z cukrzycą; potrzeby szerzenia wiedzy wśród lekarzy innych specjalności o możliwości wystąpienia uszkodzenia słuchu u tych chorych. Autor sygnalizuje potrzebę wdrożenia prospektywnych, wieloośrodkowych, randomizowanych, z grupą kontrolną osób zdrowych w zbliżonym, do grupy badanej wieku i proporcji płci, badań nad stanem narządu słuchu u dzieci z cukrzycą, w tym cukrzycą typu 1, których celem byłoby rozstrzygnięcie związanych z tą chorobą a nierozwiązanych do chwili obecnej problemów diagnostyki audiologicznej. | nauki medyczne i o zdrowiu |
Półautomatyczny układ pomiarowy multispektralnego interferometru laserowego do wzorcowania długich płytek wzorcowych Artykuł opisuje wyniki prac nad multispektralnym interferometrem laserowym do wzorcowania długich płytek wzorcowych, który powstał jako wynik współpracy Laboratorium Długości Głównego Urzędu Miar z Instytutem Mikromechaniki i Fotoniki Wydziału Mechatroniki Politechniki Warszawskiej. Zaprezentowany został zautomatyzowany układ pomiarowy z systemem stabilizacji i monitorowania warunków środowiskowych oraz oprogramowaniem do analizy obrazu i sterowania układem. | nauki ścisłe i przyrodnicze |
Od konsumenta do fachowca. O tendencjach we współczesnej książce kulinarnej dla młodych czytelników Artykuł opisuje najważniejsze tendencje we współczesnej książce kulinarnej dla dzieci w Polsce. Na podstawie analizy wydawnictw z lat 2016–2020 zarysowano kilka wyraźnych kierunków rozwoju tych publikacji. Wciąż ukazują się książki kucharskie, które edukują i mają dostarczać pomysłów do zabaw małych czytelników w kuchni. Nowościami na rynku są pozycje dotyczące głodu i nadmiaru jedzenia, a także zbilansowanych i zdrowotnych diet. Pojawił się też – powiązany z mediami – nowy trend, który czyni z dziecka smakosza i eksperta w kuchni. | nauki humanistyczne |
Urzędy miar w czasach kryzysów Tematem artykułu jest przedstawienie okoliczności funkcjonowania urzędów miar w warunkach utrudnionej działalności, na tle przełomowych, dramatycznych wydarzeń w dziejach państwa polskiego. | nauki ścisłe i przyrodnicze |
Sprawozdanie z działań Fundacji Karaimskie Dziedzictwo Podsumujmy trzeci już rok statutowej w roku 2017 działalności naszej Fundacji. | nauki humanistyczne |
Rękopis z Czombrowa. Z zagadnień edycji filomackiego przekładu Koranu Autorka artykułu ukazuje skomplikowane losy wspólnego projektu Tatarów polskich (m.in. Józefa Sobolewskiego) i filomatów (ks. Dionizego Chlewińskiego i Ignacego Domeyki), którego rezultatem był XIX-wieczny przekład Koranu na język polski. Wskazuje ponadto na najnowsze odkrycie, którym jest fragment rękopisu filomackiego przekładu, pochodzący z podworskiego archiwum w Czombrowie (Białoruś) i podejmuje próbę weryfikacji naukowych hipotez dotyczących XIX-wiecznych tłumaczeń świętej Księgi islamu. Przybliża także projekt krytycznej edycji tzw. rękopisu z Czombrowa | nauki teologiczne |
Prawnokarna ochrona pracownika na podstawie przepisów art. 220 Kodeksu Karnego Artykuł przedstawia aktualny stan ochrony przewidzianej (zapewnianej) w Kodeksie karnym pracownikom w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, stanowisko judykatury (na czele z Sądem Najwyższym) w tym przedmiocie oraz koncentruje się na pojęciu „pracownika”, warunkującym odpowiedzialność sprawcy przestępstwa na podstawie przepisów art. 220 k.k. W podsumowaniu autor przypomina, że prawo karne materialne jest prawem tzw. zamkniętym i jakiekolwiek „interpretacje rozszerzające” – w tym przede wszystkich wobec podejrzanych lub oskarżonych w procesach karnych – są w sposób oczywisty niedopuszczalne. Dotyczy to także kwalifikacji prawnej czynu (tutaj w tzw. typach podstawowych przestępstw z art. 160 i 220 k.k., penalizowanych jednak identycznie, tj. karą pozbawienia wolności do lat trzech). | nauki społeczne |
Układ pomiaru symetrycznych i asymetrycznych prądów zwarciowych z zastosowaniem wielozakresowych przekładników prądowych w warunkach laboratorium zwarciowego W artykule przedstawiono różne wymagania zawarte w normach przedmiotowych, dotyczące parametrów probierczych dla aparatury elektroenergetycznej i różnych rodzajów badań wykonywanych w laboratorium zwarciowym. Opisano wyposażenie badawczo pomiarowe Zwarciowni Instytutu Elektrotechniki w Warszawie (IEL). Przedstawiono układ pomiaru prądów zwarciowych przy użyciu nowo opracowanych przekładników. Opisano metodę sprawdzenia dokładności przekładników prądowych do pomiaru prądów zwarciowych i zamieszczono przykładowe wyniki i oscylogramy z badań. Układ został wdrożony i jest eksploatowany w Zwarciowni IEL. | nauki inżynieryjno-techniczne |
Innowacyjne metody pomiaru wrażeń sensorycznych w czasie, w percepcji i akceptacji żywności Pomiar intensywności wrażeń sensorycznych w czasie odgrywa kluczową rolę w procesie optymalizacji jakości oraz podczas wytwarzania wielu innowacyjnych produktów żywnościowych. Wrażenia sensoryczne są zjawiskami zależnymi od czasu i mają charakter dynamiczny. Określenie pomiaru zmian intensywności wrażeń w czasie jest możliwe za pomocą specjalnych metod sensorycznych (Time-Intensity, progresywne profilowanie). Ważne jest odpowiednie przygotowanie metodyczne ekspertów biorących udział w ocenach, które warunkuje wiarygodność i wartość informacyjną wyników uzyskanych tymi metodami. Innowacyjne metody pomiaru wrażeń w czasie dostarczają unikalnych informacji technologom, producentom oraz naukowcom w zakresie kształtowania smakowitości i akceptacji różnych produktów. | nauki rolnicze |
Regionalne zmiany bazy surowcowej i wydobycia kruszyw żwirowo-piaskowych w Polsce Przedstawiono rozwój wydobycia i produkcji kruszyw naturalnych w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem kruszyw żwirowo-
piaskowych. Scharakteryzowano zmiany ilościowe i jakościowe udokumentowanej bazy surowcowej i wydobycia kruszyw
żwirowo-piaskowych w kraju oraz w poszczególnych regionach i strefach. Podano najważniejsze zagrożenia i szanse rozwoju
produkcji kruszyw w Polsce. | nauki inżynieryjno-techniczne |
Badanie wpływu prędkości posuwu na opory cięcia produktów spożywczych W artykule przedstawiono rezultaty przeprowadzonych badań dotyczących wpływu prędkości posuwu próbki na opór cięcia a także matematyczny opis powyższej zależności. | nauki rolnicze |
Młodzież Polska ostatniej dekady w misji duszpasterskiej Kościoła. Duszpasterstwo młodzieży należy do istotnych zadań współczesnego Kościoła. Młody człowiek, żyjący w obecnym wieku w sposób szczególny narażony jest na negatywny wpływ środowiska. W obliczu nie zawsze moralnych propozycji, które oferuje młodzieży dzisiejszy świat, Kościół nie może pozostawać obojętny. Jest on zobowiązany do tego, aby w swojej posłudze pastoralnej przeciwdziałać wszelkim negatywnym zjawiskom. Z tego względu proponuje liczne alternatywy, które angażując młodzież przyczyniają się do jej wzrostu duchowego i moralnego. Wobec wielu oczekiwań i pytań ze strony młodzieży, Kościół musi nieustannie podejmować zadanie odnowy działalności duszpasterskiej, która jest narzędziem prowadzenia dialogu z młodym człowiekiem. | nauki teologiczne |
Oszacowanie poziomu konsumpcji indywidualnej i wspólnej w gospodarstwach domowych Wiedza na temat struktury dochodów i wydatków gospodarstwa domowego jest niezbędna do prawidłowego zarządzania jego finansami. Celem niniejszego artykułu jest zaproponowanie metod szacowania konsumpcji indywidualnej i wspólnej członków gospodarstwa domowego na podstawie danych statystycznych budżetów całej populacji. Drugim celem jest uwzględnienie w tych metodach liczebności oraz struktury biologicznej gospodarstw domowych, które wpływają na podział konsumpcji. W artykule zaproponowano autorskie podejścia do szacowania kosztów stałych i zmiennych na podstawie dostępnych danych statystycznych. Podejścia te wykorzystują informację o konsumpcji, w podziale ze względu na kryteria wielkości (liczba osób) i struktury biologicznej (osoby dorosłe i dzieci). Rozważania teoretyczne zostały opatrzone przykładami w oparciu o dane GUS. Otrzymane wyniki pokazały, że wpływ na oszacowanie konsumpcji indywidualnej ma zarówno uwzględnienie wielkości gospodarstwa, jak również jego struktury biologicznej | nauki społeczne |
Geneza kanonu Pisma świętego Współczesne badania biblijne i teologiczne zwracają ożywioną uwagę na proces formowania się kanonu Pisma Świętego, zarówno Starego, jak i Nowego Testamentu. Zauważamy w tym procesie kluczową rolę odgrywaną przez „regułę wiary” („regułę prawdy”), która stopniowo stała się kryterium weryfikującym pisma chrześcijańskie, umożliwiając jasne wskazanie tych, które mogą być uznane za podstawę wiary i życia Kościoła. Kluczową rolę w określeniu kanonu odegrali: Tertulian, Klemens Aleksandryjski, Hipolit Rzymski i Orygenes. Efektem ich poszukiwań biblijno-teologicznych stało się wypracowanie koncepcji kanonu w znaczeniu doktrynalno-literackim. W sprzyjających okolicznościach kulturowych i politycznych w pierwszej połowie IV wieku został on oficjalnie przyjęty w Kościele, stając się zasadą jego wiary i życia oraz konfrontowania się z otaczającym go światem. | nauki humanistyczne |
Zastosowanie ultradźwięków do usuwania zanieczyszczeń białkowych z elementów instalacji rurowych W pracy przedstawiono wyniki badań dotyczących usuwania zanieczyszczeń białkowych z elementów instalacji przesyłowych w myjce ultradźwiękowej. Zanieczyszczenia usuwano z miejsc podatnych na niedomycie w instalacjach Clean In Place, a więc z kolanek, zaworów klapowych i kulowych oraz z trójników. Celem pracy była ocena skuteczności procesu mycia w myjce ultradźwiękowej w/w elementów w zależności od mocy ultradźwięków, środka chemicznego (NaOH), temperatury i czasu trwania procesu. Do oceny skuteczności mycia zastosowano metodę wizualną i testy Clean-Trace™ Surface Protein Plus, opierające się na reakcji barwnej miedzi z kompleksami białkowymi w skali 5 punktowej. Wyniki badań wskazują, że zastosowanie ultradźwięków i czystej wody nie zapewniają całkowitego usunięcia zanieczyszczeń białkowych z mytych powierzchni. Dopiero zastosowanie środka chemicznego i podwyższenie temperatury wpływa na poprawę skuteczności mycia. Najlepszą skuteczność mycia w myjce ultradźwiękowej, w najkrótszym czasie uzyskano przy pełnej mocy ultradźwięków i temperaturze 40°C. | nauki rolnicze |
Preselekcja płci dziecka z perspektywy bioetyki katolickiej Autor omawia problem preselekcji płci dziecka. Najważniejsze motywy takiego wyboru to preferencje rodziców oraz uchronienie dziecka przed chorobami, przeważnie związanymi z płcią. Zasadniczo możliwe są dwa typy metod, które zwiększają szansę posiadania dziecka określonej płci: metody naturalne związane z momentem zapłodnienia oraz metody sztuczne oparte na selekcji gamet męskich z odpowiednim chromosomem płciowym oraz na zastosowaniu metod sztucznej prokreacji. Autor pozytywnie ocenia metody naturalne motywowane zdrowiem lub dobrem dziecka. Negatywnie ocenia wybór płci metodami sztucznymi oraz motywowany interesem osób drugich (rodziców, społeczności ludzkiej, struktur społeczno-politycznych). | nauki teologiczne |
Analiza czynników determinujących rozwój intelektualny dzieci i młodzieży z przepukliną oponowo-rdzeniową Wprowadzenie: Przepuklina oponowo-rdzeniowa jest wadą wrodzoną układu nerwowego w której oprócz niedowładów lub porażeń kończyn dolnych może występować nieprawidłowy rozwój intelektualny. Cel badań: Ocena czynników determinujących rozwój intelektualny dzieci i młodzieży z przepukliną oponowo- -rdzeniową. Materiał i metody: Badaniem objęto 52 dzieci i młodzieży z przepukliną oponowo-rdzeniową w wieku 4–17 lat (9,1 ± 3,8 lat), 56% dziewcząt i 44% chłopców. Rozwój intelektualny analizowano na podstawie przeprowadzonych wcześniej badań w Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej. Oceniano stan funkcjonalny pacjentów za pomocą skali Hoffer’a oraz poziom uszkodzenia rdzenia. Do analizy rozwoju intelektualnego brano pod uwagę: czynniki demograficzne, dane z wywiadu okołoporodowego, rozwój ruchowy, stan funkcjonalny i kliniczny oraz wykształcenie rodziców. Wyniki: Przepuklinę oponowo-rdzeniową okolicy lędźwiowo- krzyżowej stwierdzono w 56%, piersiowo-lędźwiową (38%) i krzyżową u 6%. Ponad połowa badanych (56%) poruszała się na wózku inwalidzkim. Nieprawidłowy rozwój intelektualny wykazano u 39%. Stwierdzono dodatnie korelacje pomiędzy rozwojem intelektualnym pacjentów a wiekiem rozpoczęcia chodzenia i wykształceniem matki. Wykazano ujemne zależności pomiędzy rozwojem intelektualnym badanych a stanem funkcjonalnym, obecnością wodogłowia i drenażu komorowo-otrzewnowego. Wnioski: Rozwój intelektualny badanej grupy z przepukliną oponowo- rdzeniową był związany z wiekiem rozpoczęcia chodu, wykształceniem matki, stanem funkcjonalnym, obecnością wodogłowia i drenażu komorowo-otrzewnowego. | nauki medyczne i o zdrowiu |
Regeneracja cantadeskii elliota in vitro z eksplantantow izolowanych z klaczy Do sterylizacji eksplantatów merystematycznych wyizolowanych z bulwiastych kłączy trzech odmian cantedeskii Elliota wykorzystano ACE, Domestos oraz 3% techniczny podchloryn sodu. Przeprowadzono również sterylizację metodą Cohen'a stosując 95% etanol. Zregenerowane pędy namnażano na pożywce Murashige'a i Skoog z benzyloadeniną w stężeniach 1, 3 i 5 mg·dm³. Przed ukorzenieniem stężenie benzyloadeniny obniżono do 0,3 mgdirr3, a przy ukorzenianiu - do 0,1 mg·dm³ .
Najlepszym środkiem sterylizującym okazał się 50% АСЕ stosowany przez 20 min. Najwyższy współczynnik namnażania pędów uzyskano na pożywce zawierającej benzyloadeninę w stężeniu 3 mg·dm³. Wyższe stężenie tego regulatora wzrostu powodowało później znaczne zahamowanie procesu tworzenia się korzeni. | nauki rolnicze |
Systemy uprawy roli oraz międzyplony jako czynniki kształtujące cechy fizyczne i chemiczne w ziarnie pszenicy jarej odmiany Zebra W latach 2006-2008 przeprowadzono badania dotyczące wpływu systemów
uprawy roli oraz międzyplonów na właściwości fizyczne ziarna pszenicy jarej określone aparatem
SKCS (Single Kernel Characterization System). Jednocześnie oceniono zawartość popiołu, włókna i
tłuszczu w ziarnie. W obiektach uprawy płużnej masa i średnica zastępcza ziarniaków oceniane
komputerowym systemem charakterystyki pojedynczych ziarniaków (SKCS) były istotnie większe
niż w konserwujących wariantach uprawy roli. Indeks twardości był większy w obiektach uprawy
konserwującej w porównaniu z płużną. Największą wilgotność oraz zawartość popiołu i włókna w
ziarnie pszenicy jarej stwierdzono w obiektach konserwującego wariantu uprawy roli z wiosennym
talerzowaniem międzyplonów. Zawartość tłuszczu w ziarnie w obiektach uprawy konserwującej bez
mulczu była największa. Masa oraz średnica zastępcza ziarna w obiektach z życicą westerwoldzką była istotnie mniejsza niż w obiektach z międzyplonami ścierniskowymi facelii błękitnej i gorczycy
białej. Natomiast wilgotność ziarna na poletkach z życicą westerwoldzką była większa w odniesieniu
do pozostałych obiektów z międzyplonami. Największą zawartość popiołu w ziarnie stwierdzono
w obiekcie kontrolnym oraz z życicą westerwoldzką. Zawartość włókna w ziarnie pszenicy jarej
w obiektach z gorczycą białą była największa, a z koniczyną czerwoną najmniejsza. W obiektach
z międzyplonami ścierniskowymi facelii błękitnej i gorczycy białej zawartość tłuszczu w ziarnie
pszenicy była największa, natomiast na poletkach z koniczyną czerwoną najmniejsza. | nauki rolnicze |
Kroki milowe polskiej doktryny energetycznej dla rozwoju branży węgla brunatnego w XXI wieku w Polsce Węgiel brunatny jest ważnym surowcem energetycznym wykorzystywanym do produkcji
energii elektrycznej i przyczyniającym się do zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego kraju.
Polska jako jeden z nielicznych krajów na świecie posiada wszystkie atuty do kontynuacji wydobycia
węgla z możliwością znacznego jego zwiększenia za 20–30 lat. Uwarunkowania dla rozwoju
górnictwa węgla brunatnego w Polsce są bardzo złożone zarówno pod względem prawnym, środowiskowym,
ekonomicznym, jak i wizerunkowym. Dotychczasowa polityka energetyczna Polski
jest zbiorem różnych celów przy braku jednej doktryny górniczo-energetycznej opartej na krajowych
uwarunkowaniach społeczno-gospodarczych wypracowanych w ostatnich dekadach. Dlatego
dla dalszego rozwoju gospodarczego kraju należy dołożyć wszelkich starań, aby uzyskać konsensus
polityczny w Polsce i akceptację Unii Europejskiej na polską nową doktrynę energetyczną na
następne dekady XXI wieku. Autorzy przedstawili uwarunkowania w postaci „kroków milowych”,
których wdrożenie winno przyczynić się do kontynuacji i rozwoju branży węgla brunatnego na
następne dekady XXI wieku. | nauki inżynieryjno-techniczne |
Przedmiot w przestrzeni między śmiercią a życiem (o prozie Aleksieja Apuchtina) PRZEDMIOT W PRZESTRZENI MIĘDZY ŚMIERCIĄ A ŻYCIEM
Streszczenie
W artykule podjęto opis procesu przemian zachodzących między słowem a przedmiotem w literaturze rosyjskiej końca XIX i początku XX wieku. Materiałem badania są utwory, w których przedmioty posiadające znaczenia archetypiczne (drzwi, okno, krzesło) mogą reprezentować przej-ście postaci od życia do śmierci. Zmiana semantyki przedmiotów jest szczególnie wyraźna w tych utworach, w których w latentnej postaci obecna jest idea reinkarnacji, kształtująca sferę pośrednią między życiem i śmiercią. Jako tekst paradygmatyczny jest tu analizowane opowiadania Aleksieja Apuchtina Między życiem a śmiercią (Между жизнью и смертью), z którego reminiscencje są obecne w Śmierci Iwana Iljicza Lwa Tołstoja, Doktorze Żywago Borisa Pasternaka i Bożym Naro-dzeniu Władimira Nabokova.
THE OBJECT IN THE SPACE BETWEEN LIFE AND DEATH
Summary
The article deals with the modifi cation of object - word attitude in Russian literature on the boundary of XIX–XX centuries. The material under investigation is formed by the epic narrations where objects with the archetypical meaning (a door, a window, a chair) may represent the passage from life to death. Semantic changes of object’ are especially noticeable if they are accompanied by the idea of reincarnation that organize forms the area between life and death. The short story by Aleksey Apukhtin Mezhdu Smertiu i Zhizniu (Between Death and Life) is ana-lyzed as paradigmatical text the reminiscences from which may be found in L. Tolstoy’s Smert’ of Ivan Ilich (The Death of Ivan Ilich), B. Pasternak’s Doktor Zhivago or in V. Nabokov’s Rozhdestvo (Christmas). | nauki humanistyczne |
PRZEGLĄD UCHWAŁ IZBY KARNEJ SĄDU NAJWYŻSZEGO W ZAKRESIE POSTĘPOWANIA KARNEGO I POSTĘPOWANIA W SPRAWACH O WYKROCZENIA ZA 2014 R. Przedmiotem artykułu jest analiza uchwał i postanowień Izby Karnej Sądu Najwyższego wydawanych w związku z przedstawianymi zagadnieniami prawnymi w zakresie prawa karnego procesowego. Zostały omówione takie kwestie jak: udział stron w posiedzeniu sądu (art. 339 § 5 k.p.k.), udział osoby nieuprawnionej w wydaniu orzeczenia (art. 439 §1 pkt 1 k.p.k.), rodzaje orzeczeń sądu odwoławczego (art. 437 § 1 k.p.k.), pytania prawne (art.441 k.p.k.), wznowienie postępowania z powodu rozstrzygnięcia Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (art. 540 § 3 k.p.k.), skład sądu na rozprawie w przedmiocie wydania wyroku łącznego (art. 573 § 1 k.p.k.), tymczasowe aresztowanie osoby ściganej ENA (art. 607k § 3 k.p.k.), koszty usługi świadczonej drogą elektroniczną (art. 619 § 1 k.p.k.), koszty obrony z urzędu (§ 19 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu), zażalenia na postanowienia o zamianie kary (art. 50 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 27 września 2013 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw), uprawnienia straży gminnej do występowania w charakterze oskarżyciela publicznego w sprawach o wykroczenia (art. 17 § 3 k.p.w.), pytania abstrakcyjne (art. 60 § 1 i 2 ustawa o Sądzie Najwyższym). | nauki społeczne |
Wprowadzenie zastępczych (substytutów) rodziców chrzestnych przez Konferencję Episkopatu Polski a możliwe sytuacje analogiczne poza przypadkami przysposobienia W wielu przypadkach praktyki duszpasterskiej pojawiają się sytuacje, w których rodzice chrzestni nie mogą, nie chcą pełnić swojego zadania lub nie zostali wyznaczeni przez rodziców lub prawnych opiekunów. W konsekwencji tego dziecko, a nawet dorosły w najbliższym czasie od chrztu nie może otrzymać „pomocy duchowej”, którą powinien być rodzic chrzestny wobec swojego chrześniaka.
W przypadku zadania chrzestnego można mówić o pewnego rodzaju analogii do urzędu kościelnego, a w konsekwencji można również stwierdzić istnienie „wakatu” zadania chrzestnego w przypadkach, kiedy nie ma nikogo, kto byłby powołany do udzielenia tej „duchowej pomocy” rodzicom lub prawnym opiekunom.
W rezultacie można mówić o pewnego rodzaju luce prawnej, ponieważ prawo powszechne nie podaje wprost rozwiązania tej kwestii prawnej. Pośrednio jednak można upatrywać rozwiązanie takiej sytuacji w możliwości wyznaczenia świadka bierzmowania, który nie jest chrzestnym. Jednakże to rozwiązanie, zawarte w prawie powszechnym, jest możliwe jedynie w momencie przystępowania do sakramentu bierzmowania. Dlatego można mówić dalej o luce prawnej, ponieważ są inne przypadki, w których ustanowienie zastępczej „pomocy duchowej” świadczonej przez tych, którzy pełnią zadanie rodziców chrzestnych, jest jak najbardziej wskazane. Dlatego w rozwiązaniu tej kwestii należy przywołać prawo partykularne obowiązujące w Polsce, które stosuje się w przypadkach przysposobienia | nauki teologiczne |
Synurbizacja Wrocławski Teatr Współczesny David Lindo Miejski ptasiarz scenariusz: Weronika Szczawińska, Piotr Wawer jr, reżyseria: Weronika Szczawińska, dramaturgia i opracowanie muzyczne: Piotr Wawer jr, scenografia i kostiumy: Marta Szypulska, ruch sceniczny i współpraca koncepcyjna: Agata Maszkiewicz, reżyseria światła: Jan Sławkowski premiera: 25 września 2020 | sztuka |
Temat Herkulesa w malarstwie hiszpańskim złotego wieku Motyw Herkulesa podejmowany z lubością przez artystów hiszpańskich złotego wieku pozwala postawić tezę, iż bohater ten miał pierwszorzędne znaczenie w ikonografii i sztuki hiszpańskiej. Zleceniodawcy zdobiąc swe rezydencje dziełami ukazującymi herosa, zbliżali się do prądu myśli humanistycznej największych ówczesnych ośrodków artystycznych. Ponadto propagowali za pomocą charakterystycznych cech Tebańczyka walory klas rządzących. Autorzy obrazów z przedstawieniami Herkulesa mogli natomiast sięgać po inspiracje do mitologii, omijając cenzurę. Tematyka Herkulesa stanowiła prawdziwe wyzwanie dla artystów, którzy ilustrując historie herosa, przedstawiali programy ikonograficzne dotykające jednocześnie kwestii polityki, wiary oraz historii. | nauki humanistyczne |
Analiza wpływu ukształtowania wjazdów na posesje mieszkalne na skuteczność drogowych ekranów akustycznych Drogowe ekrany akustyczne są najczęściej stosowanymi zabezpieczeniami posesji mieszkalnych przed hałasem drogowym. W istniejących układach komunikacyjnych bardzo często zachodzi konieczność budowy ekranów w kolizji z licznymi wjazdami do posesji oraz drogami lokalnymi. Właściwe zaprojektowanie wjazdów na posesje mieszkalne determinuje uzyskanie wymaganej skuteczności całego ekranu i bardzo często jest kluczowe dla powodzenia całej inwestycji. Pozostawienie licznych otworów i nieciągłości w ekranach akustycznych prowadzi do zmniejszenia skuteczności ekranowania oraz występowania zjawiska migotania akustycznego. W artykule przedstawiono wpływ pozostawienia nieszczelności w ekranach akustycznych na zmniejszenie skuteczności ekranowania oraz wskazano właściwe rozwiązania zabezpieczeń akustycznych wjazdów na posesje mieszkalne. | nauki inżynieryjno-techniczne |
Na drodze do ekonomii zrównoważonego rozwoju Recenzja książki H. Rogalla, Ekonomia zrównoważonego rozwoju. Teoria i praktyka, którą autorzy omawiają na tle współczesnych wyzwań i dorobku myśli ekonomicznej. | nauki społeczne |
Dzieje latarni w Twierdzy Wisłoujście w świetle badań architektonicznych z roku 2018 W roku 2018 zespół autorski wykonał badania architektoniczne wieży w Twierdzy Wisłoujście w Gdańsku w związku z planowanymi pracami konserwatorskimi. Pierwszy raz podjęto metodologiczne badania architektoniczne najstarszej struktury zespołu – wieży- latarni morskiej wzniesionej w 1482, a następnie rozbudowywanej w wiekach XVI–XX. Wyniki badań oraz weryfikacja źródeł historycznych i archeologicznych pozwoliły zrekonstruować 6 głównych etapów budowy. Ustalono, że obecne wejście do wieży jest wtórne, a forma jej zwieńczenia (krenelaż) jest ahistoryczną kreacją zrealizowaną pod koniec lat pięćdziesiątych XX stulecia, nieznajdującą historycznego uzasadnienia. Wyniki badań – pomimo nowych ustaleń – wskazują na wiele dalszych wątpliwości na temat historii, a zwłaszcza przekształceń twierdzy, które do tej pory nie zostały rozpoznane. Dowodzą też konieczności kontynuowania analiz twierdzy poprzez badania architektoniczne i archeologiczne w powiązaniu z badaniami archiwalnymi. | sztuka |
Laboratorium zrównoważenia – modelowy budynek uniwersytecki w Vancouver Idea rozwoju, który równoważy aspekty społeczne, ekonomiczne i środowiskowe, wywiera znaczny wpływ na współczesną architekturę i prob le ma tykę projektowania architektonicznego. W wielu krajach, zwłaszcza wysokorozwiniętych obserwować można modę na zrównoważenie. Objawia się ona m.in. poprzez wysoki poziom świadomości społecznej na temat oddziaływania człowieka na środowisko naturalne. Świadomość ta sprawia, że poszukuje się takich rozwiązań projektowych i architektonicznych, które wywierają najmniejszy negatywny wpływ na otoczenie. W artykule za warto opis zrównoważonego budynku, który powstał na terenie Uniwersytetu British Columbia w Vancouver, na zachodnim wybrzeżu Kanady. Obiekt ten ma służyć jako budynek dydaktyczny, badawczy i demonstracyjny zarazem. Przyjęte w nim rozwiązania dotyczące gospodarki energią i wodą oraz zastosowane rozwiązania materiałowe i dotyczące zieleni są przykładem architektury o pozytywnym wpływie na środowisko i o cie ka wej koncepcji architektonicznej. | nauki inżynieryjno-techniczne |
Spór o wyroki interpretacyjne Trybunału Konstytucyjnego – głos w dyskusji Opracowanie składa się z kilku części. W pierwszej autor przedstawia definicję wyroków interpretacyjnych oraz krótką historię sporu toczącego się pomiędzy Trybunałem Konstytucyjnym a Sądem Najwyższym, który dotyczy ww. orzeczeń. Autor nie cytuje i nie omawia argumentów przedstawionych w literaturze przedmiotu. Wskazuje on, że spór koncentruje się wokół trzech zagadnień: dopuszczalności wydawania wyroków interpretacyjnych, ich wiążącej mocy oraz wyroków interpretacyjnych jako podstaw do wznowienia postępowania sądowego i administracyjnego w trybie art. 190 ust. 4 Konstytucji.W drugiej części artykułu autor przedstawia argumenty przemawiające za ograniczeniem liczby wydawanych przez TK wyroków interpretacyjnych. Spowodowane jest to faktem, iż nie posiadają one swoich podstaw prawnych w przepisach ustawy zasadniczej oraz prowadzą do naruszenia zasady niezawisłości sędziów.W ostatniej części autor prezentuje stanowisko dotyczące jednej z genetycznych przy-czyn powstania sporu pomiędzy TK i SN. Uważa on, iż praprzyczyna konfliktu tkwi w różnych koncepcjach wykładni prawa stosowanych przez TK i przez sądy. Trybunał wykorzystuje koncepcję wykładni derywacyjnej natomiast Sąd Najwyższy z zasady koncepcję wykładnia klaryfikacyjnej. Koncepcje te nie są ze sobą spójne, oparte są na innych założeniach i w konsekwencji stanowią jeden z czynników generujących spór. | nauki społeczne |
Przegląd metod badawczych stosowanych do oceny stanu odżywienia dzieci i młodzieży w Polsce w latach 2005–2015 W pracy dokonano przeglądu metod badawczych stosowanych do oceny stanu odżywienia dzieci i młodzieży w Polsce w latach 2005–2015. Analiza wykazała wielopłaszczyznową niejednorodność omawianych metod, które dotyczyły aspektów: metodologicznego, interpretacji uzyskanych wyników oraz zakresu prowadzonych badań. | nauki medyczne i o zdrowiu |
Kamil Gniwek, Czynność symboliczna w księdze Jeremiasza jako forma prorockiego głoszenia Słowa Bożego. Studium Historyczno – Teologiczne Księgi Jeremiasza (Przemyśl: Wydawnictwo Archidiecezji Przemyskiej 2016) Recenzja książki: Ks. Kamil Gniwek, Czynność symboliczna w księdze Jeremiasza jako forma prorockiego głoszenia Słowa Bożego. Studium Historyczno – Teologiczne Księgi Jeremiasza (Przemyśl: Wydawnictwo Archidiecezji Przemyskiej 2016). Ss. XXVIII + 211. ISBN 978-83- 64989-13-1. | nauki teologiczne |
Stan wiedzy na temat zakażenia wrodzonego CMV wśród kobiet ciężarnych i planujących ciążę Wprowadzenie. Wirus cytomegalii jest najczęstszą przyczyną zakażeń wrodzonych na świecie. Zakażenie wrodzone CMV dotyczy średnio 0,64% żywych urodzeń na całym świecie, przy czym wartość ta waha się w zależności od badanej populacji od 0,3% do 2,3%. Każdego dnia na świecie rodzi się 2500 dzieci zakażonych CMV, a 1/5 z nich umiera lub rozwija trwałą niepełnosprawność.
Cel pracy. Przegląd piśmiennictwa dotyczący aktualnego stanu wiedzy wśród kobiet ciężarnych i planujących ciążę na temat zakażenia wrodzonego CMV, jego konsekwencji i możliwości zapobiegania mu.
Skrócony opis stanu wiedzy. Prowadzone w różnych krajach badania ankietowe ujawniły, że większość badanych kobiet ciężarnych lub planujących ciążę nie jest świadoma konsekwencji, jakie dla płodu może mieć zakażenie CMV. Wysoki jest odsetek kobiet, które nie znały, nie słyszały i nigdy nie czytały nic na temat zakażenia CMV w ciąży. Większość ankietowanych nie potrafiła podać konkretnych objawów związanych z zakażeniem wrodzonym CMV, czynników ryzyka, dróg transmisji i sposobów zapobiegania zakażeniu. Najczęściej jako konsekwencję tego zakażenia podawano opóźnienie umysłowe i utratę słuchu. Wśród zachowań higienicznych, które mogą uchronić przed zakażeniem CMV, kobiety wymieniały przede wszystkim mycie rąk, unikanie kontaktu z moczem i całowania dzieci w usta.
Podsumowanie. Działania podejmowane w celu zapobiegania temu zakażeniu nadal są niewystarczające i niewspółmierne do konsekwencji, jakie niesie to zakażenie dla kobiet ciężarnych i ich dzieci. Dlatego też bardzo istotne jest podnoszenie poziomu świadomości na temat zakażenia wrodzonego CMV i jego następstw oraz dostępnych możliwości zapobiegania mu nie tylko wśród kobiet planujących ciążę lub będących w ciąży, ale ogółu społeczeństwa. | nauki medyczne i o zdrowiu |
Jakość życia pielęgniarek – badanie wstępne Wstęp. Jakość życia przejawia się w przystosowaniu biologicznym, społecznym, podmiotowym i duchowym. Z tej perspektywy pojęcie to utożsamiane jest zarówno z wartościami otaczającego świata, jak i z jakością funkcjonowania człowieka. Można powiedzieć, że jest to zespół elementów przenikających się w różnych proporcjach i z różnym nasileniem, wśród których znajdują się takie obszary jak: współudział w życiu społecznym, dorobek twórczy, bogactwo przeżyć, poziom świadomości oraz poziom aktywności.
Materiał i metody. Jakość życia, uwarunkowana stanem zdrowia 145 pielęgniarek, została zbadana w oparciu o polską adaptację kwestionariusza EQ 5D. Poza danymi demograficznymi zawiera on ocenę stanu zdrowia w 5 aspektach życia codziennego takich jak: możliwości ruchowe, samoobsługa, codzienna aktywność, stan psychiczny oraz globalna subiektywna ocena swojego zdrowia (tzw. EQ-VAS).
Wyniki. Umiarkowane problemy w zakresie co najmniej jednej domeny jakości życia zgłosiło 65,52% respondentów, skrajne problemy 1,4%. Ból lub dyskomfort odczuwało 48,97% ankietowanych, niepokój lub obniżenie nastoju – 50,3%. Problemy z chodzeniem zgłosiło 6,2%, z wykonaniem zwykłych czynności – 10,34%. Ból i lęk są najczęściej zgłaszanymi problemami, zwłaszcza wśród młodszej grupy badanych kobiet. Średnia ocena stanu zdrowia – według wizualnej skali analogowej (visual analougue scale VAS) – wynosiła 78,85 punktów (SD 13,85).
Wnioski. Niepokój i ból są częstymi problemami pielęgniarek, szczególnie młodszych. Średni wynik oceny stanu zdrowia obniżał się wraz z wiekiem. Nie stwierdza się istotnych różnic stanu zdrowia pielęgniarki w stosunku do stanu zdrowia populacji polskiej. Satysfakcja z pracy wpływa na jakość życia związaną ze stanem zdrowia, a stan zdrowia modyfikuje poziom satysfakcji z pracy. | nauki medyczne i o zdrowiu |
Wpływ rodzaju i wilgotności paszy na energochłonność pracy przenośnika linowo-krążkowego Podczas badań pasze transportowano doświadczalnym przenośnikiem linowo-krążkowym o napędzie ciernym, zbudowanym z typowych elementów stosowanych w seryjnie produkowanych przenośnikach. W trakcie pracy przenośnika wyznaczano zużycie energii przypadające na 1 kg przetransportowanej paszy. Uzyskano wyniki wskazujące na to, że zużycie energii związane z transportem pasz sypkich jest niższe niż w przypadku pasz granulowanych. Zużycie energii może być różne, w zależności od zawartości wilgoci. Przemieszczając użytym do badań przenośnikiem linowo-krążkowym pasze sypkie lub granulowane, przy zachowaniu ich optymalnych wilgotności i parametrów transportu, zużywa się o około 15% mniej energii w przypadku paszy sypkiej niż granulowanej. | nauki rolnicze |
Zastosowanie kompostów z drzewnych odpadów poużytkowych w uprawie pelargonii rabatowej (Pelargonium zonale) 'Andria' Celem przeprowadzonych badań było poznanie wpływu kompostów uzyskanych z drewna poużytkowego na wzrost i kwitnienie pelargonii rabatowej (Pelargonium zonale) 'Andria'. W badaniach zastosowano dwa warianty kompostów otrzymanych z drzewnych odpadów poużytkowych, oznaczone symbolami OPA i OPB. Rośliny uprawiano w podłożach składających się z kompostów i torfu wysokiego w różnych kombinacjach objętościowych. Analizując uzyskane wyniki stwierdzono, że rodzaj podłoża wywarł istotny wpływ na wzrost i kwitnienie pelargonii rabatowej. Większe dawki kompostu (100% i 75%) w podłożu powodowały zahamowanie wzrostu roślin w porównaniu z kontrolą. Dawki mniejsze (25%) dawały wyniki porównywalne w stosunku do kontroli, zwłaszcza w przypadku roślin nawożonych pogłównie. | nauki inżynieryjno-techniczne |
Nieciągłości w strukturze stref powstałych w elementach żeliwnych po obróbce laserowej oraz sposób ich eliminacji Przedstawiono wyniki badań powierzchniowej obróbki laserowej przeprowadzonej na trzech różnych rodzajach żeliw (szare, sferoidalne i stopowe). Badania wykazały możliwość powstawania licznych wad w strukturze warstwy powierzchniowej tworzonej w wyniku obróbki laserowej. Zeprezentowano również wyniki badań obróbki laserowej przeprowadzonej dla żeliwa sferoidalnego, w których warunki obróbki pozwaliby uniknąć wad w postaci pęknięć. | nauki inżynieryjno-techniczne |
Józef Kozielecki – nauczyciel akademicki i twórca psychotransgresjonizmu. Autobiografia w literackich i edukacyjnych kontekstach Artykuł ukazuje polskiego psychologa jako miłośnika literatury pięknej. Przedstawia profesora, który wykorzystywał literaturę piękną w swej praktyce akademickiej, a także sam został autorem utworów literackich. Artykuł kładzie nacisk na to, że jego autobiograficzna książka jest bogata w cytaty, zmodyfikowane przytoczenia, parafrazy i inne formy odwołań do dzieł literackich, które świadczą o rozległej kulturze literackiej autora. Bliska mu była literatura klasyczna. Artykuł ukazuje niektóre walory stylistyczne języka Kozieleckiego (m.in. użycie synekdochy, ironii, kontrastu, pointy) i przekonuje o jego wartości sapiencjalnej. | nauki humanistyczne |
Metoda COYU i metoda Bennetta. Empiryczne porównanie decyzji dotyczących wyrównania odmian roślin uprawnych Każda nowa odmiana roślin uprawnych, zanim zostanie zarejestrowana, musi zostać oceniona m.in. pod względem jej wyrównania. Decyzje dotyczące wyrównania nowych odmian (odmian „kandydatów”) podejmowane są dla wszystkich badanych cech, zarówno ilościowych jak i cech jakościowych. W przypadku cech jakościowych, w próbie o ustalonej wielkości, obserwuje się liczbę roślin nietypowych i jeśli frakcja takich roślin przekracza pewną wartość progową, odmianę uznaje się za nie spełniającą warunku wyrównania. W przypadku cech ilościowych procedura jest bardziej złożona. Porównuje się odchylenia standardowe odmiany-kandydata ze średnim odchyleniem standardowym odmian zarejestrowanych (wysianych w tym samym doświadczeniu). Oficjalnie zalecaną metodą, w krajach stowarzyszonych w organizacji UPOV, jest tzw. procedura COYU. Metoda ta jest skomplikowana obliczeniowo. Dużo prostszą metodą jest badanie jednorodności współczynników zmienności, wtedy można zastosować na przykład test Bennetta. Nowa metoda może zostać wprowadzona do metodyki badań tylko wtedy, gdy wyniki uzyskane za pomocą nowej metody są zbliżone do wyników starej metody. Dlatego w niniejszym opracowaniu, dokonano zestawienia wszystkich otrzymanych wyników porównania, pod względem zgodności, metody COYU i metody Bennetta. Metody te, w ogólności, okazały się zgodne (w niektórych przykładach metoda COYU była bardziej restrykcyjna w innych Bennetta, jednakże różnice te, z reguły, nie były istotne statystycznie). | nauki rolnicze |
Kolonoskopia w ramach Programu Badań Przesiewowych raka jelita grubego – czy może być właściwie przeprowadzona przez rezydenta chirurgii ogólnej? WPROWADZENIE: Kolonoskopię uznaje się za złoty standard badań przesiewowych w kierunku raka jelita grubego (RJG). Trening endoskopowy jest podstawowym elementem programu specjalizacji w zakresie chirurgii ogólnej. Pacjenci powinni otrzymywać świadczenia medyczne najwyższej jakości, co nie zmienia faktu, że rezydenci muszą również nabierać doświadczenia. Celem naszego badania była ocena skuteczności kolonoskopii wykonywanych przez rezydentów chirurgii ogólnej z porównaniem wskaźników jakości pomiędzy lekarzami specjalistami i lekarzami w trakcie specjalizacji. MATERIAŁY I METODY: Analiza objęła 6384 pacjentów w wieku od 40 do 65 lat, którzy zostali poddani przesiewowemu badaniu kolonoskopowemu w okresie od października 2014 r. do lutego 2018 r. Pacjentów podzielono na dwie grupy: w grupie pierwszej pacjenci byli badani przez rezydentów, w grupie drugiej – przez specjalistów chirurgii ogólnej. Pomiędzy grupami porównano wskaźniki jakości badania, takie jak osiągalność kątnicy (cecal intubation rate, CIR), współczynnik wykrywalności gruczolaków (adenoma detection rate, ADR) i poziom tolerancji pacjenta. WYNIKI: Grupa pierwsza obejmowała 2268 (35,53%) pacjentów, a grupa druga – 4116 (64,47%). Całkowita osiągalność kątnicy (CIR) wynosiła 95,99% i była równa w obu grupach (p = 0,994). Nie stwierdzono istotnej statystycznie różnicy w wykrywalności gruczolaków (ADR), która to wynosiła 29,3% w grupie rezydentów i 27,66% w grupie specjalistów (p = 0,203). Tolerancję badania oceniono jako bardzo dobrą (w skali 4-stopniowej) w 78,98% przypadków w grupie specjalistów i 75,18% w grupie rezydentów (p < 0,001). WNIOSKI: Przy założeniu właściwego środowiska do nauki rezydenci są w stanie wykonywać wysokiej jakości przesiewowe badania kolonoskopowe, muszą jednakże stale doskonalić swoją technikę, aby zwiększyć tolerancję badania przez pacjenta i osiągnąć biegłość specjalisty. | nauki medyczne i o zdrowiu |
Charakterystyka rozkładów poszczególnych typów rozszczepów wargi i podniebienia wśród dzieci łódzkich w latach 1981-2015 Wprowadzenie: Rozszczepy wargi i/lub podniebienia są najczęstszą wadą wrodzoną w obrębie twarzy. Obraz kliniczny tych zaburzeń jest bardzo różnorodny. Rozszczep może obejmować samą wargę, wargę i wyrostek zębodołowy, dotyczyć samego podniebienia lub obejmować wszystkie te struktury. Cel: Celem pracy było scharakteryzowanie – w materiale własnym, wśród dzieci urodzonych w Łodzi w latach 1981–2015 – poszczególnych postaci rozszczepów oraz ich rozkładów zależnych od płci i strony ciała objętej wadą,. Materiał i metody: Badaniem objęto grupę 434 pacjentów z rozszczepem wargi i/lub podniebienia (218 chłopców oraz 216 dziewczynek) w wieku od 4 tygodni do 18 lat, które urodziły się w Łodzi w latach 1981–2015. Wyniki: W analizowanym materiale największą grupę stanowiły izolowane rozszczepy podniebienia (181 pacjentów; 41,7%), następnie rozszczepy wargi i podniebienia (156 chorych; 36%), a najmniejszą – rozszczepy samej wargi (97 dzieci; 22,3%). Szczegółowa analiza typów tej wady pokazuje, że izolowane rozszczepy podniebienia są zdecydowanie częstsze u płci żeńskiej niż męskiej (112 vs 69), podczas gdy rozszczepy wargi i podniebienia odwrotnie (96 chłopców vs 60 dziewczynek. Wady lewostronne są częstsze niż prawostronne. Wnioski: Na przestrzeni 35 lat wśród dzieci urodzonych w Łodzi najczęściej obserwowane były izolowane rozszczepy podniebienia, następnie wady wargi i podniebienia, a najrzadsze rozszczepy samej wargi. Rozszczepy podniebienia występują częściej u dziewczynek, natomiast wargi i podniebienia u chłopców. W przypadku zaburzeń jednostronnych wady lewostronne są dwukrotnie częstsze niż prawostronne. | nauki medyczne i o zdrowiu |
Młody, czyli mniej radziecki. Wokół figury wyobcowania w kinematografii pierestrojki Kultura kinematograficzna ZSRR okresu pierestrojki, bardzo wyraźnie powiązana z procesami społeczno-politycznymi, jest też znakomitym reprezentantem modelu kulturowego lat 1986-1990. Modelowi temu zawdzięcza swój wysoce publicystyczny charakter i katalog podejmowanych w jej obrębie tematów. Należą do nich patologie – nomenklaturowe, gospodarcze i społeczne, rozmaite oblicza buntu młodzieżowego, oblicza subkultur. Należy do nich kwestia zinstytucjonalizowanej przemocy (choćby w wojsku), wreszcie – cała gama tematów rozliczeniowych: terror stalinowski, tożsamość indywidualna i społeczna w realiach totalitarnych. Kultura kinematograficzna pierestrojki – to także platforma nowych rozwiązań estetycznych, w tym między innymi platforma poszukiwania języka opisu szeregu zjawisk, pozostających dotąd poza oficjalnym dyskursem publicznym ze względu na obecność mechanizmu cenzury i powiązanie estetyki z planem ideologicznym. Elementem filmowych opowieści, w którym spotykają się nowe tematy i nowa estetyka, jest figura wyobcowania. W niniejszym tekście autor omawia kinematograficzne oblicza wyobcowania w jego wymiarze międzypokoleniowym. | nauki teologiczne |
Rewaloryzacja zajezdni tramwajowej a kształtowanie przestrzeni publicznej w ciągu ulicy św. Wawrzyńca w Krakowie. Wybrane fragmenty Celem artykułu jest ukazanie rewaloryzacji zabytkowego zespołu urbanistycznego jako strategicznego elementu ożywienia i podniesienia atrakcyjności przestrzeni publicznej w historycznym centrum miasta. Problem badawczy został omówiony na przykładzie działań podjętych w Krakowie w obszarze dawnej zajezdni tramwajowej przy ulicy św. Wawrzyńca. Zagadnienie opracowano, opierając się na studiach kameralnych i badaniach terenowych. Należy stwierdzić, że całkowita rewaloryzacja struktury zatrzymała proces degradacji opuszczonych obiektów historycznych, wzmocniła tożsamość przemysłowego Kazimierza oraz przyczyniła się do wizualnej i funkcjonalnej zmiany ulicy. Urokliwa, malownicza architektura adaptowana z sukcesem dla funkcji kultury i gastronomii stanowi ściany szeregu przenikających się wnętrz urbanistycznych, które wyposażone w zieleń i małą architekturę uzupełniają sieć powiązań przestrzeni publicznej. | sztuka |
Kompleksowe urządzanie obszarów wiejskich jako szansa dla rozwoju wsi Dotychczas w Polsce proces gospodarowania przestrzenią wiejską dokonywany jest w wersji realizacji poszczególnych elementów odrębnie; oddzielnie dokonywane jest scalanie gruntów, zalesianie gruntów porolnych, melioracje wodne z budową lokalnych zbiorników wodnych, zadania ochrony środowiska, odnowy wsi i inne. W krajach tzw. „starej Unii” zadania te realizowane są od wielu lat łącznie, jako kompleksowe urządzanie obszarów wiejskich. W opracowaniu wykorzystano wyniki wieloletnich badań prowadzonych w Instytucie Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa (IUNG) w Puławach i na Uniwersytecie Rolniczym (UR) w Krakowie oraz doświadczenia autorów nabyte w trakcie wieloletniej współpracy międzynarodowej i krajowej z administracją rządową i samorządową, w zakresie urządzania obszarów wiejskich, ze szczególnym uwzględnieniem problematyki scalania gruntów. Wyniki przeprowadzonych badań i uzyskane doświadczenia dowodzą, że w procesie klasycznych scaleń następuje poprawa rozłogów, natomiast nie dochodzi do zmiany sposobu wykorzystania przestrzeni. Konieczne jest wprowadzenie do praktyki biur geodezji i terenów rolnych szerokich postępowań dla tzw. kompleksowego urządzania obszarów wiejskich, zamiast scalania gruntów, które obejmowałoby działania umożliwiające zrównoważony rozwój przestrzenny i strukturalny gmin wiejskich oraz rozwiązanie występujących lokalnie problemów. Ustawa o scalaniu i wymianie gruntów powinna być w trybie pilnym zastąpiona ustawą o kompleksowym scalaniu gruntów, której mechanizm będzie kreował rozwój obszarów wiejskich do 2020 roku, a od 2021 roku ustawą o urządzaniu obszarów wiejskich. | nauki rolnicze |
Opowiem ci twoją historię Teatr im. Jana Kochanowskiego w Opolu: Bez tytułu 9/21, reż. Anna Karasińska | sztuka |
Wieloletnie doświadczenia z zastosowaniem ranibizumabu w leczeniu postaci wysiękowej AMD - przykłady kliniczne Podejmowane od wielu lat próby leczenia wysiękowej postaci AMD zaowocowały opracowaniem i wprowadzeniem do praktyki klinicznej leków blokujących aktywność VEGF. Spośród obecnie dostępnych leków stosowany od ośmiu lat ranibizumab ma najmocniej udowodnione w badaniach klinicznych skuteczność i bezpieczeństwo. We własnym materiale kilku tysięcy iniekcji zaobserwowaliśmy minimalną liczbę działań niepożądanych, w tym żadnych poważnych niepożądanych działań leku. Przedstawiamy przypadki kliniczne pacjentów z wysiękową postacią AMD leczonych skutecznie w długim okresie za pomocą iniekcji doszklistkowych ranibizumabu. Lek ten obecnie stosujemy z powodzeniem nie tylko w wysiękowym AMD, ale także w czterech innych wskazaniach: BRVO, CRVO, DME i mCNV. | nauki medyczne i o zdrowiu |
Aktywność fizyczna studentów studiów stacjonarnych kierunków medycznych i niemedycznych Wstęp: Uznanie wielorakich pozytywnych efektów
aktywności fizycznej potwierdza jej wpływ na zdrowie człowieka.
Podejmowanie zachowań prozdrowotnych odgrywa
istotną rolę w promocji zdrowia i kreowaniu zdrowszej przyszłości.
Młodzież akademicka powinna być świadoma wpływu
konkretnych zachowań na zdrowie. Celem badań była
analiza aktywności fizycznej studentów studiów stacjonarnych
kierunków medycznych i niemedycznych oraz motywów
jej podejmowania. Materiał i metody: Badania przeprowadzono
na przełomie 2012/13 roku. Grupę badaną,
liczącą 553 osoby (n=553) stanowili studenci sześciu uczelni
wyższych w Polsce studiujących na kierunkach medycznych
jak i niemedycznych. W pracy zastosowano metodę
sondażu diagnostycznego. Techniką badań była ankieta, której
kwestionariusz został stworzony na potrzeby pracy przez
jej autorów. Trafność narzędzia ustalono metodą sędziów
kompetentnych, dla określenia rzetelności zastosowano
metodę połówkową (wg Spearmana-Browna wynik 0,83).
Do oceny istnienia różnic bądź zależności między analizowanymi
parametrami niemierzalnymi użyto testu Chi-kwadrat
oraz testu dokładnego Fishera. Wyniki: Zdecydowana
większość respondentów – 79,5% (n=439) określiła siebie
jako osobę aktywną fizycznie. Formami aktywności fizycznej
podejmowanymi najczęściej przez studentów są: jazda na
rowerze – 40,5% (n=220), gry zespołowe – 27,1%
(n=147), spacer z psem – 27,1% (n=147), zajęcia grupowe
(aerobic, zumba, salsa) – 21,2% (n=115) oraz pływanie –
20,8% (n=113). Zarówno płeć jak i kierunek studiów jest
zmienną mającą statystycznie istotny wpływ na wybór formy
aktywności. Większość ankietowanych – 78,3%
(n=432) wybierając rodzaj aktywności ruchowej kieruje się
swoimi upodobaniami oraz ilością wolnego czasu – 42,9%
(n=237). Realizacja aktywności ruchowej dla ponad połowy
badanych jest przyjemnością, dla grupy 40,4% respondentów
(n=222) jest formą spędzania wolnego czasu. Grupa
20,2% (n=111) dostrzega w podejmowaniu aktywności
fizycznej metodę radzenia sobie ze stresem i formę odpoczynku.
Ponad połowa – 57% (n=315) respondentów podaje,
iż nie podejmuje aktywności fizycznej regularnie. Według
56,8% (n=314) badanych przeszkodą w regularnym uprawianiu
sportu jest brak czasu. Duża grupa respondentów
przyczyny takiego stanu rzeczy upatruje w braku motywacji
– 24,2% (n=134) oraz w zwyczajnym lenistwie – 22,2%
(n=123). Najważniejszym motywem do podejmowania
aktywności ruchowej dla ponad połowy ankietowanych –
51,1% (n=277) jest dbanie o dobre samopoczucie fizyczne
i psychiczne. Wnioski: Ponad połowa respondentów nie
podejmuje aktywności fizycznej regularnie. Należy zintensyfikować
działania na rzecz kształtowania zachowań prozdrowotnych
wśród młodzieży akademickiej. | nauki medyczne i o zdrowiu |
Badania migracji pierwszorzędowych amin aromatycznych (PAAs) z wielowarstwowych opakowań żywności metodą HPLC Celem pracy była identyfikacja i zbadanie migracji pierwszorzędowych amin aromatycznych (PAAs) z opakowań
z tworzyw sztucznych przeznaczonych do pakowania żywności. Wielkość migracji tych substancji z opakowań żywności
stanowi podstawę do oceny ich zgodności z wymaganiami ustawodawstwa UE oraz zagrożenia dla zdrowia wynikającego
z przenikania tych związków z opakowań do żywności. Materiał do badań stanowiły niezadrukowane i zadrukowane próbki
wielowarstwowych opakowań z tworzyw sztucznych (laminatów) produkcji krajowej i importowane. Migrację PAAs z laminatów
przeprowadzano do płynu modelowego (3% kwasu octowego), metodą zalecaną w UE do badania migracji substancji
z wyrobów do kontaktu z żywnością, w warunkach standardowych odzwierciedlających rzeczywiste użytkowanie opakowania
(10 dni, 40oC) oraz w warunkach „worst case scenario” (2 h, 70oC). Roztwory migracyjne zatężano na kolumienkach
SPE, a następnie identyfikowano i oznaczano zawartość siedmiu PAAs (aniliny, 1,3-fenylenodiaminy, 2,6-toluenodiaminy,
2,4-toluenodiaminy, 4,4’-oksydianiliny, 4,4’-metylenodianiliny i 3,3’-dimetylobenzydyny) uprzednio zwalidowaną metodą
HPLC-DAD. W zależności od zastosowanych warunków migracji zawartość PAAs była zróżnicowana. W standardowych
warunkach uwalnianie zarówno aniliny jak 4,4’-metylenodianiliny (4,4’-MDA) było zdecydowanie niższe. W warunkach
migracji „worst case scenario” stwierdzono uwalnianie 4,4’-MDA w zakresie od poniżej granicy wykrywalności metody
(LOD=0,51 μg/kg) do 9,86 μg/kg, natomiast uwalnianie aniliny od poniżej granicy wykrywalności metody (LOD=0,98
μg/kg) do 7,04 μg/kg. W 2 próbkach laminatu, na 8 zbadanych, suma uwalnianych PAAs (aniliny i 4,4’-MDA) wynosiła
13,32 μg/kg i 14,72 μg/kg i przekraczała dopuszczalny limit (10 μg/kg). Biorąc pod uwagę kancerogenne działanie PAAs,
laminaty z których stwierdzono uwalnianie aniliny i 4,4’-MDA w ilości przekraczającej dopuszczalny limit, nie powinny
być stosowane do pakowania żywności. | nauki medyczne i o zdrowiu |
Wpływ promieniowania ultrafioletowego na wzrost, rozwój i plonowanie roślin ziemniaka (badania wstępne) Celem pracy było zbadanie wpływu promieniowania ultrafioletowego (UVC)
na wzrost, rozwój i plonowanie roślin ziemniaka (Solanum tuberosum L). Obiektem badań
były 132 rośliny ziemniaka średnio późnej odmiany Jelly, których wegetacja przebiegała pod
osłoną tunelu foliowego. W doświadczeniu wykorzystano autorskie stanowisko do naświetlania materiału roślinnego ultrafioletem. Sadzeniaki przed umieszczeniem w glebie naświetlono promieniami ultrafioletowymi przez czas 1, 10, 60 min przy stałej odległości promiennika UVC od dna komory 0,7 m. W trakcie okresu wegetacji oceniano tempo wschodów, kwitnienia i zamierania łętów, określano długość i liczbę łodyg, a po zbiorze określono strukturę plonu każdej rośliny. Stwierdzono istotny wpływ ultrafioletu na rozwój części nadziemnej roślin ziemniaka. Obliczenia statystyczne wykonano przy założonym poziomie istotności α=0,05. | nauki rolnicze |
Modyfikacje oprogramowania do weryfikacji zasobów JBDG w nowej wersji MS SQL Serwer 2017 W artykule przedstawiono prace nad modyfikacją oprogramowania użytkowego bazy JBDG w celu aktualizacji zbiorów bazy danych JBDG danymi „uzupełniającymi”. Programy weryfikujące zbiory JBDG stanowią istotną grupę oprogramowania użytkowego bazy, zapewniając poprawność zawartych w nich danych oraz powiązań pomiędzy zbiorami. Istotnymi informacjami wprowadzanymi do bazy danych są tzw. dane „uzupełniające”. Dotyczą one różnych grup danych, związanych ze sobą tematycznie. Programy weryfikujące mają zapewnić specjalne kontrole oraz właściwe wyszukiwanie i operowanie danymi. | nauki inżynieryjno-techniczne |
Diageneza kredy jeziornej i gytii w osadach holoceńskich północno-zachodniej Polski W artykule przedstawiono procesy diagenetyczne zachodzące w kredzie jeziornej i gytii z osadów holoceńskich północno-zachodniej Polski. Analizom poddano próbki pochodzące ze stanowisk Tarda (Pojezierze Iławskie) oraz Suliszewo (Pojezierze Choszczeńskie). Do oznaczenia składu mineralnego, oprócz metod klasycznych (analiza derywatograficzna), zastosowano nowoczesne metody badawcze. Wykorzystano między innymi analizę chemiczną w mikroobszarze (mikrosonda elektronowa), obserwacje przy pomocy mikroskopu elektronowego oraz analizę rentgenostrukturalną. W kredzie jeziornej i gytii rozpoznano efekty procesów należących do wczesnego stadium diagenezy (eodiagenezy), głównie rozpuszczania minerałów węglanowych, pirytu i kwarcu. Znaczącą rolę odegrała także pirytyzacja oraz tworzenie się wczesnych cementów węglanowych. Stwierdzono, że w badanych osadach kompakcja zachodziła tylko na niewielką skalę. Ponadto odtworzono kolejność procesów diagenetycznych. Najwcześniejszym procesem diagenetycznym w badanej kredzie jeziornej i gytii było tworzenie się cementu mikrytowego oraz pirytyzacja. W dalszej kolejności osady były poddawane procesom rozpuszczania. Dopiero potem nastąpiła kompakcja. Po odwodnieniu próbek i ich osuszeniu z wód porowych wykrystalizował gips i halit. | nauki ścisłe i przyrodnicze |
Metoda wyznaczania wartości dynamicznego modułu Younga oraz współczynnika tłumienia materiałów elastomerowych Prawidłowy dobór materiałów elastomerowych mogących mieć zastosowanie w systemach wibroizolacji wymaga wyznaczenia wartości parametrów fizyko-mechanicznych materiału. Podstawowymi wyznaczanymi wielkościami są moduły Younga będące miarą sprężystości materiału elastomerowego oraz współczynniki tłumienia materiału. W artykule przedstawiono metodę wyznaczania dynamicznego modułu Younga dla próbek materiału elastomerowego oraz współczynnika tłumienia w oparciu o pętlę histerezy. Przedstawiono metodykę badań oraz ich wyniki. | nauki inżynieryjno-techniczne |
Aleja Profesorów w kampusie głównym Politechniki Wrocławskiej – historia rozwoju układu przestrzennego Aleja Profesorów została pomyślana jako główne reprezentacyjne wnętrze urbanistyczne kampusu Politechniki Wrocławskiej, który w okresie powojennym zaczęto budować między pl. Grunwaldzkim i nabrzeżem Odry. Ramy kompozycyjne alei zostały nakreślone w pierwszym planie zagospodarowania fragmentu śródmieścia Wrocławia, opracowanym w 1949 r.; miała ona stanowić jedną z poprzecznych osi wytyczonych prostopadle do pl. Grunwaldzkiego – najważniejszej trasy komunikacyjnej dzielnicy. Proces kształtowania Alei Profesorów rozpoczęto od wzniesienia w latach 1950–1955 siedzib Wydziałów: Elektrycznego i Lotniczego (budynki D1 i D2). Bliźniacze gmachy zaprojektowane przez profesorów Zbigniewa Kupca i Tadeusza Brzozę, ustawione wzdłuż pl. Grunwaldzkiego, zdefi niowały szerokość alei oraz jej północno-wschodnią i północno- -zachodnią granicę. W latach 50. i 60. XX w. powstało kilka koncepcji ukształtowania pierzei Alei Profesorów, z których żadna nie została zrealizowana. Całościowy plan nowego kampusu Politechniki Wrocławskiej wyłoniono w drodze konkursu w 1964 r. Autorzy zwycięskiej pracy, Krystyna i Marian Barscy, przedstawili w niej także wizję zagospodarowania Alei Profesorów, której zasadniczą część rozwiązali w formie skweru obsadzonego dwoma rzędami drzew. Ze względu jednak na bardzo trudne warunki lokalowe uczelni, wnętrze alei zaczęto wypełniać tymczasowymi pawilonami, próbując równocześnie realizować siedziby kolejnych wydziałów przewidziane w projekcie Barskich. Przyspieszenie prac związanych z budową kampusu Politechniki Wrocławskiej nastąpiło dopiero po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej. Nowe możliwości fi nansowania inwestycji związanych z nauką pozwoliły wybudować gmachy Zintegrowanego Centrum Studenckiego oraz Biblioteki Nauk Ścisłych i Technicznych, które zamknęły Aleję Profesorów od strony południowej i północnej. W kolejnych latach uzupełniono zabudowę wzdłuż wschodniej i zachodniej granicy alei, wyburzono tymczasowe pawilony oraz przedstawiono projekt zagospodarowania jej wnętrza. W koncepcji opracowanej przez Bogusława Wowrzeczkę utrzymano pierwotny zamysł stworzenia reprezentacyjnego wnętrza urbanistycznego postrzeganego jako miejsce spotkań studentów i pracowników uczelni. | nauki inżynieryjno-techniczne |
Ciągłość rozwoju języka polskiego W opisie ewolucji języka podstawowymi kategoriami są: następstwo zdarzeń (czyli dziejów) w czasie i następstwo zdarzeń (czyli zmian) w języku. Obie te kategorie z kolei determinują kategorię ciągłości jako podstawową dla przebiegu przemian ewolucyjnych. Mobilność (moc) języka jest uzależniona od czynników wewnętrznojęzykowych i zewnętrznojęzykowych, których oddziaływanie umożliwia realizację podstawowych funkcji socjolingwistycznych języka w planie systemu i tekstu. Dowodów na ciągłość rozwoju języka dostarczają źródła, a realizuje się ona w formach dyskursu publicznego i przypisanych im rejestrów wypowiedzi oraz w odmianach komunikacyjno-stylowych przekazów. Całość procesów determinujących ciągłość rozwoju języka podporządkowana jest tendencji do jego optymalizacji jako środka porozumiewania się określonej wspólnoty komunikacyjnej. | nauki humanistyczne |
Wypowiedź precedensowa jako czynnik utrudniający proces przekładu (Dziewiąty sen Wiery Pawłowny Wiktora Pielewina po polsku) Magdalena Ochniak
Uniwersytet Jagielloński, Kraków, Poland
ochniak@interia.pl
WYPOWIEDŹ PRECEDENSOWA JAKO CZYNNIK UTRUDNIAJĄCY PROCES PRZEKŁADU (DZIEWIĄTY SEN WIERY PAWŁOWNY WIKTORA PIELEWINA PO POLSKU)
Streszczenie
W artykule, posiłkując się przykładami z opowiadania Wiktora Pielewina Dziewiąty sen Wiery Pawłowny, autorka dowodzi, że mimo bliskości języków i kultur oryginału i przekładu wypowiedzi precedensowe stosowane w utworze przez pisarza komplikują proces przekładu. Ponadto wypowiedź precedensowa, której nie towarzyszy w tekście przekładu komentarz translatologiczny, może zostać przez czytelnika niezauważona lub źle zrozumiana, co w konsekwencji może negatywnie wpływać na czytelniczy odbiór i interpretację tekstu.
PHRASE-PRECEDENT AS A FACTOR HINDERING THE PROCESS OF TRANSLATION (VERA PAVLOVNA’S NINTH DREAM BY VICTOR PELEVIN IN POLISH TRANSLATION)
Summary
In this article, with the aid of examples from Victor Pelevin’s short story entitled Vera Pavlovna’s Ninth Dream, the author argues that, despite the closeness of languages and cultures of the original and the translation, the phrases-precedent used by the writer in the short story make the process of translation more complicated. Moreover, phrase-precedent, if not accompanied by a translatological comment in the text of translation, may be unnoticed by the reader or misunderstood, | nauki humanistyczne |
Kompetencje czytelników w oczach wydawców Kronik Bolesława Prusa Bolesław Prus zawsze należał do pisarzy, których zwykło określać się mianem „poczytny”. Trudniejsze jednak w odbiorze i mniej atrakcyjne pod względem czytelniczym są teksty prasowe pisarza. Do lektury tego typu literatury trzeba czytelnika uzbroić w dodatkowe instrumentarium, dodatkowo przygotować. Artykuł ma przynieść odpowiedź na pytanie, jakie starania poczynili kolejni wydawcy kronik, by ułatwić odbiorcy lekturę tekstu prasowego i jakie wyobrażenia o skali tej niezbędnej pomocy mieli autorzy opracowań kronik. Omówione zostały więc cztery wydania Kronik Bolesława Prusa w kolejności chronologicznej.
Interesowały mnie informacje zawarte w wstępach lub przedmowach do wydań, dotyczące potencjalnego czytelnika oraz zamieszczonych dla niego wskazówek, które miałyby pomóc mu w zrozumieniu treści i właściwym odczytaniu intencji autora. Następnie zaś konkretne informacje i uwagi umieszczane przez wydawców w tekście kronik albo w postaci przypisu dolnego, albo jako przypis końcowy. | nauki humanistyczne |
Karla Bartha teologia Słowa Bożego w Römerbrief oraz Kirchliche Dogmatik List do Rzymian (niem. Römerbrief, 1919 i 1922) i Dogmatyka kościelna (niem. Kirchliche Dogmatik, 1932-1967) to dwa najważniejsze dzieła K. Bartha, kamienie milowe na drodze rozwoju jego myśli teologicznej, które znacząco wpłynęły na rozwój teologii XX wieku – ewangelickiej i katolickiej. Użyte w tytule pracy określenie „teologia Słowa Bożego” jest adekwatne w odniesieniu do całej refleksji teologicznej bazylejczyka, w tym Listu do Rzymian i Dogmatyki kościelnej. Dla K. Bartha teologia była bowiem reakcją człowieka na Słowo Boże, które wymaga odpowiedzi, ponieważ skupia się na Jezusie Chrystusie – jedynym Objawieniu całkowicie odmiennego, transcendentnego Boga. | nauki teologiczne |
Wody podziemne zrębu Zakrzówka (Wyżyna Krakowsko-Częstochowska) Na podstawie kilkuletnich badań stężeń jonu chlorkowego w Wiśle i w 25 wybranych wyciekach w kamieniołomie "Zakrzówek" autorzy ocenili prędkość przepływu wód z rzeki do odkrywki. Minimalny czas oceniono na 100-120 dni. Mineralizacja ogólna wód Wisły w omawianym okresie wynosiła średnio 2750 mg/dm3. W składzie chemicznym dominowały jony chlorkowe i sodowe. W tym samym czasie wody opadowe wykazywały mineralizację ogólną do około 130 mg/dm3, z dominującymi jonami wapniowymi, magnezowymi i siarczanowymi. Wody z wycieków w kamieniołomie "Zakrzówek" charakteryzowały się mineralizacją od 400 do ponad 2000 mg/dm3. W północnej części odkrywki w wodach z wycieków dominowały jony chlorkowe i sodowe. W innych częściach kamieniołomu w składzie chemicznym wód zaobserwowano większy udział wapnia, magnezu, siarczanów i wodorowęglanów. Skład chemiczny wód dopływających do kamieniołomu "Zakrzówek" licznymi wyciekami, jest formowany na drodze mieszania składowych dopływu i dodatkowo transformowany poprzez reakcje zachodzące w układzie woda-warstwa wodonośna. O proporcjach mieszania decyduje struktura sieci hydraulicznej w wapieniach budujących zrąb Zakrzówka. Szczególnie ważną rolę odgrywają pionowe szczeliny, którymi odbywa się szybki przepływ wód słodkich w głąb i punktowe rozcieńczanie poziomego strumienia wód zanieczyszczonych. Efektem tych procesów jest znaczne zróżnicowanie składu chemicznego wód z poszczególnych wycieków. Przejawia się to w zasadniczych różnicach zarówno typów chemicznych jak i mineralizacji ogólnej. | nauki ścisłe i przyrodnicze |
Oczekiwania w zakresie motywowania pracowników wiedzy sektora IT w aktualnych warunkowaniach rynku pracy W artykule podjęto tematykę motywowania pracowników wiedzy w obszarze IT. W oparciu o studia literatury przedmiotu oraz badania własne, przeprowadzone w dwóch organizacjach opartych na wiedzy, sektora IT, podjęto próbę zidentyfikowania z jednej strony oczekiwań pracowników, z drugiej zaś działań, które firmy powinny podjąć, aby sprostać rosnącym wymaganiom rynku pracy specjalistów IT. W szczególności, starano się uzyskać odpowiedzi na następujące pytania: co dla badanych pracowników wiedzy ma największe znaczenie (określenie systemu wartości); jakie elementy mają dla badanych największe znaczenie motywacyjne; jakie są ich oczekiwania wobec pracodawców? Wyniki badań wskazują, że pracownicy wiedzy w obszarze IT bardzo cenią sobie wartości rodzinne i oczekują warunków pracy sprzyjających utrzymaniu równowagi między życiem zawodowym i prywatnym, to także atmosfera w pracy, wynagrodzenie oraz możliwość samorealizacji są dla nich ważnymi czynnikami motywacyjnymi. | nauki społeczne |
Projektowanie metodą SADSF i analizy własności sprężystych i zmęczeniowych pasm rozciąganych z otworem Praca przedstawia rezultaty projektowania metodą SADSF oraz wyniki liniowych analiz MES i szacowania trwałości zmęczeniowej metodą odkształceń lokalnych pasm rozciąganych z otworem w części centralnej. Podstawowym celem pracy jest potwierdzenie przydatności metody SADSF, która zakłada warunek wyrównanego wytężenia w stanie granicznym, do projektowania elementów pracujących w zakresie sprężystym i przy obciążeniach zmiennych w czasie. Metoda SADSF bowiem, jako jedna z niewielu, pozwala efektywnie rozwiązywać zadania projektowania nawet bardzo złożonych konstrukcji. Może być tym samym konkurencyjna dla bardzo zaawansowanych metod tzw. optymalizacji topologicznej. Metoda SADSF, w odróżnieniu od nich, nie wymaga stosowania pracochłonnych procedur optymalizacyjnych i może być z łatwością wykorzystana w projektowaniu inżynierskim. Co więcej można ją stosować już w chwili, gdy dane są tylko warunki brzegowe. Z użyciem metody SADSF zbudowano całą serię rozwiązań pasm spełniających założone warunki brzegowe i posiadających otwór w części centralnej. Przeprowadzone analizy potwierdziły dobre własności zaprojektowanych elementów, a otrzymane rozwiązania wskazały takie sposoby ich konstruowania, które dają niskie koncentracje naprężenia i dużą trwałość zmęczeniową. | nauki inżynieryjno-techniczne |
Produkcja mleka na opolszczyźnie w świetle mechanizmu „kwotowanie produkcji mleka” realizowanego w ramach wspólnej polityki rolnej Po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej, zgodnie z prawodawstwem unijnym oraz na podstawie krajowych aktów prawnych,
producenci mleka zostali zobligowani sprostać wysokim wymaganiom w zakresie pozyskiwania mleka i dobrostanu zwierząt.
Celem artykułu jest prezentacja zmian, jakie zarejestrowano w zakresie produkcji mleka na Opolszczyźnie w okresie 2004-2012 r. | nauki rolnicze |
Model 9x19 mm pistoletu PW INKA Artykuł jest komunikatem technicznym, którego celem jest przedstawienie historii opracowania, budowy i cech konstrukcyjnych, podstawowych danych taktyczno-technicznych modelu 9x19 mm pistoletu PW INKA oraz wyników przeprowadzonych badań. Opisano zasadę działania, rodzaj i charakterystyki mechanizmu spustowego, mechanizmy zabezpieczające, jego walory ergonomiczne, w tym obustronne manipulatory oraz wymienne nakładki chwytu, przyrządy celownicze, kaburę i pochodzenie nazwy pistoletu. | nauki inżynieryjno-techniczne |
Włoska gospodarka wojenna 1940–1943 Państwo włoskie w okresie faszystowskim było krajem, który błyskawicznie porzucił gospodarkę wolnorynkową na rzecz systemu korporacyjnego. Miał on zapewnić rozwój państwa, jego unowocześnienie, którego symbolem stały się pierwsze włoskie autostrady. Gospodarka do 1940 r. rozwijała się jednak wolno, ciągle drenowana na rzecz kolejnych konfliktów kolonialnych i wojny domowej w Hiszpanii. Wskutek tego okazała się całkowicie nieprzygotowana do wojny światowej. W czasie II wojny światowej włoska gospodarka była niewydolna i niezdolna do zapewnienia własnym siłom zbrojnym odpowiednio nowoczesnego sprzętu wojskowego. Jednocześnie nie potrafiono zaspokoić podstawowych potrzeb społeczeństwa włoskiego. Klęska militarna, a potem polityczna Włoch, najpierw dokonała się na polu zdewastowanej gospodarki, całkowicie zrujnowanej w latach 1940–1943. | nauki humanistyczne |
Projekcja oreksynowa (hipokretynowa) nowym układem niespecyficznym mózgowia ssaków Odkrycie w okolicach podwzgórza ssaków w końcu lat 90. ubiegłego
wieku neuropeptydu oreksyny (hipokretyny) dało nowe spojrzenie na układy
niespecyficzne mózgowia. Okazało się bowiem, że neurony oreksynowe
posiadają rozsianą, dyfuzyjną projekcję do wielu bardzo ważnych obszarów
mózgowia, w tym przede wszystkim do głównych źródeł klasycznej projekcji
niespecyficznej zlokalizowanej w pniu mózgu. Dalsze badania wykazały, że
projekcja oreksynowa jes t nadrzędna i reguluje aktywność neuronów
cholinergicznych, noradrenergicznych, dopaminergicznych, histaminergicznych
i serotninergicznych, stając się tym samym podstawową w reakcji wzbudzenia
mózgowia (arousal). Główna rola, tego nowo odkrytego układu
niespecyficznego mózgowia polega na regulacji najważniejszego
i podstawowego rytmu naszego ciała - snu i czuwania. Istnieją wstępne
doniesienia sugerujące obecność włókien neuronów oreksynowych w okolicach
jąder nadskrzyżowaniowych podwzgórza i listka ciała kolankowatego bocznego
wzgórza, dwu głównych elementach neuronalnego mechanizmu zegara
biologicznego ssaków. Odkrycie neuropeptydu oreksynowgo jego kliniczne
i biologiczne znaczenie to kolejny krok milowy w neurobiologii. | nauki ścisłe i przyrodnicze |
Wpływ obecności osoby towarzyszącej przy porodzie na doświadczenie porodowe rodzącej oraz poziom medykalizacji porodu Wstęp. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), Standardów Organizacyjnych Opieki Okołoporodowej oraz przepisów zawartych w Karcie Praw Pacjenta każda kobieta rodząca ma prawo do udziału bliskiej osoby w porodzie. Obecność osoby towarzyszącej kształtuje doświadczenie porodowe. WHO podkreśla korzyści z uczestnictwa osoby bliskiej, takie jak: poczucie bezpieczeństwa rodzącej, zaspokojenie potrzeby bliskości oraz zacieśnienie więzi między partnerami oraz między rodzicami i dzieckiem.
Cel pracy. Ocena zależności między obecnością osoby towarzyszącej a medykalizacją porodu oraz określenie związku między obecnością osoby towarzyszącej a doświadczeniem porodowym badanych kobiet.
Materiał i metody. Badanie przeprowadzono w okresie luty–marzec 2018 r. Narzędziem badawczym była ankieta dostępna on-line na stronie www.ankieta.rodzicpoludzku.pl. Do analizy materiału wykorzystano dane socjodemograficzne rodzących oraz informacje na temat osoby towarzyszącej przy porodzie, zastosowanych interwencji medycznych oraz subiektywnej oceny doświadczenia porodowego kobiet. Wyniki opracowano za pomocą testu niezależności chi-kwadrat (χ2 ), testu Fishera oraz testu U Manna–Whitneya.
Wyniki. Większość kobiet skorzystała z prawa do obecności osoby towarzyszącej przy porodzie (72,97%). Respondentki najczęściej do porodu wybierały ojca dziecka (69,87%). Indukcja porodu oraz stymulacja czynności skurczowej macicy statystycznie częściej występowała w przypadku kobiet rodzących z udziałem osoby towarzyszącej. Rodzące z osobami bliskimi lepiej oceniały swoje doświadczenia porodowe oraz opiekę medyczną uzyskaną od personelu.
Wnioski. Obecność osoby towarzyszącej podczas porodu wpływa na doświadczenie porodowe kobiet, zwiększa szansę na przestrzeganie praw pacjenta w zakresie uzyskiwania zgody na zabiegi, jednocześnie łącząc się z wyższą medykalizacją porodu. | nauki medyczne i o zdrowiu |
Mapy geośrodowiskowe obszarów przygranicznych jako narzędzie zrównoważonego rozwoju regionu i ochrony dziedzictwa geologicznego Jedną z form aktywności w ramach współpracy polsko-ukraińskiej jest opracowanie map geośrodowiskowych obszarów przygranicznych. Mapy takie wraz z syntetyczną informacją objaśniającą zawierają kompleksowe informacje o budowie geologicznej, zasobach kopalin, ich wykorzystaniu, walorach przyrodniczych i kulturowych regionu, formach ochrony, a także o charakterze i źródłach antropopresji oraz związanych z nią zagrożeń poszczególnych komponentów środowiska naturalnego. Mogą stanowić narzędzie wspomagające zrównoważoną gospodarkę zasobami środowiska naturalnego i przestrzeni, przyczynić się do efektywniejszej ochrony wspólnego dziedzictwa geologicznego całego regionu. Prezentowana publikacja przedstawia koncepcję opracowania takiej mapy oraz wstępne rezultaty badań wykonanych w latach 2006–2007 na obszarze przygranicznym Polski i Ukrainy między Lubaczowem a Radymnem po stronie polskiej oraz Rawą Ruską i Iwano-Frankowem po stronie ukraińskiej. Dotyczyły one jednego z ważnych elementów środowiska naturalnego – oceny potencjału surowcowego omawianego terenu. | nauki ścisłe i przyrodnicze |
Wpływ modyfikacji kruszyw porowatych na efektywność oczyszczania ścieków na złożach biologicznych Złoża biologiczne stają się obecnie coraz bardzie popularne jako małe oczyszczalnie. Wzrost ich popularności jest spowodowany stosowaniem materiałów o dużej powierzchni, ale jednocześnie lekkich. W badaniach porównano pracę dwóch modelowych zanurzonych złóż biologicznych z kruszywem ceramicznym oraz kruszywem ceramicznym modyfikowanym. Efektywność procesu określona na podstawie szybkości powstawania biofilmu, ilości biomasy oraz jakości oczyszczonych ścieków (ChZT, BZT5, OWO, związki biogenne). Badania wykazały większą przydatność złoża modyfikowanego do hodowli błony biologicznej, a tym samym do oczyszczania ścieków. | nauki ścisłe i przyrodnicze |
Kamieniołom kazimierski - ochrona krajobrazu kulturowego Niniejszy artykuł odnosi się do zagadnienia ochrony kamieniołomu kazimierskiego, pozyskującego wapień, zlokalizowanego w pobliżu Kazimierza Dolnego nad Wisłą. Scharakteryzowano historię kamieniołomu kazimierskiego sięgającą XIV w oraz jego walory krajobrazowe i geologiczne. Szczególny nacisk położono na konieczność i sposoby ochrony kamieniołomu jako klasycznego przykładu wielowątkowego krajobrazu kulturowego. | nauki inżynieryjno-techniczne |
Optymalizacja warunków procesu fermentacji polędwic surowo dojrzewających z dodatkiem bakterii probiotycznych Celem badań była optymalizacja warunków fermentacji polędwic wieprzowych oraz ocena ich wpływu na jakość sensoryczną wyrobów surowo dojrzewających z dodatkiem bakterii probiotycznych. Materiałem badawczym były surowo dojrzewające polędwice wieprzowe oraz szczep probiotyczny Lactobacillus casei ŁOCK 0900 (zgłoszenie patentowe nr P-382760). Przygotowano dwa warianty polędwic: próbę kontrolną z dodatkiem glukozy oraz próbę z dodatkiem glukozy i szczepu probiotycznego, które poddawano dojrzewaniu w trzech zakresach temperatury (16, 20 i 24 °C). Podczas 21-dniowego procesu dojrzewania co 7 dni pobierano próby do badań mikrobiologicznych. Analizę sensoryczną wykonano po zakończeniu dojrzewania produktu. Wykonano dwie serie doświadczenia. Liczbę bakterii mlekowych (LAB) oznaczano przy użyciu aparatu do pomiaru liczby drobnoustrojów – Tempo® (bioMérieux, Francja), natomiast ocenę sensoryczną prowadzono metodą Ilościowej Analizy Opisowej (QDA). Największy wzrost bakterii LAB, w tym szczepu probiotycznego Lb. casei ŁOCK 0900, w polędwicach wieprzowych stwierdzono podczas 21-dniowego dojrzewania w temperaturze 20 °C (od 10⁷ do 10⁸ log jtk/g). Wysoką liczbę bakterii LAB zaobserwowano również w próbach mięsa dojrzewającego w temp. 24 °C (od 106 do 107 log jtk/g). Najsłabszy wzrost bakterii LAB, w tym szczepu probiotycznego, stwierdzono w próbach polędwic dojrzewających w temp. 16 °C (od 10⁴ do 10⁶ log jtk/g). Natomiast najwyższą jakością ogólną charakteryzowały się próby produktu dojrzewające w 16 i 20 °C. Pod względem jakości mikrobiologicznej i sensorycznej można uznać, że optymalnymi warunkami procesu fermentacji polędwic surowo dojrzewających z dodatkiem bakterii probiotycznych są: temperatura 20 °C i czas 21 dni. | nauki rolnicze |
Zastosowanie korekcji na bazie Functional Movement ScreenTM u piłkarzy polskiej pierwszej ligi piłki nożnej Wstęp. Wyniki systemu oceny funkcjonalnej (FMS) sportowców pozwalają na wdrożenie strategii korekcyjnych, które mogą wpłynąć na zmniejszenie ryzyka urazu przeciążeniowego i poprawę możliwości funkcjonalnych piłkarzy. Celem pracy była ocena wpływu zastosowania korekcji i treningu funkcjonalnego według koncepcji FMS na poprawę sprawności funkcjonalnej zawodowych piłkarzy. Materiał i metody. Ocenie z zastosowaniem testu FMS poddano 20 zawodników (średnia wieku: 25,05± 3,95 lat) oraz 30 osób rekreacyjnie podejmujących wysiłek fizyczny (grupa kontrolna, średnia wieku 22,8±2,55 lat). U 10 piłkarzy wprowadzono na okres jednego miesiąca korekcje zaplanowane na podstawie wyników testu FMS. Wyniki. Wynik testu FMS przeprowadzonego przed wprowadzeniem korekcji był o blisko 2 punkty wyższy u piłkarzy w porównaniu z grupą kontrolną (p<0,001). Po wprowadzeniu korekcji natomiast wyniósł 18,2 punktu i był wyższy niż przed wprowadzeniem ćwiczeń korekcyjnych (17,4 punktu) (p<0,01). Wyższa była także liczba punktów uzyskana w teście FMS przez zawodników poddanych ćwiczeniom korekcyjnym w porównaniu z piłkarzami, u których korekcji nie wprowadzono (p<0,01) i wynosiła odpowiednio 18,2 i 17,2 punktu. Wnioski. Wprowadzenie korekcji w oparciu o koncepcję FMS do typowych treningów piłkarskich może istotnie podnieść sprawność funkcjonalną sportowców, zmniejszając jednocześnie ryzyko wystąpienia kontuzji. Typowe jednostki treningowe nie wpływają na poprawę nieprawidłowych, globalnych wzorców ruchowych, podnoszą jednak ryzyko wystąpienia kontuzji u piłkarzy. | nauki medyczne i o zdrowiu |
Zamienniki pokut w ujęciu irlandzkich i brytyjskich ksiąg pokutnych Artykuł omawia zamienniki pokuty występujące w irlandzkich i brytyjskich księgach pokutnych, wydanych przez Arkadiusza Barona i Henryka Pietrasa (zob. Księgi pokutne, Kraków 2011, s. 1-259). Zamienniki pokut znajdujemy w Canones Hibernenses, c. 650; Poenitentiale Cummaeani (VII wiek); Discipulus Umbriensium; Capitula Theodori; Excarpsum de canonibus catholicorum Patrum vel Poenitentiale ad remedium animarum domini Egberti archiepiscopi Eburacae civitatis (lata 732–766) oraz w Sancti Egberti Eboracensis archiepiscopi poenitentiale libri V (VIII wiek). Większość zamienników umożliwia zmianę długiej i uciążliwej pokuty postu o chlebie i wodzie na krótszą i mniej uciążliwą, a nawet na zmianę formy pokuty postnej na odmówienie modlitw (np. psalmów, Ojcze nasz itp.), klękanie, a w przypadku ludzi zamożnych na przekazanie odpowiedniej sumy pieniędzy na jałmużnę dla biednych, dla mnichów lub na potrzeby kościoła. Problemem teologicznym związanym z zamiennikami pokuty jest łatwa formalizacja i minimalizacja otrzymanej pokuty, czyli praktykowanie rytów chrześcijańskich bez autentycznego nawrócenia, do którego wzywał Jezus. | nauki teologiczne |
Wplyw dodatku preparatow mineralno-huminowych oraz przeciwutleniaczy do paszy niosek na aktywnosc lizozymu i cystatyny w bialku jaj Celem przeprowadzonych badań było określenie wpływu żywienia niosek paszą standardową, wzbogaconą preparatami mineralno-huminowymi oraz przeciwutleniaczami (wit. A i E) na aktywność lizozymu i cystatyny. Materiałem doświadczalnym były jaja pochodzące od trzech grup niosek linii Tetra SL, które skarmiano: A (grupa kontrolna) paszą standardową zawierającą 17% białka, 2700 kcal/kg; B z dodatkiem witamin A i E (kolejno: 10 000 j/kg i 20 mg/kg paszy); C z dodatkiem 2% humobentofetu (HB) i humokarbowitu (HK) oraz witamin A i E (w ilościach jw.). Doświadczenie przeprowadzono na jajach świeżych oraz przechowywanych przez 4 tygodnie w temperaturze 15°C. Aktywność lizozymu oznaczano spektrofotometrycznie, mierząc zmiany absorbancji roztworu bakterii Micrococcus lysodeicticus podczas enzymatycznej reakcji lizozymu. Inhibitorową aktywność cystatyny oznaczano metodą Nishida i wsp. oraz Siewińskiego. Zróżnicowane żywienie istotnie wpłynęło na poziom aktywności cystatyny w świeżym białku jaja. W wariancie A, stanowiącym grupę kontrolną, aktywność cystatyny była najwyższa i osiągnęła wartość 421 j/100 mg białka. W wariantach B i C, będących grupą statystycznie jednorodną, w których nioski skarmiano paszami wzbogaconymi, uzyskano niższe poziomy inhibitorowej aktywności cystatyny. W grupie C aktywność ta była niższa o 26,2%, a w grupie B o 26% w odniesieniu do próby kontrolnej. Białko to nie wykazało stabilności przechowalniczej. Podczas 4-tygodniowego okresu przechowywania jaj aktywność cystatyny znacznie się obniżyła w obrębie wszystkich badanych grup. Najwyższy spadek aktywności cystatyny oznaczono w wariancie A, poziom ten obniżył się o 35% w porównaniu z białkiem świeżym. Wzbogacanie diety niosek korzystnie wpłynęło na aktywność lizozymu w białku jaj. Poziomy aktywności enzymu w grupach B i C były wyższe niż w grupie kontrolnej. Najwyższą wartość aktywności lizozymu otrzymano w białku jaj pochodzących od kur skarmianych paszą z dodatkiem witamin A i E (wariant B). | nauki rolnicze |
Czy w tym szaleństwie jest metoda i czy być musi? Teatr Powszechny w Warszawie Dante Alighieri Boska komedia reżyseria i scenariusz: Krzysztof Garbaczewski, scenografia: Aleksandra Wasilkowska, dramaturgia: Koza, muzyka: Jan Duszyński, wideo: Hanna Maciąg, kostiumy: Sławomir Blaszewski, współpraca i wykonanie kostiumów: Bożena Zaremba, Mieczysław Kudelski; reżyseria światła, VR i animacje: Anastasija Worobiowa; współpraca przy reżyserii światła: Piotr Pieczyński, operator VR: Natan Berkowicz, wsparcie przy projektowaniu VR i tworzeniu awatara: Andriej Isakow premiera: 8 lutego 2020 | nauki humanistyczne |
Wyznaczenie liczby Poissona dla korzenia marchwi z wykorzystaniem wideoekstensometru W pracy przedstawiono wyniki pomiarów odkształcenia walcowej próbki korzenia marchwi za pomocą bezdotykowej metody opartej na wykorzystaniu wideoeksensometru. Wyznaczono zależność odkształcenia od obciążenia dla próbki korzenia marchwi w dwóch wzajemnie prostopadłych kierunkach. Na tej podstawie wyznaczono wartości liczy Poissona jako funkcji obciążenia. Przeprowadzone badania wykazały przydatność wideoekstensomeru do analizy odkształcenia materiału biologicznego oraz wyznaczania podstawowych stałych materiałowych. | nauki rolnicze |
Unijne reguły konkurencji i ochrona środowiska Artykuł dokonuje analizy unijnych reguł konkurencji pod kątem realizacji celów związanych z ochroną środowiska. Podejmuje badania mające na celu ustalenie, czy unijny prawodawca określił, który z wymienionych celów przeważa nad drugim, czy też cele te są względem siebie równorzędne. W artykule dokonano także zbadania, w jaki sposób cele związane z ochroną środowiska, które nie mają wymiaru ekonomicznego, mogą być zestawione na przykład z przesłankami wyłączenia indywidualnego spod zakazu porozumień ograniczających konkurencję, które mają właśnie wymiar ekonomiczny. | nauki społeczne |
Ocena efektywnosci ekonomicznej roznych technik nawozenia w uprawie rzepaku ozimego W doświadczeniach rolniczych z rzepakiem ozimym oceniano ekonomiczne efekty stosowania nawozów zawiesinowych typu NPK, wytwarzanych w Stacji Nawozów Płynnych w Łagiewnikach Średzkich. Na podstawie przeprowadzonych trzyletnich badań stwierdzono, że forma stosowanego nawożenia (nawozy płynne i nawozy stałe) wyraźnie różnicowała koszty bezpośrednie. W technologii z nawozami płynnymi (nawozy zawiesinowe przedsiewnie i RSM pogłównie) były one o około 20% niższe w porównaniu z technologią z nawozami stałymi pojedynczymi. Najwyższą wartość dodatkową wyrażoną w dt nasion liczoną w stosunku do obiektu ze stałymi nawozami pojedynczymi uzyskano na nawozach płynnych i wynosiła ona 8,7 dt nasion rzepaku ozimego·ha⁻¹. | nauki rolnicze |
Scenariusz rozwojowy polskiej polityki gospodarczej w kontekście strategii lizbońskiej Praca przedstawia model polskiej polityki ekonomicznej w okresie dostosowywania gospodarki do warunków członkostwa w Unii Europejskiej i kontynuacji transformacji systemowej. Zaprezentowano główne założenia strategii rozwoju państw członkowskich Unii Europejskiej określane mianem strategii lizbońskiej oraz osie i kierunki działań polskiego narodowego planu rozwoju. Następnie opisano proponowany model scenariusza rozwojowego polskiej gospodarki z uwzględnieniem wyzwań europejskich i bieżących problemów systemu ekonomicznego. Konkluzja pracy określiła potencjalne zmiany w priorytetach polityki gospodarczej i instrumenty służące osiąganiu celów rozwojowych. Podkreślono przy tym rolę czynników pozamaterialnych i regulacyjnych w kształtowaniu zachowań podmiotów rynkowych. | nauki rolnicze |
Zastosowanie modułu Peltiera w inżynierii rolniczej W niniejszej pracy podjęto badania mające na celu przebadanie modułu Peltiera pod kontem zastosowań w inżynierii rolniczej i agrofizyce. Określono najniższą temperaturę, jaką osiągnęła chłodzona powierzchnia modułu przy różnych natężeniach prądu. Przykładowo obliczono czas chłodzenia 10 l mleka w adiabatycznym zbiorniku oraz powierzchnię wymiany ciepła pomiędzy modułem a cieczą. | nauki rolnicze |
Od budownictwa górniczego do budownictwa podziemnego w stulecie AGH W artykule przedstawiono historię Katedry Geomechaniki, Budownictwa i Geotechniki (KGBiG) na Wydziale Górnictwa
i Geoinżynierii Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie. Omówiono zmiany organizacyjne w ramach
Katedry w odniesieniu do rozwoju budownictwa podziemnego i tunelowego. Zaprezentowano dotychczasowe najważniejsze
kierunki badawcze realizowane przez pracowników KGBiG. | nauki inżynieryjno-techniczne |
IV Międzynarodowy Kongres Turkologiczny Turkic Peoples Through the Ages and Lands… organizowany w dniach 21–23 września 2016 roku Zakład Turkologii i Ludów Azji Środkowej Wydziału Orientalistycznego Uniwersytetu Warszawskiego zaprasza do uczestnictwa w dniach 21–23 września 2016 roku IV Międzynarodowym Kongresie Turkologicznym. | nauki humanistyczne |
Powikłana profilaktyka zakrzepowa w leczeniu infekcyjnego zapalenia stawu kolanowego – opis przypadku W pracy zaprezentowano przypadek chorego leczonego ortopedycznie, z licznymi obciążeniami internistycznymi, szczególnie kardiologicznymi. Obciążenia kardiologiczne dotyczyły implantacji układu stymulującego mięsień sercowy typu VVI. Chory przewlekle przyjmował acenokumarol z klasyczną kontrolą INR. U pacjenta wystąpiło infekcyjne zapalenie lewego stawu kolanowego. Było ono wskazaniem do leczenia operacyjnego. Operację przeprowadzono z wdrożeniem profilaktyki przeciwzakrzepowej heparyną drobnocząsteczkową w dawce zaleconej przez kardiologa. Dawka zastosowanej nadroparyny była wyższa niż w zaleceniach polskich i światowych standardów i wynosiła 100 mg. Dawkę podwyższoną heparyny utrzymano również w kolejnych dobach pooperacyjnych. W przebiegu pooperacyjnym wystąpiło powikłanie pod postacią krwiaka śródstawowego, będące wskazaniem do rewizji kolana. Śródoperacyjnie stwierdzono krwiak śródstawowy, który usunięto, następnie wypłukano staw. Podano gąbkę garamycynową w procedurze leczenia procesu zapalnego. Kontynuowano antybiotykoterapię celowaną. Ranę pooperacyjną drenowano bez podciśnienia przez jedną dobę. Profilaktykę zakrzepowozatorową wdrożono w dawkach zgodnych z polskimi wytycznymi. Znaczna część czynników ryzyka zakrzepicy była wskazaniem do przedłużonej profilaktyki heparyną i powrotu do acenokumarolu po wygojeniu rany operacyjnej. Dzięki takiemu postępowaniu udało się uniknąć kolejnych powikłań w okresie pooperacyjnym wczesnym i odległym. | nauki medyczne i o zdrowiu |
Antropologiczny wymiar ikon Chrystusa Katechizm Kościoła Katolickiego z 1992 roku zwrócił uwagę na potrzebę większej recepcji soboru nicejskiego II. Spowodowało to rozbudowanie studiów nad ikoną w polskiej teologii. Wyznaczone zostały horyzonty badań. Dominuje w nich tematyka chrystologiczna i mariologiczna. Mniejszą uwagę zwraca się na wymiar antropologiczny. Tymczasem namysł nad ikonami Chrystusa prowadzi do odkrycia misterium człowieka. | nauki teologiczne |
Proekologiczne kompozyty gumowe o obniżonej zawartości cynku Wyroby gumowe zawierające więcej niż 2,5% związków cynku uznaje się za toksyczne dla ekosystemów wodnych. Opracowano skład proekologicznych kompozytów z kauczuku butadienowo-akrylonitrylowego (NBR) o obniżonej zawartości jonów cynku. W roli aktywatorów wulkanizacji zastosowano acetyloacetonian, glukonian i rycynoleinian cynku, jako alternatywę do ZnO. Aplikacja soli cynku nie miała wpływu na czas i temperaturę wulkanizacji NBR. Uzyskano wulkanizaty o nieznacznie mniejszej gęstości usieciowania i twardości, podwyższonej wytrzymałości na rozciąganie i porównywalnej odporność na starzenie klimatyczne. Zastosowanie soli cynku umożliwiło 10-krotne zmniejszenie ilości jonów cynku w wyrobach gumowych. | nauki inżynieryjno-techniczne |
Wplyw rodzaju zakwasu i czasu dojrzewania na stopien hydrolizy bialka w poltwardych podpuszczkowych serach owczych Wyprodukowano sery podpuszczkowe, dojrzewające, półtwarde z mleka owczego: a) z dodatkiem zakwasu termofilnego i b) mezofilnego. Analizowano zmiany zawartości różnych form związków azotowych w serach podczas 42-dniowego dojrzewania. Stwierdzono istotny wpływ rodzaju użytego zakwasu i czasu dojrzewania na zmiany zawartości związków azotowych rozpuszczalnych, amoniakalnych, aminokwasowych i niebiałkowych w badanych serach. Sery dojrzałe wyprodukowane z dodatkiem zakwasu mezofilnego charakteryzowały się wyższą zawartością związków azotowych niebiałkowych, amoniakalnych i aminokwasowych, a niższą zawartością związków azotowych rozpuszczalnych w porównaniu z serami z wyprodukowanymi z dodatkiem zakwasu termofilnego. | nauki rolnicze |