sentences
string | labels
string |
|---|---|
Skrawek Polski poza krajem. Rzecz o „Domu Polskim” w Tunezji Autorka przedmiotem badań uczyniła działalność polonijnej organizacji, działającej współcześnie w Tunezji. Artykuł zawiera wstępne wyniki krótkich badań, prowadzonych w latach 2018-2019 w Tunisie i Susie. Oba pobyty autorka spędziła pośród Polek, działających na rzecz upowszechniania w Tunezji kultury i języka polskiego. Podczas pierwszego pobytu prowadziła ona obserwację ich poczynań i uczestniczyła w odbywających się uroczystościach związanych z obchodami 2 i 3 maja. Rok później przeprowadziła badania (ankiety, rozmowy, obserwacje) związane z działalnością Stowarzyszenia „Dom Polski” w Tunezji oraz Szkoły Polskiej przy Ambasadzie Rzeczypospolitej Polskiej w Tunisie. Celem rozważań jest próba określenia miejsca, jakie w życiu Polek zamieszkujących w Tunezji i skupionych wokół „Domu Polskiego” pełni ta organizacja. Przedmiotem badań było samo stowarzyszenie oraz jego działania, ale także motywacje osób, które uczestniczą w jego życiu. Autorka swoje rozważania konkluduje stwierdzeniem, że „Dom Polski” w Tunezji jest nie tylko stowarzyszeniem promującym polską kulturę na terenie Tunezji, ale także instytucją integrującą miejscową Polonię, działającą na rzecz wspólnoty i podtrzymywania ścisłego kontaktu z krajem. | nauki teologiczne |
Paschalna chrystologia Wacława Hryniewicza Na tle zasadniczych nurtów współczesnej chrystologii i klasyfikacji sporządzonej przez kard. Waltera Kaspera przedstawiono kilka istotnych założeń i cech chrystologii Wacława Hryniewicza. Źródła artykułu ograniczono do jego paschalnej trylogii: Chrystus nasza Pascha (1982), Nasza Pascha w Chrystusie (1987), Pascha Chrystusa w dziejach człowieka i wszechświata (1991). Głęboko biblijne, teologiczno-historycznie i ekumenicznie rozważania starały się pokazać, że paschalna chrystologia Hryniewicza unika niebezpieczeństwa jednostronnych ujęć różnych kierunków chrystologii kerygmatyczno-dogmatycznej, jak i chrystologii ukierunkowanych wyłącznie na Jezusa historycznego. Paschalna chrystologia zdaje się ponadto godzić ujęcia ściśle teologiczne z elementami duchowości. | nauki teologiczne |
Podatna kotwa spiralna dla wyrobisk górniczych w warunkach głębokiej kopalni W sytuacji gdy eksploatacja złóż rud miedzi w Polsce prowadzona jest w coraz trudniejszych warunkach geologiczno-górniczych, jednym z priorytetowych zadań do rozwiązania jest zapewnienie efektywnej i bezpiecznej eksploatacji, głównie w zakresie systemów obudów wyrobisk, adekwatnych dla nowych warunków geologiczno-górniczych. Warunki te, jak można się spodziewać, będą się charakteryzować większymi wartościami składowych tensora naprężeń pierwotnych, a także mniejszą odkształcalnością i większą wytrzymałością skał otaczających złoże rud miedzi. Oznacza to, że w niedalekiej przyszłości problem wyrzutów skał stanie się jednym z zagadnień, które zadecydują o ekonomice i bezpieczeństwie eksploatacji w nowych obszarach górniczych. W tym aspekcie znaczenia nabiera opracowanie takich systemów obudowy, które byłyby zdolne do kontrolowania dynamicznych przejawów ciśnienia górotworu poprzez absorpcję energii kinetycznej przemieszczających się odspojonych bloków skalnych. Podstawowym elementem tego rodzaju systemów są różnego typu kotwy podatne, rozpraszające energię kinetyczną gwałtownie odspojonych fragmentów otoczenia skalnego, pozwalające znacząco spowolnić lub nawet całkowicie wyhamować ich przemieszczanie się w głąb wyrobiska. W ramach niniejszego artykułu przedstawiono koncepcję ekonomicznie uzasadnionej i efektywnej w zastosowaniach dołowych nowej konstrukcji podatnej kotwy spoiwowej, której gładka, o przekroju prostokątnym żerdź, została uformowana w postaci spirali o zmiennej charakterystyce geometrycznej. Wykonane prototypy kotew skręconych zostały przetestowane w warunkach kopalnianych w oddziale G-11 zlokalizowanym w zachodniej części kopalni Rudna. Próby wyrywania kotew z otworu wiertniczego wykazały, że ich skuteczność zależy przede wszystkim od ich kształtu oraz rodzaju substancji izolująco-poślizgowej, którą została pokryta. | nauki inżynieryjno-techniczne |
Półka literacka 2020 Szkic prezentuje najciekawsze/najgłośniejsze polskie książki prozatorskie i poetyckie opublikowane w 2020 roku w celu swoistego podsumowania tego, co działo się na polskim rynku wydawniczym w minionym roku. Autorka próbuje odpowiedzieć na pytanie, czy pandemia koronawirusa w jakiś sposób wpłynęła na pisarki/pisarzy, poetów/poetki i wydawców. Jej celem jest sprawdzenie, jakiego typu literaturę piękną najchętniej wydawano i jacy pisarze/pisarki, poeci/poetki cieszyli się największym zainteresowaniem recenzentów. Krótko analizuje i interpretuje dziesięć wybranych przez siebie książek prozatorskich i poetyckich, pokazując również, jak o nich pisali inni komentatorzy współczesnego życia literackiego.Wybór książek do omówienia oparł się zatem nie tyle na subiektywnych odczuciach autorki, ile przede wszystkim na recepcji. Celem szkicu stało się ponadto zaprezentowanie różnorodności publikacyjnej oraz pokazanie najpopularniejszych tendencji twórczych. Wśród omówionych autorów znaleźli się: Joanna Bator, Konrad Góra, Wioletta Grzegorzewska, Hanna Krall, Natalia Malek, Krystyna Miłobędzka, Marta Podgórnik, Zyta Rudzka, Szczepan Twardoch, Patrycja Sikora, a zatem w większości przypadków autorzy doskonale znani polskiej publiczności czytającej, którzy albo ogłosili swoje nowe książki, albo zaproponowali wybory dotychczasowej swej twórczości. Z przygotowanego zestawienia wynika, że szczególnym uznaniem (także „zawodowych”) czytelników cieszyły się przede wszystkim te utwory, w których twórcy próbowali scalać rozbite tożsamości, powracali do traumatycznej przeszłości, próbując uporządkować „tu i teraz” lub dyskutowali problemy komunikacyjne, a także te opowieści, które określić można mianem zaangażowanych społecznie. Tekst mieści się w obrębie literaturoznawstwa i krytyki literackiej. | nauki humanistyczne |
Zmiany właściwości fizykochemicznych mięśni szkieletowych czterech kategorii bydła rzeźnego w okresie 12-dniowego dojrzewania próżniowego Celem pracy było określenie wpływu czasu dojrzewania (w okresie 12-dniowego przechowywania próżniowego) oraz kategorii bydła (cielęta mleczne n=20, cielęta ciężkie n=20, młode bydło rzeźne n=71 i krowy n=10) na właściwości fizykochemiczne dwóch mięśni szkieletowych. W mięśniu najdłuższym grzbietu z odcinka lędźwiowego (ML) i półścięgnistym (ST) oznaczono pH, przewodność elektryczną właściwą (EC), wskaźnik TBARS, barwę (wg CIE L*a*b*) oraz wodochłonność. Wykazano istotny wpływ kategorii bydła na wszystkie oceniane właściwości fizykochemiczne mięśni ML i ST (z wyjątkiem EC w ST). Spośród ocenianych kategorii najwyższą jasnością (najwyższa wartość L*) oraz najniższym udziałem barwy czerwonej (a*) i żółtej (b* w mięśniu ST) odznaczało się mięso cieląt mlecznych. Najwyższy wyciek naturalny stwierdzono w mięśniach ML i ST cieląt ciężkich, natomiast najniższy u cieląt mlecznych. Mięsień ML cieląt ciężkich odznaczał się również najwyższym wyciekiem termicznym. Najniższą stabilność oksydacyjną tłuszczu śródmięśniowego (wyższa wartość TBARS) oznaczono w mięsie młodego bydła rzeźnego i krów. W mięśniach wszystkich ocenianych kategorii bydła obserwowano prawidłowy przebieg przemian poubojowych w czasie 12-dniowego dojrzewania próżniowego. Wraz postępującym dojrzewaniem mięso stawało się jaśniejsze (wyższa wartość L*), bardziej czerwone (wyższa wartość a*) i żółte (wyższa wartość b*). W okresie 12-dniowego przechowywania chłodniczego obserwowano wzrost wycieku naturalnego i termicznego oraz spadek wycieku wody wolnej (mierzonej metodą Graua-Hamma). | nauki rolnicze |
Wykorzystanie archeologii w konserwacji zabytkowych parków i ogrodów Badania archeologiczne, jako przejaw interdyscyplinarnego podejścia do tematu zabytkowych parków i ogrodów, pozwalają na poznanie ewolucji tych założeń oraz odkrycie ważnych dla ich historii obiektów. Możliwości są duże: od wstępnej kwerendy z użyciem zdjęć lotniczych, starych map i innych materiałów źródłowych, przez badania terenowe oraz nieinwazyjne badania geofizyczne, aż do dokładnych badań wykopaliskowych. Wyniki mogą posłużyć za podstawę w trakcie prac restauracyjnych, umożliwić wierną rekonstrukcję, wspomóc naukowymi dowodami wszelkie projekty i strategie konserwatorskie. | nauki humanistyczne |
Suwerenność w ujęciu pedagogicznym. Refleksyjna problematyzacja Dyskurs pedagogiczny o suwerenności pedagogicznej w sensie problemowym de facto — nie istnieje, a w zdecydowanej mierze opiera się na intuicyjno-cząstkowej reintegracji oraz reinterpretacji wiedzy konstatowanej w ramach różnych dyscyplin naukowych w szczególności: filozofii, historii, psychologii, socjologii, nauki o polityce i prawa. Dotyczy to definiowania i badania różnego rodzaju przedmiotów zainteresowania także i samej pedagogiki, tj. m.in. tożsamości, autorytetu, autonomii, indywidualizmu, rozumu, wiedzy różnego rodzaju (w tym i wiedzy wirtualnej), odpowiedzialności, bezpieczeństwa oraz przede wszystkim cechy władzy w zakresie jej suwerenności. W tak reorganizowanej — reintegrowanej i reinterpretowanej — optyce przedmiotu zainteresowania suwerennością przez pedagogikę, a więc wiedzą na temat teoretycznej i praktycznej suwerenności pedagogicznej, jak się wydaje, należy dopiero poszukiwać tego, co Dietrich Benner określa mianem „podstawowej struktury myślenia i działania pedagogicznego” oraz swoistości interdyscyplinarnego statusu samego pytania o kwestię pedagogicznego proprium suwerenności w ogóle. Niniejsza publikacja jest zatem próbą poszukiwania konceptualizacji wiedzy na temat abstrakcyjnej idei suwerenności pedagogicznej, która przecież realnie istnieje. | nauki społeczne |
Parametry przepływowe wypełnienia porowatego ze spienionej stali W pracy przedstawiono wyniki badań doświadczalnych oraz numerycznych, prowadzonych w celu poznania parametrów przepływowych wypełnienia porowatego ze spienionej stali. Analiza wyników badań pozwoliła określić wartość przepuszczalności i współczynnika bezwładności badanej piany stalowej. Stwierdzono, że wielkości te są różne dla gazu i cieczy oraz zależą od prędkości płynu. Na drodze numerycznej wykazano, że długość strefy stabilizacji przepływu jest nie większa niż kilka średnic pora. | nauki inżynieryjno-techniczne |
Badania wielowarstwowych łożysk ślizgowych z warstwami napylanymi Przeprowadzone badania pozwalają stwierdzić, że zasadne jest stosowanie powłok (warstw) napylanych na łożyska wielowarstwowe, zwłaszcza w silnikach spalinowych o podwyższonych temperaturach pracy. Świadczy o tym ich wysoka stabilność strukturalna. Na szczególne podkreślenie zasługuje brak tworzenia się kruchych związków chemicznych w strefie warstwy zaporowej łożyska, co było charakterystyczną cechą łożysk z warstwami ślizgowymi nałożonymi galwanicznie. | nauki inżynieryjno-techniczne |
Sankcje cywilnoprawne w sferze hazardu w Polsce Artykuł przedstawia zasady funkcjonowania polskiego prawa cywilnego w sferze dochodzenia roszczeń z gier hazardowych, pokazując, że roszczeń z gry czy zakładu można skutecznie dochodzić, jeżeli były one prowadzone na podstawie zezwolenia właściwego organu państwa. Pokazuje także, że w przypadku gier hazardowych zakazanych i nierzetelnych umowy takie są praktycznie bez szans na sukces na drodze prawnej. Artykuł omawia także odpowiedzialność z tytułu gier hazardowych zakazanych i nierzetelnych. | nauki społeczne |
Wymiana ciepła między powietrzem a zimną wodą w rurociągu zabudowanym w ślepym wyrobisku Wykorzystanie wodnej chłodnicy przeponowej do schładzania powietrza w ślepym wyrobisku górniczym wymaga doprowadzenia do niej rurociągiem zimnej wody. Wydajność cieplna takiej chłodnicy zależy od temperatury dostarczonej do niej zimnej wody. Zabudowa rurociągu wodnego w wyrobisku, w którym płynie ciepłe powietrze, powoduje, że temperatura wody płynącej rurociągiem wzrasta i na wlocie chłodnicy jest wyższa od odpowiadającej wlotowi rurociągu. W artykule podano równania bilansów entalpii powietrza w ślepym wyrobisku (dla warunków bez kondensacji pary wodnej na zewnętrznej powierzchni rurociągu) i zimnej wody płynącej zabudowanym w tym wyrobisku izolowanym rurociągiem do chłodnicy powietrza oraz równania opisujące przepływ ciepła przez ściankę rurociągu od powietrza do wody. Układ równań entalpii powietrza i wody rozwiązano analitycznie, podając rozkłady temperatur powietrza i wody wzdłuż wyrobiska, a następnie - wykorzystując zależności ujmujące przenikanie ciepła przez ściankę rurociągu - podano też rozkłady wzdłuż wyrobiska temperatur wewnętrznej i zewnętrznej ścianki rurociągu oraz rozkład jednostkowego strumienia ciepła wymienianego między powietrzem a wodą. Zamieszczono przykład liczbowy, którego rozwiązanie - rozkłady wymienionych wielkości wzdłuż ślepego wyrobiska - przedstawiono w postaci wykresów, podano też przyrost temperatury zimnej wody w rurociągu. | nauki inżynieryjno-techniczne |
Główne przyczyny braku wschodów i ubytków roślin w obsadzie plantacji ziemniaka Jednym z najważniejszych etapów w uprawie ziemniaków jest przygotowanie bulw do sadzenia, sa-
dzenie oraz wschody. Błędy popełnione w tym okresie powodują najczęściej opóźnienia wschodów i
tempa rozwoju młodych roślin, a w skrajnych przypadkach są przyczyną licznych, sięgających kilku-
dziesięciu procent, ubytków w obsadzie plantacji (zwanych inaczej brakami wschodów). Do najczęst-
szych błędów popełnianych wówczas należą: błędy agrotechniczne (niewłaściwy wybór i przygotowa-
nie stanowiska, termin i jakość sadzenia, niestarannie wykonane zabiegi obsypywania i formowania
redlin), zła jakość materiału nasiennego (użycie niekwalifikowanych sadzeniaków, brak podziału na
frakcje), niewłaściwe stosowanie środków ochrony roślin (dobór, niewłaściwa dawka i metoda stoso-
wania). | nauki rolnicze |
Oddziaływanie inwestycji liniowych na grunty rolne na przykładzie odcinka autostrady A4 Żyraków - Paszczyna Opracowana uproszczona metoda szacowania oddziaływania autostrady na grunty rolne pozwala na określenie wszystkich strat związanych z kierunkami tego oddziaływania. Podstawą ustalenia strat jest analiza zmienności użytkowania gruntów i klas bonitacyjnych oraz rozmieszczenia dróg dojazdowych do gruntów wzdłuż osi projektowanej autostrady. Przyjętą miarą wielokierunkowego oddziaływania autostrady na grunty rolne jest określona zmiana wartości gruntów, przy której wyznaczeniu uwzględniono jedynie zróżnicowanie ich przydatności do produkcji rolniczej. Wartość ta jest więc miernikiem przydatności gruntów do produkcji rolniczej. Opracowana metoda określania oddziaływania autostrady na grunty rolne jest przedstawiona na przykładzie projektowanego odcinka autostrady A4 między Tarnowem a Rzeszowem o długości 12,088 km biegnącego przez wsie Żyraków, Kędzierz, Pustynię, Brzeźnice, Paszczynę. Są to tereny położone w województwie podkarpackim. Budowa jednego kilometra rozpatrywanego odcinka autostrady spowoduje obniżenie wartości gruntów rolnych wynoszące 1926 jednostki zbożowej. Przejmowanie gruntów pod budowę autostrady oraz negatywne jej oddziaływanie obejmuje około 76% całkowitej utraty wartości gruntów rolnych. Pozostałe 24% utraty wartości gruntów wiąże się z przyrostem transportu i pogorszeniem rozłogu działek. | nauki ścisłe i przyrodnicze |
Analiza właściwości przetwórczych furanowo-estrowych kopolimerów multiblokowych z udziałem surowców pochodzenia roślinnego Nowe furanowo-estrowe kopolimery multiblokowe ze względu na swoją wielofazową strukturę wykazują cechy elastomerów termoplastycznych, jednakże obecność wiązań estrowych zwiększa ich wrażliwość na degradację hydrolityczną w podwyższonej temperaturze. W niniejszym artykule oceniono właściwości przetwórcze kopolimerów poli(furanianu butylenu) z udziałem diolu dimeryzowanych kwasów tłuszczowych jako segmentu giętkiego (PBF-DDFA). Uzyskane wyniki badań stanowią rozszerzenie charakterystyki właściwości fizycznych nowej grupy polimerów estrowych, w których głównym monomerem jest, otrzymywany z roślin, kwas 2,5-furanodikarboksylowy, natomiast same kopolimery zawierają od 60 do 80% substratów pochodzenia roślinnego. | nauki inżynieryjno-techniczne |
Tworzenie numerycznego modelu dna zbiornika wodnego w oparciu o jednowiązkowy sondaż hydroakustyczny i system DGPS W artykule przedstawiono analizę wyników uzyskanych z pomiarów hydrograficznych fragmentu jeziora Śniardwy. Badania wykonano z wykorzystaniem technologii pomiarów batymetrycznych. Pomiary przeprowadzono dwukrotnie przy różnym poziomie szczegółowości zbierania surowych danych pomiarowych. Dane wejściowe zostały pozyskane na podstawie sondażu hydroakustycznego z wykorzystaniem jednowiązkowej echosondy hydrograficznej oraz satelitarnego systemu pozycjonowania DGPS. Na podstawie pomiarów opartych na profilach pomiarowych odległych od siebie o 5 oraz 50 m opracowany został Numeryczny Model Terenu (NMT) wybranego fragmentu dna. W pracy zaprezentowano technologię zintegrowanych pomiarów batymetrycznych, zasady opracowania pozyskanych danych i budowy numerycznego modelu terenu. | nauki ścisłe i przyrodnicze |
Określenie optymalnego poziomu zatrudnienia firm zewnętrznych w kopalni węgla kamiennego W artykule przedstawiono analizę czynników i uwarunkowań decydujących o optymalnym poziomie zatrudnienia firm zewnętrznych w kopalni węgla kamiennego. Zaproponowano metodykę ustalenia optymalnego poziomu zatrudnienia firm zewnętrznych w kopalni, uwzględniając kryterium techniczne, kryterium bezpieczeństwa oraz kryterium ekonomiczne. Wykorzystanie zaproponowanej metodyki w perspektywie wieloletniej wymaga weryfikacji bieżącego poziomu zatrudnienia firm zewnętrznych, inwentaryzacji procesów realizowanych przez te firmy, określenia zmian parametrów techniczno-organizacyjnych, determinujących funkcjonowanie kopalni, przeprowadzenia bilansu odejść i przyjęć praco-wników kopalni oraz określenia zmian parametrów determinujących procesy realizowane przez firmy zewnętrzne. | nauki społeczne |
Złożoność czasowa i przestrzenna opadów ekstremalnych : ich efekty geomorfologiczne i drogi przeciwdziałania im W ocenie geomorfologicznych efektów ekstremalnych opadów istotne są zarówno złożoność czasowa, jak i rozkład przestrzenny opadów i obiegu wody. Trzy podstawowe typy opadów ekstremalnych: krótkotrwałe ulewy, opady rozlewne i pory opadowe różnią się nie tylko czasem trwania i wysokością, ale szczególnie natężeniem. Poznanie tych parametrów i ich związku z cechami podłoża (przepuszczalność, tempo infiltracji i retencji gruntowej) pozwala na wyznaczenie wartości progowych procesów erozyjnych i grawitacyjnych. Znajomość wysokości opadów dobowych i litologii głębszego podłoża jest niewystarczająca. Równie istotne jest określenie zasięgu przestrzennego ekstremalnego opadu, co przy braku gęstej sieci stacji możliwe jest poprzez rejestrację naziemną skutków ulewy. Autor ilustruje powyższe zagadnienia przykładami z ostatnich kilkunastu lat. Przeciwdziałanie skutkom ulew i powodzi zależy od wielu zmiennych i wymaga stosowania różnych środków. Na zakończenie autor proponuje wydzielenie kilku typów wezbrań, które może być użyteczne przy wyznaczaniu kierunków przeciwdziałania i przy prognozowaniu. | nauki ścisłe i przyrodnicze |
Kierunki rewitalizacji XIX-wiecznych postindustrialnych obiektów zabytkowych i granice ingerencji dla potrzeb nowych funkcji na wybranych przykładach z Łodzi Wyjątkowość Łodzi polega na jej wielce dynamicznym rozwoju w bardzo krótkim okresie w dziejach miasta. Z osady włókienniczej z prawami miejskimi nadanymi w 1423 roku powstało miasto przemysłowe, którego istotne przemiany zaczynają się dopiero od 1821 roku. Punktem zwrotnym, który ukształtował w efekcie układ strukturalny miasta, był o uruchomienie maszyny tkackiej zasilanej ciśnieniem pary wodnej w 1838 roku w fabryce Geyera. Uwolniło to lokalizację fabryk od sąsiedztwa nielicznych w tym rejonie rzek, a rozwój miasta nastąpił bardzo szybko, dając finalnie obraz wielkomiejskiej metropolii. Powstałe ze wzrostem popytu produktów włókienniczych na rynkach wschodnich, niewielkie fabryki przeobraziły się w zespoły z własnym układem funkcjonalno-przestrzennym. Obiekty te, które cechowały znaczące wartości historyczno-artystyczne, po wygaśnięciu przemysłu włókienniczego w Łodzi zostały opuszczone, po czym w szybkim tempie popadały w ruinę. Stanowią one ok. 20% starego miasta, przez co w świetle obecnych granic miasta są przedmiotem zainteresowań inwestorów. Omawiane przykłady kierunków rewitalizacji i granic interwencji związanych z adaptacją do nowych funkcji obrazują złożoność problemu związanego z ochroną dziedzictwa postindustrialnej Łodzi. | nauki humanistyczne |
Nitrobenzen Nitrobenzen (NB) występuje w postaci jasnożółtawych kryształów lub żółtawej oleistej cieczy o zapachu gorzkich migdałów. Otrzymuje się go przez bezpośrednie nitrowanie benzenu. W Polsce nitro-benzen jest produkowany w Gliwicach (Polskie Odczynniki Chemiczne) i stosowany jako składnik preparatów: Mors, Nitro I, Nitro II, Nitro III i Nitro IV. Około 95 ÷ 99% światowej produkcji nitrobenzenu wykorzystuje się do otrzymywania aniliny. Nitro-benzen jest stosowany także do syntezy wielu innych związków chemicznych i jako rozpuszczalnik. Narażenie ludzi na nitrobenzen jest związane z narażeniem zawodowym podczas jego produkcji lub stosowania. W latach 1997-2000 nie zanotowano w przemyśle polskim narażenia pracowników na nitrobenzen o stężeniach, które przekraczały obowiązującą wartość najwyższego dopuszczalnego stężenia wynoszącą 3 mg/m3. Niekorzystne działanie nitrobenzenu w zatruciu ostrym u ludzi przejawia się przede wszystkim wy-stąpieniem sinicy będącej wynikiem podwyższonego stężenia methemoglobiny (MetHb) we krwi i hemolizy krwinek czerwonych. Obserwowano również bóle głowy, nudności, wymioty, duszność, stany splątania, ból w klatce piersiowej, spadek wentylacji płuc i śpiączkę prowadzącą do śmierci. Przewlekłe narażenie pracowników na nitrobenzen o stężeniu 5 mg/m3 (1 ppm) nie było przyczyną wystąpienia zmian w stanie ich zdrowia. Podwyższony poziom MetHb we krwi stwierdzono u ludzi narażonych na nitrobenzen o stężeniu 30 mg/m3. Nitrobenzen wykazywał umiarkowaną toksyczność ostrą w doświadczeniach na zwierzętach. Wartość DL50 dla zwierząt po podaniu dożołądkowym ustalono w granicach 349 ÷ 640 mg/kg. Medialne stężenie śmiertelne po narażeniu inhalacyjnym szczurów wynosiło 2780 mg/m3 (556 ppm). Najczęstsze i najszybciej występujące skutki działania związku u szczurów narażonych na nitrobenzen w warunkach narażenia ostrego to wzrost stężenia MetHb we krwi oraz zmniejszenie zdolności wytwarzania plemników u samców (po dawce 200 mg/kg podanej dożołądkowo lub dootrzewnowo). Objawy te nasilały się po zwiększeniu dawek. Po dawce 450 ÷ 550 mg nitrobenzenu/kg masy ciała zwierząt obserwowano ponadto uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego (oun) i zmiany w wątrobie. Dożołądkowe podanie nitrobenzenu samcom szczurów przez 2 ÷ 4 tygodnie spowodowało już po dawce 50 mg/kg spadek produkcji plemników. Pierwsze objawy methemoglobinemii zanotowano po 28 dniach podawania szczurom dawki 200 mg nitrobenzenu/kg masy ciała. Wraz ze wzrostem dawki (do 600 mg/kg) skutek ten się nasilił. Dwutygodniowe narażenie inhalacyjne szczurów na nitrobenzen o stężeniach 60 lub 195 mg/m3 powodowało zmiany hematologiczne, a po narażeniu na związek o stężeniu 562 mg/m3 obserwowano: spadek masy ciała, sinicę, ataksję, zmiany w śledzionie, oun, nerkach, wątrobie, płucach oraz padnięcie 70% narażanych zwierząt. Po 90-dniowym i 2-letnim narażeniu inhalacyjnym szczurów na nitrobenzen o stężeniu 25 mg/m3 stwierdzono wzrost poziomu MetHb we krwi. Skutek ten nasilał się po narażeniu na związek o większym stężeniu (80 lub 250 mg/m3 w eksperymencie 90-dniowym oraz 125 mg/m3 w doświadczeniu 2-let-nim). Po 2-letnim narażeniu szczurów na nitrobenzen o stężeniu 5 mg/m3 (1 ppm) obserwowano gromadzenie się barwnika w błonie śluzowej nosa. Po 90-dniowym narażeniu szczurów na nitrobenzen o stężeniu 250 mg/m3 stwierdzono ponadto zmiany w wątrobie, śledzionie, płucach i nerkach, zaś po 2-letnim narażeniu na związek o stężeniu 125 mg/m3 także atrofię jąder. Nitrobenzen nie wykazywał działania mutagennego, klastogennego, embriotoksycznego i teratogennego. Po przewlekłym narażeniu zarówno szczurów, jak i myszy na nitrobenzen zanotowano zwiększoną częstość występowania niektórych typów nowotworów. Nitrobenzen wchłania się w postaci par przez płuca i skórę. Narażenie na nitrobenzen o stężeniu 5 mg/m3 odpowiada dziennemu pobraniu na poziomie 25 ÷ 33 mg związku, z czego około 7 ÷ 9 mg nitrobenzenu było absorbowane przez skórę. Nitrobenzen może także wchłaniać się do organizmu drogą pokarmową. Metabolizm nitrobenzenu w organizmie może przebiegać dwiema drogami – przez redukcję do ani-liny i hydroksylację do aminofenoli (redukcja do aniliny przebiega przez niestabilny nitrozobenzen i fenylohydroksyloaminę, które są toksyczne i prowadzą do powstawania methemoglobiny) oraz przez hydroksylację do nitrofenoli (później może nastąpić redukcja nitrofenoli do aminofenoli). Wydalanie z moczem p-nitrofenolu może być podstawą do wyznaczenia wartości DSB (dopuszczalnego stężenia w materiale biologicznym). Mechanizm toksycznego działania nitrobenzenu w organizmie jest związany z niedotlenieniem spowodowanym methemoglobinotwórczym działaniem jego metabolitów – nitrozobenzenu (p-chinonoiminy) oraz β-fenylohydroksyloaminy. Toksyczne działanie nitrobenzenu nasila się po jednocze-snym podaniu etanolu.
Podstawą wartości NDS (najwyższego dopuszczalnego stężenia) nitrobenzenu jest methemoglobino-twórcze działanie związku obserwowane u ochotników i pracowników narażonych na nitrobenzen w przemyśle oraz methemoglobinotwórcze działanie nitrobenzenu obserwowane u szczurów i myszy narażonych inhalacyjnie na związek przez 90 dni. Na podstawie wyników badań zaproponowano przyjęcie stężenia 1 mg/m3 za wartość NDS nitrobenzenu podobnie jak w UE (dyrektywa 2006/15/WE). Nie ma podstaw do wyznaczenia wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia chwilowego (NDSCh) nitrobenzenu. Wartość dopuszczalnego stężenia w materiale biologicznym (DSB) nitrobenzenu ustalono na poziomie 2% methemoglobiny we krwi. Wartość tę ustalono dla 1wszystkich substancji działających methemoglobinotwórczo. Zaproponowano oznakowanie normatywu literami „Sk”, z uwagi na możliwość wchłaniania się nitrobenzenu przez skórę. | nauki społeczne |
Zespół Guillain-Barré u dzieci hospitalizowanych na Oddziale Pediatrii i Neurologii Wieku Rozwojowego w latach 2011–2014 Zespół Guillaina-Barrégo (Guillain-Barré syndrome – GBS) jest najczęstszą przyczyną nabytego ostrego porażenia wiotkiego u dzieci. Autorzy prezentują grupę 21 pacjentów hospitalizowanych na Oddziale Pediatrii i Neurologii Wieku Rozwojowego w Katowicach w latach 2011–2014 z powodu rozpoznanego GBS. W pracy dokonano analizy etiologii zespołu, jego objawów oraz próbę oceny czynników mających wpływ na ciężkość przebiegu GBS. Badanie przewodnictwa nerwowo-mięśniowego pozwoliło wyodrębnić grupę 14 dzieci z postacią demielinizacyjną oraz 6 dzieci z postacią aksonalnodemielinizacyjną. Spośród 21 pacjentów 7 dzieci (33%) prezentowało zajęcie nerwów czaszkowych, 3 (14%) z nich to pacjenci, którzy wymagali leczenia na oddziale intensywnej terapii z powodu niewydolności oddechowej. Wydaje się, że zajęcie nerwów czaszkowych stanowi istotny czynnik ciężkości przebiegu GBS i rozwoju niewydolności oddechowej. | nauki medyczne i o zdrowiu |
Dziecko jako świadek w procesie karnym Niniejsza publikacja jest poświęcona problematyce dzieci występujących w procesie karnym w charakterze świadka. Skupia się ona przede wszystkim na wskazaniu funkcji ochronnej norm prawnych zarówno krajowych jak i międzynarodowych. Artykuł przedstawia procedurę obowiązującą przy przesłuchiwaniu dziecka jako świadka. Autorzy swoją uwagę skupili na określeniu zakresu przedmiotowego oraz na określeniu forum uczestników takiego przesłuchania, a także wskazaniu ich praw i obowiązków. W publikacji dokonano oceny regulacji polskich na tle uregulowań międzynarodowych. Sformułowane zostały także postulaty de lege ferenda w zakresie regulacji prawnych odnoszących się do dzieci występujących w procesie karnym w charakterze świadków. | nauki teologiczne |
Badania doświadczenia użytkownika podczas interakcji z aplikacjami współpracującymi z opaskami sportowymi do monitorowania aktywności człowieka Praca dotyczy badania doświadczenia użytkownika, koncentrując się na dwóch aspektach to jest: użyteczności i satysfakcji użytkownika. Testom poddano dwie aplikacje mobilne do monitorowania aktywności człowieka: Mi Fit oraz Google Fit. Obie aplikacje współpracują z opaskami sportowymi. Do badań wykorzystano dwie metody: kwestionariuszową i eyetrackingową. Porównania aplikacji dokonano na podstawie zebranych wyników z ankiet, pomiarów czasów realizacji zadań oraz liczby i rodzaju zidentyfikowanych błędów. W badaniach wzięło udział 9-ciu respondentów. Wyższą średnią ocenę satysfakcji użytkowników, mniejszą liczbę błędów przez nich popełnianą oraz krótszymi czasami wykonania zadań uzyskała aplikacja Google Fit. | nauki inżynieryjno-techniczne |
Informacje z życia Uczelni Inauguracja roku akademickiego Wyższej Szkoły Humanistycznej TWP w Szczecinie.
Debata pt. „Problemy obronności i bezpieczeństwa w procesie edukacji”.
Inauguracja roku akademickiego Dziecięcego Uniwersytetu Humanistycznego.
Spotkanie autorskie z pułkownikiem Grzegorzem Kaliciakiem nt. “Raport z polskich misji. Wspomnienia dowódcy z Karbali”.
Konferencja Naukowa nt. „Potrzeby społeczności lokalnej a rynek usług społecznych”. | nauki społeczne |
Porównanie czasów wykonywania funkcji natywnych w aplikacjach mobilnych zaimplementowanych w technologiach natywnej i hybrydowej W pracy przedstawiono zagadnienie oceny wydajności aplikacji tworzonych w modelach natywnym oraz hybrydowym. Analizę porównawczą przeprowadzono przyjmując jako kryterium czas wykonywania funkcji natywnych, takich jak np. dostęp do sprzętu, dostęp do sieci, zapis i odczyt danych z wykorzystaniem mechanizmów specyficznych dla konkretnego systemu operacyjnego. Pomiary wykonano przygotowując dwie jednakowe pod względem funkcjonalnym aplikacje dla systemu operacyjnego Android, jedną w języku Java (metodologia natywna), drugą w języku JavaScript i HTML z wykorzystaniem mostu PhoneGap (metodologia hybrydowa), w których wywoływano określone funkcje natywne i mierzono czas ich zakończenia. Badania wykonano dla kilku wersji systemu operacyjnego Android w celu uzyskania szerszego poglądu na analizowane zagadnienie. | nauki ścisłe i przyrodnicze |
Jednolity system grawimetrycznego odniesienia polskich stacji permanentnych GNSS i poligonów geodynamicznych - część dolnośląska W latach 2006–2007 założono na obszarze Polski sieć punktów bezwzględnych pomiarów grawimetrycznych stanowiącą system grawimetrycznego odniesienia polskich stacji permanentnych GNSS i poligonów geodynamicznych. Dolnośląska część tego systemu składa się z pięciu punktów położonych w miejscowościach: Wrocław, Kłodzko, Janowice Wielkie, Lubiąż i Świebodzice. W niniejszej pracy szczegółowo omówiono położenie punktów Wrocław, Kłodzko, Janowice i Lubiąż, sposób ich stabilizacji oraz wyniki pierwszych pomiarów zrealizowanych na tych punktach. | nauki ścisłe i przyrodnicze |
Adam Honory Kirkor i gazeta „Nowoje Wriemia” – nieznana karta polsko-rosyjskiej historii intelektualnej Artykuł traktuje o największym przedsięwzięciu wydawniczym Adama Honorego Kirkora (1818/1819–1886) – ogólnorosyjskiej gazecie codziennej „Nowoje Wriemia”. Tytuł nieodmiennie kojarzony z nacjonalizmem rosyjskim był w swoich początkach (1868–1871) organem prasowym służącym porozumieniu polsko-rosyjskiemu po powstaniu styczniowym. Liczne prace o wydawcy-redaktorze dziennika niewiele uwagi poświęcają petersburskiemu okresowi jego biografii, a już całkowicie rezygnują z omówienia politycznego dzieła życia A.H. Kirkora. Artykuł jest pierwszą próbą uzupełnienia tej luki. Autorzy wpisują powstanie i funkcjonowanie gazety „Nowoje Wriemia” w kontekst debat o przemianach w Imperium Rosyjskim „epoki wielkich reform” (lata sześćdziesiąte i siedemdziesiąte XIX w.). Transformacja struktur społecznych i dojrzewająca myśl nacjonalistyczna to centralne zagadnienia publicystyki tamtego czasu; stosunek do tych zjawisk określał identyfikację ideową poszczególnych organów prasowych. „Nowoje Wriemia” wpisywało się w nurt tzw. partii arystokratycznej, broniącej zastanej hierarchii społecznej (z typową dla niej dominacją warstw uprzywilejowanych) i sprzeciwiającej się polityce rusyfikacji zachodnich peryferii imperium pod płaszczykiem haseł egalitarystycznych. W artykule przedstawiono programowe wystąpienia dziennika w zestawieniu z wystąpieniami gazety „Wiest’ ”, będącej tubą propagandową partii arystokratycznej. Przywołano argumenty, jakimi posługiwali się przeciwnicy A.H. Kirkora: zarówno konserwatyści, jak i liberałowie. Wreszcie dokonano weryfikacji prezentowanych na łamach gazety poglądów z opiniami A.H. Kirkora, formułowanymi (anonimowo i pod nazwiskiem) w popetersburskim okresie jego życia. Bazą źródłową artykułu są roczniki gazet „Wiest’”, „Nowoje Wriemia”, „Wiestnik Zapadnoj Rossii” i „Gołos”, a także niewykorzystywane dotąd materiały ze spuścizny A.H. Kirkora w Bibliotece Jagiellońskiej. | nauki humanistyczne |
Analiza wykorzystania przez rolników programów komputerowych do wspomagania decyzji Celem pracy było zbadanie stopnia wykorzystania programów komputerowych wspomagających prowadzenie gospodarstwa rolnego przez rolników. Badania zostały przeprowadzone poprzez bezpośrednie ankietowanie właścicieli 135 gospodarstw położonych na terenie dwóch gmin powiatu nowosądeckiego: Grybów oraz Nawojowa. Zdecydowana większość (77%) ankietowanych rolników docenia znaczenie wspomagania komputerowego w prowadzeniu działalności rolniczej, jednak niewielu z nich (17%) słyszało o systemach wspomagania decyzji. Jedynie 15 rolników korzysta z tych systemów, natomiast rolnicy posiadają inne specjalistyczne programy komputerowe. | nauki rolnicze |
Preferencje studentów w zakresie zakupów owoców z produkcji ekologicznej W artykule zawarto wyniki badań najważniejszych powodów zakupu przez studentów owoców, oraz ich preferencje w zakresie owoców pochodzących z upraw ekologicznych. Na podstawie badan ankietowych analizowano poziomy wyzszych cen owoców pochodzacych z upraw ekologicznych w stosunku do owoców z upraw konwencjonalnych mozliwe do zaakceptowania. Ponadto, przedstawiono podstawowe warunki kiedy moze zostac podjeta decyzja zakupu owoców pochodzacych z upraw ekologicznych. | nauki rolnicze |
„Dead-wall reveries”. Przypadek kopisty z Wall Street Artykuł przynosi reinterpretację Kopisty Bartleby. Historii z Wall Street – słynnej noweli Hermana Melville’a, której poświęcono niezliczoną ilość analiz. Autor przedstawia działanie „fabryki Bartleby’ego” i odnosi się polemicznie do tych wszystkich lektur, które przypisują wywrotowy i wspólnototwórczy potencjał idiosynkratycznej formule oporu powtarzanej przez bohatera. Kluczowa dla argumentacji pozostaje figura muru, rozumiana jako projektowany przez protagonistę obraz zewnętrznych konieczności – niepodlegających zmianie reguł świata społecznego. Suplementowanie marksistowskich ujęć (zwłaszcza propozycji Leo Marxa) pojęciami zaczerpniętymi z pism Jacques’a Rancière’a umożliwia wypracowanie perspektywy, w której osłabieniu ulega deterministyczna wizja jednostki ulegającej socjoekonomicznemu przeznaczeniu. Bartleby okazuje się ofiarą własnego fatalizmu, z kolei adwokat-narrator, na ogół przedstawiany jako uosobienie systemu władzy, jawi się jako podmiot polityczny bezskutecznie projektujący wspólną płaszczyznę rozumienia i działania. | nauki humanistyczne |
GMO - świadomość czy brak wiedzy?. Cz. 2 W artykule zaprezentowano wyniki badań ankietowych przeprowadzonych na grupie osób w przedziale wiekowym 18-25 lat. Pytania ankietowe dotyczyły zagadnień związanych z wiedzą, świadomością i postrzeganiem Organizmów Genetycznie Modyfikowanych oraz ich pozycji na polskim rynku. Poniższy artykuł stanowi drugą część analizy uzyskanych wyników dotyczących nastawienia grupy młodych odbiorców do GMO. Badanie przeprowadzono w 2010 roku. | nauki rolnicze |
Język liturgiczny słowiańskich Kościołów prawosławnych. Stanowisko wiernych Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego w sprawie języka liturgicznego Analiza zebranych materiałów z życia Słowiańskich Kościołów prawosławnych, pokazuje, że w niektórych przypadkach język cs. nie jest już aktualnym i zasadnym językiem liturgicznym. Już dawno wprowadzony został bilingwizm lub też język cs. wyparty został przez języki narodowe.
Wnikliwa obserwacja sytuacji językowo-liturgicznej w słowiańskich Kościołach prawosławnych pokazuje, że aktualność i zasadność użycia języka cs. jako języka liturgicznego, zależy od kilku czynników. Tak jak w przypadku niekanonicznych Kościołów prawosławnych w Macedonii i na Ukrainie, język cs. zostaje zastąpiony językiem narodowym z powodów czysto nacjonalistycznych. W przypadku Bułgarii i Serbii, czynnikiem wpływającym na zamianę jest traktowanie Kościoła prawosławnego, jako Kościoła narodowego. W przypadku wschodnich, Słowiańskich Kościołów prawosławnych (Białoruś, Polska, Rosja) zmiana językowo-liturgiczna odbywa się najwolniej. Wpływa na to historia Kościołów z okresu XIX i XXI w., temperament i usposobienie Słowian wschodnich. W tym przypadku największym przeciwnikiem języka cs. jest szeroko pojmowana demokracja. Wierni Kościoła prawosławnego w Polsce nadal
chcą modlić się w języku cerkiewnosłowiańskim.
Warto jest też wspomnieć o tym, że w Kościołach, w których funkcjonuje już język narodowy, język cs. nie został całkowicie wyparty z życia liturgicznego. Powszechny jest bilingwizm językowo-liturgiczny, a w niektórych przypadkach, w szczególności w miejscach z ostoję prawosławia, obserwowany jest powrót do języka cs. (Serbia, Bułgaria). | nauki teologiczne |
Upbringing in the Book of Daniel – the Ideal of a Young Jewish Man According to Daniel 1:3-7 Opowiadanie w Dan 1 przedstawia Daniela i jego towarzyszy, którzy deportowani przez Nabuchodonozora do Babilonu mają w trzy lata uczyć się „pisma i języka Chaldejczyków”. Ta babilońska edukacja młodzieńców żydowskich ma na celu wychowanie lojalnych dworzan, którzy będą służyć królowi. W Dan 1,3-7 zostają ukazane predyspozycje młodzieńców umożliwiające im pobieranie nauki – zarówno fizyczne (brak jakiejkolwiek skazy, piękny wygląd), jak i intelektualne (mądrość, wiedza, inteligencja). Temat edukacji młodzieńców żydowskich pojawia się w Dan 1 w kontekście zachowania tożsamości narodowej i religijnej Żydów żyjących w diasporze, a więc z dala od ojczyzny, oraz w obcym pogańskim środowisku. Autor Dan 1 akceptuje możliwość „pogańskiej” edukacji Żydów, ale pod warunkiem że pozostaną oni wierni Bogu i narodowym tradycjom. Postać Daniela jest ukazana jako ideał – wzorzec do naśladowania – Żyda, który mimo pogańskiego wychowania pozostaje wierny Bogu. Tego rodzaju „model” postępowania staje się bardzo aktualny w czasach ostatniego redaktora Księgi Daniela z czasów machabejskich, gdy podstawowym problemem było zachowanie swej odrębności narodowej i wierności Bogu wobec nasilającej się hellenizacji. | nauki teologiczne |
Ocena sposobu żywienia i znajomości zagadnień związanych z cukrzycą wśród osób chorych na cukrzycę – badania wstępne Przestrzeganie odpowiedniej diety, oprócz wsparcia farmakologicznego, stanowi ważny element w leczeniu cukrzycy. Celem pracy było zbadanie podstawowej wiedzy diabetyków na temat cukrzycy i jej powikłań z zastosowaniem metody badania ankietowego. Ankieta została przeprowadzona w 2016 roku na próbie 236 osób chorych na cukrzycę typu 1 lub 2. Największą grupę badanych tworzyły osoby z cukrzycą wykrytą stosunkowo niedawno, czyli ok. 2-5 lat temu. Prawie 3/4 respondentów kontroluje stopień swojej choroby u diabetologa w przychodni bądź w poradni cukrzycowej. Większość ankietowanych jest w dużym stopniu świadoma zasad diety zalecanej dla cukrzyków, a prawie połowa z nich ją stosuje. | nauki społeczne |
Dyskretny urok wstydu Celem artykułu jest analiza kategorii wstydu z pominięciem dyskusji nad specyficznymi obszarami ludzkiego działania, którym towarzyszy wstyd. Problematyka wstydu najczęściej odnoszona jest do sfery ludzkiej seksualności, wydaje się jednak, że zwyczajowe wiązanie wstydu z jedną tylko sferą ludzkiej aktywności znacznie fenomen wstydu zubaża. Wstyd moralny uznaję za kategorię natury egzystencjalnej, to jest taką, która pozostaje bezpośrednio związana z wewnętrznym rozeznaniem konkretnej, przeżywającej wstyd osoby. Do tak rozumianego wstydu nie można nikogo nakłonić, nawet społeczno-kulturowy kontekst warunkujący uznawanie określonych zachowań za wstydliwe okazuje się niewystarczający – wstydzimy się wtedy, kiedy sami uznajemy, że określona sytuacja w naszym życiu nie powinna mieć miejsca. Mówienie komuś: „powinieneś się wstydzić”, nie przyniesie żadnego efektu, jeśli skarcona osoba nie myśli podobnie. Jakkolwiek wstyd jest uczuciem, którego chcielibyśmy w miarę możliwości uniknąć, pełni on niezwykle ważną rolę w naszym życiu moralnym. | nauki teologiczne |
Projekt medytacji chrześcijańskiej według J. Maina w Polsce. Próba oceny dogmatyczno-pastoralnej Powstawanie grup medytacyjnych działających na podstawie nauki J. Maina staje się okazją do głębszej analizy tej propozycji oraz jej oceny w świetle nauki chrześcijańskiej, jak również badań religioznawczych i psychologicznych. Punktem wyjściowym dyskusji na ten temat stała się w 2013 roku publikacja E. Christie Medytacja chrześcijańska w szkołach. Przewodnik dla nauczycieli i rodziców, rozpowszechniana przez polskie środowisko Światowej Wspólnoty Medytacji Chrześcijańskiej (WCCM).Idea medytacji stanowi niewątpliwie w rzeczywistości współczesnego świata, zwłaszcza w społeczeństwach zlaicyzowanych, konsumpcyjnych czy jedynie tradycyjnie religijnych (ukierunkowanych na rytualizm), ważny impuls w kwestii kontemplacji. Nie można jednak przejść obojętnie wobec wyraźnych lub pośrednich zapożyczeń z praktyk buddyjskich czy jogicznych, które są obecne w nauczaniu WCCM. Duchowość chrześcijańska i praktyki dalekowschodnie mają bowiem zupełnie inny punkt wyjścia i punkt dojścia. Dla ochrzczonych jakakolwiek modlitwa, w tym również medytacja, jest darem Boga, sposobem budowania osobistej relacji z Trójjedynym, a cel stanowi jedność z Nim, przy zachowaniu autonomii i tożsamości dwóch relacyjnych podmiotów – Boga i człowieka. Tymczasem w praktykach buddyjskich czy jogicznych istotna jest aktywność człowieka (dojście do bezruchu, zapanowanie nad myślami, działaniem ciała), a cel określony jest jako doświadczenie pokoju, harmonii, jedności ze sobą, całym światem, siłą wszechświata.W związku z tym trudno czegoś uczyć się w wymiarze duchowym od tych tradycji filozoficzno-religijnych, a w czasach zamętu i wyraźnej promocji New Age oraz związanych z tym praktyk i treści z Dalekiego Wschodu postawa chrześcijan winna być zdecydowanie jednoznaczna.Dlatego rodzą się następujące postulaty wobec środowiska WCCM: wyraźne powiązanie medytacji z życiem sakramentalno-eklezjalnym; zaniechanie praktyk wspólnych medytacji z buddystami; oczyszczenie nauczania z treści sugerujących synkretyzm; zaniechanie czerpania z duchowości niechrześcijańskiej; głębsze osadzenie nauczania w doktrynie i życiu Kościoła. | nauki teologiczne |
Średniowieczny Targ Rybny na Podzamczu w Szczecinie w świetle dotychczasowych badań (na tle wybranych miast portowych południowego pobrzeża Bałtyku) Targ Rybny, położony w najstarszej dzielnicy Szczecina – Podzamczu, przedstawiano w dotychczasowej historiografii miasta nie jako plac targowy, lecz ulicę o niewyróżniającej się formie, łączącą Targ Warzywny z Rynkiem Nowym. W niniejszym artykule zaprezentowano wyniki badań archeologicznych i architektonicznych z lat 1999–2000 i 2017, które stały się podstawą rekonstrukcji układu urbanistycznego tej części miasta. Dowiedziono, że średniowieczny Targ Rybny w Szczecinie miał formę ciągu ulicznego (Strassemarkt) o szerokości około 19 m – czyli analogiczną do form ulic targowych zastosowanych w miastach portowych południowego i południowo-wschodniego wybrzeża Bałtyku lokowanych w średniowieczu, w okresie kolonizacji niemieckiej (m.in. w Lubece, Gdańsku, Elblągu, Braniewie, Kłajpedzie). Targ Rybny wraz z Targiem Warzywnym, Rynkiem Nowym i Rynkiem Siennym tworzył system przestrzeni rynkowych o interesującej kompozycji urbanistycznej, odtwarzanej współcześnie w trakcie odbudowy Podzamcza. | sztuka |
Ogrody zabytkowe – czy dla wszystkich? Wśród wielu kategorii zabytków dostępność ogrodów zabytkowych stanowi zagadnienie nadal słabo rozpoznane. Wymagania ustawowe koncentrują się na dostępności budynków i nie nakładają obowiązku dbania o przestrzeń otaczającą. Pomijają więc teren otaczający budynek, który jest najczęściej jego niezbędnym dopełnieniem i często podlega ochronie prawnej jako wpisane do rejestru zabytków otoczenie, ogród lub park, jako część zespołu czy zabytku obszarowego. Zapewnienie dostępności zabytków, w tym ogrodów zabytkowych jest zagadnieniem wspólnym dla budynku i jego zabytkowego otoczenia - obszernym i złożonym, które należy analizować kompleksowo, w kontekście całego obiektu zabytkowego. W jego realizacji nie chodzi jednak o dopasowanie zabytku do wymogów dostępności - w rozumieniu przebudowy całości czy jego części, ale o wybór odpowiedniej opcji udostępniania – czyli zapewnienia takich rozwiązań, które nie wiążą się z nadmiernym obciążeniem, czy naruszeniem wartości ogrodu zabytkowego, w przeciwnym wypadku byłoby to sprzeczne z zasadami ochrony konserwatorskiej tych obiektów. Udostępnienie obiektu poprzez rozwiązanie kwestii dostępności architektonicznej może być skutecznie wspierane przez działania w sferze komunikacyjno-informacyjnej, które wydają się znacznie bezpieczniejsze w kontekście negatywnego wpływu na wartości zabytkowe obiektu niż likwidacja barier architektonicznych. Podstawowym warunkiem, który musi być przy tym spełniony jest przekazanie różnym grupom zainteresowanych uczciwej i wyczerpującej informacji o przygotowanej ofercie i o ewentualnych ograniczeniach dostępności. Ze względu na charakter zabytków obszarowych należy się spodziewać, że rzadko kiedy zarządzający ogrodem, będzie w stanie udostępnić go w pełni. | nauki humanistyczne |
Zróżnicowanie preferencji i zachowań konsumentów owoców i ich przetworów w zależności od wieku oraz dochodów Celem opracowania jest określenie wpływu wieku oraz dochodów konsumentów na preferencje
i zachowania. Materiał do analizy stanowiły dane pierwotne pochodzące z badań ankietowych przeprowadzonych
wśród 300 osób robiących zakupy w punktach sprzedaży detalicznej w Poznaniu. Zarówno wiek,
jak i dochody różnicowały preferencje i zachowania konsumentów owoców. Częstotliwość spożycia tych
produktów zwiększała się wraz ze wzrostem zamożności, a jeśli chodzi o wiek, najczęściej konsumowały
takie produkty osoby najstarsze i w średnim wieku. Konsumenci spożywali owoce głównie ze względu na
ich walory zdrowotne, a osoby najstarsze oraz osiągające najniższe dochody często kierowały się również
ceną. Wszystkie osoby, bez względu na różnicujące je cechy zaopatrywały się w owoce najczęściej w hipermarketach,
jednak najbardziej te punkty sprzedaży preferowały osoby najstarsze i o najniższych dochodach.
Najmłodsi i najzamożniejsi konsumenci chętniej niż inni wybierali sklepy spożywcze. | nauki rolnicze |
Humanistyka na rozdrożu – między atopią a inter(trans) dyscyplinarnością Esej skupia się na ogólnym przedstawieniu kwestii kryzysu dotykającego humanistykę, ukazując ów kryzys z perspektywy kilku współczesnych projektów interdyscyplinarnych. W świetle proponowanych przez projekty te rozstrzygnięć uderza złożoność pojmowania idei samego kryzysu (wraz z jego skądinąd nierozstrzygalną definicją), który bywa postrzegany jako niezwykłe źródło energii stymulującej rozwój ludzkiej myśli, jaki odbija się w różnych dykursach akademickich (w tym literaturoznawczych). W celu ponownego przemyślenia nowych możliwości, sugerowanych przez współczesnych badaczy, zdecydowałam się na przypomnienie atopii (lansowanej w pismach Barthes’a), która płynnie wiedzie w kierunku tzw. zwrotu performatywnego (manifestowanego w „późnej” dekonstrukcji Derridy), aby następnie poprowadzić ku poetyce doświadczenia (obecnej między innymi w krytyce somatycznej oraz somaestetyce) oraz ku poetyce kulturowej reprezentowanej przez amerykańską szkołę Greenblatta. | nauki humanistyczne |
Obowiązek Obowiązek odmawiania liturgii godzin przez diakonów stałych (kan. 276 § 2 nr 3) Obowiązek odmawiania liturgii godzin przez diakonów stałych (kan. 276 § 2 nr 3)
Celem artykułu jest ukazanie zagadnienia odmawiania liturgii godzin przez diakonów stałych. Kodeks zobowiązuje diakonów stałych do odmawiania części liturgii godzin, określonej przez konferencję episkopatu. W pierwszej części artykułu przedstawiono kwestię kształtowania się obowiązku sprawowania liturgii godzin w Kościele. W drugiej części ukazano liturgię godzin diakonów stałych według obowiązującego prawa kanonicznego, natomiast część trzecia została poświęcona normom komplementarnym konferencji episkopatów odnośnie do liturgii godzin diakonów stałych. Całość artykułu zamyka podsumowanie i bibliografia. | nauki humanistyczne |
Czynniki rozwoju wielofunkcyjnego obszarów wiejskich na przykładzie województwa świętokrzyskiego Dokonano próby wyodrębnienia i oceny czynników charakteryzujących poziom rozwoju wielofunkcyjnego obszarów wiejskich województwa świętokrzyskiego oraz zbadano wpływ tych czynników na kształtowanie się poziomu bezrobocia. Stwierdzono, że stopa bezrobocia jest silnie zależna od odsetka ludności rolniczej. Mimo stwierdzonych zależności statystycznych ustalono, iż stopa bezrobocia rejestrowanego nie jest obiektywnym wskaźnikiem wiejskiego rynku pracy. | nauki rolnicze |
Standardy raportowania danych CSR - wyniki badania ankietowego Celem artykułu jest przedstawienie, które standardy i w jakim stopniu są
stosowane przez firmy uznane w Polsce za społecznie odpowiedzialne. Przeanalizowano
też zależność między stosowaniem wybranych standardów sprawozdawczości CSR
a oceną korzyści związanych z tym, że firma jest postrzegana jako społecznie odpowiedzialna.
Przeprowadzone badania potwierdziły duże znaczenie standardów GRI, natomiast
to, czy przedsiębiorstwa stosują zewnętrzne standardy raportowania różni się między
sektorami działalności. Takie cechy, jak dłuższy okres raportowania danych
pozafinansowych oraz udział zewnętrznej firmy eksperckiej w opracowaniu raportów
zwiększały wykorzystanie GRI w badanych firmach. Stosowanie standardów może też
przyczynić się do pełniejszego uświadomienia podmiotom korzyści, jakie są związane
z przyjęciem przez firmy idei społecznej odpowiedzialności. | nauki społeczne |
Dawid Mielnik, Motyw wskrzeszenia w biblijnych tradycjach o Eliaszu i Elizeuszu. Porównawcze studium historyczno-krytyczne 1Krl 17,8-24 i 2Krl 4,8-37 (Studia Biblica Lublinensia 17; Lublin: Wydawnictwo KUL 2018) Recenzja książki: Dawid Mielnik, Motyw wskrzeszenia w biblijnych tradycjach o Eliaszu i Elizeuszu. Porównawcze studium historyczno-krytyczne 1Krl 17,8-24 i 2Krl 4,8-37 (Studia Biblica Lublinensia 17; Lublin: Wydawnictwo KUL 2018). | nauki teologiczne |
Gatekeeping jako strategia immunizacyjna w fandomach transformujących na przykładzie środowiska fanek Star Treka Niniejszy tekst stanowi propozycję biopolitycznej interpretacji fanowskiego gatekeepingu jako formy immunizacji, która ma na celu obronę tożsamości grupy przed prawdziwymi bądź wyimaginowanymi zagrożeniami niesionymi przez nowych fanów. Praktyka zostaje omówiona na przykładzie środowiska w rozważaniach nad gatekeepingiem zazwyczaj ignorowanego – fandomu transformującego (transformative fandom), a szczególnie najsilniej sfeminizowanego środowiska twórczyń i czytelniczek fanfikcji. Mechanizmy immunizacyjne omówione zostają na przykładzie reakcji zgromadzonego na platformie LiveJournal fandomu Star Treka w 2009 roku, kiedy to po premierze rebootu franczyzy doszło do masowego napływu nowych fanek. W artykule przywołana jest historia fandomu Star Treka jako wyłonionego w wyniku gatekeepingu oraz przeanalizowana zostaje działalność dyskursywna fanek dłużej znajdujących się w środowisku, które stawiały nowicjuszkom wymagania niekiedy niemożliwe do zrealizowania. W końcowej części tekstu zmiana paradygmatu gatekeepingu (od dopuszczania bądź odmawiania publikacji do kontroli populacji fandomu) zostaje powiązana z rozpowszechnieniem technologii Web 2.0, która umożliwiła publikację wszystkim użytkownikom. | nauki humanistyczne |
Powrót do źródeł, czyli stare i nowe dane w modelowaniu złóż Artykuł przedstawia tematykę wybranych źródeł danych oraz sposobu ich pozyskiwania dostępnych w przeszłości oraz dzisiaj, które mogą być wykorzystane w modelowaniu złóż. Zwrócono też uwagę na podstawowe zasady tworzenia modeli przestrzennych oraz sposoby efektywnego wykorzystania źródeł danych oraz informacji poprzez wykorzystanie obecnie dostępnych technologii. Szczególną uwagę poświęcono też danym i informacjom pochodzącym z materiałów archiwalnych. | nauki inżynieryjno-techniczne |
Związek wycieku naturalnego z właściwościami fizykochemicznymi mięśnia longissimus lumborum tuczników Celem pracy było oszacowanie zależności pomiędzy wielkością wycieku naturalnego z mięśnia longissimus lumborum (LL – część lędźwiowa mięśnia najdłuższego grzbietu) tuczników a zbiorami właściwości fizykochemicznych, oznaczonych w 1 i 24 h po uboju. Badania przeprowadzono na mięśniu LL 250 tuczników z czterech grup rasowych. Uzyskane wyniki wskazują na znaczną zmienność wielkości wycieku naturalnego z mięśnia LL badanej grupy tuczników. Stwierdzono istotne korelacje pomiędzy wielkością wycieku naturalnego w poszczególnych terminach pomiaru i zdolnością utrzymywania wody własnej a stopniem zakwaszenia tkanki mięśniowej (pH1 i pH24), zawartością kwasu mlekowego i glikogenu, przewodnością elektryczną tkanki mięśniowej (EC24) oraz jasnością mięsa. Na podstawie przeprowadzonej analizy kanonicznej stwierdzono, iż badane parametry fizykochemiczne mięsa w niewielkim stopniu (31-36%) wyjaśniają zmienność wycieku naturalnego z mięśnia LL, co wskazuje na potrzebę dalszych badań biochemicznych mechanizmów tego zjawiska. | nauki rolnicze |
Wpływ funduszy unijnych na sezon turystyczny na przykładzie krajów basenu Morza Śródziemnego Europa, która od wielu lat zajmuje czołowe miejsca na listach najchętniej odwiedzanych destynacji turystycznych, zmaga się z problemem sezonowości szczególnie w krajach basenu Morza Śródziemnego, które oferują produkty stricte związane z turystyką wypoczynkową. Unia Europejska, dostrzegając globalne korzyści z rozwoju branży turystyczno-hotelarskiej, dofinansowuje programy, które w pośredni lub bezpośredni sposób przyczyniają się do wzrostu liczby turystów poza okresem wakacyjnym. Celem niniejszego artykułu jest ukazanie wpływu funduszy unijnych na wzrost ruchu turystycznego w tzw. martwym sezonie w krajach basenu Morza Śródziemnego oraz zidentyfikowanie krajów, które aktywnie uczestniczą w realizacji tych projektów. W artykule przeprowadzono badanie ruchu turystycznego w krajach Unii Europejskiej w latach 2010- 2012 na podstawie danych statystycznych opracowanych przez UN WTO oraz dokonano przeglądu projektów finansowanych z funduszy unijnych, które przyczyniły się do wzrostu ruchu turystycznego i poprawy koniunktury gospodarczej w państwach śródziemnomorskich. | nauki społeczne |
Wahania napięcia w wiejskich sieciach elektroenergetycznych W oparciu o wyniki pomiarów prowadzonych w wiejskich stacjach transformatorowych 15/0,4 kV i na końcach linii niskiego napięcia zasilających odbiorców wiejskich z terenów Małopolski przeprowadzono analizę wahań napięcia pod kątem zgodności z obowiązującymi przepisami. Stwierdzono, że chociaż wartość napięcia zasilającego nie przekracza wartości dopuszczalnej, to warunki zasilania odbiorców wiejskich ze względu na wahania napięcia nie zawsze są prawidłowe. Odnosi się to w szczególności do odbiorców przyłączonych w pobliżu końców linii zasilających. Z przeprowadzonych badań wynika, że przeciętny odbiorca wiejski może się spodziewać w ciągu dnia ok. 8 wahań napięcia o amplitudzie przekraczającej 5% wartości napięcia znamionowego sieci, przy średnim czasie ich trwania 1,3 s. | nauki rolnicze |
Wpływ integracji z Unią Europejską na działalność innowacyjną przedsiębiorstw przemysłu spożywczego w Polsce W artykule przedstawiono analizę działalności innowacyjnej przedsiębiorstw przemysłu
spożywczego przed i po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej. Wykorzystano w niej dane
publikowane przez Główny Urząd Statystyczny. Przeprowadzona analiza wskazuje, że przystąpienie
Polski do Unii Europejskiej i nowe otoczenie, nie tylko konkurencyjne ale i regulacyjne, wpłynęło na
działalność innowacyjną przedsiębiorstw przemysłu spożywczego. Mimo rosnących nakładów na
innowacje producenci żywności nie wykorzystali w pełni istniejących możliwości zwiększenia
efektywności podejmowanej działalności innowacyjnej. | nauki społeczne |
Badanie aktywacji płytek krwi podczas procesu hemodializy Wstęp. Każdego roku wzrasta liczba chorych z przewlekłą niewydolnością nerek. Szacuje się, że na świecie prawie 600 mln ludzi (w tym aż 4 mln w Polsce) cierpi z powodu przewlekłej choroby nerek. Z raportu o stanie leczenia nerkozastępczego w Polsce wynika, że na koniec 2006 r. na milion chorych dializowano aż 361 osób. Wnioski płynące z powyższych danych sprawiają, że potrzeba dokładniej przyjrzeć się procesowi hemodializy i udoskonalić ją tak, aby powikłania można było ograniczyć do minimum, a dzięki temu poprawić jakość życia u osób dializowanych.
Cel pracy. Zbadanie stopnia aktywności i agregacji płytek krwi w krwi pochodzącej z różnych etapów procesu hemodializy u owiec.
Materiał i metody. W doświadczeniu badano krew pochodzącą od owiec posiadających nerki i poddawanych procesom hemodializy. Krew była pobierana na różnych etapach hemodializy, a następnie badana z wykorzystaniem dwóch agonistów: ADP oraz kolagenu. Pomiary były wykonywane metodą impedancyjną z wykorzystaniem agregometru.
Wyniki i wnioski. Zauważono, że zarówno dla ADP, jak i kolagenu spadek aktywności płytek krwi następuje po 15 minutach od rozpoczęcia dializy. Jest to prawdopodobnie czas, gdy płytki krwi uległy aktywacji i nie mogą reagować z agonistą, a organizm jeszcze nie wyrzucił do krwiobiegu świeżych płytek. Następnie występuje wyrzut świeżych płytek i uzupełnia te, które zostały zaktywowane, dzięki temu, jak widać pod koniec dializy, aktywność płytek pozostaje stała. Dodatkowo, porównując z sobą wyniki dla dwóch agonistów, można zauważyć, że płytki krwi lepiej reagują z ADP niż z kolagenem. | nauki medyczne i o zdrowiu |
Ujmowanie i pomiar przychodów ze sprzedaży w świetle MSSF 15 i regulacji polskich – analiza porównawcza Cel: Celem artykułu jest ocena skali rozbieżności między Międzynarodowym Standardem Sprawozdawczości Finansowej (MSSF) 15 a polskimi rozwiązaniami, które obowiązują (lub wkrótce będą obowiązywać) w obszarze ujmowania i pomiaru przychodów ze sprzedaży. Metodyka/podejście badawcze: W artykule zastosowano metody analizy literatury przed-miotu oraz aktów prawnych, w tym głównie ustawy o rachunkowości, Krajowych Standar-dów Rachunkowości (KSR), a także właściwych MSR i MSSF. Wyniki: Przeprowadzone badania dowodzą, że przepisy polskie dotyczące przychodów, oceniane na tle międzynarodowym, tworzą dwa segmenty. Pierwszy z nich to KSR nr 15 – w relacji do MSSF 15 zawiera regulacje generalnie zbieżne, zwłaszcza w kwestiach ogólnych zasad rozpoznawania przychodów oraz metodyki pomiaru przychodów ujmowanych w okre-ślonym momencie. Na drugi segment składają się: ustawa o rachunkowości oraz KSR nr 3, tworzone na podstawie nieaktualnych już MSR 18 i MSR 11, a dotyczące rozpoznawania przychodów w miarę upływu czasu. Praktyczne implikacje: Artykuł wskazuje na rozbieżności między regulacjami polskimi i międzynarodowymi w zakresie ujmowania i pomiaru przychodów, co może być ważne dla przedsiębiorstw zmieniających podstawę przygotowania sprawozdania finansowego z ustawy o rachunkowości na MSSF. Oryginalność: Artykuł jest pierwszym opracowaniem, w którym dokonano oceny stopnia zgodności polskich i międzynarodowych przepisów w obszarze ujmowania i pomiaru przy-chodów ze sprzedaży. | nauki społeczne |
KARATE KYOKUSHIN JAKO FORMA SPĘDZANIA CZASU WOLNEGO Celem tej pracy jest przedstawienie karate kyokushin jako formy spędzania czasu wolnego. Na jego potrzeby dokonano sparowania poszczególnych funkcji i aspektów. Przedstawiono je w ujęciu czterech funkcji w specjalnie przygotowanej ankiecie. W badaniu wzięło udział 120 osób w wieku od 13 do 19 lat.
W niniejszym artykule przedstawiono karate jako formę spędzania czasu wolnego. Ukazano funkcje jakie spełnia ono w naszym życiu i udowodniono, że doskonale one korelują z funkcjami czasu wolnego, opisanymi w literaturze dotyczącej teorii rekreacji. | nauki medyczne i o zdrowiu |
WALORY STUDIUM PRZYPADKU I AUTOBIOGRAFII Refleksje z własnych doświadczeń i z lektury nieobojętnych tekstów W artykule walory metodologiczne studium indywidualnego przypadku i autobiografii zilustrowane zostały przykładami prac badawczych i książkowymi publikacjami pod względem ich potrójnej wartości, jako: świadectwa historii, wyznania prawdy wewnętrznej autorów i jako przesłanie dla potomnych. W studium przypadku chodzi zawsze – jak wykazano na przykładzie „Samotności i kultury” autora i jego uczniów – to wnikliwy opis nietypowego, przełomowego zdarzenia w życiu konkretnej osoby czy grupy ludzi. Głębokie, intymne przeżycia mają zawsze wymiar subiektywny i cenny w ukazaniu prawdy wewnętrznej. Dobór większej próby badawczej pozwala na dokonanie uogólnień. Z analizowanych 13 autobiografii (przywódców i polityków, ludzi sztuki i nauki) wyodrębniono dwie grupy: 1) pisanych na zamówienie (polityczne czy w celu kreowania własnego wizerunku) – dokonujące selekcji niewygodnych faktów i tworzące mity wokół postaci; 2) autobiografie autentyczne: opisujące z dystansu realną rzeczywistość, a także szczere aż do bólu w rozrachunku i ocenie własnego życia, dzięki czemu będące cennym źródłem wiedzy. | nauki społeczne |
Eklezjologia Jürgena Moltmanna Jürgen Moltmann jest zdecydowany krytykiem ścisłego powiązania Kościoła z państwem oraz chrześcijaństwa w roli religii publicznej, gdyż w takim przypadku Kościół występuje jako obrońca status quo, czyli zastanego porządku rzeczy, a tym samym ustępuje z roli rzecznika osób pokrzywdzonych i wykluczonych. Alternatywą nie jest jednak sprowadzenie chrześcijaństwa do roli religii prywatnej i indywidualnej pobożności. Kościół jest bowiem wspólnotą wyznawców Chrystusa zrodzoną przez Ewangelię o Królestwie Bożym, Ewangelia ta zaś zawiera obietnicę wyzwolenia z wszelkiego rodzaju zniewolenia oraz naprawienia krzywd. To oznacza, że misja Kościoła ma charakter publiczny i wymiar eschatologiczny oraz jest nastawiona na przemianę istniejących stosunków społecznych, nie może więc nigdy zrezygnować z roli profetycznej. Kościół jest ponadto wspólnotą, która poprzez chrzest nadaje swoim członkom nową tożsamość przekraczająca granice etniczne, ekonomiczne i polityczne. Pojmowanie Kościoła jako wspólnoty implikuje, że w jego misji uczestniczą wszyscy jego członkowie, a czynią to zarówno poprzez udział w nabożeństwie i komunii, a także poprzez codzienne działania, których celem jest praca na rzecz bliźnich i społeczeństwa. | nauki teologiczne |
Ocena niepewności pomiarów wybranych wielkości geometrycznych w pomiarach współrzędnościowych W referacie przedstawiono problematykę pomiarów wybranych wielkości geometrycznych za pomocą współrzędnościowej maszyny pomiarowej w warunkach produkcyjnych. Przedstawiono przykłady przebiegu procesu pomiarowego, z położeniem nacisku na określenie szczegółowej interpretacji wymagań dotyczących dokładności. Celem referatu jest analiza niektórych czynników powodujących błędy podczas pomiarów współrzędnościowych wielkości geometrycznych. Przedstawiono propozycje uproszczenia strategii pomiarowych w produkcji części maszyn. Podjęto też próbę oceny niepewności wykonanych pomiarów. Referat kończy się wnioskami oraz zadaniami do realizacji w dalszych pracach. | nauki inżynieryjno-techniczne |
Energia z bioodpadów W niniejszym artykule zwrócono uwagę na fakt, że biogaz należy do alternatywnych źródeł energii, która uważana jest za bezpieczną i przyjazną dla środowiska. Ponadto zauważa się, że największymi producentami energii elektrycznej z biogazu w przeliczeniu na 1000 mieszkańców na terenie Unii Europejskiej są Niemcy, następnie Wielka Brytania i kolejno Luksemburg, Austria, Dania, Szwecja, natomiast Polska zajmuje 22 miejsce mając produkcję tej energii ponad 6-krotnie mniejszą niż średnia europejska. W artykule omówiono wytwarzanie biogazu wysypiskowego, rolniczego oraz oczyszczalnianego. Stwierdza się także, że w Polsce istnieją instalacje rolnicze produkujące biogaz, lecz potencjał kraju nie jest w pełni wykorzystany. Zauważalne jest, że popularyzacja zielonej energii biogazu dopiero się rozpoczyna, a polskie działania są spowolnione w stosunku do innych krajów Unii Europejskiej np. Niemiec, Danii, Austrii czy Szwecji. W artykule wymienia się główne stymulatory rozwoju tego typu bioenergii, którymi są: wsparcie ekonomiczne dla inwestorów, dostęp do surowców oraz nowoczesnych technologii. Porównano także dane dotyczące rozwoju zielonej energii pochodzącej z biogazu w Pakistanie, Turcji na Litwie i w Polsce. Uwagę poświęcono również obawom społecznym dotyczącym budowy biogazowni w Polsce oraz potrzebie edukacji ekologicznej na ten temat. Przytoczone zostały artykuły prasowe z lokalnych gazet informujące o protestach mieszkańców przeciwko budowie biogazowni w różnych częściach Polski. | nauki ścisłe i przyrodnicze |
Niechciana ciągłość/chciana nieciągłość. Literackie echa obecności dyskursu PRL-owskiego w rzeczywistości III RP z jej resentymentem opresjonowanej peryferii Tekst omawia ślady obecności we współczesnej prozie polskiej PRL-owskiego dyskursu dominującego oraz PRL-owskiego kontr-dyskursu przechowującego polską wspólnotowąnarrację fundacyjną powstałą w zaborowych warunkach w XIX wieku. Jedne i drugie śladynadal występują dzisiaj w utworach autorów o różnych światopoglądach i podlegają odmiennymfunkcjonalizacjom. | nauki humanistyczne |
Recenzja: ks. Henryk Seweryniak, Świadectwo i sens. Teologia fundamentalna, Płocki Instytut Wydawniczy, Płock 2001, ss. 527. Henryk Seweryniak, Témoignage et signification. Théologie fondamentale, Płocki Instytut Wydawniczy, Płock 2001, pp. 527. | nauki teologiczne |
Pesymiści i optymiści. Dwa podejścia wobec problemu proliferacji broni jądrowej po zimnej wojnie Problem proliferacji broni jądrowej został pokazany z dwóch perspektyw: szkoły optymistycznej i pesymistycznej. W stanowisku optymistów proliferacja nie jest ujmowana jako zagrożenie, a bardziej skuteczne nuklearne odstraszanie. Optymiści uważają, że od czasów zimnej wojny niewiele się zmieniło i nuklearne odstraszanie będzie odgrywać ważną rolę w zapobieganiu wielu potencjalnym konfliktom. Przedstawiciele tego nurtu są przekonani, że decydenci posiadający arsenał nuklearny, bez względu na ustrój polityczny bedą zachowywać się racjonalnie w prowadzeniu polityki zagranicznej, w szczególności wobec innych państw atomowych. Szkoła pesymistyczna zajmuje przeciwne stanowisko. Według pesymistów, proliferacja zwiększa prawdopodobieństwo wybuchu wojny nuklearnej. Szkoła pesymistyczna upartuje w broni jądrowej szczególne niebezpieczeństwo dla rodzaju ludzkiego, a jej niekontrolowane rozprzestrzenianie jeszcze bardziej to ryzyko wzmaga. Przedstawicieli obu szkół łączy przekonanie, że proliferacja będzie dalej postępować, ale co do jej skutków są już odmiennego zdania. | nauki społeczne |
Najnowsze osiągnięcia na płaszczyźnie fizyki i chemii oraz inżynierii materiałowej w aspekcie wzrostu wydajności procesów przeróbczych na styku przemysłów węglowego i energetycznego Rozwój inżynierii materiałowej oraz najnowsze wyniki badań stosowanych w zakresie fizyki i chemii ciała stałego umożliwiły opracowanie nowych metod kontroli jakości i przetwarzania paliw stałych. W skali laboratoryjnej powstały zaawansowane metody wytwarzania energii elektrycznej z węgla z pominięciem przetwarzania na energię cieplną i mechaniczną. Ogół tych procesów umożliwia wzrost sprawności energetycznej wytwarzania energii elektrycznej. Jest to szczególnie istotne zagadnienie z punktu widzenia krajów, w których energetyka opiera się na węglu kamiennym lub brunatnym. | nauki społeczne |
Plonowanie nowych klonow Gloriosa rothschildiana O'Brien w tunelu foliowym bez ogrzewania Celem pracy było zbadanie przydatności trzech klonów gloriozy do uprawy w tunelach foliowych bez ogrzewania. Przeprowadzone badania wykazały, że glorioza może być uprawiana w warunkach jakie panują w tunelu. Plon kwiatów ciętych (od 19 do 21 sztuk z rośliny) oraz jego jakość były zbliżone do plonu osiąganego w warunkach szklarniowych. Średnia masa bulw potomnych wahała się od 230 do 490 g. | nauki rolnicze |
Własne podwórko 61. Kaliskie Spotkania Teatralne – Festiwal Sztuki Aktorskiej, 18-25 września 2021 | sztuka |
Rola przekąsek w żywieniu człowieka ze szczególnym uwzględnieniem przekąsek mięsnych Celem autorów pracy było przedstawienie roli przekąsek w codziennej diecie
w Polsce i na świecie. Omówiono aktualny stan wiedzy na podstawie prowadzonych badań
ankietowych w kraju i w ujęciu globalnym, z uwzględnieniem przekąsek zalecanych i nieza-
lecanych w diecie człowieka dla różnych grup wiekowych. Spożywanie przekąsek ma duży
udział w nawykach żywieniowych, szczególnie wśród nastolatków. Wiedza na temat wpływu
zachowań żywieniowych związanych ze spożywaniem przekąsek na masę ciała i stan zdrowia
ma kluczowe znaczenie dla określenia działań publicznych w zakresie promowania zdrowych
nawyków żywieniowych. Wykazano, że preferencje smakowe względem przekąsek różnią
się w zależności od regionu czy państwa. Zwrócono uwagę na dynamicznie rozwijający się
sektor przekąsek mięsnych w Polsce i na świecie. Decyzje zakupowe dotyczące przekąsek po-
winny się opierać na wiedzy konsumentów, pozyskanej głównie w czasie edukacji szkolnej,
a uzupełnionej informacjami ze środków masowego przekazu oraz na daleko idącej rozwa-
dze/roztropności. | nauki medyczne i o zdrowiu |
Wykorzystanie węgla aktywnego i nadtlenku wodoru w oczyszczaniu ścieków przemysłowych Oczyszczanie ścieków przemysłowych wymaga stosowania różnych metod, w tym procesów sorpcji i utlenienia. Każdy z tych procesów ma swoje zalety i ograniczenia. Konsekwencją stosowania sorpcji (najczęściej z wykorzystaniem węgli aktywnych) jest problem zagospodarowania zużytych sorbentów, a proces utleniania wymaga wprowadzania znacznych ilości utleniaczy. Alternatywą może być połączenie obu tych procesów, realizowane jako: sorpcja, a następnie utlenienie zaadsorbowanych substancji, co skutkuje ich regeneracją i możliwością ponownego wykorzystania, lub jako sorpcja i utlenianie realizowane symultanicznie. W prezentowanej pracy prowadzono badania nad skutecznością usuwania p-chlorofenolu (jako substancji organicznej często występującej w ściekach przemysłowych) z wykorzystaniem węgla aktywnego i utleniaczy. Jako utleniacze zastosowano nadtlenek wodoru oraz odczynnik Fentona wykorzystywane w metodach pogłębionego utleniania (AOP). W tym przypadku rozkład związków organicznych zachodzi na skutek działania powstających w środowisku reakcji rodników hydroksylowych. Wykazano, że nadtlenek wodoru nie utlenia p-chlorofenolu, natomiast w reakcji Fentona następuje natychmiastowy rozkład tej substancji. Jednocześnie wykazano, że wybrany do badań węgiel aktywny WD extra charakteryzuje się dużą zdolnością sorpcyjną względem p-chlorofenolu, wynoszącą 150 mg/g. Nasycony p-chlorofenolem węgiel aktywny poddano regeneracji poprzez utlenienie zaadsorbowanej substancji nadtlenkiem wodoru i odczynnikiem Fentona. Stwierdzono, że węgiel aktywny po regeneracji wykazuje zdolności sorpcyjne zbliżone do węgla świeżego. Procesowi regeneracji towarzyszy jednak znaczny ubytek masy węgla aktywnego, szczególnie na skutek działania odczynnika Fentona (ok. 15%). Jednocześnie prowadzono badania nad usuwaniem p-chlorofenolu z roztworu wodnego w symultanicznym procesie sorpcji i utlenienia. Zaobserwowano, że w pierwszym etapie reakcji zachodzi proces utlenienia, obejmujący jednak nie tylko rozkład p-chlorofenolu, ale również węgiel aktywny, na co wskazuje znaczny ubytek masy. Wraz z upływem czasu reakcji udział sorpcji wzrasta. | nauki inżynieryjno-techniczne |
Inspiracje ku radości na kanwie adhortacji Gaudete in Domino papieża Pawła VI Radości możemy doświadczać na wielu płaszczyznach naszego życia. Łatwo radować się w sytuacjach, które bezpośrednio inspirują nas ku radości. Jednak zdecydowanie trudniej odkrywać radość w obliczu smutnych doświadczeń naszego życia, łącznie z cierpieniem i śmiercią. Niniejszy artykuł, inspirowany adhortacją Gaudete in Domino papieża Pawła VI, stanowi próbę ponownego spojrzenia na zagadnienie radości nie tylkona kanwie wspomnianej adhortacji, ale również innych dokumentów i wybranej literatury traktującej o radości. Niniejszy artykuł ukazuje najważniejsze inspiracje ku radości, które prezentuje papież Paweł VI, a które zostały poddane analizie i refleksji w kontekście współczesnych czasów, w których człowiek tak łatwo traci radość i sens życia. | nauki teologiczne |
Stan geometryczny powierzchni bocznych zębów kół zębatych po frezowaniu diagonalnym Przedstawiono znaną, ale sporadycznie wykorzystywaną metodę diagonalnego nacinania kół zębatych. Dotychczasowe opracowania na ten temat są bardzo nikłe i niedoskonałe. Przedstawione w literaturze zależności, według których należy prowadzić tę obróbkę, w praktyce nie dają pozytywnych rezultatów. Dopiero przeprowadzona szczegółowa analiza łańcucha kinematycznego konkretnej obrabiarki dała zadowalający wynik. Potwierdziły to prace wstępne prowadzone w warunkach warsztatowych. Badania właściwe obejmują badania wpływu parametrów skrawania na stan powierzchni koła po obróbce tą metodą. Według teorii należy spodziewać się znacznego polepszenia tego stanu ze względu na krzyżowe ślady obróbki. Uzyskane rezultaty częściowo potwierdzają te przypuszczenia. Pierwsze badania prowadzono na kołach w stanie nieutwardzonym. Przewiduje się, że lepsze rezultaty będą uzyskiwane na kołach utwardzonych. Pełne badania mogą spopularyzować tą zarzuconą metodę i dać wymierne korzyści w postaci znacznego polepszenia stanu powierzchni bez kosztownego szlifowania. | nauki inżynieryjno-techniczne |
Ocena hydrauliczna działania przepławki dla ryb przy stopniu wodnym Brzeg Dolny Stopień wodny Brzeg Dolny, wybudowany w 1959 roku składa się z pięcioprzęsłowego
jazu, śluzy, elektrowni oraz przepławki dla ryb. Przepławka jest
konstrukcji komorowej schodkowej, w której dno każdej kolejnej komory licząc
od wlotu na górnej wodzie, jest obniżone o około 30 cm w stosunku do poprzedniej.
Przepławka składa się z 26 komór oddzielonych od siebie pionowymi ścianami
z przelewami (górnymi) i otworami przesmykowymi (dolnymi) umieszczonymi
naprzemiennie. Doprowadzenie wody na stanowisku górnym odbywa się
przez cztery otwory z zasuwami rozmieszczone obok siebie z przewyższeniem co
30 cm. Przepławka połączona jest ze stanowiskiem dolnym trzema otworami rozmieszczonymi
jeden nad drugim. Taki układ doprowadzenia i odprowadzenia wody
z przepławki umożliwia jej działanie w dużym zakresie zmienności poziomu
wody górnej i dolnej.
Przeprowadzone pomiary w naturze oraz analiza hydrauliczna działania
przepławki umożliwiły ocenę jej działania w warunkach zmienionego poziomu
piętrzenia z rzędnej 108,00 m npm do 107,50 m npm oraz obniżonego poziomu
wody dolnej będącej skutkiem erozji dna. Badania wykazały, że przepławka zachowała
dotychczasową swoją funkcje. W pracy przedstawiono także wskazania
poprawy funkcjonowania przepławki poprzez przebudowanie jej na szczelinową
oraz zamontowanie barier elektryczno-elektronicznych, chroniących ryby przed
dostawaniem się do turbin i kierujących je do przepławki. | nauki społeczne |
Sztuka prezentacji, czyli zastosowanie multimediów w dydaktyce Przedstawiono przegląd technik, mających za zadanie zwiększenie efektywności prezentowanego pokazu slajdów. Opisano, jak powinno wyglądać planowanie prezentacji, oraz scharakteryzowano podstawowe błędy popełniane przez prelegentów. Pokazano, jak należy przygotować prezentację, aby audytorium skupiło się na przekazie, a nie rozpraszało „ozdobnikami". | nauki ścisłe i przyrodnicze |
Charakterystyka aromatu i właściwości przeciwutleniających wybranych naparów używek i ziół Celem pracy było porównanie składu związków przeciwutleniających oraz ich aktywności, a także dokonanie charakterystyki składników aromatu popularnych napojów o wysokiej aktywności biologicznej: kaw mielonych i rozpuszczalnej oraz innych naparów: herbaty zielonej, mate, rooibos i fongru. Oznaczono zawartość polifenoli ogółem, ich skład i zawartość kofeiny metodą HPLC, aktywność przeciwutleniającą naparów wobec kationorodników ABTS oraz skład związków lotnych w fazie nadpowierzchniowej metodą SPME-GC-MS. Stwierdzono, że znaczne różnice zawartości związków przeciwutleniających i wynikające z tego różnice aktywności uzyskanych naparów są w dużej mierze efektem różnic w sposobie przygotowywania naparów, gdyż nie są one tak znaczące w przypadku surowców służących do ich sporządzenia. Aktywność przeciwrodnikowa była znacznie większa w herbacie zielonej (250 mg Trolox/g s.m.) i mate (130 mg/g) niż w kawach mielonych (około 50-70 mg/g), podczas gdy kawy zdecydowanie dominowały pod względem aktywności naparów (500-700 mg Trolox/100 ml w kawach, 260 mg/100 ml w herbacie i 120 mg/100 ml w mate). W pracy wykazano ponadto, że badane kawy charakteryzują się większym bogactwem lotnych składników aromatu, szczególnie w stosunku do herbaty zielonej i rooibos (18-19 związków lotnych wobec 2-3 w naparach herbaty i rooibos). | nauki rolnicze |
Rachunkowość w Polsce w okresie gospodarki centralnie planowanej – historia mówiona W niniejszym artykule zaprezentowano przede wszystkim relację z wywiadu przeprowadzonego z dr. Zdzisławem Fedakiem, uczestnikiem prac nad rozwiązaniami systemowymi rachunkowości w Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej (PRL), a – obecnie – animatorem doskonalenia polskiej praktyki rachunkowości w warunkach gospodarki rynkowej. Bezpośrednią przesłanką tej publikacji jest przyczynienie się do wypełnienia luki w zakresie prezentacji uwarunkowań i specyfiki cech rachunkowości w Polsce z okresu gospodarki nierynkowej, z odwołaniem się do wiedzy i doświadczeń osób dobrze znających status quo w tym obszarze. Tekst wpisuje się w nurt dokumentowania historii rachunkowości przy zastosowania metody badawczej znanej jako historia mówiona (oral history). | nauki społeczne |
Wymierne sensoryczne oznaczenie natężenia zapachu i smakowitości Zastosowano wskaźnik rozcieńczenia do wymiernej charakterystyki aromatu i smakowitości ponad 50 surowców, wytworów i przypraw oraz do charakterystyki wpływu postępowania przerobowego i składowniczego na zmiany natężenia aromatu i smakowitości. | nauki rolnicze |
Obrzęd nałożenia paliusza metropolitom - historia i teologia Nazwa „paliusz” pochodzi od łacińskiego słowa pallium, które oznacza płaszcz. To pas z białej wełny noszony na ramionach, będący elementem stroju liturgicznego metropolitów. Zakładany jest na ornat i opuszczany końcami na piersi i plecy. Ozdobiony jest wyszytymi sześcioma czarnymi równoramiennymi krzyżami, trzema szpilkami, zakończony również czarnymi, jedwabnymi fragmentami. Noszony jest wyłącznie jako element stroju liturgicznego, mający podkreślić funkcję i władzę metropolity w zgromadzeniu oraz jego łączność ze Stolicą Apostolską. Liturgiczny obrzęd nałożenia paliusza przeżywał w historii – od wczesnego średniowiecza do czasów współczesnych, różne modyfikacje, by w 2015 r. przyjąć obecny kształt. Obrzęd poświęcenia i nałożenia paliusza każdemu metropolicie uświadamia pasterskie obowiązki wobec powierzonych mu owiec. Jest widocznym symbolem jedności, znakiem komunii i więzi miłości ze Stolicą Apostolską oraz wezwaniem do ewangelicznego męstwa. | nauki humanistyczne |
Żydzi i judaizm w Dialogu z Żydem Tryfonem Justyna Męczennika W polemice z marcjonizmem Justyn broni wartości Starego Testamentu dla chrześcijan nawet po przyjściu Chrystusa. Natomiast w jego spojrzeniu na judaizm widzimy bardzo zróżnicowane postawy. Z Prawa Mojżeszowego, które jest kodyfikacją prawa naturalnego, wydobywa zasady obowiązujące nadal chrześcijan i wszystkich ludzi. Natomiast elementy Prawa zapowiadające tajemnice Chrystusa i przepisy dane Żydom ze względy na zatwardziałość ich serca straciły na znaczeniu wraz z Jego przyjściem. W części Dialogu dotyczącej dyskusji na temat mesjańskiej i boskiej tożsamości Jezusa Justyn opiera się zasadniczo na interpretacji odpowiednich tekstów Starego Testamentu. Niekiedy tylko czyni złośliwe uwagi pod adresem Żydów, którzy nie uznali Jezusa za obiecanego Mesjasza i Syna Bożego, gdyż nie rozumieją Starego Testamentu i koncepcji „drugiego Boga”. Najbardziej antyżydowska jest ostatnia część Dialogu w której Justyn wyraźnie głosi teorię substytucji, że chrześcijanie są teraz nowym ludem Bożym, który zajął miejsce odrzuconego przez Boga Izraela. Wspólna wyznawcom judaizmu i chrześcijanom jest wiara w Boże objawienie zawarte w Starym Testamencie, różni zaś ich jego rozumienie i interpretacja. | nauki teologiczne |
Pomiary strumieni masy w rurociągach wody chłodzącej skraplacze w elektrowni zawodowej W artykule przedstawiono trzy podstawowe sposoby ciągłego pomiaru strumieni wody w rurociągach o bardzo dużych średnicach i krótkich odcinkach prostych między elementami
armatury występujących m.in. w rurociągach wody chłodzącej
skraplacze turbin parowych. Opisano zasadę działania i przedstawiono przykładowe charakterystyki przepływomierzy
kolanowych i uśredniających. Wskazano główne problemy, jakie
spotyka się podczas eksploatacji tych przepływomierzy. Wskazano, że ciągłe pomiary strumieni masy w rurociągach o dużych średnicach i krótkich odcinkach są niezbędne, np. w bilansowaniu układów chłodni kominowej i skraplaczy turbin parowych. Wykazano, że niepewności pomiaru strumieni masy takimi urządzeniami są rzędu 3–4 %. | nauki inżynieryjno-techniczne |
Zastosowanie sztucznych sieci neuronowych do oceny stanu technicznego sieci wodociągowej Zaprezentowano metodę typowania wodociągów wymagających przeprowadzenia remontu wykorzystującą sztuczne sieci neuronowe (SSN). W badaniach zastosowano dane zawierające informacje z ostatnich 21 lat o parametrach technicznych i wskaźnikach awaryjności ponad 200 odcinków wodociągów, zarówno tych, które poddane zostały remontom w tym okresie, jak i o wodociągach nieremontowanych. Odpowiednio przygotowany zbiór danych wejściowych został wykorzystany do trenowania sieci neuronowej w postaci perceptronu wielowarstwowego. Przedstawiono analizę działania wytrenowanej sieci neuronowej, porównując jej odpowiedzi z podjętymi w przeszłości decyzjami ekspertów o remontach wodociągów. Pomimo dobrej zgodności przewidywań SSN i opinii ekspertów, w większości przypadków stwierdzono około 15% sprzecznych decyzji. Zaproponowana metoda umożliwia stworzenie systemu eksperckiego, którego wdrożenie może poprawić wykorzystanie zasobów finansowych przedsiębiorstwa, przeznaczanych na utrzymanie niezawodnej infrastruktury wodnej. | nauki ścisłe i przyrodnicze |
Towarzystwo im. Michała Kaczkowskiego Głównym zagadnieniem niniejszej pracy jest badanie działalności organizacji społeczno-oświatowej Towarzystwa imienia Michała Kaczkowskiego oraz czytelni jego imienia na Łemkowszczyźnie. Towarzystwo zostało założone w drugiej połowie XIX wieku. Głównym celem organizacji była działalność społeczno-oświatowa wśród Łemków. Najwięcej czytelni im. Kaczkowskiego powstało w powiecie gorlickim, a prawosławne duchowieństwo uczestniczyło w ich działalności. Niniejszy artykuł dotyczy również osoby samego Michała Kaczkowskiego i jego działalności oświatowej. | nauki teologiczne |
Późnoglacjalna i holoceńska ewolucja torfowiska w Dzikowie (Kotlina Toruńska) w świetle badań paleogeograficznych Przedmiotem badań są osady wypełniające zagłębienie wytopiskowe w Dzikowie, we wschodniej części Kotliny Toruńskiej, około 20 km na południowy wschód od Torunia. Analizowane wytopisko oraz sąsiadujące z nim Jezioro Dzikowskie usytuowane są na terasie Wisły. W celu odtworzenia ewolucji środowiska przyrodniczego tego obszaru przeprowadzono badania multidyscyplinarne. Badania geologiczne pozwoliły na określenie maksymalnej miąższości osadów biogenicznych w obrębie analizowanego wytopiska na około 10 m. Szczegółowe analizy paleoekologiczne (geochemiczne, palinologiczne i makroszczątków roślinnych) dostarczyły informacji o zmianach środowiska przyrodniczego w późnym glacjale i holocenie oraz umożliwiły wyodrębnienie kolejnych etapów rozwoju paleojeziora. | nauki ścisłe i przyrodnicze |
Oszacowanie spożycia tłuszczów ogółem oraz kwasów tłuszczowych przez młodzież wiejską Beskidu Żywieckiego Celem pracy była ocena spożycia tłuszczów ogółem, nasyconych, jednonienasyconych, wielonienasyconych kwasów tłuszczowych oraz cholesterolu przez młodzież szkolną, w wieku od 16 do 18 lat. Zawartość tłuszczów w przeciętnej racji pokarmowej młodzieży stanowiła 33,8 % ogólnej wartości energetycznej. Udział kwasów tłuszczowych nasyconych i jednonasyconych był zbliżony do zalecanego (odpowiednio 11,2 i 13,7 % wartości energetycznej racji), natomiast wielonienasyconych z rodziny n-3, a w szczególności dokozaheksaenowego (DHA) i eikozapentaenowego (EPA), zbyt niski (4,9 %). Równocześnie stwierdzono właściwe proporcje kwasów n-6 do n-3 (~5 : 1). Uzasadnione byłoby zatem zwiększenie konsumpcji ryb i przetworów rybnych. | nauki rolnicze |
Intensywność organizacji jako miernik ekologicznego zrównoważenia produkcji rolniczej Analizowano zbilansowanie odnawialności substancji organicznej w odniesieniu do różnego poziomu intensywności organizacji i stopnia mechanizacji w 42 gospodarstwach rolnych, zlokalizowanych w różnych regionach Polski. Zaprezentowano wskaźniki umożliwiające ocenę zrównoważenia procesu produkcji rolniczej w aspekcie: ekologicznym, ekonomicznym i społecznym. Wykazano, że poziom intensywności organizacji gospodarstwa jest statystycznie związany z bilansem odnawialności substancji organicznej. | nauki rolnicze |
O mówieniu bez komunikowania, czyli dyskurs i interakcja w autyzmie. Charakterystyka trudności Artykuł porusza zagadnienie językowego funkcjonowania osób z autyzmem. Stanowi próbę zarysowania charakteru trudności występujących na płaszczyźnie językowej z perspektywy komunikacyjnej i interakcyjnej. Podejmowane kolejno rozważania obejmujące teorię zachowań społecznych oraz interakcji, a także koncepcję posiadania teorii umysłu, ukazują zaburzoną sprawność komunikacyjną w autyzmie jako zjawisko złożone i dynamiczne. Artykuł obrazuje jej wpływ na jakość interakcji językowej z perspektywy uczestnictwa w życiu społecznym. | nauki humanistyczne |
Mikrosystem z układem Zynq do dystrybucji strumienia danychz chaotycznych generatorów PRBG w sieci LAN W artykule przedstawiono projekt i wyniki badań eksperymentalnych mikrosystemu w układzie SoC Zynq (Xilinx) przeznaczonego do dystrybucji strumienia danych z chaotycznych generatorów pseudolosowych (PRBG) w sieci LAN. Opisano implementację kilku wariantów architektur chaotycznych generatorów binarnych sekwencji pseudolosowych. Kompletny system zajmuje 2% przerzutników i 7% bloków LUT dostępnych w układzie XC7Z020. Szybkość transmisji danych w sieci LAN, w zależności od konfiguracji systemu, wynosi od 8,8 Mb/s do 53,4 Mb/s. Opracowano aplikację do badań i wspomagania prac projektowych z wykorzystaniem proponowanego mikrosystemu. | nauki inżynieryjno-techniczne |
Odzyskane piękno klasztoru pielgrzymkowego w Imbramowicach – w 900-lecie zakonu norbertańskiego. Wyzwania i zagrożenia dziedzictwa religijnego Zespół klasztorny norbertanek z Sanktuarium Męki Pańskiej w Imbramowicach pod Krakowem to szczególne miejsce niosące namacalne niematerialne znaczenie. Kompleks stanowi cenny skarbiec wielowiekowego duchowego i kulturowego dziedzictwa zakonu premonstratensów na ziemiach polskich, jednego z najstarszych klasztorów norbertańskich i jednego z dwóch funkcjonujących do dziś domów norbertańskich w Polsce. Analiza koncentruje się na podjętych w ostatnich latach działaniach sióstr norbertanek i systematycznie przeprowadzanych pracach remontowych, modernizacyjnych i konserwatorskich, które wpłynęły na funkcjonalność i odzyskany urok zabytku – w 900-lecie zakonu, przypadające na rok 2021. Materialne i kulturowe dziedzictwo wieków sprawia, że przed zabytkowym zespołem pojawiają się nowe wyzwania. Współcześnie istotny pozostaje problem inwestycji w utrzymanie tego typu obiektów, zachowanie pielgrzymkowego charakteru miejsca, równoważenie troski o dziedzictwo kulturowe z dążeniem do jego ekonomicznego wykorzystania. | sztuka |
Wpływ warunków prowadzenia eksperymentu na wyniki badań biomonitoringowych z zastosowaniem mchów Celem przeprowadzonych badań była ocena wpływu warunków prowadzenia eksperymentu (kierunek wiatru, czas ekspozycji oraz odległość od źródła emisji) na wyniki badań biomonitoringowych z wykorzystaniem mchów. Dodatkowo zdefiniowano źródła zanieczyszczenia na badanym terenie. Badania biomonitoringowe zanieczyszczenia powietrza prowadzono na pograniczu dwóch nadleśnictw: Barycz i Staporków we wsi Janów, 40 km na północ od Kielc (woj. świętokrzyskie). Zastosowano metodę woreczkową biomonitoringu aktywnego z wykorzystaniem mchu z gatunku rokietnik pospolity (Pleurozium schreberi). Metale ciężkie: Ni, Cu, Zn, Cd i Pb w mchach Pleurozium schreberi oznaczano metodą absorpcyjnej spektrometrii atomowej ze wzbudzaniem w płomieniu (F-AAS). Na podstawie przeprowadzonych badań i analizy współczynnika akumulacji względnej (RAF) dla eksponowanych próbek mchów wskazano na korelacje pomiędzy przyrostami stężeń analitów a warunkami prowadzonego eksperymentu. Na podstawie wyznaczonych wartości RAF określono optymalny czas ekspozycji próbek mchów dla badanego terenu oraz wykazano, że kierunek wiatru ma istotne znaczenie dla rozkładu zanieczyszczeń z powierzchniowych źródeł emisji lokalnej. Dodatkowo stwierdzono, iż zanieczyszczenia są przenoszone zgodnie z kierunkiem wiatru, a największe przyrosty stężeń wybranych pierwiastków oznaczono w próbkach eksponowanych na dalszych odległościach od źródła emisji. Przeprowadzone badania biomonitoringowe potwierdziły, że mchy Pleurozium schreberi mogą być wykorzystywane jako biomonitor rozkładu lokalnej depozycji metali ciężkich z emisji niskiej. | nauki ścisłe i przyrodnicze |
Wiedza kobiet na temat profilaktyki raka piersi w wybranych uwarunkowaniach socjo-demograficznych Wstęp. Wśród kobiet rak piersi jest jednym ze schorzeń onkologicznych najczęściej występujących w Polsce i stanowi poważny problemem zarówno zdrowotny, jak i społeczny. Wiedza o metodach wczesnego wykrywania raka, czynnikach ryzyka i metodach zapobiegania jest kluczową kwestią w walce z nowotworami piersi u kobiet.
Cel pracy. Ocena poziomu wiedzy na temat czynników ryzyka i profilaktyki raka piersi wśród kobiet w zależności od wybranych cech socjo-demograficznych: wiek, wykształcenie, charakter wykonywanej pracy, rodzinne występowanie nowotworu piersi.
Materiał i metoda. Badania przeprowadzono w marcu i kwietniu 2014 roku. Materiał obejmował grupę 144 kobiet. Metodą badawczą wykorzystaną w pracy był sondaż diagnostyczny. Jako narzędzie badawcze posłużył autorski kwestionariusz ankiety składający się z testu wiedzy na temat czynników ryzyka i profilaktyki raka piersi oraz metryczka.
Wyniki. Najczęściej wskazywanym przez kobiety czynnikiem ryzyka raka piersi było: obciążenie genetyczne (88,9%; n=128), przebyty w rodzinie nowotwór piersi (66%; n=95), wiek (54,5%; n=78), długotrwałe stosowanie antykoncepcji doustnej (49,3%; n=71) i przebyty rak trzonu macicy lub jajnika (45,1%; n=65). Większość respondentek nie wie (65%; n=93), jakie składniki żywieniowe mogą zwiększać ryzyko raka piersi. Jakkolwiek aż 64,6% (n=93) respondentek słusznie uważa, że niektóre pokarmy mogą zwiększyć ryzyko zachorowania. Niemal wszystkie respondentki (93,1%; n=134) wiedzą, że spacery, pływanie i jogging to te formy aktywności fizycznej, które są najbardziej zalecane w prowadzeniu prozdrowotnego stylu życia. Zdecydowana większość badanych (82,6%; n=120) wie, że wykonywanie samobadania piersi powinno się rozpocząć od 20 roku życia, z częstością raz w miesiącu (72,2%; n=104) w 2–3 dniu po ustąpieniu krwawienia (62,5; n=90).
Wnioski. Ponad połowa badanych kobiet posiada dostateczną wiedzę na temat raka piersi i jego profilaktyki. Prawie 39% ankietowanych prezentuje niedostateczny stopień, a niespełna 11% badanych wyróżnia się dobrą znajomością tego tematu. Wiedza żadnej respondentki nie została oceniona na poziomie bardzo dobrym. Kobiety z wyższym poziomem wykształcenia (p<0,05) i wykonujące pracę umysłową (p<0,001) wykazują istotnie statystycznie wyższy poziom wiedzy na temat czynników ryzyka i profilaktyki raka piersi. | nauki medyczne i o zdrowiu |
Dedykowany moduł kontrolno-pomiarowy do zastosowań w systemie teleopieki Artykuł dotyczy konstrukcji oraz zastosowania modułu kontrolno-pomiarowego do współpracy z wybranym systemem teleopieki. Głównym zadaniem tego modułu jest gromadzenie informacji z określonych czujników i sensorów, odpowiednie przetworzenie tych danych oraz ich dalsze przesłanie do wybranego urządzenia lub systemu. Poruszony został temat wykorzystania zarówno dostępnych na rynku urządzeń jak i zaproponowano własne, dedykowane rozwiązanie zrealizowane w oparciu o wybrany mikrokontroler oraz odpowiednie układy pomiarowe. Część praktyczna pracy sprowadziła się do wykonania niezależnego prototypu, dostosowanego do założonych wymagań wstępnych. | nauki ścisłe i przyrodnicze |
Zmiany w mikrostrukturze stopów na osnowie żelaza wywołane kontaktem tribologicznym ze stalą nagrzaną do zakresu występowania austenitu Kształtowanie plastyczne stali na gorąco (w tym kucie) odbywa się najczęściej w temperaturze występowania austenitu. Dlatego własności tribologiczne narzędzi stosowanych w przeróbce plastycznej na gorąco powinny odnosić się do warunków, w których mają one kontakt z nagrzaną do zakresu austenitu stalą. W pracy przedstawiono zjawiska występujące na powierzchni materiałów narzędziowych w wyniku ww. kontaktu tribologicznego, które mają wpływ na mikrostrukturę w ich warstwie wierzchniej. Określono wpływ mikrostruktury materiałów narzędziowych na osnowie żelaza na: tworzenie i utrzymywanie się na powierzchni tzw. białej warstwy oraz nalepień, występowanie pęknięć zmęczeniowo-cieplnych, podatność na odkształcenie plastyczne, wykruszanie materiału narzędzia (w tym węglików) jak i zmian w mikrostrukturze warstwy wierzchniej wywołanych oddziaływaniem cieplnym. | nauki inżynieryjno-techniczne |
Notatki na marginesie dwóch wierszy Tadeusza Różewicza Przedmiotem notatek są dwa późne wiersze Tadeusza Różewicza, wiersze o fundamentalnych Różewiczowskich problemach: o śmierci oraz o kondycji współczesnego człowieka.
Pierwsza część notatek przynosi zwięzłą próbę określenia zasadniczych treści oraz kontekstów wiersza Wrota śmierci, poświęconego pamięci zmarłego w 2005 roku Henryka Bereski. Druga część — jest próbą interpretacji wiersza bez tytułu jako utworu, w którym poeta — na ład bilansu czy podsumowania — zapisał istotę swoich poglądów na naturę współczesnego człowieka. | nauki humanistyczne |
Badania wplywu chlorfenwinfosu na aktywnosc aminotransferaz osoczowych i watrobowych w warunkach in vitro W badaniach in vitro wykazano, że chlorfenwinfos w dawce 8,5 µg/cm3 osocza lub homogenatu wątrobowego szczura nie wykazuje istotnego wpływu na aktywność aminotransferaz w osoczu i w cytozolu wątrobowym. | nauki medyczne i o zdrowiu |
Zakłócenia pomiarów hydroakustycznych powodowane przez statek, na przykładzie r/v "Oceania" Pomiary hydroakustyczne prowadzone są już od czasów I wojny światowej i bez względu na charakter tych pomiarów, najpopularniejszą platformą pomiarową jest jednostka pływająca - statek. Statek prowadzący pomiary na morzu nie jest neutralny w stosunku do badanego środowiska. Wnosi on mnóstwo czynników mogących spowodować zmiany środowiska, jak również mogących mieć wpływ na efekt rejestracji danych pomiarowych. | nauki ścisłe i przyrodnicze |
Występowanie mikrozanieczyszczeń z makrogrupy PPCPs w wodzie basenowej Utrzymywanie mikrobiologicznej jakości wody basenowej, mające na celu zahamowania rozprzestrzeniania się zakażeń i chorób, jest priorytetem dla wszystkich właścicieli i zarządców basenów. Istnieje wiele środków dezynfekcyjnych stosowanych w basenach, które mogą potencjalnie powodować produkcję szerokiej gamy ubocznych produktów dezynfekcji (DBP). Mikrozanieczyszczenia te powstają na skutek reakcji z organicznymi i nieorganicznymi substancjami wprowadzanymi na obiekty przez ich użytkowników. Oprócz wielu ubocznych produktów dezynfekcji, w wodzie basenowej współcześnie identyfikowane są również mikrozanieczyszczenia z makrogrupy PPCPs (ang. Pharmaceuticals and Personal Care Products). Przeprowadzone w pracy chromatograficzne analizy jakościowe wody pobranej z niecki basenu szkolnego wykazały obecność ponad 100 różnych mikrozanieczyszczeń, niezidentyfikowanych dotychczas w tym środowisku, m.in. leków, hormonów, witamin, domieszek przemysłowych czy też składników kosmetyków. Do identyfikacji związków zastosowano metodę chromatografii gazowej z detekcją mas GC-MS z jonizacją elektronową poprzedzoną ekstrakcją do fazy stałej SPE (ang. Solid Phase Extraction). | nauki ścisłe i przyrodnicze |
Nowoczesne systemy zasilania awaryjnego z zespołami prądotwórczymi dużej mocy w zastosowaniach przemysłowych W artykule przedstawiono unikalny system zasilania awaryjnego opartego na sześciu zespołach prądotwórczych dużej mocy stanowiących element zasilania gwarantowanego dla potrzeb procesu technologicznego w jednej z największych polskich firm produkcyjnych przemysłu ciężkiego. Zaprezentowany układ automatyki i sterowania pracą zespołów jest uznawany za jedno z najbardziej zaawansowanych technicznie rozwiązań w Europie. Stopień trudności związany z realizacją tego zadania i koordynacją kilkudziesięciu firm pracujących przy tym projekcie należał do najwyższych w Polsce. | nauki inżynieryjno-techniczne |
Zawartość manganu, cynku i miedzi w glebach wytworzonych z różnych skał macierzystych na terenie Ślężańskiego Parku Krajobrazowego Celem pracy było określenie zawartości manganu, cynku i miedzi w glebach leśnych i użytkowanych rolniczo, wytworzonych z różnych skał macierzystych na terenie Slężańskiego Parku Krajobrazowego. Ślężański Park Krajobrazowy został utworzony w celu ochrony i zachowania środowiska przyrodniczo-krajobrazowego Masywu Ślęży. W odróżnieniu od parków narodowych, w krajobrazowych funkcjonuje normalna gospodarka rolna i leśna.
Obiekty badań wytypowano kierując się rodzajem skały macierzystej (amfibolit, gabro, granit, serpentynit) i kategorią użytkowania. Badane gleby należą do gleb brunatnych kwaśnych i rankerów oraz jeden profil stanowi gleba płowa.
W analizowanych glebach stwierdzono duże zróżnicowanie zawartości Mn, Zn i Cu, o czym zadecydowała zarówno skała macierzysta, jak i kategoria użytkowania gleby. Badane gleby nie wykazują podwyższonej całkowitej zawartości wybranych mikroelementów. | nauki rolnicze |
Akta wizytacji podkrakowskiej parafii Zielonki z XVI-XVII wieku w zasobie Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie W publikacji autor prezentuje akta wizytacji podkrakowskiej parafii pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Zielonkach. Wzmiankowana po raz pierwszy w XIV wieku parafia przez lata pozostawała pod patronatem krakowskiej kapituły katedralnej, potem (1531-1878) Akademii Krakowskiej (Uniwersytetu Jagiellońskiego). Od końca XVIII wieku zielonecka świątynia była uznawana za kościół filialny krakowskiej kolegiaty św. Anny. Przybliżonych zostało w formie edycji tekstu źródłowego sześć akt wizytacji parafii Zielonki znajdujących się w zasobie Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie. Teksty pochodzą z lat: 1598 (AV Cap 15, i AV Cap 65 – compendium), 1603 (AV 4), 1610 (AV Cap 28), 1618 (AV Cap 38 i AV Cap 40), 1629 (AV Cap 42) i 1663 (AV 8). Wizytacje te mają formę rękopisów i sporządzone zostały w języku łacińskim. Celem autora było dokonanie możliwie wiernej edycji tych źródeł, aby udostępnić je szerszemu gronu odbiorców i badaczy. Ingerencje wydawcy w tekst źródłowy ograniczyły się do rozwinięcia skrótów zastosowanych przez pisarzy dla większej czytelności tekstu. Tekst został opatrzony przypisami tekstowymi, bibliograficznymi oraz terminologicznymi. Podjęte czynności edytorskie są zgodne z zasadami naukowej edycji źródeł historycznych dla tekstów nowożytnych. W rezultacie autor prezentuje pięć pełnych tekstów wizytacji i jeden wyciąg zawierający decreta executiva visitationum (AV 4) opatrzone aparatem krytycznym. Praca ta stanowi kontynuację publikacji akt wizytacji parafii Zielonki, których XVIII-wieczną część opublikowano na łamach półrocznika „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne” w 2019 r. W ten sposób zostały opublikowane wszystkie znane akta wizytacji parafii Zielonki z okresu staropolskiego z zasobu Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie.
| nauki teologiczne |
Castrum doloris Augusta II Mocnego w Wilnie i jego zachowane fragmenty Artykuł poświęcony jest rzeźbiarskim reliktom dekoracji okazjonalnej wykonanej w 1733 r. z okazji obchodów śmierci Augusta II Mocnego w katedrze wileńskiej, a następnie funkcjonującym do dziś jako wyposażenie kaplicy św. Kazimierza. | nauki humanistyczne |
Zastosowanie Internetu do wspomagania decyzji w ochronie ziemniaka przed Phytophthora infestans Przedstawiono pierwszy w Polsce niekomercyjny system wspomagania decyzji w ochronie ziemniaków, dostępny i funkcjonujący
dzięki Internetowi. Omówiono schemat funkcjonowania, sposób korzystania i możliwości jego rozbudowy oraz udoskonalania.
Korzystanie z tej formy pomocy w określeniu właściwych terminów zabiegów zwalczania sprawcy zarazy ziemniaka
(Phytophthora infestans) pozwoli uzyskać wyższą skuteczność fungicydów oraz mniejsze obciążenie środowiska ś.o.r., m.in.
dzięki redukcji liczby zabiegów z zastosowaniem fungicydów. | nauki rolnicze |
Wykorzystanie komponentów nawozowych do ekstrakcji substancji humusowych Coraz częstsze wykorzystywanie substancji humusowych w rolnictwie, kosmetyce, suplementach diety i innych gałęziach przemysłu wymusza opracowanie najbardziej wydatnych metod pozyskiwania tych związków organicznych. Ich zawartość w gruntach rolnych jest istotnym elementem gwarantującym urodzajność gleb. Okazuje się bowiem, że stosowanie wyłącznie nawozów mineralnych na gruntach o niskiej zawartości substancji humusowych może być niewystarczające do uzyskania satysfakcjonujących plonów. Z uwagi na zasadność wzbogacania gleb w związki humusowe interesujące wydaje się uzyskanie preparatów zawierających nie tylko te organiczne struktury, ale też podstawowe makroelementy wykorzystywane przez rośliny. Przeprowadzono badania nad skutecznością ekstrakcji substancji humusowych z torfu z użyciem roztworów podstawowych składników odżywczych (NPK). Celem badań było określenie wydajności pozyskiwania frakcji kwasów huminowych z torfu, pochodzącego z północnej części Polski, w zależności od temperatury, czasu prowadzenia procesu, a także stężenia zastosowanego ekstrahenta. Modyfikacja metody zaproponowanej przez IHSS pozwala na wzbogacenie substancji humusowych w składniki nawozowe już na etapie technologii ich wytwarzania, jednocześnie eliminując wprowadzanie do gleb związków sodu i chloru. | nauki ścisłe i przyrodnicze |
Narzędzia rachunkowości zarządczej jako wsparcie systemów motywacyjnych Artykuł stanowi prezentację rozwiązań stosowanych w rachunkowości
zarządczej, które są jednocześnie wsparciem procesu motywowania pracowników. Rachunkowość
zarządcza poprzez ścisłe powiązanie z funkcjami kontrolnymi jest niezwykle
użyteczna zarówno w ocenianiu pracowników, jak i monitorowaniu ich bieżącej
pracy oraz efektów, jakie ona przynosi. Wysoka jakość kapitału ludzkiego może stanowić
przewagę konkurencyjną przedsiębiorstwa. Pozostawiona bez kontroli i odpowiedniego
poziomu wynagradzania finansowego i pozafinansowego może przyczynić się do
upadku przedsiębiorstwa. | nauki społeczne |
Adsorpcja fenolu na stałych ubocznych produktach zgazowania osadów ściekowych - zjawiska niekorzystne Uboczne produkty stałe ze zgazowania osadów ściekowych (popiół) zostały ocenione w aspekcie ich wykorzystania do adsorpcyjnego usuwania fenolu z roztworów wodnych. Uzyskane wyniki porównano z adsorpcją fenolu na wysuszonym osadzie ściekowym. Adsorpcję przeprowadzono w warunkach statycznych w temperaturze 20ºC. Badania przeprowadzono porównawczo z użyciem materiałów bez i z przygotowaniem polegającym na wstępnym myciu w wodzie zdejonizowanej. Dla badanych niekonwencjonalnych materiałów adsorpcyjnych określono podatność fenolu na adsorpcję oraz izotermy adsorpcji, które scharakteryzowano w oparciu o równanie Freundlicha. Oceniono również zjawisko uwalniania z materiałów adsorpcyjnych pierwotnych substancji nieorganicznych i organicznych wraz z wyznaczeniem efektu toksycznego roztworu (badania prowadzone bez dodatku fenolu). Określono, że adsorpcja fenolu na popiele była bardziej efektywna niż na osadzie ściekowym. Na intensywność adsorpcji miał wpływ fakt, czy badany materiał był wstępnie przygotowywany poprzez mycie w wodzie zdejonizowanej. Jednak podczas procesu adsorpcji na popiele obserwowano wiele niekorzystnych zjawisk, takich jak uwalnianie substancji nieorganicznych i organicznych oraz wzrost toksyczności roztworu. Zjawiska te w mniejszym stopniu przebiegały w przypadku materiałów adsorpcyjnych wstępnie przygotowywanych. | nauki ścisłe i przyrodnicze |
Rola częściowych równowag chemicznych w kontrolowaniu aktywności krzemu w sudeckich wodach leczniczych Skład chemiczny sudeckich wód leczniczych został poddany interpretacji z punktu widzenia kontroli rozpuszczalności krzemu. W termalnych wodach leczniczych Lądka-Zdroju i Cieplic Śląskich-Zdroju istnieją warunki sprzyjające trwałości koloidu glinokrzemianowego HASB. Aktywność krzemu w zarówno chłodnych, jak i termalnych wodach leczniczych może być kontrolowana przez częściowe równowagi chemiczne reakcji inkongruentnego rozpuszczania faz glinokrzemianowych z utworzeniem Al(OH)3. | nauki ścisłe i przyrodnicze |
System komputerowy wspomagajacy wyznaczanie parametrow demograficznych i analize populacji owadow Celem pracy było opracowanie uniwersalnej metody komputerowego wyznaczenia parametrów demograficznych owadów,
zastosowanej w niniejszej pracy do badań populacji mszyc (Aphidoidea) na przykładzie Rhopalosiphoninus latysiphon.
Opracowany system komputerowy wykorzystuje złożone algorytmy obliczeniowe do wyznaczenia podstawowych parametrów
demograficznych, tj. wrodzonego tempa wzrostu populacji, tempa reprodukcji netto, tempa zwielokrotnienia liczebności
populacji, średniego czasu rozwoju pokolenia oraz czasu podwojenia się populacji. Algorytmy te zaimplementowane zostały
w postaci jednostanowiskowej aplikacji komputerowej. Zastosowanie nowoczesnych technologii informatycznych pozwoliło na
dokładniejsze wyznaczenie ww. parametrów niż metodami stosowanymi dotychczas. W znacznym stopniu uległ też skróceniu
czas przeprowadzenia analizy. | nauki rolnicze |