Hugging Face's logo

Datasets:
FrancophonIA
/
Swedish_National_Food_Agency

Languages:
French
Finnish
Spanish
Dataset card Files Community
Swedish_National_Food_Agency / data /260.pl-sv.tmx
de-francophones's picture
de-francophones
Upload 13 files
7ee8afe verified
raw
history blame contribute delete
156 kB
<?xml version="1.0" encoding="utf-8"?>
<tmx version="1.4">
<header adminlang="en" creationdate="20170629T074828Z" creationid="TLDJanisS\janis.slapins" creationtool="Tilde Plaintext-to-TMX Converter" creationtoolversion="1.0" datatype="plaintext" o-tmf="Moses file pair" segtype="sentence" srclang="pl">
<prop type="x-tucount">496</prop>
</header>
<body>
<tu tuid="1">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Dotyczy to i dzieci, i osób dorosłych.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Bra mat för barn</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="2">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Niektóre substancje mogą dostawać się produktów spożywczych niezamierzenie, np. zanieczyszczenia środowiskowe.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>De här råden kan hjälpa er på vägen till goda vanor.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="3">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Dotyczy to i dzieci, i osób dorosłych.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Bra mat för små barn</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="4">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Dobre żywienie małych dzieci</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Vad ska barn äta?</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="5">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Naszym celem nie powinno być zatem udoskonalanie poszczególnych posiłków, ale zapewnienie dziecku dobrej jakości odżywczej spożywanych pokarmów.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Barnet får inte näringsbrist för det.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="6">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>W ten sposób można zapewnić spożywanie odpowiednich składników odżywczych – białka, węglowodanów, tłuszczu, witamin i minerałów.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Kroppen mår bra av att få mat regelbundet – frukost, lunch och middag och 2–3 mellanmål.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="7">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Dziecko nie stanie się z tego powodu niedo- żywione.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Undvik småätande mellan målen, så att barnet orkar äta ordentligt vid måltiderna.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="8">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Dla rekompensaty można urozmaicać dodatki i przekąski.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Frukost och mellanmål</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="9">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Nieustanne żucie w buzi jakiegoś pokarmu źle wpływa na zęby.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Ett näringsrikt mellanmål kan bestå av samma typ av mat som frukosten.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="10">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>kaszka z mlekiem;</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Tre exempel på en bra</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="11">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>kleik;</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Smaka därför</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="12">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Pożywna przekąska może składać się z tych samych potraw, co śniadanie.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>själv på all mat och visa att du tycker det är gott!</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="13">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Dlatego najlepiej zachować je na specjalne okazje.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Därför är det klokt att spara dem till speciella tillfällen.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="14">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Produkty pełnoziarniste i bogate w błonnik</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Fullkorn och fibrer</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="15">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Są też dzieci, u których produkty te przyczyniają się do spowolnienia przemiany materii.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>För andra barn kan det bli tvärtom, de blir tröga i magen.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="16">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Ilość odpowiednią dla Twojego dziecka możesz ustalić tylko na bazie doświadczenia, ponieważ jest ona dla każdego inna.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Hur mycket fibrer barn kan äta utan att magen påverkas varierar från ett barn till ett annat – du får pröva dig fram.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="17">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Obiad i kolacja</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Lunch och middag</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="18">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Podając ciepłe danie zarówno na obiad, jak i na kolację, łatwiej jest zaspokoić żywieniowe potrzeby małego dziecka.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Med lagad mat både till lunch och middag är det lättare att täcka små barns behov av näring.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="19">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Praktyczna zasada, która pomaga sprostać temu zadaniu to codzienne serwowanie jakiegoś produktu z każdej z następujących grup: ziemniaki, makaron, ryż, bulgur, kuskus i pieczywo: dobre źródła węglowodanów i błonnika, a także ważnych witamin i minerałów, takich jak żelazo i kwas foliowy;</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Potatis, pasta, ris, bulgur, couscous och bröd: ger bra kolhydrater och fibrer, men också viktiga mineraler och vitaminer, som järn och folat (folsyra).</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="20">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>mięso, ryby, drób, jaja, fasola, soczewica i tofu: ważne źródła białka, witamin i minerałów.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Kött, fisk, kyckling, ägg, bönor, linser och tofu: är viktiga källor till protein, vitaminer och mineraler.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="21">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Mięso, fasola i tofu to także dobre źródła żelaza;</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Kött, bönor och tofu är bra källor till järn.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="22">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>warzywa i owoce: zawierają dużo witamin i innych substancji ochronnych, a także błonnika;</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Grönsaker, rotfrukter, frukt och bär: innehåller mycket vitaminer och andra skyddande ämnen, men också fibrer.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="23">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>mleko, kwaśne mleko, jogurt i napoje roślinne, takie jak wzbogacone napoje na bazie owsa i soi: ważne źródła wapnia i wielu innych witamin i minerałów;</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Mjölk, fil, yoghurt och vegetabiliska drycker, som berikad havre- och soja- dryck: är viktiga källor till kalcium och många andra mineraler och vitaminer.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="24">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>do gotowania posiłków olej i margaryna w płynie: ważne źródła zdrowych tłuszczów.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Olja och flytande margarin till matlagning: är viktiga källor till nyttiga fetter.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="25">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Do chudych potraw należy do porcji dziecka dodać trochę więcej tłuszczu.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Om maten är mager kan barnet behöva lite extra fett i sin portion.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="26">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Przyzwyczajaj swoje dziecko do picia przy posiłkach wody lub mleka.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Vänj ditt barn vid att dricka vatten eller mjölk till maten.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="27">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Zarówno do picia, jak i do gotowania używaj zimnej wody z kranu po uprzednim wypuszczeniu stojącej w nim letniej wody.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Använd kallvatten och spola tills vattnet är kallt, även när du tar vatten till matlagning.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="28">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Ciepła woda może zawierać m.in. pierwiastki miedzi pochodzące z rur wodociągowych.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Varmt kranvatten kan bland annat innehålla koppar från ledningarna.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="29">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Gospodarstwom domowym czerpiącym wodę z własnego źródła Socialstyrelsen (Główny Zarząd Zdrowia i Opieki Społecznej) zaleca przeprowadzanie co trzy lata kontroli jakości wody.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Om man har egen brunn rekommenderar Socialstyrelsen att man kontrollerar vattnets kvalitet vart tredje år.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="30">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>W tym celu należy się skontaktować z komunalnym oddziałem ds. środowiska we własnym miejscu zamieszkania.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Kommunens miljöförvaltning där du bor kan ge råd om hur du gör.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="31">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Jeżeli woda nie nadaje się do użytku ze względu na obecność bakterii, w szczególności bakterii Escherichia coli (E.coli), nie należy jej podawać dziecku bez uprzedniego przegotowania.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Om vattnet är ”otjänligt” på grund av bakterier, eller om bakterien Escherichia coli (E.coli) finns i vattnet, ska man koka det innan det ges till barn.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="32">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>W przypadku innych substancji należy postępować zgodnie ze wskazówkami załączonymi do wyniku analizy wody.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>För övriga ämnen bör man följa de rekom­ mendationer som följer med analyssvaret.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="33">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Więcej informacji o wodzie pitnej i własnym źródle na stronie www.livsmedelsverket.se.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Läs mer om dricksvatten och egen brunn på www.livsmedelsverket.se.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="34">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Gospodarstwom domowym czerpiącym wodę z własnego źródła Socialstyrelsen (Główny Zarząd Zdrowia i Opieki Społecznej) zaleca przeprowadzanie co trzy lata kontroli jakości wody.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Om man har egen brunn rekommenderar Socialstyrelsen att man kontrollerar vattnets kvalitet vart tredje år.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="35">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>W tym celu należy się skontaktować z komunalnym oddziałem ds. środowiska we własnym miejscu zamieszkania.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Kommunens miljöförvaltning där du bor kan ge råd om hur du gör.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="36">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Jeżeli woda nie nadaje się do użytku ze względu na obecność bakterii, w szczególności bakterii Escherichia coli (E.coli), nie należy jej podawać dziecku bez uprzedniego przegotowania.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Om vattnet är ”otjänligt” på grund av bakterier, eller om bakterien Escherichia coli (E.coli) finns i vattnet, ska man koka det innan det ges till barn.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="37">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>W przypadku innych substancji należy postępować zgodnie ze wskazówkami załączonymi do wyniku analizy wody.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>För övriga ämnen bör man följa de rekom­ mendationer som följer med analyssvaret.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="38">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Więcej informacji o wodzie pitnej i własnym źródle na stronie www.livsmedelsverket.se.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Läs mer om dricksvatten och egen brunn på www.livsmedelsverket.se.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="39">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Domowej roboty czy gotowe?</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Hemlagat eller färdiglagat?</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="40">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Niektóre osoby bardzo lubią gotować, podczas gdy inne zupełnie nie są do tego przyzwyczajone.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Många tycker det är roligt att laga mat medan andra kanske inte är så vana vid matlagning.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="41">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Przygotowanie dobrych posiłków dla małego dziecka wcale nie musi być trudne.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Att laga bra mat för små barn behöver inte vara svårt.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="42">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>W sieci i książkach kucharskich można znaleźć wiele łatwych przepisów.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>På webben och i kokböcker finns många bra och enkla recept du kan ta hjälp av.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="43">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Sklepy spożywcze oferują również dużą ilość półproduktów i gotowych dań, które doskonale nadają się nawet dla małych dzieci.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Det finns också en hel del halvfabrikat och färdigrätter som passar även små barn.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="44">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Wiele osób nie jest przekonanych do gotowych, fabrycznych dań, ponieważ mogą one zawierać więcej dodatków niż dania domowej roboty.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Vissa är tveksamma till industrilagad mat för att den ibland innehåller mer tillsatser än hemlagad.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="45">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Dobrze jest zatem wiedzieć, że wszystkie dodatkowe składniki stosowane do produkcji artykułów spożywczych są bezpieczne zarówno dla dzieci, jak i dla dorosłych, ponieważ zostały naukowo przebadane i zaaprobowane do użytku.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Då är det bra att veta att alla tillsatser som används i livsmedel är vetenskapligt bedömda och godkända och säkra för både barn och vuxna.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="46">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Należy natomiast zwracać uwagę na ilość soli i cukru w kupowanych produktach.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Däremot kan man behöva se upp så att produkterna inte innehåller mycket salt eller socker.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="47">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Wybieraj artykuły spożywcze oznakowane „dziurką od klucza” – zawierają one bowiem mniej soli i cukru.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Välj gärna nyckelhålsmärkt mat – den innehåller mindre salt och socker.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="48">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Ryby i skorupiaki</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Fisk och skaldjur</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="49">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Ryby i skorupiaki są ważnym źródłem witaminy D, jodu i selenu.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Fisk och skaldjur är viktiga källor till D-vitamin, jod och selen.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="50">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Tłuste ryby, takie, jak łosoś, śledź i makrela zawierają też zdrowe tłuszcze typu omega-3, w szczególności DHA, który jest niezbędny dla rozwoju mózgu i wzroku dziecka.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Fet fisk, som lax, sill och makrill, innehåller också det särskilda omega- 3-fett, DHA, som barn behöver för hjärnans och synens utveckling.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="51">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Dlatego ryby powinny często pojawiać się w menu dziecka, najlepiej 2-3 razy w tygodniu.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Därför är det bra för barn att äta fisk ofta, gärna 2-3 gånger i veckan.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="52">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Staraj się urozmaicać dietę różnymi rodzajami ryb, co będzie nie tylko pożytkiem dla zdrowia, ale i dla środowiska.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Försök att variera med olika sorters fisk, det är bra för både hälsans och miljöns skull.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="53">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Niektóre rodzaje ryb mogą zawierać pochodzące ze środowiska, szkodliwe dla zdrowia toksyny, dowiedz się więcej na stronie 12.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Några få sorters fisk kan innehålla miljögifter, se sidan 17.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="54">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Wiele osób ma trudności z przyrządzaniem ryb, a to wcale nie musi być trudne – wystarczy przecież gotować je przez kilka minut w mikrofalówce.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Många tycker det är svårt att laga fisk, men det behöver det inte vara – ett enkelt sätt är att koka en bit fisk i mikron i några minuter.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="55">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Mamy dzisiaj tyle dobrych półproduktów i gotowych dań, z których można skorzystać.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Det finns också många bra halvfabrikat och färdigrätter att ta till.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="56">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Makrela z puszki na kanapki to inny, łatwy sposób podawania ryby.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Fiskpålägg på smörgåsen, som makrill på burk, är ett annat enkelt sätt att servera fisk.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="57">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Żelazo jest ważnym składnikiem odżywczym, a dieta małego dziecka zawiera go bardzo mało.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Även valnötter och linfröolja innehåller omega-3.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="58">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Podawanie wzbogaconej w żelazo kaszki lub kleiku jest więc wskazane nawet w drugim roku życia dziecka.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Järn­ berikad gröt eller välling är därför bra även under barnets andra levnadsår.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="59">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Bogate w żelazo pokarmy to mięso, kaszanka, chrupki chleb typu „palttunnbröd”</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Kött, blodpudding, palttunnbröd och annan blodmat är också rika på järn.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="60">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>i inne produkty powstałe na bazie krwi, a z warzyw fasola, ciecierzyca, soczewica, niektóre orzechy i nasiona oraz wegetariańskie tofu.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Bönor, kikärter, linser, tofu och en del nötter och frön är vegetariska järn­ källor.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="61">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Żelazo jest ważnym składnikiem odżywczym, a dieta małego dziecka zawiera go bardzo mało.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Järn är ett näringsämne som små barn har svårt att få tillräckligt av.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="62">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Podawanie wzbogaconej w żelazo kaszki lub kleiku jest więc wskazane nawet w drugim roku życia dziecka.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Järn­ berikad gröt eller välling är därför bra även under barnets andra levnadsår.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="63">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Bogate w żelazo pokarmy to mięso, kaszanka, chrupki chleb typu „palttunnbröd”</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Kött, blodpudding, palttunnbröd och annan blodmat är också rika på järn.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="64">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>i inne produkty powstałe na bazie krwi, a z warzyw fasola, ciecierzyca, soczewica, niektóre orzechy i nasiona oraz wegetariańskie tofu.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Bönor, kikärter, linser, tofu och en del nötter och frön är vegetariska järn­ källor.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="65">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Jeżeli dzieci nie jedzą ryb, powinno się stosować do gotowania olej rzepakowy albo margaryny na bazie oleju rzepakowego.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Det är bra för barn att äta fisk</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="66">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Częste spożywanie ryb jest zdrowe dla dzieci.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Det är bra för barn att äta fisk ofta.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="67">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Warzywa i owoce</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Frukt och grönt</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="68">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Dlatego właśnie dzieciom powinno się podawać warzywa zarówno na obiad jak i na kolację, a owoce codziennie.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Servera grönsaker till både lunch och middag och frukt varje dag.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="69">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Podawaj owoce i warzywa o rozmaitych kolorach i kształtach, aby wzbudzić u dziecka zainteresowanie i radość z posiłku.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Variera gärna färg och form, det kan väcka barnets nyfikenhet och matglädje.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="70">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Wiele warzyw dostępnych jest w formie mrożonek.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Det finns många frysta grönsaker.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="71">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Mrożone warzywa zawierają tyle samo składników odżywczych, co świeże i można je szybko przygotować do spożycia.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>De innehåller lika mycket näring som färska och går snabbt att laga till.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="72">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Fasola i soczewica zawierają składniki, które mogą powodować kolkę żołądka, a które można zneutralizować poprzez gotowanie.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Bönor och linser innehåller ämnen som kan ge magknip, men som försvinner om bönorna kokas.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="73">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Przeczytaj instrukcje na opakowaniu.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Läs på förpackningen hur du gör.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="74">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Kilka innych przykładów na szybkie przekąski:</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Några fler exempel:</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="75">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Pokrój ogórek, marchewki, brokuły lub kalafiora w podłużne kawałki i podaj dziecku w czasie, gdy gotujesz obiad.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Skär stavar av gurka, morötter, broccoli- eller blomkålsbuketter och servera medan du lagar maten.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="76">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>To szybka metoda na zaspokojenie głodnego i maru- dzącego dziecka.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Det är snabbt gjort och kan motverka en del av hungergnället.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="77">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Do sosu z mielonego mięsa i innych potraw dodawaj warzywa takie jak np. starte na tarce marchewki, białą kapustę, puszkę siekanych pomidorów, kukurydzę lub fasolę.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Ha grönsaker i maten, till exempel rivna morötter, vitkål, en burk krossade tomater, majs eller bönor i köttfärssåsen eller grytan.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="78">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Małe dzieci uwielbiają często tzw. „łó deczki” z jabłek i gruszek lub plasterki bananów.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Små barn tycker ofta det är roligt med ”båtar” av äpplen och päron eller bananslantar.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="79">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Owoce podane w takiej formie są dla malucha łatwiejsze do zjedzenia.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Det är också lättare att äta för ett litet barn.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="80">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Więcej dowiesz się w rozdziale o wegetariańskich posiłkach dla dzieci.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Läs mer i avsnittet om vegetarisk mat för barn.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="81">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Mleko i przetwory mleczne</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Mjölk och mjölkprodukter</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="82">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Mleko i jego przetwory są ważnymi źródłami m.in. wapnia.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Mjölk och mjölkprodukter är viktiga källor till bland annat kalcium.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="83">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Wapń jest niezbędny do prawidłowego rozwoju układu szkieletowego i zębów dziecka.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Kalcium behövs för att bygga upp barnets skelett och tänder.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="84">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Pół litra mleka, jogurtu lub kwaśnego mleka dziennie pokrywa potrzeby małego dziecka.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>En halv liter mjölk, fil eller yoghurt om dagen räcker för att täcka barnets kalciumbehov.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="85">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Kleik też jest bogaty w wapń, choć zawiera go trochę mniej niż mleko.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Även välling innehåller kalcium, men lite mindre än mjölk.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="86">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Plasterek sera zawiera tyle samo wapnia, ile ½-1 dl mleka.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>En skiva ost ger lika mycket kalcium som ½-1 dl mjölk.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="87">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Mleko chude i mleko półtłuste są ważnymi źródłami witaminy D, ponieważ są nią specjalnie wzbogacone.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Lättmjölk och mellanmjölk är viktiga källor till D-vitamin, eftersom de berikas extra med D-vitamin.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="88">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Z tego względu zawierają jej znacznie więcej, niż tłuste mleko.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>De innehåller därför betydligt mer D-vitamin än fetare mjölk.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="89">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Wiele chudych jogurtów i kwaśnych rodzajów mleka wzbogaca się witaminą D.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Även många magra fil- och yoghurtsorter berikas.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="90">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Jeżeli Twoje dziecko nie je żadnych produktów mlecznych, na przykład z powodu alergii na białko mleka, powinieneś skontaktować się z dietetykiem.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Om ditt barn inte äter några mjölkprodukter alls, till exempel på grund av mjölkproteinallergi, bör du få råd från en dietist.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="91">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Jaki rodzaj mleka powinno pić małe dziecko?</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Vilken mJölk ska små barn dricka?</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="92">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Dzieci poniżej dwóch lat potrzebują w swojej diecie trochę więcej tłuszczu niż dorośli.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Barn under två år behö­ ver något mer fett i maten än vuxna.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="93">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Wydaje się zatem oczywiste, że powinno się im podawać tłuste produkty mleczne.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Därför kan det kännas naturligt att ge barn feta mjölkprodukter.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="94">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Dzieci najbardziej potrzebują jednak tłuszczów typu omega-3, a tych w mleku nie ma.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Men det är framför allt omega­3­fett som barn behöver mer av och det finns inte i mjölken.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="95">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Dlatego lepiej jest podawać dziecku chude produkty mleczne, a do posiłków dodawać oleju rzepakowego, który jest bogaty w tłuszcze typu omega-3.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Därför är det bättre att ge magra mjölkprodukter och i stället ha lite extra rapsolja i maten, eftersom den innehåller omega­3.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="96">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Chude mleko zawiera równie dużo witamin i minerałów, co tłuste mleko.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Mager mjölk innehåller lika mycket vitaminer och mineraler som fet mjölk.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="97">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Poza tym większość chudych produktów mlecznych wzbogaca się witaminą D i dlatego są one ważnymi źródłami tej witaminy dla dzieci.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>De flesta magra mjölkprodukter berikas dess­ utom med D­vitamin och är därför viktiga källor till D­vitamin för barn.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="98">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Masło, margaryna i olej</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Vilken mJölk ska små barn dricka?</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="99">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Tłuszcze typu omega-3 są niezbędne dla prawidłowego rozwoju dziecka.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Barn under två år behö­ ver något mer fett i maten än vuxna.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="100">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Olej rzepakowy jest produktem z natury bogatym w omega-3.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Därför kan det kännas naturligt att ge barn feta mjölkprodukter.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="101">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Stosowanie do przygotowywania posiłków dziecka oleju rzepakowego lub produktów zawierających olej rzepakowy jest najprostszym sposobem na zapewnienie mu dostatecznej ilości omega-3.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Men det är framför allt omega­3­fett som barn behöver mer av och det finns inte i mjölken.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="102">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Dzieci poniżej dwóch lat potrzebują także trochę więcej tłuszczu niż dorośli i dlatego lepiej im podawać tłustą, a nie chudą margarynę.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Därför är det bättre att ge magra mjölkprodukter och i stället ha lite extra rapsolja i maten, eftersom den innehåller omega­3.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="103">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Masło zawiera mało tłuszczów typu omega-3, więc niezbyt nadaje się dla dzieci.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Mager mjölk innehåller lika mycket vitaminer och mineraler som fet mjölk.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="104">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Jeżeli zdasz się na intuicję dziecka i pozwolisz mu jeść tyle, na ile ma ochotę, z dłuższej perspektywy czasowej spożyje ono odpowiednią ilość pokarmu.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Barn under två år behöver också lite mer fett än vuxna och därför är ett fetare margarin bättre än lättmargarin.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="105">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Nie nakładaj dziecku zbyt dużych porcji, lepiej niech poprosi potem o dokładkę.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Smör innehåller bara lite omega-3, och är därför inte det bästa valet för barn.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="106">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Czasami dziecko zjada bardzo mało i szybko robi się głodne, a czasami bardzo dużo i potem nie ma ochoty jeść innych posiłków.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Om du ändå väljer att ge ditt barn smör är det extra viktigt att använda rapsolja till matlagningen och att barnet äter fet fisk, som ger omega-3.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="107">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Dziecko musi się nauczyć jeść odpowiednie ilości pokarmów.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Barn som ammas får även omega-3 från bröstmjölken.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="108">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Czy dziecku potrzebne są dodatkowe witaminy i minerały?</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Hur mycket behöver små barn äta?</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="109">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Wiele osób uważa jednak, że dla pewności dziecku trzeba podawać witaminy i minerały w tabletkach.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Om du som vuxen låter barnet själv ta ansvar för mängderna äter barnet oftast lagom mycket mat, utslaget på längre tid.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="110">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Krople z witaminą D</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>D­droppar</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="111">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Pokarm małych dzieci nie zawiera wystarczającej ilości witaminy D. Niedobór witaminy D może być przyczyną nieprawidłowego rozwoju układu szkieletowego dziecka.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Små barn får inte tillräckligt med D-vitamin via maten.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="112">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Niektórym dzieciom krople z witaminą D trzeba podawać nawet dłużej.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Därför behöver du fortsätta ge D-droppar varje dag ända tills barnet är två år.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="113">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>dzieci, które nigdy nie jedzą ryb.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Vissa barn behöver D-droppar även efter två år.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="114">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Odżywianie wegetariańskie</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Vegetarisk mat</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="115">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Coraz więcej osób wybiera potrawy wegetariańskie.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Allt fler väljer att äta mer av vegetarisk mat.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="116">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>To wybór przynoszący korzyści zarówno dla zdrowia, jak i środowiska.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Det är bra både för hälsan och miljön.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="117">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Dlatego dobrze jest, jeśli dziecko już wcześnie nauczy się jeść różne wegetariańskie posiłki.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Därför är det bra om ditt barn tidigt får lära sig att tycka om olika vegetariska rätter.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="118">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Dla wielu osób wegetariańskie posiłki są tylko urozmaiceniem zwykłej diety, inni zupełnie rezygnują ze spożywania mięsa, a niektóre osoby nawet ze wszystkich produktów pochodzenia zwierzęcego.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Många varierar och äter vegetarisk mat bara ibland, en del väljer bara bort kött medan andra väljer bort allt från djurriket.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="119">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Zrezygnowanie z mięsa nie nastręcza zwykle problemów.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Att bara välja bort kött brukar inte vara något problem alls.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="120">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Jeżeli chcesz jednak stosować dietę wegańską, tzn. wykluczyć spożywanie mięsa, ryb, mleka i jaj, potrzebna Ci jest gruntowna wiedza na temat odpowiedniego odżywiania, które zapewni dziecku wszystkie potrzebne składniki odżywcze.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Om man äter vegankost, och helt väljer bort kött, fisk, mjölk och ägg, behöver man mycket kunskap för att få till en kost som ger barnet all näring det behöver.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="121">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>W takim przypadku powinieneś się skontaktować z pielęgniarką w przychodni dziecięcej (BVC).</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Om du väljer att ge ditt barn veganmat bör du därför rådgöra med sjuksköterskan på BVC.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="122">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Stosowanie diety wegetariańskiej, niezależnie od jej rodzaju, polega nie tylko na tym, aby zrezygnować z produktów pochodzenia zwierzęcego, ale przede wszystkim na tym, aby zastąpić je produktami wegetariańskimi zawierającymi podobne składniki odżywcze.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Oavsett vilken typ av vegetarisk kost man äter är det viktigt att inte bara ta bort de animaliska livsmedlen utan att ersätta dem med näringsrika vegetariska livsmedel.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="123">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>W przypadku dzieci odżywianych w sposób laktowegetariański istnieje ryzyko spożywania zbyt dużej ilości tłuszczów nasyconych, jeżeli w skład większości posiłków wchodzi mleko i ser, np. w postaci zapiekanek.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Om ditt barn får laktovegetarisk mat blir det lätt för mycket mättat fett om en stor del av maträtterna är gjorda på mjölk och ost, till exempel gratänger.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="124">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Dzieciom odżywianym w sposób wegański należy podawać dodatkowo witaminę Bi witaminę D w postaci suplementów lub wzbogaconych produktów spożywczych.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Barn som får veganmat måste få vitamin Boch D-vitamin från tillskott eller berikade produkter.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="125">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Alergie</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Allergi</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="126">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Jeżeli podejrzewasz, że dziecko ma alergię</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Om du misstänker allergi</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="127">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Jeśli podejrzewasz, że Twoje dziecko jest uczulone na któryś z produktów spożywczych, nie powinieneś na własną rękę rezygnować z podawania go dziecku.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Om du tror att ditt barn inte tål ett livsmedel är det viktigt att inte på egen hand börja utesluta livsmedlet.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="128">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Takie postępowanie może utrudnić postawienie właściwej diagnozy.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Det kan göra det svårare att ställa rätt diagnos.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="129">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Najpierw powinieneś skonsultować się z pielęgniarką w przychodni dziecięcej (BVC).</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Rådgör alltid först med personalen på BVC.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="130">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Występujące u małych dzieci takie objawy, jak rozstrój żołądka, wysypka, itp., nie koniecznie są oznaką alergii lub uczulenia.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Det kan finnas andra förklaringar till att barnet blir dåligt i magen, får utslag eller reagerar på något annat sätt.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="131">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Jeżeli Twoje dziecko cierpi na alergię</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Om ditt barn är allergiskt</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="132">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Najczęściej spotykane alergie u małych dzieci to alergia na białko mleka i białko jajek.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>De vanligaste allergierna hos små barn är allergi mot mjölkprotein och äggprotein.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="133">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Jeśli Twoje dziecko cierpi na alergię powinieneś skonsultować się z dietetykiem.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Om ditt barn är allergiskt är det viktigt att du får särskilda råd från en dietist.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="134">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Więcej informacji na temat uczuleń i alergii na produkty spożywcze znajdziesz na stronie www.livsmedelsverket.se.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>På www.livsmedelsverket.se finns mer information om allergi och över­ känslighet mot mat.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="135">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Więcej informacji na temat uczuleń i alergii na produkty spożywcze znajdziesz na stronie www.livsmedelsverket.se.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>På www.livsmedelsverket.se finns mer information om allergi och över­ känslighet mot mat.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="136">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Podczas przygotowywania posiłków nie zapominaj o zachowaniu higieny.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Tänk extra på hygienen när du</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="137">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Małe dzieci są podatne na bakterie i wirusy wywołujące zatrucia pokarmowe.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Små barn är känsliga för bakterier och virus som kan orsaka matför- giftningar.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="138">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Podczas przygotowywania posiłków dla maluchów należy zatem pamiętać o zachowaniu higieny.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Därför är det bra att tänka extra på hygienen när du lagar mat till eller med barn.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="139">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Umyj dokładnie deskę do krojenia i przybory kuchenne, którymi przyrządzałeś surowe mięso i drób.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Diska skärbräda och köksredskap noga när du skurit kött och kyckling.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="140">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Dobrze myj warzywa, szczególnie te liściaste.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Det är också bra att skölja grönsaker, särskilt bladgrönsaker.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="141">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Surowe mięso może zawierać szkodliwe bakterie, takie jak EHEC.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Rått kött kan innehålla skadliga bakterier som ehec.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="142">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Dlatego nie pozwalaj dziecku na próbowanie surowego mięsa.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Låt därför inte barn smaka på rå köttfärs eller rått kött.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="143">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Mielone mięso i drób powinny być dogotowane/ dopieczone.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Genomstek köttfärs och kyckling.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="144">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Jedzenie, które masz zamiar przechować na później wstaw jak najszybciej do lodówki lub zamrażarki.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Om du ska spara mat som blivit över, sätt in den i kylskåp eller frys så snart som möjligt.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="145">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Jeżeli pozostawisz jedzenie w temperaturze pokojowej dłużej, niż przez kilka godzin, istnieje ryzyko, że zdążą się w nim rozwinąć bakterie.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Om maten står framme i rumtemperatur mer än ett par timmar kan bakterier hinna växa till.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="146">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Małe ilości ciepłego lub letniego jedzenia można natychmiast wstawić do lodówki.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Små mängder varm eller ljummen mat kan ställas in i kylen direkt.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="147">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Nie jedz przypalonego</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Ät inte bränd mat</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="148">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>W przypalonym pokarmie powstają szkodliwe substancje, które nie są dobre ani dla dzieci, ani dla dorosłych.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>När mat bränns vid bildas skadliga ämnen som inte är bra för vare sig barn eller vuxna.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="149">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Przypalone kawałki należy odkroić i wyrzucić, a jeśli potrawa jest zbyt spalona wyrzucić ją w całości.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Skär bort det som är bränt, eller kasta om maten är mycket bränd.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="150">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Najzdrowiej jest jeść pokarm przyrumieniony na złoty kolor, niż na brązowy.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Det är också bra att låta maten bli gyllengul snarare än gyllenbrun vid tillagning.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="151">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Czego nie powinny spożywać małe dzieci?</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Är det något små barn inte ska äta?</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="152">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Wielu rodziców niepokoi się tym, czy pokarmy, które jedzą ich dzieci nie zawierają jakichś szkodliwych substancji.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Många föräldrar är oroliga för att den mat barnen äter ska innehålla skadliga ämnen.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="153">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Fakt, że dzieci są bardziej wrażliwe na niektóre substancje niż dorośli jest brany pod uwagę np. przy ustalaniu dozwolonegso poziomu pestycydów w owocach i warzywach lub aprobowaniu dodatków do żywności.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Även om barn kan vara känsligare för vissa ämnen än vuxna tar man hänsyn till det när man till exempel sätter gränser för hur mycket bekämpningsmedel som får finnas kvar i frukt och grönsaker eller godkänner tillsatser.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="154">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Nie musisz się zatem martwić o takie sprawy.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Därför behöver du inte vara orolig för sådana ämnen.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="155">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Ryby, które mogą zawierać toksyny środowiskowe</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Fisk som kan innehålla miljögifter</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="156">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Ryby te zawierają tak wysokie ilości dioksyn i toksyn PCB, że dziewczynki i kobiety w wieku rozrodczym oraz chłopcy do 18 lat nie powinni spożywać ich częściej niż dwa-trzy razy do roku.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Dessa fiskar innehåller så pass höga halter dioxin och PCB att flickor, kvinnor i barnafödande ålder och pojkar upp till 18 år inte bör äta dem oftare än två till tre gånger per år.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="157">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Dziki łosoś, pstrąg i palia są rzadko dostępne w zwykłych sklepach.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Vildfångad lax, öring och röding finns sällan att köpa i vanliga affärer.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="158">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Dostępny w sprzedaży łosoś pochodzi prawie zawsze z hodowli.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Den lax som säljs är nästan alltid odlad.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="159">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Dzieci, które jedzą dużo ryb z własnego połowu</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Barn som äter mycket egenfångad fisk</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="160">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Okoń, szczupak, sandacz i miętus mogą zawierać ołów.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Abborre, gädda, gös och lake kan innehålla kvicksilver.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="161">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Dzieci, które spożywają te ryby częściej niż raz w tygodniu ryzykują nagromadzenie w organizmie zbyt dużej i na dłuższą metę szkodliwej ilości tej substancji.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Barn som äter sådan fisk oftare än en gång per vecka kan få i sig mängder som på sikt kan vara skadliga.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="162">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Dobrze jest zatem urozmaicać dietę dziecka innymi rodzajami ryb.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Därför är det bra att variera med andra sorters fisk.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="163">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Niektóre rodzaje świeżych lub mrożonych ryb, takie jak tuńczyk, duże okazy halibuta, miecznik, rekin i płaszczka mogą też zawierać ołów.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Även färsk/fryst tonfisk, stor hälleflundra, svärdfisk, haj och rocka kan innehålla kvicksilver.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="164">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Zdrowa żywność</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Hälsokost</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="165">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Produkty zaliczane do tzw. zdrowej żywności, czyli takie, jak na przykład wyciągi z różnych roślin i ziół, są produktami, które rzadko kiedy podlegają badaniom naukowym.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Hälsokostprodukter, till exempel växtextrakt och olika örter, är sällan testade på ett vetenskapligt sätt.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="166">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Nie bada się również wpływu tych produktów na dzieci i dlatego trudno jest powiedzieć, czy są one dla nich szkodliwe, czy nie.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>De testas inte heller på barn och det går därför inte att veta om de är skadliga eller inte.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="167">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Reklamy zachwalają dobry wpływ tych produktów na zdrowie, lecz dla małych dzieci, które rosną i rozwijają się, mogą one być niewskazane.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>I marknadsföringen påstås de ofta ha bra effekt på hälsan, men kan vara direkt olämpliga för barn som växer och utvecklas.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="168">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Dlatego nie należy podawać ich dzieciom.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Ge därför inte ditt barn hälsokost- produkter.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="169">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Kawa, czarna herbata i napoje energetyzujące</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Kaffe, svart te och energidrycker</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="170">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Małe dzieci nie powinny pić kawy, ani dużych ilości czarnej herbaty lub coca-coli, ponieważ napoje te zawierają kofeinę.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Små barn bör inte få kaffe eller större mängder svart te och cola- drycker, eftersom de innehåller koffein.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="171">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Dzieci są bardziej wrażliwe na kofeinę niż dorośli i mogą dostać od niej np. kołatania serca lub nudności.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Barn är känsligare för koffein än vuxna och kan reagera med till exempel hjärtklappning och illamående.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="172">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Napoje energetyzujące mogą zawierać tak dużo kofeiny, że w ogóle nie należy ich podawać dzieciom.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Energidrycker kan innehålla mycket koffein och bör därför inte alls ges till barn.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="173">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Niepasteryzowane mleko</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Opastöriserad mjölk</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="174">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Niepasteryzowane mleko może zawierać szkodliwe bakterie, takie jak EHEC lub campylobacter.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Opastöriserad mjölk kan innehålla skadliga bakterier, som ehec och campylobacter.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="175">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Dlatego zarówno dorośli jak i dzieci nie powinni go spożywać.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Därför bör varken barn eller vuxna dricka sådan mjölk.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="176">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Dotyczy to również przetworów z niepasteryzowanego mleka.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Det gäller även färskost gjord på opastöriserad mjölk.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="177">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Nie sprzedaje się ich w zwykłych sklepach, ale można je dostać u prywatnych producentów.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Sådan ost finns sällan att köpa i vanliga affärer, men kan finnas hos lokala osttillverkare.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="178">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>EHEC (Eschericia coli) to „nowy” rodzaj bakterii, który w Szwecji zaczął się rozprzestrzeniać w latach 90-tych, i który u małych dzieci może powodować poważne uszkodzenia nerek.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Ehec är en ganska ”ny” bakterie som började spridas i Sverige på 90-talet, och som kan orsaka allvarliga njurskador hos små barn.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="179">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Mleka niepasteryzowanego nie wolno sprzedawać w sklepach, ale można je dostać w gospodarstwach rolnych.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Opastöriserad mjölk får inte säljas i affärer, men går att få på bondgårdar.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="180">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Sól</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Salt</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="181">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>W wieku mniej więcej jednego roku organizm małego dziecka potrafi utrzymać równowagę soli.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Vid ungefär ett års ålder kan barnets kropp reglera saltbalansen.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="182">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Staraj się jednak używać soli z umiarem, ponieważ zbyt duża ilość soli może nawet u dzieci być powodem wysokiego ciśnienia.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Fortsätt ändå att vara sparsam med salt, eftersom för mycket salt kan leda till högt blodtryck även hos barn.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="183">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Ilość spożywanej soli można zmniejszyć wybierając artykuły spożywcze oznakowane „dziurką od klucza”, np. płatki, chleb i ser.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Ett sätt att minska på saltet är att välja nyckelhålsmärkta produkter, till exempel flingor, bröd och ost.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="184">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Artykuły te zawierają mniej soli niż podobne produkty bez oznakowania.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>De innehåller mindre salt än sorter som inte får nyckelhålsmärkas.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="185">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Unikaj również takich przekąsek, jak chipsy i chrupki, ponieważ zawierają one często bardzo dużo soli.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Undvik också snacks, som chips och ostbågar, eftersom de ofta är väldigt salta.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="186">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Używaj soli z jodem, ponieważ jod jest składnikiem niezbędnym w procesie regulacji przemiany materii.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Välj jodberikat salt, men salta inte så mycket.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="187">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Sól z jodem jest więc ważnym źródłem jodu, zarówno dla dzieci, jak i dla dorosłych.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Jod behövs för regleringen av ämnesomsättningen och jodberikat salt är en viktig källa för både barn och vuxna.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="188">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Informacja o zawartości jodu w soli podana jest na opakowaniu.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Det står på förpackningen om saltet innehåller jod.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="189">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Solanina w zielonych ziemniakach</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Solanin i grön potatis</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="190">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Zielone lub uszkodzone ziemniaki zawierają solaninę, związek chemiczny powodujący ból brzucha, wymioty i biegunkę.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Grön eller skadad potatis innehåller solanin, ett ämne som kan ge magont, kräkningar och diarré.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="191">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Cukier, słodycze, soki i napoje gazowane</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Socker, godis, saft och läsk</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="192">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Unikaj podawania dziecku słodyczy, soków i napojów gazowanych tak długo, jak tylko to jest możliwe.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Undvik godis, saft och läsk så länge som möjligt.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="193">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Produkty te zawierają mało składników odżywczych, a dużo cukru, który dziecku nie jest potrzebny.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>De innehåller lite näring men mycket socker, som barn inte behöver.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="194">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Duża ilość cukru w diecie ma szkodliwy wpływ na zęby.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Mycket socker kan skada barnets tänder.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="195">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>W wielu przypadkach nie jesteśmy może świadomi tego że nawet inne produkty spożywcze mogą zawierać bardzo dużo cukru.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Man tänker kanske inte på att även en del mat innehåller mycket socker.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="196">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Dotyczy to np. wielu rodzajów jogurtów owocowych, napojów jogurtowych, płatków śniadaniowych, soków owocowych, deserów ryżowych itp.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Det gäller många sorters fruktyoghurt, yoghurtdrycker, flingor, rismellanmål och liknande.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="197">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Nie należy przyzwyczajać dziecka do tego, że wszystkie posiłki są słodkie.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Det är onödigt att vänja barn vid att allt ska smaka sött.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="198">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Zamiast jogurtów owocowych można podawać jogurt naturalny lub kwaśne mleko z dodatkiem owoców.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>I stället för fruktyoghurt kan du till exempel ge naturell yoghurt eller fil och blanda ner frukt eller bär.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="199">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Z płatków śniadaniowych i muesli wybieraj te, które nie zawierają dużo cukru.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>När det gäller flingor och müsli finns det många sorter som inte innehåller så mycket socker.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="200">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Czytaj na opakowaniach ile cukru zawiera dany produkt.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Läs på förpackningen hur mycket tillsatt socker produkten innehåller.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="201">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Możesz też wybierać artykuły spożywcze oznakowane „dziurką od klucza”.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Du kan också välja nyckelhålsmärkt.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="202">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Na zdjęciu po lewej jest pokazane ile cukru zawiera jogurt owocowy, sok, kakao i kisiel.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Nyckelhålet får bara sättas på flingor, yoghurt och fil med lite socker och inget sötningsmedel.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="203">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Najważniejsze w skrócie</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>De viktigaste råden</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="204">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Dobra dieta dziecka zawiera</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>det är bra om barnet får</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="205">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>różne rodzaje potraw – dzięki którym dziecko otrzymuje urozmaicone posiłki i może przyzwyczaić się do różnorodnych smaków;</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>olika sorters mat – det gör att barnet vänjer sig vid många smaker och får bra variation på maten.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="206">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>regularne posiłki – śniadanie, obiad i ko- lację, a pomiędzy nimi 2-3 zdrowe, małe posiłki;</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>mat regelbundet – frukost, lunch och middag och däremellan 2–3 bra mellanmål.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="207">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>codziennie: ziemniaki, makaron, ryż, bulgur, kuskus, chleb, płatki zbożowe lub kaszę;</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>potatis, pasta, ris, bulgur, couscous, bröd, flingor eller gryn varje dag.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="208">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>2-3 razy w tygodniu ryby;</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>fisk 2–3 gånger i veckan.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="209">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>codziennie: mięso, drób, jaja, fasolę, soczewicę lub tofu;</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>kött, kyckling, ägg, bönor, linser eller tofu varje dag.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="210">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>warzywa do każdego posiłku i codziennie owoce;</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>grönsaker till varje måltid och frukt eller bär varje dag.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="211">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>chude mleko, chudy jogurt lub chude kwaśne mleko;</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>mager mjölk, fil eller yoghurt.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="212">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>na kanapki margarynę, a do smażenia olej lub margarynę w płynie;</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>margarin på smörgåsen och flytande margarin eller olja till matlagning.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="213">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>wodę lub mleko do popicia.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>vatten eller mjölk som måltidsdryck.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="214">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Kontynuuj codzienne podawanie kropli z witaminą D do wieku dwóch lat.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Fortsätt att ge D-droppar varje dag ända tills barnet är två år.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="215">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>W przypadku niektórych dzieci podawanie witaminy D konieczne jest nawet przez dłuższy okres.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Vissa barn behöver D-droppar även efter två år.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="216">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Używaj soli z jodem, ale z umiarem.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Välj jodberikat salt i maten, men salta inte så mycket.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="217">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Unikaj podawania słonych przekąsek tak długo, jak tylko to jest możliwe.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Undvik salta snacks så länge som möjligt.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="218">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Unikaj lub ograniczaj spożycie</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>undvik eller var försiktig med</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="219">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Słodycze, soki i napoje gazowane – unikaj ich tak długo, jak tylko to jest możliwe i ograniczaj spożywanie słodkich bułeczek i przekąsek.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Godis, saft och läsk – undvik så länge som möjligt och var sparsam med kaffebröd och söta mellanmål.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="220">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Śledź z Morza Bałtyckiego, dziki łosoś oraz pstrąg z Morza Bałtyckiego i jezior Vänern i Vättern, sieja z jeziora Vänern i palia z jeziora Vättern – te ryby dzieci powinny spożywać najwyżej 2-3 razy do roku.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Strömming från Östersjön, vildfångad lax och öring från Östersjön, Vänern och Vättern, sik från Vänern och röding från Vättern – barn bör äta dessa fiskar högst 2-3 gånger per år.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="221">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Suplementy i zdrowa żywność – skon- sultuj się z przychodnią dla dzieci (BVC) zanim zaczniesz podawać dziecku.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Kosttillskott och hälsokost – rådgör med BVC innan du ger till barn.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="222">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Niepasteryzowane mleko i jego przetwory – nie należy podawać dzieciom.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Opastöriserad mjölk och färskost gjord av opastöriserad mjölk – ge inte till barn.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="223">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Surowe mięso – nie należy podawać dzieciom, mięso powinno być dopieczone/ dogotowane.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Rå köttfärs och rått kött – ge inte till barn, och genomstek köttfärs och kyckling.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="224">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Dzieci są podatne na zatrucia pokarmowe.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Barn är känsliga för matförgiftningar.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="225">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Dlatego pamiętaj o zachowaniu higieny podczas przygotowywania posiłków dla dzieci.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Tänk därför extra på hygienen när du lagar mat till eller med barn.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="226">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Jeżeli podejrzewasz, że Twoje dziecko jest uczulone na jakiś produkt spożywczy, nie powinieneś na własną rękę rezygnować z podawania go dziecku.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Om du misstänker att ditt barn inte tål ett livsmedel är det viktigt att inte på egen hand börja utesluta livsmedlet.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="227">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Skonsultuj się najpierw z przychodnią dla dzieci (BVC).</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Rådgör alltid först med personalen på BVC.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="228">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Chcesz siĊ dowiedzieü wiĊcej?</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>341 279</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="229">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Telefon: 018-17 55 00 E-post: livsmedelsverket@slv.se</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>ISBN: 978 91 7714 213 3</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="230">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>”Odpowiedni pokarm dla niemowląt w wieku poniżej jednego roku”</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Bra mat för spädbarn</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="231">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Kaszki i kleiki ryżowe</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>341 279</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="232">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Kaszki i kleiki ryżowe mogą zawierać arszenik.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>© Livsmedelsverket 2011</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="233">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Na przykład dla dzieci nietolerujących glutenu dostępne są kaszki i kleiki kukurydziane, które można podawać zamiennie.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Första upplagan, andra tryckningen, februari 2012 Box 622, 751 26 Uppsala</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="234">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Kaszki i kleiki ryżowe</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Telefon: 018-17 55 00</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="235">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Kaszki i kleiki ryżowe mogą zawierać arszenik.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>E-post: livsmedelsverket@slv.se Grafisk form: Form etc.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="236">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Zróżnicowany pokarm</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Stockholm Foto: Jonas Böttiger</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="237">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Wskazówki te zostały napisane w taki sposób, aby były przydatne dla jak największej liczby osób.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>De är skrivna för att passa för de flesta.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="238">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Pierwsze sześć miesięcy</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>De första sex månaderna</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="239">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Pierwsze miesiące z nowo narodzonym dzieckiem to bardzo specjalny okres w życiu każdego rodzica – to jednocześnie czas fantastycznych przeżyć jak i radykalnych zmian.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Den första tiden är en speciell tid – omvälvande och fan- tastisk.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="240">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Wielu rodziców nie jest przygotowanych na wprowadzenie w ich życiu zmian, które są konieczne dla zaspokajania ciągłych potrzeb noworodka, i nie zdają sobie sprawę, jakim obciążeniem może być kilkakrotne wstawanie w nocy, gdy trzeba go nakarmić lub utulić.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>I efterhand brukar den här perioden kännas väldigt kort, men när man är mitt i kan det vara påfrestande, mitt i det fantastiska.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="241">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>W ciągu pierwszych sześciu miesięcy najlepszym pokarmem dla noworodka jest mleko matki lub mleko modyfikowane.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>De första sex månaderna är bröstmjölk eller modersmjölksersättning den bästa maten för barnet.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="242">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Karmienie noworodka to nie tylko czas podawania pokarmu, ale także ważna dla dziecka chwila bliskości z matką, ojcem lub inną bliską osobą.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Men maten handlar inte bara om näring, den ger också en stund av närhet som är viktig för barnet.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="243">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Mleko matki</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Bröstmjölk</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="244">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Mleko matki zawiera wszystkie składniki odżywcze potrzebne dziecku do zdrowego wzrostu i rozwoju w ciągu pierwszych sześciu miesięcy życia.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Bröstmjölken innehåller all den näring ett barn behöver för att växa och utvecklas under de första sex månaderna.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="245">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Jedynym wyjątkiem jest witamina D, którą dziecku należy podawać w postaci kropli.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Enda undantaget är D-vitamin, som barnet behöver få genom D-droppar.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="246">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Karmienie piersią stymuluje produkcję mleka u matki.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>När barnet ammas stimuleras mjölkproduktionen.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="247">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Dla niektórych kobiet rozpoczęcie karmienia piersią jest rzeczą naturalną, inne potrzebują pomocy.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>För en del kommer amningen igång av sig självt, för andra tar det längre tid.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="248">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Personel tych instytucji dysponuje szeroką wiedzą na ten temat i chętnie pomoże Ci pokonać trudności.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>I dag finns det mycket kunskap om hur man kan underlätta för att få amningen att fungera.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="249">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Czy karmienie piersią zmniejsza ryzyko zachorowań u dziecka?</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Kan amning minska risken för sjukdom?</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="250">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Mleko matki zawiera składniki, które obniżają ryzyko takich infekcji, jak zapalenie ucha i grypa żołądkowa.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Bröstmjölken innehåller ämnen som minskar risken för infektioner som öroninflammation och magsjuka.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="251">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Z badań wynika także, że u dzieci, które były karmione piersią ryzyko nadwagi, wysokiego ciśnienia i zachorowania na cukrzycę typu 2 w dorosłym wieku jest dużo niższe.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Forskningen visar också att barn som ammats har lägre risk att bli överviktiga, få högt blodtryck och typ 2-diabetes som vuxna.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="252">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Najlepszą odporność uzyskują dzieci, które były wyłącznie karmione piersią, ale nawet częściowe karmienie piersią ma pozytywny wpływ.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Störst skydd får barn som enbart ammas, men även lite amning är bra.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="253">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Ryzyko alergii na gluten (ce- liakii) jest niższe u tych dzieci, które powoli przyzwyczajały się do pokarmu zawierającego gluten w okresie, gdy jeszcze były karmione piersią.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Risken att utveckla glutenintolerans i småbarnsåren är lägre bland barn som långsamt vänjs vid mat med gluten, medan de fortfarande ammas.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="254">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Ale samo karmienie piersią nie zmniejsza prawdopodobnie ryzyka jakichkolwiek alergii.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Däremot minskar amning troligen inte risken för allergi.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="255">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Przechowywanie mleka matki</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Att spara bröstmjölk</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="256">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Noworodki są podatne na infekcje.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Ett litet barn är känsligt för infektioner.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="257">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Dlatego przed przystąpieniem do odciągania mleka należy pamiętać o zachowaniu higieny – czyli przede wszystkim o umyciu rąk, aby znajdujące się na nich bakterie i wirusy nie przedostały się do mleka.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Om du ska mjölka ur bröstmjölk är det därför viktigt att först tvätta händerna, så att inte bakterier eller virus från händerna förs över till mjölken.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="258">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Odciągnięte mleko można natychmiast wstawić do lodówki lub zamrażarki, bez uprzedniego schładzania.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Mjölken behöver inte kylas ner utan kan ställas in direkt i kyl eller frys.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="259">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Mleko matki można przechowywać w lodówce najwyżej trzy doby.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Bröstmjölk kan förvaras högst tre dygn i kylskåp.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="260">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>W zamrażarce natomiast co najmniej sześć miesięcy.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>I frys håller mjölken i minst sex månader.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="261">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Zamrożone mleko należy rozmrażać w ciepłej lub zimnej wodzie, albo w lodówce – nigdy w temperaturze pokojowej.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Tina fryst bröstmjölk i varmt eller kallt vatten eller i kylskåp, inte i rumstemperatur.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="262">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Rozmrożone i niewypite mleko należy wyrzucić.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Släng mjölk som blivit över efter att barnet ätit.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="263">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Czy dieta matki ma wpływ na jakość mleka?</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Påverkas bröstmjölken av vad mamman äter?</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="264">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Wszystko, co matka je i pije ma wpływ na jakość jej mleka.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Vad mamman äter och dricker påverkar bröstmjölken.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="265">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Mleko modyfikowane</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Modersmjölksersättning</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="266">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Dla niemowląt, które nie mogą być karmione piersią dostępne jest mleko modyfikowane, dostarczające dziecku energii i potrzebnych składników odżywczych.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Om barnet inte ammas finns det modersmjölksersättning som ger den energi och näring barnet behöver.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="267">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Istnieje wiele różnych rodzajów mleka modyfikowanego – personel przychodni dziecięcej (BVC) chętnie doradzi Ci rodzaj mleka odpowiedni dla Twojego dziecka.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Det finns olika sorters ersättningar – på BVC kan du få råd om vilken sort som är mest lämplig för ditt barn.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="268">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Podawanie mleka matki i mleka modyfikowanego</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>D-DROPPAR</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="269">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Zdarza się, że konieczne jest jednoczesne podawanie mleka matki i mleka modyfikowanego.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>D-droppar varje dag under de första två åren.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="270">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>W wielu przypadkach kombinacja taka działa bez zarzutu, czasami jednak jest ona powodem tego, że karmienie piersią kończy się wcześniej niż planowano.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Det är viktigt att barnet får dropparna regelbundet.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="271">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Wtedy dobrym sposobem może być podawanie mleka modyfikowanego w filiżance zamiast w butelce.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>D-droppar längre än två år.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="272">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Krople z witaminą D</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>D-DROPPAR</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="273">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Z tego względu wszystkim dzieciom potrzebna jest dodatkowa porcja witaminy D – codziennie przez pierwsze dwa lata życia.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>D-droppar varje dag under de första två åren.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="274">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Krople z witaminą D należy podawać regularnie.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Det är viktigt att barnet får dropparna regelbundet.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="275">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Przygotowanie mleka modyfikowanego</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Att blanda modersmjölksersättning</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="276">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Noworodki są podatne na infekcje i dlatego przed przystąpieniem do przygotowania mleka modyfikowanego należy pamiętać o zachowaniu higieny.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Tvätta därför alltid händerna innan du börjar.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="277">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Do przyrządzania mleka nie powinno się używać ciepłej wody z kranu, ponieważ może ona zawierać m.in. pierwiastki miedzi pochodzące z rur wodociągowych.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Blanda inte ut ersättningen med vatten från varmvattenkranen, eftersom det bland annat kan innehålla koppar från ledningarna.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="278">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Lepiej używać zimnej wody z kranu po uprzednim wypuszczeniu stojącej w nim letniej wody.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Använd i stället kallvattnet och spola tills vattnet är kallt.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="279">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Zimną wodę należy następnie podgrzać i przygotować mleko według instrukcji na opakowaniu.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Värm sedan vattnet och blanda ersättningen enligt instruktionen på förpackningen.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="280">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Na opakowaniu podana jest także informacja na temat okresu przydatności do spożycia przygotowanego mleka.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>På förpackningen står det också hur länge färdigblandad ersättning håller.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="281">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>W tym celu należy się skontaktować z gminnym (kommunen) oddziałem ds. środowiska we własnym miejscu zamieszkania.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Kommunens miljöförvaltning där du bor kan ge råd om hur du gör.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="282">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>szczególną ostrożność zaleca się w przypadku, gdy woda zawiera bakterie, arszenik, mangan, nitratyn lub fluor, ponieważ małe dzieci są bardziej wrażliwe na te substancje niż dorośli.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Var särskilt uppmärksam på om vattnet innehåller bakterier, arsenik, mangan, nitrat eller fluorid, eftersom små barn är känsligare än vuxna för dessa ämnen.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="283">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Więcej informacji na temat wody pitnej i własnego źródła na stronie www.livsmedelsverket.se.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Läs mer om dricksvatten och egen brunn på www.livsmedelsverket.se</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="284">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Ile dziecko powinno jeść?</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Hur mycket behöver barnet äta?</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="285">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Najlepiej zdać się na apetyt dziecka i pozwolić mu jeść tyle i tak często, na ile ma ochotę.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Det bästa brukar vara att låta barnets aptit styra hur mycket och hur ofta det äter.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="286">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Im częściej matka karmi piersią, tym więcej powstaje w nich mleka.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Ju oftare barnet ammas desto mer mjölk produceras.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="287">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Czasami też dziecko potrzebuje raczej bliskości i utulenia niż pokarmu.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Det kan också vara så att barnet behöver närhet och tröst snarare än mat.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="288">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Jeśli karmisz dziecko mlekiem modyfikowanym stosuj się do wskazówek podanych na opakowaniu.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Om du ger modersmjölksersättning står det på förpackningen hur mycket ersättning som rekommenderas.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="289">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Pielęgniarka w przychodni dziecięcej (BVC) sprawdza wagę i wzrost dziecka i dane te wprowadza do odpowiednich wykresów.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>På BVC kan du titta på barnets längd- och viktkurva.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="290">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Jeśli waga i wzrost dziecka mieszczą się w normie, to nie potrzeba się martwić, że dziecko nie zjada wystarczającej ilości pokarmu.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Det är ett redskap för att lättare avgöra om barnet växer som det ska.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="291">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Część dzieci już wcześnie okazuje zainteresowanie innymi rodzajami posiłków.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>En del barn blir tidigt intresserade av mat.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="292">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Nie martw się, że pokarmy te zawierają trochę soli – podajesz przecież niewielkie ilości.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>lite salt, eftersom det handlar om så små mängder.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="293">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>posiłków, nie musisz mu ich na razie podawać.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Om barnet inte verkar intresserat behöver du inte ge några smak- prover.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="294">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Mleko matki i mleko modyfikowane dostarczają dziecku wszystkich składników odżywczych, których potrzebuje w ciągu pierwszych sześciu miesięcy swojego życia (z wyjątkiem witaminy D).</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Bröstmjölken eller modersmjölksersättningen ger all näring barnet behöver under hela första halvåret, utom D-vitamin.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="295">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Pokarmy zawierające gluten</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Mat som innehåller gluten</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="296">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Łagodne wprowadzanie małych ilości pokarmów zawierających gluten w okresie, gdy dziecko jest jeszcze karmione piersią obniża ryzyko rozwoju nietolerancji na gluten.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Om barnet får små mängder gluten medan det fortfarande ammas minskar risken för att barnet ska bli glutenintolerant.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="297">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Dlatego najwcześniej w wieku czterech miesięcy, ale najpóźniej w wieku sześciu miesięcy, należy zacząć podawać dziecku małe ilości pokarmów zawierających gluten.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Senast vid sex månader, och tidigast från fyra månader, bör du därför börja ge barnet lite mat med gluten.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="298">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Gluten znajduje się w produktach, których składnikami są pszenica, jęczmień lub żyto.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Gluten finns i mat som innehåller vete, korn och råg.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="299">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Owies zawiera tylko małą ilość glutenu.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Däremot finns det bara lite gluten i havre.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="300">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Przykładowo można zacząć podawać dziecku kilka razy w tygodniu maleńkie kawałki białego chleba lub wafelków, albo małą łyżeczkę kaszki lub kleiku.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Du kan till exempel låta barnet få smaka en liten munsbit vitt bröd eller smörgåsrån eller en liten sked gröt eller välling några gånger i veckan.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="301">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Podawanie kleiku w butelce ma tę wadę, że porcje glutenu stają się zbyt duże.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Om du ger välling i flaska blir det lätt för stora mängder gluten.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="302">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Porcje pokarmów zawierających gluten można powoli zwiększać od sześciu miesięcy.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Efter sex månader kan du långsamt öka mängden.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="303">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Należy łagodnie wprowadzać małe ilości pokarmów zawierających gluten i bardzo powoli zwiększać porcje.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Börja med små, små mängder mat som innehåller gluten och öka mängden mycket långsamt.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="304">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>W przypadku karmienia mlekiem modyfikowanym takie postępowanie również obniża ryzyko rozwoju nietolerancji na gluten, chociaż nie przynosi może równie dobrych efektów jak przy karmieniu piersią.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Det kan också minska risken för glutenintolerans, även om långsam introduktion i samband med amning minskar risken mer.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="305">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Po upływie sześciu miesięcy nadchodzi czas, aby przyzwyczaić dziecko do jedzenia zwykłych pokarmów.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Vid cirka sex månader är det dags att börja vänja barnet att äta vanlig mat.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="306">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Nauka jedzenia to proces, który przebiega stopniowo.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Att lära sig äta vanlig mat är en gradvis process.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="307">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Najpierw trzeba przyzwyczaić dziecko do nowych konsystencji i nowych smaków, nauczyć jedzenia z łyżeczki i żucia pokarmów.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>I början handlar det mest om att barnet ska vänja sig vid nya konsistenser, fler smaker, att äta från sked och att lära sig tuggrörelser.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="308">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Nie przerywaj karmienia piersią ani mlekiem modyfikowanym.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Fortsätt att amma eller ge modersmjölksersättning som vanligt under den här perioden.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="309">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Mleko matki i mleko modyfikowane zawierają tyle składników odżywczych, że nie trzeba będzie się martwić, jeśli wprowadzanie nowych pokarmów będzie przebiegało zbyt powoli.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Eftersom bröstmjölk och ersättning innehåller så mycket näring behöver du inte vara orolig om barnet vill gå långsamt fram.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="310">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Co można podawać?</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Vad kan man ge?</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="311">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Nie ma ścisłych „reguł” dotyczących wprowadzania nowych pokarmów.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Det finns inga ”regler” för vad man ska börja med.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="312">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Najważniejsze, żeby miały one gładką konsystencję i dziecko mogło je łatwo przełknąć.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Det viktiga är att maten har mjuk konsistens så att barnet inte sätter i halsen.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="313">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Przykład: rozgnieść widelcem kawałek gotowanego ziemniaka lub trochę ryżu i wymieszać z mlekiem matki lub mlekiem modyfikowanym tak, aby powstała papka.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Du kan till exempel mosa en bit kokt potatis eller lite ris med en gaffel och tillsätta bröstmjölk eller ersättning så att det blir ett löst mos.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="314">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>W ten sam sposób można przygotować papkę z innych warzyw.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>På samma sätt kan du laga mos av rotfrukter och grönsaker.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="315">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Można też pozwolić dziecku na samodzielne jedzenie małych ilości miękkich potraw.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Man kan också låta barnet själv plocka i sig små, små mjuka bitar av mat.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="316">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Można również podawać ugotowane i roztarte na papkę: mięso z kurczaka lub ryby, mielone mięso, fasolę, soczewicę i tofu.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Du kan också ge kokt, mosad eller mixad kyckling, fisk, köttfärs, bönor, linser och tofu.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="317">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Mięso, fasola i tofu zawierają dużo potrzebnego dziecku żelaza.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Kött, bönor och tofu innehåller mycket järn som barnet behöver.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="318">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Ryby i jaja są źródłem ważnych składników odżywczych i z tego powodu dobrze jest wprowadzić je do diety dziecka dużo wcześniej.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Eftersom fisk och ägg bidrar med viktiga näringsämnen är det bra om barnet även får sådan mat tidigt.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="319">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Więcej o mleku na stronie 14, a o orzechach na stronie 17.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Läs mer om mjölk på sidan 20 och om nötter på sidan 25.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="320">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Najprostszy sposób na zrobienie musu z banana, jabłka i gruszki to po prostu ostrożne skrobanie owoców łyżeczką.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Mos av banan, äpple och päron får du enkelt genom att försiktigt skrapa på frukten med en sked.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="321">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Zauważ, że dziecko potrzebuje trochę czasu, aby móc się przyzwyczaić nawet do kaszki i kleiku.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Tänk på att barnet behöver vänja sig långsamt även vid välling och gröt.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="322">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Dlatego przez pierwsze tygodnie najlepiej podawać niewielkie ilości kaszki i kleiku - kilka małych łyżeczek - i stopniowo zwiększać porcje.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>De första veckorna är det lagom med några teskedar välling eller gröt, öka sedan mängden efter hand.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="323">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Nie przestawaj podawać małych ilości pokarmów zawierających gluten, takich jak chleb, wafelki, makaron i bulgur.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Fortsätt att ge små mängder av mat som innehåller gluten, som bröd, smörgåsrån, pasta eller bulgur.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="324">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Niektóre rodzaje kaszek i kleików również zawierają gluten – sprawdź na opakowaniu.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>En del sorters barngröt och välling innehåller också gluten – läs på förpackningen.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="325">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Źródłem glutenu są pszenica, jęczmień i żyto.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Gluten finns i vete, korn och råg.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="326">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>W przeciwieństwie do owsa, który zawiera tylko małą ilość glutenu.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Däremot finns det bara lite gluten i havre.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="327">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Małe dzieci nie są odporne na bakterie i wirusy wywołujące grypę żołądkową.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Små barn är känsliga för bakterier och virus som kan orsaka magsjuka.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="328">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Pamiętaj zatem o zachowaniu higieny podczas przygotowywania posiłków dla twojego malucha.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Därför är det extra viktigt att tänka på hygienen när du lagar mat till ditt barn.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="329">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Dowiedz się więcej z naszego przykładowego menu.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Läs mer på receptuppslaget.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="330">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Nie przeprowadzono wystarczającej ilosci badań na temat tego, jak szybko niemowle mogłoby lub powinno być przyzwyczyjane do nowych normalnych pokarmów.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Det finns inte tillräckligt med forskning för att kunna säga hur fort barn ska eller kan vänja sig vid mat.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="331">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Opisane przedziały wiekowe opierają się na praktyce i doświadczeniach.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>De åldersintervall som beskrivs här grundas i stället på beprövad erfarenhet.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="332">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Każde dziecko rozwija się w innym tempie i dlatego przedziały te mają tylko charakter orientacyjny.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Eftersom alla barn är olika ska du inte se de här intervallen som exakta gränser.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="333">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Nie martw się, jeśli Twoje dziecko rozwija się szybciej lub wolniej niż sugeruje poniższy tekst.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Du behöver därför inte vara orolig om ditt barn vill gå fortare eller långsammare fram.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="334">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Spożywanie posiłków to nie tylko odżywianie się, ale także chwila przebywania razem, a z czasem, gdy dziecko podrośnie, sposób obcowania z innymi osobami podczas spożywania posiłków.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Mat handlar inte bara om näring utan även om närhet och så småningom, när barnet blir lite större, om att umgås kring måltiden.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="335">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Niekiedy z żywnością lub jej spożywaniem związane są różne komplikacje.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Ibland kan det bli krångel kring maten på olika sätt.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="336">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Personel przychodni dziecięcej (BVC) chętnie pomoże Ci znaleźć rozwiązanie dla tego typu problemów.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>På BVC kan du få mycket stöd när det gäller den typen av frågor.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="337">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Nie przeprowadzono wystarczającej ilosci badań na temat tego, jak szybko niemowle mogłoby lub powinno być przyzwyczyjane do nowych normalnych pokarmów.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Det finns inte tillräckligt med forskning för att kunna säga hur fort barn ska eller kan vänja sig vid mat.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="338">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Opisane przedziały wiekowe opierają się na praktyce i doświadczeniach.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>De åldersintervall som beskrivs här grundas i stället på beprövad erfarenhet.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="339">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Każde dziecko rozwija się w innym tempie i dlatego przedziały te mają tylko charakter orientacyjny.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Eftersom alla barn är olika ska du inte se de här intervallen som exakta gränser.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="340">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Nie martw się, jeśli Twoje dziecko rozwija się szybciej lub wolniej niż sugeruje poniższy tekst.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Du behöver därför inte vara orolig om ditt barn vill gå fortare eller långsammare fram.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="341">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Spożywanie posiłków to nie tylko odżywianie się, ale także chwila przebywania razem, a z czasem, gdy dziecko podrośnie, sposób obcowania z innymi osobami podczas spożywania posiłków.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Mat handlar inte bara om näring utan även om närhet och så småningom, när barnet blir lite större, om att umgås kring måltiden.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="342">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Niekiedy z żywnością lub jej spożywaniem związane są różne komplikacje.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Ibland kan det bli krångel kring maten på olika sätt.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="343">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Personel przychodni dziecięcej (BVC) chętnie pomoże Ci znaleźć rozwiązanie dla tego typu problemów.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>På BVC kan du få mycket stöd när det gäller den typen av frågor.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="344">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Jak podawać nowe pokarmy do spróbowania?</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Hur ger man smakportioner?</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="345">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Jeśli już próbowałeś podawać do spróbowania nowe pokarmy, tak, jak to opisano w rozdziale pt. Poznawanie nowych smaków i konsystencji, możesz teraz powoli zwiększać ich ilość.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Om du har prövat att ge de små smakproven som beskrivs i avsnittet Pyttesmå smakprov kan du långsamt öka mängden.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="346">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>W pierwszych tygodniach wystarczy kilka łyżeczek.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>De första veckorna räcker det med några teskedar.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="347">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Jeśli jeszcze nie zacząłeś podawać nowych pokarmów, powinieneś to zrobić, gdy dziecko skończy sześć miesięcy.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Om du inte har börjat med smak- prover tidigare bör du göra det när barnet är sex månader.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="348">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Zacznij podawać małe ilości nowych pokarmów, żeby dziecko mogło się do nich stopniowo przyzwyczajać.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Börja med små mängder, så att barnet får vänja sig gradvis.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="349">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>W pierwszych dniach wystarczy mała łyżeczka pokarmu, potem możesz powoli zwiększać porcje.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>De första dagarna räcker det med någon tesked, sedan kan mängden långsamt ökas.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="350">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Sprawdź, czy pokarm nie jest zbyt gorący i podawaj go przy pomocy małej łyżeczki lub pozwól dziecku samemu brać sobie małe, miękkie kawałki jedzenia.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Kontrollera att maten inte är för varm och mata barnet med en liten sked eller låt barnet själv plocka i sig små, små mjuka bitar mat.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="351">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Większość dzieci ma problemy z włożeniem jedzenia do buzi i z przełykaniem go.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>De flesta barn har svårt att få in maten ordentligt i munnen och svälja den.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="352">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Jeśli pokarm wylatuje mu z buzi, to raczej oznacza, że dziecko nie jest przyzwyczajone do nowej konsystencji pokarmu i nie wie, co z nim zrobić, a nie, że mu nie smakuje.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Att maten kommer ut igen beror oftast inte på att barnet inte tycker om den, utan på att det inte vet hur det ska göra och är ovan vid konsistensen.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="353">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Zwykły pokarm nie ma równie słodkiego smaku jak mleko matki lub mleko modyfikowane i dziecko potrzebuje trochę czasu, aby się do tego przyzwyczaić.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Vanlig mat är inte heller lika söt som bröstmjölk eller ersättning, och de nya smakerna kan ta ett tag att vänja sig vid.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="354">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Możesz pomóc swojemu dziecku w polubieniu nowego pokarmu, jeśli będziesz go próbował razem z nim i pokazywał mu, że Tobie smakuje.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Du kan hjälpa barnet på traven genom att själv smaka på den och visa barnet att du tycker om den.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="355">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Jeśli jednak dziecko wykazuje niechęć do nowego pokarmu, to najlepiej poczekać jeszcze kilka dni i spróbować od nowa.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>När är det bäst att ge smakportionen?</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="356">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Czasami zdarza się, że dziecko, które zaczęło dostawać kleik, nie chce już pić mleka z piersi, ponieważ łatwiej jest ssać pokarm z butelki.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Det spelar inte så stor roll vid vilken tidpunkt på dagen du ger smak- portionen.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="357">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Nie należy tylko podawać nowych pokarmów, gdy dziecko jest zbyt głodne, zbyt syte lub zbyt zmęczone.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Det viktigaste är att erbjuda smakportionen när barnet inte är för hungrigt, för mätt eller för trött.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="358">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Praktyka pokaże, która pora będzie najodpowiedniejsza dla Twojego dziecka</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Man får pröva sig fram till vad som fungerar bäst.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="359">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Trudno jest dokładnie określić ilość pokarmu, którą dziecko powinno zjeść.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Hur mycket mat behöver barnet?</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="360">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Dla rodziców obie sytuacje mogą być źródłem frustracji.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Som förälder kan båda varianterna vara frustrerande.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="361">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Dzieci, które mało jedzą, ale piją dużo mleka matki lub mleka modyfikowanego i tak otrzymują wystarczającą ilość składników odżywczych.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Äter barnet lite mat men får mycket bröstmjölk eller ersättning räcker den näringen långt.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="362">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Jeśli dziecko rozwija się normalnie, nie musisz się o nic martwić.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Om barnet växer och utvecklas som det ska behöver du inte vara orolig.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="363">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Jeśli dziecko jest nadal głodne, to lepiej podać mu dodatkowo mleko matki lub mleko modyfikowane, zamiast zbyt szybko zwiększać porcje nowego pokarmu.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Är barnet fortfarande hungrigt kan det vara bättre att fylla på med bröstmjölk eller ersättning än att öka mängden mat för fort.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="364">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>To samo dotyczy kaszki czy kleiku – ich porcje należy zwiększać stopniowo.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Samma sak gäller välling och gröt – öka mängden långsamt.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="365">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Pierwsze posiłki kilka prostych przepisów</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Den första maten – några</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="366">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Piure z ziemniaków, roślin okopowych lub innych warzyw</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Puré på potatis, rotfrukter eller grönsaker</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="367">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Większość roślin okopowych i warzyw nadaje się do przyrządzania w formie piure.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>De flesta rotfrukter och grönsaker går bra att göra mos av.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="368">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Potrzebne Ci będą na przykład:</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Ta till exempel något av följande:</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="369">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>1 ziemniak, 1 mała marchewka, 1 kawałek pietruszki, ziarna kukurydzy, zielony groszek, kilka kawałków brokułu lub kalafiora.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>1 potatis, 1 liten morot, 1 bit palsternacka, majskorn, gröna ärter, några buketter broccoli eller blomkål</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="370">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Wegetariańska potrawa z soczewicy dl suszonej soczewicy lub 3 dl gotowanej łyżki oleju rzepakowego 1 cebula</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>1 dl torkade linser eller 3 dl kokta 2 msk rapsolja</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="371">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>1 papryka</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>1 gul lök</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="372">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>400 g siekanych pomidorów tymianek</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>400 g krossade tomater timjan</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="373">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Przyrządzanie:</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Gör så här:</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="374">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Ziemniaka, marchewkę i pietruszkę obrać i pokroić na plasterki, pozostałe warzywa pokroić na mniejsze kawałki.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Skala och skiva potatis och rotfrukter, skär eller dela grönsaker i mindre bitar.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="375">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Wszystko włożyć do garnka i dolać tyle wody, aby przykryć warzywa.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Lägg bitarna i en kastrull och häll på vatten så att det precis täcker bitarna.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="376">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Gotować do miękkości.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Koka dem mjuka.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="377">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Do gotowania można też użyć mikrofalówki.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Du kan också koka i mikro.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="378">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Rozgnieść widelcem, przepuścić przez praskę lub przetrzeć przez sitko.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Mosa med gaffel eller pressa genom en vitlökspress eller sil.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="379">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Jeśli przygotowujesz większe ilości wtedy do robienia piure najlepiej użyć miksera.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Om du gör större mängder kan det vara praktiskt att använda mixerstav eller matberedare.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="380">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Przyrządzanie:</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Gör så här:</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="381">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>suszoną soczewicę ugotować według przepisu na opakowaniu, ale bez soli.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Koka torkade linser enligt anvisningarna på förpackningen, men utan salt, eller använd färdigkokta.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="382">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Cebulę, paprykę i czosnek posiekać, włożyć do garnka i usmażyć do miękkości w oleju na małym ogniu.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Hacka lök, paprika och vitlök och låt den bli mjuk i oljan i en kastrull eller wok på medelvärme.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="383">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Dodać pomidory i ugotowaną soczewicę.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Tillsätt krossade tomater och de kokta linserna.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="384">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Gotować przez chwilę aż do zgęstnienia, doprawić tymiankiem.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Låt koka ihop och krydda med timjan.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="385">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Mięso albo drób</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Kött eller kyckling</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="386">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Przepis wystarcza na 15-20 porcji (1 porcja to mniej więcej 2 łyżki)</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Satsen räcker till 15–20 portioner (1 portion är ungefär 2 msk)</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="387">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>400 g mielonego mięsa lub kurczaka 4-5 dl wody koperek, pietruszka lub inne zioła</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>400 g köttfärs eller kyckling 4-5 dl vatten dill, persilja eller andra örter</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="388">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Przyrządzanie:</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Gör så här:</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="389">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Rozdrobnić przy pomocy miksera lub zetrzeć na tarce.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Finfördela med mixerstav, matberedare eller riv på rivjärn.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="390">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Mielone mięso można rozgniatać widelcem podczas gotowania.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Köttfärsen mosas med gaffel medan den kokas.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="391">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Dodać wywaru z gotowanego mięsa, aby uzyskać gładką konsystencję, a następnie doprawić np. koperkiem lub pietruszką.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Tillsätt kokspad till lagom konsistens och krydda med till exempel dill eller persilja.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="392">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Ryba</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Fisk</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="393">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>1 felet z łowowiq (ok. 100-150 gram)</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>1 laxfilé (cirka 100-150 gram)</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="394">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Przyrządzanie:</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Gör så här:</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="395">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Fileta z łososia podzielić na kilka mniejszych kawałków i położyć na talerzyku.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Dela laxfilén i några mindre bitar och lägg på en tallrik.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="396">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Po posiłkach dobrze jest podawać owoce; można je rozgnieść lub skrobać łyżeczką.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Att tänka på när du lagar mat</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="397">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Od ośmiu miesięcy</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Från cirka åtta månader</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="398">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Dlatego nie trzeba się spieszyć z zastąpieniem wszystkich posiłków mlecznych innym pokarmem.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Därför är det ingen brådska att gå över till vanlig mat vid alla måltider.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="399">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Niech stopień zainteresowania dziecka nowym pokarmem określa tempo zmian.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Låt barnets intresse för maten få styra takten.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="400">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Z czasem, w wieku od dziesięciu do dwunastu miesięcy, dziecko będzie potrzebowało dwóch dużych i kilku małych posiłków na dzień.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Så småningom, när barnet är tio till tolv månader, behöver det två huvudmål om dagen och några mellanmål däremellan.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="401">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Pokarm dla dzieci w tym wieku wystarczy posiekać nożem, zetrzeć na tarce lub rozdrobnić przy pomocy miksera.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>I den här åldern behöver maten bara grovhackas med kniv eller rivas med hjälp av ett rivjärn eller matberedare.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="402">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Można też podawać dziecku większe kawałki, które będzie samo trzymało w rączce.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Man kan också ge lite större bitar som barnet självt kan hålla i handen.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="403">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Śniadanie, drugie śniadanie i podwieczorek</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Frukost, mellanmål och kvällsmål</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="404">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Mleko matki, mleko modyfikowane, kaszka, kleik (najlepiej w kubeczku), albo kanapka doskonale nadają się na śniadanie, drugie śniadanie i podwieczorek.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Bröstmjölk, modersmjölksersättning, gröt, välling, gärna i mugg, eller smörgås är bra frukost, mellanmål och kvällsmål.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="405">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Najlepiej z dodatkiem owoców lub warzyw.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Servera gärna tillsammans med lite frukt, bär eller grönsaker.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="406">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Kaszka i kleik</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Gröt och välling</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="407">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Dzieciom poniżej jednego roku życia dobrze jest podawać wzbogaconą kaszkę w proszku, ponieważ zawiera ona więcej witamin i minerałów niż zwykła kasza.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>För barn under ett år är det bra med berikad pulvergröt, eftersom den ger mer vitaminer och mineraler än hemlagad gröt.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="408">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Ogólnie rzecz biorąc nie należy podawać kaszy i kleiku częściej niż trzy razy dziennie.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Sammanlagt bör välling- och grötmålen inte bli fler än tre per dag.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="409">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Dziecko musi przyzwyczaić się do innych pokarmów i nauczyć się gryźć pokarm o stałej konsystencji.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Barnet behöver också vänja sig vid annan mat och att träna på att tugga mat med grövre konsistens.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="410">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Dzieci uczą się przez naśladowanie innych.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Fullkorn och fibrer</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="411">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Produkty pełnoziarniste i bogate w błonnik nadają się do spożycia nawet przez małe dzieci, ale zbyt duże ilości mogą u niektórych z nich powodować biegunkę.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Fullkorn och fibrer är bra även för små barn, men en del barn kan bli lösa i magen om det blir för mycket.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="412">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Są też dzieci, u których produkty te przyczyniają się do spowolnienia przemiany materii.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>För andra barn kan det bli tvärtom, de blir tröga i magen.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="413">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Ilość odpowiednią dla Twojego dziecka możesz ustalić tylko na bazie doświadczenia, ponieważ jest ona dla każdego inna.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Hur mycket fibrer barn kan äta utan att magen påverkas varierar från ett barn till ett annat – pröva dig fram.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="414">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Mleko i jego przetwory</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Mjölkprodukter</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="415">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Z podawaniem mleka i większych ilości kwaśnego mleka lub jogurtu należy się wstrzymać do czasu aż dziecko skończy rok.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Vänta med att ge mjölk som dryck och större mängder fil eller yoghurt tills barnet har fyllt ett år.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="416">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Mleko zawiera co prawda wiele ważnych witamin i minerałów, ale mało żelaza.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Mjölk innehåller i och för sig många viktiga vitaminer och mineraler, men bara lite järn.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="417">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Żelazo jest ważnym składnikiem odżywczym, a dieta małego dziecka zawiera go bardzo mało.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>JÄRN är ett viktigt näringsämne som små barn har svårt att få tillräckligt av.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="418">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Żelazo jest ważnym składnikiem odżywczym, a dieta małego dziecka zawiera go bardzo mało.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>JÄRN är ett viktigt näringsämne som små barn har svårt att få tillräckligt av.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="419">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Obiad i kolacja</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Lunch och middag</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="420">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Ziemniaki, makaron, ryż, chleb, bulgur i im podobne produkty powinny włącznie z warzywami stanowić podstawę posiłków.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Låt potatis, pasta, ris, bröd, bulgur eller liknande vara basen i måltiden tillsammans med rotfrukter och grönsaker.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="421">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Mięso, ryby, drób, jaja, fasola, soczewica lub tofu powinny być ich dopełnieniem.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Kött, fisk, kyckling, ägg, bönor, linser eller tofu gör måltiden komplett.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="422">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>A na deser owoce.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Avsluta gärna med lite frukt eller bär.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="423">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Wprowadzaj cały czas nowe smaki i konsystencje, aby dziecko miało szansę poznać i przyzwyczaić się do różnorakich rodzajów pokarmów.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Fortsätt att introducera nya smaker och konsistenser så att barnet vänjer sig vid många olika typer av mat.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="424">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Posiłki ze słoiczków nie są gorszej jakości, niż posiłki domowej roboty, ale mogą być drogie.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Det är inte heller svårt att få till den hemlagade maten.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="425">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Organizm małego dziecka ma bowiem trudności z zachowaniem równowagi soli.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Barn under ett år kan nämligen inte reglera saltbalansen på rätt sätt.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="426">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Dzieci poniżej drugiego roku życia potrzebują w swoich posiłkach trochę więcej tłuszczu niż dorośli, ponieważ szybko rosną.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Barn under två år behöver lite fetare mat än vuxna, eftersom de växer så fort.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="427">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Do własnoręcznie przyrządzanych posiłków, o ile nie ma w nich zbyt wiele tłuszczu, dobrze jest więc dodać do porcji dziecka łyżeczkę płynnej margaryny lub oleju, najlepiej rzepakowego.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Till hemlagad mat är det lagom med en tesked flytande margarin eller olja, gärna rapsolja, per portion, om det inte redan ingår fett i maträtten.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="428">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Gotowe posiłki ze słoiczków zawierają wystarczającą ilość tłuszczu i nie trzeba do nich już nic dodawać.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Färdig barnmat innehåller redan lagom mycket fett, så där behöver man inte tillsätta extra fett.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="429">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Organizm dziecka wie, jaka ilość pokarmu jest mu potrzebna.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Barnet känner själv hur mycket mat det behöver.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="430">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>W sumie, biorąc pod uwagę dłuższy przedział czasowy, większość dzieci je wystarczająco dużo.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Utslaget på en längre tid får barn oftast i sig tillräckligt mycket mat.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="431">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Jeśli dziecko rozwija się normalnie, nie musisz się o nic martwić.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Så länge barnet växer och utvecklas normalt behöver du därför inte oroa dig.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="432">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Małe dzieci nie dają rady zjeść jednorazowo dużych ilości pokarmu i z tego powodu muszą jeść częściej niż dorośli.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Små barn orkar inte äta så stora mängder mat och behöver därför äta oftare än vuxna.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="433">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Jak długo karmić piersią lub mlekiem modyfikowanym?</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Hur länge ska man fortsätta amma eller ge ersättning?</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="434">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>W okresie, gdy dziecko uczy się jeść inne pokarmy, mleko matki i mleko modyfikowane pozostają ważnym źródłem składników odżywczych.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Medan barnet lär sig äta annan mat är bröstmjölk eller tillskottsnäring fortfarande viktiga näringskällor.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="435">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Ponieważ wprowadzanie nowych pokarmów powinno odbywać się powoli, dla dziecka nadal niezbędne jest mleko matki i mleko modyfikowane.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Eftersom det är bra om den nya maten introduceras långsamt behöver barnet fortsätta med bröstmjölk eller modersmjölksersättning.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="436">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Karmienie piersią można kontynuować nawet powyżej pierwszego roku życia, tak długo jak chcą matka i dziecko; można też przejść na mleko modyfikowane.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Det går också bra att fortsätta med modersmjölksersättning under hela första året.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="437">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Unikaj ciągłych przekąsek</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Undvik småätande</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="438">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Należy też zupełnie zrezygnować z podawania dziecku w butelce ze smoczkiem słodkich napojów, takich jak sok lub słodzona herbata.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Majskrokar, smörgåsrån, russin med mera kan tyckas praktiskt att ta till för att hålla barnet sysselsatt i vagnen eller som tröst.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="439">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Napoje te nie zawierają żadnych składników odżywczych i mogą przyczynić się do powstania próchnicy.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Att ge söta drycker som saft eller sött te i nappflaska bör du undvika helt.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="440">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Dużo lepiej jest przyzwyczaić dziecko do picia wody.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Det är mycket bättre om barnet får vänja sig vid att dricka vatten när det är törstigt.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="441">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Czego powinno unikać dziecko w wieku poniżej jednego roku?</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Är det något som barn under ett år ska undvika?</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="442">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Zielone warzywa liściaste</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Gröna bladgrönsaker</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="443">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Wstrzymaj się z podawaniem zielonych warzyw liściastych, takich jak sałata, rukola i szpinak, do czasu aż dziecko skończy rok.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Vänta med att ge gröna bladgrönsaker, som salladsblad, ruccola och spenat, tills barnet fyllt ett år.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="444">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Potem stopniowo zwiększaj ich porcje.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Öka sedan mängden efter hand.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="445">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Warzywa te zawierają dużo nitratynu, który organizm przekształca w azotyn.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>De här grönsakerna innehåller mycket nitrat som kan omvandlas till nitrit i kroppen.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="446">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>U dzieci poniżej jednego roku życia azotyn może hamować transport tlenu we krwi.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Hos barn under ett år kan nitrit hindra transporten av syre i blodet.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="447">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Zielone ziemniaki</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Grön potatis</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="448">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Zielone lub uszkodzone ziemniaki zawierają solaninę, związek chemiczny powodujący ból brzucha, wymioty i biegunkę.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Grön eller skadad potatis innehåller solanin, ett ämne som kan ge magont, kräkningar och diarré.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="449">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Zatem zarówno dorośli jak i dzieci powinni unikać spożywania zielonych lub uszkodzonych ziemniaków.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Både vuxna och barn bör därför undvika grön eller skadad potatis.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="450">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Solanina jest też obecna i w dobrych ziemniakach, blisko pod skórką.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Det finns också lite solanin i oskadad potatis, mest strax under skalet.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="451">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Dlatego ziemniaki należy zawsze obierać, jeśli będzie je jadło małe dziecko.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Skala därför potatis, även färskpotatis, innan den ges till barn under ett år.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="452">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Miód</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Honung</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="453">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Dzieci poniżej jednego roku życia nie powinny spożywać miodu.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Ge inte honung till barn under ett år.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="454">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Może on zawierać zarodniki roślin, które w rzadkich przypadkach przekształcają się w jelitach w bakterie produkujące tam niebezpieczną truciznę, toksynę botulinową.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Den kan innehålla sporer som i sällsynta fall kan utvecklas till bakterier i tarmen och där producera ett farligt gift, botulin.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="455">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Mleko niepasteryzowane</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Opastöriserad mjölk</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="456">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Zarówno dorośli jak i dzieci nie powinni spożywać niepasteryzowanego mleka.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Varken barn eller vuxna bör dricka opastöriserad mjölk.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="457">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Mleko takie może zawierać szkodliwe bakterie, takie jak EHEC lub campylobacter.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Den kan innehålla skadliga bakterier, som ehec och campylobacter.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="458">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>EHEC (Eschericia coli) to „nowy” rodzaj bakterii, który w Szwecji zaczął się rozprzestrzeniać w latach 90- tych, i który u małych dzieci może powodować poważne uszkodzenia nerek.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Ehec är en ganska ”ny” bakterie som började spridas i Sverige på 90-talet, och som kan orsaka allvarliga njurskador hos små barn.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="459">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Mleka niepasteryzowanego nie wolno sprzedawać w sklepach, ale można je dostać w gospodarstwach rolnych.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Opastöriserad mjölk får inte säljas i affärer, men kan gå att få på bondgårdar.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="460">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Sól</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Salt</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="461">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Nasze jedzenie musi dobrze smakować.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Mat ska smaka gott för att vi ska äta.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="462">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>To samo dotyczy jedzenia małych dzieci.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Det gäller även barns mat.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="463">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Nie wahaj się dodawać do niego takich ziół, jak koperek, pietruszka, kolendra, itp.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Var inte rädd för att krydda maten med örter som dill, persilja, koriander och andra kryddor.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="464">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Zwróć jednak uwagę na ilość soli, szczególnie w posiłkach dla dzieci poniżej jednego roku życia.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Var däremot försiktig med salt till barn under ett år.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="465">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Organizm małego dziecka ma bowiem trudności z zachowaniem równowagi soli.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Små barn kan nämligen inte reglera saltbalansen på rätt sätt.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="466">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Nie jest też dobrze przyzwyczajać dziecko do słonych posiłków.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Det är också bra att inte vänja barn vid salt mat.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="467">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Jeśli podajesz dziecku normalne posiłki rodzinne, nie dodawaj soli do jego porcji.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>När du ger av familjens mat, ta undan lite till barnet innan du saltar.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="468">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Unikaj słonych przekąsek i nie podawaj zbyt często słonych wędlin, np. kiełbasy i wędzonej wieprzowiny.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Undvik salta snacks och ge inte salta charkprodukter, till exempel korv och kassler, så ofta.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="469">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Cukier</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Socker</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="470">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Unikaj słodzonych produktów spożywczych na tyle, na ile to możliwe.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Undvik sötade livsmedel så långt det går.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="471">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Cukier to tylko puste kalorie – natomiast zero witamin i minerałów.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Socker ger bara tomma kalorier – inga vitaminer och mineraler.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="472">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Następujące artykuły zawierają dużo cukru: aromatyzowane jogurty i kwaśne mleka, herbatniki i ciasteczka, zupa z dzikiej róży, różnorodne kremy, dżemy i marmolady oraz oczywiście cukierki i lody.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Det finns mycket socker i till exempel smaksatt yoghurt och fil, kex och kakor, nyponsoppa och krämer, sylt och marmelad och förstås godis och glass.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="473">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Słodkie napoje, takie jak soki, napoje owocowe i gazowane zawierają również dużą ilość cukru.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Söta drycker som saft, fruktdryck och läsk innehåller också mycket socker.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="474">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Nie podawaj ich dziecku do picia, lepiej jest je przyzwyczajać do picia wody.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Ge inte sådana drycker utan vänj i stället barnet vid att dricka vatten.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="475">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Całe orzechy i orzeszki ziemne</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Hela nötter och jordnötter</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="476">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Alergie</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Allergi</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="477">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Jeśli podejrzewasz, że dziecko ma alergię</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Om du misstänker allergi</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="478">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Jeśli podejrzewasz, że Twoje dziecko jest uczulone na któryś z produktów spożywczych, powinieneś skonsultować się z pielęgniarką w przychodni dla dzieci (BVC).</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Om du tror att ditt barn inte tål ett livsmedel är det viktigt att rådgöra med sjuksköterskan på BVC.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="479">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Nie należy na własną rękę rezygnować z podawania dziecku produktów spożywczych bez uzyskania diagnozy.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Du ska inte på egen hand börja utesluta livsmedel innan barnet har fått en diagnos.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="480">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Nagłe zachorowanie dziecka z powodu jakiegoś pokarmu nie musi oznaczać reakcji alergicznej.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Det behöver nämligen inte vara allergi om ett barn plötsligt blir sjukt av mat.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="481">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Występujące u małych dzieci zaczerwienienie lub wysypka wokół buzi, zaczerwienienie w okolicy odbytu lub rozstrój żołądka nie są koniecznie objawem alergii lub uczulenia.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Små barn kan få rodnad eller utslag kring munnen, rodnad i stjärten eller orolig mage utan att det beror på allergi eller överkänslighet.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="482">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Jeżeli Twoje dziecko cierpi na alergię</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Om ditt barn är allergiskt</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="483">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Najczęściej spotykane alergie u dzieci poniżej jednego roku życia to alergia na białko mleka i białko jajek.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>De vanligaste allergierna under barnets första år är allergi mot mjölkprotein och äggprotein.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="484">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Jeśli Twoje dziecko cierpi na alergię powinieneś skonsultować się z dietety- kiem.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Om ditt barn är allergiskt är det viktigt att du får särskilda råd från en dietist.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="485">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Więcej informacji na temat alergii na produkty spożywcze na stronie www.livsmedelsver- ket.se.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>På www.livsmedelsverket.se finns mer information om allergi mot mat.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="486">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Przykładowe menu dla dziecka w wieku 0-1 lat</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Förslag på en dagsmeny för barn 0-1 år</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="487">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Poniżej znajdziesz przykład dziennych posiłków dziecka w ciągu pierwszego roku życia.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Här ges exempel på hur en dags måltider kan se ut under det första året.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="488">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Śniadanie i 2-3 mniejsze posiłki</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Frukost och 2-3 mellanmål</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="489">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Mleko matki lub mleko modyfikowane podawane w rytmie wyznaczonym przez dziecko</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Bröstmjölk eller modersmjölksersättning efter barnets egen rytm</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="490">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Śniadanie i 2-3 mniejsze posiłki</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Frukost och 2-3 mellanmål</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="491">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>* Najwcześniej w wieku czterech miesięcy, a najpóźniej w wieku sześciu miesięcy, dziecko powinno zacząć się przyzwyczajać do małych ilości pokarmów zawierających gluten.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>* Senast vid sex månader, och tidigast från fyra månader, bör barnet få börja vänja sig vid små mängder mat med gluten.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="492">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Jeśli dziecko wykazuje zainteresowanie innymi rodzajami pokarmów, to należy podawać mu ich maleńkie porcje do spróbowania.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Om barnet visar intresse kan det också få smaka pyttesmå smakprov av annan mat.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="493">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Czytaj dalej na stronie 5.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>Läs mer på sidan 8.</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="494">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>** Posiłek główny to posiłek, w którego skład wchodzą ziemniaki, makaron, ryż, bulgur itp mięso, ryby, kurczak, jaja, fasola, soczewica lub tofu warzywa ewentualnie owoce na deser.</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>** Med huvudmål menas en måltid med r QPUBUJT QBTUB SJT CVMHVS FMMFS MJLOBOEF</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="495">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>© Livsmedelsverket, februari 2013 Box 622, 751 26 Uppsala</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>r LÕUU àTL LZDLMJOH ÅHH CÕOPS MJOTFS FMMFS UPGV r HSÕOTBLFS</seg>
</tuv>
</tu>
<tu tuid="496">
<tuv xml:lang="pl">
<seg>Telefon: 018-17 55 00 E-post: livsmedelsverket@slv.se</seg>
</tuv>
<tuv xml:lang="sv">
<seg>r FWFOUVFMMU GSVLU FMMFS CÅS UJMM FGUFSSÅUU</seg>
</tuv>
</tu>
</body>
</tmx>