Datasets:

AndreasThinks
/

welsh-translation-instruction

Dataset card Viewer Files Files and versions Community

Split (1)

train · 26.3k rows

instruction stringclasses 2 values	input stringlengths 38 42.1k	output stringlengths 38 42.1k
Translate the text from English to Welsh.	The newly launched, informal e\-learning provision is aimed at helping furloughed workers to improve their knowledge levels across a broad range of areas, while supporting their mental wellbeing and helping them to prepare for the future. Budding learners can visit the Working Wales website where they will be signposted to a range of free online resources that will help them to refresh their skill sets. Minister for Economy, Transport and North Wales, Ken Skates, said: > “This is a hugely challenging and difficult time for all of us. We want to support those workers who have been furloughed and provide them with easy to access opportunities to improve their skills, maintain their mental health, and potentially think about future careers options. > > > “Workers taking this time to acquire new skills and knowledge will also be hugely helpful as we all work to ensure the Welsh economy is in the best possible position to bounce back from this pandemic. > > > “Through this initiative we are providing a wide range of free online learning resources, many of which are bilingual, from trusted providers like The Open University, and I strongly encourage our furloughed workface to take a look at what is on offer.” Nikki Lawrence, chief executive of Careers Wales, said: > "We know these are uncertain times for many people who have been placed on furlough leave and our Working Wales service is here to help. > > > "By raising awareness of a range of informal e\-learning that people can complete online, we can support them to enhance their existing skills, learn something new and support their wellbeing." Louise Casella, director of The Open University in Wales said: > “Staying at home for this extended period is challenging for most of us, but it is causing particular uncertainty for staff who have been placed on furlough leave. During this difficult time, there is an opportunity for people to learn something new at home providing some much\-needed stimulation and a boost to well\-being. > > > “Online learning with the OU can help people gain some new skills and improve their knowledge in a subject, ready for when they return to work. The OU has world leading expertise and capability in the delivery of online teaching and all the short courses on our OpenLearn platform are free. Users can register whenever they choose and learn at their own pace, balancing the course with other responsibilities. > > > “Through OpenLearn, we have a wide range of over 1,000 short courses including sections on managing mental health and wellbeing, information on COVID\-19 for nursing and healthcare staff, and resources designed to help businesses during this challenging time. We have some courses that have been produced in Wales, and others that are of a Welsh interest or available through the medium of Welsh. These include courses on Rural Entrepreneurship, Everyday Skills in English and Maths, and a beginner course for Welsh learners.” The free online resources include: * The Open University’s OpenLearn programme * Business Wales online support services (BOSS) * Careers Wales courses. Information and professional careers advice and guidance also continues to be available over the telephone, online and through the Working Wales web chat facility.	Nod y ddarpariaeth e\-ddysgu anffurfiol sydd wedi’i lansio o’r newydd yw helpu gweithwyr ar ffyrlo i wella eu lefelau gwybodaeth mewn amrywiaeth eang o feysydd, gan gefnogi lles eu meddwl a’u helpu i baratoi ar gyfer y dyfodol. Gall dysgwyr brwd ymweld â gwefan Cymru’n Gweithio a chael eu cyfeirio at amrywiaeth o adnoddau ar\-lein am ddim a fydd yn eu helpu i loywi eu cyfres o sgiliau. Dywedodd y Gweinidog ar gyfer yr Economi, Trafnidiaeth a Gogledd Cymru, Ken Skates: > “Mae hwn yn gyfnod eithriadol heriol ac anodd i ni i gyd. Rydyn ni eisiau cefnogi’r gweithwyr hynny sydd ar ffyrlo a darparu cyfleoedd hawdd a hwylus iddynt i wella eu sgiliau, cynnal iechyd eu meddwl ac, o bosib, meddwl am eu hopsiynau gyrfaol yn y dyfodol. > > > “Hefyd bydd gweithwyr sy’n rhoi amser i ddysgu sgiliau a gwybodaeth newydd yn hynod ddefnyddiol wrth i ni i gyd weithio i sicrhau bod economi Cymru yn y sefyllfa orau bosib i fownsio’n ôl o’r pandemig yma. > > > “Drwy’r fenter yma rydyn ni’n darparu amrywiaeth eang o adnoddau dysgu ar\-lein am ddim, gyda llawer ohonynt yn ddwyieithog, gan ddarparwyr dibynadwy fel y Brifysgol Agored ac fe hoffwn i annog ein gweithlu ar ffyrlo i edrych ar beth sydd ar gael iddynt.” Dywedodd Nikki Lawrence, prif weithredwr Gyrfa Cymru: > "Rydyn ni’n gwybod bod hwn yn gyfnod ansicr i lawer o bobl sydd wedi cael eu rhoi ar gyfnod ffyrlo ac mae ein gwasanaeth Cymru’n Gweithio yma i helpu. > > > "Drwy godi ymwybyddiaeth o amrywiaeth o e\-ddysgu anffurfiol y gall pobl ei gwblhau ar\-lein, fe allwn ni eu cefnogi i wella eu sgiliau presennol, dysgu rhywbeth newydd a chefnogi eu lles." Dywedodd Louise Casella, cyfarwyddwr y Brifysgol Agored yng Nghymru: > “Mae aros gartref am y cyfnod estynedig yma’n heriol i’r rhan fwyaf ohonom ni, ond mae’n achosi ansicrwydd mawr i staff sydd wedi cael eu gosod ar absenoldeb ffyrlo. Yn ystod y cyfnod anodd yma, mae cyfle i bobl ddysgu rhywbeth newydd gartref a darparu ysgogiad y mae ei wir angen a hwb i les. > > > “Gall dysgu ar\-lein gyda’r Brifysgol Agored helpu pobl i ddysgu sgiliau newydd a gwella eu gwybodaeth am bwnc, yn barod ar gyfer pan maent yn dychwelyd i’r gwaith. Mae gan y Brifysgol Agored arbenigedd a gallu byd\-eang o ran darparu dysgu ar\-lein ac mae ein holl gyrsiau byr ni ar ein platfform OpenLearn am ddim. Gall defnyddwyr gofrestru fel maent yn dymuno a dysgu yn eu hamser eu hunain, gan ddilyn y cwrs ochr yn ochr â’u cyfrifoldebau eraill. > > > “Drwy OpenLearn, mae gennym ni amrywiaeth eang o fwy na 1,000 o gyrsiau byr gan gynnwys adrannau ar reoli iechyd a lles y meddwl, gwybodaeth am COVID\-19 ar gyfer staff nyrsio a gofal iechyd, ac adnoddau i helpu busnesau yn ystod y cyfnod heriol hwn. Mae gennym ni rai cyrsiau sydd wedi cael eu creu yng Nghymru, ac eraill sydd o ddiddordeb i Gymru neu ar gael drwy gyfrwng y Gymraeg. Mae’r rhain yn cynnwys cyrsiau ar Entrepreneuriaeth Wledig, Sgiliau Bob Dydd mewn Saesneg a Mathemateg, a chwrs dechreuwyr ar gyfer dysgwyr Cymraeg.” Mae’r adnoddau ar\-lein am ddim yn cynnwys: * rhaglen OpenLearn y Brifysgol Agored * gwasanaethau cefnogi ar\-lein Busnes Cymru * chyrsiau Gyrfa Cymru. Hefyd mae gwybodaeth a chyngor a chyfarwyddyd gyrfaol proffesiynol ar gael o hyd dros y ffôn, ar\-lein a thrwy gyfleuster sgwrsio ar y we Cymru’n Gweithio.
Translate the text from English to Welsh.	Building materials framework ---------------------------- There is a global surge in demand for materials in the construction industry. This is leading to product shortages, price inflation and longer lead times. This, combined with the effects of the Covid\-19 pandemic, is having an unprecedented impact on supply chains resulting in market volatility, which is expected to continue into 2022\. We will issue a Procurement Policy Note shortly. This will advise contracting authorities on how to manage market pressures affecting the availability and affordability of products. Crown Paints have issued a new price list for non\-core items. To request a copy, please email CommercialProcurement.Buildings@gov.wales Supply and distribution of alcoholic \& associated beverages framework ---------------------------------------------------------------------- Since 1 September, Newport County Borough Council have managed the framework for the supply and distribution of alcoholic and associated beverages. Please email procurement@newport.gov.uk for more details.	Fframwaith deunyddiau adeiladu ------------------------------ Mae cynnydd byd\-eang yn y galw am ddeunyddiau yn y diwydiant adeiladu. Mae hyn yn arwain at brinder cynnyrch, chwyddiant prisiau ac amseroedd arwain hirach. Mae hyn, ynghyd ag effeithiau pandemig Covid\-19, yn cael effaith ddigynsail ar gadwyni cyflenwi sy'n arwain at ansefydlogrwydd yn y farchnad, a disgwylir iddo barhau yn 2022\. Byddwn yn cyhoeddi Nodyn Polisi Caffael yn fuan. Bydd hyn yn cynghori awdurdodau contractio ar sut i reoli pwysau'r farchnad sy'n effeithio ar argaeledd a fforddiadwyedd cynhyrchion. Mae Crown Paints wedi cyhoeddi rhestr brisiau newydd ar gyfer eitemau nad ydynt yn rhai craidd. I ofyn am gopi, e\-bostiwch CommercialProcurement.Buildings@gov.wales Fframwaith cyflenwi a dosbarthu diodydd alcoholig a chysylltiedig ----------------------------------------------------------------- Ers 1 Medi, mae Cyngor Bwrdeistref Sirol Casnewydd wedi rheoli'r fframwaith ar gyfer cyflenwi a dosbarthu diodydd alcoholig a chysylltiedig. E\-bostiwch procurement@newport.gov.uk am fwy o fanylion.
Translate the text from English to Welsh.	The Public Services Vehicle Accessibility (PSVAR) Regulations 2000 are due to come into force on January 1 2020 and require, quite rightly, that all public service vehicles are accessible for everybody. They are aimed at removing the barriers that many people face in using buses and trains which I fully support. The regulations will apply to transport for learners provided by local authorities on a discretionary basis where the local authorities collect a fee from the learner, this is generally for post 16 learners. The regulations will not include transport that local authorities provide to learners in their area under statutory arrangements or where the local authority does not charge a fee for discretionary transport arrangements. Arising from my discussions with the Secretary of State for Transport, Rt. Hon. Grant Shapps MP, on the impact of the Regulations on learner transport I am pleased to be able to report that a temporary transitionary arrangement has been introduced. Whilst the Department for Transport has no intention of repealing the Regulation, which comes into force on the 1 January 2020, this extension will provide local authorities the ability to plan how they propose to mitigate the unintended consequences of this Regulation on school transport. The Department for Transport has written to all local authorities and schools and colleges which commission their own services, to offer an initial two years extension from PSVAR for vehicles providing home to school transport, on which up to twenty percent of seats are sold. Since this is not a devolved area, it will be the Department for Transport who will be administering and consenting the extension with local authorities. My officials will engage with local authorities to hear their views on the proposal and to gather information on how they propose to ensure compliance with the Regulation, when the transitionary arrangement comes to an end.	Daeth Rheoliadau Hygyrchedd Cerbydau Gwasanaeth Cyhoeddus (PSVAR) 2000 i rym ar 1 Ionawr 2020 ac maent, a hynny yn gywir iawn, yn datgan bod pob cerbyd gwasanaeth cyhoeddus yn hygyrch i bawb. Maent yn anelu at ddileu y rhwystrau y mae nifer o bobl yn eu hwynebu wrth ddefnyddio bysiau a threnau, ac rwy'n cefnogi hyn yn llawn. Bydd y rheoliadau yn berthnasol i trafnidiaeth i ddysgwyr sydd wedi'i ddarparu gan awdurdodau lleol yn ôl disgresiwn ble y mae awdurdodau lleol yn casglu tâl gan y dysgwr, ac mae hyn fel arfer ar gyfer dysgwyr ôl 16\. Ni fydd y rheoliadau yn cynnwys trafnidiaeth y mae awdurdodau lleol yn ei ddarparu i ddysgwyr yn eu hardal o dan drefniadau statudol neu ble nad yw'r awdurdod lleol yn codi tâl am drefniadau teithio yn ôl disgresiwn. Rwy'n ysgrifennu atoch i'ch diweddaru o ddatblygiadau sy'n codi o'm trafodaethau gyda'r Ysgrifennydd Gwladol dros Drafnidiaeth, y Gwir Anrh. Grant Shapps AS ynglŷn a effaith y rheoliadau ar trafnidiaeth i ddysgwyr. Rwy'n falch o nodi bod drefniant pontio dros dro wedi cael ei gyflwyno. Er nad oes gan yr Adran Drafnidiaeth unrhyw fwriad o ddiddymu'r Rheoliad, a ddaw i rym ar 1 Ionawr 2020, bydd yr estyniad hwn yn galluogi'r awdurdodau lleol i gynllunio sut y maent yn bwriadu lliniaru canlyniadau anfwriadol y Rheoliad hwn ar gludiant i'r ysgol. Mae’r Adran Drafnidiaeth wedi ysgrifennu at bob awdurdod lleol ac ysgol a choleg sy'n comisiynu eu gwasanaethau eu hunain, i gynnig estyniad dwy flynedd ar y cychwyn o'r PSVAR ar gyfer cerbydau sy'n darparu cludiant rhwng y cartref a'r ysgol, ble y caiff hyd at ugain y cant o seddau eu gwerthu. Gan nad yw hwn yn faes sydd wedi'i ddatganoli, yr Adran Drafnidiaeth fydd yn gweinyddu ac yn cydsynio'r estyniad gydag awdurdodau lleol. Bydd fy swyddogion yn trafod â'r awdurdodau lleol i glywed eu barn am y cynnig ac i gasglu gwybodaeth ynghylch sut y maent yn bwriadu cydymffurfio â'r Rheoliad, pan ddaw y trefniant pontio i ben.
Translate the text from Welsh to English.	Mae cyfanswm o 51 o gwmnïau cymwys wedi eu cymeradwyo ar gyfer cyllid o rhwng £10,000 a £100,000 fel rhan o Gronfa Grant Cydnerthedd Busnes Brexit, fel y gallent fuddsoddi i oresgyn yr heriau presennol sy'n gysylltiedig â Brexit. Ymhlith y cwmnïau sydd wedi elwa o'r cymorth, mae'r cwmni meddygol o'r Drenewydd, Splice Cast\- sy'n cynhyrchu cyfres amlwg iawn o offerynnau canfod canser ceg y groth sy'n gallu achub bywydau. Wedi sylweddoli y byddai effaith negyddol posibl ar eu trefniadau a'u cyflenwadau, gwnaeth y cwmni gais am Grant Cydnerthedd Brexit o £48,595\. Roedd hyn yn galluogi'r cwmni i fuddsoddi mewn lle ychwanegol mewn warws i ddal stociau mwy o ddeunyddiau crai a nwyddau wedi'u cwblhau i'w gwarchod rhag yr oedi ar ffiniau a tharfu ar gyflenwadau. Meddai Duncan Morren, Rheolwr\-gyfarwyddwr Splice Cast: > "Mae angen inni gyflenwi i amserlen gaeth gan bod clinigau y GIG yn defnyddio ein cynnyrch, ac mae'n hanfodol bod gennym stociau. Byddai'r oedi posibl wrth gyflenwi deunyddiau a'u cael o Ewrop ac ymhellach, yn argyfyngus gan y gallem golli contractau a gorfod talu iawndal. Rydyn ni eisoes wedi cael cais am brawf o'n gallu i rwystro problemau posibl gyda'r cyflenwad ac mae cadw stoc mwy yn dod yn hanfodol. > > > "Mae cymorth gan y Grant Cydnerthedd Brexit wedi bod yn gam hollbwysig wrth ein gwneud yn barod ar gyfer Brexit a'r anawsterau posibl gyda'r cyflenwad, yn ogystal â chadw ein cwsmeriaid a'n contractau presennol.l Mae'r cymorth yn ddefnyddiol iawn, ac mae'n beth da i wybod bod Llywodraeth Cymru yn parhau i gefnogi gweithgynhyrchu meddygol. Rydyn ni'n ddiolchgar iawn am y cymorth yn ystod y cyfnod ansicr hwn. Meddai Ken Skates, Ysgrifennydd yr Economi: > "Mae'r bygythiad o Brexit heb gytundeb yn parhau i achosi ansicrwydd mawr o fewn ein heconomi, gan fygwth swyddi a bywoliaeth pobl. > > > "Mae nifer o fusnesau wedi manteisio ar y Gronfa Grant Cydnerthedd Brexit a sefydlwyd gennym i helpu i sicrhau bod ein heconomi yn barod at y dyfodol ac i gydweithio â'r sector busnes i baratoi ar gyfer yr heriau sydd o'n blaenau. > > > "Mae'n amlwg bod y cymorth hwn yn helpu cwmnïau ledled Cymru i ymdopi â phroblemau a'r ansicrwydd yn union wedi Brexit ac i ddatblygu dulliau newydd o gydweithio ac arloesi. Hoffwn annog unrhyw gwmni o Gymru i ddod i wybod sut y gall Busnes Cymru helpu iddynt reoli a pharatoi ar gyfer ansicrwydd parhaus Brexit. Mae Cronfa Grant Cydnerthedd Busnes Brexit wedi ei ddefnyddio erbyn hyn, ond mae gwaith ar y gweill i sicrhau bod mwy o gyllid ar gael. I ddod i wybod mwy am y cymorth sydd ar gael ewch i Busnes Cymru.	A total of 51 eligible businesses have been approved for funding of between £10,000 and £100,000 as part of the Brexit Business Resilience Grant Fund, so they can invest in overcoming immediate challenges related to Brexit. Among the companies to have benefitted from the support is Newtown\-based medical manufacturing firm Splice Cast – who provide a flagship range of life saving cervical cancer detection instruments. After identifying potentially negative impacts on its logistical and supply requirements, the firm applied for a Brexit Resilience Grant totalling £48,595\. This enabled the company to invest in additional warehouse space to hold larger stocks of raw materials and finished goods to protect from them from border delays and interrupted supplies. Duncan Morren, the Managing Director of Splice Cast, said: > “We need to supply to a rigid schedule as our products are used by NHS clinics and it is critical that we have stocks. Potential delays in material deliveries and availability from Europe and further afield, would be disastrous as we could lose contracts and potentially be liable for damages. We’ve already been asked for proof of our ability to mitigate potential supply issues and larger stockholding is becoming vital. > > > “Support from the Brexit Resilience Grant has been a vital step in making us ready for Brexit and potential supply difficulties, as well as retaining our current customers and contracts. The support is meaningful and helpful, and it is good to know that medical manufacturing still has the support of the Welsh Government. We are very grateful for the help in these uncertain times.” Economy Minister Ken Skates said: > “The threat of a no deal Brexit continues to cause deep uncertainty in our economy, threatening jobs and people’s livelihoods. > > > “Many businesses have engaged with the Brexit Resilience Grant Fund we established to help future proof our economy and work with the business sector to prepare for the challenges ahead. > > > “It is clear that this support is helping companies across Wales to navigate immediate Brexit burdens and uncertainties and to develop new collaborations and innovations. I would urge any Welsh company to find out how Business Wales can help them manage and prepare for the ongoing uncertainties of Brexit.” The Brexit Business Resilience Grant Fund is currently fully committed, but work is under way to make more funding available. To find out more about the support available visit Business Wales.
Translate the text from English to Welsh.	Layla Bennett is participating in National Mentoring Day at the Senedd when she will talk about the business benefits of mentoring and how it has helped her business \- Hawksdrift in Builth Wells. Her company specialises in the use of hawks and falcons to keep pest birds at bay at airfields, factory and industrial sites, public buildings and city centres. It is the first National Mentoring Day to be held in Wales and will showcase the diverse mentoring that is being offered and delivered across Wales and the UK and aims to raise awareness of the invaluable and rewarding contribution that mentoring makes and the huge impact it has on the economy as well as society. Sponsored by the Welsh Government and supported by the Federation of Small Businesses Chwarae Teg, Business Wales, and Swansea University, it is open to anyone interested in becoming a mentor, being mentored or keen to develop a mentor group in their organisation. Layla began trading in 2006 when she decided to turn her hobby into a thriving business. It is now an award winning company providing commercial bird control solutions throughout England and Wales. Although Layla had considerable experience of running her own business she values the input of others and said the Business Wales Mentoring Service (external link) was invaluable in developing and growing her company. Her mentor Adrian May, a Sales and Marketing Director with a reputation for delivering business growth and sales team development and Chief Executive of the Institute of Spring Technology, an international trade association, will also be speaking at the event. The event includes panel presentations and discussions with Helen Walbey (Diversity Policy Chair, FSB), Siwan Rees (Director of the University of South Wales Exchange), Louise Button (Senior Participation Partner, Chwarae Teg), Lee Sharma (Simply Do), Shazia Awan (Women Create) and Bronwen Raine (Business Wales). Economy Secretary Ken Skates said: > “Mentoring is an extremely valuable method of supporting individuals, businesses and organisations and something we do very well in Wales. The advice, experience and expertise that a mentor can bring to a business – whether a start up or an existing business \- can be considerable and I am delighted the Welsh Government is supporting and celebrating National Mentoring Day.” Helen Walbey, National Chair for Diversity, Federation of Small Businesses, said: > “Mentoring can be particularly effective for women, in building self\-confidence and challenging perceptions of their own skills and capabilities, we are very happy to be supporting National Mentoring Day". Panelist Siwan Rees, Director of USW Exchange at the University of South Wales, said: > “USW Exchange exists to offer access to first\-class business advice for companies of all sizes. > > “We work closely with the FSB to build lasting relationships and give students the tools necessary to make connections with business mentors, which will in turn help guide them towards success. > > “We are delighted to support National Mentoring Day and back the efforts to give the next generation of business people the best support available."	Mae Layla Bennett yn cymeryd rhan yn y Diwrnod Mentora Cenedlaethol yn y Senedd pan fydd yn trafod y manteision busnes o fentora a sut y mae wedi helpu ei busnes \- Hawksdrift yn Llanfair ym Muallt. Mae ei chwmni yn arbenigo yn y defnydd o hebogiaid i gadw adar sy’n blâu i ffwrdd o feysydd awyr, ffatrïoedd a safleoedd diwydiannol, adeiladau cyhoeddus a chanol dinasoedd. Dyma’r Diwrnod Mentora Cenedlaethol cyntaf i’w gynnal yng Nghymru a bydd yn arddangos yr amrywiol fathau o fentora sy’n cael ei gynnig a’i ddarparu ledled Cymru a Phrydian ac mae’n anelu at godi ymwybyddiaeth o’r cyfraniad gwerthfawr a buddiol y mae mentora yn ei wneud a’r effaith enfawr a gaiff ar yr economi yn ogystal â chymdeithas. Wedi’i noddi gan Lywodraeth Cymru a’i gefnogi gan Ffederasiwn Busnesau Bychain Chwarae Teg, Business Cymru a Phrifysgol Abertawe, mae’n agored i unrhyw un sydd â diddordeb i fod yn fentor, i gael eu mentora neu sy’n awyddus i ddatblygu grŵp mentora yn eu sefydliad. Dechreuodd Layla fasnachu yn 2006 pan benderfynoddd droi ei diddordeb yn fusnes llwyddiannus. Mae ganddi bellach gwmni sydd wedi ennill gwobrau sy’n cynnig ffyrdd masnachol o reoli adar ledled Cymru a Lloegr. Er bod gan Layla brofiad helath o redeg ei busnes ei hun mae’n gwerthfawrogi y mewnbwn gan eraill a dywedodd fod y Gwasanaeth Mentora Busnes Cymru (dolen allanol) yn werthfawr iawn o ran datblygu ei chwmni. Bydd ei mentor Adrian May, Cyfarwyddwr Gwerthiant a Marchnata sydd ag enw da am sicrhau twf busnesau a datblygu’r tim gwerthu, ac yn Brif Weithredwr yr Institute of Spring Technology, cymdeithas fasnach ryngwladol, yn siarad yn y digwyddiad hefyd. Mae’r digwyddiad yn cynnwys cyflwyniadau gan y panel a thrafodaethau gyda Helen Walbey (Cadeirydd Polisi Amrywiaeth, FSB), Siwan Rees (Cyfarwyddwr Cyfnewid Prifysgol De Cymru), Louise Button (Partner Cyfranogiad Uwch, Chwarae Teg), Lee Sharma (Simply Do), Shazia Awan (Women Create) a Bronwen Raine (Busnes Cymru). Meddai Ken Skates, Ysgrifennydd yr Economi: > “Mae mentora yn ddull hynod werthfawr o gefnogi unigolion, busnesau a sefydliadau ac yn rhywbeth yr ydym yn ei wneud yn dda iawn yng Nghymru. Mae’r cyngor, y profiad a’r arbenigedd y gall mentor ei roi i fusnes – boed yn fusnes newydd neu yn fusnes presennol – yn gallu gwneud gwahaniaeth mawr ac rwy’n falch iawn bod Llywodraeth Cymru yn cefnogi ac yn dathlu y Diwrnod Mentora Cenedlaethol.” Meddai Helen Walbey, Cadeirydd Cenedlaethol Amrywiaeth, Ffederasiwn Busnesau Bach: > “Gall mentora fod yn hynod effeithiol i fenywod, wrth fagu hunan\-huder a herio canfyddiadau eu sgiliau a’u galluoedd eu hunain, rydym yn falch iawn o fod yn cefnogi y Diwrnod Mentora Cenedlaethol”. Meddai y panelwr Siwan Rees, Cyfarwyddwr Cyfnewid Prifysgol De Cymru: > “Mae rhaglen gyfnewid Prifysgol De Cymru yn cynnig y cyngor busnes gorau un i gwmnïau o bob maint. > > “Rydym yn cydweithio’n agos â’r Ffederasiwn Busnesau Bach i greu perthynas sy’n para ac i roi’r cyfloedd y mae myfyrwyr eu hangen i greu cysylltiadau gyda mentoriaid busnes, fydd yn eu tro yn helpu i’w llywio tuag at lwyddiant. > > “Rydym yn falch iawn o gefnogi y Diwrnod Mentora Cenedlaethol ac yn cefnogi’r ymdrechion i roi’r cymorth gorau sydd ar gael i’r genhedlaeth nesaf o bobl busnes.”
Translate the text from English to Welsh.	This is to update Members on my recent visit to Texas, Alabama and Georgia, to promote Wales as a study destination, build civic and education partnerships, and secure agreements and opportunities for Welsh students, academics and organisations. The visit included meetings with Presidents and senior representatives from leading US universities, the Mayor of Birmingham, Alabama, HM Consuls General in Houston and Atlanta and UK trade and science officials, speaking engagements at universities and business events, and hosting receptions to promote Wales and our higher education sector, alongside colleagues from Welsh universities. During my time in Houston, Texas, with the Vice Chancellor of Swansea University, we visited the Baylor College of Medicine, the Houston Methodist Research Institute and the University of Houston.‌ There are clear opportunities to build on these research links and I was pleased that the Vice Chancellor was able to sign an MoU with the University of Houston. I delivered a lecture at the University of Houston and met with US\-Wales exchange students, where we discussed the Welsh Government’s investment in outward mobility opportunities and attracting more US students to Wales, and our new partnerships with the Fulbright Commission and the Benjamin A Gilman International Scholarship programme. Working with Welsh Government North America colleagues, I hosted a reception at HM Consul General’s residence in Houston. It was extremely well attended with representatives from colleges and universities, Welsh\-Texas civil society, industry leaders and many others. I had the honour of meeting George Abbey, the Welsh\-American former Director of the Johnson Space Center and recipient of the Presidential Medal of Freedom. In Birmingham, Alabama I met with Mayor Randall Woodfin and his officials. There was much interest in our apprenticeships policy, lifelong learning commitments and curriculum reform. Welsh Government officials are already taking this forward and I am confident of further developing a strong and special partnership with Birmingham based on these areas of common interest. Alongside the Chief Executive of Urdd Gobaith Cymru, I had the privilege of paying my respects at 16th Street Baptist Church in Birmingham and viewing the Wales Window. I delivered a letter and gift on behalf of the First Minister, and working with the Urdd we discussed practical ways to deepen the friendship between the Church, Alabama and Wales. I had a positive visit to the University of Alabama at Birmingham, where Aberystwyth University agreed an MoU and Cardiff University is also developing a partnership. In Atlanta, I was the guest speaker at a World Affairs Council event, hosted by the President of Georgia State University. It was an important opportunity to promote Wales’s education reform journey and successes to an audience of Georgia State Assembly members, education leaders and representatives from industry. At the HM Consul General’s residence in Atlanta, I hosted a reception to celebrate the centenary of Aberystwyth University’s International Politics department and met existing and potential new partners for Aberystwyth and other Welsh universities. I also visited and met with representatives of Georgia Tech University. Finally, the Welsh Government signed a Statement of Intent with Emory University (incorporating the Atlanta Studies Network) to promote ongoing mutual cooperation in educational and research activities to strengthen university and civic\-cooperation. We will work with our partners in the university sector, the Learned Society of Wales and HEFCW to take this important international civic mission partnership forward. Throughout the visit there was significant interest in what Wales and our universities can offer, and how we can work with civic and education institutions across the US south to deepen and strengthen student exchanges, study abroad programme and research relationships. There will be further developments in these areas in the coming months. Our international education engagement continues this week as Cardiff hosts the fourth Atlantic Rim Collabatory Summit, following on from California last year. This statement is being issued during recess in order to keep members informed. Should members wish me to make a further statement or to answer questions on this when the Assembly returns I would be happy to do so.	Diben y datganiad hwn yw rhoi’r newyddion diweddaraf i Aelodau am fy ymweliad â Texas, Alabama a Georgia i hyrwyddo Cymru fel lleoliad i astudio, i ddatblygu partneriaethau dinesig ac addysgol, ac i sicrhau cytundebau a chyfleoedd i fyfyrwyr, sefydliadau ac academyddion o Gymru. Yn ystod yr ymweliad, cyfarfûm â Llywyddion ac uwch\-gynrychiolwyr rhai o brif brifysgolion yr Unol Daleithiau; Maer Birmingham, Alabama; Conswl Cyffredinol Ei Mawrhydi yn Houston ac Atlanta; a swyddogion gwyddoniaeth a masnach y Deyrnas Unedig. Bûm hefyd yn annerch mewn prifysgolion a digwyddiadau busnes ac yn cynnal derbyniadau er mwyn hybu Cymru a’i sector addysg uwch ynghyd â chydweithwyr o brifysgolion Cymru. Yn ystod fy ymweliad â Houston, Texas, yng nghwmni Is\-ganghellor Prifysgol Abertawe, cawsom gyfle i fynd i Goleg Meddygaeth Baylor, Sefydliad Ymchwil Methodistaidd Houston a Phrifysgol Houston. Mae cyfleoedd clir i adeiladu ar y cysylltiadau ymchwil hyn ac roeddwn yn falch bod yr Is\-ganghellor wedi gallu llofnodi Memorandwm Cyd\-ddealltwriaeth gyda Phrifysgol Houston. Traddodais ddarlith ym Mhrifysgol Houston a chwrdd â myfyrwyr o Gymru ar ymweliad â’r Unol Daleithiau, lle bûm yn trafod buddsoddiad Llywodraeth Cymru mewn cyfleoedd i symud am allan a denu mwy o fyfyrwyr o’r Unol Daleithiau i Gymru, a’r partneriaethau newydd sydd gennym â Chomisiwn Fulbright a Rhaglen Ysgoloriaeth Ryngwladol Benjamin A Gilman. Gan weithio gyda chydweithwyr o swyddfeydd Llywodraeth Cymru yng Ngogledd America, cynhaliais dderbyniad yn Nhŷ Conswl Cyffredinol ei Mawrhydi yn Houston. Roedd cynrychiolaeth dda o golegau a phrifysgolion yno, ynghyd ag aelodau o gymdeithas ddinesig Cymru\-Texas, arweinwyr diwydiant a llawer o bobl eraill. Cefais y fraint o gwrdd â George Abbey, cyn\-Gyfarwyddwr Cymraeg\-Americanaidd Canolfan Ofod Johnson, sydd wedi cael Medal Rhyddid gan yr Arlywydd. Yn Birmingham, Alabama cefais gwrdd â’r Maer Randall Woodfin a’i swyddogion. Roedd ganddynt gryn ddiddordeb yn ein polisi ar brentisiaethau, ein hymrwymiad i ddysgu gydol oes a’r broses o ddiwygio’r cwricwlwm. Mae swyddogion Llywodraeth Cymru eisoes yn bwrw iddi yn hyn o beth, ac rwy’n hyderus y gallwn feithrin partneriaeth gref ac arbennig gyda Birmingham ar sail y meysydd hyn sy’n gyffredin i ni. Cefais y fraint o fynd gyda Phrif Weithredwr Urdd Gobaith Cymru i dalu teyrnged yn Eglwys y Bedyddwyr 16th Street, Birmingham a gweld Ffenestr Cymru. Rhoddais lythyr a rhodd ar ran y Prif Weinidog, a thrwy gydweithio â’r Urdd cafwyd trafodaeth ar y ffyrdd ymarferol o feithrin y cyfeillgarwch rhwng yr Eglwys, Alabama a Chymru. Cafwyd ymweliad cadarnhaol â Phrifysgol Alabama yn Birmingham, lle bu trafodaethau cychwynnol rhwng y Brifysgol a Phrifysgol Aberystwyth ynghylch cytuno ar Femorandwm Cyd\-ddealltwriaeth, ac mae Prifysgol Caerdydd hefyd yn datblygu partneriaeth â’r Brifysgol. Yn Atlanta, roeddwn yn siaradwr gwadd mewn digwyddiad a gynhaliwyd gan y Cyngor Materion Byd\-eang o dan ofal Llywydd Prifysgol Talaith Georgia. Roedd yn gyfle pwysig i dynnu sylw at y broses o ddiwygio addysg sy’n digwydd yma yng Nghymru, a llwyddiannau’r broses honno, i gynulleidfa o Aelodau Cynulliad Talaith Georgia, arweinwyr addysg a chynrychiolwyr diwydiant. Yn Nhŷ Conswl Cyffredinol ei Mawrhydi yn Atlanta, cynhaliais dderbyniad i ddathlu canmlwyddiant Adran Gwleidyddiaeth Ryngwladol Prifysgol Aberystwyth. Yno, cyfarfûm â phartneriaid presennol a darpar bartneriaid newydd Prifysgol Aberystwyth a phrifysgolion eraill Cymru. Ymwelais hefyd â Sefydliad Technoleg Georgia, a chwrdd â chynrychiolwyr. Yn olaf, llofnododd Llywodraeth Cymru Ddatganiad o Fwriad gyda Phrifysgol Emory (sy’n cynnwys yr Atlanta Studies Network) er mwyn hyrwyddo cydweithredu mewn gweithgareddau ymchwil a gweithgareddau addysg er mwyn cryfhau’r cydweithrediad dinesig a chydweithio rhwng prifysgolion. Byddwn yn gweithio gyda’n partneriaid yn y sector prifysgolion, Cymdeithas Ddysgedig Cymru a CCAUC er mwyn symud ymlaen â’r bartneriaeth cenhadaeth ddinesig bwysig hon. Trwy gydol fy ymweliad, roedd diddordeb mawr yn yr hyn y gall Cymru a'n prifysgolion ei gynnig, a sut y gallwn weithio gyda sefydliadau dinesig ac addysg ledled yr Unol Daleithiau i ddyfnhau a chryfhau’r cyfleoedd i gyfnewid myfyrwyr, rhaglenni astudio dramor a chysylltiadau ymchwil. Bydd datblygiadau pellach yn y meysydd hyn yn y misoedd i ddod. Mae ein hymgysylltiad addysgol rhyngwladol yn parhau'r wythnos hon wrth i Gaerdydd gynnal y bedwaredd Uwchgynhadledd ARC, yn dilyn Califfornia y llynedd. Caiff y datganiad ei gyhoeddi yn ystod y toriad er mwyn rhoi'r wybodaeth ddiweddaraf i aelodau. Os bydd aelodau eisiau i mi wneud datganiad pellach neu ateb cwestiynau ynglŷn â hyn pan fydd y Cynulliad yn dychwelyd, byddwn yn hapus i wneud hynny.
Translate the text from Welsh to English.	Yn 2012, dyfarnodd Llywodraeth Cymru £345,000 i Brifysgol Bangor ar gyfer cyfleusterau profi gwyrdd sy’n gweithio ar raddfa ddiwydiannol ac sy’n caniatáu i CO2 gael ei ddefnyddio yn lle toddyddion traddodiadol yn y diwydiant cemegol. Cwmni deillio yw Suprex sydd â’i leoliad yng Nghaernarfon ac sy’n eiddo i Brifysgol Bangor a Phytovation ar y cyd. Y cyllid cychwynnol hwnnw oddi wrth Lywodraeth Cymru a’i gwnaeth yn bosibl iddynt sefydlu’r cwmni. Mae Suprex yn defnyddio dull prosesu arloesol sy’n fwy gwyrdd ac ecogyfeillgar na’r dulliau traddodiadol. Bydd y cynnyrch yn cael ei ddefnyddio mewn cyflasau, persawrau, a chynhyrchion cosmetig, gofal personol, maethyllol a fferyllol. Ef yw’r unig sefydliad yn y DU sy’n gwneud y math hwn o ymchwil a’r math hwn o waith. Y ganolfan gychwynnol ym Mhrifysgol Bangor oedd yr un fwyaf blaenllaw yn y DU yn y maes arbenigol hwn a bellach, Suprex yw’r unig gyfleuster masnachol yn y DU. Mae’r cwmni’n cydweithio â nifer o brifysgolion yn y DU a chydag amrywiaeth eang o fusnesau mawr a BBaChau. Mae wrthi hefyd yn gweithio ar brosiectau cydweithredol newydd. Dywedodd y Gweinidog, Julie James: > “Mae Suprex yn enghraifft wych o gwmni sydd wedi cael cymorth cynnar mewn maes sy’n bwysig i’r economi. Mae’r cymorth hwnnw wedi arwain at greu busnes hunangynhaliol ac mae hynny, yn ei dro, wedi arwain at greu swyddi sgil uchel yn y gymuned. > > > > > “Dw i’n ymfalchïo yn y ffaith ein bod ni wedi chwarae rhan weithredol yn y cydweithredu hwn rhwng y byd academaidd a byd diwydiant, gan ddangos bod Cymru’n genedl arloesol. > > > > > “Byddwn ni’n parhau i adeiladu ar y sylfeini a osodwyd eisoes yn Gwyddoniaeth i Gymru ac yn ei Strategaeth Arloesi. Rydyn ni dal yn gwbl benderfynol o sicrhau bod Cymru’n cynnig yr amodau gorau posibl ar gyfer arloesi a sicrhau bod busnesau’n gallu tyfu. > > > > > “Hoffwn i ddymuno pob lwc a phob llwyddiant i Suprex yn y dyfodol. Dw i’n siŵr y bydd gyda ni am gryn amser i ddod." Dywedodd Andy Beggin, Prif Weithredwr Suprex: > “Gan ein cwmni ni mae’r cyfarpar mwyaf amlbwrpas yn y DU ar gyfer prosesu CO2\. Mae gennym hefyd gyfleusterau dadansoddi o’r radd flaenaf sy’n ein galluogi i ddatblygu cemeg gwyrdd a chynaliadwy er mwyn creu cynhyrchion a phrosesau newydd. Rydyn ni’n cydweithio â chwmnïau masnachol a grwpiau academaidd i ddatblygu’r cynhyrchion a’r prosesau hynny ar gyfer y farchnad. > > “Fodd bynnag, heb y cymorth a gawson ni oddi wrth Lywodraeth Cymru dros nifer o flynyddoedd, ni fyddai wedi bod yn bosibl inni feithrin y sgiliau, yr arbenigedd, y cyfleusterau a’r cysylltiadau oedd eu hangen er mwyn sicrhau llwyddiant cwmni deillio Suprex.”	In 2012, the Welsh Government awarded £345,000 funding to Bangor University for an industrial\-scale green testing facility which enables CO2 to be used as a replacement for traditional solvents used in the chemical industry. Based in Caernarfon, Suprex is a spin\-out company jointly owned by Bangor University and Phytovation and made possible by the initial funding. Suprex uses a cutting edge method of processing which is greener and more environmentally friendly than traditional methods. Its yield will be used in flavours, fragrances, cosmetics, personal care, neutraceutical and pharmaceutical products. It is the only organisation in the UK to be doing this type of research and work. The initial premises at Bangor University was the UK’s leading centre of this expertise and is now, as Suprex, the only commercial facility in UK. The company currently works with a number of universities in the UK, as well as a broad range of blue chip businesses and SMEs and are actively working on new collaborative projects. Minister Julie James said: > “Suprex is a great example of early government support in an area of economic importance, leading to the creation of a self\-sustaining business which in turn creates high\-skilled jobs in the community. > > “I am proud we have been an active part of this academic and industrial collaboration, showcasing Wales as an innovative nation. > > “We will continue to build on foundations as set down in Science for Wales, and our Innovation Strategy and we remain resolute in making Wales the best possible environment for innovation and business growth. > > “I wish Suprex the very best of luck in what I hope will be a long and successful future.” Chief Executive of Suprex, Andy Beggin, said: > “Our company has the most versatile small scale CO2 process plant in the UK together with first class analytical facilities for the development of green and sustainable chemistry into new products and processes. We are working with commercial companies and academic groups to bring these developments to the market. > > “However, the development of the skills, expertise, facilities and contacts needed to form Suprex as a successful spinout would not have been possible without the support of the Welsh Government over a number of years.”
Translate the text from English to Welsh.	Today is international Rare Disease Day. This statement provides an update about the progress being made to improve services for people living with rare diseases in Wales. A rare disease is defined as a condition, which affects fewer than one in 2,000 people. It is currently estimated there are more than 7,000 rare diseases, with new conditions being identified as research continues. Although rare diseases are individually rare, they are collectively common, with one in 17 people being affected by a rare disease at some point in their lives. People with a rare disease and their families can face a lifetime of complex care and it can also have a huge impact on someone’s education, financial stability, mobility, and mental health. The Wales Rare Disease Action plan was published last June. It sets out a clear framework for improving services and highlights the significant progress we have made within services. It describes how we will deliver the key priorities in the UK Rare Diseases Framework, published in 2021, and creates a vision for the future to address health inequalities, improve the quality and availability of care, and improve the lives of people living with rare diseases. Our New Treatment Fund, which was introduced in 2017, has sped up access to new and innovative treatments for many rare diseases, including cystic fibrosis, Fabry disease, Gaucher disease and Batten disease. The Genomics Precision Medicine Strategy for Wales was published in July 2017\. This was followed by significant investment, which allowed expansion of testing by the All Wales Medical Genomics Service (AWMGS) and the ongoing success of the Wales Infant and Children’s Genome Service (WINGS) project. We published the new Genomics Delivery Plan for Wales in December, which builds on the work of the first genomics strategy and ensures that Wales can deliver our vision of working together to harness the potential of genomics to improve the health, wellbeing and prosperity of the people of Wales. It focuses on four priority areas: * Helping people get faster diagnosis, * Improving awareness amongst health professionals, * Better care co\-ordination * Improving access to specialist care, treatments and medicines. Wales is the first UK nation to offer genome genetic testing to very ill children and is the first nation to appoint a national clinical lead and an NHS programme manager to support the implementation of the Welsh plan. I am pleased we were able to identify funding to establish a Syndrome Without a Name (SWAN) clinic in Cardiff, which sees people from across Wales. It brings hope and reassurance to families, offering access to specialists and cutting\-edge investigation. The clinic also gives families an opportunity to connect with other families who understand the unique challenges they face. Every GP surgery in Wales could have up to 450 people with a rare disease on their patient list. The Rare Disease Implementation Group are collaborating with HEIW and Medics 4 Rare Disease to run a webinar for primary care on 2 March, to help GPs to improve their confidence in supporting people with rare diseases. I’m also pleased to announce the development of Care and respond, a new app centred on building strong informed networks around an individual. Users can share their health profile – called a passport – with others, including the emergency services and are able to set up a local support group who can help them in an emergency. The passport can be securely shared with health services by the user, raising awareness of medical conditions that may be rare or complex and often time\-critical to support clinical decision making. The app has been developed in Wales by Science and Engineering Applications Ltd in collaboration with various patient groups and the NHS, with grant funding from the Welsh Government. This is an example of what can be achieved through the collaboration we call for in our new Innovation strategy, Wales Innovates, launched yesterday. Research into rare diseases is critical to speed up diagnosis and improve treatments and care. It can provide valuable insights into the causes and progression, not only of the diseases themselves, but of more common conditions. A programme of work is being undertaken through Health and Care Research Wales with UK partners to create a more efficient research delivery; more diverse and accessible research and to embed research into the NHS: UK Government sets out bold vision for the future of clinical research delivery \\| Health Care Research Wales I’m very grateful for the commitment of everyone involved in improving services and for the support provided to all those with rare disease in Wales. To recognise the need to raise awareness of rare diseases, we have joined the global chain of lights and the Welsh Government’s Cathays Park building will be lit up this evening \#LightUpForRare.	Mae’n Ddiwrnod Clefydau Prin rhyngwladol heddiw. Mae’r datganiad hwn yn rhoi diweddariad ar y cynnydd sy’n cael ei wneud i wella gwasanaethau ar gyfer pobl sy’n byw â chlefydau prin yng Nghymru. Diffinnir clefyd prin fel cyflwr, sy’n effeithio ar lai na 2,000 o bobl. Ar hyn o bryd, amcangyfrifir bod mwy na 7,000 o glefydau prin, gyda chyflyrau newydd yn cael eu nodi wrth i ymchwil barhau. Er bod clefydau prin yn brin yn unigol, ar y cyd maen nhw’n gyffredin, gydag un o bob 17 o bobl yn cael eu heffeithio gan glefyd prin rywbryd yn eu bywydau. Gall pobl sydd â chlefyd prin, a’u teuluoedd, wynebu oes gyfan o ofal cymhleth a gall hefyd effeithio’n fawr ar addysg, sefydlogrwydd ariannol, symudedd ac iechyd meddwl rhywun. Cyhoeddwyd cynllun Gweithredu Cymru ar gyfer Clefydau Prin fis Mehefin y llynedd. Mae’n nodi fframwaith clir ar gyfer gwella gwasanaethau ac yn tynnu sylw at y cynnydd sylweddol rydym wedi’i wneud yn y gwasanaethau. Mae’n disgrifio sut byddwn yn cyflawni’r blaenoriaethau allweddol a nodir yn Fframwaith Clefydau Prin y DU, a gyhoeddwyd yn 2021, ac yn creu gweledigaeth ar gyfer y dyfodol er mwyn mynd i’r afael ag anghydraddoldebau iechyd, gwella ansawdd ac argaeledd gofal, a gwella bywydau’r bobl sy’n byw â chlefydau prin. Mae ein Cronfa Triniaethau Newydd, a gyflwynwyd yn 2017, wedi cyflymu mynediad at driniaethau newydd ac arloesol ar gyfer llawer o glefydau prin, gan gynnwys ffeibrosis systig, clefyd Fabry, clefyd Gaucher, a chlefyd Batten. Cyhoeddwyd Strategaeth Genomeg ar gyfer Meddygaeth Fanwl Cymru ym mis Gorffennaf 2017\. Dilynwyd hyn gan fuddsoddiad sylweddol, a oedd yn caniatáu i Wasanaeth Genomeg Meddygol Cymru Gyfan (AWMGS) ehangu profion ac i brosiect Gwasanaeth Genomau Babanod a Phlant Cymru (WINGS) barhau i fod yn llwyddiannus. Gwnaethom gyhoeddi Cynllun Cyflawni Genomeg Cymru ym mis Rhagfyr, sy’n adeiladu ar waith y strategaeth genomeg gyntaf. Mae hefyd yn sicrhau y gall Cymru gyflawni ein gweledigaeth o weithio gyda’n gilydd i harneisio potensial genomeg er mwyn gwella iechyd, llesiant a ffyniant pobl Cymru. Mae’n canolbwyntio ar bedwar maes blaenoriaeth: * Helpu pobl i gael diagnosis yn gynt, * Gwella ymwybyddiaeth ymhlith gweithwyr iechyd proffesiynol, * Cydlynu gofal yn well, * Gwella mynediad at ofal, triniaethau a meddyginiaethau arbenigol. Cymru yw gwlad gyntaf y DU i gynnig profion genomau genetig i blant sâl iawn a’r wlad gyntaf i benodi arweinydd clinigol cenedlaethol a rheolwr rhaglen y GIG i gefnogi’r gwaith o weithredu cynllun Cymru. Rwy’n falch ein bodi wedi gallu sicrhau cyllid i sefydlu clinig Syndrom heb Enw (SWAN) yng Nghaerdydd, sy’n gweld pobl o bob rhan o Gymru. Mae’n cynnig gobaith a sicrwydd i deuluoedd, gan roi mynediad at arbenigwyr ac ymchwiliadau arloesol. Mae’r clinig hefyd yn rhoi’r cyfle i deuluoedd gysylltu â theuluoedd eraill sy’n deall yr heriau unigryw y maen nhw’n eu hwynebu. Gallai pob meddygfa deulu yng Nghymru gael hyd at 450 o bobl sydd â chlefyd prin ar eu rhestr o gleifion. Mae’r Grŵp Gweithredu Clefydau Prin yn cydweithio ag AaGIC a Medics 4 Rare Diseases i gynnal gweminar ar gyfer gofal sylfaenol ar 2 Mawrth, er mwyn helpu meddygon teulu i feithrin eu hyder wrth gefnogi pobl â chlefydau prin. Rwyf hefyd yn falch o gyhoeddi datblygiad Care and respond, ap newydd sy’n canolbwyntio ar adeiladu rhwydweithiau deallus a chryf o gwmpas unigolyn. Gall defnyddwyr rannu eu proffil iechyd – a elwir yn basbort – ag eraill, gan gynnwys y gwasanaethau brys a gallant sefydlu grŵp cymorth lleol a all eu helpu mewn argyfwng. Gall y defnyddiwr rannu’r pasbort â gwasanaethau iechyd yn ddiogel, gan godi ymwybyddiaeth o gyflyrau meddygol a all fod yn brin neu’n gymhleth, lle mae amser yn aml yn dyngedfennol, er mwyn cefnogi’r broses o wneud penderfyniadau clinigol. Cafodd yr ap ei ddatblygu yng Nghymru gan Science and Engineering Applications Ltd, mewn cydweithrediad â gwahanol grwpiau o gleifion a’r GIG, gyda chyllid grant gan Lywodraeth Cymru. Mae hwn yn enghraifft o’r hyn y gellir ei gyflawni drwy’r cydweithrediad rydym yn galw amdano yn ein Strategaeth Arloesi, Arloesi Cymru, a lansiwyd ddoe. Mae ymchwil i glefydau prin yn hanfodol i gyflymu diagnosis a gwella triniaethau a gofal. Gall ddarparu mewnwelediadau gwerthfawr i’r hyn sy’n achosi’r clefydau a sut maen nhw’n gwaethygu. Gall wneud hyn nid yn unig ar gyfer y clefydau eu hunain, ond ar gyfer cyflyrau mwy cyffredin hefyd. Mae rhaglen waith yn cael ei chynnal drwy Ymchwil Iechyd a Gofal Cymru gyda phartneriaid ar draws y DU er mwyn cyflawni ymchwil yn fwy effeithlon; cynnig ymchwil mwy amrywiol a hygyrch, ac ymgorffori ymchwil yn y GIG: Llywodraeth y DU yn nodi gweledigaeth fentrus ar gyfer dyfodol cyflenwi ymchwil clinigol \\| Ymchwil Iechyd a Gofal Cymru Rwy'n ddiolchgar iawn am ymrwymiad pawb sy'n ymwneud â gwella gwasanaethau ac am y cymorth a ddarperir i bawb sydd â chlefyd prin yng Nghymru. Er mwyn cydnabod yr angen i godi ymwybyddiaeth o glefydau prin, rydym wedi ymuno â’r gadwyn oleuni fyd\-eang, a bydd adeilad Llywodraeth Cymru ym Mharc Cathays wedi’i oleuo heno ‘ma \#LightUpForRare.
Translate the text from Welsh to English.	Lansiwyd cynllun Ynni’r Fro yn 2010 ac mae’n cael ei ariannu ar y cyd gan Lywodraeth Cymru a rhaglen ERDF, rhaglen sy’n hybu cynhyrchu ynni adnewyddadwy ar lefel gymunedol. Mae Ynni’r Fro yn helpu busnesau yn y sector ynni adnewyddadwy i dyfu trwy greu ac ehangu mentrau cymdeithasol cynaliadwy a chynyddu busnes i gadwyni cyflenwi sy’n ymwneud ag ynni. Mae’r rhaglen yn gwneud cyfraniad pwysig at drechu tlodi; mae’n helpu i greu swyddi a datblygu sgiliau mewn cymunedau a chreu refeniw i gynlluniau cymunedol. Gellir gwneud cais am hyd at £30,000 o grant i dalu am gostau cyn cynllunio a hyd at £300,000 o grant a hyd at £250,000 o fenthyciadau tuag at gostau cyfalaf ar gyfer adeiladu. Mae swyddogion datblygu technegol ar gael ledled Cymru i roi help a chymorth i fentrau cymdeithasol sydd â bwriad i gynllunio neu i ymgymryd â phrosiect ynni adnewyddadwy. Bydd y rhaglen yn para am 5 mlynedd ac mae’n werth £13 miliwn. Hyd yma, mae 196 o ddatganiadau o ddiddordeb wedi dod i law gan gymunedau ledled Cymru sydd wedi ymgeisio am help gan y rhaglen. O’r datganiadau, bydd cyfanswm o 24 prosiect y disgwylir y byddant yn weithredol erbyn mis Ebrill 2015 (dyddiad cwblhau’r prosiect ERDF) yn cael help ychwanegol sylweddol gan y rhaglen. Er gwaethaf yr heriau i rai grwpiau i gael y caniatadau a’r trwyddedau angenrheidiol, yn enwedig gyda chynlluniau ynni dŵr, rwy’n falch iawn bod gwaith da’n cael ei wneud ar draws Cymru i ddatblygu prosiectau ynni adnewyddadwy cymunedol. Rwy’n credu y bydd cynlluniau ynni adnewyddadwy, boed hwy’n gynlluniau cymunedol neu ar ffermydd, yn gyfle gwych i greu twf gwyrdd cryf a ffyniannus i economi Cymru. Mae rhaglen Ynni’r Fro wedi helpu fferm wynt gymunedol Mynydd y Gwrhyd ac mae’n enghraifft dda o’r hyn sy’n bosibl. Yn fuan, bydd y cynllun yn symud i’r cam adeiladu. Unwaith y bydd y prosiect ar waith, bydd yn creu swyddi adeiladu lleol a chontractau i gyflenwyr lleol. Yn yr hirdymor, bydd yn creu incwm ac yn cynnal 7 o swyddi cynaliadwy llawnamser mewn ardal Cymunedau yn Gyntaf. Bydd Mynydd y Gwrhyd yn cynhyrchu ynni glân i 2,000 o gartrefi. Mae rhaglen Ynni’r Fro wrthi’n cael ei gwerthuso ar hyn o bryd. Bydd y gwerthusiad yn tynnu sylw at arferion da ac yn hwyluso opsiynau er mwyn helpu microgynhyrchu ar lefel cymunedol yn y dyfodol, gan gynnwys creu cyfleoedd o fewn y Cynllun Datblygu Gwledig i ehangu’r rhaglen yn y dyfodol. Cyhoeddir y gwerthusiad ym mis Medi.	The Ynni’r Fro scheme was launched in 2010 and is a jointly funded Welsh Government and ERDF programme that promotes community scale, renewable energy generation. Ynni’r Fro supports business growth in the renewable energy sector through the creation and expansion of sustainable social enterprises and increased business for energy\-related supply chains. The programme is an important contributor to tackling poverty, both through its direct support for job creation and skills development within communities and through the community benefits that flow from revenue generated by community schemes. The programme offers grants of up to £30,000 to cover pre\-planning costs, and grants of up to £300,000 and loans of up to £250,000 towards capital build costs. A network of technical development officers has been established across Wales to provide guidance and support to social enterprises planning or undertaking a renewable energy project. The programme is valued at £13m over its 5 year duration. To date, there have been 196 expressions of interest from communities throughout Wales who have applied for support through the programme. Of these, a total of 24 projects, expected to be operational by April 2015 (the ERDF project completion date), are being given significant additional ongoing support through the programme. Despite the challenges for some groups, in securing the necessary consents and licenses, in particular for hydro schemes, I am delighted to see progress being made across Wales in the development of community\-led renewable energy. I see renewable energy schemes, whether they be community\-led or farm\-based, as providing a significant opportunity for strong and vibrant green growth in the Welsh economy. The Ynni’r Fro supported Mynydd y Gwrhyd community wind farm is a good example of what is possible. The scheme will shortly be moving into its construction phase and once underway, will create local construction jobs and contracts to local suppliers in addition to the long\-term income generated from the scheme, which will create 7 sustainable full time jobs in a Communities First area. Mynydd y Gwrhyd will generate clean energy for the equivalent of 2,000 homes. The Ynni’r Fro programme is currently being evaluated. The evaluation will highlight areas of good practice and inform options for future support for community scale microgeneration, including opportunities within the Rural Development Plan to support an expanded programme in the future. This evaluation will be published in September.
Translate the text from Welsh to English.	Cafodd y cyfarfod ei alw gan y Prif Weinidog ar ôl y tirlithriad yn Wattstown ar 19 Rhagfyr, wedi i law trwm syrthio yn yr ardal. Daeth Lesley Griffiths, Gweinidog yr Amgylchedd, Ynni a Materion Gwledig, Julie James, y Gweinidog Tai a Llywodraeth Leol, David Davies, Is\-Ysgrifennydd Gwladol Cymru, arweinwyr awdurdodau lleol cymunedau’r pyllau glo gynt, a oedd yn cynnwys Andrew Morgan, arweinydd Cyngor Rhondda Taf, yn ogystal â chynrychiolwyr o’r Awdurdod Glo a Chyfoeth Naturiol Cymru i’r uwch\-gynhadledd. Cafodd y rheini a oedd yn bresennol yn yr uwch\-gynhadledd wybod am yr ymateb uniongyrchol i’r tirlithriad yn Wattstown. Ymatebodd peirianwyr Cyngor Rhondda Cynon Taf ac arolygwyr yr Awdurdod Glo yn gyflym i’r digwyddiad ac maen nhw’n monitro’r safle yn ofalus. Mae perygl y gallai’r tir symud ychydig eto yn y safle ond nid oes perygl i’r cyhoedd. Mae pobl yn cael eu rhybuddio i gadw draw o’r ardal gyfagos. Mae gwaith wedi cael ei gomisiynu gan Lywodraeth Cymru i ddatblygu opsiynau ar gyfer y safle a bydd y Llywodraeth yn parhau i gefnogi’r Cyngor a’r Awdurdod Glo. Cafodd y rhaglen dreigl ehangach o brofion a gynhaliwyd ar y tir gan yr Awdurdod Glo a’r awdurdodau lleol a gwaith ehangach y Tasglu Diogelwch Tomenni Glo, a gafodd ei sefydlu gan y Prif Weinidog yn gynharach eleni, ei drafod yn yr uwch\-gynhadledd hefyd. Diolch i waith y Tasglu, cafwyd mwy o eglurder ynghylch statws y 2,000 a rhagor o domenni rwbel a adawyd ar ôl gan y diwydiant glo yng Nghymru, a chafodd rhaglen strategol ei rhoi ar waith i fynd i’r afael â’r bylchau yn y fframwaith deddfwriaethol presennol. Mae hyn yn cynnwys adolygiad sy’n cael ei gynnal gan Gomisiwn y Gyfraith. Mae swyddogion Llywodraeth Cymru yn gweithio gyda’r awdurdodau lleol a’r Awdurdod Glo ar raglen gynnal a chadw er mwyn adfer safleoedd tomenni glo ar gyfer y tymor hwy. Mae Rebecca Evans, y Gweinidog Cyllid, wedi cael cyllid i wneud gwaith atgyweirio ar dirlithriad Tylorstown ac mewn safleoedd eraill eleni. Fodd bynnag, hyd yma, nid yw Trysorlys y DU wedi cadarnhau’r cyllid ar gyfer gwneud yr holl waith angenrheidiol i unioni’r risgiau sy’n gysylltiedig â’r tomenni glo a adawyd ar ôl gan y diwydiant glo. Bydd cyfarfod briffio technegol yn cael ei drefnu ar gyfer Aelodau’r Senedd ac Aelodau Seneddol ddechrau’r flwyddyn nesaf. Dywedodd Mark Drakeford, y Prif Weinidog: > “Mae’r tirlithriad yn Wattstown dros y penwythnos yn pwysleisio pwysigrwydd archwilio, cynnal ac adfer ynghyd â gwaith y Tasglu a sefydlais i ac Ysgrifennydd Gwladol Cymru yn dilyn y tirlithriad yn Tylorstown ym mis Chwefror. > > > “Ein blaenoriaeth yw diogelu ein cymunedau. Mae’r Tasglu wedi gwneud cynnydd da eleni ond mae’n rhaid inni barhau i ganolbwyntio ar y gwaith allweddol hwn. > > > “Bydd Llywodraeth Cymru yn cydweithio ag awdurdodau lleol, yr Awdurdod Glo a phartneriaid eraill fel y gall pobl sy’n byw yn agos at domenni glo deimlo’n ddiogel. Byddwn hefyd yn parhau i bwyso ar Lywodraeth y DU i sicrhau bod cyllid hirdymor ar gael i gynnal a gwneud gwaith adfer ar y safleoedd hyn.” Dywedodd y Cynghorydd Andrew Morgan, arweinydd Cyngor Rhondda Cynon Taf ac arweinydd Cymdeithas Llywodraeth Leol Cymru: > “Yn sgil y sensitifrwydd ynghylch tomenni glo, mae’n gwbl allweddol eu bod yn cael eu monitro’n ofalus a’u harchwilio’n rheolaidd. Mae awdurdodau lleol yn gweithio mewn partneriaeth â Llywodraeth y DU, Llywodraeth Cymru, yr Awdurdod Glo a Chyfoeth Naturiol Cymru i sicrhau bod gennym ddarlun cynhwysfawr o gyflwr y tomenni a’r gwaith sydd ei angen i’w cadw’n ddiogel. > > > “Wrth iddi fwrw mwy o law, ac oherwydd y tywydd eithafol rydym yn ei brofi, mae’n gwbl allweddol ein bod yn parhau i werthuso a lleihau lefel y risg yn y safleoedd hyn. Mae awdurdodau lleol sydd â thomenni wedi’u lleoli ynddynt yn gweithio’n rhagweithiol â phartneriaid i ddatblygu cynlluniau i drin y tomenni sy’n achosi’r risg mwyaf fel rhan o raglen waith barhaus. > > > “Byddwn yn rhoi diweddariad rheolaidd i breswylwyr a gofynnwn iddynt gymryd o ddifri y rhybuddion i gadw draw o’r safleoedd hyn pan fydd gwaith yn cael ei gynnal yno.” Gallwch roi gwybod am unrhyw bryderon am domenni rwbel a adawyd ar ôl gan y diwydiant glo neu gael cyngor am ddiogelwch drwy linell gymorth yr Awdurdod Glo, sydd ar gael 24 awr 7 diwrnod yr wythnos, ar 0800 021 9230 neu tips@coal.gov.uk	The First Minister called for the meeting following a landslip at Wattstown on December 19, after heavy rainfall in the area. Welsh Government Minister for Environment, Energy and Rural Affairs Lesley Griffiths and Minister for Housing and Local Government Julie James attended the summit, together with UK government Under\-Secretary of State for Wales David Davies; local authority leaders from former\-coal mining communities, including Rhondda Cynon Taf Council leader Andrew Morgan, and representatives from the Coal Authority and Natural Resources Wales. The summit was briefed about the immediate response to the Wattstown landslip. Rhondda Cynon Taf Council engineers and Coal Authority inspectors responded quickly to the incident and are monitoring the site closely. There is a risk of further minor movement at the site but there is no risk to public safety. People are being warned to stay away from the immediate area. The Welsh Government has commissioned work to develop options for the site and will continue to support the council and the Coal Authority. The summit also discussed the wider rolling programme of ground checks undertaken by the Coal Authority and local authorities and the wider work of the coal tip safety taskforce, which was set up by the First Minister earlier this year. The taskforce has brought greater clarity on the status of the 2,000\-plus coal spoil heaps in Wales and put in place a strategic programme to address gaps in the current legislative framework. This includes a review being undertaken by the Law Commission. Welsh Government officials are working with local authorities and the Coal Authority on a maintenance programme to enable the long\-term remediation of sites. Finance Minister Rebecca Evans has secured funding to repair the Tylorstown slip and other sites this year but the UK Treasury has not yet confirmed the funding for the full remediation of coal tip legacy risks. A technical briefing for Members of the Senedd and MPs will be scheduled early next year. First Minister Mark Drakeford said: > “The landslip at Wattstown at the weekend highlights the importance of inspection, maintenance and remediation and the work of the taskforce the Secretary of State for Wales and I established following the Tylorstown landslide in February. > > > “Safeguarding our communities is our priority. The taskforce has made solid progress this year but we must continue to focus on this vital work. > > > “The Welsh Government will work with local authorities, the Coal Authority and other partners, so people living near coal tips feel safe and secure. We will also continue to press the UK government to ensure the long\-term funding is available to maintain and remediate these sites.” Councillor Andrew Morgan, leader of Rhondda Cynon Taf Council and leader of the Welsh Local Government Association, said: > “Given the sensitivity around coal tips, it is vitally important they are closely monitored and inspected regularly. Local authorities are working in partnership with UK Government, Welsh Government, the Coal Authority and Natural Resources Wales to ensure we have a comprehensive picture of the condition of tips and the works required to keep them safe. > > > “With increased intensity of rainfall and the extreme weather events we are experiencing, it is vitally important we continually evaluate and minimise the level of risk at these sites. Local authorities with tips are working proactively with our partners to develop plans to deal with tips that pose the greatest risks, as part of an ongoing programme of works. > > > “Residents will be kept informed and we would ask they take heed of warnings to keep well away from sites when work is being undertaken.” People can report any concerns about coal spoil tips or get safety advice from the Coal Authority’s 24/7 helpline on 0800 021 9230 or via tips@coal.gov.uk
Translate the text from English to Welsh.	On 20 September 2016, Kirsty Williams, Cabinet Secretary for Education made an Oral Statement in the Siambr on: The Initial Teacher Education Change Programme: Progress and Update (external link).	Ar 20 Medi 2016, gwnaeth y Kirsty Williams, Ysgrifennydd y Cabinet dros Addysg Ddatganiad Llafar yn y Siambr ar: Y Rhaglen Newid Addysg Gychwynnol i Athrawon: hynt y rhaglen a'r wybodaeth ddiweddaraf(dolen allanol).
Translate the text from English to Welsh.	In a letter to Fire and Rescue staff, Deputy Minister for Housing and Local Government, Hannah Blythyn expressed her sincere gratitude to Firefighters and Fire Control staff for their hard work and selflessness during this unprecedented time. The Deputy Minister expressed the government’s full support and ongoing commitment to protecting the health and safety of firefighters and ensuring the service’s core role was maintained during this crisis by continuing to work in partnership with Chief Officers and senior management to identify and address any problems. As part of the response to coronavirus, fire services have deployed mass decontamination units to Withybush Hospital in Haverfordwest and Nevill Hall Hospital in Abergavenny to serve as temporary triage facilities. Some firefighters will shortly begin training to drive ambulances to help increase the capacity of the Ambulance Service. This is not the first time the fire service has stepped up to use their unique and extensive skills and capabilities to help the response to emergencies; with Fire and Rescue Staffand Fire Control staff playing a crucial role during the recent flooding caused by storm Ciara and Dennis. The Deputy Minister for Housing and Local Government, Hannah Blythyn said: > I want to express my sincere gratitude to every member of the Welsh Fire and Rescue Service for their service. Firefighters have a unique and extensive set of skills and capabilities and are rightly held in very high regard by the public. > > > Our fire and rescue services have a long and proud tradition of reacting and working swiftly, effectively and above all selflessly in times of crises. There has never been a greater need for us to call on that tradition. > > > The coronavirus outbreak represents one of the biggest challenges anyone of us have experienced and we know there will be additional pressures put on the service. I am confident the fire service will continue to make a real difference in the response to the pandemic in Wales.	Mewn llythyr i holl staff y gwasanaethau tân, mae Hannah Blythyn, y Dirprwy Weinidog Tai a Llywodraeth Leol, wedi diolch yn fawr iddynt am eu gwaith caled ac am roi lles pobl eraill yn gyntaf yn ystod y cyfnod hwn na welwyd mo’i debyg o’r blaen. Dywedodd y Dirprwy Weinidog fod y llywodraeth yn cefnogi’r gwaith sy’n cael ei wneud i ddiogelu iechyd a diogelwch diffoddwyr tân a sicrhau bod rôl graidd y gwasanaeth yn cael ei chynnal yn ystod yr argyfwng, a’i bod wedi ymrwymo’n llwyr i hyn. Mae gwaith mewn partneriaeth â’r Prif Swyddogion a’r uwch\-reolwyr i ddod o hyd i unrhyw broblemau a’u datrys yn parhau. Fel rhan o’r ymateb i’r coronafeirws, mae gwasanaethau tân wedi anfon unedau diheintio sy’n gallu dal nifer mawr o bobl i Ysbyty Llwynhelyg yn Hwlffordd ac Ysbyty Nevill Hall yn y Fenni i wasanaethu fel canolfannau brysbennu dros dro. Bydd rhai diffoddwyr tân yn dechrau hyfforddi cyn hir i yrru ambiwlansys i helpu’r Gwasanaeth Ambiwlans i ymateb i ragor o alwadau. Nid hwn yw’r tro cyntaf i’r gwasanaeth tân ymateb i’r her o ddefnyddio eu sgiliau a’u gallu unigryw ac eang i ymateb i’r argyfyngau. Roedd y rôl a chwaraeodd y diffoddwyr tân a staff y canolfannau rheoli tân yn ystod stormydd Ciara a Dennis yn gwbl hanfodol. Dywedodd Hannah Blythyn, y Dirprwy Weinidog Tai a Llywodraeth Leol: > Hoffwn ddiolch o galon i bob aelod o Wasanaeth Tân ac Achub Cymru am ei wasanaeth. Mae gan ddiffoddwyr tân set sgiliau a gallu unigryw ac eang ac maen nhw’n gwbl haeddiannol o’r parch mawr sydd iddynt ymhlith aelodau’r cyhoedd. > > > Mae gan ein gwasanaethau tân ac achub draddodiad hir a balch o ymateb a gweithio’n gyflym, ac yn effeithiol. Yn fwy na dim, maen nhw’n rhoi lles pob un arall yn gyntaf ar adeg argyfwng. Dydyn ni erioed wedi rhoi cymaint o brawf ar y traddodiad hwnnw ag rydyn ni’n ei wneud nawr. > > > Mae’r achosion o’r coronafeirws yn cynrychioli un o’r heriau mwyaf mae unrhyw un ohonon ni erioed wedi’i wynebu. Rydyn ni’n gwybod y bydd yna bwysau ychwanegol ar y gwasanaeth. Rydw i’n hyderus y bydd y gwasanaeth tân yn dal i wneud gwahaniaeth mawr wrth ymateb i’r pandemig yng Nghymru.
Translate the text from English to Welsh.	The following Written Statement has been laid before the Assembly under Standing Order 30C \- Notification in Relation to Statutory Instruments made by UK Ministers in devolved areas under the European Union (Withdrawal) Act 2018 not laid before the Assembly: The Common Fisheries Policy and Animals (Amendment etc.) (EU Exit) Regulations 2019	Gosodwyd y Datganiad Ysgrifenedig canlynol gerbron y Cynulliad o dan Reol Sefydlog 30C \- Hysbysu mewn perthynas ag Offerynnau Statudol a wneir gan Weinidogion y DU mewn meysydd datganoledig o dan Ddeddf yr Undeb Ewropeaidd (Ymadael) 2018 na chânt eu gosod gerbron y Cynulliad: Rheoliadau'r Polisi Pysgodfeydd Cyffredin ac Anifeiliaid (Diwygio etc.) (Ymadael â'r UE) 2019
Translate the text from English to Welsh.	Health bodies in Wales are regularly reporting that senior clinical staff are unwilling to take on additional work and sessions due to the potentially punitive tax liability. In certain circumstances this could lead to additional tax charges in excess of any additional income earned. The relevant tax and pension scheme powers are not devolved. The Welsh Government cannot therefore change the underpinning arrangements which have caused this problem. I have reiterated my significant concerns over the application of Lifetime and Annual Allowances on senior clinical and non\-clinical NHS staff. This issue is causing real damage to our NHS. I have made my view clear to the UK Government on a number of occasions over several months. I had previously requested an urgent review of these arrangements in the context of increasing clinical and other workforce challenges in the NHS of all four UK nations. Hospital consultant staff within NHS Wales, as with other parts of the United Kingdom, have been affected by the changes made. This has meant that a number of senior consultants have been unwilling to carry out additional work above their contracted hours as the additional work would trigger a tax liability. This has led to some appointments and operations being delayed, with information provided by health boards to officials suggesting that between April and August 2019, over 2,000 outpatient, diagnostic, inpatient or daycase sessions have been lost affecting over 15,000 patients. Other areas impacted by the very real concern over the additional tax implications include: * Senior clinical staff not putting themselves forward for additional responsibilities and clinical leadership roles such as Clinical Directors; * Senior clinical staff bringing forward their planned retirement dates thereby, in times of material levels of vacancies, reducing clinical capacity in the NHS. The full impact of these tax changes, particularly the Annual Allowances reduction and tapering, has yet to be fully felt on clinical services. The vast majority of consultants are only just becoming aware of the full impact via their financial advisors, the BMA, and wider press coverage and from amongst peers. NHS Employers Wales has recently published guidance on utilising local flexibilities within the NHS Pension arrangements. NHS organisations in Wales should appropriately use what flexibilities are available to them as soon as possible, as they are available for NHS organisations in England, while the UK Government is consulting on NHS Pension legislations changes and reviewing the impact of the Annual and Lifetime Allowances. Our NHS staff do amazing lifesaving work every day. It is important that they are not penalised and that they are rewarded appropriately for the extra work they do which is above and beyond. This is especially important so that NHS Wales can continue to deliver over the winter months.	Mae cyrff iechyd yng Nghymru yn rhoi gwybod yn rheolaidd nad yw uwch staff clinigol yn fodlon cymryd gwaith a sesiynau ychwanegol oherwydd yr atebolrwydd treth gosbol bosibl. Mewn rhai amgylchiadau, gallai hyn arwain at ffioedd treth ychwanegol sy'n fwy nag unrhyw incwm ychwanegol a enillir. Nid yw'r pwerau treth a chynllun pensiwn perthnasol wedi'u datganoli. Felly nid yw Llywodraeth Cymru yn gallu newid y trefniadau sylfaenol sydd wedi achosi'r broblem hon. Rwyf wedi pwysleisio fy mhryderon sylweddol ynglŷn â rhoi Lwfansau Blynyddol ac Oes i uwch staff clinigol ac anghlinigol y GIG. Mae’r mater hwn yn achosi difrod gwirioneddol i’n GIG. Rwyf wedi pwysleisio fy safbwynt i lywodraeth y DU ar sawl achlysur ers rhai misoedd bellach. Cyn hyn roeddwn wedi gwneud cais am adolygiad brys o'r trefniadau hyn yng nghyd\-destun heriau clinigol cynyddol a heriau eraill yn ymwneud â'r gweithlu yn y GIG ym mhob un o bedair gwlad y DU. Mae staff ymgynghorol ysbytai GIG Cymru, fel yn rhannau eraill o’r Deyrnas Unedig, wedi'u heffeithio gan y newidiadau a wnaed. Mae hyn wedi golygu bod nifer o feddygon ymgynghorol uwch wedi bod yn amharod i wneud gwaith ychwanegol ar ben oriau eu contract gan y byddai'r gwaith ychwanegol yn sbarduno atebolrwydd treth. Mae hyn wedi golygu bod rhai apwyntiadau a llawdriniaethau wedi'u gohirio. Mae byrddau iechyd wedi rhoi gwybodaeth i swyddogion sy'n awgrymu bod dros 2,000 o sesiynau cleifion allanol, diagnostig, cleifion mewnol neu achosion dydd wedi'u colli rhwng mis Ebrill a mis Awst 2019, gan effeithio ar dros 15,000 o gleifion. Meysydd eraill y mae'r pryder gwirioneddol am yr atebolrwydd treth ychwanegol yn effeithio arnynt yw * nad yw uwch staff clinigol yn cynnig eu hunain ar gyfer cyfrifoldebau ychwanegol a swyddi arweinyddiaeth glinigol fel Cyfarwyddwyr Clinigol; * bod uwch staff clinigol yn dod â'u dyddiad ymddeol ymlaen gan arwain at lai o gapasiti clinigol yn y GIG yn ystod cyfnod lle mae nifer sylweddol o swyddi gwag. Nid yw effaith lawn y newidiadau treth hyn, yn enwedig y lleihad mewn Lwfansau Blynyddol a ‘thapro’, wedi'i deimlo yn llawn yn y gwasanaethau clinigol eto. Dim ond yn awr y mae'r mwyafrif helaeth o ymgynghorwyr yn dod i ddeall effaith lawn hyn drwy eu cynghorwyr ariannol, y BMA, y sylw ehangach yn y wasg a gan eu cymheiriaid. Yn ddiweddar, cyhoeddodd Cyflogwyr GIG Cymru ganllawiau ynglŷn â defnyddio hyblygrwydd yn lleol o fewn trefniadau Pensiynau'r GIG. Dylai sefydliadau'r GIG yng Nghymru ddefnyddio'r hyblygrwydd sydd ar gael iddynt yn briodol cyn gynted â phosibl, fel sydd ar gael ar gyfer sefydliadau'r GIG yn Lloegr, tra mae llywodraeth y DU yn ymgynghori ar y newidiadau i ddeddfwriaeth Pensiynau'r GIG ac yn adolygu effaith y Lwfansau Blynyddol ac Oes. Mae staff ein GIG yn gwneud gwaith ardderchog yn achub bywydau bob dydd. Mae'n bwysig eu bod yn cael eu gwobrwyo yn hytrach na'u cosbi am y gwaith ychwanegol y maent yn ei wneud sydd y tu hwnt i'r disgwyl. Mae hyn yn hollbwysig er mwyn i GIG Cymru barhau i ddarparu gwasanaeth dros fisoedd y gaeaf.
Translate the text from Welsh to English.	Yn y cyfnod cyn COP26, cyhoeddwyd Cymru Sero Net gennym a oedd yn nodi'r camau y mae angen i ni eu cymryd yng Nghymru i gyrraedd ein hail gyllideb garbon (2021\-2025\) a gosod y sylfaen ar gyfer lleihau allyriadau yn y tymor hwy wrth i ni ymateb i'r argyfwng hinsawdd a natur. Ailbwysleisiodd Cymru Sero Net ein hymrwymiad i drawsnewid cynhyrchu ynni yn sylweddol gan symud oddi wrth danwydd ffosil i gynhyrchu adnewyddadwy cynaliadwy. Wrth wneud hynny, rydym yn glir bod yn rhaid inni ddysgu o chwyldroadau diwydiannol blaenorol pan gafodd asedau naturiol Cymru eu defnyddio heb fawr o fudd hirdymor parhaol i'n cymunedau. Roedd cylch gorchwyl y grŵp archwiliad dwfn yn syml: nodi rhwystrau i gynyddu ynni adnewyddadwy yng Nghymru yn sylweddol a nodi camau i oresgyn y rhwystrau. Buom yn edrych ar gamau tymor byr, canolig a hir, ac wrth wneud hynny byddwn yn canolbwyntio'n benodol ar gadw cyfoeth a pherchnogaeth yng Nghymru. ### Arweinyddiaeth strategol Mae ein gweledigaeth yn glir, rydym am i Gymru gynhyrchu ynni adnewyddadwy i ddiwallu ein hanghenion ynni yn llawn o leiaf a defnyddio cynhyrchu dros ben i fynd i'r afael ag argyfyngau'r hinsawdd a natur. Byddwn yn cyflymu'r camau gweithredu i leihau'r galw am ynni a gwneud y mwyaf o berchnogaeth leol gan gadw manteision economaidd a chymdeithasol yng Nghymru. Mae Llywodraeth Cymru eisoes yn darparu'r arweinyddiaeth strategol yng Nghymru drwy ein hymrwymiadau yn Cymru Sero Net a'n gwaith ar gynllunio gofynion seilwaith grid ar gyfer Cymru. Rydym yn cydnabod yr angen i ddatblygu atebion ar lefel leol gyda'n cymunedau a'n dinasyddion yng Nghymru. Byddwn yn cynyddu cynlluniau ynni lleol i greu cynllun ynni cenedlaethol erbyn 2024, gan fapio'r galw am ynni yn y dyfodol a'r cyflenwad ar gyfer pob rhan o Gymru. Ochr yn ochr â'r cynllunio hwn, mae angen i ni ddod â dinasyddion gyda ni ac edrych sut y gall newidiadau yn y defnydd o ynni ddod â mwy o hyblygrwydd yn y system ynni. Bydd hyn yn gofyn am gynnwys aelwydydd a busnesau yn y cyfleoedd sylweddol o baru cynhyrchu adnewyddadwy yng Nghymru i ddefnyddio ynni. Bydd ein cynlluniau ymgysylltu â'r cyhoedd a newid ymddygiad Sero Net Cymru yn helpu dinasyddion i gymryd camau i leihau'r galw, gwella effeithlonrwydd ynni a defnyddio ynni mewn ffordd sy'n cefnogi ein gweledigaeth. Ond bydd hyn yn gofyn am wasanaethau cynghori hawdd eu defnyddio a chadwyn gyflenwi sy'n gweithio i helpu aelwydydd a busnesau i wneud y newidiadau. Rydym am weld hyn a bydd ein strategaeth gwres yn nodi camau gweithredu i gyflawni hyn drwy ein hymgynghoriad Cartrefi Cynnes sydd ar ddod. ### Seilwaith grid Mae consensws mai y rhwystr mawr i gynhyrchu mwy o ynni adnewyddadwy yng Nghymru yw capasiti yn y rhwydweithiau sy'n gyfrifol am gysylltu cartrefi ac adeiladau â thrydan a nwy. Mae hyn yn rhwystr i fuddsoddi sy'n effeithio ar dechnolegau ac ar draws sectorau preifat, cyhoeddus a chymunedol yng Nghymru ar bob graddfa, er ei fod hefyd yn sbarduno arloesedd mewn systemau ynni lleol. Er bod gan gwmnïau y rhwydwaith a'r rheoleiddiwr ynni, Ofgem, gynlluniau ar waith i gyflwyno buddsoddiad yng Nghymru, mewn mecanweithiau hyblygrwydd ac mewn seilwaith newydd, roedd cytundeb bod angen mwy o weithredu i wella tryloywder ar gyfyngiadau a chyfleoedd o fewn y rhwydwaith a dod â mwy o eglurder a sicrwydd ynghylch lle mae angen buddsoddiad strategol yn y rhwydweithiau. Rydym eisoes wedi ymrwymo i arwain y gwaith o ddatblygu cynllun strategol ar gyfer y grid ynni yn y dyfodol hyd at 2050\. Byddwn yn defnyddio'r wybodaeth a'r dystiolaeth a gasglwyd ym mhrosiect Grid Ynni'r Dyfodol i ymgysylltu'n rhagweithiol ag Ofgem ar fuddsoddiadau rhwydwaith sy'n cefnogi Cymru ac yn cadw gwerth yma. Gan adeiladu ar y gwaith hwn, byddwn yn gweithio gydag Ofgem i ystyried creu Pensaer System Cymru i oruchwylio buddsoddiad ar y môr ac ar y tir i gefnogi datblygiadau'r Moroedd Celtaidd, cefnogi achosion busnes ar gyfer cynllunio'r system gyfan a dwyn ynghyd gynlluniau ar draws De, Canolbarth a Gogledd Cymru a datblygu cynllun system gyfan manwl ar gyfer rhwydweithiau trosglwyddo a dosbarthu nwy a thrydan. ### Cydsynio, trwyddedu a chefnogi trefniadau cynghori Mae'n amlwg ar draws pob math o dechnoleg, ar dir ac yn y môr, fod angen cymryd camau pellach i wella trefniadau cydsynio, trwyddedu a chynghori statudol yng Nghymru i gyflwyno buddsoddiadau priodol. Byddwn yn cyflwyno cyfundrefn Caniatâd Seilwaith Cenedlaethol Cymru i sicrhau bod gan Gymru drefniadau cydsynio effeithlon ac effeithiol ar gyfer datblygu adnewyddadwy ar y môr ac ar y tir, yn ogystal â seilwaith arall, yng Nghymru. Er bod y system gynllunio wedi'i hen sefydlu ar gyfer datblygiadau ar dir yng Nghymru, ac mae tystiolaeth a chamau gweithredu i wella'r system wedi'u cynnwys wrth ddatblygu polisi cenedlaethol a lleol, mae'r system cynllunio morol yn llai datblygedig. Wrth i fwy o brosiectau ynni mawr ar y môr a phrosiectau ynni morol gael eu cyflwyno, mae angen inni sicrhau bod y system cynllunio morol yn addas i'r diben. Er bod gwaith sylweddol wedi'i wneud drwy'r Grŵp Cynghori Strategol Cydsynio (CSAG) a'r Is\-grŵp Gwyddoniaeth a Thystiolaeth cysylltiedig (SEAGP) byddwn yn cynnal adolygiad o'r dechrau i'r diwedd o drwyddedu morol a chydsynio i wella'r broses. Bydd yr adolygiad hefyd yn cynnwys y broses o gael trwydded amgylcheddol, gan ganolbwyntio'n benodol ar dechnolegau sy'n datblygu. Bydd yr adolygiad yn edrych ar yr anghenion o ran adnoddau a'r opsiynau ar gyfer prosesau cydsynio a chynghori er mwyn cadw i fyny â'r twf mewn ynni adnewyddadwy. Hefyd, byddwn yn darparu mwy o gyfeiriad gofodol a blaenoriaethu i gefnogi datblygiad ynni adnewyddadwy morol, drwy nodi meysydd archwilio strategol erbyn 2023 i gyfeirio at feysydd priodol ac amhriodol ar gyfer eu datblygu. Bydd hyn yn ystyried ein hanghenion ynni ac anghenion ein hecosystemau, amgylchedd ac anghenion defnyddwyr eraill y môr. Mae angen i hyn gefnogi llwybr ar gyfer datblygiadau adnewyddadwy morol, ceisio canlyniadau lle mae pawb ar ei ennill a chefnogi prosiectau i gyfrannu at ganlyniadau cadarnhaol ar gyfer bioamrywiaeth forol. ### Cyllid Mewn llawer o'n trafodaethau, gan gynnwys gyda datblygwyr, rydym yn cydnabod nad oes dim yn digwydd heb ddigon o gyllid a defnyddio arbenigedd manwl ac ystyrir bod y rhain yn ffactorau pwysig wrth gynyddu ynni adnewyddadwy yng Nghymru. Byddwn yn sefydlu gweithgor i ystyried sut y gall Cymru ddenu buddsoddiad newydd, i gefnogi'r gwaith o gynyddu cynhyrchu ynni adnewyddadwy yng Nghymru. Bydd hyn yn blaenoriaethu camau penodol i ddenu buddsoddiad newydd i gefnogi perchnogaeth y gymuned leol ac i sicrhau'r gwerth economaidd a chymdeithasol mwyaf posibl. Bydd Llywodraeth Cymru yn hwyluso'r gwaith, a fydd yn cynnwys arbenigedd ariannol, ynni adnewyddadwy ac ynni cymunedol. Ochr yn ochr â'r gwaith i ystyried opsiynau i gyflwyno ffynonellau cyllid newydd, rydym hefyd yn ceisio creu cynghrair gyda Llywodraethau datganoledig i sicrhau bod rowndiau cymhorthdal yn y dyfodol drwy'r Contractau ar gyfer Gwahaniaeth yn adlewyrchu blaenoriaeth datblygu'r gadwyn gyflenwi a sicrhau llwybr datblygu cydlynol a chytbwys ar gyfer technolegau masnachol a thechnolegau sy'n datblygu.. Rydym hefyd yn cydnabod y cyfleoedd i wneud y mwyaf o bŵer prynu'r sector cyhoeddus a byddwn yn adolygu opsiynau ar gyfer sut y gall ein polisïau a'n harferion caffael gyflymu cynhyrchu ynni adnewyddadwy yng Nghymru ac ymgorffori gwerth cymdeithasol. ### Cyfleoedd yng Nghymru Rydym am gael buddsoddiad yng Nghymru i gefnogi swyddi yn y gadwyn gyflenwi a buddsoddi yn ein cymunedau. Er mwyn galluogi hyn, byddwn yn adeiladu ar y cydweithio rhagorol rhwng diwydiant yng Nghymru i uwchsgilio ein gweithlu drwy ddatblygu cynllun gweithredu sgiliau sero net. Wrth i fwy o brosiectau gael eu datblygu ar y môr rydym yn cydnabod bod ein porthladdoedd yn borth i gadw gwerth yng Nghymru. Gan adeiladu ar y gwaith sydd ar y gweill drwy'r Rhaglen Ynni Morol, byddwn yn gweithio gyda phorthladdoedd yng Nghymru i nodi cyfleoedd ar gyfer arbenigo a chydweithredu i gefnogi buddsoddiadau ynni adnewyddadwy. Byddwn hefyd yn gweithio gyda Llywodraeth y DU, ochr yn ochr ag Ystâd y Goron fel perchennog tir allweddol, i gefnogi buddsoddiad strategol mewn porthladdoedd yng Nghymru. Ochr yn ochr â sector diwydiannol ffyniannus, mae gan Gymru sector ynni cymunedol trawiadol hefyd. Rydym wedi ymrwymo i ehangu cynhyrchu ynni adnewyddadwy gan gyrff cyhoeddus a mentrau cymunedol yng Nghymru dros 100 MW rhwng 2021 a 2026 wrth i ni geisio cyrraedd ein targed tymor hwy o 1 GW o gapasiti cynhyrchu ynni adnewyddadwy i fod yn eiddo lleol erbyn 2030\. Rydym am fynd ymhellach, ac yn ogystal â'r gweithgor a sefydlwyd i edrych ar sut y gallwn ddod â chyllid cost is a modelau ariannu newydd i gefnogi cynhyrchu adnewyddadwy yng Nghymru, byddwn yn cynnwys mentrau cymunedol wrth ddatblygu a dylunio Gwasanaeth Ynni newydd Llywodraeth Cymru yn y dyfodol gan gynnwys sut y byddwn yn darparu adnoddau ar gyfer y sector. Yn olaf, wrth inni edrych tua'r dyfodol, rydym yn cydnabod y rôl y bydd arloesi'n parhau i'w chwarae wrth hyrwyddo technolegau adnewyddadwy newydd ac atebion clyfar i reoli'r galw mewn ffordd hyblyg. Rhaid inni barhau i gefnogi arloesedd yng Nghymru, gan ganolbwyntio ar ein cryfderau a gweithredu i fynd i'r afael â heriau penodol lle bydd arloesedd yn helpu i ddarparu atebion. Rydym yn cydnabod bod angen gwthio'r ffiniau a phrofi'r hyn sy'n bosibl gyda mwy o hyblygrwydd o amgylch ein fframweithiau rheoleiddio. Rydym am weithio gydag Ofgem i dreialu dulliau rheoleiddio sy'n fwy addas ar gyfer cyflawni'r system ynni fwy hyblyg a lleol y mae angen i ni ei greu. Yr wyf yn hynod ddiolchgar i aelodau'r grŵp archwiliad dwfn, y cyfranogwyr yn y tair trafodaeth bord gron a'r mewnbwn o gyflwyniadau unigol. Gwaith ymchwil manwl ynni adnewyddadwy: argymhellion	In the lead up to COP26 we published Net Zero Wales which set out the actions we need to take in Wales to meet our second carbon budget (2021\-2025\) and lay the foundation for longer term emissions reduction as we respond to the climate and nature emergency. Net Zero Wales reaffirmed our commitment for a significant transformation of energy generation moving away from fossil fuels to sustainable renewable generation. In doing so we are clear that we must learn from previous industrial revolutions where Wales’ natural assets where utilised with little lasting long term benefit to our communities. The terms of reference for the deep dive group were simple: to identify barriers to significantly scaling up renewable energy in Wales and identifying steps to overcome the barriers. We looked at short, medium and long term steps, and in doing so we will have a particular focus on retaining wealth and ownership in Wales. ### Strategic leadership Our vision is clear, we want Wales to generate renewable energy to at least fully meet our energy needs and utilise surplus generation to tackle the nature and climate emergencies. We will accelerate actions to reduce energy demand and maximise local ownership retaining economic and social benefits in Wales. The Welsh Government is already providing the strategic leadership in Wales through our commitments in Net Zero Wales, and our work on strategic planning of grid infrastructure requirements for Wales. We recognise the need to develop solutions at the local level with our communities and citizens in Wales. We will scale up local energy plans to create a national energy plan by 2024, mapping out future energy demand and supply for all parts of Wales. Alongside this planning we need to bring citizens with us and explore how changes in the use of energy can bring greater flexibility in the energy system. This will need the involvement of households and businesses in the significant opportunities from matching renewable generation in Wales to energy use. Our Net Zero Wales public engagement and behaviour change plans will help citizens to take action to reduce demand, improve energy efficiency and use energy in a way which supports our vision. But this will require easy to access advice services and a functioning supply chain to help households and businesses make the changes. We want to see this and our heat strategy will set out actions to achieve this informed by our forthcoming Warm Homes consultation. ### Grid infrastructure There is consensus that a major barrier to scaling up renewable energy generation in Wales is insufficient capacity in the networks responsible for connecting homes and buildings with electricity and gas. This is a barrier to investment impacting across technologies and across private, public and community sectors in Wales on all scales, though it is also driving innovation in local energy systems. While the network operators and the energy regulator, Ofgem, have plans in place to bring forward investment in Wales, both in flexibility mechanisms and in new infrastructure, there was agreement that more action is needed to improve transparency on constraints and opportunities within the network and bring greater clarity and certainty on where strategic investment in the networks is needed. We have already committed to lead the development of a strategic plan for the future energy grid to 2050\. We will use the information and evidence gathered in the Future Energy Grid project to proactively engage with Ofgem on network investments that support Wales and retain value here. Building on this work, we will work with Ofgem to consider the creation of a Wales System Architect to oversee offshore and onshore investment to support the Celtic Seas developments, supporting business cases for whole system planning and bring together of plans across South, Mid and North Wales and the development of a detailed whole system plan for gas and electricity transmission and distribution networks. ### Consenting, licensing and supporting advisory arrangements It is clear across all forms of technology, on land and in the sea, that further action is needed to improve consenting, licencing and statutory advisory arrangements in Wales to bring forward appropriate investments. We will bring forward a Welsh National Infrastructure Consenting regime to ensure Wales has efficient and effective consenting arrangements for both on and offshore renewable development, as well as other infrastructure, in Wales. While the planning system is well established for developments on land in Wales, and evidence and actions to improve the system are well built in to the development of national and local policy, the marine planning system is less developed. As more major offshore and marine energy projects come forward, we need to ensure the marine planning system is fit for purpose. While significant work has been progressed through the Consenting Strategic Advisory Group (CSAG) and associated Science and Evidence Sub\-Group (SEAGP) we will undertake an end\-to\-end review of marine licencing and consenting to improve the process. The review will also include the process for obtaining an environmental permit, with a particular focus on emerging technologies. The review will look at the resource needs and options for consenting and advisory processes to keep pace with the growth in renewables. In addition we will provide greater spatial direction and prioritisation to support marine renewable energy development by identifying strategic resource areas by 2023 to signpost appropriate and inappropriate areas for development. This will take into account our energy needs and the needs of our ecosystems, the environment and needs of other sea users. This needs to support a pathway for marine renewable developments, seeking win\-win outcomes and supporting projects to contribute towards positive outcomes for marine biodiversity. ### Finance In many of our discussions, including with developers, we recognise that nothing happens without sufficient finance and application of in\-depth expertise and these are considered to be significant factors in scaling up renewable energy in Wales. We will set up a working group to consider how Wales can attract new investment to support the scaling up of renewable energy generation in Wales. This will prioritise specific action to attract new investment to support local community ownership and to maximise local economic and social value. The Welsh Government will facilitate the work, which will involve financial, renewable energy and community energy expertise. Alongside the work to consider options to bringing in new sources of finance we also seek to create an alliance with devolved Governments to ensure future subsidy rounds through the Contracts for Difference reflect the primacy of supply chain development and achieve a coherent and balanced development pathway for early commercial and emerging technologies. We also recognise the opportunities to maximise the buying power of the public sector and will review options for how our procurement policies and practices can accelerate renewable energy generation in Wales and incorporate social value. ### Opportunities in Wales We want investment in Wales to support jobs in the supply chain and investment in our communities. To enable this we will build on the excellent industry collaboration in Wales to upskill our workforce through the development of a net zero skills action plan. As more projects are developed at sea we recognise our ports provide a gateway to retaining value in Wales. Building on the work underway through the Marine Energy Programme, we will work with ports in Wales to identify opportunities for specialisation and collaboration to support renewable energy investments. We will also work with the UK Government, alongside the Crown Estate as a key land owner, to support strategic investment in ports in Wales. Alongside a thriving industrial sector, Wales also has an impressive community energy sector. We have committed to expanding renewable energy generation by public bodies and community enterprises in Wales by over 100 MW between 2021 and 2026 as we look to meet our longer term target of 1 GW of renewable energy generation capacity to be locally owned by 2030\. We want to go further, and in addition to the working group set up to look at how we can bring lower cost finance and new financing models to support renewable generation in Wales, we will involve community enterprises in the future development and design of the new Welsh Government Energy Service to include how we resource the sector in Wales. Finally, as we look to the future, we recognise the role that innovation will continue to play in driving forward new renewable technologies and smart solutions to manage demand in a flexible way. We must continue to support innovation in Wales, focussing on our strengths and acting to address specific challenges where innovation will help provide solutions. We recognise there is a need to push the boundaries and test what is possible with greater flexibility around our regulatory frameworks. We want to work with Ofgem to trial approaches to regulation which are better suited to achievement of the more flexible and localised energy system we need to create. I am extremely grateful for the members of the deep dive group, the participants in the 3 roundtable discussions and the input from individual submissions. Renewable energy deep dive: recommendations
Translate the text from English to Welsh.	The Advancing Healthcare Awards have been running for 17 years and recognise and celebrate the work of allied health professionals, healthcare scientists and other colleagues who have implemented innovative healthcare practices. The Welsh nominees for this year’s awards include: * Claire Madsen from Powys Teaching Health Board who has been nominated for the Leadership Award for her work on an all\-Wales basis to develop Long COVID services * Joseph Cox from Powys Teaching Health Board who has been nominated for the Rising Star award for his work in Dietetics * The Cardiff and Value University Health Board rehabilitation model team who have been nominated for the Welsh Government Award for their rehabilitation model to address health inequalities by optimising health and supporting self\-management * Cwm Taf Morgannwg University Health Boards Allied Health Professionals team who have also been nominated for the Welsh Government Award for their multi\-disciplinary approach to managing swallowing, nutrition and medication in elderly care home residents * Paul Thomas Lee from Swansea Bay University Health Board for the Leadership in Healthcare Science Award The Minister for Health and Social Services, Eluned Morgan said: > I am really pleased to see the hard work of colleagues from across our Welsh NHS being recognised at these UK\-wide awards. The Welsh NHS is constantly finding new innovative ways of working and this is down to the hard work and dedication from those working in our health services. These nominees show that despite the enormous pressure they face every day they are striving to provide the best possible care and health services to the people of Wales. Joseph Cox, Community and Medicines Management Dietitian for Powys Teaching Health Board said: > It was a great surprise to learn of this nomination, but I am very proud and excited as it is a great feeling to be acknowledged for the part that I have played in the short time that I have been in this role. I am grateful for the support I have received from the wider dietetic department during my first year and a half with the team, and I am very much looking forward to more years with Powys Teaching Health Board and developing with them. Claire Madsen, Executive Director of Therapies and Health Science for Powys Teaching Health Board said: > I feel very honoured to represent both Powys and Wales at these Awards and to raise the profile of the really important work, undertaken by all Health Boards in Wales, to support people with Long Covid. Sheiladen Aquino who leads the project at Cwm Taf Morgannwg UHB said: > Being shortlisted for this award is an opportunity to showcase how an integrated AHP can promote positive patient experience, improve clinical outcomes, reduce costs and contribute to a greener environment. > > > > This model can be easily replicated to accommodate other AHPs to provide holistic care to some of the most vulnerable in the community. We hope to roll this model out across Wales and integrate other AHPs. This approach is not just for Speech Therapist, Dietitians and Pharmacists, but the likes of Occupational Therapists and Physiotherapists can use this model to reduce falls and enhance rehabilitation. > > > > We are proud to represent the many AHP innovations being conducted in Bridgend Community Integrated Services and Cwm Taf Morgannwg UHB. Emma Cooke, Deputy Director of Therapies and Health Science at Cardiff and Vale UHB said: > I am incredibly proud that the Cardiff and Vale UHB Rehabilitation Team have been nominated for the Welsh Government Award at the UK Advanced Healthcare Awards. > > > > The recovery focussed model is significantly shifting the way we work, it creates and delivers co\-produced and co\-delivered community interventions that meet the needs of the people we care for. > > > > Already, the outcomes and benefits are far\-reaching. Since introducing the model, there have been 5,241 reduced visits to acute hospital sites through community\-based interventions, 92% of participants strongly recommend the service to friends and family and 85% have reported clinically significant positive changes. Paul Lee Medical Devices Training Manager, Swansea Bay University Health Board. > It was an honour to be nominated and shortlisted for this national award as it highlights the role and work that healthcare scientist play in the NHS. > > > > This nomination is only possible due to the fantastic support from my manager, Swansea Bay University Health Board and all my colleagues that work in the medical devices and training department. > > > > Fingers crossed for success, but whatever the outcome, it helps to raise the profile and contribution that healthcare scientists make to patient safety and ongoing improvements across the NHS in Wales. The winners of The Advancing Healthcare Awards 2023 will be announced on the 21st April.	Mae’r Gwobrau Arloesi mewn Gofal Iechyd wedi’u cynnal ers 17 o flynyddoedd ac yn cydnabod ac yn dathlu gwaith gweithwyr proffesiynol perthynol i iechyd, gwyddonwyr gofal iechyd a chydweithwyr eraill sydd wedi rhoi arferion gofal iechyd arloesol ar waith. Ymhlith yr enwebeion o Gymru ar gyfer y gwobrau eleni mae: * Claire Madsen o Fwrdd Iechyd Addysgu Powys a enwebwyd ar gyfer y Wobr Arweinyddiaeth am ei gwaith ar hyd a lled Cymru i ddatblygu gwasanaethau COVID hir * Joseph Cox o Fwrdd Iechyd Addysgu Powys a enwebwyd ar gyfer gwobr Seren y Dyfodol am ei waith ym maes Deieteg * Tîm Model Adsefydlu Bwrdd Iechyd Prifysgol Caerdydd a’r Fro a enwebwyd ar gyfer Gwobr Llywodraeth Cymru ar gyfer ei fodel adsefydlu er mwyn mynd i’r afael ag anghydraddoldebau iechyd drwy optimeiddio iechyd a chefnogi hunanreoli * Tîm Gweithwyr Proffesiynol Perthynol i Iechyd Bwrdd Iechyd Prifysgol Cwm Taf Morgannwg a enwebwyd hefyd ar gyfer Gwobr Llywodraeth Cymru am ei ddull gweithredu amlddisgyblaethol o reoli llyncu, maetheg a meddyginiaeth preswylwyr hŷn mewn cartrefi gofal * Paul Thomas Lee o Fwrdd Iechyd Prifysgol Bae Abertawe a enwebwyd ar gyfer y Wobr Arweinyddiaeth ym maes Gwyddor Gofal Iechyd am ganolbwyntio ar ddiogelwch cleifion wrth ddatblygu mentrau newydd, gwaith cydweithredol a rhaglenni gwella ar gyfer hyfforddiant i ddefnyddio dyfeisiau meddygol Dywedodd y Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol, Eluned Morgan: > Rwy'n falch iawn o weld gwaith caled cydweithwyr o bob rhan o'n GIG yng Nghymru yn cael ei gydnabod yn y gwobrau ledled y DU hyn. Mae GIG Cymru yn dod o hyd i ffyrdd arloesol newydd o weithio o hyd, o ganlyniad i waith caled ac ymroddiad y rhai hynny sy’n gweithio yn ein gwasanaethau iechyd. Mae’r enwebeion hyn yn dangos eu bod yn ffynnu, er gwaethaf y pwysau enfawr y maen nhw’n ei wynebu bob dydd, er mwyn darparu’r gofal a gwasanaethau iechyd gorau posibl i bobl Cymru. Dywedodd Joseph Cox, Deietegydd Cymunedol a Rheoli Meddyginiaethau ar gyfer Bwrdd Iechyd Addysgu Powys: > Cawsom syndod mawr wrth glywed am yr enwebiad hwn, ond rwy'n falch ac yn gyffrous iawn gan ei fod yn deimlad gwych cael fy nghydnabod am y rhan rwyf wedi'i chwarae yn yr amser byr rwyf wedi bod yn y rôl hon. Rwy'n ddiolchgar am y gefnogaeth rwyf wedi'i chael gan yr adran ddeieteg ehangach yn ystod fy mlwyddyn a hanner gyntaf gyda'r tîm, ac rwy'n edrych ymlaen yn fawr at ragor o flynyddoedd gyda Bwrdd Iechyd Addysgu Powys gan ddatblygu gyda nhw. Dywedodd Claire Madsen, Cyfarwyddwr Gweithredol Therapïau a Gwyddor Iechyd ar gyfer Bwrdd Iechyd Addysgu Powys: > Mae'n anrhydedd mawr i mi gynrychioli Powys a Chymru yn y Gwobrau hyn, a chodi proffil y gwaith hynod o bwysig a wneir gan bob bwrdd iechyd yng Nghymru, i gefnogi’r bobl sydd â Covid Hir. Dywedodd Sheiladen Aquino sy’n arwain y prosiect ym Mwrdd Iechyd Prifysgol Cwm Taf Morgannwg: > Mae cyrraedd y rhestr fer ar gyfer y wobr hon yn gyfle i arddangos sut y gall gweithwyr proffesiynol perthynol i iechyd integredig hyrwyddo profiad positif i gleifion, gwella canlyniadau clinigol, lleihau costau a chyfrannu at amgylchedd gwyrddach. > > > > Gellir efelychu'r model hwn yn hawdd i ddarparu ar gyfer gweithwyr proffesiynol perthynol i iechyd eraill er mwyn darparu gofal cyfannol i rai o'r bobl fwyaf agored i niwed yn y gymuned. Rydym yn gobeithio cyflwyno'r model hwn ledled Cymru a chynnwys gweithwyr proffesiynol perthynol i iechyd eraill. Nid yw'r dull hwn ar gyfer Therapyddion Lleferydd, Deietegwyr a Fferyllwyr yn unig. Gall pobl fel Therapyddion Galwedigaethol a Ffisiotherapyddion ddefnyddio'r model hwn i leihau cwympiadau a gwella'r broses adsefydlu. > > > > Rydym yn falch o gynrychioli nifer o brosiectau arloesol gweithwyr proffesiynol perthynol i iechyd sy'n cael eu cynnal yng Ngwasanaethau Cymunedol Integredig Pen\-y\-bont ar Ogwr a Bwrdd Iechyd Prifysgol Cwm Taf Morgannwg. Dywedodd Emma Cooke, Dirprwy Gyfarwyddwr Therapïau a Gwyddor Iechyd ym Mwrdd Iechyd Prifysgol Caerdydd a’r Fro: > Rwy'n falch iawn bod Tîm Adsefydlu Bwrdd Iechyd Prifysgol Caerdydd a'r Fro wedi cael ei enwebu ar gyfer Gwobr Llywodraeth Cymru yng Ngwobrau Arloesi mewn Gofal Iechyd y DU. > > > > Mae'r model sy'n canolbwyntio ar adfer yn effeithio’n sylweddol ar y ffordd rydyn ni'n gweithio. Mae'n creu ac yn darparu ymyriadau cymunedol wedi'u cyd\-gynhyrchu a'u cyd\-gyflwyno sy'n diwallu anghenion y bobl rydym yn gofalu amdanynt. > > > > Mae'r canlyniadau a'r buddion yn bellgyrhaeddol yn barod. Ers cyflwyno'r model, mae 5,241 yn llai o ymweliadau wedi bod i safleoedd ysbyty acíwt drwy ymyriadau yn y gymuned, mae 92% o'r cyfranogwyr yn argymell y gwasanaeth yn gryf i'w ffrindiau a'u teuluoedd, ac mae 85% wedi nodi newidiadau clinigol cadarnhaol a sylweddol. Dywedodd Paul Lee Rheolwr Hyfforddiant Dyfeisiau Meddygol, Bwrdd Iechyd Prifysgol Bae Abertawe: Caiff enillwyr Gwobrau Arloesi mewn Gofal Iechyd 2023 eu cyhoeddi ar 21 Ebrill. > Roedd yn anrhydedd cael fy enwebu a 'nghynnwys ar restr fer y wobr genedlaethol hon gan ei bod yn tynnu sylw at rôl a gwaith gwyddonwyr gofal iechyd yn y GIG. > > > > Ni fyddwn wedi cael yr enwebiad hwn heb gymorth gwych fy rheolwr, Bwrdd Iechyd Prifysgol Bae Abertawe a'm holl gydweithwyr sy'n gweithio yn yr adran dyfeisiau meddygol a hyfforddiant. > > > > Croesi bysedd gawn ni lwyddiant, ond beth bynnag fydd y canlyniad, mae'n helpu i godi proffil a chyfraniad gwyddonwyr gofal iechyd ym maes diogelwch cleifion a gwelliannau parhaus ar draws y GIG yng Nghymru. Caiff enillwyr Gwobrau Arloesi mewn Gofal Iechyd 2023 eu cyhoeddi ar 21 Ebrill.
Translate the text from English to Welsh.	Published in March 2021, the Wales Procurement Policy Statement set out 10 principles for procuring well\-being for Wales. While the statement in its entirety supports decarbonisation, principle 6 specifically states: > “We will act to prevent climate change by prioritising carbon reduction and zero emissions through more responsible and sustainable procurement to deliver our ambition for a net zero public sector Wales by 2030\.” A considerable amount of work has been undertaken to support the wider Welsh Public Sector to deliver decarbonisation through procurement. This includes publication of the Wales Procurement Policy Note (WPPN) 06/21: Decarbonisation through procurement \- Taking account of Carbon Reduction Plans which mandates use of Carbon Reduction Plans for Welsh Government procurement contracts over £5m from April 2022\. This WPPN promotes the use of Carbon Reduction Plans as best practice to Welsh Public Sector bodies who are also committed to the journey to net zero. Action on decarbonisation has been further supported by WPPN 12/21 ‘Addressing CO2e in supply chains’ that provides guidance to the Welsh Public Sector on strategies to take action on emissions arising from procured goods and services. We will shortly be publishing revised and updated versions of the Sustainability Risk Assessment tools that support procurement planning for goods and services contracts by prompting consideration of sustainability risks and opportunities. The proposed Social Partnership and Public Procurement Bill will also place a duty on public bodies to undertake socially responsible procurement which is likely to include reporting on carbon reduction. The Welsh Government is currently undertaking a procurement exercise that will deliver a Procurement Centre of Excellence (PCoE) pilot to share best practice, and provide a live insight into Welsh procurement policy, policy enablement and training. There will be two phases to the pilot, these being the alpha and beta with the alpha stage reporting on deliverables and providing evidence for a decision to proceed. The initial policy area that the PCoE will focus on is “Net Zero Wales”, and in particular, policy guidance detailed in the Wales Procurement Policy Note 12/21: Decarbonisation through procurement – Addressing CO2e in supply chains. The Services pilot will need to deliver a tangible improvement in this focus area by the end of the alpha stage to evidence the progression to the beta stage.	Roedd Datganiad Polisi Caffael Cymru, a gyhoeddwyd ym mis Mawrth 2021, yn amlinellu 10 egwyddor ar gyfer caffael llesiant i Gymru. Er bod y datganiad yn ei gyfanrwydd yn cefnogi datgarboneiddio, mae egwyddor 6 yn dweud yn benodol: > "Byddwn yn gweithredu i atal newid yn yr hinsawdd drwy flaenoriaethu lleihau allyriadau carbon ac allyriadau sero drwy gaffael mwy cyfrifol a chynaliadwy er mwyn cyflawni ein huchelgais ar gyfer sector cyhoeddus sero\-net yng Nghymru erbyn 2030\. Mae cryn dipyn o waith wedi'i wneud i helpu’r Sector Cyhoeddus ehangach yng Nghymru i ddatgarboneiddio drwy gaffael. Mae’r gwaith hwnnw’n cynnwys cyhoeddi Nodyn Polisi Caffael Cymru (WPPN) 06/21: Datgarboneiddio drwy gaffael – Ystyried Cynlluniau Lleihau Carbon sy’n rhoi cyfarwyddyd i ddefnyddio Cynlluniau Lleihau Carbon ar gyfer unrhyw gontractau caffael gwerth mwy na £5 miliwn a drefnir gan Lywodraeth Cymru o fis Ebrill 2022 ymlaen. Mae'r WPPN hwn yn hyrwyddo Cynlluniau Lleihau Carbon fel arfer gorau i gyrff yn Sector Cyhoeddus Cymru sydd hefyd wedi ymrwymo i'r daith i gyrraedd sero net. Cafodd camau i weithredu ar ddatgarboneiddio eu cefnogi hefyd gan WPPN 12/21 ‘Mynd i’r afael â CO2e mewn cadwyni cyflenwi’ sy'n rhoi arweiniad i Sector Cyhoeddus Cymru ar strategaethau i weithredu ar allyriadau sy'n deillio o nwyddau a gwasanaethau a gaiff eu caffael. Byddwn yn mynd ati yn y man i gyhoeddi fersiynau diwygiedig wedi’u diweddaru o'r offer Asesu Risg Cynaliadwyedd sy'n cynnig cymorth wrth gynllunio prosesau caffael ar gyfer contractau nwyddau a gwasanaethau drwy annog y rheini sy’n caffael i ystyried risgiau a chyfleoedd o ran cynaliadwyedd. Bydd y Bil arfaethedig Partneriaeth Gymdeithasol a Chaffael Cyhoeddus hefyd yn gosod dyletswydd ar gyrff cyhoeddus i gaffael mewn modd cymdeithasol gyfrifol ac mae’n debygol y bydd yn cynnwys adroddiadau ar leihau allyriadau carbon. Mae Llywodraeth Cymru wrthi’n cynnal ymarfer caffael a fydd yn darparu cynllun peilot ar gyfer Canolfan Ragoriaeth Gaffael (PCoE) a fydd yn rhannu’r arferion gorau ac yn rhoi golwg byw ar bolisi caffael yng Nghymru, ac yn galluogi polisi a hyfforddiant yng Nghymru. Bydd dau gam i'r cynllun peilot, sef y cam alffa a'r cam beta: bydd y cam alffa yn adrodd ar yr hyn y gellir ei gyflawni ac yn darparu tystiolaeth a fydd yn sail i benderfyniad i fwrw ymlaen â’r cynllun peilot. Y maes polisi cychwynnol y bydd y Ganolfan Ragoriaeth Caffael yn canolbwyntio arno fydd "Cymru Sero Net" ac, yn benodol, ar ganllawiau polisi y manylir arnynt yn Nodyn Polisi Caffael Cymru 12/21: Datgarboneiddio drwy gaffael – Mynd i'r afael â CO2e mewn cadwyni cyflenwi. Bydd angen i'r cynllun peilot Gwasanaethau sicrhau gwelliant pendant yn y maes hwnnw erbyn diwedd y cam alffa er mwyn darparu’r dystiolaeth ar gyfer symud ymlaen i'r cam beta.
Translate the text from English to Welsh.	The Welsh Government’s Chief Scientific Advisor for Health Dr Rob Orford joined the UK Government’s Scientific Advisory Group for Emergencies (SAGE) COVID\-19 meetings on 11 February 2020\. SAGE is responsible for ensuring timely and co\-ordinated scientific advice is available to decision makers to support UK cross\-government decisions in the Cabinet Office Briefing Room (COBR). Wales’ Chief Medical Officer Dr Frank Atherton and Dr Orford agreed a formal technical and scientific advisory structure within Welsh Government was also needed to provide official sensitive advice to Ministers. The terms of reference for a Technical Advisory Cell (TAC) were agreed on 3 March, in accordance with SAGE guidance. TAC meets three times a week. The TAC is designed to: * Interpret SAGE outputs into a Welsh context * Relay relevant information and questions from Welsh Government to SAGE * Ensure indirect harm is not caused by the proposed interventions * Help inform NHS and social care planning guidance * Ensure Welsh Government and Public Health Wales have timely access to the most up\-to\-date scientific and technical information * Brief Local Resilience Forum and Strategic Coordinating Group chairs about scientific and technical outputs, via the Strategic Health Coordinating Support Group, which is chaired by Public Health Wales. TAC does not replace statutory functions of Public Health Wales or use the technical or scientific information, which has not been agreed or discussed by SAGE, unless this has a specific Welsh context. The priorities of TAC are aligned to SAGE and include: * The detection and monitoring of coronavirus * Understanding effective actions to help contain a cluster * Understand, measure and alter the shape of the UK epidemic * Ensure indirect harm is not caused by the proposed interventions * Model the UK epidemic and identify key numbers for NHS planning * Understand risk factors around demographics, geographies and vulnerable groups * Generate behavioural science insights for policy makers * Ensure NHS tests and trials key interventions * Consider emerging therapeutic, diagnostic and other opportunities. TAC is co\-chaired by Dr Orford and the Deputy Director for Technology and Digital. Membership is drawn from Welsh Government, Public Health Wales, Cardiff University and Swansea University. A range of experts from different disciplines are included covering public health, health protection, medicine, epidemiology, modelling, technology, data science, statistics, microbiology, molecular biology, immunology, genomics, physical sciences and research. Membership of TAC is kept under constant review.	Ymunodd Prif Ymgynghorydd Gwyddonol dros Iechyd Llywodraeth Cymru, Dr Rob Orford, â chyfarfodydd COVID\-19 Grŵp Cynghori Gwyddonol ar Argyfyngau Llywodraeth y DU (SAGE) ar 11 Chwefror 2020\. Mae SAGE yn gyfrifol am sicrhau bod cyngor gwyddonol amserol ac wedi’i gydlynu ar gael i benderfynwyr i gefnogi penderfyniadau trawslywodraethol y DU yn Ystafell Friffio Swyddfa’r Cabinet (COBR). Cytunodd Prif Swyddog Meddygol Cymru Dr Frank Atherton a Dr Orford fod angen strwythur cynghori technegol a gwyddonol ffurfiol o fewn Llywodraeth Cymru hefyd i roi cyngor swyddogol sensitif i Weinidogion. Cytunwyd ar gylch gorchwyl ar gyfer y Gell Cyngor Technegol ar 3 Mawrth, yn unol â chanllawiau SAGE. Mae’r Gell Cyngor Technegol yn cyfarfod dair gwaith yr wythnos. Diben y Gell Cyngor Technegol yw: * Dehongli’r hyn a ddaw gan SAGE mewn cyd\-destun Cymreig * Anfon gwybodaeth berthnasol a chwestiynau gan Lywodraeth Cymru i SAGE * Sicrhau nad oes niwed anuniongyrchol yn cael ei achosi gan yr ymyriadau arfaethedig * Helpu i hysbysu canllawiau cynllunio’r GIG a gofal cymdeithasol * Sicrhau bod gan Lywodraeth Cymru ac Iechyd Cyhoeddus Cymru fynediad prydlon at yr wybodaeth wyddonol a thechnegol ddiweddaraf * Briffio cadeiryddion Fforwm Lleol Cymru Gydnerth a’r Grŵp Cydgysylltu Strategol am ddeilliannau gwyddonol a thechnegol, drwy’r Grŵp Cefnogi Cydlynu Iechyd Strategol, sy’n cael ei gadeirio gan Iechyd Cyhoeddus Cymru. Nid yw’r Gell Cyngor Technegol yn disodli swyddogaethau statudol Iechyd Cyhoeddus Cymru nac yn defnyddio gwybodaeth dechnegol neu wyddonol nad yw wedi’i chytuno na’i thrafod gyda SAGE, oni bai bod cyd\-destun Cymreig i hynny. Mae blaenoriaethau’r Gell Cyngor Technegol yn cyd\-fynd â rhai SAGE ac yn cynnwys: * Canfod a monitro coronafeirws * Deall y camau gweithredu effeithiol i helpu i reoli clwstwr * Deall, mesur ac addasu’r epidemig yn y DU * Sicrhau nad oes niwed anuniongyrchol yn cael ei achosi gan yr ymyriadau arfaethedig * Modelu’r epidemig yn y DU a chanfod niferoedd allweddol ar gyfer gwaith cynllunio’r GIG * Deall y ffactorau risg sy’n ymwneud â demograffeg, daearyddiaeth a grwpiau agored i niwed * Darparu barn seiliedig ar wyddor ymddygiad ar gyfer gwneuthurwyr polisi * Sicrhau bod y GIG yn profi unrhyw ymyriadau allweddol ac yn arbrofi â nhw * Ystyried unrhyw gyfleoedd therapiwtig, diagnostig neu gyfleoedd eraill a ddaw i’r amlwg. Mae’r Gell Cyngor Technegol yn cael ei chadeirio ar y cyd gan Dr Orford a’r Dirprwy Gyfarwyddwr Technoleg a Digidol. Daw’r Aelodau o Lywodraeth Cymru, Iechyd Cyhoeddus Cymru, Prifysgol Caerdydd a Phrifysgol Abertawe. Mae’n cynnwys amryw o arbenigwyr o wahanol ddisgyblaethau gan gynnwys iechyd, diogelu iechyd, meddygaeth, epidemioleg, modelu, technoleg, gwyddor data, ystadegau, microbioleg, bioleg foleciwlaidd, imiwnoleg, genomeg, gwyddorau ffisegol ac ymchwil. Mae aelodaeth y Gell Cyngor Technegol yn cael ei hadolygu’n gyson.
Translate the text from Welsh to English.	Ar 30 Ebrill 2019, gwnaeth y Gweinidog Addysg Datganiad Llafar yn y Siambr ar: Cymorth i Ddysgwyr sydd o dan Anfantais a Dysgwyr sy'n Agored i Niwed.	On 30 April 2019, the Minister for Education made an Oral Statement in the Siambr on: Support for Disadvantaged and Vulnerable Learners.
Translate the text from Welsh to English.	Cyn y pandemig, roedd ysgolion yng Nghymru yn gwneud cynnydd cadarnhaol mewn rhifedd, ac mae gwaith ar y gweill erbyn hyn i gael pethau yn ôl ar y trywydd iawn. Ers mis Ebrill 2023, mae mwy na 3,500 o ddysgwyr wedi cymryd rhan mewn gweithgareddau a ddarperir gan Raglen Gymorth Mathemateg Cymru (RhGMC), ac mae rhagor o ysgolion yn bwriadu cymryd rhan. Mae'r cynllun, sy'n cael ei reoli gan Brifysgol Abertawe, yn cael ei gefnogi gan £450,000 o gyllid gan Lywodraeth Cymru. Mae'r gweithgareddau'n cynnwys clybiau a dosbarthiadau meistr mathemateg, sgyrsiau am rôl mathemateg yn y byd gwaith, adnoddau adolygu a digwyddiadau sy'n annog mwy o ferched i gymryd mathemateg fel pwnc. Wrth siarad ar Ddiwrnod Rhifedd Cenedlaethol, dywedodd Lynne Neagle, Ysgrifennydd y Cabinet dros Addysg: > Mae gwelliant parhaus mewn cyrhaeddiad yn brif flaenoriaeth i mi fel Ysgrifennydd y Cabinet. Dyna pam rydyn ni'n cyflwyno'r cynlluniau hyn i gefnogi cynnydd disgyblion mewn mathemateg ar hyd eu taith ddysgu. > > Mae ein taith ni i ddiwygio'r cwricwlwm yn gyfle unwaith mewn cenhedlaeth i chwyldroi ansawdd addysg yng Nghymru – ac rwy'n hyderus y bydd yn sicrhau buddion enfawr i'n pobl ifanc ac yn helpu i godi safonau yn ein hysgolion. Mae Ysgol Bryn Tawe yn Abertawe yn elwa ar gefnogaeth bwrpasol gan RhGMC, sy'n cynnwys dysgu proffesiynol ar gyfer staff, er mwyn iddynt allu addysgu mathemateg bellach yn yr ysgol. Mae clybiau mathemateg amser cinio, sgyrsiau am yrfaoedd mewn mathemateg a sesiynau adolygu ar gael, ac mae dysgwyr wedi cael y cyfle i fynychu cynadleddau ym Mhrifysgol Abertawe. Dywedodd Carly Shanklin sy'n arwain Adran Mathemateg Ysgol Bryn Tawe: > Fel ysgol rydyn ni'n angerddol am daith gallu mathemategol ein dysgwyr. Mae gweithio gyda Rhaglen Gymorth Mathemateg Cymru yn ein helpu ni i gyflawni ein dyhead i bob disgybl fwynhau mathemateg a rhifedd. > > Clybiau Mathemateg yw fy ffefryn personol i! Rwy wrth fy modd yn gweld myfyrwyr a staff yn dod i mewn i wneud pethau anarferol drwy ddefnyddio mathemateg. Ers mis Ebrill, mae RhGMC wedi ehangu ei gweithgareddau i ddarparu mwy o gymorth i ddisgyblion iau, gan eu helpu i ddatblygu eu sgiliau, eu hyder a'u hangerdd am fathemateg. Mae Academi Seren, sy'n cefnogi tua 22,000 o ddysgwyr 14\-19 oed ledled Cymru trwy ddarparu profiadau astudio allgyrsiol a gweithgareddau cyfoethogi uwch\-gwricwlaidd, yn ymestyn ei chefnogaeth i ddysgwyr galluog mewn mathemateg wrth i'r Academ bartneru â Mathemateg Axiom. Bydd y rhaglen fathemateg uwchgwricwlaidd ychwanegol yn ariannu athrawon i arwain ar gylchoedd mathemateg, gan ddod â grwpiau o ddysgwyr at ei gilydd yn wythnosol, i fynd i'r afael â phroblemau mathemateg heriol. Diolch i bartneriaeth rhwng Llywodraeth Cymru a'r Gwasanaeth Arian a Phensiynau, mae disgyblion yn elwa ar becyn cymorth addysg ariannol newydd, sy'n bwriadu helpu ysgolion i gynllunio eu darpariaeth addysg ariannol a rhoi gwybodaeth well i bobl ifanc am arian. Mae'r canllawiau newydd yn rhoi enghreifftiau o'r byd go iawn o dasgau ariannol fel cyllidebu, benthyca a rheoli arian, ac maent yn cyd\-fynd â'r cwricwlwm newydd. Mae gwaith ar y gweill hefyd i gyflawni camau gweithredu Cynllun Mathemateg Llywodraeth Cymru, a gyhoeddwyd fis Tachwedd diwethaf. Sefydlwyd Grŵp Ymchwil, Tystiolaeth a Chyngor newydd, sy'n cynnwys arbenigwyr mathemategol profiadol mewn systemau addysg rhyngwladol. Mae pecyn dysgu proffesiynol newydd yn cael ei greu gyda chymorth gan bartneriaid gwella ysgolion. Ar ben hynny, mae ymgyrch gyfathrebu i hyrwyddo meddylfryd 'gallu gwneud' cadarnhaol mewn perthynas â mathemateg yn cael ei chynllunio, ac mae datblygu'r ymgyrch ar y cyd ag ysgolion yn ganolog i'r gwaith hwnnw.	Before the pandemic, schools in Wales were making positive progress in numeracy and work is now under way to get things back on track. Since April 2023, more than 3,500 learners have taken part in activities delivered by Mathematics Support Programme Wales (MSPW), with more schools set to take part. The scheme, managed by Swansea University, is backed by £450,000 of Welsh Government funding. Activities include maths clubs and masterclasses, talks offering insights into maths in the world of work, revision resources and events encouraging more girls to take maths as a subject. Speaking on National Numeracy Day, the Cabinet Secretary for Education, Lynne Neagle, said: > A sustained improvement in attainment is a top priority for me as Cabinet Secretary. This is why we are delivering these schemes to support pupils progress in their maths learning. > > Our curriculum reform journey is a once\-in\-a\-generation opportunity to revolutionise the quality of education in Wales and I’m confident it will deliver huge benefits for our young people and help to raise standards in our schools. Ysgol Bryn Tawe in Swansea is benefitting from tailored support from MSPW including professional learning for staff to enable further maths to be taught at the school. Lunchtime maths clubs, careers in maths talks and revision sessions are available and students have had the chance to attend conferences at Swansea University. Carly Shanklin who leads the Mathematics Department at Ysgol Bryn Tawe said: > As a school we are passionate about the mathematical journey of our learners. Working with MSPW helps us to fulfil our ambition of every pupil enjoying maths and numeracy. > > Maths Clubs are my personal favourite! I just love seeing students and staff popping in to do unusual things with maths. Since April, MSPW has widened its activities to provide more support for younger pupils, helping them to develop skills, confidence and a passion for maths. The Seren Academy, which supports around 22,000 learners aged 14\-19 across Wales by providing extra\-curricular study experiences and super\-curricular enrichment activities, is extending its support for high attaining maths learners as it partners with Axiom Maths. The additional super\-curricular maths programme will fund teachers to lead on maths circles, bringing groups of learners together weekly, to tackle challenging maths problems. Thanks to a partnership between Welsh Government and the Money and Pensions Service pupils are benefitting from new financial education materials, intended to help schools design their financial education provision and better inform young people about money. The new guides give real world examples of financial tasks such as budgeting, borrowing, and managing money and are aligned to the new curriculum. Work is also underway on delivering the actions within Welsh Government’s Maths plan, published last November. A new Research, Evidence and Advice Group has been established, consisting of mathematical specialists experienced in international education systems. A new professional learning package is being created with the help of school improvement partners and a communications campaign to promote a positive ‘can do’ mindset to maths is in its planning stage, with co\-construction with schools at its core.
Translate the text from Welsh to English.	Wrth i ni drosglwyddo i economi sero net, bydd y potensial am effeithiau cadarnhaol a negyddol yn amrywio ledled Cymru. Bydd yr effeithiau yn cael eu teimlo ar wahanol bobl, grwpiau a lleoedd, yn debyg iawn i effeithiau newid hinsawdd eu hunain. Felly, mae'n hynod bwysig ein bod fel cenedl yn cynllunio llwybr i Sero Net sy'n rhagweld y buddion a'r effeithiau negyddol ac yn dod o hyd i ffyrdd o sicrhau eu bod yn cael eu dosbarthu yn deg. I gynorthwyo gyda hyn, heddiw, rwyf wedi cyhoeddi'r Ymgynghoriad ar y Fframwaith Pontio Teg. Yr ymgynghoriad hwn yw’r cam nesaf ar gyfer datblygu ein dull o weithio, ac mae’n adeiladu ar ein Galwad am Dystiolaeth a gyhoeddwyd ym mis Rhagfyr 2022\. Mae'r Ymgynghoriad yn cydnabod ehangder y camau gweithredu sy'n ofynnol gan lu o bobl a sefydliadau i gynllunio a gweithredu Pontio Teg i Gymru. Y nod yw cyhoeddi Fframwaith terfynol yn 2024, a fydd yn helpu i lywio Cynllun Sero Net nesaf Cymru, a gaiff ei gyhoeddi yn 2026\. Hefyd, caiff y Fframwaith ei anelu at yr holl bartneriaid sy’n gysylltiedig â datblygu cynlluniau a chamau gweithredu ar gyfer datgarboneiddio. Lansiwyd yr Ymgynghoriad i gyd\-fynd ag Wythnos Hinsawdd Cymru 2023\. Bydd y digwyddiad eleni yn parhau tan 8 Rhagfyr ac yn edrych ar y thema 'tegwch'. Bydd y digwyddiad yn ceisio mynd i'r afael â sut y gallwn sicrhau bod buddion sy'n gysylltiedig â pholisïau hinsawdd yn cael eu dosbarthu'n deg ar draws cymdeithas. Dros yr wythnos, cynhelir sesiynau a digwyddiadau amrywiol gan Lywodraeth Cymru, busnesau, y sector cyhoeddus, y trydydd sector a chymunedau. Rwy'n annog Aelodau o'r Senedd i gofrestru ar gyfer y digwyddiad a chymryd rhan. Mae heddiw hefyd yn nodi'r cyhoeddiad terfynol ar gyfer Cyllideb Carbon 1 (2016\-20\) a thrwy hynny ddod â'n rhwymedigaethau statudol ar gyfer cyfnod y Gyllideb Garbon i ben. Ym mis Rhagfyr y llynedd, gosodais gerbron y Senedd Ddatganiad Terfynol Llywodraeth Cymru ar gyfer Cyllideb Garbon 1, gan nodi ein bod wedi cyrraedd targed y gyllideb garbon a tharged interim 2020\. Roedd y Datganiad Terfynol hefyd yn asesu'r rhesymau dros gyrraedd y targedau a chyfraniad Llywodraeth Cymru. Mae Deddf yr Amgylchedd (Cymru) yn ei gwneud yn ofynnol i'r Pwyllgor Newid Hinsawdd (CCC) gyhoeddi adroddiad cynnydd ar gyfer Cymru o fewn chwe mis i'r Datganiad Terfynol. Cyhoeddwyd ‘Adroddiad Cynnydd: Lleihau allyriadau yng Nghymru' y CCC ar 6 Mehefin. Yna mae'n rhaid i ni ymateb i'r adroddiad cynnydd o fewn chwe mis. Roedd y Pwyllgor yn cydnabod bod Cymru wedi cyrraedd ei tharged ar gyfer 2020 a’i chyllideb garbon gyntaf (2016\-20\), ac y “cafwyd rhai camau cadarnhaol yng Nghymru, gyda ffocws gan Weinidogion ar sgiliau, swyddi ac ymgysylltu â’r cyhoedd ar gyfer y cyfnod pontio Sero Net, sydd i’w groesawu.” Fodd bynnag, nododd y Pwyllgor hefyd y byddai angen cyflymu’r gwaith o leihau allyriadau er mwyn sicrhau fod Cymru’n cyrraedd ei thargedau cyllidebau carbon a sero net. Heddiw, rwyf i, felly, yn gosod ymateb Llywodraeth Cymru i adroddiad cynnydd CCC. Mae ein hymateb yn mynd i'r afael â phob un o 58 o argymhelliion y CCC, a 19 'mater arall i'w datrys'. Fe wnaethom hefyd gomisiynu Llywodraeth y DU i ymateb i asesiad y CCC o feysydd lle'r oedd cynnydd mewn perygl mawr oherwydd camau gweithredu Llywodraeth y DU. Mae'r ymateb felly'n cyflawni ein cyfrifoldebau o dan adran 45(7\) o Ddeddf yr Amgylchedd (Cymru) 2016\. Mae cyhoeddiadau heddiw ac Wythnos Hinsawdd Cymru yn cyd\-fynd â Chynhadledd y Partïon y Cenhedloedd Unedig (COP28\), a gynhelir yn Dubai yr wythnos hon a'r nesaf. Bydd uwch swyddogion Llywodraeth Cymru yn bresennol. Bydd COP28 yn ystyried cynnydd byd\-eang wrth gyflawni Cytundeb Paris gan roi cyfle i gywiro trywydd a'r cyfle i ymrwymo i weithredu pellach, lle nad yw wedi bod yn ddigonol hyd yma ac osgoi effeithiau gwaethaf newid hinsawdd, na fydd yn cael ei deimlo'n gyfartal ar y boblogaeth fyd\-eang. Bydd y gynhadledd felly'n rhoi ffocws ychwanegol ar sut y gellir gwasanaethu cyfiawnder cymdeithasol wrth i ni fynd i'r afael â'r argyfwng hinsawdd. Mae llawer o waith i'w wneud yn rhyngwladol o hyd, nid yw'r byd cyfan ar lwybr Sero Net ar gyfer 2050, yr ydym yn ei ystyried yn hanfodol i gyfyngu ar newid yn yr hinsawdd i 1\.5°C fel y nodir yng Nghytundeb Paris. Hyd yn oed lle mae'r targedau'n bodoli, mae gweithredu'n aml y tu ôl i'r uchelgais, ac mae'r wyddoniaeth yn parhau i anfon arwyddion sy'n gynyddol wael. Mae heriau geowleidyddol, cymdeithasol ac economaidd byd\-eang mewn perygl o dynnu ein sylw oddi wrth yr angen i fynd i'r afael â newid yn yr hinsawdd. Allwn ni ddim gadael i hyn ddigwydd. Rhaid i ni ymdrechu i ddarparu'r economi carbon isel a fydd yn cynnal cenedlaethau'r dyfodol, yn hytrach na chilio o'r dasg a rhoi baich ar genedlaethau'r dyfodol. Mae hyn yn cynnwys y rheidrwydd i leihau'r ddibyniaeth fyd\-eang ar danwydd ffosil. Yn COP26 yn Glasgow, ymunodd Llywodraeth Cymru â'r Beyond Oil and Gas Alliance, sydd wedi ymrwymo i sicrhau pontio teg a reolir i ffwrdd o gynhyrchu olew a nwy. Wrth wneud hynny daeth Cymru yn un o wyth aelod 'craidd', a'r unig aelod o'r DU. Mae'r gynghrair hon yn parhau i ddangos yr arweinyddiaeth fyd\-eang sydd ei hangen i ddod ag echdynnu a defnyddio tanwydd ffosil i ben mewn dull a reolir. Rwy'n falch bod y gynghrair yn parhau i dyfu wrth i lywodraethau a gwledydd eraill rannu ein huchelgeisiau i gyflawni Cytundeb Paris. Yn COP a thrwy ein perthynas barhaus â chydweithwyr o wladwriaethau a rhanbarthau eraill a thrwy fy arweinyddiaeth fel aelod o'r Grŵp Llywio y Gynghrair Dan2, bydd Cymru'n parhau i rannu ein profiadau ar y llwyfan byd\-eang, lle mae eraill yn awyddus i ddysgu o'n llwyddiannau. Bydd angen i ninnau hefyd ddysgu oddi wrth eraill. Trwy gydweithio byddwn nid yn unig yn sicrhau cenedl Sero\-Net, decach a iachach. Dyma sut y byddwn yn cyflawni'r un peth ar gyfer holl ddinasyddion y ddaear.	As we transition to a net zero economy, the potential for both positive and negative impacts will vary across Wales. Impacts will be felt by different people, groups and places, much like the impacts of climate change itself. It is therefore hugely important that as a nation we plot a path to Net Zero which anticipates the benefits and negative impacts and find ways of making their distribution equitable. To aid this, today I have published the Just Transition Framework Consultation. This consultation is the next step in developing our approach and builds on our Call for Evidence, which concluded in March this year. The Consultation recognises the breadth of action required by a whole host of people and organisations to plan and execute a Just Transition for Wales. The aim is to publish a final Framework in 2024, which will help inform the next Net Zero Wales Plan, which will be published in 2026\. The Framework is intended for all stakeholders involved in developing plans and actions for decarbonisation. The Consultation has been launched to coincide with Wales Climate Week 2023\. This year’s event will continue until 8 December and will examine the theme of ‘fairness’. The event will seek to address how we can ensure benefits associated with climate policies are distributed fairly across society. Over the week, there are diverse sessions and events being held by Welsh Government, businesses, public sector, third sector and communities. I urge Members of the Senedd to register for the event and participate. Today also marks the final publication for Carbon Budget 1 (2016\-20\) and thereby concludes our statutory obligations for the Carbon Budget period. In December of last year, I laid before the Senedd, the Welsh Government’s Final Statement for Carbon Budget 1, setting out that we had met the carbon budget target and the 2020 interim target. The Final Statement also assessed the reasons the targets were met and the contribution of Welsh Government. The Environment (Wales) Act requires the Climate Change Committee (CCC) to publish a progress report for Wales within six months of the Final Statement. The CCC’s ‘Progress report: Reducing emissions in Wales’ was published on 6 June. We must then respond to the progress report within six months. The CCC acknowledged that Wales had met its 2020 target and its first carbon budget (2016\-20\), and that “some positive steps have been taken in Wales, with a welcome focus from Ministers on skills, jobs and public engagement for the Net Zero transition.” However, the CCC also set out that emissions reduction would need to accelerate to ensure Wales meets its current and future carbon budgets and net zero targets. Today I therefore lay the Welsh Government’s response to CCC’s progress report. Our response addresses each of the CCC’s 58 recommendations, and a further 19 ‘issues to be addressed’. We also commissioned the UK Government to respond to the CCC’s assessment of areas in which progress was at high risk due to UK Government action. The response therefore fulfils our responsibilities under section 45(7\) of the Environment (Wales) Act 2016\. Today’s publications and Wales Climate Week coincide with the UN’s Conference of the Parties (COP28\), taking place in Dubai this week and next. It will be attended by senior Welsh Government officials. COP28 will take stock of global progress in delivering the Paris Agreement providing an opportunity for course correction and the opportunity to commit to further action, where it has been insufficient to date and avoid the worst impacts of climate change, which will not be felt equally on the global population. The conference will therefore provide additional focus on how social justice can be served as we tackle the climate emergency. There is still much work to be done internationally, the globe as a whole is still not a Net Zero trajectory for 2050, which we consider to be essential to limit climate change to 1\.5°C as set out in the Paris Agreement. Even where the targets do exist, action often lags behind ambition, and the science continues to send ever increasingly stark signals. Global geopolitical, social and economic challenges risk deflecting our attention away from the need to address climate change. We cannot allow this to happen. We must strive to deliver the low carbon economy that will sustain future generations, not retreat from the task and burden future generations. This includes the imperative of reducing the global dependence on fossil fuels. At COP26 in Glasgow, the Welsh Government joined the Beyond Oil and Gas Alliance, which is committed to delivering a managed and just transition away from oil and gas production. In doing so Wales became one of eight ‘core’ members, and the only member from the UK. This alliance continues to show the global leadership needed to bring to a managed end the extraction and use of fossil fuels. I am pleased that the alliance continues to grow as other governments and nations share our ambitions to meet the Paris Agreement. At COP and through our ongoing relationships with colleagues from other states and regions and through my leadership as Steering Group member of the Under2Coaltiion, Wales will continue share our experiences on the global stage, where others are keen to learn from our successes. Likewise we will continue to learn from others. It is through collaboration that we will not only deliver a Net Zero, fairer and healthier nation. It is how we will achieve the same for all earth’s citizens.
Translate the text from Welsh to English.	Daw'r pecyn nesaf hwn o gymorth busnes wrth i Lywodraeth Cymru gadarnhau y bydd hyd at chwech o bobl o chwe aelwyd wahanol yn gallu cyfarfod mewn lleoliadau dan do a reoleiddir, fel caffis a thafarndai, pan fyddant yn agor o Fai 17 ymlaen. Ers dechrau'r pandemig, mae Llywodraeth Cymru wedi darparu mwy na £2bn i ddegau ar filoedd o fusnesau ledled Cymru i'w helpu drwy'r pandemig. Bydd y pecyn cymorth diweddaraf hwn yn helpu'r busnesau hynny sy'n parhau i gael eu heffeithio gan gyfyngiadau, i dalu costau parhaus hyd at ddiwedd mis Mehefin wrth iddynt baratoi ar gyfer ailagor ac amodau masnachu mwy arferol. Mae’r busnesau a all elwa’n cynnwys y canlynol: * clybiau nos a lleoliadau adloniant hwyr * digwyddiadau a lleoliadau cynadledda nad ydynt wedi'u cynnwys yng Nghronfa Adfer Ddiwylliannol (CRF) Llywodraeth Cymru * busnesau lletygarwch a hamdden, gan gynnwys bwytai, tafarndai a chaffis * busnesau’r gadwyn gyflenwi, sydd wedi cael eu heffeithio'n sylweddol gan y cyfyngiadau. Mae’r gefnogaeth yn gam cyntaf pecyn gwerth £200m sydd wedi’i glustnodi ar gyfer Llywodraeth newydd Cymru i helpu busnesau y mae'r pandemig yn effeithio arnynt. Mae’r Gweinidogion wedi gwneud penderfyniad ar unwaith i ryddhau cyllid i gefnogi busnesau y mae'r cyfyngiadau'n effeithio arnynt ond bydd penderfyniadau pellach i Lywodraeth newydd Cymru eu gwneud ynghylch cefnogaeth bellach, i helpu busnesau i adfer a datblygu pan fydd y cyfyngiadau'n cael eu llacio ymhellach. Dywedodd y Prif Weinidog Mark Drakeford: > Mae sefyllfa iechyd y cyhoedd yn parhau i wella yng Nghymru – mae gennym y cyfraddau coronafeirws isaf a'r cyfraddau brechu gorau yn y DU. > > > > "Rydyn ni'n gwybod bod y cyfyngiadau wedi helpu i'n cadw ni i gyd yn ddiogel ond maen nhw wedi cael effaith fawr ar fusnesau Cymru, a dyna pam rydyn ni'n sicrhau bod mwy o gyllid ar gael i gefnogi cwmnïau a diogelu swyddi. > > > > "Bydd busnesau cymwys yn derbyn cymorth o hyd at £25k wrth iddynt baratoi i ailagor a symud tuag at amodau masnachu mwy arferol. > > > > "Bydd fy llywodraeth newydd yn rhoi mwy o fanylion am y cymorth ariannol ychwanegol y byddwn yn ei ddarparu i fusnesau i'w helpu i ddatblygu a thyfu wrth i Gymru adfer o effaith y pandemig. > > > > "Wrth i ni barhau i lacio'r cyfyngiadau, gallaf gadarnhau y bydd hyd at chwech o bobl o chwe aelwyd wahanol yn gallu cyfarfod dan do mewn lleoliadau a reoleiddir, fel caffis a thafarndai, o ddydd Llun ymlaen. Bydd gwiriwr cymhwysedd yn agor ar wefan Busnes Cymru am hanner dydd ar 17 Mai fel bod busnesau’n gallu gweld faint o gymorth maent yn debygol o fod â hawl iddo a sut i wneud cais. Bydd busnesau'n gallu cyflwyno ceisiadau erbyn diwedd y mis a byddant yn derbyn rhwng £2,500 a £25,000 gan ddibynnu ar eu hamgylchiadau. Caiff y cyllid ei gyfrif yn seiliedig ar faint y busnes a'r math o gyfyngiadau sydd arno. Mae'r cymorth hwn yn ychwanegol at ryddhad ardrethi annomestig Llywodraeth Cymru o £610m a fydd yn golygu na fydd raid i fwy na 70,000 o fusnesau manwerthu, hamdden a lletygarwch dalu unrhyw ardrethi yn 2021\-22\.	This next package of business support comes as the Welsh Government confirmed up to six people from six different households will be able to meet in indoor regulated settings, such as cafes and pubs, when they open from May 17\. Since the start of the pandemic, the Welsh Government has provided more than £2bn to tens of thousands of businesses across Wales to help them through the pandemic. This latest support package will help those businesses, which remain affected by restrictions, to meet ongoing costs through to the end of June as they prepare for re\-opening and more normal trading conditions. Businesses that stand to benefit include: * nightclubs and late entertainment venues * events and conference venues not covered by the Welsh Government’s Cultural Recovery Fund (CRF) * hospitality and leisure businesses, including restaurants, pubs and cafes * supply chain business, which have been materially impacted by restrictions The support is the first phase of a £200m package earmarked for the incoming Welsh Government to help businesses affected by the pandemic. Ministers have made an immediate decision to release funding to support businesses affected by the restrictions but there will be further decisions for the incoming Welsh Government to make about further support, to help businesses recover and develop when restrictions are relaxed further. First Minister Mark Drakeford said: > The public health situation continues to improve in Wales – we have the lowest coronavirus rates and the best vaccination rates in the UK. > > > > “We know the restrictions have helped to keep us all safe but they have had a big impact on Welsh businesses, which is why we are making more funding available to support firms and safeguard jobs. > > > > “Eligible businesses will receive support of up to £25k as they prepare to reopen and move towards more normal trading conditions. > > > > “My new government will provide more detail about the extra financial support we will be providing to businesses to help them develop and grow as Wales recovers from the impact of the pandemic. > > > > “As we continue to relax the restrictions, I can confirm that from Monday, up to six people from six different households will be able to meet indoors in regulated settings, such as cafes and pubs. An eligibility checker will open on the Business Wales website at midday on 17 May so businesses can find out how much support they are likely to be entitled to and how to apply. Businesses will be able submit applications by the end of the month and they will receive between £2,500 and £25,000 depending on their circumstances. Funding will be calculated based on the size of the business and the type of restrictions they are under. This support is in addition to the Welsh Government’s £610m non\-domestic rates relief which will mean more than 70,000 retail, leisure and hospitality businesses pay no rates in 2021\-22\.
Translate the text from English to Welsh.	Hospitality businesses will have to provide table service only from Thursday and all off\-licences, including supermarkets, will have to stop selling alcohol at 10pm. The new measures are part of a package of co\-ordinated actions to control the spread of coronavirus, which are being introduced across the UK. They will come into force in Wales at 6pm on Thursday (24 September). To help further prevent the spread of coronavirus, the First Minister also announced: * A new £500 payment to support people on low incomes who are asked to self\-isolate if they have coronavirus; * Strengthened regulations to ensure employers support people who need to self\-isolate. The changes follow a four\-nation COBR meeting, chaired by the Prime Minister, which discussed a series of proposals for further action – many of which are already in place in Wales – to respond to rising rates of coronavirus transmission throughout the UK. Announcing the new measures, First Minister Mark Drakeford said: > “Once again, we are facing rising cases of coronavirus infections in different parts of Wales and once again we are seeing people being admitted to our hospitals with serious illnesses because of this virus. > > > “In the weeks and months ahead of us, there is a very real possibility we could see coronavirus regain a foothold in our local communities, towns and cities. None of us wants to see that happen again. > > > “In some parts of South Wales, where we have seen the sharpest rises in cases, there are already even stricter local restrictions in place to protect people’s health. We now need to make that difference across Wales. > > > “It was with the help of people across Wales that we got through the first wave in the spring – you followed all the rules and helped reduce cases of coronavirus, protecting the NHS and saving lives. > > > “We need everyone to follow the rules and guidance and to take the steps to protect them and their loved ones. Together, we can keep Wales safe.” The changes come as new local restrictions have come into force for people living in Blaenau Gwent, Bridgend, Merthyr Tydfil and Newport. A series of measures announced by the Prime Minister for England are already in force in Wales: * In Wales, the Welsh Government asks all those who can to work from home wherever possible. This has been in force since late March; * Face coverings are required in all indoor public places, for both customers and staff working in those indoor public areas; * People in Wales can only meet socially indoors with people they live with (your household) and members of an exclusive extended household (known as a bubble). Meetings or gatherings indoors are limited to six people from the same extended household, not including any children under 11\.	Daw hyn wrth i fesurau newydd gael eu cyflwyno yng Nghymru i atal argyfwng newydd oherwydd y coronafeirws. O ddydd Iau ymlaen, gwasanaeth wrth y bwrdd yn unig y bydd busnesau lletygarwch yn cael ei gynnig, a bydd siopau diodydd trwyddedig, gan gynnwys archfarchnadoedd, yn gorfod rhoi’r gorau i werthu alcohol am 10pm. Mae’r mesurau newydd yn rhan o becyn o gamau gweithredu cydgysylltiedig sy’n cael eu rhoi ar waith ledled y Deyrnas Unedig i reoli lledaeniad y coronafeirws. Byddant yn dod i rym am 6pm ddydd Iau (24 Medi). I helpu i atal y coronafeirws rhag lledaenu ymhellach, cyhoeddodd Prif Weinidog y camau canlynol hefyd: * Taliad newydd o £500 i helpu pobl ar incwm isel os gofynnir iddynt hunanynysu oherwydd bod y coronafeirws arnynt; * Rheoliadau cryfach i sicrhau bod cyflogwyr yn cefnogi pobl sy’n gorfod. Daw’r newidiadau yn dilyn cyfarfod o’r pwyllgor COBR, lle daeth cynrychiolwyr o’r pedair gwlad ynghyd dan gadeiryddiaeth Prif Weinidog y DU. Yn y cyfarfod hwnnw, trafodwyd cyfres o gamau gweithredu pellach – nifer ohonynt ar waith yn barod yng Nghymru \- er mwyn ymateb i’r cynnydd yng nghyfradd drosglwyddo’r coronafeirws ledled y DU. Wrth gyhoeddi’r mesurau newydd, dywedodd y Prif Weinidog Mark Drakeford: > “Unwaith eto, rydyn ni’n wynebu cynnydd yn nifer y bobl sydd wedi’u heintio â’r coronafeirws mewn gwahanol rannau o Gymru ac unwaith eto rydyn ni’n gweld pobl yn ddifrifol wael mewn ysbytai oherwydd y feirws hwn. > > > “Yn yr wythnosau a’r misoedd i ddod, mae’n bosibilrwydd go iawn y bydd y coronafeirws yn ailsefydlu ei hun yn ein cymunedau, ein trefi a’n dinasoedd. Does neb ohonon ni eisiau gweld hynny’n digwydd eto. > > > “Mewn rhai ardaloedd yn y De, lle mae’r cynnydd mwyaf mewn achosion, rydyn ni eisoes wedi cyflwyno cyfyngiadau lleol, mwy caeth, i ddiogelu iechyd pobl. Mae angen inni wneud y gwahaniaeth hwnnw eto, ym mhob cwr o Gymru. > > > “Diolch i gymorth pobl Cymru, fe ddaethon ni drwy’r don gyntaf yn y gwanwyn – fe wnaethoch chi ddilyn yr holl reolau a helpu i leihau achosion o’r coronafeirws, diogelu’r Gwasanaeth Iechyd ac achub bywydau. > > > “Mae angen nawr i bawb ddilyn y rheolau a’r canllawiau a chymryd y camau i ddiogelu eu hunain a’u hanwyliaid. Gyda’n gilydd, fe allwn ni ddiogelu Cymru.” Daw'r newidiadau wrth i gyfyngiadau lleol newydd ddod i rym ar gyfer pobl sy’n byw ym Mlaenau Gwent, Pen\-y\-bont ar Ogwr, Merthyr Tudful a Chasnewydd. Mae cyfres o fesurau a gyhoeddwyd gan Brif Weinidog Lloegr mewn grym yn barod yng Nghymru: * Yng Nghymru, mae Llywodraeth Cymru yn gofyn i'r rhai sy'n gallu gweithio gartref wneud hynny pan fo modd. Mae hyn wedi bod mewn grym ers diwedd mis Mawrth; * Mae gwisgo gorchudd wyneb yn ofynnol mewn mannau cyhoeddus o dan do – ac mae hynny’n berthnasol i gwsmeriaid ac i staff y mannau cyhoeddus hynny; * Yr unig rai y caiff pobl yng Nghymru gwrdd â nhw’n gymdeithasol o dan do yw’r bobl y maen nhw’n byw gyda nhw (eu haelwyd) ac aelodau eu haelwyd estynedig benodol (neu ‘swigen’). Ni chaiff mwy na chwech o bobl o’r un aelwyd estynedig, heb gynnwys plant o dan 11 oed, gyfarfod neu ymgynnull o dan do.
Translate the text from Welsh to English.	Yn Adeiladu Dyfodol Mwy Disglair: Cynllun Blynyddoedd Cynnar a Gofal Plant (2013\), gwnaeth Llywodraeth Cymru ymrwymiad i ymgynghori ar y ffordd orau ymlaen ar gyfer gweithlu’r blynyddoedd cynnar, gofal plant a chwarae yng Nghymru. Er mwyn ein helpu i ddatblygu’r sector yn y dyfodol, rydym wedi paratoi a chyhoeddi cynllun drafft 10 mlynedd ar gyfer y gweithlu, gan gynnal ymgynghoriad ar y cynllun hwnnw yn ystod ail hanner 2014\. Roedd y cynllun yn pennu ein hamcanion ar gyfer y gweithlu blynyddoedd cynnar, gofal plant a chwarae, a sut y byddem yn mynd ati i gyflawni ein huchelgais. Uchelgais yw hon i ddatblygu gweithlu dwyieithog sydd â lefel uchel o sgiliau ym meysydd addysg gynnar, gofal plant a chwarae, er mwyn gwneud gyrfa yn y meysydd hynny’n yrfa ddeniadol. Roedd ein proses ymgynghori’n ymdrin â phrif egwyddorion y cynllun drafft 10 mlynedd ar gyfer y gweithlu blynyddoedd cynnar, gofal plant a chwarae. Roedd yn disgrifio’r egwyddorion yn fanwl o dan dair thema: * Arweinyddiaeth * Denu darpar ymarferwyr o safon uchel i ymuno â’r gweithlu; * Codi sgiliau a safonau ymhlith y gweithlu presennol. Cafodd y cynllun drafft 10 mlynedd ei ddosbarthu’n eang ymhlith y sectorau allweddol, a hynny drwy nifer o rwydweithiau, gan dargedu amrywiaeth o sefydliadau ac unigolion, gan gynnwys ymarferwyr, awdurdodau lleol, sefydliadau addysg uwch ac ysgolion. Roedd mwyafrif y rheini a gymerodd rhan yn yr ymgynghoriad yn cefnogi dyheadau’r cynllun drafft hwn. Mae nifer o bolisïau newydd wedi codi yn ystod y misoedd diweddar, ac mae’n hanfodol bwysig bod y polisïau hyn yn cael eu hystyried yn llawn er mwyn sicrhau eu bod yn gydnaws â’r angen i ddatblygu a chyflawni dyheadau’r cynllun 10 mlynedd ar ei wedd derfynol. Nodir isod rai o’r meysydd allweddol sy’n cael eu hystyried: Y Cyfnod Sylfaen Sefydlwyd grŵp o arbenigwyr ar y Cyfnod Sylfaen i ddatblygu a gwella arferion yn y Cyfnod hwnnw, a sicrhau bod y cwricwlwm yn cael ei ddarparu mewn modd mwy cyson ar draws holl ysgolion a lleoliadau Cymru. Ym mis Mawrth, byddwn yn cyhoeddi’r Cynllun Gweithredu ar gyfer y Cyfnod Sylfaen a luniwyd gan y Grŵp Arbenigol hwn. Bydd y cynllun yn pennu camau gweithredu ar lefel uchel er mwyn hyrwyddo a rhannu arferion effeithiol a ffyrdd o sicrhau datblygu parhaus ymhlith y staff. Caiff y cynllun hwn ei ystyried yn llawn wrth inni ddatblygu fersiwn derfynol y Cynllun ar gyfer y Gweithlu Blynyddoedd Cynnar, Gofal Plant a Chwarae. Gofal Plant a Chwarae Mae darparu gofal plant sy’n fforddiadwy, hygyrch ac o ansawdd uchel ar gyfer pob teulu yng Nghymru sydd ei angen, yn parhau’n un o flaenoriaethau allweddol Gweinidogion Cymru. Mae gofal plant yn elfen bwysig o’r ymgyrch i fynd i’r afael â thlodi, gan ei fod yn helpu rhieni i allu manteisio ar gyfleoedd i ymgymryd â hyfforddiant, cael swydd, neu barhau i weithio. Mae gennym amrywiaeth o fentrau sydd eisoes ar waith i ddarparu gofal plant ychwanegol. Er enghraifft, mae gan bob plentyn 3\-4 oed yr hawl i gael o leiaf 10 awr o addysg gynnar yn y Cyfnod Sylfaen am ddim, ac mewn ardaloedd Dechrau’n Deg mae pob plentyn 2\-3 oed yn gymwys i gael 12 ½ awr o ofal plant am ddim bob wythnos (39 wythnos) ac o leiaf 15 sesiwn yn ystod gwyliau’r ysgol. Rydym hefyd wedi darparu cymorth grant gwerth £2\.7 miliwn i awdurdodau lleol yn 2014/15, a £2\.3 miliwn ychwanegol yn y flwyddyn ariannol bresennol ar gyfer darparu gofal plant fforddiadwy o safon i helpu teuluoedd cyn ac ar ôl y diwrnod ysgol. Ar ben hynny, rydym yn darparu £4\.3 miliwn dros gyfnod o dair blynedd i sefydliadau yn y trydydd sector er mwyn datblygu atebion gofal plant hyblyg ac arloesol sy’n bodloni anghenion teuluoedd. Cynnydd ar gyfer Llwyddiant Mae gwella sgiliau’r gweithlu blynyddoedd cynnar a gofal plant yn un o brif uchelgeisiau’r cynllun ar gyfer y gweithlu. Er mwyn gwireddu’r uchelgais hon, rydym wrthi’n datblygu’r rhaglen Cynnydd ar gyfer Llwyddiant, gyda chymorth gan Gronfa Gymdeithasol Ewrop. Bydd y rhaglen yn cynnig cymorth i’r rheini sy’n ymarferwyr eisoes, gan roi cyfle iddynt wella eu sgiliau ac ennill cymwysterau Lefel 2 i 6 a gydnabyddir gan y sector. I’r perwyl hwn rydym wedi sicrhau £4\.1 miliwm o gyllid Ewropeaidd, ac wedi neilltuo £2\.2 miliwn ychwanegol ar gyfer y Gorllewin a’r Cymoedd. Rhagwelwn y bydd cymorth tebyg ar gael i ymarferwyr yn y Dwyrain. Bydd Cynnydd ar gyfer Llwyddiant hefyd yn helpu i gyflawni amcan Strategaeth y Gymraeg o ran sicrhau bod Cymru’n wlad lle mae addysg a hyfforddiant cyfrwng Cymraeg yn rhan annatod o’r seilwaith addysg. Adolygiadau Annibynnol Gwnaed argymhellion yn yr Adolygiad Annibynnol o Gofrestru, Rheoleiddio ac Arolygu Gofal Plant ac Addysg Gynnar (Adolygiad Graham), a gynhaliwyd gan yr Athro Karen Graham, a chafodd y rhain eu hystyried wrth inni ddatblygu’r cynllun drafft 10 mlynedd. Bydd yr argymhellion hyn, ochr yn ochr â’r datblygiadau mewn polisi a nodir uchod, yn ystyriaeth bwysig wrth inni fynd ati i lunio’r cynllun terfynol. Y camau nesaf Wrth lunio fersiwn derfynol y cynllun 10 mlynedd, cydnabyddir bod ein cynigion yn uchelgeisiol, ond hefyd yn hanfodol os ydym am wella ansawdd y gofal yr ydym yn ei gynnig i’n plant. Wrth inni fynd ati i gyflawni ein dyheadau tymor hir ar gyfer y gweithlu blynyddoedd cynnar, gofal plant a chwarae yng Nghymru, mae’n bwysig ein bod yn cydnabod yr hinsawdd ariannol heriol sydd ohoni. Felly mae’n hanfodol bwysig ein bod yn gwneud penderfyniadau cytbwys ynghylch y ffordd orau o fuddsoddi ein hadnoddau cyfyngedig er mwyn sicrhau bod ein hymdrechion i wireddu dyheadau’r cynllun 10 mlynedd yn llwyddiannus. Dros y misoedd nesaf, bydd ein swyddogion yn parhau i ymgysylltu â rhanddeiliaid wrth inni weithio i ddatblygu ein cynllun 10 mlynedd terfynol ar gyfer y Gweithlu Blynyddoedd Cynnar, Gofal Plant a Chwarae yng Nghymru.	In Building a Brighter Future: Early Years and Childcare Plan (2013\) , the Welsh Government committed to consult on the right approach for the early years, childcare and play workforce in Wales. To help inform future development for the sector, we prepared and published a draft 10 year workforce plan and a consultation was undertaken in the latter part of 2014\. The draft plan set out our goals for the early years, childcare and play workforce and how we intended to support the delivery of our ambition. Our ambition is to develop a highly skilled and bilingual early education, childcare and play workforce, which is highly regarded as a career of choice. Our consultation process covered the key principles of the draft 10 year workforce plan for the early years, childcare and play workforce and set out these principles in more detail under three themes: * Leadership * Attracting high\-quality new entrants; and * Raising skills and standards in the existing workforce. The draft 10 year plan was circulated widely through a number of networks to the key sectors and covered a range of organisations and individuals, including practitioners, local authorities, higher education institutions and schools. The aspirations of the draft 10 year plan were supported by the majority of those consulted. A number of new policies have arisen in recent months and it is vitally important these policies are fully considered and aligned, where necessary, in developing and delivering the aspirations of the final 10 year plan. Some of the key areas under consideration are outlined below. Foundation Phase A Foundation Phase Expert Group has been set up to develop and enhance Foundation Phase practice and to improve the consistency of curriculum delivery for all schools and settings across Wales. In March, we will be publishing the Expert Groups’ Foundation Phase Action Plan. This plan will set high level actions to support and share learning on effective practice and ongoing staff development and will be considered fully in developing the final Early Years, Childcare and Play workforce plan. Childcare and Play Providing high quality, affordable and accessible childcare for all families in Wales who require it, remains a key priority for Welsh Ministers. Childcare is an important factor in tackling poverty as it enables parents to undertake training and enter or remain in employment. We already have a range of initiatives in place to provide additional childcare. For example, all 3\-4 year olds are entitled to a minimum of 10 hours free Foundation Phase early education and in Flying Start areas, all 2\-3 year olds are eligible for 12 ½ hours of free childcare per week (39 weeks) and at least 15 sessions during school holidays. We have also provided £2\.7 million of grant funding to local authorities in 2014/15 and an additional £2\.3 million this financial year to provide quality, affordable childcare to help families before and after the school day. On top of this we are providing £4\.3 million over a three year period to third sector organisations to help us develop innovative flexible childcare solutions to meet the needs of families. Progress for Success Increasing the skills of the early years and childcare workforce is a key ambition of the workforce plan. In response to this, we are developing, with the support of the European Social Fund, the Progress for Success (PfS) programme. The programme will provide support to existing practitioners to up\-skill in recognised sector qualifications at Levels 2 to 6, and we have recently secured £4\.1 million European Funding, and provided an additional £2\.2 million for West Wales and the Valleys. We fully anticipate that similar support will be made available for practitioners in East Wales. Progress for Success will also support the aim of the Welsh Language Strategy to achieve the ambition for Wales to become a country where Welsh medium education and training are integral parts of the education infrastructure. Independent Reviews The recommendations of the Independent Review of Childcare and Early Education Registration, Regulation and Inspection (the Graham Review), undertaken by Professor Karen Graham were considered in the development of the draft 10 year plan. These will also be a major consideration as we develop the final plan, alongside the policy developments referred to above. Next Steps In finalising the 10 year plan, we recognise our proposals are ambitious, but essential if we want to improve the quality of care we offer our children. As we look to fulfil our long\-term aspirations for the early years, childcare and play workforce in Wales, it is important we recognise the challenging financial climate and, vitally important, we make informed decisions about how we can best invest our limited resources to ensure we take forward and deliver on the aspirations of the 10 year plan. Our officials will, over the coming months, continue to engage with interested stakeholders as we work to develop a final 10 year plan for the Early Years, Childcare and Play workforce in Wales.
Translate the text from Welsh to English.	Heddiw, rwy’n cyhoeddi Cynllun Gweithredu Cymraeg 2050ar gyfer 2023\-24. Mae’r ddogfen hon yn disgrifio sut y byddwn yn parhau i weithredu amcanion strategaeth Cymraeg 2050: Miliwn o siaradwyr yn ystod blwyddyn ariannol 2023\-24\. Mae’r Cynllun Gweithredu yn adlewyrchu’r camau sydd wedi’u cynnwys yn Rhaglen Waith 2021\-2026 Cymraeg 2050, a gyhoeddwyd fis Gorffennaf y llynedd yn ogystal â’n Rhaglen Lywodraethu a’r Cytundeb Cydweithio â Phlaid Cymru. Mae’r Cynllun yn amlinellu’r camau y bydd y Llywodraeth yn eu cymryd yn ystod blwyddyn ariannol 2023\-24 er mwyn gweithredu’r ddau brif darged a ganlyn: * Nifer y siaradwyr Cymraeg i gyrraedd 1 miliwn erbyn 2050\. * Canran y boblogaeth sy’n siarad Cymraeg bob dydd, ac sy’n gallu siarad mwy nag ychydig eiriau o Gymraeg, i gynyddu o 10% (yn 2013\-15\) i 20% erbyn 2050\. Wrth gyhoeddi’r Cynllun hwn ar gyfer 2023\-24, rydym wrthi’n dadansoddi data Cyfrifiad 2021 ym maes y Gymraeg. Ond, mae rhagor o ganlyniadau i ddilyn yn ystod y misoedd nesaf, er enghraifft, am drosglwyddo’r Gymraeg rhwng cenedlaethau a’r Gymraeg yn ôl nodweddion eraill megis rhyw ac ethnigrwydd. Byddwn yn ystyried holl ddata’r cyfrifiad ochr yn ochr â’r data diweddaraf am y boblogaeth gyfan, ac ystod o ffynonellau data eraill, fel data ysgolion. Gyda’r wybodaeth hon, byddwn yn diweddaru’n taflwybr ystadegol tua’r miliwn ac yn adolygu’n blaenoriaethau yn ôl y galw. Ond yr un fydd ein nod – gweithio gyda’n gilydd i gyrraedd y miliwn a dyblu’r defnydd dyddiol o’r Gymraeg.	Today, I’m announcing the publication of the Cymraeg 2050 Action Plan for 2023\-24. This document describes how we’ll continue to implement the objectives contained in our strategy, Cymraeg 2050: A million Welsh speakers during the 2023\-24 financial year. The Action Plan also reflects the steps set out in the Cymraeg 2050 Work Programme for 2021\-2026, which was published in July last year, as well as our Programme for Government and the Co\-operation Agreement with Plaid Cymru. The Plan outlines the work the Welsh Government will undertake during the 2023\-24 financial year to deliver against the two main targets, as follows: * The number of Welsh speakers to reach 1 million by 2050\. * The percentage of the population that speak Welsh daily, and can speak more than just a few words of Welsh, to increase from 10% (in 2013\-15\) to 20% by 2050\. At the time of publishing this Plan for 2023\-24, we are analysing the 2021 Census data in relation to the Welsh language. Further results will follow in the coming months, such as the intergenerational transmission of the Welsh language and in relation to characteristics such as gender and ethnicity. We will consider all of the census results alongside the latest population wide data, and a range of other sources, such as school data. With this information, we will update the statistical trajectory towards the million and revise our priorities as needed. However, our aim will remain the same – to work together to reach a million Welsh\-speakers and to double the daily use of our language.
Translate the text from Welsh to English.	Ar 5 Chwefror 2013, gwnaeth y Gweinidog Tai, Adfywio a Threftadaeth Ddatganiad llafar yn y Siambr ar: Gwneud gwahaniaeth: Rôl amgueddfeydd, archifau a llyfrgelloedd o ran mynd i'r afael â thlodi plant. Gallwch weld y datganiad ar wefan Cynulliad Cenedlaethol Cymru (wefan allanol). Os ydych yn cael anhawster i fynd at y datganiad drwy'r hyperddolen yna gallwch ei weld ar wefan Cynulliad Cenedlaethol Cymru drwy ddewis y canlynol: www.cynulliadcymru.org/ Busnes y Cynulliad/Cyfarfodydd Llawn/Cofnodion o drafodion y Cyfarfodydd Llawn/Cyfarfodydd Llawn/dewiswch ddyddiad perthnasol y cyfarfod llawn o'r gwymplen/dewiswch ddatganiad o'r dudalen gynnwys.	On 5 February 2013, the Minister for Housing, Regeneration and Heritage made an oral Statement in the Siambr on: Bringing empty properties back into use: Making a difference: The role of museums, archives and libraries in tackling child poverty The statement can be accessed on the National Assembly for Wales website (external link). If you have difficulty accessing the statement via the hyperlink then you can access it on the National Assembly for Wales website by selecting the following: www.assemblywales.org/ Assembly Business/Plenary Meetings/Records of Plenary Proceedings/Plenary meetings/select relevant date of plenary meeting from the drop down menu/select statement from the contents page.
Translate the text from English to Welsh.	During a recent grading visit, the 5 star hotel – one of three in Wales \- achieved an overall score of 98%. In addition, they have also been awarded the Gold Award \- which rewards extremely high standards of accommodation. Owned by Alan and Angela Harper, who lovingly restored the historic building to its former glory, Palé Hall opened in September 2016\. One of the UK’s most talented and well\-known chefs Michael Caines, lends his invaluable guidance for the food and beverage at the hotel which is overseen by Head Chef Gareth Stevenson. Dishes focus on local ingredients surrounding the hotel, including meat sourced from within Gwynedd and Denbighshire and Llandderfel honey. Economy Secretary, said: > “I was delighted to visit Palé Hall and to be able to present them with their Gold Award – and congratulate them on their efforts and achievements since opening last year. Palé Hall is a reputation changing hotel which will attract to people to Wales. Achieving a 5 star status and Gold Award is no mean feat, the aim of the Gold Award is to reward outstanding quality, exceptional comfort and hospitality in the serviced sector in Wales. The gold award businesses exceed customer expectation and are first class products in all respects. Businesses such as Pale Hall are making an exceptional contribution to the quality of the Welsh tourism product, I wish the owners every success for the future. > > “Tourism in Wales is in a strong position as we head into the main summer holiday season. In a recent survey, 87% of respondents said they were feeling confident about the season ahead, with 33% of businesses saying that profitability is up so far this year, compared with 2016\. 18% of businesses who have welcomed more visitors say that one of the reasons for the lift is that more British people are staying in the UK.” The overall volume of visits to Wales in 2016 increased by 15% compared with 2015 –building on growth on the last two years. Speaking about the rating General Manager Pim Wolfs said: > “We are extremely proud to have received this five star rating from Visit Wales. As a hotel we are focused on providing the best experience for our guests while championing welsh produce, local employment and all that the welsh countryside has to offer. The five star rating is a huge achievement and is wonderful that Visit Wales has given us this recognition.”	Yn ystod ymweliad graddio diweddar, llwyddodd y gwesty 5 seren – un o dri yng Nghymru – i gael sgôr cyffredinol o 98%. Yn ogystal, dyfarnwyd y Wobr Aur iddo – gwobr a ddyfernir i lety o safon uchel eithriadol. Alan ac Angela Harper yw perchnogion Palé Hall, ac fe aethon nhw ati i adfer yr adeilad hanesyddol i’w ogoniant blaenorol cyn ei agor ym mis Medi 2016\. Mae Michael Caines, un o gogyddion mwyaf talentog ac adnabyddus y DU, yn rhoi ei gyngor amhrisiadwy ar y bwydydd a’r diodydd a weinir yn y gwesty, gyda Gareth Stevenson, y Prif Gogydd, yn goruchwylio’r cyfan. Mae’r prydau bwyd yn canolbwyntio ar y cynhwysion lleol sydd ar gael yng nghyffiniau’r gwesty, gan gynnwys cig o Wynedd a Sir Ddinbych a mêl o Landderfel. Yn ôl Ysgrifennydd yr Economi: > “Roedd hi’n bleser cael ymweld â Palé Hall a chael cyflwyno’u Gwobr Aur iddyn nhw \- ac wrth gwrs eu llongyfarch ar eu hymdrechion a’u llwyddiannau ers agor y llynedd. Mae Palé Hall yn westy heb ei ail a fydd yn siŵr o ddenu pobl i Gymru. Mae ennill statws 5 seren a Gwobr Aur yn dipyn o gamp. Nod y Wobr Aur yw gwobrwyo ansawdd rhagorol a chysur a lletygarwch eithriadol yn y sector â gwasanaeth yng Nghymru. Mae busnesau gwobr aur yn rhagori ar ddisgwyliadau cwsmeriaid ac yn wasanaethau o’r radd flaenaf ym mhob ffordd. Mae busnesau fel Palé Hall yn gwneud cyfraniad arbennig i ansawdd cynnyrch twristiaeth Cymru, a dymunaf bob llwyddiant i’r perchnogion yn y dyfodol. > > “Mae twristiaeth yng Nghymru mewn sefyllfa dda wrth i’r prif dymor gwyliau ddechrau. Mewn arolwg diweddar, dywedodd 87% o ymatebwyr eu bod yn ffyddiog am y tymor i ddod, gyda 33% o fusnesau’n dweud eu bod yn fwy proffidiol eleni mor belled o gymharu â 2016\. Yn ôl 18% i fusnesau sydd wedi croesawu mwy o ymwelwyr, un o’r rhesymau am y cynnydd yw bod mwy o Brydeinwyr yn aros yn y DU.” Cafwyd 15% yn fwy o ymweliadau â Chymru yn 2016 o gymharu â 2015 – gan adeiladu ar dwf y ddwy flynedd ddiwethaf. Dymunaf dymor prysur a llwyddiannus i’r diwydiant. Wrth sôn am y statws, dywedodd Pim Wolfs, y Rheolwr Cyffredinol: > “Rydyn ni’n falch iawn o fod wedi derbyn statws pum seren gan Croeso Cymru. Fel gwesty, rydyn ni’n canolbwyntio ar ddarparu’r profiad gorau i’n gwesteion yn ogystal â hybu cynnyrch Cymreig, swyddi lleol a phopeth sydd gan gefn gwlad Cymru i’w gynnig. Mae’r sgôr pum seren yn gryn lwyddiant ac mae’n hyfryd bod Croeso Cymru wedi rhoi’r gydnabyddiaeth hon i ni.”
Translate the text from Welsh to English.	Ar 25 Tachwedd 2014, gwnaeth y Dirprwy Weinidog Iechyd Ddatganiad llafar yn y Siambr ar: Imiwneiddio \- Cynnydd a Brechiadau. Gallwch weld y datganiad ar wefan Cynulliad Cenedlaethol Cymru (dolen allanol). Os ydych yn cael anhawster i fynd at y datganiad drwy'r hyperddolen yna gallwch ei weld ar wefan Cynulliad Cenedlaethol Cymru drwy ddewis y canlynol: www.cynulliadcymru.org/ Busnes y Cynulliad/Cyfarfodydd Llawn/Cofnodion o drafodion y Cyfarfodydd Llawn/Cyfarfodydd Llawn/dewiswch ddyddiad perthnasol y cyfarfod llawn o'r gwymplen/dewiswch ddatganiad o'r dudalen gynnwys.	On 25 November 2014, the Deputy Minister for Health made an oral Statement in the Siambr on: Immunisation Progress and Vaccinations. The statement can be accessed on the National Assembly for Wales website (external link). If you have difficulty accessing the statement via the hyperlink then you can access it on the National Assembly for Wales website by selecting the following: www.assemblywales.org/ Assembly Business/Plenary Meetings/Records of Plenary Proceedings/Plenary meetings/select relevant date of plenary meeting from the drop down menu/select statement from the contents page.
Translate the text from English to Welsh.	I am pleased to launch our White Paper consultation, which confirms our proposals for a new ‘Coal Tip Safety’ regime for Wales. This is a significant step towards delivering the Programme for Government commitment to introduce legislation to deal with the legacy of centuries of mining and ensure coal tip safety for our communities and the environment. In 2020, the then Minister for Environment, Energy and Rural Affairs invited the Law Commission to review the existing legislative framework relating to coal tips in Wales. The Law Commission’s report, *“Regulating Coal Tip Safety in Wales* (external link)” was published on 24 March following a comprehensive review and consultation. The Law Commission’s work confirmed the Welsh Government’s concerns that the current law is no longer effective nor fit\-for\-purpose for the safe management of disused coal tips. The review demonstrated that a new future\-proofed regime is needed to help address the increased risks posed by climate change. The Law Commission’s findings have provided valuable evidence which, combined with our own analysis, has helped to shape our own proposals outlined in the White Paper I am announcing today. Our proposals have been carefully designed to safeguard our communities, protect Wales’ critical infrastructure and safeguard the environment by introducing a proportionate and enforceable approach for the monitoring and management of tips in Wales, to help reduce the likelihood of further slippages. The White Paper contains a number of proposed measures to achieve this. Firstly, we are proposing the establishment of a new supervisory authority to oversee the new regime, which will ensure management arrangements are in place for the highest\-category tips, and to compile and maintain a new national asset register. We are also proposing a new national approach to the categorisation of tips, which will be underpinned by a tailored hazard assessment for each site to account fully for the hazards a tip might pose to communities, property, infrastructure or the environment. We propose that the supervisory authority would lead on arranging these hazard assessments and the associated management plans, which would be proportionate to the hazard posed. On monitoring of sites, we are proposing a two\-tier national approach with different and prescribed monitoring and management requirements based on the category of each tip. Proportionality and cost\-effectiveness have been guiding principles in designing our approach. In terms of statutory tip management requirements, we are proposing the new supervisory authority would ensure management arrangements are in place for the highest category tips and the introduction of maintenance agreements for the lower category sites. A major shortfall in the existing legislation is the complete lack of enforcement powers. We are seeking to address this through proposals to enable rights of access where these are needed. These powers would enable the supervisory authority to ensure compliance with the new legislation but also, if necessary, to carry out maintenance or remedial works. The White Paper also seeks views on the role of civil sanctions and the type of activities for which these might be used. The consultation will close on 4 August and I would like to invite everyone who has a view to consider our proposals. During the consultation period the Coal Tip Safety Unit will be holding engagement events and I would encourage everyone with an interest to get involved by registering here (external link). I look forward to hearing your views on our proposals to help inform the development of new primary legislation, which will introduced during this Senedd.	Mae'n bleser gennyf lansio’n hymgynghoriad ar y Papur Gwyn, sy'n cadarnhau’n cynigion i gyflwyno cyfundrefn newydd i Gymru er mwyn sicrhau ‘Diogelwch Tomenni Glo'. Mae hwn yn gam arwyddocaol ymlaen tuag at wireddu’r ymrwymiad yn y Rhaglen Lywodraethu i gyflwyno deddfwriaeth i fynd i’r afael ag olion canrifoedd o gloddio ac i sicrhau, er lles ein cymunedau a’r amgylchedd, fod tomenni glo’n ddiogel. Yn 2020, gwnaeth Gweinidog yr Amgylchedd, Ynni a Materion Gwledig ar y pryd wahodd Comisiwn y Gyfraith i adolygu'r fframwaith deddfwriaethol presennol ar gyfer tomenni glo yng Nghymru. Cyhoeddwyd adroddiad Comisiwn y Gyfraith, "Rheoleiddio Diogelwch Tomennydd Glo yng Nghymru (dolen allanol)" ar 24 Mawrth ar ôl adolygiad ac ymgynghoriad cynhwysfawr. Cadarnhaodd gwaith Comisiwn y Gyfraith bryderon Llywodraeth Cymru nad yw'r gyfraith bresennol bellach yn effeithiol nac yn addas i'r diben o arfer rheolaeth ddiogel ar domenni glo nas defnyddir. Dangosodd yr adolygiad fod angen cyfundrefn newydd, addas at y dyfodol i helpu i fynd i'r afael â'r risgiau cynyddol y byddwn yn eu hwynebu yn sgil y newid yn yr hinsawdd. Mae canfyddiadau Comisiwn y Gyfraith wedi darparu tystiolaeth werthfawr, ac mae’r dystiolaeth honno, ynghyd â'n gwaith dadansoddi ni ein hunain, wedi helpu i lywio’r cynigion sy’n cael eu hamlinellu yn y Papur Gwyn rwyf yn ei gyhoeddi heddiw. Rydym wedi cynllunio'n cynigion yn ofalus er mwyn diogelu’n cymunedau, diogelu seilwaith hanfodol Cymru, a diogelu’r amgylchedd drwy gyflwyno ffordd gymesur a gorfodadwy o fonitro a rheoli tomenni yng Nghymru, er mwyn helpu i leihau'r tebygolrwydd o ragor o lithriadau. Mae nifer o fesurau arfaethedig yn y Papur Gwyn er mwyn gwireddu’r amcanion hynny. Yn gyntaf, rydym yn cynnig y dylid sefydlu awdurdod goruchwylio newydd i oruchwylio'r drefn newydd. Bydd yr awdurdod hwnnw’n sicrhau bod trefniadau rheoli yn eu lle ar gyfer y tomenni categori uchaf, a bydd yn creu ac yn cadw cofrestr asedau genedlaethol newydd. Rydym yn cynnig hefyd y dylid cyflwyno ffordd genedlaethol newydd o gategoreiddio tomenni, a fydd yn cael ei hategu gan asesiad o’r peryglon a fydd wedi'i deilwra ar gyfer pob safle fel y bo modd ystyried yn llawn y peryglon y gallai tomen eu hachosi i gymunedau, i eiddo, seilwaith neu'r amgylchedd. Rydym yn cynnig mai’r awdurdod goruchwylio fyddai’n arwain ar yr asesiadau hyn o’r peryglon ac ar y cynlluniau rheoli cysylltiedig, a fyddai'n gymesur â'r perygl. O ran monitro safleoedd, rydym yn cynnig dull cenedlaethol dwy haen ac iddo ofynion monitro a rheoli gwahanol a rhagnodedig a fydd yn seiliedig ar gategori pob domen. Mae’r angen i fod yn gymesur ac yn gosteffeithiol wedi bod yn egwyddorion arweiniol wrth inni gynllunio sut i weithredu. O ran gofynion statudol ar gyfer rheoli tomenni, rydym yn cynnig y byddai’r awdurdod goruchwylio newydd yn sicrhau bod trefniadau rheoli yn eu lle ar gyfer y tomenni categori uchaf ac y byddai’n cyflwyno cytundebau cynnal a chadw ar gyfer y safleoedd categori is. Un o’r diffygion mawr yn y ddeddfwriaeth bresennol yw'r ffaith nad oes ynddi unrhyw bwerau gorfodi. Rydym yn ceisio mynd i'r afael â hynny drwy gynigion i alluogi hawliau mynediad lle bo’u hangen. Byddai'r pwerau hynny nid yn unig yn galluogi'r awdurdod goruchwylio i sicrhau cydymffurfiaeth â'r ddeddfwriaeth newydd ond byddent hefyd yn caniatáu iddo wneud gwaith cynnal a chadw neu waith adfer pe bai angen. Mae'r Papur Gwyn hefyd yn ceisio barn am rôl sancsiynau sifil ac am y mathau o weithgarwch y gellid eu defnyddio ar eu cyfer. Bydd yr ymgynghoriad yn dod i ben ar 4 Awst a hoffwn wahodd pawb sydd â barn am y mater hwn i ystyried ein cynigion. Yn ystod y cyfnod ymgynghori, bydd yr Uned Diogelwch Tomenni Glo yn cynnal digwyddiadau ymgysylltu a byddwn yn annog pawb sydd â diddordeb i gymryd rhan drwy gofrestru yma (dolen allanol). Rwy’n edrych ymlaen at glywed eich barn am ein cynigion i helpu i lywio'r gwaith o ddatblygu deddfwriaeth sylfaenol newydd, a fydd yn cael ei chyflwyno yn ystod tymor y Senedd hon.
Translate the text from Welsh to English.	Ym mis Ebrill, cyhoeddodd y Gweinidog Trafnidiaeth Ken Skates Opsiwn D fel y llwybr a ffefrir i newid y gylchfan yng Nghyffordd 15 Llanfairfechan ac Opsiwn A ar gyfer Cyffordd 16 ym Mhenmaenmawr a Dwygyfylchi. Ar gyfer Cyffordd 15, byddai Opsiwn D yn caniatáu symud ar ac oddi ar yr A55 mewn pedwar cyfeiriad, dau tua'r dwyrain a dau tua'r gorllewin, trwy ddefnyddio trosbont gyda chyffordd T i'r gogledd o'r A55 a chyffordd flaenoriaeth i'r de o'r gylchfan bresennol. Byddai'r ffyrdd ymadael i'r gogledd yn cael eu codi yn lleol i ganiatáu i'r bont fynd dros yr A55\. Byddai Opsiwn A ar Gyffordd 16 yn rhoi symudiad pedwar ffordd, gan ddisodli cyffordd 16A. Byddai'r gylchfan ar gyffordd 16 yn cael ei disodli gan ffyrdd ymadael ac ymuno tua'r gorllewin. Byddai trefniadau cyffordd 16A yn cynnwys trosbont a byddai'r ffyrdd ymuno ac ymadael yn cael eu hadeiladu ar argloddiau wedi'u codi. Byddai ffordd gyswllt newydd yn cael ei hadeiladu, yn rhedeg yn gyfochrog â'r A55, gan gysylltu yn ôl at Ffordd Ysguborowen. Daeth gwerthusiad yr Arweiniad ar Arfarnu Trafnidiaeth Cymru i'r casgliad mai y ddau ddewis oedd yn perfformio orau wrth eu mesur yn erbyn amcanion y prosiect a meini prawf Arweiniad ar Arfarnu Trafnidiaeth Cymru. Gallai'r gwaith adeiladu ddechrau yn ystod haf 2021 a'u cwblhau erbyn diwedd 2022\. Mae'r sesiynau gwybodaeth, ble y gall pobl weld rhagor o fanylion a dysgu mwy am yr opsiynau a ffefrir yn cael eu cynnal: * ddydd Mawrth 25 Mehefin yn Neuadd Plwyf Sant Gwynan yn Nwygyfylchi * dydd Mercher 26 Mehefin yng Nghanolfan Gymunedol Maen Alaw ym Mhenmaenmawr a * dydd Iau 27 Mehefin yng Nghanolfan Gymunedol Llanfairfechan. Bydd pob arddangosfa yn cael ei chynnal rhwng 10:00 ac 20:00 ac mae croeso i bawb. Meddai Gweinidog yr Economi a Thrafnidiaeth: > "Bydd newid y cylchfannau ar Gyffordd 15 ac 16 gyda chyffyrdd ar lefelau gwahanol yn gwella amseroedd teithio ac yn gwneud y rhan yma o'r A55 yn fwy diogel i bob defnyddiwr. > > > "Mae hyn yn rhan bwysig o'n cynigion i wella seilwaith trafnidiaeth Gogledd Cymru yn ystod y blynyddoedd nesaf, a bydd y cynllun yn caniatáu i draffig lifo'n fwy esmwyth heb orfod arafu ar y gylchfan yn ogystal â golygu y bydd y ffordd yn gallu ymdopi yn well. > > > "Bydd yr opsiynau yr wyf wedi'u dewis yn cyflawni ein hamcanion i sicrhau y bydd y rhan yma o'r A55 yn addas at y dyfodol. > > > “Mae arddangosfeydd fel hyn yn gyfle da i bobl ddysgu am y cynigion sydd o dan ystyriaeth ac i ddweud eu dweud.”	In April, Transport Minister Ken Skates announced Option D as the preferred route to replace the roundabout at Junction 15 Llanfairfechan and Option A selected for Junction 16 Penmaenmawr and Dwygyfylchi. For Junction 15, Option D would allow movement on and off the A55 in 4 directions, 2 eastbound and 2 westbound, by utilising an overbridge with a T\-junction to the north of the A55 and a priority junction to the south of the existing roundabout. The slip roads to the north would be raised locally to allow the bridge to pass over the A55\. Option A at Junction 16 would provide a 4\-way movement, replacing junction 16A. The roundabout at junction 16 would be replaced by westbound on and off slip roads. The junction 16A arrangement would include an overbridge and slip roads would be constructed on raised embankments. A new link road would be constructed, running parallel to the A55, linking back into Ysguborwen Road. The WelTAG appraisal concluded that both selections were the best performing when measured against the project objectives and the WelTAG criteria. Construction could start in summer 2021 and be completed by the end of 2022\. The information sessions where people can see further details and learn more about the preferred options will be held: * Tuesday 25 June at St Gwynin’s Parish Hall in Dwygyfylchi * Wednesday 26 June at Maen Alaw Community Centre in Penmaenmawr and * Thursday 27 June at Llanfairfechan Community Centre. All exhibitions will take place between 10:00 and 20:00 and everyone is welcome to attend. Transport Minister Ken Skates said: > “Replacing the roundabouts at Junction 15 and 16 with height separated junctions will improve journey times and make this section of the A55 safer for all road users. > > > “This is a significant part of our proposals to improve North Wales transport infrastructure over the coming years and the scheme will allow traffic to flow more smoothly without having to slow down at a roundabout as well as strengthen the route’s resilience. > > > “The preferred options I have chosen will deliver on our objectives and ensure this section of the A55 is fit for the future. > > > “The information sessions offer an excellent opportunity for people to learn more about the scheme and the next steps.”
Translate the text from Welsh to English.	Bydd rhai pethau annisgwyl mewn lleoedd annisgwyl yn rhoi teimlad o gynnwrf am yr hyn sydd i ddod yn yr hydref. Bydd gweddw Roald Dahl, Felicity Dahl yn bresenol a’r bywgraffyddwr swyddogol, Donald Sturrock. Bydd cymunedau, cymdeithasau, sefydliadau ac elusennau sydd wedi gweithio i ddathlu bywyd a gwaith Roald Dahl yn ystod 2016 hefyd yn bresennol – ac i ddathlu ei gyfnod yng Nghymru, oedd yn ysbrydoliaeth i nifer o’i anturiaethau, ei gynlluniau a’i gymeriadau. Bydd Ei Huchelder Brenhinol yn ymweld â’r Eglwys Norwyeg, ble y bydd yr Athro Damian Walford Davies, cadeirydd Llenyddiaeth Cymru yn trafod cysylltiadau Roald Dahl gyda Caerdydd a’r Eglwys Norwyeg. Bydd y Dduges hefyd yn cyfarfod y Bardd Rufus Mufasa, fu’n gweithio gyda 60 o blant o Ysgolion Cynradd Grangetown a Cadoxton, Caerdydd, i greu darnau ‘rap’ a cherddi i’w perfformio sydd wedi eu hysbrydoli gan Revolting Rhymes Roald Dahl. Mae’r gweithdy yn rhan o gynllun allgymorth Dyfeisio Digwyddiad Llenyddiaeth Cymru, wedi ei ariannu gan Lywodraeth Cymru, sy’n anelu at gael Cymru gyfan i ddarllen ac ysgrifennu. Mae cynllun Dyfeisio eich Digwyddiad wedi cefnogi dros 200 o ddigwyddiadau a gweithdai ledled Cymru ers mis Ionawr, gan gysylltu â dros 5,0000 o blant, pobl ifanc ac oedolion hyd yma. Bydd taith Ei Huchelder Brenhinol yn parhau i Ganolfan Mileniwm Cymru ble y bydd ymysg y rhai cyntaf i weld ‘George’s Marvellous Medicine Machine’ fydd yn un o’r gosodiadau sydd wedi’u creu ar gyfer digwyddiad ‘City of the Unexpected’ Roald Dahl yng Nghaerdydd ym mis Medi – sydd yn cael ei gynhyrchu gan Canolfan y Mileniwm a National Theatre Wales \- ble y mae sawl syndod arall i ymwelwyr y brifddinas. O ganol dydd ar ddydd Sadwrn 17 Medi, bydd canol dinas Caerdydd yn ffrwydro i fywyd rhyfedd a gwych Roald Dahl, gyda digwyddiadau, perfformiadau ac arddangosfeydd ar y stryd ac mewn adeiladau ledled y ddinas, gydag uchafbwynt yn ystod y nos. Bydd rhai o gefnogwyr mwyaf (ac mwyaf adnabyddus) Roald Dahl yn darllen darnau o’i storïau mewn lleoliadau anarferol ar draws canol y ddinas ar y dydd Sul. Gwahoddir cynulleidfa i’r Picnic Pyjamas ym Mharc Biwt y ddinas yn eu pyjamas, fydd yn dod â themâu, storïau, cymeriadau a chast y penwythnos gyda’i gilydd mewn gŵyl o fwyd, cerddoriaeth, a storïau Roald Dahl, ac o gymuned Caerdydd gydol y dydd. Yn ystod ei hymweliad, bydd Y Dduges hefyd yn cyfarfod â’r gantores a’r gyfansoddwraig Caryl Parry Jones sydd wedi bod yn arwain gweithdai Dyfeisio Dahl, a bydd y Dduges yn clywed darnau ymarfer o Dyfeisio Dahl gyda 22 disgybl o Ysgol Gynradd Windsor Clive yn Nhrelai. Bydd plant o Gorws Only Kids Aloud o dan arweiniad Tim Rhys\-Evans yn dod â’r ymweliad i ben ac yn rhoi’r perfformiad olaf gyda’r caneuon ‘Revolting Children’ o Matilda a ‘Pure Imagination’ o 'Charlie and the Chocolate Factory'. Meddai Ken Skates, Ysgrifennydd y Cabinet ar gyfer yr Economi a’r Seilwaith: > “Mae’r ymweliad hwn yn enghraifft o’r cynnwrf sydd wedi bod yn gysylltiedig ac sy’n parhau i fod yn gysylltiedig â dathliadau Roald Dahl yng Nghymru. Mae ein rhaglen o ddathliadau wedi rhoi cyfle i bobl ledled Cymru i ddod i adnabod Dahl yn well ac i ddathlu trwy ganeuon, cerddoriaeth, dawns, ac wrth gwrs – ddarllen ac ysgrifennu. > > “Eleni rydym yn dathlu Blwyddyn Antur yng Nghymru, sy’n cyd\-fynd yn berffaith â llysgennad antur mor wych – ac mae digon o anturiaethau eraill i’w cael wrth inni edrych ymlaen at ei benblwydd ym mis Medi, ac yn ddiweddarach y mis hwn byddwn yn agor arddangosfa Quentin Blake: Inside Stories yn yr Amgueddfa Genedlaethol yng Nghaerdydd.”	There will be some unexpected things in unexpected places giving a sense of excitement about what’s in store for the autumn. Also present will be Roald Dahl’s widow, Felicity Dahl and official biographer, Donald Sturrock. They will also be joined in this celebration by Cardiff communities, societies, organisations and charities which have worked to celebrate the life and works of Roald Dahl during 2016 – and his time in Wales \- which was inspiration for many adventures, plots and characters. Her Royal Highness will visit the Norwegian Church where Professor Damian Walford Davies, chair of Literature Wales will speak about Roald Dahl’s links to Cardiff and to the Norwegian Church. The Duchess will also meet Poet Rufus Mufasa, who has been working with children from Grangetown and Cadoxton Primary Schools, to create rap and spoken word pieces inspired by Roald Dahl’s Revolting Rhymes. The workshop forms part of Literature Wales’ Invent your Event outreach scheme, funded by the Welsh Government, which aims to engage the whole of Wales in reading and writing. The Invent your Event scheme has supported over 200 events and workshops across Wales since January, engaging with over 5,000 children, young people and adults to date. Her Royal Highness’ tour will continue to the Wales Millennium Centre where she will be among the first to see ‘George’s Marvellous Medicine Machine’ which will be one of the installations created for the ‘Roald Dahl’s City of the Unexpected’ event in Cardiff in September, produced by Wales Millennium Centre and National Theatre Wales \- where many more surprises await visitors to the capital. From 1pm on Saturday 17 September, Cardiff’s city centre will explode into the weird and wonderful world of Roald Dahl, with unexpected sights, performances, pop\-ups and spectacles appearing on the streets and buildings throughout the city, culminating in a finale that evening. Some of Roald Dahl’s biggest (and well\-known) fans will be reading extracts from his stories in some unusual locations across the city centre on Sunday. And audiences are invited to The Great Pyjama Picnic at the city’s Bute Park – in their pyjamas. This event will bring together all the themes, stories, characters and cast of the weekend in an all\-day festival of Dahlian food, music, story and of Cardiff’s community. During her visit, The Duchess will also meet with Welsh singer and songwriter, Caryl Parry Jones who has been leading workshops for Devising Dahl and Her Royal Highness will hear a rehearsal of pieces from Devising Dahl in with 22 pupils from Windsor Clive Primary School, Ely. Children from the Only Kids Aloud Chorus led by Tim Rhys\-Evans will bring the visit to a close and will provide the finale performance with the songs ‘Revolting Children’ from Matilda and ‘Pure Imagination’ from Charlie and the Chocolate Factory. Cabinet Secretary for the Economy and Infrastructure, Ken Skates, said: > “This visit is an excellent snapshot of the excitement which has and continues to surround the celebrations of Roald Dahl in Wales. Our programme of celebration has given people throughout Wales a chance to get know Dahl better and to celebrate through song, music, dance and of course \- reading and writing. > > “This year we celebrate Year of Adventure in Wales which is a perfect fit with such a great ambassador for adventure – and there are plenty more adventures to be had as we look forward to his birthday in September, and later this month we’ll have the pleasure of the opening of the Quentin Blake: Inside Stories exhibition at National Museum Cardiff.”
Translate the text from Welsh to English.	Bydd y cynllun, a fydd yn cael ei gyllido am y tair blynedd nesaf, yn cynyddu’r cyfleoedd i ofalwyr di\-dâl gymryd seibiant o’u rôl fel gofalwyr. Bydd yn cefnogi gofalwyr di\-dâl yng Nghymru i fwynhau cyfnodau rheolaidd i ffwrdd o’u cyfrifoldebau gofalu, mewn ymdrech i atal lludded a rhoi hwb i’w lles meddyliol a chorfforol. Bydd yn eu helpu i gymryd rhan mewn hobïau neu weithgareddau, gan gynnwys cyfle i ymweld â’r gampfa, dysgu sgìl newydd neu ymlacio drwy fynd am dro neu ddarllen llyfr. Gallai seibiant byr hefyd fod yn amser oddi cartref gyda theulu neu ffrindiau a gallai hefyd olygu treulio amser gyda’r person y maent yn ei gefnogi ac yn gofalu amdano. Drwy gydol dwy flynedd diwethaf y pandemig mae llawer o ofalwyr wedi cael trafferth cymryd seibiant i’w helpu i ymdopi â’r pwysau sy’n deillio o’u cyfrifoldebau gofalu. Mae’r cyfyngiadau wedi cyfyngu ar ble y gallant fynd a’r hyn y gallant ei wneud, a hefyd wedi golygu nad oedd gofalwyr yn gallu cael cymorth gan deulu a ffrindiau, gan arwain at flinder pellach ac, mewn rhai achosion, eu hymestyn bron i’r eithaf. Gall cymryd seibiant, boed hynny drwy gymorth, gwasanaeth neu drwy gael profiad, helpu gofalwyr di\-dâl i ymdopi â phwysau a straen, gan helpu i roi gorffwys y mae mawr ei angen iddynt. Gall hefyd eu helpu i fwynhau gweithgareddau nad ydynt wedi gallu eu gwneud, cwblhau tasgau eraill o ddydd i ddydd a dal i fyny â theulu a ffrindiau. Canfu arolwg o fwy na 700 o ofalwyr di\-dâl fod 7 o bob 10 gofalwr wedi methu â chymryd unrhyw seibiant ers mis Mawrth y llynedd. Canfu arolwg arall o 1,500 o ofalwyr di\-dâl hefyd fod mwy na hanner wedi gorfod rhoi’r gorau i hobïau neu ddiddordebau personol oherwydd eu rôl fel gofalwyr. Bydd y cynllun seibiant byr newydd hwn, a gaiff ei gydgysylltu gan sefydliad trydydd sector sy’n gweithio gydag eraill ar draws y sector cyhoeddus a’r trydydd sector, yn galluogi mwy o ofalwyr di\-dâl ledled Cymru i gael y seibiant cywir ar eu cyfer nhw, a hynny ar yr adeg iawn. Dywedodd y Dirprwy Weinidog Gwasanaethau Cymdeithasol Julie Morgan: > Rwy’n gwybod bod llawer o ofalwyr di\-dâl wedi cael trafferth cael seibiant byr yn ystod y pandemig a sut mae hyn wedi effeithio arnynt. > > > Rydym yn buddsoddi yn y cynllun seibiant hwn gan ein bod yn cydnabod pa mor bwysig yw’r seibiannau byr hyn o’u cyfrifoldebau gofalu, gan gefnogi eu lles corfforol a meddyliol, a sut y gallant gael effaith gadarnhaol ar eu bywydau. > > > Rydym am ei gwneud yn haws i ofalwyr di\-dâl o bob oed ledled Cymru gael seibiant a thrwy gydweithio credwn mai dyma’r ffordd fwyaf effeithiol o wneud hynny.	The scheme, which will benefit from funding for the next three years, will increase opportunities for unpaid carers to take a break from their caring role. It will support unpaid carers in Wales to enjoy regular periods away from their caring responsibilities, in an effort to prevent burnout and boost their mental and physical wellbeing. It will help them to take part in hobbies or activities, including a chance to visit the gym, learn a new skill or de\-stress by going for a walk or reading a book. A short break could also be a trip away from home with family or friends and could also involve spending time with the person they support and care for. Throughout the last two years of the pandemic many carers have struggled to take breaks to help them cope with the pressures of their caring responsibilities. Restrictions during lockdown have limited where they can go and what they can do, and also meant carers were unable to access support from family and friends, leading to further fatigue and, in some cases, pushing them near to breaking point. Taking a break, whether through support, a service or having an experience, can help unpaid carers cope with stresses and strains, helping to provide much needed rest, enjoy activities they have been unable to do and complete other day to day tasks. It can also help them to catch\-up with family and friends. A survey of more than 700 unpaid carers found 7 in 10 carers have been unable to take any breaks since March last year. Another survey of 1,500 unpaid carers also found more than half had to give up on hobbies or personal interests because of their caring role. This new short break scheme, which will be co\-ordinated by a third sector organisation working with others across the public and third sector, will enable more unpaid carers across Wales to have access to the right break for them, at the right time. Deputy Minister for Social Services Julie Morgan said: > I know a lot of unpaid carers have struggled to access short breaks during the pandemic and how this has impacted on them. > > > We’re investing in this respite and breaks scheme as we recognise how important these short breaks are from their caring responsibilities, supporting both their physical and mental wellbeing, and how they can have a positive impact on their lives. > > > We want to make it easier for unpaid carers of all ages across Wales to access a break and by working together we believe this is the most effective way to do so.
Translate the text from Welsh to English.	Os caiff y cynnig ei weithredu, bydd yn gosod Cyngor Pen\-y\-bont ar Ogwr o fewn patrwm partneriaethau rhanbarthol y De\-ddwyrain ar gyfer darparu gofal iechyd a gwasanaethau cymdeithasol, gan ategu eu partneriaethau presennol y Cyngor ar gyfer yr economi ac addysg. Wrth siarad am y cynnig, dywedodd yr Ysgrifennydd Iechyd, Vaughan Gething: > “Rydyn ni wedi trafod y cynigion hyn gydag arweinwyr Cyngor Pen\-y\-bont ar Ogwr, a Byrddau Iechyd Prifysgol Abertawe Bro Morgannwg a Cwm Taf, ac rydyn ni'n cydnabod y gwaith gwerthfawr sy'n cael ei gyflawni gan staff ymroddgar y gwasanaethau cyhoeddus a'r awdurdod lleol. > > “Mae'r Byrddau Iechyd a Chyngor Pen\-y\-bont ar Ogwr wedi dweud y byddai creu sicrwydd ynghylch y bwriad i newid y ffiniau o fantais i'r cyhoedd a'r staff, ac maen nhw wedi ymrwymo i ymgysylltu â'r cyhoedd, yr undebau llafur, a'r staff yn ystod y cyfnod ymgynghori ac wedi hynny. > > “Mae gwaith sylweddol wedi ei gyflawni i ganfod y ffordd fwyaf effeithiol o ddarparu gwasanaethau brys a gwasanaethau ysbyty ar draws y byrddau iechyd yn y De. Ni fydd unrhyw newid i ffiniau Cyngor Pen\-y\-bont ar Ogwr, o ganlyniad i'r ymgynghoriad hwn, yn effeithio ar y penderfyniadau sydd wedi deillio o hynny. Dywedodd yr Ysgrifennydd Llywodraeth Leol, Alun Davies: > “Diben y newid arfaethedig yw sicrhau bod gwaith a phenderfyniadau'r partneriaethau ar draws y De yn fwy effeithiol o fewn y bwriad ehangach i ddiwygio llywodraeth leol. > > “Mae'r rhan fwyaf o awdurdodau yng Nghymru eisoes yn gweithio mewn partneriaethau gyda'r un awdurdodau o ran eu gweithgarwch economaidd, eu gwasanaethau iechyd, a'u swyddogaethau eraill. Os bydd y newid yn cael ei weithredu, bydd trefniadau Cyngor Pen\-y\-bont ar Ogwr yn debycach i drefniadau partneriaeth yr holl awdurdodau lleol eraill yng Nghymru. > > “Dw i'n ddiolchgar i arweinwyr Cyngor Pen\-y\-bont ar Ogwr, a Byrddau Iechyd Prifysgol Abertawe Bro Morgannwg a Chwm Taf am eu cymorth a'u cyfraniad at y gwaith o ddatblygu'r cynnig at ddibenion ymgynghori. > > “Byddwn ni'n parhau i weithio'n agos gyda'n partneriaid er mwyn sicrhau bod pob agwedd ar y cynnig yn cael ei archwilio mewn modd priodol ac agored.” Er bod Cyngor Pen\-y\-bont ar Ogwr yn gweithio gydag awdurdodau lleol yn y De\-ddwyrain i sicrhau bod ei weithgarwch economaidd yn mynd rhagddo, ar hyn o bryd rhaid iddo weithio gydag awdurdodau lleol yn y De\-orllewin o fewn Bwrdd iechyd Prifysgol Abertawe Bro Morgannwg wrth ddarparu ei wasanaethau gofal iechyd. Os caiff ei weithredu, bydd y newid arfaethedig hwn yn sicrhau nad yw Pen\-y\-bont ar Ogwr o dan anfantais o orfod gweithio ar draws dwy ardal strategol wahanol.	If the proposal goes ahead, it would establish Bridgend Council in the south East Wales regional footprint for healthcare provision and social services, complementing existing economic and education partnerships. Speaking about the proposals, Health Secretary Vaughan Gething said: > “We have been in discussion with the leadership of Bridgend Council, Abertawe Bro Morgannwg and Cwm Taf University Health Boards about these proposals and recognise the valuable work undertaken by dedicated public service staff in the health boards and the local authority. > > > “The Health Boards and Bridgend Council have indicated that certainty about the intention to change the boundary is in the best interests of the public and staff and are committed to engaging effectively with the public, trade unions and staff during the consultation period and beyond. > > > “Significant work has been undertaken to determine the most effective way to provide emergency and hospital\-based services across health boards in South Wales. Any change to the Bridgend Council boundary as a result of this consultation will not affect those decisions. Local Government Secretary Alun Davies said: > “The purpose of the proposed change is to ensure more effective partnership working and decision\-making across South Wales within the broader ambitions for local government reform. > > > “Most authorities in Wales already work in partnerships with the same authorities across economic activity, health services and other local authority functions. If implemented the boundary change would mean that Bridgend Council’s partnership arrangements will be broadly comparable with all other local authority partnership arrangements in Wales. > > > “I am grateful to the leaders of Bridgend Council, Abertawe Bro Morgannwg and Cwm Taf UHBs for their support and engagement in developing the consultation proposal. > > > “We will continue to work closely with our partners to ensure all aspects of the proposal are properly and openly explored.” Bridgend Council works with local authorities in south east Wales in driving economic activity, but currently they must work with local authorities in south west Wales within the Abertawe Bro Morgannwg UHB area for healthcare services. If implemented, the proposed change would ensure that Bridgend Council was not disadvantaged by working across two different strategic areas.
Translate the text from Welsh to English.	Mae adroddiadau diweddar o aflonyddu a cham\-drin rhywiol mewn ysgolion yn peri pryder mawr imi. Mae unrhyw fath o aflonyddu neu gam\-drin rhywiol yn gwbl annerbyniol ac ni ddylid ei oddef. Mae gan bob lleoliad addysg ddyletswydd gyfreithiol i sicrhau bod plant a phobl ifanc yn cael eu parchu a bod ganddynt fynediad at amgylchedd dysgu lle maent yn teimlo'n gyfforddus ac yn ddiogel. Mae'n parhau i fod yn flaenoriaeth draws\-lywodraethol i sicrhau bod pob plentyn a pherson ifanc yn cael ei gefnogi ac yn gallu rhoi gwybod am unrhyw bryderon sydd ganddynt. Gan gydnabod bod heriau diwylliannol ehangach wrth ddelio â'r mater hwn, rwyf yn bwriadu gweithio ar y cyd gyda'r Gweinidog Cyfiawnder Cymdeithasol a'r Dirprwy Weinidog Gwasanaethau Cymdeithasol ar ein hymateb, gan wrando ar leisiau plant a phobl ifanc. Byddaf hefyd yn gofyn i Estyn gynnal adolygiad o ddiwylliant a phrosesau mewn ysgolion i helpu i ddiogelu a chefnogi pobl ifanc yn well. Bydd canfyddiadau’r adolygiad hwnnw’n chwarae rhan bwysig wrth gefnogi lleoliadau a llywio polisi Llywodraeth Cymru. Er hynny, rwy’n cydnabod na allwn aros am ganlyniad yr adolygiad cyn inni weithredu. Er bod y broblem yn annhebygol iawn o fod yn gyfyngedig i'r ysgolion a enwir yn yr adroddiad Everyone’s Invited, byddwn yn ysgrifennu at yr ysgolion a nodwyd i gynnig cefnogaeth a chyngor ar ddarparu addysg cydberthynas. Dylai fod gan bob ysgol, ac Awdurdod Lleol, arweinydd dynodedig sy'n gyfrifol am gefnogi dysgwyr gydag addysg cydberthynas a rhywioldeb. Rwyf wedi gofyn i swyddogion sefydlu a yw hynny'n wir ar hyn o bryd a byddaf yn diweddaru'r Aelodau maes o law. Ym mis Rhagfyr 2020, gwnaethom gyhoeddi canllawiau ‘Rhannu delweddau noeth a hanner\-noeth: Ymateb i ddigwyddiadau a diogelu plant a phobl ifanc’ i gefnogi lleoliadau gyda datblygu gweithdrefnau i ymateb i ddigwyddiadau sy’n ymwneud â rhannu delweddau noeth fel rhan o’u trefniadau diogelu. Ers i’r canllawiau gael eu cyhoeddi ym mis Rhagfyr, maent wedi cael eu gweld 3297 ac mae’r ddogfen ganllaw wedi’i lawrlwytho bron i 1,000 o weithiau. Rwyf wedi gofyn i swyddogion i weithio’n gyflym i ddatblygu modiwl hyfforddi byr, fel rhan o'r gyfres Cadw Dysgwyr yn Ddiogel, i sefydlu ymhellach y canllawiau hyn a fydd ar gael yn gynnar yn y flwyddyn academaidd newydd. Mae’r ardal Cadw'n Ddiogel Ar\-lein yn Hwb yn parhau i gefnogi diogelwch ar\-lein ym maes addysg, gan ddarparu gwybodaeth, canllawiau ac adnoddau. Mae'n dangos i ddysgwyr, ymarferwyr a rhieni a gofalwyr sut mae rhoi gwybod am unrhyw faterion y maent yn eu profi ar\-lein, yn ogystal â’u cyfeirio at wasanaethau cymorth pwrpasol. Yn ddiweddar rydym wedi gweithio gyda Childnet International i sicrhau bod y pecyn cymorth ‘Step Up, Speak Up’ ar gael i ysgolion. Mae hyn yn cynnwys cyfres o gynlluniau gwersi a gweithgareddau sy'n mynd i'r afael ag aflonyddu rhywiol ar\-lein ymhlith pobl ifanc. Rydym yn parhau â’r gwaith hwn gyda Childnet International a byddwn yn sicrhau bod y pecyn cymorth ‘Just a Joke?’ ar gael i ysgolion. Mae canllawiau helaeth ar gael ar atal ac ymateb i gam\-drin plant yn rhywiol, gan gynnwys ein canllawiau statudol Cadw Dysgwyr yn Ddiogel. Mae Llywodraeth Cymru wedi cyhoeddi canllawiau Trais yn erbyn menywod, cam\-drin domestig a thrais rhywiol ar gyfer llywodraethwyr a phecyn cymorth ar gyfer staff addysg sy'n cynnwys arferion gorau. Mae hefyd wedi cefnogi Cyngor Cyllido Addysg Uwch Cymru i ddatblygu ei strategaeth ar drais yn erbyn menywod, cam\-drin domestig a thrais rhywiol. Mae gan Gynllun Gweithredu Cenedlaethol Llywodraeth Cymru, atal ac ymateb i gam\-drin plant yn rhywiol ddeg amcan. Mae hyn yn cynnwys Amcan 2: Mwy o ymwybyddiaeth ymhlith plant o bwysigrwydd cydberthnasau diogel, cyfartal ac iach a bod ymddygiad camdriniol bob amser yn anghywir. Gan weithio gyda Byrddau Diogelu rhanbarthol, rydym yn gweithredu'r cynllun. Fodd bynnag, rhaid inni adeiladu ar y momentwm hwn. Nid oes amheuaeth gennyf y bydd gan y Cwricwlwm newydd i Gymru, a gyflwynir yn 2022, ran hanfodol yn y maes hwn. Am y tro cyntaf, bydd gan iechyd a llesiant yr un statws yn y gyfraith â meysydd pwysig eraill yng nghwricwlwm yr ysgol. Fe'i cynlluniwyd i gefnogi datblygiad hanfodion iechyd a llesiant ymhlith dysgwyr, sy'n cynnwys eu cefnogi i gael dealltwriaeth o sefyllfaoedd niweidiol a sut i ymateb yn briodol. Bydd Addysg Cydberthynas a Rhywioldeb hefyd yn rhan statudol o'r cwricwlwm ar gyfer pob lleoliad. Y bwriad yw y bydd hyn yn canolbwyntio ar ddatblygu cydberthnasau iach o'r blynyddoedd cynnar ymlaen. Fel mater o flaenoriaeth, byddwn yn awr yn cynnal adolygiad o'r adnoddau sydd ar gael i sicrhau bod ein hysgolion a'n dysgwyr yn cael cefnogaeth lawn gydag Addysg Cydberthynas a Rhywioldeb. Byddwn yn gweithio gydag ysgolion i ddarganfod sut mae'r adnoddau presennol yn cael eu defnyddio ac i sicrhau ei bod mor rhwydd â phosibl dod o hyd i adnoddau ar Hwb. Hoffwn gloi drwy dynnu sylw at ystod o gefnogaeth i rai sydd wedi dioddef o aflonyddu a cham\-drin rhywiol. Mae gennym sawl llinell gymorth a ariennir gan Lywodraeth Cymru eisoes wedi'i sefydlu, yn benodol Childline Cymru, Byw Heb Ofn a'r gwasanaeth MEIC. Byddwn yn annog pobl i wneud defnydd llawn ohonynt. Childline Cymru 0800 1111 Byw Heb Ofn 0808 80 10 800 MEIC 0808 80 23 45	I am deeply concerned by recent reports of sexual harassment and abuse in schools. Any form of sexual harassment or abuse is totally unacceptable and should not be tolerated. All education settings have a legal duty to ensure that children and young people are shown respect and have access to a learning environment in which they feel comfortable and safe. It remains a cross\-government priority to ensure that every child and young person is supported and that they are able to report any concerns they may have. In recognition that there are broader cultural challenges in dealing with this issue the Minister for Social Justice and the Deputy Minister for Social Services and I will work together in relation to our ongoing response and we will wish to be informed by the voices of children and young people. I will also be requesting Estyn to conduct a review into culture and processes in schools to help protect and support young people better. While the findings of that review will play an important role in supporting settings and informing Welsh Government policy, I recognise that we cannot await the outcome of that review before we act. Whilst the problem is extremely unlikely to be limited to the schools named in the Everyone’s Invited report, we will write to the schools identified to offer support and advice on delivering relationships education. Every school, and Local Authority, should have a designated lead responsible for supporting learners with relationships and sexuality education. I have asked officials to establish whether that is currently the case and will update Members in due course. In December 2020, we published guidance Sharing nudes and semi\-nudes: Responding to incidents and safeguarding children and young peopleto support settings with developing procedures to respond to incidents involving sharing nudes as part of their safeguarding arrangements. Since it was published in December, it has been viewed 3297 times with nearly 1,000 downloads of the guidance document. I have instructed officials to work at pace to develop a short training module, as part of the Keeping Learners Safe suite, to further embed this guidance which will be available early in the new academic year. The Keeping Safe Online area of Hwb continues to support online safety in education, providing information guidance and resources. It provides signposts for learners, practitioners and parents and carers to report any issues they experience online and access to dedicated support services. Recently we have worked with Childnet International to make the ‘Step Up, Speak Up’ toolkit available for schools. This includes a series of lesson plans and activities that address online sexual harassment amongst young people. We are continuing this work with Childnet International and we will be making the ‘Just a Joke?’ toolkit available for schools. There is extensive guidance available on preventing and responding to child sexual abuse, including our statutory guidance Keeping Learners Safe. The Welsh Government has published Violence against women, domestic abuse and sexual violence guidance for governors and a Toolkit for education staff containing best practice, as well as supporting The Higher Education Funding Council for Wales (HEFCW) with the development of their VAWDASV strategy. The Welsh Government National Action Plan, preventing and responding to child sexual abuse has ten objectives. This includes Objective 2: Increased awareness in children of the importance of safe, equal and healthy relationships and that abusive behaviour is always wrong. Working with regional Safeguarding Boards, we are implementing the plan, however, we must build on this momentum. I am in no doubt that new Curriculum for Wales, rolled out from 2022, will have a crucial role in this area. For the first time, health and wellbeing will have equal status in law to other important areas of the school curriculum. It has been designed to support the development of the fundamentals of health and wellbeing in learners which includes supporting them to have an understanding of harmful situations and how to respond appropriately. Relationships and Sexuality Education (RSE) will also be a statutory part of the curriculum for all settings. It is intended that this will have a focus on developing healthy relationships from the early years. As a matter of priority, we will now undertake a review of the resources available to ensure our schools and learners are fully supported with RSE. We will work with schools to ascertain how existing resources are being used and to ensure resources are as easy to find as possible on Hwb. I would like to end by highlighting a range of support for victims of sexual harassment and abuse. We have several Welsh Government funded helplines already established, specifically Childline Cymru, Live Fear Free and the MEIC service. I would encourage people to make full use of them. Childline Cymru 0800 1111 Live Fear Free 0808 80 10 800 MEIC 0808 80 23 456
Translate the text from English to Welsh.	Restart a Heart Day, on 18 October, was a great success with over 200 volunteers from Welsh Ambulance Services NHS Trust (WAST), Police, Fire Service, Community First Responders and St Johns, as well as staff from health boards assisting to provide Cardiopulmonary Resuscitation (CPR) training in 43 secondary schools across Wales, with over 7,200 secondary school pupils trained. We would like to congratulate all the schools and pupils who took part and thank all of the volunteers. On 18 October, I attended an event with school children held in the Wales Millennium Centre. The feedback from the schools and pupils was overwhelmingly positive; 13 schools already had a defibrillator and another 26 indicated they would like to have one. The schools all had the Call Push Rescue equipment from the British Heart Foundation so will be able to continue with the training. Throughout October, WAST also ran their Shoctober campaign where the aim was ‘Helping Children Save Lives’, and this was targeted at primary age children across Wales. They were taught life saving skills and empowered to deal with life threatening emergencies. Over 200 schools registered to take part and just over 9,500 children were reached. Children aged between 3 and 7 were taught ‘Teddy CPR’ and those between 8 and 11 were taught CPR on resuscitation dolls. The Cabinet Secretary for Education participated in the launch at Penmaes School in Brecon on 3 October. We are confident both staff and pupils will continue to be inspired and influence ideas and plans for the future. The Welsh Ambulance Service will adapt Shoctober based on feedback from those schools that participated. In addition, the Defibuary campaign runs throughout February. It is about raising awareness of symptoms of cardiac arrest and the location of equipment available to the public in a life threatening emergency. Launched this year, Defibuary resulted in over 400 automated external defibrillator (AED) locations being posted on WAST’s social media page, 150 new AED locations were identified with a reach of over 301,000 people. WAST has also engaged directly with over 300 schools across Wales and linked with local communities and organisations to raise awareness of defibrillators and how to use them. We recognise how effective defibrillators can be and the impact they can make in terms of survival in the event of a cardiac arrest. There are approximately 2,000 defibrillators registered on the NHS Wales Direct website and there is a location map which shows all the locations across Wales: http://www.nhsdirect.wales.nhs.uk/localservices/maplocalservices.aspx. The Welsh Government currently has Public Access Defibrillators (PADs) registered and available at 10 of its offices as well as having Community First Responder teams in Llandrindod Wells, Llandudno Junction and Aberystwyth. There are also publically accessible AEDs now available on the external walls of all Fire and Rescue Service buildings in North Wales (including all fire stations). South and Mid and West Wales Fire Service have AEDs on all front line appliances. This means that there is an AED at all fire stations in Wales, although not all are available for use by the public. These were purchased with the aid of over £300,000 Welsh Government funding in 2015\. Registered defibrillator sites are also on the WAST Clinical Contact Centre computer systems so they can quickly identify the nearest defibrillator. WAST teams work throughout the year with communities and charities to provide AED familiarisation and CPR training throughout Wales. We would encourage all organisations and communities, if they have not already, to register their AED via the WAST Be a Defib Hero webpage: https://www.nhsdirect.wales.nhs.uk/fs/fs.aspx?surveyid\=87006d5283a4e309b216889d0b53e78\&fsl\=en\-gb. WAST is happy to provide advice to any organisation, including community councils, in relation to AEDs and help provide AEDs on a cost price basis. We are aware of the joint work between local fire stations in Mid and West Wales and community councils in the Gower area with over 50 public access AEDs placed across the area. In response to the Petition’s Committee report on mandatory Welsh legislation to ensure defibrillators in all public places, we reinforced the Welsh Government’s commitment to developing an Out of Hospital Cardiac Arrest plan. Work is ongoing with a number of partners including NHS Wales, fire service, education and third sector organisations and we anticipate this will be ready for publication in spring 2017\. The plan will cover early recognition of a cardiac arrest, immediate and high quality CPR, early defibrillation and effective post resuscitation care. We anticipate, as part of the ongoing implementation of this plan, further work will be undertaken to map out the organisations which provide CPR training within communities across Wales. The Welsh Government fully supports raising awareness of, and helping, young people to acquire life saving skills and emergency first aid procedures. Currently, all learners in Wales can learn about emergency aid procedures through Personal and Social Education (PSE) which forms part of the basic curriculum for all registered pupils in maintained schools. The non\-statutory PSE framework for 7 to 19 year olds in Wales is the key document that schools should use in planning their PSE programme to ensure that learners receive a balanced and relevant PSE programme, which may include developing practical life skills such as administering first aid. Looking to the future, the Cabinet Secretary for Education, has reaffirmed the Welsh Government’s acceptance, in full, of the recommendations of the ‘Successful Futures’ report written by Professor Graham Donaldson. ‘A curriculum for Wales \- a curriculum for life’ sets out the timeline for taking these recommendations forward, with a view to the new curriculum to being made available from 2018 and used to support learning and teaching in schools and settings by 2021\. In his report, Professor Donaldson identifies four purposes of education – one of which is that it should support all our children and young people to become healthy, confident individuals. In addition, his report sets out six Areas of Learning and Experience (AoLE) as central to the structure of the new curriculum, and one of these AoLEs is Health and Well\-being. The design of the new curriculum will be taken forward by a network of Pioneer Schools working in an all\-Wales partnership with education experts, Welsh Government, Estyn, Further and Higher Education, business and other key partners. It is their collective expertise that will shape the new curriculum and they will consider evidence for all topics, including developing practical skills for life such as administering first aid. As the new curriculum is developed, Pioneer Schools will also consider the professional learning and support that will enable professionals to fully realise the benefits of the new curriculum. In Successful Futures, Professor Donaldson identified that the current curriculum has become overloaded and complicated, partly because of the use of legislation. The review has set out a path for the Welsh Government and recommends that legislation should be used to define a broad set of duties rather than detailed prescription of content. Before introducing any legislative changes to underpin the new curriculum framework, the Welsh Government will consult and provide stakeholders with an opportunity to share their views on our proposals. We never know when we might come across situations where something needs to be done to help save a family member, friend, neighbour or stranger, by providing these skills and knowledge, we have enabled many children and young people to do something practical and start the chain of survival to give people a chance. We want to ensure these opportunities are available to all communities across Wales.	Roedd y Diwrnod Adfywio Calon, a gynhaliwyd ar 18 Hydref, yn llwyddiant mawr gyda thros 200 o wirfoddolwyr o Ymddiriedolaeth GIG Gwasanaethau Ambiwlans Cymru, yr Heddlu, y Gwasanaeth Tân, Ymatebwyr Cyntaf Cymunedol, ac Ambiwlans Sant Ioan, yn ogystal â staff o fyrddau iechyd, yn helpu i ddarparu hyfforddiant Adfywio Cardio\-pwlmonaidd mewn 43 o ysgolion uwchradd ledled Cymru. Rhoddwyd hyfforddiant i dros 7,200 o ddisgyblion ysgol uwchradd. Hoffem longyfarch yr holl ysgolion a disgyblion a gymerodd ran, yn ogystal â diolch i’r holl wirfoddolwyr. Roeddwn yn bresennol yn y digwyddiad ar gyfer plant ysgol a gynhaliwyd yng Nghanolfan y Mileniwm ar 18 Hydref. Roedd yr adborth a gafwyd gan ysgolion a disgyblion yn hynod gadarnhaol; roedd 13 o ysgolion eisoes yn meddu ar ddiffibrilwr, a dywedodd 26 arall y byddent yn hoffi cael un. Roedd gan bob ysgol gyfarpar Call Push Rescue oddi wrth Sefydliad Prydeinig y Galon, ac felly byddant i gyd mewn sefyllfa i allu parhau â’r hyfforddiant. Drwy gydol mis Hydref, bu Ymddiriedolaeth GIG Gwasanaethau Ambiwlans Cymru hefyd yn rhedeg ymgyrch Shoctober. Nod y cynllun oedd helpu plant i achub bywydau, ac roedd wedi’i anelu at blant oedran ysgol gynradd ledled Cymru. Cafodd y plant gyfle i ddysgu sgiliau achub bywyd ar gyfer ymdrin â digwyddiadau brys lle y mae bywyd yn y fantol. Cofrestrodd dros 200 o ysgolion i gymryd rhan yn yr ymgyrch, a chymerodd ychydig dros 9,500 o blant ran ynddi, gyda’r plant 3\-7 oed yn dysgu drwy ymarfer y dull Adfywio Cardio\-pwlmonaidd ar dedi bêrs a phlant 8\-11 oed yn dysgu drwy ymarfer y dull Adfywio Cardio\-pwlmonaidd ar ddoliau. Aeth Ysgrifennydd y Cabinet dros Addysg i Ysgol Penmaes yn Aberhonddu ar 3 Hydref i gymryd rhan yn y lansiad a gynhaliwyd yno. Rydym yn ffyddiog y bydd y staff a’r disgyblion yn parhau i gael eu hysbrydoli, gan ddylanwadu ar syniadau a chynlluniau ar gyfer y dyfodol. Bydd Gwasanaeth Ambiwlans Cymru yn defnyddio’r adborth a gafwyd gan yr ysgolion i ddatblygu’r ymgyrch Shoctober yn y dyfodol. Yn ogystal â hyn, bydd yr ymgyrch Defibuary yn rhedeg drwy gydol mis Chwefror. Nod yr ymgyrch hon yw sicrhau bod pobl yn gwybod beth yw symptomau ataliad ar y galon a lle mae’r cyfarpar sydd ar gael i’r cyhoedd os bydd digwyddiad brys lle mae bywyd yn y fantol. Cafodd Defibuary ei lansio eleni, a chafodd lleoliadau dros 400 o ddiffibrilwyr allanol awtomatig eu rhoi ar dudalen cyfryngau cymdeithasol Ymddiriedolaeth GIG Gwasanaethau Ambiwlans Cymru, a nodwyd lleoliad 150 o gyfarpar diffibrilio allanol awtomatig newydd a fydd ar gael i dros 301,000 o bobl. Mae’r Ymddiriedolaeth hefyd wedi cysylltu’n uniongyrchol â thros 300 o ysgolion ledled Cymru ac wedi meithrin cysylltiadau â chymunedau a sefydliadau lleol i rannu gwybodaeth am ddiffibrilwyr a sut i’w defnyddio. Rydym yn sylweddoli pa mor effeithiol y gall diffibrilwyr fod a sut y gallant wella cyfle unigolyn o oroesi ar ôl dioddef ataliad ar y galon. Mae oddeutu 2,000 o ddiffibrilwyr wedi eu cofrestru ar wefan Galw Iechyd Cymru ac mae map sy’n dangos yr holl leoliadau ledled Cymru: http://www.nhsdirect.wales.nhs.uk/localservices/maplocalservices.aspx?/locale\=cy. Ar hyn o bryd mae gan Lywodraeth Cymru Ddiffibrilwyr Mynediad Cyhoeddus sydd wedi eu cofrestru ac sydd ar gael yn 10 o swyddfeydd y Llywodraeth. Yn ogystal â hyn, mae timau o Ymatebwyr Cyntaf Cymunedol ar gael yn Llandrindod, Cyffordd Llandudno ac Aberystwyth. Mae cyfarpar diffibrilio allanol awtomatig sydd ar gael i’r cyhoedd eu defnyddio ar furiau allanol holl adeiladau’r Gwasanaeth Tân ac Achub yn y Gogledd (gan gynnwys pob gorsaf dân). Mae gan Wasanaethau Tân y Canolbarth, y Gorllewin a’r De gyfarpar diffibrilio allanol awtomatig ar eu holl offer rheng flaen. Mae hynny’n golygu bod diffibrilwyr allanol awtomatig ym mhob gorsaf dân yng Nghymru, er nad yw pob un ar gael i’w defnyddio gan y cyhoedd. Cawsant eu prynu gyda thros £300,000 o gymorth a ddarparwyd gan Lywodraeth Cymru yn 2015\. Mae safleoedd diffibrilwyr wedi eu cofrestru hefyd ar systemau cyfrifiadurol Canolfan Cyswllt Clinigol Ymddiriedolaeth GIG Gwasanaethau Ambiwlans Cymru, er mwyn i bobl allu dod o hyd i’r diffibrilwr agosaf yn gyflym. Mae timau’r Ymddiriedolaeth yn gweithio gyda chymunedau ac elusennau drwy gydol y flwyddyn i ddarparu hyfforddiant ar ddefnyddio cyfarpar diffibrilio allanol awtomatig ac ar Adfywio Cardio\-pwlmonaidd ledled Cymru. Hoffem annog pob sefydliad a chymuned, os nad ydynt eisoes wedi gwneud hynny, i gofrestru eu cyfarpar diffibrilio allanol awtomatig drwy dudalen we Be a Defib Hero yr Ymddiriedolaeth: https://www.nhsdirect.wales.nhs.uk/fs/fs.aspx?surveyid\=87006d5283a4e309b216889d0b53e78\&fsl\=en\-gb. Mae’r Ymddiriedolaeth yn hapus i roi cyngor ar gyfarpar diffibrilio allanol awtomatig i unrhyw sefydliad, gan gynnwys cynghorau cymuned, a helpu i ddarparu cyfarpar o’r fath yn seiliedig ar gost yn unig. Rydym yn ymwybodol o’r gwaith a wneir ar y cyd gan orsafoedd tân lleol yn y Canolbarth a’r Gorllewin a chynghorau cymuned yn ardal y Gŵyr lle mae dros 50 o diffibrilwyr allanol awtomatig sydd ar gael i’r cyhoedd eu defnyddio wedi eu gosod ar draws yr ardal. Mewn ymateb i adroddiad y Pwyllgor Deisebau ar gyflwyno deddfwriaeth orfodol yng Nghymru i sicrhau bod diffibrilwyr ar gael yn ein holl fannau cyhoeddus, rydym wedi atgyfnerthu ymrwymiad Llywodraeth Cymru i ddatblygu cynllun ar gyfer Ataliad ar y Galon y Tu Allan i’r Ysbyty. Mae’r gwaith hwn yn mynd rhagddo, gyda chymorth nifer o bartneriaid gan gynnwys GIG Cymru, y gwasanaeth tân, sefydliadau addysg a’r trydydd sector, ac rydym yn rhagweld y bydd y cynllun hwn yn barod i’w gyhoeddi yn y gwanwyn 2017\. Bydd y cynllun yn cynnwys dulliau o adnabod symptomau cynnar ataliad ar y galon, darparu Adfywio Cardio\-pwlmonaidd o ansawdd uchel yn ddi\-oed, diffibrilio cynnar a darparu gofal ôl\-adfywio effeithiol. Fel rhan o’r gwaith o weithredu’r cynllun hwn, rydym yn rhagweld y bydd angen cyflawni rhagor o waith i fapio’r sefydliadau sy’n darparu hyfforddiant Adfywio Cardio\-pwlmonaidd mewn cymunedau ledled Cymru. Mae Llywodraeth Cymru yn cefnogi’n llawn y gwaith o godi ymwybyddiaeth o’r neges o ba mor hanfodol yw hi bod pawb yn dysgu sgiliau achub bywyd a sut i roi cymorth cyntaf brys. Ar hyn o bryd mae holl ddysgwyr Cymru yn cael y cyfle i ddysgu am ddulliau o roi cymorth cyntaf brys drwy eu hastudiaethau Addysg Bersonol a Chymdeithasol (ABCh) sy’n rhan o’r cwricwlwm sylfaenol ar gyfer yr holl ddisgyblion sydd wedi eu cofrestru mewn ysgolion a gynhelir. Y fframwaith ABCh anstatudol ar gyfer plant a phobl ifanc 7\-19 oed yw’r ddogfen allweddol y dylai ysgolion ei defnyddio i gynllunio rhaglen addysg bersonol a chymdeithasol gytbwys a pherthnasol ar gyfer y dysgwyr, a allai gynnwys datblygu sgiliau bywyd ymarferol megis rhoi cymorth cyntaf. Wrth edrych tua’r dyfodol, mae Ysgrifennydd y Cabinet dros Addysg, wedi ailgadarnhau bod Llywodraeth Cymru yn derbyn yn llawn argymhellion adroddiad yr Athro Graham Donaldson, ‘Dyfodol Llwyddiannus’. Mae ‘Cwricwlwm i Gymru – cwricwlwm am oes’ yn pennu amserlen ar gyfer bwrw ymlaen â’r argymhellion hyn, gyda’r nod o sicrhau bod y cwricwlwm newydd ar gael o 2018 ymlaen, a’i fod yn cael ei ddefnyddio fel sail i ddysgu ac addysgu mewn ysgolion a lleoliadau erbyn 2021\. Yn ei adroddiad, mae’r Athro Donaldson yn nodi pedwar diben ar gyfer addysg – un ohonynt yw y dylai helpu ein holl blant a phobl ifanc i fod yn unigolion iach a hyderus. Hefyd, mae ei adroddiad yn nodi chwe Maes Dysgu a Phrofiad sy’n ganolog i strwythur y cwricwlwm newydd, ac un o’r meysydd hynny yw Iechyd a Llesiant. Caiff dyluniad y cwricwlwm newydd ei ddatblygu gan rwydwaith o Ysgolion Arloesi sy’n gweithio mewn partneriaeth Cymru gyfan ag arbenigwyr addysg, Llywodraeth Cymru, Estyn, a’r sectorau Addysg Bellach ac Uwch, y sector busnes a phartneriaid allweddol eraill. Bydd datblygiad y cwricwlwm newydd yn cael eu lywio gan yr arbenigedd maen nhw’n ei rannu, a byddant yn ystyried tystiolaeth mewn perthynas â’r holl bynciau, gan gynnwys datblygu sgiliau bywyd ymarferol megis rhoi cymorth cyntaf. Wrth i’r gwaith o ddatblygu’r cwricwlwm newydd fynd rhagddo, bydd yr Ysgolion Arloesi hefyd yn ystyried y dysgu a’r cymorth proffesiynol y bydd eu hangen i alluogi gweithwyr proffesiynol i wireddu’n llawn fanteision y cwricwlwm newydd. Yn ei adroddiad Dyfodol Llwyddiannus, nododd yr Athro Donaldson fod y cwricwlwm presennol wedi ei orlwytho a’i fod wedi mynd yn gymhleth, yn rhannol oherwydd y ddeddfwriaeth sy’n gysylltiedig ag ef. Mae’r adolygiad wedi nodi trywydd i Lywodraeth Cymru ei ddilyn, ac mae’n argymell y dylid defnyddio deddfwriaeth i ddiffinio set o ddyletswyddau eang yn hytrach na rhagnodi cynnwys yn fanwl. Cyn cyflwyno unrhyw newidiadau i’r ddeddfwriaeth a fyddai’n sail i fframwaith y cwricwlwm newydd, bydd Llywodraeth Cymru yn cynnal ymgynghoriad, gan roi’r cyfle i randdeiliaid roi eu sylwadau ar ein cynigion. Nid oes unrhyw un ohonom yn gwybod pryd y gallai sefyllfa godi lle mae angen gwneud rhywbeth i helpu i achub aelod o’r teulu, ffrind, cymydog neu ddieithryn. Trwy ddarparu’r sgiliau a’r wybodaeth angenrheidiol, rydym wedi galluogi llawer o blant a phobl ifanc i wneud rhywbeth ymarferol i roi cychwyn ar gyfres o gamau a allai wella’r posibilrwydd bod unigolyn yn goroesi pan fydd ei galon yn peidio â churo yn sydyn. Rydym am sicrhau bod y cyfleoedd hyn ar gael i bob cymuned yng Nghymru.
Translate the text from Welsh to English.	Ym mis Mai 2015, dechreuodd Llywodraeth Cymru ymgynghori’n ffurfiol ynghylch yr ail gyfres o reoliadau, codau ymarfer a chanllawiau statudol i gael eu gwneud dan Ddeddf Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant (Cymru) 2014\. Yn dilyn diwedd y cyfnod ymgynghori ar 31 Gorffennaf 2015, mae’r datganiad hwn yn rhoi’r wybodaeth ddiweddaraf i Aelodau Cynulliad am y cynnydd hyd yma, mae’n amlygu gweithgarwch sydd ar ddod ac yn hysbysu aelodau ynghylch y cymorth cyfathrebu yr ydym yn trefnu iddo fod ar gael. Roedd yr ymgynghoriad yn ymdrin â phedair rhan o’r Ddeddf – yn benodol rhannau 5 (Codi Ffioedd ac Asesiadau Ariannol), 6 (Plant sy’n Derbyn Gofal a Phlant sy’n Cael Eu Lletya), 9 (Cydweithrediad a Phartneriaeth) a 10 (Gwasanaethau Eirioli) – yn unol â’r dull gweithredu a nodwyd gan y Cyn\-Ddirprwy Weinidog Gwasanaethau Cymdeithasol Gwenda Thomas AC yn ei datganiad ysgrifenedig ar 16 Gorffennaf 2014\. Yn ystod y cyfnod ymgynghori o 12 wythnos, cynhaliwyd dau ddigwyddiad, a oedd yn cynnwys dros 200 o gynrychiolwyr o ystod eang o gyrff rhanddeiliaid ledled Cymru. Cafwyd dros 200 o ymatebion ysgrifenedig sylweddol i’r ymgynghoriad oddi wrth gymysgedd eang o unigolion, grwpiau cynrychiadol, sefydliadau llywodraeth leol a sefydliadau proffesiynol. Roedd yr adborth cyffredinol yn gadarnhaol gyda’r ymatebwyr yn gefnogol ar y cyfan i egwyddorion a manylion y rheoliadau, codau ymarfer a chanllawiau statudol drafft. Bydd manylion pellach ynghylch y rhain ar gael yn yr adroddiadau cryno ar yr ymgynghoriad a fydd yn cael eu cyhoeddi’n fuan. O ganlyniad i’r ymgynghoriad mae nifer o newidiadau allweddol wedi cael eu gwneud. Mae’r rhain yn cynnwys: * Ychwanegu pennod newydd ar adfer dyledion at y cod dan ran 5 ynghylch codi ffioedd ac asesiadau ariannol. * Creu gofyniad newydd yn y rheoliadau dewis llety (dan ran 5\) sy’n golygu, lle na ellir cydymffurfio â dewis person o ran y cartref gofal sydd orau ganddo, bod yn rhaid i’r awdurdod lleol ei hysbysu ynghylch y rheswm penodol dros hyn. * Defnyddio terminoleg fwy eglur yn y rheoliadau cynllunio gofal a lleoli, mewn perthynas â chynlluniau gofal a chymorth, ac yn y cod dan ran 6 ynghylch plant sy’n derbyn gofal, mewn perthynas ag adolygu cynlluniau a’u perthynas â chynlluniau eraill. * Newid y patrwm cydweithredu rhanbarthol dan ran 9 i sefydlu bwrdd partneriaeth ar wahân ar gyfer Powys, a hwnnw’n cwmpasu’r awdurdod lleol, Bwrdd Iechyd Addysgu Powys a phartneriaid lleol allweddol. * Mireinio darpariaethau yn y cod dan ran 10 ynghylch eiriolaeth o ran pryd y mae’n rhaid i awdurdod lleol ddarparu eiriolaeth broffesiynol annibynnol a chynnwys cyfeiriad at eiriolaeth ym mhob un o’r codau a’r canllawiau statudol a gynhyrchir dan y Ddeddf. Mae’r rheoliadau diwygiedig yng nghyfres 2 a’r codau ymarfer terfynol ar gyfer rhannau 2 (Swyddogaethau Cyffredinol), 3 (Asesu Anghenion Unigolion), 4 (Diwallu Anghenion), 5 (Codi Ffioedd ac Asesiadau Ariannol), 6 (Plant sy’n Derbyn Gofal a Phlant sy’n Cael Eu Lletya), 10 (Cwynion, Sylwadau a Gwasanaethau Eirioli) ac 11 (Amrywiol a Chyffredinol) o’r Ddeddf wedi cael eu gosod gerbron y Cynulliad erbyn hyn er mwyn iddo graffu arnynt. Byddaf hefyd yn cyhoeddi canllawiau statudol ynghylch rhannau 7 (Diogelu) a 9 (Cydweithrediad a Phartneriaeth) yn ddiweddarach y mis hwn. Mae’r rheoliadau a’r codau ymarfer, fel y’u gosodwyd, i’w gweld yma: http://www.assembly.wales/cy/bus\-home/Pages/Plenary.aspx?category\=Laid Document Bydd y rhain, ynghyd â’r cod ymarfer mewn perthynas â mesur perfformiad gwasanaethau cymdeithasol – a osodwyd gerbron y Cynulliad ym mis Mehefin ac a gyhoeddwyd wedyn ar 5 Hydref – yn cwblhau’r fframwaith deddfwriaethol dan y Ddeddf yn sylweddol ac yn darparu cryn dipyn o’r manylion sy’n ofynnol er mwyn ei gweithredu. Mae’r cod ymarfer terfynol mewn perthynas â rhan 8 o’r Ddeddf (rôl Cyfarwyddwyr Gwasanaethau Cymdeithasol) yn destun ymgynghoriad ar hyn o bryd – sy’n dod i ben ar 4 Rhagfyr – a bydd yn cael ei osod gerbron y Cynulliad yn gynnar yn 2016, ynghyd â rheoliadau mewn perthynas â diwygiadau canlyniadol. Ni ellir gweithredu’r Ddeddf trwy wneud deddfwriaeth yn unig. Rydym yn dibynnu ar ystod o bartneriaid allweddol i ddarparu’r arweinyddiaeth genedlaethol a rhanbarthol sy’n ofynnol i gyflawni’r Ddeddf ar lawr gwlad. Gan weithio gyda’n partneriaid uniongyrchol – Cymdeithas Llywodraeth Leol Cymru, Conffederasiwn GIG Cymru, Cymdeithas Cyfarwyddwyr Gwasanaethau Cymdeithasol Cymru a Chyngor Gofal Cymru – rydym wedi paratoi datganiad cydweithredol, Cyflawni’r Ddeddf Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant (Cymru). Mae hwn yn nodi’r prif weithgareddau y bydd pob partner yn eu cyflawni dros y misoedd nesaf i symud y rhaglen weithredu genedlaethol yn ei blaen. Mae’r dull hwn o weithio ar y cyd yn dangos ymrwymiad pob partner i sicrhau bod y Ddeddf yn sicrhau gwasanaethau cymdeithasol gwell, mwy cynaliadwy i bobl Cymru. Rwyf wedi rhoi cymorth ariannol i’r chwe chydweithredfa weithredu ranbarthol dros y tair blynedd ddiwethaf, trwy’r Grant Trawsnewid (£3m yn 2015\-16\), er mwyn iddynt fod â’r capasiti i lunio cynlluniau gweithredu a gwneud paratoadau i gyflawni’r dyletswyddau newydd sydd wedi’u cynnwys yn y Ddeddf o 6 Ebrill 2016\. Mae gan bob cydweithredfa ranbarthol gynlluniau gweithredu manwl, ac maent yn gweithio gyda’i gilydd, gyda chymorth Cymdeithas Cyfarwyddwyr Gwasanaethau Cymdeithasol Cymru a Chymdeithas Llywodraeth Leol Cymru i sicrhau dulliau gweithredu cenedlaethol cyson mewn meysydd cyflawni allweddol. Mae Cyngor Gofal Cymru yn cyflawni’r Strategaeth Dysgu a Datblygu Genedlaethol ar gyfer y Ddeddf a ariennir trwy ddyraniad o £1m o Raglen Datblygu’r Gweithlu Gofal Cymdeithasol 2015\-16, gyda £7\.1m yn ychwanegol ar gael i awdurdodau lleol er mwyn paratoi eu gweithluoedd ar gyfer cychwyn y Ddeddf. Fel rhan o’r strategaeth hon mae’r Cyngor Gofal yn paratoi ar gyfer cyflwyno deunyddiau dysgu pwrpasol ar y Ddeddf i’r holl bartneriaid i gefnogi’r broses o raeadru hyfforddiant o fewn y rhanbarthau o fis Ionawr 2016\. Bydd hyn yn cael ei gefnogi gan Hyb Gwybodaeth a Dysgu y Cyngor Gofal – siop\-un\-stop hygyrch ar gyfer gwybodaeth ac adnoddau mewn perthynas â’r Ddeddf, gan gynnwys y datganiad cydweithredol. Cyn bo hir byddwn yn cyhoeddi set o ddogfennau briffio technegol sy’n crynhoi’r dyletswyddau a osodir ar awdurdodau lleol a’u partneriaid statudol gan y Ddeddf i ategu’r ffeithluniau ar themâu penodol ar gyfer grwpiau rhanddeiliaid allweddol sydd eisoes mewn cylchrediad. Mae dau ddigwyddiad gwybodaeth pwysig i randdeiliaid yn cael eu cynnal y mis hwn hefyd, y naill yng Ngogledd Cymru a’r llall yn Ne Cymru. Un o’r negeseuon allweddol a amlygwyd trwy’r gwaith ymgynghori fu’r angen i gyfleu’r newidiadau y bydd y Ddeddf yn eu gwneud i’r cyhoedd. I’r perwyl hwn, bydd rhaglen genedlaethol i godi ymwybyddiaeth dan arweiniad Llywodraeth Cymru yn dechrau ym mis Ionawr 2016, ac yn cael ei rhagflaenu gan gyhoeddiad cryno hygyrch a ddatblygwyd ar gyfer ystod eang o gynulleidfaoedd. Rwy’n ddiolchgar i’r Aelodau am y gefnogaeth a roddwyd o ran gwneud y newidiadau sy’n ofynnol i wella gwasanaethau cymdeithasol yng Nghymru. Gan gael mewnbwn gan y fforwm partneriaeth, y grŵp arwain a’r panel dinasyddion cenedlaethol, byddaf yn parhau i sicrhau bod pob agwedd allweddol ar Gwasanaethau Cymdeithasol Cynaliadwy i Gymru yn cael ei chyflawni gan gydarweinyddiaeth gref o du llywodraeth leol, y GIG a phartneriaid yn y sector preifat a’r trydydd sector, a bod pobl ac arnynt angen gofal a chymorth yng Nghymru’n dal i fod yn ganolog i’n rhaglen ar gyfer newid.	In May 2015, the Welsh Government began formal consultation on the second tranche of regulations, codes of practice and statutory guidance to be made under the Social Services and Well\-being (Wales) Act 2014\. Following the end of the consultation on 31 July 2015, this statement updates Assembly Members on progress to date, highlights forthcoming activity and advises members of the communications support that we are making available. The consultation covered 4 parts of the Act – specifically parts 5 (Charging and Financial Assessment), 6 (Looked After and Accommodated Children), 9 (Co\-operation and Partnership) and 10 (Advocacy Services) – in line with the approach set out by the former Deputy Minister for Social Services Gwenda Thomas AM in her written statement of 16 July 2014\. During the 12\-week consultation period, 2 events were held, involving over 200 delegates representing a wide range of stakeholder bodies from across Wales. More than 200 substantive written responses were received to the consultation from a broad mix of individuals, representative groups, local government and professional organisations. The overall feedback was positive with respondents broadly supportive of both the principles and detail of the draft regulations, codes of practice and statutory guidance. Further detail on these will be available within the consultation summary reports to be published shortly. As a result of consultation a number of key changes have been made. These include: * Adding a new chapter on debt recovery to the part 5 code on charging and financial assessment. * Creating a new requirement in the choice of accommodation regulations (under part 5\) so that where a person’s preferred choice of care home cannot be met, the local authority must inform them of the specific reason for this. * Using clearer terminology in the care planning and placement regulations, around care and support plans, and in the part 6 code on looked after children, around the review of plans and their relationship with other plans. * Changing the regional collaboration footprint under part 9 to establish a separate partnership board for Powys, encompassing the local authority, Powys Teaching Health Board and key local partners. * Refining provisions within the part 10 code on advocacy around when a local authority must provide independent professional advocacy and including a reference to advocacy in each of the codes and statutory guidance produced under the Act. The revised tranche 2 regulations and final codes of practice for parts 2 (General Functions), 3 (Assessing the Needs of Individuals), 4 (Meeting Needs), 5 (Charging and Financial Assessment), 6 (Looked After and Accommodated Children), 10 (Complaints, Representations and Advocacy) and 11 (Miscellaneous and General) of the Act, have now been laid before the Assembly for scrutiny. I will also publish statutory guidance on parts 7 (Safeguarding) and 9 (Co\-operation and Partnership) later this month. The regulations and codes of practice, as laid, can be viewed at: http://www.assembly.wales/en/bus\-home/Pages/Plenary.aspx?category\=Laid Document These, together with the code of practice in relation to measuring social services performance – laid before the Assembly in June and subsequently issued on 5 October – will substantially complete the legislative framework under the Act and provide much of the detail required for implementation. The final code of practice, in relation to part 8 of the Act (the role of Directors of Social Services) is currently out to consultation – closing on 4 December – and will be laid before the Assembly in early 2016, along with regulations in respect of consequential amendments. Implementation will not be achieved through the making of legislation alone. We rely on a range of key partners to provide the national and regional leadership required to deliver the Act on the ground. Working with our immediate partners – the Welsh Local Government Association, the Welsh NHS Confederation, the Association of Directors of Social Services Cymru and the Care Council for Wales – we have prepared a collaborative statement, Delivering the Social Service and Well\-being (Wales) Act. This sets out the main activities each partner will take forward over the coming months in progressing the national implementation programme. This joint approach demonstrates the commitment of each partner to ensuring that the Act delivers better, more sustainable social services for the people of Wales. I have provided financial support to the 6 regional implementation collaboratives for the past 3 years, through the Delivering Transformation Grant (£3m in 2015\-16\), to enable capacity for implementation planning and preparations to deliver the new duties contained within the Act from 6 April 2016\. Each regional collaborative has detailed implementation plans in place, and they are working together, with the support of the Association of Directors of Social Services Cymru and the Welsh Local Government Association to ensure consistent national approaches in key delivery areas. The Care Council for Wales is delivering the National Learning and Development Strategy for the Act funded through a £1m allocation from the Social Care Workforce Development Programme 2015\-16, with an additional £7\.1m available to local authorities in order to prepare their workforces for the commencement of the Act. As part of this strategy the Care Council is preparing to roll\-out bespoke learning materials on the Act for all partners to support the cascade of training within the regions from January 2016\. This will be supported by the Care Council’s Information and Learning Hub – an accessible, one\-stop\-shop for information and resources on the Act, including the collaborative statement. Shortly we will publish a set of technical briefings summarising the duties placed upon local authorities and their statutory partners by the Act to complement the themed infographics for key stakeholder groups already in circulation. Two major information events for stakeholders are also being held this month, one in North and one in South Wales. One of the key messages highlighted through consultation has been the need to communicate the changes the Act will make to the general public. To this end, a Welsh Government\-led national awareness raising campaign will commence in January 2016, preceded by an easily accessible summary publication developed for a wide range of audiences. I am grateful to Members for the support provided in making the changes required to improve social services in Wales. Supported by input from the national partnership forum, leadership group and citizens panel, I will continue to ensure all the key aspects of Sustainable Social Services for Wales are taken forward by strong joint leadership from local government, the NHS and private and third sector partners, and that people who have need of care and support in Wales remain at the heart of our programme for change.
Translate the text from Welsh to English.	Dyna oedd neges Gweinidog yr Economi a Gweinidog y Gogledd, Ken Skates yn dilyn ei ymweliad â'r cwmni ym Mrychdyn ddoe. Airbus yw cyflogwr mwyaf Cymru gyda 6,000 o weithwyr ac mae cefnogaeth Llywodraeth Cymru iddo dros yr ugain mlynedd diwethaf wedi helpu i wneud ei safle ym Mrychdyn yng Nglannau Dyfrdwy yn un o'r cyfleusterau cynhyrchu adenydd ac awyrofod mwyaf blaengar yn y byd. Mae Airbus wedi cadarnhau hefyd mai nhw fydd y tenant cyntaf yn y Cyfleuster Ymchwil i Weithgynhyrchu Uwch sydd ar agor o dan reolaeth Canolfan Ymchwil i Weithgynhyrchu Uwch (AMRC) Prifysgol Sheffield. Mae Llywodraeth Cymru'n buddsoddi £20m i ddatblygu cam cynta'r cyfleuster ac mae gan Airbus berthynas weithio hir ag AMRC. Mae'r Cyfleuster Ymchwil i Weithgynhyrchu Uwch, sy'n cael ei adeiladu ger Chester Road ym Mrychdyn, yn hanfodol i helpu i wella cynhyrchiant, arloesedd, masnacholi a sgiliau ar draws amrywiaeth o sectorau, gan gynnwys Awyrofod. Roedd Brexit yn bwnc trafod llosg yn ystod yr ymweliad a dywedodd Ken Skates y bydd ymrwymiad Llywodraeth Cymru i sicrhau dyfodol cynaliadwy ac i gadw swyddi da yn y rhanbarth yn parhau. Roedd y Gweinidog yn uchel ei glod hefyd o raglen Prentisiaethau Airbus sydd wedi rhoi cyfleoedd i gannoedd o unigolion mewn amrywiaeth o swyddi. Dywedodd Ken Skates: > "Mae Airbus yn gwmni hanfodol bwysig yn y Gogledd, a thrwy greu cyfleoedd gwaith, datblygu sgiliau, darparu prentisiaethau rhagorol a chynnal y gadwyn gyflenwi, mae ei gyfraniad ariannol at economi Cymru yn anferthol. Mae'n amhosib dweud digon am y gwahaniaeth y mae'r cwmni'n ei wneud i'r rhanbarth ac i'r wlad yn gyfan. > > "Rydyn ni'n parhau i gydweithio mewn ffordd adeiladol ag Airbus ac rwy'n falch mai nhw fydd y cynta trwy ddrysau'r Cyfleuster Ymchwil i Weithgynhyrchu Uwch. Amcan y cyfleuster yw newid y ffordd y mae busnesau'n cael eu cefnogi, er mwyn annog a chynyddu cydweithio rhwng diwydiant, partneriaid academaidd ac entrepreneuriaid a rhagwelir y bydd y cam cynta ynddo'i hun yn esgor ar gynnydd o gymaint â £4bn yn GVA Cymru (gwerth ychwanegol gros) dros gyfnod o 20 mlynedd. > > "Roedd Brexit wrth reswm yn bwnc trafod amlwg ac er bod agwedd Llywodraeth y DU at adael yr UE yn golygu bod y sefyllfa'n ansicr iawn a bod llawer o gwestiynau heb eu hateb, rwy'n dweud eto bod ymrwymiad Cymru i weld ein partneriaeth hir ag Airbus yn parhau ac i wneud popeth yn ein gallu i'w cefnogi yn ddiwyro. Dangoswyd hyn ym mis Medi pan wnaethon ni roi £3 miliwn i'r cwmni o Gronfa Bontio'r UE i'w helpu i baratoi ar gyfer Brexit. > > "Gadewch imi fod yn glir, ni fydd Llywodraeth Cymru'n aros yn llonydd oherwydd penbleth Brexit. Byddwn yn dal ati i feithrin perthynas glos ag Airbus a byddwn yn gwneud popeth yn ein gallu i gynyddu cyfleoedd gwaith, i greu swyddi newydd ac i gefnogi'r cwmni i dyfu yn ei gartre ym Mrychdyn."	That was the message from Minister for Economy and Minister for North Wales, Ken Skates following a visit to the company in Broughton yesterday. Airbus is the largest employer in Wales with 6,000 employees and Welsh Government support over the last twenty years has helped develop the Broughton site in Deeside into one of the most advanced wing and aerospace manufacturing facilities in the world. The company has also been confirmed as the first tenant of Wales’ new flagship Advanced Manufacturing Research Facility which will be managed by The University of Sheffield Advanced Manufacturing Research Centre (AMRC). The Welsh Government is investing £20m to develop the first phase of the facility and Airbus has a longstanding working relationship with the AMRC. The Advanced Manufacturing Research Facility, which is being constructed just off Chester Road in Broughton, will be vital in helping increase productivity, commercialisation, innovation and skills development across a range of sectors including Aerospace. Brexit was a key topic of discussion during the visit and Ken Skates stated the Welsh Government’s continued commitment to give the company a sustainable future and keep good quality jobs in the region. The Minister also complimented Airbus’ Apprenticeship programme during his visit which has provided opportunities to hundreds of individuals in a range of roles. Ken Skates said: > “Airbus is a vitally important company in North Wales and makes a huge contribution to the Welsh economy financially, through significant employment, skills development, fantastic apprenticeships and supply chain opportunities. The difference the company makes to the region and the country as a whole cannot be underestimated. > > “We are continuing to work collaboratively and constructively with Airbus and I am pleased they will be the first company through the door of the new Advanced Manufacturing Research Facility. The aim of the facility is to provide a real step change in business support to encourage and increase collaboration between industry, academic partners and entrepreneurs and it is predicted that the first phase of the facility alone could drive up Welsh GVA (gross value added) by as much as £4bn over 20 years. > > “Brexit was of course a topic that was high up on our agenda and while the UK Government’s approach to leaving the EU means businesses are still left with uncertainty and unanswered questions, I reiterated the Welsh Government’s absolute commitment to continuing our longstanding partnership with Airbus and doing all we can to support them. This was demonstrated in September when we allocated the company £3 million from our EU Transition Fund to help with its preparations for Brexit. > > “Let me be clear that the Welsh Government is not standing still because of the Brexit dilemma. We will continue to nurture our close relationship with Airbus and will do all in our power to maximise employment opportunities, create new jobs and support the company in growing its base in Broughton.”
Translate the text from English to Welsh.	Prosperity for all: the national strategy identifies mental health as a priority area. This builds on Together for Mental Health (2012\) where we recognised that by identifying and addressing issues early we can prevent more serious problems occurring later in life. School settings are key to promoting good health and in May 2017 we published a School Nursing Framework for Wales which sets out the Welsh Government’s framework for a school nursing service for children and young people that is safe, accessible and of a high standard. The Framework aims to proactively build on the current school nursing service and extend good practice to all school age children and young people. In particular, the all Wales Standards for NHS School Nurses for the Promotion of Emotional Well\-being and Supporting the Mental Health Needs of School Age Children, sets standards for NHS School Nurses to ensure they are competent in supporting the emotional well\-being and mental health of children and young people attending educational establishments. Most children between the age of three and 18 attend school for up to 30 hours a week. This makes schools key locations for promoting positive mental health and well\-being and providing evidence based prevention and early intervention. There is a need for teachers to have help and support in responding to children experiencing difficulties such as anxiety, low mood, and compulsive, self\-harm or conduct disorders, whilst the NHS has a role in training and consultation across sectors; and providing early help in schools by suitably trained staff. School\-based services can improve accessibility; better address school related stress; ease pressures on specialist Child and Adolescent Mental Health Services (CAMHS) by reducing inappropriate referrals; and facilitate a wider culture which promotes and values positive mental health and well\-being within schools. These issues are directly linked to the goals in the Wellbeing of Future Generations Act 2015, namely a healthier Wales and the Government’s well\-being objectives to deliver quality health care services fit for the future and to promote good health and well\-being for everyone. Recognising this important issue, we have agreed to make £1\.4m new Welsh Government funding available, to strengthen the support from specialist mental health services to schools and build relationships which extend from the classroom to those specialist services. Initially operating as a pilot programme to test several models of intervention, the intention is that activity will commence by the end of 2017 and cover two full academic years, concluding in the summer of 2020, and the results of the pilot will be evaluated. Three pilots will operate covering secondary schools, middle schools and feeder primary schools in the north east (Wrexham and Denbighshire), south east (Blaenau Gwent, Torfaen and south Powys) and west Wales (Ceredigion). The choice of pilot areas encompasses the diverse social demographic and geographical distinctions within Wales. By including pupils in year 6 of primary, as they work towards transition to secondary school, we can evaluate the outcomes of providing emotional and mental health support amongst this younger age group. Specialist CAMHS practitioners will be recruited to act as link workers with the pilot schools, working in a multidisciplinary model to reduce emotional distress and prevent mental illness by offering early support, and appropriate referrals and interventions when needed. The model will enable: * support for teachers to better understand childhood distress, emotional and mental health problems, and reduce stress in teachers concerned about their pupils by up\-skilling teachers to recognise and deal with low level problems within their competence; * ensuring that when issues are identified that are outside teachers’ competence and skills then liaison and advice is available to enable the young person to be directed to more appropriate services, such as specialist CAMHS or Local Primary Mental Health Support Services, enabling the school to meet the ongoing educational needs of the young person; and * ensuring systems are in place to share appropriate information between CAMHS and schools, shared care arrangements are agreed between CAMHS and schools for those young people requiring more intensive support, and that arrangements are in place to escalate/de\-escalate as the young person’s needs dictate. Funding includes provision to evaluate the pilots, and the evaluation will take into account a broad range of measures from the teachers and pupils’ perspectives. This work will link with wider activities aimed at improving the emotional wellbeing of children and young people, such as the Adverse Childhood Experiences (ACE) Support Hub, one of the aims of which is to ensure that professionals are ACE informed. Also activity around development of the new curriculum, which includes the Health and Well\-being Area of Learning and Experience. This will ensure an integrated approach to ensure the best possible outcomes for children and young people in line with the Well\-being of Future Generations (Wales) Act 2015\. We will ensure you are kept informed of this important initiative as activity progresses.	Mae Ffyniant i Bawb: y strategaeth genedlaethol yn nodi bod iechyd meddwl yn faes â blaenoriaeth. Mae’n adeiladu ar Law yn Llaw at Iechyd Meddwl (2012\) sy’n cydnabod y gellir atal problemau mwy difrifol rhag digwydd yn ddiweddarach mewn bywyd drwy nodi problemau’n gynnar a mynd i’r afael â nhw. Mae lleoliadau ysgol yn allweddol i hybu iechyd meddwl da ac ym mis Mai 2017 cyhoeddwyd Fframwaith Nyrsio Ysgolion i Gymru sy’n nodi fframwaith Llywodraeth Cymru ar gyfer gwasanaeth nyrsio mewn ysgolion i blant a phobl ifanc sy’n ddiogel, yn hygyrch ac o ansawdd uchel. Nod y fframwaith yw mynd ati’n rhagweithiol i adeiladu ar y gwasanaeth nyrsio mewn ysgolion cyfredol ac ymestyn ymarfer da i’r holl blant a phobl ifanc o oedran ysgol. Yn benodol, mae Safonau Cymru Gyfan ar gyfer Nyrsys Ysgol y GIG i Hybu Llesiant Emosiynol a Chefnogi Anghenion Iechyd Meddwl Plant Oedran Ysgol, yn nodi’r safonau ar gyfer Nyrsys Ysgol y GIG er mwyn sicrhau eu bod yn gymwys i gefnogi llesiant emosiynol ac iechyd meddwl plant a phobl ifanc sy’n mynychu sefydliadau addysgol. Mae’r rhan fwyaf o blant rhwng tair a 18 oed yn mynychu ysgol am hyd at 30 awr yr wythnos. Mae hyn yn gwneud ysgolion yn lleoliadau allweddol ar gyfer hybu iechyd meddwl a llesiant cadarnhaol a darparu mesurau atal ac ymyrraeth gynnar yn seiliedig ar dystiolaeth. Mae angen i athrawon gael cymorth a chefnogaeth wrth ymateb i blant sydd ag anawsterau fel pryder, sy’n isel eu hysbryd ac sydd ag anhwylderau gorfodaeth, hunan\-niweidiol neu ymddygiad; ac mae gan y GIG ran yn hyfforddi ac ymgynghori ar draws y sectorau; ac wrth ddarparu cymorth yn gynnar mewn ysgolion gan staff sydd wedi’u hyfforddi’n briodol. Gall gwasanaethau mewn ysgolion wella hygyrchedd, ymdrin yn well â straen sy’n gysylltiedig ag ysgol, lleihau’r pwysau ar Wasanaethau Iechyd Meddwl Plant a'r Glasoed (CAMHS) arbenigol drwy ostwng nifer yr atgyfeiriadau amhriodol; a hwyluso diwylliant ehangach sy’n hybu ac yn rhoi gwerth ar iechyd meddwl a llesiant cadarnhaol mewn ysgolion. Mae’r materion hyn yn uniongyrchol gysylltiedig â nodau Deddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol 2015, sef sicrhau Cymru iachach ac amcanion llesiant Llywodraeth Cymru i ddarparu gwasanaethau gofal iechyd o ansawdd sy’n addas ar gyfer y dyfodol ac i hyrwyddo iechyd da a llesiant i bawb. Gan gydnabod y mater pwysig hwn, rydym wedi cytuno i sicrhau bod £1\.4 miliwn o gyllid newydd gan Lywodraeth Cymru ar gael, er mwyn cryfhau’r cymorth sydd ar gael i ysgolion gan wasanaethau iechyd meddwl arbenigol a meithrin cysylltiadau sy’n ymestyn o’r ystafell ddosbarth i’r gwasanaethau arbenigol hynny. Bydd yn gweithredu fel rhaglen beilot ar y cychwyn er mwyn profi sawl model o ymyriadau, a’r bwriad yw cychwyn y gweithgarwch erbyn diwedd 2017 a bydd yn para dros ddwy flynedd academaidd lawn, gan ddod i ben yn ystod haf 2020 a bydd canlyniadau’r rhaglen beilot yn cael eu gwerthuso. Bydd tair rhaglen beilot yn gweithredu ac yn cwmpasu ysgolion uwchradd, ysgolion canol ac ysgolion cynradd bwydo yn y Gogledd\-ddwyrain (Wrecsam a Sir Ddinbych), y De\-ddwyrain (Blaenau Gwent, Torfaen a de Powys) a’r Gorllewin (Ceredigion). Bydd ardaloedd y rhaglen beilot yn cwmpasu’r gwahaniaethau cymdeithasol, demograffig a daearyddol amrywiol yng Nghymru. Drwy gynnwys disgyblion blwyddyn 6 ysgol gynradd, wrth iddyn nhw weithio tuag at y broses o bontio i ysgol uwchradd, gallwn werthuso’r canlyniadau o ddarparu cymorth emosiynol ac iechyd meddwl ymysg y grŵp hwn o oedran iau. Bydd ymarferwyr CAMHS arbenigol yn cael eu recriwtio i weithredu fel gweithwyr cyswllt gydag ysgolion y rhaglen beilot, gan weithio mewn model amlddisgyblaethol er mwyn lleihau gofid emosiynol ac atal salwch meddwl drwy gynnig cymorth cynnar, ac atgyfeiriadau ac ymyriadau priodol: Bydd y model yn sicrhau y gellir gwneud y canlynol: * darparu cymorth i athrawon i ddeall yn well gofid plentyndod, problemau emosiynol ac iechyd meddwl, a lleihau straen mewn athrawon sy’n poeni am eu disgyblion drwy uwch\-sgilio athrawon i adnabod problemau lefel isel yn ymwneud â’u cymhwysedd ac ymdrin â nhw; * pan fo materion yn cael eu nodi y tu allan i gymhwysedd a sgiliau athrawon, sicrhau bod yna gyswllt, a chyngor ar gael fel y gellir cyfeirio’r unigolyn ifanc at wasanaethau mwy priodol fel CAMHS arbenigol neu Wasanaethau Cymorth Iechyd Meddwl Sylfaenol Lleol, gan alluogi’r ysgol i fodloni anghenion addysgol parhaus yr unigolyn ifanc; a * sicrhau bod systemau ar waith er mwyn rhannu gwybodaeth briodol rhwng CAMHS ac ysgolion, a bod CAMHS ac ysgolion wedi cytuno ar drefniadau gofal a rennir ar gyfer y bobl ifanc hynny sydd angen cymorth mwy dwys, a bod trefniadau ar waith i gynyddu/ostwng y ddarpariaeth wrth i anghenion yr unigolyn ifanc bennu’r sefyllfa. Mae’r cyllid yn cynnwys darpariaeth i werthuso’r rhaglenni peilot, a bydd y gwerthusiad yn ystyried amrywiaeth eang o fesurau o safbwynt athrawon a disgyblion. Bydd y gwaith hwn yn gysylltiedig â gweithgareddau ehangach sydd â’r nod o wella lles emosiynol plant a phobl ifanc, fel Hwb Cymorth Profiadau Niweidiol mewn Plentyndod (ACE), ac un o’i nodau yw sicrhau bod gweithwyr proffesiynol yn wybodus am ACE. Yn ogystal, bydd y gweithgarwch yn ymwneud â datblygu’r cwricwlwm newydd, gan gynnwys y Maes Iechyd a Lles mewn perthynas â Dysgu a Phrofiad. Bydd hyn yn sicrhau dull integredig er mwyn cael y canlyniadau gorau posibl ar gyfer plant a phobl ifanc yn unol â Deddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) 2015\. Byddwn yn sicrhau eich bod yn cael y wybodaeth ddiweddaraf am y fenter bwysig hon wrth i’r gweithgarwch fynd rhagddo.
Translate the text from English to Welsh.	Academi Wales recently published their Annual Report for 2019 – 2020\. The report encapsulates Academi Wales’ key achievements over the course of the year, sharing details and key statistics from their flagship events. The report opens with a heartfelt thank you to Jo Hicks – Academi Wales’ former Director of 10 years who left the role in 2019 – and welcomes Paul Schanzer, Academi Wales’ new Director who describes his excitement in taking on the leadership role. It’s great to see that Academi Wales have continued to offer high quality leadership events and interventions to delegates in the public and third sectors in Wales throughout some challenging circumstances this year, including planning a Virtual Summer School – the first of its kind – quickly and efficiently. The Virtual Summer School received excellent feedback, with delegates stating how well it fitted in around their busy schedules and I thoroughly enjoyed taking part by speaking to delegates virtually from my home. The second cohort of the All Wales Public Service Graduate Programme came to an end in August and the Graduates truly learned what it means to be a part of a One Welsh Public Service this year, transferring their skills between organisations and placements. A programme such as this will prove invaluable in their development. I look forward to seeing the results of the Leading in a Bilingual Country Programme (proof of concept) and the Aspiring Directors Programme – both unique leadership programmes dedicated to supporting leaders in Wales further develop and hone their leadership skills and behaviours. Read the Academi Wales Annual Report for 2019 – 2020 here – https://academi\-wales\-team\-storage.s3\-eu\-west\-1\.amazonaws.com/corporate/Annual\+Report\-2019\-2020\.pdf	Yn ddiweddar, cyhoeddodd Academi Wales eu Hadroddiad Blynyddol ar gyfer 2019 \- 2020\. Mae'r adroddiad yn crynhoi cyflawniadau allweddol Academi Wales yn ystod y flwyddyn, gan rannu manylion ac ystadegau allweddol o'u digwyddiadau blaenllaw. Mae'r adroddiad yn agor gan ddiolch o galon i Jo Hicks \- a fu’n Gyfarwyddwr ar Academi Wales am 10 mlynedd cyn iddi adael y rôl yn 2019 \- ac mae'n croesawu Paul Schanzer, Cyfarwyddwr newydd Academi Wales sy'n disgrifio ei frwdfrydedd wrth ymgymryd â'r rôl arwain. Mae'n wych gweld bod Academi Wales wedi parhau i gynnig digwyddiadau ac ymyriadau arweinyddiaeth o ansawdd uchel i gynrychiolwyr yn y sector cyhoeddus a'r trydydd sector yng Nghymru drwy gydol rhai o amgylchiadau heriol eleni, gan gynnwys cynllunio Ysgol Haf Rithwir \- y cyntaf o'i bath \- yn gyflym ac yn effeithlon. Cafodd yr Ysgol Haf Rithwir adborth rhagorol, gyda chynrychiolwyr yn nodi pa mor dda y ffitiodd o amgylch eu hamserlenni prysur ac fe wnes i fwynhau cymryd rhan yn fawr drwy siarad â chynrychiolwyr yn rhithwir o'm cartref. Daeth ail garfan Rhaglen Graddedigion Gwasanaethau Cyhoeddus Cymru Gyfan i ben ym mis Awst a dysgodd y Graddedigion yr hyn y mae'n ei olygu i fod yn rhan o Un Gwasanaeth Cyhoeddus Cymru eleni, wrth iddyn nhw drosglwyddo eu sgiliau rhwng sefydliadau a lleoliadau. Bydd rhaglen fel hon yn amhrisiadwy yn eu datblygiad. Edrychaf ymlaen at weld canlyniadau'r Rhaglen Arwain mewn Gwlad Ddwyieithog (prawf o gysyniad) a'r Rhaglen i Ddarpar Gyfarwyddwyr \- rhaglenni arweinyddiaeth unigryw sy'n ymroi i gefnogi arweinwyr yng Nghymru i ddatblygu a mireinio eu sgiliau a'u hymddygiad arwain ymhellach. Darllenwch Adroddiad Blynyddol Academi Wales ar gyfer 2019 \- 2020 yma – https://academi\-wales\-team\-storage.s3\-eu\-west\-1\.amazonaws.com/corporate/Adroddiad\-Blynyddol\-2019\-2020\.pdf
Translate the text from English to Welsh.	On 22 May 2012, the Minister for Local Government and Communities made an oral Statement in the Siambr on: New arrangements to provide support for Council Tax in Wales. The statement can be accessed on the National Assembly for Wales website via the following hyperlink: http://www.assemblywales.org/bus\-home/bus\-chamber\-fourth\-assembly\-rop.htm?act\=dis\&id\=234342\&ds\=5/2012\#dat4 If you have difficulty accessing the statement via the hyperlink then you can access it on the National Assembly for Wales website by selecting the following: www.assemblywales.org/ Assembly Business/Plenary Meetings/Records of Plenary Proceedings/Plenary meetings/select relevant date of plenary meeting from the drop down menu/select statement from the contents page.	Ar 22 Mai 2012, gwnaeth y Gweinidog dros Llywodraeth Leol a Chymunedau Ddatganiad llafar yn y Siambr ar: Trefniadau newydd ar gyfer darparu cymorth gyda’r Dreth Gyngor yng Nghymru. Gallwch weld y datganiad ar wefan Cynulliad Cenedlaethol Cymru drwy ddilyn yr hyperddolen hon: http://www.assemblywales.org/cy/bus\-home/bus\-chamber\-fourth\-assembly\-rop.htm?act\=dis\&id\=234342\&ds\=5/2012\#dat4 Os ydych yn cael anhawster i fynd at y datganiad drwy'r hyperddolen yna gallwch ei weld ar wefan Cynulliad Cenedlaethol Cymru drwy ddewis y canlynol: www.cynulliadcymru.org/ Busnes y Cynulliad/Cyfarfodydd Llawn/Cofnodion o drafodion y Cyfarfodydd Llawn/Cyfarfodydd Llawn/dewiswch ddyddiad perthnasol y cyfarfod llawn o'r gwymplen/dewiswch ddatganiad o'r dudalen gynnwys.
Translate the text from Welsh to English.	Mae’r cynigion yn dilyn cyhoeddi adroddiad Corff Adolygu Cyflogau Annibynnol Cymru (IWPRB). Mae’r Gweinidog wedi derbyn mewn egwyddor holl brif argymhellion yr adroddiad ac mae hefyd wedi cynnig gwelliannau pellach i sicrhau bod athrawon yng Nghymru’n cael yr un cynnydd â’r rhai yn Lloegr. Byddai’r cynigion yn arwain at y canlynol: * cynnydd o 8\.4% yng nghyflogau dechreuol athrawon newydd * cynnydd cyffredinol o 3\.1% i’r bil cyflog athrawon yng Nghymru * codiad cyflog o 3\.75% i athrawon ar y Brif Raddfa Gyflog * diwedd ar godiad cyflog cysylltiedig â pherfformiad * ailgyflwyno graddfeydd cyflog cenedlaethol Dyma’r ail flwyddyn i’r Gweinidog Addysg dderbyn cyngor ar gyflog athrawon gan yr IWPRB. Dywedodd y Gweinidog Addysg Kirsty Williams: > Bydd y newidiadau arfaethedig hyn yn helpu i alluogi datblygu system genedlaethol nodedig sy’n decach ac yn fwy tryloyw ar gyfer pob athro yng Nghymru. > > > Hon yw’r ail flwyddyn yn unig ers i’r pwerau hyn gael eu datganoli ac mae eisoes yn glir bod y dull o weithredu yma yng Nghymru’n datblygu’n wahanol iawn i’r un a fabwysiadwyd yn flaenorol. > > > Hefyd mae nifer o faterion pwysig wedi cael sylw, gan gynnwys cyflwyno codiad cyflog yn seiliedig ar brofiad a graddfeydd cyflog statudol cenedlaethol; dau welliant y mae’r gweithlu wedi bod yn galw amdanynt. Hefyd mae’r Gweinidog wedi cynnig codiad cyflog o 2\.75% i benaethiaid, dirprwy benaethiaid a phenaethiaid cynorthwyol, athrawon heb gymhwyso ac ymarferwyr arweiniol, yn ogystal â lwfansau athrawon – a phob un yn fwy na’r 2\.5% sydd wedi’i argymell gan yr IWPRB. Gan adeiladu ar y camau a gymerwyd y llynedd i annog recriwtio athrawon newydd, mae’r cyflog cychwynnol arfaethedig ar gyfer athrawon newydd yn cynyddu i fwy na £27,000 y flwyddyn, gydag athrawon ar y Brif Raddfa Gyflog yn derbyn codiad o 3\.75% o leiaf ac athrawon ar y Raddfa Gyflog Uwch yn derbyn codiad o 2\.75% o leiaf. Byddai graddfa gyflog statudol, pum pwynt, yn cael ei chyflwyno hefyd, fel bod athrawon newydd yn gallu symud ymlaen i’r uchafswm o Brif Ystod Cyflog mewn pedair blynedd – blwyddyn yn gynt nag yn flaenorol. Dywedodd y Gweinidog: > Fe hoffwn i ailbwysleisio ein penderfyniad i hybu addysgu fel proffesiwn o ddewis i raddedigion a phobl sy’n newid gyrfa. > > > Rydw i’n credu y bydd y newidiadau hyn i gyflog ac amodau’n parhau i ddenu athrawon o ansawdd uchel i’r proffesiwn yng Nghymru. > > > Bydd ymgynghoriad wyth wythnos gyda rhanddeiliaid yn dechrau yn awr, cyn cytuno ar gytundeb terfynol ar gyfer y cyflog. > > > > Mae cyhoeddiad heddiw’n ymateb i adroddiad y Corff Adolygu Cyflogau Athrawon. Mae gan Lywodraeth Cymru ymrwymiad hirsefydlog i gyflog cydradd a bydd cyhoeddiad pellach yn cael ei wneud mewn perthynas ag Addysg Bellach yn fuan.	The proposals follow the publication of the Independent Welsh Pay Review Body (IWPRB) report. The Minister has accepted in principle all of the report’s main recommendations and has also proposed further enhancements to ensure teachers in Wales receive the same increase as those in England. The proposals would see: * starting salaries for new teachers increased by 8\.48% * a 3\.1% overall increase for the teachers’ pay bill in Wales * a 3\.75% pay rise for teachers on the Main Pay Scale * an end to performance\-related pay progression * the reintroduction of national pay scales This is the second year the Education Minister has received advice on teacher pay from the IWPRB. Education Minister Kirsty Williams said: > These proposed changes will help enable the development of a distinct national system that is fairer and more transparent for all teachers in Wales. > > > This is only the second year since these powers were devolved and it is already clear that the approach here in Wales is developing very differently to that adopted previously. > > > A number of important issues have also been addressed, including the introduction of experience based pay progression and national statutory pay scales; both improvements that the workforce have been calling for. The Minister has also proposed a 2\.75% pay raise for head teachers, deputy and assistant heads, unqualified teachers and leading practitioners, as well as teacher allowances \- all greater than the 2\.5% recommended by IWPRB. Building upon the steps taken last year to encourage recruitment of new teachers, the proposed starting salary for new teachers increases to over £27,000 pa, teachers on the Main Pay Range receive at least a 3\.75% rise and teachers on the Upper Pay Scale receive at least a 2\.75% rise. A new statutory five point pay scale would also be introduced, so new teachers would advance to the maximum of the Main Pay Range in four years – a year quicker than has previously been the case. The Minister said: > I would like to reemphasise our determination to promote teaching as a profession of choice for graduates and career changers. > > > I believe these changes to pay and conditions will continue to attract high quality teachers to the profession in Wales. > > > An eight week consultation with stakeholders will now begin, before the final pay deal is agreed. > > > Today’s announcement is in response to the report of the Teachers’ Pay Review Body. The Welsh Government has a long standing commitment to pay parity and a further announcement will be made in respect of Further Education in due course.
Translate the text from English to Welsh.	The strengthening and advancement of equality and human rights has been a central focus of every Welsh Government since the beginning of devolution. This government is more determined than ever in its focus and determination to create a fairer more equal Wales. As a step on that journey, I am pleased to announce the publication today of the Strengthening and advancing equality and human rights in Wales research report. This is a significant piece of research that was commissioned as part of the Welsh Government’s commitment to developing a clear approach in Wales to ensuring equality and human rights are fully considered and protected, particularly in light of our exit from the European Union. The research, which began in January 2020, has been led by Swansea University, in collaboration with Bangor University, Diverse Cymru and Young Wales. Its aims were to investigate mechanisms to strengthen and advance equality and human rights in Wales, and to make recommendations for legislative, policy, guidance, or other reforms to meet this objective. COVID\-19 brought increased urgency to the need for this work, by bringing into focus the continuing existence of deep\-rooted inequalities in our society. These inequalities have been further explored and articulated in powerful reports by the First Ministers’ Socio\-economic subgroup of the COVID\-19 Black, Asian and Minority Ethnic Advisory Group and the Disability Equality Forum, amongst others. COVID\-19 also necessitated changes to the original research plan, and the adaptation of some of the main consultation methods to take account of lockdown restrictions. Despite these challenges, the research team were able to carry on with their important work. The result is a wide\-ranging report which includes a comprehensive review of existing legislation, policy and guidance, as well as consideration of their alignment and implementation. The research team also considered a large number of stakeholder perspectives and was able to highlight key themes and comments that arose as a result. As we continue to battle with the realities and the fallout of the pandemic, the Welsh Government’s well\-being objectives, set out in our Programme for Government, focus on the areas where action is needed to help us build a stable foundation for the future. This research report points the way in relation to safeguarding and promoting equality and human rights of individuals and communities in Wales and can help inform our future work as we deliver these objectives. The recommendations in the research will now be considered in greater detail to explore how they might be integrated into ongoing and future work. Some important steps have already been taken in this regard in Wales. Our Programme for Government sets out our commitment to incorporate the United Nations Convention for the Elimination of all forms of Discrimination against Women and the United Nations Convention on the Rights of Disabled People into Welsh law. The report will undoubtedly serve to inform how such incorporations can be best progressed. Additionally, the commencement of the Socio\-economic Duty in Wales in March 2021 provides a key mechanism in supporting Wales’s recovery from the impact of Covid\-19 and in ensuring we take important steps to rebuild a fairer and more equal Wales. This report identifies additional options for strengthening this and further equality and human rights in Wales. Where options for new legislative models may emerge as a result of the research, the Welsh Government will consult on these, including with any public bodies which may be affected by the proposed changes. Receiving this research represents another important stage in our journey in the vital work of strengthening and advancing equality and human rights in Wales. It will undoubtedly stimulate a good deal of discussion and action, to ensure that we achieve our ambition to forge a distinctly Welsh approach to creating a just and equal society, where people can enjoy and exercise their rights within a stronger, fairer and more equal Wales. This statement is being issued during recess in order to keep members informed. Should members wish me to make a further statement or to answer questions on this when the Senedd returns I would be happy to do so.	Mae cryfhau a hyrwyddo cydraddoldeb a hawliau dynol wedi bod yn elfen ganolog o waith Llywodraeth Cymru ers dechrau datganoli. Mae'r llywodraeth hon yn fwy penderfynol nag erioed o greu Cymru decach a Chymru fwy cyfartal. Heddiw, mae'n bleser gennyf ddweud bod yr Adroddiad Cryfhau a Hyrwyddo Cydraddoldeb a Hawliau Dynol yn cael ei gyhoeddi, sy’n gam pwysig ar y daith i wireddu’n breuddwyd. Mae hwn yn ddarn sylweddol o ymchwil a gomisiynwyd fel rhan o ymrwymiad Llywodraeth Cymru i ddatblygu dull gweithredu clir er mwyn sicrhau bod cydraddoldeb a hawliau dynol yn cael eu hystyried a'u diogelu'n llawn, yn enwedig yn sgil ymadawiad y Deyrnas Unedig â'r Undeb Ewropeaidd. Arweiniwyd yr ymchwil, a ddechreuodd ym mis Ionawr 2020, gan Brifysgol Abertawe, mewn cydweithrediad â Phrifysgol Bangor, Diverse Cymru a Cymru Ifanc. Ei nod oedd ymchwilio i ffyrdd o gryfhau a hyrwyddo cydraddoldeb a hawliau dynol yng Nghymru, a gwneud argymhellion ar gyfer newidiadau deddfwriaethol, newidiadau polisi, newidiadau i ganllawiau neu unrhyw newid arall a fyddai’n cyflawni'r amcan hwn. Roedd mwy o frys i’r gwaith yn sgil COVID\-19, oherwydd i’r pandemig dynnu sylw at anghydraddoldebau dybryd yn ein cymdeithas. Mae'r anghydraddoldebau hyn wedi cael eu harchwilio a'u cofnodi mewn adroddiadau pwerus gan is\-grŵp economaidd\-gymdeithasol y Prif Weinidog o’r Grŵp Cynghorol Pobl Ddu, Asiaidd ac Ethnig Leiafrifol ar COVID\-19 a'r Fforwm Cydraddoldeb Anabledd, ymhlith eraill. Roedd COVID\-19 hefyd yn golygu bod angen newidiadau i'r cynllun ymchwil gwreiddiol, ac addasu rhai o'r prif ddulliau ymgynghori yn sgil cyfyngiadau’r cyfnodau clo. Er gwaethaf yr heriau hyn, llwyddodd y tîm ymchwil i barhau â'u gwaith pwysig. Y canlyniad yw adroddiad eang sy'n cynnwys adolygiad cynhwysfawr o ddeddfwriaeth, polisi a chanllawiau sy'n bodoli eisoes, gan ystyried pa mor gyson y maent â’i gilydd a’r ffydd y maent yn cael eu rhoi ar waith. Ystyriodd y tîm ymchwil nifer fawr o safbwyntiau rhanddeiliaid hefyd a llwyddodd i dynnu sylw at themâu a sylwadau allweddol a gododd o ganlyniad i hynny. Wrth i ni barhau i frwydro gyda realiti a chanlyniadau’r pandemig, mae amcanion llesiant Llywodraeth Cymru, a nodir yn ein Rhaglen Lywodraethu, yn canolbwyntio ar y meysydd lle mae angen gweithredu i'n helpu i adeiladu sylfaen gadarn ar gyfer y dyfodol. Mae'r adroddiad ymchwil hwn yn nodi'r ffordd mewn perthynas â diogelu a hyrwyddo cydraddoldeb a hawliau dynol unigolion a chymunedau yng Nghymru, a gall helpu i lywio ein gwaith yn y dyfodol wrth i ni gyflawni'r amcanion hyn. Bydd yr argymhellion yn yr ymchwil nawr yn cael eu hystyried yn fanylach i weld sut y gellid eu hintegreiddio i’r gwaith sydd eisoes yn digwydd a gwaith y dyfodol. Yn hyn o beth, mae rhai camau pwysig eisoes wedi'u cymryd yng Nghymru. Mae’n Rhaglen Lywodraethu yn nodi ein hymrwymiad i ymgorffori Confensiwn y Cenhedloedd Unedig ar Ddiddymu pob math o Wahaniaethu yn erbyn Menywod a Chonfensiwn y Cenhedloedd Unedig ar Hawliau Pobl Anabl yng nghyfraith Cymru. Heb os, bydd yr adroddiad yn llywio'r ffordd orau o ddatblygu’r gwaith ymgorffori hwn. Yn ogystal, mae cychwyn y Ddyletswydd Economaidd\-Gymdeithasol yng Nghymru ym mis Mawrth 2021 yn darparu mecanwaith allweddol i gefnogi’r gefnogi adferiad Cymru o Covid\-19, ac yn sicrhau ein bod yn cymryd camau pwysig i ailadeiladu Cymru sy’n decach ac yn fwy cyfartal. Mae'r adroddiad hwn yn nodi opsiynau ychwanegol ar gyfer cryfhau’r gwaith hwn a’r gwaith ar gydraddoldeb a hawliau dynol yng Nghymru. Pan fo opsiynau ar gyfer modelau deddfwriaethol newydd ddod i'r amlwg o ganlyniad i'r ymchwil, bydd Llywodraeth Cymru yn ymgynghori ar y rhain, ac yn trafod ag unrhyw gyrff cyhoeddus y gallai'r newidiadau arfaethedig effeithio arnynt. Mae cael gafael ar yr ymchwil hwn yn gam pwysig arall ar ein taith yn y gwaith hanfodol o gryfhau a hyrwyddo cydraddoldeb a hawliau dynol yng Nghymru. Heb os, bydd yn ysgogi llawer iawn o drafodaethau a chamau gweithredu, er mwyn sicrhau ein bod yn cyflawni ein huchelgais i lunio dull unigryw Gymreig o greu cymdeithas gyfiawn a chyfartal, lle gall pobl fwynhau ac arfer eu hawliau o fewn Cymru gryfach, decach a mwy cyfartal. Caiff y datganiad ei gyhoeddi yn ystod y toriad er mwyn rhoi'r wybodaeth ddiweddaraf i aelodau. Os bydd aelodau eisiau i mi wneud datganiad pellach neu ateb cwestiynau ynglŷn â hyn pan fydd y Senedd yn dychwelyd, byddwn yn hapus i wneud hynny.
Translate the text from Welsh to English.	* cynllun newydd gwerth £13\.25 miliwn y flwyddyn i ddarparu cymorth wedi'i deilwra i helpu pobl i gael gwaith ledled Cymru * bydd ReAct\+ hefyd yn rhoi cymorth i gyflogwyr o ran cyflog a hyfforddiant yn ystod y flwyddyn gyntaf ar gyfer staff sydd newydd eu cyflogi * mae’r rhaglen yn rhan o gynlluniau ehangach Llywodraeth Cymru i helpu mwy o bobl i gael gwaith ac aros mewn gwaith Wrth i farchnad lafur Cymru adfer o sioc gychwynnol Brexit a'r pandemig, mae Cymru'n gweld cyfradd diweithdra sydd bron â bod yn is nag erioed, mae rhai pobl yng Nghymru yn dal i wynebu anawsterau a rhwystrau i sicrhau gwaith. Ac mae'r sefyllfa gymdeithasol ac economaidd bresennol yn golygu bod rhai pobl, a oedd eisoes yn profi rhwystrau o ran cyflogaeth, bellach, o dan fwy fyth o anfantais. Er mwyn helpu i wella'r canlyniadau cyflogaeth i'r bobl hyn ac i fynd i'r afael â chyfraddau anweithgarwch economaidd cynyddol, mae Llywodraeth Cymru yn buddsoddi mewn dull newydd, sy'n rhoi pŵer yn ôl yn nwylo pobl, fel y gallant ddod o hyd i'r cymorth cywir drwy'r rhaglen ReAct\+ newydd. Mae ReAct\+ yn adeiladu ar lwyddiant y rhaglen ReAct bresennol. Bydd yn helpu i rymuso pobl sy'n chwilio am waith yng Nghymru, gyda phroses ymgeisio uniongyrchol, cymorth ariannol a chyngor gyrfaoedd am ddim. Bydd yn sicrhau bod hyfforddiant hyblyg ar gael ochr yn ochr â chymorth pwrpasol i oresgyn rhwystrau i sicrhau cyflogaeth barhaus. Bydd ReAct\+ yn rhoi llwybr clir i bobl i waith cynaliadwy gan wasanaeth cyflogadwyedd Cymru'n Gweithio, ac yn helpu pobl, yn enwedig y rheini o grwpiau agored i niwed, i fanteisio ar gyfleoedd gwaith. Bydd lansio proses ymgeisio ar\-lein newydd yn darparu mynediad at gymorth ariannol a'r system gymorth bwrpasol. Wrth lansio'r rhaglen newydd yn ystod ymweliad â chanolfan Cymru'n Gweithio yng Nghasnewydd, dywedodd Gweinidog yr Economi, Vaughan Gething: > “Mae gennym gyfradd diweithdra sydd bron â bod yn is nag erioed yng Nghymru, ond nid ydym yn llaesu dwylo. Rydym am wneud mwy i leihau nifer yr oedolion di\-waith hyd yn oed ymhellach, dileu'r bwlch mewn anweithgarwch economaidd, a helpu pawb, gan gynnwys y bobl hynny sy'n teimlo'n bell o'r farchnad lafur ar hyn o bryd, i gynllunio ac adeiladu dyfodol llwyddiannus yma yng Nghymru. > > > “Mae grymuso pobl i gael gafael ar gyllidebau personol wedi'u teilwra, sy'n gysylltiedig â datblygu sgiliau, a dileu rhwystrau eraill i gyflogaeth yn bwysig iawn os ydym am gyflawni'r nod hwn. > > > “Rydym yn cydnabod y gall rhwystrau i gyflogaeth fod yn amrywiol ac yn wahanol. Bydd ReAct\+ yn galluogi pobl i deilwra eu cymorth cyflogaeth a bydd yr un mor unigryw â'r bobl rydym am eu helpu i gael gwaith. Bydd yn eu helpu gyda'r rhwystrau y mae angen iddynt eu goresgyn, boed hynny'n help gyda chostau gofal plant, costau teithio, mentora neu gymorth sgiliau. > > > "Drwy ddysgu o lwyddiant raglenni blaenorol ac adeiladu arnynt, rydym yn disgwyl i ReAct\+ helpu i gefnogi miloedd yn fwy o bobl ledled Cymru i gael gwaith. Mae'n elfen allweddol o'n cynllun ar gyfer cyflogadwyedd a sgiliau. Bydd yn ein helpu i gyflawni ein Gwarant Person Ifanc uchelgeisiol, sydd wedi'i gynllunio i sicrhau na fydd unrhyw berson ifanc yn cael ei adael ar ôl o ganlyniad i'r pandemig. > > > “Rydym wedi ymrwymo i newid bywydau pobl er gwell drwy greu Cymru decach a mwy cyfartal. Bydd ReAct\+ yn ein helpu i wneud hynny. Mae'n un o'r ymrwymiadau yng Nghynllun Cyflogadwyedd a Sgiliau Llywodraeth Cymru, a lansiwyd yn gynharach eleni. Mae’r cynllun yn canolbwyntio ar wella canlyniadau'r farchnad lafur i bobl anabl, cymunedau Pobl Dduon, Asiaidd a Lleiafrifoedd Ethnig, menywod a phobl â sgiliau isel. Bydd y cymorth yn cynnwys: * hyd at £1,500 i gefnogi hyfforddiant * hyd at £4,500 i helpu gyda gofal plant neu gostau gofal eraill * £300 i helpu gyda chostau teithio i wneud hyfforddiant yn bosibl * cymorth datblygiad personol o £500 i helpu i ddileu rhwystrau i waith – gan gynnwys cymorth mentora i gynyddu hyder personol a gwydnwch. * mynediad at gymorthdaliadau cyflog i helpu pobl i gael swydd a chymorthdaliadau i gael hyfforddiant pan fyddwch mewn swydd. Bydd cyflogwyr sy'n cymryd rhan yn ReAct\+ yn cael cymorth tuag at gyflogau gweithwyr newydd yn ystod y flwyddyn gyntaf, yn ogystal â chyllid ar gyfer hyfforddiant sy'n gysylltiedig â swydd. Mae'r rhaglen newydd yn rhan bwysig o Warant Pobl Ifanc uchelgeisiol Llywodraeth Cymru, sy'n dwyn ynghyd ystod eang o raglenni sydd â'r nod o ddarparu'r cymorth cywir i bobl ifanc ledled Cymru i'w helpu i gynllunio ac adeiladu dyfodol llwyddiannus. Mae'r Warant i Bobl Ifanc yn addo cynnig o waith, addysg, hyfforddiant neu hunangyflogaeth i bawb o dan 25 oed, mewn ymgais i amddiffyn cenhedlaeth rhag effeithiau dysgu a gollwyd, ac oedi cyn cael mynediad i'r farchnad lafur, oherwydd y pandemig. Mae’n helpu hefyd i sicrhau bod Cymru’n lle y mae mwy o bobl ifanc yn teimlo'n hyderus wrth fynd ati i gynllunio eu dyfodol. Dywedodd Nikki Lawrence, prif weithredwr gwasanaeth Cymru'n Gweithio, sy'n cael ei ddarparu gan Gyrfa Cymru: > “Fel y pwynt mynediad i unigolion gael gafael ar y rhaglen ReAct\+, bydd Cymru'n Gweithio yn chwarae rhan allweddol wrth helpu i gefnogi'r rhai sy'n ddi\-waith neu sydd wedi colli eu swyddi, gan eu galluogi i symud ymlaen i gyflogaeth gynaliadwy. > > > “Gall ein harweiniad gyrfaoedd diduedd a phersonol sydd wedi'i deilwra, a’n gwasanaeth hyfforddi, gefnogi pobl Cymru, yn enwedig y rheini o grwpiau sy'n agored i niwed neu'r rhai sy'n wynebu rhwystrau i gyflogaeth. > > > “Mae ein cynghorwyr a'n hyfforddwyr gyrfaoedd arbenigol am helpu pobl i ddod o hyd i'r cyfleoedd gwaith sy’n iawn ar eu cyfer, a'u helpu i’w sicrhau. > > > “Edrychwn ymlaen at chwarae ein rhan i gefnogi adferiad economaidd Cymru. I’ch helpu i gael gwaith, ffoniwch 0800 028 4844 neu chwiliwch am ReAct\+ Cymru'n Gweithio i siarad â chynghorydd Cymru'n Gweithio.	* new £13\.25 million a year scheme to provide tailored support to help people into work across Wales * ReAct\+ will also provide employers with wage and training support for newly\-employed staff * the programme is part of wider Welsh Government plans to help more people into and stay in work As the Welsh labour market recovers from the initial shock of Brexit and the pandemic, Wales is experiencing a near\-record low rate of unemployment, some people in Wales still face difficulties and barriers to securing work. And the current social and economic situation means some people, who were already experiencing barriers to employment are now at an even greater disadvantage. To help improve the employment outcomes for these people and to tackle rising economic inactivity rates, the Welsh Government is investing in a new approach, which puts power back into the hands of people so they can find the right support via the new ReAct\+ programme. ReAct\+ builds on the success of the current ReAct programme and will help to empower people seeking work in Wales with a direct application process, financial support and free careers advice. It will ensure flexible training is available alongside bespoke help to overcome barriers to securing sustained employment. ReAct\+ will provide people with a clear pathway from the Working Wales employability service into sustainable work and help people, particularly those from vulnerable groups, to take advantage of job opportunities. The launch of a new online application process will provide access to financial support and the bespoke support system. Launching the new programme during a visit to a Working Wales centre in Newport, Economy Minister Vaughan Gething said: > “We have a near\-record low rate of unemployment in Wales, but we are not complacent. We want to do more to reduce the number of unemployed adults even further, eliminate the gap in economic inactivity, and help everyone, including those people who currently feel a long way from the labour market, to plan and build a successful future here in Wales. > > > “Empowering people to access tailored personalised budgets linked to skills development and the removal of other barriers to employment is really important if we are to achieve this goal. > > > “We recognise that barriers to employment can be diverse and varied. React\+ will enable people to tailor their employment support and it will be as unique as the people we want to help into work. It will help them with the hurdles they need to overcome, whether that be help with childcare cost, travel costs, mentoring or skills support. > > > “By learning from and building on the success of previous programmes, we expect ReAct\+ to help support thousands more people across Wales into work. It forms a key element of our plan for employability and skills, and will help us deliver on our ambitious Young Person’s Guarantee, which is designed to ensure no young person will be left behind as a result of the pandemic. > > > “We have made a commitment to changing people's lives for the better by creating a fairer and more equal Wales. ReAct\+ will help us to do that. It is one of the commitments in the Welsh Government’s Employability and Skills Plan, which was launched earlier this year and which focuses on improving labour market outcomes for disabled people, Black, Asian, and Minority Ethnic communities, women, and people with low skills. Support will include: * up to £1,500 to support training * up to £4,500 to help with childcare or other care costs * £300 to help with travel costs to make training possible * personal development support of £500 to help remove barriers to work, including mentoring support to increase personal confidence and resilience. * access to wage subsidies to help people gain a job and subsidies to training when you’re in a job. Employers taking part in ReAct\+ will receive help towards the first year's wages of new employees, as well as funding for job\-related training. The new programme is an important part of the Welsh Government’s ambitious Young Person’s Guarantee, which brings together a wide range of programmes designed to provide the right support for young people across Wales to help them plan and build a successful future. The Young Person’s Guarantee promises everyone under 25 with the offer of work, education, training, or self\-employment in a bid to protect a generation from the impacts of lost learning and delayed labour market entry due to the pandemic, and to help make Wales a place where more young people feel confident in planning their future. Nikki Lawrence, chief executive of the Working Wales service, which is delivered by Careers Wales, said: > “As the entry point for individuals to access the ReAct\+ programme, Working Wales will play a key part in helping to support those who are unemployed or have been made redundant, enabling progression into sustainable employment. > > > “Our tailored, impartial and personalised careers guidance and coaching service can support the people of Wales and particularly those from vulnerable groups or those who face barriers to employment. > > > “Our expert careers advisers and coaches want to help people find and secure the right job opportunities for them. > > > “We look forward to playing our part in supporting Wales’ economic recovery. For support to get you into work, call 0800 028 4844 or search Working Wales ReAct\+ to speak to a Working Wales adviser.
Translate the text from Welsh to English.	Mae'r cynlluniau a fydd yn elwa yn cynnwys dros £1m i wella'r amseroedd teithio ar y rheilffyrdd rhwng Wrecsam a Lerpwl. Darperir £1\.5m tuag at yr orsaf integredig newydd yn Shotton, a £670,000 tuag at ddatblygu Parcffordd Glannau Dyfrdwy. Dyrennir £900,000 tuag at astudiaeth o brif reilffordd Arfordir Gogledd Cymru, gyda'r nod o wella amseroedd teithio ar wasanaethau penodol. Mae ychydig dros £1m ar gael ar gyfer Strategaeth Drafnidiaeth Eryri sy'n ceisio annog parcio a theithio, teithio ar fysiau a theithio llesol yn y Parc Cenedlaethol. Mae cyllid hefyd ar gael i wella trafnidiaeth gynaliadwy a theithio llesol yng nghanol trefi Wrecsam a'r Rhyl, tra bydd buddsoddiad yn cael ei wneud mewn prosiect i wella mynediad ym Mangor ar gyfer teithio ar y rheilffyrdd, bysiau a theithio llesol. Mae hyn yn ychwanegu at gyhoeddiad yr wythnos ddiwethaf o £25m ar gyfer prosiect Porth Wrecsam i gefnogi datblygiad yr orsaf reilffordd a'r ganolfan drafnidiaeth aml\-foddol. Dywedodd Ken Skates, y Gweinidog Trafnidiaeth a Gogledd Cymru: > Yr wythnos ddiwethaf cyhoeddwyd ein Strategaeth Drafnidiaeth Genedlaethol, Llwybr Newydd, lle gwnaethom addewid beiddgar i gynyddu nifer y bobl sy'n defnyddio trafnidiaeth gyhoeddus, cerdded a beicio. > > > Mae'r cyllid heddiw ar gyfer Trafnidiaeth Cymru yn cefnogi'r addewid hwn. Mae'n cynnwys edrych ar wella ein gwasanaethau rheilffordd, ei gwneud yn haws symud o amgylch canol ein trefi ar fws, ar droed neu feicio, a'i gwneud yn haws i bobl ymweld ag ardaloedd fel Eryri heb gar. > > > Bydd y gwaith sydd i'w wneud gan Trafnidiaeth Cymru dros y flwyddyn nesaf yn cyfrannu tuag at ein targed i 45% o deithiau fod drwy ddulliau cynaliadwy erbyn 2045\.	Schemes set to benefit include over £1m to improve rail, journey times between Wrexham and Liverpool. £1\.5m is provided towards the new integrated station at Shotton, and £670,000 towards the development of Deeside Parkway. £900,000 is allocated towards a study of the North Wales Coast mainline, with a view to improve journey times on certain services. Just over £1m is available for the Snowdonia Transport Strategy which aims to encourage park and ride, bus and active travel in the National Park. Funding is also available to improve sustainable transport and active travel in the town centres of Wrexham and Rhyl, while investment will be made in a project to enhance access within Bangor for rail, bus and active travel. This builds on last week’s announcement of £25m for the Wrexham Gateway project to support the development of the railway station and multi\-modal transport hub. Minister for Transport and North Wales Ken Skates said: > Last week we published our National Transport Strategy, Llwybr Newydd, where we made a bold pledge to increase the number of people using public transport, walking and cycling. > > > Today’s funding for Transport for Wales backs this pledge. It includes looking at improving our rail services, making it easier to move around our town centres by bus, on foot or cycling, and making it easier for people to visit areas such as Snowdonia without a car. > > > The work to be carried out by TfW over the next year will contribute towards our target for 45% of journeys to be by sustainable means by 2045\.
Translate the text from Welsh to English.	Bydd Ken Skates yn cynnal derbyniadau Dydd Gŵyl Dewi yn Shanghai a Hong Kong i hyrwyddo Cymru ac i ddangos ei bod yn genedl eang ei gorwelion sy’n troi ei golygon tua’r dyfodol, ac sy’n awyddus i feithrin ac i gryfhau cysylltiadau â’r partneriaid masnach sydd ganddi ledled byd . Ymhlith y cwmnïau a fydd yn ymuno ag Ysgrifennydd yr Amgylchedd fydd Aircovers o Wrecsam, Craddosk’s Savoury Biscuits o Aberhonddu a Teddingoton Engineered Solutions o Lanelli. Byddant yn rhan o un o’r dirprwyaethau masnach mwyaf o Gymru i deithio i Tsiena ers 10 mlynedd. Ac er mwyn rhoi llwyfan i fywyd diwylliannol ffyniannus Cymru, bydd Opera Cenedlaethol Cymru yn ymuno ag Ysgrifennydd yr Economi a’r cwmnïau o Gymru mewn derbyniad arbennig i fusnesau yn Hong Kong. Dywedodd Ysgrifennydd yr Economi: > “Dw i’n hynod falch o gael cyfle arall i ymweld â Tsieina er mwyn datblygu’r cysylltiadau cryf sydd gennym yn barod gyda gwlad sy’n gallu ymfalchïo yn y ffaith mai ganddi hi mae un o economïau cryfa’r byd ar hyn o bryd. > > “Law yn llaw â dirprwyaeth fasnach ac ynddi 25 o gwmnïau, bydda i’n canu clodydd Cymru fel partner masnachu o’r radd flaenaf, fel cyrchfan gwych ar gyfer twristiaid, partner diwylliannol llawn amrywiaeth a lle gwych i fyw, astudio a chynnal busnes ynddo. > > “Mae’n Cynllun Gweithredu newydd ar yr Economi yn gwbl glir am ein hymrwymiad i roi blaenoriaeth i allforion a masnach. Mae’n nodi hefyd ein bod yn ymrwymedig i helpu busnesau i gadw’r partneriaid masnachu sydd ganddyn nhw’n barod, ac i roi help llaw iddyn nhw fynd ar drywydd marchnadoedd eraill ym mhedwar ban byd ar yr un pryd. > > “Ac wrth inni geisio mynd i’r afael â’r cyfleoedd, yr heriau a’r cymhlethdodau a ddaw i’n rhan yn sgil Brexit, mae’n fwy pwysig nag erioed ein bod yn estyn llaw i Tsieina ac i bartneriaid rhyngwladol eraill ac yn parhau i weithio i greu economi gryfach a thecach i bawb.”	Ken Skates will host St David’s Day themed receptions in Shanghai and Hong Kong to promote Wales as an outward facing and forward looking nation, keen to build and cement links with global trading partners. The Economy Secretary will be joined by companies including Aircovers in Wrexham, Cradoc’s Savoury Biscuits in Brecon and Teddington Engineered Solutions in Llanelli who will form part of one of the largest Welsh trade delegations to travel to China in 10 years. And to showcase Wales’ vibrant cultural scene, the Welsh National Opera will join the Economy Secretary and the Welsh companies at a special business reception in Hong Kong. The Economy Secretary said: > “I am pleased to have another opportunity to visit China to build on our already strong links with a country that currently boasts one of the strongest economies in the world. > “Along with a 25 company strong trade delegation, I will be extolling Wales’ virtues as a first class trading partner, an excellent tourism destination, a diverse cultural partner and a great place to live, study and do business. > “Our new Economic Action Plan is clear about our commitment to prioritising exports and trade, and to helping businesses retain their existing trading partners while supporting them to branch out into other global markets. > “And as we all seek to navigate the opportunities, challenges and complexities of Brexit it is more important than ever that we reach out to China and our other international partners to build a stronger and fairer economy from all.” >
Translate the text from English to Welsh.	The following Written Statement has been laid before the Senedd under Standing Order 30C \- Notification in Relation to Statutory Instruments made by UK Ministers in devolved areas under the European Union (Withdrawal) Act 2018 not laid before the Senedd: The Agricultural Products, Food and Drink (Amendment) (EU Exit) Regulations 2020	Gosodwyd y Datganiad Ysgrifenedig canlynol gerbron y Senedd o dan Reol Sefydlog 30C \- Hysbysu mewn perthynas ag Offerynnau Statudol a wneir gan Weinidogion y DU mewn meysydd datganoledig o dan Ddeddf yr Undeb Ewropeaidd (Ymadael) 2018 na chânt eu gosod gerbron y Senedd: Rheoliadau Cynhyrchion Amaethyddol, Bwyd a Diod (Diwygio) (Ymadael â’r UE) 2020
Translate the text from English to Welsh.	In September I welcomed the report ‘Teaching: A Valued Profession’ from the Independent Panel led by Professor Mick Waters which reviewed the existing School Teachers’ Pay and Conditions and made proposals to support our education reforms when Wales assumed the responsibility for this area on 30th September 2018\. I have had the opportunity to consider the proposals in detail and am pleased to be able to update you today on a number of areas which will both support the teaching profession and enable us to achieve Our National Mission. Firstly, and having reflected on feedback from Headteachers regarding further dedicated time to prepare for the new curriculum, I am consulting on proposals for new National Professional Learning INSET days. I am proposing to amend regulations to allow schools an additional INSET day each year for the next three years, specifically for the purpose of Professional Learning to support the introduction of the new curriculum. These will be in addition to the existing INSET days and, together with the £24million I previously announced for the National Approach to Professional Learning (NAPL), represents a significant investment in the teaching profession. Working with the profession, we are delivering the support, opportunities and conditions that makes Wales the best country in the UK in which to pursue a teaching career. Turning to Mick Waters’ report, and building on the discussion that I have had with Headteachers and trade unions, I intend to have further discussions with them on the detail of the recommendations. This process of co\-construction is important as we work together in a positive and practical way. I am pleased that some of the recommendations featured in Mick Waters’ report are already being taken forward as part of the devolution timetable, or reflect public commitments I have made previously. These include committing to the principle of “no detriment” and maintaining comparable pay scales for teachers and leaders. The report also recommended establishing a Pay Review Body, which I recently announced. Some of the recommendations which relate to teachers’ pay and conditions may be included in future Independent Welsh Pay Review Body remits and will need to be considered in detail, and over time by the Pay Review Forum and the Review Body. They relate to pay portability; a new longer pay scale and new progression arrangements; TLRs to be set into scales rather than ranges and professional learning; and an increase in Professional Learning days and the longer term approach to INSET days. This is separate to the additional INSET days outlined above which are for the next three years and specifically allocated to support the introduction of the new curriculum. I will be particularly interested in the review body’s ideas and thoughts on how INSET days are currently used and the number required to support effective Professional Learning. I will be asking the National Academy of Educational Leadership to consider the recommendations that relate to leadership matters and to establish a working group, to include serving school leaders and unions, to address these as they potentially impact on the management infrastructure in schools. We need to get this right to ensure effective leadership of teaching and learning in our schools, and this continues to be a priority for me, recognising the OECD’s previous comments about the lack of focus on leadership within our system The recommendations for Welsh Government to consider include those which relate to; performance management, induction, initial teacher education, pedagogy and additional learning needs. Any changes to these areas could potentially require legislative changes, major policy changes or are already under review as part of Our National Mission. As these are being developed we will continue to work with the trade unions and the profession. Where these have been developed into more detailed proposals, as they relate to pay and conditions they will fall under the remit of the newly established Independent Welsh Pay Review Body for its consideration. Finally, with regard to the proposal to ‘Re\-Imagine Schooling’ and to establish an independent Commission to report on how that could be achieved, I will make a further announcement in due course. In progressing the consultation on the additional INSET day and the recommendations in the report ‘Teaching: A Valued Profession’ I want to build on existing and ongoing dialogue with all relevant stakeholders, to ensure we take those forward in a manner which will help raise the status of the profession and contribute to a highly motivated profession. The ‘Additional National Professional Learning INSET days 2019\- 22’ consultation can found on the Welsh Government website: https://beta.gov.wales/additional\-national\-professional\-learning\-inset\-days\-2019\-2022	Ym mis Medi, croesewais yr adroddiad ‘Addysgu: Proffesiwn Gwerthfawr’ gan y Panel Annibynnol, dan arweiniad yr Athro Mick Waters, a adolygodd y sefyllfa bresennol o ran cyflog ac amodau athrawon ac a wnaeth gynigion i gefnogi ein diwygiadau addysg pan gafodd Cymru’r cyfrifoldeb am y maes hwn ar 30 Medi 2018\. Rwyf wedi cael cyfle i ystyried y cynigion yn ofalus a heddiw gallaf roi diweddariad ichi ar sawl peth a fydd yn cefnogi’r proffesiwn dysgu ac yn ein galluogi i gyflawni Cenhadaeth ên Cenedl. Yn gyntaf, ac wedi myfyrio ar yr adborth rwyf wedi’i gael gan brifathrawon o ran clustnodi rhagor o amser i baratoi ar gyfer y cwricwlwm newydd, rwy am ymgynghori ar gynigion am Ddiwrnodau HMS Cenedlaethol newydd ar gyfer Dysgu Proffesiynol. Rwy’n cynnig diwygio rheoliadau er mwyn caniatáu i ysgolion gael un diwrnod HMS ychwanegol y flwyddyn, am y tair blynedd nesaf, yn benodol ar gyfer Dysgu Proffesiynol er mwyn cefnogi’r gwaith o gyflwyno’r cwricwlwm newydd. Bydd y dyddiau hyn yn ychwanegol at ddiwrnodau HMS presennol. Mae hyn, ochr yn ochr â’r cyllid o £24 miliwn a gyhoeddais o’r blaen ar gyfer y Dull Cenedlaethol ar gyfer Dysgu Proffesiynol, yn cynrychioli buddsoddiad sylweddol yn y proffesiwn addysgu. Gan weithio gyda’r proffesiwn, rydym yn rhoi’r gefnogaeth ac yn darparu’r cyfleoedd a’r amodau a fydd yn sicrhau mai Cymru yw’r wlad orau yn y Deyrnas Unedig i gael gyrfa addysgu ynddi. Gan droi at adroddiad Mick Waters a chan barhau â’r drafodaeth rwyf wedi’i chael gyda phenaethiaid ac undebau llafur, rwy’n bwriadu cynnal trafodaethau pellach gyda nhw ar fanylion yr argymhellion. Mae’r broses gydweithredol hon yn bwysig – mae’n beth da cydweithio mewn ffordd bositif ac ymarferol. Rwy’n falch ein bod eisoes yn bwrw ymlaen gyda rhai o’r argymhellion yn adroddiad Mick Waters fel rhan o'r amserlen ddatganoli, ac mae eraill yn adlewyrchu ymrwymiadau cyhoeddus rwyf wedi’u gwneud yn flaenorol. Mae hyn yn cynnwys ymrwymo i’r egwyddor ‘dim niwed’ a chynnal graddfeydd cyflog cymaradwy ar gyfer athrawon ac arweinwyr.. Mae’r adroddiad hefyd yn argymell sefydlu corff adolygu cyflogau – rhywbeth a gyhoeddais yn ddiweddar. Caiff rhai o’r argymhellion sy’n ymwneud â chyflog ac amodau athrawon eu cynnwys, o bosibl, yng nghylchoedd gwaith Corff Adolygu Cyflogau Annibynnol Cymru yn y dyfodol. Bydd angen i’r Fforwm Adolygu Cyflogau a’r Corff Adolygu Cyflogau eu hystyried yn fanwl. Maent yn ymwneud â cludadwyedd cyflog; graddfa gyflog hirach a threfniadau cynnydd newydd; gosod Cyfrifoldebau Addysgu a Dysgu mewn graddfeydd yn hytrach nag ystodau; a dysgu proffesiynol. Mae hyn ar wahân i’r diwrnodau HMS ychwanegol y soniwyd amdanynt uchod – mesurau dros dro, ar gyfer y tair blynedd nesaf yn unig, yw’r rheini yn benodol ar gyfer cefnogi’r gwaith o gyflwyno’r cwricwlwm newydd. Bydd diddordeb arbennig gennyf mewn clywed syniadau’r corff adolygu o ran sut y mae diwrnodiau HMS yn cael eu defnyddio ar hyn o bryd a’r nifer sydd ei angen i gefnogi Dysgu Proffesiynol effeithiol. Byddaf yn gofyn yn benodol i’r Academi Genedlaethol Arweinyddiaeth Addysgol ystyried yr argymhellion sy’n ymwneud â materion arweinyddiaeth ac i sefydlu gweithgor, a fydd yn cynnwys arweinwyr ysgolion a chynrychiolwyr o’r undebau, i fynd i’r afael â’r rhain gan y gallant effeithio ar y strwythur rheoli mewn ysgolion. Rhaid inni gael hyn yn iawn er mwyn sicrhau bod y dysgu a’r addysgu yn cael ei arwain yn effeithiol yn ein hysgolion. Mae hyn y parhau i fod yn flaenoriaeth i mi, gan gofio am sylwadau blaenorol y Sefydliad ar gyfer Cydweithrediad a Datblygiad Economaidd (yr OECD) am y diffyg ffocws ar arweinyddiaeth yn ein system. Mae'r argymhellion i’w hystyried gan Lywodraeth Cymru yn ymwneud â rheoli perfformiad, ymsefydlu, addysg gychwynnol athrawon, addysgeg ac anghenion dysgu ychwanegol. Mae'n bosibl y bydd angen newidiadau deddfwriaethol neu newidiadau polisi sylweddol ar eu cyfer, neu efallai eu bod wrthi’n cael eu hadolygu ar hyn o bryd fel rhan o Genhadaeth ein Cenedl. Wrth i’r rhain gael eu datblygu, fe barhawn i weithio gyda’r proffesiwn a’r undebau llafur. Lle bo’r rhain wedi’u datblygu’n gynigion manylach, gan eu bod yn ymwneud â chyflogau ac amodau, mater i Gorff Adolygu Cyflogau Annibynnol Cymru, sydd newydd gael eu sefydlu, fydd penderfynu arnynt. I gloi, o ran y cynnig i ‘ail\-greu addysg’ a sefydlu Comisiwn Annibynnol i adrodd ar sut y gallwn gyflawni hynny, byddaf yn gwneud cyhoeddiad pellach maes o law. Wrth symud ymlaen gyda'r ymgynghoriad ar y diwrnod HMS ychwanegol a’r argymhellion yn yr adroddiad ‘Addysgu: Proffesiwn Gwerthfawr’, rwyf am adeiladu ar y drafodaeth flaenorol a pharhaus gyda'r holl rhanddeiliaid, er mwyn sicrhau ein bod yn bwrw ymlaen â’r rhain mewn modd a fydd yn helpu i godi statws y proffesiwn, a’i ysgogi. Gellir gweld yr ymgynghoriad ‘Diwrnodau HMS Cenedlaethol ar gyfer Dysgu Proffesiynol 2019\-22’ ar wefan Llywodraeth Cymru: https://beta.llyw.cymru/diwrnodau\-hms\-ychwanegol\-dysgu\-proffesiynol\-cenedlaethol\-2019\-2022
Translate the text from Welsh to English.	Nod y gronfa fydd rhoi cymorth i gyhoeddiadau sy'n annibynnol o fuddiannau gwleidyddol, masnachol a chrefyddol; sy'n canolbwyntio ar y gymuned ac yn cynhyrchu newyddion cyfoes. Bydd y cyllid ar gael i gyhoeddiadau Cymraeg argraffedig ac ar\-lein sy'n gymwys, sydd wedi bod yn cyhoeddi'n weithredol yng Nghymru ers o leiaf chwe mis. Dywedodd Ken Skates, Ysgrifennydd yr Economi: > "Rydyn ni'n byw mewn byd lle mae mwy o newyddion a gwybodaeth ar gael nag erioed, gyda disgwyl y bydd y cyfryngau hyperleol yn datblygu ac yn cael eu diweddaru, yn aml heb lawer o adnoddau ariannol neu ddynol. Mae'r rhain yn fusnesau bach sydd fel arfer yn cyflogi llai na phedwar o bobl – ond maen nhw'n darparu gwasanaeth hanfodol i gymunedau hyd a lled Cymru. > > > > "Bydd y cyllid newydd hwn yn adeiladu ar ein hymrwymiad i gefnogi newyddiadurwyr sydd am sefydlu eu busnesau eu hunain ym maes newyddion hyperleol, ac rwy'n gobeithio, drwy ddatblygu sgiliau a rhwydweithiau ymhellach, y byddwn yn helpu i gynnal a thyfu'r sector, gan alluogi newyddiadurwyr hyperleol i ehangu eu cwmpas a'u cyrhaeddiad o fewn eu cymunedau. > > > > "Mae'r rhain yn wasanaethau pwysig sy'n haeddu cael eu cydnabod, ac rwyf wrth fy mod ein bod yn gallu gwneud hynny heddiw." Gwnaeth Cyfarwyddwr y Rhwydwaith Newyddion Cymunedol Annibynnol (ICNN), Emma Meese, ganmol y Llywodraeth am ei hymrwymiad i newyddion hyperleol. Dywedodd: > "Mae hyn yn gam mawr ymlaen wrth gydnabod gwaith amhrisiadwy newyddiadurwyr cymunedol annibynnol yng Nghymru. Gallai buddsoddi yn y sector hwn gael effaith wych ar newyddiaduraeth leol, mentrau lleol a chydlyniad cymdeithasol. > > > "Rydyn ni wrth ein bodd ein bod yn gweithio gyda Llywodraeth Cymru i sicrhau bod y Gronfa Newyddiaduriaeth Gymunedol Annibynnol yn cydnabod arloesi yn y sector a'i bod ar gael i'r rhai sy'n ei haeddu fwyaf, er mwyn helpu i gynnal, datblygu a thyfu eu cyhoeddiad." Mae'r cyllid grant ar gael o 1 Ebrill 2019 am un flwyddyn, ac mae'n ychwanegol at y cymorth cyfredol sydd ar gael i fusnesau drwy Busnes Cymru.	The fund will look to support publications that are independent of political, commercial, and religious interests; are community\-focused and produce contemporary news content and will be made available to eligible Welsh based print and online publications who have been actively publishing for six months or more in Wales. Economy Minister Ken Skates said: > “We live in a world of unprecedented exposure to news and information, with hyper\-local media expected to evolve and stay current, often with very little financial or human resource. These are small businesses, generally employing fewer than four people, but that provide a vital local service to communities the length and breadth of Wales. > > > > “This new funding will build on our commitment to supporting journalists seeking to set up their own business in hyper\-local news and will, I hope, through the further development of skills and networks help to sustain and grow the sector, allowing existing hyper\-local journalists to broaden their scope and reach within their communities. > > > > “These are important services which deserve our recognition and support and I’m delighted, today, to be able to do just that.” Director of the Independent Community News Network (ICNN), Emma Meese praised the government on its commitment to hyperlocal news. She said: > “This is a major step forward in recognising the invaluable work of independent community journalists across Wales. Investing in this sector could have a great impact on local journalism, local enterprise and social cohesion. > > > “We are delighted to be working with Welsh Government to ensure the Independent Community Journalism Fund rewards innovation in the sector and is accessible to those which are most deserving in order to help the sustainability, development and growth of their publication.” The grant funding is available from 1 April 2019 for one year and is additional to the existing support for businesses through Business Wales.
Translate the text from English to Welsh.	This policy decision was confirmed by Education Minister Kirsty Williams today (Wednesday, January 20\) following further disruption to face\-to\-face learning caused by the coronavirus pandemic. The announcement followed recommendations from the design and delivery advisory Group that is made up of head teachers and college leaders. The group was established in December by the Minister to ‘support wellbeing, fairness and progression’ for learners taking exams this year. Speaking in a video released on her Twitter channel, the Minister said: > The worsening situation with the pandemic has meant we have no choice but to revisit our approach to ensure wellbeing and public confidence in our qualifications system. > > > The proposals we are announcing today puts trust in teachers’ and lecturers’ knowledge of their learners’ work, as well as their commitment to prioritise teaching and learning in the time available to support learners’ progression. > > > Teaching the core content and aspects of each course remains my absolute priority for learners in exam years, so they are supported to progress with certainty into their next steps, with confidence in their grades. > > > We are working with higher education institutions to look at how we can support learners through this transition, and can provide a bridge into university courses. > > > I would like to thank each and every learner and education professional for their ongoing flexibility and adaptability in responding to this incredibly difficult situation. Their continuing commitment in the face of adversity is admirable, as is their individual and collective contribution to the national effort against Covid\-19\. The Minister has published full details in a written statement available here.	Cadarnhawyd y penderfyniad polisi hwn gan y Gweinidog Addysg Kirsty Williams heddiw (dydd Mercher, Ionawr 20\) yn dilyn tarfu pellach ar ddysgu wyneb yn wyneb sy’n cael ei achosi gan bandemig y coronafeirws. Roedd y cyhoeddiad yn dilyn argymhellion gan y Grŵp cynghori dylunio a chyflwyno sy'n cynnwys penaethiaid ac arweinwyr colegau. Sefydlwyd y grŵp ym mis Rhagfyr gan y Gweinidog i ‘gefnogi llesiant, tegwch a chynnydd’ i ddysgwyr sy'n sefyll arholiadau eleni. Wrth siarad mewn fideo a ryddhawyd ar ei sianel Twitter, dywedodd y Gweinidog: > Mae'r sefyllfa sy'n gwaethygu gyda'r pandemig wedi golygu nad oes gennym ni ddewis ond ailedrych ar ein dull o sicrhau llesiant a hyder y cyhoedd yn ein system gymwysterau. > > > Mae'r cynigion rydym yn eu cyhoeddi heddiw yn ymddiried yng ngwybodaeth athrawon a darlithwyr am waith eu dysgwyr, yn ogystal â'u hymrwymiad i flaenoriaethu addysgu a dysgu yn yr amser sydd ar gael i gefnogi cynnydd dysgwyr. > > > Mae addysgu cynnwys craidd ac agweddau pob cwrs yn parhau i fod yn flaenoriaeth lwyr i ddysgwyr mewn blynyddoedd arholiad, felly maent yn cael eu cefnogi i symud ymlaen gyda sicrwydd i'w camau nesaf, gyda hyder yn eu graddau. > > > Rydym yn gweithio gyda sefydliadau addysg uwch i edrych ar sut gallwn gefnogi dysgwyr drwy'r cyfnod pontio hwn, a gallwn ddarparu pont i gyrsiau prifysgol. > > > Hoffwn ddiolch i bob dysgwr a gweithiwr addysg proffesiynol am eu hyblygrwydd parhaus a’u parodrwydd i addasu wrth ymateb i'r sefyllfa hynod anodd hon. Mae eu hymrwymiad parhaus yn wyneb adfyd i’w edmygu a hefyd eu cyfraniad unigol ac ar y cyd at yr ymdrech genedlaethol yn erbyn Covid\-19\. Mae'r Gweinidog wedi cyhoeddi manylion llawn mewn datganiad ysgrifenedig sydd ar gael yma.
Translate the text from Welsh to English.	Un o’r camau cyntaf y dywedais i y byddwn i’n eu cymryd pan fyddwn i’n cael fy mhenodi’n Ysgrifennydd y Cabinet dros Addysg oedd ymgynghori ar gryfhau’r Cod Trefniadaeth Ysgolion mewn perthynas â’r rhagdybiaeth yn erbyn cau ysgolion gwledig. Mae’r Cod Trefniadaeth Ysgolion, a wnaed o dan Ddeddf Safonau a Threfniadaeth Ysgolion (Cymru) 2013, yn gosod gofynion y mae’n rhaid i gyrff perthnasol (Gweinidogion Cymru, awdurdodau lleol, cyrff llywodraethu a hyrwyddwyr eraill) weithredu yn unol â nhw. Mae’n cynnwys hefyd ganllawiau ymarferol y mae’n rhaid iddynt roi sylw priodol iddynt, ac mae’n amlinellu’r cyd\-destun polisi, egwyddorion cyffredinol a ffactorau a ddylai gael eu hystyried gan y rhai sy’n cyflwyno cynigion i ad\-drefnu darpariaeth ysgolion a’r rhai sy’n gyfrifol am benderfynu ar gynigion. Cynhaliwyd ymgynghoriad 14 wythnos ar ddiwygiadau arfaethedig i’r Cod y llynedd. Rwy’n falch o ddweud bod yna gytundeb eang i bob un o’r cynigion. Cafodd y Cod drafft ei ddiwygio i adlewyrchu ymatebion i’r ymgynghoriad a’i osod gerbron y Cynulliad am 40 diwrnod ym mis Medi fel sy’n ofynnol gan Ddeddf 2013\. Daeth y cyfnod o 40 diwrnod i ben ar 26 Hydref. Pleser o’r mwyaf yw cael cyhoeddi bod y Cod diwygiedig, sy’n cyflwyno rhagdybiaeth yn erbyn cau ysgolion gwledig ac sy’n amlinellu’r dynodiad a’r rhestr gyntaf erioed o ysgolion gwledig i’r diben hwn, wedi dod i rym heddiw. Nid yw rhagdybiaeth yn erbyn cau ysgolion gwledig yn golygu na fyddant byth yn cau. Fodd bynnag, rhaid i’r achos dros gau fod yn gryf ac ni ddylid gwneud y penderfyniad i gau ysgol hyd nes i bob opsiwn arall gael ei ystyried yn gydwybodol, gan gynnwys ffedereiddio. Credaf y dylai’r broses o ystyried opsiynau eraill fod yn broses ddau gam, gyda’r cynigiwr yn gwneud hyn cyn hyd yn oed penderfynu mynd ati i gynnal ymgynghoriad a rhoi cyfle i bartïon â buddiant gyflwyno eu hawgrymiadau fel rhan o’r broses ymgynghori, y mae’n rhaid i’r awdurdod lleol neu’r cynigiwr arall eu hystyried. Mae’r Cod diwygiedig yn darparu ar gyfer hyn. Bydd y rhagdybiaeth yn erbyn cau ysgolion gwledig yn berthnasol i ysgolion a ddynodir yn ysgolion gwledig i’r diben hwn. Felly, roeddem yn awyddus i gael barn pobl ar ddynodiad priodol o ysgol wledig fel rhan o’r ymgynghoriad. Mae’r dynodiad a’r rhestr o ysgolion a amlinellir yn y Cod yn cael eu llywio gan ymatebion. Wrth gynnig cau ysgol, bydd hi’n ofynnol i awdurdodau lleol a chynigwyr eraill wirio a yw’r ysgol ar y rhestr ac, os felly, bydd hi’n ofynnol i gynigwyr ddilyn cyfres o weithdrefnau a gofynion manylach wrth lunio cynnig i gau ysgol wledig, ymgynghori ar y cynnig hwnnw a gwneud penderfyniad ar a ddylid cyflwyno’r cynnig i gau ysgol wledig. Daw’r Cod diwygiedig i rym ar 1 Tachwedd 2018 a bydd yn weithredol yn syth. Fodd bynnag, i sicrhau bod cynigwyr yn gallu cydymffurfio â’r Cod mewn perthynas ag ymgynghoriad, lle mae dogfen ymgynghori wedi’i chyhoeddi cyn y dyddiad dod i rym, sef 1 Tachwedd 2018, rhaid i gynigion gael eu cyhoeddi a’u pennu yn unol ag argraffiad cyntaf y Cod. Mae’r rhagdybiaeth yn erbyn cau ysgolion gwledig yn un o amryw o gamau rwy’n eu cymryd i gefnogi darpariaeth addysg yng Nghymru wledig fel rhan o’n Cynllun Gweithredu Addysg Wledig. Mae’n cyfrannu at ein hymrwymiad i ddatblygu ymagwedd genedlaethol at ysgolion bach a gwledig o fewn y system sy’n gwella ei hun fel rhan o’n cenhadaeth genedlaethol. Caiff y datganiad ei gyhoeddi yn ystod y toriad er mwyn rhoi'r wybodaeth ddiweddaraf i aelodau. Os bydd aelodau eisiau i ni wneud datganiad pellach neu ateb cwestiynau ynglŷn â hyn pan fydd y Cynulliad yn ailymgynnull, byddem yn hapus i wneud hynny. Bydd y Cod diwygiedig ar gael ar wefan Llywodraeth Cymru ar 1 Tachwedd am 9:00am. Dilynwch y ddolen isod. https://beta.llyw.cymru/cod\-trefniadaeth\-ysgolion\-0	One of the first actions I said I would take on becoming Cabinet Secretary for Education was to consult on strengthening the School Organisation Code in respect of a presumption against the closure of rural schools. The School Organisation Code, made under the School Standards and Organisation (Wales) Act 2013, imposes requirements in accordance with which relevant bodies (the Welsh Ministers, local authorities, governing bodies and other promoters) must act. It also includes practical guidance to which they must have due regard and sets out the policy context, general principles and factors that should be taken into account by those bringing forward proposals to reconfigure school provision and by those responsible for determining proposals. A fourteen week consultation on proposed revisions to the Code took place last year. I am pleased to say that there was broad agreement to all of the proposals. The draft Code was amended to reflect consultation responses and laid before the Assembly for 40 days in September as required by 2013 Act. The 40 day period ended on 26 October. I am now delighted to advise that the revised Code, which introduces a presumption against the closure of rural schools and sets out the first ever designation and list of rural schools for this purpose, came into force today. A presumption against closure does not mean rural schools will never close. However, the case for closure must be strong and not taken until all viable alternatives to closure have been conscientiously considered, including federation. I believe that consideration of alternatives should be a two stage process with the proposer doing this before they even decide to proceed to consultation and an opportunity for interested parties to put forward their suggestions for alternatives as part of the consultation process, which the local authority or other proposer must consider. The revised Code provides for this. The presumption against closure of rural schools will apply solely to schools designated as rural for this purpose. We therefore sought views on an appropriate designation of a rural school as part of the consultation. The designation and list of schools set out in the Code is informed by responses. When proposing to close a school, local authorities and other proposers will be required to check whether the school is on the list, if so proposers will be required to follow a more detailed set of procedures and requirements in formulating a rural school closure proposal and in consulting on and reaching a decision as to whether to implement a rural school closure proposal. The revised Code comes into force on 1 November 2018 and comes into effect immediately. However to ensure that proposers are able to comply with the Code in respect of consultation, where a consultation document has been published prior to the coming into force date of 1 November 2018, proposals must be published and determined in accordance with the first edition of the Code. The presumption against the closure of rural schools is just one of a number of actions I am taking to support the delivery of education in rural Wales as part of our Rural Education Action Plan. It contributes to our commitment to develop a national approach to small and rural schools within the self\-improving system as part of our national mission. This statement is being issued during recess in order to keep members informed. Should members wish us to make a further statement or to answer questions on this when the Assembly returns we would be happy to do so. The revised Code is available on the Welsh Government’s website at 9:00 on 1 November using the link below. https://beta.gov.wales/school\-organisation\-code\-0
Translate the text from Welsh to English.	Mae’r gyfraith newydd, a fydd yn cael ei chyflwyno yn 2024 ac mewn grym ar draws Cymru erbyn 2025, yn adeiladu ar yr ymrwymiad i wella deiet ac atal gordewdra drwy gyfyngu ar y ffyrdd y gellir hyrwyddo bwydydd uchel mewn braster, siwgr neu halen. Bydd hyn yn cynnwys cynigion cyfaint, fel opsiynau amleitem a chyfyngiadau ar ble gellir arddangos cynnyrch uchel mewn braster, siwgr neu halen mewn siopau, fel ar ben yr eil. Yn ogystal, er mwyn mynd i’r afael â graddfa’r her, bwriedir cynnwys prisiau rhatach dros dro a chynigion ‘bargen pryd bwyd’. Er na fyddai’n gwahardd bargeinion pryd bwyd na mathau eraill o gynigion, byddai’n cyfyngu ar gynnwys y cynnyrch lleiaf iach yn y cynigion hyn. Mae cynnyrch sy’n uchel mewn braster, siwgr neu halen yn dueddol o gael eu hyrwyddo’n fwy, a byddant yn cael eu lleoli mewn safleoedd amlycach mewn siopau. Mae hyn yn annog pobl i brynu’n fyrbwyll, ac yn golygu y bydd pobl yn prynu mwy o fwyd nad ydynt yn rhai iach, yn gwario wario mwy, ac yn bwyta mwy nag yr oeddent wedi’i fwriadu. Mae dros 60% o oedolion yng Nghymru’n drymach na’r hyn sy’n bwysau iach, ac mae dros chwarter o blant dros eu pwysau neu’n ordew erbyn y byddant yn dechrau yn yr ysgol. Gall hyn gael effaith sylweddol ar iechyd pobl, gyda lefelau clefydau cysylltiedig â gordewdra, fel diabetes math 2, ar eu huchaf erioed yng Nghymru. Dangosodd arolwg Amser i Siarad diweddar Iechyd Cyhoeddus Cymru fod cefnogaeth gryf gan y cyhoedd ar gyfer camau’r llywodraeth i wneud ein bwyd yn iachach, gyda 57 y cant o bobl yn cytuno y dylai llywodraethau ddefnyddio dulliau ariannol fel trethi i leihau siwgr mewn bwydydd â lefelau uchel o siwgr. Dywedodd wyth deg pedwar y cant o ymatebwyr eu bod yn bwriadu gweithredu yn y 12 mis nesaf i gyrraedd neu i gadw pwysau iach. Er na fydd y ddeddfwriaeth hon yn berthnasol i bob cynnyrch uchel mewn braster, siwgr a halen, bydd yn targedu’r bwyd a diod sy’n cyfrannu fwyaf at ordewdra. Y gobaith yw y bydd y mesurau hyn yn annog y diwydiant bwyd a manwerthu i ystyried sut y gellir sicrhau bod dewisiadau iachach ar gael yn haws ac yn fwy fforddiadwy, fel y gall pawb fforddio deiet iach. Gallai hyn gynnwys darparu mwy o gynigion ar fwydydd iachach neu leihau cynnwys y braster, siwgr a halen yn y cynnyrch sy’n berthnasol i’r cyfyngiadau ar hyn o bryd. I'w gwneud yn haws i’r diwydiant bwyd weithredu ar draws ffiniau, y nod yw y bydd cynnyrch sy’n dod o dan y ddeddfwriaeth newydd yn cyd\-fynd â’r cynnyrch sydd wedi’i gynnwys yn neddfwriaeth Lloegr. Bydd Llywodraeth Cymru hefyd yn gweithio'n agos gyda’r diwydiant bwyd i roi canllawiau iddynt a’u cefnogi i ail\-greu cynnyrch er mwyn lleihau’r lefelau braster, siwgr a halen. Mae tystiolaeth yn parhau i gael ei hystyried ar gyfer cynigion eraill sy’n destun ymgynghoriad ar yr un pryd, gan gynnwys tystiolaeth mewn lleoliadau y tu allan i’r cartref, fel labeli calorïau ac atal gwerthiant diodydd egni i blant o dan 16 oed. Dywedodd y Dirprwy Weinidog Iechyd Meddwl a Llesiant, Lynne Neagle: > Bydd y ddeddfwriaeth hon yn datblygu ein hymrwymiad i wella deiet pobl a helpu i atal gordewdra yng Nghymru. Er bod deddfwriaeth debyg yn cael ei chyflwyno yn Lloegr, rwyf o blaid cynnwys prisiau rhatach dros dro a chynigion bargen pryd bwyd yn ein cyfyngiadau ni. > > > > Ni fyddwn yn gwahardd unrhyw gynnyrch nac unrhyw fath o gynnig. Ein nod yw ailgydbwyso ein hamgylcheddau bwyd tuag at gynnyrch iachach, fel bod y dewis iach yn ddewis hawdd. > > > > Mae hyn yn rhan bwysig o’r jig\-so fel rhan o’n strategaeth Cymru Iach: Pwysau Iach fel rhan o ddull aml\-elfen. Mae ein cenhedlaeth nesaf yn haeddu ‘normal’ gwahanol, lle bydd bwydydd iachach ar gael yn haws, yn fwy fforddiadwy, ac yn fwy atyniadol, a lle nad yw bwydydd braster, siwgr a halen uchel yn rhan ganolog o’n deiet. Mae ein cenhedlaeth bresennol a chenedlaethau’r dyfodol yn haeddu gwell. Dywedodd Gemma Roberts, Cyd\-gadeirydd Cynghrair Gordewdra Cymru: > Mae Cynghrair Gordewdra Cymru yn gefnogol iawn o strategaeth Pwysau Iach Cymru Iach Llywodraeth Cymru. Mae argyfwng gordewdra yng Nghymru, ac ry’n ni’n falch o weld bod Llywodraeth Cymru’n cynnig deddfwriaeth a fydd yn cefnogi pobl Cymru i wneud dewisiadau iachach. > > > > Mae prisiau rhatach dros dro yn dechnegau marchnata sy’n cael eu defnyddio i gynyddu gwerthiant a chynyddu’r nifer sy’n cael eu bwyta. Nid rhoddion am ddim ydyn nhw, a dydyn nhw ddim yn arbed arian inni. Rydym mewn argyfwng costau byw, ac mae defnyddwyr yn cael eu peledu â chynigion arbennig sy’n cynyddu gwariant ar y cynnyrch lleiaf iach. Mae angen i Gymru symud y cydbwysedd a chefnogi teuluoedd i’w gwneud yn haws i brynu ffrwythau a llysiau. Dywedodd Dr Ilona Johnson, Meddyg Ymgynghorol mewn Iechyd y Cyhoedd ar gyfer Iechyd Cyhoeddus Cymru: > Mae Iechyd Cyhoeddus Cymru yn croesawu’r ddeddfwriaeth newydd hon i gefnogi pobl i wneud y dewisiadau iachach y gwyddom eu bod yn dymuno eu gwneud. Gyda mwy na 60 y cant o oedolion ac oddeutu chwarter y plant o dan bump nawr dros eu pwysau neu’n ordew, mae hwn yn fater difrifol yng Nghymru. Mae hwn yn fater eithriadol o gymhleth a does dim un ateb clir. Gwyddom o’r dystiolaeth fod polisïau sy’n targedu’r amgylchedd bwyd yn effeithiol a bod fframwaith deddfwriaethol cryf yn gam pwysig i’n helpu ni i newid y cydbwysedd tuag at ddewisiadau iachach a phobl iachach. Cynhelir ymgynghoriad ar fesurau gorfodi yn nes ymlaen eleni.	The new law, which will be introduced in 2024 and will be rolled out across Wales by 2025, builds on the commitment to improve diets and help prevent obesity by restricting the ways foods high in fat, sugar or salt can be promoted. This will include volume\-based promotions, such as multi\-buys and restrictions on where products high in fat, sugar or salt can be displayed, such as at the end of aisles. Also intended to be included, to address the scale of the challenge, will be temporary price promotions and meal deals. Whilst this would not ban meal deals or other types of promotion it would restrict the inclusion of the unhealthiest products. Products that are high in fat, sugar or salt tend to be more heavily promoted and given higher prominence in stores. This encourages unplanned impulse buys, with people buying, consuming and spending more on unhealthy foods than they intended. Over 60% of adults in Wales are above a healthy weight, and over a quarter of children are overweight or obese by the time they start school. This can have a significant effect on people’s health, with levels of obesity related diseases such as type 2 diabetes at record levels in Wales. Public Health Wales recent Time To Talk Public Health survey showed strong public support for government action to make our food healthier, with 57 per cent of people agreed that governments should use financial tools like taxes to reduce sugar in foods with high levels and eighty four per cent of respondents said they intend to take action within the next 12 months to achieve or maintain a healthy weight. Whilst the legislation will not apply to all high fat, sugar and salt products, it will target food and drinks that contribute most to obesity. It is hoped these measures will encourage the food and retail industry to consider how healthier options can be made more available and affordable, so that no\-one is priced out of a healthy diet. This could include providing more promotions on healthier food or reducing the fat, sugar and salt content of products that currently fall under the restrictions. To make it easier for the food industry to operate across borders, products which fall under the new legislation will aim to align with the same products included within England’s legislation. Welsh Government will also work closely with the food industry to provide guidance and support them to reformulate products to reduce levels of fat, sugar or salt. Evidence is still being considered on other proposals consulted on at the same time, including evidence in out of home settings, such as calorie labelling and on ending the sale of energy drinks to children under 16\. The Deputy Minister for Mental Health and Wellbeing, Lynne Neagle said: > This legislation will take forward our commitment to improve diets and help prevent obesity in Wales. Whilst similar legislation is also being introduced in England, I am minded to include temporary price reductions and meal deals within our restrictions. > > > > We will not be banning any product or type of promotion, our aim is to rebalance our food environments towards healthier products, so that the healthy choice becomes the easy choice. > > > > This is an important part of the jigsaw as part of our Healthy Weight: Healthy Wales strategy as part of a multi\-component approach. Our next generation deserve a different ‘normal’ where healthier foods are more available, affordable and appealing, and high fat, sugar and salt foods are not a core part of our diet. Our current and future generations deserve better. Gemma Roberts, Co\-Chair of Obesity Alliance Cymru says: > Obesity Alliance Cymru is hugely supportive of Welsh Government’s Healthy Weight Healthy Wales strategy. There is an obesity crisis in Wales, and we are pleased to see the Welsh Government proposing legislation which will support the people of Wales to make healthy choices. > > > > Price promotions are marketing techniques used to drive sales and increase consumption. They are not free gifts and they do not save us money. We are in the midst of a cost\-of\-living crisis, and consumers are being bombarded with price promotions which increase spending on the unhealthiest products. Wales needs to shift the balance and support families to make buying fruit and veg easier. Dr Ilona Johnson, Consultant in Public Health for Public Health Wales, said: > Public Health Wales welcomes this new legislation to support people to make the healthier choices we know they want to make. With over 60 per cent of adults and over a quarter of children under five now overweight or obese, this is a serious issue in Wales. This is an incredibly complex issue and there is no single solution. We know that from the evidence that policies targeting the food environment are effective and a strong legislative framework is an important step in helping us to shift the balance towards healthier choices and healthier people. A consultation on enforcement measures will be taken forward later this year.
Translate the text from English to Welsh.	In February I announced my intention to establish a new School Standards Unit within my department. The Unit was established in May and one of its first tasks has been to develop the national banding system for schools as part of the improvement agenda that I set out in my February address. As we approach the end of term I want to update colleagues on progress in developing the system, to set out what the system will achieve and outline the key actions planned for the autumn term. The introduction of a banding system is one of a suite of policy actions designed to give us a clearer focus on our performance and progress. The system will group secondary and primary schools into bands reflecting their outcomes and progress, taking account of the challenge they face from socio\-economic circumstances. Special schools will not be banded. The banding system will use national data sets to provide a consistent approach to grouping schools according to where they are on their improvement journey. It will give the School Standards Unit a starting point for discussion with consortia and local authorities about priorities for support and challenge. In turn, it will give consortia and local authorities a starting point for discussion with schools; it will provide a basis upon which to direct our resources to where they are needed most to ensure we secure the improvements necessary in our school system. Banding is NOT about labelling schools, naming and shaming or creating a divisive league table. It is about grouping our schools according to a range of factors to establish priorities for differentiated support and identifying those from whom the sector can learn. The national school banding system is a tool to help us be effective in driving improvement across the board. The most important aspect of banding will be the support, challenge and sharing of best practice that follow. The development of a framework and statutory guidance to support this will be key to delivering long term, sustainable improvements. The School Standards Unit has worked closely with the sector. As a result of this work we currently have a pilot banding system for secondary schools which uses a mix of data to reflect most recent outcomes, progress over time, contextual results and value added data. The School Standards Unit is testing this model in the first round of consortium stocktakes this term. Following feedback from all local authorities this term, the model for secondary schools will be refined and finalised in time for the start of the new academic year. Work has begun on the primary school banding model which will be based on the same principles as the secondary model using national data sets, recent outcomes, progress and context. It is important that schools, those involved in supporting them on their improvement journey, and parents understand which band their school is in, what it means in terms of support and challenge and priorities for improvement. That is why I have arranged for the sector to receive notification today about the progress we have made and the planned next steps in implementation of the school banding system. Early in the autumn term each secondary school will receive details of the band into which they have been placed, the data on which the banding has been based and detailed guidance to help them interpret and understand the banding. We will also share the banding information with local authorities and support the implementation of the system with a suite of communication materials and activities to ensure as complete an understanding of the system and its purpose as possible. For secondary schools, this initial banding will use data up to the 2010 external examination results. This is to ensure that schools, governing bodies and local authorities have banding information alongside other key performance information to inform discussion on relative performance and target setting early in the autumn term. Once we have data for the 2011 examinations the banding will be updated and the revised information sent to schools. As work progresses with development of the model for primary schools I will keep colleagues updated and communicate a timeline for release of information.	Ym mis Chwefror, cyhoeddais fy mod yn bwriadu sefydlu Uned Safonau Ysgolion newydd yn fy adran. Sefydlwyd yr Uned ym mis Mai ac un o’i thasgau cyntaf oedd datblygu’r system fandio genedlaethol ar gyfer ysgolion fel rhan o’r agenda ar gyfer gwella y soniais amdani yn fy araith ym mis Chwefror. A ninnau ar fin cyrraedd diwedd y tymor, rwyf am roi’r wybodaeth ddiweddaraf i gydweithwyr am y gwaith ar ddatblygu’r system, nodi’r hyn fydd y system yn ei wneud, ac amlinellu’r prif gamau sydd wedi’u cynllunio ar gyfer tymor yr hydref. Un o gyfres o gamau polisi yw’r system fandio, a luniwyd i roi ffocws cliriach i ni ar ein perfformiad a’n cynnydd. Bydd y system fandio genedlaethol yn gosod ysgolion uwchradd a chynradd mewn bandiau sy’n seiliedig ar eu canlyniadau a’u cynnydd, a chan gymryd i ystyriaeth yr her y maen nhw’n ei hwynebu o ran yr amgylchiadau economaidd\-gymdeithasol. Ni chaiff ysgolion arbennig eu bandio. Bydd y system fandio yn defnyddio setiau data cenedlaethol er mwyn cael cysondeb wrth grwpio ysgolion yn ôl eu cam ar y daith tuag at welliant. Bydd yn fan cychwyn i’r Uned Safonau Ysgolion drafod gyda chonsortia ac awdurdodau lleol y blaenoriaethau ar gyfer cymorth a her. Yn ei dro, bydd yn fan cychwyn i gonsortia ac awdurdodau lleol drafod gydag ysgolion; bydd yn sail ar gyfer cyfeirio’n hadnoddau lle mae eu hangen fwyaf i sicrhau ein bod yn cyflawni’r gwelliannau sy’n angenrheidiol yn ein system ysgol. NID hanfod bandio yw labelu ysgolion, eu henwi na chodi cywilydd arnyn nhw, na chreu tabl cynghrair cynhennus. Yn hytrach, diben bandio yw grwpio ysgolion yn ôl amryw o ffactorau i bennu’r blaenoriaethau ar gyfer cael cymorth gwahaniaethol a nodi’r elfennau hynny y gall y sector cyfan ddysgu oddi wrthyn nhw. Offer yw’r system fandio genedlaethol i’n helpu ni fod yn fwy effeithiol wrth sbarduno gwelliant ar draws y bwrdd. Agwedd bwysicaf bandio yw’r cymorth, yr her a’r rhannu arferion da fydd yn dilyn. Bydd datblygu fframwaith a chanllawiau statudol i gefnogi hyn yn allweddol er mwyn sicrhau gwelliannau cynaliadwy dros y tymor hir. Mae’r Uned Safonau Ysgolion wedi gweithio’n agos gyda’r sector. Yn sgil y gwaith hwn mae gennym ddull peilot o fandio ysgolion uwchradd sy’n defnyddio amrywiaeth o ddata i adlewyrchu’r deilliannau mwyaf diweddar, y cynnydd a wnaed dros amser, y canlyniadau cyd\-destunol a’r gwerth a ychwanegwyd. Mae’r Uned Safonau Ysgolion yn profi ac yn treialu’r model hwn yn y rownd gyntaf o archwiliadau’r consortiwm y tymor hwn. Yn dilyn yr adborth a gafwyd gan yr holl awdurdodau lleol y tymor hwn caiff y model ar gyfer ysgolion uwchradd ei fireinio a’i gwblhau erbyn dechrau’r flwyddyn academaidd newydd. Mae gwaith wedi dechrau ar y model bandio ar gyfer ysgolion cynradd a fydd yn seiliedig ar yr un egwyddorion â’r model uwchradd, sef defnyddio setiau data cenedlaethol, deilliannau diweddar, cynnydd a chyd\-destun. Mae’n bwysig bod ysgolion, y rhai sy’n ymwneud â’u cefnogi ar y llwybr tuag at welliant, a rhieni yn deall pa fand y rhoddwyd eu hysgol ynddi, a beth mae hynny’n ei olygu o ran cymorth a her ac i’r blaenoriaethau ar gyfer gwella. Dyna pam yr wyf wedi trefnu i’r sector gael eu hysbysu heddiw am y cynnydd a wnaed gennym a’r camau nesaf sydd ar y gweill o ran gweithredu’r system fandio ysgolion. Ar ddechrau tymor yr hydref, caiff pob ysgol uwchradd fanylion am y band y rhoddwyd hi ynddo, y data y seiliwyd y bandio arno a chanllawiau manwl i’w helpu i ddehongli a deall y bandio. Byddwn hefyd yn rhannu’r wybodaeth fandio gydag awdurdodau lleol ac yn cyflwyno cyfres o ddeunyddiau a gweithgareddau cyfathrebu i sicrhau y ceir dealltwriaeth mor gyflawn â phosib o’r system a’i phwrpas. Yn achos ysgolion uwchradd, bydd y bandio cyntaf hwn yn defnyddio data o ganlyniadau arholiadau allanol 2010\. Diben hyn yw sicrhau bod gan ysgolion, cyrff llywodraethu, ac awdurdodau lleol, ar ddechrau tymor yr hydref, wybodaeth fandio yn ogystal â gwybodaeth allweddol arall am berfformiad i lywio trafodaethau am berfformiad, cymharu a phennu targedau. Pan fydd data arholiadau 2011 gennym, caiff y bandiau eu diweddaru ac anfonir hysbysiad arall at yr ysgolion. Wrth i ni symud ymlaen gyda’r gwaith ar ddatblygu’r model ar gyfer ysgolion cynradd, byddwn yn rhoi’r wybodaeth ddiweddaraf i gydweithwyr ac yn pennu amserlen ar gyfer rhyddhau gwybodaeth.
Translate the text from English to Welsh.	The Welsh Government has today published guidance aimed at reducing the numbers of children who are held overnight in police custody. The guidance was produced as part of a project set up by the Welsh Government in 2015 following concerns about the number of children and young people who were being held inappropriately in police cells overnight while awaiting a court appearance the following day. It focused particularly on children who were charged with an offence and refused bail, and who should be transferred to a secure unit or local authority accommodation under the Police and Criminal Evidence Act 1984 and the Social Services and Well\-being (Wales) Act 2014\. The project involved extensive collaboration and co\-operative working between all relevant agencies, including the four Welsh police forces, Youth Justice Board Cymru, local authority social services, emergency duty teams and Youth Offending Teams. It has strengthened the working relationships of frontline staff in the police and local authorities, initiated joint training at local level, and improved data collection and sharing of information between agencies. The ‘All\-Wales guidance for the appropriate management and transfer of children and young people by the Police and Local Authorities under the Police and Criminal Evidence Act 1984’ sets out the roles and responsibilities of the police and local authorities under the legislation, and includes a model protocol for agencies to use to ensure best practice across Wales. I am grateful for the support and input from all the organisations involved and hope this guidance helps children and young people to access timely and suitable support in the future. This statement is being issued during recess in order to keep members informed. Should members wish me to make a further statement or to answer questions on this when the Assembly returns I would be happy to do so. http://gov.wales/topics/people\-and\-communities/communities/safety/publications/all\-wales\-guidance\-for\-management\-transfer\-children\-young\-people/?lang\=en	Heddiw, cyhoeddodd Llywodraeth Cymru ganllawiau gyda golwg ar leihau nifer y plant sydd yn cael eu cadw yng ngwarchodaeth yr heddlu dros nos. Cynhyrchwyd y canllawiau fel rhan o brosiect a sefydlwyd gan Lywodraeth Cymru yn 2015 yn sgil pryderon am y nifer o blant a oedd yn cael eu cadw yn amhriodol yng nghelloedd yr heddlu dros nos tra bônt yn disgwyl i ymddangos yn y llys drannoeth. Roedd yn canolbwyntio’n bennaf ar blant a oedd wedi’u cyhuddo o drosedd ond heb gael mechnïaeth, ac y dylasent gael eu trosglwyddo i uned ddiogel neu lety awdurdod lleol o dan Ddeddf yr Heddlu a Thystiolaeth Droseddol 1984 a Deddf Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant (Cymru) 2014\. Roedd y prosiect yn golygu cydweithio llawer a chydweithredu â phob asiantaeth berthnasol, yn cynnwys y pedwar llu heddlu Cymreig, Bwrdd Cyfiawnder Ieuenctid Cymru, gwasanaethau cymdeithasol awdurdodau lleol, timau dyletswydd brys a Thimau Troseddau Ieuenctid. Mae wedi cryfhau’r berthynas weithio rhwng staff rheng flaen yr heddlu a’r awdurdodau lleol, wedi cychwyn hyfforddiant ar y cyd ar lefel leol ac wedi gwella’r ffordd o gasglu data a rhannu gwybodaeth rhwng asiantaethau. Mae ‘Canllawiau Cymru ar reoli a throsglwyddo plant a phobl ifanc sydd yng ngofal yr Heddlu a’r Awdurdodau Lleol o dan Ddeddf yr Heddlu a Thystiolaeth Droseddol 1984’ yn nodi rolau a chyfrifoldebau’r heddlu a’r awdurdodau lleol o dan y ddeddfwriaeth, ac mae’n cynnwys protocol model i’w ddefnyddio gan asiantaethau i sicrhau’r arfer gorau ledled Cymru. Rwy’n gwerthfawrogi cefnogaeth a chyfraniad yr holl sefydliadau a fu’n ymwneud â’r gwaith ac rwy’n gobeithio y bydd y canllawiau hyn yn help i bobl ifanc gael mynediad at gymorth amserol a phwrpasol yn y dyfodol. Caiff y datganiad ei gyhoeddi yn ystod y toriad er mwyn rhoi'r wybodaeth ddiweddaraf i aelodau. Os bydd aelodau eisiau i mi wneud datganiad pellach neu ateb cwestiynau ynglŷn â hyn pan fydd y Cynulliad yn dychwelyd, byddwn yn hapus i wneud hynny. http://llyw.cymru/topics/people\-and\-communities/communities/safety/publications/all\-wales\-guidance\-for\-management\-transfer\-children\-young\-people/?lang\=cy
Translate the text from English to Welsh.	The Economy Secretary confirmed that following a meeting of the Deeside Enterprise Zone on 13th July, the Welsh Government has declared its intention to work with the Enterprise Zone Board and the Ministry of Defence led by the Defence Electronics and Components Agency (DECA), to develop a proposal that would see Wales’ second AMRI situated on MOD land adjacent to the Deeside Industrial Park Interchange. Wales second AMRI follows the first in Broughton which is currently under construction and due to open by the end of 2019\. Speaking ahead of his visit to the Farnborough Air Show, Ken Skates said: > “News that DECA are keen to work with us to develop an AMRI on Deeside is incredibly positive and exciting, particularly given DECA’s prominence as a world leader in the test and repair of avionic and electronic component support services. > > “Both I and the Deeside Enterprise Zone are hugely encouraged that the MOD supports, in principle, the use of such a prominent and accessible piece of land at the gateway to North Wales for this exciting project, and I am delighted to announce this as I travel to Farnborough to celebrate Wales’ thriving and successful aerospace sector. > > “In developing our plans for Wales’ second AMRI we have listened carefully to the needs of business. As a result of that dialogue we intend to develop the second AMRI as an open access centre, which will include a real focus on skills development across the advanced manufacturing \& materials and technology sectors. Delivering everything from apprenticeships right through to postdoctoral research it will be a real jewel in North Wales’ crown. > > “I am confident the second AMRI in Wales will be of huge benefit to companies across North Wales, including in the aerospace sector, and I look forward to attracting significant high value inward investors to the region, many of whom are already showing a keen interest.” Speaking before attending the Farnborough Air Show where DECA are exhibiting, Geraint Spearing, Chief Executive, Defence Electronics \& Components Agency said: > “Following the announcement in November 2016 that DECA and its industry partners BAE Systems and Northrop Grumman would become the global hub for F\-35 component repair, I am delighted to be able to support Welsh Government, in principle on behalf of MOD, in taking forward their proposed plans for a second AMRI at DECA. > > “I am also tremendously proud that, should this proposal proceed, we will be able to continue DECA’s commitment to growing apprenticeships and high\-end manufacturing skills now and in the future supporting local, regional and national job sustainment, Welsh Government’s advanced manufacturing and skills strategies and the UK Government’s Prosperity Agenda.” The Economy Secretary is visiting Farnborough to meet key players from the Aerospace Sector and celebrate the successes of companies based in Wales. While at the show he will meet representatives of a range of Aerospace companies and organisations including Raytheon, Thales, Dennis Ferrati, Otto Fuchs and DECA. The Economy Secretary will also visit the Qatar Airways Stand who have recently begun daily direct flights between Cardiff and Doha. These, along with the direct Manchester flights serving North Wales, are opening up tourism and business links between Wales and vibrant markets in the Middle East, Australia, New Zealand China and India.	Roedd Gweinidog yr Economi yn cadarnhau, yn dilyn cyfarfod ag Ardal Fenter Glannau Dyfrdwy ar 13 Gorffennaf, bod Llywodraeth Cymru wedi datgan ei bwriad i weithio gyda’r Ardal Fenter a’r Weinyddiaeth Amaeth o dan arweiniad Defence Electronics and Components Agency’s (DECA) i ddatblygu cynnig a fyddai’n golygu y bydd ail AMRI Cymru ar dir y Weinyddiaeth Amddiffyn ger Cyfnewidfa Parc Diwydiannol Glannau Dyfrdwy. Mae ail AMRI Cymru yn dilyn y cyntaf ym Mrychdyn sy’n cael ei adeiladu ar hyn o bryd ac sydd i agor erbyn diwedd 2019\. Wrth siarad cyn ei ymweliad â Sioe Awyr Farnborough, dywedodd Ken Skates: > “Mae’r newyddion bod DECA yn awyddus i gydweithio gyda ni i ddatblygu AMRI ar Lannau Dyfrdwy yn bositif ac yn gyffrous iawn, yn enwedig o ystyried pa mor adnabyddus yw DECA fel arweinydd rhyngwladol profi a thrwsio gwasanaethau cynnal cydrannau afioneg ac electronig. > > “Rwyf i ac Ardal Fenter Glannau Dyfrdwy yn teimlo’n galonogol iawn bod y Weinyddiaeth Amddiffyn yn cefnogi, mewn egwyddor, ddefnyddio darn o dir mor amlwg a hygyrch ger y porth i Ogledd Cymru ar gyfer y prosiect cyffrous hwn, ac rwy’n falch iawn o gyhoeddi hyn wrth imi deithio i Farnborough i ddathlu sector awyrofod llwyddiannus Cymru. > > “Wrth ddatblygu ein cynlluniau ar gyfer ail AMRI i Gymru, rydym wedi gwrando’n astud ar anghenion busnes. O ganlyniad i’r drafodaeth honno rydym yn bwriadu datblygu’r ail AMRI fel canolfan mynediad agored, fydd yn cynnwys canolbwyntio ar ddatblygu sgiliau ar draws y sectorau gweithgynhyrchu a deunyddiau uwch a thechnoleg. Rydym yn darparu popeth o brentisiaethau i waith ymchwil ôl\-ddoethuriaeth a bydd yn werthfawr iawn i ogledd Cymru. > > “Rwy’n hyderus y bydd yr ail AMRI yng Nghymru o fudd mawr i gwmnïau ar draws Gogledd Cymru, gan gynnwys y sector awyrofod, ac rwy’n edrych ymlaen at ddenu buddsoddwyr mewnol gwerth uchel amlwg i’r rhanbarth, nifer ohonynt yn dangos diddordeb eisoes.” Meddai Geraint Spearing, Prif Weithredwr Defence Electronics \& Components Agency cyn mynd i Sioe Awyr Farnborough, ble y mae DECA yn arddangos: > “Yn dilyn cyhoeddi fis Tachwedd 2016 y bydd DECA a’i phartneriaid yn y diwydiant BAE Systems a Northop Grumman yn dod yn ganolfan fyd\-eang ar gyfer trwsio cydrannau F\-35, rwy’n falch iawn o allu cefnogi Llywodraeth Cymru mewn egwyddor ar ran y Weinyddiaeth Amddiffyn, wrth ddatblygu eu cynlluniau arfaethedig am ail AMRI yn DECA. > > “Rwyf hefyd yn hynod falch, pe byddai’r cynnig hwn yn mynd ymlaen, y byddwn yn gallu parhau gydag ymrwymiad DECA i ddatblygu prentisiaethau a sgiliau gweithgynhyrchu lefel uwch nawr ac yn y dyfodol, gan gynnal swyddi yn lleol, yn rhanbarthol ac yn genedlaethol, strategaethau gweithgynhyrchu uwch a sgiliau Llywodraeth Cymru ac Agenda Llewyrch Llywodraeth y DU.” Mae Ysgrifennydd yr Economi yn ymweld â Farnborough i gyfarfod y prif gwmnïau yn y Sector Awyrofod ac i ddathlu llwyddiannau y cwmnïau o Gymru. Tra y bydd yn y sioe bydd yn cyfarfod cynrychiolwyr o amrywiol gwmnïau a sefydliadau Awyrofod gan gynnwys Raytheon, Thales, Dennis Ferrati, Otto Fuchs a DECCA. Bydd Ysgrifennydd yr Economi hefyd yn ymweld â Stondin Qatar Airways sydd wedi dechrau hedfan yn ddyddiol yn ddiweddar rhwng Caerdydd a Doha. Bydd y rhain, yn ogystal â hediadau uniongyrchol o Fanceinion i Ogledd Cymru, yn creu cysylltiadau twristiaeth rhwng Cymru a marchnadoedd bywiog yn y Dwyrain Canol, Awstralia, Seland Newydd, Tsieina ac India.
Translate the text from Welsh to English.	Heddiw, mae Prosiect Datblygu Busnes newydd yn cael ei sefydlu yng Nghasnewydd er mwyn edrych ar y potensial am dwf yng Nghanol Dinas Casnewydd, yn sgil trafodaethau adeiladol gyda’r Gweinidog Tai, Adfywio a Threftadaeth a’r Cyngh. Bob Bright, Arweinydd Cyngor Dinas Casnewydd. Mae canol dinas yn allweddol ar gyfer creu cymunedau cryf a chynaliadwy. Er ein bod yn ymwybodol o’r heriau a wynebir yng Nghasnewydd, rydym hefyd yn cydnabod bod yma rai cyfleoedd gwirioneddol a’n bwriad yw nodi’r cyfleoedd hynny drwy gydweithio â’r sector preifat ar y Prosiect Datblygu Busnes hwn. Bydd y prosiect hwn yn cydategu a chefnogi ein gweithgareddau presennol i ddatblygu’r economi ac ym maes adfywio, e.e. creu dinas\-ranbarthau a chefnogi Ardaloedd Gwella Busnes. Rwyf wedi cytuno ar Gylch Gorchwyl ar gyfer y Prosiect Datblygu Busnes. Dyma ei brif amcanion: * Ystyried y rhwystrau sy’n atal twf busnes yng Nghasnewydd yn y tymor byr, y tymor canolig a’r hirdymor. * Chwilio am gyfleoedd ar gyfer datblygu busnes yn y dyfodol. * Canfod atebion a gwneud argymhellion ar gyfer y tymor byr, y tymor canolig a’r hirdymor. Rwy’n disgwyl i’r Prosiect Datblygu Busnes gydweithio’n agos â’r Adran Tai, Adfywio a Threftadaeth gan roi pwyslais cryf ar dai i adfywio Canol y Ddinas. Bydd cyfraniad y sector preifat yn allweddol i lwyddiant y prosiect wrth oresgyn rhai o’r heriau mawr sy’n wynebu canol ein dinasoedd a threfi. Rwyf wedi cytuno i swydd y Rheolwr Prosiect gael ei hariannu drwy fy Adran i, ac i grŵp llywio o’r sector preifat gael ei lunio i lywio gwaith y Rheolwr Prosiect. Rwy’n disgwyl i’r prosiect gael ei gyflawni o fewn chwe mis, ac i unrhyw gamau gweithredu byrdymor a gytunir gael eu gweithredu yn ystod y chwe mis canlynol, er mwyn gosod y sylfeini ar gyfer y tymor canolig a hirach. Byddaf yn parhau i roi gwybod i Aelodau’r Cynulliad am gynnydd y prosiect hwn.	I am today announcing the establishment of a Business Development Project in Newport to explore the business growth potential of Newport City Centre. This follows constructive discussions with the Minister for Housing, Regeneration and Heritage and Cllr Bob Bright, Leader of Newport City Council. City Centres are key enablers of strong and sustainable communities. We are aware of the challenges that require urgent focus and attention in Newport but we also recognise that there are some real opportunities and we intend to identify these through working with the private sector on this Business Development Project. This project will complement and support our existing economic development and regeneration activities. These include the encouragement of City Regions and support for Business Improvement Districts (BIDs). I have agreed Terms of Reference for the Business Development Project. Its key objectives include: * Considering short; medium and long\-term barriers to business growth in Newport. * Exploring opportunities for future business development. * Identifying solutions and making recommendations for the short; medium and long\-term. I expect the Business Development Project to work closely with the Department for, Housing Regeneration and Heritage, placing a strong emphasis on the role of housing in the City Centre as a means of regeneration. Private\-sector involvement in the project will be a key to the success of this project in combating some of the major challenges facing our city and town centres. I have agreed for a Project Manager to be funded through my Department and for a private sector steering\-group to be formed to guide the work of the Project Manager. I expect a report to be provided within six months; with the following six months spent implementing any short term actions that have been agreed and ensuring the foundations are in place for the medium to longer\-term. I will continue to keep Assembly Members updated on progress.
Translate the text from English to Welsh.	Earlier this year, the Education Secretary announced half million pounds to help fund Food and Fun clubs in selected schools during the school summer holidays. The programme aims to enrich the school holiday experience of children in areas of high deprivation, and will see a number of schools providing free meals, as well as a wide range of food education, physical activity and other fun sessions during the summer break. Staff and volunteers at Llandrindod school provide a club for children in the area for three days of the week during the holidays and the Education Secretary was quick to praise efforts. Kirsty Williams said: > “It is a sad reality that for some of our young people the school summer holidays can be a difficult time. Children who benefit from free school breakfasts and lunches often miss meals and go hungry once their school closes for the holidays, while the lack of opportunities for socialising and team sports activities can have a detrimental impact on those from the most disadvantaged backgrounds. > > “I have been really encouraged with what I have seen today and would congratulate those involved for the enriching experience on offer. While the scheme does offer a healthy free breakfast and lunch which tackle holiday hunger, I was especially pleased to see the fun and rewarding educational activities available which can also go a long way to improving learners’ health and wellbeing.”	Yn gynharach eleni, cyhoeddodd yr Ysgrifennydd dros Addysg hanner miliwn o bunnoedd i helpu i dalu am glybiau Bwyd a Hwyl mewn ysgolion penodol yn ystod gwyliau'r haf. Nod y rhaglen yw cyfoethogi profiad gwyliau'r haf i blant mewn ardaloedd difreintiedig iawn. Bydd nifer o ysgolion yn yr ardaloedd hyn yn darparu prydau am ddim, yn ogystal ag ystod eang o addysg am fwyd, ymarfer corff a sesiynau difyr eraill yn ystod seibiant yr haf. Mae staff a gwirfoddolwyr yr ysgol yn Llandrindod yn darparu clwb ar gyfer plant yr ardal am dridiau'r wythnos yn ystod y gwyliau ac roedd yr Ysgrifennydd dros Addysg yn achub ar y cyfle i ganmol eu hymdrechion. Dywedodd Kirsty Williams: > "Mae'n ffaith drist fod gwyliau'r haf yn gallu bod yn amser anodd i rai o'n pobl ifanc. Mae plant sy'n elwa ar frecwast a chinio am ddim yn aml yn methu prydau ac yn teimlo'n llwglyd unwaith y bydd eu hysgolion yn cau am y gwyliau. Hefyd, mae'r diffyg cyfleoedd i gymdeithasu ac i chwarae gemau tîm yn gallu cael effaith andwyol ar y rhai sy'n dod o'r cefndiroedd mwyaf difreintiedig. > > "Mae'r hyn rydw i wedi'i weld heddiw wedi fy nghalonogi'n fawr a hoffwn longyfarch pawb sy'n rhan ohono am y profiad cyfoethog sy'n cael ei gynnig. Er bod y cynllun yn cynnig brecwast a chinio iach am ddim, sy'n mynd i'r afael â bod eisiau bwyd yn ystod y gwyliau, roeddwn yn arbennig o falch o weld y gweithgareddau addysgol hwyliog a difyr sydd ar gael. Gall y rhain gyfrannu'n sylweddol at wella iechyd a llesiant dysgwyr."
Translate the text from English to Welsh.	I am today announcing the launch of a public consultation on the Rebalancing Care and Support Programme. Members will recall I provided a Written Statement back in October 2021 following the consultation on our Rebalancing Care and Support White Paper. In line with our Programme for Government I committed to introduce a strategic National Framework for care and support, a National Office to oversee the implementation of the Framework as well as strengthening regional partnership working between health and social care organisations. Following extensive engagement with stakeholders over the past 18 months we have now developed detailed proposals for these two areas, which we are now putting to consultation. Alongside our draft proposals for a National Framework for Commissioned Care and Support and a National Office for Care and Support, the consultation also includes: * Proposals on a draft Pay and Progression Framework for the social care workforce developed by the Social Care Fair Work Forum. * Proposed changes to the Part 2 Code of Practice and Part 9 Statutory Guidance relating to how local authorities meet their duties under the Social Services and Well\-being (Wales) Act 2014, strengthening Regional Partnership Board arrangements to support stronger working between local authorities and the NHS. * Proposed changes to the Part 8 Code of Practice on the role of the local authority Director of Social Services and the related Local Authority Social Services Annual Report Regulations. I encourage all those with an interest to take part in our consultation on Rebalancing Care and Support so that we can work together to ensure our services can meet the well\-being needs of people in the years to come. This consultation is one part of our broader work to strengthen social care. The establishment of a National Office for Social Care and a strategic National Framework for Commissioned Care and Support are important steps along the pathway towards our eventual aim of creating a National Care and Support Service for Wales, free at the point of need. This is a key commitment in the Co\-operation Agreement between the Welsh Government and Plaid Cymru. Last year the Plaid Cymru Designated Member and I received the final report of an Expert Group set up to produce recommendations about practical steps towards creating a National Care Service. Over the coming weeks we intend to publish an initial Implementation plan about first stage actions to take forward these recommendations and how we will engage on a range of matters raised by the Expert Group.	Heddiw, rwy’n cyhoeddi dechrau ymgynghoriad cyhoeddus ar y Rhaglen Ailgydbwyso Gofal a Chymorth. Bydd yr Aelodau’n cofio fy mod wedi darparu Datganiad Ysgrifenedig ym mis Hydref 2021 yn dilyn yr ymgynghoriad ar ein Papur Gwyn Ailgydbwyso Gofal a Chymorth. Yn unol â’n Rhaglen Lywodraethu, ymrwymais i gyflwyno Fframwaith Cenedlaethol strategol ar gyfer gofal a chymorth a Swyddfa Genedlaethol i oruchwylio gweithrediad y Fframwaith hwnnw. Ymrwymais hefyd i gryfhau trefniadau gweithio mewn partneriaeth rhwng sefydliadau iechyd a gofal cymdeithasol. Ar ôl trafod a chydweithio’n helaeth â rhanddeiliaid yn ystod y 18 mis diwethaf, rydym nawr wedi datblygu cynigion manwl ar gyfer y ddau faes hyn ac yn cynnal ymgynghoriad arnynt. Ynghyd â’n cynigion drafft ar gyfer Fframwaith Cenedlaethol ar gyfer Comisiynu Gofal a Chymorth a Swyddfa Genedlaethol dros Ofal a Chymorth, mae’r ymgynghoriad hefyd yn cynnwys: * Cynigion ar Fframwaith Tâl a Dilyniant drafft ar gyfer y gweithlu gofal cymdeithasol a ddatblygwyd gan y Fforwm Gwaith Teg Gofal Cymdeithasol. * Newidiadau arfaethedig i God Ymarfer Rhan 2 a Chanllawiau Statudol Rhan 9 ynglŷn â sut mae awdurdodau lleol yn cyflawni eu dyletswyddau o dan Ddeddf Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant (Cymru) 2014, gan gryfhau trefniadau Byrddau Partneriaeth Rhanbarthol i gefnogi a chryfhau’r cydweithio rhwng awdurdodau lleol a’r GIG. * Newidiadau arfaethedig i God Ymarfer Rhan 8 ar rôl Cyfarwyddwr Gwasanaethau Cymdeithasol awdurdod lleol a’r Rheoliadau Adroddiadau Blynyddol Gwasanaethau Cymdeithasol Awdurdodau Lleol cysylltiedig. Rwy’n annog pawb sydd â diddordeb i gymryd rhan yn ein hymgynghoriad ar Ailgydbwyso Gofal a Chymorth fel y gallwn weithio gyda’n gilydd i sicrhau y gall ein gwasanaethau gefnogi llesiant pobl yn y blynyddoedd nesaf. Un rhan o’n gwaith ehangach i gryfhau gofal cymdeithasol yw’r ymgynghoriad hwn. Mae sefydlu’r Swyddfa Genedlaethol dros Ofal a Chymorth a Fframwaith Cenedlaethol strategol ar gyfer Comisiynu Gofal a Chymorth yn gamau pwysig tuag at ein nod yn y pen draw sef creu Gwasanaeth Gofal a Chymorth Cenedlaethol i Gymru sy’n rhad ac am ddim pryd a lle bynnag y bo’i angen. Mae hyn yn un o ymrwymiadau allweddol y Cytundeb Cydweithio rhwng Llywodraeth Cymru a Phlaid Cymru. Y llynedd, cafodd Aelod Dynodedig Plaid Cymru a minnau adroddiad terfynol gan Grŵp Arbenigol a sefydlwyd i lunio argymhellion ynglŷn â chamau ymarferol tuag at greu Gwasanaeth Gofal Cenedlaethol. Yn ystod yr wythnosau nesaf, rydym yn bwriadu cyhoeddi cynllun Gweithredu cychwynnol ynglŷn â’r hyn y byddwn yn ei wneud yn y cam cyntaf i fwrw ymlaen â’r argymhellion hyn a sut y byddwn yn mynd ati i holi barn a chydweithio am ystod o faterion a godwyd gan y Grŵp Arbenigol.
Translate the text from English to Welsh.	On 12th July the Senedd passed the legislation to change the National Default Speed Limit in Wales on restricted roads from 30 mph to 20 mph. Highways authorities are currently preparing for the necessary changes in advance of the 20mph default speed limit on restricted roads coming into force in September 2023\. The new legislation will not apply a blanket speed limit on all roads, it will simply make the default limit 20mph, leaving local authorities, who know their area best, to engage with the local community to decide which roads should remain at 30mph. The Welsh Government has been working closely with highway authorities to design a process for making 30mph exceptions and the Exceptions Guidance. The guidance provides a tool to help apply reasoning for making any exception, whilst also taking into account local factors and circumstances. It also ensures a consistent approach is taken across Wales. Over the coming months, highway authorities will be consulting on all their proposed exceptions to the new 20mph default speed limit ensuring that local people can have their say on the proposals. To assist with the understanding of where the exceptions will be located, the Welsh Government is also launching an interactive map which will be updated regularly as highway authorities go through the consultation process.	Ar 12fed Gorffennaf pasiodd y Senedd y ddeddfwriaeth i newid y Terfyn Cyflymder Diofyn Cenedlaethol yng Nghymru ar ffyrdd cyfyngedig o 30 mya i 20 mya. Mae awdurdodau priffyrdd wrthi’n paratoi ar gyfer y newidiadau angenrheidiol hyn cyn i’r terfyn cyflymder diofyn o 20mya ar ffyrdd cyfyngedig ddod i rym ym mis Medi 2023\. Ni fydd y ddeddfwriaeth newydd yn gosod terfyn cyflymder cyffredinol (‘blanced’) ar bob ffordd, bydd yn gwneud y terfyn cyflymder diofyn yn 20mya, gan adael awdurdodau lleol, sy’n adnabod eu hardal orau, i ymgysylltu â’r gymuned leol i benderfynu pa ffyrdd ddylai aros ar 30mya. Mae Llywodraeth Cymru wedi bod yn gweithio’n agos gydag awdurdodau priffyrdd i ddylunio proses ar gyfer eithriadau 30mya a’r Canllaw Pennu Eithriadau. Mae’r canllaw yn darparu offeryn i helpu i gymhwyso’r rhesymeg dros wneud unrhyw eithriad, tra hefyd yn ystyried ffactorau ac amgylchiadau lleol. Mae hefyd yn sicrhau bod dull cyson yn cael ei fabwysiadu ledled Cymru. Dros y misoedd nesaf, bydd awdurdodau priffyrdd yn ymgynghori ar eu holl eithriadau arfaethedig i'r terfyn cyflymder diofyn newydd o 20 mya gan sicrhau bod pobl leol yn gallu dweud eu dweud ar y cynigion. Er mwyn helpu i ddeall lle bydd yr eithriadau wedi’u lleoli, mae Llywodraeth Cymru hefyd yn lansio map rhyngweithiol fydd yn cael ei ddiweddaru’n rheolaidd wrth i awdurdodau priffyrdd fynd drwy’r broses ymgynghori.
Translate the text from English to Welsh.	The Ministers met the Ukrainian nationals seeking sanctuary in Wales on World Refugee Day (20 June). They visited a Welcome Centre where more than 200 people have been sponsored under the Welsh Government Super Sponsor scheme. Thousands more people from Ukraine have already claimed sanctuary in Wales, thanks to many people who have kindly volunteered to be a sponsor, after fleeing the country following the Russian invasion. More than 6,500 people have been welcomed to Wales after having their visa applications confirmed, with 3,600 of these with the Welsh Government as a super sponsor. A further 5,500 visas have been issued to those with a sponsor in Wales, of which 2,965 have Welsh Government as a super sponsor. The true figures are likelier to be higher as the total number of confirmed applications is an undercount of around 1,300, with the super\-sponsor scheme making up the majority of the undercount. During their time at the Welcome Centre, guests have been given support in terms of schoolwork for children and young people, finding work for adults and keeping in touch with other Ukrainian families in Wales. As well as English and Maths lessons for the children, adults have also been taught English to help them settle into Wales and boost their chances of finding work. Every effort is also being made to enrol children in local schools once their families have found suitable communities to settle into. Welcome Centres across Wales are working closely with local government, health boards, charities and others in an effort to find suitable places for Ukraine nationals to settle. They are being given advice to help find their way in a new country, including help with money, welfare benefits and advice about finding work. Social Justice Minister Jane Hutt: > We are proud to have been able to welcome thousands of people to Wales from Ukraine and it has been truly humbling to meet them today and hear their stories. > > > We are determined to be a Nation of Sanctuary and will do everything in our powers to help them rebuild their lives and settle into Wales. > > > It has been heartening to see the efforts being made at the Welcome Centre to make them feel at home and I would like to thank them for all they have done. First Minister Mark Drakeford said: > We are working very hard with local authorities across Wales to find placements for people after their time in the Welcome Centre. > > > Thousands of Welsh households said they wanted to take part in the Homes for Ukraine scheme and many of those are already hosting Ukrainians. > > > We would like to thank them for their efforts as, combined with our incredible Welcome Centres across Wales, it has helped provide those in need with sanctuary at their darkest hour.	Cyfarfu’r Gweinidogion â’r gwladolion o Wcráin sy’n ceisio noddfa yng Nghymru ar Ddiwrnod Ffoaduriaid y Byd (20 Mehefin). Fe wnaethant ymweld â Chanolfan Groeso lle mae mwy na 200 o bobl wedi eu noddi o dan gynllun Uwch\-Noddwr Llywodraeth Cymru. Mae miloedd o bobl eraill o Wcráin eisoes wedi hawlio noddfa yng Nghymru ar ôl ffoi o’r wlad ar ôl goresgyniad Rwsia, diolch i haelioni pobl sydd wedi gwirfoddoli i fod yn noddwr. Mae mwy na 6,500 o bobl wedi eu croesawu i Gymru wedi i’w ceisiadau am fisa gael eu cadarnhau, ac mae Llywodraeth Cymru yn uwch\-noddwr i 3,600 o’r rhain. Mae 5,500 o fisâu eraill wedi eu cyhoeddi i bobl sydd â noddwyr yng Nghymru, ac mae Llywodraeth Cymru yn uwch\-noddwr i 2,965 o’r rhain. Mae’r ffigyrau gwirioneddol yn debygol o fod yn uwch gan fod cyfanswm y ceisiadau a gadarnhawyd yn dangyfrifiad o oddeutu 1,300, a’r cynllun uwch\-noddwr yn gyfrifol am y rhan fwyaf o’r tangyfrifiad. Yn ystod eu cyfnod yn y Ganolfan Groeso, rhoddwyd cymorth i westeion o ran gwaith ysgol i blant a phobl ifanc, cymorth i ddod o hyd i waith i oedolion, a chymorth i gadw mewn cysylltiad â theuluoedd eraill o Wcráin sydd yng Nghymru. Yn ogystal â gwersi Saesneg a Mathemateg i’r plant, rhoddwyd gwersi Saesneg i oedolion er mwyn eu helpu i ymgartrefu yng Nghymru ac i hybu eu cyfleoedd o ddod o hyd i waith. Mae pob ymdrech yn cael ei gwneud i gofrestru plant mewn ysgolion lleol pan fydd eu teuluoedd wedi dod o hyd i gymunedau addas i ymgartrefu ynddynt. Mae Canolfannau Croeso ledled Cymru yn gweithio’n agos â llywodraeth leol, byrddau iechyd, elusennau ac eraill mewn ymdrech i ddod o hyd i leoedd addas i wladolion o Wcráin ymgartrefu. Maent yn cael cyngor i’w cynorthwyo i ymgartrefu mewn gwlad newydd, gan gynnwys cymorth gydag arian, budd\-daliadau lles a chyngor ynglŷn â dod o hyd i waith. Dywedodd y Gweinidog Cyfiawnder Cymdeithasol, Jane Hutt: > Rydym yn falch o fod wedi gallu croesawu miloedd o bobl i Gymru o Wcráin ac mae wedi bod yn fraint eu cyfarfod heddiw a chlywed eu hanesion. > > > Rydym yn benderfynol o fod yn Genedl Noddfa a byddwn yn gwneud popeth o fewn ein gallu i’w helpu i ailadeiladu eu bywydau ac ymgartrefu yng Nghymru. > > > Roeddem ni’n falch o weld yr ymdrech sy’n cael ei gwneud yn y Ganolfan Groeso i’w croesawu a gwneud iddynt deimlo’n gartrefol a hoffwn ddiolch iddynt am bopeth maent wedi ei wneud. Dywedodd y Prif Weinidog, Mark Drakeford: > Rydym yn gweithio’n galed iawn gydag awdurdodau lleol ledled Cymru i ddod o hyd i leoliadau i bobl ar ôl eu cyfnod yn y Ganolfan Groeso. > > > Mae miloedd o aelwydydd yng Nghymru wedi dweud eu bod am gymryd rhan yn y cynllun Cartrefi i Wcráin ac mae nifer o’r rheini eisoes yn lletya pobl o Wcráin. > > > Hoffem ddiolch iddynt am eu hymdrechion gan fod hynny, yn ogystal â’n Canolfannau Croeso ar draws Cymru, wedi bod o gymorth i ddarparu noddfa i’r rheini oedd mewn angen yn ystod cyfnod anodd iawn iddynt.
Translate the text from English to Welsh.	The Welsh Government has given its initial approval to lease a 0\.64 acre part of the Porth Teigr site to Box City, the developers behind Cardiff’s Tramshed. The site already boasts BBC Wales’ Roath Lock studios, the Gloworks and the Dr Who Experience and has a growing reputation as a Creative Industries hub. However, these latest proposals could see the site becoming home to the first storage container development of its kind in the UK and could significantly raise both its profile and visitor numbers. Economy Secretary Ken Skates said: > “These are really exciting proposals that have the potential to completely transform what is currently a derelict and disused site in the Porth Teigr area of Cardiff Bay. > > “If these plans come to pass they could see Wales becoming the first country in the UK to host a storage container development of this kind \-which would be quite a coup in itself – and could bring a host of exciting leisure and business opportunities to this growing area of Cardiff Bay. > > “I am pleased the Welsh Government has been able to give its initial approval to lease this site to Box City and look forward to this exciting proposal progressing further. “ Simon Baston , Director of DS Properties, the company behind the ground breaking Tramsheds said: > “DS Properties are delighted to be working alongside the Welsh Government once again to provide the most innovative spaces for the burgeoning creative, tech and media industries now operating in South Wales. > > “ I believe that Cardiff has all the right social and commercial elements in place to rival any city in the UK in terms of SME support." The proposed development would be constructed wholly from shipping containers and would house retail units, offices and hotel apartment accommodation. There are also plans for a street food, pop up market, external seating areas and an outdoor stage and screen to host events. The development would be targeted at SME’s with units let on flexible tenancy agreements for a maximum term of 10 years. The Welsh Government has now agreed provisional lease terms with Box City and the new development could be up and running as early as next Spring.	Mae Llywodraeth Cymru wedi rhoi cymeradwyaeth gychwynnol i brydlesu rhan 0\.64 acr o safle Porth Teigr i Box City, y datblygwyr oedd y tu ôl i ddatblygiad y Tramshed yng Nghaerdydd. Mae stiwdios Porth y Rhath BBC Cymru eisoes ar y safle, Gloworks a’r Dr Who Experience, ac mae’r ardal yn datblygu fel canolfan y Diwydiannau Creadigol. Fodd bynnag, gallai’r cynigion diweddaraf weld y safle yn dod yn gartref i’r datblygiad cynwysyddion llongau cyntaf erioed ym Mhrydain, a gallai godi ei broffil yn ogystal â nifer yr ymwelwyr i’r ardal. Meddai Ken Skates, Ysgrifennydd yr Economi: > “Mae’r rhain yn gynigion cyffrous iawn sydd â’r posibilrwydd o drawsnewid yr hyn sydd ar hyn o bryd yn safle diffaith sydd ddim yn cael ei ddefnyddio yn ardal Porth Teigr o Fae Caerdydd. > > “Os caiff y cynlluniau hyn eu gwireddu, Cymru fydd y wlad gyntaf ym Mhrydain i ddatblygu cynwysyddion o’r math hwn – fydd yn llwyddiant ynddo ei hun – a gallai ddod â llu o gyfleoedd cyffrous ym myd hamdden a busnes i’r ardal hon o Fae Caerdydd. > > “Rwyf hefyd yn falch bod Llywodraeth Cymru wedi cytuno i brydlesu’r safle hwn i Box City, ac yn edrych ymlaen at weld y cynllun hwn yn datblygu ymhellach.” Meddai Simon Baston , Cyfarwyddwr DS Properties, y cwmni y tu ôl i ddatblygiad arloesol Tramsheds: > “Mae DS Properties yn falch iawn o fod yn gweithio ochr yn ochr â Llywodraeth Cymru unwaith eto i ddarparu’r safleoedd mwyaf arloesol ar gyfer y diwydiannau credigol, technegol a’r cyfryngau sydd bellach yn Ne Cymru. > > “ Rwy’n credu bod gan Gaerdydd yr holl elfennau cymdeithasol a masnachol iawn i gystadlu ag unrhyw ddinas ym Mhrydain o ran cymorth i Fentrau Bach a Chanolig.” Byddai’r datblygiad arfaethedig yn cael ei adeiladu o gynwysyddion llongau yn gyfan\-gwbl, a byddai’n cynnwys unedau manwerthu, swyddfeydd a fflatiau gwestai. Mae cynlluniau hefyd ar gyfer bwyd stryd, marchnad godi, ardal i eistedd y tu allan a llwyfan a sgrîn yn yr awyr agored i gynnal digwyddiadau. Byddai Mentrau Bach a Chanolig yn cael eu targedu, gydag unedau yn cael eu gosod ar gytundebau tenantiaeth hyblyg hyd at uchafswm o 10 mlynedd. Mae Llywodraeth Cymru bellach wedi cytuno ar delerau prydlesu dros dro gyda Box City a gallai’r datblygiad newydd fod yn barod o bosib yn ystod Gwanwyn y flwyddyn nesaf.
Translate the text from Welsh to English.	Pris y tocyn yw £10 i oedolion, £7 i blant neu £25 i deulu. Mae'r tocyn TrawsCymru newydd yn darparu trafnidiaeth gyhoeddus fforddiadwy ar unrhyw fws yn ei rwydwaith teithiau pell dros Gymru gyfan. Dywedodd Ken Skates: > "Mae tocyn diwrnod newydd TrawsCymru yn gyfle cyffrous i annog pobl ar draws Cymru i fwynhau'r gwasanaeth trafnidiaeth gyhoeddus gwych hwn a theithio o amgylch Cymru. > > "Mae'r tocyn yn cynrychioli arbediad sylweddol i'r rheini sydd am deithio'n bell a gobeithio, hwyluso mwy o deithio o amgylch Cymru gan hybu twristiaeth ac economïau lleol ar yr un pryd. Gallwch esgyn a disgyn ble fynnoch gyda’r tocyn hwn. > > "Gyda dathliadau Blwyddyn Antur 2016 eisoes wedi dechrau, mae'r tocyn hwn yn rhoi esgus arall i chi fynd allan a mwynhau Cymru." Gwnaeth gwasanaethau TrawsCymru a ariennir gan Lywodraeth Cymru gludo dros 2 filiwn o bobl llynedd. Mae gan y rhan fwyaf o'r bysus nodweddion tebyg i goets gan gynnwys seddi cyfforddus, WiFi am ddim a digon o le i roi eich bagiau. Mae'r tocyn diwrnod yn caniatáu i chi deithio heb gyfyngiad ar bob un o wasanaethau T1, T2, T3, T4, T5 a T9 ac ar wasanaeth X85 rhwng y Drenewydd a Machynlleth. I ddechrau eich Antur TrawsCymru ewch i www.trawscymru.info neu ffoniwch 0300 200 22 33 i gael mwy o wybodaeth am amserlenni ac awgrymiadau am ddiwrnodau allan.	Priced at £10 for adults, £7 for children or £25 for a family, the new TravelCymru ticket provides affordable public transport on any bus in their long distance, pan Wales network. Ken Skates said: > “The new TrawsCymru Day Ticket is an exciting opportunity to encourage people across Wales to enjoy this fantastic public transport service and travel Wales. > > “The ticket represents a significant saving for those looking to make long distance journeys and, hopefully, facilitate more hop on hop off travel across Wales too – boosting tourism and local economies in the process. > > “With the 2016’s Year of Adventure celebrations already well underway, this ticket provides yet another excuse to get out, enjoy Wales and find your epic.” The Welsh Government funded TrawsCymru services carried over 2 million passengers last year. The majority of the buses are fitted with coach style features including comfortable seating, free WiFi and luggage space. The Day Ticket allows unlimited travel on T1, T2, T3, T4, T5, T9 services and on the X85 service between Newtown and Machynlleth. To start your TrawsCymru Wales Adventure visit www.trawscymru.info or call 0300 200 22 33 for further information on timetables and suggestions for Days Out.
Translate the text from Welsh to English.	Er mwyn parhau i allu buddsoddi, fel ein gwasanaethau newydd o Lyn Ebwy i Gasnewydd, ac i dalu costau cynyddol tra'n ceisio lleihau yr effaith ar deithwyr, rydym yn gweithredu cynnydd is na chwyddiant o 4\.9% mewn prisiau trenau o 3 Mawrth 2024\. Mae hyn yn unol â'r diwydiant rheilffyrdd ehangach. Mae Trafnidiaeth Cymru wedi ymrwymo i'w gwneud hi'n haws i deithwyr deithio. Ar hyn o bryd mae nhw'n treialu prisiau rheilffyrdd Talu Wrth Fynd newydd sbon yn Ne Cymru sy'n cynnig teithiau rhatach \- tapio i mewn \- tapio allan gan ddefnyddio cerdyn ffôn neu gerdyn banc. De Cymru yw'r lleoliad cyntaf yn y DU y tu allan i Lundain lle y gall teithwyr ar y rheilffyrdd ddefnyddio'r dechnoleg troi i fyny a mynd hwn. Ar hyn o bryd mae teithwyr sy'n teithio rhwng Pontyclun, Caerdydd a Chasnewydd yn elwa o'r arloesedd hwn, gyda chynllun ehangach i gael ei gyflwyno i ddechrau ar gyfer ardal Metro De Cymru gan ddechrau gyda rheilffordd Glyn Ebwy y gwanwyn hwn.	To continue to be able to make investments, such as our new Ebbw Vale to Newport services, and to meet rising costs whilst minimising the impact on passengers, we are implementing a below inflation increase of 4\.9% in rail fares from 3 March 2024\. This is in line with the wider rail industry. Transport for Wales are committed to making it easier for passengers to travel. They are currently trialling brand new Pay As You Go rail fares in South Wales which offer cheaper, tap in \- tap out journeys using a phone or bank card. South Wales is the first UK location outside of London where rail passengers can use this turn up and go technology. Passengers travelling between Pontyclun, Cardiff and Newport are currently benefitting from this innovation, with a wider rollout initially planned for the South Wales Metro area starting with the Ebbw Vale line this Spring.
Translate the text from English to Welsh.	The following Written Statement has been laid before the Senedd under Standing Order 30C \- Notification in Relation to Statutory Instruments made by UK Ministers in devolved areas under the European Union (Withdrawal) Act 2018 not laid before the Assembly: The Common Fisheries Policy (Amendment etc) (EU Exit) Regulations 2020	Gosodwyd y Datganiad Ysgrifenedig canlynol gerbron y Senedd o dan Reol Sefydlog 30C \- Hysbysu mewn perthynas ag Offerynnau Statudol a wneir gan Weinidogion y DU mewn meysydd datganoledig o dan Ddeddf yr Undeb Ewropeaidd (Ymadael) 2018 na chânt eu gosod gerbron y Cynulliad: Rheoliadau’r Polisi Pysgodfeydd Cyffredin (Diwygio etc) (Ymadael â’r ue) 2020
Translate the text from English to Welsh.	More than 1,100 unemployed people facing hidden barriers to entering the labour market have been helped to start their own business thanks to a Welsh Government grant scheme, Economy Minister Vaughan Gething has announced. They include unemployed single mum Sami Gibson, who was determined to build a better life for herself and her child. Sami had dreams of setting up her own business but faced several barriers – she had no laptop or internet connectivity and was living in a remote rural location. Thanks to support from the Welsh Government’s Business Wales service, Sami has set up a new business called Roots, which grows and sells herbs and other plants sustainably. Roots also creates blends such as stuffing herb mix with wild bilberries, a nasturtium salt, and pizza sauce herbs. Sami was awarded a Barriers to Start Up Grant worth £2,000, which she used to purchase equipment and marketing materials for her start\-up. Sami said: “Thanks to invaluable support from Business Wales, I now trade regularly at markets and I have a thriving website for sales.” The Barriers to Start\-up Grant for over 25\-year\-olds is a revenue grant to help economically inactive and unemployed individuals over the age of 25 to start up a business in Wales. It particularly targets individuals facing barriers to starting their own business or to enter the employment market. It is part of a package of support that includes one\-to\-one advice and webinars to build confidence in business practices and develop plans for starting a business. Of the successful applicants in the latest phase of the grant scheme 57% were female, 26% were disabled, and 13% identified themselves as Black, Asian and Minority Ethnic. The fund supports the Welsh Government’s aim of eradicating the gap between the employment rate in Wales and the UK by 2050, with a focus on fair work and raising labour market participation of under\-represented groups. Speaking at the start of Global Entrepreneurship Week, Economy Minister Vaughan Gething said: > “The Welsh Government is determined to create a fairer and more prosperous Wales, where people are supported to fulfil their true potential. > > > “We are working hard to create good\-quality jobs in communities across Wales. That includes supporting people into work, regardless of their individual circumstances or the barriers they face to employment. > > > “We are also focused on supporting more people to start their own business, fostering an even more vibrant SME sector, and prioritising enterprises built on sustainability and the industries and services of tomorrow. > > > “I am delighted this grant initiative has already helped so many people, including those from groups under\-represented in the labour market, and those in and out of work with long term health conditions.” As well as assisting individuals aged over 25 to start up a business, the Economy Minister approved £5m over three years to support young people into self\-employment with advice and financial support to deliver on the Young Person’s Guarantee. The Young Person’s Start\-up Grant for those aged under 25 went live in July 2022 and is administered by Big Ideas Wales. This grant will run until 2025\. Find out how Business Wales could help you.	Mae Sami Gibson yn un ohonynt sy’n fam sengl, ddi\-waith a oedd yn benderfynol o greu bywyd gwell iddi hi ei hun a'i phlentyn. Roedd gan Sami freuddwydion am sefydlu ei busnes ei hun ond roedd yn wynebu sawl rhwystr \- doedd ganddi ddim gliniadur na chysylltiad rhyngrwyd ac roedd yn byw mewn lleoliad gwledig, anghysbell. Diolch i gymorth gan wasanaeth Busnes Cymru Llywodraeth Cymru, mae Sami wedi sefydlu busnes newydd o'r enw Roots, sy'n tyfu ac yn gwerthu perlysiau a phlanhigion eraill mewn ffordd gynaliadwy. Mae Roots hefyd yn creu cymysgeddau fel perlysiau ar gyfer stwffin sy’n cynnwys llus gwyllt, halen capan cornicyll, a pherlysiau saws pitsa. Cafodd Sami Grant Rhwystrau rhag Dechrau Busnes gwerth £2,000, ac roedd yn defnyddio hynny i brynu offer a deunyddiau marchnata ar gyfer ei busnes newydd. Meddai Sami: > "Diolch i gefnogaeth amhrisiadwy gan Busnes Cymru, rydw i bellach yn masnachu'n rheolaidd mewn marchnadoedd ac mae gen i wefan lewyrchus rwy’n ei defnyddio i werthu fy nwyddau." Grant refeniw yw'r Grant Rhwystrau i Bobl Ifanc i helpu unigolion dros 25 oed sydd yn economaidd anweithgar a di\-waith i ddechrau busnes yng Nghymru. Mae'n targedu unigolion sy'n wynebu rhwystrau rhag dechrau eu busnes eu hunain neu fynd i mewn i'r farchnad lafur. Mae'n rhan o becyn cymorth sy'n cynnwys cyngor a gweminarau un\-i\-un i fagu hyder mewn arferion busnes a datblygu cynlluniau ar gyfer dechrau busnes. O'r ymgeiswyr llwyddiannus yng ngham diweddaraf y cynllun grant, roedd 57% yn fenywod, 26% yn anabl, a 13% yn ystyried eu hun yn Ddu, Asiaidd ac Ethnig Leiafrifol. Mae'r gronfa yn cefnogi nod Llywodraeth Cymru o ddileu'r bwlch rhwng y gyfradd gyflogaeth yng Nghymru a'r DU erbyn 2050, gan ganolbwyntio ar waith teg a chodi cyfranogiad yn y farchnad lafur gan grwpiau sydd heb gynrychiolaeth ddigonol. Wrth siarad ar ddechrau'r Wythnos Entrepreneuriaeth Byd\-eang, dywedodd Gweinidog yr Economi, Vaughan Gething: > "Mae Llywodraeth Cymru yn benderfynol o greu Cymru decach a mwy ffyniannus, lle y mae pobl yn cael cymorth i gyflawni eu gwir botensial. > > > "Rydym yn gweithio'n galed i greu swyddi o ansawdd da mewn cymunedau ledled Cymru. Mae hynny'n cynnwys cefnogi pobl i weithio, beth bynnag yw eu hamgylchiadau unigol neu'r rhwystrau sy'n eu hwynebu rhag dod o hyd i waith. > > > "Rydym hefyd yn canolbwyntio ar gefnogi mwy o bobl i ddechrau eu busnes eu hunain, meithrin sector BBaCh hyd yn oed yn fwy bywiog, a blaenoriaethu mentrau a sefydlwyd ar gynaliadwyedd a diwydiannau a gwasanaethau'r dyfodol. > > > "Rwy'n falch iawn bod y fenter grantiau hon wedi helpu cymaint o bobl yn barod, gan gynnwys rhai o grwpiau heb gynrychiolaeth ddigonol yn y farchnad lafur, a'r rhai sydd mewn ac allan o waith gyda chyflyrau iechyd hirdymor." Yn ogystal â chynorthwyo unigolion dros 25 oed i ddechrau busnes, cymeradwyodd Gweinidog yr Economi £5 miliwn dros dair blynedd i gefnogi pobl ifanc i fod yn hunangyflogedig gyda chyngor a chymorth ariannol i gyflawni’r Warant i Bobl Ifanc. Aeth Grant Dechrau Busnes Pobl Ifanc i'r rheini dan 25 yn fyw ym mis Gorffennaf 2022 ac fe'i gweinyddir gan Syniadau Mawr Cymru. Bydd y grant hwn yn weithredol tan 2025\. Dysgwch sut y gallai Busnes Cymru eich helpu chi yn mynnwch gymorth.
Translate the text from Welsh to English.	Cadarnhaodd y Gweinidog hefyd, yn amodol ar y gyllideb sydd ar gael, y bydd Cynllun y Taliad Sylfaenol (BPS) yn parhau i gael ei ddarparu ar y lefelau presennol yn 2024, gyda dyraniad dros dro o £238 miliwn. Dywedodd y Gweinidog: > Mae’r sector amaeth yn wynebu llawer o heriau. Mae’r rhain yn cynnwys heriau aruthrol lefelau chwyddiant eithriadol o uchel ac effeithiau andwyol cytundebau masnach, ac yn eu plith cytundeb y mae cyn\-Ysgrifennydd yr Amgylchedd y DU wedi’i ddisgrifio fel un gwael iawn. Gwn fod hwn yn gyfnod anodd. > > > Mae Llywodraeth y DU dro ar ôl tro wedi gwrthod adolygu’r fethodoleg ar gyfer cyllido ffermydd ac wedi gwrthod rhoi i Gymru yr arian y byddai wedi’i gael yn llawn, pe baem wedi aros yn yr Undeb Ewropeaidd. > > > Y llynedd, cyhoeddodd y Canghellor y byddai Cymru yn cael £252\.19 miliwn ar gyfer cymorth amaethyddol yn 2022/23 yn lle cyllid Polisi Amaethyddol Cyffredin yr UE. Mae hynny’n golygu bod ffermwyr Cymru wedi colli £106 miliwn yn rhagor, ar ben y £137 miliwn na ddarparodd y Trysorlys y flwyddyn flaenorol. > > > Mae methiant parhaus Llywodraeth y DU i addasu lefelau cyllido i ddelio â chostau cynyddol yn gwaethygu effaith eu camreoli economaidd ar ffermwyr yng Nghymru. > > > Mae’r heriau hyn yn tanlinellu mwy fyth bwysigrwydd yr angen i newid i system newydd o gymorth i ffermydd sy’n decach ac a fydd yn cefnogi ein ffermwyr i gynhyrchu bwyd yn gynaliadwy. Dyna ein nod gyda’r Cynllun Ffermio Cynaliadwy a gyflwynir yn 2025\.	The Minister also confirmed, subject to budget availability, the Basic Payment Scheme (BPS) will continue to be provided at current levels in 2024 with a provisional allocation of £238m. The Minister said: > The agriculture sector is facing many challenges. With the immense challenges of record inflation and the detrimental impacts from trade deals, with the former UK Environment Secretary describing one of these as “not very good”, I know this is a difficult time. > > > The UK Government has continually refused to review the farm funding methodology and replace, in full, the funding Wales would have received had we remained in the European Union. > > > Last year, the Chancellor announced Wales would receive £252\.19 million for agricultural support in 2022/23 to replace EU Common Agricultural Policy funding, with Welsh farmers losing a further £106 million, on top of the £137 million of funding the Treasury did not provide the year before. > > > The continued failure of the UK Government to adjust funding levels to deal with rising costs exacerbates the impact of their economic mismanagement on Welsh farmers. > > > The challenges the sector faces highlight even more the importance of transitioning to a new system of farm support which is fairer and which will support our farmers in the sustainable production of food. That is our aim with the Sustainable Farming Scheme which will come in from 2025\.
Translate the text from English to Welsh.	On 1 October 2013, the Minister for Education and Skills made an oral Statement in the Siambr on: The Future Delivery of Education Service in Wales: Regional Working. The statement can be accessed on the National Assembly for Wales website (external link). If you have difficulty accessing the statement via the hyperlink then you can access it on the National Assembly for Wales website by selecting the following: www.assemblywales.org/ Assembly Business/Plenary Meetings/Records of Plenary Proceedings/Plenary meetings/select relevant date of plenary meeting from the drop down menu/select statement from the contents page.	Ar 1 Hydref 2013, gwnaeth y Gweinidog dros Addysg a Sgiliau Ddatganiad llafar yn y Siambr ar: Adolygiad o Ddarparu Gwasanaethau Addysg yng Nghymru yn y Dyfodol: Gweithio Rhanbarthol. Gallwch weld y datganiad ar wefan Cynulliad Cenedlaethol Cymru (dolen allanol). Os ydych yn cael anhawster i fynd at y datganiad drwy'r hyperddolen yna gallwch ei weld ar wefan Cynulliad Cenedlaethol Cymru drwy ddewis y canlynol: www.cynulliadcymru.org/ Busnes y Cynulliad/Cyfarfodydd Llawn/Cofnodion o drafodion y Cyfarfodydd Llawn/Cyfarfodydd Llawn/dewiswch ddyddiad perthnasol y cyfarfod llawn o'r gwymplen/dewiswch ddatganiad o'r dudalen gynnwys.
Translate the text from English to Welsh.	Currently, EU citizens who have secured settled or pre\-settled status have no physical documentation to prove that they have the right to reside in the UK and this has been causing problems for citizens’ employment and access to services. A joint letter from Scottish, Welsh and Northern Ireland ministers voices their continued collective concern over the Home Office offer of a digital\-only platform for proof. This letter to Kevin Foster, UK Minister for Safe and Legal Migration, has been signed by Minister for Europe Jenny Gilruth, Wales’ Minister for Social Justice Jane Hutt, Northern Ireland First Minister Paul Givan and deputy First Minister Michelle O’Neill. It states that Ministers are extremely concerned that digital\-only proof of status for EUSS applicants indirectly discriminates against a range of vulnerable citizens who could struggle to access their status. The letter urges the UK Government to instigate instead a dual system, removing barriers to access whilst also providing the convenience of a digital system to those who are able to navigate it. The letter concludes: > “We again urge you to provide EU citizens making their home here with the option to request physical proof of their status and so end this exclusionary approach.” ### Documents * #### Letter: Kevin Foster, file type: pdf, file size: 313 KB 313 KB	Ar hyn o bryd, nid oes gan ddinasyddion yr Undeb Ewropeaidd sydd wedi sicrhau statws preswylydd sefydlog neu statws cyn\-sefydlog unrhyw ddogfennau papur i brofi bod ganddynt yr hawl i fyw yn y Deyrnas Unedig ac mae hyn wedi bod yn achosi problemau o ran cyflogaeth dinasyddion a’u gallu i gael mynediad at wasanaethau. Mae llythyr ar y cyd gan weinidogion yr Alban, Cymru a Gogledd Iwerddon yn nodi ei bod yn destun pryder iddynt o hyd mai llwyfan digidol yn unig y mae’r Swyddfa Gartref yn ei gynnig ar gyfer tystiolaeth. Mae’r llythyr hwn at Kevin Foster, Gweinidog y DU dros Ymfudo Diogel a Chyfreithiol, wedi’i lofnodi gan Weinidog Ewrop yr Alban Jenny Gilruth, Gweinidog Cymdeithasol Cymru Jane Hutt, Prif Weinidog Gogledd Iwerddon Paul Givan a'r Dirprwy Brif Weinidog Michelle O'Neill. Mae'n nodi bod y Gweinidogion yn pryderu'n fawr bod prawf o statws digidol yn unig ar gyfer ymgeiswyr am statws preswylydd sefydlog yn gwahaniaethu'n anuniongyrchol yn erbyn amryw ddinasyddion sy'n agored i niwed a allai ei chael yn anodd cael mynediad at eu statws. Mae'r llythyr yn annog Llywodraeth y DU i sefydlu system ddeuol yn lle hynny, er mwyn cael gwared ar yr hyn sy’n rhwystro mynediad ond gan sicrhau ar yr un pryd bod system ddigidol gyfleus ar gael i’r rhai hynny sy’n gallu ei defnyddio. Mae’r llythyr yn gorffen fel hyn: > "Unwaith eto, rydym yn eich annog i roi'r dewis i ddinasyddion yr UE sy'n gwneud eu cartref yma i ofyn am brawf ar bapur o'u statws, gan roi terfyn ar y dull gweithredu hwn sy’n allgáu pobl.” ### Dogfennau * #### Llythyr: Kevin Foster, Saesneg yn unig, math o ffeil: pdf, maint ffeil: 313 KB Saesneg yn unig 313 KB
Translate the text from English to Welsh.	On 28 June 2016, the First Minister made an Oral Statement in the Siambr on: The Legislative Programme (external link).	Ar 28 Mehefin 2016, gwnaeth y Prif Gweinidog Ddatganiad Llafar yn y Siambr ar: y Rhaglen Ddeddfwriaethol (dolen allanol).
Translate the text from English to Welsh.	As at March 2017, there were 5,954 children in care in Wales, and increase of 5% on the previous year. This increasing trend is being seen across the UK. The funding to expand preventative and early intervention services announced today will be used to build on the support the Welsh Government and its partners are providing to families and children early on, so they are supported to stay together and ultimately reduce the need for children to enter care. The funding is part of an additional £30 million which has been allocated to Regional Partnership Boards to help strengthen integrated working, announced in the Draft Budget 2019\-20 by the Cabinet Secretary for Finance, Mark Drakeford. Minister for Children, Older People and Social Care, Huw Irranca\-Davies said: > “As part of our programme for government, Taking Wales Forward, we set out a clear commitment to examine ways of ensuring looked after children enjoy the same life chances as other children and if necessary reform the way they are looked after. Our national strategy, Prosperity for All also describes our priorities around supporting children and families at the edge of care and young people in care, particularly as they transition towards adulthood. > > > “So I’m delighted to confirm we will invest £15 million next year to progress our shared ambition that by intervening with support early we reduce the need for children to enter care and supporting children in care. I expect local authorities, third sector organisations and health boards to work in partnership to use this fund flexibly and creatively across their regions. It is essential for successful delivery and want to thank them for them for their co\-operation and contribution so far.” As part of the Welsh Government’s Improving Outcomes for Children programme, Ministers are taking an ambitious cross\-Government and cross\-sector approach to help achieve their priorities and fulfil their commitment to improve the lives of children in care. The programme is increasing its focus on addressing the factors which can lead to children requiring local authority care. Last year, the Welsh Government invested £9 million to support care experienced children. This has resulted in: * A £5 million investment in local authority edge of care services meant that local authorities helped over 3,600 children to remain within the family unit by working with more than 2,000 families * Over 1,900 care\-experienced children across Wales have received funds via the Welsh Government’s £1 million St David’s Day Fund, to support their transition to adulthood and independence * The establishment of Regional Reflect services. During the past year, these services supported 150 young parents whose children have been placed in the care system. They have helped with issues such as contraception, housing, substance misuse, mental health and practical parenting skills * £1m has been provided to extend the provision Personal Advisers so that all care leavers up to the age of 25 are offered a PA, regardless of circumstances. As a result an additional 20 Personal Advisers have been recruited and the extended offer taken up by more than 500 care leavers * Care leavers have been helped to access opportunities in education, employment or training \- 70 young people are now participating in a local authority work placement or traineeship scheme. In May this year, research was published on placement outcomes for children after a final care order. This important research showed that over three quarters of the children in the study experienced a high level of placement stability as well as identifying other positive experiences of care. The minister added: > “We have made significant progress in improving outcomes for children in Wales. The work being done across Wales is leading to real, tangible outcomes which are having a direct and positive impact on the lives of children and young people.”	Ym mis Mawrth 2017, roedd 5,954 o blant mewn gofal yng Nghymru, sy'n gynnydd o 5% o'i gymharu â'r flwyddyn flaenorol. Tuedd sydd wedi cynyddu ledled y DU. Bydd y cyllid i ehangu gwasanaethau atal ac ymyrryd yn gynnar a gyhoeddwyd heddiw yn cael ei ddefnyddio i adeiladu ar y cymorth y mae Llywodraeth Cymru a'i phartneriaid yn ei ddarparu i deuluoedd a phlant yn gynnar yn y broses, er mwyn iddynt gael y gefnogaeth i aros gyda'i gilydd a lleihau'r angen yn y pendraw i blant dderbyn gofal. Mae'r cyllid yn rhan o £30 miliwn ychwanegol a ddyrannwyd i Fyrddau Partneriaeth Rhanbarthol i gryfhau'r gwaith integredig a gyhoeddwyd yng Nghyllideb ddrafft 2019\-20 gan Ysgrifennydd y Cabinet dros Gyllid, Mark Drakeford. Dywedodd y Gweinidog Plant, Pobl Hŷn a Gofal Cymdeithasol, Huw Irranca\-Davies: > "Fel rhan o'n rhaglen lywodraethu, Symud Cymru Ymlaen, pennwyd ymrwymiad clir gennym i edrych ar ffyrdd o sicrhau bod plant sy'n derbyn gofal yn cael yr un cyfleoedd mewn bywyd â phlant eraill ac addasu’r ffordd y maent yn derbyn gofal, os oes angen. Mae ein strategaeth genedlaethol, Ffyniant i Bawb, hefyd yn disgrifio'n blaenoriaethau o ran cefnogi plant a theuluoedd sydd ar ffiniau gofal a phobl ifanc sydd mewn gofal, yn enwedig wrth iddynt droi'n oedolion. > > "Felly, rwy'n falch iawn o gadarnhau y byddwn yn buddsoddi £15 miliwn i fwrw ymlaen â'n huchelgais, sef drwy ymyrryd yn gynnar gallwn leihau'r angen i blant dderbyn gofal a darparu cymorth therapiwtig i blant mewn gofal a phlant sydd wedi’u mabwysiadu. Rwy'n disgwyl i awdurdodau lleol, sefydliadau'r trydydd sector a byrddau iechyd weithio mewn partneriaeth er mwyn defnyddio'r gronfa mewn ffordd hyblyg a chreadigol ar draws eu rhanbarthau. Mae hyn yn hanfodol er mwyn sicrhau llwyddiant a hoffwn ddiolch iddynt am eu cyfraniad a'u cydweithrediad hyd yn hyn.” Fel rhan o raglen Llywodraeth Cymru, Gwella Canlyniadau ar gyfer Plant, mae Gweinidogion yn mynd i weithredu mewn ffordd uchelgeisiol, trawslywodraethol ac ar draws y sectorau er mwyn helpu i wireddu eu blaenoriaethau a chyflawni eu hymrwymiad i wella bywydau plant mewn gofal. Mae'r rhaglen yn mynd i ganolbwyntio'n fwy ar fynd i'r afael â'r ffactorau sy'n gallu arwain at roi plant yng ngofal yr awdurdod lleol. Llynedd, gwnaeth Llywodraeth Cymru fuddsoddi £9miliwn er mwyn cefnogi plant sydd wedi cael profiad o ofal. Mae hyn wedi arwain at: * Buddsoddiad gwerth £5miliwn mewn gwasanaethau ar ffiniau gofal Awdurdodau Lleol sydd wedi golygu bod awdurdodau lleol wedi helpu dros 3,600 o blant i aros o fewn yr uned deuluol drwy weithio gyda dros 2,000 o deuluoedd * Rhoi cyllid i dros 1,900 o blant sydd â phrofiad o ofal ledled Cymru drwy Gronfa Dydd Gŵyl Dewi Llywodraeth Cymru, sydd werth £1miliwn, er mwyn eu cefnogi wrth iddynt droi'n oedolion a chael mwy o annibyniaeth * Sefydlu Gwasanaethau Reflect rhanbarthol. Yn ystod y flwyddyn ddiwethaf, mae'r gwasanaethau hyn wedi cefnogi 150 o rieni ifanc y mae eu plant wedi'u rhoi yn y system ofal. Maent wedi helpu gyda materion megis atal cenhedlu, tai, camddefnyddio sylweddau, iechyd meddwl a sgiliau rhianta ymarferol * Darparu £1miliwn i ehangu'r ddarpariaeth o Gynghorwyr Personol fel bod pob un hyd at 25 oed sy'n gadael gofal yn cael cynnig gwasanaeth Cynghorydd Personol, beth bynnag y bo'u hamgylchiadau. O ganlyniad, cafodd 20 Cynghorydd Personol ychwanegol eu recriwtio ac mae dros 500 o bobl sydd wedi gadael gofal wedi manteisio ar y cynnig estynedig * Mae'r rhai sy'n gadael gofal wedi cael cymorth i gael mynediad at gyfleoedd o ran addysg, gwaith neu hyfforddiant \- mae 70 o bobl ifanc bellach yn cymryd rhan mewn lleoliadau gwaith neu gynllun hyfforddi gydag awdurdod lleol. Ym mis Mai eleni, cafodd waith ymchwil ei gyhoeddi ar ganlyniadau lleoliadau plant yn dilyn gorchymyn gofal terfynol. Roedd y gwaith ymchwil pwysig hwn yn dangos bod dros dri chwarter o'r plant yn yr astudiaeth mewn lleoliad sefydlog ynghyd â nodi profiadau cadarnhaol eraill o ran gofal. Ychwanegodd y Gweinidog: > “Rydym wedi gwneud cryn dipyn o gynnydd o ran gwella'r canlyniadau ar gyfer plant yng Nghymru. Mae'r gwaith sy'n cael ei wneud yng Nghymru yn arwain at ganlyniadau go iawn a phendant sy'n cael effaith uniongyrchol a chadarnhaol ar fywydau plant a phobl ifanc.”
Translate the text from English to Welsh.	Earlier this year, I announced a capital investment package of £85m, to provide confidence and certainty to businesses in Wales at a time when both were in short supply as a result of the ongoing uncertainty caused by Brexit. Since then, the Welsh Government has continued to prepare for Brexit and to help businesses and public services prepare for Brexit, reducing, as far as is possible, the negative consequences of leaving the European Union. Today, I am announcing a further injection of £130m funding this year in key capital investments to provide further confidence in Wales and certainty for Welsh businesses and the public sector. I am allocating an additional £53m to support businesses in the face of Brexit and providing extra investment for future developments, including: * £30m in housing schemes, including £10m for modular factories. * £19m in active travel and addressing pinch points on our roads. * £20m on maintenance of schools and colleges. * £7m to support our environment, including £4m for National Parks. * £1m for a community asset loan fund to help make community facilities sustainable for the future. These new investments are just one element of the comprehensive and ambitious capital programme, this government continues to deliver. Since the Wales Infrastructure Investment Plan (WIIP) was published in 2012, our planned infrastructure investment to 2020\-21 is almost £15bn, helping businesses and public services to plan ahead in difficult times. I am also today publishing an updated version of the WIIP pipeline, which includes more detailed information about our planned infrastructure investments. It sets out more than £33bn of investment across a broad range of public and private sector projects. As well as responding to the current challenges, we must plan for Wales’ future infrastructure needs and new ambitions. The funding announced today to support measures to respond to the climate emergency and protect Wales’ beautiful environment are an important step on that journey. As we set budgets for future years, I am committed to using our capital levers to support a greener Wales. I will set out further details in the draft Budget on 19 November.	Yn gynharach eleni, cyhoeddais becyn buddsoddi cyfalaf gwerth £85 miliwn i roi hyder a sicrwydd i fusnesau Cymru mewn cyfnod o ansicrwydd parhaus oherwydd Brexit. Ers hynny, mae Llywodraeth Cymru wedi parhau i baratoi, a helpu busnesau a gwasanaethau cyhoeddus i baratoi at Brexit drwy fynd ati i leihau’r canlyniadau negyddol o ymadael â’r Undeb Ewropeaidd cyhyd ag sy’n bosibl. Heddiw, rwy’n cyhoeddi hwb ychwanegol o £130 miliwn o gyllid eleni ar gyfer buddsoddiadau cyfalaf allweddol er mwyn cynyddu’r hyder a’r sicrwydd i fusnesau a’r sector cyhoeddus yng Nghymru. Rwy’n dyrannu £53 miliwn yn ychwanegol i gefnogi busnesau wrth iddynt wynebu Brexit ac rwy’n darparu buddsoddiad ychwanegol ar gyfer datblygiadau’r dyfodol, gan gynnwys: * £30 miliwn mewn cynlluniau tai, gan gynnwys £10 miliwn ar gyfer ffatrïoedd modiwlar. * £19 miliwn mewn teithio llesol a mynd i'r afael â mannau cyfyng ar ein ffyrdd. * £20 miliwn ar gynnal a chadw ysgolion a cholegau. * £7 miliwn i gefnogi ein hamgylchedd, gan gynnwys £4 miliwn ar gyfer Parciau Cenedlaethol. * £1 miliwn ar gyfer cronfa fenthyca ar gyfer asedau cymunedol i helpu i wneud cyfleusterau cymunedol yn gynaliadwy i'r dyfodol. Un elfen yn unig yw’r buddsoddiadau newydd hyn o’r rhaglen gyfalaf gynhwysfawr ac uchelgeisiol y mae’r Llywodraeth hon yn parhau i’w darparu. Ers cyhoeddi’r Cynllun Buddsoddi yn Seilwaith Cymru yn 2012, ein bwriad yw buddsoddi bron £15 biliwn erbyn 2020\-21 gan helpu busnesau a gwasanaethau cyhoeddus i gynllunio yn ystod y cyfnod anodd hwn. Rwyf hefyd heddiw yn cyhoeddi fersiwn wedi’i diweddaru o’r Cynllun Buddsoddi yn Seilwaith Cymru. Mae’r fersiwn hon yn cynnwys rhagor o wybodaeth am ein buddsoddiadau arfaethedig mewn seilwaith. Mae hefyd yn amlinellu dros £33 biliwn o fuddsoddiad ar draws ystod eang o brosiectau yn y sector cyhoeddus a phreifat.. Yn ogystal ag ymateb i’r heriau cyfredol, rhaid inni gynllunio ar gyfer anghenion seilwaith Cymru ar gyfer y dyfodol ynghyd ag uchelgeisiau newydd. Mae’r cyllid a gyhoeddir heddiw i gefnogi mesurau i ymateb i’r argyfwng hinsawdd ac i ddiogelu amgylchedd prydferth Cymru yn gamau pwysig o’r daith honno. Wrth inni fynd ati i bennu cyllidebau ar gyfer y dyfodol, rwyf wedi ymrwymo i ddefnyddio ein hysgogiadau cyfalaf i gefnogi Cymru wyrddach. Byddaf yn amlinellu manylion pellach yn y Gyllideb ddrafft ar 19 Tachwedd.
Translate the text from Welsh to English.	Bydd y Gweinidog ar faes y sioe yn Llanelwedd heddiw ac mae wedi ailadrodd mai'r argyfyngau hinsawdd a natur yw'r bygythiadau mwyaf sy'n wynebu'r sector amaeth a bod gan ffermwyr rôl bwysig y mae'n rhaid iddyn nhw ei chwarae. Meddai'r Gweinidog: > Mae'n wych bod yn ôl yn Llanelwedd ar ôl Sioe Fawr hwylog iawn yn yr haf. > > > Mae'r Ffair Aeaf yn gyfle pwysig i drafod pynciau amaethyddol, yn enwedig sut i ymateb i'r argyfyngau hinsawdd a natur. > > > Mae gennym sector amaethyddol gwych ac ymroddedig ac er lles ein cymunedau, cenedlaethau'r dyfodol, a chynaliadwyedd y diwydiant, rhaid ymateb nawr i'r argyfyngau hyn. Mae yna effeithiau gweladwy eisoes, felly rhaid gweithredu. > > > Mae ein gallu i gynhyrchu bwyd yn y fantol os na wnawn ni weithredu ac mae gan ffermwyr rôl bwysig o ran wynebu'r heriau sydd o'n blaenau. Mae nifer o fesurau y gellir eu cymryd, a byddwn yn parhau i gefnogi ffermwyr i wynebu'r heriau hyn ac i fanteisio ar gyfleoedd newydd. > > > Dwi bob amser wedi bod yn glir ynghylch pwysigrwydd cydweithio ac mae hynny'n hanfodol i ni allu cyflawni'n nodau. Mae'r Gweinidog wedi cydnabod hefyd mai'r sefyllfa ariannol anodd fydd un o'r pwyntiau trafod mawr yn y Ffair Aeaf eleni. Dywedodd: > Rwyf wedi bod yn glir mai dyma'r sefyllfa ariannol anoddaf yr ydym wedi gorfod ei hwynebu ers datganoli. > > > Mae gadael yr Undeb Ewropeaidd wedi cael gwared ar lefel o sicrwydd a'r mis nesaf daw diwedd gwariant yr UE wrth i'r Rhaglen Datblygu Gwledig ddod i ben. > > > Ond rydyn ni'n dal i fod yn gwbl ymrwymedig i gefnogi ein cymunedau gwledig a'u helpu i lwyddo yn y dyfodol. > > > Dwi'n gobeithio bydd pawb yn mwynhau'r Ffair Aeaf a dwi'n disgwyl ymlaen at weld wynebau newydd a chyfarwydd yn Llanelwedd. Mae pawb sydd yn y Ffair Aeaf yn cael eu hannog i ymweld â stondin Llywodraeth Cymru a fydd ar agor ar gyfer dau ddiwrnod y digwyddiad. Fe welwch y stondin yn Neuadd De Morgannwg a bydd gwybodaeth ar gael arni am y Cynllun Ffermio Cynaliadwy, y Cynllun Creu Coetir, llygredd amaethyddol, atal ffliw adar a'r help y gall Cyswllt Ffermio ei gynnig i ffermwyr.	The Minister will be at the showground in Llanelwedd today and has reiterated the climate and nature emergencies are the biggest threat to the agriculture sector and has emphasised the important role farmers have to play. The Minister said: > It is great to be back in Llanelwedd after a very enjoyable Royal Welsh Show in the summer. > > > The Winter Fair provides an important opportunity to discuss agricultural issues, especially in how we respond to the climate and nature emergencies. > > > We have a fantastic and committed agricultural sector and for the sake of our communities, our future generations, and the sustainability of the industry, we simply cannot delay responding to these emergencies. There are already visible effects, and we must act. > > > Food production is at great risk if we don’t take action and farmers have an essential role to play in meeting the challenges ahead. There are several measures which can be taken, and we will continue to support farmers to meet these challenges and embrace new opportunities. > > > I have always been clear about the importance of working together and this is vital if we are to achieve our shared goals. The Minister has also acknowledged the difficult financial situation will be one of the points of discussion at this year’s Winter Fair. She said: > I have been clear this is the toughest financial position we have faced since devolution. > > > Leaving the European Union has removed a level of certainty and next month sees the end of EU spending as the Rural Development Programme comes to an end. > > > However, we remain absolutely committed to supporting our rural communities and helping them succeed into the future. > > > I hope everyone enjoys the Winter Fair and I look forward to seeing new and familiar faces in Llanelwedd. People attending the Winter Fair are being encouraged to visit the Welsh Government’s stand which will be open for both days of the event. Based in the South Glamorgan Hall, information will be available on the Sustainable Farming Scheme, the Woodland Creation Scheme, agricultural pollution, preventing avian influenza and the support Farming Connect can offer farmers.
Translate the text from Welsh to English.	Hoffwn hysbysu’r aelodau fod CThEM wedi cyhoeddi ei Adroddiad Blynyddol diweddaraf ar CTIC. Fel yr amlinellir yn y Cytundeb Lefel Gwasanaeth, mae’n ofynnol i CThEM adrodd yn flynyddol ar y ffordd y mae’n gweithredu CTIC. Mae’r adroddiad yn rhoi gwybodaeth am y ffordd y mae CThEM yn gweinyddu CTIC, gan gynnwys: * nodi’r trethdalwyr Cymreig a chynnal gwiriadau sicrwydd * gweithgareddau cydymffurfiaeth * casglu refeniw CTIC a chadw cyfrifon * gwasanaethau a chymorth i gwsmeriaid * data ar gyfer gosod CTIC a llunio rhagolygon * llywodraethu a goruchwylio CTIC * costau cyflenwi CTIC ac ailgodi tâl am y costau hyn ar Lywodraeth Cymru Mae strwythur llywodraethu ffurfiol ar waith i sicrhau bod ansawdd y gwasanaeth y mae’r trethdalwyr Cymreig yn ei dderbyn yn gyson, ac i alluogi CThEM a Llywodraeth Cymru i gyflawni eu priod gyfrifoldebau mewn perthynas â gweithredu CTIC. Mae’r adroddiad ar gael yn: Adroddiad Blynyddol CThEF 2023 ar Gyfraddau Treth Incwm Cymru	I would like to make members aware that HMRC has published its latest WRIT Annual Report. As set out in the Service Level Agreement (SLA), HMRC is required to report annually on its delivery of WRIT. The report sets out information about HMRC’s administration of WRIT, covering: * identification and assurance of Welsh taxpayers; * compliance activity; * the collection of and accounting for WRIT revenues; * customer service and support; * data for WRIT rate setting and forecasting; * governance and oversight of WRIT; * and the costs of delivering WRIT and recharging of these costs to the Welsh Government. A formal governance structure is in place to ensure a consistent quality of service to Welsh taxpayers and allow HMRC and the Welsh Government to meet their respective responsibilities in respect of operating WRIT. The report can be found at: Welsh rates of Income Tax – HMRC annual report 2023
Translate the text from Welsh to English.	Heddiw, cyhoeddwyd cyfres o adroddiadau ymchwil gan Policy in Practice o dan yr enw ‘Deall effaith Ymyriadau Treth Gyngor yng Nghymru’ ar wefan Llywodraeth Cymru. Dros Bumed Tymor y Senedd, mae Llywodraeth Cymru wedi cyflwyno nifer o fesurau i leihau effaith rhwymedigaethau'r dreth gyngor ar bobl ac aelwydydd sy'n agored i niwed ac i wella'r ffordd y caiff prosesau casglu'r dreth gyngor eu rheoli. Ymhlith y mesurau hyn yr oedd: * cyflwyno Protocol Treth Gyngor Cymru, * esemptio pobl sy'n gadael gofal rhag y dreth gyngor, * cael gwared ar y gosb o ddedfryd o garchar am beidio â thalu'r dreth gyngor, * safoni'r esemptiad ar gyfer amhariad meddyliol difrifol. Ym mis Mawrth 2022, comisiynais ymchwil gan Policy in Practice i adolygu a gwerthuso'r mesurau hyn, yn ogystal â'r camau yr oedd Llywodraeth Cymru ac awdurdodau lleol yn eu cymryd i leihau'r pwysau ar bobl sy'n agored i niwed mewn perthynas â'r dreth gyngor. Nod yr ymchwil hon oedd rhoi darlun cliriach o ba mor effeithiol y mae'r mesurau wedi bod o ran cyflawni ein hamcanion polisi, a pha un a yw'r newidiadau wedi effeithio ar lefelau casglu'r dreth gyngor. Roedd hefyd yn ceisio mesur yr effaith ar unigolion ac aelwydydd, yn enwedig aelwydydd sy'n agored i niwed a'r rheini sydd mewn ôl\-ddyledion. Mae'n galonogol gweld y ffordd y mae'r ymyriadau wedi helpu rhai o'n dinasyddion mwyaf agored i niwed, ond rhaid inni barhau i weithio gydag awdurdodau lleol er mwyn dileu unrhyw rwystrau i allu pobl i fanteisio ar yr ymyriadau, ac er mwyn lleihau gwahaniaethau ledled Cymru. Mae'r adroddiadau’n cadarnhau pa mor effeithiol y mae'r Protocol Treth Gyngor wedi bod, gyda'i ddull arferion da i awdurdodau lleol ac asiantaethau cyngor ar ddyledion o sicrhau bod unrhyw gamau a gymerir yn gymesur, yn deg ac yn gyson, ac mae'n nodi'r gefnogaeth gyffredinol i’r Protocol. Maent hefyd yn tynnu sylw at y ddeddfwriaeth sy'n rheoli prosesau casglu a gorfodi'r dreth gyngor. Rwyf eisoes wedi ymrwymo i ystyried pa newidiadau y gellid eu gwneud i'r fframwaith cyfreithiol er mwyn helpu cynghorau i reoli'r gwaith o gasglu'r dreth gyngor mewn ffyrdd sy'n fwy ystyriol o amgylchiadau aelwydydd sy'n ei chael hi'n anodd talu eu biliau. Bydd hyn yn cynnwys edrych ar y broses orfodi bresennol ac ystyried y symiau y mae aelwydydd yn atebol i'w talu ar wahanol adegau yn y broses gasglu. Mae Llywodraeth Cymru wedi ymrwymo i wneud y dreth gyngor yn decach, a byddwn yn parhau i weithio mewn partneriaeth â llywodraeth leol a rhanddeiliaid i ystyried canfyddiadau ac argymhellion yr adroddiadau. Bydd y canfyddiadau yn ddefnyddiol i awdurdodau lleol hefyd, gan roi cyfle iddynt rannu rhai o'r enghreifftiau rhagorol o arferion gorau a nodwyd yn yr adroddiadau. Un ffrwd o waith yw'r ymchwil hon yn ein rhaglen ehangach yn ymchwilio i opsiynau ar gyfer diwygio'r dreth gyngor a'i gwneud yn decach. Ym mis Rhagfyr, cyhoeddais grynodeb o’r ymatebion i'r ymgynghoriad ar ein pecyn uchelgeisiol fel y cam diweddaraf yn ein taith tuag at system sy'n decach ac yn fwy blaengar.	Today, a series of research reports by Policy in Practice, ‘Understanding the impact of Council Tax Interventions in Wales’ have been published on the Welsh Government’s website. Over the Fifth Senedd Term, the Welsh Government introduced a number of measures to mitigate the impact of council tax liabilities on vulnerable people and households and to improve the management of council tax collection. These measures included: * the introduction of the Council Tax Protocol for Wales, * the exemption from council tax for care leavers, * the removal of the sanction of imprisonment for non\-payment of council tax, and * the standardisation of the exemption for severe mental impairment. In March 2022, I commissioned research by Policy and Practice to undertake a review and evaluation of these measures and of the Welsh Government and local authority actions taken to alleviate pressure on vulnerable people in relation to council tax. This research sought to give a clearer picture of how effective the measures have been in achieving our policy goals and whether the changes have had an impact on collection levels. It also sought to gauge the impact on individuals and households, particularly vulnerable households and those in arrears. It is encouraging to see how some of our most vulnerable citizens have been supported by the interventions but we must continue our work with local authorities to remove any barriers to accessibility and reduce disparities across Wales. The reports confirms the effectiveness and general support for the Council Tax Protocol, which sets out a good practice approach for local authorities and debt advice agencies to ensure any action taken is proportionate, fair and consistent. It also highlights the legislation governing collection and enforcement of council tax. I have already committed to consider what changes might be made to the legal framework to assist councils in managing the collection of council tax in ways which better recognise the circumstances of households struggling to pay their bills. This will include looking at the current enforcement process and considering what amounts households are liable for at various points in the collection process. The Welsh Government is committed to making council tax fairer and we will continue to work in partnership with local government and stakeholders to consider the findings and recommendations in the reports. The findings will also be useful for local authorities, enabling them to share some of the excellent best practice examples highlighted in the reports. This research is one strand of work within our broader programme examining options for reforming council tax and making it fairer. In December, I published the summary of responses to the consultation on our ambitious package as the latest step in our journey towards a fairer and more progressive system.
Translate the text from Welsh to English.	Mae’r bygythiad cynyddol y bydd Brexit yn digwydd heb gytundeb yn achosi ansicrwydd a phryder i’r gymuned fusnes yng Nghymru – yn enwedig i’r busnesau hynny sy’n allforio i wledydd yr Undeb Ewropeaidd. Bydd gofyn i gwmnïau sy’n allforio i’r UE gydymffurfio â chryn dipyn yn rhagor o fiwrocratiaeth a phrosesau er mwyn gallu gwerthu i’w cwsmeriaid ac i gwsmeriaid newydd yn yr UE ar ôl inni ymadael. Mae’n debygol y bydd hyn yn cael effaith ar adnoddau, ar gostau ac ar yr amser y bydd yn ei gymryd i nwyddau gyrraedd. Mae Biocatalysts Ltd, sy’n cynhyrchu ensymau ac sy’n masnachu ledled y byd, wedi gwneud llawer o waith paratoi ond mae’r cwmni’n dal i weithio i liniaru’r heriau niferus a allai godi, gan gynnwys oedi mewn porthladdoedd a thariffau. Dywedodd Eluned Morgan, > Rydyn ni’n gwybod mai un o’r prif bryderon a fyddai’n codi i fusnesau yn sgil Brexit heb gytundeb yw y byddai trafferthion mewn cadwyni cyflenwi ac mewn masnach yn gyffredinol yn arwain at gyfyngiadau o ran cyfalaf gweithio a llif arian. > > > Fe wyddom ni fod y problemau’n amrywio o gwmni i gwmni. Rydyn ni’n gwneud yn siŵr bod busnesau’n gallu cael gafael ar wybodaeth o ansawdd uchel, manylion technegol a chyngor angenrheidiol i’w galluogi i ddatblygu cyfleoedd allforio newydd. > > > Roedd yn bleser cwrdd â Daren Bryce, Cyfarwyddwr Masnachol, a’r tîm heddiw ac ro’n i’n falch o glywed eu bod nhw’n mynd ati mewn ffordd mor ragweithiol i amddiffyn eu cadwyn gyflenwi a’u hallforion i’r Undeb Ewropeaidd. > > > Rydyn ni’n parhau i gefnogi busnesau drwy ein rhwydwaith estynedig o weithredwyr tramor. Gall ein tîm allforio gynnig cymorth a chyngor amrywiol i helpu â materion penodol, gan gynnwys grant tuag at gost hyfforddiant achrededig ar allforio i’ch staff.	The continued and heightened threat of a no deal Brexit is causing uncertainty and concern amongst the Welsh business community – especially those businesses who export to the EU. Companies who export to the EU will need to comply with a significant amount of additional red tape and process in order to sell to existing and new customers in the EU once we leave. This will likely have an impact on resources, costs and delivery times. Biocatalysts Ltd, who manufactures enzymes and trade around the world, has undertaken a great deal of preparation but is still working to mitigate the many challenges that could arise including tariffs and delays at ports. Eluned Morgan said: > We know one of the biggest concerns facing business following a no deal Brexit is that disruption to supply chains and general trading will create constraints to working capital and cash flow. > > > We know that the issues will differ from company to company. We are making sure businesses have access to the high\-quality intelligence, technical information and the advice necessary to develop new export opportunities. > > > I was delighted to meet Daren Bryce, Commercial Director, and team today and was pleased to hear they’re taking such a proactive approach to protecting both their supply chain and their exports to the EU. > > > We are continuing to support businesses through our expanded network of overseas operations. Our export team has a range of support and advice to help with specific issues including a grant towards the cost of accredited export training for your staff.
Translate the text from Welsh to English.	Mae'r gwaith adeiladu ar y ganolfan yn mynd rhagddo'n dda, a bydd yn rhoi lefel newydd o gymorth i fusnesau, ac yn hwyluso'r cydweithredu rhwng diwydiant, partneriaid academaidd ac entrepreneuriaid. Bydd yn gatalydd ar gyfer twf economaidd, gan ysgogi arloesi, masnacheiddio a datblygu sgiliau newydd. Mae Llywodraeth Cymru wedi buddsoddi £20 miliwn yn y ganolfan, fydd yn canolbwyntio ar y sectorau gweithgynhyrchu uwch, gan gynnwys awyrofod, moduro, niwclear a bwyd, a chafwyd cadarnhad mai Airbus fydd y tenant mawr cyntaf. Y bwriad yw ei gwblhau erbyn yr Hydref, a rhagwelir y bydd y budd i economi Cymru yn golygu cynnydd o £4 biliwn mewn gwerth ychwanegol gros. Cyhoeddodd Ken Skates hefyd y bydd David Jones OBE, Pennaeth presennol Coleg Cambria a Chadeirydd Ardal Fenter Glannau Dyfrdwy, yn cadeirio'r Bwrdd Cynghori Lleol, fydd yn arolygu'r gweithgarwch sy'n gysylltiedig ag AMRC Cymru, gan gynnwys cyngor ar brosiectau. Bydd Mr Jones yn cadeirio'r bwrdd am gyfnod cychwynnol o chwe mis, gan ganiatáu amser i benodi cadeirydd parhaol. Dywedodd y Gweinidog: > "Gan bod y gwaith adeiladu ar y ganolfan ym Mrychdyn yn datblygu'n dda ac yn cadw at yr amserlen, dwi'n falch o gyhoeddi y bydd yn cael ei adnabod yn swyddogol bellach fel AMRC Cymru. > > > "Dwi hefyd yn ddiolchgar iawn i David Jones sydd wedi cytuno i gadeirio y Bwrdd Cynghori Lleol ac i gynnig arweiniad yn ystod y chwe mis cyntaf. Mae hon yn swydd bwysig wrth reoli'r ganolfan, gan roi cyngor ar brosiectau a sicrhau eu bod yn cyflawni yn erbyn blaenoriaethau ein Cynllun Gweithredu Economaidd. > > > "Fel y dywedais yn y gorffennol, mae AMRC Cymru yn enwid y sefyllfa economaidd yn gyfangwbl. Bydd yn sicrhau sylfaen ffyniannus ar gyfer diwydiant, fydd yn gatalydd ar gyfer twf economaidd ar draws y gadwyn gyflenwi, gan gynyddu cynhyrchiant a sicrhau bod diwydiant Cymru yn fwy cystadleuol gartref a ledled y byd. > > > "Wrth inni baratoi i ymadael â'r UE, mae datblygiadau fel AMRC Cymru yn bwysicach nag erioed. > > > "Dwi'n falch o weld y cynnydd da sydd wedi'i wneud hyd yma, ac yn edrych ymlaen at gwblhau'r ganolfan yn ddiweddarach eleni. Meddai yr Athro Keith Ridgway, Deon Gweithredol Prifysgol AMRC Sheffield: > "Mae'n wych gweld datblygiad canolfan Ymchwil a Datblygu AMRC Cymru ym Mrychdyn. Rydyn ni'n rhannu uchelgais ddewr Llywodraeth Cymru i wella enw da Gogledd Cymru o ran rhagoriaeth ym maes gweithgynhyrchu, gan greu swyddi a chyfoeth diogel, gwerth uchel i Gymru gyfan drwy ddenu buddsoddiad mewnol. > > > "Ein bwriad yw ysgogi arloesi o safon ryngwladol ym maes gweithgynhyrchu yng Nghymru. Byddwn yn canolbwyntio ar ehangu mynediad i bawb i'n arbenigedd ymchwil a'n gallu yn y maes moduro, digideiddio, dylunio gweithgynhyrchu a dilysu cynnyrch a phrosesau i helpu diwydiant yng Nghymru i ddatblygu galluoedd newydd. > > > "Mae Airbus yn bartner hirdymor i AMRC mewn sector pwysig o fewn economi Cymru. Drwy adeiladu ar y berthynas ymchwil sydd gennym gyda hwy, byddwn yn sicrhau bod yn cwmni yn parhau yn flaenllaw ym maes datblygu awyrofod, gan gefnogi sgiliau yn y maes a gwella sgiliau eu partneriaid o fewn y gadwyn gyflenwi weithgynhyrchu. > > > "Byddwn hefyd yn gweithio'n agos â phrifysgolion eraill yng Nghymru i gael cymaint o effaith â phosibl, a manteisio ar eu harbenigedd ymchwil i ddatblygu prosiectau newydd sy'n dangos sut y gall partneriaethau â'r diwydiant a llywodraeth sbarduno y gwelliannau mawr mewn llesiant economaidd a chymdeithasol. Meddai David Jones: > "Cafodd Ardal Fenter Glannau Dyfrdwy ei llunio yn 2011, ac roeddwn yn falch iawn o Gadeirio'r Bwrdd gydag uwch\-ddiwydianwyr y rhanbarth a thu hwnt. Mae ffurfio AMRC Cymru, fel rhan o gyfres o argymhellion Ardal Fenter Glannau Dyfrdwy i Lywodraeth Cymru, yn foment hollbwysig yng Nghymru. Dwi'n edrych ymlaen yn arw at arwain cyfnod cychwynnol y Bwrdd Cynghori Lleol, gan weithio gydag aelodau eraill a rhanddeiliaid y Bwrdd, i fodloni anghenion y sector gweithgynhyrchu uwch.	Construction is progressing well on the centre which will provide a new level of support to business and facilitate collaboration between industry, academic partners and entrepreneurs. It will be a catalyst for economic growth by driving innovation, commercialisation and development of cutting edge skills. The Welsh Government has invested £20 million in the centre which will have a strong focus on advanced manufacturing sectors including aerospace, automotive, nuclear and food and Airbus are confirmed as the first major tenant. It is scheduled to be completed in the autumn and it is predicted that the benefit to the Welsh economy could be as much as a £4 billion GVA increase. Ken Skates also announced that current Principal of Coleg Cambria and Chair of the Deeside Enterprise Zone, David Jones OBE will chair the Local Advisory Board which will oversee activity related to AMRC Cymru, including advising on projects. Mr Jones will chair the board for an initial period of 6 months, allowing time for a permanent chair to be appointed. The minister said: > “As construction work on the centre in Broughton is progressing well and is on schedule, I’m pleased to be able to announce that it will now be known officially as AMRC Cymru. > > > “I’m also very grateful to David Jones who has agreed to chair the Local Advisory Board and provide leadership for the initial 6 months. This is an important role in the governance of the centre, providing advice on projects and ensuring they deliver against the priorities of our Economic Action Plan. > > > “I have said previously that AMRC Cymru is a game\-changer. It will ensure a thriving industry base that will be a catalyst for economic growth across the supply chain, increasing productivity and supporting competitiveness of Welsh industry at home and around the world. > > > “As we prepare to leave the EU, developments such as AMRC Cymru are more important than ever. > > > “I’m pleased to see the good progress which has been made to date, and I look forward to the completion of the centre later this year. Professor Keith Ridgway, Executive Dean of the University of Sheffield AMRC, said: > “It’s great to see the new AMRC Cymru R\&D facility in Broughton take shape. We share the Welsh Government’s bold ambition to enhance North Wales’ reputation for manufacturing excellence, creating secure, high\-value jobs and wealth for the whole of Wales by acting as a magnet for inward investment. > > > “Our mission is to drive world class manufacturing innovation for Wales. The focus will be to extend open access to our research expertise and capabilities in automation, digitalisation, design for manufacture and product and process verification to assist Welsh industry to develop new capabilities. > > > “Airbus is a longstanding partner of the AMRC in a key sector of the Welsh economy. By building on the research relationships we have with them we will ensure the company remains at the forefront of aerospace development, supporting skills in the area and upskilling its manufacturing supply chain partners. > > > “We will also be working closely with other universities in Wales to maximise our impact, drawing on their research expertise to develop new projects showing how partnerships with industry and government can accelerate big improvements in economic and social wellbeing. David Jones said: > “The Deeside Enterprise Zone (DEZ) was formed in 2011, and I have been very pleased to Chair the Board with senior industrialists from the region and beyond. Realising AMRC Cymru, as part of the DEZ’s suite of recommendations to the Welsh Government, is a pivotal moment for Wales. I am looking forward immensely to leading the Local Advisory Board’s initial phase, working with other board members and stakeholders, to meet the needs of the advanced manufacturing sector.
Translate the text from Welsh to English.	Mae’r Datganiad hwn yn rhoi’r manylion diweddaraf am waith Grŵp Gorchwyl a Gorffen ar y Gymraeg a Datblygu Economaidd. Mae’r Grŵp wedi cwblhau ei waith ac wedi cyflwyno adroddiad gyda’i argymhellion. Mae’r adroddiad yn cynnwys 27 argymhelliad. Mae’n ategu’r ffaith fod yr iaith Gymraeg yn ganolog o ran creu amgylchedd busnes sefydlog a ffafriol, ac mae’n tanlinellu pwysigrwydd hyrwyddo sgiliau a buddsoddi mewn seilwaith economaidd gan gynnwys trafnidiaeth a thechnoleg gwybodaeth. Mae’r argymhellion yn ymdrin â nifer o feysydd cyfrifoldeb gweinidogol a sefydliadol. Sefydlais y Grŵp Gorchwyl a Gorffen ar y Gymraeg i edrych ar y berthynas rhwng y Gymraeg a Datblygu Economaidd ac i argymell ffyrdd o ddatblygu dulliau ymarferol o feithrin perthynas bositif. Gofynnwyd i’r Grŵp ystyried yr opsiynau ym maes datblygu economaidd a’r Gymraeg a fyddai’n helpu i greu swyddi, twf economaidd ac yn cynyddu’r defnydd o’r Gymraeg. Gofynnwyd hefyd iddynt ychwanegu at yr arferion da sydd eisoes yn digwydd i wneud argymhellion realistig, ymarferol a chyraeddadwy. Elin Rhys, Rheolwr Gyfarwyddwr cwmni Telesgop, oedd cadeirydd y Grŵp, a’r aelodau oedd Elin Pinnell, Partner gyda Capital Law, yr Athro Dylan Jones Evans, Prifysgol Gorllewin Lloegr, y Dr Rhodri Llwyd Morgan, Dirprwy Is\-ganghellor Prifysgol Aberystwyth, Dr Martin Rhisiart, Prifysgol De Cymru ac Alun Shurmer, Dŵr Cymru. Hoffwn ddiolch i bob un ohonynt am eu cyfraniad. Bu’r Grŵp yn cynnal sesiynau tystiolaeth lafar, gwnaethpwyd cais agored am dystiolaeth a chynhaliwyd cyfweliadau gyda busnesau lleol hefyd. Roedd hyn oll yn llywio’r gwaith o lunio’r adroddiad a’r argymhellion. Bydd y gwaith yn dechrau yn awr i asesu effeithiau a chostau posibl yr argymhellion. Cyhoeddir yr adroddiad ar wefan Llywodraeth Cymru i wneud sylwadau arno. O ran y camau nesaf, mae rhai o’r argymhellion yn cwmpasu nifer o bortffolios gweinidogol ac rwyf wedi ysgrifennu at fy nghyd\-aelodau o’r Cabinet am y materion hyn. Mae rhai o’r argymhellion yn gofyn am ddull gweithredu seiliedig ar ardal benodol, a byddaf yn ysgrifennu at Gadeiryddion yr Ardaloedd Menter a’r Dinas\-ranbarthau i dynnu eu sylw at yr adroddiad. Byddaf yn ysgrifennu hefyd at Ardal Twf lleol Dyffryn Teifi yn gofyn iddyn nhw wneud sylwadau am ganfyddiadau’r adroddiad. Mae’r gwaith hwn wedi ysgogi cryn ddiddordeb ym mhlith Aelodau’r Cynulliad a byddwn yn ddiolchgar felly pe baech yn ystyried y goblygiadau ac yn ymateb i mi erbyn dydd Mercher 16 Ebrill drwy WelshLangEconDev@cymru.gsi.gov.uk. Sylwer y gallai’r ymatebion gael eu cyhoeddi. Bydd yr holl sylwadau a chyfraniadau hyn yn cael eu hystyried yn ymateb Llywodraeth Cymru i’r adroddiad. Rwy’n bwriadu cyhoeddi’r ymateb hwnnw cyn Toriad yr Haf.	This Statement provides an update on the work of the Welsh Language and Economic Development Task and Finish Group. The Group has concluded its work and has provided a report containing its recommendations. The report contains 27 recommendations and it reinforces that the Welsh language is integral in creating a stable and favourable business environment, the importance of promoting skills and investing in economic infrastructure including transport and information technology. The recommendations touch on several areas of ministerial and organisational responsibility. I established the Welsh Language Task and Finish Group to explore the relationship between the Welsh Language and Economic Development and to recommend ways to develop practical approaches to foster a positive relationship. The Group was asked to consider economic development and Welsh language policy options that would encourage and support jobs, economic growth and increase the use of the Welsh language. It was also asked to build upon existing good practice to produce recommendations that were realistic, practical and achievable. The Group was chaired by Elin Rhys Managing Director, Telesgop, supported by Elin Pinnell, Partner, Capital Law, Professor Dylan Jones Evans, University of the West of England, Dr Rhodri Llwyd Morgan, Pro Vice\-Chancellor, Aberystwyth University, Dr Martin Rhisiart, University of South Wales and Alun Shurmer, Dwr Cymru/Welsh Water. I thank them all for their contributions and input. The Task and Finish Group held oral evidence sessions, issued an open call for evidence and undertook interviews with local businesses to inform the development of its report and recommendations. Work will now begin to assess the potential impacts and costs of the recommendations. The report will be made available on the Welsh Government website for comment. In terms of next steps, some of the recommendations cut across a number of ministerial portfolios and I have written to Cabinet colleagues. Some of the recommendations relate to an area based approach and I will be writing to the Enterprise Zone and City Region Chairs to draw their attention to the report. I will also write to the Teifi Valley Local Growth Zone asking them to comment on the findings. This work has generated much interest among Assembly Members and I would therefore be grateful if you could consider the implications and respond to me by Wednesday 16 April via WelshLangEconDev@wales.gsi.gov.uk noting that responses may be published. All comments and contributions will be taken into account in the Welsh Government response, which I intend to issue ahead of Summer Recess.
Translate the text from English to Welsh.	The Cymorth TB pilot, which ran from October 2013 to May 2014, was put in place to evaluate possible roles for private vets in the management of TB breakdowns, and to consider ways in which these vets could give enhanced support to herd keepers. An evaluation report of the pilot produced by Cardiff University has now been published. The report is a very positive assessment of the pilot and makes 8 recommendations as to areas that might enhance a future Cymorth TB programme. The report demonstrated the value of involving private vets in the management of bovine TB to farmers, Animal \& Plant Health Agency (APHA) and private vets themselves. I would like to thank all those who have given their time and effort in successfully supporting the initial phase of this important, distinctively Welsh, programme. The report evaluated the experiences of farmers, private vets and Government vets involved in the pilot. It includes a large number of direct quotations from those involved. The recommendations reflect the learning and experience of individuals involved in the programme that has emerged via feedback forms and less formal channels. As such they seem to be a sensible basis for any developing Cymorth TB strategy. They are clear that an enhanced understanding of risk associated with both biosecurity and trading policy, is important as is the need to develop our effective use of maps and shared information. The report also highlights the importance of the veterinary training around TB \- the disease, the science and the management process. The recommendations made within the report will form a sound basis on which to develop an ongoing, sustainable programme, the practicalities of which are currently being discussed with key stakeholders particularly the Regional TB Eradication Boards. My officials are also in discussions with possible internal and external delivery agents including Farm Communities Network (FCN) and the banks with a view to partnership working under the Cymorth TB banner. A range of options and next steps are currently being explored and will be presented to me for consideration.	Sefydlwyd y cynllun peilot Cymorth TB, a fu’n rhedeg rhwng mis Hydref 2013 a mis Mai 2014, er mwyn gweld sut y gallai milfeddygon preifat helpu i reoli achosion o TB, ac ystyried ffyrdd y gallai’r milfeddygon hynny roi rhagor o gymorth i geidwaid buchesi. Cynhyrchwyd adroddiad gan Brifysgol Caerdydd yn gwerthuso’r cynllun peilot, ac mae bellach wedi’i gyhoeddi. Mae’r adroddiad yn asesiad cadarnhaol iawn o’r cynllun peilot ac yn gwneud 8 o argymhellion ar ffyrdd o wella rhaglen Cymorth TB yn y dyfodol. Mae’r adroddiad yn dangos gwerth milfeddygon preifat wrth reoli TB buchol o safbwynt ffermwyr, yr Asiantaeth Iechyd Anifeiliaid a Phlanhigion (APHA) a’r milfeddygon preifat eu hunain. Hoffwn ddiolch i bawb sydd wedi rhoi eu hamser a’u hymdrech i helpu gyda’r cam cyntaf o’r rhaglen bwysig, unigryw Gymreig hon. Roedd yr adroddiad yn gwerthuso profiadau ffermwyr, milfeddygon preifat a milfeddygon y Llywodraeth a oedd yn cymryd rhan yn y cynllun peilot, ac mae’n cynnwys nifer fawr o ddyfyniadau uniongyrchol ganddynt. Mae’r argymhellion yn adlewyrchu gwybodaeth a phrofiadau’r unigolion a fu’n rhan o’r rhaglen, a gafwyd drwy ffurflenni adborth a dulliau llai ffurfiol. O ganlyniad teimlir bod gennym sylfaen synhwyrol ar gyfer datblygu strategaeth Cymorth TB. Mae’n amlwg bod gwell dealltwriaeth o’r peryglon mewn perthynas â bioddiogelwch a pholisi masnachu yn bwysig, yn ogystal â’r angen i ddatblygu defnydd effeithiol o fapiau a rhannu gwybodaeth. Mae’r adroddiad hefyd yn tynnu sylw at bwysigrwydd hyfforddiant milfeddygol ynghylch TB – y clefyd, yr wyddoniaeth a’r broses reoli. Bydd yr argymhellion yn yr adroddiad yn rhoi sylfaen gadarn ar gyfer datblygu rhaglen gynaliadwy, barhaus. Mae’r manylion ymarferol yn destun trafodaeth gyda rhanddeiliaid pwysig ar hyn o bryd, yn arbennig y Byrddau Rhanbarthol Dileu TB. Mae ymateb llawn i argymhellion yr adroddiad yn cael ei baratoi fel rhan o baratoadau ar gyfer cam nesaf y rhaglen Mae fy swyddogion hefyd yn trafod gydag asiantau mewnol ac allanol posibl, gan gynnwys Rhwydwaith y Gymuned Ffermio (FCN) a’r banciau, ynghylch gwaith partneriaeth dan faner Cymorth TB. Mae amrywiol opsiynau a’r camau nesaf yn cael eu hystyried ar hyn o bryd, ac fe fyddant yn cael eu cyflwyno’i mi i’w hystyried.
Translate the text from English to Welsh.	First Minister Carwyn Jones said: > “Employment in Wales today stands at its highest rate on record, while over the past year the number of people unemployed in Wales has fallen by 30,000 to its lowest level since 2006\. > > > “Wales is outperforming all other parts of the UK with the sharpest declining rate of unemployment over the past 12 months. At 4\.6%, the unemployment rate in Wales is lower than the UK average for the fourth consecutive month and that fall has been recorded at a rate almost three times faster than the UK as a whole. > > > “We are ahead of Scotland, England and Northern Ireland with the fastest growing rate of employment over the last 12 months. Economic inactivity in Wales has also declined over the past year and quarter. > > > “As a pro\-business government, we have been working hard to create the right economic conditions to help create and safeguard jobs right across Wales and our policies are continuing to reap the rewards.”	Dywedodd y Prif Weinidog, Carwyn Jones: > “Mae cyfradd cyflogaeth Cymru heddiw yn uwch nag erioed, a dros y flwyddyn ddiwethaf mae nifer pobl ddi\-waith Cymru wedi syrthio 30,000 i’w lefel isaf ers 2006\. > > “Mae Cymru’n perfformio’n well na phob rhan arall o’r Deyrnas Unedig wrth i ddiweithdra syrthio’n gynt yma nag unman dros y 12 mis diwethaf. Ar 4\.6%, mae cyfradd diweithdra Cymru’n is na chyfartaledd y Deyrnas Unedig am y pedwerydd mis yn olynol, ac yn ôl y cofnodion mae’r gwymp bron dair gwaith yn gynt na’r hyn a welwyd ar draws y Deyrnas Unedig yn gyfan. > > “Mae’n cyfraddau cyflogaeth wedi tyfu’n gynt dros y 12 mis diwethaf na chyfraddau’r Alban, Lloegr a Gogledd Iwerddon. Mae anweithgarwch economaidd yng Nghymru hefyd wedi syrthio dros y flwyddyn a chwarter diwethaf. > > “Fel llywodraeth sydd o blaid busnes, rydyn ni wedi bod yn gweithio’n galed i sicrhau’r amodau economaidd cywir i helpu i greu a diogelu swyddi ar draws Cymru, ac mae’n polisïau yn parhau i ddwyn ffrwyth.”
Translate the text from Welsh to English.	Rwyf am hysbysu Aelodau’r Cynulliad fy mod wedi sefydlu Comisiwn Cwmnïau Cydweithredol a Chydfuddiannol Cymru (y Comisiwn), dan Gadeiryddiaeth yr Athro Andrew Davies, Cynghorydd Strategol Prifysgol Abertawe, gan fod 2012 wedi’i enwi gan y Cenhedloedd Unedig yn Flwyddyn Ryngwladol y Mentrau Cydweithredol. Gwaith y Comisiwn fydd gwneud argymhellion ynghylch tyfu a datblygu’r economi cydweithredol a chydfuddiannol yng Nghymru er mwyn creu swyddi a chyfoeth i gefnogi nodau ac uchelgais Llywodraeth Cymru. Swyddogaeth y Comisiwn fydd: * Ystyried y dystiolaeth dros gefnogi’r sector gydweithredol a chydfuddiannol yng Nghymru; * Ystyried cyngor busnes cyfredol ar gyfer y sector gydweithredol a chydfuddiannol a darparu awgrymiadau am ffyrdd o’i gryfhau; * Clustnodi meysydd penodol y gellid eu targedu ar gyfer cefnogaeth ychwanegol gan Lywodraeth Cymru; * Ystyried yr arfer da a’r gwerthusiadau sydd ar gael; * Gosod gweledigaeth ar gyfer economi cydweithredol a chydfuddiannol Cymru; * Clustnodi a sefydlu meincnodau; * Darparu awgrymiadau ynghylch cyfeiriad strategol ac argymhellion ymarferol ar gyfer cyflawni’r weledigaeth. Rwy’n falch iawn i’r Athro Andrew Davies gytuno i Gadeirio Comisiwn Cwmnïau Cydweithredol a Chydfuddiannol Cymru. Mae gan Andrew gyfoeth o brofiad fel cyn Aelod Cynulliad dros Orllewin Abertawe rhwng 1999 a 2011, ac fel cyn Weinidog Cyllid a Gweinidog Datblygu Economaidd gyda Llywodraeth Cymru mae’n adnabyddus ledled Cymru a’r DU. Hefyd bu Andrew yn arwain Rhaglen Datblygu a Chynorthwyo Gweithwyr arloesol Cwmni Modur Ford yn ne Cymru yn y 1990au, ac yn gwasanaethu fel cyfarwyddwr cyswllt gyda chwmni materion cyhoeddus cyn cael ei ethol i Gynulliad Cenedlaethol Cymru yn 1999\. Mae Andrew hefyd yn ymddiriedolwr a chyfarwyddwr anweithredol gyda Banc Elusen y DU. Byddaf yn gwneud cyhoeddiad pellach ynghylch aelodaeth y Comisiwn ar ôl toriad yr haf.	I am advising Assembly Members that as 2012 is the UN International Year of Co\-operatives I have set up a Welsh Co\-operative and Mutuals Commission (the Commission), under the Chairmanship of Professor Andrew Davies, Swansea University’s Strategic Adviser. The remit of the Commission will be to make recommendations on growing and developing the co\-operative and mutual economy in Wales in order to create jobs and wealth in support of the Welsh Government’s aims and ambitions. The role of the Commission will be to: * Consider the evidence for supporting the co\-operative and mutual sector in Wales; * Consider existing business advice for the co\-operative and mutual sector and provide suggestions on how this might be strengthened; * Identify specific areas that might be targeted for additional support by the Welsh Government; * Consider best practice and evaluations that may be available; * Set out a vision for the co\-operative and mutual economy in Wales; * Identify and establish benchmarks; and * Provide suggestions on strategic direction and practical recommendations for the achievement of the vision. I am delighted that Professor Andrew Davies has agreed to Chair the Welsh Co\-operative and Mutuals Commission. Andrew brings a wealth of experience as a former Assembly Member for Swansea West from 1999 to 2011 and as a former Welsh Government Finance Minister, and Economic Development Minister he is well known across Wales and the UK. Andrew also led the Ford Motor Company’s ground\-breaking Employee Development and Assistance Programme in South Wales in the 1990s and served as the associate director of a public affairs company before being elected to the National Assembly for Wales in 1999\. Andrew is also a trustee and non\-executive director of UK Charity Bank. I will make a further announcement on the membership of the Commission after the summer recess.
Translate the text from Welsh to English.	Rydym yn falch o'r cynnydd yr ydym wedi'i wneud fel Llywodraeth i greu'r amodau a fydd yn caniatáu i fusnesau a rhanbarthau ar draws Cymru sicrhau twf cynhwysol. Mae'r sylfeini yr ydym wedi'u gosod drwy'r Cynllun Gweithredu ar yr Economi a Deddf Llesiant Cenedlaethau'r Dyfodol wedi creu platfform cynaliadwy ar gyfer busnesau newydd a rhai sy'n cychwyn arni i sefydlu eu hunain ac i ffynnu gan wasgaru cyfoeth ar draws Cymru a lleihau anghydraddoldeb ar yr un pryd. Mae'r sylfeini hyn yn gadarn ond gallwn ddeall pam bod anniddigrwydd o ystyried yr ansicrwydd presennol ynghylch ein perthynas â'r Undeb Ewropeaidd a’r newidiadau i arweinyddiaeth Llywodraeth y DU. I ychwanegu at yr her, mae'r dirwedd o ran deddfwriaeth a pholisi ar draws y DU yn gymhleth ac yn frith, i raddau amrywiol, o drefniadau datganoli gwahanol. Mae Brexit wedi amlygu'r cymhlethdod hwn ac mae'n bwysicach nag erioed bod Llywodraethau yn gweithio gyda'i gilydd i ymdopi â hynny ac i feithrin perthnasau mwy effeithiol i fynd i'r afael â materion economaidd. Rwy'n croesawu'r egwyddorion drafft ar weithio rhynglywodraethol a gyhoeddwyd gan Weinidog Swyddfa’r Cabinet a Changhellor Dugiaeth Caerhirfryn. Mae'r egwyddorion eang hyn yn creu sylfaen a fydd yn ein helpu i ddatblygu ein perthnasau ar draws gweinyddiaethau'r DU. Fodd bynnag, mae angen inni wneud hyd yn oed yn fwy i baratoi ar gyfer yr heriau sydd o'm blaenau, gan gynnwys cydweithrediad economaidd ar draws cenedlaethau a rhanbarthau, cyllid busnes, rheoliadau, cymorth gwladwriaethol a mynediad i lafur. Bydd angen inni weithio gyda'n gilydd i sicrhau bod busnesau yn gydnerth ac yn barod i fanteisio ar gyfleoedd a allai ddeillio o ymadael â'r UE. Hyd yn hyn, mae dau grŵp pedairochrog wedi'u sefydlu gyda chydweithwyr Gweinidogol o Adran Busnes, Ynni a Strategaeth Ddiwydiannol (BEIS) Llywodraeth y DU a Gweinyddiaethau Datganoledig eraill; mae un yn canolbwyntio ar fusnes a diwydiant a'r llall ar ynni a newid hinsawdd. Ym mis Ebrill, cyhoeddais Ddatganiad Ysgrifenedig a oedd yn manylu'r cyfarfod cychwynnol ar fusnesau a diwydiant. Cafwyd cyfarfod cadarnhaol ac roedd yn gyfle i drafod rhai o'r cymhlethdodau hyn ac i ddechrau datblygu'r berthynas waith sydd ei hangen i fynd i'r afael â'r heriau yr ydym yn eu hwynebu. Bwriadwyd cynnal cyfarfod dilynol i ddatblygu'r berthynas ymhellach ddechrau'r mis ond methwyd oherwydd amserlen brysur. Gyda mis Hydref yn gyflym agosáu, mae diffyg ymgysylltu strwythuredig ac effeithiol ar y materion hyn yn peri risg sylfaenol i fusnesau a diwydiannau yng Nghymru, ac i'r setliad datganoli yn ehangach. Felly, rwyf wedi ysgrifennu at yr Ysgrifennydd Gwladol yn BEIS yn pwysleisio, fel mater o flaenoriaeth, fod angen i Weinidogion drafod ac yn galw am gyfarfod cynnar ar ôl toriad yr haf.	I am proud of the advances we have made as a government in creating the conditions for businesses and regions across Wales to deliver inclusive growth. The foundations we have laid through the Economic Action Plan and Well\-being of Future Generations Act have created a sustainable platform for new and emerging businesses to establish themselves and prosper whilst at the same time spreading wealth across Wales and reducing inequality. These foundations are strong but there is understandable trepidation given the current uncertainty regarding our relationship with the European Union and changes to the leadership of the UK government. To add to the challenge, the legislative and policy landscape across the UK is complex and marbled to varying degrees under various devolution arrangements. Brexit has served to accentuate this complexity and the need for Governments to work as a collective to navigate this landscape and build more effective relationships to address economic issues has never been greater. I welcome the draft principles on inter\-governmental working published by the Minister for the Cabinet Office and Chancellor of the Duchy of Lancaster. These broad principles establish a foundation upon which we can develop our relationships across UK administrations. However, significant additional progress is required if we are to collectively prepare for the challenges ahead, including economic cooperation across nations and regions, business finance, regulation, state aid and access to labour. We will also need to work together to ensure businesses are resilient and equipped to explore the opportunities which leaving the EU may present. To date, 2 quadrilateral groups have been established with Ministerial colleagues from the UK government department of Business, Energy and Industrial Strategy (BEIS) and other Devolved Administrations; one focussed on business and industry and the other on energy and climate change. In April, I published a Written Statement which provided details of the inaugural meeting on business and industry. The meeting was positive and provided the opportunity to discuss some of these complexities and begin to develop the working relationship required to tackle the challenges we face head\-on. A follow\-up quadrilateral meeting designed to advance the relationship further was planned for earlier this month has not taken place, due to diary pressures. With the October deadline fast approaching, lack of structured and effective engagement on these issues represents a fundamental risk to businesses and industry in Wales and more broadly to the devolution settlement. As such, I have written to the Secretary of State in BEIS expressing the need for Ministerial engagement as a matter of priority, calling for an early meeting after the summer recess.
Translate the text from Welsh to English.	Nod y Bil yw creu Senedd fodern, sy’n gallu cynrychioli pobl Cymru’n well. Bydd ganddi fwy o allu i graffu, llunio cyfreithiau, a dwyn y llywodraeth i gyfrif. Mae hefyd yn rhoi argymhellion y Pwyllgor Diben Arbennig ar Ddiwygio’r Senedd ar waith. Cefnogwyd yr argymhellion hyn gan y mwyafrif o Aelodau’r Senedd ym mis Mehefin 2022\. Os yw Aelodau’r Senedd yn cefnogi’r newidiadau yn y Bil, byddant ar waith erbyn etholiadau Senedd 2026\. Mae Bil Diwygio’r Senedd yn cynnig y newidiadau canlynol: * Bydd gan y Senedd 96 o Aelodau a fydd yn cael eu hethol gan ddefnyddio system cynrychiolaeth gyfrannol â rhestrau caeedig. Bydd y seddau’n cael eu dyrannu i bartïon gan ddefnyddio fformwla D’Hondt. * Bydd 16 etholaeth seneddol ar gyfer etholiad 2026\. Bydd y rhain yn cael eu creu drwy baru’r 32 o etholaethau newydd Senedd y DU yng Nghymru mewn adolygiad annibynnol. Bydd pob etholaeth yn ethol chwe Aelod. * Bydd etholiadau’r Senedd yn cael eu cynnal bob pedair blynedd o 2026 ymlaen. * Bydd uchafswm nifer Gweinidogion Cymru y gellir eu penodi yn cynyddu o 12 i 17 (ynghyd â’r Prif Weinidog a’r Cwnsler Cyffredinol). Bydd gan Weinidogion Cymru’r gallu i gynyddu’r nifer ymhellach i 18 neu 19, ond dim ond gyda chymeradwyaeth y Senedd. * Bydd uchafswm nifer y Dirprwy Lywyddion y gellir eu hethol gan Aelodau’r Senedd yn cynyddu o un i ddau. * Bydd rhaid i bob ymgeisydd ar gyfer etholiadau’r Senedd o hyn allan fyw yng Nghymru. * Bydd llwybr ar gael i’r seithfed Senedd ystyried ymhellach oblygiadau ymarferol a deddfwriaethol Aelodau o’r Senedd nesaf yn rhannu swyddi. * Bydd mecanwaith adolygu i ystyried gweithrediad ac effaith darpariaethau deddfwriaethol newydd yn dilyn etholiad 2026 ac unrhyw fater arall yn ymwneud â diwygio’r Senedd y mae o’r farn sy’n berthnasol. Mae’r Bil hefyd yn cynnig y dylid cynnal adolygiad ffiniau llawn ar ôl etholiad Senedd 2026\. Daw hyn i rym o etholiad Senedd 2030 ymlaen, a bydd adolygiadau’n cael eu cynnal bob wyth mlynedd. Bydd Comisiwn Ffiniau a Democratiaeth Leol Cymru yn cael ei addasu a’i ailenwi yn Gomisiwn Democratiaeth a Ffiniau Cymru gyda’r swyddogaethau angenrheidiol i adolygu ffiniau etholaethau’r Senedd. Bydd Bil arall yn cael ei gyflwyno’n nes ymlaen yn y flwyddyn i gyflwyno cwotâu rhywedd ar gyfer ymgeiswyr yn etholiadau’r Senedd. Y nod yw sicrhau bod y sefydliad yn fwy effeithiol ac yn cynrychioli’r bobl y mae’n ei wasanaethu. Dywedodd y Cwnsler Cyffredinol Mick Antoniw: > “Dyma gyfle unwaith mewn cenhedlaeth i greu Senedd fodern, sy’n adlewyrchu Cymru, ac i gryfhau ein democratiaeth. > > > “Ry’n ni’n creu Senedd sy’n fwy effeithiol, ac â mwy o allu i ddwyn Llywodraeth Cymru i gyfrif. Bydd y Bil hwn hefyd yn helpu i wneud yn siŵr bod y Senedd yn adlewyrchu’r newidiadau enfawr i setliad datganoli Cymru ers 1999, gan gynnwys pwerau i lunio cyfreithiau a chodi trethi. > > > “Cymru sydd â’r gynrychiolaeth isaf o bob gwlad yn y Deyrnas Unedig \- y Senedd sydd â’r nifer lleiaf o Aelodau o unrhyw un o’r Seneddau datganoledig, a’r lleihad diweddar mewn seddau yn Senedd y DU yw’r newid mwyaf sylweddol mewn canrif.” Dywedodd Arweinydd Plaid Cymru, Rhun ap Iorwerth: > “Ddau ddeg chwech o flynyddoedd yn ôl i’r diwrnod, pleidleisiodd pobl Cymru o blaid datganoli, a heddiw rydyn ni’n cymryd cam hanesyddol arall i gryfhau a grymuso ein democratiaeth. > > > “Bydd Senedd gryfach, fwy cynrychiadol, sy’n cael ei hethol drwy system gyfrannol, mewn sefyllfa well i barhau i wneud gwahaniaeth i bobl Cymru. Bydd yn sicrhau tegwch, gwell trefniadau craffu, ac yn helpu pob un ohonom i wireddu ein huchelgais i Gymru a’n democratiaeth sy’n aeddfedu. > > > “Ar ôl ei basio, bydd Bil Diwygio’r Senedd hefyd yn rhoi sylfaen fwy cadarn i ddemocratiaeth Cymru ac yn dod â’r Senedd yn agosach at faint y deddfwrfeydd yn yr Alban a Gogledd Iwerddon. Mae hyn mewn gwrthgyferbyniad llwyr i’r modd y mae cynrychiolaeth Cymru ar lefel y Deyrnas Unedig yn San Steffan yn cael ei gwanhau.”	The Bill aims to create a modern Senedd, better able to represent people in Wales, with increased capacity to scrutinise, make laws, and hold the government to account. It also realises the recommendations made by the Special Purpose Committee on Senedd Reform, which were endorsed by a majority of Senedd Members in June 2022\. If Senedd Members support the changes outlined in the Bill, they will be in place for the 2026 Senedd elections. The Senedd Reform Bill proposes the following changes: * The Senedd will have 96 Members elected using closed proportional lists. The seats would be allocated to parties using the D’Hondt formula. * The 32 new UK Parliament constituencies will be paired to create 16 Senedd constituencies for the 2026 Senedd election. Each constituency will elect six Members. * Senedd elections will be held every four years from 2026 onwards. * An increase in the maximum number of Welsh Ministers which can be appointed from 12 to 17 (plus the First Minister and the Counsel General) with an additional power to enable a further increase in the number to 18 or 19 with the approval of the Senedd. * Increase the maximum number of Deputy Presiding Officers who can be elected by Senedd Members from one to two. * All candidates for future Senedd elections must live in Wales. * A pathway for further consideration in the Seventh Senedd of the practical and legislative implications of job\-sharing of offices relating to the Senedd * A review mechanism to consider the operation and effect of the new legislative provisions following the 2026 election and any other Senedd reform issue it considers relevant. The Bill also proposes a full boundary review should take place after the 2026 Senedd election. This will take effect at the 2030 Senedd election, with reviews every eight years. The Local Democracy and Boundary Commission for Wales will be repurposed and renamed – to be known as the Democracy and Boundary Commission Cymru with the functions necessary to undertake reviews of Senedd constituency boundaries. A separate Bill to introduce gender quotas for candidates for election to the Senedd, with the aim of making the institution more effective and more representative of the people it serves, will be brought forward later in the year. Counsel General Mick Antoniw said: > “This is a once\-in\-a\-generation opportunity to create a modern Senedd, which truly reflects Wales, and to strengthen our democracy. > > > “We are creating a more effective Senedd, with a greater ability and capacity to hold the Welsh Government to account. This Bill will help ensure the Senedd also reflects the huge changes to Wales’ devolution settlement since 1999, including law\-making and tax\-raising powers. > > > “Wales is the most under\-represented country in the UK – the Senedd has the least Members of any devolved Parliament in the country and the recent reduction to UK Parliamentary seats is the most significant change in a century.” Leader of Plaid Cymru, Rhun ap Iorwerth, said: > “Twenty six years ago to the day when the people of Wales voted Yes for devolution, we are taking another historic step to strengthen and empower our democracy. > > > “A stronger, more representative Senedd, elected through a proportional system, will be better equipped to continue to make a difference to the people of Wales. It will ensure fairness, provide better scrutiny and help all of us realise our ambition for Wales and our maturing democracy. > > > “Once passed, the Senedd Reform Bill will also place Welsh democracy on firmer foundations and bring us closer to the size of the legislatures in Scotland and the north of Ireland. This stands in stark contrast to the way in which Wales’s representation on a UK level at Westminster is being weakened.”
Translate the text from English to Welsh.	On behalf of the Welsh Government, I welcome the Annual Report from the Children’s Commissioner for Wales. We recognise the breadth and importance of the work that the Commissioner continues to undertake on behalf of our children and young people. The Commissioner acts as an independent champion of children’s rights and wellbeing, advocating their views and ensuring that their voices are heard. Highlighting the work of the Commissioner is particularly important this year \- the year that marks the 30th anniversary of the United Nations Convention on the Rights of the Child (UNCRC). As a government, we are proud of our record of promoting Children’s Rights and working to ensure that all of our children have the best start in life. The Welsh Government has an enduring commitment to raise awareness and embed children’s rights in policy and practice in Wales. Our commitment to children’s rights has been underpinned by a range of work undertaken on children’s participation under Article 12 of the UNCRC, which ensures children and young people are consulted and involved in decisions that affect them. The participation of children and young people continues to be key in the development and delivery of our legislation, policies and programmes. Recent work to improve participation includes progress towards lowering the voting age in Wales to 16, the establishment of a Youth Parliament and the formal consultation of children and young people about Brexit \- Wales remains the only nation to have consulted with children and young people on this issue. The Children’s Commissioner for Wales published her 2018\-19 Annual Report on 4 October 2019\. The Report sets out the work undertaken by her office during the period 1 April 2018 to 31 March 2019\. In her report, the Commissioner has recognised the progress made by the Welsh Government in legislating for the abolition of reasonable punishment. This Bill takes our commitment to help protect children’s rights a step further and, if passed, will help end the physical punishment of children in Wales. The Commissioner’s Annual Report includes 14 recommendations for the Welsh Government. The document published today sets out the Welsh Government’s response to each recommendation alongside information on the actions that we have already taken or intend to take. The National Assembly will have the opportunity to debate the Commissioner’s Report in plenary on 10 December 2019 and I very much welcome their consideration of this report. As a Government we will continue to work collaboratively with the Commissioner and others for the benefit of children and young people by putting their rights and wellbeing at the heart of everything we do.	Ar ran Llywodraeth Cymru, rwy'n croesawu'r Adroddiad Blynyddol gan Gomisiynydd Plant Cymru. Rydym yn cydnabod pa mor eang a phwysig yw'r gwaith y mae'r Comisiynydd yn parhau i'w wneud ar ran ein plant a'n pobl ifanc. Mae'r Comisiynydd yn gweithredu fel hyrwyddwr annibynnol dros hawliau a llesiant plant, sy'n lleisio eu barn ac yn sicrhau bod eu lleisiau yn cael eu clywed. Mae tanlinellu gwaith y Comisiynydd yn arbennig o bwysig eleni, sy'n nodi 30 mlynedd ers cyhoeddi Confensiwn y Cenhedloedd Unedig ar Hawliau'r Plentyn (CCUHP). Fel llywodraeth, rydym yn falch o'n hanes o hyrwyddo hawliau plant a gweithio i sicrhau bod pob un o'n plant yn cael y dechrau gorau mewn bywyd. Mae gan Lywodraeth Cymru ymrwymiad parhaol i godi ymwybyddiaeth ac ymgorffori hawliau plant mewn polisïau ac arferion yng Nghymru. Mae ein hymrwymiad i hawliau plant wedi cael ei ategu gan waith amrywiol a wneir ar gyfranogiad plant o dan Erthygl 12 o CCUHP, sy'n sicrhau yr ymgynghorir â phlant a phobl ifanc a'u bod yn cael eu cynnwys mewn penderfyniadau sy'n effeithio arnynt. Mae cyfranogiad plant a phobl ifanc yn parhau i fod yn allweddol wrth inni ddatblygu a darparu ein deddfwriaeth, ein polisïau a'n rhaglenni. Mae'r gwaith diweddar i gynyddu cyfranogiad yn cynnwys cynnydd tuag at ostwng yr oedran pleidleisio yng Nghymru i 16 oed, sefydlu Senedd Ieuenctid ac ymgynghori'n ffurfiol â phlant a phobl ifanc ynghylch Brexit – Cymru yw'r unig wlad sydd wedi ymgynghori â phlant a phobl ifanc ar y mater hwn o hyd. Cyhoeddodd Comisiynydd Plant Cymru ei Adroddiad Blynyddol ar gyfer 2018\-19 ar 4 Hydref 2019\. Mae'r adroddiad yn nodi'r gwaith a wnaed gan ei swyddfa rhwng 1 Ebrill 2018 a 31 Mawrth 2019\. Yn ei hadroddiad, mae'r Comisiynydd wedi cydnabod y cynnydd a wnaed gan Lywodraeth Cymru wrth ddeddfu i ddiddymu cosb resymol. Mae'r Bil hwn yn mynd â'n hymrwymiad i amddiffyn hawliau plant gam ymhellach ac, os caiff ei basio, bydd yn helpu i roi terfyn ar gosbi plant yn gorfforol yng Nghymru. Mae Adroddiad Blynyddol y Comisiynydd yn cynnwys 14 o argymhellion i Lywodraeth Cymru. Mae'r ddogfen a gyhoeddir heddiw yn nodi ymateb Llywodraeth Cymru i bob argymhelliad, ochr yn ochr â gwybodaeth am y camau rydym eisoes wedi eu cymryd neu rydym yn bwriadu eu cymryd. Bydd y Cynulliad Cenedlaethol yn cael cyfle i drafod Adroddiad y Comisiynydd yn y cyfarfod llawn ar 10 Rhagfyr 2019 ac rwy'n croesawu ei ystyriaeth o'r adroddiad hwn yn fawr. Fel Llywodraeth, byddwn yn parhau i gydweithio â'r Comisiynydd ac eraill er budd plant a phobl ifanc drwy sicrhau bod eu hawliau a'u llesiant wrth wraidd popeth rydym yn ei wneud.
Translate the text from English to Welsh.	Last July I informed Assembly Members that Her Majesty’s Chief Inspector for Education and Training in Wales had written to me seeking my support for a review of the role of Estyn, to assess the implications of our education reforms on the future work of the Inspectorate. This was a proposal that I fully supported to continue to drive up standards in our education system. The independent review, published today on Estyn’s website, was undertaken by Professor Graham Donaldson who has a wealth of experience of conducting reviews of education systems around the world, including Australia, Portugal, and Japan. As Professor Donaldson remarks in this review “the ultimate tests of the reforms to Welsh education will be the extent to which they lead to higher standards of attainment and more relevant learning for all pupils”. Needless to say, the work of the Inspectorate has an important part to play in our ongoing reforms. I welcome this report and will work with Estyn and the wider education system to consider the recommendations and its implications for our reform process. You can read the report on the Estyn website.	Fis Gorffennaf diwethaf, fe roddais wybod i Aelodau'r Cynulliad fod Prif Arolygydd Ei Mawrhydi ar gyfer Addysg a Hyfforddiant yng Nghymru wedi ysgrifennu ataf i ofyn am fy nghefnogaeth i gynnal adolygiad o rôl Estyn, i asesu goblygiadau'r diwygiadau addysgol i waith yr Arolygiaeth yn y dyfodol. Roeddwn i'n gwbl gefnogol o'r cynnig, er mwyn inni barhau i wella safonau yn ein system addysg. Cafodd yr adolygiad annibynnol, a gyhoeddir heddiw ar wefan Estyn, ei gynnal gan Yr Athro Graham Donaldson. Mae ganddo gyfoeth o brofiad mewn cynnal adolygiadau o systemau addysg ar draws y byd, gan gynnwys Awstralia, Portiwgal, a Japan. Fel y dywed yr Athro Donaldson yn ei adolygiad “O ran diwygio addysg yng Nghymru, bydd mesur ei lwyddiant yn ddibynnol ar y graddau y bydd yn arwain at safonau uwch o gyrhaeddiad a dysgu mwy perthnasol ar gyfer pob disgybl”. Prin bod angen dweud bod gan waith yr Arolygiaeth rôl bwysig i'w chwarae yn y diwygiadau sydd ar y gweill. Rwy'n croesawu'r adroddiad hwn a byddaf yn gweithio gydag Estyn a'r system addysg ehangach i ystyried yr argymhellion a'u goblygiadau i'n proses ddiwygio. Gallwch ddarllen yr adroddiad ar wefan Estyn.
Translate the text from English to Welsh.	In April, I gave an Oral Statement on the progress we were making with the Blue Badge scheme in Wales. I also advised that I had appointed a Task and Finish group, chaired by Val Lloyd, to provide me with recommendations to improve the scheme in Wales. Today I am publishing the group’s report and recommendations, together with the Welsh Government response. The Task and Finish group considered a wide range of evidence in all aspects of the Blue Badge scheme, from the eligibility criteria to assessment and enforcement. The report makes 13 recommendations as to how the scheme can be improved in these areas throughout Wales. The recommendations cover a variety of changes, some of which can be addressed immediately. Others will require further work to look at issues around implementation, practicality and cost. I recently shared the final report with Assembly Members and invited observations from them ahead of its publication and accompanied Welsh Government response. I would like to thank those members who came forward with their observations. In order to take forward the recommendations of the Task and Finish group, I have formed a Blue Badge Implementation Group. This new group will also address any issues and concerns not previously investigated or considered by the Task and Finish group. I have invited Val Lloyd to Chair of the Implementation Group. A number of other working groups will also be established as determined by the work programme. I have previously stated that I would like to see changes to eligibility to include people with temporary conditions which require extensive treatment and rehabilitation that impacts on their mobility. As a priority, I would like to investigate changes to eligibility, changes to administrative processes and improved enforcement. I am opening a consultation on these issues in the New Year and will provide a further update on this matter in due course. This statement is being laid during recess in order to update members before the end of the year. I will be making a full statement to members in the Chamber in the New Year.	Ym mis Ebrill, cyhoeddais Ddatganiad Llafar ar y cynnydd yr oeddem yn ei wneud yng Nghymru o safbwynt y Bathodyn Glas. Hefyd, dywedais fy mod wedi penodi grŵp Gorchwyl a Gorffen, o dan gadeiryddiaeth Val Lloyd, i gyflwyno argymhellion imi ar sut i wella’r cynllun yng Nghymru. Heddiw, rydw i’n cyhoeddi adroddiad y grŵp hwnnw a’r argymhellion a wnaed ganddo, ynghyd ag ymateb Llywodraeth Cymru. Ystyriodd y Grŵp Gorchwyl a Gorffen amrywiaeth eang o dystiolaeth ar bob agwedd ar Gynllun y Bathodyn Glas \- o’r meini prawf cymhwysedd i asesu a gorfodi. Mae’r adroddiad yn cyflwyno tri ar ddeg o argymhellion ynghylch sut y gellir gwella’r agweddau hynny ar y cynllun ledled Cymru. Mae’r argymhellion yn cwmpasu amrywiaeth o newidiadau, a gellir mynd i’r afael â rhai ohonynt ar unwaith. Bydd yn rhaid gwneud mwy o waith ar yr argymhellion eraill er mwyn ystyried materion sy’n ymwneud â gweithredu, ymarferoldeb a chostau. Yn ddiweddar, rhennais yr adroddiad terfynol gydag Aelodau’r Cynulliad gan ofyn iddynt wneud sylwadau cyn iddo gael ei gyhoeddi a chyn cyhoeddi ymateb Llywodraeth Cymru. Hoffwn ddiolch i’r Aelodau hynny a gyflwynodd eu sylwadau. Er mwyn rhoi argymhellion y grŵp Gorchwyl a Gorffen ar waith, rwyf wedi sefydlu Grŵp Gweithredu’r Bathodyn Glas. Bydd y grŵp newydd hwn hefyd yn mynd i’r afael ag unrhyw faterion a phryderon nad ymchwiliwyd iddynt ac na chawsant eu hystyried gan y grŵp Gorchwyl a Gorffen. Rwyf wedi gwahodd Val Lloyd i Gadeirio’r Grŵp Gweithredu. Bydd nifer o weithgorau eraill hefyd yn cael eu sefydlu a hynny’n unol â’r rhaglen waith. Yn y gorffennol, rwyf wedi dweud yr hoffwn weld y meini prawf o ran cymhwysedd yn cael eu newid er mwyn cynnwys pobl sydd â phroblemau symudedd am eu bod yn dioddef o gyflyrau dros dro ac y mae angen triniaeth ddwys a chynllun adsefydlu arnynt yn sgil hynny. Rwyf yn rhoi blaenoriaeth i’r broses o newid y meini prawf cymhwysedd, newid y prosesau gweinyddol a gwella’r broses orfodi. Yn y flwyddyn newydd, byddaf yn dechrau proses ymgynghori ar y materion hynny a byddaf yn rhoi’r wybodaeth ddiweddaraf ar y mater hwn maes o law. Caiff y datganiad hwn ei osod yn ystod y toriad er mwyn rhoi’r wybodaeth ddiweddaraf i Aelodau cyn diwedd y flwyddyn. Byddaf yn rhoi datganiad llawn i’r Aelodau yn y Siambr yn y flwyddyn newydd.
Translate the text from English to Welsh.	This statement provides an update on the Wales Economic Growth Fund 2012\. Whilst there are some claims still to be made, the following tables provide details of activity and the actual level of investment by Unitary Authority and by sector. I have approved claims for 85 businesses through the scheme, with an investment figure of over £18 million. These projects have created 874 new and safeguard around 1,028 jobs. The second round of the Fund is currently progressing, with applications being assessed under Value for Money criteria. I will provide a statement on this stage of the Fund following the summer recess. ### Documents * #### Table \- details of activity and actual level of investment by Unitary Authority and by sector, file type: doc, file size: 210 KB 210 KB	Mae’r datganiad hwn yn rhoi diweddariad ynghylch Cronfa Twf Economaidd Cymru 2012\. Er bod rhai hawliadau eto i’w gwneud, mae’r tablau canlynol yn rhoi manylion y gweithgarwch a gwir lefel y buddsoddiad yn ôl Awdurdod Unedol ac yn ôl sector. Rwyf wedi cymeradwyo hawliadau ar gyfer 85 o fusnesau drwy’r cynllun, ac mae mwy na £18 miliwn wedi ei fuddsoddi. Mae’r prosiectau hyn wedi creu 874 o swyddi newydd ac wedi diogelu rhyw 1,028 o swyddi. Mae ail rownd y Gronfa wrthi’n mynd yn ei blaen, â’r ceisiadau’n cael eu hasesu o dan y meini prawf Gwerth am Arian. Byddaf yn darparu datganiad ar y cam hwn o’r Gronfa ar ôl toriad yr haf. ### Dogfennau * #### Tabl \- manylion y gweithgarwch a gwir lefel y buddsoddiad yn ôl Awdurdod Unedol ac yn ôl sector , math o ffeil: doc, maint ffeil: 210 KB 210 KB
Translate the text from English to Welsh.	This is the third year of the planning arrangements following the introduction of the NHS Finance (Wales) Act 2014\. The NHS Wales Planning Framework marked a new approach to planning in the Welsh health service, requiring health boards and NHS trusts to set out how resources will be used over a 3 year period to: * Address areas of population health need and improve health outcomes * Improve the quality of care * Ensure best value from resources. The Welsh Government has strengthened the planning arrangements over the last 12 months to reflect lessons learned from the first 2 years of this new planning regime. A plan will only be approved following robust, board\-level scrutiny and approval and when I, as Cabinet Secretary, am satisfied that it meets the requirements set out in the framework. The approval of a plan does not abdicate health board or NHS trust board accountability for the delivery of services nor does it prejudice the outcome of any due process required to implement the plan. Any service reconfiguration needed must be carried out in line with legislation and our existing guidance, for example, and any application for capital investment will be subject to the normal business case approval processes. Following a robust scrutiny process of the 2016\-19 integrated medium\-term plans, I have approved the following 6 organisations – Aneurin Bevan and Cwm Taf University Health Boards, Powys teaching Health Board, Public Health Wales, Velindre, and Welsh Ambulance Services NHS Trusts. I have set challenging accountability terms to ensure that we continue to drive improvement at pace through the health service, and avoid complacency in any organisations. The performance of these organisations will be reviewed regularly through the year. This is the first year that WAST’s plan has been approved, and reflects the improvements that have taken place within this trust, supported by EASC, over the last 2 years. ### Betsi Cadwaladr University Health Board Assembly Members will be aware that Betsi Cadwaladr University Health Board faces a number of service and performance challenges, which require ongoing support. The development of a clear and robust one year plan will form part of this, and will take place alongside the special measures work. ### Hywel Dda University Health Board Hywel Dda University Health Board faces ongoing strategic, service and financial challenges. The health board will produce a one year plan which will allow the health board to focus on priority areas over the next year. Officials are working closely with the health board to provide support as they develop and implement this plan, and continue to work on developing an approvable 3 year plan. ### Abertawe Bro Morgannwg University Health Board ABMU has not been able to produce an IMTP that delivers service requirements and balances across the 3 year period of the plan. I recognise that this is disappointing for the organisation which has worked hard to produce an approvable plan and have clear ambition to deliver improvements. There are, however, specific concerns about performance, particularly in unscheduled care and cancer services. The organisation is producing a one year plan that focuses on improved delivery across a number of performance areas. Officials will continue to work with ABMU to support them in their ambition to achieve a 3 year approval for 2017/18\. ### Cardiff and Vale University Health Board Cardiff and Vale has requested some additional time in order to finalise their 3 year plan. I have therefore agreed with the Chair to defer my decision on their plan until the 8 July, in order for the organisation to have the opportunity to finalise work on some material issues in relation to their financial plan. I have asked my officials to provide further advice after that date. The changes this year demonstrate the rigour of the approval process, and that organisations are required to continually meet their approval conditions throughout the rolling 3 year cycle. Each of the 3 organisations who have not had approved plans will agree a one\-year plan, which reflects key deliverables for this year and milestones for further development with the aim of achieving approvable medium\-term plans in 2017/18\. The 3 year IMTPs are critical statements of the strategic and delivery intentions of NHS organisations. The approval process for such important plans must be rigorous. I expect boards to ensure their organisations continually meet their plan approval conditions and to meet the commitments set out in their IMTPs. Where boards are unable to deliver approvable 3 year plans, my officials will consider appropriate arrangements to support them.	Dyma drydedd flwyddyn y trefniadau cynllunio yn dilyn cyflwyno Deddf Cyllid y GIG (Cymru) 2014\. Roedd Fframwaith Cynllunio GIG Cymru yn nodi dull newydd o fynd ati i gynllunio yng ngwasanaeth iechyd Cymru, gan ei gwneud yn ofynnol i fyrddau iechyd ac ymddiriedolaethau’r GIG ddangos sut y caiff adnoddau eu defnyddio dros gyfnod o dair blynedd i wneud y canlynol: * Mynd i’r afael â meysydd o angen o ran iechyd y boblogaeth, a gwella canlyniadau iechyd * Gwella ansawdd gofal * Sicrhau’r gwerth gorau o adnoddau. Mae Llywodraeth Cymru wedi cryfhau’r trefniadau cynllunio dros y 12 mis diwethaf i adlewyrchu’r gwersi a ddysgwyd o ddwy flynedd gyntaf y drefn gynllunio newydd. Ni chaiff cynllun ei gymeradwyo oni bai bod proses gadarn o graffu a chymeradwyo wedi’i chynnal ar lefel bwrdd ac fy mod innau, fel Ysgrifennydd Cabinet, yn fodlon bod y cynllun yn diwallu’r gofynion a bennwyd yn y fframwaith. Nid yw cymeradwyo cynllun yn golygu nad yw bwrdd iechyd neu fwrdd ymddiriedolaeth y GIG yn atebol am y gwaith o ddarparu gwasanaethau. Nid yw ychwaith yn rhagfarnu canlyniad unrhyw broses briodol y mae ei hangen i roi’r cynllun ar waith. Er enghraifft, rhaid i unrhyw waith i ad\-drefnu gwasanaethau gael ei wneud yn unol â’r ddeddfwriaeth ac â’n canllawiau cyfredol, a bydd gofyn i unrhyw gais am fuddsoddiad cyfalaf ddilyn y broses arferol ar gyfer cymeradwyo achosion busnes. Yn dilyn proses graffu drylwyr ar gynlluniau tymor canolig integredig 2016\-19, rwyf wedi cymeradwyo’r chwe sefydliad canlynol: Byrddau Iechyd Prifysgol Aneurin Bevan a Chwm Taf, Bwrdd Iechyd Addysgu Powys, Iechyd Cyhoeddus Cymru ac Ymddiriedolaethau GIG Felindre a Gwasanaeth Ambiwlans Cymru. Rwyf wedi gosod telerau atebolrwydd heriol i sicrhau ein bod yn parhau i ysgogi gwelliant cyflym trwy'r gwasanaeth iechyd, ac osgoi hunanfodlonrwydd mewn unrhyw sefydliad. Bydd perfformiad y sefydliadau hyn yn cael ei adolygu'n rheolaidd yn ystod y flwyddyn. Dyma'r flwyddyn gyntaf y cafodd cynllun Ymddiriedolaeth GIG Gwasanaethau Ambiwlans Cymru ei gymeradwyo, ac mae'n adlewyrchu'r gwelliannau sydd wedi digwydd yn yr Ymddiriedolaeth hon, gyda chefnogaeth y Cyd\-bwyllgor Gwasanaethau Ambiwlans Brys, dros y ddwy flynedd ddiwethaf. ### Bwrdd Iechyd Prifysgol Betsi Cadwaladr Bydd Aelodau’r Cynulliad yn ymwybodol fod Bwrdd Iechyd Prifysgol Betsi Cadwaladr yn wynebu nifer o heriau sy'n ymwneud â gwasanaethau a pherfformiad, sy’n golygu bod gofyn iddynt gael cymorth parhaus. Bydd datblygu cynllun blwyddyn sy’n glir a chadarn yn rhan o’r broses hon, a bydd yn digwydd law yn llaw â gwaith y Mesurau Arbennig. ### Bwrdd Iechyd Prifysgol Hywel Dda Mae Bwrdd Iechyd Prifysgol Hywel Dda yn wynebu heriau parhaus sy'n ymwneud â gwasanaethau, strategaethau a chyllid. Bydd y bwrdd iechyd yn llunio cynllun blwyddyn a fydd yn caniatáu i'r bwrdd iechyd ganolbwyntio ar feysydd â blaenoriaeth dros y flwyddyn nesaf. Mae swyddogion yn gweithio'n agos gyda'r bwrdd iechyd i ddarparu cymorth wrth iddynt ddatblygu a gweithredu'r cynllun hwn, gan barhau i weithio ar ddatblygu cynllun tair blynedd derbyniol. ### Bwrdd Iechyd Prifysgol Abertawe Bro Morgannwg Nid yw'r Bwrdd Iechyd wedi gallu llunio cynllun tymor canolig integredig sy'n cyflawni gofynion gwasanaethau a chydbwysedd ar draws tair blynedd y cynllun. Rwy’n cydnabod bod hyn yn siom i sefydliad sydd wedi gweithio’n galed i greu cynllun i’w gymeradwyo, ac sydd â dyhead clir i sicrhau gwelliannau. Fodd bynnag, mae pryderon penodol ynghylch perfformiad, yn enwedig o ran gofal heb ei drefnu a gwasanaethau canser. Mae'r sefydliad wrthi’n llunio cynllun blwyddyn sy'n canolbwyntio ar gyflawni'n well ar draws nifer o feysydd perfformiad. Bydd swyddogion yn parhau i weithio gyda’r Bwrdd Iechyd i’w cynorthwyo yn eu huchelgais i sicrhau cymeradwyaeth tair blynedd ar gyfer 2017/18\. ### Bwrdd Iechyd Prifysgol Caerdydd a'r Fro Mae Caerdydd a'r Fro wedi gofyn am ragor o amser i gwblhau eu cynllun tair blynedd. Rwyf felly wedi cytuno â’r Cadeirydd y byddaf yn gohirio fy mhenderfyniad am eu cynllun tan 8 Gorffennaf, er mwyn i’r sefydliad gael amser i roi’r wedd derfynol ar rai materion yn ymwneud â’u cynllun ariannol. Rwyf wedi gofyn i’m swyddogion ddarparu rhagor o gyngor ar ôl y dyddiad hwnnw. Mae’r newidiadau eleni yn dangos pa mor llym yw'r broses gymeradwyo, a'i bod yn ofynnol i sefydliadau fodloni eu hamodau cymeradwyo yn barhaus trwy gydol y cylch treigl tair blynedd. Bydd pob un o'r tri sefydliad nad yw eu cynlluniau wedi’u cymeradwyo yn cytuno ar gynllun blwyddyn sy'n adlewyrchu'r canlyniadau allweddol ar gyfer eleni a'r cerrig milltir ar gyfer datblygu ymhellach, gyda'r bwriad o gyflawni cynlluniau tymor canolig derbyniol yn 2017/18\. Mae'r cynlluniau tymor canolig integredig 3 blynedd yn ddatganiadau hanfodol o fwriad strategol sefydliadau'r GIG, a'r hyn y maent yn bwriadu ei gyflawni. Mae'n rhaid i’r broses gymeradwyo ar gyfer cynlluniau mor bwysig fod yn llym. Rwy'n disgwyl i Fyrddau sicrhau bod eu sefydliadau'n bodloni amodau cymeradwyo eu cynlluniau yn barhaus, yn ogystal â'r ymrwymiadau sydd wedi'u nodi yn eu cynlluniau tymor canolig integredig. Lle nad yw Byrddau'n gallu cyflawni cynlluniau 3 blynedd cymeradwy, bydd fy swyddogion yn ystyried trefniadau priodol i'w cefnogi.
Translate the text from English to Welsh.	Social Care Wales will come into effect from 3 April 2017 and will replace the existing Care Council for Wales. This change is being made as part of the Regulation and Inspection of Social Care (Wales) Act 2016\. Minister for Social Services and Public Health, Rebecca Evans has today announced that the board will be chaired by Arwel Ellis Owen who is the currently the Chair of the Care Council for Wales board. The other members will be: Abigail Harris, Aled Roberts, Carl Cooper, Damian Bridgeman, Donna Hutton, Emma Britton, Grace Quantock, Joanne Kember, Jane Moore, Kate Hawkins, Peter Max, Rhian Watcyn Jones, and Simon Burch. Members will serve for a period of four years, from 3 April 2017 until 31 March 2021\. Rebecca Evans said: > “Social Care Wales will be a dynamic and powerful body. It will take on new responsibilities for driving improvement across our social care sector, as well as retaining existing responsibilities for regulating and developing the workforce. > > “Following unprecedented interest and a competitive selection process, I am pleased to announce the membership of the new Social Care Wales board. > > “The members, headed up by Arwel Ellis Owen, are passionate about, and committed to, improving social care in Wales. They have a diverse range of skills, experience and perspectives which makes them well\-placed to drive improvement in social care. > > “I look forward to working with Social Care Wales as it ensures we have a high\-quality social care workforce that provides services fully meeting the needs of people in Wales.”	Bydd Gofal Cymdeithasol Cymru yn dod i rym ar 3 Ebrill 2017 ac yn disodli'r Cyngor Gofal Cymru presennol. Mae'r newid hwn yn digwydd fel rhan o Ddeddf Rheoleiddio ac Arolygu Gofal Cymdeithasol (Cymru) 2016\. Cyhoeddodd y Gweinidog Iechyd y Cyhoedd a Gwasanaethau Cymdeithasol, Rebecca Evans heddiw y bydd y bwrdd dan gadeiryddiaeth Arwel Ellis Owen, sef Cadeirydd Cyngor Gofal Cymru ar hyn o bryd. Yr aelodau eraill fydd: Abigail Harris, Aled Roberts, Carl Cooper, Damian Bridgeman, Donna Hutton, Emma Britton, Grace Quantock, Joanne Kember, Jane Moore, Kate Hawkins, Peter Max, Rhian Watcyn Jones, a Simon Burch. Bydd yr aelodau yn gwasanaethu am gyfnod o bedair blynedd, o 3 Ebrill 2017 hyd at 31 Mawrth 2021\. Dywedodd Rebecca Evans: > "Bydd Gofal Cymdeithasol Cymru yn gorff deinamig a phwerus. Bydd yn ysgwyddo cyfrifoldebau newydd dros sicrhau gwelliannau ar draws ein sector gofal cymdeithasol, yn ogystal â chadw cyfrifoldebau presennol dros reoleiddio a datblygu'r gweithlu. > > "Yn dilyn proses ddethol gystadleuol, lle gwelwyd mwy o ddiddordeb nag erioed, rwy'n falch iawn o gyhoeddi enwau aelodau bwrdd newydd Gofal Cymdeithasol Cymru. > > "Mae'r aelodau, dan arweiniad Arwel Ellis Owen, yn frwd iawn ac wedi ymroi i wella gofal cymdeithasol yng Nghymru. Mae ganddyn nhw sgiliau, profiadau a safbwyntiau amrywiol, sy'n golygu eu bod yn fwy na pharod i sicrhau gwelliannau mewn gofal cymdeithasol. > > "Rwy'n edrych ymlaen at gael cydweithio gyda Gofal Cymdeithasol Cymru wrth iddo sicrhau fod gennym weithlu gofal cymdeithasol o safon uchel, yn darparu gwasanaethau sy’n llwyr fodloni anghenion pobl Cymru."
Translate the text from Welsh to English.	Bydd yn ofynnol yn ôl y gyfraith i unrhyw un sy'n cyrraedd i’r DU o Ddenmarc dros nos ynysu am 14 diwrnod. Bydd hyn nid yn unig yn berthnasol i'r unigolion hynny, ond i'w haelwydydd hefyd. Mae hyn yn cyd\-fynd â'r ffordd y mae Llywodraeth y DU yn gweithredu pwerau mewnfudo, sy'n golygu y gwrthodir mynediad i’r DU i unrhyw un nad yw’n wladolyn Prydeinig ac unrhyw deithwyr sy’n byw ym Mhrydain sydd wedi bod yn Nenmarc neu deithio drwy’r wlad yn ystod yr 14 diwrnod diwethaf. Cymerwyd camau brys yn dilyn adroddiadau gan awdurdodau iechyd yn Nenmarc bod achosion eang o SARS\-CoV\-2 wedi'u canfod ar ffermydd mincod, gyda lledaeniad dilynol feirws amrywiad minc i'r gymuned leol. Dywedodd Vaughan Gething, y Gweinidog Iechyd: > Mesur rhagofalus yw hwn sy'n seiliedig ar dystiolaeth gynnar gan Awdurdodau Iechyd yn Nenmarc. Drwy gymryd camau pellach nawr, cau coridorau teithio a'i gwneud yn ofynnol i unigolion a'u haelwydydd ynysu, ein nod ni yw atal risg i Gymru a'r DU rhag y straen newydd yma. > > > Bydd Iechyd Cyhoeddus Cymru yn cysylltu â thrigolion Cymru sydd wedi bod yn Nenmarc yn ystod yr 14 diwrnod diwethaf i egluro y byddwn yn ei gwneud yn ofynnol iddynt hwy a'u haelwydydd ynysu fel mesur rhagofalus ychwanegol. > > > Mae'r mesurau hyn yn cael eu rhoi ar waith gan feddwl am ddiogelwch y cyhoedd. Mae'r rhain yn ddyddiau cynnar ac mae angen i ni fod yn ofalus iawn wrth ddysgu mwy am y sefyllfa hon sy'n datblygu.	Anyone arriving in the UK from Denmark overnight will be legally required to isolate for 14 days. This will not only apply to individuals, but to their households too. This coincides with the UK Government’s implementation of immigration powers, which mean all non\-British national or resident travellers who’ve been in or transited through Denmark in the last 14 days will be denied entry into the UK. Urgent action has been taken following reports from health authorities in Denmark that widespread outbreaks of SARS\-CoV\-2 has been found in mink farms, with subsequent spread of a mink\-variant virus to the local community. Health Minister, Vaughan Gething, said: > This is a precautionary measure based on early evidence from Health Authorities in Denmark. By taking further action now, closing travel corridors and requiring individuals and their households to isolate, we aim to prevent risk to Wales and the UK from this new strain. > > > Public Health Wales will be in touch with Welsh residents who have been in Denmark in the past 14 days to explain that we will require them and their households to isolate as an extra precautionary measure. > > > These measures are being taken with the safety of the public in mind. These are early days and we need to take extra caution while we learn more about this developing situation.
Translate the text from English to Welsh.	In February 2018 the Secretary of State for Health and Social Care announced an Independent Medicines and Medical Devices Safety Review to be led by Baroness Julia Cumberlege into concerns raised in three specific areas affecting women’s health, the anti\-epileptic drug sodium valproate, the hormone pregnancy test primodos and the use of surgical mesh. The review team’s report First Do No Harm was published on 8 July 2020\. I welcome the report which has exposed significant failings in patient safety and UK \- wide regulation and its recommendations. The review team held extensive discussions with patients who experienced the complications following the use of hormone pregnancy tests, sodium valproate and surgical mesh procedures. Although the review focused on the healthcare system in England, many women from Wales submitted details of similar failures within Wales’ healthcare service and the review team undertook a visit to Cardiff where Welsh patient groups gave evidence. I am pleased that the review team has listened to the patient groups’ experiences and would like to thank those from Wales who came forward to give evidence and bravely shared their highly personal stories. I am also grateful to those women for their persistence in bringing these issues to our attention and for keeping my officials and I abreast of their campaign’s objectives. The described failings are widespread and have affected women throughout the UK and also across the world, in Europe, North America and across the Pacific region. The specific failings identified relate to regulatory oversight, a lack of scientific evidence on the effects of hormone pregnancy tests, sodium valproate and surgical mesh, the absence of data to record problems and, most worryingly, a perceived lack of compassion and interest in doing anything timely to reduce patients’ problems and concerns in spite of ample evidence of life\-altering suffering. I am deeply sorry for the harm that has been caused and apologise to women in Wales for a system wide failure of the healthcare service. If there is a silver lining to this dark story, it is that the healthcare service in Wales is determined to learn from its mistakes and there is a commitment to improve. In addition, the review team’s recommendations, in particular to establish a patient identifiable database and registry, should allow the tracking of the effects of medicines, hormone tests, medical devices and surgical techniques on patient outcomes, to ensure patients are not harmed. In terms of regulation there is likely to be a greater emphasis on patient safety, rather than commercial considerations such as the impetus to rapidly move treatments to market. I will be responding to the review team’s recommendations in a further written statement in the coming weeks.	Ym mis Chwefror 2018, cyhoeddodd yr Ysgrifennydd Gwladol dros Iechyd a Gofal Cymdeithasol y byddai Adolygiad Annibynnol o Ddiogelwch Meddyginiaethau a Dyfeisiau Meddygol yn cael ei gynnal o dan arweinyddiaeth y Farwnes Julia Cumberlege. Byddai’r adolygiad yn ymchwilio i’r pryderon a godwyd mewn tri maes penodol sy’n ymwneud ag iechyd menywod, y cyffur gwrthepileptig sodiwm falproad, y prawf beichiogrwydd primados sy’n seiliedig ar hormon, a’r defnydd o rwyll lawfeddygol. Cafodd adroddiad y tîm adolygu First Do No Harm ei gyhoeddi ar 8 Gorffennaf 2020\. Rwy’n croesawu’r adroddiad a’i argymhellion, sy’n amlygu methiannau sylweddol mewn diogelwch cleifion a’r rheoliadau sy’n ymwneud â’r DU gyfan. https://www.immdsreview.org.uk/downloads/IMMDSReview\_Web.pdf Bu’r tîm adolygu’n trafod yn helaeth gyda chleifion sydd wedi dioddef anawsterau yn sgil defnyddio profion beichiogrwydd hormon neu sodiwm falproad, neu yn sgil cael llawdriniaethau rhwyll lawfeddygol. Er bod yr adolygiad wedi canolbwyntio ar y system gofal iechyd yn Lloegr, roedd llawer o fenywod o Gymru wedi cyflwyno manylion am fethiannau tebyg o fewn gwasanaeth gofal iechyd Cymru, ac ymwelodd y tîm adolygu â Chaerdydd er mwyn i’r grwpiau cleifion yma allu cyflwyno eu tystiolaeth hwythau. Rwy’n falch bod y tîm adolygu wedi manteisio ar y cyfle i wrando ar brofiadau’r grwpiau cleifion hyn, a hoffwn ddiolch i’r rheini o Gymru a fu mor ddewr wrth roi tystiolaeth a rhannu eu hanesion personol iawn. Rwyf hefyd yn ddiolchgar i’r menywod hynny sydd wedi dyfalbarhau i dynnu ein sylw at y materion hyn, ac am sicrhau bod fy swyddogion a minnau’n cael yr wybodaeth ddiweddaraf am hynt yr ymdrechion i gyflawni amcanion eu hymgyrch. Mae’r methiannau a ddisgrifir yn rhai byd\-eang sydd wedi effeithio ar fenywod ar hyd a lled y DU, yn ogystal ag ar draws y byd: yn Ewrop, Gogledd America, ac ar draws rhanbarth y Môr Tawel.Mae’r methiannau penodol a nodir yn ymwneud â goruchwylio rheoleiddiol; diffyg tystiolaeth wyddonol am effeithiau profion beichiogrwydd hormon, sodiwm falproad, a rhwyll lawfeddygol; absenoldeb data i gofnodi problemau; ac yn destun pryder difrifol, y canfyddiad o ddiffyg cydymdeimlad a diddordeb o ran ymateb yn amserol mewn unrhyw fodd i bryderon a phroblemau cleifion er gwaethaf y ffaith bod digon o dystiolaeth bod dioddef yn digwydd ar lefel sydd wedi newid bywyd y dioddefwr. Mae’n ddrwg gennyf o waelod calon am y niwed a achoswyd, ac rwy’n ymddiheuro i fenywod yng Nghymru am fethiannau’r gwasanaeth gofal iechyd ar draws y system gyfan. Os gall unrhyw beth da ddod allan o’r hanes tywyll hwn, y peth hwnnw yw bod y gwasanaeth gofal iechyd yng Nghymru yn benderfynol y bydd yn dysgu o’i gamgymeriadau a’i fod yn gwneud ymrwymiad i wella. Yn ogystal â hynny, bydd yr argymhellion a wneir gan y tîm adolygu, yn enwedig yr argymhelliad i sefydlu cronfa ddata a chofrestr i nodi manylion cleifion, yn golygu y bydd yn bosibl tracio sut mae meddyginiaethau, profion sy’n seiliedig ar hormon, dyfeisiau meddygol, a thechnegau llawfeddygol yn effeithio ar ganlyniadau cleifion, er mwyn sicrhau nad yw cleifion yn cael niwed. O ran rheoleiddio, mae’n debygol y bydd mwy o bwyslais yn cael ei roi ar ddiogelwch y claf, yn hytrach nag ar ystyriaethau masnachol megis y symbyliad i sicrhau bod triniaethau’n cyrraedd y farchnad yn gyflym. Byddaf yn ymateb i argymhellion y tîm adolygu mewn datganiad ysgrifenedig pellach a gyhoeddir yn ystod yr wythnosau nesaf.
Translate the text from English to Welsh.	The eight week consultation will seek the public’s views of the proposed Wild Animals in Travelling Circuses (Wales) Bill. There are no circuses using wild animals based in Wales, but when they do visit there are renewed calls to ban the practice. A previous public consultation exploring the possible licensing of Mobile Animal Exhibits, where views were also sought about the use of wild animals in circuses, found overwhelming support for a ban. Travelling circuses have toured the United Kingdom for over two hundred years and will continue to be welcome in Wales, but they will not be permitted to use wild animals under the Bill. Cabinet Secretary for Energy, Planning and Rural Affairs, Lesley Griffiths said: > “We believe that wild animals should be treated with dignity and respect as sentient beings, and not objectified or perceived as commodities for our entertainment. > > “A ban will send a clear message that the people of Wales believe this practice to be an outdated notion and ethically unacceptable. > > “We want future generations of children and young people to develop respectful and responsible attitudes towards animals. I would urge everyone with an interest to give their views on our proposals and take part in the consultation. > > “It is important to stress the Bill is not about the use of all animals in circuses or other forms of entertainment, but instead the use of wild animals in travelling circuses in Wales.” The consultation will be open to responses until 26 November 2018\.	Bydd yr ymgynghoriad wyth wythnos yn ceisio barn y cyhoedd ar y Bil arfaethedig Anifeiliaid Gwyllt mewn Syrcasau Teithiol (Cymru). Er nad oes syrcasau sy'n defnyddio anifeiliaid gwyllt yng Nghymru, maent yn ymweld yn rheolaidd, a bob tro y maent yn gwneud hynny mae'r galwadau i wahardd yr arfer yn codi eto. Dangosodd ymgynghoriad cyhoeddus blaenorol oedd yn edrych ar drwyddedu posibl ar gyfer Arddangosfeydd Teithiol o Anifeiliaid, ble yr holwyd barn hefyd ynghylch defnyddio anifeiliaid gwyllt mewn syrcasau, bod cefnogaeth enfawr i wahardd hyn. Bu syrcasau teithiol yn mynd o amgylch y Deyrnas Unedig am dros ddau gan mlynedd a byddant yn parhau i gael eu croesawu yng Nghymru, ond ni fydd ganddynt yr hawl i ddefnyddio anifeiliaid gwyllt o dan y Bil. Dywedodd Ysgrifennydd y Cabinet dros Ynni, Cynllunio a Materion Gwledig, Lesley Griffiths: > "Rydym yn credu y dylai anifeiliaid gwyllt gael eu trin gydag urddas a pharch fel bodau sydd â theimladau, ac ni ddylent gael eu trin fel gwrthrychau neu ddull o'n difyrru. > > "Bydd gwaharddiad yn anfon neges glir fod pobl Cymru yn credu bod yr arfer hwn yn syniad hen\-ffasiwn ac yn foesol annerbyniol. > > "Rydym am i genedlaethau'r dyfodol o blant a phobl ifanc barchu a bod yn gyfrifol gydag anifeiliaid. Hoffwn annog pawb sydd â diddordeb i roi eu barn ar ein cynnig a chymryd rhan yn yr ymgynghoriad. > > "Mae'n bwysig pwysleisio nad defnyddio anifeiliaid mewn syrcasau neu ddulliau eraill o adloniant yw'r rheswm dros y Bil, ond yn hytrach ddefnyddio anifeiliaid gwyllt mewn syrcasau teithiol yng Nghymru." Bydd yr ymgynghoriad ar agor tan 26 Tachwedd 2018\.
Translate the text from Welsh to English.	Heddiw, rwyf wedi gosod Rheoliadau drafft Cynlluniau Gostyngiadau’r Dreth Gyngor (Gofynion Rhagnodedig a’r Cynllun Diofyn) (Cymru) (Diwygio) 2023 gerbron y Senedd. Yn amodol ar gymeradwyaeth y Senedd, bydd y Rheoliadau hyn yn uwchraddio’r ffigurau ariannol yn Rheoliadau Cynlluniau Gostyngiadau’r Dreth Gyngor a Gofynion Rhagnodedig (Cymru) 2013, a Rheoliadau Cynlluniau Gostyngiadau’r Dreth Gyngor (Cynllun Diofyn) (Cymru) 2013, i sicrhau bod y cynllun ar gyfer blwyddyn ariannol 2023\-24 yn adlewyrchu’r cynnydd mewn costau byw. Mae hyn yn helpu i sicrhau bod y 270,000, bron, o aelwydydd ag incwm isel ledled Cymru sy’n dibynnu ar y cymorth hwn yn parhau i gael yr hawl honno drwy’r cynllun. Yn ogystal, cynigir diwygiad i roi cymorth i wladolion Wcreinaidd o ganlyniad i’r argyfwng ffoaduriaid a achosir gan ryfel Rwsia ac Wcráin. Bydd hyn yn sicrhau eu bod yn gymwys i wneud cais am gymorth. Mae diwygiad pellach yn sicrhau nad effeithir yn negyddol ar unrhyw ymgeisydd sy’n byw yng Nghymru ac sy’n lletya person o Wcráin o dan gynllun Cartrefi i Wcráin. Mae’r newid yn gwneud darpariaeth fel nad effeithir ar gais y lletywr oherwydd ei gynnig i roi cymorth i bobl o Wcráin. Yn olaf, rydym wedi dileu’r eithriad i ddinasyddion yr Ardal Economaidd Ewropeaidd (AEE) sydd bellach yn destun rheolaeth fewnfudo. Edrychaf ymlaen at y ddadl ar y Rheoliadau ddechrau’r flwyddyn newydd.	Today, I have laid the draft Council Tax Reduction Schemes (Prescribed Requirements and Default Scheme) (Wales) (Amendment) Regulations 2023 before the Senedd. Subject to the approval of the Senedd, these Regulations will uprate the financial figures in the Council Tax Reduction Schemes and Prescribed Requirements (Wales) Regulations 2013 and the Council Tax Reduction Schemes (Default Scheme) (Wales) Regulations 2013 to ensure that the scheme in place for the 2023\-24 financial year reflects increases in the cost\-of\-living. This helps to ensure that the scheme maintains entitlements for almost 270,000 low\-income households across Wales who rely on this support. In addition, an amendment is proposed to provide support to Ukrainian nationals as a consequence of the refugee crisis caused by the Russo\-Ukrainian War. This will ensure they are eligible to apply for support. A further amendment ensures no applicant living in Wales hosting a person from Ukraine under the Homes for Ukraine scheme is negatively impacted. The change makes provision that the host’s application is not affected by their offer to provide support to people from Ukraine. Finally, we have removed the exception for European Economic Area (EEA) citizens who are now subject to immigration control. I look forward to the debate on the Regulations early in the New Year.
Translate the text from Welsh to English.	Ar 13 Hydref 2020, gwnaeth y Dirprwy Weinidog Tai a'r Prif Chwip datganiad llafar: Wythnos Ymwybyddiaeth o Droseddau Casineb 2020 (dolen allanol).	On 13 October 2020, the Deputy Minister and Chief Whip made an oral statement: Hate Crime Awareness Week 2020 (external link).
Translate the text from Welsh to English.	### Canolfan Mileniwm, Cymru, 7 Chwefror 2023 > "Those who cannot remember the past are condemned to repeat it” Dyna ddywedodd yr athronydd o fardd George Santayana. Mae’r dyfyniad yna yn dweud wrthon ni: er mwyn sicrhau dyfodol i’n hiaith ni, mae’n rhaid dysgu gwersi o’n gorffennol. Ac o ddysgu’r gwersi hynny, tybed a oes rhaid i ni weithio’n wahanol? Dyna pam dwi mor falch o fod yma wrth lansio rhaglen 'Stori’r Iaith' a phartneriaeth newydd gydag S4C. Drwy edrych ar ein treftadaeth ni fel mae 'Stori’r Iaith' yn ei wneud, mae modd i ni ddeall yr heriau mae’n hiaith ni wedi eu hwynebu dros amser. Mae’n bwysig ein bod ni’n gwybod ein stori. Ac mae stori pawb yn wahanol, yn bersonol, yn emosiynol. Dwi’n gwybod bydd 'Stori’r Iaith'yn edrych ar ystadegau’r Gymraeg. A dwi eisiau dweud yn blaen bod penawdau diweddara’r cyfrifiad yn siomedig, ac nad dyna roeddwn i’n eisiau ei weld. Dwi hefyd eisiau dweud mod i’n optimistaidd wrth reddf a bod mwy i’r stori honno na jest y pennawd, ac mae mwy i’n hiaith ni na jest canlyniadau’r cyfrifiad. Felly beth mae’n rhaid i ni neud yn wahanol? Yn un peth, mae’n rhaid i ni wrando—ond gwrando’n ddwfn ar beth mae pobl Cymru yn ei ddweud am y Gymraeg. Ac yn fwy na jyst gwrando, mae’n bwysig ein bod ni’n clywed. Ac efallai clywed pethe fydden ni ddim yn dymuno eu clywed. Beth arall? * Mae angen i ni ddeall y problemau hyder mae pobl yn eu codi gyda fi. * Mae angen i ni ddeall beth allai helpu mwy o bobl o bob math i ddefnyddio mwy ar y Gymraeg. * Mae angen i ni ddeall ofnau siaradwyr Cymraeg o ran defnyddio’u hiaith nhw mewn sefyllfaoedd ffurfiol neu anghyfarwydd. A llawer mwy. Ac ar ben hynny oll, mae angen i ni gwrdd â phobl le maen nhw, fel petai, a ddim cymryd yn ganiataol bod pawb yn teimlo fel ni, caredigion yr iaith, am y Gymraeg. Dwi wedi dweud bod y Gymraeg yn fwy na jest rhywbeth dwi’n ei siarad, mae’n rhywbeth dwi’n ei deimlo. Ond i rai wrth gwrs, mae’r Gymraeg jest yn rhywbeth maen nhw’n ei siarad. Neu rhywbeth gallen nhw ei siarad pe bai cyfle priodol ar gael. Felly mae’n bwysig gwrando’n ddwfn—a chlywed. A dwi’n gobeithio bydd modd gwneud lot o hynny ar sail y Memorandwm ry’n ni’n ei gyhoeddi heno. Dim ond sgerbwd yw’r MOU ‘na. Gosod fframwaith i weithio gyda’n gilydd mae fe. Felly beth allai fe wneud? Fe allai fe helpu i ni weithio gyda phobl sy wedi derbyn addysg Gymraeg ond sy ddim yn hyderus i’w defnyddio hi ar ôl gadael ysgol. Un cwestiwn sy gyda fi o ran y bobl hynny yw ai diffyg cyfle yw’r broblem neu ffurfioldeb iaith addysg, neu rywbeth arall? Beth rydych chi’n ei feddwl? Fe allai fe helpu i ni gael lot mwy o is\-deitlau Cymraeg a Saesneg ar raglenni S4C drwy ddefnyddio archif S4C i hyfforddi technoleg adnabod lleferydd. Defnyddio straeon y gorffennol i helpu pobl y dyfodol i ddeall a defnyddio mwy o Gymraeg! Fe allai fe weld lot mwy o gydweithio rhyngon ni ac eraill ar weithgareddau i bobl ifanc fwynhau yn Gymraeg. ‘Gofodau uniaith’ os hoffwch chi. Ac fe fyddwn ni’n gweithio gyda’n gilydd i ddeall pwy allai fod yn siaradwyr Cymraeg y dyfodol, ble maen nhw’n debygol o fod, a pha mor aml y gallen nhw ddefnyddio eu Cymraeg. A jyst nodyn bach sydyn i bwysleisio nad rôl llywodraeth yw creu na rheoli cynnwys S4C. Does dim yn yr MOU sy’n effeithio ar ryddid golygyddol S4C. Ac fel yna y dylai fe fod wrth gwrs! Cyn cloi, dwi eisiau jyst troi fy ngolygon at un o feysydd pwysicaf yr MOU—un o feysydd pwysicaf polisi iaith mewn gwirionedd, sef trosglwyddo’r Gymraeg rhwng rhieni a’u plant. Ac mae hynny lot yn fwy na jyst annog rhieni i anfon eu plant i ysgol Gymraeg. Ry’n ni’n gwybod yn barod bod mwyafrif (69%) y siaradwyr Cymraeg ifanc wedi dechrau dysgu siarad Cymraeg yn yr ysgol. Ry’n ni’n gwybod nad yw’r holl siaradwyr Cymraeg ‘newydd’ yna o reidrwydd yn defnyddio’r Gymraeg gyda’u plant eu hunain nes ymlaen yn eu bywydau. Ry’n ni hefyd yn gwybod bod y rhai sydd wedi caffael y Gymraeg ar yr aelwyd yn defnyddio’r iaith yn amlach na’r rhai sydd wedi ei dysgu mewn unrhyw ffordd arall. Felly dwi’n edrych ymlaen at y cydweithio gydag S4C ym maes trosglwyddo’r Gymraeg fel bo mwy o bobl wnaeth ddim cael y Gymraeg yn eu cartrefi pan oedden nhw’n blant yn defnyddio’r Gymraeg gyda’u plant nhw yn y dyfodol. Dyna ni, felly, cofiwn ni eiriau Santayana a ddyfynnais i’n gynharach. Gweithio gyda’n gilydd i ddysgu gwersi o’n gorffennol i helpu’n hiaith ni yn y dyfodol. Mae’r dyfodol ‘na yn dibynnu ar fwy na jyst ni ac S4C wrth reswm. Fy mhrif neges i yw ei bod hi’n bwysig i bob un ohonon ni wrando’n ddwfn ar ystod o wahanol bobl wrth iddyn nhw rannu o’u profiad nhw o’r Gymraeg. Dyna beth mae 'Stori’r Iaith' yn ei wneud a dyna beth bydda i’n ei wneud hefyd rhwng nawr a’r Eisteddfod Genedlaethol. Gyda’n gilydd ma llwyddo, ond i ni wrando, clywed, a gweithredu ar sail realiti profiad bob dydd pob math o siaradwyr Cymraeg.	### Wales Millenium Centre, 7 February 2023 > "Those who cannot remember the past are condemned to repeat it” Those words belong to philosopher poet George Santayana. They tell us that to ensure our language’s future, we must learn lessons from our past. And when we learn those lessons, I wonder if we’ll be doing things differently? That’s why I’m so glad to be here to launch the 'Stori’r Iaith' programme together with a new partnership between Cymraeg 2050 and S4C. By examining our heritage as 'Stori’r Iaith' does, we can understand the challenges our language has faced over time. It’s important for us to know our story. And everyone’s story is different, personal, and emotional. I know 'Stori’r Iaith' will be looking at Welsh language statistics. And I want to say frankly that the recent census headline figures were disappointing, and not what I was hoping to see. I also want to say that I’m an optimist by nature and that there’s more to the story than just the headlines, and there’s more to our language than just the census results. So what do we have to do differently? For one thing, we have to listen—deeply—to what the people of Wales are saying about the Cymraeg. And more than just listening, we need to hearwhat they say. And maybe hear things we wouldn’t want to hear. What else? * We need to understand Welsh language confidence issues people raise with me. * We need to understand what could help more people of all types use more Welsh. * We need to understand Welsh speakers’ fears when it comes to using their language in formal or unfamiliar situations. And a whole lot more. And on top of all that, we need to meet people where they’re at, as it were, and not assume that everyone feels like we ourselves do about the Welsh language. I’ve said that Cymraeg is more than just something I speak, it’s something I feel. But for some of course, Welsh is just something they speak. Or something they could speak if an appropriate opportunity were available. So that deep listening I mentioned is important—as is hearing what people have got to say. And I hope we can do a lot of that with the Memorandum we’re publishing tonight. That MOU is just a skeleton. It sets a framework to collaborate with each other. So, what could it do? It could help us collaborate with people who’ve had a Welsh\-medium education but aren’t confident to use it after leaving school. One question thatIhave is whether the problem is the lack of opportunity, or the formality of Welsh used in education, or something else, perhaps? What do you think? It could help us to get a lot more English and Welsh subtitles on S4C programmes by using the S4C archive to train speech recognition technology. Using stories of the past to help people of the future understand and use more Cymraeg! It could see a lot more collaboration between us and others on activities for young people to enjoy in Welsh. ‘Monolingual spaces’ as it were. And we’ll work together to understand who Welsh speakers of the future might be, where they’re likely to be, and how often they might use their Welsh. And just a quick little note to emphasise that it’s not the role of government to create or manage S4C content. There’s nothing in this MOU that affects S4C’s editorial freedom. And that’s just how it should be! Before concluding, I want to turn my sights to one of the most critical areas of the MOU—one of the most critical areas of language policy, which is the intergenerational transmission of Welsh. And that’s a lot more to that just encouraging parents to send their children to a Welsh medium school. We already know that the majority (69%) of young Welsh speakers started learning to speak Welsh at school. We know that not all those ‘new’ Welsh speakers will necessarily use Welsh with their own children later in life. We also know that those who did acquire their Cymraeg at home use the language more often than those who learned it any other way. So I’m looking forward to working together with S4C on Welsh language transmission so that more people who didn’t have Cymraeg in their homes as children will use it with their own children in the future. So as we remember Santayana’s words that I quoted earlier, we need to work together to learn lessons from our past to help our language in the future. That future depends on more than just us and S4C obviously. My main message is that it’s important for each of us to listen deeply to a range of different people as they share their experience of Cymraeg. That’s what 'Stori’r Iaith'does and that’s what I’ll also be doing between now and the national Eisteddfod. Together we can succeed, if we to listen, hear, and act on the reality of the everyday experience of all kinds of Welsh speakers.
Translate the text from Welsh to English.	Hoffwn roi gwybod ichi fod y ddogfen Cyngor Iechyd y Cyhoedd i Ysgolion: Coronafeirws wedi’i chyhoeddi heddiw. Yn unol â chyhoeddi Gyda’n Gilydd tuag at Ddyfodol Gwell: Cynllun pontio hirdymor Cymru o bandemig i endemig a’r Cyngor iechyd y cyhoedd diweddaraf i gyflogwyr, busnesau a sefydliadau: coronafeirws, mae’r cyngor newydd hwn yn golygu bod ysgolion a lleoliadau addysg yn gyson â sectorau eraill yng Nghymru o ran cyngor iechyd y cyhoedd a COVID\-19\. Mae hefyd yn disodli’r fframwaith penderfyniadau rheoli heintiau COVID\-19 lleol ar gyfer ysgolion. Mae’r ddogfen Gyda’n Gilydd tuag at Ddyfodol Gwell yn nodi’r trefniadau pontio hirdymor o bandemig i endemig yng Nghymru. Mae’r cynllun yn egluro sut y byddwn yn cefnu ar gam argyfwng ac yn mabwysiadu trefniadau mwy cynaliadwy a all ein helpu yn y tymor hirach. Er hynny, fel a gydnabyddir yn y cynllun, nid yw COVID\-19 wedi diflannu a bydd yn aros gyda ni yn fyd\-eang. Am y rheswm hwnnw, mae’n hi’n bwysig o hyd i ysgolion ystyried yr hyn y gallant ei wneud i leihau lledaeniad y feirws, gan ddiogelu eu dysgwyr a’u staff. Mae hynny’n cynnwys unrhyw drefniadau diogelu ychwanegol ar gyfer y rhai sy’n fwy agored i niwed, fel y rhai â system imiwnedd gwannach na’r cyffredin neu'r rhai sy’n byw â rhywun agored i niwed. Drwy barhau i gymryd camau i reoli iechyd y cyhoedd, bydd ysgolion yn helpu i leihau lledaeniad y feirws, i fagu hyder y cyhoedd a staff, ac i leihau’r posibilrwydd o ragor o darfu. Mae’r cyngor newydd yn nodi trefniadau ar gyfer darparu addysg, gan alluogi ysgolion i addasu ymyriadau i adlewyrchu’r risgiau a’r amgylchiadau lleol. Hoffwn ddiolch i awdurdodau lleol, cynrychiolwyr undebau llafur a swyddogion iechyd y cyhoedd am ymgysylltu’n gadarnhaol â ni drwy gydol y gwaith o lunio’r cyngor hwn. Ein huchelgais i gyd yw sicrhau y gall dysgwyr barhau i gael mynediad at amrediad mor eang â phosibl o brofiadau, a hynny mewn ffordd sy’n diogelu pawb.	I would like to inform you that the Public Health Advice for Schools: Coronavirus has been published today. In line with publication of Together for a Safer Future, Wales’s long\-term COVID\-19 transition from pandemic to endemic, and the latest Public health guidance for employers, businesses and organisations: coronavirus, this new advice brings schools and education settings into line with other sectors in Wales in terms of public health advice and COVID\-19, and replaces the Local COVID\-19 Infection control decision framework for schools. Together for a Safer Future sets out the long\-term transition from pandemic to endemic in Wales. The plan explains how we will move away from an emergency phase to a more sustainable set of arrangements that can serve us over the longer term. However, as recognised within the plan, COVID\-19 has not gone away and will remain with us globally. For this reason, it remains important for schools to consider what they can do to reduce the spread of the virus, and protect their learners and staff, including any additional protections for those who are more vulnerable, including the immunosuppressed or those who live with someone who is vulnerable. By continuing to implement public health control measures, schools will help keep the spread of the virus low, improve public and staff confidence and minimise the potential of further disruption. The new advice sets out arrangements for the delivery of learning, enabling schools to tailor interventions to reflect local risks and circumstances. I would like to thank local authorities, trade union representatives and public health officials for engaging positively with us throughout the development of this advice. Our shared ambition is to ensure learners can continue to access as wide a range of experiences as possible in a way that keeps everyone safe.
Translate the text from English to Welsh.	The update is part of Welsh Government’s cooperation agreement with Plaid Cymru that promises to ‘significantly reform the current system of building safety’ in Wales. Climate Change Minister Julie James described it as an ‘ambitious programme’ that would make residents feel ‘safe and secure in their homes’. The Minister gave the update in the Senedd this afternoon and confirmed that major developers had agreed to sign a legally binding Pact that commits them to carry out fire safety works on medium and high\-rise buildings across Wales. Redrow, McCarthy Stone, Lovell, Vistry, Persimmon and Countryside have all signed the new pact. Taylor Wimpey, Crest Nicholson and Barrett have confirmed they intend to sign. The Welsh Government also committed to step in and carry out remediation work in an initial cohort of 28 privately owned buildings where a developer is unknown or has ceased trading – sometimes referred to as ‘orphan buildings’. The Welsh Government says this work will minimise fire safety risks ‘as quickly as possible. More than £40m has been made available to remediate a further 38 social sector buildings. This is in addition to the 26 social sector buildings that have been remediated to date and 41 social sector buildings where work has started. Details of a new £20m Welsh Building Safety Developer Loan Scheme was also confirmed today. The scheme will provide interest\-free loans over a period of up to five years to assist developers with remediation works to address fire safety issues in buildings of 11 metres or more in Wales. It is only available to developers who have committed to undertake remediation works through signing the legally binding Welsh Government’s Developers’ Pact. The aim is to prevent any delays to remediation that could be caused by financial reasons. Climate Change Minister Julie James said: > Our ambitious programme will ensure residents can feel safe and secure in their homes. > > > I have always maintained the position that the industry should step\-up to their responsibilities in matters of fire safety. > > > Developers should put right fire safety faults at their own cost or risk their professional reputation and their ability to operate in Wales in future. > > > I am pleased that, today, developers have done the right thing and committed to remediate fire safety works on medium and high\-rise buildings across Wales. > > > Our approach in Wales has, and will continue to be, to work in collaboration with developers and I look forward to seeing work undertaken at pace. Designated Member Sian Gwenllian added: > Through our Co\-operation Agreement we are committed to introducing a Second Phase of Welsh Building Safety Fund and reforming the system of building safety. > > > I would like to recognise the efforts of those who have campaigned to highlight these issues. > > > While recognising that there is still more to be done, I welcome today’s progress update and I am glad that the £375m of funding put in place as part of Plaid Cymru’s Co\-operation Agreement with the Government will be used to address fire safety issues, including the remediation of orphan building from this summer onwards. It was also confirmed that the Royal Institution of Chartered Surveyors has agreed to extend their guidance to valuers in Wales as well as England. This extended guidance will provide consistency in the valuation approach for properties that are part of the Welsh Government’s Building Safety Programme. This will help support the removal of barriers and allow leaseholders to access mortgages and other financial products, providing consistency and clarity for all stakeholders. Luay Al\-Khatib, RICS Director of Standards and Professional Development said: > We are pleased to be able to extend our guidance to include Wales, following the establishment of the Welsh Building Safety Fund. > > > This brings much needed confidence to buyers, sellers, and the market, and ensures a consistent approach.” > > > We look forward to working with the Welsh Government to implement an orderly and swift update with support of stakeholders, to help those impacted by the building safety crisis.	Mae’r diweddariad hwn yn rhan o Gytundeb Cydweithio Llywodraeth Cymru â Phlaid Cymru fydd yn chwyldroi’r system diogelwch adeiladau yng Nghymru. Disgrifiodd y Gweinidog Newid Hinsawdd Julie James y newidiadau hyn fel ‘rhaglen uchelgeisiol’ fydd yn gwneud i drigolion deimlo’n ‘’ddiogel a saff yn eu cartrefi’. Cyhoeddodd y Gweinidog y datblygiadau yn y Senedd a chadarnhaodd fod cwmnïau datblygu mawr wedi cytuno i lofnodi’r Cytundeb fyddai’n eu rhwymo i gynnal gwaith atal tanau ar adeiladau uchel a chanolig yng Nghymru. Mae Redrow, McCarthy Stone, Lovell, Vistry, Persimmon a Countryside eisoes wedi llofnodi’r cytundeb newydd. Mae Taylor Wimpey, Crest Nicholson a Barrett wedi cadarnhau eu bod am wneud. Ymrwymodd Llywodraeth Cymru i gamu i’r bwlch a gwneud gwaith unioni mewn grŵp dechreuol o 28 o adeiladau preifat na wyddom pwy yw’r datblygwr neu lle mae’r datblygwr wedi rhoi’r gorau i fasnachu – adeiladau ‘diriant’ fel y galwn ni nhw. Dywed Llywodraeth Cymru y bydd y gwaith hwn yn lleihau’r perygl o dân ‘cyn gynted â phosibl’ Mae Llywodraeth Cymru wedi neilltuo £40m arall i unioni 38 o adeiladau eraill yn y sector cymdeithasol. Mae hynny ar ben y 26 o adeiladau’r sector cymdeithasol sydd wedi’u hunioni hyd yma a’r 41 o adeiladau sector cymdeithasol rydym eisoes wedi dechrau gweithio arnyn nhw. Cadarnhawyd heddiw hefyd fanylion Cynllun Benthyg i Ddatblygwyr i Ddiogelu Adeiladau. Mae’r cynllun newydd hwn yn werth £20m. Bydd y cynllun yn rhoi benthyciad di\-log dros gyfnod o hyd at bum mlynedd i helpu datblygwyr i gynnal gwaith unioni i ddiogelu adeiladau 11 metr o uchder a mwy yng Nghymru rhag tanau. Mae’r benthyciad ar gael yn unig i ddatblygwyr sydd wedi addo gwneud gwaith unioni trwy lofnodi Cytundeb Datblygwyr Llywodraeth Cymru. Y nod yw osgoi unrhyw oedi am resymau ariannol i unrhyw waith unioni. Dywedodd y Gweinidog Newid Hinsawdd Julie James: > Bydd ein rhaglen uchelgeisiol yn gwneud yn siŵr bod trigolion yn teimlo’n ddiogel a saff yn eu cartrefi eu hunain. > > > Dw i wedi dweud o’r dechrau y dylai’r diwydiant ysgwyddo’i gyfrifoldebau o ran diogelu ei adeiladau rhag tân. > > > Datblygwyr ddylai unioni unrhyw ddiffygion diogelwch tân. Y nhw ddylai talu am y gwaith, neu beryglu eu henw da proffesiynol a’u gallu i weithredu yng Nghymru yn y dyfodol. > > > Mae’n dda gennyf ddweud bod datblygwyr wedi gwneud y peth iawn ac ymrwymo i gynnal gwaith unioni rhag tân ar adeiladau tal a chanolig ledled Cymru. > > > Ein hagwedd ni yng Nghymru o’r dechrau yw cydweithio â datblygwyr a dw i’n disgwyl ymlaen at weld y gwaith yn cael ei wneud yn gyflym. Dywedodd yr Aelod Dynodedig Siân Gwenllian: > Trwy ein Cytundeb Cydweithredu rydym wedi ymrwymo i gyflwyno ail gam Cronfa Diogelwch Adeiladau Cymru a diwygio’r system diogelu adeiladau. > > > Hoffwn gydnabod ymdrechion y rheini sydd wedi ymgyrchu i dynnu sylw at y problemau hyn. > > > Er bod rhagor i’w wneud, rydw i’n croesawu’r datblygiadau newydd hyn ac rydw i’n falch y bydd y £375m a neilltuwyd fel rhan o Gytundeb Cydweithredu Plaid Cymru â’r Llywodraeth yn cael ei ddefnyddio ar gamau i unioni y diffygion diogelwch tân a gwella’r adeiladau amddifad o’r haf ymlaen. Cadarnhawyd hefyd fod Sefydliad Brenhinol y Syrfewyr Siartredig wedi cytuno i estyn eu canllaw i briswyr yng Nghymru yn ogystal ag yn Lloegr. Bydd y canllaw estynedig hwn yn sicrhau trefn brisio gyson ar gyfer adeiladau sy’n rhan o Raglen Diogelwch Adeiladau Llywodraeth Cymru. Bydd hynny’n helpu i chwalu’r rhwystrau a chaniatáu i lesddeiliaid gael morgeisi a chynnyrch ariannol eraill, gan sicrhau cysondeb ac eglurder i bob rhanddeiliad. Dywedodd Luay Al\-Khatib, Cyfarwyddwr Safonau a Datblygu Proffesiynol RICS: > Mae’n dda cael estyn ein canllaw i gynnwys Cymru, yn sgil sefydlu Cronfa Diogelwch Adeiladau Cymru. > > > Bydd hyn yn hwb mawr ei angen i hyder prynwyr, gwerthwyr a’r farchnad, a bydd yn sicrhau cysondeb. > > > Edrychwn ymlaen at weithio gyda Llywodraeth Cymru i ddiweddaru’r drefn yn gyflym ac yn hwylus, gyda chymorth rhanddeiliaid, a helpu’r rheini y mae’r argyfwng diogelwch adeiladau wedi effeithio arnyn nhw.
Translate the text from Welsh to English.	Yn y Rhaglen Lywodraethu, mae Llywodraeth Cymru yn ymrwymo i "weithio tuag at ddwyn Asiantaeth yr Amgylchedd, Cyngor Cefn Gwlad Cymru a’r Comisiwn Coedwigaeth ynghyd yn un sefydliad". Yn ystod y 15 mis diwethaf, mae tîm sy'n gweithio ar y rhaglen dan reolaeth swyddogion yn fy Adran i wedi bod yn llunio achos busnes er mwyn archwilio opsiynau gwahanol i gyflawni'r ymrwymiad hwnnw. Roedd staff o Asiantaeth yr Amgylchedd, y Comisiwn Coedwigaeth a Chyngor Cefn Gwlad Cymru yn y tîm hwn. Bwrdd rhaglen, a oedd yn cynnwys tri phrif weithredwr y tri chorff yn aelodau gweithredol, oedd yn goruchwylio'r tîm. Mae'r achos busnes wedi'i gwblhau erbyn hyn ac mae'n cynnwys argymhelliad gan dîm y rhaglen mai'r ffordd fwyaf effeithiol o gyflawni'r ymrwymiad yw sefydlu un corff amgylcheddol newydd i Gymru. Ar ôl rhoi sylw priodol i'r mater, rwyf wedi derbyn yr argymhelliad hwn. Yn unol â hynny, rwyf wedi gofyn i'm swyddogion lunio rhaglen ffurfiol i reoli'r newid o'r sefyllfa sydd ohoni i adeg rhoi'r corff newydd ar waith. Y dyddiad targed ar gyfer rhoi'r corff ar waith yw 1 Ebrill 2013\. Caiff ymgynghoriad ar swyddogaethau, pwerau a dyletswyddau'r sefydliad newydd ei lansio ddechrau 2012 a bydd yna drafodaeth mewn cyfarfod llawn yn nes ymlaen yn y flwyddyn ar ôl i ni gael gwybod am ganlyniad yr ymgynghoriad.	The Programme for Government contains an aim that commits Government to “Work towards bringing the Environment Agency, the Countryside Council for Wales and the Forestry Commission together as one organisation”. For the past 9 months, a programme team managed by officials from my Department, has been preparing a business case that examines different options for delivering this aim. This programme team was made up of staff from the Environment Agency, Forestry Commission and Countryside Council for Wales working with officials from my Department. They were overseen by a programme board that had, as executive members, the chief executives from the three bodies. The business case has now been finalised and contains a recommendation from the programme team that the most effective way of taking this Programme for Government aim forward is to set up a new single environment body for Wales. After due consideration I have accepted this recommendation. Accordingly, I have directed my officials to set up a formal programme to manage the transition from the current position to a point where a new body is vested. The target date for vesting is the 1st April 2013\. A consultation on the functions, powers and duties of the new organisation will be launched in early 2012 and there will be a plenary debate later in the year once the outcome of the consultation is known.
Translate the text from English to Welsh.	Today, the Welsh Affairs Committee published the findings of its inquiry into the devolution of Air Passenger Duty (APD) to Wales. The Committee has unanimously recommended the UK Government should hand over full control of APD in Wales to the Welsh Government by 2021\. The Welsh Government has consistently argued there is no justification for Wales being treated differently to Scotland, or Northern Ireland in terms of the devolution of APD. We therefore welcome the Committee’s recognition of the inequity in the devolution process. There is unanimous support for the devolution of APD from aviation, tourism and business sectors in Wales, and compelling evidence for the economic benefits it could bring, enabling growth in the aviation sector and wider economy. These are important Welsh Government priorities, all the more so in a post\-Brexit Wales. In the event APD is devolved to Wales, the Welsh Government’s decisions on future APD rates would take account of potential environmental impacts, including carbon emissions, in order to meet statutory requirements of the Well\-being of Future Generations Act (Wales) (2015\) and Environment (Wales) 2016 Act. This assessment would be done in the context of which powers were being devolved and the circumstances at the time of any decision by the UK Government on devolution. Any changes proposed would also be subject to full consultation with businesses and the people of Wales. We welcome the findings of the Committee, and thank it for its work over the course of the inquiry. We now call on the UK Government to respond swiftly to the Committee’s recommendation and fully devolve APD to Wales by 2021\. The report of the Welsh Affairs Committee’s inquiry into the devolution of Air Passenger Duty to Wales can be accessed at the following link: https://publications.parliament.uk/pa/cm201719/cmselect/cmwelaf/1575/full\-report.html	Heddiw, cyhoeddodd y Pwyllgor Materion Cymreig ganfyddiadau ei ymchwiliad i ddatganoli Toll Teithwyr Awyr i Gymru. Mae'r Pwyllgor wedi argymell yn unfrydol y dylai Llywodraeth y DU drosglwyddo rheolaeth lawn dros y Doll yng Nghymru i Lywodraeth Cymru erbyn 2021\. Mae Llywodraeth Cymru wedi dadlau'n gyson nad oes unrhyw gyfiawnhad dros drin Cymru yn wahanol i'r Alban neu Ogledd Iwerddon o ran datganoli'r Doll Teithwyr Awyr. Rydym felly'n croesawu'r ffaith fod y Pwyllgor yn cydnabod bod y broses ddatganoli yn un annheg. Ceir cefnogaeth unfrydol gan y sector hedfan, twristiaeth a busnes yng Nghymru i ddatganoli'r Doll Teithwyr Awyr, a thystiolaeth gadarn yn dangos y manteision economaidd a allai ddod yn sgil y cynnig, gan roi hwb i'r sector hedfan a'r economi ehangach. Mae'r rhain yn flaenoriaethau pwysig i Lywodraeth Cymru, a byddant hyd yn oed yn bwysicach ar ôl Brexit. Os caiff y Doll Teithwyr Awyr ei datganoli i Gymru, byddai penderfyniadau Llywodraeth Cymru ar gyfraddau'r Doll yn y dyfodol yn ystyried yn llawn yr effeithiau posibl ar yr amgylchedd, gan gynnwys allyriadau carbon, er mwyn bodloni gofynion statudol Deddf Llesiant Cenedlaethau'r Dyfodol (Cymru) (2015\) a Deddf yr Amgylchedd (Cymru) 2016\. Caiff yr asesiad hwn ei wneud gan ystyried pa bwerau a fyddai'n cael eu datganoli a'r amgylchiadau ar yr adeg pan fyddai unrhyw benderfyniadau'n cael eu gwneud gan Lywodraeth y DU ynghylch datganoli. Byddai unrhyw newidiadau a gynigir hefyd yn destun ymgynghoriad llawn gyda busnesau a phobl Cymru. Rydym yn croesawu canfyddiadau'r Pwyllgor, ac yn diolch i'r aelodau am eu gwaith dros gyfnod yr ymchwiliad. Rydym nawr yn galw ar Lywodraeth y DU i ymateb yn brydlon i argymhellion y Pwyllgor, ac i ddatganoli'r Doll Teithwyr Awyr i Gymru yn llawn erbyn 2021\. Gallwch weld adroddiad ymchwiliad y Pwyllgor Materion Cymreig ar ddatganoli Toll Teithwyr Awyr i Gymru drwy'r ddolen isod: https://publications.parliament.uk/pa/cm201719/cmselect/cmwelaf/1575/full\-report.html
Translate the text from English to Welsh.	Music venues; recording and rehearsal studios; Heritage organisations and historic attractions; accredited museums and archive services; libraries; events and their technical support suppliers; independent cinemas and the publishing sector will be able to bid for a share of £18\.5 million. The Eligibility Checker for the Cultural Recovery Fund has been live since 1 September. A non\-repayable grant of up to £150,000 (up to 100% of eligible costs) per organisation will be available via two application entry points: * Under £10,000: quick process for smaller organisations based on eligible costs * Between £10,000 to £150,000: more detailed process based on eligible costs. The fund will close for new applications on 2 October. There will also be a £7 million fund for freelancers to support individuals in the sector who have been impacted by the pandemic. The fund will open for applications on Monday 5th October. Individuals are asked to check their eligibility before the applications open by visiting Eligibility Checker for the Cultural Recovery Fund. More guidance on how to apply will be uploaded soon. Deputy Minister for Culture, Sport and Tourism, Lord Elis\-Thomas, said: > “We recognise the massive and unprecedented challenges the pandemic is having on the very fabric of Welsh life and we applaud the resilience and creativity of these sectors. We have worked with the sector in order to deliver this funding, the eligibility tracker means that we can now move to process applications at pace to ensure that these organisations can access funding as quickly as possible. > > > “The freelance sector is such an important part of the Welsh economy – with approximately 12,800 freelancers working in the creative sector, and I’m delighted that we’re able to provide support \- which is unique to Wales \- with the fund for freelancers, which acknowledges the contribution made by these individuals to the creative sector in Wales. A separate element of the Cultural Recovery Fund, worth £27\.5 million, is being delivered through the Arts Council of Wales to support theatres and galleries. This fund was launched 17 August and applications are now closed, applicants are not able to apply for both Arts Council for Wales and Welsh Government Funding.	Bydd canolfannau cynnal cerddoriaeth; stiwdios recordio a rihyrsio; cyrff treftadaeth ac atyniadau hanesyddol, amgueddfeydd ac archifdai; llyfrgelloedd; digwyddiadau a’u cyflenwyr technegol; sinemâu annibynnol a’r sector cyhoeddi i gyd yn gallu gwneud cais am gyfran o £18\.5 miliwn. Mae Gwiriwr Cymhwysedd y Gronfa Adferiad Diwylliannol wedi bod ar gael ers 1 Medi. Bydd grant (na fydd angen ei dalu’n ôl) o hyd at £150,00 (ar gyfer hyd at 100% o’r costau cymwys) ar gael i bob corff trwy ddau bwynt ymgeisio: * O dan £10,000: proses gyflym ar gyfer cyrff bach, yn seiliedig ar y costau cymwys * Rhwng £10,000 a £150,000: proses fanylach, yn seiliedig ar y costau cymwys. Bydd y Gronfa’n cau ar gyfer ceisiadau newydd ar 2 Hydref. Bydd cronfa o £7 miliwn ar gael hefyd i helpu pobl lawrydd yn y sector y mae’r pandemig wedi effeithio arnyn nhw. Bydd y gronfa’n agor i ymgeiswyr ddydd Llun, 5 Hydref. Gofynnir i unigolion gadarnhau eu bod yn gymwys cyn gwneud cais trwy fynd i Wiriwr Cymhwysedd y Gronfa Adferiad Diwylliannol. Dywedodd y Dirprwy Weinidog Diwylliant, Chwaraeon a Thwristiaeth, yr Arglwydd Elis\-Thomas: > “Rydym yn cydnabod yr heriau anferthol a digynsail sy’n wynebu pob agwedd ar fywyd yng Nghymru yn sgil y pandemig, ac rydym yn canmol gwytnwch a chreadigrwydd y sectorau hyn. Rydym wedi gweithio gyda’r sector i ddarparu’r gronfa. Mae’r gwiriwr cymhwysedd yn golygu ein bod nawr yn gallu dechrau prosesu ceisiadau a gwneud yn siŵr bod ymgeiswyr yn gallu cael yr arian mor gyflym â phosibl. > > > “Mae’r sector llawrydd yn rhan mor bwysig o economi Cymru – gyda rhyw 12,800 o weithwyr llawrydd yn gweithio yn y sector creadigol, ac rwy’n falch iawn ein bod yn gallu cynnig eu helpu – ac mae hyn yn unigryw i Gymru – trwy’r gronfa i weithwyr llawrydd. Mae hyn yn cydnabod cyfraniad yr unigolion at y sector creadigol yng Nghymru. Mae elfen ar wahân o’r Gronfa, gwerth £27\.5 miliwn, yn cael ei darparu trwy Gyngor Celfyddydau Cymru i gefnogi theatrau ac orielau. Cafodd y rhan hon o’r gronfa ei lansio ar 17 Awst ac mae hi bellach ar gau i geisiadau. Nid yw ymgeiswyr yn cael ymgeisio am elfennau Cyngor Celfyddydau Cymru a Llywodraeth Cymru.
Translate the text from English to Welsh.	The Counsel General, Mick Antoniw said: > The High Court yesterday handed down judgment in the above matter. The Court concluded that the UK Government does not have power to give notice under Article 50 for the UK to withdraw from the European Union using the Crown prerogative. > > > > It has been widely announced that this matter will be the subject of an appeal to the Supreme Court before the end of the year. In parallel, the High Court of Justice in Northern Ireland recently gave judgment in the matter of Re McCord’s Application. Again, it is widely understood that this matter will ultimately be joined to the proceedings before the Supreme Court. > > > > Having considered the judgments in both matters, I consider that they raise issues of profound importance not only in relation to the concept of Parliamentary Sovereignty but also in relation to the wider constitutional arrangements of the United Kingdom and the legal framework for devolution. > > > > They raise questions about the use of the prerogative power to take steps which will or may impact on: > > • the legislative competence of the National Assembly for Wales; > > • the powers of the Welsh Ministers; > > • the legal and constitutional relationships of the Assembly to Parliament; > > • the legal and constitutional relationships of the Welsh Government to the UK Government; and > > • the social and economic impact on Wales. > > > > Therefore, in accordance with my power under section 67 of the Government of Wales Act 2006, I intend to make an application to be granted permission to intervene in the proposed appeal before the Supreme Court. My intention is to make representations about the specific implications of the government’s proposed decision for Wales. > > > > I will make an oral statement to the Assembly next week.	Meddai Mick Antoniw: > Mae’r Uchel Lys wedi rhoi ei ddyfarniad ar yr achos uchod ddoe. Daeth y Llys i’r casgliad nad oes gan Lywodraeth y Deyrnas Unedig y pŵer i roi rhybudd o dan Erthygl 50 y bydd yn ymadael â’r Undeb Ewropeaidd gan ddefnyddio uchelfraint y Goron. > > Cyhoeddwyd y bydd yr achos hwn yn destun apêl i’r Goruchaf Lys cyn diwedd y flwyddyn. Ochr yn ochr â hyn, rhoddodd Uchel Lys Cyfiawnder Gogledd Iwerddon ei ddyfarniad ar achos Re McCord’s (Raymond) Application yn ddiweddar. Unwaith eto, mae’n dra hysbys y caiff y mater hwn ei gyfuno yn y pen draw â’r achos gerbron y Goruchaf Lys. > > A minnau wedi ystyried y dyfarniad ar y ddau achos, rwyf o’r farn eu bod yn codi pynciau sydd o bwysigrwydd mawr, nid yn unig mewn perthynas â’r cysyniad o Sofraniaeth Seneddol, ond hefyd mewn perthynas â threfniadau cyfansoddiadol ehangach y Deyrnas Unedig a’r fframwaith cyfreithiol ar gyfer datganoli. > > Maent yn codi cwestiynau ynglŷn â’r defnydd o’r pŵer uchelfreiniol i gymryd camau a fydd yn effeithio, neu a all effeithio, ar y canlynol: > • cymhwysedd deddfwriaethol Cynulliad Cenedlaethol Cymru; > • pwerau Gweinidogion Cymru; > • y berthynas gyfreithiol a’r berthynas gyfansoddiadol rhwng y Cynulliad a Senedd y Deyrnas Unedig; > • y berthynas gyfreithiol a’r berthynas gyfansoddiadol rhwng Llywodraeth Cymru a Llywodraeth y Deyrnas Unedig; > • yr effaith gymdeithasol a’r effaith economaidd ar Gymru. > > Felly, yn unol â’r pŵer a roddir imi o dan adran 67 o Ddeddf Llywodraeth Cymru 2006, rwy’n bwriadu gwneud cais am ganiatâd i ymyrryd yn yr apêl arfaethedig gerbron y Goruchaf Lys. Bwriadaf gyflwyno sylwadau am oblygiadau penodol penderfyniad arfaethedig y Llywodraeth i Gymru. > > Byddaf yn rhoi datganiad llafar i’r Cynulliad yr wythnos nesaf.
Translate the text from English to Welsh.	These are the three priorities in Our Valleys, Our Future – the high\-level action plan launched by the Ministerial Taskforce for the South Wales Valleys, in July. The Blaenavon meeting is the latest in a series of public engagement events taking place in September and early October to discuss the plan. Key themes to emerge from previous engagement sessions have included the need to work with businesses to develop skills; issues in relation to local transport and connectivity; the regeneration of local high streets; the need for public services to work better together and the cost and availability of child care. All of these have been reflected in Our Valleys, Our Future, which was developed based on feedback from people living and working in the South Wales Valleys. Minister for Lifelong Learning and the Welsh Language Alun Davies will be at the meeting together with fellow taskforce member Ann Beynon and Rhondda Cynon Taf Council leader Andrew Morgan. They will be joined by Alison Ward, Chief Executive of Torfaen Council and Councillor Anthony Hunt, leader of Torfaen Council. Our Valleys, Our Future sets out a range of aims and actions in each of the three priority areas, including: * Closing the employment gap between the South Wales Valleys and the rest of Wales by helping an additional 7,000 people into work by 2021 and creating thousands of new, fair, secure and sustainable jobs; * Launching three pathfinder projects to look at how services and local delivery can be better joined\-up in Llanhilleth, Ferndale and in Glynneath and Banwen; * Exploring the development of a Valleys Landscape Park, which has the potential to help local communities use their natural and environmental resources for tourism, energy generation and health and wellbeing purposes. > “I am excited to be part of this work in the valleys – this part of Wales is close to my heart; it is where I was born and brought up. I recognise that many of the problems we face are deep\-seated but I am determined the taskforce will make a real difference. > > > “We are committed to working with Torfaen Council, Aneurin Bevan University Health Board, the employment service, the police, schools and colleges and a host of voluntary organisations to help valleys communities go from strength to strength.” The taskforce was set up a year ago to work with communities and local businesses across the South Wales valleys to deliver lasting economic change in the region; to create good\-quality jobs, closer to people’s homes; improve skill levels and bring prosperity to all. The taskforce will work to maximize job opportunities in the local economy, including in retail, care and the food industry. It will also encourage and provide support for existing and potential entrepreneurs.	Dyna dair thema Ein Cymoedd, Ein Dyfodol \- y cynllun gweithredu lefel uchel a lansiwyd gan y Tasglu Gweinidogol ar gyfer Cymoedd y De ym mis Gorffennaf. Y cyfarfod ym Mlaenafon yw'r diweddaraf mewn cyfres o ddigwyddiadau cyhoeddus a fydd yn cael eu cynnal ym mis Medi a dechrau mis Hydref i drafod y cynllun. Y themâu allweddol i ymddangos o'r sesiynau ymgysylltu blaenorol oedd yr angen i weithio gyda busnesau i ddatblygu sgiliau; materion mewn perthynas â thrafnidiaeth leol a gallu cymunedau i gysylltu â'i gilydd; adfywio prif strydoedd lleol; yr angen i wasanaethau cyhoeddus weithio'n well gyda'i gilydd a chost gofal plant a nifer y llefydd sydd ar gael. Mae'r cyfan wedi'i adlewyrchu yn Ein Cymoedd, Ein Dyfodol, a gafodd ei ddatblygu yn seiliedig ar adborth gan bobl yn byw ac yn gweithio yng Nghymoedd y De. Bydd Gweinidog y Gymraeg a Dysgu Gydol Oes Alun Davies yn y cyfarfod ynghyd â chyd\-aelod o'r tasglu sef Ann Beynon ac arweinydd Cyngor Rhondda Cynon Taf, Andrew Morgan. Yn ymuno â nhw fydd Alison Ward, Prif Weithredwr Cyngor Torfaen a'r Cynghorydd Anthony Hunt, arweinydd Cyngor Torfaen. Mae Ein Cymordd, Ein Dyfodol, yn amlinellu nodau ac amcanion pob un o'r tri phrif faes blaenoriaeth, gan gynnwys: * cau’r bwlch cyflogaeth rhwng Cymoedd y De a gweddill Cymru trwy gael 7,000 yn fwy o bobl i weithio erbyn 2021, a chreu miloedd o swyddi newydd, teg, diogel a chynaliadwy; * lansio tri phrosiect braenaru i weld sut mae modd cydgysylltu gwasanaethau a darpariaeth leol yn well yn Llanhiledd, Glynrhedynog ac yng Nglyn\-nedd a Banwen; * edrych ar ddatblygu Parc Tirweddau'r Cymoedd sydd â'r potensial o helpu cymunedau lleol ddefnyddio eu hadnoddau naturiol ac amgylcheddol at ddibenion twristiaeth, creu ynni ac iechyd a lles. > "Mae'n gyffrous iawn bod yn rhan o'r gwaith hwn yn y Cymoedd \- mae'r rhan yma o Gymru yn agos at fy nghalon; dyma'r ardal lle ces i fy ngeni a'm magu. Rwy'n cydnabod bod y problemau sy'n ein hwynebu yn niferus. Er hynny, rwy'n benderfynol o sicrhau y bydd y tasglu yn gwneud gwahaniaeth gwirioneddol. > > "Rydyn ni'n gwbl ymrwymedig i weithio gyda Chyngor Torfaen, Bwrdd Iechyd Prifysgol Aneurin Bevan, y gwasanaeth cyflogaeth, yr heddlu, ysgolion a cholegau a nifer o sefydliadau gwirfoddol i helpu cymunedau yn y Cymoedd i fynd o nerth i nerth. " Sefydlwyd y tasglu flwyddyn yn ôl i weithio gyda chymunedau a busnesau lleol ledled Cymoedd y De i gyflawni newidiadau economaidd parhaus yn y rhanbarth; creu swyddi o safon yn nes at gartrefi pobl, gwella lefelau sgiliau a dod â ffyniant i bawb. Bydd y tasglu’n ceisio sicrhau’r cyfleoedd gwaith mwyaf yn yr economi leol – busnesau fel manwerthu, gofal a’r diwydiant bwyd. Hefyd, bydd yn annog ac yn darparu cymorth i entrepreneuriaid hen a newydd.