ba
stringlengths
0
3.17k
ru
stringlengths
1
3.11k
corpus
stringclasses
7 values
Һикереп торҙом да:
Тогда я вскочила и крикнула:
https://t.me/bashkort_translate_bot
Юҡ.
Нет.
https://t.me/bashkort_translate_bot
— Отҡорлоғом бар ҙа ул, һүҙҙәре аңлашылмай...
— Запоминаю я быстро, но ведь не понимаю смысла...
https://t.me/bashkort_translate_bot
Кәңәшләшергә тип Бүреһуҡҡан олатайға киттем.
Я отправилась к олатаю за советом.
https://t.me/bashkort_translate_bot
— Әллә...
— Даже не знаю...
https://t.me/bashkort_translate_bot
Кисә башҡорт теле уҡытыусыһы һуғыш темаһына инша яҙырға ҡушты.
Вчера учительница башкирского языка задала нам на дом написать сочинение про войну.
https://t.me/bashkort_translate_bot
Ҡартәсәйем әйтә, изгелекте уны шулайтып та ҡайтарып була, ти.
Картэсэй говорит, что можно отблагодарить человека и так – вернув благой поступок другому.
https://t.me/bashkort_translate_bot
Булыр, тамсы ла шикләнмәйем.
Ни капли не сомневаюсь, так и будет.
https://t.me/bashkort_translate_bot
Өйҙәгеләр ҡаршы килмәне, өй ҙур ҙаһа.
Мои родные не возражали – дом большой, всем хватит места.
https://t.me/bashkort_translate_bot
— Йөҙ һөйләнем дә...
— Сто раз уже об этом говорено-переговорено...
https://t.me/bashkort_translate_bot
— Ризалашайыҡ, – тим Мәүлиҙәгә.
— Давай соглашаться, – говорю Мавлиде.
https://t.me/bashkort_translate_bot
— Кәнсәләр йыйыштырғанда ишеттем, үҙең әйттең дә...
— Когда убирала в конторе, слышала, как ты говорил...
https://t.me/bashkort_translate_bot
Иреккә!
На волю!
https://t.me/bashkort_translate_bot
— Ҡайҙан белдең уны, Нурия?
— А ты, Нурия, откуда узнала про это?
https://t.me/bashkort_translate_bot
Унан – туп-тура Мәскәүгә юл ята, дошманды үткәрһәң, баш ҡала ҡоланы, тигән һүҙ.
Оттуда прямая дорога ведет на столицу. Пропустишь врага – считай, война проиграна.
https://t.me/bashkort_translate_bot
Хисапсы сулаҡ Мансур ағайҙың, әсәйемде алам тип йөрөгән Барыйҙың ҡустыһының инде, өҫтәлендәге сатнаҡ зәңгәр тәрилкә тулы тәмәке төпсөктәрен сүплеккә сығарып ташлайым.
Затем навожу порядок в кабинете счетовода, однорукого дяди Мансура, выбрасываю в мусорное ведро окурки из треснутой синей тарелки.
https://t.me/bashkort_translate_bot
Ә ҡырҡ көндән һуң имам ялан аяҡ ил гиҙгән мосафирға күн итек кейҙереп, саптар бейәһенә атландырып оҙатып ебәргән.
А через сорок дней дервиш отправился странствовать дальше – в кожаных сапогах да на резвом коне.
https://t.me/bashkort_translate_bot
Ата-әсәһе баланы тәҙрә аша һатып ала. Шул саҡта ул ғүмерле була, имеш, ти.
А родители через окно «покупают» своего малыша, и Аллах дарует ему долгую жизнь.
https://t.me/bashkort_translate_bot
Ундай мәлдә тиҙлек хәл итә, беҙҙең старшина әйтә торғайны «реакция» тип.
В такой момент все решает скорость, как говорил наш старшина, «реакция».
https://t.me/bashkort_translate_bot
«Беҙ әртилгә ҡушылабыҙ, әсәй, мал бүлеп бир!» – тиеүе бөтөнләй аптыратты Зөлхизәне.
Следующие слова сына и вовсе оглушили Зульхизу: — Мама, выдели нам скотину, мы уходим в артель!
https://t.me/bashkort_translate_bot
– Хәҙерҙән мин һиңә бер кейем күн итек инселәйем, ҡырҡ көндән һуң, шуғаса иҫән ҡалһа сабый, саптар бейәм – һинеке!
Я подарю тебе, странник, кожаные сапоги, а если сын выживет, через сорок дней отдам своего лучшего коня.
https://t.me/bashkort_translate_bot
Халыҡ тағы гөжөлдәп алды:
И вдруг толпа выдохнула единым духом:
https://t.me/bashkort_translate_bot
Зөлхизә дүрт йәшлек Зәйнуллаһын ҡосаҡлап яңғыҙ ултырып ҡалды.
Зульхиза осталась в доме одна с младшеньким, четырехлетним Зайнуллой.
https://t.me/bashkort_translate_bot
Шунда Айыусы ҡыҙҙарының береһе мине мейес араһына саҡырҙы.
Тогда одна из аюсинских девчонок поманила меня за печку.
https://t.me/bashkort_translate_bot
— Беләм.
— Знаю.
https://t.me/bashkort_translate_bot
— «Ҡыҙыҡай» тине бит.
— Сказала же «девочка»!
https://t.me/bashkort_translate_bot
— Нисә йыл икән һуң беҙҙең ауылға?
Сколько же лет нашей деревне?
https://t.me/bashkort_translate_bot
Ҡулымдан етәкләп тышҡа алып сыҡты ла олатай, ауыр көрһөнөп, миңә сер систе:
Затем олатай взял меня за руку, вывел во двор и признался:
https://t.me/bashkort_translate_bot
– Нурия, миңә тиҙ ауырыу, анһат үлем телә, балам, ошоса йәшәгәнем еткән, шөкөр.
– Нурия, ласточка моя, пожелай мне, чтобы я недолго перед смертью болела и легко отошла на тот свет.
https://t.me/bashkort_translate_bot
Тағы – кемдең күҙе кемгә төшөүен тикшереү.
Еще – разбирать, кто в кого влюблен.
https://t.me/bashkort_translate_bot
Әхмәҙин ағай, һиңә был тәмәжниктәр араһында нимәң ҡалған?
– А ты, Ахмадин-агай, что тут делаешь?
https://t.me/bashkort_translate_bot
Тиҙ яуап бир!
Быстро ответь!
https://t.me/bashkort_translate_bot
«Мәскәүҙе һаҡлаусылар» тип инша яҙғас ҡына, күңелемдәге тетрәнеүҙәр дәфтәр битенә төшкәс кенә тынысландым. Төп геройым, әлбиттә, Әхмәҙин Көҫәпҡолов олатай ине.
Немного пришла в себя, лишь когда написала сочинение «Защитники Москвы», где главным моим героем стал мой названый олатай – Ахмадин Кусяпкулов, рядовой пехотинец.
https://t.me/bashkort_translate_bot
— Кәбир, тимәк, һүрәттәрен яртылаш уйлап сығарып төшөрә, үҙенсә күҙаллап?
— Олатай, получается, Кабир наполовину выдумывает свои картины, так ведь?
https://t.me/bashkort_translate_bot
— Һиҙә ҡыйғыр ҡош, һиҙә, – тине олатай.
— Чувствует зоркая птица, чует свободу, – вымолвил дедушка.
https://t.me/bashkort_translate_bot
— Егеп сығыр аты юҡ...
— У него даже захудалой лошадки в хозяйстве нет.
https://t.me/bashkort_translate_bot
— Ә Хрущев белә Жуковтың кем икәнен, шуға яҡын юллатмай ҙа үҙ тирәһенә.
— А Хрущев знает, как велик авторитет Жукова, поэтому держит его подальше от власти.
https://t.me/bashkort_translate_bot
Мына, башлығығыҙ Шәйәхмәт энекәш үҙе лә ултыра.
Тем более, руководитель ваш, уважаемый Шаяхмет, тут сидит.
https://t.me/bashkort_translate_bot
Ишбирҙеләре тыуғас, өҫтәл аҫтына, бөтә өйгә шул малай хужа булды...
Когда родился Ишбирде, он отнял у нас наше любимое место под большим столом, стал его, да и всего дома, маленьким хозяином...
https://t.me/bashkort_translate_bot
Бүреһуҡҡан олатай өйҙә күҙлек кейеп гәзит уҡып ултыра ине.
Олатай был дома, читал газету.
https://t.me/bashkort_translate_bot
Ҡатын-ҡыҙ күп, әллә ҡайһы арала ҡыйыуланып алғандар, типә-тиң тороп һөйләшәләр ир-ат менән, эштә лә, аш артында ла бергәләр.
Зульхиза в первое время все удивлялась тому, как запросто они привыкли общаться с мужчинами, быть рядом – и на работе, и за столом.
https://t.me/bashkort_translate_bot
Зәйнулланы йәсленән барып алды ла ҡыуышҡа индереп, кипкән бесән өҫтөнә йоҡларға һалды һәм халыҡ тупланған яҡҡа китте.
Зульхиза забрала Зайнуллу из садика, уложила спать в шалаше и пошла туда, где собрался народ.
https://t.me/bashkort_translate_bot
— Мәҫәлән, Сәйетбаба, иветә?
— Например, село Саитбаба, да, картэсэй?
https://t.me/bashkort_translate_bot
Әй, минең уландарым ғәзиз түгелме ни, баштарын һалдылар...
Но мои-то для меня тоже единственные, сложили головушки на поле брани...
https://t.me/bashkort_translate_bot
Ә ҡараҡай көндәше тыңлаусан булып сыҡты.
А смуглянка оказалась послушной и расторопной.
https://t.me/bashkort_translate_bot
— Был бала минең һуңғы өмөтөмдөр, моғайын.
— Этот мальчик – последняя надежда моя!
https://t.me/bashkort_translate_bot
Бик тә зыялы булған ул, төркисә лә, фарсыса ла уҡый-яҙа белгән, ти.
Очень грамотный был человек, тюркские языки все знал, так рассказывали старики.
https://t.me/bashkort_translate_bot
Мең туғыҙ йөҙ егерме һигеҙҙә, тәүге биш йыллыҡ иғлан ителгән йылды, райондан вәкил килеп, халыҡты сходҡа йыйып, ауылдың исемен үҙгәртеү мәсьәләһен күтәрҙе: «Дин – иҫкелек ҡалдығы, бөттө хәҙер Муллаҡайҙар!» – тине.
В 1928 году, когда в стране была объявлена первая пятилетка, сюда приехал представитель из района, собрал всех на сходку и поднял вопрос о переименовании деревни: «Религия – пережиток прошлого! – заявил. – Пора кончать с Муллакаями!»
https://t.me/bashkort_translate_bot
Ҡунаҡлар Аҡбейеккә, теләмәһә, йәм тапмаһа, Уҡтауға осор.
Совьет гнездо на горе Акбиек. А не захочет, может улететь на Уктау.
https://t.me/bashkort_translate_bot
Уны ҙур йыйындарға, туйҙарға саҡыралар.
Его обычно зовут играть на большие праздники, мэджлисы.
https://t.me/bashkort_translate_bot
Бушҡа өйрәтмәҫһең, атайым солоҡ балы бирер, ундай бал Айыусыла ғына, йөҙйәшәр ҡарағай ҡыуышында, бер солоҡтан утыҙ кило сыға, тип нығытып та ҡуйҙы.
— За помощь получишь плату, папа привезет вам бортевой мед. Такой добывают лишь у нас в Аюсах, в дуплах, и каждому дереву по сто лет.
https://t.me/bashkort_translate_bot
Аҡланда ун-ун биш кеше тороп ҡалған.
На поляне осталось человек десять-пятнадцать.
https://t.me/bashkort_translate_bot
Әммә тәүге реакция: дошманды юҡ итергә! Вәт.
Но первая реакция на фронте одна – уничтожить врага!
https://t.me/bashkort_translate_bot
— Ниңә, Абдрахман харап дөрөҫ әйтә!
Он дело говорит!
https://t.me/bashkort_translate_bot
Әгәр шул теге донъяның адресын белһәм, хат яҙыр инем, әлеге үтенестәремде теҙеп...
Эх, знать бы адрес, я б написала письмо на тот свет, чтобы там подождали подольше моих дорогих олэсэй и картэсэй.
https://t.me/bashkort_translate_bot
Бына бер мәл уртала усаҡ яҡтыһына бер ир сығып баҫты. Ҡуйынынан ҡурайын алып, ирендәренә терәне.
И тут в крут возле костра вышел мужчина, достал курай из-за пазухи, приставил к губам.
https://t.me/bashkort_translate_bot
Әлегә ҡыҫҡа кендек тирәһендә минең йәшәйешем, һулышым.
Пока моя жизнь крутится вокруг короткой пуповины.
https://t.me/bashkort_translate_bot
Шулай тине лә, ҡартәсәйем ялт итеп минең күҙемә ҡарап алды. Аңламаным ҡарашының мәғәнәһен.
Картэсэй бросила на меня быстрый взгляд. Я тогда не поняла значения этого взгляда, не стала расспрашивать.
https://t.me/bashkort_translate_bot
Их, күпме хәтирәне елгә осорғанмын шулай...
Эх, сколько бесценных воспоминаний улетело на ветер...
https://t.me/bashkort_translate_bot
Мин уны шәл бәйләргә өйрәткәйнем...
Я ее когда-то учила шали вязать...
https://t.me/bashkort_translate_bot
Байтаҡ кеше – ат егеп, арбаларға ултырып, йәшерәктәре йәйәүләп Толпарлыға ҡайтып китте.
Часть собравшихся отправилась домой, кто-то на телегах, кто-то пешком.
https://t.me/bashkort_translate_bot
Блиндажға ҡайтҡас, немең ҡасып китергә итте, шуға аттым, тип аңлата.
Вернувшись в блиндаж, объяснил, что пленный пытался сбежать.
https://t.me/bashkort_translate_bot
— Ишетәм.
— Слышу.
https://t.me/bashkort_translate_bot
— Килмәгәйе... – Шулай тине лә Зөлхизә туҡтап ҡалды.
— Подумаешь... – ответила Зульхиза и осеклась.
https://t.me/bashkort_translate_bot
Йәл, эйе, ул да әҙәм балаһы, әммә һуғыштың үҙ ҡануны: йә һин дошманды үлтерәһең, йә ул – һине.
Конечно, он тоже человек, но на войне либо ты убиваешь врага, либо он тебя – это закон.
https://t.me/bashkort_translate_bot
Шулай йәштәр төрлөсә ҡысҡырышып туҡтағас, Аманулла ҡарт тағы яуап телмәре тотто:
Когда молодежь перестала шуметь, обсуждая предложение старейшин, Аманулла-аксакал продолжил речь:
https://t.me/bashkort_translate_bot
Ә һауын һыйырҙар Ҡушҡайында ҡалды.
Дойные коровы остались на ферме, построенной в Кушкаине.
https://t.me/bashkort_translate_bot
Бөтәһе лә тын ҡалды, хатта усаҡтағы туҙлы ҡайын утыны ла гөжөлдәп сытырламай торҙо.
Все притихли, даже береста, казалось, перестала потрескивать в пламени костра.
https://t.me/bashkort_translate_bot
— Дауам ит, Зөлфәр, маладис, – тигәс, малай ни, дәртләнеп, артабан һөйләргә кереште.
— Молодец, Зульфар, продолжай! – приободрила его.
https://t.me/bashkort_translate_bot
Бәй, Зөлхизә, онотолоп, яртылаш һыуҙан сығып, һыу инәһе кеүек яланғас һерәйеп тора, имеш.
– Зульхиза, заслушавшись, оказывается, почти по пояс высунулась из воды.
https://t.me/bashkort_translate_bot
Биҙрәләрен оло көршәккә бушатты ла, кәрәкмәһә лә, тағы Биксәнәйгә йүнәлде, үҙе күҙ ҡырыйы менән генә тирә-яҡты һөҙөп ҡарап сыҡты: Абдрахман ҡурайсының эҙе һыуынғайны...
Вылив из ведер воду в большой горшок, снова отправилась на Биксэнэй, краем глаза проверяя: не видать ли Абдрахмана? Но того уже и след простыл...
https://t.me/bashkort_translate_bot
— Ә ҡасан беҙ Толпарлы булып киткәнбеҙ?
— А когда наша деревня стала называться Тулпарлы?
https://t.me/bashkort_translate_bot
Күк юрғаны күрһәм генә шулай итәм мин... – Был Малик байҙың элекке көтөүсеһе Мөхәрләмдең тауышы.
— Комок в горле застрял, – вторит ему голос Мухарляма, бывшего пастуха Малик-бая.
https://t.me/bashkort_translate_bot
Был ҡурайҙың тауышында Зөлхизә үҙе белгән бик күп ауаздарҙы таныны: дауыл алдынан ҡарағай урманы шаулай, сылтырап шишмә аға, кәкүк саҡыра, бал ҡорттары безелдәшеп геүелдәй, бөркөт саңҡый, Ҡырластау үренән ашҡынып шарлауыҡ һикерә...
Кураист играл не переставая, одна мелодия сменяла другую, разносясь далеко за пределы Кушкаина. Зульхиза узнавала в звуках музыки и шум сосняка перед бурей, и звонкое журчание родника, и кукование кукушки, и гудение пчел, и клекот беркута...
https://t.me/bashkort_translate_bot
— Уның ауылы тау аръяғында, ана, Аҡбейекте артылһа, ҡайтып та етте булыр, – тине лә Мәғүҙә, шул яҡҡа ҡул болғап ҡуйҙы: – Хуш, Абдрахман!
Его деревня вон за теми горами, как перейдет за Акбиек, считай, почти дома, – сказала Магуза и добавила: – Прощай, Абдрахман!
https://t.me/bashkort_translate_bot
— Беҙҙең менән ҡушыл әртилгә, һауынсы булырһың, ана, Бибисара, Ғәйшә апайҙар менән бергә.
— А ты тоже вступай с нами в артель, будешь дояркой, как тетя Бибисара и тетя Гайша.
https://t.me/bashkort_translate_bot
Иркен, күп кешегә аш-һыу әҙерләргә оло ҡаҙан, оҙон өҫтәл, һауыт-һаба бар. һый шәп булды.
Свадьбу провели в Кушкаине. Там просторно, есть длинный стол, посуда, большой котел.
https://t.me/bashkort_translate_bot
Бына бит егет нисек фекер йөрөтә, ауылда әрәм булып ятып ҡалырға тейеш түгел ул. Мин ҡартайҙым, ә Кәбир, Ыласынға алданып, Хоҙай биргән һәләтенән йә баш тартыр, шуны ла уйланым әле.
Ему нельзя оставаться в деревне, обязательно надо учиться дальше, развивать свой дар. Я старею, а Кабир, привязавшись к беркуту, вдруг решит остаться, так что это тоже причина с Ыласыном расстаться.
https://t.me/bashkort_translate_bot
- Беҙҙең яҡты күмә алмаҫ, ана, шәкәр сөгөлдөрө киңәйә.
— Не бери в голову, наши поля все больше засеваются сахарной свеклой.
https://t.me/bashkort_translate_bot
— Башҡорт ихтилалдарынан шөрләгән батша йәнәптәре лә.
Опасались башкирских восстаний.
https://t.me/bashkort_translate_bot
Төлкө лә бар, бесәй ҙә, Буратино, моряк – ниндәй генә костюм уйлап тапмағандар.
Кого тут только не было: и кот, и лиса, и моряк, и Буратино!
https://t.me/bashkort_translate_bot
Бибисара бик өгөтләһә лә, Зөлхизә, Зәйнуллаһы уянып ҡурҡып ҡуйыр тип, һылтаулап, ҡыуышҡа табан китте.
Зульхиза, несмотря на уговоры Бибисары, поспешила к шалашу, к Зайнулле, опасаясь, что мальчик испугается, проснувшись один.
https://t.me/bashkort_translate_bot
— Гөлгәүһәр апай әсәйемдең бер туған һеңлеһеме? — Әтеү.
— Получается, Гульгаухар-апай приходится родной сестрой моей матери?
https://t.me/bashkort_translate_bot
Күпселеге йәштәр.
В основном – молодежь.
https://t.me/bashkort_translate_bot
Зөлхизә апай ни хәлдә, ниңә килмәне?
А Зульхиза-апай почему не пришла?
https://t.me/bashkort_translate_bot
Ҡурай эсендә түгел сихыр, Абдрахмандың үҙендә.
– Колдовство не в курае, а в самом Абдрахмане.
https://t.me/bashkort_translate_bot
– Төштә күрҙем, әле генә.
Только что во сне видела...
https://t.me/bashkort_translate_bot
Ә ул үҙе – ҡырҡ өҫтөндә!
А она гораздо старше.
https://t.me/bashkort_translate_bot
— Миңә берәү ҙә әйткәне юҡсы.
— А мне никто не говорил.
https://t.me/bashkort_translate_bot
Риза булыр ҙа ҡуйыр ине Мөхәрләм, ауыл йәштәре комсомол туйы көҫәй.
Мухарлям был, конечно же, не против, но сельская молодежь требовала комсомольскую свадьбу.
https://t.me/bashkort_translate_bot
— Юҡ.
— Нет.
https://t.me/bashkort_translate_bot
Малик бай үҙе ҡойроғон ҡыҫып ултыра, ишетелеп тора бит, һөргөнгә һөрәләр, ти, бәғзеләрҙе.
Малик-бай против вас не идет, его, говорят, самого собираются выслать в Сибирь.
https://t.me/bashkort_translate_bot
Абдрахман тышта ҡалды.
Абдрахман остался стоять возле ворот.
https://t.me/bashkort_translate_bot
Моғайын, Ыласын менән һунарға сыҡҡандарҙыр?!
Ах, наверное, они с Ыласыном открыли охоту!
https://t.me/bashkort_translate_bot
Ошонда йәшәп, ҡартайып донъя ҡуйған. Ғаилә ҡормаған, нәҫеле ҡалмаған, ҡыҙғанысҡа ҡаршы.
Здесь он и прожил всю жизнь, служил в мечети, не женился, к сожалению, не оставил потомков.
https://t.me/bashkort_translate_bot
Тиҙерәк берәй һөнәр алып, аҡса эшләй башлағы, әсәйемә ярҙам итәһе килә... һы, башта һигеҙенсене ослап, таныҡлыҡ алаһы бар әле.
То ли податься в библиотечный техникум, то ли окончить одиннадцать классов и пойти в педагогический институт. Хочу поскорее освоить какую-нибудь профессию, начинать зарабатывать, помогать маме.
https://t.me/bashkort_translate_bot
Комсомол туйын йәштәр, бер дәрт иткәс, барыбер уҙғарҙы, тик бүтән пар менән.
Впрочем, комсомольскую свадьбу в деревне все-таки отгуляли, но с другой молодой парой.
https://t.me/bashkort_translate_bot
Ә һеҙҙе, бигерәк тә һине, Мәүлиҙә, ебәрерҙәрме һуң өйҙәгеләрең?
А вот вас, особенно тебя, Мавлида, отпустят ли родители в Уфу?
https://t.me/bashkort_translate_bot
Уңарсы минең аяғым йылынып, тирләп китте. Инәйҙең шәлен бөкләп һандыҡ өҫтөнә һалдым да һорай ҡуйҙым:
К тому времени ноги у меня отогрелись, даже вспотели, я скинула шаль и положила ее на сундук.
https://t.me/bashkort_translate_bot
— Училищела уҡыу дүрт йыл, ти.
— Говорят, в училище надо целых четыре года учиться.
https://t.me/bashkort_translate_bot