masakhane_benchmarks / efi-en /main /test.efi

additional commits

45eca8f over 2 years ago

No virus

229 kB

	Ẹkpụhọ ndusụk enyịn̄ ke ibuotikọ emi .
	Nyanam andin̄wam nnọ enye , nte nsan̄a eke ekemde ye enye . ”
	( Se ke ebiet emi okụtde : SE BIBLE EKPEPDE > MME MBỤME BIBLE ORO ẸBỌRỌDE )
	Bible ọdọhọ ke Abasi ekere Jehovah .
	© 2016 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
	Enye edi kiet ke otu usụn̄ emi ẹdade ẹkpep mme owo Bible ke ofụri ererimbot . Ẹda enọ imaesịt ẹnam utom emi .
	Edieke oyomde nditiene nnọ enọ imaesịt , mbọk ka www.jw.org / efi .
	Ibọhọke ẹsiak Bible en̄wen , mme itie N̄wed Abasi oro ẹkotde ẹsịn ke magazine emi ẹto Edisana N̄wed Abasi — Edikabade Eke Obufa Ererimbot .
	“ Editịmede esịt ayanam esịt ofụhọ , edi eti ikọ anam esịt adara . ”
	Ami nyọsọn̄ọ fi idem .
	© 2017 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
	“ Ndinen owo ẹyeda isọn̄ ẹnyene , ẹnyụn̄ ẹdụn̄ ke esịt ke nsinsi . ” — Psalm 37 : 29 .
	© 2018 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
	( b ) Mme mbụme ewe ke nnyịn idikere iban̄a ke ibuotikọ emi ?
	( b ) Nso ke ẹdineme ke ibuotikọ oro etienede ?
	Ọfọn , se m̀mê afo emekeme ndibọrọ mme mbụme ẹtienede mi :
	Nso ke nnyịn idineme ke ibuotikọ etienede ?
	Nte ikọ oro “ enọ emi ẹdiomide - diomi ” owụtde , mme utọ enọ emi nte ido edide ẹyom andinọ anam ndutịm .
	Mbufo ikemeke ndisan̄a utom Abasi ye eke mammon . ”
	Jesus ọkọdọhọ ete : “ Baba owo kiet ikemeke nditiene Mi , ibọhọke Ete emi ọkọdọn̄de Mi odụri enye edi . ”
	Ẹkûnyụn̄ ẹkot ndomo owo kiet ke isọn̄ , ẹte , Ete ; koro Kiet edi Ete mbufo , kpa Enye emi odude ke heaven .
	Edi enye emi okponde akan ke otu mbufo edidi asan̄autom mbufo .
	Nso ke nnyịn idikere iban̄a ke ibuotikọ oro etienede ?
	( b ) Mme mbụme ewe ke nnyịn idikere iban̄a ?
	Mme Ntiense Jehovah ẹkesio edi idahaemi owo imịn̄ke aba .
	Ndien un̄wam oro mbọde nto nditọete mi eke spirit enen̄ede ọnọ mi ndọn̄esịt .
	Ke edide ntre , afo omodot itoro .
	Koro mmetịm mbụre mfiọk nte , n̄kpa ye uwem , ye mme angel ye mbọn̄ , ye n̄kpọ eke ẹdude ke emi , ye n̄kpọ eke ẹdidide , ye mme odudu , ye ukon̄ ye utụn̄ọ , ye n̄kpọ efen ekededi eke ẹbotde , idikemeke ndidianade nnyịn ke ima Abasi , emi odude ke Christ Jesus Ọbọn̄ nnyịn . ”
	( b ) Nso ke idineme ke ibuotikọ oro etienede ?
	( b ) Nso ke nnyịn idineme ke ibuotikọ emi ?
	Edi ẹkûbọde n̄wed en̄wen ; enye edi n̄wed uwem .
	□ Nso isitịbe inọ nnyịn ke ini ikpade ?
	Ami ndodu ye mbufo kpukpru usen tutu esịm utịt editịm n̄kpọ emi . ”
	Mme mbụme ewe ke idineme ke ibuotikọ oro etienede ?
	( b ) Mme mbụme ewe ke nnyịn idineme idahaemi ?
	Nso ke idineme ke ibuotikọ oro etienede ?
	Emi edi n̄kponn̄kan ye akpa ewụhọ . ”
	Jesus ọkọdọhọ ete : “ Afo enyene ndima mbọhọidụn̄ fo nte idemfo . ”
	( Kot Matthew 24 : 37 - 39 . )
	Oyom inam n̄kpọ ke n̄kemuyo ye akam nnyịn .
	( b ) Nso ke idineme ke ibuotikọ oro etienede ?
	( Kot 2 Tim . 3 : 1 - 5 , 13 . )
	( Kot Psalm 40 : 8 - 10 . )
	( b ) Nso ke afo ebiere ndinam ?
	( b ) Mme mbụme ewe ke ẹdineme ke ibuotikọ emi ?
	( Kot Psalm 19 : 7 - 11 . )
	( Kot Ephesus 5 : 15 , 16 . )
	Spirit ke idemesie etiene spirit nnyịn etie ntiense ete nnyịn idi nditọ Abasi . ”
	( Kot 1 Corinth 10 : 13 . )
	( Kot 2 Chronicles 34 : 1 - 3 . )
	• Nso idi uduak Abasi kaban̄a isọn̄ ?
	( Kot 1 Timothy 6 : 17 - 19 . )
	( Kot James 1 : 5 - 8 . )
	( Kot 2 Corinth 5 : 14 , 15 . )
	( Kot Rome 13 : 1 , 2 . )
	( Kot 1 Corinth 2 : 10 . )
	( Kot 1 Corinth 6 : 9 - 11 . )
	“ Ofụri ererimbot esịne ke idak odudu andidiọk . ”
	( Kot 2 Corinth 13 : 5 . )
	( Kot 1 Corinth 15 : 58 . )
	Dorcas ama “ ọyọhọ ye nti edinam ye mme enọ mbọm . ”
	Nso ke idineme ke ibuotikọ emi , ndien ntak - a ?
	( Kot Mme N̄ke 3 : 5 , 6 . )
	( Kot Mme Hebrew 11 : 24 - 27 . )
	“ Ikọ Abasi enyene uwem onyụn̄ enyene odudu . ” — HEB .
	Itien̄wed emi ọdọhọ ke Ikọ Abasi etie nte ukụtiso emi nnyịn ikemede ndimen nse idem nnyịn nnyụn̄ n̄kụt nte Jehovah esede nnyịn .
	Edi mma nsụk n̄kere ke Jehovah ikemeke - keme ndima utọ owo nte ami .
	Edi mma ntọn̄ọ ndikere mban̄a nte Jesus akakpade afak nnyịn .
	Inikiet inikiet , mma n̄kụt ke Jehovah enyene ime ye ami ke ata anyanini , onyụn̄ owụt ke imama mi ke ata ediwak usụn̄ .
	Eketie nte n̄kpọ eke nsịnde ufak emi Jehovah ọnọde .
	Nte afo ama ọbọ ufọn oto edikot mme nsiondi Enyọn̄ - Ukpeme eke ndondo emi ?
	( Kot 2 Corinth 1 : 3 , 4 . )
	( Kot Titus 2 : 3 - 5 . )
	( Kot Rome 7 : 21 - 23 . )
	( Kot Isaiah 63 : 11 - 14 . )
	( Kot Psalm 1 : 1 - 3 . )
	( Kot Rome 7 : 21 - 25 . )
	( Kot 2 Peter 2 : 5 . )
	( Kot Isaiah 48 : 17 , 18 . )
	( Kot Ephesus 4 : 1 - 3 . )
	( Kot Mme Hebrew 13 : 7 , 17 . )
	• Sịn ibio ibio leta emi owụtde ke emekeme ndiyom ẹnọ ẹsọk imọ .
	Sia mme ibet obio ye ibet tax mîdịghe ukem ke kpukpru ebiet , enen̄ede ọfọn osobo ye mbon emi ẹfiọkde n̄kpọ ẹban̄a tax ye ibet mbemiso emekde usụn̄ emi oyomde ndida nnọ enọ .
	Inyene ye Mbubehe : Ẹkeme ndinọ n̄ka emi ibet enyịmede , emi adade ke ibuot Mme Ntiense Jehovah inyene ye mbubehe nte enọ , mîdịghe ẹnam ẹkpe enye ẹnọ n̄ka emi ke ini andinyene akpade .
	( Kot Mme Hebrew 11 : 17 - 19 . )
	Ke Bible , obot ekeme ndida mban̄a obio ubọn̄ , m̀mê ukara .
	Mbufo mme ete , ẹkûfiomo nditọ mbufo , mbak esịt ediduọ mmọ . ”
	Edieke oyomde ndifiọk n̄kpọ efen mban̄a emi , mbọk kot ibuot 3 ke n̄wed Nso ke Bible Enen̄ede Ekpep ? , emi Mme Ntiense Jehovah esiode
	( Kot 2 Timothy 1 : 7 . )
	Edieke oyomde ndifiọk n̄kpọ efen mban̄a emi , mbọk kot ibuot 8 ke n̄wed Nso ke Bible Enen̄ede Ekpep ? , emi Mme Ntiense Jehovah ẹsiode
	( Kot 1 Thessalonica 5 : 1 - 6 . )
	Yak uduak fo ada itie , nte edide ke heaven , yak edi ke isọn̄ kpasụk ntre . ”
	( Kot Luke 21 : 1 - 4 . )
	( b ) Mme mbụme ewe ke idineme iban̄a ke ibuotikọ oro etienede ?
	Adan̄aoro yak mbon oro ẹdude ke Judea ẹfehe ẹka ikpọ obot , n̄ko yak mmọ eke ẹdude ke esịt esie ẹwọn̄ọ , yak mmọ eke ẹdude ke in̄wan̄ ẹkûnyụn̄ ẹdụk esịt esie . ”
	Nso ke idineme ke ibuotikọ oro etienede ?
	Ami Jehovah nyanam enye awara ke ekem ini esie . ”
	( Kot Luke 10 : 29 - 37 . )
	Mme mbụme ewe ke idibọrọ ke ibuotikọ emi ?
	Edi amaedi mfri eto ifiọk eti ye idiọk , kûdia , koro ke usen eke afo adiade afo ayakpa n̄kpa . ”
	( Kot Ediyarade 14 : 6 , 7 . )
	( Kot 1 Thessalonica 2 : 13 . )
	Enye eyekpe ikpe mme ubuene ke edinen ido , onyụn̄ ọnọ mme owo nsuannọ ke eti ido ke ufọn sụn̄sụn̄ mbon isọn̄ . ”
	Edieke oyomde ndifiọk n̄kpọ efen mban̄a emi , mbọk kot ibuot 10 ke Nso ke Bible Enen̄ede Ekpep ? , n̄wed Mme Ntiense Jehovah
	“ Mbuọtidem edi idotenyịn oro enyenede nsọn̄ọ nte ke se ẹtiede ẹbet eyedi . ” — HEB .
	Jesus ọkọdọhọ ete : “ Ebiet emi n̄kpọuto fo odude , do ke esịt fo edidu n̄ko . ”
	“ Mbon emi Jehovah edide Abasi mmọ ẹkop inemesịt ! ” — PS .
	( Kot James 5 : 14 - 16 . )
	( b ) Nso ke idineme ke ibuotikọ oro etienede ?
	Enye ọkọdọhọ ete : “ Ami ndi obụkidem , emi ẹkenyamde ẹsịn ke idak idiọkn̄kpọ .
	( Kot Mme Hebrew 10 : 24 , 25 . )
	( Kot 2 Corinth 8 : 13 - 15 . )
	Noah [ ama ] onyụn̄ asan̄a ye ata Abasi . ” — Gen .
	Mme N̄ke 14 : 15 ọdọhọ ete : “ Ọkọi ọbuọt idem ke kpukpru ikọ , edi owo mbufiọk ekere ikpatisan̄ esie . ”
	Ikam isịneke ke ubọk owo eke asan̄ade ndinen̄ede ikpatisan̄ esiemmọ . ”
	Koro ọkpọnọ mi ememem , mbiomo mi onyụn̄ efefere . ”
	Ẹka iso ẹyọ kiet eken ẹnyụn̄ ẹfen kiet eken ke ofụri esịt edieke owo ekededi enyenede ntak nditọhọ ye owo .
	Kpa nte Jehovah ekefende mbufo ke ofụri esịt , ẹfen mbon en̄wen kpasụk ntre .
	Ikọ emi ama enen̄ede an̄wam mme mbet esie oro ẹkedude uwem ke ini Rome akakarade .
	Edieke oyomde ntọt efen efen , emekeme ndinyene nneme ye N̄kọk Itieutom Mme Ntiense Jehovah .
	Ami nditreke ndin̄wam fi . Ami nditreke ndida ubọk nnasia edinen ido mi nsọn̄ọ mmụm fi n̄kama . ”
	NSO EN̄WEN KE BIBLE ỌDỌHỌ ?
	ENYỌN̄ - UKPEME emi ọnọ Jehovah Abasi , Andikara enyọn̄ ye isọn̄ , ubọn̄ .
	Enye etịn̄ ke Obio Ubọn̄ Abasi ke heaven ọmọn̄ ososobo mme idiọkowo efep ke isọn̄ emi man idiọkn̄kpọ etre , oyonyụn̄ anam ofụri isọn̄ edi Paradise .
	Eti mbụk emi ọdọn̄ mme owo esịt . Magazine emi ọdọhọ ibuọt idem ke Jesus Christ emi akakpade ọnọ nnyịn man nnyịn ikpodu uwem ke nsinsi .
	Enye n̄ko etịn̄ ke Jesus edi Edidem Obio Ubọn̄ Abasi , ke enye ke akara idahaemi ke heaven . Ẹketọn̄ọ ndisio magazine emi ke 1879 . Enye ikpepke owo mbre ukara .
	Kpukpru se enye ekpepde oto Bible .
	Edi ikọ emi akababiak Bebe utu ke ndidọn̄ enye esịt .
	Bebe ama esiwak ndidọhọ ke imọ ikwe se ikpanamde n̄kpa ete imọ ọfọn ye imọ .
	Ke ediwak isua ama ekebe , Bebe ama osio n̄wed onyụn̄ ewet se ikọwọrọde enye .
	Se enye ekewetde ama owụt ke n̄kpa ete esie okosụk ababiak enye .
	Bebe ama edifiọk ke ekeme ndida ini mbemiso owo etre ndifụhọ n̄kpa owo esie , akpan akpan edieke enye ekenen̄erede ekpere owo oro idem .
	Bible okot n̄kpa “ akpatre asua . ”
	N̄kpa esiwak ndida owo nnyịn ke ini nnyịn mîdorike enyịn , ndien nnyịn isikemeke ndinyan̄a .
	Idụhe owo emi n̄kpa owo esie mîsibiakke enye .
	Ntre , ikpanaha akpa nnyịn idem edieke nnyịn mîdiọn̄ọke se ikpanamde ke ini owo nnyịn akpade .
	Afo emekeme ndikere ete : ‘ Owo okpofụhọ ebịghi adan̄a didie ?
	Didie ke n̄keme ndidọn̄ owo emi ofụhọde esịt ?
	Ndi mbon nnyịn oro ẹkpade ẹyefiak ẹdu uwem ? ’
	Ndi akanam ọmọdọn̄ọ ndien etise idem ọsọn̄ fi ?
	Ke uwụtn̄kpọ , Abraham ama ofụhọ ke ini n̄wan esie akakpade .
	Bible ọdọhọ ke ‘ Abraham ama ofụhọ aban̄a Sarah onyụn̄ atua enye . ’
	Etie nte enye ama ofụhọ ebịghi .
	Enye ama ofụhọ ke “ ediwak usen , ” ndien mbonubon esie ikekemeke ndidọn̄ enye esịt .
	Ke ediwak isua ama ekebe , n̄kpa Joseph okosụk afafịna enye . — Genesis 23 : 2 ; 37 : 34 , 35 ; 42 : 36 ; 45 : 28 .
	“ Robert ebe mi akakpa ke July 9 , 2008 .
	Isua itiokiet edi emi tọn̄ọ enye akakpa , edi ke ababiak mi .
	N̄kereke ke nyetre ndifụhọ n̄kpa ebe mi . ” — Gail emi edide isua 60 .
	“ Kpa ye oro edide isua 18 ẹbe tọn̄ọ edima an̄wan mi akakpa , n̄kpa esie ke osụk ababiak mi .
	Esidọn̄ mi ndifiak n̄kụt enye . Ke uwụtn̄kpọ , ini ekededi emi n̄kụtde ediye n̄kpọ - obot , mmesiti enye nnyụn̄ n̄kere nte enye akpamade nditiene nse n̄kpọ oro . ” — Etienne emi edide isua 84 .
	Se inemede emi owụt ke n̄kpa esibiak owo ebịghi .
	Edi kpukpru nnyịn isifụhọke ukem ukem , ntre ifọnke idọhọ ke nte owo enye eken ofụhọde ifọnke .
	N̄ko , ikpanaha iduọhọ idem nnyịn edieke ikerede ke imofụhọ ikaha .
	Enye okosụk ofofụhọ n̄kpa eka esie ke isua ita ama ekebe , nte ẹtịn̄de ke ibuotikọ oro “ Kpebe Mbuọtidem Mmọ , ” ke Enyọn̄ - Ukpeme emi . — Genesis 24 : 67 .
	Ke uwụtn̄kpọ , owo ekeme ndidọhọ fi okûtua , mîdịghe ọdọhọ okûnam mme owo ẹdiọn̄ọ ke ofofụhọ .
	Ndusụk owo ẹkeme ndidọhọ enen̄ede atua eyet , mîdịghe anam mme owo ẹkụt ke n̄kpa owo fo enen̄ede abiak fi .
	Edi Bible etịn̄ se ikpanamde ke ini ifụhọde , ndien ntaifiọk ẹnyịme ye se Bible etịn̄de emi .
	Ndusụk owo ẹkere ke ikpanaha erenowo esitua eyet .
	Edi , ndi enyene se idiọkde ye owo nditua eyet , idem ke ini mme owo ẹdude ?
	Mbiausọbọ ẹdọhọ ke idiọkke mbon oro ẹfụhọde n̄kpa owo mmọ nditua eyet .
	Nditua eyet ekeme n̄ko ndinam ubiak n̄kpa oro afiak efịghede fi ke esịt nte ini akade .
	Ke uwụtn̄kpọ , Jesus ama atua ke iso mme owo ke ini Lazarus ufan esie akakpade , kpa ye oro enye ekenyenede odudu ndinam enye eset . — John 11 : 33 - 35 .
	Ndusụk owo ẹsiyat esịt ke ini mmọ ẹfụhọde n̄kpa owo mmọ , akpan akpan edieke owo oro akakpade ke mbuari .
	Ediwak ntak ẹdu emi ẹkemede ndinam mmọ ẹyat esịt , utọ nte ke ini owo oro mmọ ẹkponode etịn̄de ikọ oro abiakde mmọ m̀mê ikọ oro mîdịghe akpanikọ .
	Mike emi otode South Africa ọdọhọ ete : “ N̄kedi isua 14 kpọt ke ini ete mi akakpade .
	Ke ini ẹkeyomde ndibụk enye , oku ufọkabasi Anglican ama ọdọhọ ke Abasi oyom nti owo ẹdidu ye imọ , ntre ke enye esisọsọp ada mmọ aka heaven .
	* Ikọ esie ama enen̄ede ayat mi , sia ima inen̄ede iyom ete nnyịn odu ye nnyịn .
	Edieke owo fo akakpade ke mbuari , afo emekeme ndikere ke enye ikpakakpaha edieke imọ ikpakanamde emi m̀mê oko .
	Edieke esịt afịnade fi , ifọnke ododop uyo .
	Tịn̄ nọ ufan fo emi edimade ndikpan̄ utọn̄ nnọ fi , emi edinyụn̄ ọdọhọde fi ke idịghe afo ikpọn̄ ke utọ n̄kpọ oro esifịna .
	Bible ọdọhọ ete : “ Ata ufan amama ufan kpukpru ini , onyụn̄ edi eyeneka emi amanade ọnọ ini nnanenyịn . ” — Mme N̄ke 17 : 17 .
	Owo emi ofụhọde ekpenyene ndida Jehovah Abasi emi okobotde nnyịn nte ata Ufan esie .
	Tịn̄ kpukpru se ifịnade fi nọ enye koro ‘ enye ekere aban̄a fi . ’
	Enye ọn̄wọn̄ọ ke imọ iyanam mbon oro ẹtịn̄de se ifịnade mmọ ẹnọ imọ ẹnyene “ emem Abasi emi akande kpukpru ekikere . ”
	N̄ko , yak Abasi ada Ikọ esie ọdọn̄ fi esịt .
	Nditie n̄kere mme itie N̄wed Abasi emi ekeme ndin̄wam fi akpan akpan ke okoneyo emi afo odude ikpọn̄ , mûnyụn̄ ukemeke ndide idap . — Isaiah 57 : 15 .
	Jack edi isua 40 , ndien enye ọdọhọ ke imọ imesinen̄ede ikop ndobo ndusụk ini .
	Mmesida ini emi n̄kot Bible nnyụn̄ ntie n̄kere se n̄kotde , ndien emi esidọn̄ mi esịt .
	Mmesinyụn̄ ntịn̄ nte etiede mi ke idem nnọ Abasi .
	Ndinam kpukpru emi esinam esịt ana mi sụn̄ , onyụn̄ anam n̄keme ndifiak nde idap . ” Enyene n̄kaiferi emi akam okonyụn̄ an̄wamde .
	Enye ekere Vanessa .
	Udọn̄ọ okowot eka esie .
	Enye ọdọhọ ete : “ Ke ini esịt enen̄erede etịmede mi , mmesikot enyịn̄ Abasi nnyụn̄ tọn̄ọ nditua .
	Jehovah esikop akam mi , esinyụn̄ anam n̄keme ndiyọ . ”
	Ndusụk mbiausobo oro ẹsinọde mbon emi ẹfụhọde item ẹsidọhọ mmọ ẹn̄wam mme owo , ẹnyụn̄ ẹtiene ẹnam n̄kpọ ke obio .
	Emi ekeme ndinam mmọ ẹkop inemesịt onyụn̄ anam mfụhọ mmọ afiak osụhọde .
	Ediwak mbon oro ẹfụhọde n̄kpa owo mmọ ẹkụt ke ndin̄wam mme owo esidọn̄ mmọ esịt . — 2 Corinth 1 : 3 , 4 .
	Se iwọrọde fi inemke Abasi . — Psalm 55 : 22 ; 1 Peter 5 : 7 .
	Abasi esinen̄ede akpan̄ utọn̄ okop akam ikọt esie . — Psalm 86 : 5 ; 1 Thessalonica 5 : 17 .
	Ọdọn̄ Abasi ndinam mbon oro ẹkpade ẹset . — Job 14 : 13 - 15 .
	Abasi ọn̄wọn̄ọ ndinam mme akpan̄kpa ẹset . — Isaiah 26 : 19 ; John 5 : 28 , 29 .
	Ndi akanam owo emi afo ọdiọn̄ọde ofụhọ n̄kpa owo esie , ndien afo ufiọkke se akpanamde ?
	Ndusụk ini nnyịn isidiọn̄ọke se ikpetịn̄de m̀mê se ikpanamde , ntre nnyịn isitịn̄ke inyụn̄ inamke n̄kpọ ndomokiet .
	Edi enyene mme n̄kpọ emi ikpanamde man idọn̄ owo emi ofụhọde esịt .
	Ke ndusụk idụt , ndifat owo m̀mê ndidori enye ubọk ke afara owụt ke amama enye .
	Edieke owo emi owo esie akpade oyomde nditịn̄ ikọ , mbọk nen̄ede kpan̄ utọn̄ .
	Se idide akpan n̄kpọ ikan edi afo ndinam n̄kpọ nnọ ubon oro owo mmọ akpade .
	N̄wam mmọ nam mme n̄kpọ emi mmọ mîkemeke ndinam , utọ nte nditem udia , ndise mban̄a nditọ , m̀mê nditiene nnam ndutịm mban̄a nte ẹdibụkde owo emi akpade , edieke mmọ ẹnyịmede .
	Ndinam mme n̄kpọ emi akam ekeme ndifọn n̄kan nditịn̄ enyọn̄ ye isọn̄ .
	Nte ini akade , emekeme nditịn̄ mban̄a owo oro akakpade , utọ nte nditịn̄ mban̄a nti edu esie m̀mê nte ekenemde fi ndisidu ye enye .
	Nneme ntem akam ekeme ndinam owo emi owo esie akpade atuak inua imam .
	Ke uwụtn̄kpọ , Pam emi Ian ebe esie akakpade isua itiokiet emi ẹkebede , ọdọhọ ete : “ Ndusụk ini , mme owo ẹsitịn̄ nti n̄kpọ emi ebe mi akanamde emi mmen̄kọfiọkke , ndien emi esinem mi . ”
	Mme anam - ndụn̄ọde ẹdọhọ ke mme owo ẹsinen̄ede ẹn̄wam mbon emi owo mmọ akpade ke nsonso oro , ndien ibịghike - bịghi ẹfre ẹban̄a mmọ ẹkenam mbubehe idemmọ .
	Ntre , kụt ete ke emesisan̄a ese owo emi owo esie akpade .
	* Ediwak mbon emi ẹfụhọde n̄kpa owo mmọ ẹbịghi ẹsima ẹsan̄a ẹse mmimọ ntem , sia mmọ ẹsida ifet emi ẹtịn̄ nte etiede mmọ ke idem .
	Kere ban̄a se ikọwọrọde Kaori , n̄kaiferi kiet emi otode Japan .
	Eka esie ama akpa ọkpọn̄ enye .
	Isua kiet ye ọfiọn̄ ita kpọt ke oro ebede , eyeneka esie ama akpa n̄ko .
	N̄kpa mmọ ama abiak enye tutu .
	Edi mme ufan esie ẹma ẹsisan̄a ẹse enye ẹnyụn̄ ẹdọn̄ enye esịt .
	Mma kiet emi ekerede Ritsuko ama ọdọhọ ke iyom enye ada imọ nte ata ufan esie .
	Kaori ọdọhọ ete : “ Ke nditịn̄ akpanikọ , se mma oro eketịn̄de ikenemke mi .
	Edi nte enye akanamde n̄kpọ ye ami ama anam nnen̄ede n̄kpere enye .
	Nti edu esie ama enen̄ede an̄wam mi . ”
	Isua 12 edi emi tọn̄ọ eka Kaori akakpa , ndien enye ye ebe esie ẹsisan̄a idahaemi ẹkwọrọ ikọ ẹnọ mme owo kpukpru ini .
	Kaori ọdọhọ ete : “ Mma Ritsuko osụk ekekere aban̄a mi tutu emi .
	Ini ekededi emi n̄kade ufọk , mmesika n̄kese enye nnyụn̄ ntie ye enye nneme nneme . ”
	Mme ufan Poli ẹma ẹnyụn̄ ẹn̄wam enye ke anyan ini ke ini ebe esie Sozos akakpade . Poli edi Ntiense Jehovah , onyụn̄ odụn̄ ke Cyprus .
	Ebe esie ekedi ebiowo , enye ama esinyụn̄ ama ndikot nditọakpa ye mme ebeakpa ufọk .
	Edi ke ini enye ekedide isua 53 , enye ama enyene mbufụt ke mfre onyụn̄ akpa .
	Mmọ ẹma ẹtọn̄ọ ndisidụk mbono esop ye esop Mme Ntiense Jehovah oro odude do .
	Poli ọdọhọ ete : “ Nditọete ke esop oro ikọdiọn̄ọke se ikọwọrọde nnyịn ye nte n̄kpọ ọkọsọn̄de ye nnyịn .
	Edi mmọ ẹma ẹdi ẹbịne nnyịn , ẹtịn̄ ikọ ẹdọn̄ nnyịn esịt , ẹnyụn̄ ẹn̄wam nnyịn .
	Se mmọ ẹkenamde oro ama enen̄ede an̄wam nnyịn , akpan akpan ke ini oro eyen mi ekenen̄erede ofụhọ n̄kpa ete esie .
	Mbiowo ẹma ẹnen̄ede ẹn̄wam Daniel eyen mi .
	Ebiowo kiet ama esima ndida Daniel n̄ka ndia ye mme ufan esie , onyụn̄ emen enye aka bọl . ”
	Poli ye eyen esie ke ẹkop inemesịt idahaemi .
	Ediwak n̄kpọ ẹdu oro ikemede ndinam man in̄wam mbon oro ẹfụhọde n̄kpa owo mmọ inyụn̄ idọn̄ mmọ esịt .
	Se Bible etịn̄de aban̄a se iditịbede ke ini iso onyụn̄ ọdọn̄ nnyịn esịt .
	Ndusụk owo ẹsiwet usenọfiọn̄ emi owo akakpade ẹnịm man mmọ ẹti ẹnyụn̄ ẹka ẹkedọn̄ mbonubon oro esịt ke ini emi mmọ ẹsinen̄erede ẹfụhọ .
	Anaedi emeti ke Gail oro iketịn̄de iban̄a ke udiana ibuotikọ ama ekere m̀mê imọ iyetre ndifụhọ n̄kpa ebe imọ tutu amama .
	Edi enye odori enyịn ndifiak n̄kụt ebe esie ke obufa ererimbot emi Abasi ọn̄wọn̄ọde .
	Mmenen̄ede nseme mbon emi owo mmọ akpade , edi mmọ idiọn̄ọke ke imekeme ndifiak n̄kụt enye . ”
	Ibịghike , Abasi ayanam Job ye ata ediwak mbon en̄wen ẹset ẹdidu uwem ke isọn̄ emi ẹnamde akabade Paradise .
	Utom 24 : 15 ọdọhọ ke mme owo “ ẹyeset ke n̄kpa . ”
	Jesus ọkọdọhọ ete : “ Ẹkûyak idem akpa mbufo , koro ini ke edi eke kpukpru mme andidu ke udi editi ẹdikopde enye uyo ẹwọn̄ọ ẹdi . ”
	Enye ayafiak enyene “ odudu nte ekenyenede ke ini uyen , ” ndien obụkidem esie ayakabade “ esehe akan eke ini uyen . ”
	Se idinyụn̄ itịbede inọ kpukpru mbon emi ẹwụtde ke imama nte Abasi edinamde mme owo ẹset ẹdidu uwem ke isọn̄ edi oro .
	Edieke edide owo fo akpa , ekeme ndidi se inemede ke magazine emi idinamke etre ndifụhọ ofụri ofụri .
	Edi nditie n̄kere mme un̄wọn̄ọ Abasi emi ẹdude ke Bible ayan̄wam fi enyene ata idotenyịn onyụn̄ aka iso ọyọ se iwọrọde fi . — 1 Thessalonica 4 : 13 .
	Ndi akpama ndifiọk n̄kpọ en̄wen mban̄a se akpanamde ke ini ofụhọde ?
	Mîdịghe ndi enyene mbụme en̄wen emi afịnade fi , utọ nte “ Ntak emi Abasi ayakde idiọkn̄kpọ ye ufen ẹdu ? ”
	Mbọk ka ikpehe Intanet nnyịn jw.org / efi man okụt nte Bible ọbọrọde mbụme emi ke usụn̄ emi ọdọn̄de nnyịn esịt .
	“ Abasi . . . ọyọkwọhọde kpukpru mmọn̄eyet ke enyịn mmọ efep , n̄kpa idinyụn̄ idụhe aba . ” — Ediyarade 21 : 3 , 4 .
	Enyọn̄ - Ukpeme emi etịn̄ nte Abasi edinamde un̄wọn̄ọ emi osu , onyụn̄ etịn̄ ufọn emi afo edibọde .
	IBUOTIKỌ MAGAZINE EMI \| NTAK EMI JESUS ỌKỌBỌDE UFEN ONYỤN̄ AKPADE ?
	Ke isua 33 C.E . , ẹma ẹwot Jesus eyen Nazareth .
	Ẹma ẹdori enye ikọ ẹte ke ọsọn̄ ibuot ye ukara , ẹmia enye ẹnọ unan , ẹnyụn̄ ẹkọn̄ enye ke eto .
	Edi Abasi ama anam enye eset , ndien ke usen 40 ama ekebe , enye ama afiak ọnyọn̄ heaven .
	N̄wọrọnda mbụk emi odu ke Gospel inan̄ emi ẹdude ke N̄wed Abasi Usem Greek , oro ẹsikotde Obufa Testament .
	Edi edieke edide n̄kpọ emi ama etịbe , ọwọrọ idotenyịn odu ke n̄kpọ ọyọfọn ke ini iso , ndien afo emekeme nditiene ndia ufọn .
	Ntre , ndi se mme Gospel ẹtịn̄de edi akpanikọ m̀mê nsu ?
	Mme Gospel itiehe nte n̄wed n̄ke , mmọ ẹtịn̄ nnennen se iketịbede ẹnyụn̄ ẹtịn̄ mme n̄kpọ en̄wen oro anamde mbụk mmọ enen̄ede an̄wan̄a .
	Ke uwụtn̄kpọ , mmọ ẹsiak nsio nsio obio emi ẹkedude ini oro , ndien mme owo mfịn ẹsika ẹkese mme obio emi .
	Mmọ ẹtịn̄ n̄ko ẹban̄a mbon emi ẹkedude uwem ini oro , ndien mme ewetmbụk ererimbot ẹsiak mbon emi n̄ko . — Luke 3 : 1 , 2 , 23 .
	Mme ewetmbụk eset emi ẹkedude ke eyo Jesus ye mbon oro ẹkedude isua ifan̄ ke oro ebede ẹma ẹwet n̄kpọ n̄ko ẹban̄a Jesus .
	* Se mme Gospel ẹtịn̄de ẹban̄a nte ẹkewotde Jesus onyụn̄ edi ukem ye nte mbon Rome ẹkesiwotde owo ini oro .
	N̄ko , ẹwet nnennen se iketịbede , owo idịpke n̄kpọ , utọ nte ndusụk se mme mbet Jesus ẹkenamde emi mîfọnke .
	Kpukpru emi owụt ke se mme andiwet Gospel ẹkewetde ẹban̄a Jesus enen onyụn̄ edi akpanikọ .
	Ndusụk owo ẹnịm ke Jesus ama odu uwem ke isọn̄ emi onyụn̄ akpa , edi mmọ inịmke ke enye ama eset .
	Mme apostle Jesus ikakam inịmke ke enye ama eset akpa ini emi mmọ ẹkekopde .
	Edi mmọ ẹma ẹnịm ke ini mmọ ye mme mbet eken ẹkekụtde Jesus . Jesus ama owụt mmọ idem ke nsio nsio ini .
	Isan̄ kiet , se ibede owo 500 ẹma ẹkụt enye . — 1 Corinth 15 : 6 .
	Kpa ye oro mme mbet Jesus ẹkediọn̄ọde ke ẹkeme ndimụm mmimọ n̄wot , mmọ ẹma ẹnen̄ede ẹsịn idem ẹkwọrọ ke Jesus ama eset .
	Mmọ ẹma ẹtịn̄ ẹnọ kpukpru owo , esịnede mbon oro ẹkewotde Jesus . Ndi mmọ ẹkpekenyene uko ntre edieke mmọ mîkpekenịmke ke Jesus ama eset ?
	Jesus ndikeset akakam anam mme Christian oro ẹkedude ke eyo esie ye mbon oro ẹdude idahaemi ẹnen̄ede ẹsịn idem ẹnam n̄kpọ Abasi .
	Se ẹwetde ke mme Gospel ẹban̄a n̄kpa ye ediset ke n̄kpa Jesus edi ata ofụri akpanikọ .
	Edieke etịn̄de enyịn okot se ẹwetde do , oyokụt ke n̄kpọ emi ama etịbe .
	Ndien edieke ọdiọn̄ọde ntak emi Jesus akakpade , eyenen̄ede enịm se ẹwetde ke mme Gospel ẹban̄a enye .
	Tacitus emi akamanade ke n̄kpọ nte isua 55 eyo mme apostle ekewet ete : “ Christ , emi ẹdade enyịn̄ oro Christian ẹto , ama ọbọ ọkpọsọn̄ ufen ke ini ukara Tiberius ke ubọk andikara nnyịn kiet , Pontius Pilatus . ”
	Mme ewetmbụk eset en̄wen oro ẹkewetde n̄kpọ ẹban̄a Jesus ẹdi Suetonius ( emi okodude ke eyo Jesus ) ; Josephus eyen Jew ( emi okodude ke eyo Jesus ) ; ye Ekpri Pliny , andikara Bithynia ( emi okodude isua ifan̄ ke eyo Jesus ama ekebe ) .
	N̄ko , ediwak owo ẹkesasua Jesus , ntre idụhe nte mmọ ẹkpewetde n̄kpọ oro edinamde mme owo ẹbuọt idem ye Jesus .
	Peter emi ekedide kiet ke otu mme apostle Jesus ekewet ntem aban̄a ediset ke n̄kpa Jesus : “ Abasi ama anam Owo emi eset ke ọyọhọ usen ita onyụn̄ anam enye owụt mme owo idem , iwụtke kpukpru owo , edi owụt mme ntiense emi Abasi ekebemde iso emek , kpa nnyịn , emi ikadiade inyụn̄ in̄wọn̄de n̄kpọ ye enye ke enye ama ekeset ke n̄kpa . ”
	Ke ini mme asua Jesus ẹkekopde ke enye eset , Gospel Matthew ọdọhọ ke mmọ ẹma ẹyom n̄kpọ ẹnam mbak mme owo ẹdikop ke Jesus ama eset . — Matthew 28 : 11 - 15 .
	Ndi emi ọwọrọ ke Jesus ikoyomke mme owo ẹfiọk ke imọ imeset ?
	Baba , sia Peter ama aka iso ọdọhọ ete : “ Enye ama owụk nnyịn ete ikwọrọ ikọ inọ mme owo inyụn̄ inọ ọyọhọ ikọ ntiense ite ke emi edi Owo emi Abasi ekenịmde ete edi ebiereikpe ọnọ mme odu - uwem ye mme akpan̄kpa . ”
	Ata mme Christian ke ẹnam emi , kpa nte ẹkenyụn̄ ẹnamde ke eset . — Utom 10 : 42 .
	‘ Idiọkn̄kpọ okoto Adam odụk ererimbot , n̄kpa onyụn̄ oto idiọkn̄kpọ oro odụk . ’ — Rome 5 : 12
	Nso ke ọkpọdọhọ edieke ẹbụpde fi m̀mê akpama ndidu uwem ke nsinsi ?
	Ata ediwak owo ẹdidọhọ ke ikpama , edi ke utọ n̄kpọ oro ikemeke nditịbe .
	Mmọ ẹdidọhọ ke idụhe owo emi odude uwem ke nsinsi akanam , ke ini ama ekem , kpukpru nnyịn iyakpa .
	Edi nso ke ọkpọdọhọ edieke ẹkpebụpde fi m̀mê akpama ndikpa ?
	Ata ediwak owo ẹdidọhọ ke mmimọ iyomke ndikpa .
	Bible owụt ke nte Abasi okobotde nnyịn anam esidọn̄ nnyịn ndika iso ndu uwem .
	Ke nditịm ntịn̄ , Bible ọdọhọ ke Abasi “ esịn [ owo ] nsinsi ini ke esịt . ” — Ecclesiastes 3 : 11 .
	Edi idụhe owo emi odude uwem ke nsinsi mfịn .
	N̄ko , ndi Abasi anam n̄kpọ ndomokiet man anyan̄a nnyịn ?
	Nte Bible ọbọrọde mme mbụme emi enen̄ede ọdọn̄ nnyịn esịt onyụn̄ anam ifiọk se ikanamde Jesus ọbọ ufen onyụn̄ akpa .
	Genesis ibuot kiet ye iba anam nnyịn ifiọk ke Abasi okoyom Adam ye Eve ẹdu uwem ke nsinsi , ke enye ama onyụn̄ etịn̄ se mmọ ẹkpenamde man ẹka iso ẹdu uwem .
	Ibuot ita etịn̄ nte mmọ ẹkesọn̄de ibuot ye Abasi . Nte ini akakade , mmọ ẹma ẹkpan̄a .
	Ndusụk owo ẹkere ke mbụk emi edi ekọn̄ n̄ke .
	Edi , ukem nte mme Gospel , odu ediwak n̄kpọ emi ẹwụtde ke se Genesis etịn̄de ama etịbe .
	Nso idi utịp nsọn̄ibuot Adam ?
	Bible ọdọhọ ete : “ Nte idiọkn̄kpọ okotode owo kiet [ Adam ] odụk ererimbot , n̄kpa onyụn̄ otode ke idiọkn̄kpọ oro odụk , ndien n̄kpa atara esịm kpukpru owo koro kpukpru mmọ ẹma ẹnam idiọkn̄kpọ . ”
	Enye ikekemeke aba ndidu uwem ke nsinsi , ndien nte ini akakade , enye ama akpa .
	Eyen emi amanade esida ndusụk n̄kpọ oto ete ye eka esie , kpasụk ntre ke nnyịn ikada idiọkn̄kpọ ito akpa ete ye eka nnyịn .
	Edi ndi Abasi anam n̄kpọ ndomokiet man anyan̄a nnyịn ?
	Ih , Abasi ama anam ndutịm man ifiak inyene se Adam akpakanamde atak nnyịn nditọ esie , oro edi , idotenyịn edidu uwem ke nsinsi .
	Rome 6 : 23 ọdọhọ ke “ n̄kpọ eyenutom idiọkn̄kpọ edi n̄kpa . ”
	Emi ọwọrọ ke utịp idiọkn̄kpọ edi n̄kpa .
	Kpasụk ntre , nnyịn imesinam idiọkn̄kpọ , ndien akpana nnyịn n̄ko ikpa .
	Edi nnyịn ikadada idiọkn̄kpọ emi imana .
	Ntre Abasi ama ọdọn̄ Jesus Eyen esie edikpa ọnọ nnyịn .
	N̄kpa Jesus anam nnyịn inyene idotenyịn ndidu uwem ke nsinsi
	Owo kiet , Adam emi ekedide mfọnmma owo , ọkọsọn̄ ibuot ye Abasi ndien emi ama esịn nnyịn ke ufụn idiọkn̄kpọ ye n̄kpa . Ntre , ama oyom mfọnmma owo kiet n̄ko akpa man nnyịn iwọrọ ke ufụn oro .
	Kop se Bible ọdọhọde mi : “ Kpa nte okotode ke ntụtutọn̄ owo kiet ẹnam ediwak owo ẹdi mme anamidiọk , kpasụk ntre n̄ko otode ke n̄kopitem owo kiet ẹyenam ediwak owo ẹdi ndinen owo . ”
	Enye ama ọkpọn̄ heaven , akabade edi mfọnmma owo , * onyụn̄ akpa ọnọ nnyịn .
	Oro anam nnyịn ikeme ndidi ufan Abasi inyụn̄ inyene idotenyịn ndidu ke uwem ke nsinsi .
	Ntak emi akanade Jesus akpa mbemiso ẹnyan̄ade nnyịn ?
	Ndi Ata Ọkpọsọn̄ Abasi ikenyeneke odudu ikem ndidọhọ nditọ Adam ẹdu uwem ke nsinsi ?
	Edieke Abasi ekpekefrede aban̄a unenikpe ke n̄kpọ emi , ekeme ndidi mme owo ẹkpekekere m̀mê enye idinyụn̄ inamke ntre ke mme n̄kpọ en̄wen .
	Ke uwụtn̄kpọ , ke ini enye edibierede nditọ Adam emi ẹdotde ndidu uwem ke nsinsi , ndi se enye edibierede eyenen ?
	Ndi ẹkeme ndinịm ke enye ayanam se enye ọn̄wọn̄ọde ?
	Abasi ndikanam se inende ke ini enye akanamde ndutịm man anyan̄a nnyịn anam inịm ke enye esinam se inende kpukpru ini .
	Abasi ndikọdọhọ Jesus edikpa ọnọ nnyịn anam nnyịn ikeme ndinyene idotenyịn ndidu uwem ke nsinsi ke Paradise ke isọn̄ .
	Kop se Jesus eketịn̄de mi ke John 3 : 16 : “ Abasi ama enen̄ede ama ererimbot tutu enye ọnọ ikpọn̄ - ikpọn̄ edibon Eyen esie , man owo ekededi eke ọbuọtde idem ye enye okûtak edi enyene nsinsi uwem . ”
	N̄kpa Jesus owụt ke Abasi esinam se inende kpukpru ini onyụn̄ enen̄ede ama nnyịn .
	Edi ntak emi Jesus ọkọbọde ufen onyụn̄ akpade utọ n̄kpa oro ẹwetde do ke mme Gospel ?
	Jesus ndikenyịme ndisobo n̄kponn̄kan idomo nnyụn̄ n̄ka iso nsọn̄ọ nda ye Abasi owụt ke Devil okosu nsu ke ini enye ọkọdọhọde ke mme owo idisọn̄ọke ida ye Abasi ke ini ẹsobode idomo .
	Ke ini Satan akanamde Adam emi ekedide mfọnmma owo anam idiọkn̄kpọ , ekpeketie nte ke enye eyekeme ndinam mme owo ẹtre ndisọn̄ọ nda ye Abasi .
	Edi Jesus emi okonyụn̄ edide mfọnmma owo nte Adam ama ọsọn̄ọ ada ye Abasi kpa ye oro ẹkenen̄erede ẹtụhọde enye .
	Ntre , enye ama owụt ke Adam n̄ko ekpekekeme ndikop uyo Abasi edieke enye okpokoyomde ndikop .
	Jesus ama enịm uwụtn̄kpọ ọnọ nnyịn ke ini enye ọkọsọn̄ọde ada ọyọ idomo .
	Ke ntak emi Jesus okokopde uyo Abasi ke kpukpru n̄kpọ , Abasi ama anam enye eset aka heaven okodu uwem emi enye mîdikemeke ndikpa .
	Enye ọkọdọhọ ete : “ Nsinsi uwem ọwọrọ mmọ ndikọ ifiọk emi aban̄ade fi , ata Abasi kierakiet , ye enye emi afo okosiode ọdọn̄ , kpa Jesus Christ . ” — John 17 : 3 .
	Mme andisio magazine emi ẹyom fi ekpep ekese n̄kpọ aban̄a Jehovah emi edide ata Abasi ye Jesus Christ Eyen esie .
	Mme Ntiense Jehovah emi ẹdude ke edem mbufo ẹkpema ndin̄wam fi .
	Emekeme n̄ko ndikot ediwak n̄kpọ ke ikpehe Intanet nnyịn , www.jw.org / efi .
	Kot ibuotikọ emi “ Ndi In̄wan̄ Eden Ama Odu ? ” ke Enyọn̄ - Ukpeme January 1 , 2011 .
	Abasi ndikemen uwem Eyen esie ke heaven n̄kesịn ke idịbi Mary akanam enye oyomo , ndien edisana spirit Abasi ikayakke Jesus ada idiọkn̄kpọ ndomokiet oto Mary . — Luke 1 : 31 , 35 .
	Ke okoneyo oro ekesierede usen emi Jesus akakpade , enye ama osop idem ye mme apostle esie oro ẹkesọn̄ọde ẹda ye enye , onyụn̄ ọtọn̄ọ edinam emi ẹdisidade iti n̄kpa esie .
	Enye ọkọdọhọ mmọ ete : “ Ẹka iso ẹnam emi nditi mi . ”
	Mme Ntiense Jehovah ke ofụri ererimbot ẹsinam item Jesus emi ẹnyụn̄ ẹsop idem kpukpru isua man ẹti n̄kpa esie .
	Isua emi , Editi n̄kpa Jesus ọduọ ke Wednesday , March 23 , ke utịn ama okosụhọde .
	Edinam emi edi ke mfọn ; owo idinyụn̄ isịnke collection .
	Mbọk bụp Mme Ntiense Jehovah ke edem mbufo man ọfiọk ini ye ebiet emi ẹdinịmde .
	Mîdịghe ka ikpehe Intanet nnyịn , www.jw.org / efi , kese .
	NDI ỌKPỌDỌHỌ ke Devil . . .
	Edi idiọkn̄kpọ emi odude owo ke esịt ?
	Devil ama enyene nneme ye Jesus onyụn̄ ‘ odomo ’ enye idomo .
	Devil ekesidi eti angel , edi ‘ enye ikọsọn̄ọke ida ke akpanikọ . ’
	Enye ama akabade edi osu nsu onyụn̄ ọsọn̄ ibuot ye Abasi .
	Mme angel en̄wen ẹma ẹtiene Satan ẹsọn̄ ibuot ye Abasi . — Ediyarade 12 : 9 .
	Devil iyakke ediwak owo ẹdiọn̄ọ ke imọ mmọdo . — 2 Corinth 4 : 4 .
	NDUSỤK OWO ẸDỌHỌ ke Devil ikarake mme owo , edi mbon en̄wen ẹdọhọ ke ndiọi spirit ẹsitiene owo , ndien emi esinam mmọ ndịk .
	Kpa ye oro ofụri ererimbot esịnede ke idak odudu Devil , enye ikarake kpukpru owo .
	Abian̄a ke Devil ada otụn ata ediwak owo usụn̄ . — 2 Corinth 11 : 14 .
	Mme demon ẹsitụhọde ndusụk owo . — Matthew 12 : 22 .
	Abasi ekeme ndin̄wam fi ‘ ọbiọn̄ọ Devil . ’ — James 4 : 7 .
	“ Ẹtie ke emem ye kiet eken . ” — MARK 9 : 50 .
	Ewe item Jesus ekeme ndin̄wam nnyịn ibiere mfịna ke ima ima usụn̄ ?
	Nso mbụme ke Christian okpobụp idemesie ke ini enye ekerede nte ikpebierede mfịna emi enye enyenede ye owo ?
	Didie ke n̄kpọ ita oro ẹsiakde ke Matthew 18 : 15 - 17 ẹkeme ndin̄wam nnyịn ibiere mfịna oro inyenede ye owo ?
	Nso ke ẹtịn̄ ke Genesis ibuot 4 , 13 , ye 16 , ndien ntak emi ebehede nnyịn ?
	Didie ke mme owo ẹnam n̄kpọ mfịn , ndien nso ke emi esida edi ?
	Nso ke Jesus ọkọdọhọ inam ke ini inyenede mfịna ye owo ?
	6 , 7 . ( a ) Ntak emi ọfọnde isọp ndinam emem ?
	( b ) Ewe mbụme ke ikpobụp idem nnyịn ?
	Edima Ete nnyịn emi odude ke heaven iditreke - tre ndibọrọ utọ akam emi . — 1 John 5 : 14 , 15 .
	Nso ke ikpanam ke ini owo anamde n̄kpọ oro ayatde nnyịn ?
	( Kot Mme N̄ke 10 : 12 ; 1 Peter 4 : 8 . )
	( a ) Didie ke eyenete an̄wan kiet akanam n̄kpọ ke ini ẹketịn̄de idiọk ikọ ẹban̄a enye ?
	( b ) Ewe item Bible akan̄wam enye ?
	11 , 12 . ( a ) Nso ke akpanam edieke ọfiọkde ke “ eyenete fo enyene ikọ ye afo ” ?
	Esenyịn kiet akanam didie n̄kpọ ke ini ẹketịn̄de se iyatde enye , ndien nso ke emi ekpep nnyịn ?
	14 , 15 . ( a ) Ini ewe ke ẹkpenam se Jesus eketịn̄de ke Matthew 18 : 15 - 17 ?
	( b ) Tịn̄ n̄kpọ ita emi Jesus ọkọdọhọde inam ke ini inyenede mfịna ye eyenete , ntak ikpanamde emi ?
	Ntak emi idọhọde ke ndinam n̄kpọ ita oro Jesus ọkọdọhọde edi ata nnennen usụn̄ ndibiere mfịna ?
	Nso edidiọn̄ ke mbon oro ẹdomode ndidu ke emem ye kpukpru owo ẹdibọ ?
	ke etop oro mmọ ẹkwọrọde ye ntak emi mmọ ẹkwọrọde ikọ ?
	Se Jesus etịn̄de ke Matthew 24 : 14 akpanam ibụp idem nnyịn ewe mbụme ?
	Matthew 28 : 19 , 20 ọdọhọ ke ewe n̄kpọ inan̄ ke ana mbet Jesus ẹnam ?
	Nso ke oyom ẹnam man ẹkeme ndikwọrọ ikọ ke kpukpru idụt ?
	( Kot Matthew 4 : 18 - 22 . )
	Ewe mbụme inan̄ ke oyom ibọrọ , ndien ntak - a ?
	Ntak emi afo enịmde ke Mme Ntiense Jehovah ẹkwọrọ nnennen etop ?
	Isan̄a didie idiọn̄ọ ke mme ọkwọrọ ederi Christendom ikwọrọke nnennen etop ?
	Mme ọkwọrọ ederi Christendom ẹda ukwọrọikọ ẹnam nso ?
	( Kot Utom 20 : 33 - 35 . )
	Nso iwụt ke Mme Ntiense Jehovah idaha utom ukwọrọikọ iyom ufọn idemmọ ?
	Ewe usụn̄ ke Jesus ye mme mbet esie ẹkesida ẹkwọrọ ikọ ?
	Didie ke Christendom ẹda ukwọrọikọ , edi Mme Ntiense Jehovah ẹda ukwọrọikọ didie ?
	Mmọ ikpọn̄ ẹkwọrọ ke Jesus ama ọtọn̄ọ ndikara ke heaven toto ke 1914 .
	Ẹdikwọrọ ikọ ẹkesịm m̀mọ̀n̄ ?
	Nso iwụt ke Mme Ntiense Jehovah ẹkwọrọ ikọ ke ofụri isọn̄ nte Jesus eketịn̄de ?
	Ikpehe Intanet nnyịn jw.org , odu ke se ibede usem 750 .
	Isan̄a didie idiọn̄ọ ke Mme Ntiense Jehovah ẹnyene edisana spirit ?
	17 , 18 . ( a ) Ntak emi idọhọde ke nnyịn Mme Ntiense Jehovah ikwọrọ eti mbụk Obio Ubọn̄ Abasi mfịn ?
	( b ) Nnyịn ida m̀mọ̀n̄ odudu ika iso inam utom nnyịn ?
	Koro nnyịn ikwọrọ nnennen etop oro akpanade ẹkwọrọ , oro edi , eti mbụk Obio Ubọn̄ Abasi .
	Nso ikeme ndinam nnyịn ikûbọ ufọn ndusụk n̄kpọ emi Jehovah ọnọde nnyịn ?
	Nso ke ikpanam man ofụri Bible enyene ufọn ọnọ nnyịn ?
	Didie ke mme n̄kpọ oro ẹwetde ẹnọ mme uyen ye mbon an̄wa ẹkeme ndinyene ufọn nnọ nnyịn ?
	1 , 2 . ( a ) Mme Ntiense Jehovah ẹda Bible didie ?
	( b ) Ewe n̄wed Bible ke afo ama akan ?
	3 , 4 . ( a ) Nnyịn ida didie mme n̄wed nnyịn ?
	( b ) Adianade ye mme n̄wed oro ẹwetde ẹnọ kpukpru Mme Ntiense Jehovah , ewe n̄wed en̄wen ke nnyịn inyene ?
	Nso ke isinam emi Jehovah enen̄erede ama ?
	Ntak emi ikpokotde Bible ke ofụri esịt ?
	8 , 9 . ( a ) Nso mbụme ke ikpobụp idem nnyịn ke ini ikotde Bible ?
	( b ) Nso ke 1 Timothy 3 : 2 - 7 ekpep nnyịn aban̄a Jehovah ?
	Didie ke n̄keme ndida se n̄kotde emi n̄n̄wam mbon en̄wen ? ’
	( Kot 1 Timothy 3 : 2 - 7 . )
	10 , 11 . ( a ) Didie ke ikeme ndinam se ikotde ke 1 Timothy 3 : 2 - 7 ?
	( b ) Didie ke ikeme ndida se ikotde ke itien̄wed emi n̄n̄wam mbon en̄wen ?
	12 , 13 . ( a ) Nso ke ikeme ndidụn̄ọde ?
	( b ) Nọ uwụtn̄kpọ nte ndinam ndụn̄ọde ekemede ndin̄wam nnyịn .
	Didie ke mme n̄wed oro ẹwetde ẹnọ mme uyen an̄wam mmọ , ndien nso ufọn ke mbon en̄wen ẹkeme ndibọ edieke ẹkotde mme n̄wed emi ?
	Ntak emi ikpọ owo ẹkpekotde mme n̄wed oro ẹwetde ẹnọ mme uyen ?
	Nso n̄kpọ en̄wen ke mme n̄wed nnyịn ẹsin̄wam mme uyen ẹnam ?
	( Kot Ecclesiastes 12 : 1 , 13 . )
	Nso ke N̄kpanam Man Enem Mi Ndisikot Bible ? ”
	Nso ufọn ke idibọ edieke ikotde mme n̄kpọ emi ẹwetde ẹnọ mbon an̄wa ?
	Didie ke ikeme ndiwụt ke imadara kpukpru se Jehovah ọnọde nnyịn ?
	Ntak emi anade inen̄ede ikere mbemiso ibierede n̄kpọ ?
	Ke ini Bible mînọhọ ibet ke n̄kpọ , didie ke ikeme ndifiọk se ikpanamde man inem Jehovah esịt ?
	Didie ke ikeme ndinen̄ede mfiọk se Jehovah ekerede ?
	Siak ndusụk ibet ye ewụhọ oro ẹdude ke Bible , ndien nso ufọn ke isibọ ke ndinịm mmọ ?
	2 , 3 . ( a ) Ntak emi Bible mînọhọ ibet ke kpukpru n̄kpọ ?
	Didie ke ubiere nnyịn ekeme ndibehe nnyịn ye mbon en̄wen ?
	Ke ini Bible mînọhọ ibet ke n̄kpọ , nso ke ikpanam ?
	( Kot Matthew 4 : 2 - 4 . )
	Diọn̄ọ enye ke kpukpru usụn̄ fo , ndien enye eyenen̄ede usụn̄ fo enịm .
	Ewe mbụme ke ikpobụp idem nnyịn ke ini ikotde Bible m̀mê ke ini itiede ke idem nnyịn ikpep Ikọ Abasi ?
	Didie ke mme n̄wed esop Abasi ye mbono esop ẹkeme ndin̄wam nnyịn inen̄ede ifiọk nte Jehovah esikerede n̄kpọ ?
	Nọ uwụtn̄kpọ emi owụtde ke ndifiọk se Jehovah ekerede ekeme ndin̄wam nnyịn ibiere nnennen n̄kpọ .
	( Kot Luke 18 : 29 , 30 . )
	Edisan̄a didie ọdiọn̄ọ m̀mê Jehovah ama ọfọn̄ oro afo oyomde ndisịne ?
	( c ) Nso ke ikpanam ke ini iyomde ndibiere ikpọ n̄kpọ ?
	( Kot Genesis 6 : 5 , 6 . )
	Nso ufọn ke idibọ edieke ibierede ndinam n̄kpọ emi enemde Jehovah esịt ?
	Nnyịn idisụk inyenyene ediwak n̄kpọ ndikpep mban̄a Jehovah .
	Ntak emi nnyịn ikpakade iso ikpụhọde ke ima ikana baptism ?
	Ntak emi Jehovah esiyakde nnyịn idomo ke idem nnyịn ndikpụhọde ?
	Nso ke ikpanam man iyak Ikọ Abasi aka iso okpụhọde nnyịn ?
	1 - 3 . ( a ) Nso idi ndusụk n̄kpọ oro ẹkemede ndisọn̄ nnyịn nditre ke ima ikana baptism ?
	( b ) Ewe mbụme ke ikeme ndibụp idem nnyịn edieke ọsọn̄de nnyịn ndikpụhọde ?
	Ntak emi nnyịn mîsikemeke ndinem Jehovah esịt kpukpru ini ?
	Ewe ndiọi n̄kpọ ke iketre mbemiso ikanade baptism , edi ewe n̄kpọ ẹkeme ndisọn̄ nnyịn nditre ?
	6 , 7 . ( a ) Nso inam nnyịn ikeme ndika iso ndi ufan Jehovah kpa ye oro nnyịn mîfọnke ima ?
	( b ) Ntak emi nnyịn mîkpetreke ndikpe Jehovah ubọk ite efen ọnọ nnyịn ?
	Nnyịn isan̄a didie ifiọk ke ndimen obufa owo nsịne idịghe n̄kpọ usen kiet ?
	Nso ke ana inam man iyak Ikọ Abasi aka iso okpụhọde nnyịn , ndien nso mbụme ke ikeme ndibụp ?
	Ntak emi Jehovah esiyakde nnyịn idomo ke idem nnyịn ndikpụhọde ?
	Nso ke nnyịn ikpanam man inyene nti edu emi edinemde Jehovah esịt ?
	( Se ekebe oro “ Ndibọn̄ Akam Nnyụn̄ N̄kpep Bible Ama Okpụhọde Uwem Mmọ . ” )
	Ntak emi nnyịn mîkpayakke idem emem nnyịn edieke adade nnyịn ini nditre mme ido oro mîfọnke ?
	Nso ke Jehovah edinam ọnọ nnyịn ke ini iso edieke isọn̄ọde ida ye enye ?
	Nso ikeme ndinam nnyịn inịm ke Bible ekeme ndinam nnyịn ika iso ikpụhọde ?
	[ 1 ] ( ikpehe 1 ) Ẹkpụhọ enyịn̄ .
	Russell ọdọhọ ete : “ Ndibọn̄ akam nnọ Jehovah nnyụn̄ n̄kot Bible kpukpru usen akan̄wam mi .
	Nditie n̄kere se 2 Peter 2 : 11 ọdọhọde , ye ndinam item oro mbiowo ẹkenọde mi ama enen̄ede an̄wam mi n̄ko . ”
	Maria Victoria ọdọhọ ete : “ Mma nsibọn̄ akam nnọ Jehovah ke ofụri esịt nte an̄wam mi n̄kpeme se ntịn̄de .
	Mma nnyụn̄ n̄kụt ke ọfọn ntre ndụk ye mbon oro ẹsimade ikọ - edem .
	Psalm 64 : 1 - 4 ama anam mi n̄kụt ke ifọnke mme owo ẹkpe Abasi ubọk ẹte osio mmimọ ke inua mi .
	Mma n̄kụt n̄ko ke edieke n̄kade iso ntịn̄ ikọ - edem , ke ndinịmke eti uwụtn̄kpọ nnọ mbon en̄wen , ke nyonyụn̄ nsuene enyịn̄ Jehovah . ”
	Linda ọdọhọ esie ete : “ Mma nsitie n̄kot mme tract nnyịn man mfiọk nte n̄kpọnọde mme owo .
	Ndisan̄a ye nditọete emi ẹfiọkde ndida nsio nsio usụn̄ n̄kwọrọ ikọ ama enen̄ede an̄wam mi .
	Mmesibọn̄ akam nnọ Jehovah kpukpru ini nte an̄wam mi . ”
	Kpukpru nnyịn imesinam se ibiakde mbon en̄wen .
	Didie ke Jehovah esimek mbon emi enye edinamde ẹtie nte enye oyomde ?
	Didie ke Jehovah esinam nnyịn itie nte enye oyomde ?
	Didie ke ikeme ndikpebe nditọ Israel oro ẹkekabarede esịt ?
	Didie ke Jehovah esimek mbon oro enye odụride adian idem ?
	( Kot 1 Samuel 16 : 7b . )
	Sia idiọn̄ọde ke Jehovah esimek mbon emi enye odụride adian idem , didie ke ikpanam n̄kpọ ye ( a ) mme owo ke efakutom nnyịn ?
	Nte ini akakade , mma nsobo ubon kiet emi n̄kenen̄erede mma ido mmọ .
	Idem ama enen̄ede akpa mi usen kiet ndifiọk ke mmọ ẹdi Mme Ntiense Jehovah !
	Nte mmọ ẹkedude uwem ama anam mi mfiak ntie n̄kere se inamde nsua Mme Ntiense Jehovah .
	Mma ndikụt ke n̄kasua mmọ ke ntak emi mmen̄kọfiọkke mmọ ye ke ntak se mme owo ẹtịn̄de ẹban̄a mmọ . ”
	( Kot Mme Hebrew 12 : 5 , 6 , 11 . )
	Didie ke Jehovah ekpep nnyịn n̄kpọ mfịn , ndien didie ke enye edikpep nnyịn n̄kpọ ke ini iso ?
	Nnyịn imonyụn̄ ikpep ndima mbon en̄wen n̄ko .
	Didie ke Jesus ekekpebe Jehovah ke ndinyene ime n̄n̄wam mme apostle esie ?
	( Kot Psalm 103 : 10 - 14 . )
	Nso ke David akanam man enye etie nte Abasi oyomde enye etie , ndien didie ke ikeme ndikpebe enye ?
	Didie ke Jehovah esida edisana spirit ye esop esie an̄wam nnyịn itie nte enye oyomde ?
	Ntak emi Jehovah anamde nnyịn ifiọk se enye amade ?
	Didie ke nditọ ukpepn̄kpọ Bible ẹkeme ndiwụt ke imoyom Jehovah anam mmimọ itie nte enye oyomde ?
	( a ) Ntak emi enemde fi ndifiọk ke Jehovah edi Akwa Oboteso ?
	( b ) Nso ke idineme ke ibuotikọ oro etienede ?
	Ewe edu ekeme ndinam ọsọn̄ nnyịn ndinam item Jehovah ?
	Ewe edu edin̄wam nnyịn ika iso itie nte mmemmem mbat ke ubọk Jehovah ?
	Didie ke mme ete ye eka ẹkeme ndisụk ibuot nnọ Jehovah ke ini mmọ ẹbọkde nditọ mmọ ?
	Ntak emi angel Abasi ọkọdọhọde ke Daniel edi owo emi “ ẹmade etieti , ” ndien didie ke ikeme ndikpebe Daniel ?
	Mme N̄ke 4 : 23 ọdọhọ ete : “ Kpeme esịt fo kan kpukpru se enyenede ndikpeme , koro uwem otode enye . ”
	( Kot 2 Chronicle 26 : 3 - 5 , 16 - 21 . )
	Nso ikeme nditịbe edieke itan̄de idem ?
	Eyenete kiet ọkọdọhọ ke imọ ima inam idiọkn̄kpọ tutu esịt ikafịnake imọ aba .
	7 , 8 . ( a ) Didie ke unana mbuọtidem akanam esịt nditọ Israel ọsọn̄ ?
	( b ) Ndien nso ke emi ekpep nnyịn ?
	Ntak emi ikpodụn̄ọrede idem nnyịn kpukpru ini , ndien didie ke ikeme ndinam emi ?
	Nso ikeme ndin̄wam nnyịn itie nte mmemmem mbat ke ubọk Jehovah ?
	Mme edu ewe ke utom ukwọrọikọ ekeme ndinam nnyịn inyene , ndien nso ufọn ke nnyịn idibọ ?
	Nso ke ana mme ete ye eka ẹnam edieke mmọ ẹyomde nditọ mmọ ẹma akpanikọ ?
	Didie ke mme ete ye eka ẹkeme ndiwụt ke imọbuọt idem ye Jehovah ke ini ẹsiode eyen mmọ ẹfep ke esop ?
	( Kot 1 Corinth 5 : 11 , 13 . )
	Ntak emi ikpokopde uyo Jehovah kpukpru ini , ndien nso ufọn ke nnyịn idibọ ?
	Didie ke Jehovah Abasi nnyịn edi “ Jehovah kiet ” ?
	Didie ke ikeme ndituak ibuot nnọ “ Jehovah kiet ” ?
	Nso ke ikpanam man ika iso idiana kiet inyụn̄ idu ke emem ?
	( b ) Nso ikanam Moses etịn̄ ikọ emi odude ke itien̄wed oro ?
	4 , 5 . ( a ) Nso ke ndidọhọ ke Jehovah edi “ Jehovah kiet ” ọwọrọ ?
	( b ) Didie ke Jehovah okpụhọde ye mme abasi mme idụt ?
	Nso ke “ kiet ” ekeme ndiwọrọ n̄ko , ndien didie ke Jehovah owụt ke imọ idi “ kiet ” ?
	8 , 9 . ( a ) Didie ke Jehovah oyom ikọt esie ẹtuak ibuot ẹnọ imọ ?
	( b ) Didie ke Jesus okowụt ke se Moses eketịn̄de ke Deuteronomy 6 : 4 , 5 edi ata akpan n̄kpọ ?
	( Kot Mark 12 : 28 - 31 . )
	10 , 11 . ( a ) Didie ke iwụt ke ida Jehovah nte n̄kukụre Abasi nnyịn ?
	( b ) Nso ke n̄kparawa Hebrew oro ẹkemende ẹka Babylon ẹkenam ndiwụt ke ituak ibuot inọ Jehovah ikpọn̄ - ikpọn̄ ?
	Nso ke ana ikpeme edieke iyomde ndika iso ntuak ibuot nnọ Jehovah ikpọn̄ - ikpọn̄ ?
	Nso ke ikeme ndima n̄kan Jehovah ?
	Ntak emi Paul eketide mme Christian ke mmọ ẹnyene Abasi kiet kpọt ?
	16 , 17 . ( a ) Ewe prọfesi osu mfịn , ndien nso idi utịp ?
	( b ) Nso ikeme ndinam nnyịn ikûdiana kiet ?
	18 , 19 . ( a ) Nso ke Ephesus 4 : 1 - 3 ọdọhọ inam ?
	( b ) Nso ke ikpanam man esop nnyịn aka iso adiana kiet ?
	Didie ke ikeme ndiwụt ke “ Jehovah Abasi nnyịn edi Jehovah kiet ” ?
	Ediwak ine ẹdu ke mbeninyan̄ Trinidad ye Tobago .
	Mme Ntiense Jehovah ẹsikwọrọ ikọ ẹnọ mme ọkọiyak do
	Didie ke Bible owụt ke nnyịn ndomokiet ifọnke ima ?
	Nso ke ikpanam ke ini iduede owo m̀mê ke ini owo eduede nnyịn ?
	Nso ke Bible eketịn̄ ndiwụt ke ikọt Jehovah ẹyewak ?
	( Kot Micah 4 : 1 , 3 . )
	Emi anam mmọ “ [ ẹsana ] ke iyịp kpukpru owo . ” — Utom 20 : 26 .
	Ntak emi akpade owo idem ndikụt nte ikọt Abasi ẹkade - ka iso ẹwak ?
	Nso isinam mme owo ẹnam se ibiakde nnyịn ndusụk ini ?
	Udiana , eke ebietde enye , edi emi , ‘ Afo enyene ndima mbọhọidụn̄ fo nte idemfo . ’ ”
	( Kot Rome 5 : 12 , 19 . )
	Edieke okpokodude ke eyo Eli , nso ke akpakanam ke ini nditọ Eli ẹkenamde ikpọ idiọkn̄kpọ , edi ete mmọ itụnọke mmọ ?
	Ntak emi idọhọde ke Eli ikotụnọke nditọ esie nte akpanade otụnọ ?
	Nso akwa idiọkn̄kpọ ke David akanam , ndien nso ke Abasi akanam ?
	( a ) Nso ke Peter akanam ke ini ẹkemụmde Jesus ?
	( b ) Ntak emi Jehovah akayakde Peter aka iso edi apostle ?
	Ntak emi inịmde ke Jehovah iditreke ndinam se inende ?
	Ntak emi Jesus mîkayatke esịt ye Abasi ke ntak se Judas Iscariot ye Peter ẹkenamde ?
	Ewe prọfesi osu ikọt Abasi mfịn ke idem ?
	Ikpese didie ndudue nditọete nnyịn ?
	13 , 14 . ( a ) Ntak emi anade ime ime ye kiet eken ?
	( b ) Ewe un̄wọn̄ọ Abasi ke nnyịn mîkpefreke ?
	Nso ke Jesus ọkọdọhọ inam ke ini owo eduede nnyịn ?
	Nso ke afo edinam ke ini eyenete eduede fi ?
	( Kot Matthew 5 : 23 , 24 . )
	Kpa nte Jehovah ekefende mbufo ke ofụri esịt , ẹfen mbon en̄wen kpasụk ntre . ”
	Isọn̄ke ndibọrọ mme mbụme oro ikobụpde do .
	Se Bible etịn̄de aban̄a ọniọn̄ ye mbufiọk anam ifiọk emi .
	Mme N̄ke 3 : 13 - 15 ọdọhọ ete : “ Owo emi okụtde ọniọn̄ ye owo emi enyenede mbufiọk , okop inemesịt , koro ndinyene enye nte udori ọfọn akan ndinyene silver nte udori , ndinyene enye nte mbun̄wụm onyụn̄ ọfọn akan ndinyene gold .
	Enye ọsọn̄ urua akan eme , owo inyụn̄ ikemeke ndimen kpukpru n̄kpọ inemesịt fo eken ndomo ye enye . ”
	Jesus Christ ama ekpep nnyịn nditịn̄ akpanikọ kpukpru ini .
	Sia n̄kedide esenyịn kọmpeni oro , ẹma ẹdọhọ nyom n̄kpọ ntuak mbon tax man mmọ ẹfre enyịn ẹban̄a se isinamde .
	Se n̄kesinamde emi ikayakke mme owo ẹbuọt idem ye ami .
	Ke ini n̄kekpepde Bible , mma n̄kpọn̄ utom oro kpa ye oro ẹkesikpede mi ediwak okụk .
	Mbon tax ye mbon eken oro nnamde mbubehe ẹda mi nte owo akpanikọ . ”
	Jehovah ama mbon oro ẹkpebede mme edu esie , utọ nte edinam akpanikọ .
	Enye ama etiene ekaebe esie ọnyọn̄ Israel man ekpekeme ndituak ibuot nnọ ata Abasi .
	“ Kpukpru nnyịn ikọbọ mfọnido oro owo mîdotke ikọrọ ke mfọnido oro owo mîdotke . ” — JOHN 1 : 16 .
	Ewe akwa n̄kpọ oro nnyịn mîdotke ndinyene ke Abasi ọnọ nnyịn ?
	Didie ke ikeme ndiwụt ke mfọnido oro owo mîdotke “ akara ” nnyịn idịghe idiọkn̄kpọ ?
	Didie ke Jehovah ọdiọn̄ nnyịn ke ntak mfọnido esie oro owo mîdotke ?
	1 , 2 . ( a ) Nọ mbụk emi aban̄ade enyene in̄wan̄ vine kiet . ( b ) Nso ke mbụk emi ekpep nnyịn aban̄a mfọnido oro owo mîdotke ?
	Ndi idịghe se ikebierede ke n̄kpe mbufo oro ?
	( Kot 2 Corinth 6 : 1 . )
	Didie ke Jehovah owụt nnyịn akakan mfọnido oro nnyịn mîdotke , ndien ntak emi enye akanamde emi ?
	Jehovah ndiwụt nnyịn mfọnido esie oro owo mîdotke “ ke nsio nsio usụn̄ ” ọwọrọ nso ?
	Apostle Peter ọkọdọhọ ete : “ Adan̄a nte mbufo owo kiet kiet ẹbọde enọ , ẹda emi ẹnam n̄kpọ ẹnọ kiet eken nte nti mme akama - ukpọhọde mfọnido Abasi eke owo mîdotke emi ẹwụtde ke nsio nsio usụn̄ . ”
	Apostle John ọkọdọhọ ete : “ Koro oto ke se enye enyenede ọyọhọ ọyọhọ ke kpukpru nnyịn ikọbọ mfọnido oro owo mîdotke ikọrọ ke mfọnido oro owo mîdotke . ”
	Didie ke nnyịn ibọ ufọn mfọnido Abasi oro owo mîdotke , ndien didie ke nnyịn ikeme ndiwụt ke imadara se enye anamde emi ?
	( Kot 1 John 1 : 8 , 9 . )
	Nso ke mfọnido Abasi oro owo mîdotke anam nnyịn inyene ?
	Nte Abasi owụtde nnyịn mfọnido esie oro owo mîdotke : Ndikop eti mbụk Obio Ubọn̄ ( Se ikpehe 11 )
	Didie ke mbon oro ẹyetde aran ẹnam “ mme erọn̄ en̄wen ” ẹkabade ẹdi ndinen ?
	Ndikeme ndibọn̄ akam nnọ Jehovah ( Se ikpehe 12 )
	Didie ke mfọnido Abasi oro owo mîdotke anam ikeme ndibọn̄ akam nnọ enye ?
	Didie ke mfọnido Abasi oro owo mîdotke esinam enye an̄wam nnyịn “ ke nnennen ini ” ?
	Didie ke mfọnido Abasi oro owo mîdotke esidọn̄ nnyịn esịt ?
	Nso ke idori enyịn ndinyene ke ntak mfọnido Abasi oro owo mîdotke ?
	( Kot Psalm 49 : 7 , 8 . )
	Nso ke ndusụk ikọt Abasi ke eyo mme apostle ẹkedomo ndinam ?
	Nso ke ana inam ke ntak emi Abasi ọfọnde ido ye nnyịn ?
	Nso ke idineme ke ibuotikọ oro etienede ?
	Iyeneme nte ikemede ndinam emi ke ibuotikọ oro etienede .
	‘ Nọ ọyọhọ ikọ ntiense ban̄a eti mbụk mfọnido Abasi oro owo mîdotke . ’ — UTOM 20 : 24 .
	Nso ke mfọnido Abasi oro owo mîdotke akpanam nnyịn inam ?
	Didie ke “ eti mbụk obio ubọn̄ ” anam ẹfiọk mfọnido Abasi oro owo mîdotke ?
	Nso ke Jehovah edinam inọ nnyịn ke obufa ererimbot ke ntak mfọnido esie oro owo mîdotke ?
	Didie ke apostle Paul okowụt ke imenen̄ede ikọm Abasi ke mfọnido esie oro owo mîdotke ?
	APOSTLE PAUL ọkọdọhọ ete : “ Mfọnido [ Abasi ] oro owo mîdotke emi ẹwụtde mi ikedịghe ke ikpîkpu . ”
	( Kot 1 Corinth 15 : 9 , 10 . )
	( Kot Ephesus 3 : 5 - 8 . )
	Ntak emi ikpọdọhọde ke “ eti mbụk obio ubọn̄ ” edi ukem ye “ eti mbụk mfọnido Abasi oro owo mîdotke ” ?
	Didie ke “ eti mbụk mfọnido Abasi oro owo mîdotke ” anam mme owo ẹfiọk ufak ?
	Ntak emi anade ẹn̄wam mme owo ẹdu ke emem ye Abasi ?
	Apostle John ọkọdọhọ ete : “ Owo eke ọbuọtde idem ke Eyen enyene nsinsi uwem ; owo eke ọsọn̄de ibuot ye Eyen idikwe uwem , edi iyatesịt Abasi odoro enye ke idem . ”
	9 , 10 . ( a ) Nso utom ke Christ ọkọnọ nditọete esie oro ẹyetde aran ?
	Ntre nnyịn idi mme isụn̄utom emi idade ke ibuot Christ , nte n̄kpọ eke Abasi adade nnyịn anam n̄kpeubọk .
	Ntak emi ikpekpepde mme owo ndibọn̄ akam nnọ Jehovah ?
	Ediwak owo ẹsibọn̄ akam ke ntak emi akam esinamde esịt ana mmọ sụn̄ , edi mmọ inịmke ke Abasi esikop akam mmimọ .
	Ana nnyịn inam mmọ ẹfiọk ke Jehovah edi “ Andikop akam . ”
	Edidem David ekewet ete : “ O Andikop akam , kpukpru obụkidem ẹyedi ẹbịne fi .
	Jesus ọkọdọhọ mbet esie ete : “ Edieke mbufo ẹben̄ede n̄kpọ ekededi ke enyịn̄ mi , nyanam . ”
	13 , 14 . ( a ) Nso ke Jehovah edinam inọ mbon oro ẹyetde aran ?
	( b ) Nso ke mbon oro ẹyetde aran ẹdinam inọ mme owo ?
	Nso ke Jehovah edinam inọ ikọt esie oro ẹma ẹkekpan̄a ke ntak mfọnido esie oro owo mîdotke ?
	Abasi ayanam ediwak miliọn mbon emi mîkọdiọn̄ọke enye ẹset n̄ko .
	John ekewet ete : “ N̄kụt mme akpan̄kpa , ikpọ ye n̄kpri , nte ẹdade ke iso ebekpo , ẹnyụn̄ ẹkûbọde mme n̄wed .
	Ndien ẹda mme n̄kpọ eke ẹwetde ke mme n̄wed emi ẹkpe ikpe mme akpan̄kpa nte ekemde ye mme edinam mmọ .
	Ndien inyan̄ asana mme akpan̄kpa oro ẹdude ke esịt esie ayak , n̄kpa ye Udi ẹnyụn̄ ẹsana mme akpan̄kpa emi ẹdude mmọ ke esịt ẹyak , ndien ẹkpe ikpe mmọ owo kiet kiet nte ekemde ye mme edinam mmọ . ”
	Nso ke ikpesiti ke ini ikwọrọde ikọ ?
	Bible ọdọhọ ete : “ Ẹyenam mme n̄kpọ oro ẹbotde ẹbọhọ ufụn itie mbiara ẹnyụn̄ ẹnyene ubọn̄ ubọn̄ ifụre nditọ Abasi . ”
	Enye onyụn̄ ọdọhọ ete : ‘ Wet , koro ikọ emi edi akpanikọ ye se ẹkemede ndibuọt idem . ’ ”
	Ke ini isịnde ifịk ikwọrọ eti mbụk inọ mme owo , nnyịn inam mmọ ẹdiọn̄ọ mfọnido Abasi oro owo mîdotke !
	“ Ẹka iso ẹyom obio ubọn̄ [ Abasi ] , ndien ẹyedian mme n̄kpọ emi ẹnọ mbufo . ” — LUKE 12 : 31 .
	Didie ke se nnyịn inen̄erede iyom okpụhọde ye se nnyịn ikpamade ndinyene ?
	Ntak emi mîfọnke isịn ibuot isịn itọn̄ iyom ediwak inyene ?
	Nso inam enịm ke Jehovah ekeme ndinọ fi se adade odu uwem kpukpru usen ?
	Didie ke Satan esida “ se idọn̄de enyịn ” atap nnyịn ?
	Ti ke apostle John ama odụri nnyịn utọn̄ ete ke “ ererimbot ke ebebe efep ye mme udọn̄ esie . ”
	Nso isitịbe inọ mbon oro ẹsịnde ibuot ẹsịn itọn̄ ẹyom ediwak inyene ?
	Nso ke idineme idahaemi , ndien ntak ?
	8 , 9 . ( a ) Ntak emi mîkpanaha itịmede esịt iban̄a se idade idu uwem ?
	( b ) Nso ke Jesus ọkọdiọn̄ọ aban̄a nnyịn ye se iyomde ?
	Ke ini Jesus ekekpepde mme owo ndibọn̄ akam , enye ọkọdọhọ ke nso idi akpan n̄kpọ oro ikpeben̄ede ?
	Nte Jehovah esede aban̄a mme inuen ekpep nnyịn nso ?
	Ọfọn ‘ itịm ise mme inuen enyọn̄ . ’
	Edi Jehovah isitan̄ke udia ididọn̄ mmọ ke inua !
	Nso iwụt ke nnyịn imọsọn̄ urua ikan mme inuen ?
	( Men Luke 12 : 6 , 7 domo . )
	15 , 16 . ( a ) Nte Jehovah esede aban̄a ekpon̄idịm ekpep nnyịn nso ?
	( Se akpa ndise ibuotikọ emi . ) ( b ) Nso mbụme ke ikpobụp idem nnyịn , ndien ntak - a ?
	Nso ke Jehovah ọdiọn̄ọ aban̄a nnyịn kiet kiet , ndien nso ke enye edinam ọnọ nnyịn ?
	Ntak emi nnyịn mîkpetịmekede esịt iban̄a ini iso ?
	Ndi emekeme ndidu mmemmem uwem man ekeme ndinen̄ede nsịn idem nnam n̄kpọ Obio Ubọn̄ ?
	( a ) Nso ke afo ekeme ndibiere ndinam nnọ Jehovah ?
	( b ) Nso ke akpanam man odu mmemmem uwem ?
	Nso idin̄wam fi enen̄ede ekpere Jehovah ?
	Tịn̄ ntak emi ọfọnde ifiọk ini inyụn̄ idiọn̄ọ se ikade iso .
	Ntak emi Jesus ọkọdọhọde mbet esie “ ẹdu ke ukpeme ” ?
	Ntak emi idade ikọ Jesus oro ọdọhọde idu ke ukpeme ke akpan n̄kpọ ?
	( a ) Ntak emi ikemede ndidọhọ ke Jesus ọfiọk ndien ini emi ekọn̄ Armageddon edin̄wanade ?
	( b ) Kpa ye oro nnyịn mîdiọn̄ọke usen oro akwa ukụt editọn̄ọde , nso ke inen̄ede inịm ?
	Ke ini Jesus okodude ke isọn̄ , enye ọkọdọhọ ete : “ Baba owo kiet ifiọkke usen ye hour oro , mme angel ke heaven ifiọkke , Eyen inyụn̄ ifiọkke , ke mîbọhọke Ete ikpọn̄ . ”
	( Kot Habakkuk 2 : 1 - 3 . )
	Nọ uwụtn̄kpọ oro owụtde ke mme prọfesi Jehovah ẹsisu ke nnennen ini oro enye enịmde .
	Mme prọfesi Jehovah ẹsisu ke nnennen ini oro enye ekenịmde !
	Ke Jehovah ama akanam ediomi ye Abraham ama , enye ama ọdọhọ Abraham ete : “ Tịm fiọk ete ke mfri fo eyedi esenowo ke esenidụt , ndien mmọ ẹyenam n̄kpọ ẹnọ idụt oro , idụt oro oyonyụn̄ efịk mmọ ke isua ikie inan̄ . ”
	Nso inam inen̄ede inịm ke Jehovah ayanyan̄a ikọt esie ?
	7 , 8 . ( a ) Nso ke mbon ukpeme ẹkesinam ke eyo Bible , ndien nso ke emi ekpep nnyịn ?
	( b ) Nso ikeme nditịbe edieke mbon ukpeme ẹdede idap ? Nọ uwụtn̄kpọ .
	Nso ke ediwak owo mfịn mîdiọn̄ọke ?
	10 , 11 . ( a ) Nso ke ana inen̄ede ikpeme , ndien ntak - a ?
	( b ) Nso inam enen̄ede enịm ke Devil iyakke mme owo ẹkụt ke mme prọfesi Bible ke ẹsu ?
	Ntak emi nnyịn mîkpayakke Devil abian̄a nnyịn ?
	Jesus n̄ko ọkọdọhọ ete : “ Ẹben̄e idem , koro Eyen owo eyedi ke hour eke mbufo mîdorike enyịn . ”
	Nso ke Luke 21 : 34 , 35 ọdọhọ nnyịn ikpeme ?
	( Kot Luke 21 : 34 , 35 . )
	Nso iketịbe inọ Peter , James , ye John , ndien didie ke emi ekeme nditịbe nnọ nnyịn n̄ko ?
	Nso ke Jesus ọkọdọhọ inam ke Luke 21 : 36 man ‘ idu ke ukpeme ’ ?
	Nso ke ana inam man iben̄e idem inọ se iditịbede ke mîbịghike ?
	[ 1 ] ( ikpehe 14 ) Se ibuot 21 ke n̄wed Obio Ubọn̄ Abasi Akara !
	Eyenete kiet ama obụp mi ke itiembono m̀mê n̄kpama ndikwọrọ ikọ .
	Ima isan̄a ntre ika ebiet emi idikwọrọde ikọ .
	Eyenete an̄wan kiet do ama esikama Bible ye n̄wed oro ẹkotde The Harp of God ekpep nnyịn nditọwọn̄ n̄kpọ ke usenubọk Sunday .
	Ama esinem mi ndikpep mme owo Bible ke ini n̄kedide uyen .
	Eyenete oro ama atuak ada , ọdọhọ mi nditie ye imọ ke ekpat eto kiet emi akanade ke mbenusụn̄ oro .
	Enye ama ọdọhọ mi ete : “ Anie ọnọ fi unen ndibiere ke owo edi ebot ?
	Yak ise ukwọrọikọ nnyịn ikwọrọ , inyụn̄ iyak Jehovah ebiere eke edide ebot m̀mê erọn̄ . ”
	Akamba eyenete en̄wen ama ekpep mi ke edieke iyomde ndikop inemesịt ke utom Abasi , ke ana inyene ime .
	Abasi ama ọdiọn̄ enye ke ime oro enye ekenyenede do , sia n̄wan esie ama akabade edi Ntiense Jehovah nte ini akakade .
	Ke ekọn̄ ama okokụre , mma nnam utom usiakusụn̄ ke usụk usụk Ireland ke isua iba .
	Nnyịn ikọdiọn̄ọke ke mme oku Ufọkabasi Catholic ẹnen̄ede ẹnyene odudu ntre .
	Esịt ama enem mi etieti , sia akpa ini emi n̄kodụkde nsụn̄ikan̄ ekedi oro .
	Nnyịn ima ida isua ition ikwọrọ ikọ ke n̄kpri n̄kpri isuo emi ẹnen̄erede ẹyom usụn̄ , emi Mme Ntiense Jehovah mîdụhe .
	Ke esịt ubom afara ( to ufien ka nnasia ) : Ron Parkin , Dick Ryde , Gust Maki , ye Stanley Carter
	Mmọ ẹma ẹsinọ nnyịn ndekiyak , eben mbakara , ye mbansan̄ .
	Ima isimia n̄kanika ubom nnyịn ke mbubreyo .
	Mfịn , ata ediwak isuo emi ẹdi itie udia - uwem .
	Ke ini ikesịmde do , mma n̄kụt Sista Maxine Boyd , ediye n̄kaiferi emi n̄kamade ; enye ekedi isụn̄utom .
	Mma ndọhọ idemmi nte : ‘ Ronald , edieke oyomde ndidọ eyenan̄wan emi , sọsọp nam wap ! ’
	Ke urua ita ẹbede , mma mbụp enye ndọ . Ima idọ ndọ ke urua itiokiet ama ekebe .
	Ẹma ẹdọhọ nnyịn itie ke Puerto Rico inam utom isụn̄utom .
	Ke uwụtn̄kpọ , ubon Ntiense iba emi ẹkenyenede ata ediwak nditọ ẹma ẹdu ke ekpri obio Potala Pastillo ; mma nsida ifiom mfri ikwọ nnọ mmọ .
	Mma mbụp Hilda , ekpri n̄kaiferi kiet ke ubon oro , m̀mê enye akpama nditiene nnyịn n̄kwọrọ ikọ .
	Nnyịn ima idep ikpaukot inọ enye , ndien enye ama etiene nnyịn ọkwọrọ ikọ .
	Ẹkenọ enye akanam utom isụn̄utom ke Ecuador . Enye ama obụp nnyịn ete : “ Ndi mbufo ke ẹteti mi ?
	Ami ndi ekpri n̄kaiferi oro mbufo ẹkedepde ikpaukot ẹnọ ke Pastillo . ”
	Ke nsonso oro , ami ye Lennart Johnson ikesinam ediwak utom mi .
	Nathan Knorr emi ekesede aban̄a utom Mme Ntiense Jehovah ini oro ama edi Puerto Rico .
	Enye ama ọdọhọ ke mfiọkke ndinam ndutịm , ke idịghe se ẹkpedọhọde nse enyịn ke n̄kpọ .
	Ete mi ikedịghe Ntiense ini oro ami ye eka mi ikedide .
	Edima an̄wan mi ama akpa ke 2011 .
	Enen̄ede ọdọn̄ mi ndikụt n̄wan mi ke ini ẹdinamde mme owo ẹset .
	Man ikop inemesịt , ana iti ntak emi utom oro inamde edide ata akpan n̄kpọ .
	Inamke n̄kpọ m̀mê idu ke m̀mọ̀n̄ inam n̄kpọ Jehovah , imenyene ifet nditoro enye .
	Mbụk eyouwem Leonard Smith odu ke Enyọn̄ - Ukpeme April 15 , 2012 .
	Ntak emi ikemede ndidọhọ ke ndọ edi enọ Abasi ?
	Ọkpọdọhọ ke ndọ eketie didie tọn̄ọ ke eyo Adam sịm eyo Jesus ?
	Nso ikeme ndin̄wam asan̄autom Abasi ebiere m̀mê akpana idọ ndọ ?
	1 , 2 . ( a ) Ndọ ọkọtọn̄ọ didie ?
	( b ) Anaedi nso ke Adam ye Eve ẹkefiọk ẹban̄a ndọ ?
	( Kot Genesis 2 : 20 - 24 . )
	Akpan ntak emi Abasi ọkọtọn̄ọde ndọ ekedi man mme owo ẹyọhọ isọn̄ .
	Se ikọwọrọde Adam ye Eve ekpep nnyịn nso ?
	Didie ke akpanam Genesis 3 : 15 an̄wan̄a owo ?
	( a ) Ndọ etie didie tọn̄ọ Adam ye Eve ẹkesọn̄ ibuot ye Abasi ?
	( b ) Nso ke Bible ọdọhọ ebe ye n̄wan ẹnam ?
	Ndọ eketie didie tọn̄ọ ke eyo Adam sịm Ukwọ eyo Noah ?
	Nso ke Jehovah akanam mbon eyo Noah , ndien nso ke emi ekpep nnyịn ?
	( a ) Ẹkeda didie oburobụt idan̄ ke ndusụk obio ?
	( b ) Didie ke Abraham ye Sarah ẹkewụt ke imokpono ndọ ?
	( Kot 1 Peter 3 : 3 - 6 . )
	Didie ke Ibet oro Abasi ọkọnọde nditọ Israel akan̄wam mmọ ?
	( Kot Deuteronomy 7 : 3 , 4 . )
	12 , 13 . ( a ) Didie ke ndusụk nditọ Israel ẹkenam n̄kpọ ye iban mmọ ke eyo Malachi ?
	( b ) Nso iditịbe edieke eyenete emi ama akana baptism okoide - koi esịn efịbe man adian̄ade ndọ esie ?
	( a ) Ikọt Abasi ẹkpeda ndọ didie ?
	Ndien enye ama adian do ete : “ Edi edieke mmọ mînyeneke mfara ke idem , yak mmọ ẹdọ ndọ , koro ọfọn ndidọ ndọ akan ndikpa udọn̄ . ”
	18 , 19 . ( a ) Anie ke asan̄autom Abasi ọkpọdọ ?
	( b ) Nso ke idineme ke ibuotikọ oro etienede ?
	Nso utom ke Abasi ọnọ ebe ye n̄wan ?
	Ntak emi anade ebe ye n̄wan ẹtie ufan ufan ye kiet eken ?
	Didie ke Bible ekeme ndin̄wam ke ini mfịna odude ke ndọ ?
	Kpa ye emi esịt esinemde ebe ye n̄wan ke usen ndọ , nso ke mmọ mîkpefreke ?
	Ewe ima ke ana ebe ye n̄wan ẹnyene ?
	Ebe ye n̄wan ẹkpema idemmọ adan̄a didie ?
	Paul ọkọdọhọ ete : “ Mme ebe , ẹka iso ẹma iban mbufo , kpa nte Christ n̄ko akamade esop onyụn̄ ayakde idemesie ọnọ ke ibuot esie . ”
	( Kot John 13 : 34 , 35 ; 15 : 12 , 13 . )
	4 , 5 . ( a ) Nso utom ke Abasi ọnọ ebe ?
	( b ) Didie ke n̄wan akpada utom emi Abasi ọnọde ebe esie ?
	( c ) Nso ke Cathy ye Fred ẹkenam ke ẹma ẹkedọ ndọ ?
	Edi idahaemi , mbemiso nnamde n̄kpọ ana ntịn̄ nnọ ebe mi .
	Ikesimemke ndinam emi , edi ndidu uwem nte Jehovah oyomde anam inen̄ede idiana kiet . ”
	Edi idahaemi ndọde ndọ mi ke akam ọsọn̄ akan , sia nnyene ndibiere n̄kpọ nnọ owo iba .
	Edi ndibọn̄ akam nnọ Jehovah nnyụn̄ nnen̄ede n̄kpan̄ utọn̄ nnọ n̄wan mi anam emem mi utom idahaemi ndisibiere n̄kpọ .
	Emi anam nnyịn itetịm idiana kiet ! ”
	Didie ke ima ekeme ndinam ebe ye n̄wan ẹdiana kiet ke ini mmọ ẹnyenede mfịna ?
	7 , 8 . ( a ) Nso item ke Bible ọnọ aban̄a udeme ndọ ?
	( b ) Ntak emi anade ebe ye n̄wan ẹtie ufan ufan ye kiet eken ?
	( Kot 1 Corinth 7 : 3 - 5 . )
	Ikpanaha ẹnyenyịk kiet eken ẹyom udeme ndọ .
	Ntak emi ebe m̀mê n̄wan ọkpọsọnde n̄kpọ ekededi emi ekemede ndinam enye esịn efịbe ?
	10 , 11 . ( a ) Mme owo ẹda didie usiondọ mfịn ?
	( b ) Nso ke Bible etịn̄ aban̄a edidian̄ade ntie ?
	( c ) Nso idin̄wam ebe ye n̄wan ẹkûsọp ẹdian̄ade ẹtie ?
	Nso ikeme ndinam ebe m̀mê n̄wan ekere ndidian̄ade ntie ?
	Nso item ke Bible ọnọ mbon emi ebe m̀mê n̄wan mmọ mîdịghe Ntiense Jehovah ?
	( Kot 1 Corinth 7 : 12 - 14 . )
	Mîdịghe , afo ebe , asan̄a didie ọfiọk m̀mê afo edinyan̄a n̄wanndọ fo ? ”
	15 , 16 . ( a ) Nso item ke Bible ọnọ mbon oro ebe m̀mê n̄wan mmọ mîdịghe Ntiense ?
	( b ) Nso ke eyenete akpanam edieke ebe m̀mê n̄wan esie emi mîkponoke Jehovah ‘ ebierede ndidian̄ade ntie ? ’
	Apostle Peter ọkọdọhọ iban ẹsụk ibuot ẹnọ mme ebe mmọ man “ edieke ndusụk mmọ mîsụkke ibuot inọ ikọ Abasi , ẹkpedụri mmọ ẹda itoho ke editịn̄ ikọ edi oto ke edu uwem iban mmọ , koro mmọ ẹkụtde edisana edu uwem mbufo ọkọrọ ye ntotụn̄ọ ukpono . ”
	Nso ke eyenete akpanam edieke ebe m̀mê n̄wan esie emi mîkponoke Jehovah ebierede ndidian̄ade ntie ?
	Bible ọdọhọ ete : “ Edieke owo oro mînịmke ke akpanikọ oyomde ndidian̄ade , yak enye adian̄ade ; owo isịnke eyenete eren m̀mê eyenete an̄wan ke ufụn ke utọ mme idaha ntre , edi Abasi okot mbufo ete ẹditie ke emem . ”
	Nso ke ebe ye n̄wan ẹkpeda nte akpa n̄kpọ ke uwem mmọ ?
	Nso idinam ndọ ikọt Abasi enem onyụn̄ ọfọn ?
	[ 1 ] ( ikpehe 5 ) Ẹkpụhọ mme enyịn̄ .
	[ 2 ] ( ikpehe 13 ) Kot Se Ẹwetde Ẹdian ke n̄wed “ Ẹnịm Idem Mbufo ke Ima Abasi , ” ke ibuotikọ emi , “ Se Bible Etịn̄de Aban̄a Usiondọ ye Edidian̄ade Ntie , ” page 219 - 221 .
	Esinem ndikwọrọ ikọ nnọ mme owo ke mbeninyan̄ Danube ke usenubọk !
	Nditọete nnyịn ke ẹkwọrọ eti mbụk Obio Ubọn̄ ẹnọ eyenan̄wan kiet ke Vigadó Square ke obio Budapest , ke Hungary
	Nso ke akpanam man aka iso ọkọri ke esop Abasi ?
	Ntak emi oyomde enyene ime nte esịnde idem anam n̄kpọ man ọkọri ke esop Abasi ?
	Nso ke akpanam man ọfiọk ndikwọrọ ikọ ọfọn ?
	1 , 2 . ( a ) Didie ke Isaiah 60 : 22 osu ke mme akpatre usen emi ?
	( b ) Nso ke ẹnen̄ede ẹyom ke esop Abasi mfịn ?
	“ EKPRI ayakabade edi tọsịn , esisịt oyonyụn̄ akabade edi ọkpọsọn̄ idụt . ”
	Ọkpọdọhọ ke didie ke owo ekeme ndikọri ke esop Abasi ?
	Didie ke n̄kparawa iren ye iban ẹkeme ndida odudu mmọ nnam n̄kpọ Abasi ?
	6 - 8 . ( a ) Nso ikan̄wam Aaron ọtọn̄ọ ndima n̄kpọ Abasi , ndien nso ke emi akanam enye anam ?
	( b ) Didie ke nnyịn ikeme ‘ nditabi nnyụn̄ n̄kụt nte Jehovah ọfọnde ’ ?
	Mmenen̄ede n̄kọm Jehovah ke kpukpru se enye anamde ọnọ mi , ndien emi anam mi nnen̄ede nsịn idem nnam n̄kpọ esie ; enye n̄ko ke akaka iso ndidiọn̄ mi . ”
	( Kot Psalm 34 : 8 - 10 . )
	Ntak emi ọfọnde inyene ime ‘ itie ibet Jehovah ’ ?
	Ewe nti edu ke ana inyene , ndien ntak emi ọfọnde inyene mmọ ?
	Didie ke ikeme ndidi se ẹkemede ndiberi edem ?
	Didie ke afo ekeme ndikpebe Joseph ke ini mme owo ẹnamde n̄kpọ ye afo ke usụn̄ oro mîfọnke ?
	Nso ke akpanam edieke mme owo ẹnamde n̄kpọ ye afo ke usụn̄ oro mîfọnke ?
	14 , 15 . ( a ) Ntak emi ikpekpemede nte ikwọrọde ikọ inọ mme owo ?
	( b ) Nso ke akpanam man ekeme ndikwọrọ ikọ nnọ kpukpru owo ?
	( Se akpa ndise ibuotikọ emi ye ekebe oro “ Ndi Emeben̄e Idem Ndikwọrọ Ikọ ke Nsio Nsio Usụn̄ ? ” )
	Didie ke ikeme ndikwọrọ ikọ ke ebiet emi mme owo ẹsiwakde ?
	17 , 18 . ( a ) Nso ke akpanam edieke esisọn̄de fi ndikwọrọ ikọ ke ebiet emi mme owo ẹsiwakde ?
	( b ) Didie ke afo ekeme ndikpebe David ke ini ọkwọrọde ikọ ?
	Eddie ọdọhọ ete : “ Ke ini Utuakibuot Ubon nnyịn , ami ye n̄wan mi imesiyom ibọrọ mbụme oro mme owo ẹsimade ndida ntre nneme , ye se ididọhọde ke ini mme owo ẹtịn̄de se mmọ ẹnịmde .
	Imesinyụn̄ ibụp nditọete eken ekikere mmọ . ”
	( Kot 1 Timothy 4 : 15 . )
	Mmọ ẹyetịn̄ ẹban̄a ubọn̄ itie edidem fo , ẹyenyụn̄ ẹtịn̄ ẹban̄a odudu fo , man ẹnam nditọ owo ẹfiọk n̄kpọsọn̄ edinam esie ye ubọn̄ uyai itie edidem esie . ”
	Didie ke afo ekeme ndin̄wam nditọete edieke akade iso ọkọri ke esop Abasi ?
	Idahaemi , Venecia ọdọhọ ke “ ndikwọrọ ikọ ke fon enem etieti ! ”
	Ama ọdọn̄ mi esịt tutu , sia isua ita ẹdi emi n̄wan mi akakpa , ndien eyen mi n̄ko ama akpa ke aksiden isua oko . ”
	Idahaemi , ndidi Ntiense Jehovah . ”
	Ntak emi ikpan̄wamde nditọ ukpepn̄kpọ Bible nnyịn ẹnen̄ede ẹma nditie ke idemmọ n̄kpep Bible ?
	Didie ke ikeme ndikpep mbufa mme asuanetop nte ẹkpenemede nneme ye mme owo ?
	Ntak emi ọfọnde mbiowo ẹnọ mme asan̄autom unamutom ukpep ?
	Ntak emi akpanade inọ mme owo ke esop ukpep ?
	3 , 4 . ( a ) Didie ke Paul okowụt ke ndisịn idem n̄kpep Bible ayanam isịn idem ikwọrọ ikọ ?
	( b ) Nso ke ana nnyịn inam mbemiso in̄wamde nditọ ukpepn̄kpọ Bible nnyịn ẹsima ndikpep Bible ?
	Tịn̄ nte afo ekemede ndin̄wam eyen ukpepn̄kpọ fo ama ndisikpep Bible kpukpru ini .
	Owo ekeme ndibụp ete , ‘ Ndisan̄a didie n̄n̄wam eyen ukpepn̄kpọ mi esikpep Bible kpukpru ini ? ’
	Dọhọ enye esikot kpukpru Enyọn̄ - Ukpeme ye Ẹdemede !
	( a ) Didie ke afo ekeme ndin̄wam eyen ukpepn̄kpọ fo esima ndikpep Bible ?
	( b ) Editie eyen ukpepn̄kpọ didie ke idem edieke enye amade ndikpep Bible ?
	Didie ke Jesus ekekpep mme apostle esie ndikwọrọ ikọ ?
	8 , 9 . ( a ) Didie ke Jesus ekesineme nneme ye mme owo aban̄a Obio Ubọn̄ ?
	( b ) Didie ke ikeme ndikpep mbufa mme asuanetop nte ẹkpenemede nneme ye mme owo ?
	10 - 12 . ( a ) Nso ke Jesus ekesinam ke ini mme owo ẹmade ndikpan̄ utọn̄ nnọ enye ?
	( b ) Didie ke ikeme ndin̄wam mbufa mme asuanetop ẹnen̄ede ẹfiọk ndikpep mme owo Bible ?
	13 , 14 . ( a ) Nso ke afo ekpep oto mme owo ke Bible emi ẹkenamde n̄kpọ ẹnọ mbon en̄wen ?
	( b ) Didie ke afo ekeme ndikpep mme uyen ye mbufa mme asuanetop ẹnam n̄kpọ ẹnọ nditọete ke esop ?
	Ntak emi ọfọnde mbiowo ẹnọ nditọete iren ukpep ?
	16 , 17 . ( a ) Didie ke Paul akan̄wam Timothy ?
	( b ) Didie ke mbiowo ẹkeme ndin̄wam mme asan̄autom unamutom ẹdot ndidi mbiowo ?
	Ntak emi anade isịn idem inọ mbon en̄wen ukpep ?
	Nso inam enịm ke afo eyekeme ndinọ mbon en̄wen ukpep ?
	Mmọ ẹtuak ibuot ẹnọ mi ke ikpîkpu , koro mmọ ẹkpepde mme ewụhọ owo ke ukpepn̄kpọ mmọ . ’
	Mbufo ẹmekpọn̄ ewụhọ Abasi , ẹsọn̄ọ ẹmụm ido eset mme owo ẹkama . ” — Mark 7 : 6 - 8 .
	3 “ Kûyak Ubọk Emem Fi ”
	Didie ke Jehovah ọkọsọn̄ọ Moses , Asa , ye Nehemiah idem ?
	Nso ye nso ke ikeme ndinam man isọn̄ọ nditọete nnyịn idem ?
	( b ) Nso ke nnanenyịn ekeme ndinam owo ?
	Ke uwụtn̄kpọ , Bible etịn̄ aban̄a ubọk ediwak ini .
	Nso idin̄wam fi ekeme ndiyọ onyụn̄ aka iso okop inemesịt ndinam n̄kpọ Abasi ?
	Edi ke ini Moses osụkde ubọk ke isọn̄ ke ntak emi ubọk akaide enye , mbon Amalek ẹma ẹtọn̄ọ ndikan nditọ Israel .
	( b ) Didie ke Jehovah ọkọbọrọ akam Nehemiah ?
	( Kot Nehemiah 1 : 10 ; 2 : 17 - 20 ; 6 : 9 . )
	Ndi emenịm ke Jehovah ke osụk adada “ akwa odudu ye ọkpọsọn̄ ubọk ” esie an̄wam ikọt esie mfịn ?
	10 , 11 . ( a ) Didie ke Satan odomo ndinam idem emem nnyịn ?
	( b ) Nso ye nso ke Jehovah esida ọsọn̄ọ nnyịn idem ?
	Enye esinam ukara , mme ọkwọrọ ederi , ye mbon mfiakedem , ẹsu nsu ẹdori nnyịn ẹnyụn̄ ẹsịn nnyịn ndịk ke idem .
	13 , 14 . ( a ) Nso ikọsọn̄ọ eyenete kiet idem ke n̄wan esie ama akakpa ?
	Se isinen̄erede isọn̄ọ mi idem edi ndibọn̄ akam nnyụn̄ n̄kpep Bible ke idem mi .
	Akpan n̄kpọ emi n̄kpepde edi ke ọfọn owo enen̄ede ekpere Jehovah mbemiso idomo esịmde enye . ’
	Didie ke Abasi an̄wam nnyịn in̄wana ye mme asua nnyịn ?
	Abasi ada mme n̄wed oro esop esie ẹsion̄ode , mbono esop , ye n̄kpri ye ikpọ mbono an̄wam nnyịn .
	Nso ke ikpanam mbak idiọk edikan nnyịn ubọk ?
	( b ) Mmanie ke iyom ndineme mban̄a ke ibuotikọ emi ?
	Ntak emi Jacob ekesịnde ifịk anam n̄kpọ Abasi , ndien nso ke Abasi akanam ọnọ enye ?
	( Kot Genesis 32 : 24 - 28 . )
	Nso ikan̄wam nditọete iba emi ẹkesikerede oburobụt n̄kpọ ?
	Ekpri akparawa oro ọkọdọhọ ete : “ Ke ndomo ukeme kpukpru usen nditre ndikere oburobụt n̄kpọ .
	Mmenen̄ede n̄kọm Jehovah nte enye adade esop esie an̄wam nnyịn ifiọk nte ikpodude uwem kpukpru usen ke idiọk ererimbot emi . ”
	Da se iketịbede inọ eyenete an̄wan kiet ke United States ke uwụtn̄kpọ .
	Enye ọdọhọ ete : “ Ẹmenam etieti ke ndisinọ nnyịn se iyomde ke ata nnennen ini .
	Nsida ke ami ke mbufo ẹsiwet mme n̄kpọ emi ẹnọ .
	Mmodomo ke ediwak isua idahaemi nditre ndikere mme n̄kpọ emi Jehovah asuade .
	Ndusụk ini esitie nte ndikemeke nditre ndikere oburobụt n̄kpọ , ntre ke ufọn idụhe ndifịna idemmi .
	Mmọdiọn̄ọ ke Jehovah esitua owo mbọm onyụn̄ efen ọnọ owo , edi nsikere ke se inamde Jehovah okûn̄wam mi edi ke nnen̄ekede nsua oburobụt n̄kpọ .
	N̄kpọ emi ama afịna mi etieti . . . .
	Ke mma n̄kokot ibuotikọ emi , ‘ Ndi Emenyene “ Esịt Eke Ọfiọkde ” Jehovah ? ’
	ke Enyọn̄ - Ukpeme eke March 15 , 2013 , mma ndikụt ke Jehovah enen̄ede oyom ndin̄wam mi . ”
	( a ) Nso ke Paul ekenen̄ede ọdiọn̄ọ ?
	Nso ke Ibet oro Abasi ọkọnọde nditọ Israel aban̄a usịnen̄kpọ ekpep nnyịn ?
	Emi owụt ke Abasi imaha erenowo esịne n̄kpọ m̀mê akama idem ke usụn̄ oro anamde enye ebiet n̄wan inyụn̄ imaha n̄wan anam kpa ntre .
	Ini ewe ke akpana inen̄ede isịne ọfọn̄ ọfọn ?
	Enyene nte mme owo ẹsisịnede n̄kpọ ke ndusụk obio , emi edide ẹkpesịne ke obio en̄wen owo imaha .
	( Kot 1 Corinth 10 : 32 , 33 . )
	Nso ikeme ndinam eyenete ebiere m̀mê akpana inịm ntan̄ebek ?
	Ibet Moses ama ọdọhọ irenowo ẹkûkwat ntan̄ebek mmọ .
	Ntak emi ikpesịnede n̄kpọ inyụn̄ ikamade idem ọfọn kpukpru ini ?
	Eyenete nnyịn en̄wen ke Germany ọkọdọhọ ete : “ Mme andikpep nnyịn ẹdọhọ ke mbụk Bible emi ọdọhọde ke Abasi okobot n̄kpọ edi nsu .
	Esikam enenem mmọ ke ini nditọ ufọkn̄wed ẹnịmde ke n̄kpọ okofoforo . ”
	Ekpri eyenete an̄wan kiet ke France ọkọdọhọ ete : “ Idem esikpa mme andikpep nnyịn ndikụt eyen ufọkn̄wed emi ẹnịmde ke Bible edi n̄wed Abasi . ”
	ye The Origin of Life — Five Questions Worth Asking , n̄wed Is There a Creator Who Cares About You ? ye n̄wed San̄a Kpere Jehovah , ibuot 5 ye 17 .
	Mmesikụt ke ntaifiọk ẹkpebot se ẹbobot mmọ idikemeke - keme ndibot n̄kpọ nte Abasi . ”
	Ntak emi Jehovah oyomde fi etie ekere onyụn̄ ebiere m̀mê se afo ekpepde edi akpanikọ ?
	( Kot Rome 12 : 1 , 2 ; 1 Timothy 2 : 4 . )
	Ediwak mmọ ẹkedu uwem ke nsio nsio ini , ikonyụn̄ idiọn̄ọke kiet eken . ”
	Mma ntie n̄kere ufọn oro ibọde mfịn ke ntak Passover oro . ”
	Ekpri eyenete kiet ke Britain ọkọdọhọ ete : “ Ọsọsọn̄ ndikụt mme owo ẹtịn̄de akpanikọ ntem .
	Emi anam itetịm inịm ke Bible edi N̄wed Abasi . ”
	Se ẹnamde ke ufọkabasi anam ndusụk owo ẹtre ndinịm ke Abasi odu .
	Enye ama adian do ete : “ Idụhe odu - uwem n̄kpọ ndomokiet emi mîsinyeneke ndyọ , ekpededi n̄kpọ oro ekpri didie . ”
	Enye ọkọdọhọ ete : “ Kpukpru ufọk ẹnyene andibọp , edi enye emi ọkọbọpde kpukpru n̄kpọ edi Abasi . ”
	Ntak emi ọfọnde enen̄ede ọdiọn̄ọ nditọ fo ?
	Ntre , ana ikpekpep mmọ ndinyene mbuọtidem . ”
	Enye esima ndibụp mi ete : ‘ Nso ke Bible etịn̄ aban̄a n̄kpọ emi ? ’
	‘ Ndi emenịm se Bible etịn̄de emi ? ’
	Enye esiyom mbọrọ mbụme emi ke idemmi utu ke nditịn̄ se enye m̀mê eka mi esitịn̄de .
	Nte n̄kokponde owo , ntre ke ibọrọ mi ekesinen̄ede esịne ifiọk . ”
	Mmọ ẹma ẹda Bible ẹbọrọ kpukpru mbụme mi . ”
	( Kot Deuteronomy 6 : 5 - 8 ; Luke 6 : 45 . )
	Edi , ntak emi n̄kpri unam mmọn̄ emi ẹkedude ke ata eset ẹkewakde n̄kukụhọ ntre ?
	Se n̄kokụtde emi ama enen̄ede ekpep mi n̄kpọ , mma nnyụn̄ nneme n̄kpọ emi ye eyen mi . ”
	Enye ama ọnọ mmọ kọfi , mmọn̄eba , ye suka ete ẹnam kọfi ẹnọ imọ in̄wọn̄ .
	Enye ọkọdọhọ ete : “ Mmọ ẹma ẹtịn̄ enyịn ẹnam emi .
	Ke ini n̄kobụpde mmọ ntak emi mmọ ẹketịn̄de enyịn ẹnam enye ntre , mmọ ẹkedọhọ ke ikoyom ndinam enye nte ami nsimade .
	Mma nnyụn̄ ndọhọ mmọ ke kpasụk ntre ke Jehovah eketịn̄ enyịn abuak nsio nsio ofụm oro odude ke ekondo ke ata nnennen udomo oro ọfọnde ye nnyịn . ”
	Uyom ubomofụm ye uyo inuen , ewe ke ama akan ?
	Anie ọfiọk n̄kpọ akan idahaoro , Andibot inuen m̀mê andibot ubomofụm ? ”
	Ete kiet ọkọdọhọ ete : “ Kûyak akak fi ndiyom obufa usụn̄ oro akpadade ekpep mmọ se mmọ ẹma ẹkefọfiọk . ”
	Minit 15 oro ama esifọn ye nnyịn . ”
	Nte ini akakade , se n̄kekpepde ke mbono esop , ke Utuakibuot Ubon nnyịn , ye ke ini n̄kpepde Bible ke idemmi ama edinam ediwak n̄kpọ emi an̄wan̄a mi .
	Ntak edi oro mme ete ye eka ẹkpekade iso ndikpep nditọ mmọ n̄kpọ . ”
	Yak nditọ fo ẹkụt ke afo emenen̄ede ekpere Jehovah .
	Mmọ ẹdọhọ ẹte : “ Imesidọhọ adiaha nnyịn ite , ‘ Nen̄ede buọt idem ye Jehovah , ka iso nam n̄kpọ esie , kûnyụn̄ utịmede esịt ukaha . ’
	Ke ini enye okụtde nte n̄kpọ ọwọn̄ọrede obono , enye esifiọk ke Jehovah ke an̄wam nnyịn .
	Emi esinam enye etetịm ọbuọt idem ye Jehovah onyụn̄ enịm ke Bible edi Ikọ Abasi . ”
	Akpa ibuotikọ eneme nte ikemede ndinyene mbuọtidem nnyụn̄ nnam enye etetịm ọsọn̄ .
	Yak ntịn̄ se ikadade nneme emi idi .
	N̄KAMANA ke December 10 , 1936 , ke obio Wichita , ke Kansas , U.S.A . Nnyịn idi owo inan̄ , ndien ami ndi akpan .
	Owoekọn̄ kiet ama asan̄a edi ndibe , ndien dọkta oro mmịn akanamde do ama ọdọhọ enye ete : “ Di mụm afia n̄kpai emi kọkọbi ! ”
	Edi owoekọn̄ oro ama ọdọhọ enye ete : “ Ọbọn̄ owo , nyọn̄ ufọk kanana yak mmịn atara fi ! ”
	Ete mi ama enyene itie ufatidet iba ke Wichita , dọkta oro ekesifat idet ke itie nnyịn !
	Ami ye ete ye eka mi , ke ini ikakade mbono ke Wichita ke n̄kpọ nte 1944
	Jehovah ama ọdiọn̄ utom mmọ , sia ẹma ẹsiak esop do .
	Eyenete oro ama anyam ubomisọn̄ mi oro akabiarade do ke dollar 25 .
	Ẹma ẹdọhọ nnyịn ikedi akpan asiakusụn̄ ke obio Walnut Ridge ke Arkansas .
	Esịt ama enen̄ede enem nnyịn ke 1962 , ke ini ẹkekotde nnyịn ididụk Ufọkn̄wed Gilead , ọyọhọ otu 37 .
	Ke ini ikasan̄ade ye Mary ye Chris Kanaiya ikwọrọ ikọ ke Nairobi
	Ke Kimberly , adiaha nnyịn ama ọkọyọhọ isua kiet ye ọfiọn̄ ition , Stephany udun̄wan nnyịn ama amana .
	Ndien ke mbubreyo , ima isibara ikan̄ isụhọde itie iwebe inyụn̄ ineme nneme .
	Ima isikot mbon oro ẹnamde utom uyọhọ ini ufọk .
	Esop Abasi ama an̄wam nnyịn ikeme ndinam nditọ nnyịn ẹma Jehovah .
	Kimberly ama okụt Brian Llewellyn , ufan Paul Norton , isan̄ en̄wen emi mmọ ẹkefiakde ẹka do .
	Mmọ ẹma ẹbet tutu ẹsịm isua 23 mbemiso ẹdọde ndọ .
	Ẹma ẹnyụn̄ ẹkot Brian ye Kimberly ẹdi ẹdinam utom ke Bethel London .
	Ima idaha Patterson man ikọbọ ukpep oro ẹkekotde nnyịn . Linda eyeneka mi ama okot nnyịn edem usen ọdọhọ ke Mama akpa .
	Nnyịn ima ikpọn̄ do ika Zimbabwe ye Zambia .
	Ke 2006 , Brian ye Kimberly ẹma ẹkpọn̄ Malawi ẹdidụn̄ ẹkpere nnyịn ẹbọk adiaha ye udun̄wan mmọ , Mackenzie ye Elizabeth .
	Paul ye Stephany ke ẹdodu ke Malawi . Paul edi owo Kọmiti N̄kọk Itieutom Malawi .
	Ntak emi ekemede ndiyom ikpụhọde nte isidade isenowo ?
	Tuep ama anam mi etieti ke ini n̄kọkpọn̄de an̄wambehe ubomofụm tutu ntọn̄ọ nditua . ”
	Mme Jew emi ẹsemde usem Greek ẹma ẹsụk mme Jew emi ẹsemde usem Hebrew uyo , ẹte ke ‘ ẹfụmi mme ebeakpa mmimọ ke ini ẹdemede udia ke usen ke usen . ’
	Edide nnyịn imenyịme m̀mê inyịmeke , idụhe owo ndomokiet emi ido obio mmọ mîsịneke enye ke iyịp , ekpededi ata ekpri .
	( Kot 1 Peter 1 : 22 . )
	Nyene ime ye mmọ adan̄aemi mmọ ẹdomode ndimehe ye nte ẹnamde n̄kpọ ke obio mbufo .
	Ekeme ndidi nte mmọ ẹkerede n̄kpọ ẹnyụn̄ ẹnamde n̄kpọ idisọpke in̄wan̄a nnyịn ke nsonso oro .
	Anie ke isenowo ẹkpekpebe ?
	Enye ama okpono ibet obio emi enye akakade okodụn̄ , onyụn̄ ebeben̄e kan̄a mbemiso odụkde in̄wan̄ owo atan̄ nsụhọ barley .
	[ 1 ] ( ikpehe 1 ) Ẹkpụhọ enyịn̄ .
	Ndi afo ke etiene ekpep usem en̄wen ?
	( Kot Nehemiah 13 : 23 , 24 . )
	( b ) Didie ke ikeme ndinam emi ?
	Ke ini itịmde idem inọ mbono esop , itịmde utịn̄ikọ , m̀mê itịmde se idikwọrọde ke an̄wautom , nnyịn isiwak ndikere nte emi edin̄wamde mbon en̄wen .
	Sia nsikerede mban̄a nte n̄kpetịmde mfiọk usem emi , se nsikotde isidụkke mi esịt .
	Ntak edi oro nsisiode ini nnịm man n̄kpep Bible ye mme n̄wed esop Abasi eken ke usem emana mi . ”
	Muriel ọdọhọ ete : “ Ama esinem eyen nnyịn ndikwọrọ ikọ ke usem French emi edide usem emana esie , edi idahaemi ukwọrọikọ inemke enye aba . ”
	Serge ebe esie ọdọhọ ete : “ Ke ima ikedikụt ke eyen nnyịn isịnke idem aba ke n̄kpọ Abasi ke ntak emi idude ke esop emi ẹsemde esen usem , nnyịn ima ibiere ndifiak nnyọn̄ esop emi ikodude akpa . ”
	Domo ofụri ukeme fo ndinam akpanikọ odụk nditọ fo esịt ( Se ikpehe 14 , 15 )
	Ima isinyụn̄ inam ndomonse , inyụn̄ ibre mbre Bible ke usem Lingala man enem mmọ ndikpep usem emi . ”
	Sịn ofụri ukeme ndikpep esen usem nyụn̄ tiene bọrọ mbụme ke mbono ( Se ikpehe 16 , 17 )
	Nnyịn imesidụk mbono esop ke usem French inikiet ke ọfiọn̄ , inyụn̄ idụk mbono emi ẹnịmde ke usem French ini ekededi oro ikade nduọkodudu . ”
	( Kot Rome 15 : 1 , 2 . )
	Didie ke ikeme ndiwụt ke imama Ikọ Abasi ?

	( Kot Ediyarade 21 : 3 - 6 . )
	Nso ikan̄wam Abraham ye ubon esie ẹtetịm ẹbuọt idem ye Abasi ?
	( Kot 1 John 5 : 14 , 15 . )
	Nso ikọwọrọ ndusụk prọfet Abasi ke ntak emi mmọ ẹkebuọtde idem ye Abasi ?
	Mbon eken , utọ nte Elijah , ẹma “ ẹyo ke desat ye ke obot ye ke abaitiat . ”
	Didie ke uwụtn̄kpọ Noah an̄wam nnyịn ifiọk se ndinyene mbuọtidem ọwọrọde ?
	Nso ke ikpanam man iwụt ke imenyene mbuọtidem ?
	Mme Hebrew 11 : 1 ọdọhọ ke mbuọtidem edi nso ?
	Afo omokụt ete ke mbuọtidem esie akasan̄a ye utom esie ndien utom esie ama anam mbuọtidem esie ọfọn ama . ”
	Ke uwụtn̄kpọ , enye ọkọdọhọ ete : “ Owo eke ọbuọtde idem ke Eyen enyene nsinsi uwem ; owo eke ọsọn̄de ibuot ye Eyen idikwe uwem , edi iyatesịt Abasi odoro enye ke idem . ”
	Nso ke ekpetịn̄ aban̄a ima ye mbuọtidem ?
	James ama obụp nditọete esie oro ẹyetde aran ete : “ Nte Abasi ikemekke mbon oro ẹdide ubuene ke n̄kpọ ererimbot emi ite ẹforo ke mbuọtidem ẹnyụn̄ ẹdi mme andida obio ubọn̄ nnyene , emi enye ọkọn̄wọn̄ọde ndinọ mbon oro ẹmade enye ? ”
	Ke adan̄aemi mme owo ẹdede idap , asua esie edi edisuan mbiet ọdọn̄ ke otu wheat , ndien ọnyọn̄ .
	Ke ini enye asiahade ikọn̄ onyụn̄ on̄wụmde mfri , mbiet oro ẹnyụn̄ ẹsiaha n̄ko . ”
	Nso ke Jehovah ọkọn̄wọn̄ọ ọnọ ikọt esie , ndien ntak eketiede nte emi ikemeke nditịbe ?
	Ndi oyodu ini emi mme Jew ẹdikemede ndifiak n̄kpono Abasi nte enye oyomde ?
	Ntre , itiehe nte ikọt Abasi ẹketọn̄ọ ndidụk ufụn nnọ Akwa Babylon ke 1918 .
	( Kot 1 Peter 2 : 9 , 10 . )
	( Kot Matthew 13 : 24 , 25 , 37 - 39 . )
	Ndi ata mme Christian ẹyefiak ẹnyene ifụre ndituak ibuot nnọ Abasi nte enye oyomde ?
	Ini ewe ke ikọt Abasi oro ẹyetde aran ẹkewọrọ ke ufụn Akwa Babylon ?
	Brọda Rutherford ama ọdọhọ inịm ikpọ mbono ke ediwak ikpọ obio ke edem usoputịn United States , inyụn̄ inọ mme owo ẹkekwọrọ ikọ ke mbono oro ẹsọn̄ọ nditọete idem . ”
	“ Edieke edide ẹmenyene ikọ nsịnudọn̄ ekededi ẹnọ mbio obio , ẹtịn̄ . ” — UTOM 13 : 15 .
	N̄kemeke - keme nditịn̄ mfịna mi nnọ mmọ .
	Enye ama enen̄ede akpan̄ utọn̄ ọnọ mi ke ini n̄ketịn̄de nte etiede mi ke idem .
	Ekem enye ama ọtọn̄ọ ndibat nti n̄kpọ emi nsinamde .
	Enye ama eti mi ke Jesus ọkọdọhọ ke nnyịn kiet kiet imọsọn̄ urua ikan ediwak akadan̄abasi .
	Mmama itie N̄wed Abasi emi etieti , enye esisọp odụk mi ibuot ke ini esịt etịmerede mi .
	Didie ke Jehovah , Jesus , ye Paul ẹkpep nnyịn ndisitoro nnyụn̄ nsọn̄ọ owo idem ?
	( Kot Ecclesiastes 4 : 9 , 10 . )
	Nte Jesus ekesinamde n̄kpọ ye mme apostle esie ekpep nnyịn nso ?
	Ke ama akasan̄a ke mme ikpehe oro onyụn̄ ada ediwak ikọ esịn udọn̄ ọnọ mbon oro ẹdude do , enye ebe edi Greece . ”
	( Kot 1 Thessalonica 5 : 12 , 13 . )
	Mme leta emi ẹsisọn̄ọ nnyịn idem etieti . ”
	Andreas emi enyenede nditọ iba ọdọhọ ete : “ Ndisitoro nditọ esinam mmọ ẹnen̄ede ẹma ndinam n̄kpọ Abasi ẹnyụn̄ ẹnyene uko .
	Kpa ye oro nditọ nnyịn ẹfiọkde se ifọnde , ndisitoro mmọ esinam emehe mmọ ndinam se ifọnde . ”
	( Kot Luke 21 : 1 - 4 ; 2 Corinth 8 : 12 . )
	( Kot Ediyarade 2 : 18 , 19 . )
	Mma mma utịn̄ikọ fo ye nte ekenemede nneme ye ami , mmenen̄ede n̄kọm Jehovah nte enye ọkọnọde fi edin̄wam mi . ”
	[ 1 ] ( ikpehe 1 ) Ẹkpụhọ ndusụk enyịn̄ .
	( b ) Nso ke idineme ke ibuotikọ emi ?
	Nso ufọn ke mme esop ẹkebọ ke ini mmọ ẹkenamde se ẹkewetde ke mme leta emi ?
	( Kot 3 John 9 , 10 . )
	( Kot Matthew 5 : 23 , 24 ; 18 : 15 - 17 . )

	Ndi emesida jw.org ọkwọrọ ikọ onyụn̄ ada se idude do enịm Utuakibuot Ubon mbufo ?
	ye ediye ekpri n̄wed Mmanie Ẹnam Uduak Jehovah Mfịn ?
	Tịn̄ ndusụk ntak emi akpanade ikọm Jehovah .
	Imenyene ata ediwak ntak ndikọm Jehovah !
	Ibuotikọ emi eneme n̄ko ufọn oro ibọde ke ndifiọk ke Jehovah ọn̄wọn̄ọ ndidiọn̄ nnyịn .
	N̄kedi isua itiaita kpọt ini oro .
	Ete mi ikoyomke eka mi emen se Mme Ntiense Jehovah ẹkekpepde enye edikpep mi .
	Edi sia n̄koyomde ndidiọn̄ọ ekese n̄kpọ , mma nsibụp eka mi ediwak mbụme , ntre enye ama esikpep mi Bible ke ini ete mi mîdụhe ke ufọk .
	Ami n̄ko mma nyak idemmi nnọ Jehovah .
	Eka mi ama ọdọhọ n̄ketịn̄ nnọ asan̄autom nditọete ( oro ẹkotde idahaemi esenyịn circuit ) .
	Ima iwọrọ ikasiak usụn̄ ke Middleton , emi ekperede Manchester .
	Eka mi ye eyenete an̄wan en̄wen ẹkedu ke esop en̄wen ẹsiak usụn̄ .
	Ke 1951 , mma nsịn n̄wed eben̄e ndika Ufọkn̄wed Gilead .
	Ke ini n̄kodude ke ufọk - n̄kpọkọbi , ẹma ẹkot mi ndidụk ọyọhọ otu 22 ke Ufọkn̄wed Gilead .
	Ekem mma ndụk tren n̄ka South Lansing , ke New York , man n̄kodụk Ufọkn̄wed Gilead .
	Ami ye n̄wan mi ke isuo kiet ke Philippines
	Ke isụk idodu ke n̄kọk itieutom Philippines , ke Quezon City
	Didie ke afo ekeme ndinyene “ emem Abasi ” ?
	Didie ke nditọete ke esop ẹkeme ndin̄wam fi okûnen̄ede etịmede esịt ?
	( Se akpa ndise ibuotikọ emi . ) ( b ) Nso ke idineme ke ibuotikọ emi ?
	Didie ke afo ekeme nditop editịmede esịt fo ndori Jehovah ke idem ?
	David emi eketienede ewet n̄wed Psalm ọkọdọhọ Jehovah ete : “ O Abasi , biọn̄ utọn̄ ke akam mi . ”
	Ntak emi ọfọnde ibọn̄ akam ke ini esịt etịmerede nnyịn ?
	( Kot Matthew 11 : 28 - 30 . )
	Nso ke ikọ Jesus emi “ ẹkûtịmede esịt ” ọwọrọ ?


	Nso ke akpanam edieke esịt etịmerede fi ke ntak idiọkn̄kpọ emi akanamde ?
	N̄kọ enyịn̄ esie ọwọrọ “ Enye Anam Akabade Edi . ”
	Ntak emi afo enịmde ke ndinen̄ede n̄kpere Jehovah ekeme ndin̄wam fi ọyọ editịmede esịt ?
	( a ) Nso ke nnyịn ineme ke ibuotikọ emi ?
	Nso inam inịm ke Jehovah esinọ ikọt esie utịp ?
	Didie ke Jehovah ọkọdiọn̄ ikọt esie ke eset ?
	1 , 2 . ( a ) Didie ke ima anam nnyịn ibuọt idem ye Jehovah ?
	Edi , nso ufọn ke nnyịn ibọ ke ndifiọk ke Jehovah ọn̄wọn̄ọ ndidiọn̄ nnyịn ?
	Jesus ama ọdọhọ mbet esie ke Abasi ọyọdiọn̄ mmọ ke se ededi oro mmọ ẹkeyakde atak ke ntak Obio Ubọn̄ ( Se ikpehe 5 )
	Isan̄ kiet , apostle Peter ama obụp Jesus ete : “ Nnyịn ima ikpọn̄ kpukpru n̄kpọ itiene fi ; nso ndien ke nnyịn idinyene ? ”
	Jesus ọkọdọhọ ntem ke ini enye ọkọkwọrọde ikọ ke obot kiet : “ Ẹdara ẹnyụn̄ ẹfrọ ke idatesịt , koro utịp mbufo omokpon ke heaven ; koro kpa ntem ke mmọ ẹkekọbọ mme prọfet emi ẹkebemde mbufo iso ẹdu . ”
	Moses ọkọdọhọ nditọ Israel ete : “ Jehovah iditreke ndidiọn̄ fi ke isọn̄ oro Jehovah Abasi fo ọnọde fi ete ada enyene nte udeme , ama akam edi afo oyokop uyo Jehovah Abasi fo onyụn̄ etịm ekpeme ndinam kpukpru ewụhọ emi ntemede fi mfịn emi .
	Koro Jehovah Abasi fo ọyọdiọn̄ fi kpa nte enye ọkọn̄wọn̄ọde ọnọ fi . ”
	Ndien enye osio udọ esie enyịn̄ , Ephraim , koro , ke nditịn̄ nte enye eketịn̄de , ‘ Abasi amanam mi ntọt ke isọn̄ emi n̄kụtde ukụt . ’ ”
	Ikọ Abasi ọdọhọ ete : “ Ke ntak idatesịt oro ẹkenịmde enye ke iso enye ama ọyọ eto ndutụhọ , abat esuene ke ekpri n̄kpọ . ”
	Esịt ama enem Jesus ke ndikekeme ndinam enyịn̄ Abasi asana .
	Didie ke Jehovah esida se inamde inọ enye ?
	Jehovah esinem esịt ke ini in̄wamde mme owo .
	Didie ke 1 John 3 : 19 , 20 ekeme ndidọn̄ nnyịn esịt ?
	( Kot 1 John 3 : 19 , 20 . )
	Didie ke Jehovah ọdiọn̄ nnyịn idahaemi ?
	Didie ke ikọt Abasi ẹda edidiọn̄ oro Jehovah ọdiọn̄de mmọ ?
	Ke uwụtn̄kpọ , Bianca emi otode Germany ọdọhọ ete : “ Mfiọkke nte n̄kpọkọmde Jehovah ke ndisin̄wam mi ke ini nnyenede mfịna ye ke ndisidu ye ami kpukpru usen .
	Ererimbot ọdiọk etieti , kpukpru n̄kpọ ẹtie ntịme ntịme .
	Edi ndinen̄ede n̄kpere Jehovah iyakke ndịk anam mi .
	Ini ekededi oro nyakde n̄kpọ atak mi ke ntak esie , enye esidiọn̄ mi utịm ike ikie . ”
	Mmenyene n̄wed emi nsiwetde mme itie N̄wed Abasi ye mme n̄kpọ oro n̄kotde ke mme n̄wed esop Abasi . Mmesikot se n̄wetde ke n̄wed emi nda ndọn̄ idem mi esịt .
	Nsikot n̄wed emi ‘ N̄wed Ndọn̄esịt Mi . ’
	Edieke ikerede iban̄a se Jehovah ọn̄wọn̄ọde ndinam nnọ nnyịn , idida mfịna nnyịn nte n̄kpọ ibio ini .
	Jehovah idikpọn̄ke nnyịn inamke n̄kpọ m̀mê nso itịbe inọ nnyịn . ”
	Kpa ye oro , domo nditi nsio nsio usụn̄ oro Jehovah ọdiọn̄de fi ye mbon fo .
	Didie ke Paul ye nditọete eken ẹkewọrọ ke ufụn idiọkn̄kpọ ye n̄kpa ?
	( Kot Rome 6 : 1 , 2 . )
	Nso ke nnyịn owo kiet kiet inyene ndimek ?
	( Kot Mme N̄ke 14 : 5 ; Ephesus 4 : 25 . )

	( Kot Rome 4 : 20 - 22 . )
	( Kot Utom 18 : 2 - 4 ; 20 : 20 , 21 , 34 , 35 . )
	Ediwak owo ẹsika obio Aveiro , ke edem edere Portugal , ẹkese ebiet emi ẹnamde inụn̄ .
	Mme Ntiense Jehovah ẹsikwọrọ ikọ ẹnọ mme anyam inụn̄ do
	Nso en̄wen ke Bible ọdọhọ ?
	Ke ibuotikọ emi , iyekpep nte ikemede ndida ifụre oro Abasi ọnọde nnyịn nnam se inemde enye esịt man iwụt ke imama ifụre emi .
	Akpa ibuotikọ owụt se nsụhọdeidem edide , ye se mîwụtke ke owo atan̄ idem .
	Nso ke Jehovah oyom nnyịn ida mme n̄kpọ oro enye ọnọde nnyịn inam ?
	Emi owụt ke Jehovah oyom nnyịn inam n̄kpọ emi edifọnde ye nnyịn ye mbon en̄wen .
	Noah okodu uwem ke ererimbot oro ‘ afai ye oburobụt ido ọkọyọhọde . ’
	Owo imaha ndikop ukwọrọikọ nnyịn ( Se ikpehe 6 - 9 )
	6 , 7 . ( a ) Nso ke Noah mîkekemeke ndinam ?
	( b ) Didie ke nnyịn inyụn̄ itie nte Noah ?
	Nnyịn n̄ko idu uwem ke ererimbot oro ọdiọkde etieti , imonyụn̄ idiọn̄ọ ke Jehovah ọn̄wọn̄ọ ndisobo ererimbot emi .
	Se Noah ekekemede ndinam : Utu ke Noah ndikayak idem emem enye ke ntak se enye mîkekemeke ndinam , enye ama esịn idem anam se enye ekekemede .
	David akanam n̄kpọ didie ke ini idiọkn̄kpọ esie akayararede ?
	Idiọkn̄kpọ oro ikanamde ( Se ikpehe 11 - 14 )
	11 , 12 . ( a ) Nso ke David mîkekemeke ndinam ke enye ama akanam idiọkn̄kpọ ?
	Se David mîkekemeke ndinam : David ikekemeke ndinen̄ede se ima ikakwan̄a .
	Akana enye enịm ke edieke imọ ikabarede esịt , ke Jehovah eyefen ọnọ imọ onyụn̄ an̄wam imọ iyọ afanikọn̄ oro esịmde imọ ke ntak idiọkn̄kpọ imọ .
	Sia Samuel mîkenyeneke se ekemede ndinam , enye ama ayak n̄kpọ emi esịn Jehovah ke ubọk .
	Ke uwụtn̄kpọ , Brọda Malcolm ama ọsọn̄ọ ada anam n̄kpọ Jehovah tutu esịm ini emi enye akakpade ke 2015 .
	Wụk ntịn̄enyịn ke se ekemede ndinam , kûwụk ke se mûkemeke . ”
	( b ) Didie ke afo edinam se ibuotikọ isua 2017 ọdọhọde ?
	Ibuotikọ isua 2017 : “ Buọt idem ye Jehovah nyụn̄ nam se ifọnde . ” — Psalm 37 : 3
	Ntak emi ikpayakde mbon en̄wen ẹmek se mmọ ẹmade ndinam ?
	Nyama mmọ ke edinyịme esịt . ”
	4 , 5 . ( a ) Anie edi akpa owo emi Abasi ọkọnọde ifụre ndimek ndinam se enye amade , ndien nso ke enye ekemek ndinam ?
	( b ) Nso mbụme ke ikpobụp idem nnyịn ?
	Se ibierede ndinam ediwụt m̀mê imoyom ndidu uwem ke nsinsi .
	Bible ọdọhọ ke Abasi ama “ ada [ unam ] ọsọk owo oro ete ise nte enye edikotde mmọ . ”
	Nso ke nnyịn mîkpadaha ifụre oro Abasi ọnọde nnyịn inam ?
	Nso idin̄wam nnyịn ikûda ifụre oro Abasi ọnọde nnyịn nnam se mîfọnke ?
	( Kot 1 Peter 2 : 16 . )
	Nso ke Galatia 6 : 5 ekpep nnyịn ?
	Ti se Galatia 6 : 5 etịn̄de .
	Didie ke afo ekeme ndiwụt ke amama ifụre oro Jehovah ọnọde fi ndimek ndinam se amade ?
	( a ) Mme owo ẹse didie nsụhọdeidem ?
	Nso ke ndisụhọde idem ọwọrọ , nso mînyụn̄ iwụtke ke owo atan̄ idem ?
	Ntak emi mîfọnke isọsọp ibiere se inamde owo anam n̄kpọ ?
	Didie ke ikeme ndikpebe Jesus ke ini ẹkpụhọde utom nnyịn ?
	( Kot Galatia 6 : 4 , 5 . )
	( Kot Ecclesiastes 11 : 4 - 6 . )
	Nso idin̄wam nnyịn isụhọde idem ke nsinsi ?
	Ntak emi esisọn̄de ndusụk owo ndiyak ndusụk utom nnọ mbon en̄wen ?
	Jehovah ama ọdọhọ Nathan ọkọdọhọ David ete : “ Idịghe afo edibọp ufọk eke ndidụn̄de ọnọ mi . ”
	( Kot Numbers 11 : 24 - 29 . )
	Kûfịbe , n̄kpakam mma kpukpru ikọt Jehovah ẹdi mme prọfet , koro Jehovah ọkpọnọ mmọ spirit esie ! ”
	( Kot Philippi 2 : 20 - 22 . )
	N̄kọk itieutom ẹma ẹnọ magazine 800 ẹsọk nnyịn ida ikwọrọ ikọ .
	Mma nnịm ufọkn̄wed emi ke Manaus , Belém , Fortaleza , Recife , ye Salvador .
	Nnyịn ikesịm Lisbon , ibuot obio Portugal , ke August 1964 .
	Enye ikpọn̄ ọkwọrọ eti mbụk Obio Ubọn̄ Abasi emi Jesus ọkọdọhọde mbet esie ẹkwọrọ . ”
	Brọda Douglas Guest ama akpa ke October 25 , 2015 , ke ini ẹkesụk ẹtịmde mbụk emi .
	“ Ndien spirit Jehovah [ ama onyụn̄ ] odoro David ke idem . ”
	Ntak emi Jehovah okoyomde nditọ Israel ẹkpono mbon emi ẹdade mmọ usụn̄ ?
	( Kot Mme Hebrew 1 : 7 , 14 . )
	Bible okot Ibet emi ẹkenọde nditọ Israel , “ ibet Moses . ”
	11 , 12 . ( a ) Nso ke Abasi ọkọdọhọ Joshua ye ndidem Israel ẹnam ?
	“ Ke ndondo oro edidem okopde mme ikọ n̄wed ibet emi , inikiet inikiet enye awak ọfọn̄idem esie . ”
	Ntak emi Jehovah ekesitụnọde ndusụk mbon emi ẹkedade ikọt esie usụn̄ ?
	Jehovah ama esitụnọ ndusụk mmọ , mîdịghe emek mbon en̄wen ẹda itie mmọ .
	Nso iwụt ke edisana spirit ama an̄wam Jesus ?
	Ke Satan ama okodomo Jesus idomo ama , “ mme angel [ ẹma ] ẹdi ẹdisan̄a utom ẹnọ enye . ”
	Mbemiso ẹkemụmde enye ẹkewot , “ angel [ ama ] oto ke heaven ọbiọn̄ọde enye ke iso edisọn̄ọ enye idem . ”
	Didie ke Ikọ Abasi akada Jesus usụn̄ ?
	Mmọ ẹtuak ibuot ẹnọ mi ke ikpîkpu , koro mmọ ẹkpepde mme ewụhọ owo ke ukpepn̄kpọ mmọ . ”
	Owo ndomokiet idịghe eti , ke mîbọhọke kiet , kpa Abasi . ”
	Bible ọdọhọ ete : “ Kpa idaha oro angel Jehovah ọtọ enye , koro enye mînọhọ Abasi ubọn̄ ; ndien ndọn̄ ẹta enye , enye onyụn̄ akpa . ”
	Ẹyebọrọ mme mbụme emi ke ibuotikọ oro etienede .
	Ekeme ndidi Ibet enye emi Moses ekewetde ke idemesie ekedi emi .
	Ntak emi akanade ẹmek owo ada itie Judas , ndien ntak emi ekebehede Jehovah ?
	Nte otu , mmọ ẹkese ẹban̄a utom ikọt Abasi ini oro . —⁠ Utom 15 :⁠ 2 .
	5 , 6 . ( a ) Didie ke edisana spirit akan̄wam otu emi ẹkesede ẹban̄a utom ikọt Abasi ke eyo mme apostle ?
	( c ) Didie ke Ikọ Abasi okonyụn̄ an̄wam mmọ ?
	Akpa , edisana spirit ama an̄wam mbon oro ẹkedade ikọt Abasi usụn̄ ini oro .
	Adianade do , mme angel ẹma ẹn̄wam ke utom ukwọrọikọ oro otu emi ẹkedade usụn̄ .
	Ntak emi ikemede ndidọhọ ke Jesus akada ikọt Abasi eyo mme apostle usụn̄ ?
	( a ) Ini ewe ke Jesus ekemek “ ofụn emi anamde akpanikọ onyụn̄ enyenede ọniọn̄ ” ?
	Ke 1919 , isua ita ke Brọda Russell ama akakpa , Jesus ama emek “ ofụn emi anamde akpanikọ onyụn̄ enyenede ọniọn̄ . ”
	Enyọn̄ - Ukpeme July 15 , 2013 , ọkọdọhọ ke Otu Emi Ẹsede Ẹban̄a Utom Nnyịn edi “ ofụn emi anamde akpanikọ onyụn̄ enyenede ọniọn̄ . ”
	Edi , didie ke ikeme ndibọrọ mbụme oro Jesus okobụpde mi : “ Anie ndien edi ofụn emi anamde akpanikọ onyụn̄ enyenede ọniọn̄ ? ”
	Didie ke edisana spirit an̄wam Otu Emi Ẹsede Ẹban̄a Utom Nnyịn ?
	Tịn̄ usụn̄ kiet emi ikemede nditi Otu Emi Ẹsede Ẹban̄a Utom Nnyịn .
	Ntak emi ebierede nditiene Jesus , Adausụn̄ nnyịn ?
	Jesus ikefreke iban̄a mbet esie ke ini enye ọkọnyọn̄de heaven .
	Ibịghike , Jesus ayada nnyịn usụn̄ esịm nsinsi uwem .
	Ọtọn̄ọde ke 1955 , ẹkedikot n̄ka emi Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania .
	Jehovah ‘ esidọn̄ nnyịn esịt ke kpukpru ukụt nnyịn ’

	1 , 2 . ( a ) Nso ke Jehovah anam nnyịn ifiọk ?
	GENESIS 1 : 1 ọdọhọ ete : “ Ke editọn̄ọ , Abasi okobot enyọn̄ ye isọn̄ . ”
	( c ) Mme mbụme ewe ke idineme ke ibuotikọ emi ?
	Ntak emi Jesus ndikedi ndikpa anamde uduak Abasi ekeme ndisu ?
	Nso ye nso ke Jehovah ọkọnọ Adam ye Eve ?
	Mbụme esie emi akanam etie n̄ko nte ke Adam ye Eve inyeneke ifụre ndinam se mmọ ẹmade .
	Edi Jehovah itiehe ntre , enye isitreke - tre ndinam se enye etịn̄de .
	( Kot Deuteronomy 32 : 4 , 5 . )
	Ntak emi uwa ufak Jesus edide ata ọsọn̄urua enọ emi Abasi ọnọde nnyịn ?
	Jehovah ama ayak Eyen esie edikpa afak nnyịn , kpa ye oro akatakde enye akamba n̄kpọ .
	Ini ewe ke Jehovah edidi “ kpukpru n̄kpọ ọnọ kpukpru owo ” ?
	Didie ke ikeme ndiwụt ke imama enyịn̄ Abasi ?
	( Kot 1 Peter 1 : 15 , 16 . )
	Nso inam Jehovah ekeme ndibat nnyịn ke edinen okposụkedi emi nnyịn mîfọnke ima ?
	Enye abat mbon oro ẹyetde aran ye “ mme erọn̄ en̄wen ” ke edinen .
	Jesus ama ọdọhọ n̄ko ete : “ Yak uduak fo ada itie . ”
	Didie ke mbon oro ẹma ẹkekpan̄a ẹdibọ ufọn uwa ufak Jesus ?
	Nso ke Jehovah aduak ndinam nnọ “ akwa otuowo ” ?
	( a ) Nso ufọn ke ibọ idahaemi ke ntak uwa ufak Jesus ?
	( Kot Utom 3 : 19 - 21 . )
	Nso ikeme ndinam ikpụhọde se ima ikebebiere ?
	Ẹyebọrọ mme mbụme emi ke ibuotikọ emi .
	Ndusụk mmọ ẹma ẹnam ata ikpọ ndudue , edi Jehovah ọkọdọhọ ke mmọ ẹkenam n̄kpọ imọ ke ofụri esịt .
	Ndi Jehovah ekeme ndidọhọ ke nnyịn n̄ko inam n̄kpọ imọ ke ofụri esịt , kpa ye oro nnyịn mîfọnke ima ?
	Nnyịn ikodụn̄ ke in̄wan̄ ete mi ke edem usiahautịn South Dakota .
	Nnyịn ikesitọ in̄wan̄ , edi idịghe enye ekedi ata akpan utom nnyịn .
	Ete ye eka mi ẹkena baptism ke 1934 .
	Ete mi , Clarence , ekedi asan̄autom otu ( emi ẹdiọn̄ọde idahaemi nte anam - ndutịm otu mbiowo ) ke ekpri esop nnyịn ke Conde , South Dakota .
	Ami ye Dorothy eyeneka mi ikedi mme asuanetop ke ini ikedide isua itiokiet .
	Nnyịn ikesidaha ikpọ ye n̄kpri mbono inam mbubru .
	Bible ọdọhọ ke “ owo eke asan̄ade ye mbon ọniọn̄ eyenyene ọniọn̄ , ” ndien mma nnyene ediwak mbon emi ẹnyenede ọniọn̄ ke ufọk nnyịn , emi ẹken̄wamde mi nsiak usụn̄ .
	Mmọ ẹma ẹsikot mi ndisan̄a ye mmimọ n̄kwọrọ ikọ ini ekededi emi mmọ ẹdide ẹdise mme esop oro ẹkekperede nnyịn .
	Ikebịghike , ẹma ẹkot mi ndi Bethel .
	Ufọkutom radio emi ẹkekotde WBBR ama odu n̄ko ke Staten Island .
	N̄kpọ nte owo 15 m̀mê 20 kpọt ẹkesinam utom ke In̄wan̄ Enyọn̄ - Ukpeme .
	Ediwak nnyịn ikedi uyen , ikonyụn̄ inen̄ekede inyene ifiọk .
	Kpa ye emi Brọda Peterson ekenyenede ata ediwak n̄kpọ ndinam ke Bethel , enye ikesitreke ndika ukwọrọikọ .
	Ini ẹkenamde ndụn̄ọde ye nnyịn ke TV , ke 1975
	Ke isua ita ẹbede , ẹma ẹkot nnyịn ifiak idi Bethel .
	Ntak emi Jehovah ye Jesus ẹdotde ukpono ?
	Abasi okobot owo “ ke mbiet esie . ”
	8 , 9 . ( a ) Mme Ntiense Jehovah ẹda didie mbon ukara ?
	( Kot 1 Timothy 5 : 17 . )
	Ẹkûyak ẹkot mbufo ‘ mme adausụn̄ , ’ koro Adausụn̄ mbufo edi kiet , kpa Christ .
	Ẹyesụhọde owo ekededi eke emenerede idem ke enyọn̄ , ẹyenyụn̄ ẹmenede owo ekededi eke osụhọrede idem . ”
	Ntak emi nnyịn mîkpayakke mbon en̄wen ẹbiere n̄kpọ ẹnọ nnyịn ?
	( a ) Nso idin̄wam nnyịn ibiere n̄kpọ ọfọn ?
	Nso idin̄wam nnyịn ibiere n̄kpọ ọfọn ?
	( Kot 2 Corinth 1 : 24 . )
	Mbiowo ẹsin̄wam nditọete ẹfiọk nte ẹkpebierede n̄kpọ ke idemmọ ( Se ikpehe 11 )
	Akpana mbiowo n̄ko ẹsidụn̄ọde Ikọ Abasi ye mme n̄wed esop Abasi mbemiso ẹbierede n̄kpọ .
	Ndi emi ayanam emem ye inemesịt odu ke ubon mi ?
	Ndi emi oyowụt ke mmenyene ime nnyụn̄ mfọn ido ? ’
	Ntak emi Jehovah oyomde nnyịn ibiere n̄kpọ ke idem nnyịn ?
	Nso ke ndinam n̄kpọ Jehovah ke ofụri esịt ọwọrọ ?
	Ewe ke otu ndidem inan̄ emi ke akpama ndikpebe , ndien ntak - a ?
	( Kot 2 Chronicle 14 : 11 . )
	Nso ke esịt fo edidọhọ fi anam ?
	Jehoshaphat eyen Asa ama aka iso “ asan̄a ke usụn̄ emi Asa ete esie akasan̄ade . ”
	( Kot 2 Chronicle 20 : 2 - 4 . )
	( Kot Isaiah 37 : 15 - 20 . )
	( Kot 2 Ndidem 20 : 1 - 3 . )
	( Kot 2 Chronicle 34 : 18 , 19 . )
	Ntak emi iyomde ndineme mban̄a ndudue oro ndidem Judah inan̄ ẹkenamde ?
	( Kot 2 Chronicle 16 : 7 - 9 . )
	( Kot 2 Chronicle 32 : 31 . )
	( Kot 2 Chronicle 35 : 20 - 22 . )
	Bible ọdọhọ ke se Necho eketịn̄de ‘ okoto Abasi . ’
	Ẹyak nnyịn isitie ikere mme mbụk Bible emi inyụn̄ ikọm Jehovah emi akanamde ẹwet mmọ ẹnọ nnyịn !
	Nso kaban̄a un̄wọn̄ọ emi akanamde ke ini akayakde idem ọnọ Jehovah m̀mê ke ini ọkọdọde ndọ ?
	Ekeme ndisọn̄ nnyịn ndika iso mbuọt idem ye Jehovah , nsọn̄ọ nda ye enye , nnyụn̄ nsụhọde idem edieke etiede nte ẹfịk nnyịn m̀mê ke nte ẹnamde n̄kpọ ke esịt esop ifọnke .
	“ Ererimbot ke ebebe efep ye mme udọn̄ esie , edi owo eke anamde uduak Abasi ododu ke nsinsi . ” — 1 JOHN 2 : 17 .
	Nso ke Jehovah edinam mme idiọkowo ye ndiọi n̄ka ?
	Bible ọdọhọ ke “ ererimbot ke ebebe efep . ”
	Enye adian do ete : “ Ndinen owo ẹyeda isọn̄ ẹnyene , ẹnyụn̄ ẹdụn̄ ke esịt ke nsinsi . ”
	Mmanie ẹdi “ mbon nsụkidem ” ye “ ndinen owo ” ?
	Isan̄a didie ifiọk ke ẹdinam n̄kpọ ke ndutịm ke obufa isọn̄ ?
	Nso iditịbe ke ekọn̄ Armageddon ama okokụre ?
	Ntem , mme owo ẹdinam n̄kpọ ke ndutịm ke “ obufa isọn̄ . ”
	Nso ndiọi n̄kpọ ke mme owo ẹnam ke edem mbufo , ndien didie ke emi afịna fi ye ubon fo ?
	Jehovah ndikosobo Sodom ye Gomorrah ekpep nnyịn nso ?
	( Kot 2 Peter 2 : 6 - 8 . )
	( Kot Psalm 46 : 8 , 9 . )
	Siak ndusụk n̄kpọ oro mîdidụhe aba ke Paradise .
	Nọ uwụtn̄kpọ . ( b ) Nso ke ikpanam man ika iso idu uwem ke ini Abasi edisobode idiọk ererimbot emi ifep ?
	“ NTE Ebiereikpe ofụri ererimbot idinamke se inende ? ”
	Sia idụhe owo emi ọfọnde onyụn̄ enende nte Jehovah .
	Ikọt Abasi ẹdiọn̄ọ ke mbon ererimbot emi ẹyefịk mmimọ .
	Ke 1946 , enye ama etiene odụk ọyọhọ otu itiaita ke Ufọkn̄wed Gilead ke New York , ke U.S.A .
	Ẹma ẹmek enye esenyịn circuit ke Switzerland ke enye ama okokụre ufọkn̄wed oro .
	Nso ke idineme ke ibuotikọ emi ye enye oro etienede ?
	Ke ibuotikọ enye emi , iyom ndineme mban̄a se nditọete Joseph ẹkenamde enye . Joseph ekedi eyen eyeyen Abraham .
	10 , 11 . ( a ) Tịn̄ se ikọwọrọde Joseph . ( b ) Nso ke Joseph ekenyene ufan̄ ndinam ke ini enye okodude ke ufọk - n̄kpọkọbi ?
	( Kot Matthew 5 : 23 , 24 ; 18 : 15 . )
	Edieke isọn̄ọde ida ye Jehovah ye nditọete nnyịn , nnyịn idinamke utọ ndudue oro .
	Ata akpan n̄kpọ en̄wen edi , enye ikayakke se mbon en̄wen ẹkenamde enye anam enye ọkpọn̄ Jehovah .
	Ntak emi ikpakam inen̄erede ikpere Jehovah edieke ẹnamde nnyịn se mîfọnke ke esịt esop ?
	Didie ke ikeme ndiwụt ke imenịm ke “ Ebiereikpe ofụri ererimbot ” ayanam se inende ?
	Mbụk eyouwem Brọda Willi Diehl odu ke Enyọn̄ - Ukpeme November 1 , 1991 , ke ibuotikọ emi , “ Jehovah Edi Abasi Mi , Nyebuọt Idemmi ye Enye . ”
	( Se akpa ndise ibuotikọ emi . ) ( b ) Ewe mbụme ke idibọrọ ke ibuotikọ emi ?
	Mmọ ẹma ẹnịm eti uwụtn̄kpọ ẹnọ kpukpru mbon emi ẹkan̄ade akan̄a ẹnọ Jehovah mfịn .
	Ntak emi nnyịn mîkpadaha se ikan̄ade inọ Abasi ke mbubru ?
	Nso ke ikeme ndikpep nto Jephthah ye Hannah ?
	2 , 3 . ( a ) Nso idi akan̄a ?
	( b ) Bible ọdọhọ ke ikpada didie akan̄a oro ikan̄ade inọ Abasi ?
	Enye enyene ndinam kpukpru se ikọwọrọde enye ke inua . ”
	( a ) Ntak emi nnyịn mîkpadaha se ikọn̄wọn̄ọde inọ Abasi ke mbubru ?
	( b ) Nso ke iyom ndineme mban̄a Jephthah ye Hannah ?
	( a ) Ndi ama emem Jephthah ye adiaha esie ndinam se Jephthah ọkọn̄wọn̄ọde ?
	Jephthah ọkọdọhọ ete : “ Mma ntat inua mi n̄kan̄a akan̄a nnọ Jehovah , ndikemeke ndifiak edem . ”
	( b ) Nso utọ uwem ke Samuel okodu ke ntak akan̄a emi eka esie akanamde ?
	Enye ama ọdọhọ Eli ete : “ Eyen emi ke n̄kọbọn̄ akam nnọ Jehovah nte enye anam eben̄e mi oro n̄keben̄ede enye .
	Akpan un̄wọn̄ọ en̄wen edi un̄wọn̄ọ ndọ .
	Nso ke Bible etịn̄ aban̄a usiondọ ye edidian̄ade ntie ?
	( Kot 1 Corinth 7 : 10 , 11 . )
	Ebe ye n̄wan kiet ẹkedọhọ ẹte : “ Ndọ nnyịn enen̄ede enem tọn̄ọ ikọtọn̄ọ ndikpep ediye ekpri n̄wed emi . ”
	Ndọ nnyịn enen̄ede enem idahaemi . ”
	18 , 19 . ( a ) Nso ke ediwak mme ete ye eka emi ẹdide Mme Ntiense ẹnam ?
	( b ) Nso ke ikeme nditịn̄ mban̄a mbon emi ẹnamde san̄asan̄a utom uyọhọ ini ?
	Un̄wọn̄ọ ndidụk san̄asan̄a utom uyọhọ ini ( Se ikpehe 19 )
	Utom oro mmọ ẹnamde ẹnọ Abasi inamke mmọ ẹdi san̄asan̄a , edi utom oro akam edi san̄asan̄a .
	Se n̄wed “ Ẹnịm Idem Mbufo ke Ima Abasi , ” page 219 - 221 .
	Nte Ata Ọkpọsọn̄ okop inemesịt ndomokiet ke afo ndidi edinen , mîdịghe nte enye okụt udori ekededi koro afo mûnyeneke nduduọhọ ke usụn̄ fo ? ”
	( b ) Nditọ Israel ẹkesan̄a didie ẹkan udịmekọn̄ Jabin ?
	( Kot Judges 4 : 14 - 16 . )
	Mmọn̄ Kishon emen mmọ efep . ”
	Mbọk se ibuọtikọ emi , “ Nditịmede Esịt Mban̄a Okụk ” ke Enyọn̄ - Ukpeme July 1 , 2015 .
	1 , 2 . ( a ) Nso ukwan̄ikpe ke ẹkekpe ẹnọ Naboth ye nditọ esie ?
	( b ) Ewe edu iba ke idineme iban̄a ke ibuotikọ emi ?
	Nso utọ owo ke Naboth ekedi , ndien nso ikanam enye esịn ndinyam in̄wan̄ vine esie nnọ Edidem Ahab ?
	Ata ediwak nditọ Israel ẹma ẹtiene Edidem Ahab ye Jezebel an̄wan esie , emi ekedide idiọk ọbọn̄ - an̄wan , ẹbiat ibet Abasi .
	Kot 1 Ndidem 21 : 1 - 3 .
	Enye ọkọdọhọ Ahab ukpono ukpono ete : “ Nsa mi - o , koro mîfọnke Jehovah ke enyịn ami ndiyak udeme inyene mme ete ete mi nnọ fi . ”
	Ntak emi ọkọfọnde mme iman ye mme ufan Naboth ẹsụhọde idem ?
	( Kot Deuteronomy 32 : 3 , 4 . )
	( b ) Didie ke nsụhọdeidem ekeme ndin̄wam nnyịn ?
	Nso ke afo edinam edieke mûmaha se mbiowo ẹbierede ?
	Ewe mbụk ke idineme idahaemi , ndien ntak - a ?
	Didie ke apostle Paul ekenen̄ede Peter , ndien mme mbụme ewe ke ikeme ndibụp ?
	Nte ini akakade , Abasi ama ọnọ enye edisana spirit esie ewet akpa ye udiana n̄wed Peter .
	3 N̄wam “ Isenowo ” “ Ẹnam N̄kpọ Jehovah ye Idatesịt ”
	Ọyọhọ ibuotikọ iba eyeneme nte Bible ekemede ndin̄wam mme ete ye eka oro ẹdụn̄de ke obio owo ẹbiere se idifọnde ye nditọ mmọ .
	Ami , ete ye eka mi , ye nditọeka mi duop ima ifehe .
	N̄kpọ ifan̄ kpọt ke ikemen ifehe .
	Nso ikanam Jesus ye ediwak mbet esie ẹfehe ẹkpọn̄ obio mmọ ?
	Enye ọkọdọhọ ete : “ Ke ini mmọ ẹkọbọde mbufo ke obio kiet , ẹfehe ẹka obio efen . ”
	( b ) itienna mbon itọkekọn̄ ?
	Ikpat ama ofụt mi tutu ndọhọ mbonubon nnyịn ẹbe ẹkpọn̄ mi .
	Nnyịn ikesifịnake idem iban̄a n̄kpọn̄ , edi ima isibọn̄ akam inyụn̄ ibuọt idem ye Jehovah .
	Mmọ ẹma ẹsitie ẹtịn̄ se mîkpetịn̄ke , ẹn̄wọn̄ mmịn , ẹbre mbre mfọniso , ẹyịp inọ , ẹnyụn̄ ẹdu oburọbụt uwem . ”
	( Kot 1 John 3 : 17 , 18 . )
	( b ) Ntak emi ọfọnde inyene ime in̄wam mmọ ?

	( b ) Nso ke mmọ ẹkpenam ke ini ẹnọde mmọ n̄kpọ ?
	Didie ke ikeme ndin̄wam nditọete oro ẹfehede ẹdi obio nnyịn ?
	( a ) Nso ke ana nditọete oro ẹfehede ẹkpọn̄ obio mmọ ẹkpeme ?
	Ekem , enye ama emen ukpọk ekpat oro owụt nnyịn , atuak inua imam , onyụn̄ ọdọhọ ete : ‘ N̄kukụre se mbufo ẹyomde edi emi ! ’
	” — Kot 1 Timothy 6 : 8 .
	Ntre , ana inam mmọ ẹkụt ke imama inyụn̄ ikere iban̄a mmọ ukem nte Jehovah .
	Ediwak mbon oro ẹfehede ẹkpọn̄ obio mmọ ẹto idụt oro owo mîyakke nnyịn ikwọrọ ikọ nte akpanade ikwọrọ .
	Enye ọkọdọhọ ete : “ Nditọete do ẹkeda nnyịn nte ata nditọeka mmọ . Mmọ ẹma ẹnọ nnyịn udia , ọfọn̄ , itieidụn̄ , ye okụk ukpeusụn̄ .
	Anie ekpemen mbon ido ukpono mmọ oro akanam enye mîdiọn̄ọke esịn ke ufọk ?
	Mme Ntiense Jehovah kpọt ẹkeme ndinam emi ! ” — Kot John 13 : 35 .
	Mbemiso n̄kọk itieutom ẹnọde mmọ ibọrọ , mmọ ẹkeme ndida mbufiọk mbụp enye n̄kpọ mban̄a esop esie nnyụn̄ ndomo ndifiọk m̀mê enye esika ukwọrọikọ man ẹfiọk nte ẹkpen̄wamde enye .
	“ Nnyeneke ntak eke okponde akan emi ndiwụt esịtekọm , nte ndikop ke nditọ mi ke ẹsasan̄a ke akpanikọ . ” — 3 JOHN 4 .
	Didie ke mme ete ye eka ẹkeme ndinịm eti uwụtn̄kpọ nnọ nditọ mmọ ?
	Didie ke ibuot ufọk ekeme ndibiere usem emi ubon esie ẹdidụkde mbono esop ?
	Didie ke mbon en̄wen ẹkeme ndin̄wam mme ete ye eka ye nditọ mmọ emi ẹwọrọde ẹdi idụt mmọ ?
	1 , 2 . ( a ) Nso iwọrọ ediwak nditọwọn̄ emi ẹdụn̄de ke idụt owo ?
	( b ) Mme mbụme ewe ke idineme ke ibuotikọ emi ?
	Edi ke ini n̄kọtọn̄ọde n̄wed , mma ntọn̄ọ ndisem usem obio oro ikodụn̄de .
	Ke ufan̄ isua ifan̄ , usem enye oro ke n̄kọdiọn̄ọ n̄kan .
	Se ẹkesitịn̄de ke mbono esop ikesin̄wan̄ake mi aba , n̄konyụn̄ mmaha aba ido obio nnyịn . ”
	3 , 4 . ( a ) Didie ke mme ete ye eka ẹkeme ndinịm eti uwụtn̄kpọ nnọ nditọ mmọ ?
	( b ) Nso ke mme ete ye eka mîkpetieneke mbon ererimbot emi inam ?
	Nditọ mbufo ẹyekpep ndinịm ke Jehovah ọyọnọ mmimọ se iyomde edieke mmọ ẹkụtde ke mbufo ẹmesibem iso ‘ ẹyom Obio Ubọn̄ Abasi . ’
	Ẹkûyak n̄kpọ ndomokiet anam mbufo inyeneke ini idu ye nditọ mbufo .
	Nso ufọn ke nditọ ẹdibọ edieke mmọ ẹfiọkde ndisem usem ete ye eka mmọ ?
	Edieke etiede ntem ye nditọ mbufo , ndi ikpọfọnke ẹkpep usem idụt emi mbufo ẹdụn̄de ?
	Ndi ukereke ke ọfọn esịn ukeme n̄ko ekpep usem oro eyen fo ọdiọn̄ọde ?
	Kpa ye oro , ẹmekeme ndisụk n̄n̄wam nditọ mbufo ẹfiọk ẹnyụn̄ ẹma Jehovah .
	Edi ke ini ikokụtde nte enye esikpepde Ikọ Abasi , ọbọn̄de akam , onyụn̄ enịmde Utuakibuot Ubon kpukpru urua ke usem oro nnyịn isisemde , emi ama anam nnyịn idiọn̄ọ ke ndikpep n̄kpọ mban̄a Jehovah edi ata akpan n̄kpọ . ”
	Didie ke mme ete ye eka ẹkeme ndin̄wam nditọwọn̄ oro ẹyomde ẹda usem iba ẹkpep mmọ n̄kpọ ?
	( a ) Anie enyene ndibiere m̀mê ewe esop ke ubon ẹkpedụk mbono esop ?
	Ekeme ndisọn̄ mmọ ndimụm se ẹkpepde edieke usem emi ẹdade ẹnịm mbono esop mîtịmke in̄wan̄a mmọ .
	( Kot 1 Corinth 14 : 9 , 11 . )
	Ima isisan̄a kiet idụk mbono esop inyụn̄ ika ukwọrọikọ .
	Ima isinyụn̄ ikot nditọete emi ẹtode idụt oro ufọk inyụn̄ isan̄a ntre ikese ndiye ebiet .
	Kpukpru emi ama an̄wam nditọ nnyịn ẹtịm ẹmehe ye nditọete ẹnyụn̄ ẹkpere Jehovah nte Ete ye Ufan mmọ .
	Enye oro ekebehe nnyịn akan ndinam mmọ ẹdiọn̄ọ ndisem usem emana nnyịn ọfọn . ”
	Samuel ama onyụn̄ ọdọhọ ete : “ Ami ye n̄wan mi ima isidụk mbono esop n̄ko ke usem emana nnyịn man ika iso ikpere Jehovah .
	Ikesimemke utom ndinam emi .
	Edi imọkọm Jehovah ke ndidiọn̄ se ikanamde oro .
	Nditọ nnyịn mbita ẹdi mme asiakusụn̄ ofụri ini idahaemi . ”
	Kristina ọdọhọ ete : “ Mma ndiọn̄ọ usem ete ye eka mi ekpri , edi se ẹkesitịn̄de ke mbono esop ke usem oro ama esisọn̄ akaha .
	Ke ini n̄kedide isua 12 , mma ndụk akamba mbono ke usem emi ẹkesisemde ke ufọkn̄wed nnyịn .
	Akpa ini Ikọ Abasi akan̄wan̄ade mi ekedi oro !
	N̄kparawa , ndi ẹsidọn̄ mbufo ndiwọrọ n̄ka esop oro ẹsinịmde mbono esop ke usem obio oro mbufo ẹdụn̄de ?
	Nadia emi odude ke Bethel idahaemi ọdọhọ ete : “ Ke ini ikedide uyen , ami ye nditọeka mi ima iyom ndiwọrọ n̄ka esop oro ẹsemde usem obio oro idụn̄de . ”
	Nadia ọdọhọ ete : “ Imenen̄ede ikọm ete ye eka nnyịn nte mmọ ẹkesịnde ifịk ẹkpep nnyịn usem obio emana nnyịn mîkonyụn̄ iyakke iwọrọ .
	Emi anam uwem enem nnyịn , onyụn̄ anam ikeme ndin̄wam ediwak owo oro ẹsemde usem nnyịn ẹdifiọk Jehovah . ”
	( b ) Didie ke mme ete ye eka ẹkeme ndinam mbon en̄wen ẹn̄wam mmọ ?
	( Kot Mme N̄ke 1 : 8 ; 31 : 10 , 27 , 28 . )
	Edi mme ete ye eka oro mîfiọkke usem obio oro mmọ ẹdụn̄de ẹkeme ndidọhọ eyenete emi ọdiọn̄ọde usem obio oro an̄wam mmimọ man ikeme ndinam Ikọ Abasi odụk nditọ mmimọ esịt .
	Mme ete ye eka ye nditọ ẹsibọ ufọn ke ini mmọ ẹkotde nditọete ufọk ( Se ikpehe 18 , 19 )
	( b ) Nso ke mme ete ye eka ẹkpeka iso ndinam ?
	Mma nsikpep ediwak n̄kpọ ke ini mmọ ẹkesin̄wamde mi ntịm utịn̄ikọ eyen ufọkn̄wed .
	Ama esinyụn̄ enem mi ke ini ikesitiede kiet inọ idem inemesịt . ”
	Mme ete ye eka , ẹben̄e Jehovah an̄wam mbufo ẹnyụn̄ ẹnam ofụri se ẹkekeme man ẹn̄wam nditọ mbufo ẹkûkpọn̄ Jehovah .
	( Kot 2 Chronicle 15 : 7 . )
	Ẹnam Ikọ Abasi odụk mmọ esịt , ẹnyụn̄ ẹnịm ke mmọ ẹkeme ndisọn̄ọ nda nnam n̄kpọ Jehovah .
	Edi Ikọ Abasi ekedinen̄ede an̄wan̄a mi ke 1946 .
	Ikebịghike , mma n̄kpep usem idiọn̄ọ , ndien ama esinem mi ndibre mbre ye nditọ ufọkn̄wed nnyịn .
	Ntre mma n̄ka ufọk mmọ ; ima ineme Ikọ Abasi ke ata anyan ini kpa ye oro ikewetde - wet se ikenemede .
	Nte ini akakade , nditọ klas mmọ ition ẹma ẹkabade ẹdi Mme Ntiense Jehovah .
	Enye ama ọnọ mi swid akpa ini oro ikosobode , onyụn̄ ọdọhọ ke ikpama nnyịn idi ufan .
	Ke ini Eunice okoyomde ndina baptism , ete ye eka esie ẹma ẹdọhọ enye ete : “ Idịghe ufọk emi ke edidụn̄ idi Ntiense Jehovah ! ”
	Enye ama aka iso ekpep n̄kpọ tutu enye ana baptism .
	Ke ini ikanamde ndọ nnyịn ke 1960 , ete ye eka esie ikedịghe .
	Nicholas eyen mi ye Deborah an̄wan esie ke Bethel London
	Faye ye James , Jerry ye Evelyn , Shannan ye Steven
	Nnyịn idu idahaemi ke esop usem idiọn̄ọ ke Calgary , nnyụn̄ ndi ebiowo do .
	Nso ke ikpanam man ika iso inen̄ede ima Jehovah ?
	Didie ke ikeme ndinen̄ede mma akpanikọ oro odude ke Bible ?
	Ntak emi ọfọnde ima nditọete nnyịn ?
	Etie nte nso ikanam ima ndusụk Christian ebịt ?
	Mme owo imaha Abasi aba nte ẹkesimade .
	Wụt ke amama Jehovah ( Se ikpehe 10 )
	( Kot Psalm 119 : 97 - 100 . )
	Wụt ke amama akpanikọ emi odude ke Bible ( Se ikpehe 14 )
	Jesus ọkọdọhọ mme mbet esie okoneyo emi ekesierede usen oro ẹkewotde enye ete : “ Ami mmọnọ mbufo obufa ewụhọ , nte mbufo ẹma kiet eken ; kpa nte n̄kamade mbufo , nte mbufo n̄ko ẹma kiet eken .
	Edieke mbufo ẹnyenede ima ke otu idem mbufo , kpukpru owo ẹyeda emi ẹfiọk ẹte mbufo ẹdi mbet mi . ” — John 13 : 34 , 35 .
	Wụt ke amama nditọete fo ( Se ikpehe 17 )
	Siak ndusụk n̄kpọ emi ikemede ndinam man iwụt ke imama nditọete nnyịn .
	Kot 1 Thessalonica 4 : 9 , 10 .
	“ Simon eyen John , nte afo amama mi akan mmọ emi ? ” — JOHN 21 : 15 .
	Ntre mmọ ẹduọk , edi mmọ ikemeke ndikot iyịre koro iyak ẹwakde . ” — John 21 : 1 - 6 .
	( b ) Brọda kiet ke Thailand okokụt ke utom imọ anam imọ nso ?
	Akayak nsịn̄ n̄kpekesinyeneke ini nnọ n̄kpọ Abasi aba .
	Mma ndikụt ke ana nyom utom en̄wen nnam man n̄keme ndisịn idem nnam n̄kpọ Abasi . ”
	Enye ọkọdọhọ ete : “ Ke mma n̄ketie n̄kere se ndinamde nnyụn̄ mbọk okụk nnịm ke ufan̄ isua kiet , mma mbiere ndinam ice cream nsan̄a nnyam ke efak .
	N̄kpọ ama ọsọn̄ ye ami ke nsonso oro , mma nnyụn̄ nyom nditre .
	Mbon oro ikesidiọn̄de kọmputa kiet ẹma ẹsisak mi ke ini mmọ ẹkụtde mi nnyamde ice cream . Mmọ ẹma ẹsidọhọ m̀mê nso ikpanam n̄kere ke ndinyam ice cream eyekpe mi akan ndisịne ke ọfis emi ẹsịnde n̄kpọ unam ufọk ebịt ndiọn̄ kọmputa .
	Mma mben̄e Jehovah nte an̄wam mi nyọ man n̄keme ndinyene ini nnam n̄kpọ esie .
	Mma ndifiọk utọ ice cream oro mme owo ẹsimade , mma ndinyụn̄ nnen̄ede ndiọn̄ọ ndinam ice cream .
	Nte ini akade , ice cream mi ikesikemke - kem owo ubọk .
	Mma nnyene okụk n̄kan ini oro n̄kesidiọn̄de kọmputa .
	Esịt enem mi idahaemi tutu sia nnyeneke ọkpọsọn̄ editịmede esịt oro n̄kesinyenede ke ini n̄kesidiọn̄de kọmputa .
	Ata akpan n̄kpọ edi ke ini emi ndien ke nnen̄ede n̄kpere Jehovah . ” — Kot Matthew 5 : 3 , 6 .
	Ke enye ama akana baptism , enye ọkọdọhọ ete : “ N̄kukụre n̄kpọ oro abiakde mi edi ke mma mbiat ini n̄kaha mbemiso ndide ndifiọk ke ndinam n̄kpọ Jehovah enen̄ede anam owo okop inemesịt , idịghe ndida mme n̄kpọ ererimbot emi nnem idem nnyịn esịt . ”
	Jesus ama ọdọhọ ke “ baba owo kiet ikemeke ndidụk ufụn nnọ eteufọk iba , ” onyụn̄ ọdọhọ ke owo “ ikemeke ndidụk ufụn nnọ Abasi ye Inyene . ”
	Idụhe - du nte ikemede ndima “ Abasi ye Inyene ” ukem ukem .
	( Kot 1 Corinth 2 : 14 . )
	Se ibuotikọ oro “ Ndi Unọ Idem Nduọkodudu Fo Ẹfọn ? ”
	Nnyịn ikesinyụn̄ itreke ndika ukwọrọikọ . ”
	Nnyịn ikoyomke ndikpọn̄ nditọ ukpepn̄kpọ Bible nnyịn . ”
	Edi mmọ ẹma ẹbọ eti mbụk ke ọfiọn̄ kiet ebede .
	Miriam ọdọhọ ete : “ Ẹma ẹmek nnyịn mme akpan asiakusụn̄ .
	Ama enem nnyịn ndika iso ndu mi n̄kwọrọ ikọ ! ”
	Mmọ ẹkenam se ẹwetde ke Psalm 37 : 5 , ẹte : “ Kpat usụn̄ fo nọ Jehovah , nyụn̄ beri edem ke enye , ndien enye eyese aban̄a fi . ”
	Edi mfịn , imokop inemesịt inyụn̄ inanake baba eti n̄kpọ kiet . ”
	Ntak emi ikemede ndidọhọ ke mbon oro ẹdọde ndọ ẹyekụt ukụt ekpededi mmọ ẹnyene nditọ m̀mê inyeneke ?
	Imenen̄ede inịm ke enye oyom n̄kpọ ọfọn nnyịn ukem nte okoyomde n̄kpọ ọfọn ikọt esie ke eset . — Kot Jeremiah 29 : 11 , 12 .
	( Kot 1 Samuel 1 : 4 - 7 . )
	Paula ọdọhọ ete : “ Esịt ama enem mi nte enye akan̄wamde mi kpa ye oro nnyịn mîbuanake n̄kpọ .
	Se enye akanamde ama an̄wam mi n̄ka iso nnam n̄kpọ Jehovah . ”
	( Kot Psalm 145 : 18 , 19 . )
	“ Ebiet emi n̄kpọuto mbufo odude , do ke esịt mbufo edidu n̄ko . ” — LUKE 12 : 34 .
	Nte isụk inemede emi , kere nte afo ekemede ndinen̄ede mma mme n̄kpọuto oro Jehovah ọnọde nnyịn .
	Omokụt do nte enye akamade pearl oro !
	( Kot Mark 10 : 28 - 30 . )
	( a ) Nso ikanam apostle Paul ọdọhọ ke ukwọrọikọ nnyịn edi ‘ n̄kpọuto emi odude ke esombat ’ ?
	( Kot Rome 1 : 14 , 15 ; 2 Timothy 4 : 2 . )
	Enye ọdọhọ ete : “ Idụhe n̄kpọ ndomokiet en̄wen emi n̄kpakanamde yak ọnọ mi utọ inemesịt emi n̄kopde idahaemi . ”
	Nso idi “ ufọk ubon n̄kpọuto ” oro Jesus eketịn̄de aban̄a ke Matthew 13 : 52 , ndien didie ke ikeme ndidọn̄ n̄kpọ nyọhọ enye ?
	( Kot Mme N̄ke 2 : 4 - 7 . )
	Da Brọda Peter ke uwụtn̄kpọ .
	Rabbi oro ama obụp Peter ete : “ Da , ẹkewet n̄wed Daniel ke ewe usem ? ” Enye okoyom ndidomo Peter nse m̀mê enye ọfiọk Ikọ Abasi .
	Ke ini n̄kesịmde ufọk , mma nse Enyọn̄ - Ukpeme ye Ẹdemede !
	oro ẹkesiode ọfiọn̄ ifan̄ emi ẹkebede nnyụn̄ n̄kụt ibuotikọ emi ọdọhọde ke ẹkewet n̄wed Daniel ke usem Aramaic . ”
	Edieke anamde mme n̄kpọ emi , afo oyobon “ n̄kpọuto eke mîdikpụhu ke heaven , ke ebiet emi inọ mîsan̄ake ikpere , utan̄kpọ mînyụn̄ ibiatke n̄kpọ .
	Koro ebiet emi n̄kpọuto [ fo ] odude , do ke esịt [ fo ] edidu n̄ko . ” — Luke 12 : 33 , 34 .
	“ Ama esisọn̄ mi ndinam utom ye eyenete kiet ke itieutom nnyịn .
	Isan̄ kiet , mbon itieutom nnyịn iba ẹma ẹdụk ẹdikụt nnyịn itọhọde . ” — CHRIS .
	“ Sista oro isisan̄ade kiet ikwọrọ ikọ ama etre ndisan̄a ye ami n̄kwọrọ ikọ inyụn̄ itịn̄ke ntak .
	Ikan̄wan̄ake mi ntak emi enye akanamde n̄kpọ ntre . ” — JANET .
	“ Nnyịn mbita ikosụk ineme nneme ke fon .
	Ke ini owo nnyịn kiet ọkọdọhọde bye bye , n̄kekere ke enye enịme fon esie .
	Mma ntọn̄ọ nditịn̄ ndiọi n̄kpọ mban̄a enye nnọ owo enye eken , ndiọn̄ọke ke enye inịmeke fon esie . ” — MICHAEL .
	“ Nditọete iban iba emi ẹdide mme asiakusụn̄ ke esop nnyịn ẹma ẹtọn̄ọ ndinyene n̄kpri n̄kpri mfịna .
	N̄kpọ emi ama esifịna mbon en̄wen . ” — GARY .
	“ Ẹkûtọhọ ye kiet eken ke usụn̄ . ”
	“ Unana edisop ibuot anam uduak okpu . ”
	Michael ọdọhọ ete : “ Enye ama efen ọnọ mi ke ofụri esịt . ”
	“ Ẹka iso ẹyọ kiet eken ẹnyụn̄ ẹfen kiet eken ke ofụri esịt edieke owo ekededi enyenede ntak nditọhọ ye owo . ”
	Mmọ ẹma ẹnam se ebiowo emi eketemede , ndien idahaemi mmọ ẹsikop inem ndisan̄a kiet n̄kwọrọ ikọ .
	Ekeme nditie nte inyeneke se idude do , edi emi ekeme ndida akwa mfịna ndi . ”
	Esịt ama ayat mi tutu ntọn̄ọ ndisio enye usiene .
	Mma ndọhọ ke esịt mi nte , ‘ Sia enye mîkponoke mi , ami ndinyụn̄ n̄kponoke enye . ’ ”
	Enye ọdọhọ ete : “ Mma ndikụt ke ami n̄ko mmenyene mme edu oro mîfọnke ; bụt ama anam mi etieti .
	Akana n̄kpụhọde .
	Ke mma n̄kọbọn̄ akam nnọ Jehovah mban̄a n̄kpọ emi , mma ndep ekpri n̄kpọ nnọ eyenete an̄wan oro nnyụn̄ n̄wet ekpri leta nnọ enye ndọhọ okûyat esịt nte n̄kanamde n̄kpọ ye enye .
	Nnyịn ima ifat kiet eken inyụn̄ ifre iban̄a mfịna nnyịn .
	Toto ke usen oro , nnyịn inyeneke mfịna aba . ”
	EDIWAK owo mfịn ẹda okụk ke ata akpan n̄kpọ .
	Ntak emi anade ẹbiere m̀mê anie enyene unen ndikara ?
	Ndiwụt ke Jehovah enyene unen ndikara edi akpan n̄kpọ akan nso ?
	Koro tọn̄ọ nte mme ete ete nnyịn ẹkede ke n̄kpa , kpukpru n̄kpọ ẹtie kpa nte ẹketiede toto ke editọn̄ọ emi ẹkebotde mme n̄kpọ . ”
	( Kot Isaiah 55 : 10 , 11 . )
	( Kot Job 1 : 7 - 12 . )
	( Kot Job 38 : 18 - 21 . )
	( Kot Rome 5 : 3 - 5 . )
	Ntak kiet edi ke Abasi akara ke ima .
	Enye ese aban̄a nnyịn ọfọn akan nte isede iban̄a idem nnyịn .
	Didie ke mbiowo ye mme ibuot ufọk ẹkeme ndikpebe Jehovah ?
	Psalm 147 eteme ikọt Jehovah ediwak ini ete ẹtoro enye .
	Nso ke Jehovah akanam emi ekenemde andiwet psalm oro tutu enye ọdọhọ mme owo ẹtoro Jehovah ?
	Ediwak uyen ke ẹbụn̄ọ ẹdụk utom uyọhọ ini .
	“ Ẹda inyene ukwan̄ido ẹkọ mme ufan ẹnịm ẹnọ idem mbufo . ” — LUKE 16 : 9 .
	Nso ke ikpanam mbak nnyịn ididụk ufụn unọ mme ọdiọk - itọn̄ mbon mbubehe ererimbot emi ?
	Ntak emi ubuene mîditreke ke ererimbot Satan emi ?
	Nso ke ikọ Jesus emi ekpep nnyịn ?
	Isan̄a didie ifiọk ke Abasi ikoyomke ẹnam mbubehe ?
	Tịn̄ nte ndusụk nditọete ẹdade inyene mmọ ẹkpono Abasi .
	Mmesisọp mfen nnọ mme owo , mme ime ye mmọ , nnyụn̄ nsọpke nyat esịt ke ini n̄kpọ mîtiehe nte n̄kekerede ye ke ini ẹnọde mi item . ”
	Didie ke Abraham okowụt ke imọbuọt idem ye Jehovah ?
	( b ) Didie ke ikeme ndinam item Paul oro ?
	Paul okokot enye “ eti owoekọn̄ Christ Jesus , ” onyụn̄ ọdọhọ enye ete : “ Baba owo kiet eke anamde utom nte owoekọn̄ isịnke idem ke mme mbubehe uwem emi , man enye ekpenyene unyịme owo oro esịnde enye enyịn̄ nte owoekọn̄ . ”
	Jehovah esidiọn̄ mbon oro ‘ ẹyọhọde ye nti utom . ’
	Iyenyene nti eto ye itiat ye ukwak ke mfọn ndida mbọp ndiye ufọk .
	Edieke oyomde nditiene nnọ enọ imaesịt , mbọk ka www.jw.org / efi , se isọn̄ isọn̄ page oro nyụn̄ fịk ebiet emi okụtde “ Nọ Enọ Fo Mi Ẹda Ẹnam Utom Abasi ke Ofụri Ererimbot . ”
	SUSI ọdọhọ ete : “ N̄kpa eyen nnyịn okosụk ababiak nnyịn ata idiọk idiọk ke n̄kpọ nte isua kiet ama ekebe tọn̄ọ enye akakpa . ”
	Emem Abasi ama esikpeme ekikere ye esịt nnyịn . ” — Kot Philippi 4 : 6 , 7 .
	Jesus ama esikop owo mbọm etieti .
	Mme itie N̄wed Abasi oro ẹtienede mi ẹkeme ndidọn̄ fi esịt :
	( Kot 1 Thessalonica 5 : 11 . )
	Ọfọn idiọn̄ọ nso ?
	Idem ke ini owo etịn̄de nte etiede enye ke idem , idịghe kpukpru ini ke se enye etịn̄de esin̄wan̄a mbon en̄wen .
	Oro isiyakke mfụhọ emen mi emen . ”
	Junia ọdọhọ ete : “ N̄kemeke nditịn̄ nte esiferede mi ke idem ke ini nditọete ẹnọde mi etop m̀mê ẹkotde mi ufọk .
	Se nditọete ẹsinamde emi owụt ke mmọ ẹnen̄ede ẹma mi ẹnyụn̄ ẹkere ẹban̄a mi . ”
	Dalene ọdọhọ ete : “ Ndusụk ini , mmesidọhọ nditọete iban oro ẹsidide ẹdise mi m̀mê mmọ ẹkeme ndibọn̄ akam ye ami .
	Uyo esinyek mmọ ke ini mmọ ẹtọn̄ọde ndibọn̄ akam , edi nte mmọ ẹbọn̄de ẹka , uyo isinyekke mmọ aba , mmọ ẹsinyụn̄ ẹbọn̄ akam ke ofụri esịt . Mmesikụt ke mmọ ẹnen̄ede ẹbuọt idem ke Jehovah , ẹma mi , ẹnyụn̄ ẹkere ẹban̄a mi .
	Emi esinam mi nnen̄ede mbuọt idem ye Jehovah . ”
	N̄kọ Bible ọdọhọ ke “ ata ufan amama ufan kpukpru ini , onyụn̄ edi eyeneka emi amanade ọnọ ini nnanenyịn . ”
	Eyenete eren kiet emi n̄wan esie akakpade ọdọhọ ete : “ Mma ndiọn̄ọ ke idimemke inọ mi ke ini ọwọn̄ọrede edisịm usen emi ikanamde ndọ .
	Edi nditọete ifan̄ ẹma ẹnam ekpri usọrọ ẹnọ mi usen oro ẹnyụn̄ ẹkot mme ufan mi ẹtiene ẹdi mbak ndidu ikpọn̄ . ”
	Junia ọdọhọ ete : “ Esinen̄ede enem mi ke ini nditọete ẹn̄wamde mi ẹnyụn̄ ẹdide ẹdise mi ini ekededi , idịghe ke akpan ini kpọt .
	Mmọ ndisinam emi kpukpru ini esidọn̄ mi esịt etieti . ”
	Nte mmọ ẹn̄wamde mi anam n̄kụt ke Jehovah ikpọn̄ke mi . ”
	Ntak emi se Jehovah aduakde ndinam ọdọn̄de nnyịn esịt ?
	Enye ọyọdọn̄ nnyịn esịt ke nsinsi ke ini “ kpukpru mme andidu ke udi editi ẹdikopde [ Christ ] uyo ẹwọn̄ọ ẹdi ” !
	Mme itie N̄wed Abasi en̄wen oro ẹsidọn̄de ediwak owo esịt ẹdi Psalm 20 : 1 , 2 ; 31 : 7 ; 38 : 8 , 9 , 15 ; 55 : 22 ; 121 : 1 , 2 ; Isaiah 57 : 15 ; 66 : 13 ; Philippi 4 : 13 ; ye 1 Peter 5 : 7 .
	Mbọk se n̄ko ibuotikọ emi “ Dọn̄ Mbon Emi Owo Mmọ Akpade Esịt , nte Jesus Akanamde ” ke Enyọn̄ - Ukpeme November 1 , 2010 .
	“ N̄kûkụre se ikemede nditịn̄ edi ke imama fi .
	Nnyịn inen̄ekede ifiọk nte etiede fi ke idem , edi Jehovah ọfiọk .
	Enye iditreke ndisọn̄ọ fi idem .
	Imenịm ke akam nnyịn ayan̄wam fi ekpri . ”
	“ Yak Jehovah an̄wam fi ọyọ utọ n̄kpọ emi ọwọrọde fi mi . ”
	“ Jehovah eti kpukpru nti n̄kpọ emi enye ekesinamde , oyonyụn̄ anam enye eset .
	Mbọk yak oro ọdọn̄ fi esịt . ”
	“ Owo fo ama eset edi ke Paradise , idem ọyọsọn̄ enye , ndien akpatre asua emi edide n̄kpa idinamke enye n̄kpọ ndomokiet aba . Nnyịn idifreke nti n̄kpọ emi enye ekesinamde . ”
	Ikọt Jehovah ẹdiberi edem ke Jehovah ke ini akwa ukụt utu ke ndidomo ndikpeme idemmọ
	Eyenete ke ọkwọrọ ikọ ọnọ owo ke in̄wan̄ apple ke obio Grójec
	( b ) Nso ke ikeme ndikpep nto Psalm 147 ?
	Ndien etie nte ediwak triliọn uyọ ntantaọfiọn̄ ẹdu ke ekondo !
	Nyom esịt enem fi sia edide Ntiense mi ! ”
	( Kot Psalm 147 : 8 , 9 . )
	Mutsuo ọdọhọ ete : “ Eketie nte n̄kpọ eke Jehovah etiede nnyịn ke n̄kan̄ onyụn̄ ese aban̄a nnyịn .
	12 , 13 . ( a ) Nso ke nnyịn mîkpanamke edieke iyomde Jehovah an̄wam nnyịn ?
	Jehovah “ [ esisụhọde ] mme idiọkowo enịm ke isọn̄ . ”
	“ Jehovah enem esịt ye mmọ eke ẹbakde enye , ye mmọ eke ẹdoride enyịn ke ima - mfọnido esie . ”
	15 - 17 . ( a ) Ndusụk mfịna nnyịn esinam etie nnyịn didie ke idem , edi didie ke Jehovah esida Ikọ esie an̄wam nnyịn ?
	Jehovah ọnọ nnyịn Ikọ esie man ada nnyịn usụn̄ mfịn .
	( Kot Psalm 147 : 19 , 20 . )
	Nso n̄kpọ ke akpanam man okop inemesịt ke ini iso ?
	Siak mme utom en̄wen emi utom usiakusụn̄ ekemede ndinam fi anam ke esop Abasi .
	MBUFO mme uyen ẹmefiọk ke ọfọn owo ọdiọn̄ọ ebiet emi enye aduakde ndika mbemiso enye ọtọn̄ọ isan̄ .
	Uwem onyụn̄ etie nte owo ndika isan̄ .
	Asan̄a didie ọfiọk ke Jehovah oyom fi ebiere n̄kpọ oro edinamde fi okop inemesịt ?
	Abasi emi okobotde fi edi “ Abasi ima ” ye “ Abasi inemesịt . ” Enye okonyụn̄ obot nnyịn “ ke mbiet esie . ”
	Afo oyokop inemesịt edieke ekpebede edima Abasi nnyịn .
	Jesus Christ enịm ata eti uwụtn̄kpọ ọnọ mbufo mme uyen .
	Jesus ama esikpep Ikọ Abasi n̄ko , ndien emi ama anam enye ekpere Jehovah .
	“ Unana edisop ibuot anam uduak okpu , edi ẹkụt unen ke ini mme ọnọitem ẹwakde . ”
	Kpa nte edide ye kpukpru utom , oyom ada ini enen̄ede ọfiọk utom emi n̄ko .
	Ekem , mma n̄wọrọ n̄ka efakutom en̄wen , ndien ke ufan̄ ọfiọn̄ kiet , mma ntọn̄ọ ediwak ukpepn̄kpọ Bible .
	Eyen ukpepn̄kpọ mi kiet ama ọtọn̄ọ ndidụk mbono esop .
	Ke uwụtn̄kpọ , Jacob emi odụn̄de ke United States ọdọhọ ete : “ Ke ini n̄kedide isua itiaba , ediwak nditọ klas nnyịn ẹkesisem usem Vietnamese .
	Mma mbiere ndikpep usem mmọ man nnam mmọ ẹfiọk Jehovah .
	N̄kesiwak ndikama Enyọn̄ - Ukpeme Ikọmbakara ye eke usem Vietnamese n̄kpep .
	Mma nnyụn̄ nnam ufan ye nditọete oro ẹkedude ke esop usem Vietnamese emi okodude ekpere .
	Mma ntọn̄ọ usiakusụn̄ ke ini n̄kedide isua 18 .
	Ekem mma n̄ka Ufọkn̄wed Ukpep Bible Eke Nditọete Iren Emi Mîdọhọ Ndọ .
	Se n̄kekpepde ke ufọkn̄wed emi an̄wam mi ke efakutom usem Vietnamese oro ndude idahaemi .
	Idem esikpa ediwak mbon obio oro ke ini ẹkụtde nte nsemde usem mmọ .
	Mmọ ẹsikpan̄ utọn̄ ẹnọ mi , mmesinyụn̄ n̄kpep Bible ye mmọ .
	Ndusụk mmọ ẹna baptism . ” — Men Utom 2 : 7 , 8 domo .
	Esinem mi ndin̄wam n̄kparawa emi ẹdude ke esop nnyịn , esinyụn̄ enem mi ndikụt nte mmọ ẹdotde ndinam mme n̄kpọ en̄wen ke esop .
	Ke mma n̄kokụre Ufọkn̄wed Ukpep Bible Eke Nditọete Iren Emi Mîdọhọ Ndọ , ẹma ẹnọ mi n̄kọkwọrọ ikọ ke efakutom en̄wen .
	Nnyeneke eyen ukpepn̄kpọ emi anade baptism kan̄a , edi mbon en̄wen ẹnyene .
	Nso n̄kpọ en̄wen ke utom usiakusụn̄ ekeme ndin̄wam fi anam ọnọ Abasi ?
	Brọda Kevin ọdọhọ ete : “ Ama esidọn̄ mi ndinam utom uyọhọ ini toto ke ini n̄kedide ekpri .
	Mma ntọn̄ọ ndisiak usụn̄ ke ini n̄kedide isua 19 .
	Ndusụk ini , mma nsitiene nnam utom ye eyenete emi esibọpde ufọk man n̄keme ndise mban̄a idemmi .
	Mma ndifiọk ndisịn usụn̄ ye window nnyụn̄ n̄kọn̄ ọkọmufọk .
	Ekem mma nsan̄a isua iba ye otu oro ẹsin̄wamde nditọete emi oyobio abiatde n̄kpọ mmọ ndiọn̄ ufọk mmọ ye mme Ufọkmbono Obio Ubọn̄ .
	Ke ini n̄kokopde ke esop Abasi ẹmọn̄ ẹbọp ediwak Ufọkmbono Obio Ubọn̄ ke South Africa , mma nsịn n̄wed ndọhọ ke mmọn̄ ntiene n̄ka ; ẹma ẹnyịme .
	Imesibọp Ufọkmbono Obio Ubọn̄ kiet ikụre ke ufan̄ urua ifan̄ , ibe ika efen .
	Nnyịn idụn̄ kiet , isitie kiet ikpep Bible inyụn̄ idiana kiet inam utom .
	Esinem mi n̄ko nditiene nditọete n̄kwọrọ ikọ kpukpru urua .
	Se n̄kebierede ndinam ke ini n̄kedide ekpri ọnọ mi inemesịt emi mmen̄kekereke . ”
	Enem etieti ndinam utom ke Bethel , sia ẹnam kpukpru utom do ẹnọ Jehovah .
	Mma ntọn̄ọ ndisiak usụn̄ ini n̄kụrede n̄wed . Ke isua kiet ye ubak ebede , ẹma ẹdọhọ ndi Bethel .
	Nnyịn isibem iso ikop se ikọt Abasi ẹnamde ke ofụri ererimbot , ndien emi esinem mi tutu .
	Mmama utom Bethel sia se inamde mi anam mme owo ẹkpere Jehovah . ”
	Jehovah oyom fi enen̄ede okop inemesịt ke ini iso .
	( Kot 1 Timothy 6 : 18 , 19 . )
	Ekem biere ndinam se enye amade .
	Satan ekpep nte mme owo ẹsinamde n̄kpọ tọn̄ọ Abasi okobot owo .
	Afo ke idemfo enyene ndidụn̄ọde mfiọk se idide akpanikọ . ”
	mîdịghe ẹdọhọ : “ Kûyak mme adausụn̄ mbufo ẹsịn fi ke fehesan̄ ! ”
	Jesus ọkọdọhọ ete : “ Ẹkûfehe mmọ emi ẹwotde ikpọkidem ndien mîkemeke ndinam n̄kpọ n̄kan oro . ”
	Kûdịghe , kûnyụn̄ uyak idem enyek fi , koro Jehovah Abasi fo odude ye afo ke ebiet ekededi eke afo akade . ”
	Kpan̄ utọn̄ nọ Jehovah nyụn̄ buọt idem ye enye kpukpru ini .
	Ọyọhọ ibuotikọ iba eneme nte Jehovah ekemede ndinam se nnyịn mîkekereke man osu uduak esie .
	Ukem nte ọtọin̄wan̄ esitiede ebet se enye ọtọde , ana inyene ime itie ibet Jehovah .
	Nso ke ikeme ndikpep nto prọfet Micah ?
	( Kot Micah 7 : 1 - 3 . )
	Edieke ibuọtde idem ye Jehovah nte Micah ọkọbuọtde , iyenyịme nditie mbet enye osu un̄wọn̄ọ esie .
	Ntak edi oro nnyịn ‘ inen̄erede iyọ inyụn̄ inyene anyanime ye idatesịt . ’
	Akana Abraham ebet ke ediwak isua mbemiso nditọ nditọ esie , Esau ye Jacob , ẹdimana ( Se ikpehe 9 , 10 )
	( Kot Mme Hebrew 11 : 8 - 12 . )
	Kere nte esịt edidatde Abraham ini ẹdinamde enye eset edidu uwem ke Paradise .
	Edi Abasi akaduak eti n̄kpọ man akpanam nte edide mfịn emi ete inịm ediwak owo uwem . ”
	( b ) Nso ikan̄wam David enyene ime etie ebet Jehovah ?
	Ami nyọkwọ nnọ Jehovah , koro enye ọfọnde ye ami . ”
	( Kot 2 Peter 3 : 9 . )
	Nso idin̄wam nnyịn inyịme nditie mbet Jehovah ?
	Se iketịbede inọ apostle Paul ke Philippi ekpep nnyịn nso ?
	( Kot Utom 16 : 8 - 10 . )
	Enye ndisesịm Macedonia , ẹmụm enye ẹkesịn ke ufọk - n̄kpọkọbi !
	Nso ikanam Jehovah ayak utọ n̄kpọ oro ọwọrọ Paul ?
	Enye ye Silas ẹma ẹtọn̄ọ ndibọn̄ “ akam ẹnyụn̄ ẹtoro Abasi ke ikwọ . ”
	4 , 5 . ( a ) Nso ikeme ndinam etie nnyịn nte eketiede Paul ?
	( b ) Nso iketịbe emi Paul mîkekereke - kere ?
	Nso ke idineme ke ibuotikọ emi ?
	( Kot 1 Peter 5 : 6 , 7 . )
	Se enye esinamde edi oro ndusụk ini .
	Jehovah ama ọdọn̄ angel kiet okowot mbonekọn̄ Sennacherib 185,000 ke okoneyo kiet .
	( a ) Se iketịbede inọ Joseph ekpep nnyịn nso ?
	Joseph ikekereke ke se Jehovah edinamde inọ imọ edi oro .
	N̄kọ emeti Sarah emi ekedide eka eteete Joseph ?
	( Kot Isaiah 43 : 10 - 13 . )
	Imọdiọn̄ọ ke Jehovah ekere aban̄a nnyịn onyụn̄ oyom n̄kpọ ọfọn nnyịn .
	Didie ke ikeme nditre ndiọi edu ?
	Ke 1939 , Mme Ntiense oro mmọ ẹkedọn̄de ke [ ufọk - n̄kpọkọbi ] ẹma ẹsịm 6,000 . ”
	Edi se inemde nnyịn ikan edi ke mbufo ẹmenen̄ede ẹdiana kiet kpa ye oro ẹtode nsio nsio idụt . ”
	Edi n̄kakam nsịn edịm mbọn̄ idem . ”
	Enye ama aka iso ndidu oburobụt uwem tutu enye esịm isua 23 .
	Ama odụk mi iyịp tutu n̄kesibọbọn̄ akam nyom ufan mi an̄wan oro n̄kodụn̄de kiet ọwọrọ man nsịn oburobụt fim nse . ”
	Nso ikan̄wam Stephen etre ndisiyat esịt nnyụn̄ nsụn̄i owo ?
	Enye ọdọhọ ete : “ Se n̄kekpepde ke Bible ama an̄wam ubon nnyịn etieti .
	Stephen edi asan̄autom unamutom idahaemi , ndien n̄wan esie edi asiakusụn̄ ofụri ini ke ediwak isua .
	Edi Isaiah 55 : 7 emi ọdọhọde ‘ yak idiọkowo ọkpọn̄ usụn̄ esie ’ ama an̄wam mi n̄kpụhọde . Akpa n̄wed Corinth 6 : 11 ama an̄wam mi n̄ko . Itien̄wed oro ọdọhọ ntem aban̄a mbon oro ẹma ẹketre idiọkn̄kpọ : ‘ Edi ndusụk mbufo ẹketie ntem . ’
	Jehovah ama eme ime ye ami ke ediwak isua onyụn̄ ada edisana spirit esie an̄wam mi ndu eti uwem . ”
	Ikọ Abasi ye edisana spirit ẹyenyụn̄ ẹn̄wam nnyịn edieke isibemde iso ikpep se ẹdinamde ke mbono esop isinyụn̄ idụkde mbono esop .
	Ẹkpụhọ ndusụk enyịn̄ ke ibuotikọ emi .
	Mbọk se ibuot 25 ke n̄wed Mme Mbụme Oro N̄kparawa Owo Ẹbụpde — Mme Ibọrọ Oro Ẹnyenede Ufọn , Eboho 1 .
	( Kot Colossae 3 : 10 - 14 . )
	Enye ọkọdọhọ ke ‘ Greek m̀mê Jew , edina mbobi m̀mê unana edina mbobi , esenowo m̀mê owo Scythia , ofụn m̀mê amanaisọn̄ idụhe ke Christ . ’
	( a ) Didie ke ikpanam n̄kpọ ye mme owo ?
	( Se akpa ndise ibuotikọ emi . ) ( b ) Nso ufọn ke emi anam ?
	Ekem enye ama okodụk mbono esop Mme Ntiense Jehovah .
	Oro ayanam fi okụt ke nnyịn idi kiet ke ofụri ererimbot , ke imonyụn̄ inen̄ede idiana kiet . ”
	Mmọ ẹma ẹsinen̄ede ẹkpan̄ utọn̄ ke ini ikotde utọ itie Bible nte Ediyarade 21 : 3 , 4 m̀mê Psalm 37 : 10 , 11 , 29 ke Bible usem Portuguese inọ mmọ , mmọn̄eyet ama esiwọrọ mmọ ke enyịn ndusụk ini . ”
	Imọkọm Jehovah etieti . ” — Kot Utom 10 : 34 , 35 .
	Didie ke Jesus okowụt ke imenyene ifụre ifụre ido inyụn̄ ime ime ?
	Enye ama afiak ọdọhọ ete : “ Edieke mbufo ẹkade iso ẹnam n̄kpọ ke uma , mbufo ẹmenam idiọkn̄kpọ . ”
	Ntak emi anade imen ima isịne ?
	Ima ‘ enyenyene anyanime , ọfọn ido , inyụn̄ ikohokede idem . ’
	Paul ọkọdọhọ ke edieke imọ mînyeneke ima , ke imọ ‘ idịghe n̄kpọ ndomokiet . ’
	Ima odu ke orụk usụn̄ emi , idịghe koro nnyịn ikamade Abasi , edi koro enye akamade nnyịn okonyụn̄ osiode Eyen esie ọdọn̄ nte uwa usio - isop kaban̄a mme idiọkn̄kpọ nnyịn . ”
	Jesus ọkọdọhọ ete : “ Idụhe owo emi enyenede ima eke okponde akan emi , owo ndikpayak ukpọn̄ esie nnọ ke ibuot mme ufan esie . ”
	Ẹyak ise nte ikemede ndinam emi .
	John ọkọdọhọ ete : “ N̄kpri nditọ , ẹyak nnyịn ikûma ke ikọ inua m̀mê ke edeme , edi ẹyak ima ke edinam ye ke akpanikọ . ”
	Edi mma mbụp idemmi nte , ‘ Nso ke Jesus akpanam ekpedi enye ke ẹnam utọ n̄kpọ emi ? ’
	Ke mma n̄ketie n̄kere se Jesus akpanamde , mma nsion̄o idem n̄kpọn̄ n̄kpọ oro .
	Ekem mma ndifiọk ke imemke inọ eyenan̄wan oro ke ntak udọn̄ọ esie , ye ke ntak ọkpọsọn̄ editịmede esịt .
	Mma ndọhọ idemmi ke idịghe se enye okoyomde ndiwet edi oro .
	Nditi nte Jesus ekesimade mme owo idem ke ini ẹkenamde se iyatde enye ama an̄wam mi n̄ka iso mma eyenan̄wan oro . ”
	‘ Okposụkedi emi enye ekedide mbiet Abasi , ’ enye ama ọkpọn̄ heaven edi isọn̄ edikpa ke ibuot nnyịn .
	IYENYENE EMEM : ‘ Ndiyọ kiet eken ke ima ’ ayanam ‘ idu ke emem . ’
	Ndi ọmọfiọk mbon en̄wen emi ẹdude ke emem ntem ke ererimbot oro mme owo mîdianake kiet mi ?
	Paul ọkọdọhọ ke “ ima ọbọbọp . ”
	Ẹma ẹwak edem usen oro tutu itie ikemke owo . ”
	Ẹkewet ke idak ndise oro ete : “ Mmọ ẹyọyọhọ efak . ”
	Esop kiet ẹma ẹwet ẹte : “ Tren ndomokiet isisịmke mi . ”
	Ke 2016 , owo 2,262,646 ẹkedụk Editi ke Mexico .
	Matthew etịn̄ ediwak n̄kpọ aban̄a Joseph ke mbụk esie .
	1 , 2 . ( a ) Nso ikeme nditịbe ke ini mme owo mîfarake ke idem ?
	Ọfọn ida ini itie ikere kan̄a mbemiso ibierede akpan n̄kpọ ekededi .
	Nso ke akpanam man akan idomo ?
	Nso ke Brọda kiet ekedikụt , ndien ntak emi ọfọnde imụm idem ikama ke ini utọ n̄kpọ ntre etịbede ?
	Didie ke mme ete ye eka ẹkeme ndikpep nditọ mmọ ẹfara ke idem ?
	Didie ke afo ekeme ndin̄wam nditọ fo ẹfara ke idem ?
	( Kot Exodus 34 : 5 - 7 . )
	( b ) Ntak emi ọfọnde idiọn̄ọ se Bible etịn̄de aban̄a nditua owo mbọm ?
	( a ) Nso ikanam Jehovah ọdọn̄ mme angel ẹka Sodom ?
	( Kot Exodus 22 : 26 , 27 . )
	Bible ọdọhọ ete : “ Jehovah Abasi mme ete ete mmọ ọdọn̄ mme isụn̄utom esie ọnọ mmọ , ọdọn̄ afiak ọdọn̄ , koro enye okokopde mbọm aban̄a ikọt esie ye ebietidụn̄ esie . ”
	Enye ama “ ọtọn̄ọ ndikpep mmọ ediwak n̄kpọ . ”
	Ikpakam inam se ededi oro ikemede idahaemi man in̄wam mme owo ẹdifiọk Jehovah .
	Mbọm ọwọrọ n̄ko “ ndiyak se ibiakde mbon en̄wen etiene abiak nnyịn . ”
	“ Nyene uko , kop odudu nyụn̄ nam n̄kpọ .
	Didie ke mme uyen ye mme ete ye eka ẹkeme ndinyene uko ?
	1 , 2 . ( a ) Nso akpan utom ke Jehovah ọkọdọhọ Solomon anam ?
	Akana enye enyene uko man ekeme ndibọp temple oro .
	Nso ke Solomon ekekpep oto ete esie ?
	( Kot 1 Chronicle 28 : 20 . )
	Didie ke uko Jesus akan̄wam mme mbet esie ?
	Ẹyak ise nte ikemede ndinyene uko ke ubon ye ke esop .
	( b ) Didie ke mme uyen ẹkeme ndikpebe Moses ?
	Enye ayan̄wam mmọ ẹse ẹban̄a ubon oro mmọ ẹdinyenede .
	Enye ekewet ete : “ N̄kedi ata owo o - bụt ke ini eyenọwọn̄ .
	Ama esisọn̄ mi ndineme nneme ye nditọete ke Ufọkmbono Obio Ubọn̄ , ntịn̄ke - tịn̄ mban̄a ndikọn̄ enyịnusụn̄ ufọk owo emi mmenfiọkke akpa . ”
	Edi ete ye eka esie ye nditọete ẹma ẹn̄wam enye ekeme ndinam utom usiakusụn̄ ofụri ini .
	Didie ke Psalm 37 : 25 ye Mme Hebrew 13 : 5 ẹkeme ndin̄wam mme ete ye eka ?
	( Kot Psalm 37 : 25 ; Mme Hebrew 13 : 5 . )
	Brọda kiet emi enyenede nditọ iba ekewet ete : “ Ediwak ete ye eka ẹsisịn ukeme ẹnyụn̄ ẹbiat ediwak okụk man ẹn̄wam nditọ mmọ ẹdi se mmọ ẹyomde ndidi , utọ nte ndidi nta mme ebre bọl , nta mme ebre ikwọ , mîdịghe ẹsịn nditọ n̄wed man ẹdidi emi m̀mê oko .
	Edi se ifọnde ikan edi ndisịn ukeme nnyụn̄ mbiat okụk n̄n̄wam nditọ nnyịn ẹnam mme n̄kpọ emi ẹdinamde mmọ ẹka iso ẹkpere Jehovah .
	Esinem nnyịn etieti ndikụt nditọ nnyịn ẹnamde se mmọ ẹkebierede ndinam nnọ Abasi . ”
	Siak ndusụk n̄kpọ emi ekemede ndiyom inyene uko inam ke esop .
	( a ) Didie ke nditọete iren oro ẹma ẹkena baptism ẹkeme ndinyene uko ?
	( Kot Philippi 2 : 13 ; 4 : 13 . )
	Imekpe kpukpru nditọete iren oro ẹma ẹkena baptism ubọk ite mmọ ẹnyene uko ẹnyụn̄ ẹsịn idem ẹn̄wam esop !
	Ntre , ẹyak ‘ inyene uko inyụn̄ inam n̄kpọ . ’
	1 , 2 . ( a ) Uwem ekpetie didie edieke Bible mîkpodụhe ?
	Apostle Peter ama etịn̄ aban̄a se ẹwetde ke Isaiah 40 : 8 .
	( Kot 1 Peter 1 : 24 , 25 . )
	( a ) Didie ke usem esikpụhọde nte ini akade ?
	( Kot Ediyarade 14 : 6 . )
	Idem ke ini ẹkefiakde ẹmịn̄ Bible emi , ẹkesụk ẹwet “ ỌBỌN̄ ” ke ikpọ abisi ke ndusụk itie ke N̄wed Abasi Christian Usem Greek .
	Nso inam ima Edikabade Eke Obufa Ererimbot ?
	( b ) Nso ke ẹkot Septuagint usem Greek ?
	( Kot Psalm 119 : 162 - 165 . )
	Se ibuotikọ emi “ Ndi Oyom Ekpep Usem Hebrew ye Greek ? ”
	ke Enyọn̄ - Ukpeme November 1 , 2009 .
	Ke April 3 , 2017 , ẹma ẹberede itie emi ẹsibonde ata n̄kani Bible eset ke ibuot itieutom nnyịn ke Warwick , New York , U.S.A .
	Enyene ikpehe emi ẹkotde “ The Bible and the Divine Name . ” Owo idisioho mme Bible oro ẹdọn̄de do ifep .
	Mbọk ẹdi ibuot itieutom nnyịn ẹdise itie emi ibonde n̄kani Bible eset ye mme itie eken emi ibonde n̄kani n̄kpọ .
	Mbọk ka www.jw.org / efi kewet usenọfiọn̄ emi edidide .
	Se ke ebiet emi okụtde : ABAN̄A NNYỊN > DI DISE MME ỌFIS NNYỊN .
	Enye okokot 2 Corinth 1 : 3 , 4 , emi ọdọhọde ke Jehovah emi edide ‘ Ete mbọm ye Abasi kpukpru ndọn̄esịt esidọn̄ nnyịn esịt ke kpukpru ukụt nnyịn . ’
	Nso ke nditọete oro ẹsinọde utịn̄ikọ ẹkpeti ?
	Ndi esịt inemke nnyịn nte Jehovah ọnọde nnyịn Ikọ esie ?
	Se ekebe oro “ Se Ikanamde N̄kpụhọ Ekikere . ”
	Nam se okotde an̄wan̄a , nọ uwụtn̄kpọ , nyụn̄ wụt nte mme owo ẹkemede ndinam se itien̄wed oro etịn̄de
	“ N̄ketre ndinyene utọ ekikere emi ke isua 15 ama ekebe tọn̄ọ n̄kana baptism .
	Emi ekedi ke ini ẹkenọde utịn̄ikọ ke Ufọkmbono Obio Ubọn̄ . . . ke ini etịn̄ikọ okokotde James 1 : 23 , 24 .
	Mma ntọn̄ọ ndikere ke anaedi nte ami nsede idemmi okpụhọde ye nte Jehovah esede mi .
	“ Ke usen ifan̄ ẹma ẹkebe , mma n̄kot itien̄wed emi okokpụhọrede uwem mi .
	N̄kokot Isaiah 1 : 18 , emi Jehovah ọdọhọde ete : “ Mbufo ẹdi nnyịn inen̄ede mme n̄kpọ ke ufọt nnyịn .
	Mme idiọkn̄kpọ mbufo ẹkpetie nte iduot , ẹyenam mmọ ẹfia nte snow . ”
	Eketie nte n̄kpọ eke Jehovah ọdọhọde mi ete : “ Victoria — di inen̄ede n̄kpọ ke ufọt nnyịn .
	Mmọdiọn̄ọ fi , ndiọn̄ọ mme idiọkn̄kpọ fo .
	Mmokụt esịt fo , mmama fi . ”
	Edi ke edinam mi etie nte n̄kpọ eke ndọhọde enye nte : “ Ima fo ikponke ikem ndisịm utọ owo nte ami .
	N̄kpa eyen fo inyụn̄ ikemeke ndifụk idiọkn̄kpọ mi . ”
	Edi idahaemi , ke ini ntiede n̄kere enọ ufak emi , mmesikụt ke Jehovah ama mi . ”
	Ke ibuotikọ iba emi , iyeneme ọyọhọ n̄kukụt itiokiet esịm itiaita oro Jehovah okowụtde Zechariah .
	Yak ntịn̄ kan̄a mban̄a ubon nnyịn .
	N̄KAMANA ke 1923 ke Hemsworth . Obio emi odu ke Yorkshire ke England .
	Ẹma ẹmek mi ye Mary Henshall akpan asiakusụn̄ edem isua oro .
	Ẹma ẹnọ nnyịn ikọkwọrọ ikọ ke obio Cheshire emi owo mîkabahakede inọ esop ndomokiet .
	Mme Ntiense Jehovah ẹwak do etieti idahaemi . Enem nnyịn tutu !
	Akpaneka mi ye Lottie n̄wan esie ẹkedi mme akpan asiakusụn̄ ke Northern Ireland . Ima isan̄a ye mmọ ika mbono district ke Belfast ke 1952 . Eyenete kiet ama enyịme nnyịn mbinan̄ idụn̄ ke ufọk esie .
	Ntre ima isan̄a iyom ufọk edi ikekwe .
	Jehovah ama anam mme owo ẹnyịme nnyịn isinịm ufọkisan̄ oro ke ufọk mmọ .
	Oro ama an̄wam mi nsinam se ẹdọhọde nnam . Ima ima utom circuit etieti .
	Ẹkenịm akpa mbono ofụri ererimbot ke Dublin ke Ireland ke 1965 .
	Owo 3,948 ẹkedụk , ndien owo 65 ẹkena baptism .
	Arthur ke ọkọm Brọda Knorr ini enye ekedide akamba mbono ke 1965
	Ini ebe mi osiode N̄wed Mi eke Mme Mbụk Bible ke usem Gaelic ke 1983
	Ini ẹketọde n̄kọk itieutom Britain ye Ireland ẹdian kiet ke 2011 , n̄kpọ iketiehe aba ye nnyịn nte ekesitiede .
	Ikedi ufan ke ofụri isua 66 . Mmesikop ndobo , esịt esinyụn̄ ọduọ mi tọn̄ọ ebe mi akakpa .
	Enye ama esin̄wam mi etieti .
	Edi utọ n̄kpọ ntem esinam nnyịn itetịm ikpere Jehovah .
	“ Ẹyak nnyịn ikûma ke ikọ inua m̀mê ke edeme , edi ẹyak ima ke edinam ye ke akpanikọ . ” — 1 JOHN 3 : 18 .
	Nso idi “ ima eke mîsan̄ake ye mbubịk ” ?
	Nso iwụt ke Jehovah ama ubonowo ata ima ?
	Jehovah ama ama ubonowo idem mbemiso enye okobotde Adam ye Eve .
	Nso ye nso ke ikpanam man iwụt ke ima mme owo ata ima ?
	6 , 7 . ( a ) Nso idi ima “ eke mîsan̄ake ye mbubịk ” ?
	( Kot Matthew 6 : 1 - 4 . )
	Nso ke ikpanam man iwụt ke ima nnyịn idịghe ima mbubịk ke ini ikamade owo esen ?
	( Kot 1 John 3 : 17 . )
	( Kot Rome 12 : 17 , 18 . )
	Didie ke ikeme ndiwụt ke imefen inọ owo ke ofụri esịt ?
	Nso idi “ akan̄kan̄ ” emi Jesus ekedide ndisịn ke isọn̄ ?
	Nso idin̄wam fi okûkpọn̄ Jehovah edieke ubon mbufo mîyakke fi anam n̄kpọ esie ?
	3 , 4 . ( a ) Nso isitịbe ke ini owo akabarede edi mbet Jesus ?
	Jesus ọkọdọhọ ete : “ Ẹkûkere ẹte n̄kedi ndisịn emem ke isọn̄ ; n̄kedịghe ndisịn emem , edi n̄kedi ndisịn akan̄kan̄ .
	Koro n̄kedi nditọ ubahade , nnam owo an̄wana ye ete esie , nnyụn̄ nnam eyenan̄wan an̄wana ye eka esie , nnyụn̄ nnam n̄wan eyen an̄wana ye eka ebe esie .
	Didie ke afo ekeme ndikpep nditọ fo ẹkpono ete m̀mê eka mmọ oro mîdịghe Ntiense Jehovah ?
	Utu ke oro , nam nditọ fo ẹdiọn̄ọ ke enyene - idem edimek m̀mê iyokpono Jehovah m̀mê idikponoke .
	Bible ọdọhọ yak ‘ ikọ nnyịn enyene inem kpukpru ini . ’
	( Kot 1 Peter 3 : 1 , 2 , 16 . )
	Nso idin̄wam fi ke ini ubon fo ẹnamde esịt ọduọ fi ?
	Mme owo ẹwak ke Lagos ẹkan akwa obio en̄wen ekededi ke Africa .
	N̄kpọ eketie didie ke Israel ini oro ?
	( Kot Zechariah 1 : 3 , 4 . )
	8 - 10 . ( a ) Nso isinam mme owo ẹn̄wọn̄ọ n̄kpọ ?
	Nso ke ọyọhọ n̄kukụt itiokiet oro Jehovah okowụtde Zechariah ekpep nnyịn ?
	( Kot Zechariah 5 : 5 - 8 . )
	( Kot Zechariah 5 : 9 - 11 . )
	Didie ke afo ekeme nditiene n̄n̄wam esop Abasi ?
	( Kot Zechariah 6 : 1 - 3 . )
	Jehovah ke osụk adada mme angel esie ekpeme ikọt esie onyụn̄ ọsọn̄ọ mmọ idem
	7 , 8 . ( a ) Obot iba oro Zechariah okokụtde ke n̄kukụt ada aban̄a nso ?
	( b ) Ntak emi obot iba oro ẹdide okpoho ?
	( Kot Zechariah 6 : 5 - 8 . )
	( Kot Zechariah 6 : 9 - 12 . )
	Owo ndomokiet idikpọn̄ke Jehovah ikokpono n̄kpọ en̄wen .
	Jehovah idifreke nte imade enye !
	ETE John akana baptism ke isua 60 emi ekebede ke ekpri obio kiet ke Gujarat . Obio emi odu ke India .
	Ekem enye ama esịn tea ọnọ John ọn̄wọn̄ .
	Enye ama aka ebịne oku ufọkabasi mmọ okobụp mbụme iba oro enye okobụpde Sista oro .
	Wụt mi itie emi Bible ọdọhọde ke Jesus idịghe Abasi .
	Wụt mi itie emi Bible ọdọhọde owo okûtuak ibuot unọ Mary .
	Mme obio ubọhọ oro Jehovah ọkọdọhọde nditọ Israel ẹnịm ẹkpep nnyịn ediwak nti n̄kpọ .
	Nso ke akpanam man ekeme ndikwọ ikwọ nnọ Jehovah ke ofụri esịt ?
	Edi ikwọ emi owo ọkwọde ke idemesie esitụk owo akan .
	( b ) Nso idin̄wam nnyịn ikwọ ikwọ ke ofụri esịt inọ Jehovah , ndien mmanie ẹkpeda iso ?
	Mek ikwọ kiet emi amade ke n̄wedikwọ nnyịn .
	( a ) Nso en̄wen ikeme ndin̄wam nnyịn ikwọ ikwọ ọfọn ?
	( a ) Nso ke ẹketịn̄ ke mbono ofụri isua Watch Tower eke 2016 ?
	Ẹkpep ikwọ ke ini Utuakibuot Ubon ( Se ikpehe 18 )
	( Kot Numbers 35 : 24 , 25 . )
	Enye ọdọhọ ete : “ Ikememke ndiketịn̄ se n̄kanamde nnọ mbiowo .
	Enye ọkọdọhọ ete : “ Mbufo ndikop mfụhọ ke ido Abasi , nso akwa ifiopesịt ke enye anam mbufo ẹnyene ntem , nte enye esịnde mbufo ẹkan̄ idem , ẹyat esịt , ẹkop ndịk , ẹnyene ọkpọsọn̄ udọn̄ , ẹnyene ifịk , ẹnyụn̄ ẹnen̄ede se ikakwan̄ade ! ”
	Enye ọkọdọhọ ete : “ Esịt ama edina mi sụn̄ ke mbiowo ẹma ẹken̄wam mi .
	Jehovah ama efen ọnọ owo , okụre , sia enye ọdọhọ ke imọ iyemen idiọkn̄kpọ oro ikọduọk ke ata anyan usụn̄ .
	Ntre , enye idibatke idiọkn̄kpọ oro inọ fi aba tutu amama . ”
	Nso inam ada Jehovah nte ebiet ubọhọ fo ?
	Didie ke ikeme nditua owo mbọm nte Jehovah ke ini owo eduede nnyịn ?
	1 , 2 . ( a ) Jesus akada didie Ibet Moses ?
	( b ) Nso ke emi ekpep nnyịn aban̄a Jehovah ?
	( Kot Utom 20 : 26 , 27 . )
	( Kot Numbers 35 : 20 - 24 . )
	Ẹka , ndien , ẹkekpep se emi ọwọrọde , ‘ Nyom mbọm , idịghe uwa . ’
	Koro n̄kedịghe ndikot ndinen owo , edi n̄kedi ndikot mme anamidiọk . ”
	Nso n̄kpọ emi mme obio ubọhọ ẹkpepde fi ke aduak ndinam ?
	Sista iba ke ẹkwọrọ ikọ ẹnọ mma emi ke itieurua esie ke obio Tipitapa
	Nso item ke apostle Paul ọkọnọ nnyịn aban̄a ekikere ererimbot ?
	Nso idi ndusụk n̄kpọ oro ererimbot ẹsikerede , ndien nso ke ikpanam mbak iditiene ikere utọ n̄kpọ oro ?
	Ẹkpeme idem : mbak owo edida ukpepn̄kpọ akwaifiọk owo ye ikpîkpu abian̄a obụme mbufo nte asan̄ade ekekem ye item owo , nte asan̄ade ekekem ye mme akpa n̄kpọ ererimbot inyụn̄ isan̄ake ikekem ye Christ . ”
	“ Nsụk ndedi eti owo kpa ye oro mmenịmke ke Abasi odu . ”
	“ Emekeme ndikop inemesịt ọkpọkọm unyeneke ido ukpono emi akade . ”
	Jehovah enyene unen ndinọ nnyịn ibet sia enye okobot nnyịn .
	Jesus ọkọdọhọ ete : “ Baba owo kiet ikemeke ndidụk ufụn nnọ eteufọk iba ; koro eyedi enye ayasua kiet onyụn̄ ama enye eken , mîdịghe enye ayadiana ye kiet onyụn̄ esịn enye eken ke ndek .
	( Kot 1 Thessalonica 2 : 13 , 19 , 20 . )
	“ Owo ekeme ndikọk mfịna ererimbot emi . ”
	Nso ke kpukpru owo ke ubon ẹkpenam man ẹbọ utịp oro Abasi enịmde ọnọ mmọ ?
	( b ) Nso isin̄wam nnyịn isịn esịt ke utịp oro Jehovah enịmde ọnọ nnyịn ?
	Nso idin̄wam nnyịn ikûnam oburobụt n̄kpọ ?
	Edieke ikpemede se idade inem idem esịt , oburobụt n̄kpọ ididọn̄ke nnyịn .
	( Kot Ecclesiastes 7 : 21 , 22 . )
	10 , 11 . ( a ) Ntak emi ufụp ọdiọkde ?
	Ikọ Abasi ọdọhọ ete : “ Ima enyenyene anyanime onyụn̄ ọfọn ido .
	Ndi nnyịn imekeme ndima nnyụn̄ mfọn ido ye nditọete nnyịn ukem nte Jonathan ?
	Mbufo mme ebe , ẹka iso ẹma iban mbufo , ẹkûnyụn̄ ẹnen̄ede ẹyat esịt ye mmọ .
	Mbufo nditọ , ẹkop uyo ẹnọ mme ete ye eka mbufo ke kpukpru n̄kpọ , koro emi etịmde enem Ọbọn̄ esịt .
	Nso ke ebe oro n̄wan esie mîdịghe Ntiense Jehovah akpanam man n̄wan esie okpono enye ?
	Ikọ Abasi ọdọhọ ete : “ Owo ekededi eke afarade ke ikọ esie enyene ifiọk , owo mbufiọk onyụn̄ enyene ifụre ifure edu . ”
	Se idinemede ke ibuotikọ iba emi ayan̄wam fi etetịm enịm ke Jehovah ayanam mme owo ẹset . .
	“ Ufan nnyịn aka ndiduọk odudu , edi ami mmọn̄ n̄ka do man n̄kedemede enye ke idap . ” — JOHN 11 : 11 .
	Mme mbụk Bible ewe akanam Martha enịm ke eyeneka esie eyeset ?
	Nso ke Martha eketie ebet emi nnyịn inyụn̄ itiede ibet ?
	Enye ọkọdọhọ ete : “ Mmọfiọk nte enye eyeset . ”
	Abasi ikayakke ndomuyo ye aran ebeakpa oro okụre mbak enye ye eyen esie idikpa ke ntak akan̄ .
	( Kot 1 Ndidem 17 : 17 - 24 . )
	( Kot 2 Ndidem 4 : 32 - 37 . )
	Nso ke Peter akanam ini Dorcas akakpade ?
	Usen kiet , apostle Paul ama ọnọ utịn̄ikọ ke ubet enyọn̄ ke Troas . Troas odu idahaemi ke edere n̄kan̄ usoputịn Turkey .
	Akparawa kiet emi ekerede Eutychus ama etie ke window akpan̄ utọn̄ .
	Jehovah ama onyụn̄ ọdọhọ ke edidiọn̄ oro “ edito Isaac . ”
	Edi emi iwọrọke ke Abasi ikemeke ndinam owo eset .
	( Kot Job 14 : 13 - 15 . )
	( b ) Ntak emi ediset ke n̄kpa edide ata akpan ukpepn̄kpọ ?
	Ndi ọkpọdọhọ enye ke kiet ke otu ukpepn̄kpọ emi amade akan edi ke Abasi ayanam mbon oro ẹkpade ẹset ?
	( Kot 1 Corinth 15 : 12 - 19 . )
	Edi imọfiọk ke Abasi ama anam Jesus eset .
	Didie ke Psalm 118 okosu Jesus ke idem ?
	Jesus edisan̄a didie idi “ etubom inụk ” ?
	Jesus edinam didie idi “ etubom inụk ” ke ini edide ẹma ẹsịn enye ẹnyụn̄ ẹwot enye ?
	( a ) Nso ke ẹkebem iso ẹtịn̄ ke Psalm 16 : 10 ?
	Afo uduyakke owo fo emi ọsọn̄ọde ada okụt obube . ”
	( Kot Utom 2 : 29 - 32 . )
	( Kot Utom 2 : 33 - 36 . )
	( Kot Utom 13 : 32 - 37 , 42 . )
	Enye ama ọdọhọ ke idịghe kpukpru n̄kpọ ke mmọ ẹdifiọk iban̄a “ mme ini m̀mê mme eyo emi Ete enịmde ke idak odudu esiemmọ . ”
	Apostle Paul ama ọdọhọ ke “ ẹma ẹnam Christ eset ke n̄kpa , nte akpa mbun̄wụm ke otu mbon oro ẹdede ke n̄kpa . ”
	Nso iditịbe inọ ndusụk mbon oro ẹyetde aran ke ini edidu Christ ?
	Koro edieke nnyịn inyenede mbuọtidem nte ke Jesus ama akpa onyụn̄ eset , ntre , n̄ko , Abasi ayanam mbon oro ẹdede ke n̄kpa ke Jesus ẹset . . .
	Nnyịn mme odu - uwem emi idude isịm edidu Ọbọn̄ idibemke mbon oro ẹdede ke n̄kpa iso ke baba usụn̄ kiet ; koro Ọbọn̄ oyoto heaven osụhọde ye ọkpọsọn̄ uyo , . . . ndien mbon oro ẹkpan̄ade ke Christ ẹyebem iso ẹset .
	Ẹyemen mbon oro ẹyetde aran oro ẹsụk ẹdude uwem ke ini akwa ukụt ‘ ẹdọk ke obubịt enyọn̄ . ’
	Ekpededei ọnyọn̄ edi , nyobụn̄ fi ukot . ”
	N̄kamana ke July 29 , 1929 , n̄konyụn̄ n̄kpon ke obio kiet ke Bulacan ke Philippines .
	* Ama enem mi ndikot Bible oro , akpan akpan n̄wed Matthew esịm John .
	Emi ama anam enen̄ede ọdọn̄ mi nditiene Christ . — John 10 : 27 .
	Ini oro ke ete ye eka mi ẹkedọhọ nnyọn̄ ndi ufọk .
	Ntiense kiet oro ama ọkọsọn̄ ama edi ufọk nnyịn ediwụt nnyịn se Bible ekpepde aban̄a “ mme akpatre usen . ”
	Enye ama ọdọhọ nnyịn itiene ididụk ukpepn̄kpọ Bible ke obio oro ekekperede obio nnyịn .
	Nnyịn ima ineme ediwak n̄kpọ ke Bible okoneyo oro .
	Mma mbọrọ “ ih . ”
	N̄koyom ‘ ndidụk ufụn nnọ Eteufọk nnyịn Christ . ’
	Ke February 15 , 1946 , ẹma ẹmen mi ye Brọda en̄wen ẹka akpa oro okodude ekpere ẹkenịm nnyịn baptism .
	Mme Brọda Cruz ẹma ẹdọhọ ndidụn̄ ye mmimọ ke Angat .
	Tụhi - tụhi usenubọk , mma nsikanam utom ke itie utemudia .
	Ke mma n̄kokụre Ufọkn̄wed Gilead , ẹma ẹdọhọ n̄ka n̄kedi akpan asiakusụn̄ ke ekpri ini ke obio Bronx ke New York City .
	Urua oro eketienede , ima ikese esop kiet ke Rapu Rapu Island .
	Owo China oro ọkọdọhọde ke mbon China isinyamke isọn̄ ama onyụn̄ etiene anyam isọn̄ esie ọnọ nnyịn .
	Ndusụk ndụn̄ọde oro ẹkenamde owụt ke ndusụk ini , ke nsene ama esidiana ye nsen eyen akabade ọbọn̄eyen , oro edi , anam n̄wan oyomo .
	Idịbi oro oyobụn̄ọ .
	N̄wed kiet emi England’s National Health Service ẹwetde ọdọhọ ete : “ IUD emi copper awakde etieti ke esịt isiyakke iban ẹsọp ẹyomo .
	Edieke iban 100 ẹdade IUD emi ẹkpan uyomo idịbi , etie nte n̄wan kiet kpọt ediyomo ke ufan̄ isua kiet .
	Edi IUD emi copper mînen̄ekede iwak esinam iban ẹsọp ẹyomo . ”
	( a ) Nso ke ọwọrọ ‘ ndikpek owo enịm se enye ekpepde ’ ?
	( b ) Isan̄a didie ifiọk ke ẹma ẹkpek Timothy enen̄ede enịm se enye ekekpepde aban̄a Jesus ?
	Akpafịna mi edieke enye ekpenyịmede kpukpru se ikpepde enye , ibụpke mbụme . ”
	Ndi enye enịm se Bible ekpepde aban̄a n̄kpọ emi ?
	Nso en̄wen idin̄wam nditọ fo ẹnịm se Bible ekpepde ?
	Stephanie , n̄wan emi enyenede nditọiban ita , ọdọhọ ete : “ Toto ke ini nditọ mi ẹkedide ata n̄kpri , mmesibụp idemmi nte , ‘ Ndi mmesitịn̄ nnọ mmọ ntak emi ami nnịmde ke Jehovah odu , ke enye ama mi , ke se enye onyụn̄ ọdọhọde inam ọfọn ?
	Ndi mmọ ẹkụt ke ami mmenen̄ede mma Jehovah ? ’
	Ọyọsọn̄ nditọ mi ndinịm se Bible ekpepde edieke ami mmennịmke . ”
	Bible ọdọhọ ke “ ndisịme ido eyịre ke esịt eyenọwọn̄ . ”
	Ndinam n̄kpọ ntem ayan̄wam mmọ ẹnyene ọniọn̄ emi adade esịm edinyan̄a .
	Didie ke mme ete ye eka ẹkeme ndin̄wam nditọ mmọ ẹnyene “ ọniọn̄ emi adade esịm edinyan̄a ” ?
	Mbọk fịk SE BIBLE EKPEPDE > MME UYEN > N̄WED UKPEPN̄KPỌ .
	Didie ke afo ekeme ndinam edinyan̄a fo ọwọrọ usụn̄ ?
	Edi ke ini eyen oro esịmde isua emi idan̄ esinen̄erede ọdọn̄ owo , ana enye enen̄ede enịm ke idụhe se ifọnde nte ndinịm ibet Abasi . ”
	( b ) Didie ke Philippi 4 : 11 - 13 ekeme ndin̄wam fi ?
	Nso ke ọwọrọ ndisan̄a ke ‘ ndịk ye nnyekidem nnam edinyan̄a fo ọwọrọ usụn̄ ’ ?
	Mme n̄kpọ ewe oro esop Jehovah osion̄ode ke afo esida ekpep Bible ?
	Ndusụk ini nte isụk inemede nneme , mmesitịn̄ se idinamde mmọ ẹnọ mi utọn̄ , utọ nte , ‘ Ini n̄kekpepde owo Bible urua oko , mma n̄kụt . . .
	’ Ekem nyaka iso ke nneme mi .
	Kpa ye oro n̄kotopde - top nneme Bible nsịn , ediwak ini mmọ ẹsiyom ndifiọk nte nsikpepde owo Bible .
	Ndisinam ntem esinam emem mi utom ndikwọrọ ikọ .
	Esịt esinen̄ede enem mi ke ini n̄kwọrọde ikọ nnọ mme owo ! ”
	Nnyịn kpọt ke mmọ ẹdiọn̄ọ nte Mme Ntiense Jehovah .
	Nte nnyịn inamde n̄kpọ edinam mmọ ẹkpan̄ utọn̄ ẹnọ nnyịn .
	Nnyịn idikemeke ndikwọrọ ikọ nnọ mmọ edieke iyakde bụt anam nnyịn , mînyụn̄ inyeneke uko itịn̄ se inịmde ke akpanikọ inọ mmọ .
	Oro ekeme ndinam mmọ ẹkere ke inemke nnyịn ndidi Mme Ntiense Jehovah .
	Emi onyụn̄ ekeme ndinam mmọ ẹkûkpan̄ utọn̄ ẹnọ nnyịn .
	Edi edieke nnyịn isimade nditịn̄ se inịmde uko uko , etie nte oro ayanam mmọ ẹkpono nnyịn . ”
	Jesus ọkọdọhọ ete : “ Edieke owo ekededi oyomde nditiene mi , yak enye akan̄ idemesie onyụn̄ emen eto ndutụhọ esie aka iso etiene mi . ”

	Nso ke Isaiah 40 : 26 ekpep nnyịn ?
	Idụhe owo ndomokiet emi ọdiọn̄ọde m̀mê ntantaọfiọn̄ ifan̄ idu ke ekondo .
	Nso inam inịm ke Jehovah ọyọnọ nnyịn odudu iyọ n̄kpọ ekededi oro ọwọrọde nnyịn ?
	Koro ọkpọnọ mi ememem , mbiomo mi onyụn̄ efefere . ”
	Edi esitie nnyịn didie ke idem ke ini inyọn̄de idi ?
	Nte eyenete oro okobonde ikọ ama otụk mi tutu ntọn̄ọ nditua .
	Utịn̄ikọ oro ama anam n̄kụt ke akpana nsisịn ukeme ndụk mbono esop kpukpru ini . ”
	Nso ke ikọ Paul emi , “ adan̄aemi n̄kopde mmemidem , adan̄aoro ke n̄kop odudu ” ọwọrọ ?
	Enye ọkọkwọ ete : “ Koro afo ayan̄wam mi n̄n̄wana n̄kan otu mbon n̄wo ; Abasi mi oyonyụn̄ an̄wam mi ndọk ibibene . ”
	Mîdịghe , ndi iyọsọsọp inam emem nte Bible ọdọhọde ?
	Ke ini akade ndinam emem , emekeme ndidọhọ enye ete : “ Mmọdiọn̄ọ ke ikpakanaha nsọp nyat esịt ntre , edi nte afo eketịn̄de ikọ ye ami ama . . .
	Koro ubọk fo okodobide mi ke idem uwemeyo ye okoneyo . ”
	Enye ọkọdọhọ ete : “ Ekem nyarade idiọkn̄kpọ mi nnọ fi , . . . Ndien afo efen ndudue mi ye mme idiọkn̄kpọ mi . ”
	( 4 ) Ndi oyodu ini emi nnyịn mîdinịmke Editi aba ?
	( Kot John 3 : 16 ; 17 : 3 . )
	( a ) Nso ke Jesus ekeben̄e Jehovah okoneyo oro enye ekenịmde akpa Udia Mbubreyo Ọbọn̄ ?
	( b ) Nso iwụt ke Jehovah ọbọrọ akam Jesus oro ?
	( Kot John 17 : 20 , 21 . )
	( Kot Ezekiel 37 : 15 - 17 . )
	Nso ke ikpanam man ika iso idiana kiet ?
	Didie ke ikeme ndiwụt ke ‘ imọyọ kiet eken ke ima ’ ?
	Inam didie ifiọk ke ini ke edi emi nnyịn mîdinịmke Editi aba ?
	Nditọete emi ye iban mmọ ẹdi mme asiakusụn̄ ke obio Riberalta , ke Beni , ke Bolivia .
	Ntak emi Jehovah oyomde nnyịn inọ imọ ọsọn̄urua inyene nnyịn ?
	Didie ke esop Abasi ẹsida okụk oro ẹtịpde mfịn ẹnam n̄kpọ ?
	Nso isinam inọ n̄kpọ ẹda ẹnam utom Jehovah ?
	( Kot 2 Corinth 8 : 18 - 21 . )
	Enọ imaesịt fo etiene an̄wam ke utom ofụri ererimbot ( Se ikpehe 14 - 16 )
	Emi esinam ikop ndobo ndusụk ini inyụn̄ ifre ke nditọete nnyịn ke ofụri ererimbot ke ẹtiene ẹkwọrọ ikọ .
	Edi ke ini isede mme edinam TV nnyịn , imesiti ke imenyene nditọeka ke ofụri ererimbot .
	Nditọete nnyịn mi ẹma edinam TV nnyịn tutu .
	Mmọ ẹsidọhọ ke edinam ọfiọn̄ kiet kiet esinam mmimọ inen̄ede ikpere Otu Emi Ẹsede Ẹban̄a Utom Nnyịn .
	Esịt enen̄ede enem mmọ nditiene ndu ke esop Abasi . ”
	( Kot Mme N̄ke 11 : 24 , 25 . )
	Owo eke amade n̄wan esie ama idemesie , koro akananam baba owo kiet isuaha obụkidem esie ; edi ọbọbọk onyụn̄ ama enye . ”
	Nso idin̄wam nnyịn ikûma idem nnyịn ?
	Apostle Paul ama ọdọhọ n̄ko ke mme owo ẹyedi “ mme ama okụk . ”
	Isua ifan̄ ko ke edem , asiakusụn̄ kiet ke Ireland ama eneme n̄kpọ aban̄a Abasi ye ete kiet .
	Nso ke Agur ekewet aban̄a inyene ye ubuene ?
	Enye ọkọdọhọ ete : “ Mbak ndiyụhọ ndien n̄kan̄ fi , nnyụn̄ ndọhọ nte : ‘ Anie edi Jehovah ? ’
	Enye ama esidọhọ mi ete , ‘ Idụhe eteutom emi etiede nte okịm ! ’
	Mma ntiene enye ndụk utom usiakusụn̄ , idahaemi ami ye enye idinam utom inọ eteutom kiet , Jehovah . ”
	Nso idin̄wam nnyịn ikûma okụk ?
	Utu ke oro , ọwọrọ ke mmọ imaha Abasi ke usụn̄ ndomokiet . ”
	Nso idin̄wam nnyịn ikûma m̀mê unọ idem inemesịt ukaha ?
	Imọfiọk n̄ko ke ima “ inamke inua , ikohokede idem . ”
	Mma n̄kụt ke mmọ ẹma mi , ntre mma nsidomo ndinam se mmọ ẹdọhọde . ”
	( Kot John 13 : 34 , 35 . )
	( Kot Isaiah 11 : 6 , 7 . )
	Emekeme ndika jw.org n̄kokot mbụk ndusụk mmọ ke ibuotikọ emi “ Bible Okpụhọde Mme Owo . ”
	Sinam mme owo ẹdiọn̄ọ ke afo edi Ntiense Jehovah .
	3 Buọt Idem ye Jehovah Nyụn̄ Kop Uyo Esie Ukem Nte Noah , Daniel , ye Job
	28 Idatesịt — Abasi Esinam Nnyịn Ikop Idatesịt
	9 , 10 . ( a ) Didie ke ikeme ndibuọt idem ye Jehovah nnyụn̄ n̄kop uyo esie ukem nte Noah ?
	( Kot Malachi 3 : 17 , 18 . )
	( b ) Jehovah ọkọdọhọ ke Daniel edi nso utọ owo ?
	( b ) Nso ke mme ete ye eka ẹkeme ndikpep nto ete ye eka Daniel ?
	( Kot Job 1 : 9 , 10 . )
	19 , 20 . ( a ) Didie ke ikeme ndibuọt idem ye Jehovah nnyụn̄ n̄kop uyo esie nte Job ?
	1 - 3 . ( a ) Nso idin̄wam nnyịn ika iso ibuọt idem ye Jehovah ke mme akpatre usen emi ?
	( Kot Daniel 6 : 7 - 10 . )
	( Kot Job 31 : 24 - 28 . )
	( Kot Psalm 11 : 5 ; 26 : 4 . )
	Ata eti uwụtn̄kpọ ke mmọ ẹkenịm ẹnọ nnyịn oro .
	Enoch ete - ete ete Noah ama “ asan̄a ye ata Abasi ” n̄ko .
	Jesus ọkọdọhọ mme Jew ete : “ Ete mbufo Abraham ama adara etieti ke idotenyịn edikụt usen mi , ama onyụn̄ okụt onyụn̄ adara . ”
	Inua ikemeke nditịn̄ nte esịt adatde nnyịn . ”
	Koro edi nnyịn ke Abasi akayarade mmọ ọnọ ebe ke spirit esie . ”
	Jesus ọkọdọhọ ete : “ Ntịn̄ mme n̄kpọ emi nnọ mbufo , man idatesịt mi okpodu ke esịt mbufo , ẹkpenyụn̄ ẹnam idatesịt mbufo ọyọhọ . ”
	( 3 ) Didie ke ndikere n̄kpọ nte Christ edin̄wam nnyịn inyene spirit Abasi ?
	( Kot 1 Corinth 2 : 14 - 16 . )
	Bible ọdọhọ ke nso ufọn ke mbon oro ẹnyenede spirit Abasi ẹbọ ?
	Nso ke ikeme ndikpep nto Jacob ?
	Nso ke ikeme ndikpep nto Mary ?
	( Kot Luke 1 : 46 - 55 . )
	( Kot Isaiah 63 : 9 ; Mark 6 : 34 . )
	Ke uwụtn̄kpọ , Sista Rachel ke Brazil ọdọhọ ete : “ Mma nsima mbufa usụn̄ usịnen̄kpọ oro ererimbot ẹsion̄ode ẹdi .
	Ntre mme ọfọn̄ oro n̄kesisịnede ikesifọnke .
	Edi , se n̄kekpepde ke Bible ama anam mi nsịn ukeme ndu uwem nte owo emi enyenede spirit Abasi .
	Ikememke ndikpụhọde , edi esịt enen̄ede enem mi idahaemi , mmonyụn̄ ndu uwem nte Abasi oyomde . ”
	Ntre , iyọdọdiọn̄ ikpere Jehovah edieke ikpebede Jesus .
	Oro akanam mmọ ẹdọhọ ẹte : “ Nnyịn idi mme ntiense iban̄a kpukpru n̄kpọ emi . ”
	Didie ke afo ndifiọk nte Christ esikerede n̄kpọ edin̄wam fi ọfiọk nte okpodude uwem ke usen ke usen ?
	Enye ọdọhọ ete : “ Idịghe nte enyene idiọkn̄kpọ emi n̄kanamde , edi n̄konyụn̄ nnam n̄kpọ Abasi mbak owo edidọhọ .
	Owo okụt mi edikere ke mmọsọn̄ idem ke esop tutu , sia n̄kesifiakke mbono esop , mma nsinyụn̄ nnam usiakusụn̄ unọ un̄wam ndusụk ini .
	Enye ọdọhọ ete : “ Eketie nte ndiọn̄ọke n̄kpọ ndomokiet .
	Mma n̄kere nte , ‘ Edieke anade nda n̄wan mi usụn̄ ke n̄kpọ Abasi , ana mfak ọfọn̄ . ’
	Enye ọdọhọ ete : “ Mma nsịn idem n̄kpep Bible . Ekedi ntetie n̄kpep , nnana n̄kpep .
	Mma ndifiọk ediwak n̄kpọ oro mmen̄kọfiọkke . Ata akpan n̄kpọ edi ke oro ama anam mi ntetịm n̄kpere Jehovah . ”
	( 3 ) Uwem nnyịn editie didie edieke iyakde spirit Abasi ada nnyịn usụn̄ kpukpru usen ?
	( b ) Ntak emi isikpepde n̄kpọ inyụn̄ itiede ikere se ikpepde ?
	( b ) Anie ke ikpekpebe ke Bible ?
	12 , 13 . ( a ) Nso idin̄wam nnyịn inam se Rome 15 : 5 etịn̄de ?
	( Kot 2 Peter 1 : 5 - 8 . )
	Nso ufọn ke idibọ edieke inyenede spirit Abasi ?
	Nso idi “ utom n̄kpa ” oro Paul ọkọdọhọde ikûnam ?
	Ndi se mmekde ayan̄wam mi n̄ka iso nnam n̄kpọ Abasi ?
	Ntak emi oyomde ndinam se idin̄wamde fi aka iso enyene spirit Abasi ?
	Apostle Peter ọkọdọhọ mme Christian ke eyo mme apostle ete : “ Ẹma ndikama kiet eken esen . ”
	Daha ke enyọn̄ , kana baptism . ” — UTOM 22 : 16 .
	Nso ke mme ete ye eka ẹsiyom ndifiọk mbemiso nditọ mmọ ẹnade baptism ?
	SISTA Blossom Brandt ama etịn̄ se iketịbede ini enye okoyomde ndina baptism .
	Mmọ ẹma ẹsinyụn̄ ẹtie ye ami ẹneme n̄kpọ emi .
	Ke akpatre , mma nna baptism ke December 31 , 1934 .
	5 , 6 . ( a ) Se Bible etịn̄de aban̄a Timothy anam nnyịn idiọn̄ọ ke enye akana baptism ke enye ama akanam nso ?
	( Kot Colossae 1 : 9 , 10 . )
	Blossom ọdọhọ ke imọ idifreke okoneyo oro tutu amama .
	( Kot 1 Peter 3 : 20 , 21 . )
	Ntak emi nnyịn mîkpenyịkke owo ndomokiet ite ana baptism ?
	Ekpedi emenyene eyen , anaedi emesikere ete : ‘ Ndi eyen mi enen̄ede eben̄e idem ndina baptism ?
	Akpa mbụme emi ẹsibụpde mmọ esidi : “ Sia Jesus Christ ama akakpa ọnọ fi , ndi amakabade esịt ọkpọn̄ mme idiọkn̄kpọ fo onyụn̄ ayak idemfo ọnọ Jehovah man anam uduak esie ? ”
	Didie ke ikeme ndikama mme owo esen ke mbono esop ?
	( Kot 3 John 5 - 8 . )
	Enye ọdọhọ ete : “ N̄kọsọpke nnyịme mmọ ẹdidụn̄ ye nnyịn ke nsonso oro sia ibịghike n̄kọdọ n̄wan , ufọk nnyịn ikonyụn̄ ikponke .
	Edi ama enem nnyịn tutu nte ikayakde mmọ ẹdụn̄ ye nnyịn .
	Sia ikọdọde ndọ obufa , ima ikpep n̄kpọ ito mme ebe ye n̄wan oro ẹkedụn̄de ye nnyịn sia ama enem mmọ ndidiana kiet n̄kpono Jehovah nnyụn̄ nnam se mmọ ẹkebierede ndinam nnọ enye . ”
	Ntak emi ọfọnde ikama mbon oro ẹwọrọde ẹdi esop nnyịn esen ?
	( Kot Luke 10 : 41 , 42 . )
	Enyene mbubreyo usen kiet emi ufọk ekenen̄erede ọdọn̄ n̄wan mi itọn̄ .
	Edi ima ikop ẹkọn̄de usụn̄ufọk nnyịn n̄kpọ nte ebe itiaba mbubreyo .
	Ke ini ikebererede usụn̄ , ima ikụt eyenan̄wan kiet emi ẹsikpepde Bible ye sokoro ita ke ubọk .
	Enye ekedi ndikọm mbufa isụn̄utom oro ẹkenọde ẹdi n̄kan̄ mmọ .
	Ima idọhọ enye odụk esịtufọk inyụn̄ inọ enye mmọn̄ ọn̄wọn̄ .
	Idịghe afo ikpọn̄ esikere ke imọ idikemeke ndikama owo esen .
	Ebiowo kiet ke Britain ọdọhọ ete : “ Idem ekeme ndinyek owo ekpri ini enye etịmde idem eben̄e esenowo .
	Idem esinyụn̄ enyek nnyịn ntre ke ini iyomde ndinam n̄kpọ ekededi nnọ Jehovah , edi imesinen̄ede ibọ ufọn ke ini inamde , esịt esinyụn̄ enem nnyịn .
	Esinem mi nditie ye isenowo nneme nneme ekpededi in̄wọn̄ kọfi kpọt . ”
	Ebiowo en̄wen ekewet ete : “ Ndisikot nditọete ke esop nnyịn ufọk esinam nnen̄ede mfiọk mmọ , akpan akpan nte mmọ ẹkesan̄ade ẹdidụk esop . ”
	Sista kiet emi ebe esie esitienede ekpep n̄kpọ ke ufọkn̄wed oro ama anam esịt ana mi sụn̄ .
	Enye ọkọdọhọ ke ini imọ ye ebe imọ isikade ikese mme esop , ke esinem mmimọ akan ndidu ye nditọete emi mîyomke ikpọ n̄kpọ , edi ẹnen̄erede ẹma n̄kpọ Abasi nte mmimọ , ekpededi mmọ idịghe mme imọ owo .
	Oro ama anam nti se eka mi ekesidọhọde nnyịn ete : ‘ Ikọn̄ eke ẹdiade ke ebiet emi ima odude ọfọn akan . ’
	( Kot Mme N̄ke 25 : 21 , 22 . )
	Mbon oro ẹkotde owo ufọk ẹsinen̄ede ẹben̄e idem ( Se ikpehe 20 )
	David emi eketienede ewet Psalm ama obụp ete : “ O Jehovah , anie edidi esen ke tent fo ? ”
	Fiọk ete ke edi kwa idụt kwa usem .
	Ntak emi anade ikama kiet eken esen ?
	Nditọete iba ẹnọ eren emi esiyetde ndom mbakara ke ufọk tract . Eren emi etie ke ebọp oro ẹsisan̄ade ẹdụk tọwa Kaštilac emi ekperede obio Split .
	( Kot Titus 2 : 11 - 14 . )
	Ekem Graham ama ọdọhọ enye ekpep imọ n̄kpọ .
	Ebiowo oro ọdọhọ ete : “ Ntan̄idem ekedi mfịna Graham .
	Ima ineme mme itie Bible oro ẹtịn̄de n̄kpọ ẹban̄a ntan̄idem ye se ntan̄idem ekemede ndiman .
	Ikọ Abasi ama anam enye okụt nte edu esie ọdiọkde eketre .
	Enye ama ọsọsọp okpụhọde ke ama ekedikụt ke ntan̄idem ekekịm imọ enyịn , ke imọ ima isinyụn̄ ima ndikụt ndudue nnọ mme owo n̄kaha . Enye ama ọtọn̄ọ ndidụk mbono esop , esịn idem ekpep Bible , esinyụn̄ ọbọn̄ akam kpukpru usen .
	Enye ama onyụn̄ enyịme ndida ubon esie usụn̄ ke n̄kpọ Abasi .
	Graham ọkọdọhọ ete : ‘ Ebịghi n̄kodụk esop , mma n̄kam nnam utom usiakusụn̄ .
	Apostle Peter ọkọdọhọ ete : “ Ẹkpeme otuerọn̄ Abasi emi ẹnọde mbufo ẹse ẹban̄a , ẹkûnam nte n̄kpọ eke ẹnyịkde - nyịk mbufo , edi ẹnam ke edinyịme esịt ; ẹkûnyụn̄ ẹnam ke ntak emi ẹmade idiọk udori , edi ẹnam koro emi enen̄erede ọdọn̄ mbufo ndinam ; ẹkûda ọkpọsọn̄ ubọk ẹkara mmọ emi ẹdide inyene Abasi , edi ẹkabade ẹdi uwụtn̄kpọ ẹnọ otuerọn̄ . ”
	Didie ke mme ete ye eka ẹkeme ndibọk nditọ mmọ ke ntụnọ Jehovah ?
	( Kot Mme Hebrew 12 : 5 - 11 . )
	Nso idin̄wam eyenọwọn̄ ekpep nditụnọ idemesie ?
	4 , 5 . ( a ) Nso inam idọhọ ke nditụnọ idem nnyịn ekeme ndinam ikpebe Christ ?
	Nso idin̄wam nnyịn ima ndisikpep Ikọ Abasi ?
	Brọda kiet ekewet ete : “ Mmenen̄ede n̄kọm ete ye eka mi ke nte mmọ ẹkebọkde mi .
	( b ) Didie ke ete ye eka ndikop uyo Jehovah akan̄wam ubon kiet ?
	( b ) Nso ke ikpanam man enenem mbiowo ndinam utom mmọ ?
	Mmọ ikọtọkke mi ikonyụn̄ idọhọke ke mmọdiọk n̄kaha .
	Mmọ ẹma ẹdọn̄ mi esịt ẹnyụn̄ ẹsọn̄ọ mi idem .
	Se ikọwọrọde mi ama anam n̄kere ke Jehovah ikemeke - keme ndima mi .
	Edi Jehovah esida esop esie ye mbiowo anam mi mfiọk ke imọ imama mi .
	Mmọn̄wọn̄ọ ke ndikpọn̄ke enye tutu amama . ”
	Edieke akpakabarede esịt anam se ifọnde , nte owo ikpemenekede fi ke enyọn̄ ?
	Edi edieke mûkabakede esịt unam se ifọnde , idiọkn̄kpọ ke ana ebet fi ke enyịnusụn̄ , ndien enen̄ede ọdọn̄ enye ndimụm fi ; ndi afo eyekeme ndikan enye ? ”
	Ntre , ẹyak ‘ ibọ ntụnọ man inyene ọniọn̄ . ’
	Mme owo ke ofụri ererimbot ẹyom ẹnọ mmimọ ifụre inam se iyomde ndinam .
	15 Sisọn̄ọ Owo Idem Nte Jehovah Esisọn̄ọde
	“ Edieke Eyen anamde mbufo ẹwọrọ ufụn , mbufo ẹyenen̄ede ẹwọrọ ufụn . ” — JOHN 8 : 36 .
	( Kot 1 Chronicle 29 : 11 , 12 . )
	Ana mme owo ẹbuọt idem ye Abasi ẹnyụn̄ ẹkop uyo esie man ẹbọ utịp “ eti ” n̄kpọ oro mmọ ẹnamde .
	Edieke mmọ ẹsọn̄de ibuot , Abasi ayayak mmọ ẹbiere ke idemmọ se idide eti ye idiọk . ’
	Adam ye Eve ẹkemek ndinam se mmọ ẹmade ukem nte awat ubomofụm oro .
	Enye ọkọdọhọ ete : “ Edieke ikọ mi odude ye mbufo , mbufo ẹdi mbet mi ke akpanikọ , ndien mbufo ẹyefiọk akpanikọ , akpanikọ oyonyụn̄ anam mbufo ẹwọrọ ufụn . ”
	Ntak emi ifụre emi Jesus edinọde edinamde nnyịn ‘ inen̄ede iwọrọ ke ufụn ’ ?
	( Kot Rome 8 : 1 , 2 , 20 , 21 . )
	( c ) Mme mbụme ewe ke iyom ndibọrọ ?
	Fịk MME VIDIO > NDỤN̄ỌDE YE IFIỌK EYOUWEM > NDIYỌ IDOMO .
	Kpukpru n̄kpọ ẹnenen ndinam , edi idịghe kpukpru n̄kpọ ẹdi se ibọpde - bọp . ”
	Didie ke ikeme ndikpebe Noah ye ubon esie ?
	Edi mmọ iketieneke idu uwem nte mbon eyo oro .
	Bible ọdọhọ ke ‘ Noah ama anam kpukpru se Abasi eketemede enye .
	Nso utom ke Jehovah ọdọhọ nnyịn inam ?
	( Kot Luke 4 : 18 , 19 . )
	Idahaemi ndien ke James 4 : 8 edinen̄ede an̄wan̄a mi . Itien̄wed oro ọdọhọ ete : ‘ Ẹsan̄a ẹkpere Abasi , ndien enye ayasan̄a ekpere mbufo . ’
	Mma ndikụt se n̄kpadade uwem mi nnam ndien . ”
	Mmọ ke ẹkwọrọ ikọ ẹnọ ete emi ke obio - in̄wan̄ oro ekperede obio Balykchy
	( b ) Didie ke Jehovah ọkọsọn̄ọ Eyen esie idem ?
	Tiene usọufọk dat esịt . ”
	Didie ke Hezekiah ọkọsọn̄ọ mme etubom ekọn̄ ye mbon Judah eken idem ?
	Didie ke Peter ọkọsọn̄ọ nditọete esie idem ?
	Edi mmanam n̄kpeubọk mban̄a fi nte mbuọtidem fo okûmem ; ndien afo n̄ko , ke ini editọn̄ọde ntak ọsọn̄ idem , sọn̄ọ nditọete fo idem . ” — Luke 22 : 31 , 32 .
	Mmanie ke ikpọsọn̄ọ idem , ndien ntak - a ?
	Didie ke mbiowo ẹkeme ndinọ item oro ọsọn̄ọde owo idem ?
	Ndi ke ẹkpep nditọ mbufo ndisọn̄ọ nditọete idem ?
	Sista oro ama ọdọhọ ke ukem se iwọrọde mi ama ọwọrọ imọ . Oro ama anam mfiọk ke idịghe ami ikpọn̄ ke utọ n̄kpọ oro ọwọrọ . ”
	Edidem Solomon ọkọdọhọ ete : “ Ikọ eke ẹtịn̄de ke nnennen ini ọfọn didie ntem !
	Nyayama enyịn anam esịt adara ; eti etop anam ọkpọ enyene ndia . ”
	Koro afo amanam mi ndara , O Jehovah , ke edinam fo ; mmosio n̄kpo idara mban̄a mme utom emi ubọk fo anamde . ”
	Ukprike ukaha ndibiere se edinamde man etetịm ekpere Jehovah .
	Mme N̄ke 21 : 5 ọdọhọ ete : “ N̄kọkibuot owo nsịnifịk itreke ndinyene ufọn . ”
	Edieke abakde - bak ọkọk ibuot m̀mê etiede ekere se aduakde ndinam , se aduakde ndinam ọyọwọrọ usụn̄ .
	N̄kpadia ediwak okụk ekpedi mma n̄kekpep ibet ke ufọkn̄wed ntaifiọk , edi ọkpọsọsọn̄ ndikụt utom ibio ini nnam . ”
	17 , 18 . ( a ) Jehovah oyom n̄kpọ etie didie ye mme uyen ?
	N̄kamana ke ufọketo emi edide ubet kiet ke ata ekpri obio emi ẹkotde Liberty ke Indiana ke U.S.A .
	Ekem eka mi ama aman irenowo iba ye n̄wan kiet adian mi .
	N̄KPỌ ikenen̄ekede ikpụhọde ke obio nnyịn ini n̄kakade n̄wed .
	N̄kpri in̄wan̄ ọkọyọyọhọ obio Liberty . Ibokpot ke ẹketọ ẹkan .
	Enye ama esimen nnyịn aka ufọkabasi Baptist kpukpru Sunday .
	Mmọ ikoyomke mi n̄kpọn̄ utom ekọn̄ .
	Isan̄ enye emi mmọ ẹkekot mi Ukpepn̄kpọ N̄wed Esop , ekpri mbono esop emi mme owo ẹkesikade ufọk mmọ ẹkekpep Bible .
	Mma ndọhọ mmọ yak n̄kekere ise .
	N̄kpekekereke ke nditọwọn̄ ẹkpefiọk Bible ntre !
	Ini n̄kobụpde eka mi ediwak isua ko ke edem m̀mê mmanie ẹdi Mme Ntiense Jehovah , enye ọkọdọhọ mi ete : “ Oh , mmọ ẹsikpono akanieren kiet emi ekerede Jehovah . ”
	Eketie nte ẹfụhọde mi n̄kpọ ke enyịn ini n̄kedifiọkde enyịn̄ Abasi !
	Mma ndụk utom usiakusụn̄ ke 1958 .
	Gloria ekedi n̄kpọuto ọnọ mi ini n̄kọdọde enye , tutu esịm emi enye ke ededi n̄kpọuto mi .
	Ikanam ndọ ke February 1959 .
	Kpa ye oro , nnyịn ikọduọkke idotenyịn .
	Edi ata ediwak isua ama ebe mbemiso ẹkekotde nnyịn idi Bethel .
	Ikesinam utom usen inọ mme owo .
	Gloria ama esikọkwọhọde ọfọn̄ ọnọ ubon kiet kpukpru urua .
	Ke nteti usen kiet emi ikawahade itie unyam aranuwat .
	Ama esinem nnyịn ndidu ye nditọete , ima isinyụn̄ ima ukwọrọikọ etieti .
	Ntre Gloria ama ọtọn̄ọ ndikpep enye Bible , ami n̄kpep eyen mmọ ye ebe esie .
	Eyen oro ye eka esie ẹma ẹbiere ndikpono Jehovah ẹnyụn̄ ẹna baptism .
	Ima inyene nti ufan ke esop mfiaowo .
	N̄ka Ku Klux Klan ( KKK ) ama ọsọn̄ odudu ini oro tutu . Mbon n̄ka oro ẹma ẹsisịn ntịme ẹnyụn̄ ẹsari asari etieti .
	Ke 1962 , ẹma ẹkot mi ntiene n̄kodụk Ufọkn̄wed Utom Obio Ubọn̄ ke South Lansing ke New York .
	Mbemiso ẹkotde mi ufọkn̄wed oro , mma n̄ka ndụn̄ọde uda owo ke utom ke kọmpeni urụk ukopikọ kiet ke Pine Bluff .
	Mmọ ẹkpeda mi , ami ndidi akpa obubịt owo ndinam utom ke kọmpeni oro .
	N̄kenyeneke okụk ndikpe usụn̄ n̄kodụk ufọkn̄wed oro ke New York .
	Sista oro ama ọdọhọ mi ete : “ Ka ufọkn̄wed oro kekpep n̄kpọ nte ekekeme man ama ọnyọn̄ edi afo edikpep nnyịn ! ”
	Enem mi tutu nte mmen̄kanamke utom oro !
	Gloria etịn̄ nte n̄kpọ eketiede ke Pine Bluff ete : “ Mma mma efakutom oro etieti !
	Ntre ikesida usenubọk ikwọrọ ikọ ke ufọk ke ufọk , uwemeyo nnyịn isan̄a ikpep nditọ ukpepn̄kpọ nnyịn Bible . Ndusụk usen ima isikpep owo n̄kpọ tutu amia n̄kanika 11 okoneyo .
	Ini ikanamde utom usiakusụn̄ ke Pine Bluff , ima isịn eben̄e idọhọ ke ikpama ndidi mme akpan asiakusụn̄ .
	Ukem ini oro ke ẹkenyụn̄ ẹmek Brọda Leon Weaver esenyịn circuit . Brọda Weaver edi anam - ndutịm Kọmiti N̄kọk Itieutom ke United States idahaemi .
	Idem ama enyek mi ini ẹkemekde mi esenyịn circuit .
	Brọda Thompson ekedi akpa esenyịn district mi ini ẹkemekde mi esenyịn circuit .
	Ini oro owo ikesidaha anyan ini ikpep obufa esenyịn circuit utom .
	Ke nteti nte ndọhọde n̄wan mi nte : “ Nso inam enye mîsụk ifiakke isan̄a ye nnyịn ekpri ? ”
	Enyene ini emi mbon KKK ẹkesan̄ade ẹkanade obio emi ikakade ikese esop ke Tennessee .
	Ikọtọn̄o utom Bethel ke September 1997 .
	Gloria ekedi n̄kpọuto ọnọ mi ini ndọde enye , ke ededi tutu emi
	Ekem ke 1999 , ẹma ẹmek mi ẹsịn ke Otu Emi Ẹsede Ẹban̄a Utom Mme Ntiense Jehovah .
	Isaiah 32 : 17 ọdọhọ ke “ utom ata edinen ido ayakabade edi emem ; utịp ata edinen ido oyonyụn̄ edi nduọkodudu ye ifụre ke nsinsi . ”
	Ọyọhọ iba , ana ibọn̄ akam iben̄e Jehovah ọnọ nnyịn edisana spirit esie .
	Enye ọkọdọhọ ke Matthew 10 : 11 - 13 ete : “ Ke ini mbufo ẹdụkde ufọk , ẹkọm mbonufọk oro ; ndien edieke ufọk oro odotde , yak emem emi mbufo ẹben̄ede ẹnọ enye odu ye enye ; edi edieke ufọk oro mîdotke , yak emem mbufo afiak etiene mbufo . ”
	Idem ama akpa enye tutu .
	Mma ndọhọ enye emem emem ke ndi ndikụt owo oro adade ke ibuot idụt mmọ .
	Enye ama okot enye ke fon .
	Ete oro ama ọwọrọ edikọm mi ke usem obio mmọ .
	Mma ntịn̄ se Mme Ntiense Jehovah ẹsinamde nnọ enye nnyụn̄ ndọhọ enye ke nnyịn isidaha utom nnyịn isịn ntịme . Enye ama enen̄ede akpan̄ utọn̄ . ”
	‘ Amaedi mmọ eke ẹduọn̄ọde ke eti isọn̄ , emi ẹdi mmọ oro ẹn̄wụmde mfri ke ime . ’ — LUKE 8 : 15 .
	Nso idin̄wam nnyịn ika iso in̄wụm mfri ke ime ?
	( Se akpa ndise ibuotikọ emi . ) ( b ) Nso ke Jesus eketịn̄ aban̄a ndikwọrọ ke “ obio emana ” esie ?
	Esenyịn circuit en̄wen ọkọdọhọ ete : “ Mmọ ndika iso n̄kwọrọ ikọ an̄wam mi nnyene uko n̄ka iso n̄kwọrọ ikọ n̄kûnyụn̄ n̄kpa mba . ”
	Ewe mbụme ita ke idibọrọ , ndien ntak ọfọnde ifiọk ibọrọ mmọ ?
	Nte esinyụn̄ etiede ediwak nnyịn edi oro .
	Kot John 15 : 1 - 5 , 8 .
	Ndikwọrọ mban̄a Obio Ubọn̄ esie .
	Kot Luke 8 : 5 - 8 , 11 - 15 .
	Didie ke ikeme ‘ ndin̄wụm mfri ke ime ’ ?
	Koro ndi ntiense nnọ mmọ nte ke mmọ ẹnyene ifịk ẹban̄a Abasi ; edi emi isan̄ake ye nnennen ifiọk . ”
	Ini ikafiakde ika do , mme owo ẹma ẹbụp nnyịn ẹte , ‘ Ebịghi - o !
	Ntak emi afo ebierede ‘ ndin̄wụm mfri ke ime ’ ?
	“ Ete mi ọbọ ubọn̄ ke emi , nte mbufo ẹkade iso ẹn̄wụm ekese mfri ẹnyụn̄ ẹwụtde ke mbufo ẹdi mbet mi . ” — JOHN 15 : 8 .
	( Kot John 15 : 1 , 8 . )
	Esịt esinem anditọ vine ke ini vine esie on̄wụmde ediwak grape , ntre ke esịt esinyụn̄ enem Jehovah ke ini isịnde ofụri ukeme nnyịn ikwọrọ eti mbụk Obio Ubọn̄ .
	( b ) Etie fi didie ke idem nditiene nnam enyịn̄ Abasi asana ?
	Emi esinam mi n̄ka iso n̄kwọrọ ikọ . ”
	( a ) John 15 : 9 , 10 ọdọhọ ke nso idi ntak emi isikwọrọde ikọ ?
	Didie ke ikeme ndiwụt ke imoyom Jesus aka iso ama nnyịn ?
	Bible ọdọhọ ke Noah ekedi “ ọkwọrọ edinen ido . ”
	( a ) Matthew 22 : 39 ọdọhọ ke nso idi ntak emi nnyịn isikwọrọde ikọ ?
	Ana ẹnam mmọ ẹkop eti mbụk . ”
	13 , 14 . ( a ) John 15 : 11 ọdọhọ ke nso idin̄wam nnyịn ika iso ikwọrọ ikọ ?
	( a ) John 14 : 27 owụt ke nso idin̄wam nnyịn ika iso ikwọrọ ikọ ?
	( a ) John 15 : 15 ọdọhọ ke nso idin̄wam nnyịn ika iso ikwọrọ ikọ ?
	( b ) Nso ikan̄wam mme apostle ẹka iso ẹdi ufan Jesus ?
	( Kot John 15 : 14 - 16 . )
	Imenịm ke Jehovah ọyọbọrọ akam nnyịn ke ini idọhọde enye an̄wam nnyịn ( Se ikpehe 18 )
	Apostle Peter ọkọdọhọ ke Satan m̀mê Devil etie nte “ ekpe eke okụnide , ” John okot enye “ urụkikọt ” ye “ dragon . ”
	Mmọ ẹyen̄wam nnyịn in̄wana ye asua nnyịn emi .
	Mbon oro ẹnịmde utọ nsu emi isiyomke Abasi , edi ẹsiyom “ Inyene ” nte usen ọmọn̄ okụre .
	Ọfọn idiọn̄ọ asua nnyịn , edi ufọn idụhe ndifehe enye .
	Edieke ibiọn̄ọde Satan , enye eyefehe ọkpọn̄ nnyịn .
	Nso idi nsio nsio n̄kpọekọn̄ oro Abasi ọnọde nnyịn ?
	Ndisitịn̄ akpanikọ anam ete ye eka mi ye mme ufan mi ẹsinịm ikọ mi . ”
	Edi edieke ọsọn̄ọde ada ayadia ediwak ufọn , utọ nte ndinyene uko , ndinen̄ede n̄kpere Jehovah , mbon oro ẹmade fi ẹyenyụn̄ ẹkpono fi . ”
	Ẹda akpanikọ ẹbọbọ ke isịn ( Se ikpehe 3 - 5 )
	Ke nsonso oro , bụt ama esinam mi , esịt ikesinyụn̄ inemke mi . ”
	Ndusụk nditọ ufọkn̄wed nnyịn ẹma ẹtọn̄ọ ndida n̄kpọsọn̄ ibọk , ndusụk ikamaha ndidi n̄wed aba .
	Uwem mmọ ikọwọrọke n̄kpọ .
	Enye ọdọhọ ete : “ Mmesiti ke n̄kere enyịn̄ ndian Jehovah , ke Satan onyụn̄ ada idomo an̄wana ekọn̄ ye ami .
	Esịt esinen̄ede enem mi ke ini mbede idomo . ”
	Ẹsịne edinen ido nte ukwak ikpanesịt ( Se ikpehe 6 - 8 )
	Enenem mi idahaemi ndikwọrọ ikọ nnọ mmọ . ”
	Oro esinam mi mfiọk nte n̄kpan̄wamde mmọ .
	Ke ini mben̄ede idem , mmesikeme ndineme se idin̄wamde mmọ . ”
	Mmesikot kpukpru n̄kpọ oro esop Abasi ẹsion̄ode ẹnọ mme uyen .
	Oro esin̄wam mi n̄keme ndiwụt mmọ n̄kpọ ke Bible m̀mê ke jw.org oro edin̄wamde mmọ . ”
	Ẹda mben̄eidem ndikwọrọ eti mbụk emem ẹsịne ke ukot ( Se ikpehe 9 - 11 )
	Nso idi kiet ke otu “ enyịm ikan̄ ” Satan ?
	Edi idahaemi mmesiben̄e idem nnọ mbono esop , mmesinyụn̄ ndomo ndibọrọ mbụme utịm ikaba m̀mê ikata .
	Isimemke , edi esinem mi ke idem mma mbọrọ mbụme .
	Nditọete ẹsisọn̄ọ mi idem .
	Kpukpru ini oro nnyọn̄de mbono esop , mmesikụt ke Jehovah ama mi . ”
	Ẹda mbuọtidem ẹsịne nte akwa otuekọn̄ ( Se ikpehe 12 - 14 )
	Ẹbọ ndụn edinyan̄a ẹyara ( Se ikpehe 15 - 18 )
	Mmedikụt ke mme owo ẹsima ndikpan̄ utọn̄ ke ini mmọ ẹkụtde ke imenen̄ede ima Bible , ke imonyụn̄ iyom ndin̄wam mmọ . ”
	Ẹkama akan̄kan̄ eke spirit ( Se ikpehe 19 - 20 )
	Jehovah iditreke - tre ndin̄wam nnyịn isọn̄ọ ida in̄wana ye enye !
	Ntak emi anade ika iso ima nditọete nnyịn ?
	Ntak emi Paul ekewetde leta oro ẹkotde idahaemi n̄wed Mme Hebrew ?
	( Kot Mme Hebrew 10 : 36 - 39 . )
	Ntak emi se Paul ekewetde ke n̄wed Mme Hebrew ebehede nnyịn mfịn ?
	Nso idi ibuotikọ isua 2016 , ndien ntak emi ibuotikọ isua emi odotde ?
	Itien̄wed emi ke ẹda ibuotikọ isua 2016 ẹto .
	Ibuotikọ isua 2016 : “ Ẹyak ima nditọete mbufo osụk akaka iso . ” — Mme Hebrew 13 : 1
	Ẹsiwak ndikụt ikọ oro “ ima nditọete ” ke mme n̄wed Ido Ukpono Mme Christian .
	( a ) Nso idi ata akpan ntak emi anade ima nditọete nnyịn ?
	( b ) Tịn̄ ntak en̄wen emi anade ima nditọete nnyịn .
	Jesus ama etịn̄ ke n̄kpọ eyenen̄ede ọsọn̄ ini oro .
	Nso ke ana inam idahaemi mbemiso akwa ukụt edide ?
	( a ) Nso ifet ke inyene ndiwụt nditọete nnyịn ke imama mmọ ?
	( b ) Tịn̄ nte ikọt Jehovah ẹwụtde ke imama nditọete mmimọ .
	Didie ke ikeme ‘ nditi mmọ emi ẹdude ke n̄kpọkọbi ’ ?
	“ Ẹti mmọ emi ẹdude ke n̄kpọkọbi . ”
	“ Yak kpukpru owo ẹkpono ndọ . ”
	Didie ke ndiyụhọ ye se inyenede edinam nnyịn ima nditọete nnyịn ?
	“ Ẹyụhọ ye se mbufo ẹnyenede . ”
	Didie ke “ ndinen̄ede nnyene uko ” edin̄wam nnyịn ima nditọete nnyịn ?
	Didie ke ikeme ndiwụt ke imama mbiowo esop nnyịn ?
	“ Ẹti mmọ eke ẹdade usụn̄ ke otu mbufo . ”
	Didie ke nnyịn ikeme ndinen̄ede mma nditọete nnyịn ?
	Ndifiọk ke Christ ama nnyịn edinam nnyịn inam nso ?
	Ntak emi Abasi ndima nnyịn akpanamde ima nditọete nnyịn ?
	Ntak emi nnyịn ikpesifende inọ nditọete nnyịn kpa nte Abasi esifende ọnọ nnyịn ?
	1 , 2 . ( a ) ‘ Enọ mfọn Abasi oro inua mîkemeke ndibụk ’ esịne nso n̄ko ?
	( Kot 2 Corinth 1 : 20 . )
	3 , 4 . ( a ) Esitie fi didie ke idem ke ini owo ọnọde fi n̄kpọ ?
	( b ) Didie ke enọ ekeme ndikpụhọde uwem fo ?
	Ntak emi Abasi ndikọnọ eyen esie edikpa ke ibuot nnyịn okponde akan n̄kpọ ekededi emi owo akpanamde ọnọ nnyịn ?
	( a ) Nso ke afo enen̄ede oyom Abasi anam ọnọ fi ke ini iso ?
	( b ) Tịn̄ n̄kpọ ita oro enọ mfọn Abasi edinamde nnyịn inam .
	Ima oro Christ amade nnyịn akpanam nnyịn inam nso ye nso ?
	Ndien owo eke amade mi , Ete mi ayama enye , ami nyonyụn̄ mma enye nnyụn̄ n̄wụt enye idem in̄wan̄ - in̄wan̄ . ” — John 14 : 21 ; 1 John 5 : 3 .
	Mme mbụme ewe ke ikpobụp idem nnyịn ke ini Editi emi , ndien nso ke ibọrọ mbụme oro akpanam nnyịn inam ?
	( Kot 1 Timothy 2 : 9 , 10 . )
	( a ) Ima oro imade Jehovah ye Jesus edinam nnyịn ikwọrọ ikọ didie ?
	( b ) Didie ke idin̄wam nditọete nnyịn ke esop sia imade Jesus ?
	Nso en̄wen ke ikpanam ke ntak emi imade Abasi ?
	Nso ke Jesus ekesinam ndiwụt ke imama mme owo ?
	Ndi emekeme ndin̄wam nditọete fo oro ẹsọn̄de ẹkwọrọ ikọ ?
	Didie ke afo ekeme ndiwụt nditọete fo ke amama mmọ ?
	( Kot Luke 14 : 12 - 14 . )
	16 , 17 . ( a ) Nso ke ikpekpep ito uwụtn̄kpọ oro Jesus ọkọnọde aban̄a edidem ye ifịn esie ?
	( b ) Nso ke uwụtn̄kpọ emi akpanam fi anam ?
	Nso ikan̄wam Lily ekeme ndiyọ Carol ?
	Nyom ndikụt nte enye edinamde n̄kpọ ke ini enye edifọnde ima . ”
	Nso ke ‘ enọ mfọn Abasi oro inua mîkemeke ndibụk ’ edinam fi anam ?
	[ 1 ] ( ikpehe 18 ) Ẹkpụhọ ndusụk enyịn̄ ke ibuotikọ emi .
	Nso ikanam usen Usọrọ Pentecost eke isua 33 edi ata akpan usen , didie ke se iketịbede usen oro okosu se N̄wed Abasi eketịn̄de ?
	( a ) Ntak emi se iketịbede ke Pentecost eke isua 33 ekpebehede nnyịn ?
	( b ) Etie nte nso akpan n̄kpọ en̄wen eketịbe ediwak isua ko ke edem ke ukem usen oro ẹkesinịmde Pentecost ?
	Nso iwụt ke Abasi isiyetke mme owo aran ke ukem usụn̄ ?
	Nso ke ẹnọ kpukpru mbon oro ẹyetde aran , ndien nso ke emi anam mmọ ẹnịm ?
	Nso ke ana kpukpru mbon oro ẹyetde aran ẹnam man ẹka heaven ?
	Apostle Peter ọkọdọhọ ete : “ Ke ntak emi , nditọete , ẹdọdiọn̄ ẹsịn ofụri ukeme mbufo ndinam ikot eke ẹkekotde mbufo ye edimek eke ẹkemekde mbufo ẹnyene nsọn̄ọ ; koro edieke mbufo ẹkade iso ndinam mme n̄kpọ emi mbufo idituakke ukot iduọn̄ọ .
	Ntem ke ẹdiberede usụn̄ ẹnịm ata in̄wan̄ ẹnọ mbufo ndibe ndụk nsinsi obio ubọn̄ Ọbọn̄ ye Andinyan̄a nnyịn Jesus Christ . ”
	8 , 9 . ( a ) Ntak emi ata ediwak ikọt Abasi mîkemeke ndifiọk nte Abasi esiyetde owo aran ?
	( b ) Owo oro ẹyetde aran esinam didie ọdiọn̄ọ ke Abasi eyet imọ aran ndika heaven ?
	Enye ọkọdọhọ mmọ ete : “ Mbufo ikọbọhọ spirit ufụn oro anamde ẹfiak ẹkop ndịk , edi mbufo ẹkebọ spirit emi anamde ẹda nnyịn ẹnyene nte nditọ , onyụn̄ oto ke spirit emi nnyịn ifiori ite : ‘ Abba , Ete ! ’
	Akpa n̄wed John 2 : 27 ọdọhọ ke mbon oro ẹyetde aran iyomke owo ndomokiet ekpep mmimọ n̄kpọ . Nso ke emi ọwọrọ ?
	Nso ke owo oro ẹyetde aran ekeme ndikere , edi nso ke enye enịm ?
	Nso isinam mbon oro ẹyetde aran mîdorike enyịn aba ndidụn̄ ke isọn̄ ke nsinsi ?
	Ntak emi idọhọde ke mbon oro ẹyetde aran isiyomke ndikpa man ẹsọsọp ẹdaha heaven ?
	Nso ikeme ndinam owo ekere ke ekeme ndidi Abasi eyet imọ aran ?
	Isan̄a didie ifiọk ke idịghe kpukpru mbon oro Abasi ọnọde spirit esie ke enye emek ẹka heaven ?
	17 , 18 . ( a ) Ata ediwak ikọt Abasi mfịn ẹdori enyịn ndidu uwem ke m̀mọ̀n̄ ?
	Didie ke Zechariah 8 : 23 osu mfịn ?
	1 , 2 . ( a ) Jehovah ọkọdọhọ ke nso iditịbe ke eyo nnyịn emi ?
	( b ) Mme mbụme ewe ke ẹdibọrọ ke ibuotikọ emi ?
	Ntak emi nnyịn mîkemeke ndinen̄ede mfiọk m̀mê anie ke otu mbon oro ẹyetde aran edika heaven ke akpatre ?
	Nso ke mbon oro ẹyetde aran ẹkpenen̄ede ẹkere ẹban̄a , ndien ntak - a ?
	Nso ke mbon oro ẹyetde aran mîsiyomke mme owo ẹnam ye mmimọ , ndien ntak - a ?
	Ntak emi anade ikpeme nte inamde n̄kpọ ye mbon oro ẹtade uyo ẹnyụn̄ ẹn̄wọn̄de wine ke ini Editi ?
	( Se ekebe oro “ Ima ‘ Inamke Ido Eke Mîdotke . ’ ” )
	Jesus ọkọdọhọ mme mbet esie ete : “ Kpukpru mbufo ẹdi nditọete . ”
	Didie ke ikeme ndiwụt ke imokpono mbon oro Jehovah eyetde aran ?
	Ntak emi mîfọnke ida nditọete nnyịn nte abasi ?
	Ntak emi nnyịn mîkpayakke ibat mbon oro ẹtade uyo ẹnyụn̄ ẹn̄wọn̄de wine ke ini Editi afịna nnyịn ?
	“ Jehovah ọmọfiọk mmọ eke ẹnyenede enye . ”
	Ndi Bible asiak ibat mbon oro ẹyetde aran , emi ẹdidude ke isọn̄ ke ini akwa ukụt ọtọn̄ọde ?
	Nso ke ikpọfiọk iban̄a mbon oro Jehovah emekde ndika heaven ?
	Ini oro , ibat ibat owo ke otu mbon oro ẹyetde aran ke Abasi akada ewet N̄wed Abasi Christian Usem Greek .
	anam nnyịn inen̄ede ikpere Abasi ye mme owo ?
	Kpa ye oro Jehovah okon̄de akan ke ofụri ekondo , ntak emi enye enyịmede mme owo ẹtiene imọ ẹnam utom ?
	Nso akpan utom ke Jehovah akayak Jesus etiene anam ?
	Nso utom ke Jehovah ọkọnọ Adam , ndien ntak - a ?
	Ke uwụtn̄kpọ , enye ama ayak Adam osio mme unam enyịn̄ .
	Nso utom ke mme owo ẹketiene Abasi ẹnam man uduak esie osu ?
	Ewe utom ke Jehovah ọdọhọ nnyịn inam , ndien ndi enye ikpekemeke ndinam utom emi ke idemesie ?
	Apostle Paul ekewet ete : “ Sia inamde utom ọtọkiet ye enye , nnyịn n̄ko imekpe mbufo ubọk ite ẹkûbọ mfọnido Abasi oro owo mîdotke edi ẹtaba uduak esie . ”
	Nso ke Jesus eketịn̄ aban̄a ndinam utom ye Ete esie ?
	Ntak emi utom ukwọrọikọ esinamde nnyịn ikop inemesịt ?
	Nso ke ndusụk owo ẹtịn̄ ẹban̄a ndinam utom ye Jehovah ?
	Franco emi odụn̄de ke Italy ọdọhọ n̄ko ete : “ Jehovah esida Ikọ esie , ye mme n̄kpọ en̄wen oro enye ọnọde nnyịn eti nnyịn kpukpru usen ke imọ imama nnyịn , inyụn̄ ima kpukpru se inamde inọ imọ , kpa ye oro nnyịn ikemede ndikere ke se inamde inọ enye ikemke .
	Ntak edi oro n̄kopde inemesịt ndinam utom ye Abasi . ”
	Nso ikanam Jehovah ye Jesus ẹnen̄ede ẹkpere kiet eken ?
	Ntak emi utom ukwọrọikọ anamde nnyịn itetịm isan̄a ikpere Abasi ye nditọete nnyịn ?
	Jesus ọkọdọhọ ete : “ Man mmọ ẹkpedi kiet kpa nte nnyịn idide kiet . ”
	Nnyịn iyokụt ke ọfọn ibuọt idem ye enye inyụn̄ itiene ndausụn̄ esie .
	Nso idinam nnyịn itetịm ikpere Jehovah ye nditọete nnyịn ke obufa ererimbot ?
	Nso ke eyenete kiet ke Australia etịn̄ aban̄a utom ukwọrọikọ
	Joel emi odụn̄de ke Australia ọdọhọ ete : “ Utom ukwọrọikọ anam mi n̄kụt ke ererimbot emi enen̄ede ekpere utịt .
	Ke ini n̄kade ukwọrọikọ , mmesikụt mfịna oro mme owo ẹnyenede nnyụn̄ n̄kụt ufọn oro mbọde ke ntak emi nnamde se Bible ọdọhọde .
	Utom ukwọrọikọ anam mi n̄ka iso n̄kpep ndisụhọde idem , nnyụn̄ mbuọt idem ye Jehovah ye nditọete mi . ”
	Ntak emi nnyịn ndika iso n̄kwọrọ ikọ owụtde ke spirit Abasi an̄wam nnyịn ?
	Ndi ekpekeme ndinam utọ utom emi mbịghi ?
	Nso ke ukwọrọikọ enyene ndinam ye se Jehovah aduakde ndinam nnọ mme owo ?
	Didie ke ndikwọrọ ikọ owụt ke imanam ewụhọ emi okponde akan ?
	Afo ada didie ifet oro Abasi ọnọde fi ndikwọrọ eti mbụk ?
	Mmọnọ fi odudu , nnọ fi Ikọ mi , mmọdọhọ mme angel mi ẹkpeme fi , nnọ fi mme owo emi afo edinamde utom emi kiet , nnọ fi ukpep nnyụn̄ nteme fi nte edinamde utom emi . ’
	Nso akwa ifet ke edi ntem ndinam se Jehovah ọdọhọde nnyịn inam , ndinyụn̄ nnam utom ye enye ! ”
	Mma ndọhọ owoekọn̄ oro ke ẹma ẹkọkọbi mi ke ntak oro mmen̄kamaha ndidụk ekọn̄ .
	N̄KAMANA ke 1926 ke Crooksville , Ohio , ke United States .
	Ete ye eka mi ikesikaha ufọkabasi , edi mmọ ẹma ẹsidọhọ nnyịn nditọ mmọ itiaita ika ufọkabasi .
	Margaret Walker ( ọyọhọ owo iba ọtọn̄ọde ke ufien ) ekekpep mi Bible
	Ini oro , Margaret Walker , mbọhọidụn̄ nnyịn emi ekedide Ntiense Jehovah , ama esidi ufọk nnyịn edikpep eka mi Bible .
	Edi mma nsidomo ndikpan̄ utọn̄ ke nneme mmọ .
	Usen kiet , ke ini enye ekedide edikpep eka mi Bible , enye ama obụp mi ete : “ Ndi ọmọfiọk enyịn̄ Abasi ? ”
	Mma mbọrọ enye nte : “ Idụhe owo emi mîfiọkke ke enyịn̄ esie edi Abasi . ”
	Enye ama ọdọhọ n̄kot Psalm 83 : 18 .
	Ke ini n̄kokotde , mma n̄kụt ke Abasi ekere Jehovah .
	Mma mfehe n̄kọdọhọ mme ufan mi nte : “ Ẹma ẹsịm ufọk mbubreyo emi , ẹkot Psalm 83 : 18 man ẹfiọk enyịn̄ Abasi . ”
	Usen oro ke n̄kọtọn̄ọ ndikwọrọ ikọ .
	Mma n̄kpep Bible nnyụn̄ nna baptism ke 1941 .
	Ikebịghike , ẹma ẹdọhọ nsinịm Ukpepn̄kpọ N̄wed Esop .
	Mma ndọhọ eka mi ye nditọeka mi ẹsidụk , ndien kpukpru mmọ ẹma ẹtọn̄ọ ndidụk Ukpepn̄kpọ N̄wed Esop oro n̄kesinịmde .
	Ndusụk ini , ke ini eka mi akade mbono esop , ete mi esibịne enye okomụm , odụri edisịn ke ufọk .
	Edi eka mi esito usụn̄ en̄wen efehe ọwọrọ aka kpa mbono esop .
	Mma ndọhọ ikpọ mbonekọn̄ ke nyomke ndidi owoekọn̄ .
	Ke ini ẹkemende mi ẹka esop ke urua iba ẹbede , ekpeikpe ama ọdọhọ ete : “ Nte ami nte ami , n̄kpọkọbi fi nduọk ukpọhọde .
	Mma ndọhọ nte : “ Ọbọn̄ mi , etie nte owo ikanamke fi ọdiọn̄ọ ke ndi ọkwọrọ ikọ .
	Iwakke enyịnusụn̄ owo emi mmen̄kwọrọke ikọ , mmọkwọrọ eti mbụk Obio Ubọn̄ Abasi nnọ ata ediwak owo ke obio emi . ”
	Mma mbọn̄ akam nnọ Jehovah nte : “ Mbọk n̄wam mi ke ndikemeke ndisịne ke ufọk - n̄kpọkọbi ke ofụri isua ition . ”
	Enye ekekere Paul .
	Nnyịn mbiba ima ida ke mben window ise an̄wa .
	Enye ama obụp mi ete , “ Da ikpọn , nsida fi idi mi ? ”
	Mma mbọrọ , “ Ndi Ntiense Jehovah . ”
	Mma ndọhọ , “ Mme Ntiense Jehovah isikaha ekọn̄ , isinyụn̄ iwotke owo . ”
	Mma ndọhọ , “ Idiọn̄ọke . ”
	Enye ama ọdọhọ mi ete , “ Mma n̄kot n̄wed mbufo ke ini n̄kodude ke ufọk - n̄kpọkọbi en̄wen ke isua 15 . ”
	Ami ye nditọete oro ẹkekọbide ke Ashland ke Kentucky , sia nnyịn mîkamaha ndidụk ekọn̄
	Nte ikesisan̄ade ikwọrọ ikọ ke ubet n̄kpọkọbi edi oro .
	Mma n̄kere nte n̄kpọ eketiede ye eka ye nditọeka mi ke ntak se ete mi ọkọdọhọde mi .
	Enye ọkọdọhọ mi ete : “ Edieke n̄kemede ndinam fi ọkpọn̄ ufọk , idisọn̄ke mi ndinam eka ye nditọeka fo ẹtre ufọkabasi mbufo . ”
	Mma ndọhọ enye nte : “ Oro ọfọn etieti , edi ndidụkke ekọn̄ . ”
	Mma ntịn̄ se 2 Timothy 2 : 3 ọdọhọde nnọ enye nte ke “ ndi owoekọn̄ Christ . ”
	Enye ama odop uyo , ekem ọdọhọ , “ nyọn̄ . ”
	Ke oro ebede , ke ini n̄kodụkde akamba mbono ke Cincinnati ke Ohio , mma ndụk mbono oro ẹsinịmde ẹnọ mbon emi ẹyomde ndika Bethel .
	Mma nsinam utom n̄ko ke Itie Mbono ke New York City .
	Mmenyene ediwak ufan ke Bethel ye ke esop nnyịn .
	Mmọdiọn̄ọ ndisem Mandarin Chinese ekpri , mmesinyụn̄ nda n̄kwọrọ ikọ nnọ mbon China emi nsikụtde ke efak .
	Enyene ndusụk usenubọk emi nsinịmde magazine 30 m̀mê 40 .
	Ndikwọrọ ikọ nnọ mbon China ke Brooklyn ke New York
	Mmenyene mfiakn̄ka kiet ke China !
	Enye ama ọbọ mi onyụn̄ ọdọhọ ke imọ ikere Katie .
	Ọtọn̄ọde ke usen oro , ekesidi enye ama okụt mi , enye asan̄a edineme nneme ye ami .
	Mma n̄kpep enye nte ẹsikotde mme mfri ye ikọn̄ ke Ikọmbakara .
	Mma nsikwọrọ ikọ nnọ enye , enye ama onyụn̄ ọbọ mi n̄wed Bible Ekpep .
	Edi ke urua ifan̄ ẹbede , n̄kekwe enye aba .
	Ke urua oro eketienede , enye ama ọnọ mi fon onyụn̄ ọdọhọ ete : “ Tịn̄ ikọ ye owo ke China . ”
	Mma ndọhọ enye ke ndiọn̄ọke owo ndomokiet ke China .
	Edi enye ama osụk eyịre mi , ntre mma mbọ enye fon oro nnyụn̄ ndọhọ , “ Hello , n̄kere Robison . ”
	Owo oro ama ọdọhọ ete : “ Robby , ami Katie ke edi .
	Mma ndọhọ enye : “ Nyanam se n̄kemede .
	Sọsọn̄ọ nte anamde mi ndiọn̄ọ ebiet emi odude . ”
	Ke mma n̄kafiak nneme nneme ye eyeneka Katie ini kiet kpọt , n̄kekwe enye aba .
	Edieke Abasi amade , enye ayanam mbon mi ye mme ufan mi oro ẹma ẹkekpan̄a ẹset ẹdidu uwem ke obufa ererimbot .
	Brọda Corwin Robison ama akpa ke ini ẹkesụk ẹtịmde mbụk emi . Enye ama ọsọn̄ọ ada ye Jehovah tutu esịm usen emi enye akpade .
	Didie ke se Abraham ọkọfiọkde aban̄a Jehovah ye se iketịbede ke uwem esie akanam enye enen̄ede ọbuọt idem ye Jehovah ?
	Nso ke Abraham akanam man enye aka iso edi ufan Abasi ?
	Didie ke afo ndikpebe Abraham edin̄wam fi edi ufan Jehovah ?
	1 , 2 . ( a ) Isan̄a didie ifiọk ke mme owo ẹkeme ndidi ufan Abasi ?
	3 , 4 . ( a ) Afo ekere ke ewe ekedi n̄kponn̄kan idomo oro Abraham okosobode ? ( b ) Ntak emi Abraham ekenyịmede ndiwa Isaac eyen esie ?
	Abraham akasan̄a didie edifiọk Jehovah , ndien nso ke emi akanam enye anam ?
	Nso idin̄wam nnyịn itetịm idi ufan Jehovah ?
	9 , 10 . ( a ) Ndinyene eti ufan etie nte nso ?
	( b ) Nso iwụt ke ama enem Abraham ndika iso ndi ufan Jehovah ?
	Ama enen̄ede enem Abraham ndidi ufan Abasi , enye ama onyụn̄ anam se enye ekekemede man enye aka iso edi ufan Jehovah .
	Nso ikanam afịna Abraham ke ini Abasi okoyomde ndisobo Sodom ye Gomorrah , ndien didie ke Jehovah akan̄wam enye ?
	12 , 13 . ( a ) Se Abraham ọkọfiọkde aban̄a Jehovah ye se iketịbede ke uwem esie akanam enye anam nso ?
	( b ) Didie ke Abraham okowụt ke imọbuọt idem ye Jehovah ?
	Ndi enyene ibet Abasi emi ọsọn̄de fi ndinịm , didie ke uwụtn̄kpọ Abraham ekeme ndin̄wam fi ?
	Abraham ye Sarah ẹfiọk Jehovah ẹnyụn̄ ẹtuak ibuot ẹnọ enye
	Abraham akpa “ ke ama ọkọsọn̄ onyụn̄ oyụhọ ”
	Isan̄a didie ifiọk ke Abraham ikatuaha n̄kpọfiọk ndikop uyo Jehovah ?
	Uwa ufak Christ edi n̄kponn̄kan n̄kpọ emi Abasi ye Jesus ẹnamde ndiwụt ke imama nnyịn .
	Nso ke afo ebiere ndinam , ndien nso ke idineme ke ibuotikọ oro etienede ?
	( Kot Mme Hebrew 6 : 10 - 12 . )
	Ke ibuotikọ oro etienede , nnyịn iyeneme iban̄a mme asan̄autom Abasi ita oro ẹkedide ufan Abasi .
	Ruth ndikedi ufan Jehovah ekpep nnyịn nso ?
	Nso ikanam Edidem Hezekiah edi ata ufan Jehovah ?
	Nso ikanam Mary eka Jesus edi ufan Jehovah Abasi ?
	1 - 3 . ( a ) Nso inam inịm ke nnyịn imekeme ndidi ufan Abasi ?
	( b ) Mmanie ke idineme iban̄a ke ibuotikọ emi ?
	Nso ikọsọn̄ Ruth ndibiere , ntak emi n̄kpọ emi ọkọsọn̄de enye ndibiere ?
	( a ) Nso ke Ruth ekebiere ndinam ?
	( b ) Ntak emi Boaz ọkọdọhọde ke Ruth ekefehe edidụk idak mba Jehovah oyom ubọhọ ?
	Nso idin̄wam mbon oro mîmaha ndiyak idem nnọ Jehovah ?
	9 , 10 . ( a ) Nso ikpakanam Hezekiah ayat esịt ye Jehovah ?
	( b ) Ntak emi nnyịn mîkpayatke esịt ye Jehovah ?
	( c ) Ntak emi nnyịn mîkpekereke ke ufọk oro itode ayanam nnyịn inam eti m̀mê idiọk ?
	Ediwak uyen ẹsibiere ndinam n̄kpọ Jehovah kpa ye oro ẹtode idiọk ufọk ( Se ikpehe 9 , 10 )
	Nso ikanam Hezekiah edi kiet ke otu nti ndidem ke Judah ?
	( Kot 2 Ndidem 18 : 5 , 6 . )
	Ukem nte Hezekiah , nso ke ediwak owo ẹnam mfịn ndiwụt ke idi ufan Jehovah ?
	Ntak emi nnyịn ikerede ke idịghe ekpri utom ke ẹkenọ Mary , edi enye akanam n̄kpọ didie ke ini Gabriel eketịn̄de n̄kpọ emi ọnọ enye ?
	Nso iwụt ke Mary ama esinen̄ede akpan̄ utọn̄ ?
	Ke ini iba emi , Mary ama akpan̄ utọn̄ , eti se enye okokopde , onyụn̄ enen̄ede etie ekere . — Kot Luke 2 : 16 - 19 , 49 , 51 .
	Nte Mary ekesitịn̄de ikọ anam nnyịn idiọn̄ọ ke enye ekedi nso utọ owo ?
	Didie ke ikeme ndikpebe mbuọtidem Mary ?
	Nso ke Abasi edinam inọ nnyịn edieke ikpebede mbon oro ẹkenyenede mbuọtidem ke Bible ?
	EWE usen ke esịt ekenen̄ede enem fi akan ?
	Ndi usen emi akanamde ndọ m̀mê usen emi akpa eyen fo akamanade ?
	Anaedi enen̄ede enem fi ndinam n̄kpọ Jehovah tọn̄ọ akana baptism .
	Ntak emi akpanade ika iso inam n̄kpọ Jehovah ye idatesịt ?
	Ti ke Jesus ọkọdọhọ ete : “ Ẹtiene mi , kpukpru mbufo emi ẹkpade utom ẹnyụn̄ ẹbiomde ndodobi mbiomo , ndien nyọnọ mbufo nduọkodudu .
	Ẹmen ọkpọnọ mi ẹkọn̄ọ ke itọn̄ mbufo ẹnyụn̄ ẹkpebe mi , koro ami mmenyene ifụre ifụre ido nnyụn̄ nsụhọde idem , ndien mbufo ẹyekụt nduọkodudu ẹnọ ukpọn̄ mbufo .
	Nnyịn inam n̄kpọ inọ Abasi inemesịt emi ọnọde nnyịn uwem .
	Da Héctor emi ekedide esenyịn oro asan̄ade - san̄a ke isua 40 ke uwụtn̄kpọ .
	Enye ọdọhọ ete : “ Esifịna mi ndikụt nte edide eyo esiere idem etetịm ọdiọk n̄wan mi , isinyụn̄ imemke utom ndise mban̄a enye , edi nsiyakke oro anam mi n̄kûkop inemesịt ndinam n̄kpọ nnọ ata Abasi .
	Ndifiọk ke Jehovah emi mîkobotke owo ke ikpîkpu enịm mi uwem esịm mfịn , anam nnen̄ede mma enye nnyụn̄ nnam n̄kpọ esie ke ofụri esịt .
	Mmesidomo ndisịn idem n̄kwọrọ ikọ nnyụn̄ nnam n̄kpọ Obio Ubọn̄ edi akpa ke uwem mi , man n̄ka iso n̄kop inem ndinam n̄kpọ Abasi . ”
	Jehovah ọnọ Eyen esie edikpa ọnọ nnyịn man ikeme ndikop inem uwem .
	Bible ọdọhọ ke “ Abasi ama enen̄ede ama ererimbot tutu enye ọnọ ikpọn̄ - ikpọn̄ edibon Eyen esie , man owo ekededi eke ọbuọtde idem ye enye okûtak edi enyene nsinsi uwem . ”
	Jesús ama ọkpọn̄ utom oro enye akanamde , onyụn̄ okop inemesịt ndinam n̄kpọ Jehovah ke ediwak isua
	N̄kanam man nnyene ediwak okụk .
	Emi ama anam enen̄ede ọdọn̄ mi ndinam n̄kpọ esie .
	Ntre , mma nyak uwem mi nnọ Jehovah nnyụn̄ nna baptism .
	Ke mma n̄kanam utom ke ofụri isua 28 , mma mbiere ndikpọn̄ utom oro man ntọn̄ọ utom usiakusụn̄ ofụri ini . ”
	Ndi emeti nte ekesidude uwem ke ini mûkọdiọn̄ọke Jehovah ?
	Apostle Paul ama eti mme Christian ke Rome ke mmọ ‘ ẹkedi ifịn idiọkn̄kpọ , ’ edi ke mmọ “ ẹma ẹkabade ẹdi ifịn edinen ido . ”
	“ Isua oro ndade nnam n̄kpọ Jehovah ke nnen̄ede n̄kop inemesịt n̄kan ke uwem mi . ” — Jaime
	Enye ọdọhọ ete : “ Sụn̄sụn̄ mma ndifiọk ke Abasi emi edide edima Ete , emi esinyụn̄ atuade owo mbọm odu .
	Ndinịm ibet Abasi enen̄ede an̄wam mi .
	Ekpedi n̄kokpụhọkede , ekeme ndidi ẹkpekewot mi nte ẹkewotde ndusụk ufan mi oro ikesitopde ita kiet .
	Mme isua oro ndade nnam n̄kpọ Jehovah ke nnen̄ede n̄kop inemesịt n̄kan ke uwem mi . ”
	Didie ke Jonathan , eyen Edidem Saul , ọkọsọn̄ọ ada ye Jehovah ?
	Didie ke ikeme ndisọn̄ọ nda ye Abasi ke ini ikerede ke owo oro akpanade isụk ibuot inọ idotke se ikpokponode ?
	Didie ke ikeme ndisọn̄ọ nda ye Jehovah ke ini mme owo ẹdade se inamde ke usụn̄ en̄wen , m̀mê ẹnamde n̄kpọ ye nnyịn ke usụn̄ oro mîfọnke ?
	Didie ke Jonathan okowụt nte owo ekemede ndisọn̄ọ nda ye ufan esie ?
	Nso ke Jonathan ekenen̄ede ada ke akpan n̄kpọ , ndien nnyịn isan̄a didie idiọn̄ọ ?
	( a ) Nso idinam nnyịn inen̄ede ikop inemesịt ?
	Ntak emi ọkọsọn̄de nditọ Israel ndika iso nnam n̄kpọ Jehovah ke ini Saul ekedide edidem ?
	Nso iwụt ke Jonathan ama ọsọn̄ọ ada ye Jehovah ?
	Didie ke ndikpono mbon oro Jehovah ọdọhọde isụk ibuot inọ owụt ke imọsọn̄ọ ida ye enye ?
	Jonathan akanam didie ọdiọn̄ọ owo emi enye akpadade ọnọ ?
	Didie ke ima oro imade Jehovah an̄wam nnyịn isọn̄ọ ida ye enye ?
	Didie ke ndisọn̄ọ nda ye Abasi edin̄wam nnyịn ke ini mfịna odude ke ubon ?
	Nso ke ikpanam edieke eyenete mînamke n̄kpọ ye nnyịn ke eti usụn̄ ?
	Ini ewe ke ana ida ye Jehovah utu ke ndinam se imade ?
	[ 1 ] ( ikpehe 9 ) Ẹkpụhọ ndusụk enyịn̄ .
	Ntak emi Abner mîkanamke n̄kpọ ye David nte Jonathan akanamde ?
	Mme edu ewe ẹdin̄wam nnyịn isọn̄ọ ida ye Abasi , didie ke mmọ ẹdin̄wam nnyịn ?
	Didie ke David okowụt ke ida ye Abasi ?
	( a ) Didie ke David okowụt ke imọsọn̄ọ ida ye Abasi ?
	( b ) Mmanie en̄wen ke idineme iban̄a ?
	Abishai ndikoyom ndiwot Saul ekpep nnyịn nso ?
	Kpa ye emi isimade ndida nnọ mme ufan ye mbonubon nnyịn , ntak emi anade inen̄ede ikpeme idem ?
	Didie ke eyenete an̄wan kiet ọkọsọn̄ọ ada ye Jehovah ke ini ẹkesiode eka esie ẹfep ke esop ?
	Mme edu ewe ẹdin̄wam nnyịn isọn̄ọ ida ye Abasi ?
	Nso ke mbụk Abner , Absalom , ye Baruch ekpep nnyịn ?
	Edi amaedi afo , afo osụk oyom ikpọ n̄kpọ ọnọ idemfo .
	Tịn̄ ntak emi edisọn̄de nnyịn ndida ye Abasi edieke imade ndinam se inemde nnyịn .
	Ke mma n̄kọbọn̄ akam ediwak ini nnọ Abasi nnyụn̄ ntua eyet , mma ntre ndisiwet enye leta .
	Didie ke Nathan akada ọnọ Jehovah ye David ke ini David akanamde idiọkn̄kpọ ?
	Didie ke afo ekeme ndida nnọ Jehovah , ufan fo m̀mê mbonubon mbufo ?
	Ntak emi akanade Hushai enyene uko man ekeme ndisọn̄ọ nda ye Abasi ?
	Ntak emi uko edin̄wamde nnyịn isọn̄ọ ida ?
	Mma mbọn̄ akam nnọ Abasi nte an̄wam mi nsọn̄ọ nda ye enye .
	Idahaemi , esịt osụhọde mmọ , mmesika n̄kese mmọ ini eke mmama . ” — Kot Mme N̄ke 29 : 25 .
	[ 1 ] ( ikpehe 7 ) Ẹkpụhọ ndusụk enyịn̄ .
	“ Anie ke otu mbufo emi oyomde ndibọp tọwa mîdibemke iso isụhọde itie ibat se iditakde , man okụt m̀mê enye enyene okụk emi ekemde ndida mbọp mma ? ” — LUKE 14 : 28 .
	Nso ke ndikpon ndiọn̄ọ idem ọwọrọ , ndien didie ke Daniel okowụt ke imọdiọn̄ọ idem ?
	Nso idin̄wam fi ọfiọk m̀mê emebiere ke ofụri esịt fo ndina baptism ?
	Nso ke ndiyak idem nnọ Abasi ọwọrọ , ndien nso ke emi enyene ndinam ye baptism ?
	1 , 2 . ( a ) Nso isinam ikọt Abasi ẹkop inemesịt mfịn ?
	( b ) Didie ke mme ete ye eka ye mbiowo ẹkeme ndin̄wam mme uyen ẹdiọn̄ọ se ndina baptism ọwọrọde ?
	Mbọk yak mbụp fi ise , ‘ Nso inam oyom ndina baptism ? ’ ”
	( Kot Luke 14 : 27 - 30 . )
	( a ) Didie ke ikọ Jesus ye eke Peter ẹnam nnyịn idiọn̄ọ ke baptism edi ata akpan n̄kpọ ?
	( b ) Ewe mbụme ke iyom ndineme mban̄a , ndien ntak - a ?
	( 2 ) Ndi ami ke idemmi mbiere ndinam emi ?
	( 3 ) Ndi mmọdiọn̄ọ se owo ndiyak idem nnọ Jehovah ọwọrọde ?
	4 , 5 . ( a ) Ntak emi mîdịghe ikpọ owo kpọt ẹkpena baptism ?
	( b ) Nso ke ndikpon ndiọn̄ọ idem ọwọrọ ?
	Mme N̄ke 20 : 11 ọdọhọ ete : “ Se eyenọwọn̄ anamde ke ẹda ẹfiọk m̀mê edinam esie asana onyụn̄ enen . ”
	6 , 7 . ( a ) Tịn̄ se ikpakanamde Daniel ọkpọn̄ Abasi ke ini enye okodude ke Babylon . ( b ) Didie ke Daniel okowụt ke imọdiọn̄ọ idem ?
	Uyen oro ọdiọn̄ọde idem isidịghe owo Abasi ke Ufọkmbono Obio Ubọn̄ edi ama esịm ufọkn̄wed enye edi owo ererimbot ( Se ikpehe 8 )
	Enye isidịghe owo Abasi ke Ufọkmbono Obio Ubọn̄ edi ama esịm ufọkn̄wed enye edi owo ererimbot .
	9 , 10 . ( a ) Ntak emi ọfọnde mme uyen ẹkere ẹban̄a nte mmọ ẹkenamde n̄kpọ ke ini ẹkedomode mmọ ?
	11 , 12 . ( a ) Nso ke owo oro oyomde ndina baptism okpokụt ete ke imanam ?
	( b ) Nso idin̄wam fi ada baptism nte Jehovah adade ?
	Nso idin̄wam fi ọfiọk m̀mê emebiere ke ofụri esịt fo ndina baptism ?
	Yak idọhọ ke ufan fo edep ubomisọn̄ ọnọ fi .
	18 , 19 . ( a ) Didie ke ikọ Rose ye Christopher ẹwụt ke ndina baptism anam ikop inemesịt ndinam n̄kpọ Jehovah ?
	( b ) Afo ada didie ndina baptism ?
	Mmada ofụri uwem mi nnam n̄kpọ nnọ Jehovah ye esop esie . ”
	Nso ke ‘ ndikpek owo enịm n̄kpọ ke akpanikọ ’ ọwọrọ ?
	Nso idi “ edisana ido uwem ” ye “ mme edinam uten̄e Abasi ” ?
	Didie ke nditie n̄kere mban̄a uwa ufak Jesus ekeme ndin̄wam fi enen̄ede ọkọm Jehovah ke se enye anamde ọnọ fi ?
	1 , 2 . ( a ) Tịn̄ ntak emi baptism mîdịghe n̄kpọ mbubru . ( b ) Ini ewe ke uyen akpana baptism , ndien ntak - a ?
	Nso ke mme uyen ẹkeme ndikpep nto Timothy ?
	Tịn̄ nte “ Nso ke Bible Ekpep ? ”
	Ekpri eyenete an̄wan kiet ọkọdọhọ ete : “ Mbemiso n̄kanade baptism , mma nsụhọde ntie n̄kpep Bible tutu n̄kụt ke esop Abasi edi emi .
	Nte eyo esierede ntre ke ntetịm n̄kụt ke ndu ke esop Abasi . ”
	Ntak emi owo emi anade baptism okpodude uwem emi owụtde ke enye enyene mbuọtidem ?
	Bible ọdọhọ ete : “ Mbuọtidem eke mîsan̄ake ye utom akpa . ”
	Nso idi “ edisana ido uwem ” ?
	Ke uwụtn̄kpọ , fiak men ekikere fo ka ọfiọn̄ itiokiet emi ẹkebede .
	Siak ndusụk “ edinam uten̄e Abasi , ” ndien didie ke afo akpada mmọ ?
	Nso ikeme ndin̄wam fi anam “ mme edinam uten̄e Abasi ” ? Tịn̄ nte emi an̄wamde ndusụk uyen .
	“ Nso ye nso en̄wen ke esikpep ? ”
	“ Ndi emesika ukwọrọikọ idem ekpededi ete ye eka fo ikaha ? ”
	Ekpri eyenete an̄wan kiet emi ekerede Tilda ọkọdọhọ ete : “ Mma nda se ẹwetde ke mme page emi mbiere se ndinamde .
	Mma nnam kpukpru se n̄kebierede , emi ama an̄wam mi mben̄e idem ndina baptism ke n̄kpọ nte isua kiet ebede . ”
	Ndi ayaka iso anam n̄kpọ Jehovah idem edieke ete ye eka fo ẹtrede ?
	Tịn̄ ntak emi akpanade owo ebiere ke idemesie ndina baptism .
	16 , 17 . ( a ) Nso ikpanam owo akabade edi mbet Christ ?
	( b ) Ewe uwụtn̄kpọ owụt ntak emi ikpọkọmde Abasi ke ndikọnọ Eyen esie edikpa afak nnyịn ?
	Jesus ama ọbọrọ enye ete : “ Afo enyene ndima Jehovah Abasi fo ke ofụri esịt fo ye ke ofụri ukpọn̄ fo ye ke ofụri ekikere fo . ”
	( Kot 2 Corinth 5 : 14 , 15 ; 1 John 4 : 9 , 19 . )
	18 , 19 . ( a ) Ntak emi mîkpanaha ndịk anam fi ndiyak idem nnọ Jehovah ?
	( b ) Didie ke ndinam n̄kpọ Jehovah anam uwem enem fi ?
	Nso ke owo akpanam man odot ndiyak idem nnọ Abasi nnyụn̄ nna baptism ?
	“ Yak Se Jehovah Etide Nnyịn Adat Fi Esịt ” — September 15 , 2013 , page 13 - 14 , ikpehe 4 - 10
	“ Ndi Afo Emenen̄ede Ama Ikọ Abasi ? ” — May 15 , 2011 , page 3 - 5
	“ Mme Uyen — Ẹkûyak Mme Uke Ẹnụk Mbufo Ẹnam Se Mîkpanamke ” — November 15 , 2010 , page 7 - 11
	“ Yak Ọkpọkpọ Ukpepn̄kpọ Ikọ Abasi Enem Fi ” — December 1 , 2002 , page 13 - 18
	“ Nte Jehovah Adade Nnyịn Usụn̄ ” — March 15 , 2000 , page 15 - 19 , ikpehe 3 - 15
	Didie ke utom ukwọrọikọ anam nnyịn idiana kiet ?
	Nso idi ndusụk n̄kpọ emi ikemede ndinam man esop nnyịn adiana kiet ?
	Didie ke ebe ye n̄wan ẹkeme ndidiana kiet ?
	Didie ke ẹkesinam n̄kpọ Jehovah toto ke eset ?
	( a ) Mme Christian eyo mme apostle ẹkesinam n̄kpọ Abasi didie ?
	( b ) Ewe mbụme ke idineme ?
	( Kot 1 Corinth 12 : 4 - 6 , 12 . )
	Nso ke nnyịn ikeme ndinam sia idianade kiet ?
	8 , 9 . ( a ) Nso uwụtn̄kpọ ke Paul ọkọnọ ndiwụt ke ọfọn inen̄ede idiana kiet ?
	( b ) Didie ke ikeme ndinam esop adiana kiet ?
	( Kot Ephesus 4 : 15 , 16 . )
	Didie ke mme asan̄autom unamutom ẹsinam esop adiana kiet ?
	Nso ikeme ndin̄wam ubon ẹdiana kiet ?
	Edieke ebe m̀mê n̄wan fo mînamke n̄kpọ Jehovah , nso ke akpanam man ndọ mbufo aka iso enem ?
	Didie ke mbon emi ẹma ẹkedọ ndọ ẹbịghi ẹkeme ndin̄wam mbufa mme ọdọ ndọ ?
	Nso iditịbe inọ mbon emi ẹdianade kiet ẹnam n̄kpọ Abasi ?
	Nso ke Jehovah ọkọnọ ke eyo Noah ye Moses emi akadade mmọ usụn̄ ?
	Ewe obufa ibet ke Abasi ọkọnọ mme Christian ?
	Didie ke ikeme ndiwụt ke iyom Abasi ada nnyịn usụn̄ ?
	1 , 2 . ( a ) Ewe idiọn̄ọ anyan̄a uwem ediwak owo ?
	Ntak emi nnyịn idụkde ufụn inọ n̄kpa ?
	( a ) Ntak emi Abasi ọkọnọde obufa ewụhọ ke Ukwọ ama okokụre ?
	( b ) Didie ke obufa ewụhọ emi anam ifiọk nte Abasi adade uwem ye iyịp ?
	Nso ke idineme ke ibuotikọ emi , ndien ntak - a ?
	Ntak emi akanade ikọt Abasi ẹnịm Ibet emi Jehovah ọkọnọde mmọ ?
	( a ) Tịn̄ ntak en̄wen emi Jehovah ọkọnọde ikọt esie Ibet . ( b ) Didie ke Ibet ekedi andikpeme m̀mê adausụn̄ ọnọ nditọ Israel ?
	Nso ufọn ke ikeme ndibọ nto Ibet emi Jehovah ọkọnọde nditọ Israel ?
	Nso ikanam Abasi ọnọ ikọt esie obụfa Ibet ?
	Ntak emi ẹkenọde esop Christian obufa ibet , ndien didie ke ibet emi okpụhọde ye enye emi ẹkenọde idụt Israel ?
	Jehovah ama ọnọ mmọ obufa Ibet man mmọ ẹfiọk nte ẹkpedude uwem ye nte ẹkpetuakde ibuot ẹnọ enye .
	Ewe ewụhọ iba ke Jesus ọkọnọ kpukpru nnyịn ?
	13 , 14 . ( a ) “ Obufa ewụhọ ” oro Jesus ọkọnọde aban̄a nso ?
	( b ) Nso ke ikeme ndikpep nto Jesus ?
	Nnyịn idu uwem ke ewe ini , ndien didie ke Jehovah ada nnyịn usụn̄ ?
	Didie ke ikpada ndausụn̄ oro ẹnọde nnyịn ?
	Ndi emenịm ke Jehovah ọnọ nnyịn mme n̄kpọ emi ?
	Ewe n̄wed ke ẹdikụbọde ke obufa ererimbot , ndien nso ufọn ke idibọ ?
	Enye oyonyụn̄ anam ifiọk utom oro ime enyenede ndinam mma ke idem nnyịn .
	Didie ke uwụtn̄kpọ Jephthah ye eke adiaha esie ẹkeme ndin̄wam nnyịn ikûkpebe mbon ererimbot ?
	Ewe itie N̄wed Abasi ekeme ndin̄wam nnyịn ke ini inyenede mfịna ye owo ?
	Didie ke ibuotikọ emi an̄wam fi okụt ke oyom ayak n̄kpọ atak fi ke ntak Obio Ubọn̄ ?
	Nso ikọwọrọ Jephthah ye adiaha esie ?
	Didie ke uwụtn̄kpọ Jephthah ye eke adiaha esie ẹkeme ndin̄wam nnyịn mfịn ?
	4 , 5 . ( a ) Nso ke Jehovah ọkọdọhọ nditọ Israel ẹnam ke ini mmọ ẹkedụkde Isọn̄ Un̄wọn̄ọ ?
	( b ) Psalm 106 ọdọhọ ke nso ufen ke nditọ Israel ẹkebọ ke ntak emi mmọ ẹkesọn̄de ibuot ye Jehovah ?
	Nso ke mme owo ẹnen̄ede ẹma ke ererimbot emi , ndien ntak emi nnyịn mîkpamaha mme n̄kpọ emi ?
	( a ) Nso ke mbon mme Jephthah ẹkenam enye ?
	8 , 9 . ( a ) Didie ke Ibet Moses akan̄wam Jephthah ?
	( b ) Nso ikenen̄ede ibehe Jephthah ?
	Didie ke Bible ekeme ndin̄wam nnyịn inam n̄kpọ ye nditọete nnyịn ?
	Nso ke Jephthah ọkọn̄wọn̄ọ ndinam nnọ Jehovah , ndien nso ke un̄wọn̄ọ esie emi ọkọwọrọ ?
	Didie ke ikọ Jephthah ke Judges 11 : 35 owụt ke enye ama enen̄ede enyene mbuọtidem ?
	Nso ke ediwak nnyịn ikọn̄wọn̄ọ inọ Jehovah , ndien didie ke ikeme ndikpebe Jephthah ?
	Adiaha Jephthah akanam n̄kpọ didie ke ini ete esie ọkọdọhọde ke imayak enye inọ Jehovah ?
	( a ) Didie ke ikeme ndinyene mbuọtidem nte Jephthah ye adiaha esie ?
	( b ) Didie ke Mme Hebrew 6 : 10 - 12 ekeme ndin̄wam nnyịn iyak n̄kpọ atak nnyịn ke ntak Abasi ?
	Nso ke mbụk Jephthah ye adiaha esie ekpep nnyịn , ndien didie ke ikeme ndikpebe mmọ ?
	Nso ke ‘ ndiyak ime anam utom esie ama ’ ọwọrọ ?
	1 , 2 . ( a ) Nso ke ikeme ndikpep nto Gideon ye mbonekọn̄ esie 300 ?
	( Se akpa ndise ibuotikọ emi . ) ( b ) Nso ke Luke 21 : 19 etịn̄ emi owụtde ke ọfọn ika iso ndiyọ ?
	In̄wana ye Satan , ererimbot esie , ye unana mfọnmma nnyịn .
	Nso ke ikeme ndikpep nto mbon oro ẹkeyọde ?
	Ntak emi idọhọde ke ima esinam nnyịn iyọ n̄kpọ ?
	( Kot 1 Corinth 13 : 4 , 7 . )
	Ima oro imade nditọete nnyịn esinam nnyịn iyọ unana mfọnmma mmọ .
	Ntak emi edide Jehovah ikpọn̄ ekeme ndin̄wam nnyịn iyọ ?
	Jehovah “ [ esinam ] nnyịn iyọ inyụn̄ ikop ndọn̄esịt . ”
	Ke ini idomo , didie ke Jehovah ‘ esisio usụn̄ ubọhọ ọnọ nnyịn ’ kpa nte Bible etịn̄de ?
	Nọ uwụtn̄kpọ emi owụtde ke enen̄ede oyom ikpep Ikọ Abasi man ikeme ndiyọ .
	8 , 9 . ( a ) Job 2 : 4 , 5 ọdọhọ ke nso idi akpan ntak emi isisobode idomo ?
	( b ) Nso ke afo ekpeti ke ini osobode idomo ?
	Ndi Satan ama etre ndidori ikọt Abasi ikọ ?
	Ntak emi ikpekerede iban̄a “ mbon oro ẹkeyọde ” ?
	Nso ke ikpep ito mme cherub emi Abasi ekenịmde ke In̄wan̄ Eden ?
	Nso ikan̄wam Job ọyọ afanikọn̄ oro ekesịmde enye ?
	Job akakpa ke enye ama “ ọkọsọn̄ onyụn̄ oyụhọ usen . ” — Job 42 : 10 , 17 .
	Udiana Corinth 1 : 6 ọdọhọ ke Paul ndikọyọ akanam nso ufọn ọnọ nditọete ?
	( Kot 2 Corinth 1 : 6 . )
	15 , 16 . ( a ) Nso “ utom ” ke ana ime anam ama ?
	( b ) Nọ uwụtn̄kpọ oro owụtde nte nnyịn ikemede ndiyak “ ime anam utom esie ama . ”
	Ke ini ikade iso iyọ idomo , iyekeme ndinen̄ede n̄kpebe Christ ( Se ikpehe 15 , 16 )
	17 , 18 . ( a ) Nọ uwụtn̄kpọ oro owụtde ke ana iyọ isịm akpatre . ( b ) Nso ke ikeme ndinen̄ede nnịm nte utịt asan̄ade ekpere ?
	[ 1 ] ( ikpehe 11 ) Eyenem fi ndikot mbụk ikọt Abasi oro ẹyọde mfịn .
	[ 2 ] ( ikpehe 12 ) Bible itịn̄ke m̀mê cherub ifan̄ ke Abasi ọkọdọhọ ẹkpeme In̄wan̄ Eden .
	“ Ẹyak nnyịn . . . ikûsịn ndisop idem ọtọkiet . ” — MME HEBREW 10 : 24 , 25 .
	ufọn oro mbon en̄wen ẹsibọde ke ini idụkde mbono esop .
	1 - 3 . ( a ) Didie ke mme Christian ẹwụt ke imenen̄ede ima ndisop idem ọtọkiet ?
	( Se akpa ndise ibuotikọ emi . ) ( b ) Nso ke idineme ke ibuotikọ emi ?
	Mbono esop oro ama enen̄ede ọsọn̄ọ nnyịn idem onyụn̄ anam itetịm ibuọt idem ye Abasi . ”
	Didie ke ndisop idem ọtọkiet esin̄wam nnyịn ikpep n̄kpọ iban̄a Jehovah ?
	Didie ke mbono esop an̄wam fi anam se ekpepde ke Bible onyụn̄ ọfiọk ndikwọrọ ikọ ọfọn ?
	Didie ke mbono esop esisọn̄ọ nnyịn idem ?
	( Kot Utom 15 : 30 - 32 . )
	Ntak emi ọfọnde isidụk mbono esop ?
	Didie ke isisọn̄ọ nditọete nnyịn idem ke ini isopde idem ye mmọ , ibọrọde mbụme , inyụn̄ ikwọde ikwọ itoro Abasi ?
	( Se n̄ko ekebe oro “ Enye Esikop Idem Inem ke Ini Odụkde Mbono Esop . ” )
	9 , 10 . ( a ) Didie ke ikọ Jesus ke John 10 : 16 ekeme ndin̄wam nnyịn ifiọk ke enen̄ede ọfọn isidụk mbono esop ? ( b ) Didie ke nnyịn ndisidụk mbono esop edin̄wam nditọete emi ubon mmọ ẹsịnde mmọ ?
	“ MMỌDỌN̄Ọ idahaemi etieti , ndien enen̄ede ọsọn̄ mi ndisidụk mbono esop .
	Edi ke ini mmian̄ade nsịm do , se ẹsinamde ke mbono esop esinen̄ede enem mi .
	Idem ọkpọkọm n̄kokopke idem inem ke ntak ubiak edọn̄ , udọn̄ọ esịt , m̀mê ubiak eken oro nsikopde ke ntak udọn̄ọ ikịm an̄wan n̄kụhọ , mmesinen̄ede n̄kop idem inem ke ini mbono esop asuanade .
	“ Mmọn̄eyet ama ọwọrọ mi ke enyịn akpa ini oro n̄kokopde ẹkwọde Ọyọhọ Ikwọ 68 , ‘ emi ibuotikọ edide ‘ Akam Usụhọde Owo . ’
	Ama enen̄ede enem mi nte n̄kakade mbono esop usen oro ! ” — George .
	Didie ke ndidụk mbono esop an̄wam nnyịn inọ Jehovah se inyenede enye ?
	Esitie Jehovah didie ke idem ke ini idụkde mbono esop ?
	Didie ke isitetịm ikpere Jehovah ye Jesus ke ini idụkde mbono esop ?
	Didie ke ndidụk mbono esop owụt ke imoyom ndikop uyo Abasi ?
	16 , 17 . ( a ) Isan̄a didie ifiọk ke mme Christian eyo mme apostle ẹma ẹnen̄ede ẹma ndisop idem ọtọkiet ?
	( b ) Didie ke Brọda George Gangas akada mbono esop nnyịn ?
	Ke imọ imesima ndibabak n̄ka Ufọkmbono Obio Ubọn̄ inyụn̄ ima ndidi akpatre owo emi ọnyọn̄de .
	Ke esịt esinen̄ede enem imọ ndineme nneme ye nditọete , ndien ke esitie imọ nte idu ye ata ata nditọeka imọ .
	Ekem enye ama ọdọhọ ke idụhe n̄kpọ emi esidọn̄de imọ nte ndidụk mbono esop .
	Afo ada didie mbono esop nnyịn , ndien nso ke ebiere ndinam ?
	[ 2 ] ( ikpehe 3 ) Se ekebe oro “ Ntak Emi Ikpesidụkde Mbono Esop . ”
	Mmọ ẹsinyam n̄kpọ mmọ ke akwa obio . Mmọ ẹsikop eti mbụk do
	Ufọkidụn̄ mme nun ke Zaragoza , Spain ( ufien ) Bible Nácar - Colunga ( nnasia )
	N̄kọdiọn̄ọke m̀mê se nnamde oro ọfọn .
	Mmeti nte n̄kọdọhọde Abasi usen kiet nte , “ Jehovah mbọk sọsọn̄ọ - o nte mûkusion̄oke idem ukpọn̄ mi , ye nte akan̄wamde mi ndifiọk akpanikọ emi n̄koyomde ke Bible . ”
	Nso ke mbon ufọkabasi nnyịn ye ubon mi ẹdidọhọ ? ”
	Mma ndọhọ enye nte : “ Afo ekere ke nso ke Abasi edidọhọ ? ”
	Edi ke ayakde ọfiọn̄ iba kpọt enye ndina baptism , enye ama akpa .
	Nso ke ikpanam edieke ọsọn̄de nnyịn ndida san̄asan̄a ?
	Nso ke ikeme ndikpep nto ikọt Abasi oro ẹkedade san̄asan̄a ?
	Didie ke ikeme ndisụk ibuot nnọ Abasi ye ukara ?
	Didie ke ikeme ndida san̄asan̄a ke mbubehe ukara ererimbot emi ?
	( a ) Isan̄a didie ifiọk ke eyenen̄ede ọsọn̄ ndida san̄asan̄a ?
	( b ) Ntak emi ikpọtọn̄ọde idahaemi iben̄e idem man ikeme ndida san̄asan̄a ?
	Didie ke ikpanam n̄kpọ ye mbon ukara ?
	Didie ke ikeme ‘ ndinyene mbufiọk nnyụn̄ nnana ndudue ’ ke ini ọsọn̄de ndida san̄asan̄a ?
	( Kot Matthew 10 : 16 , 17 . )
	Nso ke ana ikpeme ke ini inemede nneme ?
	Nso ke ikpanam mbak se ikotde m̀mê ikopde ke mbụk n̄kpọntịbe idinam nnyịn ikûda san̄asan̄a ?
	12 , 13 . ( a ) Didie ke Jehovah ada kpukpru owo ?
	( b ) Idisan̄a didie idiọn̄ọ m̀mê imọtọn̄ọ ndida ke obio nnyịn ọfọn akan obio en̄wen ?
	Didie ke akam ekeme ndin̄wam nnyịn , ndien ewe mbụk Bible owụt ke akam ekeme ndin̄wam nnyịn ?
	Didie ke Bible ekeme ndin̄wam nnyịn ida san̄asan̄a ?
	( Se n̄ko ekebe oro “ Bible Ama An̄wam Mmọ Ẹda San̄asan̄a . ” )
	Nso ke ikeme ndikpep nto ikọt Abasi oro ẹkedade san̄asan̄a ?
	( Kot Daniel 3 : 16 - 18 . )
	18 , 19 . ( a ) Didie ke nditọete ke esop mbufo ẹkeme ndin̄wam fi ada san̄asan̄a ?
	“ Nditie n̄kere se Mme N̄ke 27 : 11 , Matthew 26 : 52 , ye John 13 : 35 ẹdọhọde ama an̄wam mi ntetịm mbiere ke ndidụkke ekọn̄ .
	Mme itie N̄wed Abasi emi ama anam esịt ana mi sụn̄ ke ini afanikọn̄ emi . ” — Andriy emi otode Ukraine .
	“ Isaiah 2 : 4 ama an̄wam mi n̄ka iso nda san̄asan̄a ke ini idomo .
	Mma ntie n̄kere nte uwem edinemde ke obufa ererimbot , ke ini mme owo mîdidaha n̄kpọekọn̄ iwot owo . ” — Wilmer emi otode Colombia .