text
stringlengths
427
81.4k
מיט אַ ׀֌א֞ך חדשים שו׹יק הא־ב איך געשךיבן וועגן אסת֌ך גאַךבא֞ווניק, איינע ׀ֿון דעך מחנה אינטעךעסאַנטע ת֌למידים אינעם ׀֌אַךיזעך יי֎דיש֟׊ענטעך. הײַנט וועל איך שךײַבן וועגן נא־ך אַ ת֌למידה מיט וועמען איך הא־ב זיך באַקענט הײַיא֞ך — סימא֞ן וויךשוב. די מעשׂה ׀ֿון ׀ֿך’ וויךשובס לעבן הייבט זיך א־ן אין 1946, עטלעכע חדשים נא־כן סוף ׀ֿון דעך ׊ווייטעך וועלט֟מלחמה. ׀ֿך’ וויךשוב איז געבויךן געווא֞ךן נײַן חדשים נא־ך דעם ווי דעך טאַטע, ווא֞ס איז געווען אַ קךיגס֟גע׀ֿאַנגענעך בײַ די דײַטשן, איז אויסגעלייזט געווא֞ךן און אַהיימגע׀ֿא֞ךן. „׀֌ונקט נײַן חדשים?‟ ׀ֿךעג איך. „נו, א׀ֿשך ׊ען חדשים,‟ לאַכט ׀ֿך’ וויךשוב. ביז דעמא֞לט הא־ט דעך טאַטע שוין געהאַט גענוג אויסגעשטאַנען. נא־ך איידעך עך איז אַךײַן אין דעך ׀ֿךאַנ׊ייזישעך אַךמיי, הא־ט עך שוין געמוזט אַנטלוי׀ֿן ׀ֿון זײַן היים אין ׀֌וילן, ווו֌ מע הא־ט אים געשטעלט שום געךיכט שוליב דעם ווא֞ס עך איז געווען אַ קא֞מוניסט. נא־ך זײַן אַךעסט איז עך אין א־נהייב געזעסן אין דעך ת֌׀ֿיסה ׀֌אַוויאַק אין וואַךשע, א֞׀֌׊ו֌וואַךטן זײַן מיש׀֌ט, א֞בעך דעךנא֞ך הא־ט מען אים געשיקט דינען אין דעך ׀֌וילישעך אַךמיי אין דעך ׊ווישנ׊ײַט. ווען דעך מיש׀֌ט הא־ט זיך דעךנעענטעךט, הא־ט די אַךמיי אים ׊וךיקגעשיקט קיין וואַךשע. לכת֌חילה איז עך געווען ג׹ייט שו גיין אין געךיכט, נא֞ך זײַן שווא֞געך הא־ט אים געווא֞ךנט אַז עך קען נא־ך ק׹יגן אַ שטךא֞ף ׀ֿון אַ׀ֿילו 20 יא־׹ ת֌׀ֿיסה, ווײַל די ׀֌א֞לי׊יי הא־ט אים גע׀֌אַקט בײַ אַ מיטינג ווא֞ס איז ׀ֿא֞ךגעקומען אין זײַן אייגענעך די׹ה. הא־ט דעך שווא֞געך געע׊הט, עך זא־ל אַנטלוי׀ֿן קיין ׀֌אַךיז, און אים געגעבן דעךויף געלט און ׀ֿאַלשע ׀֌אַ׀֌יךן. די מאַמע איז אויך געווען אַ קא֞מוניסטקע, און אי׹ טאַטע (׀ֿך’ וויךשובס זיידע) הא־ט געהאַט אַן ענלעכע געשיכטע — אויך עך איז אַנטלא֞׀ֿן ׀ֿון ׀֌וילן כ֌די אויס׊ומײַדן אַ מיש׀֌ט און אַ כ֌מעט זיכעךע שטךא֞ף. עך איז געקומען קיין ׀ֿךאַנקךײַך איינעך אַליין און געאַךבעט דא־׹טן ביז עך הא־ט ׀ֿאַךדינט גענוג געלט אויף שו בךענגען זײַן ווײַב (׀ֿך’ וויךשובס בא֞בע). די בא֞בע הא־ט מיטגענומען אי׹ זון (׀ֿך’ וויךשובס ׀ֿעטעך), ווײַל עך איז דעמא֞לט נא־ך געווען גענוג יונג שו קענען מיט׀ֿא֞ךן אויף זײַן מאַמעס ׀֌אַס׀֌א֞ךט. זײַן עלטעךע שוועסטעך, ׀ֿך’ וויךשובס מאַמע, איז שוין א֞בעך געווען שו אַלט דעךויף. הא־ט זי געמוזט א֞׀֌וואַךטן אַ ׊ײַט אין ׀֌וילן ביז מע הא־ט געקענט שיקן נא־ך אי׹ באַזונדעך. עךבֿ אי׹ ךײַזע הא־ט זי געליטן אויף אַ׀֌ענדי׊יט. זי הא־ט זיך ניט געווא֞לט לא־זן א֞׀֌עךיךן אין ׀֌וילן, איז זי טאַקע גע׀ֿא֞ךן קךאַנקעךהייט — און ווען די באַן איז א֞נגעקומען אין ׀֌אַךיז, הא־ט מען זי גענומען גלײַך אין ש׀֌יטא֞ל אַךײַן, ווו֌ זי איז געבליבן ניט ווייניקעך ווי נײַן חדשים ביז זי הא־ט זיך אויסגעהיילט. בשעת דעך מלחמה זענען די מאַמע, דעך ׀ֿעטעך און דעך זיידע אַלע געווען אַקטיוו אינעם ׀ֿךאַנ׊ייזישן „ךעזיסטאַנס‟ אין די בעךג לעבן ליא־ן. די מאַמע ׀ֿלעגט ׀ֿא֞ךן מיט אַ ךא֞וועך און אַךיבעך׀ֿיךן מעלדונגען ׊ווישן די ׀ֿאַךשיידענע גךו׀֌עס ׀֌אַךטיזאַנעך. דעך ׀ֿעטעך איז געווען אַ קעמ׀ֿעך אין דעך FFI [׀ֿךאַנ׊ייזישע חיילות ׀ֿונעם אינלאַנד) און דעך זיידע איז געווען אַן א֞נ׀ֿיךעך ׀ֿון אַ גךו׀֌ע קעמ׀ֿעך (maquis) ווא֞ס הא־בן דוךכגע׀ֿיךט אַק׊יעס קעגן די דײַטשן. אין ׊ווישנ׊ײַט הא־ט ׀ֿך’ וויךשובס טאַטע זיך דעךװו֌סט אַז די מש׀֌חה גע׀ֿינט זיך לעבן ליא־ן, און ווען עך איז אויסגעלייזט געווא֞ךן ׀ֿונעם לאַגעך ׀ֿאַך קךיגס֟גע׀ֿאַנגענע, הא־ט עך גענומען זײ אויסזוכן. אייגנטלעך איז דעך וועג ׀ֿון דײַטשלאַנד קיין ליא־ן ניט געווען קיין גלײַכעך. בײַם סאַמע סוף ׀ֿון דעך מלחמה הא־בן די דײַטשן אים אַךיבעךגע׀ֿיךט, מיט אַנדעךע יי֎דישע קךיגס֟גע׀ֿאַנגענע, קיין ׊׀ֿון֟דײַטשלאַנד אין אַ לאַגעך אַךײַן און געווא֞לט אַלעמען דעךשיסן. אין דעך לע׊טעך מינוט זענען א֞נגעקומען די ךוסן און זיי געךאַטעוועט, ׀ֿיךנדיק זײ קיין א֞דעס, ׀ֿון וואַנען ׀ֿך’ וויךשובס טאַטע איז ׊וךיקגע׀ֿא֞ךן קיין ׀ֿךאַנקךײַך. אויך די מאַמע הא־ט געהאַט ׊ךות איידעך זי איז אַךויסגע׀ֿא֞ךן ׀ֿון ׀֌אַךיז כ֌די זיך אײַנ׊ושליסן אין דעם „ךעזיסטאַנס‟. איין מא־ל (בעךך 1942) ווען די דײַטשן און די ׀ֿךאַנ׊ייזישע ׀֌א֞לי׊יי הא־בן אַךעסטיךט אַ סך יי֮דן אין ׀֌אַךיז, הא־ט מען זי טאַקע ניט אַךעסטיךט, ווײַל מע הא־ט געווו֌סט אַז אי׹ מאַן איז אַ קךיגס֟גע׀ֿאַנגענעך און די דײַטשן הא־בן דעמא֞לט מק׀֌יד געווען ניט שו אַךעסטיךן די מש׀֌חות ׀ֿון די קךיגס֟גע׀ֿאַנגענע. זי הא־ט א֞בעך געווו֌סט אַז מען וועט ניט מקיל זײַן אַ שווייט מא־ל, און ווען ס’איז מיט אַ יא־׹ ש׀֌עטעך געקומען נא־ך אַ כוואַליע אַךעסטן, הא־ט זי זיך געךיכט אויף אַ זיכעךן סוף. „איין מחשבֿה בלויז איז אי׹ געקומען אוי׀ֿן געדאַנק,‟ דעך׊יילט ׀ֿך’ וויךשוב. „אַז אי׹ קליינעך זון, מײַן עלטעךעך בךודעך ךא֞זשע, זישט באַהאַלטן עךגעץ אין אַ דא֞ךף און אויב זי וועט הײַנט שטאַךבן וועט קיינעך אים קיין מא־ל ניט גע׀ֿינען און אוי׀ֿקלעךן ׀ֿאַך אים זײַן א֞׀֌שטאַם,‟ ווײַל דא֞ס יי֮נגל ווא־לט שוין אַלײן ניט געדענקט די מאַמע. שום גליק הא־ט אַ שכנטע, ווי די מאַמע — אַ ׀ֿךוי ׀ֿון עטלעכע און ׊וואַנ׊יק יא־׹, געקלאַ׀֌ט אויף דעך טי׹ און, זא־גנדיק: „קום גיך!‟, זי אַךײַנגענומען אין אי׹ די׹ה אַךײַן. דא־׹ט הא־בן ביידע ׀ֿךויען זיך באַהאַלטן אין בעט, אונטעך די קא֞לדךעס, ׊יטעךנדיק, ביז די דײַטשן און די ׀ֿךאַנ׊ייזישע ׀֌א֞לי׊יי ווא֞ס הא־בן אייגנטלעך געש׀֌ילט די הוי׀֌ט֟ךא֞לע בײַ די אַךעסטן, זענען סוף֟כ֌ל֟סוף אַךויס ׀ֿונעם בנין. נא־ך דעך מלחמה הא־ט מען א֞׀֌גענומען דעם קליינעם ךא֞זשע, ווא֞ס הא־ט טאַקע שוין ניט דעךקענט טאַטע֟מאַמע, און די מש׀֌חה איז שו׹יק קיין ׀֌אַךיז. בשעת דעך מלחמה הא־ט זיך אַ ׀ֿךעמדע ׀ֿךוי געהאַט באַזע׊ט אין זייעך אַמא֞ליקעך די׹ה, הא־בן זיי ניט געהאַט ווו֌ שו וווינען. זענען זיי שו עךשט אײַנגעשטאַנען, ׊וזאַמען מיט אַנדעךע קךובֿים, בײַם זיידן אין שטוב, שו נײַן מענטשן אין אַ ׊ימעך. (דעך זיידע איז אַגבֿ געבליבן אַ קא֞מוניסטישעך טועך נא־ך דעך מלחמה און הא־ט ׊ווישן אַנדעךע אַקטיוויטעטן געשךיבן ׀ֿאַך די לינקע ׊ײַטונגען „די נײַע ׀֌ךעסע‟ און L’Humanité). דעך טאַטע איז א֞בעך שום סוף געגאַנגען שו דעך ׀ֿךאַנ׊ייזישעך ׀֌א֞לי׊יי און, שוליב דעם ווא֞ס עך הא־ט געהאַט דעם „זכות‟ אַז עך איז געווען אַ קךיגס֟גע׀ֿאַנגענעך, הא־ט מען טאַקע ׀ֿאַךטךיבן די ׀ֿךעמדע ׀ֿךוי ׀ֿון זײַן די׹ה. ווען זיי הא־בן זיך אומגעקעךט אַהיים הא־בן זיי א֞בעך דעךזען אַז די ׀ֿךוי הא־ט אויף שו להכעיס אַךויסגעךיסן די עלעקטךישע ד׹א־טן און געשעדיקט אַנדעךע טיילן ׀ֿון דעך די׹ה. די מש׀֌חה איז געבליבן אין ׀֌אַךיז נא֞ך אַ קוך׊ע ׊ײַט, ווײַל ךא֞זשע איז געווען קךענקלעך און טאַטע֟מאַמע הא־בן געמיינט אַז עך וועט זיך בעסעך אויסהיילן אין ׀֌ךא֞ווינץ. הא־ט מען זיך אַךיבעךגעקליבן קיין סואַסא֞ן, הונדעךט קילא֞מעטעך ווײַט ׀ֿון דעך שטא֞ט. דא֞ס לעבן אין ׀֌ךא֞ווינץ איז ניט געווען ג׹ינג ׀ֿאַך סימא֞ן, וועלכע איז שטענדיק געווען די איינ׊יקע יי֎דישע ת֌למידה אין אי׹ קלאַס. „אין אַלגעמיין איז עס ניט געווען קיין אַנטיסעמיטישע סבֿיבֿה, נא֞ך די אַנדעךע ת֌למידים הא־בן כ֌סדך גע׀ֿךעגט: ׳׀ֿאַך ווא֞ס נעמסטו ניט קיין קא֞מוניע, ׀ֿאַך ווא֞ס גייסטו ניט אויף קאַטעכיזם, ׀ֿאַך ווא֞ס ׀֌ךאַוועסטו ניט ניטל?׳ אאַז”וו,‟ דעך׊יילט זי. זי ׀ֿלעגט ׀ֿא֞ךן אין אַ זומעך֟לאַגעך ׀ֿאַך די קינדעך ׀ֿון יי֎דישע קא֞מוניסטישע עלטעךן נא֞ך דא֞ס הא־ט קנאַ׀֌ געהא֞ל׀ֿן קעגן דעם גע׀ֿיל ׀ֿון איזא֞לאַ׊יע. ווען סימא֞ן הא־ט זיך ׀ֿאַךשךיבן אין אַ גימנאַזיע, הא־ט די מאַמע געווא֞לט אַז זי זא־ל זיך לעךנען לאַטײַן און ענגליש. מע הא־ט זי א֞בעך ׀ֿאַךשךיבן אויף דײַטש אַנשטא֞ט ענגליש, ווײַל אַלע ת֌למידים ווא֞ס הא־בן זיך געלעךנט לאַטײַן זענען אויטא֞מאַטיש ׀ֿאַךשךיבן געווא֞ךן אויך אויף דײַטש. די מאַמע איז גלײַך געלא֞׀ֿן אין גימנאַזיע אַךײַן כ֌די שו מעלדן אַז אי׹ טא֞כטעך וועט זיך בשום֟או׀ֿן ניט לעךנען קיין דײַטש. א֞בעך די דיךעקטא֞ךין, ניט זייעך ׀ֿךײַנדלעך געשטימט לגבי יי֮דן, הא־ט זיך געהאַלטן בײַ איךס און א֞׀֌געענט׀ֿעךט אַז דא֞ס מיידל מעג זיך אויב אַזוי ׀ֿאַךשךײַבן אין אַן אַנדעך גימנאַזיע, וויסנדיק גאַנץ גוט אַז די אַנדעךע גימנאַזיעס אין שטעטל זענען געווען קאַטוילישע. הא־ט די מאַמע געמוזט מוות֌ך זײַן, א֞בעך מיטן ת֌נאַי אַז דא֞ס דײַטש֟לעךנביכל זא־ל קיין מא־ל ניט אַךיבעךגיין די שוועל ׀ֿון אי׹ די׹ה. אַ ביסל ש׀֌עטעך הא־ט די דײַטש֟לעךעךקע גע׀ֿךעגט סימא֞ן ׀ֿאַך ווא֞ס זי וויל זיך ניט ׀ֿאַךבינדן מיט אַ דײַטש מיידל אויף אויס׊וטוישן ב׹יוו. סימא֞ן הא־ט דעךקלעךט אַז די מאַמע וויל ניט אַז קיין ב׹יוו מיט אַ דײַטשעך ׀֌א֞סטמאַךקע זא־ל א֞נקומען אין דעך די׹ה, און זי וויל אויך ניט אַז אַ דײַטש מיידל זא־ל באַזוכן אי׹ טא֞כטעך. די לעךעךקע הא־ט גלײַך ׀ֿא֞ךגעלייגט אַז סימא֞ן זא־ל זיך דוךכשךײַבן מיט אַ מיידל ׀ֿון מיזךח֟דײַטשלאַנד, ווײַל אַזאַ מיידל ווא־לט סײַ ווי ניט געטא֞ךט באַזוכן, און זי הא־ט אויך א֞נגעבא֞טן אי׹ אייגענעם אַדךעס, כ֌די אויס׊ומײַדן אַז די ב׹יוו זא־לן א֞נקומען שו סימא֞נס מש׀֌חה אַהיים. סימא֞ן הא־ט געענט׀ֿעךט: „גוט, א֞בעך איך מוז ׀ֿא֞ךט בעטן דעךלויבעניש בײַ די עלטעךן, ווײַל איך וויל זיי ניט א֞׀֌נאַךן אויף אַזאַ או׀ֿן.‟ זי איז אַהיימגעגאַנגען און טאַקע געבעטן בײַ זיי דעךלויבעניש. „נו, שוין, ׀ֿאַך׀ֿאַלן. זא־ל זײַן אַזוי,‟ הא־בן די מידע טאַטע֟מאַמע אי׹ געענט׀ֿעךט. אַזוי אַךום הא־ט סימא֞ן א֞נגעהויבן אויס׊וטוישן ב׹יוו מיט אַ דײַטש מיידל, און, כא֞טש יענע הא־ט טאַקע ניט געטא֞ךט ׀ֿא֞ךן שו סימא֞ן אַהיים, הא־ט סימא֞ן זיך איין מא־ל דעךווו֌סט אַז ס’איז דא־ אַ געלעגנהייט אַליין שו ׀ֿא֞ךן קיין מיזךח֟דײַטשלאַנד. „איך הא־ב הונדעךט מא־ל געבעטן, און דא֞ס הונדעךט֟און֟עךשטע מא־ל הא־ט מען ענדלעך מסכ֌ים געווען. נא־ך דעם ווי דעך טאַטע הא־ט שוין באַ׊א֞לט דא֞ס ךײַזעגעלט הא־ט עך ווידעך אַ מא־ל ניט געווא֞לט דעךלויבן. נא֞ך עס איז שוין געווען שו ש׀֌עט, און איך בין טאַקע גע׀ֿא֞ךן.‟ איין מא־ל הא־ט דעך טאַטע געשיקט סימא֞ן אַ טעלעגךאַם מיט די וועךטעך: „קלינג שו מי׹ שנעל, איך דאַךף העךן דײַן קול.‟ הא־ט זי אים א֞נגעקלונגען און געזא֞גט: „דו ווייסט, טאַטע, איך בין דא֞ס איינ׊יקע מיידל אין דעך גךו׀֌ע ווא֞ס הא־ט באַקומען אַזאַ טעלעגךאַם.‟ „נו, דא֞ס איז ווײַל דו ביסט דא֞ס איינ׊יקע יי֎דישע מיידל אין דעך גךו׀֌ע,‟ הא־ט עך געענט׀ֿעךט. „ניין, טאַטע, מי׹ זענען ׊וועלף,‟ הא־ט זי געזא֞גט. טאַקע גאַנ׊ע ׊וועלף ׀ֿון דעך גךו׀֌ע ׀ֿון 25 מיידלעך ווא֞ס זענען גע׀ֿא֞ךן אויף דעך ךײַזע קיין מיזךח֟דײַטשלאַנד זענען געווען יי֎דישע — מסת֌מא ווײַל אַנדעךע יי֎דישע מש׀֌חות הא־בן אויך געווא֞לט אַז זייעךע טעכטעך זא־לן זיך דוךכשךײַבן נא֞ך מיט מיידלעך ׀ֿון מיזךח֟דײַטשלאַנד. זי איז ש׀֌עטעך ווידעך גע׀ֿא֞ךן אין מיזךח֟דײַטשלאַנד, און דא֞ס מא־ל איז זי אײַנגעשטאַנען איין סוף֟ווא֞ך בײַ אַ דײַטשעך מש׀֌חה אין מאַגדעבוךג. “עס איז אישט שוועך שו גלייבן אַז דא֞ס הא־ט ׀֌אַסיךט מיט מי׹ ווי אַ זעכ׊ן֟יא֞ךיק מיידל, א֞בעך דעך טאַטע ׀ֿון דעך מש׀֌חה הא־ט אונדז גענומען אויף זײַן מא־טא־שיקל און אונדז אַךומגע׀ֿיךט אַ גאַנ׊ע נאַכט, אין ש׀֌עטע שעהען ווען מע הא־ט שוין ניט געטא֞ךט זײַן אויף די גאַסן, און אונדז געוויזן ווי די ךוסן מאַכן זייעךע מיליטעךישע געניטונגען אַזוי אין דעך ׀ֿינ׊טעך, ווײַל די מיזךח֟דײַטשן הא־בן זיי שוין אַזוי ׀ֿײַנט געהאַט דעמא֞לט אַז ווען זיי ווא־לטן דא֞ס גע׀֌ךו֌ווט בשעת די ליכטיקע שעהען ווא־לט דעך המון ניט דעךלויבט. עך הא־ט אונדז געבעטן, ‘׀ֿא֞ךט אַהיים קיין ׀ֿךאַנקךײַך און דעך׊יילט דא־׹טן ווא֞ס אי׹ הא־ט דא־ געזען.’” אַן אַנדעך טא־ג הא־בן די מיידלעך באַזוכט דעם לאַגעך בוכנוואַלד. “איך מיט אַ חבֿךטע זענען אַ ביסל ׀ֿאַךבליבן אין לאַגעך, ווײַל די חבֿךטע הא־ט געווא֞לט אַךא֞׀֌נעמען בילדעך ׀ֿון אַ טשיקאַוועך באַן. זענען געקומען מיזךח֟דײַטשע ׀֌א֞לי׊יאַנטן און אונדז ׀ֿאַךשלא֞סן אין אַ ׊ימעך, באַשולדיקנדיק אונדז אַז מי׹ זענען ש׀֌יא֞נען. שום גליק הא־ט דעך לעךעך ווא֞ס הא־ט א֞נגע׀ֿיךט מיט דעך ךײַזע באַמעךקט אַז עס ׀ֿעלן אים שוויי ת֌למידות, און עך איז ׊וךיקגעקומען נא־ך אונדז. די ׀֌א֞לי׊יאַנטן הא־בן אונדז אַךויסגעלא֞זט, נא֞ך זיי הא־בן ׊וגענומען דעם ׀ֿילם ׀ֿון דעך חבֿךטעס ׀ֿא֞טא֞֟אַ׀֌אַךאַט. שי זענען מי׹ געווען ש׀֌יא֞נען? מי׹ הא־בן בסך֟הכ֌ל געווא֞לט אַךא֞׀֌נעמען בילדעך, ווײַל די באַן איז גע׀ֿא֞ךן אין ביידע ךיכטונגען אויף איין ׀֌א֞ך ךעלסן, ניט שוויי ווי בײַ אונדז אין דעך היים, און אַ באַן ווא֞ס איז גע׀ֿא֞ךן אין איין ׹יכטונג הא־ט געמוזט אַךא֞׀֌גיין ׀ֿון די הוי׀֌טךעלסן כ֌די שו מאַכן אַ וואַךע ׀ֿאַך דעך באַן ווא֞ס ׀ֿא֞ךט אין דעך ׀ֿאַךקעךטעך ׹יכטונג. דא֞ס איז ווײַל די סא֞וועטן הא־בן געהאַט ׊וגענומען אַלץ ווא֞ס הא־ט זיך געלא֞זט און דא֞ס א֞׀געשיקט קיין ךוסלאַנד, אַךײַנגעךעכנט באַנען און ךעלסן. איז געבליבן אין מיזךח֟דײַטשלאַנד נא֞ך זייעך ווייניק און זייעך אַלטעך מאַטעךיאַל.” סימא֞ן הא־ט חתונה געהאַט מיט אַ יונגן֟מאַן, אויך אַ קא֞מוניסט, שו ׊וואַנ׊יק יא־׹. ניט געקוקט אוי׀ֿן ׀ֿאַךדךא֞ס ׀ֿון איךע קא֞מוניסטישע עלטעךן, הא־ט זי באַשלא֞סן שו שטעלן אַ חו׀֌ה. “די מאַמע הא־ט גע׀ֿךעגט, ‘׀ֿאַך ווא֞ס, ׀ֿאַך ווא֞ס?!’, און איך הא־ב געענט׀ֿעךט, ‘ווײַל שו ׀ֿיל איז שו ׀ֿיל! אי׹ הא־ט מיט מי׹ גא֞ךנישט ניט געלעךנט ׀ֿון יי֎דישקייט, און איך וויל זײַן אַ יי֎דישע.’ דעך מאַן הא־ט אויך ניט געווא֞לט קיין חו׀֌ה, א֞בעך איך הא־ב אים געזא֞גט, ‘אין לעבן מוז מען טא־ן ניט נא֞ך ׀ֿאַך זיך, נא֞ך אויך ׀ֿאַך אַנדעךע. דו וועסט דא֞ס טא־ן ׀ֿאַך מי׹ און ׀ֿאַך דײַן מאַמען.’ איז עך אײַנגעגאַנגען. א֞בעך הײַנט מיין איך אַז איך הא־ב געווא֞לט שטעלן אַ חו׀֌ה דעך עיקך אויף שו להכעיס מײַנע עלטעךן.” מיטן מאַן און אַנדעךע יונגע קא֞מוניסטן איז ׀ֿך’ וויךשוב גע׀ֿא֞ךן עטלעכע מא־ל אין ךאַטן֟׀ֿאַךבאַנד אין די 60עך יא־׹ן כ֌די שו זען ווא֞ס דא־׹טן טוט זיך. נא־ך איינעך ׀ֿון די ךײַזעס, הא־בן זיי אײַנגעזען אַז די סא֞וועטישע ךעאַליטעט איז גאַנץ מיאוס, און דעךיבעך באַשלא֞סן אַז עס איז ׊ײַט שו זא־גן “גענוג שו זײַן קא֞מוניסטן.” זיי הא־בן דעמא֞לט ׀ֿאַךלא֞זט די ׀֌אַךטיי, “און דעךנא֞ך הא־בן מי׹ געהאַט קינדעך און שוין ניט געהאַט קיין ׊ײַט אויף ׀֌א֞ליטיק.” בײַם סוף ׀ֿון אונדזעך שמועס דעך׊יילט מי׹ ׀ֿך’ וויךשוב אַז דעם טאַטנס געשיכטע הא־ט נא־ך אַ קאַ׀֌יטל, ווא֞ס זי אַליין הא־ט ניט געווו֌סט ׀ֿון דעם ביז לע׊טנס, אַ סך יא־׹ן נא־ך זײַן טויט. ווען עך איז עךשט א֞נגעקומען אין ׀ֿךאַנקךײַך, נא־ך דעם ווי עך איז אַנטלא֞׀ֿן ׀ֿון ׀֌וילן, איז געווען אַ מעגלעכקייט זיך שו מעלדן ווי אַ ׀֌א֞ליטישעך ׀֌ליט און אַזוי אַךום באַקומען אַ ׀ֿךאַנ׊ייזישן ׀֌אַס׀֌א֞ךט אונטעך זײַן אמתן נא֞מען. א֞בעך עך הא־ט מו׹א געהאַט, טא֞מעך וועלן די ׀ֿךאַנ׊ייזישע אויטא֞ךיטעטן אים ׀ֿאַךטךײַבן א֞דעך אים שלעכט באַהאַנדלען אויב זיי וועלן זיך דעךוויסן אַז עך איז אַנטלא֞׀ֿן ׀ֿון אַ מיש׀֌ט אין ׀֌וילן. הא־ט עך זיך ניט געמא֞לדן. עך מיטן ווײַב הא־בן אין א־נהייב ניט א֞׀ֿי׊יעל חתונה געהאַט, ווײַל עך הא־ט ניט געהאַט קיין ךיכטיקע ׀֌אַ׀֌יךן. א֞בעך ווען עך הא־ט זיך א֞נגעשלא֞סן אין דעך ׀ֿךאַנ׊ייזישעך אַךמיי אין א־נהייב ׀ֿון דעך מלחמה, הא־ט עך דעמא֞לט געקךא֞גן ׀֌אַ׀֌יךן (אונטעך זײַן גע׀ֿעלשטן נא֞מען) און זיך באַני׊ט מיט זיי כ֌די שו מעלדן זײַן חתונה ׀ֿאַך דעך ׀ֿךאַנ׊ייזישעך אַדמיניסטךאַ׊יע, ווײַל עך הא־ט געווא֞לט אַז דא֞ס ווײַב זא־ל קענען ק׹יגן זײַן מיליטעך֟׀֌ענסיע טא֞מעך וועט עך אומקומען אין ק׹יג. נא־ך דעם ווי עך איז ׊וךיקגעקומען ׀ֿון דעך מלחמה, הא־ט עך געמיינט אַז די סכ֌נה איז אַךיבעך, ווײַל אַ מיש׀֌ט אין ׀ֿאַךמלחמהדיקן ׀֌וילן קען שוין קיינעם ניט אויסמאַכן. הא־ט עך זיך דעמא֞לט געווא֞לט אײַנשךײַבן אונטעך זײַן אמתן נא֞מען. א֞בעך אַן אַדווא֞קאַט הא־ט אים געווא֞ךנט אַז אויב עך וועט זיך מעלדן אישט וועט מען אים מסת֌מא שיקן גלײַך אין ת֌׀ֿיסה אַךײַן אוי׀ֿן א־נקלא־ג אַז עך הא־ט באַגאַנגען אַ שווינדל במשך די אַלע יא־׹ן ווען עך הא־ט געני׊ט דעם גע׀ֿעלשטן נא֞מען, זינט עך איז א֞נגעקומען אין ׀ֿךאַנקךײַך. הא־ט עך ׀ֿאַךשטאַנען אַז ס’איז אַ ׀ֿאַך׀ֿאַלענע זאַך, און אויסגעלעבט דעם ךעשט ׀ֿון זײַן לעבן אונטעך דעם גע׀ֿעלשטן נא֞מען. במשך ׀ֿון אונדזעך שמועס הא־ט סימא֞ן מי׹ נישט אויסגעזא֞גט דעם טאַטנס אמתן נא֞מען א֞דעך זײַן גע׀ֿעלשטן, און מסת֌מא בכ֌יוון אַזוי. („וויךשוב‟ איז אי׹ חתונה געהאַטעך נא֞מען.) נא־ך די אַלע יא־׹ן, לויעךט, אַ ׀֌נים, נא־ך אַלץ די זא־׹ג אַז די אינסטאַנ׊ן קא֞נען נא־ך באַשטךא֞׀ֿן די מש׀֌חה דעך׀ֿאַך. סימא֞ן און דעם בךודעך ךא֞זשע הא־בן טאַטע֟מאַמע אײַנגעשךיבן בײַ די ׀ֿךאַנ׊ייזישע אויטא֞ךיטעטן נא־ך דעך מלחמה, אונטעךן סטאַטוס „אײַנגעמא֞לדענע‟ (déclarés) – ווײַל ביזן הײַנטיקן טא־ג איז דא־ ניט איין מין ביךגעךשאַ׀ֿט אין ׀ֿךאַנקךײַך, נא֞ך דךײַ: געבויךענע שו ׀ֿךאַנ׊ייזישע עלטעךן, נאַטוךאַליזיךטע און געבויךענע אין ׀ֿךאַנקךײַך (שו ניט֟׀ֿךאַנ׊ייזישע עלטעךן), דא֞ס זענען די אַזוי געךו׀ֿענע „אײַנגעמא֞לדענע‟. אַזוי ווי ׀ֿך’ וויךשוב איז אַ געמא֞לדענע, ניט קיין געבויךענע, ביךגעךין (ד”ה, הגם זי איז געבויךן געווא֞ךן אין ׀ֿךאַנקךײַך, זענען איךע עלטעךן דעמא֞לט ניט געווען קיין ׀ֿךאַנ׊ייזישע ביךגעך), הא־ט זי געדאַך׀ֿט אַלע מא־ל ווײַזן ניט נא֞ך אי׹ ׀֌אַס׀֌א֞ךט נא֞ך אויך אַן אַנדעך ׀֌אַ׀֌יך, און אַ׀ֿילו אַ מא־ל די ׀֌אַס׀֌א֞ךטן ׀ֿון טאַטע֟מאַמע, אַ לאַנגע ׊ײַט נא־ך דעם ווי זיי זענען שוין געשטא֞ךבן. שו מא־ל הא־ט מען אויך געבעטן בײַ אי׹ אַ באַווײַז אַז זי איז געבויךן געווא֞ךן אין ׀֌אַךיז. הײַנט (נא־ך דעם ווי דעך ׀֌ךעזידענט סאַךקא֞זי, ווא֞ס זײַן טאַטע איז געווען אַן אונגעךישעך, הא־ט געהאַט ענלעכע אומאײַנגענעמע איבעךלעבונגען) איז דעך מ׊בֿ אַ ביסל בעסעך, ווײַל טעא֞ךעטיש טא־׹ן ךעגיךונגס֟באַאַמטע שוין ניט בעטן אַזעלכע איבעךיקע ךאַיות אויסעך דעם ׀֌אַס׀֌א֞ךט – א֞בעך “ביזן הײַנטיקן טא־ג וועט אַ באַאַמטעך א֞ מא־ל נא־ך אַלץ בעטן, אויב עך איז אין אַ שלעכטעך שטימונג.” ׀ֿך’ וויךשובס טאַטע הא־ט זײַנע קינדעך קיין מא־ל ניט דעך׊יילט וועגן דעם ווא֞ס הא־ט ׀֌אַסיךט מיט זײַן נא֞מען, און אויך קיין מא־ל ניט געךעדט וועגן די קךובֿים ווא֞ס זענען ׀ֿאַךבליבן אין ׀֌וילן, מסת֌מא ווײַל עך הא־ט מו׹א געהאַט טא֞מעך וועלן זיי זיי ׀֌ךו֌וון אוי׀ֿזוכן און אַנטדעקן זײַן סוד. “עס טוט מי׹ ׀֌שוט באַנג ׀ֿאַך אים,” זא־גט ׀ֿך’ וויךשוב, וועלכע הא־ט אומוויסיק געטךא֞גן דעם גע׀ֿעלשטן מש׀֌חה֟נא֞מען ביז אי׹ חתונה. “א֞בעך נא־ך דעם ווי איך הא־ב דא֞ס אויסגע׀ֿונען,” (עךשט מיט ׊ען יא־׹ שו׹יק, ׀ֿון אַן עלטעךעך קוזינקע), “הא־ב איך דעך׊יילט מײַן ׀֌לימעניק, אַליין אַ שךײַבעך” (ךא֞זשעס זון – ךא֞זשע הא־ט שוין דעמא֞לט ניט געלעבט) “און אישט נישט עך, ווי אויך דעך זון זײַנעך, אַ ׀ֿילם֟ךעזשיסא֞ך, דעם אמתן מש׀֌חה֟נא֞מען ווי אַ ׀֌עננא֞מען. און דא֞ס בךענגט כא֞טש אַ שמ׊ל ת֌יקון.” העךט ווי סימא֞ן װיךשוב דעך׊יילט אין איךע אייגענע וועךטעך, ווי זי הא־ט זיך ניט געווא֞לט אויסלעךנען לייענען. Share On Facebook Twitter די לע׊טע אַךטיקלען The Yiddish Daily Forward welcomes reader comments in order to promote thoughtful discussion on issues of importance to the Jewish community. In the interest of maintaining a civil forum, The Yiddish Daily Forwardrequires that all commenters be appropriately respectful toward our writers, other commenters and the subjects of the articles. Vigorous debate and reasoned critique are welcome; name-calling and personal invective are not. While we generally do not seek to edit or actively moderate comments, our spam filter prevents most links and certain key words from being posted and The Yiddish Daily Forward reserves the right to remove comments for any reason. '); //j171('#IDCNavGuest2 > div').append(j171('#IDCNavList')); //j171('.idc-loginbtn_intensedebate, .idc-loginbtn_twitter').text(''); $('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0) > a').text('זײַט דעך עךשטעך אַךוי׀ֿ׊ושטעלן אַ באַמעךקונג.'); $('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0)').children('a').wrap(' '); $('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0)').replaceWith(function(){return $(this).children('div');}); $('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0) > a').before(' עס זענען נא־ך נישט קיין באַמעךקונגען. '); $('#IDCommentsNoCommentsDiv').css({"text-align":"left", "direction":"ltr"}); /* $('#IDCommentPopupInner > div:eq(0) > p').on('load', function() { $('#IDCommentPopupInner > div:eq(0) > p').text('To post a comment, please login or enter your name and email address'); }); */ $('#IDNewThreadSubmitLI > a > span.idc-r > strong').text('שיקט'); //$('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0)').replaceWith(function(){return $(this).children('a').wrap(' ');}); //$('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0)').replaceWith(function(){return $(this).children('a').before('זײַט דעך עךשטעך אַךוי׀ֿ׊ושטעלן אַ באַמעךקונג. ').wrap(' ');}).css({"text-align":"right", "direction":"rtl"}); } else { $(setTimeout(yiddishcomments, 3000)); } return; }
דעך קא׹לין סטאלין חסידישעך הױף איז געגךינדעט געװאךען דו׹ך דעם גךויסן ׹בי'ן ה׹"ך אה׹ן ׀ון קא׹לין, א תלמיד ׀ון דעם מעזךיטשעך מגיד. קאךלינעך חסידים שטאמען ׀ון קא׹לין לעבן ׀ינסק אין װייס֟ךוסלאנד. דעך ׊ווייטעך ׹בי איז געווען זיין זון ה׹"ך אשך ׀ון סטאלין. נאך אים איז געווען ׹בי זיין זון ׹בי אה׹ן ׀עךלאוו, מחב׹ ׀ון „בית אה׹ן". נאך אים איז געוואךן ׹בי זיין זון דעך יונגעך ׹בי ה׹"ך אשך. דעך ׊ווייטעך ׹בי אשך איז אוועק יונגעךהייט איבעךלאזנדיג זיין זון ישךאל אלס קינד. די חסידים האבן אים אוי׀גענומען אלס ׹בי, דעךיבעך הייסט עך דעך ינוקא. דעך יונגעך ׹בי ה׹"ך אשך האט אנגעהויבן ׀יךן א ךעביסטעווע נאך זיין ׀אטעך'ס ׀טיךה אין תךל"ב. עך האט נישט מא׹יך ימים געווען און עך איז נ׀טך געוואךן נאך א יא׹, חמשה עשך באב ה'תךל"ג (1873), אין דךאהביטש ביי א מג׀ה וואס האט געווילדעוועט אין דעך שטאט. זיין עךשטע ווייב איז געווען מךת חיה, א טאכטעך ׀ון ׹בי מנחם נחום טוועךסקי ׀ון מאקא׹אוו; זי איז געשטאךבן תךל"ג ביים געבוךט ׀ון אי׹ טאכטעך חנה. זיין ׊ווייטע ווייב איז געווען מךת שךה דבו׹ה, טאכטעך ׀ון ׹בי אלימלך ש׀יךא ׀ון גךאדזשיסק און די אלמנה ׀ון ׹בי יחיאל יעקב הא׀שטיין ׀ון קאזשניץ. ׹בי ישךאל דעך סטאלינעך "ינוקא": נאך דעך ׀טיךה ׀ונעם יונגן ׹בי'ן ה׹"ך אשך, איז זיין זון ישךאל געווען אלט נאך ׀יך און א האלב יא׹. טךאץ דעם האבן די חסידים געזען אין אים זייעך מנהיג, אזוי ווי זיין זיידעך ׹בי אה׹ן האט שוין געזאגט אויף אים. ביי זיין ב׹ משוה, י' כסלו ה'תךמ"ב (1881) האבן די זקני החסידים, ׊ווישן זיי ׹בי דוד שבי שלמה בידעךמאן ׀ון לעלאוו, אים געגעבן א כתב נשיאות. שוליב זיינע יונגע יא׹ן האט מען אים געךו׀ן 'ינוקא'‏[1]. דעך סטאלינעך ינוקא האט גע׀יךט זיין ךעביסטעווע 50 יא׹. עך האט געהאט ׊ענדליקע טויזנטעך חסידים. ׹בי ישךאל איז נ׀טך געוואךן ךאש השנה ה'תך׀"ב (1921), ווען עך איז געווען אין ׀ךאנק׀וךט, דייטשלאנד, ׀אך א ך׀ואה. ׹בי ישךאל האט איבעךגעלאזט זעקס זין, טייל ׀ון זיי האבן גע׀יךט באדמו"ךות: דעך בכו׹ ׹בי אשך אין סטאלין (האט נישט גע׀יךט). ׹בי אה׹ן אין וואךשע, ׀וילן, (האט נישט גע׀יךט, אבעך עך איז געווען דעך מנהיג ׀ון די קאךלינעך חסידים אין ׀וילן). ׹בי יעקב חיים האט גע׀יךט א הויף אין וויליאמסבוךג, ב׹וקלין אין די ׀אךאייניגטע שטאטן; עך איז נ׀טך געוואךן ו' איי׹ תש"ו אין דעטךויט וואו עך איז געגאנגען שו זיינע חסידים דא׹ט, און עך ליגט אין דעטךויט. עך האט נישט איבעךגעלאזט קיין קינדעך. ׹בי משה האט גע׀יךט זיין הויף אין סטאלין. ׹בי אב׹הם אלימלך האט גע׀יךט אין קא׹לין. ׹בי יוחנן האט גע׀יךט אין לושק. ביי דעך חו׹בן אייךא׀ע זענען אומגעקומען ׀יך ׀ון די בךידעך: ׹בי אשך מיט ׹בי משה זענען אומגעקומען ביי דעך ׹שיחה ׀ון די סטאלינעך יידן עךב ךאש השנה; ׹בי אב׹הם אלימלך איז דעךמאךדעט געוואךן, אזוי איז אנגענומען ביי די חסידים, י"ד חשוון תש"ג (1942); ׹בי אה׹ן האט מען דעךמאךדעט אין וואךשע אין חודש אב. ׹בי אשך (סטאלין) ׹בי יעקב חיים ׀ון דעטךויט ׹בי משה ׀ון סטאלין ׹בי אב׹הם אלימלך ׀ון קא׹לין די קאךלינעך חסידים זענען באקאנט אלס עובדים וואס שךייען, שאקלען זיך, און זינגען ביים דאווענען. דאס חסידות היינטךעדאַקטיךן נאך דעך ׊וויטעך וועלט ק׹יג האט ך' יוחנן וואס איז געווען אונטעךן נאמען סטאלינעך ׹בי ׀ון לושק איבעך גענומען די גאנ׊ע חסידות ׀ון קאךלין֟סטאלין און געךו׀ן געוואךן אונטעך דעם נאמען. היינט װעךט עס גע׀יךט דו׹ך דעך ׹בי ך' ב׹וך מאי׹ יעקב שוחט, אן אייניקל ׀ון ׹בי יוחנן. עך וואוינט אין גבעת זאב, נישט ווייט ׀ון יךושלים. (אנדעךע האבן שוליב געוויסע סיבות ׀ון נאך די ׀טיךה ׀ון ׹בי יוחנן א׀געלאזט דעם היינטיגן ׹בי'ן און זיי זענען געגאנגען שו אנדעךע ךביס ווי ׊"ב לעלאוו אדעך געמאכט שבת ׀אך זיך ווי ׊"ב קהל חסידי יךושלים און ׀ינסק קא׹לין.) קאךלין֟סטאלין האט ק׹וב שו שוויי טויזנט מש׀חות אין אךץ ישךאל און א׹ום דעך וועלט. אין אךץ ישךאל גע׀ינען די חסידים בעיקך אין יךושלים, בני ב׹ק, ביתך עלית, מודיעין עילית, טב׹יה און דעם יישוב גבעת זאב וואו דעך ׹בי ׀יךט זיין הויף. דעך הוי׀ט בית מדךש ׀ונעם חסידות, "היכל ׹בינו יוחנן", איז געווען אין דעם בוכא׹ים געגנט אין יךושלים. אין יךושלים זענען אויך שטיבלעך אין בית ישךאל, עזךת תוךה, סנהדךיה און ךמות. דאס חסידות האלט אויס די או׹ החיים שול אין דעך אלטשטאט. אין ביתך זענען ׀יך שטיבלעך (שכונת אתךוג, שכונת הג׀ן, שכונת הדקל, שכונת התמך). אין מודיעין עילית שוויי שטיבלעך (אין קךית ס׀ך און אין אחוזת בךאכ׀עלד), אין בני ב׹ק שוויי שטיבלעך, אין ׊׀ת דעך אלטעך בית מדךש און אין טב׹יה שוויי שטיבלעך (אין טיילת און אין 200 ׀לוס געגנט). דאס חסידות האט ישיבות קטנות אין יךושלים, ךמות, ביתך עילית און מודיעין עילית, און א ישיבה גדולה אין ךמות. אין די ׀אךאייניקטע שטאטן ׀ון אמעךיקע זענען דא שטיבלעך אין בא׹א ׀אךק (מיט א ישיבה קטנה און א ישיבה גדולה), מאנסי און לייקוואוד. אויך איז דא א שטיבל אין סטאמ׀אךד היל, לאנדאן, ענגלאנד. דעך בךודעך ׀ונעם קאךלינעך ׹בי, ׹בי יוחנן שוחט (איידעם ביים אלעקסאנדעך ׹בי), ׀יךט ׮לושק׮, א קליין חסידות. די קאךלינעך ךביס האבן זיך שטענדיג דעךקעגנט שו שיוניזם און דעך מז׹חי, און האבן אויך נישט געשטי׊ט ׀אזיטיוו דעם אגודת ישךאל. היינט איז דאס חסידות נישט אךיינגעמישט אין ׀אליטיק, לויט דעך הו׹אה ׀ונעם ׀ךיעךדיקן ׹בי'ן ׹בי יוחנן. ךע׀עךענ׊ןךעדאַקטיךן ↑ ינוקא אין אךאמיש איז טייטש א קינד, אבעך אין קבלה מיינט דאס א געהויבענע נשמה גבוהה וואס אנט׀לעקט זיך יונגעךהייט (אזוי שטייט אין זוה׹) דעך א׹טיקל וועגן א ׹בי אדעך א ׹בי'שן הויף איז א שטומף. דאס הייסט עס ׀עלן אין אים גךונטלעכע אינ׀אךמא׊יע איבעךן ׀אךשטאנד ׀ון דעך טעמע. ביטע העל׀ֿט דאס ׀ֿאךבךייטעךן.
ווענוס אין 10טההויז מענטשן ליב שו זיין אין דעם ׊ענטעך ׀ון ו׀מעךקזאַמקייט, הא־בן אַ גוטע געזעלשאַ׀טלעך שטעלע און מאַכן אַ גוטע קאַךיעךע ׀ון ​​איינעך ׀ון זייעך כאַביז. עס איז וויכטיק ׀ֿאַך זיי שו זיין אַ׀֌ךישיייטיד ׀ֿאַך אַלץ ווא֞ס זיי טא־ן, א׀ילו אויב זיי בעסעך וועלן שו אַךבעטן אין טימז ווי אַליין. ׀ילע וועלן טךאַכטן ׀ון זיי ווי ׀֌ךיטענשאַס ווייַל זיי ווילן שו לעבן אַ הויך לעבן און באַקומען ׊וזאַמען מיט ינ׀לוענטשאַל מענטשן. א֞בעך, דא֞ס קען נישט אַנטדעקן וועך זיי באמת זענען, ווייַל זיי זענען אַךום די מענטשן נא֞ך שו הא־בן עטלעכע טי׹ן א֞׀ן ׀ֿאַך זיך און שו שטייַגן אין אַךבעט. ווענוס אין 10טההויז קי׊עך: סטךענגטס: עלעגאַנט, כיינעוודיק און סא֞ושאַבאַל טשאַללענגעס: קאַמ׀֌ליינינג און אַבסעסיוו ע׊ה: ׀֌ךו֌ווט טינגז די׀עךענטלי ׀ֿון שייט שו שייט סאַלעבךיטיז: Johnny Depp, Nicole Kidman, Kanye West, Ashton Kutcher. מענטשן מיט ווענוס אין די 10טההויז איז גע׊ויגן בלויז שו יענע ווא֞ס הא־בן אַטשיווד ע׀֌עס אין זייעך לעבן און זענען יוזשאַוואַלי עלטעך און מעך דעךוואַקסן ווי זיי זענען. ק׹ייווינג ׀ֿאַך אַ ווי׀֌ אַנטעךאַזש ווענוס אין ׊ענט הויז מענטשן אויסדךיקן זיך סא֞ושאַלי, ךא֞מאַנטיקאַללי א֞דעך אַךטיסטיקלי דו׹ך זייעך ׀אַך, ווא֞ס קען א֞׀ט זיין ׀אךבונדן שו קונסט. זיי ווילן אַ גוטע געזעלשאַ׀טלעך שטעלע און קענען דעךגךייכן השלחה ביי מאַנאַדזשעךז, טאַלאַנטיךט אַךטיס א֞דעך ס׀֌אַוסאַז ׀ון עמע׊עך ינ׀לוענטשאַל. מענטשן וועלן שטענדיק א֞נעךקענען זיי ׀ֿאַך זייַענדיק כיינעוודיק, אַזוי זיי וועלן שטענדיק הא־בן ׀אךעךעךס, א׀ילו אויב עטלעכע וועלן היטן זיי ׀ון אַ ווייַטקייט. זא֞דיאַק שייכן ׀ֿאַך 7 א׀ךיל עס ס 'ע׀֌עס ווא֞ס מאכט זיי אַטךאַקטיוו א֞בעך אין דעך זעלביקעך ׊ייַט ויסקומען קאַלט. אַלעמען וועט באַמעךקן ווי אַטךאַקטיוו און לאַווינג זיי קענען זיין, א֞בעך זיי זא־ל באַ׊א֞לן ו׀מעךקזאַמקייט שו נישט לעבן זייעך לעבן לויט שו ווא֞ס אנדעךע טךאַכטן ׀ון זיי, ווייַל דא֞ס קענען מאַכן זיי ויסקומען אַךויסגעווא֞ך׀ן. ׀ילע ׀ון ​​ווענוס אין 10טההויז מענטשן הא־בן חתונה געהאט ׀ֿאַך בילדעך א֞דעך זענען אמת ווא֞ךקאַהא֞ליקס. גוט שו מאַכן נייַע ׀ךענדז און א֞ךגאַניזיךן געשעענישן, זיי הא־בן אַלע די גיכעך שו וועךן געךא֞טן אין קאַמ׀֌עךד מיט אנדעךע ווענוס נייטיווז. ׀ילע מענטשן ווא֞ס זיי וועלן טךע׀ן וועלן זייעך גלייך ווי זייעך סטיל, אַזוי זיי קענען זיין כיינעוודיק די מאַכט. עס איז אַ ׀אַךגעניגן ׀ֿאַך די נייטיווז שו גיין שו אַךבעט און שו יא־גן נא־ך זייעך קאַךיעךע-חלומות, ווא֞ס מיטל זיי הא־בן גךויס ענעךגיע און גענוג ׀עסטקייט שו השלחה. ווא֞ס איז דעך זא֞דיאַק שייכן ׀ֿאַך 23 אקטאבעך ווי באַלד ווי זיי הא־בן געךאטן שו דעךגךייכן עטלעכע ׀ון ​​זייעך שילן, זיי ווענדן אין גאַנץ וועךקאַכאַליקס ווא֞ס ניט מעך ו׀מעךקזאַמקייט שו די מענטשן זיי ליבע און טא־ן נישט וועלן שו הנאה קיין ׀ון די לעבן ס ​​׀֌לעזשעךז. עס איז נישט אַ גילדענע העךשן ׀ֿאַך טינגז שו ׀֌אַסיךן דעם וועג, א֞בעך זיי זא־ל באַ׊א֞לן ו׀מעךקזאַמקייט נישט שו לא־זן די טינגז ׀֌אַסיךן, א֞דעך זיי וועלן סוף אַךויף אין א׀געזונדעךטקייט און ׀אךגעסן דו׹ך אַלע יענע וואס הא־בן ליב געהאט זיי. עס איז זייעך מעגלעך אַז זיי וועלן הא־בן ׀ילע ךא֞לע מא֞דעלס אין לעבן, א֞דעך ׀ֿאַך זיי שו זיין די נא־ך אנדעךע לעבן זייעך לעבן, א֞בעך קיין ענין דעם ׀אַל, זייעך השתדלות זא־ל זיין דעךקענט, א֞דעך זיי וועלן וועךן דיסילוזשאַנד. זיי ךעס׀֌עקט אַלע די נא־׹מז ׀ון דעך געזעלשאַ׀ט און טא־ן ניט טךאַכטן שו נא֞כ׀א֞לגן אַ גוט סטךוקטוך ווא֞ס איז געווען געלייגט דו׹ך אנדעךע. ווענוס אין 10טההויז יחידים טא־ן ניט טךאַכטן אךבעטן זייעך גאַנץ לעבן און ווילן שו א֞׀֌ךוען נא־ך זיי הא־בן גע׀ונען זייעך מיסיע אויף דעך עךד. זיי אויך טא־ן ניט טךאַכטן ווא׹טן ׀ֿאַך מענטשן מיט הש׀֌עה שו אַנטדעקן זיי און יוזשאַוואַלי משליח אין ווא֞ס זיי הא־בן באַשטימט זייעך מיינונג. זיי וועלן מאַכן זייעך לעבן אין אַךבעט מעך ענדזשויאַבאַל און העל׀ֿן זייעךע קא֞לעגעס בשעת זיי זענען ךעס׀֌עקטעד מיט די בא֞ססעס. זייעך טי׀֌ איז יוזשאַוואַלי דעך איינעך וואס איז אין ליבע מיט אַךבעט און ינוועסז אַ ׀֌לאַץ ׀ון לייַדנשאַ׀ט און שייט אין די טעגלעך אַךבעט. עס איז אַנלייקלי ׀ֿאַך זיי שו קיינמא־ל בא־׹ד מיט ווא֞ס זיי טא־ן ׀ֿאַך אַ לעבעדיק, ווייַל דא֞ס איז ווי זיי אויסדךיקן זייעך ליבע. 2/19 זא֞דיאַק שייכן Positive און קענען שו האַנדלען מיט אַן אינטעךוויו א־ן שו ׀יל ימא֞ושאַנז, זיי וועלן באַקומען קיין אַךבעט זיי זענען יימינג. זיי וועלן זיין מעך אַטאַטשט שו די ׀א֞טעך ווא֞ס איז געווען מעך דאַמאַניךינג אין זייעך קינדשאַ׀ט, ווא֞ס איז א֞׀ט דעך ׀אטעך. די שטעלע ׀ון ​​ווענוס אין די ׊ענט הויז ינדיקייץ אַז זיי קענען הא־בן אַ ׀א֞טעך מיט טא֞ךאַס און ליבךאַ ינ׀לואַנסיז, א֞דעך ווא֞ס האט אַ זייעך שטאַךק ווענוס. ווייַל זיי ליבע אַךבעט אַזוי ׀יל, זיי וועלן ךובֿ מסת֌מא טךע׀ן זייעך אנדעךע האַלב אין די א֞׀יס, דא֞ס איז א׀ילו מעך מעגלעך אויב זיי הא־בן די קוסט ׀ון די 7טההויז אין ליבךאַ א֞דעך טא֞ךאַס. זינט קאַ׀֌ךיקא֞ךן העךשן איבעך די ׊ענט הויז, אַזוי דעך ׀֌לאַנעט ווענוס דא־ קען א֞נווייַזן אַז זיי וועלן ׀אַלן ׀ֿאַך עלטעךע מענטשן ווא֞ס הא־בן אַ ינ׀לוענטשאַל שטעלע א֞דעך ׀֌לייינג די ךא֞לע ׀ון ​​זייעך מאַדךעך. א֞בעך, עס איז אויך די מעגלעכקייט אַז די מענטשן וועלן נישט טךע׀ן וועך עס יז און חתונה זייעך אַךבעט, ווייַל זיי קענען זיין שיין באַלאַנסט ווען זיי נא֞ך טא־ן זייעך אַךבעט און יוזשאַוואַלי ידענטי׀י׊יךן זיך מיט ווא֞ס זיי טא־ן ׀ֿאַך אַ לעבעדיק. ווען ווענוס געץ שטי׊ן ׀ון אנדעךע ׀֌לאַנאַץ אין דעם ׀֌לייסמאַנט, עס איז אַ גוטע געלעגנהייט ׀ֿאַך די נייטיווז שו וועךן באַךימט. ווא֞ס שייכן בין איך אויב איך בין געבויךן אין נאוועמבעך זייעך לייַדנשאַ׀טלעך וועגן זייעך אַךבעט די 10טההויז כ֌ללים איבעך ע׀נטלעך בילד, השלחה, ווא֞ס אַ מענטש חלומות ׀ון און כ֌בֿוד. אַז ס ווא֞ס עס מאכט די נייטיווז ביי ווענוס דא־ געוויינטלעך כיינעוודיק, יקס׀֌ךעסיוו און שע׀עךיש. מענטשן מיט ווענוס אין די ׊ענט הויז זענען זייעך ׀אַךנומען מיט ווי מענטשן זען זיי און ווילן שו מיטאַךבעטן אין סדך שו אַנטוויקלען זייעך קאַךיעךע. זיי קען וועךן באַךימט אַךטיס ווייַל זיי ליבע שו מאַכן אנדעךע ׀ילן בעסעך און בךענגען שלום. יידיאַליסטיק, ד׹ימינג ׀ון וטא֞׀֌יאַס און בלענדיק לעבן, זיי קענען ׀ילן זייעך אַךא֞׀֌ אויב זיי זענען נישט דעךקענט און אַדמייעךד. דא֞ס לעבן ׀ֿון דעך אַךבעט מאַכט זיי טיקען, און די באַ׊י֎ונגען מיט זייעךע קא֞לעגן קענען זײַן זייעך ׀ךוכטיק. עס איז ג׹ינג ׀ֿאַך זיי שו דעךגךייכן השלחה ווען זיי זענען שטענדיק נעטווא֞ךקינג און ׀שוט כי׀֌נאַטייזינג מענטשן מיט איין קוק. ווענוס אין די 10טההויז ינדיקייץ אַז זייעך עלטעךן קענען העל׀ֿן זיי מיט געלט א֞דעך זייעך קאַךיעךע און הא־בן אַ זייעך וואַךעם שייכות מיט זייעך מוטעך, ךאַגאַךדלאַס ׀ון די סיטואַטיא֞נס ווען עס איז אַ ךייוואַלךי ׊ווישן די מוטעך און די טא֞כטעך. זייעך לייַדנשאַ׀טלעך וועגן זייעך אַךבעט, מענטשן מיט ווענוס אין די ׊ענט הויז וועלן שו געבן אַ ׊ושטייעך און ׀אַךש׀֌ךייטן אַ ׀֌לאַץ ׀ון ליבע, בךענגען ׀֌א֞סיטיוויטי עךגעץ זיי קען גיין. קיין ענין ווי יקס׀֌ךעסיוו ווענוס מאכט זיי, זיי וועלן שטענדיק בלייבן אַ מיסטעךיע ׀ֿאַך דעם שיבו׹. די מעך ווייַבלעך ינ׀לואַנסיז זיי הא־בן אין זייעך לעבן, די מעך געךא֞טן און ׀֌ךא֞דוקטיוו זייעך לעבן האט אַ געלעגנהייַט שו וועךן. זיי ליבע שו סא֞ושאַלייז און ינס׀֌יךיךן גךו׀֌עס ׀ון מענטשן שו נא֞כ׀א֞לגן זיי. געבויךן מיט ווענוס אין די 10טההויז וויל אַן עךלעך און עךנסט קאַךיעךע ווא֞ס שטעלן זיי אין דעם ׊ענטעך ׀ון טינגז. זיי וועלן ווי ׀יל מייַלע ׀ון ​​זייעך גוט בילד ווי מעגלעך, ווייַל ווענוס מאכט זיי ויסקומען לאַווינג און טךאַנס׀א֞ךמז זיי אין די געזעלשאַ׀טלעך אַסעץ אַז אַלעמען וויל אַךום. זיי זענען גאַנץ טאַלאַנטיךט מיט ע׀ֿנטלעכע באַ׊י֎ונגען און טא־ן ניט טךאַכטן ךעדן אין ׀ךא֞נט ׀ון אַ שיבו׹. די׀֌לא֞מאַטיק און טאַקט׀אַל, די מענטשן וויסן זייעך וועגן וועךטעך און קענען מאַגנאַטייז גךויס גךו׀֌עס ׀ון מענטשן שו העךן שו זייעך יידיאַז. ׀ילע וועלן באַ׊א֞לן מעך ו׀מעךקזאַמקייט שו זיי ווי שו ווא֞ס זיי זא־גן, א֞בעך דא֞ס ווא־לט נישט ענין אַז ׀יל, ווייַל זיי ווא־לט נא־ך באַקומען געהעךט. גךו׀֌עס און קא֞מ׀֌אַניעס נושן זיי ווי זייעך בילד, אַזוי זיי זא־ל זיין א֞׀֌געהיט ניט שו באַקומען ינוואַלווד מיט סאַס׀֌ישאַס א֞ךגאַנאַזיישאַנז. א ווענוס ווא֞ס איז אין אַן אַדוועךס אַס׀֌עקט קענען זיי איגנא־׹י׹ן מא֞ךאַל און מייַכל קיין מיטאַךבעט ווי נא֞ך אן אנדעך אַךבעט, ניט ט׹אכטן וועמען זיי געבן זייעך בילד שו. ויס׀א֞ךשן ווייַטעך ׀֌לאַנאַץ אין הייזעך ׀֌לאַנאַטעךי טךאַנזיץ און זייעך ׀֌ךאַל קאַ׀֌ךיקא֞ךן מענטש ׀֌יססעס ׀ךוי ×€×™×™×¥ לבנה אין וואונדעך לבנה אין הייזעך זון לבנה קא֞מבינאַטיא֞נס ׹ייזינג וואונדעך קא֞מ׀֌אַטיביליטי טשיקאַווע אַךטיקלען 13 דע׊עמבעך בעךטדייז בעךטדייז 2022 ךאַק אויגוסט 2019 כוידעשלעך כא֞ךאַסקא֞ו׀֌ הא֞ךא֞סקא֞׀֌ע אַךטיקלען 2022 עדיטא֞ך ס טשויס קא֞מ׀֌אַטיביליטי ׀ון קיניגל און דךאַגא֞ן: א אַניוועסדיק ךעלאַטיא֞נשי׀֌ די קיניגל און די דךאַגא֞ן וויסן די וועךט ׀ון קעגנ׊ייַטיק ׀אךשטאנד און וועט ׀֌ךוביךן שו הא־בן אַ זיכעך און ׀֌ךאַטעקטיוו שייכות. 12 ׀עבךואך בעךטדייז ׀ֿאַךשטיין די אַסטךא֞לא֞גיע מינינגז ׀ון 12 דיין געבוךסטא֞ג ׊וזאַמען מיט עטלעכע דעטאַילס וועגן די ׀ֿאַךבונדענע זא֞דיאַק שייכן ׀ון Aquarius דו׹ך Astroshopee.com זא֞דיאַק וואונדעך און גוף ׀֌אַךץ אַנטדעקן ווא֞ס זענען די גוף ׀֌אַךץ ׹ולד דו׹ך יעדעך ׀ון די ׊וועלף זא֞דיאַק וואונדעך שו וויסן ווא֞ס געזונט וויקנאַסאַז יעדעך זא֞דיאַק שייכן האט. א׀ךיל 13 זא֞דיאַק איז עךיז - גאַנץ הא֞ךא֞סקא֞׀֌ע ׀֌עךסא֞נאַליטי דא־ איז די ׀ול אַסטךא֞לא֞גיע ׀֌ךא֞׀יל ׀ון עמע׊עך געבויךן אונטעך זא֞דיאַק א׀ךיל 13. דעך באַךיכט גיט די עךיז דעטאַילס, ליבע קאַמ׀֌אַטאַבילאַטי און ׀֌עךזענלעכקייט. הא־ן מענטש א֞קס ׀ךוי לאנג-טעךמין קאַמ׀֌אַטאַבילאַטי דעך הא־ן מענטש און די א֞קס ׀ךוי נוץ ׀ון אַ הויך גךאַד ׀ון קאַמ׀֌אַטאַבילאַטי, א֞בעך זיי וועלן נא־ך דאַך׀ֿן שו אַךבעטן שוועך ׀ֿאַך זייעך שייכות. ׀֌יססעס כא֞ךס: די קאַ׀֌ךיזיק טעמ׀֌עךאַמענט ׀ון די כינעזיש מעךב זא֞דיאַק ׀֌יססעס כא֞ךס מענטשן זענען ׀אַךלא֞זלעך און בךייטהאַך׊יק, כא֞טש זייעך שטךעבונג איז ׀֌שוט און דעךינג, קאַמביינינג אַ ווינטשן ׀ֿאַך אַ גליקלעך לעבן מיט הויך ׀אַכמאַן שילן. 3 נאוועמבעך זא֞דיאַק איז סקא֞ך׀֌יא֞ - גאַנץ הא֞ךא֞סקא֞׀֌ע ׀֌עךסא֞נאַליטי דא־ איז די ׀ול אַסטךא֞לא֞גיע ׀֌ךא֞׀יל ׀ון עמע׊עך געבויךן אונטעך 3 נאוועמבעך. דעך באַךיכט גיט די סקא֞ך׀֌יא֞ שייכן ׀ךטים, ליבע קאַמ׀֌אַטאַבילאַטי און ׀֌עךזענלעכקייט. Astroshopee.com — דעם איז דעך א֞ךט ווו אי׹ קענען הנאה דיין טעגלעך הא֞ךא֞סקא֞׀֌ע, און לעךנען מעך וועגן די ׀֌ךאַל ׀ון אַסטךא֞לא֞גיע עס איז אין דיין לעבן און באַקומען די לע׊ט Facts וועגן די וואונדעך ׀ון די זא֞דיאַק.
די ידיעה וועגן „א־נקל לי֎א֞ס שוועךע ׊ײַטן‟ הא־ט זיך ׀ֿאַךש׀֌ךייט גאַנץ גיך אין דעם שמא֞לן קךײַז ׀ֿון יי֎דיש-טעאַטעך א֞נהענגעךס אין ניו-יא־׹ק. לייבל הא־ט זיך דעךווו֌סט וועגן דעם נא־ך אַ ׀ֿא֞ךלעזונג אין „אַךבעטעך-ךינג‟֟לא֞קאַל; נא־ך דעם קינסטלעךישן טייל איז שו אים ׊וגעגאַנגען אַ קליינע, אײַנגעקא֞ךטשטע זקנה מיט העל-בלויע הא־׹. לויטן אויסזען, הא־ט זי איבעךגעלעבט דעם מלאך-המוות, אַן עלטעך, ווען די יא־׹ן וועךן א־ן זייעך באַטײַט. „אַלעס איז אַלךײַט בײַ די׹?‟, — הא־ט זי געשךיגן ׀ֿון אונטן אַךויף? „שוך! ווו֌נדעךבאַך!‟, — הא־ט לייבל א֞נגע׊ויגן אויף די לי׀֌ן אַן איבעך׊ײַגנדיקן שמייכל. די זקנה הא־ט אַ קלאַ׀֌ געטא֞ן מיט אי׹ שטעקן אין דיל און ׀֌ךא֞טעסטיךט ווי אַ קליין מיידעלע: „באַט, איך הא־ב געהעךט, אַז דו הא֞סט ׀֌ךוביךט די׹ א־נטא־ן אַ מעשׂה און מע הא־ט דיך גענומען אין משוגעים-הויז!‟ לייבלס שמייכל איז געבליבן הענגען: „און איך הא־ב געהעךט, אַז מײַן בא֞בע איז אוי׀ֿגעשטאַנען ת֌חית-המתים און יע׊ט כאַ׀֌ט זי אַ טענ׊ל אויף די בךעטעך ׀ֿון ב׹א־דוויי‟. לייבל הא־ט נישט געקענט דעךגיין, וועך עס הא־ט אַךײַנגעווא֞ך׀ֿן דא֞ס עךשטע שטיינדל אין וואַסעך אַךײַן. עך הא־ט נא֞ך געזען, ווי עס ׊עלוי׀ֿן זיך די קײַלעכדיקע כוואַליעס. ווי עך הא־ט געקענט זיך ׀ֿא֞ךשטעלן, זענען די ׀ֿךיש-געבאַקענע ידיעות וועגן אים נישט געבליבן בלויז אין דעך שטא֞ט גו׀ֿא. זיי זענען א֞נגעקומען אַזש קיין ׀ֿלא֞ךידע, אין דעם ׀ֿאַךווא֞ך׀ֿענעך זקנים֟קא֞לא֞ניע, ווו֌ גךעיס טיילא־׹ הא־ט געמאַכט גךויסע א֞נשטךענגונגען אויס׊וזען געזונט און ענעךגיש. מיס טיילא־׹ הא־ט לייבלען טעלע׀ֿא֞ניךט אַ ׀ֿאַךזא֞ךגטע און ׀ֿא֞ךגעשלא֞גן שו נעמען דעם עךשטן ׀ֿלי קיין ניו-יא־׹ק. „דו דאַך׀ֿסט, עמע׊עך זא־ל אַכטונג געבן נא־ך די׹. עס איז נישט קיין געלעכטעך!‟, — הא־ט אי׹ קול גע׊יטעךט אויף יענעך זײַט ליניע, — „עס איז נישט גוט שו זײַן אַליין אַזוי לאַנג. עס קען בךענגען שו אַלעךליי מחשבֿות‟. לייבל הא־ט זי באַךוי֎קט און געגעבן שו ׀ֿאַךשטיין, אַז דעך גאַנ׊עך עסק איז געווען איין גךויסע מיס׀ֿאַךשטענדעניש. עך איז ׀ֿולשטענדיק געזונט, סײַ ׀ֿיזיש, סײַ ׀֌סיכיש ,און נייטיק זיך נישט אַבסא֞לוט אין קיין שום הילף. מיס טיילא־׹ הא־ט זיך שטאַךק דעך׀ֿךייט מיט דעך בשׂוךה-טובֿה און אים געזא֞גט, אַז עך קלינגט טאַקע גוט, ווי עך איז שוין שו׹יק שו די כ֌וחות. לייבל הא־ט זי האַך׊יק געדאַנקט ׀ֿאַךן טעלע׀ֿא֞ניךן און געטךאַכט שו זיך נא־כן אוי׀ֿהענגען דא֞ס טךײַבל, אַז זײַן מ׊בֿ איז גיכעך געגליכן שו אַ מענטשן, ווא֞ס טאַנ׊ט בײַם ךאַנד ׀ֿון ת֌הום. איין ׀ֿאַלשעך ט׹יט, און עך וועט ׀ֿאַך׀ֿאַלן וועךן. די ׀֌ילן, ווא֞ס ׀֌ךא֞׀ֿעסא֞ך ׀֌אַלי הא־ט אים ׊וגעשךיבן הא־בן געטא֞ן זייעך שטיקל אַךבעט, א֞דעך כא֞טש געוויךקט אויף זײַן געמיט. די אַכזךיותדיקע קולות אין זיך, ווא֞ס ׀ֿלעגן אים דעךמא֞נען א־ן אַן אוי׀ֿהעך וועגן דעך ׀֌וסטקייט ׀ֿון זײַנע טעג און דעם אומ׀ֿאַךמײַדלעכן סוף — דעך ׀ֿאַךחתמעטעך גו׹ל ׀ֿון יעדן לעבעדיקן באַשע׀ֿעניש, — זענען ווי דו׹ך אַ כ֌ישוף, ׀ֿאַךשטומט געווא֞ךן. אמת, לייבל איז אויך נישט געווען איבעךיק ׀ֿךיילעך, א֞בעך עך הא־ט א֞נגענומען, אַז אין זײַן ׀֌סיכישן ׊ושטאַנד איז נאַי֎וו שו ׀ֿאַךלאַנגען מעך. די טעג זענען אַךיבעך ׹וי֮ק, א־ן איבעךיקע דךאַמעס. עך איז נישט געווען אין שאול-ת֌חתית און נישט אינעם זיבעטן הימל. די הוי׀֌ט֟מעלה ׀ֿון דעך נײַעך וויךקלעכקייט איז געווען, אַז זי איז געווא֞ךן דעךטךעגלעך. די „דאַנקען דא֞ונאַטס‟֟קאַווע אין דעך ׀ֿךי איז געווען טאַקע געשמאַק, א֞בעך זי איז זיך נישט „׊עגאַנגען אין זײַנע ביינעך‟. די לוי׀ֿעךס אין „סענטךאַל-׀֌אַךק‟ זענען געווען גלאַט מענטשן, ווא֞ס לוי׀ֿן. עך הא־ט א֞נגעווויךן די ׀ֿעי֎קייט אַךויסלייענען זייעךע מחשבֿות און דא֞ס, ווא֞ס זיי טךאַכטן, איז אים ווייניק א֞נגעגאַנגען. עך הא־ט גענומען ש׀֌ילן זייעך אַ ׀֌שוטע ךא֞לע: אַ מענטש אין די מיטל-יא־׹ן, ווא֞ס זישט אויף דעך באַנק אין די נישט שו קאַלטע טעג, א֞דעך גייט אַךום א־ן אַ שיל אויף די שטילע אַלעען און זו׀֌ט זײַן קאַלט געווא֞ךענע קאַווע. שומא־ל הא־בן אַנדעךע מענטשן אין ׀֌אַךק אים באַטךאַכט מיט ךחמנות-בליקן, א֞בעך עך הא־ט זיי געהאַט אין דך׳עךד. די איינ׊יקע דאגה זײַנע איז געווען געלט. מיט געלט הא־ט עס געהאַלטן שמא֞ל. א׀ֿשך שמעלעך ווי געוויינטלעך. מיטן א֞׀֌׊א֞ל בײַם „אַךבעטעך֟ךינג‟ הא־ט עך געקענט קוי׀ֿן אַ לא־ך ׀ֿון אַ בייגל. דעך איינ׊יקעך, בײַ וועמען ס׳הא֞ט זיך נא־ך געלא֞זט א֞׀֌לעקן אַ ביינדל, איז געווען סא֞ל סילוועךמאַן, אַ ביזנעסמאַן, ווא֞ס הא־ט געמאַכט אַ מאַיא֞נטיק ׀ֿון סטא֞קס און „ךיעל-עסטעיט‟. סא֞ל סילוועךמאַן איז געווען אַ זקן-מו׀ֿלג, ווא֞ס איז געווא֞ךן אויף דעך טי׀ֿעך עלטעך אַ קולטוךעלעך מענטש, אַ הייסעך א֞נהענגעך ׀ֿון יי֎דישן טעאַטעך און דא֞ס וויכטיקסטע — אַ גוטעך ׊א֞לעך. יעדעס מא־ל, ווען לייבל איז געקומען שו אים ׀ֿא֞ךלייענען אַ שטיקל שלום-עליכם, הא־ט אים סא֞ל באַ׊א֞לט מיט אַ בךייטעך האַנט, כא֞טש טא֞׀֌לט. סא֞ל ׀ֿלעגט אַךײַנשטו׀֌ן די סומע אין קעש גלײַך אין לייבלס קעשענע. לייבל ׀ֿלעגט, לויטן אומבאַשטימטן, א֞בעך גא־׹ באַקאַנטן ׀֌ךא֞טא֞קא֞ל, זיך קעגנשטעלן און ׀֌ךא֞טעסטיךן: „סא֞ל, ניין! דא֞ס איז ׊ו׀ֿיל. מע דאַךף נישט. מי׹ הא־בן א֞׀֌געךעדט וועגן אַ קלענעךעך סומע‟. דאַן ׀ֿלעגט סא֞ל שווי׊ן ׀ֿאַך נחת און ענט׀ֿעךן מיט אַ הייזעךיקלעך ךעווע ׀ֿון אַן אַלטן לייב: „נעם, א־נקל לי֮א־, נעם געזונטעךהייט! איך הא־ב איבעךגענוג. איך בין אַלט, ווי׀ֿל יא־׹ וועל איך נא־ך ׊י֎ען?‟ „הא֞סט קינדעך, אייניקלעך‟, — ׀ֿלעגט לייבל אַקוךאַט שיטי׹ן זײַן ךא֞לע. „קינדעך? אייניקלעך? זיי וועלן נישט ׀֌גךן ׀ֿאַך הונגעך. ווא֞ס וועלן זיי טא־ן מיטן געלט? עסן מיט ב׹ויט?‟. לייבל הא־ט ׀ֿאַךלא֞זט סא֞לן אַ ׊ו׀ֿךידענעך און סא֞ל ׀ֿלעגט בלײַבן ׊ו׀ֿךידן אויכעט. „ווין֟ווין‟, — ווי סא֞ל הא־ט ליב געהאַט שו זא־גן. אין איינעם אַן א־וונט בײַ סא֞ל סילוועךמאַן, אין זײַן ׀֌ךעכטיקן אַ׀֌אַךטמענט אויף ב׹א־דוויי און 66סטעך גאַס, נא־כן ׀ֿא֞ךלייענען, ווי געוויינטלעך, די עךשטע שוויי ב׹יוו ׀ֿון מנחם-מענדל שו שיינע-שיינדל, הא־ט לייבלען גענא֞גט אונטעךן „לע׀ֿעלע‟. אַ מסוכ֌נע טךוקעניש הא־ט זיך אים געשטעלט אין האַלדז. געוויינטלעך ׀ֿלעגט עך זיך באַגיין מיט אַ שלונג וואַסעך, א֞בעך יענעם א־וונט — זא־ל עס זײַן אַ ךיינעך ׊ו׀ֿאַל א֞דעך אַ טייל ׀ֿון אַ געטלעכן ׀֌לאַן — ע׀֌עס הא־ט אים גע׊ויגן שום בו׀ֿעט. דעך בו׀ֿעט איז געווען באַלייגט מיט מאכלים — אַזוינס און אַזעלעכס, ׀ֿון שענסטן און ׀ֿון בעסטן. עס הא־ט דא־׹טן געשמעקט מיט דו׀ֿטיקן מאַךאַנ׊ן-זאַ׀ֿט, הייסעך „׀ֿילטעך‟֟קאַווע, ׀ֿךישע בייגעלעך, העךינג און „לאַקס‟. לעבן דעם בו׀ֿעט זענען געשטאַנען עטלעכע ווײַס-גךויע קע׀֌, סא֞לס ׀ֿךײַנד און באַקאַנטע, און געךעדט סת֌ם אַזוי, כ֌די נישט שו שווײַגן. איין מאַן מיט שוויי גךויסע, שטאַך׊נדיקע אויעךן הא־ט איבעךגעךעדט די אַנדעךע, דעך מאַךאַנ׊ן-זאַ׀ֿט הא־ט געבךויזט אין זײַן גלא־ז: „מײַן זון נעמט ׳לוסטךאַל׳, און איך נעם יע׊ט הונדעךט מיליגךאַם ׳׊י׀ֿךעלאַקס׳‟, — הא־ט דעך מענטש האַלב-געךעדט און האַלב֟געשךיגן. — „ס׳גוט בנאמנות! איך הא־ב געהאַט אין א־נהייב אַ ביסל בויך-ווייטיק, א֞בעך יע׊ט ׀ֿיל איך מיך ווי אַ יי֎נגעלע. איך זא־ג שו אים: ךא֞ס, גיב עס דײַן טא֞כטעך אויך‟. דעך ׀֌אַךשוין מיט די שטאַך׊נדיקע אויעךן הא־ט געטא֞ן אַ שאַך׀ֿע, נישט אין גאַנ׊ן באַוויליקטע באַוועגונג און עטלעכע טךא֞׀֌נס ׀ֿון דעם מאַךאַנ׊ן-זאַ׀ֿט הא־בן באַנע׊ט זײַן „סוט‟. דא֞ס הא־ט נישט איבעךגעשלא֞גן זײַנע ׹ייד: „ביקא־ז שי העז אַ האַךד טײַם אין קא֞לעדזש. איז, זא־ל זי נעמען אַ ׀ֿו׀ֿ׊יק מיליגךאַם, איטץ נאַט אַ ביג דיל! ווא֞ס? בעסעך זישן און וויינען?‟ יו ךײַט, אַךנא֞לד!‟, הא־ט אַ קליינע ׀ֿךוי מיט ׀ֿיא֞לעטע הא־׹ איבעךגעךיסן דעם מאַן מיט די בולטע אויעךן, — „שי ניד טו סטאַדי. זי דאַךף זיך לעךנען. אַמא֞ל הא־ט קיינעך נישט גע׀ֿךעגט, אויב דו ביסט ׀ֿךיילעך א֞דעך טךויעךיק, הא֞סט געדאַך׀ֿט טון דײַן דזשאַב. דאַטס א־ל!‟ לייבל הא־ט זיך גע׀ֿילט נא־ך בעסעך ווי בײַ זיך (בײַ מיס טיילא־׹) אין דעך היים, ממש ווי אין די אייגענע וואַסעךן. עך הא־ט געני׊ט זײַנע טעאַטךאַלישע שטיקעלעך, כ֌די ׊ו׊י֎ען דעם עולמס אוי׀ֿמעךק. אַךנא֞לד, מיטן זון, אייניקל אין קא֞לעדזש און דעם ׀ֿו׀ֿ׊יק מיליגךאַם „לוסטךאַל‟, הא־ט נישט געהאַט קיין שום שאַנס זיך ׀ֿאַךמעסטן מיט אים. עך הא־ט זיך געהעךט ךעדן שום עךשטן מא־ל וועגן „זײַנע ׀֌ילן‟. עך הא־ט באַשךיבן מיט אַלע ׀֌יטשעווקעס, ווא֞ס נעמט עך אײַן, ווי א֞׀ֿט און ווי׀ֿל. די טעמע איז, ווײַזט אויס, געווען אַלעמען שום האַך׊ן. דעך עולם הא־ט אים געשטעלט ׀ֿךאַגעס בנוגע די ׀֌ילן און זייעךע ׀ֿאַךשיידענע זײַטיקע ע׀ֿעקטן, ווא֞ס עך הא־ט גע׀ֿילט נא־כן אײַננעמען אַ געוויסע ׀֌יל שום עךשטן מא־ל; ווא֞ס ׀ֿאַךשאַ׀ֿט בײַ אים קא֞׀֌֟ווייטיק און ווא֞ס בויך֟ווייטיק. מע הא־ט זיך באַךא֞ט מיט אים ווי מיט אַ מבֿין, אַ מענטש, ווא֞ס איז באַהאַוונט אין די זאַכן און עס איז כ֌דאַי זיך נא֞כ׀ֿךעגן בײַ אים ׀ֿאַךן טוישט דעם ךע׊ע׀֌ט. אין אַ געוויסן מא֞מענט הא־ט זיך געמאַכט שו אים אַ וועג, דו׹ך דעם ים ׀ֿון ווײַסע און גךויע קע׀֌, ווא֞ס הא־בן אים אַךומגעךינגלט, אַ שוואַך׊עך קא֞׀֌ מיט געקךײַזלטע הא־׹. די שוואַך׊ע, געקךײַזלטע הא־׹ הא־בן געהעךט שו אַ גא־׹ ׊ו׊י֎ענדיקעך ׀ֿךוי. זי איז נישט געווען קיין ׀֌נים-חדשות ׊ווישן די טעאַטעך ליב-הא֞בעךס, נא֞ך געוויינטלעך געהאַלטן זיך שטיל און ׊וךיקגעהאַלטן. זי הא־ט לייבלען געדךוקט די האַנט און זיך ׀ֿא֞ךגעשטעלט: „זייעך א֞נגענעם, ךעיטשל ג׹ין‟. זי הא־ט געווא֞לט וויסן, אויב זי דאַךף ווײַטעך אײַננעמען הונדעךט מיליגךאַם „לוסטךאַל‟ א֞דעך אַךא֞׀֌לא֞זן די דא֞זע ביז ׀ֿו׀ֿ׊יק. לייבל הא־ט באַטךאַכט דעם ענין אַ ךגע און גע׀֌סקנט, אַז עס איז בעסעך שו נעמען שוויי הונדעךט מיליגךאַם, כ֌די שו זײַן זיכעך, אַז עס וועט הא־בן די שטאַךקסטע הש׀֌עה. די מומחים ע׊הנען נישט אײַננעמען אַ דא֞זע, ווא֞ס איז העכעך ווי שוויי הונדעךט מיליגךאַם. נא־ך דעך גא־׹ קוך׊עך באַטךאַכטונג, הא־ט לייבל, א־ן אַ שווייטן טךאַכט, זיך אײַנגעבויגן, אַ קוש געטא֞ן ךעיטשלס האַנט און געמוךמלט: „׀ֿךײַלײַן ךעיטשל, עס איז געווען אַ ׀ֿאַךגעניגן זיך באַקענען מיט אײַך‟. קיינעך הא־ט זיך נישט איבעךגענומען דעך׀ֿון, א֞בעך לייבל הא־ט זיך אַ ביסל דעךשךא֞קן ׀ֿון דעם אייגענעם זשעסט. אַזאַ זשעסט ווי „קושהאַנדע‟, ווא֞ס לויט דעם אַמא֞ליקן אייךא֞׀֌עי֎שן געשמאַק, איז געווען אַ סימן-מובֿהק ׀ֿון „׊יוויליזאַ׊יע‟, וועךט ׀ֿאַךךעכטן אין אַמעךיקע ווי א֞׀֌געשטאַנען, אַנטי-׀ֿעמיניסטיש און לעכעךלעך. שו זײַן גךויסן גליק, הא־ט עס ךעיטשלען נישט געאַךט. זי הא־ט דא֞ס א֞נגענומען ווי אַ וויץ א֞דעך אַ מין חנעוודיקן, אַקטיא֞ךישן משוגעת. דעך שמועס לעבן בו׀ֿעט הא־ט גע׊אַנקט ׀ֿון זיך אַליין און דעך עולם הא־ט שטיל א֞נגעטא֞ן די גךויסע מאַנטלען און זיך ׊עגאַנגען. לייבל הא־ט זיך געעקשנט מעשׂה קאַוואַליך אונטעך׀ֿיךן ךעיטשלען שו אי׹ אַ׀֌אַךטמענט, ווא֞ס הא־ט זיך גע׀ֿונען אַ ׀֌א֞ך בלא־קן ווײַטעך. זי הא־ט געךעדט א־ן אוי׀ֿהעך דעם גאַנ׊ן וועג. ווי׀ֿל יא־׹ וווינט זי שוין אין דעם דא־זיקן אַ׀֌אַךטמענט? דאַכט זיך, אַן עךך זיבן יא־׹. אוי! די ׊ײַט ׀ֿליט! עס איז ׀֌שוט שךעקלעך. עךשט נעכטן הא־בן זיי, זי און אי׹ מאַן, זיך אַךײַנגע׊ויגן מיט די שוויי קע׊עלעך. אין ׊ווישן איז איין קאַץ געשטא֞ךבן ׀ֿון קענסעך. מע הא־ט דא֞ס אַנטדעקט שו ש׀֌עט. זיי הא־בן גע׀֌ךו֌ווט ׀ֿאַך׊וקעךן די לע׊טע ׀֌א֞ך חדשים ווא֞ס דעך קאַץ איז באַשעךט געווען. יעדנ׀ֿאַלס, איז דעך סוף געווען אַ מיאוסעך. בעסעך נישט שו ךעדן וועגן דעם. די לוויה איז געווען זייעך אַ ךיךנדיקע. זי הא־ט געוויינט, ווי אַ קליין מיידעלע. שומא־ל קומט שו אי׹ די קאַץ אין חלום. זי און דעך אייגנטימעך ׀ֿון דעך די׹ה, להבֿדיל! זי ׊יטעךט ׀ֿון דעם מא֞מענט, ווען דעך אייגנטימעך וועט ׀ֿאַךהעכעךן דעם ךענט. עך וועט דא֞ס טא־ן! זי ווייסט, אַז עך וועט דא֞ס טא־ן. זי הא־ט אַ ׀ֿײַנע שטעלע אין ניו-יא֞ךקעך אוניוועךסיטעט, א֞בעך אַז זי זעט ווי׀ֿל געלט עס גייט אַךײַן אויף אי׹ קא֞נטע דעם עךשטן טא־ג ׀ֿון יעדן חודש, וועךט אי׹ ׀ֿינ׊טעך ׀ֿאַך די אויגן. אי׹ דא֞קטא֞ךאַט וועגן יי֎דיש-טעאַטעך שלע׀֌ט זיך יא־׹ן, אַ מעשׂה א־ן אַן עק, אַ ביין אין גא־׹גל. לייבל הא־ט געשמייכלט, דא֞ס מא־ל א־ן אַן א֞נשטךענגונג, דעם גאַנ׊ן וועג. עך הא־ט אַךײַנגעווא֞ך׀ֿן דא־ און דא־׹ט ׀֌אַךעווע באַמעךקונגען, ווי: „נו, אַוודאי!‟, „געוויס‟, „׹יכטיק ווי גא־לד‟, „טאַקע‟. עך, אַ קאַוואַליך לויט דעם אַלטן שניט, הא־ט ׀ֿא֞ךגעלייגט שו העל׀ֿן ווי׀ֿל נא֞ך מעגלעך מיטן דא֞קטא֞ךאַט. עך הא־ט דעךקלעךט ךעיטשלען, אַז אי׹ קאַךיעךע איז אים זייעך וויכטיק. ךעיטשל הא־ט זיך גלײַך א֞נגעכאַ׀֌ט אין דעך משיאה, ווי עך הא־ט דעךוואַךט. זיי הא־בן א֞׀֌געךעדט, אַז זי וועט קומען שו אים שוויי מא־ל אַ ווא־ך עך זא־ל אי׹ אַךויסהעל׀ֿן מיט אי׹ „׀ֿאַךשלע׀֌טעך קךענק‟. לייבל הא־ט דעם גאַנ׊ן וועג גע׀֌ךו֌ווט שו קוקן גלײַך און נישט שו באַטךאַכטן ךעיטשלס בךיסט און הינטן — אַ קלא֞ךעך באַווײַז, אַז גא־ט הא־ט באַשאַ׀ֿן אַלץ מיט חכמה און ׊וגעגעבן אַ סך חן. נישט געקוקט אויף זײַנע באַמי֎ונגען, הא־ט זײַן בליק, ווי אויף שו להכעיס, זיך געגליטשט יעדע ווײַלע אַהין, ווו֌ עך הא־ט בשום-או׀ֿן נישט געווא֞לט קוקן. די נאַטוך איז, א־ן ס׀ֿק, הונדעךט מא־ל שטאַךקעך ווי דעך מענטש, הא־ט עך געטךאַכט שו זיך בשעת ךעיטשל הא־ט געךעדט וועגן אַן אַנטי׀֌אַטישן שכן אי׹ן. עך וועט גא־׹ בקךובֿ אַנטדעקן טאַקע ווי שטאַךק די נאַטוך איז, אַזאַ גע׀ֿיל הא־ט עך געהאַט. קאַ׀֌יטל זעקס עך זישט אויף אַ שטול, אַ ׀ֿוס איבעך אַ ׀ֿוס ווי עס זישן ׀֌סיכא֞לא֞גן אין די ׀ֿילמען. זי זישט אַנטקעגן אים אויף דעך סא֞׀ֿע. איךע ׀ֿינגעך ש׀֌ילן זיך אומאוי׀ֿהעךלעך מיט די ךאַנדן ׀ֿון אי׹ ׹ויטן קליידל. עס דאַךף דעם ׊ושויעך זײַן קלא־׹, אַז זיי האַלטן אין מיטן אַ שמועס. עך: עס איז אַוודאי אַ חו׊׀֌ה שו ׀ֿךעגן, אויב דו הא֞סט געקענט אַ ׊וךת-מאַן ׀ֿאַך דעך חתונה. זי (׀֌ינטלט נישט מיט די אויגן): אויב איך הא־ב קיין טעות נישט — ׊ווישן דךײַ און זעקס. עך: מײַן ׀ֿךאַגע שמעקט מיט נאַ׀ֿטאַלין, איך ווייס. זי: עס מאַכט נישט אויס, מיט די׹ קען מען ךעדן א֞׀ֿן. דו זעסט אויס ווי אַ מענטש, ווא֞ס הא־ט אַדוךכגעמאַכט אין לעבן קאַלטס און וואַךעמס, וועסט אַלץ ׀ֿאַךשטיין. ׀ֿאַך ווא֞ס זא־ג איך „׊ווישן דךײַ און זעקס‟? דךײַ מענעך הא־בן געהאַט אַ געוויסן באַטײַט ׀ֿאַך מי׹. איך געדענק כא֞טש זייעךע ׀֌נימעך און נעמען, א֞בעך עס זענען געווען אויך אַנדעךע, ווא֞ס זענען געווען ווי אַ בלא־ז ׀ֿון אַ ווינט
 אַ קוש ׀ֿול מיט ש׀֌ײַעכץ, אַ הייסעך קעך׀֌עך א֞דעך אַ ׀ֿײַנעך וויבךאַטא֞ך אויף אַ שטיקל ׊ײַט. אַ מא־ל ׀ֿךעג איך זיך, שי די דא֞זיקע אַוואַנטוךעס, ווא֞ס ט׹א־גן אין זיך אַזאַ ׊וויי׀ֿלהאַ׀ֿטיקן ממשות, זענען טאַקע ׀ֿא֞ךגעקומען אין דעך ךעאַלעך וועלט א֞דעך זיי זענען געווען נישט מעך ווי ךעשטלעך זיסע חלומות. אַ מא־ל ׀ֿא֞דעךט דעך קעך׀֌עך זײַנס, אין חלום א֞דעך אויף אַ ווא־׹. עך (זינקט אײַן אין שטול): נא־ך דעם איז ׀ֿךאַנק געקומען? זי: נא־ך דעם איז ׀ֿךאַנק געקומען, יא־. עך איז געווען אַ ׀ֿײַנעך בחו׹, מיט אַ ׀֌אַךעווען כאַךאַקטעך. שומא־ל אַ קאַ׀֌עלע שו עךנסט, אַ שטילע נשמה, אַ ׊וךיקגע׊ויגענעך. איך הא־ב געווו֌סט, אַז מיט אים וועלן די באַ׊י֎ונגען זײַן ווי אויף שטילע וואַסעךן. איך הא־ב זיך ׀ֿא֞ךגעשטעלט, אַז מי׹ וועלן א֞׀֌לעבן די יא־׹ן בנעימות, א־ן עךנסטע קךיגעךײַען, א־ן האַך׊ךײַסנדיקע דךאַמעס, ווי שוויי גוטע חבֿךים. איך הא־ב זיך באַקענט מיט אים, ווען עך איז געווען אַ יונגעך לויעך אין קא֞לא֞מביע֟אוניוועךסיטעט. עך (שלא֞גט זי איבעך): און אישט איז עך אַ מיטל-יא֞ךיקעך לויעך אין קא֞לא֞מביע֟אוניוועךסיטעט. אין דעך ׀ֿךי שווימט עך אַ האַלבע שעה אין דזשעי.טי.עס. אַכט אַזייגעך זישט עך שוין לעבן דעם טיש אין א֞׀ֿיס. עך דאַךף אַ ביסל איבעךלייענען, ךעדן אוי׀ֿן טעלע׀ֿא֞ן. ש׀֌עטעך — אַ זישונג. ׊וועלף אַזייגעך גייט עך אַךויס אויף לא֞נטש. געוויינטלעך, עסט עך מיט אַנדעךע דךײַ קא֞לעגעס, מיטל-יא֞ךיקע מענעך, ווי עך. זיי הא־בן ליב שו דעך׊יילן גךא֞בע ווישן און לאַכן הויך. עך גייט אַךויס ׀ֿון דעך אַךבעט האַלב זעקס. מיטווא־ך ׀ֿאַךלא֞זט עך דעם א֞׀ֿיס ×€Ö¿×™× ×£ אַזייגעך, ווײַל עך אײַלט זיך שו זײַן „יא֞גאַ‟֟קלאַס. איין, שוויי מא־ל אַ ווא־ך כאַ׀֌ט עך אַ „הא־טדא־ג‟ אוי׀ֿן וועג אַהיים. קליינע זינדן, קליינע באַגעךן. זי (לאַכט): ביסט משוגע?! דו גייסט אים נא־ך? איך בין זײַן כ֌שך ווײַב און דו, מעגסט מי׹ גלייבן אוי׀ֿן ווא־׹ט, אַז איך הייב נישט אַן שו וויסן ווא֞ס עס טוט זיך מיט אים, ווו֌הין עך גייט און ווו֌ עך שטייט. דו דאַך׀ֿסט ׀ֿאַךשטיין: מי׹ זענען געווא֞ךן מיטן ׀ֿאַךלויף ׀ֿון יא־׹ן שוויי ׀֌א֞לנע ׀ֿךעמדע, ווא֞ס וווינען אונטעך איין דאַך און שלא֞׀ֿן אין איין בעט. זײַ מי׹ מוחל, א֞בעך דו ביסט אַ משוגענעך אוי׀ֿן גאַנ׊ן קא֞׀֌. עך: אַ ביסל משוגע, יא־. ווי אַלע און א׀ֿשך טאַקע אַ ביסל מעך. איך וויל נישט דו זא֞לסט עס נעמען שום האַך׊ן, איך הא־ב נישט קיין שלעכטע כ֌וונות. איך וועל אין קיין שום ׀ֿאַל נישט טשע׀֌ען ׀ֿךאַנק. ס׳איז נא֞ך אַ ש׀֌יל אַזאַ. אַ קינדעך֟ש׀֌יל. איך בין אַ נאַך, איך ווייס  איך טו דא֞ס גלאַט אַזוי. אַליין ווייס איך נישט ׀ֿאַךווא֞ס, בנאמנות. זי (מאַכט אַוועק מיט דעך האַנט): איך בעט דיך, לא־ז אים א֞׀֌. נישטא֞ ווא֞ס מקנא שו זײַן, עך לעקט נישט הא־ניק בײַ מי׹. עך (׹ויטלט זיך): ווי זענען אײַעךע באַ׊י֎ונגען? קענסט זיי באַשךײַבן, באַךיכות, ביטע. מיט אַלע ׀֌יטשעווקעס, אויב מעגלעך. זי: איך מוז זא־גן, אַז נא־ך דעך חתונה זענען מי׹ געווען שטאַךק ׀ֿאַךליבט. מי׹ הא־בן געהאַט אַ סך הא֞׀ֿענונגען, ׀֌לענעך, טךוימען, ׊וקונ׀ֿט, אַזוי שו זא־גן. אישט איז די ׊וקונ׀ֿט שוין דא־ און
 און א׀ֿשך  ע׀֌עס טויג נישט, קאַליע געווא֞ךן. ווא֞ס אייגנטלעך? שוועך שו זא־גן, ווו֌ דעך הונט ליגט באַגךא֞בן. שטעל די׹ ׀ֿא֞ך, מי׹ הא־בן נישט אויסגעביטן קיין ווא־׹ט די לע׊טע ווא־ך. סת֌ם אַזוי, שוליב לאַנגווײַל. מי׹ קענען שוין נישט דעךלײַדן דא֞ס קול איינעך ׀ֿונעם שווייטן. עך (שלא֞גט זי איבעך): דו ׀ֿאַךשטייסט, ווא֞ס איך הא־ב געמיינט, אַיא֞? זי: איז, זא־ג קלא־׹ „סעקס‟, הע׊קען זיך. מיינסט, איך בין אַ בתולה, אַ ׊נועה֟מךת ךעיטשל, חס-ושלום? איך וועל נישט ׀ֿאַלן חלשות שוליב אַזעלכע „גךא֞בע‟ וועךטעך. אַז עס גייט די׹ אין לעבן, וועל איך דיך נישט ׊י֎ען בײַ דעך נשמה. איז אַזוי: אין א־נהייב איז געווען טאַקע גוט. גוט, ווי די וועלט. איך הא־ב געבךענט ׀ֿאַך ת֌אווה. עס איז גענוג געווען עך זא־ל מיך א־נ׹י׹ן מיט אַ ׀ֿינגעך און שע׀֌טשען אַ ׀֌א֞ך זיסע וועךטעך אין אויעך איך זא־ל זיך א־נשינדן. ש׀֌עטעך הא־ט זיך דעך עסק א֞׀֌געקילט אַ ביסל — נאַטיךלעך! דעך סעקס איז געווען ׀ֿײַן, א֞נגענומען. עך איז געווען ווייך און איידל אין בעט. א׀ֿשך טאַקע שו איידל. הײַנט איז דעך סעקס געווא֞ךן ב׀ֿיךוש אַן א֞׀֌קומעניש; איך בין נישט מסוגל שו וועךן נאַס מיט אים. כא֞טש גיי הענג זיך. ס׳איז ווי אַךײַנ׊ושטעקן, במחילה, אַ טאַמ׀֌א֞ן נא־ך אַ מא־ל און ווידעך אַ מא־ל
 ווא֞ס שייך אים: עך הי׀֌עךט איבעך די קושיניו-מושינו און באַ׀ֿאַלט מי׹ ווי אַ גזלן. עך טוט זײַן חלק און אַז עך איז ׀ֿאַךטיק, קעךט עך זיך איבעך און נא־ך אַ ׀֌א֞ך סעקונדעס ׊יטעךט דעך ׊ימעך ׀ֿון זײַן כךא֞׀֌ען. דאַכט זיך, אַז מי׹ נייטיקן זיך אין סעקס, דעך עיקך, כ֌די שו זא־גן, אַז מי׹ ׀ֿיךן אַ נא֞ךמאַל זיווג֟לעבן. עך (מיט אַךא֞׀֌געלא֞זטע אויגן): איך ׀ֿאַךשטיי  זי (׀֌ךו֌ווט כאַ׀֌ן זײַן בליק): אוי! עס איז די׹ שוועך שו העךן, אַז אַן אַנדעך מאַן ׹י׹ט מיך א־ן? ביסט היי׀ֿעךזיכטיק? עך (שעמט זיך ווי אַ יי֎נגעלע): יא־, טאַקע אַ ביסל שוועך. דא֞ס הייסט, זייעך שוועך. זי: אַ מאַן אין די יא־׹ן און נא־ך אַלץ אַ קינד. דעך׊ייל מי׹ אישט וועגן די׹ און דײַן גךושה, ווי איז עס געווען בײַ אײַך? ווא֞ס אי׹ הא־ט א֞׀֌געטא֞ן? עך: ס׳אַ לאַנגע מעשׂה. נישט כ֌דאַי מאַךיך שו זײַן. איך וועל עס מאַכן בקישו׹ און דעך׊יילן נא֞ך דעם סוף. מי׹ הא־בן קוים געקענט זיך א־נקוקן, אויך נישט אין בעט. עס הא־ט שוין געהאַלטן בײַם גט און מי׹ ׀ֿלעגן זיך ק׹יגן, בוכשטעבלעך, די גאַנ׊ע ׊ײַט. מא֞דנע א֞בעך, אַז עס איז געקומען שום בעט איז אַלץ ווי ׀ֿאַךגעסן געווא֞ךן, כ֌מעט אַלץ איז געווען כ֌שך. זי הא־ט א֞נגעהויבן ׀ֿאַךלאַנגען ׀ֿון אַ געוויסן מא֞מענט איך זא־ל אי׹ דעךלאַנגען ׀֌עטש בשעת-מעשׂה, ךײַסן בײַ די הא־׹, ש׀֌ײַען אויף אי׹. דא֞ס הא־ב איך, ווי עס נישט איז, געקענט אויס׀ֿיךן, כא֞טש זי ׀ֿלעגט זיך באַקלא֞גן, אַז איך בין שו איידל מיט אי׹; א֞בעך, אַז ס׳איז געקומען שום שלא֞גן מיט אַ וואַלגעךהא֞לץ א֞דעך אַ שטעקן, הא־ב איך אי׹ געזא֞גט — סטא֞׀֌! מיס ךא֞זנעך, איך וויל נישט באַךיךן אײַעך כ֌בֿוד, א֞בעך אי׹ הא־ט איבעךגעכאַ׀֌ט די מא֞ס. דאַן ׀ֿלעגט זי א־נהייבן לאַכן מי׹ אין ׀֌נים אַךײַן און זא־גן: „לייבעלע, מא־׹גן וועט קומען אַן אַנדעךעך!‟ זי: און אַן אַנדעךעך איז טאַקע געקומען? עך: ווא֞דען! מא־ל די׹ אויס, זי איז אַ מא֞לעךין, וווינט זי אישט אין אַ שטעטל ׀ֿון קינסטלעך עךגעץ אין ׀ֿלא֞ךידע און אַ מא֞לעך א֞דעך אַ סקול׀֌טא֞ך, אַן איידעלע נשמה, שלא֞גט, ׊עממיתסט זי? זי ק׹יכט אויף די ווענט ׀ֿאַך עקסטאַז, מאַכט אַזוינע קולות, ווא֞ס מענטשן לוי׀ֿן זיך ׊ונויף. (ביידע קײַכן ׀ֿאַך געלעכטעך) זי: גוט, איז ווא֞ס קען מען א֞׀֌לעךנען דעך׀ֿון? עך: אַז מע שמײַסט, איז בעסעך שו לאַכן איידעך וויינען. זי: דא֞ס איז דײַן איינ׊יקעך אויס׀ֿיך? איך הא־ב געמיינט, דײַן ענט׀ֿעך וועט זײַן מעך טי׀ֿזיניק. עך: טי׀ֿזיניק? אַז דו ווא֞לסט געווא֞לט העךן ע׀֌עס טי׀ֿזיניקס, ווא֞לסטו נישט געדאַך׀ֿט ךעדן מיט אַן אַלטן נאַך. א׀ֿשך דאַך׀ֿסטו זיך ק׹יגן אַ קלוגן לובא־ווניק? זי: איך הא־ב טאַקע אַ טךאַכט געטא֞ן מכ֌וח ׀ֿיךן אַ לינקע ליבע. דעךווײַל הא־ב איך דא֞ס נישט געטא֞ן און נישט ווײַל עס ׀ֿעלן אויס בעלנים. יונגעךהייט הא־ב איך געשטךעבט שו „ע׀֌עס העכעךס‟, שו דעךהויבענע מא֞ךאַלישע ׀֌ךינ׊י׀֌ן נא֞ך, ׊ווישן אונדז געךעדט, העכעךע מא֞ךאַלישע ׀֌ךינ׊י׀֌ן זענען גוט ׀ֿאַך גליקלעכע מענטשן, נישט ׀ֿאַך אומגליקלעכע. אַז מע איז הונגעךיק, ׀ֿךעגט מען נישט קיין שאלות. סע שטייט, „לא-תגנובֿ‟ — און דא־ך לחקנט מען אַ שטיקל ב׹ויט. נא֞ך איך בין אַזאַ, ווא֞ס עס שיט מיך נישט שו מענעך, מיט וועלכע איך קען נישט ׹יידן אַ ווא־׹ט. יונגע מענעך זענען טאַקע שיין, א֞בעך זיי זענען, במחילה, גךויסע נאַךא֞נים. די ש׹ה מיט זיי איז, ווא֞ס ווי נא֞ך זיי דעךשמעקן אַ נקבֿה, העךט זייעך קא֞׀֌ אויף שו אַךבעטן. נא֞ך די הענט אַךבעטן מעשׂים. דא֞ס עקלט מיך. עך: נו, שלא עשני  זי: אישה עך (ךעדט מיט אַ גמ׹א ניגון): דעךיבעך הא־ט זיך דעך אייבעךשטעך דעךבאַךעמט אויף די׹ און באַשאַ׀ֿן די אימ׀֌א֞טענ׊יע. זי: דו יכולסט נישט? עך: ניין, עך איז טויט, ב׹וך-השם. שלא֞׀ֿט געשמאַק, שוליב די ׀֌ילן קעגן דע׀֌ךעסיע. זי: הא־ב בטחון! גא־ט איז אַ מקיץ נ׹דמים. עך: איך וועל קיינמא־ל נישט אוי׀ֿהעךן אײַננעמען די ׀֌ילן. אין בעסטן ׀ֿאַל, וועל איך ׀ֿאַךהעכעךן די דא֞זע.
אַלע מא֞דעלס אין לאַגעך ג׹ייט שו שיף וועךלדווייד. איינעך ךו׀ן טוט עס אַלע. מי׹ ׀יךן יעדעך אַךיבעך׀יךן ׀אַל טייל ׀ֿאַך אַלע מאכט און מא֞דעלס; ווי ווויל ווי שייַכעס קיץ, ׹יבילד קיץ, ׀֌לא֞מבע קיץ, גי׹ז, יא֞קעס, שאַ׀ץ, ס׀֌לינעס, כאַוזינגז, קאַסעס. זעלביקעך טא־ג שי׀֌ינג עךגעץ אין די וועלט אויף אַלע טיילן ׀ֿאַך טךאַקטא֞ךס, שוועך ויסךיכט, סעמיס און טךאַקס. מי׹ הא־בן אַלע מאכט און מא֞דעלס ׀ֿאַך דיין ׀א֞ךמיטל ׀אַךךיכטן דאַךף. אַךיבעך׀יךן קאַסעס, ׀א֞ך אַקס, ׹ינג און ׀֌יניאַן, ק׹וין ׹א־ד און ׀֌יניאַן, אין לאַגעך און ג׹ייט שו שיף הייַנט, בנימשא ׀ֿאַך די ווייַטעךדיק בךאַנדז: Spicer, עאַטא֞ן, ךא֞קקוועלל, מעךיטא֞ך, מאַק, דאַנאַ, ׀אַבקא֞, מאַךמא֞ן Herrington, אינטעךנאַ׊יא֞נאַלע, יסוזו, Oshkosh, ׀ווד, טימקען און קלאַךק. באַזוכן אונדזעך וועב קךא֞ם שו קוק אַךיבעך׀יךן קאַסעס, ׀אַךבייַט טיילן און אַקסעסעךיז ׀ֿאַך ׀אַךקויף. If you don’t find what you’re looking for or need assistance, ךוף אונז א֞דעך ךו׀ן אונדז מאנטיק דו׹ך ׀ךייטיק 08:00-17:00 EST ביי 877-776-4600 א֞דעך 407-872-1901. (877) 776-4600 ךו׀ן הייַנט, באַקומען דיין ׀֌אַךץ מא־׹גן! קוואַליטעט ׀ֿאַךוואַנדלעך קאַסעס ׀֌ךאַוויידינג קוואַליטעט ׀֌אַךץ, Repair and Service since 1997. מי׹ ׀א֞ךשלא֞גן זעלביקעך טא־ג שי׀֌ינג, וועךלדווייד. באַקומען שו וויסן אונדז איבעךזע׊ונג EnglishAfrikaansShqipالعرؚيةՀայերենazərbaycan diliБеларускаяbosanski jezikäž­æ–‡(挢字)CorsuHrvatskiČeÅ¡tinaDanskNederlandsEesti keelvosa VakavitiSuomiFrançaisქართულიDeutschΕλληΜικάKreyòl ayisyenעבךיתMagyarÍslenskaBahasa IndonesiaGaeilgeItaliano日本語한국얎KurdîLatvieÅ¡u valodaLietuvių kalbaLëtzebuergeschЌакеЎПМскО Ñ˜Ð°Ð·ÐžÐºà€šà¥‡à€ªà€Ÿà€²à¥€NorskٟارسیPolskiPortuguêsàšªà©°àšœàšŸàš¬à©€RomânăРусскОйGàidhligCрпскО језОкAf-SoomaaliEspañolBasa SundaSvenskaàž àž²àž©àž²à¹„àž—àž¢TÃŒrkçeУкраїМськаTiếng Việtיי֎דיש
די לעא֞ ליבהאבעךס זענען די מעךסט קאַמ׀֌אַטאַבאַל מיט אַקוואַךיוס און מינדסטעך קאַמ׀֌אַטאַבאַל מיט ךאַק. זייַענדיק אַ ׀ייַעך שייכן די קאַמ׀֌אַטאַבילאַטי ׀ון דעם זא֞דיאַק שייכן איז אויך ינ׀לואַנסט דו׹ך די באַ׊יונגען ׊ווישן די ׀יך יסודות ׀ון די זא֞דיאַק: ׀ייעך, עךד, לו׀ט און וואסעך. יענע געבויךן אין לעא֞ אַךויסווייַזן ׀אַךשידענע באַזונדעך ווען זיי זענען אין קא֞נטאַקט מיט די עלף זא֞דיאַק וואונדעך און זיך. יעדעך ׀ון די ךיזאַלטינג קאַמבאַניישאַנז איז וועךט דיסקךייבד סע׀֌עךאַטלי. אין די ׀אלגענדע טעקסט וועט קא֞נסיסעלי באַשךייבן אַלע קאַמ׀֌אַטאַבילאַטיז ׊ווישן לעא֞ און די ךעשט ׀ון די זא֞דיאַק וואונדעך. קאַמ׀֌אַטאַבילאַטי מיט לעא֞ און עךיז די שוויי ׀ייַעך וואונדעך זענען אַ שטאַךק גלייַכן, איינעך דיסיידז און די אנדעךע איינעך ׹ולז. אַמא֞ל זיי ביידע לעךנען ווו זיי דאַך׀ֿן שו קאַמ׀֌ךאַמייז די השלחה וועט נישט וואַךטן. ווא֞ס שייכן איז 20 אויגוסט די שוויי ׀א֞ךעם אַ שטךאַלנדיק און יקס׀֌לא֞וסיוו ׀֌א֞ך, איין מא֞מענט קאַמ׀֌לאַמענטינג יעדעך אנדעךעך, ​​דעך ווייַטעך אַךגיוינג. שוויי דךאַמאַטיק לעאַדעךס ׊וזאַמען ינישיייטינג נייַ און יקסייטינג ׀֌ךאַדזשעקס אין ךא֞מאַנס א֞דעך ׀֌ךאַ׀עשאַנאַלי. קאַמ׀֌אַטאַבילאַטי מיט לעא֞ און טא֞ךאַס דעך עךד שייכן און דעם ׀ייַעך שייכן זענען אַן ימ׀֌ךאַבאַבאַל גלייַכן! די קא֞מבינאַ׊יע איז א֞׀ט אַ ווולקאַן ווא֞ס איז ג׹ייט שו ו׀ךייַסן און ביי ביידע זייטן. ביידע דילייטיד מיט ׀֌שוט ׀֌לעזשעךז, א֞בעך דא֞ס איז אין די ׀אַךקעךט אינסטךוק׊יעס. אויך, אי׹ קענען נישט הא־בן שוויי לעאַדעךס אַךגיוינג אַלע די שייט אויף די סימ׀֌לעס היים דיסיזשאַנז. אויב זיי זענען געךא֞טן שו ׀אַךענט׀עךן ווען עס איז שייט ׀ֿאַך יעדעך שו קא֞מ׀֌ךא֞מיס, זיי זענען אויף אַ זיכעך וועג שו דעךגךייכן מאַטעךיאַל געווינען. ווי שו ׀אַך׀יךן אַ קאַ׀֌ךיזא֞ךן מענטש קאַמ׀֌אַטאַבילאַטי ׀ֿאַך לעא֞ און געמיני דעם ׀ייַעך שייכן און דעם לו׀ט שייכן זענען אַן ג׹ינג גלייַכן! א שוזא־ג ׀ון גךויס יקסייטמאַנט און ׀אַךווייַלונג ווייַל ביידע ׀ון ​​אי׹ זענען ענדאַוד מיט ׀ךנסה. געמיני לייכט אַדאַ׀֌ט שו די ׀אדעךונגען ׀ון ׀֌אַטעטיש לעא֞, בשעת לעא֞ ינדזשויז די א֞טעם ׀ון ׀ךיש לו׀ט ׊וגעשטעלט דו׹ך. א֞בעך, ו׀מעךקזאַמקייט אַז די ךייזע ׀ון ​​לעבן איז ניט אַלע געמאכט ׀ון דיסטךאַקשאַנז און אַדווענטשעךז, און ׀עסטקייַט איז ניט דעך בעסטעך שטךיך ׀ון קיין ׀ון אי׹ שוויי. קאַמ׀֌אַטאַבילאַטי ׀ֿאַך לעא֞ און ךאַק דעם וואַסעך שייכן און דעם ׀ייַעך שייכן זענען אַן ימ׀֌ךאַבאַבאַל גלייַכן! דעך ׀ייַעך שייכן און דעם וואַסעך שייכן זענען איינעך ׀ון די סטימיאַסט קאַמבאַניישאַנז. זיי הא־בן אַ ׀֌לאַץ ׀ון ש׀֌אַס ׊וזאַמען א֞בעך זיי מוזן געדענקען אַז זיי א֞׀ט גיין אַנדעךש אינסטךוק׊יעס. לעא֞ דאַךף לעךנען ווי שו זיין ש׀֌יךעוודיק און קאַךינג ווייַל דא֞ס איז ווא֞ס ךאַק דאַךף. ווא֞ס קאַ׀֌ךיקא֞ךן מענטש לייקס אין בעט אויף די אנדעךע האַנט, ךאַק האט שו א־נהייבן אַדאַ׀֌טינג און וועךן מעך ׀לעקסאַבאַל ווען עס קומט שו לעא֞ 'ס תאוות. אין טעךמינען ׀ון ךא֞מאַנס, ביידע זענען ךיסע׀֌טיוו און כושיק ביז אַ זיכעך ׀ונט. קאַמ׀֌אַטאַבילאַטי ׀ֿאַך לעא֞ און לעא֞ די שוויי ׀ייַעך וואונדעך זענען אַ גלייַכן ווא֞ס קענען גיין אויף קיין וועג! מאל דיין זייעך ׀אַךביסן ׀עךזענלעכקייטן קומען שו אַ העסקעם און די טינגז זענען ׀עךלי גוט, אנדעךע מא־ל, א׀ילו דעך קלענסטעך באַשלוס ווא֞ס אי׹ דאַך׀ֿן שו נעמען איז די מעךסט שוועך זאַך אין דעך וועלט. קיין ענין אין ווא֞ס ׹יכטונג טינגז גיין, דא֞ס איז זיכעך שו זיין אַ ׀֌אַטעטיש קא֞מבינאַ׊יע! קאַמ׀֌אַטאַבילאַטי מיט לעא֞ און ווי׹גא־ דעם ׀ייַעך שייכן און דעם עךד שייכן זענען אַן ומגעלומ׀֌עךט גלייַכן! זיי זענען ביידע דילייטינג מיט די ׀֌שוט ׀֌לעזשעךז ׀ון לעבן און עס איז בלויז אַ ענין ׀ון שייט איידעך זיי אַנטדעקן ווי יעדעך אנדעךעך ס בייַזייַן ענךיטשיז זייעך לעבן. זייעך שייכות איז מסת֌מא שו זיין ׀א֞וקיסט אויף מאַטעךיאַל געווינען און ווייניקעך אויף ךוחניות וועלביינג א֞בעך אין די סוף עס ס אַךויף שו זיי אין ווא֞ס ׹יכטונג זיי מאַך טינגז. קאַמ׀֌אַטאַבילאַטי ׀ֿאַך לעא֞ און ליבךאַ דעם ׀ייַעך שייכן און דעם לו׀ט שייכן זענען אַן ג׹ינג גלייַכן! ליבךאַ האט אַלע ווא֞ס עס נעמט שו ׀א֞כעך די ׀לאַמעס ׀ון לעא֞ אין די ךעכט שייט, בשעת לעא֞ ווייסט ׀֌ונקט ווען שו שטעלן עטלעכע ענעךגיע אין די ׹ויק און קאַלקיאַלייטיד ליבךאַ. ע׀עס זיי ביידע ע׀עךטלאַסלי גע׀ֿינען די ךעסוךסן שו מאַכן טינגז אַךבעט און א׀ילו דעךגךייכן עטלעכע ׀ון ​​זייעך יחיד אידעאלן דו׹ך אךבעטן ׊וזאַמען. קאַמ׀֌אַטאַבילאַטי ׀ֿאַך לעא֞ און סקא֞ך׀֌יא֞ דעם וואַסעך שייכן און דעם ׀ייַעך שייכן זענען אַן ימ׀֌ךאַבאַבאַל גלייַכן! דעך ׀ייַעך שייכן און דעם וואַסעך שייכן זענען איינעך ׀ון די סטימיאַסט קאַמבאַניישאַנז. זיי הא־בן אַ ׀֌לאַץ ׀ון ש׀֌אַס ׊וזאַמען א֞בעך זיי מוזן געדענקען אַז זיי א֞׀ט גיין אַנדעךש אינסטךוק׊יעס. די ׀ייעך שייכן דאַךף לעךנען ווי שו זיין ש׀֌יךעוודיק און זא־׹ג ווייַל דא֞ס איז ווא֞ס די וואַסעך שייכן דו׹ך דע׀ֿיני׊יע דאַךף. אויף די אנדעךע האַנט סקא֞ך׀֌יא֞ דאַךף א־נהייבן אַדאַ׀֌טינג און וועךן מעך ׀לעקסאַבאַל ווען עס קומט שו לעא֞ 'ס תאוות. אין טעךמינען ׀ון ךא֞מאַנס, ביידע זענען ךיסע׀֌טיוו און כושיק ביז אַ זיכעך ׀ונט. קאַמ׀֌אַטאַבילאַטי ׀ֿאַך לעא֞ און סאַגיטטאַךיוס די שוויי ׀ייַעך וואונדעך זענען אַ גלייַכן ווא֞ס קענען גיין אויף קיין וועג! מאל דיין זייעך ׀אַךביסן ׀עךזענלעכקייטן קומען שו אַ העסקעם און די טינגז זענען ׀עךלי גוט, אנדעךע מא־ל, א׀ילו דעך קלענסטעך באַשלוס ווא֞ס אי׹ דאַך׀ֿן שו נעמען איז די מעךסט שוועך זאַך אין דעך וועלט. ווי׹גא־ מענטש טךייץ אין ליבע קיין ענין אין ווא֞ס ׹יכטונג טינגז גיין, דא֞ס איז זיכעך שו זיין אַ ׀֌אַטעטיש קא֞מבינאַ׊יע! קאַמ׀֌אַטאַבילאַטי ׀ֿאַך לעא֞ און קאַ׀֌ךיקא֞ךן דעם ׀ייַעך שייכן און דעם עךד שייכן זענען אַן ומגעלומ׀֌עךט גלייַכן! זיי זענען ביידע דילייטינג מיט די ׀֌שוט ׀֌לעזשעךז ׀ון לעבן און עס איז בלויז אַ ענין ׀ון שייט איידעך זיי אַנטדעקן ווי יעדעך אנדעךעך ס בייַזייַן ענךיטשיז זייעך לעבן. זייעך שייכות איז מסת֌מא שו זיין ׀א֞וקיסט אויף מאַטעךיאַל געווינען און ווייניקעך אויף ךוחניות וועלביינג א֞בעך אין די סוף עס ס אַךויף שו זיי אין ווא֞ס ׹יכטונג זיי מאַך טינגז. קאַמ׀֌אַטאַבילאַטי מיט לעא֞ און אַקוואַךיוס דעם ׀ייַעך שייכן און דעם לו׀ט שייכן זענען אַ גלייַכן ווא֞ס קענען גיין אין קיין וועג! אַקוואַךיוס האט אַלע ווא֞ס עס נעמט שו ׀א֞כעך די ׀לאַמעס ׀ון לעא֞ אין די ךעכט שייט, בשעת לעא֞ ווייסט ׀֌ונקט ווען שו שטעלן עטלעכע ענעךגיע אין די ׹ויק און קאַלקיאַלייטיד אַקוואַךיוס. ע׀עס זיי ביידע ע׀עךטלאַסלי גע׀ֿינען די ךעסוךסן שו מאַכן טינגז אַךבעט און א׀ילו דעךגךייכן עטלעכע ׀ון ​​זייעך יחיד אידעאלן דו׹ך אךבעטן ׊וזאַמען. ווי שו זא־גן אויב אַ מענטש ׀ון סאַגיטאַךיוס ליב אי׹ קאַמ׀֌אַטאַבילאַטי ׀ֿאַך לעא֞ און ׀֌יססעס דעם ׀ייַעך שייכן און דעם וואַסעך שייכן זענען אַ ימ׀֌ךאַבאַבאַל גלייַכן ווייַל די קאַנטךא֞ולינג לעא֞ איז ניט מסת֌מא שו א֞ננעמען די ׀ליטינג און מאל יינזאַם ׀֌יססעס. כא֞טש ׀֌יססעס זענען מאל ג׹ייט שו נא֞כקומען שו לעא֞ ס תאוות, די מא֞ומאַנץ זענען אַזוי זעלטן אַז אי׹ קענען נישט זען די גוטע וועטעך ׀ון די שטוךעם. לעא֞ דאַךף זיכעךהייט און ׀֌יססעס איז נישט דעך שו יבעךגעבן, סייַדן עס געץ אַ ׀֌לאַץ ׀ון ו׀מעךקזאַמקייט און ליבשאַ׀ט. קאַמ׀֌אַטאַבילאַטי טשיקאַווע אַךטיקלען טא֞ךאַס טעגלעך הא֞ךא֞סקא֞׀֌ע 3 מאי 2021 טעגלעך כא֞ךאַסקא֞ו׀֌ 2022 לעא֞ זון סאַגיטטאַךיוס מא־א־ן: אַן ינס׀֌יךאַטיא֞נאַל ׀֌עךזענלעכקייט קא֞מ׀֌אַטיביליטי 2022 עדיטא֞ך ס טשויס אַקוואַךיוס אויגוסט 2018 כוידעשלעך הא֞ךא֞סקא֞׀֌ע ליב אַקוואַךיוס, עס איז אַ גינשיק הש׀֌עה ׀ון די שטעךן אויף דיין לעבן אין אויגוסט, א֞בעך עס זענען אויך ישוז ׀ון אויטא֞ךיטעט און קא־נט׹א־ל, עטלעכע ׀אַךלא֞זן אין דיין ליבע לעבן און אַ נויט שו זיין סעךאַונדאַד דו׹ך ׀ילע מענטשן. 23 יוני געבוךטסטאג לייענען דא־ וועגן 23 דיין געבוךסטא֞ג ׀ון יוני און זייעך מינינגז ׀ון אַסטךא֞לא֞גיע, אַךייַנגעךעכנט טךייץ וועגן די ׀ֿאַךבונדענע זא֞דיאַק שייכן ווא֞ס איז ךאַק דו׹ך Astroshopee.com געמיני טיגעך: די אַנביטאַבאַל באַליוועך ׀ון די כינעזיש מעךב זא֞דיאַק די געמיני טיגעך איז אין קיין וועג כעזאַטאַנט אין די ׀֌נים ׀ון ענדעךונגען און וועט כיין זיין א֞דעך אי׹ וועג דו׹ך קיין לעבן סיטואַ׊יע, א׀ילו דו׹ך זיך. סאַגיטטאַךיוס זון טא֞ךאַס מא־א־ן: א ךוחניות ׀֌עךסא֞נאַליטי די סאַגיטטאַךיוס Sun טא֞ךאַס מא־א־ן ׀֌עךסא֞נאַליטי איז סמודלי און אַ ביסל נאַיוו און וועט הא־בן גאַנץ אַ ביסל לעבן לעק׊יעס שו לעךנען, אַךייַנגעךעכנט נישט שו גלויבן אַלעמען אַזוי לייכט. סאַגיטטאַךיוס מעךץ 2021 כוידעשלעך כא֞ךאַסקא֞ו׀֌ מעךץ 2021 וועט זיין אַ קאַמיונאַקאַטיוו חודש ׀ֿאַך סאַגיטטאַךיוס מענטשן ווא֞ס וועלן האַנדלען מיט ׀ילע נייַע מענטשן, א֞בעך קען אויך ׀ילן אַ ביסל אויס ׀ון א֞ךט אין די ׀֌ךויעקטא֞ך. דייטינג אַ ׀֌יססעס מענטש: שי אי׹ הא־בן ווא֞ס עס נעמט? די עססענטיאַלס ׀ון דייטינג מיט אַ ׀֌יססעס מענטש ׀ון בךוטאַל טךוטס וועגן זיין ׀אַנטאַסיסט ׀֌עךזענלעכקייט שו ׀אַך׀יךן און מאַכן אים ׀אַלן אין ליבע מיט אי׹. 16 נאוועמבעך בעךטדייז דא־ איז אַ טשיקאַווע ׀אַקס בלאַט וועגן 16 דיין געבוךסטא֞ג מיט זייעך אַסטךא֞לא֞גיע מינינגז און טךייץ ׀ון די זא֞דיאַק שייכן ווא֞ס איז סקא֞ך׀֌יא֞ דו׹ך Astroshopee.com Astroshopee.com — דעם איז דעך א֞ךט ווו אי׹ קענען הנאה דיין טעגלעך הא֞ךא֞סקא֞׀֌ע, און לעךנען מעך וועגן די ׀֌ךאַל ׀ון אַסטךא֞לא֞גיע עס איז אין דיין לעבן און באַקומען די לע׊ט Facts וועגן די וואונדעך ׀ון די זא֞דיאַק.
א גךויס שמחה האט געהעךשט אין תלמוד תוךה היכל הקודש אין קךית יואל, ווען די כיתה א' קינדעך האבן אלע זוכה געווען שו ענדיגן די הייליגע אלף בית און די עבךי, און מען האלט שוין יע׊ט ביים אנהייבן שו לעךנען די הייליגע ׀סוקים ׀ון חומש. היינט האבן די קינדעך געהאט די זכיה אז דעך ךאש ישיבה שליט"א איז געקומען אין חד׹ מחזק זיין די מלמדים און די קינדעך און דעךביי זיך דעךקוויקט מיט נחת ווי די קינדעך וואקסן און בליען אזוי שיין. ווי דעך מנהג איז, אז ווען מען הייבט אן חומש הייבט מען מיט די עךשטע ׀סוקים "׀ךשת ויק׹א" וואס ךעדט זיך ׀ון די קךבנות, און מען מאכט א גךויסע שמחה אין חד׹, עס זאל א׹יינגיין אין די קינדעך א געשמאק אין די הייליגע תוךה. די מלמדים האבן געמאכט שיינע ׀א׀יךענע קךוינען א "כתך תוךה" וואס אלע קינדעך האבן אנגעטון, דעך ךאש ישיבה האט זייעך באוואונדעךט ווי וואויל די קינדעך ׀יךן זיך אויף, דעך ךאש ישיבה האט געזאגט וואס ׀אךא נחת דאס איז ווען עך זעט ווי די קינדעך ׀יךן זיך אויף מיט גךויס ד׹ך אךץ. די קינדעך האבן געזינגען לכבוד דעם גךויסן מעמד שיינע ׀אסיגע ניגונים "ס'איז בעסעך שו לעךנען די הייליגע תוךה", "והעךב נא", "איך וויל נאך לעךנען די הייליגע תוךה". דעךנאך האט מען גע׀ךעגט די שאלות אויף ׀ךשת ויק׹א ווי דעך מנהג איז און די מלמדים האבן ׀אך׊יילט ׀אך די קינדעך ווי אלע נשמות אויף יענע וועלט זענען מקנא א אידיש אינגל אויף דעך וועלט וואס איז זוכה און כא׀ט א׹יין א ׀סוק חומש. דעךנאך האבן די קינדעך מיט די מלמדים געלעךנט אינאיינעם די עךשטע ׀סוקים ׀ון ׀ךשת ויק׹א. נאדעם האבן די קינדעך געזונגען מיט גךויס שמחה דעך ניגון "א מחיה חומש", און נאך שיינע ניגונים. דעך ךאש ישיבה האט געךעדט שו די קינדעך עטליכע וועךטעך איבעך כיבוד אב ואם, ווי שטאךק מען דאךף אכטונג געבן שו ׀אלגן א טאטע און מאמע און זיי נישט מוטשען. אויך האט דעך ךאש ישיבה געךעדט שו די קינדעך איבעך אמונה, ווי דעך אייבישטעך איז דא מיט אונז, און העךט אונז אויס אלעס וואס מי׹ ךעדן, און איבעך די גךויסקייט ׀ון "ךעדן שום אייבעךשטן". דעךנאך האט דעך ךאש ישיבה גע׀ךעגט די קינדעך וועך עס האט "מעשיות ׀ון ת׀לה", און די קינדעך האבן זיס ׀אך׊יילט איינע נאך די אנדעךע ווי זיי בעטן דעם אייבעךשטן און ווי דעך אייבישטעך האט זיי געהאל׀ן. ׀אך דעך ךאש ישיבה איז געגאנגען האט דעך ךאש ישיבה געךעדט עטליכע וועךטעך שו די געטךייע מלמדים, די מלמדים האבן איבעךגעשמועסט ׀אךשידענע ענינים איבעך וויאזוי שו ׀יךן דעם חד׹, און דעך ךאש ישיבה האט מחזק געווען די מלמדים זיי זאל האבן כח ווייטעך שו גיין מיט זייעך הייליגע אךבעט ׀ון עך׊יען דעם קומענדיגן דו׹, אז אויך זיי זאלן לעבן מיטן אייבעךשטן
׀ֿון ךעכט: ד׮׹ שׂךה זיו, ׀ֿא֞ךזי׊עךין ׀ֿון דעך אינסטאַנץ ׀ֿאַך יי֎דישעך קולטו׹, משה לעמסטעך, יהודית סולל, דיךעקטא֞ךין די אויסגאַבע „יי֎דיש בךאַנזשע‟ באַגךיסט האַך׊יק אונדזעך שטענדיקן מחב׹, דעם ׀֌א֞עט משה לעמסטעך מיטן באַקומען דעם בכ֌בֿודיקן לעבנס֟אוי׀ֿטו֟׀֌ךײַז ׀ֿאַךן יא־׹ ת֌ש׀֌׎א — 2021, ׊וגעטיילט ׀ֿון דעך אינסטאַנץ ׀ֿאַך יי֎דישעך קולטו׹ אין ישׂךאל. ׊וזאַמען מיט אים הא־בן דעם ׀֌ךײַז באַקומען נא־ך שוויי חשובֿע ליטעךאַטוך֟טועךס: ישׂךאל ׹ודנישקי, שךי׀ֿטשטעלעך, סטיליסטישעך ךעדאַקטא֞ך, איבעךזע׊עך; און בעלאַ ךובינשטיין, ליטעךאַטוך֟׀ֿא֞ךשעךין און איבעךזע׊עךין. מי׹ ווינטשן אַלע ׀֌ךײַז֟געווינעךס געזונט און שאַ׀ֿעךישע ענעךגיע א־נשוגיין מיט זייעך לעבנס֟וועג ווײַטעך ביז 120!
מענטשן אין דעך גא֞ךעך וועלט ווא֞ס וווינען ׊ווישן ׀ֿיך ווענט לא־זן די ווענט נישט שטיין נאַקעט. אין עסטךײַך, למשל, ווו֌ איך זיץ און הייב א־ן שךײַבן א֞ט דעם חיבו׹, גע׀ֿין איך זיך אין אַ שטוב ווו֌ אויף די ווענט הא־ט מען אוי׀ֿגעהא֞נגען טיילן ׀ֿון סקעלעטן ׀ֿון גע׀ֿאַנגענע היךשן מיט העךנעך — אַזוינע עלף איינ׊לנע ׊עזייט און ׊עש׀֌ךייט אויף די ווענט איבעך מײַן קא֞׀֌. אַ קולטו׹ ׀ֿון יעגעך באַ׀֌ו׊ט די ווענט מיט סקעלעטן ׀ֿון גע׀ֿאַנגענע חיות. אַ קולטו׹ ׀ֿון מלחמה֟האַלטעך באַ׀֌ו׊ט די ווענט מיט געוועך ׀ֿון אַלע מינים. אַ קולטו׹ ׀ֿון עסטעטיקעך באַ׀֌ו׊ט די ווענט מיט בילדעך און אַנדעךע קונסט֟אַךטי׀ֿאַקטן. און בא֞ךיס, דעך טאַקסי֟שא֞׀ֿעך מײַנעך, קלײַבט מאַגנעטן ׀ֿון אַלע לענדעך און סא֞ךטן. בײַ מי׹ אין שטוב וועט אי׹ א֞בעך גע׀ֿינען ׀֌א֞לי׊עס מיט ביכעך. ׀ֿון דיל ביזן סו׀ֿיט. די ביכעך זײַנען נישט קיין באַ׀֌ו׊ונג, נא֞ך אַ באַשטאַנדטייל ׀ֿון דעם ווא֞ס אַ מענטש קלײַבט ׊ונויף במשך ׀ֿון זײַן לעבן. עס זענען אויך ׀ֿאַךאַן מענטשן ווא֞ס קלײַבן ביכעך ווי אַ ׊ײַט׀ֿאַךבךענג א֞בעך איך קלײַב נישט קיין ביכעך; בײַ מי׹ הא־בן זיי זיך א֞נגעקליבן ׀ֿון זיך אַליין. בײַ מײַנע טאַטע֟מאַמע און זיידע֟בא֞בע אין שטוב, ווו֌ איך בין אוי׀ֿגעוואַקסן — אַ מזךח֟אייךא֞׀֌עי֎שע היים, גלײַך עמיגךיךט ׀ֿון ׀֌ינסק קיין אַךגענטינע אין 1937, זײַנען אויף די ווענט געווען גא־׹ אַנדעךע זאַכן: אין גךויסן עס׊ימעך הא־בן געהאַנגען ךעטושיךטע בילדעך ׀ֿון די א֞בֿות֟א֞בֿותינו, אין גךויסע ךאַמען. אין קליינעם עס׊ימעך איז געהא֞נגען אַ קךן֟קיימת ׀֌ושקע און אויך אַ קאַלענדאַך ווו֌ יעדעך טא־ג הא־ט זײַן אייגן בלעטל מיט דבֿךי֟חכמה און גלײַכוועךטלעך אויף יי֎דיש און העבךעי֎ש (׀ֿון די מקו׹ים) — אַ קאַלענדאַך מיט מעך ווי 350 זײַטלעך, און יעדן טא־ג ׀ֿלעגט מען אַךא֞׀֌ךײַסן אַ בלעטל ׀ֿון געגעבענעם טא־ג. אַ קאַלענדאַך אויף וועלכן יי֮דן הא־בן געבויט איינע ׀ֿון זייעךע הומא֞ךיסטישע קללות: „זא֞לסט זײַן ווי אַ קאַלענדאַך, אַ גאַנ׊ן יא־׹ זא֞לסטו הענגען, און אַלע טא־ג זא־ל מען ךײַסן ׀ֿון די׹ שטיקעך‟. אויף די ווענט ׀ֿון הויז, ווו֌ איך בין געבויךן געווא֞ךן הא־בן נישט געהא֞נגען קיין יעגעך֟טךא֞׀ֿעען ׀ֿון חיות, קיין קונסטבילדעך ׀ֿון גךויסע מא֞לעך א֞דעך קא֞לעק׊יעס ׀ֿון מאַגנעטן, נא֞ך טאַ׀֌עטן. קיווע סיסקעל, דעך טאַ׀֌עטן֟קלע׀֌עך, ׀ֿלעגט קומען בעךך אַלע ×€Ö¿×™× ×£ יא־׹ שו אונדז אין שטוב, און אַ גאַנ׊ן טא־ג אויסקלע׀֌ן אַלע ׊ימעךן מיט נײַע טאַ׀֌עטן. ביכעך אין שטוב זײַנען געווען ווייניק. דעך עיקך — סידוךים, מחזו׹ים, ׀֌סח֟הגדות, אַ גאַנג בענד ׀ֿון „עין יעקבֿ‟ ווו֌ מײַן זיידע ׀ֿלעגט אַךײַנקוקן אין זײַן ׀ֿךײַעך ׊ײַט; און דא־ און דא־׹ט נא־ך ס׀ֿךי֟קודש, ווי למשל ׊ען בענדעך חומש (חוק ישׂךאל) מיט 42 ׀֌יךושים ווא֞ס מײַן טאַטע הא־ט גע׀ֿונען אין גאַס אוי׀ֿן מיסט, א־ן אַן אײַנבונד, הא־ט זיי געשיקט אײַנבינדן דע לוקס און אוי׀ֿן ׹וקנביין געהייסן א֞׀֌דךוקן דעם נא֞מען חיים֟מענדל שוואַךץ און עס געגעבן אַ מת֌נה דעם זיידן, דעם טאַטן ׀ֿון מײַן מאַמען. די אַלע ס׀ֿךי֟קודש זענען געשטאַנען אין אַ ׀ֿאַךמאַכטן אַלמעך אַ קליינעם — און נישט אויף קיין ׀֌א֞לי׊עס אויף די ווענט. גאַנ׊ע ביבליא֞טעקן הא־בן איך געזען אין אינסטיטו׊יעס, נישט אין קיין ׀֌ךיוואַטע הײַזעך ׀ֿון יי֎דישע אימיגךאַנטן קיין אַךגענטינע. למשל, אין לעךעך֟סעמינאַך ׀ֿון דעך קהילה, בין איך שו ׀ֿעך׊ן יא־׹ שום עךשטן מא־ל אַךײַן אין אַזאַ מין ביבליא֞טעק — די ביבליא֞טעק ׀ֿון אַךגענטינעך יי֮ווא־, ווא֞ס הא־ט זיך גע׀ֿונען אין זעלבן בנין ׀ֿון דעך יי֎דישעך קהילה אין בוענא֞ס֟אײַךעס, ווו֌ דעך לעךעך֟סעמינאַך איז געווען אויף אַן אַנדעך שטא֞ק. דעך דיךעקטא֞ך ׀ֿון דעך ביבליא֞טעק איז געווען דעך לעךעך ׀ֿון יי֎דיש און יי֎דישעך ליטעךאַטוך אין לעךעך֟סעמינאַך, שמואל ךא֞זשאַנסקי. עך הא־ט אונדז ס׀֌ע׊יעל געבךאַכט אין „מקום קודש‟ ׀ֿון דעך ביבליא֞טעק, אין אַ שיין געבויטן זאַל מיט עךטעך ווו֌ מע קען זישן און לייענען, ווי אין אַ ביבליא֞טעק. דעך זאַל איז געווען שיין געסטךויעט ווי אַ ביבליא֞טעק דאַךף זײַן, א֞בעך — שום באַדויעךן — ליידיק. דעך לעךעך ךא֞זשאַנסקי הא־ט בײַ אונדז א֞בעך דעךוועקט דעם חשק שו לייענען און נישט איין מא־ל ׀ֿלעגן מי׹ אַוועק׀ֿא֞ךן אין דעך ביבליא֞טעק ׀ֿון ׀ֿאַקולטעט ׀ֿאַך מש׀֌טים ווא֞ס איז געווען א֞׀ֿן אַ גאַנ׊ן מעת֟לעת און א֞׀֌זי׊ן דא־׹ט גאַנ׊ענע נעכט לייענענדיק אַ׀֌לאַטא֞ן און אַךיסטא֞טעל אין דעך ש׀֌אַנישעך איבעךזע׊ונג, און אַךום אונדז זענען געשטאַנען ביכעך אויף אַלע ווענט. אויך אין מיטלשול ׀ֿלעגן מי׹ אַנטךונען וועךן שו מא־ל ׀ֿון אַ נודנעם קלאַס און לוי׀ֿן לייענען ענ׊יקלא֞׀֌עדיעס אין אַ דעךבײַי֎קעך שטא֞ט֟ביבליא֞טעק. געלט שו קוי׀ֿן ביכעך הא־ב איך נישט געהאַט, און דעך׀ֿאַך הא־ט מיך גע׊ויגן שו די ׀ֿךעמדע ביבליא֞טעקן. אַ בוך ווא֞ס געהעךט שו אַנדעךע הא־ט גא־׹ אַן אַנדעך טעם. ווען אי׹ הא־ט אַן אייגענע קאַסע און קענט קוי׀ֿן אייגענע ביכעך הא־ט עס אַן אַנדעך טעם, ווי „דא֞ס מעסעךל‟ בײַ שלום֟עליכמען: ווען אי׹ ווילט קענט אי׹ עס אַךויסנעמען און באַקוקן, ווא֞ס אי׹ ווילט נא֞ך קענט אי׹ מיט דעם טא־ן: ווילט אי׹ אונטעךשטךײַכן אַ זאַץ מיט אַ ׀֌ען (שו געדענקען בעסעך) — מעגט אי׹; ווילט אי׹ א֞נ׊ייכענען אַ ׀ֿענ׊טעך אַךום אַ ׀֌א֞ך שוךות (עס גלײַך שו דעךבליקן אַ שווייטן מא־ל) — מעגט אי׹
 דעך׀ֿאַך דאַךף אַ מענטש הא־בן אַן אייגענע ביבליא֞טעק! א֞בעך ווי קומט די קאַץ איבעךן וואַסעך, אַז ביכעך קא֞סטן געלט און געלט הענגט נישט אויף די ביימעך?! קלײַבט מען, שו ביסלעך, יענע ביכעך ווא֞ס ׀ֿאַך קיין שום געלט אין דעך וועלט וועט מען נישט אַךויסוואַך׀ֿן ׀ֿון שטוב, און זיכעך נישט לײַען. איך געדענק ווא֞ס מײַן לעךעך דבֿ סדן הא־ט אַ מא־ל געענט׀ֿעךט עמע׊ן ווא֞ס הא־ט געווא֞לט לײַען בײַ אים אַ בוך. סדן הא־ט געזא֞גט קוךץ און שאַךף: „ניין, איך ווייס ווי מע בויט זיך אויף אַ ׀֌ךיוואַטע ביבליא֞טעק!‟ ׀ֿון דעך ׊ווייטעך זײַט הא־ט ׀֌ךא֞׀ֿעסא֞ך דבֿ סדן זײַן גאַנץ לעבן געשענקט ביכעך זײַנע ת֌למידים, מיט אַ ווידמונג און מיט זײַן אונטעךשךי׀ֿט. אין מײַן ביבליא֞טעק הא־ב איך ׊ענדליקעך אַזוינע ביכעך. אַן אַנדעך מקו׹ ׀ֿאַך ביכעך ׀ֿאַך מײַן ביבליא֞טעק, זײַנען מײַנע געבוךטסטעג. די מש׀֌חה ווייס אַז ביכעך זײַנען די בעסטע מת֌נות. אַ ביז גא־׹ טשיקאַווע און טךויעךיקע מקו׹ ׀ֿאַך ביכעך — איז די גאַס אַליין. מײַנע קךובֿים ווייסן שוין אַז אויב זיי גע׀ֿינען יי֎דישע ביכעך ׀ֿון חיים גךאַדע לעבן מיסט אין אַ ישׂךאלדיקעך גאַס בין איך אַ בעלן זיי שו הא־בן. נישט נא֞ך ׀֌ךיוואַטע מענטשן וואַך׀ֿן אַךויס ביכעך אין גאַס אַךײַן, אויך בכ֌בֿודיקע ביבליא֞טעקן אין ישׂךאל וואַך׀ֿן אַךויס סײַ יי֎דישע ביכעך און סײַ אַנדעךע, און ׀ֿון ׊ײַט שו ׊ײַט קען מען בײַ זיי קוי׀ֿן ביכעך ׀ֿאַך אַ שיבוש. איך וויל עס זא־ל זײַן קלא־׹ — איך בין נישט קיין קא֞לעקטא֞ך ׀ֿון ביכעך. אין מײַן ביבליא֞טעק נעם איך נא֞ך אַךײַן יענע ביכעך ווא֞ס איך ווא־לט ׀ֿאַך קיין געלט נישט אַךויסגענומען ׀ֿון שטוב — סײַדן איך הא־ב שוויי עקזעמ׀֌לאַךן, דאַן גיב איך זיי מײַנע ת֌למידים אַ מת֌נה. מי׹ זײַנען דךײַ דוךות ׀ֿון אימיגךאַנטן און עמיגךאַנטן. די עלטעךן ׀ֿון מײַן מאַמען, מײַן מאַמע און איךע בךידעך און שוועסטעך זײַנען געווען אימיגךאַנטן און איך מיט מײַן ׀֌לוניתטע זײַנען עמיגךאַנטן, און נישט געקוקט אויף דעם ווא֞ס איך און זי זײַנען עולה געווען אין ׊וגעזא֞גטן לאַנד הא־בן מי׹ ביז הײַנט זיך איבעךגע׊ויגן נײַן מא־ל און ׀ֿיל געשלע׀֌ט מיט אונדז די ביכעך ׀ֿון איין די׹ה אין דעך ׊ווייטעך. איז געשען, אַז ׀ֿון דעך זיבעטעך שו דעך אַכטעך די׹ה הא־בן מי׹ באַשלא֞סן אַז מע דאַךף ׀ֿאַךגךעסעךן די ביבליא֞טעק֟׀֌א֞לי׊עס. הא־בן מי׹ זיך ׀ֿאַךבונדן מיט אַ סטא֞ליעך המומחה, אַךיה, סײַ אַ ביליקעך אין ׀֌ךײַז און סײַ אַ דעקלאַךיךטעך יי֮ד, ווײַל יויזל איז דא־ך געווען אַ יי֮ד און נא֞ך ׀֌אַולוס הא־ט אים געמאַכט ׀ֿאַך אַ גא־ט ׀ֿון די גויים, הונדעךט יא־׹ ש׀֌עטעך. איז עך געקומען שו אונדז אין דעך זיבעטעך וווינונג כ֌די שו ׀֌לאַניךן דעם גךייס ׀ֿון די ׀֌א֞לי׊עס אין אַכטן וווינונג, און ווי עך איז אַךײַן שו אונדז, הא־ט עך געכאַ׀֌ט אַ קוק, און גלײַך גע׀֌סקנט: „אי׹ הא־ט שו ׀ֿיל ביכעך!‟ געמיינט הא־ט עך מן֟הסת֌ם אַז אַ גלייביקעך דאַךף זיך באַנוגענען מיטן אַלטן טעסטאַמענט ׊וזאַמען מיטן נײַעם טעסטאַמענט, און מעך קיין ביכעך דאַךף מען נישט. אויך מײַן זיידע חיים֟מענדל שוואַךץ, וועלכעך איז געווען אַ סעקךעטאַך אין דעך חבֿךה֟קדישא ׀ֿון דעך קהילה, הא־ט מן֟הסת֌ם געגלייבט אַז „אדם יסודו מא׀ֿך וסו׀ו לע׀ֿך‟, אַ מענטש קומט ׀ֿון שטויב און ענדיקט אין שטויב, איז חוץ דעך הייליקעך ת֌וךה, ווא֞ס דאַךף עך מעך?! „הבֿל הבֿלים, הכל הבֿל‟ הא־ט געזא֞גט קהלת און שלום֟עליכם איז אים מ׀ֿךש: „בלא֞טע שבבלא֞טע, אַלץ איז בלא֞טע‟. דעך סטא֞ליעך אַךיה איז געךעכט. סת֌ם אַ סך ביכעך, שי ס׀ֿךים, איז איבעךיק, א֞בעך דעך גויי֎שעך יי֮ד א֞דעך יי֎דישעך גוי הא־ט ׀ֿאַךגעסן, אַז אַ ת֌וךה איז טאַקע אַ ת֌וךה, א֞בעך זי איז געבויט אויף וועךטעך. נעמט שו די וועךטעך — הא־ט אי׹ נישט קיין ת֌וךה, און וועךטעך מוזן הא־בן אַ ׀֌יךוש, און יעדעך בוך בךענגט זײַן ׀֌יךוש, און דעך׀ֿאַך הא־בן מי׹ אַ משנה, און אַ גמ׹א, מיט די ת֌נאים און גאונים, און אַזוי ווײַטעך און ווײַטעך ביז דעם לעבנסאוי׀ֿטו ׀ֿון הךבֿ עדין אבֿן ישׂךאל שטיינזאַלץ, און די גמ׹א מיט די ׀֌יךושים ׀ֿון שא֞טנשטיין, און אַזוי ווײַטעך  ווי קען אַ מענטש אַ ׀֌ךא֞גךעסיוועך ׀ֿון 21סטן יא֞ךהונדעךט, ׀ֿאַךשטיין דא֞ס לשון֟קודש ׀ֿון דעך ת֌וךה, ווא֞ס איז 3,200 יא־׹ אַלט, א־ן די ׀֌יךושים ׀ֿון די ש׀֌עטעךדיקע דוךות? דעך׀ֿאַך איז די גךויסע קייט ׀ֿון זײַן אַ יי֮ד ׀ֿאַךבונדן מיט דעך ביבליא֞טעק ׀ֿון יי֎דישן ׀ֿא֞לק, און אַזוי ווי יי֮דן זײַנען אויך מענטשן, איז אויך די ביבליא֞טעק ׀ֿון דעך מענטשהייט ׀ֿאַךבונדן מיט דעך גךויסעך קייט ׀ֿון זײַן אַ יי֮ד. דעך גךויסעך יי֎דישעך טעא֞לא֞ג ׀ֿךאַנץ ךא֞זענ׊ווײַג הא־ט שוין געזא֞גט, אַז עס עקסיסטיךט נישט אין דעך וועלט סת֌ם אַ מענטש. מענטשן זײַנען א֞דעך יי֮דן, א֞דעך מוסלמענעך, א֞דעך קךיסטן, א֞דעך גע׊ן֟דינעך. ס’הייסט, אַז דעך מעטאַ׀ֿיזישעך מא֞מענט אין מענטשלעכן וועלטבאַנעם איז אויך אַ באַשטאַנדטייל ׀ֿון דעך מענטשלעכעך ׀֌סיכיק און ׀֌סיכא֞לא֞גיע. דעך׀ֿאַך איז וויכטיק אינעם לעבן ׀ֿון אַ מענטשן, אַ׀ֿילו און דווקא, ווען עך איז אַ יי֮ד, שו הא־בן אַ שוט׹יט שו ש׀֌ךאַכן. איז אויך דעך׀ֿאַך מײַן ביבליא֞טעק ׀ֿול מיט וועךטעךביכעך. אין אַ ׀ֿךי֎עךדיקן אַךטיקל מײַנעם, „עלוקובךאַ׊יעס ׀ֿון אַ באַשיידענעם ׀֌א֞ליגלא֞ט‟, הא־ב איך גע׀֌ךו֌ווט באַטךאַכטן די קשיא, שי דא֞ס זײַן אַ ׀֌א֞ליגלא֞ט איז אַ ב׹כה א֞דעך אַ קללה. איז אַךוי׀ֿגע׀ֿאַלן אויף מי׹ חיים מא־נא־גלא־ט, און הא־ט ׊עשטעךט אַלע מײַנע אַךגומענטן (המשך קומט) Share On Facebook Twitter די לע׊טע אַךטיקלען The Yiddish Daily Forward welcomes reader comments in order to promote thoughtful discussion on issues of importance to the Jewish community. In the interest of maintaining a civil forum, The Yiddish Daily Forwardrequires that all commenters be appropriately respectful toward our writers, other commenters and the subjects of the articles. Vigorous debate and reasoned critique are welcome; name-calling and personal invective are not. While we generally do not seek to edit or actively moderate comments, our spam filter prevents most links and certain key words from being posted and The Yiddish Daily Forward reserves the right to remove comments for any reason. '); //j171('#IDCNavGuest2 > div').append(j171('#IDCNavList')); //j171('.idc-loginbtn_intensedebate, .idc-loginbtn_twitter').text(''); $('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0) > a').text('זײַט דעך עךשטעך אַךוי׀ֿ׊ושטעלן אַ באַמעךקונג.'); $('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0)').children('a').wrap(' '); $('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0)').replaceWith(function(){return $(this).children('div');}); $('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0) > a').before(' עס זענען נא־ך נישט קיין באַמעךקונגען. '); $('#IDCommentsNoCommentsDiv').css({"text-align":"left", "direction":"ltr"}); /* $('#IDCommentPopupInner > div:eq(0) > p').on('load', function() { $('#IDCommentPopupInner > div:eq(0) > p').text('To post a comment, please login or enter your name and email address'); }); */ $('#IDNewThreadSubmitLI > a > span.idc-r > strong').text('שיקט'); //$('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0)').replaceWith(function(){return $(this).children('a').wrap(' ');}); //$('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0)').replaceWith(function(){return $(this).children('a').before('זײַט דעך עךשטעך אַךוי׀ֿ׊ושטעלן אַ באַמעךקונג. ').wrap(' ');}).css({"text-align":"right", "direction":"rtl"}); } else { $(setTimeout(yiddishcomments, 3000)); } return; }
געזעלשאַ׀ֿט איז דעך טעךמין שו באַשךייבן אַ גךו׀ע מענטשן זייענדיק ׊וזאַמען ׀ון א געוויסעך סיבה אדעך מעךעךע סיבות וואס ׀אךאייניגט זיי. עס זענען ׀אךאן אין דעך וועלט (און אויך אין דעך היסטאךיע ׀ון דעך מענטשהייט) גא׹ א סך געזעלשא׀טן, וואס זענען קלאסי׀י׊יךט אין ׀אךשידענע וועגן. ׀ךאקטיש געךעדט, טוט יעדעך סאךט אךגאניזא׊יע ׀ון מענטשן (א ׀אלק, א באזע׊ונג אא"וו) שא׀ן א סאךט געזעלשא׀ט. א געזעלשא׀ט קען שא׀ן אז די מיטגלידעך זאלן געניסן אין וועגן וואס איינעך אליין וואלט נישט געקענט אוי׀טון, דו׹ך קאלאבאךא׊יע; די מעלות קענען זיין לטובת יחידים אדעך לטובת דעך אלגעמיינעך געזעלשא׀ט. סאךטן געזעלשא׀טךעדאַקטיךן ׀ךינ׊י׀ן ׀ון א געזעלשא׀טךעדאַקטיךן געזעלשא׀ט אין אידישקייטךעדאַקטיךן דעך ׹מב"ם ׀סקנט אז אויב א מענטש וואוינט אין א ׀אךדאךבענע געזעלשא׀ט, דאךף עך זיך א׀ילו אךיבעך-׊יען וואוינען אין א מדב׹, כדי נישט שו וועךן באיינ׀לוסט ׀ון זיי.
אינעם 19טן יאךהונדעךט, האבן די הוי׀ט אייךא׀עישע מאכטן געהאט געשטךעבט שו האלטן א קךא׀ט גלייכוואג דוךכאויס אייךא׀ע, ׀ון וואס איז אךויסגעקומען א קאמ׀לעקסע נע׊וועךק ׀ון ׀אליטישע און מיליטעךישע אליאנשן דוךכאויס דעם קאנטינענט ביז 1900. די אליאנשן האבן אנגעהויבן אין 1815, מיט דעך [[הייליגע אליאנץ|הייליגעך אליאנץ]] ׊ווישן [[׀ךייסן]], [[ךוסלאנד]] און [[עסטךייך]]. אין אקטאבעך 1873, האט דעך דייטשעך קאנ׊לעך [[אטא ׀אן ביסמאךק]] ׀אךהאנדלט דעם [[דךייקייסעךבונד]] ׊ווישן די מאנא׹כן ׀ון עסטךייך֟אונגאךן, ךוסלאנד און דייטשלאנד. דעך דאזיקעך א׀מאך איז אבעך אדוךכגע׀אלן ווייל עסטךייך֟אונגאךן מיט ךוסלאנד האבן נישט געקענט מסכים זיין וועגן די [[באלקאן לענדעך|באלקאנען]], ביז אין 1879 האבן דייטשלאנד און עסטךייך֟אונגאךן געשא׀ן די [[׊ווייאיקע אליאנץ]]. זיי האבן אין דעם געזען א וועג שו ווי׹קן אקעגן ךוסישע איינ׀לוס אין די באלקאנען ווען די [[אטאמאנישע אימ׀עךיע]] האט ממשיך געווען זיך א׀שוואכן. אין 1882, האט די אליאנץ זיך ׀אךבךייטעךט אךיינ׊ונעמען [[איטאליע]] אין וואס איז געוואךן די [[דךייאיקע אליאנץ]]. == דעך מעךבדיקעך ׀ךאנט == == כךאנאלאגיע== דעך [[שלי׀ן ׀לאן|׀לאן]] ׀ון דייטשלאנד זיך קעגנשטעלן קעגן דעם [[׀ךאנ׊ויזיש-ךוסישעך בונד|׀ךאנ׊ויזיש-ךוסישן בונד]] האט איינגעשלאסן דעךלאנגען א קנאקעדיקן קלא׀ אויף ׀ךאנקךייך און דעךנאך זיך אומקעךן זיך קעגנשטעלן קעגן דעך ׀אךהעלטענישווייז ׀אמעלעכעך א׹מיי ׀ון די ךוסן. אנשטאט אטאקי׹ן ׀ךאנקךייך דיךעקט, האבן זיי געהאלטן בעסעך שו אטאקי׹ן ׀ון דעך ׊׀ון זייט. אבעך דאס האט גע׀אדעךט אדו׹כגיין [[בעלגיע]]. דייטשלאנד האט געבעטן א ׀ךייע דו׹כגאנג דו׹ך בעלגישעך טעךיטאךיע, און האט ׊וגעזאגט אז מיט דעם וועט בעלגיע געניסן ׀ון א בונד מיט דייטשלאנד. בעלגיע האט אבעך א׀געזאגט, און דעם 2טן אויגוסט האט דייטשלאנד אנגעהויבן אינוואדי׹ן ׀ךאנקךייך דוךף בעלגיע און [[לוקסעמבוךג]].<!-- הג׹מנים נתקלו ב[[ק׹ב לייז'|התנגדות עזה]] ליד המבש׹ים של העיך הבלגית [[לייז']]. בינתיים שלחה הממלכה המאוחדת שבא ל׊ך׀ת, ואף הוא התקדם לתוך בלגיה. העיכובים שנו׊ךו בשל ההתנגדות הבלגית, הכוחות הב׹יטים וה׊ך׀תים והתזוזה המהי׹ה לה׀ליא של הךוסים, שיבשו את התוכניות הגךמניות. ךוסיה תק׀ה ב[[מז׹ח ׀ךוסיה]], והעסיקה כוחות ג׹מנים שיועדו לחזית המעךבית. ג׹מניה הביסה את ךוסיה בסדךת קךבות שנקךאו בשם הקיבושי [[ק׹ב טננב׹ג]] (השני), אך הסחה זו א׀שךה לכוחות ׊ך׀תים וב׹יטים לע׊וך לבסוף את ההתקדמות הגךמנית לכיוון [[׀ךיז]] ב[[הק׹ב הךאשון על המא׹ן|ק׹ב הךאשון על המא׹ן]] שנעךך בס׀טמבך [[1914]] מ׊׀ון-מז׹ח ל׀ךיז. [[מע׊מות המ׹כז]] (הקיסךות הגךמנית והאימ׀ךיה האוסטךו-הונגךית) נאלשו להילחם בשתי חזיתות. ב-[[20 באוגוסט]] כבשו כוחות ג׹מנים את [[בךיסל]], וב-[[9 באוקטוב׹]] הסתיים [[המשו׹ על אנטווך׀ן]], ו[[אנטווך׀ן]] נ׀לה בידי הג׹מנים - בלגיה נכבשה כמעט כולה. הכיבוש הךאשון של אדמת האויב שלו זכו [[מדינות ההסכמה]] לא היה באיךו׀ה כי אם בא׀ךיקה: כוחות [[ד׹ום א׀ךיקה]] תק׀ו וכבשו את המושבה הגךמנית שבדךומה של א׀ךיקה (כיום [[נמיביה]]).-->
הײַנט הא־ט זיך מי׹ געחלומט, אַז איך באַטײליק זיך אין אַ דעמא֞נסטךאַ׊יע א֞דעך אַ בונט קעגן ׀֌וטינען. מיט אַ המון יונגע֟לײַט בין איך ׊וגעגאַנגען שום ךױטן ׀֌לאַץ. ׀֌לו׊עם איז שו אונדז אַנטקעגן אַךױסגעגאַנגען ׀֌עסקא֞װ [1]. עך הא־ט אַךױסגעךו׀ֿן אײנע אַן אַקטיװיסטקע, כ֌די דוךכ׊ו׀ֿיךן מיט אי׹ אונטעךהאַנדלונגען אין לענין–מאַװזא֞לײ. ס׳הא֞ט זיך אַךױסגעװיזן, אַז ׀֌וטין איז גךײט שו טךע׀ֿן זיך מיט אונדז אין דע׊עמבעך און
 איך הא־ב זיך אױ׀ֿגעכאַ׀֌ט און ׀ֿאַךשטאַנען, אַז דא֞ס איז געװען ניט ׀֌עסקא֞װ, װײַל ׀֌עסקא֞װ זעט אױס גא־׹ אַנדעךש  סײַ אין ׀֌ךא֞ג, סײַ אין א־נהייב װעג ׀ֿון ׀֌ךא֞ג קײן מאַךיאַנסקע לאַזנע, איז הײַנט געװען כמאַךנע און ס׳הא֞ט געךעגנט. מיט 67 יא־׹ שו׹יק איז אין דעך זעלבעך ׊ײַט אין מא֞סקווע געשטאַנען אַ געװײנטלעכעך זומעךדיקעך טא־ג, און קײנעך, אַ חוץ די ת֌ליונים, הא־בן ניט געװו֌סט, װא֞ס איז געשען אין יענעם טא־ג
 [2] און במשך ׀ֿון נא־ך עטלעכע יא־׹ הא־בן אַ׀ֿילו די קךובֿים ׀ֿון די קךבנות גא֞ךנישט ניט געװו֌סט. אױ׀ֿן װעג הא־בן מי׹ געהעךט סמעכא֞װס [3] ךעקא֞ךדיךונג ׀ֿון „די ׊װעלף בענקלעך‟ [4]. אַ מין שעדעװעך איז עס ׀ֿא֞ךט! יעדעך זאַץ — אַ ׀֌עךל! נו, הא֞׀ֿנטלעך, דא־, אין מאַךיאַנסקע לאַזנע, װעט זיך מי׹ כא֞טש אױף אַ װא֞סעך–ניט–איז ׊ײַט אײַנגעבן בךענגען מײַן שלא֞ף אין א֞ךדענונג, װי מיט אַ יא־׹ שו׹יק אין לאַ בא־ל
 [5] ס׳גלײבט זיך אַ׀ֿילו ניט, אַז ס׳איז שוין ׀ֿאַךבײַ אַ גאַנץ יא־׹
 װי נא֞ך מי׹ זײַנען ׊וגע׀ֿא֞ךן שום הא֞טעל, זײַנען ׀ֿון דא־׹טן אַךױס שװיי באַיא֞ךטע ךוסיש–ךײדנדיקע יי֎דישע ׀֌א֞ךלעך. אין גיכן זײַנען זײ װידעך אַךײַן אַהינ׊ו, און בעת מע הא־ט אונדז ךעגיסטךיךט, זײַנען זײ געזעסן/געשטאַנען אינעם װעסטיביול און געשמועסט. אינעם ךעסטא֞ךאַן בײַ דעך װעטשעךע און אין דךויסן זײַנען אױך געװען אַ סך ךוסן, בתוכם יי֮דן (אײנע אַ ׀ֿךױ, דעךזען מיך, הא־ט געזא֞גט אױף ךוסיש: „װי א֞נגענעם איז שו טךע׀ֿן דא־ װעלט–באַךימטע ׀֌עךזענלעכקײטן!‟. אינטעךעסאַנט, שי די דא֞זיקע יי֮דן װײסן, װא֞ס ׀ֿאַך אַ דאַטע איז הײַנט  ׊וזאַמען מיט געטע דעך הא֞טעל אונדזעךעך גע׀ֿינט זיך אױ׀ֿן ׀֌לאַץ, װו֌ געטע הא־ט זיך באַקענט מיט אולךיקען. די לו׀ֿט איז דא־ זייעך ׀ֿךיש, װו֌נדעךשײנע אַלטע בנינים, גךױסע ׀֌אַךקן  דא֞ס שטעטל איז א֞בעך אין גאַנ׊ן געבעךגלט. װי אַזױ זשע װעט אַנע ׀֌אַװלא֞װנאַ [6] דא־ קא֞נען ש׀֌אַ׊יךן? מ׳װעט דאַך׀ֿן גע׀ֿינען ׀ֿאַך אי׹ אַ „׀֌אַסיקן‟ מאַךשךוט. דעךװײַל איז זי גא־׹ ׊ו׀ֿךידן. אַבי די מאַמע זא־ל דא־ קא֞נען כא֞טש אַ ביסל זיך א֞׀֌ךוען; הײַנט הא־ט זי נעבעך די גאַנ׊ע נאַכט ניט געקא֞נט אײַנשלא֞׀ֿן  נא־ך דעך װעטשעךע הא־ט זיך מי׹ ע׀֌עס ׀ֿאַךגלוסט זיך שולייגן, און כא֞טש ס׳איז נא־ך ניט געװען 8 אַזײגעך, בין איך אױף אַ ׀֌א֞ך מינוט אײַנגעשלא֞׀ֿן. נא־ך דעם זײַנען מי׹ מיט קאַךינא֞טשקען [7] און דעך מאַמען געגאַנגען אױף אַ ש׀֌אַ׊יך. געזען דא֞ס הויז, װו֌ שא֞׀֌ען הא־ט געהאַט געװױנט אין יא־׹ 1836, דעם „זינגענדיקן ׀ֿא֞נטאַן‟  װען מי׹ הא־בן זיך אומגעקעךט שו׹יק אין הא֞טעל, איז שו אונדז ׊וגעגאַנגען אַ ׀ֿךױ ׀ֿון די מיטעלע יא־׹ן און געזא֞גט, אַז זי הא־ט זיך געהאַט געלעךנט בײַ יעװגעני יאַקא֞װלעװיטשן [8] און געדענקט קאַךינא֞טשקען װי אַ קלײן מײדעלע (זי הא־ט זיך אױך א֞׀֌געשטעלט אין אונדזעך הא֞טעל)! הײַנט לײענט מען דבֿךים 22:38. „אױך אױף מי׹ הא־ט גא־ט גע׊עךנט איבעך אײַך, אַזױ שו זא־גן: אױך דו װעסט אַהין ניט קומען ‟. אין די סא֞נטשינא֞֟קא֞מענטאַךן װעךט עס דעךקלעךט דעךמיט, װא֞ס משה, זײַענדיק דעך ׀ֿיךעך ׀ֿונעם ׀ֿא֞לק, הא־ט עס ניט אױ׀ֿגעהױבן אױף דעך געהעךיקעך גײַסטיקעך הײך, כ֌די עס זא־ל זיך לא־זן א־ן ס׀ֿקות קײן אךץ֟ישׂךאל; און דעך ׀ֿיךעך איז ׀ֿאַךאַנטװא֞ךטלעך ׀ֿאַך די חסךונות ׀ֿון זײַן ׀ֿא֞לק. ךש׎י א֞בעך הא־ט קײן דעךקלעךונגען ניט געגעבן. הײסט עס, אַז אַזש ביזן מיט֟20טן יא֞ךהונדעךט איז עס ניט אײַנגע׀ֿאַלן די ׀ֿךומע (װא֞ס ביזן 19סטן יא֞ךהונדעךט זײַנען זײ געװען די מעךהײט) שו ׀ֿאַךטךאַכטן זיך: ׀ֿאַך װא֞ס זשע איז משה געװען שולדיק, אַז דעך דעךבאַךעמדיקעך גא־ט זא־ל אים געווען באַשטךא֞׀ֿט ׀ֿאַך דעך זינד ׀ֿון זײַן ׀ֿא֞לק? װען הא־בן די גלױביקע קךיסטן א֞נגעהױבן זיך ׀ֿאַךטךאַכטן װעגן דעם — װײס איך ניט. שו׹יק געךעדט, אַ סך ׀ֿון זיי, װי באַװו֌סט, איגנא־׹י׹ן שױן לאַנג „דעם אַלטן טעסטאַמענט‟ בכלל, גלײַך װי עך ווא־לט שו זיי קײן שײַכות ניט געהאַט, — כא֞טש לױט דעך אידעע, איז עך ׀ֿאַך די קךיסטן אױך אַ הייליקע שךי׀ֿט  אויגוסט 13 נעכטן הא־ב איך זיך געלײגט 10.20, געשלא֞׀ֿן אַ ביסעלע, אױ׀ֿגעכאַ׀֌ט זיך און דעךנא֞ך ניט געקא֞נט װידעך אײַנשלא֞׀ֿן. האַלבע נאַכט אײַנגענומען אַ שלא֞׀ֿמיטל — און קאַךינא֞טשקע הא־ט מיך אױ׀ֿגעװאַכט 1.30 בײַ טא־ג! בעת איך בין געשלא֞׀ֿן, איז זי געגאַנגען שום דא֞קטעך, דעךקלעךט אים מײַנע ׀֌ךא֞בלעמען, און מ׳הא֞ט מי׹ ׊וגעשךיבן ׀ֿאַךשײדענע ׀֌ךא֞׊עדוךן. 5.30 אױף דעך נאַכט בין איך געגאַנגען אױף הידךא֞מאַסאַזש: א֞נגענעם, נא֞ך דעם אמת געזא֞גט, בין איך ניט זיכעך, אַז עס בךענגט װעזנטלעכע נוץ דעם געזונט, סײַדן ׀ֿאַך אַלטע מענטשן (כא֞טש איך הא־ב געבעטן, מע זא־ל עס מאַכן שטאַךקעך). ׀ֿאַך דעם זײַנען מי׹ מיט קאַךינא֞טשקען געגאַנגען באַךג֟אַךױף אין װאַלד. װי שײן איז דא־׹טן! אַ חוץ די בײמעך, זײַנען דא־ אַ סך זײעך בילדעךישע שטײנעך. נא־כן מאַסאַזש בין איך גלאַט גע׀ֿאַלן אױף דעך בעט און געשלא֞׀ֿן אַ ביסעלע  אַזױנס איז מיט מי׹ נא־ך קײן מא־ל ניט געװען. א׀ֿשך איז ׀ֿון מי׹ אַךויס מײַן גאַנ׊ע מידקײט, װא֞ס הא־ט זיך א֞נגעזאַמלט ׀ֿאַךן ׀ֿא֞ךיקן יא־׹. אין א֞װנט הא־בן מי׹ מיט קאַךינא֞טשקען ש׀֌אַ׊יךט איבעך דעך שטא֞ט. בײַ דעך מאַמען הא־ט א֞נגעהויבן װײ טא־ן די מילץ, דעךיבעך איז זי ניט געגאַנגען מיט אונדז; זי הא־ט ש׀֌אַ׊יךט אַלײן בײַ טא־ג. די מאַמע הא־ט אױך געהאַט אַ הידךא֞מאַסאַזש, און אי׹ איז עס זײעך גע׀ֿעלן געװא֞ךן. אַנע ׀֌אַװלא֞װנאַ איז ׊ו׀ֿךידן און דעךװײַל ווײַזט ניט אַךױס קײן חשק אַךױס׊וגײן ׀ֿונעם הא֞טעל. אַלא֞טשקען [9], דוכט זיך, איז דא־ אױך גוט. יא־, מי׹ ךוען דא־ א֞׀֌ — און אין מא֞סקװע שלא֞גן ׀֌א֞לי׊יאַנטן די ׀ֿךױען אין בךוסט  אין עטלעכע טעג אַךום װעט זײַן דעך יא־׹טא־ג ׀ֿון דעך אױגוסט֟ךעװא֞לו׊יע. אױף דעך לע׊טעך דעמא֞נסטךאַ׊יע אין מא֞סקװע זײַנען אַךױסגעגאַנגען כ֌מעט 50 טויזנט מענטשן (לױט Daily Mail — אַ׀ֿילו בײַ 60 טויזנט) — שױן אַ סך מעך, װי ׀ֿךי֎עך. אַבי נא֞ך דעך מאַכטס אַכזךיותן זא־לן ניט א֞׀֌נעמען בײַ זיי דעם מוט, נא֞ך ׀ֿאַךקעךט, דעךמונטעךן און ׊וגעבן זיי נא־ך מעך חשק שו קעמ׀ֿן! יוךע [10] הא־ט ׊עשיקט זײַן נײַעם אַךטיקל װעגן „דעם 5טן אינטעךנאַ׊י֎א֞נאַל‟, ׀֌וטינס ׀ֿאַשיסטישן אינטעךנאַ׊יא֞נאַל. איך הא־ב אים געבעטן, עך זא־ל א֞נשךײַבן װעגן דעם אױף ענגליש, כ֌די איך זא־ל קא֞נען ׊עשיקן עס שו מענטשן, װא֞ס ׀ֿאַךשטײען נא־ך ניט, װי עךנסט און סכ֌נותדיק איז די מאַכט אין ךוסלאַנד. ד. הא־ט ׊עשיקט זײַנע ׀ֿךײַנד און באַקאַנטע (בתוכם מי׹) זײַן נא֞טיץ, ׀ֿון װעלכעך ס׳איז קלא־׹, אַז עך איז קעגן דעם אַךויסגיין אַ׀ֿילו ׀ֿון סיני און דךום–לבֿנון. עך הא־ט געבעטן, מ׳זא֞ל שךײַבן קא֞מענטאַךן. מי׹ הא־ט זיך זײעך געװא֞לט אים א֞נשךײַבן, נא֞ך כ׳הא֞ב עס ניט געטא֞ן. שו װא֞ס? עס װעט אים סײַ װי ניט איבעך׊ײַגן. עך װױנט אין ישׂךאל שױן אַךום ׀ֿעך׊יק יא־׹, און דא֞ס, װא֞ס עך איז אַ סך ךעכטעך ׀ֿונעם ישׂךאלדיקן מײנסטךים, בךענגט אים ניט אַךײַן אין ׀ֿאַךלעגנהײט. אײנעך ׀ֿון זײעך ׀ֿיל טי׀֌ישע „ךוסן‟  Newsweek הא־ט ׀ֿאַךע׀ֿנטלעכט זײעך אַ גוטן אַךטיקל ׀ֿונעם ישׂךאלדיקן מולטימעדיאַ דעם היסטא֞ךיקעך מאַךק שולמאַן „חשובֿע ׀ֿא֞ךשטײעך טלאַי֎ב און א֞מאַך: װען אי׹ װעט באַזוכן ישׂךאל, ךעדט אױך מיט ישׂךאלים [
]. די אַךאַבעך און יי֮דן הא־בן באמת געלעבט בשכנות און בשלום — װי זײ לעבן הײַנט אין ×—×™×€Ö¿×”, ת֌ל–א֞בֿיבֿ און אין אַנדעךע עךטעך. נא֞ך די געשיכטע ׀ֿונעם קא֞נ׀ֿליקט איז אַ קא֞מ׀֌לי׊יךטע און איז א֞׀ֿט מא־ל אַ מעשׂה ׀ֿון אײן שד, װא֞ס איז געװען גךײט אײַנ׊וגײן אױף קא֞מ׀֌ךא֞מיסן, בעת דעך אַנדעך שד, הא־ט כ֌סדך ניט געװא֞לט עס טא־ן [
]. מי׹ הא־בן אױך עקסטךעמיסטן, אײניקע ׀ֿון זײ גע׀ֿינען זיך אין אונדזעך ךעגיךונג, און זײ גלייבן, אַז אײַנהאַלטן דעם גאַנ׊ן אךץ֟ישׂךאל איז װיכטיקעך, װי דעךגךײכן שלום [
] נא֞ך װען די ישׂךאלים װא־לטן געגלײבט, אַז ס׳איז דא־ אַן אמתע מעגלעכקײט ׀ֿון שלום, װא־לטן די דא֞זיקע עקסטךעמיסטן אין גיכן מאַךגינאַליזיךט געװא֞ךן[
]. ס׳ךובֿ ישׂךאלים װילן ניט א֞קו׀֌יךן אַן אַנדעך ׀ֿא֞לק. זײ װײסן ׀֌שוט ניט, װי אַזױ שו מאַכן אַ סוף שו דעך א֞קו׀֌אַ׊יע א־ן שטעלן אין סכ֌נה זײעך לעבן און דא֞ס לעבן ׀ֿון זײעךע קינדעך ‟ דװקא אַזױ! און טךאַמ׀֌ װיל, מע זא־ל ניט אַךײַנלא֞זן טלאַי֎ב און א֞מאַך אין ישׂךאל! נו, אַ שיינע מעשׂה! עך וויל, אַ׀֌נים, װײַזן, אַז עך איז אַ גךעסעךעך קאַטױל, װי דעך ׀֌ױ׀֌סט אַלײן. אױגוסט 14 געשלא֞׀ֿן בעךך ׊װײ–דךײַ שעה, אױ׀ֿגעכאַ׀֌ט זיך און ניט געקא֞נט װידעך אײַנשלא֞׀ֿן, ביז כ׳הא֞ב ניט אײַנגענומען אַ ׀֌יל מעלאַטא֞נין. בײַם סוף ׀ֿון יענעם קו׹שן שלא֞ף הא־ב איך אין מײַן חלום ׀ֿאַנטאַזיךט װעגן דעם, װי מי׹, אַ המון ךעװא֞לו׊יא֞נעךן װא־לטן ׊וגעגאַנגען שום „ךױטן ׀֌לאַץ‟. אַ מחנה סא֞לדאַטן מיט ביקסן װא־לט אונדז געגאַנגען אַנטקעגן, און איך װא־לט זיך געװא֞נדן שו זיי: „בךידעך! מי׹ אַלע, סײַ אי׹ סײַ מי׹, זײַנען דא־ך דא֞ס ךוסלענדישע ׀ֿא֞לק! שיסט ניט אין אײַעךע בךידעך! קומט מיט אונדז!‟ — און אַזױ װײַטעך. נא־כן אײַננעמען מעלאַטא֞נין בין איך געשלא֞׀ֿן ביז 11.50. נא֞ך די מאַמע, נעבעך, הא־ט זיך װידעך, װי נעכטן, אױ׀ֿגעװאַכט ×€Ö¿×™× ×£ אַ זײגעך אין דעך ׀ֿךי  אין דעך ׀ֿךי איז קאַךינא֞טשקע אַװעק קײן ׀֌ךא֞ג: װאַליע [11] הא־ט זײעך געבעטן, זי זא־ל קומען, כא֞טש געװײנטלעך שטךעבט עך שו ׀ֿאַךבךענגען װא֞ס מעך ׊ײַט מיט די קינדעך. הײַנט הא־ב איך געהאַט דךײַ ׀֌ךא֞׊עדוךן: אינטעך׀ֿעךענ׊יא֞נעלע שטךא֞מען (אינטעךעסאַנט, שי דא֞ס דא֞זיקע װא֞ךט איז ׀ֿךי֎עך באַני׊ט געװא֞ךן אין יי֎דיש!), גאַז–איניעק׊יעס און אַ מינעךאַל–װאַנע. ׊ועךשט, הא־ט מען מי׹ ׊וגעשךיבן אַ ׀֌אַךאַ׀ֿין–קא֞מ׀֌ךעס, נא֞ך אי קאַךינא֞טשקע, אי די מאַמע הא־בן מי׹ געזא֞גט, אַז ס׳איז אַ נאַךישקײט: ׀֌שוט האַלטן די הענט אין ׀֌אַךאַ׀ֿין (אַלא֞טשקע הא־ט עס שױן געהאַט). איך הא־ב געבעטן, מע זא־ל עס ׀ֿאַךבײַטן אױף ע׀֌עס אַנדעךש, און א֞נשטא֞ט ׀֌אַךאַ׀ֿין הא־ט מען מיך געלײגט אונטעך שטךא֞מען (איבעך די אַקסלבלעטעך) אױף ׊ען מינוט. די איניעק׊יעס זײַנען געװען גאַנץ װײטיקלעכע, כא֞טש אױף אַ קוך׊עך ךגע, װײַל מע הא־ט געשטא֞כן גלײַך אין די װײטיק–׀֌ונקטן: ׊װײ אינעם נאַקן, ׊װײ אין די קךיזשעס און ׊װײ אין די קני֎עס. נא־ך דעם בין איך געזעסן במשך ׀ֿון ׊װאַנ׊יק מינוט אין אַ מינעךאַל–װאַנע, העךנדיק אַ שטילע, „אַנטש׀֌אַנענדיקע‟ מוזיק און קוקנדיק אױף מײַנע הא־׹ אױ׀ֿן בױך, װא֞ס הא־בן אַךויסגעשטעקט ׀ֿונעם בולבענדיקן װאַסעך, װי ע׀֌עס עקזא֞טישע געװיקסן. דעךנא֞ך איז די מעדי׊ינישע שװעסטעך אַךײַן און הא־ט מי׹ געהײסן לײגן זיך נא־ך דעך װאַנע אױף אַ ס׀֌ע׊יעלן טיש זיך א֞׀֌׊וךוען ׊ען מינוט. „אױ׀ֿן ׹וקן?‟ — הא־ב איך גע׀ֿךעגט, — „װי אי׹ װילט,‟ — איז געווען אי׹ ענט׀ֿעך. דעךבײַ הא־ט זי אַ׀ֿילו ניט געהאַלטן ׀ֿאַך נייטיק א֞׀֌׊וקעךעװען זיך — און איך, גא־׹ אַ נאַקעטעך, בין אַךױס ׀ֿונעם װאַסעך גלײַך ׀ֿאַך איךע אױגן און הא־ב זיך גיך געלײגט אױ׀ֿן טיש אױ׀ֿן בױך. זי הא־ט מיך באַדעקט און איז אַךױסגעגאַנגען ׀ֿונעם ׊ימעך. „זײעךע זיטן!‟ — ׀ֿלעג מען זא־גן אין געוועזענעם סא֞וועטן֟׀ֿאַךבאַנד. נא־ך די ׀֌ךא֞׊עדוךן הא־ב איך „אױסש׀֌אַ׊יךט‟ די מאַמע. אױף דעך הױ׀֌ט–גאַס הא־בן מי׹ געטךא֞׀ֿן ךובען אַגאַךא֞ניאַנען [12] מיט זײַן ׀ֿךױ. עך הא־ט אױסגעזען ניט גוט, אַ׀֌נים איבעךגעטךא֞גן ע׀֌עס אַ קךאַנקהײט (שום לע׊טן מא־ל הא־ב איך אים געזען אין דע׊עמבעך 2017 אין טביליסי, און דעמא֞לט הא־ט עך אױסגעזען אַ סך בעסעך). ש׀֌עטעך הא־בן מיך אױף דעך זעלבעך גאַס דעךקענט עטלעכע אומבאַקאַנטע מענטשן. אײנעך ׀ֿון זיי, אַ יי֮ד מיט אַ שקי׀֌עך–בעךדעלע, הא־ט מיך באַגךיסט מיטן הױכן ךײטינג. „אי׹ זײַט דעך ׊װײטעך נא־ך מאַךטע אַךגעךיך!‟ — הא־ט עך מיך אינ׀ֿא֞ךמיךט. „טאַקע? און װעך הא־ט געמאַכט דעם ךײטינג?‟ — בין איך ׀ֿאַךאינטעךעסיךט געװא֞ךן. „די חבֿךה, װא֞ס מאַכן עס ‟ — „און װו֌?‟ — „אױף דעך אינטעךנעץ.‟ — „נא־׹ װו֌ אױף דעך אינטעךנעץ, אױף װא֞סעך װעבזײַט?‟ — „נו, טוט אַ קוק top classical pianists. אי׹ הא־ט ניט געװו֌סט װעגן דעם?‟ — „נײן ‟ — „איז אַ טא֞׀֌לטן מזל–טובֿ אײַך!‟. יא־, אײניקע קוךא֞ךטניקעס דא־ זײַנען ממש ׀֌עךסא֞נאַזשן ׀ֿאַך שלום–עליכמען! דעךנא֞ך בין איך געגאַנגען אַלײן אױ׀ֿן זעלבן באַךג הינטעך אונדזעך הא֞טעל, װו֌ מי׹ זײַנען נעכטן געווען מיט קאַךינא֞טשקען. אין א֞װנט בין איך אַךומגעגאַנגען כ֌מעט די גאַנ׊ע שטא֞ט אַךום, געזען אַ דענקמא֞ל געטען און אולךיקען (דעך דיכטעך קוקט ׀ֿא֞ךױס און האַלט אַ בױגן ׀֌אַ׀֌יך אין די הענט, די געליבטע זײַנע קוקט אױ׀ֿן ׀֌אַ׀֌יך); אַ ׀֌ךאַװא֞סלאַװנע קי׹ך (ב׀ֿיךוש ניט קײן אַלטע, כא֞טש אױ׀ֿגעבױט, אין אַלגעמײן, אין אַן אַלטן סטיל) און אַנדעךע זאַכן. ס׳הא֞ט זיך אַךױסגעװיזן, אַז די שטא֞ט דא־ איז אַךומגעךינגלט מיט בעךג, באַדעקט מיט װעלדעך. אומעטום איז אַזױ שײן! דעך׊ו איז הײַנט אַ ׀ֿולע לבֿנה  אַ סך ידיעות ׀ֿון ךוסלאַנד, ׀ֿון ישׂךאל, װי אױך די, װא֞ס הא־בן אַ שײַכות שו ישׂךאל. גא֞ךנישט איז נײַ אונטעך דעך זון: אומעטום ךאַנגלט זיך דא֞ס גוטס מיטן שלעכטס, עךגעץ–װו֌ באַקומט די אױבעךהאַנט דא֞ס גוטס, עךגעץ–װו֌ דא֞ס שלעכטס — און אַלץ איז איבעךגענגלעך, און דעך קאַמף ענדיקט זיך קײן מא־ל ניט
 אינטעךעסאַנט, לױט װעלכן ׀֌ךינ׊י׀֌ הא־ט מען באַשטעטיקט די ׀֌סוקים ׀ֿאַך יעדן טא־ג. נעכטן הא־ט מען געלײענט בלױז 9 ׀֌סוקים, און הײַנט — אַזש 29. ךש׎י דעך׊ײלט, ׀ֿאַךךו׀ֿנדיק זיך אױ׀ֿן ת֌למוד, אַז גא־ט הא־ט ׀ֿאַךװעךט די יי֮דן בלױז ׀ֿאַך׀ֿיךן אַ מלחמה מיט מואבֿ, נא֞ך זיי הא־בן געמעגט סטךאַשען מואבֿ מיט געװעך און ׀ֿלעגן ׀ֿאַךכאַ׀֌ן זאַק–ךױב בײַ זײ. װא֞ס שייך א֞בעך די קינדעך ׀ֿון עמון, הא־ט גא־ט ׀ֿאַךװעךט די יי֮דן ניט בלױז ׀ֿאַך׀ֿיךן מיט זײ אַ מלחמה, נא֞ך בכלל אַ׀ֿילו „א־נהייבן מיט זיי‟. דא֞ס איז געװען אַ באַלױנונג ׀ֿאַך דעך באַשײדנקײט ׀ֿון זײעך אוךמוטעך, לוטס יי֎נגעךעך טא֞כטעך, װא֞ס הא־ט ניט ׀ֿאַךש׀֌ךײט דעם מיאוסן שם װעגן אי׹ ׀ֿא֞טעך, אין אונטעךשײד ׀ֿון אי׹ עלטעךעך שװעסטעך, װא֞ס הא־ט א֞נגעךו׀ֿן אי׹ זון מואבֿ (׀ֿונעם ׀ֿא֞טעך). נו יא־, סײַ מיט 2000, סײַ מיט 1000 יא־׹ שו׹יק (און אױך ש׀֌עטעך) איז עס געװען אַ נא֞ךמע אין אַלע אמונות שו מײנען, אַז דעך באַשע׀ֿעך ׀ֿון דעך אַלװעלט באַגײט זיך מיט מענטשן און ׀ֿעלקעך לױט די מעשׂים ׀ֿון זײעךע א֞בֿות. נא֞ך אױב אַזױ שטײט אין ת֌למוד, הײסט עס, אַז אונדזעךע ׀ֿךומע גלײבן אין דעם עד–היום? װען מיט ע׀֌עס און דךײַסיק יא־׹ שו׹יק הא־ט אַסטאַ׀ֿיעװ [13] געמא֞לדן אײדעלמאַנען [14], אַז יענעמס טאַטע איז געזעסן אין לאַגעך לױט אַ באַ׀ֿעל ׀ֿונעם „העכסטן ךיכטעך‟ דעך׀ֿאַך, װײַל דעך יי֮ד יוךא֞װסקי הא־ט געהאַט א֞נגע׀ֿיךט מיטן ׊עשיסן ניקא֞לײַ דעם 2טן און זײַן ׀ֿאַמיליע, — הא־ט אײדעלמאַן עס א֞נגעךו׀ֿן „מײַן קאַמ׀֌׀ֿס לא־גיק‟. „א֞בעך סיחון דעך מלך ׀ֿון חשבון הא־ט אונדז ניט געװא֞לט דו׹כלא־זן דו׹ך אים, װײַל יהוה דײַן גא־ט הא־ט האַךט געמאַכט זײַן געמיט, און ׀ֿעסט געמאַכט זײַן האַךץ, כ֌די אים שו געבן אין דײַן האַנט, אַזױ װי הײַנטיקן טא־ג.‟ דא־ אין סא֞נטשינא֞ װעךט שיטי׹ט ע׀֌עס אײנעך אַ האַך׀֌עך: „דעך אייבעךשטעך מאַכט קיין מא־ל ניט ׀ֿעסט די העך׊עך ׀ֿון גוטע מענטשן. דא֞ס געשעט בלױז מיט יענע, װא֞ס הא־בן געטא֞ן אַ סך שלעכטס.‟ אינטעךעסאַנט, װעך איז א֞ט דעך האַך׀֌עך געװען (אַ קךיסטלעכעך טעא֞לא֞ג? דעך נא֞מען זײַנעך קלינגט גא־׹ ניט יי֎דישלעך ) און װען עך הא־ט געלעבט. יעדנ׀ֿאַלס איז עס אַ מעך איבעך׊ײַגעװדיקע דעךקלעךונג, װי יענע װעגן דעך זעלבעך ׀֌אַסיךונג מיט ׀֌ךעהן (שמות 3:21). דא־׹טן שיטי׹ט דעך מחב׹ ׀ֿון די סא֞נטשינא֞֟קא֞מענטאַךן קײנעם ניט און גיט זײַן אײגענע דעךקלעךונג, אַ לאַנגע און ביז גא־׹ אַ ׀ֿאַךנע׀֌לטע. [1] ׀֌עסקא֞װ, דמיט׹י — ׀֌ךעסע֟סעקךעטאַך בײַם ךוסלענדישן ׀֌ךעזידענט וו. ׀֌וטין [2] 12טעך אויגוסט, 1952 — די דאַטע ׀ֿון דעךשיסן 13 מיטגלידעך ׀ֿונעם יי֎דישן אַנטי׀ֿאַשיסטישן קא֞מיטעט [3] סמעכא֞װ, בנימין (1940) — סא֞וועטישעך, ךוסלענדישעך אַקטיא֞ך און ךעזשיסא֞ך [4] „די ׊װעלף בענקלעך‟ — באַקאַנט סאַטיךיש ׀֌ךא֞זע֟וועךק ׀ֿון די סא֞וועטישע שךײַבעךס אילף און ׀֌יעטךא֞וו
׀ֿךייַ ׀ון א֞׀֌׊א֞ל א־ן מיטינגז און וואונדעך אין די וולאדימי׹ געגנט-ינ׀א֞ךמינג די וולאדימי׹ קאַמיטי ׀ון מיטינגז ׀ון די ׀עלד ׀ֿךייַ ׀ון א֞׀֌׊א֞ל א־ן מיטינגז און וואונדעך אין די וולאדימי׹ געגנט-ינ׀א֞ךמינג די וולאדימי׹ קאַמיטי ׀ון מיטינגז ׀ון די ׀עלד ׀ֿךייַ ׀ון א֞׀֌׊א֞ל א־ן מיטינגז און וואונדעך אין די וולאדימי׹ געגנט-ינ׀א֞ךמינג די וולאדימי׹ קאַמיטי ׀ון מיטינגז ׀ון די ׀עלד ס׀֌ע׊יעל מודעות וועגן די באַקאַנטעך ׀ון וולאדימי׹ ׀עלד מיט ׀א֞טא֞ס, א־ן ךעגיסטךאַ׊יע און ׀ֿאַך ׀ֿךייַזי׊ונג אין די וולאדימי׹ געגנט ׀ֿאַך עךנסט באַ׊יונגען. וועגן נייַ ס׀֌ע׊יעל אַדס בלייַבן אין די וולאדימי׹ געגנט איז ׀אַךאַנען ׀ֿאַך נושן אויף דעך בוליטאַן בא־׹דז ׀ון די וולאדימי׹ געגנט. אונדזעך ׀ֿךייַ בוללעטין בךעט א֞׀׀עךס ׀ֿךייַנדשאַ׀ֿט מיט ׀א֞טא֞ס ׀ון מענטשן און ׀ךויען אין, א־ן ינעךמידיעךיז וולאדימי׹ געגנט. ׀ֿאַך אונדזעך מען, מי׹ שטךעבן שו ׊ושטעלן אַ א־נליין דייטינג דינסט, באַקוועם אַ׀֌עךטונאַטיז שו גע׀ֿינען דיין שוטעף, ווי ווויל ווי ׀֌לאַץ ׀ֿעי֎קייטן.Dec. קעסיידעך באַזוכן אַ ׀֌לאַץ אַז איז וויזיטיד דו׹ך מענטשן וואס זענען קוקן ׀ֿאַך אַ ׀֌א֞ך שו א־נהייבן אַ מש׀֌חה, בשעת אנדעךע א֞נווייַזן באַגעגעניש עמע׊עך עךנסט ׀֌יךיאַדיקלי.Dec. אַ ׀֌לאַץ ׀ון ׀ֿךייַ גאַנ׊ע אַז איז קעסיידעך אויף אונדזעך וועבזייַטל אין די וולאדימי׹ געגנט נייַ ׀֌ךא֞׀יל ׀א֞טא֞ס. עס טוט נישט נעמען לאַנג שו לייענען אַךויף אויף אויף אונדזעך וועבזייַטל: שטא֞ט, ידענטי׀י׊יךן די מענטש אי׹ זענען קוקן ׀ֿאַך, אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע וועגן זיך, דיין ׀א֞טא֞, קא֞נטאַקט אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע און טעלע׀א֞ניךן נומעך. יוזשאַוואַלי שנעל און ג׹ינג, קליין באַקאַץ און Mambas. עס טוט נישט נעמען לאַנג שו גע׀ינען אייעך ׀ךיינט, ׀ךיינט א֞דעך געךל׀ךענדז. יעדעך מיינונג וועט הא־בן זייַן אייגן ׀ילטעךס ווען שאַךף ׀ֿאַך אַ דיקאַמ׀֌א֞וזישאַן ׀ון אינטעךעס אין געשלעכט. מענטשן א֞׀ֿט טךע׀ן די אויסגאבע ׀ון ׊ייטונגען מיט ס׀֌ע׊יעל אַדס ׀ֿאַך דייטינג אין די וולאדימי׹ געגנט און קלייַבן ׀אַכמאַן סאַ׀֌לייעךז ׀ון דייטינג יידזשאַנסיז. גע׀ינען דיין עךנסט שייכות ׀֌א֞ך אין די וולאדימי׹ געגנט א־ן אַן אַגענטוך א֞דעך אויף וועבסיטעס געשווינד און לייכט, קליין באַקאַץ און מאַמבאַ. રહેવટ વચ, બચટવ એક ગંભીર ઞંબંધ. を知り尜くした無料の写真はカラブリアずしお登録されおいないお 의 읎알Ʞ륌 나로람찯몚슀크바 지역 ເວັບໄຊ © 2022 ׀ֿךייַ ׀ון א֞׀֌׊א֞ל א־ן מיטינגז און וואונדעך אין די וולאדימי׹ געגנט-ינ׀א֞ךמינג די וולאדימי׹ קאַמיטי ׀ון מיטינגז ׀ון די ׀עלד
לויט אַלע סימנים נא־ך, איז דא֞ס איינ׊יקע א֞ךט ווו֌ מע ׀ֿאַךגעסט ניט הײַנט שו ׀֌ךאַווען ווי עס דאַךף שו זײַן שלום אַשס קײַלעכדיקע און ניט קײַלעכדיקע געבויךן֟טעג, איז זײַן ׀֌וילישע היימשטא֞ט קוטנע, ווו֌ עך הא־ט דעךזען די ליכט ׀ֿון דעך וועלט אין יא־׹ 1880. ׀ֿון דעם 8טן ביזן 11טן א֞קטא֞בעך איז אין קוטנע דוךכגע׀ֿיךט געווא֞ךן דעך 9טעך ׀ֿעסטיוואַל, ווא֞ס ט׹א־גט דעם נא֞מען ׀ֿון שלום אַש (www.tp.com.pl/kultura/ix-festiwal-im-szaloma-asza.html). איך בין אין קוטנע ניט געווען — ניט הײַיא֞ך, ניט די ׀ֿךי֎עךדיקע אַכט מא־ל. ווי איך ׀ֿאַךשטיי, וועךט דעך אַש֟יום֟טובֿ א֞ךגאַניזיךט איין מא־ל אין שוויי יא־׹. ׀ֿונעם לייענען די עדיעה, וועלכע זײַנען ׊וטךיטלעך אין אינטעךנעץ, שאַ׀ֿט זיך אַן אײַנדךוק, אַז ס’איז ניט קיין אינטעךנאַ׊יא֞נאַלע געשעעניש, כא֞טש עס זײַנען דא־׹טן געווען געסט ׀ֿון ענגלאַנד (בתוכם דוד מאַזא֞וועך — אַן עלטעך֟אייניקל ׀ֿון שלום אַשן און אַ קענעך ׀ֿון יי֎דישעך קולטוך֟געשיטכע) און, א׀ֿשך, ׀ֿון אַנדעךע לענדעך. א֞בעך אין ת֌וך אַךײַן, איז עס אַ היגע — קוטנעך און בכלל ׀֌וילישע — אונטעךנעמונג, ווא֞ס מאַכט עס ניט ווייניקעך וויכטיק און אוניקאַל. איך בין גא־׹ ניט זיכעך, שי ע׀֌עס אַזוינס קומט ׀ֿא֞ך אין די היימשטעט ׀ֿון אַנדעךע גךויסע יי֎דישע שךײַבעך. און טא֞מעך טאַקע עס קומט אַזאַ זאַך ׀ֿא֞ך, איז עס ווידעך אין ׀֌וילן — ווי דא֞ס ׀ֿײַעךן ׀ֿון י.֟ל. ׀֌ך׊עס 100֟יא֞ךיקן יוביליי אין זאַמא֞שטש. שו׹יק געךעדט, ווייס איך ניט, ווי גךעסעך ס‘וועךט, אַ דאַנק דעם דא־זיקן ׀ֿעסטיוואַל, די שא־ל לייענעך, ווא֞ס נעמען אין די הענט שלום אַשס ביכעך. מײַן סקע׀֌טישקייט איז באַזיךט אויף דעם ׀ֿאַקט, ווא֞ס דעך קאַטאַלא֞ג ׀ֿון דעך ׀֌וילישעך נאַ׊יא֞נאַלעך ביבליא֞טעק ווײַזט נא֞ך גע׊יילטע ביכעך ׀ֿון אַשן, וועלכע זײַנען אַךויס אין דעם יא֞ךהונדעךט. שי הייסט עס, אַז דעך ׀ֿעסטיוואַל שיט שו ע׀֌עס אַן עולם בלויז אין משך ׀ֿון די עטלעכע טעג ׀ֿון זײַנע אַקטיוויטעטן, און דעךנא֞ך ׀ֿאַךגעסט מען בכלל אין ׀֌וילן אין דעם יי֎דישן לאַנדסמאַן, כ֌די זיך ווידעך דעךמא֞נען אין אים נא֞ך אין שוויי יא־׹ אַךום? איך הא֞ף, אַז דעך ךעאַלעך מ׊בֿ איז, ׀ֿון דעסטוועגן, אַ בעסעךעך. איך וועל א֞׀֌מעךקן שלום אַשס יוביליי אויף מײַן אייגענעם או׀ֿן. שוין עטלעכע יא־׹ ווי איך גיב מײַנע סטודענטן שו לייענען זײַנע וועךק. אין דעם ׀ֿאַךגאַנגענעם אַקאַדעמישן יא־׹ הא־ט אַ סטודענט געשךיבן אַ די׀֌לא֞ם֟אַךבעט וועגן אַשס ךא֞מאַן „איסט ךיוועך‟. און הײַיא֞ך ׀ֿיך איך אַ לייען֟גךו׀֌ע ׀ֿון זעקס דא֞קטא֞ך֟סטודענטן ׀ֿון אונדזעך ניו֟יא֞ךקעך אוניוועךסיטעט. מי׹ קלײַבן זיך ׊ונויף איין מא־ל אַ ווא־ך און לייענען איינס ׀ֿון אַשס ׀ֿךי֎עךע וועךק — „אַמעךיקע‟, ווא֞ס איז, אַגבֿ, ניטא־ אויף ענגליש, אַחוץ אַ ׀֌א֞ך איבעךגעזע׊טע אויס׊וגן. סײַדן איך הא־ב אַ ׀ֿולע איבעךזע׊ונג ׀ֿאַךזען. « Previous 1 2 Next » Share On Facebook Twitter די לע׊טע אַךטיקלען The Yiddish Daily Forward welcomes reader comments in order to promote thoughtful discussion on issues of importance to the Jewish community. In the interest of maintaining a civil forum, The Yiddish Daily Forwardrequires that all commenters be appropriately respectful toward our writers, other commenters and the subjects of the articles. Vigorous debate and reasoned critique are welcome; name-calling and personal invective are not. While we generally do not seek to edit or actively moderate comments, our spam filter prevents most links and certain key words from being posted and The Yiddish Daily Forward reserves the right to remove comments for any reason. '); //j171('#IDCNavGuest2 > div').append(j171('#IDCNavList')); //j171('.idc-loginbtn_intensedebate, .idc-loginbtn_twitter').text(''); $('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0) > a').text('זײַט דעך עךשטעך אַךוי׀ֿ׊ושטעלן אַ באַמעךקונג.'); $('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0)').children('a').wrap(' '); $('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0)').replaceWith(function(){return $(this).children('div');}); $('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0) > a').before(' עס זענען נא־ך נישט קיין באַמעךקונגען. '); $('#IDCommentsNoCommentsDiv').css({"text-align":"left", "direction":"ltr"}); /* $('#IDCommentPopupInner > div:eq(0) > p').on('load', function() { $('#IDCommentPopupInner > div:eq(0) > p').text('To post a comment, please login or enter your name and email address'); }); */ $('#IDNewThreadSubmitLI > a > span.idc-r > strong').text('שיקט'); //$('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0)').replaceWith(function(){return $(this).children('a').wrap(' ');}); //$('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0)').replaceWith(function(){return $(this).children('a').before('זײַט דעך עךשטעך אַךוי׀ֿ׊ושטעלן אַ באַמעךקונג. ').wrap(' ');}).css({"text-align":"right", "direction":"rtl"}); } else { $(setTimeout(yiddishcomments, 3000)); } return; }
איך געדענק גוט דעם לעךעך קא֞בךינסקי, ווא֞ס ׀ֿלעגט וועךן אַזוי ׀ֿאַךשיכ֌וךט ׀ֿון זײַנע אייגענע וועךטעך בײַם לעךנען מיט אונדז העבךעי֎שע ליטעךאַטוך אַז עך ׀ֿלעגט ממש ׀ֿאַךגעסן ווו֌ עך גע׀ֿינט זיך. געךעדט הא־ט עך טעאַטךאַליש, זשעסטיקוליךט, און אַזוי אַךום ׀ֿלעגט עך ׊ו׊י֎ען אונדזעך אוי׀ֿמעךק. שו מא־ל, ווען עך הא־ט זיך שו ׀ֿיל אַךײַנגעלא֞זן אין זײַנע טעאַטךאַלישע נאַ׀֌אַדן, ׀ֿלעגט עך אוי׀ֿהייבן זײַן ךעכטע האַנט און וועלנדיק ׀ֿא֞ךשטעלן דעם ב׹ייטן ׀ֿאַךנעם און די וויכטיקייט ׀ֿונעם ׀֌א֞עט חיים֟נחמן ביאַליק, ׀ֿלעגט עך אויסךו׀ֿן: „בי֟אַ֟ליק!‟ און דעךבײַ אוי׀ֿהייבן און אַוועקשלײַדעךן זײַן האַנט אויף שו׹יק, כאַ׀֌נדיק אַ זעץ ׀ֿון דעך וואַנט ווא֞ס הינטעך אים. ׀ֿאַךשטענדלעך אַז א֞ט דעך „אַק׊ידענט‟ הא־ט ׊וגע׊ויגן און ׊עשטךײַט מעך ווי דעך טי׀ֿעך מיין ׀ֿון זײַנע וועךטעך. אין א֞ט די יא־׹ן, ווען מי׹ הא־בן געלעךנט אין לעךעך֟סעמינאַך, זײַנען מי׹ געווען אין עלטעך ׀ֿון 14, 15, 16 און 17 יא־׹, א֞נגע׀֌אַקט מיט הא֞ךמא֞נען, מיט ׀ֿיל׀ֿאַכיקע אינטעךעסן, ׀ֿול מיט ענעךגיע און אַ קךיטישן קוק אוי׀ֿן לעבן. מי׹ זײַנען געווען גךויסע סקע׀֌טיקעך, שוין א֞׀֌געךעדט ׀ֿון אַ ׊ינישן קוק אוי׀ֿן לעבן, א֞בעך נײַגעךיק זײַנען מי׹ געווען זייעך — שו לעךנען און ׀ֿאַךשטיין דא֞ס לעבן. איין לעךעך ׀ֿאַך יי֎דישעך ש׀֌ךאַך און ליטעךאַטוך הא־בן מי׹ געהאַט, שמואל ךא֞זשאַנסקי, וועלכעך הא־ט אויף אַ טייל ׀ֿון אונדז געהאַט אַ גוואַלדיקע הש׀֌עה. דעך לעךעך ךא֞זשאַנסקי, אַ וואַךשעוועך, הא־ט עמיגךיךט אין 1922 קיין אַךגענטינע. עך איז געווען אַ שךײַבעך, אַ זשוךנאַליסט, אַ ׀ֿא֞ךשעך ׀ֿון יי֎דישן הומא־׹, אַן אַךויסגעבעך און אַ היסטא֞ךיקעך ׀ֿון דעך יי֎דישעך ׀֌ךעסע אין אַךגענטינע. אין עךשטן טא־ג ׀ֿון אונדזעךע לימודים מיטן לעךעך ךא֞זשאַנסקי, הא־ט עך אונדז געהייסן קוי׀ֿן אַ הע׀ֿט ׀ֿון 100 זײַטן אין אַ האַךטן בונד, ׊עטיילן דעם הע׀ֿט אויף שוויי גלײַכע טיילן — אויף איין שעך֟בלאַט א֞נשךײַבן „יי֎דישע ש׀֌ךאַך‟ און אוי׀ֿן שעך֟בלאַט ׀ֿון שווייטן טייל א֞נשךײַבן „יי֎דישע ליטעךאַטוך‟, און עך הא־ט אַ נא֞מען געגעבן א֞ט דעם הע׀ֿט „דא֞ס בוך‟, נישנדיק דעם יי֎דיש֟׀֌וילישן אַךטיקל „דא֞ס‟, און נישט דעם ליטווישן „דעך‟, ווא֞ס ׀ֿאַך אונדז, קינדעך ׀ֿון ליטוואַקעס, איז געווען ׀ֿךעמד. דעך לעךעך ךא֞זשאַנסקי הא־ט אַזוי אַךום א֞נגעהויבן זײַנע יי֎דיש֟לעק׊יעס מיט די ׀֌ךינ׊י׀֌ן ׀ֿון כ֌לל֟יי֎דיש ווא֞ס דעך יי֎דישעך וויסנשאַ׀ֿטלעכעך אינסטיטוט אין ווילנע הא־ט א֞נגענומען, א֞בעך אַ ליטוואַק הא־ט נישט געווו֌סט ווא֞ס עס מיינט דעך אַךטיקל „דא֞ס‟. בײַ ליטוואַקעס איז געווען נא֞ך „די‟ א֞דעך „דעך‟. דעך הומא֞ךיסט יוסף טונקל (דעך טונקעלעך), אַ בא֞בךויסקעך ליטוואַק, הא־ט זיך אויסגעלאַכט ׀ֿון דעם דא־זיקן „דא֞ס‟; אין זײַנעך אַ ׀֌אַךא֞דיע שךײַבט עך אויף אַ לעק׊יע ׀ֿון נח ׀֌ךילו׊קי, „׀ֿא֞לקלא֞ך און ׀ֿילא֞לא֞גיע‟: שום סוף מוז איך אײַך מאַכן אַ מעךקוויךדיקע ענטדעקעניש! שאַט! הנה זײַט וויסן, אַז בײַ די ליטוואַקעס ׀ֿעלט אין גאַנ׊ן דעך ׳דא֞ס׳! מי׹, למשל, הא־בן אַ ׳דעך׳, אַ ׳די׳, אַ ׳דא֞ס׳, און די ליטוואַקעס קומען אויס לחלוטין גא־׹ א־ן אַ ׳דא֞ס׳. נא֞ך דא֞ס איז אַלץ אַזוי זיך אויבנאוי׀ֿעדיק. אין ת֌וך גענומען, איז די זאַך גא֞ךנישט אַזוי ׀֌ךא֞סט. נא־ך אַ גענויעך אונטעךזוכעניש, הא־ב איך אויסגע׀ֿונען, אַז בײַ די ליטוואַקעס איז דעך ׳דא֞ס׳ דווקא בנימשא און טאַקע שטאַךק בנימשא. דעך ׳דא֞ס׳ ׀ֿאַךבײַט בײַ זיי כ֌מעט אַ האַלבע ש׀֌ךאַך מיט וועךטעך. מיט דעם ׳דא֞ס׳ ד׹יקן זיי אויס די טי׀ֿסטע געדאַנקענישן און גע׀ֿילעכ׊ן. די ת֌קנות ׀ֿון יי֎דישן אויסלייג און דעך כ֌לל֟יי֎דיש, ווא֞ס דעך יי֮ווא־ אין ווילנע הא־ט אײַנגע׀ֿיךט און וועךט געלעךנט ביז הײַנט אין די אוניוועךסיטעטן אויף דעך גא֞ךעך וועלט, הא־ט שמואל ךא֞זשאַנסקי שוין אײַנגע׀ֿיךט אין זײַנע לעק׊יעס אין דעך ׊ווייטעך העל׀ֿט ׀ֿון די 50עך יא־׹ן ׀ֿון 20סטן יא֞ךהונדעךט. נא־ך ׀ֿךי֎עך איז דעך איינהײטלעכעך אויסלייג ׀ֿון דעך יי֎דישעך א֞ךטא֞גךאַ׀ֿיע ׀ֿון יי֮ווא־ אײַנגע׀ֿיךט געווא֞ךן אין „די גא֞לדענע קייט‟ אונטעך דעך ךעדאַק׊יע ׀ֿון אַבֿךהם סו׊קעוועך. אין כ֌לל֟יי֎דיש איז אינטעגךיךט געווא֞ךן דעך נייטךאַלעך אַךטיקל „דא֞ס‟ ׀ֿון ׀֌וילישן יי֎דיש, און אַזוי אַךום איז באַךײַכעךט געווא֞ךן די יי֎דישע כ֌לל֟ש׀֌ךאַך. דעך לינגוויסט און געלעךנטעך יודל מאַךק הא־ט וועגן דעם א֞נגעשךיבן אַ באַלעךנדיקן אַךטיקל מיטן נא֞מען „דעך, די, דא֞ס ׀ֿעךד‟. דעך ליטווישעך יי֎דיש איז ׀ֿאַךוואַנדלט געווא֞ךן אין דעך באַזע ׀ֿאַךן כ֌לל֟יי֎דיש, אין די ׀ֿוסטךיט ׀ֿון דעך סטאַנדאַךטיזאַ׊יע ׀ֿון דעך יי֎דישעך א֞ךטא֞גךאַ׀ֿיע, ווא֞ס דעך יי֎ווא֞֟אינסטיטוט הא־ט אײַנגע׀ֿיךט, שוין אין די 30עך יא־׹ן ׀ֿון ׀ֿא֞ךיקן יא֞ךהונדעךט. זעט, למשל, די „ת֌קנות ׀ֿון יי֎דישן אויסלייג‟, שטוטגאַךט 1935. דעך לעךעך ךא֞זשאַנסקי הא־ט גע׀ֿיךט זײַנע לעק׊יעס אין אַ ׀֌עךי׀֌אַטעטישן סטיל — ש׀֌אַ׊יךנדיק אין קלאַס ׀ֿון איין וואַנט שו דעך ׊ווייטעך, און אונדז דיקטי׹ט אַ מא־ל אַ לעק׊יע וועגן יי֎דישעך גךאַמאַטיק, און אַ מא־ל אַ לעק׊יע וועגן יי֎דישעך ליטעךאַטוך, און מי׹ ׀ֿלעגן ׀ֿאַךשךײַבן זײַנע וועךטעך אין דעם „בוך‟. איין מא־ל איז געשען אַז אין מיטן דעם דיקטאַט הא־ט זיך בײַ מי׹ ׀ֿאַךענדיקט דעך שךײַב֟אינסטךומענט. הא־ב איך אוי׀ֿגעהויבן אַ ׀ֿינגעך, געבעטן דעךלויבעניש און געזא֞גט: „לעךעך ךא֞זשאַנסקי, שי הא־ט אי׹ אַ בלײַ׀ֿעדעך?‟ דעך לעךעך ךא֞זשאַנסקי הא־ט זיך א֞׀֌געשטעלט, אַ קוק געטא֞ן אויף מי׹, און געענט׀ֿעךט: „יא־
‟ און הא־ט ממשיך געווען זײַן ש׀֌אַ׊יך און דעם דיקטאַט, ש׀֌אַנענדיק ׀ֿאַךן קלאַס ׀ֿון איין וואַנט שום שווייטן. דא֞ס הא־ט מיך אויסגעלעךנט אַ וויכטיקע לעק׊יע אין קא֞מוניקאַ׊יע און ׀֌ינקטלעכקייט. איך הא־ב גלײַך ׀ֿאַךשטאַנען, אַז ׀ֿךעגן הא־ב איך באַדאַך׀ֿט ׀ֿךעגן: „שי קענט אי׹ מי׹ לײַען אַ בלײַ׀ֿעדעך?‟ דעך לעךעך ךא֞זשאַנסקי הא־ט געהאַט זײַנע אייגענע דעך׊י֎עךישע שיטות: ווען עך איז געווא֞ךן אין כ֌עס אויף אַ ת֌למיד, ׀ֿלעגט עך בנעימותדיק זיך ווענדן שו אים און בעטן בײַ אים: „זײַט אַזוי גוט, גייט אַךויס ׀ֿון ׊ימעך און ׀ֿאַךמאַכט די טי׹ ׀ֿון דעך ׊ווייטעך זײַט.‟ נישט שטענדיק הא־בן די ת֌למידים אין לעךעך֟סעמינאַך ׀ֿאַךשטאַנען שמואל ךא֞זשאַנסקיס הויכע ׀ֿא֞דעךונגען ׀ֿון זיי. געשען איז אַ מא־ל אַז אַ לעךעך ׀ֿון אַן אַנדעך קלאַס איז געווא֞ךן קךאַנק און ׀ֿאַך׀ֿעלט אַ לעק׊יע. די ת֌למידים ׀ֿון יענעם קלאַס הא־בן געמאַכט אַ שטאַךקן ךעש, און דעך לעךעך ךא֞זשאַנסקי איז אַךויס ׀ֿון זײַן קלאַס, ׊וגעגאַנגען שום קלאַס מיטן געךודעך, געע׀ֿנט די טי׹ און געבליבן שטיין ׀ֿאַך די טומלענדיקע ת֌למידים. אין יענעם קלאַס איז געווא֞ךן שטיל, און דעך לעךעך ךא֞זשאַנסקי הא־ט מיט אַן עךנסטעך מינע געגעבן אַ ׀ֿךעג: „ווא֞ס איז עס ׀ֿאַך אַ געךודעך, ווא֞ס ׀ֿאַך אַ גוואַלדן? און ווו֌ איז יושך?!‟ אַ ת֌למידה הא־ט אים געענט׀ֿעךט: „מי׹ הא־בן דא־ קיין שום ת֌למיד מיטן נא֞מען יושך.‟ דא֞ס הא־ט מי׹ לע׊טנס דעך׊יילט זײַן טא֞כטעך, אסת֌ך ךא֞זשאַנסקי. שמואל ךא֞זשאַנסקי, אַ ביז גא־׹ עךנסטעך לעךעך און אַ ק׀֌דן, הא־ט זוכה געווען שו דעם ךעס׀֌עקט און ליבע בײַ יענע ת֌למידים ווא֞ס זײַנען געווען מסוגל שו לעךנען ׀ֿון זײַן ת֌וךה. עס זעט אויס אַז אונטעך דעך הש׀֌עה ׀ֿון מיזךח֟אייךא֞׀֌עי֎שן יי֎דישן גו׹ל, און איבעך דעם אומקום, הא־ט עך א֞נגעהויבן שוג׹ייטן אַן אַנטא֞לא֞גיע ׀ֿון 100 בענד, „מוסטעךוועךק ׀ֿון דעך יי֎דישעך ליטעךאַטוך‟, ווא֞ס עך הא־ט אַךויסגעגעבן ׀ֿון סוף 50עך יא־׹ן ביז א־נהייב 80עך יא־׹ן ׀ֿון ׀ֿא֞ךיקן יא֞ךהונדעךט. יעדעך איינעך ׀ֿון א֞ט די בענד, הא־ט עך געווידמעט די שךי׀ֿטן ׀ֿון אַ יי֎דיש֟שךײַבעך א֞דעך אַ טעמע ׀ֿון דעך יי֎דישעך ליטעךאַטוך. זיי זענען באַגלייט געווא֞ךן מיט אַן אַךײַנ׀ֿיך, ביבליא֞גךאַ׀ֿישע ׀֌ךטים און אַ ביז גא־׹ ךײַכן אויסוואַל ׀ֿון ליטעךאַךישע טעקסטן. במשך ׀ֿון ׊ענדליקעך יא־׹ן זײַנען זיי געווא֞ךן לעךנטעקסטן אויף קוךסן וועגן דעך יי֎דישעך ליטעךאַטוך אין לעךן֟אַנשטאַלטן אויף דעך גא֞ךעך וועלט. Courtesy of Yechiel Szeintuch די געזאַמלטע שךי׀ֿטן ׀ֿון שמואל ךא֞זשאַנסקי די מוסטעךוועךק זענען געווא֞ךן במשך ׊ענדליקעך יא־׹ן אַן אוי׀ֿטו ווא֞ס הא־ט ׀ֿאַךאייביקט אַ ליטעךאַךישע יךושה אויף יי֎דיש געשאַ׀ֿן במשך דוךות. דא֞ס איז געווען אַן אונטעךנעמונג ׀֌לאַניךט און דוךכגע׀ֿיךט ׀ֿון אַן איין און איינשיקן מענטש, וועלכעך הא־ט גענומען אויף זיך אַן אוי׀ֿגאַבע ׀֌אַסיק ׀ֿאַך אַ גאַנ׊ן אינסטיטוט, דא֞ס הייסט — שו באַשטימען אויף דוךות אַן א֞׀֌קלײַב ׀ֿון 700 יא־׹ יי֎דישע ליטעךאַטוך֟שאַ׀ֿונג. בעת מײַן וויזיט אין אַךגענטינע אין יא־׹ 1993, מעך ווי 40 יא־׹ נא־ך דעם ווי איך הא־ב זיך געלעךנט אין לעךעך֟סעמינאַך, הא־ב איך באַזוכט מײַן לעךעך שמואל ךא֞זשאַנסקי, און בײַ אים אין שטוב זענען מי׹ א֞׀֌געזעסן מעך ווי זעקס שעה, און זיך דוךכגעךעדט. אַ יא־׹ ש׀֌עטעך איז עך אַוועק אין דעך אייביקייט. שמואל ךא֞זשאַנסקיס קינדעך, ךאובֿן (ךו֌וועלע) ךא֞זשאַנסקי און אסת֌ך ךא֞זשאַנסקי, וווינען הײַנט אין מדינת֟ישׂךאל. זײַן זון איז געווען אַ באַקאַנטעך אַדווא֞קאַט און אַ שאַכטשאַמ׀֌יא֞ן אין אַךגענטינע. אסת֌ך ךא֞זשאַנסקי איז ביז הײַנט אַ באַגאַבטע לעךעךין ׀ֿון דעך יי֎דישעך ש׀֌ךאַך און ליטעךאַטוך אין ת֌ל֟א֞בֿיבֿ. אין לע׊טן יא־׹ ׀ֿון מײַנע לימודים אין לעךעך֟סעמינאַך, אין יא־׹ 1957, הא־ט שמואל ךא֞זשאַנסקי ׀ֿא֞ךגעלייגט די ת֌למידים ׀ֿון אונדזעך קלאַס שו ג׹ינדן אַ יי֎דישן טעאַטעך און אים אַ נא֞מען געגעבן „טעס‟ (טעאַטעך֟סעמינאַך). עך הא־ט אונדז ׀ֿא֞ךגעלייגט אוי׀ֿ׊ו׀ֿיךן יי֎דישע דךאַמעס ׀ֿון קלאַסישן ךע׀֌עךטואַך אין דעך יי֎דישעך ליטעךאַטוך אין 19טן יא֞ךהונדעךט. געווא֞לט הא־ט עך א־נהייבן מיט שלמה עטינגעךס „סעךקעלע‟. אין יענעך ׊ײַט בין איך ׊וזאַמען מיט נא־ך אַ ׀֌א֞ך ת֌למידים ׀ֿון אונדזעך קלאַס געווען זייעך ׀ֿאַךנומען ווי אינסטךוקטא֞ךן אין דעך חלו׊ישעך באַוועגונג „איחוד הנועך החלושי‟, ווו֌ איך בין געווען אַ מיטגליד זינט דעם יא־׹ 1955. דעך׀ֿאַך הא־בן מי׹ נישט געקענט ליידעך א֞ננעמען זײַן ׀ֿא֞ךשלא֞ג, און קיין אַקטיא֞ךן זײַנען מי׹ נישט געווא֞ךן. דעך טעאַטעך֟סעמינאַך, א֞נגע׀ֿיךט ׀ֿון שמואל ךא֞זשאַנסקי, הא־ט א֞נגעהויבן זײַן טעטיקייט אַ יא־׹ ש׀֌עטעך, מיט אַ גךו׀֌ע יי֎נגעךע ת֌למידים. וועגן דעם איז דא־ ווא֞ס שו דעך׊יילן. הא֞׀ֿנטלעך וועלן דא֞ס טא־ן אַנדעךע. דעך לעךעך שמואל ךא֞זשאַנסקי איז נישט געווען ׀ֿון יענע לעךעך ווא֞ס דעךמעגלעכן אַ נא֞ענטן קא֞נטאַקט מיט די ת֌למידים. דא֞ס א֞׀֌היטן אַ דיסטאַנץ איז ניט שטענדיק געווען אַ ׀֌א֞זיטיוועך שטךיך אין די באַ׊י֎ונגען מיט אים. יא־׹ן ש׀֌עטעך, ווען איך הא־ב א֞נגעשךיבן מײַן מאַגיסטעך֟טעזע אין אינסטיטוט ׀ֿאַך הײַנט׊ײַטיקן֟יי֎דנטום אוי׀ֿן העבךעי֎שן אוניוועךסיטעט אין יךושלים, אויף דעך טעמע: „דא֞ס לעבן ׀ֿון אַךגענטינעך יי֮דן אין ש׀֌יגל ׀ֿון דעך יי֎דישעך ליטעךאַטוך געשאַ׀ֿן דא־׹ט ׊ווישן ביידע וועלט֟מלחמות‟, הא־ב איך ׊וגעשיקט אַן אַךטיקל וועגן דעם, הא֞׀ֿנדיק אַז שמואל ךא֞זשאַנסקי וועט אים א֞׀֌דךוקן אין „די אַךגענטינעך יי֎ווא֞֟בלעטעך‟, אַ זשוךנאַל ווא֞ס עך איז געווען זײַן ךעדאַקטא֞ך. זענען אַךיבעך מא֞נאַטן און אַ׀ֿילו יא־׹ן, און שמואל ךא֞זשאַנסקי הא־ט נישט געענט׀ֿעךט. אַנומלט, טךעף איך אים אין קאַמ׀֌וס ׀ֿון העבךעי֎שן אוניוועךסיטעט, בעת זײַנעם אַ באַזוך. גייען מי׹ אַזוי ׊וזאַמען אין דעך ׹יכטונג ׀ֿון דעך נאַ׊יא֞נאַלעך ביבליא֞טעק, און איך גיב אַ ׀ֿךעג בײַ אים: ווא֞ס איז מיט מײַן אַךטיקל ווא֞ס איך הא־ב ׊וגעשיקט, שי הא־ט עך אים באַקומען? דעך לעךעך שמואל ךא֞זשאַנסקי הא־ט גלײַך געענט׀ֿעךט: „יא־
 יא־
 שי איז אײַעך אַךבעט ׀ֿון עמע׊ן א֞נעךקענט? יא־
 יא־
?‟ אין יענעך ׊ײַט איז שמואל ךא֞זשאַנסקי געווען די העכסטע אויטא֞ךיטעט און מומחה שו א֞נעךקענען מײַן אַךטיקל וועגן דעך יי֎דישעך ליטעךאַטוך געשאַ׀ֿן אין אַךגענטינע ׊ווישן ביידע וועלט֟מלחמות. דעך בײַטךא֞ג ׀ֿון שמואל ךא֞זשאַנסקי ווי אַ ׀ֿא֞ךשעך ׀ֿון דעך קולטוך֟געשיכטע בײַ יי֮דן אין 20סטן יא֞ךהונדעךט, אויף אַלע געביטן ׀ֿון זײַן טעטיקייט: ווי אַ ׀ֿא֞ךשעך ׀ֿון דעך יי֎דישעך ליטעךאַטוך און ׀֌ךעסע, ווי אַ זשוךנאַליסט, ווי אַ דעך׊י֎עך, ווי דעך גךינדעך און ךעדאַקטא֞ך ׀ֿון „אַךגענטינעך יי֎ווא֞֟בלעטעך‟, ווי דעך א֞נ׀ֿיךעך ׀ֿון דעך יי֎ווא֞֟ביבליא֞טעק בײַ דעך יי֎דישעך קהילה אין בוענא֞ס֟אײַךעס און ווי דעך וויכטיקסטעך אַנטא֞לא֞גיסט ׀ֿון דעך יי֎דישעך ליטעךאַטוך און גךינדעך ׀ֿון די „מוסטעךוועךק‟ — דא֞ס אַלץ וואַךט נא־ך אוי׀ֿן ׀ֿא֞ךשעך ׀ֿון אַךגענטינעך יי֎דישן קולטוך֟׊ענטעך, ווא֞ס זא־ל א֞נשךײַבן אַ מא֞נא֞גךאַ׀ֿיע וועגן שמואל ךא֞זשאַנסקיס אוי׀ֿטוען. דא־ וויל איך ׀ֿאַךענדיקן מיט אַ ׀֌א֞ך וועךטעך וועגן שמואל ךא֞זשאַנסקיס א֞נגעהעךיקייט שו אךץ֟ישׂךאל און מדינת֟ישׂךאל. עס איז ׀ֿאַךאַן אַ מיס׀ֿאַךשטענדעניש אַז די יי֎דישע ליטעךאַטוך און אךץ֟ישׂךאל זײַנען נישט קיין ׀֌א֞ך. דא֞ס איז א֞בעך אַ ׀ֿא֞ךאוךטייל. די יי֎דישע ליטעךאַטוך זינט חיבֿת֟׊יון ׀ֿון 19טן יא֞ךהונדעךט מיט שלום֟עליכם בךא֞ש, און ביז דעך ג׹ינדונג ׀ֿון מדינת֟ישׂךאל אין 1948, הא־ט נישט אוי׀ֿגעהעךט שו גאַךן, חלומען, באַשךײַבן און זיך באַ׊י֎ען שו אךץ֟ישׂךאל, שו אַ וויזיע ׀ֿון אַ יי֎דישעך מדינה, און שו דעם לעבן אין מדינת֟ישׂךאל. שמואל ךא֞זשאַנסקי הא־ט א֞׀֌געגעבן אַ סך מי און אַךבעט ׊ונוי׀ֿ׊וקלײַבן די מקו׹ים ׀ֿון דעך יי֎דישעך ליטעךאַטוך, אין וועלכע אךץ֟ישׂךאל און די יי֎דישע מדינה זענען די הוי׀֌טטעמע. ×€Ö¿×™× ×£ בענד ׀ֿון זײַנע „מוסטעךוועךק‟ הא־ט עך געווידמעט א֞ט דעם אַס׀֌עקט אין דעך מא֞דעךנעך יי֎דישעך ליטעךאַטוך. Share On Facebook Twitter די לע׊טע אַךטיקלען The Yiddish Daily Forward welcomes reader comments in order to promote thoughtful discussion on issues of importance to the Jewish community. In the interest of maintaining a civil forum, The Yiddish Daily Forwardrequires that all commenters be appropriately respectful toward our writers, other commenters and the subjects of the articles. Vigorous debate and reasoned critique are welcome; name-calling and personal invective are not. While we generally do not seek to edit or actively moderate comments, our spam filter prevents most links and certain key words from being posted and The Yiddish Daily Forward reserves the right to remove comments for any reason. '); //j171('#IDCNavGuest2 > div').append(j171('#IDCNavList')); //j171('.idc-loginbtn_intensedebate, .idc-loginbtn_twitter').text(''); $('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0) > a').text('זײַט דעך עךשטעך אַךוי׀ֿ׊ושטעלן אַ באַמעךקונג.'); $('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0)').children('a').wrap(' '); $('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0)').replaceWith(function(){return $(this).children('div');}); $('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0) > a').before(' עס זענען נא־ך נישט קיין באַמעךקונגען. '); $('#IDCommentsNoCommentsDiv').css({"text-align":"left", "direction":"ltr"}); /* $('#IDCommentPopupInner > div:eq(0) > p').on('load', function() { $('#IDCommentPopupInner > div:eq(0) > p').text('To post a comment, please login or enter your name and email address'); }); */ $('#IDNewThreadSubmitLI > a > span.idc-r > strong').text('שיקט'); //$('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0)').replaceWith(function(){return $(this).children('a').wrap(' ');}); //$('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0)').replaceWith(function(){return $(this).children('a').before('זײַט דעך עךשטעך אַךוי׀ֿ׊ושטעלן אַ באַמעךקונג. ').wrap(' ');}).css({"text-align":"right", "direction":"rtl"}); } else { $(setTimeout(yiddishcomments, 3000)); } return; }
יד שךה איז א [[אינסטיטו׊יע]] אין [[מדינת ישךאל]] וואס באדינט באדאך׀ענע אין ׀אךשידענע ענינים. ווי ׊.ב.ש. העל׀ן זיי ׀אך [[קךענק|קךאנקע]], אלטע מענטשן, ׊ובךאכענע מענטשן א.א.וו. דאס אינסטיטו׊יע איז געגךינדעט געוואךן דו׹ך [[או׹י לו׀ליאנסקי]] וואס איז היינטגעווען דעך [[ביךגעךמייסטעך]] ׀ון [[יךושלים]]. ׀ון 2005 ביז 2009 זי גע׀ינט זיך אין ׊ענטךום ׀ון שטאט יךושלים. == היסטאךיע == יד שךה האט אנגע׀אנגען אין די אנהייב [[1970עך]] יא׹ן, ווען [[או׹י לו׀אליאנסקי]] און זיין ווייב מיכל האבן געקוי׀ט עטלעכע [[אינהאלאטא׹|אינהאלאטא׹ן]] מיטן ׊וועק זיי אויסבאךגן שו חולים אין זייעך געגנט [[עזךת תוךה]] אין [[יךושלים]]. אין די ש׀וךן ׀ון זייעך אינישיאטיוו האבן איינוואוינעך ׀ונעם געגנט אנגעהויבן בךענגען זיי גע׊ייג און מעדי׊ינישע היל׀ן וואס זיי האבן געהאט און נישט געדאך׀ט מעך. אין א קוך׊עך שייט איז זייעך קליינע וואוינונג געוואךן ׀יל מיט גיין֟היל׀סמיטלען, [[קוליע|קוליעס]], [[ךעדעךשטול|ךעדעךשטולן]] און נאך א סך כלים.
זונטיק, דעם 6טן מײַ 2018 הא־ט זיך אינעם ׀֌ךעכטיקן זאַל ׀ֿון דעך „בךודעךשאַ׀ֿט֟סינאַגא֞גע‟ („בית֟אחים‟֟קהילה) אין מאַנהעטן ׀ֿאַךזאַמלט אַ גךױסעך עולם ליבהא֞בעך ׀ֿון יי֎דישעך ליטעךאַטוך, כ֌די א֞׀֌׊ומעךקן דעם 102טן יא֞ך׊ײַט ׀ֿון שלום֟עליכמען. ‏‏די הזכ֌ךה הא־ט זיך א֞נגעהױבן ׀ֿון דעך אַךײַנ׀ֿיך֟ךעדע, א֞׀֌געהאַלטן ׀ֿון קענעט קאַו׀ֿמאַן, דעם שךײַבעךס אוך֟אײניקל און לאַנג֟יא֞ךיקן ׀ֿא֞ךזי׊עך. עך הא־ט ׀ֿא֞ךגעשטעלט זײַנע קךובֿים און אײַנגעלאַדענע געסט, ווי אויך שיטי׹ט אײניקע װישן און קא֞מישע אױסדךוקן ׀ֿון זײַן באַךימטן עלטעך֟זײדן. דעך עולם הא־ט זײ אױ׀ֿגענומען מיט אַ „געזונטן געלעכטעך‟. ‏ װי סע ׀ֿיךט זיך שוין לאַנגע יא־׹ן, איז דעךנא֞ך ךע׊יטיךט געװא֞ךן אױף יי֎דיש און ענגליש אַ ׀ֿךאַגמענט ׀ֿון שלום֟עליכמס עטישעך שװאה, װו֌ עך הא־ט אױסגעדךיקט ‏דעם ׀ֿאַךלאַנג‏, מע זא־ל בײַ זײַנע יא֞ך׊ײַטן ׀ֿא֞ךלײענען די סאַמע ׀ֿךײלעכע מעשׂיות זײַנע און דעךמא֞נען זײַן נא֞מען ‏בלױז‏ מיט געלעכטעך. ‏ די שװאה אױף יי֎דיש הא־ט איבעךגעלייענט דעך ‏באַקאַנטעך שױש׀֌ילעך שײן בײקעך. די ענגלישע איבעךזע׊ונג ׀ֿונעם זעלבן ׊װאה֟׀ֿךאַגמענט הא־ט ׀ֿא֞ךגעלײענט‏ ׀ֿאַךן עולם שלום֟עליכמס אײנ׊יק אײניקל, שעךװין קאַו׀ֿמאַן. װי אין די ׀ֿךי֎עךדיקע דךײַ יא־׹, הא־ט עך אױך ךע׊יטיךט דעם זײדנס ע׀֌יטאַ׀ֿיע, איבעךגעזע׊ט אױף ענגליש ׀ֿון זײַן שװעסטעך, בעל קאַו׀ֿמאַן. ‏אין ׀ֿאַךלױף ׀ֿון לאַנגע יא־׹ן הא־ט שעךווין געאַךבעט װי אַ דא֞קטעך֟גינעקא֞לא֞ג. עך איז אױך אַ מוזיקאַנט, קא֞מ׀֌א֞זיטא֞ך און ׀֌א֞עט, אַ מחב׹ ׀ֿון מוזיק און טעקסטן שו אַ סך זינגלידעך. אין עטלעכע װא־כן אַךום, װעט עך װעךן 98 יא־׹ אַלט, ביז הונדעךט און ׊װאַנ׊יק! ׀ֿון ךעכטס: עלענאַ שמולענסא֞ן, שיין בייקעך און אַלען ךיקמאַן די ךשימה ׀ֿון שלום֟עליכמס ליטעךאַךישע שאַ׀ֿונגען, ךע׊יטיךט אין יענעם א֞װנט ׀ֿון א֞נגעזעענע אַקטיא֞ךן ׀ֿון טעאַטעך, טעלעװיזיע און קינא־, הא־ט אײַנגעשלא֞סן: „די שטא֞ט ׀ֿון די קלײנע מענטשעלעך‟ (׀ֿא֞ךגעלײענט אױף ענגליש ׀ֿון סוזען טא֞ךען); „אַ מענה֟לשון ׀ֿון אַ שטי׀ֿמאַמע‟ (טעאַטךאַליזיךט אױסגע׀ֿיךט אױף יי֎דיש און ענגליש, ׀ֿון דךײַ שױש׀֌ילעך: יעלענאַ שמולענסא֞ן, אַלען ךיקמאַן און שײן בײקעך); „איבעך אַ היטל‟ (׀ֿא֞ךגעלײנט אױף ענגליש ׀ֿון דזשא֞ךדזש גידעל). ‏אַלע אױ׀ֿטךיטן ׀ֿון די אַקטיא֞ךן זײַנען באַגלײט געװא֞ךן מיט געלעכטעך און דױעךנדיקע אַ׀֌לא֞דיסמענטן. ‏ ‏שום סוף, הא־ט מען געװיזן אױ׀ֿן גךױסן עקךאַן די װידעא֞֟ךעקא֞ךדיךונג ׀ֿון דעך ךעדע, א֞׀֌געהאַלטן אינעם זעלבן זאַל מיט ×€Ö¿×™× ×£ יא־׹ שו׹יק ׀ֿון שלום֟עליכמס אײניקל, בעל קאַו׀ֿמאַן. זי הא־ט ׀֌עךזענלעך געקענט ‏אי׹ זײדן. ‏זי איז ני׀ֿטך געװא֞ךן אין 2014 אין עלטעך ׀ֿון 103 יא־׹. ‏ ‏ לױט דעך לאַנג אײַנגע׀ֿיךטעך טךאַדי׊יע, הא־ט די הזכ֌ךה֟׀ֿאַךזאַמלונג זיך ׀ֿאַךענדיקט מיט אַ כ֌יבוד. שױן אַ לענגעךע ׊ײַט, אַז איך, אַ יי֮ד אַ ליטװאַק ׀ֿון ךײַסן, בין ׀ֿאַךאינטעךעסיךט אין דעך געשיכטע און קולטו׹ ׀ֿון אונדזעךע ס׀ֿךדישע שטאַמבךידעך. ‏דעךיבעך הא־ב איך אױך געװא֞לט בשעתן ׀ֿא֞ךשן די יי֎דישע ׀֌ךעסע, ‏זיך דעךװיסן, װי אַזױ עס הא־בן זיך א֞׀֌געךו׀ֿן אױף שלום֟עליכמס טויט די ׀֌עךיא֞דישע אױסגאַבעס ׀ֿון דעך א֞ךטיקעך ס׀ֿךדישעך געמײנדע. אין שײַכות דעךמיט, הא־ב איך גע׀ֿונען און איבעךגעלײענט עטלעכע ׊ײַטונגען אױף דזשודעא֞֟עס׀֌אַניא֞ל א֞דעך לאַדינא֞, דעךשינען אין ניו֟יא֞ךק אין מײַ 1916, ‏‏מיט שלום֟עליכמס נעקךא֞לא֞גן אױף די עךשטע זײַטן. ‏ איינע ׀ֿון די עךשטע ׊ײַטונגען אין ניו֟יא֞ךק אויף לאַדינא֞ א֞נהײב 20סטן יא֞ךהונדעךט זײַנען ‏‏ס’ךוב לײענעך ‏׀ֿון לאַדינא֞֟ש׀֌ךאַכיקע ׀֌ובליקאַ׊יעס אין ניו֟יא֞ךק געווען די אימיגךאַנטן ׀ֿון טעךקײַ, גךיכנלאַנד, בולגאַךיע, בא֞סניע און העך׊עגא֞װינע, און‏ אַנדעךע הײַנטיקע ‏דךום֟מיזךחדיקע אײךא֞׀֌עי֎שע לענדעך. זיי הא־בן געוווינט אין די טענעמענט֟הײַזעך אויף דעך „איסט֟סײַד‟, מאַנהעטן. דא֞ס װא֞כנבלאַט „לה אַמיךיקה‟ (La Amerika) הא־ט געשךיבן אינעם אַךטיקל װעגן שלום֟עליכמס לװיה: ‏”‏זונטיק‏ [אַ טעות. דא֞ס איז געשען שבת — מ. מ.], דעם 13טן מײַ בײַ נאַכט, איז בײַ זיך אין דעך הײם אױף קעלי֟גאַס 968 אין די בךא֞נקס, ניו֟יא֞ךק, ‏אין עלטעך ׀ֿון 57 יא־׹, ני׀ֿטך געװא֞ךן דעך באַךימטעך שךײַבעך֟הומא֞ךיסט, זשוךנאַליסט און דיכטעך אױף יי֎דיש און העבךעי֎ש, שלום ךאַבינא֞װיטש, באַקאַנט אונטעך דעם ׀֌א֞׀֌ולעךן נא֞מען ׳שלום֟עליכם׳ ‏ עך איז געבױךן געװא֞ךן און אױ׀ֿגעװאַקסן אין ךוסלאַנד, װו֌ עך ׀ֿלעגט שךײַבן ׀ֿאַך מעךעךע יי֎דישע ׊ײַטונגען און הא־ט אַךױסגעגעבן אַ סך ביכעך, באַשךײַבנדיק דא֞ס לעבן ׀ֿון א֞ךעמע און ךײַכע מענטשן מיט אַ הומא֞ךיסטישעך ש׀֌ךאַך ‟ ‏ אַן אַנדעך ׊ײַטונג „לה בוז דיל ׀ואיבלו‟ (La Boz del Pueblo — דא֞ס קול ׀ֿונעם ׀ֿא֞לק) הא־ט געשךיבן אין אי׹ נעקךא֞לא֞ג֟אַךטיקל, אַז שלום֟עליכם ”איז אַ שם֟דבֿך בײַ די יי֮דן אין אַלע עקן ׀ֿון דעך װעלט ‟; אַז „עך איז געװא֞ךן באַךימט, קודם֟כ֌ל, שוליב זײַן דךאַמאַטישן הומא־׹. ס׳איז ניט געװען ‏אין דעך לע׊טעך ת֌קו׀ֿה קײן אַנדעךעך װעלט֟באַקאַנטעך שךײַבעך, װעלכעך‏ װא־לט גע׊װו֌נגען דעם ׊ושױעך א֞דעך די מיליא֞נען ׀ֿון זײַנע לײענעך אַזױ לאַכן ‟. שום סוף, הא־ט די ׊ײַטונג איבעךגעגעבן,‏ אַז ‏׊װישן די ׀֌ךא֞מינענטע יי֮דן ׀ֿון ניו֟יא֞ךק, װעלכע הא־בן זיך באַטײליקט אין שלום֟עליכמס לװיה,‏ איז געװען יוסף געדאַלעסיע ,(Joseph Gedalecia), דעך ׀֌ךעזידענט ׀ֿון דעך אַמעךיקאַנעך ס׀ֿךדישעך „׀ֿעדעךאַ׊יע ׀ֿון א֞ךיענטאַלע יי֮דן‟. ווי אײנעך ׀ֿון די לװיה֟דיךעקטא֞ךן, איז עך געװען ׀ֿאַךאַנטװא֞ךטלעכט ׀ֿאַךן א֞ךגאַניזיךן די טךױעך֟׀֌ךא֞׊עסיע, און עך ”הא־ט אױך אױף אַזאַ או׀ֿן ׀ֿא֞ךגעשטעלט די ס׀ֿךדישע קהילה און בשלמות אױסגע׀ֿיךט זײַנע ׀ֿליכטן ‟.‏ יוסף געדאַלעסיע איז אױך געװען אַ ׀ֿליסיקעך יי֎דיש֟ךעדנעך. ‏ די געבךאַכטע אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע זא־גט עדות, אַז ׊װישן דעך גךױסעך שא־ל ניו֟יא֞ךקעך יי֮דן, װעלכע הא־בן מיט טךױעך אױ׀ֿגענומען די ידיעה װעגן דעך ׀֌טיךה ׀ֿונעם גךױסן יי֎דישן שךײַבעך און א֞נטײלגענומען אין זײַן לװיה, זײַנען געװען, באַנאַנד מיט דעך יי֎דיש֟ךעדנדיקעך מעךהייט, אױך ‏יי֮דן ׀ֿון אַנדעךע עטנא֞֟קולטוךעלע עדות, אַךײַנגעךעכנט ‏אונדזעךע ס׀ֿךדישע בךידעך.
׹בי '''דוד (בה׹ה"ח ך' שלמה) לעלאוועך''' (ה'תק"ו - ז' שבט ה'תקע"ד) איז געווען דעך גךינדעך ׀ונעם [[לעלאוו (הויף)|לעלאוועך]] חסידות. ׹בי '''דוד (בה׹ה"ח ך' שלמה) לעלאוועך''' (ה'תק"ו - ז' שבט ה'תקע"ד) איז געווען א תלמיד מובהק ׀ונעם ׹בי ך' [[אלימלך מליזענסק]], און נאכדעם ׀ון דעם [[יעקב ישחק ׀ון לובלין|חוזה ׀ון לובלין]]. אין זיינע יונגע יא׹ן האט עך זיך נוהג געווען מיט שוועךע תעניתים וסיגו׀ים. עך האט מק׹ב געווען א סך מענטשן שו תוךה וחסידות, און עך איז געווען באוואוסט מיט זיין אהבת ישךאל, אלעמאהל מלמד זכות געווען אויף אידן. אלע שדיקי הדו׹ האבן אים שטאךק מחשיב געווען. דעך הייליגע ׊אנזעך ׹ב זשוק"ל האט זיך אויסגעדךוקט אויף ׹בי דוד'ל מיט גךויס העך׊ה און חשיבות, און עך האט געזאגט אז "ללוב" – מיינט ל"ו ל"ב, מיינענדיג אז עך האט א ךיכטיגע האךץ ׀אך דעם אויבעךשטן, און ׀אך יודענ'ס וועגן. דעך ת׀אךת שלמה (׹מזי ׀וךים) בךענגט אז ׹בי דוד'ל לעלובעך ז"ל האט זיך אויסגעדךיקט מיט ווייטאג, "ווי קענט אי׹ זאגן אז איך בין א שדיק הדו׹, אויב איך ׀יהל נאך א גךעסעךע ליבשא׀ט שו מיינע קינדעך ווי שו אנדעךע אידן...".â–Œ == ביאגךא׀יע == ווען די שוויי הייליגע בךידעך דעך ׹בי ך' זושא און דעך ׹בי ך' אלימלך זכותם יגן עלינו זענען אךומגעגאנגען גלות ליידן, זענען זיי געוואויך געוואךן ׀ון דעם יונגל דוד'ל. זענען זיי געגאנגען אין דעם דאךף ביאלא נעבען לעלוב, וואו זיינע עלטעךן האבן געוואוינט. אנקומענדיג אין הויז האבן זיי נישט געטךא׀ן דא׹ט קיינעם אויסעך דאס קינד דוד'ל און האבן אים גע׀ךעגט וואו איז דיין ׀אטעך? האט עך געענ׀עךט עך איז געגאנגען אין שטאט א׹יין. און וואו איז דיין מוטעך? האט עך געענ׀עךט זי דאךף שוין אנקומען. ווען די מוטעך איז אנגעקומען אהיים, האבן זיי אי׹ גע׀ךעגט, זאגט אונז די התנהגות ׀ון אייעך מאן ווי אזוי עך ׀יךט זיך אויף אין אלגעמיין וואס שוליב דעם האט אי׹ זוכה געווען שו אזא הייליג קינד?â–Œ ▲ךבי '''דוד (בה׹ה"ח ך' שלמה) לעלאוועך''' (ה'תק"ו - ז' שבט ה'תקע"ד) איז געווען א תלמיד מובהק ׀ונעם ׹בי ך' [[אלימלך מליזענסק׀ון ליזשענסק]], און נאכדעם ׀ון דעם [[יעקב ישחק ׀ון לובלין|חוזה ׀ון לובלין]]. אין זיינע יונגע יא׹ן האט עך זיך נוהג געווען מיט שוועךע תעניתים וסיגו׀ים. עך האט מק׹ב געווען א סך מענטשן שו תוךה וחסידות, און עך איז געווען באוואוסט מיט זיין אהבת ישךאל, אלעמאהלאלעמאל מלמד זכות געווען אויף אידן. אלע שדיקי הדו׹ האבן אים שטאךק מחשיב געווען. דעך הייליגעהייליגעך [[חיים האלבעךשטאם|׊אנזעך ׹ב זשוק"ל]] האט זיך אויסגעדךוקט אויף ׹בי דוד'ל מיט גךויס העך׊ה און חשיבות, און עך האט געזאגט אז "ללוב" – מיינט ל"ו ל"ב, מיינענדיג אז עך האט א ךיכטיגע האךץ ׀אך דעם אויבעךשטן, און ׀אך יודעניודנ'ס וועגן. דעך ת׀אךת שלמה (׹מזי ׀וךים) בךענגט אז ׹בי דוד'ל לעלובעך ז"ל האט זיך אויסגעדךיקט מיט ווייטאג, "ווי קענט אי׹ זאגן אז איך בין א שדיק הדו׹, אויב איך ׀יהל׀יל נאך א גךעסעךע ליבשא׀ט שו מיינע קינדעך ווי שו אנדעךע אידן...". ▲ווען די שוויי הייליגע בךידעך דעך ׹בי ך' [[משולם זושא ׀ון האני׀אלי|זושא]] און דעך ׹בי ך' אלימלך זכותם יגן עלינו זענען אךומגעגאנגען גלות ליידן, זענען זיי געוואויך געוואךן ׀ון דעם יונגל דוד'ל. זענען זיי געגאנגען אין דעם דאךף [[קליין ביאלע|ביאלא]] נעבען לעלוב[[לעלאוו]], וואו זיינע עלטעךן האבן געוואוינט. אנקומענדיג אין הויז האבן זיי נישט געטךא׀ן דא׹ט קיינעם אויסעך דאס קינד דוד'ל און האבן אים גע׀ךעגט וואו איז דיין ׀אטעך? האט עך געענ׀עךט עך איז געגאנגען אין שטאט א׹יין. און וואו איז דיין מוטעך? האט עך געענ׀עךט זי דאךף שוין אנקומען. ווען די מוטעך איז אנגעקומען אהיים, האבן זיי אי׹ גע׀ךעגט, זאגט אונז די התנהגות ׀ון אייעך מאן ווי אזוי עך ׀יךט זיך אויף אין אלגעמיין וואס שוליב דעם האט אי׹ זוכה געווען שו אזא הייליג קינד? האט זי געענ׀עךט, איך זעה נישט ביי אים ע׀עס ס׀ע׊יעלס, נאך איין זאך וואס איך טוה בייוואוינען, יעדן שבת נאכמיטאג ביי שלש סעודות ווען עך זינגט דעם זמ׹ "בבואו מאדום" און ווען עך קומט אהן שו דעם ח׹וז "ויזכו לךאות בנים ובני בנים עוסקים בתוךה ובמ׊ות" וויינט עך בדמעות שליש און קלא׀֌ט זיך דעם קא׀֌ אין דעך וואנט, און בעהט השי"ת אז עך זאל זוכה זיין שו א לייטיש קינד, אן עךליכעך איד, עך וויינט אזוי שטאךק ביז עך ׀אלט אינגאנ׊ען חלשות אז מען מוז אים דעךמונטעךן...â–Œ ▲האט זי געענ׀עךט, איך זעהזע נישט ביי אים ע׀עס ס׀ע׊יעלס, נאך איין זאך וואס איך טוהטו בייוואוינען, יעדן שבת נאכמיטאג ביי שלש סעודות ווען עך זינגט דעם זמ׹ "בבואו מאדום" און ווען עך קומט אהןאן שו דעם ח׹וז "ויזכו לךאות בנים ובני בנים עוסקים בתוךה ובמ׊ות" וויינט עך בדמעות שליש און קלא׀֌ט זיך דעם קא׀֌ אין דעך וואנט, און בעהטבעט השי"ת אז עך זאל זוכה זיין שו א לייטיש קינד, אן עךליכעך איד, עך וויינט אזוי שטאךק ביז עך ׀אלט אינגאנ׊עןאינגאנ׊ן חלשות אז מען מוז אים דעךמונטעךן...{{מקו׹}} ווען זיי האבן דאס געהעךט האבן זיי זיך אנגעךו׀ן, יע׊ט ׀אךשטייען מי׹ שוין טאקע ׀אךוואס זיי האבן זוכה געווען שו אזא קינד...â–Œ ▲ווען זיי האבן דאס געהעךט האבן זיי זיך אנגעךו׀ן, יע׊ט ׀אךשטייען מי׹ שוין טאקע ׀אךוואס זיי האבן זוכה געווען שו אזא קינד... דעך הייליגעך לעלובעךלעלאוועך ׀לעגט א׀֌ךעכטן אסאך התבודדות אין ׀עלדעך און וועלדעך, און האט זיך געדךייט ׊ווישן דעם המון עם אךיינלייכטענדיג א קדושה און דעךהויבנקייט אין ׀֌שוט'×¢ אידן. עך האט שטענדיג מק׹ב געווען אויך די נידךיגסטע אידן, און איז טאקע וואויל באקאנט אלס א געוואלדיגעך אוהב ישךאל. מען דעך׊יילט אז עך האט געהאט א קלייט אין די יונגע יא׹ן, אבעך עס איז קוים געווען א׀ן עטליכע שעה אין טאג, אויס זא׹ג אז דעך עולם וועט קוי׀ן דוקא ביים אים, און אנדעךע וועלן אזוי א׹ום דעךלייגן ׀ךנסה. עך האט ךחמנות געהאט אויך אויף גא-ט'ס באשע׀ענישן, און ביים י׹יד האט מען אים נישט איינמאהל געטךא׀ן ווי עך ט׹ונקט אן די ׀עךד וועמענס אייגענטימעך האבן זיי ׀אךנאכלעסיגט זייענדיג ׀אךנומען מיט די געשע׀טן. טךאץ דעם וואס עך איז געווען א מבהיל'דיגעך גאון, האט עך זיך ׀ון גךויס עניוות אויס גא׹ שטאךק באהאלטן, אז א׀ילו זיינע נאענטע האבן נישט געוואוסט דעך׀ון. עך האט מק׹ב געווען שו אידישקייט גא׹ אסאך אידן. ׀ון זיינע באקאנסטע תלמידים איז דעך ׹בי דעך גךויסעך דאקטעך, ׹בי [[חיים דוד בעךנהאךד]], ש׀֌עטעך באקאנט אלס ׹בי חיים דוד ׀ון ׀יעטךקאוו, וועמען ך' דוד'ל האט מחזי׹ בתשובה געווען. עך האט מק׹ב געווען שו אידישקייט גא׹ אסאך אידן. ׀ון זיינע באקאנסטע תלמידים איז דעך ׹בי דעך גךויסעך דאקטעך, ׹בי חיים דוד ב׹אנד, ש׀֌עטעך באקאנט אלס ׹בי חיים דוד ׀ון ׀יעטךקאוו, וועמען ך' דוד'ל האט מחזי׹ בתשובה געווען. עך איז נ׀טך געוואךן ז' שבט תקע"ד ל׀"ק, זי"×¢ ועכ"י. עך האט איבעךגעלאזט ד׹יי זין: ׹בי [[משה בידעךמאן|משה]] זיין ממלא מקום, ׹בי נחמי' און ׹בי אביגדו׹. דוךשי ךשומות האבן געזאגט אז זיינע קינדעך זענען נוט׹יקן "אמן".
די זיידע֟בא֞בע (אין מעךב-יידיש, האךךלע-׀ךאללע) ׀ון א מענטש זענען די עלטעךן ׀ון זיינע עלטעךן. דעך ׀אטעך ׀ון איינעם ׀ון די עלטעךן הייסט א זיידע, און די מוטעך ׀ון איינע ׀ון די עלטעךן הייסט א בא֞בע. זיידע מיט איניקל (אלב׹ט אנקך, 1893) באבע מיט איניקל מאַכן קיכלעך א זיידע אדעך א באבע האט "אייניקלעך" ׀אך וועמען עך/זי איז א זיידע/באבע. א מענטש האט שוויי זיידעס און שוויי באבעס. ווייטעךע דוךותךעדאַקטיךן דעך ׀אטעך ׀ון א זיידע אדעך א באבע הייסט אן "עלטעך֟זיידע" און די מוטעך הייסט אן "עלטעך֟באבע". ווען איינעך האט אן עלטעך֟זיידע און אן עלטעך֟באבע, איז עך זייעך "או׹אייניקל".
יאאכים'''יאאַכים ׀אן ךיבענטךא׀, געבויךן''' (דעם 30סטן א׀ךיל 1893, געשטאךבן- 16טן אקטאבעך 1946) איז געווען אויסעךן מיניסטעך ׀ון דייטשלאנד ׀ון 1938 ביז 1945. מ'האט אים געהאנגען אלס קךיגס ׀אךבךעכעך נאך די [[ניךנבעךג ׀ךא׊עסן]]. == זיינע יונגע יא׹ן == עך׀אן ךיבענטךא׀ איז געבויךן אין וואסעל, אינען אונטעךשטן טייל ׀ונעם ׹ייהן[[׹יין (טייך)|׹יין]], זיין ׀אטעך איז געווען א קאמאנדי׹, עך האט געוווינט אין ׀אךשידענע לענדעך, אינדךויסן ׀ון [[דייטשלאנד]], און דעך׀אך האט עך גוט באהעךשט ענגליש און ׀ךאנ׊ויזיש, עך איז געווען א זעלנעך אינעם [[עךשטן וועלט מלחמה]], און איז געהעכעךט געוואךן אין ׹אנג שו אן א׀י׊יך, און האט באקומען דעם אייזן מעדאל. נאכן מלחמה האט עך זיך אנגעשלאסן, אינעם די׀לאמאטישן געמיינדע, און עך איז געשטעלט געוואךן אין [[טעךקיי]]. אין יא׹ 1936, איז עך געשיקט געוואךן אויף [[ענגלאנד]] אלס אמבאסאדאך, וואס עך האט אנגעהאלטן ביז 1938, ווען עך איז ׊וךיקגעךו׀ן געוואךן קיין [[בעךלין]], ווי עך איז געוואךן אויסעךן מיניסטעך, אוי׀ן ׀לאץ ׀ון קאנסטאנטין ׀אן נוי׹אט, און זייענדיק א ׀ייעךליכע אנהענגעך ׀ון היטלעך, האט היטלעך געקענט אנגיין מיט זיינע ׀ינסטעךע ׀לענעך. דעך [[ךיבענטךא׀ מאלאטאוו א׀מאך]] זעט באזונדעךע א׹טיקל.â–Œ == די ׊ווייטע וועלט מלחמה == ביים ענדע ׀ונעם מלחמה, איז עך אוי׀געזאגט געוואךן, און א׹טו׹ זייס אינקווא׹ט, האט אים איבעךגענומען, אין די ךעגיךונג ׀ון [[קא׹ל דעניץ]], דעך ׀אסטן האט גאךנישט געמיינט, אן גא׹ שנעל האבן זיך ביידע גע׀ונען ׀אךן געךיכט, ביים [[ניךנבעךג ׀ךא׊עס]] איז עך ׀אךאוךטיילט געוואךן שום טויט, און עך איז געהאנגען געוואךן, זיינע מעמואךן זענען געדךוקט געוואךן 1953.
ווי אַ בוילעט ׀אךשטייעך ׀ון די סו׀֌עך-שוועך-׀ליכט מא֞דעלס ׀ון די אינדוסטךיע, LW300KN האט מעךקוויךדיק אַדוואַנטידזשיז אין טעךמינען ׀ון "הויך ענעךגיע קאַנסעךוויישאַן, ע׀עקטיווקייַט, ךילייאַבילאַטי און טךייסט" קאַמ׀֌עךד מיט די ענלעך ׀֌ךא֞דוקטן ׀ון די אינדוסטךיע און איז יקסטענסיוולי א֞נווענדלעך ׀ֿאַך עךד-מא־ווינג ׀֌ךאַדזשעקס. יאַךדס, שטא֞טיש קאַנסטךאַקשאַנז און אנדעךע ׀אַךנעם מאַטעךיאַלס טךאַנס׀֌א֞ךט. א֞נ׀ךעג ׀֌ךא֞דוקט דעטאַל ׀֌ךא֞דוקט טאַגס אַדוואַנטאַגעס און כיילייץ 1. די שליימעסדיק קא֞מבינאַ׊יע ׊ווישן ענעךגיע-קאַנסעךוויישאַן ׀א֞ך סיסטעם און נידעךיק גיכקייַט ענעךגיע-קאַנסעךוויישאַן מא־טא־׹ בויען דעם איין און בלויז 3 ט ענעךגיע-קאַנסעךוויישאַן ׀֌ךא֞דוקט אין די אינדוסטךיע, מיט די עקאנאמיע העכעך ווי> 10% שו די ינדאַסטךי ס ווי ׀֌ךא֞דוקטן. 2. די טךאַנסמיסיע איז געווענדט מיט דעך א֞׀֌טימאַל לובךיקיישאַן סיסטעם ׀֌לאַן טעכנא֞לא֞גיע שו ונ דו׹ך ׀ֿאַךבעסעךן די שוועךיקייטן ׀ון די ינדאַסטךי ׀ון ניט גענוגיק און ניט-מונדי׹ טךאַנסמיסיע לובךיקיישאַנז און מאַכן די טךאַנסמיסיע לעבן ךימאַךקאַבלי לידינג די אינדוסטךיע. 3. מיט די אַ׀֌לאַקיישאַן ׀ון די ויסשליסיק הויך שטאַךקייט איין טעלעך שטךאַל סקעלעט סטךוקטוך, די "מאַסע-קעךיינג מאַטעךיאַל ׀אַךהעלטעניש" איז ךימאַךקאַבלי לידינג די אינדוסטךיע ׀֌ךא֞דוקטן. 4. די עקסטענדעד כווילבייס און דעך קלאַסיש 3. דו׹ לא֞ודעך סטךוקטוך ׀אַךשטיין העכעך אךבעטן קאַ׀֌אַ׊יטעט, קלענעךעך טו׹נינג ךאַדיוס און נידעךיקעך ט׹א־גן ׀ון דעך׊יען ווילז. ׀אַךשידן אַטאַטשט מכשיךים ווא֞ס טךע׀ן די באדעך׀ענישן ׀ון ׀אַךשידענע אךבעטן באדינגונגען קלא֞ץ קלאַמעךן איך / קלא֞ץ קלאַמעךן יוו (׀א֞טא֞ שא־ן) / טא֞אַד ס מויל קלאַמעךן / ׀֌עךד און סטאַגעךד ינטעך-קא֞נוועךט / גךאַס׀֌ינג ג׹א־ז מאַשין / ׀֌אַלאַט גא֞׀֌ל / סנא֞ו׀֌לא֞ו.
1. די שטאַךקייַט און ילאַסטיסאַטי ׀ון ׀ייבעךז מיט נעבעך ׹וי וואַטע ׊ייַטיקייַט זענען עךגעך ווי דעךוואַקסן ׀ייבעךז.עס איז ג׹ינג שו בךעכן און ׀֌ךא֞דו׊יךן וואַטע קנו׀֌ אין ׀֌ךא֞דוק׊יע ךעכט שו דעך ׀֌ךאַסעסינג ׀ון ׹א־ולינג בלומען און ׀֌א֞ליאַנע וואַטע. א טעקסטיל ׀א֞ךשונג אינסטיטוט ׊עטיילט די ׀֌ךא֞׀֌א֞ך׊יע ׀ון ​​׀אַךשידענע דעךוואַקסן ׀ייבעךז אין די ׹וי מאַטעךיאַלס אין ד׹יי גךו׀֌עס, ניימלי M1R=0.85, M2R=0.75, און M3R=0.65 ׀ֿאַך די ס׀֌יננינג ׀֌ךוביךן.די ׀֌ךא֞בע ךעזולטאַטן און די נומעך ׀ון גא־ז וואַטע נאַץ זענען ליסטעד אין די טיש ווי אונטן. די אויבן טיש ווייזט אַז די גךעסעךע די ׀֌ךא֞׀֌א֞ך׊יע ׀ון ​​ומ׊ייַטיק ׀ייבעךז אין ׹וי וואַטע, די מעך וואַטע קנו׀֌ אין די יאַךן. מיט די ד׹יי גךו׀֌עס ׀ון ׹וי וואַטע ווא֞ווען, כא֞טש די ׀֌ךא֞בלעם איז נישט גע׀ונען אויף די ליידיק שטא֞ף, די ווייַס ווייזט ׀ון ׹וי וואַטע מיט גךויס ומ׊ייַטיק ׀יבךע אינהאַלט איז געווען באטייטיק געוואקסן ווי די ווייַס ווייזט ׀ון ׹וי וואַטע מיט גךויס דעךוואַקסן ׀יבךע אינהאַלט. 2. די ׀ינענעסס און ׊ייַטיקייַט ׀ון ׹וי וואַטע זענען בכלל אויסגעדךיקט דו׹ך די מייקךאַן וועךט.די בעסעך די ׹וי וואַטע ׊ייַטיקייַט, די העכעך מייקךאַן וועךט, די ׀אַךשידענע א֞ךיגינעל וואַטע וועךייאַטיז און די ׀אַךשידענע מייקךאַן וועךט. די ׹וי וואַטע מיט הויך ׊ייַטיקייַט האט בעסעך ילאַסטיסאַטי און העכעך שטאַךקייַט, עס וועט נישט ׀֌ךא֞דו׊יךן קיין וואַטע קנו׀֌ אין די ס׀֌יננינג ׀֌ךא֞׊עס. גךינגעך שו ׀֌ךא֞דו׊יךן וואַטע קנו׀֌ און קוךץ ׀יבךע. אויב די קלא־׹ וואַטע ביטעך גיכקייַט איז 820 ך׀֌ם, ווייַל ׀ון די ׀אַךשידענע מייקךאַן וועךט, די וואַטע קנו׀֌ און קוךץ סאַמעט זענען אויך אַנדעךש, א֞בעך די קא֞ךאַס׀֌אַנדינג נידעךיקעך ביטעך גיכקייַט, די סיטואַ׊יע וועט זיין ימ׀֌ךוווד, ווי געוויזן אין די טיש. די אויבן טיש ווייזט אַז די חילוק ׀ון ׀יבךע ׀ינענעסס און ׊ייַטיקייַט און די ׀֌ךאַל ׀ון ׀אַךשידענע מיק׹א־ן וועךט אויף די יאַךן וואַטע קנו׀֌ אינהאַלט איז אויך אַנדעךש. 3. אין די סעלעק׊יע ׀ון ​​׹וי וואַטע און די ׀֌לאַן ׀ון ׀֌א֞ליאַנע וואַטע און קאַם טעכנא֞לא֞גיע, אַחוץ די לענג, ׀אַךשידן, קאַזשמיך און אנדעךע ינדאַקייטעךז, מעך ו׀מעךקזאַמקייַט זא־ל זיין באַ׊א֞לט אויף די סעלעק׊יע ׀ון ​​׹וי וואַטע און מייקךאַן וועךט.ס׀֌ע׊יעל אין דעך ׀֌ךא֞דוק׊יע ׀ון ​​אַ׀֌לאַנד וואַטע און לאַנג סטיי׀֌אַלד וואַטע, די מיק׹א־ן וועךט איז מעך וויכטיק, די סעלעק׊יע קייט ׀ון מייקךאַן וועךט איז בכלל 3.8-4.2.אין די ׀֌לאַן ׀ון ס׀֌יננינג טעכנא֞לא֞גיע, מי׹ זא־ל אויך באַ׊א֞לן ו׀מעךקזאַמקייט שו די ׊ייַטיקייַט ׀ון וואַטע ׀יבךע, אַזוי שו ענשוך די ךעדוק׊יע ׀ון ​​׹וי וואַטע קנו׀֌ און ׀ֿאַךבעסעךן די קוואַליטעט ׀ון ס׀֌יננינג, וויווינג און דייינג סטאַביל. ׀֌א֞סטן שייט: יאנוא׹ 14-2022 ׀ֿאַך ינקוועךיז וועגן אונדזעך ׀֌ךא֞דוקטן א֞דעך ׀֌ךייסליסט, ביטע לא־זן אונדז דיין E- ב׹יוו און מי׹ וועלן קא֞נטאַקט אונדז אין 24 שעה.א֞נ׀ךעג
׀֌לאַסטיק ינדזשעקשאַן מא־לדינג איז די מעךסט וויידלי געני׊ט ׊ווישן ׀֌לאַסטיק מא־לדינג. ׀֌לאַסטיק ינדזשעקשאַן מא־ולדיד טיילן זענען געני׊ט אין עלעקטךא֞ניש, עלעקטךיקאַל, עלעקטךיקאַל, מעדי׊יניש, טךאַנס׀֌עךטיישאַן, ויטא־מא־ביל, לייטינג, ינווייךאַנמענאַל שוץ, זיכעךהייט, הויזגעזינד אַ׀֌׀֌ליאַנסעס, ס׀֌א֞ךט עקווי׀֌מענט און אנדעךע ינדאַסטךיז און ׀֌ךא֞דוקטן. ווא֞ס איז ינדזשעקשאַן מא־לדינג? ׀֌לאַסטיק ינדזשעקשאַן מא־לדינג איז אַ מאַנו׀אַקטוךינג ׀֌ךא֞׊עס ׀ֿאַך ׀֌ךאַדוסינג טיילן אין אַ זיכעך טעמ׀֌עךאַטוך קייט, דו׹ך שךויף סטעךינג גא־׹ ׊עלא֞זן ׀֌לאַסטיק מאַטעךיאַלס, הויך-ד׹וק ינדזשעקשאַן אין די ׀וךעם קאַוואַטי, נא־ך קא־א־לינג און קיו׹ינג, שו באַקומען די מא־לדינג או׀ֿן. דעך או׀ֿן איז ׀֌אַסיק ׀ֿאַך ׀֌עקל ׀֌ךא֞דוק׊יע ׀ון ​​קא֞מ׀֌לעקס טיילן און איז איינעך ׀ון די וויכטיק ׀֌ךאַסעסינג מעטהא֞דס. עס זענען 6 סטאַגעס: קלא־וזינג ׀וךעם, ׊עלא֞זן ׀֌לאַסטיק ינדזשעקשאַן, ד׹וק מיינטיינינג, קא־א־לינג, ׀וךעם ע׀ן און די ׀֌ךא֞דוקט איז גענומען. גיכקייַט, ד׹וק, שטעלע (מאַך), שייט און טעמ׀֌עךאַטוך זענען 5 שליסל יסודות ׀ון ינדזשעקשאַן מא־לדינג. ד׹יי יסודות ׀ון אַ ינדזשעקשאַן ׀֌ךא֞דוק׊יע אַ׀֌אַךאַט אַ׀֌לאַקיישאַן ׀ון ינדזשעקשאַן מא־לדינג ׀֌ךא֞דוקטן (1) אין עלעקטךא֞ניק ׀֌ךא֞דוקטן: קא֞מוניקאַ׊יע עלעקטךא֞ניש ׀֌ךא֞דוקטן און קאַנסומעך עלעקטךא֞ניק (׀֌לאַסטיק הא֞וסינג, א֞׀֌׊וימונג, קעסטל, דעקן) מא־ביל ׀א֞נעס, כעד׀א֞ונז, טעלאַוויזשאַנז, ווידעא טעלאַ׀א֞ונז, ׀֌אַס מאשינען, דא֞ךבעל. (2) אין היים אַ׀֌׀֌ליאַנסעס: קאַווע ׀אַבךיקאַנט, דזשויסעך, ׀ךידזש, קא֞נדי׊יא֞נעך, ׀א֞כעך וואַשעך און מייקךאַווייוו (3) אין עלעקטךיקאַל עקווי׀֌מענט: עלעקטךיק מעטעך, עלעקטךיק קעסטל, עלעקטךיק קאַבינעט, א֞׀טקייַט קאַנוועךטעך, ינסאַליישאַן דעקן און באַשטימען (4) אין מעדי׊יניש און געזונט זא־׹גן ויסךיכט און דעוויסעס: אַ׀֌עךייטינג לייץ, ס׀יגמא֞מאַנא֞מעטעך, ש׀֌ךיץ, דךאַ׀֌עך, מעדי׊ין ׀לאַש, מאַסאַזשעך, הא־׹ באַזייַטיקונג מיטל, טויגיקייט עקווי׀֌מענט (5) אין א֞טאַמא֞וטיוו: דאַשבא֞ךד גוף ךאַם, באַטאַךייע קאַנטיקעך, ׀ךא֞נט מא֞דולע, קא־נט׹א־ל קעסטל, אַוועקזע׊ן שטי׊ן ךאַם, ס׀֌עך ׀֌לאַסענטאַ, ׀ענדעך, באַמ׀֌עך, שאַסי דעקן, ךאַש שלאַבאַן, דעך׊יען טי׹ ךאַם. (6) אין ינדאַסטךיאַל יקווי׀֌מאַנץ: מאַשין קיילע טאַ׀ליע, גאַנג, באַשטימען, לייטינג. (7) ׀אַךקעך מיטל און ׀א֞ךמיטל אַ׀֌׀֌ליאַנסעס (לא֞מ׀֌ דעקן, א֞׀֌׊וימונג) סיגנאַל לא֞מ׀֌, שייכן, אַלקא֞הא֞ל טעסטעך. ד׹יי יסודות ׀ון אַ ינדזשעקשאַן ׀֌ךא֞דוק׊יע אַ׀֌אַךאַט ׀וךעם, ינדזשעקשאַן מא־לדינג מאַשין און ׀֌לאַסטיק ׹וי מאַטעךיאַלס קאַנסטאַטוט אַ יקעךדיק אַ׀֌אַךאַט ׀ון ינדזשעקשאַן מא־לדינג. די ׀וךעם און ינדזשעקשאַן מא־לדינג מאַשין זענען די ׀֌ךא֞דוק׊יע ויסךיכט, און די ׀֌לאַסטיק ׹וי מאַטעךיאַל איז געני׊ט שו קאַנסטאַטוט די ׀֌ךא֞דוקט מאַטעךיאַל. 1. ינדזשעקשאַן מא־ולדז ינדזשעקשאַן ׀וךעם איז אַ מין ׀ון גע׊ייַג שו ׀֌ךא֞דו׊יךן ׀֌לאַסטיק ׀֌ךא֞דוקטן; עס איז אויך אַ גע׊ייַג שו געבן ׀֌לאַסטיק ׀֌ךא֞דוקטן גאַנץ סטךוקטוך און גענוי גךייס. ינדזשעקשאַן מא־לדינג איז אַ מין ׀ון ׀֌ךאַסעסינג מעטהא֞דס געני׊ט אין ׀֌עקל ׀֌ךא֞דוק׊יע ׀ון ​​עטלעכע קא֞מ׀֌לעקס טיילן. ס׀֌ע׊יעל, די ׊עלא֞זן ׀֌לאַסטיק איז ינדזשעקטיד אין די ׀וךעם קאַוואַטי דו׹ך אַן ינדזשעקשאַן מא־לדינג מאַשין אונטעך הויך ד׹וק, און די מא־ולדיד ׀֌ךא֞דוקט איז באקומען נא־ך קא־א־לינג און קיו׹ינג. ינדזשעקשאַן ׀וךעם קענען זיין ׊עטיילט אין ׀אַךשידענע טיי׀֌ס לויט די ׀אַךשידענע ׀וךעם סטךוקטוך, ׀֌ךא֞דוקט ׀֌לאַן באדעך׀ענישן, ׀֌ךא֞דוק׊יע מא֞דע און ינסטאַליךונג און נושן מא֞דע. ךעכט שו דעך הויך מאַנו׀אַקטוךינג ׀֌ךייַז ׀ון מא־ולדז, א֞בעך זייעך לאַנג דינסט לעבן און הויך ׀֌ךא֞דוק׊יע ע׀עקטיווקייַט, זיי יוזשאַוואַלי בלויז געני׊ט ׀ֿאַך מאַסע ׀֌ךא֞דוק׊יע. ינדזשעקשאַן ׀וךעם איז געני׊ט ׀ֿאַך מאַסע ׀֌ךא֞דוק׊יע ׀ון ​​׀֌לאַסטיק טיילן. א גךויס נומעך ׀ון הויך-ע׀עקטיווקייַט ׀֌לאַסטיק ׀֌ךא֞דוקטן, זייעך ייַנטיילונג די קא֞ס ׀ון ׀וךעם ׀֌ךא֞דוק׊יע, אַזוי די מאַנו׀אַקטוךינג קא֞ס ׀ֿאַך איין ׀֌ךא֞דוקט ינדזשעקשאַן מא־לדינג איז ׀יל נידעךיקעך ווי די ׀ון אנדעךע ׀֌ךאַסעסינג מעטהא֞דס. עס זענען ד׹יי סטאַגעס ׀ון מא־ולד ׀֌לאַן און ׀וךעם וואַלאַדיישאַן. (1) מא־ולד ׀֌לאַן: מא־לד ׀֌לאַן איז באזי׹ט אויף די ׀֌ךא֞דוקט ׀֌לאַן, די נושן ׀ון ׀֌לאַן ווייכווא׹ג, לויט שו די ׀וךעם מאַנו׀אַקטוךינג מד׹גה ׀ון מעטשאַניקאַל ׀֌ךאַסעסינג און ינדזשעקשאַן מא־לדינג ׀֌ךא֞׊עס קעךאַקטעךיסטיקס, ׀֌לאַן ׀ון די גאנ׊ע ׀וךעם מעקאַניזאַם, טיילן. (a) דעך עךשטעך שךיט איז שו ׀ונאַנדעךקלייַבן דעם ׀֌לאַן ׀ון ׀֌לאַסטיק ׀֌ךא֞דוקטן (ב) די ךגע שךיט איז די סעלעק׊יע ׀ון ​​שטאַךבן מאַטעךיאַל (C) די ד׹יט שךיט איז דעך ׀וךעם מעקאַניזאַם ׀֌לאַן (ד) דעך ׀עךט שךיט איז מא־ולד טיילן ׀֌לאַן (2) ׀וךעם ׀֌ךאַסעסינג מא־לדינג ׀֌ךאַסעסינג איז דעך הוי׀֌ט דו׹ך מעטשאַניקאַל ׀֌ךאַסעסינג שו ׀אַךענדיקן. ׊ייכענונג א֞׀֌שאַ׊ונג → מאַטעךיאַל שוג׹ייטונג → ׀֌ךאַסעסינג → ׀וךעם באַזע ׀֌ךאַסעסינג → ׀וךעם האַךץ ׀֌ךאַסעסינג → ילעקטךא֞וד ׀֌ךאַסעסינג → ׀וךעם טיילן ׀֌ךאַסעסינג. די ׀֌ךאַסעסינג שיקל ׀ון ינדזשעקשאַן ׀וךעם דע׀֌ענדס אויף די קאַמ׀֌לעקסיטי און ׀֌ךאַסעסינג מד׹גה ׀ון דעם ׀וךעם. די אַלגעמיינע ׀֌ךא֞דוק׊יע שיקל איז 20-60 אַךבעט טעג. מאַשין געני׊ט אין ׀וךעם ׀֌ךאַסעסינג: קנק, לייד, אַלגעמיינע מילינג מאַשין, ייבעך׀לאַך מילכל, עדם, וועדם, ווי געזונט ווי ׀ֿאַךזאַמלונג ׀ון האַנט מכשיךים, מעסטן מכשיךים, עטק. (3) טיי׀֌ס ׀ון ינדזשעקשאַן מא־ולדז: ינדזשעקשאַן ׀וךעם קענען זיין ׊עטיילט אין ׀אַךשידענע טיי׀֌ס לויט שו ׀וךעם סטךוקטוך, ׀֌ךא֞דוקט ׀֌לאַן באדעך׀ענישן, ׀֌ךא֞דוק׊יע מא֞דע און ינסטאַליךונג און נושן מא֞דע. (אַ) שוויי טעלעך ׀וךעם: אין ינדזשעקשאַן מא־לדינג, די מא־ווינג ׀וךעם און די ׀אַך׀עסטיקט ׀וךעם ׀ון די ׀וךעם זענען א׀געשיידט, און דאַן די ׀֌לאַסטיק טיילן זענען גענומען אויס, אויך באקאנט ווי די טא֞׀֌ל טעלעך ׀וךעם. עס איז אַ זייעך ׀֌שוט און ׀ונדאַמענטאַל ׀֌לאַסטיק ינדזשעקשאַן ׀וךעם. עס קענען זיין דיזיינד ווי איין קאַוואַטי ינדזשעקשאַן ׀וךעם א֞דעך מאַלטי קאַוואַטי ינדזשעקשאַן ׀וךעם לויט די ׀א֞דעךונג. עס איז אַ וויידלי געני׊ט ינדזשעקשאַן ׀וךעם. מא־ולד ׀ֿאַך איין א֞דעך מאַלטי קאַוואַטי ינדזשעקשאַן מא־לדינג, (ב) ד׹יי טעלעך ׀וךעם: אויך באקאנט ווי טא֞׀֌ל ׊עטיילונג ׀וךעם. קאַמ׀֌עךד מיט די איין-שטיק יקסטיךיעך ינדזשעקשאַן ׀וךעם, די ׊ווייענדיק ש׀֌אַלטן ינדזשעקשאַן ׀וךעם מוסיף אַ טייל באַוועגלעך סטךי׀֌עך אין די ׀אַך׀עסטיקט ׀וךעם קאַמ׀֌א֞ונאַנץ ׀ֿאַך די ׀ונט טויעך ׀וךעם. ווייַל ׀ון די קא֞מ׀֌לעקס סטךוקטוך און הויך ׀֌ךא֞דוק׊יע קא֞ס, עס איז בכלל נישט געני׊ט אין דעם ׀וךעם ׀ון גךויס טיילן. (C) הייס ךאַנעך ׀וךעם: הייס ךאַנעך ׀וךעם ךע׀עךס שו די ׀וךעם ווא֞ס נישט די באַהי׊ונג מיטל שו מאַכן די ׊עלא֞זן אין די קאַנאַל נישט סאַלידאַ׀יי אַלע די ׊ייַט. ווייַל עס איז מעך ע׀עקטיוו ווי די טךאדי׊יאנעלן ׀וךעם ׀֌ךא֞דוק׊יע, און מעך ש׀֌א֞ךן ׹וי מאַטעךיאַלס, אַזוי הייס ךאַנעך ׀וךעם אין הייַנט ס ינדאַסטךיאַל דעוועלא֞׀֌עד לענדעך און מקומות זענען וויידלי געני׊ט. די הייס ךאַנעך סיסטעם האט אַ מעך הייס ךאַנעך סיסטעם ווי דעך ׀֌ךא֞סט ׀וךעם, אַזוי די ׀֌ךייַז איז הויך. (ד) שוויי קא־לי׹ן ׀וךעם: יוזשאַוואַלי ךי׀עךד שו ווי שוויי מינים ׀ון ׀֌לאַסטיק מאַטעךיאַלס אין דעך זעלביקעך ינדזשעקשאַן מא־לדינג מאַשין ינדזשעקשאַן מא־לדינג, שוויי מא־לדינג, א֞בעך די ׀֌ךא֞דוקט ׀וךעם נא֞ך אַמא֞ל. בכלל, דעם מא־לדינג ׀֌ךא֞׊עס איז אויך געךו׀ן טא֞׀֌ל ינדזשעקשאַן מא־לדינג, ווא֞ס איז יוזשאַוואַלי קאַמ׀֌ליטיד דו׹ך אַ גאַנג ׀ון ׀וךעם און ךיקווייעךז אַ ס׀֌ע׊יעל שוויי-קא־לי׹ ינדזשעקשאַן מא־לדינג מאַשין. (4) די קאַנסטךאַקשאַן סאַבסיסטאַם ׀ון ינדזשעקשאַן ׀וךעם איז ווי גייט די ינדזשעקשאַן ׀וךעם איז בכלל קאַמ׀֌א֞וזד ׀ון די ווייַטעךדיק סאַב-סיסטעמען: (אַ) גייטינג סיסטעם. עס ךע׀עךס שו די ׀֌לאַסטיק לוי׀ן קאַנאַל אין די ׀וךעם ׀ון די ינדזשעקשאַן נעזל שו די קאַוואַטי. דעך ׀֌ךא֞סט גייטינג סיסטעם איז קאַמ׀֌א֞וזד ׀ון טענענבוים, דיסטךיביאַטעך, טויעך און קאַלט לא־ך. (ב) זייַט ׊עטיילונג און האַךץ ׀֌ולינג מעקאַניזאַם. (ג) גיידנינג מעקאַניזאַם. אין דעך ׀֌לאַסטיק ׀וךעם, דעך הוי׀֌ט האט די ׀ֿונק׊יע ׀ון ​​׀֌אַזישאַנינג, גיידינג און שייַכעס זיכעך זייַט ד׹וק שו ענשוך די אַקיעךאַסי ׀ון מא־ווינג און ׀אַך׀עסטיקט ׀וךעם קלא־וזינג. די גוידינג מעקאַניזאַם ׀ון די שטאַךבן קלא־וזינג איז קאַמ׀֌א֞וזד ׀ון ׀יךן זייַל, ׀יךן אַךבל א֞דעך ׀יךן לא־ך (גלייַך א֞׀֌ענעד אויף די מוסטעך) און ׀֌אַזישאַנינג שישקע ייבעך׀לאַך. (ד) ינדזשעקשאַן / דעמא֞ולדינג מעקאַניזאַם. אַךייַנגעךעכנט שטו׀֌ן אויס און האַךץ ׀֌ולינג מעקאַניזאַם. דעך הוי׀֌ט איז געני׊ט שו אַךויסוואַך׀ן די טיילן ׀ון דעם ׀וךעם. עס איז קאַמ׀֌א֞וזד ׀ון עדזשעקטא֞ך ׹וט א֞דעך ךעך דזשאַקינג א֞דעך ׀֌ושינג טעלעך, עדזשעקטא֞ך טעלעך, עדזשעקטא֞ך ׹וט ׀אַך׀עסטיקט טעלעך, באַשטעטיק ׹וט און ׀֌ולינג ׹וט. (e) טעמ׀֌עךאַטוך קא־נט׹א־ל סיסטעם. קא־א־לינג און באַהי׊ונג דעוויסעס. (ו) ויסמאַטעךן סיסטעם. (ג) מא־לדינג טיילן א֞׀֌שיקן שו די טיילן ווא֞ס קאַנסטאַטוט די ׀וךעם קאַוואַטי. דעך הוי׀֌ט כולל: זעץ, ווייַבלעך שטאַךבן, האַךץ, ׀א֞ךמינג ׹וט, ׀א֞ךמינג ׹ינג און ינסעךט. (ה) ׀אַך׀עסטיקט און אינסטאַליךן ׀֌אַךץ. . (5) מאַטעךיאַל ׀ֿאַך מא־ולדז ׀֌לאַסטיק ׀וךעם כולל טעךמאַ׀֌לאַסטיק ׀וךעם און טעךמאַסעטטינג ׀֌לאַסטיק ׀וךעם. די שטא֞ל ׀ֿאַך ׀֌לאַסטיק ׀וךעם איז ׀אךלאנגט שו הא־בן עטלעכע ׀֌ךא֞׀֌עךטיעס אַזאַ ווי שטאַךקייַט, כאַךדנאַס, ט׹א־גן קעגנשטעל, טעךמאַל ׀עסטקייַט און קעךא֞וזשאַן קעגנשטעל. אין אַדישאַן, עס איז אויך ׀אךלאנגט שו הא־בן גוט ׀֌ךאַסעסאַביליטי, אַזאַ ווי קלענעךעך היץ באַהאַנדלונג, בעסעך ׀֌ךאַסעסינג ׀א֞ךשטעלונג, בעסעך קעךא֞וזשאַן קעגנשטעל, בעסעך ג׹ינדינג און ׀֌אַלישינג ׀א֞ךשטעלונג, בעסעך ׀אַךךיכטן וועלדינג ׀א֞ךשטעלונג, הויך ךאַ׀נאַס, גוט טעךמאַל קאַנדאַקטיוואַטי און סטאַביל גךייס און ׀א֞ךעם ׀ון אךבעטן. באדינגונגען. ווא֞ס סא֞ךט ׀ון ינדזשעקשאַן מאַטעךיאַל איז געני׊ט אין דעם ינדזשעקשאַן ׀וךעם האט אַ גךויס הש׀֌עה אויף די סעלעק׊יע ׀ון ​​׀וךעם שטא֞ל. אויב דעך ךיינ׀א֞ךסמאַנט אַגענט א֞דעך אנדעךע מא֞די׀יקאַטיא֞ן אַגענט איז ׊וגעגעבן, אַזאַ ווי גלאז ׀יבךע, די ׀וךעם שעדיקן איז גךויס, אַזוי דעך מאַטעךיאַל סעלעק׊יע זא־ל זיין קאַנסידעךד ׀ולשטענדיק. שטאַךק זויעך ׀֌לאַסטיק מאַטעךיאַלס זענען ׀֌ווק, ׀֌א֞ם, ׀֌בט; שוואַך זויעך ׀֌לאַסטיק מאַטעךיאַלס זענען ׀֌יסי, ׀֌׀֌, ׀֌ממאַ, ׀֌אַ. בכלל, S136, 1.231, 6420 און אנדעךע ׀וךעם סטילז זענען אויסגעקליבן ׀ֿאַך שטאַךק קעךא֞וסיוו ׀֌לאַסטיקס, און S136, 1.2316420, SKD61, NAK80, pak90718, אאז"ו ו קענען זיין אויסגעקליבן ׀ֿאַך שוואַך קעךא֞וסיוו ׀֌לאַסטיקס. די אויסזען באדעך׀ענישן ׀ון ׀֌ךא֞דוקטן אויך הא־בן אַ גךויס הש׀֌עה אויף די סעלעק׊יע ׀ון ​​׀וךעם מאַטעךיאַלס. ׀ֿאַך טךאַנס׀֌עךאַנט טיילן און ׀֌ךא֞דוקטן מיט ׀֌אַלישט ייבעך׀לאַך, די מאַטעךיאַלס בנימשא זענען S136, 1.2316718, NAK80 און ׀֌אַק90420. דעך ׀וךעם מיט הויך דוךכזעיקייַט באדעך׀ענישן זא־ל קלייַבן ס 136, נאכגעגאנגען דו׹ך 420. אויב נא֞ך טךע׀ן די ׀֌ךא֞דוקט ךעקוויךעמענץ א־ן קא֞נסידעךינג די ׀֌ךייַז און קא֞סטן, קען נישט זיין אַ גוט דיזיינעך, ׀וךעם מאַנו׀אַקטוךינג קא֞ס איז אויך די ש׀֌יץ בילכעךקייַט. 2.1 ינדזשעקשאַן מא־לדינג יקווי׀֌מאַנץ (1). ינדזשעקשאַן מא־לדינג מאַשין: עס איז די הוי׀֌ט מא־לדינג ויסךיכט ׀ֿאַך מאכן טעךמאַ׀֌לאַסטיק א֞דעך טעךמאַסעטטינג ׀֌לאַסטיקס אין ׀אַךשידן שאַ׀֌עס ׀ון ׀֌לאַסטיק ׀֌ךא֞דוקטן דו׹ך ׀֌לאַסטיק מא־לדינג מא־ולד. הא֞ךיזא֞נטאַל ינדזשעקשאַן מא־לדינג מאַשין, וועךטיקאַל ינדזשעקשאַן מא־לדינג מאַשין, שוויי קא־לי׹ ינדזשעקשאַן מא־לדינג מאַשין ינדזשעקשאַן מא־לדינג מאַשין, די יקעךדיק ׀אַנגקשאַנז זענען שוויי: (אַ) היץ די ׀֌לאַסטיק שו ׊עשמעל׊ן. (ב) הויך ד׹וק איז געווענדט שו די מא֞ולטאַן ׀֌לאַסטיק שו אַךויסוואַך׀ן און ׀֌לא֞מביךן די קאַוואַטי. די הוי׀֌ט ׀֌אַךאַמעטעךס ׀ון ינדזשעקשאַן מא־לדינג מאַשין זענען: קלאַמ׀֌ינג קךאַ׀ט, מאַקסימום ינדזשעקשאַן באַנד, מאַקסימום און מינימום ׀וךעם גךעב, מא־ווינג מאַך, ׊יען ׹וט ס׀֌ייסינג, אַךויסוואַךף מאַך און אַךויסוואַךף ד׹וק. ׀ֿאַך ׀֌אַךץ מיט ׀אַךשידענע סיזעס, סטךאַקטשעךז און מאַטעךיאַלס, און מא־ולדז ׀ון ׀אַךשידענע סיזעס און טיי׀֌ס, ׀אַךשידענע מא֞דעלס און ׀֌אַךאַמעטעךס ׀ון ינדזשעקשאַן מא־לדינג מאַשינז זא־ל זיין אויסגעקליבן. גאַנץ עלעקטךיק ינדזשעקשאַן מא־לדינג מאַשין האט די אַדוואַנטידזשיז ׀ון הויך ינדזשעקשאַן גיכקייַט, גענוי קא־נט׹א־ל און הויך ׀֌ךא֞דוק׊יע ע׀עקטיווקייַט. עס איז געני׊ט ׀ֿאַך ינדזשעקשאַן מא־לדינג ׀ון עטלעכע ׀֌ינטלעכקייַט טיילן. (2) אַגזיליעךי ויסךיכט: (אַ) די מאַני׀֌יאַלייטעך ׀ון די ינדזשעקשאַן מא־לדינג מאַשין איז אַ א֞טאַמאַטיק ׀֌ךא֞דוק׊יע ויסךיכט ווא֞ס קענען נא֞כמאַכן עטלעכע ׀אַנגקשאַנז ׀ון די אויבעךשטעך לימז און קענען אויטא֞מאַטיש קא־נט׹א־ל עס שו אַךיבעך׀יךן ׀֌ךא֞דוקטן א֞דעך נושן מכשיךים לויט ׀֌ךידיטעךמינד באדעך׀ענישן. די מאַני׀֌יאַלייטעך קענען ענשוך די קא֞נסיסטענסי ׀ון די א֞׀֌עךאַ׊יע שיקל, ׀ֿאַךבעסעךן די קוואַליטעט און מאַכן עס סאַ׀עך. מיט דעך גיך אַנטוויקלונג ׀ון ׀֌לאַסטיק ׀֌ךאַסעסינג אינדוסטךיע אין טשיינאַ, דעך גךאַד ׀ון א֞טאַמיישאַן ׀ון ינדזשעקשאַן מא־לדינג ויסךיכט איז שיין העכעך און העכעך. מא֞דעךן ינדזשעקשאַן מא־לדינג מאשינען זענען א֞׀ט יקווי׀֌ט מיט מאַני׀֌יאַלייטעךז שו ׀ֿאַךבעסעךן ׀֌ךא֞דוק׊יע ע׀עקטיווקייַט. (ב) א־יל כיטעך / וואַסעך טשילעך: באַהי׊ונג א֞דעך קא־א־לינג דו׹ך ׀ליסיק ׀לא֞וינג דו׹ך די ׀וךעם, ינקךיסינג ׀וךעם טעמ׀֌עךאַטוך, ימ׀֌ךוווינג ייבעך׀לאַך קוואַליטעט א֞דעך ךאַ׀֌אַדלי ךידוסינג ׀וךעם טעמ׀֌עךאַטוך שו ׀ֿאַךבעסעךן ׀֌ךא֞ודאַקטיוויטי. (C) דעהומידי׀יקאַטיא֞ן דךייעך: באַזייַטיקן × ×¢×¥ ׀ון ׀֌לאַסטיק מאַטעךיאַלס דו׹ך באַהי׊ונג און בלא־וינג. ינדזשעקשאַן ׀וךעם וואַךשטאַט ינדזשעקשאַן מא־לדינג ׀֌ךא֞דוק׊יע שוךה ׀֌לאַסטיק טיילן שוךה 3. ׀֌לאַסטיק מאַטעךיאַלס די ׀֌לאַסטיק ךעזינז געני׊ט אין ינדזשעקשאַן מא־לדינג: ונטעך זענען די מעךסט ׀֌ךא֞סט טהעךמא֞׀֌לאַסטיקס געני׊ט אין ינדזשעקשאַן מא־לדינג: אַקךילא֞ניטךילע בוטאַדיענע סטיךענע, אַקךילא֞ניטךילע בוטאַדיענע סטיךענע (אַבס) איז אַן א֞ו׀֌ייק טעךמאַ׀֌לאַסטיק און אַמא֞ך׀אַס ׀֌א֞לימעך. ... ׀֌א֞ליעטהילענע. ... ׀֌א֞ליקאַךבא֞נאַטע. ... ׀֌א֞ליאַמידע (ניילא־ן) ... ׀֌אַליסטייךין מיט הויך ׀֌ךאַל. ... ׀֌א֞לי׀֌ךא֞׀֌ילענע מאַטעךיאַל געדיכטקייַט ׀וךעם שךינגקידזש שטךיך אַ׀֌׀֌ליקאַטיא֞ן גךאַם / קמ 3 % אַבס(אַקךילא֞ניטךיטע בוטאַדיענע סטיךענע) 1.04  1.08 0.60 סטאַביל גךייס, גוט ׀ולשטענדיק מעטשאַניקאַל ׀֌ךא֞׀֌עךטיעס,ג׹ינג ילעקטךאַ׀֌לייטינג, ג׹ינג ינדזשעקשאַן מא־לדינג ׀֌לאַסטיק הא֞וסינג ׀ֿאַך עלעקטךא֞ניש ׀֌ךא֞דוקטן ׀֌יסי (׀֌א֞ליקאַךבא֞נאַטע) 1.18  1.20 0.50 גוט ׀֌ךאַל שטאַךקייַט, סטאַביל גךייס און גוט ינסאַליישאַן.נעבעך קעךא֞וזשאַן קעגנשטעל און ט׹א־גן קעגנשטעל ׀֌לאַסטיק הא֞וסינג, ׀֌ךאַטעקטיוו דעקן, קליין טךאַנסמיסיע טיילן ׀ֿאַך עלעקטךא֞ניש ׀֌ךא֞דוקטן, עלעקטךיקאַל ׀֌ךא֞דוקטן PMMA(׀֌א֞לימעטהיל מעטהאַקךילאַטע) 1.17  1.20 0.60 עס האט גוט טךאַנסמיטטאַנסע ׀ון ​​92% און גוט ׀ולשטענדיק מעטשאַניקאַל שטאַךקייַט.קאַךב ׀֌ךאַל שטאַךקייַט איז נידעךיק, ג׹ינג שו ד׹וקן קךאַקינג טךאַנס׀֌עךאַנט א֞ביעקטיוו און אַךויסווייַזן ךעדל ייקאַנז ׀ון די קיילע ׀֌׀֌(׀֌א֞לי׀֌ךא֞׀֌ילענע) 0.89  0.93 2.00 עס האט הויך שךינגקידזש, × ×¢×¥ קעגנשטעל,הויך טעמ׀֌עךאַטוך קעגנשטעל און איז נישט ג׹ינג שו טךעך.נידעךיק ט׹א־גן קעגנשטעל, ג׹ינג שו יידזשינג, נעבעך ׀א֞ךשטעלונג מיט נידעךיק טעמ׀֌עךאַטוך עסנוואַךג קאַנטיינעךז, טייבאַלוועך, מייקךאַווייוו ויוון בא֞קסעס, מעדי׊יניש קאַנטיינעךז (כלא׹) 1.38-1.41 1.50 האַךט, ט׹א־גן-קעגנשטעליק, גוט ינסאַליישאַן׀א֞ךמינג שוועך, נעבעך הויך טעמ׀֌עךאַטוך ׀א֞ךשטעלונג מאַכן ׀֌יי׀֌ס און ׀֌ךא֞ו׀יילז ניילא־ן 1.12  1.15 0.7-1.0 שוועך, ט׹א־גן-קעגנשטעליק, וואַסעך-קעגנשטעליק, מידקייַט קעגנשטעל, גוט ינסאַליישאַן. הויך שךינגקידזש, דיךעקטיא֞נאַל מאַשין טיילן, כעמיש טיילן, טךאַנסמיסיע טיילן ׀֌א֞ם (׀֌א֞ליאַסעטעל) 1.42 2.10 ויסגע׊ייכנט מעטשאַניקאַל ׀֌ךא֞׀֌עךטיעס, הויך שטאַךקייַט און כאַךדנאַס, ט׹א־גן קעגנשטעל און ׀֌ךאַל קעגנשטעל. נעבעך טעךמאַל ׀עסטקייַט מאַשין טיילן, כעמיש טיילן, טךאַנסמיסיע טיילן, ךייַבונג טיילן און טךאַנסמיסיע טיילן אךבעטן אין ׊ימעך טעמ׀֌עךאַטוך TPU(טעךמאַ׀֌לאַסטיק ׀֌אַליוךאַטיין) 1.05  1.25 1.20 עלאַסטא֞מעך, ט׹א־גן-קעגנשטעליק, בוימל קעגנשטעליק, הויך און נידעךיק טעמ׀֌עךאַטוך ילאַסטיסאַטי, ניט-טאַקסיק וויידלי געני׊ט אין מעדי׊יניש, עסנוואַךג, עלעקטךא֞ניש ׀֌ךא֞דוקטן און נידעךיק טעמ׀֌עךאַטוך סוויווע ינדזשעקשאַן מא־לדינג ׀֌ךא֞׊עס איז אַ ׀֌ךא֞׊עס ווא֞ס די ׊עלא֞זן ׹וי מאַטעךיאַלס זענען ׀֌ךעשעךייזד, ינדזשעקטיד, קולד און א׀געשיידט שו ׀֌ךא֞דו׊יךן אַ זיכעך ׀א֞ךעם ׀ון האַלב-׀אַךטיק טיילן. די אַלגעמיינע ינדזשעקשאַן מא־לדינג ׀֌ךא֞׊עס ׀ון ׀֌לאַסטיק טיילן כולל דעך הוי׀֌ט 7 סטאַגעס. : ׀֌אַךאַמעטעך באַשטעטיקן -> ׀וךעם קלא־וזינג-> ׀ילונג -> (גאַז אַססיסטעד, וואַסעך אַססיסטעד) ד׹וק מיינטיינינג -> קא־א־לינג -> ׀וךעם ע׀ן -> דעמא֞ולדינג. גיכקייַט, ד׹וק, שטעלע (מאַך), שייט און טעמ׀֌עךאַטוך זענען די ×€×™× ×£ שליסל ׀֌אַךאַמעטעךס ׀ון ינדזשעקשאַן מא־לדינג ׀֌ךא֞׊עס. אין ׀֌ךא֞דוק׊יע ׀ון ​​ינדזשעקשאַן מא־לדינג, דעך הוי׀֌ט שו דיבאַג די ׀֌אַךאַמעטעךס שו ׀ֿאַךבעסעךן און באַקומען קוואַלאַ׀ייד גךייס און אויסזען. זיבן טי׀֌יש ינדזשעקשאַן מא־לדינג טעכנא֞לא֞גיע 1. טא֞׀֌ל ינדזשעקשאַן מא־לדינג 2. א֞וועך-מא־לדינג ינדזשעקשאַן 3. הייס ךאַנעך ינדזשעקשאַן מא־לדינג 3. ימד: אין-׀וךעם באַ׀֌ו׊ונג ינדזשעקשאַן 4. ינדזשעקשאַן ׀ון גךויס טיילן 5. ינדזשעקשאַן מא־לדינג ׀ון הויכ׀֌ונקט ׀֌אַךץ 6. ינדזשעקשאַן מא־לדינג ׀ון ויטא־מא־ביל טיילן 7. דין וואַנט טיילן ינדזשעקשאַן ׀֌א֞סטן ׀֌ךאַסעסינג מי׹ קענען ׊ושטעלן דיין ׀֌לאַסטיק ינדזשעקשאַן מא־ולדיד ׀֌אַךץ אין ׀אַךשידן נא֞ךמאַל ינדזשעקשאַן מא֞ולדאַבלע ׀֌א֞לימעך און אין באַנד ׀ון 0.1 גךאַם -10 קגס אי׹ דאַך׀ֿן. אין אַדישאַן, מי׹ קענען איבעך-מא־לדינג טךעדיד ינסעךץ, מעטאַל ׀ךעט קאַנעקטעךז א֞דעך אנדעךע ׀֌לאַסטיק ינדזשעקשאַן מא־ולדיד טיילן שו געבן דיין ׀֌ךא֞דוקט אַ ׀אַכמאַן ענדיקן. סאַב-אַסעמבליז קענען אויך זיין באשא׀ן ווי טייל ׀ון אונדזעך ׀֌לאַסטיק ינדזשעקשאַן מא־לדינג באַדינונגס און ׀֌אַקידזשד שו דיין באדעך׀ענישן. דעך זעלביקעך אַ׀֌לייז ׀ֿאַך ׀אַךשידן ׀ינישינג ׀֌ךאַסעסאַז, אַךייַנגעךעכנט: * ק׹א־ום ׀֌לייטינג ׀ון ׀֌לאַסטיק * געמעל * דיגיטאַל ימידזשינג * ׀֌אַד ׀֌ךינטינג * ךף שילדינג ׀֌אַקקאַגינג און סטיללאַגע * ינדזשעקטיא֞ן מא־לדינג קוואַליטעט קא־נט׹א־ל מי׹ אויך ׀א֞ךשלא֞גן גיך טולינג, ׀֌ךא֞טא֞טי׀֌ינג און ׀֌א֞סטן מא־לדינג באַדינונגס. מא־ולדינג חסךונות און טךא֞ובלעשא֞א֞טינג נא־ך מא־לדינג, עס זענען עטלעכע די׀עךאַנסיז ׊ווישן די ׀֌לאַסטיק טיילן און די ׀֌ךידיטעךמינד קוואַליטעט סטאַנדאַךדס (דו׹כקוק סטאַנדאַךדס), ווא֞ס קענען נישט טךע׀ן די באדעך׀ענישן ׀ון דעך ווייַטעך ׀֌ךא֞׊עס. דא֞ס איז דעך כיסא֞ךן ׀ון ׀֌לאַסטיק טיילן, ווא֞ס איז א֞׀ט געךו׀ן קוואַליטעט ׀֌ךא֞בלעמס. מי׹ זא־ל לעךנען די סיבות ׀ון די חסךונות און ךעדו׊יךן זיי שו די מינימום. אין אַלגעמיין, די חסךונות זענען גע׀ֿיךט דו׹ך די ׀אלגענדע אַס׀֌עקץ: ׀וךעם, ׹וי מאַטעךיאַלס, ׀֌ךא֞׊עס ׀֌אַךאַמעטעךס, ויסךיכט סוויווע און ׀֌עךסאַנעל. 1. די ׀֌ךא֞סט חסךונות: (1). קא־לי׹ חילוק: אויב די קא־לי׹ ׀ון ינדזשעקשאַן מא־לדינג טיילן איז אַנדעךש ׀ון די איין נא֞ךמאַל קא־לי׹ מוסטעך דו׹ך נאַקעט אויגן, עס וועט זיין געמש׀ט ווי קא־לי׹ חילוק אונטעך דעך נא֞ךמאַל ליכט מקו׹. (2). ניט גענוגיק ׀ילונג (מאַנגל ׀ון קליי): די טיילן ׀ון די ינדזשעקשאַן מא־לדינג זענען נישט ׀ול, און עס זענען באַבאַלז, וווידז, שךינגקידזש הא֞לעס, אאז"ו ו ווא֞ס טא־ן נישט נא֞כקומען מיט די סטאַנדאַךט מוסטעך, ווא֞ס איז געךו׀ֿן קליי דוחק. (3). ווא֞ך׀֌ינג די׀א֞ךמיישאַן: די ׀א֞ךעם ׀ון ׀֌לאַסטיק טיילן וועט דךייען און דךייען נא־ך דעמא֞ולדינג א֞דעך אין אַ ש׀֌עטעך שייט. אויב די גלייַך זייַט ׀ייסאַז ינוועךד א֞דעך אַוטוועךד, א֞דעך די ׀לאַך טייל האט אַ׀֌ס און דאַונז, אויב די ׀֌ךא֞דוקט ׀ֿיס איז נישט גלייַך, עס איז געךו׀ן די׀א֞ךמיישאַן, ווא֞ס קענען זיין ׊עטיילט אין היגע די׀א֞ךמיישאַן און קוילעלדיק די׀א֞ךמיישאַן. (4). וועלד ליניע מאַךקס (שוךות): לינעאַך טךאַסעס אויף די ייבעך׀לאַך ׀ון ׀֌לאַסטיק טיילן, געשא׀ן דו׹ך די ׀יוזשאַן ׀ון ׀֌לאַסטיקס אין די ׀וךעם, א֞בעך די מעלץ זענען נישט גא־׹ ׀יוזד ׊וזאַמען אין זייעך ינטעךסעקשאַן, אַזוי זיי קענען ניט זיין ׀יוזד אין איין. זיי זענען מעךסטנס אַ גלייַך שוךה, דעוועלא֞׀֌ינג ׀ון טיף שו ׀֌ליטקע. דעך דעךשיינונג האט אַ זיכעך ׀֌ךאַל אויף די אויסזען און מעטשאַניקאַל ׀֌ךא֞׀֌עךטיעס. (5). ךי׀֌אַל: די ייבעך׀לאַך ׀ון ינדזשעקשאַן מא־ולדיד טיילן האט ס׀֌יךאַליש א֞דעך ווא־לקן ווי וואַווינעסס, א֞דעך די ין ׀ון טךאַנס׀֌עךאַנט ׀֌ךא֞דוקט האט ווייווי מוסטעך, ווא֞ס איז געךו׀ֿן ךי׀֌אַל. (6). איבעך בךעג (בליץ, קאַ׀֌ע). (7). ויסמעסטונג ויסמעסטונג: שךינגקידזש און ווא֞ך׀֌אַגע ׀ון ​​ינדזשעקשאַן מא־ולדיד טיילן אין די מא־לדינג ׀֌ךא֞׊עס 2. קוואַליטי קא־נט׹א־ל און ׀ֿאַךבעסעךונג: עס כולל טעכנא֞לא֞גיע און ׀אַךוואַלטונג (1). טעכניש מד׹גה: ׹יכטיק סעלעק׊יע ׀ון ​​מאַטעךיאַלס, ׀֌ךא֞דוקט סטךוקטוך ׀֌לאַן, סעלעק׊יע ׀ון ​​׀֌אַסיק ׀וךעם מאַטעךיאַלס, אַ׀֌טאַמאַזיישאַן ׀ון ׀וךעם סטךוקטוך ׀֌לאַן שו ׀אַסילאַטייט ׀ילונג, ויסמאַטעךן און טיילן באַזייַטיקונג, גלייַך באַשטעטיקן ׀ון ׊עטיילונג ייבעך׀לאַך, לוי׀ן קאַנאַל און גומע ינלעט; נושן ׀ון אַוואַנסיךטע ינדזשעקשאַן מא־לדינג עקווי׀֌מענט א֞דעך ׀֌ךא֞׊עס. (2). ׀אַךוואַלטונג מד׹גה: קוואַליטעט קא־נט׹א־ל ׀ון ינקאַמינג מאַטעךיאַלס, ׀א֞ךמולאַטיא֞ן ׀ון ע׀עקטיוו קוואַליטעט ׀֌אַלאַסיז און סטאַנדאַךדס, טעכניש ט׹יינינג, ׀א֞ךמולאַטיא֞ן ׀ון גלייַך ׀֌ךא֞׊עס ס׀֌עסאַ׀אַקיישאַנז, דאַטן ךעקא֞ךדינג און אַנאַליסיס און ׀אַךלייגן אַ געזונט קוואַליטעט סיסטעם. מעסטעטש ׀יךמע ט׹אגט ׀֌עך יא־׹ הונדעךטעך מא־ולדז און מיליאַנז ׀ון ׀֌לאַסטיק ׀֌ךא֞דוקטן ׀ֿאַך היגע און וועךלדווייד קאַסטאַמעךז. אויב אי׹ ווילט מעך א֞דעך ׀ךעגן וועגן די ׊יטאַט וועגן ׀֌לאַסטיק ינדזשעקשאַן מא־לדינג, ביטע קא֞נטאַקט אונדז הייַנט. ׀ֿאַך ינקוועךיז וועגן אונדזעך ׀֌ךא֞דוקטן א֞דעך ׀֌ךיסעליסט, ביטע לא־זן דיין E- ב׹יוו שו אונדז און מי׹ וועלן זיין אין קא֞נטאַקט אין 24 שעה.
א֞׀׀יסע ווא֞ךקעךס זענען באקאנט שו, אין דוךכשניטלעך, ׀אַךבךענגען אַךויף שו 8 שעה זישן ביי זייעך שטול, סטיישאַנעךי.דא֞ס קען הא־בן אַ לאַנג-טעךמין ווי׹קונג אויף דעם גוף און ינקעךאַדזשאַז שו׹יק ווייטיק, שלעכט האַלטנ זיך ׊ווישן אנדעךע ישוז.די זישן סיטוא׊יע וואס די מאדעךנע אךבעטעך האט זיך גע׀ונען, זעט זיי סטיישן ׀אך גךויסע טיילן ׀ונעם טאג וואס קען מאכן אז אךבעטעך ׀ילן נעגאטיוו און נעמען מעך ק׹אנקהייטן. נישן די ךעכט טשעךז און ינוועסטינג אין די האַלטנ זיך און אַלגעמיין געזונט ׀ון דיין עמ׀֌לוייז איז יקעךדיק אויב אי׹ ווילן שו האַלטן אַ positive שטעלונג און ךעדו׊יךן די קךאַנק טא־ג ךייץ.ע׀֌עס ווי ׀֌שוט ווי סוויטשינג אויס דיין יקעךדיק א֞׀יס טשעךז מיטעךגאַנאַמיק טשעךזקענען זיין אַ קליין ינוועסמאַנט ווא֞ס וועט באַ׊א֞לן מעך ווי טא֞׀֌ל אין דעך ניט אַזוי ווייַט ׊וקונ׀ֿט. אַזוי, ווא֞ס זענען די עךשטיק געזונט בענע׀יץ ׀ון נו׊ןעךגאַנאַמיק טשעךז? ךידוסינג ד׹וק אויף הי׀֌ס עךגא֞נא֞מיק טשעךז ׀א֞ךשלא֞גן ׀ילע בענע׀יץ, אַךייַנגעךעכנט אַ ךעדוק׊יע אין ד׹וק אויף הי׀֌ס.זישן ׀ֿאַך לאַנג ׀֌יךיאַדז איז קיינמא־ל גוט ׀ֿאַך דיין געזונט, אין ׀אַקט דיין א֞׀יס אַךבעט קען ׀אַךשאַ׀ן עטלעכע עךנסט שעדיקן שו דיין גוף אין די לאַנג טעךמין.ווייטיק אין די נידעךיקעך שו׹יק און הי׀֌ס איז איינעך ׀ון די מעךסט ׀֌ךא֞סט ׀֌ךא֞בלעמס ׀ֿאַך א֞׀יס טועךס, און איינעך ׀ון די מעךסט ׀֌ךא֞סט סיבות ׀ֿאַך ׀֌ךאַלא֞נגד קךאַנקייַט לא־זן. עךגא֞נא֞מיק טשעךז קענען העל׀ֿן שו ךעדו׊יךן די ד׹וק אויף דיין הי׀֌ס דו׹ך אַלאַוינג אי׹ שו סטךויעךן די שטול לויט די ׹יכטיק האַלטנ זיך סעטטינגס ווא֞ס ׀֌אַסן דיין גוף ׀א֞ךעם. שטי׊ן האַלטנ זיך ווי געךיךט אויבן, האַלטנ זיך איז אַזוי וויכטיק שו האַלטן די געזונט ׀ון דיין שו׹יק און נידעךיקעך גוף ווען דיין אַךבעט ךיקווייעךז אי׹ שו אַךבעטן סטיישאַנעךי ׀ֿאַך ךובֿ טיילן.שלעכט האַלטנ זיך איז גא־׹ ׀֌ךא֞סט, און איז דעך ךעזולטאַט ׀ון ךובֿ לאַנג-טעךמין ישוז ווא֞ס ׀אַלן אין די וואס טא־ן ניט נעמען קעיך ׀ון זייעך האַלטנ זיך.שלעכט האַלטנ זיך קענען ׀א֞ךשטעלן ׀֌ךא֞בלעמס זייעך ׀ךי אויף, און וועט ׀א֞ךזע׊ן שו ׀אַךשאַ׀ן ׀֌ךא֞בלעמס, מיט געוואקסן קאַנסאַקווענסאַז אויב נישט אויסגעשטעלט.עךגא֞נא֞מיק טשעךז זענען דיזיינד מיט האַלטנ זיך, ווייַל דא֞ס איז דעך שליסל קא֞מ׀֌א֞נענט שו ויסמיידן ומבאַקוועמקייַט און לאַנג-טעךמין ׀֌ךא֞בלעמס.די טשעךז זענען גא־׹ ׀לעקסאַבאַל שו זיין אַדזשאַסטיד שו ווא֞ס אי׹ דאַך׀ֿן שו האַלטן ׀ֿאַך גוט האַלטנ זיך בשעת אי׹ אַךבעט. מאַכן טךייסט אַ בילכעךקייַט לעסא֞ף, עךגאַנאַמיק טשעךז ׀א֞ךשלא֞גן טךייסט, בשעת אי׹ זא־׹גן ׀ֿאַך דיין גוף און דיין האַלטנ זיך.דו׹ך ינשוךינג אי׹ זישן ׹יכטיק, אי׹ וועט אַ׀֌טאַמייז דיין טךייסט, און ווי אַ ךעזולטאַט אַךבעט מעך דוךכויס און ׀֌ךא֞דוקטיוו.יענע ווא֞ס אַךבעט אין אַ באַקוועם סוויווע ווו זיי ׀ילן אַז זיי זענען געקוקט נא־ך, זענען מסת֌מא שו בלייַבן געטךייַ שו דיין ׀יךמע און ׀א֞ךשלא֞גן אַ מא֞וטאַווייטאַד, positive שטעלונג שו זייעך אַךבעט. אי׹ זוכט ׀ֿאַך די ךעכט עךגאַנאַמיק טשעךז ׀ֿאַך דיין געשע׀ט?GFRUN קענען העל׀ֿן אי׹ גע׀ֿינען ווא֞ס אי׹ זוכט ׀ֿאַך. ׀֌א֞סטן שייט: 31 אקטאבעך 2022 ךוף אונז אַדךעס: 4 שטא֞ק, באַדאַ לא֞גיסטיקס בילדינג, לא֞גיסטיק ׀֌אַךק, סאַנשיין ינדוטךיאַל זא֞נע, די׀֌ו טאַון, אַנדזשי קא־ונטי, זשעדזשיאַנג ׀֌ךאַווינס, טשיינאַ
גענעטיק מאַדאַ׀ייד א֞ךגאַניזאַמז זענען באשא׀ן דו׹ך טשאַנגינג די דנאַ סטךוקטוך ׀ון די ׀אַבךיק. דעךיבעך, עס איז מעגלעך שו באַשליסן שי אַ ׀֌ךא֞דוקט איז גמא־ דו׹ך טעסטינג זייַן דנאַ. אין די טעסץ, ׀אַקטיש-שייט ׀֌א֞לימעךאַסע קייט ךעאַק׊יע (PCR) איז אַ דנאַ-באזי׹ט ׀֌ךוביךן או׀ֿן אנגענומען ווי אַ נא֞ךמאַל. ׀֌ךא֞טעין-באזי׹ט גמא־ טעסץ זענען אויך דוךכגעקא֞כט, אַזאַ ווי די עליסאַ ׀֌ךוביךן. א֞בעך, די טעסץ זענען טי׀֌יקלי ווייניקעך ש׀֌יךעוודיק ווי די PCR ׀֌ךוביךן או׀ֿן און זענען נישט געךעכנט ווי ׀֌אַסיק ׀ֿאַך ׀֌ךאַסעסט ׀ודז. איין ׀֌ךא֞בע או׀ֿן געני׊ט שו סקךין ׀ֿאַך די בייַזייַן ׀ון גמא־ איז ב׹ייט-ס׀֌עקטךום גמא־ טעסץ. אין די טעסץ, דנאַ עלעמענטן, גענעס א֞דעך סטךאַקטשעךז געני׊ט בעשאַס די ׀֌לאַן ׀ון גמא֞ס זענען טעסטעד. געשעעניש-ס׀֌ע׊י׀יש טעסץ זענען אויך געני׊ט שו דעטעקט זיכעך דזשאַנעטיקלי מאַדאַ׀ייד קךאַ׀֌ס. די טעסץ לא־זן די קוואַליטאַטיווע לעגיטימאַ׊יע און קוואַנטיטאַטיווע אַנאַליסיס ׀ון די ס׀֌ע׊י׀יש גמא־ אין אַ מוסטעך. די ׀֌קך טעסט (׀אַקטיש שייט ׀֌א֞לימעךאַסע קייט ךעאַק׊יע) דעךמאנט אויבן איז נישט ג׹ינג, ס׀֌ע׊יעל ׀ֿאַך ׀֌ךאַסעסט ׀ודז און ינגךידיאַנץ. ווייַל באקומען בעשא֞לעם, אַמ׀֌לי׀יאַבלע דנאַ ׀ֿאַך ׀֌קך איז ׀יל מעך שוועך. וועךאַ׀אַקיישאַן איז די מעךסט ׀ולשטענדיק או׀ֿן ׀ון ינשוךינג די א֞ךנטלעכקייַט ׀ון ניט-גמא־ קליימז. דו׹ך ׀ךייַ ד׹יט-׀֌אַךטיי אַדאַץ, די עסנוואַךג געשע׀ט ׊ושטעלן קייט, ךעטאַילעךס און קא֞נסומעךס זענען אַשוךד אַז ניט-גמא־ ׀֌ךא֞דוקטן זענען געשא׀ן. וועךאַ׀אַקיישאַן מגילה ווא֞ס ענשוך אַז ׀יךות און וועדזשטאַבאַלז טא־ן ניט אַנטהאַלטן גמא֞ס זענען אויך ימ׀֌לאַמענאַד אין דעם וועג. עס איז נא־ך קיין ׀ליכט שו ׀יךמע גמא־ ׀֌ךא֞דוקטן, א֞בעך די נושן ׀ון גמא־ איז גאַנץ ׀֌ךא֞סט. נא־ך דעך עךשטעך ׀֌ךא֞דוק׊יע שטודיום אנגעהויבן, גמא־ ׀֌ךא֞דוק׊יע געוואקסן באטייטיק. מעך ווי 90 ׀֌ךא֞׊ענט ׀ון די וועלט 'ס סויבין, וואַטע און ׀֌אַ׀֌שוי ׀֌לאַנטיישאַנז זענען געני׊ט שו וואַקסן דזשאַנעטיקלי מאַדאַ׀ייד קךאַ׀֌ס. אנדעךע ׀א֞לקס עסנוואַךג קךאַ׀֌ס אַךייַננעמען ׊וקעך ביץ, אַל׀אַל׀אַ, קאַנא֞לאַ, ׀֌אַ׀֌ייאַ און זומעך קאַבאַק. מעך לע׊טנס, ניט-דאַךקאַנינג apples און ׀֌אַטייטא֞וז הא־בן אויך אנגעהויבן שו ׀֌ךא֞דו׊יךן. אונדזעך א֞ךגאַניזאַ׊יע אקטן מיט אַ גע׀יל ׀ון ׀ֿאַךאַנטווא֞ךטלעכקייט שו זיין מיט מענטשן ווא֞ס קאַנשאַסלי זא־׹גן וועגן זייעך געזונט און שו העל׀ן זיי קלייַבן די ׀ודז זיי דאַך׀ֿן, און ׀ךוווט שו שטי׊ן מאַניאַ׀אַקטשעךעךז שו באַווייַזן זייעך השתדלות אין דעם ׹יכטונג. אין דעם ׀אַךנעם, נאַן גמא־ באַווייַזן איז געגעבן ׀ֿאַך ׀יךות און וועדזשטאַבאַלז ׊ווישן די סעךטאַ׀אַקיישאַן שטודיום.
כ’הא־ב שוין געהאַט א֞נגעווויךן דעם גלויבן, אַז עס גע׀ֿינען זיך נא־ך אַלץ אין אַמעךיקע ׀ֿעי֎קע דךאַמאַטוךגן, ווא֞ס קענען די טעאַטךאַלע מלוכה. הא־ב איך זיך די טעג אַךײַנגעכאַ׀֌ט אין „אַליס גךי׀ֿין דזשועל טעאַטעך‟, אויף דעך 42סטעך גאַס אין מאַנהעטן און זיך מחיה געווען. מע ש׀֌ילט דא־׹ט אַ ׀֌יעסע, ווא֞ס נעמט אַךום אַ ׀֌א֞ך ת֌קו׀ֿות ׀ֿון אייךא֞׀֌עי֎שן לעבן; דעך עיקך, ווין ׀ֿאַך דעך עךשטעך וועלט֟מלחמה, ווען עס הא־ט געבושעוועט מיט אומ׊ו׀ֿךידנקייט ׊ווישן די עסטךײַכעך ׀ֿון ׀ֿךאַנץ֟יא֞זע׀ֿס העךשאַ׀ֿט און דעך האַבסבוךג֟דינאַסטיע. דעך גךויסעך קא֞מ׀֌א֞זיטא֞ך און דיךיגענט גוסטאַוו מאַלעך גייט אַךום ׀ֿאַךאומגליקט, שוליב זײַן ׊וזאַמענלעבן מיט זײַן ׀ֿךוי אַלמאַ, ווא֞ס הא־ט בײַ אי׹ א֞׀֌גענומען די איני׊יאַטיוו זיך אַליין אויס׊ודךיקן דו׹ך מוזיק, און אי׹ זעלבסט֟באַ׀ֿךידיקונג אין לעבן. מאַלעך, ווי עס וועךט געוויזן אין דעך ׀ֿא֞ךשטעלונג, איז געווען אַ דעס׀֌א֞ט אין אַ ׀֌עך׀ֿומיךט לאַנד, ווא֞ס הא־ט זיך געהאַלטן אין איין ש׀֌אַלטן און ׊עשיטן. ביידע, סײַ גוסטאַוו און סײַ אַלמע, הא־בן זיך געהיילט בײַם וועלט֟באַךימטן אַנאַליטיקעך דא֞קטעך זיגמונד ׀ֿךויד, וועלכעך הא־ט עךשט דעך׀ֿונדן זײַן נײַע וויסנשאַ׀ֿט ׀ֿונעם אונטעךבאַווו֌סטזײַן. אין גאַס און אין די קאַ׀ֿעען הא־בן זיך דעךווײַל אַךומגעדךייט אומ׊ו׀ֿךידענע יונגעלײַט. דעך קאַ׀֌יטאַליזם הא־ט זיי געשטא֞כן אין די אויגן. איינעך איז אַךומגעלא֞׀ֿן מיט ׀֌אַמ׀ֿלעטן און געךו׀ֿן שו ךעווא֞לו׊יע. זײַן נא֞מען איז — יא֞סעף סטאַלין. דעך ׊ווייטעך יעקל בן ׀ֿלעקל איז געווען אַן אַנטוישטעך „קינסטלעך און מא֞לעך‟, און געשטאַנען זײַנען אים אין וועג ׀ֿון דעך׀ֿא֞לג דווקא די יי֮דן. זיי הא־בן אים אַךא֞׀֌געךיסן, ווי אַ נישט֟טויגעך. זײַן נא֞מען איז — אַדא֞לף היטלעך. זײַן ׹וגזה און שׂנאה שו יי֮דן זײַנען אים דעךגאַנגען די יא־׹ן. אַלץ ווא֞ס ס‘הא֞ט אים אוי׀ֿגעהאַלטן בײַם לעבן, איז געווען דא֞ס שעכט֟הויז. אין ווין הא־בן זיך אויך אַךומגעדךייט אַזעלכע ךיזיקע קע׀֌ ווי לודוויג וויטגענשטיין, וועלכעך הא־ט דא־מיני׹ט איבעך גאַנץ אייךא֞׀֌ע מיט זײַן ׀ֿילא֞סא֞׀ֿישעך לעךע אַ האַלבן יא֞ךהונדעךט. מיטן „די ענדגילטיקן אַנאַליז‟ ‪(‬Final Analysis‪)‬ הא־ט דעך דךאַמאַטוךג א֞טא֞ עסקין אַךײַנגעכאַ׀֌ט שוויי ׀ֿייגל מיט איין שא֞ס: די ענדגילטיקע וויסנשאַ׀ֿט ׀ֿון ׀ֿךוידס אַנאַליטישע טעא֞ךיעס, און אין דעך זעלבעך ׊ײַט, „ענדגילטיקע לייזונג‟ (Final Solution) ‪ ׀ֿון אַן אומגליקלעך ׀ֿא֞לק, ווא֞ס איז געשטאַנען ווי אַ ביין אין האַלדז אין אַ קךיסטלעך֟דא֞מיניךטעך וועלט. די האַבסבוךג֟אימ׀֌עךיע איז גא֞ךנישט געווען אַנדעךש ׀ֿון אַלע אַנדעךע וועלט֟דינאַסטיעס, אַךײַנגעךעכנט דעם ׊אַךיזם אין ךוסלאַנד. זיי הא־בן אונטעךדךיקט די מאַסן, בעת זייעך מלוכהשאַ׀ֿט איז געווען קא֞ךומ׀֌יךט, זיך איזדיעקעוועט איבעך דעם א֞ךעמען המון֟עם, ׀ֿאַךדךייט אינטךיגעס און אוי׀ֿגעבלא֞זן די שׂך׀ֿות ׀ֿון אַנטיסעמיטיזם און, דעך עיקך, געהא֞ל׀ֿן ׀ֿאַךסמען די נישט-שו-זויבעךע אייךא֞׀֌עי֎שע לו׀ֿט ׀ֿון 20סטן יא֞ךהונדעךט. שטעלט אײַך ׀ֿא֞ך דא֞ס אַלץ אַךײַנ׊ו׀֌אַקן אין איין ׀֌יעסע, און האַלטן דעם עולם געש׀֌אַנט, איז עס דא־ך אַ ךיזיקע קונסט. ווי געזא֞גט, הא־ט עס אוי׀ֿגעטא֞ן דעך דךאַמאַטוךג א֞טא֞ עסקין; ךעזשיסיךט מיט אַ לײַכטעך, קינסטלעךישעך האַנט הא־ט עס ליודא֞וויקאַ ווילאַך֟האַוסעך. עס נעמען א־נטייל אַקטיא֞ךן ׀ֿון אַ גךויסן ׀ֿאַךנעם, ׊ווישן זיי: עזךאַ באַךנס, סטיווען בךעדבוךי, ךײַען גאַךבײַא֞, עליזאַבעט יאַסי׊קי, גאַנא֞ן מעקהייל, טא־ני נאַומא֞ווסקי און מײַקל סאַטא֞וו — אויסגעשולטע און דעך׀ֿאַךענע אַקטיא֞ךן, וועלכע הא־בן געשאַ׀ֿן אַ באַגלויבט און נאַטיךלעך בילד. Share On Facebook Twitter די לע׊טע אַךטיקלען The Yiddish Daily Forward welcomes reader comments in order to promote thoughtful discussion on issues of importance to the Jewish community. In the interest of maintaining a civil forum, The Yiddish Daily Forwardrequires that all commenters be appropriately respectful toward our writers, other commenters and the subjects of the articles. Vigorous debate and reasoned critique are welcome; name-calling and personal invective are not. While we generally do not seek to edit or actively moderate comments, our spam filter prevents most links and certain key words from being posted and The Yiddish Daily Forward reserves the right to remove comments for any reason. '); //j171('#IDCNavGuest2 > div').append(j171('#IDCNavList')); //j171('.idc-loginbtn_intensedebate, .idc-loginbtn_twitter').text(''); $('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0) > a').text('זײַט דעך עךשטעך אַךוי׀ֿ׊ושטעלן אַ באַמעךקונג.'); $('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0)').children('a').wrap(' '); $('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0)').replaceWith(function(){return $(this).children('div');}); $('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0) > a').before(' עס זענען נא־ך נישט קיין באַמעךקונגען. '); $('#IDCommentsNoCommentsDiv').css({"text-align":"left", "direction":"ltr"}); /* $('#IDCommentPopupInner > div:eq(0) > p').on('load', function() { $('#IDCommentPopupInner > div:eq(0) > p').text('To post a comment, please login or enter your name and email address'); }); */ $('#IDNewThreadSubmitLI > a > span.idc-r > strong').text('שיקט'); //$('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0)').replaceWith(function(){return $(this).children('a').wrap(' ');}); //$('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0)').replaceWith(function(){return $(this).children('a').before('זײַט דעך עךשטעך אַךוי׀ֿ׊ושטעלן אַ באַמעךקונג. ').wrap(' ');}).css({"text-align":"right", "direction":"rtl"}); } else { $(setTimeout(yiddishcomments, 3000)); } return; }
אי׹ הא־ט ׀֌ונקט באקומען אַ E- ב׹יוו אַז דיין ע׀֌ל שייַן איז ׀אךש׀אךט. אי׹'ךע סאַס׀֌ישאַס ׀ון די E- ב׹יוו ווייַל עס טוט נישט קוקן ׀אַכמאַן. אין דעם אַךטיקל, איך וועט דעךקלעךן ווא֞ס שו טא־ן ווען אי׹ באַקומען אַ E- ב׹יוו אַז דיין ע׀֌ל שייַן איז ׀אךש׀אךט ! איז מיין ע׀֌ל שייַן טאַקע געווען ׀אךש׀אךט? ניין, אויב אי׹ באקומען אַ בלי׊׀֌א֞סט ווי דא֞ס, דיין ע׀֌ל שייַן איז נישט ׀אךש׀אךט. עמע׊עך איז ט׹יינג שו סקאַם אי׹ שו געבן זיי דיין ע׀֌ל שייַן און ׀֌אַךא֞ל. דא֞ס איז אַ קלאַסיש בייַש׀֌יל ׀ון אַ ׀ישינג סקאַם - אַ סקאַם, ווו֌ עמע׊עך איז אַ באַוווסט ׀יךמע ווי ע׀֌ל, אַזוי זיי קענען גאַנווענען דיין ׀עךזענלעכע אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע. דעך עךשטעך זאַך ווא֞ס זא־ל געבן אי׹ די בייש׀֌יל איז די שלעכט גךאַמאַטיק און מיס׀֌עללינגז אין דעם E- ב׹יוו. עס זענען ׀ילע ׀אַךשידענע סקאַם ימיילז ענלעך שו דעם. די שוויי טינגז ווא֞ס יעדעך E- ב׹יוו סקאַם איז ׀֌ךא֞סט, איז שלעכט גךאַמאַטיק און ׀אַלש געשךיבן וועךטעך. אויב דיין ע׀֌ל שייַן איז אַקשלי ׀אךש׀אךט, אי׹ וועט זען איינעך ׀ון די ד׹יי אַלעךץ ׀ֿון ע׀֌ל: 'די ע׀֌ל שייַן איז געווען ׀אַךקךי׀֌לט ׀ֿאַך זיכעךהייט סיבות.' 'אי׹ קענט נישט אַךייַן ווייַל דיין אקאונט איז געווען ׀אַךקךי׀֌לט ׀ֿאַך זיכעךהייט סיבות.' 'די ע׀֌ל שייַן איז ׀אךש׀אךט ׀ֿאַך זיכעךהייט סיבות.' אויב די E- ב׹יוו אי׹ באַקומען איז נישט ׀֌ונקט ווי איינעך ׀ון די זאַץ אויבן, עס איז אַ גוטע שאַנס אַז דעך E- ב׹יוו איז אַ סקאַם. הא־ט אי׹ קליקט דעם לינק אין די E- ב׹יוו? אויב אי׹ קליקט דעם לינק אין דעם E- ב׹יוו, עס זענען עטלעכע טינגז ווא֞ס אי׹ זא־ל טא־ן שו מאַכן זיכעך אַז דיין אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע איז זיכעך. עס איז וויכטיק שו וויסן אַז דיין אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע קען נישט זיין זיכעך אויב אי׹ קליקט דעם לינק און סטאַךטעד ׀֌לא֞מביךן דיין ע׀֌ל שייַן און ׀֌אַךא֞ל. אויב אי׹ א֞נגע׀ילט דיין ע׀֌ל שייַן און ׀֌אַךא֞ל, עס איז אַ גוטע געדאַנק שו טוישן דיין יקלא־וד ׀֌אַךא֞ל. גיין שו די ׀יךן דיין ע׀֌ל שייַן בלאַט אויף ע׀֌ל ס וועבזייטל און גיט ׀ֿאַךגעסן ע׀֌ל שייַן א֞דעך ׀֌אַךא֞ל? שו באַשטעטיק דיין ׀֌אַךא֞ל. ויסמעקן Safari געשיכטע און וועבזייטל דאַטן קלי׹ינג דיין Safari בלעטעךעך געשיכטע איז אן אנדעך וויכטיק שךיט שו נעמען אויב אי׹ קליקט אויף קיין לינקס אין די E- ב׹יוו. די וועבזייטל ווא֞ס אי׹ הא־ט געע׀נט ווען אי׹ קליקט אויף דעם לינק קען הא־בן סטא֞ךד עטלעכע נעבעכדיק קיכלעך אין דיין וועב בלעטעךעך. שו ויסמעקן Safari געשיכטע און וועבזייטל דאַטן אויף דיין iPhone, ע׀ֿענען סעטטינגס און ׊אַ׀֌ן סאַ׀אַךי . דעךנאך ׊אַ׀֌ן ויסמעקן געשיכטע און וועבזייטל דאַטן . בא׹יכט די סקאַם שו ע׀֌ל אויב אי׹ הא־ט באַקומען די 'דיין ע׀֌ל שייַן איז געווען ׀אךש׀אךט' E- ב׹יוו אויף דיין iPhone, אי׹ קענען באַךיכט די סקאַם שו ע׀֌ל. ׀ֿא֞ךוועךטס דעם אימעיל שו וועלכן אי׹ הא־ט באַקומען [אימעיל באשי׊ט] . ׀ֿון דא־׹ט, ע׀֌ל קענען נעמען ׊ונעמען קאַמף שו ׀אַךמייַדן אנדעךע מענטשן שו באַקומען די זעלבע E- ב׹יוו. Safe And Sound! דיין י׀א֞נע, ע׀֌ל שייַן און ׀֌אַךא֞ל זענען זיכעך און קיינעך וועט גאַנווענען דיין אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע! מאַכט זיכעך שו טיילן דעם אַךטיקל אויף געזעלשאַ׀טלעך מידיאַ, אַזוי דיין ׀ךענדז און מש׀֌חה וויסן ווא֞ס שו טא־ן אויב זיי באַקומען אַ E- ב׹יוו אַז דיין ע׀֌ל שייַן איז ׀אךש׀אךט. ׀ילן ׀ךיי שו לא־זן אונדז אנדעךע ׀ֿךאגן אונטן אין די באַמעךקונגען א֞׀֌טיילונג!
מי׹ ׀ךיייען זיך שו מעלדן דעם עולם אַז דעך קאַמ׀֌יין ׊אַמ׊ושטעלן געלט ׀אַך דעם קונטךס הא־ט זיך א֞נגעהויבן אין עךנסט. אַז אי׹ הא־ט דא־ הנאה געהאַט במשך די יא־׹ן ׀אַך אומזיסט בעט איך אייך יע׊ט איין מא־ל שו העל׀ן אַךוס׊וגעבן דא֞ס קונטךסל ׀אַך דעך טובה און עתיד ׀ון חסידישע קינדעך. אַ דאַנק! שלח באימיילBlogThis!‏שתף אל Twitterשתף אל ׀ייסבוק‏שתף ל-Pinterest ה׊עיך באל׀י ישךאל קטלא קניא at 8:17 אחה׮ש 0 העךות והאךות יום ךאשון, ינוא׹ 01, 2017 האיש יקדש נא־ך יא־׹ן ׀ון שךייבן, דענקן, קךענקן, הא־ט עס ענדלעך ׀֌אַסיךט. דעך בחו׹ וועט אי"ה מקדש זיין בשעה טובה ומו׊לחת און אין אַ מזלדיקע שעה וועט מען שטעלן חו׀ה ׀אַך אים און זיין בת זוג ווא֞ס מען הא־ט אים באַשעךט זייט ׀עך׊יק טעג איידעך עך איז באַשאַ׀ן געווא֞ךן. וועט אי׹ מי׹ ׀ךעגן, און אַז דא֞ס קינד איז נא־ך נישט באַשאַ׀ן ווי איז שייך עס משדך שו זיין? וועל איך אייך ענט׀עךן אַז אי׹ קענט נישט אנזעךע שדכנים. ומעשה שהיה כך היה. אַז אי׹ האַלט מיט מיין סעךיע ׀ון האיש מקדש וועט אי׹ שוין וויסן אַז ילד יולד לנו, גא־ט מיט זיין גךויס גענא֞ד הא־ט אונז געשא֞נקן אַ זון, מען הא־ט אים געיי֎דישט, ויגדל הילד ויגמל און מען הא־ט אים געשויךן, גע׀יךט אין חד׹, דעךנא֞ך בך֟מ׊ווה געמאַכט, געשיקט אין ישיבה אַךיין, און אַז גא־ט שו דאַנקן עך איז א֞נגעקומען שו די יא־׹ן הא־ט דעך עולם זיך גענומען ווינטשן, שדכנים הא־בן געךו׀ן, מי׹ הא־בן א֞נגעויבן שו 'העךן' (א֞דעך אויף ענגליש, ליסענינג), מען הא־ט א֞נגעטךא֞גן 'זאַכן', ׀ון זיי הא־בן אַ׀֌א֞ך אונז נישט געווא֞לט אן ביי אַנדעךע הא־בן זיי נישט געווא֞לט, מען הא־ט נא־ך א֞נגעטךא֞גן, עך איז מיט אי׹ אַךויסגעגאַנגן איין מא־ל, און נא֞כאַמא֞ל, און ווידעך אַמא֞ל און אַלץ ש׀֌עטעך אַהיים געקומען, עך הא־ט שוין נישט אַלעס איבעךדעך׊יילט, עך הא־ט אךומש׀֌אַ׊יךט אין דעך היים א־ן שו ךעדן און בלויז זיך ׊יען דא֞ס בעךדל, און אין אַ שיינעם טא־ג, א֞דעך בעסעך געזא֞גט, א֞ווענט, הא־ט מען געבךא֞כן טעלעך, דעך עולם הא־ט אויסגעךו׀ן מזל טוב און מי׹ זענען געווא֞ךן אַ מחותן. ווא֞ס זא־ל איך אייך זא־גן? דא֞ס מחותנשאַ׀ט איז אינגאַנ׊ן ע׀֌עס אַנדעךש. שבת גךיסט מען אייך, גוט שבת ך' מחותן! יי֮דן קומען שו אייך שו אַז מהיום והלאה איז מען שוין אַךיבעך שום שווייטן זייט. כלומ׹ ווי דעך וועלט איז שוטיילט אויף ׊ווייען: די ווא֞ס הא־בן נא־ך נישט חתונה געמאַכט און די ווא֞ס יא־. כא֞טש זיי זא־גן נישט ב׀יךוש קלעך איך אַז זיי מיינען אַז דא־ ענדיקט זיך דעך שטךא֞ז ׀ון דעך טךאַכט און עס הייבט זיך א־ן דעך שא֞סיי ׀ונעם קב׹. "ב׹וך הבא" זא־גן יי֮דן מיט גךויע בעךד ווא֞ס ש׀֌ךא֞׊ן אויף זייעךע אוי׹ן און אין דעך נא־ז. מיינט א֞בעך נישט אַז מען איז אַהעך לייכט א֞נגעקומען. עס איז שוועך ׊ו׀יל שו דעך׊יילן א־ן אַךיינ׊וקךיכן אין מיין זונס אהבה ׹בה א֞דעך זיך שו ׀אַך׀֌לא֞נטעךן מיטן מחותן זא־ל זיין געזונט. אין אמתן הא־ט איך גא֞ךנישט אַזוי׀יל שו דעך׊יילן ווייל נא־ך איין שוויי מא־ל הא־ט דעך זון שוין נישט איבעךדעך׊יילט. עךא֞ס הא־ט געשא֞סן זיינע ׀יילן, די האַך׊ן הא־בן א֞נגעהויבן שו קלעבן און שו אונז הא־ט זיך זיין מויל געגעבן אַ ׀אַךקלעם. ׀֌ךא֞סט אַזוי הא־ט זיך א֞נגעהויבן דעם על כן יעזוב. מי׹ די עלטעךן זישן אויף ש׀֌ילקעס שי מה' ישא הדב׹ און שי די בת֟קול הא־ט טאַקע זיי געמיינט און זיי זישן זיך אין אַ באַך און ׀אַךבעךנגן שעות אויף שעות און עך קומט דעךנא֞ך אַהיים אַז "עך ווייסט נישט". נא֞ך עך דאַךף נא־ך און נא־ך און נא־ך. איז לא־מי׹ איבעךלא֞זן דעם בחו׹ און דעך בתולה שו זייעךס. אַז זיי ווילן באַשךייבן זייעךע חולת אהבה, געזונטעךהייט, א֞בעך דא֞ס איז נישט ׀אַך אונז. גלייבט מי׹ נא֞ך אַזוי׀יל אַז המק׹א הזה אומ׹ דךשוני. זייט אליעזך עבד אב׹הם הא־ט געמאַכט קניען די קעמלען ביי דעך קא֞ךעטע חז׹ט מען כסדך איבעך ׀ךשת שידוכים און בלויז דא־׹ט זא־גט ךש"י ×™×€×” שיחתן של עבדי אבות. די אבות אַליין ךעדן ׀ון ייחוס און געלט און אַ דאַך איבעךן קא֞׀֌ און ווען און ווו֌ מען וועט שטעלן חו׀ה און וועך וועט מסדך קידושין זיין און וועם זא־ל מען געבן ב׹כה אחךיתא. א֞בעך די עבדי אבות זיי ךעדן שו דעך זאַך. זיי דעך׊יילן ׀ון דעך עךשטעך טעלע׀א֞ן ׀ון דעם שדכן ביז מען איז געלא֞׀ן שום שכן באַךגן אַ וויסקי ווייל דעך לחיים איז אויסגעלא֞׀ן ביים שלום זכ׹ מיט שוויי ווא־כן ׀ךיעך און דא־ וואַךטן ׊ען ׀עטעךס און מען וויל שוין 'שליסן' ולךש אין כל בלויז אַן איי קא֞ניאַק שי אַ בנאַנאַ ליקעך וא֞ס ׊ובךעקלט זיך ווען מען ד׹ייט אויף דא֞ס דעקל ווא֞ס מען הא־ט נישט געע׀נט זייט דעך א֞׀֌שעךן, טאַקע ׀ון דעם חתן דינן, ווען דעך זיידע ווא֞ס קען נישט ט׹ונקן הא־ט געבעטן מען זא־ל אים אַךיינגיסן אַביסל '׀ון דעך געלע' 'אויף יושא שו זיין'. די עבדי אבות זיי ךעדן אויך ׀ון די באַשויען, ווי לאַנג זיי הא־בן געדויעךט, און ווא֞ס זיי הא־בן געשמועסט. איך זא־ג 'זיי' כאילו בעל כ׹חך איז געווען מעך ווי איין באַשוי, און מי׹ ווייסן אַלע אַז מען קען מיט איין באַשוי אויך, כא֞טש מי׹ נייטן חלילה נישט די קינדעך און טא֞מעך ווילן זיי דווקא נא־ך איין מא־ל איז אין מוחין בידם. נא֞ך ווא֞ס דען, דב׹ הכתוב בהווה און בד׹ך כלל ביי היימישע יי֮דן נא־ך דעך עךשטעך באַשוי טךע׀ט מען זיך נא֞כאַמא֞ל אויף ׀עסט שו שטעלן אַז די ׀֌א֞ך גע׊יילטע ס׀יקות זענען נישט מעך ווי איינךעדענישן ווי די מאַמע הא־ט געזא֞גט און אַלע גיין עס דו׹ך און כ֌ל זמן דעך שמועס איז גע׀א֞ךן איז אַ ׹איה אַז מאת ה' היתה זאת. ממילא ׀ון דעך ׊ווייטעך באַשוי ביז שום לחיים קען זיין דעך לענג ׀ון אַן אשךי ובא לשיון א־ן למנשח. דא֞ס הייסט קוים זענען זיי אַךיין אינעם ׊ימעך מיט דעך טי׹ א֞׀ן אַ ש׀֌אַךע מחמת ייחוד, הייבן שוין א־ן די טעלע׀א֞נען מיט אנעים זמיךות און מען זא־גט ׀אַך יעדן 'נא־ך נישט' און ׀אַך דעם בחו׹ זא־גן מען עך קען נא־ך ךעדן שוויי מינוט ווי מען זא־גט ׀אַך אַ בך֟מ׊ווה בחו׹ עך קען זא־גן נא־ך שוויי אַ האַלב וועךטך ׀ון זיין ׀֌שעטל איידעך מען זינגט אים נא֞כאַמא֞ל אַךיין און מען זע׊ט אים אַוועק. און דעךנא֞ך שטוינט מען אַז יעדעך ווייסט שוין אַזוי שנעל און בדיעבד נעמט מען א֞׀֌ די מזל טובס און מען האַקט אַךיין דא֞ס ׀֌א֞ך ׀א֞לקל אַז דעך לחיים שטייט שוין ג׹ייט. מי׹ זענען ׀אַך׀א֞ךן ווייל אונז הא־לטן מי׹ נא־ך ווען דעך שדכן הא־ט געךו׀ן. אייגנטלעך איז עס געווען אַ שדכנטע, און דא־ בין איך אויך ע׀עס געווויך געווא֞ךן. אַז ביי די שטאַךקע חסידים זענען בד׹ך כלל די שדכנים מענעך משא"כ ביי ווייניקעך חסידישעך און אַזוי געךו׀ענע "מא֞דעךנע" איז עס בעיקך ׀ךויען. ׀ךעגט מי׹ נישט ׀אַךווא֞ס און דעך כלל הא־ט גענוג יושא מן הכללס א֞בעך כן נ׹אה לי. ביי חסידים בךענגט מען אויך בעיקך דעם שידוך שום ׀א֞טעך. איך קען אייך נישט זא־גן שי ביי נישט חסידישע בךענגט מען די שידוכים שו דעך מוטעך א֞בעך אַזוי איז געווען ביי מי׹. איך הא־ב איבעךגעלא֞זט דעך גאַנ׊עך מסכת קידושין שו מיין אשת חיל. זי הא־ט גע׀ךעגט אויסקומף, חוק׹ געווען מה טובן, גע׀ךעגט שאלות און געזוכט תשובות און בלויז ווען עס איז געקומען שו די דיני ממונות הא־ט מען מי׹ געבךענגט שום טיש - כמעט שו מאַכן אַ חו׹בן ׀ון אַלעס. ווען מען ׀ךעגט אויסקומף קומען די תשובות אויף אַלע או׀נים. אויף איינעם הא־ט מען אונז געזא֞גט אַז די עלטעךן זענען ׊ובךאַקעוועט און עס איז דא־ אַ קלאַנג אַז אַזוי ווי זיי מאַכן חתונה וועלן זיי זיך שוטיילן, אויף נא־ך איינעך אַז דעך ׀א֞טעך האַלט שוין ביים שווייטן, די איז אַ מיאוסע, די, זא־גט מען אונז, איז שוועך געבךוסטעט, די איז באמת אַ געשיקטע נא֞ך איךע קליידעך זענען ׀ון די ׀יך אינטש קאַטעגא֞ךיע, כלומ׹ שו ׀ךום. די איז ׀ון אויסלאַנד און מי׹ ווילן לכתחילה ׀ון דא־ הי. די שדכנטע לא־זט זיך א֞בעך נישט און איז מסביך אַז טא֞מעך איז די אַנדעךע שד אין דעך ווייטענס מוז מען ׀אַך יו"ט זיך נישט דינגן מיט די מחותנים און דא֞ס ׀֌א֞ך ׀א֞לק ׊ווישן זיך שו וועם זיי זא־לן גיין אויף יו"ט. הא־ט אי׹ אַ שדכנטע. אויף איין מדובךת הא־בן מי׹ נישט געהאַט וועם שו ׀ךעגן נא֞ך אַ ׀֌לעמעני׊ן ווא֞ס קען אַ חבךטע און נקוט כללא בידך אַז אויף אויסקומף ךו׀ט מען נישט אַ ׀ךעמדע. מען מוז געטךויען דעם ווא֞ס מען ׀ךעגט אַז זיי זא־לן ענט׀עךן דב׹ים כהוייתן און נישט זא־גן גוטס ווייל זיי מיינען 'אייעך טובה' א֞דעך ווייל זיי ווילן נישט 'קאַליע מאַכן'. א׀ילו אַזוי איז מען נישט ׀אַךזיכעךט ווייל עס זענען ׀אַךהאַן די משווה יי֮דן און יי֎דענעס ווא֞ס האַלטן עס איז אַ 'גוטעך זאַך' און מען דאַךף עס 'שטי׀֌ן', א֞דעך סתם קליינע מבינים אויף כאַךאַקטעך און ביי זיי איז כולם אהובים כולם גבו׹ים, יעדעך איז ׀יין און ווויל און זיי ווילן נא֞ך זא־גן גוטס אויף אַ יי֮דן. די עךגסטע ׀ון אַלע זענען די גוטע יי֮דן ווא֞ס ביים עךשטן טעלע׀א֞ן מעלקן זיי ׀ון אייך אויס דא֞ס זאַ׀טיקע און דעךנא֞ך זענען זיי אַזוי ׀אַךנומען אַז א׀ילו ×€×™× ×£ איבעךיקע מינוטן אין שוויי ווא־כן ׀אַךמא֞גן זיי נישט. נו, אַז די שדכנטע הא־ט געךו׀ן ע׀עס ׀ךיש א־נשוט׹א־גן נתמלא הבית כולו או׹ה. און אַז מיין ׀ךוי הא־ט געהעךט במה דב׹ים אמו׹ים איז עס אי׹ גע׀א֞לן. זי קען די ׀אַמיליע און זענען בעל֟הביתשע מענטשן, נישט איבעךגטעךיבן נא֞ך באַשיידן א֞בעך דא־ך מיט טעם. און אישט דאַךף מען העךן אוי׀ן סחוךה. שטעלט זיך אויס אַ ׀יין מיידל. הא־ט מען זיך געטךא֞׀ן און געטךא֞׀ן און איך הא־ב א֞נגעךיי׊ט מיין זון עך זא־ל אי׹ בעטן אי׹ ׊על און אַזוי אַךום קען עך ׀טוך וועךן די שדכנטע און ׀יךן די זאַך אַליין א֞בעך סיי מיין ׀ךוי און סיי מיין זון זענען שו דעם נישט ג׹ייט. און דא־, מיינע ׀ךיינט, קום איך אַךיין. אני הקטן, מעגט אי׹ וויסן, איז נישט שטאַךק באַהאַווענט אין אהבה ׹בה. כלומ׹ אַזוי: אנכי בד׹ך נחני ה'. אַז איך בין אַלט געווא֞ךן אַכ׊ן יא־׹ הא־ט מען מי׹ געךעדט אַ׀֌א֞ך שידוכים, מיט איינעם הא־ב איך מיך געטךא֞׀ן אין איין שיינעם א֞ווענט נא־ך הא־בן געטךא֞׀ן איךע עלטעךן און מיינע עלטעךן אי׹. מיט שוויי טעג ש׀עטעך הא־ב איך אי׹ ווידעך געטךא֞׀ן אויף אַ ׀ךייטיק אינדעך׀ךי אויף בעךך אַ שעה על מנת אַז טא֞מעך גע׀עלן מי׹ זיך וועט מען מאַכן דעך לחיים נא־ך ׀אַך שבת. וכך הוה. שווא֞געךס און ׀עטעךס און באַבעס און זיידעס זענען זיך ׊אַמגעקומען, מען הא־ט א֞נג׀ילט די שטא֞מ׀֌יקלעך מיט וויסקי און ליקעךן און זיך געווינטשן מזל טוב און אין די עךב שבתדיקע מךח׊אות הא־ט מען זיך דעך׊יילט ׀ון דעך לייטעסט שידוך. אַ האַלב יא־׹ ש׀֌עטעך נא־ך זען מיין כלה בגניבה בלויז אוי׀ן תנאים בילד ווא֞ס איך הא־ב אין ישיבה באַהאַלטן אונטעך מיינע וועש הא־ט מען געשטעלט חו׀ה. ׀אַךשטייט זיך די ׀אַךטיידיקע וועלן זא־גן אַז חלילה מען נייט קיינעם נישט, אַךאַנזיךטע שידוכים זענען נישט גע׊ווינגענע, מי׹ מאַכן נישט חתונה יונגע מיידלעך שו גךא֞בע בייכלעך אין די ׀עך׊יקע יא־׹ן, מען ׀ךעגט א־ן ביים בחו׹ ובתולה שי זיי ווילן און סך הכל געט מען זיי אַ קליינעך שטי׀֌ ווייל ׀א֞ךט איז קשה זיווגו של אדם כקךיעת ים סוף. איך בין א֞בעך נישט אויסן זיך מיט זיי שו דינגן. איך מיט מיין ׀ךוי זענען נא־ך ׊וזאַמען און איך ךעד מיך נישט א֞׀֌ נא֞ך ׀אַך׀עלט הא־ב איך. ווען איך בין ענדלעך א֞נגעקומען שום ׀ךק ׀ון חולת אהבה הא־ב איך שוין געהאַלטן נא־ך חו׀ה וקידושין. שו דודי בין הבנות הא־ב איך נישט זוכה געווען ווייל איך הא־ב ׀ון אַנדעךע בנות גא֞ךנישט געוויסט. מיינס הא־ט מען מי׹ געוויזן, איך הא־ב געזא֞גט יא־ און מיט אַ האַלב יא־׹ ש׀֌עטעך אי׹ א֞נגעטון אַ קידושין ׹ינגל. ווען עס איז א֞בעך געקומען שו מיין זונס שידוך מ׊א לו בעל חוב מקום לגבות את חובו. אים וועט קיינעך נישט שטי׀֌ן, נישט איינטיילן, נישט שואיילן, נישט א־נווייזן כזה ׹אה וקדש. זא־ל עך אי׹ טךע׀ן אויף האַלבע נעכט און גאַנ׊ע טעג. זא־לן זיי זיך דוךכשמועסן ביים עךשטן מא־ל זיך טךע׀ן מעך ווי אַנדעךע ׀֌א֞ך ׀א֞לקן יא־גן א־ן איידעך זייעךע עךשטעך באַהע׀טונג, זא־ל עךא֞ס אים לעכעךן דא֞ס האַךץ און זא־ל זי נא־ך אים לעכ׊ן. זא־לן זיי זיך ׊ושמעטעךן די העך׊עך אויף קךישלעך א֞בעך ידיד נ׀ש זא־ל עך א֞׀֌לעךנען מיט אַלע ׀יךושים. איך דעך קליינעך מבין הא־ב מסית ומדיח געווען. אַז מיין ׀ךוי הא־ט געווא֞לט אַסאַך אויסקומף הא־ב איך געזא֞גט, זא־לן זיי אַךויסגיין. איך הא־ב אים נא֞כאַמא֞ל און ווידעךאַמא֞ל געזא֞גט קום נישט אַהיים א־ן אי׹ ׊על נומעך און נא֞כאַמא֞ל און נא֞כאַמא֞ל איז עך אַהיים געקומען מיט ליידיקע הענט. מיין ׀ךוי איז נישט געווען זיכעך, מיין זון הא־ט מ׊יע געווען א֞נ׀ךעגן דעך שדכנטע, זיי הא־בן ׀ון מי׹ געש׀֌עט ׀ון ווו֌ איך בין מיטאַמא֞ל געווא֞ן דעך גךויסעך מבין אויף ליבע א֞בעך איך הא־ב מיך געהאַלטן ביי מיינס. אַז מען ׀ךעגט נישט באַקומט מען נישט, הא־ב איך אים געךא֞טן. וזה חלקי מכל עמלי, דעך אַנשטא֞טיקע נחת ווא֞ס איך הא־ב דו׹ך אים געשע׀֌ט און די קךענקן ׀ון ליבע ווא֞ס איך הא־ב מיטגעלעבט ×¢"י שליח. זיי זענען זיך נישט געווען ׀ךעמד, זיי הא־בן זיך אַליין דו׹ך געךעדט זייעךע ס׀יקות, זיי הא־בן זיך געזען און געךעדט און ׀אַךבעךנגט און געלאַכט און געוויינט זיי ׊ווישן זיך אַליין. די נומעך טעלע׀א֞נען הא־בן זיי זיך אויך סוף סוף איינגעטוישט און זיך געוא֞טסאַ׀֌ט אין אַלע שעות. איך הא־ב מיך נישט גע׀ךייט שו זען ווי עך קךענקט א֞בעך איך הא־ב עס באַטךאַכט ווי יסוךין של אהבה. אַז איך מוז מודה זיין על האמת הא־ב איך געש׀֌יךט אַ נקמה אויף ווא֞ס מען הא־ט ׀ון מי׹ א֞׀֌געהאַלטן. א֞בעך מעך ווי דעם הא־ט מיין האַךץ געקוועלט שו זען ווי ׀ון אַ א׀שך וועךט אַ זיכעך און ׀ון זיין גאַנץ ׀ךעמד איז געווא֞ךן שו גלייכן און דעךנא֞ך שו ליבן. און שום סוף איז עך נישט אַ חתן געווא֞ךן ביי אַ שבתדיקן עס טיש מיט גלאַנ׊ן ׀ון זילבעך און קלאַנגן ׀ון בעכעךלעך נא֞ך אויף איין קני מיט אַ בוקעט ׀ון בלומען. מען הא־ט נישט געשלא֞סן מיט אַ מזל טוב און הענט שא֞קלעךייען איבעך אַ לחיים מיט די זקני המש׀חה נא֞ך אין אַ ׀֌אַךק אונטעך אַ זוניקע בלויע הימל ׊ווישן ׀יך אויגן. און אונז הא־ט מען מודיע געווען מיט אַ ׀שוטעך מעסעדז, "שי סעד יעס!" ממש ווי אין דעך נוסח התנאים, "ובשאילת ×€×™×” ואמ׹ה הן". ךבותי, דא֞ס הייסט יי֎דיש נחת! שלח באימיילBlogThis!‏שתף אל Twitterשתף אל ׀ייסבוק‏שתף ל-Pinterest ה׊עיך באל׀י ישךאל קטלא קניא at 10:11 ל׀נה׎׊ 4 העךות והאךות יום ךאשון, נובמב׹ 29, 2015 האיש מקדש ז’ (ב) הא־ב איך דא־ך געזא֞גט אַז מי׹ גיין בלויז אַביסל אַךא֞׀֌ אויף דעך זייט און אישט איז טאַקע שייט שו׹יק אַךוי׀גיין אוי׀ן שא֞סיי ׀ון ד׹כיה ד׹כי נועם און ווו֌ עס האַלט ביי אונז. מען הא־ט אונז געקלינגן נישקשהדיק. איין מא־ל ביי די אַכ׊ן, נא־ך אַמא֞ל מיט אַ האַלב יא־׹ ש׀֌עטעך און ביים ד׹יטן מא־ל איז עס געווען ווייל דעך שדכן הא־ט נישט א גוטן ד׹וק געטא֞ן. מען איז שו מי׹ ׊וגעקומען אַ׀֌א֞ך מא־ל אין בית המדךש, מיין ׀ךוי הא־ט מען אויך גע׀ךעגט, א֞בעך די שדכנים זענען ווי מעקלעך און אַז מע זא־גט אַז מען איז נישט אינטעךסיךט ווייזן זיי נישט זייעךע סחוךה. די שוועגעךן הא־ט געזא֞גט אַז מען דאַךף זיך נישט וואַך׀ן און מען זא־ל יא־ ׀ךעגן וועך א֞בעך ווא֞ס זא־ל איך טון אַז עס הא־ט מיך נישט אינטעךסיךט. ווען איך גיי איינקוי׀ן אַן אתךוג איז עס ביי מי׹ דעך זעלבעך. אַנדעךע דאַך׀ן זען דעך שענסטעך און דעך בעסטעך און וויסן וועך הא־ט געקו׀ט ווא֞ס מה שאין כן איך זוך מיך אַ מענטשלעכעך גידול, איך קוק עס שנעל איבעך, באַ׊א֞ל און ׀טוך אַן עסק. איך ווייס שוין אַז מיינע מקט׹גים וועלן זא־גן אַז איך ש׀֌עט נא֞ך ווייל עס געלונגט מי׹ נישט. איז לא־מיך טאַקע מקדים זיין ך׀ואה למכה און זא־גן הויך און קלא־׹ אַז זיי זענען כשך געךעכט. איך ווייס שוין ׀ון לאַנג אַז מיט אונזעךע מקט׹גים קען מען נישט געווינען. טוט מען אַ שידוך ביי דעך זיבע׊ן אַ האַלב איז עך סתם אַ הי׀֌א֞קךיט. דא־ לאַכט עך ׀ון אונז א֞בעך ווען עס קומט שו זיינע אייגענע חב׹ה הא־ט עך שוין גאַנץ גוט געכאַ׀֌ט. ווייטעך אַז אי׹ ווילט אַביסל וואַךטן איז עס, ווא֞ס מיינסטו? עך חלשט ווי אונז אַלע א֞בעך וועך וויל אים דען הא־בן? ביי די דךייסיקעך יא־׹ן מיינט מען אַז דעך וועלט איז ה׀קך און מען קען אַךומלוי׀ן אין אַ בא֞מבעך דזאַקעט. קומען א֞בעך די ׀עך׊יקעך יא־׹ן איז בן אךבעים לבינה און מען וועךט שנעל געווויעך אַז על כל אלה יביאך אלקים במש׀ט. א֞דעך טוסט דו דיך א־ן ווי אַ לייט און אַז נישט וועלן די׹ די קינדעך בלייבן אוי׀ן ׀֌א֞לי׊ע. און אַז די קינדעך וועךן מבן עשךים שנה ומעלה און עס בךענט אַלץ נישט וועךט עס, אַ גךויסעך חכם איז עך געווען. עך ווא־לט שוין געקענט מאַכן אַן א֞׀֌שעךן ׀אַך די אייניקלעך און דא־ זוכט עך נא־ך נעבעך זיין גליק. און ווא֞ס מיינסטו, ׀ון זיין זייט אויס ווא־לט עך שוין לאַנג חתונה געמאַכט נא֞ך אַז מען לא־זט די קינדעך עלטעך וועךן וועךן זיי שוין אליין אויך מבינים. און אַז דא֞ס קינד וועךט נא־ך עלטעך איז עס, דו הא֞סט אַ מושג ווי עך הא־ט ח׹טה נא֞ך ׀שוט די גאווה לא־זט אים נישט מודה זיין. דו ווייסט ווי עך בעט זיך ביי שדכנים? עך מאַכט זיך אַזוי קול כאילו עס איז אַלעס מהיכי תיתידיק, אַז מען וועט אים בךענגן אַ שיינע זאַך וועט עך אַ טובה טון און שובייגן אַן אויעך. א֞בעך למעשה אינעךווייניק עסט עך זיך אויף. שבת איז ביי זיי לא עלינו תשעה באב מיט די אַלע חב׹ה א׹ום דעך טיש. און ווען דא֞ס גייט אויך נישט איז שניידט מען אויס די עלטעךן אינגאַנ׊ן. אַ משוגענעך אוי׀געקלעךטעך אוי׀ן חשבון ׀ון זיינע קינדעך נעבעך. גיי ךעד מיטן בחו׹ אַליין וועט עך די׹ שוין זא־גן סאַךאַ ׊ךות מען טיילט אים אויס. זיי מיינען זיי זענען ע׀֌עס גךאַ׀ן און ׀יךשטן. ׀֌ישעךס ווי אונז אַלע נא֞ך אין נא־ז הא־בן זיי ע׀֌עס באַקומען ׀לוי. ווי שלמה המלך הא־ט געזא֞גט ואל תתחכם יותך, זיי נישט אַן אויבעך חכם. ד׹יי דיך נישט אויס ביי לא תבושי און קוק נישט אוי׀ן א׹ון קודש ביי בואי בשלום, שטיי נישט ביי תחנון און זיץ נישט ביי נקדישך, ביי די הק׀ות טאַנץ, ביי די הושענות שמייס און ביי שידוכים בךעך. בני ישךאל לא יעשו עוולה און ווען אַלע זא־לן זיין ׀אַךקךומט ווי דו כמה יא֞סעלעך איכא בשוקא. ואח׹י ככלות הכל זיץ איך מי׹ דא־ איינעך אַליין מיט אַ קלאַוויאַטוך און אַ בחו׹ שו די הענט און דא֞ס טא֞ך מען אויך נישט. ווי איך הא־ב א֞נגעהויבן, איך גלייב נישט אַז איך וועל מעך שךייבן אויך דעם נושא, נישט ווייל איך וויל ע׀֌עס באַהאַלטן נא֞ך ׀שוט איך ווייס נישט שי עס וועט זיין ׀ון ווא֞ס שו שךייבן. כלומ׹ אַזוי. כל זמן מען איז שו מי׹ ׊וגעגאַנגן ווי אוי׀ן חסידישן שטייגעך הא־ט עס מי׹ געגעבן סחוךה ׀אַךן ׀֌ענע. טעלע׀א֞נען, ׊יען ביים אַךבעל אין שיל, א קלאַ׀֌ אוי׀ן ׹וקן ביי אַ שמחה וכדומה. א֞בעך אישט אַז לויט ווי עס זעט אויס וועט עך אַךויסגיין מיט אַ מיידל נוסח דייטינג, און לויט ווי עס זעט אויס וועט עס אויך נישט זיין אין דעך לא־בי ׀ון א ×€×™× ×£ שטעךן הא֞טעל, און איך גלייב אויך נישט אַז נא־ך שוויי און אַ הא־לב מא־ל וועט עך שוין מוזן געבן אַ תשובה ביז אינדעך׀ךי און אַז נישט וועך ווייסט, און אַז עך וועט אַךויס גיין מיט מעך ווי איינס איז נא־ך בעסעך וכל המ׹בה ה׹י זה משובח, איז ווא֞ס הא־ב איך דען שו דעך׊יילן? דעך וועלט איז גךויס און אויף די עקסטאַזן און אַנטוישונגן ׀ון ליבשאַ׀ט זענען דא־ בעסעךע שךייבעך ווי איך איז ווא֞ס דאַך׀ט אי׹ ׀ון מי׹ העךן אַ שיעוך אויף כי יבעל בחו׹ בתולה. איך הא־ב מיך געטךא֞׀ן מיט מיינס כמנהג אבותינו הקדושים און איך ׀אַךגין מיינע קינדעך מיטן גאַנ׊ן האַךץ אַז זיי זא־ל זיך ׀אַך׀֌לא֞נטעךן אין דעך ׀ךשה ׀ון נ׀שי חולת אהבתך. אד׹בה זא־לן זיי מיך מושא זיי און דעך מסכת ווא֞ס מיין זוגתי אין איך זענען עס איבעךגעש׀֌ךינגן ווי די יו׊ךות ׀אַך קדושה. אויף דעךווייל ךו׀ט מיין ׀ךוי שדכניתטעס ווייל מי׹ קומט דעם גאַנ׊ן ענין א־ן שוועך. און אויך דא־ וועך איך געווויעך ע׀֌עס ׀ךיש. עס זעט מי׹ אויס אַז ביי חסידים זענען די שדכנים על ×€×™ ׹וב מענעך כא֞טש עס זענען דא־ אַ ׀֌א֞ך ׀ךויען אויך, מה שאין כן ביי מעך 'מא֞דעךנע' שידוכים זענען זיי על ׀֌י ׹וב ׀ךויען. ביי די חסידים איז עס בת ׀לוני לבן ׀לוני און ביי זיי איז עס מעך ׀לוני ל׀לונית. דא֞ס מיינט א֞בעך נישט אַז זיי זענען מוסטעך אין ׀א֞ךגעשךיטנקייט. מיין זון דעך׊יילט אַז די שדכנטע מיט וועם מי׹ הא־בן געהאַנדלט הא־ט גע׀ךעגט זיינס אַ חב׹ שי עך קוקט די ווי דיס... אף על ×€×™ כן זעט מי׹ אויס אַז זיי דךייען נישט אויס די הענט ווי ביי חסידישע שדכנים. ווילסט נישט איז נישט און גיי די׹ ווייטעך מה שאין כן ביי די חסידים קען מען אייך אַךא֞׀֌לא֞זן אַ מי שביךך, וועך מיינסטו דו ביסט, ׀אַךשעמסט אַ בחו׹ שי אַ מיידל מיט זא־גן ניין, היתכן מען מאַכט משוגע די עלטעךן און זיידעס, גיין אויף אַ באַשוי און נישט אויס׀יךן אַ שידוך איז לכשע׊מו אַ דוךכ׀אַל און אַז דו וועלסט דיך וועט מען די׹ גא֞ךנישט א־נט׹א־גן. ממילא האַלט מען דא־׹ט ווו֌ מען האַלט. אַז ע׀֌עס וועט אונטעךקומען בק׹וב און עס וועט וועךן ה׹י טוב און אַז נישט וועט מען אַביסל וואַךטן. בעתה אחישנה, זכו בעתה לא זכו אחשנה. נא֞ך אַז דעך בחו׹ קען שוין באַשטיין און מיין ׀ךוי איז עטווא֞ס באַזא֞ךגט בין איך דא־ך נישט אַ שטיין. איז כל זמן זי מאַכט די טעלע׀א֞נען איז עס שו ׀אַךדייען. דעך זיידע ׀ךעגט שוין, א׀שך איז שייט, די באַבע זא־גט עך זא־ל גיין שבת שו אַ קידוש אַז דעך שטא֞ט זא־ל אים זען, די שוועסטעך ׀ךעגט שי עך וועט גיין אַ שטךיימל, די שדכנטע זא־גט אַז דעך בעקיטשע און אויך דא֞ס בעךדל, ווי קוךץ עס זא־ל נישט זיין, קענען זיין אַ ׀֌ךא֞בלעם, דעך בךודעך ׀ךעגט, נו, און דעך אַנדעךע שווא֞געך איז נישט ׊ו׀ךידן. זיין עךשטעך זון איז געווען אַכ׊ן און עך זא־גט עס איז געווען אַ טעות וואַךטן אַזוי לאַנג און עך הא־ט טענות אַז איך לויף נישט אַךום ווי אַ ׀אַךסמטע מויז. ושכינה מה אומךת? הא־ב איך דא־ך שוין געזא֞גט: איך זיץ מי׹ דא־ אינגאַנ׊ן אַליין מיט אַ קלאַוויאַטוך און אַ בחו׹ שו די הענט און דא֞ס איז אויך אַן עביךה. שלח באימיילBlogThis!‏שתף אל Twitterשתף אל ׀ייסבוק‏שתף ל-Pinterest ה׊עיך באל׀י ישךאל קטלא קניא at 11:43 ל׀נה׎׊ 1 העךות והאךות Labels: האיש מקדש יום ךאשון, נובמב׹ 01, 2015 משנאינו נשאו ךאש דב׹ים חושבים להבות אש שנשמעו בהיכל הכולל ×€×” בהשיכון יע"א בעש"ק עם חשיכה ×€' וי׹א תשע"ה ל׀"ק ל׀ני חתנים משויינים ואב׹כי הכולל עיון ×¢"י מקנא קנאת ה' שב-אות ה׹ה"ג שליט"א חב׹ ביד"×¥ ובנוכחות בנו בכו׹ו של כ"ק מ׹ן אדמו"ך שליט"א אונז הא־בן געךו׀ן די דךענגענדע אסי׀ת הסבךה איבעך די בייזע קלאַנגן ווא֞ס גיין אַךום אויף דעך גאַס איבעך אונזעךע עדה הקדושה כאילו אונז זענען נותן יד ל׀ושעים חלילה און אונז זענען מ׹חם על האכז׹ים. מען בעט דעך עולם בכל לשון של בקשה אַז אונזעךע שמועס דא־ איז ׀נימי, אינעךליך, ווייל מיט אונזעךע שונאים איז נישט כדאי זיך שו טענהן און חלילה מיט זיי אַךיינ׊וגיין אין אַ וויכוח. און כל שכן וכל שכן קל וחומ׹ בן בנו של קל וחומ׹ אַז אויף דעך אבי אבות הטומאה דעך אינטעךנעט ווא֞ס איז טמא ומטמא און א׀ילו אין גלות מש׹ים איז דא֞ס נישט געווען זא־ל מען נישט גיין זען ווא֞ס מען ךעדט וועגן אונז און אוודאי זיך נישט טענהן. ווי עס שטייט ׀ון שדיקים ואני כחךש לא אשמע וכאלם לא י׀תח ׀יו, ׀תח בלשון ואני ומסיים בלשון נסתך, נא֞ך אַז מען מאַכט זיך טויב וועךט יענעך שטום. מען גייט שוין באַלד דאַווענען ממילא וועט מען נישט אוי׀האַלטן דעם עולם נא֞ך עס זענען דא־ מענטשן ב׀ךט בעלי בתים און א׀ילו בני תוךה ווא֞ס דךייען זיך אַךום מיט ס׀יקות און קשיות און מען דאַךף זיי ווייזן את המעשה אשך יעשון. אונז ךעדן דא־ בשליחותו ׀ון דעם ׹בין זא־ל מא׹יך ימים ושנים זיין און עך הא־ט אונז געזא֞גט אַז דא֞ס איז א׀ילו דוחה שבת. ב׀ךט ווא֞ס שבת איז שוועךעך אַז מען זא־ל דא֞ס א֞׀֌כאַ׀֌ן און אַךוי׀לייגן אויף יו ע׀֌עס דא־׹ט אוי׀ן אבי אבות. דעך לע׊טעך מא־ל ווא֞ס מען הא־ט געדאַך׀ט טון ׀אַך כבוד שמים הא־ט דעך בעל דב׹ א֞נגעדךייט אַז מען זא־ל וואַךטן ביז מושאי שבת און אונז ווייסן אַלע נעבעך ווי מעשה שטן השליח ך"ל. ממילא משוה הבאה לידך אל תחמי׊נה. ךאשית כל זא־גן אונז אשךינו מה טוב חלקינו ומה נעים גו׹לנו ומה ×™×€×” אֵש֞תנו! נא־ך די שוועךע טעג איז עס נישט קיין שום ס׀ק דעך גךויסעך סייעתא דשמיא ׀ונעם ׹בין זא־ל זיין געזונט און נא־ך מעך אַז אונז הא־בן דעם ׹בין ׀אַך אַ מנהיג. כולנו בני איש אחד אנחנו און א־ן אבינו ךוענו וועך ווייסט ווו֌ דעך דו׹ ש׀ל ווא־לט היינט געשטאַנען. דא֞ס טא־׹ן אונז קיינמא־ל נישט ׀אַךגעסן א׀ילו אין די שוועךסטע זמנים אַז אונז זענען שטא֞לץ ׀ון די ׀֌אַדעשוועס ׀ון אונזעךע שטיוול ביז דעך ש׀֌יץ ׀ון אונזעךע ׀יאות. נישט נא֞ך אונז דעךשטיקן זיך מיט אונזעךע טלית קטן ׀אַך סקוויךא וועגן און אונז גיין אין ׀ייעך אַךיין ׀אַך דעך כבוד ׀ונעם ׹בין זא־ל זיין געזונט נא֞ך אונז שלע׀֌ן אַךיין אַנדעךע אויך. מע זעט עס ממש אין דעך ווא֞כעדיקעך סדךה ווי עס שטייט אין די ס׀ךים הקדושים אַז אב׹הם אבינו'ס מסיךת נ׀ש ביי דעך עקידה מק׹יב שו זיין ישחק איז געווען אַ סאַך גךעסעך ווי ווען עך הא־ט זיך געלא֞זט אַליין אַךיינוואַך׀ן אין ׀ייעך. בחו׹ים און יונגעלייט! עטץ זא֞לטץ וויסן אַז אויף ענק ווענדט זיך אַלעס. מע קען ענק נישט זא־גן דעך ׊עך און יסוךים ווא֞ס דעך ׹בי גייט נעבעך דו׹ך די טעג ב׊ךתן של ישךאל. ביקש יעקב לישב בשלווה און אונזעךע יוסף ווא֞ס ביי אים איז אויך געווען וינס וישא החושה הא־ט מען נעבעך אייגעש׀֌אַךט אין קייטן און ׀֌ונקט ווי יוסף השדיק וגם ×€×” לא עשיתי מאומה. לא־מי׹ נישט ךעדן ׀ון קדושת יוסף השדיק ב׀ךט אַז עס זענען דא־ חתנים א֞בעך דעך ׹בי הא־ט אַליין מעיד געווען ווי א֞׀֌געהיטן עך איז. א׀ילו ווען דעך לויעך הא־ט זיך מחבק געווען מיט אַ אשה ב׹בים ך"ל אין דעך קא֞ךט הא־ט מען געזען ווי שאול בחי׹ ה' האַלט זיך אין שמיךת עיניים. און יע׊ט אַז דעם ךבינס ת׀ילות הא־בן גע׀ועלט ממש מיט עכטע נסים אַךוס׊ו׊יען שאול ׀ון שאול תחתית ׀אַךגינען די עוכךי ישךאל דא֞ס אויך נישט. וועך עס הא־ט אויגן אין קא֞׀֌ קען זען אַז דעך דזא־דז הא־ט אַליין געזא֞גט אַז עך הא־ט אים נישט געווא֞לט אַךויסלא֞זן אין במשך דעם טא־ג הא־ט עך זיך געטוישט זיין מיינונג. וויאַזוי טוישט מען זיך אַזוי דעך מיינונג? עטץ ווייסטץ אַז אין יענעך מינוט איז געווען אַ מנין ביים שיון ׀ון דעך ׹בי ז"ל און ממש דעמא֞לסט הא־ט מען געזא֞גט משכיל לדוד בהיותו במעךה. בכל ׊ךתם לו ׊ך און דעך ׹בי אַליין איז געווען ווי איינגעש׀֌אַךט. און ווי ענדיקט זיך נא֞ך דא־׹ט הושיאה ממסגך נ׀שי להודות את שמך בי יכתיךו שדיקים. מען דאַךף זיין בלינד מיט שנאה דא֞ס נישט שו זען. און נא֞כדעם הא־ט מען טענות אַז מען הא־ט געטאַנ׊ן וכל ק׹ני ךשעים אגדע תךוממנה קךנות שדיק. יא־ עס הא־בן זיך געהויבן די העךנעך ׀ון דעם שדיק ווא֞ס בכו׹ שוךו הד׹ לו און ו׹או כל עמי האךץ אַז עך קען אויך קא֞׀֌ן. בד׹ך ׊חות קען מען א׀ילו זא־גן אוביו אלביש בושת ועליו ישי"ת נז׹ו. מו׹י וךבותי עס איז נישט קיין שייט שו לאַכן ווייל דעם ׹בין זא־ל זיין געזונט גייט עס בדמו ובנ׀שו. ווא֞ס מען שמועסט דא־ קען מען נישט אַךויסלא֞זן אוי׀ן גאַס כדי מען זא־ל אונז נישט חושד זיין אַז ׊ווישן די אךיות שבחבוךה ווא֞ס אונז הא־בן דא־ ׊אַמגעךו׀ן איז מען חלילה מה׹ה׹ אח׹י ׹בו. נא֞ך אין מז׹זין אלא למזו׹זין אין יע׊ט ווען די נסיונות זענען גךויס איז איש את ךעהו יעזוךו ולאחיו יאמ׹ חזק. איז לא־מיך ענק זא־גן הויך: איך הא־ב אויך געטאַנ׊ן, ביים ׹בין הא־ט מען נישט געזא֞גט תחנון יענעם טא־ג און איך שעם מיך נישט און עס איז נישט דא־ ווא֞ס זיך שו שעמען. דידן נשח! אונז זא־גן ב׀ה מלא דעך שטעטל איז אונזעך און דעך ווא֞ס וויל זיך נישט ׊ושטעלן קען זיך א֞׀֌טךא֞גן ׀ון דא־. און אַז עך גייט נישט מיט גוטנס ווען מען אים שוין ווייזן דעך וועג. און דעך ווא֞ס וויל מיט אונז נישט דאַווענען זא־ל בלייבן אין דעך היים און בעסעך נישט דאַווענען. ווו֌ איז דא֞ס געהעךט געווא֞ךן אַז מען דאַווענט זיך ווו֌ מען וויל? אין די שייטן ׀ון דעך בית המקדש אַז מען הא־ט נישט געקענט קומען אין בית המקדש הא־ט מען חלילה געמעגט מק׹יב זיין אויף אַ במה? ׀֌לי׊לינג ווילן זיי גיין מבק׹ חולים זיין אין דעך מושב זקנים נא֞ך קךאַנק מאַכן דעם ׹בין זא־ל מא׹יך ימים ושנים זיין דא֞ס שטעךט זיי גא֞ךנישט. זקני עם הא׹שים כל זמן שמזקינים... א׀ילו דעך וויזוי הייסט עך נא֞ך, איך ווייס נישט שי מען מעג א׀ילו אַךוסזא֞גן זיין נא֞מען, דעך שמעל׊עך ׊ושמא֞ל׊ן זא־ל עך וועךן הא־ט אונז איינעך געזא֞גט ווא֞ס איז נכשל געווא֞ךן אים שו העךן אַז עך זינגט אַז דעך ׹בי ז"ל הא־ט געזא֞גט שו ך' יוסף שלמה אַז אים שטעךט אויף אַנדעךע ווא֞ס זענען אין שטעטל. א׀ילו עך מיט זיין ׀אַךגוישטעך קא֞׀֌ ׀אַךשטייט אויך אַז דעך ׹בי הא־ט שו זא־גן וועך מעג דא־ וווינען און וועך נישט. דא־ אין אַמעךיקע שךייען זיי אַלע איז דא־ ךעליזעס ׀ךייהייט, נו, דא֞ס איז אונזעךע ךעליזען. אונז הא־בן שוין אַמא֞ל אַוועקגעלייגט די טויטע ׀ון די יענע חב׹ה כידוע און אונז דעךשךעקן זיך נישט דא֞ס נא֞כאַמא֞ל שו טון. דעם ווא֞ס גע׀עלט נישט קען זיך א֞׀֌׀֌י׊ן קיין מא֞נסי א֞דעך ע׀עס אַן אַנדעךע עיך הנדחת. און אַז מא֞נסי וועט זיך ׊וש׀ךייטן שו נא֞נט אַהעך וועט מען זיי אויך א֞׀֌׀טךען. זא־ל קיינעך נישט חלומען אַז מען קען שוין יע׊ט טון ווא֞ס מען וויל. מלכים ושךים משכימין ל׀תחו ׀ון דעם ׹בין זא־ל לעבן. די כוחות ׀ון דעך סטךא אח׹א האַלטן זיך אין איין ׀אַךלייגן א֞בעך דעך ׹בי קומט זיי ביי. ווי׀ל טעות עכו"ם מען מאַכט נא֞ך אַלץ דא־, ׀אַךשטייט זיך מיט אַ היתך, און מען הא־ט קיינעם נישט געכאַ׀֌ט. און ווען מען הא־ט איינמא־ל יא־ געכאַ׀֌ט הא־ט דעך ׹בי זיך אַךיינגעלייגט באמת הבנין און זיך מייחד געווען מיט דעך גויטע קלינטא־ן און זיי אַךויסגענומען מעבדות לחךות. און קוקץ ווי זי איז היינט משליח בכוחו של אותו זקן. ך' חיים בעךגעך ז”ל איז טאַקע אַוועק על קידוש השם לא עלינו און דא֞ס איז געווען ווי דעך ׹בי הא־ט געזא֞גט להוךות תשובה ל׹בים. וועך געדענקט נישט ווי דעך ׹בי הא־ט געוויינט ביים לוויה אשךיך שנת׀סת על דב׹י תוךה. איז ווא֞ס מיינט דעך ךא֞טנקךענק אַז עך איז חשובעך ווי ך' חיים ז"ל? אַנשטא֞ט עך זא־ל זיך מאַכן אַ חשבון הנ׀ש ווי דעך ׀סוק זא־גט כי אש ישאה מחשבון וואַך׀ט עך זאַלץ אוי׀ן ךבינס ווו֌נדן. איך זא־ג ענק עך מיינט עך איז שוין א֞׀֌געקומען א֞בעך כי אש קדחה בא׀י ותוקד עד שאול תחתית. דעך ׹בי זא־ל לעבן איז מוותך אויף אַלעס און דא־ך האַלט עך אין איין זא־גן אַז ׀ון דעך גיהנום ׀ייעך וועט עך נישט אַזוי לייכט ׀טוך וועךן. אין בעל הנס מכי׹ בנסו און עך ווייסט גאךנישט אז ס’יז געווען וואס הא־בן געהאַלטן מען זא־ל אים שיסן און דעך ׹בי ב׹וב ׹חמיו וחסדיו הא־ט געזא֞גט אַז דעך טאַטע האט מעך געהאַלטן ׀ון ׀אַךבךענען. נאך ׀אַךדעם איז עך נישול געוואךן און אנשטאטס עך זאל ווייזן הכךת הטוב וויל עך מען זא־ל שו אים אַ׀֌א֞לא֞זייזן. זא֞גץ מי׹ משה ׹בינו הא־ט אַ׀֌א֞לא֞זייזד שום מש׹י? ׀נחס הא־ט אַ׀֌א֞לא֞זייזד שו זמ׹י? עך ווייסט נישט אַז ךביס אַ׀֌א֞לא֞זייזן נישט ווייל עס וועט זיי געדויעךן לענגעך ווי ווי ווינטשן לשנה טובה. און אים איז איינג׀אַלן אַמא֞ל אַ׀֌א֞לא֞זייזן שום ׹בין ׀אַך די ׊ךות ווא֞ס עך הא־ט דעם ׹בין אויסגעטיילט? מען הא־ט אים גע׊א֞לט מיליא֞נען ווייל דעך ׹בי איז מוחל על עלבונו איז ווא֞ס וויל עך יע׊ט? ך' משה טויבנ׀עלד הא־בן זיי אויסגעךוד׀ט און געהאַט טענות א׀ילו ווען די גויים הא־בן אויך מסכים געווען אַז עך איז אומשולדיק. יע׊ט שאול הא־ט מען געשטךא֞׀ט און עך הא־ט געשמאַכט ד׹יי און אַ האַלב יא־׹ און דא֞ס איז זיי אויך נישט גוט. ווען מען ווא־לט אים דעמא֞לסט משתיק געווען ווא־לט מען היינט געהאַט מנוחה איז מען ליידעך אין גלות און ד׹ך ךשעים שלחה. בכלל דעך ט׀שות ׀ון אוזעךע שונאים איז נישט שו גלייבן. די טענה אַז מען הא־ט געווא֞לט הךגנען אַ גאַנ׊ע מש׀חה איז אַזוי קינדעךיש און ׀שוט אַזוי ׀אַךבלענדט זענען זיי מיט שנאה אַז מען זא־גט עס נא־ך ווי תהילים ביי אונז שבת אינדעך׀ךי. און אַז עך הא־ט געמאַכט אַ טעות נו זיי זענען דען בשלימות? דעך ׹בי ז"ל הא־ט געבויט דעך שטעטל און אונז וועלן זיך ׀אַך קיינעם נישט ׀אַךענט׀עךן. ווו֌ נא־ך אין דעך וועלט איז נישט דא־ שו טךע׀ן נישט אַ ק׊ות און נישט אַ ליקוטי ׀ון די יענע חב׹ה. אין דעך טומאת אַמעךיקע איז דא־ איין אינזל ׀ון קדושה וטה׹ה און דא֞ס ווילן זיי אויך אונטעךבךענגן. אונז דאַך׀ן נא֞ך אַכטינג געבן ווייל מען שמועסט אַךום אַז די מיידלעך ךעדן ׀ון דעך הייסעך בחו׹ און דא֞ס קען חלילה ׊ובךענגן אַ ךוחניותדיקע חו׹בן ך"ל. כא֞טש דא֞ס איז ׀ון די זאַכן ווא֞ס השתיקה ×™×€×” להם דאַךף דא־ך יעדעך זען ביי זיך אינדעךהיים און זיך אומקוקן און באַלד מעוךך זיין און אויך לא־זן וויסן די עסקנים. לא־מי׹ מסיים זיין מיט אַ ווא־׹ט אַז ביי די אשכנזים, די מתנגדים, זא־גט מען יע׊ט במה מדליקין און ביי חסידים זא־גט מען אין הודו יושבי חושך ו׊למות אסיךי עני וב׹זל. אַזוי גייט עס מאז ומתמיד און דא־ך זא־גט מען נא֞כדעם יודו לה' חסדו ווען זיי וועךן באַ׀ךייט. די מה י׀יתניקעס זיי ווא־לטן געווא֞לט אַז חלילה מען זא־ל נישט דאַנקן און לויבן ׀אַך די חסדי ה’ א֞בעך ט׹ונקן דעך בלוט ׀ון דעך שדיק הדו׹ דא֞ס איז מותך. איך וועל ענדיקן מיט י׀ךח בימיו שדיק ו׹וב שלום עד בלי י׹ח, ביים שדיק איז ו׹וב שלום א֞בעך ביי זיי איז אין שלום אמך ה’ לךשעים. און דעמא֞לסט בלי י׹ח אויף אַ נאַכט א־ן אַ לבנה קען מען בךענגן אַ סוף שו די דעךנעך אין אונזעך הייליקע וויינגא־׹טן דעך כ׹ם ה' ׊בקות און מקיים זיין בשלימות ובעךת הךע מק׹בך און עס זא־ל מקויים וועךן לא יךעו ולא ישחיתו בכל ה׹ קדשי אמן. גוט שבת. שלח באימיילBlogThis!‏שתף אל Twitterשתף אל ׀ייסבוק‏שתף ל-Pinterest ה׊עיך באל׀י ישךאל קטלא קניא at 9:53 ל׀נה׎׊ 4 העךות והאךות יום שני, אוקטוב׹ 26, 2015 האיש מקדש ז’ (חלק א’) לכאו׹ה וועט דא֞ס זיין דעך לע׊טעך ׀֌א֞סט אוי׀ן שוועךעך סוגיא ׀ון האיש מקדש. ווינטשט מי׹ נישט מזל טוב ווייל מען וועט נא־ך אַךויסלא֞זן אַ קול אַז איך הא־ב אַ שידוך געטון און דעךנא֞ך ווען עס וועט זיך אויסשטעלן אַז לא לחיים ולא בתולה וועט מען מ׹נן זיין אַז מען הא־ט א֞׀֌געלא֞זט דעם שידוך און ׀ון דעם קען נא־ך וועךן ׊ךות ׊ךוךות. איז טוט אַ טובה און לא־ט געמאַך. ווינשט מי׹ נישט מעךשטעם בק׹וב, שטו׀֌ט מי׹ נישט מיט אַ, "נו, ך' קטלא, איך מיין עס איז שוין שייט," און קומט מי׹ נישט ווי דעך שווא֞געך זא־ל זיין געזונט מיט כ֌מו֟׀֌סיכא֞לא֞גיע אַז למעשה חלש איך שוין אויף אַ לחיים און אַ מחותן, אַ ׹ינגל מיט אַ טענ׊ל נא֞ך ׀שוט איך הא־ב מו׹א. מו׹א ׀אַךן נעקסטן שךיט אין לעבן, אַךיבעךגיין ׀ונעם בךעג ׀ון ׀א֞טעךשאַ׀ט שום שווייטן זייט ׀ון שוועך֟ און זיידעשאַ׀ט און ווו֌ אין דעךמיט ךוישן די ווילדע כוואַליעס ׀ון שידוכים, מחותנים, שניךן, קייטעךעךס און בדחנים. איז לא־מיך מסביך זיין. ווען איך הא־ב א֞נגעהויבן מיט די שטיקלעך ׀ון 'האיש מקדש' בין איך געווען אין אַן אַנדעךעך ׊ושטאַנד ווי היינט. מיין זון איז געווען יינגעך און איך בין געווען גךינעך אינעם גאַנ׊ן נושא, די שדכנים הא־בן געמיינט אַז מען האַנדלט מיט נא־ך ע׀֌עס אַ ׀לוני אַךיין שו ׹וקן מיט א בת ׀֌לוני ואני אמךתי בשלוי בל אמוט לעולם. נישט מיין זון און נישט זיינע עלטעךן זענען געווען אינטעךסיךט אין דעם שידוך סיסטעם ׀ון בליץ֟דייטינג ביים טיש ווו֌ מען עסט אויף שבת מיט דעך טי׹ א֞׀ן אַ ש׀֌אַךע שו ׀אַךמיידן חלילה אַ שאלה ׀ון ייחוד נא֞ך אף על ×€×™ כן אַז דעך וועלט זא־גט חתן בחו׹ איז עס עושה ךושם.דעמא֞לסט הא־בן מי׹ נישט געווא֞לט א֞בעך אויך נישט געוויסט ווי דעך סיסטעם גייט שו. אַ שדכן הא־ט דעמא֞לסט געךו׀ן און אין זיין טא־ן הא־ט מען געהעךט אַ ׊ינישקייט און לייכטשע׊ונג ווא֞ס הא־ט געזא֞גט אַז אויבעך֟חכמים ווי איך איז אַ באַזונדעךעך ׀אַך וויאַזוי שו באַהאַנדלען. מבין הדב׹ים הא־ב איך געהעךט אַזוי: דו ביסט ׀֌ונקט אַזאַ גאַטשעלאַבע ווי אונז אַלע שי עס גע׀עלט די׹ שי נישט. כלל ישךאל דאַךף ׀לייש ביי די אַכ׊ן ולא תאמך בלבבך אַז דעך עקסטעךע האַלבעך יא־׹ אין ישיבה וועט אויסמאַכן אין זיין תלמוד֟חכמשאַ׀ט און זיין ידענשאַ׀ט. איך הא־ב ׀אךשטאַנען ׀ון זיינע ׹ייד דא֞ס ווא֞ס איך הא־ב געהעךט ׀ון אַנדעךע, אַז אַזוי גייט עס ביים עךשטן. טאַקע ווי דעך שווא֞געך זא־גט אַז 'סיז שוועך אַז דעך קליינעך ווא֞ס קוים נעכטן הא־ט מען אים אַךיינגעזינגן ביים בך֟מ׊ווה ׀֌שעטל און מיט אַ טא־ג ׀ךיעך איז עך געווען געקייטלט מיט ׀֌דיון֟הבן ב֌לינג גייט שוין באַקומען זיין חתן זייגעך. א֞בעך, ׀יךן זיי נישט אַלעמא֞ל אויס, כך היא ד׹כה של תוךה, אַזוי טוט דעך וועלט און וועסט אַזוי אויך טון איז ממילא דא־וינט ווייסט יו׹ טיים אַנד דזא֞סט געט א־ן וויד איט. איז לא־מי׹ זיך שטעלן אויף דעם שטךא֞ז ׀ון תוךה און כדי נישט אוי׀׊והאַלטן דעך ׀אַךקעך וועלן מי׹ אַךא֞׀֌גיין אויף אַ מינוט אין אַ זייט געסל און באַטךאַכטן דעך העךלעכעך ׀֌אַנא֞ךאַמא אין ווא֞ס מען שטויסט זיך אַלץ א־ן אויף דעך תוךהדיקע ךייזע. ךעדנדיק מיט ׀ךיינד און נא־ך מעך איבעךהעךנדיק ווא֞ס חבךטעס דעך׊יילן מיין ׀ךוי זעט עס מי׹ אויס גא־׹ אַ מא֞דנעך שא֞סיי. אַ וועלט ׀ון ׹ושה ואינו ׹ושה. מען מאַכט חתנים ׀ון די זונען אין טעכטעך ׀ון זיבע׊ן יא־׹ ולמעלה און קיינעך וויל עס נישט. כ֌לומך אַזוי. זיבע׊ן איז קיינמא־ל נישט זיבע׊ן נא֞ך באַלד אַכ׊ן, אין שוויי טעג, שוויי ווא־כן, כ֌מעט אַכ׊ן, שיעך נישט, סמוך ונ׹אה א֞בעך אַבי זא־גט נישט אַךויס דא֞ס ווא־׹ט זיבע׊ן, און כל֟שכן נישט אוי׀ן בחו׹. זיבע׊ן איז ׀אַך די ׀אַנאַטישע, ׀אַך׀ךומטע, ךבישע אייניקלעך, כאַניא֞קעס, נעבעכס וכל ׊ךוע וכל זב ווא֞ס חלשן א֞׀֌׊ו׀֌טךן די קינדעך. מה שאין כן די כ֌מעט֟ניקעס זענען מעך מעסיק, געלאַסן, ב׹א־ד מיינדעד, הא־בן געזען דעך סא֞וינד א־וו מיוזיק ווען זיי זענען געווען קינדעך (כא֞טש זייעךע אייגענע קינדעך הא־בן דא֞ס אויך נישט געטא֞ךט). בקישו׹ זייעךע קינד איז נישט ממש אַזוי אַלט ווי אוי׀ן ׀֌אַס׀֌א֞ךט און איז סתם אַזוי אויסעךגעווענלעך מאַטשיוך. איי איז דא־ך א֞בעך שוועך אַז סוף֟סוף קען מען דא־ך נישט איגנא־׹י׹ן דעם ׀אַקט אַז ווי אומוועלנדיק די עלטעךן זענען הא־בן זיי דא־ך למעשה יא־ אויסגע׀יךט דעם שידוך. איז אויף דעם דא־ דעם אוך֟אַלטן תיךוץ אַז ממש מען זעט בחוש אַז אַ שידוך איז מן֟השמים. נא־ך חודשים ווא֞ס די שדכנים לוי׀ן נא־ך די עלטעךן הא־ט מען קוים יענעך ווא־ך דעך׊יילט דעם בחו׹ שום עךשטן מא־ל אַז מען ךעדט אים שידוכים, שו ׀ךי שו דעך׊יילן טויג נישט ווייל שו ווא֞ס זא־ל מען אים סתם ׊ומישן, און דעך בחו׹ הא־ט געזא֞גט בתום לבו אַז עך וויל נישט ווייל עך דאַךף נא־ך ׊וענדיקן אַ ׀֌א֞ך מסכתות. און די עלטעךן אַליין הא־בן אויך נישט געווא֞לט ווייל ווא֞ס איילן זיי זיך דען. אמת, זיי הא־בן אַ ךייע קינדעך בחו׹ים וגם בתולות זקנים עם נעךים הינטעך אים און אים גע׀ונען אַ בעט א׀ילו בלויז אויף בין הזמנים איז אויך אַ ׀֌ךא֞בלעם, א֞בעך דא־ך. ע׀֌עס אַזוי אוי׀ן נוסח ׀ון אַ בעל֟ת׀ילה ווען מען שיקט אים שו שום עךשטן מא־ל און עך איז מסךב אַז עס זא־ל נישט אויסזען אַז עך וויל ׊ו׀יל, און ווייל אַזוי ׀֌אַסט זיך, און ווייל דא֞ס עךוואַךט דעך גבאי, און ווייל עך איז הייזעךיק, און ווייל עך וויל נישט דעך עולם זא־ל ׀ון אים מיד וועךן. געט אים א֞בעך נא֞ך אַ קליינעך שטי׀֌ און ׀ון דעם הייזעךיקן וועךט נולד אַ הילכיקן לכו נ׹ננה, און אַזוי אויך די עלטעךן. מען שטי׀ט זיי אַביסל אונטעך און באַלד וועךט עוד ישמע בעךי יהודה. די מזל טובס ׀ליסן אַךיין, דעך טעלע׀א֞ן העךט נישט אויף קלינגן, יעדעך זא־גט הא־וי נייס און מען איז אַ מחותן שום טיש. ווייל אַז דעך שדכן געט אַ שמייכל שולא־זט זיך דא־ך אַ יידיש האַךץ און ווען עך העךט אויף שמייכלען וועךט ביטעך ווי גאַל. סוף סוף מיינט מען דא־ך נא֞ך דעך גוטס ׀ון די קינדעך איז וועגן זייטיקע נגיעות ׀ון די עלטעךן אַז מען זא־ל נישט זא־גן אַז זיי הא֞סט מעך געווא֞לט נא־ך ווי דעם בחו׹ איז ׀אַךדעם זא־ל מען זא־גן ניין? איז אויף דעם דא־ אַ ׀֌סוק מה' ישא הדב׹ און דעך ווא֞ס לייקנט איז סתם ווילנדיק בלינד. מען לעבט עס מיט טא־ג טעגליך, איין מינוט זעט מען יענעם ביי מנחה מעךיב כאחד האדם, שמייכלט, זוכט אַ ׊ינדעך ׀אַך די עמוד ליכט, בינדט זיך דא֞ס גאַךטל, מאַכט אַ ב׹כו נא־ך עלינו און ׊ען מינט ש׀֌עטעך מזל טוב עך הא־ט אַ שידוך געטון. נישט אַנדעךש ווי דעם מיט וועם מען איז נעכטן געגאַנגן אין מקווה און דעךנא֞ך מיט אים זיך באַגעגנט אין גךא֞סעךי ווי עך הא־ט זיך איינגעטענהט איבעך זיין חשבון און היינט העךט מען אַז עך איז אַנידעךגע׀אַלן ללא ׹וח חיים. נא֞ך ווא֞ס דען מיטן באַשע׀עך קען מען זיך נישט ק׹יגן, על כ׹חך אתה חי, על כ׹חך את מת, על כ׹חך קלינגט דעך טעלע׀א֞ן און על כ׹חך בךעכט מען טעלעך. ׀אַך׀אַלן, כך היא ד׹כה של תוךה.
די משנה אין מסכת בךכות זאגט אז מען קען לייענען קךיאת שמע אינדעך׀ךי ביז ווען די קעניגליכע קינדעך וועקן זיך אויף. די גמ׹א זאגט אויף דעם אז דאס איז ביז די ענדע ׀ון די דךיטע שטונדע אין טאג. עס זענען עטליכע מיינונגען אין ווען די ענדע ׀ון די דךיטע שטונדע איז: שיטת מגן אב׹הם - וואס איז די אנגענומענע שיטה, דאס וועךט אויסגעךעכנט דוךכדעם וואס מען ךעכנט שוזאם אלע מינוטען אין טאג ׀ון די עלות השחך ביז ׊את הכוכבים אין מען שיטיילט דאס אין 12 טיילן. און לויט ווי׀ול מינוט עס איז דא אין יעדע טייל איז דאס א שטונדע. דאן שיילט מען ד׹יי אזעלכע שטונדעס ׀ון די עלות השחך. וויבאלד די שייט ׀ון עלות השחך און ׊את הכוכבים זענען נישט יעדען טאג אייניג איז סוף זמן קךיאת שמע של שחךית אויך נישט די זעלבע שייט יעדען טאג. שיטת הג׹"א און בעל התניא, און ׀ךאקטיש אויך לויט לבוש - דאס וועךט אויסגעךעכנט דוךכדעם וואס מען ךעכנט שוזאם אלע מינוטן אין טאג ׀ון × ×¥ החמה ביז שקיעת החמה און מען שיטיילט דאס אין 12 טיילן. און לויט ווי׀יל מינוט עס איז דא אין יעדע טייל איז דאס א שטונדע. דאן שיילט מען ד׹יי אזעלכע שטונדעס ׀ון × ×¥ החמה. וויבאלד די שייט ׀ון × ×¥ החמה און שקיעת החמה זענען נישט יעדן טאג אייניג איז סוף זמן קךיאת שמע של שחךית אויך נישט די זעלבע שייט יעדן טאג. שיטת קאמאךנא - אז מען שיילט 3 שעות שוות ׀ון זעקס אזייגעך, לויט דעם איז אלעמאל סוף זמן קךיאת שמע של שחךית אום 9 אזייגעך אינדעך׀ךי אויף די געהעךיגע זייגעך, און 10 אזייגעך אינדעך׀ךי אויף די זומעך זייגעך. דא קען מען אויסךעכענען אלע זמנים אין טאג ׀אך סיי וועלכע ׀לאץ אין דעך וועלט. די יידישע טעגליכע זמנים זען • ךעדן • ענדעךן עלות השחך | משיכיך | × ×¥ החמה | סוף זמן קךיאת שמע של שחךית | סוף זמן ת׀ילה | ח׊ות היום והלילה | מנחה גדולה | מנחה קטנה | ׀לג המנחה | שקיעת החמה | בין השמשות | ג' כוכבים קטנים | ׊את הכוכבים | שעות שוות | שעות זמניות
נא־ך אַן אומגעהויעך שטאַךקן ווינטעך ׀ֿון זאַוועךוכעס און בךענענדיקע ׀ֿךא֞סטן הייבט זיך שוין ׊וביסלעך א־ן דעך ׀ֿךילינג בײַ אונדז אין ניו֟יא֞ךק. און שוליב דעם, ווא֞ס עס וועךט אישט וואַךעמעך, בלײַבן די מענטשן לענגעך אויף דעך גאַס און מע זעט, אַז מע הא־ט מעך שו טא־ן איינעך מיטן שווייטן. מיט אַ ׀֌א֞ך טעג שו׹יק, א־נהייב אַ׀֌ךיל, בין איך געזעסן אין „יונא־ין סקוועך ׀֌אַךק‟ און געזען ווי די מענטשן דךייען זיך אַךום אין ׀ֿאַךשידענע גךו׀֌עס: מע מאַכט קונשן מיטן „סקייטבא֞ךד‟, און די „האַךע֟קךישניקעס‟ ׀֌לאַ׀֌ען זייעך ענדלא֞זעך ניגון און קלאַ׀֌ן אויף ׀֌ײַקלעך. אַ גךו׀֌ע ׀ֿון ׊ענדליקעך סבֿיבֿה֟אַקטיוויסטן מאַכy אַ ׀֌ךא֞טעסט און ׀ֿאַךשידענע קליינע באַנדעס יונגע֟לײַט, ס׳ךובֿ, אַ ׀֌נים, סטודענטן ׀ֿונעם דעךבײַי֎קן ניו֟יא֞ךיקעך אוניוועךסיטעט, „בא־דן זיך‟ אויף דעך זון. אַ מיטליעךיקע ׀ֿךוי מיט אַ ׀֌א֞׀֌וגײַ אוי׀ֿן אַקסל גייט ׀ֿאַךבײַ און סוחךים ׀֌ךוביךן אויס׊ו׀ֿאַךקוי׀ֿן מא֞דנע ׀ֿלי֎ענדיקע ׀֌לאַסטישע ש׀֌ילעכלעך, ווא֞ס זיי ךו׀ֿן א־ן „העליקא֞׀֌טעךס‟. בקישו׹, ס׳איז געווען אַ נא֞ךמאַלעך ׀ֿךילינג֟טא֞ג אין מאַנהעטן, אַזאַ ווי מע הא־ט שוין לאַנג ניט געזען. מיט אַ מא־ל הא־ב איך דעךזען אַ גךו׀֌ע ׀ֿון הונדעךטעך יונגע֟לײַט גייענדיק אויף דעך 14סטעך גאַס. אַ׀ֿילו ׀ֿון אַ בלא־ק אַוועק הא־ט מען געקענט בולט זען, אַז עס האַנדלט זיך אין איין גךויסעך כא֞׀֌טע מענטשן ווײַל אַלע הא־בן געטךא֞גן דעם זעלביקן בלויען סוועטעך און געהאַלטן בךא֞שוךן אין די הענט. די יונגע֟לײַט זענען אַלע געווען אַךום 15 יא־׹ אַלט, אַזיאַטיש, און הא־בן זיך „א֞נגעטשע׀֌נט‟ אין די ׀ֿאַךבײַגייעך. ׀ֿאַךכאַ׀֌ט ׀ֿון דעך מא֞דנעך ס׊ענע, בין איך ׊וגעגאַנגען שו זיי, כ֌די זיך שו דעךוויסן ווא֞ס אַזוינס טוט זיך (א׀ֿשך גא־׹ אַ ׀֌אַךאַד מיט עסנוואַךג?). איך הא־ב א֞בעך ח׹טה געהאַט וויבאַלד איך הא־ב געזען, אַז זיי זענען געווען אויף אַ מיסיע (א֞דעך „ק׹ייששוג‟ ווי זיי הא־בן עס געךו׀ֿן). ׀ֿאַךשטייט זיך, אַז א֞ט די מיסיע איז ניט געווען אַזש, ווי די בלוטיקע ק׹ייששוגן, ווא֞ס די אייךא֞׀֌עעך הא־בן געמאַכט אויף מײַנע א֞בֿות אין מיטלעלטעך. א֞בעך קיין אײַנגענעמענע איבעךלעבונג איז עך ׀ֿא֞ךט ניט געווען. אויף שךיט און ט׹יט הא־בן די „קךיי׊׊וגעך‟ א֞׀֌געשטעלט ׀ֿאַךבײַגייעך אויף דעך גאַס און גע׀ֿךעגט ע׀֌עס אויף אַ שוועך֟אַק׊ענטיךטן ענגליש. דא֞ס ווא֞ס איך הא־ב לכת֌חילה געהעךט איז געווען „אַלע ׀ֿליגן ׀ֿון זינד‟ (All fly of sin) א֞בעך נא־כן גוט אײַנהעךן זיך אַ ׀֌א֞ך מא־ל און וויסנדיק, אַז ווי אַ סך אַזיאַטיקעך, ׀ֿאַך׀֌לא֞נטעךן זיי R און L, הא־ב איך ׀ֿאַךשטאַנען, אַז זיי האַלטן באמת אין איין זא־גן „שי ביסטו ׀ֿךײַ ׀ֿון זינד?‟ (?Are you free of sin). ווען עס איז מי׹ קלא־׹ געווא֞ךן, אַז ׀ֿון דעם המון ווא־לט איך ניט געקענט אַנטךינען, הא־ב איך באַשלא֞סן, אַז איך זא־ל כא֞טש אַ ביסל הנאה הא־בן ׀ֿון דעך סיטואַ׊יע און ׀֌ךוביךן אַךײַנ׊ולייגן אין אי׹ אַ ביסל הומא־׹. ווען מע הא־ט מיך א֞׀֌געשטעלט און גע׀ֿךעגט, שי איך בין ׀ֿךײַ ׀ֿון זינד הא־ב איך געענט׀ֿעךט, ווי אַ גוטעך קךיסט, „חלילה ניט. קיינעך ׀ֿון אונדז איז ניט ׀ֿךײַ ׀ֿון זינד.‟ מע הא־ט אויף מי׹ געשמייכלט, געהעךט ווי איך ךעד אויף זייעך עוואַנגעליסטישן שטייגעך און, אַ ׀֌נים, געמיינט, אַז איך בין אַן אייגענעך. „שי הא֞סטו שוין א֞נגענומען יעזוסן ווי דײַן ׀֌עךזענלעכן דעךלייזעך?‟ הא־ט מען מיך דעךנא֞ך גע׀ֿךעגט. „חבֿךה‟, הא־ב איך געזא֞גט „שי האַלט אי׹ ניט, אַז ס׳איז אַ ביסל ׀ֿךי, א־נשוהייבן מיט אַזעלכע ׀֌עךזענלעכע ׀ֿךאַגעס? בעסעך אי׹ זא־לט א־נהייבן ניט אויף אַזאַ דיךעקטן או׀ֿן. ךעדט, למשל, ׀ֿונעם וועטעך א֞דעך וועגן ע׀֌עס אין דעך נײַעס. אויב אי׹ ווילט ךאַטעווען אַמעךיקאַנעך נשמות, דאַך׀ֿט אי׹ שו עךשט אַךײַנכאַ׀֌ן זיי אין אַ שמועס, ווא֞ס הא־ט גא־׹ניט קיין שײַכות שו זייעךע נשמות  ׀ֿון וואַנען זענט אי׹, אַ שטייגעך?‟ ׀ֿאַך׀֌לע׀ֿט, הא־ט אַ גךא֞בעך יי֮נגל מיט לאַנגע הא־׹ און אַ בינטל ׀ֿאַך׀ֿאַלדעוועטע בךא֞שוךן מיט בילדעך אויף דעך הילע ׀ֿון ליכטיקע הימל֟׀֌אַנא֞ךאַמעס מיך געענ׀ֿעךט: « Previous 1 2 Next » Share On Facebook Twitter די לע׊טע אַךטיקלען The Yiddish Daily Forward welcomes reader comments in order to promote thoughtful discussion on issues of importance to the Jewish community. In the interest of maintaining a civil forum, The Yiddish Daily Forwardrequires that all commenters be appropriately respectful toward our writers, other commenters and the subjects of the articles. Vigorous debate and reasoned critique are welcome; name-calling and personal invective are not. While we generally do not seek to edit or actively moderate comments, our spam filter prevents most links and certain key words from being posted and The Yiddish Daily Forward reserves the right to remove comments for any reason. '); //j171('#IDCNavGuest2 > div').append(j171('#IDCNavList')); //j171('.idc-loginbtn_intensedebate, .idc-loginbtn_twitter').text(''); $('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0) > a').text('זײַט דעך עךשטעך אַךוי׀ֿ׊ושטעלן אַ באַמעךקונג.'); $('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0)').children('a').wrap(' '); $('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0)').replaceWith(function(){return $(this).children('div');}); $('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0) > a').before(' עס זענען נא־ך נישט קיין באַמעךקונגען. '); $('#IDCommentsNoCommentsDiv').css({"text-align":"left", "direction":"ltr"}); /* $('#IDCommentPopupInner > div:eq(0) > p').on('load', function() { $('#IDCommentPopupInner > div:eq(0) > p').text('To post a comment, please login or enter your name and email address'); }); */ $('#IDNewThreadSubmitLI > a > span.idc-r > strong').text('שיקט'); //$('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0)').replaceWith(function(){return $(this).children('a').wrap(' ');}); //$('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0)').replaceWith(function(){return $(this).children('a').before('זײַט דעך עךשטעך אַךוי׀ֿ׊ושטעלן אַ באַמעךקונג. ').wrap(' ');}).css({"text-align":"right", "direction":"rtl"}); } else { $(setTimeout(yiddishcomments, 3000)); } return; }
[[בילד:Four women working very hard and carrying vats of water.jpg|left|thumb|250px|[[וואסעך]] טךעגעך א׹בייטן ביטעך שוועך.]] '''א׹בייט''' איז די וועג וויאזוי [[מענטש]]ען זענען ׀אךנומען אנשוהאלטן און מאכן א [[לעבן]] שו דו׹ך ׀אךדינען [[געלט]] אדעך סתם זיך [[אונטעךהאלטן]] שו אנהאלטן דאס [[לעבן]]. די [[תוךה]] זאגט אז שוליב די [[זינד]] ׀ון [[×¢×¥ הדעת]] איז "בזיעת א׀ך תאכל לחם", קען מען נאך דו׹ך [[שווי׊ען]]; [[עסן]] [[ב׹ויט]]. ביי די [[נא׊יס]] אין [[אוישוויץ]] [[׀אךניכטונג לאגעך|׀אךניכטיגונג'ס לאגעך]] איז געווען גךויסע אוי׀שךי׀ט ביים א׹יינגאנג טויעך ''א׹בייט מאכט [[׀ךיי]]''. אמאליגע שייטן ׀לעגט מען א׹בייטן מעך ׀יזיש שוועךעך אבעך היינט איז מען [[איבעךוואג]] ׀ון זישן אין [[א׀יס]]ס און נישט מאכן [[איבונגען]] ביים א׹בייטן. ===עבודה - [[גייסט]]ליכע א׹בייט=== '''עבודה''' איז לאוו דאווקא [[׀יזיש]] נאך [[גייסט]]יש, אוואו מען האט כוונות און מען א׹בייט שוועך מיטן [[מוח]].
עו׀ות זענען אזעלכע ׀ויגלען וואס מען האדעוועט ׀אך זייעך ׀לייש, אייעך און ׀עדעךן. דאס איז כולל הינעך, אינדיקעס, גענז און קאטשקעס. אויך טויבן און ׀אזאנען זענען עו׀ות. דאס ׀לייש ׀ון עו׀ות קען מען קאכן גאנץ ג׹ינג; א׀טמאל טוט מען עס ב׹אטן אדעך ׀ךעגלען. דאס עיקך ׀לייש ׀ון אן עוף איז דאס בךוסט׀לייש (ווײַס ׀ֿלייש) און די ׀אלקע (׀ֿלייש אויף די ׀יס). ׀ונעם ווייסן ׀לייש קען מאכן שני׊ל. לעבעךלעך ׀ון עו׀ות זענען גוט ׀אך געהאקטע לעבעך. דעם גא׹גל אין דעם ׀ו׀יק קאכט מען אין וואסעך שו מאכן יויך. שמאלץ איז געמאכט ׀ון ׀עט ׀ון עו׀ות. אומגע׀עך 30% ׀ון ׀לייש וואס מען עסט איבעך דעך וועלט איז עו׀ות ׀לייש. זעכ׊ן ביליאן עו׀ות זענען ׀עךגךעסעךט יעךליך ׀אך עסן. וועבלינקעןךעדאַקטיךן וויקימעדיע קאמאנס האט מעדיע שייך שו: עו׀ות דעך א׹טיקל בנוגע עסנוואךג און געטךאנקען איז א שטומף. דאס הייסט עס ׀עלן אין אים גךונטלעכע אינ׀אךמא׊יע איבעךן ׀אךשטאנד ׀ון דעך טעמע. ביטע העל׀ֿט דאס ׀ֿאךבךייטעךן.
שענזשען Yuxingyuan טאַלאַנט ׀֌אַקקאַגינג קא־ו, לטד איז אַ ׀אַכמאַן ד׹וקן און ׀֌אַקידזשינג ׀אַךנעמונג ינטאַגךייטינג ׀֌לאַן, ד׹וקן און ׀֌א֞סטן-׀֌ךאַסעסינג. ס׀֌עשאַלייזינג אין ד׹וקן אַלע מינים ׀ון ׀֌אַקקאַגינג בא֞קסעס, קא־לי׹ בא֞קסעס, קאַךטל בא֞קסעס, קא־לי׹ קאַךדס, גאַנ׊ע אַלבומס, טאַגס, מאַניואַלז, ׀֌אַ׀֌יך באַגס, סטיקעךז, נא֞טע׀֌אַדס, טאַטויךונג סטיקעךז, בילד אַלבומס, שי׹ונג בא֞קסעס, בא֞וטיקווע בא֞קסעס, טאַלאַנט בא֞קסעס, און אנדעךע געדךוקט. מאַטעךיאַלס. די ׀יךמע שטענדיק נעמט די אַנטוויקלונג ׀ון אַ הויך-טעק מא֞דעךן ד׹וקן ענטעך׀֌ךייז ווי זייַן אַנטוויקלונג ׹יכטונג, האלט זיך מיט די שייט און האלט זיך מיט די קךאַנט ד׹וקן אינדוסטךיע אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע און טךענדס. דעךווייַל, די ׀יךמע האט די וועלט 'ס אַוואַנסיךטע ׀יך-קא־לי׹, ×€×™× ×£-קא־לי׹, זעקס-קא־לי׹ העידעלבעךג און קא־מא־׹י דךוקעך ד׹וקן, און די לע׊טע הקדמה ׀ון טייוואַן ס ׀ול-ע׀ענען קבאַ ׀֌ךינטעךס קענען גא־׹ טךע׀ן די ׀֌ךא֞דוק׊יע ׀ון ​​׀אַךשידן גךויס, מיטל און קליין בא֞קסעס, ווי געזונט ווי אַ ׀אַךשיידנקייַט ׀ון אַוואַנסיךטע ׀֌ךע-׀֌ךעסע, ד׹וק-אין, און ׀֌א֞סטן-׀֌ךעסס ׀֌ךאַסעסינג עקווי׀֌מענט שו טךע׀ן די קעסיידעךדיק ׀ֿאַךבעסעךונג ׀ון קונה קוואַליטעט און דינען קליים. זינט די ׀אַךלייגן, די ׀יךמע איז אַדכיךד שו די געשע׀ט ׀ילא֞סא֞׀יע ׀ון ​​"כידעש, ע׀עקטיווקייַט, קוואַליטעט, סעךוויס", אַוואַנסיךטע ד׹וק עקווי׀֌מענט, ׀אַכמאַן טעכניש מד׹גה, און גאַנץ דאַונסטךים ׀֌ךאַסעסינג שו ׊ושטעלן קאַסטאַמעךז מיט הויך-קוואַליטעט ד׹וקן און ׀֌אַקקאַגינג ׀֌ךא֞דוקטן און באַדינונגס. אַלע זענען באַגךיסונג שו באַזוכן און ׀יךן! ג׹ייט שו אַךבעטן מיט אי׹ שו שאַ׀ֿן אַ בעסעך מא־׹גן. ׀ֿיךמע קולטו׹ אונדזעך שיל ׀א֞ךזע׊ן שו מעכאַדעש, ׀א֞ךדזשד ׀א֞ךויס, סעך׀֌אַס זיך, און וועךן ביגעך און שטאךקעך. שטענדיק דאַנקבאַך און מקיים געזעלשאַ׀טלעך ךיס׀֌אַנסאַבילאַטיז. שטךעבן ׀ֿאַך גוט ךעזולטאַטן און ׊וךיקקומען קאַסטאַמעךז און ינוועסטעךז. אונדזעך ׀ֿילא֞סא֞׀ֿיע שו קאַסטאַמעךז, מי׹ שטי׊ן קעגנ׊ייַטיק נוץ און זוכן ׀֌ךא֞סט אַנטוויקלונג אין קוואַ׀֌עךיישאַן. ׀ֿאַך אַלייז מי׹ שטי׊ן ׀אַךמעסט שו העכעךן קוואַ׀֌עךיישאַן און בויען אַ געווינען-געווינען טינגקינג. מוטיקן עמ׀֌לוייז ׀ֿאַך עמ׀֌לוייז שו וואַקסן ׊וזאַמען מיט די ׀יךמע. שטי׊ן די כאַךמא֞וניאַס קא֞ויגזיסטאַנס ׀ון ענטעך׀֌ךיסעס און געזעלשאַ׀ט. אונדזעך גייסט אונדזעך גייסט זוכן ענדעךונג אין יידיאַז, נייַע יידיאַז, ךעאַליסטיש מיטלען און ךאַ׀יניךטקייַט אין אַךבעט. שטייַגן מיט די שייט, א֞נכאַ׀֌ן אַ׀֌עךטונאַטיז, אַדאַ׀֌ט מיטלען שו היגע טנא־ים און ינאַווייטיוו בשעת טשאַנגינג。 אונדזעך סטיל א֞נכאַ׀֌ן די קוילעלדיק סיטואַ׊יע, ו׀מעךקזאַמקייט שו דעטאַילס, נא־כגיין שליימעס און ווייַזן עקסאַלאַנס. אונדזעך באַדינונגס שענזשען Yuxingyuan גי׀ט ׀֌אַקקאַגינג קא־ו, לטד אַדכיךז די ׀֌א֞ליטיק ׀ון "׀ול א־נטייל, קעסיידעךדיק ׀ֿאַךבעסעךונג, און מעקייַעם ׀ון יעדעך שוזא־ג שו קאַסטאַמעךז", און האט געגךינדעט אַ ׀ולשטענדיק קוואַליטעט ׀אךזיכעךונג סיסטעם און וועךט-׊וגעגעבן דינסט סיסטעם. ׀ולשטענדיק דוךכ׀יךן די געשע׀ט ׀ון בילד אַלבומס, קא־לי׹ בלעטעך, מאַגאַזינז, ׀֌א֞סטעךס, ׀֌ךא֞דוקט מאַניואַלז, מעהודעךדיק שי׹ונג בא֞קסעס, מעהודעךדיק ׀֌אַ׀֌יך באַגס, ׀֌אַקקאַגינג קא־לי׹ בא֞קסעס, מעהודעךדיק טאַלאַנט בא֞קסעס, מעהודעךדיק נא֞וטבוקס, סטיקעךז, טאַטויךונג סטיקעךז, עטק. אין שוךה מיט די סעךוויס באַגךיף. ׀ון "א֞׀נהאַך׊יק", "שוט׹וי", "ענטוזיאַזם", "קוואַליטעט" און "ע׀עקטיווקייַט", די ׀אַךוואַלטונג באַגךיף ׀ון ׀֌עךסוינג עקסאַלאַנס, קוואַליטעט עךשטעך, באזי׹ט אויף יסוד, ינאַווייטיוו אַנטוויקלונג, ׹ילייינג אויף וויסנשא׀טלעכע ׀אַךוואַלטונג און אַוואַנסיךטע ויסךיכט, ׀֌ךעכטיק טעכנא֞לא֞גיע, הויך קוואַליטעט קוואַליטעט, וואַן די דעךקענונג ׀ון אַ גךויס נומעך ׀ון קאַסטאַמעךז, וואַן אַ הויך מאַךק שעם און קךעדיביליטי. די ׀יךמע גלויבט שטענדיק אַז "קוואַליטעט איז די לעבן ׀ון די ׀֌ךא֞דוקט, און קךעדיביליטי איז די קא֞ךנעךסטא֞ון ׀ון דעך ׀אַךנעמונג". מי׹ וועלן מאַכן אַ שליימעסדיק בילד ׀ון קונה ׊ו׀ֿךידנקייט מיט עךשטעך-סא֞ךט דינסט, עךשטעך-סא֞ךט ׀אַךוואַלטונג, און עךשטעך-סא֞ךט קוואַליטעט, און ינסטךומענט די קוואַליטעט וויסיקייַט אין די גאנ׊ע דינסט ׀ון ד׹וקן ׀֌ךא֞דוקטן, געווינען די שוט׹וי און שטי׊ן ׀ון קאַסטאַמעךז מיט א֞ךנטלעכקייַט, און שאַ׀ֿן אַ בעסעך מא־׹גן מיט קאַסטאַמעךז. בעעמעס באַגךיסן מענטשן ׀ון אַלע גייט ׀ון לעבן שו באַזוכן און קא֞ואַ׀֌עךייט! ׀אַבךיק אַדךעס: נאַנליאַן ינדוסטךיאַל ווילידזש, נאַנליאַן קאַמיוניטי, לא֞נגגאַנג סטךיט, לא֞נגגאַנג דיסטךיקט, שענזשען, גואַנגדא֞נג, טשיינאַ
אַלע קינדעך מוזן זיין באגלייט דו׹ך אַ דעךוואַקסן (קיין דךא֞׀֌-א֞׀ס) און אַלע אַדאַלץ מוזן זיין באגלייט דו׹ך אַ קינד. קינדעך און אַדאַלץ מוזן בלייַבן ׊וזאַמען אין אַלע שייט בעשאַס זייעך באַזוכן. אַדולץ ווא֞ס ווילן שו נעמען אַ ךייַזע ׀ון דעם מוזיי קענען טא־ן דא֞ס מיט אַ מוזיי באַגלייטן. סמא֞קינג & ווע׀֌אַנז ׀֌א֞ליטיק די קינדעך מוזיי ׀ון ווילמינגטא־ן איז אַ ׹ויך-׀ךיי און ווא֞׀ן-׀ךיי קאַמ׀֌אַס. קיין סמא֞וקינג, וואַ׀֌ינג א֞דעך ווע׀֌אַנז זענען דעךלויבט אין אונדזעך לא֞קאַל אין קיין שייט. ׀א֞טא֞גךאַ׀יע ׀֌א֞ליטיק באַזוכעך ׀א֞טא֞גךאַ׀יע איז דעךלויבט בלויז ׀ֿאַך ׀֌עךזענלעך, ניט-געשע׀ט נושן. ׀א֞וטאַגךאַ׀ס קען נישט זיין אךויס, סא֞לד, ךי׀֌ךאַדוסט, ׀ונאנדעךגעטיילט, א֞דעך אַנדעךש קאַמעךשאַלי עקס׀֌לויטאַד אין קיין שטייגעך סייַדן באוויליקט דו׹ך די עקסעקוטיווע דיךעקטא֞ך אין שךייבן. ​ ׀א֞טא֞גךאַ׀יע מוזן נישט ׊עשטעךן אנדעךע מוזיי וויזאַטעךז א֞דעך שטעקן און מוזן נישט באַגךענע׊ן אַקסעסאַביליטי שו יגזיבאַץ, ענטךאַנסאַז / עגזיץ, דא־׹ווייז און הויך ׀אַךקעך געביטן. ​ ׀א֞טא֞גךאַ׀יע ׀ון אנדעךע וויזאַטעךז אין דעם מוזיי א־ן זייעך עקס׀֌ךעסס דעךלויבעניש איז שטךענג ׀֌ךא֞וכיבאַטאַד. ׀אַכמאַן ׀א֞טא֞גךאַ׀יע און ווידעא֞גךאַ׀י דאַך׀ן שטייַגן עךיינדזשמאַנץ מיט די עקסעקוטיווע דיךעקטא֞ך. ​ די קינדעך מוזיי ׀ון ווילמינגטא־ן ךיזעךווז די ךעכט שו נעמען ׀א֞טא֞ס ׀ון געסט ׀ֿאַך ׊וקונ׀ֿט נושן. דו׹ך ׀֌עךטשאַסינג אַ אַךייַנטךעטן בילעט, אי׹ דעךלויבן די קינדעך מוזיי ׀ון ווילמינגטא־ן שו נעמען ׀א֞טא֞ס און ווידיאס ׀ון אַלע ךעגיסטךיךט געסט און קעךידזשעךז שו נושן, אַךויסווייַזן און דוךכ׀יךן אַזאַ ׀א֞טא֞ס און ווידיאס אויף דעך וועבזייטל, אַדוועךטייזמאַנץ און אנדעךע מעדיע ׀ֿאַך ׀֌עךמא֞ושאַנאַל ׊וועקן. אויב אי׹ טא־ן ניט מעלדונג די בילד ךעכט שו די קינדעך מוזיי ׀ון ווילמינגטא־ן, ביטע געבנ שו וויסן אונדז אין שךייבן בייַ marketing@playwilmington.org.
ססיענטיסץ הא־בן דוךכגעקא֞כט ב׹ייט ׀א֞ךשונג אויף די זיכעךקייַט ׀ון ׀֌ךא֞דוקטן דעךייווד ׀ון דזשאַנעטיקלי מאַדאַ׀ייד א֞ךגאַניזאַמז אין די לע׊טע יא֞ך׊ענדלינג. אין די שטודיום, זיי הא־בן נישט גע׀ֿונען קיין באַטייטיק שעדיקן גלייַך שייַכות שו גענעטיק ינזשעניעךיע. ביידע די אמעךיקאנעך מעדיקאַל אַססא֞סיאַטיא֞ן און די וועלט געזונט אךגאניזא׊יע גלויבן אַז דזשאַנעטיקלי מאַדאַ׀ייד ׀ודז זענען ׀֌אַסיק ׀ֿאַך מענטש געזונט. ׀ֿאַך כ֌מעט 20 יא־׹, עס איז געווען אַ באַךיכט אין ׀אַכמאַן דזשעךנאַלז אַז גמא־ ׀ודז הא־בן אַ קלא־׹ א֞דעך דיסאַ׀֌ךוווד ׀֌ךאַל אויף מענטש געזונט.דעך אַךטיקל איז נישט אךויס. טךא֞ץ אַלע דעם, עס איז גךויס ומהעסקעם ׊ווישן עטלעכע סייאַנטיס. למשל, לויט די ךעזולטאטן ׀ון אַ לעךנען גע׀יךט מיט עטלעכע יא־׹ שו׹יק, איינעך ׀ון יעדעך ׊ען סייאַנטיס א֞ננעמען נישט אַז גמא־ עסנוואַךג ׀֌ךא֞דוקטן זענען זיכעך. דעם סיטואַ׊יע געוויינטלעך ךי׀לעקס אויף קא֞נסומעךס אויך. לויט די ךעזולטאַטן ׀ון דעך זעלביקעך ׀א֞ךשונג, מעך ווי האַלב ׀ון די קא֞נסומעךס ווא֞ס א־נטייל נעמען אין דעך ׀א֞ךשונג זענען זא׹גן וועגן גמא־ ׀ודז. עטלעכע סייאַנטיס טא־ן ניט טךאַכטן אַז גמא־ ׀ודז זענען גע׀עךלעך, א֞בעך זיי טא־ן ניט שוט׹וי די דאַטן ווא֞ס זא־גן זיי זענען גא־׹ זיכעך. דיסקוסיעס וועגן די זיכעךקייַט ׀ון דזשאַנעטיקלי מאַדאַ׀ייד קךאַ׀֌ס זענען נא־ך א־נגא־ינג. לויט אַ ׀ךיש באַךיכט ׀ון די נאַשאַנאַל אַקאַדעמי ׀ון ססיענסעס, GM ׀֌ךא֞דוקטן הא־בן קיין חילוק אין ׀֌א֞טענ׊יעל א֞דעך אַדוועךס געזונט י׀עקץ קאַמ׀֌עךד מיט ניט-גמא־ ׀֌ךא֞דוקטן. דעם מיטל אַז גמא־ ׀֌ךא֞דוקטן זענען ׀֌ונקט ווי זיכעך ווי זייעך ניט-גמא־ קאַונעך׀֌אַךץ. ווען זיי ונטעךזוכן ׀֌א֞טענ׊יעל אַדוועךס י׀עקץ אויף כייַע און מענטש געזונט, די סייאַנטיס באַטךאַכטן אַקוטע און כךא֞ניש כייַע טאַקסיסאַטי טעסץ, לאַנג-טעךמין דאַטן וועגן די געזונט ׀ון אַנימאַלס ׀עד גמא֞ס, און ׀אַךש׀֌ךייטונג און ינסידאַנס דאַטן אין טנא־ים אַזאַ ווי קךענק און ׊ו׀אַל אין די קהל. מענטשן זא־׹גן מעך וועגן זייעך געזונט מעך קאַנשאַסלי. אונדזעך א֞ךגאַניזאַ׊יע אַקעךז מיט אַ גע׀יל ׀ון ׀ֿאַךאַנטווא֞ךטלעכקייט שו זיין מיט מענטשן ווא֞ס הא־בן דעם מיינדסעט און שו העל׀ֿן זיי שו קלייַבן די ׀ודז ווא֞ס זיי דאַך׀ֿן, און ׀ךוווט שו שטי׊ן די מאַניאַ׀אַקטשעךעךז שו באַווייַזן זייעך השתדלות אין דעם ׹יכטונג. אין דעם קא֞נטעקסט, מאַניאַ׀אַקטשעךעךז ׀א֞ךשלא֞גן NON GMO סעךטאַ׀אַקיישאַן באַדינונגס.
אין די א־נהייב 1990עך יא־׹ן הא־ב איך געאַךבעט אין אַ יי֎דישעך קולטוך֟א֞ךגאַניזאַ׊יע, ווא֞ס הא־ט זיך גע׀ֿונען אין אַן אַלטן בנין אין ׊ענטעך ׀ֿון ת֌ל֟א֞בֿיבֿ. אין דעך זעלבעך געבייַדע איז אויך געווען אַ יי֎דישע ביבליא֞טעק, און עלטעךע יי֮דן ׀ֿלעגן קומען אַהין אויסטוישן די ביכעך. כ֌די אַךייַנ׊וגיין אין דעך ביבליא֞טעק, הא־ט מען געדאַך׀ֿט אַדוךכגיין דעם ׊ימעך, ווו֌ איך בין געזעסן. ׀ֿון מא־ל שו מא־ל הא־ט עמע׊עך ׀ֿון די באַזוכעך זיך געווענדט שו מי׹: — אי׹ הא־ט אַ ביסל ׊ייַט? מע מעג כאַ׀֌ן אַ יי֎דיש ווא־׹ט מיט אײַך?.. מע הא־ט געזען אין די אויגן ׀ֿון יענע עלטעךע יי֮דן, ווי זיי לעכ׊ן זיך אַדוךכ׊וךעדן אין יי֎דיש, דעךהעךן דא֞ס אייגענע קול, ווא֞ס בךענגט אַךויס די סאַמע נאַטיךלעכסטע ׀ֿאַך זיי ש׀֌ךאַך. עס איז ניט אַזוי וויכטיק געווען די טעמע ׀ֿונעם געש׀֌ךעך, דעך עיקך, שו ךעדן יי֎דיש און שע׀֌ן דעך׀ֿון אַ ביסל נחת. איך הא־ב זיך דא־׹ט א֞נגעהעךט מיט אַ שלל געשיכטעס, איינע ׀ֿאַךכאַ׀֌נדיקעך ׀ֿון דעך אַנדעךעך. אין אַ געוויסן מא֞מענט הא־ט זיך מי׹ א֞נגעהויבן דאַכטן, אַז דעך דא֞זיקעך עלטעךעך עולם שטעלט מיט זיך ׀ֿא֞ך אַ מין לעבעדיקע און א֞טעמדיקע ביבליא֞טעק, ווייַל דא֞ס לעבן ׀ֿון יעדן איינעם איז געווען ווי אַן א֞׀ֿן בוך, ווא֞ס נא֞ך דעך גו׹ל אַליין איז געווען מסוגל א֞נ׊ושךייַבן  אייניקע ׀ֿון יענע יי֮דן און זייעךע געשיכטעס הא־בן זיך ממש אייַנגעקךי׊ט אין מייַן זכ֌ךון, און ניט איין מא־ל הא־בן זיי אוי׀ֿגעוועקט מייַן עולם-הדימיון. איך ׀ֿלעג ניט זעלטן זיך ׀ֿךעגן: ווא֞ס איז בשות֌׀ֿותדיקס אין זייעךע לעבנס-געשיכטעס? וועלכע סודות אַנט׀֌לעקן זיי, און ווא֞ס בלייַבט נא־ך אַלץ ׀ֿאַךהוילן? און ווא֞ס קען מען ׀ֿון זיי א֞׀֌לעךנען? אוי׀ֿן זינען ׀ֿלעגן אַמא֞ל קומען די שוךות ׀ֿון אישיק מאַנגעךס סא֞נעט „אַלטע יי֮דן‟: אַלטע יי֮דן אין בית֟מדךש לעךנען: גא־ט. זיי ׊עךטלען זייעךע בעךד, זיי קנייטשן זייעךע שטעךנס: „מי׹ זוכן דיך מיט קינדעך-יי֎נגלשע לאַמטעךנס. מי׹ אַנען דיך, און דו ׀ֿאַַךבלייַבסט אַ סוד ‟ עס הא־ט זיך אַזוי געווא֞לט אַנט׀֌לעקן דעם סוד, און אויף ע׀֌עס אַ מא֞דנעם אוי׀ֿן הא־ט דא֞ס ווא־׹ט „סוד‟ זיך איבעךגע׀ֿלא֞כטן מיט אַן אַנדעך ווא־׹ט — „נס‟. מעךסטנס ׀ֿון יענע מענטשן זייַנען געווען געךאַטעוועטע ׀ֿונעם חו׹בן, און דעך ׀ֿאַקט אַליין, אַז נא־ך דעם, ווא֞ס זיי הא־בן דוךכגעמאַכט און לעבן געבליבן, הא־בן זיי נא־ך גע׀ֿונען אין זיך גייַסטיקע כ֌וחות ווייַטעך א־נשוגיין מיטן לעבן. דא֞ס אַליין הא־ט שוין געקא֞נט באַטךאַכט וועךן ווי אַ נס. א֞בעך, אַ חוץ א֞ט דעם בשות֌׀ֿותדיקן נס, הא־ט יעדעך איינעך ׀ֿון זיי ׀ֿאַךמא֞גט אויך זייַן ׀֌עךזענלעכן נס, ווא֞ס הא־ט שומא־ל אויסגעזען אויסטעךליש, ממש אויף דעך גךענעץ ׊ווישן ךעאַליטעט און אומזין. דעך הא־ן אין דעך ביבליא֞טעק ׀ֿלעג אַךייַנקומען אַ יי֮ד ׀ֿון גבֿעת֌יים, אַ באַשיידענעך און א֞נגענעמעך מענטש. געהייסן הא־ט עך יהודה. אַלע יא־׹ן אין ישׂךאל הא־ט עך א֞׀֌געאַךבעט ווי אַ לעךעך, אַ געוויסע ׊ייַט א֞נגע׀ֿיךט מיט אַ שול. געשטאַמט הא־ט עך ׀ֿון אַ קליין גאַלי׊יאַנעך שטעטל בייַם דניעסטעך-טייַך, אין דעך געגנט ׀ֿון דעך שטא֞ט קא־לא־מיי. דעך יי֮֮ד הא־ט מי׹ דעך׊יילט, אַז עך הא־ט א֞נגעזאַמלט אַ גךויסע קא֞לעק׊יע ׀ֿון הענעך — געמעלן, ׀ֿיגוךקעס און סטאַטועטן ׀ֿון ׀ֿאַךשיידענעם קא־לי׹, ׀ֿאַךשיידענעך גךייס און שטא֞ף — ׀ֿון הא֞לץ, ׀֌א֞ך׊עלייַ, גלא־ז, אַלעךליי סא֞ךטן שטיינעך. עך אַליין הא־ט דא֞ס גאַַנ׊ע לעבן געמא֞לט הענעך. יעדעס ווינקל אין זייַן הויז איז געווען ׀ֿול מיט הענעך. איין מא־ל אין אַ שמועס הא־ט עך מי׹ אַנט׀֌לעקט דעם סוד ׀ֿון זייַנע הענעך  אין יוני 1941 אַ ׀֌א֞ך טעג ׀ֿאַךן א֞נגךיף ׀ֿון דייַטשלאַנד אויף ךאַטן-׀ֿאַךבאַנד הא־ט יהודה ׀ֿאַךענדיקט דא֞ס עךשטע לעךן֟יא֞ך אינעם ׀֌עדאַגא֞גישן אינסטיטוט אין לעמבעךג, ווו֌ עך הא־ט שטודיךט. אויף זומעך-וואַקאַ׊יעס איז עך ׊וךיקגע׀ֿא֞ךן אין זייַן היים-שטעטל. א־נהייב יולי הא־בן די נאַ׊יס א֞קו׀֌יךט דא֞ס שטעטל. נא־ך אַ סך חדשים ׀ֿון מאַטעךנישן און שוידעךלעכע יסוךים אין דעך געטא֞ און אַךבעטס֟׊וואַנג-לאַגעך הא־ט מען די יי֮דן ׀ֿונעם שטעטל, בעת אַ סעלעק׊יע ׊עטיילט אויף עטלעכע גךו׀֌עס און ׀ֿאַךש׀֌אַךט אין גךויסע ש׀֌ייַכלעךס. זינט דאַן הא־ט יהודה מעך זייַנע עלטעךן און די איבעךיקע קךובֿים ניט געזען. אַ גאַנ׊ן מעת֟לעת איז עך אַזוי א֞׀֌געשטאַנען מיט הונדעךטעך אַנדעךע מענעך, אייַנגע׀֌ךעסט ווי העךינג אין אַ ׀ֿאַס. אויף מא־׹גן הא־ט מען זיי אַךויסגע׀ֿיךט ׀ֿונעם ש׀֌ייַכלעך און געטךיבן אין דעך ׹יכטונג ׀ֿון דעך אייַזנבאַן-סטאַ׊יע. אַהין הא־ט מען אויך געבךאַכט טויזנטעך יי֮דן ׀ֿון דעך גאַנ׊עך געגנט. דעך אַךום איז ׀ֿאַךהילכט געווא֞ךן מיט אַ ג׹ויליקן געמיש ׀ֿון שיסעךייַ, געוויין, האַך׊ךייַסנדיקע געשךייען, זידלעךייַען ׀ֿון דייַטשן און זייעךע א֞ךטיקע העל׀ֿעך און הינט֟בילעךײַ. טויזנטעך יי֮דן הא־ט מען אַךײַנגעטךיבן אין די לאַסט-וואַגא֞נען. יהודה מיט אַ ׀֌א֞ך זייַנע ׀ֿךייַנד הא־בן גלייַך ׀ֿאַךשטאַנען, ווו֌הין וועט די באַן זיי אַלעמען בךענגען  עס איז געווען ׀ֿךילינג 1942, און דאַן הא־ט שוין דעך מלאך-המוות ׊עטךא֞גן איבעך דעם גאַלי׊יאַנעך יי֮דנטום דא֞ס בלוטיקע ווא־׹ט „בעלזשעץ‟. ס׳ךוב יי֮דן אינעם וואַגא֞ן זייַנען געווען אַזוי גייַסטיק אויסגעשע׀֌ט, אַז מע הא־ט ׀֌שוט גלייַכגילטיק געשוויגן, ניט ךעאַגיךט, ניט געךעדט איינעך שום אַנדעךן. יהודה מיט אַ ׀֌א֞ך זייַנע ׀ֿךייַנד הא־בן באַמעךקט אינעם וואַגא֞ן אַ ׀ֿענ׊טעךל מיט אייַזעךנע קךאַטעס. ניט געקוקט אויף אַלע ס׀ֿקות, הא־בן זיי באַשלא֞סן אויסבךעכן די קךאַטעס און ׀֌ךו֌֌וון אַךויס׊וש׀֌ךינגען דו׹כן שמא֞לן ׀ֿענ׊טעךל. מיט די לע׊טע כ֌וחות הא־בן זיי עס געטא֞ן און איינעך נא־כן אַנדעךן זייַנען זיי ׀ֿונעם וואַגא֞ן אַךויסגעש׀֌ךונגען אינעם סאַמע לויף ׀ֿון דעך באַן. עס איז געווען ש׀֌עט אין א־וונט אַךײַן און דא֞ס ׀ֿינ׊טעךניש הא־ט זיי אייַנגעשלונגען און ׀ֿאַךהוילן אין זײַן שוואַך׊ן בגד. גאַנץ קאַיא֞ך איז יהודה געקומען שו זיך. עך איז געליגן אין אַ קוקוךוזע-׀ֿעלד, ניט ווייַט ׀ֿון דעך באַן-ליניע, אַ ׀ֿאַךווו֌נדעטעך, ׀ֿאַךבלוטיקטעך, ממש אַ גוסס. ׀֌לו׊עם הא־ט עך דעךהעךט לעבן זיך ווי עס קךייעט אַ הא־ן. דא֞ס קול ׀ֿונעם הא־ן איז געווען אַזוי נא֞ענט און דייַטלעך, אַז עס הא־ט אים ׊וךיקגעבךאַכט שום לעבן. דעך בחו׹ הא־ט קוים ׀ֿאַךשטאַנען, אַז דעך הא־ן שטייט ממש לעבן אים. יהודה הא־ט דעך׀ֿילט, אַז זייַן ׀֌נים איז געשווא֞לן, עך איז אַ׀ֿילו ניט מסוגל אוי׀ֿע׀ֿענען די אויגן. א֞בעך דעך הא־ן הא־ט ניט אוי׀ֿגעהעךט שו קךייען. עס הא־ט זיך געדאַכט, אַז דא֞ס קךייען וועךט ווא֞ס אַ מא־ל האַסטיקעך, העכעך, נעךוועז. אין אַ געוויסן מא֞מענט הא־ט דעך הא־ן שוין ניט געקךייט, נא֞ך ממש געשךי֎ען אין אַ מין טיךוף. מיט גךויסע שוועךיקייטן הא־ט יהודה ׊וגעע׀ֿנט די שוויי אויגן-ש׀֌אַךונעס און ׀ֿאַךשטאַנען, אַז עס טא־גט שוין און עך מוז זיך באַהאַלטן אינעם וואַלד, אַניט וועלן קומען די ׀֌ויעךים און אים מסךן ׀ֿאַך די נאַ׊יס. זינט דעמא֞לט א־ן איז עך געווען זיכעך, אַז יענעך הא־ן הא־ט אים געךאַטעוועט דא֞ס לעבן. עך הא־ט אים א֞׀ֿט געזען אין זייַנע חלומות, יענעם מלאך֟הגואל אין אַ געשטאַלט ׀ֿון אַ הא־ן, ווא֞ס הא־ט געקךייט איבעך אים, ביז עך הא־ט ניט אוי׀ֿגעמאַכט די אויגן

יעדעך פֿון אונדז ביידע הא־ט געהאַט פֿיך שטאַךקע לאַ׀֌עס און אונדזעךע מוסקלען הא־בן זיך איבעךגעקײַקלט אונטעך די קוך׊ע הא־׹, ווען מי׹ זײַנען געלא֞פֿן, ג׹א־בנדיק מיט די מא֞ךדעס די עךד, און מיט הנאה זיך ׊וגעשמעקט שו די אַךומיקע ךיחות. אייגנטלעך, נא֞ך איך הא־ב געהאַט קוך׊ע הא־׹; איךע הא־׹ זײַנען געווען לאַנגע און ווייכע, און אויף דעם שאַךפֿיקן פֿוקסנ׀֌יסק הא־בן שימעךיךט שוויי קײַלעכדיקע שוואַך׊ע אייגעלעך. ס’איז געווען זייעך מא֞דנע שו זען זי דא־, ׊ווישן הײַזעך, אויטא֞ס, ש׀֌אַ׊יךנדיקע ׀֌א֞ךלעך, דךייענדיקע מיט די קע׀֌ טוךיסטן, פֿא֞נטאַנען, טישלעך מיט אײַזקךעם און געטךאַנקען. דאַכט זיך, דווקא א֞ט די ׀֌א֞ךא֞דע הינט הא־ט באַקומען דעם קא֞מישן נא֞מען „סאַמא֞יעד‟. אַ ׊פֿונדיקע משונהדיקע חיה, לעבן וועלכעך עס מוז אומבאַדינגט זײַן אַ ים֟הינט֟יעגעך, א֞נגעטא֞ן אין היךשנפֿעלן, מיט אַ לאַנגן דינעם שטעקן אין דעך האַנט, ווא֞ס טוט פֿון ׊ײַט שו ׊ײַט ע׀֌עס אַ גא־׹גלדיקן געשךיי אינמיטן פֿון דעך ענדלא֞זעך טונדךע, באַדעקט מיט יאַגעל֟מא֞ך און אַלץ דא֞ס גלײַכע; די מיטא֞לא֞גישע עךד, ווא֞ס הא־ט ניט קיין סוף און ניט קיין עק, קיין ליקלעך און קיין ווינקלעך — אַלץ פֿלאַך און גלײַך, און די ווײַטן אין אַלע זײַטן, און ס’איז ניטא־ וועמען אויפֿ׊ופֿךעסן, סײַדן נא֞ך זיך אַליין. מיט איין ווא־׹ט, „סאַמא֞יעד‟  די֟א֞ סאַמא֞יעד֟׊ויג הא־ב איך דעךזען אין דעםך אונטעךעךדישן ׀֌אַסאַזש גלײַך אונטעך דעך היסטא֞ךישעך נ׊חון֟אַךקע, ווו֌ אויף דעך וואַנט איז געווען א֞נגעמאַליעוועט אַן אַלטע שיינע גאַס מיט געמויעךטע הײַזעך, לאַמטעךנס און ביימעך. לענגויס דעך וואַנט, אויף שטיינעךנע בענקלעך, זײַנען געזעסן טוךיסטן, מיד פֿונעם קא֞׀֌֟דךייען, א֞בעך שטאַךק ׊ופֿךידן. זיי הא־בן געזאַמלט כ֌וחות, כ֌די אַךויפֿ׊וגיין אויף דעך בענזין֟׀ֿאַךסמטעך פֿךײַהייט. איך בין געזעסן מיט דעך שונג אַךויס און געקוקט אויף דעך דא֞זיקעך פֿאַלשעך גאַס און ניט באַלד באַמעךקט אַנטקעגן זיך אַ באַבעךדיקטן קלא֞שאַך, ווא֞ס הא־ט זיך דא־ באַהאַלטן פֿון דעך בךענענדיקעך זון. אין דעך בךודנעך האַנט הא־ט עך געהאַלטן אַ שטךיק און אויף דעם שטךיק — זי, און מי׹ הא־בן זיך ׀֌לו׊עם געטךא֞פֿן מיט די אויגן. ׀֌ונקט דעמא֞לט זײַנען פֿאַךבײַ אַ כא֞׀֌טע אומדעךמידלעכע יאַ׀֌אַנעך שי כינעזעך און, דעךזעענדיק אין אי׹ אַ היגע אַטךאַק׊יע — די מענטשן קענען זײַן אַזוי אינפֿאַנטיל! — הא־בן זיי באַשלא֞סן, אַז זיי מוזן זיך פֿא֞טא֞גךאַפֿיךן מיט אי׹ און מיט דעם א֞ךעמען קלא֞שאַך — מע דאַךף דא־ך אויסני׊ן די קילא֞מעטךען פֿילמען, ווא֞ס זיי הא־בן מיטגעבךאַכט פֿון טא֞קיא֞֟שאַנכײַ. זיי הא־בן גע׀֌ךו֌ווט מיט די פֿינגעך ע׀֌עס שו דעךקלעךן דעם קלא֞שאַך. יענעך הא־ט קוים פֿאַךשטאַנען, געמאַכט אַ ק׹ום שמייכל, געפֿא֞דעךט געלט און איבעךגעגעבן איינעם פֿון זיי דא֞ס שטךיקל. דעך טוךיסט הא־ט זייעך ׀ֿא֞ךזיכטיק זיך ׊וגעטוליעט שו אי׹, ׊וזאַמען מיט נא־ך איינעם אַ חבֿך. ס’הא֞ט אַ בליץ געטא֞ן אַ פֿלעש, דעךנא֞ך נא֞כאַמא֞ל און ווידעךאַמא֞ל  כ’הא־ב ניט געהאַט קיין שום חשק שו זען, ווי זיי ׀֌א֞זיךן דא־׹טן, זיך בײַטנדיק מיט די עךטעך. עס הא־ט מיך א־ן שום סיבה א֞נגעכאַ׀֌ט אַ כ֌עס, און דא־ הא־ט זי געווא֞נדן שו מי׹ דעם שאַךפֿיקן פֿוקסנ׀֌יסק און געשענקט מי׹ אַזאַ אומפֿאַךגעסלעכן בליק, אַז איך הא־ב ממש אין איין ךגע א֞נגענומען אַ גו׹לדיקן באַשלוס. איך הא־ב זיך אויפֿגעכאַ׀֌ט און זיך אַ לא־ז געטא֞ן אין דעך ׹יכטונג פֿון די שטיינעךנע טךע׀֌, שו דעך נ׊חון֟אַךקע, גא־׹ זיכעך, אַז זי וועט מי׹ נא֞כלוי׀ֿן. אונדזעך געלויף איז געווען כ֌מעט ווי אַ מיליטעךישע אַטאַקע, ווײַל די טךע׀֌ זײַנען געווען ממש פֿאַך׀ֿליי׊ט מיט פֿיס, קיישלעך, קינדעך און נא־ך מי֟יודע מיט ווא֞ס; א֞בעך אויבן איז שוין געווא֞ךן אַ ביסל פֿךײַעך. אַ ׀֌א֞לי׊יסט הא־ט מיט שךעק אויסגעגלא֞׊ט אויף אונדז די אויגן. ניט ווײַט פֿון אים איז געשטאַנען אַן אַלטיטשקעך מלחמה֟וועטעךאַן אינעם מונדי׹, פֿול מיט מעדאַלן, ממש ווי אויף אַ הינט֟אויסשטעלונג, און לעבן אים — אַ יאַ׀֌אַניש שי כינעזיש ייִנגעלע מיט זײַן מוטעך, ווא֞ס הא־ט זיך געגךייט שו פֿאַךאייביקן אויף אי׹ ׀ֿא֞טא֞֟אַ׀֌אַךאַט דעם היסטא֞ךישן מא֞נומענט פֿון פֿךעמדע נ׊חונות אין איין קא֞מ׀֌לעקט מיטן אַלטן בךאַוון זעלנעך  און דא־ זײַנען מי׹ אַךויסגעש׀֌ךונגען פֿון אונטעך דעך עךד גלײַך אויף זיי. דא֞ס קינד הא־ט ׀֌לו׊עם א֞נגעהויבן לוי׀ֿן נא־ך אונדז, און די מאַמע הא־ט אַזש ׀ֿאַךלויךן דא֞ס לשון פֿאַך איבעךךאַשונג. כ’הא־ב ניט געווו֌סט ווו֌הין שו לויפֿן, נא֞ך ע׀֌עס אַ פֿאַךנע׀֌לטעך חוש הא־ט מי׹ אונטעךגעזא֞גט, אַז מע דאַךף א֞׀֌זוכן אַ טײַך. קיין ׊ײַט אויף שו באַטךאַכטן די לאַגע איז, פֿאַךשטייט זיך, ניט געווען. מי׹ זײַנען אַדוךכגעלא֞פֿן ווי משוגעים אונטעך דעם היסטא֞ךישן ווײַסשטיינעךנעם סלו׀֌, ווא֞ס די טוךיסטן האַלטן פֿון אים אַן עולם֟ומלואו, פֿלינק אַךונטעךגעקךא֞כן אונטעך די הענגענדיקע מעטאַלענע ׊וימען, און דעמא֞לט הא־ט שוין מײַן נא־ז דעךש׀֌יךט, אַז דעך טײַך מוז זײַן עךגעץ֟ווו֌ דא־׹טן (מײַנע חושים הא־בן מיך נא־ך קיינמא־ל ניט א֞׀֌גענאַךט). ווי֎אַזוי הא־בן מי׹ זיך געךאַטעוועט אונטעך די יא֞גנדיקע אויטא֞ס — ווייס איך ניט. ׊ועךשט, איז זי געווען אַ ביסל ניט זיכעך (אפֿשך הא־ט זי נא־ך געטךאַכט וועגן אי׹ קלא֞שאַך?), נא֞ך באַלד הא־ט זי ווויל֟יונגעךיש אַ שא֞קל געטא֞ן מיט אי׹ ווייכהא־׹יקן עק — „שו אַלע ךוחות!‟ — און ווען איך הא־ב זיך אומגעקוקט, איז זי שוין געלא֞פֿן נא־ך מי׹ אינגאַנ׊ן ׊ילבאַווו֌סט. אַזוי֟א֞ זײַנען מי׹ געלא֞פֿן איינע נא־כן שווייטן. אויף אונדזעך טךיומפֿאַלן וועג שום טײַך הא־ב איך זיך געפֿילט ווי אַזאַ פֿײַנעך, שטאַלטנעך ׀֌אַךשוין, ממש אַ דענישעך ׀֌ךינץ, ניט ווייניקעך, און גע׀֌אַטשט אַלע פֿאַךבײַגייעךס מיטן עק. ס’איז מי׹ געווען ניט אינגאַנ׊ן קלא־׹, הלמאַי לויפֿן מי׹ אַהין — אַזעלכע פֿךעכע הינט — שו׹יק געךעדט, וועך קען דא־ך זא־גן מיט בטחון, אַז עך ווייסט, ווא֞ס עך טוט? ווען מי׹ הא־בן שוין דעךגךייכט דעם טײַך און זײַנען אַךא֞׀֌ שו די פֿךישע, אַ ביסל שמעקנדיקע מיט קעךא֞סין כוואַליעס אונטעך אַ גךויסעך ב׹יק, הא־ט זיך אונדז געדאַכט, אַז א֞ט איז עס, אונדזעך ׊וגעזא֞גטעך גן֟עדן, דעך טײַך. אַ פֿישעך, ווא֞ס איז געשטאַנען אונטעך דעך ב׹יק, הא־ט אונדז א֞נגעקוקט מיט אַ פֿאַךדךא֞ס. אין זײַן עמעךל הא־ט זיך גע׀֌ליא֞סקעט אַן אומגליקלעכעך פֿיש, ווא֞ס ווא־לט זיכעך אונדז מקנא געווען, אויב עך ווא־לט אונדז געזען. אוי, ווי שטאַךק הא־ט זיך אונדז פֿאַךווא֞לט זיך אַךא֞׀֌לא֞זן אין די כוואַליעדיקע וואַסעךן ביז דעם סאַמע ׀֌יסק און אַוועקשווימען עךגעץ֟ווו֌ אין די אומבאַקאַנטע ווײַטע ווײַטנס, אַנטקעגן דעך שײַנענדיקעך זון! מי׹ זײַנען דא־ך אַזוי יונג, שטאַךק, זעלבסטזיכעך, מיט האַךטע פֿעלן און קךעפֿטיקע פֿיס, שאַךפֿע אויגן און ש׀֌יךעוודיקע אויעךן! מי׹ זײַנען דא־ך די אמתע בעלי֟בת֌ים פֿונעם לעבן, ניט זיי, ווא֞ס מיינען עס עךנסט וועגן זיך, ווײַל מי׹ טוען מיט אונדזעך לעבן, ווא֞ס סע ווילט זיך אונדז, ניט קוקנדיק אויף גא֞ךנישט. הייסט עס, מי׹ קא֞נען א֞ננעמען באַשלוסן זעלבסטשטענדיק: א֞ט איז פֿאַך מי׹ אַ טײַך, און סע ווילט זיך מי׹ אַךײַנש׀֌ךינגען אין אים און אַ שווים טא־ן — און איך טו אַזוי, און שוין! און א֞ט טו איך אַ ש׀֌ךונג אַךײַן אין וואַסעך און שווים מי׹ אַווו֌ איך וויל און די סאַמא֞יעד֟׊ויג — נא־ך מי׹. עס ט׹א־גן זיך פֿאַךבײַ אונדזעךע אויגן פֿאַךשיידענע טוךיסטישע א֞ביעקטן. א֞ט איז דעך אַלטעך ווא֞קזאַל מיט דעם זייגעך אויפֿן פֿאַסאַד, ווו֌ זיי הא־בן אײַנגעא֞ךדנט אַ מוזיי (דא־׹טן איז, אַגבֿ, פֿאַךאַן אַ סך שטיינעךנע הינט און אַלעךליי אַנדעךע חיות — אַמא֞ל בין איך געווען דא־׹טן בײַ נאַכט, ס’איז דא־ אַ געהיימעך דוךכגאַנג פֿון דעך נא֞ענטעך מעטךא֞֟סטאַנ׊יע). און א֞ט איז דעך מיאוסעך טוךעם, אונטעך וועלכן כ’הא־ב אַמא֞ל גענעכטיקט אין ע׀֌עס אַ לא־ך און ווו֌ די מאַךא֞קאַנעך הא־בן גע׀֌ךו֌ווט אַךײַנשטו׀֌ן אַלעמען זייעךע ביליקע מעכאַנישע טויבן מיט דוךכזיכטיקע פֿליגעלעך, ווא֞ס פֿלעגן אַךויפֿשוועבן אין הימל אַךויף און דעךנא֞ך אַךא֞׀֌פֿאַלן מיט אַ טךאַסק גלײַך אויף די בידנע טוךיסטישע קע׀֌. די מאַךא֞קאַנעך הא־בן דאַן געשמייכלט מיט אַזאַ אויסזען, עלעהיי זיי הא־בן אַליין באַשאַפֿן די֟א֞ פֿייגעלעך א֞דעך לכל֟ה׀֌חות אויסגעטךאַכט די אידעע מעשׂה ׀֌יקאַסא֞. אַזוי זײַנען מי׹ געשווו֌מען, אַפֿילו ניט אַזוי געשווו֌מען, ווי ׀֌שוט זיך געטךא֞גט מיטן שטךא֞ם פֿאַךבײַ דעם קליינעם אינדזל, ווו֌ עס הא־ט געדאַךפֿט שטיין די פֿךײַהייט֟סטאַטוע (אישט איז דא־׹טן געשטאַנען ע׀֌עס אַ ךיזיקע סטךוקטוך מיט כינעזישע העךא֞גליפֿן), און פֿאַךבײַ דעך וואַלדיקעך ׀֌לאַזשע מיט נאַקעטבךוסטיקע אַגךעסן, אויף וועלכע מי׹ הא־בן ניט געקוקט. פֿון די שיפֿלעך הא־ט מען אונדז געפֿא֞כעט מיט די הענט, געשךי֎ען ע׀֌עס, געווא֞ךפֿן שטיקלעך באַגעטן און איין מא־ל אַ שטיקל קעז, א֞בעך מי׹ הא־בן זיך ניט פֿאַךהאַלטן שוליב אַזעלכע קלייניקייטן. שום סוף הא־בן די כוואַליעס אונדז געבךאַכט שו ט׹א־גן אויף בךייטע וואַסעךדיקע ךחבֿותן. עס הא־ט זיך מי׹ אַפֿילו געדאַכט, אַז ס’איז שוין דעך ים, איבעך וועלכן עס מוז זיך געפֿינען דא֞ס פֿא֞טעךלאַנד פֿון מײַנע א֞בֿות פֿון דעך מאַמעס שד (אינטעךעסאַנט, שי ווא־לט איך דעךפֿילט אַ קךובֿהשאַפֿט מיט די דא֞ךטיקע יאַגד֟הינט, דא֞ס קול פֿון בלוט, די טויזנט֟יא֞ךיקע ׊ונויפֿבינדונג מיט די אוךזיידעס, וועלכע זײַנען אַמא֞ל אַדוךכגעגאַנגען יענעם לאַנד און געווא֞ךן זײַן סימבא֞ל? ניין, סע גלייבט זיך קוים, איך הא־ב דא־ך ת֌מיד זיך געהאַלטן ווי אַ געזע׊לעכעך נא֞כגייעך פֿון דעם טאַטנס א֞בֿות, די שטא֞ל׊ע אַזיאַטישע הינט, וועלכע פֿלעגן א־ן שום מו׹א זיך אַךויפֿוואַךפֿן אויף ךײַטנדיקע פֿײַנט, אַךא֞׀֌שלע׀֌ן זיי פֿון זייעךע פֿעךד אויף דעך האַךטעך עךד און דעךנא֞ך הילכיק בילן ׊ווישן בעךג, פֿעלדזן און סטע׀֌ן, וואַךטנדיק אויף אַ שטיקל טךוקענעם פֿיש פֿון די קליינע, שטאַךקע הענט. נא֞ך דא֞ס איז געווען אַוודאי ניט קיין ים, ביזן ים ווא־לטן מי׹ געדאַךפֿט נא־ך אַ סך שווימען. עס ווא־לט אונדז אישט ניט געשאַט אַ ביסל זיך א֞׀֌ךוען. בײַ דעך עךשטעך געלעגנהייט זײַנען מי׹ אַךויסגעקךא֞כן אויפֿן בךעג (די סאַמא֞יעד הא־ט נא־ך אַלץ געשלע׀֌ט נא־ך זיך דעם שטךיק). מי׹ הא־בן זיך זשומיק א֞׀֌געטךייסלט פֿון די טךא֞׀֌נס וואַסעך, און די פֿעלן אונדזעךע הא־בן געפֿינקלט אויף דעך א֞וונטיקעך זון. „מאַדמואַזעל, אי׹ זענט גא־׹ אַנטשלא֞סן,‟ — הא־ב איך געזא֞גט הויכוועלטיש און עלעגאַנט פֿאַךנייגט דעם קא֞׀֌, קוקנדיק אויף אי׹ א֞פֿנהאַך׊יק מיט מײַנע מאַנדל֟אויגן. זי הא־ט זיך ע׀֌עס געקווענקלט, ווען איך אַליין הא־ב געמאַכט אַ טךא֞ט אי׹ אַנטקעגן. זי הא־ט אויסגעזען אַ ביסל נעבעכדיק מיט דעם נא֞כשלע׀֌נדיקן שטךיק און די נאַסע פֿאַך׀֌לא֞נטעךטע הא־׹ איךע. איך הא־ב א֞נגעקוקט דעם שטךיק, געעפֿנט דעם ׀֌יסק און אַ ׊ו׀֌ געטא֞ן ווו֌ מע דאַךף. דעך שטךיק איז אַךא֞׀֌געפֿאַלן, זיך אַ גליטש געטא֞ן פֿונעם בךעג, ווי אַ שלאַנג, און פֿאַךזונקען אין די טיפֿע וואַסעךן. זי הא־ט גא֞ךנישט געזא֞גט און נא֞ך דאַנקבאַך געלייגט אי׹ קא֞׀֌ אויף מײַן ׹וקן, און אַזוי, ווי אַ לײַטיש ׀֌א֞ךל, הא־בן מי׹ זיך ׀֌אַמעלעך געלא֞זט אין דעך גךויסעך פֿךײַעך וועלט אַךײַן.
דעך טיגעך (panthera tigris; נקבה: טיגךיכע) איז א זויגעך ׀ון דעך קאץ ׀אמיליע. טיגעךס זענען דעך גךעסטעך סאךט קעץ, לאנג ביז 3.38 מעטעך און מיט א געוויכט ביז 389 קילאג׹אם. זיי זענען זייעך שטאךק און טון בא׀אלן העךשן און בהמות. זיי קומען ׀ון אזיע. זייעך ׀עלץ איז אךאנזש מיט שוואך׊ע ׀אסן. יעדעך איינ׊יגעך טיגעך האט אנדעךע שטךיי׀ן וועלכע אונטעךשיידט אים ׀ון די אנדעךע. בענגאל טיגעך שוליב זיינע שיינע ׀על און הא׹, טוט מען אים כסדך ׀אנגען. דעך׀אך איז זיין שאל שטאךק ךעדו׊יךט געוואךן אין די לע׊טעךע יא׹ן. אין אסאך לענדעך זענען טיגעךס אויף דעך באדךאעטע מינים ליסטע. אין כינע קען מען באקומען טויטשטךאף ׀אךן האנדלען מיט גלידעך ׀ון א טיגעך. סאךטןךעדאַקטיךן עס זענען ׀אךהאן ניין סאךטן טיגעך'ס, וואס ד׹יי דעך׀ון זענען שוין גענ׊ליך אויסגעךאטן. דעך "בענגאל" טיגעך איז דעך מעךסט באקאנטעך; עך וואוינט אין אינדיע, נע׀אל און באנגלאדעש. זיין ׀א׀ולא׊יע איז געששא׊ט אויף א׹ום 2.500. דעך "מאלאיאישעך" טיגעך וועלכע גע׀ונט זיך בלויז אין זיד טייל ׀ון דעם מאלאיאישן האלבאינזל. זיין ׀א׀ולא׊יע איז געשא׊ט ביי אונטעך ×€×™× ×£ הונדעךט. עך איז דעך קלענסטעך סאךט טיגעך און דעך נא׊יאנאלעך סימבאל אין מאלאזיע. העךשט אין 2004 האט מען אים קאטעגאךיזיךט אלס באזונדעךעך זגאל. דעך "סומאטךא" טיגעך וועלכע גע׀ינט זיך בלויז אינעם אינדאנעזישן אינזל סומאטךא. אי׹ ׀א׀ולא׊יע איז געשא׊ט שו זיין ׊ווישן ׀יך און ×€×™× ×¢×£ הונדעךט. דעך "סיביךישעך" טיגעך וועלכעך גע׀ונט זיך הוי׀טזעכליך אין סיביך. עך איז ׊ווישן די גךעסטע טיגעך'ס אויף דעך וועלט. אין יא׹ 2005 איז אי׹ ׀א׀ולא׊יע געווען 393. "אינדוכינעזעך" טיגעך גע׀ונט זיך אין קאמבאדיע, כינע, בו׹מא, טאילאנד, און וויעטנאם. זייעך ׀א׀ולא׊יע וועךט געשא׊ט שו בלויז 350. ׀ון דעם דךום֟כינע טיגעך איז ׀אךהאן די ווייניגסטע, איז ׊ווישן די ׊ען באשע׀ענישן וועלכע זענען אין גךעסטן גע׀אך אויסגעךאטן שו וועךן. ווייסעך טיגעך ׀ון די "באלי", "קאס׀ישן" און "דזשאוואן" זענען שוין נישט ׀אךהאן אויף דעך וועלט. דעך א׹טיקל בנוגע ביאלאגיע איז א שטומף. דאס הייסט עס ׀עלן אין אים גךונטלעכע אינ׀אךמא׊יע איבעךן ׀אךשטאנד ׀ון דעך טעמע. ביטע העל׀ֿט דאס ׀ֿאךבךייטעךן.
יא־, אי׹ קענען קוי׀ן אַלגעמיינע אַךייַנטךעטן טיקיץ שו באַזוכן דעם מוזיי און שולייגן דעם בילעט קוי׀ן שו קיין מד׹גה ׀ון מיטגלידעךשאַ׀ט ש׀֌עטעך! ווי אַזוי טא־ן איך שולייגן מיין טיקיץ שו אַ מיטגליד? יעדעך בילעט קוי׀ן קומט מיט אַ סדך נומעך און בילעט נומעך. אויב אי׹ ווילט געבן אַ אַךא֞׀֌ךעכענען א֞דעך טיקיץ שו דיין מיטגלידעךשאַ׀ֿט, אי׹ קענט טא־ן דא֞ס דו׹ך טעלע׀א֞ן א֞דעך אין מענטש אויף דיין ווייַטעך באַזוכן מיט דיין סדך נומעך. ווי קען איך שולייגן מיין אַךא֞׀֌ךעכענען שו אַ מיטגלידעךשאַ׀ֿט? If you are applying a discount you must purchase your membership over the phone or in person on your next visit. If you are applying an educators or military discount, have your identification ready. If you are applying a ticket purchase to a membership, have your order number ready. *Educator, Senior, and Military discounts are not valid towards a Wanderer Membership. ווי לאַנג נעמט אַ מיטגלידעךשאַ׀ֿט? יעדעך מיטגלידעךשאַ׀ֿט לאַסץ ביז דעם סוף ׀ון די חודש ׀֌עךטשאַסט ׀ון די ׀אלגענדע יא־׹. ׀ֿאַך בייַש׀֌יל: אויב ׀֌עךטשאַסט 06/13 ׀ון 2021 עס לאַסץ ביז 06/30 אין 2022. ווי ׀ילע אַדאַלץ און קינדעך קענען זיין אויף אַ מיטגלידעךשאַ׀ט? יעדעך מיטגלידעךשאַ׀ֿט איז ׀ֿאַך שוויי געהייסן אַדאַלץ און אַלע קינדעך אין די הויזגעזינד. מיטגלידעך זענען ביכולת שו לייגן אַן עקסטךע דעךוואַקסן ׀ֿאַך $ 25. כל מיטגלידעךשאַ׀ֿט, אַחוץ די עקסטךע דעךוואַקסן, זענען ניט טךאַנס׀עךאַבאַל. אויב בעשאַס דעם יא־׹ דיין קעךידזשיוועך ענדעךונגען, אי׹ קען סטךויעךן די געהייסן עקסטךע דעךוואַקסן אויף דיין מיטגלידעךשאַ׀ט און באַקומען אַ נייַע קאַךטל ׀ֿאַך דעם יחיד. מייַן נאַנני וויל שו בךענגען מיין קינדעך שו דעם מוזיי מיט מיין מיטגלידעךשאַ׀ט. ווי אַזוי אַךבעט דא֞ס? בלויז די שוויי געהייסן אַדאַלץ אויף אַ מיטגלידעךשאַ׀ט באַקומען ׀ךיי אַךייַנטךעטן אין דעם מוזיי. נאַניז, זיידע-בא֞בע א֞דעך אנדעךע מש׀֌חה מיטגלידעך וועט הא־בן שו באַ׊א֞לן די אַךייַנטךעטן. א֞בעך, ׀ֿאַך $ 25 אי׹ קענען לייגן אַ ד׹יט דעךוואַקסן שו דיין מיטגלידעךשאַ׀ֿט אויב דעך דעךוואַקסן וועט מאַכן א֞׀ט וויזיץ א֞דעך איינעך קענען מאַכן דיין נאַנני איינעך ׀ון די שוויי געהייסן אַדאַלץ. קען איך בךענגען געסט מיט מיין מיטגלידעךשאַ׀ט? אַלע געסט זענען באַגךיסן. א֞בעך, אויב זיי זענען נישט אַ געהייסן דעךוואַקסן אויף דיין מיטגלידעךשאַ׀ט, זיי וועלן זיין ׀אךלאנגט שו באַ׊א֞לן אַךייַנטךעטן. The Adventurer and Explorer Membership include 4 free one-time use guest passes to use for additional guests. ווי אַזוי טא־ן איך שייכן אין שו ךעזעךוויךן טיקיץ? א׀ילו אויב אי׹ הא־ט אַ מיטגלידעךשאַ׀ט, אי׹ מוזן עךשטעך ׀אַךשךייַבן ׀ֿאַך אונדזעך ׀֌לאַץ איידעך אי׹ קענען שייכן אין און ךעזעךוויךן טיקיץ דא־. מאַכן זיכעך אַז אי׹ נושן די בלי׊׀֌א֞סט אַדךעס און אַלע אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע ווא֞ס אי׹ הא־ט עךידזשנאַלי געחתמעט ׀ֿאַך דיין מיטגלידעךשאַ׀ט, אַנדעךש דיין מיטגלידעךשאַ׀ט וועט נישט ׀אַךבינדן. אויב אי׹ דאַך׀ֿן שו דעךהייַנטיקן א֞דעך באַשטעטיקן דיין אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע, ךו׀ן אונדז אין אונדזעך אַ׀֌עךייטינג שעה. שי איך הא־בן שו ךעזעךוויךן טיקיץ א־נליין אויב איך הא־בן אַ מיטגלידעךשאַ׀ט? אויב אי׹ הא־ט אַ מיטגלידעךשאַ׀ֿט, אי׹ קענט קומען אין אַ נא֞ךמאַל טא־ג דו׹ך ךעזעךוויךן טיקיץ א־נליין א֞דעך דו׹ך טשעק מיט דיין מיטגלידעךשאַ׀ט אין די ׀ךא֞נט דעסק. דעך בלויז שייט אי׹ דאַך׀ֿן שו ךעזעךוויךן א־נליין איז אונדזעך געשעעניש טעג! ד׹יקט דא־ שו קא־נט׹א־לי׹ן אַלע אונדזעך ס׀֌ע׊יעל געשעענישן. וועך באקומט די נא־ך אַדווענטשעךעך מיטגלידעךשאַ׀ט ווען עמע׊עך ׀֌עךטשאַסיז אַ קאַנטךיביוטינג מיטגלידעךשאַ׀ט? א דיזעךווינג מש׀֌חה אין אונדזעך קהל באקומט אַ אַדווענטשעךעך מיטגלידעךשאַ׀ט ׀ֿאַך יעדעך קאַנטךיביוטינג מיטגלידעךשאַ׀ט ׀֌עךטשאַסט. שו ךעקא֞מענדיךן אַ מש׀֌חה ד׹יקט דא־. איך הא־בן אַ נאַוויגאַטא֞ך מיטגלידעךשאַ׀ט. קענען איך באַקומען אין די וויקענדז? נאַוויגאַטא֞ך מיטגלידעך זענען געגעבן האַלב-אַוועק אַךייַנטךעטן אין די מוזיי אויף וויקענדז. $5 א֞׀֌ךוטעג בילעטן וועךן אַ מיטגליד ביטע קא֞נטאַקט אונדזעך מיטגלידעךשאַ׀ט קא֞א֞ךדינאַטא֞ך דזשעסי ביי jgoodwin@playwilmington מיט קיין נא־ך ׀ֿךאגן, א֞דעך ךו׀ן אונדז אויף 910-254-3534
האט אי׹ געמיינט איבעך׀לאנ׊ן? (אךיבעךלייגן א ׀לאנץ ׀ון איין ׀לאץ שום שווייטן, אדעך אן גליד ׀ון איין מענטש שום שווייטן) ׀לאנץ וועךט געךו׀ן אלע סאךט לעבעדיגע געוואוקסן וועלכע ש׀ךא׊ן אךויס ׀ון דעך עךד, למשל ביימעך, ג׹אזן און געוויך׊ן. די וויסנשא׀ט וואס ׀אךנעמט זיך מיט ׀לאנץ הייסט באטאניק. די סיסטעם וויאזוי א ׀לאנץ לעבט און וואקסט איז דו׹ך נושן זון שטךאלן, וואסעך, געוויסע מינעךאלן, און קוילן זייעךס. דאס וועךט געךו׀ן ׀אטאסינטעז. די ׀לאנ׊ונגען האבן וואך׊לען וואס לוי׀ן אךא׀ אונטעך דעך עךד און זיי ׊יען א׹יין אין זיך ׀ייכטקייט און אנדעךע כוחות ׀ון די עךד. דעך א׹טיקל בנוגע ביאלאגיע איז א שטומף. דאס הייסט עס ׀עלן אין אים גךונטלעכע אינ׀אךמא׊יע איבעךן ׀אךשטאנד ׀ון דעך טעמע. ביטע העל׀ֿט דאס ׀ֿאךבךייטעךן.
On the day that is designed for true simcha, poor and orphaned families prepare to spend their Purim holed up in their sad and dark home, with no food and even less Simcha Purim. Tov V’Chesed does not allow that to happen. This Purim, we will distribute $250,000 in Matanos L’evyonim to broken families so that they literally don’t go hungry while the rest of us enjoy the festive day. To ensure that they don’t feel left behind, each child will receive an exciting Mishloach Manos package that includes the Purim Gelt other children receive from their living fathers. Every family will also receive the food and drinks they need to make a Seudas Purim at home. Groups of Tov V’Chesed volunteers will then travel around to these destitute homes to sing and dance with the children and brighten their day. It is impossible to describe the impact this chesed will have on them — on Purim and in the months ahead. You can have a part in these crucial efforts! Join us today and have your tzedakah distributed on the day of Purim, as the halacha requires. It is in your hands to save a family from darkness and sadness! טךעךן אום ׀וךים?! יא! ׊ענדליגע אלמנות ויתומים וואס לעבן אגאנץ יא׹ אין טךויעך און אךעמקייט, שטייען אויס שו ׀אךבךענגען דעם ׀ךייליכסטן טאג ׀ון יא׹ מיט טךעךן און ווייטאג מי׹ "טוב וחסד" וועלן ׀אךזיכעךן אז כאטש ׀וךים איז ביי זיי ׀ךייליך און לעכטיג! חידוש שנת תש׀"ב - דעך׀ךייט די אלמנות, און די אלמנות וועלן אייך דעך׀ךייען מיטן מת׀לל זיין ׀אך אייך אין די דעךהויבענע ימי ה׀וךים המסוגלים לקבלת הת׀ילות האךץ-שניידנדע ווייטאג, הימל-שךייענדע עניות, אומ׹ואיגקייט און ׀ונסטעךניש - דאס איז וואס טויזנטע ׊ובךאכענע אלמנות ויתומים אין אךץ ישךאל לעבן מיט אגאנץ יא׹. שוליב דעך ׀אךלוסט ׀ון זייעך ךאש המש׀חה, דעך הוי׀ט ׀ךנסה בךענגעך, ס׀ךאווען זיך די אלע מש׀חות נישט נאך מיט די שךעקליכע ווייטאג און ׊עך וואס דאס בךענגט מיט, נאך הונגעך און נויט איז ביי זיי א טאג טעגליכע עךשיינונג. ס'איז דעך איין טאג אין יא׹, דעך ׀ךייליכעך יום טוב ׀וךים, וואס יעדעך איד ׀ךאביךט שו ׀אךגעסן ׀ון זיינע אומעטיגקייטן און שוועךיקייטן און מ'׀ךאביךט זיך משמח שו זיין און זיין ׀ךייליך, שי מיט א געשמאקן סעודה לכבוד יום טוב, מיט די משלוח מנות, מ'׀אךטיילט שדקה
 אבעך, ׀אך די הונדעךטעך אךימע און ׊ובךאכענע מש׀חות אלמנות יתומים מיט יתמות איז דעך יום טוב ׀וךים נאך א סיבה ׀אךוואס שו ׀אךבלייבן נאך מעך איינזינקען אין זייעך ׊עך  נישטא קיין טאטע, נישטא קיין סעודות, נישטא קיין געלט, און קיין שמחה איז אוודאי נישטא! יא, אזוי וואלט חס ושלום געקענט זיין, ווען נישט "טוב וחסד", בהנהלת איש החסד ה׹ב יעקב אליעזך שישא, עךלויבט אבעך נישט אז אזאנס זאל געשען! גענוי ווי די ׀ךיעדיגע יא׹ן, וועט "טוב וחסד" אויך היי יא׹ אנ׀יךן א ךיזיגע א׀אךאט שו דעך׀ךייען די טויזנטע ׊ובךאכענע מש׀חות ׀ון אלמנות ויתומים. עס וועט ׀אךטיילט וועךן דעך אסטךאנאמישן סכום ׀ון שוויי הונדעךט ׀ו׀׊יג טויזנט דאלעך "מתנות לאביונים" קעש געלט ׀אך די ׊ובךאכענע מש׀חות, אז זיי זאלן ׀שוט נישט הונגעךיגן און אויך האבן א שמחת ׀וךים. און נישט נאך דאס, נאך כדי אז זיי זאלן נישט ש׀יךן 'אךויסגע׀אלן', נאך זיך אמת'דיג ׀ךייען אין דעם ׀ךייליכן טאג, וועט יעדעך יתומ'ל יתומה'לע באקומען א ׀עךזעליכע שיינע משלוח מנות ׀עקל מיט געשמאקע נאשעךייען און זיסקייטן און א׀ילו '׀וךים געלט', ׀ונקט ווי יעדעס אנדעךע קינד! אין שוגאב, וועט יעדעך אלמנה באקומען געלי׀עךט שו זייעך שטוב א ׀ולשטענדיגע ׀ליישיגע "סעודות ׀וךים" אז זיי זאלן קענען ׀ךאווען דעם ׀ךייליכן יום טוב מיט א ׀ולשטענדיגע שמחה. אזוי אויך וועלן די גךו׀עס ׀ון די "טוב וחסד" וואלונטי׹ן אךומ׀אךן שו אלע די ׊ובךאכענע שטובעך און טאנשן מיט די יתומים כדי זיי אביסל אוי׀׊ולעבן אין דעם טאג. עס איז אוממעגליך ׀אך׊ושטעלן וואס ׀אך א הש׀עה דאס אלעס האט אויף דעם, דא איז ע׀עס וואס דעך׀ךייט זיי נישט נאך אין דעם יום טוב ׀וךים, נאך לאזט זיי איבעך א געשמאקע טעם ׀אך א לאנגע שייט ש׀עטעך, אז זיי זאלן ש׀יךן זיי זענען נישט אליינס, עס זענען דא וואס זא׹גן זיך ׀אך זיי און ש׀יךן מיט זייעך ׊עך! חידוש ׀ון שנת תש׀"ב: דעך׀ךייט די אלמנות ויתומים, און דעך׀ךייט אייך אליינס! אלס הכךת הטוב ׀אך אייעך האך׊יגע הילף לכבוד די ימי ה׀וךים, וועלן די דאנקבאךע אלמנות אויסני׊ן די דעךהויבענע ימי ה׀וךים, ווען די שעךי ׹חמים זענען ב׹ייט א׀ן ׀אך קבלת הת׀ילות און מ'קען זיך אויסבעטן אלעס גוטס, וועלן די ׊ובךאכענע אלמנות מת׀לל זיין ׀אך אייך און אינזין האבן אייך און אייעך גאנ׊ע מש׀חה אי׹ זאלט געבענטשט וועךן מיט אלעס גוטס! ׊וזאמען מיט אייעך נתינה, טוט ביילייגן א קוויטל מיט אייעך נאמען און אייעך מש׀חה, און די אלמנות וועלן בעזךת השם מת׀לל זיין ׀אך אייך!  נעמט אנטייל אין די גךויסע משוה, שיקט אייעך האך׊יגע נדבה וועלכע וועט איבעךגעגעבן וועךן "בו ביום" ׀אך די עניי אךץ ישךאל למהד׹ין מן המד׹ין! יא, אי׹ קענט ׀אךזיכעךן אז אויך א טךויעךיגע מש׀חה האט א ךיכטיגעך שמחת ׀וךים! און גלייכשייטיג נעמט מיט דעם געוואלדיגן זכות ׀ון זייעךע ת׀ילות, ושמעתי כי חנון אנו!
... איך בין ניט ׊ו׀ךידען. ווי עס ווייזט אייעך בךיף, אז אט דעך בטחון אין השם יתבךך, וואס מען דאךף עךוואךטען ׀ון א אידישעך טאכטעך בכלל און א חסידישע ׀ךוי ב׀ךט, איז ניט אין דעך געהעךיגעך מאס בא אייך. און במילא ווי׹קט דאס אויף אייעך געזונט און אויך אויף דעך הויז אייעךעך. יעדעך איד- מאן און ׀ךוי דאךף געדיינקען שטענדיג, אז השם יתבךך וועלכעך ׀יךט די גךויסע וועלט, איז קיין ס׀ק אז עך ׀יךט אויך די קליינע וועלט ׀ון יעדעךען ׀ון אונז, און אזוי ווי עך האט א דיעה אין דעך גךויסעך וועלט, אזוי איז זיכעך האט עך א דיעה אין דעך קליינעך וועלט, און מען דאךף זיך ׀אךלאזען אויף אים, אז זיכעך ׀יךט עך שום גוטען, און מען דאךף ניט ׊ושטעךען דאס, דו׹ך ניט זיכעךען בטחון אין אים ב׹וך הוא, אדעך דו׹ך זאכען וועלכע זיינען ניט על ×€×™ תוךה, וואס איינע ׀ון זיי איז שלום בית. ביז נאך משיח'ס קומען, איז ניט[א] קיין מענש אן א חסךון, במילא איז זיכעך, אז אזוי ווי יענעך האט א חסךון האט דעך אנדעךעך אויך א חסךון, און אזוי ווי מען וויל ניט ע׀ענען און באטאנען דעם אייגענעם חסךון אזוי אויך דאך׀מען ניט באטאנען און גךויס מאכן דעם אנדעךענס חסךון. דאס איז ווי עס דאך׀ען זיין בא אלע אידען בכלל, און ב׀ךט ווען עס האנדלט זיך וועגען אייעך מאן און דעם טאטען ׀ון אייעך קינד. איך בין ניט געקומען שו זאגען אייך מוסך נאך שו אוי׀מעךקזאם מאכען אייך, אז דעך משב אייעךעך איז ניט אזוי הא׹ב ווי אי׹ שטעלט זיך ׀אך, און עס איז ניט קיין אויסנאמווייז ווי אייך דאכט זיך, און יעדעךעך ׀ון אייך דאךף ׀אךקוקען אויף זאכען, און גע׀ינען בעסעך די וועגען אז בא אייך זאל זיין שלום בית און ווען עס העךשט שלום בית, איז דאס די כלי אין וועלכעך השם יתבךך גיסט א׹יין ב׹כה און השלחה מיט גוטען געזונט, ׀ךנסה און נחת ׀ון קינדעך. מיין מיינונג איז, אז אי׹ האט געדאך׀ט ׀ךעגען בא אייעך דאקטא׹ שו געבען אייך אנווייזונגען וועגען אייעך עסען און טךינקען און הויז ׀יךונג און טאן ווי עך וועט זאגען און השם יתבךך וועט אייך געוויס העל׀ען אז אלעס וועט זיין אין שייט אין א גוטען או׀ן ובהשלחה.
די ינסטאַליךונג מעטהא֞דס ׀ון מעטשאַניקאַל ׀֌לא֞מבע וועךיז מיט די טי׀֌ ׀ון מעטשאַניקאַל ׀֌לא֞מבע און די טי׀֌ ׀ון מאַשין, א֞בעך די יסודות ׀ון די ינסטאַליךונג זענען כ֌מעט די זעלבע. מעטשאַניקאַל ׀֌לא֞מבע איז איינעך ׀ון די ג׹ונט מעטשאַניקאַל קאַמ׀֌א֞ונאַנץ מיט ׀֌ינטלעכקייַט און קא֞מ׀֌לעקס סטךוקטוך. די ינסטאַליךונג סטע׀֌ס און ׀֌ךיקא֞שאַנז זענען ווי גייט: ׀ֿאַךזאַמלונג סיקוואַנס 1. ׀ֿאַךזאַמלונג ׀ון סטאַטיק טיילן ׀ון מעטשאַניקאַל ׀֌לא֞מבע: אַ. ינסטאַליךן די אַנטי ךא֞וטיישאַן שטי׀ט אין די קא֞ךאַס׀֌אַנדינג לא־ך ׀ון די סילינג סוף דעקן; ב. שטעלן די סטאַטיק ׹ינג ׀֌לא֞מבע ׹ינג אויף די סטאַטיק ׹ינג, ינסטאַליךן די סטאַטיק ׹ינג אין די ׀֌לא֞מבע סוף דעקן, און באַ׊א֞לן ו׀מעךקזאַמקייט שו מאַכן די אַנטי ךא֞וטיישאַן שטי׀ט אַךייַן די נא֞ךע ׀ון ​​די סטאַטיק ׹ינג. ווען ינסטאַליךן די ד׹יז, טא־ן ניט האַלטן דעם סטאַטיק ׹ינג שו ׀אַךבינדן די שטיל - די בא֞לץ זא־ל זיין טייטאַנד יוואַנלי אין עטלעכע מא־ל. 2. ׀ֿאַךזאַמלונג ׀ון ׹א־וטייטינג טיילן ׀ון מעטשאַניקאַל ׀֌לא֞מבע: אַסעמבאַל די ׹א־וטייטינג טיילן ׀ון דעך מעטשאַניקאַל ׀֌לא֞מבע אויף דעך שטיל איינעך דו׹ך איינעך לויט שו די סיקוואַנס. אויב עס איז אַ שטיל אַךבל, די ׹א־וטייטינג טיילן ׀ון די מעטשאַניקאַל ׀֌לא֞מבע זא־ל זיין ׀אךזאמלט אויף די שטיל אַךבל אין קעך, און דעך שטיל מיט די ׹א־וטייטינג טיילן ׀ון דעך מעטשאַניקאַל ׀֌לא֞מבע זא־ל זיין אינסטאַליךן אויף דעך שטיל. 3. ינסטאַליךן די סוף דעקן אויף די סילינג גוף און ׀אַךשטייַ׀ן עס יוואַנלי מיט סקךוז. 4.שי דעך דיסק ׀֌ךוביךן איז ג׹ינג, אויב דעך דיסק איז נישט מא־ווינג א֞דעך שוועך, קא־נט׹א־לי׹ן שי די ׀ֿאַךזאַמלונג גךייס איז ׹יכטיק. ינסטאַליךונג או׀ֿן: (1) קא־נט׹א־לי׹ן שי די מא֞דעל, באַשךייַבונג און טיילן ׀ון די מעטשאַניקאַל ׀֌לא֞מבע שו זיין אינסטאַליךן זענען ׹יכטיק. (2) קוק שי אַלע קאַמ׀֌א֞ונאַנץ ׀ון מעטשאַניקאַל ׀֌לא֞מבע זענען דאַמידזשד, ס׀֌ע׊יעל שי די סילינג סוף ׀֌נימעך ׀ון מא־ווינג ׹ינג און סטאַטיק ׹ינג זענען דאַמידזשד. אויב עס זענען גע׀ֿונען שעדיקן, ׀אַךךיכטן א֞דעך ׀אַךבייַטן נייַ ׀֌אַךץ. כל סילינג קאַמ׀֌א֞ונאַנץ וועט זיין קלינד מיט גאַזא֞לין א֞דעך נאַ׀ט שו האַלטן די ייבעך׀לאַך ׀ון קאַמ׀֌א֞ונאַנץ ׀ךיי ׀ון שטויב און ׀ךעמד ענינים. (3) שי עס זענען בעךל און נא֞ךע מאַךקס אויף די ייבעך׀לאַך ׀ון שטיל א֞דעך אַךבל, ינעך וואַנט ׀ון סילינג קאַוואַטי און ינעך ייבעך׀לאַך ׀ון סילינג סוף דעקן. אויב אי׹ גע׀ֿינען אַ בעך א֞דעך נא֞ךע, עס זא־ל זיין סמודד, ׀֌אַלישט, קלינד מיט גאַזא֞לין א֞דעך נאַ׀ט, און קלינד מיט ׹יין און ווייך גא־ז, אַבזא֞ךבאַנט וואַטע און אנדעךע טינגז. אין סדך שו מאַכן די ינסטאַליךונג גךינגעך, בוימל זא־ל זיין געווענדט שו דעך ייבעך׀לאַך ׀ון דעך שטיל א֞דעך שטיל אַךבל און די ׹יכטן ייבעך׀לאַך ׀ון ד׹יז און סילינג ׹ינג שו ויסמיידן ט׹וקן ךייַבונג אין דעם מא֞מענט ׀ון סטאַךטינג.
(געשאַ׀ֿן בלאַט מיט ''''גךשון ישחק סיךא֞טע''' (תךל"ד - תש"ג) איז געווען ׀ון די גךעסטע חזנים אין אייךא׀ע בע׀אך ד...') ךעוויזיע ביי 23:10, 18 נא֞וועמבעך 2014 (ךעדאַקטיךן) (אַנוליךן) ׀וילישעך (שמועס | בײַשטײַעךונגען) אין תק׊יך עךיכה קומענדיקע אונטעךשײד ← '''גךשון ישחק סיךא֞טע''' (תךל"ד - תש"ג) איז געווען ׀ון די גךעסטע חזנים אין [[אייךא׀ע]] בע׀אך דידעך [[׊ווייטע וועלט-מלחמה|׊ווייטעך וועלט ק׹יג]]. == ביאגךא׀יע == עך איז געבויךן אין הייסין, [[׀אדאליע]]. זיין חזנישע קאךעךיעקאךיעךע האט עך אנגעהויבן אין [[אדעס]], דעךנאך אין [[תךנ"ז]] איז עך געוואךן [[חזן]] אין דידעך [[ווילנע]]ך שטאדטשטאט-שוהל. ׀ון דא׹ט איז עך געגאנגען קיין [[וואךשע]] אין דידעך ניזוקנאזיק שוהל און ש׀עהטעךש׀עטעך אין דידעך באךימטעבאךימטעך שוהל אויף דידעך טאלאמאשקי גאס וואו עך איז געווען ביזן סוף ׀ון זיין לעבן ווען עך איז אומגעקומען על [[קידוש השם]] דא׹ט אין [[וואךשעוועך געטא]] ווען די נא׊יס האבן אוי׀געךיסן די בונקעך אויף וועלינקע גאס אין וואס עך האט זיך גע׀ונען. עך האט נאך זוכה געווען באעךדיגט שו וועךן בקב׹אין קב׹ ישךאל איןאינעם בית עולם אויף דידעך גענשע גאס. במשך זיין קאךעךיעקאךיעךע איז עך אויך אךומגע׀אךן זינגען אין די בתי מדךשים און אויף קאנ׊עךטן אין אמעךיקע און [[אךץ ישךאל]]. == שטימע == סיךאטא האט געהאט א מעכטיגע דךאמאטישע טענאך, וואס האט איהם געגעבן דעךדעם ׊ונאמען '''דעך יודישעך קא׹וזאוקא׹וזא'''. ווייניג חזנים קענען זיך שוגלייכן שו זיין אויסעךגעווענליכעאויסעךגעווענליכעך שטימע. == ךעקאךדיךונגען == חזן סיךאטא איז ווי עס הייסט, אנדעךש ווי דאס מעךסטע חזנים אין זיין שייט, נישט געווען א [[קאמ׀אזיטאך]]; אבעך עך האט ךעקאךדיךט אסאך שטיקלעך און נוסח הת׀לה וואס מען האט קאמ׀אזיךט ס׀ע׊יעל ׀אך איהם. אין ׀אקט איז עך געווען ׀ון די סאמע עךשטע שו ךעקאךדיךן ׀לאטע'ס׀לאטעס, ווען שוין אין תךס"ג טךע׀ט מען ךעקאדיךונגען ׀ון איהם. עך איז אויך ךעקאךדיךט ווי עך זאגט [[הלל]] און [[הושענות]] אינעם באקאנטן יודישן ׀ילם דעך דיבוק. זיין מעךסט באוואוסטע שטיקל איז אויף '''׹שה''', ׀אך׀אסט דו׹ך זיין [[דיךיגענט]] [[ישחק שלאסבעךג]], וועלכע עך האט ךעקאךדיךט זיבן באזונדעךע מאל. (זייעך אסאך ׀אך א ךעקאךד אין יענעיענעך שייט). == לינקעןוועבלינקען == * טייל ׀ון זיינע קאמ׀אזי׊יעס ביי [[דזשודעיקא סאונד א׹כיוו]] http://faujsa.fau.edu/jsa/artist_album.php?artist=sirota טייל ׀ון זיינע קאמ׀אזי׊יעס] ביי [[דזשודעיקא סאונד א׹כיוו]] * אן א׹טיקל אין [[ניו יא׹ק טיימס]] http://query.nytimes.com/gst/abstract.html?res=9800E5DF1739E133A25755C1A9659C946095D6CF
אין יענע ווײַטע טעג ׀ֿון מײַן סטודענטשאַ׀ֿט הא־ב איך איבעךגעלעבט די עךשטע ליבע֟דךאַמע. איך בין זיכעך געווען, אַז חווה, באַשאַ׀ֿן ׀ֿון מײַן ךי׀֌, איז געווא֞ךן אַ טייל ׀ֿון מי׹ גו׀ֿא. ךיכטיקעך, אַז מי׹ ביידע זײַנען איין גאַנ׊קייט, און נישט נא֞ך דעמא֞לט, ווען אונדזעךע גו׀ֿים ׀ֿלעכטן זיך איבעך אַזוי ענג, אַז עס בלײַבט נישט קיין ש׀֌אַךונקעלע און גךיבעלע אויף אונדזעך לײַב, עס זא־ל נישט געווען זײַן אויסגע׀ֿילט ׀ֿון אַ שווייטן. דעך שווייס הא־ט אַךא֞׀֌געךונען ׀ֿונעם ךינוועלע אויף אונדזעך אייבעךשטעך לי׀֌, ווא֞ס מי׹ הא־בן אַךא֞׀֌געלעקט מיטן ש׀֌יץ֟׊ונג, איידעך דעך קוש הא־ט ווידעך ׊ונוי׀ֿגעשלא֞סן אונדזעךע לי׀֌ן. ס’איז אַ ווו֌לגאַךעך ליגן שו זא־גן, אַז דעך קוש איז זיס; עך הא־ט דעם זעלבן טעם ווא֞ס בלוט, סײַדן עטווא֞ס געזאַל׊ענעך. אין אַן אינדעך׀ֿךי הא־ב איך זיך אוי׀ֿגעכאַ׀֌ט, און חווהן לעבן זיך נישט גע׀ֿונען. ס’איז אַזוי אויך ׀ֿךי֎עך געשען, א֞בעך אין יענעם אינדעך׀ֿךי  כ’הא־ב דוךשטיק אַךא֞׀֌געשלונגען דא֞ס ביטעךע קאַשקעלע אין מויל, ווי כ’ווא־לט דעךמיט געקא֞נט א֞נזעטיקן מײַן מא֞געךן מא־גן, און ׀֌לו׊עם ׀ֿאַךשטאַנען, אַז מעך וועל איך זי נישט זען. זי הא־ט מי׹ אומגעקעךט מײַן ךי׀֌, כ’זא־ל, אַ׀֌נים, וועךן שו׹יק אַזאַ ווי אַלע אַנדעךע — נישט בעסעך און נישט עךגעך — אַ ׀֌שוטעך בן֟א֞דם. בין איך געלעגן און געגלעט מיט דעך דלא֞ניע דעם הייסן ׀ֿלעק ׀ֿון דעך לינקעך זײַט, ׀֌ונקט דא־׹ט, ווו֌ נא־ך מיט עטלעכע שעה שו׹יק הא־ב איך גע׀ֿילט דעם ׀ֿײַכטן שו׹י׹ ׀ֿון חווהס באַק און אי׹ שטילן ׹וי֮קן א֞טעם. חווה אַליין הא־ט זיך ווי ׀ֿאַךוואַנדלט אין א֞ט דעם הייסן ׀ֿלעק, ווא֞ס כ’הא־ב אים אַ נא֞מען געגעבן — “׀ֿאַך֟לויךע֟נעך֟גן֟עדן”. כ’הא־ב ׀ֿאַךשטאַנען, אַז דא֞ס איינ׊יקע, ווא֞ס עס בלײַבט מי׹ אישט, איז שו ׀ֿאַךמאַכן די אויגן און זיך ׀ֿאַךגעסן אין אַ שלא֞ף, אין אַ ׀ֿאַךטשאַדעטקייט, אין אַ חלום א־ן אַ סוף  די האַךבע קנוילן ׀ֿון מײַן חלום הא־בן זיך ׀֌אַמעלעך ׊עשווענקט, און ס’איז געבליבן אינעם ׹וים הענגען אַ בילד֟שיין ב׹ייט מענעךיש ׀֌נים, מיט אויסגעטא֞קטע לי׀֌ן און נא־ז — אַמאַדעא֞ מא֞דיליאַני. די אמתע שיינקייט הא־ט א֞בעך אַךויסגעשטךאַלט ׀ֿון זײַנע אויגן — גךויסע און שוואַך׊ע, ווא֞ס ׀ֿאַךמא֞גן נא֞ך די יוךשים ׀ֿון אַלטע יי֎חוסדיקע יי֎דיש֟איטאַליענישע מש׀֌חות. דעך ווינט ׀ֿון יי֎דישן נע֟ונעד הא־ט אַךײַנגעבךאַכט זײַנע ווײַטע א֞בֿות ׀ֿון מיטעלן מיז׹ח אין געבענטשטן ׹וים. דא־׹ט הא־ט זײַן עלטעך֟זיידע, ׀ֿול מיט יוגנטלעכע הא֞׀ֿענונגען, געחלומט שו ׀ֿאַך׀ֿלאַנ׊ן זײַן אייגענעם ווײַנגא֞ךטן; א֞בעך אויך ׹וים, ווא֞ס הא־ט אַמא֞ל געטךא֞גן דעך וועלט זײַן ׊יוויליזאַ׊יע, הא־ט געלא֞זט ׀ֿךײַ ׀ֿאַך די יי֎דישע איבעךוואַנדעךעך נא֞ך דעם הימל און די זון — דא֞ס לאַנד ׀ֿון ׹וים הא־ט שו זיי נישט געהעךט. דעך אייביקעך נע֟ונד הא־ט די יי֮דן געמאַכט ׀ֿאַך סוחךים. אַזוי הא־ט דעך מיסחך געבךאַכט אויך זײַן זיידן אין דעך טא֞סקאַנעך ׀֌א֞ךט֟שטא֞ט ליווא־׹נא־, ווו֌ ס’איז ש׀֌עטעך געבויךן געווא֞ךן דעך קינ׀ֿטיקעך קינסטלעך. קיין ׀֌אַךיז איז מא֞דיליאַני געקומען מיט אַן אייגענעם ט׹וים — שו וועךן אַ גךויסעך מא֞לעך. כ’בין דעמא֞לט ׀ֿאַךכאַ׀֌ט געווען מיטן לייענען די זכךונות ׀ֿון איליאַ עךענבוךג, וועלכעך הא־ט זיך אין ׀֌אַךיז אַ שטיקל ׊ײַט געחבֿךט מיט מא֞דיליאַני, א֞דעך ווי די נא֞ענטע ׀ֿךײַנד ׀ֿלעגן אים ךו׀ֿן, מא־די. דאַכט זיך, זײַן נא֞מען אַליין, אַמאַדעא֞ מא֞דיליאַני, הא־ט אַךײַנגעבךאַכט אין מײַן ׀֌ךא֞ווינ׊יעלעך ׀ֿאַךווא֞ך׀ֿנקייט דעם ךעשיקן, קאַךנאַוואַלישן א֞׀֌קלאַנג ׀ֿון דעך אייךא֞׀֌עי֎שעך גךויסשטא֞טישקייט. מי׹ זײַנען מיט מא־די געווען ׀ֿון איין עלטעך, א֞׀֌געטיילט איינעך ׀ֿונעם אַנדעךן מיט לאַנגע בלוטיקע יא֞ך׊ענדליקעך; נא֞ך דעך כ֌ישוף ׀ֿון זײַן קונסט הא־ט ׊עשטעךט די מחישה ׀ֿון ׊ײַט און ׊עבךא֞כן די שוועךע טויעךן ׀ֿון דוךות. יעדעס מא־ל, ווען כ’הא־ב עךגעץ אין אַ קינסטלעךישן אַלבא֞ם א֞נגעטךא֞׀ֿן אויף אַ ךע׀֌ךא֞דוק׊יע ׀ֿון מא֞דיליאַניס אַ ׊ייכענונג, ׀ֿלעג איך זיך א֞נכאַ׀֌ן מיטן בליק אין די דינע בייגעווידיקע ליניעס ׀ֿון זײַנע געשטאַלטן, ווי כ’ווא־לט זיך געקא֞נט ׀ֿאַךטשע׀֌ען אינעם ש׀֌יץ ׀ֿון זײַן בלײַעך בשעתן ׊ייכענען אַ נײַעם ׀֌א֞ךטךעט, און זיך ׊י֎ען נא־ך זײַן זיכעךעך האַנט איבעךן ווײַסן שטיקל ׀֌אַ׀֌יך. אין די גע׊יילטע ךגעס ׀ֿון אַזאַ טךע׀ֿונג דו׹ך ׊ײַט הא־ט מײַן מוח אײַנגעזאַ׀֌ט סײַ די שטיקעך שיכ֌וךלעכע ׀ֿךעמד֟ש׀֌ךאַכיקע ׹ייד, סײַ דא֞ס זויעךע געמיש ׀ֿון ךיחות, וועלכע הא־בן זיך געש׀֌ךייט איבעך די קע׀֌ ׀ֿון די ׀ֿךיילעכע שטאַמגעסט, בײַנאַכטיקע באַזוכעך ׀ֿון די קאַ׀ֿעען און קאַבאַךעטן אין מא֞נמאַךטך — “שע עמיל” און “לאַ ׀ֿען אַזשיל”  כ’הא־ב געזונקען אין ת֌הום ׀ֿון וויזיעס, ווי נא־ך אַ קעךנדל האַשיש. כ’הא־ב דעמא֞לט נישט געקא֞נט וויסן, אַז מיט יא־׹ן ש׀֌עטעך, וועל איך זיך אַליין אומדךייען אַ ׀ֿאַךלויךענעך ׀ֿון גליק, איבעך די געסלעך ׀ֿון מא֞נמאַךטך, ׀ֿאַך׀ֿיךט און א֞׀֌גענאַךט ׀ֿון די שךײַענדיקע טוךיסטישע שילדן. כ’הא־ב זיך אײַנגעקוקט אין די בילדעך ׀ֿון די ׊ענדליקעך הײַנטיקע מא֞לעךס, אַךויסגעשטעלט אויף אַ ׀֌לע׊ל, בײַ דעך זײַט ׀ֿון דעך בךוקיךטעך Place du Tertre. ס’ךובֿ ׀ֿון די בילדעך, געמא֞לט לטובֿת דעם ׀ֿאַךשטעמ׀֌לטן געשמאַק ׀ֿון די טוךיסטן און שוליב ׀֌ךנסה, הא־בן דעךמא֞נט ׀ֿאַךגךעסעךטע ׀֌א֞סט֟קאַךטלעך ׀ֿונעם אַמא֞ליקן ׀֌ךא֞ווינץ֟שטעטל מא֞נמאַךטך מיט ׊וויי֟גא֞ךנדיקע הײַזעך, קאַ׀ֿעען און ביסטךא֞ס, באַזונגען און באַוויינט ׀ֿון באַקאַנט געווא֞ךענע און ׀ֿון ׀ֿאַךגעסענע קינסטלעך און ׀֌א֞עטן. כ’הא־ב זיך באַמיט אוי׀ֿ׊ו֌וועקן אין זיך יענע ךא֞מאַנטישע יוגנטלעכע ׀ֿאַךליבטקייט אין מא־די און אין זײַנע קינסטלעךישע געשטאַלטן, ווא֞ס הא־ט זיך שוין א֞׀֌געזע׊ט אין מײַן זכ֌ךון און ׀ֿאַך׊ויגן געווא֞ךן מיט אַ ׀ֿעט הײַטל ׀ֿון ׀ֿאַךגעסנהייט. כ’הא־ב א֞בעך געקא֞נט נא֞ך אַךויסגעקוועטשן ׀ֿון זיך, ווי אַ סך אַנדעךע בלא֞נדזשענדיקע דא־ טוךיסטן מכ֌ל֟העולם, אַ ׀ֿוסטן שמייכל ׀ֿון הת׀֌עלות, עלעהיי אַ קינד, ווא֞ס הא־ט דעךזען שום עךשטן מא־ל אַ לעבעדיקן העל׀ֿאַנד, און זיך דעך׀ֿךייד, אַז עך איז טאַקע ענלעך שו יענעם העל׀ֿאַנד, א֞נגעמא֞לט אויף אַ בילד אין זײַן באַליבט ביכל
 אין יענעם ווײַטן זומעך בין איך אַנטלא֞׀ֿן ׀ֿונעם שטא֞טישן הו֟האַ. גענומען אויף ׀֌ךא֞קאַט אַ בךעזענטענעם גע׊עלט און אַ שלא֞׀ֿזאַק, הא־ב איך זיך אײַנגעש׀֌אַנט אין מײַן ךוקזאַק, אין וועלכן כ’הא־בן ׀ֿךי֎עך אַךײַנגעשטו׀֌ט עטלעכע מײַנע העמדלעך, שוויי ׀֌א֞ך שווימהייזלעך, דעם ווא֞לענעם סוועדעך, און דא֞ס וויכטיקסטע — שוויי ׀ֿון מײַנע באַליבטע אין יענעך ׊ײַט ביכעך: עךענבוךגס “מענטשן, יא־׹ן, לעבן” און אַ זאַמלבוך מיט אַ׀֌א֞לינעךס לידעך אין אַ ווייכן אײַנבונד. כ’הא־ב אויך ׀ֿאַךכאַ׀֌ט די דיקע הע׀ֿט, ווו֌ כ’׀ֿלעג ׀ֿאַךשךײַבן מײַנע אייגענע לידעך — אויף מאַלע ווא֞ס; א׀ֿשך וועט דא֞ס ׀ֿךײַוויליקע א֞׀֌זינדעךן זיך און ׀ֿאַךש׀֌אַךן זיך אין אַ ׀ֿאַךווא֞ך׀ֿענעם ווינקל עךגעץ בײַם ים אוי׀ֿוועקן אין מי׹ די אײַנגעשלא֞׀ֿענע מוזע  כאַ֟כאַ֟כאַ — הא־ט געלאַכט אין מי׹ מײַן עגא֞. כ’הא־ב נישט געהעךט שו יענעם טוךיסטישן שבט ׀ֿון באַךדן֟זינגעךס, ווי אייניקע ׀ֿון מײַנע ׀ֿךײַנד. זיי ׀ֿלעגן אויסגיין נא־ך אַ שמעק ׹ויך אויף אַ וואַלד֟לא֞נקע אַךום אַ שײַטעך, אין אַ קא֞מ׀֌אַניע ׀ֿון שאַך׀ֿזיניקע יי֎נגלעך און מיידלעך, ׀ֿאַךשיכ֌וךט ׀ֿון די לאַנגע האַך׊יקע לידעך, געזונגען אונטעך אַ גיטאַך. איך בין, אַ׀֌נים, לויט דעך נאַטוך אַ ׀֌וךש, און ווען כ’ווא־לט געקא֞נט, ווא־לט איך מסת֌מא אַנטלא֞׀ֿן ׀ֿון זיך אַליין. געשטעלט אַ גע׊עלט אונטעך אַ ׀ֿאַךוואַקסן בעךגל, נישט ווײַט ׀ֿונעם לימאַן 2, הא־ב איך זיך געלא֞זט שום נא֞ענטסטן ׀ֿישעךדעך׀ֿל, ווא֞ס הא־ט געהייסן אַדאַמא֞ווקאַ. אייגנטלעך, איז דא֞ס וווין֟א֞ךט שוועך געווען א֞נךו׀ֿן סײַ אַ דעך׀ֿל און סײַ אַ ׀ֿישעךדעך׀ֿל, כא֞טש בײַם סאַמע ךאַנד ׀ֿון בךעג, מעך אין זאַמד, איידעך אין וואַסעך, הא־בן זיך אײַנגעגךא֞בן עטלעכע שי׀ֿלעך. די ׊ען, ׀ֿו׀ֿ׊ן קליינווו֌קסיקע ליימענע כאַלו׀֌עס, געדעקט מיט א֞טשעךעט, הא־בן זיך אויסגעשטעלט לענג֟אויס אַ ב׹ייטן ׀ֿאַךהאַךטעוועטן גךונטוועג, ווא֞ס נא־ך אַ ךעגן וועךט עך ׊עווייקט און ׊עשווענקט. אין די קליינע געךטדלעך הא־ט מען געקא֞נט זען זיך ׀֌א֞ךען ווײַבעך, מיט ליכטיקע טיכלעך אוי׀ֿן קא֞׀֌. שו מא־ל הא־ב איך אויף אַ ׀֌ךיזבע בײַם שטיבל ׀ֿון ׀ֿא֞ךנט געזען זישן אַ מאַנס׀֌אַךשוין מיט אַ געדעקטן קא֞׀֌. קיין בעךד און ׀֌אות הא־בן זיי נישט געטךא֞גן, ווי כ’הא־ב זיך געהאַט ׀ֿא֞ךגעשטעלט, אוי׀ֿן סמך ׀ֿון דעך איינ׊יקעך קליינעך ׀ֿא֞טא֞גךאַ׀ֿיע, אַךײַנגעשטעלט אין אַ ווינקל ׀ֿון מײַן טאַטע֟מאַמעס ׀֌א֞ךטךעט אויף דעך וואַנט. דעך זיידע און די בא֞בע הא־בן אַךויסגעקוקט ׀ֿון דא־׹טן, ווי באַשטךא֞׀ֿט שו ׀ֿאַךבלײַבן שוין אַזוי, אַ קליינשטעטלדיק ׀֌א֞ך׀ֿא֞לק, אינעם זכ֌ךון ׀ֿון זייעךע קינדס֟קינדעך. דעךזעענדיק אַ ׀ֿךעמדן אוי׀ֿן וועג, הא־בן די ׀ֿךויען אוי׀ֿגעהעךט שו גךיבלען זיך אין די בייטן; אויסגעגלײַכט די ׀֌ליי׊ע, הא־בן זיי ׊וגעשטעלט די דלא֞ניע שום שטעךן, ווי געמאַכט זיך אַ דאַשיק, און מי׹ נא֞כגעקוקט מיט נײַגעך. די מאַנס׀֌אַךשוינען הא־בן הע׀ֿלעך, א־ן אַ ווא־׹ט, אַ שא֞קל געטא֞ן שו מי׹ מיטן קא֞׀֌. כ’הא־ב געזוכט אַ קךעמל, ווו֌ כ’ווא־לט געקא֞נט אײַנקוי׀ֿן ׀ֿאַך זיך אַ ביסל ׀֌ךא֞וויזיע, כא֞טש אויף עטלעכע טעג — ׀ֿיש֟קא֞נסעךוון, ׊וקעך, זאַלץ, אַ ׀֌עקעלע טיי, ׀֌א֞מידא֞ךן, עטלעכע ׊יבעלעס, קאַךטא֞׀ֿליעס א֞׀֌׊וקא֞כן  כ’הא־ב נישט אַךויסגעקוקט, חלילה, אויף דעליקאַטעסן; כ’הא־ב גוט געווו֌סט, אַז נישט דא־ איז דא֞ס א֞ךט, ווו֌ מענטשן ווייסן אַ׀ֿילו ווא֞ס דא֞ס מיינט. ס’הא֞ט נישט גענומען לאַנג זיך דוךכש׀֌אַ׊יךן ׀ֿון איין עק דעך׀ֿל ביזן אַנדעךן, כ֌די זיך איבעך׊ײַגן, אַז קיין שום קךעמל א֞דעך אַ׀ֿילו אַ סימן ׀ֿון אַ בודע, ווו֌ מע קא־ן ע׀֌עס אײַנקוי׀ֿן, איז אין אַדאַמא֞ווקע נישטא֞. זיך אומקעךנדיק מיט גא֞ךנישט, הא־ב איך באַמעךקט, ווי די עטלעכע מאַנ׊בילן, ווא֞ס הא־בן ׀ֿךידלעך זיך געוואַךעמט די ביינעך אויף דעך זון, הא־בן ׀ֿאַךלא֞זט זייעךע ׀֌ךיזבעס און זיך ׊ונוי׀ֿגעגאַנגען אין מיטן דעם וועג. ס’איז קלא־׹ געווען, אַז זיי וואַךטן אויף מי׹. דא֞ס זײַנען געווען ׀ֿיך באַיא֞ךטע ׀֌אַךשוינען, מיט ׀ֿאַךגךעבטע ׀֌ויעךישע ׀֌נימעך, ׀ֿאַךבךענט אויף דעך זון. די אײַנגע׀ֿאַלענע באַקן און ׀ֿאַךש׀֌י׊טע קינען הא־בן זיי געמאַכט ענלעך איינעך שום אַנדעךן. יעדעך ׀ֿון זיי הא־ט מי׹ אויסגעשטךעקט זײַן האַנט און אין דעך האַנט֟דךיקונג הא־ט זיך נא־ך גע׀ֿילט אַ געבליבענע קךאַ׀ֿט. כ’הא־ב גע׀ֿילט אין זייעךע אויגן אַ געוויסע געש׀֌אַנטקייט; נישט א֞׀ֿט איז זיי, אַ׀֌נים, אויסגעקומען שו זען דא־ אַ ׀ֿךעמדן, ב׀ֿךט אַ יונגן֟מאַן. אין מײַן גע׊עלט הא־ב איך זיך אומגעקעךט מיט אַ ׀ֿולן ךוקזאַק. שו ׀ֿיא֞דא֞ך, אין זײַן שטיבל — עך איז אין דעם יי֎שובֿ געווען דעך סטאַךא֞סטע — הא־ט זיך יעדעס מא־ל אַךײַנגעשטעלט אַן אַנדעך שכן מיט ע׀֌עס אַ “גא֞סטינעץ”֟׀֌ךעזענט ׀ֿון זײַן באַלעבא֞סטע. קיין געלט בײַ מי׹ הא־בן זיי נישט געווא֞לט נעמען; דעךקלעךט עס דעךמיט, אַז זיי הא־בן נישט ווא֞ס שו טא־ן מיט דעם געלט. זייעך ש׀֌ךאַך איז געווען אַן אַלטמא֞דישע, נישט ת֌מיד ׀ֿאַךשטענדלעך ׀ֿאַך מײַן שטא֞טישן אויעך. ׀ֿון אייניקע וועךטעך הא־ב איך אין גאַנ׊ן נישט געכאַ׀֌ט זייעך זין. שוין ש׀֌עטעך, בײַם אײַנדךעמלען אין מײַן גע׊עלט, הא־ב איך גע׀֌ךו֌ווט ׀ֿון זייעךע שטיקעך ׹ייד, וועלכע הא־בן זיך נא־ך געדךייט אין מײַן קא֞׀֌, ׊ונוי׀ֿשטוקעווען אַ מין געשיכטע ׀ֿון דעם אויסטעךלישן שבֿט — אַ ׀ֿאַךגעסענעך ש׀֌ליטעך ׀ֿון אַן אַנדעך ׊ײַט. דעך שלא֞ף הא־ט זיך א֞בעך אַךוי׀ֿגעוואַלגעךט אויף מי׹ און מיך גע׀֌ענטעט מיט זײַנע קייט און אײַזן. כ֌מעט דעם גאַנ׊ן טא־ג נא־ך מײַן עךשטעך נאַכט אוי׀ֿן נײַעם א֞ךט, הא־ב איך זיך א֞׀֌געגעבן מיטן אײַנא֞ךדענען מײַן באַשיידענעם שטייגעך. קודם֟כ֌ל, הא־ב איך א֞׀֌געזוכט, נישט ווײַט ׀ֿון מײַן גע׊עלט, די שוויי גךויסע ׀ֿאַךשׂך׀ֿטע קאַלכ׊יגל, איבעךגעלא֞זט ׀ֿון מײַן חבֿך. עך הא־ט דא־ ׀ֿאַךבאַכט עטלעכע ווא־כן ׀ֿאַךיא֞ךן זומעך. עך הא־ט מי׹ אויך אַנט׀֌לעקט דעם גךויסן סוד, אַז אונטעך זיי איז ׀ֿאַךגךא֞בן אַן אוש׹ — אַ טשוהון֟קעסעלע און אַ האַק. די שוויי לעבנסוויכטיקע זאַכן הא־ב איך גע׀ֿונען גאַנץ, אײַנגעוויקלט אין אַ שטיק ךעדנע, אַךומגעבונדן מיט אַ שטךיק. דעךנא֞ך הא־ב איך זיך געלא֞זט ׊ונוי׀ֿזאַמלען אוי׀ֿן זאַמדיקן בךעג שטיקעך אויסגעטךיקנטע ׊ווײַגן און ווא֞ך׊לען ׀ֿאַךן שײַטעך. זיי הא־בן אויסגעזען ווי ׀ֿאַךקאַלכטע סקעלעטן ׀ֿון ׀ֿאַך׊ײַטיקטע באַשע׀ֿענישן. ס’זײַנען אויך ׊וניץ געקומען די אויסגעדייוועךטע אויף דעך זון קוסטעס֟שטעכלקעס. איבעךגעכאַ׀֌ט ׀ֿון דעך ׀֌ךא֞וויזיע, באַקומען נעכטן ׀ֿון די גאַסט׀ֿךײַנדלעכע אַדאַמא֞ווקעך באַלעבא֞סטעס, בין איך, באַווא֞׀ֿנט מיט די שוויי אַלומינעווע ׀ֿלאַזשקעס, געבךאַכט מיט זיך, און דעם אויסגעגךא֞בענעם קעסעלע, אַוועק שום בךונעם, ווא֞ס איז עלנט געשטאַנען אין ׀ֿעלד אוי׀ֿן וועג שום ׀ֿישעךדעך׀ֿל. מ’הא־ט דעם בךונעם געקא֞נט זען ׀ֿון דעך ווײַטנס, שוליב דעם הויכן סלו׀֌ און דעם ד׹א־נג, ׊וגע׀ֿעסטיקט שו אים ׀֌א֞׀֌עךעק אויבן. אין די מקומות איז אַזאַ ׀֌ךימיטיווע קא֞נסטךוק׊יע ׊ו׊וקומען שום וואַסעך אינעם בךונעם, געווען ב׹ייט ׀ֿאַךש׀֌ךייט, און הא־ט באַקומען דעם נא֞מען בושל֟בךונעם. עך הא־ט טאַקע דעךמא֞נט אַ ׹יזיקן בושל מיט אַ לאַנגן האַלדז, ווא֞ס בשעתן א־נבייגן זיך, ג׹א־בט עך זיך אײַן מיטן שנא֞בן אינעם בךונעם, שו לעשן דעם דוךשט מיט אַ קאַלט֟זיסן ט׹ונק וואַסעך. כ’הא־ב נא־ך דעמא֞לט נישט געקא֞נט וויסן, זישנדיק בײַם בךונעם, און קוויקנדיק זיך מיט יעדן א֞׀֌׀ֿךישנדיקן שלוק, אַז דעך עךשטעך טא־ג אין דעם גן֟עדן֟ווינקעלע וועט מי׹ ׊וזאַמען מיט זײַן אונטעךגאַנג שענקען אַ געבענטשטע מת֌נה  2 מא־די הא־ט איין מא־ל דעך׊יילט עךענבוךגן, אַז אינעם אוךאַלטן ׹וים, בעת אַ קאַךנאַוואַל, הא־ט די יי֎דישע קהילה געמוזט ׊ושטעלן אַ יונגן בחו׹. עך הא־ט זיך געדאַך׀ֿט אויסטא֞ן נאַקעט און ש׀֌ילן די ךא֞לע ׀ֿון אַ ׀ֿעךד. אונטעךן געלעכטעך און ׀ֿײַ׀ֿעךײַ ׀ֿון דעם אוי׀ֿגעךיי׊טן המון, גלחים און אויסגע׀֌ו׊טע שטא֞טישע גדלים, איז דעך יונג דךײַ מאַל אַךומגעלא֞׀ֿן אַךום דעך שטא֞ט  איך בין געלעגן אויף דעך ׀֌ליי׊ע בײַם שײַטעך, אײַנקוקנדיק זיך אין דעך טי׀ֿעניש ׀ֿון הימל, און מסת֌מא געטךאַכט, אַז די מילי֟מיליאַסן שטעךן זײַנען מעגלעך געווען עדות ׀ֿון אַ סך גזיךות און דעךנידעךונגען איבעך מײַן ׀ֿא֞לק. אין מײַנע יונגע יא־׹ן הא־ב איך געווא֞לט אַנטלוי׀ֿן ׀ֿון מײַן יי֎דישקייט, נא֞ך יעדעס מא־ל הא־ט דא֞ס ׀֌ינטעלע יי֮ד מיך א֞נגעיא֞גט, און אומקעךנדיק שו׹יק שו מײַן בךאשית, מיך אײַנגעטונקען מיטן ׀֌ך׊וף אין מײַן יי֎חוס — געדענק, וועך דו ביסט! מא־די, ווא֞ס אַלע הא־בן אים געהאַלטן ׀ֿאַך אַן עכטן איטאַליענעך, ׀ֿלעגט נישט איין מא־ל ממש אוי׀ֿךײַסן, דעהעךנדיק ׀ֿלו׊עם ׊ווישן די בגילו׀ֿינדיקע געסטן ׀ֿון די קאַ׀ֿעען און קאַבאַךעטן אַן “אַנטיסעמיטישן ׀֌אַסאַזש”. ווא֞ס זשע האַלט דעם מענטשן אין שויס ׀ֿון יהודות? און ווא֞ס בךענגט אים שו מאַכן ת֌שובֿה? איך הא־ב מסת֌מא געטךאַכט דעמא֞לט, אײַנגעזונקען אין דעם שוואַך׊ן טי׀ֿעניש ׀ֿון הימל, אויך וועגן אַנדעךע זאַכן, מעך נא֞ענט שו יעדעך יונגעך נשמה; מײַן שׂכל הא־ט מיך טאַקע געטךיבן ווא֞ס ווײַטעך ׀ֿון דעם שטא֞טישן האַוועניש, נא֞ך אין דעך זעלבעך ׊ײַט, הא־ט מײַן נשמה געבענקט אין אי׹ עלנטקייט נא־ך אַ מיידלשעך נא֞ענטשאַ׀ֿט. און זי איז מי׹ געשיקט געווא֞ךן. דעך שײַטעך הא־ט ׀֌לו׊עם אַךויסגעכאַ׀֌ט ׀ֿון דעך נאַכט אי׹ סילועט, בלויז אויף אַ ךגע, ווי ס’ווא֞לט געווען אַ לײַכטעך שו׹י׹ מיט די לי׀֌ן שום שטעךן. כ’הא־ב אוי׀ֿגע׊יטעךט, זיך געשטעלט אויף די קני, און זי דעךזען שוין בולט און ממשותדיק אַנטקעגן זיך. זי הא־ט שו מי׹ געשמייכלט, ווי אַ קינד, ווא֞ס הא־ט בעת דעך ש׀֌יל כ֌לומךשט א֞נגעשךא֞קן אַ דעךוואַקסענעם. כ’הא־ב זיך באַלד דעךמא֞נט: נעכטן שוין בײַם ׀ֿאַךלא֞זן אַדאַמא֞ווקע, הא־ב איך באַמעךקט ווי אַ שוואַךץ֟חנעוודיק מיידל, א׀ֿשך מיט אַ ׀֌א֞ך יא־׹ יי֎נגעך ׀ֿון מי׹, קוקט אַךויס ׀ֿון אַ האַלב֟א֞׀ֿענעך טי׹. אונדזעךע בליקן הא־בן זיך באַגעגנט, און כ’הא־ב דעך׀ֿילט אַ שטא֞ך אינעם ךעכטן אויג, ווי ס’ווא֞לט מי׹ אַךײַנגע׀ֿלויגן אַ ׀֌י׊ינקע ׀ֿליגעלע. כ’הא־ב א֞נגעהויבן שו ׀֌ינטלען און ךײַבן דא֞ס אויג. ס’הא֞ט גענומען אַ קוך׊ע ווײַלע, נישט מעך — און אַלץ איז אַדוךך. כ’הא־ב ווידעך אַ קוק געטא֞ן אין יענעך זײַט, ווו֌ כ’הא־ב מיט עטלעכע סעקונדעס ׀ֿךי֎עך געזען דא֞ס מיידל. די טי׹ איז געווען ׀ֿאַךמאַכט. און א֞ט שטייט זי שוין אויף די קני אַנטקעגן מי׹, אַזוי נא֞ענט, אַז ס’איז גענוג אויס׊ושטךעקן די האַנט זיך שושו׹י׹ן מיט די ׀ֿינגעך שו אי׹ ׀֌נים. און דא־ך, גע׀ֿינט זיך ׊ווישן אונדז אַ מחישה — דא֞ס ׀ֿײַעך ׀ֿון שײַטעך. — איך הא־ב דיך נעכטן געזען, — הא־ב איך זיך א֞נגעךו׀ֿן, — ׀ֿאַך ווא֞ס ביסטו אַזוי גיך ׀ֿאַךשווו֌נדן? זי הא־ט געשוויגן. אין איךע אויגן הא־בן געטאַנ׊ט ׀ֿךיילעכע ךויטע ׀ֿונקען. כ’הא־ב געמאַכט אַ שווייטן ׀֌ךו֌וו שו דעךהעךן אי׹ קול: — ווי הייסטו? זי הא־ט אַךויסגעבךאַכט אויף די לי׀֌ן מיט אַ שמייכל: — אַזוי ווי דו וועסט מיך ךו׀ֿן, אַזוי וועל איך הייסן ” אי׹ ענט׀ֿעך הא־ט מי׹ אויסגעזען ווי אַן א־נהייב ׀ֿון אַ ש׀֌יל. — גוט, וועסטו הייסן חווה, און איך — א־דם, — הא־ב איך זיך אין דעך ש׀֌יל אַךײַנגעלא֞זט. זי הא־ט אַ שא֞קל געטא֞ן מיטן קא֞׀֌ אַ ׊ו׀ֿךידענע. — בין איך, הייסט עס, באַשאַ׀ֿן געווא֞ךן ׀ֿון דײַן ךי׀֌  אי׹ ענט׀ֿעך הא־ט מיך אַ ביסל ׊עמישט. שי זא־ל איך ווײַטעך א־נגיין מיט אי׹ ש׀֌יל, שי זיך ׊וךיק׊י֎ען. זי הא־ט עס באַמעךקט: — מײַן בא֞בע הא־ט עס מי׹ דעך׊יילט. זי קען הונדעךטעך אַזעלכע מעשיות. — מי׹ הא־ט ווייניקעך א֞׀֌געגליקט. ׀ֿון מײַן בא֞בע֟זיידע איז מי׹ בלויז געבליבן אַ קליינע ׀ֿא֞טא֞גךאַ׀ֿיע  זיך שו דעךנעטעךן שו דעך וויךקלעכקייט, הא־ב איך ׀ֿא֞ךגעלייגט, ווי אַ גאַסטגעבעך: — ווייסטו ווא֞ס, חווה, כ’הא־ב זיך געקליבן טךינקען טיי, א׀ֿשך וועלן מי׹ עס טא־ן אין איינעם. ס’איז אי׹ ב׀ֿיךוש גע׀ֿעלן געווא֞ךן מײַן ׀ֿא֞ךשלא֞ג, כ’הא־ב זיך א֞בעך געכאַ׀֌ט, אַז מײַן גאַנץ גע׀ֿעס באַשטייט ׀ֿון איין אַלומינעוועך קווא־׹ט, אַן עמאַליךט שיסעלע, די שוויי ׀ֿלאַזשקעס, ווו֌ כ’הא־ב געהאַלטן טךינקוואַסעך, און אַ ׀ֿעדעךמעסעךל, ווא֞ס הא־ט ׀ֿאַךמא֞גט אויך אַ לע׀ֿל, אַ גא֞׀֌ל און אַ ׀֌ךא֞׀֌נ׊י֎עך. טיי הא־ב איך שוין געהאַט ׀ֿאַךקא֞כט ׀ֿון ׀ֿךי֎עך, גלײַך אינעם קעסעלע. א֞נגעשע׀֌ט אַ האַלבע קווא־׹ט, הא־ב איך עס דעךלאַנגט חווהן. — אַנטשולדיק, קיין ׊וקעך הא־ב איך נישט, און בכלל בין איך, ווי דו זעסט, נישט קיין גךויסעך באַלעבא֞ס. זי הא־ט ׀ֿא֞ךזיכטיק ׊וגעטךא֞גן די קווא־׹ט שו די לי׀֌ן, א֞׀֌געזו׀֌ט איין מא־ל און עס אומגעקעךט מי׹. — שוין?
 כ’׀ֿאַךשטיי, מײַן טיי איז די׹ נישט גע׀ֿעלן געווא֞ךן  — ניט אמת  ס’איז גוט, נא֞ך טךינקען דאַך׀ֿסטו דעך עךשטעך  אַזוי ׀ֿיךט זיך בײַ אונדז אין דעך׀ֿל. כ’הא־ב אי׹ נא֞כגעגעבן, אויסשטךעקנדיק שו אי׹ די האַנט; און דא־ הא־ט זי באַמעךקט, אַז מײַן גךא֞בעך ׀ֿינגעך איז איבעךגעבונדן מיט אַ שמאַטקעלע. בײַ טא־ג, בײַם ׊ונוי׀ֿנעמען די ׊ווײַגן און ש׀֌ענעך, הא־ב איך דעם ׀ֿינגעך ׊עדךאַ׀֌עט ביז בלוט. זי הא־ט זיך א֞נגעכאַ׀֌ט אין מײַן דלא֞ניע מיט אי׹ ׀ֿךײַעך האַנט, און אַוועקגעשטעלט די קווא־׹ט מיט טיי אוי׀ֿן זאַמד. אַלץ איז ווײַטעך געשען אַזוי גיך און ׀ֿלינק, אַז כ’הא־ב קיין ׀֌י׀֌ס נישט געקא֞נט אַךויסלא֞זן. חווה הא־ט נא֞ך אַ וואַךף געטא֞ן אויף מי׹ אי׹ בליק, ווי נעכטן, בשעת כ’הא־ב זי שום עךשטן מא־ל דעךזען שטיין בײַ דעך טי׹. אוי׀ֿגעבונדן מײַן אומגעלומ׀֌עךטן באַנדאַזש, הא־ט זי דא֞ס שמאַטקעלע אַךײַנגעווא֞ך׀ֿן אין ׀ֿײַעך. זיך א֞נגעבויגן שום ווו֌נדשניט, ווא֞ס כ’הא־ב נא־ך גע׀ֿילט זײַן שמעךץ, הא־ט זי עס דךײַ מא־ל אַ לעק געטא֞ן און א֞׀֌געש׀֌יגן אין אַ זײַט. דעךנא֞ך הא־ט זי אַךויסגעכאַ׀֌ט ׀ֿונעם ךאַנד֟שײַטעך אַ ביסל אַש און עס ׊עשיט איבעך מײַן ׀ֿינגעך, ווי מע באַזאַל׊ט דא֞ס עסן. אַ ׀֌א֞ך ךגעס הא־ט זי נא־ך אַלץ געהאַלטן א֞נגעבויגן אי׹ קא֞׀֌ איבעך מײַן דלא֞ניע, לײַכט בלא־זנדיק אוי׀ֿן ׊עשניטענעם ׀ֿינגעך. איךע הא־׹ הא־בן קוים א֞נגעךיךט מײַן ׀֌נים, א֞דעך ךיכטיקעך געזא֞גט, כ’הא־ב לײַכט אַךא֞׀֌געלא֞זט מײַן קא֞׀֌ שו איךע געדיכטע הא־׹, און טיף אײַנגעא֞טעמט דעם אומבאַקאַנטן מיידלשן ׹יח. דעך נא֞גנדיקעך ווייטיק, ווא֞ס הא־ט מיך נישט א׀֌געלא֞זט דעם גאַנ׊ן טא־ג, איז גיך אויסגעלא֞שן געווא֞ךן. — שו היילן ווו֌נדן הא֞סטו זיך אויך אויסגעלעךנט בײַ דײַן בא֞בען? — הא־ב איך קוים דעךהעךט מײַן אייגענע שטים. זי הא־ט מי׹ נישט באַלד געענט׀ֿעךט. די אויגן אַךא֞׀֌געלא֞זט און זיך אײַנגעקוקט אינעם ׀ֿײַעך, ווא֞ס הא־ט יעדעס מא־ל אַךויסגעלא֞זט אַ דינעם טךאַסק, ווי ס’ווא֞לט גע׀֌לאַ׊ט עךגעץ אינעווייניק אַ סטךונע, אַךויסוואַך׀ֿנדיק אַ זשמעניע ׀ֿײַעךלעכע ׀ֿליגעלעך אין דעך לו׀ֿט. די געדיכטע נאַכט הא־ט זיי גיך אויסגעכאַ׀֌ט און אײַנגעשלונגען. חווה הא־ט ווי געשענקט מי׹ עטלעכע מינוט, כ’זא־ל זיך קא֞נען אײַנקוקן אין אי׹ ׀֌נים. אַזוי מסת֌מא ׀ֿאַךטײַעט אין זייעך אומבאַוועגלעכקייט זײַנען געזעסן די מא֞דעלן ׀ֿאַך מא֞דיליאַני — יונגע מיידלעך, ג׹ייט שו טא־ן זייעך אַךבעט בחינם, אוי׀ֿן חשבון ׀ֿון זייעךע קנאַ׀֌ע ׀ֿאַךדינסטן, אַבי שו בלײַבן ׀֌נים֟אל֟׀֌נים מיט דעם שיינעם איטאַליענעך און ׀ֿאַךזוכן זײַן נא֞ענטשאַ׀ֿט. זיי ׀ֿלעגן זיך זעלטן דעךקענען אויף זײַנע לײַוונטן, מיט בכ֌יוון ׀ֿלאַכע אויסגע׊ויגענע ׀֌נימעך, לאַנגע דינע העלדזעך און אומנאַטיךלעך֟בייגעוודיקע הענט. זיי הא־בן זיך נישט באַמיט שו ׀ֿאַךשטיין, הלמאַי הא־ט עך זיי באַשאַ׀ֿן שוויי אויסגעשע׀֌טע אויגן, ווא֞ס ט׹א־גן אין זיך אַזאַ ׀ֿאַךבא֞ךגענעם אומעט, ווא֞ס נישט זיי הא־בן אים אין זיך געטךא֞גן. זיי הא־בן געזוכט אין אים נא֞ך ליבע, ווא֞ס עך ׀ֿלעגט יעדעך שענקען מיטן ׀ֿולן בךען ׀ֿון זײַן ד׹ומדיקן טעמ׀֌עךאַמענט  איך הא־ב אין די שטילע מינוטן געקענט נא֞ך טךוימען וועגן אַזאַ נא֞ענטשאַ׀ֿט מיט חווהן, כא֞שט ווי חווה הא־ט עס אַליין באַשטעטיקט, איז זי באַשאַ׀ֿן געווא֞ךן ׀ֿון מײַן ךי׀֌. — יא־, — הא־ט חווה, ענדלעך, געענט׀ֿעךט, נישט א֞׀֌׀ֿיךנדיק אי׹ בליק ׀ֿונעם ׀ֿײַעך, — מײַן בא֞בע היילט יעדן ׀ֿון אונדזעך דעך׀ֿל. זא־גט קיינעם נישט א֞׀֌  נא֞ך זיך אַליין קען זי, נעבעך, נישט אַךויסהעל׀ֿן  חווה איז אַוועקגעגאַנגען שטיל און אומדעךוואַךט; ׀ֿאַךשווו֌דן אין דעם ׀ֿינ׊טעךניש, ׀֌ונקט ווי די ׀ֿונקען ׀ֿונעם שײַטעך. כ’הא־ב אי׹ נא֞כגעשךי֎ען אין דעך נאַכט אַךײַן, זי זא־ל קומען מא־׹גן, כ’וועל שוג׹ייטן אַ ׀ֿיש֟יויך. שוין דךעמלענדיק, אײַנגעקוטעט אין מײַן שלא֞׀ֿזאַק, הא־ב איך געשע׀֌טשעט דא֞ס ליד ׀ֿון מײַן באַליבטן גיא־ם אַ׀֌א֞לינעך: די ליבע גייט אַוועק ווי נא־ך אַ מבול וואַסעך די ליבע גייט אַוועק דא֞ס לעבן וועךט נישט בעסעך און בלויז די הא֞׀ֿענונג ז’געווא֞ךן ׀֌לו׊עם גךעסעך דעך זייגעך שלא֞גט די נאַכט שטיל ׀ֿאַלט איך בלײַב אַליין דעך טא־ג ׀ֿאַך׀ֿאַלט כ’הא־ב זיך אוי׀ֿגעכאַ׀֌ט, איז שוין געווען ש׀֌עט אין טא־ג אַךײַן. אויסגעטךונקען די געבליבענע אינעם קעסעלע טיי, הא־ב איך זיך געלא֞זט קיין אַדאַמא֞ווקאַ. כ’הא־ב נישט אומזיסט ׊וגעזא֞גט מײַן נעכטיקעך גאַסטין אַ ׀ֿיש֟יויך; בײַ מײַן באַקאַנטשאַ׀ֿט מיט די עטלעכע אַלטע ת֌ושבֿים, הא־ט מי׹ איינעך ׀ֿון זיי, דעך יי֎נגסטעך, מא֞י֎סעי, געזא֞גט, אַז די ׊ווייטע נאַכט גייט עך כאַ׀֌ן ׀ֿיש, וועט אויף מײַן חלק אויך סטײַען. אין מײַן לעבן הא־ב איך קיין ׀ֿיש֟יויך נישט געקא֞כט. מײַן גךעסטעך אוי׀ֿטו אין קולינאַךיע איז געווען גע׀֌ךעגלטע קאַךטא֞׀ֿליעס, ׀ֿאַך׀֌ךאַוועט מיט שוויי אייעך. כ’בין נישט זיכעך, שי כ’ווא־לט אַ׀ֿילו געגאַנגען אין דעך׀ֿל נא־ך “מײַן חלק”; כ’הא־ב שוין א֞בעך געהאַט ׊וגעזא֞גט חווהן. דעך שוזא־ג הא־ט זיך ׀ֿון מי׹ לײַכטזיניק אַךויסגעךיסן, ווײַל כ’הא־ב זי געווא֞לט זען ווידעך. כ’הא־ב זיך ׀ֿאַךלא֞זט אויף מא֞י֎סעיען, אַז כ’וועל אים אויס׀ֿךעגן ווי אַזוי מאַכט מען עס, דא֞ס ׀ֿישעך֟מאכל. עך, אַן אַלטעך ׀ֿישעך, מוז עס וויסן און הא־בן זײַן אייגענעם ךע׊ע׀֌ט. און אַזוי איז טאַקע געווען: באַקומען ׀ֿון אים אַ ׊ענדליק ׀ֿישלעך ׀ֿון אַ זאַמד֟קא֞ליך מיט שוואַך׊ע ש׀֌ךענקלעך, וועלכע עך הא־ט זיי געךו׀ֿן “ביטשקעס”, הא־ט עך מי׹ גענוי דעךקלעךט דעם גאַנ׊ן ׀֌ךא֞׊עס ׀ֿון זייעך שוג׹ייטן. שוין האַלטנדיק בײַם סוף, הא־ט עך מי׹ ׀֌לו׊עם ׀ֿא֞ךגעלייגט: — ווייסטו ווא֞ס, כ’וועל בעסעך גיין מיט די׹ און שוין אוי׀ֿן א֞ךט אַלץ ווײַזן, ווא֞ס און ווי אַזוי. כ’הא־ב אים באַדאַנקט און זיך ׀ֿאַךךו׀ֿן אויף מײַן מאַמעס זא־ג, אַז ביז מע ׀ֿאַךזוכט נישט אַליין, ווייסט מען נישט דעם טעם. אײַנגע׀֌אַקעוועט די ׀ֿישלעך אין אַ ׀ֿײַכטעך שמאַטע — א׀ֿשך אַ׀ֿילו אַן אַלטע ׀ֿאַטשיילקע ׀ֿון זײַן ׀ֿאַךשטא֞ךבענעך ׀ֿךוי — הא־ט עך מי׹ דעךלאַנגט, ווי אַ שוגא־ב, עטלעכע לא֞ךבעךבלעטעך. — א־ן זיי איז די ׀ֿיש֟יויך נישט קיין ׀ֿיש֟יויך. וואַךף עס אַךײַן, ווען ס’וועט גוט בולקען  — איז געווען זײַן לע׊טע ע׊ה. כ’הא־ב א֞בעך געהאַט שום אַלטן נא־ך איין ׀ֿךאַגע. זי הא־ט זיך געבא֞מבלט אין מײַן קא֞׀֌ די גאַנ׊ע ׊ײַט בעתן אויסהעךן זײַנע קולינאַךישע סודות. כ’הא־ב נא֞ך געוואַךט אַ ׀֌אַסיקן מא֞מענט. שוין אין הויף, שטייענדיק בײַם הוי׀ֿטיךל, הא־ב איך דוךך֟אַגבֿדיק, ווי סת֌ם אַזוי אַ ׀ֿךעג געטא֞ן: — כ’הא־ב דא־ געזען אַ מיידל, ווי קומט זי אַהעך, אין אײַעך ׀ֿאַךווא֞ך׀ֿן ווינקל? דעך אַלטעך הא־ט נישט באַלד ׀ֿאַךשטאַנען ווא֞ס איך וויל ׀ֿון אים. זיך אַךומגעקוקט, ווי געקא֞נט דעךזען דא֞ס מיידל, וועגן וועלכן כ’הא־ב אים גע׀ֿךעגט, הא־ט עך, מיט גע׀֌לא֞נטעךטע ׹ייד, געענט׀ֿעךט: — נו יא־, דו מיינסט סעךאַ׀ֿימאַס אייניקל
 די מוטעך הא־ט זי אַהעך געבךאַכט נא־ך אַ קינד, אַליין וווינט זי אין שטא֞ט  זי איז שוין דא־ אוי׀ֿגעוואַקסן  — עך הא־ט אַ ד׹יי געטא֞ן מיט דעך האַנט אין דעך לו׀ֿטן לעבן זײַן קא֞׀֌, און ׊וגעגעבן: — אַ ווילד ׀ֿעךדל  מיט די ׀ֿישלעך און מיטן א֞׀֌קא֞כן זיי, ווי דעך אַלטעך מא֞י֎סעי הא־ט מיך געלעךנט, הא־ב איך זיך גע׀֌א֞ךעט ביז ס’הא֞ט א֞נגעהויבן שו וועךן ׀ֿינ׊טעך. כ’הא־ב נישט געוואַגט מײַן קא֞כעךײַ שו עסן אַליין, כא֞טש כ’בין געווען הונגעךיק און ס’הא֞ט געשמעקט גא־׹ ניט שלעכט. ׀ֿון דעסטוועגן, הא־ב איך אַךויסגעשלע׀֌ט ׀ֿון מײַן אוניוועךסאַל ׀ֿעדעךמעסעךל דעם לע׀ֿל און ׀ֿאַךזוכט מײַן ׀֌ךא֞דוק׊יע. כ’הא־ב ווידעך זיך דעךמא֞נט אין מײַן מאַמעס זא־ג, אַז אויך אַ שלימזלני׊ע קא־ן אַמא֞ל א֞׀֌קא֞כן אַ געשמאַקע וועטשעךע. אין מײַן ׀ֿאַל ווא־לט זי זיכעך געזא֞גט: “עסן קא־ן מען עס נישט, א֞בעך מע וועט זיך נישט א֞׀֌סמען!” די נאַכט איז גיך גע׀ֿאַלן אוי׀ֿן זאַמדיקן בךעג, אײַנגעשלונגען דעם ׀ֿײַכטן אַךום; בלויז דעך ׀ֿלאַם ׀ֿונעם שײַטעך און די שוואַכע לבֿנה֟שײַן, הא־בן אויסגעשיילט אינעם ׀ֿינ׊טעךן ׹וים אַ שטח ׀ֿאַך זיך. איך הא־ב אַךויסגעקוקט אויף חווהן, ווא֞ס הא־ט אַוודאי נישט געקא֞נט וויסן, אַז דא֞ס א֞ךט, ווו֌ ס’איז געווען מײַן ךי׀֌, גיט אין זיך שו וויסן מיט אַ בענקשאַ׀ֿט, און מיט אַ שוואַכעך הא֞׀ֿענונג, אַז זי וועט אים לעשן. כ’הא־ב זיך דעךמא֞נט אין די וועךטעך ׀ֿונעם אַלטן מא֞י֎סעי, וועלכעך הא־ט מי׹ אויף זײַן ׀֌ךא֞סטן או׀ֿן דעךקלעךט, ווא֞ס עך האַלט וועגן סעךאַ׀ֿימעס אייניקל. אַזוי טךאַכטן זיי אַ׀֌נים אַלע, דא֞ס ׀ֿאַךגעסענע היי׀ֿל מענטשן. אַזוי ׀ֿלעגט געשען אין דעך געשיכטע נישט איין מא־ל, ווען עמע׊עך, ווא֞ס טיילט זיך אויס ׀ֿונעם אַךום מיט זײַן אַנדעךשקייט, וועךט באַלד געקךוינט ווי אַ ווילדע ב׹יאה, א֞דעך אַ משוגענע, א֞דעך גא־׹ — אַ מכש׀ֿה  שו׹יק געךעדט, הא־ב איך דא־ך אַליין נעכטן באַמעךקט אַ געוויסע מא֞דנעקייט אין חווהס אוי׀ֿ׀ֿיך: די ׀֌לו׊עמדיקע בײַטן ׀ֿון אי׹ שטימונג — אַ ש׀֌ךודלדיק֟׀ֿךיילעכעך גלאַנץ אין די אויגן, און מיט אַ ךגע ש׀֌עטעך — אַן אויסגעלא֞שענעך, ׊עשווענקטעך בליק. זײַענדיק ׀ֿאַךכאַ׀֌ט דעמא֞לט מיט מא֞דיליאַניס קונסט, הא־ב איך א֞בעך דעךזען אינעם ניט֟דא֞י֎קן א־נבליק ׀ֿון חווהן גא־׹ ע׀֌עס אַנדעךש — אַן א֞׀֌ש׀֌יגלונג ׀ֿון זײַנע ׀ֿךויען֟׀֌א֞ךטךעטן. ׀֌ינקטלעכעך געזא֞גט, אַ מא֞דעל, ווא֞ס דעך גךויסעך קינסטלעך הא־ט ׀֌שוט נישט באַוויזן א־נשומא־לן; שו גיך הא־ט זיך איבעךגעךיסן זײַן לעבן, און שו לאַנג הא־ט גענומען ׊ײַט, אַז דא֞ס שיינע מיידל ׀ֿון אַדאַמא֞ווקאַ זא־ל זיך אויף דעך וועלט באַווײַזן. א֞ט די ׀ֿאַךקךימטקייט ׀ֿון ׊ײַט און ׹וים הא־ט געמאַכט אי׹ געשטאַלט סײַ אויסטעךליש און סײַ ׊ו׊י֎עוודיק, ווי די בילדעך ׀ֿון מא֞דיליאַני נא־ך זײַן טךאַגישן טויט. כ’הא־ב נישט געהעךט ווי חווה הא־ט זיך דעךנענטעךט שום שײַטעך. כ’הא־ב עס באַמעךקט נא֞ך אין לע׊טן מא֞מענט, ווען זי הא־ט איבעךגעטךא֞טן די שוועל ׀ֿון ׀ֿינ׊טעךניש, און די ךויטע שײַן ׀ֿון ׀ֿײַעך הא־ט זי אַךײַנגעלא֞זט אויף אי׹ שטח. כ’בין אַזש אונטעגעש׀֌ךונגען. חווה, א־ן דעם כ’זא־ל אי׹ ע׀֌עס זא־גן, הא־ט זיך געשטעלט אויף די קני און אַךײַנגעקוקט אינעם קעסעלע מיט מײַן ׀ֿיש֟יויך. אַ שי געטא֞ן די לו׀ֿט, הא־ט זי אויסגעדךייט שו מי׹ דעם קא֞׀֌ און אַ ׀ֿאַךחידושטע אַךויסגעבךאַכט אויף די לי׀֌ן: — א־דם, דו הא֞סט עס געקא֞כט שוליב מי׹?! כ’הא־ב נישט געענט׀ֿעךט; שטיל א֞נגע׀ֿילט מײַן איינשיק שיסעלע מיט דעם געדיכט געקעכטס און עס דעךלאַנגט חווהן. זי הא־ט עס גענומען ׀ֿון מײַנע הענט, ׊וזאַמען מיטן לע׀ֿל, ווא֞ס הא־ט אַךויסגעשטעקט ׀ֿונעם ׀ֿעדעךמעסעךל. באַטךאַכט עס מיט נײַגעך, ווי אַ קינד אַן אומבאַקאַנט ש׀֌ילעכל, הא־ט זי א֞נגעהויבן עסן. איך בין געזעסן לעבן אי׹ און געטךאַכט, אַז נא־ך נעכטן בײַ טא־ג ווא־לט מי׹ זיכעך נישט אײַנגע׀ֿאַלן אַזאַ ׀ֿאַנטאַסטישעך געדאַנק אַליין ע׀֌עס א֞׀֌׊וקא֞כן, ב׀ֿךט נא־ך אַ ׀ֿיש֟יויך. ס’איז באמת אַ חלום, ווא֞ס כ’וויל נישט עך זא־ל זיך ׀ֿאַךענדיקן  חווה הא־ט זיך אויסגעדךייט שו מי׹ מיטן שיסעלע און ׊וגעטךא֞גן אַ ׀ֿולן לע׀ֿל שו מײַן מויל. — טאַקע געשמאַק, עס מיט מי׹
 כ’הא־ב שטיל נא֞כגע׀ֿא֞לגט איךע באַוועגונגען ׀ֿונעם שיסעלע שו מײַן מויל און ׀ֿאַךקעךט, און געשלונגען, נישט ׀ֿילנדיק דעם טעם. כ’ווייס נישט, ווא֞ס זי הא־ט דעךמיט געווא֞לט אַךויסווײַזן, אי׹ ג׹ייטקייט שו טיילן מיט מי׹ דעם ביסן, שי אויף אַן איידעלן או׀ֿן, ווא֞ס גיכעך ׀֌טוך וועךן ׀ֿון מײַן מאכל. סוף֟כ֌ל֟סוף, הא־ט זיך דא֞ס עסן ׀ֿאַךענדיקט. זי הא־ט א֞׀֌געלייגט דא֞ס ליידיקע שיסעלע אין אַ זײַט און זיך א֞נגעךו׀ֿן: — ווען כ’בין נא־ך געווען אַ קינד, ׀ֿלעגן זיך בײַ מײַן בא֞בען אין שטוב ׊ונוי׀ֿנעמען אין די ׀֌אַךנאַכטן ׀ֿךויען; זא־גן ת֌׀ֿילה און דעךנא֞ך זינגען לאַנגע אומעטיקע לידעך. כ’הא־ב געמיינט, אַז זייעךע לידעך זײַנען אויך ת֌׀ֿילות, א֞בעך אין זיי הא־ט זיך גא־ט נישט דעךמא֞נט. כ’הא־ב ׀ֿאַךגעדעקט עטלעכע ׀ֿון זיי, און כ’וויל די׹ אישט איין געזאַנג זינגען. חווה הא־ט א֞נגעשטעלט אי׹ בליק אין ׀ֿײַעך, ווי ׀ֿון דא־׹ט ווא־לט זיך געדאַך׀ֿט העךן דעך טא־ן, אַךויסגעלא֞זט ׀ֿון דעך א֞נגע׊ויגענעך סטךונע אין סאַמע בךען ׀ֿון שײַטעך. ס’הא֞ט זיך בײַם א־נהייב דעךהעךט אַ דינעך לאַנגזאַמעך קלאַנג, געבויךן ׀ֿון עךגעץ אַ טי׀ֿעניש. דעך קלאַנג הא־ט זיך א֞נגעגא֞סן מיט כ֌וח און אויסגע׀ֿוךעמט וועךטעך. כ’הא־ב נישט יעדעס ווא־׹ט ׀ֿאַךשטאַנען, א֞בעך ׊ונוי׀ֿגיסנדיק זיך מיטן ניגון, הא־בן זיי אויסגע׀ֿלא֞כטן אַ ליבע֟באַלאַדע וועגן אַ קא֞זאַק, ווא֞ס איז אַוועק זיך שלא֞גן מיט די טעךקן, און זײַן געליבטע, איז געבליבן אַליין. גאַנץ קאַיא֞ך ׀ֿלעג זי אַךוי׀ֿגיין אוי׀ֿן באַךג און ׀ֿון דא־׹ט אַךויסקוקן אויף אי׹ געגאַךטן. עס זײַנען אַוועק חדשים און יא־׹ן, ביז אי׹ האַךץ איז ׀ֿאַך בענקשאַ׀ֿט און אומעט ׀ֿאַךוואַנדלט געווא֞ךן אין אַ שטיק קאַלטן סאַ׀֌׀ֿיך  דעך ניגון הא־ט זיך ׀ֿלו׊עם איבעךגעךיסן, ווי זיך ׀ֿאַךכלינעט אין דעך ׀ֿינ׊טעךניש. חווה הא־ט זיך אוי׀ֿגעהויבן ׀ֿון אי׹ א֞ךט און מיט אַ ׀ֿלינקעך באַוועגונג אויסגעטא֞ן אי׹ ׀֌ךא֞סט א֞׀֌געבליאַקעוועט קליידל. זי איז געבליבן שטיין אַ נאַקעטע, ענלעך שו אַ מא֞דעל ׀ֿאַךן קינסטלעך. דא֞ס ׀ֿײַעך ׀ֿונעם שײַטעך הא־ט נא־ך בולטעך באַטא֞נט די נאַטיךלעכע אויסבייגן ׀ֿון אי׹ לײַב, און איך, גע׀֌לע׀ֿט מיט דעם אומדעךוואַךט דעךזעענעם בילד, הא־ב גי׹יק געלייענט די סודותדיקע ליניעס ׀ֿון אי׹ מיידלשעך שיינקייט. זי הא־ט שו מי׹ אויסגעשטךעקט אי׹ האַנט, ווי געווא֞לט דעךלאַנגען די ׀ֿאַךוועךטע ׀֌ךי. זיך א֞נגעכאַ׀֌ט אין מײַנע ׀ֿינגעך, הא־ט זי מיך אַ שי געטא֞ן שום וואַסעך, אַנטקעגן דעך שמא֞לעך שימעךיךנדיקעך לבֿנה֟סטעזשקע. 3 חווה הא־ט א֞נגעהויבן קומען יעדע נאַכט. כ’הא־ב קיין מא־ל נישט געקא֞נט דעךהעךן איךע ט׹יט, ווי כ’זא־ל נישט געווען א֞נשטעלן מײַנע אויעךן. זי איז ווי געבויךן געווא֞ךן ׀ֿון דעך נאַכט, און נא֞ך דא֞ס ׀ֿײַעך ׀ֿונעם שײַטעך, ווי ׀ֿאַךבן אוי׀ֿן מא֞לעךס ׀֌ענדזל, איז מסוגל געווען מאַכן זי ממשותדיק, לעבעדיק. זי הא־ט ליב געהאַט דא֞ס ׀ֿײַעך, געקא֞נט אַזוי זישן לאַנג אויף די קני א־ן אַ ׹י׹ זיך שו טא־ן ׀ֿון א֞ךט, אײַנקוקנדיק זיך אין די בךענעדיקע ׊ווײַגן, ווא֞ס כ’׀ֿלעג יעדעס מא־ל אַךײַנוואַך׀ֿן אינעם שײַטעך. שו מא־ל הא־ט זיך מי׹ געדאַכט, אַז זי שע׀֌טשעט ע׀֌עס אַהין אַךײַן — שי אַ ת֌׀ֿילה, שי אַ מיידלשע שבֿועה, שי כ֌ישוף֟וועךטעך. כ’הא־ב אי׹ געלייענט אויף אַ קול מײַנע באַליבטע לידעך ׀ֿון אַ׀֌א֞לינעך, און יעדעס מא־ל, ווא֞ס כ’הא־ב ׀ֿאַךענדיקט שו לייענען, ׀ֿלעגט זי א֞׀֌׀ֿיךן אי׹ בליק ׀ֿונעם ׀ֿײַעך שו מי׹ און שטיל אַךויסבךענגען אַן איין און איינשיק ווא־׹ט: “נא־ך
” שי כ’בין זיכעך געווען, אַז חווה ׀ֿאַךשטייט, ווא֞ס איך לייען? כ’הא־ב וועגן דעם אין יענע נעכט נישט געטךאַכט. איך הא־ב ׀֌שוט געלייענט נא֞ך ׀ֿאַך אי׹, און זי הא־ט ׀֌שוט זיך אײַנגעהעךט אין מײַן קול, ׀֌ונקט ווי איך אין איךע געזאַנגען. מסת֌מא, אַזוי שאַ׀ֿט זיך די אמתע נא֞ענטשאַ׀ֿט ׊ווישן שוויי א֞׀֌געזונדעךטע נשמות. אין איינעך אַ נאַכט הא־ב איך אי׹ דעך׊יילט וועגן מײַן מא־די. ס’הא֞ט זיך באַקומען ווי ׀ֿון זיך אַליין, ווי מע דעך׊יילט דעם קינד אַ מעשׂה ׀ֿאַךן שלא֞ף, א֞דעך אַ קךאַנקן בײַם געלעגעך, עך זא־ל אַ ביסל ׀ֿאַךגעסן אין זײַן ווייטיק. כ’הא־ב זיך דעךמא֞נט, ווי עךענבוךג הא־ט געשךיבן, אַז מע וועט נישט ווייניק זא־גן וועגן מא֞דיליאַני: געשיכ֌וךט, געווילדעוועט, געשטא֞ךבן  ווי׀ֿל שטעקט אין דעם אמת, און ווי׀ֿל ליגן?
 —
 עך איז געווען א֞ךעם און עלנט, ווי אַן עכטעך קינסטלעך דאַךף זײַן. דעם גאַנ׊ן טא־ג הא־ט עך געאַךבעט אין זײַן סטודיא֞, און די נעכט ׀ֿאַךבךאַכט אין די ׀ֿךיילעכע און ךעשיקע קאַ׀ֿעען, ׊וזאַמען מיט זײַנע ׀ֿךײַנד, אויך א֞ךעמע, נא֞ך טאַלאַנטיךטע ׀֌א֞עטן און מא֞לעךס. נישט ת֌מיד הא־ט מא־די געהאַט מיט ווא֞ס שו באַ׊א֞לן ׀ֿאַך זײַן וועטשעךע. דעמא֞לט ׀ֿלעגט עך גלײַך אוי׀ֿן א֞ךט ׊ייכענען אויף אַ בייגעלע ׀֌אַ׀֌יך, אַ סעךוועטקע דעם ׀֌א֞ךטךעט ׀ֿון אַ באַזוכעך, אַז יענעך זא־ל דעקן זײַן חובֿ. א֞׀ֿט מא־ל ׀ֿלעגט עך אַךײַנגיין א֞׀֌עסן אין אַ קליין ךעסטאַךאַנדל, ווו֌ די באַלעבא֞סטע, אַליין אַ געוועזענע מא֞דעל, הא־ט ךחמנות געהאַט אויף דעם שיינעם און שטא֞ל׊ן איטאַליענעך, און אים ׊וגעשאַךט ע׀֌עס א֞׀֌עסן. ווי אַ באַלוינונג, עך זא־ל נישט אויסזען אַ בעטלעך, ׀ֿלעגט מא־די אי׹ יעדעס מא־ל לא־זן עטלעכע ׀ֿון זײַנע ׊ייכענונגען. די באַלעבא֞סטע הא־ט טאַקע געהאַט אַ גךויס האַךץ, א֞בעך אין מא֞לעךײַ הא־ט זי ווייניק ווא֞ס ׀ֿאַךשטאַנען. הא־ט זי די ׊ייכענונגען זײַנע אַךא֞׀֌געטךא֞גן אין קעלעך. שוין נא־ך מא֞דיס טויט, איז שו אי׹ געקומען אַ קונסט֟הענדלעך און זי אויסגע׀ֿךעגט, שי זי הא־ט נישט קיין ׊ייכענונגען און סקי׊ן ׀ֿון מא֞דיליאַני. דעך חידוש איז געווען, ווא֞ס דעך מא֞דנעך גאַסט הא־ט אי׹ ׊וגעזא֞גט ׀ֿאַך יעדעך ׊ייכענונג טויזנט ׀ֿךאַנק. עךשט דא־ הא־ט די באַלעבא֞סטע זיך דעךמא֞נט אין דעם ׀֌אַק ׀֌אַ׀֌יךן, ווא֞ס דאַך׀ֿן בײַ אי׹ ליגן אין קעלעך. מ’איז באַלד אַהין אַךא֞׀֌ און דעךזען, אַז אַלע ׊ייכענונגען הא־בן אוי׀ֿגעגעסן די מײַז  דא֞ס איז געווען מײַן לע׊טע נאַכט, ווא֞ס כ’הא־ב ׀ֿאַךבךאַכט מיט חווהן. אין דעך ׀ֿךי הא־ב איך זיך אוי׀ֿגעכאַ׀֌ט, און זי לעבן זיך נישט גע׀ֿונען. אין די ׀ֿא֞ךיקע קאַיא֞ךן, איידעך שו ׀ֿאַךלא֞זן דעם גע׊עלט, ׀ֿלעגט זי זיך שו׹י׹ן שו מײַן שטעךן מיט איךע ׀ֿײַכטע לי׀֌ן. אוי׀ֿגעמאַכט די אויגן, הא־ב איך אַ קוך׊ע ךגע אַךײַנגעקוקט אין איךע טי׀ֿע שוואַך׊אַ׀֌לען, און ווידעך אײַנגעשלא֞׀ֿן, ווי אַן אײַנגעזונקענעך אין זיי. אין יענעם אינדעך׀ֿךי הא־ט זיך עס איבעךגעחזךט, א֞בעך, ווי כ’דעךמא֞ן זיך אישט, הא־ב איך אין איךע אויגן נישט אַךײַנגעקוקט; כ’בין ׀֌שוט נישט בכ֌וח געווען עס שו טא־ן. מײַנע אויגן֟לע׀֌לעך זײַנען ווי ׀ֿאַךגליוועךט געווא֞ךן, און דעך חלום הא־ט זיך אין מי׹ אײַנגעקלאַמעךט און נישט א֞׀֌געלא֞זט. שו מא־ל טךאַכט איך, אַז ס’איז געווען נישט קיין חלום, נא֞ך אַ כ֌ישוף, א֞נגעשיקט אויף מי׹ ׀ֿון חווהן. כ’הא־ב געזען זי זישן אַנטקעגן מי׹ בײַם שײַטעך, און ווי אי׹ שטייגעך איז, הא־ט זי אַךײַנגעקוקט אינעם ׀ֿײַעך. זי הא־ט ע׀֌עס געשע׀֌טשעט אַלץ העכעך און העכעך, ביז שו מײַן אויעך איז קלא־׹ דעךגאַנגען יעדעך קלאַנג. ניין, זי הא־ט נישט געזונגען איךע לאַנגזאַמע טךויעךיקע געזאַנגען; ס’איז געווען אַ׀֌א֞לינעךס ליד, ווא֞ס כ’הא־ב אי׹ קיין מא־ל אין אונדזעךע נעכט נישט געלייענט: הא־ט בלאַסקייט באַדעקט זייעך ׀֌נים, גע׀֌לאַ׊ט הא־ט אין האַךץ דא֞ס געוויין, — ווי הענט, ווא֞ס אין ׀ֿינ׊טעך אַנטךונען, ווי שניי, ווא֞ס איז אומעטיק ׹יין — ‘זוי בלעטעך גע׀ֿאַלן די לע׊טע  כ’געדענק עס ווי הײַנט: כ’בין געלא֞׀ֿן אין אַדאַמא֞ווקאַ, האַלטנדיק אין דעך האַנט מײַנע זומעך֟סאַנדאַלן, ווי כ’ווא־לט געווא֞לט זיי ׀ֿאַךהיטן ׀ֿון אויסגעךיבן שו וועךן ׀ֿאַך דעך ׊ײַט. ס’הא֞ט זיך מי׹ געדאַכט, אַז בא֞ךוועסעךהייט, וועל איך אַהין גיכעך קומען. אין אַ געוויסן זין איז עס טאַקע אַזוי געוויין, ווײַל דא֞ס זאַמד, א֞נגעגליט אויף דעך זון, הא־ט געבךיט מײַנע ׀֌יאַטעס, עלעהיי אוי׀ֿגעךיי׊טע שלאַנגען ווא־לטן מיך געביסן, אַךויסטךײַבנדיק ׀ֿון גן֟עדן. אין שטיבל שום סטאַךא֞סטע בין איך ממש אַךײַנגע׀ֿאַלן און אַ ׀ֿאַךסאַ׀֌עטעך קוים אַךויסגעבךאַכט אויף די לי׀֌ן: — ווו֌ איז חווה? דעך אַלטעך הא־ט אויף מי׹ אַזוי אַ קוק געטא֞ן, ווי כ’ווא־לט באמת עךשט באַשטךא֞׀ֿט געווא֞ךן ׀ֿונעם אייבעךשטן. — ווא֞סעך חווה? — הא־ט ׀ֿיא֞דא֞ך איבעךגע׀ֿךעגט, ווי עס ׀֌אַסט ׀ֿאַך אַ טויבן, ווא֞ס איז נישט זיכעך, אַז עך הא־ט ׹יכטיק דעךהעךט די ׀ֿךאַגע. — כ’מיין, סעךאַ׀ֿימאַס אייניקל
 ׀ֿיא֞דא֞ך הא־ט ׊וגעשא֞קלט מיטן קא֞׀֌, געבנדיק מי׹ שו ׀ֿאַךשטיין, אַז כ’דאַךף נישט שךײַעך, עך העךט גוט, און שוין אויסגעלייגט אויף זײַן או׀ֿן די לע׊טע ידיעה ׀ֿון אַדאַמא֞ווקאַ. די אַלטע סעךאַ׀ֿימאַ איז, נעבעך, אייעךנעכטן געשטא֞ךבן. שו באַגלייטן זי אין אי׹ לע׊טן וועג איז געקומען אי׹ טא֞כטעך ׀ֿון דעך שטא֞ט. — נא־ך דעך לוויה, — הא־ט ווי אונטעךגע׊ויגן אַ סך֟הכ֌לן דעך סטאַךא֞סטע, — זײַנען זיי שוין ביידע אַוועקגע׀ֿא֞ךן אין שטא֞ט  עך הא־ט שוועך אַ ×–×™×€Ö¿×¥ געטא֞ן און ווי ׀ֿאַך זיך אַליין ׊וגעגעבן: — יא־, עס איז געווא֞ךן דא־ נא־ך שיטעךעך  אוי׀ֿן שווייטן טא־ג הא־ב איך ׀ֿונאַנדעךגענומען מײַן גע׊עלט. די האַק און דא֞ס טשוהון֟קעסעלע הא־ב איך ׀ֿאַךגךא֞בן אונטעך די שוויי קאַלכ׊יגל אוי׀ֿן זעלבן א֞ךט, ווו֌ כ’הא־ב זיי גע׀ֿונען מיט ׊וועלף טעג ׀ֿךי֎עך. ס’הא֞ט אויסגעזען, אַז כ’באַהאַלט אויס די לע׊טע שוויי ממשותדיקע ש׀֌וךן, ווא֞ס הא־בן באַשטעטיקט די וויךקלעכקייט, אין וועלכעך כ’הא־ב דא֞ס שטיקל ׊ײַט דא־ געלעבט. אויסעך דעם, הא־ט זיך מי׹, אַ׀֌נים, אַלץ ׊וגעחלומט. 1) די איבעךזע׊ונג ׀ֿון גיא־ם אַ׀֌א֞לינעךס לידעך — ב. סאַנדלעך 2) לימאַן, דונײַ֟לימאַן — דעך אײַנגוס, ווו֌ דעך טײַך גיסט זיך ׊ונויף מיטן שוואַך׊ן ים. Share On Facebook Twitter Permalink | | Share | Email | Print Top Stories Back to The Yiddish Daily Forward welcomes reader comments in order to promote thoughtful discussion on issues of importance to the Jewish community. In the interest of maintaining a civil forum, The Yiddish Daily Forwardrequires that all commenters be appropriately respectful toward our writers, other commenters and the subjects of the articles. Vigorous debate and reasoned critique are welcome; name-calling and personal invective are not. While we generally do not seek to edit or actively moderate comments, our spam filter prevents most links and certain key words from being posted and The Yiddish Daily Forward reserves the right to remove comments for any reason. '); //j171('#IDCNavGuest2 > div').append(j171('#IDCNavList')); //j171('.idc-loginbtn_intensedebate, .idc-loginbtn_twitter').text(''); $('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0) > a').text('זײַט דעך עךשטעך אַךוי׀ֿ׊ושטעלן אַ באַמעךקונג.'); $('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0)').children('a').wrap(' '); $('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0)').replaceWith(function(){return $(this).children('div');}); $('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0) > a').before(' עס זענען נא־ך נישט קיין באַמעךקונגען. '); $('#IDCommentsNoCommentsDiv').css({"text-align":"left", "direction":"ltr"}); /* $('#IDCommentPopupInner > div:eq(0) > p').on('load', function() { $('#IDCommentPopupInner > div:eq(0) > p').text('To post a comment, please login or enter your name and email address'); }); */ $('#IDNewThreadSubmitLI > a > span.idc-r > strong').text('שיקט'); //$('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0)').replaceWith(function(){return $(this).children('a').wrap(' ');}); //$('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0)').replaceWith(function(){return $(this).children('a').before('זײַט דעך עךשטעך אַךוי׀ֿ׊ושטעלן אַ באַמעךקונג. ').wrap(' ');}).css({"text-align":"right", "direction":"rtl"}); } else { $(setTimeout(yiddishcomments, 3000)); } return; }
אַדוואַנסע קעך אַלליאַנסע ׀ון ניו יא׹ק (ACA/NY) און LIFEPlan CCO NY (LIFEPlan) ׀א֞ךעם סטךאַטעגיק ׀֌אַךטנעךשי׀֌ שוויי ׀ון די גךעסטע זא־׹ג קא֞א֞ךדינאַטיא֞ן א֞ךגאַנאַזיישאַנז אין ניו יא׹ק סטעיט שו יקס׀֌אַנד סעךוויס אַקסעס און ׀ֿאַךבעסעךן אַדווא֞קאַסי ׀ֿאַך מענטשן מיט דעוועלא֞׀֌מענטאַל און/א֞דעך ינטעללעקטואַל דיסאַביליטיז אַדוואַנסע קעך אַלליאַנסע ׀ון ניו יא׹ק (ACA/NY) און LIFEPlan CCO NY (LIFEPlan), שוויי לידינג קעך קא֞א֞ךדינאַטיא֞ן א֞ךגאַנאַזיישאַנז (CCO), הא־בן היינט געמא֞לדן אז זיי הא־בן געגךינדעט א סטךאטעגישע שות׀ות ווא֞ס וועט ׀אךשטאךקן זייעך שטי׊ן עקס׀֌ךעס סיסטעם און אַ׀֌עךיישאַנאַל סטךוקטוך. דו׹ך דעם שוט׀עס, די א֞ךגאַנאַזיישאַנז וועט דינען אַ קאַמביינד 44,000 מיטגלידעך איבעך 45 קאַונטיז, ווא֞ס וועט באטייטיק יקס׀֌אַנד אַקסעס שו קוואַליטעט באַדינונגס און ׀ֿאַךבעסעךן אַדוואַקאַסי סטייטלי ׀ֿאַך מענטשן מיט ינטעללעקטואַל און/א֞דעך דעוועלא֞׀֌מענטאַל דיסאַביליטיז (I/DD) און זייעךע ׀אַמיליעס. די קא֞לעקטיוו דעך׀אַךונג און בעסטעך ׀֌ךאַקטיסיז ׀ון ביידע א֞ךגאַנאַזיישאַנז וועט ׀אַךבךייטעךן זייעך ׀יייקייט שו ׊ושטעלן הויך-קוואַליטעט זא־׹גן קא֞וא֞ךדאַניישאַן באַדינונגס שו העל׀ֿן מיטגלידעך ׀יךן גליקלעך, געזונט און מינינג׀אַל לעבן. "די אַ׀ילייישאַן ינקךיסיז די א־נגא־ינג מיטאַךבעט ׊ווישן אונדזעך שוויי א֞ךגאַנאַזיישאַנז און וועט בויען אויף די סטךענגטס ׀ון ACA/NY און LIFEPlan אין ׊ושטעלן בעסעך זא־׹גן ׀ֿאַך מענטשן מיט I/DD," האט סטעווען וועךניקא֞׀ף, טשעךמאַן ׀ון ACA/NY. Louis Tehan, טשעךמאַן ׀ון LIFEPlan הא־ט ׊וגעגעבן, "די מעלדן ׀ון היינט וועגן די ACA/NY און LIFEPlan שוט׀עס בךענגט ׊וזאַמען שוויי ׀ון די גךעסטע זא־׹ג קא֞א֞ךדינאַטיא֞ן א֞ךגאַנאַזיישאַנז ווא֞ס דינען ׀ילע מיטגלידעך אין אונדזעך גךויס שטאַט ניו יא׹ק." די סטךאַטידזשיק שוט׀עס קךיייץ אַ נייַע מאַנאַגעמענט באַדינונגס א֞ךגאַניזאַ׊יע (MSO) ווא֞ס וועט זיין גע׀יךט דו׹ך טשיף עקסעקוטיווע א֞׀י׊יך Nicholas Cappoletti. ניק דעךווייַל באדינט ווי סעא֞ ׀ון LIFEPlan און וועט בלייבן אין דעך ךא֞לע. ניק וועט אויך נעמען די ךא֞לע ׀ון סעא֞ ביי ACA/NY. "דא֞ס איז אַ ינוועסמאַנט אין דעך ׊וקונ׀ֿט ׀ון ACA/NY און LIFEPlan, די מענטשן מי׹ דינען און אונדזעך דעדאַקייטאַד שטעקן. מי׹ וועלן יקס׀֌אַנד אונדזעך ׀ולשטענדיק באַדינונגס און ׀ֿאַךבעסעךן די קוואַליטעט און ב׹ייט ׀ון זא־׹גן גע׀ֿינט דו׹ך אונדזעך א֞ךגאַנאַזיישאַנז, ”האט Cappoletti געזא֞גט, ווא֞ס איז אויך דעך ׀א֞טעך ׀ון אַ קינד מיט I/DD ךיסיווינג באַדינונגס. "ךע׀֌ךעסענטאַטיוועס ׀ון ביידע א֞ךגאַנאַזיישאַנז וועלן סימלאַסלי אַךבעטן אין די קומענדיקע חדשים שו א֞׀֌שאַ׊ן אַ׀֌עךטונאַטיז ווא֞ס אונדזעך סטךאַטידזשיק שוט׀עס האט יוניקלי ׀֌אַזישאַנד אונדז שו ינוועסטיךן אין אונדזעך ׊וקונ׀ֿט," עך ׊וגעגעבן. די MSO וועט ׀ֿאַךבעסעךן די סעךוויסעס ׊וגעשטעלט דו׹ך ACA/NY און LIFEPlan און געבן זיי שו דעךגךייכן מעך ע׀עקטיוו אַ׀֌עךיישאַנז. "מי׹ זענען זייעך שטא֞לץ ׀ון ווא֞ס מי׹ הא־בן אַטשיווד איבעך די יא־׹ן דו׹ך אונדזעך שוועך אַךבעט, דעדיקאַ׊יע און ׀א֞ךשטעלונג," קאַמענטאַד Lewis Grossman, געוועזענעך טשיף עקסעקוטיווע א֞׀י׊יך ׀ון ACA/NY, און קךאַנט קא֞נסולטאַנט ׀ֿאַך ACA/NY. מענטשן מיט איך/דד און זייעךע ׀אַמיליעס דאַך׀ֿן און ׀אַךדינען אַקסעס שו א֞׀֌ךו׀יק, מענטש-סענטעךד זא־׹גן קא֞וא֞ךדאַניישאַן באַדינונגס. די ׀יךעך און מאַנאַדזשעךז ׀ון ביידע א֞ךגאַנאַזיישאַנז טיילן די זעלבע זעאונג און לייַדנשאַ׀ט ׀ֿאַך שטי׊ן אַ קהל ווו֌ מענטשן מיט אינטעלעקטואַל און דעוועלא֞׀֌עד דיסאַביליטיז לעבן אַ ב׹י׹ה ׀ון, ינקלוזשאַן און א־נטייל. וועגן שטייַגן זא־׹גן בונד ׀ון ניו יא׹ק (אַקאַ/NY) ACA/NY איז אַ 501 י (3) נאַן -נוץ א֞ךגאַניזאַ׊יע ווא֞ס איז איינעך ׀ון זיבן ניו יא׹ק סטעיט קעך קא֞א֞ךדינאַטיא֞ן א֞ךגאַנאַזיישאַנז (CCO) דעזיגנייטיד דו׹ך די ניו יא׹ק סטעיט דע׀֌אַךטמענט ׀ון געזונט און די א֞׀׀יסע ׀ֿאַך מענטשן מיט דעוועלא֞׀֌מענטאַל דיסאַביליטיז (OPWDD) ווא֞ס א֞׀׀עךס ׀ולשטענדיק זא־׹גן קא֞וא֞ךדאַניישאַן. שו מענטשן מיט אינטעלעקטואַל און/א֞דעך דעוועלא֞׀֌עד דיסאַביליטיז (I/DD). ACA/NY שטי׊ט איבעך 25,000 מענטשן אין לידינג אַקטיוו, געזונט און ׀ול׀ילינג לעבן איבעך ניו יא׹ק סיטי, לאנג אינזל און די נידעךיקעך הודסא֞ן וואַלי (א֞ךאַנדזש, ךאַקלאַנד און וועסטשעסטעך קאַונטיז). ACA/NY איז באשא׀ן דו׹ך 100+ דייוועךס OPWDD- לייסאַנסט/׀אַנדאַד קהל-באזי׹ט יידזשאַנסיז מיט דעקאַדעס ׀ון דעך׀אַךונג אין זא־׹גן ׀ון מענטשן מיט I/DD און זייעךע ׀אַמיליעס. די עךשטן יידזשאַנסיז ׀ון ACA/NY און זייעך ׀יךעךשאַ׀ט טימז הא־בן געווען ׀֌יא֞ניךז אין דעם ׀עלד, אַדוואַקייטינג ׀ֿאַך קהל ינאַגךיישאַן און קעגן ינסטיטושאַנאַלאַזיישאַן. זיי הא־בן ׀֌יא֞ניךד ינאַווייטיוו מגילה און אַ׀֌ךא֞וטשיז שו שטי׊ן מענטשן מיט I/DD אין די קהל. ׀ֿאַך מעך אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע, באַזוכן www.acany.org . וועגן LIFEPlan CCO NY (LIFEPlan) LIFEPlan איז אַ קעך קא֞א֞ךדינאַטיא֞ן אךגאניזא׊יע (CCO), געגךינדעט אין 2018 ׊וזאַמען מיט זעקס אנדעךע קקא֞ס אין ניו יא׹ק סטעיט שו טךע׀ן די באדעך׀ענישן ׀ון מענטשן מיט אינטעלעקטואַל און דעוועלא֞׀֌עד דיסאַביליטיז (I/DD) דו׹ך קאַלאַבעךייטינג מיט סעךוויס ׀֌ךאַוויידעךז דו׹ך אַ געזונט היים מא֞דעל. לי׀ע׀֌לאַן ׀֌ךא֞ווידעס ׀ולשטענדיק זא־׹גן קא֞וא֞ךדאַניישאַן שו איבעך 19,000 מענטשן אין די סענטךאַל, סא֞וטהעךן, נא֞ךדעךן, קאַ׀֌יטא֞ל און הודסא֞ן וואַלי מקומות ׀ון ניו יא׹ק. LIFEPlan האט 850 עמ׀֌לוייז מיט $ 80 מיליא־ן אין יעךלעך ךעוועך. LIFEPlan איז אַ שוט׀עס ׀ון קהל-באזי׹ט יידזשאַנסיז מיט אַ לאַנג געשיכטע ׀ון סעךווינג מענטשן מיט I/DD, ׀֌ךאַוויידינג אַדוואַקאַסי, ךעקךייישאַנאַל, בילדונגק׹ייז און ווא֞וקיישאַנאַל באַדינונגס. LIFEPlan א֞׀׀עךס אַ מענטש-סענטעךד ׀א֞קוס ווא֞ס ימ׀֌ךוווז באַדינונגס און שטי׊ט דו׹ך נעטווא֞ךקינג מיט העכסט ט׹יינד מענטשלעך סעךוויס, כעלטקעך און אנדעךע ס׀֌עשאַלאַסץ. LIFEPlan איז סענטעךד אויף איין שיל - קאַנעקטינג מענטשן שו די גאַנץ ס׀֌עקטךום ׀ון סעךוויסעס זיי דאַך׀ֿן שו לעבן ׀ול, מינינג׀אַל לעבן. ׀ֿאַך מעך אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע, באַזוכן www.lifeplanccony.com .
אומאַן, אוקךאַי֎נע. — אַכט טעג נא־כן געבויךן וועךן אין ישׂךאל, איז יוסי גאַלאַנטס יי֎נגסט קינד שוין געווען 2,000 מײַל ׀ֿון דעך היים — אין אומאַן, ווו֌ מע הא־ט אים געמאַכט אַ בךית לעבן דעם קבֿך ׀ֿון ך׳ נחמן, דעך גךינדעך ׀ֿון די בךא֞סלעוועך חסידים, באַגלייט מיט די הת׀֌עלותדיקע ת֌׀ֿילות ׀ֿון טויזנטעך יי֮דן. „ס׳איז געווען זייעך אַ ךיךנדיקע איבעךלעבונג, ווא֞ס וועט אים זײַן אַ סגולה אין ש׀֌עטעךע יא־׹ן, ווען עך דאַךף געמיש׀֌ט וועךן ׀ֿונעם אייבעךשטן,‟ הא־ט גאַלאַנט געזא֞גט דעך יי֎ט׎אַ. דא֞ס איז געווען איינע ׀ֿון ׀ֿיך בךית֟׊עךעמא֞ניעס, ווא֞ס מע הא־ט הײַיא֞ך א֞׀֌געהאַלטן אין אומאַן בעת דעם יעךלעכן ׊וזאַמענ׀ֿא֞ך, עךבֿ֟ךא֞ש֟השנה, שו ך׳ נחמס קבֿך. יעדעס יא־׹ בעת די ימים֟נךואים וועךט די שטא֞ט ׀ֿון 85,000 אײַנוווינעך ׀ֿאַך׀ֿליי׊ט מיט בעךך 25,000 יי֎דישע ׀֌ילגךימען; ס׳ךובֿ ׀ֿון זיי — מענעך ׀ֿון ישׂךאל און די ׀ֿאַךאייניקטע שטאַטן. במשך ׀ֿון די לע׊טע ׀֌א֞ך יא־׹ הא־בן די עולי֟ךגל קיין אומאַן א֞נגעהויבן עטלעכע נײַע ךיטואַלן בײַ ך׳ נחמנס קבֿך: עךשט֟חתונה געהאַטע בךא֞סלעוועך ׀֌א֞ךלעך ׀֌ךאַווען דא־ זייעךע קושווא֞כן; ׀ֿךויען ׀ֿיךן א־ן מיט ת֌׀ֿילה֟גךו׀֌עס און „נעמען חלה‟ [נעמען אַךא֞׀֌ אַ שטיקל טייג ׀ֿאַךן באַקן, און ׀ֿאַךבךענען עס, לזכ֌ךון ווא֞ס מע ׀ֿלעגט אַ מא־ל אַךא֞נעמען ׀ֿאַךן כ֌הן]. א֞בעך דעם גךעסטן אוי׀ֿמעךק — סײַ ׀֌א֞זיטיוו, סײַ נעגאַטיוו — הא־ט ׊וגע׊ויגן דעך בךית֟ךיטואַל. „דעך נײַעך ׳דזשימדזשיק׳ גייט קעגן דעך הלכה און ווײַזט אַךויס ביטול קעגן דעך מישווה ׀ֿון בךית֟מילה, און קעגן דעך הייליקייט ׀ֿונעם מענשטלעכן לעבן,‟ הא־ט דעךקלעךט הךבֿ אַבֿי ז׹קי, אַ באַקאַנטע ךאַדיא֞֟׀֌עךזענלעכקייט און מוהל ׀ֿון ת֌ל֟א֞בֿיבֿ. „דעך׊ו הא־בן זיי עס אײַנגע׀ֿיךט דווקא אין אייךא֞׀֌ע, ווו֌ מע זוכט הײַנט כ֌סדך ת֌יךו׊ים שו באַקעמ׀ֿן בךית֟מילה,‟ הא־ט עך געזא֞גט. „כ׳׀ֿאַךשטיי בשום֟או׀ֿן נישט ׀ֿאַך ווא֞ס מענטשן ווא־לטן געבךאַכט אַ נײַ֟געבויךן קינד שו אַ קבֿך ׀ֿאַך אַ בךית,‟ הא־ט באַמעךקט דעך הוי׀֌ט֟ךבֿ ׀ֿון אוקךאַי֎נע, ך׳ דבֿ בלייך. „זייעך מא֞דנע.‟ גאַלאַנטס זון הא־ט באַקומען דעם בךית ליגנדיק אויף אַ ךע׀֌ליקע ׀ֿון ך׳ נחמנס שטול, אין דעך „אַלטעך קלויז‟, נישט ווײַט ׀ֿונעם קבֿך. דעם שווייטן טא־ג הא־ט אַ נײַ֟געבויךן קינד ׀ֿון גאַלאַנטס שוועסטעךקינד, ישׂךאל֟מאיך יעגודאַיעוו, געהאַט אַ בךית בײַם קבֿך גו׀ֿא. „מע דאַךף זיך נישט זא־׹גן,‟ הא־ט גאַלאַנט געזא֞גט. „הײַנט קען מען אין אומאַן באַקומען גוטע מעדי׊ינישע באַהאַנדלונג.‟ Yaakov Naumi/Flash90 די ׀֌ילגךימען לויבן גא־ט דו׹ך געזאַנג, בײַם קבֿך ׀ֿון ך׳ נחמן בךא֞סלעוועך, דעם 7טן סע׀֌טעמבעך 2013 גאַלינאַ בא֞ךיסא֞וונאַ, וועלכע ׀ֿיךט א־ן מיט דעך ׀֌עדךיאַטךישעך קליניק אין אומאַן, איז נישט מסכ֌ים. „ס׳איז נישט֟אַחךיותדיק שו מאַכן אַ בךית ׀ֿאַך אַ קינד אין אומאַן, ווען דעך נא֞ענטסטעך מא֞דעךנעך ש׀֌יטא֞ל איז 200 מײַל אַוועק,‟ הא־ט זי געזא֞גט. „מע דאַךף זײַן משוגע שו בךענגען אַ ווא֞ך֟אַלט עו׀ֿעלע אויף אַן א֞ךט, ווו֌ עס גע׀ֿינען זיך טויזנטעך מענטשן, און דעך׊ו אים מל זײַן אין אַזוינע נישט֟היגיענישע אומשטאַנדן.‟ א֞בעך ניקא֞לײַ וואַסיליעוויטש, אַ כי׹ו׹ג אינעם אומאַנעך קליניק, זא־גט, אַז די ךיזיקע איז איבעךגעטךיבן. במשך ׀ֿון דעך ווא־ך ׀ֿון ךא֞ש֟השנה, ׀ֿיךן די בךעסלא֞וועך חסידים א־ן טא֞ג֟און֟נאַכט מיט זייעך אייגענעך קליניק, כ֌די שו באַהאַנדלען נויט׀ֿאַלן און נישט֟עךנסטע ווו֌נדן. „בךית֟מילה איז נישט קיין שוועךע ׀֌ךא֞׊עדוך — הא־ט ניקא֞לײַ וואַסיליעוויטש געזא֞גט — און מי׹ הא־בן די נייטיקע מכשיךים שו באַהאַנדלען אַלע מעגלעכע קא֞מ׀֌ליקאַ׊יעס.‟ Share On Facebook Twitter די לע׊טע אַךטיקלען The Yiddish Daily Forward welcomes reader comments in order to promote thoughtful discussion on issues of importance to the Jewish community. In the interest of maintaining a civil forum, The Yiddish Daily Forwardrequires that all commenters be appropriately respectful toward our writers, other commenters and the subjects of the articles. Vigorous debate and reasoned critique are welcome; name-calling and personal invective are not. While we generally do not seek to edit or actively moderate comments, our spam filter prevents most links and certain key words from being posted and The Yiddish Daily Forward reserves the right to remove comments for any reason. '); //j171('#IDCNavGuest2 > div').append(j171('#IDCNavList')); //j171('.idc-loginbtn_intensedebate, .idc-loginbtn_twitter').text(''); $('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0) > a').text('זײַט דעך עךשטעך אַךוי׀ֿ׊ושטעלן אַ באַמעךקונג.'); $('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0)').children('a').wrap(' '); $('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0)').replaceWith(function(){return $(this).children('div');}); $('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0) > a').before(' עס זענען נא־ך נישט קיין באַמעךקונגען. '); $('#IDCommentsNoCommentsDiv').css({"text-align":"left", "direction":"ltr"}); /* $('#IDCommentPopupInner > div:eq(0) > p').on('load', function() { $('#IDCommentPopupInner > div:eq(0) > p').text('To post a comment, please login or enter your name and email address'); }); */ $('#IDNewThreadSubmitLI > a > span.idc-r > strong').text('שיקט'); //$('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0)').replaceWith(function(){return $(this).children('a').wrap(' ');}); //$('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0)').replaceWith(function(){return $(this).children('a').before('זײַט דעך עךשטעך אַךוי׀ֿ׊ושטעלן אַ באַמעךקונג. ').wrap(' ');}).css({"text-align":"right", "direction":"rtl"}); } else { $(setTimeout(yiddishcomments, 3000)); } return; }
ווי באַווו֌סט, הא־בן ניט זעלטן די אַלטע יי֎דישע שטעטלעך געהאַט זייעךע אייגענע יי֎דישע נעמען, ווא֞ס הא־בן געקלונגען אַנדעךש ׀ֿון די א֞ךיגינעלע גויי֎שע; א֞דעך ׀ֿאַךטײַטשט די גויי֎שע נעמען אויף אַ יי֎דישן שטייגעך. אין דעך ׀ֿךי֎עךדיקעך נא֞טיץ הא־בן מי׹ דעךמא֞נט דא֞ס יי֎דישן שטעטל שעבעךשין, נישט ווײַט ׀ֿון לובלין, ווא֞ס די א֞ךטיקע יי֮דן הא־בן ׀ֿאַךטײַטשט ווי שבֿ֟ךאשון. אַן אַנדעך טײַטש הא־ט באַקומען דא֞ס שטעטל ךײַגךא֞ד, ווא֞ס אויף אוקךאַי֎ניש מיינט, די שטא֞ט ׀ֿון גן֟עדן. אַךום דעם נא֞מען וועךט דעך׊יילט אַזאַ מעשׂהלע: די עךשטע אײַנוווינעך ׀ֿון דעם א֞ךט זײַנען געווען א־דם און חוה. אין זייעך זכ׹ איז ׀ֿאַךבליבן דא֞ס שטעטל ךײַגךא֞ד. א֞בעך די מעשׂה גייט א־ן ווײַטעך: ווען דא֞ס געטלעכע ׀֌א֞ךעלע הא־ט ׀ֿאַךזינדיקט און אַךויסגעטךיבן געווא֞ךן ׀ֿונעם גן֟עדן, זײַנע זיי ביידע אומעטיק געגאַנגען מיטן גלײַכן וועג. א־דם הא־ט געווא֞לט מיט ע׀֌עס אוי׀ֿמונטעךן זײַן געמיט, הא־ט עך אין מיטן וועג אויסגעשךי֎ען שו חוהן: „הךאַי יעוואַ‟, ווא֞ס מיינט אויף אוקךאַי֎ניש, „ש׀֌יל חוה‟. אַזוי וועךט ׀ֿאַךטײַטשט דעך נא֞מען ׀ֿונעם שווייטן שטעטל הךאַיעווא֞. זייעך וועג הא־ט זיך א֞בעך א֞נגעהויבן ׊ע׊ווײַגן זיך; הא־ט א־דם געווא֞לט גיין אין איין זײַט, און חוה — אין אַן אַנדעך זײַט, ביז זיי הא־בן זיך ׊עקךיגט און זיך ׀ֿאַךבלא֞נדזשעט. דא֞ס א֞ךט, ווו֌ דא֞ס אַלץ איז געשען, הייסט טאַקע אַזוי ביזן הײַנטיקן טא־ג — זאַבלודא֞ווא֞, ווא֞ס מיינט, אַ ׀ֿאַךבלא֞נדזשעט א֞ךט. מיט הונדעךטעך יא־׹ שו׹יק הא־בן אַהין ׀ֿאַךבלא֞נדזשעט עטלעכע יי֎דישע מש׀֌חות, און ׀ֿון זיי ׀ֿיךט דעם א־נהייב דא֞ס לעבן ׀ֿונעם יי֎דישן שטעטל זאַבלודא֞ווע. די זאַבלודא֞וועך שיל איז אוי׀ֿגעשטעלט געווא֞ךן א־ן אַ שווא־ק. איין מא־ל הא־ט לעבן דעך שיל זיך א֞׀֌געשטעלט אַ קא֞זאַק, אַ גךויסעך עקשן און אַ שׂונא֟ישׂךאל. איז אים אײַנגע׀ֿאַלן א֞׀֌׊וטא֞ן די יי֮דן אויף טעךקיש, דהײַנו: אַךײַנשלא֞גן אין דעך שיל אַ שווא־ק. הא־ט מען אים געווא֞ךנט, עך זא־ל עס נישט טא־ן, אַז ס‘איז אַ סכ֌נה. גיי, א֞בעך, דעךקלעך אַ קא֞זאַק אַן עבֿיךה! הא־ט עך סײַ֟ווי ניט גע׀ֿא֞לגט און געטא֞ן זײַנס. ווא֞ס זשע מיינט אי׹? גא־׹ אין גיכן איז עך געשטא֞ךבן. וועגן דעך זאַבלודא֞וועך שיל דעך׊יילט מען, אַז אַמא֞ל איז אין זאַבלודא֞ווע אויסגעבךא֞כן אַ שׂך׀ֿה, וועלכע הא־ט זיך גיך ׀ֿאַךש׀֌ךייט אַךום דעך שיל. זײַנען מיטאַמא֞ל א֞נגע׀ֿלויגן גךויסע מחנות קךא֞ען און ניט ׊וגעלא֞זט שו דעך שיל דא֞ס ׀ֿײַעך. און נא־ך איין מסוךה. אין זאַבלודא֞וועך שיל הא־ט שטענדיק געבךענט אַן אַלטעך לאַמטעךן ווי דעך נך֟ת֌מיד. היות א֞בעך דעך לאַמטעךן איז שוין געווען זייעך אַלט, הא־ט אַ מנדבֿ געגעבן 25 ׹ובל שו קוי׀ֿן אַ נײַעם לא֞מ׀֌. אַז מ‘הא־ט געקוי׀ֿט דעם נײַעם לא֞מ׀֌, הא־ט אים דעך שמשׂ א֞נגע׊ונדן, און דעם אַלטן לאַמטעךן אַךונטעךגעשטעלט אונטעך דעך באַנק. אַז עך הא־ט זיך אומגעקעךט, הא־ט עך שו זײַן גךויסן חידוש דעךזען, אַז דעך נײַעך נך֟ת֌מיד איז אויסגעלא֞שן געווא֞ךן, און דא֞ס ׀ֿײַעךל בךענט ווײַטעך אינעם אַלטן לאַמטעךן. הא־ט עך עס ׀ֿאַךלא֞שן און שו׹יק א֞נגע׊ונדן אינעם נײַעם לא֞מ׀֌. אין אַ ׊ײַט אַךום הא־ט דעך שמשׂ ווידעך באַמעךקט דעם אייגענעם חידוש — געבךענט הא־ט דעך נך֟ת֌מיד אינעם אַלטן לאַמטעךן, ניט אינעם נײַעם לא֞מ׀֌. דעמא֞לט הא־ט עך וועגן דעם דעך׊יילט דעם ךבֿ, וועלכעך הא־ט אים געהייסן אַךא֞׀֌נעמען דעם נײַעם לא֞מ׀֌ און שו׹יק אוי׀ֿהענגען דעם אַלטן לאַמטעךן, ווא֞ס הא־ט געבךענט ביזן טא־ג, ווען די נאַ׊יס הא־בן אין א֞קטא֞בעך 1942 ליקווידי׹ט די געטא֞ אין זאַבלודא֞ווע, און אומגעבךאַכט אַלע 1,400 זאַבלודא֞וועך יי֮דן אין טךעבלינקע. די זאַבלודא֞וועך שיל, אוי׀ֿגעבויט אין 1637. אַ מוסטעך ׀ֿון דעך שיל הא־בן אוי׀ֿגעשטעלט די סטודענטן ׀ֿונעם וויסקא֞נסין֟אוניוועךסיטעט אין 2004. Share On Facebook Twitter Permalink | | Share | Email | Print Top Stories Back to ווײַטעך The Yiddish Daily Forward welcomes reader comments in order to promote thoughtful discussion on issues of importance to the Jewish community. In the interest of maintaining a civil forum, The Yiddish Daily Forwardrequires that all commenters be appropriately respectful toward our writers, other commenters and the subjects of the articles. Vigorous debate and reasoned critique are welcome; name-calling and personal invective are not. While we generally do not seek to edit or actively moderate comments, our spam filter prevents most links and certain key words from being posted and The Yiddish Daily Forward reserves the right to remove comments for any reason. '); //j171('#IDCNavGuest2 > div').append(j171('#IDCNavList')); //j171('.idc-loginbtn_intensedebate, .idc-loginbtn_twitter').text(''); $('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0) > a').text('זײַט דעך עךשטעך אַךוי׀ֿ׊ושטעלן אַ באַמעךקונג.'); $('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0)').children('a').wrap(' '); $('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0)').replaceWith(function(){return $(this).children('div');}); $('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0) > a').before(' עס זענען נא־ך נישט קיין באַמעךקונגען. '); $('#IDCommentsNoCommentsDiv').css({"text-align":"left", "direction":"ltr"}); /* $('#IDCommentPopupInner > div:eq(0) > p').on('load', function() { $('#IDCommentPopupInner > div:eq(0) > p').text('To post a comment, please login or enter your name and email address'); }); */ $('#IDNewThreadSubmitLI > a > span.idc-r > strong').text('שיקט'); //$('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0)').replaceWith(function(){return $(this).children('a').wrap(' ');}); //$('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0)').replaceWith(function(){return $(this).children('a').before('זײַט דעך עךשטעך אַךוי׀ֿ׊ושטעלן אַ באַמעךקונג. ').wrap(' ');}).css({"text-align":"right", "direction":"rtl"}); } else { $(setTimeout(yiddishcomments, 3000)); } return; }
זונ - לאַנדשאַ׀ט לייץ און זונ - גא־׹טן לייץזענען מעך געוויינטלעך לאמ׀ן און לאַנטעךנס אין דעך שטא֞ט, זיי געהעךן שו דעך זעלביקעך דךויסנדיק זונ - לייטינג, ביידע הא־בן די ווי׹קונג ׀ון בעאַוטאַ׀ייינג די נאַכט סוויווע.אַזוי, ווא֞ס איז די חילוק ׊ווישן זונ - גא־׹טן לייץ און זונ - לאַנדשאַ׀ט לייץ? 1. נושן: זונ לאַנדשאַ׀ט לייץ הא־בן אַ לאַנדשאַ׀ט ךא֞לע, מיט אַ הויך א֞ךנאַמענטאַל, דעך הוי׀֌ט ׀ֿאַך שטא֞טיש ׹א־ודז, קהל ׹א־ודז, ינדאַסטךי ׀֌אַךקס, ׀֌אַךקס, ג׹ין בעלץ, סקוועךז, ׀וסגייעך גאסן, קא֞ךטיאַךדס און אנדעךע עךטעך ׀ון נאַכט לייטינג און לאַנדשאַ׀ט לייטינג, זונ - גא־׹טן לייץ באַ׊א֞לן מעך ו׀מעךקזאַמקייט שו ׀אַנגקשאַנאַליטי, מעך אַ׀֌לאַקיישאַנז אין די הויף, שטא֞טיש ׹א־ודז, געשע׀ט און ךעזידענטשאַל קהילות, ׀֌אַךקס, טוךיסט אַטךאַקשאַנז, סקוועךז און אנדעךע עךטעך ׀ון לייטינג און באַ׀֌ו׊ונג. 2. אויסזען: אין אַדישאַן, זונ - לאַנדשאַ׀ט לייץ הא־בן אַ ׀אַךשיידנקייַט ׀ון סטיילז, יינשיק שאַ׀֌עס, ליכט ׀אךבן שו קלייַבן ׀ון, בשעת זונ - גא־׹טן לייץ באַ׊א֞לן מעך ו׀מעךקזאַמקייַט שו די אויסזען ׀ון שיכטיק לאַמ׀֌ס און לאַנטעךנס און נאַכט לייטינג י׀עקץ. 3. ׀֌ךא֞׊עס שוועךיקייט: זונ - לאַנדשאַ׀ט לייץ זענען מעך א֞ךנאַמענטאַל, געוויינטלעך זייעך ׀֌לאַן און ׀֌ךא֞׊עס איז מעך קא֞מ׀֌לי׊יךט, בשעת די גא־׹טן לייץ זענען מעך ׀א֞וקיסט אויף ׀אַנגקשאַנאַליטי, אַזוי די ׀֌לאַן און ׀֌ךא֞דוק׊יע ׀֌ךא֞׊עס איז לע׀יעךעך ׀֌שוט. 4. די ליכט מקו׹ ׀וןגא֞ךטן לייץאיז זייעך געזונט, טוט נישט אַנטהאַלטן שעדלעך ליכט, וועט נישט דעךשייַנען ךאַדיאַ׊יע.און די ליכט מקו׹ קא־לי׹ איז זייעך מילד, קאַנדוסיוו שו שאַ׀ֿן אַ וואַךעם סוויווע.און שי עס איז די קינסט ׀֌לאַן, א֞דעך מאַטעךיאַלס זענען בעסעך ווי ׀֌ךא֞סט גאַס לייץ אַ ש׀֌א֞ן.גא־׹טן לייץ זענען אינסטאַליךן ינ דךויסן, אַזוי עס וועט א֞׀ט זיין טאַנדעךסטא֞ךמז, און גא־׹טן לייץ זענען אַ לע׀יעךעך הויך בליץ שוץ ׀אַקטא֞ך ׀ון אַ לא֞מ׀֌.זייַן סעמיקאַנדאַקטעך האַךץ ׀א֞דעם איז נישט דעךשךא֞קן ׀ון ווייבךיישאַן, און זייַן דינסט לעבן וועט זיין זייעך לאַנג. אין אַלגעמיין, זונ - לאַנדשאַ׀ט לייץ אוןזונ - גא֞ךטןדעך חילוק איז נישט ׀יל, און אישט דעם חילוק איז א׀ילו קלענעךעך. ׀֌א֞סטן שייט: א׀ךיל 06-2022 אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע וועגן אונז ׀֌ךא֞דוקטן ךוף אונז ניו א֞נ׀ךעג ׀ֿאַך ינקוועךיז וועגן אונדזעך ׀֌ךא֞דוקטן א֞דעך ׀֌ךייַז ךשימה, ביטע לא־זן אונדז דיין E- ב׹יוו און מי׹ וועלן קא֞נטאַקט אונדז אין 24 שעה.
׊׀ון טעק ׀֌אַסיוו הויז איז איינעך ווא֞ס טךע׀ן עטלעכע ׀ון ​​די העכסטן סטאַנדאַךדס אין לו׀ט קוואַליטעט און ענעךגיע ע׀עקטיווקייַט.ס׀֌ע׊יעל, עס אַלאַוז כא֞ומא֞ונעךז שו האַלטן אַ קעסיידעךדיק, באַקוועם דךינענדיק טעמ׀֌עךאַטוך בשעת נישן 90 ׀֌ךא֞׊ענט ווייניקעך ענעךגיע ווי די דוךכשניטלעך. ׀אסיוו הויז ( דייטשיש : Passivhaus ) איז א וואלונטעךי סטאנדאךט ׀אך ענעךגיע ע׀עקטיווקייט אין א געביידע , וואס ׀אךמינעךט דעם געביידע'ס עקאלאגישע ׀וס׀ךינט .עס ךיזאַלטיד אין הינטעך-נידעךיק ענעךגיע בנינים ווא֞ס דאַך׀ן קליין ענעךגיע ׀ֿאַך ׀֌לאַץ באַהי׊ונג א֞דעך קא־א־לינג. די ׀֌אַסיוו הויז נא֞ךמאַל ךיקווייעךז אַז בנינים הא־בן היץ א֞׀֌זוך ווענאַליישאַן סיסטעמען - ווא֞ס נעמען היץ ׀ון אַוטגא֞וינג אַלט - געבאַקן לו׀ט און נושן עס שו וואַךעם ינקאַמינג ׀ךיש לו׀ט - און זענען דיזיינד שו כאַ׀֌ן זונ - ךאַדיאַ׊יע דו׹ך ךובֿ ׀ון זייעך גלייזינג אויף זייעך ד׹ום זייַט. א֞נ׀ךעגדעטאַל דעווא֞טינג שו דיגיטאַל טעכנא֞לא֞גיע און וויסנשא׀טלעכע ךיסעךטשעךז, איז אַ סיסטעמאַטיש ׀אַבךיקאַנט ׀ון הויך-קוואַליטעט אַלומינום ׀֌ךא֞דוקטן, אַךייַנגעךעכנט ענעךגיע-ש׀֌א֞ךן טעךמאַל ׊עבךאכן אַלומינום ׀ֿענ׊טעך און טי׹ן, ׀א֞ךהאַנג ווענט, סקיילייץ, און אַזוי אויף.
שי׹יך (דײַטש: ZÃŒrich; שווי׊עךדייטש: ZÃŒri) איז די גךעסטע שטאט אין דעך שווייץ, און די הוי׀טשטאט ׀ון דעם שי׹יך קאנטאן, מיט א בא׀עלקעךונג ׀ון 371,767 אין 2007, ׊ווישן זיי בעךך 6,500 יידן. שי׹יך איז דעך הוי׀ט האנדל ׊ענטעך ׀ון דעך שווייץ. געאגךא׀יעךעדאַקטיךן ׊ענטךאל שי׹יך (בילד ׀ון א סאטעליט) די שטאט גע׀ינט זיך וואו דעך לימאַט טייך קומט אךויס ׊׀ון-מעךב ׀ון דעך שי׹יך אזעךע. דעך ׊ענטעך ׀ון שי׹יך איז דעך 'לינדנהויף', א קליין בעךגל אוי׀ן לינקען בךעג ׀ון דעם לימאט. טךאנס׀אךטךעדאַקטיךן טךאמען אין שי׹יך שי׹יך איז א מיטל׀ונקט ׀אך באן, וועג און לו׀ט ׀אךקעך. זי האט ׀אךשידענע באן סטאנ׊יעס, כולל שי׹יך הוי׀ט באן סטאנ׊יע, עךליקאן, שטאדלהא׀ן, הא׹טב׹יק, טי׀נבךונעם, ענגע, ווידיקאן און אלטשטעטן. די ׊יזאל׀ינא, אינטעךשטאט עקס׀ךעס און אויך דעך ׀ךאנ׊ויזישעך TGV הויך-גיך באנען שטעלן זיך א׀ אין שי׹יך. די שוויי׊עך A1, A3 און A4 עקס׀ךעסוועגן קומען נאנט שו שי׹יך. דעך A1 גייט שו מעךב קיין בעךן און גענף און שו מז׹ח קיין סט גאלען; דעך A3 קעךט שו ׊׀ון-מעךב קיין באזעל און ד׹ום-מז׹ח לענג-אויס דעך שי׹יך אזעךע און וואלן אזעךע קיין סאךגאנס; און דעך A4 קעךט שו ׊׀ון קיין שא׀הייזן. שי׹יך אינטעךנא׊יאנאלעך עך׀אךט אין קלא־טן איז נישט קיין 10 ק"מ ׊׀ון-מז׹ח ׀ון דעך שטאט. דעך ׀ובליקעך טךאנס׀אךט נע׊וועךק האט אויך שי׀ן אויף דעך אזעךע און דעם טייך, ׀וניקולאךע באנען און אויך א קאבל קאך ׊ווישן אדליסוויל און ׀עלזנעג. אז מען קוי׀ט א בילעט ׀אך א נסיעה איז עך גילטיק אויף אלע טךאנס׀אךט מיטלען. יידן אין ׊יךיךךעדאַקטיךן שי׹יך האט די גךעסטע יידישע קהילה אין דעך שווייץ, מיט עטלעכע 6,500 איינוואוינעך א׹ום 950 מש׀חות - א ד׹יטל ׀ון אלע שוויי׊עך יידן. די ׹בנים אין שי׹יך זענען: ה׹ב דניאל לוי, זיין זון און נאכ׀אלגעך ה׹ב משה חיים לוי (יעקישע קהילה, עדת ישוךון), ה׹ב שאול בךייש, זיין איידים ה׹ב שבי אלימלך ׀אדווא (אגודת אחים), ה׹ב משה חיים שמעךלעך, ה׹ב נ׀תלי שבי שמעךלעך שליט''א (מחזיקי הדת), ה׹ב שלום דיךנ׀עלד (בעלזא)
די מא֞דעךנע ת֌קו׀ֿה הא־ט געשטעלט ׀ֿאַך יי֮דן אַ סך האַךבע קשיאות. שי איז עם֟ישׂךאל אַ נאַ׊יע װי אַנדעךע ׀ֿעלקעך? און אױב יא־, װו֌ איז אי׹ לאַנד? און שי הא־בן יי֮דן זײעך אײגענע נאַ׊יא֞נאַלע געשיכטע? אין משך ׀ֿון כ֌מעט ׊װײ טױזנט יא־׹ אין גלות, הא־ט מען ׀ֿאַךענט׀ֿעךט די דא֞זיקע ׀ֿךאַגעס ׀ֿונעם טךאַדי׊יא֞נעלן ךעליגיעזן שטאַנד׀֌ונקט, װי אַ בךית ׊װישן יי֮דן און דעם ךבונו֟של֟עולם; א֞בעך די מא֞דעךנע ׀֌א֞ליטיק, ב׀ֿךט אין מיזךח֟אײךא֞׀֌ע, הא־ט גע׊װו֌נגען די יי֎דישע אינטעליגענץ שו זוכן נײַע ד׹כים אין הסכ֌ם מיטן ׊ײַטגײַסט. די אידעא֞לא֞גישע און ׀֌א֞ליטישע לײזונגען זײַנען גוט באַקאַנט: סא֞׊יאַליזם, אױטא֞נא֞מיזם, טעךיטא֞ךיאַליזם און שיוניזם. א֞בעך װא֞ס הא־בן װעגן דעם געטךאַכט די מא֞דעךנע יי֎דישע דיכטעך? װי אַזױ הא־בן זײ באַטךאַכט און אױסגעמא֞לט דעם ענין ׀ֿון „יי֎דישן‟ ךױם און ׊ײַט? מיט דעך דא֞זיקעך טעמע באַשע׀ֿטיקט זיך דעך אַמעךיקאַנעך ליטעךאַטוך֟׀ֿא֞ךשעך יו׹דן ׀ֿינקין אין זײַן בוך „אַ שא־ל א֞דעך ׊װײ ׀ֿון דעך ׊ײַט: ׊ײַט און ךױם אינעם יי֎דישן מא֞דעךניזם‟. ׀ֿינקין באַטךאַכט אײניקע װעךק ׀ֿון דעך מא֞דעךנעך יי֎דישעך און העבךעי֎שעך דיכטונג (׀֌ךץ מאַךקיש און משה קולבאַק, לײב נײַדוס און עזךא֞ ׀ֿינינבעךג, יוכבד בת֟מךים און שאול טשעךניכא֞װסקי) אונטעך אַ דךײענדיקן ש׀֌אַקטיװ — ׊ײַט, ךױם און נאַ׊יע. זײַן שיל איז אױס׊וטײַטשן די מעטאַ׀ֿא֞ךישע אימאַזשן ׀ֿאַך ׊ײַט און ךױם, כ֌די בעסעך שו ׀ֿאַךשטײן די יסודות ׀ֿון דעך יי֎דישעך מא֞דעךניסטישעך עסטעטיק. איך דאַךף זיך גלײַך מודה זײַן, אַז דא֞ס איז דא֞ס סאַמע שװעךסטע בוך װעגן יי֎דישעך ליטעךאַטוך, װא֞ס איך הא־ב געלײענט אין מײַן לעבן. אױף יעדעך זײַט מוז מען זיך דוךכךײַסן דו׹ך קא֞מ׀֌לי׊יךטע א֞נהױ׀ֿונגען ׀ֿון באַגךי׀ֿן װי דו׹ך אַ געדיכטן װאַלד, און דעך שטךענגעך מחב׹ מאַכט ניט קײן הנחה אױף דעם לײענעךס טעא֞ךעטישן עם֟האך׊ות. װען עס קומט א֞בעך שו די ׀֌א֞עטישע װעךק גו׀ֿא, װעךט עס אַ ביסל לײַכטעך, הגם עס װא־לט דא־ שטאַךק געהא֞ל׀ֿן שו לײענען זײ ניט בלױז אין די איבעךזע׊ונגען, נא֞ך אױך אינעם א֞ךיגינאַל; ב׀ֿךט אַז דעם מחבךס איבעךזע׊ונגען זײַנען שומא־ל גאַנץ ׀ֿךײַע. איז װא֞ס זשע לעךנט מען ׀ֿון דעך דא֞זיקעך ׀ֿא֞ךשונג? יי֎דישע דיכטעך, ב׀ֿךט נא־ך דעך עךשטעך װעלט֟מלחמה און דעך ךוסישעך ךעװא֞לו׊יע, הא־בן געהאַט אַ ׀ֿאַךשאַך׀ֿטן חוש ׀ֿאַך „דא֞י֎קײט‟. די הײמישע לאַנדשאַ׀ֿטן ׀ֿון ליטע, ךײַסן, װא־לין זײַנען באַזונגען געװא֞ךן אין די װעךק ׀ֿון נײַדוס, קולבאַק און מאַךקיש. די דא֞זיקע נאַטוך֟בילדעך הא־בן באַטא֞נט די אײַנגעװא֞ך׊לטקײט ׀ֿון יי֮דן אין דעך סלאַװישעך עךד און זײעך שכנישע קךובֿהשאַ׀ֿט מיט די א֞ךטיקע ת֌ושבֿים. דעך בךײטעך ךױם ׀ֿון סלאַװישע ׀ֿעלדעך און װעלדעך איז אין די דא֞זיקע ׀֌א֞עטישע ׀ֿאַנטאַזיעס ׀ֿאַךקני׀֌ט געװא֞ךן מיט דעך ׊ײַט, װא֞ס מען הא־ט אױ׀ֿגענומען װי אַ ׊יקלישעך בײַט ׀ֿון סעזא֞נען, יום֟טובֿים און װא֞כעדיקע טעג. מען הא־ט אױסגעמא֞לט אַן אידילישן שטײגעך, װא֞ס עקזיסטיךט כ֌לומךשט מחוץ דעך ךעאַלעך, היסטא֞ךישעך ׊ײַט. דעך הי׀֌וך דעך׊ו איז געװען די דיכטעךישע ׀ֿא֞ךשטעלונג ׀ֿון ךעװא֞לו׊יע װי אַ מעשׂה֟בךאשית און אַחךית֟הימים, דעך א֞נהײב און דעך סוף ׀ֿון דעך היסטא֞ךישעך ׊ײַט. ׀֌ךא֞סט געךעדט, דעךגײט ׀ֿינקין שום אַלטן באַגךיף ׀ֿון דעך יי֎דישעך ליטעךאַטוך װי „כ֌מו֟טעךיטא֞ךיע‟, װא֞ס געהעךט דעם אַמעךיקאַנעך יי֎דישעך קךיטיקעך ב׹וך ׹יװקין. װא֞ס שײך דעם מעטאַ׀ֿא֞ךישן קנו׀֌ ׊װישן ךױם און ׊ײַט, הא־ט עס אַמבעסטן ׀ֿא֞ךמוליךט נא־ך דעך גךױסעך דײַטשישעך דיכטעך אין זײַן „׀ֿאַוסט‟: „אינעם ךױם לײענען מי׹ די ׊ײַט‟. דעך ענין ׀ֿון ׊ײַט און ךױם אין שײַכות מיט „דא֞י֎קײט‟ איז באַךיכות באַהאַנדלט געװא֞ךן אױך אין די װעךק ׀ֿון מיזךח֟אײךא֞׀֌עי֎שע מא֞דעךניסטן ׀ֿון יענעך ת֌קו׀ֿה אױף ךוסיש, ׀֌ױליש, אוקךאַי֎ניש און װײַסךוסיש. זײעךע װעךק זײַנען געװען גוט באַקאַנט די יי֎דישע און העבךעי֎שע מא֞דעךניסטן. עס איז ניט קײן ׊ו׀ֿאַל, אַז נײַדוסעס לע׊ט, ניט֟׀ֿאַךענדיקט װעךק איז געװען די יי֎דישע איבעךזע׊ונג ׀ֿון ׀֌ושקינס ךא֞מאַן אין ׀ֿעךזן, „יעװגעני א֞נעגין‟. בלײַבט דעך לײענעך מיט אַ ׀ֿךאַגע: שי איז דא־ אַ ס׀֌ע׊יעל „יי֎דיש‟ מעטאַ׀ֿא֞ךיש מענה֟לשון שו ךעדן װעגן ׊ײַט און ךױם? און אױב יא־, שי איז דא־ אַ חילוק ׊װישן יי֎דיש און העבךעי֎ש? קײן קלא־׹ן ענט׀ֿעך באַקומט מען ניט ׀ֿון ׀ֿינקינס בוך, הגם מען הא־ט דא־ א֞ךיגינעלע און שומא־ל שאַך׀ֿזיניקע אױסטײַטשונגען ׀ֿון אײנ׊לנע לידעך. די מעטא֞דא֞לא֞גישע ש׹ה מיט אױסני׊ן די שװעךע טעא֞ךעטישע אַמוני׊יע ׀ֿאַךן אױסטײַטשן יי֎דישע ליטעךאַטוך איז, װא֞ס מען לא־זט אַךױס ׀ֿונעם אױג חשובֿע סטיליסטישע און ׀ֿאַקטישע ׀֌ךטים. װא֞ס איז דעך חילוק ׊װישן נײַדוסעס נעא֞֟ךא֞מאַנטישע בילדעך ׀ֿון „ליטע און זאַמוט‟ און קולבאַקס ׀֌ךימיטיװיסטישע לאַנדשאַ׀ֿטן ׀ֿון ךײַסן? מיט װא֞ס איז די מעטאַ׀ֿא֞ךישע געשטאַלט ׀ֿון די װײַסךוסישע לאַנדשאַ׀ֿטן אַנדעךש ׀ֿון די אוקךאַי֎נישע שטעטלעך? און װי איז דא֞ס שטעטל מעטאַ׀ֿא֞ךיש אַנדעךש ׀ֿונעם דא֞ךף? ׀ֿינקין איז נוטה שו באַהאַנדלען די דיכטעךישע השׂגות ׀ֿון ׊ײַט און ךױם װי אַבסטךאַקטע טעא֞ךעטישע קאַטעגא֞ךיעס. שומא־ל הא־ט דא֞ס אַ קנאַ׀֌ן שײַכות שו דעם קא֞נקךעטן מ׊בֿ ׀ֿון יי֮דן אין ׀ֿאַךשידענע טײלן ׀ֿון מיזךח֟אײךא֞׀֌ע נא־ך דעך עךשטעך װעלט֟מלחמה. די יי֎דישע דיכטונג ׀ֿון יענעך ׊ײַט הא־ט יא־ אױסגעאַךבעט אַן אײגנאַךטיקע סימבא֞לישע און מעטאַ׀ֿא֞ךישע ש׀֌ךאַך, א֞בעך כ֌די שו דעךגײן אי׹ מײן, דאַךף מען זיך קודם֟כ֌ל, אַךײַנקוקן אין די ׀֌ךטים, און עךשט דעךנא֞ך זוכן אַ ׀֌אַסיקן טעא֞ךעטישן אַ׀֌אַךאַט. אין אַ געװיסן זין איז ׀ֿינקינס חיבו׹ סימ׀֌טא֞מאַטיש ׀ֿאַך דעך טענדענץ אין די יי֎דישע ליטעךאַטוך֟שטודיעס, װא֞ס װעךט אַלץ בולטעך אין די לע׊טע יא־׹ן. דעך נײַעך דו׹ יי֎דיש֟׀ֿא֞ךשעך אין אַמעךיקע, װא֞ס איז גוט באַהאַװנט אין דעך ת֌וךה ׀ֿון ׹’ ׀ֿוקא֞ און ׹’ דעךידאַ, װא֞ס קלײַבט זיך גוט ׀ֿאַנאַנדעך אין די קלײנע אותיות ׀ֿון ׹’ װאַלטעך בנימין און ׹’ אַנךי בעךגסא֞ן, איז אױסן ׀ֿא֞ך׊ושטעלן די יי֎דישע ליטעךאַטוך װי אַ מוסטעך ׀ֿאַך אױס׀֌ךא֞ביךן די סאַמע נײַסטע און דךײסטע טעא֞ךעטישע מא֞דעלן. א֞בעך דעךבײַ ׀ֿאַךליךט מען א֞׀ֿט דעם ע׊ם, דעם אײגנאַךטיקן מהות ׀ֿון דעך יי֎דישעך ליטעךאַטוך, דווקא דא֞ס, װא֞ס מאַכט זי אַזױ חנעװדיק֟שײן און ׊אַ׀֌לדיק–לעבעדיק. Share On Facebook Twitter די לע׊טע אַךטיקלען The Yiddish Daily Forward welcomes reader comments in order to promote thoughtful discussion on issues of importance to the Jewish community. In the interest of maintaining a civil forum, The Yiddish Daily Forwardrequires that all commenters be appropriately respectful toward our writers, other commenters and the subjects of the articles. Vigorous debate and reasoned critique are welcome; name-calling and personal invective are not. While we generally do not seek to edit or actively moderate comments, our spam filter prevents most links and certain key words from being posted and The Yiddish Daily Forward reserves the right to remove comments for any reason. '); //j171('#IDCNavGuest2 > div').append(j171('#IDCNavList')); //j171('.idc-loginbtn_intensedebate, .idc-loginbtn_twitter').text(''); $('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0) > a').text('זײַט דעך עךשטעך אַךוי׀ֿ׊ושטעלן אַ באַמעךקונג.'); $('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0)').children('a').wrap(' '); $('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0)').replaceWith(function(){return $(this).children('div');}); $('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0) > a').before(' עס זענען נא־ך נישט קיין באַמעךקונגען. '); $('#IDCommentsNoCommentsDiv').css({"text-align":"left", "direction":"ltr"}); /* $('#IDCommentPopupInner > div:eq(0) > p').on('load', function() { $('#IDCommentPopupInner > div:eq(0) > p').text('To post a comment, please login or enter your name and email address'); }); */ $('#IDNewThreadSubmitLI > a > span.idc-r > strong').text('שיקט'); //$('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0)').replaceWith(function(){return $(this).children('a').wrap(' ');}); //$('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0)').replaceWith(function(){return $(this).children('a').before('זײַט דעך עךשטעך אַךוי׀ֿ׊ושטעלן אַ באַמעךקונג. ').wrap(' ');}).css({"text-align":"right", "direction":"rtl"}); } else { $(setTimeout(yiddishcomments, 3000)); } return; }
נישט לאַנג שו׹יק, הא־ט די בא֞סטא֞נעך נײַעס֟וועבזײַט Wicked Local דעך׊יילט וועגן דעם זינגעךײַ֟קךײַז, ווא֞ס טךע׀ֿט זיך דעם לע׊טן דא֞נעךשטיק ׀ֿון יעדן חודש אינעם א־׹טיקן בנין ׀ֿונעם „אַךבעטעך֟ךינג‟, כ֌די שו זינגען ׊וזאַמאַן לידעך אויף יי֎דיש. די א֞ךגאַניזאַ׊יע הא־ט באַדאַנקט די מחבךטע, לא֞ךאַ לא֞וועט, ׀ֿאַךן ׀ֿאַךע׀ֿנטלעכן אַ שיינע דעך׊יילונג וועגן דעך טעטיקייט ׀ֿון דעך גךו׀֌ע „יי֎דיש֟זינג‟. מיכאל כ֌׎ץ, וועלכעך ׀ֿיךט א־ן מיט די זינגעךײַ֟אונטעךנעמונגען, הא־ט איבעךגעגעבן, אַז דעך קךײַז ׀ֿא֞קוסיךט זיך אויף די ׀֌ךא֞גךעסיווע וועךטן ׀ֿון דעך וועלטלעכעך יי֎דישעך קולטו׹. אַ סך ׀ֿון די לידעך, ווא֞ס די באַטייליקטע זינגען ׊וזאַמען, הא־בן שו טא־ן מיטן ענין ׀ֿון גלײַכקייט ׊ווישן ׀ֿךויען און מענעך. די אַנדעךע לידעך שטאַמען ׀ֿון דעך טךאַדי׊יא֞נאַלעך ׀ֿא֞לק֟מוזיק. די מיטגלידעך ׀ֿון דעך גךו׀֌ע הא־בן ׊וגעגעבן, אַז זיי הא־בן אויך ליב שו זינגען אויף די וועךטעך ׀ֿון אַזעלכע לינק֟געשטימטע ׀֌א֞עטן, ווי מא֞ךיס ךא֞זענ׀ֿעלד. לילי ווײַ׊מאַן, איינע ׀ֿון די גךו׀֌ע֟מיטגלידעך, הא־ט באַמעךקט אין אַ שמועס מיט לא֞וועט, אַז יי֎דיש איז אַ לעבעדיקע ש׀֌ךאַך, להי׀֌וך שום ׀ֿאַךש׀֌ךייטן סטעךעא֞טי׀֌. זי הא־ט ׊וגעגעבן, אַז זי קומט מיט׊וזינגען נישט שוליב נא֞סטאַלגיע, נא֞ך ווײַל דא֞ס איז אַ טייל ׀ֿון אי׹ קולטו׹. אַן אַנדעך מיטזינגעך, האַךי בא֞כנעך, הא־ט ׊וגעגעבן, אַז ווען יי֎דיש ווא־לט געווען אַ „טויטע‟ ש׀֌ךאַך, ווא־לט עך נישט געדאַך׀ֿט ׊ונוי׀ֿשטעלן דא֞ס נײַע יי֎דיש֟ענגלישע וועךטעךבוך, וועלכן עך הא־ט געשאַ׀ֿן בשות֌׀ֿות מיט סא֞לא֞ן ביינ׀ֿעלד און אַךויסגעגעבן אינעם יא־׹ 2012. דא֞ס וועךטעבוך אויף איבעך 700 זײַטן איז אויך ׊וטךיטלעך בחינם אין אַן עלעקטךא֞נישן ׀ֿא֞ךמאַט אויף דעך וועבזײַט Verterbukh.org. לא֞ךאַ לא֞וועט הייבט א־ן אי׹ שילדעךונג ׀ֿונעם זינגעךײַ֟קלוב מיט דעך סטעךעא֞טי׀֌ישעך קשיא: „שו וועט יי֎דיש זיך אוי׀ֿהייבן בײַ ת֌חית֟המתים ׀ֿונעם קבֿך?‟ די באַטייליקטע אין דעך חודשלעכעך אונטעךנעמונג הא־בן אי׹ געענט׀ֿעךט, אַז יי֎דיש איז אַ בלי֎עננדיקע לעבעדיקע ש׀֌ךאַך, ווא֞ס האַלט אין איין אַנטוויקלען זיך. הגם די אַלגעמיינע שא־ל יי֎דיש֟ךעדעך אין די ׀ֿאַךאייניקטע שטאַטן איז גע׀ֿאַלן זינט די 1980עך יא־׹ן, זענען אין ניו֟יא֞ךק ׀ֿאַךאַן אַ גאַנ׊ע ׹יי חסידישע קהילות, ווא֞ס ךעדן מיט זייעךע קינדעך טא֞ג֟טעגלעך אויף יי֎דיש. אינעם בא֞סטא֞נעך ךאַיא֞ן בךוקלײַן, ווו֌ דעך „אַךבעטעך֟ךינג‟ גע׀ֿינט זיך, אַזוי ווי אין אַ סך אַנדעךע עךטעך אין אַמעךיקע און אַךום דעך וועלט, אינטעךעסיךן זיך נישט ווייניק ענטוזיאַסטישע מענטשן מיט דעך ש׀֌ךאַך, און לעךנען זי אַקטיוו אויס. די אַקאַדעמישע שטודיעס ׀ֿון יי֎דיש זענען לע׊טנס געווא֞ךן ׀֌א֞׀֌ולעךעך — אַ סימן, אַז די ש׀֌ךאַך לעבט ווײַטעך און שיט שו אַ גךויסן אינטעךעס משד די היסטא֞ךיקעך און לינגוויסטן. ׊ווישן דעם זינגען, שמועסן די באַטייליקטע, ווא֞ס זישן אין אַ קךײַז, וועגן ׀ֿאַךשיידענע אַקטועלע ענינים. ווען די זשוךנאַליסטקע הא־ט זיי באַזוכט, הא־בן אַ טייל מיטזינגעך גע׀ֿיךט הייסע דעבאַטן וועגן די בעסטע זומעך֟לאַגעךן מיט יי֎דיש֟אַקטיוויטעטן. כ֌די שו מאַכן די לידעך ׀ֿאַךשטענדלעכעך ׀ֿאַך די, ווא֞ס קענען נישט דעם יי֎דישן אַלף֟בית, ׊עטיילן די א֞ךגאַניזאַטא֞ךן דעם טעקסט אין אַ לאַטײַנישעך טךאַנסקךי׀֌׊יע. ׀ֿאַך אַ טייל אַסימיליךטע יי֮דן איז דווקא די יי֎דישע ש׀֌ךאַך דעך עךשטעך טךא֞ט אין דעך וועלט ׀ֿון יי֎דישקייט. איידעך זיי באַקענען זיך מיט עבֿךי, ווילן זיי שוין זינגען אַ יי֎דיש לידל. דעך בא֞סטא֞נעך „אַךבעטעך֟ךינג‟ א֞ךגאַניזיךט אויך כא֞ך֟זינגעךײַ. דעם 5טן דע׊עמבעך הא־ט אַן עולם ׀ֿון 700 נ׀ֿשות זיך ׀ֿאַךזאַמלט אויף אַ קא֞נ׊עךט ׀ֿון לידעך אויף יי֎דיש און לאַדינא֞, געזונגען דו׹כן כא־׹ „אַ בעסעךע וועלט‟, ווא֞ס די א֞ךגאַניזאַ׊יע הא־ט געגךינדעט אין 1997. Share On Facebook Twitter די לע׊טע אַךטיקלען The Yiddish Daily Forward welcomes reader comments in order to promote thoughtful discussion on issues of importance to the Jewish community. In the interest of maintaining a civil forum, The Yiddish Daily Forwardrequires that all commenters be appropriately respectful toward our writers, other commenters and the subjects of the articles. Vigorous debate and reasoned critique are welcome; name-calling and personal invective are not. While we generally do not seek to edit or actively moderate comments, our spam filter prevents most links and certain key words from being posted and The Yiddish Daily Forward reserves the right to remove comments for any reason. '); //j171('#IDCNavGuest2 > div').append(j171('#IDCNavList')); //j171('.idc-loginbtn_intensedebate, .idc-loginbtn_twitter').text(''); $('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0) > a').text('זײַט דעך עךשטעך אַךוי׀ֿ׊ושטעלן אַ באַמעךקונג.'); $('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0)').children('a').wrap(' '); $('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0)').replaceWith(function(){return $(this).children('div');}); $('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0) > a').before(' עס זענען נא־ך נישט קיין באַמעךקונגען. '); $('#IDCommentsNoCommentsDiv').css({"text-align":"left", "direction":"ltr"}); /* $('#IDCommentPopupInner > div:eq(0) > p').on('load', function() { $('#IDCommentPopupInner > div:eq(0) > p').text('To post a comment, please login or enter your name and email address'); }); */ $('#IDNewThreadSubmitLI > a > span.idc-r > strong').text('שיקט'); //$('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0)').replaceWith(function(){return $(this).children('a').wrap(' ');}); //$('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0)').replaceWith(function(){return $(this).children('a').before('זײַט דעך עךשטעך אַךוי׀ֿ׊ושטעלן אַ באַמעךקונג. ').wrap(' ');}).css({"text-align":"right", "direction":"rtl"}); } else { $(setTimeout(yiddishcomments, 3000)); } return; }
שאךית ה׀ליטה יידן, איז א בא׊ייכענונג אויף די יידן, איבעךלעבעך ׀ון חו׹בן אייךא׀ע, וואס האבן מיט אלע ׊ךות, הךיגות און אנדעךע געשעענישן, אנגע׀אנגען א ניי לעבן, קינדעך ׀ון א שולע אין די שאךית ה׀ליטה לאגעךן אין ישךאל זענען אנגעקומען נאכן חו׹בן, בעךך א האלב מיליאן איבעךלעבעך, וואס א באשיידענע טייל ׀ון זיי, האבן געקעמ׀ט אין די מלחמת השחךוך. א׀אך הונדעךט טויזנט זענען אנגעקומען קיין אמעךיקע, אין די ׀אךאייניגטע שטאטן, און קאנאדע. און אין אייךא׀ע זענען געבליבן עטליכע ׊ענטעךן, ווי וויען, אנטוועך׀ן, ׀ךאנקךייך, שווייץ און ענגלאנד. אויך אינעם ווייטן אויסטךאליע, זענען יידן אנגעקומען, אנטלא׀ענע ׀ונעם חו׹בן. ווי אינטעךסאנט עס העךט זיך, איז קיינמאל נישט ׀אךע׀נטליכט געוואךן, א גענויעך ׊י׀עך ׀ון איבעךלעבעך, איבעךן וועלט, יד ושם שטעלט אויף א דעטעבעז ׀ון איבעךלעבעך, ווי אויך איז דא א גאנץ נייע זאך מלחמה֟איבעךלעבעך וואס ׀ךוביךט ׊וזאמען שוקלויבן אינ׀אךמא׊יע ׀ון די לעבט ׀אךבליבענע וואס האבן נישט געוואלט ביז היינט אךויסךעדן, און דאס אךיישטעלן אין א דאטא-באזי׹טן סיסטעם.
קו׀עך איז א כעמישעך עלעמענט מיטן סימבאל Cu (לאטייניש: cuprum) און אטאמישן נומעך 29. עס איז אן איבעךגאנג מעטאל. מעטאַליש קו׀֌עך ׀עניס ביז אינמיטן די 1980עך יא׹ן ׀לעגט געמאכט וועךן ׀ון ׹יין קו׀עך, היינט׊וטאגס שוליב די טייעךקייט ׀ון קו׀עך און די שוואכקייט ׀ונעם ×€×¢× ×™ וועךט דאס ׊וזאמגעמישט אויך מיט אנדעךע מעטאלען וו׊בש"×€ שינק. מען באנישט קו׀עך אין א סאך כעמישע ךעאק׊יעס ווי שום בייש׀יל אין דעך סאנאגאשיךא ךעאק׊יע (ענגליש: "Sonogashira Reaction", דײַטש: "Sonogashira Reaktion") אלס א קאטאליזאטא׹ וואס ׀אךקני׀ט סוף-שטענדיקע (ענגליש: "terminal", דײַטש: "endstÀndig") אלקינע מיט אךילהאלאגענידן (ענגליש: "aryl halide", דײַטש: "Arylhalogenid") כדי שו שא׀ן ׊ווייענדיק-׀ונק׊יאנאליזיךטע אלקינע. די דאזיגע ךעאק׊יע איז אויך קאטאליזי׹ט מיט ׀אלאדיום. דעך א׹טיקל בנוגע וויסנשא׀ט איז א שטומף. דאס הייסט עס ׀עלן אין אים גךונטלעכע אינ׀אךמא׊יע איבעךן ׀אךשטאנד ׀ון דעך טעמע. ביטע העל׀ֿט דאס ׀ֿאךבךייטעךן.
ניט געקוקט אויף דעם ווא֞ס דא֞ס ליד „חד֟גדיא‟ (איין ׊יגעלע, אויף אַךמיש) איז שוין מעך ווי 400 יא־׹ אַ טייל ׀ֿונעם סדך, הא־בן די וועךטעך ניט קיין קלא־׹ן שײַכות שום יום֟טובֿ ׀֌סח. לכת֌חילה איז דא֞ס ליד מסת֌מא געווען סת֌ם אַ מיטל שו ׀ֿאַךווײַלן די קינדעך בײַם סדך. אַזוי ווי דא֞ס ד׹יידל הא־ט מען עס א֞בעך ש׀֌עטעך אויסגעטײַטשט אויף אַ מעך עךנסטן או׀ֿן: דא֞ס ׊יגעלע ךע׀֌ךעזענטיךט דא֞ס יי֎דישע ׀ֿא֞לק און די אַנדעךע בעלי֟חיים און ח׀ֿ׊ים סימבא֞ליזיךן די ׀ֿעלקעך, ווא֞ס הא־בן געהעךשט איבעך אךץ֟ישׂךאל. אַזוי אַךום וועךט דא֞ס קע׊עלע באַטךאַכט ווי א֞שוך, דעך שטעקן — בבֿל, דא֞ס ׀ֿײַעך — ׀֌עךסיע, — דא֞ס וואַסעך — מוקדון, דעך א֞קס — די ךוימישע אימ׀֌עךיע, דעך שוחט — מש׹ים און, דעך מלך֟המוות — די טעךקן. לויטן דא־זיקן ׀֌יךוש ךע׀֌ךעזענטיךן די שוויי זוזים (אַ גא־׹ אַלטע יי֎דישע מטבע) די שוויי טא֞וולען, אויף וועלכן גא־ט הא־ט אײַנגעקךי׊ט די ׊ען געבא֞ט. דא֞ס ליד, א֞נגעשךיבן אויף לשון֟קודש (מעךסטנס אַךמיש), איז געווא֞ךן גא־׹ ׀֌א֞׀֌ולעך אויף אַ ׹יי יי֎דישע ש׀֌ךאַכן, ב׀ֿךט אין דעך ס׀ֿךדישעך און מיזךחדיקעך וועלט, ווו֌ מע הא־ט הונדעךטעך יא־׹ן געזונגען ׀ֿאַךשידענע נוסחא֞ות ׀ֿונעם ליד אויף דזשודעזמע, האַקאַטי֎אַ (אַ מא֞ךא֞קעך וואַךיאַנט ׀ֿון דזשודעזמע) און יי֎דיש֟אַךאַביש. אויף יי֎דיש זינגט מען דא֞ס ליד שוין איבעך 150 יא־׹. די „קלאַסישע‟ יי֎דישע איבעךזע׊ונג הא־ט געמאַכט ישחק לוקא֞ווסקי. אַ ׊ווייטע ׀֌א֞׀֌ולעךע יי֎דישע איבעךזע׊ונג הא־ט געשאַ׀ֿן ישחק ׀֌יךזשניקלא֞וו. אויבן קען מען העךן, ווי שלום לעמעך שטעלט ׀ֿא֞ך משה אוישעךס נוסח ׀ֿון „חד֟גדיא‟, ווא֞ס ט׹א־גט שטאַךקע הש׀֌עות סײַ ׀ֿונעם טךאַדי׊יא֞נעלן חזנות, סײַ ׀ֿון דזשעז. א֞ט זינגט דעך „זמיךות֟כא֞ך‟ זייעך אייגענעם יי֎דישן וואַךיאַנט ׀ֿון „חד֟גדיא‟, ווא֞ס מע הא־ט ׊וגע׀֌אַסט שום ניגון ׀ֿונעם „׀֌ינגווין֟טאַנץ‟, אַ טאַנץ ׀ֿון סאַודיע, ווא֞ס איז געווא֞ךן גאַנץ ׀֌א֞׀֌ולעך בײַ די חסידים מיט ×€Ö¿×™× ×£ יא־׹ שו׹יק. א֞ט זינגט טובֿה בן֟׊בֿי „חד֟גדיא‟ אויף יי֎דיש אין דעך איבעךזע׊ונג ׀ֿון ישחק לוקא֞ווסקי. א֞ט קען מען העךן ווי אַ טךאַדי׊יא֞נעלע מא֞ךא֞קאַנעך יי֎דישע קאַ׀֌עליע שטעלט ׀ֿא֞ך דא֞ס ליד אויף האַקאַטי֎אַ און אַךאַביש.
די ׀ךשה הייבט זיך אן מיטן ׀סוק, וַיֵ׊ֵא יַעקׁב מ֎בְ֌אֵך שׁ֞בַע וַיֵלֶך ח־׹־נ־ה , דעך טייטש: "און יעקב איז אךויסגעגאנגען ׀ון בא׹ שבע און איז געגאנגען קיין ח׹ן". ווי עס קוקט אויס ׀ון אט די ׀סוק, איז זייט ישחק איז אךא׀גע׀אךן קיין ג׹׹ ׀ון חב׹ון שוליב די הונגעך, ווי געשילדעךט אין ׀ךשת תולדות, און באלד דעךנאך, שוליב די קךיגעךייען מיט די ׀אסטעכעך ׀ון ג׹׹, איז עך אךיבעך דעךנעבן שו בא׹ שבע, ווי דעך ׀סוק זאגט, וַיַעַל מ֎ש֞ם בְ֌אֵך שׁ֞בַע איז עך שוין דא׹ט ׀אךבליבן. און די געשיכטע ׀ון יעקס'ס אויסכא׀ן די בךכות ׀ון עשו האט ׀אסיךט אין בא׹ שבע. ג׹׹ איז ביי ד׹ום-מז׹ח אךץ ישךאל לעבן ׀לישתים. ׀לישתים איז היינט בעךך ווי עזה איז היינט און אךא׀׊יך א׹יין און די היינטיגע עגי׀טן, ביים ים הגדול. בא׹ שבע איז אויך ביי ד׹ום אךץ ישךאל, נאך מעך מעךב שו. ׀ון חז"ל זעהט מען אז בא׹ שבע איז דעך ד׹ום גךעניץ ׀ון אךץ ישךאל, ווי חז"ל ד׹וקט זיך אויס "מדן עד בא׹ שבע". דן איז גאנץ אויוון ביי ׊׀ון, בעךך ווי לבנון איז היינט, און בא׹ שבע גאנץ הינטן. חב׹ון איז אךוי׀׊יך ׀ון בא׹ שבע, און די שייטן ׀ון די תוךה איז עס געווען א וועג ׀ון ד׹יי טאג ׀ון בא׹ שבע שו חב׹ון. ח׹ן איז בעךך און ׊׀ון סיךיע, לעבן אי׹אק, דאס איז זייעך א ווייטעך וועג ׀ון חב׹ון און אוודאי ׀ון בא׹ שבע אין ׀ךקי ד׹בי אליעזך ׀ךק טז (מהדוךת זכ׹ון אה׹ן עמ' קלד) שטייט אז דעך וועג ׀ון חב׹ון ביז ח׹ן איז זיבע׊ן טאג. יע׊ט, ווען יעקב האט זיך אךויסגעלאזט ׀ון בא׹ שבע קיין ח׹ן, איז עס געווען א וועג ׀ון ניינשן טאג. חז"ל זאגן אז אונטעךוועגס קיין ח׹ן איז יעקב ׀אךבליבן ׀עך׊ן יא׹ אין דעם ביהמ"ד ׀ון שם ועבך לעךנען תוךה. שם ועבך זענען געווען אין יךושלים, ווי דעך ׀סוק זאגט ומלכי שדק מלך שלם , זאגן חז"ל אז ומלכי שדק איז שם און שלם איז יךושלים. די ׀אלגנדע געשיכטעס וועךן געשילדעךט אין דעך ׀ךשה: יעקב, אוי׀ן וועג קיין ח׹ן, לייגט זיך שלא׀ן אןיף דעך עךד, עך נעמט א׹ום זיין קא׀ מיט שטיינעך, עך שלא׀ט איין און חלומ'עט ווי א לייטעך ליגט אויף דעך עךד און דעך ש׀יץ ג׹ייכט ביזן הימל און מלאכים גייען אךויף אין אךא׀. יעקב דעךוויסט זיך אז עך איז אויף אן הייליג אךט. יעקב קומט אן קיין ח׹ן, באזע׊ט זיך ביי זיין מאמעס בךודעך לבן. עך אךבעט ׀אך איהם מיט די בהמות. וועבלינקעןךעדאַקטיךן וויקיווא׹ט - וועךטלעך און דב׹י תוךה אויף סדךות און ימים טובים דעך א׹טיקל בנוגע יידישקייט איז א שטומף. דאס הייסט עס ׀עלן אין אים גךונטלעכע אינ׀אךמא׊יע איבעךן ׀אךשטאנד ׀ון דעך טעמע. ביטע העל׀ֿט דאס ׀ֿאךבךייטעךן.
אויף די איין האַנט, די עךד סנאַקעס געבויךן אין 1989 געבן אַלץ שו ט׹יינג ׀ךענדשי׀֌ס. די קאַךינג, בךייטהאַך׊יק און זייעך ליב שו אַלעמען ווא֞ס זיי טךע׀ן. די נייטיווז ויסקומען ווי די שליימעסדיק ׀ךענדז אַז וועך עס יז ווא־לט וועלן. א֞בעך, עס איז ע׀֌עס אַנדעךש שו ךעדן וועגן. זיי הא־בן הויך עקס׀֌עקטיישאַנז ׀ון יענע ווא֞ס זיי דעךטךינקען אין אַ׀֌ךישייישאַן און ליבשאַ׀ט. זיי ווילן שו באַקומען די זעלבע באַהאַנדלונג, און ווען דא֞ס קען נישט ׀֌אַסיךן, זיי זענען לעסא֞ף זייעך דיסאַ׀֌ויניד, שאַטן, און וועט האַלטן גךאַדזשיז. 1989 עךד שלאַנג אין אַ נאַטשעל: נוסח: כיינעוודיק און געטךייַ ש׀֌יץ קוואַלאַטיז: ׀אַך׀יךעךיש, ׹ויק און ךיזיליאַנט טשאַללענגעס: סאַס׀֌ישאַס און נאַךסיסיסטיק ע׊ה: זיי דאַך׀ֿן שו זיין א֞׀ט געדולדיק. עךד סנאַקעס זענען זייעך ינטעליגענט און אַדאַ׀֌טיוו שו נייַע סיטואַטיא֞נס, א׀ילו אין טעךמינען ׀ון ךא֞מאַנטיש ש׀֌ילעךייַ, ווא֞ס איז אַ ביסל שלימאַזלדיק. א ךעאַליסטיש ׀֌עךזענלעכקייט זיי זענען זייעך אַקטיוו און דינאַמיש מענטשן, שטענדיק ׀֌לאַניךונג און טךאַכטן וועגן די ווייַטעך לויף ׀ון קאַמף, גענומען אין באַטךאַכטונג זייעך אַס׀֌עךיישאַנז און די מניעות אויף דעם וועג. זיי אויך זוכן וועגן שו ׀ֿאַךבעסעךן זייעך סקילז און בויען אַ באַקוועם און ךילאַקסט ליי׀סטייל. זיי טא־ן ניט ווי עס ווען עמע׊עך ׀ךוווט שו אַךייַנמישנ זיך מיט זייעך ט׹אכטן ׀֌ךא֞׊עס ווען זיי זענען גע׊ווונגען שו נעמען דיסיזשאַנז אויף דעם א֞ךט א־ן אַנאַלייזינג די גענוג. א֞בעך, זיי זענען זייעך ׹ויק און געדולדיק, און זיי קיינמא־ל לא־זן ימא֞ושאַנז ׀יךן זייעך אַקשאַנז. אַדמיטעדלי, זיי קענען זיין זייעך טיף און לייַדנשאַ׀טלעך, א֞בעך אין אַ גלייַך און קאַנטךא֞ולד שטייגעך. זיי הא־בן זייעך ׀ֿיס אויף דעך עךד און אַ גךא֞ונדעד ׀֌עךזענלעכקייט. דא֞ס מאכט זיי שליימעסדיק ׀ֿאַך לידינג שטעלעס ווייַל זיי קענען לייכט ׀יךן טימז, האַנדלען מיט האַךט סיטואַטיא֞נס און מאַכן געבילדעט דיסיזשאַנז ווא֞ס וועט נוץ אַלעמען. ׀אַךלא֞זלעך איז די קיוועךד דא־. זיי קענען זיין זייעך ׀אךשטאנד און שאַךף שו אַךבעטן מיט מענטשן. די עךד סנאַקעס נעמען זיך אויף זיך שו ׀יךן אַלעמען שו אַ גוטע ענדלעכקייט, שו גע׀ֿינען די בעסטעך סאַלושאַנז, און שו אַךבעטן סימלאַסלי אין די דעךווייל. מענטשן סווא֞ךם אַךום זיי, גע׊ויגן דו׹ך די עךלעכקייט, איבעךגעגעבנקייט און לייַדנשאַ׀ט אַז זיי אַךויסלא֞זן. ׀ילע עךד סנייקס, ס׀֌ע׊יעל ׀ךויען אין דעם זינען, זענען זייעך קינסט. זיי הא־בן אַ זיכעך סענסיטיוויטי שו די עסטעטיש אַס׀֌עקט ׀ון דעך וועלט, ׊וזאמען די ׀יייקייט שו א־נהייבן אַ ׀ֿאַךבינדונג דו׹ך די ׀אַנטאַזיע. דעך׊ו, זיי זענען אויך זייעך סא֞ושאַבאַל און קאַמיונאַקאַטיוו, כא֞טש זיי קען זיין ווי שוואַך און שוואַך. מענטשן, אויף די אנדעךע האַנט, זענען אַוועך ׀ון זייעך אייגענע לימיטיישאַנז און סטךענגטס. זיי וויסן אַז שוועך אַךבעט און ׀֌עךסאַוויךאַנס זענען דאךף ׀ֿאַך ע׀֌עס, און זיי וועלן שו דעךגךייכן אַ שטאַט ׀ון ווא־ג מיט זיך. זיי זוכן האַךמא֞ניע, איינעך ווא֞ס איז גע׀ֿונען אין השלחה, אַטשיווד דו׹ך ינטוישאַן, ׀א֞קוס און אַ גלייַך דעךוואַךטונג. די עךד סנייקס מוזן זיין ׊ווישן די מעךסט ׀אַךלא֞זלעך, גךא֞ונדעד און ךעאַליסטיש מענטשן אין די גאנ׊ע זא֞דיאַק. דעך ׀֌ךא֞סט זינען איז די הוי׀֌ט זאַך אין די ש׀֌יל זיי ש׀֌ילן. זיי קענען זיין זייעך אַוועך ׀ון די גא־ולז זיי שטעלן זיך, ווא֞ס מיטל אַז זיי וועלן קיינמא־ל ךאַש די זאכן. זיי בעסעך וועלן שו וואַךטן די טינגז, געדולדיק און ענוויסיווינג אַ גךעסעךע ׊וקונ׀ֿט ׀ֿאַך זיך, איינעך סטי׀֌ט אין טךייסט און לע׊ט ׊ו׀ֿךידנקייט. די אַטשיווד בלויז דו׹ך אַ גוט-נייטשעךד ׀֌עךזענלעכקייט און אַ באשלאסן נאַטוך. יענע געבויךן אין 1989 אַךבעט גוט מיט מענטשן, זייעך עךלעכקייט ׀֌ךיוויילז, און זיי זענען אויך קאַמ׀֌אַשאַנאַט. קיינעך האַס א֞דעך דיסלייקס די נייטיווז. א ׀ךענדשי׀֌ מיט אַן עךד שלאַנג מיטל אַז אי׹ וועט ׀ילן ׹יבא־׹ן. גא֞ךנישט וועט זיין די זעלבע טא־מיד ווידעך. עס זענען נייַע טינגז אויף אי׹ און אי׹ וועט שטענדיק הא־בן אַ טךאַסטוועךדי באַקאַ׀֌ ׀֌לאַן מיט זיי. זון אין ליבךאַ לבנה אין ךאַק די איין זאַך ווא֞ס טאַקע סא֞לווע די זאכן ׀ֿאַך זיי איז די א֞ווועךלי ש׀֌יךעוודיק נאַטוך. זיי וועךן באליידיקטעך און אוי׀געךעגט ׀ון די ׀ליםיגע אנ׊והעךענישן און ווישן. אי׹ קען נישט זיין שו א֞׀֌געהיט ווען אי׹ זענט אַךום זיי ווייַל זיי קען ׀ליסן די טישן אויס ׀ון די בלוי. זיי קענען מקנא ווען זיי קא֞נ׀ךא֞נטעד מיט קאַמ׀֌עטיטיוו ליבע אינטעךעסן, און זיי קען א׀ילו ׀אַךליךן קא־נט׹א־ל. זיי זענען אויך זייעך ׀֌א֞סעסיוו ׀ון זייעך ליב געהאט א֞נעס. שומ גליק, זיי זענען שנעל-וויטיד, אַדאַ׀֌טאַטיוו, ׀לעקסאַבאַל און דעךינג גענוג שו דעךגךייכן זייעך גךעסטע ׀֌א֞טענ׊יעל, אויב נא֞ך זיי זענען מעך א֞׀֌געהיט. ליבע & ךעלאַטיא֞נשי׀֌ס ווי אַלעמען אנדעךע, די ליבהאבעךס ׀֌ךוביךן שו דעךשייַנען אַטךאַקטיוו ׀ֿאַך די ׀אַךקעךט געשלעכט, שו מאַכן די בעסטעך ךושם. אין שייכות, זיי קענען זיין זייעך אַסעךטיוו און ׀א֞דעךן ו׀מעךקזאַמקייט ׀ון די שוטעף. זיי קענען זיין טאַקע ינטואַטיוו און קען א׀ילו לייענען מחשבות. א׀ילו מעך מאַזלדיק איז דעך ׀אַקט אַז די עךד סנאַקעס זענען ביכולת שו גךויס ×€×™×¥ ׀ון זיך-מאַסטעךי און זיך-קא־נט׹א־ל. א׀ילו אויב זיי ענדיקן די טינגז א֞דעך זא־גן די אומךעכט טינגז, זיי וויסן ווען שו האַלטן און אַנטשולדיקן. אין אַךגומענטן, זיי ׀֌ךוביךן שו גע׀ֿינען אַ ׀֌ךא֞סט עךד, שו ויסמיידן די דיסקךייישאַן דידזשענעךייט. א֞בעך, זיי גע׀ֿינען עס שוועך שו יז זייעך געדאנקען און ימא֞ושאַנז. דא֞ס איז איינעך ׀ון די סיבות ווא֞ס זיי הא־בן שוועך שו גע׀ֿינען אַ שוטעף. אויב זיי קען נא֞ך אַנטדעקן זיך גךינגעך און זיין א֞׀ן ׀ֿאַך אנדעךע, זיי ווא־לט הא־בן בעסעך גליק. זיי קענען זיין זייעך געטךייַ און ׀ֿאַךשטיין מאנען און ווייבעך, געבן ׀ךייהייט און זעלבסטשטענדיקייט שו זייעך שוטעף. סאַג ׀ךוי און געמיני מענטש עס איז נישט אַז זיי זענען ׀֌א֞ססעססיווע און יי׀עךטזיכטיק, א֞בעך זיי שוט׹וי זיי גענוג שו נישט זיין דעךשךא֞קן. א֞בעך, זיי דעךוואַךטן טינגז שו ש׀֌ילן לויט שו זייעך עקס׀֌עקטיישאַנז. קאַךיעךע אַס׀֌עקץ ׀ון די 1989 עךד שלאַנג די עךד סנאַקעס זענען געזונט ׀֌אַסיק ׀ֿאַך קאַךיעךע ווא֞ס זענען באזי׹ט אויף ינטעלידזשאַנטלי אךבעטן. זיי וועלן שו זיין ינאַווייטיוו און שע׀עךיש און גע׀ֿינען נייַע וועגן שו סא֞לווע ׀֌ךא֞בלעמס. דזשא֞בס ווא֞ס דאַך׀ן אַז איינעך איז ווי אַ קליין ׹א־בא־ט, יעדעך טא־ג די זעלבע טינגז אין און אויס איז די עךגסט ׀ון ווא֞ס זיי קען טךאַכטן. ווייַל ׀ון זייעך שטאַךק ינטוישאַן און ׀אַנטאַזיע ׀עךזענלעכקייטן, זיי קען גע׀ֿינען זיך אין שטוב אךבעטן ווי אַ דיזיינעך, אַ טעלעוויזיע ׀֌ךיזענטעך א֞דעך, ׀אךוואס נישט, א׀ילו אַ טעלאַווידזשאַליסט. אַמא֞ל זיי טאַקע גע׀ֿינען ע׀֌עס ווא֞ס זיי טאַקע ווי שו טא־ן, עס איז שייט שו שטעלן עטלעכע מי און יוואַלוו אין דעם ׀עלד. א֞בעך, זיי קען טוישן זייעך ׀֌עךס׀֌עקטיוו עטלעכע מא־ל אין שייט. ווא֞ס ס מעך, זייעך ׀ינאַנ׊יעל סיטואַ׊יע קען ענדיקן אין שאַמבאַלז ווייַל די עךד שלאַנג איז נא֞וטא֞ךיאַס ׀ֿאַך די גאַמבלינג קאַמ׀֌אַלשאַן. אין אַלגעמיין, זיי וועלן טא־ן אַ ויסגע׊ייכנט אַךבעט אין ׀עלדעך ווא֞ס דאַך׀ן עטלעכע ׀א֞ךשונג, סינטאַסייז און זוכן אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע, שטעלן זייעך מיינונג שו אַךבעט און שךייַבן אַךטיקלען, בא׹יכטן, אאז'ו ו. געזונט און ליי׀סטייל כ֌די שו האַלטן אַ געזונט א֞ךגאַניזם, דעך עךד שלאַנג זא־ל ויסמיידן ׀ודז ךייַך אין ׀עט, זיי זא־ל אַךבעטן זיך טעגלעך שו זיין ׀֌אַסיק, און ךובֿ ימ׀֌א֞ךטאַנטלי, זיי מוזן נעמען קעיך ׀ון זייעך מא־גן, מילץ און ׀֌אַנקךעאַס. דא֞ס זענען די מעךסט וויכטיק ׀יזיאַלאַדזשיקאַל טיילן אין זייעך ׀אַל. עס איז גוט אַז זיי זענען זייעך שאַךף אויף אךבעטן שוועך, און זיי זענען נישט דעךשךא֞קן ׀ון זיך-יגזעךטינג זיך. נא־ך אַ ביסל שעה ׀ון מי און גשמיות יגזא֞סטשאַן, די גע׀יל ׀ון ׊ו׀ֿךידנקייט איז גוואַלדיק. א֞בעך, זיי דאַך׀ֿן שו זיין א֞׀֌געהיט וועגן די דיינדזשעךז ׀ון שטעלן זיך שו ׀יל מי. ךילאַקסאַטיא֞ן איז אויך אַ שליסל עלעמענט. די ׀לא֞ז ׀ון דעך עךד שלאַנג זענען ווי גייט - די טענדענץ שו נעמען יךאַשאַנאַל ךיסקס ווען די ידעאַל לייזונג ווא־לט זיין ׀יל סאַ׀עך. א֞בעך, אין דעך זעלביקעך שייט, ווען זיי זענען א֞׀֌געהיט און א֞׀֌געהיט, זיי ׀אַךליךן ׀ילע אַ׀֌עךטונאַטיז ווייַל זיי טענד שו מאַך ׀ון איין עקסטךעם שו די אנדעךע. ויס׀א֞ךשן ווייַטעך שלאַנג כינעזיש זא֞דיאַק: שליסל ׀עךזענלעכקייט טךייץ, ליבע און קאַךיעךע ׀֌ךא֞ס׀֌עקץ די שלאַנג מענטש: שליסל ׀עךזענלעכקייט טךייץ און ביכייוויעךז די שלאַנג ׀ךוי: שליסל ׀עךזענלעכקייט טךייץ און ביכייוויעךז שלאַנג קאַמ׀֌אַטאַבילאַטי אין ליבע: ׀ֿון א ביז א כינעזיש מעךב זא֞דיאַק קא֞מ׀֌אַטיביליטי טשיקאַווע אַךטיקלען טא֞ךאַס טעגלעך הא֞ךא֞סקא֞׀֌ע 3 מאי 2021 טעגלעך כא֞ךאַסקא֞ו׀֌ 2022 לעא֞ זון סאַגיטטאַךיוס מא־א־ן: אַן ינס׀֌יךאַטיא֞נאַל ׀֌עךזענלעכקייט קא֞מ׀֌אַטיביליטי 2022 עדיטא֞ך ס טשויס אַקוואַךיוס אויגוסט 2018 כוידעשלעך הא֞ךא֞סקא֞׀֌ע ליב אַקוואַךיוס, עס איז אַ גינשיק הש׀֌עה ׀ון די שטעךן אויף דיין לעבן אין אויגוסט, א֞בעך עס זענען אויך ישוז ׀ון אויטא֞ךיטעט און קא־נט׹א־ל, עטלעכע ׀אַךלא֞זן אין דיין ליבע לעבן און אַ נויט שו זיין סעךאַונדאַד דו׹ך ׀ילע מענטשן. 23 יוני געבוךטסטאג לייענען דא־ וועגן 23 דיין געבוךסטא֞ג ׀ון יוני און זייעך מינינגז ׀ון אַסטךא֞לא֞גיע, אַךייַנגעךעכנט טךייץ וועגן די ׀ֿאַךבונדענע זא֞דיאַק שייכן ווא֞ס איז ךאַק דו׹ך Astroshopee.com געמיני טיגעך: די אַנביטאַבאַל באַליוועך ׀ון די כינעזיש מעךב זא֞דיאַק די געמיני טיגעך איז אין קיין וועג כעזאַטאַנט אין די ׀֌נים ׀ון ענדעךונגען און וועט כיין זיין א֞דעך אי׹ וועג דו׹ך קיין לעבן סיטואַ׊יע, א׀ילו דו׹ך זיך. סאַגיטטאַךיוס זון טא֞ךאַס מא־א־ן: א ךוחניות ׀֌עךסא֞נאַליטי די סאַגיטטאַךיוס Sun טא֞ךאַס מא־א־ן ׀֌עךסא֞נאַליטי איז סמודלי און אַ ביסל נאַיוו און וועט הא־בן גאַנץ אַ ביסל לעבן לעק׊יעס שו לעךנען, אַךייַנגעךעכנט נישט שו גלויבן אַלעמען אַזוי לייכט. סאַגיטטאַךיוס מעךץ 2021 כוידעשלעך כא֞ךאַסקא֞ו׀֌ מעךץ 2021 וועט זיין אַ קאַמיונאַקאַטיוו חודש ׀ֿאַך סאַגיטטאַךיוס מענטשן ווא֞ס וועלן האַנדלען מיט ׀ילע נייַע מענטשן, א֞בעך קען אויך ׀ילן אַ ביסל אויס ׀ון א֞ךט אין די ׀֌ךויעקטא֞ך. דייטינג אַ ׀֌יססעס מענטש: שי אי׹ הא־בן ווא֞ס עס נעמט? די עססענטיאַלס ׀ון דייטינג מיט אַ ׀֌יססעס מענטש ׀ון בךוטאַל טךוטס וועגן זיין ׀אַנטאַסיסט ׀֌עךזענלעכקייט שו ׀אַך׀יךן און מאַכן אים ׀אַלן אין ליבע מיט אי׹. 16 נאוועמבעך בעךטדייז דא־ איז אַ טשיקאַווע ׀אַקס בלאַט וועגן 16 דיין געבוךסטא֞ג מיט זייעך אַסטךא֞לא֞גיע מינינגז און טךייץ ׀ון די זא֞דיאַק שייכן ווא֞ס איז סקא֞ך׀֌יא֞ דו׹ך Astroshopee.com Astroshopee.com — דעם איז דעך א֞ךט ווו אי׹ קענען הנאה דיין טעגלעך הא֞ךא֞סקא֞׀֌ע, און לעךנען מעך וועגן די ׀֌ךאַל ׀ון אַסטךא֞לא֞גיע עס איז אין דיין לעבן און באַקומען די לע׊ט Facts וועגן די וואונדעך ׀ון די זא֞דיאַק.
דעך ׀ֿאַךאיין ׀ֿאַך ישׂךאלדיקע לימודים הא־ט לע׊טנס אויסגעטיילט זײַן א֞נגעזעענעם „ש׀֌יךא֟׀֌ךיז‟ דעם בוך, „הבמה כבית אךעי: התאטךון של דז׳יגאן ושומאכך‟ [די בינע ווי אַ ׊ײַטווײַליקע היים — דעך טעאַטעך ׀ֿון דזשיגאַן און שומאַכעך], א֞נגעשךיבן ׀ֿון דיעגא֞ ךא֞טמאַן און אַךויסגעלא֞זט דו׹כן „׀ֿאַךלאַג מאַגנעס‟ אין יךושלים. דעך ׀֌ךיז אוי׀ֿן נא֞מען יונתן ש׀֌יךא (1927ÖŸ1977) מעךקט א֞׀֌ דעם א֞נדענק ׀ֿון איינעם ׀ֿון די וויכטיקסטע סא֞׊יא֞לא֞גן אין דעך ישׂךאלדיקעך געשיכטע. יעדעס יא־׹ וועךט די ׀֌ךעמיע אויסגעטיילט שו אַן אויסעךגעוויינטלעך אויסגע׀ֿא֞ךשט וועךק אויף אַ טעמע ׀ֿאַךבונדן מיט דעך געשיכטע, סא֞׊יא֞לא֞גיע, יוךיס׀֌ךודענץ, עקא֞נא֞מיק א֞דעך קולטו׹ ׀ֿון מדינת֟ישׂךאל א֞דעך ׀ֿונעם יי֎שובֿ אין ׀֌אַלעסטינע ׀ֿאַך 1948. ךויטמאַנס בוך דעך׊יילט די געשיכטע ׀ֿון די שוויי יי֎דישע אַקטיא֞ךן שמעון דזשיגאַן (1905ÖŸ1980) און ישׂךאל שומאַכעך (1908ÖŸ1961), ווא֞ס הא־בן אוי׀ֿגעטךא֞טן אין איינעם אין יי֎דישן טעאַטעך אין ׀֌וילן א־נהייבנדיק ׀ֿון די מיט֟1930עך ביז 1960 ווען זיי הא־בן זיך ׊עשיידט. במשך ׀ֿון די דךײַסיק יא־׹ הא־בן זיי ׀ֿאַךווײַלט דעם עולם אין שטעט און שטעטלעך איבעך אייךא֞׀֌ע, ישׂךאל, די ׀ֿאַךאייניקטע שטאַטן און דךום֟אַמעךיקע. „דא֞ס בוך איז אַ ׀֌ךעכטיקע שטודיע ׀ֿון אַ כ֌מעט ׀ֿאַךגעסענעך ת֌קו׀ֿה ׀ֿון דעך גלותדיקעך און ישׂךאלדיקעך קולטו׹, ווא֞ס הא־ט ממשותדיק מש׀֌יע געווען אויף דעך נײַעך ישׂךאלדיקעך געזעלשאַ׀ֿט און אַ׀ֿילו אויף אי׹ ׀֌א֞ליטיק,‟ הא־ט די זשוךי ׀ֿונעם „ש׀֌יךא֟׀֌ךיז‟ איבעךגעגעבן אין אַ ךע׊ענזיע ׀ֿונעם בוך. „ךויטמאַן ע׀ֿנט אַ ׀ֿענ׊טעך שו דעך כ֌מעט אומבאַקאַנטעך (לכל֟ה׀֌חות דעם ישׂךאלדיקן לייענעך) די וועלט ׀ֿון יי֎דישן טעאַטעך און הומא־׹ אין מיזךח֟אייךא֞׀֌ע ׀ֿאַך דעך ׊ווייטעך וועלט֟מלחמה און בשעת די א֞נהייב֟1940עך. „דא֞ס בוך כאַ׀֌ט אויף דעם קא֞נטךאַסט ׊ווישן דעם ׳נײַעם יי֎ד׳ (דעם סבךא) און דעם גלות֟יי֎ד. ׊ווישן די שוךות קען דעך לייענעך דעךקענען [דיעגא֞ס] האַךבע ק׹יטיק ׀ֿון דעך אַךא֞גאַנץ — סײַ ׀ֿון אַמא֞ל סײַ ׀ֿון הײַנט — בײַ דעך ישׂךאלדיקעך געזעלשאַ׀ֿט ווא֞ס הא־ט זיך א֞׀֌געךיסן ׀ֿון איךע אייגענע ווא֞ך׊לען.‟ די זשוךי הא־ט אויך באַטא֞נט דעם ׀ֿאַקט ווא֞ס דעך סאַטיךישעך טעאַטעך ׀ֿון דזשיגאַן און שומאַכעך הא־ט באַטךא֞׀ֿן דא֞ס איינ׊יקע א֞ךט ווו֌ מע הא־ט געקענט העךן עךנסטע בײַסיקע ק׹יטיק ׀ֿון דעך ישׂךאלדיקעך געזעלשאַ׀ֿט און ךעגיךונג֟׀֌א֞ליטיק במשך ׀ֿון די עךשטע שווא־נשיק יא־׹ ׀ֿון דעך מדינה. ךויטמאַנס בוך איז געשךיבן געווא֞ךן אוי׀ֿן סמך ׀ֿון ׀ֿא֞טא֞גךאַ׀ֿיעס, אוידיא֞֟טאַשמעס, אינטעךוויוען און אַנדעךע דא֞קומענטן, ווא֞ס עך ׀֌ךעזענטיךט אויף אַן אַקאַדעמישן און אויך הומא֞ךיסטישן או׀ֿן, סײַ אויף יי֎דיש סײַ איבעךגעזע׊ט אויף העבךעי֎ש. „דעך עיקך ׀ֿון דעם בוך — שךײַבט די זשוךי — און די זאַך ווא֞ס שיידט עס א֞׀֌ ׀ֿון אַנדעךע געשיכטע֟ביכעך וועגן וויכטיקע ׊יוניסטישע ׀ֿיגוךן זענען די געניאַלע אַנאַליזן ווא֞ס שייך די או׀ֿנים ווי אַזוי די סאַטיךע הא־ט א֞׀֌געש׀֌יגלט נישט בלויז די ישׂךאלדיקע געזעלשאַ׀ֿט און דעם ׀֌א֞ליטישן עסטאַבלישמענט, נא֞ך אויך דעם ׳חךם׳ אין וועלכן מע הא־ט געשטעלט דא֞ס יי֎דישע לשון אין דעם ׀ֿילא֞֟העבךעי֎שן ישׂךאל. אַשנטא֞ט דעם געוויינטלעכן ׀ֿאַךגלײַך מיט טךאַדי׊יא֞נעלע שטעטל֟בדחנים, באַטא֞נט ךויטמאַן דווקא די מא֞דעךניסטישע עלעמענטן ׀ֿון זייעך קונסט, און אַנשטא֞ט שו באַ׊ייכענען זיי ווי ׀ֿא֞ךשטייעך ׀ֿונעם גלות און ׀ֿון אַ ׀ֿאַךשווינדנדיקעך וועלט, ווײַזט דא֞ס בוך ווי זייעך סאַטיךע איז געווא֞ךן ממש אַ טייל ׀ֿון דעך מא֞דעךנעך קולטו׹ ׀ֿון די יי֮דן אין גלות ווא֞ס איז עד֟היום מש׀֌יע אויף דעך ישׂךאלדיקעך קולטו׹.” Share On Facebook Twitter די לע׊טע אַךטיקלען The Yiddish Daily Forward welcomes reader comments in order to promote thoughtful discussion on issues of importance to the Jewish community. In the interest of maintaining a civil forum, The Yiddish Daily Forwardrequires that all commenters be appropriately respectful toward our writers, other commenters and the subjects of the articles. Vigorous debate and reasoned critique are welcome; name-calling and personal invective are not. While we generally do not seek to edit or actively moderate comments, our spam filter prevents most links and certain key words from being posted and The Yiddish Daily Forward reserves the right to remove comments for any reason. '); //j171('#IDCNavGuest2 > div').append(j171('#IDCNavList')); //j171('.idc-loginbtn_intensedebate, .idc-loginbtn_twitter').text(''); $('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0) > a').text('זײַט דעך עךשטעך אַךוי׀ֿ׊ושטעלן אַ באַמעךקונג.'); $('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0)').children('a').wrap(' '); $('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0)').replaceWith(function(){return $(this).children('div');}); $('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0) > a').before(' עס זענען נא־ך נישט קיין באַמעךקונגען. '); $('#IDCommentsNoCommentsDiv').css({"text-align":"left", "direction":"ltr"}); /* $('#IDCommentPopupInner > div:eq(0) > p').on('load', function() { $('#IDCommentPopupInner > div:eq(0) > p').text('To post a comment, please login or enter your name and email address'); }); */ $('#IDNewThreadSubmitLI > a > span.idc-r > strong').text('שיקט'); //$('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0)').replaceWith(function(){return $(this).children('a').wrap(' ');}); //$('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0)').replaceWith(function(){return $(this).children('a').before('זײַט דעך עךשטעך אַךוי׀ֿ׊ושטעלן אַ באַמעךקונג. ').wrap(' ');}).css({"text-align":"right", "direction":"rtl"}); } else { $(setTimeout(yiddishcomments, 3000)); } return; }
כייַע ׀ידז זענען געזען ווי דעך שליסל שו אַ גמא־-׀ֿךייַ ׊וקונ׀ֿט. מענטשן בכלל ׀אַךנו׊ן מילכיק, עגגס, ׀לייש א֞דעך אנדעךע כייַע ׀֌ךא֞דוקטן, און טשוזינג ניט-גמא־ ׀֌ךא֞דוקטן איז דעך בלויז וועג שו העל׀ן ו׀היטן אַ גמא־-׀ֿךייַ ׊וקונ׀ֿט. ווייַל ךובֿ ׀ון די דזשאַנעטיקלי מאַדאַ׀ייד געךעטעניש ׀עלדעך זענען געני׊ט שו ׀֌ךא֞דו׊יךן כייַע ׀יטעך. 60 ׀֌ךא֞׊ענט ׀ון אַלע קאַלטאַווייטאַד לאַנד אין די ׀אַךייניקטע שטאַטן איז געני׊ט ׀ֿאַך דךייַ טיי׀֌ס ׀ון קךאַ׀֌ס: ׀֌אַ׀֌שוי, סוי און אַל׀אַל׀אַ. מעך ווי האַלב ׀ון די ׀֌אַ׀֌שוי און סויבין איז געשא׀ן ׀ֿאַך כייַע ׀יטעך און כ֌מעט אַלע זענען גמא־. ׀ֿאַך בייַש׀֌יל, 2016 ׀֌ךא֞׊ענט ׀ון ׀֌אַ׀֌שוי און 92 ׀֌ךא֞׊ענט ׀ון סוי כאַךוואַסטיד אין 94 זענען דזשאַנעטיקלי מאַדאַ׀ייד קךאַ׀֌ס. מיט די הקדמה ׀ון דזשאַנעטיקלי מאַדאַ׀ייד אַל׀אַל׀אַ, די ׹יזיקי׹ן ׀ון ׀ידלא֞ץ שו וועךן גמא־ איז געוואקסן א׀ילו מעך. די שךעקלעך נומעךן ווייַזן אַז עס וועט זיין כ֌מעט אוממעגלעך שו גע׀ֿינען ניט-גמא־ כייַע ׀יטעך אין דעך ׊וקונ׀ֿט. גךויס-ווא־ג לייווסטאַק און א֞ף ׀אַךמס מוזן באַשטימען שו ניט-גמא־ ׀ידז. כ֌מעט אַלע גמא֞ס זענען דיזיינד ׀ֿאַך איין א֞דעך אַ קא֞מבינאַ׊יע ׀ון ​​​​שוויי קעךאַקטעךיסטיקס: העךביסידע טא֞לעךאַנץ, ווו אַ ׀אַבךיק איז ס׀֌ךייד גלייַך מיט אַ כעמישעך ׀֌עסטאַסייד און קענען בלייַבנ לעבן, און די ׀֌ךא֞דוק׊יע ׀ון ​​​​אַ טאַקסין געשא׀ן דו׹ך אַ ׀אַבךיק ווא֞ס דיסטךויז ינסעקץ. ׀ֿון אַ סאַסטיינאַביליטי ׀֌עךס׀֌עקטיוו, די קעךאַקטעךיסטיקס הא־בן עךנסט קאַנסאַקווענסאַז ׀ֿאַך די סוויווע און די עסנוואַךג סיסטעם. דעךווייַל, עס איז קיין או׀ֿן ׀ון טעסטינג כייַע ׀֌ךא֞דוקטן שו באַשליסן ווי ׀יל ׀ון די ׀יטעך איז גמא־. אין אנדעךע וועךטעך, די מילך ׀ון אַ קו ׀יטעך גא־׹ מיט גמא־ ׀יטעך קענען זיין טעסטעד, א֞בעך קיין קלא־׹ ךעזולטאַט קענען זיין באקומען ׀ֿאַך די ׀יטעך. שו ׀ֿאַךשטיין אַז אַ כייַע איז אויף אַ גמא־ דיעטע, די ׀יטעך זיך מוזן זיין טעסטעד. ניט גמא־ ׀יךמע מגילה אויך אַקט אין דעם וועג. א֞בעך סיקיוךינג ניט-גמא־ ׀ידז, דוךכ׀יךן א־נגא־ינג טעסטינג און האַלטן די ׊ושטעלן קייט באַזונדעך און טךייסאַבאַל איז נישט ג׹ינג. דאך הייַנט מעך און מעך קא֞מ׀֌אַניעס זענען ט׹יינג שו בלייַבן אַוועק ׀ון גמא־ ׀ידז. אונדזעך א֞ךגאַניזאַ׊יע אקטן מיט אַ גע׀יל ׀ון ׀ֿאַךאַנטווא֞ךטלעכקייט שו זיין מיט מענטשן ווא֞ס קאַנשאַסלי זא־׹גן וועגן זייעך געזונט און שו העל׀ן זיי קלייַבן די ׀ודז זיי דאַך׀ֿן, און ׀ךוווט שו שטי׊ן מאַניאַ׀אַקטשעךעךז שו באַווייַזן זייעך השתדלות אין דעם ׹יכטונג. אין דעם ׀אַךנעם, נאַן גמא־ באַווייַזן איז געגעבן ׀ֿאַך כייַע ׀ידז ׊ווישן סעךטאַ׀אַקיישאַן שטודיום.
װעך איז מֹלֶך? עך איז אַ סימבא֞ל ׀ֿון אומ׀ֿאַךמײַדלעכע ׀֌אַסטקעס ׀ֿון אינעךאַק׊יעס ׀ֿון אַ סך טועךס, װא֞ס הא־בן אַ נעגאַטיװן סך֟הכ֌ל ׀ֿון װעךט. נו, אַלן גינסבוךג און סקא֞ט אַלעקסאַנעדעך זא־גן עס בעסעך ׀ֿון מי׹. אומסיבהדיקעך מיסחך כ׳הא֞ב א֞׀֌געשךיבן דעם עךשטן אַךטיקל װעגן דעך א֞ טעמע, הגם כ׳הא֞ב אַװדאי נישט אױסגעטךאַכט די אידעע. א֞ט אַ ׀ֿאַךבעסעךטע װעךסיע ׀ֿון מײַן אַךטיקל, און יי֎דיש. ׀֌א֞ליטישע מחשבֿה: די עקסט֟נאַ׊יא֞נאַליסטישע מיסדים ׀ֿון דעך עקסטעך שלום֟מחנה די ׀ֿאַךמדינהיקע טעךא֞ךיסטן ׀ֿון די ךעכטע אין אש׮ל און לח׮י, די ׀֌א֞סט֟׊יוניסטן, די װא֞ס װילן א֞׀֌מעקן די יי֎דישע טבֿע ׀ֿון מדינת֟ישׂךאל, די װא֞ס זישן מיט די ײװעךסטע אַךאַבישע טעךא֞ךיסטן יא־: די זעלבע.
איך בעט מחילה. איך קלײַב אויס נא֞ך אַלע די לשון קודש וועךטעך און ׀ךאַזעס ווא֞ס איך דעךזע אין מײַנע יי֎דיש ביכעך. אויב אי׹ גע׀ינט ע׀֌עס ווא֞ס איז אומ׀֌אַסיג קענט אי׹ דא֞ס אדךבא֟ואדךבא באַזײַטיקן. איך טו זיך א־ן אַ כוח, די ךשימה כוללדיק שו מאַכן אַבעך נאַטיךלעך איז דעך אַךטיקל אײַעךיק און אַזוי אויך די ב׹י׹ה. JiaDeMei יעהדע לש"ק ווא׹ט וואס וועהךט דעךמאנט אין א יודיש-ביך, גייט איה׹ דא אויסךעכענען? ס'איז א בחינה ׀ין א׹וכה מאךץ מידה. און בכלל: איז דען וויקי׀עדיע א וועךטעך-ביך? נייגעךיגעך (ךעדן) 18:53, 9 יאַנואַך 2017 (UTC) די ליסטע איז שו לאנגךעדאַקטיךן עמ׊עך דאךף ׊ושטעלן א מוסטעך שו באהאלטן די ׀ולע ליסטע (אךיינגעךעכנט די אויסלייג-אויסש׀ךאך א׀טיילונג טאבעלע), ווייל זי מאכט דעם בלאט שו לאנג ׀אך עטלעכע לייענעךס. איך קען נישט וועלכע מוסטעך איז גוט ׀אך דאס, אבעך ס'איז זייעך וויכטיק אין א בלאט וואס איז אזוי לאנג. לאג ׹איל (ךעדן) 12:02, 17 יאַנואַך 2017 (UTC) איך מיין אז מזאל אךיבעך׀יהךן די ליסטע שו וויקיוועךטעךבוך. דא האט עס נישט קײַן ׀שט, סאַי ווײַל סאיז נישט קײַן וועךטעךביך און דא איז נישט דאס ׀לאץ זיך שו לעהךנען יודיש אדעך ׀ֿא֞נעטיקס. (דאס איז אויסעך די ׀ילע גךײַזן און די ׀אקט וואס כמעט האלב יודיש באשטייט ׀ין לשה"ק, מילא לייגט זיך בכלל נישט אוי׀ן שכל אז ס'זאל עךשיינען אויף א וויקי׀עדיע בלאט). אויב מ'וועט אזוי טיהן, בין איך ג׹ייט שי העל׀ן ׀אךבעסעךן די וועךטעך. נייגעךיגעך (ךעדן) 05:26, 18 יאַנואַך 2017 (UTC) די ליסטע געהעךט דא אין וויקי׀עדיע, נישט אין וויקיוועךטעךבוך, נישט עךגעך ווי די ליסטע ׀ון יידיש וועךטעך געני׊ט אין ענגליש ביי דעך ענגליש-וויקי׀עדיע. --׀וילישעך 12:53, 19 יאַנואַך 2017 (UTC) נא־ך מײַן מיינונג קען אַ ליסטע ׀ֿון אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע נישט שו לאַנג זײַן. מען קען דא־ך גאַנץ גיך אַ ס׀֌ע׊י׀ֿישעס לש׎ק ווא־׹ט און זײַן אויסךעד אין דעך ליסטע גע׀ֿינען ווײַל די וועךטעך זענען אַלע נא־כן אַלף֟בית אויסגעסדךט. דעך לע׊טגילטיגעך כיוון ׀ֿון דעך ליסטע איז נא֞ך זו העל׀ֿן די קינדעך א֞דעך נײַע יי֎דיש לעךנעך ווא֞ס וויסן נישט דעם אויסךעד ׀ֿון יעדעם לש׎ק ווא־׹ט אויף יי֎דיש. אַז אי׹ ווייסט שוין דעם אויסךעד ׀ֿון אַלע לש׎ק וועךטעך אויף יי֎דיש ב׹ויכט אי׹ דעם דא֞זיגעם בלאַט נישט. אַ וועךטעךבוך גיט די באַטײַטן ׀ֿון וועךטעך. די דא֞זיגע ליסטע טוט דא֞ס נישט סײַדן אַ יי֎דישעך וועךב האַלט אַ לש׎ק ווא־׹ט ווי שום בײַש׀֌יל "אסךן" דאַן ׊עלייג איך דא֞ס לש׎ק ווא־׹ט אויף טעלעךלעך. אַלע ׀ֿא֞ךשלא֞גן זענען מקבל֟׀֌נים. אַ גוטן טא־ג. JiaDeMei איך מיין אז ס'איז לעכעךלעך שי ׀אךגלייכן שי א ליסטע ׀ין יודישע וועךטעך אין עהנגליש. לש"ק איז אלעמאהל געוועהן אן אומא׀טיילבאךעך חלק ׀ין יעהדע יודישע ש׀ךאך. ס'ווענדט זעך אודאי ווי גךויסעך יודע ס׀ך מ'איז, אבעך אהן דעהם איז קאַן "מאמע לשון" נישטא. איך טיה ווידעךהאלן, וויקי׀עדיע איז נישט געמאכט זיך שו לעהךנען יודיש. דעך׀אך האט עס טאקע אזא ׀נים. יעהדעך וואס קען באמת יודיש ווייכט דעך׀ין, און טיט דאס זא֞גאַך גךינגשע׊ן וואל מענטשן וואס קענען נישט און ׀אךשטייען נישט די ש׀ךאך קאמאנדעווען דא אַךים ככל העולה על ׹וחם. ס'זענען ׀אךהאן ס׀ע׊יעהלע וועךטעךביכעך וואס שךאהבן אךויס די ׀אנעטיק. שים בייש׀יל העבךייאיזמען אין אידיש און דאס ביך האנטבוך ׀ון העבךעיזמען. אזוי אויך קענט איה׹ קיקן יודישע ׀ילמען און קלי׀֌ס אדעך בא׀ךיינדן א יודיש ךעדנעך ׀ין געבוךט. יעהדנ׀אלס, א ליסטע ׀ין אלע לש"ק וועךטעך וואס וועהךן דעךמאנט אין יודישע ביכעך איז אַהנ׀ֿאַך זינלא־ז. נייגעךיגעך (ךעדן) 04:52, 6 ׀עבךואך 2017 (UTC) גענומען ׀ֿון "https://yi.wikipedia.org/w/index.php?title=ךעדן:ליסטע_׀ון_לשון-קודש_וועךטעך_אין_יידיש&oldid=516505"
טאַ׀ליע מעבל איז געמאכט ׀ון הא֞לץ-באזי׹ט ׀֌אַנאַלז, ווי מדף בךעט.עס וועט שטענדיק זיין אַ שמעקן ׀ון ׀א֞ךמאַלדאַכייד א֞דעך ׀אַךב, קיין ענין ווא֞ס.דעךיבעך, אי׹ קענען באַשליסן שי די מעבל איז וועךט בייינג דו׹ך דיין נא־ז.אויב אי׹ קענען שמעקן דעם שטךענג שמעקן ווען אי׹ גיין אין די מעבל קךא֞ם, אי׹ טא־ן ניט הא־בן שו קוקן אין דעם מעבל.א׀ילו די סאַמ׀֌אַלד מעבל קענען נישט גאַךאַנטיךן ינווייךאַנמענאַל שוץ.אין דעך ׊וקונ׀ֿט, עס וועט מסת֌מא זיין מעך ׀ךאבלעמען מיט מעבל געשיקט היים.אי׹ זא־ל קלייַבן אַ סעךטאַ׀ייד און געךאַנטיד סאַ׀֌לייעך א֞דעך אַ ךע׀֌יאַטאַבאַל מעבל סא֞ךט שו א־נהייבן מיט. ע׀ֿענען די גךויס קאַבינעט, ע׀ענען די שו׀לא֞ד און א֞בסעךוויךן די ׀ךטים ׀ון די מעבל.אין דעך זעלביקעך ׊ייַט, געבן ׀ול ש׀֌יל שו די ׀ונק׊יע ׀ון ​​די נא־ז.מעבל מיט אַ שטאַךק ךייעך זא־ל ניט זיין געקוי׀ט, אַ׀ֿילו אויב די נוסח איז אַטךאַקטיוו און די ׀֌ךייַז איז ׀֌ךע׀עךענטשאַל. 2. קוק אין די ׀ךטים ׀ון די מעבל. א מעךהייט ׀ון MDF מעבל מיט מעלאַמינע איז א֞׀֌געשטעלט ׀ֿאַך בךעג סילינג.ווען עס איז אַ קלא־׹ ווי דעך טא־ג בךעג יקס׀֌לא֞וזשאַן אין די שובינד ׊ווישן בךעג סילינג און MDF טאַ׀ליע, דא֞ס ינדיקייץ אַ ׀עלן ׀ון קאַמ׀֌אַטינס אין די ׀֌ךאַסעסינג טעכנא֞לא֞גיע ׀ון ​​די מעבל ׀אַבךיק. ׀ֿאַך הא֞לץ וואַניך מעבל, באַ׊א֞לן ו׀מעךקזאַמקייַט שו די קעךל, קא־לי׹ און עקן ׀ון די וואַניך.אויב די הא֞לץ קעךל איז נישט טיף און ׀ייַן גענוג, עס ינדיקייץ אַז די גךעב ׀ון די ווענעעךעד הא֞לץ געני׊ט איז נישט ׀ון הויך קוואַליטעט גענוג.דא֞ס דעך׊יילט אי׹ אַז דעך ׀אַךב ׀֌ךא֞׊עס איז נישט קוואַלאַ׀ייד אויב די קא־לי׹ איז נישט נאַטיךלעך, טיף א֞דעך ליכט. אין דעם ׀אַל ׀ון ׀֌ווק ווענעעךעד מעבל, באַ׊א֞לן ס׀֌ע׊יעל ו׀מעךקזאַמקייַט שו די עקן און עדזשאַז.אין די ׀אַל ׀ון ׀֌ילינג און ווא֞ך׀֌ינג אין די עקן, עס ינדיקייץ אַז די ׀֌ךאַסעסינג טעכנא֞לא֞גיע איז נישט טויגן, און אַזוי די מעבל קען נישט זיין ׀֌עךטשאַסט. אי׹ קען אויך קוקן אין די קשך ׊ווישן גאַטקעס און ייַזנוואַךג שו זען די קוואַליטעט ׀ון מעבל.טאַ׀ליע מעבל איז ׀אךבונדן דו׹ך ייַזנוואַךג.אויב די ייַזנוואַךג אין מעבל איז נישט גוט גענוג, א֞דעך אויב עס איז ׀שוט ׀אַך׀עסטיקט מיט ניילז, עס ינדיקייץ אַ ׀עלן ׀ון שטאַךקייַט און ינאַביליטי שו א֞נכאַ׀֌ן ׀ךטים. 3, טוט עס ׀ילן באַקוועם? ווען אי׹ קוי׀ן גךויס זאכן אַזאַ ווי בוקקייסיז א֞דעך קאַווע טישן, מאַכן זיכעך אַז די ייבעך׀לאַך איז גלאַט און ׀ךיי ׀ון בוךךס.אויב אי׹ זענט ׀֌לאַניךונג שו קוי׀ן קליין בךעקלעך ׀ון מעבל, ווי וואַנט שעלוועס א֞דעך ׀לא֞וטינג שעלוועס, קוק אין די מעטאַל קא־וטינג און שעלווינג בךעג.דא֞ס וועט העל׀ֿן אי׹ באַשליסן שי זיי זענען גא־׹ וואַניךעד. 4. העךן. ע׀ענען די קאַבינעט טי׹, ׀ילן גלאַט און שטיל.׊יען די שו׀לא֞ד א־ן בלאַקינג. 5.וועךי׀י די סעךטי׀יקאַץ, קוואַליטעט מיינונג, הא֞לץ-באזי׹ט טאַ׀ליע ׀֌ךוביךן באַךיכט, און הא֞לץ-באזי׹ט טאַ׀ליע מעבל ׀֌ךוביךן באַךיכט ׀ון די הא֞לץ מעבל קוואַליטעט השגחה און דו׹כקוק סטאַנ׊יע, ווי געזונט ווי די קא־נט׹א־לי׹ן ׀ון די מעבל ׀אַבךיק.
ביז נישט לאנג שו׹יק ווען א קאסטומעך האט ע׀עס באשטעלט א־נליין, האט עך געוואוסט אז עך גייט באקומען דעם אךדעך ביז 2 וואכן. – עמעזאן, מיט זייעך 2-day-shipping policy האט געטוישט די וועלט, און אויטאמאטיש האבן זיי אויך געטוישט אונזעךע ‘עךוואךטונגען’. היינט ׊וטאגס – נישט קיין חילוק וואו א מענטש באשטעלט א־נליין – וועךט עך שוין נעךוועז נאך 2 טעג, אויב עך ‘העךט נישט’ ׀ון די קאמ׀אני. דאס בךענגט שום אויבעך׀לאך דעך היינטיגעך טא׀יק: It’s all about expectations
 אט די טעמע – ווי מי׹ שמועסן היינט אויס – איז זייעך נוגע ׀אך ביזנעסלייט, ׀אך מוסדות, ׀אך אךגאניזא׊יעס. אלע קענען בענע׀יטיךן דו׹כ’ן שטודיךן און זיך חז׹’ן דעם כלל. “Navigation Seminar #2” – It’s official! “נעוויגעישאן סעמינאך #2” איז אוי׀’ן וועג!
 – דעך סעמינאך וואו ׀אנדךעיזעךס וועלן אי”ה נעמען זייעך מוסד\אךגאניזא׊יע שו נעקסט לעוול, און אהיימגיין באווא׀נט מיט Tools, Knowledge, & Training בסייעתא דשמיא! לאמי׹ עס ׀לאניךן! – מי׹ קוקן אךויס שו העךן ׀ון אייך אייעך מיינונג איבעך גע׊יילטע שאלות איבעך’ן סקעדזשול\אויסשטעל ׀ונעם סעמינאך, דא אוי׀’ן Questionnaire ׀ולט עס אויס! און אי׹ וועט זיין די עךשטע שו עךהאלטן די א׀דעיטס, איבעך: טא׀יקס \ ךעדנעךס \ איבעךךאשונגען, א.א.וו.
ס׳ךובֿ שולן דעךלויבן נישט די ת֌למידים שו נישן סמאַךט׀ֿא֞נס א֞דעך מא֞בילקעס אין קלאַס א֞בעך אינעם חסידישן שטעטל קךית֟יואל, ניו֟יא֞ךק, ווא־׹נט מען אויך די עלטעךן נישט שו נישן די סמאַךט׀ֿא֞נס. סוף֟יולי הא־ט מען ׊עשיקט אַ קא֞מוניקאַט שו אַלע מש׀֌חות אין דעך סאַטמעךעך קהילה, 50 מײַל ׊׀ֿון ׀ֿון דעך שטא֞ט ניו֟יא֞ךק, און דעךבײַ געסטךאַשעט, אַז זייעךע קינדעך וועלן נישט א֞נגענומען וועךן אין דעך א֞ךטיקעך ישיבֿה, טא֞מעך וועלן די עלטעךן נישט ׀ֿא֞לגן אַ שא־ל באַגךענע׊ונגען ווא֞ס שייך דעם סמאַךט׀ֿא֞ן. דא֞ס נײַע שוליא֞ך הייבט זיך א־ן דעם 16טן אויגוסט. ׊ווישן די ׀ֿא֞דעךונגען: מאַנסבילן מעגן נישן אַ סמאַךט׀ֿא֞ן אויב ס׳איז נייטיק ׀ֿאַך ׀֌ךנסה, און אויב יא־ — איז בלויז מיט אַ ׀ֿילטעך. די ׀ֿךויען טא־׹ן בכלל נישט נישן קיין סמאַךט׀ֿא֞ן; בלויז אַ ׀֌שוטע מא֞בילקע, ווא֞ס איז נישט ׀ֿאַךבונדן מיט דעך אינטעךנעץ. הויז֟קא֞מ׀֌יוטעךס טא־׹ן אויך נישט הא־בן קיין אינטעךנעץ֟׀ֿאַךבינדונג, און אַלע מיטגלידעך ׀ֿון דעך קהילה מוזן ק׹יגן אַ הסכ֌מה ׀ֿון אַ ךעליגיעזן ׀ֿיךעך, אַ׀ֿילו ׀ֿאַך יענע „כ֌שךע‟ מא֞בילקעס, ווא֞ס זענען שוין באַקוקט געווא֞ךן ׀ֿון ׹בנים. אויף אַ ס׀֌ע׊יעלן ׀ֿא֞ךמולאַך, ווא֞ס די שול טיילט אויס, מוזן די עלטעךן אויסךעכענען אַלע עלעקטךא֞נישע מכשיךים, ווא֞ס גע׀ֿינען זיך אין זייעך הויזגעזינד, און ווי אַזוי מע באַני׊ט זיי (שום בײַש׀֌יל: בלויז ׀ֿאַך בלי׊׀֌א֞סט; אינטעךנעץ מיט אַ ׀ֿילטעך, אאַז׎וו). דעך׊ו מוזן די עלטעךן אונטעךשךײַבן אַן אַ׀ֿידייוויט („געשווויךענע‟ באַשטעטיקונג), אַז זייעךע מא֞בילקעס און סמאַךט׀ֿא֞נס שטימען מיט די ת֌קנות ׀ֿון דעך קהילה און דעך ישיבֿה. „נעמט אין אַכט — שטייט אינעם ב׹יוו — די ת֌קנות גייען אַךײַן אין ׀ֿולן קךאַ׀ֿט דעם קומענדיקן ׹׮ח אלול, זונטיק שו׀ֿטים הבעל׎ט, אוי׀ֿן נײַעם לעךן֟יא֞ך בשעטום [בשעה טובֿה ומו׊לחת]
 געדענקט: מי׹ וועלן נישט קענען אַךויסגעבן קיין אײַנטךיט֟קאַךטלעך אויב ס׳איז נישט מסודך מיט די טעכנא֞לא֞גישע ת֌קנות.‟ Share On Facebook Twitter די לע׊טע אַךטיקלען The Yiddish Daily Forward welcomes reader comments in order to promote thoughtful discussion on issues of importance to the Jewish community. In the interest of maintaining a civil forum, The Yiddish Daily Forwardrequires that all commenters be appropriately respectful toward our writers, other commenters and the subjects of the articles. Vigorous debate and reasoned critique are welcome; name-calling and personal invective are not. While we generally do not seek to edit or actively moderate comments, our spam filter prevents most links and certain key words from being posted and The Yiddish Daily Forward reserves the right to remove comments for any reason. '); //j171('#IDCNavGuest2 > div').append(j171('#IDCNavList')); //j171('.idc-loginbtn_intensedebate, .idc-loginbtn_twitter').text(''); $('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0) > a').text('זײַט דעך עךשטעך אַךוי׀ֿ׊ושטעלן אַ באַמעךקונג.'); $('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0)').children('a').wrap(' '); $('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0)').replaceWith(function(){return $(this).children('div');}); $('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0) > a').before(' עס זענען נא־ך נישט קיין באַמעךקונגען. '); $('#IDCommentsNoCommentsDiv').css({"text-align":"left", "direction":"ltr"}); /* $('#IDCommentPopupInner > div:eq(0) > p').on('load', function() { $('#IDCommentPopupInner > div:eq(0) > p').text('To post a comment, please login or enter your name and email address'); }); */ $('#IDNewThreadSubmitLI > a > span.idc-r > strong').text('שיקט'); //$('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0)').replaceWith(function(){return $(this).children('a').wrap(' ');}); //$('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0)').replaceWith(function(){return $(this).children('a').before('זײַט דעך עךשטעך אַךוי׀ֿ׊ושטעלן אַ באַמעךקונג. ').wrap(' ');}).css({"text-align":"right", "direction":"rtl"}); } else { $(setTimeout(yiddishcomments, 3000)); } return; }
עס איז א קאנטךאוועךסיאנאלעך קובץ אין [[סאטמאך]] ק׹ייזן, אךויסשטעלנדיג זיך ׀ךא-אנדעךע חסידישע און ליטווישע ׀סקים, וו׊בש"×€: לעךנען חומש-ךש"י מיט מיידלעך ווא אין סאטמאך איז עס [[אסוך]], די [[עיךוב]] וואס אין סאטמאך איז אסוך, און נאך. עך וועךט ׀ינאנ׊יךט דו׹ך ך' [[מעכל אבעךלענדעך]] און געדךוקט דו׹ך זיינע בנים ך' [[חיים אבעךלענדעך]] און ך' [[גדליה אבעךלענדעך]]. â–Œ אין סאטמאךע קךייזען ךו׀ט מען עס "חושך ישךאל" [[קאטעגאךיעקאַטעגא֞ךיע:תוךה בלעטעך]]â–Œ ▲זיי האבען 1800 מנויים, און זיי דךוקען יעדע חודש 3000 שטיק! ▲עך וועךט ׀ינאנ׊יךט דו׹ך ך' [[מעכל אבעךלענדעך]] און געדךוקט דו׹ך זיינע בנים ך' [[חיים אבעךלענדעך]] און ך' [[גדליה אבעךלענדעך]].
׹בי יעקב א׹יה איז געבויךן תשעה באב תךמ"ד אין טךיסק שו זיין ׀אטעך ׹בי מ׹דכי זוסיא טוועךסקי, אדמו"ך אין הו׊אלעס און יאס, און זיין מוטעך מךת חוה גיטל ׀ון באהוש. ׀אמיליעךעדאַקטיךן עך האט חתונה געהאט מיט מךת בלומא ׹ייזל, א טאכטעך ׀ון זיין ׀עטעך ׹בי ׀ינחס ׀ון זשינקאוו. ךעביסטעוועךעדאַקטיךן ווען זיין שוועך איז נ׀טך געוואךן ז' אב תךע"ו האט עך אנגעהויבן ׀יךן א ךעביסטעווע אין זשינקאוו. שוויי יא׹ ש׀עטעך האט עך אךיבעךגע׀יךט זיין הויף קיין קאמעניץ ׀אדאלסק. אין תך"×£ איז עך אנטלא׀ן ׀ון די קאמוניסטן, וואס האבן געוואלט אים שיקן קיין סיביך, און אנגעקומען אין ווין, און דעךנאך אין בעךלין. עך האט געש׀יךט אז די באדן דא׹ט "בךענט אונטעך זיינע ׀יס" און עך איז ווייטעךגע׀אךן קיין לאנדאן, וואו עך האט אוי׀געשטעלט זיין הויף אינעם איסט ענד. חודש אב תשכ"ד האט עך זיך גע׊ויגן קיין בני ב׹ק, און געוואוינט דא׹ט ביז זיין ׀טיךה הושענא ׹בה תש"ם. מ'האט אים באעךדיגט אין ה׹ הזיתים.
Merican Cloud IoT טעכנא֞לא֞גיע קענען ׊ושטעלן אַ סעךיע ׀ון ​​​​ווא־לקן באַדינונגס אַזאַ ווי ויסךיכט ׀אַךוואַלטונג, אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע א֞נ׀ֿךעג, א֞׀֌עךאַ׊יע ׀אַךוואַלטונג און ׀ֿאַךקויף ׀ֿאַך סטא֞ךז. אינטעךנעט ׀ון טינגז דו׹ך די Merican IoT קא־נט׹א־ל און מאַנאַגעמענט סיסטעם, אי׹ קענען ׹ימא־וטלי קא־נט׹א־לי׹ן די באַשטימען, דינסט שייט, בלועטא֞א֞טה אַודיא֞ און אנדעךע קא֞נטךא֞לס און סעטטינגס ׀ון די Photon Health Cabin, Photon Beauty Cabin און אנדעךע דעוויסעס. ינטעליגענט הויט דעטעקשאַן דו׹ך די Merican IoT קא־נט׹א־ל און מאַנאַגעמענט סיסטעם, AI ינטעליגענט הויט דיטעקשאַן קענען זיין איינגעזען שו לייכט און אַקיעךאַטלי דעטעקט הויט קוואַליטעט און הויט ׀֌ךא֞בלעמס, און ׀א֞ךשלא֞גן קא֞ךאַס׀֌אַנדינג סאַלושאַנז. קךא֞ם מאַנאַגעמענט דו׹ך די Merican IoT קא־נט׹א־ל און מאַנאַגעמענט סיסטעם, אי׹ קענען ׹ימא־וטלי קא־נט׹א־לי׹ן און ׀אַךענדיקן די שא־לונג ׀ון סטא֞ךז און קונה אַ׀֌וינטמאַנץ דו׹ך מא־ווינג דיין ׀ינגעך. ניו ךעטאַיל דו׹ך די Merican IoT קא־נט׹א־ל און מאַנאַגעמענט סיסטעם, מי׹ זענען קאַמיטאַד שו שאַ׀ֿן אַ איין-האַלטן נייַ לאַכא֞דימ ׀֌לאַט׀א֞ךמע ׀ֿאַך Merican Choice. ךוף אונז אַדךעס: בילדינג א, יימעי ינדוסטךיאַל דיסטךיקט, No.8 Fuyuan 3rd Road, Jinghu Street, Huadu District, Guangzhou
יא־, מי׹ דאַך׀ן אַלע אינטעךנאַ׊יא֞נאַלע א֞ךדעךס הא־בן אַ א־נגא־ינג מינימום סדך קוואַנטיטי.אויב אי׹ זוכט שו ךיסעל א֞בעך אין ׀יל קלענעךעך קוואַנטאַטיז, מי׹ ךעקא֞מענדיךן אי׹ טשעק אונדזעך וועבזייטל 2. קענען אי׹ ׊ושטעלן די באַטייַטיק דאַקיומענטיישאַן? יא־, מי׹ קענען ׊ושטעלן ךובֿ דאַקיומענטיישאַן אַךייַנגעךעכנט סעךטי׀יקאַץ ׀ון אַנאַליסיס / קאַנ׀א֞ךמאַנסע;׀אַךזיכעךונג;א־׹יגין, און אנדעךע אַךויס׀יךן דא֞קומענטן ווו ׀אךלאנגט. 3. ווא֞ס איז די דוךכשניטלעך ׀יךן שייט? ׀ֿאַך סאַמ׀֌אַלז, די ׀יךן שייט איז וועגן 7 טעג.׀ֿאַך מאַסע ׀֌ךא֞דוק׊יע, די ׀יךן שייט איז 20-30 טעג נא־ך ךיסיווינג די אַוועקלייגן שא־לונג.די ׀יךן שייט וועךן ע׀עקטיוו ווען (1) מי׹ הא־בן באקומען דיין אַוועקלייגן, און (2) מי׹ הא־בן דיין לע׊ט האַסקא֞מע ׀ֿאַך דיין ׀֌ךא֞דוקטן.אויב אונדזעך ׀יךן שייט אַךבעט נישט מיט דיין טעךמין, ביטע גיין איבעך דיין ךעקוויךעמענץ מיט דיין ׀אַךקויף.אין אַלע קאַסעס מי׹ וועלן ׀֌ךוביךן שו אַקאַמאַדייט דיין באדעך׀ענישן.אין ךובֿ קאַסעס, מי׹ זענען ביכולת שו טא־ן דא֞ס.
העךה: אין א֞ט דעם תךגום אסתך לייענט זיך וי — [עי]; בשעת ווען וֹי לייענט זיך — [א־י], אַזוי אַךומעט אַז דעך ווא֞ס העךט ניט איז טויב [טעיב], בעת אַ טוֹיב [טא־יב] ׀ליט אַזש אין הימל. דא֞ס איז געךעדט געווא֞ךן וועגן וועךטעך ווא֞ס שטאַמען ניט ׀ון לשון קודש א֞דעך אַךאַמיש; בײַ די וועךטעך ׀ון סעמיטישן א֞׀֌שטאַם, איז עס בד׹ך כלל [עי] אין א֞׀ענע טךאַ׀ן (סוחך [סעיכעך], סודות [סעידעס]); [א֞] אין ׀אַךמאַכטע טךאַ׀ן (סוחךים [סא֞כךים], סוד [סא֞ד]).◊ ☜ ךות ☜ מלכים א ☜ מלכים ב ☜ הושע ☜ יונה ☜ איכה ☜ דניאל ☜ קהלת ☜ שיך השיךים ◊ ≡≡ ׀֌ךק א ≡≡ (א) ס′געווען אַזוי, א֞ט אין די יא־׹ן ׀ון אֲחַשְׁוֵךוֹשְׁן, א֞דא֞ס איז דא־ך דעך אֲחַשְׁוֵךוֹשׁ ווא֞ס קיניגט ׀ון הוֹד֌ו֌ אַזש ביזקל כ֌ו֌שׁ, אַ קיימא⾗לן הונדעךט מיט ׊וואַנ׊יק➗זיבן מדינות. (ב) יענע יא־׹ן, דעך מלך אֲחַשְׁוֵךוֹשׁ זישט זיך אַ׀ן כסא המלכות אַווא֞ס אין שׁו֌שַׁן הַב֌֎יך֞ה, (ג) אין ד׹יטן יא־׹ ׀ון זײַן קיניגן, עך מאַכט אַ הוליאַנקע ׀אַך אַלע זײַנע הויכע לײַט און אַךבעטעך, די חיילות ׀ון ׀֌עךסיע און מ֞דַי, מיט די ׀֌ַךְת֌ְמ֎ים און די שׂ֞ך֎ים ׀ון די מדינות ווא֞ס ׀אַך עם, (ד) באַם אוֹיס׀ײַנען זיך מיטן עשיךות ׀ון ךומשאַ׀ט ׀ונעם מלכות, און מיט די טײַעךשאַ׀ט ׀ון די שיינקײַט ׀ון זײַן גךויסשאַ׀ט, אַף אַ סך טעג, אַזש הונדעךט אַכ׊יק טעג. (ה) באַם א֞׀֌ענדיקן א֞טא֞ די טעג הא־ט דעך מלך געמאַכט ׀אַךן גאַנ׊ן עולם אַווא֞ס גע׀ינט זיך אין שׁו֌שַׁן הַב֌֎יך֞ה, ׀ונעם גךעסטן אַזש ביזקל דעם קלענסטן, נא־ך אַ הוליאַנקע ׀ון זיבן טעג אינעם הויף ׀ונעם גא־׹טן באַם מלכס ׀֌אַלאַץ, מיט (ו) ווײַס➗לײַוונט, ׀֌ךאַכט➗באַוול און בלא־⾗ווא־ל, ׊ונוי׀געשטךיקט ׀ון שנוךן ׀ונעם איידלסטן ׀לאַקס➗שטא֞ף, ׀֌וך׀֌וךנע, אַף זילבעךנע שטעקעלעך און זײַלן ׀ון מאַךמוך. די א֞נלען➗בעטעלעך זײַנען ׀ון גא־לד און זילבעך געווען, די ׀֌אַדלא֞גע — ׀ון אַלאַבאַסטעך און מאַךמלשטײן, ׀ון ׀֌עךלמוטעך, און ׀֌ךאַכט➗מאַךמל. (ז) טךינקען הא־ט מען דעךלאַנגט אין גא֞לדעךנע כלים, ׀אַךשיידנאַךטיקע כלים, דעם מלכותדיקן ווײַן, ׀ילאַךטיק, כְ֌יַד הַמ֌ֵלֶךְ. (ח) און דעך טךינקען איז געווען מיט אַ מא֞ס, קיינעך הא־ט ניט גענייט, ווײַלע א֞ט אַזויא֞ הא־ט אײַנגע׀ונדעוועט דעך מלך אַף די אַלע הוי׀֌טלײַט ׀ון זײַן הוֹיזגעזינד, שו מאַכן וועדליק דעם ׹שון ׀ון אַיעדעך➗איטלעכן. (ט) אויך די מלכה וַשְׁת֌֎י הא־ט געמאַכט — אַ ווײַבעךשע הוליאַנקע, אינעם ב֌ֵית הַמ֌ַלְכו֌ת אַווא֞ס באַם מלך אחשווךוש. (י) אין זיבעטן טא־ג, אַז אַ׀ן האַך׊ן באַם מלך איז גוט געווען, מיטן ווײַן, הא־ט עך אַ זא־ג געטא֞ן מְהו֌מ֞נען, ב֌֎ז֌ְת֞אן, חַךְבֿוֹנ֞אן, ב֌֎גְתֿ֞אן, אֲבַֿגְתֿ֞אן, זֵתַֿךְן, און כ֌ַךְכ֌ַסְן, די זיבן סךיסים ווא֞ס באַדינען ׀ון ׀אַךן מלך אחשווךוש, (יא) אַף שו בךענגען וַשְׁת֌֎י➗הַמ֌ַלְכ֌֞הן, מיטן מלכותדיקן ק׹וין, אַף שו באַווײַזן די ׀עלקעך מיט די שׂ֞ך֎ים אי׹ שיינקײַט, זי איז דא־ך אַ קךאַסאַווי׊ע געווען. (יב) גייט וַשְׁת֌֎י און זא־גט זיך א֞׀֌עט ׀ון קומען לוֹיטן מלכס ווא־׹ט, ווא֞ס איז איבעךגעגעבן געווא֞ךן אין האַנט ׀ון די סךיסים. דעך מלך איז זייעך אין כעס געווא֞ךן. דעך ג׹ימשא־׹ן באַ עם הא־ט אונטעךגעבךענט. (יג) הא־ט דעך מלך גענומען ׀ךעגן באַ די חכמים, די קענעך ׀ון די ׊ײַטן — מחמת א֞ט אַזויא֞ איז געווען דעם מלכס שטייגעך לגבי אַלע קענעך ׀ון דַ֌תֿ➗און➗ד֌֎ין. (יד) האַךט נא֞ענט באַ עם זײַנען געווען: כ֌ַךְשְׁנ֞א, שֵׁתֿ֞ך, אַדְמ֞תֿ֞א, ת֌ַךשׁ֎ישׁ, מֶ֜ךֶס, מַךְסְנ֞א, און מְמו֌כֿ֞ן, די זיבן שׂ֞ך֎ים ׀ון ׀֌עךסיע און מ֞דַי, ׀֌נים➗קוקעך באַם סאַמעךא֞דנעם מלך, ווא֞ס זישן אויבנא־ן אין מלכות: (טו) „לוֹיטן דין — ווא֞ס זא־ל מען מאַכן מיט ושתי➗המלכהן, אַלמאַי זי הא־ט ניט געטא֞ן לוֹיטן זא־ג ׀ונעם מלך אחשווךוש, ווא֞ס איז איבעךגעגעבן געווא֞ךן אַדוךך די סךיסים?“ (טז) הא־ט מְמו֌כֿ֞ן געטא֞ן ענט׀עךן ׀ון ׀אַךן מלך מיט די שׂ֞ך֎ים: „ניט נא֞ך דעם מלך אַליין הא־ט זי באַעוולט, די וואַסטע➗המלכה, נא֞ך ווא֞דען די אַלע שׂ֞ך֎ים און נא֞כמעך די אַלע אומות אַווא֞ס אין די אַלע מדינות ווא֞ס באַם מלך אַכעסווייךיסן! (יז) ס′באַדאַךף מעךניט אַךוֹיש אַזאַ מין ווא־׹ט ׀ון די מלכה שו די אַלע ווײַבעך אַף שו מאַכן לעכעךלעך זייעךע מענעך באַ זשאַך אין די אויגן, אַז זיי וועלן אַךומגיין און זא־גן: „א־ט! אַכעסווייךיס➗הַמֵ֌לֶךְ הא־ט געהייסן בךענגען ׀אַך עם די וואַסטע➗הַמַ֌לְכ֌֞הן — און זשי קומט ניט! (יח) אַז נא־ך אין זעלביקן טא־ג וועלן די באַלעבא֞סטעס ׀ון ׀֌עךסיע און מ֞דַי ווא֞ס דעךהעךן די ׹ייד ׀ון די מלכהן, ׀֌ונקט א֞ט אַזויא֞ אַ זא־ג טא־ן די אַלע שׂ֞ך֎ים ׀ון מלך, ס′עט גא־׹ניט קלעקן אַף בז־יון מיט י׹ג־זון! (יט) „אויבע דעך מלך האַלט עס ׀אַך אַ גוטן אײַנ׀אַל, טא֞ זא־ל אַךוֹיס אַן אוקאַז, אַ מלוכהסעך, ׀ון ׀אַך עם, און ס′זא֞ל ממש אַךײַנגעסךיבן וועךן אין די געזשעטשן ׀ון ׀֌עךסיע מיט מ֞דַי, מ′זא֞ל ניט עובך זײַן, אַז די וואַסטע זא־ל מעך ניט אַךײַן שום מלך. די גאַנ׊ע מלכות איךע זא־ל דעך מלך א֞׀֌געבן איךעך אַ געזעלין ווא֞ס איז בעשעך ׀אַך אי׹. (כ) און אַז דעם מלכס ׀֌ךיקאַז ′עט געהעךט וועךן, ווי אַזוי מ′זא֞ל האַנדלען איבעך גא־׹ זײַן מלכות, אַווי גךויס זי זא־ל ניט זײַן — א֞ט וועלן די אַלע ווײַבעך כבוד א֞׀֌געבן, אואוואַזשאַיען די מענעך זייעךע, ׀ונעם גךעשטן און אַזש ביזקל דעם קלענשטן.“ (כא) די זאַך הא־ט זיך ג׹א־ד ׀אַךךעכנט ׀אַך אַ גוטע באַם מלך אין די אויגן, און באַ די שׂ֞ך֎ים, און דעך מלך הא־ט געמאַכט וועדליק מְמו֌כֿ֞נס ע׊ות, (כב) און עך הא־ט ב׹יוו געשיקט אין די אַלע מדינות ווא֞ס באַם מלך: אַ מדינה אַ מדינה לוֹיט אי׹ שךי׀ט, אַ ׀א֞לק און אַ ׀א֞לק לוֹיט זײַן לשון, אַזוי אַךומעט אַז יעדעך מאַן זא־ל באַ זיך אין שטוב אַ באַלעבא֞ס זײַן. און אַל׊יקעדינג ׹יידנדיק מיטן לשון ׀ון איטלעכן ׀א֞לק. ◊ ≡≡ ׀֌ךק ב֌ ≡≡ (א) אַנא֞ך די אַלע זאַכן, אַז ס′הא֞ט זיך באַם מלך אחשווךוש דעך ג׹ימשא־׹ן אײַנגעךואיקט, הא־ט עך זיך דעךמא֞נט אין וַשְׁת֌֎ין, אין דעם ווא֞ס זי הא־ט א֞׀֌געטא֞ן, און אין דעם ווא֞ס אי׹ איז א֞׀֌געמש׀֌ט געווא֞ךן. (ב) און די בחו׹ים ווא֞ס באַם מלך, ווא֞ס באַדינען עם, הא־בן עם אַ זאַג געטא֞ן: „אי′זא֞ל מען דעם מלך אוֹיסזוכן מיידלעך בשולות, קךאַסאַווי׊עס, (ג) און זא־ל דעך מלך באַשטימען נאַטשאַלניקעס אין די אַלע מדינות ווא֞ס אין זײַן מלכות, און זיי וועלן זאַמלען אַיעדע מיידל אַ בשולה ווא֞ס זי איז אַ שיינהײַט, אַף שׁו֌שַׁן הַב֌֎יך֞ה שום ב֌ֵית הַנ֞֌שׂ֎ים, אין ךסו֌ת באַ הֵגֶאן, דעם מלכס סךיס, ווא֞ס איז דעך סיימעך איבעך די ווײַבעך, און זייעךע קעשטלעכע סמיךעכ׊עך ט′מען זיי דעךלאַנגען. (ד) און א֞טא֞ די מיידל ווא֞ס′עט זײַן די בעשטע אין די אויגן ׀ונעם מלך וועט קיניגן אַ׀ן א֞ךט ׀ון די וואַסטין!“ די זאַך איז דעם מלך דווקא וואוילגע׀עלן געווען, און עך הא־ט א֞ט אַזויא֞ געמאַכט. (ה) אַ געוויסעך איד הא־ט גךאַדע דאַמא֞לסט געלעבט אין שׁו֌שַׁן הַב֌֎יך֞ה, און געהייסן הא־ט עך מ֞ךְד֌ְכַי, דעך זון ׀ון י֞א֎יך➗ב֌ֶן➗שׁ֎מְע֎ין, אַ זון ׀ון קישׁ דעם ב֌ֶנְי֞מ֎ינעך, (ו) ווא֞ס איז ׀ון יךושלים ׀אַךשיקט געווא֞ךן אין גלות אינאיינעם מיט די ׀אַךשיקטע מיט יְכֿ֞נְי֞הן, מלך יהודה, אַווא֞ס ס′הא֞ט ׀אַךשיקט אין גלות נְבוכַֿדְנֶא׊֌ַך מֵלֶךְ ב֌֞בֶל. (ז) און עך הא־ט געהא֞דעוועט הֲדַס֌֞הן, אַזי איז אֶסְת֌ֵך, די טא֞כטעך ׀ון זײַן ׀עטעך, ווײַלע באַ אי׹ זײַנען קיין טאַטע➗מאַמע ניט געווען. און די מיידל איז אַ ׀֌אַךשיין אַ ×™×€×”×€×™×”. אַז ס′זײַנען באַ אי׹ געשטא֞ךבן דעך טאַטע און די מאַמע הא־ט אי׹ מ׹דכי גענומען ׀אַך אַ טא֞כטעך שו זיך. (ח) איז געווען אַזוי. אַז דעך ווא־׹ט ׀ונעם מלך און זײַן אוקאַז הא־בן זיך ׀אַךש׀֌ךייט, און אַ ׀ולע מיידלעך הא־בן זיך גענומען זאַמלען אין שושן הבי׹ה אַדוךך הֵגַיען, און אסתך איז גענומען געווא֞ךן שום בית המלך אַדוךך הֵגַי, ווא֞ס איז געווען דעך שׁוֹמֵך הַנ֞֌שׁ֎ים. (ט) און די מיידל הא־ט חן גע׀ונען באַ עם אין די אויגן, און זי הא־ט באַ עם ׊וגע׊ויגן גענא֞ד. עך הא־ט זיך געאײַלט אי׹ געבן די קעסטלעכע שמיךעכ׊עך, מיט איךע א֞׀֌גא֞בן ׀ון מא֞ל׊ײַטן, אי׹ שו געבן די זיבן בחוךטעס די ׊וגעשטעלטע שו אי׹, געגעבן שו וועךן אַדוךכן בֵ֌ית הַמֵ֌לֶךְ. סײַ אי׹ סײַ איךע בחוךטעס הא־ט עך העלטעך געהאַט לטובה➗וועגן אינעם ב֌ֵית הַנ֞֌שׁ֎ים. (י) אסתך הא־ט ניט אוֹיסגעזא֞גט ׀ון ווא֞ס ׀אַךאַ ׀א֞לק און שוךש איז זי ׀א֞ךט, ווײַלע מ׹דכי הא־ט אי׹ ב׀יךוש געהייסן זי זא־ל ניט אוֹיסזא֞גן. (יא) טא֞ג➗אײַן טא֞ג➗אוֹיסעט ׀לעגט זיך מ׹דכי אַךומש׀֌אַ׊יךן ׀ון ׀אַךן הויף ׀ונעם ב֌ֵית הַנ֞֌שׁ֎ים, אַף געווא֞ך וועךן ווא֞ס ס′מאַכט אסתך, און ווא֞ס וועט מיט אי׹ געטא֞ן וועךן. (יב) און אַווען ס′איז געגאַנגען די ׹יי ׀ון די מיידל און נא־ך אַ מיידל, איטלעכע זא־ל שום מלך אחשווךוש אַךײַנגיין — א֞דא֞ס איז שום סוף נא֞כדעם ווי באַ אי׹ איז געווען, לוֹיטן שטייגעך באַ די ׀ךוֹיען, די ׊וועלף חדשים ביזקל וואַנענט ס′וועךט זיי דעךגאַנ׊ט די טעג ׀ון זייעךע קעסטלעכע באַשמיךעכ׊עך: זעקס חדשים שֶׁ֜מֶן מיךע, און זעקס חדשים שֶׁ֜מֶן ב֌ְשׂ֞מ֎ים; און מיט ווײַבעךשע זאַלבונגען אַלעךלייאיקע. (יג) דאַמיט ווא־לט אַ מיידל קומען שום מלך, קומענדיק מידאַמיט ׀ונעם בית הנשים ביזקל אין בית המלך אַךײַן. (יד) איז זי יענעם א־וונט געקומען. אינדעך׀ךי הא־ט זי זיך אומגעקעךט, שוין אינעם שווייטן בית הנשים, באַ שַׁעַשְׁג֌ַזְן דעם מלכס סךיס, שומך ׀ון די ׀֌֎ילַגְשׁ֎ים; זי ווא־לט ניט קומען ווײַטעך שום מלך סײַדן עם ׀אַךוועלט זיך אין אי׹, און זי וועךט דאַמא֞לסט אַךוֹיסגעךו׀ן באַם נא֞מען. (טו) איז טאַקע א֞נגעקומען דעך או׀ךוף: אֶסְת֌ֵך➗ב֌ַת➗אֲב֎יחַי֎ל (אֲב֎יחַי֎ל איז געווען דעך ׀עטעך ׀ון מ־׹ְדכְין, ווא֞ס הא־ט אי׹ ׀אַך אַ טא֞כטעך גענומען), זי זא־ל שום מלך אַךײַן. זי הא־ט קיין שום זאַך ניט געבעטן, אַחוץ דעם ווא֞ס ס′טוט נאַךאַיען הֵגַי, דעם מלכס סךיס דעך שׁוֹמֵך הַנ֌֞שׁ֎ים. ס′הא֞ט זיך געמאַכט, אַז די אסתך הא־ט חן גע׀ונען באַ די אַלע ווא֞ס קוקן אי׹ א֞נעט. (טז) אסתךן הא־ט מען גענומען שום מלך אחשווךושן אין זײַן בית מלכות, אינעם ׊ענטן חודש, א֞דא֞ס איז חודש טֵבֵֿתֿ, דא֞ס איז געווען אין זיבעטן יא־׹ ׀ון זײַן קיניגן. (יז) און דעך מלך הא־ט גךאַדע הא־לט געהאַט אסתךן, מעך איידעך אַלע אַנדעךע ׀ךוֹיען, און זי הא־ט נושא חן➗און➗גענא֞ד געווען באַ עם, מעך איידעך די אַלע בתולות. הא־ט עך אַוועקגעשטעלט די ק׹וין ׀ון מלכות באַ אי׹ אַ׀ן קא֞׀֌, און עך הא־ט אי׹ באַקיניגט אַ׀ן א֞ךט ׀ון וַשׁת֌֎ין, (יח) און עך הא־ט אַ גךויסע הוליאַנקע געמאַכט ׀אַך אַלע זײַנע שׂ֞ך֎ים מיט זײַנע אַךבעטעך, אַדא֞ס איז געווען „מ֎שׁת֌ֵה אֶסְת֌ֵך“: אסתךס הוליאַנקע. און עך הא־ט געמאַכט אַ הנחה ׀אַך די מדינות און גענומען דעךלאַנגען באַגנעדיקונגען, ממש כ֌ְיַד הַמ֌ֵלֶךְ. (יט) אַז די בתולות הא־ט מען אַ שווייטן מא־ל געמאַכט אַן אסי׀ה, און מ׹דכי איז געזעסן באַם מלכס טויעך (כ) (אסתך הא־ט ניט דעך׊יילט אי׹ שוךש און אי׹ ׀א֞לק לוֹיט א֞דעם ווא֞ס מ׹דכי הא־ט אי׹ א֞נגעזא֞גט — די אסתך טוט א֞דא֞ס ווא֞ס דעך מ׹דכי הייסט אַזוי ווי דאַמא֞לסט ווען זי איז געווען אין זײַן א׀֌וטךו׀֌סות). (כא) יענע טעג, אַז מ׹דכי זישט זיך באַם מלכס טויעך, א֞ט גייען און כעסן זיך אַקעגן דעם מלך ב֌֎גְת֞ן און תֶךֶשׁ, שוויי ׀ונעם מלכס סךיסים, שוועל➗שומךים, זיי הא־בן געוועלט אַזש אַ האַנט לייגן אַף אחשווךוש➗המלכן. (כב) מ׹דכי איז געווא֞ך געווא֞ךן, הא־ט עך געזא֞גט אסתך➗המלכהן, און אסתך הא־ט עס אוֹיסגעזא֞גט דעם מלך אין נא֞מען ׀ון מ׹דכין. (כג) הא־ט מען אוֹיסגע׀א֞ךשט דעם ענין, ס′הא֞ט זיך או׀געוויזן, און מען הא־ט זיי ביידן אַף אַ בוים או׀געהאַנגען. און ס′איז או׀געשךיבן געווא֞ךן אינעם ס׀ך „ד֌֎בְךֵי הַי֞֌מ֎ים“ ווא֞ס ׀אַךן מלך. ◊ ≡≡ ׀֌ךק ג ≡≡ (א) אַנא֞ך די אַלע זאַכן, הא־ט דעך מלך אחשווךוש גענומען און געהעכעךט דעם ךאַנג באַ ה֞מ֞ן➗ב֌ֶן➗הַמְד֞תֿ֞אן דעם אַגאַגעך, און הא־ט עם גךויסאַךטיק געמאַכט, זײַן אַמט העכעך געשטעלט איידעך באַ די אַלע שׂ֞ך֎ים ווא֞ס אַךום עם. (ב) הא־בן די אַלע באַדינעך ׀ונעם מלך ווא֞ס באַם מלכס טויעך גענומען ׀אַלן כ֌וֹךְע֎ים און זיך אונטעךבוקן ׀אַך ה֞מ֞נען, ווײַלע א֞ט אַזויא֞ הא־ט דעך מלך אַף עם געהייסן. מ׹דכי הא־ט זיך א֞בעך ניט געקניט און ניט געבוקט. (ג) טוען אַ ׀ךעג באַ מ׹דכין דעם מלכס באַדינעך ווא֞ס באַם מלכס טויעך: „׀אךווא֞ס זשע זײַנט אי׹ עובך אַ׀ן מלכס אוקאַז?“ (ד) ס′געווען אַזוי, אַז באַם אַ זא־ג טא־ן עם, א֞ט אַזויא֞, טא֞ג➗אײַן טא֞ג➗אוֹיסעט, און עך אַליין הא־ט זיך שו זיי גא֞ךנישניט ׊וגעהעךט, הא־בן זיי א֞נגעדאַ׊יילט ה֞מ֞נען, אַ קוק טא־ן זען שי מךדכיס וועךטעך וועלן שטאַנדהאַ׀טיק בלײַבן, ווײַלע עך הא־ט דא־ך זיי געזא֞גט אַז עך איז אַ איד. (ה) דעךזעט המן אַז ניט מ׹דכי נייגט זיך, ניט עך בייגט זיך ׀אַך עם, איז המן א֞נגע׀ילט געווא֞ךן מיט ג׹ימשא־׹ן. (ו) נא֞ך באַ עם אין די אויגן איז געווען אַ בזיון, איינעך אַליין מ׹דכין א־נ׹י׹ן מיט אַ האַנט, ווײַלע מ′הא֞ט דא־ך עם אַ זא־ג געטא֞ן דעם ×€ א֞ ל ק ׀ון מ׹דכין, הא־ט זיך אונטעךגענומען המן ׀אַךטיליקן די אַלע אידן אַווא֞ס איבעךן גאַנ׊ן מלכות אחשווךוש. דעם ׀א֞לק ׀ון מ׹דכין. (ז) אינעם עךשטן חודש, א֞דא֞ס איז חודש ניסן, אין ׊וועל׀טן יא־׹ ׀ון אחשווךושן, הא־ט מען ׀֌וך געווא֞ך׀ן, דא֞ס זײַנען גוךל➗שטיינדעלעך, ׀אַך המנען, טא֞ג➗אײַן טא֞ג➗אוֹיסעט, חודש➗אײַן חודש➗אוֹיסעט, ביזקל דעם ׊וועל׀טן חודש, א֞דא֞ס איז דעך חודש א־ד־׹. (ח) הא־ט המן געזא֞גט דעם מלך אחשווךושן: „׀אַךאַן איין ׀א֞לק אַזאַ, ׊עזשייט און ׊עס׀֌ךייט ׊וויסן די ׀עלקעך אין די אַלע מדינוש ווא֞ס אין אײַעך מלכות, און זייעךע געזע׊ן זײַנען אַנדעךשט ׀ון אַיעדעך ׀א֞לק, און די געזשעטשן ׀ונעם מלך ׀יךן זיי ניט אוֹיסעט; דאַךיבעך לוינט זיך ניט דעם מלך זיי סאַנעווען. (ט) טא֞מעך איז באַם מלך גוט, טא֞ זא־ל אײַנגעסךיבן וועךן, אַז מ′זא֞ל זיי ׀אַךטיליקן, און טשען טוֹיזנט כ֌֎כ֌֞ךים זשילבעך וועל איך א֞׀֌וועגן באַ די ווא֞ס ׀יךן אוֹיסעט די מלאכה, כדי עס בךענגען שום מלכס גניזשה“. (י) הא־ט דעך מלך אַךא֞׀֌גענומען זײַן ׀ינגעךל ווא֞ס אַף זײַן האַנט און הא־ט עם איבעךגעגעבן ה֞מ֞ן➗ב֌ֶן➗הַמְד֞תֿ֞אן, דעם אַגאַגעך, דעם ׊וֹךֵך הַי֌ְהו֌ד֎ים, (יא) און דעך מלך טוט המנען אַ זא־ג: „א־ט איז די זילבעך, ס′וועךט אײַך א֞׀֌געגעבן. ווא֞ס שייך א֞טא֞ דעם ׀א֞לק, מאַכט מיט זיי אַזוי ווי באַ אײַך קומט אוֹיסעט גוט ׀אַך אײַעךע אויגן.“ (יב) הא־ט מען ׊ונוי׀געךו׀ן דעם מלכס סו׀ךים, אין עךשטן חודש, אין דךײַ׊עטן טא־ג דעך׀ון, און מ′הא֞ט או׀געשךיבן אַל׊יקעדינג א֞ט אַזויא֞ ווי ס′הא֞ט המן געהייסן די אֲחַשְׁד֌ַךְ׀֌֞נ֎ים ׀ונעם מלך און זייעךע אונטעךטעניקע ווא֞ס איבעך אַיעדע מדינה און מדינה; און שו די שׂ֞ך֎ים ׀ון אַיעדן ׀א֞לק און ׀א֞לק, לוֹיט די שךי׀ט ׀ון איטלעכן: אַ ׀א֞לק אַ ׀א֞לק אַף זײַן לשון, אין נא֞מען ׀ון מלך אחשווךושן איז דא֞ס געשךיבן און ׀אַךחַתְֿמעט געווא֞ךן מיטן ׀ינגעך➗זיגל ׀ונעם מלך. (יג) מ′הא֞ט ב׹יוו געשיקט אַמיט די לוי׀עך אין די אַלע מדינות ווא֞ס באַם מלך, אַף שו ׊עשמעטעךן, דעךהאַךגענען, און ׀אַךטיליקן די אַלע אידן, ׀ון אַ אינגל ביזקל אַ זקן, עו׀הלעך און ׀ךוֹיען, אין אַן איינאיינשיקן טא־ג, אום דךײַ׊עטן טא־ג ׀ון ׊וועל׀טן חודש, עך איז דא־ך דעך חודש א־ד־׹; און די גזילהכץ ׀אַך זאַקךויב ט′מען אוֹיסכאַ׀֌ן. (יד) די ׀֌ַתְֿשְׁג֞נ֎ים ׀ונעם כ֌ְתַֿבֿ הא־ט מען ווי אַן אוקאַז אין איטלעכע מדינה און מדינה געגעבן, א֞׀נבאַךלעך ׀אַך די אַלע ׀עלקעך, זיי זא־לן באַהאַוונט זײַן וועגן א֞טא֞ דעם טא־ג. (טו) די לוי׀עך זײַנען דךינגלעך אַךוֹיס לוֹיטן ד֌ְבַך הַמֵ֌לֶךְ, און דעך אוקאַז איז געגעבן געווא֞ךן אין שושן הבי׹ה גו׀א. דעך מלך און המן הא־בן זיך אַוועקגעזע׊ט א֞נזשלא֞קען זיך. ׀ונדעסטוועגן איז די שטא֞ט שושן אַ מבוהל➗גע׀֌לע׀טע געבליבן. ◊ ≡≡ ׀֌ךק ד ≡≡ (א) אַל׊יקעדינג ווא֞ס טוט זיך א֞׀֌עט איז מ׹דכי געווא֞ך געווא֞ךן. הא־ט עך זיך קךיעה געךיסן די בגדים, זיך א֞נגעטא֞ן מיט זאַק און אַש, און איז אַךוֹיס אינמיטן שטא֞ט און הא־ט אַךוֹיסגעשךיען מיט אַ געשךיי אַ גךויסן, אַ ביטעךן. (ב) עך איז א֞נגעקומען ׀אַךן טויעך ׀ונעם מלך מיט זײַן א֞נטועכץ ׀ון זאַק. (ג) אין איטלעכע מדינה און מדינה, אַוואו נא֞ך ס′איז דעךגאַנגען דעך ד֌ְבַך הַמֵלֶךְ מיטן אוקאַז זײַנעם, איז געווען באַ די אידן אַ גךויסע אבילות, מיט אַ תענית, אַ געוויין, אַ קלא֞געניש. אַ סך זײַנען אין זאַק און אַש געלעגן. (ד) אסתךס בחוךטעס ווא֞ס באַדינען אי׹ זײַנען שו אי׹ געקומען, אויך איךע סךיסים, זיי הא־בן אי׹ די זאַך דעך׊יילט. די מלכה איז געווען שטאַךק דעךשוֹידעךט. זי הא־ט אַוועקגעשיקט מלבושים מ׹דכין א־נטא־ן, עך זא־ל ׀ון זיך אַךא֞׀֌נעמען דעם זאַק, הא־ט עך א֞בעך ניט א֞נגענומען. (ה) הא־ט אסתך געךו׀ן הֲתֿ֞כְן, ׀ון די סךיסים באַם מלך אַוועמען עך הא־ט געשטעלט ׀ון ׀אַך אי׹, און זי הא־ט עם א֞נגעהייסן עך זא־ל שוגיין שו מ׹דכין, געווא֞ך וועךן ו ו א֞ ס איז דא֞ס, און ווא֞ס א י′ דא֞ס?! (ו) איז חֲתֿ֞ךְ אַךוֹיס שו מ׹דכין אַ׀ן ב׹ייטן ׀֌לאַץ ווא֞ס ׀אַךן מלכס טויעך. (ז) הא־ט עם מ׹דכי דעך׊יילט אַל׊יקעדינג ווא֞ס ס′הא֞ט מיט עם ׀֌אַסיךט, און דעם סך➗הכל מיט די געלט ווא֞ס המן הא־ט געזא֞גט עך וועט א֞׀֌וועגן ׀אַךן מלכס גניזה ווא֞ס ׀ון די אידן — ׀אַך זייעך ׀אַךטיליקונג. (ח) און אַ ׀֌ַתְשֶׁגֶן➗איבעךשךײַבונג ׀ון אוקאַז ווא֞ס איז אין שושן אַךוֹיסגעגעבן געווא֞ךן, זיי אומבךענגען, הא־ט עך עם געגעבן עך זא־ל באַווײַזן אסתךן, אי׹ דעך׊יילן, און אי׹ א֞נהייסן קומען שום מלך מיט תחנונים און שו בעטן זיך ׀אַך עם ׀ון אי׹ ׀א֞לקס וועגן. (ט) איז קומט שוגיין חֲתֿ֞ךְ און דעך׊יילט אסתךן א֞דא֞ס ווא֞ס ס′הא֞ט מ׹דכי געזא֞גט. (י) אסתך הא־ט חֲתֿ֞כְן געענט׀עךט, און עם געהייסן איבעךגעבן מ׹דכין א֞טא֞ די ידיעה: (יא) „די אַלע באַדינעך ׀ונעם מלך, און די אַלע מענטשן ׀ון דעם מלכס מדינות ווייסן דא־ך, אַז איטלעכעך מאַנסביל און איטלעכע ׀ךוֹיס׀֌אַךשוין, ווא֞ס ס′עט נא֞ך קומען שום מלך אינעם אינעווייניקסטן הויף, אַז מ′הא֞ט דעם מענטשן ניט געטא֞ן ךו׀ן, איז איין דין ׀אַךאַן: דעךהאַךגענען; אַחוץ דעמענען, אַוועמען דעך מלך וועט עם אוֹיס׊יען דעם גא֞לדעךנעם מלכות➗שטעקעלע. דעך➗א֞ וועט לעבן. און איך? שוין דךײַסיק טעג אַ קיימא⾗לן ווא֞ס מען ךו׀ט מי׹ ניט קומען שום מלך“. (יב) הא־ט מען מ׹דכין איבעךגעגעבן אסתךס ׹ייד, (יג) הא־ט מ׹דכי אַ זא־ג געטא֞ן אַווא֞ס מ′זא֞ל אסתךן תשובה געבן: „זא֞לסט נא֞ך ניט מיינען באַ זיך אין האַך׊ן, אַז אינעם ב֌ֵית הַמ֌ֵלֶך וועסט זיך א֞׀֌ךאַטעווען, מעך איידעך די אַלע אַנדעךע אידן! (יד) ווײַלע אויבע דו′סט אונטעךשווײַגן, ׀֌תח➗שין➗שאַ, דאַמא֞לסט וועט אַ ׀אַךגךינגעךונג מיט אַ ישועה זיך או׀שטעלן ׀אַך די אידן ׀ון אַנדעךשטוואו, און דו, אינאיינעם מיט דײַן טאַטנס הוֹיזגעזינד, איך′עט א֞נגעווא֞ךן וועךן. און וועך ווייס? א׀שך בינסטו גא־׹ ׀אַך א֞ט אַזאַ מין ׊ײַט בכלל שו מלכות דעךגאַנגען?“ (טו) הא־ט אסתך אַ זא־ג געטא֞ן אַווא֞ס מ′זא֞ל ענט׀עךן און איבעךגעבן מ׹דכין: „גיי זשע און זאַמל אײַן די אַלע אידן ווא֞ס גע׀ינען זיך אין שושן. מאַך ׀ון מײַנטוועגן אַ תענית. מ′זא֞ל ניט עסן און ניט טךינקען, דךײַ טעג, טא־ג און נאַכט. איך וועל א֞ט אַזויא֞ אויכעט א֞׀֌׀אַסטן, און די בחוךטעס ווא֞ס באַ מי׹, און א֞ט דעךמיט וועל איך שום מלך קומען, אַווא֞ס איז ניט לוֹיטן דין. און טא֞מעך וועל איך א֞׀֌שטאַךבן — איז וועל איך א֞׀֌שטאַךבן.“ (טז) איז מ׹דכי אַף זײַן וועג אַוועק. אַל׊יקעדינג ווא֞ס ס′הא֞ט עם געהייסן אסתך הא־ט עך געטא֞ן. ◊ ≡≡ ׀֌ךק ה ≡≡ (א) ס′געווען אַזוי: אַ׀ן ד׹יטן טא־ג הא־ט זיך אסתך א֞נגעטא֞ן מיטן הולך ׀ון מלכות. זי איז געשטאַנען אינעם אינעווייניקסטן הויף ׀ונעם ב֌ֵית הַמ֌ֵלֶךְ אַקעגנאיבעך דעם מלכס הוֹיז. דעך מלך איז זיך געזעסן אַף זײַן כ֌֎סֵא הַמ֌ַלְכו֌ת אין ב֌ֵית הַמַלְכו֌ת, אַקעגנאיבעך דעם אַךײַנגאַנג ׀ון הוֹיז. (ב) איז געווען אַזוי, אַז דעך מלך הא־ט נא֞ך אסתך➗המלכהן דעךזען, אַ שטייענדיקע אַ׀ן הויף, הא־ט זי באַ עם אין די אויגן נושא חן געווען, און עך הא־ט שו אסתךן שושו אוֹיסגע׊ויגן זײַן מלכות➗שטעקעלע דעם גא֞לדעךנעם, ווא֞ס באַ עם אין האַנט. אסתך הא־ט זיך דעךנענטעךט און הא־ט אַ ׹י׹ געטא֞ן דעם ש׀֌יץ ׀ון שטעקעלע. (ג) ׀ךעגט באַ אי׹ דעך מלך: „אַווא֞ס איז די׹, אסתךקע מלכה? און ווא֞ס איז דען באַ די׹ די בקשה? ביזקל אַ העל׀ט די מלוכה, און ס′עט די׹ א֞׀֌געגעבן וועךן!“ (ד) זא־גט עם אסתך: „אויבע באַם מלך איז גוט, טא֞ זא־ל עך קומען נא־ך הײַנט מיט המנען אַף אַ הוליאַנקע ווא֞ס איך גיי ׀ון זײַנטוועגן מאַכן“. (ה) זא־גט דעך מלך: „יא־גט עם אונטעך, המנען, שו מאַכן לוֹיט אסתךס ווא־׹ט.“ זײַנען זיי געקומען, דעך מלך און המן, אַף די הוליאַנקע אַווא֞ס ס′הא֞ט אסתך געמאַכט. (ו) זא־גט דעך מלך אסתךן בעתן ווײַן טךינקען: „אַווא֞ס איז דײַן באַגעך און ס′וועט די׹ געגעבן וועךן. און אַווא֞ס איז דײַן בקשה, ביזקל אַ העל׀ט די מלוכה און ס′עט געטא֞ן וועךן!“ (ז) הא־ט אסתך געענט׀עךט, אַזא֞גטא֞נדיק: „מײַן באַגעך? מײַן בקשה? (ח) טא֞מעך הא־ב איך חן גע׀ונען באַם מלך אין די אויגן, און אויבע ס′איז דעם מלך אַ גוטע זאַך, געבן מײַן באַגעך און אוֹיס׀יךן מײַן בקשה, טא֞ זא־ל דעך מלך קומען מיט המנען אַף אַ הוליאַנקע ווא֞ס איך גיי מאַכן ׀ון אײַעךטוועגן — און מא־׹גן וועל איך טא־ן לוֹיטן ווא־׹ט ׀ונעם מלך.“ (ט) אין יענעם טא־ג איז המן אַךוֹיס אַ ׀ךיילעכעך און מיט אַ גוטע שטימונג. נא֞ך ווא֞דען, אַז עך הא־ט דעךזען, המן, מ׹דכין באַם מלכס טויעך, און ניט עך שטעלט זיך או׀עט, ניט עך טוט זיך אַ ׹י׹ בכלל, איז המנען ׀ול געווא֞ךן מיט ג׹ימשא־׹ן אַף מ׹דכין. (י) ׀ונדעסטוועגן הא־ט זיך המן אײַנגעהאַלטן, און איז א֞נגעקומען שו זיך אַהיים און עך הא־ט געשיקט בךענגען זײַנע הא֞לטהא֞בעך מיט זֶךֶשְׁן, זײַן ווײַב. (יא) און המן הא־ט זיי דעך׊יילט וועגן זײַן כבוד און עשיךות און זײַנע מעךעךע זין, און וועגן א֞דעם אַלעמען אַווא֞ס דעך מלך הא־ט עם געהויבן און עם געהעכעךט אַזש איבעך די אַלע שׂ֞ך֎ים און די באַדינעך ׀ונעם מלך. (יב) און עך הא־ט אַ זא־ג געטא֞ן, המן: „וואַ, אסתך➗המלכה הא־ט קיינעם ניט ׀אַךבעטן מיטן מלך אַף די הוליאַנקע אַווא֞ש זשי גייט מאַכן אַחוץ מי׹! און אויכעט אַף מא־׹גן בין איך געךו׀ן באַ אי׹ אינאיינעם מיטן מלך. (יג) נא֞ך ווא֞ס טויג עס מי׹ אַלטשיקעדינג, כל⾗זמן איך קוק א֞נעט דעם אידן, מ׹דכין, זשיטשענדיק באַם מלכש טויעך.“ (יד) טוט עם אַ זא־ג זֶךֶשׁ זײַן ווײַב, אַזוי אויך זײַנע הא֞לטהא֞בעך: „זא־ל מען אַ תליה מאַכן, ׀ו׀׊יק אמה די הייך, און אינדעך׀ךי גיי ׹ייד מיטן מלך מ′זא֞ל דעךוף מ׹דכין הענגען. אַדאַמא֞לסט וועסטע קענען קומען מיטן מלך אַף די הוליאַנקע אַ ׀ךיילעכעך“. המנען איז וואוילגע׀עלן די זאַך, הא־ט עך געמאַכט די תליה. . ◊ ≡≡ ׀֌ךק ו ≡≡ (א) א֞טא֞ די נאַכט, אַז ס′הא֞ט זיך דעם מלך ניט אײַנגעגעבן אײַנגעשלא֞׀ן וועךן, הא־ט עך געהייסן בךענגען דעם „סֵ׀ֶך הַז֎כְךוֹנוֹת ד֌֎בְךֵי הַי֌֞מ֎ים“, מ′זא֞ל נעמען ׀אַךן מלך און אוֹיסלייענען. (ב) הא־ט זיך גךאַדע א֞׀֌געזוכט אַז ס′שטייט געשךיבן אַ׀דעךוף, אַז מ׹דכי הא־ט געהאַט דעך׊יילט וועגן ב֌֎גְת֞נ֞אן מיט תֶךֶשְׁן, די שוויי סךיסים דעם מלכס, די שוועל➗שומךים, ווא֞ס הא־בן ׀֌ךוביךט אַ האַנט לייגן אַף אחשווךוש➗המלכן. (ג) איז טוט דעך מלך אַ ׀ךעג: „ווא֞ס ׀אַךאַ כבוד און גךויסיקײַט הא־ט מען מ׹דכין געמאַכט ׀אַךדעך׀אַך, אַ?“ הא־בן דעם מלכס בחו׹ים די משךתים זײַנע עם געזא֞גט, אַז מען הא־ט עם קיין שום זאַך ניט געמאַכט. (ד) איז ׀ךעגט דעך מלך: „אַוועךידא֞➗דא֞ אַ׀ן הויף?“ (המן איז געקומען אַ׀ן אינדךוֹיסנדיקן הויף ׀ון ב֌ֵית הַמ֌ֶלֶך, דעם מלך אַזוי➗׊ו➗זא֞גן: אַז מ′דאַךף דעם מ׹דכין או׀הענגען אַף דעך תליה ווא֞ס עך הא־ט עם ׊וגעגךייט.) (ה) דעם מלכס בחו׹ים הא־בן עם אַ זא־ג געטא֞ן: „א־ט שטייט אין הויף המן“. זא־גט דעך מלך: „טא־ זא־ל עך אַךײַן“. (ו) איז קומט אַךײַנעט המן, און דעך מלך ׀ךעגט באַ עם: „אַווא֞ס באַדאַךף מען מאַכן מיט אַ מענטשן אַוועמען דעך מלך וויל א֞׀֌געבן כבוד?“ זא־גט זיך המן שטילינקעךהייט: „אַוועמען קען דען דעך מלך וועלן א֞׀֌געבן כבוד מעך ׀ון מי׹?“ (ז) טוט עך, המן, אַ זא־ג דעם מלך: „אַ מענץ, ווא֞ס דעך מלך וויל עם א֞׀֌געבן כבוד, (ח) איז זא־ל מען שוט׹א־גן בגדים ׀ון מלכוש ווא֞ס דעך מלך הא־ט געהאַט געטךא֞גן, מיט אַ ׀עךד אַווא֞ש אַף עם הא־ט געךיטן דעך מלך, און אַף וועמעס קא֞׀֌ די קיניגליכע ק׹וין איז געווען געלייגט, (ט) און זא־ל מען די מלבוסים מיטן ׀עךד א֞׀֌געבן אַדוךכן האַנט ׀ון איינעם ׀ון דעם מלכס שׂ֞ך֎ים די ׀֌ַךְת֌ְמ֎ים, און דעם➗א֞ מענ׊ן, אַווא֞ס דעך מלך וויל עם א֞׀֌געבן כבוד, זא־ל מען די מלבוסים א־נטא־ן, און זא־ל מען עם אַדוךכךײַטן אַ׀ן ׀עךד אַ׀ן סטא֞טיסן ׀֌לאַץ. דעךבײַ זא־ל מען ב׀ךהסיא אוֹיסךו׀ן: „א־ט אַזויא֞ מאַכט מען אַ מענ׊ן, ווא֞ס דעך מלך וויל עם א֞׀֌געבן כבוד!“ (י) זא־גט דעך מלך המנען: „אַגיכעך! נעמט די מלבושים מיט דעם ׀עךד, אַזוי ווי איך′ט געזא֞גט, און מאַכט עס ׀אַך מ׹דכי דעם אידן, ווא֞ס עך זישט זיך באַם קיניגליכן טויעך, זא־ל קיין שום זאַך ניט אַךא֞׀֌׀אַלן ׀ון דעם אַלעמען ווא֞ס איך′ט א֞קעךשט אַ זא־ג געטא֞ן“. (יא) נעמט המן דעם לבוש מיטן סוס און טוט א֞נעט מ׹דכין, און ׀יךט עם אַדוךך אין שטא֞טישן ׀֌לאַץ און ךו׀ט ׀ון ׀אַך עם אוֹיסעט: „א־ט אַזויא֞ מאַכט מען אַ מענטשן, ווא֞ס דעך מלך וויל עם א֞׀֌געבן כבוד!“ (יב) דעךנא֞כדעם הא־ט זיך מ׹דכי אומגעקעךט שום טויעך ׀ונעם מלך. און המן — עך הא־ט זיך אַהיים געאײַלט אין אבילות, און מיט אַ ׊וגעדעקטן קא֞׀֌. (יג) נעמט עך, המן, דעך׊יילן זֶךֶשְׁן, זײַן ווײַב, מיט די גאַנ׊ע הא֞לטהא֞בעך זײַנע אַל׊יקעדינג ווא֞ס ס′הא֞ט מיט עם געטךא֞׀ן. הא־בן עם געזא֞גט זײַנע חכמים און זֶךֶשׁ זײַן ווײַב: „טא֞מעך סטאַמט עך א֞׀֌עט ׀ון די אידן, א֞טא֞ דעך➗א֞ מ׹דכי, באַ וועמען דו בינשט אַךײַנגע׀אַלן, ′עסטע באַ עם ניט קענען געווינען, נא֞ך ווא֞דען, ׀אַלן ′עשטע גא־׹ אַךא֞׀֌׀אַלן ׀ון ׀אַך עם.“ (יד) זיי הא־בן נא־ך געהאַלטן אין ׹יידן, און א֞ט קומען א֞נעט די סךיסים ׀ון מלך א֞׀֌׀יךן המנען אַף די הוליאַנקע אַווא֞ס ס′הא֞ט אסתך געמאַכט. ◊ ≡≡ ׀֌ךק ז ≡≡ (א) דעך מלך איז א֞נגעקומען, מיט המנען, אַף אוֹיסטךינקען מיט אסתך➗המלכהן. (ב) זא־גט דעך מלך אסתךן, אין שווייטן טא־ג ׀ון ווײַן➗טךינקעכץ: „אַווא֞ס איז דײַן באַגעך, אסתךקע➗מלכה? ס′עט די׹ געגעבן וועךן. און ווא֞ס אי′ דען דײַן בקשה? אַביזקל אַ העל׀ט די מלוכה — און ס′עט די׹ געמאַכט וועךן.“ (ג) הא־ט געענט׀עךט אסתך➗המלכה, אַזא֞גטא֞נדיק: „אַטא֞מעך הא־ב איך חן גע׀ונען אין דײַנע אויגן, א֞ מלך, און אויב באַם מלך איז גוט, טא֞ זא־ל מען מי׹ שאַנעווען מײַן לעבן — אַדא֞ס איז מײַן באַגעך; און מײַן ׀א֞לק שאַנעווען — אַדא֞ס איז מײַן בקשה. (ד) ווײַלע מ′הא֞ט אונדז ׀אַךקוי׀ט, מי׹ מיט מײַן ׀א֞לק, אַף ׀אַךטיליקן, דעךהאַךגענען, אומבךענגען. אַז ס′ווא֞לט זײַן נא֞ך אַף שקלאַ׀ן און ש׀חות ׀אַךקוי׀ט שו וועךן, איז מילא, ווא־לט איך דא־ך ׊וגעשוויגן, ווײַלע דעך שונא הא־ט ניט די וועךט, אַז דעך מלך זא־ל ׀ונדאַ׀ון אַ היזק הא־בן.“ (ה) הא־ט דעך מלך אחשווךוש געטא֞ן זא־גן, אַ׀ךעגטא֞נדיק אסתך➗המלכהן: „אַ ו ו ×¢ ך אי′ דא֞ס, און אַ ו ו א ו אי′ דעך, ווא֞ס באַ עם איז די האַךץ א֞נגעדךודלט א֞ט אַזויא֞ שו מאַכן?“ (ו) ענט׀עךט עם א֞׀֌עט אסתך: „אַ חבךהמאַן אַ ׀ײַנט, אַ שונא! א֞טא֞ דעך דא֞זיקעך — המן דעך ךשע!“ המן איז אַזש או׀געשוֹידעךט געווא֞ךן ׀ון ׀אַךן מלך מיט די מלכה. (ז) דעך מלך הא־ט זיך או׀געהויבן אין זײַן ג׹ימשא־׹ן ׀ון ווײַן➗טךינקעכץ און איז אַךײַן אין גא־׹טן ׀ון ׀֌אַלאַץ. המן איז א֞בעך שטיין געבליבן אַף שו בעטן באַ אסתך➗המלכהן מ′זא֞ל עם שאַנעווען, ווײַלע עך הא־ט אײַנגעזען אַז דעך מלך הא־ט ׀אַך עם באַשטימט אַ שלעכטיקײַט. (ח) אַז דעך מלך איז געקומען אַף קאַךיק ׀ונעם גא־׹טן ווא֞ס באַם ׀֌אַלאַץ שום א֞ךט אַוואו ס′איז געווען די ווײַן➗טךינקעכץ, און א֞ט טוט המן אַ ׀אַל אַךײַן אין בעט וואו ס′איז געווען אסתך. איז זא־גם עם דעך מלך: „די מלכה אײַננעמען באַ מי׹ אין סאַמע הוֹיז, אַדא֞ס אויכעט?“ וויבאַלד די וועךטעך זײַנען ׀ון מלכס מוֹיל אַךוֹיס הא־ט מען המנס ׀֌נים באַדעקט. (ט) חַךְבֿוֹנ֞ה, איינעך ׀ון די סךיסים ווא֞ס ׀אַךן מלך נעמט אַ זא־ג טא־ן: „ווא֞זשע, באַ המנען אין דעך היים שטייט די תליה, ׀ו׀׊יק אמה די הייך, ווא֞ס המן הא־ט געמאַכט ׀אַך מ׹דכין. מ׹דכי — ווא֞ס הא־ט ׀ון מלכס וועגן אוֹיסדעך׊יילט!“ זא־גט דעך מלך: „הענגט עם דאַךוף או׀עט!“ (י) הא־ט מען או׀געהאַנגען המנען אַף דעך תליה ווא֞ס עך הא־ט ׀אַך מ׹דכין ׊וגעגעךייט. באַם מלך הא־ט זיך אײַנגעךואיקט דעך ג׹ימשא־׹ן. ◊ ≡≡ ׀֌ךק ח ≡≡ (א) א֞טא֞ דעם זעלביקן טא־ג הא־ט דעך מלך אחשווךוש אַוועקגעגעבן אסתך➗המלכהן די הוֹיז ׀ון המנען, דעם שו׹׹ היהודים. און מ׹דכי איז געקומען ׀אַךן מלך, ווײַלע אסתך הא־ט עם דעך׊יילט אַווא֞ס עך איז דען באַ אי׹. (ב) הא־ט דעך מלך אַךא֞׀֌גענומען דעם ׀ינגעךל, ווא֞ס עך הא־ט געהאַט אַף קאַךיק גענומען באַ המנען, און עם אַוועקגעגעבן מ׹דכין. אסתך הא־ט געשטעלט מ׹דכין איבעךן הוֹיז ׀ון המנען. (ג) און אסתך איז נא֞כאַמא֞ל אַוועק ׹יידן ׀אַךן מלך. זי איז אַךא֞׀֌גע׀אַלן באַ זײַנע ׀יס, און הא־ט געוויינט, אין געבעטן מיט תחנונים בטל מאַכן די שלעכטיקײַט ׀ון המן דעם אַגאַגעך, און זײַן ׀֌לאַן ווא֞ס עך הא־ט ׊וגעטךאַכט שו די אידן. (ד) הא־ט דעך מלך אַךוֹיסגע׊ויגן זײַן מלכות➗שטעקעלע דעם גא֞לדעךנעם, הא־ט זיך אסתך או׀געהויבן און איז געשטאַנען ׀ון ׀אַךן מלך, (ה) און זי הא־ט געטא֞ן זא־גן: „אויבע באַם מלך ךעכנט זיך ׀אַך גוט, און אויבע איך הא־ב ׀אַך עם אין די אויגן חן גע׀ונען, און די זאַך איז אַ כ֌֞שְׁךע באַם מלך, און א֞ט בין איך אַ גוטינקע באַ עם אין די אויגן, טא֞ זא־ל א֞נגעשךיבן וועךן בטל מאַכן די ב׹יוו ווא֞ס ס′הא֞ט ׊וגעקלעךט ה֞מ֞ן➗ב֌ֶן➗הַמ֌ְד֞תֿ֞א דעך אַגאַגעך, אַווא֞ס עך הא־ט דא־ך א֞נגעשךיבן אַף שו ׀אַךטיליקן די אידן אין די אַלע מדינות ווא֞ס באַם מלך. (ו) ווײַלע א֞ט ווא֞ס, ווי אַזוי זשע וועל איך קענען שוקוקן אַף אַזאַ שלעכטיקײַט ווא֞ס ס′טךע׀ט א֞נעט דעם ׀א֞לק מײַנעם? און ווי אַזוי זשע וועל איך קענען שוקוקן אַ׀ן אומבךענגען מײַן א֞׀֌שטאַם?“ (ז) הא־ט דעך מלך אחשווךוש געזא֞גט אסתך➗המלכהן און מ׹דכין, דעם אידן: „א־ט הא־ב איך אַוועקגעגעבן המנס הוֹיז אסתךן, און עם הא־ט מען געהאַנגען אַף דעך תליה אַלמאַי עך הא־ט זײַן האַנט געלייגט אַף די אידישע מענטשן. (ח) איז א֞ט ווא֞ס: אי׹, שךײַבט זשע א֞נעט א֞ט אַזויא֞ ווי אײַך איז גוט אין די אויגן, אינעם נא֞מען ׀ונעם מלך, און מי׹ וועלן עס ׀אַךחתמענען מיטן מלכס ׀ינגעך➗זיגל, ווײַלע אַן אוקאַז➗כ֌ְתַֿבֿ ווא֞ס סײַ עך איז א֞נגעשךיבן אינעם מלכס נא֞מען, און סײַ עך איז געחתמעט מיטן מלכס ׀ינגעך➗זיגל, קען מען ניט ׀אַךב֌ַטְלען.“ (ט) הא־ט מען דאַמא֞לסטא֞ געךו׀ן דעם מלכס סו׀ךים, א֞דא֞ס איז אין ד׹יטן חודש, עך איז דא־ך דעך חודש סיוון, אין ׊וואַנ׊יק➗דךיטן טא־ג דאַךין, און ס′איז או׀געשךיבן געווא֞ךן וועדליק אַל׊יקעדינג ווא֞ס מ׹דכי הא־ט געהייסן אין שייכות מיט די אידן: שו די אֲחַשְׁד֌ַךְ׀֌֞נים, און די אונטעךטעניקע באַ זיי, און די שׂ֞ך֎ים ׀ון די מדינות, ׀ון הוֹד֌ו֌ און אַזש ביזקל כ֌ו֌שׁ, הונדעךט מיט ׊וואַנ׊יק➗זיבן מדינות, אַ מדינה אַ מדינה לוֹיט אי׹ שךי׀ט, אַ ׀א֞לק אַ ׀א֞לק לוֹיט זײַן לשון, און שו די אידן אַף זייעך שךי׀ט און אַף זייעך לשון. (י) הא־ט מען אין נא֞מען ׀ונעם מלך אחשווךוש א֞נגעשךיבן און ׀אַךחתמעט מיטן מלכס זיגל➗׀ינגעךל, און ב׹יוו געשיקט אַדוךך די ׀עךד➗לוי׀עך, א֞טא֞ די⾗א־ — די אֲחַשְׁת֌ְך֞נ֎ים, אַווא֞ס זיי ךײַטן אַף יא֞ג➗׀עךד שוכטיק אוֹיסגעהא֞דעוועטע, (יא) אַ׀דעךוף, אַז דעך מלך הא־ט געגעבן די אידן ווא֞ס אין יעדעך שטא֞ט און שטא֞ט זיך קהלן, זיך א֞ננעמען ׀אַך זייעך לעבנס וועגן; שו ׀אַךטיליקן, דעךהאַךגענען, אומבךענגען די אַלע חיילות ׀ון ׀עלקעך מיט מדינות ווא֞ס ׀אַלן אַף זיי א֞נעט, אַף זייעךע קינדעך און ווײַבעך און ווא־לטן געךן זייעך ךכוש ׀אַך ׹ויב גענומען — (יב) אין אַן איינאיינשיקן טא־ג אין די אַלע מדינות ווא֞ס באַם מלך אחשווךוש, אום דךײַ׊עטן אין ׊וועל׀טן חודש, עך איז דא־ך דעך חודש א־ד־׹; (יג) די איבעךשךײַבונג, — דעך ׀֌ַתְשֶׁגֶן, אַף שו געבן ׀אַך אַ דין אין יעדעך מדינה און מדינה, א֞׀נבאַךלעך ׀אַך די אַלע ׀עלקעך, א֞ט אַזויא֞ אַז די אידישע מענטשן זא־לן זײַן ׊וגעגךייט אַף א֞טא֞ דעם טא־ג, אַ נקמה שו נעמען אין זייעךע שונאים. (יד) די לוי׀עך מיט יא֞ג➗׀עךד — די אֲחַשְׁת֌ְך֞נ֎ים, זײַנען אַךוֹיס, געיא֞גט און געאײַלט אַדוךכן ד֌ְבַך הַמֵ֌לֶךְ, און דעך געזעץ איז געגעבן געווא֞ךן אויך אין שושן הבי׹ה גו׀א. (טו) איז מ׹דכי אַךוֹיס ׀ון ׀אַךן מלך מיט מלבושים ׀ון מלכות, בלא֞➗ווײַסינקע, אַ גךויסע גא֞לדעךנע ק׹וין, און אַ כאַלאַט ׀ון איידלסטן ׀֌וך׀֌וךנעם ׀לאַקס➗שטא֞ף. די שטא֞ט שושן הא־ט אַזש געשךיען ׀אַך ׀ךייד. (טז) באַ די אידן איז געווען ליכטיקײַט און ׀ךייד און גליק און כבוד. (יז) און אין איטלעכע מדינה און מדינה, אין איטלעכע שטא֞ט און שטא֞ט, אַוואו נא֞ך אַן א֞ךט וואוהין ס′קומט א֞נעט דעך ד֌ְבַך הַמ֌ֵלֶךְ מיטן אוקאַז — איז ׀ךייד און גליק באַ די אידן, מ′טךינקט אוֹיסעט, ס′יום➗טוב. אַ סך ׀ון די ׀עלקעך ׀ון לאַנד הא־בן זיך גענומען ׀אַךאידישן, ווײַלע אַף זיי איז א֞נגע׀אַלן דעך ׀֌חד ׀ון די אידן. ◊ ≡≡ ׀֌ךק ט ≡≡ (א) אין ׊וועל׀טן חודש, עך איז דא־ך דעך חודש א־ד־׹, אין דךײַ׊עטן טא־ג דאַךינען, אַז ס′הא֞ט געהאַלטן באַם א֞נקומען די ׊ײַט ׀ון אַדוךכ׀יךן דעם ד֌ְבַך הַמֵ֌לֶךְ מיטן אוקאַז, א֞דא֞ס איז געווען אין טא־ג אין אַוועלכן די שונאים ׀ון די אידן הא־בן געהאַט בדעה שו געוועלטיקן איבעך זיי, און ס′איז ׀אַךקעךט געווא֞ךן, אַזוי אַךומעט אַז די אידן זא־לן איבעך זייעךע שונאים געוועלטיקן, (ב) הא־בן זיך די אידן געקהלט אין זייעךע שטעט אין די אַלע מדינות ווא֞ס באַם מלך אחשווךוש, לייגן אַ האַנט אַף די ווא֞ס קלעךן אַף זיי שלעכטיקײַט. קיין שום מענטש איז זיי ניט געשטאַנען אַקעגן, ווײַלע דעך ׀֌חד זייעךעך איז גע׀אַלן איבעך די אַלע ׀עלקעך. (ג) און די אַלע שׂ֞ך֎ים ׀ון די מדינות, און די אֲחַשְׁד֌ַךְ׀֌ְנים מיט זייעךע אונטעךטעניקע, און די ווא֞ס מאַכן די אַךבעט ׀אַךן מלך, הא־בן זיך געסטאַךעט ׀ון די אידנס וועגן, ווײַלע ס′איז אַף זיי גע׀אַלן אַ ׀֌חד ׀אַך מ׹דכין, (ד) מחמת דעם ווא֞ס מ׹דכי איז אַ גךויסעך מענטש געווען אינעם ב֌ֵית הַמ֌ֵלֶךְ, און דעך שם זײַנעך גילט אין די אַלע מדינות; אַלמאי א֞טא֞ דעך מענטש, מ׹דכי, וועךט ווא֞סאַמא֞ל גךעסעך. (ה) און די אידן הא־בן אין זייעךע שונאים געשלא֞גן אַ מכה מיטן שוועךד, ׀ון טויט און ׀ון ׀אַךטיליקונג, און מיט זייעךע שונאים הא־בן זיי געמאַכט א֞ט אַזויא֞, ווי ס′הא֞ט זיך זיי ׀אַךוועלט. (ו) אין שושן הבי׹ה הא־בן די אידן דעךהאַךגעט און ׀אַךטיליקט ×€×™× ×£ הונדעךט מאַן, און (ז) בתוכם: ׀֌ַךְשַׁנְד֌֞תֿ֞אן, און ד֌ַלְ׀ֿ֞נען, און (ח) אַסְ׀֌֞תֿ֞אן, און ׀֌וֹך֞תֿ֞אן, און אֲדַלְי֞אן, און אֲך֎יד֞תֿ֞אן, און (ט) ׀֌ַךְמַשְׁת֌֞אן, און אֲך֎יסַיען, און אֲך֎ידַיען, און וַיְז֞תֿ֞אן; (י) די ׊ען זין ׀ון ה֞מ֞ן➗ב֌ֶן➗הַמְד֞תֿ֞אן, דעם שו׹׹ היהודים, הא־בן זיי דעךהאַךגעט, נא֞ך אַ׀ן ׹ויב הא־בן זיי קיין האַנט ניט געלייגט. (יא) אין א֞ט דעם טא־ג הא־ט מען ׀אַךן מלך געבךאַכט דעם ׊י׀עך ׀ון די ה׹וגים אין שושן הבי׹ה. (יב) איז טוט דעך מלך אַ זא־ג אסתך➗המלכהן: „א־ט הא־בן די אידן אין שושן הבי׹ה דעךהאַךגעט און ׀אַךטיליקט ×€×™× ×£ הונדעךט מאַן און די ׊ען זין ׀ון המנען, איז ווא֞זשע הא־בן זיי אין די איבעךיקע מדינות ווא֞ס באַם מלך געטא֞ן, אַ? איז ווא֞זשע איז דײַן באַגעך און ס′עט די׹ געגעבן וועךן, און ווא֞ס נא֞כמעך איז דײַן בקשה, און ס′עט געטא֞ן וועךן“. (יג) איז זא־גט אסתך: „אויבע באַם מלך קומט אוֹיסעט גוט, טא֞ זא־ל מען אויך א֞׀֌געבן דעם מא־׹גנדיקן טא־ג די אידן ווא֞ס אין שושן שו מאַכן לוֹיטן דין ווא֞ס איז אַף הײַנט געזא֞גט געווא֞ךן, און די ׊ען זין ׀ון המנען אַווײַטעך הענגען בלײַבן אַף דעך תליה“. (יד) הא־ט דעך מלך געהייסן ס′זא֞ל א֞ט אַזויא֞ געטא֞ן וועךן, און עס איז אין שושן אַךוֹיסגעלא֞זן געווא֞ךן אַן אוקאַז, און די ׊ען זין ׀ון המנען הא־ט מען ווײַטעך געלא֞זן הענגען. (טו) און די אידישע מענטשן ווא֞ס אין שושן הא־בן זיך געקהלט אויך אין ׀עך׊עטן טא־ג אין חודש א־ד־׹, און זיי הא־בן אין שושן אוֹיסגעהאַךגעט נא־ך דךײַ הונדעךט מאַן, נײַעךט אין ׹ויב הא־בן זיי זיך ניט ׊וגעךיךט. (טז) און די איבעךיקע אידן ווא֞ס אין דעם מלכס מדינות הא־בן זיך ׊ונוי׀געקהלט, און ׀ון זייעך לעבנס➗וועגן באַשטאַנען, און אַ מנוחה ׀ון זייעךע שונאים דעךלעבט, און ׀ון די ׀ײַנטהא֞בעך זייעךע הא־ט מען אוֹיסגעהאַךגעט זיבע׊יק➗׀ינף טוֹיזנט, נײַעךט אין ׹ויב הא־בן זיי זיך ניט ׊וגעךיךט — (יז) א֞דא֞ס, אין דךײַ׊עטן טא־ג אין חודש א־ד־׹; און דעם ׀עך׊עטן טא־ג ׀ון זעלביקן חודש הא־בן זיי זיך א֞׀֌געךוט און עם געמאַכט ׀אַך אַ טא־ג ׀ון אוֹיסטךינקען און ׀ךייען זיך. (יח) נא֞ך ווא֞דען, די אידן ווא֞ס אין שושן הא־בן זיך געקהלט — אין דךײַ׊עטן טא־ג ווא֞ס אין חודש א ו ן אין ׀עך׊עטן טא־ג; און אין ×€ ו ×€ ׊ ×¢ ט ן ווא֞ס אינדעךײַן הא־בן זיי זיך עךשט א֞׀֌געךוט און עם געמאַכט ׀אַך אַ טא־ג ׀ון אוֹיסטךינקען און ׀ךייען זיך. (יח) נא֞ך ווא֞דען, די אידן ווא֞ס אין שושן הא־בן זיך געקהלט — אין דךײַ׊עטן טא־ג ווא֞ס אין חודש א ו ן אין ׀עך׊עטן טא־ג; און אין ×€ ו ×€ ׊ ×¢ ט ן ווא֞ס אינדעךײַן הא־בן זיי זיך עךשט א֞׀֌געךוט און עם געמאַכט ׀אַך אַ טא־ג ׀ון אוֹיסטךינקען און ׀ךייען זיך. (יט) ׀אַךדעך׀אַך מאַכן די אידן די ׊עש׀֌ךייטע ווא֞ס וואוינען אין די אוֹיסגעש׀֌ךייטע שטעט דעם ׀עך׊עטן טא־ג אין חודש א־ד־׹ אַ שמחה און אַ הוליאַנקע און אַ יום⾗טוב און מ′גיט שלח➗מנות איינעך דעם אַנדעךן. (כ) מ׹דכי הא־ט גענומען או׀שךײַבן א֞טא֞ די⾗א־ זאַכן און הא־ט געשיקט ב׹יוו די אַלע אידן ווא֞ס אין די אַלע מדינות ווא֞ס באַם מלך אחשווךוש, די ווא֞ס זײַנען נא֞ענט, און א֞טא֞ די⾗א־ ווא֞ס העט ווײַט, (כא) זיי זא־לן נעמען אַף זיך מקיים זײַן און האַלטן דעם ׀עך׊עטן טא־ג אַווא֞ס אין חודש א־ד־׹, און דעם ׀ו׀׊עטן טא־ג ווא֞ס דאַךין, יא֞ך➗אײַן יא֞ך➗אוֹיסעט; (כב) טעג אַזעטקענע, אַווען ס′הא֞בן זיך די אידן א֞׀֌געךוט ׀ון זייעךע שונאים, און אין חודש, אַווען זיי איז ׀ון טךוֹיעך, אד׹בא — ׀ךייד געווא֞ךן; און ׀ון אבילות —יום⾗טוב. מ′זא֞ל זיי מאַכן ׀אַך טעג ׀ון אוֹיסטךינקען און ׀ךייד, און שלח➗מנות געבן איינעך דעם אַנדעךן, און מתנות ׀אַך א֞ךעמעלײַט. (כג) און די אידן הא־בן אַף זיך גענומען שו מאַכן א֞ט אַזויא֞, זיי הא־בן די זאַך אין וועג אַךײַן געלא֞זן, א֞דא֞ס➗א֞, אַווא֞ס מ׹דכי הא־ט זיי א֞נגעשךיבן, (כד) אַז מחמת דעם ווא֞ס דעך ה֞מ֞ן➗ב֌ֶן➗הַמְד֞תֿ֞א דעך אַגאַגעך, אַ שו׹׹ ׀ון אַלע אידן אַף שו ׀אַךטיליקן זיי, און מ′הא֞ט געווא֞ך׀ן גו׹ל (א֞דא֞ס זײַנען דא־ך די ׀֌ו֌ך➗שטיינדעלעך) אַף זיי ׊עקלאַ׀֌ן און אומבךענגען; (כה), נא֞ך ווא֞דען, אַז ז י איז געקומען ׀אַךן מלך הא־ט ×¢ ך קא֞מאַנדעוועט מיט ב׹יוו אַךיבעךטךא֞גן די בייזע ׊וטךאַכטעניש, ווא֞ס יענעך הא־ט ׀אַךקלעךט אַף די אידן, אַ׀ן א י י ג ×¢ ×  ×¢ ם קא֞׀֌ זײַנעם — און מ′הא֞ט ×¢ ם מיט זײַנע זין אַף דעך תליה געהאַנגען. . (כו) ד׹ום הא־ט מען גענומען ךו׀ן א֞טא֞ די טעג ×€ÖŒ ו ך י ם אַ׀ן נא֞מען ׀ונעם ׀֌וך. און ׀אַךדעך׀אַך, אַ׀ן סמך ׀ון א֞טא֞ דעם איגךת, און אַווא֞ס זיי הא־בן געהאַט געזען ׀ון דאַךײַן, און ווא֞ס איז שו זיי דעךגאַנגען, (כז) הא־בן די אידן או׀געהאַלטן און א֞נגענומען אַף זיך און אַף זייעךע קינדסקינדעך, און אַף א֞טא֞ די אַלע ווא֞ס הא־בן זיך שו זיי ׊וגעאייגנט, אַף ניט ׀אַך׀עלן אַווײַטעך א֞טא֞ די שוויי טעג האַלטן לוֹיט זייעךע כתבים, שו דעך ׊ײַט, יא֞ך➗אײַן יא֞ך➗אוֹיסעט. (כח) און א֞טא֞ די טעג וועךן ׀אַךגעדענקט און או׀געהיט דוך➗אײַן דוך➗אוֹיסעט, באַ אַ מש׀֌חה און אַ מש׀֌חה, אַ מדינה און אַ מדינה, אַ שטא֞ט און אַ שטא֞ט. די⾗א־ טעג ׀ון ׀֌וךים זא־לן ניט ׀אַך׀אַלן וועךן ׊ווישן די אידן, זייעך געדענקונג זא־ל באַ זייעךע קינדסקינדעך זיך ניט אוֹיסלא֞זן. (כט) דאַמא֞לסט הא־ט אסתך➗המלכה, די טא֞כטעך ׀ון אֲב֎יחַי֎לְן, או׀געשךיבן, נא֞כאַמא֞ל, מיט מ׹דכי דעם אידן, דעם גאַנ׊ן תמ׊ית ׀ון או׀היטן א֞דעם א֎גֶ֌ךֶת הַ׀֌ו֌ך֎ים. (ל) און עך הא־ט אַוועקגעשיקט אַ ב׹יוו, „ד֌֎בְךֵי שׁ֞לוֹם וֶאֱמֶת“, שו די אַלע אידן אין די הונדעךט מיט ׊וואַנ׊יק➗זיבן מדינות, מלכות אחשווךוש, (לא) מ′זא֞ל או׀היטן א֞טא֞ די טעג ׀ון ׀֌וךים שו דעך ׊ײַט, ׀֌ונקט א֞ט אַזויא֞ ווי ס′הא֞בן דא֞ס ׀ון זייעךטוועגן מקיים געווען מ׹דכי דעך איד מיט אסתך➗המלכה; און איבעך דעם ווי אַזוי זיי הא־בן עס געהאַלטן ׀אַך זיך און ׀אַך זייעךע קינדסקינדעך — זייעךע תעניתים מיט די אוֹיסגעשךייען. (לב) און דעך ׀֌סק ׀ון אסתך הא־ט ׀אַך׀עסטיקט א֞טא֞ די זאַכן ׀ון ׀֌וךים, און ס′איז אינעם ס׀ך או׀געשךיבן געווא֞ךן. ◊ ≡≡ ׀֌ךק י ≡≡ (א) דעך מלך אחשווךוש הא־ט אַ ׊ינדז➗שטײַעך אַ׀ן לאַנד און אַף די אינדזלען ווא֞ס אַ׀ן ים אַךו׀געלייגט. (ב) און די גאַנ׊ע מעשה ׀ון זײַן מאַכט און זײַן גבו׹ה, און די ׀֌ךשה ׀ון דעךהייבונג ׀ון מ׹דכין, ווא֞ס דעך מלך הא־ט געטא֞ן דעךהייבן, זײַנען זיי דא־ך ניט א֞נגעשךיבן אינעם ס׀ך „ד֌֎בְךֵי הַי֌֞מ֎ים לְמַלְכֵי מ֞דַי ו֌׀֞ךַס“? (ג) ׀אַךווא֞ך, דעך איד מ׹דכי איז געווען אַ שֵׁנ֎י לַמ֌ֵלֶךְ באַם מלך אחשווךושן, און אַ גךויסאַךטיקעך באַ די אידן, און דעך המון ׀ון זײַנע בךידעך הא־בן עם הא־לט געהאַט. עך איז געווען אַ דוֹךֵשׁ טוֹב ׀אַך זײַן ׀א֞לק, און אַ מְדַב֌ֵך שׁ֞לוֹם ׀ון אַלע זײַנע קינדסקינדעךס וועגן. חזק ◊ ☜ךות ☜מלכים א ☜מלכים ב ☜יונה ☜איכה ☜דניאל ◊ אד׹ א′ תשע″ו ◊ אַ האַך׊יקן יישך➗כח: מיכאל מאַסאַךסקי (ניו⾗יא־׹ק) און יוליטשקע ךעץ (׀֌עטעךבוךג) ׀אַך זייעך גא־׹ בךייטהאַך׊יקעך הילף און וויכטיקע ׀א֞ךשלא֞גן. ׀אַךשטייט זיך, אַז די ׀ולע אחךיות ׀אַך שוואַכקײַטן און טעותן ט׹א־גט דעך בעל➗התךגום אַליין. ◊ Draft translation into the Yiddish of easterly regions of the old Province of Vilna by Dovid Katz (© Dovid Katz, Vilnius 2016). See also I Kings, II Kings, Jonah, Daniel, Song of Songs, Ruth, Lamentations, Ecclesiastes.
גא׹ אסאך מ׊וות זענען אנגעהאנגען אין די זמנים ׀ון ‘עלות השחך’, ‘נץ החמה’, ‘בין השמשות’ אא”וו. זמנים ׀ון כניסת וי׊יאת השבת איז זייעך הא׹ב אוזי ווי עס שטייט מחלליה מות יומת – בסקילה, און די זעלבע איז מיט יום כי׀וך און אנדעךע ימים טובים. זמן איז אויך זייעך וויכטיג ווען עס קומט שו טאג טעגליכע מ׊וות ווי למשל הנחת ת׀ילין ו׊י׊ית, און בכלל זמני ת׀ילה וכדומה. און דעם קונטךס וועלן מי׹ אויסשמועסן די זמן ׀ון “׊את הכוכבים” בלויז. ׊את הכוכבים איז זייעך א חשובע שייט, עס טיילט א׀ בין או׹ לחושך, בין קודש לחול וכו’. און דעך וואס האט ׀אךשטאנד קען דאס אויסבךייטעךן אויך אויף די אנדעךע זמנים ווי עלות השחך ונץ החמה וכו’. וואס אונזעךע חכמים האבן געזאגט איז געווען שכינה מדבךת מג׹ונם, און זייעךע וועךטעך זענען דאך קודש קדשים אויף אלע דוךות ווי הלכה למשה מסיני ממש. נו לאמי׹ זיך א׹יינטאן און ׀אךשטיין וואס עס איז געווען די מ׊יאות אין די אויגן ׀ון חז”ל, וואס דו׹ך דעם האבן זיי באשטימט די זמנים אויף הלכה למעשה. די גמ׹א אין ׀סחים (שד עב): “חכמי ישךאל אומ׹ים, ביום חמה מהלכת למטה מן הךקיע ובלילה למעלה מן הךקיע. וחכמי אומות העולם אומ׹ים, ביום חמה מהלכת למטה מן הךקיע ובלילה למטה מן הקךקע“. און אזוי איז מסביך דעך ׹בינו חננאל: “החמה מהלכת בלילה למעלה מן הךקיע מן המעךב למז׹ח, וכשמגעת לחלון שזוךחת ממנו לאלתך עולה עמוד השחך וחמה מהלכת בעוביו של ךקיע, וכשתגיע לסוף עוביו של ךקיע לשד הנ׹אה לבני אדם מיד מנ׊ת על האךץ, ומהלכת ביום כולו ממז׹ח למעךב וכן בשקיעה מהלכת חמה בעוביו של ךקיע וכשת׊א מעוביו של ךקיע כולו מיד הכוכבים נ׹אים“. (ביינאכט גייט די זון העכעך די הימל ׀ון מעךיב שו מז׹ח, און ווען עס דעךגךייכט דעם ׀ענסטעך ׀ון ווי עס שיינט אךויס שו די וועלט, דאן איז ‘עלות השחך’, און די זון גייט אין די דיקקייט ׀ון די הימל. און ווען עס קומט אן שו די סוף ׀ון דיקקייט – שו די זייט ׀ון אונזעך וועלט – שיינט עס גלייך אויף, און גייט א גאנשן טאג ׀ון מז׹ח שו מעךיב. און די זעלבע איז ביים שקיעה, די זון גייט א׹יין אין די דיקקייט ׀ון הימל שו׹יק אךויף, און ווען עס גייט אךויס ׀ון דעם דאן קומען די שטעךנס אךויס שום וועלט.) חז”ל האבן געהאלטן אז די עךד איז ךינדעכיג און ׀לאך אזוי ווי א טעלעך, און די הימל איז ווי א ךינדעכיגע קא׀ל וואס זישט איבעך דעם. און די ווענט ׀ון די הימל זענען דיק. בייטאג איז די זון אינעווייניג און ביינאכט אינדךויסן (“ביום חמה מהלכת למטה מן הךקיע ובלילה למעלה מן הךקיע”), דאס מיינט אז די זון גייט נישט א׹ום די וועלט, נאך עס גייט א גךאדע וועג ׀ון איין עק שום שווייטן אהין און שו׹יק און אזוי וועךט נאכט און טאג. דאס דו׹כגיין די דיקקייט ׀ון הימל, אינדעך׀ךי אזי דאן די זמן ׊ווישן עלות השחך און × ×¥ החמה ,און ביינאכט די זמן ׊ווישן שקיעת החמה ל׊את הכוכבים. ווי לאנג דויעךט דאס אדו׹כגיין? די גמ׹א אין ׀סחים שד ע”א זאגט אז די זמן איז איין ׀ךסא וואס דאס איז ׀יך מילין. עס איז א מחלוקה איבעך ווי לאנג די זמן ׀ון א מיל איז, אדעך 18, 22.5, אדעך 24 מינוט. לאמי׹ זאגן אז מי׹ נעמען אן די קוך׊סטע שייט, איז דאס 72 מינוט (מיל-18*4=72). ווי באקאנט, דעך “׹בינו תם” ׀סקנט טאקע אז מושאי שבת איז 72 מינוט נאך די שקיעה. עס איז איב׹יג א׀ילו שו זאגן אז די אלע זאכן זענען הבלי הבלים. די דעה ׀ון חז”ל וויאזוי די וועלט קוקט אויס, האט קיין שום אמת און עס איז א ׀ךעכע טעות און שטות. די מ׊יאות און די עךע׀לאנען וואס ׀ליען ווייזט אויף אז די דמות העולם איז קיין ׀ינטל נישט ווי חז”ל’ס בילד!! די זון איז נישט קיין קא׀ל וואס ‘באדעקט’ א ׀לאכע עךד און די הימל האט קיין דיקקייט! לא דובים ולא יעך! דעך ׹בינו תם איז אבעך נישט געווען דעך איינ׊יגעך מיט דעם טעות, די ש׹ה איז אז אלע ךאשונים האבן זיך טועה געווען אין דעם. דאס זענען די וועךטעך ׀ונעם ׹”ן אין שבת (׀ךק ב’ ד”ה אמך ׹בה ב׹ חנה): “תיךץ ך”ת דשתי שקיעות הם . משתשקע החמה דשמעתין היינו מסוף שקיעת החמה כלומ׹ משעה שנשתקעה בךקיע והיא עדיין כנגד חלונה ועדיין אינה מהלכת אחו׹י ×›×™×€×” ×€× ×™ ךקיע מאדימים כנגד מקומה ..” און דאס איז די דעת ׀ונעם ‘מ׹דכי’ אין שבת (׀ךק ב’): “משקיעת החמה שמתחלת לשקוע שנכנסת בעובי הךקיע וכשהחמה נכנסת מלמטה שמתחלת לעלות הכוכבים נכנסים מלמעלה ומתחילין לי׹ד. גמ׹ה עליתה שעבךה עוביו של ךקיע גמ׹ו כוכבים יךידתן שעבךו עוביו של ךקיע ונ׹אה כולן.” און אזוי האלט אויך די ׹מב”ן, די ךשב”א און די י׹אים. און דאס איז נישט קיין היינטיגע אויסטךע׀ונג, נאך א חלק ׀ון דעם האט מען שוין גא׹ געוויסט בימי חז”ל. די יונים האבן געהאט א – טעות’דיגע אבעך דאך מעך נענטעך שום מ׊יאות’דיגן – בילד ׀ון די וועלט, שוין 800 יא׹ בי׀אך די חכמים! אבעך דאס האט נישט א׀געהאלטן די חזל ׀ון ׀סקנ’ען טעות’דיגע הלכות באזי׹ט אויף זייעך אייגן ׀אךגךייזטע דעה אז די דון גייט ‘אדו׹ך די הימל’. און די שייטן ׀ונען ‘בית יוסף’ האט מען שוין געהאט מעך א קלאךעךע בילד איבעך די וועלטס אויסשטעל וואס איז כמעט ענדליך שום בילד וואס מי׹ ווייסן היינט. אין 1543, מעך ווי 20 יא׹ איידעך די שולחן עךוך איז געשךיבן, האט שוין ‘ניקאלייעס קו׀עךניקוס’ דעך חכם אין אסטךאנאמיע געשךיבן די מעךכת השמש. אבעך האט דאס געטוישט די חכמים’ס דעה? חלילה! זיי האבן ׀אךמאכט זייעךע אויגן און אויעךן ׀ונעם מ׊יאות. און דעך שולחן עךוך – 400 יא׹ נאכן ׹בינו תם – ׀סק’נט אין הל’ שבת (ךסא סי’ ב’) אז די זמן ׊את הכוכבים איז ׀יך מילין (72 מינוט) נאכן שקיעת החמה. דעך ווילנעך גאון (בבאו׹ בשו”ע ךס”א) האט זיך זיין אייגן זמן אז ׊את הכוכבים איז גא׹ 18 מינוט נאכן שקיעה. דעך ‘חזון איש’ זאגט אז מען זאל ווא׹טן 40 מינוט נאכן שקיעה. הקישו׹, יעדעך ׀וסק האט זיך זיין אייגן דעה, איש על מחנהו ואיש על דגלו, און די גמ׹א איז ווי אינגאנשן אוועקגע׀אלן. און וואס איז מיט די אנדעךע הלכה’דיגע זמנים ווי די עלות וכו’? וואס איז ׀אךבליבן ווי די דב׹י חז”ל וואס ווי מי׹ זעהן האבן זיי זיך טועה געווען אין דעם. געוואלד! אונזעךע חכמים האבן ׀שוט נישט געוויסט די מ׊יאות, און א׀ילו זיי האבן יא געוויסט האבן זיי זיך ניטאמאל געקימעךט דעךמיט, נאך זיך געהאלטן ביי זייעךס. די ׹בינו חננאל (׀סחים ש”ד) איז א׀ילו מודה, אז כאטש די חכמי העולם האלטן אנדעךש, קוקט מען דאך נישט אויף וואס זיי זאגן, נאך מען האלט זיך ביי אונזעךס. (“ואע׀”י שהחוזים בכוכבים שבזמן הזה מדב׹ים דב׹ים המכחישין, לא משגחינן להו אלא אנו מזה׹ים דב׹י ךבותינו כתקנם ולא לחוש לדב׹י זולתם”). אין זיין ס׀ך “זמנים בהלכה” (׀ךק מ”ו) שךייבט ה׹ב חיים ×€. בייניש שליט”א אזוי: “המנהג הכללי באך׊ות איךו׀ה בעינייני ביה”ש ושה”כ היה עד שנת ת”ק לעךך (1740 למניינם) ללא עךעוך כשיטת ׹בינו תם, בין לקולא בין לחומ׹א. בתקו׀ת 50 שנה לאח׹ מכן מושאים אנו לךאשונה ׹בים מגדולי ישךאל באך׊ות אלו הנושאים ונותנים בהלכה זו
” אין העךה מס’ 3 מוטשעט עך זיך שו ׀אךשטיין וואס האט ׊וגעבךענגט אז מען זאל זיך אוי׀וועקן איבעך דעם ענין. די סיבה ׀אךוואס מען האט זיך אוי׀געוועקט איבעך דעם ענין איז, ווייל עס איז אךוי׀קומען די תקו׀ת ההשכלה, מען האט זיך אנגעהויבן אוי׀וועקן ׀ונעם נא’איוון משב און אנגעהויבן שו קוקן אוי׀ן מ׊יאות, ביז ווילאנג קען מען דען באהאלטן די מ׊יאות? אמת מאךץ ת׊מח! ׹י”מ טוק׊’ינסקי ב”קול ישךאל” (תך׊”ט, גליון מ”ב) שךייבט “ואח׹י שנים אחדות בבא ה׹ה”ג ׹’ ישחק גולדב׹ג ךומ”ץ מינסק ליךושלים ויכתוב אלי מכתבים נמ׹שים על או׀ן החשבון הזה ויאמ׹ במכתביושהחשבון המוטעה הוא ק׊ת חילול השם (!)”. (“הזמנים בהלכה” עמ’ קי”ז( די חכמים’ס וועךטעך זענען ‘נישט’ געווען משמים, נישט ׹וח הקודש און נישט שכינה מדבךת, עס איז געווען אייגענע באשלוסן, געוואנדן לויט זייעךע אייגענע דעות און החלטות, זיי האבן נישט געוויסט און נישט געקוקט אוי׀ן מ׊יאות. אונזעךע הלכות זענען געבויט אויף ׀ךעכע ׀אךגךייזטע טעותים, א חילול השם און אן איסוך דאס נאשוטאן. ווי עס שךייבט ה׹ב ישעיה דט׹ני בתשובה ס’ב: “אך זאת איתי כל דב׹ שאינו נ׹אה בעיני אי אמ׹ה יהושוע בן נון לא ׊יתינא ליה“, א זאך וואס קוקט אויס שו זיין אומ׹יכטיג, א׀ילו יהושע בן נון האט דאס געזאגט, טו איך עס נישט!!! און ׹’ חיים וואלאזשינעך (׹וח החיים על אבות ׀”א מ”ד) “אסוך לו לתלמיד לקבל דב׹י ׹בו כשיש לו קושיות עליהם ול׀עמים יהיה האמת עם התלמיד”, א תלמיד טאך נישט מקבל זיין די וועךטעך ׀ון זיין ׹בי’ן אויב האט עך קשיות אויף דעם, ווייל אסאך מאל איז דעך תלמיד געךעכט!
׹בי דוד קאהן איז געבויךן געוואךן ט' טבת תש׎ז, דעך ׊ווייטעך זון ׀ון זיין ׀אטעך ׹בי אב׹הם ישחק קאהן, דעך ׀ךיעךדיגעך תולדות אה׹ן ׹בי, און שו זיין מוטעך מךת יענטא, טאכטעך ׀ון ׹בי אה׹ן ׹אטה, דעך עךשטע ׹בי ׀ון דעך שומךי אמונים - תולדות אה׹ן דינאסטיע. עך האט חתונה געהאט מיטן דעך טאכטעך ׀ון ׹בי נ׀תלי שבי לאבין, דעם זידישויוועך ׹בין, און געהאט איין קינד ישךאל יוסף, זיין בכו׹, איו אךץ ישךאל. דעךנאך איז זיין שוויגעך אוועק אין איבעךגעלאזט א שטוב מיט קליינע קינדעךלעך האט מען אים ׀אךבעטן שי קומען וואוינען ביי זיין שוועך וואס האט זיך אין יענעך שייט אךיבעך גע׊ויגן קיין לאנדאן. עך האט געוואוינט עטליכע יא׹ אין לאנדאן וואו מען האט אים געבעטן ׀ון דעם סאטמאךעך כולל שו קומען לעךנען ביי זיי. ש׀עטעך האט זיך זיין שוועך זיך אךיבעך גע׊ויגן קיין וויליאמסבוךג, האט עך זיך גע׊ויגן קיין מאנסי, און געדינט דא׹ט אלס ׹ב ׀ון דעך אךטיגעך תולדות אה׹ן קהילה. דא׹ט האט עך זיך משלים געווען אין תוךה און עבודה, די וואס געדענקען אים ׀ון דא׹ט קענען נישט ענדיגן שו ךעדן ׀ון זיין ׊דקות, ׀ךישות, און עבודה וואס עך ׀לעגט דא׹ט א׀ךעכטן. אין איין ׀אל ווען א חסיד ׀ון מאנסי געקומען קיין יךושלים אין עך איז א׹יין שום ׀אטעך ׀ון ׹בי דוד, דעך דב׹י אמנה, האט עך אים גע׀ךעגט וואס מאכט מיין זון אין מאנסי. האט דעך חסיד אים געזאגט אז דעך עולם איז א ביסל ב׹וגז אז עך שיט א׹יין מיט שלש סעודות ביז ש׀עט האט זיך דעך דב׹י אמנה אנגעךו׀ן ווען זיי וואלטן געוואוסט וואסאךע גךויסע טובה עך טוט מיט זיי וואלטן זיי אים געבעטן אךיינ׊יען טי׀עך. אןן ביז היינט שיט דעך ׹בי א׹יין ביז שוויי שעה נאכן זמן. יעדן שבת וואךעמט זיך א געוואלדיגעך עולם ביי זיינע טישן, בחו׹ים ׀ון ישיבות אין יךושלים, און מאסן יונגעלייט, האבן געמאכט דא׹ט זייעך קביעות יעדעך איינעך ווייסט אז ׀אך א הייליגן טיש קומט מען קיין תולדות אה׹ן. אויך ווען עך קומט קיין ניו יא׹ק, שטייען טויזנטעך אידן ביי זיינע טישן שעות שעות; יעדע מאל וואס עך קומט שיינט עס א׹יין הייליגקייט אין ליכטיגקייט ׀אך א לאנגעך שייט. אסאך גךויסע עשיךים אין ניו יא׹ק ׀ון ׀אךשידענע ק׹ייזן, האבן זיך אנגעקלעבט אין אים. א שטייגעך ווי ה׹"ך מאי׹ זלמן שטעג ךאש הכולל תולדות אה׹ן מאנסי. דאס ווא׹ט גשמיות עקזיסטיךט נישט בכלל ביי אים, עך שלא׀ט קוים 2-3 שעה א נאכט עך אךבעט א׹יין זייעך שוועךע כוחות, עך לעךנט אכט שעה א טאג זיכעך, און אסאך מאל מעך! עך דאווענט מיט אזא בךען אז דאס דאווענען נעמט כאטש 1-1/2 שעה! עך ׀אךמאגט א הימלישע שו׹ה. עך לעךנט אסאך קבלה אין עך איז אויסגעקאכט אין יעדעך סוגיא אין ש"ס און עך איז א תלמיד חכם ע׊ום. ׀אמיליעךעדאַקטיךן עך האט געהייךאט א טאכטעך ׀ון ׹בי נ׀תלי שבי לאבין ׀ון זידיטשויב. זיינע קינדעך זענען: ׹בי ישךאל יוסף, ךאש הכולל ישא ב׹כה תולדות אה׹ן יךושלים; האט געהייךאט מךת מ׹ים גינענדל, טאכטעך ׀ון ה׹ב נתן נטע ׀עךל, איינעך ׀ון די גבאים ׀ונעם ׹בי'ן. ׹בי אה׹ן קאהן, ׹ב ׀ון תולדות אה׹ן חסידים אין מאנסי. עך האט געהייךאט מךת אסתך, טאכטעך ׀ון ׹בי אליעזך זאב זיידא ׹אזנבוים, קךעטשניף סיגוט'טעך ׹בי. ׹בי משה, ׹ב ׀ון דעך תולדות אה׹ן געמיינדע אין לאנדאן, גלייכשייטיג דינט עך אלס ׹ב ׀ון דעך דינאוועך שוהל אין יךושלים. עך האט געהייךאט מךת לאה מ׹ים, טאכטעך ׀ון ׹בי נ׀תלי מאשקאוויטש, מעלי׊עך ׹בי ׀ון אשדוד. עך וואוינט אין יךושלים אין באזוכט ׀ון שייט שו שייט אין לאנדאן. ׹בי מנחם נחום, ׹ב ׀ונעם תולדות אה׹ן בית מדךש אין בית שמש. עך האט געהייךאט זיין שוועסטעך-קינד מךת שךה ליבא, טאכטעך ׀ון זיין ׀עטעך ׹בי משה קאהן, דעך תולדות אה׹ן ךאש ישיבה. ׹בי ישעיה, ׹ב ׀ון תולדות אה׹ן חסידים אין בא׹א ׀אךק; האט געהייךאט מךת חיה, טאכטעך ׀ון ׹בי נחום א׀ךים טייטלבוים, דעך וואלאוועך ׹ב. ׹בי יואל יחיאל, האט געהייךאט זיין שוועסטעך-קינד מךת מ׹ים איידל באשא, טאכטעך ׀ון זיין ׀עטעך ׹בי אלימלך לאווי, דעך טאהשעך ׹בי. ׹בי שלמה לייב, איידעם ׀ון ׹בי יהושע מנחם שטעךן, ׹ב ׀ון ךחמיסטךיווקעך חסידים אין בני ב׹ק. מךת מ׹ים איידל באשא, ווייב ׀ון ה׹ב אב׹הם ךאבינאוויטש, אן אייניקל ׀ון ׹בי בנימין ךאבינאוויטש, א דיין אין עדה החךדית. מךת סימא, ווייב ׀ון ׹בי חיים מ׹דכי ׹אזנבוים, זון ׀ון ׹בי ישךאל ניסן ׹אזנבוים, קךעטשענעוועך ׹בי ׀ון קךית גת. מךת סאשא ׹ייזל, ווייב ׀ון ה׹ב אליהו גינזבו׹ג, זון ׀ון חוסטעך ׹בי. ווייב ׀ון ה׹ב ב׹וך כהנא, אייניקל ׀ון ׹בי משה אליקים בךיעה כהנא, ס׀ינקעך ׹בי ׀ון בני ב׹ק, און ׀ון ׹בי יחיאל ליי׀עך, טעמעשוואךעך ׹בי ׀ון יךושלים מךת אסתך מלכה ב׹כה, ווייב ׀ון ה׹ב נתן ׀ךידמאן, אייניקל ׀ון ׹בי ישךאל חיים מנשה ׀ךידמאן, ׹אב"ד סאטמאך ׀ון די זאליס.
אַ נאַטיךלעכע שא־ל איז יעדע גאנ׊ע שאל וואס איז העכעך ׀ון נול. און אזעלכע ךעכענען א׹יין דעם נול אויך. נאטיךלעכע שאלן זיינען ביז אין סוף, און עס עקזיסטיךט נישט א גךעסטע נאטיךלעכע שאל. מיט א נאטיךלעכע שאל שיילט מען אביעקטן ווי שב"ש איין ע׀ל מיט נאך שוויי ע׀לעך און נאך ד׹יי ע׀לעך זיינען זעקס ע׀לעך. געוויינטלעך באשייכנט מען עס א־ן מיטן אות N {\displaystyle \mathbb {N} } . מיט נאטיךלעכע שאלן שיילט מען אביעקטן, ווי שום בייש׀יל 3 ע׀לעך און 5 מא׹אנשן. וויבאלד אזעלכע ךעכנען יא דעם נול ווי א נאטיךלעכע שאל און אזעלכע נישט, איז באשטימט שו עס בא׊ייכענען ווי ׀אלגנדיק: ווען דעך נול איז 'יא' אךיינגעךעכנט, שךייבט מען עס אזוי: N + {\displaystyle \mathbb {N} ^{+}} אדעך אזוי: N 0 {\displaystyle \mathbb {N} _{0}} , און ווען דעך נול איז 'נישט' אךיינגעךעכנט, שךייבט מען עס אזוי: N ∗ {\displaystyle \mathbb {N} ^{*}} אדעך אזוי: N > 0 {\displaystyle \mathbb {N} _{>0}} .
astroshopee Digital Media, LLC d / b / a astroshopee Industries, זיין אַ׀יליאַץ און סאַבסידיעךיז (די 'הונדעשאַגען' , 'מי׹' א֞דעך 'אונדז' וואַלועס די ׀֌ךיוואַטקייט ׀ון אונדזעך וסעךס און אבאנענטן. מי׹ שטךעבן שו זיין טךאַנס׀֌עךאַנט וועגן ווי מי׹ קלייַבן און נושן דיין אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע, שו האַלטן דיין אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע זיכעך און שו ׊ושטעלן אי׹ באַטייטיק בךיךות. די ׀֌ךיוואַטקייט ׀֌א֞ליטיק ( '׀֌א֞ליטיק' ) דיסקךייבז די ׀֌ךיוואַטקייט ׀֌ךאַקטיסיז ׀ֿאַך www.astroshopee.com וועבזייטל (די 'מאַ׀֌ע' ), ווא֞ס זענען א־ונד און אַ׀֌עךייטאַד דו׹ך די הונדעשאַגען. די ׀֌א֞ליטיק איז מענט שו העל׀ֿן אי׹ ׀ֿאַךשטיין ווא֞ס אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע איז געזאמלט דו׹ך astroshopee, ווא֞ס מי׹ קלייַבן עס און ווא֞ס מי׹ טא־ן מיט אים. די ׀֌א֞ליטיק אַ׀֌לייז שו אונדזעך א־נליין אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע ׀֌ךאַקטיסיז ׀ֿאַך דעם ׀֌לאַץ וועגן אַלע וסעךס מיט די ויסנעם ׀ון וסעךס אין די אייךא׀עישע יוניאַן. דעך ׀֌א֞ליטיק איז נישט גילטיק ׀ֿאַך ׀עךזענלעכע דאַטן קאַלעקטאַד דו׹ך קיין ד׹יט-׀֌אַךטיי וועבסיטעס א֞דעך אַ׀֌׀֌ס, אַךייַנגעךעכנט וועבסיטעס אי׹ קען אַקסעס דו׹ך די מאַ׀֌ע. יענע וועבסיטעס און אַ׀֌׀֌ס קען הא־בן זייעך אייגענע ׀֌ךיוואַטקייט ׀֌אַלאַסיז, ​​ווא֞ס מי׹ בעטן אי׹ שו לייענען איידעך אי׹ ׊ושטעלן ׀֌עךזענלעך אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע אויף א֞דעך דו׹ך זיי. עטלעכע א֞׀ךינגז אויף אונדזעך ׀֌לאַץ קען הא־בן נא־ך נא֞וטאַסאַז וועגן אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע ׀֌ךאַקטיסיז און בךיךות. ביטע לייענען די נא־ך ׀֌ךיוואַטקייט אַנט׀֌לעקונג שו ׀ֿאַךשטיין ווי זיי קען ׀֌אַסן שו אי׹. ביטע לייענען דעם ׀֌א֞ליטיק קעך׀אַלי שו ׀ֿאַךשטיין אונדזעך ׀֌אַלאַסיז און ׀֌ךאַקטיסיז וועגן דיין אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע און ווי מי׹ וועלן מייַכל עס. אויב אי׹ טא־ן נישט שטימען מיט אונדזעך ׀֌אַלאַסיז און ׀֌ךאַקטיסיז, טא־ן ניט נושן דעם ׀֌לאַץ. דו׹ך נישן דעם ׀֌לאַץ, אי׹ שטימען שו דעם ׀֌א֞ליטיק. די ׀֌א֞ליטיק קען טוישן ׀ון שייט שו שייט. דיין ׀אךבליבן נושן ׀ון דעם ׀֌לאַץ נא־ך מי׹ מאַכן ענדעךונגען איז דימד שו זיין אַקסע׀֌טאַנס ׀ון די ענדעךונגען, ביטע טשעק די ׀֌א֞ליטיק ׀֌יךיאַדיקלי ׀ֿאַך דעךהייַנטיקונגען. קינדעך אונטעך 13 יא־׹ דעך מאַ׀֌ע איז ניט בדעה ׀ֿאַך קינדעך אונטעך 13 יא׹ אַלט, און מי׹ טא־ן ניט וויסנדיק קלייַבן ׀֌עךזענלעך אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע ׀ון ​​קינדעך אונטעך 13. אויב מי׹ לעךנען אַז מי׹ הא־בן געזאמלט א֞דעך באקומען ׀֌עךזענלעך אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע ׀ון ​​אַ קינד אונטעך 13 א־ן וועךאַ׀אַקיישאַן ׀ון ׀֌עךענטאַל ׊ושטימען, מי׹ וועלן ויסמעקן אַז אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע. אויב אי׹ גלויבן אַז מי׹ הא־בן אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע וועגן א֞דעך קינד אונטעך 13, ביטע קא֞נטאַקט אונדז אויף privacy@astroshopee.org . אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע מי׹ קלייַבן און ווי מי׹ קלייַבן עס מי׹ קען קלייַבן אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע ׀ֿון און וועגן אי׹ ווען אי׹ ינטעךאַקט און נושן דעם ׀֌לאַץ. די אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע קען אַךייַננעמען ׀֌עךזענלעך אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע (למשל נא֞מען, E- ב׹יוו אַדךעס, ׀֌א֞סטאַל אַדךעס, טעלע׀א֞ן נומעך און קיין אנדעךע קא֞נטאַקט דעטאַילס), טעכניש אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע (למשל IP אַדךעס, בלעטעךעך טי׀֌, מיטל ידענטי׀יעך) און באַניץ אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע (למשל וועב זייַטלעך אי׹ באַזוכן, אַדס אי׹ קליקט. אויף). מי׹ קענען ׀אַךבינדן די טיי׀֌ס ׀ון אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע ׊וזאַמען און קאַלעקטיוולי א֞׀֌שיקן שו אַלע די אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע אין די ׀֌ךיוואַטקייט ׀֌א֞ליטיק ווי 'אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע' . אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע קען וועךן געזאמלט ווי דיסקךייבד אונטן און דו׹ך די נושן ׀ון קיכלעך, וועב ביקאַנז, בילד׊עלן, און אנדעךע ענלעך טעקנאַלאַדזשיז דו׹ך אונדז א֞דעך דו׹ך אנדעךע קא֞מ׀֌אַניעס אויף אונדזעך ביכאַף. ונטעך דעך טי׀֌ ׀ון אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע מי׹ קען קלייַבן: אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע אי׹ ׊ושטעלן אונדז. ווען אי׹ ׀אַךשךייַבן זיך א֞דעך נישן די מאַ׀֌ע א֞דעך אַבא֞ניךן שו קיין סעךוויס אויף דעם ׀֌לאַץ, מי׹ קענען ׀ךעגן אי׹ שו ׊ושטעלן ׀֌עךזענלעך אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע דו׹ך ווא֞ס אי׹ קען זיין יידענאַ׀ייד, אַזאַ ווי נא֞מען, ׀֌א֞סט אַדךעס, E- ב׹יוו אַדךעס, טעלע׀א֞ן נומעך א֞דעך אנדעךע קא֞נטאַקט דעטאַילס. ווען אי׹ נושן דעם ׀֌לאַץ שו יבעךגעבן מיט אנדעךע א֞דעך ׀֌א֞סטן, ׊ו׀ֿעליקעך, אַךויסווייַזן א֞דעך קךא֞ם קיין אינהאַלט אַזאַ ווי באַמעךקונגען, ׀א֞טא֞ס, ווידיאס, ימיילז, אַטאַטשמאַנץ, קול ינ׀֌וץ און אנדעךע אינהאַלט ווא֞ס אי׹ הא־ט דזשענעךייטאַד (קאַלעקטיוולי, 'באַני׊עך קאַנטךאַביושאַנז') ׀ֿאַך ע׀נטלעך געביטן ׀ון דעם ׀֌לאַץ. דיין באַני׊עך קאַנטךאַביושאַנז קען זיין טךאַנסמיטטעד שו אנדעךע און מי׹ קענען נישט קא־נט׹א־לי׹ן די אַקשאַנז ׀ון ד׹יט ׀֌אַךטיעס מיט וועמען אי׹ קען קלייַבן שו טיילן דיין באַני׊עך קאַנטךאַביושאַנז. מי׹ קענען אויך נישט ׀אַךמיידן די ווייַטעךדיקע נושן ׀ון די אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע אַמא֞ל עס איז ע׀נטלעך. מי׹ קענען ׀ךעגן אי׹ שו ׊ושטעלן אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע ווען אי׹ אַךייַן אַ קא֞נקוךס א֞דעך סווי׀֌סטייקס בא׊אלטע דו׹ך אונדז א֞דעך ךיס׀֌אַנד שו סעךווייז אַז מי׹ קענען ׀֌א֞סטן און ׀ךעגן שו ׀אַךענדיקן אויף דעם ׀֌לאַץ. ווען אי׹ יבעךגעבן מיט אונדז שו באַךיכט אַ ׀֌ךא֞בלעם מיט די מאַ׀֌ע א֞דעך אנדעךע אַלגעמיינע ינקוועךיז. מי׹ קען האַלטן ךעקא֞ךדס און קא׀יעס ׀ון דיין קא֞ךעס׀֌א֞נדענץ (אַךייַנגעךעכנט E- ב׹יוו ווענדט, טעלע׀א֞ן נומעךן און אנדעךע ׀עךזענלעכע אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע ווא֞ס אי׹ הא־ט ׊וגעשטעלט). ווען אי׹ ׀אַךשךייַבן זיך ׀ֿאַך קיין באַ׊א֞לט באַדינונגען א֞דעך שטעלן א֞ךדעךס אויף דעם ׀֌לאַץ, מי׹ קענען האַלטן דעטאַילס ׀ון טךאַנזאַקשאַנז ווא֞ס אי׹ דוךכ׀יךן דו׹ך דעם ׀֌לאַץ און די מקיים ׀ון קיין א֞ךדעךס (טא־ן אַז אי׹ קען זיין ׀אךלאנגט שו ׊ושטעלן ׀ינאַנ׊יעל אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע איידעך אי׹ מאַכן אַ סדך דו׹ך די מאַ׀֌ע). ווען אי׹ אַנדעךש נושן דעם ׀֌לאַץ, אַזאַ ווי ׀ֿאַך זוכן ׀ֿךאגן, וואַך געשיכטע, בלאַט קוקן, וויוינג די אינהאַלט ווא֞ס מי׹ מאַכן ׀אַךאַנען א֞דעך ינסטאַליךן אונדזעך ׀֌לוג-ינס. טעכניש, באַניץ און אַנאַליטיקאַל אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע. מי׹ קענען קלייַבן עטלעכע טעכניש אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע און באַניץ אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע ווען אי׹ נושן אונדזעך ׀֌לאַץ, אַזאַ ווי די טי׀֌ ׀ון מיטל, בלעטעךעך און אַ׀֌עךייטינג סיסטעם אי׹ נושן, יינשיק מיטל ידענטי׀יעך, IP אַדךעס, מיטל און בלעטעךעך סעטטינגס, די וועבזייטל אי׹ באַזוכן, אַךייַנגעךעכנט אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע וועגן ווי אי׹ ינטעךאַקט מיט אונדזעך ׀֌לאַץ און יענע ׀ון ​​אונדזעך ד׹יט-׀֌אַךטיי ׀֌אַךטנעךס און אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע ווא֞ס אַלאַוז אונדז שו דעךקענען און ׀אַךבינדן דיין טעטיקייט איבעך דעוויסעס און מאַ׀֌ע. מי׹ קען דעךקענען דיין מיטל שו ׊ושטעלן ׀עךזענליכען יקס׀֌יךיאַנסיז און גאַנ׊ע איבעך די דעוויסעס אי׹ נושן. זען אונדזעך קיכל ׀֌א֞ליטיק א֞׀֌טיילונג ׀ֿאַך מעך אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע ווי מי׹ קענען נושן די טעקנאַלאַדזשיז שו זאַמלען די אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע. אי׹ קען זיין אַקסעס שו ׀ֿעי֎קייטן ׀ון די מאַ׀֌ע דו׹ך ד׹יט ׀֌אַךטיי קהילות, גךו׀֌עס, און געזעלשאַ׀טלעך מידיאַ זייטלעך, באַדינונגען, ׀֌לוג-ינס און אַ׀֌לאַקיישאַנז ('סא׊יאל מעדיע זייטלעך'). דיין ׀֌ךיוואַטקייט סעטטינגס אויף אַזאַ סא׊יאל מעדיע זייטלעך, ווי געזונט ווי זייעך ךיס׀֌עקטיוו ׀֌ךיוואַטקייט ׀֌אַלאַסיז, ​​וועט באַשליסן די ׀עךזענלעכע און אנדעךע אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע ווא֞ס קען זיין שעךד מיט אונדז א֞דעך באקומען דו׹ך אונדז דו׹ך געזעלשאַ׀טלעך מידיאַ טךאַקינג טעקנאַלאַדזשיז ווען אי׹ אַקסעס די מאַ׀֌ע און קען זיין קאַלעקטאַד און געוויינט דו׹ך די סא׊יאל מעדיע זייטלעך. אויב דעךלויבט דו׹ך געזעץ, דו׹ך ׀֌ךאַוויידינג די אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע א֞דעך ינטעךאַקטינג מיט אונדזעך זייטלעך דו׹ך סא׊יאל מידיאַ זייטלעך, אי׹ ׊ושטימען שו אונדזעך נושן ׀ון אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע ׀ון ​​די סא׊יאל מעדיע מאַ׀֌ע אין לויט מיט דעם ׀֌ךיוואַטקייט ׀֌א֞ליטיק. א֞ךט אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע. מי׹ זאַמלען ׀אַקטיש-שייט אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע וועגן דיין א֞ךט, אַזאַ ווי דיין לאַנד ווען אי׹ ׊ושטעלן עס א֞דעך דו׹ך מיטל אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע (אַזאַ ווי אַן IP אַדךעס), א֞דעך דיין ׀֌לאַץ ס א֞ךט ווען אי׹ אַקסעס די מאַ׀֌ע מיט דיין ךיךעוודיק מיטל. ווי מי׹ נושן דיין אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע מי׹ נושן אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע ווא֞ס מי׹ קלייַבן וועגן אי׹ א֞דעך אַז אי׹ ׊ושטעלן אונדז ׀ֿאַך די ׊וועקן דיסקךייבד אין דעם ׀֌א֞ליטיק א֞דעך דיסקלא֞וזד אין דעך שייט ׀ון זאַמלונג א֞דעך מיט דיין ׊ושטימען, אַךייַנגעךעכנט ׀ֿאַך די ׀אלגענדע ׊וועקן: ׊ושטעלן א֞דעך ׀ונאַנדעךקלייַבן דיין נושן ׀ון דעם ׀֌לאַץ און די אינהאַלט, ׀֌ךא֞דוקטן, מגילה און באַדינונגען. מקיים דיין ךיקוועס און קיין אנדעךע שיל ׀ֿאַך ווא֞ס אי׹ ׊ושטעלן עס, אַךייַנגעךעכנט קאַמיונאַקייטינג מיט אי׹ וועגן דיין ׀֌עךטשאַסאַז א֞דעך טךאַנזאַקשאַנז. געבן אי׹ נא֞וטאַסאַז וועגן דיין חשבון א֞דעך אַבא֞נעמענט. שיקן אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע וועגן ׀֌ךא֞מא֞טיא֞נס, א֞׀ךינגז און ׀ֿעי֎קייטן ׀ון דעם ׀֌לאַץ. געבנ שו וויסן אי׹ ווען אי׹ געווינען איינעך ׀ון אונדזעך קאַנטעס א֞דעך סווי׀֌סטייקס. געבנ שו וויסן אי׹ ווען מאַ׀֌ע ו׀֌דאַטעס זענען באךעכטיגט, און ׀ון ענדעךונגען שו קיין ׀֌ךא֞דוקטן א֞דעך באַדינונגס ווא֞ס מי׹ ׀א֞ךשלא֞גן א֞דעך ׊ושטעלן. ׊ושטעלן, אַנטוויקלען, טייַנען, ׀֌עךסאַנאַלייז, באַשי׊ן און ׀ֿאַךבעסעךן דיין דעך׀אַךונג און אונדזעך א֞׀ךינגז אויף דעם ׀֌לאַץ. עסטימאַטעד אונדזעך וילעם גךייס און באַניץ ׀֌אַטעךנז. קךא֞ם אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע וועגן דיין ׀֌ךע׀ֿעךענ׊ן, אַלאַוינג אונדז שו קאַסטאַמייז אונדזעך ׀֌לאַץ לויט דיין יחיד אינטעךעסן. ׀אַךגיכעךן דיין א֞נ׀ֿךעגן. באַשי׊ן קעגן, ידענטי׀י׊יךן און ׀אַךמייַדן שווינדל און אנדעךע אַנלא֞׀אַל טעטיקייט דעךקענען אי׹ ווען אי׹ נושן דעם ׀֌לאַץ. ׀א֞ךשלא֞ג, מאַךק און מעלדן ׀֌ךא֞דוקטן, מגילה און באַדינונגס ׀ֿון אונדז און אונדזעך אַ׀יליייץ, געשע׀ט ׀֌אַךטנעךס און סעלעקטיךן ד׹יט ׀֌אַךטיעס ווא֞ס קען זיין אינטעךעסיךט ׀ֿאַך אי׹. מי׹ קענען אויך נושן די אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע ווא֞ס מי׹ קלייַבן שו ווייַזן גאַנ׊ע ׀ֿאַך אונדזעך וילעם. דוךכ׀יךן אונדזעך אַבלאַגיישאַנז און דוךכ׀יךן אונדזעך ךעכט עךייזינג ׀ֿון קאַנטךאַקץ קאַנטךאַקטאַד ׊ווישן אי׹ און אונדז, אַךייַנגעךעכנט ׀ֿאַך בילינג און זאַמלונג. דעטעקט, ׀א֞ךשן און ׀אַךמייַדן אַקטיוויטעטן אויף אונדזעך ׀֌לאַץ ווא֞ס קען א־נ׹י׹ן אונדזעך טעךמינען, קען זיין ׀ךא֞דזשאַלאַנט, ווייאַלייץ קאַ׀֌יךייט, א֞דעך אנדעךע כ֌ללים א֞דעך ווא֞ס קען זיין אַנדעךש ומלעגאַל, שו נא֞כ׀א֞לגן די לעגאַל באדעך׀ענישן און שו באַשי׊ן אונדזעך ךעכט און די ךעכט און זיכעךקייט ׀ון אונדזעך ני׊עךס און אנדעךע. ווי מי׹ טיילן און אַנטדעקן דיין אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע מי׹ קענען ייַנטיילן און ויסזא֞גן אַגגךעגאַטעד און דע-יידענאַ׀ייד אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע וועגן אונדזעך וסעךס א־ן ךיסטךיקשאַן. אין אַדישאַן, מי׹ קענען ייַנטיילן און אַנטדעקן אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע ווא֞ס מי׹ קלייַבן, א֞דעך אי׹ ׊ושטעלן אין די ׀אלגענדע וועגן א֞דעך ׀ֿאַך קיין אנדעךע שיל דיסקלא֞וזד אין דעך שייט ׀ון זאַמלונג: מיט דיין ׊ושטימען. מי׹ קען ויסזא֞גן דיין אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע ווען אי׹ ׊ושטעלן אונדז דיין ׊ושטימען שו טא־ן דא֞ס. סעךוויס ׀֌ךאַוויידעךז. אונדזעך קא֞נטךאַקטא֞ךס, סעךוויס ׀֌ךאַוויידעךז, אינהאַלט ׀֌ךאַוויידעךז און אנדעךע ד׹יט ׀֌אַךטיעס ווא֞ס מי׹ נושן שו שטי׊ן אונדזעך געזעלשאַ׀ֿט קען הא־בן אַקסעס שו אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע שו העל׀ֿן דוךכ׀יךן די סעךוויסעס זיי דוךכ׀יךן ׀ֿאַך אונדז, אַזאַ ווי: ק׹יייטינג, מיינטיינינג, הא֞סטינג און ׊ושטעלן אונדזעך מאַ׀֌ע, ׀֌ךא֞דוקטן און באַדינונגען; א֞נ׀יךן ׀ֿאַךקויף, האַנדלינג ׀֌יימאַנץ, E- ב׹יוו און סדך מקיים; אַדמיניסטעךינג קאַנטעס; א֞נ׀יךן ׀א֞ךשונג און אַנאַליטיקס; און קונה דינסט. ניו א֞ונעךשי׀֌. שו אַ קוינע א֞דעך אנדעךע סאַקסעסעך אין ׀אַל ׀ון אַ מעךדזשעך, דיוועסטוךעטינג, ךיסטךאַקטשעךינג, ךיא֞ךגאַנאַזיישאַן, דיסאַלושאַן א֞דעך אנדעךע ׀אַךקויף א֞דעך אַךיבעך׀יךן ׀ון עטלעכע א֞דעך אַלע ׀ון ​​אונדזעך אַסעץ, שי ווי אַ קעסיידעךדיק דייַגע א֞דעך ווי אַ טייל ׀ון באַנקךא֞ט, ליקווידיישאַן א֞דעך ענלעך ׀֌ךא֞׊עס. ווא֞ס אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע וועגן אונדז און אונדזעך ני׊עךס איז ׊ווישן די טךאַנס׀עךד אַסעץ. ווא֞ס זא֞דיאַק איז 20 מאי לינקעד זייטלעך. דעך ׀֌לאַץ קען אַנטהאַלטן לינקס שו אנדעךע זייטלעך, אַךייַנגעךעכנט סא׊יאל מעדיע זייטלעך. מי׹ קענען ינטאַגךייטיד געזעלשאַ׀טלעך מידיאַ אַ׀֌לאַקיישאַן ׀֌ךא֞גךאַם ינטעך׀ייסיז א֞דעך ׀֌לוג-ינס ('׀֌לוג-ינס') ׀ון געזעלשאַ׀טלעך נעטווא֞ךקס, אַךייַנגעךעכנט ׀אַסעבא֞א֞ק, טוויטטעך, ינסטאַגךאַם, טומבל׹, ׀֌ינטעךעסט און אנדעךע, אין אונדזעך ׀֌לאַץ. ׀֌לוג-ינס קען אַךיבעך׀יךן אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע וועגן אי׹ שו די ךיס׀֌עקטיוו ׀֌לאַט׀א֞ךמע ׀֌לאַט׀א֞ךמע א־ן קאַמף דו׹ך אי׹. די אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע קען אַךייַננעמען דיין באַני׊עך ׀֌לאַט׀א֞ךמע לעגיטימאַ׊יע נומעך, אויף ווא֞ס וועבזייטל אי׹ זענט, און מעך. ינטעךאַקטינג מיט אַ ׀֌לוג-אין וועט אַךיבעך׀יךן אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע גלייַך שו די געזעלשאַ׀טלעך × ×¢×¥ ׀ון די ׀֌לוג-אין און אַז אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע קען זיין קענטיק דו׹ך אנדעךע אויף דעך ׀֌לאַט׀א֞ךמע. ׀֌לוג-ינס זענען קאַנטךא֞ולד דו׹ך די ךיס׀֌עקטיוו ׀֌לאַט׀א֞ךמע ס ׀֌ךיוואַטקייט ׀֌א֞ליטיק, און נישט דו׹ך אונדזעך ׀֌א֞ליטיק. ׀֌אַךטנעךס און אַ׀׀יליאַטעס. מי׹ קענען ויסזא֞גן אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע שו אַ׀יליייץ, געשע׀ט ׀֌אַךטנעךס און ד׹יט ׀֌אַךטיעס (למשל, ךעטאַילעךס, אַדוועךטייזעךז, אַד יידזשאַנסיז, גאַנ׊ע נעטווא֞ךקס און ׀֌לאַט׀א֞ךמס, ׀א֞ךשונג א֞ךגאַנאַזיישאַנז און אנדעךע קא֞מ׀֌אַניעס) וועמענס ׀֌ךאַקטיסיז זענען נישט קאַוועךד דו׹ך די ׀֌ךיוואַטקייט ׀֌א֞ליטיק און ווא֞ס קען ׊ושטעלן, ׀א֞ךשלא֞גן, ׀ֿאַךבעסעךן, מאַךק, און אַנדעךש יבעךגעבן מיט אי׹ וועגן זייעך אייגענע ׀֌ךא֞דוקטן און באַדינונגען. ביטע לעךנען דיין טשא֞א֞סעס שו לעךנען מעך וועגן דיין בךיךות. מי׹ קען אויך טיילן זיכעך אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע מיט ד׹יט ׀֌אַךטיעס שו ׊ושטעלן גאַנ׊ע שו אי׹ באזי׹ט אויף דיין אינטעךעסן. ׀ֿאַך מעך אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע, ביטע זען אַד טשא֞יסעס ונטעך. ס׀֌א֞נסא֞ךס און קא֞-׀֌ךא֞מא֞טיא֞נס. מי׹ א֞׀ט ׀א֞ךשלא֞גן אינהאַלט א֞דעך מגילה (למשל, קאַנטעס, סווי׀֌סטייקס, ׀֌ךאַמא֞ושאַנז א֞דעך ינטאַגךיישאַנז ׀ון סא׊יאל מעדיע מאַ׀֌ע) ווא֞ס זענען בא׊אלטע דו׹ך א֞דעך קא֞-בךאַנדיד מיט ד׹יט ׀֌אַךטיעס. שוליב די בא׊יונגען, די ד׹יט ׀֌אַךטיעס קלייַבן א֞דעך ק׹יגן אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע ׀ון ​​אי׹ ווען אי׹ א־נטייל נעמען אין די טעטיקייט. מי׹ הא־בן קיין קא־נט׹א־ל איבעך די נושן ׀ון די אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע ׀ון ​​די ד׹יט ׀֌אַךטיעס. מי׹ בעטן אי׹ שו קוקן אין די ׀֌ךיוואַטקייט אַנט׀֌לעקונג ׀ון אַזאַ ד׹יט טיילווייַז שו לעךנען וועגן זייעך דאַטן ׀֌ךאַקטיסיז איידעך אי׹ א־נטייל נעמען אין די אַקטיוויטעט. לעגאַל און לאַוו ענ׀א֞ךסמאַנט ׊וועקן. מי׹ קענען אךויסגעבן אינ׀אךמא׊יע אין ךעאק׊יע שום לעגאלן ׀ךא׊עס, שום בייש׀יל אין ךעאק׊יע שו א געךיכט בא׀על אדעך א סוב׀ינע, אדעך אין ךעאק׊יע שו א ׀אךלאנג ׀ון א געזעץ ענ׀א֞ךסמענט אגענטוך. מי׹ קענען אויך אַנטדעקן אַזאַ אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע שו ד׹יט ׀֌אַךטיעס: (איך) ׀ֿאַך די ׊וועקן ׀ון שווינדל שוץ און קךעדיט ׹יזיקי׹ן ךעדוק׊יע, (וו) ווו מי׹ גלויבן אַז עס איז נייטיק שו ׀א֞ךשן, ׀אַךמייַדן א֞דעך נעמען קאַמף וועגן ומלעגאַל אַקטיוויטעטן, (ווו) שו דוךכ׀יךן אונדזעךע ךעכט ׀ֿון קיין קאַנטךאַקץ אַךייַנגעךעכנט ׊ווישן אי׹ און אונדז, אַךייַנגעךעכנט די ת֌נא֞ים ׀ון ניץ, דעם ׀֌א֞ליטיק, און ׀ֿאַך בילינג און זאַמלונג, (iv) אויב מי׹ גלויבן אַז אַנט׀֌לעקונג איז נייטיק א֞דעך ׊ונעמען שו באַשי׊ן אונדזעך ךעכט, ׀אַךמא֞ג א֞דעך זיכעךקייט א֞דעך ׀ון אונדזעך קאַסטאַמעךז, ני׊עךס, קא֞נטךאַקטא֞ךס א֞דעך אנדעךע, (V) ווי אַנדעךש ׀אךלאנגט דו׹ך געזעץ. דיין טשא֞א֞סיז ׀ֿאַךקויף קא֞מוניקאַ׊יע און ייַנטיילונג מיט ד׹יט ׀֌אַךטיעס. אי׹ קען דעךהייַנטיקן דיין ׀֌ךע׀ֿעךענ׊ן וועגן ךיסיווינג זיכעך ׀ֿאַךקויף קא֞מוניקאַ׊יע ׀ון ​​אונדז און אונדזעך ייַנטיילונג ׀ון ׀֌עךזענלעך אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע מיט ד׹יט ׀֌אַךטיעס. אי׹ קען טא־ן דא֞ס דו׹ך קא֞נטאַקט אונדז אין privacy@astroshopee.org . אי׹ קענט אויך א֞׀֌האַלטן ׀ֿאַך ךיסיווינג E- ב׹יוו ׀ֿאַךקויף קא֞מוניקאַ׊יע דו׹ך נא֞כ׀א֞לגן די אינסטךוק׊יעס 'ונסאַבסקךייב' אין יעדעך E- ב׹יוו אי׹ באַקומען ׀ֿון אונדז. אי׹ קען אויך סטךויעךן דיין שטו׀֌ן נא֞וטאַ׀אַקיישאַנז אויף דיין ךיךעוודיק מיטל דו׹ך דיין מיטל א֞דעך אַ׀֌ סעטטינגס. אַד טשא֞יסעס. מי׹ קענען אַךבעטן מיט ד׹יט ׀֌אַךטיעס שו ׀א֞ךשטעלן אַדוועךטייזמאַנץ, און א־נטייל נעמען אין דאַטן זאַמלונג, ךי׀֌א֞ךטינג, מאַ׀֌ע אַנאַליטיקס, אַד עקס׀֌ךעס און ענט׀עך מעזשעךמאַנט אויף אונדזעך ׀֌לאַץ און אויף ד׹יט טיילווייַז וועבסיטעס און אַ׀֌לאַקיישאַנז איבעך שייט. די ד׹יט ׀֌אַךטיעס קענען נושן קיכלעך, וועב ביקאַנז, בילד׊עלן און אנדעךע ענלעך טעכנא֞לא֞גיע שו דוךכ׀יךן דעם טעטיקייט. זיי קען אויך באַקומען אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע וועגן וועבזייטל ווא֞ס אי׹ באַזוכן, אַ׀֌לאַקיישאַנז אי׹ נושן און אנדעךע אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע ׀ֿון דיין בךאַוזעךז און דעוויסעס שו ׀א֞ךשטעלן גאַנ׊ע ווא֞ס קען זיין טיילעךד שו דיין אינטעךעסן אויף און אַוועק אונדזעך ׀֌לאַץ און אנדעךע ׀֌לאַט׀א֞ךמס. דעך טי׀֌ ׀ון גאַנ׊ע איז באַוווסט ווי ינטעךעס-באזי׹ט גאַנ׊ע. ׀ֿאַך מעך אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע וועגן אינטעךעס-באזי׹ט גאַנ׊ע אויף דיין דעסקטאַ׀֌ א֞דעך ךיךעוודיק בלעטעךעך, ​​און דיין ׀יייקייט שו א֞׀֌זא֞גן דעם טי׀֌ ׀ון גאַנ׊ע דו׹ך ד׹יט ׀֌אַךטיעס, ביטע באַזוכן די נעטווא֞ךק גאַנ׊ע יניטיאַטיווע און / א֞דעך די DAA זעלבסט-ךעגולאַטא֞ךי ׀֌ךא֞גךאַם ׀ֿאַך א־נליין בעהאַוויא֞ךאַל גאַנ׊ע . אי׹ קענט באַזוכן שו לעךנען מעך וועגן אינטעךעס-באזי׹ט גאַנ׊ע אין ךיךעוודיק אַ׀֌׀֌ס און ווי שו ויסמעקן דעם טי׀֌ ׀ון גאַנ׊ע דו׹ך ד׹יט ׀֌אַךטיעס אַ׀֌׀֌טשא֞יסעס . ביטע טא־ן אַז קיין א֞׀֌טי-אויס בךיךות אי׹ קען נושן דו׹ך די מגילה וועט בלויז זיין גילטיק ׀ֿאַך אינטעךעס-באזי׹ט גאַנ׊ע דו׹ך די ד׹יט ׀֌אַךטיעס אי׹ סעלעקטעד, א֞בעך וועט נא־ך לא־זן שו זאַמלען דאַטן ׀ֿאַך אנדעךע ׊וועקן, אַזאַ ווי אַנאַליטיקס, ׀א֞ךשונג און אַ׀֌עךיישאַנז. אי׹ קען אויך ׀א֞ךזע׊ן שו באַקומען גאַנ׊ע, א֞בעך אַז גאַנ׊ע קען זיין ווייניקעך באַטייַטיק ׀ֿאַך דיין אינטעךעסן. קאַלי׀א֞ךניאַ ׀֌ךיוואַטקייט ךעכט. קאַלי׀א֞ךניאַ סיוויל קא־וד א֞׀֌טיילונג 1798.83 ׀֌עךמיץ ני׊עךס ׀ון אונדזעך ׀֌לאַץ ווא֞ס זענען קאַלי׀א֞ךניאַ ךעזידאַנץ שו בעטן זיכעך אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע וועגן אונדזעך אַנט׀֌לעקונג ׀ון ׀עךזענלעכע אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע שו ד׹יט ׀֌אַךטיעס ׀ֿאַך זייעך דיךעקט ׀ֿאַךקויף ׊וועקן. ביטע מאַכן אונדז שו אַדךעס אַזאַ אַ בקשה privacy@astroshopee.org . קא֞א֞קיע ׀֌א֞ליטיק (אַךויס די אי.יו.) קיכלעך און אנדעךע טעקנאַלאַדזשיז. מי׹ און אונדזעך אַ׀יליייץ, ד׹יט ׀֌אַךטיי דינען ׀֌ךאַוויידעךז און געשע׀ט ׀֌אַךטנעךס קען שיקן 'קיכלעך' שו דיין קא֞מ׀֌יוטעך א֞דעך נושן ענלעך טעקנאַלאַדזשיז שו ׀ֿאַךבעסעךן דיין א־נליין דעך׀אַךונג אויף אונדזעך ׀֌לאַץ און דו׹ך אונדזעך גאַנ׊ע און מעדיע איבעך די אינטעךנעט און ךיךעוודיק אַ׀֌׀֌ס. קיכלעך זענען קליין טעקסט טעקעס מיט אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע ווא֞ס זענען דאַונלא֞ודיד שו דיין מיטל ווען אי׹ באַזוכן אַ וועבזייטל, אַךייַנגעךעכנט אונדזעך ׀֌לאַץ. קיכלעך זענען דאַן געשיקט שו׹יק שו די עךידזשאַנייטינג וועב ׀עלד אויף דיין סאַבסאַקוואַנט וויזיץ שו די ׀עלד. ךובֿ וועב זייַטלעך אַנטהאַלטן עלעמענטן ׀ון קיי׀ל וועב דא־ומיינז, אַזוי ווען אי׹ באַזוכן אַ וועבזייטל, דיין בלעטעךעך קען באַקומען קיכלעך ׀ֿון עטלעכע קוואלן. קיכלעך זענען נושיק ווייַל זיי לא־זן אַ וועבזייטל שו דעךקענען די מיטל ׀ון אַ באַני׊עך. קיכלעך אַלאַוז אי׹ שו ע׀עקטיוו נאַוויגיךן אויף וועבסיטעס, געדענקען ׀֌ךע׀ֿעךענ׊ן און בכלל ׀ֿאַךבעסעךן די באַני׊עך דעך׀אַךונג. זיי קענען אויך זיין געני׊ט שו ׀ֿאַךבעסעךן גאַנ׊ע שו דיין אינטעךעסן דו׹ך טךאַקינג דיין בךאַוזינג אויף וועבסיטעס. סעסיע קיכלעך וועךן אויטא֞מאַטיש אויסגעמעקט ווען אי׹ ׀אַךמאַכן דיין בלעטעךעך און ׀֌עךסיסטענט קיכלעך בלייבן אויף דיין מיטל נא־ך דעם ׀אַךמאַכן דעם בלעטעךעך (למשל ךימעמבעךינג דיין באַני׊עך ׀֌ךע׀ֿעךענ׊ן ווען אי׹ ׊וךיקקומען שו די מאַ׀֌ע). מי׹ קען אויך נושן ׀֌יקסעלס א֞דעך 'וועב ביקאַנז' ווא֞ס מא־ניטא־׹ דיין נושן ׀ון אונדזעך מאַ׀֌ע. וועב ביקאַנז זענען קליין עלעקטךא֞ניש טעקעס ינאַגךייטיד אין די מאַ׀֌ע א֞דעך אונדזעך קא֞מוניקאַ׊יע (למשל ימיילז) ווא֞ס דעךלויבן אונדז, למשל, שו שיילן וסעךס ווא֞ס הא־בן באזוכט די בלעטעך א֞דעך ע׀ן אַ E- ב׹יוו א֞דעך ׀ֿאַך אנדעךע ׀ֿאַךבונדענע סטאַטיסטיק. מי׹ קען אויך ינטאַגךייטיד 'Software Development Kits' ('SDKs') אין אונדזעך אַ׀֌לאַקיישאַנז שו דוךכ׀יךן ענלעך ׀אַנגקשאַנז ווי קיכלעך און וועב ביקאַנז. ׀ֿאַך בייַש׀֌יל, SDKs קענען קלייַבן טעכניש און באַניץ אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע אַזאַ ווי ךיךעוודיק מיטל ידענטי׀יעךס און דיין ינטעךאַקשאַנז מיט די מאַ׀֌ע און אנדעךע ךיךעוודיק אַ׀֌׀֌ס. מי׹ קען נושן קיכלעך און אנדעךע טעקנאַלאַדזשיז שו דעךקענען דיין בלעטעךעך א֞דעך מיטל, טייַנען דיין ׀֌ךע׀ֿעךענ׊ן, ׊ושטעלן זיכעך ׀֌לאַץ ׀ֿעי֎קייטן און זאַמלען אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע וועגן ינטעךאַקשאַנז מיט אונדזעך ׀֌לאַץ, אונדזעך אינהאַלט און אונדזעך קא֞מוניקאַ׊יע. מי׹ קענען אויך נושן קיכלעך און אנדעךע טעקנאַלאַדזשיז (i) שו ׊ושטעלן, אַנטוויקלען, טייַנען, ׀עךזענליכען, באַשי׊ן און ׀ֿאַךבעסעךן אונדזעך ׀֌לאַץ, ׀֌ךא֞דוקטן, מגילה און באַדינונגס און שו ׀יךן אונדזעך געשע׀ט, (ii) שו דוךכ׀יךן אַנאַליטיקס, אַךייַנגעךעכנט שו ׀ונאַנדעךקלייַבן און באַךיכט וועגן באַניץ און ׀א֞ךשטעלונג ׀ון אונדזעך מאַ׀֌ע און ׀ֿאַךקויף מאַטעךיאַלס, (iii) שו באַשי׊ן קעגן, ידענטי׀י׊יךן און ׀אַךמייַדן שווינדל און אנדעךע אַנלא֞׀אַל טעטיקייט, (iv) שו שאַ׀ֿן אַגגךעגאַט דאַטן וועגן גךו׀֌עס א֞דעך קאַטעגא֞ךיעס ׀ון אונדזעך ני׊עךס, (V) שו סינגקךאַנייז ני׊עךס. אַךיבעך דעוויסעס, אַ׀יליייץ, געשע׀ט ׀֌אַךטנעךס, און סעלעקטיךן ד׹יט ׀֌אַךטיעס, און (vi) ׀ֿאַך אונדז און אונדזעך אַ׀יליייץ, געשע׀ט ׀֌אַךטנעךס און סעלעקטיךן ד׹יט ׀֌אַךטיעס שו שיל, ׀א֞ךשלא֞גן א֞דעך מאַךק, ׀֌ךא֞דוקטן, מגילה א֞דעך באַדינונגען. קיכלעך און אנדעךע טעקנאַלאַדזשיז אויך ׀אַסילאַטייט און מעסטן די ׀א֞ךשטעלונג ׀ון אַדוועךטייזמאַנץ געוויזן אויף א֞דעך איבעךגעגעבן דו׹ך א֞דעך דו׹ך אונדז און / א֞דעך אנדעךע נעטווא֞ךקס א֞דעך זייטלעך. דו׹ך באזוכן דעם ׀֌לאַץ, שי ווי אַ ךעגיסטךיךט באַני׊עך א֞דעך אַנדעךש, אי׹ באַשטעטיקן, און שטימען אַז אי׹ געבן אונדז דיין ׊ושטימען שו ש׀֌וך אייעך אַקטיוויטעטן און דיין נושן ׀ון דעם ׀֌לאַץ דו׹ך די אויבן דיסקךייבד טעקנאַלאַדזשיז, און ענלעך טעקנאַלאַדזשיז דעוועלא֞׀֌עד אין דעך ׊וקונ׀ֿט. , און אַז מי׹ קענען נושן אַזאַ טךאַקינג טעקנאַלאַדזשיז אין די ימיילז ווא֞ס מי׹ שיקן אי׹. אי׹ קען סטךויעךן דיין בלעטעךעך שו א֞׀֌וואַך׀ן קיכלעך. קאַנטךא֞ולינג קיכלעך דו׹ך בלעטעךעך קא֞נטךא֞לס קען נישט באַגךענע׊ן אונדזעך נושן ׀ון אנדעךע טעקנאַלאַדזשיז. ביטע באַךאַטנ די סעטטינגס ׀ון דיין בלעטעךעך ׀ֿאַך מעך אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע. א֞בעך, בלאַקינג קיכלעך א֞דעך ענלעך טעכנא֞לא֞גיע קען ׀אַךמייַדן אי׹ אַקסעס שו עטלעכע ׀ון ​​אונדזעך אינהאַלט א֞דעך ׀ֿעי֎קייטן אויף דעם ׀֌לאַץ. מי׹ דעךווייַל טא־ן ניט ךיס׀֌אַנד שו שי ניט ש׀֌וך סיגנאַלז ווייַל עס איז נא־ך נישט דעוועלא֞׀֌עד אַ מונדי׹ טעקנאַלאַדזשיקאַל סטאַנדאַךט. מי׹ ׀א֞ךזע׊ן שו בא׹יכטן נייַ טעקנאַלאַדזשיז און קענען אַדאַ׀֌ט אַ נא֞ךמאַל אַמא֞ל באשא׀ן. א֞נ׀יךונג קיכלעך און אנדעךע טעקנאַלאַדזשיז שטךענג נייטיק קיכלעך די קיכלעך זענען יקעךדיק שו לא־זן אי׹ שו מאַך אַךום דעם ׀֌לאַץ און נושן די ׀ֿעי֎קייטן. א־ן די קיכלעך, סעךוויסעס אי׹ הא־ט געבעטן ׀ֿאַך (אַזאַ ווי נאַוויגיךן ׊ווישן בלעטעך) קענען ניט זיין ׊וגעשטעלט. די ׀אלגענדע ךשימה א֞׀׀עךס בייש׀ילן ׀ון די טיי׀֌ס ׀ון קיכלעך: קיכל מקו׹: astroshopee.com שיל: מי׹ נושן די דאַטן סטא֞ךד אין דעם קיכל ׀ֿאַך סיסטעם אַדמיניסטךאַ׊יע, שו ׀ֿאַךבעסעךן זיכעךהייט און ׊ושטעלן אַקסעס שו די ׀אךלאנגט ׀אַנגקשאַנאַליטי אויף דעם ׀֌לאַץ ווייַטעך אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע: סעסיע קיכל (יקס׀֌ייעךז ווען בלעטעךעך איז ׀אךשלאסן) ׀א֞ךשטעלונג קיכלעך מי׹ נושן אַנאַליטיק קיכלעך שו ׀ונאַנדעךקלייַבן ווי אונדזעך וויזאַטעךז נושן דעם ׀֌לאַץ און שו מא־ניטא־׹ זייעך אוי׀ֿ׀ֿיךונג. דא֞ס אַלאַוז אונדז שו ׊ושטעלן אַ הויך-קוואַליטעט דעך׀אַךונג דו׹ך קאַסטאַמייז אונדזעך ׀א֞ךשלא֞ג און געשווינד ידענטי׀י׊יךן און ׀אַךךיכטן די ישוז. שום בייש׀֌יל, מי׹ קענען נושן ׀א֞ךשטעלונג קיכלעך שו האַלטן ש׀֌וך ׀ון ווא֞ס בלעטעך זענען מעךסט ׀א֞לקס, ווא֞ס מעטהא֞דס ׀ון ׀ֿאַךבינדונג ׊ווישן בלעטעך איז מעךסט ע׀עקטיוו און שו באַשליסן ווא֞ס עטלעכע בלעטעך באַקומען טעות אַךטיקלען. מי׹ קען אויך נושן די קיכלעך שו הויכ׀֌ונקט אַךטיקלען א֞דעך סעךוויסעס ׀ון די וועבזייטל ווא֞ס מי׹ טךאַכטן וועלן זיין אינטעךעסיךט ׀ֿאַך אי׹ באזי׹ט אויף דיין באַניץ ׀ון דעם ׀֌לאַץ. די אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע קאַלעקטאַד דו׹ך די קיכלעך איז ניט ׀אךבונדן מיט דיין ׀עךזענלעכע אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע דו׹ך אונדז א֞דעך דו׹ך אונדזעך קא֞נטךאַקטא֞ךס און איז בלויז געני׊ט אין געמיינזאַם און דע-יידענאַ׀ייד ׀א֞ךעם. די ׀אלגענדע ךשימה א֞׀׀עךס בייש׀ילן ׀ון די טיי׀֌ס ׀ון קיכלעך: קיכל מקו׹: Google Analytics שיל: די קיכלעך זענען געני׊ט שו זאַמלען אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע וועגן וויזאַטעךז נושן אונדזעך ׀֌לאַץ. מי׹ נושן די אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע שו זאַמלען ךי׀֌א֞ךץ און שו העל׀ֿן אונדז ׀ֿאַךבעסעךן אונדזעך ׀֌לאַץ. די קיכלעך זאַמלען אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע אין אַן אַנא֞נימע באַנו׊עךס ׀א֞ךעם, אַךייַנגעךעכנט די נומעך ׀ון וויזאַטעךז שו די ׀֌לאַץ, ווו וויזאַטעךז הא־בן קומען שו די ׀֌לאַץ און די בלעטעך זיי באזוכט. ווייַטעך אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע: ד׹יקט דא־ ׀ֿאַך Google ס ׀֌ךיוואַטקייט ׀֌א֞ליטיק וועגן Google Analytics: http://www.google.com/analytics/learn/privacy.html אי׹ קען א֞׀֌זא֞גן זיך ׀ון טךאַקינג דו׹ך Google Analytics דו׹ך באזוכן: https://tools.google.com/dlpage/gaoptout?hl=en-GB. ׀֌עךסיסטענט קיכלעך. קיכל מקו׹: מא֞וס׀לא֞וו שיל: מי׹ נושן Mouseflow שו כאַ׀֌ן אַנא֞נימיזעד באַני׊עך אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע וועגן וויזיטעךז זענען ינטעךאַקטינג מיט די בלאַט עלעמענטן. מי׹ נושן די אַנא֞נימע באַנו׊עךס דאַטן שו ׊ושטעלן באַמעךקונגען ׀ֿאַך ימ׀֌ךוווד ׀֌לאַץ דעך׀אַךונג ׀ֿאַך וסעךס. ווייַטעך אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע: ד׹יקט דא־ שו זען די ׀֌ךיוואַטקייט ׀֌א֞ליטיק ׀ון Mouseflow: http://mouseflow.com/privacy/ אויב אי׹ ווילט א֞׀֌טךא֞גן, אי׹ קענט טא־ן דא֞ס אויף https://mouseflow.com/opt-out. ׀֌עךסיסטענט קיכלעך. ׀אַנגקשאַנאַליטי קא֞א֞קיעס מי׹ נושן קיכלעך שו ׊ושטעלן זיכעך ׀ונק׊יא֞ניךן. ׀ֿאַך בייַש׀֌יל, וויוינג ווידעא אינהאַלט, לעבן סטךימז א֞דעך געדענקען בךיךות אי׹ מאַכן און ׊ושטעלן ענכאַנסט און מעך ׀֌עךזענלעך ׀ֿעי֎קייטן. די קיכלעך זענען נישט געני׊ט שו ש׀֌וך אייעך בךאַוזינג אויף אנדעךע זייטלעך. די ׀אלגענדע ךשימה א֞׀׀עךס בייש׀ילן ׀ון די טיי׀֌ס ׀ון קיכלעך: קיכל מקו׹: Google Ajax זוך שיל: די קיכל א֞׀׀עךס אַ טי׀֌ טי׀֌ ׀ֿעי֎קייטן בנימשא אין באַךס אויף דעם ׀֌לאַץ. דא֞ס גיט טעךמינען ׀ֿיךלייגן און העל׀֌ס ךאַ׀יניךן זוכן קווי׹יז. ווייַטעך אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע: סעסיע קיכל (יקס׀֌ייעךז ווען דעך בלעטעךעך איז ׀אךמאכט) גאַנ׊ע קא֞א֞קיעס גאַנ׊ע קיכלעך (א֞דעך טאַךגאַטינג קיכלעך) זאַמלען אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע וועגן די בךאַוזינג געוווינהייטן ׀ֿאַךבונדן מיט דיין מיטל און זענען געני׊ט שו מאַכן גאַנ׊ע מעך באַטייַטיק ׀ֿאַך אי׹ און דיין אינטעךעסן. די קיכלעך מעסטן די י׀עקטיוונאַס ׀ון גאַנ׊ע קאַמ׀֌יינז און נא֞כ׀א֞לגן שי די אַדס זענען ׹יכטיק געוויזן. די ׀אלגענדע ךשימה א֞׀׀עךס בייש׀ילן ׀ון די טיי׀֌ס ׀ון קיכלעך: קיכל מקו׹: דא֞ובלעקליקק שיל: DoubleClick נישט קיכלעך שו ׀ֿאַךבעסעךן גאַנ׊ע. עטלעכע ׀֌ךא֞סט אַ׀֌לאַקיישאַנז זענען שו שיל גאַנ׊ע באזי׹ט אויף ווא֞ס איז באַטייטיק ׀ֿאַך אַ באַני׊עך, שו ׀ֿאַךבעסעךן ךי׀֌א֞ךטינג אויף קאַמ׀֌יין ׀א֞ךשטעלונג און שו ויסמיידן ווייַזנדיק אַדס ווא֞ס דעך באַני׊עך האט שוין געזען. ווייַטעך אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע: ד׹יקט דא־ ׀ֿאַך Google ס ׀֌ךיוואַטקייט ׀֌א֞ליטיק וועגן DoubleClick https://policies.google.com/privacy?hl=en אי׹ קען א֞׀֌טךא֞גן די טךאַקינג דו׹ך DoubleClick דו׹ך באזוכן https://support.google.com/ads/answer/2662922?hl=en ׀֌עךסיסטענט קיכלעך. קיכל מקו׹: ׀אַסעבא֞א֞ק ׀֌יקסעל שיל: מי׹ נושן די ׀אַסעבא֞א֞ק ׀֌יקסעל ווי אַ מיטל שו בעסעך ׀ֿאַךשטיין אונדזעך ני׊עךס, שו קאַסטאַמייז אינהאַלט און גאַנ׊ע, ׊ושטעלן ׀ֿעי֎קייטן ׀ון געזעלשאַ׀טלעך מידיאַ און שו ׀ונאַנדעךקלייַבן די ׀אַךקעך שו די ׀֌לאַץ. די געזאמלט דאַטן בלייבן אַנא֞נימע. דעם מיטל אַז מי׹ קענען נישט זען די ׀עךזענלעכע דאַטן ׀ון קיין באַני׊עך. די קאַלעקטאַד דאַטע איז א֞בעך געךאטעוועט און ׀֌ךאַסעסט דו׹ך Facebook. ווייַטעך אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע: Facebook איז ביכולת שו ׀אַךבינדן די דאַטן מיט דיין ׀אַסעבא֞א֞ק חשבון און נושן די דאַטן ׀ֿאַך זייעך אייגענע גאַנ׊ע ׊וועקן, אין לויט מיט זייעך ׀֌ךיוואַטקייט ׀֌א֞ליטיק גע׀ֿונען אונטעך: https://www.facebook.com/about/privacy/ אויב אי׹ ווילט א֞׀֌טךא֞גן, אי׹ קענען טא־ן דא֞ס אויף https://www.facebook.com/ads/website_custom_audiences/ ׀֌עךסיסטענט קיכלעך. גאַנ׊ע קא֞א֞קיעס קענען וועךן גענו׊ט דו׹ך געזעלשאַ׀טלעך מידיאַ זייטלעך ווא֞ס זענען לינגקט ׀ֿון אונדזעך ׀֌לאַץ, אַזאַ ווי 'ייַנטיילן' קנע׀֌לעך א֞דעך עמבעדיד אַדיא֞ו / ווידעא ׀֌לייַעךס. די קיכלעך אויך ׊ושטעלן די געבעטן ׀אַנגקשאַנאַליטי. אַזאַ געזעלשאַ׀טלעך מידיאַ זייטלעך שטעלן אַוועק גאַנ׊ע קיכלעך ביידע ווען אי׹ באַזוכן אונדזעך ׀֌לאַץ און ווען אי׹ נושן זייעך באַדינונגס און נאַוויגיךן אַוועק ׀ון אונדזעך ׀֌לאַץ. די קיכל ׀֌ךאַקטיסיז ׀ון עטלעכע ׀ון ​​די געזעלשאַ׀טלעך מידיאַ זייטלעך זענען אונטן באַשטימט: ׀אַסעבא֞א֞ק ס קיכל ׀֌א֞ליטיק טוויטטעך ס קיכל ׀֌א֞ליטיק ינסטאַגךאַם ס קיכל ׀֌א֞ליטיק ׀֌ינטעךעסט ס קיכל ׀֌א֞ליטיק יא֞וטובע ס קיכל ׀֌א֞ליטיק סא֞ונדקלא֞וד קיכל ׀֌א֞ליטיק Google Plus קיכל ׀֌א֞ליטיק אַקסעס, קעךעקטינג און ויסמעקן דיין אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע שו א֞נ׀ךעגן די ׀עךזענלעכע אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע ווא֞ס מי׹ הא־בן געזאמלט וועגן אי׹ א־נליין ׀ֿון דעם ׀֌לאַץ אויף ווא֞ס די ׀֌ךיוואַטקייט ׀֌א֞ליטיק איז אַךייַנגעשיקט א֞דעך שו ׀אַךךיכטן אַזאַ ׀עךזענלעכע אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע, אי׹ קענט שיקן אונדז אַ E- ב׹יוו שו privacy@astroshopee.org . אי׹ קענט בעטן און ק׹יגן באַזייַטיקונג ׀ון דיין באַני׊עך קאַנטךיביושאַנז דו׹ך ימיילינג privacy@astroshopee.org מיט דיין בקשה און ס׀֌ע׊י׀י׊יךן די ס׀֌ע׊יעלע באַני׊עך קא־נט׹יבוטיא־ן ווא֞ס אי׹ זוכט שו באַזייַטיקן. מי׹ קענען ניט אַקאַמאַדייט אַ בקשה שו טוישן א֞דעך ויסמעקן קיין אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע אויב מי׹ גלויבן אַז אַזאַ אַק׊יע ווא־לט א־נ׹י׹ן קיין געזעץ א֞דעך לעגאַל ׀א֞דעךונג א֞דעך ׀אַךשאַ׀ן די אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע שו זיין ׀אַלש. באַזייַטיקונג ׀ון דיין באַני׊עך קאַנטךאַביושאַנז ׀ון די מאַ׀֌ע קען נישט ענשוך אַז גאַנץ באַני׊עך קאַנטךאַביושאַנז זענען גאַנץ א֞דעך ׀ולשטענדיק אַוועקגענומען ׀ון דעם ׀֌לאַץ, ווייַל קא׀יעס קענען בלייבן וויוינג אין קאַשט און אַךטשיוועד בלעטעך, א֞דעך קען זיין קאַ׀֌יד א֞דעך סטא֞ךד דו׹ך אנדעךע ני׊עךס. אי׹ קענען שו אַבא֞ניךן ׀ֿון קיין נוזלעטעךז א֞דעך ׀אַךשידן ׀֌עךמא֞ושאַנאַל ימיילז שו יעדעך שייט דו׹ך קליקינג אויף די 'אַנסאַבסקךייב' לינקס ׊וגעשטעלט אין אַזאַ קא֞מוניקאַ׊יע. אי׹ קען נישט א֞׀֌טךא֞גן די מאַ׀֌ע-׀ֿאַךבונדענע קא֞מוניקאַ׊יע, אַזאַ ווי אַקאַונט וועךאַ׀אַקיישאַן, קוי׀ן באַשטעטיקונג און אַדמיניסטךאַטיווע אַךטיקלען, אַזוי לאַנג ווי אי׹ זענט ךעגיסטךיךט מיט די מאַ׀֌ע. ׀֌ךאַסעסינג דיין אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע דעך ׀֌לאַץ איז כא֞וסטיד אין די ׀אַךייניקטע שטאַטן. מי׹ קענען באַגךענע׊ן די אַוויילאַבילאַטי ׀ון דעם ׀֌לאַץ א֞דעך קיין סעךוויס א֞דעך ׀֌ךא֞דוקט דיסקךייבד אויף דעם ׀֌לאַץ שו קיין מענטש א֞דעך דזשיאַגךאַ׀יק געגנט שו קיין שייט. אויב אי׹ קלייַבן שו אַקסעס די מאַ׀֌ע ׀ֿון אַךויס די ׀אַךייניקטע שטאַטן, אי׹ טא־ן דא֞ס אויף דיין אייגענע ׹יזיקי׹ן. דאַטן זיכעךהייט מי׹ הא־בן ימ׀֌לאַמענאַד ׊ונעמען טעכניש און א֞ךגאַנאַזיישאַנאַל מיטלען ׀ֿאַך זיכעךהייט ׀ון די מאַ׀֌ע. שום באַדויעךן, די טךאַנסמיסיע ׀ון ​​אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע דו׹ך די אינטעךנעט און ךיךעוודיק ׀֌לאַט׀א֞ךמס איז נישט גא־׹ זיכעך. כא֞טש מי׹ נעמען גלייַך סיי׀גאַךדז שו באַשי׊ן אייעך ׀֌עךזענלעך אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע, מי׹ קענען נישט גאַךאַנטיךן די זיכעךהייט ׀ון דיין ׀֌עךזענלעך אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע. קיין טךאַנסמיסיע ׀ון ​​׀֌עךזענלעך אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע דו׹ך די אינטעךנעט איז אויף דיין אייגענע ׹יזיקי׹ן. מי׹ זענען נישט ׀אַךאַנטווא֞ךטלעך ׀ֿאַך סעךקאַמווענטשאַן ׀ון קיין ׀֌ךיוואַטקייט סעטטינגס א֞דעך זיכעךהייט מיטלען מי׹ ׊ושטעלן. די זיכעךקייט און זיכעךהייט ׀ון דיין אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע דע׀֌ענדס אויך אויף אי׹. ווו֌ מי׹ הא־בן געגעבן אי׹ (א֞דעך ווו אי׹ הא־ט אויסדעךוויילט) אַ ׀֌אַךא֞ל ׀ֿאַך אַקסעס שו עטלעכע ׀֌אַךץ ׀ון אונדזעך ׀֌לאַץ, אי׹ זענט ׀אַךאַנטווא֞ךטלעך ׀ֿאַך בעכעסקעם דעם ׀֌אַךא֞ל קאַנ׀אַדענשאַל. אי׹ זא־ל נישט טיילן דיין ׀֌אַךא֞ל מיט וועך עס יז. ענדעךונגען אין אונדזעך ׀֌א֞ליטיק מי׹ קענען דעךהייַנטיקן אונדזעך ׀֌א֞ליטיק ׀ֿון שייט שו שייט. מי׹ וועלן געבנ שו וויסן וועגן קיין מאַטעךיאַל ענדעךונגען שו דעם ׀֌ךיוואַטקייט ׀֌א֞ליטיק דו׹ך ׀֌לייסינג אַ באַמעךקן אויף אונדזעך ׀֌לאַץ. מי׹ בעטן אי׹ שו ׀֌יךיאַדיקלי קא־נט׹א־לי׹ן און איבעךבליקן די ׀֌א֞ליטיק אַזוי אַז אי׹ זענט אַוועך ׀ון די לע׊טע ענדעךונגען. ווי אַזוי שו קא֞נטאַקט אונדז ׀֌ךיוואַטקייט קאַנסעךנז. אויב אי׹ הא־ט קיין זא־׹ג א֞דעך קלא־ג וועגן ׀֌ךיוואַטקייט אויף דעם ׀֌לאַץ, ביטע קא֞נטאַקט אונדז אין astroshopee Digital Media, LLC., Attn: Legal Affairs, Pacific Design Center, Red Building West, 750 N. San Vicente Blvd., 9th Floor, East Hollywood , CA, 90069, USA א֞דעך בלי׊׀֌א֞סט אונדז אין privacy@astroshopee.org . מי׹ וועלן טא־ן אונדזעך בעסטעך שו ענט׀ֿעךן שו אי׹ אין אַ בייַ׊ייַטיק און ׀אַכמאַן שטייגעך שו ענט׀ֿעךן דיין ׀ֿךאגן און האַלטן דיין קאַנסעךנז. © astroshopee דיגיטאַל מעדיע, ללק. אלע ךעכטן ךעזעךוויךט. Purpleclover און Purpleclover.com זענען טךיידמאַךקס ׀ון astroshopee Digital Media, LLC לעא֞ לעווא֞נע מענטש אין ליבע ׀֌ךיוואַטקייט א־נזא־ג ׀ֿאַך קאַלי׀א֞ךניאַ ךעזידאַנץ לע׊טע ו׀֌דאַטעד: 1 יאנוא׹ 2020 די ׀֌ךיוואַטקייט א־נזא־ג ׀ֿאַך קאַלי׀א֞ךניאַ ךעזידאַנץ סאַ׀֌לייז די אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע קאַנטיינד אין דעם ׀֌ךיוואַטקייט ׀֌א֞ליטיק און אַ׀֌לייז בלויז שו וויזאַטעךז, וסעךס און אנדעךע ווא֞ס וווינען אין די שטאַט ׀ון קאַלי׀א֞ךניאַ ('קא֞נסומעךס' א֞דעך 'אי׹') און גיט אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע וועגן קא֞נסומעךס 'ךעכט אונטעך די קאַלי׀א֞ךניאַ קא֞נסומעך ׀֌ךיוואַטקייט אקט ׀ון 2018 ('CCPA') און עטלעכע אנדעךע קאַלי׀א֞ךניאַ ׀֌ךיוואַטקייט געזע׊ן. קיין טעךמינען די׀יינד אין די קק׀֌אַ הא־בן די זעלבע טייַטש ווען געוויינט אין דעם באַמעךקן. ׀עךזענלעכע אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע מי׹ קלייַבן מי׹ זאַמלען אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע ווא֞ס אידענטי׀ֿי׊יךט, דעך׊יילט, דיסקךייבז, באַווייַזן, איז ביכולת שו זיין ׀אךבונדן מיט, א֞דעך קען ךיזאַנאַבלי זיין לינגקט, גלייַך א֞דעך מינאַ׊אַד, מיט אַ באַזונדעך קאַנסומעך א֞דעך מיטל ('׀עךזענלעכע אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע'). אין באַזונדעך, מי׹ הא־בן געזאמלט די ׀אלגענדע קאַטעגא֞ךיעס ׀ון ׀עךזענלעכע אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע וועגן קא֞נסומעךס אין די לע׊טע ׊וועלף (12) חדשים: אינטעךנעט א֞דעך אנדעךע ענלעך × ×¢×¥ טעטיקייט (אַזאַ ווי בךאַוזינג געשיכטע) געא֞לא֞קאַטיא֞ן דאַטן (אַזאַ ווי די גענוי א֞ךט ׀ון דיין מיטל) ׀עךזענלעכע אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע כולל נישט: ע׀נטלעך בנימשא אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע ׀ון ​​ךעגיךונג ךעקא֞ךדס. דע-יידענאַ׀ייד א֞דעך אַגגךעגאַטעד קאַנסומעך אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע. אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע יקסקלודיד ׀ון די קק׀֌אַ ס ׀אַךנעם, ווי: געזונט א֞דעך מעדי׊יניש אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע קאַוועךד דו׹ך די געזונט ׀אַךזיכעךונג ׀֌א֞ךטאַביליטי און אַקאַונטאַביליטי אקט ׀ון 1996 (HIPAA) און די קאַלי׀א֞ךניאַ קא֞נ׀ידענטיאַליטי ׀ון מעדיקאַל אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע אקט (CMIA) א֞דעך קליניש ׀֌ךא֞׊עס דאַטן; ׀עךזענלעכע אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע קאַוועךד דו׹ך עטלעכע סעקטא֞ך-ס׀֌ע׊י׀יש ׀֌ךיוואַטקייט געזע׊ן, אַךייַנגעךעכנט די Fair Credit Reporting Act (FRCA), די Gramm-Leach-Bliley Act (GLBA) א֞דעך California Financial Information Privacy Act (FIPA), און די דךייוועך ס ׀֌ךיוואַטקייט שוץ אקט ׀ון 1994. מי׹ קענען אויטא֞מאַטיש קלייַבן עטלעכע טעכניש און באַניץ אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע ווען אי׹ נושן אונדזעך ׀֌לאַץ א֞דעך ינטעךאַקט מיט אונדזעך א־נליין אַדס און אינהאַלט, אַזאַ ווי די טי׀֌ ׀ון מיטל, בלעטעךעך און אַ׀֌עךייטינג סיסטעם אי׹ נושן, יינשיק מיטל ידענטי׀יעך, IP אַדךעס, מיטל און בלעטעךעך סעטטינגס. , די וועב זייַטלעך אי׹ באַזוכן, אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע וועגן ווי אי׹ ינטעךאַקט מיט אונדזעך ׀֌לאַץ און יענע ׀ון ​​אונדזעך ד׹יט-׀֌אַךטיי ׀֌אַךטנעךס (אַזאַ ווי בלעטעך אי׹ באַזוכן) און אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע ווא֞ס אַלאַוז אונדז שו דעךקענען און ׀אַךבינדן דיין טעטיקייט איבעך דעוויסעס און וועבסיטעס. מי׹ קען דעךקענען דיין מיטל שו ׊ושטעלן ׀עךזענליכען יקס׀֌יךיאַנסיז און גאַנ׊ע איבעך די דעוויסעס אי׹ נושן. ביטע טא־ן אַז עטלעכע קא֞מ׀֌אַניעס שטעלן טךאַקינג טעקנאַלאַדזשיז ווי קיכלעך אויף אונדזעך ׀֌לאַץ ווא֞ס לא־זן יענע קא֞מ׀֌אַניעס שו באַקומען אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע וועגן דיין טעטיקייט אויף אונדזעך ׀֌לאַץ ווא֞ס איז ׀ֿאַךבונדן מיט דיין בלעטעךעך א֞דעך מיטל. זען אונדזעך קוקי ׀֌א֞ליטיק (אַךויס די אי.יו.) אויבן ׀ֿאַך מעך אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע וועגן טךאַקינג אויף אונדזעך ׀֌לאַץ און ווי מי׹ קענען נושן די טעקנאַלאַדזשיז שו זאַמלען די אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע. די קא֞מ׀֌אַניעס קען נושן די דאַטן שו קאַסטאַמייז אינהאַלט ׀ֿאַך אי׹ און שו דינען אי׹ מעך באַטייַטיק אַדס אויף אונדזעך ׀֌לאַץ א֞דעך אנדעךע, אין אונדזעך ביכאַף און אין ביכאַף ׀ון אנדעךע אַדוועךטייזעךז. אויב אי׹ טא־ן אַן א֞׀֌טךא֞ג און אי׹ ווילט א֞׀֌טךא֞גן די קיכל-באזי׹ט טךאַקינג ׀ֿאַך גאַנ׊ע ׊וועקן, ביטע טא־ן אַז אי׹ דאַך׀ֿן שו אַדזשאַסטיד דיין בלעטעךעך סעטטינגס סע׀֌עךאַטלי און שטעלן דיין ׀֌ךע׀ֿעךענ׊ן ווי דיסקךייבד אין אונדזעך קיכל ׀֌א֞ליטיק (אַךויס די אי.יו.) אויבן. אי׹ קען זיין אַקסעס שו ׀ֿעי֎קייטן ׀ון די מאַ׀֌ע דו׹ך קהילות, גךו׀֌עס, און געזעלשאַ׀טלעך מידיאַ זייטלעך, באַדינונגען, ׀֌לוג-ינס, און אַ׀֌לאַקיישאַנז באשא׀ן דו׹ך ׀֌ךאַוויידעךז ׀ון געזעלשאַ׀טלעך מידיאַ ('סא׊יאל מעדיע זייטלעך'). דיין ׀֌ךיוואַטקייט סעטטינגס אויף אַזאַ סא׊יאל מעדיע זייטלעך, ווי געזונט ווי זייעך ךיס׀֌עקטיוו ׀֌ךיוואַטקייט ׀֌אַלאַסיז, ​​וועט באַשליסן די ׀עךזענלעכע און אנדעךע אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע ווא֞ס קען זיין שעךד מיט אונדז, א֞דעך באקומען דו׹ך אונדז, דו׹ך געזעלשאַ׀טלעך מידיאַ טךאַקינג טעקנאַלאַדזשיז ווען אי׹ אַקסעס די מאַ׀֌ע און קען זיין קאַלעקטאַד און געוויינט דו׹ך די סא׊יאל מעדיע זייטלעך. אויב דא֞ס איז דעךלויבט דו׹ך געזעץ, דו׹ך ׀֌ךאַוויידינג די אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע א֞דעך ינטעךאַקטינג מיט אונדזעך ׀֌לאַץ דו׹ך סא׊יאל מידיאַ זייטלעך, אי׹ שטימען שו אונדזעך נושן ׀ון אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע ׀ון ​​די סא׊יאל מעדיע מאַ׀֌ע אין לויט מיט דעם ׀֌ךיוואַטקייט ׀֌א֞ליטיק. א֞ךט אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע. מי׹ קלייַבן אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע וועגן דיין אַלגעמיין א֞ךט, אַזאַ ווי דיין לאַנד א֞דעך דיין IP אַדךעס. מי׹ קלייַבן די גענוי א֞ךט ׀ון דיין מיטל ווען אי׹ אַקסעס די מאַ׀֌ע מיט דיין ךיךעוודיק מיטל. ניט אַלע ׀ון ​​די אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע איז ׹יטיינד, און ניט אַלע ׀ון ​​די אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע איז לינגקאַבאַל שו אי׹. ווי מי׹ נושן ׀֌עךזענלעך אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע מי׹ נושן ׀֌עךזענלעך אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע ׀ֿאַך די ׊וועקן דיסקךייבד אין דעם ׀֌א֞ליטיק א֞דעך דיסקלא֞וזד אין דעך שייט ׀ון זאַמלונג א֞דעך מיט דיין ׊ושטימען, אַךייַנגעךעכנט ׀ֿאַך די ׀אלגענדע ׊וועקן: ׊ושטעלן א֞דעך ׀ונאַנדעךקלייַבן דיין נושן ׀ון דעם ׀֌לאַץ און די אינהאַלט, ׀֌ךא֞דוקטן, מגילה און באַדינונגען. שיקן אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע וועגן ׀֌ךא֞מא֞טיא֞נס, א֞׀ךינגז און ׀ֿעי֎קייטן ׀ון דעם ׀֌לאַץ. געבנ שו וויסן אי׹ ווען אי׹ געווינען איינעך ׀ון אונדזעך קאַנטעס א֞דעך סווי׀֌סטייקס. געבנ שו וויסן אי׹ ווען מאַ׀֌ע ו׀֌דאַטעס זענען באךעכטיגט, און ׀ון ענדעךונגען שו קיין ׀֌ךא֞דוקטן א֞דעך באַדינונגס ווא֞ס מי׹ ׀א֞ךשלא֞גן א֞דעך ׊ושטעלן. ׊ושטעלן, אַנטוויקלען, טייַנען, ׀֌עךסאַנאַלייז, באַשי׊ן און ׀ֿאַךבעסעךן דיין דעך׀אַךונג און אונדזעך א֞׀ךינגז אויף דעם ׀֌לאַץ. עסטימאַטעד אונדזעך וילעם גךייס און באַניץ ׀֌אַטעךנז. קךא֞ם אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע וועגן דיין ׀֌ךע׀ֿעךענ׊ן, אַלאַוינג אונדז שו קאַסטאַמייז אונדזעך ׀֌לאַץ לויט דיין יחיד אינטעךעסן. ׀אַךגיכעךן דיין א֞נ׀ֿךעגן. באַשי׊ן קעגן, ידענטי׀י׊יךן און ׀אַךמייַדן שווינדל און אנדעךע אַנלא֞׀אַל טעטיקייט דעךקענען אי׹ ווען אי׹ נושן דעם ׀֌לאַץ. ׀א֞ךשלא֞ג, מאַךק און מעלדן ׀֌ךא֞דוקטן, מגילה און באַדינונגס ׀ֿון אונדז און אונדזעך אַ׀יליייץ און געשע׀ט ׀֌אַךטנעךס ווא֞ס קען זיין אינטעךעסיךט ׀ֿאַך אי׹. מי׹ קענען אויך נושן די אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע ווא֞ס מי׹ קלייַבן שו ווייַזן גאַנ׊ע ׀ֿאַך אונדזעך וילעם. דעטעקט, ׀א֞ךשן און ׀אַךמייַדן אַקטיוויטעטן אויף אונדזעך ׀֌לאַץ ווא֞ס קען א־נ׹י׹ן אונדזעך טעךמינען, קען זיין ׀ךא֞דזשאַלאַנט, ווייאַלייץ קאַ׀֌יךייט, א֞דעך אנדעךע כ֌ללים א֞דעך ווא֞ס קען זיין אַנדעךש ומלעגאַל, שו נא֞כ׀א֞לגן די לעגאַל באדעך׀ענישן און שו באַשי׊ן אונדזעך ךעכט און די ךעכט און זיכעךקייט ׀ון אונדזעך ני׊עךס און אנדעךע. באַשטעטיקן דיין אידענטיטעט אין באַ׊יונג שו קק׀֌אַ ךיקוועס געמאכט אונטעך די. קוואלן ׀ֿון ווא֞ס מי׹ קלייַבן ׀֌עךזענלעך אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע מי׹ קלייַבן ׀֌עךזענלעך אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע אויטא֞מאַטיש ׀ֿון דיין דעוויסעס. מי׹ נושן טךאַקינג מכשיךים שו זאַמלען אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע ווען אי׹ נושן א֞דעך ינטעךאַקט מיט די מאַ׀֌ע, אונדזעך אַדס און א־נליין אינהאַלט און אונדזעך ימיילז. מי׹ קענען קלייַבן ׀֌עךזענלעך אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע ׀ֿון ע׀נטלעך בנימשא דאַטאַבייסיז. מי׹ באַקומען ׀֌עךזענלעך אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע ׀ון ​​סאַ׀֌לייעךז ווא֞ס מי׹ א֞נשטעלן שו אַךבעטן אין אונדזעך ביכאַף. ׀ֿאַך בייַש׀֌יל, ווענדא֞ךס ווא֞ס באַלעבא֞ס א֞דעך טייַנען אונדזעך וועבסיטעס און שיקן ׀֌עךמא֞ושאַנאַל ימיילז ׀ֿאַך אונדז קען געבן אונדז אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע. מי׹ קענען באַקומען ׀֌עךזענלעך אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע ׀ון ​​אנדעךע ׀֌אַךטיעס, אַזאַ ווי שלא֞ס ׀ֿאַךקויף ׀֌אַךטנעךס א֞דעך גאַנ׊ע נעטווא֞ךקס ייַנטיילן אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע מיט אונדז. מי׹ קען אויך באַקומען אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע ׀ֿון סא׊יאל מעדיע זייטלעך, ווי דיסקךייבד אויבן. ווי מי׹ טיילן און ויסזא֞גן דיין ׀֌עךזענלעך אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע מי׹ קענען ויסזא֞גן דיין ׀עךזענלעכע אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע שו אנדעךע ׀֌אַךטיעס ׀ֿאַך אונדזעך געשע׀ט ׊וועקן. אין די ׀ךיעךדיקע ׊וועלף (12) חדשים, מי׹ הא־בן אנט׀לעקט די ׀אלגענדע קאַטעגא֞ךיע ׀ון ​​׀֌עךזענלעך אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע ׀ֿאַך אונדזעך אייגענע געשע׀ט ׊וועקן: אינטעךנעט א֞דעך אנדעךע ענלעך × ×¢×¥ טעטיקייט (אַזאַ ווי בךאַוזינג געשיכטע) מי׹ קען ויסזא֞גן די אויבן קאַטעגא֞ךיע ׀ון ​​׀֌עךזענלעך אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע ׀ֿאַך אונדזעך געשע׀ט ׊וועקן שו די ׀אלגענדע קאַטעגא֞ךיעס ׀ון ׀֌אַךטיעס: אונדזעך אַ׀׀יליאַץ. סעךוויס ׀֌ךאַוויידעךז. ד׹יט ׀֌אַךטיעס שו וועמען אי׹ א֞דעך דיין אַגענץ דעךלויבן אונדז שו ויסזא֞גן דיין ׀עךזענלעכע אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע אין ׀ֿאַךבינדונג מיט ׀֌ךא֞דוקטן א֞דעך באַדינונגען ווא֞ס מי׹ ׊ושטעלן שו אי׹. אין די ׀ךיעךדיקע ׊וועלף (12) חדשים, מי׹ הא־בן ניט ׀אךקוי׀ט קיין ׀עךזענלעכע אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע לויט אונדזעך ׀אךשטאנד ׀ון די קק׀֌אַ. די ׀ֿיךמע וועט ניט ׀אַךקוי׀ן דיין ׀עךזענלעכע אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע אין דעך ׊וקונ׀ֿט, לויט אונדזעך ׀אךשטאנד ׀ון די קק׀֌אַ, א־ן ׀֌ךאַוויידינג אַכט שו אי׹ און געבן אי׹ די געלעגנהייט שו א֞׀֌טךא֞גן זיך אין דעם שייט. דיין ךעכט און טשוזיז די קק׀֌אַ גיט קא֞נסומעךס (ךעזידאַנץ ׀ון קאַלי׀א֞ךניאַ) ס׀֌ע׊י׀יש ךעכט וועגן זייעך ׀֌עךזענלעך אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע. די א֞׀֌טיילונג דיסקךייבז דיין CCPA ךעכט און דעךקלעךט ווי שו נושן די ךעכט. אַקסעס שו ס׀֌ע׊י׀יש אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע און דאַטן ׀֌א֞ךטאַביליטי ךעכט אי׹ הא־ט די ךעכט שו בעטן אַז מי׹ אַנטדעקן עטלעכע אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע וועגן אונדזעך זאַמלונג און נושן ׀ון דיין ׀עךזענלעכע אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע איבעך די לע׊טע 12 חדשים. אַמא֞ל מי׹ באַקומען און באַשטעטיקן דיין קאַנסומעך בעטן, מי׹ וועלן אַנט׀֌לעקן עטלעכע א֞דעך אַלע ׀ון ​​די ׀אלגענדע די׀֌ענדינג אויף דיין בקשה: די ס׀֌ע׊י׀יש בךעקלעך ׀ון ׀֌עךזענלעך אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע מי׹ קאַלעקטאַד וועגן אי׹ (אויך געךו׀ן אַ דאַטן ׀֌א֞ךטאַביליטי בעטן). די קאַטעגא֞ךיעס ׀ון ׀֌עךזענלעך אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע מי׹ קאַלעקטאַד וועגן אי׹. די קאַטעגא֞ךיעס ׀ון קוואלן ׀ֿאַך די ׀עךזענלעכע אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע מי׹ קאַלעקטאַד וועגן אי׹. אונדזעך געשע׀ט א֞דעך געשע׀ט שיל ׀ֿאַך קאַלעקטינג א֞דעך סעלינג אַז ׀֌עךזענלעך אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע. די קאַטעגא֞ךיעס ׀ון אנדעךע ׀֌אַךטיעס מיט וועמען מי׹ טיילן די ׀֌עךזענלעך אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע. אויב מי׹ ׀אךקוי׀ט א֞דעך דיסקלא֞וזד דיין ׀עךזענלעכע אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע ׀ֿאַך אַ געשע׀ט שיל, שוויי באַזונדעך ךשימות אַנט׀֌לעקונג: ׀אךקוי׀ונג, ידענטי׀יינג די ׀֌עךזענלעך אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע קאַטעגא֞ךיעס אַז יעדעך קאַטעגא֞ךיע ׀ון ​​באַקומעך ׀֌עךטשאַסט; און אַנט׀֌לעקונג ׀ֿאַך אַ געשע׀ט שיל, ידענטי׀י׊יךן די ׀֌עךזענלעך אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע קאַטעגא֞ךיעס אַז יעדעך קאַטעגא֞ךיע ׀ון ​​באַקומעך באקומען. ךעכט שו ויסמעקן דילישאַן אי׹ הא־ט די ךעכט שו בעטן אַז מי׹ ויסמעקן ׀ון דיין ׀עךזענלעכע אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע ווא֞ס מי׹ קאַלעקטאַד ׀ֿון אי׹ און ׹יטיינד, אונטעך עטלעכע אויסנעמען. אַמא֞ל מי׹ באַקומען און באַשטעטיקן דיין קאַנסומעך בעטן, מי׹ וועלן ויסמעקן (און ווייַזן אונדזעך סעךוויס ׀֌ךאַוויידעךז שו ויסמעקן) דיין ׀עךזענלעכע אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע ׀ֿון אונדזעך ךעקא֞ךדס, סייַדן אַ ויסנעם איז גילטיק. עקסעךסייזינג אַקסעס, דאַטאַ ׀֌א֞ךטאַביליטי און דילישאַן ךעכט ביטע נושן אַ קאַנסומעך בעטן שו אונדז שו דוךכ׀יךן די אויבן דיסקךייבד אַקסעס, דאַטן ׀֌א֞ךטאַביליטי און דילישאַן ךעכט. ךו׀ט אונדז אויף: 1-866-522-5025 בלי׊׀֌א֞סט אונדז אויף: privacy@astroshopee.org בלויז אי׹ א֞דעך אַ מענטש ווא֞ס אי׹ א֞טעךייז שו האַנדלען אין דיין ביכאַף, קען מאַכן אַ קאַנסומעך בעטן שייך שו דיין ׀עךזענלעכע אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע. אי׹ קען בלויז מאַכן אַ קאַנסומעך בעטן ׀ֿאַך אַקסעס א֞דעך דאַטן ׀֌א֞ךטאַביליטי אין אַ 12-חודש ׊ייַט. די קאַנסומעך בעטן מוזן: ׊ושטעלן אַ גילטיק E- ב׹יוו אַדךעס, טעלע׀א֞ן נומעך, אַדךעס א֞דעך אנדעךע גענוג אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע ווא֞ס אַלאַוז אונדז שו גלייַך באַשטעטיקן אַז אי׹ זענט דעך מענטש וועגן וועמען מי׹ געזאמלט ׀֌עךזענלעך אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע א֞דעך אַ א֞טעךייזד ׀אךשטייעך. דיסקךייבינג דיין בקשה מיט גענוג דעטאַל אַז אַלאַוז אונדז שו ׹יכטיק ׀ֿאַךשטיין, א֞׀֌שאַ׊ן און ענט׀ֿעךן שו אים. מי׹ קענען ניט ענט׀ֿעךן שו דיין בקשה א֞דעך ׊ושטעלן ׀֌עךזענלעך אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע אויב מי׹ קענען נישט באַשטעטיקן דיין אידענטיטעט א֞דעך די אויטא֞ךיטעט ׀ון דיין ׀אךשטייעך שו מאַכן די בעטן און באַשטעטיקן די ׀עךזענלעכע אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע שייך שו אי׹. אויב אי׹ מאַכן אַ קאַנסומעך בעטן, אי׹ טא־ן ניט מאַכן אַ חשבון מיט אונדז. מי׹ וועלן בלויז נושן ׀עךזענלעכע אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע ׊וגעשטעלט אין אַ קאַנסומעך בעטן שו באַשטעטיקן דעם אידענטיטעט ׀ון דעך בעטן א֞דעך אויטא֞ךיטעט שו מאַכן די בעטן. ענט׀עך טיימינג און ׀ֿא֞ךמאַט מי׹ ׀֌ךו֌ווט שו ענט׀ֿעךן שו אַ וועךאַ׀ייאַבאַל קאַנסומעך בעטן אין 45 טעג נא־ך קאַבא֞לע. אויב מי׹ דאַך׀ן מעך שייט (אַךויף שו 90 טעג), מי׹ וועלן שךייַבן די סיבה און ׀אַךלענגעךונג ׊ייַט. אויב אי׹ הא־ט אַ חשבון מיט אונדז, מי׹ וועלן ׊ושטעלן אונדזעך געשךיבן ענט׀עך שו דעם חשבון. אויב אי׹ טא־ן ניט הא־בן אַ חשבון מיט אונדז, מי׹ וועלן ׊ושטעלן אונדזעך געשךיבן ענט׀עך דו׹ך ׀֌א֞סט א֞דעך ילעקטךאַניקאַלי, לויט דיין א֞׀֌׊יע. קיין אַנט׀֌לעקונג מי׹ ׊ושטעלן בלויז די 12-חודש ׊ייַט איידעך די קאַבא֞לע ׀ון ​​די בעטן. דעך ענט׀עך ווא֞ס מי׹ ׊ושטעלן וועט אויך דעךקלעךן די סיבות ווא֞ס מי׹ קענען נישט נא֞כקומען מיט אַ בקשה, אויב א֞נווענדלעך. ׀ֿאַך אַ׀֌לאַקיישאַנז ׀ֿאַך דאַטן ׀֌א֞ךטאַביליטי, מי׹ וועלן סעלעקטיךן אַ ׀ֿא֞ךמאַט שו ׊ושטעלן דיין ׀עךזענלעכע אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע ווא֞ס איז ג׹ינג שו נושן און זא־ל לא־זן אי׹ אַךיבעך׀יךן די אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע ׀ון ​​איין ענטיטי שו אן אנדעך ענטיטי א־ן שטעךונג. ענדעךונגען שו אונדזעך ׀֌ךיוואַטקייט נא֞טיץ מי׹ ךעזעךוויךן די ךעכט שו ענדעךן דעם ׀֌ךיוואַטקייט באַמעךקן אין אונדזעך דיסקךעשאַן און אין קיין שייט. ווען מי׹ מאַכן ענדעךונגען אין דעם ׀֌ךיוואַטקייט באַמעךקן, מי׹ וועלן געבנ שו וויסן אי׹ דו׹ך אַ באַמעךקן אויף אונדזעך וועבזייטל. קא֞נטאַקט אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע אויב אי׹ הא־ט קיין זא־׹ג א֞דעך קלא־ג וועגן ׀֌ךיוואַטקייט אויף דעם ׀֌לאַץ, די וועגן ווא֞ס מי׹ קלייַבן און נושן דיין ׀עךזענלעכע אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע, דיין בךיךות און ךעכט וועגן אַזאַ נושן, א֞דעך ווילט שו נושן דיין ךעכט אונטעך קאַלי׀א֞ךניאַ געזעץ, ביטע טא־ן ניט קווענקלען שו קא֞נטאַקט אונדז אין astroshopee Digital Media, LLC., Attn: Legal Affairs, Pacific Design Center, Red Building West, 750 N. San Vicente Blvd., 9 ׀לא֞ך, East Hollywood, CA, 90069, USA, בלי׊׀֌א֞סט אונדז אין privacy@astroshopee.org א֞דעך ךו׀ן אין 1-866-522-5025. ׀֌ךיוואַטקייט ׀֌א֞ליטיק ׀ֿאַך אי.יו. יוזעךז ע׀עקטיוו טא־ג: 25 מאי, 2018 הקדמה astroshopee Digital Media, LLC d / b / a astroshopee Industries, זיין אַ׀יליייץ און סאַבסידיעךיז ('astroshopee', 'מי׹', 'אונדז' א֞דעך 'אונדזעך') א֞׀֌שאַ׊ן די ׀֌ךיוואַטקייט ׀ון אונדזעך וסעךס און אבאנענטן. מי׹ שטךעבן שו זיין טךאַנס׀֌עךאַנט וועגן ווי מי׹ קלייַבן און נושן דיין אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע (ווי די׀יינד אונטן), שו האַלטן דיין אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע זיכעך און שו ׊ושטעלן אַ באַטייטיק בךיךות. די ׀֌ךיוואַטקייט ׀֌א֞ליטיק ('׀֌א֞ליטיק') באשךייבט די ׀֌ךיוואַטקייט ׀֌ךאַקטיסיז ׀ֿאַך www.astroshopee.com וועבזייטל (די 'מאַ׀֌ע'), ווא֞ס איז א־ונד און אַ׀֌עךייטאַד, גאַנץ א֞דעך טייל, דו׹ך הונדעשאַגען. די ׀֌א֞ליטיק דעךקלעךט ווי דיין אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע איז געזאמלט, געוויינט און דיסקלא֞וזד דו׹ך astroshopee ווי אַ דאַטן קא֞נטךא֞ללעך. די ׀֌א֞ליטיק אַ׀֌לייז שו אונדזעך א־נליין אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע ׀֌ךאַקטיסיז ׀ֿאַך די מאַ׀֌ע וועגן ךעס׀֌עקטא֞ךס אין דעך אייךא׀עישעך ׀ֿאַךבאַנד. דעך ׀֌א֞ליטיק איז נישט גילטיק ׀ֿאַך ׀עךזענלעכע דאַטן קאַלעקטאַד דו׹ך קיין ד׹יט-׀֌אַךטיי וועבסיטעס א֞דעך אַ׀֌׀֌ס, אַךייַנגעךעכנט וועבסיטעס אי׹ קען אַקסעס דו׹ך די מאַ׀֌ע. יענע וועבסיטעס און אַ׀֌׀֌ס קען הא־בן זייעך אייגענע ׀֌ךיוואַטקייט ׀֌אַלאַסיז, ​​ווא֞ס מי׹ בעטן אי׹ שו לייענען איידעך אי׹ ׊ושטעלן ׀֌עךזענלעך אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע אויף א֞דעך דו׹ך זיי. ביטע לייענען דעם ׀֌א֞ליטיק קעך׀אַלי שו ׀ֿאַךשטיין אונדזעך ׀֌אַלאַסיז און ׀֌ךאַקטיסיז וועגן דיין אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע און ווי מי׹ וועלן מייַכל עס. אויב אי׹ טא־ן נישט שטימען מיט אונדזעך ׀֌אַלאַסיז און ׀֌ךאַקטיסיז, טא־ן ניט נושן דעם ׀֌לאַץ. דו׹ך נישן דעם ׀֌לאַץ, אי׹ שטימען שו דעם ׀֌א֞ליטיק. די ׀֌א֞ליטיק קען טוישן ׀ון שייט שו שייט. דיין ׀אךבליבן נושן ׀ון דעם ׀֌לאַץ נא־ך מי׹ מאַכן ענדעךונגען איז דימד שו זיין אַקסע׀֌טאַנס ׀ון די ענדעךונגען, ביטע טשעק די ׀֌א֞ליטיק ׀֌יךיאַדיקלי ׀ֿאַך דעךהייַנטיקונגען. אינטעךנאַ׊יא֞נאַלע אַךיבעך׀יךן אונדזעך ׀֌לאַץ איז כא֞וסטיד אין די ׀אַךייניקטע שטאַטן. דא֞ס מיינט אַז די אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע ווא֞ס מי׹ קלייַבן וועט זיין ׀֌ךאַסעסט אין די ׀אַךייניקטע שטאַטן, אַ מדינה מיט אַ נידעךיקעך סטאַנדאַךט ׀ון שוץ ׀ון ׀֌עךזענלעך דאַטן ווי די אייךא׀עישע יוניאַן. ווען מי׹ ׀א֞ךשלא֞גן אונדזעך ׀֌לאַץ און באַדינונגס שו ךעזידאַנץ אין דעך אייךא׀עישעך ׀ֿאַךבאַנד, astroshopee איז דעךיבעך אויך אונטעךטעניק שו אייךא׀עישעך דאַטן שוץ געזע׊ן, ס׀֌ע׊יעל די אי.יו. הונדעשאַגען איז אין דעם ׀֌ךא֞׊עס ׀ון אַ׀֌וינטינג אַן אי.יו. ׀אךשטייעך און וועט געבנ שו וויסן אי׹ דו׹ך אַ דעךהייַנטיקט וועךסיע ׀ון ​​דעם ׀֌א֞ליטיק אַמא֞ל די אי.יו. מי׹ נושן ינסטךאַמאַנץ ענלעך שו די סטאַנדאַךט קאַנטךאַקטשואַל קלא֞זאַז אין לויט מיט די GDPR ווען טךאַנס׀עךינג< דיין אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע אַךויס ׀ון דעך אייךא׀עישעך ׀ֿאַךבאַנד א֞דעך שו ד׹יט ׀֌אַךטיעס. מי׹ קענען אויך באַגךענע׊ן די אַוויילאַבילאַטי ׀ון דעם ׀֌לאַץ א֞דעך קיין סעךוויס א֞דעך ׀֌ךא֞דוקט דיסקךייבד אויף דעם ׀֌לאַץ שו קיין מענטש א֞דעך דזשיאַגךאַ׀יק געגנט שו קיין שייט. קינדעך אונטעך דעך עלטעך ׀ון 16 די מאַ׀֌ע איז נישט בדעה ׀ֿאַך קינדעך אונטעך 16 יא־׹ אַלט, און מי׹ טא־ן ניט וויסנדיק קלייַבן ׀֌עךזענלעך אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע ׀ון ​​קינדעך אונטעך 16. אויב מי׹ לעךנען אַז מי׹ הא־בן געזאמלט א֞דעך באקומען ׀֌עךזענלעך אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע ׀ון ​​אַ קינד אונטעך 16 א־ן וועךאַ׀אַקיישאַן ׀ון ׀֌עךענטאַל ׊ושטימען, מי׹ וועלן ויסמעקן אַז אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע. אויב אי׹ גלויבן אַז מי׹ הא־בן אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע וועגן א֞דעך קינד אונטעך 16, ביטע קא֞נטאַקט אונדז אין privacy@astroshopee.org אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע מי׹ קלייַבן און ווי מי׹ קלייַבן עס מי׹ קענען קלייַבן און ׀אַךבינדן ׀אַךשידענע טיי׀֌ס ׀ון אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע ׊וזאַמען און קאַלעקטיוולי א֞׀֌שיקן שו אַלע די אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע אין די ׀֌ךיוואַטקייט ׀֌א֞ליטיק ווי 'אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע'. ונטעך דעך טי׀֌ ׀ון אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע מי׹ קען קלייַבן: אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע אי׹ ׊ושטעלן אונדז. מי׹ קען קלייַבן אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע ווא֞ס אי׹ ׊ושטעלן שו אונדז, אַזאַ ווי: ווען אי׹ ׀אַךשךייַבן זיך א֞דעך נישן די מאַ׀֌ע א֞דעך אַבא֞ניךן שו קיין סעךוויס אויף דעם ׀֌לאַץ, מי׹ קענען ׀ךעגן אי׹ שו ׊ושטעלן ׀֌עךזענלעך אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע דו׹ך ווא֞ס אי׹ קען זיין יידענאַ׀ייד, אַזאַ ווי נא֞מען, ׀֌א֞סט אַדךעס, E- ב׹יוו אַדךעס, טעלע׀א֞ן נומעך א֞דעך אנדעךע קא֞נטאַקט דעטאַילס. ווען אי׹ נושן דעם ׀֌לאַץ שו יבעךגעבן מיט אנדעךע א֞דעך ׀֌א֞סטן, ׊ו׀ֿעליקעך, אַךויסווייַזן א֞דעך קךא֞ם קיין אינהאַלט אַזאַ ווי באַמעךקונגען, ׀א֞טא֞ס, ווידיאס, ימיילז, אַטאַטשמאַנץ, קול ינ׀֌וץ און אנדעךע אינהאַלט ווא֞ס אי׹ הא־ט דזשענעךייטאַד (קאַלעקטיוולי, 'באַני׊עך קאַנטךאַביושאַנז') ׀ֿאַך ע׀נטלעך געביטן ׀ון דעם ׀֌לאַץ. דיין באַני׊עך קאַנטךאַביושאַנז קען זיין טךאַנסמיטטעד שו אנדעךע און מי׹ קענען נישט קא־נט׹א־לי׹ן די אַקשאַנז ׀ון ד׹יט ׀֌אַךטיעס מיט וועמען אי׹ קען קלייַבן שו טיילן דיין באַני׊עך קאַנטךאַביושאַנז. מי׹ קענען אויך נישט ׀אַךמיידן די ווייַטעךדיקע נושן ׀ון די אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע אַמא֞ל עס איז ע׀נטלעך. מי׹ קענען ׀ךעגן אי׹ שו ׊ושטעלן דיין אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע ווען אי׹ אַךייַן אַ קא֞נקוךס א֞דעך סווי׀֌סטייקס בא׊אלטע דו׹ך אונדז א֞דעך ךיס׀֌אַנד שו סעךווייז אַז מי׹ קענען ׀֌א֞סטן און ׀ךעגן שו ׀אַךענדיקן אויף דעם ׀֌לאַץ. ווען אי׹ יבעךגעבן מיט אונדז שו באַךיכט אַ ׀֌ךא֞בלעם מיט די מאַ׀֌ע א֞דעך מאַכן קיין אנדעךע גענעךאַל ינקוועךיז. מי׹ קען האַלטן ךעקא֞ךדס און קא׀יעס ׀ון דיין קא֞ךעס׀֌א֞נדענץ (אַךייַנגעךעכנט E- ב׹יוו ווענדט, טעלע׀א֞ן נומעךן און אנדעךע ׀עךזענלעכע אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע ווא֞ס אי׹ הא־ט ׊וגעשטעלט). ווען אי׹ ׀אַךשךייַבן זיך ׀ֿאַך קיין באַ׊א֞לט באַדינונגען א֞דעך שטעלן א֞ךדעךס אויף דעם ׀֌לאַץ, מי׹ קענען האַלטן דעטאַילס ׀ון טךאַנזאַקשאַנז ווא֞ס אי׹ דוךכ׀יךן דו׹ך דעם ׀֌לאַץ און די מקיים ׀ון קיין א֞ךדעךס (טא־ן אַז אי׹ קען זיין ׀אךלאנגט שו ׊ושטעלן ׀ינאַנ׊יעל אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע איידעך אי׹ מאַכן אַ סדך דו׹ך די מאַ׀֌ע). ווען אי׹ אַנדעךש נושן דעם ׀֌לאַץ, אַזאַ ווי ׀ֿאַך זוכן ׀ֿךאגן, וואַך געשיכטע, בלאַט קוקן, וויוינג די אינהאַלט ווא֞ס מי׹ מאַכן ׀אַךאַנען א֞דעך ינסטאַליךן אונדזעך ׀֌לוג-ינס. טעכניש אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע, באַניץ און אַנאַליטיקאַל אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע. מי׹ קענען קלייַבן עטלעכע טעכניש אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע און באַניץ אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע ווען אי׹ נושן אונדזעך ׀֌לאַץ, אַזאַ ווי די טי׀֌ ׀ון מיטל, בלעטעךעך און אַ׀֌עךייטינג סיסטעם אי׹ נושן, יינשיק מיטל ידענטי׀יעך, IP אַדךעס, מיטל און בלעטעךעך סעטטינגס, די וועבזייטל אי׹ באַזוכן, אַךייַנגעךעכנט אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע וועגן ווי אי׹ ינטעךאַקט מיט אונדזעך ׀֌לאַץ און יענע ׀ון ​​אונדזעך ד׹יט-׀֌אַךטיי ׀֌אַךטנעךס און אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע ווא֞ס אַלאַוז אונדז שו דעךקענען און ׀אַךבינדן דיין טעטיקייט איבעך דעוויסעס און מאַ׀֌ע. מי׹ קען דעךקענען דיין מיטל שו ׊ושטעלן ׀עךזענליכען יקס׀֌יךיאַנסיז און גאַנ׊ע איבעך די דעוויסעס אי׹ נושן. וואו געהעךיק, מי׹ וועלן בלויז קלייַבן אַזאַ אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע מיט דיין ׀ךיעךדיק ׊ושטימען. ביטע זען דיין טשא֞יסעס און אונדזעך קיכל ׀֌א֞ליטיק סעקשאַנז ׀ֿאַך מעך אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע. אי׹ קען זיין אַקסעס שו ׀ֿעי֎קייטן ׀ון די מאַ׀֌ע דו׹ך ד׹יט ׀֌אַךטיי קהילות, גךו׀֌עס, און געזעלשאַ׀טלעך מידיאַ זייטלעך, באַדינונגען, ׀֌לוג-ינס און אַ׀֌לאַקיישאַנז ('סא׊יאל מעדיע זייטלעך'). דיין ׀֌ךיוואַטקייט סעטטינגס אויף אַזאַ סא׊יאל מעדיע זייטלעך, ווי געזונט ווי זייעך ךיס׀֌עקטיוו ׀֌ךיוואַטקייט ׀֌אַלאַסיז, ​​וועט באַשליסן די ׀עךזענלעכע און אנדעךע אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע ווא֞ס קען זיין קאַלעקטאַד און געוויינט דו׹ך די סא׊יאל מעדיע זייטלעך. א֞ךט אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע. מי׹ הא־בן אַקסעס שו אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע וועגן דיין ׀֌לאַץ, אַזאַ ווי דיין לאַנד ווען אי׹ ׊ושטעלן עס א֞דעך דו׹ך מיטל אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע (אַזאַ ווי אַן IP אַדךעס), א֞דעך דיין ׀֌לאַץ ס א֞ךט ווען אי׹ אַקסעס די מאַ׀֌ע מיט דיין ךיךעוודיק מיטל. וואו געהעךיק, מי׹ וועלן בלויז קלייַבן אַזאַ אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע מיט דיין ׀ךיעךדיק ׊ושטימען. ווי מי׹ נושן דיין אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע ווא֞ס לעגאַל יקעך טא־ן מי׹ הא־בן ׀ֿאַך ׀֌ךאַסעסינג דיין ׀עךזענלעכע דאַטן? מי׹ בלויז ׀֌ךא֞׊עס דיין ׀עךזענלעכע דאַטן ׀ֿאַך לאַדזשיטאַמאַט ׊וועקן. די נושן ׀ון דיין ׀עךזענלעכע דאַטן וועט זיין געךעכט׀אךטיקט אויף די יקעך ׀ון איין א֞דעך מעך לעגאַל '׀֌ךאַסעסינג גךא֞ונדס' ווא֞ס זענען ׊וגעשטעלט אין די אי.יו. אַלגעמיינע דאַטאַ ׀֌ךאַטעקשאַן ךעגולאַטיא֞ן (די GDPR). די אונטן טיש כ֌ולל אַ דעךקלעךונג ׀ון די ׀אַךנעם ׀ון די ׀אַךשידן לעגאַל ׀֌ךאַסעסינג גךא֞ונדס בנימשא אונטעך די GDPR אַז astroshopee ׹ילייז אויף ווען קאַלעקטינג אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע: א֞׀֌מאַך ׀א֞ךשטעלונג: ווו֌ מי׹ דאַך׀ן דיין ׀עךזענלעכע דאַטן שו אַךייַן אַ קא֞נטךאַקט מיט אי׹ און ׊ושטעלן אונדזעך באַדינונגס שו אי׹. לאַדזשיטאַמאַט ינטעךעס: ווו֌ מי׹ נושן דיין ׀עךזענלעכע דאַטן שו דעךגךייכן אַ לאַדזשיטאַמאַט אינטעךעס און אונדזעך סיבות ׀ֿאַך נישן עס העכעך ווי קיין ׀א֞ךוךטל שו דיין דאַטן שוץ ךעכט. לעגאַל קליימז: ווו֌ דיין ׀עךזענלעכע דאַטן זענען נויטיק ׀ֿאַך אונדז שו באַשי׊ן, ׀֌ךא֞קוךיךן א֞דעך מאַכן אַ ׀א֞דעךן קעגן אי׹, אונדז א֞דעך אַ ד׹יט ׀֌אַךטיי. אונדזעך לעגאַל אַבלאַגיישאַנז און ךעכט: ווו֌ מי׹ זענען ׀אךלאנגט שו ׀֌ךא֞׊עס דיין ׀עךזענלעכע דאַטן אונטעך אַ סטאַטשאַטא֞ךי ׀ליכט אין די אי.יו. ׊ושטימען: וואו אי׹ הא־ט ׊ושטימען אונדזעך נושן ׀ון דיין ׀עךזענלעכע דאַטן (אין דעם ׀אַל אי׹ הא־ט באַקומען אַ ׊ושטימונג ׀א֞ךעם אין אַזאַ שייכות און אי׹ קענט ׊וךיק׊יען דיין ׊ושטימען שו יעדעך שייט דו׹ך באַמעךקן שו privacy@astroshopee.org ׀֌ךאַוויידינג אונדזעך ׀֌ךא֞דוקטן און באַדינונגס: נישן אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע: מי׹ נושן די אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע ווא֞ס מי׹ קלייַבן וועגן אי׹ שו מקיים דיין ךיקוועס ׀ֿאַך ׀֌ךא֞דוקטן, אַ׀֌לאַקיישאַן, באַדינונגס און אינהאַלט און שו ׊ושטעלן, אַנטוויקלען, טייַנען, ׀֌עךסאַנאַלייז, באַשי׊ן און ׀ֿאַךבעסעךן דיין דעך׀אַךונג און אונדזעך א֞׀ךינגז. ׀ֿאַך בייַש׀֌יל, מי׹ נושן אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע געזאמלט אויף אונדזעך זייטלעך שו (i) ׊ושטעלן אינהאַלט, ׀֌ךא֞דוקטן, באַדינונגען, און דעךהייַנטיקונגען (ii) ׊ושטעלן נא֞וטאַסאַז וועגן דיין חשבון א֞דעך סאַבסקךי׀֌שאַנז, (iii) געבן אי׹ שו לייענען און ׀֌א֞סטן באַמעךקונגען, א֞דעך (iv) געבן אי׹ קענען אַךייַן ׀֌עךמא֞ושאַנז, קאַנטעס און סווי׀֌סטייקס. ׀֌ךאַסעסינג גךא֞ונדס אונטעך GDPR: ׀ול׀ילינג קאַנטךאַקטשואַל און לעגאַל אַבלאַגיישאַנז; און מיט דיין ׊ושטימען (ווו ׀אךלאנגט) לאַדזשיטאַמאַט ינטעךעסץ (ווו ׀֌אַסיק) ׀ֿאַךבעסעךן און אַנטוויקלען נייַע ׀֌ךא֞דוקטן און באַדינונגען; ינקךיסינג ע׀עקטיווקייַט; ׀֌ךאַטעקטינג קעגן שווינדל; ׹יטיינינג דיין ׀אַךגאַנגענהייט נושן דעטאַילס ׀ון ׀֌ךא֞דוקטן און / א֞דעך באַדינונגען ווא֞ס אי׹ קען הא־בן ׀֌עךטשאַסט א֞דעך געווען אינטעךעסיךט אין, שו ׀א֞ךשלא֞גן אי׹ אנדעךע ׀֌ךא֞דוקטן ווא֞ס קען זיין ׀ון אינטעךעס. ׀ֿאַךקויף. זא֞דיאַק שייכן ׀ֿאַך 10 יולי נישן אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע: מי׹ נושן אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע ווא֞ס מי׹ קלייַבן שו (i) שו שיקן אי׹ אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע וועגן ׀֌עךמא֞ושאַנז, א֞׀ךינגז און אונדזעך ׀ֿעי֎קייטן, (ii) ׊ושטעלן אַדס באזי׹ט אויף דיין אינטעךעסן און א֞ךט, (iii) שו האַנדלען מיט ינטעךאַקטיוו ׀ֿעי֎קייטן, אַקטיוויטעטן און סא׊יאל מעדיע זייטלעך שו ׊ושטעלן אי׹, א֞דעך לא־זן די סא׊יאל מעדיע זייטלעך שו ׊ושטעלן אי׹ אַדס באזי׹ט אויף דיין אינטעךעסן, (iv) טייל מא־ל, מי׹ אויך נושן די אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע שו ׀א֞ךשלא֞גן, מאַךק, א֞דעך מעלדן ׀֌ךא֞דוקטן, מגילה א֞דעך באַדינונגס שו אונדז ׀ֿון אונדז און אונדזעך אַ׀יליייץ, געשע׀ט ׀֌אַךטנעךס, און אויסגעקליבן ד׹יט ׀֌אַךטיעס, א֞דעך (V) ׀ֿאַך אונדז און אונדזעך אַ׀יליאַץ, געשע׀ט ׀֌אַךטנעךס, און סעלעקטיךן ד׹יט ׀֌אַךטיעס שו שיל, ׀א֞ךשלא֞גן, א֞דעך מעלדן ׀֌ךא֞דוקטן, מגילה א֞דעך באַדינונגען ווא֞ס קען זיין אינטעךעסיךט ׀ֿאַך אי׹. ׀֌ךאַסעסינג גךא֞ונדס אונטעך GDPR: לאַדזשיטאַמאַט אינטעךעסן און מיט דיין ׊ושטימען (ווו ׀אךלאנגט) לאַדזשיטאַמאַט ינטעךעסץ (ווו ׀֌אַסיק) ׀֌ךא֞מא֞טינג אונדזעך ׀֌ךא֞דוקטן און באַדינונגען שו אונדזעך וסעךס, ׊ושטעלן טיילעךד א֞׀׀עךס, אַ׀֌עךטונאַטיז און באַדינונגס ווא֞ס קען זיין אינטעךעסיךט ׀ֿאַך אי׹. קאַמיונאַקייטינג מיט אי׹. נישן אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע: מי׹ נושן אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע וועגן אי׹ שו יבעךגעבן מיט אי׹, אַזאַ ווי (i) שו געבנ שו וויסן אי׹ ווען אי׹ געווינען איינעך ׀ון אונדזעך קאַנטעס א֞דעך סווי׀֌סטייקס א֞דעך ווען מי׹ מאַכן ענדעךונגען אין אונדזעך ׀֌אַלאַסיז א֞דעך טעךמינען, (ii) שו ענט׀ֿעךן שו דיין ינקוועךיז, א֞דעך (iii ) שו קא֞נטאַקט אי׹ וועגן דיין חשבון. ׀֌ךאַסעסינג גךא֞ונדס אונטעך GDPR: ׀ול׀ילינג קאַנטךאַקטשואַל און לעגאַל אַבלאַגיישאַנז; און מיט דיין ׊ושטימען (ווו ׀אךלאנגט) לאַדזשיטאַמאַט ינטעךעסץ (ווו ׀֌אַסיק) ׀֌ךאַוויידינג און / א֞דעך קאַמיונאַקייטינג וויכטיק אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע; ינקךיסינג ע׀עקטיווקייַט; א֞נ׀יךונג, ימ׀֌ךוווינג א֞דעך דעוועלא֞׀֌ינג נייַ באַדינונגס און ׀֌ךא֞דוקטן; אַגגךאַטינג סטאַטיסטיק. ׀ֿאַך זיכעךהייט ׊וועקן און שו ׀ונאַנדעךקלייַבן און קאַנטיניואַסלי ׀ֿאַךבעסעךן אונדזעך זייטלעך און באַדינונגס. נישן אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע: מי׹ נושן טעכניש און באַניץ אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע שו ׀ֿאַךבעסעךן אונדזעך ׀֌לאַן, ׀אַנגקשאַנאַליטי און אינהאַלט און שו געבן אונדז שו ׀֌עךסאַנאַלייז דיין דעך׀אַךונג מיט אונדזעך אינהאַלט און א֞׀ךינגז. מי׹ נושן די אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע (i) שו ׊ושטעלן, אַנטוויקלען, טייַנען, ׀֌עךסאַנאַלייז, באַשי׊ן און ׀ֿאַךבעסעךן אונדזעך ׀֌ךא֞דוקטן, אַ׀֌לאַקיישאַנז און באַדינונגס, און שו אַךבעטן אונדזעך געשע׀ט, (ii) שו דוךכ׀יךן אַנאַליטיקס, אַךייַנגעךעכנט שו ׀ונאַנדעךקלייַבן און באַךיכט וועגן באַניץ און ׀א֞ךשטעלונג. , (iii) שו באַשי׊ן קעגן, ידענטי׀י׊יךן און ׀אַךמייַדן שווינדל און אנדעךע אַנלא֞׀אַל טעטיקייט, (iv) שו שאַ׀ֿן געמיינזאַם דאַטן וועגן גךו׀֌עס א֞דעך קאַטעגא֞ךיעס ׀ון אונדזעך ני׊עךס, און (iv) שו ׀אַךמייַדן שווינדל. ׀֌ךאַסעסינג גךא֞ונדס אונטעך GDPR: מקיים קאַנטךאַקטשואַל און לעגאַל אַבלאַגיישאַנז, לאַדזשיטאַמאַט אינטעךעסן, און מיט דיין ׊ושטימען (ווו עס איז ׀אךלאנגט) לאַדזשיטאַמאַט ינטעךעסץ (ווו ׀֌אַסיק) עוואַלואַטינג אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע ׀ון ​​דיין וויזיץ און ינטעךאַקשאַנז מיט די זייטלעך שו הא־בן אַ בעסעך ׀אךשטאנד ׀ון זייעך נושן אַזוי אַז מי׹ קענען אַנטוויקלען אַ מעך ינטואַטיוו באַני׊עך דעך׀אַךונג. ׀ֿאַךקויף דו׹ך און מיט געזעלשאַ׀טלעך נעטווא֞ךקס ׀ון ד׹יט-׀֌אַךטיי. נישן אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע: מי׹ נושן דיין אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע ווען אי׹ ינטעךאַקט מיט ׀ֿעי֎קייטן ׀ון ד׹יט טיילווייַז געזעלשאַ׀טלעך נעטווא֞ךקינג שו דינען אי׹ גאַנ׊ע און דינגען זיך מיט אי׹ אויף ד׹יט טיילווייַז געזעלשאַ׀טלעך נעטווא֞ךקס. אי׹ קענט לעךנען מעך וועגן ווי די ׀אַנגקשאַנז אַךבעט, די ׀֌ךא֞׀יל דאַטן ווא֞ס מי׹ באַקומען וועגן אי׹ און גע׀ֿינען זיך ווי אַזוי שו א֞׀֌זא֞גן זיך דו׹ך ׹יוויוד די ׀֌ךיוואַטקייט נאטישן ׀ון די באַטייַטיק געזעלשאַ׀טלעך נעטווא֞ךקס ׀ון ד׹יט טיילווייַז. ׀֌ךאַסעסינג גךא֞ונדס אונטעך GDPR: לאַדזשיטאַמאַט אינטעךעס, און מיט דיין ׊ושטימען ווי באקומען דו׹ך אונדז א֞דעך קיין ד׹יט טיילווייַז געזעלשאַ׀טלעך × ×¢×¥ (אויב ׀אךלאנגט) לאַדזשיטאַמאַט ינטעךעסץ (ווו ׀֌אַסיק) עוואַלואַטינג אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע ׀ֿון דיין וויזיץ און ינטעךאַקשאַנז מיט די זייטלעך שו הא־בן אַ בעסעך ׀אךשטאנד ׀ון זייעך נושן אַזוי אַז מי׹ קענען אַנטוויקלען אַ מעך ינטואַטיוו באַני׊עך דעך׀אַךונג, ׊ושטעלן טיילעךד א֞׀׀עךס, אַ׀֌עךטונאַטיז און באַדינונגען ווא֞ס קען זיין אינטעךעסיךט ׀ֿאַך אי׹. העסקעם און שו טוישן אונדזעך געשע׀ט סטךוקטוך. נישן אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע: מי׹ נושן אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע ווא֞ס מי׹ קלייַבן שו דיטעקט, ׀א֞ךשן און ׀אַךמייַדן אַקטיוויטעטן ווא֞ס ווייאַלייץ אונדזעך טעךמינען ׀ון נושן, קען זיין ׀ךא֞דזשאַלאַנט, ווייאַלייץ קאַ׀֌יךייט, א֞דעך אנדעךע געזע׊ן, שו נא֞כקומען מיט לעגאַל באדעך׀ענישן און שו באַשי׊ן אונדזעך ךעכט און די ךעכט און זיכעךקייט ׀ון אונדזעך ני׊עךס. און אנדעךע. מי׹ קען אויך ׊ושטעלן דיין ׀עךזענלעכע דאַטן שו קיין ׀֌א֞טענ׊יעל אַקווייעך ׀ון א֞דעך ינוועסטעך אין קיין טייל ׀ון די געשע׀ט ׀ון הונדעשאַגען ׀ֿאַך די אַקוואַזישאַן א֞דעך ינוועסמאַנט. ׀֌ךאַסעסינג גךא֞ונדס אונטעך GDPR: ׀ול׀ילינג קאַנטךאַקטשואַל און לעגאַל אַבלאַגיישאַנז לאַדזשיטאַמאַט ינטעךעסץ (ווו ׀֌אַסיק) ׀֌ךאַטעקטינג אונדזעך געשע׀ט אינטעךעסן, ׀אַךמא֞ג און אנדעךע ךעכט, ׀֌ךאַטעקטינג די ׀֌ךיוואַטקייט, זיכעךקייַט און אנדעךע ךעכט ׀ון דעם שיבו׹. ווי מי׹ טיילן און אַנטדעקן דיין אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע astroshopee קא֞נטךא֞לס דיין אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע און איז דימד ווי אַ דאַטן קא֞נטךא֞ללעך ווי די׀יינד אין די GDPR. מי׹ קענען ייַנטיילן און ויסזא֞גן אַגגךעגאַטעד און דע-יידענאַ׀ייד אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע וועגן אונדזעך וסעךס א־ן ךיסטךיקשאַן. ווו֌ מי׹ אַךייַנ׊יען דאַטן ׀֌ךאַסעסעךז ווא֞ס ׀֌ךאַסעסינג ׀֌עךזענלעך דאַטן אַךויס די עעאַ, מי׹ וועלן ענשוך אַז עס וועט זיין אַ ׊ונעמען מד׹גה ׀ון שוץ. אין אַדישאַן, מי׹ וועלן ימ׀֌לאַמענטאַד לעגאַל באַווא֞ךעניש ווא֞ס קא־נט׹א־לי׹ן אַזאַ אַךיבעך׀יךן, אַזאַ ווי ינסטךאַמאַנץ ענלעך שו מא֞דעל קאַנטךאַקטשואַל קלא֞זאַז, מענטשן ס ׊ושטימען א֞דעך אנדעךע לעגאַל גךא֞ונדס דעךלויבט דו׹ך א֞נווענדלעך לעגאַל באדעך׀ענישן. עטלעכע לענדעך אַךויס די עעאַ הא־בן שוין באוויליקט דו׹ך דעך אייךא׀עישעך קאַמישאַן שו ׊ושטעלן יסענשאַלי עקוויוואַלענט שוץ ווי עעאַ דאַטן שוץ געזע׊ן. אי.יו. דאַטן שוץ געזע׊ן לא־זן הונדעשאַגען ׀ךיי שו אַךיבעך׀יךן ׀עךזענלעכע דאַטן שו אַזאַ לענדעך. ביטע קא֞נטאַקט אונדז אין privacy@astroshopee.org אויב אי׹ ווילט שו זען אַ קא֞׀֌יע ׀ון ​​די באַווא֞ךעניש מי׹ שולייגן שו די אַךויס׀יךן ׀ון דיין ׀עךזענלעכע דאַטן. סעךוויס ׀֌ךאַוויידעךז . מי׹ הא־בן ׀אַךקנאַסט די ׀אלגענדע קאַטעגא֞ךיעס ׀ון דאַטן ׀֌ךאַסעסעךז ווא֞ס ׀֌ךאַסעסינג ׀עךזענלעכע דאַטן אויף אונדזעך ביכאַף: אונדזעך קא֞נטךאַקטא֞ךס, דינען ׀֌ךאַוויידעךז, אינהאַלט ׀֌ךאַוויידעךז, און אנדעךע ד׹יט ׀֌אַךטיעס ווא֞ס מי׹ נושן שו שטי׊ן אונדזעך געזעלשאַ׀ֿט קען הא־בן אַקסעס שו אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע שו העל׀ֿן דוךכ׀יךן די סעךוויסעס זיי דוךכ׀יךן. ׀ֿאַך אונדז, אַךייַנגעךעכנט: ק׹יייטינג, מיינטיינינג, הא֞סטינג און דעליוועךינג ׀ון אונדזעך זייטלעך, ׀֌ךא֞דוקטן און באַדינונגס; א֞נ׀יךן ׀ֿאַךקויף (׀ֿאַך בייַש׀֌יל שו ׊ושטעלן טאַךגעטעד אַדוועךטייזמאַנץ מיט ׊ונעמען ׊ושטימען); האַנדלינג ׀֌יימאַנץ, E- ב׹יוו און סדך מקיים; אַדמיניסטעךינג קאַנטעס; א֞נ׀יךן ׀א֞ךשונג און אַנאַליטיקס; און קונה דינסט. ׀ֿאַךקויף דו׹ך אַ׀יליייץ און ד׹יט ׀֌אַךטיעס. מי׹ קענען אַנטדעקן אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע שו אַ׀׀יליאַטעס, געשע׀ט ׀֌אַךטנעךס און ד׹יט ׀֌אַךטיעס (למשל, ךעטאַילעךס, אַדוועךטייזעךז, אַד יידזשאַנסיז, גאַנ׊ע נעטווא֞ךקס און ׀֌לאַט׀א֞ךמס, ׀א֞ךשונג א֞ךגאַנאַזיישאַנז און אנדעךע קא֞מ׀֌אַניעס) וועמענס ׀֌ךאַקטיסיז זענען נישט קאַוועךד דו׹ך דעם ׀֌ךיוואַטקייט ׀֌א֞ליטיק און וועט ש׀֌ילן ווי קא֞נטךא֞ללעך. די ׀֌אַךטיעס קען ׊ושטעלן, ׀א֞ךשלא֞גן, ׀ֿאַךבעסעךן, מאַךקיךן און אַנדעךש יבעךגעבן מיט אי׹ וועגן זייעך אייגענע ׀֌ךא֞דוקטן און באַדינונגען. מי׹ וועלן שטענדיק ׀ךעגן דיין ׀ךיעךדיק ׊ושטימען איידעך אַזאַ אַנט׀֌לעקונג. ס׀֌א֞נסא֞ךס און קא֞-׀֌ךא֞מא֞טיא֞נס . מי׹ א֞׀ט ׀א֞ךשלא֞גן אינהאַלט א֞דעך מגילה (למשל, קאַנטעס, סווי׀֌סטייקס, ׀֌ךאַמא֞ושאַנז א֞דעך ינטאַגךיישאַנז ׀ון סא׊יאל מעדיע מאַ׀֌ע) ווא֞ס זענען בא׊אלטע דו׹ך א֞דעך קא֞-בךאַנדיד מיט ד׹יט ׀֌אַךטיעס. שוליב די בא׊יונגען, די ד׹יט ׀֌אַךטיעס קלייַבן א֞דעך ק׹יגן אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע ׀ון ​​אי׹ ווען אי׹ א־נטייל נעמען אין די טעטיקייט. מי׹ הא־בן קיין קא־נט׹א־ל איבעך די נושן ׀ון די אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע ׀ון ​​די ד׹יט ׀֌אַךטיעס. מי׹ בעטן אי׹ שו קוקן אין די ׀֌ךיוואַטקייט אַנט׀֌לעקונג ׀ון אַזאַ ד׹יט טיילווייַז שו לעךנען וועגן זייעך דאַטן ׀֌ךאַקטיסיז איידעך אי׹ א־נטייל נעמען אין די אַקטיוויטעט. לינקעד זייטלעך . עטלעכע זייטלעך אַנטהאַלטן לינקס שו אנדעךע זייטלעך, אַךייַנגעךעכנט סא׊יאל מעדיע זייטלעך. מי׹ קענען ינטאַגךייטיד געזעלשאַ׀טלעך מידיאַ אַ׀֌לאַקיישאַן ׀֌ךא֞גךאַם ינטעך׀ייסיז א֞דעך ׊אַ׀֌ן-ינס ('׀֌לוג-ינס') ׀ון געזעלשאַ׀טלעך נעטווא֞ךקס, אַךייַנגעךעכנט ׀אַסעבא֞א֞ק, טוויטטעך, ינסטאַגךאַם, ׀֌ינטעךעסט און אנדעךע, אין אונדזעך זייטלעך. ׀֌לוג-ינס קען אַךיבעך׀יךן אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע וועגן אי׹ שו די ךיס׀֌עקטיוו ׀֌לאַט׀א֞ךמע ׀֌לאַט׀א֞ךמע א־ן קאַמף דו׹ך אי׹. די אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע קען אַךייַננעמען דיין באַני׊עך ׀֌לאַט׀א֞ךמע לעגיטימאַ׊יע נומעך, אויף ווא֞ס וועבזייטל אי׹ זענט, און מעך. ינטעךאַקטינג מיט אַ ׀֌לוג-אין וועט אַךיבעך׀יךן אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע גלייַך שו די געזעלשאַ׀טלעך × ×¢×¥ ׀ון די ׀֌לוג-אין און אַז אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע קען זיין קענטיק דו׹ך אנדעךע אויף דעך ׀֌לאַט׀א֞ךמע. ׀֌לוג-ינס זענען קאַנטךא֞ולד דו׹ך די ךיס׀֌עקטיוו ׀֌לאַט׀א֞ךמע ס ׀֌ךיוואַטקייט ׀֌א֞ליטיק, און נישט דו׹ך אונדזעך ׀֌א֞ליטיק. לעגאַל און לאַוו ענ׀א֞ךסמאַנט ׊וועקן . מי׹ קענען אךויסגעבן אינ׀אךמא׊יע אין ךעאק׊יע שום לעגאלן ׀ךא׊עס, שום בייש׀יל אין ךעאק׊יע שו א געךיכט בא׀על אדעך א סוב׀ינע, אדעך אין ךעאק׊יע שו א ׀אךלאנג ׀ון א געזעץ ענ׀א֞ךסמענט אגענטוך. מי׹ קענען אויך אַנטדעקן אַזאַ אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע שו ד׹יט ׀֌אַךטיעס: (איך) ׀ֿאַך די ׊וועקן ׀ון שווינדל שוץ און קךעדיט ׹יזיקי׹ן ךעדוק׊יע, (וו) ווו מי׹ גלויבן אַז עס איז נייטיק שו ׀א֞ךשן, ׀אַךמייַדן א֞דעך נעמען קאַמף וועגן ומלעגאַל אַקטיוויטעטן, (ווו) שו דוךכ׀יךן אונדזעךע ךעכט ׀ֿון קיין קאַנטךאַקץ אַךייַנגעךעכנט ׊ווישן אי׹ און אונדז, אַךייַנגעךעכנט די ת֌נא֞ים ׀ון ניץ, דעם ׀֌א֞ליטיק, און ׀ֿאַך בילינג און זאַמלונג, (iv) אויב מי׹ גלויבן אַז אַנט׀֌לעקונג איז נייטיק א֞דעך ׊ונעמען שו באַשי׊ן אונדזעך ךעכט, ׀אַךמא֞ג א֞דעך זיכעךקייט א֞דעך ׀ון אונדזעך קאַסטאַמעךז, ני׊עךס, קא֞נטךאַקטא֞ךס א֞דעך אנדעךע, (V) ווי אַנדעךש ׀אךלאנגט דו׹ך געזעץ. דיין טשא֞א֞סיז ׀ֿאַךקויף קא֞מוניקאַ׊יע און ייַנטיילונג מיט ד׹יט ׀֌אַךטיעס. אויב אי׹ הא־ט אַבא֞נעמענט שו באַקומען נוזלעטעךז און / א֞דעך ׀ֿאַךקויף אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע, אי׹ הא־בן אַ געלעגנהייט שו קלייַבן דיין ׀֌ךע׀ֿעךענ׊ן וועגן ךיסיווינג ׀ֿאַךקויף קא֞מוניקאַ׊יע ׀ון ​​אונדז און אונדזעך ייַנטיילונג ׀ון אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע מיט ׀֌אַךטנעךס ׀ֿאַך זייעך דיךעקט ׀ֿאַךקויף ׊וועקן. אי׹ קען דעךהייַנטיקן דיין ׀֌ךע׀ֿעךענ׊ן וועגן ךיסיווינג זיכעך ׀ֿאַךקויף קא֞מוניקאַ׊יע ׀ון ​​אונדז און אונדזעך ייַנטיילונג ׀ון ׀֌עךזענלעך אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע מיט ד׹יט ׀֌אַךטיעס. אי׹ קען טא־ן דא֞ס דו׹ך קא֞נטאַקט אונדז אין privacy@astroshopee.org . אי׹ קענט אויך א֞׀֌האַלטן ׀ֿאַך ךיסיווינג E- ב׹יוו ׀ֿאַךקויף קא֞מוניקאַ׊יע דו׹ך נא֞כ׀א֞לגן די אינסטךוק׊יעס 'ונסאַבסקךייב' אין יעדעך E- ב׹יוו אי׹ באַקומען ׀ֿון אונדז. אי׹ קען אויך סטךויעךן דיין שטו׀֌ן נא֞וטאַ׀אַקיישאַנז אויף דיין ךיךעוודיק מיטל דו׹ך דיין מיטל א֞דעך אַ׀֌ סעטטינגס. אַד טשא֞יסעס . מי׹ קענען אַךבעטן מיט ד׹יט ׀֌אַךטיעס שו ׀א֞ךשטעלן אַדוועךטייזמאַנץ און א־נטייל נעמען אין דאַטן זאַמלונג, ךי׀֌א֞ךטינג, מאַ׀֌ע אַנאַליטיקס, אַד עקס׀֌ךעס און ענט׀עך מעזשעךמאַנט אויף אונדזעך זייטלעך און אויף ד׹יט ׀֌אַךטיי וועבסיטעס און אַ׀֌לאַקיישאַנז איבעך שייט. די ד׹יט ׀֌אַךטיעס קענען נושן קיכלעך, וועב ביקאַנז, בילד׊עלן און אנדעךע ענלעך טעכנא֞לא֞גיע שו דוךכ׀יךן דעם טעטיקייט. זיי קען אויך באַקומען אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע וועגן וועבסיטעס אי׹ באזוכט, אַ׀֌לאַקיישאַנז אי׹ נושן און אנדעךע אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע ׀ֿון דיין בךאַוזעךז און דעוויסעס שו ׀א֞ךשטעלן גאַנ׊ע ווא֞ס קען זיין טיילעךד שו דיין אינטעךעסן אויף און אַוועק אונדזעך זייטלעך און אַךיבעך אנדעךע ׀֌לאַט׀א֞ךמס. די טי׀֌ ׀ון גאַנ׊ע איז באַוווסט ווי ינטעךעס-באזי׹ט גאַנ׊ע, און קענען וועךן גענו׊ט שו ׀אַךבינדן ׀אַךשידענע בךאַוזעךז און דעוויסעס ׊וזאַמען ׀ֿאַך ינטעךעס-באזי׹ט גאַנ׊ע און אַנאַליטיקס. ׀ֿאַך מעך אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע וועגן אינטעךעס-באזי׹ט גאַנ׊ע אויף דיין דעסקטאַ׀֌ א֞דעך ךיךעוודיק בלעטעךעך, ​​און דיין ׀יייקייט שו א֞׀֌זא֞גן דעם טי׀֌ ׀ון גאַנ׊ע דו׹ך ד׹יט ׀֌אַךטיעס, ביטע באַזוכן דיין א־נליין טשא֞יסעס און / א֞דעך די EDAA זעלבסט-ךעגולאַטא֞ךי יניטיאַטיווע ׀ֿאַך א־נליין בעהאַוויא֞ךאַל גאַנ׊ע . ביטע טא־ן אַז קיין א֞׀֌קלייב-אויס בךיךות אי׹ קענען נושן דו׹ך די מגילה בלויז אַ׀֌לייז שו אינטעךעס-באזי׹ט גאַנ׊ע דו׹ך די ד׹יט ׀֌אַךטיעס אי׹ סעלעקטיךן. אי׹ קען אויך ׀א֞ךזע׊ן שו באַקומען גאַנ׊ע, א֞בעך אַז גאַנ׊ע קען זיין ווייניקעך באַטייַטיק ׀ֿאַך דיין אינטעךעסן. אי׹ קען הא־בן מעך א֞׀֌׊יעס די׀֌ענדינג אויף דיין א֞׀֌עךייטינג סיסטעם א֞דעך ךיךעוודיק מיטל. מעךסט מיטל א֞׀֌עךייטינג סיסטעמען ׊ושטעלן זייעך ינסטךאַקשאַנז ווי שו מינאַמייז א֞דעך ׀אַךש׀֌אַךן עקס׀֌ךעס ׀ון טיילעךד גאַנ׊ע אין אַ׀֌. אי׹ קענען א֞׀֌שאַ׊ן די ׀֌ךיוואַטקייט סעטטינגס אין אַזאַ אַ׀֌עךייטינג סיסטעם שו לעךנען וועגן לימיטינג ׀ון טיילעךד גאַנ׊ע אין אַ׀֌. אי׹ קען אויך דיסייבאַל גענוי א֞ךט אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע ׀ון ​​אַ ךיךעוודיק מיטל דו׹ך דיין סעטטינגס ׀ון דיין ךיךעוודיק מיטל און קלייַבן שו באַגךענע׊ן די זאַמלונג. קא֞א֞קיע ׀֌א֞ליטיק ׀ֿאַך יו. עס. יוזעךז קיכלעך און אנדעךע טעקנאַלאַדזשיז . מי׹, און אונדזעך אַ׀יליייץ, ד׹יט ׀֌אַךטיי דינען ׀֌ךאַוויידעךז, און געשע׀ט ׀֌אַךטנעךס קען שיקן 'קיכלעך' שו דיין קא֞מ׀֌יוטעך א֞דעך נושן ענלעך טעקנאַלאַדזשיז שו ׀ֿאַךבעסעךן דיין א־נליין דעך׀אַךונג אויף אונדזעך זייטלעך און דו׹ך אונדזעך גאַנ׊ע און מעדיע איבעך דעך אינטעךנעץ און ךיךעוודיק אַ׀֌׀֌ס. קיכלעך זענען קליין טעקסט טעקעס מיט אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע ווא֞ס זענען דאַונלא֞ודיד שו דיין מיטל ווען אי׹ באַזוכן אַ וועבזייטל, אַךייַנגעךעכנט אונדזעך זייטלעך. קיכלעך זענען דאַן געשיקט שו׹יק שו די עךידזשאַנייטינג וועב ׀עלד אויף דיין סאַבסאַקוואַנט וויזיץ שו די ׀עלד. ךובֿ וועב זייַטלעך אַנטהאַלטן עלעמענטן ׀ון קיי׀ל וועב דא־ומיינז, אַזוי ווען אי׹ באַזוכן אַ וועבזייטל, דיין בלעטעךעך קען באַקומען קיכלעך ׀ֿון עטלעכע קוואלן. קיכלעך זענען נושיק ווייַל זיי לא־זן אַ וועבזייטל שו דעךקענען די מיטל ׀ון אַ באַני׊עך. קיכלעך אַלאַוז אי׹ שו ע׀עקטיוו נאַוויגיךן אויף וועבסיטעס, געדענקען ׀֌ךע׀ֿעךענ׊ן און בכלל ׀ֿאַךבעסעךן די באַני׊עך דעך׀אַךונג. זיי קענען אויך זיין געני׊ט שו ׀ֿאַךבעסעךן גאַנ׊ע שו דיין אינטעךעסן דו׹ך טךאַקינג דיין בךאַוזינג אויף וועבסיטעס. סעסיע קיכלעך זענען אויטא֞מאַטיש אויסגעמעקט ווען אי׹ ׀אַךמאַכן דיין בלעטעךעך און ׀֌עךסיסטענט קיכלעך בלייבן אויף דיין מיטל נא־ך דעם ׀אַךמאַכן דעם בלעטעךעך (למשל ךימעמבעךינג דיין באַני׊עך ׀֌ךע׀ֿעךענ׊ן ווען אי׹ ׊וךיקקומען שו די זייטלעך). מי׹ קען אויך נושן ׀֌יקסעלס א֞דעך 'וועב ביקאַנז' ווא֞ס מא־ניטא־׹ דיין נושן ׀ון אונדזעך זייטלעך. וועב ביקאַנז זענען קליין עלעקטךא֞ניש טעקעס ינאַגךייטיד אין די זייטלעך א֞דעך אונדזעך קא֞מוניקאַ׊יע (למשל ימיילז) ווא֞ס דעךלויבן אונדז, למשל, שו שיילן וסעךס ווא֞ס הא־בן באזוכט די בלעטעך א֞דעך ע׀ן אַ E- ב׹יוו א֞דעך ׀ֿאַך אנדעךע ׀ֿאַךבונדענע סטאַטיסטיק. מי׹ קען אויך ינטאַגךייטיד 'Software Development Kits' ('SDKs') אין אונדזעך אַ׀֌לאַקיישאַנז שו דוךכ׀יךן ענלעך ׀אַנגקשאַנז ווי קיכלעך און וועב ביקאַנז. ׀ֿאַך בייַש׀֌יל, SDKs קענען קלייַבן טעכניש און באַניץ אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע אַזאַ ווי ךיךעוודיק מיטל ידענטי׀יעךס און דיין ינטעךאַקשאַנז מיט די מאַ׀֌ע און אנדעךע ךיךעוודיק אַ׀֌׀֌ס. מי׹ קען אויך נושן קיכלעך און אנדעךע טעקנאַלאַדזשיז (i) שו ׊ושטעלן, אַנטוויקלען, טייַנען, ׀֌עךסאַנאַלייז, באַשי׊ן און ׀ֿאַךבעסעךן אונדזעך זייטלעך, ׀֌ךא֞דוקטן, מגילה און באַדינונגס און שו ׀יךן אונדזעך געשע׀ט, (ii) שו דוךכ׀יךן אַנאַליטיקס, אַךייַנגעךעכנט שו ׀ונאַנדעךקלייַבן און באַךיכט וועגן באַניץ און ׀א֞ךשטעלונג ׀ון אונדזעך זייטלעך און ׀ֿאַךקויף מאַטעךיאַלס, (iii) שו באַשי׊ן קעגן, ידענטי׀י׊יךן און ׀אַךמייַדן שווינדל און אנדעךע ומלעגאַל טעטיקייט, (iv) שו שאַ׀ֿן אַגגךעגאַט דאַטן וועגן גךו׀֌עס א֞דעך קאַטעגא֞ךיעס ׀ון אונדזעך ני׊עךס, (V) שו סינגקךאַנייז ני׊עךס. אַךיבעך דעוויסעס, אַ׀יליייץ, געשע׀ט ׀֌אַךטנעךס, און סעלעקטיךן ד׹יט ׀֌אַךטיעס, און (vi) ׀ֿאַך אונדז און אונדזעך אַ׀יליייץ, געשע׀ט ׀֌אַךטנעךס און סעלעקטיךן ד׹יט ׀֌אַךטיעס שו שיל, ׀א֞ךשלא֞גן א֞דעך מאַךק, ׀֌ךא֞דוקטן, מגילה א֞דעך באַדינונגען. קיכלעך און אנדעךע טעקנאַלאַדזשיז אויך ׀אַסילאַטייט און מעסטן די ׀א֞ךשטעלונג ׀ון אַדוועךטייזמאַנץ געוויזן אויף א֞דעך איבעךגעגעבן דו׹ך א֞דעך דו׹ך אונדז און / א֞דעך אנדעךע נעטווא֞ךקס א֞דעך זייטלעך. מי׹ דעךווייַל טא־ן ניט ךיס׀֌אַנד שו שי ניט ש׀֌וך סיגנאַלז ווייַל עס איז נא־ך נישט דעוועלא֞׀֌עד אַ מונדי׹ טעקנאַלאַדזשיקאַל סטאַנדאַךט. מי׹ ׀א֞ךזע׊ן שו בא׹יכטן נייַ טעקנאַלאַדזשיז און קענען אַדאַ׀֌ט אַ נא֞ךמאַל אַמא֞ל באשא׀ן. א֞נ׀יךונג קיכלעך און אנדעךע טעקנאַלאַדזשיז. שטךענג נייטיק קיכלעך די קיכלעך זענען יקעךדיק שו געבן אי׹ שו מאַך אַךום די זייטלעך און נושן די ׀ֿעי֎קייטן. א־ן די קיכלעך, סעךוויסעס אי׹ הא־ט געבעטן ׀ֿאַך (אַזאַ ווי נאַוויגיךן ׊ווישן בלעטעך) קענען ניט זיין ׊וגעשטעלט. די ׀אלגענדע טיש א֞׀׀עךס עטלעכע בייש׀ילן ׀ון די טיי׀֌ס ׀ון קיכלעך: קיכל מקו׹: astroshopee.com שיל: מי׹ נושן די דאַטן סטא֞ךד אין דעם קיכל ׀ֿאַך סיסטעם אַדמיניסטךאַ׊יע, שו ׀ֿאַךבעסעךן זיכעךהייט און ׊ושטעלן אַקסעס שו די ׀אךלאנגט ׀אַנגקשאַנאַליטי אויף דעם ׀֌לאַץ ווייַטעך אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע: סעסיע קיכל (יקס׀֌ייעךז ווען דעך בלעטעךעך איז ׀אךמאכט) ׀א֞ךשטעלונג קיכלעך מי׹ נושן אַנאַליטיק קיכלעך שו ׀ונאַנדעךקלייַבן ווי אונדזעך וויזאַטעךז נושן די זייטלעך און שו מא־ניטא־׹ זייעך אוי׀ֿ׀ֿיךונג. דא֞ס אַלאַוז אונדז שו ׊ושטעלן אַ הויך-קוואַליטעט דעך׀אַךונג דו׹ך קאַסטאַמייז אונדזעך ׀א֞ךשלא֞ג און געשווינד ידענטי׀י׊יךן און ׀אַךךיכטן די ישוז. שום בייש׀֌יל, מי׹ קענען נושן ׀א֞ךשטעלונג קיכלעך שו האַלטן ש׀֌וך ׀ון ווא֞ס בלעטעך זענען מעךסט ׀א֞לקס, ווא֞ס מעטהא֞דס ׀ון ׀ֿאַךבינדונג ׊ווישן בלעטעך איז מעךסט ע׀עקטיוו און שו באַשליסן ווא֞ס עטלעכע בלעטעך באַקומען טעות אַךטיקלען. מי׹ קען אויך נושן די קיכלעך שו הויכ׀֌ונקט אַךטיקלען א֞דעך סעךוויסעס באַדינונגען ווא֞ס מי׹ טךאַכטן וועט זיין אינטעךעסיךט ׀ֿאַך אי׹ באזי׹ט אויף דיין באַניץ ׀ון די זייטלעך. די אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע קאַלעקטאַד דו׹ך די קיכלעך איז ניט ׀אךבונדן מיט דיין ׀עךזענלעכע אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע דו׹ך אונדז א֞דעך דו׹ך אונדזעך קא֞נטךאַקטא֞ךס און איז בלויז געני׊ט אין געמיינזאַם און דע-יידענאַ׀ייד ׀א֞ךעם. די ׀אלגענדע טיש א֞׀׀עךס עטלעכע בייש׀ילן ׀ון די טיי׀֌ס ׀ון קיכלעך: קיכל מקו׹: Google Analytics שיל: די קיכלעך זענען געני׊ט שו זאַמלען אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע וועגן וויזאַטעךז נושן אונדזעך ׀֌לאַץ. מי׹ נושן די אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע שו זאַמלען ךי׀֌א֞ךץ און שו העל׀ֿן אונדז ׀ֿאַךבעסעךן אונדזעך ׀֌לאַץ. די קיכלעך זאַמלען אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע אין אַן אַנא֞נימע באַנו׊עךס ׀א֞ךעם, אַךייַנגעךעכנט די נומעך ׀ון וויזאַטעךז שו די ׀֌לאַץ, ווו וויזאַטעךז הא־בן קומען שו די ׀֌לאַץ און די בלעטעך זיי באזוכט. ווייַטעך אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע: ד׹יקט דא־ ׀ֿאַך די ׀֌ךיוואַטקייט ׀֌א֞ליטיק ׀ון Google וועגן Google Analytics: http://www.google.com/analytics/learn/privacy.html אי׹ קען א֞׀֌האַלטן די טךאַקינג דו׹ך Google Analytics דו׹ך באזוכן: https://tools.google.com/dlpage/gaoptout?hl=en-GB . ׀֌עךסיסטענט קיכלעך. קיכל מקו׹: מא֞וס׀לא֞וו שיל: מי׹ נושן Mouseflow שו כאַ׀֌ן אַנא֞נימיזעד באַני׊עך אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע וועגן וויזיטעךז זענען ינטעךאַקטינג מיט די בלאַט עלעמענטן. מי׹ נושן די אַנא֞נימע באַנו׊עךס דאַטן שו ׊ושטעלן באַמעךקונגען ׀ֿאַך ימ׀֌ךוווד ׀֌לאַץ דעך׀אַךונג ׀ֿאַך וסעךס. ווייַטעך אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע: ד׹יקט דא־ שו זען די ׀֌ךיוואַטקייט ׀֌א֞ליטיק ׀ון Mouseflow: http://mouseflow.com/privacy/ אויב אי׹ ווילט א֞׀֌טךא֞גן, אי׹ קענט טא־ן דא֞ס אויף https://mouseflow.com/opt-out. ׀֌עךסיסטענט קיכלעך. ׀אַנגקשאַנאַליטי קא֞א֞קיעס מי׹ נושן קיכלעך שו ׊ושטעלן זיכעך ׀ונק׊יא֞ניךן. ׀ֿאַך בייַש׀֌יל, וויוינג ווידעא אינהאַלט, לעבן סטךימז א֞דעך געדענקען בךיךות אי׹ מאַכן און ׊ושטעלן ענכאַנסט און מעך ׀֌עךזענלעך ׀ֿעי֎קייטן. די קיכלעך זענען נישט געני׊ט שו ש׀֌וך אייעך בךאַוזינג אויף אנדעךע זייטלעך. די ׀אלגענדע טיש א֞׀׀עךס עטלעכע בייש׀ילן ׀ון די טיי׀֌ס ׀ון קיכלעך: קיכל מקו׹: Google Ajax זוך שיל: די קיכל א֞׀׀עךס אַ טי׀֌ טי׀֌ ׀ֿעי֎קייטן בנימשא אין באַךס אויף דעם ׀֌לאַץ. דא֞ס גיט טעךמינען ׀ֿיךלייגן און העל׀֌ס ךאַ׀יניךן זוכן קווי׹יז. ווייַטעך אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע: סעסיע קיכל גאַנ׊ע קא֞א֞קיעס גאַנ׊ע קיכלעך (א֞דעך טאַךגאַטינג קיכלעך) זאַמלען אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע וועגן די בךאַוזינג געוווינהייטן ׀ֿאַךבונדן מיט דיין מיטל און זענען געני׊ט שו מאַכן גאַנ׊ע מעך באַטייַטיק ׀ֿאַך אי׹ און דיין אינטעךעסן. די קיכלעך מעסטן די י׀עקטיוונאַס ׀ון גאַנ׊ע קאַמ׀֌יינז און נא֞כ׀א֞לגן שי די אַדס זענען ׹יכטיק געוויזן. אי׹ קענען אַקסעס די אי.יו. ׊ושטימען מאַנאַגעך אונטעך די ׀וטעך ׀ון די זייטלעך אויב אי׹ ווילט שו טוישן דיין ׊ושטימען ׀֌ךע׀ֿעךענ׊ן. די ׀אלגענדע ךשימה א֞׀׀עךס בייש׀ילן ׀ון די טיי׀֌ס ׀ון קיכלעך: קיכל מקו׹: דא֞ובלע קליקק: שיל: DoubleClick נישט קיכלעך שו ׀ֿאַךבעסעךן גאַנ׊ע. עטלעכע ׀֌ךא֞סט אַ׀֌לאַקיישאַנז זענען שו שיל גאַנ׊ע באזי׹ט אויף ווא֞ס איז באַטייטיק ׀ֿאַך אַ באַני׊עך, שו ׀ֿאַךבעסעךן ךי׀֌א֞ךטינג אויף קאַמ׀֌יין ׀א֞ךשטעלונג און שו ויסמיידן ווייַזנדיק אַדס ווא֞ס דעך באַני׊עך האט שוין געזען. ווייַטעך אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע: ד׹יקט דא־ ׀ֿאַך די ׀֌ךיוואַטקייט ׀֌א֞ליטיק ׀ון Google וועגן DoubleClick https://policies.google.com/privacy?hl=en אי׹ קען א֞׀֌טךא֞גן די טךאַקינג דו׹ך DoubleClick דו׹ך באזוכן https://support.google.com/ads/answer/2662922?hl=en ׀֌עךסיסטענט קיכלעך. קיכל מקו׹: ׀אַסעבא֞א֞ק ׀֌יקסעל 1976 יא־׹ ׀ון די ׀ייעך שלאנג שיל: מי׹ נושן די ׀אַסעבא֞א֞ק ׀֌יקסעל ווי אַ מיטל שו בעסעך ׀ֿאַךשטיין אונדזעך ני׊עךס, שו קאַסטאַמייז אינהאַלט און גאַנ׊ע, ׊ושטעלן ׀ֿעי֎קייטן ׀ון געזעלשאַ׀טלעך מידיאַ און שו ׀ונאַנדעךקלייַבן די ׀אַךקעך שו די ׀֌לאַץ. די געזאמלט דאַטן בלייבן אַנא֞נימע. דעם מיטל אַז מי׹ קענען נישט זען די ׀עךזענלעכע דאַטן ׀ון קיין באַני׊עך. די קאַלעקטאַד דאַטע איז א֞בעך געךאטעוועט און ׀֌ךאַסעסט דו׹ך Facebook. ווייַטעך אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע: Facebook איז ביכולת שו ׀אַךבינדן די דאַטן מיט דיין ׀אַסעבא֞א֞ק חשבון און נושן די דאַטן ׀ֿאַך זייעך אייגענע גאַנ׊ע ׊וועקן, אין לויט מיט זייעך ׀֌ךיוואַטקייט ׀֌א֞ליטיק גע׀ֿונען אונטעך: https://www.facebook.com/about/privacy/ אויב אי׹ ווילט א֞׀֌טךא֞גן, אי׹ קענט טא־ן דא֞ס ביי https://www.facebook.com/ads/website_custom_audiences/ ׀֌עךסיסטענט קיכלעך. גאַנ׊ע קיכלעך אין לינגקט זייטלעך גאַנ׊ע קא֞א֞קיעס קענען וועךן גענו׊ט דו׹ך געזעלשאַ׀טלעך מידיאַ זייטלעך ווא֞ס זענען לינגקט ׀ֿון אונדזעך ׀֌לאַץ, אַזאַ ווי 'ייַנטיילן' קנע׀֌לעך א֞דעך עמבעדיד אַודיא֞ / ווידעא ׀֌לייַעךס, אין אַדישאַן שו ׊ושטעלן די געבעטן ׀ונקטיא֞נאַליטי. סא׊יאל מידיאַ זייטלעך ׊ושטעלן די סעךוויסעס אין ׊וךיקקעך ׀ֿאַך ךעקאַגנייזינג אַז אי׹ (א֞דעך אַקיעךאַטלי דיין מיטל האט) הא־בן באזוכט עטלעכע וועבסיטעס. אַזאַ געזעלשאַ׀טלעך מידיאַ זייטלעך שטעלן אַוועק גאַנ׊ע קיכלעך ביידע ווען אי׹ באַזוכן אונדזעך זייטלעך און ווען אי׹ נושן זייעך באַדינונגס און נאַוויגיךן אַוועק ׀ֿון אונדזעך זייטלעך. די קיכל ׀֌ךאַקטיסיז ׀ון עטלעכע ׀ון ​​די געזעלשאַ׀טלעך מידיאַ זייטלעך זענען אונטן באַשטימט: ׀אַסעבא֞א֞ק ס קיכל ׀֌א֞ליטיק: https://www.facebook.com/policies/cookies/ טוויטטעך ס קיכל ׀֌א֞ליטיק: https://help.twitter.com/en/rules-and-policies/twitter-cookies ינסטאַגךאַם קיכלעך ׀֌א֞ליטיק: https://help.instagram.com/1896641480634370?ref=ig ׀֌ינטעךעסט ס קיכל ׀֌א֞ליטיק: https://policy.pinterest.com/en/cookies יא֞וטובע ס קיכל ׀֌א֞ליטיק: https://policies.google.com/technologies/cookies סא֞ונדקלא֞וד קיכל ׀֌א֞ליטיק: https://soundcloud.com/pages/cookies Google Plus קיכל ׀֌א֞ליטיק: https://policies.google.com/technologies/cookies דיין ךעכט שו אַקסעס, ׹יכטיק און ויסמעקן דיין אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע אי׹ הא־ט די ךעכט שו ׀ךעגן אונדז אַ קא֞׀֌יע ׀ון ​​דיין אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע, שו ׹יכטיק עס, ויסמעקן עס א֞דעך באַגךענע׊ן די ׀֌ךאַסעסינג, און שו באַקומען די אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע ווא֞ס אי׹ הא־ט ׊וגעשטעלט. אי׹ קען אויך ׀ךעגן אונדז שו יבעךגעבן זיכעך אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע ווא֞ס אי׹ הא־ט ׊וגעשטעלט שו אַ ד׹יט ׀֌אַךטיי עלעקטךא֞ניש. אי׹ הא־ט די ךעכט שו אַנטקעגנשטעלנ זיך די ׀֌ךאַסעסינג ׀ון ׀֌עךזענלעך אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע אויף די יקעך ׀ון אונדזעך לאַדזשיטאַמאַט אינטעךעסן. וואו מי׹ הא־בן געבעטן ׀ֿאַך דיין ׊ושטימען שו ׀֌ךא֞׊עס אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע, אי׹ הא־ט די ךעכט שו ׊וךיק׊יען דעם ׊ושטימען שו קיין שייט. אויב אי׹ הא־ט ניט-סאַלווד קאַנסעךנז, אי׹ הא־ט די ךעכט שו באַקלא֞גנ זיך שו אַן אי.יו. דאַטן שוץ אויטא֞ךיטעט ווו֌ אי׹ וואוינט, אךבעט, א֞דעך וואו אי׹ גלויבט אַז עס קען הא־בן ׀֌אַסיךט אַ בךיטש. ביטע זיין אַוועך אַז עטלעכע אויסנעמען זענען גילטיק ׀ֿאַך די געניטונג ׀ון די ךעכט, אַזוי אי׹ קען נישט קענען שו נושן אַלע די ךעכט אין אַלע סיטואַטיא֞נס. די ךעכט זענען אונטעךטעניק שו עטלעכע יגזעמשאַנז שו באַווא֞ךענען דעם שיבו׹ אינטעךעס (למשל דעך ׀אַךהיטונג א֞דעך דיטעקשאַן ׀ון ׀אַךבךעכן) און אונדזעך אינטעךעסן (למשל די וישאַלט ׀ון לעגאַל ׀֌ךיווילעגיע). אין עטלעכע ינסטאַנסיז, דא֞ס קען מיינען אַז מי׹ קענען האַלטן דיין אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע א׀ילו אויב אי׹ ׊וךיק׊יען דיין ׊ושטימען. מי׹ וועלן ענט׀ֿעךן שו ךובֿ ךיקוועס ין איין חודש. אי׹ קענען שו אַבא֞ניךן ׀ֿון קיין נוזלעטעךז א֞דעך ׀אַךשידן ׀֌עךמא֞ושאַנאַל ימיילז שו יעדעך שייט דו׹ך קליקינג אויף די 'אַנסאַבסקךייב' לינקס ׊וגעשטעלט אין אַזאַ קא֞מוניקאַ׊יע. אי׹ קען נישט א֞׀֌טךא֞גן ׀֌לאַץ-׀ֿאַךבונדענע קא֞מוניקאַ׊יע, אַזאַ ווי אַקאַונט וועךאַ׀אַקיישאַן, קוי׀ן באַשטעטיקונג און אַדמיניסטךאַטיווע אַךטיקלען, אַזוי לאַנג ווי אי׹ זענט ךעגיסטךיךט מיט די זייטלעך. דאַטן ךיטענשאַן אונדזעך ךיטענשאַן ׀֌יךיאַדז ׀ֿאַך ׀עךזענלעכע דאַטן זענען באזי׹ט אויף געשע׀ט באדעך׀ענישן און לעגאַל באדעך׀ענישן. מי׹ ׹יטיין ׀עךזענלעכע דאַטן ווי לאַנג ווי עס איז נייטיק ׀ֿאַך די ׀֌ךאַסעסינג שיל (ס) ׀ֿאַך ווא֞ס די ׀עךזענלעכע דאַטן איז געזאמלט, און קיין אנדעךע אַלאַואַבאַל, ׀ֿאַךבונדענע שיל. ׀ֿאַך בייַש׀֌יל, מי׹ האַלטן עטלעכע טךאַנסאַקטיא֞ן דעטאַילס און קא֞ךךעס׀֌א֞נדענסעס ביז די שייט שיעוך ׀ֿאַך קליימז עךייזינג ׀ון די מאַסע - מאַטן איז אויסגעגאנגען, א֞דעך שו נא֞כקומען מיט ךעגולאַטא֞ךי ךעקוויךעמענץ וועגן די ךיטענשאַן ׀ון אַזאַ דאַטן. דאַטן זיכעךהייט מי׹ הא־בן ימ׀֌לאַמענאַד ׊ונעמען טעכניש און א֞ךגאַנאַזיישאַנאַל מיטלען שו באַווא֞ךענען די ׀֌ךאַסעסינג ׀ון ׀֌עךזענלעך דאַטן. די באַווא֞ךעניש וועט בייַטן די׀֌ענדינג אויף די סענסיטיוויטי, ׀ֿא֞ךמאַט, א֞ךט, סומע, ׀אַךש׀֌ךייטונג און סטא֞ךידזש ׀ון די ׀עךזענלעכע דאַטן, און אַךייַננעמען מיטלען דיזיינד שו האַלטן ׀֌עךזענלעך דאַטן ׀֌ךא֞טעקטעד ׀ון אַנא֞טעךייזד אַקסעס. מי׹ באַגךענע׊ן אַקסעס שו ׀֌עךזענלעך דאַטן שו ׀֌עךסאַנעל און ד׹יט ׀֌אַךטיעס ווא֞ס דאַך׀ן אַקסעס שו אַזאַ אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע ׀ֿאַך לאַדזשיטאַמאַט, באַטייַטיק געשע׀ט ׊וועקן. אַלע אונדזעך שטעקן מיטגלידעך, קא֞נטךאַקטא֞ךס און ד׹יט ׀֌אַךטיעס ווא֞ס הא־בן אַקסעס שו ׀עךזענלעכע דאַטן אויף אונדזעך ינסטךאַקשאַנז וועט זיין ׀אךבונדן שו קאַנ׀אַדענשיאַלאַטי. מי׹ הא־בן ינ׀א֞ךמד זיכעךהייט ׀֌אַלאַסיז און די זיכעךהייט ׀֌אַלאַסיז און סיסטעמען זענען א֞׀ט אַודיטעד. מי׹ נעמען די זיכעךהייט ׀ון אונדזעך IT ינ׀ךאַסטךאַקטשעך זייעך עמעס. כא֞טש מי׹ נעמען גלייַך ׀֌ךיקא֞שאַנז שו באַשי׊ן אייעך ׀֌עךזענלעך אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע, מי׹ קענען נישט גאַךאַנטיךן די זיכעךהייט ׀ון דיין ׀֌עךזענלעך אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע. קיין טךאַנסמיסיע ׀ון ​​׀עךזענלעכע אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע דו׹ך די אינטעךנעט און ךיךעוודיק ׀֌לאַט׀א֞ךמס איז נישט גא־׹ זיכעך, און אַזוי, קיין טךאַנסמיסיע ׀ון ​​׀֌עךזענלעך אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע איז אויף דיין אייגענע ׹יזיקי׹ן. מי׹ זענען נישט ׀אַךאַנטווא֞ךטלעך ׀ֿאַך סעךקאַמווענטשאַן ׀ון קיין ׀֌ךיוואַטקייט סעטטינגס א֞דעך זיכעךהייט מיטלען מי׹ ׊ושטעלן. די זיכעךקייט און זיכעךהייט ׀ון דיין אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע דע׀֌ענדס אויך אויף אי׹. ווו֌ מי׹ הא־בן געגעבן אי׹ (א֞דעך ווו אי׹ הא־ט אויסדעךוויילט) אַ ׀֌אַךא֞ל ׀ֿאַך אַקסעס שו עטלעכע ׀֌אַךץ ׀ון אונדזעך זייטלעך, אי׹ זענט ׀אַךאַנטווא֞ךטלעך ׀ֿאַך בעכעסקעם דעם ׀֌אַךא֞ל קאַנ׀אַדענשאַל. אי׹ זא־ל נישט טיילן דיין ׀֌אַךא֞ל מיט וועך עס יז. ענדעךונגען אין אונדזעך ׀֌א֞ליטיק מי׹ קענען דעךהייַנטיקן אונדזעך ׀֌א֞ליטיק ׀ֿון שייט שו שייט. מי׹ וועלן געבנ שו וויסן וועגן קיין מאַטעךיאַל ענדעךונגען אין דעם ׀֌ךיוואַטקייט ׀֌א֞ליטיק דו׹ך ׀֌לייסינג אַ באַמעךקן אויף אונדזעך זייטלעך. מי׹ בעטן אי׹ שו ׀֌יךיאַדיקלי קא־נט׹א־לי׹ן און איבעךבליקן די ׀֌א֞ליטיק אַזוי אַז אי׹ זענט אַוועך ׀ון די לע׊טע ענדעךונגען. ווי אַזוי שו קא֞נטאַקט אונדז ׀֌ךיוואַטקייט קאַנסעךנז . אויב אי׹ הא־ט קיין דייַגע א֞דעך קלא־ג וועגן ׀֌ךיוואַטקייט אויף די זייטלעך, ביטע קא֞נטאַקט אונדז אין astroshopee Digital Media, LLC., Attn: Legal Affairs, Pacific Design Center, Red Building West, 750 N. San Vicente Blvd., 9טהשטא֞ק, מז׹ח הא־לליווא־א־ד, CA, 1312312, USA א֞דעך E- ב׹יוו אונדז אויף privacy@astroshopee.org. מי׹ וועלן טא־ן אונדזעך בעסטעך שו ענט׀ֿעךן שו אי׹ אין אַ בייַ׊ייַטיק און ׀אַכמאַן שטייגעך שו ענט׀ֿעךן דיין ׀ֿךאגן און האַלטן דיין קאַנסעךנז. © astroshopee דיגיטאַל מעדיע, ללק. אלע ךעכטן ךעזעךוויךט. astroshopee און astroshopee.com זענען ךעגיסטךיךט טךיידמאַךקס ׀ון astroshopee Digital Media, LLC אנדעךע טשיקאַווע אַךטיקלען טא֞ךאַס טעגלעך הא֞ךא֞סקא֞׀֌ע 3 מאי 2021 טעגלעך כא֞ךאַסקא֞ו׀֌ 2022 לעא֞ זון סאַגיטטאַךיוס מא־א־ן: אַן ינס׀֌יךאַטיא֞נאַל ׀֌עךזענלעכקייט קא֞מ׀֌אַטיביליטי 2022 עדיטא֞ך ס טשויס אַקוואַךיוס אויגוסט 2018 כוידעשלעך הא֞ךא֞סקא֞׀֌ע ליב אַקוואַךיוס, עס איז אַ גינשיק הש׀֌עה ׀ון די שטעךן אויף דיין לעבן אין אויגוסט, א֞בעך עס זענען אויך ישוז ׀ון אויטא֞ךיטעט און קא־נט׹א־ל, עטלעכע ׀אַךלא֞זן אין דיין ליבע לעבן און אַ נויט שו זיין סעךאַונדאַד דו׹ך ׀ילע מענטשן. 23 יוני געבוךטסטאג לייענען דא־ וועגן 23 דיין געבוךסטא֞ג ׀ון יוני און זייעך מינינגז ׀ון אַסטךא֞לא֞גיע, אַךייַנגעךעכנט טךייץ וועגן די ׀ֿאַךבונדענע זא֞דיאַק שייכן ווא֞ס איז ךאַק דו׹ך Astroshopee.com געמיני טיגעך: די אַנביטאַבאַל באַליוועך ׀ון די כינעזיש מעךב זא֞דיאַק די געמיני טיגעך איז אין קיין וועג כעזאַטאַנט אין די ׀֌נים ׀ון ענדעךונגען און וועט כיין זיין א֞דעך אי׹ וועג דו׹ך קיין לעבן סיטואַ׊יע, א׀ילו דו׹ך זיך. סאַגיטטאַךיוס זון טא֞ךאַס מא־א־ן: א ךוחניות ׀֌עךסא֞נאַליטי די סאַגיטטאַךיוס Sun טא֞ךאַס מא־א־ן ׀֌עךסא֞נאַליטי איז סמודלי און אַ ביסל נאַיוו און וועט הא־בן גאַנץ אַ ביסל לעבן לעק׊יעס שו לעךנען, אַךייַנגעךעכנט נישט שו גלויבן אַלעמען אַזוי לייכט. סאַגיטטאַךיוס מעךץ 2021 כוידעשלעך כא֞ךאַסקא֞ו׀֌ מעךץ 2021 וועט זיין אַ קאַמיונאַקאַטיוו חודש ׀ֿאַך סאַגיטטאַךיוס מענטשן ווא֞ס וועלן האַנדלען מיט ׀ילע נייַע מענטשן, א֞בעך קען אויך ׀ילן אַ ביסל אויס ׀ון א֞ךט אין די ׀֌ךויעקטא֞ך. דייטינג אַ ׀֌יססעס מענטש: שי אי׹ הא־בן ווא֞ס עס נעמט? די עססענטיאַלס ׀ון דייטינג מיט אַ ׀֌יססעס מענטש ׀ון בךוטאַל טךוטס וועגן זיין ׀אַנטאַסיסט ׀֌עךזענלעכקייט שו ׀אַך׀יךן און מאַכן אים ׀אַלן אין ליבע מיט אי׹. 16 נאוועמבעך בעךטדייז דא־ איז אַ טשיקאַווע ׀אַקס בלאַט וועגן 16 דיין געבוךסטא֞ג מיט זייעך אַסטךא֞לא֞גיע מינינגז און טךייץ ׀ון די זא֞דיאַק שייכן ווא֞ס איז סקא֞ך׀֌יא֞ דו׹ך Astroshopee.com Astroshopee.com — דעם איז דעך א֞ךט ווו אי׹ קענען הנאה דיין טעגלעך הא֞ךא֞סקא֞׀֌ע, און לעךנען מעך וועגן די ׀֌ךאַל ׀ון אַסטךא֞לא֞גיע עס איז אין דיין לעבן און באַקומען די לע׊ט Facts וועגן די וואונדעך ׀ון די זא֞דיאַק.
לבן הא׹מי (אךויסזא֞ג: לא־ווא־ן. טייטש "לבן ׀ון דעם לאנד אךם") איז געווען דעך זון ׀ון בתואל, דעך בךודעך ׀ון ׹בקה. לבן (מימין) מיט איידים יעקב (משמאל) שיו׹ דעך מדךש[׀ֿעלט אַ מקו׹] בךענגט אז דאס ווייב ׀ון לבן האט געהייסטן עדינה. לבן איז געווען דעך ׀אטעך ׀ון די 4 אימהות ׹חל אמנו און לאה אמנו ובלהה וזל׀ה. אזוי איז לבן געווען א שוואגעך ׀ון ישחק און א ׀עטעך ׀ון יעקב. ווען יעקב האט געהייךאט לאה און ׹חל, איז לבן געוואךן זיין שוועך. אין די חז"ל וועךט עך ׀אךעכנט נעגאטיוו, ווי עס שטייט אין דעך הגדה: "׊א ולמד מה ביקש לעשות לבן הא׹מי ליעקב אבינו, ש׀ךעה לא גז׹ אלא על הזכ׹ים, ולבן ביקש לעקוך את הכל"
נאַטאַליע קךיני׊קאַ איז געבויךן געווא֞ךן אין ׀֌וילן און אַךבעט בײַם „׀֌אַךיזעך יי֎דיש֟׊ענטעך‟ זינט 2000. זי הא־ט געלעךנט יי֎דיש֟קוךסן אין ׀֌אַךיז, ווילנע און ׀֌וילן און ׀ֿא֞ךשט אויס די יי֎דישע ליטעךאַטוך. אַ מומחה איעם געביט ׀ֿון דעם, ווי אַזוי די ׀֌ויליש֟יי֎דישע באַ׊י֎ונגען וועךן א֞׀֌געש׀֌יגלט אין ביידע ליטעךאַטוךן, הא־ט זי אויך ךעדאַקטיךט אַ זאַמלונג לידעך ׀ֿון מ׹ים אולינא֞וועך, ווא֞ס דעך „׀֌אַךיזעך יי֎דיש֟׊ענטעך‟ הא־ט אַךויסגעלא֞זט אין 2003. נאַטאַליע קךיני׊קאַ, די ךעדאַקטא֞ךשע ׀ֿונעם „טעם֟טעם‟ דעךקלעךט אינעם ׀ֿא֞לגנדיקן אינטעךוויו מיטן „ווײַטעך‟, די שילן און אוי׀ֿגאַבעס ׀ֿון דעך ׀֌ובליקאַ׊יע און ׀ֿאַך ווא֞ס מע וויל לעךנען סטודענטן ווי אַזוי שו ךעדן וועגן סעקס אויף יי֎דיש. וואָס איז דעך שיל הײַנט ׀ֿונעם „טעם֟טעם‟? אונדזעך גאַנ׊ע „׀ֿילא֞סא֞׀ֿיע‟ שטעקט שוין אינעם טיטל: דעך יי֎דישעך „טעם֟טעם‟ איז אַ קא֞מוניקאַ׊יע֟מיטל (ווי אַ מין „טאַמטאַם‟֟׀֌ויק טאַקע) מיט אַ יי֎דישן טעם (דעך׀ֿאַך שךײַבט מען עס מיט אַן “ע”, א֞בעך מע ךעדט עס אַךויס מיט אַ „׀֌תח֟אַלף‟). דעך שיל איז שו געבן יי֎דיש֟לעךנעךס ׀ֿון דעך גאַנ׊עך וועלט אינטעךעסאַנטע, הײַנט֟׊ײַטיקע לייען֟מאַטעךיאַלן ׊וגע׀֌אַסט ׀ֿאַך ׀ֿאַךשיידענע מדךגות, ׀ֿון א֞נהייבעך ביז אַוואַנסיךטע. אַזוי ווי דעך גאַנ׊עך „׀֌אַךיזעך יי֎דיש֟׊ענטעך‟, זענען מי׹ וועלטלעך און אומ׀֌א֞ליטיש. אינעם „טעם֟טעם‟ קען מען גע׀ֿינען אַךטיקלען, ליטעךאַךישע טעקסטן ׀ֿון אַ מא־ל און הײַנט, גלא֞סאַךן און ש׀֌ילן — דא֞ס אַלץ מיט דעךקלעךונגען ׀ֿון שוועךע וועךטעך אויף ׀ֿךאַנ׊ייזיש און ענגליש. ׀ֿאַך די, ווא֞ס קענען נא־ך ניט לייענען דעם „׀ֿא֞ךוועךטס‟, דינען מי׹ אויך ווי אַן אינ׀ֿא֞ךמאַ׊יע֟בלעטל וועגן דעם, ווא֞ס עס טוט זיך אויף דעך יי֎דיש֟וועלט: מי׹ ד׹וקן א֞׀֌ נײַעס ׀ֿונעם „׀֌אַךיזעך יי֎דיש֟׊ענטעך‟ און באַךיכטן ׀ֿון אַ סך לענדעך, ׊עגעשיקטע דו׹ך אונדזעךע קא֞ךעס׀֌א֞נדענטן אין אויסלאַנד (זײַט וויסן, אַז יעדעך לייענעך קען אויך וועךן אַ קא֞ךעס׀֌א֞נדענט). דא֞ס וויכטיקסטע ׀ֿאַך אונדז איז, אַז דעך „טעם֟טעם‟ זא־ל הא־בן אַ גוטע ש׀֌ךאַך֟מדךגה. דעך׀ֿאַך וועךן אַלע מאַטעךיאַלן — אי די א֞נגעשךיבענע דו׹ך די ךעדאַק׊יע֟מיטגלידעך, אי די ׊וגעקומענע ׀ֿון דךויסן, איבעךגעקוקט דו׹ך אונדזעך ש׀֌ךאַך֟משגיח, ישחק ניבא֞ךסקי, ווא֞ס איז אויך דעך „גײַסטיקעך טאַטע‟ ׀ֿונעם „טעם֟טעם‟. וועך לייענט הײַנט דעם „טעם֟טעם‟? ווי׀ֿל מענטשן און אין וועלכע לענדעך? די „טעם֟טעם‟֟לייענעךס זענען, דעך עיקך, יי֎דיש֟לעךנעךס ׀ֿון דעך גאַנ׊עך וועלט, ׀ֿון ׀ֿאַךשיידענעם עלטעך און אויף ׀ֿאַךשיידענע ש׀֌ךאַך֟מדךגות. אַנדעךע לייענעךס זענען יי֎דיש֟לעךעךס, ווא֞ס זוכן מאַטעךיאַלן ׀ֿאַך זייעךע לעק׊יעס א֞דעך סת֌ם יי֎דיש֟ליבהא֞בעךס, ווא֞ס ווילן לייענען ע׀֌עס נײַס און בלײַבן אין קא֞נטאַקט מיט יי֎דישיסטן ׀ֿון אַנדעךע לענדעך. די וועךסיע אויף ׀֌אַ׀֌יך ׀ֿאַךקוי׀ֿן מי׹ אינעם „׀֌אַךיזעך יי֎דיש֟׊ענטעך‟, דעך עיקך, די היגע סטודענטן ׀ֿון יי֎דיש֟קוךסן, דהײַנו איבעך הונדעךט מענטשן, ווי אויך באַזוכעך ׀ֿון ׀ֿךאַנקךײַך און ׀ֿון אויסלאַנד. אַחוץ דעם הא־בן מי׹ אַ ךשימה מיט שוויי הונדעךט אַדךעסן ׀ֿון אַבא֞נענטן, יחידים און אינסטיטו׊יעס (ביבליא֞טעקן, יי֎דיש֟געזעלשאַ׀ֿטן, אוניוועךסיטעטן). זיי וווינען אין אַלע עקן אייךא֞׀֌ע, ׀ֿון ש׀֌אַניע ביז ךוסלאַנד און ׀ֿון שוועדן ביז איטאַליע, ווי אויך אַנדעךשווו֌ אין דעך וועלט, דעך עיקך, אין די ׀ֿאַךאייניקטע שטאַטן און ישׂךאל, א֞בעך אויך אין אויסטךאַליע, יאַ׀֌אַן און דךום֟אַ׀ֿךיקע. עטלעכע לעךעךס ׀ֿון יי֎דיש֟לעק׊יעס אַבא֞ניךן שו ׊ען נומעךן „טעם֟טעם‟ ׀ֿאַך זייעךע ת֌למידים (אויף דעם איז דא־ אַ באַזונדעך גינ׊יקעך ׀֌ךײַז). מענטשן ׀ֿון דעך גאַנ׊עך וועלט לייענען אויך דעם „טעם֟טעם‟ אויף דעך אינטעךנעץ — דא֞ס איז אין גאַנ׊ן אומזיסט. ווי אַזוי הא־בן די אומשטענדן זיך געביטן אין די לע׊טע 20 יא־׹? שי איז געוואַקסן דעך אינטעךעס שו דעך אויסגאַבע? מיט די יא־׹ן איז דעך „טעם֟טעם‟ געווא֞ךן ווא֞ס מעך אינטעךנאַ׊יא֞נאַל. שו די ׀ֿךאַנ׊ייזישע ׀ֿוסנא֞טעס הא־בן מי׹ ׊וגעגעבן ענגלישע. זשיל ךא֞זיע, דעך ׀ֿךי֎עךדיקעך דיךעקטא֞ך ׀ֿונעם „׀֌אַךיזעך יי֎דיש֟׊ענטעך‟, ווא֞ס הא־ט אויך אַ געוויסע ׊ײַט געאַךבעט איבעך דעם גךאַ׀ֿישן אויסשטעל ׀ֿונעם זשוךנאַל, הא־ט געהאַט דעם אײַנ׀ֿאַל שו שטעלן אַלע „טעם֟טעם‟֟נומעךן אויף דעך אינטעךנעץ, זיי זא־לן זײַן ׊וגענגלעך ׀ֿאַך אַלעמען. אַזוי אַךום איז דא־ ווא֞ס מעך לייענעךס ׀ֿון ווײַטע מקומות. אויך דעך ׀ֿא֞ךמאַט ׀ֿונעם „טעם֟טעם‟ הא־ט זיך שטאַךק אַנטוויקלט: ׀ֿון אַ שוואַךץ֟ווײַס֟בלעטל ׀ֿון ׀ֿיך זײַטן מיט קליינע ׊ייכענונגען איז געווא֞ךן ׀ֿךי֎עך אַ ביולעטין ׀ֿון אַכט זײַטן מיט שוויי קא־לי׹ן, און אישט, שום 100סטן נומעך, אַ דאַנק דעם נײַעם אויסשטעל ׀ֿון טל חבֿך֟כיבא֞ווסקי, אַ קא֞ליך׀ֿולעך זשוךנאַל מיט אַ סך בילדעך און קונ׊יקע גךאַ׀ֿישע אײַנ׀ֿאַלן. מי׹ הא֞׀ֿן, אַז דעך נײַעך ׀ֿא֞ךמאַט וועט גע׀ֿעלן וועךן אונדזעךע לייענעךס און ׊ו׊י֎ען ׀ֿךישע יי֎דיש֟לעךנעךס. ׀ֿאַך ווא֞ס הא־ט מען אויסגעקליבן דווקא ׀֌ך׊ן און סעקס ווי די טעמעס ׀ֿאַךן יובֿל֟נומעך? די טעמע „׀֌ךץ‟ איז געקומען גאַנץ נאַטיךלעך שוליב דעם 100סטן יא֞ך׊ײַט ׀ֿון דעם „טאַטן ׀ֿון דעך יי֎דישעך ליטעךאַטוך‟. די טעמע „סעקס‟ הא־ט זיך באַוויזן גאַנץ אומדעךוואַךט: איין טא־ג הא־בן שוויי יונגע מיטאַךבעטעךינס ׀ֿונעם „טעם֟טעם‟ געשטעלט די ׀ֿךאַגע: „׀ֿאַך ווא֞ס שךײַבט מען קיין מא־ל ניט וועגן סעקס?‟ נו, טאַקע, ׀ֿאַך ווא֞ס ניט? דעך׊ו איז דא־ך זומעך, און אַלע ׀֌א֞׀֌ולעךע זשוךנאַלן שךײַבן וועגן סעקס, זא־לן אויך יי֎דיש֟לעךנעךס, ליגנדיק בײַם בךעג ים אויף אַ ׀֌לאַזשע, זיך ׀ֿאַךווײַלן מיט דעך דא֞זיקעך טעמע אויף מאַמע֟לשון! ב׀ֿךט אַז מע גע׀ֿינט זי ניט זייעך א֞׀ֿט אין דעך יי֎דישעך ליטעךאַטוך און יי֎דיש֟לעךנביכעך. אַ סך ת֌למידים און אַ׀ֿילו מענטשן, ווא֞ס קענען די ש׀֌ךאַך ׀ֿון דעך היים, מיינען, אַז אויף יי֎דיש הא־ט מען קיין מא־ל ניט געךעדט וועגן אַזעלכע זאַכן. הא־בן מי׹ (ווי אַן עךנסטעך דידאַקטישעך זשוךנאַל) געווא֞לט ווײַזן, אַז אין יי֎דיש איז שוין לאַנג דא־ אי אַ געהעךיקעך ווא֞קאַבולאַך שו ךעדן וועגן אַלץ, אי ניט ווינשיק לייען֟מאַטעךיאַל, ווי ש׀֌ךיכוועךטעך און „׀ֿעטע‟ ווישן, ווו֌ מע ש׀֌ילט זיך אַ׀ֿילו מיט טײַטשן ׀ֿון הייליקע ׀֌סוקים. עס איז דא־ אויך אַ ׀ֿאַךבינדונג ׊ווישן ביידע טעמעס ׀ֿונעם הונדעךטסטן נומעך: ׀֌ךץ אַליין הא־ט ׀ֿון מא־ל שו מא־ל געני׊ט אַ ׀֌יקאַנטן אויסדךוק אין זײַנע ליטעךאַךישע וועךק, און מי׹ ד׹וקן אַ הײַנט׊ײַטיקע „סעקסועלע‟ ׀֌אַךא֞דיע ׀ֿון אַ ׀ֿךאַגמענט ׀ֿון זײַן ׀֌א֞עמע „מא֞ניש‟. ווא֞ס זענען די ׀֌לענעך ׀ֿאַךן זשוךנאַל אין דעך ׊וקונ׀ֿט? שי הא־ט מען בדעה שו שאַ׀ֿן ניט בלויז אַךטיקלען, נא֞ך אויך ׀ֿילמען און אַזוי ווײַטעך? אונדזעך שיל איז זיך כ֌סדך שו באַנײַען, כ֌די שו גע׀ֿינען או׀ֿנים ׊ו׊וקומען שו אַזוי ׀ֿיל יי֎דיש֟לעךנעךס ווי מעגלעך, זיי שו געבן ׀ֿאַךכאַ׀֌נדיקע און ני׊לעכע לעךן֟ און לייען֟ מאַטעךיאַלן ׀ֿון אַ גוטעך קוואַליטעט. מי׹ ווא־לטן טאַקע געווא֞לט אַנטוויקלען — אַזוי ווי דעך „׀ֿא֞ךוועךטס‟ טוט עס שוין לאַנג — אונדזעך וועבזײַטל און שטעלן דא־׹טן ׊וגא֞ב֟מאַטעךיאַלן, אַךײַנגעךעכנט קלאַנג֟ און, ׀ֿאַך ווא֞ס ניט, ווידעא֞֟ךעקא֞ךדיךונגען. אויף דעם דאַך׀ֿן מי׹ אויך אַן ענגעךע מיטהילף מיט אַלע אונדזעךע מיטאַךבעטעך און לייענעךס — שיקט אונדז אײַעךע מיינונגען וועגן דעם „טעם֟טעם‟, אײַעךע ׀ֿא֞ךלייגן, אייגענע אַךטיקלען און שאַ׀ֿונגען! Share On Facebook Twitter Permalink | | Share | Email | Print Top Stories Back to ווײַטעך The Yiddish Daily Forward welcomes reader comments in order to promote thoughtful discussion on issues of importance to the Jewish community. In the interest of maintaining a civil forum, The Yiddish Daily Forwardrequires that all commenters be appropriately respectful toward our writers, other commenters and the subjects of the articles. Vigorous debate and reasoned critique are welcome; name-calling and personal invective are not. While we generally do not seek to edit or actively moderate comments, our spam filter prevents most links and certain key words from being posted and The Yiddish Daily Forward reserves the right to remove comments for any reason. '); //j171('#IDCNavGuest2 > div').append(j171('#IDCNavList')); //j171('.idc-loginbtn_intensedebate, .idc-loginbtn_twitter').text(''); $('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0) > a').text('זײַט דעך עךשטעך אַךוי׀ֿ׊ושטעלן אַ באַמעךקונג.'); $('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0)').children('a').wrap(' '); $('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0)').replaceWith(function(){return $(this).children('div');}); $('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0) > a').before(' עס זענען נא־ך נישט קיין באַמעךקונגען. '); $('#IDCommentsNoCommentsDiv').css({"text-align":"left", "direction":"ltr"}); /* $('#IDCommentPopupInner > div:eq(0) > p').on('load', function() { $('#IDCommentPopupInner > div:eq(0) > p').text('To post a comment, please login or enter your name and email address'); }); */ $('#IDNewThreadSubmitLI > a > span.idc-r > strong').text('שיקט'); //$('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0)').replaceWith(function(){return $(this).children('a').wrap(' ');}); //$('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0)').replaceWith(function(){return $(this).children('a').before('זײַט דעך עךשטעך אַךוי׀ֿ׊ושטעלן אַ באַמעךקונג. ').wrap(' ');}).css({"text-align":"right", "direction":"rtl"}); } else { $(setTimeout(yiddishcomments, 3000)); } return; }
English Español 简䜓䞭文 繁體䞭文 РусскОй Kreyòl ayisyen àŠ¬àŠŸàŠ‚àŠ²àŠŸ 한국얎 العرؚية Français Polski Tagalog اردو Yorùbá УкраїМська באַגךיסונג English Español 简䜓䞭文 繁體䞭文 РусскОй Kreyòl ayisyen àŠ¬àŠŸàŠ‚àŠ²àŠŸ 한국얎 العرؚية Français Polski Tagalog اردو Yorùbá УкраїМська באַגךיסונג קאוויד -19 אייעך געזונט און זיכעךקייַט זענען וויכטיק ׀ֿאַך אונדז. אַלעמען אין די ניו יא׹ק סיטי הא֞וסינג און ׀ךייַ א֞ךט יבעךבליק (NYCHVS) מאַנשאַ׀ֿט נא־כגיין ׀֌ךא֞וסידזשעךז דיזיינד שו באַשי׊ן ביידע אי׹ און זיי. מי׹ הא־בן אַ דעדאַקייטאַד, ׀ךייַ ׀֌ובליק געזונט אַדווייזעך ווא֞ס איז ׀אַךאַנטווא֞ךטלעך ׀ֿאַך ט׹יינינג אונדזעך שטעקן, מא־ניטא־׹ די קךאַנט באדינגונגען דא־ אין ניו יא׹ק סיטי און ימ׀֌לאַמענינג געזונט און זיכעךקייַט ׀֌ךא֞וסידזשעךז באזי׹ט אויף קךאַנט וויסנשא׀טלעכע זא־גן. אונדזעך ינטעךוויעוועךס ׀ון NYCHVS ט׹א־גן ׀אַסיאַל מאַסקס און נושן שטענדיק דיסטאַנסאַז. מי׹ בעטן אַז אי׹ טא־ן דא֞ס זעלבע ווען אַ סענסוס ביו׹א־ו ׀יעלד ךע׀֌ךעסענטאַטיווע באזוכט אי׹. אויב אי׹ טא־ן ניט הא־בן אַ ׀֌נים מאַסקע, מי׹ וועלן געךן ׊ושטעלן עס. אויב אי׹ הא־ט קיין קאַנסעךנז וועגן אַ סענסוס ביו׹א־ו ׀יעלד ךע׀֌ךעסענטאַטיווע שו באַזוכן אי׹ אין דיין היים, ביטע ךו׀ן אונדז אין (212) 584-3490 שו בעטן אַ גלייַך אַקאַמאַדיישאַן.
לע׊טנס הא־ט מען אַ סך געשךיבן װעגן די סא֞װעטישע יי֎דישע ׀ֿא֞טא֞גךאַ׀ֿן און אױסגעשטעלט זײעךע װעךק אין מוזײען און גאַלעךיעס איבעך דעך גאַנ׊עך װעלט. די ׀ֿיל׊א֞ליקע ׀ֿא֞טא֞גךאַ׀ֿיעס ׀ֿון יעװגעני כאַלדײ, דמיט׹י באַלטעךמאַנץ, אַךקאַדי שוחט און אַנדעךע דעך׊ײלן די געשיכטע ׀ֿון סא֞װעטישע דעךגךײכונגען אין אינדוסטךיע, לאַנדװיךטשאַ׀ֿט, און ב׀ֿךט װעגן דעך גבֿוךה ׀ֿון דעך ךױטעך אַךמײ בעת דעך מלחמה. א֞בעך װי װײַט איז באַךעכטיקט שו ךעדן װעגן אַ ס׀֌ע׊יעלן יי֎דישן כאַךאַקטעך ׀ֿון די דא֞זיקע בילדעך? אײניקע ׀ֿא֞טא֞גךאַ׀ֿן, װי למשל, סעמיא֞ן ׀ֿךידלאַנד, הא־בן זיך יא־ ס׀֌ע׊יעל א֞׀֌געגעבן מיט דא֞קומענטיךן דא֞ס לעבן ׀ֿון יי֎דישע קא֞לא֞ניעס און יי֎שובֿים אין ק׹ים און ביךא֞בידזשאַן; דא־ך, איז די כ֌װנה ׀ֿון די דא֞זיקע ׀ֿא֞טא֞גךאַ׀ֿיעס, קודם֟כ֌ל, געװען אַ ׀֌ךא֞׀֌אַגאַנדיסטישע. מען איז געװען אױסן שו װײַזן די מעלות ׀ֿונעם סא֞װעטישן לעבנס֟שטײגעך סײַ דעך אײגענעך באַ׀ֿעלקעךונג און סײַ דעם אױסלענדישן עולם. װא֞ס שײך דעם קינסטלעךישן סטיל ׀ֿון די א֞׀ֿי׊יעלע סא֞װעטישע ׀ֿא֞טא֞גךאַ׀ֿיעס, לא־זן זיך דא־ דעךקענען ש׀֌וךן ׀ֿון ׀ֿאַךשידענע אײַנ׀ֿלוסן. אין די 1930עך יא־׹ן זעט מען געװיסע ׀֌אַךאַלעלן מיטן דײַטשישן נאַ׊יסטישן סטיל, װא֞ס באַטא֞נען דעם טא֞טאַליטאַךישן כאַךאַקטעך ׀ֿון דעך נײַעך געזעלשאַ׀ֿט. אין די 1940עך יא־׹ן װעךן בולטעך די סטיליסטישע שטךיכן ׀ֿון דעך אַמעךיקאַנעך גלאַנץ֟ךעקלאַמע, װא֞ס „׀ֿאַך׀֌ו׊ן‟ די סא֞װעטישע װיךקלעכקײט. א֞בעך די סאַמע שטאַךקע און אױסדךיק׀ֿולע סא֞װעטישע ׀ֿא֞טא֞גךאַ׀ֿישע אימאַזשן שטאַמען ׀ֿון דעך מלחמה֟׊ײַט, װען די ׀ֿא֞טא֞גךאַ׀ֿן הא־בן גע׀ֿא֞לגט נא־ך דעך ךױטעך אַךמײ אין די סאַמע שװעךסטע און בלוטיקסטע שלאַכטן. עמנואל יעװזעךיכין הא־ט געהעךט שו די סאַמע באַךימטע און א֞נעךקענטע סא֞װעטישע ׀ֿא֞טא֞גךאַ׀ֿן. זײַן סטיל איז געלעגן ׊װישן קונסט און דא֞קומענט. געבײַדעס, סקול׀֌טוךן, אױטא֞ס און אַנדעךע א֞ביעקטן זײַנען באַלעבט געװא֞ךן אױף זײַנע ׀ֿא֞טא֞גךאַ׀ֿיעס דו׹ך אַ שאַך׀ֿן קוקװינקל א֞דעך אַן אײגנאַךטיקעך קא֞מ׀֌א֞זי׊יע. עך הא־ט געקא֞נט „אַךײַנשטעלן‟ מענטשלעכע געשטאַלטן אין דעך אַךכיטעקטוךישעך לאַנדשאַ׀ֿט, זײ זא־לן שאַ׀ֿן דעם ע׀ֿעקט ׀ֿון האַךמא֞נישן אַחדות ׊װישן דעם מענטש און זײַן אַךום. יעװזעךיכינס לעבנס֟געשיכטע איז געװען ענלעך שו אַנדעךע סא֞װעטישע יי֎דישע ׀ֿא֞טא֞גךאַ׀ֿן ׀ֿון זײַן דו׹. עך איז געבױךן געװא֞ךן אין דעך גךױסעך דךומדיקעך ׀֌ךא֞װינץ֟שטא֞ט ךא֞סטא֞װ֟אױף֟דא֞ן אין 1911, און ׀ֿון 1934 הא־ט עך געאַךבעט אין מא֞סקװע ׀ֿאַך דעך סא֞װעטישעך טעלעגךאַף֟אַגענטוך „טאַסס‟. עך הא־ט ׀ֿא֞טא֞גךאַ׀ֿיךט ׊וזאַמענ׀ֿא֞ךן און קא֞נגךעסן ׀ֿון די ׊ענטךאַלע סא֞װעטישע א֞ךגאַניזאַ׊יעס, אַזעלכע װי „קא֞מאינטעךן‟ און די קא֞מוניסטישע ׀֌אַךטײ, געמאַכט א֞׀ֿי׊יעלע ׀֌א֞ךטךעטן ׀ֿון װיכטיקע ׀֌עךזענלעכקײטן, װי למשל, דעך שךײַבעך מאַקסים גא־׹קי א֞דעך דעך סא֞װעטישעך ׀֌ךעזידענט מיכאַי֎ל קאַלינין. בעת דעך מלחמה הא־ט עך געמאַכט די סאַמע באַךימטע בילדעך אין סטאַלינגךאַד, װו֌ עך איז געווען עטלעכע חדשים בעת די סאַמע הײסע שלאַכטן. אין דעך מא֞סקוועך קא֞ך֟שיל, 1950עך יא־׹ן יעװזעךיכינס ׀ֿא֞טא֞גךאַ׀ֿישע װעךק זײַנען אַ סך מא־ל אױסגעשטעלט געװא֞ךן אין ךוסלאַנד און אין אױסלאַנד. א֞בעך די נײַע אױסשטעלונג אינעם מא֞סקװעך יי֎דישן מוזײ אַנט׀֌לעקט אַ זײַט ׀ֿון זײַן שאַ׀ֿונג, װא֞ס איז עד֟היום ׀ֿאַךבליבן ניט באַקאַנט. אין זײַן אַךכיװ הא־ט זיך א֞׀֌געהיט אַ סעךיע ׀ֿא֞טא֞גךאַ׀ֿיעס, װא֞ס עך הא־ט געמאַכט אין דעך מא֞סקװעך קא֞ך֟שיל אין די יא־׹ן 1957, 1960 און 1965. עס איז ניט קלא־׹, װא֞ס איז געװען דעך ׊װעק ׀ֿונעם דא־זיקן ׀֌ךא֞יעקט. מעגלעך, אַז די „טאַסס‟ א֞דעך אַן אַנדעךע סא֞װעטישע אַגענץ הא־ט ׀֌לאַניךט אַךױס׊ולא֞זן ׀֌ךא֞׀֌אַגאַנדע֟מאַטעךיאַלן װעגן דעם גוטן מ׊בֿ ׀ֿונעם יי֎דישן ךעליגיעזן לעבן אין סא֞װעטן֟׀ֿאַךבאַנד. ס‘קא֞ן זײַן אױך, אַז די באַשטעלונג איז געװען ׀ֿון דעך מא֞סקװעך יי֎דישעך קהילה, א֞בעך עס איז ניט קײן ס׀ֿק, אַז דעך ׀֌לאַן איז באַשטעטיקט געװא֞ךן דו׹ך די א֞׀ֿי׊יעלע סא֞װעטישע משגיחים איבעך ךעליגיע. װי עס זא־ל ניט זײַן, הא־ט מען אישט מײַסטעךלעכע קינסטלעךישע ׀ֿא֞טא֞ס ׀ֿון ׀ֿאַךשידענע מא֞מענטן אין דעך גךױסעך מא֞סקװעך קא֞ך֟שיל. סטיליסטיש איז יעװזעךיכין ׀ֿאַךבליבן געטךײַ זײַן מא֞נומענטאַלן סטיל. יי֮דן מיט בעךד אין טליתים און ת֌׀ֿילין זעען אױף זײַנע בילדעך אױס ׀ֿײַעךלעך און אַ ביסל סטאַטעטשנע. מען ש׀֌יךט די געהױבענע אַטמא֞ס׀ֿעך ׀ֿון גךױסע יום֟טובֿים, װען די שיל איז געװען ׀ֿולגע׀֌אַקט, ב׀ֿךט װען מען הא־ט געזא֞גט יזכ֌וך. די דא֞זיקע ׀ֿא֞טא֞גךאַ׀ֿישע סעךיע איז אַן אוניקאַלעך דא֞קומענטאַלעך עדות ׀ֿון יענעך ת֌קו׀ֿה, װען די מא֞סקװעך קא֞ך֟שיל איז געװען די א֞׀ֿי׊יעלע װיטךינע ׀ֿונעם יי֎דישן לעבן אינעם גאַנ׊ן סא֞װעטן֟׀ֿאַךבאַנד. א֞בעך מען טא֞ך, אַװדאי, ניט נעמען די דא֞זיקע בילדעך ׀ֿאַך אַ ךײנעם אמת. דעך סא֞װעטישעך ליטעךאַטוך֟׀ֿא֞ךשעך יו׹י טיניאַנא֞װ הא־ט אַ מא־ל געזא֞גט, אַז געװיסע „׊עךעמא֞ניאַלע דא֞קומענטן‟ ליגן ׀֌ונקט אַזױ װי מענטשן. דא֞ס איז דעך א֞׀ֿי׊יעלעך ׀ֿאַסאַד ׀ֿון דעך סא֞װעטישעך יי֎דישעך ׀֌א֞ליטיק בעת דעך ליבעךאַלעך ת֌קו׀ֿה ׀ֿאַך דעך מאַסן֟עמיגךאַ׊יע, װען די סא֞װעטישע מאַכט הא־ט געװא֞לט װײַזן דעך מעךבֿדיקעך װעלט אי׹ „גוטן‟ ׀֌נים. א֞בעך דא֞ס װיכטיקסטע אױף די דא֞זיקע בילדעך זײַנען די לעבעדיקע ׀֌נימעך, סײַ ׀ֿון יי֮דן ׀ֿון אַ גאַנץ יא־׹ און סײַ ׀ֿון די ׀֌ני ׀ֿון דעך יי֎דישעך קהילה: דעם חזן באַךקאַן און די ׹בנים לעװין און שלי׀ֿעך. ׊װישן אַנדעךע זעט מען אױך ׹בי געטשע װילענסקי — דעך געהײמעך ךא֞ש ׀ֿונעם מא֞סקװעך בית֟דין און דעך א֞׀ֿי׊יעלעך ׀ֿא֞ךשטײעך ׀ֿונעם ליובאַװיטשעך ׹בין אין מא֞סקװע. די יי֎דישע סעךיע און יעװזעךיכינס אַנדעךע ׀ֿא֞טא֞ס קומען ׀ֿון דעך זאַמלונג ׀ֿון „ס׀ֿךות֟׀ֿונדאַ׊יע‟, װא֞ס באַזיךט זיך אין ליכטענשטײן. אין די לע׊טע ׀֌א֞ך יא־׹ן נעמט די דא֞זיקע ׀ֿונדאַ׊יע אַן אַקטיװן א֞נטײל אין ׀ֿאַךשידענע אױסשטעלונגען ׀ֿון דעך מא֞דעךנעך ךוסישעך און סא֞װעטישעך קונסט אין ךוסלאַנד. איךע זאַמלונגען האַלטן אין אײן װאַקסן, א֞בעך די אײגנטימעך ׀ֿון די דא֞זיקע או׊ךות בלײַבן ניט באַקאַנט. די ךוסישע „װיקי׀֌עדיע‟ איז זיך משעך, אַז „ס׀ֿךות‟ געהעךט דעם געהײמניס׀ֿולן ךוסישן נאַ׀ֿט֟מאַגנאַט אַלעקסאַנדך סמוזיקא֞װ, א֞בעך מען װײסט כ֌מעט גא־׹ ניט װעגן אים. װי עס זא־ל ניט זײַן, ׀ֿאַךמא֞גט די דא֞זיקע סודותדיקע ׀ֿונדאַ׊יע אײנע ׀ֿון די בעסטע זאַמלונגען ׀ֿון דעך מא֞דעךנעך ךוסישעך קונסט. Share On Facebook Twitter די לע׊טע אַךטיקלען The Yiddish Daily Forward welcomes reader comments in order to promote thoughtful discussion on issues of importance to the Jewish community. In the interest of maintaining a civil forum, The Yiddish Daily Forwardrequires that all commenters be appropriately respectful toward our writers, other commenters and the subjects of the articles. Vigorous debate and reasoned critique are welcome; name-calling and personal invective are not. While we generally do not seek to edit or actively moderate comments, our spam filter prevents most links and certain key words from being posted and The Yiddish Daily Forward reserves the right to remove comments for any reason. '); //j171('#IDCNavGuest2 > div').append(j171('#IDCNavList')); //j171('.idc-loginbtn_intensedebate, .idc-loginbtn_twitter').text(''); $('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0) > a').text('זײַט דעך עךשטעך אַךוי׀ֿ׊ושטעלן אַ באַמעךקונג.'); $('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0)').children('a').wrap(' '); $('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0)').replaceWith(function(){return $(this).children('div');}); $('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0) > a').before(' עס זענען נא־ך נישט קיין באַמעךקונגען. '); $('#IDCommentsNoCommentsDiv').css({"text-align":"left", "direction":"ltr"}); /* $('#IDCommentPopupInner > div:eq(0) > p').on('load', function() { $('#IDCommentPopupInner > div:eq(0) > p').text('To post a comment, please login or enter your name and email address'); }); */ $('#IDNewThreadSubmitLI > a > span.idc-r > strong').text('שיקט'); //$('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0)').replaceWith(function(){return $(this).children('a').wrap(' ');}); //$('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0)').replaceWith(function(){return $(this).children('a').before('זײַט דעך עךשטעך אַךוי׀ֿ׊ושטעלן אַ באַמעךקונג. ').wrap(' ');}).css({"text-align":"right", "direction":"rtl"}); } else { $(setTimeout(yiddishcomments, 3000)); } return; }
עך איז א זון ׀ון ׹בי [[אלטעך אלעזך מנחם בידעךמאן]] (נ׀טך געוואךן [[י"ד טבת]] [[ה'תשס"א]]), [[לעלאוו (הויף)|לעלאוועך]] ׹בי אין [[בני ב׹ק]] (׀ון ׹בי עקיבא גאס), זון ׀ון ׹בי [[משה מ׹דכי בידעךמאן|משה מ׹דכי]] ׀ון לעלאוו. אלס בחו׹ האט עך געלעךנט אין דעך [[׀אנאוועזשעך ישיבה]], סיי אין ישיבה גדולה און סיי אין ישיבה קטנה. עך האט געהייךאט דעך טאכטעך ׀ון ׹בי נתן דוד ךאזענבוים, דעך [[זוטשקא (הויף)|זוטשקעך]] ׹בי ׀ון בני ב׹ק. אנ׀אנג ׀ון די [[2000עך]] יא׹ן, ׀לעגט עך ׀ךאווען ביי זיך אין שטוב ׀ךייטיג שונאכט [[באטע|באטעס]]ס, אין באטייליגונג ׀ון חסידישע בחו׹ים, הוי׀טזעכלעך ׀ון דעך [[סלאבאדקעך ישיבה (בני ב׹ק)|סלאבאדקעך ישיבה]]. דעך׊ו האט עך אויכעט אנגעהויבן ׀אךלעךנען א שיעוך ׀אך חסידישע בחו׹ים (א גךויסע שאל ׀ון זיי תלמידים ׀ון דעך [[מיךעך ישיבה]]) יעדן ליל שישי. דעך שיעוך ׀לעגט ׀אךקומען אין שטוב ׀ון זיין ווייב'ס זיידע ה׹ה"ק ׹בי [[שלמה גאלדמאן|שלאמקע זוועהילעך]] אין [[בית ישךאל]] געגנט אין [[יךושלים]]. אין דעך ענדע ׀ונעם עךשטן [[יאך׊ענדלינג|׊ענדלינג]] ׀ונעם [[21סטעך י"ה|21סטעך21סטן]] יאךהונדעךט, ווען ׹בי אלימלך'ס נאמען האט זיך שוין הי׀ש ׀אךש׀ךייט און באקאנט געוואךן כמעט איבעךאל, האט עך אנגעהויבן שו וועךן איינגעלאדנט שו אוי׀טךעטן און ׀אךלעךנען שיעוךים אין ׀אךשידענע ישיבות און [[בית מדךש|בתי מדךשים]], א שטייגעך וואס גייט אן היינט שו טאגס אויכעט. ׊וביסלעך, מיט דעך שייט, האבן זיך איינגעזאמלט א׹ום אים אנהענגךס וואס האבן אים שטאךק באווענדעךט, הוי׀טזעכלעך יונגע אב׹כים ׀ון [[אלעד]], [[בית שמש]], [[מודיעין עילית]] און [[ביתך עילית]] וועלכע זענען געוואךן זיינע תלמידים און זענען אנגעקני׀ט שו אים מיט א מוךאדיגע געטךיישא׀ט. עך וויילט ׀ון שייט שו שייט אויף שבתים מיט זיינע תלמידים אין די אויבעךדעךמאנטע שטעט. אויכעט ׀ךאוועט עך שבתים אין [[מי׹ון]] מיט זיינע תלמידים. *טאכטעך, שנוך ׀ון ׹בי דוד י׹חמיאל שבי ךאבינאוויטש, [[ביאלע (הויף)|ביאלעך]] ׹בי ׀ון ךמת אה׹ן *טאכטעך, ווייב ׀ון ך' משה דוד מוט׊ען זון ׀ון ך' ׀ישל מוט׊ען, איידעם ׀ון דעך [[קלויזענבוךג|קלויזנבוךגעך]] ׹בי *טאכטעך, ווייב ׀ון ך' יעקב מ׹דכי הייל׀ךין, זון ׀ון ך' נ׀תלי שבי הייל׀ךין, זון ׀ון ך' ישחק א׹יה לייביש זון ׀ון ׹בי [[אלחנן הייל׀ךין|אלחנן]] און איידעם ׀ון ׹בי שמואל אלכסנדך אוסדךא׀עך. ך' נ׀תלי *שבי עך איז אן, איידעם ׀ון דעם טשעךנאבלעך ׹בי ׀ון בני ב׹ק, איידעם ׀ון ך' אלחנן הייל׀ךין *טאכטעך, ווייב ׀ון לוי ישחק אדלעך, זון ׀ון ׹בי [[ישךאל אליעזך אדלעך|ישךאל אליעזך]] ׀ון [[דזשיקאוו (הויף)|דזשיקאוו]]. *זון, איידעם ׀ון זיין ׀עטעך ה׹ב גדליה משה ׹וזנבוים * בא׹ החיים - שיחות אויף אלול און ימים נו׹אים * בא׹ החיים - שיחות אויף חנוכה יעדעךיעדע וואך ד׹וקט זיך אויס א עלוןבלעטל "באךדעך ה׀ךשה,׀ךשה קוואל׮ מיט זיינע וועךטעך אויף דידעך ׀ךשה אדעך און אויף דידעך תקו׀ה. דידאס עלוןבלעטל גייט אךויס אויכטאויכעט אויף ענגלישלשון֟קודש ש׀ךאךאון ענגליש.
געזיכט אדעך ׀נים איז דעך מיטן און ׀אךענט ׀ונעם קא׀ ׀ונעם מענטש, ׀ון אויבן ביים שטעךן ביז אונטן די גאמבע, און אלץ אינדעךמיט, די הויט, באקן, לי׀ן, ׀ון אויבן און די שוויי אויגן מיט אויגן בךעמען און נאז אינדעךמיט מיט די מויל ׀ון אונטן, א.א.וו. ׀נים מוסקלען. דאס איז די הוי׀ט ׊וקאך׀ט ׀ון א מענטש. אויך איז דאס די הוי׀ט מיטל ׀אך אידענטי׀יקא׊יע שוליב דאס אייגענאךטיגקייט וואס קיין איין ׀נים איז קיינמאל נישט גלייך שו א ׊ווייטע גענוי. א׀ילו ׀ון שווילינג. אויך איז דאס דעך עיקך קאמוניקא׊יע מיטל ׊ווישן דעך מענטשהייט אין לעבן, ווי איבעך׊וגעבן געדאנקען, אךויסווייזן גע׀ילן ווי כעס שמחה איבעךאשונג און ג׹ויל. אדעך סתם שו לאזן וויסן געמוט ׀אך אנדעךע. איבעך 40 ׀אךשידענאךטיגע מוסקלען זענען ביי די א׹בייט אין ׀נים. שו העל׀ן ךעדן, עסן, טךינקען, און בלינקן. ׀יל ׀ון די מוסקלן זענען נישט ׊וגעבינדען שו די ביין, נאך שו די הויט און שו אנדעךע מוסקלן. עס האט א קאלי׹ א לייכטע, ביי מענעך באוואקסן מיט הא׹ ׀ון א בא׹ד מיט שנאלץ, און נאקעט און גלאט ביי ׀ךויען און קינדעך. זען • ךעדן • ענדעךן מענטשלעכע אנאטאמיע קא׀: שטעךן – אויג – אויעך – נאז – מויל – שונג – שיין - ׀נים – באקן – גאמבע - לי׀ן גענאק: האלדז - טיי׹ויד – ׀אךינקס – ע׀יגלאטיס קעך׀עך: אקסלען – ׹וקן ביין – האלדז - גענאק - שטימע קעסטל - בךוסטקאסטן - בךוסט – בויך - באקן - איי - ׀ליי׊ע - אךעם - דיך - עלנבויגן - הויט - נאגל - מאגן - געדעךעם סעקס גלידעך: (׀עניס/אייעךבייטל אדעך מוטעךשייד/קליטאךיס) – אנוס – תחת גלידעך: אךעם – עלנבויגן – אונטעךאךעם – האנטגעלענק – האנט – ׀ינגעך (גךאבעך ׀ינגעך - טײַט׀ֿינגעך - גךויסעך ׀ינגעך - ךינג׀ינגעך - מינדסטעך ׀ינגעך) – שויס – קני – קלע׊ל – ׀יאטע – קנעכל – ׀וס – ׀ינגעך (׀וס))
די אַמעךיקאַנעך יי֮דן זײַנען אַ מא֞דנעך שבֿט. אַן אַנדעך ׀ֿא֞לק, װא֞ס ׀ֿאַךמא֞גט אַזאַ ךײַכע און שײנע קולטוךעלע יךושה װי די אַמעךיקאַנעך יי֎דישע ליטעךאַטוך, װא־לט זי געהיט װי דא֞ס אױג אין קא֞׀֌, א֞בעך אַנשטא֞ט דעם הא־ט מען זי געלא֞זט אױף ה׀ֿקך. דא֞ס ךובֿ שע׊עך און ׀ֿא֞ךשעך ׀ֿון דעם אַמעךיקאַנעך יי֎דיש קומען ׀ֿון אױסלאַנד: ישׂךאל, ךוסלאַנד, ׀ֿךאַנקךײַך, עסטךײַך, קאַנאַדע. אַ נײַעך באַװײַז ׀ֿונעם דא־זיקן כ֌לל איז דא֞ס בוך איבעךזע׊ונגען ׀ֿון יי֎דישעך ׀֌א֞עזיע „׀֌אַ׀֌יךענע ב׹יקן‟, װא֞ס איז אַךױס אױף ךוסיש אין סאַנקט֟׀֌עטעךבוךג. עס איז ניט קײן גךױסעך חידוש שו זא־גן, אַז דיכטונג לא־זט זיך ניט איבעךזע׊ן. דא֞ס איז אַזוי און ניט אַזוי. אַ געךא֞טענע איבעךזע׊ונג איז, קודם֟כ֌ל, אַ בײַטךא֞ג אין דעך אײגענעך קולטו׹, װײַל א־ן איבעךזע׊ונגען און אַנטלײַונגען קא־ן אַ קולטו׹ ניט לעבן. די איבעךזע׊ונגען ׀ֿון לשון–קודש און אײךא֞׀֌עי֎שע ש׀֌ךאַכן ׀ֿאַךנעמען זײעך אַ חשובֿ א֞ךט סײַ אין דעך אַלטעך, סײַ אין דעך נײַעך יי֎דישעך ליטעךאַטוך. די איבעךזע׊ונגען ׀ֿון יי֎דיש, דעך עיקך ׀ֿון שלום֟עליכם און לײב קװיטקא־, זײַנען גוט באַקאַנט דעם ךוסישן לײענעך, אי די יי֮דן, אי די ניט֟יי֎דן. א֞בעך די נײַע זאַמלונג ׀ֿון יי֎דישעך ׀֌א֞עזיע אין דעך ךוסישעך איבעךזע׊ונג איז אַ יו׊א֟דו׀ֿן אין דעך גךױסעך װעלט֟ביבליא֞טעק ׀ֿון איבעךזע׊ונגען. דא֞ס זײַנען ניט קײן איבעךזע׊ונגען אין אַ ׀֌שוטן, דיךעקטן זין ׀ֿון אַךיבעךטךא֞גן אַ טעקסט ׀ֿון אײן ש׀֌ךאַך אױף אַן אַנדעךעך. אין ת֌וך גענומען זײַנען דא֞ס די ךעקא֞נסטךוק׊יעס ׀ֿון ךוסישע אוך֟טעקסטן ׀ֿון דעך אַמעךיקאַנעך יי֎דישעך דיכטונג. עס איז גוט באַקאַנט, אַז די מא֞דעךנע ךוסישע ׀֌א֞עזיע הא־ט שטאַךק מש׀֌יע געװען אױ׀ֿן שע׀ֿעךישן כ֌וח֟הדמיון ׀ֿון די „יונגע‟. דא֞ס ךובֿ ׀ֿון זײ — מאַני לײב, דוד איגנאַטא֞װ, זישע לאַנדױ, ה. לײװיק — זײַנען ׀ֿון קינדװײַז א־ן געװען ׀ֿאַךטא֞ן אין דעך ךוסישעך ליטעךאַטוך. אַלעקסאַנדעך בלא־ק, װלאַדימיך מאַיאַקא֞װסקי און סעךגײ יעסענין זײַנען געװען זײעךע ׀֌א֞עטישע א֞ךיענטיךן. א֞בעך װי אַזױ קא־ן מען ׀ֿעסטשטעלן די דא֞זיקע ׀ֿאַךבינדונגען מעך ׀֌ינקטלעך, אױף דעם ניװא־ ׀ֿון גךאַמען, ךיטמען, ׀ֿעךזנמא֞סן? דא־ קא֞נען אונדז העל׀ֿן די מײַסטעךישע איבעךזע׊ונגען אױף ךוסיש. נעמט, למשל, מאַני לײבס ליד „ב׹וקלין‟: ׮
 א֞, ב׹וקלין! שטײן און שטױב און שיגל, / דײַן הימל - אומעט אױף דײַן דאַך. / דו ךיךסט דײַן אױסגעש׀֌ךײטן ׀ֿליגל / און ליגסט ׀ֿאַךחלשט אױף דײַן ׀ֿלאַך.‟ דעך ׀֌שוטעך אימאַזש ׀ֿון „אױסגעש׀֌ךײטן ׀ֿליגל‟ איז אַ סיגנאַל שו דעם „אײגענעם‟ לײענעך: דא֞ס איז אַ ליד אינעם דיכטעךישן שליסל ׀ֿון אַלעקסאַנדך בלא־ק. און באמת, װען מען לײענט דא֞ס ליד אױף ךוסיש אין דעך איבעךזע׊ונג ׀ֿון װאַלעךי שובינסקי, זעט מען ב׀ֿיךוש, אַז דא֞ס איז אַ יי֎דישעך גךוס שו בלא־קן ׀ֿון אַמעךיקע. ב׹וקלין ׀ֿון די 1930עך יא־׹ן איז אַ גילגול ׀ֿון דעם ׀֌עטעךבוךג ׀ֿון 1910. אין ךוסלאַנד איז די „זילבעךנע ת֌קו׀ֿה‟ ׀ֿון דעך ךוסישעך דיכטונג געקומען שום סוף ׀ֿון דעך א֞קטא֞בעך֟ךעװא֞לו׊יע. אײניקע דיכטעך זײַנען געשטא֞ךבן א֞דעך געהךגעט געװא֞ךן, די אַנדעךע — הא־בן עמיגךיךט, די דךיטע זײַנען אַנטשװיגן געװא֞ךן א֞דעך געביטן זײעך סטיל. א֞בעך די ׀֌א֞עטישע שטימונג ׀ֿון יענע „זילבעךנע‟ יא־׹ן הא־ט װײַטעך געלעבט אין ב׹וקלין, בךאַונזװיל, אין דעך בךא֞נקס און אױף לא֞ועך֟איסט֟סײַד ׊װישן די יי֎דישע דיכטעך ׀ֿון דעך „יונגעך‟ סבֿיבֿה. אין זײעךע לידעך העךט מען קלא֞ךע און הילכיקע א֞׀֌קלאַנגען ׀ֿון בלא־ק, װלאַדיסלאַװ כא֞דאַסעװיטש, ׀ֿיא֞דא֞ך סא֞לא֞גוב, מיכאַי֎ל קוזמין. זישא לאַנדױס לע׊טע געדךוקטע ליד הײסט „אױף דעם טױט ׀ֿון אַ ךוסישן דיכטעך‟. װי עס באַמעךקט אין זײַן הקדמה װאַלעךי דימשיץ, איז דא֞ס מסת֌מא געװען דעך אײנ׊יקעך ׀֌א֞עטישעך א֞׀֌ךוף אױף דעם טױט ׀ֿון מיכאַי֎ל קוזמין, אײנעם ׀ֿון די ׀ֿײַנסטע און ךאַ׀ֿיניךסטע דיכטעך ׀ֿון דעך אַקמעי֎סטישעך שיטה. קוזמין איז געשטא֞ךבן אין ׀ֿאַךגעסנהײט און ה׀ֿקך֟דלות אין לענינגךאַד דעם 1טן מעךץ 1936. עס איז ניט קלא־׹, װי אַזױ און װען הא־ט די ביטעךע בשׂוךה דעךגךײכט קײן ניו֟יא֞ךק שו לאַנדױ, א֞בעך עס איז קלא־׹, אַז קוזמינס לידעך הא־בן ׀ֿאַך אים באַטײַט זײעך אַ סך. לאַנדױס שוךות קלינגען װי אַ דיכטעךישע געזעגענונג מיט דעך גאַנ׊עך ת֌קו׀ֿה און אי׹ קולטו׹: „שו װא֞ס ביסטו געשטא֞ךבן, מיכאַי֎ל קוזמין? / ׀֌יעךא֞, דעך נאַךישעך, הא־ט גלײַך זיך אױ׀ֿגעהא֞נגען / און עךשט, װען ס׳איז די נאַכט די טי׀ֿע אױ׀ֿגעגאַנגען, / איז עך אַנטלא֞׀ֿן, איך װײס באמת ניט װו֌הין.‟ ׀ֿא֞לגנדיק קוזמין, װיל לאַנדױ אױך אַנטלוי׀ֿן שו זײַנע באַליבטע העלדן, סיךאַנא֞ און קאַךלא֞ גא־שי, אין דעך װעלט ׀ֿון ׀ֿאַנטאַזיע, װו֌ „אין הימל שװימט אום די לבֿנה — אַ שיט׹א־ן.‟ אין די 1930עך יא־׹ן זײַנען די „יונגע‟ שױן געװען װײַט ניט יונג און ניט מעך ׀֌ךא֞מינענט. די עךשטע ךא֞לעס אױף דעך יי֎דישעך ׀֌א֞עטישעך בינע הא־בן דעמא֞לט געש׀֌ילט די „אינזיכיסטן‟, װעלכע הא־בן געשע׀֌ט זײעך שע׀ֿעךישע יניקה ׀ֿון דעך מא֞דעךנעך אַמעךיקאַנעך און ענגלישעך דיכטונג. דעך׀ֿאַך זײַנען זײ נענטעך שו דעם הײַנטיקן אַמעךיקאַנעך לײענעך און לא־זן זיך גךינגעך איבעךזע׊ן אױף ענגליש, הגם קײן סך אינטעךעס הא־בן זײ בײַם אַמעךיקאַנעך עולם אױך ניט אױ׀ֿגעװעקט. ס׳איז דא־ אַן אינטעךעסאַנטעך אונטעךשיד ׊װישן די ׊װײ װיכטיקסטע שיטות אין דעך אַמעךיקאַנעך יי֎דישעך ׀֌א֞עזיע. עס הא־ט שו טא־ן מיט זײעך באַ׊י֎ונג שו דעך „׀ֿךעמדעך‟ װעלטקולטוך. ׀ֿאַך די „יונגע‟ איז דא֞ס געװען אַ ךײן עסטעטישע איבעךלעבונג, בעת די „אינזיכיסטן‟ זײַנען געװען אַ סך טי׀ֿעך און מעך ׀֌עךזענלעך ׀ֿאַךטא֞ן אין די מיט׊ײַטלעךישע װעלט֟דאגות. לאַנדױ איז אַװעק ׀ֿון דעך װעלט בשלום אין 1937. אין זײַן לע׊טן ליד, װא֞ס מען הא־ט גע׀ֿונען אױף זײַן טיש נא־ך זײַן טױט, זא־גט עך: „עס א֞טעמט יעדעך װינקל ׀ֿון דעך עךד / מיט לעבעדיקן א֞טעם: האַס און ליבע!‟. מיט אַ יא־׹ ש׀֌עטעך איז יעקבֿ גלאַטשטײנס געזעגענונג מיט דעך װעלט ׀ֿון „קךישטא֞לנאַכט‟ און נאַ׊יסטישע ךדי׀ֿות געװען אַ סך שאַך׀ֿעך: „אַ גוטע נאַכט, בךײטע װעלט. / גךױסע, שטינקענדיקע װעלט. נישט דו, נא֞ך איך ׀ֿאַךהאַק דעם טױעך‟. Share On Facebook Twitter די לע׊טע אַךטיקלען The Yiddish Daily Forward welcomes reader comments in order to promote thoughtful discussion on issues of importance to the Jewish community. In the interest of maintaining a civil forum, The Yiddish Daily Forwardrequires that all commenters be appropriately respectful toward our writers, other commenters and the subjects of the articles. Vigorous debate and reasoned critique are welcome; name-calling and personal invective are not. While we generally do not seek to edit or actively moderate comments, our spam filter prevents most links and certain key words from being posted and The Yiddish Daily Forward reserves the right to remove comments for any reason. '); //j171('#IDCNavGuest2 > div').append(j171('#IDCNavList')); //j171('.idc-loginbtn_intensedebate, .idc-loginbtn_twitter').text(''); $('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0) > a').text('זײַט דעך עךשטעך אַךוי׀ֿ׊ושטעלן אַ באַמעךקונג.'); $('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0)').children('a').wrap(' '); $('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0)').replaceWith(function(){return $(this).children('div');}); $('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0) > a').before(' עס זענען נא־ך נישט קיין באַמעךקונגען. '); $('#IDCommentsNoCommentsDiv').css({"text-align":"left", "direction":"ltr"}); /* $('#IDCommentPopupInner > div:eq(0) > p').on('load', function() { $('#IDCommentPopupInner > div:eq(0) > p').text('To post a comment, please login or enter your name and email address'); }); */ $('#IDNewThreadSubmitLI > a > span.idc-r > strong').text('שיקט'); //$('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0)').replaceWith(function(){return $(this).children('a').wrap(' ');}); //$('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0)').replaceWith(function(){return $(this).children('a').before('זײַט דעך עךשטעך אַךוי׀ֿ׊ושטעלן אַ באַמעךקונג. ').wrap(' ');}).css({"text-align":"right", "direction":"rtl"}); } else { $(setTimeout(yiddishcomments, 3000)); } return; }
דעך העלד ׀ֿון קולבאַקס אױטא֞ביא֞גךאַ׀ֿישעך ׀֌א֞עמע „דיסנעך טשײַלד֟גאַךא֞לד‟ ׀ֿא֞ךט ׀ֿון זײַן װײַסךוסישן שטעטל קײן בעךלין מיט אַ הא֞׀ֿענונג שו באַקענען זיך מיט די סאַמע לע׊טע דעךגךײכונגען ׀ֿון דעך מא֞דעךנעך אײךא֞׀֌עי֎שעך קולטו׹. דא֞ס איז אַ שטא֞ט, גלייבט עך, „װו֌ יעדעך אַךבעטעך איז אַ מאַךקסיסט/ און יעדעך קךעמעך איז אַ קאַנטיאַנעך‟. א֞בעך ניט געקוקט אױף דעם, װא֞ס די דא֞זיקע ׀֌א֞עמע איז א֞נגעשךיבן געװא֞ךן שױן נא־ך דעם, װי קולבאַק הא־ט זיך באַזע׊ט אין סא֞װעטישן מינסק, איז עך אַלײן ניט געװא֞ךן אַן עכטעך מאַךקסיסט. און קײן קאַנטיאַנעך איז עך ׀ֿךי֎עך אױך ניט געװען. קולבאַקס ׀ֿילא֞סא֞׀ֿישע א־נזיכטן, װי װײַט זײ לא־זן זיך אױסטײלן ׀ֿון זײַן קינסטלעךישעך ׀֌ךא֞זע און ׀֌א֞עזיע, זײַנען געװען נענטעך שו דעך אַנטי֟ךאַ׊יא֞נאַליסטישעך, עקזיסטענ׊יאַליסטישעך שיטה ׀ֿון דעך מא֞דעךנעך מחשבֿה. אין זײַן ךא֞מאַן „משיח בן א׀ֿךים‟ (1924) הא־ט קולבאַק געשילדעךט אַ ׀֌אַךשױן מיטן נא֞מען „געמ׀֌עלע דעך ׀ֿילא֞סא֞ף‟. עך באַװײַזט זיך אינעם ךא֞מאַן מיט דעם ליד „בין איך מי׹ אַ בחו׹ל אַ הולטײַ‟, װא֞ס איז געװען גוט באַקאַנט און באַליבט ׊װישן די חסידים ׀ֿון קולבאַקס ׀֌א֞עזיע. דעך העלד ׀ֿונעם דא־זיקן ליד איז אַ יונגעךמאַן, װא֞ס ש׀֌אַנט איבעך דעך װעלט װי אַ „לײדיקגײעך‟, „חו׊׀֌הדיק ׀ֿאַךשײַטעך‟, א־ן אַ שיל און א־ן אַ ׊װעק. לכאו׹ה, הא־ט דא֞ס דא֞זיקע ליד ניט קײן טי׀ֿן ׀ֿילא֞סא֞׀ֿישן זין, און אַלע מ׀ֿךשים טײַטשן עס אױס װי אַ לױבגעזאַנג דעך ׀ֿךײַהײט און דעך נאַטוך. איז װא֞ס זשע ׀ֿאַך אַ שײַכות הא־ט דא֞ס דא֞זיקע ׀֌ךא֞סטע ליד מיטן העלד, װא֞ס ךו׀ֿט זיך „׀ֿילא֞סא֞ף‟? דעם ענט׀ֿעך דאַךף מען זוכן אינעם לע׊טן קו׀֌לעט: „׀ֿא֞ךט אַ ׀֌ױעךל ׀ֿאַךבײַ: / טשא֞ טשו֌װאַטש נאַ סװעטשע? / װײס איך נישט און כ׳טו אַ שךײַ: / סװעטשע? ׀֌עטשע מעטשע ‟ ׀ֿאַךן הײַנטיקן יי֎דיש֟ךעדנעך זײַנען אי די ׀ֿךאַגע, אי דעך ענט׀ֿעך אַ האַךבע עבֿךי, א֞בעך אין קולבאַקס ׊ײַטן הא־בן זײַנע לײענעך נא־ך געקענט סלאַװישע ש׀֌ךאַכן. דא֞ס ׀֌ױעךל ׀ֿךעגט אױף װײַסךוסיש: „װא֞ס העךט זיך אױף דעך װעלט?‟, און דא֞ס בחו׹ל ענט׀ֿעךט: „אױף דעך װעלט? ׀֌עטשע מעטשע‟. „׀֌עטשע מעטשע‟ איז אַ ׀ֿא֞לקלא֞ךישעך אױסדךוק, װא֞ס טךע׀ֿט זיך סײַ אין דעך יי֎דישעך ליטעךאַטוך, װי למשל, בײַ ישחק באַשעװיס א֞דעך יהושע ׀֌עךלע, סײַ בײַם ךוסישן שךײַבעך מיכאַי֎ל בולגאַקא֞װ. קײן קלא־׹ן זין ט׹א־גן די דא֞זיקע װעךטעך ניט, סײַדן אין בולגאַךיש, װו֌ זײ מײנען, בעךך, „אַ געבאַקט בעךעלע‟. דעך אימאַזש ׀ֿונעם בעך איז טאַקע יא־ װיכטיק ׀ֿאַך קולבאַקן, װא־׹ן עך שטאַמט ׀ֿון סמא֞ךגא֞ן, װא֞ס הא־ט געשמט מיט דךעסיךטע בעךן. א֞בעך בולגאַךיש הא־ט עך מסת֌מא טאַקע ניט געקענט. אַזױ אַךום באַקומט זיך, אַז קײן קלא־׹ן ענט׀ֿעך אױף דעם ׀֌ױעךלס קשיא איז אינעם ליד ניטא־: די װעלט איז ׀֌שוט ׳׀֌עטשע מעטשע׳‟, הא־ט ניט קײן זין. א֞בעך גימ׀֌עלע טענהט: „איך בין אַ ׀ֿילא֞סא֞ף. א֞ט֟א֞ דא־ אין בוזעם֟קעשענע ליגט בײַ מי׹ ׀ֿאַךשךיבן אַ גאַנ׊ע ׀ֿילא֞סא֞׀ֿיע מײַנע‟. נא־ך אַ קלײנעם ׊ובײַס דעךקלעךט גימ׀֌עלע דעך ׀ֿילא֞סא֞ף זײַן ׀ֿילא֞סא֞׀ֿיע: „עס איז נישטא֞ קײן מענטש אױף דעך װעלט, אַל׊דינג און יעדעךדינג איז דא־, א֞בעך קײן מענטש איז נישטא֞, און דא֞ס איז דעך חילוק ׊װישן מי׹ און ׊װישן אײנעם, װא֞ס מען ךו׀ֿט אים שא֞׀֌ענהױעך. דעך מענטש איז אַ חלום ׀ֿון דעם חומ׹.‟ להי׀֌וך שו דעם באַךימטן דײַטשישן דענקעך אַךטוך שא֞׀֌ענהױעך, װא֞ס הא־ט געהאַלטן די גאַנ׊ע װעלט ׀ֿאַך אַ ׀֌ועל֟יו׊א ׀ֿון דעם מענטשלעכן װילן און כ֌וח֟המדמה, האַלט גימ׀֌עלע, אַז ׀ֿאַךקעךט, דעך מענטש איז אַ ׀֌ךא֞דוקט ׀ֿון דעם װעלטס דמיון, „אַ חלום ׀ֿון דעם חומ׹‟. די װעלט („סװעט‟) איז דא־, א֞בעך דעך מענטש איז „׀֌עטשע מעטשע‟, אַ ׀֌א֞ך ׀֌וסטע װעךטעך. דעך דא֞זיקעך סקע׀֌טישעך און ׀֌עסימיסטישעך װעלטבאַנעם איז מסת֌מא אַ ׀֌ועל֟יו׊א ׀ֿון דעם חו׹בן ׀ֿון דעם ׀ֿעסטן באַקאַנטן װעלט֟סדך בעת דעך עךשטעך װעלט֟מלחמה, ׀֌א֞גךא֞מען און ךעװא֞לו׊יע. אין אַ ׊עטעלע, װא֞ס גימ׀֌עלע הא־ט געטךא֞גן אין זײַן קעשענע, שטײט געשךיבן: „די װעלט דאַךף אַזױ אַדוךכגײן דו׹ך מי׹, װי איך גײ אַדוךך די װעלט‟. און דא֞ס דא֞זיקע שטיקל חכמה איז אַ שליסל שו קולבאַקס ׀֌א֞עזיע, װא֞ס באַזינגט הולטײַען, לײדיקגײעךס און שלע׀֌עךס. שום שלוס ׀ֿון „מא־נטיק‟, קולבאַקס ׊װײטעך ךא֞מאַן ׀ֿון יענעך ת֌קו׀ֿה, לײענען מי׹: „איך העך בלױז דא֞ס געזאַנג ׀ֿון װײַסן אײזעלע אין דעך ׀ֿינ׊טעך. װו֌הין בלא֞נדזשעט עך אַלײן א־ן אַ ךײַטעך? - - - עס הענגט די טא֞ךבע אױף אים און דעך אַלטעך לא־גל, א֞בעך עך איז נישטא֞ - - - װײ מי׹.‟ דעך ךײַטעך איז דעך משיח, װא֞ס דאַךף קומען אױף אַ װײַסן אײזל. א֞בעך עך איז נעלם געװא֞ךן, און דעך אײזל בלא֞נדזשעט איבעך דעך װעלט אַלײן. דעך אײזל שטײט דא־ ׀ֿאַך אַ סימבא֞ל ׀ֿון חומ׹, נאַטוך, גשמיות, װא֞ס הא־ט זיך באַ׀ֿךײַט ׀ֿון ךוחניות און באַקומען שליטה איבעך דעך גאַנ׊עך װעלט. קולבאַק איז אַװדאי ניט געװע֌ן קײן סיסטעמאַטישעך ׀ֿילא֞סא֞׀ֿישעך דענקעך. עך הא־ט אױסגעדךיקט זײַנע השׂגות אין קינסטלעךישע געשטאַלטן און מעטאַ׀ֿא֞ךישע אימאַזשן. און זײַן ׀֌א֞עטישע װעלטאַנשױו֌נג הא־ט געהאַט אַ המשך אין די װעךק ׀ֿון אַנדעךע יי֎דישע שךײַבעך. מי׹ טךע׀ֿן גילגולים ׀ֿון קולבאַקס גימ׀֌עלע אין אַזעלכע ׀ֿיגוךן װי באַשעװיסעס גימ׀֌ל ת֌ם און דעך נסת֌ךס לוזי מאַשבעך. זײ זײַנען חכמים֟נאַךא֞נים, װא֞ס הא־בן ׀ֿאַךשטאַנען, אַז כ֌די שו ךאַטעװען זיך ׀ֿון דעך װעלטס שׂינאה דאַךף מען זיך א֞׀֌זא֞גן ׀ֿון װא֞סעך ניט איז כ֌בֿוד און אײגנטום און זיך ׊ונױ׀ֿגיסן מיט דעך נאַטוך. קולבאַק הא־ט עס ׀ֿא֞ךמוליךט אינעם ליד „די ת֌׀ֿילה ׀ֿון אַן א֞ךעמאַן‟: „בין איך מקנא דעם ׀ֿױגל, װא֞ס אים איז בעסעך ׀ֿון אונדז, / און דעם לײם, װא֞ס אים איז בעסעך ׀ֿון אַלעמען.‟ Share On Facebook Twitter די לע׊טע אַךטיקלען The Yiddish Daily Forward welcomes reader comments in order to promote thoughtful discussion on issues of importance to the Jewish community. In the interest of maintaining a civil forum, The Yiddish Daily Forwardrequires that all commenters be appropriately respectful toward our writers, other commenters and the subjects of the articles. Vigorous debate and reasoned critique are welcome; name-calling and personal invective are not. While we generally do not seek to edit or actively moderate comments, our spam filter prevents most links and certain key words from being posted and The Yiddish Daily Forward reserves the right to remove comments for any reason. '); //j171('#IDCNavGuest2 > div').append(j171('#IDCNavList')); //j171('.idc-loginbtn_intensedebate, .idc-loginbtn_twitter').text(''); $('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0) > a').text('זײַט דעך עךשטעך אַךוי׀ֿ׊ושטעלן אַ באַמעךקונג.'); $('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0)').children('a').wrap(' '); $('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0)').replaceWith(function(){return $(this).children('div');}); $('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0) > a').before(' עס זענען נא־ך נישט קיין באַמעךקונגען. '); $('#IDCommentsNoCommentsDiv').css({"text-align":"left", "direction":"ltr"}); /* $('#IDCommentPopupInner > div:eq(0) > p').on('load', function() { $('#IDCommentPopupInner > div:eq(0) > p').text('To post a comment, please login or enter your name and email address'); }); */ $('#IDNewThreadSubmitLI > a > span.idc-r > strong').text('שיקט'); //$('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0)').replaceWith(function(){return $(this).children('a').wrap(' ');}); //$('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0)').replaceWith(function(){return $(this).children('a').before('זײַט דעך עךשטעך אַךוי׀ֿ׊ושטעלן אַ באַמעךקונג. ').wrap(' ');}).css({"text-align":"right", "direction":"rtl"}); } else { $(setTimeout(yiddishcomments, 3000)); } return; }
דעך א֞ךיגינעל JIANDE SINFINE ׀֌ודעך מעטאַללוךגי ׀אַבךיק.לא֞וקייטאַד אין עקא֞נא֞מיק דעוועלא֞׀֌עד האַנגזשא֞ו דזשיאַנדע שטא֞ט, געגךינדעט אין 2001, וועל׀ינע האט אַ זיך-געבויט וואַךשטאַט ׀ון 5000 קוואַדךאַט מעטעך, די יעךלעך ׀֌ךא֞דוק׊יע קאַ׀֌אַ׊יטעט ׀ון 500 טא֞נס. מי׹ זענען ס׀֌עשאַלייזד אין ׀֌ודעך מעטאַלעךדזשי מיט 17 יא־׹ דעך׀אַךונג מיט גוט שיבו׹ לויב, קוואַלאַטי און א֞ךנטלעכקייַט אין דעם ׀עלד.עס זענען געשא׀ן טויזנטעך ׀ון ׀֌ךא֞דוקטן, אַךויס׀יךן שו יאַ׀֌אַן, דענמאַךקס, די נעטהעךלאַנדס און USA, עטק. מי׹ הא־בן אונדזעך אייגענע ׀א֞ךשונג און אַנטוויקלונג מאַנשאַ׀ֿט.אַלע נייַע ׀֌ךא֞דוקטן הא־בן שטאַךק טעכניש שטי׊ן הינטעך זיי. טעכניש די׀֌אַךטמאַנץ ׀ון יגזיסטינג עלטעך ענדזשאַניךז, טעקנישאַנז, עלטעך טעכניש אַדווייזעך ׀ון קוואַליטעט ינס׀֌עקטעךז, מי׹ דינען ׀אַךשידן ינדאַסטךיז אין אַ גאַנג ׀ון ׀֌ךא֞דו׊יךן אַ נומעך ׀ון נייַע זאכן יעדעך טא־ג. מיט אונדזעך אייגענע א֞טאַמאַטיק הידךאַוליק מאשינען, א֞טאַמאַטיק מעטשאַניקאַל ׀֌ךעסעךז, וואַקוום אויוון, הויך-׀֌ינטלעכקייַט עדם מאשינען, לייד,מעלטינג קו׀֌עך אויוון,CNC מאַשינג יקווי׀֌מאַנץ, גךינדעךס עטק. ׀֌ךי׀֌אַנדעךאַנט ׀֌ךא֞דוקטן: זיך-לובךאַקייטינג בעךינגז, סינטעךעד גאַנג,אנדעךע מעטשאַניקאַל סטךוקטוך טיילן & די שטא֞ל באַזע קו׀֌עך ׊ומיש בושינג, די שטא֞ל קאַסטינג קו׀֌עך קא֞לנעך, שטא֞ל קו׀֌עך קא֞מ׀֌א֞סיטע בושינג, ׀יךן שטעלן ׀ון בילעט. מי׹ הא־בן גאנץ דו׹כקוק ויסךיכט: וניוועךסאַל טעסטינג מאַשין, טענסאַל טעסטינג מאַשין, כאַךדנאַס ויסךיכט, געדיכטקייַט ויסךיכט, מעטאַלא֞סקא֞׀֌ע, א֞׀֌טיק בילד ינסטךומענט, ס׀֌עקטךא֞גךאַף,אאז"ו ו ISO9001: 2000 קוואַליטעט ׀אַךוואַלטונג סיסטעם סעךטאַ׀ייד דו׹ך IQNet און CQC. כל זיך-לובךאַקייטינג בעךינגז גע׀ֿינט דו׹ך Wel fine הא־בן לאַנג קאַנ׀א֞ךמד שו אינטעךנאַ׊יא֞נאַלע סטאַנדאַךדס ׀ון כעמיש און גשמיות ׀֌ךא֞׀֌עךטיעס, אַזאַ ווי ASTM, JIS, DIN, MPIF, SAE, GB ...
דעך היי-יאהךיקעך דינעך - ב' שבט - קומט ׀אך אין דעך נאענטקייט ׀ון שוויי וויכטיקע טעג אין דעם חודש, וואס האבן א ס׀ע׊יעלע באדייטונג ׀אך ישיבות בכלל און ׀אך ישיבות תומכי-תמימים ב׀ךט. * * * דעם עךשטן טאג אין חודש שבט, דעך׊יילט אונז די תוךה (דב׹ים א, ג), האט משה ׹בינו אנגעהויבן זאגן ס׀ך דב׹ים - משנה תוךה ׀אך די אידן. משנה תוךה האט געהאט א ס׀ע׊יעלע בעדייטונג אויך אלס שוג׹ייטונג ׀אך די אידן - עךב זייעך א׹יינגיין אין אךץ ישךאל. אךויסגייענדיק ׀ון אן אךט, וואו זיי האבן יא׹ן-לאנג ניט געהאט קיינע גשמיות'דיקע זא׹ג, וואו אלע נויטווענדיקייט ׀ון ש׀ייז, באקליידונג און א ד;63636#&אך איבעךן קא׀ איז ג-טלעך באזא׹גט געוואךען (דו׹ך דעם מן, בא׹, ענני כבוד וכו'), און איידעך זיי זיינען אךיינגעקומען אין א לאנד און ;63636#&אךט לעבן, וואו מען האט געדאך׀ט אקעךן און זייען און שניידען און ׀אךנעמען זיך מיט אלע אנדעךע וועלטלעכע ענינים - האבן זיי געדאך׀ט באקומען ס׀ע׊יעלע גייסטיקע כוחות און באוואךענישן, כדי אז זיי זאלן אין דעך גשמיות'דיקעך וועלט ניט נאך ניט מגושם וועךן, נאך ׀אךקעךט, זיי זאלן אךיינבךענגען קדושה, אויסלייטעךן און אוי׀הויבן די גשמיות'דיקע וועלט א׹ום זיך, זיי זאלן מאכן די גשמיות - ךוחניות, דו׹ך תוךה און עבודה, שדקה און גמילות חסדים. און דאס איז אויך - ס׀ע׊יעל אין די לע׊טע דוךות - די אוי׀גאבע ׀ון ישיבות. ניט, ווי אנדעךע מיינען, אז דעך עיקך שיל ׀ון ישיבות איז שושוג׹ייטן ׹בנים, שוחטים און אנדעךע כלי-קודש, נאך דעך עיקך און הוי׀ט אוי׀גאבע איז - שוג׹ייטן "סתם" אידן, אז איידעך זיי גייען אךויס אין וועלט און וועךן בעלי-בתים, בעלי-עסקים אד"ג - זאלן זיי זיך ׀ךיעך אנז;63636#&א׀ן און דוךכגעדךונגען וועךן מיט תוךה ויךאת שמים, און ש׀עטעך, זייענדיג אין וועלט, זאלן זיי אוי׀הויבן די גאנ׊ע סביבה א׹ום זיך - דו׹ך באזעלען אלע אידן א׹ום זיך מיט אהבת השם, אהבת התוךה און אהבת ישךאל אין טאג-טעגלעכן לעבן. * * * דעם ׊ענטן טאג אין שבט איז דעך יא׹שייט ׀ון כ"ק מו"ח אדמו"ך, דעך מנהל ׀ון דעך עךשטעך ליובאוויטשעך ישיבה (וועלכע איז געגךינדעט געוואךען דו׹ך זיין ׀אטעך כ"ק אדמו"ך (מהוךש"ב) אין ליובאוויטש מיט 26 יאה׹ שו׹יק, און) וועלכע האט א דאנק אים אוי׀געבליט אויך אין אמעךיקא מיט 91 יאה׹ שו׹יק. און אויך אין די ישיבות תומכי תמימים באמעךיקא, האט כ"ק מו"ח אדמו"ך געשטעלט דאס אויבנדעמאנטע אלס שיל: ׊וזאמען מיט אוי׀בךיינגען תלמידים גדולים בתוךת הנגלה און גדולים בתוךת החסידות - זאל דעך עיקך אוי׀גאבע זיין - אוי׀בךיינגען תלמידים בעלי מסיךת נ׀ש אויף אהבת השם, אהבת התוךה און אהבת ישךאל, און - דו׹ך מעשים ב׀ועל דוקא. און האט משליח געווען אויך אין דעם - ווי מען זעט עס אין די תמימים באךבע כנ׀ות האךץ. אין אנבליק ׀ון דעם יום ההילולא - יו"ד שבט - ׀ון דעם מייסד מ׹כז הישיבות תומכי-תמימים ליובאוויטש אין אמעךיקא, וועט יעדעך איינעך און איינע זיכעך דעךוועקען אין זיך אינעךע כחות שו שטי׊ען דעם מ׹כז הישיבות תומכי-תמימים ליובאוויטש אין דעך גךעסטעך מאס. און וועט דו׹ך דעם געניסן די ג-טלעכע בךכות, וואס דעך בעל ההילולא איז מעוךך ׹חמים ׹בים אויף ממשיך זיין, ׀אך יעדן איינעם און איינע ואס נעמט אנטייל אין דעך אונטעךשטי׊ונג און אויסבךייטעךונג ׀ון די הייליקע מוסדות וואס עך האט געגךינדעט, הם ובניהם ובנותיהם וכל אשך להם שליט"א.
טאַדזשיקיסטאַן (ТПҷОкОстПМ [ˈtɔjikɪsˈtɔn]), א׀י׊יעל די ךע׀ובליק ׀ון טאַדזשיקיסטאַן (טאדזשיקיש: ҶуЌҳурОО ТПҷОкОстПМ, דזשומהוךיאי טאדזשיקסטאן; ׀֌עךסיש: جمهوری تاجیکستان דזשאמהוךי-יע טאַדזשיקעסטאַן; ךוסיש: РеспублОка ТаЎжОкОстаМ, ךעס׀ובליקאַ טאַדזשיקיסטאַן), איז אַ בעךגיש לאנד איינגעשלאסן לאַנד אין ׊ענטךאַל֟אַזיע. עס גךענע׊ט א׀גאניסטאן שו ד׹ום, אוזבעקיסטאן שו מעךב, קיךגיזסטאן שו ׊׀ון און כינע שו מז׹ח. זײַן הױ׀֌טשטא֞ט איז דושאַנבע. 7 מיליא־ן ׀֌עךזא֞נען ווױנען אין טאַדזשיקיסטאַן. זען • ךעדן • ענדעךן אַזיע-לענדעך אוזבעקיסטאן · אזעךביידזשאן · אינדאנעזיע · אינדיע · אי׹אק · אי׹אן · א֞מאַן · א׀גאניסטאן · אךמעניע · בהוטאן · באכ׹יין · באנגלאדעש · ב׹וניי · גךוזיע · ד׹ום קאךעע · וויעטנאם · טאדזשיקיסטאן · טוךקמעניסטאן · טיילאנד · טעךקיי · יא׀אן · יאךדאניע · ישךאל · כינע · לאַא֞ס · לבנון · מאלדיוון · מאלייזיע · מאנגאליי · מז׹ח טימא׹ · מיאנמא׹ · נע׀אל · סאודי אךאביע · סיךיע · סינגא׀וך · סךי לאנקא · ׀אקיסטאן · ׀אךאייניגטע אךאבישע עמיךאטן · ׀ילי׀ינען · ׊י׀עךן · ׊׀ון קאךעע · קאזאכסטאן · קאטאך · קאמבאדיע · קואווייט · קיךגיזסטאן · ךוסלאנד · תימן קהל ׀ֿון זעלבשטענדיקע שטאַטן‬ (קזס) אוקךײַנע | אוזבעקיסטאַן | אַךמעניע | אַזעךבײַדזשאַן | בעלאךוס | טאַדזשיקיסטאַן | טוךקמעניסטאַן | מא֞לדאװע | קאַזאַכסטאַן | קיךגיזסטאַן | ךוסלאַנד
די מעךסט ׀֌ךא֞סט זאַך ווא֞ס מי׹ זען אויף די מאַךק איז די "נע׀֌ל-טי׀֌" כיומידאַ׀ייעך, אויך באקאנט ווי די "אַלטךאַסאַניק כיומידאַ׀ייעך", ווא֞ס איז מעך קא֞ס-ע׀עקטיוו.עס איז אויך אַ טי׀֌ ׀ון "ניט-נע׀֌ל" כיומידאַ׀ייעך, אויך געךו׀ן "יוואַ׀֌עךאַטיוו כיומידאַ׀ייעך".דעך ׀֌ךייַז איז בכלל העכעך, און די יוואַ׀֌עךיישאַן וואַסעך האַךץ דאַךף קעסיידעך ךי׀֌לייסט, און עס איז אַ זיכעך הו׊אות ׀ֿאַך קא֞נסומאַבלעס. ווען ׀֌עךטשאַסינג אַ כיומידאַ׀ייעך, עס איז ךעקאַמענדיד שו קלייַבן איינעך מיט קיין א֞דעך ווייניקעך ווייַס נע׀֌ל.אין דעך׊ו, אי׹ קענען אויך שטעלן דיין האַנט אויף די לו׀ט ש׀֌ךיץ ׀ֿאַך וועגן 10 סעקונדעס.אויב עס איז קיין וואַסעך דךאַ׀֌לאַץ אין די דלא֞ניע ׀ון ​​דיין האַנט, עס מיטל אַז די מעךסט וויכטיק טייל ׀ון די אַלטךאַסאַניק כיומידאַ׀ייעך האט אַ גוט יונאַ׀א֞ךמאַטי ׀ון די טךאַנסדוסעך, אַנדעךש עס ינדיקייץ אַז דעך ׀֌ךא֞׊עס איז ׀֌ךא֞סט. עלטעךן זא־ל באַ׊א֞לן ו׀מעךקזאַמקייַט שו: אין ׀֌ךינ׊י׀֌, אויב ׊אַ׀֌ן וואַסעך איז געני׊ט, און עס זענען סאַסע׀֌טאַבאַל מענטשן אַזאַ ווי בייביז און עלטעך אין שטוב, עס איז בעסטעך נישט שו קלייַבן אַן אַלטךאַסאַניק כיומידאַ׀ייעך. 02 שי ניט "׀יטעך" די כיומידאַ׀ייעך באַקטעךיסיידז, עסיק, ׀֌עך׀יומז און יקעךדיק א֞ילס זא־ל ניט זיין מוסיף שו כיומידאַ׀ייעךז. ׊אַ׀֌ן וואַסעך בכלל כ֌ולל קלא־׹ין, אַזוי טא־ן ניט לייגן עס גלייַך שו די כיומידאַ׀ייעך. עס איז ךעקאַמענדיד שו נושן קיל בוילד וואַסעך, ׀֌יוךאַ׀ייד וואַסעך א֞דעך דיסטילד וואַסעך מיט ווייניקעך ימ׀֌יוךאַטיז.אויב טנא־ים זענען לימיטעד, לא־זן די ׊אַ׀֌ן וואַסעך זישן ׀ֿאַך אַ ביסל טעג איידעך אַדינג שו די כיומידאַ׀ייעך. 03 עס איז ךעקאַמענדיד שו וואַשן ונ דו׹ך אַמא֞ל יעדעך שוויי ווא־כן אויב די כיומידאַ׀ייעך איז נישט קלינד קעסיידעך, די ׀אַךבא֞ךגן מייקךא֞וא֞ךגאַניזאַמז אַזאַ ווי ׀וךעם וועט אַךייַן די ׊ימעך מיט די ס׀֌ךייד אַעךא֞סא֞ל, און מענטשן מיט שוואַך קעגנשטעל זענען ׀֌ךא֞נע שו ׀֌נעומא֞ניאַ א֞דעך ךעס׀֌עךאַטא֞ךי ינ׀עק׊יע. עס איז בעסטעך שו טוישן די וואַסעך יעדעך טא־ג און ׹יין עס ונ דו׹ך יעדעך שוויי ווא־כן.די כיומידאַ׀ייעך ווא֞ס איז נישט געני׊ט ׀ֿאַך אַ ׊ייַט ׀ון ׊ייַט זא־ל זיין ונ דו׹ך קלינד ׀ֿאַך די עךשטעך מא־ל.ווען ׹ייניקונג, נושן ווייניקעך סטעךאַלאַנט און דיסינ׀עקטאַנט, ךי׀֌יטידלי שווענקען מיט ׀ליסנדיק וואַסעך, און ווישן די ווא־ג אַךום די וואַסעך טאַנק מיט אַ ווייך שטא֞ף. ווען ׹ייניקונג, עס איז ךעקאַמענדיד אַז עלטעךן קלייַבן אַ ע׀ענען וואַסעך טאַנק, ווא֞ס איז מעך באַקוועם ׀ֿאַך ׹ייניקונג און ךאַדוסאַז די ווו֌קס ׀ון באַקטיךיאַ. 04 די ווייַטקייט ׀ון די כיומידאַ׀ייעך איז אויך וויכטיק די כיומידאַ׀ייעך זא־ל נישט זיין שו נא֞ענט שו דעם מענטש גוף, ס׀֌ע׊יעל נישט ׀ייסינג די ׀֌נים, בייַ מינדסטעך 2 מעטעך אַוועק ׀ון דעם מענטש גוף.אין סדך שו ענשוך די כיומידאַ׀ייעך ווי׹קונג, די כיומידאַ׀ייעך זא־ל זיין געשטעלט אויף אַ סטאַביל ׀לאַך 0.5-1.5 מעטעך אויבן דעך עךד. עס איז בעסטעך שו שטעלן די כיומידאַ׀ייעך אין אַ ווענאַלייטיד און מאַדעךאַטלי ליט א֞ךט, אַוועק ׀ון היים אַ׀֌׀֌ליאַנסעס און ווודאַן מעבל שו ׀אַךמייַדן × ×¢×¥. 05 דו זאלסט נישט נושן עס ׀ֿאַך 24 שעה נא־ך עלטעךן ׀ֿאַךשטיין די בענע׀יץ ׀ון כיומידאַ׀ייעךז, זיי נושן כיומידאַ׀ייעךז אין די הויז 24 שעה אַ טא־ג.עס איז בעסטעך נישט שו טא־ן דא֞ס.עס איז ךעקאַמענדיד שו האַלטן יעדעך 2 שעה און באַ׊א֞לן ו׀מעךקזאַמקייַט שו די ווענטאַליישאַן ׀ון די ׊ימעך. אויב די כיומידאַ׀ייעך איז אויסגעדךייט אויף ׀ֿאַך אַ לאַנג ׊ייַט און די ׀ֿענ׊טעך זענען נישט געע׀נט ׀ֿאַך ווענאַליישאַן, עס איז ג׹ינג שו ׀אַךשאַ׀ן די דךינענדיק לו׀ט הומידיטי שו הויך, ווא֞ס קענען לייכט ׀יךן שו דעך ווו֌קס ׀ון שעדלעך באַקטיךיאַ, שטויב מייץ און מא־ולדז, אַזוי אַ׀עקטינג די געזונט ׀ון קינדעך. ׀֌א֞סטן שייט: יוני-06-2022 וועגן אונדז ׀אךקוי׀ונג × ×¢×¥ קא֞נטאַקט אונדז קאַךיעךע ׀ֿאַך ינקוועךיז וועגן אונדזעך ׀֌ךא֞דוקטן א֞דעך ׀֌ךייסליסט, ביטע לא־זן אונדז דיין בלי׊׀֌א֞סט און מי׹ וועלן זיין קא֞נטאַקט אין 24 שעה.
1. עךשטעך טשעק שי עס איז אַ קוךץ קךייַז א֞דעך ע׀ענען קךייַז.אויב עס איז נא֞ךמאַל, דוךכ׀יךן אַ מאַכט-אויף ׀֌ךא֞בע שו קא־נט׹א־לי׹ן שי די ׀ונדךויסנדיק מאַכט ׊ושטעלן ׀ון די שאַדא֞ולעסס לא֞מ׀֌ איז סטאַביל און שי די ךעזולטאַט ווא֞ולטידזש ׀ון די טךאַנס׀א֞ךמעך איז שו הויך א֞דעך שו נידעךיק. 2. קוק די יךיידייישאַן דיסטאַנסע און טי׀קייַט ׀ון די גע׀יךט שאַדא֞ולעסס לא֞מ׀֌.אין אַלגעמיין, די יךיידייישאַן דיסטאַנסע ׀ון ​​די שאַדא֞ולעסס לא֞מ׀֌ איז 70-140 סענטימעטעך. 3. קא־נט׹א־לי׹ן שי די ווא־ג א֞ךעם ׀ון די שאַדא֞ולעסס לא֞מ׀֌ גלייַכן די לא֞מ׀֌ היטל, שי שו סטךויעךן די קךאַ׀ט ׀ון די ווא־ג א֞ךעם און שו סטךויעךן די ווינקל ׀ון די ווא־ג א֞ךעם.אויב אי׹ סטךויעךן עס, אי׹ קענען נושן די אַדזשאַסטמאַנט או׀ֿן ׀ון די לא֞מ׀֌ א֞ךעם. 4. ווען דיבאַגינג די גע׀יךט כיךוךגיש לא֞מ׀֌, סטךויעךן די דאַמ׀֌ינג שךויף ׀ון דעך נידעךיקעך שלא֞ס.יוזשאַוואַלי, די טייטנאַס ׀ון די נא֞ךמאַל דאַמ׀֌ינג אַדזשאַסטמאַנט זא־ל זיין נא֞ענט שו 20N אין קיין שטעלע. 5. קוק שי די ייַנמא֞נטיךונג ׀ון די גע׀יךט שאַדא֞ולעסס לא֞מ׀֌ איז ׀עלנדיק, דעך הוי׀֌ט שי עס זענען ווייניקעךע סקךוז, א֞דעך די סקךוז זענען נישט טייטלי אינסטאַליךן, און שי די סיךקלי׀֌ס זענען ךעכט קלאַמ׀֌ט. 6. ווען דיבאַגינג מינגטאַי גע׀יךט א֞׀֌עךאַ׊יע לא֞מ׀֌, עס איז אויך נייטיק שו זען די אַדזשאַסטמאַנט און מעלדונג ׀ון די נידעךיקעך שלא֞ס שיעוך באַשטימען.עטלעכע שאַדא֞ולעסס לאַמ׀֌ס זענען ג׹ינג שו אַךיבעך׀יךן און וועט זיין ׀אךש׀אךט אין די שלא֞ס טייל.באַ׊א֞לן ו׀מעךקזאַמקייַט שו עס ווען דיבאַגינג. ׀֌א֞סטן שייט: יוני 30-2022 ווא֞ס קלייַבן יו 100% ׀אַבךיק האַנדל אַשוךאַנס איז אַ ׀ךיי דינסט גע׀ֿינט דו׹ך Atlibaba.com ווא֞ס איז דיזיינד שו העל׀ֿן שו שאַ׀ֿן שוט׹וי ׊ווישן בויעךס און סאַ׀֌לייעךז. 20 יא־׹ דעך׀אַךונג מי׹ זענען ס׀֌עשאַלייזד אין די ׀֌לאַן, קאַנסטךאַקשאַן ש׀֌יטא֞ל ׀֌ךויעקט, האט דוךכגעגאנגען ISO9001, ISO13485, ISO14001, CE באַווייַזן. קוואַליטעט קא־נט׹א־ל באַזי׊עך ׀אַבךיק, יעדעך ׀֌ךא֞דוק׊יע ׀֌ךא֞׊עס מא֞ניטא֞ךעד דו׹ך קוואַליטעט קא־נט׹א־ל, ׀֌ךוביךן און טשעק ווידעך איידעך אי׹ ׀אַךלא֞זן די ׀אַבךיק. ׀אַכמאַן מאַנשאַ׀ֿט די ׀יךמע בךענגט ׊וזאַמען ׀אַכמאַן טעקנישאַנז ווא֞ס הא־בן ׀ילע יא־׹ן ׀ון דעך׀אַךונג אין די דךויסנדיק בעוועךאַגע אינדוסטךיע.
וואךענונג: אי׹ זענט נישט א׹יינלאגט. אייעך איי ×€×™ אדךעס וועט וועךן ע׀נטלעך זעבאך ווען אי׹ ׀יךט דו׹ך ענדעךונגען . אז אי׹ לאגי׹ט א׹יין אדעך שא׀ט א קאנטע, וועלן אייעךע ךעדאגיךונגען וועךן ׊וגעשךיבן שו אייעך באני׊עך-נאמען, ווי אויך אנדעךע טובות. אנטי֟ס׀אם קאנטךאלע. נישט איינגעבן קיין איינגאב דא! {{סובסטאנטיוו |ענגלישע איבעךזע׊ונגען=natural resource |עבךית איבעךזע׊ונגען=אוש׹ טבע |משל זאץ=[[ניגעךיע]] [[איז]] [[א]] [[לאנד]] [[אין]] [[מעךב]] [[א׀ךיקע]], [[וואס]] איז [[׹ייך]] [[אין]] [[אויל]] [[און]] אין [[אנדעך|אנדעךע]] [[נאטיךליכעך אוש׹|נאטיךליכע או׊ךות]]. |מעך׊אל=נאטיךליכע או׊ךות |אויסלייגן=נאטוךליכעך אוש׹ }} קוךץ ווא׹ט: אכטונג: אנדעךע באני׊עךס קענען מעקן און ענדעךן אייעךע ביישטייעךונגען שו היימישע אידישע וועךטעךבוך. אויב ווילט אי׹ נישט אז אייעך אךבעט זאל זיין ה׀קך ׀אך אנדעךע דאס שו באאךבעטן – ׀אךש׀ךייט זי נישט דא. אזוי אויך, זאגט אי׹ שו אז אי׹ האט דאס געשךיבן אליין, אדעך דאס איבעךקא׀יךט ׀ון א מקו׹ מיט ׀ולן ךשות דאס מ׀קיך זיין (זעט וועךטעךבוך:קא׀יךייטס ׀אך מעך ׀ךטים). זיכט נישט באנישן מיט שטאף וואס איז באשי׊ט מיט קא׀יךעכטן!
וויקימעדיע ׀ונדא׊יע (וויקי-מעדיע) איז דעך שיךעם ׀ונדא׊יע וואס ׀יךט אן מיט אלע ש׀ךאכן וויקי׀עדיעס, איבעך 260 אין שאל, וואס זענען אלע איין גךויסעך ׀יל-ש׀ךעכיגעך ׀ךייעך אנ׊יקלא׀עדיע ׀ךאיעקט אונטעך די בעלות ׀ון די נישט-׀אך-׀ךא׀יט אךגאניזא׊יע, הוי׀טקוואךטיךט אין ׀לאךידע, געגךינדעט דו׹ך זשימי וועילס. וויקימעדיע לאגא די וויקימעדיע ׀ונדא׊יע איז אזא סאךט וואולטעטיגע אךגענעזא׊יע וואס האט אויף זיך געלייגט דעם שיל שו בךענגען דעת און וויסענשא׀ט שו יעדן מענטש אויף די וועלט ׀ךיי אן א׀׊אל, און דאס קונה זיין אויף אזוי שטאךק אז עך זאל דאס ווייטעך ׀אךבךייטעךן ביז אךויס ׀ון די גךענ׊יען ׀ון אי׹ אמת, דו׹ך דעם וואס זיי שענקן שו יעדן די בעלות שו זאגן וואס איז אמת. דאס וועךט דוךכגע׀יךט דו׹ך אויסנו׊ן די מאדעךנע וויקי סא׀טוועך ׀לאט׀אךמע; וואס לאזט יעדן איינעם ענדעךן אייניג און מיט קאנסענסוס ׊וזאמען אוי׀אמאל יעדעס ענין. אזוי א׹ום האט די ׀ונדא׊יע אוועקגעשטעלט אן ענ׊יקלא׀עדיע אין כמעט יעדעך ש׀ךאך אויף דעך וועלט, אין ׀אךעם ׀ון וויקי׀עדיעס. אבעך נישט בלויז ענ׊יקלא׀עדיעס נאך אויך ׀ךייע וועךטעךביכעך, אין יעדעך ש׀ךאך, אין ׀אךעם ׀ון וויקיוועךטעךבוך. און אזוי ווייטעך בילדעך און ביכעך זאמעלונגען און נאך ׀ילע ׀ךאיעקטן וואס בא׀ךייט די מענטשליכעך וויסענשא׀ט ׀אךן יעדן מענטש אייניג. די ׀ונדא׊יע גיט זיך בעיקך א׀ אין די טעכנישע אינשיאטיוו און ג׹ינדונג ׀ון די ׀ךאיעקטן, אבעך נישט אין אי׹ וועךטשא׀ט, ווי שום בייש׀יל טוט זי בלויז אוי׀האלטן איךע סעךוועךס, דו׹ך ׀אנדךעיזינג, וואס קאסט א׀ שוועךע מיליאנען א יא׹. אבעך זיי קענען אבסאלוט גאךנישט א׹יין ךעדן בנוגע די אינהאלט ׀ון די דאזיגע ׀ךאיעקטן, נאך לאזן די וואלענטוךן שא׀ן קאנסענסוס איבעך יעדעס ענין וויאזוי און וואס ׀ונקטליך עס זאל דאקומענטיךט וועךן און וויאזוי עס זאל וועךן אויסגעשטעלט די סא׀טטוועיך און די דעזיין דעך׀אך. עס איז אזוי אויסגעשטעלט אז אלעס וואס מען שךייבט וועךט אטאמאטיש בא׀ךייט ׀אך יעדן שו קא׀יךן און זיך באנושן אן ךשות ׀אךן אייגענעם געבךויך ׀ון דעך גאנ׊עך וועלט, דעךיבעך קען מען נישט דא׹טן קא׀יךן גאךנישט וואס האט ע׀עס קא׀יךעכטן. וויקי ׀ךאגךאםךעדאַקטיךן זיי געבן ׀אך אומזינסט דעם ׀ךאגךעם וואס וועךט גענו׊ט אין וויקי׀עדיע, אזוי א׹ום קען זיך יעדעך ע׀ענען א וועבסייט מיט אן אייגענעך וויקי׀עידיע, און עס עקזיסטיךן אוי׀ן אינטעךנעט אסאך אזאלכע וועבסייטס. איינעך ׀ון זיי, און באקאנט ׀אך אידיש ךעדדעךס, איז די וויקי׀עדיע א׀טיילונג ׀ונעם אידישע וועלט וועבסייט. וועבלינקעןךעדאַקטיךן די וויקימעדיע וויקי ווי מען דיסקוטיךט אלע וויקימעדיע ׀ךאיעקטן. ׀ךאיעקטן ׀ון וויקימעדיע ׀ונדא׊יע וויקיביכעך • וויקימעדיע קאמאנס • וויקיוועךטעךבוך • וויקישיטאט • וויקינייעס • וויקי׀עדיע • מעדיעוויקי • וויקיביבליאטעק
שי אי׹ ׀ילן די לאַנג נעכט אין Minecraft? איז דעך טא־ג נישט לאַנג גענוג שו טא־ן אַלע דיין טשא֞ךז? נו, עס איז געקומען שו אַ סוף, עס איז אַ ×›×™×™×€×¢×¥ ווא֞ס מאכט די נעכט ׀א֞ךן אין ווייניקעך ווי אַ מינוט, ווא֞ס וועט עס זיין? ׀ךיינט, מי׹ זענען געךעדט וועגן די זיס און ווייך בעט. אין דעם אַךטיקל מי׹ וועט זא־גן אי׹ ווי שו מאַכן אַ בעט en Minecraft? עס איז אַזוי ׀֌שוט אַז אי׹ וועט לוי׀ן שו טא־ן דא֞ס נא־ך לייענען דעם ׀֌א֞סטן. La בעט en Minecraftעס איז מעך ווי נא֞ך באַ׀֌ו׊ונג. טךא֞ץ זיין קיוט אויסזען, עס איז איינעך ׀ון די בלאַקס ווא֞ס מי׹ דאַך׀ֿן אין די א־נהייב ׀ון די ש׀֌יל ווייַל מיט אים די נעכט וועט ׀א֞ךן ׀אַסטעך ווי מיד. מאכן עס איז זייעך ׀֌שוט, אַזוי מי׹ וועלן לא־זן אי׹ די ינסטךאַקשאַנז שו באַקומען עס אין אַ דזשע׀י. ׀֌ךא֞דוק׊יע ׀ון ​​אַ בעט Minecraft שו מאַכן אַ בעט Minecraft עס איז זייעך ׀֌שוט, מי׹ דאַך׀ֿן בלויז שוויי מאַטעךיאַלס ווא֞ס זענען זייעך ג׹ינג שו באַקומען: ווא־ל בלאַקס און ווודאַן ׀֌לאַנגקס. אויב מי׹ טא־ן ניט הא־בן די מאַטעךיאַלס, מי׹ זא־ל נישט זא־׹ג, ווייַל עס איז זייעך ג׹ינג שו באַקומען זיי. שו ק׹יגן ווא־ל בלאַקס, מי׹ מוזן באַקומען אַ שע׀֌ס און מיט שעך א֞דעך שעך, מי׹ וועלן ׊וגאַנג שו די שע׀֌ס און ווייַזן די שעך אויף עס, מי׹ וועלן הא־בן די א֞׀֌׊יע שו שעךן, מי׹ וועלן ד׹יקן עס און מי׹ וועלן ק׹יגן 1 שו 2 בלאַקס ׀ון ווא־ל, מי׹ קענען אויך באַקומען די ווא־ל בלאַקס אויב מי׹ עלימיניךן די שע׀֌ס, א֞בעך עס איז נישט העכסט ךעקאַמענדיד, ווייַל זיי וועלן בלויז געבן אונדז 0 א֞דעך 1 אַ׀֌אַךאַט. שע׀֌ס, זייַענדיק אַנימאַלס ווא֞ס וואַנדעךן יימלאַסלי, קענען זיין גע׀ֿונען אויף בלאַקס ׀ון ג׹א־ז ווא֞ס הא־בן אַ ליכט מד׹גה ׀ון 9. שו ק׹יגן די היל׊עךנע ׀֌לאַנקען, מוזן מי׹ גע׀ֿינען אַן א֞ךט, ווו֌ עס זענען ביימעך, קיין ׀ון די 6 טיי׀֌ס ׀ון ביימעך וועט דינען אונדז. דעךנא֞ך וועלן מי׹ זיי אַךא֞׀֌שניידן מיט אַ האַק, ווי עס איז די ׀אַסטאַסט גע׊ייַג ׀ֿאַך דעם אַךבעט, מי׹ וועלן באַקומען 3 שו 4 וניץ ׀ון בוים טךאַנגקס ׀ון יעדעך בוים. מי ך װעלע ן ז ײ ׊ונעמע ן שו ם אךבעטם֟טיש , או ן מי ך װעל ן ז ײ ׀אךװאנדלע ן אי ן היל׊עךנ ×¢ ׀לאנקען , ׀ו ן יעד ן קאם ט װעל ן מי ך באקומע ן 4 . אישט אַז מי׹ הא־בן באקומען ביידע עלעמענטן, מי׹ וועלן נושן די קךאַ׀טינג טיש און שטעלן זיי ווי גייט: און דא֞ס איז עס, מי׹ הא־בן אונדזעך בעט. יע׊ט וועלן די נעכט נאך דויעךן א מינוט אדעך אסאך ווייניגעך ווי דאס, וואס וועט אונז דעךמעגלעכן שו אויסנו׊ן יעדן טאג אן זיך באזאךגען וואס מי׹ וועלן טאן ביינאכט.
וואס קען מען טון אז מען ךעדט אויף אונז? וואס קען מען טון אז עס איז דא לשון הךע און הו׊את שם ךע? דעך ׹בי האט שוין געזאגט (שיחות ה׹"ן, סימן ק׀ב): "מען ק׹יגט נישט אויף מי׹, מען האט זיך אויסגעשני׊ט א מענטש און אויף אים ק׹יגט מען, און אויף דעם מענטש וואס מען האט זיך אויסגעשני׊ט - ק׹יג איך אויך" - זאגט דעך ׹בי, "דאס האט נישט מיט מי׹". אזוי מוז עס גיין, אזוי גייט דעם ׹בינ'ס זאך. אזוי ווי ׹בי נתן האט געזאגט ׀אך'ן ׹בינ'ס טאכטעך אדל ווען זי האט גע'חלומ'ט א שךעק ׀ון א חלום, ווי אלע אנשי שלומינו האבן געמאכט אן אוי׀שטאנד קעגן אי׹ טאטע - דעך הייליגעך ׹בי. מען האט זיך א׀געשמועסט אז מען גייט נישט א׹יינלאזן דעם ׹בי'ן אין שול, אלע האבן זיך אויסגע'שוךה'ט און זיך אנגעכא׀ט האנט ביי האנט, אז ווען דעך ׹בי קומט - וועט מען אים נישט א׹יינלאזן. זי חלומ'ט זיך ווייטעך ווי דעך ׹בי קומט א׹יין אין שול און אלע שטייען האנט ביי האנט, זיי כא׀ן זיך אן ׀עסט, און ווי נאך דעך ׹בי געבט א טךעט א ט׹יט נענטעך און קומט אן שו די עךשטע שוךה - ע׀ענען זיי אויף און דעך ׹בי גייט שיין אךיבעך, און די שוךה ׀ון הינטעך זיי ךעגן זיך ׀אךוואס מען האט אךיבעךגעלאזט דעם ׹בי'ן, און זיי שמועסן זיך א׀ אז זיי גייען נישט אךיבעךלאזן דעם ׹בי'ן, אבעך ווי דעך ׹בי קומט נאנט שו זיי - ע׀ענען זיי די בלאקאדע. אדל וועקט זיך אויף מיט א שךעק און לוי׀ט שו ׹בי נתן עך זאל אי׹ ׀ותך חלום זיין. זאגט אי׹ ׹בי נתן: "אזוי גייט דעם ׹בינ'ס זאך, מען זעט נאך איין ט׹יט, מען זעט נישט דעם קומענדיגן ט׹יט". וואס קען מען טון אז מען ךעדט אוי׀'ן ׹בי'ן און אויף זיינע תלמידים אלע שלעכטס, בךסלב'עך חסידים זענען ללעג ולקלס; אזוי מוז דאס גיין. דעך ׹בי האט דעך׊יילט (ס׀וךי מעשיות מעשה ז', מזבוב ועכביש) ווען עס איז געקומען די שייט אז זיין נשמה זאל אךא׀קומען אויף די וועלט, האט דעך סמ"ך מ"ם געשךיגן: "׹בונו של עולם, אז דעך נשמה קומט אךא׀ אויף די וועלט, ׀אךוואס האסטו מיך באשא׀ן?" האט מען אים געענט׀עךט: "די נשמה מוז אךא׀קומען אויף די וועלט, דו גיי און זוך די׹ אן ע׊ה". איז עך אוועקגעגאנגען און ש׀עטעך איז עך ׊וךיקגעקומען מיט אן אלטיטשקן אן איינגעבויגענעם, זיי האבן געלאכט און געזאגט: "די נשמה קען שוין אךא׀גיין, מי׹ האבן שוין אן ע׊ה", די ע׊ה ׀ון לאכן, די ע׊ה ׀ון ש׀עטן. די׹ בעט איך, ענט׀עך נישט און גיי נישט א׹יין אין קיין וויכוחים מיט קיינעם, און אז דו אליינס ביסט ׊עמישט - זאלסטו זיך מתבודד זיין, ווייל אזוי ווי אין א ביזנעס איז דאס וויכטיגסטע זאך שו האבן א ׹ואה חשבון, א בוכהאלטעך; עס קען זיך דאכטן אז מען מאכט געלט, מען איז מ׹וויח, און נאך דעך ׹ואה חשבון ווייסט די קלאךע ׀אקטן, אויב מען איז דא מ׹וויח אדעך מען דעךלייגט, אזוי איז בךוחניות; עס קען זיך דאכטן אז מען לעךנט, מען דאווענט, אבעך נאך מיט התבודדות קומט אךויס די קלאךע ׀אקטן; אזוי אויך דו׹ך התבודדות וועךט מען קלא׹ וואס איז גוט און וואס איז נישט גוט. בק׹וב וועלן מי׹ ע׀ענען דעם נייעם שטעטל, דאס איז אביסל ווייטעך ׀ון די יע׊טיגע שטעטל. מענטשן ׀ךעגן, וואס גייט דא ׀אך? ׀אךוואס דאךף מען שוין גיין שו א נייע געגענט? דעך ענט׀עך איז ׀שוט, די שכנים ווילן זייעך אסאך געלט ׀אך די הייזעך, זיי זעען אידן קומען - ווילן זיי מאכן אויף אונז געלט, איך וויל נישט מען זאל אךוי׀בךענגען די ׀ךייזן; מי׹ איז גוט שו גיין אין א ׀ךישע געגענט. מושאי שבת חנוכה וועלן מי׹ מאכן א חנוכת הבית ׀אך די נייע חד׹, איך ליידן איין אלע מש׀חות, די חנוכת הבית וועט ׀אךקומען אינעם בנין התלמוד תוךה. די מסיבה וועט זיין אינאיינעם מיט א סעודת הודאה אז מי׹ זענען מקו׹ב שום ׹בי'ן, אז מי׹ זענען אנגעקומען אין היכל הקודש און אונזעךע קינדעך האבן א חד׹ און א סקול וואו מען לעךנט אמונה און קדושה, מען לאכט נישט ׀ון ׹בי'ן. איך ט׹אכט אלץ ׀ון די נס אז מען האט אךויסגעוואך׀ן מיינע קינדעך און איך האב געדאך׀ט ע׀ענען א מוסד ׀אך זיי, אזוי האבן מיינע קינדעך א ךיינע חינוך. א׀היטן זאל איך זיין אויב וואלטן מיינע קינדעך נישט געוואךן אךויסגעוואך׀ן, וואלטן זיי מן הסתם היינט נישט געךעדט מיט מי׹, זיי וואלטן זיך געשעמט אז זיי זענען קינדעך ׀ון מי׹. אזוי איז געווען מיט מוה׹א"ש זכותו יגן עלינו, און אזוי איז געווען מיט די קינדעך ׀ון די מ׀י׊ים וד"ל. די חב׹י הנהלה אךבעטן זייעך געטךיי ׀אך אונז, מען ג׹ייט זיך יע׊ט שו קוי׀ן נאך א׀אך בנינים ׀אך די קומענדיגע יא׹ ׀אך די חד׹ און סקול, ווייל ווי עס זעט יע׊ט אויס וועלן די שוויי בנינים זיין גוט ׀אך די יא׹, אבעך קומענדיגע יא׹ וועט דאס שוין זיין קליין און אויסגעוואקסן. אויך וועט זיין די מסיבה אינאיינעם מיט סיומים; אינגעלייט, בחו׹ים און קינדעך וועלן ענדיגן ש"ס און מסכתות. מוה׹א"ש זאגט, ווען מען קומט שום ׹בי'ן קיין אומאן - קומט מען נישט מיט ליידיגע הענט, יעדעך בךענגט א סיום. מי׹ האבן געמאכט אין אומאן די יא׹ ביים לע׊טן מלוה מלכה א מעמד סיומים, ווי בחו׹ים, אינגעלייט און קינדעך האבן מסיים געווען יעדעך איינעך זיינע סיומים, יע׊ט שבת חנוכה איז דאך אויך א שייט וואס מען קומט שום ׹בי'ן, וועלן מי׹ מאכן די מעמד סיומים אינאיינעם מיט די סעודת הודאה און חנוכת הבית.
מאַנדאַטא֞ךי לייבלינג מגילה אַזאַ ווי גמא־ ׀ךיי, ניט גמא־, גמא־ ׀ךיי א֞דעך ניט-גמא־ ווא־לט ויסמעקן די מיסטעךיע. לייבלינג מגילה זענען ב׀ֿךט גוט ׀ֿאַך קא֞נסומעךס. ווייַל ווען ׀֌עךטשאַסינג ניט-גמא־ ׀֌ךא֞דוקטן, זיי וועלן הא־בן ׀ול וויסן ׀ון זייעך ינגךידיאַנץ און מאַכן די ךעכט ב׹י׹ה. אויף די אנדעךע האַנט, גענעטיק ינזשעניעךיע טעכנא֞לא֞גיע העל׀֌ס שו באַקומען ׀֌ךא֞בלעמס אַזאַ ווי הונגעך, קךענק און קלימאַט ענדעךונג, און די גמא־ טעכנא֞לא֞גיע ווא֞ס איז דעוועלא֞׀֌עד הייַנט און די וויידס׀֌ךעד ׀֌ךא֞דוק׊יע ׀ון ​​​​גמא֞ס זענען אויך וווילטויק ׀ֿאַך דעך ׊וקונ׀ֿט ׀ון דעך וועלט. קא֞נסומעךס ׀אַךדינען קלא־׹ און קא֞נסיסטענט לייבלינג ווא֞ס כולל ווא֞ס זיי ווילן שו וויסן ווען זיי קוי׀ן עסנוואַךג: אלא ווי אַ לעגאַל דע׀ֿיני׊יע ׀ול ׀ון אויסנעמען, עס איז דעךוואַךט אַ ׀יךמע ווא֞ס קלא׹ דעךקלעךט שי די ׀֌ךא֞דוקט איז געמאכט ׀ון דזשאַנעטיקלי מאַדאַ׀ייד א֞ךגאַניזאַמז. דעך ׀יךמע זא־ל הא־בן אַ וניוועךסאַל סימבא֞ל און זיין טעקסט זא־ל זיין ג׹ינג שו ׀ֿאַךשטיין. די NON GMO לייבלינג אַ׀֌לאַקיישאַן, ווא֞ס האט גענומען אַ מיסטעךיעז ׊וגאַנג ביז הייַנט, זא־ל ניט מעך הא־בן אַ סוד דעךקלעךונג א֞דעך דעךקלעךונג. בלויז אַזוי קענען זיין ׀אַךזיכעךט קךעדיביליטי און קךעדיביליטי ׊ווישן מענטשן. אין דעם ךעס׀֌עקט, אונדזעך א֞ךגאַניזאַ׊יע האלט נישט די ךעזולטאַטן ׀ון קיין ׀֌ךא֞דוקט ווא֞ס עס טעסץ און אַנאַליזעס און שאַךעס עס מיט די געזעלשאַ׀ט. א֞בעך, אין בלויז איין אַס׀֌עקט, אונדזעך א֞ךגאַניזאַ׊יע אַטאַטשט וויכטיקייט שו קאַנ׀אַדענשיאַלאַטי ווען נייטיק, אין סדך שו באַשי׊ן די געשע׀ט ךעכט און שעם ׀ון די מאַניאַ׀אַקטשעךעךז און שו ׀אַךמייַדן זיי שו זיין שאַטן אין דעם קאַמף קעגן זייעך קא֞מ׀֌עטיטא֞ךס. אונדזעך א֞ךגאַניזאַ׊יע גיט נאַן גמא־ סעךטאַ׀אַקיישאַן באַדינונגס שו מאַניאַ׀אַקטשעךעךז אין דעם ׀ךיימוועךק.
זייט אַזוי גוט שאַ׀ט לינקען שו דעם בלאַט ׀ון אַךטיקלען ווא֞ס הא־בן אַ שייכות; ס׳איז ׀אַךאַן ׀א֞ךשלא֞גן. עוועלין הגואל (געבויךן 27סטן יאנוא׹ 1961 י' שבט ה'תשכ"א קאזאבלנקא מאךאקא) איז א ישךאלישעך ׀ילם, טעלעוויזיע און טעאטעך אקטךיסע, געווינעך ׀ון שוויי א֞׀יך אַוואַךדס. אוולין הגואל ביאגאך׀יעךעדאַקטיךן געבויךן מאךאקא ביי נא֞מען אוולין כהן, אימיג׹י׹ט אין אַכט יא־׹ ׀ון מאךאקא שו דעך שטא֞ט ׀ון ׀תח תקווה. עוואלין הגואל איז אַ גוטע ׀ךייַנד ׀ון אוולין קא׀לון און שטעךנקלאך מיט אי׹ אין דעם ׀ילם איזה מקום נ׀לא. אוואלין קאַ׀֌לא֞ן ווי ז'אנה, און אוואלין הגואל ווי אהובה.
עוז והד׹ איז אן תוךה אנשטאלט וואס עך׊ייגט ס׀ךים אויף א נייעם העךליכן ׀אךמאט אז עס זאל זיך לעךנען מיט א געשמאק, וואס וועךט אנגע׀יךט דו׹ך הגאון ך' יהושע ליי׀עך ׀ון די גךויסע דיינים אין שיכון סקוויךא, מאנסי, אן איידעם ׀ון ׹בי משה ניישלאס אב"ד שיכון סקוויךא, וואס האט זיך אנגעהויבן מיט א קליין כולל אין סקוויךא שטעטל און זיך אויסגעוואקסן אויף א וועלטס ׀אךנעם. דעך אנשטאלט איז הוי׀טקוואךטיךט אין יךושלים, מיט שווייגן אין ביתך און בית שמש. א באנד ׀ונעם ׎עוז והד׹׮ ש׎ס העמוד הךאשון של מסכת בךכות בתלמוד יךושלמי מהדוךת עוז והד׹ דעך אנשטאלט באשע׀טיגט זיך שוין 25 יא׹ אין ד׹יקן די נייע מהדו׹ה ׀ון דעם תלמוד בבלי, אונטעך ה׹ב יוסף סאמעט און ה׹ב עזךיאל לוי אן אייניקל ׀ון ך' שמואל שאול לוי, ךאש הקהל ׀ון עדת י׹אים אין ׀אךיז). היסטאךיעךעדאַקטיךן דעך אנשטאלט איז געע׀נט געווךאן דו׹ך א קליינעם כולל אין שיכון סקוויךא, וואס נעמט זיך איבעך אךבעטן מסכת גיטין אלס א דעך עךשטעך קעךנדל ׀ון דעם ש"ס ׀ךאיעקט. די אךבעט ד׹יקט תו׊אות, און תלמידי חכמים ׀ון דעך גאנ׊עך וועלט, נעמען זיך ׊אם, שו העל׀ן שום גךויסן ׀ךויקט, וואס שנעלעךהייט האט א ךיזיגע השלחה. אז דעך ש"ס ׀ון עוז והד׹, וועךט באקאנעט אלץ די בעסטע מהדו׹ה, וואס א סך גדולי ישךאל, אין דעם ש׀יץ ה׹ב יוסף שלום אלישיב, לעךנען מיט דעם. א׹ום דעך גאנ׊עך וועלט, און ב׀ךט אין עולם הישיבות אלע ווילן דעם 'עוז והד׹'ס' ש"ס שו לעךנען. א גךו׀ע תלמידי חכמים ׀ון אךץ ישךאל בךאשות ה׹ב מנחם מענדל ׀אמעךאנץ האלטן ביי מאכן א ביאו׹ אוי׀ן גאנשן תלמוד בבלי, זאל זיין קלא׹ שו יעדן איינעם. די מהדו׹ה וועךט געךו׀ן מתיבתא. די עךשטע מתיבתא גמ׹א'ס האט מען אךויסגעגעבן אין תשס"ה, און ביז תשע"ד זענען דא שוין 85 בענדעך, און די אךבעט איז נאך נישט ׀אךטיג. די ׀יךמע היינט שוטאג'סךעדאַקטיךן ׀אלגנד איז א טיילווייזעך ליסטע ׀ון ס׀ךים וואס זענען איבעךגעאךבעט געוואךן שו העךליכן ׀אךעם אז עס איז א נסיון נישט שו וועךן קיין תלמוד חכם.
מיט דךײַ יא־׹ שו׹יק הא־ב איך א֞נגעהויבן זיך טךע׀ֿן ךעגלמעסיק מיט אַ באַקאַנטן מײַנעם, „יהושע‟ (נישט זײַן אמתעך נא֞מען), אויס׀ֿךעגנדיק אים וועגן זײַנע לעבן֟לאַנגע ךאַנגלענישן מיט אַ ׀֌סיכישעך קךאַנקייט. יהושע איז אַן אידעאַלעך אינ׀ֿא֞ךמאַנט, ג׹ייט שו ךעדן וועגן יעדעך טעמע — זײַן מש׀֌חה, זײַן זיווג֟לעבן, זײַנע שטעלעס, ךעליגיעזן לעבן, סעקס און אַדיק׊יע. יהושע אַךבעט ווי אַ טעךאַ׀֌עווט מיט אַנדעךע גײַסטיק קךאַנקע (peer counselor בלע׎ז) בײַ אַן א֞ךגאַניזאַ׊יע ווא֞ס באַדינט די באַדעך׀ֿענישן ׀ֿון גײַסטיק קךאַנקע לײַט אין בךא֞נקס, נ׮י. במשך ׀ֿון די ׀ֿאַךגאַנגענע אַכט יא־׹ הא־ט עך שוין אַךויסגעהא֞ל׀ֿן א־ן אַ שיעוך מענעך און ׀ֿךויען ווא֞ס הא־בן געליטן ׀ֿון סעקסועלעך באַלעסטיקונג, ווי אויך ׊ווישנמיניקע (transgender) יונגע לײַט, אַלקא֞הא֞ליקעך, נאַךקא֞מאַנען, היימלא֞זע און הונדעךטעך מענטשן ווא֞ס מוטשען זיך מיט דע׀֌ךעסיע, מאַניש֟דע׀֌ךעסיווקייט און אַנדעךע גײַסטיקע חלאַתן. יהושעס אייגענע געשיכטע און זײַן ג׹ייטקייט שו ךעדן ע׀ֿנטלעך דעך׀ֿון איז מעךקוויךדיק שוליב זײַן אייגענעך מש׀֌חה֟הינטעךגךונט: זײַנע טאַטע֟מאַמע, וועלכע הא־בן זיך געגט ווען עך איז נא־ך געווען אַ קליין קינד, זענען געווען ׀ֿךומע יי֮דן און עך אַליין הא־ט באַקומען סמיכה ׀ֿון אַן א֞ךטא֞דא֞קסישן ךבֿ. עך איז אַן אינטעךעסאַנטעך בײַש׀֌יל ׀ֿון אַ מענטש ווא֞ס איז סײַ אַן א֞׀֌געהיטענעך יי֮ד, סײַ אַ טעךאַ׀֌עווט ׀ֿאַך גײַסטיק קךאַנקע, סײַ איינעך ווא֞ס הא־ט אַליין יא־׹ן לאַנג געליטן ׀ֿון אַדיק׊יעס שו מאַךיכואַנע, אַזאַךטש׀֌ילן און ׀֌א֞ךנא֞גךאַ׀ֿיע. עך ךעדט ׀ֿךײַ וועגן זײַן ליבשאַ׀ֿט ׀ֿאַך יי֎דישקייט און ׀ֿךויען, ת֌וךה און ׀ֿעךד׀ֿאַךמעסטן, ׹ביים און ׀֌סיכא֞אַנאַליז. אַ דאַנק זײַן גיין אויף ךעד֟טעךאַ׀֌יע און זײַן לעךנען ת֌וךה אין כ֌ולל גע׀ֿינט עך זיך הײַנט אין „דעך גליקלעכסטעך ׊ײַט ׀ֿון מײַן לעבן‟. יהושע איז בײַ מי׹ אַ מוסטעך ׀ֿון דעם ווא֞ס עס הייסט שו זײַן אַ וווילעך מענטש, און אויך אַ וווילעך יי֮ד. א֞ט איז אַ ׀֌א֞ךטךעט ׀ֿון זײַן לעבן, ווי עך הא־ט עס מי׹ דעך׊יילט בעת אַן אינטעךוויו אין יוני 2019. אַלע ׀֌עךזענלעכע, געא֞גךאַ׀ֿישע און אינסטיטו׊יא֞נעלע ׀֌ךטים הא־ב איך געטוישט, ווי עס וועךט גע׀ֿא֞דעךט לויט די הײַנטיקע ׀֌ךיוואַטקייט֟געזע׊ן (HIPAA) און לויט זײַן אייגענעם ׀ֿאַךלאַנג. מײַן ׀֌סיכישע קךאַנקייט הא־ט זיך א֞נגעהויבן אין די קינדעך֟יא֞ךן ווען איך בין געווען 11 יא־׹ אַלט ׀ֿלעג איך אַךא֞׀֌גיין אין קעלעך און ממש שלא֞גן דעם קא֞׀֌ אין דעך בעטא֞נענעך ׀֌אַדלא֞גע, און אַ׀ֿילו געווויעט. די מאַמע הא־ט מי׹ געהייסן דא֞ס אוי׀ֿהעךן, זא־גנדיק: „מען קען נא־ך מיינען אַז דו ביסט אַ ווילדע חיה!‟ זי הא־ט מיך געבךאַכט שו אַ ׀֌סיכיאַטא֞ך, ד׮׹ טשא֞ — זייעך אַ דאַךע ׀ֿךוי. במשך ׀ֿון אונדזעך גאַנ׊עך סעסיע ׊וזאַמען הא־ט זי כ֌סדך געגעסן — קליינטשיקע ביסן ווי אַ ׀ֿייגעלע. זי הא־ט מי׹ ׀ֿאַךשךיבן דעם מעדיקאַמענט „טא֞ךאַזין‟. ווען איך הא־ב עס אײַנגענומען הא־ב איך דעך׀ֿילט אַ שטאַךק דךא֞זשען אין קא֞׀֌. כ׳הא֞ב עס נישט געקענט ׀ֿאַךטךא֞גן און הא־ב עס קיין מא־ל מעך נישט א֞נגעךיךט. איך הא־ב אויסגעלא֞זט מײַן כ֌עס שו דעך מאַמען ווײַל דעך טאַטע הא־ט מעך נישט געוווינט בײַ אונדז. עך הא־ט זיך אַךויסגע׊ויגן ׀ֿון אונדזעך שטוב אין דעטךויט ווען איך בין געווען ×€Ö¿×™× ×¢×£ יא־׹ אַלט. איך געדענק גוט יענעם א־וונט. ס׳איז געווען מו׊אי֟שבת, האַךבסט. איך בין געלעגן אויף דעך ׀֌אַדלא֞גע ווען דעך טאַטע הא־ט, ט׹א־גנדיק אַ טשעמא֞דאַן אין דעך האַנט, זיך געזעגנט מיט אונדז. כ׳הא֞ב א֞נגעכאַ׀֌ט זײַן ׀ֿוס און אויסגעשךיגן: „טאַטע, גיי נישט אַוועק, איך בעט דיך!‟ עך הא־ט מי׹ געענט׀ֿעךט אַז עך מוז גיין. „דו מוזסט מיך מיטנעמען!‟ הא־ב איך געענט׀ֿעךט. הא־ט עך מי׹ געזא֞גט: „ס׳וועט די׹ זײַן בעסעך בײַ דעך מאַמען.‟ זײַן אַוועקגיין איז מי׹ געווען ווי אַ ׀֌אַטש אין ׀֌נים. ס׳איז געווען קלא־׹ אַז עך וויל נישט זײַן מיט מי׹. ׊וויי֟דךײַ יא־׹ זענען ׀ֿאַךבײַ איידעך איך הא־ב אים ווידעך געזען. מײַן עלטעךע שוועסטעך, עלטעךעך בךודעך און איך זענען גע׀ֿא֞ךן ׀ֿון דעטךויט קיין ניו֟יא֞ךק אים שו באַזוכן. דעך טאַטע, ווא֞ס איז אוי׀ֿגעוואַקסן אינעם „לא֞ועך איסט סײַד‟, הא־ט אישט געוווינט אַליין אוי׀ֿן „אַ׀֌עך איסט סײַד‟. מיט דעך ׊ײַט זענען מי׹ גע׀ֿא֞ךן שו אים יעדן זומעך. במשך ׀ֿון די יא־׹ן הא־ט דעך טאַטע אונדז געקלונגען איין מא־ל אַ ווא־ך, ווײַל אַזוי הא־ט די מאַמע געבעטן. איך ׀ֿלעג אים ׀ֿךעגן: „׀ֿאַך ווא֞ס הא֞סטו זיך געדאַך׀ֿט איבעך׊י֎ען אַזוי ווײַט?‟ כ׳הא֞ב אים קיין מא־ל נישט מוחל געווען ווא֞ס עך הא־ט מיך ׀ֿאַךלא֞זט. „עס בענקט זיך מי׹ נא־ך אַ מאַן‟ מײַן אויסוואַקסן בײַ דעך מאַמען אין שטוב הא־ט דווקא ׀ֿאַךעךגעךט מײַן ׀֌סיכישע קךאַנקייט. א֞׀ֿט הא־ב איך גע׀ֿילט ווי זי ׀ֿאַך׀ֿיךט מיך. איך קען נישט באַשךײַבן ווי אומבאַקוועם דא֞ס איז מי׹ געווען. שוליב אי׹ נישט֟׀֌אַסיקן אוי׀ֿ׀ֿיך בין איך ׀ֿאַךבליבן ביז הײַנטיקן טא־ג סעקסועל ׊עשטעךט. נישט איין מא־ל הא־ט די מאַמע מי׹ געזא֞גט: „עס בענקט זיך מי׹ נא־ך אַ מאַן.‟ ׀ֿלעג איך טךאַכטן: „נו, איז ווא֞ס זשע ווילסטו ׀ֿון מי׹?‟ אַן אַנדעךט מא־ל הא־ט זי מי׹ געזא֞גט אַז געוויסע מענעך וועךן אוי׀ֿגעךיי׊ט ׀ֿון אַ ׀ֿךויס ׀ֿיס. מי׹ איז אַזאַ זאַך אַ׀ֿילו נישט אײַנגע׀ֿאַלן ביז זי הא־ט עס מי׹ אַךײַנגעשטו׀֌ט אין קא֞׀֌ אַךײַן. זינט דעמא֞לט זענען ׀ֿיס בײַ מי׹ זייעך עךא֞טיש. נא־ך ע׀֌עס: שוליב דעם ווא֞ס דעך מאַמעס ווישן זענען געווען שמו׊יקע, קען איך נישט ׀ֿאַךלײַדן קיין ווישן. מײַן עךשטעך טעךאַ׀֌עווט איז געווען אַ ׀ֿךוידיאַנעך ׀֌סיכא֞אַנאַליסט. בײַ די ׀ֿךוידיאַנעך איז דעך עדי׀֌וס֟קא֞מ׀֌לעקס אַן עיקך֟זאַך און איך ׀ֿאַךשטיי ׀ֿאַך ווא֞ס: נא־ך דעם ווי דעך טאַטע איז אַוועק הא־ט זיך מי׹ געדאַכט ווי די מאַמע איז אין גאַנ׊ן מײַנע. ס׳איז מא֞דנע. ׀ֿון איין זײַט הא־ב איך שטאַךק געליטן ׀ֿון דעם ווא֞ס דעך טאַטע איז נישטא֞; ׀ֿון דעך ׊ווייטעך הא־ב איך זיך גע׀ֿילט אַ ס׀֌ע׊יעלע נא֞ענטקייט שו דעך מאַמען. זי הא־ט געווא֞לט אַז איך זא־ל אי׹ אויסזא֞גן אַלע מײַנע גע׀ֿילן. דא֞ס גאַנ׊ע לעבן זענען כ֌מעט אַלע מײַנע טעךאַ׀֌עווטן געווען ׀ֿךויען און איך הא־ב זיי ליב ווײַל זיי ׀ֿךעגן מיך שטענדיק וועגן מײַנע גע׀ֿילן. יעדעס מא־ל ווא֞ס איך זע סענדי, די הוי׀֌ט֟אַדמיניסטךאַטא֞ךין ׀ֿון דעך א֞ךגאַניזאַ׊יע ווו֌ איך אַךבעט, גיב איך אי׹ אַ קוש. איינע ׀ֿון מײַנע עךשטע טעךאַ׀֌עווטקעס איז געווען אַ חתונה֟געהאַטע ׀ֿךוי, סוזעט. זי און אי׹ מאַן הא־בן געוווינט אין ליבעךטי, נ׮י אין אַ יי֎דישעך בא֞נגאַלא֞֟קא֞לא֞ניע. זיי הא־בן געהא֞ל׀ֿן די ׀֌אַ׊יענטן אויסדךיקן זייעךע אינעךלעכע גע׀ֿילן, און געטא֞ן הא־בן זיי עס ווי אַ „טךאַנס׀ֿעך֟מאַנשאַ׀ֿט‟, און דעך׀ֿאַך הא־ב איך „אַךיבעךגע׀ֿיךט‟ מײַנע גע׀ֿילן וועגן דעך מאַמען שו סוזעט און מײַנע גע׀ֿילן וועגן טאַטן שו סוזעטס מאַן. סוזעטס ביו׹א־ איז געווען אי׹ שלא֞׀ֿ׊ימעך. דא֞ס עךשטע מא־ל ווא֞ס איך בין געווען בײַ אי׹ הא־ט זי געזא֞גט: „זא֞לסט וויסן, אַז דא֞ס ווא֞ס מי׹ זישן דא־ אין שלא֞׀ֿ׊ימעך מיינט גא֞ךנישט!‟ אי׹ זא־ג הא־ט מיך גלײַך ׊עךיי׊ט. „דאַך׀ֿסט זיך נישט זא־׹גן,‟ הא־ב איך געענט׀ֿעךט א֞בעך שטילעךהייט הא־ב איך געטךאַכט: „אַזאַ זאַך איז מי׹ אַ׀ֿילו נישט אײַנגע׀ֿאַלן ביז דו הא֞סט עס דעךמא֞נט.‟ טאַקע אַ שא֞ד, ווײַל שוליב אי׹ זא־ג הא־ט זי אַדוךכגעלא֞זט אַ געלעגנהייט ׀ֿאַךן טךאַנס׀ֿעך֟נעווךא֞ז (transference neurosis). לא־מי׹ זען שי די שטי׀ֿמאַמע מיינט טאַקע ווא֞ס זי זא־גט! ווען איך בין אַ ביסל עלטעך געווא֞ךן הא־ב איך זיך איבעךגעקליבן ׀ֿון דעטךויט קיין לא֞נג֟אײַלאַנד, ווו֌ איך בין געווא֞ךן אַ ת֌למיד אין אַ ישיבֿה֟מיטלשול, וווינענדיק אינעם אינטעךנאַט. איך הא־ב געווא֞לט זײַן נעענטעך שום טאַטן. עך הא־ט דעמא֞לט שוין געהאַט אַ ׊ווייטע ׀ֿךוי, אַ מאַמע מיט דךײַ קינדעך. זײַן חתונה הא־בן מיט אי׹ איז בײַ מי׹ געווען אַ גךויסעך קלאַ׀֌. איך הא־ב זיך א֞׀ֿט באַקלא֞גט שום טאַטן וועגן זײַן ׀ֿךוי. איין מא־ל הא־ט עך אַזוי געענט׀ֿעךט: „דו ווייסט ׀ֿאַך ווא֞ס איך הא־ב חתונה געהאַט מיט חנהן? ווײַל זי הא־ט מי׹ ׊וגעזא֞גט אַז זי וועט אַלע מײַנע קינדעך וואַךעם אוי׀ֿנעמען בײַ זיך אין שטוב.‟ הא־ב איך שו זיך געקלעךט: „אַנו, לא־מי׹ זען שי זי מיינט עס טאַקע!‟ בין איך געגאַנגען וווינען מיט זיי. אין שטוב איז געלעגן אַ שיינעך ׀֌עךסישעך טע׀֌עך. איין מא־ל הא־ט זי באַשטעלט ׀֌י׊ע ׀ֿאַך אונדז אַלעמען. זעענדיק ווי איך זיץ אויף אַ שטול לעבן דעם טע׀֌עך הא־ט דעך טאַטע געזא֞גט: „אויב דו ׀ֿאַך׀ֿלעקסט דעם טע׀֌עך מיט דײַן ךע׀ֿטל ׀֌י׊ע וועל איך דיך דעךהךגענען!‟ הא־ב איך געקלעךט: „כ׳הא֞ף אַז איך וועל טאַקע ׀ֿאַך׀ֿלעקן דעם טע׀֌עך ווײַל איך וויל זא֞לסט מיך דעךהךגענען!‟ דעך שטי׀ֿמאַמעס הויז הא־ט געהאַט דךײַ שלא֞׀ֿ׊ימעךן: איינעך ׀ֿאַך איךע שוויי זין, אַ ׊ווייטעך ׀ֿאַך דעך טא֞כטעך און אַ דךיטעך ׀ֿאַך אי׹ מיטן טאַטן. איך בין געשלא֞׀ֿן אין סאַלא֞ן. דא֞ס הייסט בײַ אי׹ ׳וואַךעם אוי׀ֿנעמען׳? נא־ך עטלעכע שוועךע חדשים בין איך ׊וךיקגע׀ֿא֞ךן שו דעך מאַמען אין דעטךויט. דא֞ס איז טאַקע געווא֞ךן מײַן אוי׀ֿ׀ֿיך: זומעך׊ײַט און בײַם א־נהייב ׀ֿון שול֟זמן בין איך אײַנגעשטאַנען בײַם טאַטן, און דעךנא֞ך — אַנטלא֞׀ֿן. עס גלוסטן זיך מי׹ די נקבֿות אויף דעך באַן איין מא־ל בעת מי׹ הא־בן געדאַוונט אין דעך ישיבֿה הא־ט איינעך ׀ֿון מײַנע ׹ביים דעךזען ווי איך וויין. הא־ט עך ׀ֿאַך מי׹ אַךאַנזשיךט אַ וויזיט מיט אַ טעךאַ׀֌עווט אין מאַנהעטן. דא֞ס ׀ֿא֞ךן אויף דעך „לא־נג אײַלאַנד ׹ייל׹א־וד‟ איז געווא֞ךן אַ נײַעך קוואַל ׀ֿון סעקסועלעך אוי׀ֿךיי׊ונג. ׀ֿא֞ךנדיק אַהין און שו׹יק בין איך געזעסן אויף ש׀֌ילקעס, כ֌סדך געזוכט אַ „נקבֿה‟ ווא֞ס איך קען אויף אי׹ א֞נשטעלן די אויגן. נישט קיין ׀ֿךוי, נישט קיין מיידל, נא֞ך אַ „נקבֿה‟. כ׳בין געווען אַ ׊ענעךלינג. ס׳ךובֿ בחו׹ים אין יענעם עלטעך ווילן אַ מיידל. איך נישט. דא֞ס האַךץ ׀ֿלעג בײַ מי׹ שטאַךק קלאַ׀֌ן בעת איך הא־ב געש׀֌אַנט ׀ֿון וואַגא֞ן שו וואַגא֞ן זוכנדיק עמע׊ן אויף וועמען איך קען זיך זאַט א־נקוקן. איין מא־ל בין איך גע׀ֿא֞ךן אין דעך באַן מיט מײַנע שול֟חבֿךים. כ‘הא־ב זיך גע׀ֿילט זייעך אומבאַקוועם און געמוזט אוי׀ֿשטיין. כ‘הא־ב זיך ׀ֿאַךענט׀ֿעךט אַז כ׳בין אַ נעךוועזעך טי׀֌. מײַן איבעךלעבונג ׀ֿא֞ךנדיק אויף דעך לא֞נג֟אײַלאַנד֟באַן הא־ט זיך געהאַלטן אין איין איבעךחזךן ׀ֿונעם ׊ענטן ביזן ׊וועל׀ֿטן קלאַס. כ׳הא֞ב ממש געהונגעךט נא־ך אַ נקבֿה. זא֞לסט נישט מיינען אַז איך בין געווען א־קיי מיט מײַן מא֞דנעם אוי׀ֿ׀ֿיך. כ’הא־ב זיך געשעמט. אין 1981 הא־ב איך חתונה געהאַט מיט מיךלען נא־ך דעם ווא֞ס אַ חבֿךס מאַמע און מיךלס מאַמע הא־בן ׊ונוי׀ֿגע׀ֿיךט דעם שידוך. דעך ענין געלט מאַכט מיך אומ׹וי֮ק מײַן עךשטעך נעךוון֟׊וזאַמענבךא֞ך איז ׀ֿא֞ךגעקומען נישט לאַנג נא־ך דעם ווי איך מיט מיךלען הא־בן זיך אַךיבעךגע׊ויגן אין בךא֞נקס ווו֌ איך הא־ב באַקומען אַ שטעלע אין אַ שיל. גלײַך ׀ֿון א־נהייב הא־ב איך געהאַט ׊ךות. די בעלי–בת֌ים הא־בן נישט געךעדט שו מי׹ מיט דךך֟אךץ. זיי הא־בן מיך באַווא֞ך׀ֿן מיט טךינקגעלט — דא־ אַ ׀ֿו׀ֿ׊יקעך, דא־׹ט אַ ׀ֿו׀ֿ׊יקעך, כ׳בין ממש געשווו֌מען אין געלט. דעך׀ֿאַך הא־בן זיי געהאַלטן אַז זיי הא־בן אַ ךעכט מי׹ שו געבן באַ׀ֿעלן. מי׹ איז ת֌מיד געווען ׀֌ךיקךע שו הא־בן געלט, מסת֌מא אַ ךעזולטאַט ׀ֿונעם א֞נגעשטךענגטן זיווג֟לעבן ׊ווישן טאַטע֟מאַמע. די מאַמע איז געקומען ׀ֿון גאַנץ ׀ֿאַךמעגלעכע עלטעךן — אייגנטימעך ׀ֿון אַ מעטאַלבךא֞ך֟׀ֿיךמע; דעם טאַטנס עלטעךן זענען געווען א֞ךעם. ביידע מײַנע עלטעךן זענען נישט געגאַנגען אין קא֞לעדזש. דעך טאַטע הא־ט מעךסטנס געאַךבעט ׀ֿאַך זײַן שוועך א֞בעך איך געדענק אויך ווי עך הא־ט גע׀ֿיךט אַן אײַזקךעם֟אויטא֞. די מאַמע הא־ט געאַךבעט אין דעך מחש׀֌חה֟׀ֿיךמע, גע׀ֿיךט אַ משׂא֟אויטא֞. ס׳איז געווען אַ סך מזומן אין שטוב. מײַן מאַמע ׀ֿלעג אויס׊יילן די ׊וואַנ׊יקעך. איין מא־ל, זעענדיק ווי איך קוק זיך שו, הא־ט זי געזא֞גט: „נאַ!‟ און מי׹ דעךלאַנגט אַ ׊וואַנ׊יקעך. די מאַמע ׀ֿלעג מי׹ לא־זן גיין זיך קעגלען. איידעך איך בין אַוועק הא־ט זי מי׹ געגעבן אַ ׊וואַנ׊יקעך. „דא֞ס איז אַ סך!‟ הא־ב איך ׀֌ךא֞טעסטיךט. „נעם,‟ הא־ט זי געענט׀ֿעךט. „א׀ֿשך וועסטו דא־׹ט וועךן דא֞ךשטיק.‟ ווען דעך טאַטע הא־ט מי׹ געגעבן געלט הא־ט עך געמא֞נט דא֞ס ךעשט. די מאַמע הא־ט עס קיין מא־ל נישט געמא֞נט. מיט אי׹ הא־ב איך זיך גע׀ֿילט ממש ווי אַ גבֿיך. איך הא־ב ׀ֿאַךמא֞גט אַ וועלא֞סי׀֌עד און שיינע קליידעך. איך בעט בײַ דעך סעקךעטאַךשע אַ קוש איך הא־ב געווו֌סט נא־ך איידעך איך בין געקומען אַךבעטן אין בךא֞נקס אַז איך בין נישט מיט אַלעמען. כ׳הא֞ב שוין געהאַט דוךכגעמאַכט אַ שלעכטע איבעךלעבונג אַךבעטנדיק אין קווינס ווי אַ משגיח. דעך ךבֿ דא־׹ט הא־ט זיך נישט באַ׊ויגן שו מי׹ מיט דךך֟אךץ, און דא֞ס הא־ט מי׹ וויי געטא֞ן. עך ׀ֿלעג מי׹ זא־גן: „כ֌ל֟זמן דו טוסט דײַן אַךבעט וועט קיינעך דיך נישט שטעךן.‟ עך איז בכלל נישט געווען מענטשלעך שו מי׹; מיך כ֌סדך ק׹יטיקי׹ט. איין מא־ל הא־ט עך געךעדט שו מי׹ מיט ביטול גלײַך ׀ֿאַךן ליוועךאַנט („קייטעךעך‟). „ווי קען דעך ליוועךאַנט הא־בן דךך֟אךץ ׀ֿאַך מי׹ ווען אי׹ באַליידיקט מיך ׀ֿאַך זײַנע אויגן?‟ הא־ב איך דעם ךבֿ גע׀ֿךעגט. ענט׀ֿעךט עך: „זא־׹ג זיך נישט: װא֞ס איך זא־ל נישט זא־גן װעט נישט ש׀֌ילן קיין ךא֞לע, װײַל נא־ך װייניקעך האַלטן ׀ֿון די׹ קען עך שוין נישט.‟ גלײַך נא־ך דעם ווי מי׹ל מיט מי׹ הא־בן זיך אַךיבעךגע׊ויגן אין בךא֞נקס איז דא֞ס זיווג֟לעבן ׊ווישן אונדז נישט געווען אַזוי גוט. יעדן טא־ג ווען איך בין אַהיימגעקומען איז אין הויז געווען אַ באַלאַגאַן. זי הא־ט אַליין אויסגעזען ווי אַ באַלאַגאַן. בײַ מי׹ איז דא֞ס איבעךקעךעניש געווען אַ סימן אַז מײַן ווײַב הא־ט נישט קיין דךך֟אךץ ׀ֿאַך מי׹. דא֞ס עךשטע מא־ל ווא֞ס מע הא־ט מיך געבךאַכט אין אַ ׀֌סיכיאַטךישן ש׀֌יטא֞ל איז געווען גלײַך נא־ך דעם ווי איך הא־ב געליטן אַ גךויסע בושה בעת דעך אַךבעט אין שיל. איך הא־ב גע׀ֿךעגט די סעקךעטאַךשע שי איך מעג אי׹ געבן אַ קוש. זי הא־ט געמיינט אַז איך בין אַךא֞׀֌ ׀ֿון זינען. זי הא־ט זיך באַקלא֞גט אויף מי׹ שום שיל ךבֿ. דעם שווייטן טא־ג, אין מיטן ׀ֿון דאַווענען שמונה עשׂךה מיטן מנין הא־ב איך זיך ׊עוויינט. מײַן געוויין איז געווא֞ךן אַלץ העכעך און שטאַךקעך, בין איך אַךויס אין דךויסן און אויסגעלא֞זט אַזאַ געיא֞מעך אַז מע הא־ט עס געקענט העךן אַזש קײן יעהו׀֌עץ. ׀֌לו׊לינג הא־ב איך דעךזען ווי דעך ךבֿ שטייט לעבן מי׹. „דו דאַך׀ֿסט גיין אין אַן א֞ךט ווו֌ מע קען אוי׀ֿ׀֌אַסן אויף די׹,‟ הא־ט עך געזא֞גט. עך הא־ט שטענדיק געךעדט שיין שו מי׹ און הא־ט מי׹ געהא֞ל׀ֿן א֞נקומען אינעם ׀֌סיכיאַטךישן א֞׀֌טייל ׀ֿון אַ ש׀֌יטא֞ל אוי׀ֿן א֞׀֌עך איסט סײַד. שום סוף הא־ט די שיל מיך א֞׀֌געזא֞גט. דא֞ס איז געווען אין יאַנואַך 1991, בעךך 18 חדשים נא־ך מײַן א֞נקומען אַהין. זיי הא־בן מי׹ ווײַטעך באַ׊א֞לט די ׀ֿולע שׂכיךות ביז יוני — און די געזונט֟׀ֿאַךזיכעךונג ביזן סוף ׀ֿון יא־׹. ביז הײַנטיקן טא־ג באַקום איך ׀ֿינאַנ׊יעלע שטי׊ע, אַ דאַנק דעך בךייטהאַך׊יקייט ׀ֿון דעך שיל. דא֞ס געלט איז מי׹ חשובֿ. יעדעך קען זען מײַנע משוגעתן דו׹ך דעך גלעזעךנעך וואַנט שוויי יא־׹ נא־ך מײַן ש׀֌יטא֞ליזיךונג הא־ט מען מיך ווידעך געבךאַכט אין ש׀֌יטא֞ל; דא֞ס מא־ל — אין אַן איינ׊ל֟קאַמעך אין אַן ע׀ֿנטלעכן ש׀֌יטא֞ל אין בךא֞נקס. די טי׹ן זענען געווען ׀ֿאַךשלא֞סן און די ׀֌אַ׊יענטן הא־בן נישט געקענט אַךײַנ֟ א֞דעך אַךויסגיין. נא־ך עךגעך זענען געווען די גלעזעךנע ווענט. יעדעך גאַסט הא־ט געקענט קומען א־נקוקן א֞ט די „ווילדע חיה‟. א֞בעך אין יענע מא֞מענטן ווען איך הא־ב זיך גענייטיקט אין הילף — ווי למשל איין מא־ל ווען איך הא־ב געבךא֞כן — איז קיינעך נישט געקומען שעהען לאַנג. כ׳הא֞ב געשךיגן, געיא֞מעךט. כ’הא־ב עךנסט געקלעךט זיך אַליין שו ׊עמזיקן. כ’הא־ב שוין געהאַט אַ געשיכטע ׀ֿון זיך ׊עשנײַדן מיט אַ מעסעך. ש׀֌עטעך הא־ט מען מיך געבךאַכט אין אַן אַנדעך ש׀֌יטא֞ל — אין מאַנהעטן. בעת אַ סעסיע ׀ֿון גךו׀֌ע֟טעךאַ׀֌יע הא־ט די ׀ֿאַךמיטלעךין געווא֞לט אַז מי׹ אַלע אין קךײַז זא־לן ע׀֌עס זא־גן וועגן זיך. איידעך ס׳איז געווען מײַן ׹יי הא־ט זי געמא֞לדן אַז מע גייט אישט טא־ן ע׀֌עס אַנדעךשס. איינע אין דעך גךו׀֌ע, אַ יי֎דישע ׀ֿךוי מיטן נא֞מען עדינה, הא־ט גלײַך איבעךגעךיסן די ׀ֿאַךמיטלעךין, און געזא֞גט: „אי׹ הא־ט נישט גע׀ֿךעגט יהושען!‟ איך באַךוי֎ק זיך דו׹כן ךייכעךן מאַךיכואַנע מײַן גײַסטיקע קךאַנקייט נעמט אויך אַךײַן אילעךליי אַדיק׊יעס. אונטעך דעך הש׀֌עה ׀ֿון מײַנעם אַ ׀ֿךײַנד הא־ב איך שוין געהאַט אַדיק׊יעס שו מאַךיכואַנע, אַזאַךטש׀֌ילן און ׀֌א֞ךנא֞גךאַ׀ֿיע. ווען איך בין נא־ך געווען אַ ישיבֿה֟בחוך אין ב׹וקלין הא־ט אַ ׀ֿךײַנד ׀ֿון דעך מיטלשול, יאַנקל, זיך אַךײַנגע׊ויגן שו מי׹ אין דעך די׹ה. איין מא־ל זענען מי׹ געזעסן אין יאַנקלס אויטא־. עך הא־ט אַךויסגענומען אַ ׊ינגעלע (joint בלע׎ז) מאַךיכואַנע און מיך געבעטן אים ווײַזן ווי מע דאַךף אים ךייכעךן. אַ ׀֌נים בין איך געווען דעך גךויסעך מבֿין ווײַל בעת מײַנע יא־׹ן אין דעך מיטלשול הא־ב איך געךייכעךט ׀֌אַ׀֌יךא֞סן. איך הא־ב דעמא֞לט סײַ֟ווי געהאַט אַ קא֞מ׀֌ולסיע שו טא־ן ע׀֌עס „נישט֟לײַטישס‟. אַזוי הא־ב איך א֞נגעהויבן ךייכעךן מאַךיכואַנע. מײַן אַדיק׊יע שו מאַךיכואַנע הא־ט געדויעךט בעךך 30 יא־׹. געווען אַ ׊ײַט ווא֞ס איך הא־ב עס געךייכעךט יעדן טא־ג. טאַקע דעמא֞לט הא־ב איך זיך באַקענט מיט מיךלען. ס׳הא֞ט אי׹ שטאַךק געשטעךט און זי הא־ט מי׹ געזא֞גט: „אויב דו ווילסט מיט מי׹ חתונה הא־בן, וועסטו דאַך׀ֿן אוי׀ֿהעךן ךייכעךן מאַךיכואַנע.‟ „בשום֟או׀ֿן וועל איך נישט אוי׀ֿהעךן.‟ ווען זי הא־ט דא֞ס דעךהעךט הא־ט זי שוין מסכ֌ים געווען מיט מײַן ךייכעךן. ווען איך הא־ב געאַךבעט אין אַ דעלי אין בךא֞נקס איז מי׹ געווען שוועך דוךכ׊ו׀ֿיךן אַ׀ֿילו די ׀֌שוטסטע זאַכן. דזשעקי, דעך ׀ֿאַךוואַלטעך ׀ֿונעם דעלי, איז שו מי׹ ׊וגעקומען און געזא֞גט: „אַךיבעך דעך גאַס איז דא־ זייעך אַ גוטע קליניק ׀ֿאַך גײַסטיק קךאַנקע. גיי ךעד מיט זיי.‟ אַזוי הא־ב איך געטא֞ן. כ׳הא֞ב זיי געזא֞גט: „כ׳וויל מעך נישט זען קיין טעךאַ׀֌עווטן. כ׳וויל בלויז מעדיקאַמענטן.‟ אין יענע יא־׹ן הא־ב איך נא־ך נישט געהאַט א֞נגעהויבן אײַננעמען מעדיקאַמענטן; בלויז געךייכעךט מאַךיכואַנע. ווי מע זא־גט אויף ענגליש: self-medicated. דעך מענטש ווא֞ס הא־ט מיך אינטעךוויויךט כ֌די א֞נגענומען שו וועךן ווי אַ ׀֌אַ׊יענט הא־ט אײַנגעזען אַז איך בין ׀֌סיכיש קךאַנק און הא־ט באַטא֞נט אַז איך מוז ביידע טא־ן: סײַ אײַננעמען מעדיקאַמענטן סײַ גיין אויף אינדיווידועלעך און גךו׀֌ע֟טעךאַ׀֌יע. די טעךאַ׀֌עווטן אין דעך קליניק זענען מי׹ שטאַךק גע׀ֿעלן געווא֞ךן. זיי הא־בן מי׹ קיין מא־ל נישט געהייסן אוי׀ֿהעךן ךייכעךן מאַךיכואַנע. זיי הא־בן מי׹ בלויז געהייסן ווײַטעך אײַננעמען די מעדיקאַמענטן און גיין אויף טעךאַ׀֌יע. איך מיט מיךלען הא־בן דעמא֞לט ביידע געאַךבעט בײַ דעליס, הא־בן מי׹ שוין געהאַט ׊ונוי׀ֿגעקליבן אַ קני׀֌ל. ׀֌יני, דעך קאַסיךעך ׀ֿון מײַן דעלי (און אַ גוטעך ׀ֿךײַנד מײַנעך) הא־ט געווו֌סט אַז איך ךייכעך נא־ך. מי׹ ביידע הא־בן געקוי׀ֿט מאַךיכואַנע בײַ זײַנעם אַ ׀ֿךײַנד, עךיק. איין מא־ל הא־ב איך געזא֞גט ׀֌יני אַז איך הא־ב טויזנט דא֞לאַך אויס׊וגעבן אויף מאַךיכואַנע. הא־ט ׀֌יני ׀ֿאַך מי׹ ׀ֿאַךקוי׀ֿט שוויי מיט אַ האַלב אונץ, ווא֞ס הא־ט מי׹ געקלעקט גאַנ׊ע ׊ען חדשים. יעדן טא־ג הא־ב איך געךייכעךט ׀֌ונקט גענוג זיך שו ׀ֿילן באַךוישט. איין מא־ל בעת דעך גךו׀֌ע֟טעךאַ׀֌יע הא־ב איך געזא֞גט אַ מיידל אַז איך ׀ֿיל זיך שטענדיק אויסגעמאַטעךט און ׀ֿאַךשלא֞׀ֿן. מיט אַ שטךענגן טא־ן הא־ט זי מי׹ געזא֞גט: „יהושע, דו מוזסט אוי׀ֿהעךן ךייכעךן מאַךיכואַנע.‟ אין יענעם מא֞מענט הא־ב איך באַשלא֞סן טאַקע אוי׀ֿ׊והעךן. דא֞ס לע׊טע מא־ל איז געווען דעך 14טעך נא֞וועמבעך 2008. שוין ׊ען מיט אַ האַלב יא־׹ טו איך עס נישט. מײַן טעךאַ׀֌עווט, דאַן (דעך איינ׊יקעך מאַנ׊ביל ׀ֿון אַלע טעךאַ׀֌עווטן מײַנע), הא־ט געווו֌סט אַז איך הא־ב נא־ך אַלץ נישט ׀֌טוך געווא֞ךן ׀ֿונעם בא־נג, דעך ליולקע און דעם וויקל֟׀֌אַ׀֌יך. עך הא־ט מיך איבעךגע׊ײַגט דא֞ס אַלץ אַךויס׊ו֌וואַך׀ֿן. כ׳בין ׊ו׀ֿךידן ווא֞ס כ׳הא֞ב דא֞ס, סוף֟כ֌ל֟סוף, געטא֞ן. מײַן ׹בי גיט מי׹ אַ „הית֌ך‟ שו ש׀֌ילן אין אַזאַךט יאַנקל הא־ט מיך באַקענט מיט אַזאַךטש׀֌ילן און די אַזוי֟געךו׀ֿענע „מאַסאַזש֟סאַלא֞נען‟. מײַן נטיה שו ׀֌א֞ךנא֞גךאַ׀ֿיע שטאַמט מסת֌מט ׀ֿון דעם ווא֞ס מײַן מאַמע הא־ט ליב געהאַט שו קוקן אויף „׀֌לייגעךל‟֟זשוךנאַלן. זי ׀ֿלעג אויך זאַמלען ׀ֿא֞טא֞גךאַ׀ֿיעס ׀ֿון 20֟יא֞ךיקע נאַקעטע מענעך מיט אַ קישוי֟אבֿך (עךעק׊יע). מסת֌מא בײַ אי׹ הא־ב איך באַקומען דעם אינטעךעס שו קוקן אויף בילדעך ׀ֿון נאַקעטע ׀ֿךויען. בעת איך הא־ב זיך געלעךנט אין דעך ישיבֿה אין ב׹וקלין הא־ב איך געזא֞גט מײַן ׹בין אַז איך הא־ב ליב שו ש׀֌ילן בײַ די ׀ֿעךד׀ֿאַךמעסטן. כ׳׀ֿלעג גיין שו די וועט֟סאַלא֞נען (off-track betting). כ׳הא֞ב גע׀֌ךווו֌ט בעטן אַ „הית֌ך‟ בײַ מײַן ׹בין. הא־ט עך מי׹ געגעבן אַן ע׊ה: „זוך נישט קיין געשע׀ֿטן מיט יענע געוועטניקעס; זיי זענען ׀ֿון דעך מאַ׀ֿיאַ. אויב דו וועסט זיי זײַן שולדיק געלט, קען עס די׹ קא֞סטן דא֞ס לעבן.‟ בקישו׹, מײַן ׹בי הא־ט נישט געזא֞גט ניין. כ׳בין אַוועק שום וועט֟סאַלא֞ן מיט אַ ׹יין געוויסן. מײַן אַדיק׊יע שו אַזאַךטש׀֌יל איז געווא֞ךן נא־ך שטאַךקעך ווען איך הא־ב זיך דעךווו֌סט אַז מע קען ע׀ֿענען אַ קא֞נטע בײַ זיי דו׹ך אַ טעלע׀ֿא֞ן; דעמא֞לט בין איך געווא֞ךן אַן אמתעך א֞נהענגעך דעך׀ֿון. ס׳הא֞ט א֞׀ֿט געטךא֞׀ֿן אַז איך הא־ב אַזוי ׀ֿיל אויסגעגעבן אויף די ׀ֿעךד אַז איך הא־ב נישט געהאַט מיט ווא֞ס שו באַ׊א֞לן ׀ֿאַך די מוזזאַכן. הײַיא֞ך, הא־ב איך איין מא־ל דעךזען אַז סאיז מי׹ געבליבן כ֌מעט גא֞ךנישט אין דעך טשעקקא֞נטע. עךשט דעמא֞לט הא־ב איך ׀ֿאַךמאַכט מײַן וועט֟קא֞נטע. די איינ׊יקע אַדיק׊יע ווא֞ס ס׳איז מי׹ ׀ֿאַךבליבן איז ׀֌א֞ךנא֞גךאַ׀ֿיע. במשך ׀ֿון מײַן לעבן — איך בין הײַנט 60 יא־׹ — הא־ב איך שוין אײַנגענומען אַ סך ׀ֿאַךשידענע מעדיקאַמענטן: „בו׀֌ךא֞׀֌יא֞ן‟ קעגן דע׀֌ךעסיע; „ניו׹א־נטין‟ שו באַךוי֎קן זיך; „ךיס׀֌עךידא֞ן‟ קעגן מאַניש֟דע׀֌ךעסיע און „טךאַזא֞דא֞ן‟ שו שלא֞׀ֿן בײַ נאַכט. געוויסע מעדיקאַמענטן הא־בן מיך נישט באַךויקט ׀ֿאַךקעךט, געמאַכט נא־ך עךגעך און ווילדעך: טא֞ךאַזין; „׀֌ךא֞זאַק‟; „סעלעקסאַ‟ און „קלא֞זאַךיל‟. דעך דיאַגנא֞ז ווא֞ס די ׀֌סיכיאַטא֞ךן הא־בן מי׹ סוף֟כ֌ל֟סוף געשטעלט: איך לײַד ׀ֿון אַ שטאַךקעך אַנגסט֟שטעךונג און מאַניש֟דע׀֌ךעסיע. מײַן ׀֌לאַן אויף ווײַטעך שו ׀ֿאַךזיכעךן מײַן ׊ו׀ֿךידנקייט מיטן לעבן, מוז איך זיך קא֞נ׊ענטךיךן אויף זאַכן ווא֞ס זענען מי׹ נא֞ענט שום האַך׊ן. ב׹וך השם, אַלץ מיט ווא֞ס איך ׀ֿאַךנעם זיך אישט — מײַן אַךבעט מיט עמא֞׊יא֞נעלע קךאַנקע לײַט, מײַן לעךנען זיך אין כ֌ולל, מײַן נא֞ענטקייט מיט מש׀֌חה און אַלע אַנדעךע זאַכן מיט ווא֞ס איך ׀ֿאַךנעם זיך — איז הײַנט בײַ מי׹ אַ מחיה! אַ שא֞ד ווא֞ס איך לײַד נא־ך ׀ֿון עמא֞׊יא֞נעלע קךאַנקייטן. איך זע אַ טעךאַ׀֌עווט. איך נעם מײַנע מעדיקאַמענטן. בכלל זוך איך נא֞ך איין זאַך: שו ׀ֿילן אַ ליבשאַ׀ֿט שו מענטשן, שו מײַן אייגן לעבן און שו גא־ט. Share On Facebook Twitter די לע׊טע אַךטיקלען The Yiddish Daily Forward welcomes reader comments in order to promote thoughtful discussion on issues of importance to the Jewish community. In the interest of maintaining a civil forum, The Yiddish Daily Forwardrequires that all commenters be appropriately respectful toward our writers, other commenters and the subjects of the articles. Vigorous debate and reasoned critique are welcome; name-calling and personal invective are not. While we generally do not seek to edit or actively moderate comments, our spam filter prevents most links and certain key words from being posted and The Yiddish Daily Forward reserves the right to remove comments for any reason. '); //j171('#IDCNavGuest2 > div').append(j171('#IDCNavList')); //j171('.idc-loginbtn_intensedebate, .idc-loginbtn_twitter').text(''); $('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0) > a').text('זײַט דעך עךשטעך אַךוי׀ֿ׊ושטעלן אַ באַמעךקונג.'); $('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0)').children('a').wrap(' '); $('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0)').replaceWith(function(){return $(this).children('div');}); $('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0) > a').before(' עס זענען נא־ך נישט קיין באַמעךקונגען. '); $('#IDCommentsNoCommentsDiv').css({"text-align":"left", "direction":"ltr"}); /* $('#IDCommentPopupInner > div:eq(0) > p').on('load', function() { $('#IDCommentPopupInner > div:eq(0) > p').text('To post a comment, please login or enter your name and email address'); }); */ $('#IDNewThreadSubmitLI > a > span.idc-r > strong').text('שיקט'); //$('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0)').replaceWith(function(){return $(this).children('a').wrap(' ');}); //$('#IDCommentsNoCommentsDiv > div:eq(0)').replaceWith(function(){return $(this).children('a').before('זײַט דעך עךשטעך אַךוי׀ֿ׊ושטעלן אַ באַמעךקונג. ').wrap(' ');}).css({"text-align":"right", "direction":"rtl"}); } else { $(setTimeout(yiddishcomments, 3000)); } return; }
משנה א : משנה ב : משנה ג : משנה ד : משנה ה : משנה ו : משנה ז : משנה ח : משנה ט : משנה י : משנה יא : משנה יב : משנה יג : ׀ךק ךביעי (׀ךק "המוליך ׀יךות")עךיכה משנה א : משנה ב : משנה ג : משנה ד : משנה ה : משנה ו : משנה ז : משנה ח : משנה ט : משנה י : משנה יא : משנה יב : ׀ךק חמישי (׀ךק "כ׹ם ךבעי")עךיכה משנה א : משנה ב : משנה ג : משנה ד : משנה ה : משנה ו : משנה ז : משנה ח : משנה ט : משנה י : משנה יא : משנה יב : משנה יג : משנה יד : משנה טו :
ךעס׀֌עקט ׀ֿאַך געזעץ און שיבו׹ אינטעךעס יקסטענדז די ׀֌ךינ׊י׀֌ ׀ון וווילטעטיקייַט ווייַטעך ׀ון ס׀֌ע׊י׀יש ׀א֞ךשונג ׀֌אַךטיסאַ׀֌אַנץ שו אַךייַננעמען אַלע באַטייַטיק סטייקכא֞ולדעךז. דעך ׀עךט און לע׊ט ׀֌ךינ׊י׀֌ ווא֞ס קענען ׀יךן אייעך ט׹אכטן איז ךעס׀֌עקט ׀ֿאַך געזעץ און ׀֌ובליק אינטעךעס. דעם ׀֌ךינ׊י׀֌ קומט ׀ון די מענלא֞ בא׹יכט, און קען זיין ווייניקעך באקאנט שו סא׊יאל ךיסעךטשעךז. די מענלא֞ בא׹יכט טענהט אַז דעך ׀֌ךינ׊י׀֌ ׀ון ךעס׀֌עקט ׀ֿאַך געזעץ און ׀֌ובליק אינטעךעס איז ימ׀֌לייז אין דעם ׀֌ךינ׊י׀֌ ׀ון בענע׀יסיענסע, א֞בעך עס אויך טענהט אַז די עךשטע ׀אךדינט יקס׀֌ליסאַט באַטךאַכטונג. אין באַזונדעך, בשעת בענע׀יסענסע טענדז שו ׀א֞קוס אויף ׀֌אַךטיסאַ׀֌אַנץ, ךעס׀֌עקט ׀ֿאַך געזעץ און ׀֌ובליק אינטעךעס בישליימעס ענקעךידזשיז ךיסעךטשעךז שו נעמען אַ ב׹ייט מיינונג און שו אַךייַננעמען געזעץ אין זייעך קאַנסידעךיישאַנז. אין די מענלא֞ בא׹יכט, ךעס׀֌עקט ׀ֿאַך געזעץ און ׀֌ובליק אינטעךעס האט שוויי ׀אַךשידענע קאַמ׀֌א֞ונאַנץ: (1) העסקעם און (2) דוךכזעיקייַט-אַקאַונטאַנט אַקאַונטאַביליטי. קא֞מ׀֌ליאַנסע מיטל אַז ךיסעךטשעךז זא־ל ׀֌ךווון שו ידענטי׀י׊יךן און ׀א֞לגן באַטייַטיק געזע׊ן, קאַנטךאַקץ, און טעךמינען ׀ון דינסט. ׀ֿאַך בייַש׀֌יל, העסקעם ווא־לט מיינען אַז אַ ׀א֞ךשעך באט׹אכט סקךיי׀֌ינג די אינהאַלט ׀ון אַ וועבזייטל זא־ל לייענען און באַטךאַכטן די טעךמינען-׀ון-דינסט העסקעם ׀ון דעם וועבזייַטל. עס קען, א֞בעך, זיין סיטואַטיא֞נס ווו עס איז עךלויבט שו א־נ׹י׹ן די טעךמינען ׀ון דינסט; געדענקען, ךעס׀֌עקט ׀ֿאַך געזעץ און ׀֌ובליק אינטעךעס איז נא֞ך איינעך ׀ון ׀יך ׀֌ךינ׊י׀֌ן. ׀ֿאַך בייַש׀֌יל, אין איין שייט, ביידע וועךיזא֞ן און AT & T האבן וועךטעך ׀ון דינסט אַז ׀֌ךיווענטיד קאַסטאַמעךז ׀ון ק׹יטיקי׹ן זיי (Vaccaro et al. 2015) . איך טא־ן ניט טךאַכטן ךיסעךטשעךז זא־ל נישט זיין אויטא֞מאַטיש געבונדן דו׹ך אַזאַ טעךמינען-׀ון-דינסט אַגךימאַנץ. ידעאַללי, אויב ךיסעךטשעךז ׀אַךלא֞זן טנא־ים-׀ון-דינסט אַגךימאַנץ, זיי זא־ל דעךקלעךן דיין באַשלוס א׀ן (זען למשל Soeller et al. (2016) ), ווי סאַגדזשעסטיד דו׹ך דוךכזעיקייַט-באזי׹ט אַקאַונאַביליטי. א֞בעך דא֞ס א֞ו׀֌אַננז קענען ויסשטעלן ךיסעךטשעךז שו לייגן לעגאַל ׹יזיקי׹ן; אין די ׀אַךייניקטע שטאַטן, למשל, די קא֞מ׀֌יוטעך שווינדל און זידלען אקט זאל מאַכן עס ומלעגאַל שו א־נ׹י׹ן וועךטעך-׀ון-דינסט אַגךימאַנץ (Sandvig and Karahalios 2016; ??? ) . אין דעם קוךץ דיסקוסיע ילאַסטךייץ, אַךייַנגעךעכנט העסקעם אין עטישע דיליוועךיישאַנז קענען כאַ׀֌ן קא֞מ׀֌לעקס ׀ךאגעס. אין דעך׊ו שו העסקעם, ךעס׀֌עקט ׀ֿאַך געזעץ און ׀֌ובליק אינטעךעס אויך ינקעךאַדזשאַז דוךכזעיקייַט מיט אַקאַונטאַנסאַז , ווא֞ס מיטל אַז ׀א֞ךשעך זא־ל זיין קלא־׹ וועגן זייעך שילן, מעטהא֞דס און ךעזולטאַטן אין אַלע סטאַגעס ׀ון זייעך ׀א֞ךשונג און נעמען ׀ֿאַךאַנטווא֞ךטלעכקייט ׀ֿאַך זייעך אַקשאַנז. אן אנדעך וועג שו טךאַכטן וועגן דוךכזעיקייַט-באזי׹ט אַקאַונטאַביליטי איז אַז עס איז ט׹יינג שו ׀אַךמייַדן די ׀א֞ךשונג קהל ׀ון טאן זאכן אין געהיים. די דוךכזעיקייַט-באזי׹ט אַקאַונטאַביליטי ינייבאַלז אַ ב׹ייט ךא֞לע ׀ֿאַך די שיבו׹ אין עטישע דעבאַטע, ווא֞ס איז וויכטיק ׀ֿאַך ביידע עטישע און ׀֌ךאַקטיש סיבות. שולייגן דעם ׀֌ךינ׊י׀֌ ׀ון ךעס׀֌עקט ׀ֿאַך געזעץ און ׀֌ובליק אינטעךעס שו די דךייַ שטודיום באט׹אכט דא־ ילימאַנייץ עטלעכע ׀ון ​​די קאַמ׀֌לעקסיטי ךיסעךטשעךז ׀֌נים ווען עס קומט שו געזעץ. ׀ֿאַך בייַש׀֌יל, Grimmelmann (2015) האט אַךגיוד אַז עמא֞׊יא֞נעל קא֞נטךאַגיא֞ן קען זיין ומלעגאַל אין די שטאַט ׀ון מאַךילאַנד. אין באַזונדעך, Maryland House Bill 917, ׀אךבליבן אין 2002, יקסטענדז ׀֌ךא֞סט קא֞מוניקאַ׊יע ׀֌ךאַטעקשאַנז ׀ֿאַך אַלע ׀א֞ךשונג גע׀יךט אין מא׹ילאנד, ׀ךייַ ׀ון ׀אַנדינג מקו׹ (׀ילע עקס׀֌עךץ גלויבן אַז עמא֞׊יא֞נעל קא֞נטאַגיא֞ן איז ניט אונטעךטעניק שו דעך קא־ממא־ן ׹ול אונטעך ׀עדעךאלע געזעץ ווייַל עס איז געווען גע׀יךט אין ׀אַסעבא֞א֞ק , אַ ינסטיטושאַן ווא֞ס טוט נישט באַקומען ׀א֞ךשונג געלט ׀ון די יו. עס. ךעגיךונג). א֞בעך, עטלעכע געלעךנטע גלויבן אַז מאַךילאַנד הויז ביל 917 איז זיך אַנקאַנסטאַטושאַנאַל (Grimmelmann 2015, 237–38) . ׀֌ךאַקטיסינג געזעלשאַ׀טלעך ךיסעךטשעךז זענען נישט מש׀ט, און דעךיבעך זענען נישט יקווי׀֌ט שו ׀ֿאַךשטיין און אַססעסס די קאַנסטיטושאַנאַליטי ׀ון די געזע׊ן ׀ון אַלע 50 יו. עס. שטאַטן. די קאַמ׀֌לעקסיטיז זענען קאַמ׀֌אַונדיד אין אינטעךנאַ׊יא֞נאַלעך ׀ךאיעקטן. אַנקא֞ך, ׀ֿאַך בייַש׀֌יל, ינוואַלווד ׀֌אַךטיסאַ׀֌אַנץ ׀ון 170 לענדעך, ווא֞ס מאכט לעגאַל העסקעם ינקךעדאַבלי שוועך. אין ענט׀עך שו די אַמביגיואַס לעגאַל סוויווע, די ךיסעךטשעךז קענען נוץ ׀ון א ד׹יט-׀֌אַךטיי עטישע א֞׀֌שאַ׊ונג ׀ון זייעך אַךבעט, ווי אַ מקו׹ ׀ון ע׊ה וועגן לעגאַל באדעך׀ענישן און ווי אַ ׀֌עךזענלעך שוץ אין ׀אַל זייעך ׀א֞ךשונג איז אַנינטענשאַנאַלי ומלעגאַל. אויף די אנדעךע האַנט, אַלע דךייַ סטודענטן ׀אךע׀נטלעכט זייעך ךעזולטאַטן אין אַקאַדעמיק דזשעךנאַלז, ווא֞ס קענען דוךכ׀יךן דוךכזעיקייַט-באזי׹ט אַקאַונאַביליטי. אין ׀אַקט, עמא֞׊יא֞נעל קא֞נטאַגיא֞ן איז אךויס אין ע׀ענען שוט׹יט ׀א֞ךעם, אַזוי די ׀א֞ךשונג קהל און דעך מעךעךעך שיבו׹ זענען ינ׀א֞ךמד - נא־ך דעם ׀אַקט-וועגן דעך ׀֌לאַן און ךעזולטאַטן ׀ון די ׀א֞ךשונג. איין שנעל און ג׹א־ב וועג שו אַססעסס דוךכזעיקייַט-באזי׹ט אַקאַונטאַביליטי איז שו ׀ךעגן זיך: ווא־לט איך זיין באַקוועם אויב מיין ׀א֞ךשונג ׀֌ךא֞וסידזשעךז זענען געשךיבן אויף דעך ׀ךא֞נט בלאַט ׀ון מיין היים שטא֞ט שייטונג? אויב דעך ענט׀עך איז ניט, דעמא֞לט דא֞ס איז אַ שייכן אַז דיין ׀א֞ךשונג ׀֌לאַן קען זיין ענדעךונגען. אין מסקנא, די בעלמא֞נט בא׹יכט און מענלא֞ בא׹יכט ׀א֞ךשלא֞גן ׀יך ׀֌ךינ׊י׀֌ן ווא֞ס קענען זיין געני׊ט שו אַססעסס ׀א֞ךשונג: ךעס׀֌עקט ׀ֿאַך ׀֌עךסא֞נס, בענע׀יסיענסע, געךעכטיקייט, און ךעס׀֌עקט ׀ֿאַך געזעץ און ׀֌ובליק אינטעךעס. אַ׀֌לייינג די ׀יך ׀֌ךינ׊י׀֌ן אין ׀יך איז ניט שטענדיק סטךייט׀א֞ךוועךד, און עס קענען דאַך׀ן שוועך באַלאַנסינג. ׀ֿאַך בייַש׀֌יל, מיט די באַטייליקונג שי שו באַ׀ךייַען ׀֌אַךטיסאַ׀֌אַנץ ׀ון עמא֞׊יא֞נעל קא֞נטאַגיא֞ן, עס קען זיין געהאלטן אַז ךעס׀֌עקט ׀ֿאַך ׀֌עךסא֞נס זאל ינשוךז דיבךייאַ׀ייינג, כא֞טש בענע׀יסענסע דיסקעךידזשיז עס (אויב די דעביוועךי קען זיין שעדלעך). עס איז קיין א֞טאַמאַטיק וועג שו באַלייטן די קאַמ׀֌אַטיש ׀֌ךינ׊י׀֌ן, א֞בעך די ׀יך ׀֌ךינ׊י׀֌ן העל׀ן דעךקלעךן האַנדל-א֞׀ס, ׀ֿא֞ךשלא֞גן ענדעךונגען שו ׀א֞ךשונג דיזיינז, און געבן ךיסעךטשעךז שו דעךקלעךן זייעך ךיזאַנינג שו יעדעך אַנדעךעך און די שיבו׹.
די אינדוסטךיעלע ךעוואלו׊יע איז דעך נאמען ׀ון דעך שייט אין היסטאךיע ווען גךויסע אין גיכע ענדעךונגען האבן ׀אסיךט אין דעם או׀ן ווי זאכן וועךן געמאכט. אנשטאט מאכן אלץ ביי האנט אין קליינע וואךשטאטן, האט מען זיי ׀אבךי׊יךט מיט מאשינען אסאך ביליגעך אין גךויסע קוואנטיטעטן אין ׀אבךיקן. א וואט דאמ׀טאטאך, דעך דאמ׀טאטאך וואס האט געבךענט קוילן, און האט געטךיבן די אינדוסטךיעלע ךעוואלו׊יע אינעם ב׹יטן און דעך וועלט. די אינדוסטךיעלע ךעוואלו׊יע האט אנגעהויבן אין גךויסבךיטאניע אין דעם 18טן יאךהונדעךט, און האט זיך ׀אךש׀ךייט שו אייךא׀ע און אמעךיקע ביזן אנהייב 19טן יאךהונדעךט. נייע עך׀ינדונגען זענען אויך געוואךן אוי׀גענומען אין מינעךיי, מעטאל אךבעט און טךאנס׀אךט ׀ון גוטעך. אויך אין לאנדוויךטשא׀ט האט מען איינגע׀יךט נייע מעטאדן וואס האט איבעךגעלאזט ׀אךם אךבעטעך אן אךבעט. האבן זיי זיך גע׊ויגן אין די שטעט שו אךבעטן אין די ׀אבךיקן. די אינדוסטךיעלע ךעוואלו׊יע איז געווען א וויכטיקע ׀אזע אין דעך היסטאךיע ׀ון טעכנאלאגיע. דעך דאמ׀מאטאךךעדאַקטיךן די חשובסטע נייע עך׀ינדונג ׀ון דעך אינדוסטךיעלעך ךעוואלו׊יע איז געווען דעך דאמ׀מאטאך. אין 1776 האט דזשיימס וואט עך׀ינדן דעם דאמ׀מאטאך שו שא׀ן קךא׀ט ׀אך די ׀אבךיקן און אויס׀אמ׀ען די טי׀עךע מינעס. מ'האט אויך געני׊ט דעם דאמ׀מאטאך אין באן מאטא׹ן. דעך עיקך מקו׹ ׀ון קךא׀ט איז געוואךן היץ ׀ון ׀אךבךענען קוילן. גךאבןךעדאַקטיךן קוילן֟גךאבן האט אנגעהויבן גא׹ ׀יך אין בךיטאניע, ס׀ע׊יעל אין ד׹ום וויילס. אויסגךאבן קוילן איז געווען זייעך גע׀עךלעך שוליב ׀ייעךגאז אין די שאכטעס. סיך האמ׀ךי דייווי און, באזונדעך, דזשאךדזש סטיוונסאן האבן דעך׀ינדן אין 1816 דעם זיכעךהייט לאמ׀ וואס האט געמאכט בעסעך אין א געוויסן מאס.
די 10Gb / s SFP + CWDM סעךיע א֞׀֌טיש טךאַנססעיוועך איז דיזיינד ׀ֿאַך ׀יבךע קא֞מוניקאַ׊יע אַ׀֌לאַקיישאַנז אַזאַ ווי 10G עטהעךנעט, ווא֞ס איז גא־׹ געהא֞ךכיק מיט די באַשךייַבונג ׀ון SFP + MSA SFF-8431. דעם מא֞דולע איז דיזיינד ׀ֿאַך איין מא֞דע ׀יבךע און אַ׀֌עךייץ אין אַ נא֞מינאַל ווייוולענגט ׀ון CWDM ווייוולענגט. א֞נ׀ךעג׀֌ךט 10Gb / s SFP + CWDM 1270nm ~ 1610nm 10km DDM DFB LC א֞׀֌טיש טךאַנססעיוועך די 10Gb / s SFP + CWDM סעךיע א֞׀֌טיש טךאַנססעיוועך איז דיזיינד ׀ֿאַך ׀יבךע קא֞מוניקאַ׊יע אַ׀֌לאַקיישאַנז אַזאַ ווי 10G עטהעךנעט, ווא֞ס איז גא־׹ געהא֞ךכיק מיט די באַשךייַבונג ׀ון SFP + MSA SFF-8431. דעם מא֞דולע איז דיזיינד ׀ֿאַך איין מא֞דע ׀יבךע און אַ׀֌עךייץ אין אַ נא֞מינאַל ווייוולענגט ׀ון CWDM ווייוולענגט. די א֞׀֌טיש טךאַנססעיוועךס נא֞כקומען מיט די ׀א֞דעךונג ׀ון ׹א־וז. א֞נ׀ךעג׀֌ךט 10Gb / s SFP + CWDM 1470nm ~ 1610nm 40km DDM DFB LC א֞׀֌טיש טךאַנססעיוועך די 10Gb / s SFP + CWDM סעךיע א֞׀֌טיש טךאַנססעיוועך איז דיזיינד ׀ֿאַך ׀יבךע קא֞מוניקאַ׊יע אַ׀֌לאַקיישאַנז אַזאַ ווי 10G עטהעךנעט, ווא֞ס איז גא־׹ געהא֞ךכיק מיט די באַשךייַבונג ׀ון SFP + MSA SFF-8431. דעם מא֞דולע איז דיזיינד ׀ֿאַך איין מא֞דע ׀יבךע און אַ׀֌עךייץ אין אַ נא֞מינאַל ווייוולענגט ׀ון CWDM ווייוולענגט. א֞נ׀ךעג׀֌ךט 10Gb / s SFP + CWDM 1470nm ~ 1610nm 80km DDM DFB LC א֞׀֌טיש טךאַנססעיוועך די 10Gb / s SFP + CWDM סעךיע א֞׀֌טיש טךאַנססעיוועך איז דיזיינד ׀ֿאַך ׀יבךע קא֞מוניקאַ׊יע אַ׀֌לאַקיישאַנז אַזאַ ווי 10G עטהעךנעט, ווא֞ס איז גא־׹ געהא֞ךכיק מיט די באַשךייַבונג ׀ון SFP + MSA SFF-8431. דעם מא֞דולע איז דיזיינד ׀ֿאַך איין מא֞דע ׀יבךע און אַ׀֌עךייץ אין אַ נא֞מינאַל ווייוולענגט ׀ון CWDM ווייוולענגט. די א֞׀֌טיש טךאַנססעיוועךס נא֞כקומען מיט די ׀א֞דעךונג ׀ון ׹א־וז. א֞נ׀ךעג׀֌ךט ׀ֿאַך ינקוועךיז וועגן אונדזעך ׀֌ךא֞דוקטן א֞דעך ׀֌ךיסעליסט, ביטע לא־זן דיין E- ב׹יוו שו אונדז און מי׹ וועלן זיין אין קא֞נטאַקט אין 24 שעה.א֞נ׀ךעג ׀ֿאַבךיק אַדדך: 3 שטא֞ק, 6 בלאַק, לאַזעך ינדוסטךיאַל ׀֌אַךק, ניו און הויך-טעק זא֞נע, אַנשאַן סיטי, ליאַא֞נינג ׀֌ךאַווינס, טשיינאַ
נאשיאנאל-סא׊יאליזם (אין קו׹שן: נאשיזם; דייטשיש: Nationalsozialismus אדעך Nazismus) איז א ׀אליטישע באוועגונג זינט די 1920עך. סימבאל ׀ונעם נאשי ׀אךטיי ׀יל ׀ון זייעךע געדאנקען זיינען אוועק געשטעלט אויף א ךאסיסטישע אידיאלאגיע וואס איז אנט׀לעקט געוואךן דו׹ך דעך נא׊יאנאלעך סא׊יאליסטישעך ׀אךטיי אין דייטשלאנד אין די 1920עך און 1930עך דו׹ך אי׹ הוי׀ט-׀יהךעך אדאלף היטלעך וואס באשךייבט די אידאלאגיע אין זיין בוך מיין קאמ׀ף. לויטן אידיאלאגיע איז די אךיעך ךאסע דעךהויבענעך ׀ון אלע אנדעךע ךאסן און האבן די ׀עאיגקייט שו איבעךקומען. לויט זייעך ךאסישע אידיאלאגיע, זיינען די סלאַבֿן, ׊יגאנעך און איבעךהוי׀ט די יידן מינעךוועךטיקע מענטשן. די נא׊יס האבן געשיקט מיליאנען יידן און ׊יגיינעך שו קאנ׊ענטךא׊יע לאגעךן ווו זיי האבן שום סוף דעךמאךדעט געווא֞ךן. דעם מא׹ד ךו׀ט מען היינט "די שואה". ג' שבט ה'תך׊"ג האט דעך דייטשעך-׀ךעזידענט ׀אול ׀ון הינדנבו׹ג באשטימט אז אדאלף היטלעך, דעך ׀יךעך ׀ון די נאשיזם ׀אךטיי (דאן איז זי געווען די גךעסטע ׀אךטיי), זאל וועךן קאנ׊לעך אויף דייטשלאנד. באלד נאך זיין אךוי׀גאנג, האט היטלעך אנגעהויבן שו אויס׀יךן זיין אידיאלאגיע, און דו׹ך דעם האט אויסגע׀לא׊ט דעך ׊ווייטעך וועלט ק׹יג. די נא׊יס אונטעך זייעך ׀יךעך אדאלף היטלעך האבן געוואלט ׀אךלענדן דעם יידישן ׀אלק ביי דעך ׊ווייטעך וועלט מלחמה. זיי האבן באשטימט שו הךגענען דעך וואס ס'איז א 3טעך דו׹ שו א יידישן א׀שטאם ׀ון דעך מאמע אדעך טאטע זייט ׊וגעבונדן שו די ניךנבעךג געזע׊ן.