translation
translation |
|---|
{
"az": "təsəvvür edin mağara adamısız , 40 min il əvvəl .",
"en": "imagine you 're a caveman , 40,000 years ago ."
} |
{
"az": "alova hökmranlıq edirsiniz .",
"en": "you 've mastered fire ."
} |
{
"az": "ovçuluq üçün sadə alətlər düzəltmisiniz .",
"en": "you 've built simple tools for hunting ."
} |
{
"az": "qışda sizi isti saxlamaq üçün heyvan dərisindən necə paltar düzəltməyi öyrənmisiniz .",
"en": "you 've learned how to craft garments from animal skins to keep yourself warm in the winter ."
} |
{
"az": "növbəti kəşfiniz nə olardı ?",
"en": "what would you choose to invent next ?"
} |
{
"az": "hava molekulları içində lazımsız dalğalar yaradan aləti fleytanı kəşf edəcəyiniz inandırıcı görsənmir ,",
"en": "it seems preposterous that you would invent the flute , a tool that created useless vibrations in air molecules ."
} |
{
"az": "amma əcdadlarımızın etdiyi elə eynilə bu oldu .",
"en": "but that is exactly what our ancestors did ."
} |
{
"az": "təəccüblü görünsə də məlum oldu ki , bu ixtiralar tarixində rast gəlinən bir şeydir .",
"en": "now this turns out to be surprisingly common in the history of innovation ."
} |
{
"az": "bəzən insanlar sağ qalmaq , uşaqlarını doyurmaq və ya yaxındakı kəndi işğal etmək üçün yeni bir şey kəşf edirdilər",
"en": "sometimes people invent things because they want to stay alive or feed their children or conquer the village next door ."
} |
{
"az": "lakin adətən yeni fikirlər sadəcə əyləncəli olduqları üçün ortaya çıxırlar .",
"en": "but just as often , new ideas come into the world simply because they 're fun ."
} |
{
"az": "ən qəribəsi də odur ki : bu əyləncəli , qeyri-ciddi görünən ixtiraların bir çoxu elm , siyasət və cəmiyyətdə əlamətdar dəyişikliklərə təkan verdi .",
"en": "and here 's the really strange thing : many of those playful but seemingly frivolous inventions ended up sparking momentous transformations in science , in politics and society ."
} |
{
"az": "götürək elə müasir dünyanın bəlkə də ən vacib ixtirası olan proqramlaşdırıla bilən kompyuterləri .",
"en": "take what may be the most important invention of modern times : programmable computers ."
} |
{
"az": "amma əslində müasir kompyuterlərin mənşəyi təsəvvür edə biləcəyinizdən çox daha əyləncəlidi , hətta musiqili .",
"en": "but in fact , the origins of the modern computer are much more playful , even musical , than you might imagine ."
} |
{
"az": "fleytadakı səs çıxarmaq üçün deşiyə hava üfürmək fikri zamanla dəyişdirilərək 2 min ilin sonunda ilk orqan musiqi alətini yaratdı .",
"en": "the idea behind the flute , of just pushing air through tubes to make a sound , was eventually modified to create the first organ more than 2,000 years ago ."
} |
{
"az": "kimsə barmaqlarımızla balaca dillərə basmaqla səs çıxarmaq və ilk musiqi klaviaturası kimi dahiyanə bir fikir irəli sürdü .",
"en": "someone came up with the brilliant idea of triggering sounds by pressing small levers with our fingers , inventing the first musical keyboard ."
} |
{
"az": "klaviaturalar 19-cu əsrin ortalarına qədər orqanlardan klavikordlara , klavesinlərə , pianoya doğru təkamül etdilər , daha sonra bir qrup ixtiraçı klaviatura istifadə etməklə hərflər yazmaq fikrini irəli sürdülər .",
"en": "now , keyboards evolved from organs to clavichords to harpsichords to the piano , until the middle of the 19th century , when a bunch of inventors finally hit on the idea of using a keyboard to trigger not sounds but letters ."
} |
{
"az": "`` ilk yazı makinası da ilk vaxtlarda `` '' yazı klavesini '' '' adlandırılmışdı . fleytalar və musiqi daha böyük ixtiralara gətirib çıxartdı . ''",
"en": "`` in fact , the very first typewriter was originally called `` '' the writing harpsichord . '' '' flutes and music led to even more powerful breakthroughs . ''"
} |
{
"az": "təxminən min il əvvəl , islam intibahı dövrünün zirvəsində bağdaddan olan 3 qardaş avtomatlaşdırılmış orqan musiqi qurğusunu düzəltdilər .",
"en": "about a thousand years ago , at the height of the islamic renaissance , three brothers in baghdad designed a device that was an automated organ ."
} |
{
"az": "`` onlar buna `` '' öz-özünə çalan alət '' '' adı verdilər . cihaz əslində nəhəng musiqi qutusu idi . ''",
"en": "`` they called it `` '' the instrument that plays itself . '' '' now , the instrument was basically a giant music box . ''"
} |
{
"az": "fırlanan silindrin üzərinə iynələr yerləşdirib şifrələnmiş göstərişləri istifadə etməklə orqan müxtəlif musiqilər ifa etməyə qurula bilirdi .",
"en": "the organ could be trained to play various songs by using instructions encoded by placing pins on a rotating cylinder ."
} |
{
"az": "bu cihaz bu tip qurğuların ilki oldu .",
"en": "this instrument was the first of its kind ."
} |
{
"az": "proqramlaşdırılması mümkündü .",
"en": "it was programmable ."
} |
{
"az": "bu çox böyük bir irəliləyiş idi .",
"en": "now , conceptually , this was a massive leap forward ."
} |
{
"az": "avadanlıq və proqram təminatı anlayışları ilk dəfə bu ixtira ilə düşünüldü .",
"en": "the whole idea of hardware and software becomes thinkable for the first time with this invention ."
} |
{
"az": "bu inanılmaz güclü olan anlayış bizə müharibə , istila etmə qurğusu kimi və ya zərurətdən gəlib çıxmadı .",
"en": "and that incredibly powerful concept did n't come to us as an instrument of war or of conquest , or necessity at all ."
} |
{
"az": "mexanizmin öz-özünə musiqi çalmasını izləməyin verdiyi qəribə həzzdən yarandı .",
"en": "it came from the strange delight of watching a machine play music ."
} |
{
"az": "hətta proqramlaşdırıla bilən mexanizm fikri 700 il sadəcə musiqi sahəsində mövcudluğunu qorudu .",
"en": "in fact , the idea of programmable machines was exclusively kept alive by music for about 700 years ."
} |
{
"az": "1700-ci illərdə musiqi yaradan makinalar paris elitasının əyləncə üçün istifadə etdiyi bir əşyaya çevrildi .",
"en": "in the 1700s , music-making machines became the playthings of the parisian elite ."
} |
{
"az": "bu robotların ən məşhurlarından biri də dahi fransız ixtiraçısı jacques de vaucanson'ın yaratdığı , bəli , ağlınıza gəldiyi kimi , avtomatlaşdırılmış fleyta çalıcısı idi .",
"en": "one of the most famous of those robots was , you guessed it , an automated flute player designed by a brilliant french inventor named jacques de vaucanson ."
} |
{
"az": "de vaucanson robot musiqiçisini yaradarkən ağlında başqa bir fikir də var idi .",
"en": "and as de vaucanson was designing his robot musician , he had another idea ."
} |
{
"az": "əgər mexanizmi xoşagələn səslər yaratmağa proqramlaşdırmaq mümkündürsə , niyə bunu parçada füsunkar rəng çalarları toxusun deyə proqramlaşdırmayasan ?",
"en": "if you could program a machine to make pleasing sounds , why not program it to weave delightful patterns of color out of cloth ?"
} |
{
"az": "parçan üçün yeni naxış istədikdə sadəcə yeni silindr proqramlaşdırırsan .",
"en": "if you wanted a new pattern for your fabric , you just programmed a new cylinder ."
} |
{
"az": "beləliklə ilk proqramlaşdırılan toxucu dəzgahı ixtira edildi .",
"en": "this was the first programmable loom ."
} |
{
"az": "silindrləri hazırlamaq isə çox bahalı və vaxt aparan bir iş idi , amma yarım əsr sonra başqa bir fransız ixtiraçısı jacquard metal silindrlər əvəzinə deşilmiş kağız kartlardan istifadə etmək fikrini irəli sürdü .",
"en": "now , the cylinders were too expensive and time-consuming to make , but a half century later , another french inventor named jacquard hit upon the brilliant idea of using paper-punched cards instead of metal cylinders ."
} |
{
"az": "cihazı proqramlaşdırmaq üçün kağız daha ucuz və daha əyilgən ( elastik ) idi .",
"en": "paper turned out to be much cheaper and more flexible as a way of programming the device ."
} |
{
"az": "həmin deşilmiş kart sistemi viktoriya dövrü ixtiraçısı charles babbage'in ilk həqiqi proqramlaşdırıla bilən kompyuter olan hesablama aləti yaratmasına ilham verdi .",
"en": "that punch card system inspired victorian inventor charles babbage to create his analytical engine , the first true programmable computer ever designed ."
} |
{
"az": "dəlikli kartlar 1970-ci illərdə beləin sonuna qədər kompyuter proqramçıları tərəfindən istifadə olunurdu .",
"en": "and punch cards were used by computer programmers as late as the 1970s ."
} |
{
"az": "özünüzə belə bir sual verin : müasir kompyuteri əlçatan edən əslində nə idi ?",
"en": "so ask yourself this question : what really made the modern computer possible ?"
} |
{
"az": "`` düzdür , hərbi inkişafın burda mühüm rolu olub , amma kompyuteri kəşf edilməsini mümkün edən `` '' təməl daşları '' '' : musiqi qutuları , oyuncaq robot fleyta çalıcılar , klavesin klavyaturaları , parçaya toxunmuş rəngarəng naxışlar idi və bunlar bütün əhvalatın sadəcə kiçik bir hissəsidir . ''",
"en": "yes , the military involvement is an important part of the story , but inventing a computer also required other building blocks : music boxes , toy robot flute players , harpsichord keyboards , colorful patterns woven into fabric , and that 's just a small part of the story ."
} |
{
"az": "dünyanı dəyişən əksər ideyalar və texnologiyalar oyunlardan yaranmışdır : dövlət muzeyləri , rezin , ehtimal nəzəriyyəsi , sığorta biznesi və daha bir çoxu .",
"en": "there 's a long list of world-changing ideas and technologies that came out of play : public museums , rubber , probability theory , the insurance business and many more ."
} |
{
"az": "zərurət həmişə ixtiranın əsas səbəbi olmayıb .",
"en": "necessity is n't always the mother of invention ."
} |
{
"az": "əyləncəylə dolu ağıl daim araşdırmağa can atır və dünya üzərində yeni imkanlar axtarışındadır .",
"en": "the playful state of mind is fundamentally exploratory , seeking out new possibilities in the world around us ."
} |
{
"az": "bu axtarışlar - sevinc və əyləncəylə başlamış bir çox təcrübəninin əhəmiyyətli ixtiralara çevrilməsinə səbəb olmuşlar .",
"en": "and that seeking is why so many experiences that started with simple delight and amusement eventually led us to profound breakthroughs ."
} |
{
"az": "məncə , bu , uşaqlarımızı məktəbdə necə öyrətməyimiz və iş yerində yeniliyi necə dəstəkləməyimizin nəticəsi ilə bağlıdır amma əyləncə və oyunlara bu cür baxmağımız növbəti yeniliyin nə olacağını tapmağa kömək edər .",
"en": "now , i think this has implications for how we teach kids in school and how we encourage innovation in our workspaces , but thinking about play and delight this way also helps us detect what 's coming next ."
} |
{
"az": "əvvəllər əyləncə məqsədli və ciddi bir şey üçün yararsız görünsədə müəyyən zaman sonra dünyanı dəyişəcək texnologiya inqilabının başlanğıcı oldu .",
"en": "it seemed like an amusement at best , not useful in any serious way , but it turned out to be the beginning of a tech revolution that would change the world ."
} |
{
"az": "gələcək insanların ən çox əyləndiyi yerlərdə olacaq .",
"en": "you 'll find the future wherever people are having the most fun ."
} |
{
"az": "",
"en": ""
} |