shunyasea/vedic-sanskrit · Datasets at Hugging Face

text stringlengths 0 889
न च तौ राघवाद अन्यॊ हन्तुम उत्सहते पुमान
धर्मे परयतमानस्य सत्पथे निष्ठितस्य च
सथाणुर मरीचिर अत्रिश च करतुश चैव महाबलः
अद्य विप्रसरिष्यन्ति राक्षस्यॊ हतबान्धवाः
यमौ च भीमसेनश च कृष्णा चामित्रकर्शन
हन्ति दोष-त्रयं कुष्ठं वृष्या सोष्णा रसायनी ।
सर्ववेद विदां शरेष्ठॊ वयासः सत्यवती सुतः
उष्य दवादश रात्रं तु कृतात्मा भवते नरः
शरीरं केवलं शिष्टं निश्चेष्टम इति मे मतिः
ततः परदीर्यत चमूर धनंजय शराहता
यक्षराक्षस गन्धर्वाः सिद्धाश चान्ये दिवौकसः
शीत्तो गुरुस्त्रिदोषघ्नः प्रायशो गौरषष्टिकः ॥
फलाहारॊ ऽसमि निष्क्रान्तस तवया सह सुमध्यमे
सूत उवाच
उद्गारम इव गौर नर्दम उत्ससर्ज समन्ततः
शैक्यायसानि वर्माणि कांस्यानि च समन्ततः
द्रष्टुं जगामाथ नदीं सुपुण्याम् ।

लुठन् भ्रमणसम्मर्दैः सञ्चूर्णयति वानरः ।
॥ ११० ॥ यातव्यवृत्तिः अतुप्रा्मितरिरेपाः ॥ १११ ॥ मित्रहियभूमिकमै-
उत्साद्य सनापयन्ति सम नदीतीरेषु वल्गुषु
न चैषा देहभेदेन हता सयाद इति मे मतिः
अर्वागन्य इतो अन्यः पृथिव्या अग्नी समेतो नभसी अन्तरेमे ।
घटस्यान्तः पचेत् पक्वम् अग्नि-वर्णे घटे च तम् ।
हास्यवस्तुषु चाप्य अस्य वर्तमानेषु केषु चित
न तस्य जीवितेनार्थॊ न धनेन न बन्धुभिः
अल्पप्रज्ञा वृथालिङ्गा दुष्टान्तःकरणाः कलौ ।
समतीत्य बहून देशान गिरींश च बहुपादपान
तच्चाकार्षं कर्म दुर्दैवयोगात् ॥
तपश चचार सात्युग्रं नियमैर बहुभिर नृप
अर्कॊ ऽधिपतिर उष्णानां जयॊतिषाम इन्दुर उच्यते
ये चित पूर्व रतसाप रतावान रताव्र्धः\|
ततॊ ऽरजुनेषून इषुभिर निरस्य; दरौणिः शरैर अर्जुन वासुदेवौ
शर्कराकण्टकादिभ्यो यथोपानत्पदः शिवम्
यत तद एकाक्षरं बरह्म नानारूपं परदृश्यते
पशयच्छेदममेकदेश्प्यय शेपोपहस्धिरिति मनिसाध्यमेतत्‌ ॥ २२॥ तस्मा
दसी मन्न समूहं से जहां गाई देता दै. वहीं पर यद प्रयोग सव फो सुता देत दै ॥४६-५१॥
संदिदेश ततॊ राजा वयापार सथान यथाक्रमम
सततोपयोगेन हि तैलं वाताद् अधिकं भवति तेन वातं जयतीत्यर्थः ॥
अनेहसस तवोतयः सत्रा वरुणशेषसः\|
नष्टशत्रुर यदा सकन्दः परयातश च महेश्वरम
महाबलॊ महावीर्यः स महात्मा महारथः
तमुपागतमालक्ष्य सर्वे सुरगणादयः

येन प्रसीदेच्चैवासौ सिंहार्धकृतविग्रहः ॥
शङ्कमानस तु तं दृष्ट्वा लक्ष्मणॊ रामम अब्रवीत
निमन्त्रयाम आस तदा फलमूलाशनादिभिः
एकः करोति पापानि फलं भुङ्क्ते महाजनः ।
स पौराणीं बरह्म गुहां परविष्टॊ; मही सत्रं भारताग्रे ददर्श
जातमात्रं मुनेः पुत्रं विधिनॊपानयत तदा
दूरम एकपदं तयक्त्वा ययौ कार्यवशाद दरुतम
तत तु दुर्यॊधनः शरुत्वा दरॊणपुत्रस्य भाषितम
कृत्वा राज्यं स्वधर्मेण यज्ञैरिष्ट्वा सुदक्षिणैः ॥
को उलट पलट कर देता ६।।२०॥
मनो-हर-कलालापाः शिशवः सारिकाः शुकाः ॥
तस्यार्जुनिर धवजं छत्रं धनुश चॊर्व्याम अपातयत
कृत्वा च दुष्करं कर्म परीतियुक्ताश च पाण्डवाः
तद आचक्ष्व महाभागे विधास्ये तत्र यद धितम
एताष्टाव अग्निजाः सर्वे जञाननिष्ठा निरामयाः
धर्मात्मने च पूर्वस्मिन्यमा येति च दक्षिणे ॥
अहम एव जरत्कारुः किल्बिषी भवतां सुतः
[य]
उवाच काले कालज्ञा समितपूर्वाभिभाषिणी
सॊ ऽहं संभावनां चैताम आचार्य वचनं च तत
तैर अहं मॊहयिष्यामि पाण्डवान वयेतु ते जवरः
मुमॊच यदि रामाय शंसेयुर इति मैथिली
अहो दानप्रभावो ऽयमहो विष्णोरनुस्मृतिः ।
सुरासुरा ऊचुः । कृतं यद् एतद् व्यभिचाररूपम् ।
कर्ण हस्तस्थितं चापं चिच्छेदाशु घटॊत्कचः
सथापयित्वा हयशिरश उदक पूर्वे महॊदधौ
दरौपदीम आर्ष्टिषेणाय परदाय तु महारथाः
तव बुद्धिर महाबाहॊ वीर्यम अद्भुतम एव च
रावणान्तःपुरं सरं दृश्यते न च जानकी
न पराणहेतॊर न भयान न विषादाद विशां पते
शृणुयाच्छ्रद्धया मर्त्यो गोविन्दे लभते रतिम्
पार्थानाम अभिषङ्गेण तथा करुद्धं जनार्दनम
मानुषीं मां विजानीत मनुजाधिपतेः सुताम
चित्यमाल्यानुलेपश च आयसाभरणॊ ऽभवत
जेतुं नॊत्सहते कश चिन नाप्य उद्यातुं कथं चन
शंकरश्वशुरॊ नाम हिमवान अचलॊत्तमः
एतैस्तैलानि सर्पोषि प्रलेपादलकां जयेत् ।
ततॊ भीमॊ महाकॊटिं गदां गृह्याथ वर्म भृत
परीतॊ ऽसमि तव धर्मज्ञ साध्व आचार गुणान्वित
शालग्रामे महाचैत्र्यां स्नानदानेन यत् फलम् ।
एतत तपश च पुण्यं च धर्मश चैव सनातनः
अंशुमानिति विख्यातः पुत्रस्तस्यासमञ्जसः ।
उवासन्तु ते कुर्युरेकाहमथ वा त्र्यहम् ॥
मन्यस्व नरदेवाय जानकी परतिदीयताम
तूर्याणां तैः प्रतिपानं शब्दो गिषयिनाशनः ।
शूरम ऐश्वर्यकामं च यॊ न हन्ति स वध्यते
तत्र तत्र प्रशंसद्भिः पथि वैमानिकैः सुरैः
स रथाः स धवजा वीरा हताः पार्थेन शेरते
चिकित्स्यः सयात सवविषये पराप्यॊ वा सवगृहान भवेत
जातमात्रं तु तद रूपं दृष्ट्वा ताम्रनखाङ्गुलि
] विद्यावास [
विवृत्य चैवाविश मध्यम अस्य; यत्रासते तवद्विधाः सूर्यभासः
अनृत्विजं हुतं नास्ति मामकान्तरम आविशः
मुदितान सर्वसिद्धार्थान नर्दमानान समन्ततः
यॊ ऽरजुनेनार्जुनस तुल्यॊ दविबाहुर बहु बाहुना
कच चिद विदित्वा पुरुषान उत्तमाधममध्यमान

न च तौ राघवाद अन्यॊ हन्तुम उत्सहते पुमान

धर्मे परयतमानस्य सत्पथे निष्ठितस्य च

सथाणुर मरीचिर अत्रिश च करतुश चैव महाबलः

अद्य विप्रसरिष्यन्ति राक्षस्यॊ हतबान्धवाः

यमौ च भीमसेनश च कृष्णा चामित्रकर्शन

हन्ति दोष-त्रयं कुष्ठं वृष्या सोष्णा रसायनी ।

सर्ववेद विदां शरेष्ठॊ वयासः सत्यवती सुतः

उष्य दवादश रात्रं तु कृतात्मा भवते नरः

शरीरं केवलं शिष्टं निश्चेष्टम इति मे मतिः

ततः परदीर्यत चमूर धनंजय शराहता

यक्षराक्षस गन्धर्वाः सिद्धाश चान्ये दिवौकसः

शीत्तो गुरुस्त्रिदोषघ्नः प्रायशो गौरषष्टिकः ॥

फलाहारॊ ऽसमि निष्क्रान्तस तवया सह सुमध्यमे

सूत उवाच

उद्गारम इव गौर नर्दम उत्ससर्ज समन्ततः

शैक्यायसानि वर्माणि कांस्यानि च समन्ततः

द्रष्टुं जगामाथ नदीं सुपुण्याम् ।

लुठन् भ्रमणसम्मर्दैः सञ्चूर्णयति वानरः ।

॥ ११० ॥ यातव्यवृत्तिः अतुप्रा्मितरिरेपाः ॥ १११ ॥ मित्रहियभूमिकमै-

उत्साद्य सनापयन्ति सम नदीतीरेषु वल्गुषु

न चैषा देहभेदेन हता सयाद इति मे मतिः

अर्वागन्य इतो अन्यः पृथिव्या अग्नी समेतो नभसी अन्तरेमे ।

घटस्यान्तः पचेत् पक्वम् अग्नि-वर्णे घटे च तम् ।

हास्यवस्तुषु चाप्य अस्य वर्तमानेषु केषु चित

न तस्य जीवितेनार्थॊ न धनेन न बन्धुभिः

अल्पप्रज्ञा वृथालिङ्गा दुष्टान्तःकरणाः कलौ ।

समतीत्य बहून देशान गिरींश च बहुपादपान

तच्चाकार्षं कर्म दुर्दैवयोगात् ॥

तपश चचार सात्युग्रं नियमैर बहुभिर नृप

अर्कॊ ऽधिपतिर उष्णानां जयॊतिषाम इन्दुर उच्यते

ये चित पूर्व रतसाप रतावान रताव्र्धः|

ततॊ ऽरजुनेषून इषुभिर निरस्य; दरौणिः शरैर अर्जुन वासुदेवौ

शर्कराकण्टकादिभ्यो यथोपानत्पदः शिवम्

यत तद एकाक्षरं बरह्म नानारूपं परदृश्यते

पशयच्छेदममेकदेश्प्यय शेपोपहस्धिरिति मनिसाध्यमेतत्‌ ॥ २२॥ तस्मा

दसी मन्न समूहं से जहां गाई देता दै. वहीं पर यद प्रयोग सव फो सुता देत दै ॥४६-५१॥

संदिदेश ततॊ राजा वयापार सथान यथाक्रमम

सततोपयोगेन हि तैलं वाताद् अधिकं भवति तेन वातं जयतीत्यर्थः ॥

अनेहसस तवोतयः सत्रा वरुणशेषसः|

नष्टशत्रुर यदा सकन्दः परयातश च महेश्वरम

महाबलॊ महावीर्यः स महात्मा महारथः

तमुपागतमालक्ष्य सर्वे सुरगणादयः

येन प्रसीदेच्चैवासौ सिंहार्धकृतविग्रहः ॥

शङ्कमानस तु तं दृष्ट्वा लक्ष्मणॊ रामम अब्रवीत

निमन्त्रयाम आस तदा फलमूलाशनादिभिः

एकः करोति पापानि फलं भुङ्क्ते महाजनः ।

स पौराणीं बरह्म गुहां परविष्टॊ; मही सत्रं भारताग्रे ददर्श

जातमात्रं मुनेः पुत्रं विधिनॊपानयत तदा

दूरम एकपदं तयक्त्वा ययौ कार्यवशाद दरुतम

तत तु दुर्यॊधनः शरुत्वा दरॊणपुत्रस्य भाषितम

कृत्वा राज्यं स्वधर्मेण यज्ञैरिष्ट्वा सुदक्षिणैः ॥

को उलट पलट कर देता ६।।२०॥

मनो-हर-कलालापाः शिशवः सारिकाः शुकाः ॥

तस्यार्जुनिर धवजं छत्रं धनुश चॊर्व्याम अपातयत

कृत्वा च दुष्करं कर्म परीतियुक्ताश च पाण्डवाः

तद आचक्ष्व महाभागे विधास्ये तत्र यद धितम

एताष्टाव अग्निजाः सर्वे जञाननिष्ठा निरामयाः

धर्मात्मने च पूर्वस्मिन्यमा येति च दक्षिणे ॥

अहम एव जरत्कारुः किल्बिषी भवतां सुतः

[य]

उवाच काले कालज्ञा समितपूर्वाभिभाषिणी

सॊ ऽहं संभावनां चैताम आचार्य वचनं च तत

तैर अहं मॊहयिष्यामि पाण्डवान वयेतु ते जवरः

मुमॊच यदि रामाय शंसेयुर इति मैथिली

अहो दानप्रभावो ऽयमहो विष्णोरनुस्मृतिः ।

सुरासुरा ऊचुः । कृतं यद् एतद् व्यभिचाररूपम् ।

कर्ण हस्तस्थितं चापं चिच्छेदाशु घटॊत्कचः

सथापयित्वा हयशिरश उदक पूर्वे महॊदधौ

दरौपदीम आर्ष्टिषेणाय परदाय तु महारथाः

तव बुद्धिर महाबाहॊ वीर्यम अद्भुतम एव च

रावणान्तःपुरं सरं दृश्यते न च जानकी

न पराणहेतॊर न भयान न विषादाद विशां पते

शृणुयाच्छ्रद्धया मर्त्यो गोविन्दे लभते रतिम्

पार्थानाम अभिषङ्गेण तथा करुद्धं जनार्दनम

मानुषीं मां विजानीत मनुजाधिपतेः सुताम

चित्यमाल्यानुलेपश च आयसाभरणॊ ऽभवत

जेतुं नॊत्सहते कश चिन नाप्य उद्यातुं कथं चन

शंकरश्वशुरॊ नाम हिमवान अचलॊत्तमः

एतैस्तैलानि सर्पोषि प्रलेपादलकां जयेत् ।

ततॊ भीमॊ महाकॊटिं गदां गृह्याथ वर्म भृत

परीतॊ ऽसमि तव धर्मज्ञ साध्व आचार गुणान्वित

शालग्रामे महाचैत्र्यां स्नानदानेन यत् फलम् ।

एतत तपश च पुण्यं च धर्मश चैव सनातनः

अंशुमानिति विख्यातः पुत्रस्तस्यासमञ्जसः ।

उवासन्तु ते कुर्युरेकाहमथ वा त्र्यहम् ॥

मन्यस्व नरदेवाय जानकी परतिदीयताम

तूर्याणां तैः प्रतिपानं शब्दो गिषयिनाशनः ।

शूरम ऐश्वर्यकामं च यॊ न हन्ति स वध्यते

तत्र तत्र प्रशंसद्भिः पथि वैमानिकैः सुरैः

स रथाः स धवजा वीरा हताः पार्थेन शेरते

चिकित्स्यः सयात सवविषये पराप्यॊ वा सवगृहान भवेत

जातमात्रं तु तद रूपं दृष्ट्वा ताम्रनखाङ्गुलि

] विद्यावास [

विवृत्य चैवाविश मध्यम अस्य; यत्रासते तवद्विधाः सूर्यभासः

अनृत्विजं हुतं नास्ति मामकान्तरम आविशः

मुदितान सर्वसिद्धार्थान नर्दमानान समन्ततः

यॊ ऽरजुनेनार्जुनस तुल्यॊ दविबाहुर बहु बाहुना

कच चिद विदित्वा पुरुषान उत्तमाधममध्यमान