shnl commited on
Commit
d4c5aa7
1 Parent(s): 9b4bafe

Delete train.jsonl

Browse files
Files changed (1) hide show
  1. train.jsonl +0 -6
train.jsonl DELETED
@@ -1,6 +0,0 @@
1
- {"question": "C\u00f4ng ty c\u1ed5 ph\u1ea7n c\u00f4ng nghi\u1ec7p th\u1ef1c ph\u1ea9m Vinanusoy c\u0169ng b\u1ecb thu h\u1ed3i 6 s\u1ea3n ph\u1ea9m b\u1edfi l\u00ed do n\u00e0o?", "paragraph": "C\u00f4ng ty C\u1ed5 ph\u1ea7n Th\u1ef1c ph\u1ea9m Light Food b\u1ecb bu\u1ed9c thu h\u1ed3i 12 s\u1ea3n ph\u1ea9m. Trong s\u1ed1 n\u00e0y c\u00f3 5 th\u1ef1c ph\u1ea9m b\u1ed5 sung \u0111\u00e3 s\u1ea3n xu\u1ea5t, l\u01b0u h\u00e0nh tr\u01b0\u1edbc khi c\u00f4ng b\u1ed1; nh\u00e3n l\u01b0u h\u00e0nh kh\u00f4ng ph\u00f9 h\u1ee3p. C\u1ee5 th\u1ec3 c\u00e1c th\u1ef1c ph\u1ea9m b\u1ed5 sung n\u00e0y g\u1ed3m Biolac pedia, s\u1ed1 \u0111\u0103ng k\u00fd 184/2018/DKSP ng\u00e0y 3/5/2018; Biolac IQ Grow 1, s\u1ed1 \u0111\u0103ng k\u00fd 185/2018/DKSP ng\u00e0y 3/5/2018; Biolac infant, s\u1ed1 \u0111\u0103ng k\u00fd 183/2018/DKSP ng\u00e0y 3/5/2018; Biolac mama, s\u1ed1 \u0111\u0103ng k\u00fd 005/BIOLF-CBPH-TPBS ng\u00e0y 13/3/2018 v\u00e0 Biolac gold, s\u1ed1 \u0111\u0103ng k\u00fd 002/BIOLF-TPBS ng\u00e0y 13/3/2018. Nh\u1eefng s\u1ea3n ph\u1ea9m s\u1ea3n xu\u1ea5t tr\u01b0\u1edbc khi c\u00f4ng b\u1ed1 th\u00ec kh\u00f4ng \u0111\u01b0\u1ee3c ti\u1ebfp t\u1ee5c l\u01b0u h\u00e0nh. Nh\u1eefng l\u00f4 \u0111\u01b0\u1ee3c s\u1ea3n xu\u1ea5t sau khi c\u00f4ng b\u1ed1, sau khi thu h\u1ed3i th\u00ec c\u00f4ng ty kh\u1eafc ph\u1ee5c n\u1ed9i dung ghi nh\u00e3n, \u0111\u1ea3m b\u1ea3o c\u00f3 nh\u00e3n ph\u00f9 h\u1ee3p v\u1edbi nh\u00e3n c\u00f4ng b\u1ed1. C\u00f4ng ty ti\u1ebfp t\u1ee5c l\u01b0u h\u00e0nh s\u1ea3n ph\u1ea9m sau khi \u0111\u01b0\u1ee3c Chi C\u1ee5c an to\u00e0n th\u1ef1c ph\u1ea9m H\u00e0 N\u1ed9i \u0111\u1ed3ng \u00fd b\u1eb1ng v\u0103n b\u1ea3n v\u00e0 \u0111\u00e1p \u1ee9ng c\u00e1c quy \u0111\u1ecbnh kh\u00e1c v\u1ec1 \u0111\u1ea3m b\u1ea3o an to\u00e0n th\u1ef1c ph\u1ea9m. Ngo\u00e0i ra, m\u1ed9t s\u1ea3n ph\u1ea9m kh\u00e1c c\u1ee7a c\u00f4ng ty n\u00e0y c\u0169ng b\u1ecb thu h\u1ed3i v\u00ec s\u1ea3n xu\u1ea5t v\u00e0 l\u01b0u h\u00e0nh tr\u01b0\u1edbc khi c\u00f4ng b\u1ed1; 6 s\u1ea3n ph\u1ea9m vi ph\u1ea1m v\u1ec1 nh\u00e3n c\u00f4ng b\u1ed1 kh\u00f4ng ph\u00f9 h\u1ee3p. C\u00f4ng ty c\u1ed5 ph\u1ea7n c\u00f4ng nghi\u1ec7p th\u1ef1c ph\u1ea9m Vinanusoy c\u0169ng b\u1ecb thu h\u1ed3i 23 s\u1ea3n ph\u1ea9m. Trong \u0111\u00f3 c\u00f3 6 s\u1ea3n ph\u1ea9m s\u1ea3n xu\u1ea5t, l\u01b0u h\u00e0nh nh\u01b0ng kh\u00f4ng c\u00f4ng b\u1ed1. C\u1ee5 th\u1ec3 g\u1ed3m c\u00e1c th\u1ef1c ph\u1ea9m b\u1ed5 sung Mooncare pedia; Mooncare IQ Grow; Mooncare infant formula; Maxsure s\u1ed1 1, 2 v\u00e0 3. C\u00e1c s\u1ea3n ph\u1ea9m tr\u00ean kh\u00f4ng \u0111\u01b0\u1ee3c ti\u1ebfp t\u1ee5c l\u01b0u h\u00e0nh sau khi c\u00f4ng b\u1ed1. C\u00f4ng ty n\u00e0y c\u0169ng c\u00f3 hai s\u1ea3n ph\u1ea9m b\u1ecb thu h\u1ed3i do s\u1ea3n xu\u1ea5t, l\u01b0u h\u00e0nh tr\u01b0\u1edbc khi c\u00f4ng b\u1ed1; 15 s\u1ea3n ph\u1ea9m c\u00f3 nh\u00e3n l\u01b0u h\u00e0nh kh\u00f4ng ph\u00f9 h\u1ee3p v\u1edbi nh\u00e3n c\u00f4ng b\u1ed1.", "answer": "s\u1ea3n xu\u1ea5t, l\u01b0u h\u00e0nh nh\u01b0ng kh\u00f4ng c\u00f4ng b\u1ed1", "sentence": "Trong \u0111\u00f3 c\u00f3 6 s\u1ea3n ph\u1ea9m s\u1ea3n xu\u1ea5t, l\u01b0u h\u00e0nh nh\u01b0ng kh\u00f4ng c\u00f4ng b\u1ed1 .", "paragraph_sentence": "C\u00f4ng ty C\u1ed5 ph\u1ea7n Th\u1ef1c ph\u1ea9m Light Food b\u1ecb bu\u1ed9c thu h\u1ed3i 12 s\u1ea3n ph\u1ea9m. Trong s\u1ed1 n\u00e0y c\u00f3 5 th\u1ef1c ph\u1ea9m b\u1ed5 sung \u0111\u00e3 s\u1ea3n xu\u1ea5t, l\u01b0u h\u00e0nh tr\u01b0\u1edbc khi c\u00f4ng b\u1ed1; nh\u00e3n l\u01b0u h\u00e0nh kh\u00f4ng ph\u00f9 h\u1ee3p. C\u1ee5 th\u1ec3 c\u00e1c th\u1ef1c ph\u1ea9m b\u1ed5 sung n\u00e0y g\u1ed3m Biolac pedia, s\u1ed1 \u0111\u0103ng k\u00fd 184/2018/DKSP ng\u00e0y 3/5/2018; Biolac IQ Grow 1, s\u1ed1 \u0111\u0103ng k\u00fd 185/2018/DKSP ng\u00e0y 3/5/2018; Biolac infant, s\u1ed1 \u0111\u0103ng k\u00fd 183/2018/DKSP ng\u00e0y 3/5/2018; Biolac mama, s\u1ed1 \u0111\u0103ng k\u00fd 005/BIOLF-CBPH-TPBS ng\u00e0y 13/3/2018 v\u00e0 Biolac gold, s\u1ed1 \u0111\u0103ng k\u00fd 002/BIOLF-TPBS ng\u00e0y 13/3/2018. Nh\u1eefng s\u1ea3n ph\u1ea9m s\u1ea3n xu\u1ea5t tr\u01b0\u1edbc khi c\u00f4ng b\u1ed1 th\u00ec kh\u00f4ng \u0111\u01b0\u1ee3c ti\u1ebfp t\u1ee5c l\u01b0u h\u00e0nh. Nh\u1eefng l\u00f4 \u0111\u01b0\u1ee3c s\u1ea3n xu\u1ea5t sau khi c\u00f4ng b\u1ed1, sau khi thu h\u1ed3i th\u00ec c\u00f4ng ty kh\u1eafc ph\u1ee5c n\u1ed9i dung ghi nh\u00e3n, \u0111\u1ea3m b\u1ea3o c\u00f3 nh\u00e3n ph\u00f9 h\u1ee3p v\u1edbi nh\u00e3n c\u00f4ng b\u1ed1. C\u00f4ng ty ti\u1ebfp t\u1ee5c l\u01b0u h\u00e0nh s\u1ea3n ph\u1ea9m sau khi \u0111\u01b0\u1ee3c Chi C\u1ee5c an to\u00e0n th\u1ef1c ph\u1ea9m H\u00e0 N\u1ed9i \u0111\u1ed3ng \u00fd b\u1eb1ng v\u0103n b\u1ea3n v\u00e0 \u0111\u00e1p \u1ee9ng c\u00e1c quy \u0111\u1ecbnh kh\u00e1c v\u1ec1 \u0111\u1ea3m b\u1ea3o an to\u00e0n th\u1ef1c ph\u1ea9m. Ngo\u00e0i ra, m\u1ed9t s\u1ea3n ph\u1ea9m kh\u00e1c c\u1ee7a c\u00f4ng ty n\u00e0y c\u0169ng b\u1ecb thu h\u1ed3i v\u00ec s\u1ea3n xu\u1ea5t v\u00e0 l\u01b0u h\u00e0nh tr\u01b0\u1edbc khi c\u00f4ng b\u1ed1; 6 s\u1ea3n ph\u1ea9m vi ph\u1ea1m v\u1ec1 nh\u00e3n c\u00f4ng b\u1ed1 kh\u00f4ng ph\u00f9 h\u1ee3p. C\u00f4ng ty c\u1ed5 ph\u1ea7n c\u00f4ng nghi\u1ec7p th\u1ef1c ph\u1ea9m Vinanusoy c\u0169ng b\u1ecb thu h\u1ed3i 23 s\u1ea3n ph\u1ea9m. <hl> Trong \u0111\u00f3 c\u00f3 6 s\u1ea3n ph\u1ea9m s\u1ea3n xu\u1ea5t, l\u01b0u h\u00e0nh nh\u01b0ng kh\u00f4ng c\u00f4ng b\u1ed1 . <hl> C\u1ee5 th\u1ec3 g\u1ed3m c\u00e1c th\u1ef1c ph\u1ea9m b\u1ed5 sung Mooncare pedia; Mooncare IQ Grow; Mooncare infant formula; Maxsure s\u1ed1 1, 2 v\u00e0 3. C\u00e1c s\u1ea3n ph\u1ea9m tr\u00ean kh\u00f4ng \u0111\u01b0\u1ee3c ti\u1ebfp t\u1ee5c l\u01b0u h\u00e0nh sau khi c\u00f4ng b\u1ed1. C\u00f4ng ty n\u00e0y c\u0169ng c\u00f3 hai s\u1ea3n ph\u1ea9m b\u1ecb thu h\u1ed3i do s\u1ea3n xu\u1ea5t, l\u01b0u h\u00e0nh tr\u01b0\u1edbc khi c\u00f4ng b\u1ed1; 15 s\u1ea3n ph\u1ea9m c\u00f3 nh\u00e3n l\u01b0u h\u00e0nh kh\u00f4ng ph\u00f9 h\u1ee3p v\u1edbi nh\u00e3n c\u00f4ng b\u1ed1.", "paragraph_answer": "C\u00f4ng ty C\u1ed5 ph\u1ea7n Th\u1ef1c ph\u1ea9m Light Food b\u1ecb bu\u1ed9c thu h\u1ed3i 12 s\u1ea3n ph\u1ea9m. Trong s\u1ed1 n\u00e0y c\u00f3 5 th\u1ef1c ph\u1ea9m b\u1ed5 sung \u0111\u00e3 s\u1ea3n xu\u1ea5t, l\u01b0u h\u00e0nh tr\u01b0\u1edbc khi c\u00f4ng b\u1ed1; nh\u00e3n l\u01b0u h\u00e0nh kh\u00f4ng ph\u00f9 h\u1ee3p. C\u1ee5 th\u1ec3 c\u00e1c th\u1ef1c ph\u1ea9m b\u1ed5 sung n\u00e0y g\u1ed3m Biolac pedia, s\u1ed1 \u0111\u0103ng k\u00fd 184/2018/DKSP ng\u00e0y 3/5/2018; Biolac IQ Grow 1, s\u1ed1 \u0111\u0103ng k\u00fd 185/2018/DKSP ng\u00e0y 3/5/2018; Biolac infant, s\u1ed1 \u0111\u0103ng k\u00fd 183/2018/DKSP ng\u00e0y 3/5/2018; Biolac mama, s\u1ed1 \u0111\u0103ng k\u00fd 005/BIOLF-CBPH-TPBS ng\u00e0y 13/3/2018 v\u00e0 Biolac gold, s\u1ed1 \u0111\u0103ng k\u00fd 002/BIOLF-TPBS ng\u00e0y 13/3/2018. Nh\u1eefng s\u1ea3n ph\u1ea9m s\u1ea3n xu\u1ea5t tr\u01b0\u1edbc khi c\u00f4ng b\u1ed1 th\u00ec kh\u00f4ng \u0111\u01b0\u1ee3c ti\u1ebfp t\u1ee5c l\u01b0u h\u00e0nh. Nh\u1eefng l\u00f4 \u0111\u01b0\u1ee3c s\u1ea3n xu\u1ea5t sau khi c\u00f4ng b\u1ed1, sau khi thu h\u1ed3i th\u00ec c\u00f4ng ty kh\u1eafc ph\u1ee5c n\u1ed9i dung ghi nh\u00e3n, \u0111\u1ea3m b\u1ea3o c\u00f3 nh\u00e3n ph\u00f9 h\u1ee3p v\u1edbi nh\u00e3n c\u00f4ng b\u1ed1. C\u00f4ng ty ti\u1ebfp t\u1ee5c l\u01b0u h\u00e0nh s\u1ea3n ph\u1ea9m sau khi \u0111\u01b0\u1ee3c Chi C\u1ee5c an to\u00e0n th\u1ef1c ph\u1ea9m H\u00e0 N\u1ed9i \u0111\u1ed3ng \u00fd b\u1eb1ng v\u0103n b\u1ea3n v\u00e0 \u0111\u00e1p \u1ee9ng c\u00e1c quy \u0111\u1ecbnh kh\u00e1c v\u1ec1 \u0111\u1ea3m b\u1ea3o an to\u00e0n th\u1ef1c ph\u1ea9m. Ngo\u00e0i ra, m\u1ed9t s\u1ea3n ph\u1ea9m kh\u00e1c c\u1ee7a c\u00f4ng ty n\u00e0y c\u0169ng b\u1ecb thu h\u1ed3i v\u00ec s\u1ea3n xu\u1ea5t v\u00e0 l\u01b0u h\u00e0nh tr\u01b0\u1edbc khi c\u00f4ng b\u1ed1; 6 s\u1ea3n ph\u1ea9m vi ph\u1ea1m v\u1ec1 nh\u00e3n c\u00f4ng b\u1ed1 kh\u00f4ng ph\u00f9 h\u1ee3p. C\u00f4ng ty c\u1ed5 ph\u1ea7n c\u00f4ng nghi\u1ec7p th\u1ef1c ph\u1ea9m Vinanusoy c\u0169ng b\u1ecb thu h\u1ed3i 23 s\u1ea3n ph\u1ea9m. Trong \u0111\u00f3 c\u00f3 6 s\u1ea3n ph\u1ea9m <hl> s\u1ea3n xu\u1ea5t, l\u01b0u h\u00e0nh nh\u01b0ng kh\u00f4ng c\u00f4ng b\u1ed1 <hl>. C\u1ee5 th\u1ec3 g\u1ed3m c\u00e1c th\u1ef1c ph\u1ea9m b\u1ed5 sung Mooncare pedia; Mooncare IQ Grow; Mooncare infant formula; Maxsure s\u1ed1 1, 2 v\u00e0 3. C\u00e1c s\u1ea3n ph\u1ea9m tr\u00ean kh\u00f4ng \u0111\u01b0\u1ee3c ti\u1ebfp t\u1ee5c l\u01b0u h\u00e0nh sau khi c\u00f4ng b\u1ed1. C\u00f4ng ty n\u00e0y c\u0169ng c\u00f3 hai s\u1ea3n ph\u1ea9m b\u1ecb thu h\u1ed3i do s\u1ea3n xu\u1ea5t, l\u01b0u h\u00e0nh tr\u01b0\u1edbc khi c\u00f4ng b\u1ed1; 15 s\u1ea3n ph\u1ea9m c\u00f3 nh\u00e3n l\u01b0u h\u00e0nh kh\u00f4ng ph\u00f9 h\u1ee3p v\u1edbi nh\u00e3n c\u00f4ng b\u1ed1.", "sentence_answer": "Trong \u0111\u00f3 c\u00f3 6 s\u1ea3n ph\u1ea9m <hl> s\u1ea3n xu\u1ea5t, l\u01b0u h\u00e0nh nh\u01b0ng kh\u00f4ng c\u00f4ng b\u1ed1 <hl> ."}
2
- {"question": "Trung b\u00ecnh tr\u1ebb em l\u00ean hai s\u1eed d\u1ee5ng thi\u1ebft b\u1ecb \u0111i\u1ec7n t\u1eed bao nhi\u00eau gi\u1edd m\u1ed7i tu\u1ea7n?", "paragraph": "So v\u1edbi b\u1ea1n b\u00e8 c\u00f9ng trang l\u1ee9a d\u00e0nh \u00edt th\u1eddi gian cho c\u00e1c thi\u1ebft b\u1ecb \u0111i\u1ec7n t\u1eed, nh\u1eefng \u0111\u1ee9a tr\u1ebb ti\u1ebfp x\u00fac qu\u00e1 nhi\u1ec1u v\u1edbi tivi, m\u00e1y t\u00ednh b\u1ea3ng, \u0111i\u1ec7n tho\u1ea1i th\u00f4ng minh c\u00f3 nguy c\u01a1 ch\u1eadm ph\u00e1t tri\u1ec3n v\u1ec1 n\u0103ng l\u1ef1c gi\u1ea3i quy\u1ebft v\u1ea5n \u0111\u1ec1, giao ti\u1ebfp ho\u1eb7c c\u00e1c k\u1ef9 n\u0103ng h\u1ecdc t\u1eadp c\u1ea7n thi\u1ebft, Reuters \u0111\u01b0a tin. Theo nghi\u00ean c\u1ee9u \u0111\u0103ng tr\u00ean JAMA Pediatrics, trung b\u00ecnh tr\u1ebb em s\u1eed d\u1ee5ng thi\u1ebft b\u1ecb \u0111i\u1ec7n t\u1eed 17 gi\u1edd m\u1ed7i tu\u1ea7n khi hai tu\u1ed5i v\u00e0 25 gi\u1edd m\u1ed7i tu\u1ea7n khi l\u00ean ba. Nh\u1eefng con s\u1ed1 n\u00e0y v\u01b0\u1ee3t qu\u00e1 th\u1eddi gian t\u1ed1i \u0111a m\u1ed9t gi\u1edd m\u1ed7i ng\u00e0y do Vi\u1ec7n H\u00e0n l\u00e2m Nhi khoa M\u1ef9 khuy\u1ebfn ngh\u1ecb. \"C\u00e1c thi\u1ebft b\u1ecb \u0111i\u1ec7n t\u1eed l\u00e0m tr\u1ebb \u00edt v\u1eadn \u0111\u1ed9ng v\u00e0 tr\u1edf n\u00ean th\u1ee5 \u0111\u1ed9ng, kh\u00f4ng t\u1ea1o nhi\u1ec1u c\u01a1 h\u1ed9i ph\u00e1t tri\u1ec3n to\u00e0n di\u1ec7n tr\u00ed n\u00e3o cho c\u00e1c ch\u00e1u\", b\u00e0 Sheri Madigan, ti\u1ebfn s\u0129 t\u00e2m l\u00fd t\u1ea1i \u0110\u1ea1i h\u1ecdc Calgary v\u00e0 Vi\u1ec7n nghi\u00ean c\u1ee9u B\u1ec7nh vi\u1ec7n Nhi Alberta (Canada) \u0111\u1ee9ng \u0111\u1ea7u nghi\u00ean c\u1ee9u tr\u00ean n\u00f3i. Qua nghi\u00ean c\u1ee9u c\u1ee7a m\u00ecnh, b\u00e0 Madigan ph\u00e1t hi\u1ec7n tr\u1ebb hai tu\u1ed5i ti\u1ebfp x\u00fac th\u01b0\u1eddng xuy\u00ean v\u1edbi thi\u1ebft b\u1ecb \u0111i\u1ec7n t\u1eed c\u00f3 k\u1ebft qu\u1ea3 k\u00e9m trong b\u00e0i ki\u1ec3m tra m\u1ee9c \u0111\u1ed9 ph\u00e1t tri\u1ec3n khi l\u00ean ba. B\u00e0i ki\u1ec3m tra n\u00e0y \u0111\u00e1nh gi\u00e1 tr\u00ecnh \u0111\u1ed9 giao ti\u1ebfp, k\u1ef9 n\u0103ng v\u1eadn \u0111\u1ed9ng th\u00f4 v\u00e0 tinh, n\u0103ng l\u1ef1c gi\u1ea3i quy\u1ebft v\u1ea5n \u0111\u1ec1 v\u00e0 c\u00e1c k\u1ef9 n\u0103ng x\u00e3 h\u1ed9i. K\u1ebft qu\u1ea3 t\u01b0\u01a1ng t\u1ef1 \u0111\u01b0\u1ee3c ph\u00e1t hi\u1ec7n \u1edf tr\u1ebb ba tu\u1ed5i. Th\u1eddi gian ti\u1ebfp x\u00fac m\u00e0n h\u00ecnh tivi, \u0111i\u1ec7n tho\u1ea1i c\u00e0ng nhi\u1ec1u, k\u1ebft qu\u1ea3 b\u00e0i ki\u1ec3m tra khi ch\u00fang l\u00ean n\u0103m tu\u1ed5i c\u00e0ng th\u1ea5p. M\u1ed9t trong c\u00e1c nguy\u00ean nh\u00e2n d\u1eabn \u0111\u1ebfn t\u00ecnh tr\u1ea1ng tr\u00ean l\u00e0 n\u00e3o c\u1ee7a tr\u1ebb \u1edf \u0111\u1ed9 tu\u1ed5i t\u1eadp \u0111i ch\u01b0a ph\u00e1t tri\u1ec3n ho\u00e0n thi\u1ec7n \u0111\u1ec3 c\u00f3 th\u1ec3 li\u00ean h\u1ec7 nh\u1eefng g\u00ec h\u1ecdc \u0111\u01b0\u1ee3c tr\u00ean m\u00e0n h\u00ecnh \u1ea3o v\u1edbi tr\u1ea3i nghi\u1ec7m th\u1eadt trong cu\u1ed9c s\u1ed1ng. \"Vi\u1ec7c xem nhi\u1ec1u video x\u00e2y nh\u00e0 kh\u00f4ng h\u1ec1 gi\u00fap tr\u1ebb t\u1ef1 x\u00e2y \u0111\u01b0\u1ee3c m\u1ed9t ng\u00f4i nh\u00e0 trong \u0111\u1eddi th\u1ef1c,\" ti\u1ebfn s\u0129 Madigan l\u00fd gi\u1ea3i. Th\u00eam n\u1eefa, ng\u1ed3i h\u00e0ng ti\u1ebfng \u0111\u1ed3ng h\u1ed3 v\u1edbi m\u00e1y t\u00ednh b\u1ea3ng hay tivi \u0111\u1ed3ng ngh\u0129a v\u1edbi vi\u1ec7c tr\u1ebb m\u1ea5t \u0111i c\u01a1 h\u1ed9i th\u1ecfa s\u1ee9c s\u00e1ng t\u1ea1o v\u1edbi nh\u1eefng c\u00e2y b\u00fat m\u00e0u hay ch\u01a1i c\u00e1c tr\u00f2 v\u1eadn \u0111\u1ed9ng c\u01a1 th\u1ec3 nh\u01b0 t\u1eadp \u0111\u00e1, t\u1eadp chuy\u1ec1n b\u00f3ng. \"Nh\u1eefng k\u1ef9 n\u0103ng \u0111\u00f3 r\u1ea5t quan tr\u1ecdng trong th\u1eddi th\u01a1 \u1ea5u, c\u1ea7n \u0111\u01b0\u1ee3c trau d\u1ed3i \u0111\u1ea7y \u0111\u1ee7 tr\u01b0\u1edbc khi tr\u1ebb b\u01b0\u1edbc sang giai \u0111o\u1ea1n ph\u00e1t tri\u1ec3n kh\u00e1c\", b\u00e0 Madigan chia s\u1ebb. \"B\u1ea1n ph\u1ea3i h\u1ecdc \u0111i tr\u01b0\u1edbc khi h\u1ecdc ch\u1ea1y, c\u0169ng nh\u01b0 ph\u1ea3i bi\u1ebft c\u1ea7m b\u00fat m\u1edbi c\u00f3 th\u1ec3 vi\u1ebft \u0111\u01b0\u1ee3c t\u00ean m\u00ecnh\". \u00d4ng Gary Goldfield, nh\u00e0 nghi\u00ean c\u1ee9u t\u1ea1i \u0110\u1ea1i h\u1ecdc Ottawa, ng\u01b0\u1eddi kh\u00f4ng tham gia nghi\u00ean c\u1ee9u tr\u00ean cho bi\u1ebft c\u00f4ng tr\u00ecnh c\u1ee7a b\u00e0 Madigan \u0111\u00e3 ch\u1ee9ng minh m\u1ed1i li\u00ean quan gi\u1eefa vi\u1ec7c h\u1ea1n ch\u1ebf th\u1eddi gian tr\u1ebb ng\u1ed3i tr\u01b0\u1edbc m\u00e0n h\u00ecnh \u0111i\u1ec7n t\u1eed v\u1edbi s\u1ef1 ph\u00e1t tri\u1ec3n t\u1ed1t h\u01a1n v\u1ec1 nh\u1eadn th\u1ee9c, s\u1ee9c kh\u1ecfe th\u1ec3 ch\u1ea5t v\u00e0 tinh th\u1ea7n. \"H\u1ea7u h\u1ebft tr\u1ebb em \u1edf m\u1ecdi l\u1ee9a tu\u1ed5i \u0111\u1ec1u s\u1eed d\u1ee5ng thi\u1ebft b\u1ecb \u0111i\u1ec7n t\u1eed qu\u00e1 th\u1eddi gian cho ph\u00e9p, v\u00ec th\u1ebf c\u00e1c b\u1eadc ph\u1ee5 huynh c\u1ea7n ph\u1ea3i nghi\u00eam kh\u1eafc h\u01a1n khi t\u1ea1o m\u1ed9t th\u1eddi gian bi\u1ec3u khoa h\u1ecdc cho tr\u1ebb,\" \u00f4ng Goldfield khuy\u1ebfn c\u00e1o. V\u1edbi tr\u1ebb kh\u00f4ng ki\u1ec3m so\u00e1t \u0111\u01b0\u1ee3c th\u1eddi gian d\u00f9ng thi\u1ebft b\u1ecb di \u0111\u1ed9ng, ph\u1ee5 huynh c\u00f3 th\u1ec3 gi\u1ea3m t\u00e1c \u0111\u1ed9ng x\u1ea5u c\u1ee7a th\u00f3i quen n\u00e0y b\u1eb1ng c\u00e1ch \u0111\u1ea3m b\u1ea3o gi\u1ea5c ng\u1ee7 b\u00e9 kh\u00f4ng b\u1ecb \u1ea3nh h\u01b0\u1edfng. Khuy\u1ebfn kh\u00edch tr\u1ebb tham gia \u0111\u1ea7y \u0111\u1ee7 ho\u1ea1t \u0111\u1ed9ng th\u1ec3 ch\u1ea5t h\u00e0ng ng\u00e0y, c\u0169ng nh\u01b0 t\u0103ng t\u01b0\u01a1ng t\u00e1c tr\u1ef1c ti\u1ebfp v\u1edbi gia \u0111\u00ecnh, b\u1ea1n b\u00e8. Ngo\u00e0i ra, ph\u1ee5 huynh h\u00e3y \u0111\u1ea3m b\u1ea3o nh\u1eefng ch\u01b0\u01a1ng tr\u00ecnh m\u00e0 tr\u1ebb d\u00e0nh th\u1eddi gian xem c\u00f3 ch\u1ea5t l\u01b0\u1ee3ng t\u1ed1t, gi\u00fap k\u00edch th\u00edch ph\u00e1t tri\u1ec3n tr\u00ed n\u00e3o. \"B\u1ed1 m\u1eb9 c\u00f3 th\u1ec3 h\u1ea1n ch\u1ebf t\u1ed1i \u0111a t\u00e1c h\u1ea1i c\u1ee7a thi\u1ebft b\u1ecb \u0111i\u1ec7n t\u1eed b\u1eb1ng c\u00e1ch ch\u1ecdn c\u00e1c ch\u01b0\u01a1ng tr\u00ecnh ph\u00f9 h\u1ee3p v\u1edbi \u0111\u1ed9 tu\u1ed5i c\u1ee7a tr\u1ebb, n\u1ed9i dung mang t\u00ednh gi\u00e1o d\u1ee5c v\u00e0 d\u00e0nh th\u1eddi gian theo d\u00f5i c\u00f9ng con m\u00ecnh\", ti\u1ebfn s\u0129 Suzy Tomopoulos t\u1ea1i B\u1ec7nh vi\u1ec7n Nhi Hassenfeld v\u00e0 Trung t\u00e2m B\u1ec7nh vi\u1ec7n Bellevue cho bi\u1ebft. \"T\u00f4i c\u0169ng khuy\u00ean ng\u01b0\u1eddi l\u1edbn n\u00ean t\u1eaft tivi khi nh\u00e0 kh\u00f4ng c\u00f3 ai xem, trong b\u1eefa \u0103n v\u00e0 m\u1ed9t gi\u1edd tr\u01b0\u1edbc gi\u1edd \u0111i ng\u1ee7.\"", "answer": "17 gi\u1edd", "sentence": "Theo nghi\u00ean c\u1ee9u \u0111\u0103ng tr\u00ean JAMA Pediatrics, trung b\u00ecnh tr\u1ebb em s\u1eed d\u1ee5ng thi\u1ebft b\u1ecb \u0111i\u1ec7n t\u1eed 17 gi\u1edd m\u1ed7i tu\u1ea7n khi hai tu\u1ed5i v\u00e0 25 gi\u1edd m\u1ed7i tu\u1ea7n khi l\u00ean ba.", "paragraph_sentence": "So v\u1edbi b\u1ea1n b\u00e8 c\u00f9ng trang l\u1ee9a d\u00e0nh \u00edt th\u1eddi gian cho c\u00e1c thi\u1ebft b\u1ecb \u0111i\u1ec7n t\u1eed, nh\u1eefng \u0111\u1ee9a tr\u1ebb ti\u1ebfp x\u00fac qu\u00e1 nhi\u1ec1u v\u1edbi tivi, m\u00e1y t\u00ednh b\u1ea3ng, \u0111i\u1ec7n tho\u1ea1i th\u00f4ng minh c\u00f3 nguy c\u01a1 ch\u1eadm ph\u00e1t tri\u1ec3n v\u1ec1 n\u0103ng l\u1ef1c gi\u1ea3i quy\u1ebft v\u1ea5n \u0111\u1ec1, giao ti\u1ebfp ho\u1eb7c c\u00e1c k\u1ef9 n\u0103ng h\u1ecdc t\u1eadp c\u1ea7n thi\u1ebft, Reuters \u0111\u01b0a tin. <hl> Theo nghi\u00ean c\u1ee9u \u0111\u0103ng tr\u00ean JAMA Pediatrics, trung b\u00ecnh tr\u1ebb em s\u1eed d\u1ee5ng thi\u1ebft b\u1ecb \u0111i\u1ec7n t\u1eed 17 gi\u1edd m\u1ed7i tu\u1ea7n khi hai tu\u1ed5i v\u00e0 25 gi\u1edd m\u1ed7i tu\u1ea7n khi l\u00ean ba. <hl> Nh\u1eefng con s\u1ed1 n\u00e0y v\u01b0\u1ee3t qu\u00e1 th\u1eddi gian t\u1ed1i \u0111a m\u1ed9t gi\u1edd m\u1ed7i ng\u00e0y do Vi\u1ec7n H\u00e0n l\u00e2m Nhi khoa M\u1ef9 khuy\u1ebfn ngh\u1ecb. \"C\u00e1c thi\u1ebft b\u1ecb \u0111i\u1ec7n t\u1eed l\u00e0m tr\u1ebb \u00edt v\u1eadn \u0111\u1ed9ng v\u00e0 tr\u1edf n\u00ean th\u1ee5 \u0111\u1ed9ng, kh\u00f4ng t\u1ea1o nhi\u1ec1u c\u01a1 h\u1ed9i ph\u00e1t tri\u1ec3n to\u00e0n di\u1ec7n tr\u00ed n\u00e3o cho c\u00e1c ch\u00e1u\", b\u00e0 Sheri Madigan, ti\u1ebfn s\u0129 t\u00e2m l\u00fd t\u1ea1i \u0110\u1ea1i h\u1ecdc Calgary v\u00e0 Vi\u1ec7n nghi\u00ean c\u1ee9u B\u1ec7nh vi\u1ec7n Nhi Alberta (Canada) \u0111\u1ee9ng \u0111\u1ea7u nghi\u00ean c\u1ee9u tr\u00ean n\u00f3i. Qua nghi\u00ean c\u1ee9u c\u1ee7a m\u00ecnh, b\u00e0 Madigan ph\u00e1t hi\u1ec7n tr\u1ebb hai tu\u1ed5i ti\u1ebfp x\u00fac th\u01b0\u1eddng xuy\u00ean v\u1edbi thi\u1ebft b\u1ecb \u0111i\u1ec7n t\u1eed c\u00f3 k\u1ebft qu\u1ea3 k\u00e9m trong b\u00e0i ki\u1ec3m tra m\u1ee9c \u0111\u1ed9 ph\u00e1t tri\u1ec3n khi l\u00ean ba. B\u00e0i ki\u1ec3m tra n\u00e0y \u0111\u00e1nh gi\u00e1 tr\u00ecnh \u0111\u1ed9 giao ti\u1ebfp, k\u1ef9 n\u0103ng v\u1eadn \u0111\u1ed9ng th\u00f4 v\u00e0 tinh, n\u0103ng l\u1ef1c gi\u1ea3i quy\u1ebft v\u1ea5n \u0111\u1ec1 v\u00e0 c\u00e1c k\u1ef9 n\u0103ng x\u00e3 h\u1ed9i. K\u1ebft qu\u1ea3 t\u01b0\u01a1ng t\u1ef1 \u0111\u01b0\u1ee3c ph\u00e1t hi\u1ec7n \u1edf tr\u1ebb ba tu\u1ed5i. Th\u1eddi gian ti\u1ebfp x\u00fac m\u00e0n h\u00ecnh tivi, \u0111i\u1ec7n tho\u1ea1i c\u00e0ng nhi\u1ec1u, k\u1ebft qu\u1ea3 b\u00e0i ki\u1ec3m tra khi ch\u00fang l\u00ean n\u0103m tu\u1ed5i c\u00e0ng th\u1ea5p. M\u1ed9t trong c\u00e1c nguy\u00ean nh\u00e2n d\u1eabn \u0111\u1ebfn t\u00ecnh tr\u1ea1ng tr\u00ean l\u00e0 n\u00e3o c\u1ee7a tr\u1ebb \u1edf \u0111\u1ed9 tu\u1ed5i t\u1eadp \u0111i ch\u01b0a ph\u00e1t tri\u1ec3n ho\u00e0n thi\u1ec7n \u0111\u1ec3 c\u00f3 th\u1ec3 li\u00ean h\u1ec7 nh\u1eefng g\u00ec h\u1ecdc \u0111\u01b0\u1ee3c tr\u00ean m\u00e0n h\u00ecnh \u1ea3o v\u1edbi tr\u1ea3i nghi\u1ec7m th\u1eadt trong cu\u1ed9c s\u1ed1ng. \"Vi\u1ec7c xem nhi\u1ec1u video x\u00e2y nh\u00e0 kh\u00f4ng h\u1ec1 gi\u00fap tr\u1ebb t\u1ef1 x\u00e2y \u0111\u01b0\u1ee3c m\u1ed9t ng\u00f4i nh\u00e0 trong \u0111\u1eddi th\u1ef1c,\" ti\u1ebfn s\u0129 Madigan l\u00fd gi\u1ea3i. Th\u00eam n\u1eefa, ng\u1ed3i h\u00e0ng ti\u1ebfng \u0111\u1ed3ng h\u1ed3 v\u1edbi m\u00e1y t\u00ednh b\u1ea3ng hay tivi \u0111\u1ed3ng ngh\u0129a v\u1edbi vi\u1ec7c tr\u1ebb m\u1ea5t \u0111i c\u01a1 h\u1ed9i th\u1ecfa s\u1ee9c s\u00e1ng t\u1ea1o v\u1edbi nh\u1eefng c\u00e2y b\u00fat m\u00e0u hay ch\u01a1i c\u00e1c tr\u00f2 v\u1eadn \u0111\u1ed9ng c\u01a1 th\u1ec3 nh\u01b0 t\u1eadp \u0111\u00e1, t\u1eadp chuy\u1ec1n b\u00f3ng. \"Nh\u1eefng k\u1ef9 n\u0103ng \u0111\u00f3 r\u1ea5t quan tr\u1ecdng trong th\u1eddi th\u01a1 \u1ea5u, c\u1ea7n \u0111\u01b0\u1ee3c trau d\u1ed3i \u0111\u1ea7y \u0111\u1ee7 tr\u01b0\u1edbc khi tr\u1ebb b\u01b0\u1edbc sang giai \u0111o\u1ea1n ph\u00e1t tri\u1ec3n kh\u00e1c\", b\u00e0 Madigan chia s\u1ebb. \"B\u1ea1n ph\u1ea3i h\u1ecdc \u0111i tr\u01b0\u1edbc khi h\u1ecdc ch\u1ea1y, c\u0169ng nh\u01b0 ph\u1ea3i bi\u1ebft c\u1ea7m b\u00fat m\u1edbi c\u00f3 th\u1ec3 vi\u1ebft \u0111\u01b0\u1ee3c t\u00ean m\u00ecnh\". \u00d4ng Gary Goldfield, nh\u00e0 nghi\u00ean c\u1ee9u t\u1ea1i \u0110\u1ea1i h\u1ecdc Ottawa, ng\u01b0\u1eddi kh\u00f4ng tham gia nghi\u00ean c\u1ee9u tr\u00ean cho bi\u1ebft c\u00f4ng tr\u00ecnh c\u1ee7a b\u00e0 Madigan \u0111\u00e3 ch\u1ee9ng minh m\u1ed1i li\u00ean quan gi\u1eefa vi\u1ec7c h\u1ea1n ch\u1ebf th\u1eddi gian tr\u1ebb ng\u1ed3i tr\u01b0\u1edbc m\u00e0n h\u00ecnh \u0111i\u1ec7n t\u1eed v\u1edbi s\u1ef1 ph\u00e1t tri\u1ec3n t\u1ed1t h\u01a1n v\u1ec1 nh\u1eadn th\u1ee9c, s\u1ee9c kh\u1ecfe th\u1ec3 ch\u1ea5t v\u00e0 tinh th\u1ea7n. \"H\u1ea7u h\u1ebft tr\u1ebb em \u1edf m\u1ecdi l\u1ee9a tu\u1ed5i \u0111\u1ec1u s\u1eed d\u1ee5ng thi\u1ebft b\u1ecb \u0111i\u1ec7n t\u1eed qu\u00e1 th\u1eddi gian cho ph\u00e9p, v\u00ec th\u1ebf c\u00e1c b\u1eadc ph\u1ee5 huynh c\u1ea7n ph\u1ea3i nghi\u00eam kh\u1eafc h\u01a1n khi t\u1ea1o m\u1ed9t th\u1eddi gian bi\u1ec3u khoa h\u1ecdc cho tr\u1ebb,\" \u00f4ng Goldfield khuy\u1ebfn c\u00e1o. V\u1edbi tr\u1ebb kh\u00f4ng ki\u1ec3m so\u00e1t \u0111\u01b0\u1ee3c th\u1eddi gian d\u00f9ng thi\u1ebft b\u1ecb di \u0111\u1ed9ng, ph\u1ee5 huynh c\u00f3 th\u1ec3 gi\u1ea3m t\u00e1c \u0111\u1ed9ng x\u1ea5u c\u1ee7a th\u00f3i quen n\u00e0y b\u1eb1ng c\u00e1ch \u0111\u1ea3m b\u1ea3o gi\u1ea5c ng\u1ee7 b\u00e9 kh\u00f4ng b\u1ecb \u1ea3nh h\u01b0\u1edfng. Khuy\u1ebfn kh\u00edch tr\u1ebb tham gia \u0111\u1ea7y \u0111\u1ee7 ho\u1ea1t \u0111\u1ed9ng th\u1ec3 ch\u1ea5t h\u00e0ng ng\u00e0y, c\u0169ng nh\u01b0 t\u0103ng t\u01b0\u01a1ng t\u00e1c tr\u1ef1c ti\u1ebfp v\u1edbi gia \u0111\u00ecnh, b\u1ea1n b\u00e8. Ngo\u00e0i ra, ph\u1ee5 huynh h\u00e3y \u0111\u1ea3m b\u1ea3o nh\u1eefng ch\u01b0\u01a1ng tr\u00ecnh m\u00e0 tr\u1ebb d\u00e0nh th\u1eddi gian xem c\u00f3 ch\u1ea5t l\u01b0\u1ee3ng t\u1ed1t, gi\u00fap k\u00edch th\u00edch ph\u00e1t tri\u1ec3n tr\u00ed n\u00e3o. \"B\u1ed1 m\u1eb9 c\u00f3 th\u1ec3 h\u1ea1n ch\u1ebf t\u1ed1i \u0111a t\u00e1c h\u1ea1i c\u1ee7a thi\u1ebft b\u1ecb \u0111i\u1ec7n t\u1eed b\u1eb1ng c\u00e1ch ch\u1ecdn c\u00e1c ch\u01b0\u01a1ng tr\u00ecnh ph\u00f9 h\u1ee3p v\u1edbi \u0111\u1ed9 tu\u1ed5i c\u1ee7a tr\u1ebb, n\u1ed9i dung mang t\u00ednh gi\u00e1o d\u1ee5c v\u00e0 d\u00e0nh th\u1eddi gian theo d\u00f5i c\u00f9ng con m\u00ecnh\", ti\u1ebfn s\u0129 Suzy Tomopoulos t\u1ea1i B\u1ec7nh vi\u1ec7n Nhi Hassenfeld v\u00e0 Trung t\u00e2m B\u1ec7nh vi\u1ec7n Bellevue cho bi\u1ebft. \"T\u00f4i c\u0169ng khuy\u00ean ng\u01b0\u1eddi l\u1edbn n\u00ean t\u1eaft tivi khi nh\u00e0 kh\u00f4ng c\u00f3 ai xem, trong b\u1eefa \u0103n v\u00e0 m\u1ed9t gi\u1edd tr\u01b0\u1edbc gi\u1edd \u0111i ng\u1ee7. \"", "paragraph_answer": "So v\u1edbi b\u1ea1n b\u00e8 c\u00f9ng trang l\u1ee9a d\u00e0nh \u00edt th\u1eddi gian cho c\u00e1c thi\u1ebft b\u1ecb \u0111i\u1ec7n t\u1eed, nh\u1eefng \u0111\u1ee9a tr\u1ebb ti\u1ebfp x\u00fac qu\u00e1 nhi\u1ec1u v\u1edbi tivi, m\u00e1y t\u00ednh b\u1ea3ng, \u0111i\u1ec7n tho\u1ea1i th\u00f4ng minh c\u00f3 nguy c\u01a1 ch\u1eadm ph\u00e1t tri\u1ec3n v\u1ec1 n\u0103ng l\u1ef1c gi\u1ea3i quy\u1ebft v\u1ea5n \u0111\u1ec1, giao ti\u1ebfp ho\u1eb7c c\u00e1c k\u1ef9 n\u0103ng h\u1ecdc t\u1eadp c\u1ea7n thi\u1ebft, Reuters \u0111\u01b0a tin. Theo nghi\u00ean c\u1ee9u \u0111\u0103ng tr\u00ean JAMA Pediatrics, trung b\u00ecnh tr\u1ebb em s\u1eed d\u1ee5ng thi\u1ebft b\u1ecb \u0111i\u1ec7n t\u1eed <hl> 17 gi\u1edd <hl> m\u1ed7i tu\u1ea7n khi hai tu\u1ed5i v\u00e0 25 gi\u1edd m\u1ed7i tu\u1ea7n khi l\u00ean ba. Nh\u1eefng con s\u1ed1 n\u00e0y v\u01b0\u1ee3t qu\u00e1 th\u1eddi gian t\u1ed1i \u0111a m\u1ed9t gi\u1edd m\u1ed7i ng\u00e0y do Vi\u1ec7n H\u00e0n l\u00e2m Nhi khoa M\u1ef9 khuy\u1ebfn ngh\u1ecb. \"C\u00e1c thi\u1ebft b\u1ecb \u0111i\u1ec7n t\u1eed l\u00e0m tr\u1ebb \u00edt v\u1eadn \u0111\u1ed9ng v\u00e0 tr\u1edf n\u00ean th\u1ee5 \u0111\u1ed9ng, kh\u00f4ng t\u1ea1o nhi\u1ec1u c\u01a1 h\u1ed9i ph\u00e1t tri\u1ec3n to\u00e0n di\u1ec7n tr\u00ed n\u00e3o cho c\u00e1c ch\u00e1u\", b\u00e0 Sheri Madigan, ti\u1ebfn s\u0129 t\u00e2m l\u00fd t\u1ea1i \u0110\u1ea1i h\u1ecdc Calgary v\u00e0 Vi\u1ec7n nghi\u00ean c\u1ee9u B\u1ec7nh vi\u1ec7n Nhi Alberta (Canada) \u0111\u1ee9ng \u0111\u1ea7u nghi\u00ean c\u1ee9u tr\u00ean n\u00f3i. Qua nghi\u00ean c\u1ee9u c\u1ee7a m\u00ecnh, b\u00e0 Madigan ph\u00e1t hi\u1ec7n tr\u1ebb hai tu\u1ed5i ti\u1ebfp x\u00fac th\u01b0\u1eddng xuy\u00ean v\u1edbi thi\u1ebft b\u1ecb \u0111i\u1ec7n t\u1eed c\u00f3 k\u1ebft qu\u1ea3 k\u00e9m trong b\u00e0i ki\u1ec3m tra m\u1ee9c \u0111\u1ed9 ph\u00e1t tri\u1ec3n khi l\u00ean ba. B\u00e0i ki\u1ec3m tra n\u00e0y \u0111\u00e1nh gi\u00e1 tr\u00ecnh \u0111\u1ed9 giao ti\u1ebfp, k\u1ef9 n\u0103ng v\u1eadn \u0111\u1ed9ng th\u00f4 v\u00e0 tinh, n\u0103ng l\u1ef1c gi\u1ea3i quy\u1ebft v\u1ea5n \u0111\u1ec1 v\u00e0 c\u00e1c k\u1ef9 n\u0103ng x\u00e3 h\u1ed9i. K\u1ebft qu\u1ea3 t\u01b0\u01a1ng t\u1ef1 \u0111\u01b0\u1ee3c ph\u00e1t hi\u1ec7n \u1edf tr\u1ebb ba tu\u1ed5i. Th\u1eddi gian ti\u1ebfp x\u00fac m\u00e0n h\u00ecnh tivi, \u0111i\u1ec7n tho\u1ea1i c\u00e0ng nhi\u1ec1u, k\u1ebft qu\u1ea3 b\u00e0i ki\u1ec3m tra khi ch\u00fang l\u00ean n\u0103m tu\u1ed5i c\u00e0ng th\u1ea5p. M\u1ed9t trong c\u00e1c nguy\u00ean nh\u00e2n d\u1eabn \u0111\u1ebfn t\u00ecnh tr\u1ea1ng tr\u00ean l\u00e0 n\u00e3o c\u1ee7a tr\u1ebb \u1edf \u0111\u1ed9 tu\u1ed5i t\u1eadp \u0111i ch\u01b0a ph\u00e1t tri\u1ec3n ho\u00e0n thi\u1ec7n \u0111\u1ec3 c\u00f3 th\u1ec3 li\u00ean h\u1ec7 nh\u1eefng g\u00ec h\u1ecdc \u0111\u01b0\u1ee3c tr\u00ean m\u00e0n h\u00ecnh \u1ea3o v\u1edbi tr\u1ea3i nghi\u1ec7m th\u1eadt trong cu\u1ed9c s\u1ed1ng. \"Vi\u1ec7c xem nhi\u1ec1u video x\u00e2y nh\u00e0 kh\u00f4ng h\u1ec1 gi\u00fap tr\u1ebb t\u1ef1 x\u00e2y \u0111\u01b0\u1ee3c m\u1ed9t ng\u00f4i nh\u00e0 trong \u0111\u1eddi th\u1ef1c,\" ti\u1ebfn s\u0129 Madigan l\u00fd gi\u1ea3i. Th\u00eam n\u1eefa, ng\u1ed3i h\u00e0ng ti\u1ebfng \u0111\u1ed3ng h\u1ed3 v\u1edbi m\u00e1y t\u00ednh b\u1ea3ng hay tivi \u0111\u1ed3ng ngh\u0129a v\u1edbi vi\u1ec7c tr\u1ebb m\u1ea5t \u0111i c\u01a1 h\u1ed9i th\u1ecfa s\u1ee9c s\u00e1ng t\u1ea1o v\u1edbi nh\u1eefng c\u00e2y b\u00fat m\u00e0u hay ch\u01a1i c\u00e1c tr\u00f2 v\u1eadn \u0111\u1ed9ng c\u01a1 th\u1ec3 nh\u01b0 t\u1eadp \u0111\u00e1, t\u1eadp chuy\u1ec1n b\u00f3ng. \"Nh\u1eefng k\u1ef9 n\u0103ng \u0111\u00f3 r\u1ea5t quan tr\u1ecdng trong th\u1eddi th\u01a1 \u1ea5u, c\u1ea7n \u0111\u01b0\u1ee3c trau d\u1ed3i \u0111\u1ea7y \u0111\u1ee7 tr\u01b0\u1edbc khi tr\u1ebb b\u01b0\u1edbc sang giai \u0111o\u1ea1n ph\u00e1t tri\u1ec3n kh\u00e1c\", b\u00e0 Madigan chia s\u1ebb. \"B\u1ea1n ph\u1ea3i h\u1ecdc \u0111i tr\u01b0\u1edbc khi h\u1ecdc ch\u1ea1y, c\u0169ng nh\u01b0 ph\u1ea3i bi\u1ebft c\u1ea7m b\u00fat m\u1edbi c\u00f3 th\u1ec3 vi\u1ebft \u0111\u01b0\u1ee3c t\u00ean m\u00ecnh\". \u00d4ng Gary Goldfield, nh\u00e0 nghi\u00ean c\u1ee9u t\u1ea1i \u0110\u1ea1i h\u1ecdc Ottawa, ng\u01b0\u1eddi kh\u00f4ng tham gia nghi\u00ean c\u1ee9u tr\u00ean cho bi\u1ebft c\u00f4ng tr\u00ecnh c\u1ee7a b\u00e0 Madigan \u0111\u00e3 ch\u1ee9ng minh m\u1ed1i li\u00ean quan gi\u1eefa vi\u1ec7c h\u1ea1n ch\u1ebf th\u1eddi gian tr\u1ebb ng\u1ed3i tr\u01b0\u1edbc m\u00e0n h\u00ecnh \u0111i\u1ec7n t\u1eed v\u1edbi s\u1ef1 ph\u00e1t tri\u1ec3n t\u1ed1t h\u01a1n v\u1ec1 nh\u1eadn th\u1ee9c, s\u1ee9c kh\u1ecfe th\u1ec3 ch\u1ea5t v\u00e0 tinh th\u1ea7n. \"H\u1ea7u h\u1ebft tr\u1ebb em \u1edf m\u1ecdi l\u1ee9a tu\u1ed5i \u0111\u1ec1u s\u1eed d\u1ee5ng thi\u1ebft b\u1ecb \u0111i\u1ec7n t\u1eed qu\u00e1 th\u1eddi gian cho ph\u00e9p, v\u00ec th\u1ebf c\u00e1c b\u1eadc ph\u1ee5 huynh c\u1ea7n ph\u1ea3i nghi\u00eam kh\u1eafc h\u01a1n khi t\u1ea1o m\u1ed9t th\u1eddi gian bi\u1ec3u khoa h\u1ecdc cho tr\u1ebb,\" \u00f4ng Goldfield khuy\u1ebfn c\u00e1o. V\u1edbi tr\u1ebb kh\u00f4ng ki\u1ec3m so\u00e1t \u0111\u01b0\u1ee3c th\u1eddi gian d\u00f9ng thi\u1ebft b\u1ecb di \u0111\u1ed9ng, ph\u1ee5 huynh c\u00f3 th\u1ec3 gi\u1ea3m t\u00e1c \u0111\u1ed9ng x\u1ea5u c\u1ee7a th\u00f3i quen n\u00e0y b\u1eb1ng c\u00e1ch \u0111\u1ea3m b\u1ea3o gi\u1ea5c ng\u1ee7 b\u00e9 kh\u00f4ng b\u1ecb \u1ea3nh h\u01b0\u1edfng. Khuy\u1ebfn kh\u00edch tr\u1ebb tham gia \u0111\u1ea7y \u0111\u1ee7 ho\u1ea1t \u0111\u1ed9ng th\u1ec3 ch\u1ea5t h\u00e0ng ng\u00e0y, c\u0169ng nh\u01b0 t\u0103ng t\u01b0\u01a1ng t\u00e1c tr\u1ef1c ti\u1ebfp v\u1edbi gia \u0111\u00ecnh, b\u1ea1n b\u00e8. Ngo\u00e0i ra, ph\u1ee5 huynh h\u00e3y \u0111\u1ea3m b\u1ea3o nh\u1eefng ch\u01b0\u01a1ng tr\u00ecnh m\u00e0 tr\u1ebb d\u00e0nh th\u1eddi gian xem c\u00f3 ch\u1ea5t l\u01b0\u1ee3ng t\u1ed1t, gi\u00fap k\u00edch th\u00edch ph\u00e1t tri\u1ec3n tr\u00ed n\u00e3o. \"B\u1ed1 m\u1eb9 c\u00f3 th\u1ec3 h\u1ea1n ch\u1ebf t\u1ed1i \u0111a t\u00e1c h\u1ea1i c\u1ee7a thi\u1ebft b\u1ecb \u0111i\u1ec7n t\u1eed b\u1eb1ng c\u00e1ch ch\u1ecdn c\u00e1c ch\u01b0\u01a1ng tr\u00ecnh ph\u00f9 h\u1ee3p v\u1edbi \u0111\u1ed9 tu\u1ed5i c\u1ee7a tr\u1ebb, n\u1ed9i dung mang t\u00ednh gi\u00e1o d\u1ee5c v\u00e0 d\u00e0nh th\u1eddi gian theo d\u00f5i c\u00f9ng con m\u00ecnh\", ti\u1ebfn s\u0129 Suzy Tomopoulos t\u1ea1i B\u1ec7nh vi\u1ec7n Nhi Hassenfeld v\u00e0 Trung t\u00e2m B\u1ec7nh vi\u1ec7n Bellevue cho bi\u1ebft. \"T\u00f4i c\u0169ng khuy\u00ean ng\u01b0\u1eddi l\u1edbn n\u00ean t\u1eaft tivi khi nh\u00e0 kh\u00f4ng c\u00f3 ai xem, trong b\u1eefa \u0103n v\u00e0 m\u1ed9t gi\u1edd tr\u01b0\u1edbc gi\u1edd \u0111i ng\u1ee7.\"", "sentence_answer": "Theo nghi\u00ean c\u1ee9u \u0111\u0103ng tr\u00ean JAMA Pediatrics, trung b\u00ecnh tr\u1ebb em s\u1eed d\u1ee5ng thi\u1ebft b\u1ecb \u0111i\u1ec7n t\u1eed <hl> 17 gi\u1edd <hl> m\u1ed7i tu\u1ea7n khi hai tu\u1ed5i v\u00e0 25 gi\u1edd m\u1ed7i tu\u1ea7n khi l\u00ean ba."}
3
- {"question": "Nh\u1eefng v\u1eadt d\u1ee5ng n\u00e0o \u0111\u01b0\u1ee3c khuy\u1ebfn c\u00e1o h\u1ea1n ch\u1ebf s\u1eed d\u1ee5ng trong vi\u1ec7c v\u1ec7 sinh tai?", "paragraph": "B\u1ec7nh nh\u00e2n m\u1edbi \u0111\u00e2y \u0111\u1ebfn ph\u00f2ng kh\u00e1m c\u1ee7a b\u00e1c s\u0129 Neel Raithatha \u0111\u1ec3 ki\u1ec3m tra tai v\u00ec \u0111au nh\u1ee9c. N\u1ed9i soi ph\u00e1t hi\u1ec7n tai b\u1ec7nh nh\u00e2n \u0111\u1ea7y r\u00e1y, b\u00e1c s\u0129 d\u00f9ng d\u1ee5ng c\u1ee5 nh\u1eb9 nh\u00e0ng c\u1ea1y ph\u1ea7n ngo\u00e0i r\u1ed3i g\u1eafp to\u00e0n b\u1ed9 r\u00e1y ra. C\u1ea3 b\u00e1c s\u0129 Raithatha v\u00e0 b\u1ec7nh nh\u00e2n c\u1ee7a \u00f4ng \u0111\u1ec1u th\u1ed1t l\u00ean kinh ng\u1ea1c khi nh\u00ecn th\u1ea5y k\u00edch th\u01b0\u1edbc c\u1ee7a n\u00f3: R\u00e1y tai d\u00ednh li\u1ec1n th\u00e0nh kh\u1ed1i, d\u00e0i kho\u1ea3ng 2,5 cm, b\u1eb1ng chi\u1ec1u d\u00e0i c\u1ee7a c\u1ea3 \u1ed1ng tai. \"C\u1ea3 b\u1ec7nh nh\u00e2n v\u00e0 t\u00f4i \u0111\u1ec1u ho\u00e0n to\u00e0n b\u1ecb s\u1ed1c\", b\u00e1c s\u0129 Raithatha k\u1ec3 l\u1ea1i. May m\u1eafn m\u00e0ng nh\u0129 c\u1ee7a b\u1ec7nh nh\u00e2n ho\u00e0n to\u00e0n b\u00ecnh th\u01b0\u1eddng v\u00e0 kh\u00f4ng b\u1ecb \u1ea3nh h\u01b0\u1edfng g\u00ec. N\u0103m 2018, b\u00e1c s\u0129 Raithatha c\u0169ng t\u1eebng x\u1eed tr\u00ed cho m\u1ed9t n\u1eef b\u1ec7nh nh\u00e2n g\u1ea7n nh\u01b0 kh\u00f4ng th\u1ec3 nghe \u0111\u01b0\u1ee3c g\u00ec v\u00ec r\u00e1y t\u00edch t\u1ee5 qu\u00e1 d\u00e0y b\u00ean trong. Theo c\u00e1c chuy\u00ean gia, r\u00e1y tai ho\u1ea1t \u0111\u1ed9ng nh\u01b0 m\u1ed9t ch\u1ea5t t\u1ea9y r\u1eeda t\u1ef1 nhi\u00ean v\u00e0 di chuy\u1ec3n t\u1eeb \u1ed1ng tai ra b\u00ean ngo\u00e0i \u0111\u1ec3 thu th\u1eadp c\u00e1c t\u1ebf b\u00e0o da ch\u1ebft, t\u00f3c v\u00e0 b\u1ee5i b\u1ea9n tr\u00ean \u0111\u01b0\u1eddng \u0111i. N\u1ebfu tai qu\u00e1 nhi\u1ec1u r\u00e1y c\u00f3 th\u1ec3 \u0111au tai, nhi\u1ec5m tr\u00f9ng ho\u1eb7c c\u00e1c v\u1ea5n \u0111\u1ec1 kh\u00e1c nh\u01b0 ho hay m\u1ea5t th\u00ednh gi\u00e1c. Lo\u1ea1i b\u1ecf r\u00e1y tai l\u00e0 m\u1ed9t trong nh\u1eefng th\u1ee7 thu\u1eadt tai m\u0169i h\u1ecdng ph\u1ed5 bi\u1ebfn nh\u1ea5t \u1edf M\u1ef9. Tuy nhi\u00ean, Vi\u1ec7n H\u00e0n l\u00e2m Tai m\u0169i h\u1ecdng - T\u1ed5 ch\u1ee9c Ph\u1eabu thu\u1eadt \u0110\u1ea7u v\u00e0 C\u1ed5 M\u1ef9 khuy\u1ebfn c\u00e1o kh\u00f4ng n\u00ean v\u1ec7 sinh qu\u00e1 nhi\u1ec1u \u1ed1ng tai \u0111\u1ec3 ng\u0103n ng\u1eeba k\u00edch \u1ee9ng ho\u1eb7c nhi\u1ec5m tr\u00f9ng. H\u1ea1n ch\u1ebf s\u1eed d\u1ee5ng d\u1ee5ng c\u1ee5 nh\u01b0 ghim c\u00e0i t\u00f3c, ch\u00eca kh\u00f3a, t\u0103m ho\u1eb7c c\u00e1c v\u1eadt th\u1ec3 kh\u00e1c trong khi c\u1ed1 g\u1eafng l\u00e0m s\u1ea1ch tai.", "answer": "ghim c\u00e0i t\u00f3c, ch\u00eca kh\u00f3a, t\u0103m ho\u1eb7c c\u00e1c v\u1eadt th\u1ec3 kh\u00e1c", "sentence": "H\u1ea1n ch\u1ebf s\u1eed d\u1ee5ng d\u1ee5ng c\u1ee5 nh\u01b0 ghim c\u00e0i t\u00f3c, ch\u00eca kh\u00f3a, t\u0103m ho\u1eb7c c\u00e1c v\u1eadt th\u1ec3 kh\u00e1c trong khi c\u1ed1 g\u1eafng l\u00e0m s\u1ea1ch tai.", "paragraph_sentence": "B\u1ec7nh nh\u00e2n m\u1edbi \u0111\u00e2y \u0111\u1ebfn ph\u00f2ng kh\u00e1m c\u1ee7a b\u00e1c s\u0129 Neel Raithatha \u0111\u1ec3 ki\u1ec3m tra tai v\u00ec \u0111au nh\u1ee9c. N\u1ed9i soi ph\u00e1t hi\u1ec7n tai b\u1ec7nh nh\u00e2n \u0111\u1ea7y r\u00e1y, b\u00e1c s\u0129 d\u00f9ng d\u1ee5ng c\u1ee5 nh\u1eb9 nh\u00e0ng c\u1ea1y ph\u1ea7n ngo\u00e0i r\u1ed3i g\u1eafp to\u00e0n b\u1ed9 r\u00e1y ra. C\u1ea3 b\u00e1c s\u0129 Raithatha v\u00e0 b\u1ec7nh nh\u00e2n c\u1ee7a \u00f4ng \u0111\u1ec1u th\u1ed1t l\u00ean kinh ng\u1ea1c khi nh\u00ecn th\u1ea5y k\u00edch th\u01b0\u1edbc c\u1ee7a n\u00f3: R\u00e1y tai d\u00ednh li\u1ec1n th\u00e0nh kh\u1ed1i, d\u00e0i kho\u1ea3ng 2,5 cm, b\u1eb1ng chi\u1ec1u d\u00e0i c\u1ee7a c\u1ea3 \u1ed1ng tai. \"C\u1ea3 b\u1ec7nh nh\u00e2n v\u00e0 t\u00f4i \u0111\u1ec1u ho\u00e0n to\u00e0n b\u1ecb s\u1ed1c\", b\u00e1c s\u0129 Raithatha k\u1ec3 l\u1ea1i. May m\u1eafn m\u00e0ng nh\u0129 c\u1ee7a b\u1ec7nh nh\u00e2n ho\u00e0n to\u00e0n b\u00ecnh th\u01b0\u1eddng v\u00e0 kh\u00f4ng b\u1ecb \u1ea3nh h\u01b0\u1edfng g\u00ec. N\u0103m 2018, b\u00e1c s\u0129 Raithatha c\u0169ng t\u1eebng x\u1eed tr\u00ed cho m\u1ed9t n\u1eef b\u1ec7nh nh\u00e2n g\u1ea7n nh\u01b0 kh\u00f4ng th\u1ec3 nghe \u0111\u01b0\u1ee3c g\u00ec v\u00ec r\u00e1y t\u00edch t\u1ee5 qu\u00e1 d\u00e0y b\u00ean trong. Theo c\u00e1c chuy\u00ean gia, r\u00e1y tai ho\u1ea1t \u0111\u1ed9ng nh\u01b0 m\u1ed9t ch\u1ea5t t\u1ea9y r\u1eeda t\u1ef1 nhi\u00ean v\u00e0 di chuy\u1ec3n t\u1eeb \u1ed1ng tai ra b\u00ean ngo\u00e0i \u0111\u1ec3 thu th\u1eadp c\u00e1c t\u1ebf b\u00e0o da ch\u1ebft, t\u00f3c v\u00e0 b\u1ee5i b\u1ea9n tr\u00ean \u0111\u01b0\u1eddng \u0111i. N\u1ebfu tai qu\u00e1 nhi\u1ec1u r\u00e1y c\u00f3 th\u1ec3 \u0111au tai, nhi\u1ec5m tr\u00f9ng ho\u1eb7c c\u00e1c v\u1ea5n \u0111\u1ec1 kh\u00e1c nh\u01b0 ho hay m\u1ea5t th\u00ednh gi\u00e1c. Lo\u1ea1i b\u1ecf r\u00e1y tai l\u00e0 m\u1ed9t trong nh\u1eefng th\u1ee7 thu\u1eadt tai m\u0169i h\u1ecdng ph\u1ed5 bi\u1ebfn nh\u1ea5t \u1edf M\u1ef9. Tuy nhi\u00ean, Vi\u1ec7n H\u00e0n l\u00e2m Tai m\u0169i h\u1ecdng - T\u1ed5 ch\u1ee9c Ph\u1eabu thu\u1eadt \u0110\u1ea7u v\u00e0 C\u1ed5 M\u1ef9 khuy\u1ebfn c\u00e1o kh\u00f4ng n\u00ean v\u1ec7 sinh qu\u00e1 nhi\u1ec1u \u1ed1ng tai \u0111\u1ec3 ng\u0103n ng\u1eeba k\u00edch \u1ee9ng ho\u1eb7c nhi\u1ec5m tr\u00f9ng. <hl> H\u1ea1n ch\u1ebf s\u1eed d\u1ee5ng d\u1ee5ng c\u1ee5 nh\u01b0 ghim c\u00e0i t\u00f3c, ch\u00eca kh\u00f3a, t\u0103m ho\u1eb7c c\u00e1c v\u1eadt th\u1ec3 kh\u00e1c trong khi c\u1ed1 g\u1eafng l\u00e0m s\u1ea1ch tai. <hl>", "paragraph_answer": "B\u1ec7nh nh\u00e2n m\u1edbi \u0111\u00e2y \u0111\u1ebfn ph\u00f2ng kh\u00e1m c\u1ee7a b\u00e1c s\u0129 Neel Raithatha \u0111\u1ec3 ki\u1ec3m tra tai v\u00ec \u0111au nh\u1ee9c. N\u1ed9i soi ph\u00e1t hi\u1ec7n tai b\u1ec7nh nh\u00e2n \u0111\u1ea7y r\u00e1y, b\u00e1c s\u0129 d\u00f9ng d\u1ee5ng c\u1ee5 nh\u1eb9 nh\u00e0ng c\u1ea1y ph\u1ea7n ngo\u00e0i r\u1ed3i g\u1eafp to\u00e0n b\u1ed9 r\u00e1y ra. C\u1ea3 b\u00e1c s\u0129 Raithatha v\u00e0 b\u1ec7nh nh\u00e2n c\u1ee7a \u00f4ng \u0111\u1ec1u th\u1ed1t l\u00ean kinh ng\u1ea1c khi nh\u00ecn th\u1ea5y k\u00edch th\u01b0\u1edbc c\u1ee7a n\u00f3: R\u00e1y tai d\u00ednh li\u1ec1n th\u00e0nh kh\u1ed1i, d\u00e0i kho\u1ea3ng 2,5 cm, b\u1eb1ng chi\u1ec1u d\u00e0i c\u1ee7a c\u1ea3 \u1ed1ng tai. \"C\u1ea3 b\u1ec7nh nh\u00e2n v\u00e0 t\u00f4i \u0111\u1ec1u ho\u00e0n to\u00e0n b\u1ecb s\u1ed1c\", b\u00e1c s\u0129 Raithatha k\u1ec3 l\u1ea1i. May m\u1eafn m\u00e0ng nh\u0129 c\u1ee7a b\u1ec7nh nh\u00e2n ho\u00e0n to\u00e0n b\u00ecnh th\u01b0\u1eddng v\u00e0 kh\u00f4ng b\u1ecb \u1ea3nh h\u01b0\u1edfng g\u00ec. N\u0103m 2018, b\u00e1c s\u0129 Raithatha c\u0169ng t\u1eebng x\u1eed tr\u00ed cho m\u1ed9t n\u1eef b\u1ec7nh nh\u00e2n g\u1ea7n nh\u01b0 kh\u00f4ng th\u1ec3 nghe \u0111\u01b0\u1ee3c g\u00ec v\u00ec r\u00e1y t\u00edch t\u1ee5 qu\u00e1 d\u00e0y b\u00ean trong. Theo c\u00e1c chuy\u00ean gia, r\u00e1y tai ho\u1ea1t \u0111\u1ed9ng nh\u01b0 m\u1ed9t ch\u1ea5t t\u1ea9y r\u1eeda t\u1ef1 nhi\u00ean v\u00e0 di chuy\u1ec3n t\u1eeb \u1ed1ng tai ra b\u00ean ngo\u00e0i \u0111\u1ec3 thu th\u1eadp c\u00e1c t\u1ebf b\u00e0o da ch\u1ebft, t\u00f3c v\u00e0 b\u1ee5i b\u1ea9n tr\u00ean \u0111\u01b0\u1eddng \u0111i. N\u1ebfu tai qu\u00e1 nhi\u1ec1u r\u00e1y c\u00f3 th\u1ec3 \u0111au tai, nhi\u1ec5m tr\u00f9ng ho\u1eb7c c\u00e1c v\u1ea5n \u0111\u1ec1 kh\u00e1c nh\u01b0 ho hay m\u1ea5t th\u00ednh gi\u00e1c. Lo\u1ea1i b\u1ecf r\u00e1y tai l\u00e0 m\u1ed9t trong nh\u1eefng th\u1ee7 thu\u1eadt tai m\u0169i h\u1ecdng ph\u1ed5 bi\u1ebfn nh\u1ea5t \u1edf M\u1ef9. Tuy nhi\u00ean, Vi\u1ec7n H\u00e0n l\u00e2m Tai m\u0169i h\u1ecdng - T\u1ed5 ch\u1ee9c Ph\u1eabu thu\u1eadt \u0110\u1ea7u v\u00e0 C\u1ed5 M\u1ef9 khuy\u1ebfn c\u00e1o kh\u00f4ng n\u00ean v\u1ec7 sinh qu\u00e1 nhi\u1ec1u \u1ed1ng tai \u0111\u1ec3 ng\u0103n ng\u1eeba k\u00edch \u1ee9ng ho\u1eb7c nhi\u1ec5m tr\u00f9ng. H\u1ea1n ch\u1ebf s\u1eed d\u1ee5ng d\u1ee5ng c\u1ee5 nh\u01b0 <hl> ghim c\u00e0i t\u00f3c, ch\u00eca kh\u00f3a, t\u0103m ho\u1eb7c c\u00e1c v\u1eadt th\u1ec3 kh\u00e1c <hl> trong khi c\u1ed1 g\u1eafng l\u00e0m s\u1ea1ch tai.", "sentence_answer": "H\u1ea1n ch\u1ebf s\u1eed d\u1ee5ng d\u1ee5ng c\u1ee5 nh\u01b0 <hl> ghim c\u00e0i t\u00f3c, ch\u00eca kh\u00f3a, t\u0103m ho\u1eb7c c\u00e1c v\u1eadt th\u1ec3 kh\u00e1c <hl> trong khi c\u1ed1 g\u1eafng l\u00e0m s\u1ea1ch tai."}
4
- {"question": "T\u00ecnh hu\u1ed1ng kh\u00f3 x\u1eed n\u00e0o d\u00e0nh cho c\u00e1c y b\u00e1c s\u0129 khi \u0111\u1ed1i m\u1eb7t tr\u01b0\u1edbc t\u00ecnh hu\u1ed1ng c\u1ee7a b\u1ec7nh nhi?", "paragraph": "Theo Fox News, ca gh\u00e9p t\u1ea1ng di\u1ec5n ra \u1edf Nam Phi v\u00e0o n\u0103m 2017 song m\u1edbi \u0111\u01b0\u1ee3c \u0111\u01a1n v\u1ecb ti\u1ebfn h\u00e0nh l\u00e0 \u0110\u1ea1i h\u1ecdc Witwatersrand ti\u1ebft l\u1ed9 ng\u00e0y 4/10. Hi\u1ec7n ch\u01b0a r\u00f5 em b\u00e9 nh\u1eadn gan t\u1eeb ng\u01b0\u1eddi m\u1eb9 d\u01b0\u01a1ng t\u00ednh v\u1edbi HIV c\u00f3 nhi\u1ec5m virus hay kh\u00f4ng. Tr\u00ean t\u1edd AIDS, nh\u00f3m chuy\u00ean gia t\u1eeb \u0110\u1ea1i h\u1ecdc Witwatersrand cho bi\u1ebft s\u1ed1 l\u01b0\u1ee3ng t\u1ea1ng hi\u1ebfn t\u1eb7ng \u1edf Nam Phi r\u1ea5t h\u1ea1n ch\u1ebf v\u00e0 h\u1ecd kh\u00f4ng th\u1ec3 t\u00ecm \u0111\u01b0\u1ee3c ph\u1ea7n gan kh\u1ecfe m\u1ea1nh. Trong khi \u0111\u00f3, ng\u01b0\u1eddi m\u1eb9 \u0111ang d\u00f9ng thu\u1ed1c kh\u00e1ng virus \u0111i\u1ec1u tr\u1ecb HIV l\u1ea1i s\u1eb5n s\u00e0ng cho con l\u00e1 gan. \"\u0110\u1ed9i ng\u0169 y t\u1ebf \u0111\u00e3 ph\u1ea3i \u0111\u1ed1i m\u1eb7t v\u1edbi t\u00ecnh hu\u1ed1ng v\u00f4 c\u00f9ng kh\u00f3 x\u1eed. Ch\u00fang t\u00f4i bi\u1ebft r\u1eb1ng c\u1ea5y gh\u00e9p c\u00f3 th\u1ec3 c\u1ee9u \u0111\u1ee9a tr\u1ebb nh\u01b0ng l\u1ea1i \u0111\u1ea9y b\u00e9 v\u00e0o nguy c\u01a1 nhi\u1ec5m HIV\", \u0111\u1ea1i di\u1ec7n nh\u00f3m chuy\u00ean gia vi\u1ebft. V\u00e0i tu\u1ea7n sau ca gh\u00e9p, b\u00e1c s\u0129 nghi ng\u1edd b\u1ec7nh nhi nhi\u1ec5m HIV b\u1edfi ph\u00e1t hi\u1ec7n d\u1ea5u v\u1ebft kh\u00e1ng th\u1ec3. Tuy nhi\u00ean, x\u00e9t nghi\u1ec7m chuy\u00ean s\u00e2u cho th\u1ea5y em b\u00e9 v\u1eabn kh\u1ecfe m\u1ea1nh. Tr\u01b0\u1edbc khi gh\u00e9p t\u1ea1ng, b\u00e1c s\u0129 \u0111\u00e3 cho b\u1ec7nh nhi d\u00f9ng thu\u1ed1c n\u00ean hy v\u1ecdng ng\u0103n ch\u1eb7n \u0111\u01b0\u1ee3c HIV. Nam Phi l\u00e0 n\u01b0\u1edbc c\u00f3 ch\u01b0\u01a1ng tr\u00ecnh tr\u1ecb li\u1ec7u kh\u00e1ng virus l\u1edbn nh\u1ea5t th\u1ebf gi\u1edbi, nh\u1edd \u0111\u00f3 c\u1ea3i thi\u1ec7n \u0111\u1eddi s\u1ed1ng c\u1ee7a nhi\u1ec1u b\u1ec7nh nh\u00e2n HIV. V\u1edbi s\u1ef1 ti\u1ebfn b\u1ed9 c\u1ee7a c\u00e1c thu\u1ed1c \u0111i\u1ec1u tr\u1ecb HIV hi\u1ec7n nay, c\u00e1c b\u00e1c s\u0129 nh\u1eadn \u0111\u1ecbnh \u0111\u1ee9a tr\u1ebb v\u1eabn c\u00f3 th\u1ec3 \"s\u1ed1ng m\u1ed9t cu\u1ed9c \u0111\u1eddi t\u01b0\u01a1ng \u0111\u1ed1i b\u00ecnh th\u01b0\u1eddng\" k\u1ec3 c\u1ea3 khi nhi\u1ec5m b\u1ec7nh. \"Gi\u1eefa c\u00e1i ch\u1ebft v\u00e0 s\u1ef1 s\u1ed1ng v\u1edbi c\u0103n b\u1ec7nh c\u00f3 th\u1ec3 \u0111i\u1ec1u tr\u1ecb \u0111\u01b0\u1ee3c, t\u00f4i ngh\u0129 h\u1ecd \u0111\u00e3 ch\u1ecdn \u0111\u00fang\", b\u00e1c s\u0129 Anthony Fauci, gi\u00e1m \u0111\u1ed1c \u0111\u01a1n v\u1ecb b\u1ec7nh truy\u1ec1n nhi\u1ec5m thu\u1ed9c Vi\u1ec7n Qu\u1ed1c gia M\u1ef9 n\u00f3i. Tuy v\u1eady, \u00f4ng Fauci cho r\u1eb1ng n\u00ean c\u1ea9n tr\u1ecdng v\u00e0 kh\u00f4ng n\u00ean v\u1ed9i v\u00e3 ti\u1ebfn h\u00e0nh th\u00eam ca c\u1ea5y gh\u00e9p n\u00e0o t\u01b0\u01a1ng t\u1ef1. Y v\u0103n t\u1eebng ghi nh\u1eadn m\u1ed9t s\u1ed1 tr\u01b0\u1eddng h\u1ee3p v\u00f4 t\u00ecnh gh\u00e9p t\u1ea1ng c\u1ee7a b\u1ec7nh nh\u00e2n HIV cho ng\u01b0\u1eddi \u00e2m t\u00ednh v\u1edbi virus. T\u1ea1i M\u1ef9, nh\u1eefng n\u0103m g\u1ea7n \u0111\u00e2y c\u00e1c b\u00e1c s\u0129 \u0110\u1ea1i h\u1ecdc Johns Hopkins \u0111\u00e3 tri\u1ec3n khai c\u1ea5y gh\u00e9p t\u1ea1ng gi\u1eefa nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi nhi\u1ec5m HIV.", "answer": "c\u1ea5y gh\u00e9p c\u00f3 th\u1ec3 c\u1ee9u \u0111\u1ee9a tr\u1ebb nh\u01b0ng l\u1ea1i \u0111\u1ea9y b\u00e9 v\u00e0o nguy c\u01a1 nhi\u1ec5m HIV", "sentence": "Ch\u00fang t\u00f4i bi\u1ebft r\u1eb1ng c\u1ea5y gh\u00e9p c\u00f3 th\u1ec3 c\u1ee9u \u0111\u1ee9a tr\u1ebb nh\u01b0ng l\u1ea1i \u0111\u1ea9y b\u00e9 v\u00e0o nguy c\u01a1 nhi\u1ec5m HIV \", \u0111\u1ea1i di\u1ec7n nh\u00f3m chuy\u00ean gia vi\u1ebft. V\u00e0i tu\u1ea7n sau ca gh\u00e9p, b\u00e1c s\u0129 nghi ng\u1edd b\u1ec7nh nhi nhi\u1ec5m HIV b\u1edfi ph\u00e1t hi\u1ec7n d\u1ea5u v\u1ebft kh\u00e1ng th\u1ec3.", "paragraph_sentence": "Theo Fox News, ca gh\u00e9p t\u1ea1ng di\u1ec5n ra \u1edf Nam Phi v\u00e0o n\u0103m 2017 song m\u1edbi \u0111\u01b0\u1ee3c \u0111\u01a1n v\u1ecb ti\u1ebfn h\u00e0nh l\u00e0 \u0110\u1ea1i h\u1ecdc Witwatersrand ti\u1ebft l\u1ed9 ng\u00e0y 4/10. Hi\u1ec7n ch\u01b0a r\u00f5 em b\u00e9 nh\u1eadn gan t\u1eeb ng\u01b0\u1eddi m\u1eb9 d\u01b0\u01a1ng t\u00ednh v\u1edbi HIV c\u00f3 nhi\u1ec5m virus hay kh\u00f4ng. Tr\u00ean t\u1edd AIDS, nh\u00f3m chuy\u00ean gia t\u1eeb \u0110\u1ea1i h\u1ecdc Witwatersrand cho bi\u1ebft s\u1ed1 l\u01b0\u1ee3ng t\u1ea1ng hi\u1ebfn t\u1eb7ng \u1edf Nam Phi r\u1ea5t h\u1ea1n ch\u1ebf v\u00e0 h\u1ecd kh\u00f4ng th\u1ec3 t\u00ecm \u0111\u01b0\u1ee3c ph\u1ea7n gan kh\u1ecfe m\u1ea1nh. Trong khi \u0111\u00f3, ng\u01b0\u1eddi m\u1eb9 \u0111ang d\u00f9ng thu\u1ed1c kh\u00e1ng virus \u0111i\u1ec1u tr\u1ecb HIV l\u1ea1i s\u1eb5n s\u00e0ng cho con l\u00e1 gan. \"\u0110\u1ed9i ng\u0169 y t\u1ebf \u0111\u00e3 ph\u1ea3i \u0111\u1ed1i m\u1eb7t v\u1edbi t\u00ecnh hu\u1ed1ng v\u00f4 c\u00f9ng kh\u00f3 x\u1eed. <hl> Ch\u00fang t\u00f4i bi\u1ebft r\u1eb1ng c\u1ea5y gh\u00e9p c\u00f3 th\u1ec3 c\u1ee9u \u0111\u1ee9a tr\u1ebb nh\u01b0ng l\u1ea1i \u0111\u1ea9y b\u00e9 v\u00e0o nguy c\u01a1 nhi\u1ec5m HIV \", \u0111\u1ea1i di\u1ec7n nh\u00f3m chuy\u00ean gia vi\u1ebft. V\u00e0i tu\u1ea7n sau ca gh\u00e9p, b\u00e1c s\u0129 nghi ng\u1edd b\u1ec7nh nhi nhi\u1ec5m HIV b\u1edfi ph\u00e1t hi\u1ec7n d\u1ea5u v\u1ebft kh\u00e1ng th\u1ec3. <hl> Tuy nhi\u00ean, x\u00e9t nghi\u1ec7m chuy\u00ean s\u00e2u cho th\u1ea5y em b\u00e9 v\u1eabn kh\u1ecfe m\u1ea1nh. Tr\u01b0\u1edbc khi gh\u00e9p t\u1ea1ng, b\u00e1c s\u0129 \u0111\u00e3 cho b\u1ec7nh nhi d\u00f9ng thu\u1ed1c n\u00ean hy v\u1ecdng ng\u0103n ch\u1eb7n \u0111\u01b0\u1ee3c HIV. Nam Phi l\u00e0 n\u01b0\u1edbc c\u00f3 ch\u01b0\u01a1ng tr\u00ecnh tr\u1ecb li\u1ec7u kh\u00e1ng virus l\u1edbn nh\u1ea5t th\u1ebf gi\u1edbi, nh\u1edd \u0111\u00f3 c\u1ea3i thi\u1ec7n \u0111\u1eddi s\u1ed1ng c\u1ee7a nhi\u1ec1u b\u1ec7nh nh\u00e2n HIV. V\u1edbi s\u1ef1 ti\u1ebfn b\u1ed9 c\u1ee7a c\u00e1c thu\u1ed1c \u0111i\u1ec1u tr\u1ecb HIV hi\u1ec7n nay, c\u00e1c b\u00e1c s\u0129 nh\u1eadn \u0111\u1ecbnh \u0111\u1ee9a tr\u1ebb v\u1eabn c\u00f3 th\u1ec3 \"s\u1ed1ng m\u1ed9t cu\u1ed9c \u0111\u1eddi t\u01b0\u01a1ng \u0111\u1ed1i b\u00ecnh th\u01b0\u1eddng\" k\u1ec3 c\u1ea3 khi nhi\u1ec5m b\u1ec7nh. \"Gi\u1eefa c\u00e1i ch\u1ebft v\u00e0 s\u1ef1 s\u1ed1ng v\u1edbi c\u0103n b\u1ec7nh c\u00f3 th\u1ec3 \u0111i\u1ec1u tr\u1ecb \u0111\u01b0\u1ee3c, t\u00f4i ngh\u0129 h\u1ecd \u0111\u00e3 ch\u1ecdn \u0111\u00fang\", b\u00e1c s\u0129 Anthony Fauci, gi\u00e1m \u0111\u1ed1c \u0111\u01a1n v\u1ecb b\u1ec7nh truy\u1ec1n nhi\u1ec5m thu\u1ed9c Vi\u1ec7n Qu\u1ed1c gia M\u1ef9 n\u00f3i. Tuy v\u1eady, \u00f4ng Fauci cho r\u1eb1ng n\u00ean c\u1ea9n tr\u1ecdng v\u00e0 kh\u00f4ng n\u00ean v\u1ed9i v\u00e3 ti\u1ebfn h\u00e0nh th\u00eam ca c\u1ea5y gh\u00e9p n\u00e0o t\u01b0\u01a1ng t\u1ef1. Y v\u0103n t\u1eebng ghi nh\u1eadn m\u1ed9t s\u1ed1 tr\u01b0\u1eddng h\u1ee3p v\u00f4 t\u00ecnh gh\u00e9p t\u1ea1ng c\u1ee7a b\u1ec7nh nh\u00e2n HIV cho ng\u01b0\u1eddi \u00e2m t\u00ednh v\u1edbi virus. T\u1ea1i M\u1ef9, nh\u1eefng n\u0103m g\u1ea7n \u0111\u00e2y c\u00e1c b\u00e1c s\u0129 \u0110\u1ea1i h\u1ecdc Johns Hopkins \u0111\u00e3 tri\u1ec3n khai c\u1ea5y gh\u00e9p t\u1ea1ng gi\u1eefa nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi nhi\u1ec5m HIV.", "paragraph_answer": "Theo Fox News, ca gh\u00e9p t\u1ea1ng di\u1ec5n ra \u1edf Nam Phi v\u00e0o n\u0103m 2017 song m\u1edbi \u0111\u01b0\u1ee3c \u0111\u01a1n v\u1ecb ti\u1ebfn h\u00e0nh l\u00e0 \u0110\u1ea1i h\u1ecdc Witwatersrand ti\u1ebft l\u1ed9 ng\u00e0y 4/10. Hi\u1ec7n ch\u01b0a r\u00f5 em b\u00e9 nh\u1eadn gan t\u1eeb ng\u01b0\u1eddi m\u1eb9 d\u01b0\u01a1ng t\u00ednh v\u1edbi HIV c\u00f3 nhi\u1ec5m virus hay kh\u00f4ng. Tr\u00ean t\u1edd AIDS, nh\u00f3m chuy\u00ean gia t\u1eeb \u0110\u1ea1i h\u1ecdc Witwatersrand cho bi\u1ebft s\u1ed1 l\u01b0\u1ee3ng t\u1ea1ng hi\u1ebfn t\u1eb7ng \u1edf Nam Phi r\u1ea5t h\u1ea1n ch\u1ebf v\u00e0 h\u1ecd kh\u00f4ng th\u1ec3 t\u00ecm \u0111\u01b0\u1ee3c ph\u1ea7n gan kh\u1ecfe m\u1ea1nh. Trong khi \u0111\u00f3, ng\u01b0\u1eddi m\u1eb9 \u0111ang d\u00f9ng thu\u1ed1c kh\u00e1ng virus \u0111i\u1ec1u tr\u1ecb HIV l\u1ea1i s\u1eb5n s\u00e0ng cho con l\u00e1 gan. \"\u0110\u1ed9i ng\u0169 y t\u1ebf \u0111\u00e3 ph\u1ea3i \u0111\u1ed1i m\u1eb7t v\u1edbi t\u00ecnh hu\u1ed1ng v\u00f4 c\u00f9ng kh\u00f3 x\u1eed. Ch\u00fang t\u00f4i bi\u1ebft r\u1eb1ng <hl> c\u1ea5y gh\u00e9p c\u00f3 th\u1ec3 c\u1ee9u \u0111\u1ee9a tr\u1ebb nh\u01b0ng l\u1ea1i \u0111\u1ea9y b\u00e9 v\u00e0o nguy c\u01a1 nhi\u1ec5m HIV <hl>\", \u0111\u1ea1i di\u1ec7n nh\u00f3m chuy\u00ean gia vi\u1ebft. V\u00e0i tu\u1ea7n sau ca gh\u00e9p, b\u00e1c s\u0129 nghi ng\u1edd b\u1ec7nh nhi nhi\u1ec5m HIV b\u1edfi ph\u00e1t hi\u1ec7n d\u1ea5u v\u1ebft kh\u00e1ng th\u1ec3. Tuy nhi\u00ean, x\u00e9t nghi\u1ec7m chuy\u00ean s\u00e2u cho th\u1ea5y em b\u00e9 v\u1eabn kh\u1ecfe m\u1ea1nh. Tr\u01b0\u1edbc khi gh\u00e9p t\u1ea1ng, b\u00e1c s\u0129 \u0111\u00e3 cho b\u1ec7nh nhi d\u00f9ng thu\u1ed1c n\u00ean hy v\u1ecdng ng\u0103n ch\u1eb7n \u0111\u01b0\u1ee3c HIV. Nam Phi l\u00e0 n\u01b0\u1edbc c\u00f3 ch\u01b0\u01a1ng tr\u00ecnh tr\u1ecb li\u1ec7u kh\u00e1ng virus l\u1edbn nh\u1ea5t th\u1ebf gi\u1edbi, nh\u1edd \u0111\u00f3 c\u1ea3i thi\u1ec7n \u0111\u1eddi s\u1ed1ng c\u1ee7a nhi\u1ec1u b\u1ec7nh nh\u00e2n HIV. V\u1edbi s\u1ef1 ti\u1ebfn b\u1ed9 c\u1ee7a c\u00e1c thu\u1ed1c \u0111i\u1ec1u tr\u1ecb HIV hi\u1ec7n nay, c\u00e1c b\u00e1c s\u0129 nh\u1eadn \u0111\u1ecbnh \u0111\u1ee9a tr\u1ebb v\u1eabn c\u00f3 th\u1ec3 \"s\u1ed1ng m\u1ed9t cu\u1ed9c \u0111\u1eddi t\u01b0\u01a1ng \u0111\u1ed1i b\u00ecnh th\u01b0\u1eddng\" k\u1ec3 c\u1ea3 khi nhi\u1ec5m b\u1ec7nh. \"Gi\u1eefa c\u00e1i ch\u1ebft v\u00e0 s\u1ef1 s\u1ed1ng v\u1edbi c\u0103n b\u1ec7nh c\u00f3 th\u1ec3 \u0111i\u1ec1u tr\u1ecb \u0111\u01b0\u1ee3c, t\u00f4i ngh\u0129 h\u1ecd \u0111\u00e3 ch\u1ecdn \u0111\u00fang\", b\u00e1c s\u0129 Anthony Fauci, gi\u00e1m \u0111\u1ed1c \u0111\u01a1n v\u1ecb b\u1ec7nh truy\u1ec1n nhi\u1ec5m thu\u1ed9c Vi\u1ec7n Qu\u1ed1c gia M\u1ef9 n\u00f3i. Tuy v\u1eady, \u00f4ng Fauci cho r\u1eb1ng n\u00ean c\u1ea9n tr\u1ecdng v\u00e0 kh\u00f4ng n\u00ean v\u1ed9i v\u00e3 ti\u1ebfn h\u00e0nh th\u00eam ca c\u1ea5y gh\u00e9p n\u00e0o t\u01b0\u01a1ng t\u1ef1. Y v\u0103n t\u1eebng ghi nh\u1eadn m\u1ed9t s\u1ed1 tr\u01b0\u1eddng h\u1ee3p v\u00f4 t\u00ecnh gh\u00e9p t\u1ea1ng c\u1ee7a b\u1ec7nh nh\u00e2n HIV cho ng\u01b0\u1eddi \u00e2m t\u00ednh v\u1edbi virus. T\u1ea1i M\u1ef9, nh\u1eefng n\u0103m g\u1ea7n \u0111\u00e2y c\u00e1c b\u00e1c s\u0129 \u0110\u1ea1i h\u1ecdc Johns Hopkins \u0111\u00e3 tri\u1ec3n khai c\u1ea5y gh\u00e9p t\u1ea1ng gi\u1eefa nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi nhi\u1ec5m HIV.", "sentence_answer": "Ch\u00fang t\u00f4i bi\u1ebft r\u1eb1ng <hl> c\u1ea5y gh\u00e9p c\u00f3 th\u1ec3 c\u1ee9u \u0111\u1ee9a tr\u1ebb nh\u01b0ng l\u1ea1i \u0111\u1ea9y b\u00e9 v\u00e0o nguy c\u01a1 nhi\u1ec5m HIV <hl> \", \u0111\u1ea1i di\u1ec7n nh\u00f3m chuy\u00ean gia vi\u1ebft. V\u00e0i tu\u1ea7n sau ca gh\u00e9p, b\u00e1c s\u0129 nghi ng\u1edd b\u1ec7nh nhi nhi\u1ec5m HIV b\u1edfi ph\u00e1t hi\u1ec7n d\u1ea5u v\u1ebft kh\u00e1ng th\u1ec3."}
5
- {"question": "Nh\u1eefng t\u00e1c d\u1ee5ng ph\u1ee5 c\u1ee7a n\u01b0\u1edbc mu\u1ed1i l\u00e0 g\u00ec?", "paragraph": "Ho c\u00f3 th\u1ec3 k\u00e9o d\u00e0i nhi\u1ec1u ng\u00e0y v\u00e0 g\u00e2y kh\u00f3 ch\u1ecbu. D\u01b0\u1edbi \u0111\u00e2y l\u00e0 7 c\u00e1ch gi\u00fap b\u1ea1n nhanh h\u1ebft ho, theo Men's Health. U\u1ed1ng nhi\u1ec1u n\u01b0\u1edbc U\u1ed1ng nhi\u1ec1u n\u01b0\u1edbc, ch\u1ea5t nh\u1ea7y trong c\u1ed5 h\u1ecdng \u0111\u01b0\u1ee3c pha lo\u00e3ng v\u00e0 nh\u1edd \u0111\u00f3 d\u1ec5 b\u1ecb r\u1eeda tr\u00f4i. Ng\u1eadm vi\u00ean tr\u1ecb ho c\u00f3 tinh d\u1ea7u b\u1ea1c h\u00e0 M\u1ed9t nghi\u00ean c\u1ee9u n\u0103m 2012 ph\u00e1t hi\u1ec7n c\u00e1c vi\u00ean ng\u1eadm ch\u1ee9a tinh d\u1ea7u b\u1ea1c h\u00e0 l\u00e0m d\u1ecbu t\u00ecnh tr\u1ea1ng vi\u00eam nhi\u1ec5m, k\u00edch \u1ee9ng v\u00e0 gi\u1ea3m 25% tri\u1ec7u ch\u1ee9ng ho. C\u00e1c vi\u00ean ng\u1eadm ch\u1ee9a b\u1ea1ch \u0111\u00e0n c\u0169ng c\u00f3 t\u00e1c d\u1ee5ng t\u01b0\u01a1ng t\u1ef1. N\u1eb1m nghi\u00eang T\u01b0 th\u1ebf n\u1eb1m nghi\u00eang ng\u0103n d\u1ecbch ch\u1ea3y t\u1eeb h\u1ec7 th\u1ed1ng xoang qua m\u0169i sau xu\u1ed1ng h\u1ecdng g\u00e2y ho, \u0111\u1ed3ng th\u1eddi h\u1ea1n ch\u1ebf t\u00ecnh tr\u1ea1ng tr\u00e0o ng\u01b0\u1ee3c d\u1ea1 d\u00e0y. D\u00f9ng m\u00e1y l\u00e0m \u1ea9m Nh\u1edd t\u0103ng \u0111\u1ed9 \u1ea9m, l\u00f4ng chuy\u1ec3n trong kh\u00ed qu\u1ea3n ho\u1ea1t \u0111\u1ed9ng t\u1ed1t h\u01a1n v\u00e0 nhanh ch\u00f3ng lo\u1ea1i b\u1ecf ch\u1ea5t nh\u1ea7y. X\u1ecbt m\u0169i X\u1ecbt m\u0169i b\u1eb1ng n\u01b0\u1edbc mu\u1ed1i pha xylitol c\u1ea3i thi\u1ec7n c\u01a1n ho do h\u1ed9i ch\u1ee9ng ch\u1ea3y d\u1ecbch m\u0169i sau. Xylitol c\u00f2n ph\u00f2ng tr\u00e1nh nh\u1eefng t\u00e1c d\u1ee5ng ph\u1ee5 kh\u00f4ng mong mu\u1ed1n c\u1ee7a n\u01b0\u1edbc mu\u1ed1i nh\u01b0 g\u00e2y kh\u00f4 v\u00e0 t\u1ed5n th\u01b0\u01a1ng ni\u00eam m\u1ea1c. U\u1ed1ng m\u1eadt ong \u0102n hai th\u00eca m\u1eadt ong tr\u01b0\u1edbc gi\u1edd ng\u1ee7 gi\u00fap tr\u1ebb em \u0111\u1ee1 ho gi\u1ed1ng nh\u01b0 d\u00f9ng dextromethorphan, m\u1ed9t lo\u1ea1i thu\u1ed1c tr\u1ecb ho ph\u1ed5 bi\u1ebfn. \u0110\u1ec3 t\u0103ng c\u01b0\u1eddng hi\u1ec7u qu\u1ea3, b\u1ea1n cho m\u1eadt ong v\u00e0o tr\u00e0 th\u1ea3o d\u01b0\u1ee3c. D\u00f9ng thu\u1ed1c kh\u00e1ng axit \u0110\u00f4i l\u00fac, ho do h\u1ed9i ch\u1ee9ng \u1ee3 n\u00f3ng n\u00ean ch\u1ec9 d\u1ee9t n\u1ebfu ng\u01b0\u1eddi b\u1ec7nh s\u1eed d\u1ee5ng thu\u1ed1c kh\u00e1ng axit. L\u01b0u \u00fd, b\u1ea1n n\u00ean \u0111i kh\u00e1m n\u1ebfu kh\u00f4ng h\u1ebft ho sau 7 ng\u00e0y. \u0110\u1eb7c bi\u1ec7t, \u0111\u1eebng ch\u1edd \u0111\u1ee3i th\u00eam n\u1ebfu xu\u1ea5t hi\u1ec7n c\u00e1c tri\u1ec7u ch\u1ee9ng nh\u01b0 kh\u00f3 th\u1edf, kh\u00f2 kh\u00e8, \u0111au nh\u1ee9c c\u01a1 th\u1ec3, s\u1ed1t cao, ph\u00e1t ban, kh\u00f3 nu\u1ed1t v\u00e0 t\u1ee9c ng\u1ef1c.", "answer": "g\u00e2y kh\u00f4 v\u00e0 t\u1ed5n th\u01b0\u01a1ng ni\u00eam m\u1ea1c", "sentence": "Xylitol c\u00f2n ph\u00f2ng tr\u00e1nh nh\u1eefng t\u00e1c d\u1ee5ng ph\u1ee5 kh\u00f4ng mong mu\u1ed1n c\u1ee7a n\u01b0\u1edbc mu\u1ed1i nh\u01b0 g\u00e2y kh\u00f4 v\u00e0 t\u1ed5n th\u01b0\u01a1ng ni\u00eam m\u1ea1c .", "paragraph_sentence": "Ho c\u00f3 th\u1ec3 k\u00e9o d\u00e0i nhi\u1ec1u ng\u00e0y v\u00e0 g\u00e2y kh\u00f3 ch\u1ecbu. D\u01b0\u1edbi \u0111\u00e2y l\u00e0 7 c\u00e1ch gi\u00fap b\u1ea1n nhanh h\u1ebft ho, theo Men's Health. U\u1ed1ng nhi\u1ec1u n\u01b0\u1edbc U\u1ed1ng nhi\u1ec1u n\u01b0\u1edbc, ch\u1ea5t nh\u1ea7y trong c\u1ed5 h\u1ecdng \u0111\u01b0\u1ee3c pha lo\u00e3ng v\u00e0 nh\u1edd \u0111\u00f3 d\u1ec5 b\u1ecb r\u1eeda tr\u00f4i. Ng\u1eadm vi\u00ean tr\u1ecb ho c\u00f3 tinh d\u1ea7u b\u1ea1c h\u00e0 M\u1ed9t nghi\u00ean c\u1ee9u n\u0103m 2012 ph\u00e1t hi\u1ec7n c\u00e1c vi\u00ean ng\u1eadm ch\u1ee9a tinh d\u1ea7u b\u1ea1c h\u00e0 l\u00e0m d\u1ecbu t\u00ecnh tr\u1ea1ng vi\u00eam nhi\u1ec5m, k\u00edch \u1ee9ng v\u00e0 gi\u1ea3m 25% tri\u1ec7u ch\u1ee9ng ho. C\u00e1c vi\u00ean ng\u1eadm ch\u1ee9a b\u1ea1ch \u0111\u00e0n c\u0169ng c\u00f3 t\u00e1c d\u1ee5ng t\u01b0\u01a1ng t\u1ef1. N\u1eb1m nghi\u00eang T\u01b0 th\u1ebf n\u1eb1m nghi\u00eang ng\u0103n d\u1ecbch ch\u1ea3y t\u1eeb h\u1ec7 th\u1ed1ng xoang qua m\u0169i sau xu\u1ed1ng h\u1ecdng g\u00e2y ho, \u0111\u1ed3ng th\u1eddi h\u1ea1n ch\u1ebf t\u00ecnh tr\u1ea1ng tr\u00e0o ng\u01b0\u1ee3c d\u1ea1 d\u00e0y. D\u00f9ng m\u00e1y l\u00e0m \u1ea9m Nh\u1edd t\u0103ng \u0111\u1ed9 \u1ea9m, l\u00f4ng chuy\u1ec3n trong kh\u00ed qu\u1ea3n ho\u1ea1t \u0111\u1ed9ng t\u1ed1t h\u01a1n v\u00e0 nhanh ch\u00f3ng lo\u1ea1i b\u1ecf ch\u1ea5t nh\u1ea7y. X\u1ecbt m\u0169i X\u1ecbt m\u0169i b\u1eb1ng n\u01b0\u1edbc mu\u1ed1i pha xylitol c\u1ea3i thi\u1ec7n c\u01a1n ho do h\u1ed9i ch\u1ee9ng ch\u1ea3y d\u1ecbch m\u0169i sau. <hl> Xylitol c\u00f2n ph\u00f2ng tr\u00e1nh nh\u1eefng t\u00e1c d\u1ee5ng ph\u1ee5 kh\u00f4ng mong mu\u1ed1n c\u1ee7a n\u01b0\u1edbc mu\u1ed1i nh\u01b0 g\u00e2y kh\u00f4 v\u00e0 t\u1ed5n th\u01b0\u01a1ng ni\u00eam m\u1ea1c . <hl> U\u1ed1ng m\u1eadt ong \u0102n hai th\u00eca m\u1eadt ong tr\u01b0\u1edbc gi\u1edd ng\u1ee7 gi\u00fap tr\u1ebb em \u0111\u1ee1 ho gi\u1ed1ng nh\u01b0 d\u00f9ng dextromethorphan, m\u1ed9t lo\u1ea1i thu\u1ed1c tr\u1ecb ho ph\u1ed5 bi\u1ebfn. \u0110\u1ec3 t\u0103ng c\u01b0\u1eddng hi\u1ec7u qu\u1ea3, b\u1ea1n cho m\u1eadt ong v\u00e0o tr\u00e0 th\u1ea3o d\u01b0\u1ee3c. D\u00f9ng thu\u1ed1c kh\u00e1ng axit \u0110\u00f4i l\u00fac, ho do h\u1ed9i ch\u1ee9ng \u1ee3 n\u00f3ng n\u00ean ch\u1ec9 d\u1ee9t n\u1ebfu ng\u01b0\u1eddi b\u1ec7nh s\u1eed d\u1ee5ng thu\u1ed1c kh\u00e1ng axit. L\u01b0u \u00fd, b\u1ea1n n\u00ean \u0111i kh\u00e1m n\u1ebfu kh\u00f4ng h\u1ebft ho sau 7 ng\u00e0y. \u0110\u1eb7c bi\u1ec7t, \u0111\u1eebng ch\u1edd \u0111\u1ee3i th\u00eam n\u1ebfu xu\u1ea5t hi\u1ec7n c\u00e1c tri\u1ec7u ch\u1ee9ng nh\u01b0 kh\u00f3 th\u1edf, kh\u00f2 kh\u00e8, \u0111au nh\u1ee9c c\u01a1 th\u1ec3, s\u1ed1t cao, ph\u00e1t ban, kh\u00f3 nu\u1ed1t v\u00e0 t\u1ee9c ng\u1ef1c.", "paragraph_answer": "Ho c\u00f3 th\u1ec3 k\u00e9o d\u00e0i nhi\u1ec1u ng\u00e0y v\u00e0 g\u00e2y kh\u00f3 ch\u1ecbu. D\u01b0\u1edbi \u0111\u00e2y l\u00e0 7 c\u00e1ch gi\u00fap b\u1ea1n nhanh h\u1ebft ho, theo Men's Health. U\u1ed1ng nhi\u1ec1u n\u01b0\u1edbc U\u1ed1ng nhi\u1ec1u n\u01b0\u1edbc, ch\u1ea5t nh\u1ea7y trong c\u1ed5 h\u1ecdng \u0111\u01b0\u1ee3c pha lo\u00e3ng v\u00e0 nh\u1edd \u0111\u00f3 d\u1ec5 b\u1ecb r\u1eeda tr\u00f4i. Ng\u1eadm vi\u00ean tr\u1ecb ho c\u00f3 tinh d\u1ea7u b\u1ea1c h\u00e0 M\u1ed9t nghi\u00ean c\u1ee9u n\u0103m 2012 ph\u00e1t hi\u1ec7n c\u00e1c vi\u00ean ng\u1eadm ch\u1ee9a tinh d\u1ea7u b\u1ea1c h\u00e0 l\u00e0m d\u1ecbu t\u00ecnh tr\u1ea1ng vi\u00eam nhi\u1ec5m, k\u00edch \u1ee9ng v\u00e0 gi\u1ea3m 25% tri\u1ec7u ch\u1ee9ng ho. C\u00e1c vi\u00ean ng\u1eadm ch\u1ee9a b\u1ea1ch \u0111\u00e0n c\u0169ng c\u00f3 t\u00e1c d\u1ee5ng t\u01b0\u01a1ng t\u1ef1. N\u1eb1m nghi\u00eang T\u01b0 th\u1ebf n\u1eb1m nghi\u00eang ng\u0103n d\u1ecbch ch\u1ea3y t\u1eeb h\u1ec7 th\u1ed1ng xoang qua m\u0169i sau xu\u1ed1ng h\u1ecdng g\u00e2y ho, \u0111\u1ed3ng th\u1eddi h\u1ea1n ch\u1ebf t\u00ecnh tr\u1ea1ng tr\u00e0o ng\u01b0\u1ee3c d\u1ea1 d\u00e0y. D\u00f9ng m\u00e1y l\u00e0m \u1ea9m Nh\u1edd t\u0103ng \u0111\u1ed9 \u1ea9m, l\u00f4ng chuy\u1ec3n trong kh\u00ed qu\u1ea3n ho\u1ea1t \u0111\u1ed9ng t\u1ed1t h\u01a1n v\u00e0 nhanh ch\u00f3ng lo\u1ea1i b\u1ecf ch\u1ea5t nh\u1ea7y. X\u1ecbt m\u0169i X\u1ecbt m\u0169i b\u1eb1ng n\u01b0\u1edbc mu\u1ed1i pha xylitol c\u1ea3i thi\u1ec7n c\u01a1n ho do h\u1ed9i ch\u1ee9ng ch\u1ea3y d\u1ecbch m\u0169i sau. Xylitol c\u00f2n ph\u00f2ng tr\u00e1nh nh\u1eefng t\u00e1c d\u1ee5ng ph\u1ee5 kh\u00f4ng mong mu\u1ed1n c\u1ee7a n\u01b0\u1edbc mu\u1ed1i nh\u01b0 <hl> g\u00e2y kh\u00f4 v\u00e0 t\u1ed5n th\u01b0\u01a1ng ni\u00eam m\u1ea1c <hl>. U\u1ed1ng m\u1eadt ong \u0102n hai th\u00eca m\u1eadt ong tr\u01b0\u1edbc gi\u1edd ng\u1ee7 gi\u00fap tr\u1ebb em \u0111\u1ee1 ho gi\u1ed1ng nh\u01b0 d\u00f9ng dextromethorphan, m\u1ed9t lo\u1ea1i thu\u1ed1c tr\u1ecb ho ph\u1ed5 bi\u1ebfn. \u0110\u1ec3 t\u0103ng c\u01b0\u1eddng hi\u1ec7u qu\u1ea3, b\u1ea1n cho m\u1eadt ong v\u00e0o tr\u00e0 th\u1ea3o d\u01b0\u1ee3c. D\u00f9ng thu\u1ed1c kh\u00e1ng axit \u0110\u00f4i l\u00fac, ho do h\u1ed9i ch\u1ee9ng \u1ee3 n\u00f3ng n\u00ean ch\u1ec9 d\u1ee9t n\u1ebfu ng\u01b0\u1eddi b\u1ec7nh s\u1eed d\u1ee5ng thu\u1ed1c kh\u00e1ng axit. L\u01b0u \u00fd, b\u1ea1n n\u00ean \u0111i kh\u00e1m n\u1ebfu kh\u00f4ng h\u1ebft ho sau 7 ng\u00e0y. \u0110\u1eb7c bi\u1ec7t, \u0111\u1eebng ch\u1edd \u0111\u1ee3i th\u00eam n\u1ebfu xu\u1ea5t hi\u1ec7n c\u00e1c tri\u1ec7u ch\u1ee9ng nh\u01b0 kh\u00f3 th\u1edf, kh\u00f2 kh\u00e8, \u0111au nh\u1ee9c c\u01a1 th\u1ec3, s\u1ed1t cao, ph\u00e1t ban, kh\u00f3 nu\u1ed1t v\u00e0 t\u1ee9c ng\u1ef1c.", "sentence_answer": "Xylitol c\u00f2n ph\u00f2ng tr\u00e1nh nh\u1eefng t\u00e1c d\u1ee5ng ph\u1ee5 kh\u00f4ng mong mu\u1ed1n c\u1ee7a n\u01b0\u1edbc mu\u1ed1i nh\u01b0 <hl> g\u00e2y kh\u00f4 v\u00e0 t\u1ed5n th\u01b0\u01a1ng ni\u00eam m\u1ea1c <hl> ."}
6
- {"question": "C\u1ea3m x\u00fac th\u01b0\u1eddng g\u1eb7p c\u1ee7a nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi tr\u00ean 80 tu\u1ed5i l\u00e0 g\u00ec?", "paragraph": "C\u1ea3m x\u00fac ch\u1ec9 xu\u1ea5t hi\u1ec7n tho\u00e1ng qua nh\u01b0ng \u0111\u00f3ng vai tr\u00f2 v\u00f4 c\u00f9ng quan tr\u1ecdng trong s\u1ef1 ph\u00e1t tri\u1ec3n \u1edf m\u1ed7i con ng\u01b0\u1eddi, nh\u1ea5t l\u00e0 nh\u1eefng c\u1ea3m x\u00fac ti\u00eau c\u1ef1c. Trong m\u1ed9t s\u1ed1 tr\u01b0\u1eddng h\u1ee3p, c\u1ea3m x\u00fac ti\u00eau c\u1ef1c l\u00e0 ngu\u1ed3n \u0111\u1ed9ng l\u1ef1c \u0111\u1ec3 b\u1eaft \u0111\u1ea7u qu\u00e1 tr\u00ecnh ch\u1eefa l\u00e0nh sau nh\u1eefng t\u1ed5n th\u01b0\u01a1ng. Th\u1ebf nh\u01b0ng, khi con ng\u01b0\u1eddi gi\u00e0 \u0111i v\u00e0 th\u01b0\u1eddng xuy\u00ean \u0111\u1ed1i m\u1eb7t v\u1edbi c\u00e1c v\u1ea5n \u0111\u1ec1 s\u1ee9c kh\u1ecfe, c\u1ea3m x\u00fac ti\u00eau c\u1ef1c l\u1ea1i l\u00e0m suy gi\u1ea3m th\u1ec3 ch\u1ea5t, nh\u1eadn th\u1ee9c. Tr\u00ean Psychology and Aging, c\u00e1c nh\u00e0 khoa h\u1ecdc Canada cho bi\u1ebft \u0111\u00e3 kh\u1ea3o s\u00e1t c\u1ea3m x\u00fac c\u1ee7a 200 ng\u01b0\u1eddi t\u1eeb 59 \u0111\u1ebfn 93 tu\u1ed5i. K\u1ebft qu\u1ea3 cho th\u1ea5y nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi \u1edf \u0111\u1ed9 tu\u1ed5i 80 tr\u1edf l\u00ean th\u01b0\u1eddng xuy\u00ean g\u1eb7p c\u00e1c c\u1ea3m x\u00fac ti\u00eau c\u1ef1c nh\u01b0 t\u1ee9c gi\u1eadn c\u00f3 m\u1ee9c \u0111\u1ed9 vi\u00eam nhi\u1ec5m c\u01a1 th\u1ec3 cao. Vi\u00eam nhi\u1ec5m l\u00e0 d\u1ea5u hi\u1ec7u b\u00ecnh th\u01b0\u1eddng, di\u1ec5n ra khi c\u01a1 th\u1ec3 ch\u1ed1ng l\u1ea1i c\u00e1c t\u1ed5n th\u01b0\u01a1ng nh\u01b0ng n\u1ebfu x\u1ea3y ra th\u01b0\u1eddng xuy\u00ean s\u1ebd \u1ea3nh h\u01b0\u1edfng nghi\u00eam tr\u1ecdng \u0111\u1ebfn s\u1ee9c kh\u1ecfe. So v\u1edbi ng\u01b0\u1eddi \u00edt t\u1ee9c gi\u1eadn, ng\u01b0\u1eddi hay t\u1ee9c gi\u1eadn c\u0169ng m\u1eafc nhi\u1ec1u h\u01a1n \u00edt nh\u1ea5t m\u1ed9t b\u1ec7nh, nh\u01b0 ung th\u01b0 ho\u1eb7c c\u00e1c v\u1ea5n \u0111\u1ec1 tim m\u1ea1ch. Theo Carsten Wrosch, gi\u00e1o s\u01b0 t\u00e2m l\u00fd h\u1ecdc \u1edf \u0110\u1ea1i h\u1ecdc Concordia University (Canada), gi\u1eadn d\u1eef kh\u00f4ng nh\u1eefng kh\u00f4ng gi\u1ea3i quy\u1ebft v\u1ea5n \u0111\u1ec1 g\u00ec m\u00e0 c\u00f2n khi\u1ebfn con ng\u01b0\u1eddi stress h\u01a1n, th\u1eadm ch\u00ed d\u1eabn \u0111\u1ebfn r\u1ed1i lo\u1ea1n ch\u1ee9c n\u0103ng sinh l\u00fd. Tr\u01b0\u1edbc \u0111\u00e2y, nghi\u00ean c\u1ee9u kh\u00e1c tr\u00ean t\u1ea1p ch\u00ed American Journal of Geriatric Psychiatry c\u0169ng t\u1eebng ch\u1ec9 ra m\u1ed1i li\u00ean h\u1ec7 gi\u1eefa c\u1ea3m x\u00fac v\u00e0 s\u1ee9c kh\u1ecfe. C\u1ee5 th\u1ec3, ng\u01b0\u1eddi suy ngh\u0129 l\u1ea1c quan, ki\u00ean c\u01b0\u1eddng, v\u1ecb tha th\u01b0\u1eddng c\u00f3 s\u1ee9c kh\u1ecfe t\u1ed1t h\u01a1n nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi hay bu\u1ed3n b\u1ef1c. D\u00f9 r\u1ea5t kh\u00f3 ki\u1ec3m so\u00e1t c\u1ea3m x\u00fac, con ng\u01b0\u1eddi v\u1eabn c\u00f3 th\u1ec3 h\u1ecdc c\u00e1ch \u0111i\u1ec1u ch\u1ec9nh ch\u00fang. \u0110\u1ec3 gi\u1ea3m b\u1edbt gi\u1eadn d\u1eef, Hi\u1ec7p h\u1ed9i T\u00e2m l\u00fd M\u1ef9 khuy\u1ebfn ngh\u1ecb c\u00e1c ph\u01b0\u01a1ng ph\u00e1p th\u01b0 gi\u00e3n, x\u1ea3 stress nh\u01b0 t\u1eadp th\u1edf, yoga. B\u00ean c\u1ea1nh \u0111\u00f3, b\u1ea1n h\u00e3y s\u1eed d\u1ee5ng l\u1eddi n\u00f3i m\u1ed9t c\u00e1ch h\u1ee3p l\u00fd, c\u1ea3i thi\u1ec7n k\u1ef9 n\u0103ng giao ti\u1ebfp v\u00e0 tr\u00e1nh xa c\u00e1c \u0111i\u1ec1u ti\u00eau c\u1ef1c trong cu\u1ed9c s\u1ed1ng.", "answer": "t\u1ee9c gi\u1eadn c\u00f3 m\u1ee9c \u0111\u1ed9 vi\u00eam nhi\u1ec5m c\u01a1 th\u1ec3 cao", "sentence": "K\u1ebft qu\u1ea3 cho th\u1ea5y nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi \u1edf \u0111\u1ed9 tu\u1ed5i 80 tr\u1edf l\u00ean th\u01b0\u1eddng xuy\u00ean g\u1eb7p c\u00e1c c\u1ea3m x\u00fac ti\u00eau c\u1ef1c nh\u01b0 t\u1ee9c gi\u1eadn c\u00f3 m\u1ee9c \u0111\u1ed9 vi\u00eam nhi\u1ec5m c\u01a1 th\u1ec3 cao .", "paragraph_sentence": "C\u1ea3m x\u00fac ch\u1ec9 xu\u1ea5t hi\u1ec7n tho\u00e1ng qua nh\u01b0ng \u0111\u00f3ng vai tr\u00f2 v\u00f4 c\u00f9ng quan tr\u1ecdng trong s\u1ef1 ph\u00e1t tri\u1ec3n \u1edf m\u1ed7i con ng\u01b0\u1eddi, nh\u1ea5t l\u00e0 nh\u1eefng c\u1ea3m x\u00fac ti\u00eau c\u1ef1c. Trong m\u1ed9t s\u1ed1 tr\u01b0\u1eddng h\u1ee3p, c\u1ea3m x\u00fac ti\u00eau c\u1ef1c l\u00e0 ngu\u1ed3n \u0111\u1ed9ng l\u1ef1c \u0111\u1ec3 b\u1eaft \u0111\u1ea7u qu\u00e1 tr\u00ecnh ch\u1eefa l\u00e0nh sau nh\u1eefng t\u1ed5n th\u01b0\u01a1ng. Th\u1ebf nh\u01b0ng, khi con ng\u01b0\u1eddi gi\u00e0 \u0111i v\u00e0 th\u01b0\u1eddng xuy\u00ean \u0111\u1ed1i m\u1eb7t v\u1edbi c\u00e1c v\u1ea5n \u0111\u1ec1 s\u1ee9c kh\u1ecfe, c\u1ea3m x\u00fac ti\u00eau c\u1ef1c l\u1ea1i l\u00e0m suy gi\u1ea3m th\u1ec3 ch\u1ea5t, nh\u1eadn th\u1ee9c. Tr\u00ean Psychology and Aging, c\u00e1c nh\u00e0 khoa h\u1ecdc Canada cho bi\u1ebft \u0111\u00e3 kh\u1ea3o s\u00e1t c\u1ea3m x\u00fac c\u1ee7a 200 ng\u01b0\u1eddi t\u1eeb 59 \u0111\u1ebfn 93 tu\u1ed5i. <hl> K\u1ebft qu\u1ea3 cho th\u1ea5y nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi \u1edf \u0111\u1ed9 tu\u1ed5i 80 tr\u1edf l\u00ean th\u01b0\u1eddng xuy\u00ean g\u1eb7p c\u00e1c c\u1ea3m x\u00fac ti\u00eau c\u1ef1c nh\u01b0 t\u1ee9c gi\u1eadn c\u00f3 m\u1ee9c \u0111\u1ed9 vi\u00eam nhi\u1ec5m c\u01a1 th\u1ec3 cao . <hl> Vi\u00eam nhi\u1ec5m l\u00e0 d\u1ea5u hi\u1ec7u b\u00ecnh th\u01b0\u1eddng, di\u1ec5n ra khi c\u01a1 th\u1ec3 ch\u1ed1ng l\u1ea1i c\u00e1c t\u1ed5n th\u01b0\u01a1ng nh\u01b0ng n\u1ebfu x\u1ea3y ra th\u01b0\u1eddng xuy\u00ean s\u1ebd \u1ea3nh h\u01b0\u1edfng nghi\u00eam tr\u1ecdng \u0111\u1ebfn s\u1ee9c kh\u1ecfe. So v\u1edbi ng\u01b0\u1eddi \u00edt t\u1ee9c gi\u1eadn, ng\u01b0\u1eddi hay t\u1ee9c gi\u1eadn c\u0169ng m\u1eafc nhi\u1ec1u h\u01a1n \u00edt nh\u1ea5t m\u1ed9t b\u1ec7nh, nh\u01b0 ung th\u01b0 ho\u1eb7c c\u00e1c v\u1ea5n \u0111\u1ec1 tim m\u1ea1ch. Theo Carsten Wrosch, gi\u00e1o s\u01b0 t\u00e2m l\u00fd h\u1ecdc \u1edf \u0110\u1ea1i h\u1ecdc Concordia University (Canada), gi\u1eadn d\u1eef kh\u00f4ng nh\u1eefng kh\u00f4ng gi\u1ea3i quy\u1ebft v\u1ea5n \u0111\u1ec1 g\u00ec m\u00e0 c\u00f2n khi\u1ebfn con ng\u01b0\u1eddi stress h\u01a1n, th\u1eadm ch\u00ed d\u1eabn \u0111\u1ebfn r\u1ed1i lo\u1ea1n ch\u1ee9c n\u0103ng sinh l\u00fd. Tr\u01b0\u1edbc \u0111\u00e2y, nghi\u00ean c\u1ee9u kh\u00e1c tr\u00ean t\u1ea1p ch\u00ed American Journal of Geriatric Psychiatry c\u0169ng t\u1eebng ch\u1ec9 ra m\u1ed1i li\u00ean h\u1ec7 gi\u1eefa c\u1ea3m x\u00fac v\u00e0 s\u1ee9c kh\u1ecfe. C\u1ee5 th\u1ec3, ng\u01b0\u1eddi suy ngh\u0129 l\u1ea1c quan, ki\u00ean c\u01b0\u1eddng, v\u1ecb tha th\u01b0\u1eddng c\u00f3 s\u1ee9c kh\u1ecfe t\u1ed1t h\u01a1n nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi hay bu\u1ed3n b\u1ef1c. D\u00f9 r\u1ea5t kh\u00f3 ki\u1ec3m so\u00e1t c\u1ea3m x\u00fac, con ng\u01b0\u1eddi v\u1eabn c\u00f3 th\u1ec3 h\u1ecdc c\u00e1ch \u0111i\u1ec1u ch\u1ec9nh ch\u00fang. \u0110\u1ec3 gi\u1ea3m b\u1edbt gi\u1eadn d\u1eef, Hi\u1ec7p h\u1ed9i T\u00e2m l\u00fd M\u1ef9 khuy\u1ebfn ngh\u1ecb c\u00e1c ph\u01b0\u01a1ng ph\u00e1p th\u01b0 gi\u00e3n, x\u1ea3 stress nh\u01b0 t\u1eadp th\u1edf, yoga. B\u00ean c\u1ea1nh \u0111\u00f3, b\u1ea1n h\u00e3y s\u1eed d\u1ee5ng l\u1eddi n\u00f3i m\u1ed9t c\u00e1ch h\u1ee3p l\u00fd, c\u1ea3i thi\u1ec7n k\u1ef9 n\u0103ng giao ti\u1ebfp v\u00e0 tr\u00e1nh xa c\u00e1c \u0111i\u1ec1u ti\u00eau c\u1ef1c trong cu\u1ed9c s\u1ed1ng.", "paragraph_answer": "C\u1ea3m x\u00fac ch\u1ec9 xu\u1ea5t hi\u1ec7n tho\u00e1ng qua nh\u01b0ng \u0111\u00f3ng vai tr\u00f2 v\u00f4 c\u00f9ng quan tr\u1ecdng trong s\u1ef1 ph\u00e1t tri\u1ec3n \u1edf m\u1ed7i con ng\u01b0\u1eddi, nh\u1ea5t l\u00e0 nh\u1eefng c\u1ea3m x\u00fac ti\u00eau c\u1ef1c. Trong m\u1ed9t s\u1ed1 tr\u01b0\u1eddng h\u1ee3p, c\u1ea3m x\u00fac ti\u00eau c\u1ef1c l\u00e0 ngu\u1ed3n \u0111\u1ed9ng l\u1ef1c \u0111\u1ec3 b\u1eaft \u0111\u1ea7u qu\u00e1 tr\u00ecnh ch\u1eefa l\u00e0nh sau nh\u1eefng t\u1ed5n th\u01b0\u01a1ng. Th\u1ebf nh\u01b0ng, khi con ng\u01b0\u1eddi gi\u00e0 \u0111i v\u00e0 th\u01b0\u1eddng xuy\u00ean \u0111\u1ed1i m\u1eb7t v\u1edbi c\u00e1c v\u1ea5n \u0111\u1ec1 s\u1ee9c kh\u1ecfe, c\u1ea3m x\u00fac ti\u00eau c\u1ef1c l\u1ea1i l\u00e0m suy gi\u1ea3m th\u1ec3 ch\u1ea5t, nh\u1eadn th\u1ee9c. Tr\u00ean Psychology and Aging, c\u00e1c nh\u00e0 khoa h\u1ecdc Canada cho bi\u1ebft \u0111\u00e3 kh\u1ea3o s\u00e1t c\u1ea3m x\u00fac c\u1ee7a 200 ng\u01b0\u1eddi t\u1eeb 59 \u0111\u1ebfn 93 tu\u1ed5i. K\u1ebft qu\u1ea3 cho th\u1ea5y nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi \u1edf \u0111\u1ed9 tu\u1ed5i 80 tr\u1edf l\u00ean th\u01b0\u1eddng xuy\u00ean g\u1eb7p c\u00e1c c\u1ea3m x\u00fac ti\u00eau c\u1ef1c nh\u01b0 <hl> t\u1ee9c gi\u1eadn c\u00f3 m\u1ee9c \u0111\u1ed9 vi\u00eam nhi\u1ec5m c\u01a1 th\u1ec3 cao <hl>. Vi\u00eam nhi\u1ec5m l\u00e0 d\u1ea5u hi\u1ec7u b\u00ecnh th\u01b0\u1eddng, di\u1ec5n ra khi c\u01a1 th\u1ec3 ch\u1ed1ng l\u1ea1i c\u00e1c t\u1ed5n th\u01b0\u01a1ng nh\u01b0ng n\u1ebfu x\u1ea3y ra th\u01b0\u1eddng xuy\u00ean s\u1ebd \u1ea3nh h\u01b0\u1edfng nghi\u00eam tr\u1ecdng \u0111\u1ebfn s\u1ee9c kh\u1ecfe. So v\u1edbi ng\u01b0\u1eddi \u00edt t\u1ee9c gi\u1eadn, ng\u01b0\u1eddi hay t\u1ee9c gi\u1eadn c\u0169ng m\u1eafc nhi\u1ec1u h\u01a1n \u00edt nh\u1ea5t m\u1ed9t b\u1ec7nh, nh\u01b0 ung th\u01b0 ho\u1eb7c c\u00e1c v\u1ea5n \u0111\u1ec1 tim m\u1ea1ch. Theo Carsten Wrosch, gi\u00e1o s\u01b0 t\u00e2m l\u00fd h\u1ecdc \u1edf \u0110\u1ea1i h\u1ecdc Concordia University (Canada), gi\u1eadn d\u1eef kh\u00f4ng nh\u1eefng kh\u00f4ng gi\u1ea3i quy\u1ebft v\u1ea5n \u0111\u1ec1 g\u00ec m\u00e0 c\u00f2n khi\u1ebfn con ng\u01b0\u1eddi stress h\u01a1n, th\u1eadm ch\u00ed d\u1eabn \u0111\u1ebfn r\u1ed1i lo\u1ea1n ch\u1ee9c n\u0103ng sinh l\u00fd. Tr\u01b0\u1edbc \u0111\u00e2y, nghi\u00ean c\u1ee9u kh\u00e1c tr\u00ean t\u1ea1p ch\u00ed American Journal of Geriatric Psychiatry c\u0169ng t\u1eebng ch\u1ec9 ra m\u1ed1i li\u00ean h\u1ec7 gi\u1eefa c\u1ea3m x\u00fac v\u00e0 s\u1ee9c kh\u1ecfe. C\u1ee5 th\u1ec3, ng\u01b0\u1eddi suy ngh\u0129 l\u1ea1c quan, ki\u00ean c\u01b0\u1eddng, v\u1ecb tha th\u01b0\u1eddng c\u00f3 s\u1ee9c kh\u1ecfe t\u1ed1t h\u01a1n nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi hay bu\u1ed3n b\u1ef1c. D\u00f9 r\u1ea5t kh\u00f3 ki\u1ec3m so\u00e1t c\u1ea3m x\u00fac, con ng\u01b0\u1eddi v\u1eabn c\u00f3 th\u1ec3 h\u1ecdc c\u00e1ch \u0111i\u1ec1u ch\u1ec9nh ch\u00fang. \u0110\u1ec3 gi\u1ea3m b\u1edbt gi\u1eadn d\u1eef, Hi\u1ec7p h\u1ed9i T\u00e2m l\u00fd M\u1ef9 khuy\u1ebfn ngh\u1ecb c\u00e1c ph\u01b0\u01a1ng ph\u00e1p th\u01b0 gi\u00e3n, x\u1ea3 stress nh\u01b0 t\u1eadp th\u1edf, yoga. B\u00ean c\u1ea1nh \u0111\u00f3, b\u1ea1n h\u00e3y s\u1eed d\u1ee5ng l\u1eddi n\u00f3i m\u1ed9t c\u00e1ch h\u1ee3p l\u00fd, c\u1ea3i thi\u1ec7n k\u1ef9 n\u0103ng giao ti\u1ebfp v\u00e0 tr\u00e1nh xa c\u00e1c \u0111i\u1ec1u ti\u00eau c\u1ef1c trong cu\u1ed9c s\u1ed1ng.", "sentence_answer": "K\u1ebft qu\u1ea3 cho th\u1ea5y nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi \u1edf \u0111\u1ed9 tu\u1ed5i 80 tr\u1edf l\u00ean th\u01b0\u1eddng xuy\u00ean g\u1eb7p c\u00e1c c\u1ea3m x\u00fac ti\u00eau c\u1ef1c nh\u01b0 <hl> t\u1ee9c gi\u1eadn c\u00f3 m\u1ee9c \u0111\u1ed9 vi\u00eam nhi\u1ec5m c\u01a1 th\u1ec3 cao <hl> ."}