Datasets:

rasdani

/

cohere-wikipedia-2023-11-nl-1.5k-articles

like 0

20231101.nl_315929_5

https://nl.wikipedia.org/wiki/Ikat

Ikat

Op Soemba wordt nog steeds volgens het eeuwen oude procedé ikat gemaakt met natuurlijke kleurstoffen waarbij als eerste de blauwe kleur indigo gemengd met kalk van koraal wordt aangebracht. Daarna komt de rode verfstof die wordt gewonnen uit de wortels van de Noni (Indische moerbei) en als laatste de gele kleur die wordt gemaakt uit de bast van de Kayu kuning (Gele boom). De motieven van dit ikattextiel zijn complex, maar symmetrisch. Soms zijn de stukken voorzien van grote franjes en afwisselende strepen of afbeeldingen van bloemen of gestileerde planten op een achtergrond van wit, indigo of zwart. Na het verven worden de draden (de schering) opgespannen in het weefraam, een draagbare constructie van stokken. Dit weefraam wordt aan de ene kant verbonden met een vast punt (bijvoorbeeld een boom), terwijl de wever de andere kant bevestigt rond de heupen. Op die manier kan de schering strak getrokken worden. De inslag wordt dan door de wever met de hand ingebracht. De Soembanese ikats omvatten grote dekens (kain hinggi), sjaals en rond geweven rokken in een rijk palet aan kleuren. De ikats komen uit Oost-Soemba en de meer westelijke regio's van Kodi, Loli en Lamboya. Het ikattextiel van Soemba is in 2014 voorgedragen om door de UNESCO te worden opgenomen in de lijst van cultureel erfgoed.

20231101.nl_315929_6

https://nl.wikipedia.org/wiki/Ikat

Ikat

Bij Ikat worden de motieven ingeweven, en wordt de verf dus vóór het weven aangebracht. Er zijn ook technieken waarbij motieven ná het weven worden aangebracht, zoals:

20231101.nl_315929_7

https://nl.wikipedia.org/wiki/Ikat

Ikat

Tie-dye is de techniek waarmee men, voorafgaand aan een verfbad (Engels: 'dye'), textiel van motieven voorziet door in de geweven stof stevige knopen te leggen (Engels: 'tie'), zodat de kleurstof zich daar niet kan hechten.

20231101.nl_315929_8

https://nl.wikipedia.org/wiki/Ikat

Ikat

Batik is de techniek waarmee men, voorafgaand aan een verfbad, textiel van motieven voorziet door de geweven stof in patronen te bedekken met een vloeistofafstotend materiaal, zodat de kleurstof zich daar niet kan hechten.

20231101.nl_26238_3

https://nl.wikipedia.org/wiki/Zuidlaardermarkt

Zuidlaardermarkt

De eerste vermelding van de markt dateert uit 1701. Er is ook een oorkonde uit 1232 waarin gesproken wordt over een markt in 'Laren', maar tegenwoordig wordt het waarschijnlijker geacht dat deze markt zich destijds in Noordlaren bevond. Vlak na de Tweede Wereldoorlog dacht men echter dat dit jaartal met zekerheid op Zuidlaren moest slaan en om in 1950 het '750-jarig bestaan' te kunnen vieren werd gemakshalve als beginjaar 1201 genomen.

20231101.nl_26238_4

https://nl.wikipedia.org/wiki/Zuidlaardermarkt

Zuidlaardermarkt

De Zuidlaardermarkt en evenementen rondom de markt worden georganiseerd door de Stichting Evenementen Zuidlaardermarkt.

20231101.nl_26238_5

https://nl.wikipedia.org/wiki/Zuidlaardermarkt

Zuidlaardermarkt

Op vrijdagavond wordt de Zuidlaardermarktweek geopend door de burgemeester van de gemeente Tynaarlo. Op zaterdag is er 's morgens een hardloopwedstrijd, de Zuidlaardermarktloop waar vooral mensen uit Noord-Nederland op af komen. Men kan hierbij kiezen voor de afstand van 5 kilometer en de afstand van 10 kilometer. Voor de basisschoolkinderen is er ook een loop van ongeveer 2,5 kilometer. Zaterdagavond is er vuurwerk achter de Prins Bernhardhoeve. Zondags is er een visstekwedstrijd en zijn er verschillende straatartiesten. Ook is het zondags koopzondag. Maandagavond en -nacht staat in het teken van de "Zuidlaardernacht" waarbij drank en muziek centraal staat. Tijdens deze nacht worden de paarden al aangevoerd en wordt de markt opgebouwd voor de volgende dag. Op dinsdag om ongeveer 6 uur in de morgen wordt de markt geopend.

20231101.nl_26238_6

https://nl.wikipedia.org/wiki/Zuidlaardermarkt

Zuidlaardermarkt

Vanaf de opening op vrijdagavond tot woensdagmiddag rond vier uur is er kermis op de brink. Deze kermis bestaat uit ongeveer 35 attracties en is een van de grotere kermissen in Noord-Nederland. Op de woensdagmiddag na de Zuidlaardermarkt is de kermis extra goedkoop.

20231101.nl_26238_7

https://nl.wikipedia.org/wiki/Zuidlaardermarkt

Zuidlaardermarkt

Sinds 2001 is de naam "Zuidlaardermarkt" beschermd en mag men de naam niet meer voor andere doeleinden worden gebruikt. Ook het logo, de specifieke kleuren en het boertje zijn beschermd. Misbruik van de naam, logo, kleuren of het boertje zijn dan ook strafbaar.

20231101.nl_26238_8

https://nl.wikipedia.org/wiki/Zuidlaardermarkt

Zuidlaardermarkt

Voor de stroomvoorziening van de markt en kermis worden in totaal 18 aggregaten en meer dan 1800 meter kabels gebruikt.

20231101.nl_26238_9

https://nl.wikipedia.org/wiki/Zuidlaardermarkt

Zuidlaardermarkt

De verantwoordelijkheid van het management van de Zuidlaardermarkt ligt bij marktmeester Jaap Mellema. Deze krijgt steun van vele vrijwilligers uit het verenigingsleven van Zuidlaren. Ook wordt er een beroep gedaan op het politiekorps Drenthe om de orde in het dorp tijdens de Zuidlaarder Feestweek te bewaren.

20231101.nl_26238_10

https://nl.wikipedia.org/wiki/Zuidlaardermarkt

Zuidlaardermarkt

Op 13 oktober 2000 werd in Zuidlaren het monument ter ere van de 800e Zuidlaardermarkt onthuld. De Stichting Evenementen Zuidlaardermarkt vatte het plan op om ter gelegenheid van de 800e markt een monument in het centrum van Zuidlaren te verwezenlijken.

20231101.nl_26238_11

https://nl.wikipedia.org/wiki/Zuidlaardermarkt

Zuidlaardermarkt

Uiteindelijk is er gekozen voor een beeldengroep (bestaande uit een levensgroot paard met twee markthandelaren) waarin op realistische wijze de paardenhandel is uitgebeeld. Als model voor dit paard is het paard Tinus gebruikt van de bekende Zuidlaarder paardenhandelaar Willem Roelfsema. De maker van dit 1500 kilo wegend bronzen monument is de kunstenaar Frans Ram uit Hogebeintum. Door de bijdragen van vele sponsoren kon dit beeld worden gerealiseerd. Het beeld werd onder grote publieke belangstelling onthuld door Prins Willem Alexander. Het beeld werd nadien door de Stichting Evenementen Zuidlaardermarkt geschonken en in eigendom overgedragen aan de gemeente Tynaarlo, die het in dank heeft aanvaard.

20231101.nl_209243_1

https://nl.wikipedia.org/wiki/Onze-Lieve-Vrouw-Lombeek

Onze-Lieve-Vrouw-Lombeek

In 2008 werd het dorp verkozen tot mooiste dorp van Vlaams-Brabant vanwege het Bruegeliaanse landschap en de frappante dorpskathedraal, tevens was het ooit een belangrijk bedevaardsoord.

20231101.nl_209243_2

https://nl.wikipedia.org/wiki/Onze-Lieve-Vrouw-Lombeek

Onze-Lieve-Vrouw-Lombeek

De dorpskom ligt verscholen in een vallei waar een drietal beken samenvloeien. Het lijkt wel een moeillie, een bakkuipvormig dal tussen heuvelkammen en waterlopen. Deze bijzondere ligging was de Romeinen in het begin van onze tijdrekening niet ontgaan. Sporen van bewoning werden ontdekt op het gehucht “De Hunsel”. Tijdens de middeleeuwen werd de versterking “Rokkenborch” opgetrokken. In de buurt hiervan ontwikkelde zich het dorpscentrum. Dank zij de talrijke bedevaarders, aangetrokken door de vele  mirakuleuze genezingen hier plaatsgevonden kon de prachtige Onze-Lieve-Vrouwekerk, in vroeggotische stijl gebouwd worden.

20231101.nl_209243_3

https://nl.wikipedia.org/wiki/Onze-Lieve-Vrouw-Lombeek

Onze-Lieve-Vrouw-Lombeek

In de Karolingische tijd lag het dorp in de Brabantgouw en later, tot het einde van de achttiende eeuw, in het kwartier Brussel van het hertogdom Brabant.

20231101.nl_209243_4

https://nl.wikipedia.org/wiki/Onze-Lieve-Vrouw-Lombeek

Onze-Lieve-Vrouw-Lombeek

Het dorp ligt in het zuid-oosten van de gemeente Roosdaal, en is het oosten begrensd door de gemeente Lennik, in het zuiden door de gemeente Gooik en in het noorden door het Lennikse gehucht Eizeringen. Het centrum ligt aan de voet van de Tuitenberg, dat eveneens een gehucht is van de buurgemeente Lennik. Aan de grens met Gooik, in Oplombeek, ontspringt de Lombeek, die in Sint-Katherina-Lombeek uitmondt in de Alfen, een zijriviertje van de Dender.

20231101.nl_209243_5

https://nl.wikipedia.org/wiki/Onze-Lieve-Vrouw-Lombeek

Onze-Lieve-Vrouw-Lombeek

De Hertboommolen is een bekende windmolen waarvan de naam reeds vermeld wordt in een cijnsboek uit 1391. De windmolen werd in de jaren zestig gebruikt in de populaire televisieserie Kapitein Zeppos. Daaraan dankt hij zijn bijnaam "de Zepposmolen". Een andere bijnaam is "de Tragische Molen" omdat er zich in de geschiedenis twee drama's hebben afgespeeld. In 1745 werd op nieuwjaarsdag in de molen binnengebroken door leden van de beruchte bende van Jan de Lichte, die de molenaar Pieter van Lierde vermoordden. En op zondag 22 april 1917 drongen rond 7 uur 's avonds vier gemaskerde mannen binnen in het huis van de molenaar, die afwezig was. De molenaarsvrouw werd vermoord.

20231101.nl_209243_6

https://nl.wikipedia.org/wiki/Onze-Lieve-Vrouw-Lombeek

Onze-Lieve-Vrouw-Lombeek

De imposante Onze-Lieve-Vrouwkerk is een vroeggotische kerk uit de 13e-14e eeuw. De kerk herbergt onder andere het Brusselse retabel met Tonelen uit het leven van Maria (1532-1535) en een tweemanualig orgel van Jean-Baptiste Goynaut. Het orgel bestaat uit meer dan 120 beeldjes die in negen taferelen het leven van Maria voorstellen.

20231101.nl_209243_7

https://nl.wikipedia.org/wiki/Onze-Lieve-Vrouw-Lombeek

Onze-Lieve-Vrouw-Lombeek

Kasteel Rokkenborch stamt in oorsprong uit de Middeleeuwen, maar werd voor 1900 neogotisch heropgebouwd.

20231101.nl_209243_8

https://nl.wikipedia.org/wiki/Onze-Lieve-Vrouw-Lombeek

Onze-Lieve-Vrouw-Lombeek

In 2008 Organiseerde het VRT programma Vlaanderen Vakantieland een wedstrijd om het mooiste dorp van Vlaanderen te ontdekken. Onze-Lieve-Vrouw-Lombeek werd verkozen tot mooiste dorp van Vlaams-Brabant. Het verloor in de finale echter van het Limburgse Oud-Rekem.

20231101.nl_209243_9

https://nl.wikipedia.org/wiki/Onze-Lieve-Vrouw-Lombeek

Onze-Lieve-Vrouw-Lombeek

De windmolen in het dorp figureerde in de jaren zestig in de bekende televisieserie Kapitein Zeppos.

20231101.nl_2172_62

https://nl.wikipedia.org/wiki/1880-1889

1880-1889

De Franse schildersgroep Les Nabis zet zich af tegen het vormvervagende impressionisme en tegen het systematische pointillisme uit het postimpressionisme, door het met lijnen afgebakende naast elkaar plaatsen van strikt afgewogen onvermengde kleurvlakken. Het wordt hun cloisonnisme, waarvan Paul Gauguin, Emile Bernard en Paul Sérusier de onbetwiste meesters zijn.

20231101.nl_2172_63

https://nl.wikipedia.org/wiki/1880-1889

1880-1889

De Japanse prentkunst is een inspiratiebron voor onder andere Van Gogh, Monet, Toulouse-Lautrec en Bernard.

20231101.nl_2172_64

https://nl.wikipedia.org/wiki/1880-1889

1880-1889

Alfred Verwee ontdekt omstreeks 1880 de charmes van de Vlaamse kust in de omgeving van Knokke en Heist met zijn duinen en zee, maar vooral het achterliggend polderlandschap. Geleidelijk groeit Knokke, in zijn spoor uit tot een kunstenaarsdorp, dat in de zomer veel vooraanstaande kunstenaars uit binnenland en buitenland aantrekt. In de zomer van 1883 verblijft Théo van Rysselberghe in Knokke. Hij is in gezelschap van een aantal jonge schilders, allen toekomstige leden van de Brusselse kunstkring Les XX nl. Zij komen op zoek naar het licht aan de Vlaamse kust en wilden de vluchtige impressie ervan weergeven met donkere maar toch frisse en genuanceerde kleuren.

20231101.nl_2172_65

https://nl.wikipedia.org/wiki/1880-1889

1880-1889

In dit decennium komt het hele oeuvre van Vincent van Gogh tot stand, van zijn Brabantse jaren met de sociaal bewogen werken als De aardappeleters (1885) tot de laatste jaren in Arles (1888-1890) met de expressionistische doeken in uitbundige kleuren.

20231101.nl_2172_66

https://nl.wikipedia.org/wiki/1880-1889

1880-1889

Een groep van jonge schrijvers ontstaat in Nederland rond Willem Kloos en het tijdschrift De Nieuwe Gids. Ze worden later de Tachtigers genoemd. Net als de Belgische groep La Jeune Belgique huldigen ze het principe van L'art pour l'art.

20231101.nl_2172_67

https://nl.wikipedia.org/wiki/1880-1889

1880-1889

1882 – Franz von Stuck richt samen met Wilhelm Trübner de Münchener Sezession, deel uitmakende van de jugendstil, op, wat in de daaropvolgende jaren internationale navolging zal ondervinden.

20231101.nl_2172_68

https://nl.wikipedia.org/wiki/1880-1889

1880-1889

De laatste beschreven tarpan sterft in 1887 in gevangenschap in de dierentuin van München, Duitsland. De laatste wilde tarpan was in 1879 in Askania Nova (tegenwoordig Oekraïne) gestorven. Ze viel in een ravijn tijdens een poging om haar te vangen.

20231101.nl_2172_69

https://nl.wikipedia.org/wiki/1880-1889

1880-1889

Antwerp Athletic Club organiseert de beoefening van tennis, rugby, cricket en voetbal. Vanaf 1887 is de voetbaltak apart georganiseerd in de Antwerp Football Club. Vanaf 1889 is de Brussels Football Club de grote rivaal.

20231101.nl_2172_70

https://nl.wikipedia.org/wiki/1880-1889

1880-1889

Het eerste voetbal in Nederland wordt in het Vondelpark gespeeld door Engelse medewerkers van de gasfabrieken in Amsterdam. Ook de HFC van Pim Mulier gaat in 1883 over van de ovale rugbybal op de ronde voetbal. In 1889 wordt de Nederlandse Voetbal- en Atletische Bond opgericht. De bond telt zeven clubs met samen 250 leden.

20231101.nl_4761932_9

https://nl.wikipedia.org/wiki/Marantz

Marantz

Marantz stelde in 2000 de eerste Super-Audio-CD-Speler SA-1 voor. In 2001 werd Marantz overgenomen door Marantz Japan. In 2002 fuseerden Marantz Japan en Denon tot moederbedrijf D&M Holdings. Later sloten ook andere bedrijven zich aan, zoals Boston Acoustics. In 2008 verkocht Philips al haar aandelen in D&M Holdings, waarmee een 28-jarige samenwerking werd beëindigd tussen Marantz en Philips.

20231101.nl_4761932_10

https://nl.wikipedia.org/wiki/Marantz

Marantz

Ken Ishiwata's 30-jarige verbintenis met Marantz leidde in 2009 tot de introductie van een speciale set, de CD/SACD-speler KI Pearl en de versterker PM KI Pearl. De set is inmiddels een gewild collectors item.

20231101.nl_4761932_11

https://nl.wikipedia.org/wiki/Marantz

Marantz

In 2013 bestond Marantz 60 jaar. Dat werd gevierd met de introductie van de allereerste USB-DAC-netwerkspeler, de nieuwe Marantz NA-11S1.

20231101.nl_4761932_12

https://nl.wikipedia.org/wiki/Marantz

Marantz

D+M Group werd in 2017 onderdeel van Sound United LLC. Naast Denon en Marantz vallen ook Boston Acoustics, Classe, Definitive Technology, Heos en Polk onder de Sound United vlag.

20231101.nl_4761932_13

https://nl.wikipedia.org/wiki/Marantz

Marantz

Brand Ambassador Ken Ishiwata, mocht in 2018 een speciale KI set ontwerpen vanwege zijn 40-jarig jubileum, de CD/SACD-speler SA KI Ruby en de versterker PM KI Ruby. Deze twee high-end producten werden aangeboden in de premiumserie van Marantz en waren in Europa verkoopgelimiteerd op 1000 stuks.

20231101.nl_4761932_14

https://nl.wikipedia.org/wiki/Marantz

Marantz

Mei 2019 kondigde Sound United LLC aan dat Ken Ishiwata, sinds 1996 Brand Ambassador, in mei zijn 41-jarige dienstverband bij Marantz beëindigt.

20231101.nl_4761932_15

https://nl.wikipedia.org/wiki/Marantz

Marantz

1963 ontwikkelde Marantz de eerste draaitafel met tangentiale toonarm, de SLT-12 en later de SLT-12U.

20231101.nl_4761932_16

https://nl.wikipedia.org/wiki/Marantz

Marantz

1963 ontwikkelden Saul Marantz, Sidney Smith en Richard Sequerra Model 10B, een tuner op buizen met ingebouwde oscilloscoop. Dit is de eerste tuner waar een oscilloscoop werd ingebouwd, deze werd gebruikt om het fm-signaal te controleren (tuning), het geluid te zien of de positie van de antenne fijn te stellen.

20231101.nl_4761932_17

https://nl.wikipedia.org/wiki/Marantz

Marantz

1991 introduceerde Marantz de CD-Recorder, de CDR-1. Het was de eerste CD-Recorder die officieel op wereldniveau werd geïntroduceerd.

20231101.nl_113825_3

https://nl.wikipedia.org/wiki/Ubachsberg

Ubachsberg

Ubachsberg ligt op het Plateau van Ubachsberg op een hoogte van ongeveer 180 meter. Ten noorden van Ubachsberg ligt het natuurgebied de Kunderberg. Ten zuiden van de Kunderberg liggen de Geulkerberg, Putberg en de Keverberg. Tussen de Geulkerberg en de Putberg/Keverberg ligt een dal met daarin de historische Hoeve de Daal. De Vrouwenheide, ten zuiden van Ubachsberg, is met 216 meter één der hoogste punten van Nederland en het hoogste punt van het plateau.

20231101.nl_113825_4

https://nl.wikipedia.org/wiki/Ubachsberg

Ubachsberg

Wie Ubachsberg wil bezoeken moet - van welke kant men ook komt - bergop gaan. Het dorp ligt als het ware als een “eiland” op een heuvel. Dit “Eiland van Ubachsberg” is een getuigenheuvel en staat te boek als bijzonder aardkundig object. Het betreft een “eiland”, gevormd door de tussen de 1-2 miljoen jaar geleden hier stromende Oostmaas (oostelijk van Ubachsberg) en de naar het noorden stromende Westmaas. Aan de oppervlakte zijn nog steeds overblijfselen van verwerings- en verkiezelingsprocessen uit het Tertiair te vinden. Gedurende de verschillende ijstijden is het gebied steeds afgedekt met een dikke laag löss uit het Laagpakket van Schimmert. Ten zuiden en zuidwesten van het dorp ligt het Droogdal van Colmont. Ten noorden en noordoosten het dorp liggen de Droogdal van Kunrade en Droogdal de Dael.

20231101.nl_113825_5

https://nl.wikipedia.org/wiki/Ubachsberg

Ubachsberg

De parochiekerk van Ubachsberg, de Sint-Bernarduskerk, dateert officieel uit 1841, toen de parochie zelfstandig werd en niet meer tot de Laurentiusparochie van Voerendaal behoorde. In dat jaar werd de reeds bestaande laatromaanse oostpartij met halfronde apsis, het transept en het laatste juk van het schip aangevuld met een uitbreiding van het schip en de kerktoren. Ook werd begonnen met de aanleg van het kerkhof tussen de kerk en het Bernardusplein. In 1924 zijn aan het schip een transept en een koor aangebouwd naar een ontwerp van architect Beursgens uit Sittard.

20231101.nl_113825_6

https://nl.wikipedia.org/wiki/Ubachsberg

Ubachsberg

In Ubachsberg zijn relatief veel verenigingen actief, waaronder de in 1909 opgerichte Fanfare St. Cecilia die diverse keren nationaal kampioen werd. In 1974 en in 1981 won de fanfare onder leiding van Wil Jacobs, tijdens het Wereld Muziek Concours te Kerkrade, in de hoogste afdeling de nationale alsook de wereldtitel.

20231101.nl_113825_7

https://nl.wikipedia.org/wiki/Ubachsberg

Ubachsberg

St. Cecilia is het eerste korps dat in 1986 onder auspiciën van de Limburgse Bond van Muziekgezelschappen deelnam in de concertafdeling, de huidige concertdivisie. In deze 'Champions League' van de Nederlandse blaasmuziek werd de fanfare o.l.v. Sjef Ficker in 1992 en 2003 Nederlands Kampioen.

20231101.nl_113825_8

https://nl.wikipedia.org/wiki/Ubachsberg

Ubachsberg

De in 1843 opgerichte Schutterij Sint Hubertus heeft in 1972 en 1980 het Oud Limburgs Schuttersfeest georganiseerd. Het OLS van 1972 ging de annalen in als het eerste dat vanwege het slechte weer verschoven moest worden (van 2 juli naar 13 augustus). Het terrein was door zware regenval in een modderpoel veranderd.

20231101.nl_113825_9

https://nl.wikipedia.org/wiki/Ubachsberg

Ubachsberg

Restaurant De Leuf in Ubachsberg heeft in november 2007 een tweede Michelinster mogen ontvangen (eigenaar Paul van de Bunt overleed op 10 april 2014). Samen met restaurant Beluga uit Maastricht en restaurant Da Vinci uit Maasbracht zijn zij de enige in Limburg met twee sterren.

20231101.nl_113825_10

https://nl.wikipedia.org/wiki/Ubachsberg

Ubachsberg

Ubachsberg is ook de thuishaven van Wijngoed Fromberg. Dit wijngoed vervaardigt zijn eigen wijn, de Fromberger, evenals een zevental andere wijnen. De wijngaarden liggen bij het gehucht Fromberg, even ten westen van Colmont.

20231101.nl_113825_11

https://nl.wikipedia.org/wiki/Ubachsberg

Ubachsberg

Bovendien liggen in de nabijheid van Ubachsberg de buurtschappen Colmont, Mingersborg, Trintelen en Bosschenhuizen.

20231101.nl_805736_1

https://nl.wikipedia.org/wiki/Autoslaaptrein

Autoslaaptrein

De algemenere term autotrein is ook van toepassing op dagtreinen die een betrekkelijk korte afstand afleggen, dus geen slaaptreinen zijn. Deze komen vooral voor waar er geen verkeersweg is, zoals bij de Sylt Shuttle en Eurotunnel Le Shuttle.

20231101.nl_805736_2

https://nl.wikipedia.org/wiki/Autoslaaptrein

Autoslaaptrein

In principe kunnen alle voertuigen worden meegenomen die op de openbare weg zijn toegelaten en binnen bepaalde maximale afmetingen vallen. De reiziger kan in een autoslaaptrein kiezen voor een slaaprijtuig of een ligrijtuig.

20231101.nl_805736_3

https://nl.wikipedia.org/wiki/Autoslaaptrein

Autoslaaptrein

De eerste Belgische autoslaaptrein vertrok op 30 juni 1956 vanuit het station van Oostende naar München. Tot de afschaffing in 2003 waren Bressoux, Denderleeuw en Schaarbeek het vertrekpunt van de autoslaaptreinen.

20231101.nl_805736_4

https://nl.wikipedia.org/wiki/Autoslaaptrein

Autoslaaptrein

Op 30 juni 1960 vertrok vanaf station Amsterdam Amstel de eerste Nederlandse autoslaaptrein naar Frankrijk. In september 1971 vertrokken de laatste autoslaaptreinen van dit station. Vanaf 1972 was station 's-Hertogenbosch het enige vertrekpunt van de autoslaaptreinen. Tot 2002 werden de ritten tot de grens verzorgd door de Nederlandse Spoorwegen. Sinds 2002 was Euro-Express Treincharter de exploitant. De EETC reed vanuit station 's-Hertogenbosch tot en met 2014 in de zomer de AutoSlaap Trein naar Italië (Alessandria en Livorno) en naar Slovenië (Koper). In het verleden werden er vanuit Nederland meer bestemmingen bediend: Bordeaux, Brive-la-Gaillarde, Biarritz, Bellinzona, Villach, Narbonne, Cerbère (Portbou), Verona, Rimini, Bologna en nog diverse aantal andere plaatsen.

20231101.nl_805736_5

https://nl.wikipedia.org/wiki/Autoslaaptrein

Autoslaaptrein

In Duitsland en Oostenrijk kent men de ÖBB Nightjet en UEX Urlaubs-Express, met een groot aantal bestemmingen.

20231101.nl_805736_6

https://nl.wikipedia.org/wiki/Autoslaaptrein

Autoslaaptrein

In Frankrijk rijden binnenlandse autotreinen tussen station Paris Bercy en een groot aantal stations in Zuid-Frankrijk. Passagiers reizen met een andere trein - dit zijn dus eigenlijk geen autoslaaptreinen.

20231101.nl_805736_7

https://nl.wikipedia.org/wiki/Autoslaaptrein

Autoslaaptrein

Het beheer van autoslaaptreinen is ingewikkelder dan bij een reguliere slaaptreinen. Dit omdat de faciliteiten en ruimte om auto's op en van de treinen te laten rijden maar op een beperkt aantal stations mogelijk is.

20231101.nl_805736_8

https://nl.wikipedia.org/wiki/Autoslaaptrein

Autoslaaptrein

Van de stroomafnemer van de trekkende locomotief komt metaalslijpsel vrij (door het contact met de bovenleiding), dit slijpsel kan de autolak beschadigen. Om dit te voorkomen, hangen de autowagens zo veel mogelijk achteraan de trein.

20231101.nl_805736_9

https://nl.wikipedia.org/wiki/Autoslaaptrein

Autoslaaptrein

Bij vertrek staat de trein met de achterzijde tegen het laadperron. Meestal mogen de reizigers zelf de auto op de trein rijden. Daarna is de trein gereed voor vertrek. Bij aankomst worden de autowagons afgekoppeld en tegen het laadperron gereden. Er wordt van de reizigers verwacht dat ze op tijd bij de auto aanwezig zijn, zodat het lossen van de auto's niet stagneert door een ontbrekende bestuurder.

20231101.nl_134298_0

https://nl.wikipedia.org/wiki/Golfvorm

Golfvorm

Wanneer de uitwijking van periodieke trillingen grafisch weergegeven zouden worden als functie van de tijd dan kan men de golfvorm van de trilling aflezen. Een golfvorm beschrijft hoe de uitwijking van één periode van een periodieke trilling verloopt in de tijd.

20231101.nl_134298_1

https://nl.wikipedia.org/wiki/Golfvorm

Golfvorm

De basale golfvorm is de sinus. Door middel van fourieranalyse kan iedere andere golfvorm ontleed worden in een aantal sinussen met elk hun eigen frequentie, amplitude en fase. Iedere golfvorm heeft zijn eigen spectrale kenmerken. De sinus waarvan de frequentie even hoog is als van de golfvorm zelf wordt de grondtoon genoemd.

20231101.nl_134298_2

https://nl.wikipedia.org/wiki/Golfvorm

Golfvorm

Ondanks dat er willekeurig veel golfvormen mogelijk zijn, zijn er toch enkele basisgolfvormen die in de praktijk veel gehanteerd worden:

20231101.nl_134298_3

https://nl.wikipedia.org/wiki/Golfvorm

Golfvorm

Een sinusgolf is een golfverschijnsel in de vorm van een sinusoïde. Een sinusgolf bestaat - per definitie - slechts uit één harmonische die tevens de grondtoon is. Een geluid dat een sinus is, benadert de klank van de klinker 'oe'.

20231101.nl_134298_4

https://nl.wikipedia.org/wiki/Golfvorm

Golfvorm

Een driehoeksgolf is een golfverschijnsel in de vorm van een driehoek en is opgebouwd uit alle oneven harmonischen. De amplitude van de partialen zijn omgekeerd evenredig met het kwadraat van het nummer van de harmonische. Dus de eerste harmonische heeft amplitude 1, de derde harmonische heeft amplitude 1/(3²) enz.

20231101.nl_134298_5

https://nl.wikipedia.org/wiki/Golfvorm

Golfvorm

Een zaagtand als golfverschijnsel heeft de vorm van een zaagtand. Alle harmonischen zijn aanwezig. De amplituden van de harmonischen zijn omgekeerd evenredig met het nummer van de harmonische. Dus de eerste harmonische heeft amplitude 1, de tweede harmonische heeft amplitude 0,5 enz. Strijkinstrumenten geven deze kenmerkende, prettig in het gehoor liggende klank.

20231101.nl_134298_6

https://nl.wikipedia.org/wiki/Golfvorm

Golfvorm

Een blokgolf is een golfverschijnsel in de vorm van een blok. d.w.z. gedurende een halve periode met een constante waarde en gedurende de andere halve periode met de tegengestelde waarde. Een blokgolf bestaat uit alle oneven harmonischen en klinkt daarom hol. Het amplitudespectrum van de blokgolf bestaat uit de oneven harmonischen in dezelfde verhouding als bij de zaagtand. De eerste harmonische heeft amplitude 1, de derde harmonische heeft amplitude 1/3, de vijfde amplitude 1/5, etc. Het kenmerkende geluid van een overstuurde elektrische gitaar bestaat uit een blokgolf (een sinus wordt sterk versterkt en afgeplat).

20231101.nl_134298_7

https://nl.wikipedia.org/wiki/Golfvorm

Golfvorm

Een puls is golfvorm die slechts kortdurend positief is en verder nul. Iedere pulsbreedte kent zijn eigen spectrum. Het geluid van sommige blaasinstrumenten, zoals de klarinet, kunnen benaderd worden met een pulsvorm.

20231101.nl_134298_8

https://nl.wikipedia.org/wiki/Golfvorm

Golfvorm

Ruis is een golfvorm zonder herkenbare structuur en daarmee zonder periodiek karakter en dus ook zonder een bepaalde toonhoogte. Alle mogelijke frequenties zijn in het spectrum aanwezig zonder voorkeur voor een bepaalde frequentie. Zie ook gekleurde ruis.

20231101.nl_321003_16

https://nl.wikipedia.org/wiki/Ketjen

Ketjen

In 1960 werden fabrieken gebouwd voor DPP (difenylolpropaan of bisfenol A, grondstof voor epoxyharsen) en DOP (dioctylftalaat, weekmakers voor de plasticindustrie).

20231101.nl_321003_17

https://nl.wikipedia.org/wiki/Ketjen

Ketjen

Uiteindelijk fuseerde Ketjen in 1962 met Koninklijke Nederlandse Zoutindustrie tot Koninklijke Zout Ketjen, een bedrijf dat door verdere fusies zou uitgroeien tot het AkzoNobel concern.

20231101.nl_321003_18

https://nl.wikipedia.org/wiki/Ketjen

Ketjen

De werkgelegenheid in de industrie nam geleidelijk af, en het getal van meer dan 1000 medewerkers verminderde gestaag, onder meer door vervroegde uittreding, zoals in 1978.

20231101.nl_321003_19

https://nl.wikipedia.org/wiki/Ketjen

Ketjen

De zwavelzuurfabrieken werden in 1999 verkocht aan PVS Chemicals, de Belgische dochter van het Amerikaanse PVS Chemicals Inc. Hier werkten nog ongeveer 25 mensen, maar in 2004 ging PVS failliet en nam AkzoNobel de fabrieken weer over.

20231101.nl_321003_20

https://nl.wikipedia.org/wiki/Ketjen

Ketjen

De katalysatorfabrieken kwamen in 2004 in handen van Albemarle Catalysts Company. Dit bedrijf produceert katalysatoren voor de petrochemische industrie en verricht ook onderzoek naar katalysatoren. Er werken ongeveer 500 mensen in onderzoekslaboratoria en een drietal fabrieken.

20231101.nl_321003_21

https://nl.wikipedia.org/wiki/Ketjen

Ketjen

De naam Ketjen leek door dit alles verdwenen, maar reeds in de jaren zeventig werd een joint venture bereikt tussen het toenmalige Akzo en het Japanse Sumitomo Metal Mining. Onder de naam Nippon Ketjen produceert ze katalysatoren voor de petrochemische industrie.

20231101.nl_321003_22

https://nl.wikipedia.org/wiki/Ketjen

Ketjen

Transport gebeurde aanvankelijk in glazen mandflessen die nogal eens braken. Reeds voor 1900 besloot men stalen vaten van 300 liter te gaan gebruiken. Omstreeks 1916 werd op een binnenvaartschip, de 'Pluto', een stoomketel gemonteerd waarin men als een soort tanker het zwavelzuur kon vervoeren. De Pluto zonk al op de eerste reis in de buurt van Gouda na een aanvaring. Ze kon uiteindelijk zonder milieuschade worden gelicht. De volgende Ketjen-schepen heetten alle Elisabeth, naar de dochter van Lambert Ketjen. Later zijn ook de Nieuwendam en de Ransdorp gebruikt voor het vervoer van zwavelzuur.

20231101.nl_321003_23

https://nl.wikipedia.org/wiki/Ketjen

Ketjen

Ketjen verhandelde het zwavelzuur dat vrijkwam van de zinkfabriek te Balen en de zinkfabriek van Overpelt. Hier werd zinkblende (ZnS) verwerkt waarbij veel zwavelzuur vrijkwam. Het ging om 25 à 50 kiloton per jaar, die vervoerd werd over de Zuid-Willemsvaart.

20231101.nl_321003_24

https://nl.wikipedia.org/wiki/Ketjen

Ketjen

De oorspronkelijke grondstof was pyriet (FeS2). Werken met pyriet was gevaarlijk, gezien de verspreiding van stof het arseengehalte ervan. Het pyriet werd geroost waardoor ijzeroxide en zwaveldioxide werd gevormd.

20231101.nl_68302_0

https://nl.wikipedia.org/wiki/Lijfs

Lijfs

Het Lijfs of Lijflands is een Oostzeefinse taal, die verwant is aan het Fins en het Estisch en gesproken wordt of werd aan de noordelijke kust van Letland. Het is de taal van het vroegere Lijfland. Tegenwoordig is de taal uitgestorven: de laatste moedertaalspreker in Lijfland overleed in 2009, de laatste geëmigreerde moedertaalspreker in 2013. Wel zijn er nog enkele tientallen mensen die het Lijfs als tweede taal beheersen.

20231101.nl_68302_1

https://nl.wikipedia.org/wiki/Lijfs

Lijfs

De meeste etnische Lijven spreken tegenwoordig Lets. Sommigen van hen doen verwoede pogingen om hun taal weer tot leven te wekken, maar dit is uiterst problematisch wegens het zeer geringe aantal sprekers en de geringe gelegenheid die er is om de taal daadwerkelijk als omgangstaal te gebruiken. Het Lijfs wordt samen met het Latgalisch als levende taal nog wel ondersteund door de Lijfse afdeling van het Europees Bureau voor Minderheidstalen.

20231101.nl_68302_2

https://nl.wikipedia.org/wiki/Lijfs

Lijfs

In de 13e eeuw telde het Lijfs ongeveer 30.000 moedertaalsprekers. In 1852 was dit aantal al gereduceerd tot 2394. De volgende historische gebeurtenissen hebben vermoedelijk uiteindelijk tot het uitsterven van het Lijfs geleid:

20231101.nl_68302_3

https://nl.wikipedia.org/wiki/Lijfs

Lijfs

De Tweede Wereldoorlog en de afgedwongen aansluiting van Letland bij de Sovjet-Unie, waardoor Lijfland werd gemarginaliseerd.

20231101.nl_68302_4

https://nl.wikipedia.org/wiki/Lijfs

Lijfs

Op 4 februari 1992 creëerde de Letse regering een cultureel beschermd gebied genaamd Līvõd Randa, de Lijfse kust. De taal was toen echter al bijna uitgestorven.

20231101.nl_68302_5

https://nl.wikipedia.org/wiki/Lijfs

Lijfs

Op 28 februari 2009 maakte de Estse krant Eesti Päevaleht bekend dat Viktor Berthold (1921-2009) was overleden, een van de laatste sprekers van het Lijfs die nog alleen met deze taal waren opgegroeid. Al in de jaren twintig van de 20e eeuw begonnen Lijfstalige ouders met hun kinderen Lets te spreken. Berthold had contacten met taalkundigen die de Lijfse grammatica en woordenschat hebben geboekstaafd. In de jaren negentig gaf hij cursussen Lijfs aan kinderen.

20231101.nl_68302_6

https://nl.wikipedia.org/wiki/Lijfs

Lijfs

Andere Lijven die tot hun dood bleven vasthouden aan hun taal, waren Poulin Klavin (1918–2001), die zijn hele leven aan de kust van Koerland heeft gewoond, en Edgar Vaalgamaa (1912–2003), een Lutherse predikant die in Finland leefde. Hij vertaalde het Nieuwe Testament in het Lijfs en schreef een boek over de geschiedenis en de cultuur van de Lijven (Valkoisen hiekan kansa, Jyväskylä, 2001).

20231101.nl_68302_7

https://nl.wikipedia.org/wiki/Lijfs

Lijfs

Grizelda Kristiņa (1910-2013) was familie van Viktor Berthold. Sinds 1947 woonde ze in Canada. Ook zij had contacten met taalkundigen. Toen ze op 2 juni 2013 overleed, werd ze ‘de laatste moedertaalspreker van het Lijfs’ genoemd. Het is momenteel niet duidelijk (maar wel onwaarschijnlijk) of er nog andere moedertaalsprekers van het Lijfs in leven zijn.

20231101.nl_68302_8

https://nl.wikipedia.org/wiki/Lijfs

Lijfs

A (Ā) B C Č D Ḑ E (Ē) F G Ģ H I (Ī) J K Ķ L Ļ M N Ņ O (Ō) Ȯ (Ȱ) P [Q] R Ŗ S Š Z Ž T Ț U (Ū) V (W) Õ (Ȭ) Ä (Ǟ) Ö (Ȫ) Ü [X] Y (Ȳ)

20231101.nl_4432_2

https://nl.wikipedia.org/wiki/Protactinium

Protactinium

Het stabielere isotoop 231Pa werd in 1917-1918 ontdekt door Lise Meitner en Otto Hahn; zij stelden de naam protactinium voor in hun artikel The Mother Substance of Actinium: a New Radioactive Element of Long Half-life uit 1918, omdat ze konden aantonen dat actinium een vervalproduct is van het radioactieve protactinium, en proto actinium "voor actinium" betekent. Gelijktijdig werd dezelfde ontdekking gedaan door de Britse wetenschappers Frederick Soddy, John Cranston en Alexander Fleck.

20231101.nl_4432_3

https://nl.wikipedia.org/wiki/Protactinium

Protactinium

In 1927 lukte het Aristid von Grosse om 2 mg Pa2O5 te produceren. Zeven jaar later isoleerde hij hieruit protactinium door het oxide te vervangen door jodide en het vervolgens in hoog vacuüm over een verhit element te leiden: 2PaI5 → 2Pa + 5I2.

20231101.nl_4432_4

https://nl.wikipedia.org/wiki/Protactinium

Protactinium

In 1949 werd de naam protactinium definitief aangenomen door de IUPAC en werden Hahn en Meitner als de ontdekkers aangewezen.

20231101.nl_4432_5

https://nl.wikipedia.org/wiki/Protactinium

Protactinium

In 1961 was de United Kingdom Atomic Energy Authority in staat om 125 gram 99,9% zuivere protactinium te produceren uit 60 ton afvalmateriaal in een uit 12 stappen bestaand proces. In totaal kostte dat 500 000 dollar en gedurende vele jaren was het de enige bron van protactinium. Voor onderzoeksdoeleinden werd het verkocht tegen 2800 dollar per gram.

20231101.nl_4432_6

https://nl.wikipedia.org/wiki/Protactinium

Protactinium

Door de schaarste, hoge radioactiviteit en giftigheid zijn er geen industriële toepassingen voor protactinium. Op kleine schaal wordt het toegepast bij fundamenteel onderzoek.

20231101.nl_4432_7

https://nl.wikipedia.org/wiki/Protactinium

Protactinium

Protactinium is een actinide met een metallieke glans en is redelijk stabiel aan de lucht. Bij temperaturen onder 1,4 kelvin vertoont het supergeleidende eigenschappen.

20231101.nl_4432_8

https://nl.wikipedia.org/wiki/Protactinium

Protactinium

In het mineraal uraniniet (pekblende) wordt protactinium in een concentratie van ongeveer 0,1 ppm aangetroffen. Sommige uranietbronnen in Congo bevatten hogere concentraties, tot 3 ppm.

20231101.nl_4432_9

https://nl.wikipedia.org/wiki/Protactinium

Protactinium

Van protactinium zijn 29 radio-isotopen bekend. Met een halveringstijd van 32 760 jaar is 231Pa het stabielst. Andere isotopen met redelijk lange halveringstijden zijn 233Pa (bijna 27 dagen) en 230Pa (17,4 dagen). De overige isotopen zijn veel instabieler.

20231101.nl_4432_10

https://nl.wikipedia.org/wiki/Protactinium

Protactinium

233Pa vervalt in het splijtbare 233U waardoor deze isotoop als basis kan dienen om energie uit kernsplijting op te wekken. 233Pa kan verkregen worden door het verval (halfwaardetijd 22 min) van 233Th.

20231101.nl_36493_1

https://nl.wikipedia.org/wiki/Ultracentrifuge

Ultracentrifuge

In de analytische ultracentrifuge kan een monster worden bestudeerd tijdens de sedimentatie door middel van een optisch detectiesysteem gebruikmaken van UV absorptie of door optische interferentieverschijnselen veroorzaakt door wijzigende brekingsindex. Er wordt gezocht naar een zwaartekrachtsveld waarin de diffusie de sedimentatie precies opheft of er worden sedimentatiesnelheidsexperimenten gedaan.

20231101.nl_36493_2

https://nl.wikipedia.org/wiki/Ultracentrifuge

Ultracentrifuge

Met de analytische ultracentrifuge is het mogelijk om de grove vorm van macromoleculen, de veranderingen in hun conformatie en de grootteverdeling van macromoleculen in mengsels vast te stellen. Voor macromoleculen als eiwitten, die niet-covalente complexen vormen in een dynamisch evenwicht, kunnen het aantal onderdelen, de stoichiometrie en de dynamica van de complexen worden vastgesteld.

20231101.nl_36493_3

https://nl.wikipedia.org/wiki/Ultracentrifuge

Ultracentrifuge

Sedimentatiesnelheidsexperimenten proberen de gehele tijdreeks van sedimentatie vast te leggen, om uitspraken te doen over de vorm en moleculaire massa en groottedistributie van opgeloste macromoleculen. Het scheidend vermogen voor wat betreft de grootte van de deeltjes hangt af van het kwadraat van hun straal en grootteverdelingen van 100 Da tot 10 GDa kunnen worden onderscheiden door het aanpassen van de draaisnelheid. Er kunnen ook metingen met sedimentatiesnelheidsexperimenten worden verricht aan macromoleculen die in een dynamisch chemisch evenwicht verkeren, door middel van analyse van het spectroscopisch signaal van de verschillende componenten of door analyse van de samenstellingsafhankelijke sedimentatiesnelheid van het macromoleculaire systeem, zoals beschreven in de Gilbert-Jenkins theorie.

20231101.nl_36493_4

https://nl.wikipedia.org/wiki/Ultracentrifuge

Ultracentrifuge

Sedimentatie-evenwichtsexperimenten houden zich bezig met het laatste stadium van het experiment. De centrifuge wordt met een snelheid rondgedraaid die precies groot genoeg is om de sedimentatiesnelheid de diffusie op te laten heffen. In dat geval is de moleculaire massa precies (1 tot 2%) vast te stellen en onafhankelijk van de vorm van de molecule. Bij reacties tussen de macromoleculen in de oplossing is het met deze techniek ook mogelijk om de evenwichtsconstanten te achterhalen.

20231101.nl_36493_5

https://nl.wikipedia.org/wiki/Ultracentrifuge

Ultracentrifuge

De preparaat ultracentrifuges zijn iets gangbaarder dan analyse ultracentrifuges en worden gebruikt om neerslagen te maken van bijvoorbeeld celorganellen, zoals ribosomen, microsomen en ook virussen. Ze worden ook vaak gebruikt met een concentratiegradiënt. Het af te centrifugeren monster wordt dan toegevoegd aan een buis met daarin een concentratiegradiënt van sucrose (celorganellen) of cesiumzouten in het geval van DNA-fragmenten. De organellen of fragmenten blijven stationair als de dichtheid van de oplossing overeenkomt met die van het organel of fragment.

20231101.nl_36493_6

https://nl.wikipedia.org/wiki/Ultracentrifuge

Ultracentrifuge

Een gas-ultracentrifuge wordt voornamelijk gebruikt voor isotopenscheiding. Onderzoek naar uraniumverrijking door middel van centrifuge werd al in de Tweede Wereldoorlog gedaan. Belangrijke namen hierbij zijn de Duitsers Max Steenbeck en Wilhelm Groth, en de Nederlandse natuurkundige Jacob Kistemaker. Het eerste werkzame ontwerp van een ultracentrifuge was echter van de Oostenrijker Gernot Zippe, die in naoorlogse krijgsgevangenschap meewerkte in het Russische kernwapenprogramma.