_id
stringlengths 16
22
| url
stringlengths 32
58
| title
stringlengths 1
27
| text
stringlengths 100
3.64k
| score
float64 0.5
1
| views
float64 600
17.4k
|
|---|---|---|---|---|---|
20231101.nl_70364_2 | https://nl.wikipedia.org/wiki/OS/2 | OS/2 | OS/2 1.0 werd in 1987 uitgebracht als een uitsluitend textmode-besturingssysteem. Het had daarentegen een rijke API voor het besturen van de videoweergave (VIO) en voor het opvragen van toetsenbord- en muisgebeurtenissen, een soort van protected mode-BIOS. Het is niet erg verrassend dat de video- en toetsenbord-API's ook beschikbaar waren voor bound-programma's op MS-DOS. De beloofde GUI werd geïntroduceerd met OS/2 1.1 tegen het eind van 1988. | 0.5 | 675.604438 |
20231101.nl_70364_3 | https://nl.wikipedia.org/wiki/OS/2 | OS/2 | De samenwerking tussen IBM en Microsoft viel uiteen rond de periode dat versie 1.3 ontwikkeld werd, toen IBM de volledige verantwoordelijkheid nam voor het project. Microsoft en IBM waren aanvankelijk overeengekomen dat IBM OS/2 2.0 zou ontwikkelen, terwijl Microsoft OS/2 3.0 zou ontwikkelen. De overeenkomst viel toen echter geheel uiteen: naar verluidt concentreerde de onenigheid zich rond de vraag of de Intel 80286- dan wel de Intel 80386-processor ondersteund moest worden. Uiteindelijk werd Microsofts OS/2 3.0-project Windows NT 3.1, dat uitgegeven werd in 1993. Windows NT kende een OS/2 1.x-compatibiliteitslaag die het toeliet om textmode-OS/2 1.x-programma's uit te voeren. Deze functie werd voor het laatst opgenomen in Windows 2000. | 0.5 | 675.604438 |
20231101.nl_70364_4 | https://nl.wikipedia.org/wiki/OS/2 | OS/2 | Microsoft bracht Windows 3.1 uit in antwoord op OS/2 2.0 van IBM. Windows 3.1 was een 16-bits OS, maar OS/2 was al grotendeels 32-bits en ondersteunde ook Windows-programma's in een zogenaamde emulatielaag. Later kwam Microsoft met Windows 95 dat ook 32-bit API's ondersteunde. | 0.5 | 675.604438 |
20231101.nl_70364_5 | https://nl.wikipedia.org/wiki/OS/2 | OS/2 | OS/2 sloeg over het algemeen niet aan in de consumentenmarkt, en is momenteel weinig in gebruik buiten bepaalde niche-markten waar IBM traditioneel sterk was. Bijvoorbeeld gebruiken veel banken, in het bijzonder bij pinautomaten, OS/2 met een aangepaste gebruikersinterface; de Franse nationale spoorwegen (SNCF) gebruiken OS/2 1.x in talloze kaartverkoopautomaten. Desalniettemin heeft OS/2 nog steeds een toegewijde gemeenschap van gebruikers. | 1 | 675.604438 |
20231101.nl_70364_6 | https://nl.wikipedia.org/wiki/OS/2 | OS/2 | Alhoewel IBM kort na de uitgave van Warp 4 in 1996 begon aan te geven dat OS/2 uiteindelijk teruggetrokken zou worden, heeft het bedrijf nog geen definitieve einde-van-ondersteuningsdatum gepubliceerd tot dusver. De laatste IBM-versie is 4.52 die uitgebracht is voor zowel werkplek- als serversystemen in december 2001. Het Amerikaanse Serenity Systems International verkoopt OS/2 sinds 2001 onder de naam eComStation. Sinds 2006 is versie 1.2 van eComStation o.a. in het Nederlands verkrijgbaar. Inmiddels is versie 2.1 beschikbaar. Tevens is er nu ook een nieuwe open source variant in de maak, genaamd osFree, het doel is OS/2 Warp 4 Merlin compleet opnieuw te ontwikkelen. | 0.5 | 675.604438 |
20231101.nl_70364_7 | https://nl.wikipedia.org/wiki/OS/2 | OS/2 | In 2015 werd aangekondigd dat er een nieuwe OEM vesie van OS/2 op de markt zou gebracht worden onder de naam ArcaOS. | 0.5 | 675.604438 |
20231101.nl_70364_8 | https://nl.wikipedia.org/wiki/OS/2 | OS/2 | IBM kondigde in juli 2005 aan dat er geen nieuwe versies en fixes meer zouden worden ontwikkeld, en dat de bestaande updates tot het einde van 2006 beschikbaar zullen zijn. IBM riep klanten op om hun, vaak zeer complexe, toepassingen te migreren naar e-business-technologieën zoals Java, op een platformneutrale wijze. Zodra de migratie van een toepassing is voltooid, raadt IBM aan om naar Linux te migreren. | 0.5 | 675.604438 |
20231101.nl_70364_9 | https://nl.wikipedia.org/wiki/OS/2 | OS/2 | Alhoewel sommige mensen gehoopt hadden dat IBM OS/2 als opensource zou vrijgeven, is het onwaarschijnlijk dat dit gebeurt omdat OS/2 veel code van derden bevat, waaronder veel van Microsoft. Hoewel OS/2 2.0 vaak omschreven wordt als eigen werk van IBM, had Microsoft al in de tweede helft van 1990 een bètaversie uitgebracht, vergezeld van een SDK, en OS/2 32-bit-uitvoerbare bestanden hebben bijna exact hetzelfde formaat als Windows 3.0-stuurprogramma's (oudere 16-bit-uitvoerbare bestanden hebben het formaat van Windows-uitvoerbare bestanden). IBM schijnt voor het grootste deel verantwoordelijk te zijn voor het GUI-gedeelte van OS/2 (met name de Presentation Manager-API veranderde niet in 2.0), en waarschijnlijk voor het uiteenlopen van syntaxis en semantiek in vergelijking met Windows. Dit was een onderliggende oorzaak voor de breuk tussen IBM en Microsoft toen Windows 3.0 veel succesvoller werd dan OS/2. Hoe dan ook hebben opensourcebesturingssystemen, zoal Linux-gebaseerde systemen, reeds indirect geprofiteerd van OS/2 doordat IBM het JFS-bestandssysteem vrijgaf, dat gebaseerd was op de OS/2-code. | 0.5 | 675.604438 |
20231101.nl_681181_3 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Mfecane | Mfecane | Verscheidene theorieën proberen de oorzaak van deze bloedige migratie van vele verschillende stammen in dit gebied te verklaren. De bevolking van Zoeloeland was sterk gegroeid. De introductie van maïs - uit Amerika, door de Portugezen - in Mozambique speelde hierin een rol. De voedselproductie werd — met als prijs een hoger waterverbruik — verhoogd, waardoor de bevolkingsgroei ook toenam. Het bood Shaka de mogelijkheid voor het eerst in zwart Afrika een staand leger op te richten, dat de verbouw van voedsel aan anderen kon overlaten. Aan het einde van de achttiende eeuw was al het bebouwbare land bezet. Afnemende regenval en een tien jaar durende droogte in het begin van de negentiende eeuw zetten het landgeschil op scherp. | 0.5 | 675.468488 |
20231101.nl_681181_4 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Mfecane | Mfecane | Omstreeks 1817 sloot Dingiswayo van de Mthethwa-groep ten zuiden van de rivier de Tugela een verbond met de Tsonga, die de handelsrouten naar Delagoabaai (het huidige Maputo) beheersten. Dit verbond maakte inbreuk op de handelsrouten van de in het noorden levende Ndwandwe-groep, nabij de rivier de Pongola. De hierop volgende veldslagen tussen de Mthethwa en koning Zwide van de Ndwandwe worden als het begin der Mfecane gezien. | 0.5 | 675.468488 |
20231101.nl_681181_5 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Mfecane | Mfecane | Nadat de Mthethwa verslagen waren door Zwide en Dingiswayo gedood was, vormden vele Mthethwa-leiders een confederatie met de Zoeloe-stam, onder het leiderschap van Shaka. De Zoeloes onderwierpen eerst enkele kleinere stammen in hun omgeving en vanaf 1818 ook de Ndwandwe-stammen van Zwide. | 0.5 | 675.468488 |
20231101.nl_681181_6 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Mfecane | Mfecane | Shaka's manier van assimileren hield in dat de vrouwen en kinderen verwelkomd werden, maar de ouderen en mannen werden gedood, voor zover ze niet vluchten konden. De vluchtelingen namen de Zoeloe-tactiek snel over en richtten hun blikken op verder verwijderde stammen. | 0.5 | 675.468488 |
20231101.nl_681181_7 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Mfecane | Mfecane | In het oosten werden vluchtelingen geassimileerd in de Xhosa-sprekende groepen in de huidige provincie Oost-Kaap en werden de Mfengu (Fingoe). Ze werden meerdere keren aangevallen en door de Britten uit het gebied van de westelijke kaap naar Transkei verdreven. | 1 | 675.468488 |
20231101.nl_681181_8 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Mfecane | Mfecane | Moshoeshoe I van Lesotho verzamelde de bergstammen en vocht vanuit bergforten en met handige diplomatie terug tegen de agressors om uiteindelijk het koninkrijk Lesotho te vormen. | 0.5 | 675.468488 |
20231101.nl_681181_9 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Mfecane | Mfecane | Soshangane, een van Zwide's generaals, vluchtte naar Mozambique met het restant der Ndwandwe na hun nederlaag in de slag bij de rivier de Mhlatuze in 1819 tegen Shaka. Ze vormden het volk van de Shangaan en onderdrukten de Tsonga die daar leefden, waarvan sommige over de Lebombo-bergen in de noordelijke Transvaal vluchtten. | 0.5 | 675.468488 |
20231101.nl_681181_10 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Mfecane | Mfecane | Zwangendaba van de Jero- of Gumbi-stam, een commandant van het leger der Ndwandwe, vluchtte noordwaarts met Soshangane na zijn nederlaag in 1819. Hij stichtte een Ngoni-staat in het gebied tussen het Malawimeer en het Tanganyikameer. | 0.5 | 675.468488 |
20231101.nl_681181_11 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Mfecane | Mfecane | De Ngwane leefden in het huidige Swaziland, vestigden zich in het zuidwesten en voerden regelmatig oorlog met de Ndwandwe. Sobhuza, leider der Ngwane, leidde zijn volk rond 1820 naar bergachtig gebied om aan de Zoeloe-aanvallen te ontsnappen. In deze periode kwamen de Ngwane bekend te staan als de Swazi en Sobhuza stichtte het Swazi-koninkrijk in wat nu centraal Swaziland is. | 0.5 | 675.468488 |
20231101.nl_25842_1 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Baudotcode | Baudotcode | Voor het overbrengen van morseberichten waren getrainde marconisten nodig en de snelheid was beperkt. In eerste instantie werden morseschrijvers ingezet, waarmee men de ontvangen code op een smalle papierstrook liet schrijven. Toch was nog steeds een persoon nodig om de punten en strepen om te zetten naar leesbare tekst. | 0.5 | 675.412018 |
20231101.nl_25842_2 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Baudotcode | Baudotcode | Men ging op zoek naar mogelijkheden om dit proces te automatiseren. Tegelijk met de ontwikkeling van de typemachine werd een systeem bedacht om automatisch de toetsaanslagen in een code om te zetten, die vervolgens via de bestaande telegrafie-bedrading naar een ander telegrafie-station overgebracht kon worden. De aangepaste typemachines werden telex genoemd, of in het Engels teletype, om aan te geven dat op afstand werd getypt. Op dit moment was de grond voor de indeling van de originele baudotcode niet meer relevant. De code werd aangepast om een zo goed mogelijk gebruik te kunnen maken van de bandbreedte van de lijnverbinding. De nieuwe code werd murraycode genoemd. | 0.5 | 675.412018 |
20231101.nl_25842_3 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Baudotcode | Baudotcode | Cruciaal was het gebruik van de telegrafie-bekabeling, omdat dit netwerk reeds zeer uitgebreid voorhanden was. Om de letters van het alfabet om te zetten, maakte men gebruik van een vijfbits code. Elke letter kreeg een eigen vijfbits code, zodat met de 26 letters ook 26 codes in gebruik waren, waarbij er dus zes codes overbleven (25=32). Om ook cijfers over te kunnen sturen, moest men een truc bedenken: twee extra codes werden toegewezen om van letters naar cijfers om te schakelen en terug. Bovendien kon men zo meer lettertekens overbrengen. | 0.5 | 675.412018 |
20231101.nl_25842_4 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Baudotcode | Baudotcode | Er bestaan verschillende varianten van de baudotcode, onder andere voor cyrillisch schrift. Door het grotere aantal letters in het cyrillisch alfabet moesten meerdere shifts worden gebruikt dan de twee die in de baudot- of murraycode bestaan. | 0.5 | 675.412018 |
20231101.nl_25842_5 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Baudotcode | Baudotcode | De oorspronkelijke baudotcode (later bekend onder de naam International Telegraph Alphabet No. 1 (ITA1), CCITT-1) werd door Émile Baudot in 1870 ontworpen voor gebruik in combinatie met een toetsenbord met vijf toetsen, waarbij de linkerwijs- en middelvinger en de rechterwijs-, middel- en ringvinger werden gebruikt om de combinaties te maken. De snelheid van deze vorm van communicatie kon tot 180 tekens per minuut bedragen. | 1 | 675.412018 |
20231101.nl_25842_6 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Baudotcode | Baudotcode | Baudots telegraafsysteem werd in 1875 door de Franse overheid aangenomen. Na de eerste geslaagde proeven op de lijn Parijs-Bordeaux in november 1877 breidde het succes ervan zich over Oost- en Midden-Europa uit. De bijzondere tekens in de tekentabel sloten niet aan op de behoeften van andere telegraafdiensten, waardoor nationale varianten ontstonden. De (basis)letters en cijfers behielden echter in alle varianten hun positie. | 0.5 | 675.412018 |
20231101.nl_25842_7 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Baudotcode | Baudotcode | Tegenover de handmatige codering met behulp van een toetsenbord stond een automatische decodering, waarbij de ontvangen tekens op een strook papier werden afgedrukt. Dit was met de indertijd ter beschikking staande techniek mogelijk omdat alle tekens dezelfde lengte (vijf bits) hebben. Voor morsetekens was zoiets veel complexer, omdat morsetekens een variabele lengte hebben. | 0.5 | 675.412018 |
20231101.nl_25842_8 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Baudotcode | Baudotcode | De nummering van de toetsen op het toetsenbord was 4 5 1 2 3. Ingedrukte toetsen zijn aangegeven met "o", niet-ingedrukte toetsen met "." | 0.5 | 675.412018 |
20231101.nl_25842_9 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Baudotcode | Baudotcode | De Brit Donald Murray ontwikkelde omstreeks 1901 een toetsenbord vergelijkbaar met dat van de schrijfmachine, waarmee de tekens sneller en eenvoudiger konden worden gecodeerd. Ieder teken kon nu met een enkele toetsaanslag op een ponsband worden gecodeerd. De ponsband kon vervolgens door een ander apparaat worden gelezen en verzonden. De apparaten van Murray waren voor die tijd zeer snel. Zo werd tijdens een test bij de Britse posterijen in 1908 een snelheid van 1260 tekens per minuut gehaald. De apparaten van Murray zijn te beschouwen als voorlopers van de telexmachines, die met een alfanumeriek toetsenbord en een afdrukrol werken. | 0.5 | 675.412018 |
20231101.nl_117105_1 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Lenteroos | Lenteroos | De plant is in het wild wijd verspreid: van Bulgarije en het noordoosten van Griekenland (Thracië) tot de Kaukasus en Turkije, waar zij in bossen, stuikgewas en open plekken groeit tot een hoogte van 2000 m. | 0.5 | 673.953633 |
20231101.nl_117105_2 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Lenteroos | Lenteroos | De handvormige grondbladeren, die uit zes tot tien deelblaadjes bestaan, zijn in mild klimaat wintergroen. | 0.5 | 673.953633 |
20231101.nl_117105_3 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Lenteroos | Lenteroos | De bloemen, die verschillende kleuren en een doorsnede van 6 tot 7 cm hebben, verschijnen in februari – maart. De botanici onderscheiden drie ondersoorten: | 0.5 | 673.953633 |
20231101.nl_117105_4 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Lenteroos | Lenteroos | Helleborus orientalis subsp. orientalis: witachtige of groenachtige bloemen, soms met een roze zweem; over het ganse areaal | 0.5 | 673.953633 |
20231101.nl_117105_5 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Lenteroos | Lenteroos | Helleborus orientalis subsp. abchasicus (A.Br.) B.Mathew: purperen of grijsroze bloemen; in Abchazië (westelijke Kaukasus) | 1 | 673.953633 |
20231101.nl_117105_6 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Lenteroos | Lenteroos | Helleborus orientalis subsp. guttatus (A.Br. & Saur) B.Mathew: witte bloemen met rode vlekken of spikkels; centrale en oostelijke Kaukasus | 0.5 | 673.953633 |
20231101.nl_117105_7 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Lenteroos | Lenteroos | De lenteroos is zeer giftig door het aanwezige helleborine, dat een diglycoside is en bitter smaakt. Verdere aanwezige gifstoffen zijn saponine en protoanemonine. | 0.5 | 673.953633 |
20231101.nl_117105_8 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Lenteroos | Lenteroos | Onder de naam Helleborus ×hybridus Voss worden de selecties van Helleborus orientalis met witte, roze of gespikkelde bloemen geklasseerd, alsook de fertiele hybriden met onder andere Helleborus cyclophyllus, Helleborus odorus, Helleborus multifidus subsp. bocconei et Helleborus torquatus. | 0.5 | 673.953633 |
20231101.nl_117105_9 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Lenteroos | Lenteroos | De purperen kerstroos, Helleborus 'Early Purple' (afgekeurde naam: Helleborus 'Atrorubens' – niet te verwisselen met de soort Helleborus atrorubens) is een vroegbloeiende selectie van Helleborus orientalis subsp. abchasicus en bloeit vanaf midden december. | 0.5 | 673.953633 |
20231101.nl_3005226_1 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Biertap | Biertap | De biertap is eind 17e eeuw uitgevonden door de Nederlandse uitvinder, handelaar en producent John Lofting. Eind 18e eeuw is het principe verder ontwikkeld door de Engelse uitvinder en slotenmaker Joseph Bramah, die een luchtpomp gebruikte voor de installatie. Eind 19e eeuw ging men steeds meer over op installaties die op samengeperst gas werkten. Vóór de uitvinding werd bier meestal geschonken uit houten vaten, voorzien van een kurk waar een houten of metalen kraan in werd geslagen, en een ontluchtingsventiel. Nadeel van dit systeem was de kortere houdbaarheid, door de blootstelling van het bier aan de buitenlucht via het ventiel. | 0.5 | 673.660798 |
20231101.nl_3005226_2 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Biertap | Biertap | De meeste installaties pompen het bier onder druk van koolzuurgas uit een fust of andere container, door plastic slangen naar een kraan die zich op een zuil bevindt. Soms wordt hierbij het fust zelf gekoeld, soms loopt het bier via spiraalvormige leidingen door een bak met koelwater om het bier op de juiste temperatuur te krijgen. Als de leidingen erg lang zijn worden deze vaak ook nog gekoeld, men spreekt dan van een pythonleiding. Voor sommige soorten bier wordt stikstofgas gebruikt in plaats van koolzuurgas. Het gas wordt uit een gascilinder via een reduceerventiel onder een druk van 1,5 tot 2,5 bar in het biervat gepompt, waarbij de druk afhankelijk is van de lengte van de leiding en het soort bier. | 0.5 | 673.660798 |
20231101.nl_3005226_3 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Biertap | Biertap | Het uiterlijk van de installatie wordt voornamelijk bepaald door de kraan en de bierzuil, die zich op de bar bevinden. Bij sommige merken is de taphendel in het zwart uitgevoerd, andere brouwerijen hebben een tapknop met de uitstraling van het te tappen product. Buitenlandse systemen zien er vaak heel anders uit. De bierzuil waar de kraan aan vast zit is dan vaak versierd met allerlei verfraaiingen. | 0.5 | 673.660798 |
20231101.nl_3005226_4 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Biertap | Biertap | Aan de klantzijde van de zuil bevindt zich op de zuil vaak een bordje of een LED verlichte lens met het merk bier dat op de tap geserveerd wordt. | 0.5 | 673.660798 |
20231101.nl_3005226_5 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Biertap | Biertap | In de loop der jaren zijn verschillende varianten van de oorspronkelijke tapinstallatie in gebruik geraakt. | 1 | 673.660798 |
20231101.nl_3005226_6 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Biertap | Biertap | Bij de fustbierinstallatie wordt het bier geleverd in plastic of aluminium vaten of fusten van 50, 30 of 20 liter. De vaten zijn voorzien van een aansluiting voor een zogenoemde tapkoppeling, waarmee ze op de installatie kunnen worden aangesloten. Er zijn 7 verschillende typen koppelingen in omloop, welke op het fust past is afhankelijk van het merk bier dat wordt geschonken en het formaat van het fust. In Nederland worden vaak het S-type, ook wel bekend is als Sankey of korf, het G-type, ook wel bekend als Grundy of driehoek en het A-type, ook wel bekend als Alumasc, vlak rond of vlakschuifkoppeling, gebruikt. | 0.5 | 673.660798 |
20231101.nl_3005226_7 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Biertap | Biertap | Bij een tankbierinstallatie wordt het bier opgeslagen in vaste tanks van 250 tot 5000 liter. Het bier in de tank bevindt zich in een grote plastic zak, die bij elke hervulling verwisseld wordt. De tanks worden gevuld door een tankwagen. | 0.5 | 673.660798 |
20231101.nl_3005226_8 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Biertap | Biertap | De term automatische tap of computertap heeft voornamelijk betrekking op de gebruikte kraan, die slechts kort opengezet hoeft te worden en dan een afgepaste hoeveelheid bier levert. Tevens is het hierbij mogelijk te registreren hoeveel glazen er getapt zijn. | 0.5 | 673.660798 |
20231101.nl_3005226_9 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Biertap | Biertap | Bij grote evenementen wordt soms een raptap gebruikt, waarmee meerdere glazen bier tegelijk kunnen worden getapt. Deze worden gewoonlijk aangesloten op een tanksysteem. | 0.5 | 673.660798 |
20231101.nl_89590_0 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Sardijns | Sardijns | Het Sardijns of Sardisch is een taal die alleen op het Italiaanse eiland Sardinië gesproken wordt. Ongeveer 1,3 miljoen eilandbewoners, rond de 80% van de bevolking, gebruiken Sardijns en zijn meestal tweetalig Italiaans/Sardisch. | 0.5 | 673.409666 |
20231101.nl_89590_1 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Sardijns | Sardijns | Meer dan het Italiaans en andere Romaanse talen heeft het Sardisch veel fonetische en grammaticale elementen van het Latijn bewaard. Over het algemeen wordt het beschouwd als conservatiefste van alle Romaanse talen, hoewel uit een statistisch onderzoek uit 2002 juist het Italiaans als conservatiever naar voren kwam. | 0.5 | 673.409666 |
20231101.nl_89590_2 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Sardijns | Sardijns | Zo onderscheidt het Sardisch (of in elk geval de Logudorese variëteit) zich van alle andere Romaanse talen doordat de "c" voor "i" en "e" niet in een sis-klank is veranderd, maar nog steeds als "k" wordt uitgesproken, zoals in het klassieke Latijn. | 0.5 | 673.409666 |
20231101.nl_89590_3 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Sardijns | Sardijns | Door een regionale wet van 1997 en een wet van de Italiaanse Republiek van 1999 werd het Sardisch officieel met het Italiaans gelijkgesteld, bijvoorbeeld als bestuurs- en onderwijstaal. In de praktijk krijgt het Italiaans in het openbare leven op Sardinië steeds meer de overhand. Veel sprekers beschouwen de taal nog steeds als "boers" en veel gemeenten willen bijvoorbeeld geen tweetalige straatnaamborden. De Unesco beschouwt het Sardisch als een met uitsterven bedreigde taal. | 0.5 | 673.409666 |
20231101.nl_89590_4 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Sardijns | Sardijns | het Logudorees in een deel van het noorden van het eiland. Dit is de conservatiefste variëteit van het Sardijns. | 1 | 673.409666 |
20231101.nl_89590_5 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Sardijns | Sardijns | het Nuorees in het oosten van het eiland wordt als overgangsvariëteit of dialect beschouwd. Het is echter meer aan het Logudorees dan aan het Campidanees verwant en wordt soms ook tot Logudorees gerekend. | 0.5 | 673.409666 |
20231101.nl_89590_6 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Sardijns | Sardijns | het Campidanees in de zuidelijke helft van Sardinië. Deze variëteit is het meest door het Italiaans beïnvloed en is de meest gesproken Sardijnse variëteit. | 0.5 | 673.409666 |
20231101.nl_89590_7 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Sardijns | Sardijns | Daarnaast worden er in het uiterste noorden van Sardinië nog twee variëteiten gesproken, die zeer nauw aan het Corsicaans verwant zijn. Sommigen beschouwen deze als een aparte taal die de overgang vormt van het Sardijns naar het Corsicaans, terwijl anderen ze als variëteiten van het Corsicaans zien. Dit zijn: | 0.5 | 673.409666 |
20231101.nl_89590_8 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Sardijns | Sardijns | Naast bovengenoemde variëteiten wordt er in de noordwestelijke stad Alghero ook nog een Catalaanse variëteit gesproken, het Algherees. | 0.5 | 673.409666 |
20231101.nl_711442_2 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Massilia | Massilia | De Phocische kolonie Massalia werd op Ligurisch gebied gesticht (nl. dat van de Salluvii) op een glooiend terrein dat gelijkenissen vertoont met de situatie in steden zoals Ephese, Milete en Phocaea zelf. De baai van Lacydon (Vieux Port) was ideaal voor de vestiging van een maritieme handelsstad. Zowel archeologische bevindingen als antieke schrijvers lijken 600 v.Chr. als jaartal van de stichting te bevestigen. De Griekse geschiedschrijver Timaios bijvoorbeeld situeert het ontstaan van de kolonie 120 jaar voor de slag bij Salamis. | 0.5 | 673.083459 |
20231101.nl_711442_3 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Massilia | Massilia | Volgens een andere traditie, van schrijvers als Thucydides en Pausanias, zou 540 v. chr. een betere hypothese zijn. Dit is de periode waarop Phocaea door de Perzen werd veroverd, waarna een emigratiegolf zou zijn veroorzaakt naar reeds verkende gebieden. Hoewel dergelijke theorieën over een latere stichting van Marseille opzijgeschoven mogen worden, verhindert niets de mogelijkheid dat de jaren die volgen op de inname van Phocaea, een tijd waren van diepe veranderingen of zelfs versnelling van de bloei van Massalia, die wegens de “vermaardheid van haar wapenfeiten, de overvloed aan haar rijkdommen en de glorie van haar jonge krachten” een belangrijke, vooral commerciële, rol zou spelen in het westelijke deel van de Middellandse zee. | 0.5 | 673.083459 |
20231101.nl_711442_4 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Massilia | Massilia | De stichtingsmythe werd overgeleverd door Justinus (2e eeuw n. Chr.), die een lokale schrijver uit de 1e eeuw v. Chr. citeert. De mythe, die volgens Athenaeus al in de IVe eeuw door Aristoteles was gekend, verhaalt over het huwelijk van de inheemse prinses Gyptis met Protis, jonge Phoceeër en stichter van de Griekse kolonie. Dit verhaal wordt het uitvoerigst beschreven door Pompeius Trogus. De Keltische leider Nannos zocht een bruidegom voor zijn dochter Gyptis en de nieuwkomers werden voor het feest uitgenodigd. Gyptis koos Protis uit en de keuze werd door Nannos geaccepteerd. Nannos gaf als blijk van goedkeuring aan de Grieken land, waarop ze hun stad konden stichten. | 0.5 | 673.083459 |
20231101.nl_711442_5 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Massilia | Massilia | Een andere stichtingsmythe komt van de Griekse geograaf Strabo. Toen de eerste groep kolonisten Phocea verlieten, kregen ze een orakel, dat hen adviseerde voor goddelijke begeleiding een gids mee te nemen van de grote tempel van Artemis in Ephesus. In Ephesus namen ze als gids Aristarche, 'een vrouw die hogelijk geëerd werd' en een aantal heilige beelden mee, waaronder een houten beeld van de godin, de veel-borstige Artemis. In hun nieuwe plaats bouwden ze een tempel voor de Ephesisiche Artemis en installeerden er de beelden en stelden Aristarche aan als priesteres. De tempel stond, volgens Strabo, op het hoogland boven de haven samen met de tempel van de Delphische Apollo. waar de twee tempels gestaan hebben is nog niet vastgesteld, waarschijnlijk op de Butte des Moulins of Butte St.-Laurent. De Delphische Apollo was niet de Apollo van Delphi, maar een andere god, een zeegod, die in de vorm van een dolfijn veilig schepen over de oceanen begeleidde. | 0.5 | 673.083459 |
20231101.nl_711442_6 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Massilia | Massilia | Waarschijnlijk dertig of veertig jaar na Massalia werden door de Phoceanen Emporion (de markt) en Alalia gesticht. | 1 | 673.083459 |
20231101.nl_711442_7 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Massilia | Massilia | Marseille dankte haar groei aan de gunstige ligging voor commerciële activiteiten en de controle op de handel in metalen. Vanaf de begintijden van de kolonie, knoopten de Griekse inwoners van het oude Marseille handelscontacten aan met de aangrenzende Ligurische gebieden en met het Iberisch schiereiland. | 0.5 | 673.083459 |
20231101.nl_711442_8 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Massilia | Massilia | Midden 5e eeuw werd Santa Pola gesticht bij de monding van de rivier Segura. Via de Segura kwam men westwaarts in de vallei van de Guadalquivir. Op de noordflank daarvan lag de Sierra Morena, dat rijk aan zilver was en verder naar het westen de zilver- en kopermijnen van Tartessus. Zo hadden de grieken toegang tot West-Iberië, zonder er om te hoeven twisten met de Carthagers die de zuidelijke kust in handen hadden. | 0.5 | 673.083459 |
20231101.nl_711442_9 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Massilia | Massilia | De Massaliërs stichtten nog een Griekse haven, tussen Emporion en Massalia, Agde. Agde lag bij de monding van de rivier Aude, die leidde naar de Garonne en Gironde. Al vele millennia verbond die route de Atlantische kust met die van de Middellandse Zee. | 0.5 | 673.083459 |
20231101.nl_711442_10 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Massilia | Massilia | Keramiek werd zowel uit Korinthe, oostelijk Griekenland (onder andere Chios) en Attika, als uit Etruskische gebieden ingevoerd. In de loop van de 6e eeuw v.Chr. wordt de eigen aardewerkvervaardiging steeds belangrijker. De productie en export van wijn worden tevens van groot belang. Langs de kust van Massalia tot Nice werd wijn geproduceerd. Gezien de vondsten van Massalische amphorae, waren de routes via de Rhône en Saône veel gebruikt. Samen met wijn in amphorae werden Attische bekers, bronzen schenkkannen en mengvaten geëxporteerd. Voorbeelden zijn de grote krater, die in Vix in Bourgondië is gevonden en de ketel gedecoreerd met leeuwen in Hochdorf bij Stuttgart. Griekse goederen kwamen in de graven en nederzettingen van de Halstatt elite terecht. Tin uit Zuidwest Brittannië en Bretagne kwam Massalia binnen via de handelsroute van de Loire. Tin maakte 10 of 11 % uit van de legering voor brons. | 0.5 | 673.083459 |
20231101.nl_185230_2 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Formicarium | Formicarium | Een mierenkolonie begint meestal met een koningin. Dit is de enige vruchtbare mier, de moeder van alle onvruchtbare werksters. | 0.5 | 670.976518 |
20231101.nl_185230_3 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Formicarium | Formicarium | Een koningin kan men met wat zoekwerk gemakkelijk zelf vinden. In tegenstelling tot de werksters heeft een mierenkoningin namelijk vleugels gehad. Ze heeft die afgescheurd na de bruidsvlucht, maar ze bezit nog steeds de vergrote thorax waar de vleugelspieren in zitten. Men kan de koningin herkennen aan de vergrote thorax, die naar boven toe door een horizontale plaat begrensd is. Ook de mannetjes, die enkel dienen om de koninginnen te bevruchten, hebben vleugels, maar zijn kleiner. Sommige soorten, zoals de rode bosmier (Formica rufa) zijn in Nederland wettelijk beschermd. | 0.5 | 670.976518 |
20231101.nl_185230_4 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Formicarium | Formicarium | In de Verenigde Staten krijgt men na aankoop van een mierenboerderij een pakje levende mieren toegestuurd met de post. Deze werksters hebben echter geen taken te vervullen aangezien er geen broed wordt meegezonden. Ze zullen niets anders doen dan wachten op hun dood. Wilde men een mierenboerderij in Nederland of België, dan moest men eerst de mieren zelf vangen en moest men zelf een boerderij maken. Tegenwoordig zijn er boerderijen te koop in deze landen. Een van de eerste was een mierenboerderij van het bedrijf Antworks met een doorzichtige blauwe vloeistof die dik genoeg is voor de mieren om in te graven, deze blauwe vloeistof is meteen het eten en drinken van de mieren. | 0.5 | 670.976518 |
20231101.nl_185230_5 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Formicarium | Formicarium | Men kan zelf koninginnen van Lasius niger vangen na de bruidsvlucht, die plaatsvindt op warme zwoele dagen van juni tot midden augustus. | 0.5 | 670.976518 |
20231101.nl_185230_6 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Formicarium | Formicarium | Voor een formicarium kan men alle recipiënten gebruiken die het observeren van het gedrag van de mieren toelaten. Wetenschappers gebruiken formicaria waarvan ze elke kamer afzonderlijk kunnen openen om een specifieke mier te markeren of te verwijderen. Als doorzichtige laag gebruikt men meestal glas, soms ook plexiglas. Het formicarium zelf kan gebouwd worden uit vele materialen, zoals gips, hout, cellenbeton of glas. Het voordeel van voorgevormde formicaria is dat men de hoogte van de kamers zelf kan bepalen, zodat te allen tijde de kolonie zeer goed geobserveerd kan worden. Een heel eenvoudig formicarium bestaat uit twee doorzichtige platen in een houder. Plexiglas krast makkelijk en zeker wanneer zandgrond wordt gebruikt, wordt het zicht snel minder. De platen bevinden zich relatief dicht bij elkaar (1 tot 5 cm) zodat de 'ondergrondse' gangen en kamers van de mierenkolonie goed zichtbaar zijn. | 1 | 670.976518 |
20231101.nl_185230_7 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Formicarium | Formicarium | Het nadeel van deze opstelling is dat mieren zelf de glazen wanden kunnen volplakken met zand als ze geïrriteerd worden door de observatie. Men kan vaak de koninginnekamer, eierkamer en popkamers onderscheiden. Mieren houden niet van licht; indien men wil dat de gangen zich langs de doorzichtige wanden bevinden, moeten de wanden daarom afgedekt worden. Indien men werkt met voorgevormde formicaria moet men erop letten dat alle behoeften (voeding, vocht en ruimte) van de mieren bevredigd zijn. Zo niet zullen ze proberen te ontsnappen en kunnen ze in het nestmateriaal beginnen te graven. Voor soorten met sterke kaken dient men stoffen te gebruiken die de mieren niet weg kunnen knagen, zoals metaal, hard plastic of glas, om alle openingen te dichten. | 0.5 | 670.976518 |
20231101.nl_185230_8 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Formicarium | Formicarium | De prijs van een mier of mierenkolonie wordt bepaald door vraag en aanbod. Elke zomer kan men zelf zoveel mierenkoninginnen vangen als gewenst, in de periode van de bruidsvluchten waarin vele koninginnen tevoorschijn komen. Mierenkolonies zijn heel verschillend geprijsd per soort. De koningin van Europese soorten zoals de zwartbruine wegmier (Lasius niger) kost € 4,95, met kleine kolonie erbij is dat € 9,99. Een Europese kolonie Cataglyphis rosenhaueri kost al € 69,00. Exotische soorten die voornamelijk uit Zuid-Amerika komen zijn een stuk prijziger, een kolonie Meranoplus bicolor kost € 109,00 en een enkele koningin Paraponera clavata kost € 498,80. De kosten per soort zijn afhankelijk van hoe zeldzaam de soort is en waar deze vandaan komt, om de mieren te kweken zijn er koninginnen nodig die speciaal uit het nest gezocht moeten worden op de plek waar de nesten voorkomen. Dus voor een koningin Paraponera clavata wordt er speciaal naar Zuid-Amerika gereisd. Het kopen van een koningin biedt geen enkele garantie of deze koningin in staat zal zijn om zelf een kolonie te stichten. Koninginnen die niet gepaard hebben bijvoorbeeld zullen enkel onbevruchte eitjes kunnen leggen. Ze zullen de larven opeten en niet in staat zijn om een kolonie te stichten. | 0.5 | 670.976518 |
20231101.nl_185230_9 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Formicarium | Formicarium | Sinds enige tijd is er in een aantal Europese landen en in de V.S. een groeiende interesse voor het houden van mieren als huisdieren. Het houden van mieren vereist een zekere expertise, zeker als het gaat om exotische soorten. Tropische soorten worden soms groter, kunnen venijnig bijten of steken en sommige soorten zijn giftig. Bovendien houdt het verhandelen en transporteren van mieren grote risico's in. | 0.5 | 670.976518 |
20231101.nl_185230_10 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Formicarium | Formicarium | In de Verenigde Staten is sinds enige tijd een verbod op de handel in koninginnen, in Europa ontbreken verbodsbepalingen vooralsnog. Internetbedrijfjes waar mierenliefhebbers levende kolonies, kunstnesten en accessoires kunnen bestellen hebben de vrije hand. Omdat deze bedrijven mierensoorten van over de hele wereld aanbieden is er reden tot bezorgdheid. De mieren worden voornamelijk door particulieren gehouden als 'huisdier'. Internetbedrijfjes bieden een ruime keuze aan kunstnesten, accessoires en levende mieren van Europese origine, maar ook uitheemse soorten aan uit bijvoorbeeld Zuid-Amerika, Indonesië en Australië. Er zijn grote risico's aan de handel in mieren, ontsnapte mieren kunnen een plaag worden, zelfs een invasieve soort, een exoot die zo succesvol is dat andere soorten worden verdrongen. Ook kunnen ze ziektes overdragen op inheemse soorten, lokale mierensoorten verdringen en vervangen, zelfs intraspecifieke bastaardering kan optreden, zie ook verder | 0.5 | 670.976518 |
20231101.nl_108545_2 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Kilkenny | Kilkenny | De stad heeft verschillende brouwerijen, waaronder de St. Francis Abbey Brewery die vroeg in de 18e eeuw werd opgericht door de heren Cole en Smithwick, en die sinds de jaren 60 deel uitmaakt van de Guinness Ireland Group. Bieren die gebrouwen worden zijn onder andere Smithwicks en Kilkenny (een bier dat in eerste instantie werd gebrouwen voor de exportmarkt omdat de uitspraak van “Smithwicks” gecompliceerd is). 80% van het bier dat tegenwoordig in Kilkenny wordt gebrouwen is het Amerikaanse Budweiser (onder licentie). | 0.5 | 670.833662 |
20231101.nl_108545_3 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Kilkenny | Kilkenny | Dertig kilometer ten noorden van Kilkenny ligt Aghaboe waar Saint Cainnech of Aghaboe (515 – 600) een klooster stichtte, dat de zetel van de bisschop van Ossory werd. Zowel de kathedraal als de stad Kilkenny, (Cill Chainnigh = Canice's Church) zijn naar hem vernoemd. | 0.5 | 670.833662 |
20231101.nl_108545_4 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Kilkenny | Kilkenny | Eind 12e eeuw bouwden de Noormannen onder leiding van William Earl Marshal in Kilkenny een kasteel en een nieuwe kathedraal. Op de plaats van de huidige kerk hebben in vroegere tijden waarschijnlijk meerdere kerken gestaan. | 0.5 | 670.833662 |
20231101.nl_108545_5 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Kilkenny | Kilkenny | De ronde Toren is eveneens een religieus bouwwerk die normaal in de nabijheid van een klooster werden gebouwd hoewel hier waarschijnlijk nooit een klooster heeft gestaan. | 0.5 | 670.833662 |
20231101.nl_108545_6 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Kilkenny | Kilkenny | Onder leiding van bisschop Hugh de Mapilton (1251-1260) zijn in een eerste fase waarschijnlijk het koor, de dwarsbeuken en de kruistoren heeft gebouwd. Rond 1285 werd het bouwwerk voltooid met het schip en de Mariakapel door bisschop Geoffrey de St Leger (1260 -1286). | 1 | 670.833662 |
20231101.nl_108545_7 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Kilkenny | Kilkenny | In 1332 stortte gedurende een zware storm de toren in en vernielde daarbij een deel van het koor en de kapellen pas in het midden van de 14e eeuw werd de schade hersteld en in de oostelijke muur een groot gebrandschilderd raam geplaatst. | 0.5 | 670.833662 |
20231101.nl_108545_8 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Kilkenny | Kilkenny | In 1650 werd door Oliver Cromwell tijdens een militaire campagne de kathedraal gedeeltelijk verwoest, de kathedraal bleef twaalf jaar lang verlaten en zonder dak. | 0.5 | 670.833662 |
20231101.nl_108545_9 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Kilkenny | Kilkenny | In de 19 eeuw richtte Charles Augustus Vignoles met een plaatselijk geestelijke James Graves Kilkenny Archaeological Society op, er werd eerst belangrijk archeologisch onderzoek gedaan waarbij o.a. resten van een vroegere sten kerk ontdekten. | 0.5 | 670.833662 |
20231101.nl_108545_10 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Kilkenny | Kilkenny | Na zijn terugkeer van een zevenjarige ballingschap in Frankrijk (ten gevolge van een kerkelijk geschil) werden de restauratiewerkzaamheden direct hervat en in 1900 voltooid. De kathedraal verkreeg toen zijn huidige originele middeleeuws gotische stijl en aanzien. | 0.5 | 670.833662 |
20231101.nl_1187216_0 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Spoorwegpolitie | Spoorwegpolitie | De spoorwegpolitie is een politiedienst die verantwoordelijk is voor het voorkomen en opsporen van strafbare feiten in treinen en op de stations. In sommige landen kent men een transportpolitie die verantwoordelijk voor de veiligheid in meerdere vormen van openbaar vervoer. Hoe een spoorwegpolitiedienst is georganiseerd, hangt sterk af van hoe de politie en de openbaarvervoerbedrijven zijn georganiseerd. Ruwweg zijn er twee modellen: | 0.5 | 670.599453 |
20231101.nl_1187216_1 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Spoorwegpolitie | Spoorwegpolitie | de spoorwegpolitie is zelf een onderdeel van het openbaarvervoerbedrijf (tot 2000 het geval in Nederland). | 0.5 | 670.599453 |
20231101.nl_1187216_2 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Spoorwegpolitie | Spoorwegpolitie | De eerste situatie komt in Europa vrijwel alleen voor wanneer het openbaarvervoerbedrijf een staatsbedrijf is, omdat het betekent dat medewerkers van een bedrijf politiebevoegdheden hebben; in de Verenigde Staten is het echter een gebruikelijke praktijk. Met de grootschalige verzelfstandiging en privatisering van spoorwegbedrijven in Europa zijn veel van deze korpsen verdwenen of geïntegreerd in de reguliere politieorganisatie. Dit is onder andere gebeurd in België en Nederland. | 0.5 | 670.599453 |
20231101.nl_1187216_3 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Spoorwegpolitie | Spoorwegpolitie | De Belgische spoorwegpolitie was tot 1999 onderdeel van de NMBS, daarna werden officieren en agenten geïntegreerd in de Rijkswacht, en tegenwoordig valt zij onder de Federale Politie. | 0.5 | 670.599453 |
20231101.nl_1187216_4 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Spoorwegpolitie | Spoorwegpolitie | In Bondsrepubliek was de spoorwegpolitie (Bahnpolizei) tot 1992 onderdeel van de Deutsche Bundesbahn. Na 1992 gingen de dienst en de bevoegdheden over op de Bundesgrenzschutz, tegenwoordig Bundespolizei, de federale politie van Duitsland. In de voormalige DDR was de Transportpolizei onderdeel van de Volkspolizei. Zij was in eerste instantie verantwoordelijk voor het afwenden van gevaren voor militair gebruik van de spoorwegen. Na de Duitse eenwording in 1990 werden haar taken overgenomen door de Bundesgrenzschutz, een situatie die vanaf 1992 voor geheel Duitsland ging gelden. | 1 | 670.599453 |
20231101.nl_1187216_5 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Spoorwegpolitie | Spoorwegpolitie | In Groot-Brittannië is de British Transport Police verantwoordelijk voor de politietaken in treinen en stations, maar ook in verschillende metrosystemen. | 0.5 | 670.599453 |
20231101.nl_1187216_6 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Spoorwegpolitie | Spoorwegpolitie | In Nederland was de spoorwegpolitie tot 2000 onderdeel van de Nederlandse Spoorwegen, daarna ging zij over naar het Korps Landelijke Politiediensten. | 0.5 | 670.599453 |
20231101.nl_1187216_7 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Spoorwegpolitie | Spoorwegpolitie | Sinds 1 januari 2013 is de spoorwegpolitie opgeheven. De spoorwegpolitie is sindsdien ondergebracht bij de Dienst Infrastructuur (domein spoor) van de Landelijke Eenheid van de Nationale Politie. | 0.5 | 670.599453 |
20231101.nl_1187216_8 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Spoorwegpolitie | Spoorwegpolitie | In de Verenigde Staten hebben verschillende grote spoorwegmaatschappijen eigen politiediensten. De precieze bevoegdheden hangen onder andere af van de wetgeving van de verschillende deelstaten; in veel deelstaten zijn de agenten volwaardige agenten en mogen zij overtreders arresteren, zij het dat hun jurisdictie vaak beperkt is tot de spoorweg en de bijbehorende gebouwen en installaties. Verschillende andere openbaarvervoerbedrijven hebben ook eigen politiediensten, die verantwoordelijk zijn voor de politiezorg in de vervoermiddelen (bus, metro, etc.) | 0.5 | 670.599453 |
20231101.nl_78365_2 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Kleurruimte | Kleurruimte | Veel gebruikte modellen voor een kleurruimte zijn onder andere HSV (HSB) en HSL. Deze modellen sluiten aan bij de waarneming van kleuren door het menselijk oog. Omdat het oog drie verschillende typen kegeltjes (lichtgevoelige cellen) heeft, ligt het voor de hand kleuren weer te geven in drie componenten die samen een driedimensionale kleurruimte opspannen. | 0.5 | 670.221127 |
20231101.nl_78365_3 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Kleurruimte | Kleurruimte | In de visuele cortex, waar de oogzenuw de hersenen bereikt, worden de signalen van de verschillende typen lichtgevoelige cellen omgezet in een kleurindruk. | 0.5 | 670.221127 |
20231101.nl_78365_4 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Kleurruimte | Kleurruimte | Een manier om die indruk weer te geven is met het drietal tint (die gewoonlijk 'de kleur' wordt genoemd), verzadiging (het tegendeel van grijsheid) en intensiteit (helderheid). | 0.5 | 670.221127 |
20231101.nl_78365_5 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Kleurruimte | Kleurruimte | De tint (in combinatie met de verzadiging en intensiteit) zegt iets over het materiaal: plantaardig materiaal is groen, maar rijp fruit is geel, bloed is rood enzovoorts. | 0.5 | 670.221127 |
20231101.nl_78365_6 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Kleurruimte | Kleurruimte | De intensiteit wordt vooral bepaald door de hoeveelheid opvallend licht, maar intensiteitsverschillen zeggen iets over schaduwwerking en daarmee iets over de vorm van het object dat we waarnemen. | 1 | 670.221127 |
20231101.nl_78365_7 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Kleurruimte | Kleurruimte | De verzadiging ten slotte wordt beïnvloed door reflectie op een glad oppervlak en zegt dus iets over de gladheid of vochtigheid van het waargenomen voorwerp. | 0.5 | 670.221127 |
20231101.nl_78365_8 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Kleurruimte | Kleurruimte | Het oog reduceert de oneindig-dimensionale kleurenruimte van het daglicht dus tot 3 dimensies. Hierop aansluitend maken mensen kleursystemen die eveneens driedimensionaal zijn, zoals de RGB-kleurenruimte van televisie en computermonitors. Deze ruimtes overlappen elkaar echter niet helemaal; het is bijvoorbeeld niet mogelijk alle waarneembare kleuren (dat wil zeggen in elke gewenste verzadiging) op een RGB-monitor weer te geven. | 0.5 | 670.221127 |
20231101.nl_78365_9 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Kleurruimte | Kleurruimte | Men kan uitgaan van wit licht en dan delen van het spectrum wegfilteren door het gebruik van een aantal kleurenfilters in de lichtbundel of door pigmenten aan te brengen (zie schilderkunst) op een wit vlak. | 0.5 | 670.221127 |
20231101.nl_78365_10 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Kleurruimte | Kleurruimte | In beide gevallen is sprake van subtractieve kleurmenging: in verscheidene stappen worden delen van het spectrum weggefilterd, tot de gewenste kleur overblijft. | 0.5 | 670.221127 |
20231101.nl_120163_5 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Olsztyn | Olsztyn | Ondanks de moeilijke economische omstandigheden groeide de stad tot 1940 verder naar 50.000 inwoners. | 0.5 | 670.141643 |
20231101.nl_120163_6 | https://nl.wikipedia.org/wiki/Olsztyn | Olsztyn | De stad werd op 22 januari 1945 door het Rode Leger ingenomen, en daarbij voor een groot gedeelte in de as gelegd. Hierbij kwam het tot gruwelijkheden, zoals verkrachtingen en massamoorden. Een bijzonder navrante gebeurtenis was het uitmoorden van alle patiënten in een inderhaast ingericht veldhospitaal. In de jaren vijftig werden bij werkzaamheden verschillende grotere en kleinere massagraven gevonden. Door brandstichtingen gingen nog eens meer dan duizend huizen verloren en, zoals in heel Oost-Pruisen, kwam ten gevolge van deze etnische zuiveringen een massale vluchtelingenstroom op gang. De gebeurtenissen uit deze periode werden door ooggetuigen, Sovjetmilitairen als Aleksandr Solzjenitsyn in zijn roman Oostpruisische Nachten, en ook door Lev Kopelev indringend beschreven. Hans von Lehndorff deed dat eveneens maar vanuit het perspectief van de vluchtende bewoners zelf in zijn Ostpreußisches Tagebuch. Zie ook: Verdrijving van Duitsers na de Tweede Wereldoorlog. | 0.5 | 670.141643 |