id
stringlengths
1
5
translation
translation
600
{ "br": "Hlodwig, roue kentañ ar Franked.", "fr": "23 h 59 mn 59 s (1 500 ans après J.-C.)" }
601
{ "br": "23 e 59 mn 58 s (1000 bloaz war-lerc’h J.-K.)", "fr": "Renaissance en Europe." }
602
{ "br": "Ar Grennamzer en Europa.", "fr": "Époque des grandes découvertes." }
603
{ "br": "Savidigezh an ilizoù-meur bras.", "fr": "Christophe Colomb arrive en Amérique." }
604
{ "br": "23 e 59 mn 59 s (1 500 vloaz war-lerc’h J.-K.)", "fr": "Magellan réalise le premier voyage autour du globe terrestre." }
605
{ "br": "Azginivelezh en Europa.", "fr": "On découvre que la Terre est une planète qui tourne autour du Soleil." }
606
{ "br": "Mare an dizoloadennoù bras.", "fr": "00 h 00 mn 00 s (2 000 après J.-C.)" }
607
{ "br": "Kristof Koulm a erru en Amerika.", "fr": "La Vie, qui est restée pendant 3,8 milliards d'années à la surface de la Terre, part à la conquête de l'espace." }
608
{ "br": "Magellan a ra ar veaj kentañ tro-dro d'an douar.", "fr": "L'homme marche sur la Lune et envisage de visiter d'autres planètes du Système Solaire." }
609
{ "br": "Dizoleiñ a reer ez eo an Douar ur blanedenn a dro tro-dro d'an Heol.", "fr": "Si l'Homme est aujourd'hui capable de découvrir ses origines et de comprendre les grandes lignes de l'histoire de son environnement, il a aussi cette faculté d'entrevoir l'évolution future de celui-ci." }
610
{ "br": "00 e 00 mn 00 s (2 000 bloaz war-lerc’h J.-K.)", "fr": "La suite du calendrier cosmique que nous allons découvrir maintenant concerne l'avenir, il évoque des évènements qui se produiront de façon inévitable." }
611
{ "br": "Ar Vuhez, zo chomet war-c'horre an Douar e-pad 3,8 miliard a vloavezhioù, a ya da aloubiñ an egor.", "fr": "20 mars de l’an II du calendrier cosmique : fin de la voie lactée (+ 3 milliards d’années)" }
612
{ "br": "Kerzhout a ra mab-den war al Loar hag e sonj emañ da vont da weladenniñ planedennoù all eus Koskoriad an Heol.", "fr": "Notre galaxie a une voisine, la galaxie d'Andromède (M31), deux fois plus massive que la nôtre (figure 44)." }
613
{ "br": "Ma'z eo barrek mab-den hiziv an deiz da c'houzout eus pelec'h e teu ha da intent istor e endro dre-vras, ez eo gouest ivez da gaout ur soñj war an amzer-da-zont.", "fr": "Elle nous attire vers elle et on ne peut échapper à son attraction." }
614
{ "br": "Gant al lodenn eus an deiziadur kosmek a vo dizoloet ganimp amañ da-heul e vo lakaet war wel darvoudoù a c'hoarvezo deiz pe zeiz, hep mar na marteze.", "fr": "La Voie Lactée se dirige donc vers M31 à la vitesse de 300 km/seconde et rentrera en collision avec elle dans 3 milliards d'années environ." }
615
{ "br": "An 20 a viz Meurzh eus bloavezh II : an deiziadur kosmek : dibenn hent-sant-Jakez (+ 3 miliard a vloavezhioù)", "fr": "Comme le montre la simulation présentée sur la figure 45, M31 et la Voie lactée entameront alors une danse à deux." }
616
{ "br": "Un amezegez he deus hor galaksienn, ar c'halaksienn Andromeda (M31), zo hanter fetisoc'h eget hor galaksienn dimp-ni (tres 44).", "fr": "Elles se mélangeront pour former une galaxie encore plus vaste et plus massive." }
617
{ "br": "Dedennañ a ra ac'hanomp daveti ha ne c'hallomp ket talañ ouzh an nerzh-dedennañ-se.", "fr": "Les perturbations engendrées par des interactions gravitationnelles donneront naissance à de nombreuses étoiles supplémentaires." }
618
{ "br": "Mont a ra hent-sant-Jakez neuze davet M31 gant un tizh a 300 km/eilenn, ha stekiñ a raio outi a-benn 3 miliard a vloavezhioù.", "fr": "Nous ferons partie d'une nouvelle galaxie." }
619
{ "br": "Evel ma vez gwelet war an tres 45, kregiñ a raio M31 ha hent-sant-Jakez neuze da zañsal daou-ha-daou.", "fr": "Mais cela ne signifie pas forcément que le Système Solaire sera détruit." }
620
{ "br": "Meskañ a raint an eil gant eben, da stummañ ur c'halaksienn kalz ec'honoc'h ha fetisoc'h c'hoazh.", "fr": "Le Soleil continuera à briller, les planètes seront toujours là, mais l'environnement stellaire sera certainement modifié." }
621
{ "br": "Dizurzhioù bras a vo abalamour da nerzhioù etregwezhiañ ar gravitadur ha diwar-se e vo ganet stered ouzhpenn a-leizh.", "fr": "Figure 44 : la galaxie d'Andromède (M31), située à un peu plus de 2 millions d'années-lumière" }
622
{ "br": "Ur rann eus ur c'halaksienn nevez e vimp.", "fr": "1er avril de l’an II du calendrier cosmique : disparition de la vie sur terre (+ 3,4 milliards d’années)" }
623
{ "br": "Ne dalvez ket avat, dre ret, e vo distrujet Koskoriad an Heol.", "fr": "La Terre continue d'évoluer, sa surface se modifie peu à peu." }
624
{ "br": "An heol a gendalc'ho da barañ, ar planedennoù a vo bepred aze met, a-dra-sur, endro ar stered a vo kemmet.", "fr": "Au fil du temps, la Terre dans son ensemble se refroidit lentement (ce refroidissement ne doit pas être confondu avec celui qui peut être engendré par un changement climatique)." }
625
{ "br": "Tres 44: galaksienn Andromeda (M31), zo 2 vilion a vloavezhioù-gouloù eus an Douar.", "fr": "Le refroidissement de notre planète entraîne une augmentation progressive de l'épaisseur de sa croûte qui devient de plus en plus rigide." }
626
{ "br": "Ar 1añ a viz Ebrel eus bloavezh II an deiziadur kosmek : mont a ra ar vuhez war an Douar da get (+ 3,4 miliard a vloavezhioù)", "fr": "Une baisse régulière des activités volcaniques entraîne une diminution des émissions de gaz qui alimentent notre atmosphère." }
627
{ "br": "Kenderc'hel a ra an Douar da emdreiñ, kemmañ a ra ar gorre anezhañ tamm-ha-tamm.", "fr": "Celle-ci se raréfie, perd en pression et n'arrive pas à enrayer l'évaporation de l'eau de la surface de la Terre (figure 46 A), vers l'espace." }
628
{ "br": "A-hed an amzer ez a an Douar a-bezh war yenaat goustad (arabat kemmeskañ ar yenadur-se avat gant unan a c'hallfe dont diwar ur cheñchamant hin).", "fr": "Peu à peu, la planète Terre se déshydrate et sa surface finit à terme par ressembler à peu près à celle de la planète Mars (figure 46 B)." }
629
{ "br": "Gant yenadur hor planedenn ez a ar bluskenn anezhi war devaat, ken e teu da vezañ reutoc'h-reutañ.", "fr": "Il n'est pas impossible cependant que certaines formes de vie, comme des bactéries, résistent à ces bouleversements, en trouvant refuge dans des cavités souterraines contenant de l'eau." }
630
{ "br": "Digreskiñ a ra ingal bevder ar menezioù-tan ha diwar-se e vez skignet nebeutoc'h-nebeutañ a c'haz en hon aergelc'h.", "fr": "Ainsi, la vie que nous connaissons actuellement, qui a évolué à partir d'organismes unicellulaires pour créer toute cette diversité d'êtres multicellulaires, est condamnée à disparaître d'une manière ou d'une autre." }
631
{ "br": "Hennezh a ya war rouesaat, koll a ra gwask ha ne c'hall ket parraat ouzh an dour zo war-c'horre an Douar a aezhennañ war-du an egor (tres 46 A).", "fr": "Seules les bactéries, les plus anciennes formes de vie, risquent fort d'être aussi les dernières." }
632
{ "br": "Tamm­-ha-tamm ez a an dour da hesk war ar blanedenn Douar, ken e teuio ar gorre anezhi da vezañ heñvel ouzh ar blanedenn Meurzh (tres 46 B).", "fr": "À moins que d'ici là, la Vie ait pu s'installer ailleurs !" }
633
{ "br": "N'eo ket dic’hallus, kouls­koude, e vije bevedegoù zo, evel ar bakteri, o talañ ouzh ar cheñchamantoù bras-se, dre gavout bod e kleuzioù dindanzouar a vije dour enno.", "fr": "Figure 46 : représentation schématique de l'évolution future (probable) de la Terre." }
634
{ "br": "Gant-se eo kondaonet ar vuhez, a anavezomp bremañ ha zo emdroet diwar organegoù unkellig a-benn krouiñ an holl voudoù lieskellig a bep seurt, da vont mod pe vod da get.", "fr": "A : l'atmosphère se raréfie, les océans commencent à s'évaporer, la Terre se déshydrate petit à petit." }
635
{ "br": "Estreget ar bakteri, ar bevegoù koshañ a anavezomp, ne chomo moarvat tra vev ebet ken war an Douar.", "fr": "B : la Terre finira peut-être par ressembler à la planète Mars." }
636
{ "br": "Nemet e vefe tu d'ar Vuhez, ac'hann di, da vont da lec'h all !", "fr": "13 mai de l’an II du calendrier cosmique : mort du Soleil (+ 5 milliard d’années)" }
637
{ "br": "Tres 46: brastes a ziskouez dimp penaos ez emdroio (moarvat) an Douar.", "fr": "Le Soleil a épuisé ses réserves d'hydrogène, sa température interne augmente, il gonfle jusqu'à devenir une géante rouge." }
638
{ "br": "A: mont a ra an aergelc'h war roue­saat, kregiñ a ra ar morioù da aezhennañ, dizourañ a ra an Douar tamm-ha-tamm.", "fr": "Son diamètre atteint 200 fois le diamètre actuel." }
639
{ "br": "B: evit echuiñ, marteze e teuio an Douar da vezañ heñvel ouzh ar blanedenn Meurzh.", "fr": "Les planètes proches, Mercure, Vénus et la Terre, sont volatilisées." }
640
{ "br": "An 13 a viz Mae eus bloavezh II an deiziadur kosmek : marv an Heol (+ 5 miliard a vloavezhioù)", "fr": "Puis le Soleil continuant de gonfler finit par éjecter ses couches de gaz superficielles et son cœur se transforme en une naine blanche (figure 47)." }
641
{ "br": "An Heol n'eus ket mui a hidrogen ennañ, kresket eo e wrezverk diabarzh, koeñviñ a ra ha dont da vezañ ur ramzenn ruz.", "fr": "Cette naine blanche émet au départ 10 000 fois plus de rayonnement que le Soleil n'en émet actuellement." }
642
{ "br": "E dreuzkiz zo 200 gwech kement ha hini an Heol bremañ.", "fr": "Tout le Système Solaire est détruit et les débris se dispersent dans l'espace interstellaire." }
643
{ "br": "Aet eo ar planedennoù nes Merc'her, Gwener hag an Douar da netra.", "fr": "La naine blanche, grosse comme la Terre, s'éteindra ensuite pour devenir à terme une naine noire." }
644
{ "br": "Kenderc'hel a ra an Heol da goeñviñ goude, ken e tistaol ar gwis­kadoù gaz zo war e c'horre ha treuzfurmiñ a ra ar galonenn anezhañ en ur gorrenn wenn (tres 47).", "fr": "La mort du Soleil durera quelques centaines de millions d'années." }
645
{ "br": "Gant ar gorrenn wenn-mañ e vez bannet 10 000 gwech muioc'h a skinoù eget an Heol bremañ.", "fr": "Figure 47: la nébuleuse annulaire de la Lyre." }
646
{ "br": "Distrujet eo Koskoriad an Heol penn-da-benn hag en em strewiñ a ra an tammoù anezhañ en egor etresteredel.", "fr": "Cette nébuleuse est le résultat de la mort d'une étoile de même type que le Soleil qui a éjecté ses couches de gaz superficielles." }
647
{ "br": "Mervel a raio ar gorrenn wenn, ha hi bras evel an Douar, da c'houde ha dont a raio da vezañ ur gorrenn zu pelloc'h.", "fr": "Au centre de la nébuleuse se trouve la naine blanche, résidu du cœur de l'étoile" }
648
{ "br": "Meur a gant milion a vloavezhioù e chomo an Heol war e zalaroù a-raok mervel.", "fr": "?" }
649
{ "br": "Tres 47: nivlenn walennek al Lourenn.", "fr": "fin de l'Univers" }
650
{ "br": "An nivlenn-se zo disoc'h marv ur steredenn a-vent gant an Heol he deus distaolet ar gwiskadoù gaz a oa war he gorre.", "fr": "Nous vivons dans un Univers où tout évolue." }
651
{ "br": "E-kreiz an nivlenn emañ ar gorrenn wenn, anezhi dilerc'h eus kalon ar steredenn", "fr": "Et notre Univers lui-même évolue." }
652
{ "br": "?", "fr": "Mais il ne faut pas oublier que la découverte de l'expansion de l'Univers date de moins d'un siècle." }
653
{ "br": "Dibenn an Hollved", "fr": "Ce n'est effectivement qu'autour des années 1930 que l'idée d'un Univers statique et éternel fut sérieusement remise en question." }
654
{ "br": "Bevañ a reomp en un Hollved m'emañ pep tra oc'h emdreiñ.", "fr": "Selon les dernières découvertes, notre Univers serait non seulement en expansion continue mais il semblerait de plus que cette expansion s'accélère avec le temps depuis environ 6 à 7 milliards d'années." }
655
{ "br": "Hag hon Hollved dimp-ni zo ivez oc'h emdreiñ.", "fr": "On n'explique pas vraiment à quoi est due cette accélération de l'expansion, d'autant plus que personne ne l'avait prévue." }
656
{ "br": "Arabat ankounac'haat, koulskoude, ez eus a-boan kant vloaz ma voe dizoloet emastenn an Hollved.", "fr": "Les chercheurs ont émis l'hypothèse de l'existence d'une force, non vérifiée à ce jour et baptisée « énergie noire », qui permettrait d'expliquer en partie cette accélération." }
657
{ "br": "War-dro ar bloavezhioù 1930, evit gwir, e voe kavet abeg e meizad un hollved diflach ha peurbadel.", "fr": "Nous avons encore beaucoup de choses à apprendre et à découvrir sur l'évolution de l'Univers et nous ne sommes pas à l'abri de surprises susceptibles à tout instant, de remettre en questions nos hypothèses." }
658
{ "br": "Hervez an dizoloadennoù diwezhañ emañ hon Hollved, n'eo ket hepken oc'h emastenn dibaouez, met oc'h emastenn buanoc'h-buanañ, a-hed an amzer, abaoe war-dro 6 pe 7 miliard a vloavezhioù.", "fr": "Il apparaît en effet que si on « pèse » l'ensemble de tous les composants de l'Univers connus à ce jour, cela ne représenterait que 5 à 10 % de la masse totale de l'Univers !" }
659
{ "br": "N'ouzomp dare, evit gwir, perak emañ an Hollved oc'h emastenn buanoc'h-buanañ, seul vui ma ne oa den o soñjal an dra-se a-raok.", "fr": "Nous avons donc encore 90 % de l'Univers à découvrir !" }
660
{ "br": "Goulakaat a ra ar glaskerien e vefe un nerzh, ha n'eo ket bet gwiriet c'hoazh, anvet an « energiezh du », a vefe kaoz d'ar buanaat-se evit darn.", "fr": "L'évolution future possible de l'Univers telle que nous venons de l'évoquer pourrait être à reconsidérer complètement." }
661
{ "br": "Kalz traoù hon eus da zeskiñ ha da zizoleiñ a-zivout emdroadur an Hollved c'hoazh ha marteze a-walc'h e vimp disouezhet-kaer gant dizoloadennoù a eilpenno hon holl vartezeadennoù.", "fr": "Nous ne savons donc pas comment évoluera l'Univers et voilà pourquoi nous terminons ce chapitre par un point d'interrogation dans notre calendrier cosmique, qui tend à nous rappeler constamment qu'il nous faut accepter le fait que nous ne savons finalement pas grand-chose." }
662
{ "br": "Rak ma « pouezfemp » an holl elfen­noù zo anavezet ganimp en Hollved, ned afent ket d'ober en tu all da 5 pe 10 % eus pouez hollek an Hollved !", "fr": "Conclusion" }
663
{ "br": "90 % eus an Hollved hon eus eta da zizoleiñ c'hoazh !", "fr": "Par le biais de ce « calendrier cosmique », nous venons de résumer les principales étapes de l'histoire de l'Univers." }
664
{ "br": "Ret e vo dimp marteze deiz pe zeiz adwelet penn-da­-benn an doare ma c'hello emdreiñ an Hollved, evel ma'z eo bet deskrivet ganimp.", "fr": "Les découvertes scientifiques nous ont fait comprendre qu'il a fallu des temps considérables parfois entre ces évènements majeurs pour que les choses se mettent en place." }
665
{ "br": "N'ouzomp ket neuze penaos ez emdroio an Hollved. Setu perak hon eus dibabet lakaat ur pik-goulenn en hon deiziadur kosmek evit klozañ al levr. Un doare eo da zegas atav da soñj e rankomp degemer n'ouzomp ket kalz a dra a-benn ar fin.", "fr": "Qui ne confond pas l'origine de l'Univers (Big Bang) avec celle du Système Solaire qui est intervenue pourtant 8 à 9 milliards d'années plus tard ?" }
666
{ "br": "Klozadur", "fr": "Ce calendrier nous permet aussi de relativiser l'histoire de l'humanité par rapport à celle de l'Univers." }
667
{ "br": "Gant an «deiziadur kosmek»-mañ emaomp o paouez ober un diverrañ eus mareoù pennañ istor an Hollved.", "fr": "Car il faut se rendre à l'évidence, l'aventure humaine n'est pour l'instant qu'une « anecdote », un instant dans cette longue histoire que nous venons de vous raconter." }
668
{ "br": "Dizoloadennoù ar skiantourien o deus lakaet ac'hanomp, abaoe un nebeud amzer, da gompren e oa bet prantadoù hir a-wechoù etre an darvoudoù pennañ evit ma vefe sevenet an traoù.", "fr": "Nous ne sommes là, finalement, que depuis très peu de temps." }
669
{ "br": "Gant piv n'eo ket bet droukkemeret deroù an Hollved (Big Bang) evit deroù Koskoriad an Heol, zo bet koulskoude 8 pe 9 miliard a vloavezhioù diwezhatoc'h ?", "fr": "Il a fallu tous ces évènements pour que nous soyons aujourd'hui sur cette planète." }
670
{ "br": "Gant an deiziadur-mañ e c'haller ivez lakaat istor an denelezh en ur geñver gant hini an Hollved.", "fr": "Face à cet Univers et au temps vertigineux de son évolution, nous découvrons très vite que nous ne sommes physiquement rien dans cette immensité." }
671
{ "br": "Rak, ret eo anzav, avañtur Mab-den n'eo nemet ur pennad berr eus an istor hir emaomp o paouez kontañ deoc'h.", "fr": "Nous avons cependant cette capacité à raisonner de l'infiniment petit à l'infiniment grand, dans le passé et dans l'avenir." }
672
{ "br": "A-benn ar fin n'eus ket gwall bell emaomp war an douar.", "fr": "Peut-être qu'en utilisant sagement cette faculté, nous pourrons assurer correctement notre survie." }
673
{ "br": "Ezhomm zo bet an holl zarvoudoù-se evit ma vefemp amañ, bremañ, war ar blanedenn.", "fr": "Bibliographie" }
674
{ "br": "E-skoaz an Hollved hag an amzer hir-eston zo aet hebiou abaoe m'emañ oc'h emdreiñ e tizoloomp buan-tre n'omp netra er bed bras-divent-se.", "fr": "La Valse des espèces, dossier hors-série de Pour La Science, n° 28, juillet 2000." }
675
{ "br": "Barrek omp koulskoude da brederiañ war an traoù, pe e vefent bihan-dister pe e vefent bras-divent, en amzer dremen hag en amzer-da-zont.", "fr": "Guillaume Lecointre et Hervé Le Guyader, Classification phylogénétique du vivant, 2e édition, Belin, 2002." }
676
{ "br": "Ma vezomp fur a­walc'h da implijout mat ar varregezh-se, e c'hellimp, marteze, en em aozañ en doare da chom bev.", "fr": "Pascal Picq, Au commencement était l'homme, Éditions Odile Jacob, 2003." }
677
{ "br": "Levrlennadur", "fr": "Yves Coppens, Le Genou de Lucy, Éditions Odile Jacob Poches, Paris, mars 2000." }
678
{ "br": "La Valse des espèces, teuliad e-maez rummad eus Pour La Science, niv. 28, miz Gouere 2000.", "fr": "Aux origines de l'humanité : De l'apparition de la vie à l'homme moderne, sous la direction de Y. Coppens et P. Picq, Éditions Fayard, 2001." }
679
{ "br": "Guillaume Lecointre ha Hervé Le Guyader, Classification phylogénétique du vivant, eil embannadur, Belin, 2002.", "fr": "Stephen Jay Gould, La vie est belle, Éditions du Seuil, Points sciences, 1991." }
680
{ "br": "Pascal Picq, Au commencement était l'homme, Embannadurioù Odile Jacob, 2003.", "fr": "De la graine à la plante, dossier hors-série de Pour la science, n°26, janvier 2000." }
681
{ "br": "Yves Coppens, Le Genou de Lucy, Embannadurioù Odile Jacob Poches, Pariz, miz Meurzh 2000.", "fr": "Fin des dinosaures : le cratère de la discorde, La Recherche, n° 379, octobre 2004." }
682
{ "br": "Aux origines de l'humanité : De l'apparition de la vie à l'homme moderne, dindan renerezh Y. Coppens ha P. Picq, Embannadurioù Fayard, 2001.", "fr": "L'Espace des sciences remercie :" }
683
{ "br": "Stephen Jay Gould, La vie est belle, Embannadurioù Seuil, Points sciences, 1991.", "fr": "Monsieur Paul Tréhen, biologiste, professeur honoraire, université Rennes 1" }
684
{ "br": "De la graine à la plante, teuliad e-maez rummad eus Pour la Science, niv. 26, miz Genver 2000.", "fr": "Madame Yvelyne Lebreton, astronome de l'Observatoire de Paris (GEPI-Meudon), spécialiste de physique stellaire et enseignante en astrophysique à l'université Rennes 1" }
685
{ "br": "Fin des dinosaures : le cratère de la discorde, La Recherche niv. 379, miz Here 2004.", "fr": "Les droits de reproduction sont réservés en la comptabilité de l'Espace des sciences pour les auteurs ou ayants droits que nous n'avons pu contacter malgré nos recherches et pour les cas où les mentions seraient erronées." }
686
{ "br": "Trugarekaat a ra Egorenn ar skiantoù :", "fr": "Texte de couverture" }
687
{ "br": "An Aotrou Paul Tréhen, bevoniour, kelenner enorus, skol-veur Roazhon 1", "fr": "L’Univers a trouvé son origine dans le Big Bang qui s’est produit il y a 13 milliards d’années." }
688
{ "br": "An Itron Yvelyne Lebreton, steredoniourez en Arsellva Pariz (GEPI-Meudon), arbennigourez war ar fizik steredel ha kelennerez war an astrofizik e skol-veur Roazhon 1.", "fr": "Puis, sont apparus les forces, la matière, les étoiles, les galaxies, le Système solaire et ensuite la vie sur la Terre…" }
689
{ "br": "Miret eo ar gwirioù eiladuriñ gant kontouriezh Egorenn ar skiantoù evit an oberourien pe ar berc'henned-gwir n'hon eus ket gallet tizhout daoust dimp bezañ klasket mont e darempred gante, ha ma vefe fazioù er menegoù.", "fr": "Cette extraordinaire évolution se déroule dans un temps vertigineux qui dépasse l’échelle humaine." }
690
{ "br": "Testenn ar golo", "fr": "Découvrez l’histoire de l’Univers racontée dans ses grandes étapes avec un souci constant de simplicité." }
691
{ "br": "Nevezadur 1añ – Kerzu 2009", "fr": "1ère actualisation – décembre 2009" }
692
{ "br": "Enkadenn vedel an arc’hant hag an armerzh, a oa kroget e miz Gwengolo 2008, he deus diskouezet splann hag a-daol-trumm dislavaroù ar patrom armerzhel zo o ren war ar bed abaoe dekvloaziadoù, hag e heuliadoù war aozadur an darempredoù sokial.", "fr": "La crise financière et économique mondiale qui a éclaté en septembre 2008 a brutalement mis en lumière les contradictions du modèle économique dominant depuis des décennies et de l’organisation des rapports sociaux qui en découle." }
693
{ "br": "Lakaet he deus war wel an digempouezioù anat zo gant amred an eskemmoù ha dasparzh ar gounidoù, met ivez tec’hadenn war-raok ar patrom produiñ, diazezet war ar foranañ danvezioù naturel ha denel.", "fr": "Ce ne sont pas seulement les déséquilibres criants dans la circulation des échanges et la répartition des profits qui ont été ainsi révélés, mais également la fuite en avant d’un modèle productif fondé sur le gaspillage des ressources naturelles et humaines." }
694
{ "br": "Gant enkadenn an armerzh eo splannoc'h c'hoazh ar mall bras zo da ginnig un hent all war-du ur patrom padusoc'h ha kengretoc’h.", "fr": "L’urgence économique rend d’autant plus prégnante la nécessité de proposer une transition vers un modèle plus pérenne et plus solidaire." }
695
{ "br": "Meizad an diorren padus, abaoe Kuzuliadeg an Douar e 1992, a seblante bezañ un doare da dalañ ouzh ar c’hudennoù bras zo dirazomp : tommadur an hin, danvezioù o vont war rouesaat ha digresk ar vevliesseurted.", "fr": "Depuis le Sommet de la Terre de 1992, le concept de développement durable apparaissait comme un moyen de répondre aux défis du réchauffement climatique, de la raréfaction des ressources et de la diminution de la biodiversité." }
696
{ "br": "Gant enkadenn 2008 eo deuet ivez da vezañ un diskoulm evit adkempouezañ dasparzh sokial ha tiriadel ar pinvidigezhioù ha lakaat kemmañ ar patrom produiñ.", "fr": "La crise de 2008 l’a également révélé comme un outil permettant à la fois le rééquilibrage de la répartition sociale ou territoriale des richesses et l’évolution du modèle productif." }
697
{ "br": "An diorren padus zo da gentañ-penn un dibab talvoudegezh : obererezh ur gevredigezh, war tachenn an armerzh kenkoulz ha war dachennoù all, a rank kaout da bal mad an holl ha mad pep hini.", "fr": "Le développement durable est en premier lieu un choix de valeur : l’activité d’une société, y compris dans ses dimensions économiques, doit tendre au bien-être collectif et individuel." }
698
{ "br": "Estreget gant tud uhel pe gant strolladoù sokial resis emañ ar mad-se da vezañ termenet.", "fr": "La définition de ce bien-être ne peut être l’apanage d’élites ou de groupes sociaux particuliers." }
699
{ "br": "A-stroll hag en un doare demokratel e rank bezañ graet.", "fr": "Elle doit être construite collectivement et démocratiquement." }