Datasets:

mlexplorer008

/

punjabi_news_classification

like 0

ਮਾਇਆਵਤੀ ਅਤੇ ਮੁਲਾਇਮ ਸਿੰਘ ਯਾਦਵ ਨੂੰ ਦੁਸ਼ਮਣ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲਾ ਗੈਸਟ ਹਾਊਸ ਕਾਂਡ ਭਰਤ ਸ਼ਰਮਾ ਬੀਬੀਸੀ ਪੱਤਰਕਾਰ 13 ਜਨਵਰੀ 2019 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/india-46850353 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ Image copyright Getty Images ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਲਖਨਊ ਵਿੱਚ ਬਹੁਜਨ ਸਮਾਜ ਪਾਰਟੀ ਅਤੇ ਅਤੇ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਸਮਝੌਤੇ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ। ਬਸਪਾ ਦੀ ਸੁਪਰੀਮੋ ਮਾਇਆਵਤੀ ਅਤੇ ਸਪਾ ਮੁਖੀ ਅਖਿਲੇਸ਼ ਯਾਦਵ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਹ ਸਿਰਫ 2019 ਦੀਆਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਲਈ ਨਹੀਂ ਹੈ ਸਗੋਂ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਚੱਲੇਗਾ।ਦੋਹਾਂ ਧਿਰਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਸੂਬੇ ਦੀਆਂ 38-38 ਸੀਟਾਂ 'ਤੇ ਚੋਣ ਲੜਨਗੀਆਂ। ਰਾਇਬਰੇਲੀ ਅਤੇ ਅਮੇਠੀ ਸੀਟ ਕਾਂਗਰਸ ਲਈ ਛੱਡ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਬਾਕੀ ਦੋ ਸੀਟਾਂ ਸਹਿਯੋਗੀਆਂ ਲਈ ਛੱਡ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ।ਪ੍ਰੈਸ ਕਾਨਫਰੰਸ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕਰਦਿਆਂ ਮਾਇਆਵਤੀ ਗੈਸਟ ਹਾਊਸ ਕਾਂਡ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰਨਾ ਨਹੀਂ ਭੁੱਲੇ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਦਹਿਸ਼ਤ ਅਤੇ ਜਨਹਿਤ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸ ਗਠਬੰਧਨ ਨੂੰ ਪਹਿਲ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।ਮਾਇਆਵਤੀ ਨੇ ਕਿਹਾ, "1993 ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਦੋਹਾਂ ਪਾਰਟੀਆਂ ਦਾ ਗਠਜੋੜ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਸਮੇਂ ਸਪਾ-ਬੀਐਸਪੀ ਨੇ ਹਵਾਵਾਂ ਦਾ ਮੂੰਹ ਮੋੜ ਕੇ ਸਰਕਾਰ ਬਣਾਈ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਗੱਠਜੋੜ ਕੁਝ ਗੰਭੀਰ ਕਾਰਨਾਂ ਕਾਰਨ ਬਹੁਤੀ ਦੇਰ ਨਹੀਂ ਚੱਲ ਸਕਿਆ। ਦੇਸ਼ ਦੇ ਭਲੇ ਅਤੇ ਲੋਕਹਿੱਤ ਨੂੰ 1995 ਦੇ ਲਖਨਊ ਗੈਸਟ ਹਾਊਸ ਕਾਂਡ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ ਸਿਆਸੀ ਤਾਲਮੇਲ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਹੈ।"ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਲਿੰਗ ਬਦਲਾਅ ਕੇ ਕੁੜੀ ਤੋਂ ਮੁੰਡਾ ਬਣੇ ਦੇਵ ਦੇ ਇਸ਼ਕ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਬਰਫ਼ 'ਚ ਸੁੱਤੇ 'ਭਾਰਤੀ ਫੌਜੀਆਂ' ਦੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਦਾ ਸੱਚਰਾਮ ਰਹੀਮ ਪੱਤਰਕਾਰ ਛੱਤਰਪਤੀ ਦੇ ਕਤਲ ਦਾ ਦੋਸ਼ੀਕੁੜੱਤਣ ਦਾ ਸਬੱਬ ਕੀ ਸੀ?ਲਖਨਊ ਦੇ ਗੈਸਟ ਹਾਊਸ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹਾ ਕੀ ਹੋਇਆ ਸੀ ਜਿਸ ਨਾਲ ਦੋਹਾਂ ਪਾਰਟੀਆਂ ਦੀ ਦੋਸਤੀ ਅਚਾਨਕ ਦੁਸ਼ਮਣੀ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਗਈ।ਇਸ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਲਈ ਕਰੀਬ 28 ਸਾਲ ਪਿੱਛੇ ਜਾਣਾ ਪਵੇਗਾ। ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੀ ਸਿਆਸਤ ਵਿੱਚ ਸਾਲ 1995 ਅਤੇ ਗੈਸਟ ਹਾਊਸ ਕਾਂਡ ਦੋਵੇਂ ਹੀ ਅਹਿਮ ਹਨ। Image copyright मेंहदी हसन ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਮਾਇਆਵਤੀ ਮੁਤਾਬਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਭਲੇ ਅਤੇ ਲੋਕਹਿੱਤ ਨੂੰ 1995 ਦੇ ਲਖਨਊ ਗੈਸਟ ਹਾਊਸ ਕਾਂਡ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ ਸਿਆਸੀ ਤਾਲਮੇਲ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਹ ਦਿਨ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਭਾਰਤੀ ਸਿਆਸਤ ਲਈ ਮਨਹੂਸ ਸੀ ਸਗੋਂ ਉਸ ਨੇ ਮਾਇਆ ਅਤੇ ਮੁਲਾਇਮ ਵਿਚਕਾਰ ਵੀ ਇੱਕ ਡੂੰਘੀ ਖੱਡ ਪੁੱਟ ਦਿੱਤੀ ਜਿਸ ਨੂੰ ਸਮਾਂ ਵੀ ਨਹੀਂ ਭਰ ਸਕਿਆ।ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਸਾਲ 1992 ਵਿੱਚ ਮੁਲਾਇਮ ਸਿੰਘ ਯਾਦਵ ਨੇ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਪਾਰਟੀ ਬਣਾਈ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਭਾਜਪਾ ਦਾ ਰਾਹ ਰੋਕਣ ਲਈ ਸਿਆਸੀ ਸਾਂਝੇਦਾਰੀ ਕਰਦਿਆਂ ਬੀਐਸਪੀ ਨਾਲ ਹੱਥ ਮਿਲਾਇਆ।ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਮਾਇਆਵਤੀ ਨੂੰ ਕਿਉਂ ਆਈ ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਦੀ ਯਾਦ?ਭਾਜਪਾ ਨੇ ਅੰਬੇਡਕਰ ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ 'ਰਾਮ ਜੀ' ਕਿਉਂ ਲਾਇਆ?ਗੈਸਟ ਹਾਊਸ ਕਾਂਡਸਮਾਜਵਾਦੀ ਪਾਰਟੀ ਅਤੇ ਬੀਐਸਪੀ ਨੇ 256 ਅਤੇ 264 ਸੀਟਾਂ ਉੱਪਰ ਮਿਲ ਕੇ ਚੋਣਾਂ ਲੜੀਆਂ। ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਪਾਰਟੀ 109 ਸੀਟਾਂ ਜਿੱਤ ਸਕੀ ਜਦਕਿ 67 ਸੀਟਾਂ ਉੱਤੇ ਮਾਇਆਵਤੀ ਦੀ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਜਿੱਤ ਹਾਸਿਲ ਕੀਤੀ। ਪਰ ਦੋਹਾਂ ਪਾਰਟੀਆਂ ਦਾ ਇਹ ਰਿਸ਼ਤਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੇਰ ਨਹੀਂ ਚੱਲਿਆ।ਸਾਲ 1995 ਦੀਆਂ ਗਰਮੀਆਂ ਦੋਹਾਂ ਦਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਖ਼ਤਮ ਕਰਨ ਦਾ ਸਮਾਂ ਲੈ ਕੇ ਆਈਆਂ। ਇਸ ਦਿਨ ਜੋ ਵਾਪਰਿਆ ਉਸ ਕਾਰਨ ਬੀਐਸਪੀ ਨੇ ਸਰਕਾਰ ਤੋਂ ਹਮਾਇਤ ਵਾਪਸ ਲੈ ਲਈ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰ --- ਵਿੱਚ ਆ ਗਈ। Image copyright Getty Images/SP ਭਾਜਪਾ ਮਾਇਆਵਤੀ ਲਈ ਸਹਾਰਾ ਬਣ ਕੇ ਆਈ ਅਤੇ ਕੁਝ ਹੀ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਤਤਕਾਲੀ ਗਵਰਨਰ ਮੋਤੀ ਲਾਲ ਵੋਹਰਾ ਨੂੰ ਉਹ ਚਿੱਠੀ ਭੇਜੀ ਗਈ ਕਿ ਜੇ ਬੀਐਸਪੀ ਸਰਕਾਰ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਪੇਸ਼ ਕਰੇ ਤਾਂ ਭਾਜਪਾ ਉਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੈ।ਸੀਨੀਅਰ ਪੱਤਰਕਾਰ ਅਤੇ ਉਸ ਦਿਨ ਗੈਸਟ ਹਾਊਸ ਦੇ ਬਾਹਰ ਮੌਜੂਦ ਸ਼ਰਤ ਪ੍ਰਧਾਨ ਨੇ ਬੀਬੀਸੀ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਹ ਦੌਰ ਸੀ ਜਦੋਂ ਮੁਲਾਇਮ ਸਿੰਘ ਯਾਦਵ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਸੀ। ਜਿਸ ਨੂੰ ਬੀਐਸਪੀ ਬਾਹਰੋਂ ਹਮਾਇਤ ਦੇ ਰਹੀ ਸੀ।ਸਾਲ ਭਰ ਇਹ ਗੱਠਜੋੜ ਚੱਲਿਆ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਮਾਇਆਵਤੀ ਦੇ ਭਾਜਪਾ ਨਾਲ ਤਾਲਮੇਲ ਦੀਆਂ ਖ਼ਬਰਾਂ ਆਈਆਂ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਖ਼ਬਰਾਂ ਦਾ ਭੇਤ ਅੱਗੇ ਜਾ ਕੇ ਖੁੱਲ੍ਹਿਆ। ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ ਮਾਇਆਵਤੀ ਨੇ ਆਪਣਾ ਫੈਸਲਾ ਭਾਜਪਾ ਨੂੰ ਸੁਣਾ ਦਿੱਤਾ।ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ, ''ਇਸ ਫੈਸਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਾਇਆਵਤੀ ਨੇ ਗੈਸਟ ਹਾਊਸ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੀ ਬੈਠਕ ਬੁਲਾਈ ਸੀ। ਬੀਐਸਪੀ ਅਤੇ ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਗੰਢ-ਤੁਪ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਉਹ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਪੱਲਾ ਛੱਡਣ ਵਾਲੀ ਸੀ।" Image copyright Getty Images ਪ੍ਰਧਾਨ ਨੇ ਦੱਸਿਆ, "ਜਾਣਕਾਰੀ ਮਿਲਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੱਡੀ ਸੰਖਿਆ ਵਿੱਚ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਲੋਕ ਗੈਸਟ ਹਾਊਸ ਦੇ ਬਾਹਰ ਇਕੱਠੇ ਹੋ ਗਏ ਅਤੇ ਕੁਝ ਹੀ ਦੇਰ ਵਿੱਚ ਗੈਸਟ ਹਾਊਸ ਦੇ ਅੰਦਰ ਜਿੱਥੇ ਬੈਠਕ ਚੱਲ ਰਹੀ ਸੀ ਉੱਥੇ ਪਹੁੰਚ ਗਏ। ਉੱਥੇ ਮੌਜੂਦ ਬੀਐਸਪੀ ਵਰਕਰਾਂ ਨੂੰ ਕੁੱਟਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਹ ਸਭ ਮੈਂ ਆਪਣੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਨਾਲ ਦੇਖਿਆ।"ਫਿਰ ਮਾਇਆਵਤੀ ਤੁਰੰਤ ਹੀ ਇੱਕ ਕਮਰੇ ਵਿੱਚ ਛੁਪ ਗਏ ਅਤੇ ਆਪਣੇ-ਆਪ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰ ਲਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਦੋ ਲੋਕ ਹੋਰ ਵੀ ਸਨ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸਿਕੰਦਰ ਰਿਜ਼ਵੀ ਸਨ। ਉਸ ਵੇਲੇ ਪੇਜਰ ਦਾ ਜ਼ਮਾਨਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ, ਰਿਜ਼ਵੀ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਪੇਜਰ 'ਤੇ ਇਹ ਸੂਚਨਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ ਕਿ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਦਰਵਾਜ਼ਾ ਨਾ ਖੋਲ੍ਹਿਓ।"ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:‘ਦੇਸ ਬਾਰੇ ਚਿੰਤਾ ਛੱਡੋ, ਸਿਰਫ਼ ਹਿੰਦੂ ਹੋਣ 'ਤੇ ਮਾਣ ਕਰੋ’'ਭੂਆ-ਭਤੀਜੇ' ਦੀ ਜੋੜੀ ਇਸ ਲਈ ਬਣ ਰਹੀ ਮੋਦੀ ਲਈ ਸਿਰਦਰਦਇਹ ਦਲਿਤ ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਧਾਰਨ ਨੂੰ ਕਿਉਂ ਮਜਬੂਰ ਹੋਏ?"ਦਰਵਾਜ਼ਾ ਜ਼ੋਰ-ਜ਼ੋਰ ਨਾਲ ਖੜਕਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ ਅਤੇ ਬੀਐਸਪੀ ਦੇ ਕਈ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਕਾਫ਼ੀ ਮਾਰ ਕੁੱਟ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਇਸ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਜ਼ਖਮੀ ਵੀ ਹੋਏ ਅਤੇ ਕੁਝ ਭੱਜਣ ਵਿੱਚ ਕਾਮਯਾਬ ਰਹੇ।"ਪ੍ਰਧਾਨ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਉਸ ਸਮੇਂ ਬੀਐਸਪੀ ਆਗੂਆਂ ਨੇ ਸੂਬੇ ਦੇ ਸੀਨੀਅਰ ਪੁਲਿਸ ਅਫ਼ਸਰਾਂ ਨੂੰ ਫੋਨ ਕਰਕੇ ਬੁਲਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਪਰ ਕਿਸੇ ਨੇ ਫੋਨ ਨਹੀਂ ਚੁੱਕਿਆ।ਜਦੋਂ ਮਾਇਆਵਤੀ ਨੂੰ ਕਮਰੇ ਵਿੱਚ ਲੁਕਣਾ ਪਿਆਇਸੇ ਦੌਰਾਨ ਮਾਇਆਵਤੀ ਜਿਸ ਕਮਰੇ ਵਿੱਚ ਲੁਕੇ ਸਨ, ਸਪਾ ਦੇ ਲੋਕ ਉਸ ਨੂੰ ਖੋਲ੍ਹਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ ਅਤੇ ਬਚਣ ਲਈ ਅੰਦਰ ਮੌਜੂਦ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਦੇ ਨਾਲ ਸੋਫ਼ੇ ਅਤੇ ਮੇਜ਼ ਲਾ ਦਿੱਤੇ ਤਾਂ ਕਿ ਚਿਟਕਣੀ ਟੁੱਟਣ ਦੀ ਸੂਰਤ ਵਿੱਚ ਦਰਵਾਜ਼ਾ ਨਾ ਖੁੱਲ੍ਹ ਸਕੇ।" Image copyright SANJAY SHARMA ਸੀਨੀਅਰ ਪੱਤਰਕਾਰ ਰਾਮ ਦੱਤ ਤ੍ਰਿਪਾਠੀ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਲ 1992 ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਬਾਬਰੀ ਮਸਜਿਦ ਤੋੜੀ ਗਈ ਤਾਂ ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 1993 ਵਿੱਚ ਸਪਾ-ਬੀਐਸਪੀ ਨੇ ਭਾਜਪਾ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਹੱਥ ਮਿਲਾਉਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਸਾਂਝੀ ਸਰਕਾਰ ਬਣਾਈ ਜਿਸ ਦੇ ਮੁਲਾਇਮ ਸਿੰਘ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਬਣੇ।ਉਸ ਸਮੇਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਨਰਸਿੰਮ੍ਹਾ ਰਾਓ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਸੀ ਅਤੇ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਵੱਡੇ ਆਗੂ ਅਟਲ ਬਿਹਾਰੀ ਵਾਜਪਾਈ ਸਨ। ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਫਿਕਰ ਪੈ ਗਈ ਕਿ ਜੇ ਲਖਨਊ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸਾਂਝ ਟਿਕ ਗਈ ਤਾਂ ਮੁਸ਼ਕਿਲਾਂ ਵਧ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।ਇਸ ਲਈ ਭਾਜਪਾ ਨੇ ਬੀਐਸਪੀ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਕਿ ਉਹ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਪਾਰਟੀ ਤੋਂ ਰਿਸ਼ਤਾ ਤੋੜ ਲਵੇ ਤਾਂ ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਹਮਾਇਤ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਬਣਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲ ਸਕਦਾ ਹੈ।"ਮੁਲਾਇਮ ਸਿੰਘ ਯਾਦਵ ਨੂੰ ਇਸ ਦਾ ਸ਼ੱਕ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਦਨ ਵਿੱਚ ਬਹੁਮਤ ਸਾਬਤ ਕਰਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ ਪਰ ਰਾਜਪਾਲ ਨੇ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਕਰਨ ਦਿੱਤਾ।" Image copyright Getty Images ਮਾਇਆ ਦਾ ਰਾਖਾ ਬਣ ਕੇ ਕੌਣ ਬਹੁੜਿਆ?"ਇਸੇ ਖਿੱਚੋ-ਤਾਣ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਵਿਧਾਇਕਾਂ ਨੂੰ ਇਕਜੁੱਟ ਰੱਖਣ ਲਈ ਬੀਐਸਪੀ ਨੇ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਗੈਸਟ ਹਾਊਸ ਵਿੱਚ ਇਕੱਠੇ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਮਾਇਆਵਤੀ ਵੀ ਉੱਥੇ ਹੀ ਸੀ। ਉਸੇ ਸਮੇਂ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਹਮਾਇਤੀ ਨਾਅਰੇਬਾਜ਼ੀ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਉੱਥੇ ਪਹੁੰਚ ਗਏ।"ਬੀਐਸਪੀ ਦਾ ਇਲਜ਼ਾਮ ਸੀ ਕਿ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਮਾਇਆਵਤੀ ਨੂੰ ਧੱਕਾ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਮੁੱਕਦਮਾਂ ਇਹ ਦਰਜ ਕਰਵਾਇਆ ਕਿ ਉਹ ਲੋਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜਾਨ ਤੋਂ ਮਾਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਇਸੇ ਕਾਂਡ ਨੂੰ ਗੈਸਟ ਹਾਊਸ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਅਜਿਹਾ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਜਪਾ ਵਾਲੇ ਮਾਇਆਵਤੀ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਉੱਥੇ ਪਹੁੰਚੇ ਪਰ ਸ਼ਰਤ ਪ੍ਰਧਾਨ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾਅਵਿਆਂ ਵਿੱਚ ਦਮ ਨਹੀਂ ਹੈ।ਆਪਣੀ ਮੋਬਾਈਲ ਸਕਰੀਨ 'ਤੇ ਬੀਬੀਸੀ ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਦਾ ਸ਼ਾਰਟਕੱਟ ਪਾਉਣ ਲਈ ਵੀਡੀਓ ਦੇਖੋ Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਮਾਇਆਵਤੀ ਦੇ ਬਚਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਮੀਡੀਆ ਸੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਗੈਸਟ ਹਾਊਸ ਦੇ ਬਾਹਰ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਪੱਤਰਕਾਰ ਮੌਜੂਦ ਸਨ। ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਪਾਰਟੀ ਵਾਲੇ ਉੱਥੋਂ ਮੀਡੀਆ ਨੂੰ ਹਟਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ ਪਰ ਅਜਿਹਾ ਹੋ ਨਾ ਸਕਿਆ।""ਕੁਝ ਅਜਿਹੇ ਲੋਕ ਵੀ ਸਪਾ ਵੱਲੋਂ ਭੇਜੇ ਗਏ ਸਨ ਜੋ ਮਾਇਆਵਤੀ ਨੂੰ ਸਮਝਾ ਕੇ ਦਰਵਾਜ਼ਾ ਖੁਲਵਾ ਸਕਣ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ।"ਇਸ ਤੋਂ ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਭਾਜਪਾ ਵਾਲੇ ਰਾਜਪਾਲ ਕੋਲ ਪਹੁੰਚ ਗਏ ਸਨ ਕਿ ਉਹ ਸਰਕਾਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਬੀਐਸਪੀ ਦਾ ਸਾਥ ਦੇਣਗੇ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਕਾਂਸ਼ੀ ਰਾਮ ਨੇ ਮਾਇਆਵਤੀ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਬਣਾਇਆ ਇੱਥੋਂ ਹੀ ਮਾਇਆਵਤੀ ਨੇ ਪੌੜੀਆਂ ਚੜ੍ਹਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀਆਂ। Image copyright COURTESY BADRINARAYAN ਕੀ ਮਾਇਆਵਤੀ ਨੇ ਕਦੇ ਖੁੱਲ੍ਹ ਕੇ ਇਸ ਦਿਨ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦਿਨ ਕੀ ਹੋਇਆ ਸੀ? ਪ੍ਰਧਾਨ ਨੇ ਦੱਸਿਆ, ਜੀ ਹਾਂ, ਕਈ ਵਾਰ, ਮੈਨੂੰ ਇੱਕ ਇੰਟਰਵਿਊ ਵਿੱਚ ਜਾਂ ਫਿਰ ਇੱਕ ਪ੍ਰੈਸ ਕਾਨਫਰੰਸ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਖ਼ੁਦ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਸ ਦਿਨ ਮਾਰਨ ਦੀ ਸਾਜਿਸ਼ ਸੀ। ਜਿਸ ਨਾਲ ਬੀਐਸਪੀ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ।""ਮਾਇਆਵਤੀ ਨੂੰ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਪਾਰਟੀ ਤੋਂ ਇੰਨੀ ਨਫ਼ਰਤ ਇਸ ਲਈ ਹੋ ਗਈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਗੈਸਟ ਹਾਊਸ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦਿਨ ਜੋ ਕੁਝ ਹੋਇਆ, ਉਹ ਮਾਇਆਵਤੀ ਦੀ ਜਾਣ ਲੈਣ ਦੀ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ ਸੀ।"ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਮਾਇਆਵਤੀ ਨੂੰ ਪੀਐੱਮ ਬਣਾਉਣ ਬਾਰੇ ਅਖਿਲੇਸ਼ ਨੇ ਕੀ ਕਿਹਾਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਦੀ ਔਰਤਾਂ ਕਿਵੇਂ ਜਿਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਮਰਦਾਂ ਦੇ ਅਧੀਨ ਜ਼ਿੰਦਗੀਕੀ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਨੇ ਮੋਦੀ ਅੱਗੇ ਰਾਮ ਮੰਦਿਰ ਦੀ ਮੰਗ ਰੱਖੀ?ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ ਵੀਡੀਓ ਵੀ ਪਸੰਦ ਆ ਸਕਦੇ ਹਨ: Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi (ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਇਸ ਤੇਲਗੂ ਫਿਲਮ ਅਦਾਕਾਰਾ ਨੇ ਕਿਉਂ ਲਾਹੇ ਸੜਕ 'ਤੇ ਕੱਪੜੇ? ਪਦਮਾ ਮੀਨਾਕਸ਼ੀ ਪੱਤਰਕਾਰ, ਬੀਬੀਸੀ 11 ਅਪ੍ਰੈਲ 2018 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/india-43721677 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ Image copyright Sri reddy/facebook/BBC "ਆਪਣੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਮੈਂ ਬੇਸਹਾਰਾ ਹਾਂ ਕਿਉਂਕਿ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਮੇਰਾ ਦਰਦ ਨਜ਼ਰ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ ਇਸ ਕਰਕੇ ਮੈਨੂੰ ਇੰਨਾ ਵੱਡਾ ਕਦਮ ਚੁੱਕਣਾ ਪਿਆ ਅਤੇ ਮੈਂ ਜਨਤਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੱਪੜੇ ਲਾਹੇ।"ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਤੇਲਗੂ ਅਦਾਕਾਰਾ ਸ਼੍ਰੀਰੈੱਡੀ ਮਲਿੱਡੀ ਦੇ ਹਨ।ਤੇਲਗੂ ਫ਼ਿਲਮ ਉਦਯੋਗ ਵਿੱਚ ਕਥਿਤ ਜਿਨਸੀ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਖਿਲਾਫ਼ ਆਪਣਾ ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਗਟਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਪਿਛਲੇ ਹਫ਼ਤੇ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਦੇ ਫਿਲਮ ਨਗਰ ਵਿੱਚ ਫਿਲਮ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਦੀ ਐਸੋਸਈਏਸ਼ਨ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਸ਼੍ਰੀਰੈੱਡੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਕੱਪੜੇ ਲਾਹ ਦਿੱਤੇ।ਨਵਜੋਤ ਸਿੱਧੂ ਨੂੰ ਦੋਸ਼ੀ ਕਰਾਰ ਦੇਣਾ ਸਹੀ - ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰਕੀ ਭਾਰਤੀ ਚੋਣਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕੇਗਾ ਫੇਸਬੁੱਕ?ਭਾਜਪਾ ਵਿਧਾਇਕ ਖਿਲਾਫ਼ ਕੇਸ ਦਰਜ ਪਰ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰੀ ਨਹੀਂਹਰਿੰਦਰ ਸਿੱਕਾ ਨੂੰ ਪੰਥ 'ਚੋਂ ਛੇਕਿਆਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਆਪਣੀ ਗੱਲ ਸੁਣਾਉਣ ਲਈ ਅਤੇ ਆਪਣੀਆਂ ਮੰਗਾਂ ਸਰਕਾਰ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਇਹੀ ਰਾਹ ਬਚਿਆ ਸੀ।ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਵਾਲ ਹੈ, "ਜਦੋਂ ਫਿਲਮੀਂ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਲੋਕ ਮੈਨੂੰ ਨੰਗੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਤੇ ਵੀਡੀਓ ਭੇਜਣ ਨੂੰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਫਿਰ ਮੈਂ ਜਨਤਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੱਪੜੇ ਹੀ ਕਿਉਂ ਨਾ ਲਾਹ ਦਿਆਂ?"ਸਸਤੀ ਮਸ਼ਹੂਰੀ ਲਈ ਕੀਤਾ ਕੰਮ?ਸ਼੍ਰੀਰੈੱਡੀ ਨੇ ਮਨੋਰੰਜਨ ਸਨਅਤ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਜੀਵਨ ਇੱਕ ਸਥਾਨਕ ਟੀਵੀ ਚੈਨਲ ਵਿੱਚ ਮੇਜ਼ਬਾਨ ਵਜੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਪੰਜ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਉਹ ਫਿਲਮਾਂ 'ਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲੱਗੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਈ ਤੇਲਗੂ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਨਿੱਕੀਆਂ-ਮੋਟੀਆਂ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਨਿਭਾਈਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਕਾਰਵਾਈ ਮਗਰੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਚਰਚਾ ਵੱਧ ਗਈ ਹੈ। Image copyright Sri reddy/facebook/BBC ਹਾਲੇ ਤੱਕ ਸ਼੍ਰੀਰੈੱਡੀ ਨੇ ਜਿਨਸੀ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਦਾ ਕੋਈ ਸਬੂਤ ਪੇਸ਼ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਉਹ ਪੁਲਿਸ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਦਰਜ ਕਰਾਉਣੀ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ।ਸਵਾਲ ਇਹ ਉੱਠ ਰਹੇ ਹਨ ਤਾਂ ਕੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਹ ਕੰਮ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਖਿੱਚਣ ਲਈ ਕੀਤਾ?ਕੀ ਮੀਡੀਆ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 'ਸਸਤੀ ਮਸ਼ਹੂਰੀ' ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਲਈ ਭੜਕਾਇਆ?ਇਸ ਆਦਮੀ ਨੇ ਕੀਤਾ 156 ਕੁੜੀਆਂ ਦਾ ਜਿਨਸੀ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਹਾਲੀਵੁੱਡ 'ਚ ਔਰਤਾਂ ਸਰੀਰਕ ਸੋਸ਼ਣ ਖਿਲਾਫ਼ ਲਾਮਬੰਦ‘ਮੱਕਾ ਵਿੱਚ ਮੇਰਾ ਜਿਨਸੀ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਹੋਇਆ’'ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਰੋਲ ਦਿਆਂਗੇ ਤੁਸੀਂ ਕੀ ਦਿਓਗੇ'ਤੇਲਗੂ ਫ਼ਿਲਮ ਉਦਯੋਗ ਯਾਨੀ ਟਾਲੀਵੁੱਡ, ਹਿੰਦੀ ਅਤੇ ਤਾਮਿਲ ਫ਼ਿਲਮ ਸਨਅਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਹੈ।ਕੇਂਦਰੀ ਫ਼ਿਲਮ ਸੈਂਸਰ ਬੋਰਡ ਦੀ ਸਾਲਾਨਾ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ ਸਾਲ 2015-16 ਵਿੱਚ ਤੇਲਗੂ ਸਿਨੇਮਾ ਵਿੱਚ 269 ਫਿਲਮਾਂ ਬਣੀਆਂ। Image copyright Madhvi lata/facebook/BBC ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਤੇਲਗੂ ਫ਼ਿਲਮ ਅਦਾਕਾਰਾ ਮਾਧਵੀ ਲਤਾ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜਿਨਸੀ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਅਦਾਕਾਰ ਅਤੇ ਆਦਾਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਵਾਲ ਰਾਹੀਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਕਾਸਟਿੰਗ ਕਾਊਚ ਗੰਭੀਰ ਮੁੱਦਾ ਹੈ ਪਰ ਅਕਸਰ ਇਸ ਨੂੰ ਲੁਕੋ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਫ਼ਿਲਮ ਸਨਅਤ ਦੇ ਲੋਕ ਇਸ ਬਾਰੇ ਖੁੱਲ੍ਹ ਕੇ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ।ਤੇਲਗੂ ਫ਼ਿਲਮ ਅਦਾਕਾਰਾ ਮਾਧਵੀ ਲਤਾ ਨੇ 2017 ਵਿੱਚ ਬੀਬੀਸੀ ਨੂੰ ਦਿੱਤੇ ਇੱਕ ਇੰਟਰਵਿਊ ਵਿੱਚ ਦੱਸਿਆ ਸੀ ਕਿ ਸਨਅਤ ਵਿੱਚ ਜਿਨਸੀ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਅਦਾਕਾਰ ਅਤੇ ਆਦਾਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਵਾਲ ਰਾਹੀਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, "ਜੇ ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਰੋਲ ਦੇਵਾਂਗੇ ਤਾਂ ਬਦਲੇ ਵਿੱਚ ਸਾਨੂੰ ਕੀ ਮਿਲੇਗਾ?"ਇੱਕ ਉਭਰਦੀ ਗੀਤਕਾਰ ਸ਼੍ਰੇਸ਼ਠਾ ਨੇ ਵੀ ਹੈਰਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਦੱਸੀ ਕਿ ਹਰ ਵਾਰ ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਵੱਲੋਂ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਔਰਤਾਂ ਵੱਲੋਂ ਵੀ ਅਜਿਹੀ ਮੰਗ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਨਿੱਜੀ ਤਜਰਬੇ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇੱਕ ਵਾਰ ਇੱਕ ਨਿਰਮਾਤਾ ਦੀ ਪਤਨੀ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਦੀ ਸੈਕਸੂਅਲ ਮੰਗ ਮੰਨਣ ਲਈ ਕਿਹਾ।'ਜਿਨਸੀ ਸੋਸ਼ਣ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਦੇ ਮਰਦਾਂ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਨਹੀਂ'ਸੈਕਸ ਸਕੈਂਡਲ ਨੇ ਹਿਲਾਇਆ ਹਾਲੀਵੁੱਡਹੁਣ ਤੁਸੀਂ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਨੂੰ ਨੌਕਰਾਂ ਵਾਂਗ ਹੁਕਮ ਦੇ ਸਕੋਗੇਹਾਲੀਵੁੱਡ ਵਿੱਚ ਵੀ ਡੇਵਿਡ ਹਾਰਵੀ ਦੇ ਖਿਲਾਫ਼ ਇਲਜ਼ਾਮ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਸਨ। ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਨਿਊਯਾਰਕ ਟਾਈਮਜ਼ ਦੇ ਇੱਕ ਲੇਖ ਨਾਲ ਇਸ ਬਾਰੇ ਪਤਾ ਲੱਗਿਆ। ਇਸ ਮਗਰੋਂ ਲਗਾਤਾਰ ਕਈ ਔਰਤਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈਆਂ ਅਤੇ ਵਾਈਨਸਟਾਈਨ 'ਤੇ ਜਿਨਸੀ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਦੇ ਇਲਜ਼ਾਮ ਲਾਏ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਹ ਇਨ੍ਹਾਂ ਇਲਜ਼ਾਮਾਂ ਨੂੰ ਖਾਰਜ ਕਰਦੇ ਰਹੇ।ਸ਼੍ਰੀਰੈੱਡੀ ਦਾ ਤਰੀਕਾ ਸਹੀ ਜਾਂ ਗਲਤ ?ਹੁਣ ਸ਼੍ਰੀਰੈੱਡੀ 'ਤੇ ਫਿਲਮ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਦੀ ਐਸੋਸਈਏਸ਼ਨ ਨੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।ਸੰਗਠਨ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸ਼ਿਵਾਜੀ ਰਾਜਾ ਨੇ ਬੀਬੀਸੀ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਗਲਤ ਵਿਹਾਰ ਕਰਕੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਾਈ ਗਈ ਹੈ। ਉਹ ਪੁੱਛਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸ਼੍ਰੀਰੈੱਡੀ ਨੇ ਪੁਲਿਸ ਨੂੰ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਉਹ ਸਿਰਫ਼ ਪ੍ਰਚਾਰ ਲਈ ਹੀ ਬਿਨਾਂ ਸਬੂਤਾਂ ਦੇ ਇਹ ਗੱਲਾਂ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। Image copyright Sivaji raja/facebook/BBC ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਮੂਵੀ ਆਰਟਿਸਟ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸ਼ਿਵਾਜੀ ਰਾਜਾ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਸ਼੍ਰੀਰੈੱਡੀ ਦੇ ਗਲਤ ਵਿਹਾਰ ਕਰਕੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਾਈ ਗਈ ਹੈ। ਤੇਲਗੂ ਫ਼ਿਲਮ ਨਿਰਮਾਤਾ ਦੱਗੁਬੱਤੀ ਸੁਰੇਸ਼ ਬਾਬੂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸ਼੍ਰੀਰੈੱਡੀ ਨੇ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਆਪਣੀ ਅਸਹਿਮਤੀ ਪ੍ਰਗਟਾਉਣ ਦਾ ਤਰੀਕਾ ਅਖ਼ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਹੈ ਉਸ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਬੇਇਜ਼ਤੀ ਕੀਤੀ ਹੈ।ਫ਼ਿਲਮ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਦੀ ਐਸੋਸਈਏਸ਼ਨ ਦੀ ਮੈਂਬਰਸ਼ਿਪ ਦੀ ਮੰਗ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸ਼੍ਰੀਰੈੱਡੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਫ਼ਿਲਮ ਸਟੂਡੀਓ ਬੰਦ ਕਰ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਇਲਜ਼ਾਮ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਵਿੱਚ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਕੰਮ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕਥਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਬਲਾਤਕਾਰ ਵੀ ਉੱਥੇ ਹੀ ਹੋਇਆ।ਇਸ ਪੂਰੇ ਘਟਨਾਕ੍ਰਮ 'ਤੇ ਰਲੀਆਂ-ਮਿਲੀਆਂ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆਵਾਂ ਆਈਆ ਹਨ।ਟ੍ਰਾਂਸਜੈਂਡਰ ਕਾਰਕੁਨ ਸਮਰਥਨ 'ਚਔਰਤਾਂ ਦੇ ਹੱਕਾਂ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸੰਗਠਨ 'ਮਹਿਲਾ ਚੇਤਨਾ' ਦੀ ਸਕੱਤਰ ਕੱਟੀ ਪਦਮਾ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ, "ਫਿਲਮ ਸਨਅਤ ਵਿੱਚ ਜਿਨਸੀ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕਦਮ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ ਉਸ ਕਰਕੇ ਅਸੀਂ ਸ਼੍ਰੀਰੈੱਡੀ ਨਾਲ ਖੜ੍ਹੇ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੇ।" Image copyright Sri reddy/facebook/BBC ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ 'ਤੇ ਜ਼ਰੂਰ ਸ਼੍ਰੀਰੈੱਡੀ ਦੀ ਹਮਾਇਤ ਕੀਤੀ ਹੈ।ਵੈਜੰਤੀ ਵਸੰਤ ਮੋਗਲੀ ਇੱਕ ਉੱਘੀ ਟ੍ਰਾਂਸਜੈਂਡਰ ਕਾਰਕੁਨ ਹੈ। ਉਹ ਸ਼੍ਰੀਰੈੱਡੀ ਦੀ ਹਮਾਇਤ ਵਿੱਚ ਆਏ ਹਨ।ਔਰਤਾਂ ਸੋਸ਼ਲ ਸਾਈਟਾਂ 'ਤੇ ਸੁਰਖਿਅਤ ਕਿਵੇਂ ਰਹਿਣ?ਬਲਾਗ: ਤੁਹਾਨੂੰ ਔਰਤ ਦੀ 'ਹਾਂ' ਜਾਂ 'ਨਾਂਹ' ਦਾ ਮਤਲਬ ਪਤਾ ਹੈ?ਆਪਣੀ ਫੇੱਸਬੁੱਕ ਪੋਸਟ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਿਖਿਆ, "ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਫ਼ਿਲਮ ਸਨਅਤ ਵਿੱਚ ਹੌਸਲੇ ਨਾਲ ਜਿਨਸੀ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰਕੇ ਇਤਿਹਾਸ ਲਿਖ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਪਹਿਲਾਂ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ।ਹਾਲੀਵੁੱਡ ਦੇ 'ਮੀ ਟੂ' ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜਿਨਸੀ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਅਤੇ ਹਿੰਸਾ ਬਾਰੇ ਭਾਰਤੀ ਫਿਲਮ ਸਨਅਤ ਦੇ ਸਟੈਂਡ ਦਾ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਹੈ ਅਤੇ ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਵੀ ਇਸ ਬਾਰੇ ਸਮਝੌਤਾ ਨਹੀਂ ਕਰੇਗੀ। ਇਹ ਕਹਿਣਾ ਕਿ ਇਹ ਤਾਂ ਹਰ ਥਾਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਇੱਕ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਥਾਂ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਤੋਂ ਭੱਜਣਾ ਹੈ।"ਸ਼੍ਰੀਰੈੱਡੀ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਨ ਨਾਲ ਫ਼ਿਲਮ ਸਨਅਤ ਵਿੱਚ ਜਿਨਸੀ ਹਿੰਸਾ ਦਾ ਮਸਲਾ ਫਿਰ ਚਰਚਾ ਵਿੱਚ ਆ ਗਿਆ ਹੈ।(ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਵੈਸਟਮਿਨਸਟਰ ਕਾਰ ਹਾਦਸਾ: ਸ਼ੱਕੀ ਅੱਤਵਾਦੀ ਵਾਰਦਾਤ ਦੇ ਦੋਸ਼ 'ਚ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ 14 ਅਗਸਤ 2018 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/international-45181901 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ Image copyright Reuters ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਬਰਤਾਨਵੀ ਪਾਰਲੀਮੈਂਟ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਇਲਾਕੇ ਨੂੰ ਸੀਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਬਰਤਾਨੀਆ ਵਿਚ ਸੰਸਦ ਭਵਨ ਦੇ ਬਾਹਰ ਕਈ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਦਰੜਨ ਵਾਲੀ ਕਾਰ ਦੇ ਚਾਲਕ ਨੂੰ ਸ਼ੱਕੀ ਅੱਤਵਾਦੀ ਅਪਰਾਧ ਦੇ ਇਲਜ਼ਾਮ ਵਿਚ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਾਰਦਾਤ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਪੁਲਿਸ ਮੁਲਾਜ਼ਮ ਇੱਕ ਕਾਰ ਨੂੰ ਘੇਰੀ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤੇ ਅਤੇ ਹਿਰਾਸਤ ਵਿਚ ਲਿਆ ਗਿਆ ਵਿਅਕਤੀ 20ਵਿਆਂ ਦੀ ਉਮਰ ਦਾ ਲੱਗ ਰਿਹਾ ਹੈ।ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਬਰਤਾਨਵੀ ਸੰਸਦ ਦੇ ਬੈਰੀਅਰ ਨਾਲ ਕਾਰ ਟਕਰਾਉਣ ਕਰਕੇ ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਣ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਹੈਸਕੌਟਲੈਂਡ ਯਾਰਡ ਪੁਲਿਸ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਤੋਂ ਹੈ।ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ :ਕਿਸਾਨ ਦਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦੀਆਂ ‘ਸੂਰ-ਗੋਲਕਾਂ’ਵਿਦਿਆਰਥਣ ਜਿਸ ਨੂੰ ਅਗਵਾ ਕਰਕੇ ਵੇਸਵਾ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆਕੁੜੀਆਂ ਦੇ ਚਿਹਰੇ 'ਤੇ ਕਿਉਂ ਆ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਦਾੜ੍ਹੀ-ਮੁੱਛਜਵਾਨ ਚਿਹਰੇ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਕਰੀਮਾਂ ਦਾ ਸੱਚ ਮੀਡੀਆ ਪਲੇਬੈਕ ਤੁਹਾਡੀ ਡਿਵਾਈਸ 'ਤੇ ਸਪੋਰਟ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਵੈਸਟਮਿਨਸਟਰ ਕਾਰ ਹਾਦਸਾ: ਸ਼ੱਕੀ ਅੱਤਵਾਦੀ ਵਾਰਦਾਤ ਦੇ ਦੋਸ਼ 'ਚ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰਸੁਰੱਖਿਆ ਮੁਲਾਜ਼ਮ, ਐਂਬੁਲੈਂਸ ਅਤੇ ਫਾਇਰ ਫਾਈਟਰਜ਼ ਮੌਕੇ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਚੁੱਕੀਆਂ ਹਨ। ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਕਾਰ ਦੇ ਡਰਾਈਵਰ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਕਰ ਲਿਆ ਹੈ।ਕੁਝ ਸੜਕ 'ਤੇ ਪੈਦਲ ਚੱਲਦੇ ਲੋਕ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਏ ਹਨ ਪਰ ਪੁਲਿਸ ਅਨੁਸਾਰ ਕਿਸੇ ਦੀ ਵੀ ਜਾਨ ਨੂੰ ਕੋਈ ਖ਼ਤਰਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਪੁਲਿਸ ਅਨੁਸਾਰ ਅਜੇ ਇਹ ਨਹੀਂ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਕਿ ਇਹ ਅੱਤਵਾਦੀ ਹਮਲਾ ਹੈ ਕਿ ਨਹੀਂ।ਕੁਝ ਚਸ਼ਮਦੀਦਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਲੱਗ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਕਾਰ ਡਰਾਈਵਰ ਨੇ ਜਾਣ ਬੁੱਝ ਕੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਟੱਕਰ ਮਾਰੀ ਹੈ।ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ: Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi (ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਇਸਰਾਈਲ ਦੇ ਜਹਾਜ਼ ਨੇ ਇੰਝ ਮੱਚਾਈ ‘ਤਰਥੱਲੀ’ ਤਾਹਿਰ ਇਮਰਾਨ ਬੀਬੀਸੀ ਉਰਦੂ ਸੇਵਾ, ਇਸਲਾਮਾਬਾਦ 29 ਅਕਤੂਬਰ 2018 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/international-46009547 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ Image copyright PAUL KENNEDY / AIRPORT-DATA.COM ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦਰਮਿਆਨ ਸਿਆਸੀ ਸੰਬੰਧ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਇਸੇ ਲਈ ਦੋਹਾਂ ਦੇਸਾਂ ਵਿੱਚ ਰਜਿਸਟਰਡ ਜਹਾਜ਼ ਇੱਕ ਦੂਸਰੇ ਦੀ ਹਵਾਈ ਸਰਹੱਦ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੇ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਉੱਪਰ ਇੱਕ ਕਥਿਤ ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਇਸਲਾਮਾਬਾਦ ਪਹੁੰਚਣ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਹੈ।ਇਸ ਖ਼ਬਰ ਬਾਰੇ ਲੋਕ ਕਈ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਟਿੱਪਣੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਇਸ ਬਾਰੇ ਸਵਾਲ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਕਈ ਸੀਨੀਅਰ ਪੱਤਰਕਾਰ ਵੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ।ਜੀਓ ਨੈਟਵਰਕ ਦੇ ਇੱਕ ਪੱਤਰਕਾਰ ਤਲਤ ਹੁਸੈਨ ਨੇ ਸਵਾਲ ਖੜ੍ਹਾ ਕੀਤਾ, "ਇਸਰਾਈਲੀ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਆਉਣ ਅਤੇ ਕਥਿਤ ਯਾਤਰੀ ਦੀ ਵਾਪਸੀ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਮੀਡੀਆ ਵਿੱਚ ਫੈਲਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਇਸ ਬਾਰੇ ਦੱਸਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।''"ਇਕਰਾਰ ਜਾਂ ਇਨਕਾਰ....ਚੁੱਪੀ ਨਾਲ ਮਸਲਾ ਵਿਗੜ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਈਰਾਨ ਅਤੇ ਦੂਸਰੇ ਦੇਸ ਖੜ੍ਹੇ ਕੰਨਾਂ ਨਾਲ ਇਸ ਅਫਵਾਹਨੁਮਾ ਖ਼ਬਰ ਨੂੰ ਸੁਣ ਰਹੇ ਹੋਣਗੇ।"ਬੀਬੀਸੀ ਉਰਦੂ ਸੇਵਾ ਵੱਲੋਂ ਇਸ ਖ਼ਬਰ ਨੂੰ ਨਸ਼ਰ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਮਗਰੋਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਸਿਵਲ ਏਵੀਏਸ਼ਨ ਅਥਾਰਟੀ ਦੇ ਬੁਲਾਰੇ ਨੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰੈੱਸ ਬਿਆਨ ਜਾਰੀ ਕਰ ਕੇ ਕਿਹਾ, " ਇਸਰਾਈਲ ਦਾ ਕੋਈ ਵੀ ਜਹਾਜ਼ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਏਅਰਪੋਰਟ 'ਤੇ ਆਉਣ ਦੀ ਕਿਸੇ ਵੀ ਖ਼ਬਰ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਸੱਚਾਈ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਅਜਿਹਾ ਹੋਇਆ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੈ।"ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਸੇਵਾ ਸਿੰਘ ਸੇਖਵਾਂ: ਮਤਭੇਦ ਤਾਂ ਹਰ ਪਾਰਟੀ 'ਚ ਹੁੰਦੇ ਹਨਸੁਖਬੀਰ ਦੀ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ 'ਤੇ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋਏ ਸਵਾਲਾਂ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਰਹੇ ਇਹ 5 ਮੁੱਦੇ 'ਸਾਰੇ ਯਹੂਦੀਆਂ ਨੂੰ ਮਰਨਾ ਪਵੇਗਾ, ਕਹਿ ਕੇ ਉਸ ਨੇ ਅੰਨ੍ਹੇਵਾਹ ਫਾਇਰਿੰਗ ਕੀਤੀ' Image copyright ICIJ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਅਤੇ ਮੁਸਲਿਮ ਲੀਗ ਨਵਾਜ਼ ਦੇ ਆਗੂ ਅਹਿਸਾਨ ਇਕਬਾਲ ਨੇ ਸਰਕਾਰ ਤੋਂ ਫੌਰੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਸ ਬਾਰੇ ਸਪਸ਼ਟੀਕਰਨ ਮੰਗਿਆ। ਇਸ ਦੇ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ ਇਮਰਾਨ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਸੂਚਨਾ ਮੰਤਰੀ ਫਵਾਦ ਹੁਸੈਨ ਚੌਧਰੀ ਨੇ ਲਿਖਿਆ, "ਸੱਚ ਤਾਂ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਮਰਾਨ ਖ਼ਾਨ ਨਾ ਤਾਂ ਨਵਾਜ਼ ਸ਼ਰੀਫ ਹਨ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕੈਬਨਿਟ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੇ ਮੰਤਰੀ ਹਨ ਜੋ ਆਪ ਜੀ ਵਰਗੇ ਜਾਅਲੀ ਅਰਸਤੂ ਹਨ।''"ਅਸੀਂ ਨਾ ਤਾਂ ਮੋਦੀ ਜੀ ਨਾਲ ਲੁਕਵੀਂ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਾਂਗੇ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਇਸਰਾਈਲ ਨਾਲ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਜਿੰਨੀ ਫਿਕਰ ਹੁੰਦੀ ਜਿੰਨੀ ਦਿਖਾ ਰਹੇ ਹੋ ਤਾਂ ਅੱਜ ਸਾਡਾ ਮੁਲਕ ਦਾ ਇਹ ਹਾਲ ਨਾ ਹੁੰਦਾ। ਜਾਅਲੀ ਫਿਕਰ ਨਾ ਕਰੋ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਹੈ।"ਫ਼ਵਾਦ ਹੁਸੈਨ ਚੌਧਰੀ ਦੇ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ ਅਹਿਸਾਨ ਇਕਬਾਲ ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਹੈ, "ਜਿਸ ਅੰਦਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਸੂਚਨਾ ਮੰਤਰੀ ਮਹਿਜ਼ ਸਪਸ਼ਟੀਕਰਨ ਮੰਗਣ 'ਤੇ ਭੜਕ ਪਏ ਉਸ ਤੋਂ ਤਾਂ ਇਹੀ ਲਗਾਦਾ ਹੈ ਕਿ ਦਾਲ ਵਿੱਚ ਕਾਲਾ ਹੈ।"ਇਨ੍ਹਾਂ ਖ਼ਬਰਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਣ ਮਗਰੋਂ ਬੀਬੀਸੀ ਉਰਦੂ ਸੇਵਾ ਨੇ ਪੜਤਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਪਤਾ ਲੱਗਿਆ ਕਿ ਪੂਰਾ ਮਾਮਲਾ ਇੱਕ ਇਸਰਾਈਲੀ ਪੱਤਰਕਾਰ ਅਵੀ ਸ਼ਰਾਫ਼ ਦੇ ਉਸ ਟਵੀਟ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਜਿਹੜਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਵੀਰਵਾਰ 25 ਅਕਤੂਬਰ ਸਵੇਰੇ 10 ਵਜੇ ਕੀਤਾ ਸੀ। Image Copyright @avischarf @avischarf Image Copyright @avischarf @avischarf ਇਸ ਟਵੀਟ ਦੀ ਪੜਤਾਲ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਿਆ ਕਿ ਇੱਕ ਜਹਾਜ਼ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਆਇਆ ਅਤੇ ਦਸ ਘੰਟੇ ਮਗਰੋਂ ਰਾਡਾਰ 'ਤੇ ਦੁਬਾਰਾ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ। ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦੀ ਆਵਾਜਾਈ ਉੱਪਰ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖਣ ਵਾਲੀ ਵੈਬਸਾਈਟ ਫਲਾਈਟ ਰਾਡਾਰ 'ਤੇ ਇਸ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਇਸਲਾਮਾਬਾਦ ਦਾਖਲੇ ਅਤੇ ਫੇਰ ਦਸ ਘੰਟਿਆਂ ਬਾਅਦ ਜਾਣ ਦੇ ਸਬੂਤ ਮੌਜੂਦ ਹਨ।ਇਸ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਆਉਣ ਜਾਣ ਬਾਕੇ ਕਈ ਕਿਸਮ ਦੀਆਂ ਕਿਆਸਅਰਾਈਆਂ ਲਾਈਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਕਈ ਲੋਕ ਇਸ ਬਾਰੇ ਸਵਾਲ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਕਿਸੇ ਇਸਰਾਈਲੀ ਜਹਾਜ਼ ਦਾ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਆਉਣਾ ਕੋਈ ਆਮ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਹੈ।ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਸਿਵਲ ਏਵੀਏਸ਼ਨ ਅਥਾਰਟੀ ਨੇ ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਵਾਲਾਂ ਨੂੰ ਖਾਰਿਜ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਪਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਸਵਾਲਾਂ ਦੇ ਜਵਾਬ ਬੀਬੀਸੀ ਉਰਦੂ ਨੇ ਦੇਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ।ਕੀ ਕੋਈ ਇਸਰਾਈਲੀ ਜਹਾਜ਼ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਆ ਸਕਦਾ ਹੈ? ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਇਸਰਾਈਲ ਦਰਮਿਆਨ ਸਿਆਸੀ ਸੰਬੰਧ ਨਹੀਂ ਹਨ ਇਸ ਲਈ ਦੋਹਾਂ ਦੇਸਾਂ ਦੇ ਰਜਿਸਟਰਡ ਜਹਾਜ਼ ਇੱਕ ਦੂਸਰੇ ਦੀ ਹਵਾਈ ਸਰਹੱਦ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਪਾਕਿਸਤਾਨ 'ਚ ਕੁੜੀਆਂ ਨੂੰ ਕਿਉਂ ਪੜ੍ਹਾਈ ਛੱਡਣੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈਪਾਕਿਸਤਾਨ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਲਈ ਇਸ ਲਈ ਹੈ ਖ਼ਤਰਨਾਕਨਫ਼ਰਤ ਦੇ ਦੌਰ 'ਚ 'ਭਾਰਤ-ਪਾਕਿਸਤਾਨ' ਦੀ ਮੁਹੱਬਤ'ਤਾਜਮਹਿਲ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਭੇਜ ਦਿਓ, ਅਸੀਂ ਵੀ...'ਜੇ ਕਿਸੇ ਇਸਰਾਈਲੀ ਰਜਿਸਟਰਡ ਜਹਾਜ਼ ਨੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਜਾਂ ਦਿੱਲੀ ਜਾਣਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਚੀਨ ਜਾਂ ਫੇਰ ਅਰਬ ਸਾਗਰ ਦੇ ਰਸਤੇ ਆਉਣਾ ਪਵੇਗਾ। ਮਤਲਬ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹਾਲ ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਹਵਾਈ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਬਾਈਪਾਸ ਕਰਨਾ ਪਵੇਗਾ।ਕੀ ਇਸਲਾਮਾਬਾਦ ਦੀ ਜ਼ਮੀਨ 'ਤੇ ਉਤਰਨ ਵਾਲਾ ਕਥਿਤ ਜਹਾਜ਼ ਇਸਰਾਈਲੀ ਹੈ? ਜਿਸ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਬਾਰੇ ਚਰਚਾ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ ਉਹ ਜਹਾਜ਼ ਕੈਨੇਡਾ ਦੀ ਜਹਾਜ਼ ਨਿਰਮਾਤਾ ਕੰਪਨੀ ਬਮਬਾਰਡ ਏਅਰ ਨੇ ਬਣਾਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਨਾਂ ਗਲੋਬਲ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ ਐਕਸਆਰਐਸ ਹੈ।ਇਸ ਦਾ ਸੀਰੀਅਲ ਨੰਬਰ 9394 ਹੈ। ਇਹ 22 ਫਰਵਰੀ 2017 ਨੂੰ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਦੇ ਖ਼ੁਦਮੁਖ਼ਤਿਆਰ ਸੂਬੇ ਆਇਲ ਆਫ ਮੈਨ ਵਿੱਚ ਰਜਿਸਟਰਡ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਦੀ ਰਜਿਸਟਰੀ ਕੇਮਨ ਦੀਪ ਦੀ ਸੀ। Image copyright ISLE ਆਇਲ ਆਫ ਮੈਨ ਦੀ ਰਜਿਸਟਰੀ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਇਸ ਜਹਾਜ਼ ਦੀ ਮਾਲਕ ਮਲਟਿਬਰਡ ਓਵਰਸੀਜ਼ ਕੰਪਨੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਦਾ ਪਤਾ ਮਸ਼ਹੂਰ ਦੀਪ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਵਰਜਿਨ ਆਇਰਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਇਸ ਪਤੇ 'ਤੇ 38 ਕੰਪਨੀਆਂ ਰਜਿਸਟਰਡ ਹਨ। ਬਿਲਕੁਲ ਉਵੇਂ ਜਿਵੇਂ ਪਨਾਮਾ ਪੇਪਰ ਲੀਕਸ ਦੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਸਨ।ਆਖਿਰ ਇਸ ਕਹਾਣੀ ਵਿੱਚ ਇਸਰਾਈਲ ਕਿੱਥੋਂ ਆਇਆ? ਇਹ ਕਹਾਣੀ ਬੜੀ ਦਿਲਚਸਪ ਹੈ। ਜਹਾਜ਼ ਦੀ ਆਵਾਜਾਈ ਬਾਰੇ ਇਸਰਾਈਲੀ ਅਖ਼ਬਾਰ ਹਾਰਟਸ ਦੇ ਸੰਪਾਦਕ ਅਵੀ ਅਸ਼ਰਫ਼ ਦੇ ਟਵੀਟ ਕਰਨ ਨਾਲ ਪਹਿਲਾ ਸਰੋਤ ਮਿਲਿਆ।ਖ਼ਾਸ ਗੱਲ ਤਾਂ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਅਵੀ ਅਸ਼ਰਫ਼ ਨੇ ਬੀਬੀਸੀ ਉਰਦੂ ਸੇਵਾ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਜਹਾਜ਼ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਉੱਪਰ ਚੱਲਣ ਵਾਲੀਆਂ ਖ਼ਬਰਾਂ ਦੇ ਉਲਟ ਇੱਕ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ 24 ਅਕਤੂਬਰ ਦੀ ਸਵੇਰ ਤੇਲ ਅਵੀਵ ਤੋਂ ਉੱਡ ਕੇ ਇਸਲਾਮਾਬਾਦ ਪਹੁੰਚਿਆ। ਇਸ ਇਸਰਾਈਲੀ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਪਾਇਲਟ ਨੇ ਉਡਾਣ ਸਮੇ ਚਲਾਕੀ ਕੀਤੀ ਸੀ।ਪੱਤਰਕਾਰ ਮੁਤਾਬਕ ਇਹ ਜਹਾਜ਼ ਅਵੀਵ ਤੋਂ ਉੱਡ ਕੇ ਪੰਜ ਮਿੰਟ ਲਈ ਜਾਰਡਨ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਅਮਾਨ ਦੇ ਕੀਨ ਆਲਿਆ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ਉੱਤਰਿਆ ਅਤੇ ਉਸੇ ਪੱਟੀ ਤੋਂ ਵਾਪਸ ਫੇਰ ਉਡਾਣ ਭਰ ਲਈ।ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਹ ਉਡਾਣ ਤੇਲ ਅਵੀਵ ਤੋਂ ਇਸਲਾਮਾਬਾਦ ਜਾਣ ਦੀ ਥਾਂ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਚਲਾਕੀ ਨਾਲ ਇਹ ਅਵੀਵ ਤੋਂ ਅਮਾਨ ਦੀ ਉਡਾਣ ਬਣੀ ਅਤੇ ਪੰਜਾਂ ਮਿੰਟਾਂ ਦੇ ਉਤਾਰਨ ਨਾਲ ਅਤੇ ਵਾਪਸ ਉੱਡਣ ਨਾਲ ਇਹ ਅਮਾਨ ਤੋਂ ਇਸਲਾਮਾਬਾਦ ਦੀ ਉਡਾਣ ਬਣ ਗਈ। Image Copyright @avischarf @avischarf Image Copyright @avischarf @avischarf ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰੂਟ ਬਦਲਣ ਨਾਲ ਉਡਾਣ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਕੋਡ ਵੀ ਬਦਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਕੋਡਾਂ ਦੇ ਸਹਾਰੇ ਹੀ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਕੰਟਰੋਲਰ ਕਿਸੇ ਜਹਾਜ਼ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਚੁਸਤੀ ਨਾਲ ਇਹ ਉਡਾਣ ਅਮਾਨ ਤੋਂ ਇਸਲਾਮਾਬਾਦ ਦੀ ਬਣ ਗਈ।ਆਪਣੀ ਗੱਲ ਸਾਫ ਕਰਨ ਲਈ ਅਵੀ ਅਸ਼ਰਫ਼ ਨੇ ਅਜਿਹੀ ਹੀ ਇੱਕ ਹੋਰ ਫਲਾਈਟ ਦੇ ਸਬੂਤ ਟਵਿੱਟਰ ਉੱਪਰ ਸਾਂਝੇ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਉਹ ਉਡਾਣ ਆਬੂਧਾਬੀ ਤੋਂ ਸਾਊਦੀ ਦੇ ਉੱਪਰੋਂ ਉੱਡਦੀ ਹੋਈ ਤੇਲ ਅਵੀਵ ਪਹੁੰਚੀ, ਪਰ ਇਸਨੇ ਅਮਾਨ ਦਾ ਰਾਹ ਚੁਣਿਆ। ਜਹਾਜ਼ ਅਮਾਨ ਉੱਤਰਿਆ ਅਤੇ ਫੇਰ ਨਵੇਂ ਕੋਡ ਨਾਲ ਰਵਾਨਾ ਹੋ ਗਿਆ।ਜਹਾਜ਼ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਕਿਉਂ ਆਇਆ?ਤਕਨੀਕੀ ਪੱਖੋਂ ਇਹ ਉਡਾਣ ਇਸਰਾਈਲੀ ਨਹੀਂ ਰਹੀ ਪਰ ਸਵਾਲ ਉੱਥੇ ਦਾ ਉੱਥੇ ਹੈ ਕਿ ਮੁਸਾਫਰ ਕੌਣ ਸਨ? ਜਹਾਜ਼ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਕਿਉਂ ਉਤਾਰਿਆ ਗਿਆ? ਇਸ ਦਾ ਖੇਤਰ ਦੇ ਸਿਆਸੀ ਅਤੇ ਰਣਨੀਤਿਕ ਪਿਛੋਕੜ ਨਾਲ ਕੀ ਸੰਬੰਧ ਹੈ? ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਈ ਅਫ਼ਵਾਹਾਂ ਹਨ ਪਰ ਸੱਚਾਈ ਦੇ ਕੋਈ ਸਬੂਤ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਇਸ ਸਿਲਸਿਲੇ ਵਿੱਚ ਸਪਸ਼ਟੀਕਰਨ ਲਈ ਬੀਬੀਸੀ ਉਰਦੂ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਸੂਚਨਾ ਮੰਤਰੀ ਫਵਾਦ ਚੌਧਰੀ ਨਾਲ ਰਾਬਤਾ ਕੀਤਾ ਪਰ ਕੋਈ ਜਵਾਬ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ। ਇਹ ਵੀਡੀਓ ਵੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪਸੰਦ ਆ ਸਕਦੇ ਹਨ Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi (ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਮਨਦੀਪ ਸਿੰਘ ਇਸ ਵੇਲੇ ਇਟਲੀ ਰਹਿ ਰਹੇ ਹਨ। ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਵੀਡੀਓ ਕਾਲ ਰਾਹੀਂ ਗੱਲ ਕੀਤੀ।ਮਨਦੀਪ ਸਿੰਘ ਮਾਲਟਾ ਕਿਸ਼ਤੀ ਕਾਂਡ ਵਿੱਚੋਂ ਬਚਣ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹਨ। ਮਨਦੀਪ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਟਲੀ ਜਾਣ ਦਾ ਗਲਤ ਰਾਹ ਚੁਣਿਆ ਇਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵੱਡੀ ਗਲਤੀ ਸੀ।ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਇੰਟਰਨੈੱਟ 'ਤੇ ਆਪਣੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਇਲਾਜ ਲੱਭਣਾ ਕਿੰਨਾ ਸਹੀ ਕਿਹੋ ਜਿਹੇ ਹਨ ਅਨੁਪਮ ਖੇਰ ਦੀ ਫ਼ਿਲਮ ਵਾਲੇ ਮਨਮੋਹਨ ਹਰਿਆਣਾ: ਸਵਾਈਨ ਫਲੂ ਲਈ ਹਾਈ ਅਲਰਟ, ਹੁਣ ਤੱਕ 7 ਮੌਤਾਂ (ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਸਬਰੀਮਾਲਾ ਮੰਦਿਰ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਔਰਤ 'ਤੇ ਸੱਸ ਨੇ ਹੀ ਕੀਤਾ ਹਮਲਾ 15 ਜਨਵਰੀ 2019 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/india-46874907 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ Image copyright IMRAN QURESHI/BBC ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਕਨਕਦੁਰਗਾ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਰੱਬ ਉੱਤੇ ਭਰੋਸਾ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਡਰ ਨਹੀਂ ਲਗਦਾ ਕੇਰਲ ਦੇ ਸਬਰੀਮਾਲਾ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਦੋ ਔਰਤਾਂ 'ਚੋਂ ਇੱਕ ਕਨਕਦੁਰਗਾ 'ਤੇ ਉਸਦੀ ਸੱਸ ਨੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੈ। ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਾਥੀ ਬਿੰਦੂ ਅੰਮਿਨੀ ਨੇ ਬੀਬੀਸੀ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ, ''ਕਨਕਦੁਰਗਾ ਘਰ ਪਰਤੀ ਹੀ ਸੀ ਕਿ ਉਸਦੇ ਸਿਰ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।''ਦੋਵੇਂ ਔਰਤਾਂ 2 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ 'ਚ ਸਫਲ ਹੋਈਆਂ ਸਨ। 28 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਨੇ ਫੈਸਲਾ ਸੁਣਾਇਆ ਸੀ ਕਿ ਸਬਰੀਮਾਲਾ ਵਿੱਚ 10 ਤੋਂ 50 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੱਕ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਜਾਣ 'ਤੇ ਕੋਈ ਪਾਬੰਦੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਪਹਿਲੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਸਨ, ਜੋ ਮੰਦਿਰ ਵਿੱਚ ਜਾ ਸਕੀਆਂ। ਫੈਸਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਘੱਟੋ ਘੱਟ 10 ਔਰਤਾਂ ਨੇ ਮੰਦਿਰ ਵਿੱਚ ਜਾਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਸੀ ਪਰ ਹਰ ਕੋਈ ਅਸਫਲ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਭਾਜਪਾ ਅਤੇ ਹਿੰਦੂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਅੰਦਰ ਜਾਣ ਤੋਂ ਰੋਕ ਰਹੀਆਂ ਸਨ। ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: 'ਸਾਨੂੰ ਕੋਈ ਦੇਖ ਲੈਂਦਾ ਤਾਂ ਸਾਡਾ ਕਤਲ ਹੋ ਸਕਦਾ ਸੀ' ਕੁੰਭ ਮੇਲਾ: 12 ਕਰੋੜ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਇਹ ਹਨ ਇੰਤਜ਼ਾਮ “ਮੇਰੀ ਮਾਂ ਵਿਲਕਦੀ ਸੀ ਕਿ ਸਾਡੇ ਘਰ ਕੀ ਜੰਮ ਪਿਆ”ਨਾਇਰ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀ ਕਨਕਦੁਰਗਾ ਪਿਛਲੇ ਕਾਫੀ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਸੁਰੱਖਿਆ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਛੁਪੀ ਹੋਈ ਸੀ। ਸੱਜੇ ਪੱਥੀ ਲੋਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਘਰਾਂ ਦੇ ਬਾਹਰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਦੋਵੇਂ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕੋ ਪਲੇਟਫਾਰਮ 'ਤੇ ਜੋੜਣ ਵਾਲੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਗਰੁੱਪ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਨੇ ਦੱਸਿਆ, ''ਘਰ ਵੜਣ 'ਤੇ ਉਸਨੂੰ ਡੰਡੇ ਨਾਲ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ। ਪਹਿਲਾਂ ਲੋਕਲ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਭਰਤੀ ਕਰਾਇਆ ਗਿਆ ਪਰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਸਨੂੰ ਮੱਲਪੂਰਮ ਦੇ ਸਰਕਾਰੀ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਲਿਜਾਇਆ ਗਿਆ।'' ਮੀਡੀਆ ਪਲੇਬੈਕ ਤੁਹਾਡੀ ਡਿਵਾਈਸ 'ਤੇ ਸਪੋਰਟ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਸਬਰੀਮਲਾ ਮੰਦਿਰ ’ਚ ਦਾਖ਼ਲ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਔਰਤਾ ਨੇ ਕਿਹਾ, 'ਸ਼ਾਇਦ ਮੈਨੂੰ ਲੋਕ ਕਤਲ ਵੀ ਸਕਦੇ ਹਨ'ਬਿੰਦੂ ਨੇ ਕਿਹਾ, ''ਇਹ ਘਰੇਲੂ ਮਸਲਾ ਹੈ, ਪਹਿਲਾਂ ਤਾਂ ਉਸ ਦਾ ਪਤੀ ਵੀ ਉਸਦੇ ਸਬਰੀਮਾਲਾ ਜਾਣ ਦੇ ਹੱਕ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਪਰ ਇਸ ਘਟਨਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਦੇ ਪੱਖ ਵਿੱਚ ਹੈ।''ਹਾਲਾਂਕਿ ਬਿੰਦੂ ਨੇ ਮੁੜ ਤੋਂ ਲਾਅ ਕਾਲੇਜ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, ''ਮੇਰੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਅਤੇ ਸਾਥੀ ਅਧਿਆਪਕ ਮੈਨੂੰ ਪੂਰਾ ਸਹਿਯੋਗ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ।''ਤੁਸੀਂ ਇਹ ਵੀਡੀਓਜ਼ ਵੀ ਦੇਖ ਸਕਦੇ ਹੋ: Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi (ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਅਫ਼ਗਾਨ ਸਿੱਖ: ਜਦੋਂ ਆਪਣਿਆਂ ਦੇ ਅਸਤ ਲੈ ਕੇ ਆਉਂਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਲੋਕੀ ਪੱਥਰ ਮਾਰਦੇ ਨੇ ਨਸੀਰ ਬਹਜ਼ਾਬ ਬੀਬੀਸੀ ਫਾਰਸੀ ਸੇਵਾ 18 ਅਕਤੂਬਰ 2018 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/international-45878036 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ 20 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਹੋਣ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਲਈ ਨਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਖਾਲਸਾ ਬਿਨਾਂ ਮੁਕਾਬਲਾ ਇਸ ਨੁਮਾਂਇੰਦਗੀ ਲਈ ਚੁਣੇ ਗਏ ਹਨ। ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਸਿੱਖ ਦਾ ਬਿਨਾਂ ਮੁਕਾਬਲਾ ਚੋਣ ਜਿੱਤਣਾ ਵੱਡੀ ਗੱਲ ਲਗਦੀ ਹੈ। ਜ਼ਰਾ ਠਹਿਰੋ ਗੱਲ ਇੰਨੀ ਵੀ ਸਿੱਧੀ ਨਹੀਂ ਹੈ।ਹਿੰਦੂ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਧਾਰਮਿਕ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਹਨ ਅਤੇ ਦੋਵੇਂ ਭਾਈਚਾਰੇ ਸਾਂਝੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਨੁਮਾਇੰਦਾ ਦੇਸ ਦੀ ਸੰਸਦ ਵਿੱਚ ਭੇਜ ਸਕਦੇ ਹਨ।20 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਹੋਣ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਲਈ ਨਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਖਾਲਸਾ ਬਿਨਾਂ ਮੁਕਾਬਲਾ ਇਸ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਲਈ ਚੁਣੇ ਗਏ ਹਨ।ਨਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਪੇਸ਼ੇ ਵਜੋਂ ਵਪਾਰੀ ਹਨ ਅਤੇ ਸਿਆਸੀ ਤਜਰਬੇ ਤੋਂ ਕੋਰੇ ਹਨ ਪਰ ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਅਫਗਾਨ ਸੰਸਦ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਬਣ ਜਾਣਗੇ। ਉਹ ਮਰਹੂਮ ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ਖਾਲਸਾ ਦੇ ਵੱਡੇ ਪੁੱਤਰ ਹਨ। ਮੀਡੀਆ ਪਲੇਬੈਕ ਤੁਹਾਡੀ ਡਿਵਾਈਸ 'ਤੇ ਸਪੋਰਟ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਨਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਖ਼ਾਲਸਾ: ਅਫ਼ਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੀਆਂ ਸੰਸਦੀ ਚੋਣਾਂ ਲੜਨ ਵਾਲੇ ਇਕੱਲੇ ਸਿੱਖਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਰਹੂਮ ਪਿਤਾ ਨੇ ਨਾਮਜ਼ਦਗੀ ਪੱਤਰ ਦਾਖਲ ਕੀਤੇ ਸਨ ਪਰ ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜਲਾਲਾਬਾਦ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਇਸੇ ਸਾਲ ਜੂਨ ਮਹੀਨੇ ਹੋਏ ਇੱਕ ਖੁਦਕੁਸ਼ ਹਮਲੇ ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।ਪਿਤਾ ਦੇ ਚਲਾਣੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਨਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਇਲਾਕੇ ਦੇ ਹਿੰਦੂਆਂ ਅਤੇ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਨਾਮਜ਼ਦਗੀ ਪੱਤਰ ਦਾਖਲ ਕੀਤੇ ਸਨ।ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਕਲਮ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲੱਭਦਾ ਲਾਪਤਾ ਪੱਤਰਕਾਰ ਖਾਸ਼ੋਗੀਸਤਲੋਕ ਆਸ਼ਰਮ ਦੇ ਮੁਖੀ ਰਾਮਪਾਲ ਨੂੰ ਉਮਰ ਕੈਦ ਧੀ ਨੂੰ ਇਕੱਲਿਆਂ ਪਾਲਣ ਵਾਲੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਕਹਾਣੀ#MeToo ਅਤੇ 'ਤੇਰਾ ਪੀਛਾ ਨਾ ਛੋੜੂੰਗਾ ਸੋਹਣੀਏ' ਨਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਦੱਸਿਆ, "ਪਿਤਾ ਜੀ ਨਾਲ ਹਿੰਦੂਆਂ ਅਤੇ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਸਮਾਗਮ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰੀਕ ਹੋਣ ਜਲਾਲਾਬਾਦ ਗਿਆ ਸੀ। ਉੱਥੇ ਇੱਕ ਆਤਮਘਾਤੀ ਹਮਲਾ ਹੋਇਆ ਜਿਸ ਵਿੱਚ 19 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋਈ ਅਤੇ ਮਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਮੇਰੇ ਪਿਤਾ ਵੀ ਸਨ।"ਉਸ ਹਮਲੇ ਵਿੱਚ ਨਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਵੀ ਗੰਭੀਰ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਏ ਸਨ। ਪਿਤਾ ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ਦੀ ਮੌਤ ਮਗਰੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਲਾਜ ਲਈ ਭਾਰਤ ਲਿਆਂਦਾ ਗਿਆ।ਹਿੰਦੂ-ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆਇਲਾਜ ਮਗਰੋਂ ਜਦੋਂ ਉਹ ਵਤਨ ਵਾਪਸ ਪਰਤੇ ਤਾਂ ਉੱਥੇ ਦੇ ਹਿੰਦੂਆਂ ਅਤੇ ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਮਰਹੂਮ ਪਿਤਾ ਦੀ ਥਾਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋਣ ਲਈ ਕਿਹਾ।ਨਰਿੰਦਰ ਦਸਦੇ ਹਨ, "ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਹੋਰ ਕੋਈ ਚਾਰਾ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਨੰਗਰਹਾਰ ਦੇ ਇਸ ਆਤਮਘਾਤੀ ਹਮਲੇ ਵਿੱਚ ਦੋਹਾਂ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਬਜ਼ੁਰਗ ਮਾਰੇ ਜਾ ਚੁੱਕੇ ਸਨ।" Image copyright Getty Images 30 ਸਾਲਾ ਨਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਚਾਰ ਪੁੱਤਰਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਹਨ। ਨਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਸਮੇਤ ਦੋਹਾਂ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਹਾਲਾਤ ਅਜਿਹੇ ਨਹੀਂ ਹਨ ਕਿ ਵਧੀਆ ਪੜ੍ਹਾਈ ਹਾਸਲ ਕਰ ਸਕਣ।ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੀ ਘਰੇਲੂ ਜੰਗਨਰਿੰਦਰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਲੋਕ ਤਾਂ ਆਪਣੀਆਂ ਧਾਰਮਿਕ ਰਵਾਇਤਾਂ ਵੀ ਬੜੀ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਨਾਲ ਹੀ ਨਿਭਾ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ।"ਇਨ੍ਹਾਂ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀਆਂ ਦੀ ਮਹਿਜ਼ ਇਹੀ ਸਮੱਸਿਆ ਨਹੀਂ ਹੈ ਸਗੋਂ ਇਨ੍ਹਾਂ 40 ਸਾਲਾਂ ਦੌਰਾਨ ਸਾਡੀਆਂ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਅਤੇ ਦੂਜੀਆਂ ਜਾਇਦਾਦਾਂ ਵੀ ਹੜਪ ਕਰ ਲਈਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ।"ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਹਿੰਦੂ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਿੱਤਾ ਵਪਾਰ ਅਤੇ ਰਵਾਇਤੀ ਯੂਨਾਨੀ ਦਵਾਈਆਂ ਦਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਹੈ।ਨਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਖਾਲਸਾ ਵੀ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ, "ਸਿਆਸਤ ਵਿੱਚ ਮੈਂ ਸਿਰਫ ਹਿੰਦੂਆਂ ਅਤੇ ਸਿੱਖਾਂ ਲਈ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਮੁਲਕ ਦੇ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਾਂਗਾ।" ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਹਾਲਾਤ ਅਜਿਹੇ ਨਹੀਂ ਹਨ ਕਿ ਵਧੀਆ ਪੜ੍ਹਾਈ ਹਾਸਲ ਕਰ ਸਕਣ। "ਹਿੰਦੂ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਰਹੇ ਹਨ। ਇੱਥੋਂ ਦੀ ਅੰਦਰੂਨੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਹਾਂ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਦੀ ਕੋਈ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਨਹੀਂ ਹੈ ਪਰ ਇਸ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਸਾਡੇ ਬਹਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਗਏ ਹਨ।""ਮੇਰੇ ਹੀ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਨੌਂ ਜੀਆਂ ਨੇ ਇਸ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਗੁਆਈ ਹੈ।"ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ਖਾਲਸਾ ਦੀ ਮੌਤਨਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦਾ ਵਸਨੀਕ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸੇ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ।ਉਹ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, "ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨੂੰ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਸਾਡਾ ਹੱਕ ਦੇਵੇ ਅਤੇ ਇਹ ਮਾਣ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਸਿੱਖ ਅਤੇ ਹਿੰਦੂ ਆਪਣਾ ਨੁਮਾਇੰਦਾ ਸੰਸਦ ਵਿੱਚ ਭੇਜ ਰਹੇ ਹਨ।ਨਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦੇ ਪਿਤਾ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਸੈਨੇਟਰ ਅਤੇ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਰਹਿ ਚੁੱਕੇ ਸਨ। Image copyright NurPhoto ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਇਹ ਹਮਲਾ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀਆਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾ ਕੇ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਜੋ ਕਿ ਇੱਕ ਗੱਡੀ ਵਿੱਚ ਬੈਠ ਕੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਅਸ਼ਰਫ ਗ਼ਨੀ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕਰਨ ਜਾ ਰਹੇ ਸਨ। ਜੁਲਾਈ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਜਿਸ ਆਤਮਘਾਤੀ ਹਮਲੇ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋਈ ਉਸ ਵਿੱਤ 19 ਹੋਰ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਜਾਨਾਂ ਵੀ ਗਈਆਂ ਸਨ।ਇਹ ਹਮਲਾ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀਆਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾ ਕੇ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਜੋ ਕਿ ਇੱਕ ਗੱਡੀ ਵਿੱਚ ਬੈਠ ਕੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਅਸ਼ਰਫ ਗ਼ਨੀ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕਰਨ ਜਾ ਰਹੇ ਸਨ।ਬੀਬੀਸੀ ਨਾਲ ਆਖਰੀ ਗੱਲਬਾਤਬੀਬੀਸੀ ਨੇ ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ਖਾਲਸਾ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਕੁਝ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ ਸੀ।ਇਸ ਗੱਲਬਾਤ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਸੀ, "ਮੇਰੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਰਾਕਟ ਡਿੱਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਮੇਰੇ ਅੱਠ ਬੰਦੇ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋ ਗਏ ਸਨ ਅਤੇ ਸੱਤ ਬੰਦੇ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਏ ਸਨ ਪਰ ਮੈਂ ਵਤਨ ਨਹੀਂ ਛੱਡਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਮੇਰੀ ਮਾਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਮੇਰੀ ਧਰਤੀ ਹੈ।" Skip Youtube post by BBC News Punjabi Warning: Third party content may contain adverts End of Youtube post by BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi "ਉਹ ਵੀ ਵੱਡਾ ਦਿਨ ਹੋਵੇਗਾ ਜਦੋਂ ਅਫ਼ਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੀਆਂ ਸੰਗਤਾਂ ਖਾਤਰ, ਮੁਸਲਮਾਨ ਵੀਰਾਂ ਖ਼ਾਤਰ ਮੇਰੇ ਸੀਨੇ ਵਿੱਚ ਗੋਲੀ ਲੱਗ ਜਾਵੇ। ਮੈਨੂੰ ਬੜੀ ਖੁਸ਼ੀ ਹੋਵੇਗੀ।"ਬਿਨਾਂ ਮੁਕਾਬਲਾ ਚੋਣਾਂ ਕਿਵੇਂਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਹਿੰਦੂ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਇੱਕ ਹੀ ਸੀਟ ਲਈ ਚੋਣ ਲੜ ਸਕਦੇ ਹਨ।ਇਨ੍ਹਾਂ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀਆਂ ਦੀ ਵਧੇਰੇ ਵਸੋਂ ਹੇਲਮੰਦ, ਕਾਬੁਲ ਅਤੇ ਨੰਗਰਹਾਰ ਵਿੱਚ ਹੈ।ਸਿਰਫ ਹੇਲਮੰਦ, ਕਾਬੁਲ ਅਤੇ ਨੰਗਰਹਾਰ ਵਿੱਚ ਹੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 1100 ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਵੋਟ ਬਣਵਾਈ ਹੈ। ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਦੋਹਾਂ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਦਾ ਸਿਰਫ ਇੱਕੋ ਨੁਮਾਇੰਦਾ ਸੰਸਦ ਵਿੱਚ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਨਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਪੂਰੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੂਆਂ ਅਤੇ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਇੱਕਲੌਤੇ ਉਮੀਦਵਾਰ ਹਨ ਇਸ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬਿਨਾਂ ਮੁਕਾਬਲਾ ਚੋਣ ਹੋ ਸਕੀ ਹੈ।ਹੁਣ ਜਦੋਂ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕੋਈ ਵਿਰੋਧੀ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਚੋਣ ਪ੍ਰਚਾਰ ਦਾ ਵੀ ਕੋਈ ਇੰਤਜ਼ਾਮ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।ਨਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਦੱਸਿਆ, "ਮੈਂ ਵੀ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਚੋਣ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਾਂ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲਾਂ ਪਰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ।"ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀਹਿੰਦੂ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਭਾਈਚਾਰੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਸਿਆਸੀ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਵਿਤਕਰੇ ਦੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਰਹੇ ਹਨ।ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਅਫ਼ਗਾਨਿਸਤਾਨ 'ਚ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਹੋਂਦ ਅਤੇ ਹਿਜਰਤ ਦੀ ਕਹਾਣੀਮੌਤ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਫ਼ਗਾਨ ਸਿੱਖ ਆਗੂ ਨੇ ਬੀਬੀਸੀ ਨੂੰ ਕੀ ਕਿਹਾਅਫ਼ਗਾਨਿਸਤਾਨ 'ਚ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਹੋਂਦ ਅਤੇ ਹਿਜਰਤ ਦੀ ਕਹਾਣੀਸੱਤਰ ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਦੇਸ ਤੋਂ ਪਰਵਾਸ ਕਰ ਗਈ ਸੀ ਪਰ ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ਖਾਲਸਾ ਨੇ ਬੀਬੀਸੀ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਸੀ ਕਿ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੇ ਸਮੇਂ ਲਗਪਗ ਦੋ ਹਜ਼ਾਰ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਾਪਸ ਆ ਗਏ ਸਨ।ਨਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ,"ਹੁਣ ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਬਣ ਗਿਆ ਹਾਂ ਤਾਂ ਹਿੰਦੂਆਂ ਦੀ ਹੜੱਪੀ ਗਈ ਜਾਇਦਾਦ ਮੁੜਵਾਉਣ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਹੋਰ ਸਹਾਇਤਾ ਲਈ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਾਂਗਾ""ਸਿੱਖ ਅਤੇ ਹਿੰਦੂ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਰਹੇ ਹਨ" ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਹੋਵੇਗੀ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਹੋਰ ਨਾਗਰਿਕਕਾਂ ਵਾਂਗ ਸਰਾਕਾਰੀ ਸਹੂਲਤਾਂ ਦਾ ਲਾਭ ਮਿਲੇ। Image copyright EPA ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਧਮਾਕੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜਲਾਲਾਬਾਦ ਵਿੱਚ ਸਥਾਨਕ ਇਮਾਰਤਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਿਆ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਿੱਖਾਂ ਅਤੇ ਹਿੰਦੂਆਂ ਦੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੀ ਸੰਸਦ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਨੁਮਾਂਇੰਦਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਸੀ।ਦੋਹਾਂ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਦਾ ਸਿਰਫ ਇੱਕੋ ਨੁਮਾਇੰਦਾ ਸੰਸਦ ਵਿੱਚ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਨਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਪਹਿਲੇ ਅਜਿਹੇ ਵਿਅਕਤੀ ਹੋਣਗੇ ਜੋ ਅਫਗਾਨ ਸੰਸਦ (ਵਸਲੀ ਜਿਰਗਾ) ਵਿੱਚ ਦੋਹਾਂ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕਰਨਗੇ।ਇਹ ਕਾਨੂੰਨ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਹਾਮਿਦ ਕਰਜ਼ਈ ਦੇ ਸਮੇਂ ਪਾਸ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਅੱਜ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਅਤੇ ਹਿੰਦੂ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀਆਂ ਨੂੰ ਇਹ ਹੱਕ ਮਿਲਿਆ ਹੈ।ਅਫਗਾਨ ਸੰਸਦ ਦੀਆਂ 250 ਸੀਟਾਂ ਲਈ 20 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਚੋਣਾਂ ਹੋਣੀਆਂ ਹਨ।ਇਹ ਵੀਡੀਓ ਵੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪਸੰਦ ਆਉਣਗੀਆਂ Skip Youtube post 2 by BBC News Punjabi Warning: Third party content may contain adverts End of Youtube post 2 by BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Skip Youtube post 3 by BBC News Punjabi Warning: Third party content may contain adverts End of Youtube post 3 by BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi

ਆਈਫੋਨ ਦੇ ਘਟਦੇ ਸ਼ੌਂਕ ਤੇ ਐਪਲ ਦੇ ਸ਼ੇਅਰਾਂ ਵਿੱਚ ਰਿਕਾਰਡ ਗਿਰਾਵਟ, ਇੱਕ ਦਿਨ ਵਿੱਚ 75 ਅਰਬ ਡਾਲਰ ਦਾ ਘਾਟਾ 4 ਜਨਵਰੀ 2019 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/international-46755188 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ Image copyright AFP ਦੁਨੀਆਂ ਦੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਮਾਰ ਐਪਲ ਦੇ ਸ਼ੇਅਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀਰਵਾਰ ਨੂੰ ਵੱਡੀ ਗਿਰਾਵਟ ਦੇਖੀ ਗਈ।ਇਸ ਨਾਲ ਇੱਕ ਦਿਨ ਦੇ ਅੰਦਰ ਹੀ ਕੰਪਨੀ ਨੂੰ ਕੁੱਲ 75 ਅਰਬ ਡਾਲਰ ਭਾਵ ਕਿ ਲਗਪਗ 5,25,800 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਹੈ।ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਇੱਕ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਸਾਲ 2018 ਦੀ ਆਖ਼ਰੀ ਤਿਮਾਹੀ ਦੀ ਉਸ ਦੀ ਆਮਦਨੀ ਅੰਦਾਜ਼ੇ ਤੋਂ ਘੱਟ ਰਹਿ ਸਕਦੀ ਹੈ।ਪਹਿਲਾਂ ਕੰਪਨੀ ਨੇ 98 ਅਰਬ ਡਾਲਰ ਦੇ ਲਾਭ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਾਇਆ ਸੀ ਪਰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਸ ਨੂੰ 84 ਅਰਬ ਡਾਲਰ ਦੀ ਕਮਾਈ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।ਲੰਘੇ 16 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਅਪਣੇ ਅੰਦਾਜ਼ਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕਟੌਤੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਕਟੌਤੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਸ਼ੇਅਰ ਡਿੱਗੇ।ਇਹ ਗਿਰਾਵਟ ਚੀਨੀ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਆਈ ਆਈਫੋਨ ਦੀ ਬਿਕਰੀ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਕਾਰਨ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਮਗਰੋਂ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਮੁੱਖ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਗਿਰਾਵਾਟ ਦੇਖੀ ਗਈ। ਤਕਨੀਕੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੇ ਸ਼ੇਅਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕਾਰੋਬਾਰ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਨੈਸਡੈਕ 3.1 ਫੀਸਦੀ ਹੇਠਾਂ ਬੰਦ ਹੋਇਆ।ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਜਦੋਂ ਕਾਂਸਟੇਬਲ ਨੇ ‘ਚੋਰ’ ਦੀ ਬੱਚੀ ਨੂੰ ਦੁੱਧ ਚੁੰਘਾਇਆ'ਲੋਕ ਚੀਕਾਂ ਮਾਰ ਰਹੇ ਸਨ, ਚਾਰੇ ਪਾਸੇ ਲਾਸ਼ਾਂ ਸਨ'ਸ਼ਰਾਬ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਇੰਝ ਲਾਹੁਣ ਆਪਣਾ ਹੈਂਗਓਵਰ Image copyright Getty Images ਝਟਕਾ ਜਾਂ ਤਬਾਹੀ?ਐਪਲ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ 2018 ਵਿੱਚ ਹੀ ਪਹਿਲੀ ਇੱਕ ਹਜ਼ਾਰ ਅਰਬ (ਇੱਕ ਟ੍ਰਿਲੀਅਨ) ਡਾਲਰ ਦੀ ਕੰਪਨੀ ਬਣੀ ਸੀ। ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਇਹ ਮਾਅਰਕਾ ਮਾਈਕ੍ਰੋਸਾਫਟ, ਐਮੇਜ਼ੌਨ ਤੇ ਫੇਸਬੁੱਕ ਨੂੰ ਪਿੱਛੇ ਛੱਡ ਕੇ ਮਾਰਿਆ ਸੀ।ਇਸ ਦੀ ਵਜ੍ਹਾ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਉਸ ਸਮੇਂ ਆਪਣੇ ਪਿਛਲੇ ਤਿੰਨ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਸੀ ਜਿਸ ਦੌਰਾਨ ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਵਧੀਆ ਕਾਰਗੁਜ਼ਾਰੀ ਕੀਤੀ ਸੀ ਅਤੇ ਸ਼ੇਅਰਾਂ ਵਿੱਚ ਉਛਾਲ ਆਇਆ ਸੀ।ਜਿੱਥੇ ਕੁਝ ਮਾਹਿਰ ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਸ਼ੇਅਰਾਂ ਵਿੱਚ ਆਏ ਇਸ ਨਿਘਾਰ ਨੂੰ ਮਾਮੂਲੀ ਝਟਕਾ ਦੱਸ ਰਹੇ ਸਨ ਤਾਂ ਕੁਝ ਇਸ ਨੂੰ ਕੰਪਨੀ ਦੀ ਤਬਾਹੀ ਦੱਸ ਰਹੇ ਹਨ।ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਗੂਗਲ ਤੇ ਐਪਲ ਨੇ ਕਿਉਂ ਹਟਾਇਆ ਇਹ ਐਪ?ਐਪਲ ਮੁਖੀ ਨੂੰ ਨਿੱਜੀ ਜੈਟ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਦੇ ਹੁਕਮਐਪਲ ਨੇ ਆਪਣੇ ਗਾਹਕਾਂ ਨੂੰ ਕਿਉਂ ਕੀਤਾ ਖ਼ਬਰਦਾਰ? Image copyright Getty Images ਪਰ ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਨਵੇਂ ਆਈਫੋਨ ਦੀ ਬਿਕਰੀ ਵਿੱਚ ਆਈ ਕਮੀ ਇਸ ਘਾਟੇ ਦੀ ਮੁੱਖ ਵਜ੍ਹਾ ਹੈ। ਆਈਫੋਨ ਗਾਹਕ ਨਵਾਂ ਮਾਡਲ ਲਾਂਚ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਇਸ ਨੂੰ ਖ਼ਰੀਦਣ ਲਈ ਉਤਾਵਲੇ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ।ਆਈਫੋਨ ਦਾ ਨਵਾਂ ਮਾਡਲ ਲਾਂਚ ਹੁੰਦੇ ਹੀ ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਸ਼ੋਰੂਮ ਦੇ ਬਾਹਰ ਲਾਈਨਾਂ ਲੱਗ ਜਾਂਦੀਆਂ ਸਨ ਪਰ ਹੁਣ ਇਹ ਜਾਦੂ ਮੱਠਾ ਪੈ ਗਿਆ ਹੈ।ਬੀਬੀਸੀ ਦੇ ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ ਪੱਤਰਕਾਰ ਡੇਵ ਲੀ ਮੁਤਾਬਕ, "ਅਜੋਕੇ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਦੀ ਕੁਆਲਿਟੀ ਕਾਰਨ ਅਸੀਂ ਨਵਾਂ ਮਾਡਲ ਖ਼ਰੀਦਣ ਲਈ ਉਤਾਵਲੇ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦੇ। ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਲਾਂਚ ਹੋਇਆ ਆਈਫੋਨ ਇੱਕ ਹਜ਼ਾਰ ਡਾਲਰ ਦਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ।"ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਫੇਸਬੁੱਕ ਹੀ ਨਹੀ ਹੁਣ ਵੱਟਸਐਪ 'ਤੇ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ ਖ਼ਬਰਾਂ ਹੁਣ ਗੂਗਲ ਤੈਅ ਕਰੇਗਾ ਤੁਹਾਡੀ ਇੰਟਰਵਿਊਸੈਮਸੰਗ ਗਲੈਕਸੀ S9 ਬਾਰੇ ਜਾਣੋ ਇਹ 5 ਗੱਲਾਂ ਮੀਡੀਆ ਪਲੇਬੈਕ ਤੁਹਾਡੀ ਡਿਵਾਈਸ 'ਤੇ ਸਪੋਰਟ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਐਪਲ ਦੀ ਕਮਾਈ ਦੇ ਰਿਕਾਰਡ ਨੂੰ ਤੋੜਨ ਲਈ ਕਤਾਰ 'ਚ ਲੱਗੀਆਂ ਇਹ ਕੰਪਨੀਆਂਪਰ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਐਪਲ ਨੂੰ ਆਈਫੋਨ ਦੀ ਮੱਠੀ ਹੋ ਰਹੀ ਬਿਕਰੀ ਦੀ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਇਸੇ ਕਾਰਨ ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਹੋਰ ਪਾਸੇ ਵਿਕਾਸ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ।ਅੱਜ ਸੇਵਾ, ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਫਿਟਨੈਸ ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਵਰਨਣਯੋਗ ਤਰੱਕੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਫੇਸਬੁਕ ਦੀ ਕੁਲ ਕਮਾਈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਐਪਲ ਸੇਵਾ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਉਨਾਂ ਹੀ ਪੈਸਾ ਕਮਾ ਲੈਂਦੀ ਹੈ। ਡੇਵ ਲੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, "ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਕਹਿਣਾ ਗਲਤ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਐਪਲ ਕੰਪਨੀ ਔਖ ਦੀ ਘੜੀ ਵਿੱਚ ਹੈ।"ਦੂਸਰੇ ਪਾਸੇ ਚੀਨੀ ਅਰਥਚਾਰਾ ਡਿੱਗ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉੱਥੇ ਆਈਫੋਨ ਦੀ ਬਿਕਰੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕਮੀ ਆਈ ਹੈ।ਚੀਨ ਦੇ ਅਰਥਚਾਰੇ ਵਿੱਚ ਜਿਸ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਗਿਰਾਵਟ ਆਈ ਹੈ ਉਸਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਨਾ ਹੀ ਐਪਲ ਲਾ ਸਕੀ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਕੋਈ ਹੋਰ।ਚੀਨ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਜਾਰੀ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਖਿੱਚੋਤਾਣ ਵੀ ਐਪਲ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦਾ ਇੱਕ ਕਾਰਨ ਹੈ। Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਐਪਲ ਦੇ ਸੀਈਓ ਟਿਮ ਕੁਕ ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਘਾਟੇ ਲਈ ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਡੌਨਲਡ ਟਰੰਪ ਨੂੰ ਜਿੰਮੇਵਾਰ ਮੰਨਦੇ ਹਨ। ਐਪਲ ਦੇ ਸੀਈਓ ਟਿਮ ਕੁਕ ਇਸ ਲਈ ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਡੌਨਲਡ ਟਰੰਪ ਨੂੰ ਜਿੰਮੇਵਾਰ ਮੰਨਦੇ ਹਨ।ਟਿਮ ਨੇ ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਸ਼ੇਅਰਧਾਰਕਾਂ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਸੀ, ‘ਕਾਰੋਬਾਰ ’ਤੇ ਜੰਗ ਦਾ ਅਸਰ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਨਾਲ ਗਾਹਕਾਂ ਦਾ ਭਰੋਸਾ ਡੋਲ ਰਿਹਾ ਹੈ।'ਐਪਲ ਨੂੰ ਭਾਵੇਂ ਵੱਡਾ ਘਾਟਾ ਪਿਆ ਹੋਵੇ ਪਰ ਇਸਦੀਆਂ ਤਿਜੋਰੀਆਂ ਹਾਲੇ ਵੀ ਭਰੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਸੰਭਵ ਹੈ ਕਿ ਕੰਪਨੀ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਕੋਈ ਨਵੀਂ ਸ਼ਾਖ਼ਾ ਖੜੀ ਕਰ ਦੇਵੇ। ਇਸ ਕੰਪਨੀ ਕੋਲ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਲਈ ਭਰਪੂਰ ਪੈਸਾ ਹੈ।ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਮੋਦੀ ਦਾ ਜਾਦੂ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ 'ਚ ਇਸ ਕਰਕੇ ਨਹੀਂ ਚੱਲਿਆਐੱਚ ਐੱਸ ਫੂਲਕਾ ਨੇ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਛੱਡੀਪਾਕਿਸਤਾਨ 'ਚ ਦਾਜ ਖਿਲਾਫ਼ ਅਨੋਖੀ ਮੁਹਿੰਮਇਹ ਵੀਡੀਓਜ਼ ਵੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪਸੰਦ ਆਉਣਗੇ Skip Youtube post by BBC News Punjabi Warning: Third party content may contain adverts End of Youtube post by BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Skip Youtube post 2 by BBC News Punjabi Warning: Third party content may contain adverts End of Youtube post 2 by BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi (ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਬੀਤੇ ਇੱਕ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਘਰੇਲੂ ਹਿੰਸਾ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਧੇ ਹਨ। ਜ਼ਿਆਦਤਰ ਭਾਰਤੀ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਨਾ ਆਉਣਾ ਅਤੇ ਸਥਾਨਕ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਾ ਹੋਣਾ ਚੁਣੌਤੀ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਰਿਪੋਰਟਰ : ਵਿਨੀਤ ਖਰੇ(ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਇਹ ਦੁਨੀਆਂ 'ਚ ਸਭ ਤੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ 'ਚੋਂ ਇੱਕ ਹਨ, ਬਣਾਉਣ 'ਚ ਸੌਖੇ, ਖਰੀਦਣ 'ਚ ਸਸਤੇ, ਮਾਊਂਟ ਐਵਰੈਸਟ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਪੁਲਾੜ, ਹਰ ਥਾਂ ਪਹੁੰਚੇ ਹਨ। ਜਾਣੋ ਆਖ਼ਡਰ ਇਹ ਨੂਡਲਜ਼ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਆਏ ਕਿਵੇਂ?(ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਜਦੋਂ ਵਾਜਪਾਈ ਨੇ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਡਾ. ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਫੋਨ ਕਰਕੇ ਅਸਤੀਫ਼ਾ ਦੇਣ ਤੋਂ ਰੋਕਿਆ ਸਿੱਧਨਾਥ ਗਨੂ ਬੀਬੀਸੀ ਪੱਤਰਕਾਰ 25 ਦਸੰਬਰ 2018 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/india-45199182 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ Image copyright Getty Images ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮਰਹੂਮ ਅਟਲ ਬਿਹਾਰੀ ਵਾਜਪਈ ਦਾ ਮੰਗਲਵਾਰ ਨੂੰ 94ਵਾਂ ਜਨਮ ਦਿਨ ਮਨਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅਟਲ ਬਿਹਾਰੀ ਵਾਜਪਈ ਦਾ 16 ਅਗਸਤ 2018 ਨੂੰ ਦੇਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ।ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਸਿਆਸੀ ਮੁਕਾਮ ਦੁਆਉਣ ਵਾਲੇ ਵਾਜਪਈ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿਚ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਯਾਦਗਾਰ ਉਸਾਰੀ ਗਈ ਹੈ। ਜਿਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਨੇ ਲੋਕ ਅਰਪਣ ਕੀਤਾ।ਮਰਹੂਮ ਆਗੂ ਨੂੰ ਸ਼ਰਧਾ ਦੇ ਫੁੱਲ ਭੇਟ ਕਰਨ ਲਈ ਕਰਵਾਏ ਗਏ ਸਮਾਗਮ ਵਿਚ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ, ਉੱਪ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ, ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਤੇ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਸਣੇ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿਚ ਆਗੂ ਪਹੁੰਚੇ ਹੋਏ ਸਨ।ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: ਛੋਟੇ ਵੱਡੇ ਸੈਕਸ ਸੈਲਾਂ ਦਾ ਅਜੀਬੋ-ਗਰੀਬ ਸੰਸਾਰ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਸੈਕਸ ਬਿਮਾਰੀ ਜੋ ‘ਸੁਪਰਬਗ ਬਣ ਸਕਦੀ ਹੈ’ਕਿਸਾਨ ਦਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦੀਆਂ ‘ਸੂਰ-ਗੋਲਕਾਂ’'ਖਾਣੇ ਮਗਰੋਂ ਉਸ ਨੂੰ ਬਿਸਤਰ 'ਚ ਮੇਰੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ'ਬੀਤੇ ਅਗਸਤ ਜਦੋਂ ਅਟਲ ਬਿਹਾਰੀ ਵਾਜਪਾਈ ਦਾ ਦੇਹਾਂਤ ਹੋਇਆ ਸੀ ਤਾਂ ਬੀਬੀਸੀ ਪੱਤਰਕਾਰ ਸਿੱਧਨਾਥ ਗਨੂ ਨੇ ਇੱਕ ਲੇਖ ਲਿਖਿਆ ਸੀ। ਪਾਠਕਾਂ ਦੀ ਰੂਚੀ ਲਈ ਇਹ ਦੁਬਾਰਾ ਛਾਪਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।ਇਤਿਹਾਸਕ ਭਾਸ਼ਣ13 ਮਈ 2004- ਅਟਲ ਬਿਹਾਰੀ ਵਾਜਪਾਈ ਆਪਣੀ ਕੈਬਿਨਟ ਦੀ ਆਖਰੀ ਬੈਠਕ ਖ਼ਤਮ ਕਰ ਕੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਭਵਨ ਲਈ ਰਵਾਨਾ ਹੋ ਗਏ ਸਨ।ਐਨਡੀਏ ਸੰਸਦ 'ਚ ਭਰੋਸੇ ਦਾ ਮਤ ਹਾਰ ਗਿਆ ਸੀ। ਨੇੜੇ ਹੀ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਦਫਤਰ ਵਿੱਚ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਵਰਕਰ ਜਸ਼ਨ ਮਨਾ ਰਹੇ ਸਨ। ਕਾਂਗਰਸ ਪਾਰਟੀ ਸੋਨੀਆ ਗਾਂਧੀ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਤਾਜਪੋਸ਼ੀ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਸੀ। ਅਸਤੀਫੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਾਜਪਾਈ ਨੇ ਆਪਣੇ ਭਾਸ਼ਣ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ, ''ਮੇਰੀ ਪਾਰਟੀ ਤੇ ਗਠ਼ਜੋੜ ਹਾਰ ਗਿਆ, ਪਰ ਭਾਰਤ ਦੀ ਜਿੱਤ ਹੋਈ ਹੈ।'' ਮੀਡੀਆ ਪਲੇਬੈਕ ਤੁਹਾਡੀ ਡਿਵਾਈਸ 'ਤੇ ਸਪੋਰਟ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਅਟਲ ਬਿਹਾਰੀ ਵਾਜਪਾਈਵਾਜਪਾਈ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਦੇ ਨੇਤਾ ਬਣਨ ਵਾਲੇ ਸੀ, ਸੁਸ਼ਮਾ ਸਵਰਾਜ ਨੇ ਕੈਬਿਨਟ ਦੀ ਬੈਠਕ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸ ਦਾ ਐਲਾਨ ਵੀ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਪਰ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦਾ ਸੀ ਕਿ ਵਾਜਪਈ ਰਾਜਨੀਤੀ ਛੱਡਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਦੇਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਭਾਸ਼ਣਾਂ ਨਾਲ ਮੋਹ ਲੈਣ ਵਾਲਾ ਵਿਅਕਤੀ ਹੁਣ ਸੰਨਿਆਸ ਲੈਣ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਸੀ। ਭਾਸ਼ਣ ਕਲਾ ਦੇ ਮਾਹਿਰ, ਕਵੀ ਤੇ ਇੱਕ ਵੱਡੇ ਰਾਜਨੇਤਾ ਅਟਲ ਬਿਹਾਰੀ ਵਾਜਪਾਈ ਪਿਛਲੇ 14 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਬਿਮਾਰ ਹਨ। ਸੋਨੀਆ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਬਣਾਇਆ ਤੇ ਲੋਕ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਲਾਲ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਅਡਵਾਨੀ ਨੇ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਦੇ ਨੇਤਾ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਸੰਭਾਲੀ। ਵਾਜਪਾਈ ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਸਿਆਸੀ ਸਫਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਤੋਂ ਗਾਇਬ ਹੋ ਰਹੇ ਸਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਸੁਸ਼ਮਾ ਸਵਰਾਜ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਕੱਦਾਵਰ ਨੇਤਾ ਵਾਜਪਾਈ ਰਿਟਾਇਰ ਨਹੀਂ ਹੋਣਗੇ, ਪਰ ਇਸਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਰਾਇ ਵੰਡੀ ਹੋਈ ਸੀ। Image copyright PTI 2005 ਵਿੱਚ ਮੁੰਬਈ ਦੇ ਸ਼ਿਵਾਜੀ ਪਾਰਕ ਵਿੱਚ ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਪੱਚੀਵੀਂ ਵਰ੍ਹੇਗੰਢ ਦੇ ਸਮਾਗਮ ਦੌਰਾਨ ਇੱਕ ਰੈਲੀ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਿਤ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਵਾਜਪਾਈ ਨੇ ਰਿਟਾਇਰਮੈਂਟ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਰੈਲੀ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟਾ ਭਾਸ਼ਣ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਪਾਰਟੀ ਵਿੱਚ ਅਡਵਾਨੀ ਤੇ ਪ੍ਰਮੋਦ ਮਹਾਜਨ ਨੂੰ ਰਾਮ-ਲਕਸ਼ਮਣ ਦੀ ਜੋੜੀ ਕਿਹਾ ਸੀ। ਵਾਜਪਾਈ ਉਸ ਵੇਲੇ ਵੀ ਲਖਨਊ ਤੋਂ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਤਬੀਅਤ ਖਰਾਬ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਉਹ ਨਿਯਮਿਤ ਰੂਪ ਤੋਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਹਾਜ਼ਿਰ ਨਹੀਂ ਹੋ ਰਹੇ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ 2007 ਦੀ ਉਪ-ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਚੋਣ ਵਿੱਚ ਵੋਟ ਪਾਈ ਸੀ। ਅਟਲ ਬਿਹਾਰੀ ਵਾਜਪਾਈ ਵ੍ਹੀਲ ਚੇਅਰ ਉੱਤੇ ਵੋਟ ਦੇਣ ਪਹੁੰਚੇ ਸੀ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵੇਖ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸ਼ਕ ਬੇਹੱਦ ਨਿਰਾਸ਼ ਹੋਏ ਸਨ। ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਕਿਹੋ ਜਿਹੀ ਹੈ ਅਟਲ ਬਿਹਾਰੀ ਵਾਜਪਈ ਦੀ ਸਿਹਤ? ਕਿੰਨਾ ਤੇ ਕਿਵੇਂ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਵਟਸਐਪ ਆਪਣੇ ਫੋਨ ਦੀ ਹੋਮ ਸਕਰੀਨ ’ਤੇ ਇੰਜ ਵੇਖੋ ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀਉਸੇ ਸਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਗਪੁਰ ਦੇ ਰੇਸ਼ਿਮਬਾਗ ਵਿੱਚ ਆਰਐੱਸਐੱਸ ਦੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ ਸੀ। ਬੀਬੀਸੀ ਮਰਾਠੀ ਨੂੰ ਰੋਹਨ ਨਾਮਜੋਸ਼ੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ, ''ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਭੀੜ ਸੀ। ਵ੍ਹੀਲ ਚੇਅਰ ਤੇ ਵਾਜਪਾਈ ਨੂੰ ਮੰਚ ਉੱਤੇ ਲਾਉਣ ਦੀ ਖਾਸ ਲਿਫਟ ਦੀ ਵਿਵਸਥਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਜਦ ਉਹ ਮੰਚ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚੇ ਤਾਂ ਲੋਕ ਬਹੁਤ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਹੋਏ।''''ਮੈਂ ਵੇਖਿਆ ਕਿ ਕਈ ਲੋਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪੈਰਾਂ ਤੋਂ ਚੱਪਲਾਂ ਲਾਹੁਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪ੍ਰਣਾਮ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ, ਜਿਵੇਂ ਰੱਬ ਨੂੰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।''2009 ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਵਜੋਂ ਆਪਣਾ ਆਖਰੀ ਕਾਰਜਕਾਲ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ ਤੇ ਫੇਰ ਕਦੇ ਵੀ ਚੋਣ ਨਹੀਂ ਲੜੇ। ਵਾਜਪਾਈ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਕੀ ਹੈ?ਸਾਲ 2000 ਵਿੱਚ ਮੁੰਬਈ ਦੇ ਬ੍ਰੀਚ ਕੈਂਡੀ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੱਜੇ ਗੋਡੇ ਦੀ ਸਰਜਰੀ ਹੋਈ ਸੀ। ਇਸ ਕਰਕੇ 2004 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਫਿਰਨਾ-ਤੁਰਨਾ ਸੀਮਤ ਹੋ ਗਿਆ। ਲੰਮੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੋਸਤ ਰਹੇ ਐਨਐਮ ਘਟਾਟੇ ਨੇ ਕਿਹਾ, ''2009 ਵਿੱਚ ਵਾਜਪਾਈ ਨੂੰ ਦੌਰਾ ਪਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਠੀਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਸਨ।''ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਏਮਜ਼ ਵਿੱਚ ਭਰਤੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਵੈਂਟੀਲੇਟਰ 'ਤੇ ਰੱਖੇ ਗਏ ਸਨ। ਕਹਿਣ ਵਾਲੇ ਇਹ ਵੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਵਾਜਪਾਈ ਨੂੰ ਅਲਜ਼ਾਈਮਰ ਜਾਂ ਡਿਮੈਂਸ਼ੀਆ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ, ਪਰ ਅਧਿਕਾਰਤ ਰੂਪ ਤੋਂ ਕੋਈ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਕਹਿੰਦਾ। 15 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਵਾਜਪਾਈ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕਰ ਰਹੇ ਡਾਕਟਰ ਰਣਦੀਪ ਗੁਲੇਰੀਆ ਨੇ ਵੀ ਵਾਜਪਾਈ ਦੇ ਡਿਮੈਂਸ਼ੀਆ ਦੀਆਂ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕੀਤਾ ਸੀ।ਵਾਜਪਈ ਨੂੰ ਮਿੱਠਾ ਖਾਣ ਦਾ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸ਼ੌਂਕ ਸੀ ਪਰ ਸ਼ੂਗਰ, ਗੁਰਦੇ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਤੇ ਪੇਸ਼ਾਬ ਨਲੀ ਵਿੱਚ ਇੰਨਫੈਕਸ਼ਨ ਕਰਕੇ ਉਹ ਮਿੱਠਾ ਸਿਰਫ ਖਾਸ ਮੌਕਿਆਂ 'ਤੇ ਹੀ ਖਾ ਸਕਦੇ ਸੀ। Image copyright PRESIDENT OF INDIA ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਅਟਲ ਬਿਹਾਰੀ ਵਾਜਪਈ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਰਤਨ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਜਦ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤ ਰਤਨ ਵਾਜਪਾਈ ਨੂੰ ਵੇਖਿਆ ਮਾਰਚ 2015 ਵਿੱਚ ਵਾਜਪਾਈ ਨੂੰ ਤਤਕਾਲੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਪ੍ਰਣਬ ਮੁਖਰਜੀ ਨੇ ਭਾਰਤ ਰਤਨ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ। ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫੇਰ ਵ੍ਹੀਲਚੇਅਰ ਉੱਤੇ ਬੈਠੇ, ਬਿਮਾਰ ਵਾਜਪਾਈ ਨੂੰ ਵੇਖਿਆ। ਪਰ ਇਹ ਤਸਵੀਰ ਵੀ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲਈ ਗਈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਚਿਹਰਾ ਨਾ ਦਿਖੇ। ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: 1947 ਦੀ ਵੰਡ: ਜਦੋਂ ਫਿਰੋਜ਼ਪੁਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਆਇਆਕਿਸਾਨ ਦਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦੀਆਂ ‘ਸੂਰ-ਗੋਲਕਾਂ’ਕੁੜੀਆਂ ਦੇ ਚਿਹਰੇ 'ਤੇ ਕਿਉਂ ਆ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਦਾੜ੍ਹੀ-ਮੁੱਛਵਿਦਿਆਰਥਣ ਜਿਸ ਨੂੰ ਅਗਵਾ ਕਰਕੇ ਵੇਸਵਾ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆਇੰਡਿਅਨ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ ਵਾਜਪਾਈ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਮੈਨਨ ਮਾਰਗ ਉੱਤੇ ਆਪਣੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਗੋਦ ਲਈ ਬੇਟੀ ਨਮਿਤਾ ਭੱਟਾਚਾਰਿਆ ਦੇ ਨਾਲ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਕੁਝ ਆਗੂ ਹਰ ਸਾਲ 25 ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜਨਮਦਿਨ ਮੌਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। Image copyright Getty Images ਐਨਐਮ ਘਟਾਟੇ ਨੇ ਇੱਕ ਦਿਲਚਸਪ ਘਟਨਾ ਦੱਸੀ, ''1991 ਵਿੱਚ ਨਰਸਿਮਹਾ ਰਾਓ ਨੇ ਵਾਜਪਾਈ ਨੂੰ ਫੋਨ ਕੀਤਾ ਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਬਜਟ ਦੀ ਇੰਨੀ ਤਿੱਖੀ ਆਲੋਚਨਾ ਕੀਤੀ ਕਿ ਮੇਰੇ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਡਾ. ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ।''''ਇਹ ਸੁਣਕੇ ਵਾਜਪਾਈ ਨੇ ਡਾ. ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਬੁਲਾਇਆ ਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਆਲੋਚਨਾ ਨੂੰ ਨਿਜੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਨਹੀਂ ਲੈਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਇੱਕ ਰਾਜਨੀਤਕ ਭਾਸ਼ਣ ਸੀ।''ਉਸ ਦਿਨ ਤੋਂ ਦੋਹਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਇੱਕ ਖਾਸ ਰਿਸ਼ਤਾ ਬਣ ਗਿਆ। Image copyright ADVANI ਨਿਯਮਿਤ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਡਾਕਟਰ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੋਸਤ ਤੇ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਦੇ ਵਕੀਲ ਐਨਐਮ ਘਟਾਟੇ, ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਬੀਸੀ ਖੰਡੂਰੀ ਤੇ ਲੰਮੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗੀ ਰਹੇ ਲਾਲ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਅਡਵਾਨੀ ਹਨ। ਅਡਵਾਨੀ-ਵਾਜਪਾਈ ਦੀ ਜੋੜੀ ਨੂੰ ਰਾਮ ਲਕਸ਼ਮਣ ਦੀ ਜੋੜੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਇਸ ਜੋੜੀ ਦੇ ਲਕਸ਼ਮਣ ਯਾਨੀ ਕਿ ਅਡਵਾਨੀ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਕ ਮੰਡਲ ਵਿੱਚ ਹਨ ਜਦਕਿ ਰਾਮ ਯਾਨੀ ਵਾਜਪਈ ਏਕਾਂਤਵਾਸ ਵਿੱਚ ਚਲੇ ਗਏ ਸਨ।(ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਬਲਾਗ- #HerChoice ਹਰ ਗਾਲ਼ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਉੱਤੇ ਹੀ ਕੱਢੀ ਕਿਉਂ ਜਾਂਦੀ ਹੈ? ਦਿਵਿਆ ਆਰਿਆ ਬੀਬੀਸੀ ਪੱਤਰਕਾਰ 24 ਜਨਵਰੀ 2018 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/india-42793909 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ ਉਹ ਗਾਲ਼ਾ ਐਨੀਆਂ ਮਾੜੀਆਂ ਮੰਨੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਇੱਥੇ ਕੀ ਗੱਲ ਕਰਾਂ। ਪਰ ਜਾਣਦੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਹੋ ਤੇ ਮੈਂ ਵੀ। ਦੇਸ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਉਸਦਾ ਮਤਲਬ ਬਦਲ ਸਕਦਾ ਹੈ ਪਰ ਉਸਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਨਹੀਂ ਬਦਲਦੀ।ਗਾਲ਼ਾਂ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਔਰਤ, ਉਸਦੇ ਸਰੀਰ ਜਾਂ ਉਸਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਦਾ ਹੀ ਇਸਤੇਮਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅਕਸਰ ਹਿੰਸਾ ਵਿੱਚ ਲਪੇਟ ਕੇ ਅਤੇ 'ਸੈਕਸ਼ੁਅਲ' ਤੰਜ ਦੇ ਨਾਲ।ਇਹ ਗਾਲ਼ਾਂ ਐਨੀਆਂ ਆਮ ਵਰਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਮਰਦ ਅਤੇ ਔਰਤ ਦੋਵਾਂ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।#HerChoice: 'ਮੈਂ ਇੱਕ ਕੁੜੀ ਨਾਲ ਰਹਿਣ ਦਾ ਫ਼ੈਸਲਾ ਕਿਉਂ ਕੀਤਾ?'#HerChoice: 'ਜਦੋਂ ਮੈਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗਿਆ ਮੇਰਾ ਪਤੀ ਨਾ-ਮਰਦ ਹੈ'ਪਰ ਗਾਲ਼ ਵੀ ਇੱਕ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਮਰਦਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਦੂਜਾ ਦਰਜਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕਈ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਰੁਝਾਨ ਬਹੁਤ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸ਼ਾਇਦ ਇਸੇ ਲਈ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਔਰਤਾਂ ਦੀ 'ਮਰਜ਼ੀ' ਅਤੇ ਅਜ਼ਾਦ ਖਿਆਲ ਹੋਣ 'ਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸੀਰੀਜ਼ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਦੱਬੀਆਂ ਕਈ ਗੱਲਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈਆਂ।'ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਕੋਲ ਵੀ ਦਿਲ ਅਤੇ ਦਿਮਾਗ ਹੁੰਦਾ ਹੈ'ਆਪਣੀ ਮਰਜ਼ੀ ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਅਤੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਨਿਭਾਉਂਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦੀ ਸੀਰੀਜ਼ #Herchoice, 'ਤੇ ਇੱਕ ਪਾਠਕ ਸੀਮਾ ਰਾਏ ਨੇ ਸਾਡੇ ਫ਼ੇਸਬੁੱਕ ਪੇਜ 'ਤੇ ਔਰਤਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਗਾਲ਼ਾ ਦੀ ਟਿੱਪਣੀ ਕੀਤੀ।ਨਾਲ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਕਿ''ਔਰਤਾਂ ਹਰ ਮੁੱਦੇ 'ਤੇ ਆਪਣਾ ਪੱਖ ਰੱਖ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੋਲ ਵੀ ਦਿਲ ਅਤੇ ਦਿਮਾਗ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਨਾ ਬੋਲਣ।''ਬਲਾਗ: ‘ਲਵ ਜੇਹਾਦ’, ਮੁਹੱਬਤ ਅਤੇ ‘ਸਪੈਸ਼ਲ ਮੈਰਿਜ ਐਕਟ’ ਸੀਮਾ ਰਾਏ ਦਾ ਇਸ਼ਾਰਾ ਖ਼ਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਾਡੀ ਪਹਿਲੀ ਕਹਾਣੀ ਵੱਲ ਸੀ ਜਿੱਥੇ ਇੱਕ ਔਰਤ ਖੁੱਲ੍ਹ ਕੇ ਆਪਣੀ 'ਸੈਕਸ਼ੁਅਲ ਡਿਜ਼ਾਇਰ'ਦੇ ਬਾਰੇ ਦੱਸ ਰਹੀ ਹੈ।ਹੁਣ ਇਹ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ਕਿ ਅਜਿਹੇ ਮੁੱਦੇ 'ਤੇ ਔਰਤ ਦੀ ਸੋਚ ਨੂੰ ਤਰਜ਼ੀਹ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ। ਅਹਿਮੀਅਤ ਤਾਂ ਛੱਡੋ, ਆਮ ਧਾਰਨਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਅਜਿਹੀਆਂ ਇੱਛਾਵਾਂ ਸਿਰਫ਼ ਮਰਦਾਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।ਅਸਲੀ ਮਹਿਲਾਵਾਂ ਦੀਆਂ ਸੱਚੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂਜ਼ਾਹਿਰ ਹੈ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਮਹਿਲਾਵਾਂ ਨੂੰ ਉਸ ਔਰਤ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਅਕਸ ਨਜ਼ਰ ਆਇਆ। ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਪਾਠਕ, ਵੀਰਾਸਨੀ ਬਘੇਲ ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਕਿ ''ਇਹ ਜਿਸ ਵੀ ਔਰਤ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਹੈ, ਉਹ ਸਮਾਜ ਦੀ ਇੱਕ ਵੱਖਰੀ ਤਸਵੀਰ ਦਿਖਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਵੀਰਸਾਨੀ ਅੱਗੇ ਲਿਖਦੀ ਹੈ,''ਇਹ ਸਾਬਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਘਾਟ ਹਮੇਸ਼ਾ ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ, ਕਮੀ ਮਰਦਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਗ਼ਲਤ ਨਜ਼ਰੀਏ ਦਾ ਚਸ਼ਮਾ ਉਤਾਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।''ਸਾਡੀ ਕਹਾਣੀਆਂ ਸੱਚੀਆਂ ਹਨ ਪਰ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਲੁਕਾਈ ਗਈ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਡਰ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਵੱਲੋਂ ਕਿਹੋ ਜਿਹੀਆਂ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆਵਾਂ ਆਉਣਗੀਆਂ।ਪਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੁਮਨਾਮ ਕਹਾਣੀਆਂ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨ ਵਾਲੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਬੇਬਾਕੀ ਨਾਲ ਲਿਖ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।ਪੁਨਮ ਕੁਮਾਰੀ ਗੁਪਤਾ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ,''ਲੋਕ ਕਿੰਨਾ ਬਦਲਣਗੇ ਇਹ ਤਾਂ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਪਰ ਸ਼ਾਇਦ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਖ਼ੁਦ ਦੀ ਭੜਾਸ ਨਿਕਲ ਜਾਵੇ।''30 ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ HIV ਪੀੜਤ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਜੇਲ੍ਹ ਇਹ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦੁਖ਼ ਅਤੇ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਦੀਆਂ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਸਮਾਜਿਕ ਦਬਾਅ, ਪਰਿਵਾਰਕ ਦਾਇਰੇ ਅਤੇ ਔਰਤ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ ਤੈਅ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਨੂੰ ਤੋੜ ਕੇ ਆਪਣੇ ਮਨ ਨੂੰ ਸੁਣਨ ਦੀ ਹੈ।ਇਸ ਲਈ ਇਸਨੂੰ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਕਿਸੇ ਦੀ ਭੜਾਸ ਨਿਕਲ ਰਹੀ ਹੈ , ਤਾਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੱਖਰੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਜੀਣ ਦਾ ਹੌਸਲਾ ਮਿਲ ਰਿਹਾ ਹੈ।ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਦਿਲ-ਦਿਮਾਗ ਨੂੰ ਜਾਣਨ ਦਾ ਮੌਕਾਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਸਰੀਰਕ ਰਿਸ਼ਤੇ ਵਿੱਚ ਬੱਝੇ, 2 ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਇਕੱਠੇ ਰਹਿਣ ਦੀ ਸਾਡੀ ਦੂਜੀ ਕਹਾਣੀ 'ਤੇ ਇੱਕ ਪਾਠਕ ਮੀਨਾਕਸ਼ੀ ਠਾਕੁਰ ਲਿਖਦੀ ਹੈ,''ਆਪਣੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਜੀਣ ਦੀ ਹਿੰਮਤ ਸਾਰਿਆਂ 'ਚ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ, ਜੋ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਵਾਂ ਨੇ ਕਰ ਕੇ ਦਿਖਾਇਆ।'' ਅਤਿਆ ਰਹਿਮਾਨ ਨੇ ਲਿਖਿਆ''ਜਦੋਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸੱਚ ਵਿੱਚ ਪਤਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਜੋ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋ ਉਸਦਾ ਕਾਰਨ ਕੀ ਹੈ ਅਤੇ ਤੁਸੀਂ ਸੱਚਮੁਚ ਚਾਹੁੰਦੇ ਕੀ ਹੋ, ਉਦੋਂ ਅਜਿਹੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਬਣਦੀਆਂ ਹਨ।''ਸਾਡੇ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਅਕਸਰ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਚਾਹਤ ਜਾਣਨ, ਪਛਾਣਨ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਅਹਿਮੀਅਤ ਦੇਣ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦਿੱਤੀ ਹੀ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦੀ।ਸ਼ਾਇਦ ਇਸ ਲਈ 12 ਆਮ ਔਰਤਾਂ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦੱਸਣ ਵਾਲੀ ਸਾਡੀ ਇਸ ਸੀਰੀਜ਼ ਵਿੱਚ ਪਾਠਕਾਂ ਦੀ ਐਨੀ ਦਿਲਚਸਪੀ ਹੈ।ਇਹ ਮੌਕਾ ਹੈ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਖ਼ੁਦ ਨੂੰ ਅਤੇ ਮਰਦਾਂ ਵੱਲੋਂ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਦਿਲ ਦੀ ਗੱਲ ਜਾਣਨ ਦਾ।ਕਿੱਥੇ ਔਰਤਾਂ ਦੀ 'ਸ਼ੁੱਧੀ' ਲਈ ਸੈਕਸ ਕਰਨਾ ਰਵਾਇਤ ਹੈ?‘ਕੌਣ ਮੰਨੇਗਾ ਕੁੜੀਆਂ ਪਿੱਛਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ?’ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਅਤੇ ਐਤਵਾਰ ਫ਼ਿਰ ਲਿਆਵਾਂਗੇ ਬਾਗ਼ੀ ਤੇਵਰ ਦੀਆਂ ਹੋਰ 2 ਸੱਚੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ। ਪੜ੍ਹਿਓ ਅਤੇ ਦੱਸੀਓ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਤੁਹਾਡੇ ਮਨ ਨੂੰ ਡਰਾਇਆ ਜਾਂ ਤਹਾਨੂੰ ਹਿੰਮਤ ਦਿੱਤੀ।(ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਮੱਧ ਏਸ਼ੀਆ 'ਚ ਕਈ ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੀ ਦਾੜ੍ਹੀ ਕਿਉਂ ਡਰਾ ਰਹੀ ਬੀਬੀਸੀ ਮੋਨਿਟਰਿੰਗ ਬੀਬੀਸੀ 16 ਨਵੰਬਰ 2018 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/international-46217637 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ Image copyright Getty Images ਜਦੋਂ ਨੌਜਵਾਨ ਮੁੰਡੇ ਦਾੜ੍ਹੀ ਰੱਖ ਲੈਣ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਿਹੜੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਖਿਆਲ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ? ਮੱਧ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ੱਕ ਦੀ ਨਿਗਾਹ ਨਾਲ ਵੇਖਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਕੱਟੜਪੰਥੀ ਇਸਲਾਮ ਨੇ ਦਾੜ੍ਹੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਜੋੜ ਕੇ ਬਦਨਾਮ ਕਰ ਛੱਡਿਆ ਹੈ। ਸਥਾਨਕ ਮੀਡੀਆ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਹੱਕਾਂ ਦੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਦਾਰਿਆਂ ਮੁਤਾਬਕ ਦਾੜ੍ਹੀ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਦੇਸਾਂ ਦੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਅਕਸਰ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਤਾਜ਼ਾ ਉਦਾਹਰਣ ਤਜ਼ਾਕਿਸਤਾਨ 'ਚ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਟੈਕਸੀ ਡਰਾਈਵਰਾਂ ਨੂੰ ਕਥਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦਾੜ੍ਹੀ ਕੱਟਣ ਦੀ ਹਦਾਇਤ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ: 'ਸ਼ੇਵ ਕਰੋ ਜਾਂ ਨੌਕਰੀ ਗੁਆਓ!' Image copyright Getty Images ਮੱਧ ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਦੇਸ 'ਚ ਵੀ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੀ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਹੈ ਪਰ ਖਿੱਤੇ ਦੇ ਆਗੂਆਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਲੰਮੀਆਂ ਦਾੜ੍ਹੀਆਂ 'ਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸਿਰ ਢੱਕਣ ਦੀ ਪ੍ਰਥਾ ਅਰਬ ਦੇਸਾਂ ਤੋਂ ਇੱਥੇ ਆਈ ਹੈ। ਦਾੜ੍ਹੀ ਕੱਟੋ, ਨਹੀਂ ਤਾਂ... ਤਜ਼ਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਦੁਸ਼ਾਂਬੇ ਦੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਵੱਲੋਂ ਜਾਰੀ ਇੱਕ ਆਦੇਸ਼ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦਿਆਂ ਨਿਊਜ਼ ਵੈੱਬਸਾਈਟ 'ਅਖ਼ਬੋਰ' ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਸਥਾਨਕ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਦਾੜ੍ਹੀ ਵਾਲੇ ਡਰਾਈਵਰਾਂ ਨੂੰ ਨੌਕਰਿਓਂ ਕੱਢਣ ਦੀ ਧਮਕੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਇਹ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰ ਪੜ੍ਹੋਮੌਲਵੀ ਨੇ ਇਸ ਲਈ ਕਈ ਨਿਕਾਹ ਕੀਤੇ ਖਾਰਜਟਰੰਪ ਲਈ ਦਿਵਾਲੀ ਬੌਧ ਤੇ ਜੈਨ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰਅਮਰੀਕਾ 'ਚ ਲੰਘੇ ਸਾਲ 24 ਸਿੱਖ ਹੋਏ ਨਸਲੀ ਹਮਲਿਆਂ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਇੱਕ ਪੁਲਿਸ ਅਫਸਰ ਨੇ ਹੁਕਮ ਨੂੰ ਸਹੀ ਮੰਨਿਆ ਅਤੇ ਆਖਿਆ ਕਿ "ਡਰਾਈਵਰ ਸਾਫ-ਸੁਥਰਾ ਹੋਵੇਗਾ ਤਾਂ ਸਵਾਰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨਗੇ"।ਜਾਣਕਾਰਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਇਹ ਹੁਕਮ ਅਕਸਰ ਜ਼ੁਬਾਨੀ ਹੀ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਦੁਸ਼ਾਂਬੇ ਦੇ ਬੱਸ ਡਰਾਈਵਰਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਅਜਿਹੇ ਹੁਕਮ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਐਮੋਮਾਲੀ ਰਹਿਮੋਨ (ਸੱਜੇ) ਰੂਸ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਵਲਾਦੀਮੀਰ ਪੁਤਿਨ ਦਾ ਸੁਆਗਤ ਕਰੜੇ ਹੋਏ ਤਜ਼ਾਕਿਸਤਾਨ 'ਚ ਦਾੜ੍ਹੀਆਂ ਖਿਲਾਫ ਸਖਤ ਨਿਯਮ ਨਵੇਂ ਨਹੀਂ। ਗੈਰ-ਸਰਕਾਰੀ ਮੀਡੀਆ 'ਚ ਆਈਆਂ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਮੁਤਾਬਕ, ਜਨਵਰੀ 2016 'ਚ ਖ਼ਾਤਲੋਨ ਇਲਾਕੇ 'ਚ, ਪੁਲਿਸ ਨੇ "ਕੱਟੜਵਾਦ ਖਿਲਾਫ ਕਾਰਵਾਈ" ਤਹਿਤ 13,000 ਆਦਮੀਆਂ ਦੀ ਦਾੜ੍ਹੀ ਜ਼ਬਰਦਸਤੀ ਕਟਵਾਈ ਸੀ। ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਐਮੋਮਾਲੀ ਰਹਿਮੋਨ ਨੇ ਵੀ ਦਾੜ੍ਹੀ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਮੰਨਿਆ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੀ ਮਾੜਾ ਹਾਲ ਕਜ਼ਾਕਿਸਤਾਨ 'ਚ ਤਾਂ ਦਾੜ੍ਹੀ ਉੱਪਰ ਰਸਮੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾਉਣ ਦੀਆਂ ਤਿਆਰੀਆਂ ਚਲ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਉੱਥੇ ਸੰਸਦ ਅਜਿਹਾ ਕਾਨੂੰਨ ਬਣਾ ਰਹੀ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਖਾਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਦਾੜ੍ਹੀਆਂ ਉੱਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲੱਗੇਗੀ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾੜ੍ਹੀਆਂ ਨੂੰ ਰੱਖਣ ਵਾਲਿਆਂ ਉੱਪਰ ਜੁਰਮਾਨਾ ਲੱਗੇਗਾ। ਕਿਹਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਕਾਨੂੰਨ ਚਿੱਤਰਾਂ ਰਾਹੀਂ ਦਿਖਾਏਗਾ ਕਿ ਕਿਹੋ-ਜਿਹੀਆਂ ਦਾੜ੍ਹੀਆਂ ਰੱਖਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਸ਼ੱਕ ਦੀ ਨਿਗਾਹ ਨਾਲ ਵੇਖਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰ ਪੜ੍ਹੋਸਖ਼ਸ਼ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਜੋ ਮਰਦਾ-ਮਰਦਾ ਮੌਤ ਦੀ ਸਕ੍ਰਿਪਟ ਲਿਖ ਗਿਆ'ਪਿੱਛਾ ਕਰ ਰਹੀ ਭੀੜ ਨੇ ਦੋਹਾਂ ਸਿੱਖ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਹੇਠਾਂ ਸੁੱਟ ਦਿੱਤਾ'ਉਹ ਕਾਰਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਕਰਕੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਫੇਫੜੇ ਦਾ ਕੈਂਸਰਕਾਨੂੰਨ ਉਦੋਂ ਬਣਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਜਦੋਂ ਦੇਸ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਨੂਰਸੁਲਤਾਨ ਨਜ਼ਰਬਾਇਵ ਨੇ ਦਾੜ੍ਹੀ ਰੱਖਣ ਵਾਲਿਆਂ ਤੇ ਹਿਜਾਬ ਜਾਂ ਬੁਰਕਾ ਪਹਿਨਣ ਵਾਲੀਆਂ ਦੀ ਖੁਲ੍ਹੇਆਮ ਨਿੰਦਿਆ ਕੀਤੀ। ਹੋਰਨਾਂ ਇਲਾਕਿਆਂ 'ਚ ਵੀ ਚਲ ਰਹੀ ਹੈ ਹਵਾ ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਦਾੜ੍ਹੀ ਵਾਲੇ ਉਜ਼ਬੇਕਿਸਤਾਨ 'ਚ ਵੀ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨੇ 'ਤੇ ਹਨ। ਇੱਕ ਰੇਡੀਓ ਚੈਨਲ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਦਿਆਂ ਉੱਥੇ ਦੀ ਸਰਕਾਰੀ ਟੀਵੀ ਚੈਨਲ ਦੇ ਇਕ ਮੁਲਾਜ਼ਮ ਪੱਤਰਕਾਰ ਨੇ ਨਾਮ ਨਾ ਛਾਪਣ ਦੀ ਸ਼ਰਤ 'ਤੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਟੀਵੀ ਉੱਪਰ ਦਾੜ੍ਹੀ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਦਿਖਾਉਣ ਉੱਪਰ "ਸਖਤ ਸੈਂਸਰਸ਼ਿਪ (ਪਾਬੰਦੀ)" ਹੈ। Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਬੁਖ਼ਾਰਾ ਦਾ ਇੱਕ ਮਦਰਸਾ ਜੂਨ 2016 'ਚ ਰੇਡੀਓ ਲਿਬਰਟੀ ਨਾਂ ਦੇ ਚੈਨਲ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਦੇਸ ਦੇ ਬੁਖ਼ਾਰਾ ਇਲਾਕੇ 'ਚ ਦਾੜ੍ਹੀ ਵਾਲੇ ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਫੁਟਬਾਲ ਮੇਚ ਹੀ ਨਹੀਂ ਦੇਖਣ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਨਾਲ ਲੱਗਦੇ ਇੱਕ ਹੋਰ ਦੇਸ ਤੁਰਕਮੇਨਿਸਤਾਨ 'ਚ ਵੀ, ਇੱਕ ਸਰਕਾਰ ਵਿਰੋਧੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਮੁਤਾਬਕ, ਕੱਟੜਵਾਦ ਵਿਰੋਧੀ ਮੁਹਿੰਮ ਦਾ ਨਾਂ ਲੈ ਕੇ ਪੁਲਿਸ ਇੱਥੇ ਦਾੜ੍ਹੀ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਕੁੱਟਦੀ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਕੁਝ-ਕੁਝ ਠੀਕ ਕਿਰਗਿਜ਼ਸਤਾਨ ਤੋਂ ਅਜਿਹੀਆਂ ਕੋਈ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਕਿਰਗਿਜ਼ਸਤਾਨ ਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮੱਧ ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਦੇਸਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਉਦਾਰਵਾਦੀ ਵਜੋਂ ਵੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਇੱਥੇ ਵੀ ਜੇਲ੍ਹਾਂ 'ਚ ਬੰਦ ਆਦਮੀ ਦਾੜ੍ਹੀ ਨਹੀਂ ਰੱਖ ਸਕਦੇ। 2016 'ਚ ਜੇਲ੍ਹ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਦੀ ਇਸ ਪਾਬੰਦੀ ਨੂੰ ਲਗਾਉਂਦੇ ਵੇਲੇ ਦਲੀਲ ਸੀ ਕਿ ਕੈਦੀਆਂ ਨੂੰ ਕੱਟੜਵਾਦ ਵੱਲ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਹੋਣ ਤੋਂ ਰੋਕਿਆ ਜਾਵੇ।ਇਹ ਦੇਸ ਤਾਂ ਮੁਸਲਮਾਨ ਨਹੀਂ?ਇਨ੍ਹਾਂ ਪੰਜਾਂ ਮੱਧ ਏਸ਼ੀਆ ਦੇਸਾਂ 'ਚ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੀ ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਹੈ ਪਰ ਸਰਕਾਰੀ ਵਿਵਸਥਾ ਧਰਮਨਿਰਪੱਖ ਹੈ। ਇਹ ਵਿਵਸਥਾ ਸਾਬਕਾ ਸੋਵੀਅਤ ਯੂਨੀਅਨ ਤੋਂ ਲਈ ਹੋਈ ਹੈ। ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਇਹ ਫਿਕਰ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਨਾਗਰਿਕ ਇਸਲਾਮੀ ਰਵਾਇਤਾਂ ਵੱਲ ਜਾਣਗੇ ਤਾਂ ਕੱਟੜਵਾਦ ਲਈ ਰਾਹ ਸੌਖਾ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਹ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰ ਪੜ੍ਹੋਅਕਸ਼ੇ ਕੁਮਾਰ ਨੇ ਸੁਖਬੀਰ ਤੇ ਡੇਰਾ ਮੁਖੀ ਦੀ ਡੀਲ ਕਰਵਾਈ? ਸਵਾਲ ਬਾਕੀ ਹੈਬੇਨਜ਼ੀਰ ਭੁੱਟੋ ਦੇ ਪਿੰਡ ਦੀਆਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕੁੜੀਆਂ ਦਾ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ 'ਤੇ ਕਿੰਨਾ ਅਧਿਕਾਰਲਾਟਰੀ ਜਿੱਤ ਕੇ ਵੀ ਬਣਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਕੰਗਾਲ ਬਣਨ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾਉਂਝ ਇਤਿਹਾਸ ਵੱਲ ਝਾਤ ਮਾਰੋ ਤਾਂ ਪਤਾ ਲਗਦਾ ਹੈ ਹੈ ਕਿ ਦਾੜ੍ਹੀ ਤਾਂ ਮੱਧ ਏਸ਼ੀਆ 'ਚ ਆਮ ਰਿਵਾਜ਼ ਸੀ। ਮਾਹੌਲ 1990 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਲਹਿੰਦੇ ਸਾਲਾਂ 'ਚ, ਸੋਵੀਅਤ ਯੂਨੀਅਨ ਦੇ ਟੁੱਟਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਦਲਣ ਲੱਗਾ ਜਦੋਂ ਕਈ ਉੱਗਰਵਾਦੀ ਸੰਪਰਦਾਵਾਂ ਨੇ ਇੱਥੇ ਪੈਰ ਪਸਾਰਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ।ਅਤਿ-ਕੱਟੜਵਾਦੀ ਸੰਗਠਨਾਂ ਦੇ — ਖਾਸ ਤੌਰ ਤੇ ਸਲਾਫੀ ਫਿਰਕੇ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ — ਆਗੂ ਆਪਣੀਆਂ ਲੰਮੀਆਂ ਦਾੜ੍ਹੀਆਂ, ਉੱਚੇ ਪਜਾਮਿਆਂ ਜਾਂ ਬੁਰਕਿਆਂ ਲਈ ਜਾਣੇ ਜਾਣ ਲੱਗੇ। Image copyright Getty Images/representative ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਦਾੜ੍ਹੀ ਉੱਪਰ ਲੱਗੀ ਪਾਬੰਦੀ ਸਰਕਾਰੀ ਮੌਲਵੀਆਂ ਅਤੇ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਉੱਪਰ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਕਿਉਂਕਿ ਸਰਕਾਰ ਮੰਨਦੀ ਹੈ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕੱਟੜ ਹੋਣ ਦਾ ਸਮਾਂ ਹੁਣ ਨਹੀਂ। ਤਜ਼ਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਪੁਲਿਸ ਦੇ ਮੁਖੀ, ਜਨਰਲ ਸ਼ਰੀਫ ਨਜ਼ਰ ਨੇ ਤਾਂ ਰੇਡੀਓ ਲਿਬਰਟੀ ਨਾਲ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਦੌਰਾਨ ਸਾਫ ਕਿਹਾ ਸੀ, "ਉੱਗਰਵਾਦੀ ਤੇ ਅੱਤਵਾਦੀ ਸੰਗਠਨਾਂ 'ਚ ਭਰਤੀ ਹੋਣ ਲਈ ਦਾੜ੍ਹੀ ਮੁੱਖ ਸ਼ਰਤ ਹੈ।"ਸ਼ੁਰੂ ਕਿੱਥੋਂ ਹੋਈ ਗੱਲ?ਉਜ਼ਬੇਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਤਾਸ਼ਕੰਤ (1999) ਤੇ ਕਜ਼ਾਖਿਸਤਾਨ ਦੇ ਇੱਕ ਸ਼ਹਿਰ ਆਕਤੋਬੇ (2016) 'ਚ ਹੋਏ ਹਮਲਿਆਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦਾੜ੍ਹੀਆਂ ਉੱਪਰ ਸਰਕਾਰਾਂ ਟੁੱਟ ਕੇ ਪੈ ਗਈਆਂ। ਤਜ਼ਾਕਿਸਤਾਨ 'ਚ ਇਹ ਦਾੜ੍ਹੀ-ਵਿਰੋਧੀ ਹਵਾ 2010 'ਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਜਦੋਂ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇਸਲਾਮ ਨੂੰ ਮੰਨਣ ਵਾਲੇ ਵਿਰੋਧੀਆਂ ਉੱਪਰ ਕਾਰਵਾਈ ਤੇਜ਼ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਹੁਣ ਇਹ ਮੁਹਿੰਮ ਕਦੀਂ-ਕਦਾਈਂ ਤੇਜ਼ੀ ਫੜ੍ਹ ਲੈਂਦੀ ਹੈ। ਇਸੇ ਸਾਲ ਅਪ੍ਰੈਲ 'ਚ ਮਸ਼ਹੂਰ ਫੁਟਬਾਲ ਖਿਡਾਰੀ ਪਰਵੀਜ਼ ਤੁਰਸੁਨੋਵ ਨੂੰ ਦਾੜ੍ਹੀ ਰੱਖਣ ਕਰਕੇ ਖੇਡਣ ਤੋਂ ਹੀ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰ ਪੜ੍ਹੋ'ਇਹ ਬੇਤੁਕਾ ਤਰਕ ਹੈ ਕਿ ਸਾਰੇ ਧਰਮ ਸਮਲਿੰਗੀ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਪਾਪ ਸਮਝਦੇ ਹਨ''ਹਾਈਕਲਾਸ' ਕੁੜੀ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਬਣ ਸਕਦੀ 'ਰਾਧਾ'ਜਦੋਂ ਆਸਟਰੇਲੀਆਈ ਕੈਪਟਨ ਨੇ ਹਰਮਨਪ੍ਰੀਤ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਆਪਣੀ ਜਰਸੀ ਤੁਰਕਮੇਨਿਸਤਾਨ 'ਚ 2005 'ਚ ਉਸ ਵੇਲੇ ਦੇ ਲੀਡਰ ਸਪਰਮੁਰਾਤ ਨਿਯਾਜ਼ੋਵ ਨੇ ਲੰਮੇ ਵਾਲਾਂ ਅਤੇ ਦਾੜ੍ਹੀਆਂ ਉੱਪਰ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾਈ ਸੀ। ਇਸ ਪਾਬੰਦੀ ਨੂੰ ਵੀ ਕੱਟੜਪੰਥੀ ਫਿਰਕਿਆਂ ਨੂੰ ਦਬਾਉਣ ਵਾਲਾ ਕਦਮ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦਾ ਕੀ?ਮਨੁੱਖੀ ਹਕੂਕਾਂ ਦੇ ਕਾਰਕੁਨ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਦਾੜ੍ਹੀਆਂ ਉੱਪਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਦਾ ਪੁੱਠਾ ਅਸਰ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਕਜ਼ਾਖਿਸਤਾਨੀ ਕਾਰਕੁਨ ਯੈਵਜਿਨੀ ਜ਼ੋਵਤੀਸ ਨੇ 2 ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਨਿਊਜ਼ ਏਜੰਸੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ, "ਇਸ 'ਚ ਤਾਂ ਕੋਈ ਸ਼ੱਕ ਨਹੀਂ ਕਿ ਫਿਰਕਾਪੰਥੀ ਨਾਲ ਲੜਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਪਰ ਸਾਨੂੰ ਲੜਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾਵਾਂ ਨਾਲ, ਨਾ ਕਿ ਪਜਾਮਿਆਂ ਤੇ ਦਾੜ੍ਹੀਆਂ ਖਿਲਾਫ।" Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਉਜ਼ਬੇਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਇੱਕ ਮਸਜਿਦ 'ਚ ਦੁਆ ਕਰਦੇ ਲੋਕ। ਇੱਥੇ ਸਰਕਾਰ ਕੱਟੜ ਇਸਲਾਮ ਖਿਲਾਫ ਮੁਹਿੰਮ ਨੂੰ ਹੋਰ ਕਰੜਾ ਕਰਦੀ ਰਹੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਹੀ ਵਿਚਾਰ 'ਹਿਊਮਨ ਰਾਈਟਸ ਵਾਚ' ਨਾਂ ਦੀ ਸੰਸਥਾ ਦੇ ਸਟੀਵ ਸੁਵਰਡਲੋ ਨੇ 12 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਸੰਸਥਾ ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਬਿਆਨ 'ਚ ਪ੍ਰਗਟਾਏ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, "ਤਜ਼ਾਕਿਸਤਾਨ 'ਚ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਚਲ ਰਹੀ ਮੁਹਿੰਮ ਅਜੀਬੋ-ਗਰੀਬ ਹੁੰਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ — ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਦਾੜ੍ਹੀ ਰੱਖਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਕੱਟੜਵਾਦੀ ਮੰਨ ਲੈਣਾ!"ਕੁਝ ਜਾਣਕਾਰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਹ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਗੰਭੀਰ ਮੁੱਦਿਆਂ ਵੱਲੋਂ ਧਿਆਨ ਭਟਕਾਉਣ ਦਾ ਇੱਕ ਬਹਾਨਾ ਹਨ।ਇਹ ਵੀਡੀਓ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰ ਦੇਖੋ Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , , 'ਤੇ ਜੁੜੋ

ਹੁਣ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲਾਂ 'ਚ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਜਾਵੇਗਾ ਜਨਮ ਦਿਨ ਮੁਬਾਰਕ - 5 ਅਹਿਮ ਖ਼ਬਰਾਂ 12 ਜਨਵਰੀ 2019 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/india-46848523 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ Image copyright Christopher Pillitz ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿਨ 'ਤੇ ਦੇਣਗੇ ਵਧਾਈ ਦਿ ਇੰਡੀਅਨ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਮੁਤਾਬਕ ਸੂਬੇ ਦੇ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿਭਾਗ ਨੇ ਲਿਖਤੀ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਹਦਾਇਤਾਂ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਜਿਸ ਬੱਚੇ ਦਾ ਜਨਮ ਦਿਨ ਹੋਵੇ ਉਸ ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਖ਼ਾਸ ਦਿਨ ਵਧਾਈ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਜਨਮ ਦਿਨ ਵਾਲੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਨੋਟਿਸ ਬੋਰਡ 'ਤੇ ਲਗਾ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਬਾਰੇ ਖ਼ਾਸ ਗੱਲਾ ਵੀ ਲਿੱਖੀਆਂ ਜਾਣ। ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਸਕੱਤਰ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਨਾਲ ਨਾ ਸਿਰਫ ਬੱਚੇ ਦਾ ਆਤਮ-ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਵਧੇਗਾ ਬਲਕਿ ਉਸ ਅੰਦਰ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਵੀ ਆਵੇਗੀ।ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ-ਰਾਮ ਰਹੀਮ ਛੱਤਰਪਤੀ ਦੇ ਕਤਲ ਦਾ ਦੋਸ਼ੀ, ਬੇਟੇ ਨੇ ਕਿਹਾ, ਕਤਲ ਦੀ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ ਦਬਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਹੋਈਕੀ ਸੋਨੀਆ ਗਾਂਧੀ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਦੀ ਮਹਾਰਾਣੀ ਤੋਂ ਅਮੀਰ ਹਨਪਾਂਡਿਆ ਤੇ ਰਾਹੁਲ ਜਾਂਚ ਪੂਰੀ ਹੋਣ ਤੱਕ ਸਸਪੈਂਡ ਤੁਹਾਡੇ ਕੁਝ ਸਾਹ, ਕੁਝ ਪਲਾਂ ’ਚ ਦੱਸਣਗੇ, ਕਿਹੜਾ ਖਾਣਾ ਹੈ ਸਿਹਤਮੰਦਇੱਕ ਔਰਤ ਸਣੇ 3 ਲੋਕ 2021 'ਚ ਜਾਣਗੇ ਪੁਲਾੜ 'ਚ ਦਿ ਇੰਡੀਅਨ ਸਪੇਸ ਰਿਸਰਚ ਓਰਗਨਾਈਜੇਸ਼ਨ (Isro) ਨੇ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਔਰਤ ਸਣੇ ਤਿੰਨ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਗਗਨਯਾਨ ਰਾਹੀਂ ਪੁਲਾੜ 'ਚ ਭੇਜਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਇਸ ਮਿਸ਼ਨ 'ਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬੰਗਲੁਰੂ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇਗੀ ਸਿਖਲਾਈ ਦਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਟਾਈਮਜ਼ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਮੁਤਾਬਕ 100 ਬਿਲੀਅਨ ਦੀ ਲਾਗਤ ਵਾਲਾ ਇਹ ਗਗਨਯਾਨ ਦਸਬੰਰ 2021 'ਚ ਪੁਲਾੜ ਜਾਵੇਗਾ ਅਤੇ ਕਰੀਬ ਇੱਕ ਹਫ਼ਤਾ ਉੱਥੇ ਰਹੇਗਾ।ਇਸਰੋ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਸਿਵਨ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਬਾਰੇ ਸਿਖਲਾਈ ਬੰਗਲੁਰੂ 'ਚ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਇਹ ਇਸਰੋ ਲਈ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਮੋੜ ਹੈ। ਇਹ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਕੇਵਲ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪੁਲਾੜ 'ਚ ਭੇਜ ਕੇ ਖ਼ਤਮ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ ਬਲਕਿ ਜਾਰੀ ਰਹੇਗਾ ਅਤੇ ਫਿਰ ਚੰਨ 'ਤੇ ਵੀ ਭੇਜੇਗਾ।"ਇਸਲਾਮ ਤਿਆਗ ਭੱਜਣ ਵਾਲੀ ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਦੀ ਕੁੜੀ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਕੈਨੇਡਾ ਨੇ ਪਨਾਹਇਸਲਾਮ ਅਤੇ ਆਪਣਾ ਘਰ ਛੱਡ ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਤੋਂ ਭੱਜਣ ਵਾਲੀ 18 ਸਾਲਾ ਕੁੜੀ ਨੂੰ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਵੱਲੋਂ ਰਫਿਊਜੀ ਸਟੇਟਸ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੁਣ ਕੈਨੇਡਾ ਨੇ ਪਨਾਹ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। Skip Youtube post by BBC News Punjabi Warning: Third party content may contain adverts End of Youtube post by BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਛੱਡਣ ਵਾਲੀ ਰਾਹਫ਼ ਮੁਹੰਮਦ ਅਲ ਕਿਉਨੁਨ ਨੇ ਕੈਨੇਡਾ, ਅਮਰੀਕਾ, ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਜਾਂ ਬਰਤਾਨੀਆਂ 'ਚ ਸ਼ਰਨ ਲੈਣ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਸੀ।ਰਾਹਫ਼ ਨੇ ਆਪਣੇ ਮੁਲਕ ਤੇ ਘਰ ਜਾਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਉਸ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਾਲੇ ਉਸ ਦਾ ਕਤਲ ਤੱਕ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਪੂਰੀ ਖ਼ਬਰ ਪੜ੍ਹਣ ਲਈ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ।ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ-ਸਾਊਦੀ ਛੱਡਣ ਵਾਲੀ ਕੁੜੀ ਨੂੰ ਮਿਲਿਆ ਰਫਿਊਜੀ ਸਟੇਟਸਇਸ ਸਾਲ ਦੀਆਂ ਉਹ ਵੱਡੀਆਂ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਉਡੀਕ ਹੈਕੀ ਡੇਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ 'ਫੁਲ ਪੈਕੇਜ' ਦਿੰਦੇ ਹਨ?ਪਾਂਡਿਆ ਤੇ ਰਾਹੁਲ ਜਾਂਚ ਪੂਰੀ ਹੋਣ ਤੱਕ ਸਸਪੈਂਡ H1-B ਵੀਜ਼ਾ ਵਾਲੇ ਕਾਮਿਆਂ ਨੂੰ ਜਲਦ ਮਿਲ ਸਕਦਾ ਹੈ ਸਿਟੀਜ਼ਨਸ਼ਿਪ ਬਿਜ਼ਨਸ ਸਟੈਂਡਰਡ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਮੁਤਾਬਕ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਡੌਨਲਡ ਟਰੰਪ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਕਾਮਿਆਂ ਦੇ ਵੀਜ਼ਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ 'ਚ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਸੋਚ ਰਿਹਾ ਹੈ।ਟਰੰਪ ਨੇ ਟਵਿੱਟਰ 'ਤੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਜਲਦ ਹੀ ਇਹ ਬਦਲਾਅ ਕਰਨ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। Image Copyright @realDonaldTrump @realDonaldTrump Image Copyright @realDonaldTrump @realDonaldTrump ਟਰੰਪ ਨੇ ਕਿਹਾ ਅਮਰੀਕਾ ਕਰੀਅਰ ਦੇ ਬਦਲ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਪ੍ਰਤਿਭਾਸ਼ਲੀ ਅਤੇ ਉੱਚ ਕੁਸ਼ਲ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ।ਆਲੋਕ ਵਰਮਾ ਦੇ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ 6 ਹੋਰ ਨਵੀਂਆਂ ਸ਼ਿਕਾਇਤਾਂਕੇਂਦਰੀ ਜਾਂਚ ਬਿਓਰੋ (ਸੀਬੀਆਈ) ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਆਲੋਕ ਵਰਮਾ ਦੇ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਸੀਵੀਸੀ ਨੇ 6 ਹੋਰ ਇਲਜ਼ਾਮਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਆਲੋਕ ਵਰਮਾ ਦੇ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਸੀਵੀਸ ਨੇ 6 ਹੋਰ ਇਲਜ਼ਾਮਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਬੈਂਕ ਘੁਟਾਲਿਾਂ ਦੇ ਦੋਸ਼ੀ ਨੀਰਵ ਮੋਦੀ, ਵਿਜੇ ਮਾਲਿਆ ਅਤੇ ਏਅਰਸੈਲ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਮੋਟਰ ਸੀ ਸ਼ਿਵਸ਼ੰਕਰਨ ਦੇ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਲੁਕ ਆਊਟ ਸਰਕੂਲਰ ਦੇ ਅੰਦਰੂਨੀ ਈਮੇਲ ਨੂੰ ਲੀਕ ਕਰਨ ਦਾ ਵੀ ਇਲਜ਼ਾਮ ਵੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ। ਆਲੋਕ ਵਰਮਾ ਦੇ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੀ ਨੰਬਰ ਦੋ ਅਧਿਕਾਰੀ ਸਾਬਕਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਰਾਕੇਸ਼ ਅਸਥਾਨਾ ਵੱਲੋਂ ਲਗਾਏ ਗਏ 10 ਇਲਜ਼ਾਮਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਰਿਪੋਰਟ 'ਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਵਰਮਾ ਕੋਲੋਂ ਪੁੱਛਗਿੱਛ ਕੀਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ-ਬਰਫ਼ 'ਚ ਸੁੱਤੇ 'ਭਾਰਤੀ ਫੌਜੀਆਂ' ਦੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਦਾ ਸੱਚਲਿੰਗ ਬਦਲਾਅ ਕੇ ਕੁੜੀ ਤੋਂ ਮੁੰਡਾ ਬਣੇ ਦੇਵ ਦੇ ਇਸ਼ਕ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਇਸ ਸਾਲ ਦੀਆਂ ਉਹ ਵੱਡੀਆਂ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਉਡੀਕ ਹੈ'ਤੁਸੀਂ ਤਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜਾਨ ਬਚਾ ਕੇ ਭੱਜਣ ਦਾ ਸਮਾਂ ਵੀ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਸੀ'ਇਹ ਵੀਡੀਓਜ਼ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰ ਦੇਖੋ- Skip Youtube post 2 by BBC News Punjabi Warning: Third party content may contain adverts End of Youtube post 2 by BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Skip Youtube post 3 by BBC News Punjabi Warning: Third party content may contain adverts End of Youtube post 3 by BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi (ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਡੌਨਲਡ ਟਰੰਪ ਨੇ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਨੂੰ ਦਿਖਾਈ ਲਾਲ ਝੰਡੀ - ਵੁਸਤ ਦਾ ਬਲਾਗ ਵੁਸਲਤੁੱਲਾਹ ਖ਼ਾਨ ਸੀਨੀਅਰ ਪੱਤਰਕਾਰ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਤੋਂ 30 ਅਕਤੂਬਰ 2018 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/international-46014720 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਡੌਨਲਡ ਟਰੰਪ ਨੇ ਘਰੇਲੂ ਮਸ਼ਰੂਫੀਅਤ ਕਰਕੇ ਗਣਤੰਤਰ ਦਿਵਸ 'ਤੇ ਮੁੱਖ ਮਹਿਮਾਨ ਵਜੋਂ ਆਉਣ ਵਿੱਚ ਜਤਾਈ ਅਸਮਰਥਾ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਤਾਕਤਵਰ ਲੋਕਤੰਤਰ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਲੋਕਤੰਤਰ ਦੇ ਗਣਤੰਤਰ ਦਿਹਾੜੇ ਮੌਕੇ ਮੁੱਖ ਮਹਿਮਾਨ ਬਣਨ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ ਹੈ।ਤਾਂ ਇਸ ਬਾਰੇ ਸ਼ਰਮਿੰਦਾ ਮਹਿਮਾਨ ਨੂੰ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਮੇਜ਼ਬਾਨ ਨੂੰ?ਕਿਉਂਕਿ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੀ ਤਹਿਜ਼ੀਬ ਵਿੱਚ ਮਹਿਮਾਨ ਭਗਵਾਨ ਵਰਗਾ ਹੈ। ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਸਾਡੇ ਲਈ ਮਾਣ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਨਾ ਆਏ ਤਾਂ ਉਸ ਦੀ ਮਾੜੀ ਕਿਸਮਤ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਦਿਲ ਛੋਟਾ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਕੀ ਗੱਲ ਹੈ।ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਤਾਂ ਉਹ ਹੋਣ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅਮੀਰੀਕੀ ਚੋਣਾਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਭਗਵਾਨ ਟਰੰਪ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਰੱਖ ਲਈ ਸੀ। ਹੁਣ ਇਸ ਮੂਰਤੀ ਦਾ ਕੀ ਕਰਨ! ਦੁੱਧ ਪਿਆਉਣ ਜਾਂ ਕੁਝ ਹੋਰ? ਅਜਿਹੇ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਰਹੋਗੇ ਤਾਂ ਇਹੀ ਹੋਵੇਗਾ।ਮੈਂ ਗਣਤੰਤਰ ਦਿਹਾੜੇ ਦੀ ਪਰੇਡ ਵਿੱਚ ਪਿਛਲੇ 68 ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਬੁਲਾਏ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਮਹਿਮਾਨਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਦੇਖ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਟੁਆਇਜ਼ ਵਰਤੋਂ ਦੇ ਸੈਕਸ ਲਾਇਫ਼ 'ਤੇ ਚੰਗੇ ਤੇ ਬੁਰੇ ਅਸਰ ਇਸ ਗੀਤ ਨੇ ਪਾਈ ਪਾਕਿਸਤਾਨ 'ਚ ਭਸੂੜੀਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਸੈਕਸ ਬਿਮਾਰੀ ਜੋ ‘ਸੁਪਰਬਗ ਬਣ ਸਕਦੀ ਹੈ’ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਇਸਰਾਈਲੀ ਜਹਾਜ਼ ਨੇ ਇੰਝ ਮੱਚਾਈ ‘ਤਰਥੱਲੀ’ Image copyright AFP ਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਸੁਕਾਰਣੋ ਪਹਿਲੇ ਰਿਪਬਲਿਕ ਡੇ ਦੇ ਮਹਿਮਾਨ ਸਨ। ਉਸ ਵੇਲੇ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆ ਦੇ ਤਿੰਨ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਮਹਿਮਾਨ ਬਣ ਚੁੱਕੇ ਹਨ।ਕਦੋਂ-ਕਦੋਂ ਤੇ ਕਿਹੜੇ ਲੋਕ 26 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਸਲਾਮੀ ਲੈਣ ਰਾਜਪਥ ਆਏ1959 ਐਡਿਨਬਰਾ ਦੇ ਡਿਊਕ, 1961 ਵਿੱਚ ਬਰਤਾਨੀਆ ਦੀ ਮਹਾਰਾਨੀ, 1964 ਵਿੱਚ ਲਾਰਡ ਮਾਊਂਟਬੇਟਨ, ਫਿਰ ਮਾਰਸ਼ੇਲ ਟਿਟੋਅਫਗਾਨ ਬਾਦਸ਼ਹਾ ਜ਼ਹੀਰ ਸ਼ਾਹ, ਨੈਲਸਨ ਮੰਡੇਲਾ, ਸਾਊਦੀ ਕਿੰਗ ਅਬਦੁੱਲਾਹ, ਵਲਾਦੀਮੀਰ ਪੁਤਿਨ, ਜਪਾਨੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸ਼ਿੰਜੋ ਆਬੇ, ਬਰਾਕ ਓਬਾਮਾ ਭੂਟਾਨ ਦੇ ਰਾਜਾ ਦੋ-ਚਾਰ ਵਾਰ, ਨੇਪਾਲ ਦੇ ਦੋ ਰਾਜਾ, ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਦੇ ਦੋ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮਾਲਦੀਵ ਦੇ ਇੱਕ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਵੀ ਗਣਤੰਤਰ ਦਿਹਾੜੇ ਦੇ ਮਹਿਮਾਨ ਬਣ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਬੰਗਲਾਦੇਸ ਤੋਂ ਹੁਣ ਤੱਕ ਕੋਈ ਮਹਿਮਾਨ ਨਹੀਂ ਬੁਲਾਇਆ ਗਿਆਫਰਾਂਸ ਦੇ ਚਾਰ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਜੌਕ ਸ਼ਿਰਾਕ ਜੋ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੀ ਹੈਸੀਅਤ ਤੋਂ ਵੀ ਰਿਪਬਲਿਕ ਡੇਅ ਦੇ ਮਹਿਮਾਨ ਬਣੇਅੱਜਕਲ ਰਫ਼ਾਲ ਹਵਾਈ ਜਹਾਜ਼ ਦਾ ਰਾਇਤਾ ਫੈਲਣ ਕਾਰਨ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਭਵਨ ਦੇ ਫਰਸ਼ 'ਤੇ ਫਿਸਲਨ ਵਧ ਗਈ ਹੈ।ਵਰਨਾ ਅਸੀਂ ਮੋਦੀ ਜੀ ਨੂੰ ਸਲਾਹ ਦਿੰਦੇ ਕਿ ਇਸ ਵਾਰ ਫਰਾਂਸ ਦੇ ਪੰਜਵੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਮੈਕਰੋਨ ਨੂੰ ਬੁਲਾ ਲੈਂਦੇ ਤਾਂ ਉਹ ਖੁਸ਼ੀ-ਖੁਸ਼ੀ ਆਉਂਦੇ।ਇਹ ਵੱਖ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਰਫਾਲ ਸਕੈਂਡਲ ਸਾਬਕਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਫਰਾਂਸਵਾ ਓਲਾਂਦ ਨੇ ਹੀ ਉਜਾਗਰ ਕੀਤਾ ਜੋ 2016 ਦੇ ਰਿਪਬਲਿਕ ਡੇਅ ਦੇ ਮੋਦੀ ਜੀ ਦੇ ਖ਼ਾਸ ਮਹਿਮਾਨ ਸਨ। Image copyright MEA/INDIA ਸ਼ਾਇਦ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਲੋਕ ਜਾਣਦੇ ਹਨ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਜਨਰਲ ਗਵਰਨਰ ਗੁਲਾਮ ਮੁਹੰਮਦ ਨਹਿਰੂ ਜੀ ਦੀ ਦਾਵਤ ਤੇ 1955 ਦੀ ਰਿਪਬਲਿਕ ਡੇਅ ਪਰੇਡ ਦੇ ਖ਼ਾਸ ਮਹਿਮਾਨ ਸਨ।ਜਨਵਰੀ 1965 ਦੇ ਰਿਪਬਲਿਕ ਡੇਅ ਦੇ ਮਹਿਮਾਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਮੰਤਰੀ ਅਬਦੁਲ ਹਮੀਦ ਸਨ। ਉਹ ਵੱਖਰੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਦੇ ਕੇਵਲ 9 ਮਹੀਨਿਆਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਭਾਰਤ ਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਚਾਲੇ ਜੰਗ ਛਿੜ ਗਈ।ਹੁਣ ਜਦੋਂ ਟਰੰਪ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਲਾਲ ਝੰਡੀ ਦਿਖਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਤਾਂ ਮੇਰਾ ਸੁਝਾਅ ਇਹੀ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਇਮਰਾਨ ਖ਼ਾਨ ਨੂੰ 26 ਜਨਵਰੀ 2019 ਲਈ ਸੱਦਾ ਸ਼੍ਰੀਮਤੀ ਸੁਸ਼ਮਾ ਸਵਰਾਜ ਰਾਹੀਂ ਭੇਜਿਆ ਜਾਵੇ, ਇੰਸ਼ਾ ਅੱਲਾਹ ਫਾਇਦਾ ਹੋਵੇਗਾ।ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:‘ਜੇ ਮੇਰੇ ਪਤੀ ਪੁੱਤਾਂ ਨੂੰ ਨਾ ਰੋਕਦੇ ਤਾਂ ਉਹ ਮੈਨੂੰ ਜ਼ਰੂਰ ਮਿਲਦੇ’'ਸਾਰੇ ਯਹੂਦੀਆਂ ਨੂੰ ਮਰਨਾ ਪਵੇਗਾ ਕਿਹਾ, ਤੇ ਫਾਇਰਿੰਗ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ''ਪਾਰਟੀ ਹੀ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਗਈ ਤਾਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਵੀ ਕੀ ਕਰੂ'ਸਾਲਾਨਾ 1 ਕਰੋੜ ਮੌਤਾਂ ਰੋਕਣ ਲਈ ਨਵਾਂ 'ਹਥਿਆਰ'ਉਂਝ ਵੀ ਕੁਝ ਫੈਸਲੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੋਚੇ ਬਗੈਰ ਲਏ ਜਾਣ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ।ਅੱਲਾਮਾ ਇਕਬਾਲ ਕਹਿ ਗਏ ਅੱਛਾ ਹੈ ਦਿਲ ਕੇ ਸਾਥ ਰਹੇ ਪਾਸਬਾਨ-ਏ-ਅਕਲਪਰ ਕਭੀ-ਕਭੀ ਇਸੇ ਤਨਹਾ ਭੀ ਛੋੜ ਦੇਟਰੰਪ ਨੂੰ ਬੁਲਾਉਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਬਹੁਤ ਸੋਚਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਨਾ, ਦੇਖੋ ਕੀ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ! Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi (ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

12 ਬੱਚਿਆਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੋਚ ਦੋ ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮਾਂ ਉੱਤਰੀ ਥਾਈਲੈਂਡ ਦੀ ਗੁਫ਼ਾ ਵਿੱਚ ਰਹੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਜੋਖ਼ਮ ਭਰੇ ਰਾਹਤ ਕਾਰਜ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਥੈਮ ਲੁਆਂਗ ਗੁਫ਼ਾ ’ਚੋਂ ਬਾਹਰ ਕੱਢਿਆ ਗਿਆ।(ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਸੀਬੀਆਈ ਨੇ ਆਪਣਾ ਹੀ ਅਫ਼ਸਰ ਕੀਤਾ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ - 5 ਅਹਿਮ ਖਬਰਾਂ 23 ਅਕਤੂਬਰ 2018 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/india-45948512 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਸੀਬੀਆਈ ਨੇ ਆਪਣੇ ਨੰਬਰ ਦੋ ਅਫ਼ਸਰ ਸਪੈਸ਼ਲ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਰਾਕੇਸ਼ ਅਸਥਾਨਾ (ਖੜ੍ਹੇ ਹੋਏ) ਖਿਲਾਫ਼ ਸਾਜਿਸ਼ ਦੇ ਇਲਜ਼ਾਮ ਲਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਕੇਸ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਹੈ ਅਸਥਾਨਾ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਸੀਬੀਆਈ ਦਾ ਡੀਐਸਪੀ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰਦਿ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ ਮੁਤਾਬਕ ਸੀਬੀਆਈ ਨੇ ਆਪਣੇ ਵਿਸ਼ੇਸ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਅਤੇ ਏਜੰਸੀ ਵਿੱਚ ਨੰਬਰ ਦੋ ਰਹੇ ਰਾਕੇਸ਼ ਅਸਥਾਨਾ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਰਿਸ਼ਵਤ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਡੀਐਸਪੀ ਦੇਵਿੰਦਰ ਕੁਮਾਰ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਮੀਟ ਬਰਾਮਦਕਾਰ ਮੋਇਨ ਕੁਰੈਸ਼ੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਦੇਵਿੰਦਰ ਕੁਮਾਰ ਜਾਂਚ ਅਫਸਰ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਤੀਸ਼ ਸਾਨਾ ਦੇ ਬਿਆਨ ਦਰਜ ਕਰਨ ਸਬੰਧੀ ਕਥਿਤ ਧੋਖਾਧੜੀ ਕਰਨ ਦੇ ਇਲਜ਼ਾਮ ਹੇਠ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਲਜ਼ਾਮ ਹੈ ਕਿ ਅਸਥਾਨਾ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੀ ਜਾਂਚ ਟੀਮ ਨੇ ਸਾਨਾ ਦਾ ਬਿਆਨ 26 ਸਤੰਬਰ 2018 ਨੂੰ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਸੀ ਪਰ ਸੀਬੀਆਈ ਜਾਂਚ ਵਿੱਚ ਪਤਾ ਚੱਲਿਆ ਕਿ ਉਸ ਦਿਨ ਮੀਟ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਵਿੱਚ ਸੀ।ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਰੇਲ ਹਾਦਸਾ: ਮਾਵਾਂ ਨੂੰ ਇੰਝ ਮਿਲੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਛੜੇ ਬੱਚੇ ਬਿਸ਼ਪ ਮੁਲੱਕਲ ਮਾਮਲੇ ਦੇ ਗਵਾਹ ਦੀ ਸ਼ੱਕੀ ਹਾਲਤ 'ਚ ਮੌਤਉਹ ਪੁਲ ਜਿੱਥੇ ਪਰਵਾਸੀਆਂ ਨੇ ਅਮਰੀਕਾ ਜਾਣ ਲਈ ਲਾਏ ਡੇਰੇਦਸਹਿਰੇ ਦੇ 29 ਵਿੱਚੋਂ 25 ਸਮਾਗਮਾਂ ਲਈ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਨਹੀਂ ਦਿ ਇੰਡੀਅਨ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ ਮੁਤਾਬਕ 19 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵਿੱਚ ਹੋਏ ਦਸਹਿਰੇ ਦੇ 29 ਸਮਾਗਮਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 25 ਲਈ ਲਾਜ਼ਮੀ ਨਗਰ ਨਿਗਮ ਦੀ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਨਹੀਂ ਲਈ ਗਈ ਸੀ।ਇਸ ਵਿੱਚ ਧੋਬੀ ਘਾਟ 'ਤੇ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸਮਾਗਮ ਵੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ ਜਿਸ ਦੌਰਾਨ ਰੇਲ ਦੇ ਲੰਘਣ ਕਾਰਨ 57 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਇੱਕ ਜ਼ਖਮੀ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਦਮ ਤੋੜ ਦਿੱਤਾ। Image copyright NARINDER NANU/Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਐਮਸੀਏ ਦੇ ਨਿਯਮਾਂ ਤਹਿਤ ਅਜਿਹੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਮਾਗਮ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧ ਲਈ ਇਸਟੇਟ ਅਫ਼ਸਰ ਤੋਂ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਖ਼ਬਰ ਮੁਤਾਬਕ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ ਚਾਰ ਸਮਾਗਮਾਂ ਲਈ ਹੀ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਲਈ ਗਈ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਛਿਆਟਾ, ਭਦਰ ਕਾਲੀ, ਫੋਕਲ ਪੁਆਇੰਟ ਅਤੇ ਹਰੀਪੁਰਾ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ। ਐਮਸੀਏ ਦੇ ਨਿਯਮਾਂ ਤਹਿਤ ਅਜਿਹੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਮਾਗਮ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧ ਲਈ ਇਸਟੇਟ ਅਫ਼ਸਰ ਤੋਂ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਸਰੀਰਕ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਰੋਕਣ ਲਈ ਵੀਜ਼ਾ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਦੀ ਤਿਆਰੀਟਾਈਮਜ਼ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ ਮੁਤਾਬਕ ਕੋਈ ਵੀ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਜੋ ਭਾਰਤ ਲਈ ਵੀਜ਼ਾ ਲੈਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਉਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਫਾਰਮ ਭਰਨਾ ਪਏਗਾ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਵੀ ਅਪਰਾਧਿਕ ਰਿਕਾਰਡ ਦਾ ਵੇਰਵਾ ਦੇਣਾ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਇਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇਣੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਕੋਈ ਪੁਰਾਣਾ ਕੇਸ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਸ ਸ਼ਖਸ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਕਦੇ ਵੀਜ਼ਾ ਨਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੋਵੇ। ਇਸ ਦਾ ਮਕਸਦ ਹੈ ਅਜਿਹੇ ਲੋਕਾਂ ਉੱਤੇ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖਣਾ ਜੋ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਸਰੀਰਕ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਦੇ ਮਮਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਰਹੇ ਹਨ। Image Copyright @Manekagandhibjp @Manekagandhibjp Image Copyright @Manekagandhibjp @Manekagandhibjp ਬਾਲ ਅਤੇ ਮਹਿਲਾ ਵਿਕਾਸ ਮੰਤਰੀ ਮੇਨਕਾ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਟਵਿੱਟਰ ਉੱਤੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੰਦਿਆਂ ਲਿਖਿਆ, "ਮੈਨੂੰ ਇਹ ਦੱਸਦੇ ਹੋਏ ਖੁਸ਼ੀ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿ ਵਿਦੇਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਭਾਰਤ ਦੌਰੇ ਲਈ ਵੀਜ਼ਾ ਅਰਜ਼ੀ ਦੇ ਨਿਯਮਾਂ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਅ ਦੀ ਸਾਡੀ ਦਰਖਾਸਤ ਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਮਿਲ ਗਈ ਹੈ। ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਸਰੀਰਕ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਪਰਾਧਕ ਰਿਕਾਰਡ ਦਾ ਵੇਰਵਾ ਦੇਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੋਵੇਗਾ।"ਇਮਰਾਨ ਨੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਮੁੱਦੇ ਦੇ ਹੱਲ ਲਈ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਟਾਈਮਜ਼ ਅਨੁਸਾਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਇਮਰਾਨ ਖ਼ਾਨ ਨੇ ਭਾਰਤ ਸ਼ਾਸਿਤ ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਹੋਈਆਂ ਮੌਤਾਂ ਨੂੰ 'ਨਿਊ ਸਾਈਕਲ ਆਫ਼ ਕਿਲਿੰਗਜ਼' ਕਰਾਰ ਦਿੰਦਿਆਂ ਇਸ ਦੀ ਨਿੰਦਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਸ਼ਾਸਿਤ ਕਸ਼ਮੀਰ ਮੁੱਦੇ ਦਾ ਹੱਲ ਗੱਲਬਾਤ ਹੈ। Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਇਮਰਾਨ ਖਾਨ ਮੁਤਾਬਕ ਕਸ਼ਮੀਰ ਮੁੱਦੇ ਦਾ ਹੱਲ ਗੱਲਬਾਤ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਆਉਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਟਵੀਟ ਕਰਕੇ ਕਿਹਾ, "ਮੈਂ ਭਾਰਤੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਫੌਜ ਵੱਲੋਂ ਬੇਗੁਨਾਹ ਕਸ਼ਮੀਰੀਆਂ ਦੀ ਮੌਤ ਦੀ ਸਖ਼ਤ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ ਨਿੰਦਾ ਕਰਦਾ ਹਾਂ। ਇਹੀ ਸਮਾਂ ਹੈ ਜਦੋਂ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਲੋਕਾਂ ਅਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ ਦੇ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਤਹਿਤ ਕਸ਼ਮੀਰ ਮਸਲੇ ਦਾ ਗੱਲਬਾਤ ਨਾਲ ਹੱਲ ਕੱਢਣ ਲਈ ਅੱਗੇ ਵਧਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।" Image Copyright @ImranKhanPTI @ImranKhanPTI Image Copyright @ImranKhanPTI @ImranKhanPTI ਟਰੰਪ ਦੀ ਖੁੱਲ੍ਹੀ ਧਮਕੀ- ਅਮਰੀਕਾ ਬਣਾਏਗਾ ਪਰਮਾਣੂ ਹਥਿਆਰ ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਡੌਨਾਲਡ ਟਰੰਪ ਨੇ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਰੂਸ ਅਤੇ ਚੀਨ ਉੱਤੇ ਦਬਾਅ ਪਾਉਣ ਲਈ ਪਰਮਾਣੂ ਹਥਿਆਰਾਂ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰੇਗਾ। Image copyright Getty Images ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦੁਹਰਾਇਆ ਕਿ ਰੂਸ ਨੇ 1987 ਦੀ ਇੰਟਰਮੀਡੀਏਟ ਰੇਂਜ (ਆਈਐਨਐਫ਼) ਸਮਝੌਤੇ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਸਮਝੌਤੇ ਨੂੰ ਛੱਡਣ ਦੀ ਗੱਲ ਕਹੀ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਰੂਸ ਨੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਉਲੰਘਣਾ ਦੇ ਇਲਜ਼ਾਮ ਨੂੰ ਖਾਰਿਜ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਕੋਲਡ ਵਾਰ ਦੌਰਾਨ ਦਾ ਇਹ ਸਮਝੌਤਾ ਮੱਧ ਦੂਰੀ ਦੀ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਬਣਾਉਣ ਉੱਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਮਝੌਤੇ ਨੂੰ ਸੋਵੀਅਤ ਸੰਘ ਦੇ ਖਤਰੇ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨ ਲਈ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਟਰੇਨ ਦੇ ਡਰਾਈਵਰ ਦੀ 'ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ' ਦਾ ਸੱਚ ਕੀ ਹੈ'ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਗਰਾਊਂਡ 'ਚ ਸੀ, ਨਾ ਕਿ ਲਾਈਨਾਂ 'ਤੇ'ਕੈਦੀਆਂ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਇਹ ਔਰਤਾਂ(ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਰੇਲ ਹਾਦਸਾ: ਮਾਵਾਂ ਨੂੰ ਇੰਝ ਮਿਲੇ ਵਿਛੜੇ ਬੱਚੇ ਰਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਰੌਬਿਨ ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਲਈ 23 ਅਕਤੂਬਰ 2018 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/india-45944845 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ Image copyright Ravinder singh robin/bbc ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਰਾਧਿਕਾ ਨੂੰ ਉਸਦਾ ਬੱਚਾ ਸੌਂਪਣ ਵੇਲੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ਅਤੇ ਹਸਪਤਾਲ ਸਟਾਫ ਰਾਧਿਕਾ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਹੰਝੂ ਵਹਿਣ ਲੱਗ ਗਏ ਜਦੋਂ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣਾ 10 ਮਹੀਨੇ ਦਾ ਬੱਚਾ ਵਾਪਿਸ ਮਿਲ ਗਿਆ। ਦੁਸਹਿਰੇ ਵਾਲੀ ਰਾਤ ਹੋਏ ਰੇਲ ਹਾਦਸੇ ਦੌਰਾਨ ਰਾਧਿਕਾ ਦਾ ਬੱਚਾ ਉਸ ਤੋਂ ਵਿੱਛੜ ਗਿਆ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਰਾਧਿਕਾ ਖ਼ੁਦ ਅਮਨਦੀਪ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਗੰਭੀਰ ਹਾਲਤ 'ਚ ਦਾਖ਼ਲ ਹੈ। ਇਹ ਸਭ ਡਿਸਟ੍ਰਿਕਟ ਲੀਗਲ ਸਰਵਿਸਸ ਅਥਾਰਿਟੀ (DLSA) ਦੀ ਬਦੌਲਤ ਹੋਇਆ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਰਾਧਿਕਾ ਦੇ ਬੱਚੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਨੂੰ ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲਾਇਆ ਸਗੋਂ ਤਿੰਨ ਹੋਰ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਮਿਲਾਇਆ। ਜਿਹੜੇ ਇਸ ਰੇਲ ਹਾਦਸੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ-ਦੂਜੇ ਤੋਂ ਵਿੱਛੜ ਗਏ ਸਨ।ਰਾਧਿਕਾ ਆਪਣੇ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਭੈਣ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਪ੍ਰੀਤੀ ਨਾਲ ਜੌੜਾ ਫਾਟਕ 'ਤੇ ਦੁਸਹਿਰੇ ਦਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੇਖਣ ਆਈ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਆਪਣੇ ਆਪਰੇਸ਼ਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰਾਧਿਕਾ ਬੋਲ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸਕਦੀ ਸੀ ਪਰ ਆਪਣੀ 6 ਸਾਲਾ ਧੀ ਅਤੇ ਮੁੰਡੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਨੂੰ ਖੇਡਦਾ ਦੇਖ ਕੇ ਉਹ ਬੇਹੱਦ ਖੁਸ਼ ਸੀ।ਜਦੋਂ ਪੁਲਿਸ ਅਤੇ ਸਥਾਨਕ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਪੀੜਤਾਂ ਦੇ ਬਚਾਅ ਕਾਰਜਾਂ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਸਿਹਤ ਸੁਵਿਧਾਵਾ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਉਣ ਅਤੇ ਕਾਨੂੰਨ ਪ੍ਰਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਣ ਵਿੱਚ ਰੁੱਝਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ ਉਸ ਸਮੇਂ ਡਿਸਟ੍ਰਿਕਟ ਲੀਗਲ ਅਥਾਰਿਟੀ ਗੁਆਚੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਭਾਲਣ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣਿਆਂ ਨਾਲ ਮਿਲਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ। ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:'ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਗਰਾਊਂਡ 'ਚ ਸੀ, ਨਾ ਕਿ ਲਾਈਨਾਂ 'ਤੇ'ਨਵਜੋਤ ਸਿੰਘ ਸਿੱਧੂ: ਮੈਂ ਅਸਤੀਫਾ ਨਹੀਂ ਦੇਵਾਂਗਾਸ਼ੇਰਨੀ ਨੇ ਘੁੱਟਿਆ ਸ਼ੇਰ ਦਾ ਗਲਾ, ਲਈ ਜਾਨ Image copyright Ravinder singh robin/bbc ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ DLSA ਵੱਲੋਂ ਇੱਕ ਮਹਿਲਾ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੂੰ ਰਾਧਿਕਾ ਅਤੇ ਉਸਦੇ 10 ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਬੱਚੇ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ DLSA ਸਕੱਤਰ ਸੁਮਿਤ ਮੱਕੜ ਮੁਤਾਬਕ ਅਥਾਰਿਟੀ ਦੀ ਹਰਪ੍ਰੀਤ ਕੌਰ ਦੇ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਅਸੀਂ ਦੋ ਮਦਦ ਕੇਂਦਰ ਬਣਾਏ ਸਨ, ਇੱਕ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਹਸਪਤਾਲ ਅਤੇ ਦੂਜਾ ਸਿਵਲ ਹਸਪਤਾਲ।ਉਨ੍ਹਾਂ ਅੱਗੇ ਦੱਸਿਆ, ''ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਸਾਡੀ ਮੁਲਾਕਾਤ ਪ੍ਰੀਤੀ ਨਾਂ ਦੀ ਔਰਤ ਨਾਲ ਹੋਈ ਜਿਸਦਾ ਬੱਚਾ ਗੁਆਚਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਅਸੀਂ ਪ੍ਰੀਤੀ ਦੀ ਫੋਟੋ ਖਿੱਚ ਲਈ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਸੀਂ ਅਮਨਦੀਪ ਹਸਪਤਾਲ ਗਏ। ਜਿੱਥੇ ਸਾਨੂੰ ਮਰੀਜਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਸਾਢੇ ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਦਾ ਬੱਚਾ ਆਰੁਸ਼ ਮਿਲਿਆ।'' ''ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਆਰੁਸ਼ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦੇ ਦੋਸਤ ਨਾਲ ਸਾਡੀ ਮੁਲਾਕਾਤ ਹੋਈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਆਰੁਸ਼ ਦੀ ਮਾਂ ਸ਼ਾਇਦ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਦਾਖ਼ਲ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਤੁਰੰਤ ਉਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰੀਤੀ ਦੀ ਫੋਟੋ ਦਿਖਾਈ। ਪਛਾਣ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪ੍ਰੀਤੀ ਨੂੰ ਉਸਦਾ ਬੱਚਾ ਸੌਂਪ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।'' Image copyright Ravinder singh robin/bbc ''ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇਸੇ ਦੌਰੇ ਦੌਰਾਨ ਅਸੀਂ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਸਿਵਲ ਹਸਪਤਾਲ ਪਹੁੰਚੇ ਜਿੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 10 ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਬੱਚੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਬਾਰੇ ਪਤਾ ਲੱਗਾ। ਮੀਨਾ ਦੇਵੀ ਨਾਮ ਦੀ ਔਰਤ ਨੂੰ ਇਹ ਬੱਚਾ ਰੇਲਵੇ ਟਰੈਕ ਤੋਂ ਮਿਲਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ ਉਸ ਨੂੰ ਇਲਾਜ ਲਈ ਹਸਪਤਾਲ ਲੈ ਕੇ ਆਈ ਸੀ। ਹਸਪਤਾਲ ਵੱਲੋਂ ਬੱਚੇ ਦਾ ਸਿਟੀ ਸਕੈਨ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਗਿਆ।''ਮੱਕੜ ਨੇ ਕਿਹਾ, ''ਪ੍ਰੀਤੀ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਸਦੀ ਭੈਣ ਰਾਧਿਕਾ ਯੂਪੀ ਤੋਂ ਆਈ ਸੀ। ਇਸ ਹਾਦਸੇ ਵਿੱਚ ਉਸਦਾ ਬੱਚਾ ਗੁਆਚ ਗਿਆ ਹੈ ਤੇ ਉਸ ਬਾਰੇ ਅਜੇ ਤੱਕ ਕੁਝ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਲੱਗਿਆ। ਪੂਰੇ ਮਾਮਲੇ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ 10 ਮਹੀਨੇ ਦਾ ਬੱਚਾ ਰਾਧਿਕਾ ਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰਾਧਿਕ ਨੂੰ ਉਸਦੇ ਬੱਚੇ ਨਾਲ ਮਿਲਵਾਇਆ ਗਿਆ। '' Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਹਾਦਸੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇ ਘਟਨਕ੍ਰਮ ਬਾਰੇ ਅਹਿਮ ਨੁਕਤੇ꞉19 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਪੂਰਬੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਪੈਂਦੇ ਧੋਬੀ ਘਾਟ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਦਸ਼ਹਿਰੇ ਦਾ ਸਮਾਗਮ ਸੀ। ਭੀੜ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਗਰਾਊਂਡ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਰੇਲ ਦੀ ਪਟੜੀ 'ਤੇ ਵੀ ਖੜੇ ਸੀ ਜਿਸ ਮਗਰੋਂ ਅਚਾਨਕ ਟਰੇਨ ਆਈ ਅਤੇ ਭੀੜ ਨੂੰ ਕੁਚਲ ਕੇ ਲੰਘ ਗਈ।ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਮੁਤਾਬਕ ਇਸ ਹਾਦਸੇ ਵਿੱਚ ਮੌਕੇ ਉੱਤੇ 57 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋਈ ਅਤੇ ਇਲਾਜ ਦੌਰਾਨ ਇੱਕ ਹੋਰ ਸ਼ਖਸ ਨੇ ਦਮ ਤੋੜ ਦਿੱਤਾ।ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਕੈਪਟਨ ਅਮਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਰਾਹਤ ਕਾਰਜਾਂ ਲਈ ਮੰਤਰੀਆਂ ਦੀ ਇੱਕ ਤਿੰਨ ਮੈਂਬਰੀ ਕਮੇਟੀ ਬਣਾਈ ਅਤੇ ਮਜਿਸਟਰੇਟ ਜਾਂਚ ਦੇ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤੇ।ਰੇਲਵੇ ਨੇ ਅਤੇ ਡਰਾਈਵਰ ਨੂੰ ਕਲੀਨ ਚਿੱਟ ਦਿੰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਕਿ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਮਿਲੀ ਸੀ , ਇੰਜਣ ਦਾ ਹਾਰਨ ਵਜਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸੁਖਬੀਰ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਨੇ ਨਵਜੋਤ ਸਿੰਘ ਸਿੱਧੂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਤਨੀ ਉੱਪਰ ਐਫਆਈਆਰ ਦਰਜ ਕਰਨ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਦਿਆਂ ਹਾਦਸੇ ਨੂੰ ਕਤਲਿਆਮ ਦੱਸਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਿੱਧੂ ਨੂੰ ਕੈਬਨਿਟ ਵਿੱਚੋਂ ਬਰਖਾਸਤ ਕਰਨ ਦੀ ਵੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ।ਨਵਜੋਤ ਸਿੰਘ ਸਿੱਧੂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੈਂ ਅਸਤੀਫਾ ਨਹੀਂ ਦੇਵਾਂਗਾ, ਹਾਦਸਾ ਰੇਲਵੇ ਦੀ ਜ਼ਮੀਨ 'ਤੇ ਹੋਇਆ।ਸਮਾਗਮ ਦੀ ਮੁੱਖ ਮਹਿਮਾਨ, ਡਾਕਟਰ ਨਵਜੋਤ ਕੌਰ ਸਿੱਧੂ ਸੀ ਉੱਪਰ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਇਲਜ਼ਾਮ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਹਾਦਸੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉੱਥੋਂ ਚਲੀ ਗਈ, ਪਰ ਡਾਕਟਰ ਸਿੱਧੂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹਾਦਸੇ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਘਰੇ ਪਹੁੰਚਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਿਲੀ।ਸਮਾਗਮ ਦੇ ਮੁੱਖ ਪ੍ਰਬੰਧਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮਿੱਠੂ ਮਦਾਨ ਨੇ ਇਸ ਸਮੁੱਚੇ ਹਾਦਸੇ ਨੂੰ ਕੁਦਰਤ ਦਾ ਕੰਮ ਦੱਸਿਆ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਦਾ ਕੋਈ ਕਸੂਰ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਉਹ ਫਿਲਹਾਲ ਲੋਕਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਨਹੀਂ ਆਇਆ ਹੈ।ਹਾਦਸੇ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਵੀਡੀਓ Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi (ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਕੀ ਰੂਸ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਇਸ ਸੂਬੇ 'ਤੇ ਪਰਮਾਣੂ ਬੰਬ ਸੁਟਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ? 2 ਮਾਰਚ 2018 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/international-43251780 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ Image copyright YURI KADOBNOV/Getty Images ਰੂਸੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਵਲਾਦੀਮੀਰ ਪੂਤਿਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਰੂਸ ਨੇ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਪਰਮਾਣੂ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਹੈ ਜੋ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕਿਤੇ ਵੀ ਮਾਰ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਹਰ ਟੀਚੇ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।ਪੂਤਿਨ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਨੂੰ ਰੋਕਣਾ ਨਾਮੁਮਕਿਨ ਹੈ।ਰੂਸ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਚੋਣਾਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਆਪਣੇ ਆਖਰੀ ਭਾਸ਼ਣ ਵਿੱਚ ਬੋਲ ਰਹੇ ਸਨ।ਜਦੋਂ ਉ. ਕੋਰੀਆ ਦੀ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਆਪਣੇ ਹੀ ਸ਼ਹਿਰ 'ਤੇ ਡਿੱਗੀਕੀ ਤੁਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀਆਂ 11 ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਬਾਰੇ ? Image copyright RUSSIAN GOVERNMENT ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਐਨੀਮੇਟਡ ਵੀਡੀਓ ਵਿੱਚ ਹਥਿਆਰਾਂ ਨੂੰ ਫਲੋਰਿਡਾ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦੇ ਦਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ਰੂਸ ਦੇ ਸਰਕਾਰੀ ਟੀਵੀ 'ਤੇ ਪੂਤਿਨ ਨੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਪ੍ਰੇਜੇਂਟੇਸ਼ਨ ਵੀ ਦਿਖਾਇਆ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਇੱਕ ਵੀਡੀਓ ਗ੍ਰਾਫ਼ਿਕਸ ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਫਲੋਰੀਡਾ 'ਤੇ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਦੀ ਝੜੀ ਲਗਦੀ ਦਿਖਾਈ ਗਈ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਪੂਤਿਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਰੂਸ ਅਜਿਹੇ ਡਰੋਨ ਵੀ ਤਿਆਰ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਣਡੁੱਬੀਆਂ ਰਾਹੀਂ ਵੀ ਛੱਡਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਪਰਮਾਣੂ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕਾਰਗਰ ਹੋਣਗੇ। Image copyright YURI KADOBNOV/Getty Images ਪੂਤਿਨ ਨੇ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਰੂਸ ਦੀ ਇਸ ਨਵੀਂ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਨੂੰ ਯੂਰਪ ਅਤੇ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਵਿਛੇ ਹੋਏ ਅਮਰੀਕੀ ਡਿਫੈਂਸ ਸਿਸਟਮ ਵੀ ਨਹੀਂ ਰੋਕ ਸਕਦੇ।ਪੂਤਿਨ ਨੇ ਰੂਸੀ ਸੰਸਦ ਦੇ ਦੋਹਾਂ ਸਦਨਾਂ ਨੂੰ ਤਕਰੀਬਨ ਦੋ ਘੰਟੇ ਤੱਕ ਸੰਬੋਧਿਤ ਕੀਤਾ।ਫਲੋਰਿਡਾ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਕਿਉਂ ਬਣਾਉਣਾ ਚਾਹੇਗਾ ਰੂਸ? ਫਲੋਰਿਡਾ ਵਿੱਚ ਵਾਲਟ ਡਿਜ਼ਨੀ ਵਰਡਲ ਅਤੇ ਐਵਰਗਲੇਡਜ਼ ਨੈਸ਼ਨਲ ਪਾਰਕ ਵਰਗੇ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਸਥਾਨ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਅਲਾਵਾ ਇੱਥੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਡੋਨਾਲਡ ਟਰੰਪ ਦੇ ਮਾਰ-ਏ-ਲਾਗੋ ਰਿਜ਼ਾਰਟ ਵਰਗੇ ਹਾਈ-ਪ੍ਰੋਫਾਈਲ ਟਾਰਗੈਟ ਵੀ ਹਨ। ਮਾਰ-ਏ-ਲਾਗੋ ਰਿਜ਼ਾਰਟ ਵਿੱਚ ਕਈ ਪਰਮਾਣੂ ਬੰਕਰ ਹਨ ਜਿੱਥੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਬਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਕਈ ਦਿਨ ਛੁੱਟੀਆਂ ਮਨਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ।1927 ਵਿੱਚ ਬਣਾਏ ਗਏ ਮਾਰ-ਏ-ਲਾਗੋ ਵਿੱਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਬੰਕਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਤਿੰਨ ਕੋਰੀਆਈ ਜੰਗ ਦੌਰਾਨ ਬਣਾਏ ਗਏ ਸਨ।ਦੂਜਾ ਬੰਕਰ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਜਾਨ ਐੱਫ਼ ਕੈਨੇਡੀ ਲਈ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।ਅਮਰੀਕਾ ਦਾ ਜਵਾਬਅਮਰੀਕੀ ਰੱਖਿਆ ਮਹਿਕਮੇ ਦੇ ਇੱਕ ਬੁਲਾਰੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪੈਂਟਾਗਨ ਨੂੰ ਪੁਤਿਨ ਦੀਆਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੱਲਾਂ ਤੋਂ ਹੈਰਾਨੀ ਨਹੀਂ ਹੋਈ।ਪੈਂਟਾਗਨ ਦੇ ਬੁਲਾਰੇ ਡੈਨਾ ਵਾਈਟ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਅਮਰੀਕੀ ਲੋਕ ਭਰੋਸਾ ਰੱਖਣ ਅਸੀਂ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤਿਆਰ ਹਾਂ।" ਮਾਹਿਰ ਕੀ ਮੰਨਦੇ ਹਨ?ਮਾਹਿਰ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਹ ਬੰਕਰ ਚਾਹੇ ਜਿੰਨੇ ਵੀ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਬਣਾਏ ਗਏ ਹੋਣ ਸਿੱਧੇ ਹਮਲੇ ਦੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਵੀ ਬੰਕਰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਨਹੀਂ ਬਚ ਸਕੇਗਾ।ਸਮੀਖਿੱਅਕਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਰੂਸ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦਾ ਇਹ ਬਿਆਨ ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਡੌਨਲਡ ਟਰੰਪ ਦੀ ਫ਼ੌਜੀ ਤਾਕਤ ਵਧਾਉਣ ਵਾਲੇ ਬਿਆਨ ਦਾ ਜਵਾਬ ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।ਉੱਤਰੀ ਕੋਰੀਆ ਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚੀ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਦਾਗੀਮਿਜ਼ਾਇਲ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਨੇਤਨਯਾਹੂ ਮੋਦੀ ਨੂੰ ਵੇਚਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਪਿਛਲੇ ਮਹੀਨੇ ਹੀ ਆਪਣੇ ਪਰਮਾਣੂ ਅਸਲੇ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਅਤੇ ਛੋਟੇ ਐਟਮ ਬੰਬ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਦੀ ਗੱਲ ਕਹੀ ਸੀ।ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਇਸ ਬਿਆਨ ਬਾਰੇ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਕਿਤੇ ਨਾ ਕਿਤੇ ਰੂਸ ਨੂੰ ਚੁਣੌਤੀ ਦੇਣ ਲਈ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। Image copyright Reuters ਚੀਨ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਵੀ ਅਜਿਹੀਆਂ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਜੋ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕਿਤੇ ਵੀ ਮਾਰ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।ਪੂਤਿਨ ਨੇ ਆਪਣੇ ਭਾਸ਼ਣ ਵਿੱਚ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਕਿ ਰੂਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਫ਼ੌਜੀ ਤਾਕਤ ਦਾ ਵਿਸਤਾਰ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਂਤੀ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀਤਾ ਸੀ।ਹਾਲਾਂਕਿ ਪੂਤਿਨ ਨੇ ਬੇਬਾਕੀ ਨਾਲ ਕਿਹਾ ਕਿ ਰੂਸ ਦੇ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਪਰਮਾਣੂ ਹਥਿਆਰ ਵਰਤੇਗਾ ਤਾਂ ਰੂਸ ਉਸਦਾ ਦੁਗਣੀ ਤਾਕਤ ਨਾਲ ਜਵਾਬ ਦੇਵੇਗਾ।(ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।

ਸ਼ੂਗਰ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਲਈ ਇਨਸੁਲਿਨ ਦੀ ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ 'ਚ ਘਾਟ 2 ਦਸੰਬਰ 2018 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/india-46413673 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ਵਿੱਚ 20 ਤੋਂ 79 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਾਲੇ ਲਗਭਗ 40 ਕਰੋੜ ਲੋਕ ਟਾਈਪ-2 ਡਾਈਬਿਟੀਜ਼ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹਨ ਡਾਇਬੀਟੀਜ਼ ਨੂੰ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੀ ਖਰਾਬ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਦੀ ਉਪਜ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਟਾਈਪ-2 ਡਾਇਬੀਟੀਜ਼ ਵਿੱਚ ਪੀੜਤ ਦੇ ਖੂਨ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਸ਼ੁਗਰ 'ਤੇ ਕਾਬੂ ਪਾਉਣ ਜਿੰਨਾ ਇਨਸੁਲਿਨ ਪੈਦਾ ਨਹੀਂ ਹੋ ਪਾਂਦਾ।ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਟਾਈਪ-2 ਡਾਇਬੀਟੀਜ਼ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਲੱਖਾਂ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਅਗਲੇ ਇੱਕ ਦਹਾਕੇ ਜਾਂ ਉਸ ਤੋਂ ਵੀ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਲਈ ਇਨਸੁਲਿਨ ਹਾਸਲ ਕਰਨਾ ਔਖਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ਵਿੱਚ 20 ਤੋਂ 79 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਾਲੇ ਲਗਭਗ 40 ਕਰੋੜ ਲੋਕ ਟਾਈਪ-2 ਡਾਈਬਿਟੀਜ਼ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹਨ। ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਸੈਕਸ ਬਾਰੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨਾਲ ਝੂਠ ਬੋਲਣਾ ਕਿਉਂ ਹੈ ਖਤਰਨਾਕਕਸਰਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਾਡੀ ਚਰਬੀ ਕਿੱਥੇ ਜਾਂਦੀ ਹੈ?ਕੀ ਭੰਗ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਾਮੁਕਤਾ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਹੋਣ ਲੱਗੀਇਨ੍ਹਾਂ 'ਚੋਂ ਅੱਧੇ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕ ਚੀਨ, ਭਾਰਤ ਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।ਸਾਲ 2030 ਤੱਕ ਟਾਈਪ-2 ਡਾਈਬਿਟੀਜ਼ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਅੰਕੜਾ 50 ਕਰੋੜ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਦਾ ਖਦਸ਼ਾ ਹੈ।ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਟਾਈਪ-1 ਡਾਇਬੀਟੀਜ਼ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਪੀੜਤ ਦਾ ਸਰੀਰ ਇਨਸੁਲਿਨ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਕ੍ਰਿਐਟਿਕ ਸੈਲਜ਼ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਇਨਸੁਲਿਨ ਦਾ ਘਾਟਾ ਲਾਂਸੇਟ ਡਾਇਬੀਟੀਜ਼ ਐਂਡ ਐਨਡੋਕ੍ਰਿਨੌਲਜੀ ਜਰਨਲ ਵਿੱਚ ਛਪੇ ਇੱਕ ਅਧਿਐਨ ਮੁਤਾਬਕ, ਸਾਲ 2030 ਤੱਕ ਟਾਈਪ-2 ਡਾਈਬਿਟੀਜ਼ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਲਗਭਗ 8 ਕਰੋੜ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਨਸੁਲਿਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੋਵੇਗੀ।2030 ਤੱਕ ਇਸ ਦਵਾਈ ਦੀ ਮੰਗ 20 ਫੀਸਦ ਵਧਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਪਰ ਇਨ੍ਹਾਂ 'ਚੋਂ ਲਗਭਗ ਅੱਧੇ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕ (ਸੰਭਾਵਿਤ ਏਸ਼ੀਆ ਤੇ ਅਫਰੀਕਾ ਵਿੱਚ, ਇਸ ਦਵਾਈ ਨੂੰ ਹਾਸਲ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਨਗੇ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਲਗਭਗ 3.3 ਕਰੋੜ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਨਸੁਲਿਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਇਸ ਦਵਾਈ ਨੂੰ ਹਾਸਲ ਨਹੀਂ ਕਰ ਪਾ ਰਹੇ ਹਨ। Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ 2030 ਤੱਕ ਇਸ ਦਵਾਈ ਦੀ ਮੰਗ 20 ਫੀਸਦ ਵਧਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ ਇਨਸੁਲਿਨ ਤੇ ਅਧਿਐਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਟੀਮ ਦੇ ਮੁਖੀ ਡਾਂ ਸੰਜੇ ਬਾਸੂ ਨੇ ਕਿਹਾ, ''ਕੀਮਤ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਇੱਕ ਸਪਲਾਈ ਚੇਨ ਵੀ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਫ੍ਰਿਜ ਵਿੱਚ ਰੱਖੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਇਹ ਦਵਾਈ ਤੇ ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਦਿੱਤੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਸੁਈਆਂ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਢੰਗ ਨਾਲ ਵੰਡਿਆ ਜਾ ਸਕੇ।''ਇਨਸੁਲਿਨ ਇੰਨੀ ਮਹਿੰਗੀ ਕਿਉਂ?ਇਨਸੁਲਿਨ 97 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੀ ਦਵਾਈ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ 20ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀ 'ਚਮਤਕਾਰੀ ਦਵਾਈ' ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਅਜਿਹੇ ਵਿੱਚ ਇੰਨੇ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਇਹ ਦਵਾਈ ਇੰਨੀ ਮਹਿੰਗੀ ਕਿਉਂ ਹੈ?ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਮੁਤਾਬਕ, 1554 ਅਰਬ ਰੁਪਏ ਦੇ ਇਨਸੁਲਿਨ ਬਾਜ਼ਾਰ ਦਾ 99 ਫੀਸਦ ਹਿੱਸਾ ਤਿੰਨ ਮਲਟੀਨੈਸ਼ਨਲ ਕੰਪਨੀਆਂ- ਨੋਵੋ ਨੋਰਡਿਸਕ, ਇਲੀ ਲਿਲੀ ਐਂਡ ਕੰਪਨੀ ਅਤੇ ਸਨੋਫੀ ਕੋਲ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਬਾਜ਼ਾਰ ਦੇ ਲਿਹਾਜ਼ ਤੋਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਕੋਲ 96 ਫੀਸਦ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਹੈ। ਇਹੀ ਤਿੰਨ ਕੰਪਨੀਆਂ ਪੂਰੇ ਅਮਰੀਕਾ ਨੂੰ ਇਨਸੁਲਿਨ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਕਰਵਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਇਨਸੁਲਿਨ ਬਾਜ਼ਾਰ ਦਾ 99 ਫੀਸਦ ਹਿੱਸਾ ਤਿੰਨ ਮਲਟੀਨੈਸ਼ਨਲ ਕੰਪਨੀਆਂ- ਨੋਵੋ ਨੋਰਡਿਸਕ, ਇਲੀ ਲਿਲੀ ਐਂਡ ਕੰਪਨੀ ਅਤੇ ਸਨੋਫੀ ਕੋਲ ਹੈ ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ਦੇ 132 ਦੇਸਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 91 ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੇਸ ਇਨਸੁਲਿਨ 'ਤੇ ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਟੈਕਸ ਨਹੀਂ ਲਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਸਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਇਹ ਦਵਾਈ ਬਹੁਤ ਮਹਿੰਗੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਟੈਕਸ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਸਪਲਾਈ ਚੇਨ 'ਤੇ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਖਰਚੇ ਕਾਰਨ ਇਹ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ ਦੋ ਕਰੋੜ ਲੋਕ ਡਾਈਬਿਟੀਜ਼ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹਨ। ਸਾਲ 2000 ਤੋਂ 2010 ਵਿਚਾਲੇ ਡਾਈਬਿਟੀਜ਼ ਪੀੜਤਾਂ ਦਾ ਇਨਸੁਲਿਨ 'ਤੇ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਖਰਚਾ 89 ਫੀਸਦ ਤੱਕ ਵੱਧ ਗਿਆ।ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਸਿਹਤ ਬੀਮਾ ਕਿਵੇਂ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੈ ਫਾਇਦਾ?ਕੀ ਹੈ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਦਾ ਦਿਮਾਗੀ ਸਿਹਤ 'ਤੇ ਅਸਰ?ਕੀ ਹੈ ਫਾਇਦੇਮੰਦ: ਕੌਫ਼ੀ ਜਾਂ ਚਾਹ?ਇਨਸੁਲਿਨ ਦੀ ਇੱਕ ਸ਼ੀਸ਼ੀ ਦੀ ਕੀਮਤ ਲਗਭਗ 2960 ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕੇ ਲਗਭਗ 9620 ਰੁਪਏ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਸ਼ੀਸ਼ੀ ਥੋੜੇ ਦਿਨ ਹੀ ਚੱਲਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦਵਾਈ ਦੀ ਉਪਲਬਧਤਾ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਵੀ ਕਈ ਸਵਾਲ ਉੱਠਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਤਰੀਕੇ ਦੀਆਂ ਇਨਸੁਲਿਨ ਦਵਾਈਆਂ ਮੌਜੂਦ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ ਵਿੱਚ ਡਾਕਟਰ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਉਹ ਦਵਾਈ ਲਿਖ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜੀਵਨਸ਼ੈਲੀ, ਉਮਰ, ਬਲੱਡ ਸ਼ੁਗਰ ਅਤੇ ਰੋਜ਼ ਲੈਣ ਵਾਲੇ ਇਨਜੈਕਸ਼ੰਸ ਦੀ ਸੰਖਿਆ ਦੇ ਲਿਹਾਜ਼ ਤੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਫਾਇਦਾ ਪਹੁੰਚਾਏ। ਪਰ ਜੇਕਰ ਦਵਾਈ ਦੀ ਉਪਲਬਧਤਾ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਇਨਸੁਲਿਨ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇਸਾਂ ਲਈ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਔਸਤ ਕਮਾਈ ਘੱਟ ਜਾਂ ਮੱਧਮ ਪੱਧਰ ਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਕੈਨੇਡਾ ਦੇ ਐਮਪੀ ਨੇ ਜੂਏ ਦੀ ਲਤ ਕਬੂਲੀ ਪਰ ਅਹੁਦਾ ਛੱਡਣ ਤੋਂ ਮੁਕਰੇਮੋਦੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਮਨਮੋਹਨ ਦੀ ਖਿੱਚੀ ਵਿਕਾਸ ਦਰ ਦੀ ਲਕੀਰ ਇੰਝ ਛੋਟੀ ਕੀਤੀਪੜ੍ਹਾਈ ਵਿੱਚ ਔਸਤ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਾਰਨ ਨਿਰਾਸ਼ ਨਾ ਹੋਵੋ, ਇਹ ਪੜ੍ਹੋਇਨਸੁਲਿਨ ਦੀ ਉਬਲਬਧਤਾ 'ਤੇ ਹੋਏ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਹੈ ਕਿ ਬੰਗਲਾਦੇਸ, ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ, ਮਾਲਾਵੀ, ਨੇਪਾਲ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਤੇ ਸ਼੍ਰੀ ਲੰਕਾ ਵਿੱਚ ਇਨਸੁਲਿਨ ਦੀ ਉਪਲਬਧਤਾ ਘੱਟ ਪਾਈ ਗਈ।ਡਾ. ਬੇਰਨ ਨੇ ਕਿਹਾ, ''ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ਵਿੱਚ ਇਨਸੁਲਿਨ ਦੀ ਉਪਲਬਧਤਾ ਨਾ ਹੋਣਾ ਅਤੇ ਖਰੀਦਣ ਦੀ ਸਮਰਥਾ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੋਣਾ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਲਈ ਖਤਰਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਸਿਹਤ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ਨੂੰ ਚੁਣੌਤੀ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।'' ਇਨਸੁਲਿਨ ਦੀ ਜੈਨਰਿਕ ਦਵਾਇਨਸੁਲਿਨ ਦੀ ਖੋਜ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਦਵਾਈ ਦਾ ਪੇਟੈਂਟ ਟੋਰੌਂਟੋ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਡਾਲਰ ਵਿੱਚ ਵੇਚ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਕਿਸੇ ਵੀ ਦਵਾਈ ਦੇ ਪੇਟੈਂਟ ਦਾ ਸਮਾਂ ਖਤਮ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਾਫੀ ਸਸਤੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।ਇਸ ਲਈ ਜੈਨਰਿਕ ਦਵਾਈਆਂ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦਾ ਧੰਨਵਾਦ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਇਸ ਦਵਾਈ ਨਾਲ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ। Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਇਨਸੁਲਿਨ ਦੀ ਖੋਜ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਦਵਾਈ ਦਾ ਪੇਟੈਂਟ ਟੋਰੌਂਟੋ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਡਾਲਰ ਵਿੱਚ ਵੇਚ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਵਿਗਿਆਨੀ ਜੇਰੇਮੀ ਏ ਗ੍ਰੀਨ ਤੇ ਕੇਵਿਨ ਰਿਗਜ਼ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਮੁਤਾਬਕ ਇਸ ਦੀਆਂ ਦੋ ਵਜਾਹਾਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਨਸੁਲਿਨ ਲਿਵਿੰਗ ਸੇਲਸ ਤੋਂ ਬਣਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦ ਫਾਰਮੂਲਾ ਕਾਪੀ ਕਰਨਾ ਔਖਾ ਹੈ। ਨਾਲ ਹੀ ਜੈਨਰਿਕ ਦਵਾਈਆਂ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੇ ਇਸ ਦਵਾ ਨੂੰ ਜੈਨਰਿਕ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਲਾਇਕ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਮਝਿਆ ਹੈ।ਕੀ ਹੈ ਇਸ ਦਾ ਹਲ?ਜੈਵਿਕ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਮਿਲਦੀ-ਜੁਲਦੀ ਇਨਸੁਲਿਨ ਵੀ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿਚ ਉਪਲਬਧ ਹੈ ਅਤੇ ਉਮੀਦ ਮੁਤਾਬਕ ਸਸਤੇ ਦਾਮਾਂ ਵਿੱਚ ਪਰ ਉਹ ਜੈਨਰਿਕ ਦਵਾਈਆਂ ਜਿੰਨੀ ਸਸਤੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਵਿਗਿਆਨੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਨਸੁਲਿਨ ਯੂਨੀਵਰਸਲ ਹੈਲਥ ਕਵਰੇਜ ਪੈਕੇਜ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਡਾਈਬਿਟੀਜ਼ ਦੀ ਵੰਡ ਅਤੇ ਸਹੀ ਸਾਂਭ ਸੰਭਾਲ ਲਈ ਪੈਸੇ ਖਰਚੇ ਜਾਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। Skip Youtube post by BBC News Punjabi Warning: Third party content may contain adverts End of Youtube post by BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Skip Youtube post 2 by BBC News Punjabi Warning: Third party content may contain adverts End of Youtube post 2 by BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi (ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਜਗੀਰ ਕੌਰ ਨੇ ਹਾਈਕੋਰਟ 'ਚੋਂ ਬਰੀ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦਿੱਤੀ ਵਿਰੋਧੀਆਂ ਨੂੰ ਨਸੀਹਤ 4 ਦਸੰਬਰ 2018 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/india-46436212 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਪੰਜਾਬ ਹਰਿਆਣਾ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਨੇ ਧੀ ਦੇ ਕਤਲ ਮਾਮਲੇ 'ਚ ਜਗੀਰ ਕੌਰ ਨੂੰ ਬਰੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਬੀਬੀ ਜਗੀਰ ਕੌਰ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਤੇ ਹਰਿਆਣਾ ਹਾਈਕੋਰਟ ਨੇ ਆਪਣੀ ਧੀ ਨੂੰ ਜ਼ਬਰਨ ਤਾਲਾਬੰਦੀ ਅਤੇ ਗਰਭਪਾਤ ਕਰਵਾਉਣ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚੋਂ ਬਰੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।ਮਾਰਚ 2012 ਵਿੱਚ ਪਟਿਆਲਾ ਦੀ ਸੀਬੀਆਈ ਅਦਾਲਤ ਵੱਲੋਂ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਆਗੂ ਤੇ ਐੱਸਜੀਪੀਸੀ ਦੀ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਬੀਬੀ ਜਗੀਰ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਧੀ ਨੂੰ ਜ਼ਬਰਨ ਤਾਲਾਬੰਦੀ ਅਤੇ ਗਰਭਪਾਤ ਕਰਵਾਉਣ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਸਾਲ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਸੁਣਾਈ ਗਈ ਸੀ। ਬੀਬੀ ਜਗੀਰ ਕੌਰ ਨੂੰ ਧੀ ਦੇ ਕਤਲ ਦੇ ਇਲਜ਼ਾਮਾਂ ਤੋਂ ਬਰੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।ਸਜ਼ਾ ਐਲਾਨੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮੰਤਰੀ ਅਹੁਦੇ ਤੋਂ ਅਸਤੀਫ਼ਾ ਦੇਣਾ ਪਿਆ ਸੀ। ਜਗੀਰ ਕੌਰ ਨੇ ਸਜ਼ਾ ਦੇ ਖਿਲਾਫ਼ ਪੰਜਾਬ ਤੇ ਹਰਿਆਣਾ ਹਾਈਕੋਰਟ ਵਿੱਚ ਪਟੀਸ਼ਨ ਪਾਈ ਸੀ। ਉਸੇ ਪਟੀਸ਼ਨ 'ਤੇ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਨੇ ਅਕਤੂਬਰ ਵਿੱਚ ਫੈਸਲਾ ਰਾਖਵਾਂ ਰੱਖ ਲਿਆ ਸੀ।ਫ਼ੈਸਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਹਿਲੀ ਟਿੱਪਣੀ 'ਸਿਆਸੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਅਜਿਹੀ ਬਿਆਨਬਾਜ਼ੀ ਨਹੀਂ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਕਿ ਦੂਜੇ ਬੰਦੇ ਦੀ ਨਿੱਜੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਬਰਬਾਦ ਹੋ ਜਾਵੇ', ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਹਾਈਕੋਰਟ ਵੱਲੋਂ ਆਪਣੀ ਹੀ ਧੀ ਦੀ ਜਬਰਨ ਤਾਲਾਬੰਦੀ ਤੇ ਗਰਭਪਾਤ ਕਰਵਾਉਣ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਚੋਂ ਬਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਅਕਾਲੀ ਆਗੂ ਜਗੀਰ ਕੌਰ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਟਿੱਪਣੀ ਹੈ। Image copyright Getty Images ਜਗੀਰ ਕੌਰ ਨੇ ਕਿਹਾ, 'ਅਦਾਲਤ ਦੇ ਫ਼ੈਸਲੇ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜਵਾਬ ਮਿਲ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਹੜੇ ਮੇਰੇ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਨਿੱਜੀ ਦੂਸ਼ਣ ਕਰਦੇ ਸੀ। ਮੈਂ ਤਾਂ ਇਹੀ ਕਹਾਂਗੀ ਕਿ ਰੱਬ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸੁਮੱਤ ਬਖ਼ਸ਼ੇ'।ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਦਿਆਂ ਜਗੀਰ ਕੌਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਲਾਕੇ ਦੀਆਂ ਸੰਗਤਾਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਾਰਟੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਨੇ ਔਖੀ ਘੜੀ ਵਿਚ ਜਿਵੇਂ ਸਾਥ ਦਿੱਤਾ ਉਸ ਲਈ ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਧੰਨਵਾਦੀ ਹੈ।ਅਸਲੀ ਟਕਸਾਲੀ ਅਕਾਲੀ ਕੌਣ ਇੱਕ ਸਵਾਲ ਦੇ ਜਵਾਬ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪਾਰਟੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜੋ ਸੇਵਾ ਦੇਵੇਗੀ ਉਹ ਖਿੜੇ ਮੱਥੇ ਸਵਿਕਾਰ ਕਰਨਗੇ।ਜਗੀਰ ਕੌਰ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਸੀ, 'ਹਾਈਕੋਰਟ ਦੇ ਇਸ ਫ਼ੈਸਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੈਂ ਅਜ਼ਾਦ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰ ਰਹੀ ਹਾਂ ਅਤੇ ਮੈਨੂੰ ਨਵੀਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਮਿਲੀ ਹੈ। ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਇਹ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਪਾਰਟੀ,ਸਮਾਜ ਤੇ ਧਰਮ ਲੇਖੇ ਲਾਵਾਂਗੀ'।ਟਕਸਾਲੀ ਆਗੂਆਂ ਵੱਲੋਂ ਪਾਰਟੀ ਵਿੱਚੋਂ ਬਗਾਵਤ ਕਰਨ ਸਬੰਧੀ ਪੁੱਛੇ ਜਾਣ ਉੱਤੇ ਜਗੀਰ ਕੌਰ ਨੇ ਉਲਟਾ ਸਵਾਲ ਕੀਤਾ, 'ਤੁਹਾਡੀ ਨਜ਼ਰ ਵਿਚ ਟਕਸਾਲੀ ਕੌਣ ਹਨ, ਮੈਂ 35 ਸਾਲ ਤੋਂ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਵਿਚ ਹਾਂ ਤੇ 85 ਸਾਲ ਤੋਂ ਮੇਰੇ ਪਰਿਵਾਰ ਇਸ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਸੀ'। 'ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ 7 ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਨੇ ਤੇ 35 ਸਾਲ ਤੋਂ ਸੁਖਬੀਰ ਬਾਦਲ ਪਾਰਟੀ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਕੀ ਉਹ ਟਕਸਾਲੀ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਟਕਸਾਲੀ ਸੇਵਾ ਨਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ , ਉਮਰ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ।' ਕੀ ਹੇਠਲੀ ਅਦਾਲਤ ਦਾ ਫੈਸਲਾਜਗੀਰ ਕੌਰ ਦੇ ਵਕੀਲ ਵਿਨੋਦ ਘਈ ਨੇ ਦੱਸਿਆ, "ਬੀਬੀ ਜਗੀਰ ਕੌਰ ਸਣੇ 4 ਮੁਲਜ਼ਮਾਂ ਨੂੰ ਸੀਬੀਆਈ ਕੋਰਟ ਵੱਲੋਂ ਪੰਜ ਸਾਲ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਸੁਣਾਈ ਗਈ ਸੀ।'' "4 ਮੁਲਜ਼ਮਾਂ ਵਿੱਚ ਦਲਵਿੰਦਰ ਕੌਰ ਢੇਸੀ, ਪਰਮਜੀਤ ਰਾਏਪੁਰ ਤੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਸਿੰਘ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਚਾਰਾਂ ਦੀ ਅਪੀਲਾਂ ਨੂੰ ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਮੰਨ ਲਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਰੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।''"ਸੀਬੀਆਈ ਵੱਲੋਂ ਕਤਲ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬਰੀ ਹੋਣ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਜੋ ਅਪੀਲ ਦਾਇਰ ਕੀਤੀ ਸੀ ਉਸ ਨੂੰ ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਖਾਰਿਜ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।'' "ਸੀਬੀਆਈ ਵੱਲੋਂ ਜਗੀਰ ਕੌਰ ਦੀ ਧੀ ਦੇ ਗਰਭਵਤੀ ਹੋਣ ਦੀ ਗੱਲ ਵੀ ਸਾਬਿਤ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਗੈਰ - ਕੁਦਰਤੀ ਮੌਤ ਅਤੇ ਲਾਸ਼ ਨੂੰ ਟਿਕਾਣੇ ਲਗਾਉਣ ਦਾ ਵੀ ਕੋਈ ਸਬੂਤ ਨਹੀਂ ਸੀ।''ਬੀਬੀ ਜਗੀਰ ਕੌਰ ਨੇ ਫੈਸਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰਾਹਤ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੀ ਹੈ।ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਵਿੱਚ ਜਗੀਰ ਕੌਰ ਨੇ ਕਿਹਾ, ''ਮੈਨੂੰ ਅਦਾਲਤ 'ਤੇ ਪੂਰਾ ਭਰੋਸਾ ਸੀ। ਇਸ ਫੈਸਲਾ ਮੇਰੇ ਲਈ ਵੱਡੀ ਰਾਹਤ ਲੈ ਕੇ ਆਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਫੈਸਲੇ ਦੇ ਆਉਣ ਤੱਕ ਦਾ ਵਕਤ ਮੇਰੇ ਅਤੇ ਮੇਰੇ ਪਰਿਵਾਰ ਲਈ ਕਾਫੀ ਔਖਾ ਸੀ।''ਕੀ ਸੀ ਪੂਰਾ ਮਾਮਲਾ?20 ਅਪ੍ਰੈਲ, 2000 ਨੂੰ ਹਰਪ੍ਰੀਤ ਕੌਰ ਉਰਫ਼ ਰੋਜ਼ੀ ਦੀ ਭੇਦ ਭਰੀ ਹਾਲਤ 'ਚ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਇੱਕ ਦਿਨ ਬਾਅਦ ਬੀਬੀ ਜਗੀਰ ਕੌਰ ਦੇ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਰੋਜ਼ੀ ਦਾ ਅੰਤਿਮ ਸੰਸਕਾਰ ਬਿਨਾਂ ਪੋਸਟ-ਮਾਰਟਮ ਤੋਂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।ਪਿੰਡ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨ ਕਮਲਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਹਰਪ੍ਰੀਤ ਕੌਰ (ਰੋਜ਼ੀ) ਨਾਲ ਵਿਆਹੇ ਹੋਣ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਬੀਬੀ ਜਗੀਰ ਕੌਰ 'ਤੇ ਇਲਜ਼ਾਮ ਲਗਾਉਂਦਿਆਂ ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਹਰਿਆਣਾ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਦਾ ਰੁਖ਼ ਕੀਤਾ ਸੀ।ਕਮਲਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਇਹ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਸੀ ਕਿ ਹਰਪ੍ਰੀਤ ਕੌਰ (ਰੋਜ਼ੀ) ਤੇ ਉਸਦਾ ਵਿਆਹ ਹੀ ਰੋਜ਼ੀ ਦੇ ਕਤਲ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਿਆ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਇਲਜ਼ਾਮ ਲਗਾਇਆ ਸੀ ਕਿ ਹਰਪ੍ਰੀਤ ਦੇ ਕਤਲ ਤੋਂ ਇੱਕ ਮਹੀਨਾ ਪਹਿਲਾਂ ਉਸ ਦਾ ਜਬਰਦਸਤੀ ਗਰਭਪਾਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਸੰਕੇਤਕ ਤਸਵੀਰ 2010 ਵਿੱਚ ਕਮਲਜੀਤ ਸਿੰਘ ਅਚਾਨਕ ਗਾਇਬ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਅਦਾਲਤ ਦੀਆਂ ਸੁਣਵਾਈਆਂ ਤੋਂ ਗ਼ੈਰ-ਹਾਜ਼ਿਰ ਰਿਹਾ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਹ ਆਪਣੇ ਦਾਅਵਿਆਂ ਤੋਂ ਮੁਕਰ ਗਿਆ ਸੀ।ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਹਰਿਆਣਾ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਪੁਲੀਸ ਦੀ ਸਪੈਸ਼ਲ ਜਾਂਚ ਟੀਮ ਦੇ ਇਸ ਮਾਮਲੇ 'ਚ ਫੇਲ੍ਹ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਕੇਸ ਸੀਬੀਆਈ ਨੂੰ ਸੌਂਪਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਐੱਸਜੀਪੀਸੀ ਦੀ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਬੀਬੀ ਜਗੀਰ ਕੌਰ 2012 ਵਿੱਚ ਸੀਬੀਆਈ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਅਦਾਲਤ 'ਚ ਪੇਸ਼ ਹੋਏ ਸਨ ਜਗੀਰ ਕੌਰ ਦੇ ਆਪਣੀ ਗਰਭਵਤੀ ਧੀ ਦੇ ਕਤਲ ਦੇ ਮਾਮਲੇ 'ਚ ਇੱਕ ਦਹਾਕਾ ਪਹਿਲਾਂ ਸੀਬੀਆਈ ਨੇ ਜਗੀਰ ਕੌਰ ਅਤੇ ਹੋਰਨਾਂ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਚਾਰਜਸ਼ੀਟ ਦਾਇਰ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਸੀਬੀਆਈ ਨੇ ਇਸ ਮਾਮਲੇ 'ਚ 134 ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬਤੌਰ ਗਵਾਹ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕੀਤਾ ਸੀ।ਇਸ ਮਾਮਲੇ 'ਚ ਫਗਵਾੜਾ ਦੇ ਇੱਕ ਜੋੜੇ ਦਲਵਿੰਦਰ ਕੌਰ ਢੇਸੀ ਅਤੇ ਪਰਮਜੀਤ ਕੌਰ ਰਾਇਪੁਰ ਨੂੰ ਜਬਦਰਸਤੀ ਗਰਭਪਾਤ ਕਰਨ, ਕਤਲ 'ਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋਣ ਅਤੇ ਸਬੂਤਾਂ ਨਾਲ ਛੇੜਛਾੜ ਕਰਨ ਦੇ ਇਲਜ਼ਾਮ ਹੇਠ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਕੀਤਾ ਸੀ।ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਸੋਹੀ ਨਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਸਰਕਾਰੀ ਡਾਕਟਰ ਦੀ 2008 ਵਿੱਚ ਸੜਕ ਹਾਦਸੇ ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ ਜੋ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਅਹਿਮ ਗਵਾਹ ਸਨ।ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਪਰਮਜੀਤ ਸਿੰਘ, ਦਲਵਿੰਦਰ ਕੌਰ ਢੇਸੀ ਅਤੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਜਗੀਰ ਕੌਰ ਦੀ ਧੀ ਹਰਪ੍ਰੀਤ ਕੌਰ ਰੋਜ਼ੀ ਨੂੰ ਅਗਵਾ ਕਰਨ ਲਈ ਦੋਸ਼ੀ ਠਹਿਰਾਇਆ ਸੀ। ਨਿਸ਼ਾਨ ਸਿੰਘ ਜਗੀਰ ਕੌਰ ਦੇ ਕਰੀਬੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸਨ।ਹਰਪ੍ਰੀਤ ਕੌਰ ਦਾ ਜਬਰਦਸਤੀ ਗਰਭਪਾਤ ਕਰਨ ਕਰਕੇ ਦਲਵਿੰਦਰ ਅਤੇ ਪਰਮਜੀਤ ਨੂੰ ਦੋਸ਼ੀ ਠਹਿਰਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਪੰਜ ਸਾਲ ਦੀ ਜੇਲ੍ਹ ਹੋਈ ਸੀ। ਦੋ ਹੋਰਨਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚੋਂ ਬਰੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।(ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ ਵਡੋਦਰਾ ਦੀ ਰਹਿਣ ਵਾਲੀ ਮੀਰਾ ਏਰਡਾ ਮਹਿਜ਼ ਨੌਂ ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਉਮਰ ਤੋਂ ਹੀ ਗੋ ਕਾਰਟਿੰਗ ਤੇ ਰੇਸ ਦੀ ਸ਼ੌਕਿਨ ਹੈ। ਰੇਸਿੰਗ ਟਰੈਕ ਹੀ ਉਸਦਾ ਦੂਜਾ ਘਰ ਹੈ(ਰਿਪੋਰਟ: ਸਾਗਰ ਪਟੇਲ)(ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਿਤ ਟਵਿੱਟਰ ਹੈਂਡਲ ਤੋਂ ਤਿੰਨ ਵਿਕਲਪ ਦੇ ਕੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪੁੱਛਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਹੜੀ ਮਠਿਆਈ ਦੇਸ ਦੀ ਕੌਮੀ ਮਠਿਆਈ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਵੋਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਗੁਲਾਬ ਜਾਮੁਣ ਜਿੱਤ ਗਏ।ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਕੀ ਸੱਚਮੁੱਚ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਨੇ ਕੁੰਭ ਮੇਲੇ 'ਚ ਲਗਾਈ ਡੁਬਕੀਅਰਬ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਦੇਸ ਜਿੱਥੇ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਵਿਆਗਰਾ ਪਹੁੰਚੀਇੱਥੇ ਪੁਰਸ਼ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਪਾ ਸਕਦੇ ਕੰਨੀ ਮੁੰਦੀਆਂ (ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਯਮਨ 'ਚ 7 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਖੇਡੀ ਜਾ ਰਹੀ ਖ਼ੂਨ ਦੀ ਹੋਲੀ ਦੇ ਕਾਰਨ 10 ਅਗਸਤ 2018 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/international-45133387 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ Image copyright Reuters ਯਮਨ ਦੇ ਉੱਤਰੀ ਇਲਾਕੇ ਵਿਚ ਸਾਊਦੀ ਗਠਜੋੜ ਦੇ ਹਵਾਈ ਹਮਲੇ ਵਿਚ 29 ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਮਾਰੇ ਜਾਣ ਅਤੇ 30 ਦੇ ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਹੋਣ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਹੈ। ਮਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿਚ ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਸਕੂਲੀ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਦੱਸੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਹ ਤਾਜ਼ਾ ਅੰਕੜੇ ਰੈੱਡ ਕਰਾਸ ਦੀ ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਕਮੇਟੀ ਨੇ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਹੈ।ਜਦੋਂ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਭਰੀ ਬੱਸ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਹੋਇਆ, ਇਹ ਸੱਦਾਅ ਸੂਬੇ ਦੀ ਧਾਹੇਨ ਮਾਰਕੀਟ ਵਿਚੋਂ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ।ਹੌਤੀ ਬਾਗੀ ਲਹਿਰ ਦੇ ਸਿਹਤ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਹਮਲੇ ਵਿਚ 43 ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਮਾਰੇ ਜਾਣ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ ਸੀ ਅਤੇ 61 ਜਣਿਆਂ ਦੇ ਜਖ਼ਮੀ ਹੋਣ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਸੇ ਦੌਰਾਨ ਰੈੱਡ ਕਰਾਸ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਹਮਲੇ ਦੇ ਪੀੜਤਾਂ ਵਿਚ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਦੀ ਉਮਰ 10 ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੈ।ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਕੌਣ ਹੈ ਇਹ ਔਰਤ ਜਿਸ ਪਿੱਛੇ ਲੜ ਰਹੇ ਨੇ ਸਾਊਦੀ ਤੇ ਕੈਨੇਡਾ?ਜੱਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਵਿੱਚ ਧੀ ਤੇ ਪਤਨੀ ਦਾ ਕਿੰਨਾ ਹੱਕਕੀ 'ਆਪ' ਨੇ ਗੁਆ ਲਿਆ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦਾ ਭਰੋਸਾ ?ਕਿਸਾਨ ਦਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦੀਆਂ ‘ਸੂਰ-ਗੋਲਕਾਂ’ Image copyright Reuters ਹੌਤੀ ਬਾਗੀਆਂ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਜੰਗ ਵਿਚ ਯਮਨ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਸਾਥ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਸਾਊਦੀ ਗਠਜੋੜ ਨੇ ਹਮਲੇ ਨੂੰ ਵਾਜਬ ਕਰਾਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।ਗਠਜੋੜ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਕਦੇ ਵੀ ਜਾਣਬੁੱਝ ਕੇ ਆਮ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾਂ ਨਹੀਂ ਬਣਾਇਆ। ਪਰ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰ ਕਾਰਕੁਨ ਸਕੂਲਾਂ, ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ਤੇ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਉੱਤੇ ਹਮਲੇ ਹੋਣ ਦੇ ਇਲਜ਼ਾਮ ਲਗਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਮੀਡੀਆ ਪਲੇਬੈਕ ਤੁਹਾਡੀ ਡਿਵਾਈਸ 'ਤੇ ਸਪੋਰਟ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਕੀ ਹਨ ਯਮਨ ਦੇ ਸੰਕਟ ਦੇ ਕਾਰਨ?ਯਮਨ ਦੀ ਲੜਾਈ ਦੀ ਵਜ੍ਹਾਯਮਨ ਦੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਸਾਲ 2011 'ਚ ਹੋਈ ਅਰਬ ਕ੍ਰਾਂਤੀ 'ਚ ਲੱਭੀਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸੇ ਅਰਬ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦੀ ਲਹਿਰ ਦੌਰਾਨ ਸਾਬਕਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਅਲੀ ਅਬਦੁੱਲਾ ਸਾਲੇਹ ਨੂੰ ਸਿਆਸਤ ਛੱਡਣੀ ਪਈ ਅਤੇ ਯਮਨ ਦੀ ਕਮਾਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਉਪ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਅਬਦ ਰੱਬੂ ਮੰਸੂਰ ਹਾਦੀ ਦੇ ਹੱਥ 'ਚ ਆ ਗਈ। Image copyright AFP ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਸੱਤਾ 'ਚ ਬਦਲਾਅ ਨਾਲ ਸਿਆਸੀ ਸਥਿਰਤਾ ਵਧੇਗੀ ਪਰ ਹਕੀਕਤ 'ਚ ਇਹ ਨਕਾਮ ਰਿਹਾ।ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਯਮਨ 'ਚ ਸਿਆਸੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ ਜਿਸ 'ਚ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਸਾਬਕਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਸਾਲੇਹ ਦੀ ਫੌਜ ਸੀ ਤੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਮੌਜੂਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਹਾਦੀ ਦੀ ਫੌਜ।ਇੱਕ ਮੋਰਚਾ ਹੌਤੀ ਬਾਗ਼ੀਆਂ ਨੇ ਵੀ ਖੋਲ ਰੱਖਿਆ ਸੀ। ਯਮਨ 'ਤੇ 30 ਸਾਲ ਤਕ ਹਕੂਮਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸਾਲੇਹ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਟਪਤੀ ਹਾਦੀ ਨੂੰ ਯਮਨ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਰਿਆਦ ਤੋਂ ਹਟਾਉਣ ਲਈ ਹੂਥੀ ਬਾਗੀਆਂ ਨਾਲ ਹੱਥ ਮਿਲਾ ਲਿਆ। (ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਜਾਪਾਨ ਦੇ ਇਸ ਟਾਪੂ 'ਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਆਉਣ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ 4 ਅਕਤੂਬਰ 2018 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/international-45751506 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ Image copyright EPA ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਹਰ ਸਾਲ ਇੱਥੇ ਸਿਰਫ਼ 200 ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਨੂੰ ਆਉਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਹੈ ਜਾਪਾਨ ਦਾ ਓਕੀਨੋਸ਼ੀਮਾ ਟਾਪੂ ਇੱਕ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਧਾਰਮਿਕ ਥਾਂ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਆਉਣ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਹੈ।ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਸੰਸਥਾ ਯੂਨੈਸਕੋ ਵੱਲੋਂ ਇਸ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤੀ ਥਾਂ ਐਲਾਨਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।ਓਕੀਨੋਸ਼ੀਮਾ, ਓਕਿਤਸੂ ਦੇ ਪਵਿੱਤਰ ਅਸਥਾਨ ਦਾ ਘਰ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ 17ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਮਲਾਹਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਅਰਦਾਸ ਕਰਨ ਲਈ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।ਟਾਪੂ 'ਤੇ ਪੈਰ ਰੱਖਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਆਦਮੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕੱਪੜੇ ਲਾਹ ਕੇ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਰਸਮ ਤੋਂ ਲੰਘਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਕੇਸਰ ਖਾਣ ਨਾਲ ਬੱਚੇ ਦੇ ਗੋਰਾ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਦਾ ਸੱਚ'ਮੇਰੀ ਕਾਰ ਨੂੰ ਘੇਰ ਲਿਆ ਗਿਆ ਤੇ ਗੁੰਡੇ ਵੀ ਆ ਗਏ'ਗੰਗਾ ਦੇ ਕੰਢੇ ਵਰਤ ਰੱਖਣ ਵਾਲੀ ਮਹਿਲਾ ਨਾਲ ਬਲਾਤਕਾਰਜਦੋਂ ਉਹ ਇਸ ਥਾਂ ਨੂੰ ਛੱਡ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਾ ਤਾਂ ਕਿਸੇ ਨਿਸ਼ਾਨੀ ਨੂੰ ਨਾਲ ਲੈ ਕੇ ਜਾਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਆਪਣੀ ਯਾਤਰਾ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇਣ ਦੀ। ਜਾਪਾਨ ਟਾਇਮਜ਼ ਦੀਆਂ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਇੱਥੇ ਧਾਰਮਿਕ ਅਸਥਾਨ ਦੇ ਬਣਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਓਕੀਨੋਸ਼ੀਮਾ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸਮੁੰਦਰ 'ਚ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਅਤੇ ਕੋਰੀਆਈ ਤੇ ਚੀਨੀ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਵਪਾਰਕ ਸਬੰਧਾਂ ਲਈ ਰਸਮਾਂ ਕਰਕੇ ਹੁੰਦੀ ਸੀ।ਇਹ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਕਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਇਸ ਟਾਪੂ 'ਤੇ ਅਜਿਹੇ ਕਈ ਕਲਾ ਦੇ ਨਮੂਨੇ ਮਿਲੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤੋਹਫ਼ਿਆਂ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇੱਥੇ ਲਿਆਂਦਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਕੋਰੀਆਈ ਪ੍ਰਾਇਦੀਪ ਤੋਂ ਆਈਆਂ ਸੋਨੇ ਦੀਆਂ ਅੰਗੂਠੀਆਂ ਵੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ। Image copyright AFP ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਇਹ ਓਕਿਤਸੂ ਦੇ ਪਵਿੱਤਰ ਅਸਥਾਨ ਦਾ ਘਰ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ 17ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਮਲਾਹਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਅਰਦਾਸ ਕਰਨ ਲਈ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਟਾਪੂ ਹੁਣ ਹਰ ਸਾਲ ਇੱਕ ਦਿਨ ਵਿੱਚ ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਦਾ ਸਵਾਗਤ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਦਿਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ 27 ਮਈ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਨਿਯਮਾਂ ਨੂੰ ਅਜੇ ਵੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 200 ਤੱਕ ਹੀ ਸੀਮਤ ਹੈ। ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: 'ਮੇਰਾ ਪਤੀ ਘਰੋਂ ਗਿਆ ਤੇ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਮੁੜਿਆ''ਫ਼ੌਜੀ ਮੈਡਲ ਸਿਆਸੀ ਕੁੜਤਿਆਂ 'ਤੇ ਨਹੀਂ ਫੱਬਦੇ' ਲੱਦਾਖੀ, ਜੋ ' ਅਸਲ ਆਰੀਆ' ਹੋਣ ਦਾ ਕਰਦੇ ਨੇ ਦਾਅਵਾਇੱਥੇ ਸਮੁੰਦਰ 'ਚ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਨਾ ਮਰਦਾਂ ਲਈ ਬੇਹੱਦ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ ਵੀਡੀਓ ਵੀ ਪਸੰਦ ਆਉਣਗੇ Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi (ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਜੋਤਹੀਣ ਕੁੜੀਆਂ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਟੀਮ ਬਣਾਉਣ ਦੀਆਂ ਤਿਆਰੀਆਂ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ ਕੁਝ ਹੀ ਦੇਸਾਂ 'ਚ ਅਜਿਹੀਆਂ ਟੀਮਾਂ ਹਨ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਜਨਵਰੀ ਵਿੱਚ ਨੇਪਾਲ ਦੇ ਨਾਲ ਆਪਣਾ ਪਹਿਲਾ ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਮੁਕਾਬਲਾ ਖੇਡੇਗਾ।ਪੱਤਰਕਾਰ ਸਿਕੰਦਰ ਕਿਰਮਾਨੀ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ।(ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਕਪਿਲ ਸ਼ਰਮਾ ਦੀ ਵਾਪਸੀ 'ਤੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ 'ਤੇ ਕੀ ਬੋਲੇ ਲੋਕ? 30 ਦਸੰਬਰ 2018 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/india-46711376 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਕਪਿਲ ਸ਼ਰਮਾ ਨੇ ਮੁੜ ਤੋਂ ਛੋਟੋ ਪਰਦੇ 'ਤੇ ਆਪਣੇ ਕੌਮੇਡੀ ਸ਼ੋਅ ਰਾਹੀਂ ਵਾਪਸੀ ਕੀਤੀ ਕਪਿਲ ਸ਼ਰਮਾ ਨੇ ਬੀਤੀ ਰਾਤ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣੇ ਕਾਮੇਡੀ ਸ਼ੋਅ ਨਾਲ ਛੋਟੇ ਪਰਦੇ 'ਤੇ ਮੁੜ ਵਾਪਸੀ ਕੀਤੀ। ਲੋਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵਾਪਸੀ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਖੁਸ਼ ਦਿਖੇ ਅਤੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ 'ਤੇ ਕਪਿਲ ਦਾ ਉਤਸ਼ਾਹ ਵੀ ਵਧਾਇਆ।ਕਪਿਲ ਸ਼ਰਮਾ ਦੇ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਕ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ ਅਤੇ ਸ਼ੋਅ ਦੇ ਔਨ ਏਅਰ ਹੁੰਦਿਆਂ ਹੀ ਟਵਿੱਟਰ 'ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਵਧਾਈਆਂ ਆਉਣ ਲੱਗੀਆਂ।ਯੂਜ਼ਰ ਕਲਪਨਾ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਲਿਖਿਆ, ''ਨਵੇਂ ਸਾਲ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਲਈ ਕਪਿਲ ਦੇ ਇਸ ਅੰਦਾਜ਼ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਕੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ?'' Image Copyright @neha_shah7 @neha_shah7 Image Copyright @neha_shah7 @neha_shah7 ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਿਤੀ ਯਾਦਵ ਨਾਂ ਦੀ ਯੂਜ਼ਰ ਨੇ ਟਵੀਟ ਕੀਤਾ, ''ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਮੁਸਕਾਨ ਖਾਸ ਕਪਿਲ ਦੇ ਸ਼ੋਅ ਲਈ ਸਾਂਭ ਕੇ ਰੱਖੀ ਸੀ, ਆਪਣੀ ਮੁਸਕਾਨ ਜਿੰਨਾ ਹੀ ਮੈਂ ਕਪਿਲ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਟੀਮ ਨੂੰ ਮਿੱਸ ਕੀਤਾ, ਤੁਹਾਨੂੰ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਸ਼ੁੱਭਕਾਮਨਾਵਾਂ।'' Image Copyright @Prakriti_99 @Prakriti_99 Image Copyright @Prakriti_99 @Prakriti_99 ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ-ਹਰਿਆਣਾ ਸਵਾਈਨ ਫਲੂ ਲਈ ਹਾਈ ਅਲਰਟ ’ਤੇ, ਹੁਣ ਤੱਕ 7 ਮੌਤਾਂ IS ਦੀ ਜਰਮਨ ਮੈਂਬਰ 'ਤੇ 5 ਸਾਲਾ ਬੱਚੀ ਨੂੰ 'ਪਿਆਸਾ ਮਾਰਨ' ਦੇ ਇਲਜ਼ਾਮਇੰਟਰਨੈੱਟ 'ਤੇ ਆਪਣੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਇਲਾਜ ਲੱਭਣਾ ਕਿੰਨਾ ਸਹੀ ਵਰੁਣ ਕੁਮਾਰ ਸਿਸੋਦੀਆ ਨੇ ਲਿਖਿਆ, ''ਬਹੁਤ ਮਹੀਨਿਆਂ ਬਾਅਦ ਅੱਜ ਪੂਰਾ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਬਹਿ ਕੇ ਹੱਸਿਆ ਹੈ। ਕਪਿਲ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਬਹੁਤ ਧੰਨਵਾਦ, ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਬਹੁਤ ਪਿਆਰ ਕਰਦਾ ਹਾਂ।'' Image Copyright @VaRuNkUmArSisO1 @VaRuNkUmArSisO1 Image Copyright @VaRuNkUmArSisO1 @VaRuNkUmArSisO1 ਤਬੀਅਤ ਖਰਾਬ ਹੋਣ ਕਾਰਣ ਕਪਿਲ ਸ਼ਰਮਾ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਸ਼ੋਅ ਬੰਦ ਕਰਨਾ ਪਿਆ ਸੀ। ਖਬਰਾਂ ਇਹ ਵੀ ਸਨ ਕਿ ਉਹ ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ ਦੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਗਏ ਹਨ ਪਰ ਕਪਿਲ ਨੇ ਇਹ ਜ਼ਰੂਰ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਕਮਬੈਕ ਕਰਨਗੇ। ਇਸੇ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਗੱਲਾਂ 'ਤੇ ਵੀ ਟਵੀਟ ਕੀਤੇ। ਟਵਿੱਟਰ ਯੂਜ਼ਰ ਕਰੁਣਾ ਤਿਆਗੀ ਆਪਣੇ ਟਵਿੱਟਰ ਹੈਂਡਲ ਤੋਂ ਲਿਖਦੀ ਹੈ ਕਿ, "ਉਮੀਦ ਕਰਦੀ ਹਾਂ ਕਪਿਲ ਇਸ ਵਾਰੀ ਆਪਣੇ ਗੁੱਸੇ 'ਤੇ ਕਾਬੂ ਰੱਖਣਗੇ ਅਤੇ ਬਾਕੀ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਬਣਦਾ ਮਾਣ ਦੇਣਗੇ।" Image Copyright @i_am_karuna @i_am_karuna Image Copyright @i_am_karuna @i_am_karuna ਟਵਿੱਟਰ ਹੈਂਡਲਰ ਸੌਮਿਆ ਲਿਖਦੀ ਹੈ, "ਕੀ ਕਪਿਲ ਉਹ ਸਫ਼ਲਤਾ ਮੁੜ ਹਾਸਿਲ ਕਰ ਸਕਣਗੇ?" Image Copyright @rsoumya8693 @rsoumya8693 Image Copyright @rsoumya8693 @rsoumya8693 ਕਪਿਲ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਾਥੀ ਰਹਿ ਚੁਕੇ ਸੁਨੀਲ ਗਰੋਵਰ ਦਾ ਵੀ ਸ਼ੋਅ ਉਸੇ ਸਮੇਂ ਦੂਜੇ ਚੈਨਲ 'ਤੇ ਵਿਖਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸੁਨੀਲ ਅਤੇ ਕਪਿਲ ਵਿਚਾਲੇ ਝਗੜਾ ਹੋਇਆ ਸੀ ’ਤੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦੋਵੇਂ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਫੈਨਜ਼ ਦੋਵਾਂ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪਰਫੋਰਮ ਕਰਦੇ ਦੇਖ ਨਿਰਾਸ਼ ਵੀ ਹਨ। ਟਵਿੱਟਰ ਹੈਂਡਲਰ ਪੁਸ਼ਪਮ ਪ੍ਰੀਆ ਲਿਖਦੀ ਹੈ ਕਿ, "ਇਹ ਠੀਕ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਦੋਵਾਂ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਦਾ ਸਮਾਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਮੇਰੇ ਵਰਗੇ ਫੈਨਜ਼ ਜੋ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਪਸੰਦ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਕਿਵੇਂ ਫ਼ੈਸਲਾ ਕਰਨਗੇ ਕਿ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿਹੜਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੇਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ?" Image Copyright @PushpamPriya5 @PushpamPriya5 Image Copyright @PushpamPriya5 @PushpamPriya5 ਫ਼ਿਲਹਾਲ ਕਪਿਲ ਦੀ ਨਵੀਂ ਪਾਰੀ ਅਤੇ ਦੋਹਾਂ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਦੇ ਵਿਚ ਜਾਰੀ ਮੁਕਾਬਲੇ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ ਉਤਸ਼ਾਹ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਹ ਵੀਡੀਓ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪਸੰਦ ਆ ਸਕਦੇ ਹਨ: Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi (ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਅਪੋਲੋ 8 ਮਿਸ਼ਨ 1968 ਵਿੱਚ ਚੰਦ ਵੱਲ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ ਜਿਸ ਨੇ ਲਗਪਗ 4 ਲੱਖ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਤੈਅ ਕਰ ਕੇ ਚੰਦ ਦੇ ਘੇਰੇ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚਣ ਮਗਰੋਂ ਵਾਪਸ ਮੁੜਿਆ।ਧਰਤੀ ਦੇ ਘੇਰੇ ਵਿੱਚੋਂ ਬਾਹਰ ਜਾ ਕੇ ਵਾਪਸ ਆਉਣ ਵਾਲਾ ਇਹ ਪਹਿਲਾ ਉਪ ਗ੍ਰਹਿ ਬਣਿਆ।ਜਦੋਂ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੂਆਂ ਨੇ ਧਰਤੀ ਵੱਲ ਦੇਖਿਆ ਤਾਂ ਉਹ ਦੇਖਦੇ ਹੀ ਰਹਿ ਗਏ ਅਤੇ ਕੈਮਰਾ ਲੱਭਿਆ ਅਤੇ ਬਿਲ ਐਂਡਰਸ ਨੇ ਇਹ ਤਸਵੀਰ ਲਈ।ਪੁਲਾੜ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ ਕਿ ਅਸੀਂ ਕਿੰਨੇ ਨਾਜ਼ੁਕ ਗ੍ਰਹਿ ’ਤੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਸੀਮਤ ਵਸੀਲੇ ਹਨ, ਸਾਨੂੰ ਧਰਤੀ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਸਿੱਖਣੀ ਪਵੇਗੀ।ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਤੰਦੂਰ ਕਾਂਡ ਦਾ ਦੋਸ਼ੀ ਕਿਵੇਂ ਬਣਿਆ ਸੀ ਪੁਜਾਰੀਯਸ਼ੂ-ਮਸੀਹ ਤੇ ਇਸਲਾਮ ਵਿਚਾਲੇ ਇਹ ਹੈ ਸਾਂਝ'ਰਾਜੀਵ ਗਾਂਧੀ ਤੋਂ ਭਾਰਤ ਰਤਨ ਵਾਪਸ ਲੈਣ ਦੀ ਮੰਗ ਸਾਡਾ ਵਿਚਾਰ ਨਹੀਂ'(ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਡੌਨਲਡ ਟਰੰਪ ਤੇ ਈਰਾਨ ਦੀ ਭਖਦੀ ਬਹਿਸ 'ਚ ਆਇਆ ਹਾਸਾ 27 ਸਤੰਬਰ 2018 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/international-45648749 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ Image copyright Getty Images ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਡੌਨਲਡ ਟਰੰਪ ਨੇ ਦੁਸ਼ਮਣੀ ਨੂੰ ਹਵਾ ਦਿੰਦਿਆਂ ਈਰਾਨ ਉੱਤੇ ਇਲਜ਼ਾਮ ਲਗਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਮੱਧ-ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ "ਮੌਤ ਤੇ ਤਬਾਹੀ" ਦੇ ਬੀਜ ਬੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਨਿਊ ਯਾਰਕ 'ਚ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀ ਆਮ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਭਾਸ਼ਣ ਦੌਰਾਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਈਰਾਨ ਨਾਲ ਐਟਮੀ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦੇ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਹੋਏ ਕਰਾਰ ਨੂੰ ਖਾਰਜ ਕਰਨ ਦੇ ਆਪਣੇ ਫੈਸਲੇ ਨੂੰ ਵੀ ਸਹੀ ਦੱਸਿਆ ਹੈ। ਈਰਾਨ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਹਸਨ ਰੂਹਾਨੀ ਟਰੰਪ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਆਪਣੇ ਭਾਸ਼ਣ 'ਚ ਟਰੰਪ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਇਸ ਦੁਸ਼ਮਣੀ ਭਰੇ ਵਰਤਾਰੇ ਦੀ ਨਿਖੇਧੀ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਗੱਲਬਾਤ ਦੀ ਵੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕੀਤੀ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਨਾਲ ਹੀ ਆਖਿਆ ਕਿ ਕਿਸੇ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਜ਼ਬਰਦਸਤੀ ਗੱਲਬਾਤ ਲਈ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ।ਪਰਲੇ ਪਾਸਿਓਂ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸਲਾਹਕਾਰ ਜੌਨ ਬੋਲਟਨ ਨੇ ਨਿਊ ਯਾਰਕ 'ਚ ਹੀ ਇੱਕ ਭਾਸ਼ਣ 'ਚ ਈਰਾਨ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ "ਮੌਲਵੀਆਂ" ਦਾ "ਕਾਤਲ ਰਾਜ" ਆਖਿਆ। ਬੋਲਟਨ ਨੇ ਧਮਕੀ ਵਜੋਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੇ ਕੋਈ ਅਮਰੀਕਾ, ਉਸਦੇ ਲੋਕਾਂ ਜਾਂ ਸਾਥੀਆਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਵੇਗਾ ਤਾਂ "ਉਸ ਦੀ ਕੀਮਤ ਨਰਕ ਹੋਵੇਗੀ"।ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਆਧਾਰ ਕਾਰਡ ਦੇ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਕੀ ਹਨ ਦਲੀਲਾਂ ਬੱਬਰ ਖਾਲਸਾ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੀ ਭਾਲ ਲਈ ਬਰਤਾਨੀਆ ਪੁਲਿਸ ਵੱਲੋਂ ਛਾਪੇਮਾਰੀਜਸਦੇਵ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਸ ਦੀ ਕੁਮੈਂਟਰੀ ਸੁਣ ਕੇ ਕੁਮੈਂਟੇਟਰ ਬਣਨ ਦੀ ਸੋਚੀਟਰੰਪ ਦੇ ਭਾਸ਼ਣ ਦੌਰਾਨ... ਟਰੰਪ ਨੇ ਆਪਣੇ ਭਾਸ਼ਣ 'ਚ ਆਪਣੀ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਨੂੰ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀਆਂ ਹੁਣ ਤਕ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਤੋਂ ਚੰਗਾ ਦੱਸਿਆ। ਇਹ ਸੁਣਦਿਆਂ ਹੀ ਮੀਟਿੰਗ ਹਾਲ 'ਚ ਪਹਿਲਾਂ ਤਾਂ ਕੁਝ ਲੋਕ ਹੱਸੇ ਤੇ ਫਿਰ ਠਹਾਕੇ ਹੀ ਵੱਜਣ ਲੱਗੇ। Image copyright Getty Images ਟਰੰਪ ਵੀ ਮੁਸਕੁਰਾਏ ਤੇ ਆਖਿਆ, "ਮੈਨੂੰ ਇਸ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਦੀ ਉਮੀਦ ਨਹੀਂ ਸੀ।", ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹਾਸਾ ਹੋਰ ਉੱਚਾ ਹੋ ਗਿਆ। ਟਰੰਪ ਮੁਤਾਬਕ ਅਮਰੀਕਾ ਹੁਣ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਤਾਕਤਵਰ, ਅਮੀਰ ਤੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੈ। ਭਾਰਤ, ਸਊਦੀ ਅਰਬ, ਉੱਤਰੀ ਕੋਰੀਆ ਦੇ ਕਿਮ ਦੀ ਸ਼ਲਾਘਾਟਰੰਪ ਨੇ ਮੰਗਲਵਾਰ ਨੂੰ ਦਿੱਤੇ 35 ਮਿੰਟਾਂ ਦੇ ਆਪਣੇ ਭਾਸ਼ਣ 'ਚ ਭਾਰਤ ਨੂੰ "ਇੱਕ ਅਰਬ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਆਜ਼ਾਦ ਸਮਾਜ" ਆਖਿਆ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਨੇ ਕਰੋੜਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਗ਼ਰੀਬੀ 'ਚੋਂ ਕੱਢ ਕੇ "ਮੱਧ ਵਰਗ" ਵਿੱਚ ਲਿਆਂਦਾ ਹੈ।ਸਊਦੀ ਅਰਬ ਦੇ "ਦਲੇਰ, ਨਵੇਂ" ਸਮਾਜਿਕ ਸੁਧਾਰਾਂ ਦੀ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸ਼ਲਾਘਾ ਕੀਤੀ, ਨਾਲ ਹੀ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨੂੰ ਇੱਕ "ਸੰਪੰਨ ਲੋਕਤੰਤਰ" ਆਖਿਆ। ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:9 ਤੱਥ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਕਾਰਨ ਵਧਿਆ ਸੈਕਸ ਟੁਆਏਜ਼ ਦਾ ਵਪਾਰ ਜਦੋਂ ਇੱਕ ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਮਜਬੂਰੀ ਕਾਰਨ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ‘ਮਾਲ’ ਬਣਿਆਚੰਗੀ ਸੈਕਸ ਲਾਇਫ਼ ਜਿਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਪੜ੍ਹੋ ਇਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉੱਤਰੀ ਕੋਰੀਆ ਦੇ ਸ਼ਾਸਕ ਕਿਮ ਜੋਂਗ-ਉਨ ਨਾਲ ਜੂਨ 'ਚ ਹੋਈ ਵਾਰਤਾ ਨੂੰ ਸਫਲ ਦੱਸਦਿਆਂ ਆਖਿਆ ਕਿ ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉੱਤਰੀ ਕੋਰੀਆ ਦੀਆਂ ਮਿਸਾਇਲਾਂ ਤੇ ਰਾਕੇਟਾਂ ਦਾ ਇੱਧਰ-ਉੱਧਰ ਉੱਡਣਾ ਬੰਦ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ "ਚੇਅਰਮੈਨ ਕਿਮ" ਦਾ ਧੰਨਵਾਦ ਵੀ ਕੀਤਾ।ਹੋਰ ਕੀ ਬੋਲੇ ਟਰੰਪ?ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਕਾਰੋਬਾਰ ਬਾਰੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਟਰੰਪ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਹੁਣ ਉਹ ਹੋਰ "ਬਦਸਲੂਕੀਆਂ" ਬਰਦਾਸ਼ਤ ਨਹੀਂ ਕਰਨਗੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਚੀਨ ਉੱਪਰ ਸਨਅਤ 'ਚ ਗਲਤ ਹਥਕੰਡੇ ਅਪਨਾਉਣ ਦਾ ਇਲਜ਼ਾਮ ਲਗਾਇਆ।ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਤੇਲ ਉਤਪਾਦਾਂ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਉੱਤੇ ਇਲਜ਼ਾਮ ਲਗਾਇਆ ਕਿ ਇਹ ਦੇਸ਼ ਦੁਨੀਆਂ ਤੋਂ ਲੁੱਟ-ਖੋਹ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜਦਕਿ ਇਹ ਉਂਝ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਫੌਜੀ ਮਦਦ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਦੇਸ਼ਭਗਤੀ ਦੇ ਭਾਵ ਨੂੰ ਉੱਪਰ ਮੰਨਦਿਆਂ ਗਲੋਬਲਿਜ਼ਮ ਜਾਂ ਆਲਮੀਵਾਦ ਨੂੰ ਨਕਾਰ ਦਿੱਤਾ। ਗੈਰਕਾਨੂੰਨੀ ਪਰਵਾਸੀਆਂ ਉੱਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਲਜ਼ਾਮ ਲਗਾਇਆ ਕਿ ਇਹ ਅਪਰਾਧੀਆਂ ਨੂੰ ਪੈਸੇ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸਥਾਨਕਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਉੱਤੇ ਮਾੜਾ ਅਸਰ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਪਰਵਾਸ ਦਾ ਮੁੱਦਾ ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਅਦਾਰਿਆਂ ਵੱਲੋਂ ਨਹੀਂ ਵੇਖਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਕਿੱਥੋਂ ਮਿਲਿਆ ਜਵਾਬ?ਈਰਾਨ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਨੇ ਤਾਂ ਟਰੰਪ ਨੂੰ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ ਹੀ, ਸਗੋਂ ਫਰਾਂਸ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਇਮੈਨੂਅਲ ਮੈਕਰੋਨ ਨੇ ਵੀ ਆਪਣੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਟਰੰਪ ਦੀਆਂ ਦਲੀਲਾਂ ਨੂੰ ਭੰਨਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ। Image copyright AFP ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਫਰਾਂਸ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਇਮੈਨੂਅਲ ਮੈਕਰੋਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਆਪਣੀ ਸਰਬਸੱਤਾ ਦੀ ਦਲੀਲ ਨੂੰ ਹਥਿਆਰ ਵਜੋਂ ਨਹੀਂ ਵਰਤਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਆਪਣੀ ਸਰਬਸੱਤਾ ਦੀ ਦਲੀਲ ਨੂੰ ਹਥਿਆਰ ਵਜੋਂ ਨਹੀਂ ਵਰਤਣਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਸਰਬਸੱਤਾ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਨੂੰ ਅਜਿਹੇ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦੀਆਂ ਦੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਜੋਕਿ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਮੂਲ ਮੁੱਲਾਂ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਮੈਕਰੋਨ ਨੇ ਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ "ਸਭ ਤੋਂ ਤਾਕਤਵਰ ਦੇ ਬਣਾਏ ਕਾਨੂੰਨ" ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਮੰਨਦੇ ਸਗੋਂ ਇੱਕ "ਤੀਜੇ ਰਾਹ" ਦੇ ਹਮਾਇਤੀ ਹਨ ਜਿਸ ਰਾਹੀਂ ਇੱਕ ਨਵਾਂ "ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਸੰਤੁਲਨ" ਕਾਇਮ ਹੋ ਸਕੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਬਹੁਪੱਖਤਾਵਾਦ ਨੂੰ ਅਪਣਾਏ ਬਗੈਰ ਇੱਕੀਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿਚ ਅਗਾਂਹ ਨਹੀਂ ਵਧਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ। (ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

21ਵੀਂ ਸਦੀ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਲੰਬਾ ਚੰਦਰਮਾ ਗ੍ਰਹਿਣ ਟੀਮ ਬੀਬੀਸੀ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ 27 ਜੁਲਾਈ 2018 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/india-44985745 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ Image copyright NASA ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਆਪਣੇ ਵਿਭਿੰਨ ਗੇੜਾਂ ਦੌਰਾਨ ਇਸ ਚੰਦਰਮਾ ਗ੍ਰਹਿਣ ਦਾ ਕੁੱਲ ਸਮਾਂ 3 ਘੰਟੇ 55 ਮਿੰਟ ਤੱਕ ਹੋਵੇਗਾ। 27 ਜੁਲਾਈ 2018 ਨੂੰ ਸਦੀ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਲੰਬਾ ਤੇ ਅਨੌਖਾ ਚੰਦਰਮਾ ਗ੍ਰਹਿਣ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਹੈ। ਨਾਸਾ ਮੁਤਾਬਕ ਇਹ 21ਵੀਂ ਸਦੀ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਲੰਬਾ ਚੰਦਰਮਾ ਗ੍ਰਹਿਣ ਹੋਵੇਗਾ। ਆਪਣੇ ਵਿਭਿੰਨ ਗੇੜਾਂ ਦੌਰਾਨ ਇਸ ਚੰਦਰਮਾ ਗ੍ਰਹਿਣ ਦਾ ਕੁੱਲ ਸਮਾਂ 3 ਘੰਟੇ 55 ਮਿੰਟ ਤੱਕ ਹੋਵੇਗਾ।ਇਹ 27 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ ਰਾਤ 11.54 ਵਜੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ 28 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ ਸਵੇਰੇ 3.49 ਵਜੇ ਤੱਕ ਰਹੇਗਾ। ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਵਟਸਐਪ ਐਡਮਿਨ ਹੋਣਾ ਕਿੰਨਾ ਖਤਰਨਾਕ ਹੈ19 ਸਾਲ ਦੀ ਕੁੜੀ ਨੇ ਕਿਉਂ ਬਣਾਈ 'ਰੇਪ ਪਰੂਫ਼ ਪੈਂਟੀ'?'ਉਹ ਪਤੀ-ਪਤਨੀ ਦਾ ਲਵ ਸੀਨ ਸੀ, ਮੈਂ ਸ਼ਰਮਿੰਦਾ ਨਹੀਂ ਹਾਂ'ਕਦੋਂ ਲੱਗਦਾ ਚੰਦਰਮਾ ਗ੍ਰਹਿਣ?ਸੂਰਜ ਦੀ ਪਰੀਕਰਮਾ ਦੌਰਾਨ ਧਰਤੀ, ਚੰਨ ਅਤੇ ਸੂਰਜ ਵਿਚਕਾਰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਆ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਚੰਨ ਧਰਤੀ ਦੇ ਪਰਛਾਵੇਂ ਨਾਲ ਲੁੱਕ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਉਦੋਂ ਸੰਭਵ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਸੂਰਜ, ਧਰਤੀ ਅਤੇ ਚੰਦਰਮਾ ਆਪਣੀ-ਆਪਣੀ ਥਾਂ 'ਤੇ ਇੱਕ-ਦੂਜੇ ਦੀ ਬਿਲਕੁੱਲ ਸੇਧ 'ਚ ਆ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਚੰਨ ਧਰਤੀ ਨਾਲੋਂ ਆਪਣੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਹੋਵੇਗਾ ਪੂਰਨਮਾਸ਼ੀ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਜਦੋਂ ਸੂਰਜ ਅਤੇ ਚੰਦਰਮਾ ਵਿਚਕਾਰ ਧਰਤੀ ਆ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਦਾ ਪਰਛਾਵਾਂ ਚੰਦਰਮਾ 'ਤੇ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਚੰਦਰਮਾ 'ਤੇ ਪਰਛਾਵੇਂ ਵਾਲੇ ਹਿੱਸੇ 'ਤੇ ਹਨੇਰਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਧਰਤੀ ਤੋਂ ਚੰਨ ਦੇਖਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਉਹ ਹਿੱਸਾ ਸਾਨੂੰ ਕਾਲਾ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਕਾਰਨ ਹੀ ਚੰਦਰਮਾ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਵੇਖੋ ਇਸ ਖਾਸ ਚੰਦਰਮਾ ਗ੍ਰਹਿਣ ਦੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂਸੁਪਰਮੂਨ ਦਾ ਆਸਮਾਨ ’ਚ ਹੋਵੇਗਾ ਵੱਖਰਾ ਨਜ਼ਾਰਾਵੇਖੋ 'ਸੁਪਰਮੂਨ' ਦਾ ਨਜ਼ਾਰਾ ਤਸਵੀਰਾਂ ਰਾਹੀਂਇਸ ਨੂੰ ਬਲੱਡ ਮੂਨ ਕਿਉਂ ਜਾਂਦਾ ਹੈ?ਚੰਦਰਮਾ ਗ੍ਰਹਿਣ ਦੌਰਾਨ ਧਰਤੀ ਦੇ ਪਰਛਾਵੇਂ ਕਾਰਨ ਚੰਨ ਕਾਲਾ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਕੁਝ ਸੈਕੰਡ ਲਈ ਚੰਨ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਲਾਲ ਵੀ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਕਾਰਨ ਇਸ ਨੂੰ ਬਲੱਡ ਮੂਨ ਵੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। 27 ਤਰੀਕ ਨੂੰ ਜੋ ਚੰਦਰਮਾ ਗ੍ਰਹਿਣ ਹੋਵੇਗਾ ਉਸ ਦੌਰਾਨ ਚੰਨ ਧਰਤੀ ਨਾਲੋਂ ਆਪਣੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਸ ਘਟਨਾ ਨੂੰ ਅਪੋਗੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਧਰਤੀ ਤੋਂ ਚੰਨ ਦੀ ਵਧੇਰੇ ਦੂਰੀ 406700 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਚੰਦਰਮਾ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕਿੱਥੇ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ?27 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ ਚੰਦਰਮਾ ਗ੍ਰਹਿਣ ਉੱਤਰੀ ਅਮਰੀਕਾ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਧਰਤੀ ਦੇ ਵਧੇਰੇ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਦਿਖੇਗਾ ਪਰ ਪੂਰਾ ਚੰਦਰਮਾ ਗ੍ਰਹਿਣ ਯੂਰਪ ਦੇ ਵਧੇਰੇ ਹਿੱਸਿਆਂ, ਮੱਧ-ਪੂਰਬ, ਮੱਧ ਏਸ਼ੀਆ ਅਤੇ ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਮੀਡੀਆ ਪਲੇਬੈਕ ਤੁਹਾਡੀ ਡਿਵਾਈਸ 'ਤੇ ਸਪੋਰਟ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ 150 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਲੱਗਣ ਵਾਲਾ ਚੰਦਰ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕਿਉਂ ਹੈ ਖ਼ਾਸ?ਇਸ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਲਈ ਟੈਲੀਸਕੋਪ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੋਵਗੀ ਪਰ ਇੱਕ ਚੰਗੀ ਦੂਰਬੀਨ ਦੀ ਲੋੜ ਪੈ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਅਜਿਹੀ ਥਾਂ 'ਤੇ ਹੋ ਜਿੱਥੋਂ ਇਸ ਨੂੰ ਦੇਖ ਸਕਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਇਸ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਰੂਪ ਭਾਰਤੀ ਸਮੇਂ ਮੁਤਾਬਕ 1.51 ਵਜੇ ਸਵੇਰੇ ਦਿੱਖ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਚੰਦਰਮਾ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕਿੱਥੇ ਦਿਖੇਗਾ?ਇਸ ਖਗੋਲੀ ਘਟਨਾ ਦਾ ਬਿੰਹਤਰੀਨ ਨਜ਼ਾਰਾ ਪੂਰਬੀ ਅਫ਼ਰੀਕਾ, ਮੱਧ ਪੂਰਬ ਅਤੇ ਮੱਧ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਦਿਖੇਗਾ। Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਭਾਰਤ ਦੇ ਵਧੇਰੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕੇਗਾ। ਇਸ ਨੂੰ ਮੱਧ ਅਤੇ ਉੱਤਰੀ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕੇਗਾ। ਦੱਖਣੀ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੇ ਆਂਸ਼ਿਕ ਰੂਪ ਨਾਲ ਇਸ ਦੇ ਪੂਰਬੀ ਖੇਤਰ ਬਿਊਨਸ ਆਇਰਸ, ਮੈਂਟੇਵੀਡੀਓ, ਸਾਓ ਪਾਉਲੋਅਤੇ ਰਿਓ ਡੀ ਜੇਨੇਰੋ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕੇਗਾ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇਸ ਅਸਮਾਨੀ ਘਟਨਾ ਨੂੰ ਦਿੱਲੀ, ਪੁਣੇ, ਬੰਗਲੁਰੂ ਅਤੇ ਮੁੰਬਈ ਸਮਏ ਦੇਸ ਦੇ ਸਾਰੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕੇਗਾ। ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਕੀ ਚੋਕੋਪਾਈ ਖਾਣ ਦਾ ਤਰੀਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਮੁੱਦਾ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਚੋਣ ਨਤੀਜੇ ਕੀ ਸੁਨੇਹਾ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨਫਿਨਲੈਂਡ ਦੇ ਲੋਕ ਹੋਰ ਖੁਸ਼ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਹੋਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ (ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

1984 ਸਿੱਖ ਕਤਲੇਆਮ ਮਾਮਲੇ 'ਚ ਦਿੱਲੀ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਵੱਲੋਂ 80 ਦੋਸ਼ੀਆਂ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਬਰਕਰਾਰ 28 ਨਵੰਬਰ 2018 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/india-46371491 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ Image copyright AFP ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਤ੍ਰਿਲੋਕਪੁਰੀ ਵਿੱਚ ਕਰੀਬ 320 ਸਿੱਖਾਂ ਦਾ ਹੋਇਆ ਸੀ ਕਤਲ 1984 ਸਿੱਖ ਕਤਲੇਆਮ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਦਿੱਲੀ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਨੇ ਤ੍ਰਿਲੋਕਪੁਰੀ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ 80 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖੀ ਹੈ। ਪੀਟੀਆਈ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਮੁਤਾਬਕ ਜਸਟਿਸ ਆਰ ਕੇ ਗੌਬਾ ਨੇ 22 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੀ ਅਪੀਲ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਦੋਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਆਤਮ ਸਮਰਪਣ ਕਰਨ ਲਈ ਕਹਿ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਦੋਸ਼ੀਆਂ ਨੇ 27 ਅਗਸਤ 1996 ਟ੍ਰਾਇਲ ਕੋਰਟ ਦੇ ਉਸ ਫ਼ੈਸਲੇ ਨੂੰ ਚੁਣੌਤੀ ਦਿੱਤੀ ਸੀ, ਜਿਸ ਦੇ ਤਹਿਤ ਕੜਕੜਡੂਮਾ ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਦੋਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ 5-5 ਸਾਲ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਸੁਣਾਈ ਸੀ।ਇਸ ਦੌਰਾਨ 107 ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਦੋਸ਼ੀ ਕਰਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ 88 ਦੋਸ਼ੀ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਪਹੁੰਚੇ ਅਤੇ ਕਈ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਮਾਮਲਾ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਗਿਆ।ਪੀਟੀਆਈ ਮੁਤਾਬਕ ਕੇਸ ਦੀ ਪੈਰਵੀ ਦੇ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਵਕੀਲ ਐਚਐਸ ਫੂਲਕਾ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਤ੍ਰਿਲੋਕਪੁਰੀ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਦਰਜ ਹੋਈ ਐਫ.ਆਈ.ਆਰ ਮੁਤਾਬਕ 95 ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਕਤਲ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ 100 ਦੇ ਕਰੀਬ ਘਰ ਸਾੜੇ ਗਏ ਸਨ। ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ-'84 ਸਿੱਖ ਕਤਲੇਆਮ ਦੇ ਕੇਸਾਂ ਦੀ ਮੁੜ ਜਾਂਚ ਹੋਵੇਗੀ'1984 ਕਤਲੇਆਮ ਦੀ ਸਰਕਾਰੀ ਕਹਾਣੀ ਝੂਠੀ'ਉਹ ਪੰਜ ਕਾਂਗਰਸੀ ਆਗੂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਂ '84 ਸਿੱਖ ਕਤਲੇਆਮ 'ਚ ਆਏ'84 ਸਿੱਖ ਕਤਲੇਆਮ: ਇੱਕ ਨੂੰ ਫਾਂਸੀ, ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਉਮਰ ਕੈਦ ਦੀ ਸਜ਼ਾ1984 ਦੇ ਸਿੱਖ ਕਤਲੇਆਮ ਦੌਰਾਨ ਪੂਰਬੀ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਤ੍ਰਿਲੋਕਪੁਰੀ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਕਤਲੇਆਮ ਦੀ ਉਸ ਵੇਲੇ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਇਲਾਕਿਆਂ 'ਚ ਹੋਏ ਕਤਲੇਆਮ 'ਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ। ਇੱਥੋਂ ਦੀਆਂ ਦੋ ਤੰਗ ਗਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਬੱਚਿਆਂ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਸਣੇ ਕਰੀਬ 320 ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। 'ਲਾਸ਼ਾਂ ਦੇ ਕੱਟੇ ਹੋਏ ਅੰਗ ਖਿੱਲਰੇ ਪਏ ਸਨ2 ਨਵੰਬਰ. 1984 ਨੂੰ ਇੰਡੀਅਨ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ ਦੇ ਪੱਤਰਕਾਰ ਰਾਹੁਲ ਬੇਦੀ ਆਪਣੇ ਦਫ਼ਤਰ 'ਚ ਬੈਠੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਖ਼ਬਰ ਮਿਲੀ ਕਿ ਤ੍ਰਿਲੋਕਪੁਰੀ ਦੇ ਬਲਾਕ ਨੰਬਰ 32 'ਚ ਕਤਲੇਆਮ ਹੋ ਰਿਹਾ ਸੀ। Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਜਸਟਿਸ ਆਰ ਕੇ ਗੌਬਾ 22 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੀ ਅਪੀਲ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਦੋਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਆਤਮ ਸਮਰਪਣ ਕਰਨ ਲਈ ਕਹਿ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਬੇਦੀ ਦੱਸਦੇ ਹਨ, "ਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਨਾਮ ਦਾ ਇੱਕ ਵਿਆਕਤੀ ਸਾਡੇ ਦਫ਼ਤਰ 'ਚ ਆਇਆ ਅਤੇ ਉਸ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਤ੍ਰਿਲੋਰਪੁਰੀ 'ਚ ਕਤਲੇਆਮ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਦੋ ਸਾਥੀਆਂਆਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਉੱਥੇ ਗਿਆ ਪਰ ਕਿਸੇ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਉੱਥੋਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਬਲਾਕ ਵਿੱਚ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਲੋਕ ਜਮ੍ਹਾਂ ਸਨ।"ਬੇਦੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ, "ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਸ਼ਾਮ ਵੇਲੇ ਉੱਥੇ ਪਹੁੰਚੇ ਤਾਂ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਕੋਈ 2500 ਗਜ਼ ਲੰਬੀ ਗਲੀ 'ਚ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਲਾਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਕੱਟੇ ਹੋਏ ਅੰਗ ਖਿੱਲਰੇ ਪਏ ਸਨ। ਹਾਲਤ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਉਸ ਗਲੀ 'ਚ ਤੁਰਨਾ ਵੀ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹੋ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਪੈਰ ਰੱਖਣ ਦੀ ਥਾਂ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਸੀ।"ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ-ਪਾਕਿਸਤਾਨ - ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਲਾਂਘੇ ਲਈ ਵੀਜ਼ੇ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂਕਰਤਾਰਪੁਰ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਦੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਸੈਕਸ ਬਾਰੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨਾਲ ਝੂਠ ਬੋਲਣਾ ਕਿਉਂ ਹੈ ਖਤਰਨਾਕਯੂਕਰੇਨ 'ਤੇ ਰੂਸ ਨੂੰ ਟਰੰਪ ਨੇ ਕਿਹਾ 'ਮੈਨੂੰ ਇਹ ਰਵੱਈਆ ਪਸੰਦ ਨਹੀਂ'1984 ਕਤਲੇਆਮ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਤ ਇਹ ਵੀਡੀਆ ਵੀ ਦੇਖੋ- Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi (ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਮਤਾ - ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਲਈ ਹੋਵੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨਾਲ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਅਦਲਾ-ਬਦਲੀ ਖ਼ੁਸ਼ਬੂ ਸੰਧੂ ਬੀਬੀਸੀ ਪੱਤਰਕਾਰ 15 ਦਸੰਬਰ 2018 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/india-46569082 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ Image copyright GURINDER BAJWA/bbc ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਤੋਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਕਰੀਬ 4 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਅੰਦਰ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੇ ਸਰਦ ਰੁੱਤ ਇਜਲਾਸ ਦੇ ਦੂਜੇ ਦਿਨ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਲਾਂਘਾ ਖੋਲ੍ਹੇ ਜਾਣ ਦਾ ਸੁਆਗਤ ਕਰਦਿਆਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ 'ਚ ਸਥਿਤ ਇਤਿਹਾਸਕ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਅਧਿਕਾਰ ਖੇਤਰ 'ਚ ਲੈ ਕੇ ਆਉਣ ਲਈ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨਾਲ ਜ਼ਮੀਨ ਅਦਲਾ-ਬਦਲੀ ਕਰਨ ਦਾ ਮਤਾ ਪਾਸ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਸਰਬਸੰਮਤੀ ਨਾਲ ਪਾਸ ਕੀਤੇ ਗਏ ਇਸ ਮਤੇ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਅੱਗੇ ਰੱਖੇਗੀ।ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੇ ਇਜਲਾਸ ਦੌਰਾਨ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਲਾਂਘਾ ਖੋਲ੍ਹੇ ਜਾਣ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਸ਼ਲਾਘਾ ਲਈ ਇੱਕ ਮਤਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।ਮਤੇ 'ਤੇ ਚਰਚਾ ਦੌਰਾਨ ਇਹ ਸਿਫਾਰਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਉਹ ਜ਼ਮੀਨ ਜਿੱਥੇ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਹੈ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਦੇ ਦੇਵੇ ਤਾਂ ਉਸ ਦੇ ਬਦਲੇ ਭਾਰਤ ਜ਼ਮੀਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਦੇ ਦੇਵੇਗਾ।ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਲਾਂਘੇ ਨੂੰ ਖੋਲ੍ਹਣ ਦੀ ਮੰਗ ਸਿੱਖਾਂ ਵੱਲੋਂ ਕਈ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ। ਕੈਬਨਿਟ ਮੰਤਰੀ ਨਵਜੋਤ ਸਿੰਘ ਸਿੱਧੂ ਦੇ ਵਿਵਾਦਤ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੌਰੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਰਤਾਕਪੁਰ ਲਾਂਘੇ ਨੂੰ ਖੋਲ੍ਹਣ ਦੀ ਗੱਲ ਪਰਵਾਨ ਚੜ੍ਹੀ। ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ-ਕਮਲ ਨਾਥ ’ਤੇ ਸਿੱਧੂ: ਹਾਈ ਕਮਾਂਡ ਦੇ ਫੈਸਲੇ ਤੋਂ 1 ਇੰਚ ਵੀ ਸੱਜੇ-ਖੱਬੇ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੇਰਾਹੁਲ ਦੇ ਕਰਜ਼ ਮੁਆਫ਼ੀ ਦੇ ਵਾਅਦੇ ਤੋਂ ਮੁਕਰਨ ਦਾ ਸੱਚ 'ਦਿਲ' ਛੱਡਣ ਲਈ ਅੱਧਵਾਟਿਓਂ ਮੁੜਿਆ ਜਹਾਜ਼ਅਨੁਸ਼ਕਾ ਵਿਰਾਟ ਦੀ ਸਲਾਹ ਕਿਹੜੇ ਮਾਮਲੇ 'ਚ ਨਹੀਂ ਲੈਂਦੇ ਬੀਬੀਸੀ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਦਿਆਂ ਕੈਬਨਿਟ ਮੰਤਰੀ ਸੁਖਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਰੰਧਾਵਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਅਦਲਾ-ਬਦਲੀ ਬਾਰੇ 1969 ਵਿੱਚ ਵੀ ਗੱਲ ਚੱਲ ਰਹੀ ਸੀ। ਪਰ 1971 ਦੀ ਲੜਾਈ ਦੌਰਾਨ ਰੁੱਕ ਗਈ। ਮੀਡੀਆ ਪਲੇਬੈਕ ਤੁਹਾਡੀ ਡਿਵਾਈਸ 'ਤੇ ਸਪੋਰਟ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਲਾਂਘੇ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ’ਚ ਉਤਸ਼ਾਹਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, "ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਅਦਲਾ-ਬਦਲੀ ਬਾਰੇ ਮਤਾ ਪਾਸ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਕੋਲ ਭੇਜਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਸ ਮੁੱਦੇ 'ਤੇ ਫੈਸਲਾ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਲਿਆ ਜਾਵੇਗਾ।"ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਕੈਪਟਨ ਅਮਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਇਸ ਲਾਂਘੇ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਚਾਲੇ "ਬ੍ਰਿਜ ਆਫ ਪੀਸ" ਵਜੋਂ ਦੱਸਿਆ। ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਲਾਹੌਰ ਤੋਂ ਕਰਤਾਰ ਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਰਾਹ ਉੱਤੇ ਵਾਹਨ ਦੀ ਉਡੀਕ ਵਿਚ ਯਾਤਰੀ ਕੈਪਟਨ ਅਮਰਿੰਦਰ ਨੇ ਲਾਂਘੇ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਸੀ ਸਾਜਿਸ਼ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਬੋਲਦੇ ਹੋਏ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਕੈਪਟਨ ਅਮਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਤੁਹਾਨੂੰ ਲਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫੌਜ ਸਾਡੀ ਹਮਾਇਤੀ ਹੈ? ਉਹ ਲਗਾਤਾਰ ਸਾਡੇ ਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਬਾਰਡਰ ਤੇ ਮਾਰ ਰਹੇ ਹਨ।" ਉਨ੍ਹਾਂ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਉਸ ਪਹਿਲੇ ਜੱਥੇ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣਨਗੇ ਜੋ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਲਾਂਘੇ ਤੋਂ ਜਾਵੇਗਾ। ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਵੇਂ ਕਰਤਾਪੁਰ ਦਾ ਲਾਂਘਾ ਖੁੱਲ੍ਹਣਾ ਕਿੰਨੀ ਹੀ ਵੱਡੀ ਕਾਮਯਾਬੀ ਹੋਵੇ ਫਿਰ ਵੀ ਤੱਥਾਂ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਤੇ ਪਾਕਿਤਸਾਨ 'ਚ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਨੀਂਹ ਪੱਥਰ26 ਨਵੰਬਰ 2018 ਨੂੰ ਬਾਰਤ ਦੇ ਉਪ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਐਮ ਵੈਂਕਈਆ ਨਾਇਡੂ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਕੈਪਟਨ ਅਮਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਵਿਖੇ ਇੱਕ ਸਮਾਗਮ ਦੌਰਾਨ ਲਾਂਘੇ ਦਾ ਨੀਂਹ ਪੱਥਰ ਰੱਖਿਆ ਸੀ। ਉਧਰ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ 'ਚ ਦੇਸ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਇਮਰਾਨ ਖ਼ਾਨ ਨੇ 28 ਨਵੰਬਰ 2018 ਨੂੰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਮਾਗਮ ਕਰਵਾ ਕੇ ਨੀਂਹ ਪੱਥਰ ਰੱਖਿਆ ਸੀ।ਕੇਂਦਰ ਮੰਤਰੀ ਹਮਸਿਮਰਤ ਕੌਰ ਬਾਦਲ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਕੈਬਨਿਟ ਮੰਤਰੀ ਨਵਜੋਤ ਸਿੰਘ ਸਿੱਧੂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੀਂਹ ਪੱਥਰ ਸਮਾਗਮ 'ਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਪਹੁੰਚੇ ਸਨ।0ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ-'ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਲਾਂਘਾ ਪਾਕ ਫੌਜ, ਆਈਐੱਸਆਈ ਦੀ ਸਾਜ਼ਿਸ਼''ਸ਼ਾਂਤੀ ਲਈ ਸਿੱਧੂ ਦੇ ਵਜ਼ੀਰ-ਏ-ਆਜ਼ਮ ਬਣਨ ਦੀ ਉਡੀਕ ਨਾ ਕਰਨੀ ਪਏ' ਪਾਕਿਸਤਾਨ - ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਲਾਂਘੇ ਲਈ ਵੀਜ਼ੇ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂਕਰਤਾਰਪੁਰ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਦੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ Image copyright Reuters ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਇਮਰਾਨ ਖ਼ਾਨ ਨੇ ਸਰਹੱਦ 'ਤੇ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਲਾਂਘੇ ਦਾ ਨੀਂਹ ਪੱਥਰ ਰੱਖਿਆ ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਸ੍ਰੀ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਅੰਦਰ ਦਾ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦਾ ਮਹੱਤਵਗੁਰਦੁਆਰਾ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ, ਜਿਹੜਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਰਹੱਦ ਤੋਂ ਚਾਰ ਕਿੱਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਹੈ। ਇਹ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਨਾਰੋਵਾਲ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਲਾਹੌਰ ਤੋਂ 130 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ, ਸਿਰਫ਼ ਤਿੰਨ ਘੰਟੇ ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਸਥਿੱਤ ਹੈ। ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਉਹ ਥਾਂ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਗੁਰੂ, ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਨੇ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਆਖ਼ਰੀ 17-18 ਸਾਲ ਗੁਜ਼ਾਰੇ ਸਨ। ਸਿੱਖਾਂ ਅਤੇ ਮੁਸਲਮਾਨ ਦੋਵਾਂ ਧਰਮਾਂ ਦੀ ਇਸ ਸਥਾਨ ਵਿੱਚ ਮਾਨਤਾ ਹੈ।ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਬੀਐਸਐਫ ਵੱਲੋਂ ਲਾਈਆਂ ਖ਼ਾਸ ਦੂਰਬੀਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨਾਂ ਲਈ ਡੇਰਾ ਬਸੀ ਪਹੁੰਚਦੇ ਹਨ।ਇਹ ਸਮੁੱਚੀ ਗਤੀਵਿਧੀ ਬੀਐਸਐਫ ਆਪਣੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਹੇਠ ਕਰਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦੇ ਅੰਦਰ ਇੱਕ ਇਤਿਹਾਸਕ ਖੂਹ ਵੀ ਹੈ। ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ-ਜੱਸੀ ਤੇ ਮਿੱਠੂ ਦੇ ਅਜਬ ਇਸ਼ਕ ਦਾ ਕਿੱਸਾਕਪਿਲ ਸ਼ਰਮਾ ਦੀ ਵਹੁਟੀ ਨੂੰ ਕਿੰਨਾ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ਤੁਸੀਂ 'ਜੇ ਮੇਰਾ ਮੇਰੇ ਪਤੀ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਨਾ ਹੋਵੇ, ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਬਚਾਅ ਲਿਉ...'ਪਾਕ ਹਾਕੀ ਟੀਮ 'ਚ ਹਨ ਸਲਮਾਨ ਖਾਨ ਦੇ ਫੈਨਇਹ ਵੀਡੀਓਜ਼ ਵੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪਸੰਦ ਆਉਣਗੀਆਂ Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi (ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਤਿੰਨ ਤਲਾਕ ਬਿੱਲ ਲੋਕ ਸਭਾ 'ਚ ਪਾਸ : ਤੁਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ਤਿੰਨ ਤਲਾਕ ਬਾਰੇ ਇਹ ਖਾਸ ਗੱਲਾਂ ਦਿਵਿਆ ਆਰਿਆ ਬੀਬੀਸੀ ਪੱਤਰਕਾਰ 28 ਦਸੰਬਰ 2018 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/india-46695388 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ Image copyright TAUSEEF MUSTAFA/AFP/Getty Images ਇੱਕ ਝਟਕੇ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਤਿੰਨ ਤਲਾਕ ਨੂੰ ਅਪਰਾਧ ਐਲਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਬਿੱਲ ਲੋਕਸਭਾ ਵਿੱਚ ਪਾਸ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਲੋਕ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਪਾਸ ਹੋਏ ਇਸ ਬਿੱਲ ਦੇ ਸਮਰਥਨ 'ਚ 245 ਵੋਟ ਮਿਲੇ ਜਦਕਿ 11 ਵੋਟ ਇਸਦੇ ਖਿਲਾਫ਼ ਪਏ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕਾਂਗਰਸ ਨੇ ਇਸ ਮੁੱਦੇ 'ਤੇ ਵਾਕਆਊਟ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਹੁਣ ਇਸ ਉੱਤੇ ਰਾਜ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਬਹਿਸ ਹੋਵੇਗੀ। ਜੇ ਇਹ ਉਥੋਂ ਪਾਸ ਹੋ ਗਿਆ ਤਾਂ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੀ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਨਾਲ ਕਾਨੂੰਨ ਬਣ ਜਾਵੇਗਾ।ਲੋਕ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਤਲਾਕ ਬਿੱਲ 'ਤੇ ਵੋਟਿੰਗ ਦਾ ਕਾਂਗਰਸ ਅਤੇ AIADMK ਨੇ ਬਾਈਕਾਟ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਹ ਇਸ ਬਿੱਲ ਨੂੰ ਵਿਚਾਰ ਲਈ ਸੰਸਦ ਦੀ ਸਾਂਝੀ ਕਮੇਟੀ ਕੋਲ ਭੇਜਣ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਇਸ ਕਾਨੂੰਨ ਵਿੱਚ ਸਜ਼ਾ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਰੱਖਣ ਦਾ ਵੀ ਵਿਰੋਧ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਦੀ ਦਲੀਲ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਬਿੱਲ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਦੇ ਹੁਕਮ ਅਤੇ ਸੰਵਿਧਾਨ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਵਿੱਚ ਇਸ ਕਾਨੂੰਨ ਦੀ ਗ਼ਲਤ ਵਰਤੋਂ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਕੀ '84 ਸਹਾਰੇ ਅਕਾਲੀਆਂ ਦੇ ਦਾਗ ਧੋਤੇ ਜਾਣਗੇ'ਜਦੋਂ ਬੇਨਜ਼ੀਰ ਨੇ ਰੱਖਿਆ ਸੀ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸੈਕਸ 'ਤੇ ਮਤਾ'ਕੀ ਆਨਲਾਇਨ ਸ਼ਾਪਿੰਗ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦੇ 'ਚੰਗੇ ਦਿਨ' ਹੋਏ ਖਤਮ?ਪਰ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਬਿੱਲ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ਗੀ ਹਿਫ਼ਾਜ਼ਤ ਲਈ ਲਿਆਂਦਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਦੀ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ਤ ਨੂੰ ਸੁਣਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਚਰਚਾ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੈ। ਕਾਂਗਰਸ ਸਮੇਤ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਵਿਰੋਧੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਤਿੰਨ ਤਲਾਕ ਨੂੰ ਜੁਰਮ ਕਰਾਰ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣ ਦਾ ਇਹ ਕਹਿੰਦੇ ਹੋਏ ਵਿਰੋਧ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਧਰਮ 'ਚ ਤਲਾਕ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। 'ਇੰਸਟੇਂਟ ਟ੍ਰਿਪਲ ਤਲਾਕ ਕੀ ਹੈ?'ਤਲਾਕ-ਏ-ਬਿੱਦਤ ਜਾਂ ਇੰਸਟੇਂਟ ਤਲਾਕ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਦੇਸਾਂ ਵਿੱਚ ਚਲਨ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਉਨ੍ਹਾਂ ਹੀ ਦੇਸਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਇੱਕ ਝਟਕੇ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਵਾਰੀ ਤਲਾਕ ਕਹਿ ਕੇ ਵਿਆਹ ਤੋੜਨ ਨੂੰ ਤਲਾਕ-ਏ-ਬਿੱਦਤ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। Image copyright SAM PANTHAKY/AFP/Getty Images ਟ੍ਰਿਪਲ ਤਲਾਕ ਲੋਕ ਬੋਲ ਕੇ, ਟੈਕਸਟ ਮੈਸੇਜ ਭੇਜ ਕੇ ਜਾਂ ਵਾਹਟਸਐਪ ਜ਼ਰੀਏ ਵੀ ਦੇਣ ਲੱਗੇ ਹਨ।ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਮੁਸਲਮਾਨ ਔਰਤਾਂ ਦੀਆਂ ਅਰਜ਼ੀਆਂ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਗਸਤ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਨੇ ਤਲਾਕ-ਏ-ਬਿੱਦਤ ਨੂੰ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਅਤੇ ਗੈਰ-ਕਨੂੰਨੀ ਐਲਾਨ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਭਾਰਤੀ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੇ ਤਿੰਨ ਤਲਾਕ ਬਾਰੇ ਵਿਚਾਰਇੱਕ ਹੀ ਝਟਕੇ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਵਾਰੀ ਤਲਾਕ ਬੋਲ ਕੇ ਵਿਆਹ ਤੋੜਨ ਦਾ ਰੁਝਾਨ ਦੇਸ ਭਰ ਵਿੱਚ ਸੁੰਨੀ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਹੈ ਪਰ ਸੁੰਨੀ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੇ ਤਿੰਨ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਨੇ ਤਿੰਨ ਤਲਾਕ ਦੀ ਮਾਨਤਾ ਖ਼ਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਦੇਵਬੰਦ ਦੇ ਦਾਰੂਲਉਲਮ ਨੂੰ ਮੰਨਣ ਵਾਲੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਤਲਾਕ-ਏ-ਬਿੱਦਤ ਹੁਣ ਵੀ ਚਲਨ ਵਿੱਚ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਇਸ ਨੂੰ ਸਹੀ ਮੰਨਦੇ ਹਨ। Image copyright AHMAD AL-RUBAYE/AFP/Getty Images ਇਸ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਕਿੰਨੀਆਂ ਮੁਸਲਮਾਨ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਤਲਾਕ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਇਸ ਦਾ ਕੋਈ ਅਧਿਕਾਰਕ ਅੰਕੜਾ ਮੌਜੂਦ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਜੇ ਇੱਕ ਆਨਲਾਈਨ ਸਰਵੇ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਇੱਕ ਫੀਸਦੀ ਤੋਂ ਘੱਟ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤਲਾਕ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਸਰਵੇ ਦਾ ਸੈਂਪਲ ਸਾਈਜ਼ ਬਹੁਤ ਛੋਟਾ ਸੀ। ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਜੇ ਪਤਨੀ ਤਲਾਕ ਨਾ ਚਾਹੇ ਤਾਂ ਪਤੀ ਕੋਲ ਕੀ ਹਨ ਬਦਲ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਤਲਾਕ ਦੀ ਕੀ ਕੀਮਤ ਅਦਾ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈਮੀਡੀਆ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਨੂੰ ਖਾਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਜ਼ਰੀਏ ਨਾਲ ਹੀ ਕਿਉਂ ਦੇਖਦਾ?ਭਾਰਤ ਦੇ ਪੇਂਡੂ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਤਲਾਕ ਦਾ ਚਲਨ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਮੁਕਾਬਲੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ।ਟ੍ਰਿਪਲ ਤਲਾਕ ਬਾਰੇ ਕੀ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ ਕੁਰਾਨ?ਕੁਰਾਨ ਮੁਤਾਬਕ ਜੇ ਇੱਕ ਮੁਸਲਮਾਨ ਮਰਦ ਤਲਾਕ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਤਲਾਕ-ਏ-ਅਹਿਸਾਨ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ।ਇਹ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਤਿੰਨ ਮਹੀਨੇ ਚੱਲਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਤਾਕਿ ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਪਤੀ-ਪਤਨੀ ਆਪਣੀ ਅਸਹਿਮਤੀ ਦੂਰ ਕਰਨ ਅਤੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਨੂੰ ਠੀਕ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਸਕਣ। ਮੁਸਲਮਾਨ ਔਰਤ ਵੀ ਤਲਾਕ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ 'ਖੁਲਾ' ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਜੇ ਪਤੀ ਤਲਾਕ ਦੇਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਪਤਨੀ ਕਾਜ਼ੀ ਕੋਲ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।ਇਸਲਾਮੀ ਨਿਆਂ ਵਿਵਸਥਾ ਤਹਿਤ ਪਤਨੀ ਵਿਆਹ ਤੋੜ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨੂੰ 'ਫਸ਼ਕ-ਏ-ਨਿਕਾਹ' ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਵਿਆਹ ਵੇਲੇ ਨਿਕਾਹਨਾਮੇ ਦਾ ਵੀ ਵਿਧਾਨ ਹੈ। ਇੱਕ ਔਰਤ ਨਿਕਾਹ ਦੇ ਵੇਲੇ ਹੀ ਤਲਾਕ ਦੀਆਂ ਸ਼ਰਤਾਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨਿਕਾਹਨਾਮੇ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕਰਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ 'ਤਫਵੀਦ-ਏ-ਤਲਾਕ' ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਿਕਾਹ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮੇਹਰ ਦੀ ਰਕਮ ਤੈਅ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਤਲਾਕ ਦੇਣ ਉੱਤੇ ਪਤੀ ਨੂੰ ਇਹ ਰਕਮ ਦੇਣੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਤਿੰਨ ਤਲਾਕ ਨੂੰ ਅਪਰਾਧ ਬਣਾਉਣ 'ਤੇ ਵਿਵਾਦ ਕਿਉਂ?ਮੁਸਲਮਾਨ ਔਰਤ (ਵਿਆਹ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ) ਬਿੱਲ ਤਿੰਨ ਤਲਾਕ ਨੂੰ ਕਨੂੰਨੀ ਅਪਰਾਧ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਤਲਾਕ-ਏ-ਬਿੱਦਤ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਪਤੀ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਤੱਕ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਬਿੱਲ ਵਿੱਚ ਤਲਾਕ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਤਨੀ ਨੂੰ ਗੁਜ਼ਾਰਾ ਭੱਤਾ ਦੇਣ ਦੀ ਵੀ ਗੱਲ ਕਹੀ ਗਈ ਹੈ। Image copyright MONEY SHARMA/AFP/Getty Images ਕੁਝ ਮਹਿਲਾ ਸੰਗਠਨਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਨਾਲ ਮੁਸਲਿਮ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਕੋਈ ਮਦਦ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗੀ ਕਿਉਂਕਿ ਪਤੀ ਦੇ ਜੇਲ੍ਹ ਜਾਣ ਦੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਗੁਜ਼ਾਰਾ ਭੱਤਾ ਕਿਵੇਂ ਦੇਵੇਗਾ?ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਕਦੋਂ ਪਹਿਨਾਈ ਗਈ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਬ੍ਰਾਅ? ਕਿਵੇਂ 'ਫੇਕ ਪੋਰਨ' ਬਣ ਰਿਹਾ ਹੈ ਵੱਡਾ ਖ਼ਤਰਾ?ਸਲਮਾਨ ਖ਼ਾਨ ਬਾਰੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ 12 ਦਿਲਚਸਪ ਗੱਲਾਂ ਪਤਾ ਹਨ?ਇੰਨ੍ਹਾਂ ਔਰਤਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਔਰਤ-ਮਰਦ ਵਿਚਕਾਰ ਬਰਾਬਰੀ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਵਧਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਨਾ ਕਿ ਅਪਰਾਧ ਦੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। Image copyright SAM PANTHAKY/AFP/Getty Images ਇਕ ਦੂਜੀ ਦਲੀਲ ਇਹ ਵੀ ਹੈ ਕਿ ਤਿੰਨ ਤਲਾਕ ਜੇ ਅਪਰਾਧ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਮੁਸਲਿਮ ਮਰਦ ਤਲਾਕ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਹੀ ਆਪਣੀਆਂ ਪਤਨੀਆਂ ਨੂੰ ਛੱਡ ਦੇਣਗੇ। ਅਜਿਹੀ ਹਾਲਤ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਮਾੜੀ ਹੋਵੇਗੀ।ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਨਵੇਂ ਕਨੂੰਨ ਦੀ ਕੋਈ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਕਨੂੰਨ ਮੌਜੂਦ ਹਨ ਜੋ ਵਿਆਹੁਤਾ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਬੇਇਨਸਾਫ਼ੀ ਤੋਂ ਬਚਾਉਂਦੇ ਹਨ।ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ ਵੀਡੀਓ ਵੀ ਪਸੰਦ ਆਉਣਗੇ: Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi (ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਥਾਈਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਬੱਚਿਆ ਦੀ ਬਾਕਸਿੰਗ ਕਾਫ਼ੀ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ ਅਤੇ ਕਈ ਗਰੀਬ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਲਈ ਇਹ ਰੋਜ਼ੀ-ਰੋਟੀ ਦਾ ਜ਼ਰੀਆ ਹੈ।ਪਰ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ 13 ਸਾਲਾ ਬੱਚੇ ਦੀ ਖੇਡ ਦੌਰਾਨ ਮੌਤ ਹੋ ਜਾਣ ਕਾਰਨ ਇਸ ਬਾਰੇ ਬਹਿਸ ਛਿੜ ਪਈ ਹੈ।ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਮਾਲਟਾ ਕਾਂਡ: ਤ੍ਰਾਸਦੀ, ਜੋ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਵਾਪਰਦੀ ਹੈ 'ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀਆਂ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਵਰਗਾ ਸਲੂਕ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ'ਯਸ਼ੂ-ਮਸੀਹ ਤੇ ਇਸਲਾਮ ਵਿਚਾਲੇ ਇਹ ਹੈ ਸਾਂਝ(ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਕਦੋਂ ਪਹਿਨਾਈ ਗਈ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਬ੍ਰਾਅ? ਸਿੰਧੂਵਾਸਿਨੀ ਬੀਬੀਸੀ ਪੱਤਰਕਾਰ 27 ਮਈ 2018 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/india-44212977 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ Image copyright Getty Images ਕੁੜੀਆਂ ਕ੍ਰਿਪਾ ਕਰਕੇ 'ਸਕਿਨ ਕਲਰ' ਦੀ ਬ੍ਰਾਅ ਪਹਿਨਣ। ਬ੍ਰਾਅ ਦੇ ਉਪਰ ਸ਼ਮੀਜ ਵੀ ਪਹਿਨਣ। ਕੁਝ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਕਥਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਹ ਫਰਮਾਨ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਨੌਵੀਂ ਤੋਂ ਬਾਹਰਵੀਂ ਕਲਾਸ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਣ ਵਾਲੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਲਈ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਚੀਨੀਆਂ ਨੂੰ 'ਸੈਕਸ ਸਿਖਾਉਣ' ਵਾਲੀ ਪੋਰਨ ਸਟਾਰ ‘ਜੇ ਛੱਤ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਸੈਕਸ ਕਰਨਾ ਪਵੇਗਾ’ਕਿੰਨੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ IPL ਚੀਅਰ ਲੀਡਰਜ਼ ਦੀ ਕਮਾਈ?ਇਸ ਦਾ ਕੀ ਮਕਸਦ ਸੀ? ਸਕਿਨ ਕਲਰ ਦੀ ਬ੍ਰਾਅ ਹੀ ਕਿਉਂ? ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਇਸ ਤਪਦੀ ਗਰਮੀ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਾਅ ਦੇ ਉੱਪਰ ਸ਼ਮੀਜ ਪਹਿਨਣ ਦੇ ਆਦੇਸ਼ ਦਾ ਕੀ ਮਤਲਬ ਹੈ?ਅਤੇ ਇਹ ਫਰਮਾਨ ਕੁੜੀਆਂ ਲਈ ਕਿਉਂ? ਵੈਸੇ ਤਾਂ ਇਸ ਸਕੂਲ ਦੇ ਇਸ ਫ਼ਰਮਾਨ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹਾ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਜੋ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੋਵੇ। ਔਰਤਾਂ ਵੀ ਅਸਹਿਜ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ...ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਅੰਡਰਗਾਰਮੈਂਟਸ ਖ਼ਾਸ ਕਰਕੇ ਬ੍ਰਾਅ ਨੂੰ ਇੱਕ ਭੜਕਾਊ ਅਤੇ ਕਾਮੁਕ ਪ੍ਰਵਿਰਤੀ ਦੀ ਚੀਜ਼ ਵਜੋਂ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅੱਜ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਬ੍ਰਾਅ ਨੂੰ ਤੋਲੀਏ ਜਾਂ ਦੂਜਿਆਂ ਕੱਪੜਿਆਂ ਹੇਠਾਂ ਲੁਕਾ ਕੇ ਸੁਕਾਉਦੀਆਂ ਹਨ। ਹਾਂ, ਕੋਈ ਮਰਦ ਆਪਣੀ ਬਨੈਣ ਵੀ ਲੁਕਾ ਕੇ ਸੁਕਾਉਂਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ, ਇਹ ਖੋਜ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਹੈ!ਅੱਜ ਵੀ ਲੋਕ ਕੁੜੀ ਦੀ ਬ੍ਰਾਅ ਦਾ ਸਟੈਪ ਦੇਖ ਕੇ ਅਸਹਿਜ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਪੁਰਸ਼ ਹੀ ਨਹੀਂ ਔਰਤਾਂ ਵੀ ਅਸਹਿਜ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਅੱਖਾਂ ਦੇ ਇਸ਼ਾਰਿਆਂ ਨਾਲ ਉਸ ਨੂੰ ਢਕਣ ਲਈ ਕਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਸੈਕਸ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰਨ 'ਤੇ ਪਤਨੀ ਦਾ ਕਤਲ ਕਦੋਂ ਔਰਤਾਂ ਸੈਕਸ ਕਰਨ ਮਗਰੋਂ ਪਛਤਾਉਂਦੀਆਂ ਨਹੀਂ?ਆਇਰਲੈਂਡ 'ਚ ਗਰਭਪਾਤ ਕਾਨੂੰਨ ਦਾ ਭਾਰਤੀ ਕੁਨੈਕਸ਼ਨਜੇਕਰ ਇਹ ਸਭ ਤੁਹਾਨੂੰ ਗੁਜਰੇ ਜ਼ਮਾਨੇ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਲੱਗਦੀਆਂ ਹਨ ਤਾਂ ਸ਼ਾਇਦ ਇੱਥੇ ਇਹ ਸਭ ਦੱਸਣਾ ਦਿਲਚਸਪ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਫਿਲਮ 'ਕੁਈਨ' ਵਿੱਚ ਸੈਂਸਰ ਬੋਰਡ ਨੇ ਕੰਗਨਾ ਰਣੌਤ ਦੀ ਬ੍ਰਾਅ ਨੂੰ ਧੁੰਦਲਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। 'ਬ੍ਰਾਅ' ਅਤੇ 'ਪੈਂਟੀ'ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਸਾਹਿਤ ਕਲਾ ਪਰੀਸ਼ਦ ਨੇ ਕਥਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇੱਕ ਨਾਟਕ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ ਕੁਝ ਅਜਿਹੇ ਹੀ ਅਸਹਿਜ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। Image copyright ਇਸ ਨਾਟਕ ਦੀ ਲਿਖਤ ਅਤੇ ਸੰਵਾਦ ਬਾਰੇ ਉਦੋਂ ਇਹ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਕਿ ਇਸ ਦੇ ਕਿਸੇ 'ਦ੍ਰਿਸ਼' ਵਿੱਚ 'ਬ੍ਰਾਅ' ਅਤੇ 'ਪੈਂਟੀ' ਵਰਗੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਪ੍ਰਬੰਧਕਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਤਰਾਜ਼ ਸਿਰਫ਼ 'ਬ੍ਰਾਅ' ਅਤੇ 'ਪੈਂਟੀ' ਵਰਗੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਕਾਰਨ ਨਹੀਂ ਰੋਕਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਵੀ ਕਈ 'ਅਸ਼ਲੀਲ' ਸ਼ਬਦਾਂ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਨਾਟਕ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਔਰਤਾਂ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਕੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗੇਗਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਬ੍ਰਾਅ ਪਹਿਨਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਵੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਕਿਸੇ ਸਿਆਪੇ ਤੋਂ ਘੱਟ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਆਦਤ ਹੋ ਗਈ....24 ਸਾਲ ਦੀ ਰਚਨਾ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਾਅ ਪਹਿਨਣ ਤੋਂ ਨਫ਼ਰਤ ਸੀ ਪਰ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਆਦਤ ਬਣ ਗਈ ਜਾਂ ਇਹ ਕਹਿ ਲਵੋ ਆਦਤ ਪਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਉਹ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ, "ਟੀਨਏਜ ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਮਾਂ ਬ੍ਰਾਅ ਪਹਿਨਣ ਦੀ ਹਦਾਇਤ ਦਿੰਦੀ ਸੀ ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਗੁੱਸਾ ਆਉਂਦਾ ਸੀ।" Image copyright Getty Images "ਇਸ ਨੂੰ ਪਹਿਨ ਕੇ ਸਰੀਰ ਬੰਨ੍ਹਿਆ-ਬੰਨ੍ਹਿਆ ਜਿਹਾ ਲੱਗਦਾ ਸੀ ਪਰ ਫੇਰ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਆਦਤ ਹੋ ਗਈ, ਹੁਣ ਨਾ ਪਹਿਨਾ ਤਾਂ ਅਜੀਬ ਜਿਹਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ।" ਰੀਵਾ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ, "ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਾਅ ਨੂੰ 'ਬੌਡੀ' ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਕਈ ਸ਼ਹਿਰੀ ਕੁੜੀਆਂ ਇਸ ਨੂੰ 'ਬੀ' ਕਹਿ ਕੇ ਵੀ ਕੰਮ ਸਾਰ ਲੈਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਬ੍ਰਾਅ ਬੋਲਣ ਨਾਲ ਹੀ ਭੂਚਾਲ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।"ਬ੍ਰਾਅ ਦੀਆਂ ਨੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਵੈਰਾਈਟੀਆਂ ਗੀਤਾ ਦੀ ਵੀ ਕੁਝ ਅਜਿਹੀ ਹੀ ਰਾਏ ਹੈ। ਉਹ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ, "ਅਸੀਂ ਖ਼ੁਦ ਦੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਨਾਲ ਸਹਿਜ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਦੂਜਿਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਅਜਿਹਾ ਹੀ ਅਹਿਸਾਸ ਹੋਵੇਗਾ।" Image copyright "ਪਹਿਲਾਂ ਮੈਨੂੰ ਬਿਨਾਂ ਬ੍ਰਾਅ ਦੇ ਜਨਤਕ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਜਾਣ ਵਿੱਚ ਦਿੱਕਤ ਹੁੰਦੀ ਸੀ ਪਰ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਸਹਿਜ ਹੋ ਗਈ।"ਅੱਜ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਵੈਰਾਈਟੀਆਂ ਮੌਜੂਦ ਹਨ। ਪੈਡਡ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਅੰਡਰਵਾਇਅਰ ਅਤੇ ਸਟ੍ਰੈਪਲੈਸ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਸਪੋਰਟਸ ਬ੍ਰਾਅ ਤੱਕ। ਕੁਝ ਔਰਤਾਂ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਉਭਾਰਨ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਤੇ ਕੁਝ ਲੁਕਾਉਣ ਦਾ। ਪਰ ਬ੍ਰਾਅ ਪਹਿਨਣ ਦਾ ਰੁਝਾਨ ਸ਼ੁਰੂ ਕਦੋਂ ਹੋਇਆ?ਬੀਬੀਸੀ ਕਲਚਰ ਛਪੇ ਲੇਖ ਮੁਤਾਬਕ ਬ੍ਰਾਅ ਫ੍ਰੈਂਚ ਸ਼ਬਦ 'brassiere' ਦਾ ਛੋਟਾ ਰੂਪ ਹੈ ਜਿਸ ਦਾ ਸ਼ਾਬਦਿਕ ਅਰਥ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਸਰੀਰ ਦਾ ਉਪਰੀ ਹਿੱਸਾ। Image copyright ਪਹਿਲੀ ਮਾਰਡਨ ਬ੍ਰਾਅ ਵੀ ਫਰਾਂਸ ਵਿੱਚ ਹੀ ਬਣੀ ਸੀ। ਫਰਾਂਸ ਦੀ ਹਾਰਮਿਨੀ ਕੈਡੋਲ ਨੇ 1869 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕੌਰਸੈਟ(ਜੈਕੇਟ ਵਰਗੀ ਪੋਸ਼ਾਕ) ਨੂੰ ਦੋ ਟੁਕੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕੱਟ ਕੇ ਅੰਡਰਗਾਰਮੈਂਟਸ ਬਣਾਏ ਗਏ ਸਨ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦਾ ਉਪਰੀ ਹਿੱਸਾ ਬ੍ਰਾਅ ਵਾਂਗ ਪਹਿਨਿਆ ਅਤੇ ਵੇਚਿਆ ਜਾਣ ਲੱਗਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਪਹਿਲੀ ਬ੍ਰਾਅ ਕਿੱਥੇ ਅਤੇ ਕਿਵੇਂ ਬਣੀ, ਇਸ ਦਾ ਕੋਈ ਸਪੱਸ਼ਟ ਜਵਾਬ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਛਾਤੀਆਂ ਨੂੰ ਲੁਕਾਉਣ ਲਈ...ਯੂਨਾਨ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਾਅ ਵਰਗੇ ਦਿਖਣ ਵਾਲੇ ਕੱਪੜਿਆ ਦਾ ਚਿੱਤਰ ਹੈ। ਰੋਮਨ ਔਰਤਾਂ ਛਾਤੀਆਂ ਨੂੰ ਲੁਕਾਉਣ ਲਈ ਇਸ ਨੂੰ ਚਾਰੇ ਪਾਸਿਓਂ ਇੱਕ ਕੱਪੜੇ ਨਾਲ ਬੰਨ੍ਹ ਲੈਂਦੀਆਂ ਸਨ। Image copyright Underwood Archives/UIG/REX ਇਸ ਤੋਂ ਉਲਟ ਗਰੀਕ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਇੱਕ ਬੈਲਟ ਰਾਹੀਂ ਛਾਤੀਆਂ ਨੂੰ ਉਭਾਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੀਆਂ ਸਨ। ਅੱਜ ਜਿਵੇਂ ਦੀਆਂ ਬ੍ਰਾਅ ਅਸੀਂ ਦੁਕਾਨਾਂ 'ਚ ਦੇਖਦੇ ਹਾਂ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਬਣਨਾ 1930 ਵਿੱਚ ਲਗਪਗ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਾਅ ਦਾ ਅਜਿਹਾ ਕੋਈ ਸਪੱਸ਼ਟ ਇਤਿਹਾਸ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ। ਕਦੋਂ ਔਰਤਾਂ ਸੈਕਸ ਕਰਨ ਮਗਰੋਂ ਪਛਤਾਉਂਦੀਆਂ ਨਹੀਂ?ਬਲਾਗ: ਔਰਤਾਂ ਦੀਆਂ ਚੀਕਾਂ, ਕੀ ਮਾਪੇ ਸੁਣ ਰਹੇ ਹਨ? ਵਪਾਰ ਨੂੰ ਸਿਖਰਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਵਾਲੇ ਸ਼ਖਸ ਦੀ ਕਹਾਣੀਬ੍ਰਾਅ ਆਉਣ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ ਇਸ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਮਸ਼ਹੂਰ ਫੈਸ਼ਨ ਮੈਗ਼ਜ਼ੀਨ 'ਵੋਗ' ਨੇ ਸਾਲ 1907 ਦੇ ਕਰੀਬ 'brassiere' ਸ਼ਬਦ ਨੂੰ ਲੋਕਪ੍ਰਿਯ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ। ਦਿਲਚਸਪ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਬ੍ਰਾਅ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਹੋਣਾ ਵੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਉਹ ਵੇਲਾ ਸੀ ਜਦੋਂ ਮਹਿਲਾਵਾਦੀ ਸੰਗਠਨਾਂ ਨੇ ਬ੍ਰਾਅ ਪਹਿਨਣ ਦੇ 'ਖ਼ਤਰਿਆਂ' ਪ੍ਰਤੀ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਸਾਵਧਾਨ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਅਜਿਹੇ ਕੱਪੜੇ ਪਹਿਨਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਸੀ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹਰੇਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਮਾਜਕ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਕ ਬੰਧਨਾਂ ਤੋਂ ਆਜ਼ਾਦ ਕਰਨ। ਆਧੁਨਿਕ ਬ੍ਰਾਅ ਦਾ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਰੂਪ ਸਾਲ 1911 ਵਿੱਚ 'ਬ੍ਰਾਅ' ਸ਼ਬਦ ਨੂੰ ਆਕਸਫੌਰਡ ਡਿਕਸ਼ਨਰੀ ਵਿੱਚ ਜੋੜਿਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 1913 ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸੋਸ਼ਲਾਈਟ ਮੈਰੀ ਫੈਲਪਸ ਨੇ ਰੇਸ਼ਮ ਦੇ ਰੁਮਾਲਾਂ ਅਤੇ ਰਿਬਨਾਂ ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਲਈ ਬ੍ਰਾਅ ਬਣਾਈ ਅਤੇ ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਇਸ ਦਾ ਪੈਟੈਂਟ ਵੀ ਕਰਵਾਇਆ। ਮੈਰੀ ਦੀ ਬਣਾਈ ਬ੍ਰਾਅ ਨੂੰ ਆਧੁਨਿਕ ਬ੍ਰਾਅ ਦਾ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਰੂਪ ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਪਰ ਇਸ ਵਿੱਚ ਕਮੀਆਂ ਸਨ। ਇਹ ਛਾਤੀਆਂ ਨੂੰ ਸਪੋਰਟ ਕਰਨ ਬਜਾਇ ਇਸ ਨੂੰ ਫਲੈਟ ਕਰ ਦਿੰਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਹੀ ਸਾਈਜ਼ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਸੀ। ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਬ੍ਰਾਅ ਸਾੜੀਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 1921 ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕੀ ਡਿਜ਼ਾਇਨ ਆਈਡਾ ਰੋਜੈਂਥਲ ਨੂੰ ਵੱਖ-ਵੱਖ 'ਕਪ ਸਾਈਜ਼' ਦਾ ਆਈਡੀਆ ਆਇਆ ਅਤੇ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਰੀਰ ਲਈ ਬ੍ਰਾਅ ਬਣਨ ਲੱਗੀ। ਫੇਰ ਬ੍ਰਾਅ ਦੇ ਪ੍ਰਚਾਰ-ਪ੍ਰਸਾਰ ਦਾ ਜੋ ਦੌਰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ, ਉਹ ਅੱਜ ਤੱਕ ਰੁਕਿਆ ਨਹੀਂ। ਸਾਲ 1968 ਵਿੱਚ ਤਕਰੀਬਨ 400 ਔਰਤਾਂ ਮਿਸ ਅਮਰੀਕਾ ਬਿਊਟੀ ਪੀਜੈਂਟ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਨ ਲਈ ਇਕੱਠੀਆਂ ਹੋਈਆ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬ੍ਰਾਅ, ਮੇਕਅੱਪ ਦੇ ਸਾਮਾਨ ਅਤੇ ਹਾਈ ਹੀਲਜ਼ ਸਮੇਤ ਕਈ ਦੂਜੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਇੱਕ ਕੂੜੇਦਾਨ ਵਿੱਚ ਸੁੱਟ ਦਿੱਤੀਆਂ।ਜਿਸ ਕੂੜੇਦਾਨ ਵਿੱਚ ਇਹ ਚੀਜ਼ਾਂ ਸੁੱਟੀਆਂ ਗਈਆਂ ਉਸ ਨੂੰ 'ਫ੍ਰੀਡਮ ਟ੍ਰੈਸ਼ ਕੈਨ' ਕਿਹਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਦਾ ਕਾਰਨ ਸੀ ਔਰਤਾਂ 'ਤੇ ਖ਼ੂਬਸੂਰਤੀ ਦੇ ਪੈਮਾਨੇ ਨੂੰ ਮੜਣਾ। 'ਨੌ ਬ੍ਰਾਅ ਨੌ ਪ੍ਰੌਬਲਮ'1960 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ 'ਬ੍ਰਾਅ ਬਰਨਿੰਗ' ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਕਾਫੀ ਲੋਕਪ੍ਰਿਯ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਸਚਮੁੱਚ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਹੀ ਔਰਤਾਂ ਨੇ ਬ੍ਰਾਅ ਸਾੜੀਆਂ ਸਨ। ਇਹ ਇੱਕ ਸੰਕੇਤਕ ਵਿਰੋਧ ਸੀ। ਕਈ ਔਰਤਾਂ ਨੇ ਬ੍ਰਾਅ ਸਾੜੀ ਨਹੀਂ ਪਰ ਵਿਰੋਧ ਜਤਾਉਣ ਲਈ ਬਿਨਾਂ ਬ੍ਰਾਅ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲੀਆਂ। ਸਾਲ 2016 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫੇਰ ਬ੍ਰਾਅ-ਵਿਰੋਧੀ ਮੁਹਿੰਮ ਨੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਫੜਿਆ। Image copyright Getty Images ਉਹ ਉਦੋਂ ਹੋਇਆ ਜਦੋਂ 17 ਸਾਲ ਦੀ ਕੈਟਲੀਨ ਡੁਵਿਕ ਬਿਨਾਂ ਬ੍ਰਾਅ ਦੇ ਟੌਪ ਪਹਿਨ ਕੇ ਸਕੂਲ ਚਲੀ ਗਈ ਅਤੇ ਵਾਈਸ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬੁਲਾ ਕੇ ਬ੍ਰਾਅ ਨਾ ਪਹਿਨਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਪੁੱਛਿਆ। ਔਰਤਾਂ ਦੀਆਂ ਇੱਛਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਤੁਸੀਂ ਕਿੰਨਾ ਜਾਣਦੇ ਹੋ?ਸੀਰੀਆ ਸੰਕਟ: 'ਔਰਤਾਂ ਦਾ ਮਦਦ ਬਦਲੇ ਜਿਨਸੀ ਸ਼ੋਸ਼ਣ'ਬ੍ਰਾਅ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਕੈਟਲੀਨ ਨੇ ਇਸ ਘਟਨਾ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਸਨੈਪਚੈਟ 'ਤੇ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਬਰਦਸਤ ਸਮਰਥਨ ਮਿਲਿਆ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ 'ਨੌ ਬ੍ਰਾਅ ਨੌ ਪ੍ਰੋਬਲਮ' ਮੁਹਿੰਮ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਹੋਈ।ਬ੍ਰਾਅ ਬਾਰੇ ਕਈ ਮਿੱਥਾਂ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਕਈ ਖੋਜਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਇਹ ਸਾਫ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਾਬਿਤ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਿਆ ਕਿ ਬ੍ਰਾਅ ਪਹਿਨਣ ਨਾਲ ਸਚਮੁਚ ਨੁਕਸਾਨ ਜਾਂ ਫਾਇਦੇ ਹਨ। ਬ੍ਰਾਅ ਪਹਿਨਣ ਨਾਲ ਬ੍ਰੈਸਟ ਕੈਂਸਰ ਹੋਣ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਕਹੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਪਰ ਅਮਰੀਕਨ ਕੈਂਸਰ ਸੁਸਾਇਟੀ ਮੁਤਾਬਕ ਇਸ ਦਾ ਕੋਈ ਵਿਗਿਆਨਕ ਕਾਰਨ ਨਹੀਂ ਮਿਲ ਸਕਿਆ ਹੈ। Image copyright /"NoBraNoProblem ਹਾਂ, ਇਹ ਜ਼ਰੂਰ ਹੈ ਕਿ 24 ਘੰਟੇ ਬ੍ਰਾਅ ਪਹਿਨਣਾ ਜਾਂ ਗਲਤ ਸਾਈਜ਼ ਦੀ ਬ੍ਰਾ ਪਹਿਨਣਾ ਨੁਕਸਾਨਦਾਇਕ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਡਾਕਟਰਜ਼ ਜਰੂਰਤ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਟਾਈਟ ਜਾਂ ਢਿੱਲੀ ਬ੍ਰਾਅ ਨਾ ਪਹਿਨਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਸੌਣ ਵੇਲੇ ਹਲਕੇ ਅਤੇ ਢਿੱਲੇ ਕੱਪੜੇ ਪਹਿਨਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਵੀ ਸੱਚ ਹੈ ਕਿ ਬ੍ਰਾਅ ਔਰਤ ਦੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਮੂਵਮੈਂਟ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਖ਼ਾਸ ਕਰਕੇ ਐਕਰਸਾਈਜ਼, ਖੇਡ ਵੇਲੇ ਜਾਂ ਸਰੀਰਕ ਮਿਹਨਤ ਵਾਲੇ ਕੰਮਾਂ ਦੌਰਾਨ।ਸਮਾਜ ਇੰਨਾਂ ਅਸਹਿਜ ਕਿਉਂ ਹੈ?ਖ਼ੈਰ, ਬ੍ਰਾਅ ਨੂੰ ਅੱਜ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਕੱਪੜਿਆਂ ਦਾ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹਿੱਸਾ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਹਾਂ, ਇਹ ਜ਼ਰੂਰ ਹੈ ਕਿ ਬ੍ਰਾਅ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਦੱਬੀਆਂ-ਦੱਬੀਆਂ ਜਿਹੀਆਂ ਆਵਾਜ਼ਾਂ ਸੁਣਾਈ ਦੇ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਪਰ ਬ੍ਰਾਅ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਹੋਣ ਜਾਂ ਨਾ ਹੋਣ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸਵਾਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਸਮਾਜ ਇੰਨਾ ਅਸਹਿਜ ਕਿਉਂ ਹੈ?ਬ੍ਰਾਅ ਦੇ ਰੰਗ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨੀ, ਬ੍ਰਾਅ ਦੇ ਦਿਖਣ ਨਾਲ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨੀ, ਬ੍ਰਾਅ ਦੇ ਖੁਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਸੁਕਣ ਨਾ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨੀ ਅਤੇ ਬ੍ਰਾਅ ਸ਼ਬਦ ਤੱਕ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨੀ ਕਿਉਂ ਹੈ? ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਸਰੀਰ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੱਪੜਿਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੰਟ੍ਰੋਲ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਆਖ਼ਿਰ ਕਿਉਂ? ਸ਼ਰਟ, ਪੈਂਟ ਅਤੇ ਬਨੈਣ ਵਾਂਗ ਹੀ ਬ੍ਰਾਅ ਇੱਕ ਕੱਪੜਾ ਹੈ। ਬਿਹਤਰ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਇਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਕੱਪੜੇ ਵਾਂਗ ਦੇਖਿਆ ਜਾਵੇ। (ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਜੀਸੈਟ-11: ਇਸਰੋ ਦੀ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਦਾ ਕੀ ਹੋਵੇਗਾ ਇੰਟਰਨੈੱਟ 'ਤੇ ਅਸਰ? 5 ਦਸੰਬਰ 2018 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/india-46445371 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ Image copyright ISRO ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਇਸਰੋ ਮੁਤਾਬਕ ਜੀਸੈਟ -11 ਦਾ ਭਾਰ 5,854 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਹੈ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸੈਟੇਲਾਈਟ GSAT-11 ਨੇ ਬੁੱਧਵਾਰ ਸਵੇਰ ਨੂੰ ਫ੍ਰਾਂਸ ਗਯਾਨਾ ਤੋਂ ਯੂਰਪੀ ਸਪੇਸ ਏਜੰਸੀ ਦੇ ਰਾਕਟ ਤੋਂ ਉਡਾਣ ਭਰੀ।ਭਾਰਤੀ ਪੁਲਾੜ ਖੋਜ ਸੰਸਥਾ (ਇਸਰੋ) ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਜੀਸੈਟ -11 ਦਾ ਭਾਰ 5,854 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਉਸ ਦਾ ਬਣਾਇਆ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸੈਟੇਲਾਇਟ ਹੈ।ਇਹ ਜਿਓਸਟੇਸ਼ਨਰੀ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਧਰਤੀ ਦੀ ਸਤਹ ਤੋਂ 36,000 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਉੱਪਰ ਓਰਬਿਟ ਵਿੱਚ ਰਹੇਗਾ। ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਇੰਨਾ ਵੱਡਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਦਾ ਹਰ ਸੋਲਰ ਪੈਨਲ ਚਾਰ ਮੀਟਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੰਬਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਇੱਕ ਸਿਡਾਨ ਕਾਰ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੈ।ਜੀਸੈਟ -11 ਵਿੱਚ ਕੇਯੂ-ਬੈਂਡ ਅਤੇ ਕੇਏ-ਬੈਂਡ ਫ੍ਰੀਕੁਐਂਸੀ ਵਿੱਚ 40 ਟਰਾਂਸਪੋਂਡਰ ਹੋਣਗੇ ਜੋ ਕਿ 14 ਗੀਗਾਬਾਈਟ/ਸਕਿੰਟ ਤੱਕ ਦੀ ਡਾਟਾ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ ਸਪੀਡ ਦੇ ਨਾਲ ਹਾਈ ਬੈਂਡਵਿਡਥ ਕੁਨੈਕਟਵਿਟੀ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹਨ। Image copyright EPA ਕਿਉਂ ਖਾਸ ਹੈ ਜੀਸੈਟ-11 ਸੈਟੇਲਾਈਟ?ਮੰਨੇ-ਪ੍ਰਮੰਨੇ ਵਿਗਿਆਨੀ ਪੱਤਰਕਾਰ ਪੱਲਵ ਬਾਗਲਾ ਨੇ ਬੀਬੀਸੀ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ, ''ਜੀਸੈਟ -11 ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮਾਇਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਖਾਸ ਹੈ। ਇਹ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬਣਿਆ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸੈਟੇਲਾਇਟ ਹੈ।''ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਇੱਕ ਮਾਂ ਦਾ ਪੁੱਤ ਸਿੱਖ ਤੇ ਧੀਆਂ ਮੁਸਲਿਮ ਕਿਵੇਂ ਬਣੀਆਂਕਰਤਾਰਪੁਰ ਲਾਂਘੇ 'ਤੇ ਮੋਦੀ ਨੇ ਆਖ਼ਰ ਤੋੜੀ ਚੁੱਪੀ ਜਗੀਰ ਕੌਰ ਨੇ ਹਾਈਕੋਰਟ 'ਚੋਂ ਬਰੀ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦਿੱਤੀ ਵਿਰੋਧੀਆਂ ਨੂੰ ਨਸੀਹਤ ਪਰ ਭਾਰੀ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਦਾ ਮਤਲਬ ਕੀ ਹੈ? ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ, ''ਭਾਰੀ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਦਾ ਇਹ ਮਤਲਬ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਘੱਟ ਕੰਮ ਕਰੇਗਾ। ਕਮਿਊਨੀਕੇਸ਼ਨ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਾਲ ਹੋਣ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਬਹੁਤ ਤਾਕਤਵਰ ਹੈ ਅਤੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਰੱਖਦਾ ਹੈ।'' Image copyright ISRO ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਇਹ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬਣਿਆ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸੈਟੇਲਾਇਟ ਹੈ ਬਾਗਲਾ ਮੁਤਾਬਕ ਹੁਣ ਤੱਕ ਬਣੇ ਸਾਰੇ ਸੈਟੇਲਾਈਟਜ਼ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਬੈਂਡਵਿਡਥ ਨਾਲ ਲੈਣ ਵਾਲਾ ਉਪ-ਗ੍ਰਹਿ ਵੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਨਾਲ ਪੂਰੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇੰਟਰਨੈਟ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਮਿਲੇਗੀ। ਇਹ ਵੀ ਖਾਸ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਦੱਖਣੀ ਅਮਰੀਕਾ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਟੈਸਟਿੰਗ ਲਈ ਦੋਬਾਰਾ ਬੁਲਾਇਆ ਗਿਆ।ਜੀਸੈਟ -11 ਲਾਂਚ ਕਿਉਂ ਟਾਲਿਆ ਸੀ?ਪਹਿਲਾਂ ਜੀਸੈਟ -11 ਨੂੰ ਇਸੇ ਸਾਲ ਮਾਰਚ-ਅਪ੍ਰੈਲ ਵਿੱਚ ਭੇਜਿਆ ਜਾਣਾ ਸੀ ਪਰ ਜੀਸੈਟ -6ਏ ਮਿਸ਼ਨ ਦੇ ਨਾਕਾਮ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸ ਨੂੰ ਟਾਲ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। 29 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਰਵਾਨਾ ਹੋਏ ਜੀਸੈਟ -6ਏ ਤੋਂ ਸਿਗਨਲ ਲਾਸ ਦੇ ਕਾਰਨ ਇਲੈਕਟਰੀਕਲ ਸਰਕਟ ਵਿੱਚ ਗੜਬੜੀ ਹੈ।ਅਜਿਹਾ ਖਦਸ਼ਾ ਹੈ ਕਿ ਜੀਸੈਟ -11 ਵਿੱਚ ਇਹੀ ਦਿੱਕਤ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਇਸਦੀ ਲਾਂਚਿੰਗ ਨੂੰ ਰੋਕਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਈ ਟੈਸਟ ਕੀਤੇ ਗਏ ਅਤੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਕਿ ਸਾਰੇ ਸਿਸਟਮ ਠੀਕ ਹਨ। Image copyright ISRO ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਇਸਰੋ ਕੋਲ ਤਕਰੀਬਨ ਚਾਰ ਟਨ ਦੇ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਨੂੰ ਭੇਜਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਹੈ ਪਰ ਜੀਸੈਟ -11 ਦਾ ਭਾਰ ਤਕਰੀਬਨ 6 ਟਨ ਹੈ ਖਾਸ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਸਰੋ ਦਾ ਭਾਰੀ ਵਜ਼ਨ ਚੁੱਕਣ ਵਾਲੇ ਰਾਕੇਟ ਜੀਐਸਐਲਵੀ-3 ਚਾਰ ਟਨ ਵਜ਼ਨ ਨੂੰ ਚੁੱਕ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਚਾਰ ਟਨ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਭਾਰ ਵਾਲੇ ਇਸਰੋ ਦੇ ਪੇਲੋਡ ਫ੍ਰਾਂਸੀਸੀ ਗਯਾਨਾ ਵਿੱਚ ਯੂਰੋਪੀ ਸਪੇਸਪੋਰਟ ਤੋਂ ਭੇਜੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਸਪੀਡ ਮਿਲੇਗੀ?ਪੱਲਵ ਬਾਗਲਾ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਸਰੋ ਕੋਲ ਤਕਰੀਬਨ ਚਾਰ ਟਨ ਵਜ਼ਨੀ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਨੂੰ ਭੇਜਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਹੈ ਪਰ ਜੀਸੈਟ -11 ਦਾ ਭਾਰ 6 ਟਨ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੈ।ਇਹ ਪੁੱਛਣ 'ਤੇ ਕਿ ਉਹ ਸਮਾਂ ਕਦੋਂ ਆਏਗਾ ਜਦੋਂ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਹੀ ਇੰਨੇ ਭਾਰ ਦੇ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਭੇਜੇ ਜਾ ਸਕਣਗੇ, ਪੱਲਵ ਬਾਗਲਾ ਨੇ ਕਿਹਾ, '' ਤੁਸੀਂ ਹਰ ਚੀਜ਼ ਬਾਹਰ ਨਹੀਂ ਭੇਜਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ, ਪਰ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਵੱਡੀ ਚੀਜ਼ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੋਵੇਗਾ।'' Image copyright ISRO ''ਅਸੀਂ ਬਸ ਰਾਹੀਂ ਸਫ਼ਰ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਪਰ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਰੱਖਦੇ। ਜਦੋਂ ਕਦੇ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਉਸ ਨੂੰ ਕਿਰਾਏ 'ਤੇ ਲੈਂਦੇ ਹਾਂ। ਹੁਣ ਇਸਰੋ ਖੁੱਦ ਭਾਰੀ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਭੇਜਣ 'ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਨਹੀਂ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਪਰ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਜਦੋਂ ਸੈਮੀ-ਕ੍ਰਾਓਜੇਨਿਕ ਇੰਜਣ ਤਿਆਰ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ, ਉਦੋਂ ਅਜਿਹਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।''ਅਜਿਹਾ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਦੀ ਸਪੀਡ ਮੁਹੱਇਆ ਕਰਾਏਗਾ, ਇਸ ਉੱਤੇ ਬਾਗ਼ਲਾ ਨੇ ਕਿਹਾ, ''ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਤੋਂ ਇੰਟਰਨੈਟ ਸਪੀਡ ਤੇਜ਼ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਆਪਟੀਕਲ ਫਾਈਬਰ ਤੋਂ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।''''ਪਰ ਇਸ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਨਾਲ ਕਵਰੇਜ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਫਾਇਦਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਜੋ ਦੂਰ-ਦਰਾਡੇ ਦੇ ਇਲਾਕੇ ਹਨ, ਉੱਥੇ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਵਿੱਚ ਫਾਇਦਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਕਈ ਅਜਿਹੀਆਂ ਥਾਂਵਾਂ ਹਨ, ਜਿੱਥੇ ਫਾਈਬਰ ਪਹੁੰਚਾਉਣਾ ਸੌਖਾ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਪਹੁੰਚਣਾ ਸੌਖਾ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ।''ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਕੰਮ ਕਿਵੇਂ ਕਰੇਗਾ? ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇੱਕ ਹੋਰ ਫਾਇਦਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਕਦੇ ਫਾਈਬਰ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਵੇਗਾ, ਤਾਂ ਇੰਟਰਨੈਟ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬੰਦ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਰਾਹੀਂ ਉਹ ਚੱਲਦਾ ਰਹੇਗਾ। Image copyright ISRO ਇਸਰੋ ਆਪਣੇ ਜੀਐਸਐਲਵੀ -3 ਲਾਂਚਰ ਦਾ ਭਾਰ ਚੁੱਕਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ 'ਤੇ ਵੀ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜੀਸੈਟ -11 ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਹਾਈ-ਥਰੂਪੂਟ ਕਮਿਊਨੀਕੇਸ਼ਨ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਮਕਸਦ ਭਾਰਤ ਦੇ ਮੁੱਖ ਖੇਤਰ ਅਤੇ ਆਸਪਾਸ ਦੇ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਮਲਟੀ-ਸਪਾਟ ਬੀਮ ਕਵਰੇਜ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਉਣਾ ਹੈ।ਇਹ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਇਸ ਲਈ ਇੰਨੇ ਖਾਸ ਹਨ ਕਿ ਇਹ ਕਈ ਸਾਰੇ ਸਪਾਟ ਬੀਮ ਵਰਤਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਸਪੀਡ ਅਤੇ ਕੁਨੈਕਟਵਿਟੀ ਵਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।ਸਪਾਟ ਬੀਮ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਸਿਗਨਲ, ਜੋ ਕਿ ਇੱਕ ਖਾਸ ਭੂਗੋਲਿਕ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਫੋਕਸ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਬੀਮ ਜਿੰਨੀ ਪਤਲੀ ਹੋਵੇਗੀ, ਪਾਵਰ ਉੰਨੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੋਵੇਗੀ।ਇਹ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਪੂਰੇ ਦੇਸ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਨ ਲਈ ਬੀਮ ਜਾਂ ਸਿਗਨਲ ਦਾ ਦੁਬਾਰਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਨਸੈਟ ਵਰਗੇ ਰਵਾਇਤੀ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਬ੍ਰਾਡ ਸਿਗਨਲ ਬੀਮ ਵਰਤਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਪੂਰੇ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਨ ਲਈ ਕਾਫੀ ਨਹੀਂ ਹਨ। Skip Youtube post by BBC News Punjabi Warning: Third party content may contain adverts End of Youtube post by BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Skip Youtube post 2 by BBC News Punjabi Warning: Third party content may contain adverts End of Youtube post 2 by BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi (ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਬਰਫ਼ 'ਚ ਸੁੱਤੇ 'ਭਾਰਤੀ ਫੌਜੀਆਂ' ਦੀਆਂ ਵਾਇਰਲ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਦਾ ਸੱਚ ਫੈਕਟ ਚੈੱਕ ਟੀਮ ਬੀਬੀਸੀ ਨਿਊਜ਼ 10 ਜਨਵਰੀ 2019 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/india-46813728 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ Image copyright FB/YT/Getty ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਉੱਪਰ ਸਾਂਝੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਕਈ ਤਸਵੀਰਾਂ 'ਚ ਦਾਅਵਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਔਕੜਾਂ ਝੱਲਦੇ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜੀਆਂ ਨੂੰ ਦਿਖਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਟਵਿੱਟਰ ਤੇ ਇੰਸਟਾਗ੍ਰਾਮ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਫੇਸਬੁੱਕ 'ਤੇ ਵੀ ਕਈ ਅਜਿਹੇ ਪੇਜ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਹ ਤਸਵੀਰਾਂ ਵਾਇਰਲ ਕਰਨ 'ਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਦਾਕਾਰਾ ਸ਼ਰਧਾ ਕਪੂਰ ਅਤੇ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਤੋਂ ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਕਿਰਨ ਖੇਰ ਵੀ ਸ਼ੇਅਰ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਇਸ ਗੱਲ 'ਚ ਤਾਂ ਕੋਈ ਸ਼ੱਕ ਨਹੀਂ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਬਹੁਤ ਖਰਾਬ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਵੀ ਦੇਸ ਨੂੰ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮੁਸ਼ਕਲ ਯੁੱਧ-ਖੇਤਰ ਮੰਨੇ ਜਾਂਦੇ ਸਿਆਚਿਨ ਗਲੇਸ਼ੀਅਰ 'ਤੇ ਵੀ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਤਾਇਨਾਤ ਹੈ। 13,000 ਤੋਂ 22,000 ਫੁੱਟ ਦੀ ਉਚਾਈ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਇਸ ਗਲੇਸ਼ੀਅਰ ਵਿੱਚ ਠੰਡ ਕਰਕੇ ਵੀ ਸੈਨਿਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਬੀਬੀਸੀ ਨੇ ਪੜਤਾਲ 'ਚ ਪਤਾ ਲਗਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਵਿੱਚ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਸੈਨਿਕਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ ਉਹ ਭਾਰਤੀ ਨਹੀਂ ਹਨ।ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਨਾਲ ਜਿਹੜੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਲਿਖੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਵੀ ਇਹੀ ਲਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲਾਈਕ ਤੇ ਸ਼ੇਅਰ ਇਕੱਠੇ ਕਰਨ ਲਈ ਗਲਤ ਸੂਚਨਾ ਪੋਸਟ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਦਾਅਵਾ: ਇਹ ਫਿਲਮ ਦੀਆਂ ਹੀਰੋਇਨਾਂ ਤੋਂ ਘੱਟ ਨਹੀਂ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਬਾਰਡਰ ਉੱਪਰ ਤਾਇਨਾਤ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਜਾਂਬਾਜ਼ ਲੜਕੀਆਂ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਲਈ 'ਜੈ ਹਿੰਦ' ਲਿਖਣ ਤੋਂ ਪਰਹੇਜ਼ ਨਾ ਕਰੋ। ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਆਟੋਮੈਟਿਕ ਰਾਈਫਲਾਂ ਲੈ ਕੇ ਖੜ੍ਹੀਆਂ ਦੋ ਮਹਿਲਾ ਸੈਨਿਕਾਂ ਦੀ ਇਹ ਤਸਵੀਰ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਉੱਪਰ ਬਹੁਤ ਸ਼ੇਅਰ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। Skip post by Indian Army - ভারতীয় সেনা আমার হিরোইন নই।। আমারা পাকিস্তান বর্ডারে ডিউটি তে আছি ... আমরা কী "" Jai hind "" পাওয়ার যোগ্য ??জানি আমাদের ছবি কেউ শেয়ার করবে না ...Posted by Indian Army - ভারতীয় সেনা on Thursday, 27 December 2018 End of post by Indian Army - ভারতীয় সেনা ਇਸ ਵਿੱਚ ਸੱਜੇ ਪਾਸੇ ਖੜ੍ਹੀ ਔਰਤ ਦੇ ਸੀਨੇ ਉੱਪਰ ਤਾਂ ਭਾਰਤੀ ਤਿਰੰਗੇ ਨਾਲ ਮਿਲਦੇ-ਜੁਲਦੇ ਇੱਕ ਝੰਡੇ ਵਰਗੀ ਚੀਜ਼ ਵੀ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਬੰਗਾਲੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਫੇਸਬੁੱਕ ਪੇਜ @IndianArmysuppporter ਉੱਪਰ ਵੀ ਇਸ ਫੋਟੋ ਨੂੰ ਸ਼ੇਅਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਤਿੰਨ ਹਜ਼ਾਰ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਸਾਲ 2018 ਵਿੱਚ ਉੱਤਰੀ ਇਰਾਕ ਦੇ ਦੋਹੁਕ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਟਰੇਨਿੰਗ ਦੌਰਾਨ ਪਸ਼ਮਰਗਾ ਫੀਮੇਲ ਫਾਈਟਰਜ਼ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਸੱਚ: ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਇਹ ਤਸਵੀਰ ਕੁਰਦਿਸਤਾਨ ਦੀ ਪਸ਼ਮਰਗਾ ਫੋਰਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਹੈ। ਕੁਰਦ ਫੌਜ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਚਰਮਪੰਥੀ ਸੰਗਠਨ, ਕਥਿਤ ਇਸਲਾਮਿਕ ਸਟੇਟ (ਆਈਐੱਸ), ਦੇ ਲੜਾਕਿਆਂ ਨਾਲ ਟੱਕਰ ਲੈਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਕਈ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮੀਡੀਆ ਅਦਾਰੇ ਇਸ ਉੱਪਰ ਫ਼ੀਚਰ ਲਿਖ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਆਪਣੀ ਪੜਤਾਲ ਵਿੱਚ ਇਹ ਵੇਖਿਆ ਕਿ ਕੁਰਦਿਸਤਾਨ ਦਾ ਝੰਡਾ ਭਾਰਤ ਦੇ ਝੰਡੇ ਨਾਲ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰ ਪੜ੍ਹੋਇਸ ਸਾਲ ਦੀਆਂ ਉਹ ਵੱਡੀਆਂ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਉਡੀਕ ਹੈਜਦੋਂ 'ਗੁਆਚੇ' ਦਿਲ ਨੇ ਪੁਲਿਸ ਵਾਲਿਆਂ ਦੇ ਮੱਥੇ ਲਿਆ ਦਿੱਤੀਆਂ ਤਿਉੜੀਆਂਕਸ਼ਮੀਰ 'ਚ ਕਤਲੋ-ਗਾਰਦ ਖਿਲਾਫ਼ ਟੌਪਰ ਆਈਏਐਸ ਨੇ ਦਿੱਤਾ ਅਸਤੀਫ਼ਾ Image copyright facebook ਦਾਅਵਾ: ਸਾਡੇ ਜਵਾਨ -5 ਡਿਗਰੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਆਪਣਾ ਫਰਜ਼ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਅਸੀਂ ਆਰਾਮ ਨਾਲ ਸੌਂਦੇ ਹਾਂ, ਇਹ ਆਪਣਾ ਵਤਨ ਬਚਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਜੈ ਹਿੰਦ, ਜੈ ਭਾਰਤ। ਸਮੁੰਦਰ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ ਖੜ੍ਹੇ ਇਸ ਕਥਿਤ ਸੈਨਿਕ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਵੀ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਉੱਪਰ ਵਾਇਰਲ ਹੈ। ਤਸਵੀਰ ਵਿੱਚ ਜਿਹੜਾ ਸ਼ਖ਼ਸ ਹੈ ਉਸ ਦਾ ਚਿਹਰਾ ਬਰਫ਼ ਨਾਲ ਢਕਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। Skip post by भारतीय योद्धा हमारे जवान -5 माईनस डिर्गी मे भी अपना फर्ज निभाते है , और हम आराम से सो जाते हैं , यह अपना वतन बचाते है ,जय हिन्द जय भारत.Posted by भारतीय योद्धा on Sunday, 6 January 2019 End of post by भारतीय योद्धा Skip post by हिंदुस्थानी सेना हमारे जवान -5 माईनस डिर्गी मे भी अपना फर्ज निभाते है , और हम आराम से सो जाते हैं , यह अपना वतन बचाते है ,जय हिन्द जय भारत.Posted by हिंदुस्थानी सेना on Sunday, 6 January 2019 End of post by हिंदुस्थानी सेना 'ਭਾਰਤੀ ਯੋਧਾ' ਨਾਂ ਦੇ ਫੇਸਬੁੱਕ ਪੇਜ ਦੇ ਇਲਾਵਾ ਵੀ ਕਈ ਫੇਸਬੁੱਕ ਪੰਨਿਆਂ ਅਤੇ ਟਵਿੱਟਰ ਉੱਪਰ ਇਹ ਤਸਵੀਰ ਸੈਂਕੜਿਆਂ ਵਾਰ ਸ਼ੇਅਰ ਹੋਈ ਹੈ। Image copyright Jerry Mills/ ਸੱਚ: ਇਹ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਡੈਨ ਨਾਂ ਦੇ ਅਮਰੀਕੀ ਤੈਰਾਕ ਤੇ ਸਰਫ਼ਰ ਦੀ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਕਲਿਕ ਕਰ ਕੇ ਤੁਸੀਂ ਅਸਲ ਫੋਟੋ ਦੇਖ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਜਿਸ ਵੀਡੀਓ ਵਿੱਚੋਂ ਇਹ ਤਸਵੀਰ ਕੱਢੀਗਈ ਹੈ ਉਸ ਨੂੰ 29 ਦਸੰਬਰ 2017 ਨੂੰ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਤੇ ਲੇਖਕ ਜੈਰੀ ਮਿਲਜ਼ ਨੇ ਆਪਣੇ ਯੂ-ਟਿਊਬ ਪੇਜ ਉੱਪਰ ਪਾਇਆ ਸੀ। Image Copyright Jerry Mills Jerry Mills Image Copyright Jerry Mills Jerry Mills ਇਸ ਨੂੰ ਪੋਸਟ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਜੈਰੀ ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਸੀ, "ਮਿਲੋ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸਰਫ਼ਰ ਡੈਨ ਨੂੰ ਜੋ ਔਖੇ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਿਸ਼ੀਗਨ 'ਚ ਸੁਪੀਰੀਅਰ ਲੇਖ 'ਚ ਸਰਫ਼ਿੰਗ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਜਿਸ ਵੇਲੇ ਮੈਂ ਇਹ ਵੀਡੀਓ ਸ਼ੂਟ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਤਾਪਮਾਨ -30 ਡਿਗਰੀ ਸੀ। ਵੀਡੀਓ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਮੇਰੇ ਹੱਥ ਸੁੰਨ ਪੈ ਰਹੇ ਸਨ ਅਤੇ ਡੈਨ ਦੀ ਕੀ ਹਾਲਤ ਸੀ, ਇਹ ਤੁਸੀਂ ਵੀਡੀਓ ਵਿੱਚ ਦੇਖ ਸਕਦੇ ਹੋ।"ਜੈਰੀ ਮਿਲਜ਼ ਦੇ ਇਸ ਵੀਡੀਓ ਨੂੰ ਹੁਣ ਤੱਕ ਇੱਕ ਲੱਖ ਵਾਰ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਇਹ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰ ਪੜ੍ਹੋਪਾਕਿਸਤਾਨ 'ਚ ਦਾਜ ਖਿਲਾਫ਼ ਅਨੋਖੀ ਮੁਹਿੰਮ'ਭਾਜਪਾ ਕਾਰਕੁਨ ਦੀ ਗਊ ਮਾਸ ਤਸਕਰੀ ਦੇ ਇਲਜ਼ਾਮ 'ਚ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰੀ' ਦਾ ਸੱਚਜਿੱਥੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਗੱਲ ਨਾ ਮੰਨਣ 'ਤੇ ਕੁੜੀ ਨੂੰ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ ਜੇਲ੍ਹ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਨਹੀਂਅਜਿਹੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਸ਼ੇਅਰ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਸਾਲ 2016-17 ਵਿੱਚ ਵਾਇਰਲ ਹੋਈ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਤਸਵੀਰ ਇਹ ਹੈ: Image copyright FB ਦਾਅਵਾ: ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੱਚੇ ਹੀਰੋ ਨੂੰ ਦਿਲੋਂ ਸਲਾਮ। ਸਿਆਚਿਨ ਗਲੇਸ਼ੀਅਰ 'ਤੇ -50 ਡਿਗਰੀ 'ਚ ਡਿਊਟੀ ਕਰਦੇ ਭਾਰਤੀ ਜਵਾਨ। ਇਸ ਤਸਵੀਰ ਨੂੰ ਤਾਂ ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਲੋਕ ਸਭਾ ਮੈਂਬਰ ਕਿਰਨ ਖੇਰ ਨੇ ਵੀ ਟਵੀਟ ਕੀਤਾ ਸੀ।ਇਹ ਤਸਵੀਰ ਸਾਲ 2014 ਵਿੱਚ ਯੂਕਰੇਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਵਾਇਰਲ ਹੋਈ ਸੀ। ਸੱਚ: ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਰੂਸ ਦੇ ਫੌਜੀਆਂ ਦੀਆਂ ਹਨ। ਸਾਲ 2013 ਵਿੱਚ ਰੂਸ ਦੀ ਸਪੈਸ਼ਲ ਫੋਰਸ ਦੀ ਇੱਕ ਖ਼ਾਸ ਟਰੇਨਿੰਗ ਦੌਰਾਨ ਇਹ ਤਸਵੀਰਾਂ ਖਿੱਚੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ। ਰੂਸ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਅਧਿਕਾਰਤ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਉੱਪਰ ਵੀ ਇਹ ਉਪਲਭਧ ਹਨ। ਯੂਕਰੇਨ ਦੀ ਫੈਕਟ ਚੈੱਕ ਵੈੱਬਸਾਈਟ 'ਸਟੋਪ ਫੇਕ' ਵੀ ਸਾਲ 2014 ਵਿੱਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਦੀ ਸੱਚਾਈ ਦੱਸ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਇਹ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰ ਪੜ੍ਹੋਸਿਆਸਤਦਾਨਾਂ ਨੇ ਜੇ ਚੋਣਾਂ ਜਿੱਤਣੀਆਂ ਤਾਂ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਸੁਣਨੀ ਪੈਣੀਕਿਮ ਜੋਂਗ ਇਸ ਟਰੇਨ ਵਿੱਚ ਹੀ ਕਿਉਂ ਸਫ਼ਰ ਕਰਦੇ ਹਨ?ਟਰੰਪ ਦੀ ਜ਼ਿੱਦ ਕਾਰਨ ਅਮਰੀਕਾ 'ਚ ਥਾਂ-ਥਾਂ ਕੂੜੇ ਦੇ ਢੇਰਆਂਇਹ ਵੀਡੀਓ ਵੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪਸੰਦ ਆਉਣਗੇ Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi (ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਦਮ ਹੈ, ਤਾਂ ਚਮਚਾਗਿਰੀ ਛੱਡ ਬਾਗ਼ੀ ਹੋ ਜਾਓ 15 ਜੂਨ 2018 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/international-44484333 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ ਜੀ-ਹਜ਼ੂਰੀ ਬੜੇ ਕੰਮ ਦੀ ਚੀਜ਼ ਹੈ। ਨੌਕਰੀ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਆਮ ਜ਼ਿੰਦਗੀ, ਜੀ-ਹਜ਼ੂਰੀ ਕਰਕੇ ਤੁਸੀਂ ਬੜੇ ਕੰਮ ਕੱਢ ਸਕਦੇ ਹੋ, ਤਰੱਕੀ ਹਾਸਲ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ, ਪੈਸੇ ਕਮਾ ਸਕਦੇ ਹੋ ਤੇ ਹੋਰ ਵੀ ਕਈ ਕੁਝ। ਦਫ਼ਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵਧੇਰੇ ਲੋਕ ਇਸੇ ਨੁਸਖ਼ੇ 'ਤੇ ਹੀ ਅਮਲ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਬੌਸ ਜਾਂ ਸੀਨੀਅਰ ਦੀ ਗੱਲ ਵਿੱਚ ਫੌਰਨ ਹਾਮੀ ਭਰ ਕੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿੱਚ ਅੱਗੇ ਨਿਕਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਹਾਂ ਮਿਲਾਉਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਉਹ ਲੋਕ ਜੋ ਬਾਗ਼ੀ ਕਹਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਹਰੇਕ ਗੱਲ 'ਤੇ ਹਾਮੀ ਨਹੀਂ ਭਰਦੇ। ਬੌਸ ਦੀ ਰਾਇ ਨਾਲ ਹਮੇਸ਼ਾ ਇਤਫਾਕ ਨਹੀਂ ਰੱਖਦੇ, ਉਹ ਦਫ਼ਤਰ ਵਿੱਚ ਅਕਸਰ ਹਾਸ਼ੀਏ 'ਤੇ ਪਏ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ ਕਿਵੇਂ ਵਧਾ ਸਕਦੇ ਹੋ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੀ ਯਾਦ ਸ਼ਕਤੀ?ਕੀ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਹੁਣ ਲਿਖਣਾ ਸਿੱਖਣ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ?ਸਿੰਗਾਪੁਰ ਨੇ 100 ਕਰੋੜ ਖਰਚ ਕੇ ਕੀ ਖੱਟਿਆਸਮਲਿੰਗਤਾ ਬਾਰੇ ਇਹ ਹਨ ਗ਼ਲਤ ਧਾਰਨਾਵਾਂ ਬਾਗ਼ੀ ਹੋਣ ਦੇ ਆਪਣੇ ਲਾਭ ਹਾਰਵਰਡ ਬਿਜ਼ਨਸ ਸਕੂਲ ਦੀ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਫ੍ਰਾਂਸੈਸਕਾ ਗਿਨੋ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਫਾਰਮੂਲਾ ਲੈ ਕੇ ਆਈ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਕਿਤਾਬ ਲਿਖੀ ਹੈ ਰੀਬਲ ਟੈਲੇਂਟ (Rebel Talent)। ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਵਿੱਚ ਫ੍ਰਾਂਸੈਸਕਾ ਨੇ ਤਰਕ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਬਾਗ਼ੀ ਹੋਣ ਦੇ ਆਪਣੇ ਲਾਭ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਕਈ ਵਾਰ ਤੁਹਾਡੇ ਲਈ ਹਾਮੀ ਭਰਨ ਵਾਲੇ ਗਰੁੱਪ ਤੋਂ ਵੱਖ ਦਿਖਣਾ ਬੜੇ ਕੰਮ ਦੀ ਚੀਜ਼ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਫ੍ਰਾਂਸੈਸਕਾ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਹਰ ਗੱਲ 'ਤੇ ਹਾਮੀ ਭਰਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਸੱਤਾਧਾਰੀ ਜਮਾਤ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ। ਅਜਿਹਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੀ ਹਸਤੀ ਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਮਿਲ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਚੰਗਾ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਦੂਜਾ ਪਹਿਲੂ ਇਹ ਵੀ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਛੇਤੀ ਬੋਰੀਅਤ ਵੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਕੱਟਿਆ ਹੋਇਆ ਜਿਹਾ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹੋ। ਵਗਦੀ ਹਵਾ ਦੇ ਨਾਲ ਆਪਣਾ ਰੁਖ਼ ਮੋੜਨਾ ਸੌਖਾ ਹੈ। ਪਰ ਇਸ ਨਾਲ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸਾਰਾ ਬਨਾਵਟੀ ਲੱਗਣ ਲਗਦਾ ਹੈ। ਜਮਾਤ ਨਾਲ ਵੱਖ ਹੋ ਕੇ ਕੁਝ ਕਰੋਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਇਹ ਸਮਝਦੇ ਹੋ ਕਿ ਤੁਹਾਡੇ ਅੰਦਰ ਹੁਨਰ ਹੈ ਤਾਂ ਬਾਗ਼ੀ ਹੋ ਜਾਓ। ਜੀ-ਹਜ਼ੂਰੀ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਜਮਾਤ ਤੋਂ ਵੱਖ ਹੋ ਕੇ ਕੁਝ ਕਰੀਏ। ਫ੍ਰਾਂਸੈਸਕਾ ਸੈਲੇਬ੍ਰਿਟੀ ਨੇ ਸ਼ੇਹ ਮਾਸਿਮੋ ਬੋਤੁਰਾ ਦੀ ਮਿਸਾਲ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਉਹ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਮਾਸਿਮੋ ਜਦੋਂ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਰੈਸਟੋਰੈਂਟ ਪਹੁੰਚਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਸ਼ੈਫ਼ ਦਾ ਲਿਬਾਸ ਪਹਿਨਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਝਾੜੂ ਚੁੱਕਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲ ਕੇ ਝਾੜੂ ਫੇਰਨ ਲੱਗਦੇ ਹਨ। ਦੇਖਣ ਵਾਲਿਆਂ 'ਤੇ ਇਸ ਦਾ ਡੂੰਘਾ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ ਅਸਰ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਜੋ ਲੋਕ ਸ਼ੈੱਫ਼ ਬੇਤੁਰਾ ਨੂੰ ਝਾੜੂ ਲਗਉਂਦੇ ਦੇਖਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜ਼ਿਹਨ ਵਿੱਚ ਦੋ ਸਵਾਲ ਉਠਦੇ ਹਨ। ਪਹਿਲਾ ਤਾਂ ਇਹ ਕਿ ਆਖ਼ਿਰ ਸ਼ੈੱਫ਼ ਛਾੜੂ ਕਿਉਂ ਮਾਰ ਰਹੇ ਹਨ? ਦੂਜਾ ਸਵਾਲ ਦੇਖਣ ਵਾਲੇ ਖ਼ੁਦ ਨੂੰ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜੇਕਰ ਸ਼ੈੱਫ਼ ਸਾਫ-ਸਫਾਈ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਹੋਰ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਕਰ ਰਹੇ ਇਹ ਕੰਮ? ਬੰਬਾਂ ਤੇ ਰਾਕਟਾਂ ਦੀ ਮਾਰ ਹੇਠ ਕ੍ਰਿਕਟ ਖੇਡਣ ਵਾਲੇ ਸ਼ੈਦਾਈਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਉੱਤੇ ਹਰਭਜਨ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਪਏ ਕਈ ਲੋਕ ਲੀਹ ਤੋਂ ਹਟ ਕੇ ਤੁਰਨ ਦੇ ਕੁਝ ਲਾਭ ਅਜਿਹੇ ਵੀ ਹਨ ਫ੍ਰਾਂਸੈਸਕਾ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਸ਼ੈਫ਼ ਬੋਤੁਰਾ ਇੱਕ ਬਾਗ਼ੀ ਹੈ। ਬੋਤੁਰਾ ਉਹ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਦੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲੋਂ ਆਸ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ। ਉਹ ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਹੀ ਰੋਲ ਮਾਡਲ ਬਣ ਕੇ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਨਮਾਨ ਕਰਨ ਲੱਗਦੇ ਹਨ। Image copyright Getty Images ਪਈਆਂ ਲੀਹਾਂ 'ਤੇ ਤੁਰਨ ਦੀ ਬਜਾਇ ਸ਼ੈਫ਼ ਦਾ ਝਾੜੂ ਚੁੱਕਣਾ ਇੱਕ ਬਗ਼ਾਵਤ ਹੀ ਹੈ। ਲੀਹ ਤੋਂ ਹਟ ਕੇ ਤੁਰਨ ਦੇ ਅਜਿਹੇ ਕਈ ਲਾਭ ਹਨ। ਫ੍ਰਾਂਸੈਸਕਾ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਅਜਿਹੇ ਬਾਗ਼ੀ ਲੋਕ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਆਪਣੇ ਅੰਦਰ ਦੇ ਸਵਾਲਾਂ ਨੂੰ, ਉਤਸੁਕਤਾ ਨੂੰ ਤਰਜ਼ੀਹ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਜਾਦੂਗਰ ਹੈਰੀ ਹੋਦਿਨੀ ਦੀ ਮਿਸਾਲ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਜਾਦੂਗਰਾਂ ਦੇ ਕਰਤੱਬ ਦੇਖਣ ਵਾਲੇ ਹੈਰੀ, ਖ਼ੁਦ ਵੀ ਵੱਡੇ ਹੋ ਕੇ ਜਾਦੂਗਰ ਹੀ ਬਣਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਪਰ ਉਹ ਕੁਝ ਵੱਖਰਾ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਬਸ ਇੱਕ ਹੀ ਗੱਲ ਸੀ ਕਿ ਦੇਖਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਮਾਇਆ ਜਾਲ ਵਿੱਚ ਫਸਾ ਕੇ ਰੱਖਣਾ। ਆਪਣੀ ਵੱਖਰਾ ਕਰਨ ਦੀ ਚਾਹਤ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹੀ ਹੈਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਜਾਦੂਗਰ ਬਣੇ। ਵੱਖਰਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਸੋਚੋਜੇਕਰ ਤੁਹਾਡੇ ਅੰਦਰ ਇੱਕ ਬਾਗ਼ੀ ਵਸਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਉਸ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਹਮੇਸ਼ਾ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਨਜ਼ਰੀਆ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੋ। ਲੀਹ 'ਤੇ ਤੁਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਬਜਾਇ ਵੱਖਰਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਸੋਚੋ। Image copyright Getty Images ਫ੍ਰਾਂਸੈਸਕਾ ਇਸ ਦੀ ਮਿਸਾਲ ਵਜੋਂ ਕੈਪਟਨ ਸਲੀ ਸਲੈਨਬਰਗ ਦਾ ਨਾਮ ਲੈਂਦੀ ਹੈ। ਸਲੈਨਬਰਗ ਨਿਊਯਾਰਕ ਦੀ ਹਡਸਨ ਨਦੀ ਵਿੱਚ ਜਹਾਜ਼ ਉਤਾਰ ਕੇ ਚਰਚਾ ਵਿੱਚ ਆਏ ਸਨ। ਜਦੋਂ ਜਹਾਜ਼ ਦਾ ਇੰਜਨ ਫੇਲ੍ਹ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਹਾਲਾਤ ਬੇਕਾਬੂ ਹੋ ਗਏ ਤਾਂ ਸਲੈਨਬਰਗ ਨੇ ਲੀਹ ਤੋਂ ਹਟ ਕੇ ਕੀਤਾ ਤੇ ਜਹਾਜ਼ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਉਤਾਰ ਦਿੱਤਾ। ਚਿੰਤਾ ਅਤੇ ਤਣਾਅ ਦੇ ਮਾਹੌਲ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੈਪਟਨ ਸਲੈਨਬਰਗ ਨੇ ਆਪਣੇ ਅੰਦਰ ਦੇ ਬਾਗ਼ੀ ਕੋਲੋਂ ਕੰਮ ਲਿਆ ਅਤੇ ਉਹ ਕੀਤਾ ਜੋ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੋਈ ਪਾਇਲਟ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਅਤੇ ਵੱਖਰਾ ਕਰਨ ਕਰਕੇ ਹੀ ਕੈਪਟਨ ਸਲੈਨਬਰਗ ਜਹਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਬੈਠੇ 155 ਮੁਸਾਫ਼ਿਰਾਂ ਦੀ ਜਾਨ ਬਚਾਉਣ ਵਿੱਚ ਸਫ਼ਲ ਰਹੇ। ਬਾਗ਼ੀਆਂ ਬਾਰੇ ਅਕਸਰ ਇਹ ਸੋਚ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਦਫ਼ਤਰ ਦੇ ਕੰਮ-ਕਾਜ਼ ਅਤੇ ਮਾਹੌਲ ਲਈ ਠੀਕ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਪਰ ਫ੍ਰਾਂਸੈਸਕਾ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਬਾਗ਼ੀਆਂ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਦਫ਼ਤਰ ਨੂੰ ਜ਼ਿੰਦਾਦਿਲ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬੇਬਾਕੀ ਦੂਜਿਆਂ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਉਤਸ਼ਾਹ ਭਰਦੀ ਹੈ। ਤਾਂ, ਦਫ਼ਤਰ ਵਿੱਚ ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਹੁਣ ਤੱਕ ਜੀ-ਹਜ਼ੂਰੀ ਗੈਂਗ ਵਿੱਚ ਰਹੇ ਹੋ ਤਾਂ ਸ਼ਾਇਦ ਇਹ ਬਿਲਕੁਲ ਸਹੀ ਵੇਲਾ ਹੈ ਖ਼ੁਦ ਨੂੰ ਬਾਗ਼ੀ ਬਣਾ ਕੇ ਭੀੜ 'ਚੋਂ ਵੱਖਰੇ ਹੋਣ ਦਾ। 15 ਮਿੰਟ 'ਚ ਪੜੋ ਕਿਤਾਬ ਇੱਕ ਲੇਖਕ ਦਾ ਪੁਨਰਜਨਮ !(ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਜਲੰਧਰ 'ਚ ਇੱਕ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ 'ਚ ਪਹੁੰਚਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਾਂਗਰਸ ਸਮਰਥਕਾਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਨਾਅਰੇ ਲਗਾਏ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ 'ਚ ਰੈਲੀ ਵਾਲੀ ਥਾਂ 'ਤੇ ਭਾਜਪਾ ਵਰਕਰਾਂ ਦਾ ਉਤਸ਼ਾਹ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਿਆ।(ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਔਰਤ ਯੋਧਿਆਂ ਦੀ ਬਹਾਦਰੀ ਦੇ ਕਿੱਸੇ ਫਲੌਰ ਮੈਕਡੋਨਲਡ ਬੀਬੀਸੀ ਟਰੈਵਲ 7 ਸਤੰਬਰ 2018 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/international-45436468 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ Image copyright Chris Hellier/Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਅਮੇਜ਼ੋਨਸ ਨੂੰ ਤਾਕਤ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਫ਼ਰੀਕਾ ਦੁਨੀਆਂ ਦਾ ਅਜਿਹਾ ਮਹਾਂਦੀਪ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਆਦੀਵਾਸੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਅਫ਼ਰੀਕਾ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਦੇਸ ਕਾਫ਼ੀ ਤਰੱਕੀ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਹਨ ਪਰ ਫੇਰ ਵੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜਿਉਣ ਦਾ ਤਰੀਕਾ ਕਾਫ਼ੀ ਹੱਦ ਤੱਕ ਕਬੀਲਿਆਂ ਵਰਗਾ ਹੈ।ਪੁਰਾਤਨ ਸਮਾਜ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਕਈ ਅਫ਼ਰੀਕੀ ਕਬੀਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਮਰਦਾਂ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਔਰਤ ਯੋਧਿਆਂ ਦਾ ਲੰਬਾ ਇਤਿਹਾਸ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਪ੍ਰਥਾ ਅੱਜ ਵੀ ਜਾਰੀ ਹੈ।ਅਫ਼ਰੀਕੀ ਦੇਸ ਬੇਨਿਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਮਾਂ ਦਾਹੋਮੇ ਸੂਬਾ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਰਾਜਾਧਨੀ ਸੀ ਅਬੋਮੇ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਸੂਬੇ ਦੀ ਕਮਾਨ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਸੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਮਹਿਲਾ ਸੂਰਮਿਆਂ ਨੂੰ ਅਮੇਜ਼ੋਨਜ਼ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:'29 ਸਾਲ ਤੱਕ ਮੈਂ ਕੁੜੀ ਸੀ, ਫਿਰ ਕਿਹਾ ਮੁੰਡਾ ਬਣ ਜਾ'ਉਜੜਿਆਂ ਦੀਆਂ ਪੈੜਾਂ ਲੱਭਣ ਲਈ ਵਸਦੇ ਘਰ ਉਜਾੜੇਸਮਲਿੰਗਤਾ ਬਾਰੇ ਇਹ ਹਨ ਗ਼ਲਤ ਧਾਰਨਾਵਾਂ ਅੱਜ ਵੀ ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਕਬੀਲੇ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਬਜ਼ੁਰਗ ਔਰਤ ਨੂੰ ਸੂਬੇ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਸੌਂਪੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਦੂਜੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਉਸਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਆਧੁਨਿਕਤਾ ਨੇ ਪੁਰਾਣੇ ਕਬੀਲਿਆਂ ਦੇ ਤਮਾਮ ਰਿਵਾਜ਼ ਬਦਲ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਪਰ ਦਾਹੋਮੇ ਸ਼ਹਿਰ ਅਤੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਅਜੇ ਵੀ ਸਾਰੀਆਂ ਜ਼ਿੰਮੇਦਾਰੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਹੀ ਨਿਭਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਬੇਨਿਨ ਦੀਆਂ ਲੋਕ-ਕਥਾਵਾਂ ਮੁਤਾਬਕ, ਦਾਹੋਮੇ ਸੂਬਾ ਪੱਛਮੀ ਅਫ਼ਰੀਕਾ ਵਿੱਚ 1625 ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 1894 ਤੱਕ ਰਿਹਾ। ਇਸ ਸੂਬੇ ਦੀ ਮੁੱਖ ਤਾਕਤ ਸੀ ਬਹਾਦੁਰ ਅਤੇ ਨਿਡਰ ਮਹਿਲਾ ਯੋਧਿਆਂ ਦੀ ਫੌਜ ਜਿਹੜੀ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਵੀ ਲੋਹਾ ਲੈਣ ਤੋਂ ਪਿੱਛੇ ਨਹੀਂ ਹਟਦੀ ਸੀ। ਅੱਜ ਵੀ ਹੈ ਮਹਿਲਾ ਯੋਧਿਆਂ ਦੀ ਟੁਕੜੀਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ 1892 ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਫਰਾਂਸ ਦੇ ਨਾਲ ਲੜਾਈ ਹੋਈ ਤਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਮਹਿਲਾ ਯੋਧਿਆਂ ਨੇ ਡਟ ਕੇ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕੀਤਾ। 434 ਮਹਿਲਾ ਯੋਧਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਿਰਫ਼ 17 ਹੀ ਜ਼ਿੰਦਾ ਬਚੀਆਂ ਸਨ। Image copyright The Picture Art Collection/Alamy ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਦਾਹੋਮੇ ਸ਼ਹਿਰ ਅਤੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਅਜੇ ਵੀ ਸਾਰੀਆਂ ਜ਼ਿੰਮੇਦਾਰੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਹੀ ਨਿਭਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਇਹ ਹੋਰ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਲੜਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦਾਹੋਮੇ ਸੂਬੇ ਫਰਾਂਸ ਦਾ ਉਪਨਿਵੇਸ਼ ਬਣ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਯੋਧਿਆਂ ਨੇ ਯੂਰਪ ਅਤੇ ਗੁਆਂਢੀ ਕਬੀਲਿਆਂ ਨੂੰ ਕਦੇ ਆਪਣੇ ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਦਾਖ਼ਲ ਨਹੀਂ ਹੋਣ ਦਿੱਤਾ। ਦਾਹੋਮੇ ਦੀ ਰਿਆਸਤ ਦੇ ਵਾਰਿਸ ਅੱਜ ਵੀ ਬੇਨਿਨ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਦਾਹੋਮੇ ਦੀਆਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਮਹਿਲਾ ਯੋਧਿਆਂ ਦੀ ਫੌਜ ਦੀ ਨੀਂਹ ਮਹਾਰਾਣੀ ਹੈਂਗਬੇ ਨੇ ਰੱਖੀ ਸੀ। ਹੈਂਗਬੇ ਨੇ ਅਠਾਰਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਜੁੜਵਾਂ ਭਰਾ ਅਕਾਬਾ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰਾਜਭਾਗ ਸੰਭਾਲਿਆ। ਪਰ ਕੁਝ ਹੀ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ ਛੋਟੇ ਭਰਾ ਅਗਾਜਾ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਗੱਦੀ ਤੋਂ ਹਟਾ ਦਿੱਤਾ। ਮੌਜੂਦਾ ਰਾਣੀ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਅਗਾਜਾ ਨੇ ਹੈਂਗਬੇ ਦੇ ਜ਼ਮਾਨੇ ਦੀਆਂ ਤਮਾਮ ਨਿਸ਼ਾਨੀਆਂ ਨੂੰ ਤਹਿਸ-ਨਹਿਸ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਅਗਾਜਾ ਮਰਦਵਾਦੀ ਸੀ। ਉਸ ਨੂੰ ਲਗਦਾ ਸੀ ਕਿ ਰਾਜ ਕਰਨ ਦਾ ਹੱਕ ਸਿਰਫ਼ ਮਰਦਾਂ ਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਸ਼ਾਸਨਕਾਲ ਦੀਆਂ ਤਮਾਮ ਨਿਸ਼ਾਨੀਆਂ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਲਈ ਕੁਝ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਵੀ ਰਾਣੀ ਹੈਂਗਬੇ ਦੇ ਵਜੂਦ ਬਾਰੇ ਪੁਖ਼ਤਾ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜ਼ਿਕਰ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ।ਇਸਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਰਾਣੀ ਹੈਂਗਬੇ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਅਤੇ ਮਹਿਲਾ ਯੋਧਿਆਂ ਦੀ ਟੁਕੜੀ ਰੱਖਣ ਦਾ ਚਲਨ ਅੱਜ ਵੀ ਜ਼ਿੰਦਾ ਹੈ। ਅਮੇਜ਼ੋਨਜ਼ ਦੇ ਵਜੂਦ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹਨ। ਕਈਆਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਹਾਥੀਆਂ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਕਰਦੀਆਂ ਸਨ ਪਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਨਸਾਨਾਂ ਦੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮੁਹਾਰਤ ਹਾਸਲ ਸੀ। ਉੱਥੇ ਹੀ ਇੱਕ ਹੋਰ ਥਿਊਰੀ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਅਮੇਜ਼ੋਨਜ਼ ਸ਼ਾਹੀ ਸੁਰੱਖਿਆਕਰਮੀ ਸਨ, ਜਿਹੜੀ ਮਹਾਰਾਣੀ ਹੈਂਗਬੇ ਅਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇ ਸ਼ਾਸਕਾਂ ਦੀ ਵੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਗਾਰਡ ਬਣਦੀ ਰਹੀ। Image copyright Fleur Macdonald ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਰਾਣੀ ਹੈਂਗਬੇ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਮੇਜ਼ੋਨਸ ਅੱਜ ਵੀ ਹਨ 1818 ਤੋਂ 1858 ਤੱਕ ਰਾਜਾ ਘੀਜ਼ੋ ਨੇ ਦਾਹੋਮੇ ਸੂਬੇ ਦੀ ਕਮਾਨ ਸੰਭਾਲੀ ਹੋਈ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸੇ ਨੇ ਅਮੇਜ਼ੋਨਜ਼ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਅਧਿਕਾਰਤ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਸ ਕਦਮ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਵੀ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਸੀ। ਅਫ਼ਰੀਕੀ ਕਬੀਲਿਆਂ ਦੇ ਮਰਦਾਂ ਨੂੰ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਯੂਰਪੀ ਆਪਣੇ ਇੱਥੇ ਗੁਲਾਮ ਬਣਾ ਲੈਂਦੇ ਸਨ। ਅਜਿਹੇ ਵਿੱਚ ਅਫ਼ਰੀਕੀ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਮਰਦਾਂ ਦੀ ਕਮੀ ਹੋਣ ਲੱਗੀ ਸੀ। ਮਰਦਾਂ ਦੀਆਂ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਦਾ ਭਾਰ ਵੀ ਔਰਤਾਂ 'ਤੇ ਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਭਗਵਾਨ ਜੋ ਮਰਦ ਅਤੇ ਔਰਤ ਹੈਬੇਨਿਨ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਧਰਮ ਵੁਡਨ ਹੈ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਦੇਵਤਾ ਹੈ ਮਾਵੂ-ਲਿਸਾ, ਜਿਹੜਾ ਮਰਦ ਅਤੇ ਔਰਤ ਦੋਵੇਂ ਹੈ। ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਦੇਵਤਾ ਨੇ ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਦੀ ਸਿਰਜਨਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਮਰਦ ਅਤੇ ਔਰਤ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਭੇਦ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬਰਾਬਰ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਰਹੀ। ਪਰ ਸੂਬੇ ਦੀ ਕਮਾਨ ਕਿਸੇ ਮਰਦ ਦੇ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਹੀ ਸੀ। ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਮੁਗ਼ਲਾਂ ਦੇ ਜ਼ਮਾਨੇ ਦੀ ਤਾਕਤਵਰ ਔਰਤ ਦੀ ਕਹਾਣੀਯੋਰੂਸ਼ਲਮ ਦੀ ਸਰਾਂ ਜਿੱਥੇ ਬਾਬਾ ਫ਼ਰੀਦ ਨੇ ਕੀਤੀ ਸੀ ਇਬਾਦਤ ਕਿੰਨਾ ਅੰਧਵਿਸ਼ਵਾਸੀ ਸੀ ਮੁਗ਼ਲ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ?ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਯੂਰਪੀ ਗੁਲਾਮਾਂ ਦੇ ਸੌਦਾਗਰ, ਮਿਸ਼ਨਰੀ ਅਤੇ ਉਪਨਿਵੇਸ਼ਵਾਦੀਆਂ ਦੇ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਅਮੇਜ਼ੋਨਜ਼ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਮਿਲਦਾ ਹੈ, ਜਿਹੜੇ ਨਿਡਰ ਯੋਧਾ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਗੁਣ ਗਾਉਂਦੇ ਹਨ।ਇਟਲੀ ਦੇ ਇੱਕ ਧਾਰਮਿਕ ਗੁਰੂ ਫਰਾਂਸਿਸਕੋ ਬੋਰਘੇਰੋ 1861 ਦੀ ਇੱਕ ਫੌਜੀ ਮੁਹਿੰਮ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਲਿਖਦੇ ਹਨ ਕਿ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਮਹਿਲਾ ਯੋਧਿਆਂ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਵਧੇਰੇ ਮਹਿਲਾ ਸਿਪਾਹੀ 120 ਮੀਟਰ ਉੱਚੇ ਖ਼ੁਰਦਰੇ ਕਿੱਕਰ ਦੇ ਦਰਖ਼ਤ 'ਤੇ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਡਰ ਦੇ ਨੰਗੇ ਪੈਰ ਚੜ੍ਹ ਗਈਆਂ ਅਤੇ ਆਖ਼ਰੀ ਦਮ ਤੱਕ ਵਾਰ ਕਰਦੀਆਂ ਰਹੀਆਂ। Image copyright ullstein bild/Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਲਿਓਨਾਰਡ ਬੇਨਿਨ ਵਿੱਚ ਹੀ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਅਤੇ ਫ਼ਿਲਹਾਲ ਪ੍ਰਿੰਸਟਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਰਾਜਨੀਤੀ ਦੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਹਨ 19ਵੀਂ ਸ਼ਤਾਬਦੀ ਵਿੱਚ ਜਿਹੜੇ ਯੂਰਪੀ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਦਾਹੋਮੇ ਸੂਬੇ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ ਸੀ ਉਹ ਸਾਰੇ ਯੂਨਾਨੀ ਯੋਧਿਆਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਫਰੀਕੀ ਅਮੇਜ਼ੋਨਜ਼ ਨੂੰ ਹੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਬਹਾਦਰ ਮੰਨਦੇ ਹਨ। ਅੱਜ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਅਮੇਜ਼ੋਨ਼ਜ਼ ਦੇ ਵਜੂਦ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰਨ ਲੱਗੇ ਹਨ। ਉਹ ਇਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਮੀਨੋ ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜਿਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਸਾਡੀ ਮਾਂ। ਪਰ ਲਿਓਨਾਰਡ ਵਾਂਚੀਕੋਨ ਇਸ ਨਾਲ ਇਤਫ਼ਾਕ ਨਹੀਂ ਰਖਦੇ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਮੀਨੋ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਚੁੜੇਲ। ਲਿਓਨਾਰਡ ਬੇਨਿਨ ਵਿੱਚ ਹੀ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਅਤੇ ਫ਼ਿਲਹਾਲ ਪ੍ਰਿੰਸਟਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਰਾਜਨੀਤੀ ਦੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਹਨ। ਅੱਜ ਦਾਹੋਮੇ ਸੂਬਾ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਪਰ ਰਾਣੀ ਹੈਂਗਬੇ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਮੇਜ਼ੋਨਜ਼ ਅੱਜ ਵੀ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਪੂਜਾ-ਪਾਠ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਧਾਰਮਿਕ ਸਮਾਗਮਾਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਰਾਣੀ ਅਤੇ ਅਮੇਜ਼ੋਨਜ਼ ਸ਼ਾਹੀ ਅੰਦਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦੀ ਹੈ।ਪਰ ਅੱਜ ਵੀ ਜਦੋਂ ਰਾਣੀ ਚੱਲਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸਦੀ ਮਹਿਲਾ ਸੁਰੱਖਿਆਕਰਮੀ ਉਸਦੇ ਨਾਲ ਛਤਰੀ ਲੈ ਕੇ ਚਲਦੀ ਹੈ ਜਿਸ 'ਤੇ ਕਸ਼ੀਦਾਕਾਰੀ ਨਾਲ ਰਾਣੀ ਹੈਂਗਬੇ ਲਿਖਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। 18ਵੀਂ ਅਤੇ 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਇਹ ਛਤਰੀਆਂ ਸਾਦੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਸਨ। ਉਸ 'ਤੇ ਕਿਤੇ-ਕਿਤੇ ਪਸ਼ੂ-ਪੰਛੀਆਂ ਦੇ ਚਿੱਤਰ ਬਣੇ ਹੁੰਦੇ ਸਨ ਨਾਲ ਹੀ ਇਸ 'ਤੇ ਹਰਾਏ ਗਏ ਦੁਸ਼ਮਣਾਂ ਦੀਆਂ ਹੱਡੀਆਂ ਸਜੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਸਨ। ਇਨਸਾਨੀ ਖੋਪੜੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ ਟਰਾਫ਼ੀਇਸ ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਥਾ ਸੀ ਕਿ ਹਰੇਕ ਨਵਾਂ ਰਾਜਾ ਆਪਣੇ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਦੇ ਮਹਿਲ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਆਪਣੇ ਲਈ ਨਵਾਂ ਮਹਿਲ ਬਣਾਵੇਗਾ। ਪੁਰਾਣੇ ਰਾਜਾ ਦੇ ਮਹਿਲ ਨੂੰ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਦਾਹੋਮੇ ਸੂਬੇ ਦੇ ਅੰਤਿਮ ਸ਼ਾਸਕ ਬੇਹਾਨਜ਼ਿਨ ਨੇ ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਯੋਧਿਆਂ ਦੇ ਪਹੁੰਚਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਆਪਣੇ ਮਹਿਲ ਵਿੱਚ ਅੱਗ ਲਗਾ ਲਈ ਸੀ। ਫਿਰ ਵੀ ਉਸਦੇ ਕੁਝ ਅਵਸ਼ੇਸ਼ ਬਾਕੀ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਯੂਨੈਸਕੋ ਦਾ ਬੋਰਡ ਲਟਕਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। Image copyright Marvel/Disney ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ 2018 ਵਿੱਚ ਆਈ ਫ਼ਿਲਮ ਬਲੈਕ ਪੈਂਥਰ ਵੀ ਸ਼ਾਇਦ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋ ਕੇ ਬਣਾਈ ਗਈ ਇਨ੍ਹਾਂ ਅਵਸ਼ੇਸ਼ਾਂ 'ਤੇ ਕੀਤੀ ਗਈ ਨੱਕਾਸ਼ੀ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਅਮੇਜ਼ੋਨਜ਼ ਕਿਵੇਂ ਲਾਠੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਕਿਵੇਂ ਬੰਦੂਕਾਂ, ਚਾਕੂ, ਛੁਰੀਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ਨੂੰ ਪਛਾੜ ਦਿੰਦੀ ਸੀ। ਮਹਿਲ ਦੀ ਇੱਕ ਅਲਮਾਰੀ ਤੋਂ ਇਨਸਾਨੀ ਖੋਪੜੀ ਵਿੱਚ ਘੋੜੇ ਦੀ ਪੂੰਛ ਰੱਖੀ ਦੇਖੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਬਾਰੇ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਇੱਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਟਰਾਫ਼ੀ ਸੀ ਜਿਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਅਮੇਜ਼ੋਨ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸਮਰਾਟ ਨੂੰ ਸੌਂਪਿਆ ਸੀ। ਇਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਮੱਖੀਮਾਰ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਹੁੰਦੀ ਸੀ। ਅਮੇਜ਼ੋਨਜ਼ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਹਮੇਸ਼ਾ ਹੀ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਦਿੰਦੀ ਰਹੀ ਹੈ। ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ 2018 ਵਿੱਚ ਆਈ ਫ਼ਿਲਮ ਬਲੈਕ ਪੈਂਥਰ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋ ਕੇ ਬਣਾਈ ਗਈ ਹੋਵੇ।ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:'ਇਹ ਬੇਤੁਕਾ ਤਰਕ ਹੈ ਕਿ ਸਾਰੇ ਧਰਮ ਸਮਲਿੰਗੀ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਪਾਪ ਸਮਝਦੇ ਹਨ'ਕਿਸ ਦੇਸ 'ਚ ਲੋਕ ਪੜ੍ਹਾਈ 'ਤੇ ਵੱਧ ਖਰਚ ਕਰਦੇ ਹਨ?ਜਦੋਂ ਦੁੱਧ ਚੁੰਘਾਉਂਦੀ ਮਾਂ ਨੂੰ ਟਰੇਨ 'ਚ ਖੜ੍ਹੇ ਰਹਿਣਾ ਪਿਆਡਾ. ਆਰਥਰ ਵੀਡੋ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਅਫ਼ਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਬਦਲਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕੁਝ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਅਮੇਜ਼ੋਨ਼ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਨੂੰ ਸ਼ੌਰਿਆ ਅਤੇ ਵੀਰਤਾ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਜਦਕਿ ਕੁਝ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਅਮੇਜ਼ੋਨਸ ਉਹੀ ਕਰਦੀ ਸੀ ਜੋ ਇੱਕ ਯੋਧਾ ਨੂੰ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਲਿਹਾਜ਼ਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਰੋਲ ਬਹੁਤ ਵਧਾ-ਚੜ੍ਹਾ ਕੇ ਨਹੀਂ ਦੱਸਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ। (ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਅਸੀਂ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਦੇ, ਉਹ ਸਾਡੇ ਫੌਜੀਆਂ ਦੇ ਸਿਰ ਵੱਢਦੇ-ਸੁਸ਼ਮਾ ਸਵਰਾਜ 30 ਸਤੰਬਰ 2018 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/international-45692657 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ Image copyright Pid ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਸ਼ਾਹ ਮਹਿਮੂਦ ਕੁਰੈਸ਼ੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਨੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਤੇ ਸਿਆਸਤ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦਿੱਤੀ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਮਹਾਸਭਾ ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਸ਼ਾਹ ਮਹਿਮੂਦ ਕੁਰੈਸ਼ੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਤੀਜੀ ਵਾਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਦਾ ਮੌਕਾ ਗੁਆ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।ਸ਼ਾਹ ਮਹਿਮੂਦ ਕੁਰੈਸ਼ੀ ਨਿਊਯਾਰਕ ਵਿੱਚ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀ 73ਵੀਂ ਸਾਲਾਨਾ ਮਹਾਸਭਾ ਵਿੱਚ ਬੋਲ ਰਹੇ ਸਨ।ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, "ਅਸੀਂ ਮਜ਼ਬੂਤ ਅਤੇ ਗੰਭੀਰ ਗੱਲਬਾਤ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਤਮਾਮ ਮੁੱਦਿਆਂ ਦਾ ਹੱਲ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ। ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਤੈਅ ਮੁਲਾਕਾਤ ਤਮਾਮ ਮੁੱਦਿਆਂ 'ਤੇ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਨ ਦਾ ਇੱਕ ਚੰਗਾ ਮੌਕਾ ਸੀ ਪਰ ਆਪਣੇ ਰਵੱਈਏ ਕਾਰਨ ਮੋਦੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇਹ ਮੌਕਾ ਗੁਆ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।''"ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਤੇ ਸਿਆਸਤ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਅਜਿਹੀ ਡਾਕ ਟਿਕਟਾਂ ਨੂੰ ਮੁੱਦਾ ਬਣਾਇਆ ਜੋ ਮਹੀਨਿਆਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜਾਰੀ ਹੋਈਆਂ ਸਨ।''ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਬਾਦਲਾਂ ਦੇ ਮੌਜੂਦਾ ਸੰਕਟ ਦੇ ਇਹ ਹਨ ਅਸਲ ਕਾਰਨ ਬਾਦਲਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਤੇ ਸੁਖਬੀਰ ਦੀ ਅਗਵਾਈ 'ਤੇ ਇਸ ਲਈ ਉੱਠੇ ਸਵਾਲ'ਗੋਲੀ ਚਲਾਉਣ ਦੇ ਮੈਂ ਕਦੇ ਕੋਈ ਹੁਕਮ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੇ' ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਭਾਸ਼ਣ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਸੁਸ਼ਮਾ ਸਵਰਾਜ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ 9/11 ਦਾ ਮਾਸਟਰਮਾਈਂਡ ਤਾਂ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ ਪਰ 26/11 ਦਾ ਮਾਸਟਰਮਾਈਂਡ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਚੋਣਾਂ ਲੜ ਰਿਹਾ ਹੈ।ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਸੁਸ਼ਮਾ ਸਵਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਨਿਊਯਾਰਕ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਮਹਾਸਭਾ ਦੇ 73ਵੇਂ ਸੈਸ਼ਨ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ।'ਅੱਤਵਾਦ ਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਤੈਅ ਹੋਵੇ'ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਸ਼ਾਹ ਮਹਿਮੂਦ ਕੁਰੈਸ਼ੀ ਨੇ ਸੁਸ਼ਮਾ ਸਵਰਾਜ ਵੱਲੋਂ ਸਾਰਕ ਸਮਿਟ ਦੀ ਬੈਠਕ ਵਿਚਾਲੇ ਛੱਡਣ 'ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਨਿਖੇਧੀ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਸੀ, "ਉਹ ਖੇਤਰੀ ਸਹਿਯੋਗ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹਨ ਪਰ ਮੇਰਾ ਸਵਾਲ ਹੈ ਕਿ ਖੇਤਰੀ ਸਹਿਯੋਗ ਕਿਵੇਂ ਮਮੁਕਿਨ ਹੈ ਜਦੋਂ ਦੇਸ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਗੱਲਬਾਤ ਹੀ ਨਹੀਂ। ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਗੱਲਬਾਤ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਰੁਕਾਵਟ ਹੋ।'' Image copyright un twitter ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਸੁਸ਼ਮਾ ਸਵਰਾਜ ਨੇ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਨਿਊਯਾਰਕ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਮਹਾਸਭਾ ਦੇ 73ਵੇਂ ਸੈਸ਼ਨ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕੀਤਾ ਸੁਸ਼ਮਾ ਸਵਰਾਜ ਨੇ ਆਪਣੇ ਭਾਸ਼ਣ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਭਾਵੇਂ ਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਸੁਨਾਮੀ ਦੇ ਪੀੜਤਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਪਰ ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣੇ ਭਾਸ਼ਣ ਰਾਹੀਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ 'ਤੇ ਹਮਲੇ ਕੀਤੇ।ਸੁਸ਼ਮਾ ਸਵਰਾਜ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਭਾਰਤ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨਾਲ ਕਈ ਵਾਰ ਗੱਲ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ। ਮੈਂ ਖੁਦ ਇਸਲਾਮਾਬਾਦ ਜਾ ਕੇ ਗੱਲਬਾਤ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਪਰ ਉਸੇ ਵੇਲੇ ਹੀ ਪਠਾਨਕੋਟ ਵਿੱਚ ਸਾਡੇ ਏਅਰਬੇਸ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।'' Image Copyright @MEAIndia @MEAIndia Image Copyright @MEAIndia @MEAIndia ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਨਵੇਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਨਿਊਯਾਰਕ ਵਿੱਚ ਦੋਵੇਂ ਦੇਸਾਂ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀਆਂ ਦੀ ਮੁਲਾਕਾਤ ਦੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਸੀ ਪਰ ਇਸ ਦੇ ਠੀਕ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਾਡੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਮੁਲਾਜ਼ਮਾਂ ਦੇ ਸਿਰ ਵੱਢ ਦਿੱਤੇ।''ਸੁਸ਼ਮਾ ਸਵਰਾਜ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਸੀਂ ਅੱਤਵਾਦ ਨਾਲ ਕਿਵੇਂ ਲੜਾਂਗੇ ਜਦੋਂ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਅੱਤਵਾਦ ਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਹੀ ਤੈਅ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਿਆ।ਸੁਸ਼ਮਾ ਸਵਰਾਜ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀ ਗਰਿਮਾ ਅਤੇ ਉਪਯੋਗਿਤਾ ਵਕਤ ਦੇ ਨਾਲ ਘੱਟ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਅੱਜ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਕੌਂਸਲ ਕੇਵਲ ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਜੰਗ ਦੇ ਪੰਜ ਜੇਤੂਆਂ ਤੱਕ ਹੀ ਸੀਮਿਤ ਹੈ।'' "ਮੇਰੀ ਅਪੀਲ ਹੈ ਕਿ ਸੁਰੱਖਿਆ ਕੌਂਸਲ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ।''ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ ਵੀਡੀਓ ਵੀ ਪਸੰਦ ਆਉਣਗੇ Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi (ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

'ਅੱਗ ਨਾਲ ਝੁਲਸੀ ਮੇਰੀ ਵਿਚਾਰੀ ਭੁੱਖੀ-ਤਿਹਾਈ ਧੀ ਦੁਨੀਆਂ ਤੋਂ ਤੁਰ ਗਈ' ਸਿੰਧੂਵਾਸਿਨੀ ਬੀਬੀਸੀ ਪੱਤਰਕਾਰ 28 ਦਸੰਬਰ 2018 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/india-46695787 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ Image copyright BBC/Debalin Roy ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਸੰਜਲੀ ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਘਰ ਦੇ ਕੋਲ੍ਹ ਹੀ ਜ਼ਿੰਦਾ ਜਲਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ 'ਇਤਿਹਾਸ ਮੇਂ ਵੋ ਪਹਿਲੀ ਔਰਤ ਕੌਣ ਥੀਮੈਂ ਨਹੀਂ ਜਾਨਤਾਲੇਕਿਨ ਜੋ ਭੀ ਰਹੀ ਹੋ ਮੇਰੀ ਮਾਂ ਰਹੀ ਹੋਗੀ,ਮੇਰੀ ਚਿੰਤਾ ਯੇ ਹੈ ਕਿ ਭਵਿਸ਼ਯ ਮੇਂ ਵੋ ਆਖ਼ਰੀ ਇਸਤਰੀ ਕੌਣ ਹੋਗੀਜਿਸੇ ਸਭ ਸੇ ਅੰਤ ਮੇਂ ਜਲਾਇਆ ਜਾਏਗਾ?'ਅੱਗ 'ਚ ਸਾੜ ਕੇ ਮਾਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੰਜਲੀ ਦੀ ਮਾਂ ਅਨੀਤਾ ਦੇ ਰੋਣ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਸੁਣ ਕੇ ਰਮਾਸ਼ੰਕਰ 'ਵਿਦਰੋਹੀ' ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਦੀਆਂ ਇਹ ਸਤਰਾਂ ਯਾਦ ਆ ਗਈਆਂ ਅਤੇ ਲੱਗਾ ਜਿਵੇਂ ਕੰਨਾਂ ਦੇ ਪਰਦੇ ਫਟਣ ਵਾਲੇ ਹਨ। ਦਸੰਬਰ ਦਾ ਆਖ਼ਿਰੀ ਹਫ਼ਤਾ ਅਤੇ ਉੱਤਰ ਭਾਰਤ 'ਚ ਚੱਲ ਰਹੀਆਂ ਸ਼ੀਤ ਹਵਾਵਾਂ ਵੀ ਜਿਵੇਂ 15 ਸਾਲ ਦੀ ਸੰਜਲੀ ਦੀ ਮੌਤ ਦਾ ਮਰਸੀਆ ਪੜ੍ਹ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਸੰਜਲੀ ਉਹ ਕੁੜੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਮੰਗਲਵਾਰ 18 ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ ਆਗਰਾ ਦੇ ਕੋਲ ਮਲਪੁਰਾ ਮਾਰਗ 'ਤੇ ਜ਼ਿੰਦਾ ਅੱਗ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:'ਜਦੋਂ ਬੇਨਜ਼ੀਰ ਨੇ ਰੱਖਿਆ ਸੀ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸੈਕਸ 'ਤੇ ਮਤਾ'ਕੀ ਆਨਲਾਇਨ ਸ਼ਾਪਿੰਗ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦੇ 'ਚੰਗੇ ਦਿਨ' ਹੋਏ ਖਤਮ?ਸਲਮਾਨ ਖ਼ਾਨ ਬਾਰੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ 12 ਦਿਲਚਸਪ ਗੱਲਾਂ ਪਤਾ ਹਨ?ਉਸ ਦੀ ਮਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਮਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮੇਰੀ ਬੱਚੀ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਕਹਿ ਰਹੀ ਸੀ ਮੰਮੀ ਖਾਣ ਨੂੰ ਦੇ ਦੋ, ਭੁੱਖ ਲੱਗੀ ਹੈ। ਪਾਣੀ ਪਿਆ ਦੋ, ਪਿਆਸ ਲੱਗੀ ਹੈ। ਪਰ ਡਾਕਟਰ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਖਾਣ-ਪਿਲਉਣ ਤੋਂ ਮਨ੍ਹਾਂ ਕੀਤਾ ਸੀ ਤਾਂ ਮੈਂ ਉਸ ਨੂੰ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਦੇ ਸਕੀ।"ਅੱਗ 'ਚ ਝੁਲਸੀ ਅਤੇ ਭੁੱਖ-ਪਿਆਸ ਨਾਲ ਤੜਪਦੀ ਆਪਣੀ ਬੱਚੀ ਸੰਜਲੀ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਕੇ ਅਨੀਤਾ ਰੋ ਪੈਂਦੀ ਹੈ, ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ, "ਮੇਰੀ ਵਿਚਾਰੀ ਧੀ ਭੁੱਖੀ-ਪਿਆਸੀ ਹੀ ਇਸ ਦੁਨੀਆਂ ਤੋਂ ਤੁਰ ਗਈ।"ਤਾਜਨਗਰੀ ਆਗਰਾ 'ਚ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਜਿੱਥੇ ਕ੍ਰਿਸਮਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੀਆਂ ਰੌਣਕਾਂ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤੀਆਂ ਉੱਥੇ ਹੀ ਇੱਥੋਂ ਮਹਿਜ਼ 15 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਲਾਲਊ ਪਿੰਡ ਦੀ ਜਾਟਵ ਬਸਤੀ 'ਚ ਮਾਤਮ ਛਾਇਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। 'ਨਮਸਤੇ ਕਰਕੇ ਨਿਕਲੀ ਸੀ, ਵਾਪਸ ਨਹੀਂ ਆਈ'ਸੰਜਲੀ ਦੀ ਮਾਂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਹੇਠਾਂ ਕਾਲੇ ਘੇਰੇ ਉਭਰ ਆਏ ਹਨ। ਸ਼ਾਇਦ ਪਿਛਲੇ ਇੱਕ ਹਫ਼ਤੇ ਤੋਂ ਉਹ ਲਗਾਤਾਰ ਰੋ ਰਹੀ ਹੈ।ਵਲੂੰਦਰੇ ਹੋਏ ਗਲੇ ਨਾਲ ਉਹ ਦੱਸਦੀ ਹੈ, "ਰੋਜ਼ ਵਾਂਗ ਹਾਸਿਆਂ ਭਰਿਆ ਦਿਨ ਸੀ। ਸੰਜਲੀ ਮੈਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਵਾਂਗ ਨਮਸਤੇ ਕਰਕੇ ਸਕੂਲ ਲਈ ਨਿਕਲੀ ਸੀ। ਕੀ ਪਤਾ ਸੀ ਵਾਪਸ ਨਹੀਂ ਆਵੇਗੀ...।"18 ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ ਦੁਪਹਿਰ ਕਰੀਬ ਡੇਢ ਵਜੇ ਹੋਣਗੇ। ਸੰਜਲੀ ਦੀ ਮਾਂ ਘਰ ਦੇ ਕੰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਲੱਗੀ ਹੋਈ ਸੀ ਕਿ ਬਸਤੀ 'ਚੋਂ ਇੱਕ ਮੁੰਡਾ ਭੱਜਾ-ਭੱਜਾ ਆਇਆ ਅਤੇ ਬੋਲਿਆ, "ਸੰਜਲੀ ਨੂੰ ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਅੱਗ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ, ਮੈਂ ਅੱਗ ਬੁਝਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਪਰ ਨਹੀਂ ਬੁੱਝੀ। ਤੁਸੀਂ ਛੇਤੀ ਆਓ।" Image copyright Debalin Roy/BBC ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਇਸੇ ਥਾਂ 'ਤੇ ਸੰਜਲੀ ਨੂੰ ਜਲਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਇਹ ਸੁਣ ਕੇ ਸੰਜਲੀ ਦੀ ਮਾਂ ਭੱਜਦੀ ਹੋਈ ਉੱਥੇ ਪਹੁੰਚੀ। ਉਹ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ, "ਜਾ ਕੇ ਦੇਖਿਆ ਤਾਂ ਮੇਰੀ ਧੀ ਤੜਪ ਰਹੀ ਸੀ। ਮੇਰੇ ਪਹੁੰਚਣ ਤੋਂ ਕੁਝ ਦੇਰ ਪਹਿਲਾਂ ਪੁਲਿਸ ਦੀ ਗੱਡੀ ਵੀ ਉੱਥੇ ਪਹੁੰਚ ਗਈ ਸੀ। ਅਸੀਂ ਉਸ ਨੂੰ ਪੁਲਿਸ ਦੀ ਗੱਡੀ 'ਚ ਲੈ ਕੇ ਐਸਐਮ ਹਸਪਤਾਲ ਪਹੁੰਚੇ।""ਮੈਂ ਛਾਤੀ ਨਾਲ ਲਾਏ ਗੱਡੀ 'ਚ ਬੈਠੀ ਸੀ। ਮੈਂ ਉਸ ਨੂੰ ਪੁੱਛਿਆ ਕਿਸ ਨੇ ਉਸ ਨਾਲ ਅਜਿਹਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਬਸ ਇਹੀ ਕਿਹਾ ਕਿ ਹੈਲਮੇਟ ਪਹਿਣੇ ਲਾਲ ਬਾਈਕ 'ਤੇ ਦੋ ਲੋਕ ਆਏ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਉਸ 'ਤੇ ਪੈਟ੍ਰੋਲ ਵਰਗੀ ਕੋਈ ਚੀਜ਼ ਛਿੜਕ ਕੇ ਅੱਗ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਤੇ ਫਿਰ ਟੋਏ 'ਚ ਸੁੱਟ ਦਿੱਤਾ।"ਜਿਸ ਸੜਕ 'ਤੇ ਸੰਜਲੀ ਨੂੰ ਸਾੜਿਆ ਗਿਆ ਇਹ ਮਲਪੁਰਾ ਰੋਡ ਨੂੰ ਲਲਾਊ ਪਿੰਡ ਨਾਲ ਜੋੜਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸੰਜਲੀ ਦਾ ਘਰ ਇੱਥੋਂ ਲਗਭਗ ਤਿੰਨ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਹੈ। ਮੀਡੀਆ ਪਲੇਬੈਕ ਤੁਹਾਡੀ ਡਿਵਾਈਸ 'ਤੇ ਸਪੋਰਟ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ 'ਧੀ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਾ ਤਾਂ ਲਈਏ ਪਰ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਹਰ ਸਮੇਂ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਰਹਿ ਸਕਦੇ'ਇਸ ਸੜਕ ਕੰਢੇ ਹੁਣ ਵੀ ਉੱਥੇ ਸੜੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਝਾੜੀਆਂ ਅਤੇ ਰਾਖ ਦਿਖਦੀ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਸੰਜਲੀ ਨੂੰ ਧੱਕਾ ਮਾਰ ਕੇ ਸੁੱਟਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਹੈਰਨੀ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਕਾਰਾ ਸਿਖ਼ਰ ਦੁਪਹਿਰੇ ਵਾਪਰਿਆ, ਜਦੋਂ ਸੰਜਲੀ ਸਕੂਲ ਦੀ ਛੁੱਟੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਾਈਕਲ 'ਤੇ ਘਰ ਆ ਰਹੀ ਸੀ। ਇਹ ਸੜਕ ਕਦੇ ਸੁਨਸਾਨ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦੀ ਦੋਵੇਂ ਪਾਸਿਓਂ ਗੱਡੀਆਂ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਆਉਣ-ਜਾਣਾ ਲੱਗਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। 'IPS ਜਾਂ ਪਾਇਲਟ ਬਣਨਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਸੀ ਸੰਜਲੀ'ਐਸਐਮ ਹਸਪਤਾਲ ਦੇ ਡਾਕਟਰ ਜਦੋਂ ਹਾਲਾਤ ਸੰਭਾਲ ਨਹੀਂ ਪਾਏ ਤਾਂ ਸੰਜਲੀ ਨੂੰ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਸਫ਼ਦਰਜੰਗ ਹਸਪਤਾਲ 'ਚ ਰੈਫਰ ਕਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।ਉਸ ਦੀ ਮਾਂ ਦੱਸਦੀ ਹੈ, "ਉਹ ਮੈਨੂੰ ਲਗਾਤਾਰ ਕਹਿੰਦੀ ਰਹੀ ਕਿ ਜੇਕਰ ਮੈਂ ਜ਼ਿੰਦਾ ਬਚੀ ਤਾਂ ਆਪਣੇ ਇਨਸਾਫ਼ ਦੀ ਲੜਾਈ ਖ਼ੁਦ ਲੜਾਂਗੀ ਅਤੇ ਜੇਕਰ ਨਾ ਬਚ ਸਕੀ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਮੇਰੀ ਲੜਾਈ ਲੜਨਾ।""ਮੇਰੀ ਬੱਚੀ ਤਾਂ ਚਲੀ ਗਈ ਪਰ ਹੁਣ ਮੈਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਇਨਸਾਫ ਦੀ ਲੜਾਈ ਲੜਨੀ ਪਵੇਗੀ।" Image copyright BBC/Debalin Roy ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਸੰਜਲੀ ਦੀ ਮਾਂ ਅਨਿਤਾ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਸੰਜਲੀ ਦੀ ਮਾਂ ਆਪਣੀ ਬੇਟੀ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ, "ਉਹ ਪੜਾਈ ਕਰਦੀ ਸੀ, ਕੋਚਿੰਗ ਜਾਂਦੀ ਸੀ, ਹੋਮਵਰਕ ਕਰਦੀ ਸੀ, ਭੈਣ-ਭਰਾਵਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਖੇਡਦੀ ਸੀ, ਘਰ ਦੇ ਕੰਮਾਂ 'ਚ ਮੇਰਾ ਹੱਥ ਵੀ ਵਟਾਉਂਦੀ ਸੀ... ਜਦੋਂ ਮੇਰੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਪਾਪਾ ਦੀ ਲੜਾਈ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਸੀ ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਮਨਾ ਕੇ ਖਾਣਾ ਖਵਾਉਂਦੀ ਸੀ... ਹੁਣ ਕੌਣ ਕਰੇਗਾ ਇਹ ਸਭ?"ਸੰਜਲੀ ਦੇ ਪਿਤਾ ਹਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਜਾਟਵ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, "ਮੇਰੀ ਧੀ ਹੁਸ਼ਿਆਰ ਸੀ। ਕੁਝ ਚੰਗਾ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਸੀ, ਪਾਇਲਟ ਜਾਂ ਆਈਪੀਐਸ ਬਣਨ ਦੀ ਗੱਲ ਕਹਿੰਦੀ ਸੀ..''''ਅਜੇ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਸਭ ਲੋਕ ਆ ਰਹੇ ਹੋ ਸਾਡੇ ਕੋਲ, ਰੋਜ਼ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਮੀਡੀਆ ਵਾਲੇ ਆ ਰਹੇ ਹਨ ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਇੰਨਾ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਲਗ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਆਵੇਗਾ, ਤਾਂ ਸਾਡੇ 'ਤੇ ਅਸਲੀ ਪਹਾੜ ਟੁੱਟੇਗਾ।"ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਕੀ ਹੈ ਬਲਾਤਕਾਰੀਆਂ ਦੀ ਮਾਨਸਿਕਤਾ? 'ਨਿਰਭਿਆ' ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਦਾ ਬਲਾਤਕਾਰ'ਮੇਰੇ ਬੱਚੇ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਮੇਰੇ ਬਲਾਤਕਾਰੀ ਵਰਗੀਆਂ'ਸੰਜਲੀ ਦੀ ਵੱਡੀ ਭੈਣ ਅੰਜਲੀ ਕਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਫੋਨਾਂ ਦਾ ਜਵਾਬ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਕਦੇ ਮਾਂ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਦੀ ਹੈ। ਅੰਜਲੀ ਨੇ ਬੀਬੀਸੀ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ, "ਉਹ ਮੈਨੂੰ ਕਹਿੰਦੀ ਸੀ ਕਿ ਤੁਹਾਡੇ ਦਸਵੀਂ 'ਚ 81 ਫੀਸਦ ਨੰਬਰ ਆਏ ਹਨ ਤੇ ਮੈਂ 90 ਫੀਸਦ ਲੈ ਕੇ ਦਿਖਾਵਾਂਗੀ। ਉਹ ਕੁਝ ਵੱਖ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਸੀ। ਜ਼ਿੰਦਗੀ 'ਚ ਅੱਗੇ ਵਧਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਸੀ।"ਸੰਜਲੀ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੁਣ 4 ਭੈਣ-ਭਰਾ ਹੀ ਬਚੇ ਹਨ, ਦੋ ਭੈਣਾਂ ਅਤੇ ਦੋ ਭਰਾ। 'ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਕੋਈ ਦੁਸ਼ਮਣੀ ਜਾਂ ਨਾਰਾਜ਼ਗੀ ਨਹੀਂ'ਸੰਜਲੀ ਦੇ ਸਕੂਲ 'ਅਸ਼ਰਫ਼ੀ ਦੇਵੀ ਸ਼ਿੱਦੂ ਸਿੰਘ ਇੰਟਰਮੀਡੀਏਟ ਕਾਲਜ' 'ਚ ਵਿਗਿਆਨ ਪੜਾਉਣ ਵਾਲੇ ਉਸ ਦੇ ਅਧਿਆਪਕ ਤੋਰਨ ਸਿੰਘ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਕਦੇ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਤਾਂ ਤਣਾਅ 'ਚ ਨਹੀਂ ਦੇਖਿਆ। ਉਹ ਹੱਸਣ-ਖੇਡਣ ਵਾਲੀ ਬੱਚੀ ਸੀ।ਸੰਜਲੀ ਦੀ ਦੋਸਤ ਅਤੇ ਅਕਸਰ ਉਸ ਦੇ ਨਾਲ ਸਕੂਲ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਦਾਮਿਨੀ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਵਾਰਦਾਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਬਸਤੀ ਦੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਨੇ ਸਕੂਲ ਜਾਣਾ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਦਾਮਿਨੀ ਨੇ ਬੀਬੀਸੀ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ, "ਅਸੀਂ ਸਾਰੀਆਂ ਬੇਹੱਦ ਡਰੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦਾ ਕਦੋਂ ਕਿਸ ਦੇ ਨਾਲ ਕੀ ਹੋ ਜਾਵੇ।" Image copyright BBC/Debalin Roy ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਸੰਜਲੀ ਦੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਉਸਨੂੰ ਮਿਲੀ ਹੋਈ ਟ੍ਰਾਫੀ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਬਸਤੀ 'ਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੀਆਂ ਕੁਝ ਔਰਤਾਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਕੁੜੀਆਂ ਤਾਂ ਦੂਰ 7ਵੀਂ-8ਵੀਂ ਕਲਾਸ ਦੇ ਮੁੰਡਿਆਂ ਨੇ ਵੀ ਡਰ ਦੇ ਮਾਰੇ ਸਕੂਲ ਜਾਣਾ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਸੰਜਲੀ ਨੇ ਮੌਤ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਆਪਣੇ ਬਿਆਨ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਹਮਲਾਵਰਾਂ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਪਛਾਣਦੀ। ਉਸ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਕੋਈ ਦੁਸ਼ਮਣੀ ਜਾਂ ਨਾਰਾਜ਼ਗੀ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਸੰਜਲੀ ਦੇ ਪਿਤਾ ਹਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਜਾਟਵ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, "ਮੈਂ ਹਰ ਸ਼ਾਮ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਬੁਲਾ ਕੇ ਪੁੱਛਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਦਿਨ ਕਿਵੇਂ ਰਿਹਾ, ਕਿਸੇ ਨੇ ਕੁਝ ਕਿਹਾ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਨੇ ਤੰਗ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ। ਜੇਕਰ ਅਜਿਹਾ ਕੁਝ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਸੰਜਲੀ ਸਾਨੂੰ ਜ਼ਰੂਰ ਦੱਸਦੀ।"ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਕਦੋਂ ਪਹਿਨਾਈ ਗਈ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਬ੍ਰਾਅ? ਕਿਵੇਂ 'ਫੇਕ ਪੋਰਨ' ਬਣ ਰਿਹਾ ਹੈ ਵੱਡਾ ਖ਼ਤਰਾ?ਜਦੋਂ ਖੁਸ਼ਵੰਤ ਨੂੰ ਅਮਰੀਕੀ ਕੁੜੀਆਂ ਨੇ ਆਵਾਜ਼ ਮਾਰੀਤਕਰੀਬਨ 200-250 ਘਰਾਂ ਵਾਲੇ ਲਲਾਊ ਪਿੰਡ 'ਚ ਆਬਾਦੀ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਹਿੱਸਾ ਜਾਟ ਅਤੇ ਜਾਟਵ ਹਨ। ਜਾਟਵ ਦਲਿਤ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨਾਲ ਸਬੰਧ ਨਹੀਂ ਰੱਖਦੇ ਅਤੇ ਸੰਜਲੀ ਵੀ ਜਾਟਵ ਪਰਿਵਾਰ ਤੋਂ ਹੀ ਸੀ।ਹਾਲਾਂਕਿ ਸੰਜਲੀ ਦੇ ਪਿਤਾ ਹਰਿੰਦਰ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਪਿੰਡ 'ਚ ਚੰਗੇ-ਬੁਰੇ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਲੋਕ ਹਨ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਧੀ ਦੇ ਕਤਲ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਕੋਈ ਜਾਤ-ਪਾਤ ਦਾ ਕਾਰਨ ਨਜ਼ਰ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ।ਇਸ ਪੂਰੇ ਮਾਮਲੇ ਨੇ ਇੱਕ ਅਜੀਬੋ-ਗਰੀਬ ਮੋੜ ਉਦੋਂ ਲੈ ਲਿਆ ਜਦੋਂ ਸੰਜਲੀ ਦੇ ਤਾਏ ਦੇ ਬੇਟੇ ਯੋਗੇਸ਼ ਨੇ ਵੀ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਦੀ ਅਗਲੀ ਸਵੇਰ ਜ਼ਹਿਰ ਖਾ ਕੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰ ਲਈ। ਪੁਲਿਸ ਦੀ ਕੀ ਕਹਿਣਾ ਹੈ?ਯੋਗੇਸ਼ ਦੀ ਮਾਂ ਰਾਜਨ ਦੇਵੀ ਦਾ ਇਲਜ਼ਾਮ ਹੈ ਕਿ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਯੋਗੇਸ਼ ਨੂੰ ਟੌਰਚਰ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਉਸ ਨੇ ਸਦਮੇ 'ਚ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰ ਲਈ।ਉੱਥੇ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਅਪਰਾਧ ਦੇ ਅੱਠਵੇਂ ਦਿਨ ਪ੍ਰੈਸ ਕਾਨਫਰੰਸ ਕਰਕੇ ਮ੍ਰਿਤ ਯੋਗੇਸ਼ ਨੂੰ ਹੀ ਮੁੱਖ ਦੋਸ਼ੀ ਐਲਾਨ ਦਿੱਤਾ। ਐਸਐਸਪੀ (ਆਗਰਾ) ਅਮਿਤ ਪਾਠਕ ਨੇ ਬੀਬੀਸੀ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ, "ਯੋਗੇਸ਼ 'ਤੇ ਸਾਡੀ ਸ਼ੱਕ ਦੀ ਸੂਈ ਟਿੱਕਣ ਦਾ ਇੱਕ ਨਹੀਂ, ਬਲਕਿ ਕਈ ਕਾਰਨ ਸਨ। ਸ਼ੱਕ ਕਰਨ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਕਾਰਨ ਤਾਂ ਯੋਗੇਸ਼ ਦੀ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਹੀ ਹੈ ਸ਼ਾਇਦ ਉਸ ਦਾ ਝੁਕਾਅ ਸੰਜਲੀ ਵੱਲ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਇਨਕਾਰ ਕਰਨ 'ਤੇ ਉਸ ਨੇ ਇਹ ਕਦਮ ਚੁੱਕਿਆ।" Image copyright BBC/Debalin Roy ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਸੰਜਲੀ ਦੇ ਘਰ ਮੀਡੀਆ ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਭੀੜ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਯੋਗੇਸ਼ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਉਸ ਦੇ ਮਾਮੇ ਦੇ ਮੁੰਡੇ ਆਕਾਸ਼ ਅਤੇ ਯੋਗੇਸ਼ ਦੇ ਹੀ ਇੱਕ ਹੋਰ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਵਿਜੇ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਯੋਗੇਸ਼ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਮੁਲਜ਼ਮ ਮੰਨਣ ਦੇ ਪੱਖ 'ਚ ਪੁਲਿਸ ਕੁਝ ਅਜਿਹੀਆਂ ਦਲੀਲਾਂ ਪੇਸ਼ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਪੁਲਿਸ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਯੋਗੇਸ਼ ਦੇ ਘਰੋਂ ਕੁਝ ਚਿੱਠੀਆਂ ਮਿਲੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਉਸ ਨੇ ਸੰਜਲੀ ਲਈ ਲਿਖੀਆਂ ਸਨ। ਯੋਗੇਸ਼ ਦੇ ਫੋਨ ਦੀਆਂ ਕਾਲਜ਼ ਦੀ ਡਿਟੇਲ ਅਤੇ ਵੱਟਸਐਪ ਮੈਸਜ਼, ਯੋਗੇਸ਼ ਦੇ ਫੋਨ ਵਿੱਚ ਸੰਜਲੀ ਦੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀ ਸਕੂਲ ਡਰੈਸ ਪਹਿਨੇ ਹੋਏ ਵੀ ਇੱਕ ਤਸਵੀਰ ਹੈ। ਪੁਲਿਸ ਮੁਤਾਬਕ ਯੋਗੇਸ਼ ਨੇ ਸੰਜਲੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਾਈਕਲ ਤੋਹਫੇ ਵਜੋਂ ਵੀ ਦਿੱਤੀ ਸੀ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਜਾਅਲੀ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਵੀ ਬਣਵਾ ਕੇ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਘਰੇ ਸਾਈਕਲ ਨੂੰ ਇਨਾਮ ਦੱਸ ਸਕੇ। ਪੁਲਿਸ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਯੋਗੇਸ਼ ਨੂੰ 'ਕ੍ਰਾਈਮ ਪੈਟ੍ਰੋਲ' ਦੇਖਣ ਦਾ ਸ਼ੋਕ ਸੀ ਅਤੇ ਮੁਮਕਿਨ ਹੈ ਕਿ ਅਪਰਾਧ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਉਣ ਪਿੱਛੇ ਇਹ ਵੀ ਇੱਕ ਕਾਰਨ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇ। ਪੁਲਿਸ ਮੁਤਾਬਕ ਹੋਰ ਦੋ ਮੁਲਜ਼ਮਾਂ ਨੇ ਹੀ ਉਕਸਾਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਬਦਲੇ 'ਚ 15 ਹਜ਼ਾਰ ਦੇਣ ਵੀ ਗੱਲ ਕਹੀ ਸੀ।ਪੁਲਿਸ ਦੀ ਦਲੀਲ ਤੋਂ ਅਸੰਤੁਸ਼ਟ ਸੰਜਲੀ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਸੰਜਲੀ ਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਅਤੇ ਉਸ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਪੁਲਿਸ ਦੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਿੱਟਿਆਂ ਤੋਂ ਸਹਿਮਤ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਸੰਜਲੀ ਦੇ ਪਿਤਾ ਹਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਜਾਟਵ ਨੇ ਬੀਬੀਸੀ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ, "ਪੁਲਿਸ ਮੈਨੂੰ ਅੱਧੀ ਰਾਤ ਮੱਲਪੁਰਾ ਥਾਣੇ ਲੈ ਗਈ। ਉਥੇ ਮੈਨੂੰ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਕਿ ਮੈਂ ਕੁਝ ਨਾ ਬੋਲਾਂ, ਬਸ ਚੁੱਪਚਾਪ ਸੁਣਾਂ।''''ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਇੱਕ ਮੁੰਡਾ ਦਿਖਾਇਆ ਜੋ ਹੇਠਾਂ ਸਹਿਮਿਆ ਜਿਹਾ ਬੈਠਾ ਸੀ, ਅਜਿਹਾ ਲੱਗ ਰਿਹਾ ਸੀ ਜਿਵੇਂ ਉਸ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਕੁੱਟਿਆ ਅਤੇ ਡਰਾਇਆ-ਧਮਕਾਇਆ ਗਿਆ ਹੋਵੇ।'' Image copyright BBC/Debalin Roy ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਸੰਜਲੀ ਦੇ ਪਿਤਾ ਪੁਲਿਸ ਦੀਆਂ ਦਲੀਲਾਂ ਤੋਂ ਅਸੰਤੁਸ਼ਟ ਹਨ ਹਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਮੁਤਾਬਕ, "ਪੁਲਿਸ ਵਾਲਿਆਂ ਦੇ ਪੁੱਛਣ 'ਤੇ ਉਸ ਮੁੰਡੇ ਨੇ ਪੂਰੀ ਕਹਾਣੀ ਇੰਝ ਸੁਣਾਈ ਜਿਵੇਂ ਸਭ ਕੁਝ ਰਟਾਇਆ ਗਿਆ ਹੋਵੇ। ਪਿਛਲੇ ਮਹੀਨੇ ਕੰਮ ਤੋਂ ਆਉਣ ਵੇਲੇ ਮੇਰੇ 'ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮੇਰੇ ਸਿਰ 'ਤੇ ਕਿਸੇ ਚੀਜ਼ ਨਾਲ ਵਾਰ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਉਸ ਮੁੰਡੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਸ ਹਮਲੇ ਨੂੰ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਹੀ (ਯੋਗੇਸ਼ ਤੇ ਬਾਕੀ ਦੋ ਮੁਲਜ਼ਮਾਂ) ਅੰਜਾਮ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।"ਪੁਲਿਸ ਦੇ ਦਾਅਵਿਆਂ ਨਾਲ ਅਸਹਿਮਤੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਦੱਸਦੇ ਹੋਏ ਹਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, "ਮੇਰੇ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਰਾਤ ਕਰੀਬ 9 ਵਜੇ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਮੁੰਡੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸ਼ਾਮ 6 ਵਜੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਸੀ।''''ਇੱਥੇ ਹੀ ਮੈਂ ਪੁਲਿਸ ਦਾ ਝੂਠ ਫੜ ਲਿਆ। ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਫੋਨ ਅਤੇ ਚਿੱਠੀਆਂ ਦੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਦਿਖਾਈਆਂ, ਅਸਲੀ ਚਿੱਠੀਆਂ ਨਹੀਂ। ਫਿਰ ਮੈਂ ਕਿਵੇਂ ਮੰਨ ਲਵਾਂ ਕਿ ਚਿੱਠੀਆਂ ਯੋਗੇਸ਼ ਨੇ ਲਿਖਿਆਂ? ਬਾਕੀ ਦੋ ਮੁਲਜ਼ਮਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਉਹ ਸਾਡੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਦੱਸ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਦਕਿ ਅਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਕਦੇ ਮਿਲੇ ਹੀ ਨਹੀਂ।"ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਇਹ ਦਲਿਤ ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਧਾਰਨ ਨੂੰ ਕਿਉਂ ਮਜਬੂਰ ਹੋਏ?ਦਲਿਤਾਂ ਖਿਲਾਫ਼ ਹੋਏ ਅਪਰਾਧਾਂ ਦੇ ਇਹ 7 ਮਾਮਲੇਕੀ 'ਦਲਿਤ' ਸ਼ਬਦ ਤੋਂ ਮੋਦੀ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਡਰ ਲੱਗ ਰਿਹਾ ਯੋਗੇਸ਼ ਦੀ ਮਾਂ ਰਾਜਨ ਦੇਵੀ ਦਾ ਵੀ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਬੇਟਾ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਪੁਲਿਸ ਅਸਲੀ ਗੁਨਾਹਗਾਰ ਲੱਭ ਨਹੀਂ ਪਾ ਰਹੀ ਇਸ ਲਈ ਮਰੇ ਹੋਏ ਇਨਸਾਨ 'ਤੇ ਅਪਰਾਧ ਦਾ ਬੋਝ ਪਾ ਕੇ ਮਾਮਲਾ ਨਿਪਟਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਰਾਜਨ ਦੇਵੀ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ, "ਤੁਸੀਂ ਮੇਰਾ ਭਰੋਸਾ ਨਾ ਕਰੋ, ਪੂਰੇ ਮੁਹੱਲੇ ਨੂੰ ਪੁੱਛੋ ਯੋਗੇਸ਼ ਕਿਹੋ-ਜਿਹਾ ਮੁੰਡਾ ਸੀ। ਮੇਰਾ ਪੁੱਤਰ ਤਾਂ ਮਰ ਗਿਆ ਪਰ ਮੈਂ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹਾਂ ਕਿ ਅਸਲੀ ਗੁਨਾਹਗਾਰ ਫੜੇ ਜਾਣ ਤਾਂ ਜੋ ਸੰਜਲੀ ਨੂੰ ਇਨਸਾਫ ਮਿਲੇ ਅਤੇ ਮੇਰੇ ਪੁੱਤਰ ਦੇ ਨਾਮ ਤੋਂ ਦਾਗ਼ ਮਿਟ ਸਕੇ।"ਕੀ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਸੰਜਲੀ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ?ਸੰਜਲੀ ਦੀ ਮਾਂ ਰੋਂਦੇ-ਰੋਂਦੇ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ, "ਜਦੋਂ ਤੋਂ ਧੀ ਗਈ ਹੈ, ਮੇਰੇ ਘਰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਚੁੱਲ੍ਹਾ ਨਹੀਂ ਬਲਿਆ। ਗੁਨਾਹਗਾਰ ਨੂੰ ਫਾਂਸੀ ਮਿਲੇਗੀ ਤਾਂ ਮੇਰੀ ਧੀ ਨੂੰ ਇਨਸਾਫ ਮਿਲੇਗਾ।"ਉੱਥੇ ਹੀ ਸੰਜਲੀ ਦੇ ਪਿਤਾ ਮਾਮਲੇ ਦੀ ਜਾਂਚ ਸੀਬੀਆਈ ਕੋਲੋਂ ਕਰਵਾਉਣ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਆਗਰਾ ਦੇ ਜ਼ਿਲਾ ਅਧਿਕਾਰੀ ਰਵੀ ਕੁਮਾਰ ਐਮ ਜੀ ਨੇ ਸੰਜਲੀ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ 50 ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਮੁਆਵਜ਼ੇ ਵਜੋਂ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਉਪ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਦਿਨੇਸ਼ ਸ਼ਰਮਾ ਨੇ ਵੀ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ 5 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦਿਵਾਉਣ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਪੈਸੇ ਕਦੋਂ ਅਤੇ ਕਿਵੇਂ ਮਿਲਣਗੇ, ਇਸ ਬਾਰੇ ਸੰਜਲੀ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਕੋਈ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਮਾਮਲੇ ਦਾ ਜਾਤ ਐਂਗਲ ਅਤੇ ਸਿਆਸੀਕਰਨਹਾਲਾਂਕਿ ਸੰਜਲੀ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਮਾਮਲੇ ਪਿੱਛੇ ਕੋਈ ਜਾਤ ਆਧਾਰਿਤ ਕਾਰਨ ਨਾ ਹੋਣ ਦੀ ਗੱਲ ਕਹਿ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਕਈ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਅਤੇ ਤਬਕੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਜਾਤੀ ਐਂਗਲ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਕਿਉਂਕਿ ਸੰਜਲੀ ਦਲਿਤ ਪਰਿਵਾਰ ਤੋਂ ਸੀ, ਭੀਮ ਆਰਮੀ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਚੰਦਰਸ਼ੇਖਰ ਆਜ਼ਾਦ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਛੇਤੀ ਕੋਈ ਕਾਰਵਾਈ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਤਾਂ ਪੂਰਾ ਦੇਸ ਥਮ ਜਾਵੇਗਾ। ਭੀਮ ਆਰਮੀ ਨੇ ਮੰਗਲਵਾਰ ਨੂੰ ਆਗਰਾ ਬੰਦ ਦਾ ਐਲਾਨ ਵੀ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਭੀਮ ਆਰਮੀ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਨੇ ਸੰਜਲੀ ਨੂੰ ਇਨਸਾਫ ਦਿਵਾਉਣ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਦਿਆਂ ਕੈਂਡਲ ਲਾਈਟ ਮਾਰਚ ਵੀ ਕੱਢਿਆ ਸੀ। Image copyright BBC/Debalin Roy ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਸੰਜਲੀ ਦੇ ਘਰ ਦੇ ਅੱਗੇ ਪੁਲਿਸ ਵਾਲੇ ਬੈਠੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਗੁਜਰਾਤ ਤੋਂ ਦਲਿਤ ਨੇਤਾ ਜਿਗਨੇਸ਼ ਮਿਵਾਣੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ, "ਸੰਜਲੀ ਦੇ ਮੁੱਦੇ 'ਤੇ ਟੀਵੀ ਚੈਨਲ ਖਾਮੋਸ਼ ਹਨ, ਇਹ ਸ਼ਰਮਨਾਕ ਹੈ।"ਆਗਰਾ ਤੋਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਅਤੇ ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਜਾਤੀ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਰਾਮ ਸ਼ੰਕਰ ਕਠੇਰੀਆ ਨੇ ਸੰਜਲੀ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਲਈ 10 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦੇ ਮੁਆਵਜ਼ੇ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉੱਥੇ ਹੀ ਬਸਤੀ ਦੇ ਲੋਕਾਂ 'ਚ ਸੂਬੇ ਦੀ ਕਾਨੂੰਨ ਵਿਵਸਥਾ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੇ ਮਾਮਲੇ 'ਤੇ ਯੋਗੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਗਹਿਰੀ ਨਾਰਾਜ਼ਗੀ ਜਤਾਈ ਹੈ। ਸੰਜਲੀ ਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਉਹ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਬੇਟੀ ਬਚਾਓ, ਬੇਟੀ ਪੜਾਓ। ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਬੇਟੀ ਪੜ੍ਹਾ ਤਾਂ ਰਿਹਾ ਸੀ ਪਰ ਉਸ ਨੂੰ ਬਚਾ ਨਹੀਂ ਸਕਿਆ। ਇਹ ਦਰਿੰਦਿਆਂ ਦਾ ਰਾਜ ਹੈ।"ਸੰਜਲੀ ਦੇ ਘਰ ਦੇ ਬਾਹਰ ਭੀੜ 'ਚੋਂ ਕਈ ਲੋਕ ਬੋਲੇ, "ਯੋਗੀ ਜੀ ਨੇ ਸਰਕਾਰ ਬਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਐਂਟੀ-ਰੋਮੀਓ ਸਕੁਆਡ ਚਲਾਇਆ ਸੀ। ਮੁਸ਼ਕਲ ਨਾਲ ਇੱਕ ਹਫ਼ਤੇ ਤੱਕ ਕੁਝ ਪੁਲਿਸ ਵਾਲੇ ਸਕੂਲ-ਕਾਲਜਾਂ ਦੇ ਕੋਲ ਦਿਖੇ।''''ਰੋਮੀਓ ਦੇ ਨਾਮ 'ਤੇ ਕੁਝ ਬੇਗੁਨਾਹਾਂ ਨੂੰ ਜੇਲ੍ਹ 'ਚ ਵੀ ਪਾਇਆ ਪਰ ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਭ ਕੁਝ ਸ਼ਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ। ਹੁਣ ਐਂਟੀ ਰੋਮੀਓ ਸਕੁਆਡ ਕਿੱਥੇ ਹੈ, ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਪਤਾ। ਸਾਨੂੰ ਤਾਂ ਕਿਤੇ ਨਹੀਂ ਦਿਸਦਾ।"'ਅੱਗੇ ਭਾਵੇਂ ਕੁਝ ਵੀ ਹੋਵੇ ਸੰਜਲੀ ਤਾਂ ਚਲੀ ਗਈ'ਸੰਜਲੀ ਦੀ ਮਾਂ ਉਸ ਛੋਟੇ ਜਿਹੇ ਕਮਰੇ 'ਚ ਸਿਰ 'ਤੇ ਹੱਥ ਰੱਖ ਕੇ ਬੈਠੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ 'ਚੋਂ ਨਿਕਲਦੇ ਹੰਝੂ ਮੂੰਹ ਨੂੰ ਗਿੱਲਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਪਰ ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੂੰਝਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀ। ਬਸ ਹੌਲੀ ਤੇ ਭਰੀ ਹੋਈ ਆਵਾਜ਼ 'ਚ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ, "ਹੁਣ ਅੱਗੇ ਕੁਝ ਵੀ ਹੋਵੇ, ਸੰਜਲੀ ਤਾਂ ਚਲੀ ਗਈ..."ਮੰਜੀ ਹੇਠਾਂ ਸੰਜਲੀ ਦੀ ਜੁੱਤੀ ਪਈ ਹੈ, ਇੰਝ ਲਗਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਸੰਜਲੀ ਦੇ ਮੁੜਦੇ ਪੈਰਾਂ ਦੀ ਰਾਹ ਤੱਕ ਰਹੀ ਹੈ। ਅਲਮਾਰੀ ਵਿੱਚ ਸੰਜਲੀ ਦੀ ਤਸਵੀਰ 'ਤੇ ਚੜਾਈ ਗੁਲਾਬਾਂ ਦੀ ਮਾਲਾ ਨੂੰ ਵੀ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਦੀ ਖ਼ਬਰ 'ਤੇ ਇਤਬਾਰ ਨਹੀਂ ਹੋ ਰਿਹਾ।ਸੰਜਲੀ ਦੇ ਘਰਵਾਲਿਆਂ ਤੋਂ ਵਿਦਾ ਲੈ ਕੇ ਅਸੀਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਦੇ ਹਾਂ, ਜਿੱਥੇ ਵਿਰਲਾਪ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਖੁੱਲੇ ਆਸਮਾਨ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਵੀ ਸੰਜਲੀ ਦੀ ਹੀ ਚਰਚਾ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਮੈਨੂੰ ਫਿਰ ਵਿਦਰੋਹੀ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਯਾਦ ਆਉਂਦੀ ਹੈ।'ਔਰਤ ਕੀ ਲਾਸ਼ ਧਰਤੀ ਮਾਤਾ ਕੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੋਤੀ ਹੈ,ਜੋ ਖੁਲੇ ਮੇਂ ਫੈਲ ਜਾਤੀ ਹੈ, ਥਾਨੋ ਸੇ ਲੇਕਰ ਅਦਾਲਤੋਂ ਤਕ'ਤੁਸੀਂ ਇਹ ਵੀਡੀਓਜ਼ ਵੀ ਦੇਖ ਸਕਦੇ ਹੋ: Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi (ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਕਸ਼ਮੀਰ 'ਚ ਕਿਸ ਬਦਤਰ ਹਾਲਾਤ 'ਚ ਹਨ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਮੁਸਲਮਾਨ ਵਰਕਰ-ਗ੍ਰਾਊਂ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿਨੀਤ ਖਰੇ ਬੀਬੀਸੀ ਪੱਤਰਕਾਰ, ਸ਼੍ਰੀਨਗਰ 29 ਸਤੰਬਰ 2018 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/india-45671046 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ Image copyright Zahoor -ul-Islam Bhat ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਸ਼ਬੀਰ ਅਹਿਮਦ ਭੱਟ ਨੂੰ ਅਗਵਾ ਕਰਕੇ ਗੋਲੀ ਮਾਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਅਗਸਤ ਵਿੱਚ ਬਕਰੀਦ ਦੀ ਰਾਤ ਕਰੀਬ 12 ਵਜੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਅਨੰਤਨਾਗ ਵਿੱਚ ਭਾਜਪਾ ਲੀਡਰ ਸੋਫ਼ੀ ਯੂਸੁਫ਼ ਨੂੰ ਫ਼ੋਨ ਆਇਆ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਾਥੀ ਸ਼ਬੀਦ ਅਹਿਮਦ ਭੱਟ ਨੂੰ ਅਗਵਾ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਸ਼ਬੀਰ ਅਹਿਮਦ ਭੱਟ ਪੁੱਲਵਾਮਾ ਚੋਣ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਭਾਜਪਾ ਮੁਖੀ ਸਨ। ਘਰ ਵਾਲਿਆਂ ਨੇ ਪੁਲਿਸ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਸ਼ਬੀਰ ਸ਼ਾਇਦ ਪੁਲਵਾਮਾ ਜਾਂ ਸ਼੍ਰੀਨਗਰ ਵਿੱਚ ਹੋਣਗੇ।ਪਿਛਲੇ ਡੇਢ ਮਹੀਨੇ ਤੋਂ ਸ਼ਬੀਰ ਪੁਲਵਾਮਾ ਵਿੱਚ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੀ ਸਮਾਂ ਗੁਜ਼ਾਰ ਰਹੇ ਸਨ।ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:'16 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ 'ਚ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਰੇਪ ਹੋਇਆ ਪਰ ਮੈਂ ਚੁੱਪ ਰਹੀ'9 ਤੱਥ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਕਾਰਨ ਵਧਿਆ ਸੈਕਸ ਟੁਆਏਜ਼ ਦਾ ਵਪਾਰ ਜਦੋਂ ਇੱਕ ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਮਜਬੂਰੀ ਕਾਰਨ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ‘ਮਾਲ’ ਬਣਿਆਸ਼ਬੀਰ ਦੇ ਭਰਾ ਜ਼ਹੂਰੁਲ ਇਸਲਾਮ ਭੱਟ ਦੱਸਦੇ ਹਨ, "ਡਰ ਦੇ ਕਾਰਨ ਉਹ ਘਰ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਘਬਰਾਹਟ ਹੁੰਦੀ ਸੀ। ਪੁਲਵਾਮਾ ਵਿੱਚ ਉਹ (ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਲਈ) ਮੁਹਿੰਮ ਚਲਾਉਂਦਾ ਸੀ, ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਕਰਦਾ ਸੀ।" ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਸ਼ਬੀਰ ਅਹਿਮਦ ਭੱਟ ਦੇ ਅਗਵਾ ਹੋਣ ਤੋਂ ਕੁਝ ਸਮਾਂ ਬਾਅਦ ਸੋਫ਼ੀ ਯੂਸੁਫ਼ ਨੂੰ ਫ਼ੋਨ ਆਇਆ ਸੀ ਆਖ਼ਰਕਾਰ ਗੋਲੀਆਂ ਲੱਗਣ ਕਾਰਨ ਖ਼ੂਨ ਨਾਲ ਭਰੀ ਸ਼ਬੀਦ ਅਹਿਮਦ ਦੀ ਲਾਸ਼ ਰਾਤ ਨੂੰ ਦੋ ਵਜੇ ਇੱਕ ਬਗੀਚੇ ਵਿੱਚੋਂ ਮਿਲੀ। ਸ੍ਰੀਨਗਰ ਵਿੱਚ ਭਾਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਰਹੇ ਸੋਫ਼ੀ ਯੂਸੁਫ਼ ਨੇ ਆਪਣੇ ਘਰ ਵਿਚ ਗੱਲ ਕਰਦਿਆਂ ਦੱਸਿਆ, "ਹੁਣ ਮੈਂ ਰਾਤ ਨੂੰ ਨਿਕਲ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਸਾਨੂੰ ਵੀ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਣ ਵਿੱਚ ਡਰ ਲਗਦਾ ਹੈ। ਸਵੇਰੇ 7 ਵਜੇ ਈਦ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਮੈਂ ਪੁਲਵਾਮਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਉਸਦੀ ਲਾਸ਼ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਆਏ। ਸਾਢੇ 10 ਵਜੇ ਅੰਤਿਮ ਸੰਸਕਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਅਸੀਂ ਈਦ ਦੀ ਨਮਾਜ਼ ਵੀ ਨਹੀਂ ਪੜ੍ਹੀ, ਅਤੇ ਨਾਂ ਹੀ ਕੁਰਬਾਨੀ ਵੀ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ।"ਯੂਸੁਫ਼ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, "ਸਾਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸਦਮਾ ਪਹੁੰਚਿਆ। ਉਹ ਬਹੁਤ ਕਾਬਿਲ ਬੱਚਾ ਸੀ ਅਤੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ।"ਕੀ ਪਰਿਵਾਰ ਨੇ ਕਦੇ ਸ਼ਬੀਰ ਨੂੰ ਭਾਜਪਾ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕੀਤਾ? Image copyright Javed Qadri ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਸ਼ੌਪੀਆਂ ਵਿੱਚ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਗੌਹਰ ਅਹਿਮਦ ਭੱਟ ਨੂੰ ਅਗਵਾ ਕਰਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਗਲਾ ਘੁਟ ਕੇ ਕਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਸ਼ਬੀਰ ਦੇ ਭਰਾ ਜ਼ਹੂਰੁਲ ਇਸਲਾਮ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, "ਉਸਦਾ ਆਪਣਾ ਮਕਸਦ ਸੀ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਕੀ ਕਹਿੰਦੇ। ਜਿੱਥੇ ਉਸਦੀ ਖੁਸ਼ੀ ਸੀ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਵੀ ਖੁਸ਼ ਸੀ।" ਵਰਕਰਾਂ 'ਤੇ ਹਮਲੇਭਾਰਤ-ਸ਼ਾਸਿਤ ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਧਾਰਾ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਦੇ ਵਰਕਰਾਂ ਉੱਤੇ ਹਮਲੇ ਹੁੰਦੇ ਰਹੇ ਹਨ, ਪਰ ਸ਼ਬੀਰ ਅਹਿਮਦ ਭੱਟ ਦੇ ਕਤਲ ਨੇ ਇਸ ਗੱਲ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਖਿੱਚਿਆ ਕਿ ਕਈ ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਲਈ ਕੱਟੜਵਾਦ ਨਾਲ ਜੂਝ ਰਹੀ ਵਾਦੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਝੰਡਾ ਚੁੱਕਣਾ ਕਿੰਨਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ,ਜਿਸ ਨੂੰ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਕਈ ਹਲਕਿਆਂ 'ਮੁਸਲਿਮ-ਵਿਰੋਧੀ' ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮੀਡੀਆ ਪਲੇਬੈਕ ਤੁਹਾਡੀ ਡਿਵਾਈਸ 'ਤੇ ਸਪੋਰਟ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਭਾਜਪਾ ਵਰਕਰ ਹੋਣਾ ਕਿੰਨਾ ਮੁਸ਼ਕਿਲਬਾਬਰੀ ਮਸਜਿਦ, ਧਾਰਾ 370 ਅਤੇ 35 ਏ ਵਰਗੇ ਮੁੱਦਿਆਂ 'ਤੇ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਸਟੈਂਡ ਕਾਰਨ ਪਾਰਟੀ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਦਿਖਣਾ ਸੌਖਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਘਾਟੀ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ 500 ਦੇ ਕਰੀਬ 'ਐਕਟਿਵ' ਵਰਕਰ ਹਨ। ਇੱਕ ਭਾਜਪਾ ਲੀਡਰ ਮੁਤਾਬਕ 1996 ਤੋਂ ਹੁਣ ਤੱਕ 13 ਭਾਜਪਾ ਵਰਕਰ ਕੱਟੜਪੰਥੀ ਹਿੰਸਾ ਵਿੱਚ ਮਾਰੇ ਜਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਕਈ ਵਰਕਰਾਂ ਨੇ ਗੱਲਬਾਤ ਵਿੱਚ ਅਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਚਿੰਤਾ ਜ਼ਾਹਰ ਕੀਤੀ। ਵਾਦੀ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਵਰਕਰਾਂ ਅਤੇ ਲੀਡਰਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਵੀ ਲਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪਾਰਟੀ 'ਤੇ ਜੰਮੂ ਦੇ ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਪੰਡਿਤ ਨੇਤਾਵਾਂ ਦਾ ਦਬਦਬਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਮੁਸਲਮਾਨ ਲੀਡਰਾਂ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਨਹੀਂ ਵਧਣ ਦੇਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ। ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਸ਼ੌਕਤ ਵਾਨੀ ਦਾ ਇਲਜ਼ਾਮ ਹੈ ਕਿ ਜੰਮੂ ਦੇ ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਪੰਡਿਤਾਂ ਨੂੰ ਕਸ਼ਮੀਰ ਘਾਟੀ ਦੇ ਭਾਜਪਾ ਲੀਡਰਾਂ 'ਤੇ ਥੋਪਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕੁਝ ਦੂਜੇ ਮੁਸਲਮਾਨ ਲੀਡਰਾਂ ਨੇ ਵੀ ਨਿੱਜੀ ਗੱਲਬਾਤ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹਾ ਹੀ ਕਿਹਾ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਵੀ ਸੱਚ ਹੈ ਕਿ ਇਤਿਹਾਸਕ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿਚਾਲੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਦੀ ਸਿਆਸਤ ਕੋਈ ਨਵੀਂ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਸਾਲ 1993 ਵਿੱਚ ਭਾਜਪਾ ਨਾਲ ਜੁੜਨ ਅਤੇ ਪਾਰਟੀ ਟਿਕਟ 'ਤੇ ਚੋਣ ਲੜਨ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਵੱਡੇ ਅਹੁਦਿਆਂ 'ਤੇ ਰਹਿ ਚੁੱਕੇ ਸ਼ੌਕਤ ਹੁਸੈਨ ਵਾਨੀ ਨੇ ਕਿਹਾ, " ਇੱਥੇ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਕੁਝ ਲੋਕ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ ਜਿਹੜਾ ਝੰਡਾ ਚੁੱਕਣ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗੁਲਾਮੀ ਕਰਨ। ਜੰਮੂ ਦੇ ਲੀਡਰਾਂ ਨੂੰ ਕਸ਼ਮੀਰ 'ਤੇ ਥੋਪਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜੰਮੂ ਦੇ ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਪੰਡਿਤਾਂ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਹੈ ਪੂਰਾ ਕਸ਼ਮੀਰ। ਕਿਸੇ ਵੀ ਮੁਸਲਮਾਨ 'ਤੇ ਕੋਈ ਭਰੋਸਾ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਕਿਸੇ ਦੀ ਕੁਰਬਾਨੀ ਦੇਖੀ ਵੀ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਕੁਰਬਾਨੀ ਕੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਸਭ ਕੁਝ ਛੱਡ ਕੇ ਇੱਥੇ ਆਇਆ। ਮੈਨੂੰ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਪੁੱਛਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਤੁਹਾਡਾ ਵੀ ਹੱਕ ਹੈ ਅਤੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਅਸੀਂ ਅਕੋਮੋਡੇਟ ਕਰਾਂਗੇ। "ਉੱਧਰ, ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਭਾਜਪਾ ਮਹਾਂਸਕੱਤਰ ਅਸ਼ੋਕ ਕੌਲ, ਸ਼ੌਕਤ ਵਾਨੀ ਦੇ ਇਲਜ਼ਾਮਾਂ ਨੂੰ ਸਿਰੇ ਤੋਂ ਖਾਰਿਜ ਕਰਦੇ ਹਨ। Image copyright BJP ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਅਸ਼ੌਕ ਕੌਲ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਭਾਜਪਾ ਵਰਕਰਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਕਦਮ ਚੁੱਕੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ ਅਸ਼ੋਕ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, "ਸ਼ੌਕਤ ਵਾਨੀ ਪਿਛਲੇ ਚਾਰ-ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਇਨਐਕਟਵਿਟ ਮੈਂਬਰ ਹਨ। ਉਹ ਡਰ ਗਏ ਹਨ ਜਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਖ਼ਤਰਾ ਲੱਗ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕੁਝ ਵਰਕਰ ਚੰਗੇ ਵੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਤੇ ਕੁਝ ਚੰਗਿਆਈ ਦੀ ਗ਼ਲਤ ਵਰਤੋਂ ਵੀ ਕਰਦੇ ਹਨ। ""ਸਾਡੀ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਵਿੱਚ ਸਕੱਤਰ ਤੱਕ ਕੋਈ ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਪੰਡਿਤ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਮੈਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ। ਮੈਂ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ 15-16 ਦਿਨ ਸ਼੍ਰੀਨਗਰ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹਾਂ। ਅਜੇ ਤਾਂ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਹੋਈ ਹੈ, ਅਜੇ ਤਾਂ ਜੁਮਾ-ਜੁਮਾ ਅੱਠ ਹੀ ਦਿਨ ਹੋਏ ਹਨ।"ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦੀ ਏਜੰਡਾਵਾਦੀ ਦੇ ਕਈ ਭਾਜਪਾ ਵਰਕਰਾਂ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਹ ਘਾਟੀ ਵਿੱਚ ਪੀਡੀਪੀ ਅਤੇ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਨਫਰੰਸ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰਵਾਦ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦੀ ਏਜੰਡੇ ਨਾਲ ਜੁੜਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਸ਼ਬੀਰ ਭੱਟ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਕੱਟੜਪੰਥ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਸ਼ੋਪੀਆਂ ਵਿੱਚ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨ ਵਰਕਰ ਗੌਹਰ ਅਹਿਮਦ ਭੱਟ ਨੂੰ ਅਗਵਾ ਕਰਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਗਲਾ ਘੁੱਟ ਕੇ ਕਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਸ਼ਬੀਰ ਅਤੇ ਗੌਹਰ ਦੇ ਕਤਲ ਨਾਲ ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਾਦੀ ਵਿੱਚ ਪਾਰਟੀ ਵਰਕਰ ਕਾਫ਼ੀ ਡਰੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਸ਼੍ਰੀਨਗਰ ਵਿੱਚ ਭਾਜਪਾ ਦਫ਼ਤਰ ਦੇ ਬਾਹਰ ਅਜਿਹੀ ਕੋਈ ਪਛਾਣ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਪਤਾ ਲੱਗੇ ਕਿ ਅੰਦਰ ਪਾਰਟੀ ਦਫ਼ਤਰ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਪਥਰਾਅ ਅਤੇ ਗ੍ਰੇਨੇਡ ਹਮਲਾ ਹੋ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ। Image copyright BBC Sport ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਸ਼੍ਰੀਨਗਰ ਵਿੱਚ ਭਾਜਪਾ ਦਫ਼ਤਰ ਦੇ ਬਾਹਰ ਅਜਿਹੀ ਕੋਈ ਪਛਾਣ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਪਤਾ ਲੱਗੇ ਕਿ ਅੰਦਰ ਪਾਰਟੀ ਦਫ਼ਤਰ ਹੈ ਦਫ਼ਤਰ ਦਾ ਮੁੱਖ ਗੇਟ ਕੰਡਿਆਲੀ ਤਾਰ ਨਾਲ ਘਿਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇੱਕ ਮਜ਼ਬੂਤ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਰਾਹੀਂ ਅੰਦਰ ਵੜਨ 'ਤੇ ਬੰਦੂਕਧਾਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਕਰਮੀ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣਗੇ। ਦਫ਼ਤਰ ਦੀ ਇੱਕ ਕੰਧ 'ਤੇ ਗਰਨੇਡ ਹਮਲੇ ਨਾਲ ਹੋਈਆਂ ਮੋਰੀਆਂ ਅਤੇ ਧਾਤੂ ਨਾਲ ਬਣੇ ਕਈ ਖੱਡੇ ਬਣੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਦਫ਼ਤਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪਾਰਟੀ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ, "ਮੇਰਾ ਪਰਿਵਰਾ ਮੇਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਚਿੰਤਤ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਰਾਮ ਮਾਧਵ ਸ਼੍ਰੀਨਗਰ ਆਏ ਸੀ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਰੱਖੀਆਂ ਸਨ। "ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਐਨਾ ਡਰ ਹੈ ਕਿ ਕੋਈ ਭਾਜਪਾ ਵਰਕਰ ਕੈਮਰੇ 'ਤੇ ਦਿਖਣਾ ਨਹੀਂ ਚਾਹੁੰਦਾ। ਇੱਕ ਤਾਂ ਆਪਣੀ ਕਾਰ ਉੱਤੇ ਪ੍ਰੈੱਸ ਦਾ ਸਟਿੱਕਰ ਲਗਾ ਕੇ ਘੁੰਮਦੇ ਹਨ। ਸਾਲ 1995 ਤੋਂ ਭਾਜਪਾ ਮੈਂਬਰ ਅਤੇ ਮੌਜੂਦਾ ਐਮਐਲਸੀ ਸੋਫ਼ੀ ਯੂਸੁਫ਼ ਉੱਤੇ ਵੀ ਹਮਲੇ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਭਰਾ ਦੇ ਕਲੀਨਿਕ 'ਤੇ ਹੋਏ ਬੰਬ ਧਮਾਕੇ ਕਾਰਨ ਉਹ ਛੇ ਮਹੀਨੇ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਭਰਤੀ ਰਹੇ। ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਦਫ਼ਤਰ ਦੀ ਇੱਕ ਕੰਧ 'ਤੇ ਗ੍ਰੇਨੇਡ ਹਮਲੇ ਨਾਲ ਹੋਈਆਂ ਮੋਰੀਆਂ ਅਤੇ ਧਾਤੂ ਨਾਲ ਬਣੇ ਕਈ ਖੱਡੇ ਹਨ ਯੂਸੁਫ਼ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, "ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਦੇਖੋਗੇ ਤਾਂ ਮੇਰਾ ਸਾਰਾ ਸਰੀਰ ਟੁੱਟਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਅੱਲ੍ਹਾ ਦਾ ਸ਼ੁਕਰ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਬਚ ਗਿਆ। ਮੇਰਾ ਭਰਾ ਵੀ ਹਮਲੇ ਵਿੱਚ ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਹੋਇਆ ਸੀ। 6 ਮਹੀਨੇ ਬਾਅਦ ਮਿਲੀਟੈਂਟਾਂ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ।"ਸਾਲ 1999 ਵਿੱਚ ਸੋਫ਼ੀ ਯੂਸੁਫ਼ ਉਸੇ ਕਾਫ਼ਲੇ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ ,ਜਿਸ ਹਮਲੇ ਵਿੱਚ ਸੰਸਦੀ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਜਪਾ ਉਮੀਦਵਾਰ ਹੈਦਰ ਨੂਰਾਨੀ ਮਾਰੇ ਗਏ ਸਨ। ਸੋਫ਼ੀ ਯੂਸੁਫ਼ ਦੋ ਮਹੀਨੇ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਰਹੇ। ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:'ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਸਾਨੂੰ ਮਿਹਣੇ ਸਹਿਣੇ ਪੈਂਦੇ ਹਨ' ਇੱਥੇ ਹਰ ਯਤੀਮ ਬੱਚਾ ਖੁਦ ਇੱਕ ਦਰਦਭਰੀ ਕਹਾਣੀ ਹੈਕਸ਼ਮੀਰ 'ਚ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ 'ਅੱਤਵਾਦੀ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ' ਕੌਣ ਸੀ?ਸੋਫ਼ੀ ਯੂਸੁਫ਼ ਯਾਦ ਕਰਦੇ ਹਨ, "ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਕਾਫ਼ਲਾ ਸੀ। ਮੇਰੇ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜਿਹੜੀ ਗੱਡੀ ਸੀ ਉਹ ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਉੱਡ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਐਨਾ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਧਮਾਕਾ ਸੀ ਕਿ ਧੂੰਆਂ ਹੀ ਧੂੰਆਂ ਸੀ। ਪੰਜ ਮਿੰਟ ਬਾਅਦ ਜਦੋਂ ਧੂੰਆਂ ਘੱਟ ਹੋਇਆ ਤਾਂ ਸਾਡੇ ਉੱਤੇ ਫਾਇਰਿੰਗ ਹੋਈ। ਅਸੀਂ ਉਸ ਵੇਲੇ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕਿਹੜੀ ਕਿਆਮਤ ਟੁੱਟ ਪਈ ਹੈ। ਮੈਨੂੰ ਕੁਝ ਦਿਖਾਈ ਨਹੀਂ ਦੇ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਬਾਂਹ ਉੱਤੇ ਗੋਲੀ ਲੱਗਣ ਕਾਰਨ ਬਹੁਤ ਖ਼ੂਨ ਵਗ ਰਿਹਾ ਸੀ।"ਦੱਖਣੀ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਕੱਟੜਪੰਥ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਸ਼ੋਪੀਆਂ ਦੇ ਮੈਸਵਾਰਾ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਪਾਰਟੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਜਾਵੇਦ ਕਾਦਰੀ ਦੇ ਲਈ ਵੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਸੌਖੀ ਨਹੀਂ। ਐਸਪੀਓ ਨਿਸ਼ਾਨੇ ਉੱਤੇ ਸ਼ੋਪੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪਿਛਲੇ ਹਫ਼ਤੇ ਤਿੰਨ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪੁਲਿਸ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਅਗਵਾ ਕਰਕੇ ਕਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਸਾਲ 2014 ਵਿੱਚ ਭਾਜਪਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਅਮਿਤ ਸ਼ਾਹ ਇੱਥੇ ਰੈਲੀ ਕਰਨ ਆਏ ਸਨ। Image copyright Javed Qadri ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਜਾਵੇਦ ਕਾਦਰੀ ਸ਼ੋਪੀਆਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਉੱਤੇ ਦੋ ਵਾਰ ਹਮਲਾ ਹੋ ਚੁੱਕਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਜਾਵੇਦ ਕਾਦਰੀ ਦੇ ਘਰ ਪੁੱਜੇ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਕੈਦ ਹੋਏ 15 ਦਿਨ ਲੰਘ ਚੁੱਕੇ ਸੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਹਰਿਆਣਾ ਤੋਂ ਆਏ ਇੱਕ ਵਪਾਰੀ ਬੈਠੇ ਸੀ। ਜਾਵੇਦ ਕਾਦਰੀ ਦੇ ਸੇਬ ਦੇ ਬਗੀਚੇ ਹਨ। ਪਹਾੜੀ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਉੱਚੇ ਟਿੱਲੇ 'ਤੇ ਬਣਿਆ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮਕਾਨ ਇੱਕ ਕਿਲੇ ਵਰਗਾ ਹੈ। ਘਰ ਦੇ ਬਾਹਰ ਬਖ਼ਤਰਬੰਦ ਗੱਡੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਸੁਰੱਖਿਆ ਤਾਂ ਸੀ ਹੀ, ਅੰਦਰ ਵੀ ਬੰਕਰ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਕਰਮੀ ਮੌਜੂਦ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਹਾਲ ਜਾਣਨ ਲਈ ਬੰਦੂਕ ਸਮੇਤ ਸੀਨੀਅਰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਧਿਕਾਰੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਘਰ ਪੁੱਜੇ ਸਨ। ਐਨੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਬੰਧ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਉੱਤੇ ਦੋ ਹਮਲੇ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। Image copyright javed qadri ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਰੈਲੀ 34 ਸਾਲਾ ਜਾਵੇਦ ਕਾਦਰੀ ਇੱਕ ਹਮਲੇ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਦੇ ਹਨ, "ਰਾਤ ਕਰੀਬ 12 ਵਜੇ ਦਾ ਸਮਾਂ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਬਾਹਰੋਂ ਫਾਇਰਿੰਗ ਹੋਈ। ਅਸੀਂ ਅੰਦਰ ਬੈਠੇ ਸੀ। ਸਾਡੀ ਸਕਿਊਰਟੀ ਨੇ ਸਾਡੀ ਹਿਫ਼ਾਜ਼ਤ ਕੀਤੀ। ਇਹ ਨਹੀਂ ਕਹਿ ਸਕਦੇ ਕਿ ਕਿਸ ਨੇ ਕੀਤਾ। ਅਸੀਂ ਅੰਦਰ ਸੀ, ਅਸੀਂ ਕੀ ਦੱਸਾਂਗੇ।"ਸਰਪੰਚ ਰਹੇ ਜਾਵੇਦ ਕਾਦਰੀ ਸਾਲ 2014 ਵਿੱਚ ਭਾਜਪਾ 'ਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ। ਉਹ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, "ਮੋਦੀ ਜੀ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਅਸੀਂ ਭਾਜਪਾ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ ਸੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਇਹ ਗੱਲ ਹੋਈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਆਈ ਤਾਂ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਨਾਲ ਇਹ ਹੋਵੇਗਾ, ਉਹ ਹੋਵੇਗਾ। ਇੱਕ ਵਾਰ ਅਸੀਂ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਦਿੱਲੀ ਵਾਲੇ ਦਫ਼ਤਰ ਗਏ ਸੀ। ਅਸੀਂ ਦਫ਼ਤਰ ਵਿੱਚ ਨਮਾਜ਼ ਅਦਾ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਇਸ ਸਰਕਾਰ ਵਿੱਚ ਮੁਸਲਮਾਨ ਸਭ ਤੋਂ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹਨ।"ਜਾਵੇਦ ਕਾਦਰੀ ਮੁਤਾਬਕ ਖ਼ਤਰੇ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਸ਼ੋਪੀਆਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਵੋਟਰਾਂ ਦੇ ਕੋਲ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਜਾਵੇਦ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, "ਅੱਜ ਵੀ ਮੇਰਾ ਬੱਚਾ ਨੀਂਦ ਵਿੱਚ ਆਵਾਜ਼ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਡਰ ਤਾਂ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਹੁਣ ਅਸੀਂ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਕਰਾਂਗੇ ਤਾਂ ਕੌਣ ਕਰੇਗਾ। ਅਸੀਂ ਕਦੇ ਸੌਂਦੇ ਵੀ ਨਹੀਂ। ਅਸੀਂ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਹਾਂ,. ਅਸੀਂ ਹਿੰਦੂਸਤਾਨ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਕਰਦੇ ਹਾਂ, ਇਹ ਹਕੀਕਤ ਹੈ। ਹਮੇਸ਼ਾ ਅਲਰਟ 'ਤੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਾਂ ਇੱਕ ਸਿਪਾਹੀ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ।""ਮੇਰੇ ਘਰ ਵਾਲੇ, ਮੇਰੀ ਪਤਨੀ ਅਤੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਸ਼੍ਰੀਨਗਰ ਚਲੇ ਜਾਓ ਪਰ ਮੈਂ ਘਰ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਕਹਿੰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਐਨੀ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਐਨੇ ਵੋਟ ਦਿੱਤੇ, ਮੈਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਧੋਖਾ ਨਹੀਂ ਦੇ ਸਕਦਾ, ਨਾ ਦੇਵਾਂਗਾ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਘਰੋਂ ਨਿਕਲਾਂਗਾ। ਮੌਤ ਤਾਂ ਉੱਪਰ ਵਾਲੇ ਦੇ ਹੱਥ ਹੈ।"ਜਾਵੇਦ ਕਾਦਰੀ ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੀ ਘਾਟ ਹੈ। ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਭਾਜਪਾ ਜਨਰਲ ਸਕੱਤਰ (ਸੰਗਠਨ) ਅਸ਼ੋਕ ਕੌਲ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦਾ ਭਰੋਸਾ ਦਿਵਾਉਂਦੇ ਹਨ।ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬੀਬੀਸੀ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ, "ਪਾਰਟੀ ਵਰਕਰਾਂ ਨੂੰ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਥੋੜ੍ਹੀ-ਬਹੁਤ ਸੁਰੱਖਿਆ ਹੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਵੀ ਅਸੀਂ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਸਿਰਫ਼ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨਾਲ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰਹਿਣ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਵੀ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਿਤੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਥਾਂ ਉੱਤੇ ਰੱਖਿਆ ਜਾਵੇ, ਉਸ ਬਾਰੇ ਅਸੀਂ ਚਰਚਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਭਰੋਸਾ ਦਿਵਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਪਾਰਟੀ ਵਰਕਰਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਕਰਾਂਗੇ।""ਅਸੀਂ ਤਿੰਨ-ਚਾਰ ਥਾਂ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਘਰ ਲਏ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਕਰਾਂ ਨੂੰ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਇਹ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਹੈ ਉੱਥੇ ਅਸੀਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਰਕਾਰੀ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਵਰਕਰਾਂ ਲਈ ਅਸੀਂ ਹੋਰ ਘਰ ਮੰਗ ਰਹੇ ਹਾਂ।"ਪਰ 1993 ਤੋਂ ਭਾਜਪਾ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਅਤੇ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਟਿਕਟ ਤੋਂ ਚੋਣ ਲੜਨ ਦੇ ਇਲਾਵਾ ਵੱਡੇ ਅਹੁਦਿਆਂ 'ਤੇ ਰਹਿ ਚੁੱਕੇ ਸ਼ੌਕਤ ਹੁਸੈਨ ਵਾਨੀ ਅਸ਼ੋਕ ਕੌਲ ਨਾਲ ਸਹਿਮਤ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਭਾਜਪਾ ਵਰਕਰਾਂ ਦੀ ਮੰਗ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇ ਉਹ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਅਨੰਤਨਾਗ ਦਾ ਆਪਣਾ ਘਰ ਛੱਡ ਕੇ ਸ਼੍ਰੀਨਗਰ ਵਿੱਚ 20,000 ਰੁਪਏ ਮਹੀਨਾ ਕਿਰਾਇਆ ਦੇ ਕੇ ਰਹਿ ਰਹੇ ਹਨ।ਉਹ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, "2002 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਨਾ ਸਾਨੂੰ ਸਰਕਾਰੀ ਘਰ ਮਿਲਿਆ, ਨਾ ਸੁਰੱਖਿਆ ਮਿਲੀ, ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਪੀਐਸਓ ਹੈ ਜੋ ਨਾਕਾਫ਼ੀ ਹੈ। ਹਰ ਦੋ- ਚਾਰ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਾਨੂੰ ਘਰ ਬਦਲਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਮਕਾਨ ਮਾਲਿਕ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਕੁਝ ਕਹਿ ਨਹੀਂ ਸਕਦੇ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਕਿਰਾਏ ਉੱਤੇ ਘਰ ਵੀ ਨਹੀਂ ਮਿਲੇਗਾ। ਮਹਿੰਗਾਈ ਕਾਰਨ ਅਸੀਂ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਘਰ ਵੀ ਨਹੀਂ ਬਣਾ ਸਕਦੇ।"ਵਰਕਰਾਂ ਲਈ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂਪਾਰਟੀ ਵਰਕਰਾਂ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਪਤਾ ਚੱਲੇਗਾ ਕਿ ਬੀਫ਼ ਅਤੇ ਬਾਬਰੀ ਮਸਜਿਦ ਵਰਗੇ ਵਿਵਾਦਤ ਮੁੱਦਿਆਂ ਉੱਤੇ ਭਾਜਪਾ ਲੀਡਰਾਂ ਨੇ ਸਟੈਂਡ ਅਤੇ ਬਿਆਨਾਂ ਤੋਂ ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਮੁਸ਼ਕਿਲਾਂ ਆਸਾਨ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀਆਂ।ਉੱਧਰ ਪੁਲਵਾਮਾ ਵਿੱਚ ਭਾਜਪਾ ਵਰਕਰ ਸ਼ਬੀਰ ਭੱਟ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੂਜੇ ਭਰਾ ਨੌਕਰੀ ਦੀ ਤਲਾਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਸ਼੍ਰੀਨਗਰ ਦਾ ਭਾਜਪਾ ਦਫ਼ਤਰ ਸ਼ਬੀਰ ਦਾ ਭਰਾ ਜ਼ਹੂਰੁਲ ਇਸਲਾਮ ਭੱਟ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਵੱਡਾ ਭਰਾ ਪੀਐਚਡੀ ਕਰਕੇ ਬੈਠਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨੌਕਰੀ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਬਾਦਲਾਂ ਦੇ ਮੌਜੂਦਾ ਸੰਕਟ ਦੇ ਇਹ ਹਨ ਅਸਲ ਕਾਰਨ ਅਡਲਟਰੀ ਕਾਨੂੰਨ: ਪਹਿਲਾਂ ਕੀ ਸੀ, ਹੁਣ ਕੀ ਹੋਵੇਗਾ? ਆਧਾਰ ਬਾਰੇ ਹਰ ਸਵਾਲ ਦਾ ਜਵਾਬ ਇੱਥੇ ਪੜ੍ਹੋਉਹ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, "ਸਾਡੀ ਕੋਈ ਆਮਦਨੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਪਿੰਡ ਦੇ ਲੋਕ ਹਾਂ। ਸਾਡੇ ਘਰ ਕੋਈ ਨੌਕਰੀ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਨਾਲ ਘਰ ਚਲਦਾ ਹੈ।"(ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਕਮਲ ਨਾਥ ਬਣਨਗੇ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਨਵੇਂ ਸੀਐੱਮ, ਪਰ 1984 ਸਿੱਖ ਕਤਲੇਆਮ ’ਤੇ ਮੁੜ ਵਿਵਾਦ 14 ਦਸੰਬਰ 2018 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/india-46551714 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਕਮਲ ਨਾਥ ਨੇ ਮੌਜੂਦਾ ਹਾਲਾਤ ਉੱਪਰ ਕੋਈ ਬਿਆਨ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਕਾਂਗਰਸ ਵੱਲੋਂ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਐਲਾਨੇ ਗਏ ਕਮਲ ਨਾਥ ਦੀ ਗੁੱਡੀ ਉੱਥੇ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵੇਲੇ ਤੋਂ ਹੀ ਚੜ੍ਹਦੀ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਹੀ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਲਗਦਾ ਹੈ ਕਿਵੇਂ ਸਿਆਸਤ 'ਚ ਹਾਲਾਤ ਦੋ ਸਾਲਾਂ 'ਚ ਹੀ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਦਲ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਦਿੱਲੀ 'ਚ ਸਾਲ 1984 ਦੇ ਸਿੱਖ ਕਤਲੇਆਮ 'ਚ ਇੱਕ ਕਾਤਲਾਨਾ ਭੀੜ ਨੂੰ ਭੜਕਾਉਣ ਦੇ ਇਲਜ਼ਾਮਾਂ ਬਾਰੇ ਮੁੜ ਸਿਆਸਤ ਭਖਣ ਕਰਕੇ ਜੂਨ 2016 'ਚ ਕਮਲ ਨਾਥ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਇੰਚਾਰਜ ਵਜੋਂ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਭਾਵੇਂ ਇਲਜ਼ਾਮਾਂ ਨੂੰ ਕਦੇ ਅਦਾਲਤ 'ਚ ਸਾਬਤ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਿਆ, ਫਿਰ ਵੀ ਕਮਲ ਨਾਥ ਦੇ ਸਿਆਸੀ ਜੀਵਨ 'ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਜ਼ਰੂਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਵੀਰਵਾਰ ਨੂੰ ਕਾਂਗਰਸ ਆਲਾ ਕਮਾਨ ਵੱਲੋਂ ਕਮਲ ਨਾਥ ਦਾ ਨਾਂ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਨਵੇਂ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਐਲਾਨ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਬਣਨ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਪੰਜਾਬ 'ਚ ਵਿਰੋਧੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਤੇ ਸਿੱਖ ਸਿਆਸੀ ਹਲਕਿਆਂ 'ਚ ਇਸ ਬਾਰੇ ਗੁੱਸਾ ਜ਼ਾਹਰ ਹੋਣ ਲੱਗਾ। Image copyright Getty Images ਪੰਜਾਬ 'ਚ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਵਿਧਾਇਕ ਅਤੇ 1984 ਸਿੱਖ ਕਤਲੇਆਮ ਦੇ ਪੀੜਤਾਂ ਦੇ ਕੇਸ ਲੜ ਰਹੇ ਸੀਨੀਅਰ ਵਕੀਲ ਹਰਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਫੂਲਕਾ ਨੇ ਇੱਕ ਅਖਬਾਰ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕਾਂਗਰਸ ਖੁਦ ਨੂੰ ਸੈਕੂਲਰ ਪਾਰਟੀ ਆਖਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਅਜਿਹੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਨਹੀਂ ਲਿਆਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ। Image copyright Getty Images ਪੱਤਰਕਾਰ ਰਹੇ ਵਿਧਾਇਕ ਕੰਵਰ ਸੰਧੂ ਨੇ ਵੀ 'ਦਿ ਇੰਡੀਅਨ ਐਕਸਪ੍ਰੈੱਸ' ਨੂੰ 1984 ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਨਾਲ ਕਿਹਾ, "ਇਹ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਯਾਦ ਰੱਖੇ ਕਿ ਧਾਰਨਾ ਅਜੇ ਵੀ ਹੈ ਕਿ ਕਮਲ ਨਾਥ 1984 ਕਤਲੇਆਮ 'ਚ ਭੂਮਿਕਾ ਬਾਰੇ ਸਫਾਈ ਦੇਣ 'ਚ ਨਾਕਾਮਯਾਬ ਰਹੇ ਹਨ, ਭਾਵੇਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਉੱਪਰ ਕੋਈ ਅਦਾਲਤੀ ਕਾਰਵਾਈ ਨਹੀਂ ਚਲ ਰਹੀ।"ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋਸੁਬਰਾਮਨੀਅਮ ਸਵਾਮੀ ਦੀ ਮੋਦੀ ਤੇ ਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਨਸੀਹਤ ਬ੍ਰੈਗਜ਼ਿਟ: ਟੈਰੀਜ਼ਾ ਮੇਅ ਨੇ ਭਰੋਸੇ ਦਾ ਵੋਟ ਜਿੱਤਿਆ ਗੂਗਲ 'ਤੇ ਈਡੀਅਟ ਸ਼ਬਦ ਕਿਉਂ ਸਰਚ ਹੋ ਰਿਹਾਦਿੱਲੀ 'ਚ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਦੇ ਆਗੂ ਅਤੇ ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਟਿਕਟ 'ਤੇ ਵਿਧਾਇਕ ਮਨਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਸਿਰਸਾ ਨੇ ਵੀ ਟਵੀਟ ਕਰ ਕੇ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਫਜ਼ੀਹਤ ਕੀਤੀ। Image Copyright @mssirsa @mssirsa Image Copyright @mssirsa @mssirsa ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਦਲੀਲ, ਚਸ਼ਮਦੀਦ ਦਾ ਬਿਆਨ ਕਮਲ ਨਾਥ ਨੇ ਮੌਜੂਦਾ ਹਾਲਾਤ ਉੱਪਰ ਤਾਂ ਕੋਈ ਬਿਆਨ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 2016 'ਚ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਤੋਂ ਹਟਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਟੀਵੀ ਚੈਨਲ ਨੂੰ ਇੰਟਰਵਿਊ 'ਚ ਕਿਹਾ ਸੀ, "ਇਸ ਮਾਮਲੇ 'ਚ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਜਾਂਚ ਟੀਮ, ਮਿਸ਼ਰਾ ਕਮਿਸ਼ਨ ਅਤੇ ਨਾਨਾਵਟੀ ਕਮਿਸ਼ਨ ਪੜਤਾਲ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਮੈਂ ਹੁਣ ਵੀ ਜਾਂਚ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹਾਂ, ਭਾਵੇਂ ਸੀਬੀਆਈ ਕਰ ਲਵੇ।" Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਕਤਲੇਆਮ ਦੇ ਸਮਾਰਕ ਉੱਪਰ ਲੱਗੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ 1984 ਦਾ ਮੰਜ਼ਰ ਬਿਆਨ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ 1 ਨਵੰਬਰ, 1984 ਨੂੰ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਰਕਾਬਗੰਜ ਦੇ ਬਾਹਰ ਮੌਜੂਦ ਹੋਣ ਬਾਰੇ ਕਮਲ ਨਾਥ ਨੇ ਉਦੋਂ ਵੀ ਸਫਾਈ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਉਹ ਤਾਂ ਭੀੜ ਨੂੰ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਰੋਕਣ ਗਏ ਸਨ। ਹਮਲੇ 'ਚ ਦੋ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋਈ ਸੀ।ਨਾਨਾਵਟੀ ਕਮਿਸ਼ਨ ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੀ ਐੱਨਡੀਏ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਸਾਲ 2000 'ਚ ਬਣਾਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਨੇ ਕਮਲ ਨਾਥ ਦੀ ਕਥਿਤ ਭੂਮਿਕਾ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਮੰਨਿਆ ਸੀ। ਕਮਿਸ਼ਨ ਨੇ ਆਖਿਆ ਸੀ ਕਿ ਪੱਤਰਕਾਰ "ਸੰਜੇ ਸੂਰੀ ਦੇ ਬਿਆਨ ਮੁਤਾਬਕ ਕਮਲ ਨਾਥ ਨੇ ਭੀੜ ਨੂੰ ਰੋਕਿਆ ਸੀ" ਅਤੇ ਕਮਿਸ਼ਨ ਮੁਤਾਬਕ ਸਾਬਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਕਿ ਕਮਲ ਨਾਥ ਨੇ ਭੀੜ ਨੂੰ ਉਕਸਾਇਆ ਵੀ ਸੀ। ਪੱਤਰਕਾਰ ਸੰਜੇ ਸੂਰੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਚਸ਼ਮਦੀਦ ਵਜੋਂ ਇੱਕ ਕਿਤਾਬ ਵੀ ਲਿਖੀ ਹੈ, ਨੇ 2015 'ਚ ਦਿੱਤੇ ਇੱਕ ਇੰਟਰਵਿਊ ਵਿੱਚ ਮੁੜ ਸੁਆਲ ਚੁੱਕਿਆ ਸੀ ਕਿ ਕਮਲ ਨਾਥ ਦੇ ਕਹਿਣ ਉੱਪਰ ਭੀੜ ਦੇ ਰੁਕਣ ਤੋਂ ਇਹ ਸਵਾਲ ਉੱਠਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਮਲ ਨਾਥ ਤੇ ਭੀੜ ਦਾ ਕੀ ਰਿਸ਼ਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਕਮਲ ਨਾਥ ਦਾ ਭੀੜ ਉੱਪਰ "ਕੰਟਰੋਲ" ਸੀ। ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋਮੋਦੀ ਦੀ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ 'ਚ ਹਾਰ ਮਗਰੋਂ ਭਾਜਪਾ ਦਾ ਰਾਹ ਹਿੰਦੂਤਵ ਜਾਂ ਹੋਰ ਕਿਵੇਂ ਕੁਝ ਲੋਕ ਪਾਣੀ ’ਚ ਨੰਗੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਨਾਲ ਵੇਖ ਲੈਂਦੇਜੱਸੀ ਤੇ ਮਿੱਠੂ ਦੇ ਅਜਬ ਇਸ਼ਕ ਦਾ ਕਿੱਸਾਪੰਜਾਬ ਦੇ ਮੌਜੂਦਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਕੈਪਟਨ ਅਮਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਮਲ ਨਾਥ ਉੱਤੇ ਇਲਜ਼ਾਮਾਂ ਨੂੰ 2016 'ਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੰਜਾਬ ਅਹੁਦੇ ਤੋਂ ਹਟਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸਾਜਸ਼ ਵਜੋਂ ਪਰਿਭਾਸ਼ਤ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਭਾਜਪਾ ਬਨਾਮ ਕਾਂਗਰਸਜਿੱਥੋਂ ਤਕ ਭਾਜਪਾ ਦਾ ਸੁਆਲ ਹੈ, ਕੇਂਦਰੀ ਮੰਤਰੀ ਰਵੀਸ਼ੰਕਰ ਪ੍ਰਸਾਦ ਨੇ ਪਿਛਲੇ ਮਹੀਨੇ, ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਦੁਆਰਾਂ ਕਮਲ ਨਾਥ ਉੱਤੇ ਲੱਗੇ ਇਲਜ਼ਾਮਾਂ ਦਾ ਮੁੜ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਉੱਪਰ ਕਾਰਵਾਈ ਨਾ ਹੋਣ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਕਾਂਗਰਸ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਉੱਪਰ ਮੜ੍ਹੀ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਬਿਆਨ ਸੀ, "ਕਾਂਗਰਸ ਨੂੰ ਇਹ ਦੱਸਣਾ ਪਵੇਗਾ ਕਿ ਉਸ ਨੇ 2016 'ਚ ਕਮਲ ਨਾਥ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਇੰਚਾਰਜ ਵਜੋਂ ਕਿਉਂ ਹਟਾਇਆ ਸੀ।"ਇਹ ਵੀਡੀਓ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰ ਦੇਖੋ Skip Youtube post by BBC News Punjabi Warning: Third party content may contain adverts End of Youtube post by BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Skip Youtube post 2 by BBC News Punjabi Warning: Third party content may contain adverts End of Youtube post 2 by BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi

ਤੁਹਾਡੇ ਕੁਝ ਸਾਹ, ਕੁਝ ਪਲਾਂ ’ਚ ਦੱਸਣਗੇ, ਕਿਹੜਾ ਖਾਣਾ ਹੈ ਸਿਹਤਮੰਦ 11 ਜਨਵਰੀ 2019 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/international-46819448 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਤੁਹਾਡੇ ਸਾਹ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਤੁਹਾਡਾ ਖਾਣਾ ਤੈਅ ਕਰੇਗੀ ਹੁਣ ਇੱਕ ਖ਼ਾਸ ਉਪਕਰਨ ਕੁਝ ਪਲਾਂ ਵਿੱਚ ਦੱਸ ਦੇਵੇਗਾ ਕਿ ਤੁਹਾਡੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਕੀ ਖਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕੀ ਨਹੀਂ। ਲਾਸ ਵੇਗਾਸ ਵਿੱਚ ਹੋ ਰਹੇ ਸੀਈਐੱਸ ਦੇ ਟੈਕ ਸ਼ੋਅ ਵਿੱਚ ਦੋ ਅਜਿਹੇ ਉਪਕਰਨ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ।ਲੂਮੈਨ ਅਤੇ ਫੂਡਮਾਰਬਲ ਨਾਂ ਦੇ ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਉਪਕਰਨ ਤੁਹਾਡੀ ਜੇਬ ਵਿੱਚ ਰੱਖੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਉਪਕਰਨ ਤੁਹਾਡੇ ਸਮਾਰਟ ਫੋਨ ਦੀ ਐਪ ਨਾਲ ਕਨੈਕਟ ਹੋ ਕੇ ਇਹ ਦੱਸਣਗੇ ਕਿ ਤੁਹਾਡੀ ਪਾਚਨ ਕ੍ਰਿਰਿਆ ਕਿਵੇਂ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿਵੇਂ ਤੁਹਾਡੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਕੈਲੋਰੀਜ਼ ਦੀ ਖਪਤ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ।ਪਰ ਇੱਕ ਮਾਹਿਰ ਦਾ ਇਹ ਵੀ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਉਪਕਰਨਾਂ ਨੂੰ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦੀ ਪ੍ਰਮਾਣਿਕਤਾ ਮਿਲਣੀ ਬਾਕੀ ਹੈ।ਲੂਮੈਨ ਨੂੰ ਇੱਕ ਇਨਹੇਲਰ ਵਰਗਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਹ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਕਾਰਬਨ ਡਾਇਔਕਸਾਈਡ ਦੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਨਾਪਦਾ ਹੈ।ਕੰਪਨੀ ਅਨੁਸਾਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਉਪਕਰਨਾਂ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਦੇ ਮੈਟਾਬੋਲਿਜ਼ਮ ਬਾਰੇ ਅਹਿਮ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸੇਗਾ ਕੀ ਖਾਣਾ, ਕੀ ਨਹੀਂ?ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਡਰੋਰ ਸੇਡਾਰ ਨੇ ਦੱਸਿਆ, ''ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ ਪਤਾ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਪਵੇਗੀ ਕਿ ਬੀਤੀ ਰਾਤ ਦੇ ਖਾਣੇ ਵਿੱਚ ਕਿੰਨੀ ਸ਼ੁਗਰ ਸੀ ਜਾਂ ਸਵੇਰ ਨੂੰ ਲਾਈ ਗਈ ਤੁਹਾਡੀ ਦੌੜ ਵਿੱਚ ਕਿੰਨੀਆਂ ਕੋਲੋਰੀਜ਼ ਖਰਚ ਹੋਈਆਂ।''ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬੀਬੀਸੀ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਐਪ ਇਹ ਦੱਸੇਗੀ ਕਿ ਉਪਕਰਨ ਨੂੰ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਸ਼ਖਸ ਕਾਰਬੋਹਾਈਡ੍ਰੇਟਸ ਖਰਚ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜਾਂ ਫੈਟ।ਫਿਰ ਉਹ ਅਜਿਹੇ ਖਾਣੇ ਬਾਰੇ ਸਲਾਹ ਦੇਵੇਗੀ ਜੋ ਫੈਟ ਨੂੰ ਘਟਾ ਸਕੇ। ਕੁਝ ਵਕਤ ਦੇ ਡੇਟਾ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਐਪ ਇਹ ਦੱਸ ਦੇਵੇਗੀ ਕਿ ਆਖਿਰ ਯੂਜ਼ਰ ਲਈ ਸਹੀ ਡਾਈਟ ਕਿਹੜੀ ਹੈ। Image copyright FOODMARBLE / ALAN ROWLETTE ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਫੂਡਮਾਰਬਲ ਅਨੁਸਾਰ ਤੁਹਾਡੀ ਪਾਚਨ ਕਿਰਿਆ ਬਾਰੇ ਤੁਹਾਡੇ ਸਾਹ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਹਾਈਡਰੋਜ਼ਨ ਨਾਲ ਅਹਿਮ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮਿਲ ਸਕਦੀ ਹੈ ਸਿਡਾਰ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਲੂਮੈਨ ਦੇ ਇਸ ਉਪਕਰਨ ਦਾ ਸੈਂਕੜੇ ਲੋਕਾਂ 'ਤੇ ਟੈਸਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਇਸ ਉਪਕਰਨ ਦੇ ਅਸਰ ਬਾਰੇ ਕੀਤੀ ਸਟੱਡੀ ਦੀ ਅਜੇ ਪੜਤਾਲ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।ਅਗਲੀਆਂ ਗਰਮੀਆਂ ਤੱਕ ਇਹ ਉਪਕਰਨ ਕਰੀਬ 21 ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਦੀ ਕੀਮਤ 'ਤੇ ਮਿਲਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ। ਐਪ ਦੀ ਵੀ ਇੱਕ ਸਬਸਕ੍ਰਿਪਸ਼ਨ ਫੀਸ ਹੋਵੇਗੀ ਪਰ ਪਹਿਲੇ ਸਾਲ ਐਪ ਫ੍ਰੀ ਹੋਵੇਗੀ।ਇਸ ਦੇ ਉਲਟ ਫੂਡਮਾਰਬਲ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਹਾਈਡਰੋਜ਼ਨ ਦੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਨਾਪਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਦਸੰਬਰ ਵਿੱਚ ਰਿਲੀਜ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਹੁਣ ਤੱਕ ਕੰਪਨੀ 10 ਲੱਖ ਉਪਕਰਨ ਵੇਚ ਚੁੱਕੀ ਹੈ।ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਜਿੱਥੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਗੱਲ ਨਾ ਮੰਨਣ 'ਤੇ ਕੁੜੀ ਨੂੰ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ ਜੇਲ੍ਹ ਬਰਫ਼ 'ਚ ਸੁੱਤੇ 'ਭਾਰਤੀ ਫੌਜੀਆਂ' ਦੀਆਂ ਵਾਇਰਲ ਤਸਵੀਰਾਂ ਦਾ ਸੱਚਗੁਰਦਿਆਲ ਸਿੰਘ ਦੇ ਪਾਤਰ ਸਾਨੂੰ ਕੀ ਪੁੱਛਦੇ ਹਨ? ਕੰਪਨੀ ਦੀ ਸੰਸਥਾਪਕ ਲੀਜ਼ਾ ਰਟਲਐਜ ਨੇ ਬੀਬੀਸੀ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਸਾਹ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਹਾਈਡਰੋਜ਼ਨ ਦਾ ਪੱਧਰ ਇਸ ਵੱਲ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੋ ਖਾਣਾ ਤੁਸੀਂ ਹਾਲ ਵਿੱਚ ਹੀ ਖਾਧਾ ਉਸ ਨੂੰ ਪਚਾਉਣ ਵਿੱਚ ਕੀ ਦਿੱਕਤ ਆ ਰਹੀ ਹੈ।ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ, ''ਅੰਤੜੀਆਂ ਵਿੱਚ ਫਰਮੈਨਟੇਸ਼ਨ ਦੌਰਾਨ ਹਾਈਡਰੋਜ਼ਨ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਸਾਹ ਜ਼ਰੀਏ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਦੀ ਹੈ।''ਇਹ ਉਪਕਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਢਿੱਡ ਆਫਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਢਿੱਡ ਵਿੱਚ ਪੀੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਗੈਸ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ।ਵਿਗਿਆਨਿਕ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣਨਾ ਹੈ ਟੀਚਾਹਾਈਡਰੋਜ਼ਨ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਖਾਣੇ ਬਾਰੇ ਮਿਲੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਫੂਡਮਾਰਬਲ ਤੁਹਾਡੇ ਖਾਣੇ ਬਾਰੇ ਸਹੀ ਸਲਾਹ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਕੁਝ ਡਾਕਟਰ ਅਤੇ ਡਾਇਟੀਸ਼ਨਜ਼ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰਦੇ ਹਨ ਪਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਤੀਜਿਆਂ ਬਾਰੇ ਖਦਸ਼ੇ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।ਕਿੰਗਸ ਕਾਲਜ ਲੰਡਨ ਵਿੱਚ ਡਾਇਟਿਕਸ ਦੀ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਕੈਵਿਨ ਵੀਲ੍ਹਨ ਨੇ ਦੱਸਿਆ, "ਡਾਈਟ ਬਾਰੇ ਸਲਾਹ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਉਪਕਰਨਾਂ ਬਾਰੇ ਸੀਮਿਤ ਵਿਗਿਆਨਿਕ ਰਿਸਰਚ ਹੈ।''ਇਸ ਦਾ ਕਰਨਾ ਹੈ ਕਿ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਸਾਹ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕਈ ਕਾਰਕ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕਈ ਵਾਰ ਖਾਣਾ ਪਚਾਉਣ ਦਾ ਵਕਤ ਵੀ ਕਾਰਨ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਲੂਮੈਨ ਦੇ ਉਪਕਰਨ ਦੀ ਕੀਮਤ 21 ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਦੇ ਕਰੀਬ ਹੋਵੇਗੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ, ''ਅਜਿਹੀਆਂ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਜੋ ਤੁਹਾਡੇ ਸਾਹ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਗੈਸ ਨੂੰ ਨਾਪਦੀਆਂ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਦੇ ਵੀ ਵਿਗਿਆਨਿਕ ਸਟੱਡੀਜ਼ ਵਿੱਚ ਇਸਤੇਮਾਲ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।''ਰਟਲਐੱਜ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕੰਪਨੀ ਦਾ ਮਕਸਦ ਹੈ ਕਿ ਫੂਡਮਾਰਬਲ ਨੂੰ ਅਜਿਹਾ ਪਹਿਲਾ ਉਪਕਰਨ ਬਣਾਈਏ ਜੋ ਵਿਗਿਆਨਿਕ ਸਟੱਡੀ ਦੌਰਾਨ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੋਵੇ।ਇਹ ਵੀਡੀਓਜ਼ ਵੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪਸੰਦ ਆਉਣਗੇ Skip Youtube post by BBC News Punjabi Warning: Third party content may contain adverts End of Youtube post by BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Skip Youtube post 2 by BBC News Punjabi Warning: Third party content may contain adverts End of Youtube post 2 by BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi (ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਰਾਹੁਲ ਨੂੰ ਕਿਹੜੀ ਕੁੜੀ ਨੇ ‘ਸਵਾਲ ਪੁੱਛ ਕੇ ਹਿਲਾ ਦਿੱਤਾ’ — ਜਾਣੋ ਵਾਇਰਲ ਖਬਰ ਦਾ ਸੱਚ ਫੈਕਟ ਚੈੱਕ ਟੀਮ ਬੀਬੀਸੀ ਨਿਊਜ਼ 14 ਜਨਵਰੀ 2019 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/india-46869188 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਦੁਬਈ ਵਿੱਚ ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਤਿੰਨ ਸਮਾਗਮਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਸ਼ਣ ਦਿੱਤੇ ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਦੋ ਤਮਿਲ ਦੇ ਅਖ਼ਬਾਰ ਅਤੇ ਦੋ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟਾਂ ਨੇ ਇਹ ਖ਼ਬਰ ਚਲਾਈ ਹੈ ਕਿ ਦੁਬਈ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਮਾਗਮ ਦੌਰਾਨ 14 ਸਾਲ ਦੀ ਇੱਕ ਐੱਨਆਰਆਈ ਕੁੜੀ ਨੇ ਕਾਂਗਰਸ ਪ੍ਰਧਾਨ ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਨੂੰ ਕੁਝ ਔਖੇ ਸਵਾਲ ਪੁੱਛ ਕੇ ਹਿਲਾ ਦਿੱਤਾ। ਨਾਲ ਇੱਕ ਕੁੜੀ ਦੀ ਮਾਇਕ ਫੜ੍ਹਿਆਂ ਤਸਵੀਰ ਵੀ ਲਗਾਈ ਹੈ। ਇਹ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ 'ਤੇ ਵਾਇਰਲ ਹੋ ਗਈਆਂ ਹਨ ਪਰ ਬੀਬੀਸੀ ਤਮਿਲ ਦੀ ਪੜਤਾਲ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ 'ਖਬਰ' ਝੂਠੀ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਇੱਕ ਸਵਾਲ ਜਿਸ ਨੇ ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਨੂੰ ਹਿਲਾ ਦਿੱਤਾ, ਇਸ ਸੀ: "ਕਾਂਗਰਸ ਆਜ਼ਾਦ ਭਾਰਤ ਦੇ 80 ਫ਼ੀਸਦੀ ਵਕਫ਼ੇ ਲਈ ਸੱਤਾ ਵਿੱਚ ਰਹੀ। ਤੁਸੀਂ ਉਹ ਕੰਮ ਚੰਗੇ ਕਿਵੇਂ ਕਰੋਗੇ ਜਿਹੜੇ ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕੇ?"ਇਹ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰ ਪੜ੍ਹੋਕਰਤਾਰਪੁਰ ਦਾ ਲਾਂਘਾ ਜਿਹਲਮ ਤੱਕ ਕਿਵੇਂ ਲਿਜਾਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ ਕੁਝ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ 'ਸਾਨੂੰ ਕੋਈ ਦੇਖ ਲੈਂਦਾ ਤਾਂ ਸਾਡਾ ਕਤਲ ਹੋ ਸਕਦਾ ਸੀ' 'ਬਾਦਲ ਮੈਨੂੰ ਕਹਿ ਲੈਣ ਕਾਂਗਰਸੀ ਪਿੱਠੂ ਤੇ ਖਾਲਿਸਤਾਨੀ''ਦਿਨਾਕਰਨ' ਅਖਬਾਰ ਨੇ ਆਪਣੀ ਹੈੱਡਲਾਈਨ ਹੀ ਇੱਥੋਂ ਲਈ। ਦੂਜਾ ਤਮਿਲ ਅਖਬਾਰ ਜਿਸ ਨੇ ਇਹ ਛਾਪਿਆ, ਉਹ ਹੈ 'ਦੀਨਾਮਲਰ'। ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ 'ਮਾਈ ਨੇਸ਼ਨ' ਅਤੇ 'ਪੋਸਟਕਾਰਡ ਨਿਊਜ਼' ਨੇ ਇਸ ਬਾਰੇ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਛਾਪੀਆਂ। ਪੜਤਾਲ 'ਚ ਨਿਕਲਿਆ ਕਿ ਜਿਸ ਕੁੜੀ ਦੀ ਫੋਟੋ ਵਰਤੀ ਗਈ ਉਹ ਫੋਟੋ ਤਾਂ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹੋਰ ਕਿਸੇ ਯੂ-ਟਿਊਬ ਚੈਨਲ ਤੋਂ ਲਈ ਗਈ ਸੀ। ਉਸ ਵਿੱਚ ਉਹ ਲਿੰਗ ਬਰਾਬਰੀ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਗੱਲ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਕੀ ਹੋਇਆ?ਦੁਬਈ ਵਿੱਚ ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਤਿੰਨ ਸਮਾਗਮਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਸ਼ਣ ਦਿੱਤੇ — ਇਕ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ 'ਚ, ਇੱਕ ਕਾਮਿਆਂ ਦੀ ਇੱਕ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ, ਇੱਕ ਕ੍ਰਿਕਟ ਸਟੇਡੀਅਮ ਵਿੱਚ ਜਿੱਥੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਲੋਕ ਆਏ। Image Copyright @INCIndia @INCIndia Image Copyright @INCIndia @INCIndia Image Copyright @INCIndia @INCIndia Image Copyright @INCIndia @INCIndia ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਾਲੇ ਸਮਾਗਮ 'ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੇ ਸਵਾਲ ਲਏ, ਲੇਬਰ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ 'ਤੇ ਵੀ ਭਾਸ਼ਣ ਅਤੇ ਸਵਾਲ ਕੀਤੇ ਗਏ, ਤੀਜੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿੱਚ ਵੀ ਭਾਸ਼ਣ ਹੋਇਆ। ਕਿਤੇ ਵੀ ਕਿਸੇ ਕੁੜੀ ਕੋਈ ਅਜਿਹਾ ਸਵਾਲ ਨਹੀਂ ਪੁੱਛਿਆ। ਇਹ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰ ਪੜ੍ਹੋਬ੍ਰੈਗਜ਼ਿਟ ਸਮਝੌਤਾ ਪਾਸ ਕਰਾਉਣ ਲਈ ਟੈਰੀਜ਼ਾ ਮੇਅ ਦਾ ਆਖਰੀ ਦਾਅ ਕੁੰਭ ਮੇਲਾ 2019: ਚੁੱਭੀ ਲਾਉਣ ਆਉਣ ਵਾਲੇ 12 ਕਰੋੜ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਇਹ ਨੇ ਇੰਤਜ਼ਾਮ ਸਰਪੰਚੀ ਔਰਤਾਂ ਜਿੱਤੀਆਂ, ਫੋਟੋਆਂ ਛਪਵਾ ਰਹੇ ਮਰਦ Sorry, this Youtube post is currently unavailable.ਬੀਬੀਸੀ ਨੇ ਬਿਲਾਲ ਆਲਿਆਰ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਮਾਗਮਾਂ 'ਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, "ਸਟੇਡੀਅਮ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿੱਚ ਤਾਂ ਕਿਸੇ ਨੇ ਕੋਈ ਸਵਾਲ ਹੀ ਨਹੀਂ ਪੁੱਛੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਭਾਸ਼ਣ ਵਿੱਚ ਭਾਈਚਾਰੇ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਉੱਪਰ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ।""ਕੋਈ ਰਸਮੀ ਸਵਾਲ-ਜਵਾਬ ਨਹੀਂ ਹੋਏ, ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ ਕਿ ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਦਰਜਾ ਮਿਲੇਗਾ ਕਿ ਨਹੀਂ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨਗੇ।"ਬਿਲਾਲ ਨੇ ਵੀ ਕਿਹਾ ਕਿ ਤਸਵੀਰ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਈ ਗਈ ਅਜਿਹੀ ਕਿਸੇ ਕੁੜੀ ਨੇ ਹਿੱਸਾ ਨਹੀਂ ਲਿਆ। ਇਹ ਵੀਡੀਓ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰ ਦੇਖੋ Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi (ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਮੱਧ ਯੂਰੋਪ ਦੇ ਜੰਗਲਾਂ ਤੋਂ ਇਹ ਪੰਛੀ ਕਰੀਬ ਗਾਇਬ ਹੀ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ ਪਰ ਹੁਣ ਇਹ ਪੰਛੀ ਇਨਸਾਨਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਵਾਪਸੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਟੀਮ ਇੱਕ ਖੇਡ ਰਾਹੀਂ ਪੰਛੀਆਂ ਨੂੰ ਰਾਹ ਲੱਭਣਾ ਸਿਖਾ ਰਹੀ ਹੈ।(ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਕਾਲੇ ਰੰਗ ਕਾਰਨ ਇਸ ਕੁੜੀ ਨੂੰ ਤੰਗ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਪਰ ਇਹ ਕੁੜੀ ਘਬਰਾਈ ਨਹੀਂ। ਇਸ ਨੇ ਆਪਣਾ ਬਿਜ਼ਨੈੱਸ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਹੋ ਗਈ ਮਸ਼ਹੂਰ।(ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

#BeyondFakeNews : ਫੇਕ ਨਿਊਜ਼ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਕੋਈ ਜਵਾਬਦੇਹ ਨਹੀਂ ਹੈ : ਸਵਰਾ ਭਾਸਕਰ 12 ਨਵੰਬਰ 2018 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/india-46175615 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ 'ਬਿਓਂਡ ਫ਼ੇਕ ਨਿਊਜ਼' ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਤਹਿਤ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਕਰਵਾਏ ਗਏ ਸਮਾਗਮ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਉੱਤੇ ਖ਼ਬਰਾਂ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਵਿਚ ਗ਼ਲਤ ਤੇ ਗੁਮਰਾਹਕੁਨ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇ ਪਸਾਰ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਬੀਬੀਸੀ ਦੀ 'ਬਿਓਂਡ ਫ਼ੇਕ ਨਿਊਜ਼' ਮੁਹਿੰਮ ਅੱਜ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। 'ਬਿਓਂਡ ਫ਼ੇਕ ਨਿਊਜ਼' ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਤਹਿਤ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੱਤ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿਚ ਅੱਜ ਸਮਾਗਮ ਹੋਏ। ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਸਰਵਿਸ ਦਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਭਵਨ ਵਿਚ ਹੋਇਆ। ਬੀਬੀਸੀ ਦਾ ਗੁਜਰਾਤੀ ਦਾ ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ, ਮਰਾਠੀ ਦਾ ਮੁੰਬਈ , ਤੇਲਗੂ ਦਾ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਅਤੇ ਤਮਿਲ ਦਾ ਚੇਨਈ ਵਿਚ ਸਮਾਗਮ ਹੋਇਆ। ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਬੀਬੀਸੀ ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਜਨਰਲ ਟੋਨੀ ਹਾਲ ਸੰਬੋਧਨ ਦੌਰਾਨ ਬੀਬੀਸੀ ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਜਨਰਲ ਟੋਨੀ ਹਾਲ ਨੇ ਵੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੱਤ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ 'ਬਿਓਂਡ ਫ਼ੇਕ ਨਿਊਜ਼' ਤਹਿਤ ਕਰਵਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਿਤ ਕੀਤਾ।ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, ''ਚੰਗੀ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਅਤੇ ਸੂਚਨਾ ਬੇਹੱਦ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਨਾਗਰਿਕ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ ਸਹੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇ ਬਿਨਾਂ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਭਵਿੱਖ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖ ਕੇ ਫੈਸਲੇ ਨਹੀਂ ਲੈ ਸਕਦੇ, ਖਾਸਕਰ ਅਜੋਕੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਧਰੂਵੀਕਰਨ ਅਤੇ ਲੇਕਾਂ ਵਿੱਚ ਗੁੱਸਾ ਵਧਿਆ ਹੈ।''ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵਿੱਚ ਕਰਵਾਏ ਗਏ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਦਾ ਲਾਈਵ ਪ੍ਰਸਾਰਣ Skip post by BBC News Punjabi #BeyondFakeNews from Amritsar: ਫੇਕ ਨਿਊਜ਼ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਬੀਬੀਸੀ ਦੀ ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਮੁਹਿੰਮ ਤਹਿਤ ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਦਾ ਖ਼ਾਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ LIVEPosted by BBC News Punjabi on Monday, 12 November 2018 End of post by BBC News Punjabi Skip post 2 by BBC News Punjabi #BeyondFakeNews ਬੀਬੀਸੀ ਦੇ ਖਾਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਤਹਿਤ ਨੌਜਵਾਨ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਤਜਰਬੇ ਅਤੇ ਕੁਝ ਅਹਿਮ ਜਾਣਕਾਰੀਆਂPosted by BBC News Punjabi on Monday, 12 November 2018 End of post 2 by BBC News Punjabi Skip post 3 by BBC News Punjabi #BeyondFakeNews - ਬੀਬੀਸੀ ਦੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵਿਖੇ ਹੋ ਰਹੇ ਸਮਾਗਮ ’ਚ ਲਹਿਰਾਗਾਗਾ ਦੇ ਕਵੀਸ਼ਰੀ ਜਥੇ, ਮਾਲਵਾ ਹੇਕ ਗਰੁੱਪ ਦੀ ਖਾਸ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀPosted by BBC News Punjabi on Monday, 12 November 2018 End of post 3 by BBC News Punjabi ਲਖਨਊ ਵਿਚ ਬੀਬੀਸੀ ਹਿੰਦੀ ਦੇ ਸਮਾਗਮ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕਰਦਿਆਂ ਚਰਚਿਤ ਪੱਤਰਕਾਰ ਰਵੀਸ਼ ਕੁਮਾਰ ਨੇ ਫੇਕ ਨਿਊਜ਼ ਦੇ ਵਰਤਾਰੇ ਨੂੰ ਵੱਡਾ ਅਪਰਾਧ ਕਰਾਰ ਦਿੱਤਾ। ਪਰ ਨਾਲ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਵਾਲ ਕੀਤਾ ਕਿ ਜਦੋਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਹੀ ਝੂਠ ਬੋਲੇਗਾ ਤਾਂ ਕਿਹੜੀ ਪੁਲਿਸ FIR ਦਰਜ ਕਰੇਗੀ? ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਲਖਨਊ 'ਚ ਬੀਬੀਸੀ ਹਿੰਦੀ ਦੇ ਸਮਾਗਮ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕਰਦੇ ਚਰਚਿਤ ਪੱਤਰਕਾਰ ਰਵੀਸ਼ ਕੁਮਾਰ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਅਦਾਕਾਰਾ ਸਵਰਾ ਭਾਸਕਰ ਵੀ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਬੀਬੀਸੀ ਦੇ ਸਮਾਗਮ ਵਿੱਚ ਬੋਲੀ ਅਤੇ ਫੇਕ ਨਿਊਜ਼ ਦ ਗੰਭੀਰਤਾ ਉੱਤੇ ਵਿਚਾਰ ਰੱਖੇਸਵਰਾ ਨੇ ਕਿਹਾ, '' ਇਹ ਉਹ ਚੀਜ਼ਾਂ ਹਨ ਜੋ ਪਹਿਲਾਂ ਨਹੀਂ ਸਨ। ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਪੱਖਪਾਤੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਏਜੰਡਾ ਵੀ ਹਨ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਦੀ ਕੋਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਦੀ ਜਾਂ ਜਵਾਬਦੇਹੀ ਨਹੀਂ ਹੈ।'' Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi ਸੰਗਠਿਤ ਫੇਕ ਨਿਊਜ਼ਅਦਾਕਾਰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਰਾਜ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਫੇਕ ਨਿਊਜ਼ ਬਹੁਤ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ , ਪਰ ਹੁਣ ਇਹ ਕੰਮ ਸੰਗਠਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਨਾਲ ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਵੇਗਾ। 'ਨਿਰਪੱਖਤਾ ਤਾਂ ਨਪੁੰਸਕਤਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ'ਸੀਨੀਅਰ ਪੱਤਰਕਾਰ ਹਰਤੋਸ਼ ਸਿੰਘ ਬਲ ਨੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰਕਿਹਾ, ''ਇਹ ਬਹੁਤ ਗੰਭੀਰ ਮੁੱਦਾ ਹੈ, ਮੌਬ ਲੀਚਿੰਗ ਦਾ ਸਿੱਧਾ ਸਿਆਸੀ ਲਾਹਾ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਸਿਆਸੀ ਕਰਨ ਅਸੀਂ ਨਹੀਂ ਕਰ ਰਹੇ ਸਿਆਸੀਕਰਨ ਤਾਂ ਹੋ ਗਿਆ ਅਸੀਂ ਤਾਂ ਉਸ 'ਤੇ ਪ੍ਰਤੀਕਰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ।''''ਸਮਾਜ ਦੀ ਹਰੇਕ ਚੀਜ਼ ਦਾ ਸਿਆਸੀਕਰਨ ਹੋਇਆ ਪਿਆ ਹੈ। ਕੋਈ ਚੀਜ਼ ਇਸ ਤੋਂ ਅਲਹਿਦਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। 'ਅਸੀਂ ਫੇਕ ਨਿਊਜ਼ ਦਾ ਸਿਆਸੀਕਰਨ ਨਹੀਂ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ , ਸਿਆਸੀਕਰਨ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ ਤੇ ਅਸੀਂ ਉਸ 'ਤੇ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਹੀ ਦੇ ਰਹੇ ਹਾਂ।'' ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਨਿਰਪੱਖਤਾ ਤਾਂ ਨਪੁੰਸਕਤਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਖਿਲਾਫ਼ ਹੋਣਾ ਪੱਖਪਾਤ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਸਾਡਾ ਕੰਮ ਹੈ। 'ਅਜਿਹੇ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦ ਦਾ ਕੀ ਫਾਇਦਾ...'ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਸਟੂਡੈਂਟਸ ਫਾਰ ਸੁਸਾਇਟੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਜਥੇਬੰਦੀ ਦੀ ਆਗੂ ਹਸਨਪ੍ਰੀਤ ਵੀ ਬੀਬੀਸੀ ਦੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿੱਚ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਪਹੁੰਚੀ।ਹਸਨਪ੍ਰੀਤ ਮੁਤਾਬਕ, ''ਅਜਿਹੇ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦ ਦਾ ਕੀ ਫਾਇਦਾ ਜਿਹੜਾ ਸਾਨੂੰ ਅਸਲ ਮੁੱਦਿਆਂ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਦੇਣ ਤੋਂ ਰੋਕੇ।'' ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵਿੱਚ ਸਮਾਗਮ ਦੌਰਾਨ ਫੇਕ ਨਿਊਜ਼ ਦੇ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ ਸਟੇਜ 'ਤੇ ਸਕਿੱਟ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੇ ਸਕੂਲੀ ਬੱਚੇ 'ਪਛਾਣ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਖ਼ਬਰਾਂ ਸ਼ੇਅਰ ਕਰਨਾ ਗਲਤ ਨਹੀਂ' ਪੰਜਾਬ ਤੇ ਹਰਿਆਣਾ ਹਾਈਕੋਰਟ ਦੇ ਸੀਨੀਅਰ ਵਕੀਲ ਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਕਾਰਕੁਨ ਰੀਟਾ ਕੋਹਲੀ ਨੇ ਚਰਚਾ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਸਰਕਾਰਾਂ ਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕ ਕਰਨ ਅਤੇ ਦੂਜੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਮੀਡੀਆ ਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਖ਼ਬਰਾਂ ਚੈੱਕ ਕਰੇ। ਇਹ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਸਾਡੀ ਵੀ ਬਣਦੀ ਹੈ , ਅਸੀਂ ਮੈਸੇਜ ਅੱਗੇ ਭੇਜਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਸ ਬਾਰੇ ਜਾਣ ਲਿਆ ਜਾਵੇ ਨਾ ਕਿ ਸਿਰਫ਼ ਇੰਨਾ ਹੀ ਪਤਾ ਹੋਵੇ ਕਿ ਇਹ ਮੇਰਾ ਬੋਲਣ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਹੈ।ਫੇਕ ਨਿਊਜ਼ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਨੂੰ ਸਿਆਸੀ ਰੰਗ ਨਹੀਂ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਭਾਜਪਾ ਉੱਤੇ ਇਲਜ਼ਾਮ ਲਗਾਉਣ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਨਿਊਜ਼ ਸ਼ੇਅਰ ਕਰਨ ਵਿਚ ਭਾਵਨਾ ਅਧਾਰਿਤ ਹੋਣ ਚ ਕੁਝ ਵੀ ਗਲਤ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਰੀਟਾ ਕੋਹਲੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੀਡੀਆ ਦਾ ਵੀ TRP ਦੇ ਚੱਕਰ 'ਚ ਫੇਕ ਨਿਊਜ਼ 'ਚ ਵੱਡਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ, ਇਸ ਵਿਚ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਕਈ ਦੋਸ਼ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਜੜ੍ਹਾਂ ਸਿਆਸਤ ਤੇ ਅਰਥਚਾਰੇ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਦੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਆਗੂ ਹਸਨਪ੍ਰੀਤ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਫ਼ਵਾਹਾਂ ਤਾਂ ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਆਉਂਦੀਆਂ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਸਮਾਜ ਅੰਦਰ ਸਿਆਸਤ ਦਾ ਸੰਕਟ ਬਹੁਤ ਡੂੰਘਾ ਹੈ। ਸਿਆਸਤ ਨਵੇਂ-ਨਵੇਂ ਹੱਥਕੰਡੇ ਅਪਣਾ ਕੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਕੋਈ ਸੁਭਾਵਿਕ ਵਰਤਾਰਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਸਿਆਸਤ ਤੇ ਅਰਥਚਾਰੇ ਵਿੱਚ ਪਈਆਂ ਹਨ। ਸਾਡੀ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਖ਼ਬਰ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰੀਏ। ਇਸ ਨੂੰ ਸਿਆਸਤ ਦੇ ਸੰਦਰਭ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ 'ਚ ਹੈ ਰਿਮੋਟ ਕੰਟਰੋਲ ਸਾਈਬਰ ਮਾਹਰ ਦਿਵਿਆ ਬਾਂਸਲ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੋਬਾਈਲ ਐਪਸ ਦੇ ਸਰਵਿਸ ਪ੍ਰੋਵਾਈਡਰ ਕਿੰਨੇ ਹਨ। ਆਖ਼ਿਰ ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਇਹ ਮੁਫ਼ਤ ਸੁਵਿਧਾ ਕਿਉਂ ਮਿਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਹਰੇਕ ਪਾਰਟੀ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਸੈੱਲ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਫੈਲਾਉਣ ਪਿੱਛੇ ਵੀ ਤਾਂ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਅਜਕੱਲ੍ਹ ਦਾ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਸਾਨੂੰ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਦੇ ਰਿਹਾ ਬਲਕਿ ਧਾਰਨਾ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਜਗਦੀਸ਼ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਪਰਿਪੇਖ ਵੇਖਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ.. ਕਿਉਂਕਿ ਸਾਨੂੰ ਸਰੋਤ ਜਾਂਚਣ ਦੀ ਵੀ ਲੋੜ ਹੈ ਨਾ ਕਿ ਸਿਰਫ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਬਣਾਓ ਕਿ ਇਹ 'ਫੇਕ' ਹੈ ਤੇ ਇਹ 'ਰੀਅਲ' ਸਾਂਨੂੰ ਲੋੜ ਹੈ ਫੇਕ ਨਿਊਜ਼ 'ਤੇ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਨਿਊਜ਼ 'ਤੇ ਸੈਮੀਨਾਰ ਕਰਨ ਦੀ ਫੇਕ ਨਿਊਜ਼ ਬਾਰੇ ਬੀਬੀਸੀ ਦੀ ਪੂਰੀ ਰਿਸਰਚ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਇੱਥੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋਹਰ ਪੇਡ ਨਿਊਜ਼ ਇਜ਼ ਫੇਕ ਨਿਊਜ਼ਪੰਜਾਬ ਪੁਲਿਸ ਦੇ ਆਈਜੀਪੀ ਕੰਵਰ ਵਿਜੇ ਪ੍ਰਤਾਪ ਨੇ ਕਿਹਾ, 'ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪੁਲਿਸ ਦੀ ਲੋੜ ਪੈਂਦੀ ਹੈ ਤੇ ਪੁਲਿਸ ਨੂੰ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਇੱਕ-ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਵਾਹ-ਵਾਸਤਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ'।ਅੱਜ ਦਾ ਸਾਡਾ ਜੋ ਸਮਾਜ ਹੈ, ਭਾਵੇਂ ਭਾਰਤ, ਪੰਜਾਬ ਜਾਂ ਗਲੋਬਲ ਬਦਲਾਅ ਦੇ ਦੌਰ 'ਤੋਂ ਲੰਘ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਮੀਡੀਆ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਗਲੋਬਲ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ। ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਫੇਕ ਨਿਊਜ਼ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਬੀਬੀਸੀ ਦੀ ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਮੁਹਿੰਮ ਕੰਵਰ ਵਿਜੇ ਪ੍ਰਤਾਪ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ 'ਤੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਧਰ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੀ ਨਿੱਜਤਾ ਦੀ ਲੜਾਈ ਲੜਈ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਹਰੇਕ ਪੇਡ ਨਿਊਜ਼ ਇੱਕ ਨਿਊਜ਼ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਗਲੋਬਲ ਸਮੱਸਿਆ ਬਣ ਗਈ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਭਾਰਤ ਦੇ ਲੋਕ, ਭਾਰਤ ਦਾ ਸੰਵਿਧਾਨ ਇਥੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਲੋਕਾਂ ਤੱਕ ਸਹੀ ਖ਼ਬਰ ਜਾਣੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਤਾਂ ਹੀ ਲੋਕਤੰਤਰ ਬਰਕਰਾਰ ਰਹੇਗਾ। ਅੱਜ ਹਰ ਕੋਈ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਦਾ ਗੁਲਾਮ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ।ਕੋਈ ਵੀ ਫੇਸਬੁੱਕ 'ਤੇ ਆਈਡੀ ਬਣਾਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਨੇਮਾਂ 'ਤੇ ਸਰਤਾਂ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਪੜ੍ਹਦਾ, ਜੇਕਰ ਪੜ੍ਹਣ ਦਾ ਸ਼ਾਇਦ ਉੱਥੇ ਕੋਈ ਜਾਵੇ ਨਾ। ਹਰੇਕ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਸਿਆਸਤ ਵਿੱਚ ਜਾਣ ਬਾਰੇ ਸੋਚਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਸਿਆਸਤ ਕੋਈ ਮਾੜੀ ਚੀਜ਼ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਆਮ ਨਾਗਰਿਕ ਨੂੰ ਵੀ ਇਸ ਪਾਸੇ ਧਿਆਨ ਦੇਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਸੱਚ ਤੇ ਭਾਵਨਾ ਭਾਰੂ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵਿਚ ਸਮਾਗਮ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਦੌਰਾਨ ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਸੰਪਾਦਕ ਅਤੁਲ ਸੰਗਰ ਬੀਬੀਸੀ ਦੀ ਫੇਕ ਨਿਊਜ਼ ਰਿਸਰਚ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਸਾਂਝੇ ਕੀਤੇ। ਸੰਗਰ ਨੇ ਕਿਹਾ , 'ਅੱਜ ਦੀ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿਚ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਉੱਤੇ ਹਰ ਕੋਈ ਪ੍ਰਸਾਰਣਕਰਤਾ ਹੈ, ਪਰ ਤੱਥਾਂ ਨੂੰ ਚੈੱਕ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਨਿਊਜ਼ ਨੂੰ ਸ਼ੇਅਰ ਕਰਕੇ ਉਹ ਇਸ ਵਰਤਾਰੇ ਦੇ ਭਾਗੀਦਾਰ ਬਣ ਰਹੇ ਹਨ। ਜਾਣਕਾਰੀਆਂ ਤੱਥਾਂ ਦੀ ਬਜਾਇ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਵਿਚ ਬਹਿ ਕੇ ਸ਼ੇਅਰ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਇਹੀ ਭਾਵਨਾਂ ਸੱਚ ਤੇ ਭਾਰੂ ਹਨ।' ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਸਰਵਿਸ ਦਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਭਵਨ ਵਿਚ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਲੋਕਤੰਤਰ ਲਈ ਖਤਰਾ ਹੈ ਫੇਕ ਨਿਊਜ਼ਦਿੱਲੀ ਵਿਚ ਬੀਬੀਸੀ ਨਿਊਜ਼ ਦੇ ਫੇਕ ਨਿਊਜ਼ ਖਿਲਾਫ਼ ਹੋ ਰਹੇ ਸਮਾਗਮ ਵਿਚ ਚਰਚਾ ਦਾ ਸੰਚਾਲਨ ਬੀਬੀਸੀ ਵਰਲਡ ਸਰਵਿਸ ਦੀਆਂ ਭਾਰਤੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦੀ ਮੁਖੀ ਰੂਪਾ ਝਾਅ ਨੇ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਚਰਚਾ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਸਿਆਸੀ, ਮੀਡੀਆ ਤੇ ਤਕਨੀਕੀ ਮਾਹਰਾਂ ਦੀ ਭਖਵੀਂ ਬਹਿਸ ਚੱਲੀ। ਬੁਲਾਰਿਆਂ ਵੱਲੋਂ ਫੇਕ ਨਿਊਜ਼ ਨੂੰ ਮੀਡੀਆ ਹੀ ਨਹੀਂ ਲੋਕਤੰਤਰ ਲਈ ਵੱਡਾ ਖ਼ਤਰਾ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ।'ਫੇਕ ਨਿਊਜ਼ ਗਲੋਬਲ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ'ਲਖਨਊ ਵਿਚ ਬੀਬੀਸੀ ਹਿੰਦੀ ਦੇ ਸਮਾਗਮ ਦੌਰਾਨ ਬੋਲਦਿਆਂ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਉੱਪ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਦਿਨੇਸ਼ ਸ਼ਰਮਾ ਨੇ ਕਿਹਾ, 'ਫੇਕ ਨਿਊਜ਼ ਗਲੋਬਲ ਮੁੱਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਤੋਂ ਸਮਾਜ, ਸਿਆਸਤ ਅਤੇ ਲੋਕ ਸਭ ਪੀੜ੍ਹਤ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਮਿਲ ਕੇ ਲੜਨਾ ਪਵੇਗਾ। ਬੀਬੀਸੀ ਨੂੰ ਇਸ ਗੰਭੀਰ ਮੁੱਦਾ ਚੁੱਕਣ ਦੀ ਵਧਾਈ'ਇਸ ਸਮਾਗਮ ਵਿਚ ਹਿੰਦੀ ਦੇ ਸੀਨੀਅਰ ਪੱਤਰਕਾਰ ਰਵੀਸ਼ ਕੁਮਾਰ ਸਣੇ ਮੀਡੀਆ, ਸਮਾਜਿਕ ਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਹਲਕਿਆਂ ਤੋਂ ਅਹਿਮ ਸਖ਼ਸ਼ੀਅਤਾਂ ਹਿੱਸਾ ਲੈ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਡੀਜੀਪੀ, ਓਪੀ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਤਕਨੀਕ, ਸਮਾਜ, ਗ਼ੈਰ ਸਰਕਾਰੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ, ਸਰਕਾਰ, ਸਟੇਕਹੋਲਡਰ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਜਿਵੇਂ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਹੋ ਰਿਹਾ ਉਵੇਂ ਉਵੇਂ ਹੀ ਫੇਕ ਨਿਊਜ਼ ਵੀ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਰਵਾਇਤੀ ਮੀਡੀਆ ਵਿੱਚ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ ਘਟਿਆ ਹੈ ਤੇ ਫੇਕ ਨਿਊਜ਼ ਦਾ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਨਾਲ ਗੰਭੀਰ ਸੰਬੰਧ ਹੈ ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵਿਚ ਸਮਾਗਮ ਲਈ ਰਜਿਸਟੇਸ਼ਨ ਕਰਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ-ਬੇਅਦਬੀ ਮਾਮਲੇ 'ਚ ਬਾਦਲਾਂ ਤੇ ਅਕਸ਼ੇ ਕੁਮਾਰ ਨੂੰ ਸੰਮਨਪਾਰਟੀ 'ਚੋਂ ਛੁੱਟੀ ਹੋਣ 'ਤੇ ਅਜਨਾਲਾ ਤੇ ਬ੍ਰਹਮਪੁਰਾ ਨੇ ਬਾਦਲਾਂ ਨੂੰ ਕੀ ਕਿਹਾਕਤਲੇਆਮ ਤੋਂ ਕੁਝ ਸਮਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਇਸ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਕੋਲ ਨਹੀਂ ਹਨ ਘਰ ਕਿਰਾਏ 'ਤੇ ਲੈਣ ਲਈ ਪੈਸੇਫੇਕ ਨਿਊਜ਼ 'ਤੇ ਪਹਿਲੀ ਰਿਸਰਚ ਫੇਕ ਨਿਊਜ਼ ਦੇ ਵਰਤਾਰੇ ਬਾਰੇ ਪਹਿਲਾਂ ਸਿਰਫ਼ ਵਿਕਸਤ ਮੁਲਕਾਂ ਵਿਚ ਚਰਚਾ ਹੁੰਦੀ ਸੀ, ਪਰ ਹੁਣ ਬੀਬੀਸੀ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਅਤੇ ਅਫ਼ਰੀਕੀ ਮੁਲਕਾਂ ਵਿਚ ਵਿਆਪਕ ਰਿਸਰਚ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਹ ਫੇਕ ਨਿਊਜ਼ ਵਰਤਾਰੇ ਉੱਤੇ ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਪੱਧਰ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਰਿਸਰਚ ਹੈ। ਜਿਸ ਰਿਸਰਚ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਵੀ ਅੱਜ ਹੋਣ ਜਾ ਰਹੇ ਸਮਾਗਮਾਂ ਵਿਚ ਰਿਲੀਜ਼ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਰਿਸਰਚ ਦੇ ਕੇਂਦਰੀ ਬਿੰਦੂਭਾਰਤ, ਕੀਨੀਆ ਅਤੇ ਨਾਈਜੀਰੀਆ ਵਿੱਚ ਬੀਬੀਸੀ ਦਾ ਡੂੰਘਾ ਰਿਸਰਚ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।ਨਿੱਜੀ ਵਾਰਤਾਲਾਪ ਵਾਲੇ ਐਪਸ (ਵੱਟਸਐਪ) ਵਿੱਚ ਕਿਵੇਂ ਫੇਕ ਨਿਊਜ਼ ਫੈਲਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਬਾਰੇ ਇਸ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਡੂੰਘਾਈ ਨਾਲ ਸਮਝਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi ਜਦੋਂ ਖ਼ਬਰਾਂ ਸ਼ੇਅਰ ਕਰਨ ਦਾ ਮਸਲਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਇਹ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਇਸਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਕ ਬਣਦੀਆਂ ਹਨ।ਗੁਮਰਾਹਕੁਨ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇ ਫੈਲਾਅ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਪੱਧਰ ਦੇ ਉੱਦਮ 'ਬਿਓਂਡ ਫ਼ੇਕ ਨਿਊਜ਼' ਨਾਲ ਜੁੜੋ।ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ - ਕਿਥੋਂ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਜਾਨੋਂ ਮਾਰਨ ਵਾਲੀ ਭੀੜ?ਮੌਬ ਲਿਚਿੰਗ: ਸ਼ਾਹਰੁਖ਼ ਨੂੰ ਭੀੜ ਨੇ ਕੁੱਟ-ਕੁੱਟ ਕੇ ਮਾਰ ਮੁਕਾਇਆਪਹਿਲੂ ਖ਼ਾਨ ਮੌਬ ਲਿੰਚਿੰਗ ਕੇਸ ਦੇ ਗਵਾਹਾਂ 'ਤੇ ਹਮਲਾਰਿਸਰਚ ਦੇ ਮੁੱਖ ਨਤੀਜੇ :ਭਾਵੇਂ ਭਾਰਤੀ ਲੋਕ ਹਿੰਸਾ ਫੈਲਾਉਣ ਵਾਲੀ ਸਮੱਗਰੀ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਭੇਜਣ ਤੋਂ ਝਿਜਕਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਭਾਰਤ ਵਿਕਾਸ, ਹਿੰਦੂ ਸ਼ਕਤੀ ਅਤੇ ਹਿੰਦੂਆਂ ਕੇ ਖੁੱਸੇ ਵੱਕਾਰ ਦੀ ਬਹਾਲੀ ਸਬੰਧੀ ਸਮੱਗਰੀ ਦੇ ਤੱਥਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਅੱਗੇ ਵਧਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਕਥਿਤ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦੀ ਭਾਵਨਾ ਤਹਿਤ ਇਸ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਨਿਰਮਾਣ ਵਿਚ ਦਿੱਤਾ ਯੋਗਦਾਨ ਸਮਝਦੇ ਹਨ। Image copyright PA ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਗੁਮਰਾਹਕੁਨ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇ ਫੈਲਾਅ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਪੱਧਰ ਦੇ ਉੱਦਮ 'ਬਿਓਂਡ ਫ਼ੇਕ ਨਿਊਜ਼' ਨਾਲ ਜੁੜੋ। ਮੋਦੀ ਪੱਖੀ ਸਿਆਸੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਤੇ ਫੇਕ ਨਿਊਜ਼ ਕਈ ਵਾਰ ਇੱਕ-ਮਿੱਕ ਦਿਖਦੇ ਹਨ। ਖੱਬੇ ਪੱਖੀ ਫੇਕ ਨਿਊਜ਼ ਵਾਲਿਆਂ ਨਾਲੋਂ ਸੱਜੇ ਪੱਖੀਆਂ ਦਾ ਮੋਰਚਾ ਕਾਫ਼ੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੈ।ਰਿਸਰਚ ਦੌਰਾਨ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਇਰਾਦਾ ਭਾਵੇਂ ਗਲਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਭੇਜਣ ਦਾ ਨਾ ਹੋਵੇ ਪਰ ਉਹ ਇਸ ਲਈ ਅੱਗੇ ਭੇਜ ਦਿੰਦੇ ਹਨ , ਕਿ ਕੋਈ ਹੋਰ ਇਸ ਦੇ ਤੱਥਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰ ਲਵੇਗਾ।ਅਫ਼ਰੀਕੀ ਮੁਲਕਾਂ ਵਿਚ ਲੋਕ ਕੌਮੀ ਗੁੱਸੇ ਤੇ ਇਛਾਵਾਂ, ਆਰਥਿਕ ਘੋਟਾਲਿਆਂ ਸਬੰਧੀ ਫੇਕ ਨਿਊਜ਼ ਫੈਲਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਵਿਚ ਤਕਨੀਕ ਦੀ ਵੱਡੀ ਭੂਮਿਕਾ ਹੈ। ਨਾਈਜੀਰੀਆ ਵਿਚ ਅੱਤਵਾਦ ਤੇ ਫੌਜ਼ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਫੇਕ ਨਿਊਜ਼ ਜ਼ਿਆਦਾ ਫ਼ੈਲਦੀ ਹੈ।ਅਫਰੀਕੀ ਲੋਕ ਤੱਥਾਂ ਦੀ ਪਰਵਾਹ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਮੁੱਖ ਧਾਰਾ ਦੇ ਮੀਡੀਆ ਤੇ ਜਾਣੇ-ਪਛਾਣੇ ਫੇਕ ਨਿਊਜ਼ ਸਰੋਤਾਂ ਚੋਂ ਜਾਣਕਾਰੀ ਹਾਸਲ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਰੂਪਾ ਝਾਅ, ਮੁਖੀ ਭਾਰਤੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ, ਬੀਬੀਸੀ ਵਰਲਡ ਸਰਵਿਸ। ਬੀਬੀਸੀ ਵਰਲਡ ਸਰਵਿਸ ਦੀਆਂ ਭਾਰਤੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦੀ ਮੁਖੀ ਰੂਪਾ ਝਾਅ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, 'ਇਹ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਮੀਡੀਆ ਲਿਟਰੇਸੀ ਬਾਰੇ ਬੀਬੀਸੀ ਵਰਲਡ ਸਰਵਿਸ ਦੇ ਕਈ ਨਵੇਂ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਵਿੱਚੋ ਇੱਕ ਹੈ। 'ਦਿ ਰੀਅਲ ਨਿਊਜ਼' ਮੀਡੀਆ ਸਾਖਰਤਾ ਨਾਮ ਹੇਠ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਵਰਕਸ਼ਾਪਾਂ, ਇੰਗਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲਾਂ ਦੌਰਾਨ ਸਫਲ ਰਹੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਦੀ ਤਰਜ਼ 'ਤੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ'।ਰੂਪਾ ਝਾਅ ਨੇ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ, 'ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮਕਸਦ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮਝਾਉਣਾ ਹੈ ਕਿ ਆਖ਼ਰ ਝੂਠੀਆਂ ਖ਼ਬਰਾਂ ਕੀ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਲਈ ਹੱਲ ਤਲਾਸ਼ਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ'। Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਇਰਾਦਾ ਭਾਵੇਂ ਗਲਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਭੇਜਣ ਦਾ ਨਾ ਹੋਵੇ ਪਰ ਉਹ ਇਸ ਲਈ ਅੱਗੇ ਭੇਜ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਬੀਬੀਸੀ ਵਰਲਡ ਸਰਵਿਸ ਵਿੱਚ ਓਡੀਐਂਸ ਰਿਸਰਚ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਮੁਖੀ ਡਾਕਟਰ ਸਾਂਤਨੂ ਚੱਕਰਵਰਤੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ,"ਇਸ ਰਿਸਰਚ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸਵਾਲ ਹੈ ਕਿ ਆਮ ਲੋਕ ਫ਼ੇਕ ਨਿਊਜ਼ ਨੂੰ ਸ਼ੇਅਰ ਕਿਉਂ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਜਦਕਿ ਉਹ ਫ਼ੇਕ ਨਿਊਜ਼ ਦੇ ਫੈਲਾਅ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਚਿੰਤਤ ਹੋਣ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦੇ ਹਨ।" "ਇਹ ਰਿਪੋਰਟ ਇਨ-ਡੈਪਥ ਕੁਆਲੀਟੇਟਿਵ ਅਤੇ ਮਾਨਵ ਜਾਤੀ ਵਿਗਿਆਨ ਦੀਆਂ ਤਕਨੀਕਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਡਿਜੀਟਲ ਨੈੱਟਵਰਕ ਅਧਿਐਨ ਅਤੇ ਵੱਡੇ ਡਾਟਾ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਭਾਰਤ, ਕੀਨੀਆ ਅਤੇ ਨਾਈਜੀਰੀਆ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕੋਨਿਆਂ ਤੋਂ ਫ਼ੇਕ ਨਿਊਜ਼ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੀ ਹੈ।ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ-ਬੀਬੀਸੀ ਰਿਸਰਚ: 'ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦ' ਦੇ ਨਾਂ 'ਤੇ ਫੈਲਾਈ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਫੇਕ ਨਿਊਜ਼ ਪਹਿਲੀ ਵਿਸ਼ਵ ਜੰਗ ਦੇ ਫੌਜੀਆਂ ਨੂੰ ਇੰਝ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਯਾਦਫੇਕ ਨਿਊਜ਼ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਬੀਬੀਸੀ ਨੇ ਵਿੱਢੀ ਮੁਹਿੰਮ #BeyondFakeNewsਫੇਕ ਨਿਊਜ਼ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਬੀਬੀਸੀ ਦੀ ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਮੁਹਿੰਮ ਇਹ ਵੀਡੀਓ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰ ਦੇਖੋ- Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi (ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਬੰਗਲੌਰ ਵਿੱਚ ਸਿਲਕ ਦੀਆਂ ਸਾੜੀਆਂ ਬਣਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਕੁਦਰਤੀ ਸਰੋਤਾਂ ਤੇ ਦਬਾਅ ਨਾ ਪਏ ਇਸ ਲਈ ਇੱਥੇ ਕੁਝ ਵੱਖਰੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇਹ ਸਾੜੀਆਂ ਬਣਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।(ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਕੁੜੀਆਂ ਦਾ ਕੌੜਾ ਸੱਚ : ਘਰ 'ਚ ਹੁੰਦੀ ਹਿੰਸਾ ਬਾਹਰ ਨਹੀਂ ਦੱਸ ਸਕਦੀਆਂ ਅਤੇ ਬਾਹਰ ਵਾਲੀ ਘਰ ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਸੈਣੀ ਬੀਬੀਸੀ ਪੱਤਰਕਾਰ 22 ਸਤੰਬਰ 2018 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/india-45607919 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ Image copyright Instagram ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਕੋਲੰਬੀਆਈ ਅਦਾਕਾਰਾ ਐਲਿਨ ਮੋਰੇਨਾ ਦੀ ਇਹ ਤਸਵੀਰ ਕਾਫੀ ਚਰਚਾ ਵਿੱਚ ਰਹੀ "ਕਾਲਜ ਦੇ ਬਾਗ ਵਿੱਚ ਉਹ ਮੈਨੂੰ ਸਾਰਿਆਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਕੁੱਟ ਰਿਹਾ ਸੀ।'' "ਉਹ ਨਹੀਂ ਦੇਖ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਉਸ ਦਾ ਹੱਥ ਕਿੱਥੇ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ ਪਰ ਬਾਗ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਕਈ ਲੋਕ ਇਹ ਸਭ ਕੁਝ ਦੇਖ ਰਹੇ ਸਨ। ਉਸ ਨੂੰ ਮੇਰਾ ਕਿਸੇ ਦੂਜੇ ਮੁੰਡੇ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਨਾ ਪਸੰਦ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਉਹ ਨਾਰਾਜ਼ ਸੀ।''"ਮੈਂ ਉਸ ਨੂੰ ਪਿਆਰ ਕਰਦੀ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਚੁੱਪ ਰਹੀ। ਫਿਰ ਇਹ ਅਕਸਰ ਹੋਣ ਲੱਗਾ। ਉਸ ਨੂੰ ਮੇਰੇ ਕੱਪੜੇ ਪਾਉਣ ਦੇ ਢੰਗ, ਦੋਸਤਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਉੱਠਣ ਬੈਠਣ ਤੋਂ ਇਤਰਾਜ਼ ਸੀ। ਸਰੀਰਕ ਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਤਸ਼ੱਦਦ ਦੇ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਮੈਂ ਉਸ ਤੋਂ ਵੱਖ ਹੋ ਗਈ।''ਇਹ ਦੱਸਦੇ ਹੋਏ ਆਫਰੀਨ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਹੰਝੂ ਆ ਗਏ। ਇਹ ਕਹਾਣੀ ਕੇਵਲ ਆਫਰੀਨ ਦੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਕਈ ਕੁੜੀਆਂ ਦੀ ਹੈ,ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬੁਆਏ ਫਰੈਂਡਜ਼ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਰੀਰਕ ਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਕੀਤਾ ਹੈ।ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਸ਼ੂਗਰ ਡੈਡੀ ਅਤੇ ਸ਼ੂਗਰ ਬੇਬੀ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਦਾ ਨਵਾਂ ਰੁਝਾਨ ਅਕਾਲੀਆਂ ਅਤੇ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਰੈਲੀ ਸਿਆਸਤ ਦਾ ਸੱਚਜਹਾਜ਼ 'ਚ ਮੁਸਾਫਰਾਂ ਦੇ ਕੰਨਾਂ ਤੇ ਨੱਕ 'ਚੋਂ ਵਗਣ ਲੱਗਾ ਖ਼ੂਨਹਾਲ ਵਿੱਚ ਹੀ ਕੋਲੰਬੀਆ ਦੀ ਇੱਕ ਅਦਾਕਾਰਾ ਐਲੀਨ ਮੋਰੇਨਾ ਨੇ ਇੰਸਟਾਗ੍ਰਾਮ 'ਤੇ ਵੀਡੀਓ ਸ਼ੇਅਰ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਵੀਡੀਓ ਵਿੱਚ ਉਹ ਰੋ ਰਹੀ ਸੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨੱਕ ਤੇ ਬੁੱਲ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਖੂਨ ਵਹਿ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਐਲੀਨਾ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਇਹ ਹਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬੁਆਏ ਫਰੈਂਡ ਅਤੇ ਅਦਾਕਾਰ ਐਲੇਹੇਂਦਰੋ ਗਾਰਸੀਆ ਨੇ ਕੀਤਾ ਹੈ।ਵੀਡੀਓ ਵਿੱਚ ਉਹ ਕਹਿ ਰਹੇ ਸਨ, "ਮੈਂ ਉਸ ਤੋਂ ਸਿਰਫ ਆਪਣਾ ਪਾਸਪੋਰਟ ਮੰਗਿਆ ਸੀ ਪਰ ਉਸ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਬੁਰੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਕੁੱਟਿਆ, ਹੁਣ ਮੈਂ ਕੀ ਕਰਾਂ,ਤੁਸੀਂ ਮੇਰੀ ਮਦਦ ਕਰੋ।''ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਹ ਵੀਡੀਓ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ 'ਤੇ ਇਸ ਲਈ ਪਾਇਆ ਤਾਂ ਜੋ ਦੂਜੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਵੀ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਕੇ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਹੋ ਰਹੇ ਇਸ ਤਰੀਕੇ ਦੇ ਵਤੀਰੇ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰ ਸਕਣ।ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇੰਸਟਾਗ੍ਰਾਮ ਤੇ #IDoDenounceMyAggressor ਨਾਂ ਦਾ ਹੈਸ਼ਟੈਗ ਚਲਾਇਆ, ਜਿਸ ਦਾ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਔਰਤਾਂ ਤੇ ਮਰਦਾਂ ਨੇ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ। ਕਈ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਵੀ ਆਪਣੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਸਾਂਝੀਆਂ ਕਰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਾਰਟਨਰ ਨੇ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਹਿੰਸਾ ਕੀਤੀ ਹੈ।ਲੋਕ ਹਿੰਸਾ ਕਿਉਂ ਸਹਿੰਦੇ ਹਨ?ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ ਅਨੁਸਾਰ 15 ਤੋਂ 71 ਫੀਸਦ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਾਰਟਨਰ ਨੇ ਕਦੇ ਨਾ ਕਦੇ ਸਰੀਰਕ ਹਿੰਸਾ ਜ਼ਰੂਰ ਕੀਤੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਕਈ ਵਾਰ ਮਰਦ ਵੀ ਪੀੜਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਪਰ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਕਾਫੀ ਘੱਟ ਹੈ।ਪਰ ਕੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਲੰਬੇ ਵਕਤ ਤੱਕ ਪੀੜਤ ਇਹ ਸਭ ਕੁਝ ਸਹਿੰਦੇ ਹਨ?ਪੀੜਤ ਰਿਸ਼ਤਾ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਇਹ ਸਭ ਕੁਝ ਸਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਮੀਦ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਪਾਰਟਨਰ ਸ਼ਾਇਦ ਅਗਲੀ ਵਾਰ ਇਹ ਨਹੀਂ ਕਰੇਗਾ। Image copyright Instagram ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਐਲਿਨ ਮੋਰੇਨਾ ਨੇ ਆਪਣੇ ਬੁਆਏ ਫਰੈਂਡ 'ਤੇ ਤਸ਼ੱਦਦ ਦੇ ਇਲਜ਼ਾਮ ਲਾਏ ਵਧੇਰੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕੁੜੀਆਂ ਆਪਣੇ ਹਿੰਸਕ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਦੇ ਬਾਰੇ ਵਿੱਚ ਦੋਸਤਾਂ ਅਤੇ ਘਰ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਦੱਸਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਡਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਦੋਸਤ ਗੱਲਾਂ ਬਣਾਉਣਗੇ ਅਤੇ ਘਰ ਵਾਲੇ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗਲਤ ਹੀ ਸਮਝਣਗੇ।ਆਫਰੀਨ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ, "ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਪਤੀ ਪਤਨੀ ਨੂੰ ਕੁੱਟਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਆਪਣੇ ਜ਼ਖ਼ਮ ਬਾਹਰ ਵਾਲਿਆਂ ਤੋਂ ਲੁਕਾਉਂਦੀ ਹੈ ਪਰ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਬਾਹਰ ਵਾਲਾ ਮਾਰੇ ਤਾਂ ਜ਼ਖ਼ਮ ਆਪਣੇ ਹੀ ਘਰ ਵਾਲਿਆਂ ਤੋਂ ਲੁਕਾਉਣੇ ਪੈਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।''"ਉਸਦੇ ਝਗੜੇ ਅਤੇ ਕੁੱਟਮਾਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਘਰ ਜਾਂਦੀ ਸੀ ਤਾਂ ਰਸਤੇ ਵਿੱਚ ਇਹੀ ਸੋਚਦੀ ਸੀ ਕਿ ਆਪਣੇ ਵਿਖਰੇ ਵਾਲ, ਰੋ ਕੇ ਲਾਲ ਹੋ ਚੁੱਕੀਆਂ ਅੱਖਾਂ, ਅਤੇ ਥੱਪੜਾਂ ਨਾਲ ਲਾਲ ਹੋਏ ਚਿਹਰੇ ਨੂੰ ਘਰ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਲੁਕਾਵਾਂਗੀ।'' "ਘਰ ਜਾ ਕੇ ਤਬੀਅਤ ਖਰਾਬ ਹੋਣ ਦਾ ਬਹਾਨਾ ਬਣਾਉਣਾ ਪੈਂਦਾ ਸੀ। ਘਰ ਵਿੱਚ ਖੁੱਲ੍ਹ ਕੇ ਰੋ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸਕਦੀ ਸੀ ਇਸ ਲਈ ਬਾਥਰੂਮ ਵਿੱਚ ਵੜ੍ਹ ਕੇ ਆਪਣਾ ਦਿਲ ਹਲਕਾ ਕਰਦੀ ਸੀ।'' Skip Instagram post by eileenmorenoact View this post on Instagram #yosidenuncioamiagresor A post shared by Eileen Moreno (@eileenmorenoact) on Sep 13, 2018 at 10:43am PDT End of Instagram post by eileenmorenoact Image Copyright eileenmorenoact eileenmorenoact ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪੀੜਤਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਨੈਸ਼ਨਲ ਡੇਟਿੰਗ ਐਬਯੂਜ਼ ਹੈਲਪਾਲਾਈਨ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਪੀੜਤ ਆਪਣੇ ਬੁਆਏ ਫਰੈਂਡ ਜਾਂ ਗਰਲ ਫਰੈਂਡ ਦੇ ਖਿਲਾਫ਼ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਦਰਦ ਕਰਵਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।ਇੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਮਦਦ ਵੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਹੈਲਪਲਾਈਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਜਿਹਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਖਤਮ ਕਰਨ ਦਾ ਤਰੀਕਾ ਵੀ ਦੱਸਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਨੂੰ ਅਮਰੀਕੀ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਹਮਾਇਤ ਹਾਸਿਲ ਹੈ।ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੀ ਕੋਈ ਹੈਲਪਲਾਈਨ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਹੈ ਪਰ ਪੀੜਤ ਆਮ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਥਾਣੇ ਵਿੱਚ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਦਰਜ ਕਰਵਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।ਰਿਸ਼ਤਾ ਖ਼ਤਮ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦਕਈ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਰਿਸ਼ਤਾ ਖ਼ਤਮ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਅਦ ਵੀ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਖ਼ਤਮ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪੀੜਤ ਦਾ ਐਕਸ ਬੁਆਏਫਰੈਂਡ ਜਾਂ ਗਰਲ ਫਰੈਂਡ ਉਸ 'ਤੇ ਮੁੜ ਰਿਸ਼ਤਾ ਕਾਇਮ ਕਰਨ ਦਾ ਦਬਾਅ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:‘ਔਰਤ ਜ਼ਬਰਦਸਤੀ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀ, ਮਰਦ ਕਰਦੇ ਹਨ’ਔਰਤ ਯੋਧਿਆਂ ਦੀ ਬਹਾਦਰੀ ਦੇ ਕਿੱਸੇਕਈ ਵਾਰ ਉਹ ਉਸ ਦੇ ਘਰ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਸਭ ਕੁਝ ਦੱਸਣ ਜਾਂ ਨਿੱਜੀ ਤਸਵੀਰਾਂ ਜਨਤਕ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਧਮਕੀਆਂ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।ਹਾਲ ਵਿੱਚ ਹੀ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਮਾਮਲਾ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਜਿੱਥੇ ਬੁਆਏ ਫਰੈਂਡ ਦੇ ਹਿੰਸਕ ਵਤੀਰੇ ਕਾਰਨ ਕੁੜੀ ਨੇ ਬ੍ਰੇਕ-ਅਪ ਕਰ ਲਿਆ। Image copyright SCIENCE PHOTO LIBRARY ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ ਅਨੁਸਾਰ 15 ਤੋਂ 71 ਫੀਸਦ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਾਰਟਨਰ ਨੇ ਕਦੇ ਨਾ ਕਦੇ ਸਰੀਰਕ ਹਿੰਸਾ ਜ਼ਰੂਰ ਕੀਤੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਪਰ ਉਸ ਮੁੰਡੇ ਨੇ ਕੁੜੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰਨਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ। ਉਹ ਉਸ ਦੇ ਘਰ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ। ਉਸ ਨੇ ਕੁੜੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵੀਡੀਓ ਭੇਜ ਕੇ ਧਮਕੀ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਜੇ ਉਸ ਨੇ ਵਿਆਹ ਲਈ ਹਾਂ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਉਸ ਵੀਡੀਓ ਵਾਲੀ ਕੁੜੀ ਵਾਂਗ ਉਸ ਦਾ ਬੁਰਾ ਹਾਲ ਕਰੇਗਾ।ਉਸ ਵੀਡੀਓ ਵਿੱਚ ਮੁੰਡਾ ਕਿਸੇ ਦੂਜੀ ਕੁੜੀ ਨੂੰ ਬੁਰੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਕੁੱਟ ਰਿਹਾ ਸੀ।ਪਰ ਕੁੜੀ ਦੇ ਘਰ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਉਸ ਦਾ ਸਾਥ ਦਿੱਤਾ, ਕੁੜੀ ਨੇ ਉਹ ਵੀਡੀਓ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ 'ਤੇ ਪਾਇਆ ਅਤੇ ਮੁੰਡੇ ਨੂੰ ਬੇਨਕਾਬ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਉਹ ਵੀਡੀਓ ਵਾਇਰਲ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਮੁੰਡੇ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਕਰ ਲਿਆ।ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਦੇ ਇਸ ਜ਼ਮਾਨੇ ਵਿੱਚ ਬਲੈਕਮੇਲ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਕਾਫੀ ਵਧ ਗਏ ਹਨ। ਦਿੱਲੀ ਪੁਲਿਸ ਦੇ ਸਾਈਬਰ ਸਲਾਹਾਕਾਰ ਕਿਸਲਏ ਚੌਧਰੀ ਖੁਦ ਦੀ ਇੱਕ ਸਾਈਬਰ ਹੈਲਪਲਾਈਨ ਵੀ ਚਲਾਉਂਦੇ ਹਨ। Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਪੀੜਤ ਰਿਸ਼ਤਾ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਹਿੰਸਾ ਨੂੰ ਸਹਿੰਦੇ ਹਨ ਉਹ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਕਈ ਕੁੜੀਆਂ ਹੈਲਪਲਾਈਨ 'ਤੇ ਫੋਨ ਕਰ ਮਦਦ ਮੰਗਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰੇਮੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਨਿੱਜੀ ਤਸਵੀਰਾਂ ਅਤੇ ਵੀਡਓਜ਼ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ 'ਤੇ ਜਾਂ ਘਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਭੇਜ ਦੇਣ ਦੀ ਧਮਕੀ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।ਇਸ ਦੇ ਬਦਲੇ ਵਿੱਚ ਉਹ ਕਈ ਵਾਰ ਪੈਸੇ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਕਈ ਵਾਰ ਸੈਕਸ਼ੁਅਲ ਫੇਵਰ ਦੀ।ਚੌਧਰੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਕੁੜੀਆਂ ਨੂੰ ਅਜਿਹੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਡਰਨਾ ਨਹੀਂ ਚਾਹੀਦਾ ਅਤੇ ਪੁਲਿਸ ਜਾਂ ਸਾਈਬਰ ਸੈਲ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।(ਪਛਾਣ ਲੁਕਾਉਣ ਲਈ ਨਾਂ ਬਦਲ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ)ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:'ਚਰਚ 'ਚ ਕਨਫੈਸ਼ਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਲੋਕ ਦੋ ਵਾਰ ਸੋਚਣਗੇ' ਭਾਰਤ 'ਚ ਬਾਲ ਜਿਣਸੀ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਦੀ ਜ਼ਮੀਨੀ ਹਕੀਕਤਚੀਨ 'ਚ ਵੀ #MeToo ਜ਼ਰੀਏ ਜਿਣਸੀ ਸੋਸ਼ਣ 'ਤੇ ਗੱਲ ਸ਼ੁਰੂਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ ਵੀਡੀਓ ਪਸੰਦ ਆ ਸਕਦਾ ਹੈ Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi (ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਜਦੋਂ 32 ਹਜ਼ਾਰ ਫੁੱਟ ਦੀ ਉਚਾਈ ’ਤੇ ਉੱਡਦੇ ਜਹਾਜ਼ ਵਿੱਚੋਂ ਬਾਹਰ ਲਟਕਿਆ ਪਾਇਲਟ 17 ਮਈ 2018 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/international-44142633 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ Image copyright Reuters ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਲੈਂਡਿੰਗ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਾਰਨਾਂ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਉਂਦੇ ਕਰਮਚਾਰੀ ਹਵਾਈ ਜਹਾਜ਼ ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਹੀ ਸੀ ਕਿ ਅੱਗੇ ਦਾ ਸ਼ੀਸ਼ਾ ਟੁੱਟਿਆ ਅਤੇ ਜਹਾਜ਼ ਦਾ ਪਾਇਲਟ ਅੱਧਾ ਬਾਹਰ ਆ ਗਿਆ।ਇਹ ਕਿਸੇ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਫ਼ਿਲਮ ਦਾ ਸੀਨ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਚੀਨ ਦੇ ਯਾਤਰੀ ਜਹਾਜ਼ 'ਚ ਇਹ ਘਟਨਾ ਵਾਪਰੀ ਹੈ।ਹਾਲਾਂਕਿ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਦੂਜੇ ਪਾਇਲਟ ਨੇ ਸਮਾਂ ਰਹਿੰਦੇ ਆਪਣੇ ਸਹਿ-ਪਾਇਲਟ ਨੂੰ ਅੰਦਰ ਖਿੱਚ ਕੇ ਬਚਾ ਲਿਆ ਅਤੇ ਜਹਾਜ਼ ਦੀ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਲੈਂਡਿੰਗ ਕਰ ਦਿੱਤੀ।ਪੰਜਾਬਣ ਬਣੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਜਹਾਜ਼ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਪਾਇਲਟ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਨਾ ਆਉਣ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦੇ ਹਵਾਈ ਜਹਾਜ਼ ਹਾਦਸੇ?ਆਪਣੇ ਫੋਨ ਦੀ ਹੋਮ ਸਕਰੀਨ ’ਤੇ ਇੰਝ ਵੇਖੋ ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀਜਹਾਜ਼ 'ਚ ਸਵਾਰ ਸਾਰੇ ਮੁਸਾਫ਼ਰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹਨ।ਕੈਪਟਨ ਲਿਓ ਚਵਾਨ ਜੀਐਨ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਏਅਰਬੱਸ ਏ-319, 32 ਹਜ਼ਾਰ ਫੁੱਟ ਦੀ ਉਚਾਈ 'ਤੇ ਉੱਡ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਤਾਂ ਉਦੋਂ ਕੌਕਪਿਟ 'ਚ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਧਮਾਕਾ ਹੋਇਆ।ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਚੇਂਗਡੁ ਇਕੋਨੌਮਿਕ ਡੇਲੀ ਨੂੰ ਕਿਹਾ, ''ਅਜਿਹਾ ਹੋਣ ਦੀ ਕੋਈ ਚਿਤਾਵਨੀ ਨਹੀਂ ਸੀ।''''ਵਿੰਡਸ਼ੀਲਡ ਅਚਾਨਕ ਟੁੱਟੀ ਤੇ ਤੇਜ਼ ਧਮਾਕਾ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਮੈਂ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਮੇਰਾ ਸਹਿ-ਪਾਇਲਟ ਵਿੰਡਸ਼ੀਲਡ ਤੋਂ ਅੱਧਾ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲ ਗਿਆ ਹੈ।''ਕਿਸਮਤ ਨਾਲ ਸਹਿ-ਪਾਇਲਟ ਨੇ ਸੀਟਬੈਲਟ ਬੰਨ੍ਹੀ ਹੋਈ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਖਿੱਚ ਕੇ ਅੰਦਰ ਵਾਪਿਸ ਲਿਆਂਦਾ ਗਿਆ।ਇਸ ਵਿਚਾਲੇ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਅਤੇ ਡਿੱਗਦੇ ਤਾਪਮਾਨ ਦੀ ਵਜ੍ਹਾ ਨਾਲ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਉਪਕਰਣਾਂ 'ਚ ਖ਼ਰਾਬੀ ਆਉਣ ਲੱਗੀ।ਕੈਪਟਨ ਨੇ ਦੱਸਿਆ, ''ਕੌਕਪਿਟ 'ਚ ਹਰ ਚੀਜ਼ ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਉੱਡ ਰਹੀ ਸੀ, ਮੈਂ ਰੇਡੀਓ ਨਹੀਂ ਸੁਣ ਪਾ ਰਿਹਾ ਸੀ...ਜਹਾਜ਼ ਐਨੀ ਜ਼ੋਰ ਨਾਲ ਹਿਲ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਮੈਂ ਉਸ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਨਹੀਂ ਕਰ ਪਾ ਰਿਹਾ ਸੀ।''ਕਿਵੇਂ ਹੋਇਆ ਹਾਦਸਾ? ਘਟਨਾ ਦੇ ਸਮੇਂ ਸਿਚੁਆਨ ਏਅਰਲਾਈਨਜ਼ 3U8633 ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮ ਚੀਨ ਦੇ ਚੋਂਗ-ਚਿੰਗ ਤੋਂ ਤਿੱਬਤ ਦੇ ਲਹਾਸਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ।ਮੁਸਾਫ਼ਰਾਂ ਨੂੰ ਸਵੇਰ ਦਾ ਨਾਸ਼ਤਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ ਤੇ ਅਚਾਨਕ ਜਹਾਜ਼ 32 ਹਜ਼ਾਰ ਫੁੱਟ ਦੀ ਉਚਾਈ ਤੋਂ ਡਿੱਗ ਕੇ 24 ਹਜ਼ਾਰ ਫੁੱਟ ਦੀ ਉਚਾਈ 'ਤੇ ਆ ਗਿਆ। Image copyright Reuters ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਸੰਕੇਤਕ ਤਸਵੀਰ ਇੱਕ ਮੁਸਾਫ਼ਰ ਨੇ ਆਪਣਾ ਤਜ਼ਰਬਾ ਸਾਂਝਾ ਕੀਤਾ, ''ਸਾਨੂੰ ਸਮਝ ਹੀ ਨਹੀਂ ਆਇਆ ਕਿ ਹੋਇਆ ਕੀ ਹੈ, ਅਸੀਂ ਬਹੁਤ ਡਰੇ ਹੋਏ ਸੀ।''''ਆਕਸੀਜਨ ਮਾਸਕ ਹੇਠਾਂ ਆ ਗਏ ਸਨ, ਸਾਨੂੰ ਲੱਗਿਆ ਕਿ ਜਹਾਜ਼ ਡਿੱਗ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਪਰ ਕੁਝ ਪਲਾਂ 'ਚ ਹੀ ਉਹ ਸੰਭਲ ਗਿਆ।''ਚੀਨ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰੀ ਹਵਾਬਾਜ਼ੀ ਵਿਭਾਗ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਸਹਿ-ਪਾਇਲਟ ਦੇ ਗੁੱਟ 'ਚ ਮੋਚ ਆਈ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਚਿਹਰੇ 'ਤੇ ਸੱਟਾਂ ਲੱਗੀਆਂ ਹਨ।ਸਾਊਥ ਚਾਈਨਾ ਮੋਰਨਿੰਗ ਪੋਸਟ ਮੁਤਾਬਕ 119 ਸਵਾਰੀਆਂ ਵਾਲੇ ਇਸ ਜਹਾਜ਼ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਲੈਂਡ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ। ਜਹਾਜ਼ ਦੀ ਲੈਂਡਿੰਗ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਚੇਂਗਡੁ 'ਚ ਕਰੀਬ 27 ਮੁਸਾਫ਼ਰਾਂ ਦਾ ਚੈਕ-ਅੱਪ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 50 ਤੋਂ ਵੱਧ ਮੁਸਾਫ਼ਰਾਂ ਨੇ ਲਹਾਸਾ ਜਾਣ ਲਈ ਦੂਜਾ ਜਹਾਜ਼ ਬੁੱਕ ਕੀਤਾ। Image copyright Reuters ਲੋਕ ਕੀ ਕਹਿ ਰਹੇ ਹਨ?ਜਹਾਜ਼ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਲੈਂਡ ਕਰਨ ਲਈ ਕੈਪਟਨ ਲਿਓ ਦੀ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ 'ਤੇ ਖ਼ੂਬ ਸ਼ਲਾਘਾ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।ਚੀਨ ਦੀ ਮਾਈਕ੍ਰੋ-ਬਲਾਗਿੰਗ ਸਾਈਟ ਸਿਨਾ ਵੀਬੋ 'ਤੇ ਮੰਗਲਵਾਰ ਨੂੰ #ChinaHeroPilot ਟ੍ਰੈਂਡ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਇਸ ਨੂੰ 16 ਕਰੋੜ ਵਿਊਜ਼ ਅਤੇ 1.78 ਕਰੋੜ ਕੁਮੈਂਟਸ ਮਿਲੇ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਹੈਸ਼ਟੈਗ #SichuanAirlinesWindscreenGlassCracked ਨੂੰ 6.8 ਕਰੋੜ ਵਿਊਜ਼ ਅਤੇ 49,000 ਕੁਮੈਂਟਸ ਮਿਲੇ।ਕਈ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਕੈਪਟਨ ਨੂੰ ਇਨਾਮ ਦੇਣ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਕਈ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਹੋਰ ਪੁਖ਼ਤਾ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਦੀ ਗੱਲ ਕਹੀ।ਲੇਜ਼ੀ ਪਿੱਗ ਗਰਲ ਨਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਯੂਜ਼ਰ ਨੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ 'ਤੇ ਲਿਖਿਆ, ''ਅਜਿਹਾ ਹਾਦਸਾ ਕਿਵੇਂ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ? ਇਸ ਘਟਨਾ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਕੇ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਜ਼ਾ ਦਿੱਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ...ਇਸ ਹਾਦਸੇ ਤੋਂ ਸਿੱਖਦੇ ਹੋਏ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਇਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹਾ ਨਾ ਹੋਵੇ।''ਘਟਨਾ ਦੇ ਕਾਰਨਾਂ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣ ਲਈ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।ਦੋ ਮਹੀਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਇੱਕ ਯਾਤਰੀ ਜਹਾਜ਼ ਦਾ ਇੰਜਨ ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਹੀ ਫੱਟ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਇੱਕ ਔਰਤ ਖਿੜਕੀ ਤੋਂ ਅੱਧੀ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲ ਗਈ ਸੀ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।ਵਿੰਡਸਕਰੀਨ ਟੁੱਟਣ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਕਈ ਵਾਰ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੀ ਘਟਨਾ ਕਈ ਵਾਰ ਆਸਮਾਨੀ ਬਿਜਲੀ ਦੇ ਗਰਜਣ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਪੰਛੀ ਦੇ ਟਕਰਾਉਣ ਕਰਕੇ ਵਾਪਰ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਅਜਿਹਾ ਘੱਟ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪੂਰੀ ਸਕਰੀਨ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚੇ।(ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਸੁਖਪਾਲ ਖਹਿਰਾ ਨੂੰ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਛੱਡਣ ਨਾਲ ਵਿਧਾਇਕੀ ਦੀ ਕੁਰਸੀ ਜਾਣ ਦਾ ਕਿੰਨਾ ਖਤਰਾ 17 ਜਨਵਰੀ 2019 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/india-46895913 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਕਾਫ਼ੀ ਸਮਾਂ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਮੁਖ਼ਾਲਫ਼ਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਖ਼ਰਕਾਰ ਖਹਿਰਾ ਨੇ ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਅਸਤੀਫ਼ਾ ਸੌਂਪ ਦਿੱਤਾ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਬਾਗੀ ਵਿਧਾਇਕ ਸੁਖਪਾਲ ਖਹਿਰਾ ਦੀ ਵਿਧਾਇਕੀ ਰੱਦ ਕਰਨ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਵਿਚ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਦੇ ਆਗੂ ਹਰਪਾਲ ਸਿੰਘ ਚੀਮਾ ਨੇ ਸਪੀਕਰ ਨੂੰ ਬਾਗੀ ਵਿਧਾਇਕ ਦੀ ਮੈਂਬਰਸ਼ਿਪ ਰੱਦ ਕਰਨ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਹੈ।ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਵਿਚ ਹੋਈ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਕੋਰ ਕਮੇਟੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਇੱਕ ਵਫ਼ਦ ਨੇ ਸਪੀਕਰ ਕੇਪੀ ਰਾਣਾ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਲਿਖਤੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕੀਤੀ।ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਬਾਗੀ ਆਗੂ ਸੁਖਪਾਲ ਸਿੰਘ ਖਹਿਰਾ ਵੱਲੋਂ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਮੁੱਢਲੀ ਮੈਂਬਰਸ਼ਿਪ ਤੋਂ ਅਸਤੀਫ਼ਾ ਦੇਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੁਣ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵਿਧਾਇਕੀ ਦੀ ਕੁਰਸੀ 'ਤੇ ਖ਼ਤਰਾ ਮੰਡਰਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਦੇ ਆਗੂ ਹਰਪਾਲ ਸਿੰਘ ਚੀਮਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪਾਰਟੀ ਛੱਡਣ ਵਾਲੇ ਦੂਜੇ ਵਿਧਾਇਕ ਬਲਦੇਵ ਸਿੰਘ ਦਾ ਅਸਤੀਫ਼ਾ ਪੰਜਾਬ ਇਕਾਈ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ ਹੈ । ਇਸ ਲਈ ਅਜੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਅਪੀਲ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ। ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ :ਕਾਂਗਰਸੀ ਵਿਧਾਇਕ ਕੁਲਬੀਰ ਜ਼ੀਰਾ ਪਾਰਟੀ ਚੋਂ ਮੁਅੱਤਲ ਕੀ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਸੈਕਸ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਈ ਸਹੀ ਉਮਰ ਵੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ?ਮਨੁੱਖੀ ਲਾਸ਼ਾਂ ਦਾ ਮਾਸ ਖਾਣ ਵਾਲੇ ਅਘੋਰੀ ਸਾਧੂਆਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਕਿਹੋ ਜਿਹੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈਕਾਨੂੰਨੀ ਮਾਹਰ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਐਂਟੀ ਡਿਫੈਕਸ਼ਨ ਲਾਅ ਯਾਨਿ ਕਿ ਦਲ ਬਦਲ ਵਿਰੋਧੀ ਕਾਨੂੰਨ ਮੁਤਾਬਕ ਖਹਿਰਾ ਦੀ ਵਿਧਾਇਕੀ ਨੂੰ ਪਾਰਟੀ ਰੱਦ ਕਰਵਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਕਾਨੂੰਨੀ ਮਾਹਰ ਦਲ ਬਦਲ ਵਿਰੋਧੀ ਕਾਨੂੰਨ ਦੀਆਂ ਧਾਰਾਵਾਂ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਨਾਲ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਸ ਕਾਨੂੰਨ ਤਹਿਤ ਪਾਰਟੀ ਕੋਲ ਪੂਰੇ ਹੱਕ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਸੁਖਪਾਲ ਖਹਿਰਾ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਐਕਸ਼ਨ ਲੈ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਪਟੀਸ਼ਨ ਉੱਤੇ ਖਹਿਰਾ ਦੀ ਵਿਧਾਇਕੀ ਰੱਦ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi ਸੁਖਪਾਲ ਸਿੰਘ ਖਹਿਰਾ ਇਸ ਵੇਲੇ ਭੁਲੱਥ ਸੀਟ ਤੋਂ ਵਿਧਾਇਕ ਹਨ। 2017 ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਵੱਲੋਂ ਚੋਣ ਲੜੀ ਸੀ। ਖਹਿਰਾ ਕਾਂਗਰਸ ਛੱਡ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ ਸਨ।ਚੋਣ ਜਿੱਤਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਖਹਿਰਾ ਨੂੰ ਪਾਰਟੀ ਵੱਲੋਂ ਵਿਧਾਨ ਸਭ ਵਿੱਚ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਦਾ ਲੀਡਰ ਵੀ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਬਾਗੀ ਸੁਰਾਂ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਇਸ ਅਹੁਦੇ ਤੋਂ ਹਟਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਕਾਫ਼ੀ ਸਮਾਂ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਮੁਖ਼ਾਲਫ਼ਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਖ਼ਰਕਾਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਛੱਡ ਦਿੱਤੀ ਸੀ।ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਸੁਖਪਾਲ ਖਹਿਰਾ ਦੀਆਂ ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਨੂੰ ਕਹੀਆਂ 9 ਗੱਲਾਂਭਾਰਤ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਇੰਨਾ ਪੈਸਾ ਕਿਉਂ ਲਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਇੱਕ ਦਹਾਕੇ ਤੋਂ ਕੋਮਾ 'ਚ ਪਈ ਔਰਤ ਕਿਵੇਂ ਬਣ ਗਈ ਮਾਂ? Image copyright SUKHPAL KHIARA /FB ਦਲ ਬਦਲ ਵਿਰੋਧੀ ਕਾਨੂੰਨ ਕੀ ਹੈ, ਜਿਸਦੇ ਤਹਿਤ ਖਹਿਰਾ ਦੀ ਵਿਧਾਇਕੀ ਰੱਦ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਬਾਰੇ ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਹਰਿਆਣਾ ਹਾਈਕੋਰਟ ਦੇ ਸੀਨੀਅਰ ਵਕੀਲ ਪੰਕਜ ਜੈਨ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ।ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਦਲ ਬਦਲ ਵਿਰੋਧੀ ਕਾਨੂੰਨ?ਸਾਲ 1985 ਵਿੱਚ ਸੰਵਿਧਾਨ 'ਚ 52ਵੀਂ ਸੋਧ ਹੋਈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਦਸਵੀਂ ਅਨੁਸੂਚੀ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਕਿਹੜੇ ਅਧਾਰ 'ਤੇ ਚੁਣੇ ਨੁਮਾਇੰਦਿਆਂ ਨੂੰ ਅਯੋਗ ਐਲਾਨਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪੰਕਜ ਜੈਨ ਮੁਤਾਬਕ ਇਸ ਕਾਨੂੰਨ ਦੀਆਂ ਮਦਾਂ ਤਹਿਤ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਵਿਧਾਇਕ ਜਾਂ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਖੁਦ ਹੀ ਪਾਰਟੀ ਛੱਡ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਪਾਰਟੀ ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਉਲਟ ਸਦਨ ਦੀ ਵੋਟਿੰਗ ਵਿਚ ਹਿੱਸਾ ਨਹੀਂ ਲੈਂਦਾ ਤਾਂ ਪਾਰਟੀ ਉਸ ਦੀ ਮੈਂਬਰਸ਼ਿਪ ਰੱਦ ਕਰਵਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਨੂੰਨ ਮੁਤਾਬਕ ਜਦੋਂ ਵੀ ਅਜਿਹੇ ਹਾਲਾਤ ਬਣਨ ਉਦੋਂ ਸਦਨ ਦੇ ਸਪੀਕਰ ਦਾ ਰੋਲ ਫੈਸਲਾਕੁਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸਪੀਕਰ ਕੋਲ ਹੀ ਪਾਰਟੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸਪੀਕਰ ਵੱਲੋਂ ਹੀ ਇਸਦੇ ਨਿਯਮ ਬਣਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਸੁਖਪਾਲ ਖਹਿਰਾ ਵੱਲੋਂ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਮੁੱਢਲੀ ਮੈਂਬਰਸ਼ਿਪ ਛੱਡਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 'ਆਪ' ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਕੋਲ ਇਹ ਅਧਿਕਾਰ ਆ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੇ ਸਪੀਕਰ ਨੂੰ ਲਿਖਤੀ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਖਹਿਰਾ ਦੀ ਮੈਂਬਰਸ਼ਿਪ ਰੱਦ ਕਰਨ ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕਰੇ।ਹੁਣ ਜਦੋਂ ਪਾਰਟੀ ਖਹਿਰਾ ਖਿਲਾਫ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕੀਤੀ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿਚ ਕੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਹੋਵੇਗੀ ਤੇ ਇਸ ਦੇ ਨਿਯਮ ਕੀ ਹੋਣਗੇ , ਇਹ ਸਭ ਤੈਅ ਕਰਨਾ ਸਪੀਕਰ ਕੇਪੀ ਸਿੰਘ ਰਾਣਾ ਦੀ ਅਧਿਕਾਰ ਖੇਤਰ ਹੈ। ਸਪੀਕਰ ਦੇ ਉੱਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਕੀ ਫੈਸਲਾ ਲੈਂਦੇ ਹਨ।ਚੁਣੇ ਹੋਏ ਮੈਂਬਰ 'ਤੇ ਇਹ ਕਾਨੂੰਨ ਕਦੋਂ ਲਾਗੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ?ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਚੁਣਿਆ ਹੋਇਆ ਨੁਮਾਇੰਦਾ ਜਾਂ ਨਾਮਜ਼ਦ ਮੈਂਬਰ ਆਪਣੀ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਮੈਂਬਰਸ਼ਿਪ ਛੱਡ ਦੇਵੇ। ਜੇਕਰ ਉਹ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਵੋਟ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਵੋਟਿੰਗ ਹੀ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਮਤਲਬ ਆਪਣੀ ਕੋਈ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਨਹੀਂ ਦਿਖਾਉਂਦਾ।ਪਾਰਟੀ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਕੇ ਜੇਕਰ ਉਹ ਬਾਗੀ ਸੁਰਾਂ ਅਪਣਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਹਿਣ ਦਾ ਅਰਥ ਉਹ ਪਾਰਟੀ ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਸਦਨ ਦੀ ਵੋਟਿੰਗ ਵਿਚ ਹਿੱਸਾ ਨਹੀਂ ਲੈਂਦਾ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਸ਼ਖ਼ਸ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਮੁੱਢਲੀ ਮੈਂਬਰਸ਼ਿਪ ਤੋਂ ਅਸਤੀਫਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਵੀ ਉਹ ਇਸ ਕਾਨੂੰਨ ਹੇਠ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਸੁਖਪਾਲ ਸਿੰਘ ਖਹਿਰਾ ਵੀ ਇਸੇ ਕਾਨੂੰਨ ਹੇਠ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਦਲ ਬਦਲ ਵਿਰੋਧੀ ਕਾਨੂੰਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਪਾਰਟੀ ਖਹਿਰਾ ਦੀ ਵਿਧਾਇਕੀ ਰੱਦ ਕਰਵਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਪਾਰਟੀ ਵੱਲੋਂ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕਰਨ 'ਤੇ ਖਹਿਰਾ ਕੋਲ ਕੀ ਹਨ ਬਦਲ?10ਵੀਂ ਅਨੁਸੂਚੀ ਤਹਿਤ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਸਪੀਕਰ ਨੂੰ ਲਿਖਤੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿਚ ਅਦਾਲਤੀ ਦਖਲ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ। ਹਰ ਅਸੈਂਬਲੀ ਵੱਲੋਂ ਇਸ ਕਾਨੂੰਨ ਤਹਿਤ ਕੁਝ ਨਿਯਮ ਬਣਾਏ ਗਏ ਹਨ। ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਅਸੈਂਬਲੀ ਦੇ ਵੀ ਆਪਣੇ ਨਿਯਮ ਹਨ ਤੇ ਉਸਦੇ ਤਹਿਤ ਪਾਰਟੀ ਵੱਲੋਂ ਪਟੀਸ਼ਨ ਦਾਖਲ ਕਰਕੇ ਖਹਿਰਾ ਨੂੰ ਅਯੋਗ ਕਰਾਰ ਦੇਣ ਦੀ ਅਰਜ਼ੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਪਰ ਇਸ ਬਾਰੇ ਸਪੀਕਰ ਹੀ ਤੈਅ ਕਰਨਗੇ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਯੋਗ ਐਲਾਨਣਾ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ।ਖਹਿਰਾ ਕਾਨੂੰਨੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਹ ਸਾਬਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨਗੇ ਕਿ ਉਹ ਇਸ ਕਾਨੂੰਨ ਹੇਠ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੇ। ਉਹ ਆਪਣੀਆਂ ਦਲੀਲਾਂ ਰੱਖ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਇਸ ਵਿਚ ਕੋਈ ਸ਼ੱਕ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਖਹਿਰਾ ਦੀ ਵਿਧਾਇਕੀ ਰੱਦ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।ਕਿਹੜੀਆਂ ਸ਼ਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਦਲ ਬਦਲ ਵਿਰੋਧੀ ਕਾਨੂੰਨ ਨਹੀਂ ਲਗਦਾ? ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਪੂਰੀ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀ ਹੀ ਦੂਜੀ ਪਾਰਟੀ ਵਿੱਚ ਰਲੇਵਾਂ ਕਰ ਲਵੇ।ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਇੱਕ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਚੁਣੇ ਹੋਏ ਮੈਂਬਰ ਨਵੀਂ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀ ਬਣਾ ਲੈਣ।ਜੇਕਰ ਪਾਰਟੀ ਮੈਂਬਰ ਦੋ ਪਾਰਟੀਆਂ ਦੇ ਰਲੇਵੇਂ ਨੂੰ ਨਾ ਮੰਨਣ ਅਤੇ ਵੱਖ ਹੋ ਕੇ ਕੰਮ ਕਰਨ।ਸੁਖਪਾਲ ਖਹਿਰਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਾਸਟਰ ਬਲਦੇਵ ਸਿੰਘ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਪਾਰਟੀ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਪਰ ਪਾਰਟੀ ਤੋਂ ਮੁਅੱਤਲ ਕੀਤੇ ਗਏ ਵਿਧਾਇਕ ਕੰਵਰ ਸੰਧੂ ਨੇ ਖਹਿਰਾ ਨਾਲ ਮੁੱਢਲੀ ਮੈਂਬਰਸ਼ਿਪ ਨਹੀਂ ਛੱਡੀ ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਪੁੱਛਿਆ ਗਿਆ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਸੀਂ 6 ਵਿਧਾਇਕ ਬੈਠਕ ਕਰਕੇ ਫੈਸਲਾ ਲਵਾਂਗੇ ਕਿ ਕੀ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਸੰਧੂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਉੱਤੇ 6-7 ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਹਲਕਿਆਂ ਦੀਆਂ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣਾਂ ਨਹੀਂ ਥੋਪਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ। ਇਸ ਤੋਂ ਸਾਫ਼ ਹੈ ਕਿ ਖਹਿਰਾ ਗਰੁੱਪ ਨੂੰ ਇਸ ਵਿਚ ਕੋਈ ਸ਼ੰਕਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਸੁਖਪਾਲ ਖਹਿਰਾ ਦੀ ਵਿਧਾਇਕੀ ਵੀ ਪਾਰਟੀ ਛੱਡਣ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਦਲ ਬਦਲ ਵਿਰੋਧੀ ਕਾਨੂੰਨ ਕਾਰਨ ਖਹਿਰਾ ਨੂੰ ਵਿਧਾਇਕ ਬਣੇ ਰਹਿਣ ਲਈ ਮੁੜ ਚੋਣ ਮੈਦਾਨ ਵਿਚ ਜਾਣਾ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ।ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:'ਰਾਵਣ ਕੋਲ 24 ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜਹਾਜ਼ ਸਨ'ਲਿੰਗ ਬਦਲਾਅ ਕੇ ਕੁੜੀ ਤੋਂ ਮੁੰਡਾ ਬਣੇ ਦੇਵ ਦੇ ਇਸ਼ਕ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਕਦੋਂ ਪਹਿਨਾਈ ਗਈ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਬ੍ਰਾਅ? (ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆ ਸੁਨਾਮੀ : ਸੈਵਨਟੀਨ ਬੈਂਡ ਸਟੇਜ 'ਤੇ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ ਦੌਰਾਨ ਰੁੜ੍ਹ ਗਿਆ, ਮੁੜ ਕੇ ਸੁਨਾਮੀ ਆਉਣ ਦਾ ਅਲਰਟ 24 ਦਸੰਬਰ 2018 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/international-46667835 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ Image copyright Social media ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ ਦੌਰਾਨ ਸੈਵਨਟੀਨ ਬੈਂਡ ਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆ ਦਾ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਰੌਕ ਬੈਂਡ ਸੈਵਨਟੀਨ ਉਦੋਂ ਸਟੇਜ ਉੱਤੇ ਆਪਣੇ ਫਨ ਦਾ ਮੁਜ਼ਾਹਰਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ ਜਦੋਂ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚੋਂ ਉੱਠੀਆਂ ਉੱਚੀਆਂ ਤੇ ਭਿਆਨਕ ਲਹਿਰਾਂ ਸਟੇਜ ਨਾਲ ਟਕਰਾ ਗਈਆਂ।ਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆ ਦੇ ਸੁੰਡਾ ਸਟ੍ਰੇਟ ਦੇ ਤਾਨਜੰਗ ਲੇਸੰਗ ਬੀਚ ਉੱਤੇ ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਰਾਤ ਨੂੰ ਸੁਨਾਮੀ ਆਈ। ਤਕਰੀਬਨ 373 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ 1400 ਦੇ ਕਰੀਬ ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਹੋ ਗਏ। ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਇਲਾਕਾ ਪੈਂਡੇਗਲੈਂਗ ਹੈ।ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਵੇਂ ਸੁਨਾਮੀ ਭੂਚਾਲ ਕਰਕੇ ਆਉਂਦੀ ਪਰ ਇਹ ਸੁਨਾਮੀ ਅਨਕ ਕ੍ਰੇਕਾਟੋਆ ਜਵਾਲਾਮੁਖੀ ਦੇ ਫਟਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੁਮੰਦਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਹੋਈ ਹਲਚਲ ਕਾਰਨ ਆਈ।ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਵੱਲੋਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਹੁਣ ਵੀ ਬੀਚ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹਿਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਖਦਸ਼ਾ ਜਤਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਜਵਾਲਾਮੁਖੀ ਹਾਲੇ ਵੀ ਸਰਗਰਮ ਹੈ ਅਤੇ ਮੁੜ ਕੇ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ ਹਲਚਲ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਨਤੀਜਾ ਇਹ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਕਿ ਮੁੜ ਕੇ ਸੁਨਾਮੀ ਦੇ ਹਾਲਾਤ ਬਣ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆ ਸੁਨਾਮੀ ਬਾਰੇ 5 ਗੱਲਾਂ ਜੋ ਅਸੀਂ ਹੁਣ ਤੱਕ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆ ਸੁਨਾਮੀ: ਕਿਉਂ ਹੋਈ ਭਿਆਨਕ ਤਬਾਹੀ Image copyright Getty Images ਘਟਨਾ ਸਥਾਨ ਦੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਇਹ ਬਿਆਨ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਲਹਿਰਾਂ ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਸਟੇਜ ਨਾਲ ਟਕਰਾਈਆਂ ਤਾਂ ਪਰਫੌਰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਬੈਂਡ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਅਤੇ ਸਰੋਤੇ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਵਹਿ ਗਏ।ਇਸ ਗਰੁੱਪ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਗਾਇਕ ਰੀਫੇਆਨ ਫਾਜਾਰਸ਼ਾਅ ਨੇ ਰੋਂਦਿਆਂ ਇੱਕ ਵੀਡੀਓ ਇੰਸਟਾਗ੍ਰਾਮ 'ਤੇ ਪਾਇਆ ਅਤੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਬੈਂਡ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਅਤੇ ਮੈਨੇਜਰ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਹੈ।ਇਸ ਬੈਂਡ ਦੇ 3 ਹੋਰ ਮੈਂਬਰ ਅਜੇ ਵੀ ਲਾਪਤਾ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਰੀਫੇਆਨ ਦੀ ਪਤਨੀ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। Skip Instagram post by ifanseventeen View this post on Instagram Minta doanya agar istri saya @dylan_sahara , trus mas @hermanseventeen @andi_seventeen sama @uje17_rukmanarustam cepet ktmu dalam keadaan selamat sehat walafiat. Minta ikhlas nya buat orang2 tersayang mas @baniseventeen dan mas @oki_wijaya A post shared by Riefian Fajarsyah (@ifanseventeen) on Dec 22, 2018 at 4:04pm PST End of Instagram post by ifanseventeen Image Copyright ifanseventeen ifanseventeen ਜੈਕ ਨਾਮ ਦੇ ਗਾਇਕ ਨੇ ਇੰਸਟਾਗ੍ਰਾਮ ਉੱਤੇ ਵੀਡੀਓ ਪਾ ਕੇ ਸਹੀ ਸਲਾਮਤ ਹੋਣ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਬੈਂਡ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਜੈਕ ਇਸ ਲਈ ਬਚ ਗਏ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਇਸ ਪਰਫੌਰਮੈਂਸ ਵੇਲੇ ਸਟੇਜ ਉੱਤੇ ਨਹੀਂ ਸਨ।ਖਬਰ ਏਜੰਸੀ ਰਾਇਟਰਸ ਮੁਤਾਬਕ ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ,''ਆਖ਼ਰੀ ਪਲਾਂ ਵਿੱਚ ਮੈਨੂੰ ਇੱਕ ਵਾਰ ਤਾਂ ਲੱਗਿਆ ਕਿ ਮੇਰਾ ਸਾਹ ਟੁੱਟ ਜਾਵੇਗਾ ਪਰ ਮੈਂ ਬਚ ਗਿਆ।''ਕਦੋਂ ਆਈ ਸੁਨਾਮੀਜਿਸ ਥਾਂ ਸੁਨਾਮੀ ਆਈ ਹੈ, ਇਹ ਤੱਟੀ ਖੇਤਰ ਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਜਕਾਰਤਾ ਤੋਂ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਰਾਤ ਨੂੰ ਸਥਾਨਕ ਸਮੇਂ ਮੁਤਾਬਕ ਸਾਢੇ 9 ਵਜੇ ਸੁਮੰਦਰੀ ਲਹਿਰਾਂ ਟਕਰਾਈਆਂ।ਸੁੰਡਾ ਸਟ੍ਰੇਟ ਜਾਵਾ ਅਤੇ ਸਮਾਤਰਾ ਟਾਪੂਆਂ ਵਿਚਾਲੇ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਇੰਡੀਅਨ ਓਸ਼ਨਜ਼ ਨੂੰ ਜਾਵਾ ਸਮੁੰਦਰ ਨਾਲ ਵੀ ਜੋੜਦਾ ਹੈ। Skip Youtube post by BBC News Punjabi Warning: Third party content may contain adverts End of Youtube post by BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:'ਮੈਂ ਠੰਢ 'ਚ ਬੱਸ ਦੀ ਛੱਤ 'ਤੇ ਲਟਕ ਕੇ ਅੰਬਾਲਾ ਪਹੁੰਚਿਆ''ਕਾਰਾਂ ਤੇ ਕੰਟੇਨਰ ਹਵਾ ਵਿੱਚ 30 ਫੁੱਟ ਤੱਕ ਉੱਛਲੇ' Image copyright Getty Images ਚਸ਼ਮਦੀਦ ਦਾ ਬਿਆਨਓਏਸਟੀਨ ਲੈਂਡ ਐਂਡਰਸੇਨ ਨੋਰਵੇ ਮੂਲ ਦੇ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫਰ ਹਨ। ਉਹ ਸੁਨਾਮੀ ਵੇਲੇ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਸਨ। ਐਂਡਰਸੇਨ ਨੇ ਬੀਬੀਸੀ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ, ''ਦੋ ਵੱਡੀਆਂ ਲਹਿਰਾਂ ਉੱਠੀਆਂ ਅਤੇ ਦੂਜੀ ਲਹਿਰ ਨੇ ਹੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਤਬਾਹੀ ਮਚਾਈ। ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਇੱਥੇ ਆਇਆ ਹੋਇਆ ਸੀ।'' ''ਮੈਂ ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੋਟਲ ਪਹੁੰਚਿਆ, ਸੌਂ ਰਹੀ ਆਪਣੀ ਪਤਨੀ ਤੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਉਠਾਇਆ। ਮੈਂ ਖਿੜਕੀ ਵਿੱਚੋਂ ਦੂਜੀ ਲਹਿਰ ਦੇਖੀ ਜਿਸਨੇ ਹੋਟਲ ਨੂੰ ਲਪੇਟ ਵਿੱਚ ਲੈ ਲਿਆ। ਲਹਿਰ ਹੋਟਲ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰਦੀ ਹੋਈ ਗੱਡੀਆਂ ਰੋੜ ਕੇ ਅੱਗੇ ਲੈ ਗਈ। ਮੈਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਲੋਕ ਹੋਟਲ ਦੇ ਨੇੜੇ ਜੰਗਲ ਵਿੱਚ ਭੱਜ ਗਏ।'' Image copyright Getty Images 'ਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਕੰਟੇਨਰ ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਤਕਰੀਬਨ 30 ਫੁੱਟ ਤੱਕ ਉੱਛਲੇ'ਅਸਪ ਪੇਰਾਂਗਕਟ ਨੇ ਖ਼ਬਰ ਏਜੰਸੀ ਏਐੱਫਪੀ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਜਾਵਾ ਦੇ ਕੈਰੀਟਾ ਬੀਚ ਉੱਤੇ ਸੀ ਜਦੋਂ ਲਹਿਰਾਂ ਉੱਠੀਆਂ ।ਉਸਨੇ ਅੱਗੇ ਦੱਸਿਆ, ''ਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਕੰਟੇਨਰ ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਤਕਰੀਬਨ 30 ਫੁੱਟ ਤੱਕ ਉੱਛਲਦੇ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤੇ। ਬੀਚ ਨੇੜਲੀਆਂ ਇਮਾਰਤਾਂ, ਦਰਖਤ, ਬਿਜਲੀ ਦੇ ਖੰਬੇ ਪੱਟੇ ਗਏ।''ਤਬਾਹੀ ਦਾ ਅਸਲ ਕਾਰਨਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਸੁਨਾਮੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਭੂਚਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਧਰਤੀ ਹੇਠਾਂ ਪਲੇਟਾਂ ਬਣੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਵੀ ਕੋਈ ਜ਼ਮੀਨੀ ਹਲਚਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਪਲੇਟਸ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਟਕਰਾ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਕਈ ਵਾਰ ਜਦੋਂ ਇਹ ਟਕਰਾਅ ਦੌਰਾਨ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਉੱਤੇ ਚੜ੍ਹ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਤਾਂ ਇਹ ਭੂਚਾਲ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੀਆਂ ਹਨ। Image copyright GALLO IMAGES/ORBITAL HORIZON/COPERNICUS SENTIN ਭੂਚਾਲ ਦੀ ਕੋਈ ਚੇਤਾਵਨੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਅਤੇ ਮੌਸਮ ਵੀ ਠੀਕ ਸੀ। ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚੋਂ ਜਦੋਂ ਪਹਿਲੀਆਂ ਲਹਿਰਾਂ ਉੱਠੀਆਂ ਤਾਂ ਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆ ਦੀਆਂ ਏਜੰਸੀਆਂ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਆਮ ਜਵਾਰਭਾਟਾ ਕਿਹਾ। ਪਰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਪਤਾ ਲੱਗਿਆ ਕਿ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਇਹ ਅਨਕ ਕ੍ਰੇਕਾਟੋਆ ਜਵਾਲਾਮੁਖੀ ਦੇ ਫੱਟਣ ਕਾਰਨ ਸਮੁੰਦਰੀ ਤਲ 'ਤੇ ਹੋਏ ਹਲਚਲ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਸੀ। ਲੋਕ ਸੁੱਤੇ ਪਏ ਸਨ ਇਸ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸੰਭਲਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ ਅਤੇ ਇਹੀ ਤਬਾਹੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਿਆ।ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:'ਮੇਰੇ ਪੁੱਤਰ ਦੀ ਮਿਹਨਤ ਨੇ ਮੇਰੀ ਪਛਾਣ ਬਣਾ ਦਿੱਤੀ''ਰਾਜੀਵ ਗਾਂਧੀ ਤੋਂ ਭਾਰਤ ਰਤਨ ਵਾਪਸ ਲੈਣ ਦੀ ਮੰਗ ਸਾਡਾ ਵਿਚਾਰ ਨਹੀਂ''ਮੈਂ ਤੜਫ਼ ਰਹੀ ਸੀ ਪਰ ਭਰਾਵਾਂ ਨੇ ਵੀ ਮੈਨੂੰ ਨਹੀਂ ਪਛਾਣਿਆ'ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ ਵੀਡੀਓ ਵੀ ਪਸੰਦ ਆ ਸਕਦੇ ਹਨ: Skip Youtube post 2 by BBC News Punjabi Warning: Third party content may contain adverts End of Youtube post 2 by BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Skip Youtube post 3 by BBC News Punjabi Warning: Third party content may contain adverts End of Youtube post 3 by BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi (ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਕੈਨੇਡਾ ਦੇ ਐਮਪੀ ਰਾਜ ਗਰੇਵਾਲ ਨੂੰ ਕਿੱਥੋਂ ਪਈ ਜੂਆ ਖੇਡਣ ਦੀ ਆਦਤ 2 ਦਸੰਬਰ 2018 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/international-46411714 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਰਾਜ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਜੂਏ ਦੀ ਲਤ ਕਾਰਨ ਸਮੱਸਿਆ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਵਾਧਾ ਕੈਨੇਡਾ ਦੇ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਰਾਜ ਗਰੇਵਾਲ ਨੇ ਜਨਕਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮੰਨਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜੂਏ ਦੀ ਆਦਤ ਪੈ ਗਈ ਸੀ ਜਿਸ ਦੇ ਇਲਾਜ ਲਈ ਉਹ ਸਿਆਸਤ ਤੋਂ ਕੁਝ ਵਕਤ ਲਈ ਦੂਰ ਹੋਏ ਹਨ।ਪਹਿਲਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸੀਟ ਤੋਂ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇਣ ਦੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਸੀ ਪਰ ਹੁਣ ਉਹ ਉਸ ਤੋਂ ਪਿੱਛੇ ਹਟਦੇ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਹੇ ਹਨ।ਰਾਜ ਗਰੇਵਾਲ ਕੈਨੇਡਾ ਦੇ ਬ੍ਰੈਂਪਟਨ ਪੂਰਬੀ ਤੋਂ ਐੱਮਪੀ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਚੁੱਪੀ ਕਾਰਨ ਕਈ ਗਲਤ ਖ਼ਬਰਾਂ ਫੈਲਾਈਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਸਨ ਜਿਸ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਣ ਪਿਆ। ਰਾਜ ਗਰੇਵਾਲ ਨੇ ਵੀਡੀਓ ਮੈਸੇਜ ਰਾਹੀਂ ਆਪਣਾ ਪੱਖ ਰੱਖਿਆ।ਕੀਤਾ ਸੀ ਅਸਤੀਫੇ ਦਾ ਐਲਾਨ23 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਰਾਜ ਗਰੇਵਾਲ ਨੇ ਫੇਸਬੁੱਕ 'ਤੇ ਲਿਖਿਆ ਸੀ, "ਮੈਂ ਚੀਫ ਸਰਕਾਰੀ ਵ੍ਹਿਪ ਨੂੰ ਦੱਸ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਬ੍ਰੈਂਪਟਨ ਈਸਟ ਦੀ ਐਮਪੀ ਦੀ ਸੀਟ ਤੋਂ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇ ਰਹਿ ਹਾਂ। ਮੈਂ ਇਹ ਅਸਤੀਫਾ ਨਿੱਜੀ ਅਤੇ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਦੇ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਮੈਨੂੰ ਆਪਣੀ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦੇਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।'' Image copyright Raj grewal/facebook ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 24 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਰਾਜ ਗਰੇਵਾਲ ਨੇ ਇੱਕ ਬਿਆਨ ਜਾਰੀ ਕਰਕੇ ਮੰਨਿਆ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜੂਏ ਦੀ ਆਦਤ ਪੈ ਗਈ ਹੈ ਜਿਸ ਦੇ ਇਲਾਜ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਥੋੜ੍ਹਾ ਵਕਤ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਨਿੱਜਤਾ ਦਾ ਸਤਿਕਾਰ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ।ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 1 ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਬਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰਾਜ ਗਰੇਵਾਲ ਨੇ ਆਪਣੀ ਆਦਤ ਬਾਰੇ ਵਿਸਥਾਰ ਨਾਲ ਦੱਸਿਆ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਤੇ ਪਰਿਵਾਰ 'ਤੇ ਲੱਗੇ ਬੇਨਿਯਮੀਆਂ ਦੇ ਇਲਜ਼ਾਮਾਂ ਦਾ ਸਪਸ਼ਟੀਕਰਨ ਵੀ ਦਿੱਤਾ।ਰਾਜ ਗਰੇਵਾਲ ਐਮਪੀ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਤੋਂ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇਣ ਦੀ ਗੱਲ ਤੋਂ ਪਿੱਛੇ ਹਟ ਗਏ।ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, ''ਜ਼ਿਆਦਾ ਜਜ਼ਬਾਤੀ ਤੇ ਨਿਰਾਸ਼ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਮੈਂ ਗਲਤ ਸਲਾਹ ਮੰਨ ਕਿ ਫੇਸਬੁੱਕ ਤੇ ਬਿਆਨ ਜਾਰੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਸੀਟ ਛੱਡ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਮੈਨੂੰ ਪਤਾ ਹੈ ਕਿ ਕੁਝ ਲੋਕ ਸੋਚ ਰਹੇ ਹੋਣਗੇ ਮੇਰਾ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇਣਾ ਸਹੀ ਸੀ।'' ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਕੌਕਸ ਤੋਂ ਤਾਂ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ ਪਰ ਆਪਣੇ ਸਿਆਸੀ ਭਵਿੱਖ ਬਾਰੇ ਨਵੇਂ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਪਾਰਲੀਮੈਂਟ ਦਾ ਸੈਸ਼ਨ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਫੈਸਲਾ ਲੈਣਗੇ। ਇਹ ਹੈ ਰਾਜ ਗਰੇਵਾਲ ਵੱਲੋਂ ਜਾਰੀ ਆਖਰੀ ਬਿਆਨ ਦੇ ਕੁਝ ਅੰਸ਼। 3 ਸਾਲਾਂ 'ਚ ਮੈਂ ਲੱਖਾਂ ਡਾਲਰਾਂ ਕਰਜ਼ ਚੜ੍ਹਾ ਲਿਆਮੈਂ ਮਜ਼ੇ ਲਈ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਜੁਆ ਖੇਡਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਮੈਨੂੰ ਉਮੀਦ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਿ ਇਸ ਦਾ ਮੇਰੀ ਸਿਹਤ 'ਤੇ ਮਾੜਾ ਅਸਰ ਪੈ ਜਾਵੇਗਾ ਅਤੇ ਮੈਨੂੰ ਇਸ ਦੀ ਬੁਰੀ ਆਦਤ ਪੈ ਜਾਵੇਗੀ। ਪਰ ਇਹ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਸਮੱਸਿਆ ਬਣ ਗਈ। ਹੁਣ ਮੈਂ ਇਸ ਨੂੰ ਮੰਨਦਾ ਹਾਂ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮਵਾਰੀ ਲੈਂਦਾ ਹੈ।ਓਟਾਵਾ ਵਿੱਚ ਐੱਮਪੀ ਦੇ ਕਾਰਜਾਕਲ ਦੌਰਾਨ ਮੈਂ ਜਿਸ ਹੋਟਲ ਵਿੱਚ ਰੁਕਿਆ ਸੀ ਉਹ ਕੈਸੀਨੋ ਦੇ ਨੇੜੇ ਸੀ।ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ-ਕਿਹੋ ਜਿਹੀ ਹੈ ਸੈਕਸ ਦੀ ਲਤ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ?ਕਿਸਾਨ ਦਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦੀਆਂ ‘ਸੂਰ-ਗੋਲਕਾਂ’#HerChoice: 'ਜਦੋਂ ਮੈਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗਿਆ ਮੇਰਾ ਪਤੀ ਨਾ-ਮਰਦ ਹੈ' ਹੱਥਰਸੀ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਲਈ ਇਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਜ਼ਰੂਰੀ Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਰਾਜ ਗਰੇਵਾਲ ਨੇ 2016 ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ ਜੂਆ ਖੇਡਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਸੀ। 2016 ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਮੈਂ ਜੂਆ ਖੇਡਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਜਲਦ ਹੀ ਮੈਂ ਉਸ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਰਕਮ ਲਗਾਉਣ ਲੱਗਿਆ।15 ਤੋਂ 30 ਮਿੰਟ ਦੌਰਾਨ ਮੈਂ ਜਾਂ ਤਾਂ ਕਾਫੀ ਪੈਸਾ ਜਿੱਤਦਾ ਸੀ ਜੋ ਮੈਨੂੰ ਹੋਰ ਖੇਡਣ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਕਰਦਾ ਸੀ ਜਾਂ ਮੈਂ ਇੰਨਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹਾਰ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਕਿ ਮੈਂ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਵੱਲ ਚੱਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।ਤਿੰਨ ਸਾਲਾਂ ਦੌਰਾਨ ਮੇਰੇ 'ਤੇ ਲੱਖਾਂ ਡਾਲਰਾਂ ਦਾ ਕਰਜ਼ ਚੜ੍ਹ ਗਿਆ। ਹੋਰ ਜੂਏ ਦੇ ਆਦੀ ਲੋਕਾਂ ਵਾਂਗ ਮੈਂ ਪਰਿਵਾਰ ਤੇ ਦੋਸਤਾਂ ਤੋਂ ਪੈਸੇ ਮੰਗਣ ਲੱਗਿਆ।ਮੈਂ ਇਹ ਸਾਫ਼ ਕਰ ਦੇਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਮੈਂ ਹਰ ਕਰਜ਼ ਦੀ ਅਦਾਇਗੀ ਚੈਕ ਨਾਲ ਲਈ ਅਤੇ ਕੀਤੀ। ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ 'ਤੇ ਪਏ ਵਿੱਤੀ ਭਾਰ ਕਰਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਮੁਆਫੀ ਮੰਗਦਾ ਹਾਂ। ਮੈਂ ਜਾਣਦਾ ਹਾਂ ਮੇਰੇ ਕਾਰਨ ਸਾਰੇ ਸਦਮੇ ਵਿੱਚ ਹਨ ਕਿ ਆਖਿਰ ਇੱਕ ਪੜ੍ਹਿਆ-ਲਿਖਿਆ ਵਿਅਕਤੀ ਕਿਵੇਂ ਅਜਿਹਾ ਗ਼ਲਤ ਕੰਮ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਇਹ ਸੱਚ ਹੈ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਜੂਆ ਖੇਡਣ ਦੀ ਮਾਨਸਿਕ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ।ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ-ਕੈਨੇਡਾ: ਹੁਣ ਦੁਕਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਕੇਗੀ ਭੰਗਕੈਨੇਡਾ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਸਿੱਖ ਫੌਜੀ ਨੂੰ ਸਦੀ ਬਾਅਦ ਸਨਮਾਨBBC Special: 'ਕੁੜੀ ਕੈਨੇਡਾ 'ਚ ਪੱਕੀ ਹੈ ਤਾਂ.....'ਕੌਣ ਹੈ ਇਹ ਔਰਤ ਜਿਸ ਪਿੱਛੇ ਲੜ ਰਹੇ ਨੇ ਸਾਊਦੀ ਤੇ ਕੈਨੇਡਾ? Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਰਾਜ ਗਰੇਵਾਲ ਮੁਤਾਬਕ ਪਾਪ ਬੇਇਮਾਨੀ ਜਾਂ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਕਾਰਨ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਇਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਮਨੁੱਖੀ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਹੈ। ਮੇਰਾ ਮੰਨਣਾ ਸੀ ਕਿ ਇੱਕ ਜਿੱਤ ਨਾਲ ਮੇਰੀ ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਦੂਰ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ। ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਸ਼ਬਦ ਨਹੀਂ ਹਨ ਕਿ ਇਸ ਆਦਤ ਨਾਲ ਮੇਰੇ ਪਰਿਵਾਰ ਤੇ ਦੋਸਤਾਂ ਨੂੰ ਕਿੰਨੀ ਸ਼ਰਮਿੰਦਗੀ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ ਹੈ।ਆਪਣੀ ਆਦਤ ਬਾਰੇ ਮੰਨਣਾ ਆਸਾਨ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਖ਼ਾਸਕਰ ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਇੱਕ ਜਾਣੀ-ਪਛਾਣੀ ਹਸਤੀ ਹੋਵੋ ਇਸ ਲਈ ਮੈਂ ਸਾਰਿਆਂ ਤੋਂ ਇਹ ਆਦਤ ਲੁਕਾਈ।ਸਭ ਕੁਝ ਖਾਮੋਸ਼ੀ ਨਾਲ ਬਰਦਾਸ਼ਤ ਕੀਤਾ9 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਜੂਏ ਦੀ ਆਦਤ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਹਿੰਮਤ ਤੇ ਪਿਆਰ ਕਾਰਨ ਹੀ ਮੈਂ 19 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਜੂਏ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ।ਮੇਰੇ ਪਾਪ ਬੇਇਮਾਨੀ ਜਾਂ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਕਾਰਨ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਇਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਮਨੁੱਖੀ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਹੈ। Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਸਿਆਸੀ ਭਵਿੱਖ ਬਾਰੇ ਫ਼ੈਸਲਾ ਰਾਜ ਨਵੇਂ ਸਾਲ ਦੀ ਸੰਸਦ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਲੈਣਗੇ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ, ਦੋਸਤਾਂ ਅਤੇ ਹਮਾਇਤੀਆਂ ਤੋਂ ਮੁਆਫੀ ਮੰਗਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਮੈਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਿਰਾਸ਼ ਕੀਤਾ। ਮੈਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਤੋਂ ਵੀ ਮੁਆਫੀ ਮੰਗਦਾ ਹਾਂ ਕਿਉਂਕਿ ਮੇਰੇ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਕੈਨੇਡਾ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਹੋ ਰਹੇ ਕੰਮਾਂ ਤੋਂ ਹਟਿਆ।ਸਿਆਸੀ ਭਵਿੱਖ ਬਾਰੇ ਫ਼ੈਸਲਾ ਨਵੇਂ ਸਾਲ ਦੀ ਸੰਸਦ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰਾਜ ਗਰੇਵਾਲ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇਣ ਦੀ ਗੱਲ ਗਲਤ ਸਲਾਹ ਮੰਨ ਕੇ ਕੀਤੀ ਸੀ ਪਰ ਅਜੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹਲਕੇ ਦੇ ਕਈ ਕੰਮ ਬਾਕੀ ਹਨ ਜੋ ਉਹ ਪੂਰਾ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ।ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, "ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਵਕਤ ਗੁਜ਼ਾਰਨ, ਇਲਾਜ ਲੈਣਾ ਅਤੇ ਅਣਗਿਣਤ ਸੰਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਖ਼ਾਸ ਕਰਕੇ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ਨਾਲ ਪੀੜਤ ਤੇ ਮੇਰੇ ਸਹਿਯੋਗੀਆਂ ਕੋਲੋਂ ਸੰਦੇਸ਼ ਮਿਲਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੈਂ ਫ਼ੈਸਲਾ ਲਿਆ ਕਿ ਮੈਂ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਕੌਕਸ ਨੂੰ ਛੱਡਾਂਗਾ।''"ਮੈਂ ਇਹ ਫ਼ੈਸਲਾ ਸੋਚ ਸਮਝ ਕੇ ਲਿਆ ਹੈ। ਮੈਂ ਸ਼ਰਮਿੰਦਗੀ ਸਹਿਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹਾਂ।'' "ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਸਿਆਸੀ ਭਵਿੱਖ ਬਾਰੇ ਫ਼ੈਸਲਾ ਨਵੇਂ ਸਾਲ ਦੀ ਸੰਸਦ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਲਵਾਂਗਾ। ਇਸ ਵੇਲੇ ਮੈਂ ਬ੍ਰੈਮਟਨ ਈਸਟ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸੰਜਮ, ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਕਰਨ ਲਈ ਕਹਾਂਗਾ।'' ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ-'ਸਿੱਧੂ, ਕੈਪਟਨ ਨੂੰ ਆਗੂ ਨਹੀਂ ਮੰਨਦਾ ਤਾਂ ਦੇਵੇ ਅਸਤੀਫ਼ਾ'ਜਾਰਜ ਬੁਸ਼ ਸੀਨੀਅਰ : ਸੱਦਾਮ ਹੂਸੈਨ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਜੰਗ ਛੇੜਨ ਵਾਲੇ ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਨਹੀਂ ਰਹੇਸੰਤ ਸੀਚੇਵਾਲ ਪੰਜਾਬ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਕੰਟਰੋਲ ਬੋਰਡ ਦੇ ਮੁੜ ਬਣੇ ਮੈਂਬਰਪਿਛਲੇ ਸੱਤ ਸਾਲ ਤੋਂ ਉਦਾਸੀਆਂ ਕਰ ਰਹੀ ਕੁੜੀ ਦੀ ਕਹਾਣੀਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ ਵੀਡੀਓ ਵੀ ਪਸੰਦ ਆ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi (ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਪੇਡ ਨਿਊਜ਼ : ਚੈਨਲਾਂ ਤੇ ਅਖਬਾਰਾਂ ਰਾਹੀ ਕਿਵੇਂ ਤੁਹਾਡੇ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਦਾ ਹੈ ਝੂਠ ਪ੍ਰਦੀਪ ਕੁਮਾਰ ਬੀਬੀਸੀ ਪੱਤਰਕਾਰ 29 ਨਵੰਬਰ 2018 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/india-46375321 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਪੇਡ ਨਿਊਜ਼ ਦਾ ਦਾਇਰਾ ਕਾਫੀ ਹੱਦ ਤੱਕ ਵੱਧ ਚੁੱਕਾ ਹੈ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪੇਡ ਨਿਊਜ਼ ਦੀ ਰਵਾਇਤ ਕਿੰਨੀ ਪੁਰਾਣੀ ਹੈ, ਇਸ ਬਾਰੇ ਪੱਕੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੋਈ ਵੀ ਦਾਅਵਾ ਸਟੀਕ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ।ਪੇਡ ਨਿਊਜ਼ ਦਾ ਕੰਸੈਪਟ ਭਾਵੇਂ ਬੇਹੱਦ ਪੁਰਾਣਾ ਹੋਵੇ ਜਿੱਥੇ ਕੋਈ ਰਿਪੋਟਰ, ਸੰਪਾਦਕ ਆਪਣੇ ਨਿੱਜੀ ਹਿੱਤਾਂ ਕਾਰਨ ਕੋਈ ਖ਼ਬਰ ਛਾਪ ਦਿੰਦਾ ਹੋਵੇ ਪਰ ਸੰਸਥਾ ਵਜੋਂ ਪੇਡ ਨਿਊਜ਼ ਦੀ ਰਵਾਇਤ ਤਕਰੀਬਨ ਤਿੰਨ ਦਹਾਕਿਆਂ ਪੁਰਾਣੀ ਹੀ ਹੈ।ਸੀਨੀਅਰ ਪੱਤਰਕਾਰ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਪ੍ਰੈਸ ਕੌਂਸਲ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਜੈਸ਼ੰਕਰ ਗੁਪਤ ਪੇਡ ਨਿਊਜ਼ ਬਾਰੇ ਦੱਸਦੇ ਹਨ, "ਸ਼ਾਇਦ 1998-99 ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ, ਉਸ ਵੇਲੇ ਅਜੀਤ ਯੋਗੀ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਕੌਮੀ ਬੁਲਾਰੇ ਹੋਇਆ ਕਰਦੇ ਸੀ।''ਇੱਕ ਦਿਨ ਇੱਕ ਪ੍ਰੈਸ ਕਾਨਫਰੰਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਰਸਮੀ ਗੱਲਬਾਤ ਵਿੱਚ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਸ ਵਾਰ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ( ਮੌਜੂਦਾ ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ) ਦੇ ਉਮੀਦਵਾਰ ਨੇ ਵੱਧ ਪੈਸੇ ਮੰਗੇ ਹਨ, ਕਾਰਨ ਪੁੱਛਣ 'ਤੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਅਖ਼ਬਾਰ ਵਾਲਿਆਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਵਰੇਜ ਕਰਾਉਣ ਲਈ ਪੈਕੇਜ ਲੈਣਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਅਖ਼ਬਾਰ ਵਾਲਿਆਂ ਨੇ ਵਿਰੋਧੀ ਉਮੀਦਵਾਰ ਤੋਂ ਵੀ ਪੈਸੇ ਮੰਗੇ ਹਨ।ਮੁਨਾਫ਼ੇ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਦਬਾਅ1998-99 ਵਿੱਚ, ਉਸ ਵਕਤ ਜਿਸ ਅਖ਼ਬਾਰ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਅਜੀਤ ਯੋਗੀ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਹ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਉਭਰਦਾ ਹੋਇਆ ਗਰੁੱਪ ਸੀ ਜੋ ਆਪਣਾ ਵਿਸਥਾਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਜੁਟਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ।ਇਸ ਅਖ਼ਬਾਰ ਦੇ ਪੇਡ ਨਿਊਜ਼ ਦੇ ਪੈਕੇਜ ਵਿੱਚ ਕੇਵਲ ਇਹ ਸ਼ਾਮਿਲ ਸੀ ਕਿ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਉਮੀਦਵਾਰ ਨੇ ਕਿਹੜੇ-ਕਿਹੜੇ ਇਲਾਕਿਆਂ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਖ਼ਬਾਰ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਸਹਿਤ ਬਸ ਇਹੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਛਪੇਗੀ।ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਸਿੱਧੂ ਤੇ ਕੈਪਟਨ ਦੀਆਂ ਵੱਖਰੀਆਂ ਸੁਰਾਂ 'ਤੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਸੈਕਸ ਬਾਰੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨਾਲ ਝੂਠ ਬੋਲਣਾ ਕਿਉਂ ਹੈ ਖਤਰਨਾਕਯੂਕਰੇਨ 'ਤੇ ਰੂਸ ਨੂੰ ਟਰੰਪ ਨੇ ਕਿਹਾ 'ਮੈਨੂੰ ਇਹ ਰਵੱਈਆ ਪਸੰਦ ਨਹੀਂ'ਉਸ ਵਕਤ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਪੇਡ ਨਿਊਜ਼ ਦਾ ਦਖ਼ਲ ਲਗਾਤਾਰ ਵਧਦਾ ਹੀ ਗਿਆ ਹੈ।ਰਾਜਸਭਾ ਦੇ ਮੌਜੂਦਾ ਡਿਪਟੀ ਸਪੀਕਰ ਤੇ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੱਕ ਪ੍ਰਭਾਤ ਅਖ਼ਬਾਰ ਦੇ ਚੀਫ ਐਡੀਟਰ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾ ਚੁੱਕੇ ਹਰਿਵੰਸ਼ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, "ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਵਿੱਚ ਪੇਡ ਨਿਊਜ਼ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਸੀ।'' Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਮੀਡੀਆ ਅਦਾਰਿਆਂ 'ਤੇ ਮੁਨਾਫਾ ਕਮਾਉਣ ਦਾ ਕਾਫੀ ਦਬਾਅ ਹੁੰਦਾ ਹੈ "ਪਰ ਉਦਾਰਵਾਦ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਭ ਕੁਝ ਬਾਜ਼ਾਰ ਦੀਆਂ ਤਾਕਤਾਂ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਹੁੰਦਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਉਸ ਦਾ ਅਸਰ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਟੀਵੀ ਚੈੱਨਲਾਂ 'ਤੇ ਵੀ ਪਿਆ। ਮੁਨਾਫਾ ਕਮਾਉਣ ਦਾ ਦਬਾਅ ਵਧਦਾ ਗਿਆ।''ਇਹ ਦਬਾਅ ਇੰਨਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਇਸ ਬਾਰੇ ਬੀਤੇ 12 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਦੇ ਗਰੁੱਪਾਂ ਵਿੱਚ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾ ਰਹੇ ਅਤੇ ਇੰਡੀਆ ਨਿਊਜ਼ ਗਰੁੱਪ ਦੇ ਚੀਫ ਐਡੀਟਰ ਅਜੇ ਕੁਮਾਰ ਸ਼ੁਕਲਾ ਨੇ ਇਸ ਬਾਰੇ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਦੱਸੇ।ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, "ਮੀਡੀਆ ਗਰੁੱਪਾਂ 'ਤੇ ਵੀ ਮੁਨਾਫਾ ਕਮਾਉਣ ਦਾ ਦਬਾਅ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਮੁਨਾਫੇ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਲੈਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਧ ਰਹੀ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਇਹ ਦਬਾਅ ਹੋਰ ਵੀ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਪੇਡ ਸਪਲੀਮੈਂਟ ਜਾਂ ਚੈਨਲਾਂ 'ਤੇ ਪੇਡ ਸਲੌਟ ਖਾਲੀ ਰੱਖਣੇ ਪੈਂਦੇ ਹਨ।'' "ਮੇਰੀ ਆਪਣੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਇਹੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਸਿਆਸੀ ਖ਼ਬਰਾਂ ਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਬਚਾਇਆ ਜਾਵੇ।''ਚੋਣਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਪੈਸਾ ਕਮਾਉਣ ਦਾ ਮੌਕਾਤੁਸੀਂ ਭਾਵੇਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਪੱਧਰ ਦਾ ਅਖ਼ਬਾਰ ਚਲਾਓ ਪੈਸਾ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨ ਦੀ ਇੱਛਾ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।ਇਸ ਬਾਰੇ ਵਿੱਚ ਆਈਬੀਐੱਨ18 ਗਰੁੱਪ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਸੰਪਾਦਕ ਰਹੇ ਅਤੇ ਸੀਨੀਅਰ ਪੱਤਰਕਾਰ ਰਾਜਦੀਪ ਸਰਦੇਸਾਈ ਦੱਸਦੇ ਹਨ, "ਦਬਾਅ ਤਾਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਕਈ ਵਾਰ ਮੁਸ਼ਕਿਲਾ ਹਾਲਾਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।''ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਕੀ ਭੰਗ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਾਮੁਕਤਾ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਹੋਣ ਲੱਗੀ'ਖਾਣੇ ਮਗਰੋਂ ਉਸ ਨੂੰ ਬਿਸਤਰ 'ਚ ਮੇਰੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ'"ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਆਈਬੀਐੱਨ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਸੀ ਤਾਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ - ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ ਤਾਂ ਅਜਿਹੇ ਹਾਲਾਤ ਮੇਰੇ ਸਾਹਮਣੇ ਨਹੀਂ ਆਏ ਸਨ ਪਰ ਆਈਬੀਐੱਨ ਲੋਕਮਤ ਮਰਾਠੀ ਚੈਨਲ ਲਈ ਹਾਲਾਤ ਵੱਖਰੇ ਸਨ।'' Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਪੇਡ ਨਿਊਜ਼ ਲਈ ਮੀਡੀਆ ਅਦਾਰੇ ਕਈ ਤਰੀਕੇ ਦੇ ਪੈਕੇਜ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ "ਉੱਥੇ ਇਹ ਸਵਾਲ ਖੜ੍ਹਾ ਹੋਇਆ ਕਿ ਜੇ ਪੇਡ ਸਲੌਟ ਨਹੀਂ ਚਲਾਇਆ ਤਾਂ ਚੈਨਲ ਕਿਵੇਂ ਚੱਲੇਗਾ। ਮੈਂ ਅਡਿੱਗ ਸੀ ਕਿ ਜੇ ਪੈਸਾ ਲੈ ਕੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਕਰਨਾ ਹੋਇਆ ਤਾਂ ਉਸ ਦਾ ਡਿਸਕਲੋਜ਼ਰ ਵੀ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।''ਦੈਨਿਕ ਭਾਸਕਰ ਅਤੇ ਨਈ ਦੁਨੀਆਂ ਅਖ਼ਬਾਰ ਵਿੱਚ ਜਨਰਲ ਮੈਨੇਜਰ ਰਹੇ ਮਨੋਜ ਤ੍ਰਿਵੇਦੀ ਦੱਸਦੇ ਹਨ, "ਚੋਣਾਂ ਦਾ ਵਕਤ ਹਰ ਅਖ਼ਬਾਰ ਗਰੁੱਪ ਲਈ ਪੈਸਾ ਕਮਾਉਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਹਰ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਸਿਆਸੀ ਆਗੂਆਂ ਤੋਂ ਪੈਸਾ ਕਮਾਉਣ ਦੀ ਰਣਨੀਤੀ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਲੱਗੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।''"ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਕਈ ਤਰੀਕੇ ਦੇ ਬਦਲ ਵੀ ਰੱਖਣੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਹਰ ਕਿਸੇ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਅਨੁਸਾਰ ਪੈਸੇ ਕਢਵਾਉਣ ਦੀ ਨੀਤੀ ਬਣਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।''ਚੋਣਾਂ ਵੇਲੇ ਪੇਡ ਨਿਊਜ਼ ਦੇ ਸਵਰੂਪ ਬਾਰੇ ਪਰੰਜੁਆਏ ਗੁਹਾ ਠਾਕੁਰਤਾ ਨੇ ਦੱਸਿਆ, "ਅਸੀਂ ਤਾਂ ਜਦੋਂ ਰਿਪੋਰਟ ਤਿਆਰ ਕਰ ਰਹੇ ਸੀ ਤਾਂ ਇਹ ਦੇਖ ਕੇ ਹੈਰਾਨੀ ਵਿੱਚ ਪੈ ਗਏ ਸੀ ਕਿ ਇੱਕ ਅਖ਼ਬਾਰ ਨੇ ਇੱਕ ਹੀ ਪੰਨੇ 'ਤੇ ਇੱਕ ਹੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਖੇਤਰ ਦੀਆਂ ਦੋ ਖ਼ਬਰਾਂ ਛਾਪੀਆਂ ਹੋਇਆਂ ਸਨ।'' "ਇੱਕ ਖ਼ਬਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਉਮੀਦਵਾਰ ਨੂੰ ਜਿਤਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ ਅਤੇ ਦੂਜੀ ਖ਼ਬਰ ਵਿੱਚ ਦੂਜੇ ਉਮੀਦਵਾਰ ਨੂੰ ਜਿਤਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਦੱਸੋ ਇਹ ਕਿਵੇਂ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ?''ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕੀ-ਕੀ ਕਰਦਾ ਹੈ?ਖ਼ਬਰਾਂ ਦੀ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਉਦਾਹਰਨਾਂ ਜ਼ਰੀਏ ਸਮਝਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।ਇੱਕ ਤੇਲਗੂ ਅਖ਼ਬਾਰ ਦੇ ਸੰਪਾਦਕ ਮੁਤਾਬਿਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਅਖ਼ਬਾਰ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਹਰ ਚੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਰੇਟ ਕਾਰਡ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਪੇਡ ਨਿਊਜ਼ ਦੇ ਆਫਰ ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣਾ ਰੱਖਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।ਇੱਕ ਮੈਟਰੋ ਸ਼ਹਿਰ ਤੋਂ ਚੱਲਣ ਵਾਲੇ ਇੱਕ ਟੀਵੀ ਚੈਨਲ ਨੇ ਆਪਣੇ ਗਰੁੱਪ ਦੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਿੰਗ 24 ਘੰਟੇ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੀ ਬਣਾ ਲਈ ਕਿ ਪਹਿਲੇ ਅੱਧੇ ਘੰਟੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੀਟ ਤੋਂ ਇੱਕ ਉਮੀਦਵਾਰ ਜਿੱਤ ਰਿਹਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਅੱਜੇ ਅੱਧੇ ਘੰਟੇ ਵਿੱਚ ਉਸੇ ਸੀਟ ਤੋਂ ਦੂਸਰੇ ਉਮੀਦਵਾਰ ਦਾ ਪਲੜਾ ਮਜ਼ਬੂਤ ਦੱਸਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਇੱਕ ਮਰਾਠੀ ਚੈਨਲ ਨੇ ਚੋਣ ਤੋਂ ਠੀਕ ਦੋ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਤਰੀਕੇ ਦੀ ਵਿਵਸਥਾ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਸ਼ਿਵਸੇਨਾ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਕੋਈ ਵੀ ਖ਼ਬਰ ਟੀਵੀ 'ਤੇ ਨਹੀਂ ਦਿਖਾਈ ਗਈ।ਝਾਰਖੰਡ ਤੋਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਇੱਕ ਦੈਨਿਕ ਅਖ਼ਬਾਰ ਵਿੱਚ ਵਿਰੋਧੀ ਉਮੀਦਵਾਰ ਦੀ ਹਮਾਇਤ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਆਗੂਆਂ ਦਾ ਇਕੱਠ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਖ਼ਬਰ ਅਖ਼ਬਾਰ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪੰਨੇ ਤੇ ਲੱਗੇਗੀ, ਸੂਬਾ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਸੂਚਨਾ ਵਿਭਾਗ ਫੌਰਨ ਹਰਕਤ ਵਿੱਚ ਆਇਆ। ਉਸ ਨੇ ਅਖ਼ਬਾਰ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਦੋ ਸਫਿਆਂ ਦਾ ਜੈਕਟ ਵਿਗਿਆਪਨ ਜਾਰੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਦੇ ਹਾਲਾਤ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਤੀਜੇ ਪੰਨੇ 'ਤੇ ਜਾ ਕੇ ਹੋਇਆ।ਹੁਣ ਫੈਸਲੇ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ ਲੈਂਦਾ ਹੈਹਰਿਵੰਸ਼ ਦੱਸਦੇ ਹਨ, "ਪੇਡ ਨਿਊਜ਼ ਦਾ ਸਿਸਟਮ ਇੰਨਾ ਸੰਗਠਿਤ ਹੋ ਚੁੱਕਾ ਹੈ ਕਿ 2009 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਭਾਤ ਜੋਸ਼ੀ, ਕੁਲਦੀਪ ਨੱਈਰ, ਬੀਜੀ ਵਰਗੀਜ, ਅਜੀਤ ਭੱਟਾਚਾਰਿਆ ਨੇ ਪੇਡ ਨਿਊਜ਼ 'ਤੇ ਇੱਕ ਜਾਂਚ ਰਿਪੋਰਟ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਮੈਂ ਸ਼ਾਮਿਲ ਵੀ ਸੀ, ਉਹ ਰਿਪੋਰਟ ਜਨਤਕ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕੀ।''ਪਟਨਾ ਦੇ ਸੀਨੀਅਰ ਪੱਤਰਕਾਰ ਅਤੇ ਮੋਰਿਆ ਟੀਵੀ ਦੇ ਸੰਪਾਦਕ ਰਹੇ ਨਵੇਂਦੂ ਪੇਡ ਨਿਊਜ਼ ਬਾਰੇ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, "ਉਹ ਜ਼ਮਾਨਾ ਸੀ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਰਿਪੋਰਟਰ ਕਿਸੇ ਫਾਇਦੇ ਲਈ ਕੋਈ ਖ਼ਬਰ ਲਿਖ ਦਿੰਦਾ ਸੀ, ਪਰ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਰਿਪੋਰਟਰਾਂ ਨੂੰ ਸੰਪਾਦਕਾਂ ਨੇ ਖ਼ਤਮ ਕੀਤਾ, ਫਿਰ ਖ਼ਬਰਾਂ ਸੰਪਾਦਕ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਮੈਨੇਜ ਹੋਣ ਲਗੀਆਂ।'' "ਪਰ ਜਲਦ ਹੀ ਮਾਲਿਕਾਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਮੋਟਰਾਂ ਨੇ ਸੰਪਾਦਕ ਨਾਂ ਦੀ ਸੰਸਥਾ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਤਾਂ ਪੇਡ ਨਿਊਜ਼ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵੱਡੇ ਮਾਮਲੇ ਹੁਣ ਮਾਲਿਕਾਂ ਦੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਹੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।'' Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਪੇਡ ਨਿਊਜ਼ ਤੇ ਅਸਲ ਨਿਊਜ਼ ਵਿੱਚ ਫਰਕ ਪਛਾਨਣਾ ਕਾਫੀ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਇੰਡੀਆ ਨਿਊਜ਼ ਵਿੱਚ ਚੀਫ ਐਡੀਟਰ ਰਹੇ ਅਜੇ ਸ਼ੁਕਲਾ ਦੱਸਦੇ ਹਨ, "ਪੈਸਾ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਤਰਕੀਬਾਂ ਕੱਢੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਨਾਲ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਇਸ ਨਾਲ ਸਾਡੀ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਸਾਡੀ ਸਾਖ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ।''"ਅਜਿਹੇ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸਵਾਲ ਇਹੀ ਹੈ ਕਿ ਮੀਡੀਆ ਵੱਲੋਂ ਜੋ ਬਿਮਾਰੀ ਹੁਣ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਦੇ ਰਸਤੇ ਹੁਣ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਚੁੱਕੀ ਹੈ, ਉਸ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਰੋਕਿਆ ਜਾਵੇ।''ਇਸ ਬਾਰੇ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਅਖ਼ਬਾਰ ਗਰੁੱਪ ਵਿੱਚ ਜਨਰਲ ਮੈਨੇਜਰ ਰਹੇ ਮਨੋਜ ਤ੍ਰਿਵੇਦੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, "ਪੇਡ ਨਿਊਜ਼ ਨੂੰ ਕਾਫੀ ਹੱਦ ਤੱਕ ਇੰਨਸਟੀਟਿਊਸ਼ਨਲ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਜਨਤਾ ਨੂੰ ਖੁਦ ਫਰਕ ਕਰਨਾ ਪਵੇਗਾ ਕਿ ਕਿਹੜੀ ਨਿਊਜ਼ ਅਤੇ ਕਿਹੜੀ ਪੇਡ ਨਿਊਜ਼ ਹੈ।''ਰਾਜਦੀਪ ਸਰਦੇਸਾਈ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, "ਜਿਸ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ 2009-10 ਵਿੱਚ ਪੇਡ ਨਿਊਜ਼ ਖਿਲਾਫ਼ ਆਵਾਜ਼ ਉੱਠੀ ਸੀ, ਉਸ ਤਰੀਕੇ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਹੁਣ ਦਿਖਾਈ ਨਹੀਂ ਦੇ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਹ ਚਿੰਤਾਜਨਕ ਤਸਵੀਰ ਹੈ।''ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਕਪਿਲ ਸ਼ਰਮਾ ਦੇ ਵਿਆਹ ਦਾ ਕਾਰਡ ਤੁਸੀਂ ਦੇਖਿਆ ਮਾਪਿਆਂ ਦੇ ਦੂਜੇ ਵਿਆਹ 'ਤੇ ਕੀ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹਨ ਬੱਚੇਹਰਿਵੰਸ਼ ਅਨੁਸਾਰ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮੁਨਾਫਾ ਕਮਾਉਣਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਟੀਚਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਇੱਕ ਵੱਧ ਦੋਸ਼ੀ ਹੈ ਤੇ ਦੂਜਾ ਘੱਟ, ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਭ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ।ਹਰਿਵੰਸ਼ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, "ਤੁਸੀਂ ਜੇ ਲੋਕਸਭਾ ਅਤੇ ਰਾਜਸਭਾ ਦੀ ਰਿਕਾਰਡਿੰਗ ਚੁੱਕ ਦੇ ਦੇਖੋ ਤਾਂ ਕਿੰਨੇ ਨੇ ਆਗੂਆਂ ਨੇ ਕਈ ਮੌਕਿਆਂ 'ਤੇ ਪੇਡ ਨਿਊਜ਼ ਨਾਲ ਪੀੜਤ ਹੋਣ ਦੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਪਰ ਰੋਕ ਫੇਰ ਵੀ ਨਹੀਂ ਲੱਗ ਸਕੀ ਹੈ।ਕਿਵੇਂ ਲੱਗੇਗੀ ਰੋਕ?ਮੌਜੂਦਾ ਵਿਵਸਥਾ ਵਿੱਚ ਪੇਡ ਨਿਊਜ਼, ਖਾਸ ਕਰ ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਛੱਪਣ ਵਾਲੀ ਪੇਡ ਨਿਊਜ਼ ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਤੁਸੀਂ ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਪ੍ਰੈਸ ਕੌਂਸਲ ਨੂੰ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਇਲੈਕਟਰੋਨਿਕ ਮੀਡੀਆ ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨ ਅਤੇ ਨੈਸ਼ਨਲ ਬਰਾਡਕਾਸਟਿੰਗ ਅਥਾਰਿਟੀ ਨੂੰ ਕਰਨਾ ਦੀ ਤਜਵੀਜ਼ ਹੈ।ਪਰ ਇਹ ਦੇਖਣ ਵਿੱਚ ਆਇਆ ਹੈ ਕਿ ਇੱਥੇ ਸ਼ਿਕਾਇਤਾਂ 'ਤੇ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਲੰਬਾ ਵਕਤ ਲਗਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਈ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਨੂੰ ਸਾਬਿਤ ਕਰਨਾ ਵੀ ਮੁਮਕਿਨ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। Image copyright Pti ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਪੇਡ ਨਿਊਜ਼ ਖਿਲਾਫ ਕਈ ਵਾਰ ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨ ਵੀ ਮੁਹਿੰਮ ਚਲਾ ਚੁੱਕਾ ਹੈ ਅਜਿਹੇ ਵਿੱਚ ਇਸ 'ਤੇ ਰੋਕ ਲਗਾਉਣ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਦੀ ਹਵਾ ਨਿਕਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।ਪੇਡ ਨਿਊਜ਼ ਦੇ ਕਾਰਨਾਂ ਤੇ ਮੌਜੂਦਾ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਵਿੱਚ ਰਾਜ ਮੰਤਰੀ ਰਾਓ ਇੰਦਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਵਾਲੀ ਪਾਰਲੀਮਾਨੀ ਸਟੈਡਿੰਗ ਕਮੇਟੀ ਆਨ ਇਨਫੌਰਮੇਸ਼ਨ ਐਂਡ ਟੈਕਨੌਲਜੀ ਨੇ ਇੱਕ ਵਿਸਥਾਰ ਨਾਲ ਰਿਪੋਰਟ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਸੀ।ਇਸ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤਮਾਮ ਪਹਿਲੂਆਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਸੀ ਜਿਸ ਦੇ ਕਾਰਨ ਪੇਡ ਨਿਊਜ਼ ਦੀ ਬੀਮਾਰੀ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ।ਇਸ ਰਿਪੋਰਟ ਅਨੁਸਾਰ ਮੀਡੀਆ ਵਿੱਚ ਕਾਨਟੈਕਟ ਸਿਸਟਮ ਦੀਆਂ ਨੌਕਰੀਆਂ ਅਤੇ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਦੀ ਘੱਟ ਤਨਖ਼ਾਹ ਵੀ ਪੇਡ ਨਿਊਜ਼ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਮੀਡੀਆ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੇ ਚਲਾਉਣ ਦੇ ਬਦਲਦੇ ਤਰੀਕਿਆਂ ਦਾ ਅਸਰ ਵੀ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ।ਇਸ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਸਰਕਾਰੀ ਵਿਗਿਆਪਨਾਂ ਜ਼ਰੀਏ ਸਰਕਾਰਾਂ ਮੀਡੀਆ ਗਰੁੱਪਾਂ 'ਤੇ ਦਬਾਅ ਬਣਾਉਣਦੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ।ਇਸ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੈੱਸ ਕੌਂਸਲ ਵਰਗੀਆਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਅਸਰਦਾਰ ਬਣਾਉਣ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਹੋਰ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।ਪਰ ਮੁੱਖ ਧਾਰ ਦੀ ਮੀਡੀਆ ਵਿੱਚ ਬੀਤੇ ਤਿੰਨ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮੁਨਾਫਾ ਕਮਾਉਣ ਦਾ ਜ਼ੋਰ ਵਧਿਆ ਹੈ।ਅਜਿਹੇ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਨੈਤਿਕਤਾ ਅਤੇ ਅਸੂਲਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਵੱਧ ਅਹਿਮੀਅਤ ਨਹੀਂ ਰਹਿ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਪੇਡ ਨਿਊਜ਼ ਖਿਲਾਫ਼ ਦਰਜ ਕੀਤੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੀ ਸੁਣਵਾਈ ਵਿੱਚ ਕਾਫੀ ਵਕਤ ਲੱਗ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਉੰਝ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਥਾਂ ਵੇਚਣ ਦਾ ਕੰਸੈਪਟ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਅਖ਼ਬਾਰ ਗਰੁੱਪ ਨੇ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਲੋਕਲ ਸਪਲੀਮੈਂਟ ਵਿੱਚ ਮੈਰਿਜ ਐਨੀਵਰਸਰੀ, ਜਨਮਦਿਨ ਦੀ ਪਾਰਟੀ, ਮੁੰਡਨ ਤੇ ਵਿਆਹ ਵਰਗੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਛਾਪਣ ਲਈ ਪੈਸੇ ਲੈਣ ਲੱਗੇ ਸੀ।ਲੋਕਲ ਇੰਟਰਟੇਨਮੈਂਟ ਸਪਲੀਮੈਂਟ ਵਿੱਚ ਥਾਂ ਵੇਚਣ ਦਾ ਤਰੀਕਾ ਵਕਤ ਦੇ ਨਾਲ ਕਾਫੀ ਬਦਲ ਚੁੱਕਾ ਹੈ।ਇਸ ਬਾਰੇ ਟਾਈਮਜ਼ ਆਫ ਇੰਡੀਆ ਅਤੇ ਐਨਡੀਟੀਵੀ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਅਧਿਕਾਰੀ ਰਹਿ ਚੁੱਕੇ ਸਮੀਰ ਕਪੂਰ ਦੱਸਦੇ ਹਨ, "ਮੌਜੂਦਾ ਵਕਤ ਵਿੱਚ ਸਾਫ਼ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪੂਰਾ ਚੈਨਲ ਜਾਂ ਪੂਰਾ ਅਖ਼ਬਾਰ ਪੇਡ ਵਰਗਾ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ।''"ਲਗਾਤਾਰ ਇੱਕੋ ਪੱਖ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਦਿਖਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਕੇਵਲ ਤਾਰੀਫ ਦਿਖ ਰਹੀ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਕੇਵਲ ਆਲੋਚਨਾ ਹੀ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਹੀ ਹੈ।''ਕਾਨੂੰਨ ਨਾਲ ਬਦਲੇਗੀ ਤਸਵੀਰਪਰੰਜੁਆਏ ਗੁਹਾ ਠਾਕੁਰਤਾ ਇਸ 'ਤੇ ਰੋਕ ਲਗਣ ਦੀਆਂ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਦੇ ਬਾਰੇ ਵਿੱਚ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, "ਦੇਖੋ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਦਾ ਪੱਧਰ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨ ਵੀ ਇਸ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਤਰੀਕੇ ਦੀਆਂ ਤਜਵੀਜ਼ਾਂ ਬਣਾ ਰਹੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪਤਾ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਜੋ ਖ਼ਬਰ ਹੈ ਉਹ ਕਿਸੇ ਨੇ ਪੈਸੇ ਦੇ ਛਪਵਾਈ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।''ਹਰਿਵੰਸ਼ ਪੇਡ ਨਿਊਜ਼ 'ਤੇ ਰੋਕ ਲਗਾਉਣ ਦੀ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਬਾਰੇ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, "ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਤਾਂ ਹੈ ਪਰ ਨਾਮੁਮਕਿਨ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਲਈ ਨਾ ਕੇਵਲ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਦੇ ਆਗੂਆਂ ਨੂੰ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਣਾ ਹੋਵੇਗਾ ਸਗੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮੀਡੀਆ ਗਰੁੱਪਾਂ ਦੇ ਮਾਲਿਕਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਬੈਠਣਾ ਹੋਵੇਗਾ।'' Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਮਾਹਿਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਸਖ਼ਤ ਕਾਨੂੰਨ ਬਣਾਏ ਜਾਣ ਨਾਲ ਪੇਡ ਨਿਊਜ਼ ਨਾਲ ਲੜਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ "ਇਸ ਬੀਮਾਰੀ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਲਈ ਗੱਲ ਕਰਨੀ ਹੋਵੇਗੀ। ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਇਸ ਨਾਲ ਮੀਡੀਆ ਦੇ ਅਕਸ ਦਾ ਕਿੰਨਾ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ।''ਅਜੀਤ ਜੋਗੀ ਨੇ ਉਸ ਵੇਲੇ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਵੀ ਦੱਸਿਆ ਸੀ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਸ ਉਮੀਦਵਾਰ ਤੋਂ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਦੋਵੇਂ ਮਿਲ ਕੇ ਗੱਲ ਕਰ ਲਓ ਅਤੇ ਦੋਵੇਂ ਮਿਲ ਕੇ ਫੈਸਲਾ ਕਰੋ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਅਖ਼ਬਾਰ ਨੂੰ ਪੈਸੇ ਨ ਦਿਓ।ਪਰਾਂਜੁਆਏ ਗੁਹਾ ਠਾਕੁਰਤਾ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, "ਜੇ ਸਿਆਸੀ ਦਲ ਦੇ ਨੁਮਾਇੰਦੇ ਮਿਲ ਕੇ ਸੰਸਦ ਅੰਦਰ ਰਿਪ੍ਰਜ਼ੈਂਟੇਸ਼ਨ ਆਫ ਪੀਪਲਜ਼ ਐਕਟ. 1954 ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਅ ਕਰਕੇ ਪੇਡ ਨਿਊਜ਼ ਨੂੰ ਅਪਰਾਧ ਬਣਾ ਦੇਣ ਤਾਂ ਹਾਲਾਤ ਬਦਲ ਜਾਣਗੇ।''ਰਾਜਦੀਪ ਸਰਦੇਸਾਈ ਅਨੁਸਾਰ ਕਾਨੂੰਨ ਬਣਨ ਨਾਲ ਡਰ ਤਾਂ ਪੱਕੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਧੇਗਾ ਹੀ।ਪਰ ਪੇਡ ਨਿਊਜ਼ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਕਾਨੂੰਨ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਮਾਹੌਲ ਨਜ਼ਰ ਨਹੀਂ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ।ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਕੀ ਨਾਈਟੀ ਪਾਉਣਾ 'ਅਸ਼ਲੀਲ' ਹੈਤਿੰਨ ਭਾਰਤੀ ਔਰਤਾਂ ਬੀਬੀਸੀ 100 ਵੂਮੈਨ ਸੂਚੀ 'ਚਅਜਿਹੇ ਵਕਤ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਸਿਆਸੀ ਕਰੀਅਰ ਵਿੱਚ ਪੈਸਿਆਂ ਦੇ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਾਰਨ ਬਦਨਾਮ ਹੋਏ ਅਜੀਤ ਜੋਗੀ ਹੁਣ ਭਾਵੇਂ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਅਤੇ ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ ਤੱਕ ਹੀ ਰਹਿ ਗਏ ਹਨ।ਪਰ ਅਜਿਹਾ ਲਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਜੋ ਸਲਾਹ 1998-99 ਵਿੱਚ ਉਸ ਵੇਲੇ ਦੇ ਆਪਣੇ ਉਮੀਦਵਾਰ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਸੀ ਉਹੀ ਪੇਡ ਨਿਊਜ਼ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਦਾ ਤਰੀਕੇ ਅਜੇ ਇੱਕ ਹੱਲ ਵਜੋਂ ਦਿਖਦਾ ਹੈ।ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਲਾਹ ਸੀ ਕਿ ਦੋਵੇਂ ਉਮੀਦਵਾਰ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਗੱਲ ਕਰਕੇ ਇਹ ਤੈਅ ਕਰ ਲਓ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਅਖ਼ਬਾਰ ਨੂੰ ਕੋਈ ਪੈਸਾ ਨਾ ਦਿਓ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ ਵੀਡੀਓ ਵੀ ਪਸੰਦ ਆ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ Skip Youtube post by BBC News Punjabi Warning: Third party content may contain adverts End of Youtube post by BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Skip Youtube post 2 by BBC News Punjabi Warning: Third party content may contain adverts End of Youtube post 2 by BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi (ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਕੇਪ ਟਾਊਨ ਦੇ ਸਮਲਿੰਗੀਆਂ ਦੀ ਰਗਬੀ ਟੀਮ ਸਮਾਜ 'ਚ ਹੁੰਦੇ ਵਿਤਕਰੇ ਨਾਲ ਲੜ ਰਹੀ ਹੈ। ਰਗਬੀ ਖੇਡ ਸਮਲਿੰਗੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜੋੜਨ 'ਚ ਸਹਾਈ ਸਾਬਤ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ।(ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਹਿੰਦੂ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੂ-ਸਿੱਖ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰਹੇ - ਯੋਗੀ - 5 ਅਹਿਮ ਖ਼ਬਰਾਂ 30 ਅਕਤੂਬਰ 2018 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/india-46027512 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ Image copyright Getty Images ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਯੋਗੀ ਅਦਿੱਤਿਆ ਨਾਥ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਹਿੰਦੂ ਰਾਜਾ ਦਾ ਸ਼ਾਸਨ ਰਿਹਾ ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਸਿੱਖ ਤੇ ਹਿੰਦੂ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰਹੇ।ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਯੂਨਿਟ ਨੇ ਲਖਨਊ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਸਮਾਗਮ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸੇ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਿਤ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਯੋਗੀ ਨੇ ਗੱਲਾਂ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ।ਇੰਡੀਅਨ ਐੱਕਸਪ੍ਰੈਸ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਅਨੁਸਾਰ ਸਮਾਗਮ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਯੋਗੀ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਹਿੰਦੂ ਰਾਜਾ ਦਾ ਪਤਨ ਹੋਇਆ ਹਿੰਦੂਆਂ ਦਾ ਵੀ ਪਤਨ ਹੋਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ। ਅੱਜ ਉੱਥੇ ਕਿਹੋ ਜਿਹੇ ਹਾਲਾਤ ਹਨ? ਕੋਈ ਖੁਦ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਬੋਲ ਸਕਦਾ ਹੈ? ਨਹੀਂ ਬੋਲ ਸਕਦਾ।''ਯੋਗੀ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਸਾਨੂੰ ਇਤਿਹਾਸ ਤੋਂ ਸਿੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਸੱਚਾਈ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ, ਫਿਰ ਉਸ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਰਣਨੀਤੀ ਬਣਾ ਕੇ ਕਾਰਜ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।''ਅਦਿਤਿਆਨਾਥ ਨੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਕੁਝ ਲੋਕ ਦੋਵੇਂ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਵਿਚਾਲੇ ਮਤਭੇਦ ਪੈਦਾ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ।ਯੋਗੀ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਜਦੋਂ ਵੀ ਉਹ ਸਾਡੇ ਵਿਚਾਲੇ ਮਤਭੇਦ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਫਲ ਹੋਣਗੇ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਉਸੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਅਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੋਵਾਂਗੇ ਜਿਵੇਂ ਹਿੰਦੂ ਤੇ ਸਿੱਖ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਹਨ।'' "ਅੱਜ ਕਾਬੁਲ ਵਿੱਚ ਮਹਿਜ਼ 100 ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਹਿੰਦੂ ਤੇ ਸਿੱਖ ਬਚੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵੀ ਮਾੜੇ ਹਾਲਾਤ ਹਨ।''ਯੋਗੀ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਹੁਣ ਕੋਈ ਅਜਿਹੀ ਗਲਤੀ ਨਾ ਹੋਣ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇ, ਜੋ ਸਾਨੂੰ ਕਸ਼ਮੀਰ, ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰਦੀ ਰਹੇ।'' Image copyright Ravinder Robin/BBC ਟਕਸਾਲੀ ਆਗੂ ਸੇਵਾ ਸਿੰਘ ਸੇਖਵਾਂ ਨੇ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸੁਖਬੀਰ ਬਾਦਲ ਤੇ ਤਿੱਖੇ ਸਿਆਸੀ ਹਮਲੇ ਕੀਤੇ।ਦਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਟਾਈਮਜ਼ ਸੇਵਾ ਸਿੰਘ ਸੇਖਵਾਂ ਨੇ ਸੁਖਬੀਰ ਬਾਦਲ ਦੀ ਸੰਜੀਦਗੀ ਤੇ ਸਵਾਲ ਚੁੱਕੇ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, "ਜੇ ਸੁਖਬੀਰ ਬਾਦਲ ਇਸ ਪੂਰੇ ਮਾਮਲੇ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਹੁੰਦੇ ਤਾਂ ਉਹ ਮੈਨੂੰ ਅਤੇ ਹੋਰ ਟਕਸਾਲੀ ਆਗੂਆਂ ਨੂੰ ਮੀਟਿੰਗ ਲਈ ਬੁਲਾਉਂਦੇ।'' ਉਨ੍ਹਾਂ ਸੁਖਬੀਰ ਬਾਦਲ ਵੱਲੋਂ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਤੋਂ ਅਸਤੀਫੇ ਦੀ ਗੱਲ ਕਹਿਣ ਨੂੰ ਝੂਠ ਕਰਾਰ ਦਿੱਤਾ।ਸੇਵਾ ਸਿੰਘ ਸੇਖਵਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਤਿੰਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਹੁਦਾ ਛੱਡਣ ਲਈ ਕਹਾਂਗੇ ਤਾਂ ਉਹ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਕਰਨਗੇ। ਸੁਖਬੀਰ ਬਾਦਲ ਦਾ ਬਿਆਨ ਕਾਫੀ ਦੇਰੀ ਨਾਲ ਆਇਆ ਹੈ। ਵਿਧਾਨਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਹਾਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਸਤੀਫੇ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਸੀ।''ਨਾਰਾਜ਼ ਟਕਸਾਲੀ ਆਗੂਆਂ ਨੂੰ ਮਨਾਉਣ ਲਈ ਸੁਖਬੀਰ ਬਾਦਲ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਸੀਨੀਅਰ ਆਗੂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬਜ਼ੁਰਗ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਬਹੁਤ ਸਨਮਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ।ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਸੈਕਸ ਬਿਮਾਰੀ ਜੋ ‘ਸੁਪਰਬਗ ਬਣ ਸਕਦੀ ਹੈ’ਕਿਹੋ ਜਿਹੀ ਹੈ ਸੈਕਸ ਦੀ ਲਤ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ?'ਪਾਰਟੀ ਹੀ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਗਈ ਤਾਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਵੀ ਕੀ ਕਰੂ'ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਛੱਡਣ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਮਗਰੋਂ ਗੁਰੂਆਂ ਦੇ 'ਇਤਿਹਾਸ' 'ਤੇ ਸੁਖਬੀਰ ਦਾ ਅਲਟੀਮੇਟਮਭਾਰਤ 'ਚ ਜ਼ਹਿਰੀਲੀ ਹਵਾ ਨੇ ਕਰੀਬ 1 ਲੱਖ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਲਈ ਜਾਣ - WHOਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ ਦੀ ਇੱਕ ਰਿਪੋਰਟ ਅਨੁਸਾਰ ਸਾਲ 2016 ਵਿੱਚ 5 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ 1.25 ਲੱਖ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਮੌਤ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਹਵਾ ਕਾਰਨ ਹੋਈ ਹੈ। ਇੰਡੀਅਨ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਮੁਤਾਬਕ ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ ਦੀ ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਅਧਿਅਨ ਮੁਤਾਬਕ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਜ਼ਹਿਰੀਲੀ ਹਵਾ ਕਾਰਨ ਮਰਨ ਵਾਲੇ ਹਰੇਕ 5 ਬੱਚਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਭਾਰਤ ਦਾ ਬੱਚਾ ਹੈ। Image copyright AFP ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਨ ਕਾਰਨ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਮਰਨ ਵਾਲੇ ਹਰੇਕ ਪੰਜ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਭਾਰਤ ਦਾ 'ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਨ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਸਿਹਤ: ਸਾਫ ਹਵਾ ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਕਰਨਾ' ਦੇ ਸਿਰਲੇਖ ਹੇਠ ਇਹ ਅਧਿਅਨ ਛਪਿਆ ਹੈ।ਉਸ ਵਿੱਚ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਘਰ ਵਿੱਚ ਖਾਣਾ ਬਣਾਉਣ, ਰੌਸ਼ਨੀ ਕਰਨ ਆਦਿ ਨਾਲ ਪੈਦਾ ਹੋਈ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਹਵਾ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਾਲ 2016 ਵਿੱਚ 5 ਸਾਲਾ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ ਕਰੀਬ 67 ਹਜ਼ਾਰ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਮੌਤ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣੀ ਹੈ। ਅਧਿਐਨ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਦੱਸਿਆ ਹੈ ਕਿ ਸਾਲ 2016 ਵਿੱਚ ਹੀ ਇਸੇ ਉਮਰ ਦੇ ਕਰੀਬ 61 ਹਜ਼ਾਰ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਬਾਹਰੀ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਹਵਾ ਖ਼ਾਸ ਕਰ ਪੀਐਮ2.5, ਗੱਡੀਆਂ, ਇੰਡਸਟਰੀ ਨਾਲ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਈ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਮੌਤ ਹੋਈ ਹੈ। ਸਾਲ 2017-18 ਦੀਆਂ ਇਤਿਹਾਸ ਦੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਪੜ੍ਹਾਈਆਂ ਜਾਣਗੀਆਂਪੰਜਾਬ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਕੈਪਟਨ ਅਮਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਸਕੂਲ ਸਿੱਖਿਆ ਬੋਰਡ ਨੂੰ 11ਵੀਂ ਅਤੇ 12ਵੀਂ ਵਿੱਚ ਸਾਲ 2017-18 ਦੀਆਂ ਇਤਿਹਾਸ ਦੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਤੋਂ ਪੜ੍ਹਾਉਣ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਦਿੱਤੇ। Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ 11ਵੀਂ ਅਤੇ 12ਵੀਂ ਅਕਾਦਮਿਕ ਸੈਸ਼ਨ ਲਈ 2017-18 ਦੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੀ ਵਰਤੀਆਂ ਜਾਣਗੀਆਂ। ਦਿ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਮੁਤਾਬਕ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਕਾਂ ਵੱਲੋਂ ਰਿਵਿਊ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਨੇ ਕਿਤਾਬਾਂ ਵਿੱਚ "ਇਤਿਹਾਸ ਨੂੰ ਤੋੜ-ਮਰੋੜ ਕੇ" ਪੇਸ਼ ਲਈ ਵੱਡੇ ਅੰਦੋਲਨ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਦੇ ਮੀਡੀਆ ਸਲਾਹਕਾਰ ਰਵੀਨ ਠੁਕਰਾਲ ਨੇ ਵੀ ਇਸ ਬਾਰੇ ਟਵੀਟ ਕਰਕੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਕਾਦਮਿਕ ਸੈਸ਼ਨ ਲਈ 2017-18 ਦੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਹੀ ਵਰਤੀਆਂ ਜਾਣਗੀਆਂ। Image Copyright @RT_MediaAdvPbCM @RT_MediaAdvPbCM Image Copyright @RT_MediaAdvPbCM @RT_MediaAdvPbCM ਸੂਬਾ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਪ੍ਰੋ. ਕ੍ਰਿਪਾਲ ਸਿੰਘ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰਾਂ ਦਾ ਪੈਨਲ ਮਈ ਵਿੱਚ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:'ਪਾਰਟੀ ਹੀ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਗਈ ਤਾਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਵੀ ਕੀ ਕਰੂ'ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਨ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਬਣਿਆ 'ਸਿਆਸੀ ਸਿਲੇਬਸ'ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਰੋਕੀ ਇਤਿਹਾਸ ਦੀ ਵਿਵਾਦਤ ਕਿਤਾਬਉਹ ਪੁਲ ਜਿੱਥੇ ਪਰਵਾਸੀਆਂ ਨੇ ਅਮਰੀਕਾ ਜਾਣ ਲਈ ਲਾਏ ਡੇਰੇਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆ ਜਹਾਜ਼ ਹਾਦਸਾ - ਜਹਾਜ ਵਿੱਚ 'ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਖ਼ਰਾਬੀ ਸੀ'ਜਕਾਰਤਾ ਤੋਂ ਉਡਾਣ ਭਰਨ ਤੋਂ 13 ਮਿੰਟ ਬਾਅਦ ਹੀ ਕਰੈਸ਼ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆ ਲਾਇਨ ਏਅਰ ਦੇ ਜਹਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਤਕਨੀਕੀ ਖ਼ਰਾਬੀ ਆਈ ਸੀ। Image copyright AFP ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਤਕਨੀਕੀ ਲਾਗ ਮੁਤਾਬਕ ਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆ ਲਾਇਨ ਏਅਰ ਦੇ ਜਹਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਤਕਨੀਕੀ ਖ਼ਰਾਬੀ ਸੀ। ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਬਾਲੀ ਵਿੱਚ ਤਕਨੀਕੀ ਲਾਗ ਨੋ ਬੀਬੀਸੀ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਸ ਵਿੱਚ " ਇੱਕ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਤਕਨੀਕੀ ਖ਼ਰਾਬੀ ਆਈ ਸੀ ਅਤੇ ਪਾਇਲਟ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੂੰ ਸੌਂਪਣਾ ਪਿਆ ਸੀ।"ਬੋਇੰਗ 737 ਵਿੱਚ ਕ੍ਰਿਊ ਮੈਂਬਰਾਂ ਸਣੇ 189 ਮੁਸਾਫ਼ਰ ਸਨ ਅਤੇ ਫਲਾਈਟ JT-610 ਰਾਜਧਾਨੀ ਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆ ਤੋਂ ਬੰਗਕਾ ਬੈਲੀਟੰਗ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਪੰਗਕਲ ਪਿੰਨਗ ਲਈ ਉਡਾਣ 'ਤੇ ਸੀ।ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਬਚਾਅ ਕਰਮੀਆਂ ਨੂੰ ਕੁਝ ਲਾਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਸਾਮਾਨ ਮਿਲਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀਆਂ ਜੁੱਤੀਆਂ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ। ਪੂਰੀ ਖ਼ਬਰ ਪੜ੍ਹਣ ਲਈ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ। ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:'ਆਖ਼ਰੀ ਵਾਰ ਮੈਂ ਉਸਨੂੰ ਕਿਹਾ ਸੀ, ਆਪਣਾ ਖਿਆਲ ਰੱਖੀਂ'ਬਲਾਗ: 'ਟਰੰਪ ਨੇ ਮੋਦੀ ਨੂੰ ਦਿਖਾਈ ਲਾਲ ਝੰਡੀ' ਆਨਲਾਈਨ ਡੇਟਿੰਗ ਦੇ ਅਜਿਹੇ ਦਿਲਚਸਪ ਤਜਰਬੇ ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਕੀਤੇ ਹਨ?ਉਹ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਜਿਸਦਾ ਟਰੇਡਮਾਰਕ ਹੈ 'ਬੰਦੂਕ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ' Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi (ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਘਰੇਲੂ ਹਿੰਸਾ ਰੋਕਣੀ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਤਰੀਕਾ ਅਪਣਾਓ 30 ਨਵੰਬਰ 2018 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/international-46390417 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ Image copyright Getty Images ਅਫਰੀਕਾ ਦੇ ਰਵਾਂਡਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮੁਹਿੰਮ ਤਹਿਤ ਮਰਦਾਂ ਨੂੰ ਘਰ ਦਾ ਕੰਮ ਸਿਖਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਘਰੇਲੂ ਹਿੰਸਾ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ।ਹਾਲ ਵਿੱਚ ਆਈ ਇੱਕ ਖੋਜ ਅਨੁਸਾਰ ਇਸ ਮੁਹਿੰਮ ਦੇ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਨਤੀਜੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਹਨ।ਮੁਹੋਜ਼ਾ ਜੀਨ ਆਪਣੀ ਪਤਨੀ ਨਾਲ ਕੁੱਟਮਾਰ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਉਹ ਸਮਝਦਾ ਸੀ ਕਿ ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਸ ਨੇ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ ਹੈ ਉਹ ਸਿਰਫ ਬੱਚੇ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਨ ਲਈ ਹੀ ਹੈ।ਮੁਹੋਜ਼ਾ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੇ ਕਦਮਾਂ 'ਤੇ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਮੇਰੇ ਪਿਤਾ ਘਰ ਦਾ ਕੋਈ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਘਰ ਪਰਤਦਾ ਤੇ ਮੈਨੂੰ ਕੋਈ ਕੰਮ ਪੂਰਾ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ ਸੀ ਤਾਂ ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਪਤਨੀ ਨੂੰ ਕੁੱਟਦਾ ਸੀ।''BBC 100 Women ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਜਾਣਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਅਕਤੂਬਰ ਮਹੀਨਾ ਲਿੰਗ ਆਧਾਰ ਹੱਤਿਆਵਾਂ ਬਾਰੇ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣ ਵਿੱਚ ਬਤੀਤ ਕੀਤਾ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਅਸੀਂ ਕੁਝ ਕਹਾਣੀਆਂ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ ਸਾਂਝਾੀਆਂ ਕਰਾਂਗੇ। "ਮੈਂ ਉਸ ਨੂੰ ਆਲਸੀ ਅਤੇ ਨਲਾਇਕ ਕਹਿੰਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਕਹਿੰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਮਾਪਿਆਂ ਦੇ ਘਰ ਵਾਪਸ ਚਲੇ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।''ਪਰ ਫਿਰ ਕੁਝ ਬਦਲਿਆ, ਮੁਹੋਜ਼ਾ ਨੇ ਖਾਣਾ ਬਣਾਉਣਾ ਅਤੇ ਸਫ਼ਾਈ ਕਰਨਾ ਸਿੱਖਿਆ। Image copyright ELAINE JUNG ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਮੁਹੋਜ਼ਾ ਦੇ ਵਤੀਰੇ ਵਿੱਚ ਘਰ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਾਫੀ ਬਦਲਾਅ ਆਇਆ ਹੈ ਰਵਾਂਡਾ ਦੇ ਪੂਰਬੀ ਸੂਬੇ ਦੇ ਇੱਕ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮੁਹਿੰਮ ਤਹਿਤ ਮਰਦਾਂ ਨੂੰ ਘਰੇਲੂ ਕੰਮਕਾਜ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਨਾ ਸਿਖਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।ਮੁਹੋਜ਼ਾ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਸ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਦਾ ਨੂੰ 'ਬੰਦੇਬੇਰੇਹੋ' ਜਾਂ 'ਰੋਲ ਮਾਡਲ' ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਇਸ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਨਾਲ ਉਸ ਦਾ ਵਤੀਰਾ ਬਦਲਿਆ ਹੈ।ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ 'ਚ ਰੋਜ਼ਾਨਾ 137 ਔਰਤਾਂ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਤਲਪੇਡ ਨਿਊਜ਼ ਦਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਚੱਲਦਾ ਹੈ5G ਚੀਨੀ ਫੋਨ ਤੋਂ ਕਿਉਂ ਡਰ ਰਹੇ ਨੇ ਕਈ ਦੇਸ ਉਸ ਨੇ ਕਲਾਸਾਂ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ। ਕਲਾਸਾਂ ਵਿੱਚ ਖਾਣਾ ਬਣਾਉਣ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਸਾਫ-ਸਫਾਈ ਤੱਕ ਦਾ ਹਰ ਕੰਮ ਸਿਖਾਇਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਕਲਾਸ ਵਿੱਚ ਇਸ ਬਾਰੇ ਵੀ ਚਰਚਾ ਹੋਈ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਮਰਦਾਂ ਦੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਰੂੜੀਵਾਦੀ ਸੋਚ ਨੂੰ ਬਦਲਿਆ ਜਾਵੇ।ਮੁਹੋਜ਼ਾ ਨੇ ਦੱਸਿਆ, "ਉਹ ਸਾਡੇ ਤੋਂ ਪੁੱਛਦੇ ਹਨ ਕਿ ਤੁਹਾਡੇ ਵਿੱਚੋਂ ਕੌਣ ਘਰ ਸਾਫ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਕੋਈ ਵੀ ਜਵਾਬ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ।'''ਅਸੀਂ ਘਰ ਜਾ ਕੇ ਕੰਮ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰਦੇ ਸੀ'ਇਸ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਜ਼ਰੀਏ ਮੁਹੋਜ਼ਾ ਨੂੰ ਉਹ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਸਿਖਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਕਦੇ ਉਸ ਨੂੰ ਲਗਦਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਉਸ ਦੀ ਪਤਨੀ ਦੇ ਕਰਨ ਲਈ ਹੈ।ਮੁਹੋਜ਼ਾ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਅਸੀਂ ਘਰ ਜਾ ਕੇ ਕੰਮ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰਦੇ ਸੀ।''"ਫਿਰ ਅਸੀਂ ਟਰੇਨਿੰਗ ਲਈ ਵਾਪਸ ਜਾਂਦੇ ਸੀ ਅਤੇ ਗਵਾਹ ਵੀ ਲੈ ਕੇ ਜਾਂਦੇ ਸੀ ਜੋ ਸਾਡੇ ਵਿੱਚ ਹੋਏ ਬਦਲਾਅ ਦੀ ਗਵਾਹੀ ਭਰ ਸਕਣ।''"ਮੈਂ ਜਾਣਦਾ ਹਾਂ ਕਿਵੇਂ ਖਾਣਾ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਕਿਵੇਂ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਕੱਪੜੇ ਧੋਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਕਿਵੇਂ ਸਫ਼ਾਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।''ਮੁਹੋਜ਼ਾ ਲਈ ਇਹ ਕੰਮ ਆਸਾਨ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਦੋਸਤ ਉਸ ਨੂੰ ਰੋਕਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਕਹਿੰਦੇ ਸਨ, "ਅਸਲੀ ਮਰਦ ਖਾਣਾ ਨਹੀਂ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ।''ਉਸ ਨੇ ਦੱਸਿਆ, "ਮੇਰਾ ਪਰਿਵਾਰ ਤੇ ਮੇਰੇ ਦੋਸਤ ਕਹਿਣ ਲੱਗੇ ਸੀ ਕਿ ਮੇਰੀ ਪਤਨੀ ਨੇ ਸ਼ਾਇਦ ਮੈਨੂੰ ਕੁਝ ਖਿਲਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।'' Image copyright ELAINE JUNG ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਮੁਹੋਜ਼ਾ ਹੁਣ ਆਪਣੀ ਪਤਨੀ ਨਾਲ ਘਰ ਦਾ ਸਾਰਾ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ ਪਰ ਮੁਹੋਜ਼ਾ ਨੇ ਆਪਣਾ ਕੰਮ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਹੁੰਦਾ ਫਾਇਦਾ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਿਹਾ ਸੀ।ਹੁਣ ਉਹ ਖੁਦ ਨੂੰ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਹੋਰ ਕਰੀਬ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਉਸ ਦੀ ਪਤਨੀ ਹੁਣ ਕੇਲਿਆਂ ਦਾ ਵਪਾਰ ਕਰਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਆਮਦਨ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ।ਮੁਹੋਜ਼ਾ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਮੇਰੀ ਪਤਨੀ ਹੁਣ ਜਿਸ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਉਹ ਪਹਿਲੇ ਤੋਂ ਵੱਖਰਾ ਹੈ।''"ਉਹ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਬੁਰੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਆਉਂਦੀ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਮੇਰਾ ਵੀ ਉਸ ਨਾਲ ਬੁਰਾ ਵਤੀਰਾ ਸੀ ਪਰ ਹੁਣ ਅਸੀਂ ਇੱਕ-ਦੂਜੇ ਦੀ ਗੱਲ ਨੂੰ ਸੁਣਦੇ ਹਾਂ।''"ਮੈਂ ਉਸ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਕੰਮ ਲਈ ਨਹੀਂ ਰੋਕਦਾ ਹਾਂ। ਅਸੀਂ ਦੋਵੇਂ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਪਹਿਲਾਂ ਮੈਨੂੰ ਲਗਦਾ ਸੀ ਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਘਰ ਬੈਠਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮੇਰੀ ਹਰ ਲੋੜ ਲਈ ਮੌਜੂਦ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।''ਡਰ ਅਤੇ ਆਜ਼ਾਦੀਮੁਹੋਜ਼ਾ ਦੀ ਪਤਨੀ ਮੂਸਾਬਈਮਾਨਾ ਡੈਲਫਿਨ ਅਨੁਸਾਰ ਪਹਿਲਾਂ ਉਸ ਕੋਲ ਬੇਹੱਦ ਘੱਟ ਆਜ਼ਾਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਡਰ ਵੱਧ ਸੀ।ਉਸ ਨੇ ਦੱਸਿਆ, "ਪਹਿਲਾਂ ਮੈਂ ਖੁਦ ਨੂੰ ਇੱਕ ਮਜਦੂਰ ਸਮਝਦੀ ਸੀ ਪਰ ਫਿਰ ਮੈਨੂੰ ਲਗਦਾ ਸੀ ਕਿ ਮਜਦੂਰ ਨੂੰ ਵੀ ਤਨਖ਼ਾਹ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।''"ਮੈਂ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਸੋਚਿਆ ਸੀ ਕਿ ਔਰਤ ਕੋਲ ਆਪਣਾ ਖੁਦ ਦਾ ਪੈਸਾ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਮੈਂ ਕਦੇ ਵੀ ਪੈਸਾ ਕਮਾਉਣ ਬਾਰੇ ਸੋਚਿਆ ਨਹੀਂ ਸੀ।''"ਮੈਨੂੰ ਪੂਰੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਹੈ। ਮੈਂ ਹੁਣ ਬਾਹਰ ਜਾ ਕੇ ਆਮ ਬੰਦਿਆਂ ਵਾਂਗ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹਾਂ।''ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਤਾਲਿਬਾਨ ਹੁਣ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਹੱਕ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਨ ਲੱਗੇਸੈਕਸ ਬਾਰੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨਾਲ ਝੂਠ ਬੋਲਣਾ ਕਿਉਂ ਹੈ ਖਤਰਨਾਕ'ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਧੀ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਮਰਦੇ ਦੇਖਿਆ'ਡੈਲਫਿਨਸ ਸਵੇਰੇ ਪੰਜ ਵਜੇ ਕੰਮ ਲਈ ਨਿਕਲਦੀ ਹੈ ਤੇ ਮੁਹੋਜ਼ਾ ਘਰ ਵਿੱਚ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖਦਾ ਹੈ।ਉਸ ਨੇ ਦੱਸਿਆ, "ਮੈਂ ਘਰ ਆਉਂਦੀ ਹਾਂ ਤਾਂ ਖਾਣਾ ਤਿਆਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।''ਇਸ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਨੂੰ ਦੱਖਣੀ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਜਿਸ ਦਾ ਨਾਂ ਮੈਨਕੇਅਰ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਮੁਹਿੰਮ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਸੀ ਕਿ ਬਰਾਬਰਤਾ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਉਦੋਂ ਹੀ ਹਾਸਿਲ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਮਰਦ ਘਰ ਦਾ ਅੱਧਾ ਕੰਮ ਕਰਨਗੇ।ਲਿੰਗ ਬਰਾਬਰਤਾ ਬਾਰੇ ਸਮਝ ਵਧੀਇਸ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਵਾਲੇ ਜੋੜਿਆਂ ਬਾਰੇ ਕੀਤੀ ਇੱਕ ਸਟੱਡੀ ਵਿੱਚ ਪਤਾ ਲਗਿਆ ਕਿ ਰਵਾਂਡਾ ਵਿੱਚ ਦੋ ਸਾਲ ਤੱਕ ਕਲਾਸਾਂ ਲੈਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਰਦਾਂ ਦਾ ਔਰਤਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਹਿੰਸਕ ਰਵੱਈਆ ਘੱਟ ਹੋਇਆ ਸੀ।ਪਰ ਸਟੱਡੀ ਮੁਤਾਬਿਕ ਹਰ ਤਿੰਨ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਔਰਤ ਜਿਸ ਦਾ ਪਤੀ ਇਸ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈ ਰਿਹਾ ਸੀ ਉਹ ਅਜੇ ਵੀ ਘਰੇਲੂ ਹਿੰਸਾ ਨਾਲ ਪੀੜਤ ਹੈ।ਨੈਸ਼ਨਲ ਇੰਸਟੀਟਿਊਟ ਆਫ ਸਟੈਟਿਕਸ ਰਵਾਂਡਾ ਅਨੁਸਾਰ 2015 ਵਿੱਚ 52 ਫੀਸਦ ਮਰਦ ਆਪਣੀਆਂ ਪਤਨੀਆਂ ਨਾਲ ਹਿੰਸਕ ਵਤੀਰਾ ਅਪਣਾਉਂਦੇ ਸਨ। Image copyright ELAINE JUNG ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਮੁਹੋਜ਼ਾ ਹੁਣ ਉਹ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਪਹਿਲਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਲਗਦਾ ਸੀ ਕਿ ਉਸ ਦੀ ਪਤਨੀ ਨੂੰ ਕਰਨੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ ਰਵਾਂਡਾ ਮੈਨਜ਼ ਰਿਸੋਰਸ ਸੈਂਟਰ ਦੇਸ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸੈਂਟਰ ਚਲਾਉਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਹੁਣ ਉਹ ਇਸ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ।ਸੈਂਟਰ ਦੇ ਚੈਅਰਮੈਨ ਫੀਡਲ ਰੁਤਾਈਸਿਰੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ, "ਸਾਡੇ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਅਜੇ ਵੀ ਗਲਤ ਰਵਾਇਤਾਂ ਹਨ, ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਰਵਾਂਡਾ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਘਰੇਲੂ ਹਿੰਸਾ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।''"ਇੱਥੇ ਮਰਦ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਖਿਆਲ ਨਹੀਂ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਅਜੇ ਵੀ ਮਰਦਾਂ ਕੋਲ ਸੈਕਸ ਤੇ ਪੈਸਾ ਦੇ ਇਸਤੇਮਾਲ ਬਾਰੇ ਅਤੇ ਫੈਸਲਾ ਲੈਣ ਬਾਰੇ ਹੱਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਜਦੋਂ ਮਰਦ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੋਚ ਵਿੱਚ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਬਦਲਾਅ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।''ਉਹ ਲਿੰਗ ਬਰਾਬਰਤਾ ਦੀ ਅਹਿਮੀਅਤ ਨੂੰ ਸਮਝਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਕੇਵਲ ਮੁਹੋਜ਼ਾ ਤੇ ਡੈਲਫਿਨ ਲਈ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਪੂਰੇ ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਇਸ ਨਾਲ ਲਾਭ ਪਹੁੰਚ ਰਿਹਾ ਹੈ।ਮੁਹੋਜ਼ਾ ਨੇ ਦੱਸਿਆ, "ਅਸੀਂ ਵਿਆਹ ਦੇ ਦਸ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਹਨੀਮੂਨ ਮਨਾ ਰਹੇ ਹਾਂ।''"ਜਦੋਂ ਵੀ ਗੁਆਂਢ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਕਲੇਸ਼ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਸਲਾਹ ਲਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਇਸ ਲਈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਾਡੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਸਮੱਸਿਆ ਨਜ਼ਰ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ।''ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ ਵੀਡੀਓ ਵੀ ਪਸੰਦ ਆ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi (ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਕੀ ਮੋਬਾਈਲ 'ਤੇ ਗੇਮ ਖੇਡਣਾ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ? ਸਰੋਜ ਸਿੰਘ ਬੀਬੀਸੀ ਪੱਤਰਕਾਰ 23 ਜੂਨ 2018 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/india-44564384 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ Image copyright Getty Images ਸਾਢੇ 4 ਸਾਲ ਦੀ ਸਨਾਇਆ (ਬਦਲਿਆ ਹੋਇਆ ਨਾਮ) ਸਵੇਰੇ ਬੁਰਸ਼ ਕਰਨ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਨਾਸ਼ਤਾ ਕਰਨ ਅਤੇ ਪਲੇਅ ਸਕੂਲ ਜਾਣ ਤੱਕ ਹਰ ਕੰਮ ਮੋਬਾਈਲ 'ਤੇ ਕਾਰਟੂਨ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ ਕਰਦੀ ਹੈ।ਜਦੋਂ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਬੁਰਸ਼ ਜਾਂ ਖਾਣ ਲਈ ਕੋਈ ਚੀਜ਼ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਤਾਂ ਸਨਾਇਆ ਮੋਬਾਈਲ 'ਤੇ 'ਐਂਗਰੀ ਬਰਡ' ਗੇਮ ਖੇਡਣ ਲਗਦੀ ਹੈ।ਗੇਮ ਦਾ ਸ਼ਾਰਟਕੱਟ ਮੋਬਾਈਲ ਸਕ੍ਰੀਨ 'ਤੇ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਪਰ ਯੂ-ਟਿਊਬ 'ਤੇ ਵਾਇਸ ਸਰਚ ਨਾਲ ਸਨਾਇਆ ਨੂੰ ਐਂਗਰੀ ਬਰਡ ਲੱਭਣ ਵਿੱਚ ਬਿਲਕੁਲ ਵੀ ਸਮਾਂ ਨਹੀਂ ਲਗਦਾ।AAP ਵਿਧਾਇਕ ਅਮਰਜੀਤ ਸੰਦੋਆ 'ਤੇ ਹਮਲਾ, ਪੀਜੀਆਈ ਭਰਤੀ'ਬੱਚਿਆਂ ਦੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਵੇਖ ਮੇਰਾ ਦਿਲ ਪਸੀਜ ਗਿਆ'ਬੰਦਿਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਆਜ਼ਾਦੀ ਵੱਲ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਮਿਸ ਇੰਡੀਆ ਉਸਦੇ ਹੱਥਾਂ ਦੇ ਸਾਈਜ਼ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਮੋਬਾਈਲ 'ਤੇ ਉਸ ਦੀਆਂ ਉਂਗਲੀਆਂ ਐਨੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਦੌੜਦੀਆਂ ਹਨ ਜਿੰਨੀਆਂ ਵੱਡਿਆਂ ਦੀਆਂ ਨਹੀਂ ਦੌੜਦੀਆਂ।ਉਸ ਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਉਸਦੀ ਸਪੀਡ ਦੇਖ ਕੇ ਪਹਿਲਾਂ ਤਾਂ ਹੈਰਾਨ ਹੁੰਦੇ ਸਨ, ਪਰ ਹੁਣ ਅਫਸੋਸ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਸਨਾਇਆ ਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਮਲਟੀ-ਨੈਸ਼ਨਲ ਕੰਪਨੀ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਅਕਸਰ ਘਰ ਵਿੱਚ ਦਫ਼ਤਰ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਆਪਣਾ ਮੋਬਾਈਲ ਸਨਾਇਆ ਨੂੰ ਦੇ ਦਿੰਦੇ ਸਨ ਤਾਂ ਜੋ ਸਨਾਇਆ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਦਖ਼ਲ ਨਾ ਦੇਵੇ।ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਇਹ ਆਦਤ ਅੱਗੇ ਜਾ ਕੇ ਸਨਾਇਆ ਲਈ ਐਨੀ ਵੱਡੀ ਦਿੱਕਤ ਬਣ ਜਾਵੇਗੀ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸੋਚਿਆ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ।ਹੁਣ ਸਨਾਇਆ ਨੂੰ ਮੋਬਾਈਲ ਦੀ ਐਨੀ ਆਦਤ ਪੈ ਗਈ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਤੋਂ ਮੋਬਾਈਲ ਖੋਹਣ 'ਤੇ ਉਹ ਜ਼ਮੀਨ 'ਤੇ ਲੰਮੇ ਪੈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਦੀ ਕੋਈ ਵੀ ਗੱਲ ਮੰਨਣ ਤੋਂ ਨਾਂਹ ਕਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਐਨੀ ਜ਼ਿੱਦ ਕਰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਹਾਰ ਮੰਨਣੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ।ਮੋਬਾਈਲ 'ਤੇ ਸਨਾਇਆ ਐਨੀ ਨਿਰਭਰ ਹੋ ਗਈ ਹੈ ਕਿ ਨਾ ਤਾਂ ਉਹ ਪਲੇਅ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਦੋਸਤ ਬਣਾ ਸਕੀ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਪਾਰਕ ਵਿੱਚ ਖੇਡਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਦਿਨ ਭਰ ਕਮਰੇ ਵਿੱਚ ਬੰਦ ਅਤੇ ਮੋਬਾਈਲ ਨਾਲ ਚਿਪਕੀ ਹੋਈ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। Image copyright Getty Images ਫ਼ਿਲਹਾਲ ਸਨਾਇਆ ਦਾ ਪਲੇਅ ਥੈਰੇਪੀ ਤੋਂ ਇਲਾਜ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਦੋ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਆਦਤ 'ਚ ਥੋੜ੍ਹਾ ਸੁਧਾਰ ਹੋਇਆ ਹੈ।ਗੇਮਿੰਗ ਅਡਿਕਸ਼ਨ ਇੱਕ 'ਬਿਮਾਰੀ'ਦੇਸ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਮੋਬਾਈਲ ਅਤੇ ਵੀਡੀਓ ਗੇਮ ਵਿੱਚ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਵਧਦੀ ਨਿਰਭਰਤਾ ਅਤੇ ਦਿਲਚਸਪੀ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ, ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ ਨੇ ਗੇਮਿੰਗ ਅਡਿਕਸ਼ਨ ਨੂੰ ਇੱਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਡਿਸਆਰਡਰ ਦੱਸਦੇ ਹੋਏ ਇਸ ਨੂੰ ਦਿਮਾਗੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਹੈ।ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ ਨੇ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਕਲਾਸੀਫਿਕੇਸ਼ਨ ਆਫ਼ ਡਿਸੀਜ਼ (ICD - 11) ਨੇ 27 ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਆਪਣਾ ਇਹ ਮੈਨੂਅਲ ਇਸ ਸਾਲ ਅਪਡੇਟ ਕੀਤਾ ਹੈ।ਪਰ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਗੇਮ ਖੇਡਣ ਦੀ ਆਦਤ ਸਿਰਫ਼ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।ਸਨਾਇਆ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕਰ ਰਹੀ ਡਾਕਟਰ ਜਯੰਤੀ ਦੱਤਾ ਮੁਤਾਬਕ, ਵੱਡਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਦਫ਼ਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਐਂਗਰੀ ਬਰਡ, ਟੈਂਪਲ ਰਨ, ਕੈਂਡੀ ਕ੍ਰਸ਼, ਕੌਂਟਰਾ ਵਰਗੀਆਂ ਮੋਬਾਈਲ ਗੇਮਜ਼ ਦੇ ਦੀਵਾਨੇ ਮਿਲ ਜਾਣਗੇ।ਡਾਕਟਰ ਜਯੰਤੀ ਦੱਤਾ ਇੱਕ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਮੁਤਾਬਕ, ਅਕਸਰ ਸਮਾਂ ਬਤੀਤ ਕਰਨ ਲਈ ਲੋਕ ਗੇਮਜ਼ ਖੇਡਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਕਦੋਂ ਇਹ ਆਦਤ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਅਹਿਮ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇਸਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਨਹੀਂ ਲਗਦਾ।ਗੇਮਿੰਗ ਡਿਸਆਰਡਰ ਕੀ ਹੈ?ਗੇਮ ਖੇਡਣ ਦੀ ਵੱਖਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਆਦਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਗੇਮ ਡਿਜੀਟਲ ਗੇਮ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ ਜਾਂ ਫਿਰ ਵੀਡੀਓ ਗੇਮ ਵੀ। ਡਬਲਿਊਐਚਓ ਮੁਤਾਬਿਕ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਲੋਕ ਨਿੱਜੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਆਪਸੀ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਨਾਲ ਵੱਧ ਅਹਿਮੀਅਤ ਗੇਮ ਖੇਡਣ ਨੂੰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਦੇ ਕੰਮ-ਕਾਜ 'ਤੇ ਅਸਰ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਆਦਮੀ ਨੂੰ ਇਸਦੀ ਆਦਤ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਬਿਮਾਰੀ ਕਰਾਰ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ।ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ ਮੁਤਾਬਕ ਉਸ ਸ਼ਖ਼ਸ ਦੇ ਸਾਲ ਭਰ ਦੇ ਗੇਮਿੰਗ ਪੈਟਰਨ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਉਸਦੀ ਗੇਮ ਖੇਡਣ ਦੀ ਆਦਤ ਨਾਲ ਉਸਦੀ ਨਿੱਜੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ, ਪਰਿਵਾਰਕ ਜਾਂ ਸਮਾਜਿਕ ਜ਼ਿੰਦਗੀ 'ਤੇ, ਪੜ੍ਹਾਈ 'ਤੇ ਜਾਂ ਨੌਕਰੀ 'ਤੇ ਮਾੜਾ ਅਸਰ ਪੈਂਦਾ ਵਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ 'ਗੇਮਿੰਗ ਅਡਿਕਟ' ਜਾਂ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। Image copyright Getty Images ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਏਮਜ਼ ਵਿੱਚ ਬਿਹੇਵੀਅਰਲ ਅਡਿਕਸ਼ਨ ਸੈਂਟਰ ਹੈ। 2016 ਵਿੱਚ ਇਸਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਹੋਈ ਸੀ। ਸੈਂਟਰ ਦੇ ਡਾਕਟਰ ਯਤਨ ਪਾਲ ਸਿੰਘ ਬਲਹਾਰਾ ਮੁਤਾਬਕ ਪਿਛਲੇ ਦੋ ਸਾਲ 'ਚ ਦੇਸ ਭਰ ਵਿੱਚ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਬਹੁਤ ਵਧੀ ਹੈ।ਉਨ੍ਹਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਕਿਸੇ ਵੀ ਗੇਮਿੰਗ ਅਡਿਕਸ਼ਨ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ ਪੰਜ ਗੱਲਾਂ ਦੇਖਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।ਕੀ ਹਰ ਗੇਮ ਖੇਡਣ ਵਾਲਾ ਬਿਮਾਰ ਹੈ?ਡਬਲਿਊਐਚਓ ਵੱਲੋਂ ਜਾਰੀ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ ਮੋਬਾਈਲ ਜਾਂ ਫਿਰ ਵੀਡੀਓ ਗੇਮ ਖੇਡਣ ਵਾਲੇ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਰੂਪ ਧਾਰਨ ਕਰਦੀ ਹੈ।ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਦਿਨ ਵਿੱਚ ਕਿੰਨੇ ਘੰਟੇ ਮੋਬਾਈਲ 'ਤੇ ਗੇਮ ਖੇਡਦੇ ਹੋ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣਾ ਬਾਕੀ ਕੰਮ ਨਿਪਟਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਮੋਬਾਈਲ 'ਤੇ ਗੇਮ ਖੇਡਣ ਦਾ ਸਮਾਂ ਕੱਢਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਨਹੀਂ ਹੈ।ਕਿੰਨੇ ਘੰਟੇ ਗੇਮ ਖੇਡਣ ਵਾਲਾ ਬਿਮਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ?ਇਸ ਸਵਾਲ ਦੇ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ ਡਾਕਟਰ ਬਲਹਾਰਾ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ 'ਅਜਿਹਾ ਕੋਈ ਫਾਰਮੂਲਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਦਿਨ ਵਿੱਚ ਚਾਰ ਘੰਟੇ ਗੇਮ ਖੇਡਣ ਵਾਲਾ ਵੀ ਬਿਮਾਰ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦਿਨ ਵਿੱਚ 12 ਘੰਟੇ ਮੋਬਾਈਲ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਠੀਕ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬੀਬੀਸੀ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਇੱਕ ਕੇਸ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਬੱਚਾ ਦਿਨ 'ਚ 4 ਘੰਟੇ ਹੀ ਗੇਮਿੰਗ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਉਹ ਬਿਮਾਰ ਹੈ।ਬੱਚੇ ਬਾਰੇ ਦੱਸਦੇ ਹੋਏ ਡਾ. ਸਿੰਘ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, "24 ਘੰਟੇ ਵਿੱਚੋਂ 4 ਘੰਟੇ ਗੇਮ 'ਤੇ ਬਤੀਤ ਕਰਨਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਪਰ ਉਹ ਬੱਚਾ ਬਿਮਾਰ ਇਸ ਲਈ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ 7 ਘੰਟੇ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਬਿਤਾਉਂਦਾ ਸੀ, ਫਿਰ ਟਿਊਸ਼ਨ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।""ਵਾਪਿਸ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਨਾ ਤਾਂ ਉਹ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਦਾ ਸੀ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਪੜ੍ਹਾਈ। ਖਾਣਾ ਅਤੇ ਸੌਣਾ ਦੋਵੇਂ ਹੀ ਉਸ ਨੇ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਇਸ ਲਈ ਉਸਦੀ ਇਸ ਆਦਤ ਨੂੰ ਛੁਡਾਉਣਾ ਵੱਧ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਸੀ।" Image copyright EPic images ਡਾ. ਬਲਹਾਰਾ ਅੱਗੇ ਦੱਸਦੇ ਹਨ, "ਇੱਕ ਦੂਜਾ ਆਦਮੀ ਜਿਹੜਾ ਗੇਮ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਉਸਦੀ ਟੈਸਟਿੰਗ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦਿਨ ਵਿੱਚ 12 ਘੰਟੇ ਗੇਮ ਖੇਡਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਬਿਮਾਰ ਨਹੀਂ ਕਹਾਵੇਗਾ। ਅਜਿਹਾ ਇਸ ਲਈ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸਦਾ ਇਹ ਪੇਸ਼ਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਦਾ ਖ਼ੁਦ 'ਤੇ ਕਾਬੂ ਹੈ।"ਗੇਮਿੰਗ ਅਡਿਕਸ਼ਨ ਦਾ ਇਲਾਜਇਹ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀ ਅਤੇ ਮਨੋ ਰੋਗ ਮਾਹਿਰ ਦੋਵਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਲੈਣੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਕਈ ਜਾਣਕਾਰ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਦੋਵੇਂ ਇੱਕੋਂ ਸਮੇਂ ਇਲਾਜ ਕਰਨ ਤਾਂ ਮਰੀਜ਼ ਵਿੱਚ ਫ਼ਰਕ ਜਲਦੀ ਵੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਦਾ ਹੈ।ਪਰ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀ ਜਯੰਤੀ ਇਸ ਨਾਲ ਸਹਿਮਤ ਨਹੀਂ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਕਈ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਾਈਕੋ ਥੈਰੇਪੀ ਹੀ ਕਾਰਗਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਕਈ ਮਾਮਲਿਆਂ 'ਚ ਕੌਗਨੀਟਿਵ ਥੈਰੇਪੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪਲੇਅ ਥੈਰੇਪੀ ਨਾਲ ਕੰਮ ਚੱਲ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਭ ਇਸ ਗੱਲ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮਰੀਜ਼ ਵਿੱਚ ਅਡਿਕਸ਼ਨ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪੱਧਰ ਹੈ।ਡਾਕਟਰ ਬਲਹਾਰਾ ਮੁਤਾਬਕ ਇਨ੍ਹੀਂ ਦਿਨੀਂ ਤਿੰਨ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਡਿਕਸ਼ਨ ਵੱਧ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਹਨ- ਗੇਮਿੰਗ, ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਅਤੇ ਗੈਂਬਲਿੰਗ। Image copyright Getty Images ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਏਮਜ਼ ਵਿੱਚ ਚੱਲਣ ਵਾਲੇ ਬਿਹੇਵੀਅਰਲ ਕਲੀਨਿਕ 'ਚ ਤਿੰਨਾਂ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਡਿਕਸ਼ਨ ਦਾ ਇਲਾਜ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਕਲੀਨਿਕ ਹਰ ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਨੂੰ ਸਵੇਰੇ 9 ਵਜੇ ਤੋਂ ਦੁਪਹਿਰ 1 ਵਜੇ ਤੱਕ ਚਲਦਾ ਹੈ। ਡਾਕਟਰ ਹਰ ਹਫ਼ਤੇ ਤਕਰੀਬਨ ਪੰਜ ਤੋਂ ਸੱਤ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੇ ਤਕਰੀਬਨ 30 ਮਰੀਜ਼ ਸੈਂਟਰ 'ਤੇ ਇਲਾਜ ਲਈ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਵਧੇਰੇ ਮੁੰਡੇ ਜਾਂ ਪੁਰਸ਼ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਮੁੰਡਿਆ ਵਿੱਚ ਇਹ ਅਡਿਕਸ਼ਨ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਅੱਜ-ਕੱਲ੍ਹ ਕੁੜੀਆਂ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਸਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਧਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।ਉਨ੍ਹਾਂ ਮੁਤਾਬਕ, "ਕਦੇ ਥੈਰੇਪੀ ਤੋਂ ਕੰਮ ਚੱਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਕਦੇ ਦਵਾਈਆਂ ਤੋਂ ਅਤੇ ਕਦੇ ਦੋਵੇਂ ਇਲਾਜ ਇਕੱਠੇ ਦੇਣੇ ਪੈਂਦੇ ਹਨ।"ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਥੈਰੇਪੀ ਲਈ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀ ਕੋਲ ਜਾਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦਵਾਈਆਂ ਵਾਲੇ ਇਲਾਜ ਲਈ ਮਨੋ ਰੋਗੀ ਮਾਹਿਰ ਕੋਲ।ਫੁੱਟਬਾਲ ਜਾਦੂਗਰ ਨੂੰ 'ਪੇਲੇ' ਕਿਵੇਂ ਆਇਆ ਰਾਸ? ਚੋਰੀ ਦੇ ਸ਼ੱਕ ਕਰਕੇ ਦਲਿਤ ਨੌਜਵਾਨ ਨੂੰ ਕਰੰਟ ਲਾਉਣ ਦੇ ਇਲਜ਼ਾਮਡਬਲਿਊਐਚਓ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਮੁਤਾਬਕ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਸ਼ਿਕਾਰ 10 ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮਰੀਜ਼ ਨੂੰ ਹਸਪਤਾਲ ਰਹਿ ਕੇ ਇਲਾਜ ਕਰਵਾਉਣ ਦੀ ਲੋੜ ਪੈ ਸਕਦੀ ਹੈ।ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ 6 ਤੋਂ 8 ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਗੇਮਿੰਗ ਦੀ ਇਹ ਆਦਤ ਛੁੱਟ ਸਕਦੀ ਹੈ।ਡਾਕਟਰ ਬਲਹਾਰਾ ਮੁਤਾਬਕ ਗੇਮਿੰਗ ਦੀ ਆਦਤ ਨਾ ਪੈਣ ਦੇਣਾ ਹੀ ਇਸ ਤੋਂ ਬਚਣ ਦਾ ਸਟੀਕ ਤਰੀਕਾ ਹੈ। ਗੇਮਿੰਗ ਅਡਿਕਸ਼ਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਲਾਜ ਕਰਵਾਉਣਾ ਵਧੇਰੇ ਅਸਰਦਾਰ ਨਹੀਂ ਹੈ।ਤਾਂ ਅਗਲੀ ਵਾਰ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਮੋਬਾਈਲ ਦੇਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜਾਂ ਆਪਣੇ ਫ਼ੋਨ 'ਤੇ ਵੀ ਗੇਮ ਖੇਡਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇੱਕ ਵਾਰ ਸੋਚੋ ਜ਼ਰੂਰ।(ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

'ਜੇਕਰ ਸਾਨੂੰ ਕੋਈ ਦੇਖ ਲੈਂਦਾ ਤਾਂ ਸਾਡਾ ਕਤਲ ਹੋ ਸਕਦਾ ਸੀ : ਸਾਊਦੀ ਤੋਂ ਭੱਜੀਆਂ ਦੋ ਕੁੜੀਆਂ ਦੀ ਹੱਡਬੀਤੀ 15 ਜਨਵਰੀ 2019 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/international-46859591 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ Image copyright Salwa ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ 24 ਸਲਵਾ ਤੇ ਉਸ ਦੀ ਭੈਣ ਦਾ ਘਰਦਿਆਂ ਤੋਂ ਚੋਰੀ ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਤੋਂ ਕੈਨੇਡਾ ਤੱਕ ਦਾ ਸਫ਼ਰ ਬਹੁਤਾ ਸੌਖਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਸਲਵਾ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਕਿਸੇ ਨਾਟਕ ਦੇ ਪਲਾਟ ਵਾਂਗ ਹੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੇ ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਪਾਬੰਦੀਸ਼ੁਦਾ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵਾਰ ਸੁਰਖ਼ੀਆਂ 'ਚ ਲਿਆ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਘਰੋਂ ਭੱਜੀ ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਦੀ 18 ਸਾਲਾਂ ਰਾਹਫ਼ ਮੁਹੰਮਦ ਅਲ-ਕਿਉਨੁਨ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਥਾਈਲੈਂਡ ਦੇ ਇੱਕ ਹੋਟਲ 'ਚ ਬੰਦ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਵਾਪਸ ਸਾਊਦੀ ਜਾਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ 'ਤੇ ਲੱਗੀਆਂ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਦੀਆਂ ਚਰਚਾ ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਤੋਂ ਭੱਜ ਕੇ ਕੈਨੇਡਾ ਆਈ ਇੱਕ ਹੋਰ ਔਰਤ ਨਾਲ ਫਿਰ ਛਿੜ ਗਈ। 24 ਸਾਲਾ ਸਲਵਾ ਨੇ ਬੀਬੀਸੀ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਕਹਾਣੀ ਦੱਸਦਿਆ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਸ ਨੇ 8 ਮਹੀਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਆਪਣੀ 19 ਸਾਲ ਦੀ ਭੈਣ ਨਾਲ ਆਪਣਾ ਘਰ ਛੱਡ ਕੇ ਭੱਜ ਆਈ ਸੀ ਅਤੇ ਹੁਣ ਕੈਨੇਡਾ ਦੇ ਮਾਂਟਰੀਅਲ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਸਲਵਾ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਉਸੇ ਦੀ ਜ਼ੁਬਾਨੀ ਅਸੀਂ ਕੋਈ 6 ਕੁ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਹੀ ਇਹ ਪਲਾਨ ਕਰ ਰਹੇ ਸੀ ਪਰ ਸਾਨੂੰ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਲਈ ਪਾਸਪੋਰਟ ਅਤੇ ਨੈਸ਼ਨਲ ਆਈਡੀ ਚਾਹੀਦੀ ਸੀ। ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ-ਕੁੰਭ ਮੇਲੇ 'ਚ ਆਉਣ ਵਾਲੇ 12 ਕਰੋੜ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਲਈ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੇ ਇੰਝ ਕੀਤੀ ਹੈ ਤਿਆਰੀਕੀ ਦਿੱਲੀ ਜਾਂ ਗੁਜਰਾਤ ਵਰਗਾ ਕਤਲੇਆਮ ਦੁਬਾਰਾ ਨਹੀਂ ਵਾਪਰੇਗਾ- ਨਜ਼ਰੀਆ7 ਤਰੀਕੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਹੈਲਥ ਐਪਲੀਕੇਸ਼ਨਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨਸਰਪੰਚੀ ਔਰਤਾਂ ਜਿੱਤੀਆਂ, ਫੋਟੋਆਂ ਛਪਵਾ ਰਹੇ ਮਰਦ ਮੈਨੂੰ ਇਹ ਹਾਸਿਲ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਣੇ ਮਾਪਿਆਂ ਦੀ ਸਹਿਮਤੀ ਦੀ ਲੋੜ ਸੀ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਾਊਦੀ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਅਜਿਹੀਆਂ ਕਈ ਚੀਜ਼ਾਂ ਕਰਨ ਲਈ ਪੁਰਸ਼ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਦੀ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਲੈਣੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ।ਕਿਸਮਤ ਨਾਲ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਨੈਸ਼ਨਲ ਆਈਡੀ ਕਾਰਡ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਦੀ ਸੀ ਤਾਂ ਮੇਰੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਇਹ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਪਾਸਪੋਰਟ ਵੀ ਸੀ ਪਰ ਉਹ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਨਹੀਂ, ਮੇਰੇ ਮਾਪਿਆ ਕੋਲ ਸੀ ਤੇ ਮੈਂ ਉਸ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਲੈਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਸੀ। ਇੱਕ ਦਿਨ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਦੇ ਘਰੋਂ ਚਾਬੀਆਂ ਚੋਰੀ ਕੀਤੀਆਂ ਅਤੇ ਨਕਲੀ ਚਾਬੀਆਂ ਬਣਵਾਈਆਂ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਮੈਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਹਿਮਤੀ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਘਰੋਂ ਬਾਹਰ ਨਹੀਂ ਨਿਕਲ ਸਕਦੀ ਸੀ ਪਰ ਜਦੋਂ ਮੇਰਾ ਭਰਾ ਸੁੱਤਾ ਹੋਇਆ ਸੀ ਤਾਂ ਮੈਂ ਚੋਰੀ ਘਰੋਂ ਨਿਕਲ ਗਈ ਸੀ। ਇਹ ਬੇਹੱਦ ਜੋਖ਼ਮ ਭਰਿਆ ਸੀ, ਜੇਕਰ ਮੈਂ ਫੜੀ ਜਾਂਦੀ ਤਾਂ ਉਹ ਮੈਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕਦੇ ਸਨ। ਜਦੋਂ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਨਕਲੀ ਚਾਬੀਆਂ ਆਈਆਂ ਤਾਂ ਮੈਂ ਆਪਣਾ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਭੈਣ ਦਾ ਪਾਸਪੋਰਟ ਆਪਣੇ ਕਬਜ਼ੇ 'ਚ ਲੈ ਲਿਆ।ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇੱਕ ਵਾਰ ਜਦੋਂ ਮੇਰੇ ਪਿਤਾ ਸੁੱਤੇ ਹੋਏ ਸਨ ਤਾਂ ਮੈਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਫੋਨ ਵੀ ਚੁੱਕ ਕੇ ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੀ ਵੈਬਸਾਈਟ 'ਤੇ ਜਾ ਕੇ ਪਿਤਾ ਦਾ ਫੋਨ ਨੰਬਰ ਆਪਣੇ ਫੋਨ ਨੰਬਰ ਨਾਲ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਮੈਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੀ ਅਕਾਊਂਟ ਤੋਂ ਸਾਡੇ ਦੋਵਾਂ ਭੈਣਾਂ ਦੇ ਦੇਸ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਜਾਣ ਦੀ ਸਹਿਮਤੀ ਵੀ ਦਰਜ ਕਰਵਾ ਦਿੱਤੀ। ਬੱਚ ਕੇ ਭੱਜਣਾਅਸੀਂ ਰਾਤ ਵੇਲੇ ਜਦੋਂ ਸਾਰੇ ਸੁੱਤੇ ਸਨ ਉਦੋਂ ਘਰੋਂ ਨਿਕਲੀਆਂ, ਅਸੀਂ ਬਹੁਤ ਡਰੇ ਹੋਈਆਂ ਸੀ। ਸਾਨੂੰ ਗੱਡੀ ਚਲਾਉਣੀ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਅਸੀਂ ਟੈਕਸੀ ਬੁਲਾਈ। ਇੱਥੇ ਵਧੇਰੇ ਟੈਕਸੀ ਡਰਾਈਵਰ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਾਡਾ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਕੱਲੇ ਯਾਤਰਾ ਕਰਨਾ ਅਜੀਬ ਨਹੀਂ ਲੱਗਾ। ਅਸੀਂ ਰਿਆਦ ਨੇੜੇ ਕਿੰਗ ਖਾਲਿਦ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਏਅਰਪੋਰਟ ਲਈ ਰਵਾਨਾ ਹੋਏ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਸਾਨੂੰ ਦੇਖ ਲੈਂਦਾ ਤਾਂ ਸ਼ਾਇਦ ਉਹ ਸਾਡਾ ਕਤਲ ਵੀ ਕਰ ਸਕਦਾ ਸੀ। ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ-ਜਿੱਥੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਗੱਲ ਨਾ ਮੰਨਣ 'ਤੇ ਕੁੜੀ ਨੂੰ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ ਜੇਲ੍ਹ ਬਿਸ਼ਪ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਕਾਰਵਾਈ ਮੰਗਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ 'ਚਿਤਾਵਨੀ''ਡਾ. ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ 'ਤੇ ਬਣੀ ਫਿਲਮ ਦਾ ਸਿੱਖ ਬਾਈਕਾਟ ਕਰਨ'ਮੇਰੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਦੇ ਆਖ਼ਰੀ ਸਾਲ ਦੌਰਾਨ ਮੈਂ ਇੱਕ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਨੌਕਰੀ ਕਰਦੀ ਹੁੰਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮੈਂ ਜਰਮਨੀ ਦਾ ਟਰਾਂਜ਼ਿਟ ਵੀਜ਼ਾ ਤੇ ਟਿਕਟ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦੇ ਪੈਸੇ ਜਮ੍ਹਾਂ ਕਰ ਲਏ ਸੀ।ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਭੈਣ ਨਾਲ ਜਰਮਨੀ ਦੀ ਫਲਾਈਟ ਲੈ ਲਈ ਅਤੇ ਮੈਂ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਜਹਾਜ਼ 'ਚ ਬੈਠੀ ਸੀ। ਮੈਂ ਬਹੁਤ ਖ਼ੁਸ਼ ਸੀ, ਡਰ ਵੀ ਲੱਗ ਰਿਹਾ ਸੀ ਤੇ ਹੋਰ ਪਤਾ ਕਿੰਨੇ ਹੀ ਚੰਗੇ-ਮਾੜੇ ਖ਼ਿਆਲ ਮੇਰੇ ਜ਼ਿਹਨ 'ਚ ਆ ਰਹੇ ਸਨ। Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਸਲਵਾ ਨੇ ਆਪਣੀ ਭੈਣ ਨਾਲ ਰਿਆਦ ਨੇੜੇ ਕਿੰਗ ਖਾਲਿਦ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਏਅਰਪੋਰਟ ਤੋਂ ਜਰਮਨੀ ਦੀ ਫਲਾਈਟ ਲਈ ਮੇਰੇ ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਜਦੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਅਸੀਂ ਘਰ ਨਹੀਂ ਹਾਂ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਪੁਲਿਸ ਨੂੰ ਫੋਨ ਕੀਤਾ ਪਰ ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਬਹੁਤ ਦੇਰ ਹੋ ਗਈ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਮੈਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨੰਬਰ ਆਪਣੇ ਨੰਬਰ ਨਾਲ ਬਦਲ ਚੁੱਕੀ ਸੀ।ਜਦੋਂ ਓਥੋਰਿਟੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਫੋਨ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ ਤਾਂ ਉਹ ਫੋਨ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਆ ਰਹੇ ਸਨ। ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਜਹਾਜ਼ ਤੋਂ ਉਤਰੇ ਤਾਂ ਵੀ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਪੁਲਿਸ ਦੇ ਮੈਸੇਜ਼ ਆ ਰਹੇ ਸਨ ਜੋ ਉਹ ਮੇਰੇ ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਟੋਰਾਂਟੋ ਏਅਰਪੋਰਟਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਮੈਂ ਸਿਰਫ਼ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ ਤੇ ਘਰ ਆ ਜਾਂਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਹੋਰ ਕੁਝ ਕਰਨ ਲਈ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਉਹ ਮੈਨੂੰ ਤੰਗ-ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰਦੇ ਸੀ ਅਤੇ ਕਹਿੰਦੇ ਸੀ ਕਿ ਪੁਰਸ਼ ਹੀ ਮਹਾਨ ਹਨ। ਮੈਨੂੰ ਨਮਾਜ਼ ਪੜ੍ਹਣ ਤੇ ਰਮਜ਼ਾਨ ਰੱਖਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕਰਦੇ ਸੀ। Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਜਰਮਨੀ ਪਹੁੰਚੀ ਤਾਂ ਮੈਂ ਕਾਨੂੰਨੀ ਮਦਦ ਲਈ ਵਕੀਲ ਦੀ ਭਾਲ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਜੋ ਪਨਾਹ ਲੈ ਸਕਾਂ। ਮੈਂ ਕੁਝ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਭਰੇ ਤੇ ਆਪਣੀ ਕਹਾਣੀ ਦੱਸੀ। ਮੈਂ ਪਨਾਹ ਲਈ ਕੈਨੇਡਾ ਚੁਣਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀ ਵਧੀਆ ਸਾਖ਼ ਸੀ। ਮੈਂ ਸੀਰੀਆ ਦੇ ਸ਼ਰਨਾਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਇੱਥੇ ਮੁੜ ਵਸਾਉਣ ਬਾਰੇ ਖ਼ਬਰਾਂ ਸੁਣੀਆਂ ਸਨ ਅਤੇ ਸੋਚ ਲਿਆ ਸੀ ਕਿ ਇਹੀ ਮੇਰੀ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆਂ ਥਾਂ ਹੈ। ਆਖ਼ਰਕਾਰ, ਮੈਨੂੰ ਪਨਾਹ ਮਿਲ ਗਈ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਟੋਰਾਂਟੋ ਏਅਰਪੋਰਟ 'ਤੇ ਉਤਰੀ ਅਤੇ ਕੈਨੇਡਾ ਝੰਡਾ ਦੇਖਿਆ ਤਾਂ ਮੈਂ ਇੱਕ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੀ। Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਟੋਰੰਟੋ ਏਅਰਪੋਰਟ ਪਹੁੰਚ ਸਲਵਾ ਨੂੰ ਬੇਹੱਦ ਖੁਸ਼ੀ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਹੋਇਆ ਅੱਜ ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਭੈਣ ਨਾਲ ਮੋਂਟਰੀਅਲ ਰਹਿੰਦੀ ਹਾਂ ਅਤੇ ਇੱਥੇ ਕੋਈ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਮੈਨੂੰ ਇੱਥੇ ਕਿਸੇ ਕੰਮ ਲਈ ਕੋਈ ਮਜਬੂਰ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਵਿੱਚ ਪੈਸਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੁੰਦਾ ਪਰ ਇੱਥੇ ਮੈਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖੁਸ਼ ਹਾਂ। ਜਦੋਂ ਵੀ ਮੈਂ ਚਾਹਾ ਘਰੋਂ ਨਿਕਲ ਸਕਦੀ ਹਾਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਪੁੱਛਣ ਦੀ ਕੋਈ ਲੋੜ ਨਹੀਂ, ਜੋ ਚਾਹਾ ਉਹੀ ਪਹਿਨ ਸਕਦੀ ਹਾਂ, ਜਿੱਥੇ ਚਾਹਾ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹਾਂ। ਮੈਂ ਸਾਈਕਲ ਚਲਾਉਂਦੀ ਹਾਂ, ਤੈਰਾਕੀ ਤੇ ਆਈਸ ਸਕੈਟ ਸਿੱਖ ਰਹੀ ਹਾਂ।ਮੇਰਾ ਮੇਰੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਕੋਈ ਰਾਬਤਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਤੇ ਸ਼ਾਇਦ ਇਹੀ ਸਾਡੇ ਲਈ ਚੰਗਾ ਹੈ। ਮੈਨੂੰ ਲਗਦਾ ਹੈ ਇਹੀ ਮੇਰਾ ਘਰ ਹੈ ਤੇ ਮੈਂ ਇੱਥੇ ਖੁਸ਼ ਹਾਂ। ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ-ਹੜੱਪਾ ਦੇ ‘ਪ੍ਰੇਮੀ ਜੋੜੇ’ ਦੇ ਪਿੰਜਰ ਦਾ ਕੀ ਹੈ ਰਾਜ਼ਕਿਉਂ ਹੈ ਦੁੱਲਾ ਭੱਟੀ ਲੋਹੜੀ ਦਾ ਸਾਂਝਾ ਨਾਇਕ? ਜਦੋਂ ਜਾਨ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਮਾਇਆਵਤੀ ਨੂੰ ਕਮਰੇ 'ਚ ਲੁਕਣਾ ਪਿਆਜਦੋਂ ਕਾਂਸਟੇਬਲ ਨੇ ‘ਚੋਰ’ ਦੀ ਬੱਚੀ ਨੂੰ ਦੁੱਧ ਚੁੰਘਾਇਆਸ਼ਰਾਬ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਇੰਝ ਲਾਹੁਣ ਆਪਣਾ ਹੈਂਗਓਵਰਇਹ ਵੀਡੀਓਜ਼ ਵੀ ਤੁਹਾਨੁੰ ਪਸੰਦ ਆਉਣਗੇ Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi (ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਦਲਿਤਾਂ ਵੱਲੋਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਜਬਰ ਵਿਰੋਧੀ ਮਾਰਚ ਸੁਖਚਰਨ ਪ੍ਰੀਤ ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਲਈ 9 ਅਗਸਤ 2018 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/india-45130578 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ Image copyright SukhcharanPreet/BBC ਦਲਿਤਾਂ ਉੱਤੇ ਜਬਰ ਵਿਰੋਧੀ ਕਮੇਟੀ ਵੱਲੋਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਅੱਜ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਥਾਵਾਂ ਉੱਤੇ ਮਾਰਚ ਕੀਤੇ ਗਏ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮਜ਼ਦੂਰ, ਕਿਸਾਨ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਦੇ ਕਾਰਕੁਨਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਲੇਖਕਾਂ, ਬੁੱਧੀਜੀਵੀਆਂ ਅਤੇ ਰੰਗਕਰਮੀਆਂ ਨੇ ਵੀ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਕੀਤੀ। ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਸੂਬਾ ਕਨਵੀਨਰ ਲਛਮਣ ਸਿੰਘ ਸੇਵੇਵਾਲਾ ਮੁਤਾਬਕ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਐਸਸੀ ਐਸਟੀ ਐਕਟ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀਆਂ ਸੋਧਾਂ ਵਾਪਸ ਲੈਣ ਨੂੰ ਉਹ ਦਲਿਤਾਂ ਦੀ ਜਿੱਤ ਵਜੋਂ ਦੇਖਦੇ ਹਨ ਜਿਸ ਕਰ ਕੇ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵੱਲੋਂ ਇਹ ਮਾਰਚ ਕੱਢੇ ਗਏ ਹਨ।ਬੀਤੀ 20 ਮਾਰਚ 2018 ਨੂੰ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਵੱਲੋਂ The Scheduled Castes and Tribes (Prevention of Atrocities) Act, 1989 ਅਧੀਨ ਮਿਲਣ ਵਾਲੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਕੇ ਹੀ ਕੇਸ ਦਰਜ ਕਰਨ ਦੇ ਆਦੇਸ਼ ਦਿੱਤੇ ਸਨ।ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਕਿਸਾਨ ਦਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦੀਆਂ ‘ਸੂਰ-ਗੋਲਕਾਂ’ਕੌਣ ਹੈ ਇਹ ਔਰਤ ਜਿਸ ਪਿੱਛੇ ਲੜ ਰਹੇ ਨੇ ਸਾਊਦੀ ਤੇ ਕੈਨੇਡਾ?ਦਲਿਤਾਂ ਦੇ ਵਿਹੜੇ ਵੱਜਦਾ ‘ਮਾਣ’ ਦਾ ਢੋਲ ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦੀ ਤੁਰੰਤ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰੀ ਉੱਤੇ ਵੀ ਕੋਰਟ ਵੱਲੋਂ ਰੋਕ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਸਬੰਧਿਤ ਵਿਭਾਗ ਦੀ ਨਿਯੁਕਤੀ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਬਾਡੀ ਦੀ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਲੈ ਕੇ ਹੀ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਕਰਨ ਦੀ ਗੱਲ ਕਹੀ ਗਈ ਸੀ।ਗੈਰ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਬੰਧਿਤ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਐਸਐਸਪੀ ਦੀ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਲੈਣ ਦੇ ਹੁਕਮ ਵੀ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਵੱਲੋਂ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਸਨ।ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਦੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਹੁਕਮਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦਲਿਤਾਂ ਵਿੱਚ ਰੋਸ ਫੈਲ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਦੇ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਪੂਰੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਦਲਿਤ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਬੰਦ ਦਾ ਸੱਦਾ ਦੇ ਕੇ ਰੋਸ ਮੁਜ਼ਾਹਰੇ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਭੰਨ ਤੋੜ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਵੀ ਕਈ ਥਾਵਾਂ ਉੱਤੇ ਵਾਪਰੀਆਂ ਸਨ। Image copyright Sukhcharanpreet/BBC ਇਸ ਵਿਵਾਦ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨ ਲਈ ਬੀਤੇ ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਵਿੱਚ Scheduled Castes and Scheduled Tribes (Prevention of Atrocities) Amendment Bill, 2018 ਪੇਸ਼ ਕਰਕੇ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੀਆਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸੋਧਾਂ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਬਿੱਲ ਨੂੰ ਲੋਕ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਸਰਬਸੰਮਤੀ ਨਾਲ ਪਾਸ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:'SC/ST ਕਾਨੂੰਨ ਰਾਹੀਂ ਬੇਕਸੂਰਾਂ ਨੂੰ ਡਰਾ ਨਹੀਂ ਸਕਦੇ'ਦਲਿਤਾਂ ਨਾਲ ਵਿਤਕਰੇ ਤੇ ਤਸ਼ੱਦਦ ਪਿੱਛੇ ਕੀ ਹੈ ਏਜੰਡਾ?SC/ST ਕਾਨੂੰਨ 'ਚ ਕੀ ਬਦਲਾਅ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ?ਅੱਜ ਦੇ ਇਸ ਮਾਰਚ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰਦਿਆਂ ਦਲਿਤਾਂ ਉੱਤੇ ਜਬਰ ਵਿਰੋਧੀ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਸੂਬਾ ਕਨਵੀਨਰ ਲਛਮਣ ਸਿੰਘ ਸੇਵੇਵਾਲਾ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਐਸਸੀ ਐਸਟੀ ਐਕਟ ਵਿਚਲੀਆਂ ਸੋਧਾਂ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਲੈਣ ਲਈ ਸਰਕਾਰ ਦਲਿਤਾਂ ਦੇ ਰੋਹ ਕਰਕੇ ਮਜਬੂਰ ਹੋਈ ਹੈ ਜਦਕਿ ਸਰਕਾਰ ਇਸਨੂੰ ਆਪਣੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਵਜੋਂ ਪੇਸ਼ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ।''''ਇਸ ਜਿੱਤ ਦੇ ਜਸ਼ਨ ਵਜੋਂ ਮਾਰਚ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਅਸੀਂ ਦਲਿਤਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਚੇਤੰਨ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ। ਦੂਸਰੀ ਗੱਲ ਅਸੀਂ ਇਹ ਕਹਿਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਸਿਰਫ਼ ਇਹ ਸੋਧਾਂ ਵਾਪਸ ਲੈਣ ਨਾਲ ਹੀ ਦਲਿਤਾਂ ਦਾ ਸੰਘਰਸ਼ ਖ਼ਤਮ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ।''''ਦਲਿਤਾਂ ਉੱਤੇ 2 ਅਪ੍ਰੈਲ ਦੇ ਬੰਦ ਦੌਰਾਨ ਦਰਜ ਕੀਤੇ ਪਰਚੇ ਹਾਲੇ ਤੱਕ ਵਾਪਸ ਨਹੀਂ ਲਏ ਗਏ।'' Image copyright SukhcharanPreet/BBC ਹੋਰ ਕੀ ਹਨ ਮੰਗਾਂ?ਬੀਤੀ 2 ਅਪ੍ਰੈਲ ਦੇ ਬੰਦ ਦੌਰਾਨ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਦਲਿਤ ਕਾਰਕੁਨਾਂ ਸਮੇਤ ਦਲਿਤ ਆਗੂਆਂ ਅਤੇ ਸਹਾਰਨਪੁਰ ਦੰਗਿਆਂ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਆਵਾਜ਼ ਉਠਾਉਣ ਵਾਲੇ ਦਲਿਤ ਆਗੂ ਚੰਦਰ ਸ਼ੇਖਰ ਸਮੇਤ ਭੀਮਾ ਕੋਰੇਗਾਓ ਘਟਨਾ ਬਹਾਨੇ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਪੰਜ ਜਮਹੂਰੀ ਕਾਰਕੁਨਾਂ ਦੇ ਕੇਸ ਵਾਪਸ ਕਰਵਾ ਕੇ ਰਿਹਾਅ ਕਰਵਾਉਣ ਦਲਿਤਾਂ ਲਈ ਸਰਕਾਰੀ ਨੌਕਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਰਿਜ਼ਰਵੇਸ਼ਨ ਦੀ ਨੀਤੀ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਰੱਖਣ ਨਿੱਜੀਕਰਨ ਦੀ ਨੀਤੀ ਬੰਦ ਕਰਕੇ ਰੋਜ਼ਗਾਰ ਦੀ ਗਾਰੰਟੀ ਕਰਨ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਜ਼ਮੀਨ ਹੱਦਬੰਦੀ ਕਾਨੂੰਨ ਅਧੀਨ ਮੁੜ ਵੰਡ ਕਰ ਕੇ ਬਾਕੀ ਬਚਦੀ ਜ਼ਮੀਨ ਪੇਂਡੂ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਣ ਲੋਕ ਪੱਖੀ ਲੇਖਕਾਂ, ਬੁੱਧੀਜੀਵੀਆਂ ਅਤੇ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਡਰਾਉਣ ਦੀ ਮੁਹਿੰਮ ਰੋਕਣ ਜਾਤ-ਪਾਤੀ ਵੰਡੀਆਂ ਪਾ ਕੇ 'ਪਾੜੋ ਤੇ ਰਾਜ ਕਰੋ' ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਬੰਦ ਕਰਨ ਦੀ ਮੰਗ ਵੀ ਇਸ ਮਾਰਚ ਦੀਆਂ ਮੰਗਾਂ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਮੰਗਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਬਠਿੰਡਾ, ਨਥਾਣਾ, ਰਾਮਪੁਰਾ, ਮੌੜ, ਤਲਵੰਡੀ, ਭਗਤਾ ਭਾਈਕਾ, ਸੰਗਤ ਮੰਡੀ, ਸ਼ਹਿਣਾ, ਸ਼੍ਰੀ ਮੁਕਤਸਰ ਸਾਹਿਬ, ਮੂਨਕ, ਭੀਖੀ, ਨਿਹਾਲ ਸਿੰਘ ਵਾਲਾ ਅਤੇ ਨਕੋਦਰ ਵਿੱਚ ਦਲਿਤਾਂ ਉੱਤੇ ਜਬਰ ਵਿਰੋਧੀ ਮਾਰਚ ਕੱਢੇ ਗਏ ਹਨ।(ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਬਲਾਗ਼ - ਇਹ ਇਤਿਹਾਸ ਪੜ੍ਹਾ ਕੇ ਸੰਬੰਧ ਸੁਧਾਰਨ ਦੀ ਗੱਲ....! ਵੁਸਅਤੁੱਲਾਹ ਖ਼ਾਨ ਸੀਨੀਅਰ ਪੱਤਰਕਾਰ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਤੋਂ ਬੀਬੀਸੀ ਲਈ 2 ਅਕਤੂਬਰ 2018 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/international-45706819 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਮਹਿਮੂਦ ਗਜ਼ਨਵੀ, ਮੁਹੰਮਦ ਗੌਰੀ, ਸ਼ਾਹਜ਼ਹਾਂ, ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਹੀਰੋ ਅਤੇ ਪ੍ਰਿਥਵੀਰਾਜ ਚੌਹਾਨ, ਸ਼ਿਵਾਜੀ, ਗਾਂਧੀ ਜੀ ਮੁਸਲਮਾਨ ਦੁਸ਼ਮਣ ਹਨ। ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਘਰ ਜਾਂ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਇਆ ਜਾਂ ਦੱਸਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੇ ਆਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਹਨ੍ਹੇਰੇ 'ਚ ਡੁੱਬਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਰੋਸ਼ਨੀ ਇੱਥੇ ਇਸਲਾਮ ਲੈ ਕੇ ਆਇਆ। ਈਰਾਨ, ਮੱਧ ਏਸ਼ੀਆ ਅਤੇ ਅਰਬ ਤੋਂ ਸੂਫ਼ੀ ਲੋਕ ਆਏ ਤਾਂ ਭੇਦਭਾਵ ਤੋਂ ਤੰਗ ਆ ਕੇ ਹਿੰਦੂ ਮੁਸਲਮਾਨ ਹੋਣ ਲੱਗੇ। ਬਾਹਰੋਂ ਆ ਕੇ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਵਸਣ ਵਾਲੇ ਤੁਰਕ, ਈਰਾਨੀ ਅਤੇ ਅਰਬ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦੇ ਨਵੇਂ ਤਰੀਕੇ ਵੀ ਲਿਆਏ। ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਦੁਨੀਆਂ ਦੀਆਂ ਪੰਜ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਜਾਸੂਸ ਔਰਤਾਂ ਜਦੋਂ ਇੱਕ ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਮਜਬੂਰੀ ਕਾਰਨ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ‘ਮਾਲ’ ਬਣਿਆਇਸ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਅੰਡਰਗ੍ਰਾਊਂਡ ਕਿਉਂ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨਅਫ਼ੀਮ ਦੀ ਖੇਤੀ ਚਿੱਟੇ ਤੋਂ ਚੰਗੀ - ਨਵਜੋਤ ਸਿੱਧੂ Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਬਾਹਰੋਂ ਆ ਕੇ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਵਸਣ ਵਾਲੇ ਤੁਰਕ, ਈਰਾਨੀ ਅਤੇ ਅਰਬ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦੇ ਨਵੇਂ ਕਰੀਕੇ ਵੀ ਲਿਆਏ। ....ਤਾਂ ਇੰਝ ਬਣਿਆ ਪਾਕਿਸਤਾਨ!ਕੱਪੜਿਆਂ ਦਾ ਫੈਸ਼ਨ ਲਿਆਏ। ਤਸਵੀਰਾਂ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਹੁਨਰ ਆਇਆ, ਸ਼ਾਇਰੀ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤ ਆਇਆ। ਤਾਜ ਮਹਿਲ ਵਰਗੀਆਂ ਖ਼ੂਬਸੂਰਤ ਇਮਾਰਤਾਂ ਬਣੀਆਂ।ਮੁਸਲਮਾਨ ਬਾਦਸ਼ਾਹਾਂ ਨੇ ਮੁਕਾਮੀ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀਆਂ ਨੂੰ ਤਹਿਜ਼ੀਬ ਸਿਖਾਈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਰਹਿਣ-ਸਹਿਣ ਚੰਗਾ ਹੋਇਆ। ਹਿੰਦੂ ਸਮੁੰਦਰ ਪਾਰ ਸਫ਼ਰ ਕਰਨ ਤੋਂ ਡਰਦੇ ਸਨ। ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਮਲਾਹਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖ-ਦੇਖ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਮੁੰਦਰ ਦਾ ਡਰ ਘਟਿਆ ਅਤੇ ਉਹ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਜਾਣ ਲੱਗੇ ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦਿਮਾਗ਼ ਦੇ ਜਾਲੇ ਉਤਰਨ ਲੱਗੇ। ਮਹਿਮੂਦ ਗਜ਼ਨਵੀ, ਮੁਹੰਮਦ ਗੌਰੀ, ਸ਼ਾਹਜ਼ਹਾਂ, ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਹੀਰੋ ਹਨ। ਪ੍ਰਿਥਵੀਰਾਜ ਚੌਹਾਨ, ਸ਼ਿਵਾਜੀ, ਗਾਂਧੀ ਜੀ ਮੁਸਲਮਾਨ ਦੁਸ਼ਮਣ ਵਿਲੇਨ ਹਨ। 1857 ਦੀ ਜੰਗ-ਏ-ਆਜ਼ਾਦੀ ਦਰਅਸਲ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਅਤੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੀ ਲੜਾਈ ਸੀ। ਇਸ ਜੰਗ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹਿੰਦੂਆਂ ਨੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਨੂੰ ਹਰ ਮੈਦਾਨ 'ਚ ਨੀਵਾਂ ਦਿਖਾਉਣ ਲਈ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨਾਲ ਗਠਜੋੜ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ। Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਮੁਸਲਮਾਨ ਬਾਦਸ਼ਾਹਾਂ ਨੇ ਮੁਕਾਮੀ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀਆਂ ਨੂੰ ਤਹਿਜ਼ੀਬ ਸਿਖਾਈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਰਹਿਣ-ਸਹਿਣ ਚੰਗਾ ਹੋਇਆ ਇਸ ਤੋਂ ਤੰਗ ਆ ਕੇ ਮੁਸਲਿਮ ਲੀਗ ਕਾਇਮ ਹੋਈ ਅਤੇ ਫੇਰ ਮੁਸਲਿਮ ਲੀਗ ਨੇ ਹਿੰਦੂਆਂ ਅਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨਾਲ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦ ਕਰਵਾ ਕੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਬਣਵਾਇਆ। ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:'ਹੁਣ ਚਰਚ ਦੇ ਬਾਹਰ ਕੋਈ ਮੈਰੀ ਕ੍ਰਿਸਮਸ ਨਹੀਂ ਕਹਿੰਦਾ'ਅਮਰੀਕਾ ਕੱਦੂ ਦੀ ਸੁਪਰ ਪਾਵਰ ਹੈ--ਬਲਾਗ 'ਤਾਨਾਸ਼ਾਹੀ' ਦੌਰਾਨ ਸ਼੍ਰੀਦੇਵੀ ਦੀਆਂ ਫਿਲਮਾਂ ਦਾ ਸਹਾਰਾ''ਜਦੋਂ ਰੇਡੀਓ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਖ਼ਾਮੋਸ਼ ਕੀਤੇ ਭਾਰਤੀ ਸ਼ਾਇਰ'ਇਤਿਹਾਸ ਦਾ ਦੂਜਾ ਪਾਸਾ1947 'ਚ 20 ਲੱਖ ਮੁਸਲਮਾਨ ਹਿੰਦੂਆਂ ਅਤੇ ਸਿੱਖਾਂ ਹੱਥੋਂ ਮਾਰੇ ਗਏ। 1965 ਦੀ ਜੰਗ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਕਰਾਰੀ ਹਾਰ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਭਾਰਤ ਨੇ ਪੱਛਮੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ 'ਚ ਵਸ ਰਹੇ ਹਿੰਦੂਆਂ ਨਾਲ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ ਕਰਕੇ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ।ਭਾਰਤੀ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਘਰ ਜਾਂ ਸਕੂਲ 'ਚ ਪੜ੍ਹਾਇਆ ਜਾਂ ਦੱਸਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੇ ਆਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ, ਚੈਨ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਸੀ।ਸਾਇੰਸ ਅਤੇ ਗਣਿਤ 'ਚ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਭਾਰਤ ਸਭ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਸੀ ਅਤੇ ਸੋਨੇ ਦੀ ਚਿੜੀ ਕਹਾਉਂਦਾ ਸੀ। Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੇ ਮੁਗ਼ਲਾਂ ਦਾ ਖ਼ਾਤਮਾ ਕੀਤਾ ਪਰ 1857 ਦੀ ਜੰਗ-ਏ-ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਹੀਰੋ ਮੰਗਲ ਪਾਂਡੇ ਅਤੇ ਝਾਂਸੀ ਦੀ ਰਾਣੀ ਹੈ। ਮਹਿਮੂਦ ਗਜ਼ਨਵੀ ਤੋਂ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਤੱਕ ਸਭ ਗ਼ੈਰ-ਮੁਲਕੀ ਲੁਟੇਰੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮੰਦਿਰ ਤੋੜੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਮਸਜਿਦਾਂ ਬਣਵਾਈਆਂ। ਲੱਖਾਂ ਹਿੰਦੂਆਂ ਦਾ ਕਤਲ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਬਰਦਸਤੀ ਮੁਸਲਮਾਨ ਬਣਾਇਆ।ਜੇਕਰ ਪ੍ਰਿਥਵੀ ਰਾਜ ਚੌਹਾਨ, ਸ਼ਿਵਾਜੀ ਆਦਿ ਨਾ ਹੁੰਦੇ ਤਾਂ ਹਿੰਦੂਆਂ ਨੂੰ ਇਹ ਗ਼ੈਰ-ਮੁਲਕੀ ਮੁਸਲਮਾਨ ਗ਼ੁਲਾਮ ਬਣਾ ਕੇ ਰੱਖਦੇ। ਇਨਾਮ 'ਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ!ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੇ ਮੁਗ਼ਲਾਂ ਦਾ ਖ਼ਾਤਮਾ ਕੀਤਾ ਪਰ 1857 ਦੀ ਜੰਗ-ਏ-ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਹੀਰੋ ਮੰਗਲ ਪਾਂਡੇ ਅਤੇ ਝਾਂਸੀ ਦੀ ਰਾਣੀ ਹੈ। ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੇ ਵੀ ਮੁਸਲਮਾਨ ਬਾਦਸ਼ਾਹਾਂ ਵਾਂਗ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਲੁੱਟਿਆ। ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਨੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਲੜਾਈ 'ਚ ਕਾਂਗਰਸ ਦਾ ਸਾਥ ਦੇਣ ਦੀ ਬਜਾਇ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਦੀ ਹੌਸਲਾ ਅਫ਼ਜਾਈ ਨਾਲ 'ਪਾੜੋ ਅਤੇ ਰਾਜ ਕਰੋ' ਦੀ ਨੀਤੀ ਦੇ ਤਹਿਤ ਮੁਸਲਿਮ ਲੀਗ ਬਣਾਈ। ਮੁਸਲਿਮ ਲੀਗ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਏਕਤਾ ਨੂੰ ਤੋੜਨ ਲਈ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਏਜੰਡਾ ਅੱਗੇ ਵਧਾਇਆ ਅਤੇ ਇਨਾਮ 'ਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਹਾਸਿਲ ਕੀਤਾ। Image copyright MEA, INDIA ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਭਾਰਤ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਨਾਲ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸ਼ਾਂਤੀ ਨਾਲ ਰਹਿਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਪਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਭਾਰਤ ਦੀ ਪਿੱਠ ਦੇ ਵਾਰ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ। ਭਾਰਤ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਨਾਲ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸ਼ਾਂਤੀ ਨਾਲ ਰਹਿਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਪਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਭਾਰਤ ਦੀ ਪਿੱਠ 'ਚ ਵਾਰ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ। ਭਾਰਤ 'ਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਮੁਸਲਮਾਨ ਮੂੰਹੋਂ ਤਾਂ ਖ਼ੁਦ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦਿਲ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਲਈ ਧੜਕਦੇ ਹਨ। ਲਿਹਾਜ਼ਾ ਉਨ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਹੁਣ ਜਦੋਂ ਇਹ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਬੱਚੇ ਵੱਡੇ ਹੋ ਕੇ ਸਿਆਸਤ 'ਚ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਭਰਤੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਰਾਜਦੂਤ ਜਾਂ ਬਾਬੂ ਬਣਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਇਹੀ ਉਮੀਦ ਰੱਖਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਉਹ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਾਂ 'ਚ ਇੱਕ ਦਿਨ ਸੁਧਾਰ ਲਿਆਉਣਗੇ।ਕੀ ਮੈਨੂੰ ਇਸ 'ਤੇ ਹੱਸਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਹੈ। ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਰੈਲੀਆਂ ਦੀ ਧੂੜ 'ਚ ਰੁਲੇ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੇ ਮੁੱਦੇਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆ: 'ਮਲਬੇ 'ਚੋਂ ਬੱਚੇ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਆ ਰਹੀ ਹੈ'ਸੇਰੀਨਾ ਇਸ ਲਈ ਆਈ ਗਾਇਕੀ ਦੇ ਮੈਦਾਨ 'ਚਮੋਦੀ ਦੇ ਸਾਲ 'ਚ 9 ਏਅਰਪੋਰਟ ਬਣਾਉਣ ਬਾਰੇ ਦਾਅਵੇ ਦਾ ਸੱਚਇਹ ਵੀ ਵੀਡੀਓ ਵੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪਸੰਦ ਆ ਸਕਦੇ ਹਨ Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi (ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਇਸ ਵਾਰ 21ਵੀਂ ਸਦੀ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਚੰਦਰ ਗ੍ਰਹਿਣ ਲਗਿਆ ਜੋ 3 ਘੰਟੇ 55 ਮਿੰਟ ਰਿਹਾ। ਖ਼ਾਸ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਚੰਦਰ ਗ੍ਰਹਿਣ ਵੇਲੇ ਚੰਨ ਦਾ ਰੰਗ ਲਾਲ ਨਜ਼ਰ ਆਇਆ।ਅਜਿਹਾ ਦਿਖਿਆ ਸਦੀ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਲੰਬਾ ਚੰਦਰਮਾ ਗ੍ਰਹਿਣ (ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਲਾਂਘਾ : ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਮੰਗ ਦਰਸ਼ਨ ਲਈ ਪਾਸਪੋਰਟ ਨਹੀਂ, ਆਧਾਰ ਕਾਰਡ ਨੂੰ ਮਾਨਤਾ - 5 ਅਹਿਮ ਖ਼ਬਰਾਂ 16 ਜਨਵਰੀ 2019 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/india-46887421 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ Image copyright GURINDER BAJWA/BBC ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਲਾਂਘੇ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵੱਲੋਂ ਆਏ 14 ਬਿੰਦੂਆਂ ਵਾਲੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ 'ਤੇ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਕੁਝ ਬਿੰਦੂਆਂ 'ਤੇ ਇਤਰਾਜ਼ ਜਤਾਇਆ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪਾਸਪੋਰਟ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਦਰਸ਼ਨਾਂ ਲਈ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਸਰਹੱਦ ਵਿੱਚ ਐਂਟਰੀ।ਇੰਡੀਅਨ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਮੁਤਾਬਕ ਕੈਪਟਨ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਦਲੀਲ ਹੈ ਕਿ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਵਾਧੂ ਲੋਕਾਂ ਕੋਲ ਪਾਸਪੋਰਟ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਪਰ 99 ਫੀਸਦ ਲੋਕਾਂ ਕੋਲ ਆਧਾਰ ਕਾਰਡ ਹਨ ਜੋ ਇੱਕ ਕਾਨੂੰਨੀ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਹੈ।ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਮੰਗ ਹੈ ਕਿ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਨੂੰ ਆਧਾਰ ਕਾਰਡ ਨਾਲ ਹੀ ਯਾਤਰਾ ਕਰਨ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇ। ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਮੁੱਖ ਸਕੱਤਰ ਕਰਨ ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਕੇਂਦਰੀ ਗ੍ਰਹਿ ਸਕੱਤਰ ਰਾਜੀਵ ਗੌਬਾ ਨਾਲ ਮਿਲ ਆਪਣੀ ਗੱਲ ਰੱਖੀ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵੱਲੋਂ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ ਹਰ ਰੋਜ਼ 500 ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਨੂੰ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਦਰਸ਼ਨਾਂ ਲਈ ਆਉਣ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ-ਬ੍ਰੈਗਜ਼ਿਟ: ਟੈਰੀਜ਼ਾ ਮੇਅ ਦੀ ਡੀਲ ਨੂੰ ਸੰਸਦ ਨੇ ਕੀਤਾ ਖਾਰਿਜ ਨੈਰੋਬੀ ਹਮਲੇ ਦੀ ਜਿੰਮੇਵਾਰੀ ਲੈਣ ਵਾਲਾ ਅਲ-ਸ਼ਬਾਬ ਸੰਗਠਨ ਕੌਣ ਚੀਨ ਨੇ ਉਗਾਈ ਚੰਨ ’ਤੇ ਕਪਾਹ -ਵਿਗਿਆਨਕ ਕੌਤਕਤਿਆਰੀਆਂ ਕੁੰਭ ਮੇਲੇ ਦੀਆਂ ਪਰ ਫੋਟੋ ਹੱਜ ਦੀ Image copyright dassault rafale ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਡਸੌ ਐਵੀਏਸ਼ਨ ਤੋਂ 36 ਰਫਾਲ ਲੜਾਕੂ ਹਵਾਈ ਜਹਾਜ਼ ਖਰੀਦ ਰਹੀ ਹੈ CAG ਨੇ ਕੀਤਾ ਰਫਾਲ ਡੀਲ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕੰਪੈਟਰੋਲਰ ਆਡੀਟਰ ਜਨਰਲ ਯਾਨਿ ਕੈਗ ਨੇ ਰਫਾਲ ਜਾਹਜ਼ ਡੀਲ ਦੀ ਆਡਿਟ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਕੋਈ ਵੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਪੁਣੇ ਦੇ ਆਰਟੀਆਈ ਕਾਰੁਕਨ ਵਿਹਾਰ ਦੁਰਵੇ ਨੇ ਕੈਗ ਕੋਲੋਂ ਇੱਕ ਆਰਟੀਆਈ 'ਚ ਇਸ ਡੀਲ ਦੀ ਆਡਿਟ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮੰਗੀ ਸੀ। ਇਸ ਆਰਟੀਆਈ ਦੇ ਜਵਾਬ 'ਚ ਕੈਗ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਇਸ ਡੀਲ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਹੁਣ ਤੱਕ ਪੂਰੀ ਨਹੀਂ ਹੋਈ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸਾਂਝੀ ਕਰਨਾ ਸੰਸਦ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਹੋਵੇਗੀ। ਇਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਆਰਟੀਆਈ ਐਕਟ ਦੇ ਸੈਕਸ਼ਨ 8(1)(C) ਦੇ ਤਹਿਤ ਸਾਂਝੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ।"ਦਰਅਸਲ ਐਕਟ ਦੇ ਸੈਕਸ਼ਨ ਦੇ ਤਹਿਤ ਉਨ੍ਹਾਂ ਜਾਣਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਸਾਂਝੀ ਨਾ ਕਰਨ ਦੀ ਛੋਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ-ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਦੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ 'ਸਾਨੂੰ ਕੋਈ ਦੇਖ ਲੈਂਦਾ ਤਾਂ ਸਾਡਾ ਕਤਲ ਹੋ ਸਕਦਾ ਸੀ' ਨਸਲਕੁਸ਼ੀ ਦੇ ਦਾਇਰੇ 'ਚ ਇਹ ਕਤਲੇਆਮ ਆਉਂਦੇ ਹਨਕੋਰੀਆ ਦੀ ਮਹਾਰਾਣੀ ਬਣਨ ਵਾਲੀ ਭਾਰਤ ਦੀ ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ Image copyright Getty Images ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸਕੂਲਾਂ 'ਚ ਸੁਧਰਿਆ ਸਿੱਖਿਆ ਦਾ ਮਿਆਰ ਦੇਸ ਦੇ ਪੇਂਡੂ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਾਈਮਰੀ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਰੀ ਇੱਕ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸਰਕਾਰ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਦਾ ਮਿਆਰ ਸੁਧਰਿਆ ਹੈ। ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਟਾਈਮਜ਼ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਮੁਤਾਬਕ ਏਐਸਈਆਰ ਵੱਲੋਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਜਾਰੀ ਸਾਲ 2018 ਦੀ ਗ੍ਰਾਮੀਣ ਖੇਤਰਾਂ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਸੰਬੰਧੀ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੁਝ ਸੂਬਿਆਂ 'ਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲਾਂ 'ਚ ਸਿੱਖਿਆ ਦਾ ਮਿਆਰ ਵਧਿਆ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਮਿਸਾਲ ਦਿੰਦਿਆ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ 'ਪੜ੍ਹੋ ਪੰਜਾਬ' ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਮਾਡਲ ਬਣ ਰਿਹਾ ਹੈ। Image copyright Reuters ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਟੈਰੀਜਾ ਮੇਅ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਨੂੰ 432 ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੇ ਖਾਰਿਜ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਟੈਰੀਜਾ ਮੇਅ ਦੀ ਬ੍ਰੈਗਜ਼ਿਟ ਡੀਲ ਨੂੰ ਸੰਸਦ ਨੇ ਕੀਤਾ ਖਾਰਿਜ ਬ੍ਰੈਗਜ਼ਿਟ ਡੀਲ ਯਾਨਿ ਯੂਰਪੀ ਸੰਘ ਤੋਂ ਬਰਤਾਨੀਆ ਨੂੰ ਵੱਖ ਹੋਣ ਦੀ ਬਰਤਾਨਵੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਟੈਰੀਜਾ ਮੇਅ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਨੂੰ ਸੰਸਦ ਨੇ ਵੱਡੇ ਬਹੁਮਤ ਨਾਲ ਖਰਿਜ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਟੈਰੀਜਾ ਮੇਅ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਨੂੰ 432 ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੇ ਖਾਰਿਜ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੇਵਲ 202 ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਮਿਲਿਆ। ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਖ਼ੁਦ ਟੈਰੀਜਾ ਮੇਅ ਦੀ ਕੰਜ਼ਰਵੇਟਿਵ ਪਾਰਟੀ ਦੇ 118 ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੇ ਵੀ ਇਸ ਡੀਲ ਦੇ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਵੋਟ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਟੈਰੀਜਾ ਮੇਅ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਨੂੰ ਮਿਲੀ ਇਸ ਇਤਿਹਾਸਕ ਹਾਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਿਰੋਧੀ ਲੈਬਰ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਬੇਭਰੋਸਗੀ ਮਤੇ ਦਾ ਤਜਵੀਜ਼ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਪੂਰੀ ਖ਼ਬਰ ਪੜ੍ਹਣ ਲਈ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ। Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਹਮਲੇ ਵਿੱਚ ਮਾਰੇ ਗਏ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਅਜੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਨਹੀਂ ਹੋਈ ਹੈ ਕੀਨੀਆ : ਹੋਟਲ 'ਚ ਹਮਲਾ, ਗੋਲੀਬਾਰੀ ਜਾਰੀ ਕੀਨੀਆ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਨੈਰੋਬੀ ਦੇ ਇੱਕ ਹੋਟਲ 'ਚ ਹੋਏ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਅਜੇ ਵੀ ਗੋਲੀਬਾਰੀ ਜਾਰੀ ਹੈ। ਅੰਦਰੂਨੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਮੰਤਰੀ ਫਰੈਡ ਮਿਤਿਆਂਗੀ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਸਾਰੀਆਂ ਇਮਾਰਤਾਂ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਐਲਾਨਿਆਂ ਸੀ। ਪਰ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਦੇ ਅੰਦਰ ਫਸੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਤੇ ਦੋਸਤ ਪੋਸਟਾਂ ਸਾਂਝੀਆਂ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਹਮਲੇ 'ਚ ਮਾਰੇ ਗਏ ਤੇ ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਬਾਰੇ ਅਜੇ ਕੋਈ ਸਪੱਸ਼ਟ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਜਦਕਿ ਹਮਲਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ 4 ਲੋਕ ਨਜ਼ਰ ਆਏ ਦੱਸੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਪੂਰੀ ਖ਼ਬਰ ਪੜ੍ਹਣ ਲਈ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ।ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ-ਹੜੱਪਾ ਦੇ ‘ਪ੍ਰੇਮੀ ਜੋੜੇ’ ਦੇ ਪਿੰਜਰ ਦਾ ਕੀ ਹੈ ਰਾਜ਼ਕਿਉਂ ਹੈ ਦੁੱਲਾ ਭੱਟੀ ਲੋਹੜੀ ਦਾ ਸਾਂਝਾ ਨਾਇਕ? ਜਦੋਂ ਜਾਨ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਮਾਇਆਵਤੀ ਨੂੰ ਕਮਰੇ 'ਚ ਲੁਕਣਾ ਪਿਆਜਦੋਂ ਕਾਂਸਟੇਬਲ ਨੇ ‘ਚੋਰ’ ਦੀ ਬੱਚੀ ਨੂੰ ਦੁੱਧ ਚੁੰਘਾਇਆਸ਼ਰਾਬ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਇੰਝ ਲਾਹੁਣ ਆਪਣਾ ਹੈਂਗਓਵਰਇਹ ਵੀਡੀਓਜ਼ ਵੀ ਤੁਹਾਨੁੰ ਪਸੰਦ ਆਉਣਗੇ Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi (ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

‘ਲਕਸ਼ ਗਾਈਡਲਾਈਨਜ਼’ ਮੁਤਾਬਕ ਡਿਲੀਵਰੀ ਲਈ ਵੱਖਰਾ ਕਮਰਾ ਜਾਂ ਸਥਾਨ ਮਿਲਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਇੱਕ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ... ਡਿਲੀਵਰੀ ਲਈ ਮੇਜ਼ ਨਹੀਂ, ਬੈੱਡ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।(ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਛੱਡਣ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਮਗਰੋਂ ਸਕੂਲੀ ਕਿਤਾਬਾਂ 'ਚ ਗੁਰੂਆਂ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਸੁਖਬੀਰ ਬਾਦਲ ਦਾ ਅਲਟੀਮੇਟਮ 29 ਅਕਤੂਬਰ 2018 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/international-46024541 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ Image copyright Getty Images ਪਾਰਟੀ ਤੋਂ ਨਾਰਾਜ਼ ਚੱਲ ਰਹੇ ਟਕਸਾਲੀ ਆਗੂਆਂ ਨੂੰ ਮਣਾਉਣ ਲਈ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਛੱਡਣ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸੁਖਬੀਰ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਗੁਰੂਆਂ ਬਾਰੇ ਪੜ੍ਹਾਏ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਇਤਿਹਾਸ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਨਵੀਂ ਮੁਹਿੰਮ ਵਿੱਢਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ।ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਦੀ ਕੋਰ ਕਮੇਟੀ ਦੀ ਬੈਠਕ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਲਿਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਸੁਖਬੀਰ ਬਾਦਲ ਨੇ ਟਵੀਟ ਵੀ ਕੀਤਾ।ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਿਖਿਆ, ''ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਕੈਪਟਨ ਅਮਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਤੋਂ ਮੁਆਫ਼ੀ ਮੰਗਣ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਮਾਹਿਰਾਂ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਅਫ਼ਸਰਾਂ ਦੀ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰੀ ਹੋਵੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 12ਵੀਂ ਜਮਾਤ ਦੀਆਂ ਇਤਿਹਾਸ ਦੀਆਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ ਦਿੱਤੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਗੁਰੂਆਂ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਬਾਰੇ ਗਲਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਕਿਤਾਬਾਂ ਜੇਕਰ ਦੋ ਦਿਨਾਂ ਅੰਦਰ ਨਾ ਵਾਪਸ ਲਈਆਂ ਗਈਆਂ ਤਾਂ ਕੌਮ ਇੱਕ ਨਵੰਬਰ ਤੋਂ ਸੰਘਰਸ਼ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰੇਗੀ।''ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ'ਪਾਰਟੀ ਹੀ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਗਈ ਤਾਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਵੀ ਕੀ ਕਰੂ'ਸੁਖਬੀਰ ਦੀ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ 'ਤੇ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋਏ ਸਵਾਲਾਂ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਰਹੇ ਇਹ 5 ਮੁੱਦੇ ਆਗੂਆਂ ਨੂੰ ਉਂਗਲਾਂ 'ਤੇ ਨਚਾਉਣ ਵਾਲਾ 'ਕਾਲਾ ਬਾਂਦਰ' Image Copyright @officeofssbadal @officeofssbadal Image Copyright @officeofssbadal @officeofssbadal 'ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਹੀ ਜਾਰੀ ਰੱਖੀਆਂ ਜਾਣ'ਸੁਖਬੀਰ ਬਾਦਲ ਦੇ ਅਲਟੀਮੇਟ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਫੈਸਲਾ ਲਿਆ।ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਕੈਪਟਨ ਅਮਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿਭਾਗ ਨੂੰ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤੇ, ''ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਵਿਦਿਅਕ ਸਾਲ ਦੇ ਮੱਧ ਵਿੱਚ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਪੱਸ਼ਟਤਾ ਲਈ 11ਵੀਂ ਅਤੇ 12ਵੀਂ ਜਮਾਤ ਲਈ ਸਾਲ 2017-18 ਦੀਆਂ ਇਤਿਹਾਸ ਦੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਹੀ ਜਾਰੀ ਰੱਖੀਆਂ ਜਾਣ।''ਇਸ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ ਕੈਪਟਨ ਦੇ ਮੀਡੀਆ ਸਲਾਹਕਾਰ ਨੇ ਵੀ ਟਵੀਟ ਕੀਤਾ। Image Copyright @RT_MediaAdvPbCM @RT_MediaAdvPbCM Image Copyright @RT_MediaAdvPbCM @RT_MediaAdvPbCM ਮਾਹਿਰਾਂ ਦੀ ਕਮੇਟੀ ਬਾਰੇ11ਵੀਂ ਅਤੇ 12ਵੀਂ ਦੀਆਂ ਇਤਿਹਾਸ ਦੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਵਿੱਚ ਤੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਫਰਕ ਅਤੇ ਕਥਿਤ ਗਲਤੀਆਂ ਦਾ ਮਸਲਾ ਚੁੱਕਿਆ ਗਿਆ ਤਾਂ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਮਾਮਲੇ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਲਈ 11 ਮਈ 2018 ਨੂੰ ਮਾਹਿਰਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਕਮੇਟੀ ਬਣਾਈ।ਇਹ ਕਮੇਟੀ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਕਿਰਪਾਲ ਸਿੰਘ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਬਣਾਈ ਗਈ । ਇਸ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਹਨ ਡਾ. ਜੇਐੱਸ ਗਰੇਵਾਲ, ਡਾ. ਇੰਦੂ ਬੰਗਾ, ਡਾ. ਪ੍ਰਿਥੀਪਾਲ ਸਿੰਘ ਕਪੂਰ ਹਨ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਦੋ ਐਸਜੀਪੀਸੀ ਮੈਂਬਰ ਡਾ. ਬਲਵੰਤ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਡਾ. ਇੰਦਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਗੋਗੋਆਨੀ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।ਲੰਮੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਸਕੂਲਾਂ ਦੀਆਂ ਪਾਠ ਪੁਸਤਕਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਗੁਰੂਆਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਤੱਥਾਂ ਬਾਰੇ ਸਵਾਲ ਚੁੱਕੇ ਜਾਂਦੇ ਰਹੇ ਹਨ।ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ ਵੀਡੀਓ ਵੀ ਪਸੰਦ ਆਉਣਗੇ Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi (ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਕੁੜੀਆਂ ਦੀ ‘ਵਰਜਿਨਿਟੀ’ ਦਾ ਮੁੱਦਾ: ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਬੰਦ ਬੋਤਲ ਖੁੱਲ੍ਹਦੀ ਹੈ? - ਬਲਾਗ ਦਿਵਿਆ ਆਰਿਆ ਪੱਤਰਕਾਰ, ਬੀਬੀਸੀ 17 ਜਨਵਰੀ 2019 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/india-46883288 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ Image copyright AFP ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਵਰਜਿਨਿਟੀ ਟੈਸਟ ਖਿਲਾਫ ਕੁਝ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਕੇਰਲ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਇੱਕ ਮਸ਼ਹੂਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ 'ਵਰਜਿਨਿਟੀ' ਦੇ ਬਾਰੇ ਮੁੰਡਿਆਂ ਦੀ ਨਾਸਮਝੀ ਅਤੇ ਅਣਦੇਖੀ ਬਾਰੇ ਬਹੁਤ ਫਿਕਰਮੰਦ ਹਨ।ਫੇਸਬੁੱਕ 'ਤੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ ਬਾਰੇ ਸਲਾਹ ਦੇਣ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਕਿ ਮੁੰਡਿਆਂ ਨੂੰ ਕੁੜੀਆਂ ਦੇ ਕੁਆਰੇਪਣ (ਵਰਜਿਨ) ਹੋਣ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਰੱਖਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ "ਕੁਆਰੀ ਕੁੜੀ ਸੀਲਬੰਦ ਬੋਤਲ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਕੀ ਕੋਲਡ ਡ੍ਰਿੰਕ ਜਾਂ ਬਿਸਕੁਟ ਖਰੀਦਣ ਸਮੇਂ ਉਹ ਟੁੱਟੀ ਹੋਈ ਸੀਲ ਵਾਲੀ ਚੀਜ਼ ਪਸੰਦ ਕਰਨਗੇ?"ਹੁਣ ਇਸ ਬਾਰੇ ਹੈਰਾਨ ਹੋਣ ਦੀ ਕੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕੁੜੀਆਂ ਨੂੰ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨਾਲ ਜੋੜਨਾ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਪਭੋਗ ਦੀ ਚੀਜ਼ ਕਹਿਣ ਦਾ ਰੁਝਾਨ ਕਾਫ਼ੀ ਪੁਰਾਣਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਜਿੰਨੀ ਅਲੋਚਨਾ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ ਓਨੀ ਘੱਟ ਹੈ।ਮਸ਼ਹੂਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਮੋਟਰਸਾਈਕਲ ਅਤੇ ਕਾਰ ਲਈ ਲਲਚਾਉਂਦਾ ਮੁੰਡਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬਨਾਵਟ ਨੂੰ ਕੁੜੀ ਦੇ ਸਰੀਰ ਨਾਲ ਜੋੜਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਕਦੇ ਬੀਅਰ ਦੀ ਬੋਤਲ ਦੇ ਗੋਲ ਆਕਾਰ ਨੂੰ ਕੁੜੀ ਵਰਗਾ ਦਿਖਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। Image copyright Getty Images ਗੱਲ ਇਸ ਵਾਰੀ ਵੀ ਉਪਭੋਗ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਹੀ ਹੈ। ਤਵੱਜੋ ਕੋਲਡ-ਡ੍ਰਿੰਕਸ ਅਤੇ ਬਿਸਕੁੱਟ ਦੇ ਆਕਾਰ 'ਤੇ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ 'ਸੀਲਬੰਦ' ਅਤੇ 'ਸ਼ੁੱਧ' ਹੋਣ ਸਬੰਧੀ ਹੈ।ਕੁੜੀ 'ਵਰਜਿਨ' ਹੋਵੇ, ਯਾਨਿ ਕਿ ਜਿਸ ਨੇ ਕਦੇ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਸਰੀਰਕ ਸਬੰਧ ਨਾ ਬਣਾਇਆ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਸ਼ੁੱਧ ਹੈ। ਸਗੋਂ ਪ੍ਰੋਫੈੱਸਰ ਸਾਹਿਬ ਮੁਤਾਬਕ ਕੁੜੀ ਜਨਮ ਤੋਂ ਹੀ ਸੀਲਬੰਦ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ 'ਵਰਜਿਨ' ਪਤਨੀ ਤਾਂ ਫਰਿਸ਼ਤੇ ਵਰਗੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।ਦਰਅਸਲ ਕੁੜੀ ਦੀ ਸ਼ਰਮ ਅਤੇ ਉਪਭੋਗ ਦੀ ਇੱਛਾ ਬੋਤਲ ਵਿੱਚ ਬੰਦ ਰਹੇ ਤਾਂ ਠੀਕ ਹੈ, ਖੁਲ੍ਹ ਗਈ ਤਾਂ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਬੋਤਲ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਹੜਾ ਜਿੰਨ ਨਿਕਲ ਆਵੇਗਾ।ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਕੁੰਭ ਮੇਲਾ 2019: ਤਿਆਰੀਆਂ ਕੁੰਭ ਦੀਆਂ ਪਰ ਫੋਟੋ ਹੱਜ ਦੀ ਬ੍ਰੈਗਜ਼ਿਟ ਸਮਝੌਤਾ ਪਾਸ ਨਾ ਹੋਇਆ ਤਾਂ ਕੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈਕੁੰਭ ਮੇਲਾ 2019 : ਅਖਾੜਿਆਂ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਤੇ ਦਾਅਵੇ'ਵਰਜਿਨਿਟੀ ਟੈਸਟ'ਘਬਰਾਓ ਨਾ, ਮੈਂ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸੈਕਸ ਦੀ ਵਕਾਲਤ ਨਹੀਂ ਕਰ ਰਹੀ, ਉਹ ਤਾਂ ਹਰ ਮੁੰਡੇ ਅਤੇ ਕੁੜੀ ਦੀ ਆਪਣੀ ਪਸੰਦ-ਨਾਪਸੰਦ ਉੱਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ।ਸਿਰਫ਼ ਇਸ ਵੱਲ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕਰ ਰਹੀ ਹਾਂ ਕਿ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ ਦੀ ਇਹ ਹਿਦਾਇਤ ਦਰਅਸਲ ਇੱਕ ਚੋਗਾ ਹੈ।ਕੁੜੀਆਂ ਕਿਤੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਨਾਲ ਆਪਣੀਆਂ ਇੱਛਾਵਾਂ ਜ਼ਾਹਿਰ ਅਤੇ ਪੂਰੀਆਂ ਨਾ ਕਰਨ ਲੱਗ ਜਾਣ, ਇਸੇ ਡਰੋਂ ਕਦਰਾਂ ਕੀਮਤਾਂ ਦੀ ਹਿਦਾਇਤ ਹੇਠਾਂ ਢਕਣ ਵਾਲਾ ਚੋਗਾ। Image copyright Getty Images ਉੱਧਰ ਮੁੰਡਿਆਂ ਦੀ 'ਵਰਜਿਨਿਟੀ'ਪਤਾ ਲਾਉਣ ਦਾ ਕੋਈ ਤਰੀਕਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਉੱਤੇ ਰਵਾਇਤਾਂ ਨੂੰ ਨਿਭਾਉਣ ਦਾ ਕੋਈ ਦਬਾਅ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੈ।ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਸੀਲ ਤੋੜਨ ਦੀ ਪੂਰੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਹੈ, ਚਾਹੇ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜਾਂ ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ।ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਪ੍ਰੋਫੈੱਸਰ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਕੋਈ ਹਿਦਾਇਤ ਨਹੀਂ।ਪਰ ਕੁੜੀਆਂ ਕਿਤੇ ਸੈਕਸ ਦੀ ਚਾਹਤ ਨਾ ਕਰਨ ਲੱਗ ਜਾਣ। ਆਪਣੇ ਮਨ ਨੂੰ ਬੇਚੈਨ ਹੋਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਨਾ ਦੇ ਦੇਣ।ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਰੀਰ ਉੱਤੇ ਹੱਕ ਜਤਾਉਣ ਲਈ ਸਾਰਾ ਸਮਾਜ ਇੰਨਾ ਬੇਚੈਨ ਹੈ ਕਿ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਆਦੀਵਾਸੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਕੰਜਰਭਾਟ ਵਿੱਚ ਵਿਆਹ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਰਾਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਿਸਤਰ ਦੀ ਚਾਦਰ ਦੇਖ ਕੇ 'ਵਰਜਿਨਿਟੀ ਟੈਸਟ' ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਹੁਣ ਇਸ ਦੇ ਖਿਲਾਫ਼ ਮੁੰਡਿਆਂ ਨੇ ਹੀ ਮੁਹਿੰਮ ਛੇੜ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਉਹ ਨਹੀਂ ਚਾਹੁੰਦੇ ਕਿ ਕੁੜੀਆਂ 'ਤੇ ਅਜਿਹੀ ਜਨਤਕ ਜਾਂਚ ਦਾ ਕੋਈ ਦਬਾਅ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਫਿਰ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸੈਕਸ ਕਰਨ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 'ਅਸ਼ੁੱਧ' ਸਮਝਿਆ ਜਾਵੇ। Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi ਸੀਲ-ਬੰਦਪ੍ਰੋਫੈੱਸਰ ਸਾਹਿਬ ਲਿਖਦੇ ਹਨ ਕਿ ਪ੍ਰੇਮ ਸਬੰਧ ਜਾਂ ਵਿਆਹ ਦੀ ਗੱਲਬਾਤ ਦੇ ਵੇਲੇ ਕੁੜੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਵਰਜਿਨ ਹੋਣ ਬਾਰੇ ਦੱਸਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਆਸ਼ਿਕ ਅਤੇ ਪਤੀ ਇਸ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਰੂਰ ਸਨਮਾਨ ਦੇਣਗੇ।ਉੰਝ ਜਿਸ ਸੀਲ ਦੇ ਟੁੱਟਣ 'ਤੇ ਇੰਨਾ ਹੰਗਾਮਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਉਸ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰਵਾਉਣ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਵੀ ਹਨ। 'ਹਾਈਮਨੋਪਲਾਸਟੀ' ਰਾਹੀਂ ਵਜਾਇਨਾ ਦੇ ਬਾਹਰ ਦੀ ਝਿੱਲੀ ਨੂੰ ਸਿਉਂ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਇਸ ਦਾ ਮਕਸਦ ਤਾਂ ਸਰੀਰਕ ਹਿੰਸਾ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਵਜਾਇਨਾ 'ਤੇ ਆਈ ਸੱਟ ਨੂੰ ਠੀਕ ਕਰਨਾ ਹੈ ਪਰ ਕਈ ਪੱਛਮੀ ਦੇਸਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ 'ਵਰਜਿਨਿਟੀ' ਵਾਪਸ ਲਿਆਉਣ ਦੇ ਕਾਸਮੈਟਿਕ ਤਰੀਕੇ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੀਤਾ ਜਾਣ ਲੱਗਿਆ ਹੈ।ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:#HerChoice : ਜਦੋਂ ਔਰਤਾਂ ਆਪਣੀ ਮਰਜ਼ੀ ਨਾਲ ਜਿਉਂਦੀਆਂ ਹਨਮਾਹਵਾਰੀ ਪੈਡ ਕਿਉਂ ਇਕੱਠੇ ਕੀਤੇ ਗਏ ?ਕੀ ਹੈ ਸਿਆਸੀ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਦਾ ਔਰਤਾਂ 'ਤੇ ਅਸਰ? Image copyright Getty Images ਜੇ ਸਰੀਰਕ ਸਬੰਧ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਤਾਂ ਗਵਾਈ ਹੋਈ ਵਰਜਿਨਿਟੀ ਵਾਪਸ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਆ ਸਕਦੀ ਪਰ 'ਹਾਈਮਨੋਪਲਾਸਟੀ' ਦੇ ਅਪਰੇਸ਼ਨ ਰਾਹੀਂ ਵਜਾਇਨਾ ਨੂੰ ਅਜਿਹਾ ਰੂਪ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਲੱਗੇ ਕਿ ਉਸ ਔਰਤ ਨੇ ਕਦੇ ਵੀ ਸਰੀਰਕ ਸਬੰਧ ਨਹੀਂ ਬਣਾਇਆ ਹੈ।ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ 'ਵਰਜਿਨਿਟੀ' ਨੂੰ ਕਾਫ਼ੀ ਅਹਿਮੀਅਤ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣ ਕਾਰਨ ਕਈ ਔਰਤਾਂ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ ਅਪਰੇਸ਼ਨ ਕਰਵਾਉਣ ਦੀ ਹੱਦ ਤੱਕ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਸੋਚਣ ਦੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜੇ ਕੁੜੀਆਂ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸੈਕਸ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਤਾਂ ਕੋਈ ਮੁੰਡਾ ਨਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੀ ਹੋਵੇਗਾ। ਦੋਨੋਂ ਹੀ ਸੀਲ ਤੋੜਦੇ ਹੋਣਗੇ ਅਤੇ ਬੋਤਲ ਵਿੱਚ ਬੰਦ ਬੁਲਬੁਲੇ ਆਜ਼ਾਦ ਹੁੰਦੇ ਹੋਣਗੇ।ਦੇਖਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਸਵਾਲ ਕੁੜੀਆਂ ਤੋਂ ਹੀ ਨਹੀਂ ਮੁੰਡਿਆਂ ਤੋਂ ਵੀ ਪੁੱਛਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਪਰ ਇੰਨੇ ਸਵਾਲ ਹੀ ਕਿਉਂ?ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੌਜਵਾਨ ਮੁੰਡੇ-ਕੁੜੀਆਂ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਕਿਉਂ ਡਰ ਰਹੇ ਹੋ ? ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬੋਤਲ ਦੇ ਜਿੰਨ ਨਾਲ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਖੁਦ ਹੀ ਨਜਿੱਠਣ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ।ਸ਼ਰਮ ਅਤੇ ਕਦਰਾਂਕੀਮਤਾਂ ਦਾ ਦਬਾਅ ਨਾ ਹੋਵੇ ਅਤੇ 'ਸ਼ੁੱਧਤਾ' ਵਰਜਿਨ ਹੋਣ ਨਾਲ ਨਹੀਂ, ਪਿਆਰ ਅਤੇ ਵਿਆਹ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਦੀ ਸੱਚਾਈ ਅਤੇ ਸਾਫਗੋਈ ਨਾਲ ਆਵੇ।ਇਹ ਵੀਡੀਓ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪਸੰਦ ਆ ਸਕਦੇ ਹਨ: Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi (ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆ: ਸੁਨਾਮੀ ਬਣੀ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਲਈ ਬੁਝਾਰਤ 3 ਅਕਤੂਬਰ 2018 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/international-45721990 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ Image copyright AFP ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਪਾਲੂ ਵਿੱਚ ਹਰ ਕੋਈ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਲਈ ਜਰੂਰੀ ਵਸਤਾਂ ਜੁਟਾਉਣ ਲਈ ਜੂਝ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆ ਦੀ ਆਪਦਾਵਾਂ ਨਾਲ ਨੱਜਿਠਣ ਵਾਲੀ ਏਜੰਸੀ ਮੁਤਾਬਕ ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਨੂੰ ਆਏ ਭੂਚਾਲ ਅਤੇ ਸੂਨਾਮੀ ਮਗਰੋਂ 1350 ਤੋਂ ਵਧੇਰੇ ਜਾਨਾਂ ਜਾ ਚੁੱਕੀਆਂ ਹਨ।ਲੰਘੇ ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਨੂੰ ਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆ ਦੇ ਕੇਂਦਰੀ ਦੀਪ ਸੁਲਵੇਸੀ ਵਿੱਚ 7.5 ਤੀਬਰਤਾ ਵਾਲਾ ਭੂਚਾਲ ਆਉਣ ਮਗਰੋਂ ਪਾਲੂ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਸੁਨਾਮੀ ਨੇ ਤਕਰੀਬਨ ਬਰਬਾਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।ਉਸ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਹੀ ਲੋਕ ਭੋਜਨ, ਬਾਲਣ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਲਈ ਕਿੱਲਤ ਨਾਲ ਦੋ ਚਾਰ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਲੁੱਟ-ਖੋਹ ਦੇ ਡਰੋਂ ਪਹੁੰਚ ਰਹੀ ਮਨੁੱਖੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨੂੰ ਫੌਜ ਅਤੇ ਪੁਲੀਸ ਦੇ ਪਹਿਰੇ ਵਿੱਚ ਭੇਜਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।ਹਾਲੇ ਵੀ ਕਈ ਜ਼ਿੰਦਗੀਆਂ ਮਲਬੇ ਹੇਠ ਦੱਬੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ।ਪਾਲੂ ਤੋਂ ਬੀਬੀਸੀ ਦੇ ਜੋਹਨਥਨ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ-ਪਾਲੂ ਵਿੱਚ ਹਰ ਕੋਈ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਲਈ ਜਰੂਰੀ ਵਸਤਾਂ ਜੁਟਾਉਣ ਲਈ ਜੂਝ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਬੁਨਿਆਦੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਜਿਵੇਂ ਪਾਣੀ, ਬਿਜਲੀ ਅਤੇ ਖੁਰਾਕ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਠੱਪ ਹੈ ਅਤੇ ਹਰ ਕੋਈ ਹਤਾਸ਼ ਹੈ।ਅਸੀਂ ਇੱਕ ਪੁਲੀਸ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਕਰਿਆਨੇ ਦੀ ਦੁਕਾਨ ਦੀ ਰਾਖੀ ਕਰਦਿਆਂ ਦੇਖਿਆ। ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਪੁਲਿਸ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਹਟਣ ਮਗਰੋਂ ਲੋਕ ਸਮਾਨ ਦੇ ਭਰੇ ਲਿਫ਼ਾਫਿਆਂ ਨਾਲ ਬਾਹਰ ਆ ਰਹੇ ਸਨ। ਅਚਾਨਕ ਪੁਲੀਸ ਨੇ ਭੀੜ ਨੂੰ ਪਿੱਛੇ ਹਟਣ ਦੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਫੇਰ ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਹੰਝੀ ਗੈਸ ਦੇ ਗੋਲੇ ਦਾਗ ਦਿੱਤੇ। ਭੀੜ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਪੁਲਿਸ ਵੱਲ ਪੱਥਰ ਮਾਰੇ। ਇੱਕ ਪਲ ਲਈ ਤਾਂ ਲੱਗਿਆ ਕਿ ਹਾਲਾਤ ਵਿਗੜ ਸਕਦੇ ਹਨ।ਕੁਝ ਦੇਰ ਬਾਅਦ ਪੁਲਿਸ ਪਿੱਛੇ ਹਟ ਗਈ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਦੁਕਾਨ ਦੇ ਅੰਦਰ ਜਾਣ ਦੇ ਦਿੱਤਾ। ਰੋਹ ਵਾਲਾ ਮਾਹੌਲ ਇੱਕਦਮ ਜਸ਼ਨ ਵਾਲਾ ਹੋ ਗਿਆ। ਲੋਕ ਸਮਾਨ ਦੇ ਭਰੇ ਲਿਫ਼ਾਫਿਆਂ ਨਾਲ ਬਾਹਰ ਆ ਰਹੇ ਸਨ।ਪੁਲਿਸ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਗੈਰ-ਖੁਰਾਕੀ ਵਸਤਾਂ ਲਿਜਾਣ ਤੋਂ ਰੋਕ ਰਹੀ ਸੀ। ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਖਿਡੌਣੇ ਆਦਿ ਵਾਪਸ ਕਰਵਾਏ ਗਏ।ਕੀ ਮਲਬੇ ਹੇਠ ਹਾਲੇ ਵੀ ਲੋਕ ਜਿੰਦਾ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ?ਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆ ਦੇ ਰੈਡ ਕਰਾਸ ਨੇ ਬੀਬੀਸੀ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇੱਕ ਗਿਰਜੇ ਹੇਠੋਂ ਗਾਰੇ ਦੇ ਹੜ੍ਹ ਹੇਠ ਆ ਕੇ ਮਰੇ 38 ਕਾਲਜ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀਆਂ ਲਾਸ਼ਾਂ ਬਰਾਮਦ ਹੋਈਆਂ ਹਨ।ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਲੁਕੇ ਹੋਏ ਕੈਮਰਿਆਂ ਤੋਂ ਇੰਝ ਬਚ ਸਕਦੇ ਹੋ ਤੁਸੀਂ ਗਾਂਧੀ ਦੇ ਮੱਥੇ 'ਤੇ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਫਾਂਸੀ ਦਾ ਕਲੰਕ ਕਿਉਂ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਦੁਨੀਆਂ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਦੇਸਨੋਟਬੰਦੀ ਦੀ ਆਲੋਚਕ IMF ਦੀ ਨਵੀਂ ਮੁੱਖ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਨੂੰ ਜਾਣੋ ਇੱਕ ਬਾਈਬਲ ਕੈਂਪ ਲਾ ਰਹੇ ਕੁੱਲ 86 ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਲਾਪਤਾ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 52 ਦੀ ਹਾਲੇ ਕੋਈ ਖ਼ਬਰ ਨਹੀਂ ਹੈ।ਬਚਾਅ ਕਰਮੀ ਹਾਲੇ ਵੀ ਮਲਬੇ ਵਿੱਚੋਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਭਾਲ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਇੱਕ ਚਾਰ ਮੰਜ਼ਿਲਾ ਹੋਟਲ ਰੋਆ ਰੋਆ ਜਦੋਂ ਡਿੱਗਿਆ ਤਾਂ ਉਸ ਵਿੱਚ 50 ਵਿਅਕਤੀ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 12 ਨੂੰ ਕੱਢ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਜਦ ਕਿ ਸਿਰਫ 3 ਹੀ ਜਿਉਂਦੇ ਕੱਢੇ ਜਾ ਸਕੇ।ਲੋਕ ਮਦਦ ਲਈ ਕਿਉਂ ਜੂਝ ਰਹੇ ਹਨਸਾਰੇ ਹੀ ਪਾਲੂ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਢਹਿ ਢੇਰੀ ਹੋ ਜਾਣ ਕਰਕੇ ਦੂਰ ਦੁਰਾਡੇ ਇਲਾਕਿਆਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣਾ ਇੱਕ ਚੁਣੌਤੀ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਦੀ ਅਣਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਫੱਟੜਾਂ ਦਾ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਇਲਾਜ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕਈ ਥਾਈਂ ਆਰਜੀ ਫੌਜੀ ਹਸਪਤਾਲ ਵੀ ਕਾਇਮ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। Image copyright Reuters ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਮਲਬਾ ਬਣਿਆ ਚਾਰ ਮੰਜ਼ਿਲਾ ਹੋਟਲ ਰੋਆ ਰੋਆ। ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ਦਾ ਸੰਚਾਲਨ ਵੀ ਫੌਜ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿ ਸਹਾਇਤਾ ਅਤੇ ਜ਼ਖਮੀਆਂ ਦੀ ਢੋਆ ਢੁਆਈ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕੇ।ਪਾਲੂ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ਤੇ ਇੱਕ 44 ਸਾਲਾ ਖੁਰਾਕ ਵਿਕਰੇਤਾ ਨੇ ਖ਼ਬਰ ਏਜੰਸੀ ਰੌਇਟਰਜ਼ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ, "ਮੈਂ ਕਿਤੋਂ ਦੀ ਵੀ ਉਡਾਣ ਲੈ ਲਵਾਂਗਾ। ਮੈਂ ਦੋ ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਉੱਡੀਕ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ ਕੁਝ ਖਾਧਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਨਾਲ ਹੀ ਕੁਝ ਪੀਤਾ ਹੋਵੇਗਾ।" Image copyright AFP ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੇ ਅਣਕਿਆਸੇ ਸਦਮੇ ਝੱਲੇ ਹੋਣਗੇ। ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਪਾਲੂ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ਤੇ ਹੀ ਫਸੇ 3 ਤੋਂ 5 ਹਜ਼ਾਰ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਇਸ ਉਮੀਦ ਨਾਲ ਫੌਜੀ ਜਹਾਜ਼ ਨੂੰ ਘੇਰ ਲਿਆ, ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਰਾਹੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੱਢ ਲਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਫੇਰੀ ਕਿਸ਼ਤੀਆਂ ਰਾਹੀਂ ਉੱਥੋਂ ਭੇਜਿਆ।ਇੱਕ ਚੈਰੀਟੇਬਲ ਸੰਸਥਾ ਸੇਵ ਦਿ ਚਿਲਡਰਨ ਮੁਤਾਬਕ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੇ ਅਣਕਿਆਸੇ ਸਦਮੇ ਝੱਲੇ ਹੋਣਗੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਾਂ-ਬਾਪ ਅਤੇ ਹਰ ਚੀਜ਼ ਵਹਿ ਗਈ।ਕਈ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸੜਕਾਂ ਉੱਪਰ ਬਣਾਏ ਰੈਣ ਬਸੇਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵਾਰੀ ਵੱਟੇ ਸੌਣਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ। Image copyright Reuters ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਸਾਰੇ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਸਮੂਹਿਕ ਕਬਰਾਂ ਬਣਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਕਹਿਰ ਇੰਨਾ ਭਿਆਨਕ ਕਿਉਂ ਹੈਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵੀ ਔਸਤ ਸਮੇਂ ਮੁਤਾਬਕ ਸ਼ਾਮੀਂ ਕੇਂਦਰੀ ਦੀਪ ਸੁਲਾਵੇਸੀ ਦੇ ਨਜ਼ਦੀਰ 10 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਹੇਠਾਂ 7.5 ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਵਾਲ ਭੂਚਾਲ ਆਇਆ। ਜ਼ਮੀਨ ਹੇਠਲੀ ਇਸ ਉਥਲ ਪੁਥਲ ਮਗਰੋਂ ਸੁਨਾਮੀ ਆ ਗਈ।ਉੱਪ-ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਜੂਸਫ ਕਾਲਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਮਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਜਦਕਿ, ਰੈਡ ਕਰਾਸ ਦੇ ਅੰਦਾਜ਼ੇ ਮੁਤਾਬਕ 16 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਏ ਹਨ।ਸੁਲਾਵੇਸੀ 'ਚ ਆਈ ਸੁਨਾਮੀ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੂੰ ਕਿਉਂ ਉਲਝਾ ਰਹੀ ਹੈ?ਬੀਬੀਸੀ ਸਾਇੰਸ ਦੇ ਜੌਨਾਥਨ ਅਮੌਸ ਇਹ ਪਹੇਲੀ ਸੁਲਝਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ।ਇਹ ਭੂਚਾਲ ਇਸ ਸਾਲ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਭੂਚਾਲਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ।ਪਰ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਕਿ ਸੁਨਾਮੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਕਿਉਂਕਿ ਸਮੁੰਦਰੀ ਲਹਿਰਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਲੜੀ ਬਨਾਉਣ ਲਈ ਸਮੁੰਦਰ ਦੀ ਹੇਠਲੀ ਜ਼ਮੀਨ 'ਤੇ ਵਿਸਥਾਪਨ (ਡਿਸਪਲੇਸਮੈਂਟ) ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੁਝ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਨੂੰ ਰਹੀ ਹੋਵੇ, ਅਤੇ ਪਾਲੂ ਬੇਅ ਦੇ ਆਕਾਰ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਬਾਹੀ ਮਚਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਲਹਿਰਾਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵੱਡਾ ਰੂਪ ਦਿੱਤਾ ਹੋਵੇ। ਇਸ ਖੇਤਰ ਦੀ ਜਿਓਮੈਟਰੀ ਲੰਬਾਈ ਵਿਚ ਹੈ, ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਇਸਨੇ ਸੁਨਾਮੀ ਦੀਆਂ ਲਹਿਰਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਟੈਲੀਸੇ ਬੀਚ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚਦਿਆਂ ਹੋਰ ਤੀਬਰ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੋਵੇ। Image copyright AFP ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਭੂਚਾਲ ਦੀ ਕਿਸਮ ਸੂਨਾਮੀ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਣ ਵਾਲੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਤਾਂ ਫੇਰ 6 ਮੀਟਰ ਉੱਚੀਆਂ ਛੱਲਾਂ ਵਾਲੀਆਂ ਲਹਿਰਾਂ ਪੈਦਾ ਕਿਵੇਂ ਹੋਈਆਂ ? ਯੂਕੇ ਦੀ ਬਰੂਨੇਲ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿਚ ਕੋਸਟਲ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਦੇ ਮਾਹਰ ਅਤੇ ਅਸਿਸਟੈਂਟ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਡਾ. ਮੋਹੰਮਦ ਹੈਦਰਜ਼ਾਦੇ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ, "ਸਮੁੰਦਰ ਦੇ ਨੀਚੇ ਜ਼ਮੀਨ ਵਿਚ ਭੂਚਾਲ ਨਾਲ ਆਏ ਵਿਕਾਰ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਗਣਨਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 49 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ ਕੀਤੀ ਹੈ।""ਇਸ ਤੋਂ ਤੁਸੀਂ ਇੱਕ ਮੀਟਰ ਤੋਂ ਘੱਟ ਦੀਆਂ ਸੁਨਾਮੀ ਲਹਿਰਾਂ ਦੀ ਉਮੀਦ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ, ਪਰ ਛੇ ਮੀਟਰ ਉੱਚੀਆਂ ਲਹਿਰਾਂ ਦੀ ਨਹੀਂ। ਇੱਥੇ ਕੁਝ ਹੋਰ ਵੀ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ।"ਇੱਕ ਬਾਥੇਮੈਟਰੀ ਸਰਵੇਖਣ ਰਾਹੀਂ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਸਮੁੰਦਰ ਦੀ ਜ਼ਮੀਨ 'ਤੇ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਬਦਲਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਪਤਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਹੀ ਜਲਦੀ ਪਤਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੀ ਤਲਛਟ ਦੀ ਕੋਈ ਅਹਿਮ ਹਲਚਲ ਸਮੁੰਦਰ ਹੇਠ ਜ਼ਮੀਨ 'ਤੇ ਹੋਈ ਹੈ।ਸਮੁੰਦਰੀ ਤੱਟਾਂ 'ਤੇ ਜ਼ਮੀਨ ਖਿਸਕਣ ਬਾਬਤ ਸੈਟੇਲਾਇਟ ਰਾਹੀਂ ਪਤਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi (ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਰਾਮ ਰਹੀਮ ਨੂੰ ਦੋਸ਼ੀ ਠਹਿਰਾਏ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਦੀ ਪੂਰੀ ਕਹਾਣੀ ਅਰਵਿੰਦ ਛਾਬੜਾ ਬੀਬੀਸੀ ਪੱਤਰਕਾਰ 10 ਜਨਵਰੀ 2019 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/india-45307977 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ Image copyright ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ 25 ਅਗਸਤ, 2017 ਨੂੰ ਸਿਰਸਾ ਮੁਖੀ ਰਾਮ ਰਹੀਮ ਨੂੰ ਬਲਾਤਕਾਰ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਦੋਸ਼ੀ ਐਲਾਨਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਤਾਰੀਖ਼: 25 ਅਗਸਤ 2017 - ਸਮਾਂ: ਦੁਪਹਿਰ ਵੇਲੇ - ਨਾਂ: ਗੁਰਮੀਤ ਰਾਮ ਰਹੀਮ ਸਿੰਘ ਇੰਸਾ, ਮੁਖੀ, ਡੇਰਾ ਸਿਰਸਾ - ਥਾਂ: ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਪੰਚਕੂਲਾ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸੀਬੀਆਈ ਅਦਾਲਤਉਸ ਦਿਨ ਸਵੇਰ ਤੋਂ ਹੀ ਪੰਚਕੂਲਾ ਵਿੱਚ ਹਰਿਆਣਾ ਪੁਲਿਸ ਅਤੇ ਨੀਮ ਫੌਜੀ ਦਸਤਿਆਂ ਦੀਆਂ ਟੁਕੜੀਆਂ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮੁਸਤੈਦ ਸਨ।ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਡੇਰਾ ਸਿਰਸਾ ਦੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਸਮਰਥਕ ਪੰਚਕੂਲਾ 'ਚ ਆਪਣਾ ਡੇਰਾ ਲਾਈ ਬੈਠੇ ਸਨ। Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ 25 ਅਗਸਤ 2017 ਨੂੰ ਰਾਮ ਰਹੀਮ ਦੇ ਸੀਬੀਆਈ ਅਦਾਲਤ ਪਹੁੰਚਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਮਰਥਕ ਸੜਕਾਂ 'ਤੇ ਡੇਰਾ ਲਗਾ ਕੇ ਬੈਠ ਗਏ ਸਨ ਸਿਰਸਾ ਤੋਂ ਗੱਡੀਆਂ ਦੇ ਕਾਫ਼ਲੇ ਨਾਲ ਡੇਰਾ ਮੁਖੀ ਗੁਰਮੀਤ ਰਾਮ ਰਹੀਮ ਸੜਕ ਮਾਰਗ ਰਾਹੀਂ ਆਪਣੀ ਪੇਸ਼ੀ ਲਈ ਪੰਚਕੂਲਾ ਪਹੁੰਚੇ।ਦੇਸ-ਵਿਦੇਸ਼ ਦਾ ਮੀਡੀਆ ਮਾਮਲੇ ਦੀ ਕਵਰੇਜ ਲਈ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਥਾਂ-ਥਾਂ ਉੱਤੇ ਡਟਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:"ਸੰਤ ਗੁਰਮੀਤ ਰਾਮ ਰਹੀਮ ਸਿੰਘ ਇੰਸਾ ਦੀ ਪਵਿੱਤਰ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਮੈਂ ਸਮਲਿੰਗਤਾ ਛੱਡ ਰਿਹਾ ਹਾਂ…"ਰਾਮ ਰਹੀਮ ਨੇ ਇੱਕ ਸਾਲ ’ਚ ਕਮਾਏ 6 ਹਜ਼ਾਰਗੁਰਮੀਤ ਰਾਮ ਰਹੀਮ ਦਾ ਰਾਜ਼ਦਾਰ ਕਿਵੇਂ ਬਣਿਆ ਅਦਿਤਿਆ ਇੰਸਾਰਾਮ ਰਹੀਮ ਦੇ ਜੇਲ੍ਹ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸ ਹਾਲਤ 'ਚ ਨੇ ਡੇਰੇ ਦੇ ਕਾਰੋਬਾਰਵੱਖ-ਵੱਖ ਚੈਨਲਾਂ ਦੀਆਂ ਓ ਬੀ ਵੈਨ ਪਲ-ਪਲ ਦੀਆਂ ਖ਼ਬਰਾਂ 'ਤੇ ਅਪਡੇਟਸ ਨਾਲੋਂ-ਨਾਲੋਂ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਲੱਗੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਸਨ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਸਭ ਕੁਝ ਠੀਕ - ਠਾਕ ਸੀ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਹੀ ਅਦਾਲਤ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਬੰਧ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਹੋਰ ਸਖ਼ਤ ਹੋਣ ਲੱਗੇ। Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਡੇਰਾ ਮੁਖੀ ਦੇ ਪੰਚਕੂਲਾ ਪਹੁੰਚਣ ਸਮੇਂ ਰੋਹਤਕ ਵਿੱਚ ਥਾਂ-ਥਾਂ 'ਤੇ ਤਾਇਨਾਤ ਪੁਲਿਸ ਮੁਲਾਜ਼ਮ ਦੁਪਹਿਰ ਸਮੇਂ ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਸੀਬੀਆਈ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਅਦਾਲਤ ਦੇ ਜੱਜ ਜਗਦੀਪ ਸਿੰਘ ਨੇ ਗੁਰਮੀਤ ਰਾਮ ਰਹੀਮ ਇੰਸਾ ਨੂੰ ਬਲਾਤਕਾਰ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿਚ ਦੋਸ਼ੀ ਐਲਾਨਿਆ ਤਾਂ ਉਸੇ ਵੇਲੇ ਪੰਚਕੂਲਾ ਦੀਆਂ ਸੜ੍ਹਕਾਂ ਤੇ ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ।ਕੁਝ ਦੇਰ ਬਾਅਦ ਇਹ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਹਿੰਸਕ ਰੂਪ ਧਾਰਨ ਕਰ ਗਿਆ। ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀਆਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਜੋ ਕੁਝ ਵੀ ਆਇਆ ਉਸ ਨੂੰ ਅੱਗ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਕਈ ਗੱਡੀਆਂ ਵੀ ਇਸ ਦੀ ਲਪੇਟ ਵਿਚ ਆ ਗਈਆਂ।ਹਾਲਾਤ 'ਤੇ ਕਾਬੂ ਪਾਉਣ ਦੇ ਮਕਸਦ ਨਾਲ ਪੁਲਿਸ ਵੱਲੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਲਾਠੀਚਾਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਖਿੰਡਾਉਣ ਲਈ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਲਾਂ ਵੱਲੋਂ ਗੋਲੀਆਂ ਚਲਾਈਆਂ ਗਈਆਂ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਕਈਆਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਰਾਮ ਰਹੀਮ ਨੂੰ ਬਲਾਤਕਾਰ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਦੋਸ਼ੀ ਠਹਿਰਾਏ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੰਚਕੁਲਾ ਦੀਆਂ ਸੜ੍ਹਕਾਂ ਤੇ ਹਿੰਸਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ 28 ਅਗਸਤ, 2017 ਨੂੰ ਡੇਰਾ ਸਿਰਸਾ ਮੁਖੀ ਗੁਰਮੀਤ ਰਾਮ ਰਹੀਮ ਨੂੰ ਰੇਪ ਦੇ ਦੋ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀਹ ਸਾਲ (10-10 ਸਾਲ) ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਸੁਣਾਈ ਗਈ। ਸਜ਼ਾ ਦੇ ਐਲਾਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਡੇਰਾ ਮੁਖੀ ਨੂੰ ਰੋਹਤਕ ਦੀ ਸੁਨਾਰੀਆ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਆਪਣੀ ਸਜਾ ਕੱਟ ਰਹੇ ਹਨ। ਰਾਮ ਰਹੀਮ ਤੇ ਡੇਰਾ ਸਿਰਸਾ 15 ਅਗਸਤ, 1967 ਨੂੰ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਸ੍ਰੀਗੰਗਾਨਗਰ ਵਿੱਚ ਜਨਮ ਲੈਣ ਵਾਲੇ ਰਾਮ ਰਹੀਮ 1990 ਵਿੱਚ ਡੇਰਾ ਸਿਰਸਾ ਦੇ ਮੁਖੀ ਬਣੇ। ਡੇਰਾ ਸਿਰਸਾ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 1948 ਵਿਚ ਸ਼ਾਹ ਮਸਤਾਨਾ ਨੇ ਕੀਤੀ ਸੀ। Image copyright AFP ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਅੱਜ ਡੇਰੇ ਦੇ ਲੱਖਾਂ ਦੇ ਕਰੀਬ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਹਨ ਅਤੇ ਦੇਸ ਦੇ ਕਈ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿਚ ਇਸ ਦੇ ਨਾਮ ਚਰਚਾ ਘਰ (ਆਸ਼ਰਮ) ਹਨ ਅੱਜ ਡੇਰੇ ਦੇ ਲੱਖਾਂ ਦੇ ਕਰੀਬ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਹਨ ਅਤੇ ਦੇਸ ਦੇ ਕਈ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੇ ਨਾਮ ਚਰਚਾ ਘਰ (ਆਸ਼ਰਮ) ਹਨ।ਸਿਰਸਾ ਵਿਚ ਡੇਰਾ ਕਈ ਏਕੜ ਵਿਚ ਫੈਲਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਇੱਕ ਆਪਣਾ ਹਸਪਤਾਲ ਵੀ ਹੈ ਜਿਸ ਬਾਰੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉੱਥੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਸਸਤਾ ਇਲਾਜ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਕਿਸੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਰਾਮ ਰਹੀਮ ਨੂੰ ਸਜ਼ਾ? ਮਾਮਲਾ 2002 ਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਇੱਕ ਕਥਿਤ ਸਾਧਵੀ ਨੇ ਤਤਕਾਲੀਨ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਅਟਲ ਬਿਹਾਰੀ ਵਾਜਪਾਈ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਹਰਿਆਣਾ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਦੇ ਮੁੱਖ ਜੱਜ ਨੂੰ ਇੱਕ ਚਿੱਠੀ ਲਿਖ ਕੇ ਗੁਰਮੀਤ ਰਾਮ ਰਹੀਮ ਉੱਤੇ ਸਰੀਰਕ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਕਰਨ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਇਆ ਸੀ। Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਡੇਰਾ ਸਿਰਸਾ ਮੁਖੀ ਰਾਮ ਰਹੀਮ ਨੇ ਬਤੌਰ ਅਦਾਕਾਰ, ਨਿਰਮਾਤਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਕਈ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਵੀ ਬਣਾਈਆਂ ਮਾਮਲੇ ਦੀ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਜਾਂਚ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਸੀਬੀਆਈ ਨੂੰ ਸੌਂਪ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: ਰਾਮ ਰਹੀਮ ਨੂੰ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਤੋਂ ਨਹੀਂ ਮਿਲੀ ਰਾਹਤਪ੍ਰਿਅੰਕਾ ਤਨੇਜਾ ਕਿਵੇਂ ਬਣੀ ਹਨੀਪ੍ਰੀਤ ਇੰਸਾ?'ਜੱਜ ਸਾਹਮਣੇ ਹਨੀਪ੍ਰੀਤ ਦੇ ਵੀ ਨਿਕਲੇ ਹੰਝੂ'ਉਸੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਗੁਰਮੀਤ ਰਾਮ ਰਹੀਮ ਇੰਸਾ ਇਸ ਸਮੇਂ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿਚ ਸਜਾ ਕੱਟ ਰਹੇ ਹਨ।ਹੋਰ ਕਿਹੜੇ ਮਾਮਲੇ ਹਨ ਡੇਰਾ ਮੁਖੀ ਖ਼ਿਲਾਫ਼10 ਜੁਲਾਈ 2002 ਨੂੰ ਡੇਰਾ ਸੱਚਾ ਸੌਦਾ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਸਮਿਤੀ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਰਹੇ ਕੁਰੂਕਸ਼ੇਤਰ ਦੇ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦਾ ਕਤਲ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਵੀ ਡੇਰਾ ਮੁਖੀ 'ਤੇ ਲੱਗਿਆ ਅਤੇ ਇਹ ਕੇਸ ਅਦਾਲਤ ਵਿੱਚ ਵਿਚਾਰ ਅਧੀਨ ਹੈ।24 ਅਕਤੂਬਰ, 2002 ਨੂੰ ਸਿਰਸਾ ਤੋਂ ਛਪਦੇ 'ਪੂਰਾ ਸੱਚਾ' ਨਾਂ ਦੇ ਅਖ਼ਬਾਰ ਦੇ ਸੰਪਾਦਕ ਰਾਮ ਚੰਦਰ ਛਤਰਪਤੀ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਘਰ ਦੇ ਬਾਹਰ ਹੀ ਗੋਲੀਆਂ ਮਾਰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ। ਗੰਭੀਰ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਜ਼ਖਮੀ ਛਤਰਪਤੀ ਦੀ 21 ਅਕਤੂਬਰ 2002 ਨੂੰ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਇਸ ਕਤਲ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਵੀ ਡੇਰਾ ਮੁਖੀ ਉੱਤੇ ਲੱਗਿਆ ਅਤੇ ਇਹ ਕੇਸ ਵੀ ਅਦਾਲਤ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਅਧੀਨ ਹੈ।ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੀ ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਫ਼ਤਿਹਾਬਾਦ ਦੇ ਕਸਬਾ ਟੋਹਾਣਾ ਦੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਹੰਸਰਾਜ ਚੌਹਾਨ (ਡੇਰਾ ਸਿਰਸਾ ਦੇ ਪੁਰਾਣੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂ) ਨੇ ਜੁਲਾਈ 2012 ਵਿੱਚ ਅਦਾਲਤ 'ਚ ਅਪੀਲ ਦਾਇਰ ਕਰ ਕੇ ਡੇਰਾ ਮੁਖੀ ਉੱਤੇ ਡੇਰੇ ਦੇ 400 ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਨੂੰ ਨਪੁੰਸਕ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਇਆ। ਇਹ ਮਾਮਲਾ ਵੀ ਅਦਾਲਤ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਅਧੀਨ ਹੈ। Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi (ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਮਰਸੀਡੀਜ਼ ਨੇ ਚੀਨ ਤੋਂ ਮੁਆਫ਼ੀ ਕਿਉਂ ਮੰਗੀ ? 10 ਫ਼ਰਵਰੀ 2018 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/international-43016243 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ Image copyright ਮਰਸੀਡੀਜ਼ ਅਤੇ ਕਈ ਹੋਰ ਕਾਰਾਂ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੀ ਜਰਮਨ ਕੰਪਨੀ ਡਾਇਮਲਰ ਨੇ ਚੀਨ ਤੋਂ ਦੂਜੀ ਵਾਰ ਮੁਆਫ਼ੀ ਮੰਗੀ ਹੈ। ਡਾਇਮਲਰ ਨੇ ਇਹ ਮੁਆਫ਼ੀ ਮਰਸੀਡੀਜ਼ ਬੈਂਜ਼ ਵੱਲੋਂ ਦਲ਼ਾਈ ਲਾਮਾ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਇੰਸਟਾਗ੍ਰਾਮ ਪੋਸਟ 'ਤੇ ਲਗਾਉਣ ਲਈ ਮੰਗੀ ਹੈ। ਡਾਇਮਲਰ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ ਮੁਆਫ਼ੀ ਚੀਨੀ ਟਵੀਟਰ ਵਜੋਂ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ, ਵਿਬੋ, 'ਤੇ ਮੰਗੀ ਸੀ।ਚੀਨ ਤਿੱਬਤ ਦੇ ਧਾਰਮਿਕ ਗੁਰੂ ਦਲ਼ਾਈ ਲਾਮਾ ਨੂੰ ਤਿੱਬਤ 'ਚ ਵੱਖਵਾਦੀ ਖ਼ਤਰੇ ਵਜੋਂ ਦੇਖਦਾ ਹੈ। ਹਸੀਨ ਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਇੱਕ ਮੁਲਾਕਾਤਇੱਕ ਕੁੜੀ ਜੋ ਦੋ ਮੁੰਡਿਆਂ ਨੂੰ ਪਿਆਰ ਕਰਦੀ ਹੈਇਸ਼ਤਿਹਾਰ: 'ਇੱਕ ਆਦਮੀ ਜੋ ਮੈਨੂੰ ਗਰਭਵਤੀ ਕਰ ਸਕੇ'ਇਸ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰ ਵਿੱਚ ਮਰਸੀਡੀਜ਼ ਕਾਰ ਦੀ ਦਲ਼ਾਈ ਲਾਮਾ ਦੇ ਵਿਚਾਰ, "ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਹਰ ਪੱਖ ਤੋਂ ਵੇਖੋ, ਤੇ ਤੁਸੀਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖੁੱਲ੍ਹਾ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰੋਗੇ" ਨਾਲ ਨੁਮਾਇਸ਼ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਇਸ ਇੰਸਟਾਗ੍ਰਾਮ ਪੋਸਟ ਨੂੰ ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ, ਪਰ ਇਹ ਪੋਸਟ ਚੀਨ 'ਚ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਵਰਤਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨੇ ਦੁਬਾਰਾ ਪੋਸਟ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉੱਥੇ ਹਲਚਲ ਮੱਚ ਗਈ। Image copyright Reuters ਚੀਨ ਦੀ ਸਰਕਾਰੀ ਨਿਊਜ਼ ਏਜੰਸੀ, ਸ਼ਿਨਹੂਆ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਜਰਮਨ ਦੀ ਇਸ ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਚੀਨ ਦੇ ਜਰਮਨੀ ਵਿੱਚ ਰਾਜਦੂਤ ਤੋਂ ਲਿਖਤੀ ਮੁਆਫ਼ੀ ਮੰਗੀ ਹੈ।" ਸ਼ਿਨਹੂਆ ਮੁਤਾਬਕ, ਇਸ ਚਿੱਠੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਸੀ ਕਿ ਡਾਇਮਲਰ ਦਾ ਤਿੱਬਤ 'ਤੇ ਚੀਨ ਦੀ ਪ੍ਰਭੂਸੱਤਾ 'ਤੇ ਸਵਾਲ ਕਰਨ ਦਾ ਕੋਈ ਇਰਾਦਾ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਇਸ ਚਿੱਠੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਹੈ, "ਡਾਇਮਲਰ ਇਸ 'ਤੇ ਡੂੰਘਾ ਅਫ਼ਸੋਸ ਕਰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਨਾਲ ਚੀਨੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸੱਟ ਵੱਜੀ ਹੈ।"ਸ਼ੁਬਮਨ ਦਾ ਪਿੰਡ ਵਾਲਾ ਦੋਸਤ ਵੀ ਚੰਗਾ ਖਿਡਾਰੀ ਹੈ ਪਰ...'ਮੇਰਾ ਪਤੀ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਮੈਨੂੰ ਗੈਰ-ਕੁਦਰਤੀ ਸਜ਼ਾ ਦਿੰਦਾ ਸੀ' ਪਾਕ: ਮਜ਼ਦੂਰ ਦੀ ਧੀ ਦਾ ਸਿਆਸਤ 'ਚ ਕਦਮਡਾਇਮਲਰ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਮੁਆਫ਼ੀ ਦਾ ਚੀਨ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਸੁਆਗਤ ਕੀਤਾ ਸੀ ਪਰ ਇਸ ਨੂੰ ਪੀਪਲਜ਼ ਡੇਲੀ ਸਰਕਾਰੀ ਅਖ਼ਬਾਰ ਨੇ ਇਹ ਕਹਿ ਕੇ ਖ਼ਾਰਜ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਇਸ ਵਿੱਚ ਸੰਜੀਦਗੀ ਨਹੀਂ ਸੀ।(ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਕਿਹੜੀ ਭਾਰਤੀ ਮਹਿਲਾ ਡਾਕਟਰ ਨੇ ਅਰਬ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਦਿਲ ਜਿੱਤਿਆ? ਜ਼ੁਬੈਰ ਅਹਿਮਦ ਬੀਬੀਸੀ ਪੱਤਰਕਾਰ 11 ਦਸੰਬਰ 2017 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/international-42292801 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਡਾ. ਜ਼ੁਲੇਖਾ ਦਾਊਦ ਨਾਗਪੁਰ ਦੀ ਇੱਕ ਮਰਾਠੀ ਮਹਿਲਾ ਡਾਕਟਰ ਨੇ ਖਾੜੀ ਦੇਸਾਂ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਮਹਿਲਾ ਡਾਕਟਰ ਵਜੋਂ ਆਪਣੀ ਪੂਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਲਾ ਦਿੱਤੀ। ਆਪਣੀ ਕਰੜੀ ਮਿਹਨਤ ਤੇ ਸੇਵਾ ਭਾਵ ਨਾਲ ਅਰਬ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਦਿਲ ਜਿੱਤ ਲਿਆ।ਹੁਣ ਬਜ਼ੁਰਗ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਰਫ਼ਤਾਰ ਕੁਝ ਹੌਲੀ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ ਪਰ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨਾਲ ਰਿਸ਼ਤਾ ਅਜੇ ਵੀ ਕਾਇਮ ਹੈ। ਮੀਡੀਆ ਪਲੇਬੈਕ ਤੁਹਾਡੀ ਡਿਵਾਈਸ 'ਤੇ ਸਪੋਰਟ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਡਾ. ਜ਼ੁਲੇਖਾ ਦਾਊਦਇੰਨੇ ਵਰ੍ਹੇ ਬੀਤ ਜਾਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਨਾ ਉਹ ਆਪਣੇ ਦੇਸ ਨੂੰ ਭੁੱਲੀ ਹੈ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਆਪਣੇ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ। ਹਿੰਦੀ ਹੁਣ ਵੀ ਉਹ ਮਰਾਠੀ ਦੇ ਅੰਦਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਹੀ ਬੋਲਦੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪਾਸਪੋਰਟ ਅੱਜ ਵੀ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਹੈ।ਇਹ ਅਰਬ ਸ਼ੇਖ ਫ਼ਰਾਟੇਦਾਰ ਹਿੰਦੀ ਬੋਲਦੇ ਹਨਸ਼ੇਖਾਂ ਦੀਆਂ 'ਛੁੱਟੀਆਂ ਵਾਲੀਆਂ ਤੀਵੀਆਂ'ਉਹ ਹਨ 80 ਸਾਲਾ ਜ਼ੁਲੇਖਾ ਦਾਊਦ, ਯੂ.ਏ.ਈ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਮੂਲ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲੀ ਡਾਕਟਰ।ਦਾਊਦ ਇੱਕਲੀ ਮਹਿਲਾ ਡਾਕਟਰ ਸੀਅੱਜ ਡਾ. ਦਾਊਦ ਦੇ ਤਿੰਨ ਹਸਪਤਾਲ ਹਨ ਜਿੰਨ੍ਹਾਂ ਚੋਂ ਇੱਕ ਨਾਗਪੁਰ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਉਹ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਸ਼ਾਰਜਾ ਆਈ ਸੀ ਤਾਂ ਉੱਥੇ ਇੱਕ ਵੀ ਹਸਪਤਾਲ ਨਹੀਂ ਸੀ।ਉਹ ਇੱਥੇ ਆਏ ਔਰਤਾਂ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਮਾਹਿਰ ਵਜੋਂ ਸਨ ਪਰ ਡਾਕਟਰਾਂ ਦੀ ਘਾਟ ਕਰਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹਰ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕਰਨਾ ਪਿਆ।ਉਹ ਉਸ ਵੇਲੇ ਦੇ ਰੂੜੀਵਾਦੀ ਅਰਬ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਇੱਕਲੀ ਮਹਿਲਾ ਡਾਕਟਰ ਜ਼ਰੂਰ ਸਨ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਹਿਸਾਸ ਹੋਇਆ ਕਿ ਇੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ।ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, "ਮੇਰੇ ਮਰੀਜ਼ ਔਰਤਾਂ ਵੀ ਸਨ ਅਤੇ ਮਰਦ ਵੀ।'' ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਡਾ. ਜ਼ੁਲੇਖਾ ਦਾਊਦ ਨੇ ਤਿੰਨ ਹਸਪਤਾਲ ਖੋਲ੍ਹੇ ਨਾਗਪੁਰ ਤੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਇਸ ਲੰਬੇ ਸਫ਼ਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਬਾਰੇ ਦੱਸਦਿਆਂ ਡਾਕਟਰ ਦਾਊਦ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਮੈਂ ਨਾਗਪੁਰ ਤੋਂ ਇੱਥੇ ਇਹ ਸੋਚ ਕੇ ਆਈ ਸੀ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਕੁਵੈਤ ਵਿੱਚ ਨੌਕਰੀ ਮਿਲ ਗਈ।""ਮੈਨੂੰ ਕੁਵੈਤ ਵਾਲਿਆਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸ਼ਾਰਜਾ ਦੇ ਨਿਵਾਸੀਆਂ ਨੂੰ ਤੁਹਾਡੀ ਵੱਧ ਲੋੜ ਹੈ। ਉਹ ਉੱਥੇ ਹਸਪਤਾਲ ਖੋਲ੍ਹ ਰਹੇ ਹਨ। ਫ਼ਿਰ ਉੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਭੇਜਿਆ।'''ਮੈਨੂੰ ਹਰ ਇਲਾਜ ਕਰਨਾ ਪਿਆ'ਉਹ ਕੁਵੈਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਮਰੀਕੀ ਮਿਸ਼ਨ ਦੇ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਸੀ। ਉਸ ਹਸਪਤਾਲ ਨੇ ਸ਼ਾਰਜਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕਲੀਨਿਕ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਰਜਾ ਅਤੇ ਦੁਬਈ ਇੰਨੇ ਪਛੜੇ ਇਲਾਕੇ ਸੀ ਕਿ ਉੱਥੇ ਕੋਈ ਡਾਕਟਰ ਜਾਣ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਡਾਕਟਰ ਦਾਊਦ ਨੇ ਕਿਹਾ ਉਹ ਉੱਥੇ ਜਾਣਗੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, "ਮੈਨੂੰ ਸਭ ਕੁਝ ਕਰਨਾ ਪਿਆ। ਡਿਲਵਰੀ, ਛੋਟੇ ਆਪਰੇਸ਼ਨ, ਹੱਡੀਆਂ ਦਾ ਤੇ ਜਲੇ ਹੋਏ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਇਲਾਜ। ਉੱਥੇ ਦੂਜਾ ਕੋਈ ਹੋਰ ਮੌਜੂਦ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸੀ।ਉਸ ਵਕਤ ਡਾਕਟਰ ਦਾਊਦ ਇੱਕ ਨੌਜਵਾਨ ਮਹਿਲਾ ਸੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਡਾਕਟਰ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਵਿਆਹ ਹੋਇਆ ਹੀ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਦੁਬਈ ਅਤੇ ਸ਼ਾਰਜਾ ਦੇ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਘੱਟ ਸੀ। ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਵਡੇਰੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਡਾ. ਦਾਊਦ ਦਾ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਕਾਇਮ ਹੈ ਉਹ ਵਕਤ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਜ਼ੁਲੇਖਾ ਦਾਊਦ ਦੱਸਦੇ ਹਨ, "ਮੈਨੂੰ ਨਹੀਂ ਪਤਾ ਸੀ ਕਿ ਦੁਬਈ ਕਿਹੜੀ ਚੀਜ਼ ਹੈ। ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਸੀ ਤਾਂ ਮੈਂ ਆ ਗਈ। ਏਅਰਪੋਰਟ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਅਸੀਂ ਰਨਵੇ 'ਤੇ ਉੱਤਰੇ। ਕਾਫ਼ੀ ਗਰਮੀ ਸੀ।''ਉਨ੍ਹਾਂ ਵੱਲੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੁਬਈ ਵਿੱਚ ਕਲੀਨਿਕ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਗਿਆ, ਫ਼ਿਰ ਸ਼ਾਰਜਾ ਵਿੱਚ। ਡਾਕਟਰ ਦਾਊਦ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, "ਦੁਬਈ ਤੋਂ ਸ਼ਾਰਜਾ ਦੀ ਦੁਰੀ 12 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਹੈ। ਉਸ ਵਕਤ ਪੱਕੀ ਸੜਕ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਸੀ।''"ਸ਼ਾਰਜਾ ਦਾ ਰਸਤਾ ਰੇਤੀਲਾ ਸੀ। ਗੱਡੀ ਰੇਤ ਵਿੱਚ ਫਸ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਸਾਨੂੰ ਵੀ ਨਹੀਂ ਪਤਾ ਸੀ ਕਿ ਇੱਥੇ ਇੰਨੀ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀਆਂ ਹਨ।'' 'ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਮੇਰੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਸੀ'ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਹੀ ਸਹੂਲਤਾਂ ਘੱਟ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ, "ਮੈਂ ਇੱਥੇ ਆਈ ਤਾਂ ਦੇਖਿਆ ਕਲੀਨਿਕ ਵਿੱਚ ਕੇਵਲ ਦੋ-ਤਿੰਨ ਤਰੀਕੇ ਦੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਸਨ। ਨਾ ਤਾਂ ਐਕਸਰੇ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਸੀ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਕੋਈ ਪੈਥੋਲੌਜੀ ਵਿਭਾਗ ਸੀ।''"ਗਰਮੀ ਬਹੁਤ ਸੀ ਦੂਜੇ ਡਾਕਟਰਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਉਹ ਇੱਥੇ ਨਹੀਂ ਰਹਿ ਸਕਦੇ। ਮੈਂ ਕਿਹਾ ਮੈਂ ਇੱਥੇ ਇਲਾਜ ਕਰਨ ਆਈ ਹਾਂ। ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਮੇਰੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਸੀ। ਮੈਂ ਉੱਥੇ ਰਹਿ ਗਈ।'' ਡਾਕਟਰ ਦਾਊਦ ਇੱਥੋਂ ਦੀ ਇੱਕ ਮਸ਼ਹੂਰ ਡਾਕਟਰ ਹਨ। ਸ਼ਾਰਜਾ ਅਤੇ ਦੁਬਈ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਵਿੱਚ 15,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਬੱਚੇ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਹੀ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਕਈ ਲੋਕ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਅਰਬ ਦੇਸਾਂ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਅਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਉਹ ਅਰਬ ਦੀਆਂ ਤਿੰਨ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਵੱਧਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਉਹ ਹੁਣ ਵੀ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਜਾ ਕੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲਦੇ ਹਨ।ਡਾਕਟਰ ਦਾਊਦ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ਾਂ ਤੋਂ ਅਜ਼ਾਦੀ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਦੇ ਬਾਅਦ ਵੀ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਤਰੱਕੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ।ਉਹ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, "ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ਾਂ ਤੋਂ ਅਜ਼ਾਦੀ ਮਿਲਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੰਯੁਕਤ ਅਰਬ ਅਮੀਰਾਤ ਬਣਿਆ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰਿਆਂ ਨੇ ਮਿਲ ਕੇ ਵਿਕਾਸ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਜੋ ਕਾਫ਼ੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਹੋਇਆ।'ਭਾਰਤ ਨੇ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਦਿੱਤਾ'ਡਾਕਟਰ ਦਾਊਦ ਨੇ ਵੀ 1992 ਵਿੱਚ ਇੱਥੇ ਇੱਕ ਹਸਪਤਾਲ ਖੋਲ੍ਹਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਲੱਗਿਆ ਕਿ ਹੁਣ ਇਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਘਰ ਹੈ।ਨਾਗਪੁਰ ਦੀ ਰਹਿਣ ਵਾਲੀ, ਅਨਪੜ੍ਹ ਮਾਪਿਆਂ ਦੀ ਧੀ, ਡਾਕਟਰ ਦਾਊਦ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਇੱਥੋਂ ਦੀ ਹੋ ਕੇ ਰਹਿ ਗਈ।ਕੀ ਨਾਗਪੁਰ ਦੀ ਆਮ ਮਰਾਠੀ ਮਹਿਲਾ ਨੇ ਕਦੇ ਘਰ ਵਾਪਸ ਜਾਣ ਬਾਰੇ ਨਹੀਂ ਸੋਚਿਆ? ਕੀ ਉਹ ਆਪਣੇ ਦੇਸ ਨੂੰ ਭੁੱਲ ਚੁੱਕੀ ਹਨ? ਇਸ ਬਾਰੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, "ਮੇਰੇ ਦੇਸ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਸਭ ਕੁਝ ਦਿੱਤਾ ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਵੀ ਕੁਝ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਮੈਂ ਪੈਦਾ ਤਾਂ ਉੱਥੇ ਹੀ ਹੋਈ ਹਾਂ, ਲੋਕ ਤਾਂ ਮੇਰੇ ਉੱਥੇ ਹਨ।''ਸ਼ਾਇਦ ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸ਼ਹਿਰ ਨਾਗਪੁਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕੈਂਸਰ ਹਸਪਤਾਲ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਸ਼ਾਇਦ ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਅਮੀਰਾਤ ਵੱਲੋਂ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਦੇ ਆਫਰ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਉਹ ਅੱਜ ਵੀ ਭਾਰਤੀ ਨਾਗਰਿਕ ਹਨ। ਅਮੀਰਾਤ ਵਿੱਚ ਉਹ ਇੱਕ ਕਾਮਯਾਬ ਡਾਕਟਰ ਅਤੇ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਕਿਵੇਂ ਬਣ ਗਈ? ਇਸ ਬਾਰੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, "ਮੈਨੂੰ ਨਹੀਂ ਪਤਾ ਸੀ ਕਿ ਮੈਂ ਇੰਨਾ ਸਫ਼ਰ ਤੈਅ ਕਰਾਂਗੀ ਪਰ ਮੈਂ ਹਾਲਾਤ ਤੇ ਵਕਤ ਦੇਖ ਕੇ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਰਹੀ।ਉਨ੍ਹਾਂ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ, "ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਮਦਦ ਕਰਨ ਦਾ ਜਜ਼ਬਾ ਮੇਰੇ ਅੰਦਰ ਬਹੁਤ ਸੀ। ਉਹ (ਅਰਬ) ਆਉਂਦੇ ਸੀ ਮੇਰੇ ਕੋਲ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਹੀ ਮੈਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵੱਧਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ।''ਹੁਕਮਰਾਨਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਮਿਲੀਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਧੀ ਅਤੇ ਦਾਮਾਦ ਅੱਜ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹਸਪਤਾਲ ਦੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੇ ਹਨ।ਡਾਕਟਰ ਦਾਊਦ ਨੇ ਕੰਮ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਵਿਚਾਲੇ ਤਾਲਮੇਲ ਬਣਾਏ ਰੱਖਿਆ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਧੀ ਜੇਨੋਬੀਆ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ, "ਉਹ ਇੱਕ ਕਾਮਯਾਬ ਡਾਕਟਰ ਤੇ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਹਨ।''ਪਰ ਕੀ ਜੇ ਡਾਕਟਰ ਦਾਊਦ ਨੇ ਇਹ ਸ਼ੋਹਰਤ ਵਿਦੇਸ਼ ਦੀ ਬਜਾਏ ਆਪਣੇ ਦੇਸ ਦੇ ਅੰਦਰ ਕਮਾਈ ਹੁੰਦੀ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੰਤੁਸ਼ਟੀ ਮਿਲਦੀ?ਇਸ ਸਵਾਲ ਦੇ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ ਉਹ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਭਾਰਤ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਦਿੱਤਾ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਸ਼ਾਹੀ ਪਰਿਵਾਰ ਨੇ ਵੀ ਬਹੁਤ ਮਦਦ ਕੀਤੀ।ਅੱਜ ਜੇ ਉਹ ਕਾਮਯਾਬ ਹਨ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਇਸਦਾ ਸਿਹਰਾ ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਹੁਕਮਰਾਨਾਂ ਦੇ ਸਿਰ ਹੈ। ਉਹ ਦੋਹਾਂ ਦੇਸਾਂ ਦੇ ਕਰੀਬ ਹਨ।(ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਕੈਨੇਡਾ ਨੇ ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਦੀ ਰਾਹਫ਼ ਅਲ-ਕਿਉਨੁਨ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਪਨਾਹ 13 ਜਨਵਰੀ 2019 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/international-46851007 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ Image copyright AFP ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਰਾਹਫ਼ ਮੁਹੰਮਦ ਅਲ-ਕਿਉਨੁਨ 12 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਟੋਰੰਟੋ ਏਅਰਪੋਰਟ ਉੱਤੇ ਬੈਂਕਾਕ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ਉੱਤੇ ਕਈ ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਫਸੀ ਰਹੀ ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਤੋਂ ਆਪਣਾ ਘਰ ਛੱਡ ਕੇ ਭੱਜਣ ਵਾਲੀ ਕੁੜੀ ਰਾਹਫ਼ ਮੁਹੰਮਦ ਅਲ-ਕਿਉਨੁਨ ਹੁਣ ਕੈਨੇਡਾ ਪਹੁੰਚ ਗਈ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਉਸ ਨੂੰ ਪਨਾਹ ਮਿਲ ਗਈ ਹੈ। 18 ਸਾਲਾ ਰਾਹਫ਼ ਬੈਂਕਾਕ ਰਾਹੀਂ ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਸੀ, ਪਰ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੂੰ ਕੁਵੈਤ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਉਡੀਕ ਕਰ ਰਹੇ ਪਰਿਵਾਰ ਕੋਲ ਜਾਣ ਲਈ ਕਹਿ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਰਾਹਫ਼ ਨੇ ਵਾਪਸ ਜਾਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਏਅਰਪੋਰਟ ਦੇ ਹੋਟਲ ਦੇ ਕਮਰੇ ਵਿੱਚ ਬੰਦ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ, ਇਸ ਘਟਨਾ ਨੇ ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਆਪਣੇ ਵੱਲ ਖਿੱਚਿਆ ਸੀ।ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਇਸਲਾਮ ਤਿਆਗ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਜਿਸਦੀ ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਹੈ। Image Copyright @OrmistonOnline @OrmistonOnline Image Copyright @OrmistonOnline @OrmistonOnline ਕੈਨੇਡਾ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਮੰਤਰੀ ਕ੍ਰਿਸਟੀਆ ਫ੍ਰੀਲੈਂਡ ਨੇ ਇਸ ਕੁੜੀ ਨੂੰ ''ਬਹਾਦਰ ਅਤੇ ਨਵੀਂ ਕੈਨੇਡੀਅਨ'' ਦੱਸਿਆ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਲੰਬੀ ਯਾਤਰਾ ਕਾਰਨ ਕਿਉਨੁਨ ਥਕ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਫਿਲਹਾਲ ਕੋਈ ਬਿਆਨ ਨਹੀਂ ਦੇਵੇਗੀ।ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, "ਉਹ ਬਹਾਦਰ ਲੜਕੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਉਸ ਦਾ ਨਵਾਂ ਘਰ ਮਿਲਣ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।''ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾ ਕੈਨੇਡਾ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਜਸਟਿਨ ਟਰੂਡੋ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮੁਲਕ ਨੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀ ਅਪੀਲ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰ ਲਿਆ ਹੈ।ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, ''ਕੈਨੇਡਾ ਹਮੇਸ਼ਾ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਸ਼ੱਕ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਹੱਕਾਂ ਦੇ ਪੱਖ ਵਿੱਚ ਰਿਹਾ ਹੈ।'' ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋਸਾਊਦੀ ਅਰਬ 'ਚ ਵੇਚੀਆਂ ਗਈਆਂ ਇਹ ਪੰਜਾਬਣਾਂ ?ਸਾਊਦੀ 'ਚ ਅੱਧੀ ਰਾਤ ਨੂੰ ਔਰਤਾਂ ਨੇ ਦੌੜਾਈ ਗੱਡੀਸਾਊਦੀ ਅਰਬ 'ਚ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲੀ ਇੱਕ ਹੋਰ ਅਜ਼ਾਦੀ ਰਾਹਫ਼ ਕੈਨੇਡਾ ਕਿਵੇਂ ਪਹੁੰਚੀਉਹ ਸਿਓਲ ਤੋਂ ਕੋਰੀਅਨ ਏਅਰ ਦੀ ਫਲਾਈਟ ਰਾਹੀਂ ਪੀਅਰਸਨ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਏਅਰਪੋਰਟ ਪਹੁੰਚੀ। ਉਸ ਨੇ ਫਲਾਈਟ ਲੈਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਟਵੀਟ ਕੀਤੀਆਂ ਅਤੇ ਲਿਖਿਆ, ''ਮੈਂ ਕਰ ਦਿਖਾਇਆ!'' Image Copyright @rahaf84427714 @rahaf84427714 Image Copyright @rahaf84427714 @rahaf84427714 ਉਹ ਘਰੋਂ ਕਿਉਂ ਭੱਜੀਕਿਉਨੁਨ ਨੇ ਥਾਈਲੈਂਡ ਆਉਣ ਮਗਰੋਂ ਬੀਬੀਸੀ ਨਾਲ ਵੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਸੀ ਅਤੇ ਦੱਸਿਆ ਸੀ, "ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਕਹਾਣੀ ਅਤੇ ਤਸਵੀਰਾਂ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ 'ਤੇ ਸਾਂਝੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ। ਇਸੇ ਕਾਰਨ ਮੇਰੇ ਪਿਤਾ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਨਾਰਾਜ਼ ਹਨ। ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਦੇਸ 'ਚ ਪੜ੍ਹਾਈ ਜਾਂ ਨੌਕਰੀ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੀ। ਮੈਂ ਆਜ਼ਾਦ ਹੋਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹਾਂ, ਪੜ੍ਹਣਾ ਅਤੇ ਨੌਕਰੀ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹਾਂ।"ਖ਼ਬਰ ਏਜੰਸੀ ਏਐਫਪੀ ਨੂੰ ਉਸ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਸੀ ਕਿ ਉਸ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਉਸ 'ਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਅਤੇ ਸਰੀਰਕ ਤਸ਼ੱਦਦ ਢਾਹ ਰਿਹਾ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਵਾਲ ਵੱਢਣ ਕਾਰਨ ਛੇ ਮਹੀਨੇ ਤੱਕ ਇਕ ਕਮਰੇ ਵਿੱਚ ਬੰਦ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ। ਉਸ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਇੱਕ ਬੁਲਾਰੇ ਨੇ ਬੀਬੀਸੀ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਹ ਕੋਈ ਟਿੱਪਣੀ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਅਤੇ ਸਿਰਫ਼ ਰਾਹਫ਼ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀ ਰਫਿਊਜ ਏਜੰਸੀ ਨੇ ਕੈਨੇਡਾ ਦੇ ਇਸ ਕਦਮ ਦੀ ਸਰਾਹਨਾ ਕੀਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀਆਂ ਕਦਰਾਂ ਕੀਮਤਾਂ ਨੂੰ ਮੁੜ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕੈਨੇਡਾ ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਨੂੰ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕਾਰਕੁਨਾਂ ਦੀ ਰਿਹਾਈ ਨੂੰ ਲੈ ਤੇ ਤਲਖੀ ਦਿਖਾ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ।ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਦੀ 'ਮਹਿਲਾ ਕਾਰਕੁਨ ਲਈ ਫਾਂਸੀ ਦੀ ਮੰਗ'ਕੌਣ ਹੈ ਇਹ ਔਰਤ ਜਿਸ ਪਿੱਛੇ ਲੜ ਰਹੇ ਨੇ ਸਾਊਦੀ ਤੇ ਕੈਨੇਡਾ?ਸਾਊਦੀ: ਰੋਬੋਟ ਨੂੰ ਔਰਤਾਂ ਨਾਲੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੱਕ ! Image copyright /RAHAF MOHAMMED ਬੈਂਕਾਕ ਕਿਵੇਂ ਪਹੁੰਚੀ?ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਕੁਵੈਤ ਦੀ ਯਾਤਰਾ 'ਤੇ ਸੀ ਅਤੇ ਅਚਾਨਕ ਥਾਈਲੈਂਡ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਲਈ ਫਲਾਈਟ ਫੜ੍ਹ ਲਈ ਅਤੇ ਦਲੀਲ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਉਸ ਕੋਲ ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਦਾ ਵੀਜ਼ਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਉੱਥੇ ਜਾਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ।ਪਰ ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਬੈਂਕਾਕ ਪਹੁੰਦਿਆਂ ਹੀ ਸਾਊਦੀ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੇ ਉਸ ਦਾ ਪਾਸਪੋਰਟ ਲੈ ਲਿਆ, ਪਰ ਬੈਂਕਾਕ ਵਿੱਚ ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਦੇ ਰਾਜਦੂਤ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸਾਊਦੀ ਦਾ ਕਿਉਨੁਨ ਨੂੰ ਹਿਰਾਸਤ ਵਿੱਚ ਲੈਣ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਨਾਲ ਕੋਈ ਲੈਣਾ-ਦੇਣਾ ਨਹੀਂ ਹੈ।ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਕਿਉਨੁਨ ਦਾ ਪਾਸਪੋਰਟ ਵਾਪਸ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਥਾਈਲੈਂਡ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਨੂੰ "ਪਰਿਵਾਰਕ ਵਿਵਾਦ" ਦੱਸਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਕਿਉਨੁਨ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਕੁਵੈਤ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।ਹਾਲਾਂਕਿ ਕਿਉਨੁਨ ਨੇ ਏਅਰਪੋਰਟ ਸਥਿਤ ਹੋਟਲ ਦੇ ਕਮਰੇ ਵਿੱਚੋਂ ਹੀ ਮਦਦ ਲ਼ਈ ਕਈ ਟਵੀਟ ਕੀਤੇ ਅਤੇ ਉਸ ਦਾ ਮਾਮਲਾ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਚੁੱਕਿਆ ਗਿਆ।ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ ਵੀਡੀਓ ਵੀ ਪਸੰਦ ਆ ਸਕਦੇ ਹਨ: Skip Youtube post by BBC News Punjabi Warning: Third party content may contain adverts End of Youtube post by BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Skip Youtube post 2 by BBC News Punjabi Warning: Third party content may contain adverts End of Youtube post 2 by BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Skip Youtube post 3 by BBC News Punjabi Warning: Third party content may contain adverts End of Youtube post 3 by BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi (ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਸਬਰੀਮਾਲਾ ਮੰਦਿਰ 'ਚ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਿਲ ਰਹੀਆਂ ਧਮਕੀਆਂ ਤੋਂ ਵੀ ਨਹੀਂ ਡਰਦੀਆਂ ਇਹ ਔਰਤਾਂ ਇਮਰਾਨ ਕੁਰੈਸ਼ੀ ਬੀਬੀਸੀ ਲਈ 6 ਜਨਵਰੀ 2019 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/india-46769230 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ Image copyright IMRAN QURESHI/BBC ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਕਨਕਦੁਰਗਾ ਅਤੇ ਬਿੰਦੂ ਨੇ 2 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਕੀਤਾ ਸੀ ਮੰਦਿਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਕੇਰਲ ਦੇ ਸਬਰੀਮਾਲਾ ਮੰਦਿਰ ਵਿੱਚ ਦੋ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਦੋ ਦਿਨਾਂ ਦਾ ਬੰਦ ਅਤੇ ਹਿੰਸਾ ਦਾ ਮਾਹੌਲ ਰਿਹਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਘਰ ਅੱਗੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਧਮਕੀਆਂ ਮਿਲ ਰਹੀਆਂ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਡਰ ਨਹੀਂ ਲਗਦਾ।ਦੋਵਾਂ ਔਰਤਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ "ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਘਰ" ਵਿੱਚ ਬੀਬੀਸੀ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਇੰਟਰਵਿਊ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਹੀ ਟੀਵੀ ਇੰਟਰਵਿਊ ਲਈ ਸਹਿਮਤ ਹੋ ਗਈਆਂ।'ਉਹ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਕਰਨਗੇ'ਬਿੰਦੂ ਅੰਮਿਨੀ ਨੇ ਬੀਬੀਸੀ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ, "ਕ੍ਰਿਸਮਸ ਤੋਂ ਇੱਕ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਮੰਦਿਰ 'ਚ ਦਾਖ਼ਲ ਹੋਣ ਦਾ ਪਹਿਲਾਂ ਯਤਨ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਪਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀ ਸਾਡੇ ਘਰਾਂ ਦੇ ਦੁਆਲੇ ਹੋ ਗਏ। ਮੈਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ ਸੀ ਕਿ ਜੋ ਲੋਕ ਸਾਡੇ ਨੇੜੇ ਹਨ ਉਹ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਕਰਨਗੇ। ਉਹ ਮੈਨੂੰ ਪਿਆਰ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਜਿੰਨਾਂ ਲੋਕਾ ਨੇ ਸਾਡਾ ਘਰ ਘੇਰ ਲਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਧਮਕੀਆਂ ਦੇ ਰਹੇ ਸਨ ਉਹ ਵੀ ਕੁਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕਰਨਗੇ।"ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ-'ਰਾਵਣ ਕੋਲ 24 ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜਹਾਜ਼ ਸਨ'ਬਰਫ਼ ਦੀ ਰਜ਼ਾਈ 'ਚ ਲਿਪਟੀ ਕੁਦਰਤ ਦੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂਲਿੰਗ ਬਦਲਾਅ ਕੇ ਕੁੜੀ ਤੋਂ ਮੁੰਡਾ ਬਣੇ ਦੇਵ ਦੇ ਇਸ਼ਕ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਸਬਰੀਮਲਾ ਮੰਦਿਰ 'ਚ ਔਰਤਾਂ ਦੇ 'ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ' ਦਾਖ਼ਲ ਹੋਣ ਦਾ ਸੱਚ ਕੀ ਹੈ?ਬਿੰਦੂ ਅਤੇ ਕਨਕਦੁਰਗਾ ਨੇ ਸਾਦੇ ਕੱਪੜਿਆਂ 'ਚ ਪੁਲਿਸ ਕਰਮੀਆਂ ਦੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਘੇਰੇ ਵਿੱਚ 2 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਦੂਜੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਤਹਿਤ ਸੁਆਮੀ ਅੱਯਪਾ ਦੇ ਮੰਦਿਰ ਦੀ ਉਸ ਪਰੰਪਰਾ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਕੀਤੀ ਹੈ ਜਿਸ ਦੇ ਤਹਿਤ 10 ਤੋਂ 50 ਸਾਲ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਮੰਦਿਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ। ਮੀਡੀਆ ਪਲੇਬੈਕ ਤੁਹਾਡੀ ਡਿਵਾਈਸ 'ਤੇ ਸਪੋਰਟ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਸਬਰੀਮਾਲਾ ਮੰਦਿਰ ’ਚ ਦਾਖ਼ਲ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਔਰਤਾ ਨੇ ਕਿਹਾ, 'ਸ਼ਾਇਦ ਮੈਨੂੰ ਲੋਕ ਕਤਲ ਵੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ'28 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਆਏ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਫ਼ੈਸਲੇ ਤਹਿਤ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਮੰਦਿਰ ਜਾਣ ਦੀ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਕੋਰਟ ਨੇ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਪਰੰਪਰਾ ਨਾਲੋਂ ਵਧੇਰੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਠਹਿਰਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।'ਭਵਿੱਖ ਬਾਰੇ ਡਰ ਨਹੀਂ'ਪਰ ਬਾਵਜੂਦ ਇਸ ਦੇ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 10 ਔਰਤਾਂ ਵੱਲੋਂ ਮੰਦਿਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਅਸਫ਼ਲ ਰਹੀਆਂ ਸਨ। ਬਿੰਦੂ ਨਾਲੋਂ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਛੋਟੀ 39 ਸਾਲਾ ਕਨਕਦੁਰਗਾ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ, "ਮੈਨੂੰ ਆਪਣੇ ਭਵਿੱਖ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਕੋਈ ਡਰ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਮੈਨੂੰ ਰੱਬ 'ਤੇ ਭਰੋਸਾ ਹੈ"।ਹਾਲਾਂਕਿ ਬਿੰਦੂ, ਕਨਕਦੁਰਗਾ ਜਿੰਨੀ ਧਾਰਿਮਕ ਵਿਚਾਰਾਂ ਵਾਲੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਉਸ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ "ਉਹ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਾਰੇ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਨਹੀਂ ਹੈ।"ਇਸ ਦਾ ਇੱਕ ਕਾਰਨ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਦਾ ਬਚਪਨ ਵਧੇਰੇ ਔਖਾ ਗੁਜਰਿਆ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਛੋਟੀ ਸੀ ਤਾਂ ਉਸ ਦੇ ਮਾਪੇ ਵੱਖ ਹੋ ਗਏ ਸਨ ਅਤੇ ਇੱਕ ਦਿਨ ਉਸ ਦੀ ਮਾਂ ਨੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰਨ ਦਾ ਫ਼ੈਸਲਾ ਕਰ ਲਿਆ। ਉਸ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਸੰਘਰਸ਼ ਕੀਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਵੀ ਵਿਤਕਰੇ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ-ਸਬਰੀਮਲਾ: ਕੇਸ ਜਿੱਤਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਆਸਥਾ ਵਾਲੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਮੰਦਰ 'ਚ ਦਾਖਲ ਨਹੀਂ ਹੋਣਗੀਆਂ ਹਿੰਦੂ ਮੰਦਿਰ ਕਾਰਨ ਭਾਰਤੀ ਔਰਤਾਂ ਕਿਉਂ ਵੰਡੀਆਂ 'ਮਾਹਵਾਰੀ ਦੌਰਾਨ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਘਰ 'ਚ ਅਛੂਤ ਵਾਂਗ ਬਿਠਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ'ਇੱਥੇ ਮਾਹਵਾਰੀ ਦੌਰਾਨ ਵੀ ਔਰਤਾਂ ਪੂਜਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਵਿੰਗ ਦੇ ਕਾਰਕੁਨ ਵਜੋਂ ਸੰਘਰਸ਼ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਕਾਨੂੰਨ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਆ ਅਤੇ ਉਹ ਲਾਅ ਕਾਲਜ 'ਚ ਅਧਿਆਪਕਾ ਬਣੀ। ਬਿੰਦੂ ਅਤੇ ਕਨਕਦੁਰਗਾ ਨੇ ਇੱਕ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਗਰੁੱਪ ਜੁਆਇਨ ਕੀਤਾ ਜੋ ਸਬਰੀਮਲਾ ਦੇ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਦੇ ਹੱਕ ਵਿੱਚ ਹੈ। Image copyright IMRAN QURESHI/BBC ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਕਨਕਦੁਰਗਾ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਰੱਬ ਉੱਤੇ ਭਰੋਸਾ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਡਰ ਨਹੀਂ ਲਗਦਾ ਭਗਵਾਨ ਅੱਯਪਾ ਨੂੰ 'ਅਨੰਤ ਬ੍ਰਹਮਚਾਰੀ' ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ 10 ਤੋਂ 50 ਸਾਲ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ (ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਮਾਹਵਾਰੀ ਆਉਂਦੀ ਹੈ) ਨੂੰ ਮੰਦਰ ਵਿਚ ਦਾਖ਼ਲ ਹੋਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ। 24 ਦਸੰਬਰ ਦੀ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਜਦੋਂ ਮੰਦਿਰ ਵਿੱਚ ਦਾਖ਼ਲ ਹੋਣ ਦੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਨਾਕਾਮ ਰਹੀ ਤਾਂ ਉਹ ਕਾਫੀ ਨਿਰਾਸ਼ ਹੋ ਗਈਆਂ ਸਨ। ਭੁੱਖ ਹੜਤਾਲ ਉਸ ਵੇਲੇ ਉਹ ਮੰਦਿਰ ਤੋਂ 1.5 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਨੇੜੇ ਪਹੁੰਚ ਗਈਆਂ ਸਨ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਵਰਦੀਧਾਰੀ ਪੁਲਿਸ ਵਾਲਿਆਂ ਕਾਨੂੰਨ ਵਿਵਸਥਾ ਦੇ ਕੰਟ੍ਰੋਲ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਵਾਪਸ ਮੁੜਨਾ ਠੀਕ ਸਮਝਿਆ। ਬਿੰਦੂ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਅਸੀਂ ਨਿਰਾਸ਼ ਨਹੀਂ ਸਾਂ। ਉਸ ਵੇਲੇ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਪਿੱਛੇ ਹਟਣ ਲਈ ਕਿਹਾ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਕੋਟਿਅਮ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਅਸੀਂ ਸਬਰੀਮਲਾ ਮੰਦਿਰ ਜਾਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀਆਂ ਹਾਂ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਘਰ ਜਾਣ ਲਈ ਕਿਹਾ।""ਅਸੀਂ ਭੁੱਖ ਹੜਤਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੇ ਸਹਿਮਤੀ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਜਦੋਂ ਸੰਭਵ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਸੀਂ ਮਦਦ ਕਰਾਂਗਾ।"ਉਹ ਆਪਣੀ ਯਾਤਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਵਾਂ ਆਪਣਾ ਮਨ ਪੱਕਾ ਕਰਨ ਲਈ ਕਈ ਦੋਸਤਾਂ ਦੇ ਘਰ ਰੁਕੀਆਂ ਸਨ। ਇਸ ਵਾਰ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਫ਼ੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਹ ਸਾਦੇ ਕੱਪੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮਦਦ ਦੇਣਗੇ। Image copyright SABARIMALA.KERALA.GOV.IN ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਨੇ 28 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਕੇਰਲ ਦੇ ਸਬਰੀਮਲਾ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਦਾਖਲੇ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਕੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਉਹ ਰਸਤਾ ਚੁਣਿਆ ਜਿਸ ਰਾਹੀਂ ਕੇਵਲ ਸਟਾਫ ਮੈਂਬਰ ਹੀ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਐਂਬੂਲੈਂਸ ਵਿੱਚ ਲਿਜਾਇਆ ਗਿਆ?ਇਸ ਬਾਰੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਇਹ ਮੀਡੀਆ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਫੈਲਾਈਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਅਸੀਂ ਉਸੇ ਰਸਤਿਓਂ ਮੰਦਿਰ ਗਏ ਜਿਥੋਂ ਬਾਕੀ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।"ਬਿੰਦੂ ਨੂੰ ਕਿਸ ਨੇ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾਬਿੰਦੂ ਦਾ ਕਨਕਦੁਰਗਾ ਵਾਂਗ ਭਗਵਾਨ 'ਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪਰ ਉਸ ਨੂੰ ਮੰਦਿਰ ਜਾਣ ਲਈ ਕਿਸ ਨੇ ਪ੍ਰਰਿਤ ਕੀਤਾ। ਬਿੰਦੂ ਲਈ ਇਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਸਿਰਫ਼ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਦੇ ਫ਼ੈਸਲੇ ਨੂੰ ਅਮਲ ਵਿੱਚ ਲੈ ਕੇ ਆਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਸੀ। ਬਿੰਦੂ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਮੇਰੇ ਸਬਰੀਮਲਾ ਜਾਣ ਦਾ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਨੈਤਿਕਤਾ ਸੀ।ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮੰਦਿਰ ਜਾਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਾਰੀਆਂ ਰਵਾਇਤਾਂ ਜਿਵੇਂ ਵਰਤ ਆਦਿ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕੀਤਾ, ਜੋ ਮੰਦਿਰ ਜਾਣ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸੀ।ਜਦੋਂ ਉਹ ਮੰਦਿਰ ਪਹੁੰਚੀ ਤਾਂ ਬਿੰਦੂ ਕੋਲ ਭਗਵਾਨ ਕੋਲੋਂ ਪੁੱਛਣ ਲਈ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪਰ "ਮੈਂ ਸੁਆਮੀ ਅੱਯਪਾ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਮੈਂ ਖੁਸ਼ ਹਾਂ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਮੈਨੂੰ ਪੁੱਛਿਆ ਕਿ ਦਰਸ਼ਨ ਕਿਵੇਂ ਰਹੇ।" Image copyright SABARIMALA.KERALA.GOV.IN ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਦੇ ਫੈਸਲੇ ਦੇ ਬਾਅਦ ਵੀ ਔਰਤਾਂ ਸਬਲੀਮਲਾ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਜਾਣ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ ਹਨ ਬਿੰਦੂ ਅਜੇ ਤੱਕ ਆਪਣਾ ਮਨ ਨਹੀਂ ਬਣਾ ਸਕੀ ਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਮੰਦਿਰ ਆਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਸੀ ਕਿ ਨਹੀਂ। ਉਸ ਨੂੰ ਇਹ ਵੀ ਨਹੀਂ ਪਤਾ ਕਿ ਉਸ ਦਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ ਭਗਵਾਨ 'ਚ ਜਾਗਿਆ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ। ਉਹ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ, "ਸ਼ਾਇਦ, ਮੈਂ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦੀ।"ਪਰ ਉਹ ਬੇਹੱਦ ਖੁਸ਼ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਅਤੇ ਕਨਕਦੁਰਗਾ ਨੇ "ਦੂਜੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਰਸਤਾ ਖੋਲ੍ਹ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।"ਬਿੰਦੂ ਨੂੰ ਇਸ ਦੇ ਸਿੱਟੇ ਪਤਾ ਹੈ ਇਹ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ, "ਸ਼ਾਇਦ ਇਸ ਲਈ ਮੇਰਾ ਕਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ।"ਬਿੰਦੂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ, "ਸਰਕਾਰ ਨਾਲ ਅਜੇ ਅੱਗੇ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲੈਣ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਹੋਈ ਹਾਲਾਂਕਿ ਪੁਲਿਸ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ ਦਿਵਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਦੇਣਗੇ। ਦਰਅਸਲ ਮੈਨੂੰ ਆਪਣੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੀ ਪਰਵਾਹ ਨਹੀਂ ਹੈ।"ਕਨਕਦੁਰਗਾ ਮੁਤਾਬਕ, "ਮੈਨੂੰ ਡਰ ਨਹੀਂ ਲਗਦਾ। ਜਦੋਂ ਵੀ ਔਰਤਾਂ ਵਿਕਾਸ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਤਾਂ ਸਮਾਜ ਰੌਲਾ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ।"ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ-ਜਦੋਂ ਕਾਂਸਟੇਬਲ ਨੇ ‘ਚੋਰ’ ਦੀ ਬੱਚੀ ਨੂੰ ਦੁੱਧ ਚੁੰਘਾਇਆਸ਼ਰਾਬ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਇੰਝ ਲਾਹੁਣ ਆਪਣਾ ਹੈਂਗਓਵਰ'ਲੋਕ ਚੀਕਾਂ ਮਾਰ ਰਹੇ ਸਨ, ਚਾਰੇ ਪਾਸੇ ਲਾਸ਼ਾਂ ਸਨ'‘ਲੜਾਈ ਨੂੰਹ-ਸੱਸ ਦੀ ਨਹੀਂ, ਪੜ੍ਹਿਆਂ-ਲਿਖਿਆਂ ਤੇ ਅਨਪੜ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੀ’ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ ਵੀ ਪਸੰਦ ਆ ਸਕਦਾ ਹੈ Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi (ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਸੁਖਬੀਰ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਰਹਿੰਦਿਆਂ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਵੱਲੋਂ ਚੋਣ ਨਹੀਂ ਲੜਾਂਗਾ - ਘੁਬਾਇਆ: 5 ਅਹਿਮ ਖ਼ਬਰਾਂ 4 ਦਸੰਬਰ 2018 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/india-46436149 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਫ਼ਿਰੋਜ਼ਪੁਰ ਤੋਂ ਐੱਮਪੀ ਸ਼ੇਰ ਸਿੰਘ ਘੁਬਾਇਆ ਦਾ ਸੁਖਬੀਰ ਦੇ SAD ਪ੍ਰਧਾਨ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਚੋਣ ਨਾ ਲੜਨ ਬਾਰੇ ਬਿਆਨ ਸੁਖਬੀਰ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਰਹਿੰਦਿਆਂ ਨਹੀਂ ਲੜਾਂਗਾ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਵੱਲੋਂ ਚੋਣ - ਘੁਬਾਇਆਇੰਡੀਅਨ ਐਕਸਪ੍ਰੈੱਸ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਮੁਤਾਬਕ ਫ਼ਾਜ਼ਿਲਕਾ ਦੇ ਮੌਜਮ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਨਵੀਂ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਦੌਰਾਨ ਸ਼ੇਰ ਸਿੰਘ ਘੁਬਾਇਆ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਸੁਖਬੀਰ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ (ਬਾਦਲ) ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਹਨ ਮੈਂ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਵੱਲੋਂ ਚੋਣ ਨਹੀਂ ਲੜਾਂਗਾ। ਪੁਰਾਣੇ ਅਕਾਲੀ ਆਗੂਆਂ ਵੱਲੋਂ ਨਵਾਂ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਬਣਾਏ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਫ਼ਿਰੋਜਪੁਰ ਦੇ ਐੱਮਪੀ ਸ਼ੇਰ ਸਿੰਘ ਘੁਬਾਇਆ ਟਕਸਾਲੀ ਆਗੂਆਂ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਅਤੇ ਸੁਖਬੀਰ ਬਾਦਲ ਦੇ ਹਲਕੇ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।ਉਨ੍ਹਾਂ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ, ''ਇਸ ਵਾਰ ਦੀਆਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਲਈ ਮੈਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਰਾਇ ਲਵਾਂਗਾ ਕਿ ਮੈਂ ਕਿਹੜੀ ਪਾਰਟੀ ਵੱਲੋਂ ਚੋਣ ਲੜਾਂ।''ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਧਮਾਕਾ: 3 ਅਣਸੁਲਝੇ ਸਵਾਲ ਕੀ ਸਿੱਧੂ ਕੈਪਟਨ ਅਮਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਬੋਲਡ ਕਰ ਦੇਣਗੇਸਿੱਧੂ ਤੇ ਕੈਪਟਨ ਦੀਆਂ ਵੱਖਰੀਆਂ ਸੁਰਾਂ 'ਤੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਹੈਪੀ ਪੀਐੱਚਡੀ ਦੀ ਮਾਂ ਨੇ ਦਿੱਤਾ ਪੁੱਤਰ ਨੂੰ ਆਤਮ-ਸਮਰਪਣ ਦਾ ਸੁਨੇਹਾਦਿ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਮੁਤਾਬਕ ਹੈਪੀ ਪੀਐੱਚਡੀ ਦੀ ਮਾਂ ਕੁਸ਼ਬੀਰ ਕੌਰ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰ ਨੂੰ ਪੁਲਿਸ ਕੋਲ ਆਤਮ-ਸਮਰਪਣ ਕਰਨ ਦਾ ਸੁਨੇਹਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। Image copyright Ravinder singh robin/bbc ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ 18 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਰਾਜਾਸਾਂਸੀ ਦੇ ਨਿਰੰਕਾਰੀ ਭਵਨ 'ਤੇ ਹਮਲੇ ਮਾਲੇ 'ਚ ਹੈਪੀ ਪੀਐੱਚਡੀ ਪੁਲੀਸ ਵੱਲੋਂ ਲੋੜੀਂਦਾ ਹੈ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੇ ਰਾਜਾਸਾਂਸੀ ਵਿਖੇ ਨਿਰੰਕਾਰੀ ਭਵਨ 'ਚ ਹੋਏ ਧਮਾਕਾ ਮਾਮਲੇ 'ਚ ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ਤੇ ਬਿਕਰਮਜੀਤ ਦੀ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰੀ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ ਪਰ ਪੁਲਿਸ ਦੇ ਦਾਅਵੇ ਮੁਤਾਬਕ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਦੇ ਮੁੱਖ ਦੋਸ਼ੀ ਹਰਮੀਤ ਸਿੰਘ ਉਰਫ਼ ਪੀਐੱਚਡੀ ਦੀ ਭਾਲ ਅਜੇ ਜਾਰੀ ਹੈ।ਦਿ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ ਅਖ਼ਬਾਰ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਦਿਆਂ ਹੈਪੀ ਦੀ ਮਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ, ''ਜਦੋਂ ਦਾ ਤੂੰ ਗਿਆ ਹੈ ਸਾਡੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਤਬਾਹ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਜਿਹੜੀ ਧਾਰਮਿਕ ਵਿਦਿਆ ਤੂੰ ਹਾਸਿਲ ਕੀਤੀ ਹੈ ਉਹ ਭਾਈਚਾਰਕ ਸਾਂਝ ਦਾ ਸੁਨੇਹਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ, ਜੇ ਤੂੰ ਕੋਈ ਮਾੜਾ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ ਤਾਂ ਆਤਮ-ਸਮਰਪਣ ਕਰ ਦੇ।''ਦਿ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ ਮੁਤਾਬਕ ਹੈਪੀ ਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਸੀਂ ਉਸਨੂੰ ਕਦੇ ਹੈਪੀ ਨਹੀਂ ਕਿਹਾ, ਉਸਦਾ ਘਰ ਦਾ ਨਾਂ ਰੌਬੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਪੀਐੱਚਡੀ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਪੂਰੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਖ਼ਬਰ ਮੁਤਾਬਕ ਹੈਪੀ ਦੇ ਮਾਪਿਆਂ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਆਖ਼ਰੀ ਵਾਰ 6 ਨਵੰਬਰ 2008 ਨੂੰ ਦੇਖਿਆ ਸੀ ਜਦੋਂ ਉਹ ਪੜ੍ਹਾਈ ਲਈ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਚਲਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਦੋ ਪੁਲਿਸ ਵਾਲਿਆਂ 'ਤੇ ਗ਼ੈਰ ਇਰਾਦਾ ਕਤਲ ਦਾ ਕੇਸ ਦਰਜਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਟਾਇਮਜ਼ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਮੁਤਾਬਕ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੇ ਸਥਾਨਕ ਕਾਂਗਰਸ ਆਗੂ ਦੀ ਕਥਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪੁਲਿਸ ਹਿਰਾਸਤ ਦੌਰਾਨ ਹੋਈ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੈੱਡ ਕਾਂਸਟੇਬਲ ਅਤੇ ਕਾਂਸਟੇਬਲ 'ਤੇ ਗ਼ੈਰ ਇਰਾਦਾ ਕਤਲ ਦਾ ਮਾਮਲਾ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।35 ਸਾਲ ਦੇ ਬਿੱਟੂ ਸ਼ਾਹ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਜਾਤੀ ਵਿੰਗ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸਨ ਅਤੇ ਪੁਲਿਸ ਵੱਲੋਂ ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਸਵਾਲਾਂ ਲਈ ਸੱਦੇ ਜਾਣ ਦੇ ਇੱਕ ਘੰਟੇ ਮਗਰੋਂ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।ਖ਼ਬਰ ਮੁਤਾਬਕ ਦੋਵਾਂ ਪੁਲਿਸ ਮੁਲਾਜ਼ਮਾਂ 'ਤੇ ਮਾਮਲਾ ਸੁਲਤਾਨਵਿੰਡ ਚੌਕ 'ਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਬਿੱਟੂ ਸ਼ਾਹ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਧਰਨਾ ਲਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਟਾਇਮਜ਼ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਮੁਤਾਬਕ ਕਾਂਗਰਸੀ ਆਗੂ ਬਿੱਟੂ ਸ਼ਾਹ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਚਾਂਦ ਭਾਤਰੀ ਪੁਲਿਸ 'ਤੇ ਤਸ਼ੱਦਦ ਕਰਨ ਦੇ ਇਲਜ਼ਾਮ ਲਾ ਰਹੇ ਹਨ।ਰਮੇਸ਼ ਪੋਵਾਰ ਨੂੰ ਕੋਚ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਲਈ ਹਰਮਨਪ੍ਰੀਤ ਦੀ BCCI ਨੂੰ ਚਿੱਠੀਲਾਈਵ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਡਾਟ ਕਾਮ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਮੁਤਾਬਕ ਹਰਮਨਪ੍ਰੀਤ ਕੌਰ ਅਤੇ ਸਮ੍ਰਿਤੀ ਮੰਧਾਨਾ ਨੇ ਬੀਸੀਸੀਆਈ ਨੂੰ ਪੱਤਰ ਲਿਖ ਕੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਰਮੇਸ਼ ਪੋਵਾਰ ਨੂੰ 2021 ਤੱਕ ਕੋਚ ਬਣਾਈ ਰੱਖਿਆ ਜਾਵੇ। Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਹਰਮਨਪ੍ਰੀਤ ਕੌਰ ਅਤੇ ਸਮ੍ਰਿਤੀ ਮੰਧਾਨਾ ਨੇ ਕੋਚ ਰਮੇਸ਼ ਪੋਵਾਰ ਨੂੰ ਬਣਾਏ ਰੱਖਣ ਲਈ ਲਿਖੀ ਚਿੱਠੀ ਖ਼ਬਰ ਮੁਤਾਬਕ ਕ੍ਰਿਕਟ ਕੋਚ ਰਮੇਸ਼ ਪੋਵਾਰ ਦੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਦੇ ਵਿਵਾਦਤ ਅੰਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤੀ ਮਹਿਲਾ ਕ੍ਰਿਕਟ ਟੀਮ ਵੰਡੀ ਹੋਈ ਦਿਖੀ। ਟੀ-20 ਕਪਤਾਨ ਹਰਮਨਪ੍ਰੀਤ ਕੌਰ ਅਤੇ ਉੱਪ ਕਪਤਾਨ ਸਮ੍ਰਿਤੀ ਮੰਧਾਨਾ ਨੇ ਸੀਨੀਅਰ ਖਿਡਾਰੀ ਮਿਤਾਲੀ ਰਾਜ ਨਾਲ ਮਤਭੇਦ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਕੋਚ ਰਮੇਸ਼ ਪੋਵਾਰ ਦੀ ਵਾਪਸੀ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਹੈ।ਫਰਾਂਸ 'ਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀਆਂ ਵੱਲੋਂ PM ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ 'ਚੋਂ ਖ਼ੁਦ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਰੱਖਣ ਦਾ ਫ਼ੈਸਲਾਫਰਾਂਸ ਵਿੱਚ ਤੇਲ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਵਿੱਚ ਸੜਕਾਂ 'ਤੇ ਉੱਤਰੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਾਲ ਅੱਜ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਮੀਟਿੰਗ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਰਹਿਣ ਦਾ ਫ਼ੈਸਲਾ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।ਪੀਲੀਆਂ ਜੈਕਟਾਂ ਪਹਿਨ ਕੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਗਰੁੱਪ ਦੇ ਕੁਝ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜਾਨੋਂ ਮਾਰਨ ਦੀਆਂ ਧਮਕੀਆਂ ਮਿਲ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਤੇਲ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਦੇ ਵਿਰੋਧ 'ਚ ਫਰਾਂਸ 'ਚ ਲੋਕ ਸੜਕਾਂ 'ਤੇ 'ਜਿਲੇਟਸ ਜੌਨੇਸ' (ਪੀਲੀਆਂ ਜੈਕਟਾਂ) ਵਾਲੇ ਮੁਜ਼ਾਹਰਾਕਾਰੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਨਵੰਬਰ ਦੇ ਅੱਧ ਤੋਂ ਤੇਲ ਉਤਪਾਦਾਂ ਤੇ ਲੱਗੇ ਟੈਕਸ ਦਾ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਪਰ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਨੇ ਸਰਕਾਰ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਗੁੱਸੇ ਦਾ ਰੁਖ਼ ਅਖ਼ਤਿਆਰ ਕਰ ਲਿਆ ਹੈ।ਫਰਾਂਸ ਦੇ ਅੰਦੂਰਨੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਮੰਤਰੀ ਮੁਤਾਬਕ ਇਸ ਵਿਰੋਧ-ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ 'ਚ ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਤਕਰੀਬਨ 136,000 ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ।ਪੂਰੀ ਖ਼ਬਰ ਲਈ ਇੱਥੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ(ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਬੀਅਰ ਦੀਆਂ ਬੋਤਲਾਂ ’ਤੇ ਗਣੇਸ਼ ਦੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਦਾ ਸੱਚ ਜਾਣੋ ਫੈਕਟ ਚੈੱਕ ਟੀਮ ਬੀਬੀਸੀ 17 ਜਨਵਰੀ 2019 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/india-46892672 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ Image copyright ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਬਰੁਕਵੇਲ ਯੂਨੀਅਨ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਹਿੰਦੂ ਦੇਵੀ-ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਲਈ ਵਿਵਾਦਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਚੁੱਕੀ ਹੈ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ 'ਤੇ ਆਸਟਰੇਲੀਆਈ ਬੀਅਰ ਦੇ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰ ਦੀ ਇੱਕ ਕਾਪੀ ਸ਼ੇਅਰ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਜਿਸ 'ਤੇ ਹਿੰਦੂਆਂ ਦੇ ਦੇਵਤਾ ਗਣੇਸ਼ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।ਦੱਖਣੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਕਈ ਵਟਸਐੱਪ ਗਰੁੱਪ ਵਿੱਚ ਇਸ ਵਾਇਰਲ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰ ਨੂੰ ਇਹ ਕਹਿੰਦੇ ਹੋਏ ਸ਼ੇਅਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਕਿ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸ਼ਰਾਬ ਦੀ ਬੋਤਲ 'ਤੇ ਹਿੰਦੂ ਦੇਵੀ-ਦੇਵਤਾਵਾਂ ਦੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰ ਕੇ ਹਿੰਦੂਆਂ ਦੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਠੇਸ ਪਹੁੰਚਾਈ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।ਕੁਝ ਟਵਿੱਟਰ ਯੂਜ਼ਰਸ ਨੇ ਇਸ ਤਸਵੀਰ ਨੂੰ ਟਵੀਟ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ, ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਸੁਸ਼ਮਾ ਸਵਰਾਜ ਸਣੇ ਕਈ ਵੱਡੇ ਆਗੂਆਂ ਤੋਂ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਇਸ ਦੇ ਖਿਲਾਫ਼ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕਰਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਬੋਤਲ 'ਤੇ ਲੱਗੀ ਗਣੇਸ਼ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਨੂੰ ਹਟਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨ।ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਇਸ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰ ਦੇ ਨਾਲ ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੈਲਕਮ ਟਰਨਬੁਲ ਨੂੰ ਵੀ ਟੈਗ ਕੀਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰ ਜਾਰੀ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਕੰਪਨੀ ਖਿਲਾਫ਼ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਨ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਹੈ।ਵਾਇਰਲ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰ ਮੁਤਾਬਿਕ ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਦੀ ਬਰੁਕਵੇਲ ਯੂਨੀਅਨ ਨਾਂ ਦੀ ਬੀਅਰ ਕੰਪਨੀ ਜਲਦ ਹੀ ਕੋਈ ਨਵਾਂ ਡ੍ਰਿੰਕ ਲਿਆ ਰਹੀ ਹੈ।ਇਸ ਡ੍ਰਿੰਕ ਦੀ ਬੋਤਲ 'ਤੇ ਗਣੇਸ਼ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਹੈ ਅਤੇ ਹਾਲੀਵੁੱਡ ਫਿਲਮ 'ਪਾਇਰੇਟਸ ਆਫ ਕੈਰੀਬੀਅਨ' ਦੀ ਤਰਜ 'ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਭੇਸ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ 'ਤੇ ਕਈ ਲੋਕ ਅਜਿਹੇ ਵੀ ਹਨ ਜੋ ਇਸ ਮਸ਼ਹੂਰੀ ਨੂੰ ਮੰਨਣ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਰਾਇ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸੇ ਨੇ ਇਸ ਮਸ਼ਹੂਰੀ ਨਾਲ ਛੇੜਖਾਨੀ ਕੀਤੀ ਹੈ।ਸਾਡੀ ਜਾਂਚ ਵਿੱਚ ਇਹ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰ ਸਹੀ ਸਾਬਿਤ ਹੋਇਆ। ਬਰੁੱਕਵੇਲ ਯੂਨੀਅਨ ਨਾਂ ਦੀ ਆਸਟਰੇਲੀਆਈ ਬੀਅਰ ਕੰਪਨੀ ਜਲਦ ਹੀ ਇੱਕ ਡ੍ਰਿੰਕ ਲਿਆ ਰਹੀ ਹੈ ਜਿਸ ਦੀ ਬੋਤਲ 'ਤੇ ਗਣੇਸ਼ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਪੁਰਾਣਾ ਵਿਵਾਦਆਸਟਰੇਲੀਆ ਦੇ ਨਿਊ ਸਾਊਥ ਵੇਲਸ (ਸਿਡਨੀ) ਵਿੱਚ ਸਥਿੱਤ ਇਹ ਕੰਪਨੀ ਸਾਲ 2013 ਵਿੱਚ ਵੀ ਬੀਅਰ ਦੀ ਬੋਤਲਾਂ 'ਤੇ ਗਣੇਸ਼ ਅਤੇ ਲਕਸ਼ਮੀ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰਨ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਵਿਵਾਦਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਚੁੱਕੀ ਹੈ।ਉਸ ਵੇਲੇ ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਬੋਤਲ 'ਤੇ ਦੇਵੀ ਲਕਸ਼ਮੀ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਲਗਾਈ ਸੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਿਰ ਨੂੰ ਗਣੇਸ਼ ਦੇ ਸਿਰ ਨਾਲ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।ਬੋਤਲ 'ਤੇ ਗਊ ਅਤੇ 'ਮਾਤਾ ਦੇ ਸ਼ੇਰ' ਨੂੰ ਵੀ ਛਾਪਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। Image copyright TELEGRAPH.CO.UK 'ਦਿ ਟੈਲੀਗ੍ਰਾਫ' ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਅਨੁਸਾਰ ਸਾਲ 2013 ਵਿੱਚ ਇਸ ਇਸ ਵਿਵਾਦਿਤ ਮਸ਼ਹੂਰੀ 'ਤੇ ਇੱਕ ਕਥਿਤ ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਹਿੰਦੂ ਸੰਗਠਨ ਨੇ ਇਤਰਾਜ਼ ਦਰਜ ਕਰਵਾਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਪੈਸੇ ਕਮਾਉਣ ਲਈ ਹਿੰਦੂਆਂ ਦੀ ਧਾਰਮਿਕ ਭਾਵਨਾ ਦਾ ਮਜ਼ਾਕ ਉਡਾਉਣਾ ਇੱਕ ਮਾੜੀ ਹਰਕਤ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਬਰਦਾਸ਼ਤ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।ਇਸ ਰਿਪੋਰਟ ਅਨੁਸਾਰ ਹਿੰਦੂ ਸੰਗਠਨ ਨੇ ਬਰੁੱਕਵੇਲ ਯੂਨੀਅਨ ਦੇ ਖਿਲਾਫ਼ ਕਾਨੂੰਨੀ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਨ ਦੀ ਗੱਲ ਵੀ ਕੀਤੀ ਸੀ।ਖ਼ਬਰ ਏਜੰਸੀ 'ਪੀਟੀਆਈ' ਅਨੁਸਾਰ ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਰਹੇ ਭਾਰਤੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਕੰਪਨੀ ਵੱਲੋਂ ਦੇਵੀ ਲਕਸ਼ਮੀ ਦਾ ਫੋਟੋ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ ਸੀ। Image copyright DAILYTELEGRAPH ਵਿਵਾਦ ਨੂੰ ਵਧਦਿਆਂ ਦੇਖ ਬੀਅਰ ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਇੱਕ ਬਿਆਨ ਜਾਰੀ ਕਰ ਕੇ ਭਾਰਤੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਮਾਫੀ ਮੰਗੀ ਸੀ।ਡੇਲੀ ਟੈਲੀਗਰਾਫ ਨੇ ਆਪਣੀ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਕੰਪਨੀ ਦਾ ਬਿਆਨ ਛਾਪਿਆ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਸੀ, ''ਅਸੀਂ ਲੜਨ ਵਾਲੇ ਨਹੀਂ, ਪਿਆਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਹਾਂ। ਸਾਨੂੰ ਲਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋਏ ਵੀ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਹਿੰਦੂ ਸਾਥੀਆਂ ਦੀ ਧਾਰਮਿਕ ਆਸਥਾ ਨੂੰ ਠੇਸ ਪਹੁੰਚਾਈ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਫੀਡਬੈਕ ਮਿਲ ਰਹੇ ਹਨ।'' Image copyright ECONOMIC TIMES ''ਕੁਝ ਨਵੇਂ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਵੀ ਲੱਭ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਸਾਡੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਰਹੇਗੀ ਕਿ ਅਸੀਂ ਛੇਤੀ ਹੀ ਬੋਤਲਾਂ ਦੀ ਨਵੀਂ ਬਰਾਂਡਿੰਗ ਅਤੇ ਨਵਾਂ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਤਿਆਰ ਕਰ ਲਈਏ।''ਹਿੰਦੂ ਸੰਗਠਨਾਂ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂਕੁਝ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਵੀ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਬੀਅਰ ਕੰਪਨੀ ਦੀ ਵੈਬਸਾਈਟ 'ਤੇ ਗਣੇਸ਼ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਉੱਡਦੇ ਹੋਏ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਜਿਸ ਦਾ ਚਿਹਰਾ ਭਾਰਤੀ ਕ੍ਰਿਕਟਰ ਸਚਿਨ ਤੇਂਦੁਲਕਰ ਦੇ ਚਿਹਰੇ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਇੱਕ ਦਹਾਕੇ ਤੋਂ ਕੋਮਾ 'ਚ ਪਈ ਔਰਤ ਕਿਵੇਂ ਬਣ ਗਈ ਮਾਂ?ਮਨੁੱਖੀ ਲਾਸ਼ਾਂ ਦਾ ਮਾਸ ਖਾਣ ਵਾਲੇ ਅਘੋਰੀ ਸਾਧੂਆਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਕਿਹੋ ਜਿਹੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈਕੀ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਸੈਕਸ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਈ ਸਹੀ ਉਮਰ ਵੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ?ਬੀਅਰ ਦੀਆਂ ਬੋਤਲਾਂ ਤੋਂ ਦੇਵੀ-ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੀਆਂ ਤਸਵਰੀਆਂ ਹਟਾਉਣ ਲਈ ਕਈ ਆਨਲਾਈਨ ਪਟੀਸ਼ਨਾਂ ਵੀ ਦਾਇਰ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਚੁੱਕੀਆਂ ਹਨ।ਸਾਲ 2015 ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੁਝ ਧਾਰਮਿਕ ਸੰਗਠਨਾਂ ਨੇ ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਵਿੱਚ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰਾਂ 'ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖਣ ਵਾਲੀ ਸੰਸਥਾ ਨੂੰ 'ਬਰੁੱਕਵੇਲ ਯੂਨੀਅਨ' ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕਰਨ ਦੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਸੀ। Image copyright SUNDAY MORNING HERALD ਸੰਗਠਨਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ, ''ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕਰਨ ਦੇ ਦੋ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਵੀ ਬੀਅਰ ਕੰਪਨੀ ਆਪਣੀਆਂ ਬੋਤਲਾਂ 'ਤੇ ਇਤਰਾਜ਼ਯੋਗ ਲੇਬਲ ਲਗਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਬੋਤਲਾਂ 'ਤੇ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵੈਬਸਾਈਟ 'ਤੇ ਹਿੰਦੂਆਂ ਦੇ ਦੇਵੀ-ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਲਗੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ 'ਤੇ ਫੌਰਨ ਰੋਕ ਲਗਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।'' Image copyright MUMBRELLA ਹਾਲਾਂਕਿ ਬਰੁੱਕਵੇਲ ਯੂਨੀਅਨ ਨੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਆਪਣੀਆਂ ਬੀਅਰ ਦੀਆਂ ਬੋਤਲਾਂ ਦੇ ਲੇਬਲ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਵੈਬਸਾਈਟ 'ਤੇ ਲਗੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਬਦਲਾਅ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਹੈ।ਅਸੀਂ ਮੇਲ ਜ਼ਰੀਏ ਕੰਪਨੀ ਤੋਂ ਸਵਾਲ ਪੁੱਛਿਆ ਸੀ ਕਿ, ਕੀ ਉਹ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਬੋਤਲਾਂ ਦੀ ਪੈਕਿੰਗ ਬਦਲਣ ਵਾਲੇ ਹਨ? ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਇਸ ਦਾ ਕੋਈ ਜਵਾਬ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ।ਇਹ ਵੀਡੀਓਜ਼ ਵੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪਸੰਦ ਆਉਣਗੇ Skip Youtube post by BBC News Punjabi Warning: Third party content may contain adverts End of Youtube post by BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Skip Youtube post 2 by BBC News Punjabi Warning: Third party content may contain adverts End of Youtube post 2 by BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi (ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੀ ਹੀਬਾ ਨਿਸਾਰ ਹਾਲ ਹੀ 'ਚ ਪੈਲੇਟ ਗੰਨ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋਈ ਹੈ। ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਲਾਂ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਗੋਲੀਬਾਰੀ ’ਚ ਉਸਦੀ ਸੱਜੀ ਅੱਖ ’ਤੇ ਪੈਲੇਟ ਵੱਜੀ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਸਦੀ ਅੱਖ ਦੇ ਕੋਰਨੀਆ ’ਚ ਡੂੰਘਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਹੋ ਗਿਆ। ਹੀਬਾ ਦੀਆਂ ਇੱਕ ਮਹੀਨੇ ’ਚ ਦੋ ਸਰਜਰੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਡਾਕਟਰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਵੱਲੋਂ ਪੂਰੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਪਰ ਸਭ ਰੱਬ ਭਰੋਸੇ ਹੈ।ਕਸ਼ਮੀਰ ਤੋਂ ਆਮਿਰ ਪੀਰਜ਼ਾਦਾ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ(ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

'ਭਾਜਪਾ ਕਾਰਕੁਨ ਦੀ ਗਊ ਮਾਸ ਤਸਕਰੀ ਦੇ ਇਲਜ਼ਾਮ 'ਚ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰੀ' ਦਾ ਸੱਚ ਪਾਰਥ ਪਾਂਡਿਆ ਫੈਕਟ ਚੈੱਕ ਟੀਮ, ਬੀਬੀਸੀ ਨਿਊਜ਼ 9 ਜਨਵਰੀ 2019 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/india-46809117 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ Image copyright facebook ਦਾਅਵਾ: ਗੁਜਰਾਤ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਇੱਕ ਕਾਰਕੁਨ ਨੂੰ ਗਊ ਮਾਸ ਦੀ ਤਸਕਰੀ ਦੇ ਜੁਰਮ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਕਾਰ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਜ਼ਬਤ ਕਰ ਲਈ ਹੈ। ਇਸ ਦਾਅਵੇ ਦੇ ਨਾਲ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ 'ਤੇ ਇੱਕ ਵੀਡੀਓ ਵਾਇਰਲ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਵੀਡੀਓ ਨੂੰ ਕਈ ਫੇਸਬੁੱਕ ਪੰਨਿਆਂ ਅਤੇ ਗਰੁੱਪਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ੇਅਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਫੇਸਬੁੱਕ ਸਰਚ ਮੁਤਾਬਕ ਇਸ ਵੀਡੀਓ ਨੂੰ 10 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਾਰ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਵੀਡੀਓ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਫੋਟੋ ਵਰਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸ਼ਖ਼ਸ ਸੜਕ 'ਤੇ ਬੈਠਾ ਵਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਮਾਸ ਦੇ ਕੁਝ ਟੁੱਕੜੇ ਪਏ ਹੋਏ ਹਨ। ਤਸਵੀਰ ਵਿੱਚ ਵਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਸ਼ਖ਼ਸ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਖੜ੍ਹੇ ਲੋਕ ਉਸ ਨੂੰ ਘੂਰ ਰਹੇ ਸਨ।ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਪਠਾਨਕੋਟ ਹਮਲੇ ਨੂੰ ਕਿੰਨੇ ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਨੇ ਅੰਜਾਮ ਦਿੱਤਾ ਸੀ?ਜਦੋਂ 'ਗੁਆਚੇ' ਦਿਲ ਨੇ ਪੁਲਿਸ ਵਾਲਿਆਂ ਦੇ ਮੱਥੇ ਲਿਆ ਦਿੱਤੀਆਂ ਤਿਉੜੀਆਂਸਾਊਦੀ ਛੱਡਣ ਵਾਲੀ ਕੁੜੀ ਨੂੰ ਮਿਲਿਆ ਰਫਿਊਜੀ ਸਟੇਟਸਵੀਡੀਓ ਦੇ ਦੂਜੇ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਦੋ ਹੋਰ ਤਸਵੀਰਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮੁਲਜ਼ਮ ਦੀ ਗੱਡੀ ਅਤੇ ਉਸ ਵਿੱਚ ਭਰੇ ਮਾਸ ਨੂੰ ਦਿਖਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਵੀਡੀਓ ਵਿੱਚ ਇਸ ਘਟਨਾ ਨੂੰ ਤਾਜ਼ਾ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਪਰ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਇਸ ਵੀਡੀਓ ਦੀ ਪੜਤਾਲ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰਿਆਂ ਦਾਅਵਿਆਂ ਨੂੰ ਫਰਜ਼ੀ ਪਾਇਆ ਗਿਆ। 'ਝਾਰਖੰਡ ਮੋਬ ਲਿਚਿੰਗ' ਦੀ ਫ਼ੋਟੋਰਿਵਰਸ ਸਰਚ ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਇਸ ਵੀਡੀਓ ਨੂੰ ਜਨਤਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਫੇਸਬੁੱਕ ਉੱਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 'ਸਾਕਸ਼ੀ ਸ਼ਰਮਾ' ਨਾਮ ਦੀ ਪ੍ਰੋਫ਼ਾਈਲ ਨੇ ਪੋਸਟ ਕੀਤਾ ਸੀ। Image copyright facebook ਇਸ ਪ੍ਰੋਫ਼ਾਈਲ ਪੇਜ ਤੋਂ ਬੀਤੇ ਤਿੰਨ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਕਰੀਬ 50 ਹਜ਼ਾਰ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਇਸ ਵੀਡੀਓ ਨੂੰ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ 'ਤੇ ਸ਼ੇਅਰ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਤਸਵੀਰਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਵਿੱਚ ਸਾਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗਿਆ ਕਿ ਪਹਿਲੀ ਤਸਵੀਰ 28 ਜੂਨ 2017 ਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਗਊ ਰੱਖਿਆ ਦੇ ਨਾਂ ’ਤੇ ਅਕਬਰ ਦਾ ਕੁੱਟ-ਕੁੱਟ ਕੇ ਕਤਲ ਪਹਿਲੂ ਖ਼ਾਨ ਮੌਬ ਲਿੰਚਿੰਗ ਕੇਸ ਦੇ ਗਵਾਹਾਂ 'ਤੇ ਹਮਲਾ'ਇਸ ਦੇਸ 'ਚ ਗਊ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਮਾਅਨੇ ਰੱਖਦੀ ਹੈ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਨਹੀਂ'ਇਹ ਵਾਕਿਆ ਝਾਰਖੰਡ ਦੇ ਰਾਂਚੀ ਸ਼ਹਿਰ ਨਾਲ ਲੱਗਦੇ ਰਾਮਗੜ੍ਹ ਦਾ ਸੀ, ਜਿੱਥੇ ਮਾਸ ਲਿਜਾ ਰਹੇ ਅਲੀਮੂਦੀਨ ਨਾਮਕ ਇੱਕ ਨੌਜਵਾਨ ਦਾ ਭੀੜ ਨੇ ਕੁੱਟ-ਕੁੱਟ ਕੇ ਕਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਅਲੀਮੂਦੀਨ ਦੇ ਕਤਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗੁੱਸੇ ਨਾਲ ਭਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗੱਡੀ ਵਿੱਚ ਅੱਗ ਲਗਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਾਰ ਦਾ ਨੰਬਰ WB 02K 1791 ਸੀ।ਅਲੀਮੂਦੀਨ ਦੀ ਪਤਨੀ ਨੇ ਬੀਬੀਸੀ ਨੂੰ ਇਹ ਵੀ ਦੱਸਿਆ ਸੀ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਤੀ ਪੇਸ਼ੇ ਤੋਂ ਡਰਾਈਵਰ ਸਨ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕੋਈ ਸਬੰਧ ਨਹੀਂ ਸੀ। Image copyright Getty Images ਜਦੋਂ ਇਹ ਘਟਨਾ ਹੋਈ ਸੀ, ਉਸ ਸਮੇਂ ਬੀਬੀਸੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਚਸ਼ਮਦੀਦ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਸੀ ਕਿ ਭੀੜ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਲੋਕ ਹੱਲਾ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਾਰ ਵਿੱਚ ਗਾਂ ਦਾ ਮਾਸ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉੱਥੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਧਦੀ ਚਲੀ ਗਈ। ਸਾਰਿਆਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗੱਡੀ ਨੂੰ ਘੇਰ ਲਿਆ ਅਤੇ ਹੇਠ ਲਾਹ ਕੇ ਮਾਰਨ ਲੱਗੇ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਪੈਟਰੋਲ ਛਿੜਕ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗੱਡੀ ਵਿੱਚ ਅੱਗ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ। ਝਾਰਖੰਡ ਦੀ ਰਾਮਗੜ੍ਹ ਕੋਰਟ ਨੇ ਕਥਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਗਾਂ ਦਾ ਮਾਸ ਲਿਜਾ ਜਾ ਰਹੇ ਇੱਕ ਨੌਜਵਾਨ ਦੀ ਕੁੱਟ-ਕੁੱਟ ਕੇ ਹੱਤਿਆ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ 11 ਕਥਿਤ ਗਊ ਰੱਖਿਅਕਾਂ ਨੂੰ ਕਤਲ ਦਾ ਦੋਸ਼ੀ ਕਰਾਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਰਾਮਗੜ੍ਹ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਮੌਬ ਲੀਚਿੰਗ ਦੇ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਦੋ ਨੇਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਵੀ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਅਲੀਮੂਦੀਨ ਦੀ ਪਤਨੀ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਾਮਜ਼ਦ ਮੁਲਜ਼ਮ ਬਣਾਇਆ ਸੀ। ਉੱਥੇ ਹੀ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ 11 ਕਥਿਤ ਗਊ ਰੱਖਿਅਕਾਂ ਨੂੰ ਰਾਮਗੜ੍ਹ ਕੋਰਟ ਨੇ ਹੱਤਿਆ ਦਾ ਦੋਸ਼ੀ ਕਰਾਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਇੱਕ ਦਹਾਕੇ ਤੋਂ ਕੋਮਾ 'ਚ ਪਈ ਔਰਤ ਕਿਵੇਂ ਬਣ ਗਈ ਮਾਂ?ਸਿਤਾਰੇ ਵੀ ਕਿਉਂ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰਇਸ ਸਾਲ ਦੀਆਂ ਉਹ ਵੱਡੀਆਂ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਉਡੀਕ ਹੈਵੀਡੀਓ ਦੇ ਦੂਜੇ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਦੀ ਨੰਬਰ ਪਲੇਟ ਵਾਲੀ ਇੱਕ ਚਿੱਟੀ ਕਾਰ ਦੀ ਫੋਟੋ ਵਰਤੀ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਤਸਵੀਰ 'ਤੇ ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਚੋਣ ਚਿੰਨ੍ਹ 'ਕਮਲ ਦਾ ਫੁੱਲ' ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਵਰਤੇ ਗਏ ਇੱਕ ਹੋਰ ਫੋਟੋ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਪੁਲਿਸ ਵਾਲੇ ਵੀ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦੋ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਬਾਰੇ ਗੁਜਰਾਤ ਪੁਲਿਸ ਦੇ ਇੱਕ ਸੀਨੀਅਰ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨਾਲ ਅਸੀਂ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਗਊ ਮਾਸ ਦੀ ਤਸਕਰੀ ਦੇ ਇਲਜ਼ਾਮ ਵਿੱਚ ਬੀਤੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਕਈ ਭਾਜਪਾ ਕਾਰਕੁਨ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਜਗਦੀਸ਼ ਪੰਚਾਲ ਨੇ ਬੀਬੀਸੀ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਕਿਸੇ ਕਾਰਕੁਨ ਦੇ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਹੋਣ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਨੂੰ ਫਰਜ਼ੀ ਦੱਸਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, "ਪਿਛਲੇ ਕਾਫ਼ੀ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਰਗਰਮ ਕਾਰਕੁਨ 'ਤੇ ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਵਿੱਚ ਗਊ ਮਾਸ ਦੀ ਤਸਕਰੀ ਦਾ ਕੋਈ ਮਾਮਲਾ ਦਰਜ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਹੈ।''ਇਹ ਵੀਡੀਓਜ਼ ਵੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪਸੰਦ ਆਉਣਗੇ Skip Youtube post by BBC News Punjabi Warning: Third party content may contain adverts End of Youtube post by BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Skip Youtube post 2 by BBC News Punjabi Warning: Third party content may contain adverts End of Youtube post 2 by BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi (ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਰੇਲ ਹਾਦਸੇ ਦੀ ਜਾਂਚ ਤੋਂ ਨਾਖੁਸ਼ ਅਕਾਲੀ ਦਲ-ਭਾਜਪਾ ਦਾ 'ਸਿਆਸੀ' ਹੰਗਾਮਾ ਰਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਰੌਬਿਨ ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਲਈ 26 ਅਕਤੂਬਰ 2018 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/india-45984239 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ Image copyright Ravinder singh robin/bbc ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਦੌਰਾਨ ਅਕਾਲੀ ਲੀਡਰ ਬਿਕਰਮ ਮਜੀਠੀਆ, ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਪੰਜਾਬ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸ਼ਵੇਤ ਮਲਿਕ ਤੇ ਭਾਜਪਾ ਲੀਡਰ ਤਰੁਣ ਚੁਘ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਰੇਲ ਹਾਦਸੇ ਵਿੱਚ ਹੋ ਰਹੀ ਮੈਜੀਸਟ੍ਰੇਟ ਜਾਂਚ ਲਈ ਬੀਤੇ ਦਿਨੀਂ ਚਸ਼ਮਦੀਦਾਂ ਅਤੇ ਅਫ਼ਸਰਾਂ ਦੇ ਬਿਆਨ ਲਏ ਗਏ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਬਿਆਨਾਂ ਲਈ ਸਪੈਸ਼ਲ ਅਗਜ਼ੈਕਟਿਵ ਮੈਜੀਸਟ੍ਰੇਟ ਵੱਲੋਂ ਚਸ਼ਮਦੀਦਾਂ ਨੂੰ ਇੰਪਰੂਵਮੈਂਟ ਟਰੱਸਟ ਦੇ ਦਫ਼ਤਰ ਬੁਲਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਜਿੱਥੇ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਅਤੇ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਲੀਡਰਾਂ ਨੇ ਪਹੁੰਚ ਕੇ ਹੰਗਾਮਾ ਕੀਤਾ। ਅਕਾਲ ਦਲ ਦੇ ਵਿਧਾਇਕ ਬਿਕਰਮ ਸਿੰਘ ਮਜੀਠੀਆ ਅਤੇ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਸੂਬਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸ਼ਵੇਤ ਮਲਿਕ ਨੇ ਕਈ ਵਰਕਰਾਂ ਸਮੇਤ ਇੰਪਰੂਵਮੈਂਟ ਟਰੱਸਟ ਦੇ ਦਫ਼ਤਰ ਬਾਹਰ ਕਾਂਗਰਸ ਅਤੇ ਸਿੱਧੂ ਜੋੜੇ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਨਾਅਰੇਬਾਜ਼ੀ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਰੇਲ ਹਾਦਸੇ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਹੋ ਰਹੀ ਜਾਂਚ 'ਤੇ ਕਈ ਸਵਾਲ ਵੀ ਚੁੱਕੇ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਪੁਲਿਸ ਮੁਲਾਜ਼ਮਾ ਅਤੇ ਅਕਾਲੀ ਲੀਡਰਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਕਾਫ਼ੀ ਬਹਿਸ ਵੀ ਹੋਈ। ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਦੇ ਵਿਧਾਇਕ ਬਿਕਰਮ ਸਿੰਘ ਮਜੀਠੀਆ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜਿੱਥੇ ਚਸ਼ਮਦੀਦਾਂ ਨੂੰ ਬੁਲਾ ਕੇ ਬਿਆਨ ਲਏ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ ਉਹ ਸਿੱਧੂ ਜੋੜੇ ਦਾ ਹੈੱਡਕੁਆਟਰ ਹੈ। ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਕੀ ਸਾਰੇ ਜਾਸੂਸ ਜੇਮਜ਼ ਬਾਂਡ ਹੁੰਦੇ ਹਨ? ਜਾਸੂਸਾਂ ਤੋਂ ਹੀ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂਕੋਕ ਸਟੂਡੀਓ ਦੇ ਇਸ ਗੀਤ ਨੇ ਪਾਈ ਪਾਕਿਸਤਾਨ 'ਚ ਭਸੂੜੀਹਰਿਆਣੇ 'ਚ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਸੰਭਾਲਿਆ ਡਰਾਇਵਰੀ ਮੋਰਚਾ ਮਜੀਠੀਆ ਮੁਤਾਬਕ, ''ਮ੍ਰਿਤਕਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਪੰਜ-ਪੰਜ ਲੱਖ ਰੁਪਿਆ ਦੇ ਕੇ ਬਿਆਨ ਲਿਖਵਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਸਿੱਧੂ ਜੋੜੇ ਅਤੇ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਮਿੱਠੂ ਮਦਾਨ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਐਨੇ ਵੱਡੇ ਹਾਦਸੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਿੱਧੂ ਜੋੜੇ ਨੂੰ ਨੀਂਦ ਕਿਵੇਂ ਆ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।''''ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ-ਇੱਕ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਮੁਆਵਾਜ਼ਾ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਪੀੜਤਾਂ ਨੂੰ ਇਨਸਾਫ਼ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਅਸੀਂ ਪਿੱਛੇ ਨਹੀਂ ਹਟਾਂਗੇ।'' ਰੇਲ ਹਾਦਸੇ 'ਤੇ ਅਕਾਲੀ ਅਤੇ ਭਾਜਪਾ ਲੀਡਰ ਕਾਂਗਰਸ ਨੂੰ ਲਗਾਤਾਰ ਘੇਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਰਾਜਨੀਤਕ ਮਾਹਰ ਜਗਰੂਪ ਸਿੰਘ ਸੇਖੋਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ, ''ਬਰਗਾੜੀ ਮੁੱਦਾ ਅਕਾਲੀਆਂ ਦੇ ਹੱਥੋਂ ਨਿਕਲਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੁਣ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਨਾਲ ਕਾਂਗਰਸ ਨੂੰ ਘੇਰਨ ਦਾ ਇੱਕ ਵੀ ਮੌਕਾ ਨਹੀਂ ਛੱਡ ਰਿਹਾ।'' Image copyright Ravinder singh robin/bbc ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਇੰਪਰੂਵਮੈਂਟ ਟਰੱਸਟ ਬਾਹਰ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਤੇ ਭਾਜਪਾ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ 51 ਚਸ਼ਮਦੀਦਾਂ ਦੇ ਬਿਆਨ ਹੋਏ ਦਰਜਸਪੈਸ਼ਲ ਅਗਜ਼ੈਕਟਿਵ ਮੈਜੀਸਟ੍ਰੇਟ ਬੀ ਪੁਰੁਸ਼ਾਰਥਾ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਹੁਕਮਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪਬਲਿਕ ਹੇਅਰਿੰਗ (ਜਨਤਕ ਸੁਣਵਾਈ) ਅਨੁਸਾਰ ਕੋਈ ਵੀ ਚਸ਼ਮਦੀਦ ਆ ਕੇ ਆਪਣੇ ਬਿਆਨ ਦਰਜ ਕਰਵਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।''ਜਨਤਕ ਸੁਣਵਾਈ ਦੌਰਾਨ ਬੀਤੇ ਦਿਨੀਂ 51 ਚਸ਼ਮਦੀਦਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਬਿਆਨ ਦਰਜ ਕਰਵਾਏ। ਪਬਲਿਕ ਸੁਣਵਾਈ ਦੌਰਾਨ 51 ਚਸ਼ਮਦੀਦਾਂ ਨੇ ਇੰਪਰੂਵਮੈਂਟ ਟਰੱਸਟ ਦੇ ਦਫ਼ਤਰ ਆ ਕੇ ਆਪਣੇ ਬਿਆਨ ਦਰਜ ਕਰਵਾਏ।ਇਨ੍ਹਾਂ ਚਸ਼ਮਦੀਦਾਂ ਵਿੱਚ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੇ ਡਿਪਟੀ ਕਮਿਸ਼ਨਰ, ਪੁਲਿਸ ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਅਤੇ ਡਿਪਟੀ ਪੁਲਿਸ ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਨੇ ਵੀ ਆਪਣੇ ਬਿਆਨ ਦਰਜ ਕਰਵਾਏ। Image copyright Ravinder singh robin/bbc ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਰੇਲ ਹਾਦਸੇ ਦੇ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ ਬਿਆਨ ਦਰਜ ਕਰਵਾਉਣ ਆਈਆਂ ਦੋ ਔਰਤਾਂ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ, ਜਿਹੜੇ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਘਟਨਾ ਵੇਲੇ ਮੌਕੇ 'ਤੇ ਸਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ, ''ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੋ ਰੇਲ ਗੱਡੀਆਂ ਹੋਰ ਲੰਘੀਆ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਕਾਰਨ ਕੁਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ। ਉਹ ਰੇਲ ਗੱਡੀਆਂ ਹੌਲੀ ਰਫ਼ਤਾਰ ਵਿੱਚ ਸਨ। ਪਰ ਅਚਾਨਕ ਆਈ ਰੇਲ ਗੱਡੀ ਨੇ ਕਈ ਜਾਨਾਂ ਲੈ ਲਈਆਂ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਪ੍ਰਬੰਧਕਾਂ ਵੱਲੋਂ ਕਈ ਵਾਰ ਸਟੇਜ ਤੋਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਟਰੈਕ ਤੋਂ ਹਟਣ ਲਈ ਵੀ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਸੀ।'' ਅਮਰਕੋਟ ਅਬਾਦੀ ਦੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਪਿਛਲੇ ਦੋ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਦੁਸਹਿਰਾ ਦੇਖ ਰਿਹਾ ਹਾਂ ਪਰ ਕਦੇ ਅਜਿਹਾ ਹਾਦਸਾ ਨਹੀਂ ਵਾਪਰਿਆ। ਇਹ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕਿ ਲੋਕ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਟਰੈਕ 'ਤੇ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋਏ ਹੋਣ।ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਰੇਲ ਹਾਦਸਾ: ਕਦੋਂ, ਕੀ ਅਤੇ ਕਿਵੇਂ ਹੋਇਆ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਰੇਲ ਹਾਦਸਾ : 11 ਨੁਕਤਿਆਂ 'ਚ ਪੂਰੀ ਕਹਾਣੀ 'ਇਹ ਦਸਹਿਰਾ ਸਾਡੇ ਘਰ ਦਾ ਦਹਿਨ ਕਰ ਗਿਆ'ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੇ ਸਖਤ ਇੰਤਜ਼ਾਮਬਜ਼ੁਰਗ ਮਹਿਲਾ ਵਿਜੇ ਚਾਂਦਹੋਕ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ, ''ਜਿਸ ਸਮੇਂ ਹਾਦਸਾ ਵਾਪਰਿਆ ਉਸ ਸਮੇਂ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਸੀ। ਮੈਨੂੰ ਉੱਚੀਆਂ ਆਵਾਜ਼ਾਂ ਸੁਣਾਈ ਦਿੱਤੀਆਂ। ਮੈਂ ਖਿੜਕੀ ਵਿੱਚੋਂ ਦੇਖਿਆ ਪਰ ਸਭ ਕੁਝ ਕਾਲਾ ਵਿਖਾਈ ਦੇ ਰਿਹਾ ਸੀ ਪਰ ਮੈਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਆਵਾਜ਼ਾਂ ਸੁਣ ਸਕਦੀ ਸੀ। ਲੋਕ ਮਦਦ ਲਈ ਰੋ ਰਹੇ ਸਨ। ਕਾਫ਼ੀ ਦੇਰ ਤੱਕ ਮੈਨੂੰ ਸਮਝ ਹੀ ਨਹੀਂ ਆਇਆ ਕਿ ਕੀ ਕਰਾਂ।'' Image copyright Ravinder singh robin/bbc ''ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਆਉਣ-ਜਾਣ ਲਈ ਇਹ ਇੱਕ ਆਮ ਰਸਤਾ ਹੈ ਪਰ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਜਿਹਾ ਹਾਦਸਾ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ। ਮੈਨੂੰ ਲਗਦਾ ਹੈ ਜੇਕਰ ਰੇਲ ਗੱਡੀ ਦੀ ਸਪੀਡ ਹੌਲੀ ਹੁੰਦੀ ਤਾਂ ਸ਼ਾਇਦ ਹਾਦਸਾ ਟਲ ਜਾਂਦਾ।''ਲਗਭਗ ਹਰ ਚਸ਼ਮਦੀਦ ਨੇ ਆਪਣੇ ਬਿਆਨ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਕਿ ਟਰੈਕ 'ਤੇ ਖੜ੍ਹੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਹਟਾਉਣ ਲਈ ਸਟੇਜ ਤੋਂ ਕਈ ਵਾਰ ਅਨਾਊਂਸਮੈਂਟ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੇ ਮੇਅਰ ਕਰਮਜੀਤ ਸਿੰਘ ਰਿੰਟੂ ਨੇ ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਸੋਨਾਲੀ ਗਿਰੀ ਨਾਲ ਸਾਂਝੀ ਪ੍ਰੈੱਸ ਕਾਨਫਰੰਸ ਵਿੱਚ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਕਿ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਮਿਊਂਸੀਪਲ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ ਵੱਲੋਂ 58 ਮ੍ਰਿਤਕਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਨੌਕਰੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਏਡੀਸੀ ਹਿਮਾਂਸ਼ੂ ਅਗਰਵਾਲ ਨੇ ਕਿਹਾ, ''ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਪਬਲਿਕ ਸੁਣਵਾਈ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਰੁਕਾਵਟ ਪਾਉਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਚਸ਼ਮਦੀਦਾਂ ਲਈ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੇ ਸਖ਼ਤ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ।'' Image copyright Ravinder singh robin/bbc ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਆਪੋ ਆਪਣੇ ਬਿਆਨ ਦਰਜ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਆਏ ਚਸ਼ਮਦੀਦ ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:3 ਡਰ ਜਿੰਨ੍ਹਾਂ ਕਰਕੇ ਮੋਦੀ ਨੇ ਸੀਬੀਆਈ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਨੂੰ ਹਟਾਇਆਜਿਨਸੀ ਸ਼ੋਸ਼ਣ : ਕੀ ਮੰਤਰੀ ਤੋਂ ਕੈਪਟਨ ਦਾ ਮਾਫ਼ੀ ਮੰਗਵਾਉਣਾ ਕਾਫ਼ੀ ਹੈ ਟਰੰਪ ਦੇ ਆਲੋਚਕਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲ ਰਹੇ ਧਮਾਕਾਖੇਜ਼ ਸਮੱਗਰੀ ਵਾਲੇ ਸ਼ੱਕੀ ਪੈਕੇਟ(ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

104 ਸੈਟਲਾਈਟ ਪੁਲਾੜ ਵਿੱਚ ਭੇਜਣ ਵਾਲੀ ਇਹ ਔਰਤ ਹੁਣ ਭਾਰਤ ਲਈ ਮਨੁੱਖ ਪੁਲਾੜ ਭੇਜੇਗੀ ਇਮਰਾਨ ਕੁਰੈਸ਼ੀ ਬੀਬੀਸੀ ਲਈ 15 ਅਗਸਤ 2018 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/india-45181906 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ Image copyright Imran qureshi/bbc ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਡਾ. ਲਲਿਤਾਅੰਬਿਕਾ ਨੇ 104 ਸੈਟਲਾਈਟਾਂ ਲਾਂਚ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਟੀਮ ਨੂੰ ਲੀਡ ਕੀਤਾ ਹੈ ਔਰਤਾਂ ਨੇ ਇੰਡੀਅਨ ਸਪੇਸ ਰਿਸਰਚ ਓਰਗਨਾਈਜ਼ੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਮੱਲਾਂ ਮਾਰੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਕਈ ਅਹਿਮ ਅਹੁਦਿਆਂ 'ਤੇ ਕਾਬਿਜ਼ ਹੋਈਆਂ ਹਨ।ਪਰ ਇਸ ਵਾਰ ਇਸਰੋ ਵੱਲੋਂ ਇੱਕ ਬੇਹੱਦ ਅਹਿਮ ਅਹੁਦੇ ਲਈ ਇੱਕ ਔਰਤ ਦੀ ਚੋਣ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਹ ਅਹੁਦੇ ਨਾਲ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਪੁਲਾੜ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਵਰਗੇ ਅਹਿਮ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਦੀਆਂ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਹਨ।ਇਹ ਇਸਰੋ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਫੇਰਬਦਲ ਹੈ। ਡਾ. ਲਲਿਤਾਅੰਬਿਕਾ ਵੀ ਆਰ ਉਸ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਨੂੰ ਲੀਡ ਕਰਨਗੇ ਜਿਸਨੇ ਪਿਛਲੇ ਮਹੀਨੇ ਹੀ ਕਰੂ ਇਸਕੇਪ ਸਿਸਟਮ ਦਾ ਕਾਮਯਾਬ ਟੈਸਟ ਕੀਤਾ ਜੋ ਮਨੁੱਖਾਂ ਦੇ ਪੁਲਾੜ ਵਿੱਚ ਜਾਣ ਲਈ ਕਾਫੀ ਅਹਿਮ ਹੈ।ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਵਿਦਿਆਰਥਣ ਜਿਸ ਨੂੰ ਅਗਵਾ ਕਰਕੇ ਵੇਸਵਾ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆਕਿਸਾਨ ਦਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦੀਆਂ ‘ਸੂਰ-ਗੋਲਕਾਂ’ਕੁੜੀਆਂ ਦੇ ਚਿਹਰੇ 'ਤੇ ਕਿਉਂ ਆ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਦਾੜ੍ਹੀ-ਮੁੱਛਇਸ ਪਹਿਲੇ ਪੈਡ ਅਬੋਰਟ ਟੈਸਟ ਨੂੰ ਸ਼੍ਰੀਹਰੀਕੋਟਾ ਲਾਂਚ ਪੈਡ 'ਤੇ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਜਿਸ ਨਾਲ ਮਿਸ਼ਨ ਰੱਦ ਹੋਣ ਦੇ ਹਾਲਾਤ ਵਿੱਚ ਕਰੂ ਕੇਬਿਨ ਨੂੰ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਬਾਹਰ ਲਿਆਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਲੰਬਾ ਤਕਨੀਕੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਬੰਧਕੀ ਤਜ਼ਰਬਾਇਸਰੋ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਸੀ ਕਿ ਇਸ ਟੈਸਟ ਦੌਰਾਨ 300 ਸੈਂਸਰ ਲਗਾਏ ਗਏ ਸਨ ਤਾਂ ਜੋ ਟੈਸਟ ਫਲਾਈਟ ਦੌਰਾਨ ਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਗਤੀਵਿਧੀ ਨੂੰ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ।ਇਸਰੋ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਕੈਲਾਸਾਵਾਦੀਵੋ ਸੀਵਾਨ ਨੇ ਬੀਬੀਸੀ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ, ਡਾ. ਅੰਬਿਕਾ ਨੂੰ ਨਾ ਸਿਰਫ ਤਕਨੀਕੀ ਸਗੋਂ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਤਜੁਰਬਾ ਵੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਰੋ ਨੇ ਕਦੇ ਮਰਦਾਂ ਤੇ ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਕਤਰਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ। ਇੱਥੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਦੋਹਾਂ ਨੂੰ ਬਰਾਬਰ ਤਰਜੀਹ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ।''ਡਾ. ਸੀਵਾਨ ਨੇ ਇੱਕ ਹੋਰ ਮਹਿਲਾ ਵਿਗਿਆਨੀ ਡਾ. ਅਨੁਰਾਧਾ ਟੀਕੇ ਦਾ ਨਾਂ ਵੀ ਲਿਆ ਜੋ ਹੁਣ ਸੈਟਲਾਈਟ ਕਮਿਊਨੀਕੇਸ਼ਨ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਨੂੰ ਲੀਡ ਕਰਨਗੇ। Image copyright Imran qureshi/bbc ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਇਸਰੋ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਡਾ. ਸਿਵਾਨ ਅਨੁਸਾਰ ਇਸਰੋ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਤਰੀਕੇ ਦਾ ਵਿਤਕਰਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ "ਅਸੀਂ ਬਰਾਬਰੀ ਦਾ ਮੌਕਾ ਦੇਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਦੋਵੇਂ ਕਾਫੀ ਤਾਕਤਵਰ ਔਰਤਾਂ ਹਨ।'' ਡਾ. ਲਲਿਤਾਅੰਬਿਕਾ ਨੇ ਵਿਕਰਮ ਸਾਰਾਭਾਈ ਸਪੇਸ ਸੈਂਟਰ ਦੀ ਡਿਪਟੀ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਈ ਹੈ।ਉਸ ਸੈਂਟਰ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਸ ਟੀਮ ਨੂੰ ਲੀਡ ਕੀਤਾ ਜਿਸਨੇ 104 ਸੈਟਲਾਈਟਾਂ ਨੂੰ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਸੀ ਜਿਸ ਨਾਲ ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਬਣੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਿਛਲਾ ਰਿਕਾਰਡ ਰੂਸ ਦਾ 37 ਸੈਟਸਲਾਈਟਾਂ ਲਾਂਚ ਕਰਨ ਦਾ ਸੀ।ਭਾਰਤ ਦੇ ਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਕਾਮਯਾਬੀ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਇਸ ਗੱਲ ਨਾਲ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੋਈ ਵੀ ਸੈਟਲਾਈਟ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਟਕਰਾਈ ਹੈ।ਕਈ ਏਜੰਸੀਆਂ ਨਾਲ ਹੋਵੇਗਾ ਤਾਲਮੇਲਡਾ. ਸੀਵਾਨ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਇੱਕ ਵਾਰ ਮਨੁੱਖ ਭੇਜਣ ਦੇ ਮਿਸ਼ਨ ਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਮਿਲ ਗਈ ਤਾਂ ਇਹ ਵਿਭਾਗ ਨੋਡਲ ਏਜੰਸੀ ਵਾਂਗ ਕੰਮ ਕਰੇਗਾ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਨੂੰ ਕਈ ਸਰਕਾਰੀ ਏਜੰਸੀਆਂ ਨਾਲ ਤਾਲਮੇਲ ਕਰਨਾ ਪਵੇਗਾ।''ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਸੂਰਜ ਨੂੰ 'ਹੱਥ ਲਾਉਣ' ਲਈ ਰਵਾਨਾ ਹੋਏ ਨਾਸਾ ਦੇ ਮਿਸ਼ਨ ਬਾਰੇ ਜਾਣੋ1972 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੋਈ ਚੰਨ 'ਤੇ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਗਿਆ?ਇਸਰੋ ਨੂੰ ਮਨੁੱਖੀ ਮਿਸ਼ਨ ਲਈ ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਫੌਜ, ਡੀਆਰਡੀਓ ਅਤੇ ਹੋਰ ਏਜੰਸੀਆਂ ਨਾਲ ਤਕਨੀਕ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਮਦਦ ਲੈਣੀ ਪਵੇਗੀ। ਰਾਕੇਸ਼ ਸ਼ਰਮਾ ਪਹਿਲੇ ਭਾਰਤੀ ਬਣੇ ਸਨ ਜੋ 1984 ਵਿੱਚ ਸੋਵੀਅਤ ਰੂਸ ਦੇ ਮਿਸ਼ਨ ਤਹਿਤ ਪੁਲਾੜ ਵਿੱਚ ਗਏ ਸਨ। Image copyright iSro/bbc ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਇਸਰੋ ਵੱਲੋਂ ਸੈਟਲਾਈਟ ਲਾਂਚ ਕਰਨ ਦੀ ਕੀਮਤ ਘੱਟ ਕਰਨ ਵੱਲ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਮਨੁੱਖ ਭੇਜਣ ਦੇ ਮਿਸ਼ਨ ਨੂੰ ਅਜੇ ਕੁਝ ਵਕਤ ਲੱਗ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਭਾਰਤ ਦਾ ਧਿਆਨ ਇਸ ਵੇਲੇ ਸਪੇਸ ਤਕਨੀਕ ਨੂੰ ਆਰਥਿਕ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰਨ ਵੱਲ ਹੈ।ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਪੇਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਵਿਕਰਮ ਸਾਰਾਭਾਈ ਨੇ ਵੀ ਭਾਰਤ ਲਈ ਇਹੀ ਸੁਫਨਾ ਦੇਖਿਆ ਸੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜਨਮ ਦੀ ਸ਼ਤਾਬਦੀ ਇਸ ਸਾਲ ਮਨਾਈ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।ਭਾਰਤ ਦਾ ਕਫਾਇਤੀ ਤਕਨੀਕ ਵੱਲ ਜ਼ੋਰਭਾਰਤ ਇਸ ਵੇਲੇ ਸਿੱਖਿਆ, ਸੰਚਾਰ ਅਤੇ ਰਿਮੋਟ ਸੈਂਸਿੰਗ ਲਈ ਸੈਟਲਾਈਟ ਲਾਂਚ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਪਰ ਹੁਣ ਭਾਰਤ ਨਵਾਂ ਮੋੜ ਲੈ ਰਿਹਾ ਹੈ।ਹੁਣ ਭਾਰਤ ਪੋਲਰ ਸੈਟਲਾਈਟ ਲਾਂਚ ਵਿਹੀਕਲ 'ਤੇ ਆਪਣੀ ਨਿਰਭਰਤਾ ਘਟਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਵੱਡੀਆਂ ਸੈਟਲਾਈਟਾਂ ਜੀਓ ਸਿਨਕਰੋਨਸ ਸੈਟਲਾਈਟ ਲਾਂਚ ਵਿਹੀਕਲ ਜ਼ਰੀਏ ਲਾਂਚ ਕਰਨ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।ਇਸਰੋ ਹੁਣ 2019 ਵਿਚਾਲੇ ਇਸਰੋ ਸਮੌਲ ਸੈਟਲਾਈਟ ਲਾਂਚ ਵਿਹੀਕਲ ਬਣਾਉਣ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। Image copyright iSro/bbc ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਇਸਰੋ ਮੁੜ ਤੋਂ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸਪੇਸ ਲਾਂਚ ਵਿਹੀਕਲ ਨੂੰ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰਨ ਵੱਲ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਡਾ. ਸੀਵਾਨ ਨੇ ਦੱਸਿਆ, "ਵੱਡੇ ਲਾਂਚ ਵਿਹੀਕਲ ਤੇ ਛੋਟੀਆਂ ਸੈਟਲਾਈਟਾਂ ਲਾਂਚ ਕਰਨਾ ਕਾਫੀ ਖਰਚੀਲਾ ਹੈ। ਨਿੱਜੀ ਖੇਤਰ ਤੋਂ ਛੇਤੀ ਸੈਟਲਾਈਟ ਲਾਂਚ ਕਰਨ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।'' "ਸਮੌਲ ਸੈਟਲਾਈਟ ਲਾਂਚ ਵਿਹੀਕਲ ਨਾਲ ਲਾਗਤ ਮੌਜੂਦਾ ਲਾਗਤ ਦਾ ਦਸਵੇਂ ਹਿੱਸੇ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਰਹਿ ਜਾਵੇਗੀ। ਇਸ ਵਿਹੀਕਲ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਲਈ ਸਿਰਫ਼ ਤਿੰਨ ਤੋਂ ਛੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ਪਵੇਗੀ।''ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, "ਐਸਐਸਐੱਲਵੀ ਦੀ ਕਾਫੀ ਮੰਗ ਹੈ। 500-700 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਦੀ ਸੈਟਲਾਈਟ ਨੂੰ ਲਾਂਚ ਕਰਨ ਲਈ 72 ਘੰਟਿਆਂ ਦਾ ਵਕਤ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸੈਟਲਾਈਟ ਕਿਸੇ ਵੀ ਦੇਸ ਤੱਕ ਲੈ ਜਾ ਕੇ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਪਹਿਲੀ ਫਲਾਈਟ ਮਈ ਜਾਂ ਜੂਨ ਵਿੱਚ ਲਾਂਚ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ।''ਡਾ. ਸੀਵਾਨ ਅਨੁਸਾਰ ਮੁੜ ਤੋਂ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਵਿਹੀਕਲ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਵਿੱਚ ਅਜੇ ਵਕਤ ਲਗੇਗਾ ਕਿਉਂਕਿ ਅਜੇ ਤਕੀਨੀਕ ਬਾਰੇ ਟੈਸਟ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਜੇ ਮੁੜ ਤੋਂ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸਪੇਸ ਵਿਹੀਕਲ ਵਿਕਸਿਤ ਹੋ ਗਏ ਤਾਂ ਸੈਟਲਾਈਟ ਲਾਂਚ ਕਰਨ ਦੀ ਲਾਗਤ ਪੰਜਾਹ ਫੀਸਦ ਘੱਟ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ। ਆਮਤੌਰ 'ਤੇ ਸੈਟਲਾਈਟ ਲਾਂਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਕਈ ਹਿੱਸੇ ਟੁੱਟ ਕੇ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ ਡਿੱਗ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਸੜ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਪਰ ਮੁੜ ਲਾਂਚ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਵਿਹੀਕਲ ਅਜਿਹੀ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰੇਗਾ ਅਤੇ ਕਾਫੀ ਕਿਫਾਇਤੀ ਹੋਵੇਗਾ।(ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਕੁੰਭ 2019: ਮੁੱਲਾ ਜੀ ਨੂੰ ਮਿਲੋ ਜੋ ਕੁੰਭ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਰੋਸ਼ਨਾ ਰਹੇ ਸਮੀਰਾਤਮਜ ਮਿਸ਼ਰ ਪ੍ਰਯਾਗਰਾਜ ਤੋਂ ਬੀਬੀਸੀ ਲਈ 18 ਜਨਵਰੀ 2019 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/india-46895072 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ Image copyright JITENDRA TRIPATHI ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ 76 ਸਾਲਾ ਮੁਹੰਮਦ ਮਹਿਮੂਦ ਤਿੰਨ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਕੁੰਭ ਵਿੱਚ ਬਿਜਲੀ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਕੁੰਭ ਮੇਲੇ ਵਿੱਚ ਜੂਨਾ ਅਖਾੜੇ ਦੇ ਗੇਟ ਦੇ ਸੱਜੇ ਪਾਸੇ 'ਮੁੱਲਾ ਜੀ ਲਾਈਟ ਵਾਲੇ' ਦਾ ਬੋਰਡ ਦੇਖ ਕੇ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਉਤਸੁਕਤਾ ਉਸ ਮੁੱਲਾ ਜੀ ਨੂੰ ਜਾਣਨ ਦੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ ਜੋ 'ਲਾਈਟ ਵਾਲੇ' ਹਨ।ਮੁੱਲਾ ਜੀ, ਯਾਨੀ ਮੁਹੰਮਦ ਮਹਿਮੂਦ ਸਾਨੂੰ ਉੱਥੇ ਮਿਲ ਗਏ ਜਿਸ ਈ-ਰਿਕਸ਼ਾ 'ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ ਬੋਰਡ ਲਗਿਆ ਸੀ। ਉਹ ਉਸੇ ਦੇ ਠੀਕ ਨਾਲ ਰੱਖੀ ਮੰਜੀ 'ਤੇ ਬੈਠੇ ਸਨ। ਸਿਰ 'ਤੇ ਟੋਪੀ ਅਤੇ ਲੰਬੇ ਦਾੜੇ ਵਾਲੇ ਮੁੱਲਾ ਜੀ ਨੂੰ ਪਛਾਨਣ ਵਿੱਚ ਜ਼ਰਾ ਵੀ ਦਿੱਕਤ ਨਹੀਂ ਹੋਈ।ਨਾਂ ਪੁੱਛਦੇ ਹੀ ਉਹ ਸਾਡਾ ਮਕਸਦ ਵੀ ਜਾਣ ਗਏ ਅਤੇ ਫੌਰਨ ਨਾਲ ਬੈਠੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਉੱਠਣ ਦਾ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਸਾਨੂੰ ਬੈਠਣ ਲਈ ਕਿਹਾ। 76 ਸਾਲ ਦੇ ਮੁਹੰਮਦ ਮਹਿਮੂਦ ਪਿਛਲੇ ਤਿੰਨ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਕੋਈ ਵੀ ਕੁੰਭ ਜਾਂ ਅਰਧਕੁੰਭ ਨਹੀਂ ਛੱਡਦੇ ਹਨ। ਕੁੰਭ ਦੌਰਾਨ ਇੱਥੇ ਹੀ ਡੇਢ ਮਹੀਨੇ ਰਹਿ ਕੇ ਆਪਣਾ ਕੰਮਕਾਜ ਚਲਾਉਂਦੇ ਹਨ।ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਫਿਟਿੰਗ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਕਨੈਕਸ਼ਨ ਤੱਕ ਜੋ ਵੀ ਕੰਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਮੁੱਲਾ ਜੀ ਦੀ ਟੀਮ ਹੀ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਜੂਨਾ ਅਖਾੜੇ ਦੇ ਸਾਧੂ-ਸੰਤਾਂ ਅਤੇ ਮਹੰਤ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਚੰਗੀ ਬਣਦੀ ਹੈ ਇਸ ਲਈ ਅਖਾੜੇ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰਹਿਣ ਲਈ ਟੈਂਟ ਦੀ ਵਿਵਸਥਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।ਮੁਹੰਮਦ ਮਹਿਮੂਦ ਦੱਸਦੇ ਹਨ, ''ਪ੍ਰਯਾਗ ਵਿੱਚ ਸਾਡਾ ਇਹ ਚੌਥਾ ਕੁੰਭ ਹੈ। ਚਾਰ ਹਰਿਦੁਆਰ ਵਿੱਚ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਹਨ ਅਤੇ ਤਿੰਨ ਉੱਜੈਨ ਵਿੱਚ। ਹਰ ਕੁੰਭ ਵਿੱਚ ਮੈਂ ਜੂਨਾ ਅਖਾੜੇ ਦੇ ਨਾਲ ਰਹਿੰਦਾ ਹਾਂ ਅਤੇ ਟੈਂਟਾਂ ਵਿੱਚ ਬਿਜਲੀ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹਾਂ।'' ''ਅਖਾੜੇ ਦੇ ਬਾਹਰ ਵੀ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹਾਂ, ਕੰਮ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਸੰਤਾਂ ਦੀ ਸੰਗਤ ਦਾ ਰਸ ਵੀ ਲੈਂਦਾ ਹਾਂ।''ਹਰਿਦੁਆਰ ਕੁੰਭ ਤੋਂ ਹੋਈ ਸ਼ੁਰੂਆਤਦਰਅਸਲ ਮੁਹੰਮਦ ਮਹਿਮੂਦ ਮੁਜ਼ੱਫ਼ਰਨਗਰ ਵਿੱਚ ਬਿਜਲੀ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਸ਼ਾਦੀ-ਵਿਆਹ ਵਿੱਚ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਮੁਰੰਮਤ ਕਰਨ ਦਾ ਠੇਕਾ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਕਈ ਹੋਰ ਕਾਰੀਗਰਾਂ ਨੂੰ ਰੱਖਿਆ ਹੈ ਜੋ ਇਸ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਦੇ ਹਨ।ਕੁੰਭ ਵਿੱਚ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਇਹ ਸਹਿਯੋਗੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸੰਗਮ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ ਨਾਲ ਸਾਧੂ-ਸੰਤਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਬਣੀ ਨਗਰੀ ਨੂੰ ਰੋਸ਼ਨ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇੱਥੇ ਲੋਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 'ਮੁੱਲਾ ਜੀ ਲਾਈਟ ਵਾਲੇ' ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਜਾਣਦੇ ਹਨ। ਮਹਿਮੂਦ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਅਖਾੜਿਆਂ ਨਾਲ ਜੁੜਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਹਰਿਦੁਆਰ ਕੁੰਭ ਤੋਂ ਹੋਈ ਸੀ। Image copyright jitendra tripathi ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਮੁਹੰਮਦ ਮਹਿਮੂਦ ਦੀ ਟੀਮ ਵਿੱਚ ਕੇਵਲ ਇੱਕੋ ਮੁਸਲਮਾਨ ਹੈ ਬਾਕੀ ਸਾਰੇ ਹਿੰਦੂ ਹਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ, ''ਇਹ ਤੀਹ ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੀ ਵੱਧ ਪੁਰਾਣੀ ਗੱਲ ਹੈ। ਉਸੇ ਕੁੰਭ ਵਿੱਚ ਬਿਜਲੀ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਨ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉੱਥੇ ਹੀ ਜੂਨਾ ਅਖਾੜੇ ਦੇ ਸਾਧੂਆਂ ਨਾਲ ਜਾਣ-ਪਛਾਣ ਹੋਈ। ਫਿਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਹੰਤਾਂ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਹੁੰਦੀ ਰਹੀ ਅਤੇ ਇਹ ਸਿਲਸਿਲਾ ਚੱਲ ਪਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਾਡਾ ਵਤੀਰਾ ਪਸੰਦ ਆਇਆ ਅਤੇ ਸਾਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ।''ਜੂਨਾ ਅਖਾੜਾ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਾਧੂਆਂ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੇ ਅਖਾੜਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਕੀ ਹੈ ਬ੍ਰੈਗਜ਼ਿਟ ਅਤੇ ਟੈਰੀਜ਼ਾ ਮੇਅ ਦੀ ਸੰਸਦ 'ਚ ਹਾਰ ਮਗਰੋਂ 5 ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂਕੁੜੀਆਂ ਦੀ ‘ਵਰਜਿਨਿਟੀ’ ਦਾ ਮੁੱਦਾ: ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਬੰਦ ਬੋਤਲ ਖੁੱਲ੍ਹਦੀ ਹੈ?-ਬਲਾਗਕੀਨੀਆ 'ਚ ਹੋਟਲ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਅਲ-ਸ਼ਬਾਬ ਬਾਰੇ ਜਾਣੋਜੂਨਾ ਅਖਾੜੇ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਵੀ ਤਮਾਮ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਕੈਂਪਾਂ ਵਿੱਚ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਕੋਈ ਸਮੱਸਿਆ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਮੁੱਲਾ ਜੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਟੀਮ ਸੰਕਟ ਮੋਚਕ ਬਣ ਕੇ ਖੜ੍ਹੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ।ਜੂਨਾ-ਅਖਾੜੇ ਦੇ ਇੱਕ ਸਾਧੂ ਸੰਤੋਸ਼ ਗਿਰੀ ਦੱਸਦੇ ਹਨ, ''ਅਸੀਂ ਤਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਾਧੂ ਹੀ ਸਮਝਦੇ ਹਾਂ। ਨਾਲ ਉੱਠਣਾ-ਬੈਠਣਾ, ਰਹਿਣਾ, ਹਾਸਾ ਮਜ਼ਾਕ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਹੈ ਕੀ? ਬਸ ਇਹ ਸਾਡੇ ਵਾਂਗ ਧੂਨੀ ਨਹੀਂ ਬਾਲਦੇ ਕੇਵਲ ਬਿਜਲੀ ਜਲਾਉਂਦੇ ਹਨ।''ਉੱਥੇ ਹੀ ਮੌਜੂਦ ਇੱਕ ਹੋਰ ਨੌਜਵਾਨ ਸਾਧੂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਮੁੱਲਾ ਜੀ ਦੀ ਟੀਮ ਵਿੱਚ ਕੇਵਲ ਇੱਕ ਹੀ ਮੁਸਲਮਾਨ ਹੈ, ਬਾਕੀ ਸਾਰੇ ਹਿੰਦੂ ਹਨ। ਸਾਧੂ ਨੇ ਕਿਹਾ, ''ਅਸੀਂ ਕਿਸੇ ਤੋਂ ਪੁੱਛਿਆ ਨਹੀਂ ਪਰ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਇਹ ਪਤਾ ਲੱਗ ਗਿਆ। ਕੈਂਪ ਵਿੱਚ ਕੇਵਲ ਮੁੱਲਾ ਜੀ ਹੀ ਨਮਾਜ਼ ਪੜ੍ਹਦੇ ਹਨ,ਬਾਕੀ ਲੋਕ ਨਹੀਂ।''ਮੇਲੇ ਦੇ ਬਾਅਦ ਹੀ ਘਰਮੁੱਲਾ ਜੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਾਥੀਆਂ ਦੀ ਵੀ ਅਖਾੜੇ ਦੇ ਸਾਧੂਆਂ ਨਾਲ ਚੰਗੀ ਦੋਸਤੀ ਹੈ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਇਨ੍ਹਾਂ ਅਖਾੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਆਪਣੇ ਘਰ ਦੀ ਕਮੀ ਮਹਿਸੂਸ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਮੇਲਾ ਖ਼ਤਮ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਅਦ ਹੀ ਆਪਣੇ ਘਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।ਮੁਹੰਮਦ ਮਹਿਮੂਦ ਦੇ ਨਾਲ ਇਸ ਵੇਲੇ ਪੰਜ ਲੋਕ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਅਨਿਲ ਵੀ ਹਨ ਜੋ ਸਾਰਿਆਂ ਲਈ ਖਾਣਾ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਅਨਿਲ ਵੀ ਮੁਜ਼ੱਫਰਨਗਰ ਦੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਹਨ।ਉਹ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, ''ਮੈਂ ਪੂਰੇ ਸਟਾਫ ਦਾ ਖਾਣਾ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹਾਂ। ਅਸੀਂ ਲੋਕ ਕਿਸੇ ਕਮਾਈ ਦੇ ਮਕਸਦ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਸਮਾਜਸੇਵਾ ਦੇ ਮਕਸਦ ਨਾਲ ਆਉਂਦੇ ਹਾਂ। ਕਮਾਈ ਤਾਂ ਇੰਨੀ ਹੁੰਦੀ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੈ।''ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਇੱਕ ਦਹਾਕੇ ਤੋਂ ਕੋਮਾ 'ਚ ਪਈ ਔਰਤ ਕਿਵੇਂ ਬਣ ਗਈ ਮਾਂ?ਮਨੁੱਖੀ ਲਾਸ਼ਾਂ ਦਾ ਮਾਸ ਖਾਣ ਵਾਲੇ ਅਘੋਰੀ ਸਾਧੂਆਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਕਿਹੋ ਜਿਹੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈਕੀ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਸੈਕਸ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਈ ਸਹੀ ਉਮਰ ਵੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ?ਕਮਾਈ ਬਾਰੇ ਪੁੱਛਣ 'ਤੇ ਮੁਹੰਮਦ ਮਹਿਮੂਦ ਹੱਸਣ ਲਗਦੇ ਹਨ, ''ਕਮਾਈ ਤਾਂ ਕੁਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਰਹਿਣ-ਖਾਣ ਦਾ ਖਰਚ ਨਿਕਲ ਆਏ ਉਹੀ ਬਹੁਤ ਹੈ। ਕਮਾਉਣ ਦੇ ਮਕਸਦ ਨਾਲ ਅਸੀਂ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੇ ਹਾਂ।'' Image copyright Getty Images ''ਬਸ ਦਾਲ-ਰੋਟੀ ਚੱਲ ਜਾਵੇ, ਸਾਧੂਆਂ ਦੀ ਸੰਗਤ ਆਪਣੇ ਆਪ ਹੀ ਆਨੰਦ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਹੋਰ ਕੀ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ?''ਮੁਹੰਮਦ ਮਹਿਮੂਦ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਮੁਜ਼ੱਫਰਨਗਰ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹੋਏ ਉਹ ਹੋਰ ਤਿਉਹਾਰ ਜਿਵੇਂ ਜਨਮਾਸ਼ਟਮੀ, ਦਸ਼ਹਿਰਾ ਆਦਿ 'ਤੇ ਵੀ ਬਿਜਲੀ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਇਲਾਵਾ ਮੇਰਠ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਨੌਚੰਦੀ ਦੇ ਮੇਲੇ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਹ ਲੋਕ ਆਪਣੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।ਇਹ ਵੀਡੀਓ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪਸੰਦ ਆ ਸਕਦੇ ਹਨ Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi (ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਭਾਰਤੀ ਜੇਲ੍ਹ ਤੋਂ ਰਿਹਾਅ ਹੋਏ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਨਾਗਰਿਕ ਨੇ ਕਿਹਾ, 'ਵੀਜ਼ਾ ਲੈ ਕੇ ਸ਼ਾਹਰੁਖ਼ ਨੂੰ ਮਿਲਾਂਗਾ' ਰਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਰੌਬਿਨ ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਲਈ 26 ਦਸੰਬਰ 2018 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/india-46686083 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ Image copyright Ravinder singh robin/bbc ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਭਾਰਤ ਨੇ ਦੋ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਸਜ਼ਾ ਪੂਰੀ ਹੋਣ 'ਤੇ ਭੇਜਿਆ ਪਾਕਿਸਤਾਨ "ਸ਼ਾਹਰੁਖ਼ ਖ਼ਾਨ ਨੂੰ ਮਿਲਣਾ ਮੇਰਾ ਸੁਪਨਾ ਹੈ, ਜੋ ਪੂਰਾ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਿਆ ਪਰ ਮੈਂ ਵੀਜ਼ਾ ਲੈ ਕੇ ਮੁੜ ਆਵਾਂਗਾ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਹੀਰੋ ਨੂੰ ਮਿਲਾਂਗਾ।" ਇਨ੍ਹਾਂ ਸ਼ਬਦ ਸ਼ਾਹਰੁਖ਼ ਖਾ਼ਨ ਦੇ ਪ੍ਰਸੰਸ਼ਕ ਅਬਦੁੱਲਾ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਜੇਲ੍ਹ 'ਚੋਂ ਰਿਹਾਅ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣੇ ਵਤਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਪਰਤਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਹੇ। ਦਰਅਸਲ ਭਾਰਤ ਨੇ ਇੱਥੇ ਜੇਲ੍ਹਾਂ 'ਚ ਬੰਦ ਦੋ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਨਾਗਰਿਕ ਅਬਦੁੱਲਾ ਸ਼ਾਹ ਅਤੇ ਇਮਰਾਨ ਵਾਰਸੀ ਨੂੰ ਸਜ਼ਾ ਪੂਰੀ ਹੋਣ 'ਤੇ ਵਾਹਗਾ ਸਰਹੱਦ ਰਾਹੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਤਨ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। 21 ਸਾਲਾ ਔਟਿਸਟਿਕ ਅਬਦੁੱਲਾ ਸ਼ਾਹ ਭਾਰਤੀ ਅਦਾਕਾਰ ਦਾ ਪ੍ਰਸੰਸ਼ਕ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਲ 2017 'ਚ ਉਸ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਲਈ ਅਟਾਰੀ ਸਰਹੱਦ ਰਾਹੀਂ ਬਿਨਾਂ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਭਾਰਤ 'ਚ ਦਾਖ਼ਲ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। Image copyright Ravinder singh Robin/bbc ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ 21 ਸਾਲਾਂ ਅਬਦੁੱਲਾ ਸ਼ਾਹ ਸ਼ਾਹਰੁਖ਼ ਖ਼ਾਨ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਬਿਨਾਂ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਭਾਰਤ ਦਾਖ਼ਲ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ ਅਬਦੁੱਲਾ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਵਾਹਗਾ ਸਰਹੱਦ 'ਤੇ ਬਿਟਿੰਗ ਰਿਟਰੀਟ ਸੈਰੇਮਨੀ ਦੇਖਣ ਆਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਉਹ ਭਾਰਤੀ ਸਰਹੱਦ 'ਚ ਦਾਖ਼ਲ ਹੋ ਗਿਆ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਹ ਸ਼ਾਹਰੁਖ਼ ਖ਼ਾਨ ਨੂੰ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਮਿਲ ਸਕਿਆ ਪਰ ਬਿਨਾਂ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਦੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਦਾਖ਼ਲ ਹੋ ਕਰਕੇ ਭਾਰਤੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਐਕਟ ਤਹਿਤ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ 18 ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੀ ਜੇਲ੍ਹ ਹੋ ਗਈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਨਾਗਰਿਕ ਮੁਹੰਮਦ ਇਮਰਾਨ ਵਾਰਸੀ ਨੂੰ ਵੀ ਭੋਪਾਲ 'ਚ 10 ਸਾਲ ਜੇਲ੍ਹ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। Image copyright Ravinder Singh Robin/bbc ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਇਮਰਾਨ ਵਾਰਸੀ ਨੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਕਰਵਾਇਆ ਸੀ ਵਿਆਹ ਵਾਰਸੀ ਸਾਲ 2004 ਵਿੱਚ ਕੋਲਕਾਤਾ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਲਈ ਆਇਆ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਸ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਲਿਆ ਸੀ।ਇਹ ਵੀ ਪੜੋ-ਪੰਚਾਇਤ ਦੀ ਚੋਣ ਇਸ ਲਈ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਤੋਂ ਨਹੀਂ ਲੜੀ ਜਾਂਦੀਮਯੰਕ ਦੀ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਪਾਰੀ 'ਤੇ ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਦੇ ਕਮੈਂਟੇਟਰਾਂ ਦੀ ਵਿਵਾਦਿਤ ਟਿੱਪਣੀ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਸਬਕ ਸਿਖਾਉਣ ਦੀ ਇੱਛਾ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਚੀਨੀ ਆਗੂ ਮਾਓ ਬਾਰੇ ਦਿਲਚਸਪ ਗੱਲਾਂ2018 ਦੀਆਂ ਫਿਲਮਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ 'ਚ ਔਰਤਾਂ ਨੇ ਤੋੜੀ ਮਰਦਾਂ ਦੀ ਸਰਦਾਰੀਵਾਰਸੀ ਦੇ ਦੋ ਬੱਚੇ ਵੀ ਹਨ। ਪਰ 2008 'ਚ ਵਾਰਸੀ ਨੂੰ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ ਰਚਣ ਅਤੇ ਜਾਅਲਸਾਜ਼ੀ ਦੇ ਇਲਜ਼ਾਮਾਂ ਤਹਿਤ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਜਾਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਦਿਆਂ ਅਬਦੁੱਲਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਉਹ ਸ਼ਾਹਰੁਖ਼ ਖ਼ਾਨ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਫਿਲਮਾਂ ਦੇਖਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਨੇ ਸ਼ਾਹਰੁਖ਼ ਖ਼ਾਨ ਦੇ ਸਟਾਇਲ 'ਚ ਤਸਵੀਰਾਂ ਖਿਚਵਾਈਆਂ। Image copyright Ravinder Singh Robin/bbc ਉੱਥੇ ਇਮਰਾਨ ਵਾਰਸੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਜਲਦੀ ਆਵੇਗਾ ਤੇ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਲੈ ਕੇ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਕੁਝ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ 18 ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਿਆਰ ਦੀ ਤਲਾਸ਼ 'ਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਪਹੁੰਚੇ ਭਾਰਤੀ ਨਾਗਰਿਕ ਹਾਮਿਦ ਅੰਸਾਰੀ ਨੂੰ ਸਜ਼ਾ ਪੂਰੀ ਹੋਣ 'ਤੇ ਭਾਰਤ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਜਦੋਂ ਖੁਸ਼ਵੰਤ ਨੂੰ ਅਮਰੀਕੀ ਕੁੜੀਆਂ ਨੇ ਆਵਾਜ਼ ਮਾਰੀਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਸੈਕਸ ਬਿਮਾਰੀ ਜੋ ‘ਸੁਪਰਬਗ ਬਣ ਸਕਦੀ ਹੈ’ਪਾਊਡਰ ਲਗਾਉਣ ਨਾਲ ਕੈਂਸਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ, ਮਾਹਿਰ ਦੀ ਰਾਇਛੋਟੇ ਵੱਡੇ ਸੈਕਸ ਸੈਲਾਂ ਦਾ ਅਜੀਬੋ-ਗਰੀਬ ਸੰਸਾਰ 'ਮੇਰੇ ਪੁੱਤਰ ਦੀ ਮਿਹਨਤ ਨੇ ਮੇਰੀ ਪਛਾਣ ਬਣਾ ਦਿੱਤੀ'ਇਹ ਵੀਡੀਓ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪਸੰਦ ਆ ਸਕਦੇ ਹਨ: Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi (ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਡਾ. ਬੀ ਆਰ ਅੰਬੇਡਕਰ ਨੇ ਬੀਬੀਸੀ ਨੂੰ ਦਿੱਤੇ ਇੱਕ ਇੰਟਰਵਿਊ ਵਿੱਚ ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਸਿਧਾਂਤਕ ਮਤਭੇਦਾਂ ਬਾਰੇ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ।(ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਭਗਵੰਤ ਮਾਨ ਸ਼ਰਾਬ ਪੀਵੇ ਜਾਂ ਨਾ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕੋਈ ਫ਼ਰਕ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦਾ, ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕੰਮ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ - ਸਿਆਸੀ ਮਾਹਰਾਂ ਦੀ ਰਾਏ ਗੁਰਕਿਰਪਾਲ ਸਿੰਘ, ਸੁਨੀਲ ਕਟਾਰੀਆ ਬੀਬੀਸੀ ਪੱਤਰਕਾਰ 22 ਜਨਵਰੀ 2019 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/india-46946571 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ Image copyright AAP ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਕੌਮੀ ਕਨਵੀਨਰ ਅਰਵਿੰਦ ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਦੋ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਬਰਨਾਲਾ ਵਿਚ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਹੋਈ ਰੈਲੀ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚੇ ਸਨ।ਪਿਛਲੀਆਂ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਕੋਈ ਵੀ ਰੈਲੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਸਿਆਸਤ ਉੱਤੇ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਪਿਛਲੇ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਪਾਰਟੀ ਵਿੱਚ ਜਿਹੜਾ ਵੀ ਲੀਡਰ ਉਭਰਿਆ ਉਸ ਨੂੰ ਜਾਂ ਤਾਂ ਖੁੱਡੇ ਲਾਈਨ ਲਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਜਾਂ ਪਾਰਟੀ ਵਿੱਚੋਂ ਕੱਢ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਤੀਸਰੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਉਹ 'ਆਪ' ਹੀ ਪਾਰਟੀ ਛੱਡ ਕੇ ਚਲਾ ਗਿਆ।ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਨੇ 'ਆਪ' ਨੂੰ ਇੰਨਾ ਹੁੰਗਾਰਾ ਦਿੱਤਾ ਜਿੰਨਾ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹੋਰ ਸੂਬੇ ਵਿੱਚੋਂ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ, ਖਾਸਕਰ ਐਨਆਰਆਈਜ਼ ਦੇ ਸਿਰ ਉੱਤੇ ਖੜ੍ਹੀ ਹੋਈ ਪਾਰਟੀ ਸੱਤਾ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚ ਸਕੀ। ਸਿਆਸੀ ਹਲਕੇ ਜਦੋਂ 'ਆਪ' ਦਾ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਲੇਖਾ ਜੋਖਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਕੋਈ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਇਹ ਹਾਲਤ ਕੋਈ ਪੰਜਾਬੀ ਚਿਹਰਾ ਨਾ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਹੋਈ, ਕਿਸੇ ਮੁਤਾਬਕ ਗਰਮਦਲੀਆਂ ਕਾਰਨ ਅਤੇ ਕੁਝ ਅਕਾਲੀ - ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਮਿਲਕੇ ਖੇਡਣ ਨੂੰ ਕਾਰਨ ਮੰਨਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਇੱਕ ਤੱਥ ਉੱਤੇ ਸਾਰੇ ਸਹਿਮਤ ਹਨ, ਕਿ 'ਆਪ' ਦੀ ਤਾਕਤ ਹੁਣ ਵੰਡੀ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ 'ਆਪ' ਤੇ ਇਸਦੇ ਬਾਗੀ ਆਪਣੀ ਹੋਂਦ ਦੀ ਲੜਾਈ ਲੜ ਰਹੇ ਹਨ।ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਕੁੜੀਆਂ ਦੀ ‘ਵਰਜਿਨਿਟੀ’ ਦਾ ਮੁੱਦਾ: ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਬੰਦ ਬੋਤਲ ਖੁੱਲ੍ਹਦੀ ਹੈ? - ਬਲਾਗਪਹਿਲਾ ਅਰਬ ਦੇਸ ਜਿੱਥੇ 'ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਵਿਆਗਰਾ' ਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰੀਕੀ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਸੈਕਸ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਈ ਸਹੀ ਉਮਰ ਵੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ?ਝਾੜੂ ਤੀਲਾ-ਤੀਲਾ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ, ਰੱਬ ਨੇ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਸਫ਼ਾਈ ਕੀਤੀ- ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਭਗਵੰਤ ਮਾਨ ਇੱਕੋ-ਇੱਕ ਅਜਿਹੇ ਲੀਡਰ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਕਦੇ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਵਫ਼ਾਦਾਰੀ ਨਹੀਂ ਛੱਡੀ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸ਼ਰਾਬ ਦੀ ਆਦਤ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬਦਨਾਮੀ ਬਣ ਗਈ। ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਬੇਅਦਬੀ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਢੁਕਵੀਂ ਕਾਰਵਾਈ ਨਾ ਕਰ ਸਕਣ ਕਰਕੇ ਨਮੋਸ਼ੀ ਝੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਦੂਸਰੇ ਪਾਸੇ ਕੈਪਟਨ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਵੀ ਕਈ ਅਜਿਹੇ ਵਾਅਦੇ ਹਨ ਜੋ ਹਾਲੇ ਵਫ਼ਾ ਨਹੀਂ ਹੋਏ। ਸੁਖਪਾਲ ਖਹਿਰਾ ਅਤੇ ਐੱਚ ਐੱਸ ਫੂਲਕਾ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਛੱਡ ਚੁੱਕੇ ਹਨ ਅਤੇ ਆਪੇ-ਆਪਣੇ ਨਰ ਸਿੰਘੇ ਚੋਣ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਵਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਇਸ ਬਦਲੀ ਸਿਆਸੀ ਪਿੱਠਭੂਮੀ ਵਿੱਚ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਹੋਈ ਬਰਨਾਲਾ ਰੈਲੀ ਦੇ ਵੱਖੋ-ਵੱਖ ਮਾਅਨੇ ਕੱਢੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। Image copyright Aap ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਪਹਿਲਾਂ ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਨੂੰ ਲਗਦਾ ਸੀ ਕਿ ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਫੌਜ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ ਪਰ ਹੁਣ ਅਜਿਹਾ ਜ਼ਮੀਨ ਉੱਪਰ ਨਜ਼ਰ ਨਹੀਂ ਆ ਰਿਹਾ। ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਬਰਾਨਾਲਾ ਰੈਲੀ ਨੂੰ ਅਤੇ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਕੌਮੀ ਕਨਵੀਨਰ ਅਰਵਿੰਦ ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਦੇ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪੰਜਾਬ ਆਉਣ ਬਾਰੇ ਇੰਡੀਅਨ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ ਦੀ ਰੈਜੀਡੈਂਟ ਐਡੀਟਰ ਮਨਰਾਜ ਗਰੇਵਾਲ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਸੀ, “ਅਰਵਿੰਦ ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਮੁੜ ਪ੍ਰਸੰਗਿਕ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਬਾਰੇ ਦੀ ਰੈਲੀ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬੜੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਦਲਿਤਾਂ ਉੱਪਰ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਰੱਖਿਆ। ਗਰੇਵਾਲ ਮੁਤਾਬਕ ਸਾਰੇ ਭਾਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਇਹੀ ਬੋਲਦੇ ਰਹੇ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਮਾਜ ਦੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਵਰਗਾਂ ਲਈ ਕੀ ਕੁਝ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਗਿਣਾਇਆ ਕਿ ਅਸੀਂ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲਾਂ ਨੂੰ ਵਧੀਆ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਦਾਖਲਾ ਪ੍ਰੀਖਿਆਵਾਂ ਵਿੱਚ ਚੋਣ ਹੋ ਸਕੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਜਦਕਿ ਕੈਪਟਨ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਸਿਰਫ ਵਾਅਦੇ ਕੀਤੇ ਜੋ ਨਿਭਾਏ ਨਹੀਂ।”“ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ 32 ਫੀਸਦੀ ਤੋਂ ਵੀ ਵੱਧ ਦਲਿਤ ਵੋਟ ਹਨ, ਜੇ ਉਹ ਇਸ ਵੋਟ ਨੂੰ ਕਾਬੂ ਕਰ ਸਕਣ ਕਿਉਂਕਿ ਕਾਂਗਰਸ ਤੇ ਅਕਾਲੀਆਂ ਦੀ ਦਲਿਤ ਵੋਟਰ 'ਤੇ ਪਕੜ ਕਮਜ਼ੋਰ ਪੈ ਰਹੀ ਹੈ।”“ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਰਵਿੰਦ ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਇੰਨੀ ਦੇਰ ਬਾਅਦ ਪੰਜਾਬ ਆਏ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪੂਰਾ ਧਿਆਨ ਦਲਿਤ ਵੋਟਰ 'ਤੇ ਰਿਹਾ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵੋਟ ਆਪਾਂ ਲੈਣੀ ਹੈ।”ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਨੂੰ ਦੋ ਸਾਲ ਪੰਜਾਬ ਆਉਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੀ ਮਹਿਸੂਸ ਨਹੀਂ ਹੋਈਦੋਆਬਾ ਕਾਲਜ, ਜਲੰਧਰ ਦੇ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਮੁਖੀ ਪ੍ਰੋ. ਸਿਮਰਨ ਕੌਰ ਸਿੱਧੂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ, “ਅਰਵਿੰਦ ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਨੂੰ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਬੈਠਿਆਂ ਨੂੰ ਇੰਝ ਲੱਗ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ਫੌਜ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਆਉਣ ਦੀ ਲੋੜ ਮਹਿਸੂਸ ਨਹੀਂ ਹੋਈ।”“ਫਿਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਤਾਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਜਿਹੜਾ ਵੀ ਲੀਡਰ ਲਗਦਾ ਸੀ ਕਿ ਉੱਭਰ ਰਿਹਾ ਉਸ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਤਰੀਕੇ ਖੂੰਜੇ ਲਾਇਆ। ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸੁੱਚਾ ਸਿੰਘ ਛੋਟੇਪੁਰ ਨੂੰ ਇਹ ਕਹਿ ਕੇ ਕੱਢ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਉਹ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਆਗਿਆ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਫੰਡ ਇਕੱਠਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਸਿਰਫ਼ ਇਸ ਲਈ ਕਿ ਕਿਤੇ ਕੋਈ ਲੀਡਰ ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਦੇ ਕੱਦ ਦਾ ਨਾ ਹੋ ਜਾਵੇ।”“ਫਿਰ ਸੁਖਪਾਲ ਖਹਿਰਾ ਨੇ ਪਾਰਟੀ ਛੱਡ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਫੂਲਕਾ ਸਾਹਿਬ ਵੀ ਪਾਰਟੀ ਛੱਡ ਕੇ ਚਲੇ ਗਏ ਤੇ ਪਾਰਟੀ ਖਿੱਲਰ ਗਈ। ਇਸ ਲਈ ਉਹ ਹੁਣ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਇਕਜੁੱਟ ਕਰਨ ਆਏ ਹਨ।”“ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਚਿਹਰਾ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਦੋ ਮੁੱਖ ਪਾਰਟੀਆਂ ਹਨ, ਕਿਸੇ ਦਾ ਵੀ ਲੀਡਰ ਬਾਹਰੋਂ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ ਹੀ ਹਨ। ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦਾ ਦਿੱਲੀ ਨਾਲ ਕਦੇ ਮੋਹ-ਪਿਆਰ ਰਿਹਾ ਹੀ ਨਹੀਂ।”“ਫਿਰ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦਾ ਸੁਭਾਅ ਹੈ, ਟਿੱਚਰ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਨਾ। ਇੱਕ ਵਾਰ ਲਾ-ਲਾ ਕੇ ਗੱਲਾਂ ਕਰ ਲਈਆਂ ਵੋਟਾਂ ਮਿਲ ਗਈਆਂ ਪਰ ਪੰਜਾਬੀ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਦੂਜਾ ਮੌਕਾ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੇ।” “ਇਹ ਕਹਿਣਾ ਕਿ ਰੈਲੀ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਇਕੱਠ ਹੋ ਗਿਆ ਉਸਦੇ ਕੋਈ ਮਾਅਨੇ ਹਨ ਅਜਿਹਾ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਨੌਜਵਾਨੀ ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰ ਘੁੰਮ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਹ ਵੀ ਦੇਖਣ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿੰਨੇ ਦਿਹਾੜੀ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚੇ ਹਨ।”ਭਗਵੰਤ ਮਾਨ ਦਾ ਸ਼ਰਾਬ ਛੱਡਣਾਸ਼ਰਾਬ ਕਰਕੇ ਭਗਵੰਤ ਦਾ ਮਜ਼ਾਕ ਬਣ ਰਿਹਾ ਸੀ ਪਰ ਉਹ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਇਕਲੌਤਾ ਸਟਾਰ ਚਿਹਰਾ ਹਨ।ਮਨਰਾਜ ਗਰੇਵਾਲ ਨੇ ਦੱਸਿਆ, “ਭਗਵੰਤ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਸਟਾਰ ਪ੍ਰਚਾਰਕ ਸਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਸੀ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਇੱਕ ਦਿਨ ਵਿੱਚ 32 ਰੈਲੀਆਂ ਵੀ ਸੰਬੋਧਨ ਕੀਤੀਆਂ ਸ਼ਾਇਦ ਛੋਟੀਆਂ-ਮੋਟੀਆਂ ਸਭਾਵਾਂ ਵੀ ਗਿਣ ਰਹੇ ਹੋਣ। ਪਰ ਨਤੀਜੇ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਤਾ ਚੱਲਿਆ ਕਿ ਲੋਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਮੇਡੀਅਨ ਸਮਝਦੇ ਸਨ, ਇਸ ਲਈ ਦੇਖਣ ਆਉਂਦੇ ਸਨ। ਕਈ ਵਾਰ ਮਾਨ ਨੇ ਸਟੇਜ ਉੱਤੇ ਵੀ ਗਿਰ ਜਾਣਾ, ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮਜ਼ਾਕ ਜਿਹਾ ਹੀ ਬਣ ਗਿਆ ਸੀ।” Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਖਹਿਰਾ ਸਮੇਤ ਵੱਡੇ ਆਗੂਆਂ ਨੂੰ ਜਾਂ ਤਾਂ ਪਾਰਟੀ ਵਿੱਚੋਂ ਕੱਢ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਜਾਂ ਉਹ ਪਾਰਟੀ ਛੱਡ ਕੇ ਚਲੇ ਗਏ। ਇਸ ਨਾਲ ਪਾਰਟੀ ਲਈ ਜ਼ਮੀਨ ਹੋਰ ਸਖ਼ਤ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। “ਦੂਸਰਾ ਭਗਵੰਤ ਮਾਨ ਅਜਿਹੇ ਲੀਡਰ ਰਹੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਾਥ ਨਹੀਂ ਛੱਡਿਆ। ਹੁਣ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਫਿਰ ਮਾਨ ਤੋਂ ਕੰਮ ਲੈਣਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਲੋਕ ਇਕੱਠੇ ਕਰਨੇ ਹਨ ਤਾਂ ਮਾਨ ਤਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਮੂਹਰੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਹੁਣ ਚੋਣਾਂ ਆ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਤਾਂ ਇਹ ਕਹਿਣਾ ਕਿ ਦੇਖੋ ਅਸੀਂ ਸੁਧਰ ਗਏ ਹਾਂ, ਅਸੀਂ ਸ਼ਰਾਬ ਨਹੀਂ ਪੀਂਦੇ।” “ਇਹ ਤਾਂ ਆਉਂਦੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਪਤਾ ਚੱਲੇਗਾ ਕਿ ਉਹ ਇਸ ਬਾਰੇ ਕਿੰਨੇ ਇਮਾਨਦਾਰ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।”ਪ੍ਰੋ. ਸਿਮਰਨ ਕੌਰ ਸਿੱਧੂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ, “ਭਗਵੰਤ ਮਾਨ ਨੇ ਮਾਂ ਨੂੰ ਬੁਲਾ ਕੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੈਂ ਸ਼ਰਾਬ ਛੱਡ ਦਿੱਤੀ। ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਨੇ ਕੀ ਲੈਣਾ ਕਿ ਭਗਵੰਤ ਮਾਨ ਸ਼ਰਾਬ ਪੀਂਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਨਹੀਂ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕੰਮ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਤਾਂ ਹਮਦਰਦੀ ਬਟੋਰਨ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਹੈ।”“ਦੂਸਰਾ ਸਟੇਜ ’ਤੇ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋ ਕੇ ਇਹ ਕਹੀ ਜਾਣਾ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਕਰਨ ਦਿੰਦੇ ਇਹ ਗੱਲਾਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀਆਂ ਅਤੇ ਨਾਕਾਮੀ ਉਜਾਗਰ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।” “ਭਗਵੰਤ ਮਾਨ ਦਾ ਇੱਕ ਕਮੇਡੀਅਨ ਦਾ ਅਕਸ ਬਣ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਵਾਰ ਸ਼ਾਇਦ ਪੰਜਾਬੀ ਗੰਭੀਰ ਹੋਣਗੇ ਅਤੇ ਮੁਕਾਬਲਾ ਸਖ਼ਤ ਹੋਵੇਗਾ।”“ਅਰਵਿੰਦ ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਨੂੰ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਸੁਣਦਾ, ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਬੰਦਾ ਚਾਹੀਦਾ ਜਿਹੜਾ ਕੰਮ ਕਰੇ।”ਬਰਨਾਲਾ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਰੈਲੀ ਦੇ ਮਾਅਨੇਮਨਰਾਜ ਗਰੇਵਾਲ ਮੁਤਾਬਕ ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਗੜ੍ਹ ਲਗਦਾ ਹੈ।“ਬਰਨਾਲੇ ਦੀ ਚੋਣ ਵੀ ਇਸੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਤੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਮਾਲਵਾ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਟਰੌਂਗ ਹੋਲਡ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ 16 ਜਾਂ 18 ਐਮਐਲਏ ਵੀ ਮਾਲਵੇ ਤੋਂ ਹੀ ਹਨ।”“ਕਮਜ਼ੋਰ ਵਰਗਾਂ ਦੇ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਦੀ ਵਫ਼ਾਦਾਰੀ ਤਾਂ ਕਾਂਗਰਸ ਅਤੇ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਨਾਲ ਹੀ ਸੀ ਪਰ ਹਾਲ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਦੇਖੋਂ ਤਾਂ ਨੌਜਵਾਨ 'ਆਪ' ਦੀ ਹਮਾਇਤ 'ਤੇ ਹਨ।” Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi “ਇਸ ਦੀ ਇੱਕ ਵਜ੍ਹਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਨੌਜਵਾਨ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ 'ਤੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ 'ਆਪ' ਜਿਨ੍ਹੀਂ ਸੋਸ਼ਲ-ਮੀਡੀਆ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ। 'ਆਪ' ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਨੌਜਵਾਨ ਐਮਐਲਏ ਵੀ ਬਰਨਾਲੇ ਤੋਂ ਹੀ ਹੈ।”ਪ੍ਰੋ. ਸਿਮਰਨ ਕੌਰ ਸਿੱਧੂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਸ ਵੇਲੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਕਿਤੇ ਵੋਟ ਟੁੱਟੇਗੀ ਤਾਂ ਉਹ ਮਾਲਵੇ ਵਿੱਚ ਜਿਸ ਉੱਪਰ ਪਾਰਟੀ ਆਪਣਾ ਦਾਅਵਾ ਰੱਖ ਰਹੀ ਹੈ।ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, “ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਫੈਸਲਾਕੁਨ ਵੋਟ ਮਾਝੇ ਦੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਾਂ ਮਾਲਵੇ ਦੀ। ਦੁਆਬੇ ਦੀ ਵੋਟ ਇਸ ਗੱਲ ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਬੀਐਸਪੀ ਕਿਸ ਦੀ ਹਮਾਇਤ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਮਾਲਵੇ ਵਿੱਚ ਹੀ ਵੋਟ ਟੁੱਟੇਗੀ ਜਿੱਥੇ ਆਪ ਨੂੰ ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਚੰਗਾ ਵੋਟ ਸ਼ੇਅਰ ਮਿਲ ਸਕਦਾ ਹੈ।” “ਕੁਝ ਸਮਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸੁਖਪਾਲ ਖਹਿਰਾ ਨੇ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਬਠਿੰਡੇ ਤੋਂ ਚੋਣ ਲੜਨਗੇ। ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਬਰਨਾਲੇ ਤੋਂ ਐਮਐਲਏ 'ਆਪ' ਦਾ ਹੈ ਜੋ ਨੌਜਵਾਨ ਹੈ। ਨੌਜਵਾਨ ਬਾਰੇ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤੁਹਾਡਾ ਬੱਚਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤੁਹਾਡਾ ਹਮ-ਉਮਰ ਹੈ। ਬਰਨਾਲਾ ਭਗਵੰਤ ਮਾਨ ਦਾ ਆਪਣਾ ਇਲਾਕਾ ਹੈ।”ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਕੀ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਸੈਕਸ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਈ ਸਹੀ ਉਮਰ ਵੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ?“ਮੇਰੀ ਮਾਂ ਵਿਲਕਦੀ ਸੀ ਕਿ ਸਾਡੇ ਘਰ ਕੀ ਜੰਮ ਪਿਆ”#10yearchallenge: ਹਿਜਾਬ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਔਰਤਾਂ ਨੇ ਪਾਈਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਪਿਉ-ਪੁੱਤਰ ਨੇ ਨਾਸਾ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨੀ ਬਣ ਕੇ ਠੱਗਿਆਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ ਵੀਡੀਓ ਵੀ ਪਸੰਦ ਆ ਸਕਦੇ ਹਨ: Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi (ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਬੇਅਦਬੀ ਦਾ ਮੁੱਦਾ - ਬਾਦਲਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਤੇ ਸੁਖਬੀਰ ਦੀ ਅਗਵਾਈ 'ਤੇ ਇਸ ਕਰਕੇ ਉੱਠੇ ਸਵਾਲ: ਨਜ਼ਰੀਆ ਜਗਤਾਰ ਸਿੰਘ ਸੀਨੀਅਰ ਪੱਤਰਕਾਰ, ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਲਈ 3 ਸਤੰਬਰ 2018 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/india-45389377 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ Image copyright facebook/ Sukhbir badal ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਬੇਅਦਬੀ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਗੋਲੀਬਾਰੀ ਕੋਟਕਪੁਰਾ ਦੇ ਬਹਿਬਲ ਕਲਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਸੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਸੁਖਬੀਰ ਬਾਦਲ ਦੀ ਅਗਵਾਈ 'ਤੇ ਸਵਾਲ ਖੜ੍ਹੇ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ।ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਅਚਾਨਕ ਅਜੀਬ ਘਟਨਾਕ੍ਰਮ ਵਾਪਰਨ ਲੱਗੇ ਹਨ। ਸੁਖਬੀਰ ਬਾਦਲ ਦੇ ਪਿਤਾ ਅਤੇ ਪੰਜ ਵਾਰ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਰਹੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਦੀ ਭਰੋਸੇਯੋਗਤਾ ਵੀ ਸਵਾਲਾਂ ਦੇ ਘੇਰੇ ਵਿੱਚ ਹੈ।ਇਹ ਸਭ ਕੁਝ ਵਾਪਰਿਆ ਹੈ 2015 ਵਿੱਚ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਬੇਅਦਬੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰ ਰਹੇ ਜਸਟਿਸ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਨਾਲ।ਇਸ ਰਿਪੋਰਟ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।ਤਾਂ ਫ਼ਿਰ ਕਿਸ ਨੇ ਦਿੱਤੇ ਗੋਲੀ ਚਲਾਉਣ ਦੇ ਹੁਕਮ?ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਨੇ ਆਖਿਰਕਾਰ ਚੁੱਪੀ ਤੋੜਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵੱਲੋਂ ਪੁਲਿਸ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤਮਈ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰ ਰਹੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀਆਂ 'ਤੇ ਗੋਲੀ ਚਲਾਉਣ ਦੇ ਹੁਕਮ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਸਨ। ਉਸ ਵੇਲੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਸਨ।ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:'ਗੋਲੀ ਚਲਾਉਣ ਦੇ ਮੈਂ ਕਦੇ ਕੋਈ ਹੁਕਮ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੇ' ਥਾਈਲੈਂਡ ਜਾਣ ਦਾ ਇੰਨਾ ਚਾਅ ਕਿਉਂ ਹੈ ਭਾਰਤੀਆਂ ਨੂੰਖ਼ਾਲਿਸਤਾਨ ਦੀ ਲਹਿਰ ਮੁੜ ਉਭਰਨ ਨਹੀਂ ਦੇਵਾਂਗੇ-ਰਾਜਨਾਥ ਸਿੰਘ'ਬੇਅਦਬੀ ਮੁੱਦੇ 'ਤੇ ਸਿਆਸਤ ਲੋਕ ਹਿੱਤਾਂ ਤੋਂ ਧਿਆਨ ਭਟਕਾਉਣ ਵਾਲੀ'ਤਾਜ਼ਾ ਘਟਨਾਕ੍ਰਮ ਉਦੋਂ ਹੋਰ ਭਖਿਆ ਜਦੋਂ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਉਸੇ ਵੇਲੇ ਦੀ ਬਾਦਲ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਇਸ ਮੁੱਦੇ ਬਾਰੇ ਕੀਤੀ ਸਿਆਸਤ ਦਾ ਖੁਲਾਸਾ ਹੋਇਆ।ਪਰ ਆਖਿਰ ਗੋਲੀ ਚਲਾਉਣ ਦੇ ਹੁਕਮ ਕਿਸੇ ਨੇ ਤਾਂ ਦਿੱਤੇ ਹੀ ਹੋਣੇ।ਇਹ ਗੋਲੀਬਾਰੀ ਕੋਟਕਪੂਰਾ ਦੇ ਬਹਿਬਲ ਕਲਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋਈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਦੋ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ, ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਇਸ ਤੋਂ ਅਣਜਾਣ ਨਹੀਂ ਬਣ ਸਕਦੇ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਉਸ ਵੇਲੇ ਸੂਬੇ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਸਨ ਅਤੇ ਸੁਖਬੀਰ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਉੱਪ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਵੱਲੋਂ ਇਸ ਸਭ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰਨਾ ਅੱਧਾ ਸੱਚ ਹੈ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸ ਮੁੱਦੇ ਬਾਰੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਚੁੱਪੀ ਤੋੜੀ ਹੈ।ਡੇਰਾ ਸਿਰਸਾ, ਪੁਲਿਸ ਅਫ਼ਸਰਾਂ ਨਾਲ ਨੇੜਤਾ ਅਤੇ ਬਾਦਲਾਂ ਦੀ ਸਿਆਸਤਜਿਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬੇਅਦਬੀ ਦੀਆਂ ਮੁੱਖ ਘਟਨਾਵਾਂ ਲਈ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਉਹ ਡੇਰਾ ਸੱਚਾ ਸੌਦਾ ਦੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਦੀ ਬਾਦਲਾਂ ਨੂੰ ਬਠਿੰਡਾ ਲੋਕ ਸਭਾ ਸੀਟ ਲਈ ਬੇਹੱਦ ਲੋੜ ਸੀ। ਇਸੇ ਸੀਟ ਤੋਂ ਹਰਸਿਮਰਤ ਕੌਰ ਬਾਦਲ ਦੋ ਵਾਰ ਚੋਣਾਂ ਜਿੱਤੇ ਹਨ। Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਆਖ਼ਰਕਾਰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਨੇ ਇਸ ਮਾਮਲੇ 'ਤੇ ਬੋਲਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪੁਲਿਸ ਨੂੰ ਖੁੱਲ੍ਹੀ ਗੋਲੀਬਾਰੀ ਕਰਨ ਦਾ ਕੋਈ ਹੁਕਮ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਹਾਲਾਂਕਿ ਕਾਂਗਰਸ ਦਾ ਨਾਂ ਵੀ ਸਭ ਤੋਂ ਦੁਖਦ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਖ਼ਾਸਕਰ ਮਰਹੂਮ ਬੇਅੰਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਦਾ।ਹੈਰਾਨੀ ਤਾਂ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹੀ ਕਾਂਗਰਸ ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਜਸਟਿਸ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ 'ਤੇ ਬਹਿਸ ਦੌਰਾਨ 28 ਅਗਸਤ ਦੇ ਦਿਨ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਪੰਥਕ ਕਦਰਾਂ ਕੀਮਤਾਂ ਦੇ ਰੱਖਿਅਕ ਵਜੋਂ ਉਭਰਦੀ ਪ੍ਰਤੀਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।ਇਹ ਉਹ ਵੇਲਾ ਸੀ ਜਦੋਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਤੇ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਦੇ ਮੁਖੀ ਸੁਖਬੀਰ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਪੁਲਿਸ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਖੜ੍ਹੇ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਹੇ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਦੇ ਗੰਭੀਰ ਇਲਜ਼ਾਮ ਲੱਗੇ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਦੋ ਪੁਲਿਸ ਅਫ਼ਸਰ ਮੁਹੰਮਦ ਇਜ਼ਹਾਰ ਆਲਮ ਅਤੇ ਸੁਮੇਧ ਸੈਣੀ ਨੂੰ ਬਾਦਲਾਂ ਵੱਲੋਂ ਹਮਾਇਤ ਹਾਸਿਲ ਸੀ। ਇਜ਼ਹਾਰ ਆਲਮ ਦੀ ਪਤਨੀ ਨੂੰ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਦੀ ਟਿਕਟ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਜਦਕਿ ਸੁਮੇਧ ਸੈਣੀ ਨੂੰ ਸੂਬੇ ਦੇ ਪੁਲਿਸ ਮੁਖੀ ਵਜੋਂ ਡੀਜੀਪੀ ਦਾ ਅਹੁਦਾ ਸੌਂਪਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। 2015 ਤੋਂ ਜੋ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦਾ ਦੌਰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਉਹ ਬਾਦਲਾਂ ਦੀ ਉਸੇ ਰਣਨੀਤੀ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ ਜਿਸ ਦੇ ਤਹਿਤ ਡੇਰਾ ਮੁਖੀ ਰਾਮ ਰਹੀਮ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ। ਭਾਵੇਂ ਇਸ ਰਣਨੀਤੀ ਦੀ ਕੀਮਤ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਅਤੇ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਤਖ਼ਤ ਸਾਹਿਬ ਵਰਗੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਬਦਨਾਮੀ ਭੁਗਤ ਕੇ ਚੁਕਾਉਣੀ ਪਈ। Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਨੇ ਜਸਟਿਸ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਨੂੰ ਮੁੱਢ ਤੋਂ ਖਾਰਿਜ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਸੁਖਬੀਰ ਦੀ ਰਣਨੀਤੀ ਪਈ ਪੁੱਠੀਸੁਖਬੀਰ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਨੇ ਇਸ ਤਰਕ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ 'ਤੇ ਬਹਿਸ ਦਾ ਬਾਈਕਾਟ ਕਰਨ ਦਾ ਫ਼ੈਸਲਾ ਲਿਆ ਕਿ ਦੋ ਘੰਟਿਆਂ ਵਿੱਚ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਨੂੰ ਬੋਲਣ ਲਈ ਕੇਵਲ 14 ਮਿੰਟਾਂ ਦਾ ਸਮਾਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੇ ਸਪੀਕਰ ਰਾਣਾ ਕੇਪੀ ਸਿੰਘ ਨੇ ਦੁਹਰਾਇਆ ਕਿ ਸਮਾਂ ਸੀਮਾ ਕੋਈ ਮੁੱਦਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਇਸ ਨੂੰ ਵਧਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:'ਬੇਅਦਬੀ ਦੀਆਂ ਵਧੇਰੇ ਘਟਨਾਵਾਂ ਪ੍ਰਬੰਧਕਾਂ ਦੀ ਅਣਗਹਿਲੀ ਕਾਰਨ''ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਪੁਲਿਸ ਕਾਰਵਾਈ ਤੋਂ ਅਣਜਾਣ ਨਹੀਂ ਸਨ'ਬੇਅਦਬੀ ਮਾਮਲੇ 'ਚ ਪੁਲਿਸ ਦੇ ਉੱਚ ਅਧਿਕਾਰੀ ਕਟਹਿਰੇ 'ਚਬੇਅਦਬੀ ਦੀ ਜਾਂਚ ਸੀਬੀਆਈ ਤੋਂ ਵਾਪਸ ਲੈਣ ਦਾ ਐਲਾਨਪਰ ਸੁਖਬੀਰ ਬਾਦਲ ਦੀ ਇਹ ਰਣਨੀਤੀ ਉਨ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਹੀ ਪੁੱਠੀ ਪੈ ਗਈ। ਕਈ ਸੀਨੀਅਰ ਅਕਾਲੀ ਆਗੂਆਂ ਨੇ ਇਸ ਬਾਈਕਾਟ 'ਤੇ ਸਵਾਲ ਖੜ੍ਹੇ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਹਨ।ਦੱਸਣਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਪਿੰਡ ਜਵਾਹਰ ਸਿੰਘ ਵਾਲਾ 'ਚ 1 ਜੂਨ 2015 ਨੂੰ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦਾ ਸਰੂਪ ਗਾਇਬ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸੇ ਸਾਲ ਅਕਤੂਬਰ 'ਚ ਬਰਗਾੜੀ ਦੀਆਂ ਸੜਕਾਂ 'ਤੇ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਅੰਗ ਖਿਲਰੇ ਹੋਏ ਮਿਲੇ ਸਨ। Image copyright jasbir singh shetra ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਜਸਟਿਸ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਬਾਅਦ ਭਖੀ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਸਿਆਸਤ ਉਸ ਵੇਲੇ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਕੋਈ ਕਾਰਵਾਈ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਘਟਨਾ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਰੋਸ ਮੁਜ਼ਾਹਰੇ ਹੋਏ ਅਤੇ ਪਹਿਲਾ ਧਰਨਾ ਕੋਟਕਪੂਰਾ ਲੱਗਿਆ। ਮੁਜ਼ਾਹਰੇ ਦੇ ਦੂਜੇ ਦਿਨ ਪੁਲਿਸ ਵੱਲੋਂ ਮੁਜ਼ਾਹਰਾਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਖਦੇੜਨ ਲਈ ਫਾਇਰਿੰਗ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀ ਕੋਟਕਪੂਰਾ-ਬਠਿੰਡਾ ਰੋਡ 'ਤੇ ਬਰਗਾੜੀ ਨੇੜੇ ਪੈਂਦੇ ਬਹਿਬਲ ਕਲਾਂ ਪਿੰਡ ਆ ਗਏ। ਪੁਲਿਸ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੀ ਫਾਇਰਿੰਗ 'ਚ ਦੋ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀਆਂ ਦੀ ਜਾਨ ਚਲੀ ਗਈ ਸੀ। ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਵੱਲੋਂ ਬਣਾਏ ਜ਼ੋਰਾ ਸਿੰਘ ਕਮਿਸ਼ਨ ਅਤੇ ਕੈਪਟਨ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਬਣਾਏ ਜਸਟਿਸ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਕਮਿਸ਼ਨ, ਦੋਵਾਂ ਨੇ ਹੀ ਪੁਲਿਸ ਨੂੰ ਇਸ ਘਟਨਾ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਦੱਸਿਆ ਹੈ। ਘਟਨਾ ਦੀ ਐਫਆਈਆਰ ਮੁਤਾਬਕ ਬਾਦਲ ਸਰਕਾਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਪੁਲਿਸ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੇ ਨਾਵਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਫਾਇਰਿੰਗ ਕੀਤੀ ਸੀ। 28 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਜੋ ਵੀ ਕੁਝ ਹੋਇਆ ਉਹ ਇੱਕ ਪੱਖੋਂ ਹੋਰ ਵੀ ਨਵਾਂ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਦਿਨ ਪੰਥਕ ਮੁੱਦੇ ਚੁੱਕਣ ਵਾਲੇ ਉਹੀ ਕਾਂਗਰਸੀ ਸਨ ਜੋ ਬੇਅੰਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਸਮਾਗਮ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।ਸਾਬਕਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਬੇਅੰਤ ਸਿੰਘ ਨੂੰ 1995 ਵਿੱਚ ਮਨੁੱਖੀ ਬੰਬ ਬਣ ਕੇ ਦਿਲਾਵਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਬੇਅੰਤ ਸਿੰਘ ਉਨ੍ਹਾਂ ਪੁਲਿਸ ਅਫ਼ਸਰਾਂ ਦੀ ਹਮਾਇਤ ਕਰਦੇ ਸਨ ਜੋ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦਾ ਘਾਣ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਸਨ।ਉੱਥੇ ਹੀ ਉਸ ਵੇਲੇ ਇੱਕ ਸਮਾਗਮ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਤਖ਼ਤ ਸਾਹਿਬ, ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵਿਖੇ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਹ ਸਮਾਗਮ ਬੇਅੰਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਦਿਲਾਵਰ ਸਿੰਘ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਸਮਾਗਮ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੇਠ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ ਵੱਲੋਂ ਕਰਵਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਬਾਦਲ ਦੇ ਨਾਮ ਦਾ ਖੁਲਾਸਾ ਸੈਣੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਹਲਫ਼ਨਾਮੇ 'ਚ ਕੀਤਾ ਸੈਣੀ, ਬਾਦਲ ਅਤੇ ਖ਼ੁਲਾਸਾਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਕਮਿਸ਼ਨ ਨੇ ਆਪਣੀ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ 'ਤੇ ਉਂਗਲ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਬਾਦਲ ਦਾ ਨਾਂ ਲੈਣ ਵਾਲਾ ਵਿਅਕਤੀ ਹੈ ਸੁਮੇਧ ਸੈਣੀ। ਸੈਣੀ ਨੇ ਆਪਣੀ ਰਿਟਾਇਰਮੈਂਟ ਤੋਂ ਠੀਕ ਕੁਝ ਸਮਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦਾਖ਼ਲ ਕਰਵਾਏ ਹਲਫ਼ਨਾਮੇ ਵਿੱਚ ਖੁਲਾਸਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਨੇ ਕੋਟਕਪੁਰਾ ਦੀ ਗੋਲੀਬਾਰੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਤੜਕੇ 2 ਵਜੇ ਉਸ ਨੂੰ ਫੋਨ ਕੀਤਾ ਸੀ ਪਰ ਬਾਦਲ ਨੇ ਇਸ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਸੈਣੀ ਦੇ ਖੁਲਾਸੇ ਕਾਰਨ ਹੀ ਬਾਦਲ ਨੂੰ ਇਸ ਬਾਰੇ ਆਪਣੀ ਸਫ਼ਾਈ ਦੇਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹੋ ਕੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਣਾ ਪਿਆ। ਹੁਣ, ਇਹੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਆਪਣੇ ਮੁਖੀ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਪੂਰੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਬਾਦਲਾਂ ਦੇ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਰੋਸ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਸੁਖਬੀਰ ਦੀ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ 'ਤੇ ਖੜ੍ਹੇ ਹੁੰਦੇ ਸਵਾਲਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਕੋਰ ਕਮੇਟੀ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਕਈ ਸੀਨੀਅਰ ਅਕਾਲੀ ਆਗੂਆਂ ਨੇ ਸੁਖਬੀਰ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਦੀ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ 'ਤੇ ਵੀ ਸਵਾਲ ਖੜੇ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਜਿੱਥੇ ਸਾਬਕਾ ਮੰਤਰੀ ਤੋਤਾ ਸਿੰਘ ਨੇ ਅਸੈਂਬਲੀ 'ਚ ਬਾਈਕਾਟ ਕਰਨ 'ਤੇ ਸਵਾਲ ਚੁੱਕਿਆ ਉੱਥੇ ਹੀ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਪ੍ਰੇਮ ਸਿੰਘ ਚੰਦੂਮਾਜਰਾ ਨੇ ਇੱਕ ਕਦਮ ਹੋਰ ਅੱਗੇ ਪੁੱਟਿਆ। Image copyright Sukhcharan Preet/bbc ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਪੂਰੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਬਾਦਲਾਂ ਦੇ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਰੋਸ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹ ਪਤਾ ਵੀ ਲੱਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਦੇ ਸੀਨੀਅਰ ਆਗੂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸੁਖਬੀਰ ਬਾਦਲ ਜਾਂ ਤਾਂ ਐਸਜੀਪੀਸੀ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ (ਕਲਰਕ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਸਕੱਤਰ ਤੱਕ ਦੇ ਤਬਾਦਲੇ) ਅਤੇ ਜਾਂ ਆਪਣੇ ਵਪਾਰ 'ਚ ਮਸਰੂਫ ਰਹਿ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਉਹ ਪਾਰਟੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਸਮਾਂ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਿਸੇ ਫ਼ੈਸਲੇ 'ਤੇ ਸਵਾਲ ਪੁੱਛਣ ਦੀ ਕਿਸੇ ਦੀ ਹਿੰਮਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਸੀ। ਇਹ ਤਾਂ ਅਜੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਇਸ ਵੇਲੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਮੰਥਨ ਹੁੰਦਾ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਮੰਥਨ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਵਿੱਚ ਹੋ ਵੀ ਰਿਹਾ ਹੈ।ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਮੁੱਦੇ ਹੋਏ ਅੱਖੋਂ ਪਰੋਖੇਅਚਾਨਕ, ਬਾਕੀ ਮੁੱਦਿਆਂ ਨੂੰ ਸਿਆਸੀ ਵਿਚਾਰ ਚਰਚਾ 'ਚੋਂ ਬਾਹਰ ਧੱਕ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਉਹ 'ਜ਼ਮੀਨ ਘੁਟਾਲਾ' ਜਿਸ 'ਚ ਵਾਡਰਾ ਤੇ ਹੁੱਡਾ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਹੋਈ ਐਫਆਈਆਰ'ਅਮਿਤ ਸ਼ਰਾਰਤੀ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਬਾਕਸਿੰਗ ਸਿਖਾਈ'ਪਾਕ ਰੇਂਜਰਜ਼ 'ਚ ਸਫਾਈ ਕਰਮੀ ਹੋਣ ਲਈ 'ਗ਼ੈਰ-ਮੁਸਲਿਮ' ਹੋਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀਏਸ਼ੀਅਨ ਗੇਮਜ਼ 2018 ਦੀ ਕਲੋਜ਼ਿੰਗ ਸੈਰਾਮਨੀ 'ਚ ਰਾਣੀ ਰਾਮਪਾਲ ਕਰੇਗੀ ਭਾਰਤੀ ਦਲ ਦੀ ਅਗਵਾਈਕਰਜ਼ੇ ਨਾਲ ਦੱਬੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੀ ਕੋਈ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਕਰ ਰਿਹਾ। ਕੋਈ ਵੀ ਨਸ਼ੇ ਦੇ ਖ਼ਤਰੇ ਦੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਕਰ ਰਿਹਾ। ਕੈਪਟਨ ਅਮਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਬਾਰੇ ਕਿਹਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਕੋਈ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਕਰ ਰਹੀ ਅਤੇ ਜ਼ਮੀਨੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਸਿਸਟਮ ਤਬਾਹ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ।ਹਾਲਾਂਕਿ ਅਸਲ ਮੁੱਦਿਆਂ ਤੋਂ ਧਿਆਨ ਭਟਕਾਉਣਾ ਕਾਂਗਰਸ ਲਈ ਵਧੀਆ ਹੈ ਪਰ ਇਸ ਦੇ ਦੂਰਅੰਦੇਸ਼ੀ ਨਤੀਜੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਣਗੇ।ਅਜਿਹੇ ਹਾਲਾਤ 1978 ਦੇ ਹਾਲਾਤ ਵਰਗੇ ਜਾਪ ਰਹੇ ਹਨ ਜਦੋਂ ਅਜਿਹੀਆਂ ਤਾਕਤਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈਆਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਨਾ ਕੇਵਲ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਸਿਆਸਤ ਬਲਕਿ ਪੂਰੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਿਆਸਤ ਨੂੰ ਨੂੰ ਹਿਲਾ ਕੇ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਇਹ ਚਿੰਤਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਹੈ।ਸ਼ਾਇਦ ਇਹ ਵੀਡੀਓਜ਼ ਵੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪਸੰਦ ਆਉਣ Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi (ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਦਿ ਐਕਸੀਡੈਂਟਲ ਪ੍ਰਾਈਮ ਮਿਨੀਸਟਰ ਫਿਲਮ ਦਾ ਡੀਐੱਸਜੀਐੱਮਸੀ ਦੇ ਸਕੱਤਰ ਮਨਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਸਿਰਸਾ ਵੱਲੋਂ ਵਿਰੋਧ 13 ਜਨਵਰੀ 2019 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/india-46854218 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ Image copyright The Accidental Prime Minister Poster ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਸੰਜੇ ਬਾਰੂ ਦੀ ਕਿਤਾਬ 'ਐਕਸੀਡੈਂਟਲ ਪ੍ਰਾਈਮ ਮਿਨਿਸਟਰ - ਦਿ ਮੇਕਿੰਗ ਐਂਡ ਅਨਮੇਕਿੰਗ ਆਫ਼ ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ' 'ਤੇ ਬਣੀ ਫ਼ਿਲਮ ਦਾ ਪੋਸਟਰ 'ਦਿ ਐਕਸੀਡੈਂਟਲ ਪ੍ਰਾਈਮ ਮਿਨੀਸਟਰ' ਫਿਲਮ ਖਿਲਾਫ਼ ਜਿੱਥੇ ਕਾਂਗਰਸ ਪਾਰਟੀ ਵਿਰੋਧ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ ਉੱਥੇ ਹੀ ਉਸ ਦੀ ਵਿਰੋਧੀ ਪਾਰਟੀ ਵਿਚੋਂ ਵੀ ਇਸ ਫਿਲਮ ਬਾਰੇ ਵਿਰੋਧੀ ਸੁਰਾਂ ਉੱਠ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਨੇਤਾ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਸਿੱਖ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਜਨਰਲ ਸਕੱਤਰ ਮਨਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਸਿਰਸਾ ਨੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ 'ਤੇ ਇਸ ਫਿਲਮ ਵਿੱਚ ਡਾਕਟਰ ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਦੇ ਕਿਰਦਾਰ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਨਾਰਾਜ਼ਗੀ ਜ਼ਾਹਿਰ ਕੀਤੀ ਹੈ।ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਟਵੀਟ ਕੀਤਾ, "ਗਾਂਧੀ ਪਰਿਵਾਰ ਕਰਕੇ ਇਸ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਦਾ ਨਿਰਾਦਰ ਕਿਉਂ? ਮੈਂ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਨਿਮਰਤਾ ਨਾਲ ਬੇਨਤੀ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਉਹ ਇਸ ਫਿਲਮ ਨੂੰ ਨਾ ਦੇਖਣ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੇ ਸਿੱਖ ਦਾ ਮਜ਼ਾਕ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਜੋ ਭਾਰਤ ਦਾ ਮਾਣ ਹੈ।" Skip post by Manjinder Singh Sirsa Even today, Dr Manmohan Singh is one of the respected leaders in India. I do not endorse of a movie belittling his...Posted by Manjinder Singh Sirsa on Saturday, 12 January 2019 End of post by Manjinder Singh Sirsa ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਫੇਸਬੁੱਕ 'ਤੇ ਵੀ ਇੱਕ ਵੀਡੀਓ ਅਪਲੋਡ ਕਰਕੇ ਇਸ ਬਾਰੇ ਆਪਣੀ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਫਿਲਮ ਵਿੱਚ ਡਾ. ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਜੋ ਕਿ 10 ਸਾਲ ਤੱਕ ਦੇਸ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਰਹੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਕਸ ਨੂੰ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਜ਼ਾਕੀਆਂ ਢੰਗ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਉਸ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਦਿੱਲੀ ਸਿੱਖ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ ਨੇ ਚਿੰਤਾ ਜ਼ਾਹਿਰ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਅਸੀਂ ਇਹ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਡਾ. ਮਨਮੋਹਨ ਨੇ ਦੇਸ ਦਾ ਮਾਣ ਵਧਾਇਆ ਹੈ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਪੱਗ ਨੂੰ ਉੱਚਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਅੰਦਰ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਪਰ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀਆਂ 70 ਸਾਲ ਦੀਆਂ ਬੁਰਾਈਆਂ ਦੇ ਬਦਲੇ ਡਾ. ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਦਾ ਅਕਸ, ਇੱਕ ਸਿੱਖ ਦੀ ਦਸਤਾਰ ਦੇ ਅਕਸ ਨੂੰ ਖ਼ਰਾਬ ਕਰਕੇ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਦਿੱਲੀ ਕਮੇਟੀ ਚਿੰਤਤ ਹੈ।""ਇਸ ਲਈ ਦਿੱਲੀ ਕਮੇਟੀ ਨੇ ਤੈਅ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਡਾ. ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ 'ਤੇ ਬਣੀ ਫਿਲਮ ਦਾ ਸਿੱਖ ਬਾਈਕਾਟ ਕਰਨ, ਅਸੀਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕੀਮਤ 'ਤੇ ਅਜਿਹੀ ਫਿਲਮ ਸਵੀਕਾਰ ਨਹੀਂ ਕਰਾਂਗੇ ਜੋ ਸਿੱਖ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਦੀ ਪੱਗ ਦਾ ਨਿਰਾਦਰ ਕਰੇ।"ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ-'ਮਨਮੋਹਨ ਪਾਰਟੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਨੂੰ ਪੀਐਮ ਤੋਂ ਉਪਰ ਮੰਨਦੇ ਸੀ'ਕਿਹੋ ਜਿਹੇ ਹਨ ਅਨੁਪਮ ਖੇਰ ਦੀ ਫ਼ਿਲਮ ਵਾਲੇ ਮਨਮੋਹਨ ਘਰੋਂ ਭੱਜੀ ਕੁੜੀ ਟੋਰੰਟੋ ਪਹੁੰਚੀ ਤਾਂ ਚਿਹਰੇ 'ਤੇ ਕੁਝ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਖੁਸ਼ੀ ਸੀ ਸੰਜੇ ਬਾਰੂ ਦੀ ਕਿਤਾਬ 'ਤੇ ਬਣੀ ਹੈ ਫਿਲਮਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਦੇ ਮੀਡੀਆ ਸਲਾਹਕਾਰ ਰਹੇ ਸੰਜੇ ਬਾਰੂ ਦੀ ਕਿਤਾਬ 'ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ 'ਦਿ ਐਕਸੀਡੈਂਟਲ ਪ੍ਰਾਈਮ ਮਿਨਿਸਟਰ' ਫਿਲਮ ਬਣਾਈ ਗਈ ਹੈ। Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi ਸੰਜੇ ਬਾਰੂ ਸਾਲ 2004 ਤੋਂ 2008 ਦੌਰਾਨ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਦੇ ਮੀਡੀਆ ਸਲਾਹਕਾਰ ਰਹੇ। 2014 ਵਿੱਚ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਦੇ ਦਫ਼ਤਰ ਨੇ ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਦੀ ਆਲੋਚਨਾ ਕੀਤੀ ਸੀ।ਫਿਲਮ ਵਿੱਚ ਅਦਾਕਾਰ ਅਨੁਪਮ ਖੇਰ ਡਾ. ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਵਿੱਚ ਹਨ ਜਦਕਿ ਅਦਾਕਾਰ ਅਕਸ਼ੈ ਖੰਨਾ ਸੰਜੇ ਬਾਰੂ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾ ਰਹੇ ਹਨ।ਇਸ ਫਿਲਮ ਦਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਨ ਵਿਜੈ ਗੁੱਟੇ ਨੇ ਕੀਤਾ ਹੈ। Image copyright PAL SINGH NAULI / BBC ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਫਿਲਮ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਵਿੱਚ ਯੂਥ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਵਰਕਰਾਂ ਨੇ ਜਲੰਧਰ ਵਿੱਚ ਸਿਨੇਮਾ ਦੇ ਬਾਹਰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਤੇ ਅਨੁਪਮ ਖੇਰ ਦਾ ਪੁਤਲਾ ਸਾੜਿਆ ਕਾਂਗਰਸ ਫਿਲਮ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਦੀ ਰਹੀ ਹੈਹਾਲਾਂਕਿ ਸਾਲ 2014 ਵਿੱਚ ਵੀ ਕਿਤਾਬ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਸੰਜੇ ਬਾਰੂ ਉੱਤੇ ਸਵਾਲ ਚੁੱਕੇ ਗਏ ਸਨ। ਹੁਣ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਤੋਂ ਤਿੰਨ ਮਹੀਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਫਿਲਮ ਦੇ ਰਿਲੀਜ਼ ਦੀ ਟਾਈਮਿੰਗ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਵੀ ਕਾਂਗਰਸ ਨੇ ਸਵਾਲ ਚੁੱਕਿਆ।ਦੇਸ ਭਰ ਵਿੱਚ ਕਾਂਗਰਸੀ ਵਰਕਰਾਂ ਨੇ ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ, ਫਿਲਮ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਅਦਾਲਤਾਂ ਵਿੱਚ ਪਟੀਸ਼ਨਾਂ ਵੀ ਪਾਈਆਂ ਗਈਆਂ। ਕੋਲਕਾਤਾ ਵਿੱਚ ਕਾਂਗਰਸੀ ਵਰਕਰਾਂ ਨੇ ਤਾਂ ਸਿਨੇਮਾਘਰਾਂ ਬਾਹਰ ਤਿੱਖੇ ਰੋਸ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤੇ।ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ-ਹੜੱਪਾ ਦੇ ‘ਪ੍ਰੇਮੀ ਜੋੜੇ’ ਦੇ ਪਿੰਜਰ ਦਾ ਕੀ ਹੈ ਰਾਜ਼ਕਿਉਂ ਹੈ ਦੁੱਲਾ ਭੱਟੀ ਲੋਹੜੀ ਦਾ ਸਾਂਝਾ ਨਾਇਕ? ਜਦੋਂ ਜਾਨ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਮਾਇਆਵਤੀ ਨੂੰ ਕਮਰੇ 'ਚ ਲੁਕਣਾ ਪਿਆਜਦੋਂ ਕਾਂਸਟੇਬਲ ਨੇ ‘ਚੋਰ’ ਦੀ ਬੱਚੀ ਨੂੰ ਦੁੱਧ ਚੁੰਘਾਇਆਸ਼ਰਾਬ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਇੰਝ ਲਾਹੁਣ ਆਪਣਾ ਹੈਂਗਓਵਰਇਹ ਵੀਡੀਓਜ਼ ਵੀ ਤੁਹਾਨੁੰ ਪਸੰਦ ਆਉਣਗੇ Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi (ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਹਾਕੀ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ : ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ ਸਿੱਖਿਆ ਚੀਨ ਦੇ ਕੋਚ ਨੇ 'ਗੁਰੂਮੰਤਰ' ਸੁਰਿਆਂਸ਼ੀ ਪਾਂਡੇ ਬੀਬੀਸੀ ਪੱਤਰਕਾਰ 11 ਦਸੰਬਰ 2018 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/india-46512300 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪਟਿਆਲਾ 'ਚ ਸਥਿਤ ਨੇਤਾਜੀ ਸੁਭਾਸ਼ ਨੈਸ਼ਨਲ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਸਪੋਰਟਸ ਤੋਂ ਕਿਮ ਸਾਂਗ ਰੇਯੁਲ ਨੇ 1986 'ਚ ਹਾਕੀ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ ਸੀ ਹਾਕੀ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਖੁਸ਼ਬੂ ਰੱਜ ਕੇ ਘੁਲੀ ਹੋਈ ਹੈ ਅਤੇ ਹੋਵੇ ਵੀ ਕਿਉਂ ਨਾ। ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਖੇਡਣ ਲਈ ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ਦੀਆਂ 16 ਟੀਮਾਂ ਭੁਵਨੇਸ਼ਵਰ ਪਹੁੰਚੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਫਿਲਹਾਲ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਦਾ ਰੋਮਾਂਚ ਆਪਣੇ ਚਰਮ 'ਤੇ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਗਰੁੱਪ ਸਟੇਜ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਖ਼ਤਮ ਅਤੇ ਹੁਣ ਆਰ-ਪਾਰ ਦੀ ਲੜਾਈ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਪਰ ਇਸੇ ਰੋਮਾਂਚ ਵਿਚਾਲੇ ਸਾਡੀ ਦਿਲਚਸਪ ਮੁਲਾਕਾਤ ਹੋਈ ਕਿਮ ਸਾਂਗ ਰੇਯੁਲ ਨਾਲ ਜਿਹੜੇ ਚੀਨੀ ਟੀਮ ਦੇ ਕੋਚ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਉਂਝ ਤਾਂ ਇਸ ਸਿਲਸਿਲੇ ਵਿੱਚ ਗੱਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਕਿ ਚੀਨ ਹਾਕੀ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਪਹਿਲਾ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਇਸ ਸਾਲ ਖੇਡ ਸਕਿਆ, ਤਾਂ ਉਸਦੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਨਾਲ ਕਿੰਨੇ ਸੰਤੁਸ਼ਟ ਹਨ ਕੋਚ ਸਾਹਿਬ ਪਰ ਫਿਰ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਉਹ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪਟਿਆਲਾ ਨਾਲ ਡੂੰਘਾ ਸਬੰਧ ਰੱਖਦੇ ਹਨ।ਕੋਈ ਸੋਚ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਚੀਨੀ ਟੀਮ ਨੂੰ ਕੋਚ ਕਰਨ ਵਾਲੇ, ਜਿਹੜੇ ਉਂਝ ਤਾਂ ਕੋਰੀਅਨ ਮੂਲ ਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਪਹਿਲਾਂ ਕੋਰੀਆ ਦੀ ਟੀਮ ਦੇ ਕੋਚ ਸਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਭਾਰਤ ਦੀ ਮਿੱਟੀ ਨਾਲ ਕੋਈ ਨਾਤਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਕਿਉਂ ਕੀਤੀ ਹਾਕੀ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈਕਿਮ ਸਾਂਗ ਰੇਯੁਲ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ "ਮੈਂ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਪੜ੍ਹਿਆ ਹਾਂ। ਕੋਚ ਬਣਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮੈਂ ਇੱਥੋਂ ਹਾਕੀ ਦੇ ਖੇਡ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ।"ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਵਿਜੇ ਮਾਲਿਆ ਦੀ ਭਾਰਤ ਹਵਾਲਗੀ ਨੂੰ ਬਰਤਾਨੀਆ ਦੀ ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਦਿੱਤੀ ਮਨਜ਼ੂਰੀਆਰਬੀਆਈ ਗਵਰਨਰ ਉਰਜਿਤ ਪਟੇਲ ਨੇ ਦਿੱਤਾ ਅਸਤੀਫਾ'ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਲਾਂਘੇ 'ਤੇ ਸ਼ੱਕ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ 'ਚ ਕੈਪਟਨ ਇਕੱਲੇ ਨਹੀਂ...'ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪਟਿਆਲਾ 'ਚ ਸਥਿਤ ਨੇਤਾਜੀ ਸੁਭਾਸ਼ ਨੈਸ਼ਨਲ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਸਪੋਰਟਸ ਤੋਂ ਕਿਮ ਸਾਂਗ ਰੇਯੁਲ ਨੇ 1986 'ਚ ਹਾਕੀ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ ਸੀ।ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਿਨਾਂ 'ਚ ਕੋਰੀਆ ਵਿੱਚ ਹਾਕੀ ਦੀ ਬਹੁਤੀ ਪੁੱਛਗਿੱਛ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਗੁਮਨਾਮੀ ਝੇਲ ਰਹੀ ਇਹ ਖੇਡ ਕੋਰੀਆ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਹੋਂਦ ਲੱਭ ਰਹੀ ਸੀ ਤਾਂ ਹਾਕੀ ਵਿੱਚ ਚੰਗੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦੀ ਭਾਲ ਕਿਮ ਸਾਂਗ ਰੇਯੁਲ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਲੈ ਆਈ।ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ 1986 ਵਿੱਚ ਏਸ਼ੀਅਨ ਗੇਮਜ਼ ਦੌਰਾਨ ਕੋਰੀਆ-ਭਾਰਤ ਐਕਸਚੇਂਜ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਜ਼ਰੀਏ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲਿਆ। ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਕੋਰੀਆ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਚੀਨੀ ਟੀਮ ਦੀ ਕਮਾਨ ਸਾਂਭੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 10 ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦਾ ਸਮਾਂ ਹੋ ਗਿਆ "ਉਸ ਸਮੇਂ ਭਾਰਤ ਦੁਨੀਆਂ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਤਾਕਤਵਾਰ ਟੀਮਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ। ਮੈਂ ਭਾਰਤੀ ਹਾਕੀ ਦੀ ਸ਼ੈਲੀ ਸਮਝਣੀ ਸੀ। ਮੈਂ ਖ਼ੁਦ ਪੈਸੇ ਖਰਚ ਕਰਕੇ ਪਟਿਆਲਾ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਨ ਦਾ ਫ਼ੈਸਲਾ ਲਿਆ।" ਪਟਿਆਲਾ ਦੇ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਸਪੋਰਟਸ 'ਚ ਅਧਿਆਪਕ ਰਹੇ ਓਲੰਪੀਅਨ ਬਾਲਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਤੋਂ ਕਿਮ ਨੇ ਸਿੱਖਿਆ ਲਈ ਸੀ। ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਜਦੋਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਲਈ ਭਾਰਤੀਆਂ ਨੇ ਬੰਦ ਬਾਜ਼ਾਰ ਖੋਲ੍ਹੇਭਾਰਤੀ ਹਾਕੀ ਖਿਡਾਰੀ ਜੇ ਮੂੰਹ ਖੋਲ੍ਹੇ ਤਾਂ ਲੱਗੇਗਾ ਜੁਰਮਾਨਾਹਾਕੀ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਖਾਣ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਆਈਸਕ੍ਰੀਮ ਤੇ ਚੌਕਲੇਟਕੋਰੀਆਈ ਟੀਮ ਕਿਮ ਨੇ ਸਾਂਗ ਰੇਯੁਲ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਸਾਲ 1988 'ਚ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡੀ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਹ 10ਵੇਂ ਨੰਬਰ 'ਤੇ ਰਹੀ ਸੀ। ਸਾਲ 2000 ਵਿੱਚ ਇਹ ਟੀਮ ਓਲੰਪਿਕ ਵਿੱਚ ਕਾਮਯਾਬੀ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਫ਼ਲ ਰਹੀ ਅਤੇ ਸਿਲਵਰ ਮੈਡਲ ਆਪਣੇ ਨਾਮ ਕੀਤਾ।ਕੋਰੀਆ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਚੀਨੀ ਟੀਮ ਦੀ ਕਮਾਨ ਸਾਂਭੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 10 ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦਾ ਸਮਾਂ ਹੋ ਗਿਆ।ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਦਿੱਕਤਪਟਿਆਲਾ ਆਉਣਾ ਅਤੇ ਭਾਸ਼ਾਈ ਦਿੱਕਤ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਿਵੇਂ ਕੀਤਾ? ਇਸ ਸਵਾਲ 'ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਇਹੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਚੁਣੌਤੀ ਸੀ। ਹਿੰਦੀ ਮੈਨੂੰ ਆਉਂਦੀ ਨਹੀਂ ਤੇ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਹੱਥ ਬਹੁਤ ਤੰਗ ਸੀ। ਪਰ ਉੱਥੇ ਮੈਨੂੰ ਇੱਕ ਮੁੰਡਾ ਮਿਲਿਆ, ਦੀਪਕ। ਤੁਸੀਂ ਯਕੀਨ ਨੂੰ ਕਰੋਗੇ ਉਹ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਮੈਨੂੰ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਉਂਦਾ ਸੀ। ਉਹ ਖ਼ੁਦ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਸੀ ਅਤੇ ਕਮਾਲ ਦਾ ਦੋਸਤ ਸੀ।" Image copyright Getty Images ਤਾਂ ਇਸ ਖੇਡ ਨੂੰ ਸਮਝਣ 'ਚ ਪਟਿਆਲਾ ਤੋਂ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਿੰਨਾ ਫਾਇਦਾ ਹੋਇਆ?ਕਿਮ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਹਰ ਦੇਸ ਦੀ ਖੇਡਣ ਦੀ ਸ਼ੈਲੀ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਪਰ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਕੀਤੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਖੇਡ ਦੀਆਂ ਬਾਰੀਕੀਆਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਖੇਡ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨ ਨੂੰ ਸਮਝਿਆ।ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਵਿੱਚ ਕਿੱਥੇ ਖੜ੍ਹਾ ਹੈ ਚੀਨ?ਚੀਨੀ ਟੀਮ ਨੂੰ ਕਰੀਬ 10 ਸਾਲ ਤੱਕ ਤਰਾਸ਼ਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਚੀਨ ਇਸ ਸਾਲ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਹਾਕੀ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਲਈ ਕੁਆਲੀਫਾਈ ਕਰ ਸਕੀ ਹੈ ਅਤੇ ਆਪਣਾ ਪਹਿਲਾ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਖੇਡਣ ਲਈ ਭੁਵਨੇਸ਼ਵਰ ਆਈ ਹੋਈ ਹੈ।ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਪਸ਼ੂਆਂ ਦੇ ਝੁੰਡ 'ਚ ਇਸ ਸਾਨ੍ਹ ਦੀ ਹੈ ਸ਼ਾਨ ਵੱਖਰੀ'ਜੇ ਮੇਰਾ ਮੇਰੇ ਪਤੀ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਨਾ ਹੋਵੇ, ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਬਚਾਅ ਲਿਉ...'ਜਦੋਂ ਲਾਪਤਾ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਭਾਲ ਕਰਨ ਵਾਲਾ 'ਲਾਪਤਾ' ਹੋਇਆਚੀਨ ਨੇ 2006 ਵਿੱਚ ਦੋਹਾ 'ਚ ਹੋਏ ਏਸ਼ੀਆਡ ਵਿੱਚ ਸਿਲਵਰ ਮੈਡਲ ਜਿੱਤਿਆ ਸੀ, 1982 ਅਤੇ 2009 ਵਿੱਚ ਏਸ਼ੀਆ ਕੱਪ 'ਚ ਤਾਂਬੇ ਦਾ ਮੈਡਲ ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਪਰ ਟੀਮ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ 'ਚ ਇਸ ਸਾਲ ਆਪਣੀ ਪਛਾਣ ਬਣਾਉਣ ਉਤਰੀ ਹੈ।ਪੂਲ ਬੀ (ਆਸਟਰੇਲੀਆ, ਇੰਗਲੈਂਡ, ਆਇਰਲੈਂਡ ਅਤੇ ਚੀਨ) ਜਿਵੇਂ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਪੂਲ 'ਚ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਟੀਮ 30 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਇੰਗਲੈਂਡ ਨਾਲ ਹੋਏ ਮੈਚ ਨੂੰ ਡਰਾਅ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਫਲ ਰਹੀ।ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ ਵੀਡੀਓਜ਼ ਵੀ ਪਸੰਦ ਆਉਣਗੀਆਂ: Skip Youtube post by BBC News Punjabi Warning: Third party content may contain adverts End of Youtube post by BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Skip Youtube post 2 by BBC News Punjabi Warning: Third party content may contain adverts End of Youtube post 2 by BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi (ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

4100 ਕੁੱਤੇ ਤੇ ਬਿੱਲੀਆਂ ਦੀ ਬਰਾਮਦਗੀ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਨੇ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਡਰ ਪੈਦਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰ ਕੇ ਖਾਧਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਮਿਸਰ ਦੇ ਫੁੱਟਬਾਲ ਖਿਡਾਰੀ ਮੋ ਸਾਲਾਹ ਨੇ ਆਪਣੀ ਚਿੰਤਾ ਜ਼ਾਹਿਰ ਕੀਤੀ ਹੈ।(ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆ 'ਚ ਸੁਨਾਮੀ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਬਰਕਰਾਰ ਤੇ ਈਰਾਨ ਵਿੱਚ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਤੇ ਤਸਕਰੀ ਦੇ ਦੋਸ਼ੀ ਵਪਾਰੀ ਨੂੰ ਫਾਂਸੀ - 5 ਅਹਿਮ ਖ਼ਬਰਾਂ 24 ਦਸੰਬਰ 2018 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/india-46669500 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ Image copyright MIZAn ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਈਰਾਨ ਵਿੱਚ ਧੋਖਾਧੜੀ, ਰਿਸ਼ਵਤਖੋਰੀ ਤੇ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਦੇ ਇਲਜ਼ਾਮ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਫਾਂਸੀ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਲਈ ਕਾਫੀ ਹਨ 'ਸਿੱਕਿਆਂ ਦੇ ਸੁਲਤਾਨ' ਤੋਂ ਬਾਅਦ 'ਅਲਕਤਰਾ ਸੁਲਤਾਨ' ਨੂੰ ਫਾਂਸੀਈਰਾਨ 'ਚ 'ਸਿੱਕਿਆਂ ਦੇ ਸੁਲਤਾਨ' ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਮਸ਼ਹੂਰ ਵਹੀਦ ਮਜ਼ਲੂਮੀਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਹਾਮਿਦ ਰਜ਼ਾ ਬਾਕੇਰੀ ਨੂੰ ਫਾਂਸੀ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸੇ ਸਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਮੁਹਿੰਮ ਦੇ ਤਹਿਤ ਫਾਂਸੀ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਮਿਲਣ ਵਾਲੇ ਹਾਮਿਦ ਰਜ਼ਾ ਬਾਕੇਰੀ ਤੀਜੇ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਹਨ। ਹਾਮਿਦ ਰਜ਼ਾ ਬਾਕੇਰੀ 'ਤੇ ਧੋਖਾਧੜੀ, ਰਿਸ਼ਵਤਖੋਰੀ ਵੱਡੇ ਪੈਮਾਨੇ 'ਤੇ ਤੇਲ ਦੀ ਤਸਕਰੀ ਦੇ ਇਲਜ਼ਾਮ ਸਨ। ਉਹ ਈਰਾਨ ਵਿੱਚ 'ਅਲਕਤਰਾ ਰਾਜਾ' ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਪੂਰੀ ਖ਼ਬਰ ਪੜ੍ਹਣ ਲਈ ਇੱਥੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ।ਮੇਜਰ ਜਨਰਲ ਦਾ ਕੋਰਟ ਮਾਰਸ਼ਲਕਥਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਹਿਲਾ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨਾਲ ਦੁਰਵਿਹਾਰ ਕਰਨ 'ਤੇ ਮੇਜਰ ਜਨਰਲ ਨੂੰ ਜਨਰਲ ਕੋਰਟ ਮਾਰਸ਼ਲ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦੇ ਤਹਿਤ ਬਰਖ਼ਾਸਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਦਿ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਮੁਤਾਬਕ ਉਨ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਆਰਮੀ ਐਕਟ ਦੀ ਧਾਰਾ-45 ਦੇ ਤਹਿਤ ਦੋਸ਼ ਆਇਦ ਕੀਤੇ ਗਏ। ਇਸ ਸਜ਼ਾ ਨੂੰ ਅਮਲ 'ਚ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਫੌਜ ਮੁਖੀ ਦੀ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।ਹਾਲਾਂਕਿ, ਆਪਣੇ 'ਤੇ ਲੱਗੇ ਇਲਜ਼ਾਮਾਂ ਨੂੰ ਖਾਰਿਜ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਮੇਜਰ ਜਨਰਲ ਕੋਲ ਅਪੀਲ ਕਰਨਾ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਹੈ। 5 ਸਾਲਾਂ 'ਚ 49 ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੇ ਕੀਤੀ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਅੱਧੇ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦਲਿਤਪੇਂਡੂ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਹੁਸ਼ਿਆਰ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਕੇਂਦਰ ਵੱਲੋਂ ਚਲਾਏ ਜਾਂਦੇ ਜਵਾਹਰ ਨਵੋਦਿਆਂ ਸਕੂਲਾਂ 'ਚ ਪਿਛਲੇ 5 ਸਾਲਾਂ 'ਚ 49 ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕੀਤੀ। Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਜਵਾਹਰ ਨਵੋਦਿਆਂ ਸਕੂਲਿਆਂ 'ਚ ਪਿਛਲੇ 5 ਸਾਲਾਂ 'ਚ 49 ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੇ ਕੀਤੀ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ (ਸੰਕੇਤਕ ਤਸਵੀਰ) ਇੰਡੀਅਨ ਐਕਸਪ੍ਰੇਸ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਮੁਤਾਬਕ 2013-2017 ਤੱਕ ਕਰੀਬ 49 ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ 'ਚੋਂ ਅੱਧੇ ਦਲਿਤ ਤੇ ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਜਨਜਾਤੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹਨ। ਆਰਟੀਆਈ ਤਹਿਤ ਹਾਸਿਲ ਕੀਤੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮੁਤਾਬਕ ਅਖ਼ਬਾਰ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਮੁੰਡਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਧੇਰੇ ਹੈ ਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਨੇ ਫਾਹਾ ਲਿਆ ਹੈ। ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਪਿਆਰ, ਪਰਿਵਾਰਕ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ, ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਵੱਲੋਂ ਸਰੀਰਿਕ ਸਜ਼ਾ ਜਾਂ ਬੇਇੱਜ਼ਤੀ, ਅਕਾਦਮਿਕ ਦਬਾਅ, ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਦੋਸਤਾਂ ਨਾਲ ਲੜਾਈ ਤੋਂ ਭਿੰਨ ਹਨ। ਅਕਸਰ ਇਨ੍ਹਾਂ 'ਚੋਂ ਪਹਿਲੇ ਤਿੰਨ ਹੀ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਵਧੇਰੇ ਕਾਨ ਬਣਦੇ ਹਨ।ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ-ਉਹ ਸਟੇਜ 'ਤੇ ਗਾ ਰਹੇ ਸਨ, ਲਹਿਰਾਂ ਆਈਆਂ ਤੇ ਸਭ ਕੁਝ ਰੋੜ੍ਹ ਕੇ ਲੈ ਗਈਆਂਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆ ਸੁਨਾਮੀ: ਕਿਉਂ ਹੋਈ ਭਿਆਨਕ ਤਬਾਹੀ'ਮੈਂ ਠੰਢ 'ਚ ਬੱਸ ਦੀ ਛੱਤ 'ਤੇ ਲਟਕ ਕੇ ਅੰਬਾਲਾ ਪਹੁੰਚਿਆ'ਕਿਸਾਨ ਨੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਖਰੀਦਿਆ ਆਪਣੇ ਸਸਕਾਰ ਦਾ ਸਮਾਨ ਪੰਜਾਬ ਪੰਚਾਇਤੀ ਚੋਣਾਂ - 1863 ਸਰੰਪਚ ਤੇ 22203 ਪੰਚ ਬਿਨਾਂ ਮੁਕਾਬਲੇ ਰਹੇ ਜੇਤੂਪੰਜਾਬੀ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਮੁਤਾਬਕ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਕਈ ਸਰਪੰਚ ਤੇ ਪੰਚ ਹਨ, ਜੋ ਵਿਰੋਧੀ ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ਦੇ ਕਾਗਜ਼ ਰੱਦ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਬਿਨਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਚੁਣੇ ਗਏ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਕਰਕੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਮਾਹੌਲ ਵੀ ਥੋੜ੍ਹਾ ਭਖਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨ ਕੋਲ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ 'ਚ ਸ਼ਿਕਾਇਤਾਂ ਪਹੁੰਚ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।ਚੋਣ ਮੈਦਾਨ 'ਚ ਕਾਗਜ਼ ਰੱਦ ਹੋਣ ਅਤੇ ਵਾਪਸ ਲਏ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿੱਚ 28,375 ਸਰਪੰਚ ਅਤੇ 1,04027 ਪੰਚ ਹਨ। ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ-ਯਸ਼ੂ-ਮਸੀਹ ਤੇ ਇਸਲਾਮ ਵਿਚਾਲੇ ਇਹ ਹੈ ਸਾਂਝ'ਮੋਦੀ ਨੂੰ ਮੈਂ ਦੱਸਾਂਗਾ ਕਿ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀਆਂ ਨਾਲ ਕਿਵੇਂ ਵਤੀਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ''ਕਾਰਾਂ ਤੇ ਕੰਟੇਨਰ ਹਵਾ ਵਿੱਚ 30 ਫੁੱਟ ਤੱਕ ਉੱਛਲੇ'ਲੈਬ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਬਾਂਦਰ ਤੁਸੀਂ ਦੇਖੇ ਹਨ!ਜਵਾਲਾਮੁਖੀ ਸਰਗਰਮ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਸੁਨਾਮੀ ਦਾ ਖਦਸ਼ਾ ਬਰਕਰਾਰ ਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆ ਦੇ ਸੁੰਡਾ ਸਟ੍ਰੇਟ ਦੇ ਤਾਨਜੰਗ ਲੇਸੰਗ ਬੀਚ ਉੱਤੇ ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਰਾਤ ਨੂੰ ਸੁਨਾਮੀ ਆਈ। ਤਕਰੀਬਨ 222 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ 850 ਦੇ ਕਰੀਬ ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਹੋ ਗਏ।ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਵੇਂ ਸੁਨਾਮੀ ਭੂਚਾਲ ਕਰਕੇ ਆਉਂਦੀ ਪਰ ਇਹ ਸੁਨਾਮੀ ਅਨਕ ਕ੍ਰੇਕਾਟੋਆ ਜਵਾਲਾਮੁਖੀ ਦੇ ਫਟਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੁਮੰਦਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਹੋਈ ਹਲਚਲ ਕਾਰਨ ਆਈ। Image copyright AFP ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਵੱਲੋਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਹੁਣ ਵੀ ਬੀਚ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹਿਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਖਦਸ਼ਾ ਜਤਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਜਵਾਲਾਮੁਖੀ ਹਾਲੇ ਵੀ ਸਰਗਰਮ ਹੈ ਅਤੇ ਮੁੜ ਕੇ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ ਹਲਚਲ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਨਤੀਜਾ ਇਹ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਕਿ ਮੁੜ ਕੇ ਸੁਨਾਮੀ ਦੇ ਹਾਲਾਤ ਬਣ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਪੂਰੀ ਖ਼ਬਰ ਪੜ੍ਹਣ ਲਈ ਇੱਥੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ। ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ-ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਸੈਕਸ ਬਿਮਾਰੀ ਜੋ ‘ਸੁਪਰਬਗ ਬਣ ਸਕਦੀ ਹੈ’ਛੋਟੇ ਵੱਡੇ ਸੈਕਸ ਸੈਲਾਂ ਦਾ ਅਜੀਬੋ-ਗਰੀਬ ਸੰਸਾਰ 'ਮੈਂ ਤੜਫ਼ ਰਹੀ ਸੀ ਪਰ ਭਰਾਵਾਂ ਨੇ ਵੀ ਮੈਨੂੰ ਨਹੀਂ ਪਛਾਣਿਆ''ਮੇਰੇ ਪੁੱਤਰ ਦੀ ਮਿਹਨਤ ਨੇ ਮੇਰੀ ਪਛਾਣ ਬਣਾ ਦਿੱਤੀ'ਇਹ ਵੀਡੀਓਜ਼ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰ ਦੇਖੋ- Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi (ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਤਾਂਤਰਿਕ ਓਨਾਸੇਡੂ ਆਪਣੀਆਂ ਰਸਮਾਂ ਦੁਪਹਿਰ ਬਾਅਦ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਦੋ ਘੰਟਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪੱਕਾ ਮੀਂਹ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਪਰ ਨਾਈਜੀਰੀਆ ਦੀ ਮੌਸਮ ਏਜੰਸੀ ਮੁਤਾਬਕ ਕੋਈ ਵੀ ਮੌਸਮ ਨੂੰ ਕਾਬੂ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ।ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਮਾਂ ਬਣਨ ਲਈ 10 ਵਾਰ ਝੱਲਿਆ ਗਰਭਪਾਤ ਦਾ ਦਰਦਫਲੋਰੈਂਸ ਤੁਫਾਨ: 'ਪਰਲੋ' ਬਣ ਰਹੇ ਚੱਕਰਵਾਤ ਦਾ ਕਹਿਰਐਨਬੀਐਲ ਖੇਡਣ ਕੈਨੇਡਾ ਜਾ ਰਹੇ ਸਤਨਾਮ ਦਾ ਖੇਡ ਸਫ਼ਰ(ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਆਈਐੱਸ ਤੋਂ ਭੱਜੀ ਹੁਸਨਾ ਮੁੱਕਿਆਂ ਰਾਹੀਂ ਹੌਂਸਲੇ ਭੰਨਣ ਦਾ ਇਰਾਦਾ ਰੱਖਦੀ ਜਗਰੂਪ ਸ਼ਿੰਭਤ ਬੀਬੀਸੀ 20 ਜਨਵਰੀ 2019 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/international-46930546 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ Image copyright SARAH MAXWELL - FOLIO ART ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਹਸਨਾ ਦਾ ਹਮੇਸ਼ਾ ਤੋਂ ਬੌਂਕਸਿੰਗ ਖੇਡ ਵਿੱਚ ਭਾਗ ਲੈਣ ਦਾ ਸੁਪਨਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿਸੇ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੈ ਪਰ ਮੈਨੂੰ ਯਕੀਨ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਲੜਨਾ ਆਉਂਦਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਪਾਸਾ ਪਲਟ ਸਕਦਾ ਹੈ।17 ਸਾਲਾ ਹੁਸਨਾ ਨੂੰ ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਹੀ ਖੇਡਾਂ ਪਸੰਦ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਵੱਡੇ ਹੁੰਦਿਆਂ ਮੁੱਕੇਬਾਜ਼ੀ ਉਸ ਦੀ ਮਨਪਸੰਦ ਖੇਡ ਸੀ। ਇਸ ਖੇਡ ਵਿੱਚ ਉਹ ਯੂਕਰੇਨ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਹੈਵੀਵੇਟ ਚੈਂਪੀਅਨ ਵਲਾਦੀਮੀਰ ਕਲਿਚਕੋ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਆਦਰਸ਼ ਮੰਨਦੀ ਹੈ। ਹੁਸਨਾ ਦਾ ਪਿੰਡ ਸਿੰਜਾਰ ਉੱਤਰੀ ਇਰਾਕ ਦੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸ਼ਹਿਰ ਮੋਸੁਲ ਤੋਂ 80 ਮੀਲ ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਵਸਿਆ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਬੜੀ ਔਖੀ ਹੈ।ਹੁਸਨਾ ਇੱਕ ਸਕੂਲੀ ਵਿਦਿਆਰਥਣ ਸੀ ਅਤੇ ਡਾਕਟਰ ਬਣਨਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਸੀ ਕਿ ਅਚਾਨਕ ਚਾਰ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਇੱਕ ਮਨਹੂਸ ਸਵੇਰ ਨੇ ਹੁਸਨਾ ਦਾ ਸੁਪਨਾ ਤੋੜ ਦਿੱਤਾ।ਸਵੇਰ ਦੇ ਸੱਤ ਵੱਜੇ ਸੀ, ਇਸਲਾਮਿਕ ਸਟੇਟ ਦੇ ਕੁਝ ਵਿਅਕਤੀ ਹਥਿਆਰਾਂ ਅਤੇ ਵਿਸਫੋਟਕਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਲੈਸ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿੰਡ ਆ ਧਮਕੇ। ਉਹ ਸਾਡੇ ਪਿੰਡ ਦੀਆਂ ਗਲੀਆਂ ਵਿਚ ਤਬਾਹੀ ਢਾਹ ਰਹੇ ਸਨ ਅਤੇ ਕਤਲੇਆਮ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ।ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ-ਕੀ ਭਾਜਪਾ ਨੇ ਹੀ 5 ਸਾਲਾਂ 'ਚ ਇਹ ਸੜਕਾਂ ਬਣਾਈਆਂਟਿੱਕ-ਟੋਕ 'ਚ ਕੀ ਹੈ ਜਿਸ ਦੇ ਦੀਵਾਨੇ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ ਲੋਕ?ਇਸ ਚੰਦਰਮਾ ਗ੍ਰਹਿਣ ਦਾ ਨਾਮ ‘ਭੇੜੀਏ’ ਦੇ ਨਾਮ 'ਤੇ ਕਿਉਂ ਪਿਆ?ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਸੀਰੀਜ਼ ਜਿਤਾਉਣ ਵਾਲੇ 5 ਕ੍ਰਿਕਟ ਖਿਡਾਰੀਆਪਣੇ ਧਾਰਮਿਕ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਰਕੇ ਸਥਾਨਕ ਯਾਜ਼ੀਦੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਆਈਐੱਸ ਦੇ ਦਹਿਸ਼ਤਗਰਦ ਖਾਸ ਤੌਰ ’ਤੇ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਉਂਦੇ ਸਨ। ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀ ਸਾਲ 2016 ਦੀ ਇੱਕ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ ਆਈਐੱਸ ਯਾਜ਼ੀਦੀਆਂ ਨੂੰ ਸ਼ੈਤਾਨ ਪੂਜ ਮੰਨਦਾ ਸੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜਾਂ ਤਾਂ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਜਾਂ ਗੁਲਾਮ ਬਣਾ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।ਇਹ ਹਮਲੇ ਯਜ਼ੀਦੀਆਂ ਦਾ ਸਫਾਇਆ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਇਸ ਨਸਲਕੁਸ਼ੀ ਵਿੱਚ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਪਰਿਵਾਰ ਤਬਾਹ ਹੋ ਗਏ। Image copyright SARAH MAXWELL - FOLIO ART ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਹੁਸਨਾ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਸਣੇ ਆਪਣਾ ਪਿੰਡ ਛੱਡ ਕੇ ਭੱਜ ਗਈ ਮਰਦਾਂ ਨੂੰ ਕਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਸੱਤ ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੱਡੀਆਂ ਲੜਕੀਆਂ ਨੂੰ ਅਗਵਾ ਕਰ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਆਈਐੱਸ ਵਾਲੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਬਲਾਤਕਾਰ ਕਰਦੇ ਅਤੇ ਹੋਰ ਤਸੀਹੇ ਦਿੰਦੇ ਸਨ।ਹੁਸਨਾ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੜਕੀਆਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ ਜੋ ਇਸ ਘਟਨਾਕ੍ਰਮ ਵਿੱਚ ਫਸ ਗਈ ਸੀ। ਹੁਸਨਾ ਨੇ ਆਪਣੀ ਕਹਾਣੀ ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਸਾਂਝੀ ਕੀਤੀ।ਆਪਣਾ ਘਰ ਛੱਡ ਕੇ ਭੱਜੇਹੁਸਨਾ ਨੇ ਦੱਸਿਆ, "ਅਸੀਂ ਕੁਝ ਬਹੁਤ ਹੀ ਭਿਆਨਕ ਦਿਨ ਅਤੇ ਰਾਤਾਂ ਬਤੀਤ ਕੀਤੀਆਂ। ਗੋਲੀਆਂ ਚੱਲਣ ਅਤੇ ਬੰਬਾਂ ਦੀਆਂ ਆਵਾਜ਼ਾਂ ਆਉਂਦੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਸਨ ਪਰ ਸਾਨੂੰ ਇਸ ਗੱਲ 'ਤੇ ਯਕੀਨ ਨਹੀਂ ਹੋ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਆਈਐੱਸ ਸਾਡੇ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਕੇ ਸਾਨੂੰ ਮਾਰੇਗਾ।""ਉਸ ਵੇਲੇ ਇਹ ਚਰਚਾ ਵੀ ਚੱਲ ਰਹੀ ਸੀ ਕਿ ਆਈਐੱਸ ਯਾਜ਼ੀਦੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਕਰੇਗਾ, ਪਰ ਅਸੀਂ ਇਸ ਗੱਲ ’ਤੇ ਯਕੀਨ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ। ਜਦੋਂ ਉਹ ਸਾਡੇ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਦਾਖ਼ਲ ਹੋਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਏ, ਤਾਂ ਮੇਰੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੇ ਉਥੋਂ ਭੱਜ ਨਿਕਲਣ ਦਾ ਫ਼ੈਸਲਾ ਲਿਆ।""ਅਸੀਂ ਬਹੁਤ ਖੁਸ਼ਕਿਸਮਤ ਸੀ ਕਿ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਗੱਡੀ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਭੱਜ ਨਿਕਲੇ ਪਰ ਅਸੀਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਯਾਜ਼ੀਦੀ ਲੋਕ ਦੇਖੇ ਜਿੰਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਮਾਰਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ।" Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਇਰਾਕੀ ਕੁਰਦਿਸਤਾਨ ਰਵਾਂਗਾ ਕੈਂਪ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 15 ਹਜ਼ਾਰ ਯਾਜ਼ੀਦੀ ਰਹਿ ਰਹੇ ਹਨ "ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਪਤਾ ਸੀ ਕਿ ਕੀ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਾਂ ਉਹ ਕਿੱਥੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਸਾਨੂੰ ਬਸ ਇੱਕੋ ਗੱਲ ਪਤਾ ਸੀ ਕਿ ਅਸੀਂ ਇੱਥੋਂ ਭੱਜਣਾ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਨਹੀਂ ਪਤਾ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਬੇਰਹਿਮ ਸਮੂਹ ਕੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਮਾਸੂਮ ਬੱਚਿਆਂ ਤੇ ਬੇਗੁਨਾਹਾਂ ਨੂੰ ਕਿਉਂ ਮਾਰਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।"ਆਈਐੱਸਆਈਐੱਸ ਦੀ ਗੋਲੀਬਾਰੀ ਤੋਂ ਹਰ ਕੋਈ ਜਾਨ ਬਚਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਇੰਝ ਪ੍ਰਤੀਤ ਹੋ ਰਿਹਾ ਸੀ ਜਿਵੇਂ ਕੋਈ ਮਾੜਾ ਸੁਪਨਾ ਸਾਕਾਰ ਹੋ ਗਿਆ ਹੋਵੇ।ਹੁਸਨਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਆਖ਼ਿਰਕਾਰ ਉੱਥੋਂ ਭੱਜ ਨਿਕਲੇ ਅਤੇ ਇੱਕ ਪਹਾੜੀ ਉੱਤੇ ਜਾ ਪਹੁੰਚੇ ਜਿੱਥੇ ਹੋਰ ਵੀ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਯਾਜ਼ੀਦੀ ਕਈ ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਭੁੱਖੇ ਪਿਆਸੇ ਫਸੇ ਹੋਏ ਸਨ। "ਬਿਨ੍ਹਾਂ ਕੁਝ ਖਾਧੇ-ਪੀਤੇ ਅਸੀਂ ਚਾਰ ਦਿਨ ਅਤੇ ਰਾਤਾਂ ਪਹਾੜਾਂ ਵਿੱਚ ਰੁਕੇ। ਜਿੰਦਾ ਰਹਿਣ ਲਈ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਜੋ ਵੀ ਸੀ ਅਸੀਂ ਵੰਡ ਕੇ ਖਾ ਰਹੇ ਸੀ । ਅਸੀਂ ਪਾਣੀ ਦੇ ਬਸ ਕੁਝ ਤੁਪਕੇ ਹੀ ਪੀਂਦੇ ਅਤੇ ਰੋਜ਼ ਇਕ ਬਰੈਡ ਦਾ ਟੁਕੜਾ ਖਾਂਦੇ ਸੀ।"ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੀ ਭਾਲਹੁਸਨਾ ਆਖਿਰਕਾਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪਹਾੜਾਂ 'ਚੋਂ ਬਚ ਨਿਕਲੀ ਅਤੇ ਹੁਣ ਕਾਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹ ਖੇਤਰ ਇਰਾਕੀ ਕੁਰਦਿਸਤਾਨ ਰਵਾਂਗਾ ਕੈਂਪ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਲਗਭਗ 15 ਹਜ਼ਾਰ ਯਾਜ਼ੀਦੀ ਰਹਿ ਰਹੇ ਹਨ। ਹੁਸਨਾ ਪਰ ਕਦੇ ਵੀ ਇਸ ਥਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਘਰ ਨਹੀਂ ਮੰਨ ਸਕਦੇ।ਰਵਾਂਗਾ ਰਫਿਊਜੀ ਕੈਂਪ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਅਤੇ ਮਦਦਗਾਰ ਮਾਹੌਲ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਉਣਾ ਹੈ ਜੋ ਆਈਐੱਸਆਈਐੱਸ ਦੇ ਸਾਲ 2014 ਦੇ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਬਚ ਕੇ ਆਏ ਹਨ। ਮੀਡੀਆ ਪਲੇਬੈਕ ਤੁਹਾਡੀ ਡਿਵਾਈਸ 'ਤੇ ਸਪੋਰਟ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਇਰਾਕ: ਕਿਵੇਂ ਖ਼ਤਰਾ ਮੁੱਲ ਕੇ ਹਿੰਸਾ ਦੀਆਂ ਸ਼ਿਕਾਰ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਪਨਾਹ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਇਹ ਮਹਿਲਾਕੈਂਪ ਵਿੱਚ ਹੀ ਇੱਕ ਲੋਟਸ ਫਲਾਵਰ ਵੁਮੈਨਜ਼ ਸੈਂਟਰ ਸਥਿਤ ਹੈ ਜੋ "ਬਾਕਸਿੰਗ ਸਿਸਟਰਜ਼" ਨਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਚਲਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦਾ ਟੀਚਾ ਹੈ ਕਿ ਹਮਲੇ ਦੇ ਸਦਮੇ ਤੋਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬਾਕਸਿੰਗ ਰਾਹੀਂ ਬਾਹਰ ਕੱਢਿਆ ਜਾਵੇ।ਹੁਸਨਾ ਦਾ ਹਮੇਸ਼ਾ ਤੋਂ ਬਾਕਸਿੰਗ ਖੇਡਣ ਦਾ ਸੁਪਨਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਪਰ ਉਸ ਦੇ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਮੌਕਿਆਂ ਦੀ ਕਾਫ਼ੀ ਘਾਟ ਸੀ। ਪਹਾੜਾਂ ਤੋਂ ਬਚ ਨਿਕਲਣ ਦੇ ਬਾਅਦ ਹੀ ਉਸ ਨੂੰ ਮੁੱਕੇਬਾਜ਼ੀ ਕਰਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲਿਆ।ਉਸ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ, "ਜਦੋਂ ਆਈਐੱਸਆਈਐੱਸ ਨੇ ਸਾਡੇ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਮੁੱਕੇਬਾਜ਼ੀ ਸਿੱਖਣ ਦੀ ਇੱਛਾ ਹੋਰ ਵੀ ਵੱਧ ਗਈ। ਮੈਂ ਸਿੱਖਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਸੀ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿੱਚ ਮੈਂ ਕਿਵੇਂ ਲੜ ਸਕਦੀ ਹਾਂ।" Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi "ਮੈਂ ਜਾਣਦੀ ਹਾਂ ਕਿ ਕਿਸੇ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਖੜੇ ਹੋਣਾ ਕਿੰਨਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੈ, ਪਰ ਮੈਨੂੰ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਯਕੀਨ ਹੈ ਕਿ ਹਮਲਾ ਹੋਣ 'ਤੇ ਜੇਕਰ ਇਹ ਪਤਾ ਹੋਵੇ ਕਿ ਲੜਨਾ ਆਉਂਦਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਪਾਸਾ ਪਲਟ ਸਕਦਾ ਹੈ।"ਹੁਸਨਾ ਹੁਣ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਪੂਰਾ ਇੱਕ ਘੰਟਾ ਦਸਤਾਨੇ ਪਹਿਨ ਕੇ ਮੁੱਕੇਬਾਜ਼ੀ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਆਪਣੇ ਕੌੜੇ ਦੇ ਸਦਮੇ ਨੂੰ ਬਾਕਸਿੰਗ ਰਾਹੀਂ ਪੰਚ-ਬੈਗਜ਼ ਅਤੇ ਬਾਕਸਿੰਗ ਪੈਡਜ਼ 'ਤੇ ਕੱਢ ਸਕੇ। "ਸਾਨੂੰ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ ਲੜਨਾ ਆਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਯਾਜ਼ੀਦੀਆਂ 'ਤੇ ਪਹਿਲਾ ਹਮਲਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਅਤੇ ਮੈਨੂੰ ਯਕੀਨ ਹੈ ਕਿ ਆਖਰੀ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ।" ਹੁਸਨਾ ਦਸਦੇ ਹਨ, "ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਡਰ ਅਤੇ ਸ਼ਰਮ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਉਠੱਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ।"'ਮੁੱਕੇਬਾਜ਼ੀ ਨੇ ਮੇਰੀ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਬਚਾਇਆ ਅਤੇ ਮੈਨੂੰ ਸ਼ਕਤੀ ਦਿੱਤੀ'ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਹੁਸਨਾ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਕਦੇ ਵੀ ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਂਗ ਨਾ ਹੋਵੇ, ਪਰ ਉਸ ਨੂੰ ਜਿੱਮ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਲੜਕੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਕੁਝ ਸਕੂਨ ਜ਼ਰੂਰ ਮਿਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। "ਇਸ ਕੋਰਸ ਰਾਹੀਂ ਅਸੀਂ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ ਪਰਿਵਾਰ ਅਤੇ ਕਾਫ਼ੀ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਦੋਸਤ ਬਣ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਇਹ ਸਾਨੂੰ ਸਹਿਯੋਗ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਥਾਂ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀਆਂ ਇੰਨੀਆਂ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਸਹਿ ਕੇ ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ ਨਾਲ ਲੜਨ ਲਈ ਅਤੇ ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਆਪਣੇ ਅਜ਼ੀਜ ਦੋਸਤਾਂ-ਮਿੱਤਰਾਂ ਤੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਗੁਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸ ਥਾਂ ਦੀ ਸਾਨੂੰ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ।"ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ-ਕੀ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਸੈਕਸ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਈ ਸਹੀ ਉਮਰ ਵੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ?ਪਹਿਲਾ ਅਰਬ ਦੇਸ ਜਿੱਥੇ 'ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਵਿਆਗਰਾ' ਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰੀਕੁੜੀਆਂ ਦੀ ‘ਵਰਜਿਨਿਟੀ’ ਦਾ ਮੁੱਦਾ: ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਬੰਦ ਬੋਤਲ ਖੁੱਲ੍ਹਦੀ ਹੈ? - ਬਲਾਗਡੇਰਾ ਮੁਖੀ ਨੂੰ ਕਿੰਨੀ ਦੇਰ ਜੇਲ੍ਹ ਕੱਟਣੀ ਪਏਗੀ? Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਕੈਥੀ ਇੱਕ ਸਾਬਕਾ ਬੌਕਸਰ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬਲਯੂਬੀਐਫ਼ ਯੂਰੋਪੀਅਨ ਫਲਾਈਵੇਟ ਅਤੇ ਇੰਗਲਿਸ਼ ਬੈਨਟਮਵੇਟ ਦੇ ਖਿਤਾਬ ਜਿੱਤੇ ਹਨ ਯਾਜ਼ੀਦੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰ ਰਹੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਕੈਥੀ ਬਰਾਉਨ, ਜੋ ਬੌਕਸਿੰਗ ਸਿਸਟਰਜ਼ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੇ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ।ਕੈਥੀ ਇੱਕ ਸਾਬਕਾ ਮੁੱਕੇਬਾਜ਼ ਹੈ, ਉਹ ਡਬਲਯੂਬੀਐਫ਼ ਯੂਰਪੀਅਨ ਫਲਾਈਵੇਟ ਅਤੇ ਇੰਗਲਿਸ਼ ਬੈਨਟਮਵੇਟ ਦੇ ਖਿਤਾਬ ਜਿੱਤ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਉਹ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ "ਬੌਕਸੋਲੋਜੀ" ਸਿਖਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਹ ਬੌਕਸਿੰਗ ਅਤੇ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ ਤਕਨੀਕਾਂ ਦਾ ਸੁਮੇਲ ਹੈ।ਸਿਰਫ਼ ਮੁੱਕੇਬਾਜ਼ੀ ਲਈ ਆਪਣੇ ਜਜ਼ਬੇ ਕਾਰਨ ਹੀ ਕੈਥਈ ਯਾਜ਼ੀਦੀ ਲੜਕੀਆਂ ਵੱਲ ਨਹੀਂ ਖਿੱਚੇ ਜਾਂਦੇ ਸਗੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਆਪਣੇ ਜ਼ਖਮ ਵੀ ਹਨ। ਜਵਾਨੀ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਵੀ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਹੋਇਆ ਸੀ।ਕੈਥੀ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ, "ਮੈਂ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮਝ ਸਕਦੀ ਹਾਂ ਕਿ ਇਹ ਕਿਸ ਸਦਮੇ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਆਤਮ-ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਤੇ ਸਵੈ-ਮਾਣ 'ਤੇ ਕਿੰਨਾ ਮਾੜਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।""ਮੁੱਕੇਬਾਜ਼ੀ ਨੇ ਮੇਰੀ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਬਚਾਇਆ ਅਤੇ ਮੈਨੂੰ ਸ਼ਕਤੀ ਦਿੱਤੀ। ਇਸ ਨਾਲ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਜੋ ਕੁਝ ਹੋਇਆ ਉਹ ਝੱਲਣ ਦੀ ਮੈਨੂੰ ਹਿੰਮਤ ਮਿਲੀ, ਬਲਕਿ ਮੈਂ ਖੁਦ ਦੀ ਕਦਰ ਕਰਨਾ ਵੀ ਸਿਖ ਸਕੀ, ਜੋ ਅੰਦਰੂਨੀ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।" ਮੀਡੀਆ ਪਲੇਬੈਕ ਤੁਹਾਡੀ ਡਿਵਾਈਸ 'ਤੇ ਸਪੋਰਟ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਮੌਸੂਲ (ਇਰਾਕ) ਦੀ ਜੰਗ"ਮੈਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਤੋਂ ਹੀ ਇਹ ਗੱਲ ਕਹਿੰਦੀ ਰਹੀ ਹਾਂ ਕਿ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹਾਲਤਾਂ ਤੋਂ ਗੁਜ਼ਰਨ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਮੁੱਕੇਬਾਜ਼ ਬਣਦੇ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਅੰਦਰੂਨੀ ਇੱਛਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤੀਬਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਜਜ਼ਬਾ ਅਤੇ ਦ੍ਰਿੜਤਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।"ਕੈਥੀ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਟ੍ਰੇਨਰਾਂ ਨੂੰ ਸਿਖਾਉਣਾ ਹੈ, ਪਰ ਉਹ ਜਲਦੀ ਹੀ ਯਾਜ਼ੀਦੀ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਲੜਕੀਆਂ ਨਾਲ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਇਰਾਕ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਬਾਰੇ ਕਾਫ਼ੀ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਹਨ।ਕੈਥੀ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ, "ਮੈਂ ਜਾਣਦੀ ਹਾਂ ਕਿ 100 ਫ਼ੀਸਦੀ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚੇ ਬਾਕਸਿੰਗ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਤਮਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ੀ ਅਤੇ ਤਾਕਤ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨਗੇ- ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਸਰੀਰਕ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਬਲਕਿ ਮਾਨਸਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵੀ।" Image copyright - TABANSHORESH ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਤਬਨ ਸੋਰੇਸ਼ ਨੇ ਗੈਰ-ਮੁਨਾਫ਼ਾ ਸੰਸਥਾ 'ਦਾ ਲੋਟਸ ਫਲਾਵਰ' ਤੇ 'ਬੌਕਸਿੰਗ ਸਿਸਟਰਜ਼' ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੀ ਸੀ "ਇਨ੍ਹਾਂ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਇਸ ਦੇ ਕਿੰਨੇ ਲਾਭ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੰਚਿੰਗ ਬੈਗਜ਼ 'ਤੇ ਆਪਣਾ ਗੁੱਸਾ ਅਤੇ ਤਣਾਅ ਕੱਢ ਕੇ ਹੈਰਾਨ ਕਰ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਣਗੇ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪੁਰਾਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਤਣਾਅ ਦੂਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਨਗੇ। ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਗੱਲ ਇਹ ਕਿ ਉਹ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰ ਸਕਣਗੀਆਂ ਕਿ ਉਹ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।""ਮੈਂ ਉਮੀਦ ਕਰਦੀ ਹਾਂ ਕਿ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਦਾ ਮੇਰਾ ਅਨੁਭਵ, ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ 'ਤੇ ਬਾਕਸਿੰਗ ਦੇ ਚੰਗੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਦੀ ਸਮਝ ਅਤੇ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਦੀ ਮੇਰੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇ ਨਾਲ ਇਨ੍ਹਾਂ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ 'ਤੇ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਅਸਰ ਹੋਵੇਗਾ।"ਸਦਮੇ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾਤਬਨ ਸੋਰੇਸ਼ ਵੱਲੋਂ ਸਾਲ 2016 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਗੈਰ-ਮੁਨਾਫ਼ਾ ਸੰਸਥਾ 'ਦਿ ਲੋਟਸ ਫਲਾਵਰ' ਅਤੇ ਸਾਲ 2018 ਵਿੱਚ 'ਬੌਕਸਿੰਗ ਸਿਸਟਰਜ਼' ਕਾਇਮ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਤਬਨ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹੋਰ ਵਿਅਕਤੀ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮਝਦੀ ਹੈ ਕਿ ਆਈਐੱਸਆਈਐੱਸ ਦੁਆਰਾ ਸਿੰਜਾਰ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਯਾਜ਼ੀਦੀ ਲੋਕ ਕਿਸ ਸਦਮੇ 'ਚੋਂ ਲੰਘੇ ਹੋਣਗੇ।ਉਹ ਮਹਿਜ਼ ਚਾਰ ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਸੀ ਜਦੋਂ ਇਰਾਕੀ ਕੁਰਦਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਸੱਦਾਮ ਹੁਸੈਨ ਦੀ ਫੌਜ ਨੇ ਉਸ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਦੋ ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਲਈ ਕੈਦ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਹੋਰ ਵੀ ਕਈ ਕੁਰਦ ਸਨ ਕੈਦ। ਉਹ ਯਾਦ ਕਰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਹ ਜ਼ਿੰਦਾ ਦਫ਼ਨਾਏ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਚੇ ਸਨ।ਉਹ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੇ 1988 'ਚ ਆਪਣਾ ਦੇਸ ਛੱਡ ਕੇ ਲੰਡਨ ਵਿੱਚ ਨਵੇਂ ਜੀਵਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਪੱਕੇ ਤੌਰ ’ਤੇ ਕੁਰਦਿਸਤਾਨ ਜਾਂਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਚੈਰਿਟੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ ਉੱਥੇ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰ ਸਕੇ।"ਸਾਡਾ ਬੁਨਿਆਦੀ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਲੜਕੀਆਂ ਬਦਲਾਅ ਲੈ ਕੇ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਵੱਡੀ ਤਾਕਤ ਹਨ।" Image copyright SARAH MAXWELL - FOLIO ART ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਇਸ ਖੇਡ ਨੇ ਕੁੜੀਆਂ ਆਤਮਵਿਸ਼ਵਾਸੀ ਬਣਾਇਆ ਹੈ ਤਬਨ ਸਾਨੂੰ ਦੱਸਦੀ ਹੈ, "ਅਸੀਂ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਦੁਨੀਆਂ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰਹਿਣ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਖੁੱਲ੍ਹ ਮਿਲ ਸਕੇ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਅੰਦਰ ਇੰਨੀ ਤਾਕਤ ਹੋਵੇ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਆਰਥਿਕ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਬਦਲਾਅ ਲਿਆ ਸਕਣ।"ਇਸ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਯਾਜ਼ੀਦੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਬਦਲਾਅ ਨੂੰ ਤਬਨ ਨੇ ਖੁਦ ਦੇਖਿਆ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਲੜਕੀਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਦੇ ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਮੁੜ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਦੇ ਦੇਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਖੇਡ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਬਦਲਾਅ ਆ ਸਕਦਾ ਹੈ।"ਕੁਝ ਲੜਕੀਆਂ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਅਸਾਧਾਰਣ ਫ਼ਰਕ ਦੇਖੇ ਹਨ। ਜੋ ਲੜਕੀਆਂ ਕਦੇ ਆਪਣੇ ਕੈਬਿਨ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀਆਂ ਸਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਖੁਦ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਅਤੇ ਭਾਈਚਾਰੇ ਤੋਂ ਬਿਲਕੁਲ ਅਲੱਗ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ। ਉਹੀ ਇਸ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਬਾਕੀ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਲੜਕੀਆਂ ਨਾਲ ਘੁਲ-ਮਿਲ ਰਹੀਆਂ ਨੇ ਸਗੋਂ ਉਹ ਸਕੂਲ ਵੀ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਦੋਸਤੀ ਵੀ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।"ਹੁਸਨਾ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਉਹ ਅੱਜ ਵੀ ਇੱਕ ਦਿਨ ਡਾਕਟਰ ਬਣਨ ਦੀ ਉਮੀਦ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਹੁਣ ਉਹ ਇੱਕ ਬਾਕਸਿੰਗ ਕੋਚ ਵੀ ਬਣਨਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਲੜਕੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਅੰਦਰ ਤਾਕਤ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰਨਾ ਸਿਖਾ ਸਕੇ।"ਅਸੀਂ ਇੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਰਿਵਾਇਤੀ ਨਿਯਮਾਂ ਨੂੰ ਤੋੜ ਰਹੇ ਹਾਂ ਜਿੰਨ੍ਹਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਲੜਕੀਆਂ ਸਿਰਫ਼ ਘਰ ਦੇ ਕੰਮਕਾਜ ਕਰਨ ਲਈ ਹੀ ਹਨ। ਸਾਨੂੰ ਹੋਰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੋਣ ਦੀ ਅਤੇ ਖੁਦ 'ਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਰੱਖਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ। ਮੁੱਕੇਬਾਜ਼ੀ ਰਾਹੀਂ ਹੀ ਇਹ ਟੀਚਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।"ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ-ਗੋਤਾਖੋਰ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸ਼ਾਰਕ ਨਾਲ ਇੱਕ ਦਿਨ ਰਹੇ ਤੇ ਬਚ ਵੀ ਗਏਪਹਿਲਾ ਅਰਬ ਦੇਸ ਜਿੱਥੇ 'ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਵਿਆਗਰਾ' ਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਨੈੱਟਫਲਿਕਸ ਵਰਗੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਖੁਦ ਨੂੰ ਇਸ ਲਈ ਸੈਂਸਰ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੀਆਂਇਰਾਕ 'ਚੋਂ ਬਚ ਨਿਕਲੇ ਹਰਜੀਤ ਨੇ ਦੱਸੀ ਹੱਡਬੀਤੀ Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi (ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਲੁਧਿਆਣਾ ਦੇ ਮੌਲਵੀ ਨੂੰ 'ਆਈਐਸ ਨਾਲ ਸਬੰਧਾਂ' ਦੇ ਸ਼ੱਕ 'ਚ ਹਿਰਾਸਤ 'ਚ ਲਿਆ - 5 ਅਹਿਮ ਖ਼ਬਰਾਂ 18 ਜਨਵਰੀ 2019 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/india-46914499 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਐਨਆਈਏ ਦੀ ਟੀਮ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਪੁਲਿਸ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਸਵੇਰੇ ਮਸਜਿਦ 'ਚ ਛਾਪਾ ਮਾਰਿਆ ਸੀ (ਸੰਕੇਤਕ ਤਸਵੀਰ) ਨੈਸ਼ਨਲ ਇਨਵੈਸਟੀਗੇਸ਼ਨ ਏਜੰਸੀ ਨੇ ਆਈਐਸਆਈਐਸ ਦੇ ਕੇਸਾਂ ਦੇ ਸਬੰਧ 'ਚ ਪੰਜਾਬ ਤੇ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ 'ਚ ਛਾਪੇ ਮਾਰੇ ਹਨ। ਦਿ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਮੁਤਾਬਕ ਐਨਆਈਏ ਨੇ ਲੁਧਿਆਣਾ ਦੇ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਹਿਰਾਸਤ 'ਚ ਲਿਆ ਹੈ। ਮੁਹੰਮਦ ਓਵੇਸ਼ ਪਾਸ਼ਾ ਨਾਮ ਦਾ ਇਹ ਵਿਅਕਤੀ ਲੁਧਿਆਣਾ ਦੇ ਮਿਹਰਬਾਨ ਪਿੰਡ ਦੀ ਮਸਜਿਦ ਦਾ ਮੌਲਵੀ ਹੈ।ਐਨਆਈਏ ਦੀ ਟੀਮ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਪੁਲਿਸ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਸਵੇਰੇ ਮਸਜਿਦ 'ਚ ਛਾਪਾ ਮਾਰਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਹਿਰਾਸਤ ਵਿੱਚ ਲਿਆ ਸੀ। ਮੁਹੰਮਦ 'ਤੇ ਸ਼ੱਕ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਦੇ ਆਈਐਸ ਨਾਲ ਸਬੰਧ ਹਨ। ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ-ਰਾਮ ਰਹੀਮ ਨੂੰ ਛਤਰਪਤੀ ਕਤਲ ਮਾਮਲੇ 'ਚ ਉਮਰ ਕੈਦ ਰਾਮ ਰਹੀਮ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਵਿਚ ਮੁਫ਼ਤ ਕੇਸ ਲੜਨ ਵਾਲਾ ਵਕੀਲ''ਮੈਂ ਨਕਲੀ ਵਾਲ ਲਗਾ ਕੇ ਥੱਕ ਚੁੱਕੀ ਸੀ''ਡਾਂਸ ਬਾਰਜ਼ ਬਾਰੇ ਕੀ ਨੇ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਦੇ ਨਵੇਂ ਨਿਯਮ ਜੱਸੀ ਸਿੱਧੂ ਕਤਲ ਕਾਂਡ ਦੇ ਦੋਸ਼ੀ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਅਖ਼ੀਰ ਤੱਕ ਆ ਸਕਦੇ ਨੇ ਭਾਰਤਬਹੁਚਰਚਿਤ ਜੱਸੀ ਸਿੱਧੂ ਕਤਲ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਮ੍ਰਿਤਕਾ ਦੀ ਮਾਂ ਤੇ ਮਾਮੇ ਨੂੰ ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਅਖ਼ੀਰ ਤੱਕ ਕੈਨੇਡਾ ਤੋਂ ਭਾਰਤ ਭੇਜਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। Image copyright justiceforjassi.com ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਮਲਕੀਤ ਕੌਰ 'ਤੇ ਜੱਸੀ ਦੇ ਮਾਮੇ ਸੁਰਜੀਤ ਬਦੇਸ਼ਾ (ਸੱਜੀ ਫੋਟੋ) 'ਤੇ ਨੌਜਵਾਨ ਜੋੜੇ ਦੀ ਹਮਲੇ ਦੀ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ ਦਾ ਇਲਜ਼ਾਮ ਹੈ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਟਾਈਮਜ਼ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਮੁਤਾਬਕ ਮ੍ਰਿਤਕਾ ਜੱਸੀ ਸਿੱਧੂ ਦੀ ਮਾਂ ਮਲਕੀਤ ਕੌਰ ਸਿੱਧੂ ਅਤੇ ਮਾਮਾ ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਬਦੇਸ਼ਾ ਨੰ 25 ਜਨਵਰੀ ਤੱਕ ਭਾਰਤੀ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜੂਨ 2000 ਦੇ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿਚ ਮੁਲਜ਼ਮਾਂ ਵੱਲੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਹਵਾਲੇ ਨਾ ਕਰਨ ਦੀ ਪਟੀਸ਼ਨ ਪਾਈ ਗਈ ਸੀ।2017 ਵਿਚ ਜਦੋਂ ਪੰਜਾਬ ਪੁਲਿਸ ਦੀ ਟੀਮ ਮਲਕੀਤ ਕੌਰ ਤੇ ਸੁਰਜੀਤ ਬਦੇਸ਼ਾ ਨੂੰ ਲੈਣ ਕੈਨੇਡਾ ਗਈ ਸੀ ਤਾਂ ਵਾਪਸੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਰੋਕ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਡੀਜੀਪੀ ਸੁਰੇਸ਼ ਅਰੋੜਾ ਨਹੀਂ ਚਾਹੁੰਦੇ ਕਾਰਜਕਾਲ 'ਚ ਵਾਧਾਪੰਜਾਬ ਪੁਲਿਸ ਦੇ ਮੁਖੀ ਸੁਰੇਸ਼ ਅਰੋੜਾ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਵੱਲੋਂ 9 ਮਹੀਨੇ ਲਈ ਕਾਰਜਕਾਲ ਵਧਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 31 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਰਿਟਾਇਰਡ ਹੋਣਾ ਸੀ।ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ-ਕੁੜੀਆਂ ਦੀ ‘ਵਰਜਿਨਿਟੀ’ ਦਾ ਮੁੱਦਾ: ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਬੰਦ ਬੋਤਲ ਖੁੱਲ੍ਹਦੀ ਹੈ? - ਬਲਾਗਕੀ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਸੈਕਸ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਈ ਸਹੀ ਉਮਰ ਵੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ?ਪੈਸਿਆਂ ਦੀ ਉਡੀਕ 'ਚ 'ਕਰੋੜਪਤਨੀ'ਮਨੁੱਖੀ ਲਾਸ਼ਾਂ ਦਾ ਮਾਸ ਖਾਣ ਵਾਲੇ ਅਘੋਰੀ ਸਾਧੂਆਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਕਿਹੋ ਜਿਹੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ 3 ਮਹੀਨੇ ਲਈ ਵਧ ਚੁੱਕਿਆ ਸੁਰੇ ਅਰੋੜਾ ਦਾ ਕਾਰਜਕਾਲ ਦਿ ਇੰਡੀਅਨ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਮੁਤਾਬਕ ਸੁਰੇਸ਼ ਅਰੋੜਾ ਨੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਕੈਪਟਨ ਅਮਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਕਾਰਜਕਾਲ ਦੇ ਵਾਧੇ ਦੇ ਇਛੁੱਕ ਨਹੀਂ ਹਨ ਅਤੇ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਜਾਰੀ ਨਹੀਂ ਰੱਖ ਸਕਦੇ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ 3 ਮਹੀਨੇ ਲਈ ਕਾਰਜਕਾਲ ਵਧਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi ਅਲੋਕ ਵਰਮਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰਾਕੇਸ਼ ਅਸਥਾਨਾ ਨੂੰ ਸੀਬੀਆਈ ਤੋਂ ਹਟਾਇਆਸੀਬੀਆਈ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਆਲੋਕ ਵਰਮਾ ਨਾਲ ਵਿਵਾਦਾਂ 'ਚ ਰਹੇ ਸਪੈਸ਼ਲ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਰਾਕੇਸ਼ ਅਸਥਾਨਾ ਨੂੰ ਵੀ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਸੀਬੀਆਈ ਤੋਂ ਹਟਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ 3 ਹੋਰ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਸਣੇ ਰਾਕੇਸ਼ ਅਸਥਾਨੀ ਨੂੰ ਵੀ ਹਟਾਇਆ ਸੀਬੀਆਈ ਅਹੁਦੇ ਤੋਂ ਦਿ ਹਿੰਦੂ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਮੁਤਾਬਕ ਅਸਥਾਨਾ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ 3 ਹੋਰ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਤਤਕਾਲੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨਾਲ ਸੀਬੀਆਈ ਤੋਂ ਹਟਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਕੇਂਦਰ ਨੇ ਨਵੇਂ ਸੀਬੀਆਈ ਮੁਖੀ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਨ ਲਈ 24 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਉੱਚ ਪੱਧਰੀ ਸਲੈਕਸ਼ਨ ਕਮੇਟੀ ਸੱਦੀ ਹੈ। ਕੋਲੰਬੀਆ ਕਾਰ ਧਮਾਕੇ 'ਚ 9 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਕੋਲੰਬੀਆ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਬੋਗੋਟਾ 'ਚ ਹੋਏ ਇੱਕ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਧਮਾਕੇ ਵਿੱਚ ਘੱਟ ਤੋਂ ਘੱਟ 9 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਦੇਸ ਦੇ ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਕੀਤੀ ਹੈ। Image copyright AFP ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਕੋਲੰਬੀਆਂ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਬੋਗੋਟਾ ਵਿੱਚ ਕਾਰ ਧਮਾਕੇ 'ਚ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 9 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਹੈ ਇਹ ਧਾਮਾਕਾ ਬੋਗੋਟਾ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਦੱਖਣੀ ਹਿੱਸੇ 'ਚ ਪੁਲਿਸ ਕੈਡੇਟ ਸਕੂਲ ਦੇ ਬਾਹਰ ਹੋਇਆ। ਹਾਦਸੇ 'ਚ ਕਰੀਬ 38 ਲੋਕ ਗੰਭੀਰ ਜਖ਼ਮੀ ਹੋਏ ਹਨ। ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਕਾਫੀ ਚਹਿਲ-ਕਦਮੀ ਵਾਲਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ। ਪੂਰੀ ਖ਼ਬਰ ਪੜ੍ਹਣ ਲਈ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ।ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ-ਜੱਸੀ ਤੇ ਮਿੱਠੂ ਦੇ ਅਜਬ ਇਸ਼ਕ ਦਾ ਕਿੱਸਾਟੈਰੀਜ਼ਾ ਮੇਅ ਖਿਲਾਫ਼ ਬੇਭਰੋਸਗੀ ਮਤਾ ਖਾਰਿਜ#IELTS ਖ਼ਾਸ ਲੜੀ: ਵਰ, ਵਿਚੋਲੇ ਤੇ ਆਈਲੈੱਟਸਪੰਜਾਬ ਤੇ ਹਰਿਆਣਾ ਵਿਚ ਸਵਾਈਨ ਫਲੂ ਦੀ ਆਹਟ ਇਹ ਵੀਡੀਓ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪਸੰਦ ਆ ਸਕਦੇ ਹਨ: Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi (ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਲਾਂਘੇ ਲਈ ਜ਼ਮੀਨ ਐਕੁਆਇਰ ਦਾ ਕੰਮ ਸ਼ੁਰੂ - 5 ਅਹਿਮ ਖਬਰਾਂ 22 ਜਨਵਰੀ 2019 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/india-46955625 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਟਾਈਮਜ਼ ਮੁਤਾਬਕ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਲਾਂਘੇ ਲਈ ਭਾਰਤੀ ਸਰਹੱਦ ਵਿੱਚ ਜ਼ਮੀਨ ਐਕੁਆਇਰ ਦਾ ਕੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। 4.25 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਲੰਮਾਂ ਚਾਰ-ਲੇਨ ਲਾਂਘਾ ਮਾਨ ਪਿੰਡ ਨੇੜੇ ਕੌਮੀ ਹਾਈਵੇ-354 ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਏਗਾ ਤੇ ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਤੋਂ ਲੰਘਦਾ ਹੋਇਆ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਸਰਹੱਦ ਤੱਕ ਜਾਏਗਾ।ਦਿ ਇੰਡੀਅਨ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ ਮੁਤਾਬਕ ਇਸ ਲਈ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ 31.6 ਹੈਕਟੇਅਰ ਜ਼ਮੀਨ ਐਕੁਆਇਆਰ ਕਰੇਗੀ। ਇਸ ਦੀ ਪੂਰੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸਰਕਾਰੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਭੂਮੀਰਸ਼ੀ 'ਤੇ ਸਾਂਝੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:'ਭਗਵੰਤ ਮਾਨ ਸ਼ਰਾਬ ਪੀਵੇ ਜਾਂ ਨਾ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਫ਼ਰਕ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦਾ'EVM ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਹੈਕ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ-ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨਚੰਦ ’ਤੇ ਕਬਜ਼ੇ ਦੀ ਲੜਾਈ ਦਾ ਜੇਤੂ ਕੌਣ ਹੋਵੇਗਾ Image copyright Getty Images ਖਹਿਰਾ ਨੂੰ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਸਪੀਕਰ ਵੱਲੋਂ ਨੋਟਿਸਦਿ ਇੰਡੀਅਨ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ ਮੁਤਾਬਕ ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੇ ਸਪੀਕਰ ਰਾਣਾ ਕੇਪੀ ਸਿੰਘ ਨੇ ਸੁਖਪਾਲ ਸਿੰਘ ਖਹਿਰਾ ਨੂੰ ਨੋਟਿਸ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਪੁੱਛਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਜਵਾਬ ਦੇਣ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਵਿੱਚੋਂ ਬਰਖਾਸਤ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਖਹਿਰਾ ਨੂੰ ਜਵਾਬ ਦੇਣ ਦੇ ਲਈ 15 ਦਿਨਾਂ ਦਾ ਸਮਾਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਨੋਟਿਸ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਦੇ ਆਗੂ ਹਰਪਾਲ ਸਿੰਘ ਚੀਮਾ ਅਤੇ ਭੁਲੱਥ ਦੇ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਹਰਸਿਮਰਨ ਸਿੰਘ ਵੱਲੋਂ ਪਾਈ ਪਟੀਸ਼ਨ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। Image copyright Getty Images ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵਟਸਐਪ 'ਤੇ ਸਿਰਫ਼ 5 ਮੈਸੇਜ ਹੋਣਗੇ ਫਾਰਵਰਡਵਟਸਐਪ ਨੇ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਮੈਸੇਜ ਭੇਜਣ ਦੀ ਸੀਮਾ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਹੁਣ ਇੱਕ ਯੂਜ਼ਰ ਇੱਕ ਮੈਸੇਜ ਪੰਜ ਵਾਰ ਹੀ ਭੇਜ ਸਕੇਗਾ। ਫੇਸਬੁੱਕ ਦੀ ਮਲਕੀਅਤ ਵਾਲੀ ਕੰਪਨੀ ਵਟਸਐਪ ਨੇ ਇਹ ਫੀਚਰ ਛੇ ਮਹੀਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਸਾਲ 2017 'ਚ ਕਈ ਮੌਬ ਲਿੰਚਿੰਗ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਐਪ 'ਤੇ ਫੇਕ ਮੈਸੇਜ ਦੇ ਫੈਲਣ ਕਾਰਨ ਹੋਈਆਂ ਸਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਟਸਐਪ ਨੇ ਇਹ ਕਦਮ ਚੁੱਕਿਆ।ਹੁਣ ਤੱਕ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਯੂਜ਼ਰ 20 ਵਾਰੀ ਮੈਸੇਜ ਫਾਰਵਰਡ ਕਰ ਸਕਦੇ ਸਨ। ਬੀਬੀਸੀ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਦਿਆਂ ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਲਗਭਗ ਇੱਕ ਸਾਲ ਇਸ ਨਿਯਮ ਦੇ ਨਤੀਜਿਆਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਕੇ ਅਸੀਂ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਇਸ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਫਾਰਵਰਡ ਲਿਮਿਟ ਫੀਚਰ ਵਿੱਚ ਯੂਜ਼ਰ ਕਿੰਨੇ ਮੈਸੇਜ ਆਪਣੀ ਜਾਨ-ਪਛਾਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਫਾਰਵਰਡ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਇਸ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਘਟਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ।" Image copyright Reuters ਭਾਰਤੀ ਮੂਲ ਦੀ ਮਹਿਲਾ ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੀ ਰੇਸ ਵਿੱਚਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਤੋਂ ਡੈਮੋਕਰੈਟਿਕ ਸੀਨੇਟਰ ਕਮਲਾ ਹੈਰਿਸ ਨੇ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ 2020 ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਚੋਣਾਂ ਦੀ ਰੇਸ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਕਮਲਾ ਹੈਰਿਸ ਪਹਿਲੀ ਭਾਰਤੀ-ਅਮਰੀਕੀ ਮਹਿਲਾ ਹੈ ਦੂਜੀ ਅਫਰੀਕੀ-ਅਮਰੀਕੀ ਮਹਿਲਾ ਹੈ ਜੋ ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੀ ਰੇਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ। Image Copyright @KamalaHarris @KamalaHarris Image Copyright @KamalaHarris @KamalaHarris ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੀ ਚੋਣ ਲਈ ਉਮੀਦਵਾਰੀ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਹ ਅੱਠਵਾਂ ਨਾਮ ਹੈ। 54 ਸਾਲਾ ਕਮਲਾ ਹੈਰਿਸ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਡੌਨਲਡ ਟਰੰਪ ਦੀ ਖੁਲ੍ਹ ਕੇ ਅਲੋਚਨਾ ਕਰਦੀ ਰਹੀ ਹੈ। Image copyright Getty Images ਦੋ ਕਾਰਗੋ ਜਹਾਜ਼ਾ ਨੂੰ ਅੱਗ, ਭਾਰਤੀ ਵੀ ਸਨ ਸਵਾਰਤਨਜ਼ਾਨੀਆ ਦੇ ਦੋ ਕਾਰਗੋ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਭਿਆਨਕ ਅੱਗ ਲੱਗਣ ਕਾਰਨ 11 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਇਹ ਹਾਦਸਾ ਕਰਚ ਸਟਰੇਟ ਨੇੜੇ ਬਲੈਕ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਹੈ।ਰੂਸੀ ਬਚਾਓ ਕਰਮੀ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਮਲਾਹ ਕੋਲ ਪਹੁੰਚਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਜੋ ਸਮੁੰਦਰੀ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਉੱਪਰ ਚੜ੍ਹ ਗਏ ਸਨ। ਹੁਣ ਤੱਕ 14 ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬਚਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਜਹਾਜ਼ ਗੈਸ ਟੈਂਕਰ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਅੱਗ ਲੱਗਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਧਮਾਕਾ ਹੋ ਗਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੂਜੇ ਜਹਾਜ਼ ਨੂੰ ਵੀ ਅੱਗ ਲੱਗ ਗਈ।ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ 17 ਕਰੂ ਮੈਂਬਰ ਸਵਾਰ ਸਨ ਜੋ ਕਿ ਭਾਰਤ, ਟਰਕੀ ਅਤੇ ਮੈਸਟਰੋ ਦੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲ ਸਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋ 14 ਮਲਾਹ ਸਨ। ਇਹ ਵੀਡੀਓ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪਸੰਦ ਆ ਸਕਦੇ ਹਨ: Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi (ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਚੀਨ ਅਤੇ ਤਾਈਵਾਨ ਵਿਚਾਲੇ ਝਗੜਾ ਹੈ ਕੀ 4 ਜਨਵਰੀ 2019 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/international-46743686 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ Image copyright central press ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਚਿਆਂਗ ਕਾਈ-ਸ਼ੈਕ ਦੀ ਜਿਹੜੀ ਸਰਕਾਰ ਤਾਈਵਾਨ ਆ ਕੇ ਵੱਸੀ ਸੀ ਉਸ ਨੇ ਨਾਂ ਰੱਖਿਆ ਸੀ 'ਰਿਪਬਲਿਕ ਆਫ਼ ਚਾਈਨਾ' ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇਸ ਦਾ ਟੀਚਾ ਸੀ ਕਿ ਬਾਕੀ ਦਾ ਚੀਨ ਵੀ ਮੁੜ ਕਬਜਾਉਣਾ ਹੈ ਚੀਨ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਸ਼ੀ ਜਿਨਪਿੰਗ ਨੇ ਤਾਈਵਾਨ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਆਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਮੰਨ ਲੈਣ ਕਿ ਤਾਈਵਾਨ ਮੁੜ ਚੀਨ ਵਿੱਚ "ਰਲਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਰਲਾ ਲਿਆ ਜਾਵੇਗਾ।" ਇੱਕ ਭਾਸ਼ਣ ਵਿੱਚ ਜਿਨਪਿੰਗ ਨੇ ਮੁੜ ਆਖਿਆ ਕਿ ਚੀਨ ਇੱਕ-ਦੇਸ਼-ਦੋ-ਵਿਵਸਥਾਵਾਂ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ 'ਤੇ ਚਲਦਿਆਂ ਸ਼ਾਂਤੀ ਨਾਲ ਮੁੜ ਏਕੀਕਰਨ ਦਾ ਹਮਾਇਤੀ ਹੈ ਪਰ ਨਾਲ ਹੀ ਉਸ ਕੋਲ ਫੌਜੀ ਕਾਰਵਾਈ ਦਾ ਵੀ ਵਿਕਲਪ ਹੈ। ਇਹ ਚੀਨ ਤੇ ਤਾਈਵਾਨ ਵਿੱਚ ਝਗੜਾ ਹੈ ਕੀ? ਚੀਨ ਕਿਉਂ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤਾਈਵਾਨ ਮੁੜ ਉਸ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਜਾਵੇ? ਤਾਈਵਾਨ ਕੀ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ? ਚੀਨ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਤਾਈਵਾਨ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਹੀ ਇੱਕ ਸੂਬੇ ਵਜੋਂ ਵੇਖਦਾ ਹੈ ਪਰ ਤਾਈਵਾਨ ਦੇ ਲੋਕ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਵੱਖਰਾ ਦੇਸ਼ ਹੈ। ਇਤਿਹਾਸ ਕੀ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੌਜੂਦਾ ਤਾਈਵਾਨ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੱਖਣੀ ਚੀਨ ਦੇ ਇਲਾਕੇ ਤੋਂ ਕਬੀਲੇ ਆ ਕੇ ਵੱਸੇ। ਚੀਨ ਦੇ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਤਾਈਵਾਨ ਟਾਪੂ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਜ਼ਿਕਰ 239 ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਚੀਨ ਦੇ ਸ਼ਾਸਕਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਬੇੜਾ ਭੇਜ ਕੇ ਜਾਣਨ ਦਿ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਕਿ ਟਾਪੂ 'ਤੇ ਕੀ ਹੈ। ਚੀਨ ਇਸ ਗੱਲ ਨੂੰ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਦੱਸ ਕੇ ਆਪਣਾ ਦਾਅਵਾ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਤਾਈਵਾਨ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਲਈ ਡੱਚ ਯਾਨੀ ਹਾਲੈਂਡ ਦੀ ਕਾਲੋਨੀ ਵੀ ਰਿਹਾ (1624-1661) ਪਰ ਇਸ ਉੱਪਰ ਕੋਈ ਸਵਾਲ ਨਹੀਂ ਕਿ 1683 ਤੋਂ 1895 ਤਕ ਚੀਨ ਦੇ ਕੁਇੰਗ ਰਾਜਘਰਾਣੇ ਨੇ ਤਾਈਵਾਨ ਉੱਪਰ ਵੀ ਰਾਜ ਕੀਤਾ। ਇਹ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰ ਪੜ੍ਹੋਪਾਕ 'ਚ ਉੱਠੀ ਆਵਾਜ਼ 'ਦਾਜ ਖੋਰੀ ਬੰਦ ਕਰੋ''ਮੋਦੀ ਨੂੰ 'ਹਿੰਦੂ ਭੈਣਾਂ' ਦੀ ਯਾਦ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ'7 ਮੰਜ਼ਿਲਾ ਇਮਾਰਤ ਦੇ ਮਲਬੇ ’ਚ ਇੰਝ ਲੱਭਿਆ 11 ਮਹੀਨੇ ਦਾ ਬੱਚਾ17ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਤੋਂ ਹੀ ਤਾਈਵਾਨ 'ਚ ਚੀਨ ਤੋਂ ਪਰਵਾਸੀ ਆਉਣ ਲੱਗੇ ਸੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਹੋਕਲੋ ਚਾਈਨੀਜ਼ ਸਨ ਜਾਂ ਹਾਕਾ ਚਾਈਨੀਜ਼, ਜੋ ਕਿ ਮੌਜੂਦਾ ਤਾਈਵਾਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਜਨਸੰਖਿਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਹਿੱਸਾ ਹਨ।ਜੰਗ ਦਾ ਅਸਰ ਜਦੋਂ ਜਪਾਨ 1895 ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਨਾਲ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ ਜਿੱਤਿਆ ਤਾਂ ਕੁਇੰਗ ਰਾਜਘਰਾਣੇ ਨੂੰ ਤਾਈਵਾਨ ਜਪਾਨ ਲਈ ਛੱਡਣਾ ਪਿਆ। ਪਰ ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਵੇਲੇ ਦੇ ਚੀਨੀ ਰਾਜ ਨੂੰ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਯੂਕੇ ਦਾ ਸਾਥ ਮਿਲਿਆ, ਜਪਾਨ ਹਾਰਿਆ ਤਾਂ ਚੀਨ ਦਾ ਸਾਰੇ ਖੇਤਰ ਉੱਪਰ ਹੀ ਅਧਿਕਾਰ ਆ ਗਿਆ। Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਚੀਨ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਜ਼ੀ ਜਿਨਪਿੰਗ ਨੇ ਤਾਈਵਾਨ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਆਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਮੰਨ ਲੈਣ ਕਿ ਤਾਈਵਾਨ ਮੁੜ ਚੀਨ ’ਚ ਰਲਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਚੀਨ ਦੇ ਅੰਦਰ ਉਸ ਵੇਲੇ ਦੇ ਸ਼ਾਸਕ ਚਿਆਂਗ ਕਾਈ-ਸ਼ੈਕ ਨੂੰ ਮਾਓ ਦੀਆਂ ਕੰਮਿਊਨਿਸਟ ਫੌਜਾਂ ਨੇ ਖਦੇੜ ਦਿੱਤਾ। ਆਪਣੀ ਬਾਕੀ ਬਚੀ ਕੁਓ-ਮਿਨ-ਤਾਂਗ (ਕੇਐੱਮਟੀ) ਸਰਕਾਰ ਸਮੇਤ ਚਿਆਂਗ 1949 ਵਿੱਚ ਤਾਈਵਾਨ ਚਲੇ ਗਏ। ਇਸ ਸਮੂਹ ਵਿੱਚ ਆਏ ਚੀਨੀ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਤਾਈਵਾਨ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਵਿੱਚ 14 ਫ਼ੀਸਦੀ ਹਿੱਸਾ ਹੈ ਪਰ 1949 ਤੋਂ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਉੱਪਰ ਰਾਜ ਕੀਤਾ।ਇਹ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰ ਪੜ੍ਹੋਮਾਲਟਾ ਕਾਂਡ: ਤ੍ਰਾਸਦੀ, ਜੋ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਵਾਪਰਦੀ ਹੈ ਉਹ ਔਰਤਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਂ 2018 'ਚ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਜ਼ੁਬਾਨ 'ਤੇ ਰਹੇ 1948 ਵਿੱਚ ਵੀ ਹੋਇਆ ਸੀ ਇੱਕ 'ਜਲਿਆਂਵਾਲਾ ਬਾਗ ਕਾਂਡ'ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਚੀਨ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਇਲਾਕੇ ਉੱਪਰ ਖੱਬੇ ਪੱਖੀਆਂ ਦਾ ਰਾਜ ਕਾਇਮ ਹੋ ਗਿਆ ਜੋ ਅੱਜ ਵੀ ਇੱਕ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਤਾਈਵਾਨ ਵਿੱਚ ਚਿਆਂਗ ਕਾਈ-ਸ਼ੈਕ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਉਸ ਦੇ ਸ਼ਾਸਕੀ ਢਾਂਚੇ ਨੂੰ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਗੁੱਸੇ ਸਾਹਮਣੇ ਖੜ੍ਹਾ ਨਾ ਰੱਖ ਸਕਿਆ। ਉਸ ਨੇ ਸਾਲ 2000 ਵਿੱਚ ਚੋਣਾਂ ਕਰਵਾਈਆਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਕੇਐੱਮਟੀ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਉਮੀਦਵਾਰ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਬਣਿਆ, ਨਾਮ ਸੀ ਚੈਨ ਸ਼ੁਈ-ਬਿਆਨ।ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਦੇ ਹਾਲਾਤ ਕਈ ਦਹਾਕਿਆਂ ਦੀ ਗਰਮਾਗਰਮੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 1980ਵਿਆਂ ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਤੇ ਤਾਈਵਾਨ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਕੁਝ ਠੀਕ ਹੋਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਏ। ਚੀਨ ਨੇ ਇੱਕ-ਦੇਸ਼-ਦੋ-ਵਿਵਸਥਾਵਾਂ ਦਾ ਸਿਧਾਂਤ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਿਸ ਮੁਤਾਬਕ ਚੀਨ ਆਪਣੇ ਕੰਮਿਊਨਿਸਟ ਸਿਸਟਮ ਨਾਲ ਚੱਲੇਗਾ ਅਤੇ ਤਾਈਵਾਨ ਆਪਣੇ ਆਰਥਕ-ਰਾਜਨੀਤਕ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ। ਸ਼ਰਤ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਤਾਈਵਾਨ ਆਪਣੇ ਉੱਪਰ ਚੀਨ ਦੇ ਰਾਜ ਨੂੰ ਕਬੂਲੇਗਾ ਅਤੇ ਬਦਲੇ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੂੰ ਖੁਦਮੁਖਤਿਆਰੀ ਮਿਲੇਗੀ। Image copyright Getty Images ਤਾਈਵਾਨ, ਜੋ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ 'ਰਿਪਬਲਿਕ ਆਫ਼ ਚਾਈਨਾ' ਆਖਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਨੇ ਇਸ ਫਾਰਮੂਲੇ ਨੂੰ ਨਕਾਰ ਦਿੱਤਾ। ਫਿਰ ਵੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਚੀਨ ਜਾਣ ਅਤੇ ਉੱਥੇ ਨਿਵੇਸ਼ ਕਰਨ ਦੇ ਨਿਯਮਾਂ 'ਚ ਢਿੱਲ ਕੀਤੀ। ਸਾਲ 1991 ਵਿੱਚ ਤਾਈਵਾਨ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਮੌਜੂਦਾ ਚੀਨ, 'ਪੀਪਲਜ਼ ਰਿਪਬਲਿਕ ਆਫ਼ ਚਾਈਨਾ', ਨਾਲ ਜੰਗ ਨੂੰ ਰਸਮੀ ਤੌਰ ’ਤੇ ਖ਼ਤਮ ਵੀ ਐਲਾਨ ਦਿੱਤਾ। ਦੋਵਾਂ ਪੱਖਾਂ ਨੇ ਗੈਰ-ਅਧਿਕਾਰਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਗੱਲਬਾਤ ਵੀ ਕੀਤੀ ਪਰ ਚੀਨ ਵੱਲੋਂ ਤਾਈਵਾਨ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਗ਼ੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਮੰਨਣ ਕਰਕੇ ਇਹ ਅੱਗੇ ਨਹੀਂ ਵੱਧ ਸਕੀ। ਕੀ ਹੈ ਮੂਲ ਮੁੱਦਾ ਤਾਈਵਾਨ ਕੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਨਾਂ ਕੀ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਬਾਰੇ ਅਸਹਿਮਤੀ ਅਤੇ ਦੁਵਿਧਾ ਹੈ। ਚਿਆਂਗ ਕਾਈ-ਸ਼ੈਕ ਦੀ ਜਿਹੜੀ ਸਰਕਾਰ ਤਾਈਵਾਨ ਆ ਕੇ ਵੱਸੀ ਸੀ ਉਸ ਨੇ ਨਾਂ ਰੱਖਿਆ ਸੀ 'ਰਿਪਬਲਿਕ ਆਫ਼ ਚਾਈਨਾ' ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇਸ ਦਾ ਟੀਚਾ ਸੀ ਕਿ ਬਾਕੀ ਦਾ ਚੀਨ ਵੀ ਮੁੜ ਕਬਜ਼ਾਉਣਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਨੇ ਵੀ ਮਾਨਤਾ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਕਈ ਵੱਡੇ ਦੇਸ਼ ਇਸ ਨੂੰ ਹੀ ਅਸਲ ਚੀਨੀ ਸਰਕਾਰ ਮੰਨਦੇ ਰਹੇ। ਇਹ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰ ਪੜ੍ਹੋਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਸੈਕਸ ਬਿਮਾਰੀ ਜੋ ‘ਸੁਪਰਬਗ ਬਣ ਸਕਦੀ ਹੈ’2018 ਦੀਆਂ 12 ਤਸਵੀਰਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਹੈਰਾਨ ਕੀਤਾ‘ਲੜਾਈ ਨੂੰਹ-ਸੱਸ ਦੀ ਨਹੀਂ, ਪੜ੍ਹਿਆਂ-ਲਿਖਿਆਂ ਤੇ ਅਨਪੜ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੀ’ਫਿਰ 1971 ਵਿੱਚ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਨੇ ਮਾਨਤਾ ਤਾਈਵਾਨ ਦੀ ਬਜਾਇ ਬੀਜਿੰਗ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਵਾਲੇ ਪੀਪਲਜ਼ ਰਿਪਬਲਿਕ ਆਫ਼ ਚਾਈਨਾ ਨੂੰ ਦੇ ਦਿੱਤੀ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤਾਂ ਤਾਈਵਾਨ ਵਾਲੇ 'ਚੀਨ' ਨੂੰ ਮਾਨਤਾ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਘਟਦੀ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਵੇਲੇ 20 ਦੇ ਕਰੀਬ ਹੈ।ਚੀਨ ਮੰਨਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤਾਈਵਾਨ ਉਸ ਦਾ ਹੀ ਵੱਖ ਹੋਇਆ ਸੂਬਾ ਹੈ। ਤਾਈਵਾਨ ਦੇ ਆਗੂ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦ ਮੁਲਕ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਜਿਸ ਦਾ ਸੰਵਿਧਾਨ ਹੈ, ਲੋਕਤੰਤਰ ਹੈ ਅਤੇ 3 ਲੱਖ ਦੀ ਫੌਜ ਹੈ। ਇਸ ਭੰਬਲਭੂਸੇ 'ਚ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਦੇਸ਼ ਪਾਸੇ ਰਹਿ ਕੇ ਹੀ ਖੁਸ਼ ਹਨ। ਹੁਣ ਤਾਈਵਾਨ ਕੋਲ ਆਜ਼ਾਦ ਦੇਸ਼ ਵਾਲੇ ਸਾਰੇ ਢਾਂਚੇ ਹਨ ਪਰ ਉਸ ਦੇ ਕਾਨੂੰਨੀ ਆਧਾਰ ਉੱਪਰ ਲਗਾਤਾਰ ਅਸਹਿਮਤੀ ਹੈ। Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਡਰ ਹੈ ਕਿ ਚੀਨ ਤਾਈਵਾਨ ਦੇ ਅਰਥਚਾਰੇ ਉੱਪਰ ਭਾਰੂ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤਾਈਵਾਨ ਦੇ ਲੋਕ ਕੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨਰਾਜਨੀਤਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਤਾਈਵਾਨ ਤੇ ਚੀਨ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਅਗਾਂਹ ਵਧ ਰਹੇ ਹਨ ਪਰ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਸਾਂਝ ਅਤੇ ਆਰਥਕ ਰਿਸ਼ਤੇ ਵਧਦੇ ਰਹੇ ਹਨ। ਤਾਈਵਾਨ ਦੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੇ ਚੀਨ ਵਿੱਚ 60 ਰੱਬ ਡਾਲਰ ਦਾ ਨਿਵੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ ਹੈ ਅਤੇ 10 ਲੱਖ ਤਾਈਵਾਨੀ ਲੋਕ ਹੁਣ ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਤੇ ਫੈਕਟਰੀਆਂ ਚਲਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਤਾਈਵਾਨ ਦੇ ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਡਰ ਹੈ ਕਿ ਚੀਨ ਉਸ ਦੇ ਅਰਥਚਾਰੇ ਉੱਪਰ ਭਾਰੂ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਵੀ ਲੋਕ ਹਨ ਜੋ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਆਰਥਿਕ ਰਿਸ਼ਤੇ ਹੋਣ ਦਾ ਫਾਇਦਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਚੀਨ ਫੌਜੀ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੋ ਵਾਰ ਸੋਚੇਗਾ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਨਾਲ ਚੀਨ ਦਾ ਵੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਵੇਗਾ। ਅਧਿਕਾਰਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਡੈਮੋਕਰੈਟਿਕ ਪ੍ਰੋਗਰੈਸਿਵ ਪਾਰਟੀ ਤਾਈਵਾਨ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਦਕਿ ਮੌਜੂਦਾ ਤਾਈਵਾਨ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਕੇਐੱਮਟੀ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਚੀਨ ਇੱਕੋ ਹੋ ਜਾਵੇ। Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਤਾਈਵਾਨ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਤਾਈਪੇ ਦਾ ਇੱਕ ਅਸਮਾਨੀ ਦ੍ਰਿਸ਼। ਟਾਪੂ ਉੱਤੇ ਵੱਸੇ ਦੇਸ਼ 'ਚ ਕੁਦਰਤੀ ਨਜ਼ਾਰਿਆਂ ਦੀ ਕੋਈ ਕਮੀ ਨਹੀਂ। ਸਰਵੇਖਣਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕ ਨਾ ਤਾਂ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਮੋਹਰੀ ਹਨ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਮੁੜ ਚੀਨ ਨੂੰ ਇੱਕ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਸਗੋਂ ਬਹੁਤੇ ਲੋਕ ਮੌਜੂਦਾ ਵਿਚਕਾਰ ਦਾ ਕੋਈ ਰਸਤਾ ਲੱਭਣਾ ਬਿਹਤਰ ਮੰਨਦੇ ਹਨ। ਉਂਝ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਖੁਦ ਨੂੰ ਚੀਨੀ ਘੱਟ ਅਤੇ ਤਾਈਵਾਨੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮੰਨਦੇ ਹਨ। ਅਮਰੀਕਾ ਕਿੱਥੇ ਖੜ੍ਹਾ ਹੈ? ਤਾਈਵਾਨ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਖ਼ਾਸ ਹੈ ਅਮਰੀਕਾ। ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਅਤੇ ਸ਼ੀਤ ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ ਬਣੇ ਇਸ ਰਿਸ਼ਤੇ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਔਖਾ ਵਕਤ ਉਦੋਂ ਆਇਆ ਜਦੋਂ 1979 ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਜਿਮੀ ਕਾਰਟਰ ਨੇ ਤਾਈਵਾਨ ਦੀ ਮਾਨਤਾ ਰੱਦ ਕਰ ਕੇ ਚੀਨ ਨਾਲ ਰਿਸ਼ਤਾ ਪੱਕਾ ਕਰਨ ਵੱਲ ਕਦਮ ਚੁੱਕਿਆ। Image copyright Getty Images ਅਮਰੀਕੀ ਕਾਂਗਰਸ (ਸੰਸਦ) ਇਸ ਨਾਲ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਹਿਮਤ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਇੱਕ ਕਾਨੂੰਨ ਬਣਾ ਕੇ ਤਾਈਵਾਨ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਹਥਿਆਰ ਦੇਣ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਆਖਿਆ ਕਿ ਚੀਨ ਵੱਲੋਂ ਤਾਈਵਾਨ ਉੱਪਰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹਮਲੇ ਨੂੰ ਅਮਰੀਕਾ "ਬਹੁਤ ਗੰਭੀਰਤਾ" ਨਾਲ ਵੇਖੇਗਾ। Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਜਿਮੀ ਕਾਰਟਰ ਨੇ ਚੀਨ ਵੱਲ ਰੁਖ਼ ਮੋੜਿਆ ਪਰ ਤਾਈਵਾਨ ਨੂੰ ਵੀ ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਵਿਸਾਰਿਆ ਨਹੀਂ ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੁਣ ਤਕ ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਵਿਚਲੇ ਰਸਤੇ ਨੂੰ ਹੀ ਤਰਜੀਹ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਰੇ ਝਗੜੇ ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕਾ ਦਾ ਅਹਿਮ ਕਿਰਦਾਰ 1996 ਵਿੱਚ ਸਾਫ ਨਜ਼ਰ ਆਇਆ ਸੀ ਜਦੋਂ ਚੀਨ ਨੇ ਤਾਈਵਾਨ ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਉੱਪਰ ਅਸਰ ਪਾਉਣ ਦੇ ਟੀਚੇ ਨਾਲ ਮਿਸਾਇਲਾਂ ਦਾ ਵੱਡਾ ਟੈਸਟ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਬਿੱਲ ਕਲਿੰਟਨ ਨੇ ਤਾਈਵਾਨ ਕੋਲ ਆਪਣੇ ਜੰਗੀ ਬੇੜੇ ਭੇਜੇ ਸਨ। Image copyright AFP ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਚੈਨ ਸ਼ੁਈ-ਬਿਆ ਦੋ ਵਾਰ ਤਾਈਵਾਨ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਰਹੇ 2000 ਦਾ ਮੋੜ ਤੇ ਅੱਗੇ ਚੀਨ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਬੀਜਿੰਗ ਵਿੱਚ ਸੱਤਾ ਦੇ ਗਲਿਆਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਉਸ ਵੇਲੇ ਹਲਚਲ ਹੋਈ ਜਦੋਂ ਸਾਲ 2000 ਵਿੱਚ ਤਾਈਵਾਨ ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਚੈਨ ਸ਼ੁਈ-ਬਿਆਨ ਜਿੱਤੇ। ਉਹ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਤਾਈਵਾਨ ਦੇ ਆਜ਼ਾਦ ਮੁਲਕ ਹੋਣ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਸਨ।ਚੈਨ 2004 ਵਿੱਚ ਮੁੜ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਬਣੇ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਚੀਨ ਨੇ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਕਾਨੂੰਨ ਬਣਾ ਕੇ ਆਖਿਆ ਕਿ ਉਹ "ਗ਼ੈਰ-ਸ਼ਾਂਤਮਈ ਤਰੀਕੇ" ਵਰਤ ਕੇ ਵੀ ਤਾਈਵਾਨ ਨੂੰ ਚੀਨ ਤੋਂ ਵੱਖ ਹੋਣੋਂ ਰੋਕ ਸਕਦਾ ਹੈ।ਸਾਲ 2008 ਅਤੇ 2012 ਵਿੱਚ ਤਾਈਵਾਨ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਬਣੇ ਮਾ ਯਿੰਗ-ਜਿਊ ਨੇ ਆਰਥਕ ਰਿਸ਼ਤੇ ਸੁਧਾਰੇ। ਜਨਵਰੀ 2016 ਵਿੱਚ ਡੈਮੋਕਰੈਟਿਕ ਪ੍ਰੋਗਰੈਸਿਵ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਸਾਈ ਇੰਗ-ਵੈਨ ਤਾਈਵਾਨ ਦੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਬਣੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਾਰਟੀ ਵੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਪੱਖ ਵਿੱਚ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। Image copyright Reuters 2016 'ਚ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਬਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਡੌਨਲਡ ਟਰੰਪ ਨਾਲ ਸਾਈ ਇੰਗ-ਵੈਨ ਨੇ ਫ਼ੋਨ 'ਤੇ ਗੱਲ ਕੀਤੀ। ਇਹ ਕਈ ਦਹਾਕਿਆਂ ਦੀ ਨੀਤੀ ਤੋਂ ਵੱਖ ਕਦਮ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ 1979 ਵਿੱਚ ਹੀ ਤਾਈਵਾਨ ਨਾਲ ਅਧਿਕਾਰਤ ਰਿਸ਼ਤੇ ਖ਼ਤਮ ਕਰ ਲਏ ਸਨ। ਇਹ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰ ਪੜ੍ਹੋਤੁਸੀਂ ਵੀ ਨਵੇਂ ਸਾਲ ’ਚ ਕੰਮਾਂ ਦੀ ਲਿਸਟ ਬਣਾਈ ਹੈ?ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇਸਾਂ 'ਚ ਮਦਦ ਲਈ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੱਥ ਅੱਗੇ ਆਉਂਦੇ ਹਨਕਿਸੇ ਦੀ ਅੱਖ ਨਹੀਂ ਤੇ ਕੋਈ ਪੈਰਾਂ ਤੋਂ ਲਾਚਾਰ ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਨਾ ਮੰਨੀ ਹਾਰਸਾਲ 2018 ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਨੇ ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਦਬਾਅ ਕਾਇਮ ਕਰ ਕੇ ਕਈ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਵੈੱਬਸਾਈਟਾਂ ਉੱਪਰ ਤਾਈਵਾਨ ਨੂੰ ਚੀਨ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਦਿਖਾਉਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕੀਤਾ। ਧਮਕੀ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਚੀਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਇਸੇ ਸ਼ਰਤ 'ਤੇ ਵਪਾਰ ਕਰੇਗਾ। ਬੀਤੇ ਨਵੰਬਰ ਵਿੱਚ ਹੋਈਆਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਸਾਈ ਇੰਗ-ਵੈਨ ਦੀ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਜਿਸ ਨੂੰ ਚੀਨ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ 'ਵੱਖਵਾਦੀ' ਨੀਤੀ ਲਈ ਧੱਕਾ ਮੰਨਿਆ। ਇਹ ਵੀਡੀਓ ਵੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪਸੰਦ ਆਉਣਗੇ Skip Youtube post by BBC News Punjabi Warning: Third party content may contain adverts End of Youtube post by BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Skip Youtube post 2 by BBC News Punjabi Warning: Third party content may contain adverts End of Youtube post 2 by BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi (ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਅਮਰੀਕਾ ਤੇ ਚੀਨ ਦੀ ਵਪਾਰਕ ਜੰਗ ਦਾ ਕੀ ਅਸਰ 7 ਜੁਲਾਈ 2018 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/international-44737877 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਅਮਰੀਕਾ ਤੇ ਚੀਨ ਵਿਚਾਲੇ ਭਿਆਨਕ ਵਪਾਰਕ ਯੁੱਧ ਦਾ ਖ਼ਦਸ਼ਾ (ਸੰਕੇਤਕ ਤਸਵੀਰ) ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਪਤੀ ਡੌਨਲਡ ਟਰੰਪ ਨੇ ਚੀਨ ਦਰਾਮਦਾਂ ਉੱਤੇ ਸੈਂਕੜੇ ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੇ ਹੋਰ ਟੈਕਸ ਲਗਾਉਣ ਦੀ ਧਮਕੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਦੇ ਟਰੰਪ ਦੇ ਐਲਾਨ ਨਾਲ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਦੋ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਅਰਥਚਾਰਿਆਂ ਵਿਚਕਾਰ ਭਿਆਨਕ ਵਪਾਰਕ ਜੰਗ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਵੀਰਵਾਰ ਨੂੰ ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਚੀਨ ਦੀਆਂ ਵਸਤਾਂ ਉੱਤੇ 34 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੇ ਕਰ ਲਾਗੂ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਸਨ। ਅਮਰੀਕੀ ਸਮੇਂ ਮੁਤਾਬਕ ਲੰਘੀ ਅੱਧੀ ਰਾਤ ਸਮੇਂ ਹੀ 25 ਫੀਸਦ ਕਰ ਲਾਗੂ ਹੋ ਗਏ।ਉੱਧਰ ਚੀਨ ਨੇ ਵੀ 545 ਅਮਰੀਕੀ ਉਤਪਾਦਾਂ 'ਤੇ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ 25 ਫੀਸਦ ਕਰ ਲਗਾ ਕੇ ਜਵਾਬੀ ਕਾਰਵਾਈ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਅਮਰੀਕਾ ਤੇ ਚੀਨ ਦੀ 'ਟਰੇਡ ਵਾਰ' ਦਾ ਕੀ ਅਸਰ ਪਵੇਗਾਅਮਰੀਕਾ ਤੇ ਚੀਨ ਵਿਚਾਲੇ ਰੁਕੀ 'ਟਰੇਡ ਵਾਰ'ਆਪਣੇ ਫੋਨ ਦੀ ਹੋਮ ਸਕਰੀਨ ’ਤੇ ਇੰਜ ਵੇਖੋ ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀਬੀਜਿੰਗ ਨੇ ਅਮਰੀਕਾ ਉੱਤੇ 'ਆਰਥਿਕ ਇਤਿਹਾਸ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਟਰੇਡ ਵਾਰ' ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਇਆ ਹੈ।ਚੀਨ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਬੁਲਾਰੇ ਲੂ ਕਾਂਗ ਨੇ ਕਿਹਾ, ''ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਚੀਨ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਕਰਾਂ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਦਿਆਂ ਹੀ ਚੀਨ ਦੇ ਅਮਰੀਕਾ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਵੀ ਨਵੀਆਂ ਕਰ ਦਰਾਂ ਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਲਾਗੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।'' Image copyright Getty Images ਸ਼ੰਘਾਈ ਦੀਆਂ ਦੋ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੇ ਬੀਬੀਸੀ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਕਸਟਮ ਅਧਿਕਾਰੀ ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਨੂੰ ਅਮਰੀਕੀ ਦਰਾਮਦ ਲਈ ਕਲੀਅਰੈਂਸ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਦੇਰੀ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ।ਚੀਨ ਦਾ ਇਹ ਕਦਮ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਡੌਨਾਲਡ ਟਰੰਪ ਦੇ ਫੈਸਲੇ ਦਾ ਜਵਾਬ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਅਮਰੀਕੀ ਨੌਕਰੀਆਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕੀ ਤਕਨੀਕ ਤੇ ਬੌਧਿਕ ਸੰਪਤੀ ਦਾ ਗ਼ਲਤ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਚੀਨ ਨੂੰ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਰੋਕਣ ਲਈ ਇਹ ਕਦਮ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ।ਵ੍ਹਾਈਟ ਹਾਊਸ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਇੱਕ ਹੋਰ 16 ਬਿਲਿਅਨ ਡਾਲਰ ਦੇ ਉਤਪਾਦਾਂ 'ਤੇ ਟੈਰਿਫ਼ ਲਾਉਣ ਬਾਰੇ ਸਲਾਹ ਮਸ਼ਵਰਾ ਕਰੇਗਾ,। ਇਸ ਬਾਰੇ ਟਰੰਪ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਅਖ਼ੀਰ 'ਚ ਲਾਗੂ ਹੋ ਸਕਣਗੇ। Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਡੌਨਾਲਡ ਟਰੰਪ ਵੱਲੋਂ ਲਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਟੈਰਿਫ਼ ਟੈਰਿਫ਼ ਦੇ ਲਾਗੂ ਹੋਣ ਨਾਲ ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਸ਼ੇਅਰ ਬਾਜ਼ਾਰ 'ਤੇ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਅਸਰ ਪਿਆ ਹੈ। ਸ਼ੰਘਾਈ ਦੇ ਸ਼ੇਅਰ ਬਾਜ਼ਾਰ 0.5 ਫੀਸਦ ਉੱਚ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਬੰਦ ਹੋਇਆ, ਪਰ ਹਫ਼ਤੇ ਦੇ ਅੰਤ ਤੱਕ ਇਹ 3.5 ਫੀਸਦ ਘੱਟ ਰਿਹਾ - ਇਹ ਘਾਟੇ ਦਾ ਲਗਾਤਾਰ ਸੱਤਵਾਂ ਹਫ਼ਤਾ ਹੈ। ਟੋਕਿਓ ਦਾ ਸ਼ੇਅਰ ਬਾਜ਼ਾਰ 1.1 ਉੱਚ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਬੰਦ ਹੋਇਆ, ਪਰ ਹਾਂਗ ਕਾਂਗ 0.5 ਫੀਸਦ ਨਾਲ ਹੇਠਾਂ ਰਿਹਾ।ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਮੋਟਰਸਾਇਕਲਾਂ ਦੇ ਸ਼ੌਕੀਨਾਂ ਲਈ ਕੰਮ ਦੀ ਗੱਲ ਹਾਰਲੇ-ਡੇਵਿਡਸਨ ਅਮਰੀਕਾ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਵੀ ਕਰੇਗੀ ਰੁਖ਼ਡਾਇਵਾ ਸਿਕਿਓਰਿਟੀ ਦੇ ਹਿਕਾਰੂ ਸਾਟੋ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਬਾਜ਼ਾਰ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਟੈਰਿਫ਼ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਗੇੜ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਵਿੱਚ ਸੋਚਾਂ 'ਚ ਪਿਆ ਹੈ। ਟਰੰਪ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਇੰਪੋਰਟਿਡ ਵਾਸ਼ਿੰਗ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਅਤੇ ਸੂਰਜੀ ਪੈਨਲਾਂ 'ਤੇ ਟੈਰਿਫ਼ ਲਗਾਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਯੂਰਪੀਅਨ ਯੂਨੀਅਨ, ਮੈਕਸੀਕੋ ਅਤੇ ਕੈਨੇਡਾ ਤੋਂ ਸਟੀਲ ਅਤੇ ਅਲਮੂਨੀਅਮ ਦੀ ਦਰਾਮਦ 'ਤੇ ਟੈਕਸ ਲਗਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ 200 ਬਿਲਿਅਨ ਡਾਲਰ ਦੇ ਵਾਧੂ ਚੀਨੀ ਸਾਮਾਨ ਉੱਤੇ 10 ਫੀਸਦ ਟੈਰਿਫ਼ ਲਗਾਉਣ ਦੀ ਧਮਕੀ (ਸੰਕੇਤਕ ਤਸਵੀਰ) ਜੇ ਬੀਜਿੰਗ ਆਪਣੀਆਂ 'ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ' ਤਾਂ ਡੌਨਾਲਡ ਟਰੰਪ ਨੇ 200 ਬਿਲਿਅਨ ਡਾਲਰ ਦੇ ਵਾਧੂ ਚੀਨੀ ਸਾਮਾਨ ਉੱਤੇ 10 ਫੀਸਦ ਟੈਰਿਫ਼ ਲਗਾਉਣ ਦੀ ਧਮਕੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਨੇ ਵੀਰਵਾਰ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮਾਲ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਮੁਤਾਬਕ ਟੈਰਿਫ਼ 500 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਤੱਕ ਵਧ ਸਕਦਾ ਹੈ।ਉੱਧਰ ਚੀਨ ਨੇ ਦੋਸ਼ ਲਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿਚ ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਵਾਪਰਕ ਜੰਗ ਛੇੜ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਚੀਨ ਨੇ ਇਸ ਬਾਬਤ ਵਿਸ਼ਵ ਵਪਾਰ ਸੰਗਠਨ ਕੋਲ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਵੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ ਤੇ ਵੀਡੀਓ ਵੀ ਦੋਖੇ :ਅਮਰੀਕਾ-ਚੀਨ ਦੀ 'ਟਰੇਡ ਵਾਰ' ਭਾਰਤ ਲਈ ਖ਼ਤਰੇ ਦੀ ਘੰਟੀ? ਮੀਡੀਆ ਪਲੇਬੈਕ ਤੁਹਾਡੀ ਡਿਵਾਈਸ 'ਤੇ ਸਪੋਰਟ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਟਰੇਡ ਵਾਰ ਦਾ ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਬਾਜ਼ਾਰ ’ਤੇ ਅਸਰਟਰੰਪ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮੋਰਗਨ ਸਟੈਨਲੀ ਅਨੁਸਾਰ ਅੱਜ ਤੱਕ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਅਮਰੀਕੀ ਟੈਰਿਫ਼ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਵਪਾਰ ਦਾ 0.6 ਫੀਸਦ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆਂ ਦੀ ਜੀ.ਡੀ.ਪੀ. ਦਾ 0.1 ਫੀਸਦ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੋਵੇਗਾ। ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਇਨ੍ਹਾਂ ਖੇਤਰਾਂ ਤੇ ਉਤਪਾਦਾਂ ਉੱਤੇ ਹੋਵੇਗਾ ਅਸਰ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਕ ਵੀ ਸਪਲਾਈ ਚੇਨ ਵਿੱਚ ਦੂਜਿਆਂ 'ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਬਾਰੇ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ-ਚੀਨ ਵਿਚਾਲੇ ਤਣਾਅ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਚਿੰਤਤ ਹਨ।(ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਔਰਤਾਂ ਹਿੰਸਾ ਸਹਿ ਕੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਤੋੜਦੀਆਂ ਰਿਸ਼ਤਾ, ਪੜ੍ਹੋ ਕਿਉਂ ਨਵੀਨ ਨੇਗੀ ਪੱਤਰਕਾਰ, ਬੀਬੀਸੀ 22 ਜੁਲਾਈ 2018 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/india-44911885 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ Image copyright Science Photo Library ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਵਿਆਹ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਭਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਸਪਨਾ ਪਤੀ ਦਾ ਘਰ ਛੱਡ ਕੇ ਪੇਕੇ ਚਲੀ ਗਈ। (ਸੰਕੇਤਿਕ ਤਸਵੀਰ) "ਸਾਡੇ ਵਿਆਹ ਦਾ ਤੀਜਾ ਦਿਨ ਸੀ, ਅਸੀਂ ਘੁੰਮਣ ਲਈ ਮਨਾਲੀ ਗਏ। ਰਾਤ ਨੂੰ ਉਹ ਮੇਰੇ ਸਾਹਮਣੇ ਸ਼ਰਾਬ ਪੀ ਕੇ ਆਇਆ ਅਤੇ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ ਮੈਨੂੰ ਮਾਰਨ ਲੱਗਾ।"ਇੰਨਾ ਬੋਲਦੇ-ਬੋਲਦੇ ਸਪਨਾ ਦਾ ਗਲਾ ਭਰ ਗਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਟੁੱਟਣ ਲੱਗੇ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਾਹ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਦੱਬਿਆ ਹੋਇਆ ਦਰਦ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਣ ਲੱਗਿਆ।ਇੱਕ ਵਾਰੀ ਫਿਰ ਆਪਣੀ ਆਵਾਜ਼ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਦੇ ਹੋਏ ਉਹ ਦੱਸਦੇ ਹਨ, "ਵਿਆਹ ਦੇ ਸਮੇਂ ਮੈਂ ਪੋਸਟ-ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਸੀ, ਮੈਂ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਚੰਗੀ ਸੀ ਪਰ ਪਿਤਾ ਜੀ ਮੇਰਾ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮੇਰੇ ਲਈ ਇਹ ਰਿਸ਼ਤਾ ਹੀ ਲੱਭਿਆ ਸੀ।" ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ :ਘਰਾਂ ’ਚ ਤਸ਼ੱਦਦ ਸਹਿਣ ਦੀ ਥਾਂ ਔਰਤਾਂ ਇਹ ਪੜ੍ਹਨਪਾਕ ਜਗੀਰਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਚੁਣੌਤੀ ਦੇਣ ਤੁਰੀ ਦਲਿਤ ਔਰਤ 'ਆਪਣੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਦੁੱਧ ਪਿਆਉਣਾ ਜ਼ੁਰਮ ਤਾਂ ਨਹੀਂ...'ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੀ ਰਹਿਣ ਵਾਲੀ ਸਪਨਾ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਆਪਣੇ ਖਰਚੇ ਚੁੱਕ ਰਹੀ ਸੀ। ਉਹ ਦੂਜਿਆਂ 'ਤੇ ਵਿੱਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਉਹ ਪੜ੍ਹੀ-ਲਿਖੀ ਸੀ ਅਤੇ ਬੇਬਾਕ ਅੰਦਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਗੱਲ ਰੱਖਦੀ ਸੀ।ਉਸ ਖਰਾਬ ਵਿਆਹ ਨੇ ਬੇਬਾਕ ਸਪਨਾ ਨੂੰ ਅਚਾਨਕ ਤੋੜ ਕੇ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ। ਵਿਆਹ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਭਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਸਪਨਾ ਪਤੀ ਦਾ ਘਰ ਛੱਡ ਕੇ ਪੇਕੇ ਚਲੀ ਗਈ।ਪਰ ਜਿਸ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਕੁੜੀ ਦੇ ਦਿਲ ਵਿੱਚ ਇਹ ਗੱਲ ਬੈਠਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੋਵੇ ਕਿ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 'ਪਤੀ ਦਾ ਘਰ ਹੀ ਉਸ ਦਾ ਆਪਣਾ ਘਰ ਹੈ' ਉੱਥੇ ਇੱਕ ਪਿਤਾ ਆਪਣੇ ਵਿਆਹੀ ਧੀ ਦਾ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪੇਕੇ ਆਉਣਾ ਕਿਵੇਂ ਪਸੰਦ ਕਰਦੇ। ਪੇਕੇ ਵੀ ਨਾਲ ਨਹੀਂਸਪਨਾ ਉਸ ਸਮੇਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ, "ਇੱਕ ਹਾਦਸੇ ਵਿੱਚ ਮੇਰੇ ਭਰਾ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ, ਮੇਰੇ ਵਿਆਹ ਨੂੰ ਮਹੀਨਾ ਹੀ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਮੈਂ ਸਰੀਰਕ ਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਰੂਪ ਤੋਂ ਬੇਹੱਦ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਸੀ। ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੇ ਘਰ ਜਾਣ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕੋਈ ਰਾਹ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪਰ ਮੇਰੇ ਪੇਕਿਆਂ ਨੇ ਵੀ ਮੈਨੂੰ ਬਹੁਤ ਤੰਗ ਕੀਤਾ ਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੇਰੇ ਪੇਕੇ ਪਰਤ ਆਉਣਾ ਪਸੰਦ ਨਹੀਂ ਸੀ।" Image copyright Science Photo Library ਸਪਨਾ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਮਾਪਿਆਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਪਣਾ ਪੂਰਾ ਹਾਲ ਬਿਆਨ ਕੀਤਾ। ਫਿਰ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ ਕਿ ਉਹ ਵਾਪਸ ਪਤੀ ਕੋਲ ਚਲੀ ਜਾਵੇ। ਇਸ ਲਈ ਬਾਕਾਇਦਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਤੀ ਨੂੰ ਫੋਨ ਕਰਕੇ ਘਰ ਵੀ ਬੁਲਾ ਲਿਆ ਸੀ। ਆਖਰ ਘਰਵਾਲੇ ਆਪਣੇ ਹੀ ਧੀ ਦਾ ਦਰਦ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਸਮਝ ਪਾਉਂਦੇ ਅਤੇ ਵਾਪਸ ਉਸੇ ਦਲਦਲ ਵਿੱਚ ਕਿਉਂ ਭੇਜਣ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ? ਇਸ 'ਤੇ ਸਪਨਾ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ, "ਦਰਅਸਲ ਇਸ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਸਾਡੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ, ਗੁਆਂਢੀ ਕੁਲ ਮਿਲਾ ਕੇ ਪੂਰਾ ਸਮਾਜ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਉਹ ਦੇਖਦੇ ਹਨ ਕਿ ਵਿਆਹੀ ਹੋਈ ਕੁੜੀ ਵਾਪਸ ਆਈ ਹੈ, ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਬਣਨ ਲਗਦੀਆਂ ਹਨ।" "ਇਹਨਾਂ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਦਬਾਅ ਹੀ ਘਰ ਵਾਲਿਆਂ 'ਤੇ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਚਾਹੇ ਜਿਸ ਵੀ ਹਾਲ ਵਿੱਚ ਹੋਵੇ ਕੁੜੀ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਕੋਲ ਵਾਪਸ ਚਲੀ ਜਾਵੇ।''ਬੀਤੇ ਦਿਨੀਂ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਘਟਨਾ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਵਾਪਰੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ 39 ਸਾਲਾ ਏਅਰਹੋਸਟੈਸ ਅਨੀਸ਼ਿਆ ਬਤਰਾ ਨੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰ ਲਈ ਸੀ। ਅਨੀਸ਼ਿਆ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੇ ਇਲਜ਼ਾਮ ਲਾਏ ਕਿ ਅਨੀਸ਼ਿਆ ਦਾ ਪਤੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਰੀਰਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਤੰਗ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਪੜ੍ਹੀ ਲਿਖੀ ਅਤੇ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਰੂਪ ਤੋਂ ਸਫ਼ਲ ਸਮਝੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਅਨੀਸ਼ਿਆ ਦਾ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਖਤਮ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਹਾਲੇ ਸਵਾਲਾਂ ਦੇ ਘੇਰੇ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਤੀ ਫਿਲਹਾਲ ਪੁਲਿਸ ਹਿਰਾਸਤ ਵਿੱਚ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਘਟਨਾ ਨੂੰ ਸੁਣਨ ਅਤੇ ਪੜ੍ਹਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹੀ ਸਵਾਲ ਉੱਠਿਆ ਕਿ ਵਿੱਤੀ ਰੂਪ ਤੋਂ ਆਜ਼ਾਦ ਔਰਤਾਂ ਅਖੀਰ ਇਹ ਸਭ ਚੁੱਪਚਾਪ ਕਿਉਂ ਬਰਦਾਸ਼ਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ?ਪਤੀ ਨੇ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਸਾਥ ਤਾਂ ਹੋਈ ਵੱਖਉੱਤਰਾਖੰਡ ਦੀ ਰਹਿਣ ਵਾਲੀ ਦੀਪਤੀ (ਬਦਲਿਆ ਹੋਇਆ ਨਾਂ) ਦਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਵੀ ਵਿਆਹ ਦੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਪਟੜੀ ਤੋਂ ਉਤਰ ਗਿਆ।ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਪਤੀ ਨੇ ਸਰੀਰਕ ਹਿੰਸਾ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਹੁਰੇ ਨੇ ਸਰੀਰਕ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਜ਼ਰੂਰ ਕੀਤੀ ਸੀ। Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਦੀਪਤੀ ਦੇ ਪਤੀ ਨੇ ਸਰੀਰਕ ਹਿੰਸਾ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਹੁਰੇ ਨੇ ਸਰੀਰਕ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਜ਼ਰੂਰ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਦੀਪਤੀ ਦਾ ਵਿਆਹ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਹੁਰੇ ਆਪਣੇ ਇਲਾਕੇ ਦੀ ਸਿਆਸਤ ਵਿੱਚ ਚੰਗੀ ਪੈਠ ਰੱਖਦੇ ਸਨ।ਦੀਪਤੀ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਵਿਆਹ ਵੇਲੇ ਉਹ ਗ੍ਰੈਜੁਏਸ਼ਨ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਸੀ। ਮੰਗਣੀ ਤੋਂ ਵਿਆਹ ਵਿਚਾਲੇ ਦਾ ਜੋ ਸਮਾਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਆਪਣੀ ਸੱਸ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਚੰਗਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਬਣ ਗਿਆ ਸੀ।ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਸਰੀਰ 'ਤੇ ਵਾਲਾਂ ਵਾਲੀ ਮਸ਼ਹੂਰੀ ਦੀ ਚਰਚਾ #HerChoice: ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਮਨ ਦੇ ਭੇਤ ਖੋਲ੍ਹਦੀ ਲੜੀਕੀ ਭਾਰਤ ਔਰਤਾਂ ਬਾਰੇ ਵਿਅਤਨਾਮ ਤੋਂ ਕੁਝ ਸਿੱਖੇਗਾ?ਉਸੇ ਸਮੇਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੱਸ-ਸਹੁਰੇ ਦੀ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਬਣਦੀ ਨਹੀਂ ਅਤੇ ਦੋਵੇਂ ਵੱਖ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।15 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਹੋਏ ਵਿਆਹ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਦੀਪਤੀ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ, "ਵਿਆਹ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਸਾਲ ਤੱਕ ਸਭ ਕੁਝ ਵਧੀਆ ਸੀ। ਇੱਕ ਦਿਨ ਸ਼ਰਾਬ ਦੇ ਨਸ਼ੇ ਵਿੱਚ ਸਹੁਰੇ ਨੇ ਮੇਰਾ ਸਰੀਰਕ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ। ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਇਹ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਇਸ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ। ਇਹ ਮੇਰੀ ਉਮੀਦਾਂ ਤੋਂ ਬਿਲਕੁਲ ਉਲਟ ਸੀ।"ਪਤੀ ਦੇ ਰਵੱਈਏ ਤੋਂ ਹੈਰਾਨ ਦੀਪਤੀ ਟੁੱਟ ਚੁੱਕੀ ਸੀ ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਉਹ ਆਪਣੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਨੂੰ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਸੀ। ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਸਹੁਰੇ ਨੇ ਫਿਰ ਉਹੀ ਹਰਕਤ ਦੁਹਰਾਈ ਅਤੇ ਇਸ ਵਾਰੀ ਦੀਪਤੀ ਸਹੁਰਾ ਘਰ ਛੱਡ ਕੇ ਆਪਣੇ ਪੇਕੇ ਵਾਪਸ ਆ ਗਈ। Image copyright PA ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਆਖੀਰ ਲੰਬੀ ਕਾਨੂੰਨੀ ਲੜਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੀਪਤੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਤੀ ਵਿੱਚ ਤਲਾਕ ਹੋ ਗਿਆ। ਆਖੀਰ ਲੰਬੀ ਕਾਨੂੰਨੀ ਲੜਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੀਪਤੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਤੀ ਵਿੱਚ ਤਲਾਕ ਹੋ ਗਿਆ। ਤਲਾਕ ਤੋਂ ਇੱਕ ਸਾਲ ਦੇ ਅੰਦਰ ਹੀ ਉਸ ਦੇ ਪਤੀ ਨੇ ਦੂਜਾ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਲਿਆ ਜਦਕਿ ਦੀਪਤੀ ਅਜੇ ਵੀ ਇਕੱਲੀ ਹੈ।ਕੀ ਉਸ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾਉਣ ਦੀ ਇੱਛਾ ਨਹੀਂ ਹੋਈ, ਉਦੋਂ ਵੀ ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਤੀ ਨੇ ਦੂਜਾ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਲਿਆ?ਇਸ ਦਾ ਉੱਤਰ ਦੀਪਤੀ ਦਿੰਦੀ ਹੈ, "ਮੇਰਾ ਪਹਿਲਾ ਵਿਆਹ ਖਰਾਬ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਮੇਰੇ ਅੰਦਰ ਵਿਆਹ ਅਤੇ ਪਿਆਰ ਵਰਗੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਡੂੰਘੀ ਸੱਟ ਲੱਗੀ ਹੈ। ਮੈਂ ਲੋਕਾਂ 'ਤੇ ਛੇਤੀ ਭਰੋਸਾ ਨਹੀਂ ਕਰ ਪਾਉਂਦੀ। ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਵਿਆਹ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਦੀ ਬਹੁਤ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਪਰ ਇਸ ਸਾਰੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਅੰਦਰੋਂ ਤੋੜ ਦਿੱਤਾ।"ਵਿਆਹ ਤੋੜ ਦਈਏ ਜਾਂ ਕਾਇਮ ਰੱਖੀਏ?ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਇਹਨਾਂ ਤਜਰਬਿਆਂ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਬੀਬੀਸੀ ਹਿੰਦੀ ਨੇ ਫੇਸਬੁੱਕ ਪੇਜ 'ਤੇ ਔਰਤਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਪੰਨੇ 'ਤੇ ਸਵਾਲ ਪੁੱਛਿਆ ਸੀ ਕਿ 'ਕੀ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹਿੰਸਾ ਦੇ ਬਾਅਦ ਵਿਆਹ ਨੂੰ ਤੋੜਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ?'ਵਧੇਰੇ ਔਰਤਾਂ ਨੇ ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਕਿ ਹਿੰਸਕ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਵਿੱਚੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਕੁਝ ਔਰਤਾਂ ਇਸ ਗੱਲ 'ਤੇ ਸਹਿਮਤ ਹੋਈਆਂ ਸਨ ਕਿ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਨੂੰ ਟੁੱਟਣ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਦਾ ਇੱਕ ਮੌਕਾ ਜ਼ਰੂਰ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। Image copyright Science Photo Library ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਧੇਰੇ ਔਰਤਾਂ ਨੇ ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਕਿ ਹਿੰਸਕ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਵਿੱਚੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਆਪਸੀ ਸਬੰਧਾਂ ਵਿੱਚ ਲੜਾਈ ਦੇ ਵਧਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਆਹ ਸਲਾਹਕਾਰ (ਮੈਰਿਜ ਕਾਉਂਸਲਰਾਂ) ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਵੀ ਲਿਆ ਜਾਣ ਲੱਗਿਆ ਹੈ। ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਵਿਆਹ ਸਲਾਹਕਾਰ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਅਤੇ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀ ਨਿਸ਼ਾ ਖੰਨਾ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਹੁਣ ਵਿਆਹਾਂ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਘਰੇਲੂ ਹਿੰਸਾ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਕਾਫ਼ੀ ਘੱਟ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਜੋ ਵੀ ਮਾਮਲੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਹਿੰਸਾ ਦੋਵਾਂ ਧਿਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਨਿਸ਼ਾ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਔਰਤਾਂ ਅਕਸਰ ਵਿਆਹ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।ਇਸ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਡਾ. ਨਿਸ਼ਾ ਚਾਰ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਦੱਸਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਮੁਤਾਬਕ, "ਕੁੜੀਆਂ ਵਧੇਰੇ ਭਾਵੁਕ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਪ੍ਰਤੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਲਗਾਅ ਵਧੇਰੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਦੂਜਾ ਉਹ ਵਿੱਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਆਜ਼ਾਦ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀਆਂ, ਤੀਜਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ ਅਤੇ ਚੌਥਾ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਵੱਖ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਸਮਾਜ 'ਹਮੇਸ਼ਾ ਉਪਲਬਧ' ਰਹਿਣ ਵਾਲੀ ਔਰਤ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦੇਖਦਾ ਹੈ।''ਵਿੱਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਆਜ਼ਾਦ ਔਰਤਾਂ ਵੀ ਕਿਉਂ ਘਬਰਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ?ਕਈ ਵਾਰੀ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਵਿੱਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਆਜ਼ਾਦ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਵੀ ਔਰਤਾਂ ਹਿੰਸਕ ਵਿਆਹਾਂ ਤੋਂ ਵੱਖ ਹੋਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਨਹੀਂ ਲੈ ਸਕਦੀਆਂ। ਅਖੀਰ ਇਸ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਕੀ ਵਜ੍ਹਾ ਹੈ।ਇਸ ਦੇ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ ਵਕੀਲ ਅਨੁਜਾ ਕਪੂਰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, "ਜ਼ਰੂਰੀ ਨਹੀਂ ਕਿ ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਆਜ਼ਾਦ ਹਨ ਜਾਂ ਨਹੀਂ, ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਇਹ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਰੂਪ ਤੋਂ ਦੂਜੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨਾਲ ਜੁੜ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਹ ਉਸ ਇਨਸਾਨ ਤੋਂ ਦੂਰ ਜਾ ਕੇ ਕੁਝ ਸੋਚ ਨਹੀਂ ਪਾਉਂਦੀਆਂ।'' "ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਲਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕੋਈ ਦੂਜਾ ਆਦਮੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਿਆਰ ਹੀ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕੇਗਾ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੇ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਉਹ ਸਾਰੇ ਦਰਦ ਸਹਿੰਦੇ ਹੋਏ ਵਿਆਹ ਨੂ ਬਚਾਉਮ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ।"ਭਾਰਤੀ ਨਿਆਂ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਤਲਾਕ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਬਾਰੇ ਅਨੁਜਾ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ ਪਹਿਲਾਂ ਤਾਂ ਸਹਿਮਤੀ ਨਾਲ ਤਲਾਕ ਲੈਣ ਲਈ ਵੀ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 6 ਮਹੀਨਿਆਂ ਦਾ ਸਮਾਂ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਪਰ ਹੁਣ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਫਿਰ ਵੀ ਵੱਖ ਤਲਾਕ ਦਾ ਮਾਮਲਾ ਚੱਲਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਵਿੱਚ 4 ਜਾਂ 5 ਸਾਲ ਲੱਗ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਤਲਾਕ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ 4 ਜਾਂ 5 ਸਾਲ ਲੱਗ ਜਾਂਦੇ ਹਨ-ਵਕੀਲ ਅਨੁਜਾ ਕਪੂਰ ਅਨੁਜਾ ਦੱਸਦੀ ਹੈ, "ਤਲਾਕ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਲ ਕਈ ਕੇਸ ਇਕੱਠੇ ਚੱਲਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਘਰੇਲੂ ਹਿੰਸਾ, ਜਾਇਦਾਦ ਸੰਬੰਧੀ ਮੁੱਦੇ, ਜੇ ਬੱਚੇ ਹਨ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦਾ ਮੁੱਦਾ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੇ ਕੇਸਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਲੰਬਾ ਸਮਾਂ ਲੱਗਦਾ ਹੈ।"ਉਸੇ ਸਮੇਂ ਮੈਰੀਜ਼ ਕਾਊਂਸਲਰ ਡਾ. ਨਿਸ਼ਾ ਸਲਾਹ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਤਲਾਕ ਦੀ ਨੌਬਤ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਆਉਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਦੱਸਦੀ ਹੈ, "ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਗਾਹਕ ਨੂੰ ਮਾਨਸਿਕ ਅਤੇ ਵਿੱਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੋਣ ਲਈ ਕਹਿੰਦੀ ਹਾਂ। ਜੇ ਬਿਨਾਂ ਬੈਕਅੱਪ ਤੋਂ ਕੋਈ ਔਰਤ ਵਿਆਹ ਨੂੰ ਤੋੜ ਦੇਵੇਗੀ ਤਾਂ ਉਸ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਹੋਣਗੀਆਂ। ਇਸ ਲਈ ਮੈਂ ਉਸ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਖੁਦ ਕੰਮ ਕਰਨ ਅਤੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਤਲਾਕ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੰਦੀ ਹਾਂ।" ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ :ਕੀ ਭਾਰਤ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹੈ?'ਮਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਉਹ ਤਿੱਤਲੀ ਬਣੇਗੀ' 'ਕੁੜੀਆਂ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਪਹਿਲਵਾਨਾਂ ਵਾਂਗ ਕਰਨ'ਉਨ੍ਹਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਜੇ ਘਰੇਲੂ ਹਿੰਸਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾ ਕਦਮ ਪੁਲਿਸ ਕੋਲ ਰਿਪੋਰਟ ਦਰਜ ਕਰਵਾਉਣਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉੱਥੇ ਵੀ ਕਾਉਂਸਲਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਦੋਹਾਂ ਪੱਖਾਂ ਨੂੰ ਸੁਣਦੇ ਹਨ।ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਨਾਲ ਲਗਦੇ ਨੋਇਡਾ ਵਿੱਚ ਮਹਿਲਾ ਥਾਣੇ ਦੀ ਐੱਸਐੱਚਓ ਅੰਜੂ ਸਿੰਘ ਤੋਂ ਅਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਨੁਭਵ ਜਾਣਨੇ ਚਾਹੇ। ਅੰਜੂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਰੋਜ਼ਾਨਾ 5-6 ਔਰਤਾਂ ਘਰੇਲੂ ਹਿੰਸਾ ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਲੈ ਕੇ ਪਹੁੰਚਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਉਹ ਸਲਾਹ ਦੇਣ ਦਾ ਕੰਮ ਵੀ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਘਰੇਲੂ ਹਿੰਸਾ ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਰ ਔਰਤਾਂ ਦੀਆਂ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀਆਂ ਬਾਰੇ ਅੰਜੂ ਨੇ ਬੀਬੀਸੀ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ, "ਸਰੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਵੱਖ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਮੁਸ਼ਕਿਲਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਕਿਸੇ ਦੀ ਪਤੀ ਨਾਲ ਲੜਾਈ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਕੋਈ ਘਰੇਲੂ ਹਿੰਸਾ ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਪਰ ਇੱਕ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਔਰਤਾਂ ਆਪਣੇ ਲਿਆਹ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਜਦੋਂ ਮਾਮਲਾ ਬਹੁਤ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਉਹ ਵੱਖ ਹੋਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕਰ ਪਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ।''ਅੰਜੂ ਇਹ ਵੀ ਮੰਨਦੀ ਹੈ ਕਿ ਔਰਤਾਂ ਦਾ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਿਆਹਾਂ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਮਾਜਿਕ ਹਾਲਤ ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਤੋਂ ਹੀ ਕਿਸੇ ਦੂਜੇ ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਰਹਿਣਾ ਸਿਖਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਹ ਪਤੀ ਤੋਂ ਅਲਗ ਹੋਣ ਦਾ ਵੱਡਾ ਕਦਮ ਚੁੱਕਣ ਤੋਂ ਘਬਰਾਉਂਦੀ ਹੈ। (ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਬਲਾਗ: 'ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ’ਚ ਕੁੜੀਆਂ ਦੇ ਹੋਸਟਲ 24 ਘੰਟੇ ਖੁੱਲ੍ਹਣ ’ਤੇ ਮੈਂ ਕਿਉਂ ਡਰ ਰਿਹਾਂ' ਆਰਿਸ਼ ਛਾਬੜਾ ਬੀਬੀਸੀ ਪੱਤਰਕਾਰ 22 ਦਸੰਬਰ 2018 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/india-46649842 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ Image copyright kanu Priya/facebook ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਕਨੂਪ੍ਰਿਆ, ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੀ ਸਟੂਡੈਂਟ ਕੌਂਸਲ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਮਹਿਲਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਔਰਤਾਂ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਸਲਿਆਂ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰਨ ਦਾ ਲਾਇਸੰਸ ਲੈਣਾ ਕੋਈ ਔਖਾ ਨਹੀਂ। ਬਸ ਤੁਹਾਡੀ ਕੋਈ ਭੈਣ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਮੇਰੀਆਂ ਤਾਂ ਜੀ, ਤਿੰਨ ਭੈਣਾਂ ਹਨ। ਮੈਂ ਅਕਸਰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਇਹ ਲਾਇਸੰਸ ਜਾਰੀ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਹਾਂ। ਅੱਜ ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਲੱਗ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਆਪਣੇ ਹੱਕ ਸਾਂਭਣ ਦਾ ਸਮਾਂ ਆ ਗਿਆ ਹੈ।ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੀ ਸਟੂਡੈਂਟ ਕੌਂਸਲ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਮਹਿਲਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਕਨੂਪ੍ਰਿਆ ਨੂੰ? ਜਦੋਂ ਬਣੀ ਸੀ ਆਪਾਂ ਸਾਰਿਆਂ ਨੇ ਤਾਂ ਤਾੜੀਆਂ ਮਾਰੀਆਂ ਸਨ। ਉੱਥੇ ਤੱਕ ਠੀਕ ਸੀ, ਹੁਣ ਤਾਂ ਬੀਬੀ ਨੇ ਗੱਡੀ ਬਾਹਲੀ ਅੱਗੇ ਤੋਰ ਲਈ ਹੈ। 'ਦੂਜੀ ਵੱਡੀ ਜਿੱਤ' ਐਲਾਨ ਰਹੀ ਹੈ। ਬਰਾਬਰੀ ਰੱਖਣ ਲਈ ਅੱਜਕਲ੍ਹ ਮਹਿਲਾ ਕ੍ਰਿਕਟ ਟੀਮ ਦੀ ਜਿੱਤ ਉੱਤੇ ਖੁਸ਼ ਅਤੇ ਹਾਰਨ ’ਤੇ ਦੁਖੀ ਹੋ ਹੀ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਦੇਸ਼ਭਗਤੀ ਦੀ ਦੇਸ਼ਭਗਤੀ, ਬਰਾਬਰੀ ਦੀ ਬਰਾਬਰੀ।ਪਰ ਇਹ ਤਾਂ ਨਵਾਂ ਭੰਬਲਭੂਸਾ ਹੈ, ਆਊਟ ਆਫ ਸਿਲੇਬਸ ਹੈ। ਸੱਚੀ, ਅਸਲ ਗੱਲ ਤਾਂ ਦੱਸੀ ਹੀ ਨਹੀਂ। ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਨੇ 24 ਘੰਟੇ ਹੋਸਟਲ ਖੋਲ੍ਹੇ ਜਾਣ ਲਈ ਲੰਬਾ ਸ਼ੰਘਰਸ਼ ਕੀਤਾ ਅਸਲ 'ਚ ਕਨੂਪ੍ਰਿਆ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਇੱਕ 'ਪਿੰਜਰਾ ਤੋੜ' ਧਰਨਾ ਕਾਮਯਾਬ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਕੁੜੀਆਂ ਵੀ ਆਪਣੇ ਹੋਸਟਲਾਂ 'ਚ 24 ਘੰਟੇ ਆ-ਜਾ ਸਕਣਗੀਆਂ।ਮੈਨੂੰ ਪਤਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਵੱਡੀ ਗੱਲ ਹੈ, ਵੱਡਾ ਹੱਕ ਹੈ। ਪਰ ਇਸ ਹੱਕ ਨਾਲ ਜਿਹੜੇ ਸਾਡੇ ਸਦੀਆਂ ਪੁਰਾਣੇ ਹੱਕ ਮਾਰੇ ਜਾਣਗੇ, ਉਹ?ਹੁਣ ਜੇ ਕੁੜੀਆਂ ਸੜ੍ਹਕਾਂ ਉੱਪਰ ਹੱਕ ਰੱਖਣਗੀਆਂ ਤਾਂ ਕੀ ਅਸੀਂ ਮਰਦ ਆਪਣੀ ਮਰਦਾਨਗੀ ਦੀ ਪਰਫਾਰਮੈਂਸ ਕੇਵਲ ਘਰ ਵਿੱਚ ਹੀ ਦਿਆਂਗੇ? ਕੁੜੀਆਂ ਨੂੰ ਤਾਂ ਹੋਸਟਲ ਦੇ ਅੰਦਰ ਰਹਿ ਕੇ ਵੀ ਕੁਝ ਨਾ ਕੁਝ ਕਰਨ ਨੂੰ ਲੱਭ ਜਾਵੇਗਾ। ਅਸੀਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਂਗ ਬਾਹਰ ਆਪਣੀ ਮਰਦਾਨਗੀ ਖਿਲਾਰਾਂਗੇ। ਜੇ ਇਹ ਕੰਮ ਵੀ ਚਲਾ ਗਿਆ ਤਾਂ... ਦੱਸੋ, ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰੀ ਪਹਿਲਾਂ ਘੱਟ ਹੈ? (ਕੁੜੀਆਂ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਹਾਲ ਵਿੱਚ ਬਿਨਾਂ ਰੋਕ-ਟੋਕ 24 ਘੰਟੇ ਆਉਣ-ਜਾਣ ਦੀ ਮਿਲੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ’ਤੇ ਇਹ ਵਿਅੰਗ ਹੈ ਜਿਸ ਦੇ ਸ਼ਬਦੀ ਅਰਥਾਂ ’ਤੇ ਨਾ ਜਾਓ, ਸਿਰਫ ਭਾਵ ਸਮਝੋ)ਮੈਨੂੰ ਗਲਤ ਨਾ ਸਮਝ ਲਿਓ। ਮੈਂ ਬਰਾਬਰੀ ਦੇ ਹੱਕ ਵਿੱਚ ਹਾਂ। ਮੇਰੀਆਂ ਭੈਣਾਂ ਉੱਪਰ ਵੀ ਉਹੀ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਹਨ ਜਿਹੜੀਆਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹੋਰ ਔਰਤ ਉੱਪਰ ਹਨ। ਜਿੱਥੇ ਤੱਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਵਾਲਾ ਮਸਲਾ ਹੈ, ਮੈਂ ਤਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਤੋਂ ਹੀ ਇਸ ਦਾ ਮੋਹਰੀ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਇਹ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰ ਪੜ੍ਹੋ'ਸਰਕਾਰ ਆਖਦੀ ਹੈ, ਓਏ ਗਰੀਬੋ, ਜਿੱਥੋਂ ਆਏ ਹੋ, ਉੱਥੇ ਵਾਪਸ ਜਾਓ'ਯੂ-ਟਿਊਬ 'ਤੇ ਟੀ-ਸੀਰੀਜ਼ ਦੀ ਸਰਦਾਰੀ ਨੂੰ ਇਸ ਹਸਤੀ ਦੀ ਚੁਣੌਤੀਕੀ ਪੋਰਨ ਭਾਰਤ ’ਚ ਔਰਤਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਹਿੰਸਾ ਨੂੰ ਵਧਾ ਰਿਹਾ ਹੈ- - BBC News ਖ਼ਬਰਾਂਛੋਟੀ ਉਮਰ ਤੋਂ ਹੀ ਮੈਂ ਆਪਣੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਭੈਣਾਂ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਗਾਰਡ ਬਣ ਕੇ ਤੁਰਦਾ ਰਿਹਾ ਹਾਂ।ਵੱਡੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਹੁਣ ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਇਸ ਕਦਮ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਹੋਰ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਵੀ ਜ਼ਮਾਨਾ ਖੁਦ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੇਗਾ। ਅੱਜ ਹੋਸਟਲ ਦੀ ਟਾਈਮਿੰਗ ਹੈ, ਕੱਲ੍ਹ ਕੱਪੜਿਆਂ ਦਾ ਢੰਗ-ਤਰੀਕਾ, ਫਿਰ ਸੰਗੀ-ਸਾਥੀ ਚੁਣਨ ਦੀ ਮਰਜ਼ੀ, ਫਿਰ ਇਕੱਲੇ ਜਿਉਣ ਦੀ ਮਰਜ਼ੀ, ਫਿਰ ਇਹ ਵੀ ਮਰਜ਼ੀ ਕਿ ਅਸੀਂ ਗ਼ਲਤੀ ਵੀ ਕਰਾਂਗੀਆਂ। ਮਤਲਬ, ਗ਼ਲਤੀ ਕਰਨ ਦੀ ਵੀ ਮਰਜ਼ੀ! ਇੰਝ ਤਾਂ ਸਾਰੀਆਂ ਹੀ ਕੁੜੀਆਂ ਸਾਰੇ ਹੀ ਹੱਕ ਮੰਗਣਗੀਆਂ। ਮੰਗ ਲੈਣ। ਪਰ ਜੇ ਮਿਲ ਗਏ, ਫਿਰ? Image copyright Kanu Priya/FB ਕੀ ਬਣੇਗਾ ਜੇ ਕੱਲ੍ਹ ਨੂੰ ਕੁੜੀਆਂ ਪੁੱਛਣ ਕਿ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਬਜ਼ੁਰਗ ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਕਿਉਂ ਛੱਡ ਕੇ ਆਈਏ, ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤੂੰ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਆ ਸਕਦਾ ਮੇਰੇ ਘਰ? ਤਾਂ ਕੀ ਮੁੰਡੇ ਤੇ ਕੁੜੀਆਂ ਦੇ ਮਾਪੇ ਵੀ ਬਰਾਬਰ ਹੋ ਜਾਣਗੇ? ਇਹ ਤਾਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਡਰਾਉਣੀ ਗੱਲ ਹੋ ਗਈ। ਮੈਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਕਿਹਾ ਹੈ, ਗੱਲ ਤਾਂ ਬਸ ਸੇਫ਼ਟੀ ਦੀ ਹੈ ਜੀ। ਕਈ ਕੁੜੀਆਂ ਇਸ ਤੱਥ ਨੂੰ ਵੀ ਕੱਖ ਨਹੀਂ ਮੰਨਦੀਆਂ, ਸਗੋਂ ਕਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਜੇ ਅਸੀਂ ਆਮ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਜਾਵਾਂਗੀਆਂ ਤਾਂ ਹੀ ਆਮ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਹੱਕ ਰੱਖ ਕੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਵੀ ਰਹਾਂਗੀਆਂ।ਸੋਚੋ, ਕੀ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਦੇ 'ਗੇੜੀ ਰੂਟ' ਉੱਤੇ ਵੀ ਕੁੜੀਆਂ ਹੱਕ ਰੱਖਣਗੀਆਂ? ਗੇੜੀ ਰੂਟ ਬਾਰੇ ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪਤਾ ਹੋ ਹੋਣਾ ਹੈ। ਨਹੀਂ ਪਤਾ ਤਾਂ ਦੱਸ ਦਿੰਦੇ ਹਾਂ। ਇੱਕ ਸੱਪ ਵਰਗੀ ਸੜ੍ਹਕ ਹੈ ਜਿਹੜੀ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਦੇ ਪੌਸ਼ ਜਾਂ ਮਹਿੰਗੇ ਸੈਕਟਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਦੀ ਹੈ। ਹੁਣ ਗੇੜੀ ਰੂਟ ਦੀ ਵੀ ਸ਼ਾਮਤ ਆਵੇਗੀ?ਇੱਥੇ ਮੁੰਡੇ ਆਪਣਾ ਹੁਨਰ ਵਿਖਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਬਹੁਤੇ ਸਿਆਣਿਆਂ ਵਾਂਗ ਕਹੀਏ ਤਾਂ ਮੁੰਡੇ ਇੱਥੇ ਕੁੜੀਆਂ ਦਾ ਪਿੱਛਾ ਕਰ ਕੇ ਤੰਗ ਕਰਦੇ ਹਨ। 'ਗੇੜੀ' ਉਂਝ 'ਗੇੜਾ' ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਮਹਿਲਾ ਸਰੂਪ ਹੈ। ਗੇੜਾ ਘੋੜੇ ਉੱਤੇ ਬਹਿ ਕੇ ਖੇਤਾਂ ਨੂੰ ਲਗਦਾ ਹੈ, ਗੇੜੀ ਦਾ ਭਾਵ ਜ਼ਰਾ ਵੱਖ ਹੈ। ਇਹ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰ ਪੜ੍ਹੋਚੰਡੀਗੜ੍ਹ 'ਚ ਕੁੜੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਹੁਕਮਰਾਨਾਂ ਨੂੰ ਸਬਕਇਸ ਕੁੜੀ ਨੇ ਟੀ-ਸ਼ਰਟ ਵੇਚ ਕੇ ਕਮਾਏ ਡੇਢ ਕਰੋੜ 'ਮੇਰੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਗਿਆ, ਮੈਨੂੰ ਬਦਲ ਕੇ ਮੁੰਡਾ ਲੈ ਆਓ'ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਕੁੜੀਆਂ ਦੀ ਇੱਕ 'ਬੇਖੌਫ ਆਜ਼ਾਦੀ' ਮੁਹਿੰਮ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸ ਦਾ ਨਾਂ ਤਾਂ ਬਦਲ ਕੇ ਗੂਗਲ ਮੈਪ 'ਚ 'ਆਜ਼ਾਦੀ ਰੂਟ' ਰੱਖ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਮੈਂ ਖੁਸ਼ ਹੋ ਕੇ ਫੇਸਬੁੱਕ ਕਮੈਂਟ ਵੀ ਪਾਇਆ ਸੀ। ਮੈਂ ਉਦੋਂ ਵੀ ਦੱਸਿਆ ਸੀ ਕਿ ਮੇਰੀਆਂ ਤਿੰਨ ਭੈਣਾਂ ਹਨ!ਪਰ ਗੇੜੀ/ਆਜ਼ਾਦੀ ਰੂਟ 'ਤੇ ਹੱਕ ਰੱਖ ਕੇ ਕੁੜੀਆਂ ਕਰਨਗੀਆਂ ਕੀ? ਕੀ ਸਾਡੇ ਪਿੱਛੇ ਗੇੜੀ ਲਾਉਣਗੀਆਂ, ਕਮੈਂਟ ਮਾਰਣਗੀਆਂ, ਇਸ਼ਾਰੇ ਕਰਨਗੀਆਂ? ਅਸੀਂ ਕੀ ਕਰਾਂਗੇ? ਫਿਰ ਗੇੜੀ ਨੂੰ ਗੇੜੀ ਹੀ ਆਖਾਂਗੇ? ਜਾਂ ਗੇੜੀ ਲਈ ਕੋਈ ਬਰਾਬਰਤਾ ਵਾਲੀ ਵਿਆਕਰਣ ਵਰਤਣੀ ਪਵੇਗੀ?ਹੋਸਟਲ ਦੀ ਗੱਲ 'ਤੇ ਵਾਪਸ ਚੱਲਦੇ ਹਾਂ। ਰਾਤੀ ਹੋਸਟਲੋਂ ਬਾਹਰ ਰਹਿ ਕੇ ਕੁੜੀਆਂ ਜਾਣਗੀਆਂ ਕਿੱਥੇ? ਸਤਾਰਾਂ ਸੈਕਟਰ ਦੇ ਬਸ ਸਟੈਂਡ 'ਤੇ ਇਕੱਲੀਆਂ ਪਰੌਂਠੇ ਖਾਣ ਜਾਣਗੀਆਂ? ਕੁੱਕ ਵੀ ਕਨਫਿਊਜ਼ ਹੋ ਜਾਏਗਾ, ਸੋਚੇਗਾ, 'ਨਾਲ ਮੁੰਡਾ ਤਾਂ ਕੋਈ ਹੈ ਨਹੀਂ, ਪਰੌਂਠੀਆਂ ਪਕਾਵਾਂ ਜਾਂ ਪਰੌਂਠੇ?' ਛੱਡੋ, ਹਾਸਾ ਵੀ ਨਹੀਂ ਆ ਰਿਹਾ ਹੁਣ ਤਾਂ।ਹੁਣ ਬਸ ਫਿਕਰ ਹੈ ਕਿ, ਕੀ ਹੁਣ ਤੁਸੀਂ ਮੰਨ ਜਾਓਗੇ ਕਿ ਮੈਂ ਇਹ ਲੇਖ ਮਜ਼ਾਕੀਆ ਲਹਿਜੇ 'ਚ, ਵਿਅੰਗ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਲਿਖਣ ਦੀ ਗੁਸਤਾਖੀ ਕੀਤੀ ਹੈ? ਜਾਂ ਮੰਨਣਾ ਪਊ ਕੀ ਮੇਰੇ ਅੰਦਰਲੀ ਡਰੀ ਹੋਈ ਮਰਦਾਨਾ ਆਵਾਜ਼ ਹੀ ਲਿਖ-ਬੋਲ ਰਹੀ ਹੈ? ਜੇ ਸਮਾਂ ਵਾਕਈ ਬਦਲ ਗਿਆ ਤਾਂ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਭਾਣਜੇ ਨੂੰ ਕੀ ਕਹੂੰਗਾ ਜਦੋਂ ਉਹ ਕੋਈ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਕਰੇਗਾ, 'ਓਏ, ਕੁੜੀਆਂ ਵਾਂਗ ਨਾ ਕਰ' ਤਾਂ ਹੁਣ ਚੱਲਣਾ ਨਹੀਂ!ਅਜੇ ਵੀ ਸਮਾਂ ਹੈ, ਸਮਝ ਜਾਓ। ਇਸ ਕਨੂਪ੍ਰਿਆ ਦੀ ਨਾ ਮੰਨੋ। ਮੇਰੀ ਮੰਨੋ। ਮੈਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦਾ ਪਤਾ ਹੈ। ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਿੰਨੀ ਵਾਰ ਦੱਸਾਂ? ਮੇਰੀਆਂ ਤਿੰਨ ਭੈਣਾਂ ਹਨ।ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ ਵੀਡੀਓ ਵੀ ਪਸੰਦ ਆਉਣਗੀਆਂ Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi (ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਅਮਰੀਕਾ ਈਰਾਨ ਦੀ ਇਸ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਨਾਲ ਅਸਹਿਜ ਹੋਇਆ ਜ਼ੁਬੈਰ ਅਹਿਮਦ ਪੱਤਰਕਾਰ, ਬੀਬੀਸੀ 5 ਨਵੰਬਰ 2018 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/international-46083352 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ 4 ਫਰਵਰੀ, 1986 ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਜਦੋਂ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਇਰਾਨੀ ਤਹਿਰਾਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰੈਲੀ ਦੌਰਾਨ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿਰੋਧੀ ਨਾਅਰੇ ਲਾ ਰਹੇ ਸਨ 5 ਨਵੰਬਰ ਤੋਂ ਈਰਾਨ ਦੇ ਤੇਲ ਬਰਾਮਦ 'ਤੇ ਅਮਰੀਕੀ ਪਾਬੰਦੀ ਲਾਗੂ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਇਸ ਸਾਲ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ ਇਰਾਨ ਸਣੇ ਛੇ ਦੇਸਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋਏ ਪਰਮਾਣੂ ਸਮਝੌਤੇ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲ ਆਇਆ ਸੀ।ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਡੌਨਲਡ ਟਰੰਪ ਨੇ ਯੂਐਨ ਮਹਾਸਭਾ ਦੇ ਇੱਕ ਸੰਬੋਧਨ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਾਰੇ ਦੇਸ ਈਰਾਨ ਨਾਲ ਸਬੰਧ ਤੋੜ ਦੇਣ।ਹੁਣ ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਸਾਰੇ ਦੇਸਾਂ 'ਤੇ ਈਰਾਨ ਨਾਲ ਸਬੰਧ ਤੋੜਨ ਦਾ ਦਬਾਅ ਤੇਜ਼ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਨੂੰ ਇਹ ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਦਬਾਅ ਦੇ ਕਾਰਨ ਈਰਾਨ ਪਰਮਾਣੂ ਸਮਝੌਤੇ 'ਤੇ ਮੁੜ ਤੋਂ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ।ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਟਰੰਪ ਦੀ ਇਹੀ ਮੰਗ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ 2015 ਵਿੱਚ ਬਰਾਕ ਓਬਾਮਾ ਦੇ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਹੋਏ ਪਰਮਾਣੂ ਸਮਝੌਤੇ ਤੋਂ ਉਹ ਖੁਸ਼ ਨਹੀਂ ਹਨ।ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਬਾਗੀ ਅਕਾਲੀਆਂ 'ਚੋਂ ਸੇਖਵਾਂ ਨੂੰ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਇਹ ਕਹਿ ਕੇ ਕੱਢਿਆ 'ਰਫ਼ਾਲ ਸਮਝੌਤੇ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਵਿਚੋਲਾ ਨਹੀਂ ''ਤੇਜ਼ਾਬ ਵਿਚ ਸੁੱਟੇ ਗਏ ਸਨ ਲਾਸ਼ ਦੇ ਟੁਕੜੇ ਕਰਕੇ' ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਈਰਾਨ ਦੇ ਸਬੰਧ ਇਤਿਹਾਸਕ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਈਰਾਨੀ ਤੇਲ ਦਾ ਚੀਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਖਰੀਦਦਾਰ ਹੈ।ਈਰਾਨੀ ਤੇਲ ਭਾਰਤ ਦੇ ਵਿੱਤੀ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਕਾਫੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਨੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਸੰਕੇਤ ਇਸ ਗੱਲ ਦੇ ਦਿੱਤੇ ਹਨ ਕਿ ਇਰਾਨ ਦੇ ਨਾਲ ਇਸ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਬਣੇ ਰਹਿਣਗੇ। ਸਮਝੌਤੇ ਤੋਂ ਕਿਉਂ ਬਾਹਰ ਹੋਇਆ ਅਮਰੀਕਾ?ਭਾਰਤ ਨੇ ਅਮਰੀਕਾ ਵੱਲੋਂ ਈਰਾਨ 'ਤੇ ਲਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਪਿਛਲੀਆਂ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਇਰਾਨ ਨਾਲ ਵਿੱਤੀ ਅਤੇ ਸਿਆਸੀ ਰਿਸ਼ਤੇ ਨਹੀਂ ਤੋੜੇ ਸਨ। Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ 2015 ਵਿੱਚ ਬਰਾਕ ਓਬਾਮਾ ਦੇ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਹੋਏ ਪਰਮਾਣੂ ਸਮਝੌਤੇ ਤੋਂ ਟਰੰਪ ਖੁਸ਼ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਹੁਣ ਦੇਖਣਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਟਰੰਪ ਨੂੰ ਕਦੋਂ ਤੱਕ ਨਾਰਾਜ਼ ਰੱਖ ਸਕੇਗਾ।ਪਰ ਸਵਾਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਓਬਾਮਾ ਦੇ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਮਝੌਤੇ ਤੋਂ ਅਸੰਤੁਸ਼ਟ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਟਰੰਪ ਇੱਕ ਪਾਸੜ ਬਾਹਰ ਕਿਉਂ ਹੋ ਗਏ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਈਰਾਨ ਇਸ ਸਮਝੌਤੇ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਸ਼ਰਤਾਂ 'ਤੇ ਅਮਲ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ?ਇਸ ਸਵਾਲ ਦਾ ਜਵਾਬ ਪਿਛਲੀ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਈਰਾਨ ਵਿੱਚ ਹੋਈਆਂ ਦੋ ਵੱਡੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਲੱਭਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।ਸਾਲ 1953 ਵਿੱਚ ਈਰਾਨ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੁਹੰਮਦ ਮੁਸਦੀਕ ਦਾ ਤਖਤਾ ਪਲਟਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਮੁਹੰਮਦ ਰਜ਼ਾ ਸ਼ਾਹ ਪਹਿਲਵੀ ਨੂੰ ਸੱਤਾ 'ਤੇ ਬਹਾਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।ਬਗਾਵਤ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਹੱਥ ਨੂੰ ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ 2013 ਵਿੱਚ ਜਾ ਕੇ ਮਨਜ਼ੂਰ ਕੀਤਾ। ਈਰਾਨ ਦੇ ਪਹਿਲਵੀ ਸ਼ਾਹੀ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਨਾਲ ਡੂੰਘੇ ਸਬੰਧ ਸਨ।ਈਰਾਨ ਵਿੱਚ ਤਖਤਾਪਲਟ ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕੀ ਹੱਥਉਸ ਵੇਲੇ ਈਰਾਨੀ ਤੇਲ ਦਾ ਵਪਾਰ ਅਮਰੀਕੀ ਅਤੇ ਬਰਤਾਨਵੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੇ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਸੀ ਜਿਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੁਸੱਦੀਕ ਨੇ ਚੁਣੌਤੀ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਸ਼ਾਹੀ ਪਰਿਵਾਰ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਨਾਲ ਸੀ। ਇਸ ਲਈ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਸ਼ਾਹ ਦੋਵੇਂ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਕਾਫੀ ਬਦਨਾਮ ਸਨ। ਦੂਜੀ ਵੱਡੀ ਘਟਨਾ ਸੀ ਈਰਾਨਵਿੱਚ 1979 ਦੀ ਇਸਲਾਮਿਕ ਕ੍ਰਾਂਤੀ। Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ 1979 ਦੀ ਇਸਲਾਮਿਕ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਜਿੰਨੀ ਮੁਹੰਮਦ ਰਜ਼ਾ ਪਹਿਲਵੀ ਦੇ ਖਿਲਾਫ਼ ਬਗਾਵਤ ਸੀ ਉੰਨੀ ਹੀ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਖਿਲਾਫ਼ ਗੁੱਸੇ ਦਾ ਇਜ਼ਹਾਰ ਇਹ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਜਿੰਨੀ ਮੁਹੰਮਦ ਰਜ਼ਾ ਪਹਿਲਵੀ ਦੇ ਖਿਲਾਫ਼ ਬਗਾਵਤ ਸੀ ਉੰਨੀ ਹੀ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਖਿਲਾਫ਼ ਗੁੱਸੇ ਦਾ ਇਜ਼ਹਾਰ।ਇਸ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਇਰਾਨੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੇ 444 ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ 52 ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਜਦੂਤਾਂ ਅਤੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਤੇਹਰਾਨ ਦੇ ਅਮਰੀਕੀ ਦੂਤਾਵਾਸ ਵਿੱਚ ਬੰਦੀ ਬਣਾ ਕੇ ਰੱਖਿਆ ਸੀ।ਇਹੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਇਰਾਨ ਸਮਝੌਤੇ ਤੋਂ ਟਰੰਪ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਹਟਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੁਣ ਕੀ?ਟਰੰਪ ਨੇ ਇਰਾਨ ਉੱਤੇ ਫਿਰ ਤੋਂ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਲਾਈਆਂ ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ ਈਰਾਨ ਦੀ 12 ਅਰਬ ਡਾਲਰ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਨੂੰ ਜ਼ਬਤ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਘਟਨਾ ਦੇ ਬਾਅਦ ਤੋਂ ਈਰਾਨਰਾਨ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿਚਾਲੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਕਦੇ ਆਮ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕੇ ਹਨ।ਇਸਲਾਮੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਇੱਕ ਅਜਿਹੇ ਵੇਲੇ ਵਿੱਚ ਆਈ ਜਦੋਂ ਅਮਰੀਕਾ/ਪੱਛਮੀ ਦੇਸਾਂ ਅਤੇ ਸੋਵੀਅਤ ਯੂਨੀਅਨ ਵਿਚਾਲੇ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਚੱਲੀ ਆ ਰਹੀ ਕੋਲਡ ਵਾਰ ਦਾ ਅੰਤ ਨੇੜੇ ਸੀ।ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਂਤੀ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਇਰਾਨੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀਪੱਛਮੀ ਦੇਸਾਂ ਵਿੱਚ ਹਲਚਲ ਉਸ ਵੇਲੇ ਹੋਈ ਜਦੋਂ ਇਸਲਾਮੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਈਰਾਨ ਵਿੱਚ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਫੜ੍ਹੀ ਸਗੋਂ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦੇ ਰੂਹਾਨੀ ਆਗੂ ਅਯਾਤੁੱਲਾ ਖੁਮੌਨੀ ਨੇ ਇਸ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਦੂਜੇ ਦੇਸਾਂ ਵਿੱਚ ਬਰਾਮਦ ਕਰਨ ਦਾ ਵੀ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ। Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਭਾਰਤ ਇਰਾਨੀ ਤੇਲ ਦਾ ਚੀਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਖਰੀਦਦਾਰ ਹੈ ਇਸਲਾਮੀ ਹਕੂਮਤ ਦੇ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੇ ਆਰਟੀਕਲ 10 ਅਨੁਸਾਰ, "ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਾਰੇ ਮੁਸਲਮਾਨ ਇੱਕ ਦੇਸ ਹਨ।" ਇੱਕ "ਉਮਾ" ਦੀ ਧਾਰਨਾ ਨੂੰ ਮੁੜ ਸੁਰਜੀਤ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਨੇ ਮੁਸਲਮਾਨ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਕਾਫੀ ਜੋਸ਼ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ। ਦੇਖਦਿਆਂ-ਦੇਖਦਿਆਂ ਈਰਾਨ ਦੀ ਇਸਲਾਮੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦਾ ਅਸਰ 49 ਮੁਸਲਮਾਨ ਦੇਸਾਂ ਵਿੱਚ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ ਜਾਣ ਲੱਗਾ। ਸੁੰਨੀ ਦੇਸ ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਸ਼ਿਆ ਇਸਲਾਮ ਤੋਂ ਤੰਗ ਹੋ ਕੇ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਗੋਦੀ ਵਿੱਚ ਜਾ ਡਿੱਗਿਆ।"10 ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਇਸਲਾਮੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦਾ ਅਸਰ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਉਸ ਵੇਲੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਜਦੋਂ ਇਮਾਮ ਖੁਮੈਨੀ ਨੇ "ਸੈਟੇਨਿਕ ਵਰਸੇਜ਼" ਨਾਮੀ ਨਾਵਲ ਦੇ ਲੇਖਕ ਸਲਮਾਨ ਰੁਸ਼ਦੀ ਨੂੰ ਜਾਨ ਤੋਂ ਮਾਰਨ ਦਾ ਫਤਵਾ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ।ਭਾਰਤ ਸਮੇਤ ਕਈ ਦੇਸਾਂ ਨੇ ਕਿਤਾਬ ਉੱਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ। ਮੁਸਲਮਾਨ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਰੁਸ਼ਦੀ ਇੱਕ ਵਿਲੀਨ ਬਣ ਗਿਆ।ਪੱਛਮੀ ਦੇਸਾਂ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਸਾਨੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਇਸਲਾਮਿਕ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਨੇ ਸੋਵੀਅਤ ਯੂਨੀਅਨ ਦੀ ਥਾਂ ਲੈ ਲਈ।ਈਰਾਨ ਦੀ ਇਸਲਾਮੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇਸਰਾਈਲ ਦੀ ਮਾਨਤਾ ਨੂੰ ਖਾਰਿਜ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨਾ ਇਰਾਦਾ ਬਣਾਇਆ। ਅਮਰੀਕਾ ਇਸ ਤੋਂ ਕਾਫੀ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਹੋਇਆ। Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਇਸਲਾਮੀ ਹਕੂਮਤ ਦੇ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੇ ਆਰਟੀਕਲ 10 ਅਨੁਸਾਰ, "ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਾਰੇ ਮੁਸਲਮਾਨ ਇੱਕ ਦੇਸ ਹਨ।" ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਦੇਸਾਂ ਨੇ 10 ਸਾਲ ਤੱਕ ਚੱਲਣ ਵਾਲੀ ਈਰਾਨ-ਈਰਾਕ ਜੰਗ ਵਿੱਚ ਖੁਲ੍ਹ ਕੇ ਸੱਦਾਮ ਹੁਸੈਨ ਦਾ ਸਾਥ ਦਿੱਤਾ, ਹਥਿਆਰ ਦਿੱਤੇ ਪਰ ਇਰਾਨ ਨੂੰ ਹਰਾ ਨਾ ਸਕੇ।ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਰਾਨ ਦੇ ਖਿਲਾਫ਼ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਲਗਾਈਆਂ। ਪਰ ਨਹੀਂ ਟੁੱਟਿਆ ਈਰਾਨਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਜੌਰਜ ਬੁਸ਼ ਨੇ ਈਰਾਨ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸ਼ੈਤਾਨ ਦੇਸ ਕਿਹਾ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਖਿਲਾਫ਼ ਹਿਜ਼ਬੁਲਾਹ, ਇਸਲਾਮੀ ਜਹਾਦ ਅਤੇ ਹਮਾਸ ਨੂੰ ਫੰਡ ਦੇਣ ਦੇ ਇਲਜ਼ਾਮ ਲਾਏ।ਈਰਾਨ ਨੇ ਜਦੋਂ ਪਰਮਾਣੂ ਹਥਿਆਰ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਤਿਆਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਇਸ ਦਾ ਪੱਛਮੀ ਦੇਸਾਂ ਵੱਲੋਂ ਈਰਾਨ ਦੇ ਖਿਲਾਫ਼ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਹੋਰ ਵੀ ਸਖਤ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ। Image copyright AFP ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਜੌਰਜ ਬੁਸ਼ ਨੇ ਈਰਾਨ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸ਼ੈਤਾਨ ਦੇਸ ਕਿਹਾ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਖਿਲਾਫ਼ ਹਿਜ਼ਬੁਲਾਹ, ਇਸਲਾਮੀ ਜਹਾਦ ਅਤੇ ਹਮਾਸ ਨੂੰ ਫੰਡ ਦੇਣ ਦੇ ਇਲਜ਼ਾਮ ਲਾਏ। ਸਾਲਾਂ ਦੀਆਂ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਨੇ ਈਰਾਨ ਨੂੰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਹ ਵੱਡਾ ਵਿੱਤੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਈਰਾਨ ਨੂੰ ਅਲੱਗ-ਥਲਗ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।ਪਰ ਈਰਾਨ ਟੁੱਟਿਆ ਨਹੀਂ। ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਇਸ ਦੀ ਹਾਲਤ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੋਈ। ਭਾਰਤ, ਚੀਨ ਅਤੇ ਰੂਸ ਨੇ ਈਰਾਨ ਦੀ ਅਲਹਿਦਗੀ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ ਹੈ।ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਬਰਾਕ ਓਬਾਮਾ ਦੇ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਈਰਾਨ ਦੇ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਹਥਿਆਰਾਂ ਨੂੰ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਦੇ ਬਦਲੇ ਇਸ 'ਤੇ ਲੱਗੀ ਪਾਬੰਦੀ ਉਠਾਉਣ ਦਾ ਸਮਝੌਤਾ ਹੋਇਆ। ਕੀ ਯਮਨ ਬਣ ਜਾਵੇਗਾ ਈਰਾਨ?ਪਰ ਡੌਨਾਲਡ ਟਰੰਪ ਜਦੋਂ 2016 ਵਿੱਚ ਚੁਣ ਕੇ ਸੱਤਾ ਵਿੱਚ ਆਏ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਸਮਝੌਤਾ ਗਲਤ ਹੈ। ਉਹ ਇੱਕ ਸਮਝੌਤਾ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਰਾਨ ਇਸ ਲਈ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ ਹੈ।ਅਮੀਰਕਾ ਨੇ ਸਮਝੌਤਾ ਰੱਦ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਇਰਾਨ 'ਤੇ ਇੱਕ ਵਾਰੀ ਫਿਰ ਤੋਂ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਲਾ ਦਿੱਤੀਆਂ ਹਨ। Image copyright Getty Images ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਯੂਰਪੀ ਸੰਘ, ਚੀਨ ਅਤੇ ਰੂਸ ਨੇ ਸਮਝੌਤੇ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰਨ ਤੋਂ ਹੁਣ ਤੱਕ ਇਨਕਾਰ ਕੀਤਾ ਹੈ ਯੂਰਪੀ ਸੰਘ, ਚੀਨ ਅਤੇ ਰੂਸ ਨੇ ਸਮਝੌਤੇ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰਨ ਤੋਂ ਹੁਣ ਤੱਕ ਇਨਕਾਰ ਕੀਤਾ ਹੈ ਪਰ ਇਰਾਨ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਕਈ ਯੂਰਪੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਸ ਪੂਰੇ ਕਿਤੀ ਬਿਨਾਂ ਹੀ ਈਰਾਨ ਛੱਡ ਕੇ ਚਲੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਦੀ ਰਿਲਾਇੰਸ ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਵੀ ਇਰਾਨ ਤੋਂ ਤੇਲ ਖਰੀਦਣਾ ਫਿਲਹਾਲ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।ਈਰਾਨ ਦੀਆਂ ਮੁਸ਼ਕਿਲਾਂ ਵਧੀਆਂ ਹਨ। ਆਮ ਜਨਤਾ ਵਿੱਚ ਬੇਚੈਨੀ ਹੈ। ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰੀ ਵਧੀ ਹੈ। ਇਸਲਾਮੀ ਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਖਿਲਾਫ਼ ਮਾਹੌਲ ਵੀ ਬਣਿਆ ਹੈ ਪਰ ਇਸ ਦੇ ਕੋਈ ਸੰਕੇਤ ਨਹੀਂ ਮਿਲੇ ਹਨ ਕਿ ਈਰਾਨ ਟੁੱਟ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਜਾਣੋ ਇੰਟਰ ਸੈਕਸ ਤੋਂ ਮੁੰਡਾ ਬਣੇ ਅਨਿਕ ਦੀ ਕਹਾਣੀ '84 ਕਤਲੇਆਮ ਦੀ ਰਾਖ਼ 'ਚੋ ਨਿਕਲ ਕੇ ਕਿਵੇਂ 'ਰਾਜਾ' ਬਣਿਆ ਪਾਲੀਲਾਟਰੀ ਜਿੱਤ ਕੇ ਵੀ ਬਣਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਕੰਗਾਲ ਬਣਨ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾਈਰਾਨ 'ਤੇ ਡੂੰਘੀ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਮਾਹਿਰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਰਾਨ ਵਿੱਚ ਇਰਾਕ, ਅਫਗਾਨੀਸਤਾਨ, ਯਮਨ, ਸੀਰੀਆ ਅਤੇ ਲੀਬੀਆ ਵਰਗੇ ਹਾਲਾਤ ਨਹੀਂ ਹੋਣਗੇ।ਉਨ੍ਹਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਇਰਾਨ ਇਸ ਵਾਰੀ ਵੀ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi (ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਦੌਰੇ 'ਤੇ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਕੋਈ ਤੋਹਫ਼ਾ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਪਰ ਆਪਣੇ ਕੰਮਾਂ ਦੀ ਲੰਬੀ-ਚੌੜੀ ਲਿਸਟ ਜ਼ਰੂਰ ਗਿਣਵਾਈ।(ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)

ਮੋਦੀ ਨੇ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ’ਚ ਕਿਹਾ, 'ਇੱਕ ਪਰਿਵਾਰ ਨੇ ’84 ਦੇ ਮੁਲਜ਼ਮਾਂ ਨੂੰ ‘ਸੱਜਣ’ ਦੱਸ ਕੇ ਫਾਇਲਾਂ ਲੁਕਾਈਆਂ' 4 ਜਨਵਰੀ 2019 ਈਮੇਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ ਈਮੇਲ ਈਮੇਲ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰੋ https://www.bbc.com/punjabi/india-46744098 ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ Image copyright BJP/ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਨੇ 2019 ਦੀਆਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਲਈ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ਨੂੰ ਚੁਣਿਆ। ਮੋਦੀ ਨੇ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਬੋਲ ਕੇ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ 'ਚ ਆਪਣੇ ਭਾਸ਼ਣ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। ਆਪਣੇ ਭਾਸ਼ਣ ਵਿੱਚ ਮੋਦੀ ਨੇ ਦੇਵਾਨੰਦ ਅਤੇ ਵਿਨੋਦ ਖੰਨਾ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ।'ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਲਾਂਘਾ ਹੋਵੇਗਾ ਸਹੂਲਤਾਂ ਨਾਲ ਲੈਸ'ਦੇਸ, ਸਮਾਜ, ਮਨੁੱਖਤਾ ਲਈ ਹਮੇਸ਼ਾ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਦੇਣ ਲਈ ਰਹੀ ਹੈ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ਦੀ ਧਰਤੀ।ਵਿਨੋਦ ਖੰਨਾ ਦੀਆਂ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਕੀਤੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਦਿਖਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਦੇਖੇ ਸੁਪਨੇ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਮਿਲ ਕੇ ਪੂਰਾ ਕਰਨਾ ਹੈ।ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਦੇ ਮਾਰਗ ਦਰਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਮੋਢੇ ਨਾਲ ਮੋਢਾ ਮਿਲਾ ਕੇ ਦਿਨ ਰਾਤ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ।ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਦੀ ਧਰਤੀ ਹੈ। 550ਵੀਂ ਜੰਯਤੀ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਹੈ। ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਤੈਅ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਜਿਹੜਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸੰਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ 'ਕਿਰਤ ਕਰੋ, ਵੰਡ ਛਕੋ' ਨੂੰ ਕੋਨੇ-ਕੋਨੇ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾਇਆ ਜਾਵੇ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ 550ਵੇਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਪੁਰਬ ਮੌਕੇ ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ਵਿੱਚ ਸਮਾਗਮਾਂ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।ਸਾਨੂੰ ਉਸ ਪਵਿੱਤਰ ਸਥਾਨ ਤੋਂ ਦੂਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਜਿਸ ਤੇ ਸਾਡਾ ਹੱਕ ਸੀ। ਸਿਰਫ਼ 3, 4 ਕਿੱਲੋਮੀਟਰ ਦੇ ਫ਼ਾਸਲੇ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ।ਦੇਸ ਦੂਰਬੀਨ ਤੋਂ ਉਸ ਸਥਾਨ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹੈ। ਐਨਡੀਏ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਲਾਂਘਾ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸਕ ਫੈਸਲਾ ਲਿਆ ਹੈ।ਕੋਰੀਡਰ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਸਾਰੀਆਂ ਆਧੁਨਿਕ ਸਹੂਲਤਾਂ ਹੋਣਗੀਆਂ।1984 ਸਿੱਖ ਕਤਲੇਆਮ ਲਈ ਕਾਂਗਰਸ ’ਤੇ ਲਾਏ ਨਿਸ਼ਾਨੇਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਸਿੱਖ ਭੈਣ-ਭਰਾਵਾਂ ਦੇ ਕਤਲ ਦਾ ਹੋਵੇ ਤੇ ਉਸੇ ਦੇ ਮੁਲਜ਼ਮ ਨੂੰ ਅੱਜ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਪਦ ਦਾ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਪੂਰੇ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਚੌਕਨੇ ਰਹਿਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈਇੱਕ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਇਸ਼ਾਰੇ 'ਤੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਮੁਲਜ਼ਮਾਂ ਨੂੰ ਸੱਜਣ ਦੱਸ ਕੇ ਫਾਇਲਾ ਦਬਾ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸੀ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਾਡੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਕੱਢਿਆ , ਐਸਆਈਟੀ ਬਣਾਈ ਤੇ ਹੁਣ ਨਤੀਜਾ ਤੁਹਾਡੇ ਸਾਹਮਣੇ ਹੈ। Image copyright Bjp/twitter ਜਵਾਨ ਹੋਵੇ, ਕਿਸਾਨ, ਹਰ ਕਿਸੇ ਦੇ ਸੁਪਨੇ, ਹਰ ਕਿਸੇ ਦੀ ਇੱਛਾ ਨੂੰ ਸਰਕਾਰ ਪੂਰੀ ਇਮਾਨਦਾਰੀ ਨਾਲ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਜੁਟੀ ਹੈ ਪਰ ਕਾਂਗਰਸ ਸਿਰਫ ਝੂਠੀ ਤੇ ਦੋਗਲੀ ਸਿਆਸਤ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ।ਕਾਂਗਰਸ ਤੋਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਮੰਗ ਸੀ ਕਿ ਸਵਾਮੀਨਾਥਨ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਲਾਗੂ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ ਪਰ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਕਾਂਗਰਸ ਸਰਕਾਰ ਸੀ ਉਹ ਟਾਲਦੀ ਰਹੀ, ਐਨਡੀਏ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਇਹ ਮੰਗ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ।ਕਾਂਗਰਸ ਕਰਜ਼ ਮਾਫ਼ੀ ਦੇ ਨਾ 'ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਠੱਗ ਰਹੀ ਹੈ। ਨਾ ਪੱਕੇ ਮਕਾਨਾਂ ਲਈ ਕੁਝ ਕੀਤਾ, ਨਾ ਟਾਇਲਟ ਲਈ। ਦੇਸ ਨੂੰ ਸੜਕ ਨਾਲ ਜੋੜਨ ਦਾ ਕੰਮ ਵੀ ਅਟਲ ਜੀ ਨੇ ਕੀਤਾ।'ਦੇਸ ਦਾ ਕਿਸਾਨ ਕਾਂਗਰਸ ’ਤੇ ਭਰੋਸੇ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਭੁਗਤ ਰਿਹਾ'ਜਿਹੜੇ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੱਕ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੇ ਦਰਦਾਂ ਦਾ ਇਲਾਜ ਨਹੀਂ ਲੱਭ ਸਕੇ ਉਹ ਫਿਰ ਝੂਠੇ ਵਾਅਦਿਆਂ ਨਾਲ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਧੋਖਾ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ।ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵੋਟ ਵੀ ਦਿੱਤੇ, ਕਿਸਾਨ ਭੋਲਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਪਾਪ ਜਾਣਦੇ ਹੋਏ ਭਰੋਸਾ ਕਰ ਲਿਆ। ਭਰੋਸੇ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਅੱਜ ਵੀ ਦੇਸ ਦਾ ਕਿਸਾਨ ਭੁਗਤ ਰਿਹਾ ਹੈ। Image copyright Bjp/twitter ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਕੁਝ ਵੱਖਰੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਕਾਂਗਰਸ ਨੇ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ ਸੀ ਕਿ ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦਾ ਕਰਜ਼ਾ ਮਾਫ਼ ਕਰਾਂਗੇ, ਡੇਢ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਸੱਚਾਈ ਕੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਨੇ ਜਲੰਧਰ ਵਿੱਚ 106ਵੀਂ ਇੰਡੀਅਨ ਸਾਇੰਸ ਕਾਂਗਰਸ ਦਾ ਉਦਘਾਟਨ ਕੀਤਾ। ਉੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਵੀ ਕੀਤਾ।ਰੈਲੀ ਬਾਰੇ ਪੰਜ ਦਿਲਚਸਪ ਗੱਲਾਂਮਰਹੂਮ ਵਿਨੋਦ ਖੰਨਾ ਦੀ ਪਤਨੀ ਕਵਿਤਾ ਖੰਨਾ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਨੇ ਕਈ ਕਿਆਸਰਾਈਆਂ ਨੂੰ ਹਵਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਵਿਨੋਦ ਖੰਨਾ ਇੱਥੋਂ ਚਾਰ ਵਾਰ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਰਹੇ ਸਨ। 2017 ਦੀਆਂ ਉਪ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਜਪਾ ਨੇ ਕਵਿਤਾ ਖੰਨਾ ਦੀ ਬਜਾਏ ਸਵਰਨ ਸਲਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਟਿਕਟ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਸਵਰਨ ਸਲਾਰੀਆ ਸੁਨੀਲ ਜਾਖੜ ਤੋਂ ਚੋਣ ਹਾਰ ਗਏ ਸਨ। ਕੀ ਇਸ ਵਾਰ ਕਵਿਤਾ ਖੰਨਾ ਨੂੰ ਮਿਲੇਗੀ ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੀ ਟਿਕਟ?36 ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਸਰਹੱਦੀ ਇਲਾਕੇ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਭਾਜਪਾ ਨੇ ਇਹ ਕਾਰਡ ਖੇਡਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ ਕਿ ਕੋਈ ਵੀ ਇਸ ਥਾਂ ਦੀ ਪਰਵਾਹ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ। ਰੈਲੀ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਲਾਈਨ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਰਿਜ਼ਰਵ ਰੱਖੀ ਹੋਈ ਸੀ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਹ ਬਹੁਤ ਉਤਸਕ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਹੀਆਂ ਸਨ। ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਸਟੇਜ ਤੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਅਨਾਊਂਸਮੈਂਟ ਵਿੱਚ ਵੀ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੀਟ ਦੇਣ ਲਈ ਆਖਿਆ ਗਿਆ। ਵਿਰੋਧੀ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਸਮਰਥਕਾਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਾਲੇ ਝੰਡੇ ਵਿਖਾਏ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਹ ਮੋਦੀ ਨੂੰ ਰੋਕਦੇ ਅਤੇ ਆਪਣਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਦੇ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹਟਾ ਦਿੱਤਾ।ਜਦੋਂ ਸ਼ਵੇਤ ਮਲਿਕ ਨੇ ਮੋਦੀ ਲਈ ਕਿਹਾ ''ਬਹਾਰੋ ਫੂਲ ਬਰਸਾਓ ਮੇਰਾ ਮਹਿਬੂਬ ਆਇਆ ਹੈ''ਤਾਂ ਕਈਆਂ ਨੇ ਠਹਾਕੇ ਲਗਾਏ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਜਲੰਧਰ ਵਿੱਚ ਕੀ ਕਿਹਾ:-ਮੇਰਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ "ਜੈ ਜਵਾਨ, ਜੈ ਕਿਸਾਨ, ਜੈ ਵਿਗਿਆਨ" ਵਿੱਚ ਜੁੜਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ - ਜੈ ਅਨੁਸੰਧਾਨ। ਇਹ ਹੈ ਅੱਜ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਸੱਚਾਈ।ਸਾਇੰਸ ਟੈਕਨੋਲਜੀ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਕਿਸਾਨ ਆਪਣੇ ਫੈਸਲੇ ਸੋਚ ਸਮਝ ਕੇ ਲੈ ਸਕਣਗੇ।ਭਾਰਤੀਆਂ ਦੇ 'ਇਜ਼ ਆਫ ਲਿਵਿੰਗ' 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਦੇਣਾ ਪਵੇਗਾ। ਕੀ ਅਸੀਂ ਕੁਪੋਸ਼ਨ ਨਾਲ ਲੜਨ ਲਈ ਸਾਇੰਸ ਅਤੇ ਟੈਕਨੋਲਜੀ ਦਾ ਇਸਤਮਾਲ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ? Image copyright Bjp/twitter ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੀ ਖੋਜ ਨੂੰ ਉੱਥੇ ਲੈ ਕੇ ਜਾਣਾ ਹੈ ਕਿ ਲੋਕ ਸਾਡੇ ਵੱਲ ਦੇਖਣ।ਰਿਸਰਚ ਲਈ ਸਾਨੂੰ ਚੰਗਾ ਤੰਤਰ ਬਣਾਉਣਾ ਪਵੇਗਾ। ਭਾਵੇਂ ਵਾਤਾਵਰਨ 'ਚ ਹੋ ਰਹੇ ਬਦਲਾਅ ਹੋਣ ਜਾਂ ਅਰਟੀਫ਼ੀਸ਼ੀਅਲ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ ਦੀ ਗੱਲ ਹੋਵੇ, ਇਹੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।ਖੇਤੀ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਪਿਛਲੇ 5 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਕਾਫੀ ਕੁਝ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਹੋਣਾ ਬਾਕੀ ਹੈ। ਘੱਟ ਜ਼ਮੀਨ ਵਾਲੇ ਕਿਸਾਨ ਨੂੰ ਵਿਗਿਆਨ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਲੋੜ।ਸਾਲ 2020 ਤੱਕ ਭਾਰਤੀ ਨੂੰ ਗਗਨਯਾਨ ਵਿੱਚ ਭੇਜਣ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਜ਼ੋਰਾਂ-ਸ਼ੋਰਾਂ ਨਾਲ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਸਮਾਜਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਗੂੜ੍ਹ ਵਿਗਿਆਨ ਦਾ ਸੁਮੇਲ ਕਰ ਕੇ ਚੱਲਣਾ ਪਵੇਗਾ... ਭਾਰਤ ਨੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਵਿੱਚ ਦੁਨੀਆਂ ਨੂੰ ਰਾਹ ਦਿਖਾਇਆ ਹੈ। ਹੁਣ ਸਮਾਂ ਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਮੁੜ ਉਹੀ ਅਹੁਦਾ ਹਾਸਲ ਕਰੇ।ਵਿਗਿਆਨਕ ਤੇ ਸਮਾਜਕ ਰਿਸਰਚ ਨੂੰ ਵੱਡੀਆਂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਤੋਂ ਵਧਾ ਕੇ ਹਰ ਛੋਟੇ ਕਾਲਜ 'ਚ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।ਅਸੀਂ ਉੱਚ-ਸਿੱਖਿਆ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਣ ਵੱਲ ਕਦਮ ਵਧਾ ਰਹੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਚੰਗੇ ਕਾਲਜਾਂ ਤੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਨੂੰ ਖੁਦਮੁਖਤਿਆਰੀ ਦੇ ਰਹੇ ਹਾਂ।ਨਵਾਂ ਭਾਰਤ ਵਿਗਿਆਨ ਨਾਲ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਮੋਦੀ ਖਿਲਾਫ਼ ਹੋਏ ਮੁਜ਼ਾਹਰੇਜਲੰਧਰ ਤੋਂ ਪਾਲ ਸਿੰਘ ਨੌਲੀ ਅਨੁਸਾਰ ਮੋਦੀ ਦੀ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਫੇਰੀ ਦਾ ਕਾਂਗਰਸ ਵੱਲੋਂ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਕਾਂਗਰਸੀ ਵਿਧਾਇਕ ਸੁਸ਼ੀਲ ਕੁਮਾਰ ਰਿੰਕੂ ਨੇ ਵੀ ਆਪਣੇ ਸਮਰਥਕਾਂ ਨੂੰ ਨਾਲ ਲੈ ਕੇ ਲਵਲੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਬਾਹਰ ਕਾਲੇ ਝੰਡਿਆਂ ਨਾਲ ਰੋਸ ਵਿਖਾਵਾ ਕੀਤਾ। Image copyright pal singh nauli/bbc ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ ਕਾਂਗਰਸੀ ਵਿਧਾਇਕ ਸੁਸ਼ੀਲ ਕੁਮਾਰ ਰਿੰਕੂ ਨੂੰ ਪੀਐੱਮ ਮੋਦੀ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਹਿਰਾਸਤ ਵਿੱਚ ਲਿਆ ਸੀ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਸੁਸ਼ੀਲ ਕੁਮਾਰ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹਮਾਇਤੀਆਂ ਨੂੰ ਹਿਰਾਸਤ ਵਿੱਚ ਲੈ ਲਿਆ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ।ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਮੋਦੀ ਦੇ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ਤੋਂ ਚੋਣ ਪ੍ਰਚਾਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਦੇ 5 ਕਾਰਨਪੰਜਾਬ ’ਚ ਮੋਦੀ ਦੀ ਸਵਾਰੀ ਲਈ ਬਿਨਾਂ ਡਰਾਈਵਰ ਦੀ ਸੋਲਰ ਬੱਸ ਤਿਆਰ'ਮੋਦੀ ਨੂੰ 'ਹਿੰਦੂ ਭੈਣਾਂ' ਦੀ ਯਾਦ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ'ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਦੇਵੇਗੀ ਮੁਫ਼ਤ ਸਮਾਰਟਫੋਨ ਤੁਸੀਂ ਇਹ ਵੀਡੀਓਜ਼ ਵੀ ਦੇਖ ਸਕਦੇ ਹੋ: Skip Youtube post by BBC News Punjabi Warning: Third party content may contain adverts End of Youtube post by BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi Skip Youtube post 2 by BBC News Punjabi Warning: Third party content may contain adverts End of Youtube post 2 by BBC News Punjabi Image Copyright BBC News Punjabi BBC News Punjabi (ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ 'ਤੇ ਜੁੜੋ।)