Datasets:

jerteh

/

cc100-sr-jerteh

like 0

U dolini Krivaje, u naselju Hrge, nađeni su bronzani predmeti, kojima se potvrđuje da su još u pradavna vremena ovi prostori bili naseljeni stanovništvom sa visokim stepenom materijalne kulture. Mnogo je predanja i legendi, koje predio vezuje za starine.

Takvo je i predanje o imenu planine Klek u Gostoviću, koje se dovodi u vezu sa vremenom čuvene Marije Terezije.Legenda, naime, govori da je takva valičina, kao što je austrijska carica klekla zadivljena ljepotom krajolika, i tako osta Klek. I naziv planine Udrim potiče iz predslovenskog doba.

Prve pouzdane vijesti o prilikama u ovome kraju su iz 16. vijeka. Godine 1503. u tursko-ugarskom ugovoru o miru pominje se Maglaj, kao važnije utvrđenje na turskoj strani, iz čega se može zaključiti da je Maglaj, kao grad postojao i ranije. Od tada, Maglaj se pominje kao važnije mjesto i upravno središte.

Iz pomenutoga vremena su i prve vijesti o maglajskim Srbima. Ferdinand Harbsburški, kao ugarski kralj, spremao se 1529. godine za rat protiv Turaka, te je tražio oslonca kod domaćih narodnih vođa da se i oni dignu, obećavajući im nagradu. Tako je on tada pisao i Žarku od Maglaja, i Jurašinu od Žepča, i nekom vojvodi Hasanu. Da li su Žarko i njegovi Srbi bili potomci kakvih skorašnjih doseljenika, koje su tek doveli Turci, ili su bili predstavnici starog, autohtonog stanovništva, o tome se pouzdano ne može ništa reći.

Srbi su u 16. vijeku u ovom kraju bili mnogobrojniji i napredni, te u drugoj polovini vijeka podižu manastir Ozren, a u njegovoj daljoj okolini i manastire Vozuću i Gostović. U natpisu o građenju manastira Ozren 1587. godine sačuvano je ime popa Jakova, koji je bio od plemena Marića, o kojima, inače, nema više tragova. Srba iz 16. vijeka vremenom je nestajalo; iseljivani su i stradali u epidemijama i ratovima, a na njihova mjesta su dolazili drugi, tako da među današnjim stanovnicima najvjerovatnije uopšte nema starosjedilaca.

Malo je vijesti o zbivanjima iz 17. vijeka, ali ih ipak ima, a one nam govore o tadašnjim etničkim prilikama. Godine 1609. dovršeno je živopisanje manastira Ozren, što je veoma skup posao, a to svjedoči da je kraj tada bio bogat i napredan. Manastir je, zajedno sa cijelom okolinom, živio u blagostanju do austro-ugarskog rata 1683. - 1699. godine, koji će teško pogoditi cijeli kraj. Iz tog vremena je pomen na rod Komnenovića, koji je odselio u Toplu (Boka), gđe je stigao preko Banjana.

Značajan uticaj na nacionalnu strukturu imali su i austro-turski ratovi 1716. - 1718. i 1736. - 1739. godine. Tokom ovih ratova Austrijanci su dva puta osvajali Maglaj. Najznačajnija epizoda u ratu 1683. - 1699. godine bila je provala austrijske vojske pod princom Eugenom Savojskim dolinom Bosne do Sarajeva 1697. godine. Povlačenjem iz Bosne, princ je sa sobom poveo mnoge katolike, koji su polagali velike nade u uspjeh austrijske vojske i pomagali je, te su se time zamjerili Turcima.

Manjih seoba iz Bosne bilo je već početkom pomenutih ratova, a tekle su prema Dalmaciji, Slavoniji, Sremu i Bačkoj. Seobom iz 1697. godine katolika iz doline Bosne je, uglavnom, nestalo (ostala je samo jedna porodica Antolovića na Visu iznad Bakotića). Vijesti iz toga vremena su rijetke i šture, ali sudeći po činjenici da su stradali mnogi manastiri, kako pravoslavni, tako i katolički, na širem prostoru, može se bez sumnje reći da je riječ o teškom i nestabilnom periodu. Dok se broj hrišćana, uopšte, smanjivao, broj muslimana se osjetno povećavao. Pošto je Turska izgubila Ugarsku i Slavoniju, iz tih zemalja muslimani su se povlačili u Bosnu, a mnogi od njih su naselili sela oko rijeke Bosne, Krivaje i Spreče. Jedini pouzdan podatak iz toga doba je o selu Maglajani i Lijevče polju, koje se pominje pod tim imanom 1718. godine. Po jednom opisu Bosne iz 1716. - 1718. godine Maglaj je nevelika tvrđava i ima pograđe od oko 50 kuća, na planini Ozrenu je istoimeni manastir, planina je gusto naseljena i to uglavnom pravoslavnim življem, a pominju se i manastiri Vozuća i Gostović.

Tokom 17. vijeka, a poslije pomenutih ratova, nije bilo većih ratnih stradanja, ali su epidemije kuge zatirale mnoga ognjišta. Bosnu je kuga u 18. vijeku pohodila nekoliko puta. Narodno predanje govori da su Srpska Rječica i Trbuk prije kuge bila muslimanska naselja, a da su muslimani iz Donje Paklenice odselili u selo Šije, preko Bosne. Tada je, vjerovatno, stradalo i srpsko stanovništvo na Ozrenu, neki su odselili, a neki izumrli, ali ipak nije došlo do narušavanja etničke strukture, jer su i novonaseljeni bili pravoslavci iz Stare Hercegovine. Među ozrenskim Srbima uopšte nema starosjedilaca, rijetki su rodovi, koji o sebi i misle da su stranci, a njihove tvrdnje su nejasne. I najbolje očuvana predanja o porijeklu ne sežu dublje od 18. vijeka.

Srpska nošnja Ozrena, Vozuće i Gostovića se veoma razlikuje od nošnje susjednih Srba. Ona je jednaod bitnih obilježja što ovu grupaciju čini posebnom i drugačijom. Karakteriše se jednostavnošću i odmjerenošću u detalju, u čemu je autentična i bliska duhu pravoslavlja.

Naročito zanimljiv detalj nošnje predstavljale su tkanice koje su cijenjene po bogatstvu i složenosti izrade. Isključivo su domaće izrade, a satkane na stanovima (razbojima). Gaće i košulje su bijele i kod muškaraca su bile veoma rijetku ukrašavane vezom, koje su od pasa na dole bile nabrane, pa se po boju nabora i cijenila njihova otmenost. Oboje su činjeni od pamuka ili lana, ručno satkanog. Preko košulje se nosio gunj ili džemadan, ranije napravljen od čohe, a kasnije (između dva rata) od sukna. Ako je služio kao "zborski" (svečani), po rubovima je bio ukrašavan crnim gajtanom. Preko košulje se prepasavalo tkanicom, načinjenom u više boja na crnoj osnovi. Zimi su se preko gaća nosile čakšire od čohe ili sukna. Sukno se proizvodilo ručno, a bojilo (vranilo) bojom dobijenom iz kore jasena.

Primjetna je bila razlika između nošnje imućnih i siromašnih ozrenaca. Priča se da su Srbi ovoga kraja nosili i šalvare, ali samo u doba turske vladavine. Muškarci su još nosili opanke, torbicu i kapu. Torbica je izrađivana od vune, a imala je po sebi zadivljujuće lijepe šare. Služila je za nošenje sitnih potrebština. Izrađivane su od veće torbe od kostreti. Torbica je bila neizostavni dio narodne nošnje ovdašnjeg muškarca.

Od kapa se na muškarcu mogla viđeti šubara, šajkača, a u novije vrijeme i kačket. U ranije vrijeme bio je običaj da i mlađi i stariji nose kapu, ali se kasnije mogla viđeti samo na glavama starijih. Od opanaka je bilo dvije vrste; prvi su bili pašnjaci i oni su kupovani, a drugi su bili putravci, proizvedeni u domaćoj radinosti od goveđe kože. Ispod njih su nazuvani šareni priglavci, sapleteni od raznobojne vune.

Već početkom ovoga vijeka se na muškarcu moglo viđeti ponešto od građanskih odijevnih stvari, sa čime je polako izčezavala narodna nošnja, da bi šezdesetih godina i potpuno iščezla.

Ženska nošnja je, takođe, po izgledu i načinu izvedbe slična muškoj. Glavni dio ženske nošnje činila je dugačka platnena haljina, ukrašena vezom oko rukava i kolijera, a ranije su bivale ukrašene i sedefićima. Tako je bilo do 1900. godine, a kasnije se na košuljama moglo primjetiti veoma malo veza.

I žene i đevojke su se opasivale tkanicama. Žensku nošnju je karakterisalo nošenje dviju pregača, kod udatih žena, a đevojke su obavezno nosile samo jednu. Prednja opregača (opreg) je prilično malih dimenzija, dok zadnja opregača (stragača) znatno duža od prednje i imala je dijagonalno zavrnut donji kraj, koji je potom pričvršćivan za gornju ivicu oprega. Pregače su se ukrašavale resama raznih boja, a kao i torbice, izrađivane su tehnikom ulaganja (šare su ulagane u osnovu, te su sabijano brdom, na stanu), glavna šara bila je romb, a ponekad i sasvim uprošteni cvijet. Pred Drugi svjetski rat pregače su se počele izrađivati od industrijske vunice, tih godina, takođe nastaje stragača, a opregovi polako bivaju zamijenjeni keceljama.

Vozućke žene su izrađivale crnobijele opregove sa izuzetno rijetkim dodavanjem crvene boje. Žene oko manastira Ozren su nosile jeleke, načinjene od debljeg, crnog platna. Ljeti su preko košulje nosile haljetak, koji je po ivicama ukrašavan čohom i kadifom, po kojoj su izvođene šare od gajtana. Zimi se preko košulje nocila suknena haljina. Kod žena je bila crna, a kod đevojaka bijela, koje su, takođe niz prsa ukrašavane čojom i gajtanom. I žene i đevojke su na glavama nosile bijele marame, ukrašene jednostavnim, geometrijskim vezom, kojima su se na isti način povezivale. Na nogama su nošene bijele, vunene čarape, a preko njih šareni priglavci, na kojima je preovladavala tamno crvena boja. Opanci su bili "prijesni" to jest izrađivani su neštavljene, goveđe kože.

Ovako ođeveni, mladići i đevojke, u ruhu bjeline, uhvaćeni u kolo, opasivali bi svojom mladošću crkve i tu je dolazila do izražaja ljepota ove nošnje, ljepota, koja je cijelu godinu pripremana i čuvana samo za jednu priliku. Čuveni zbor je za Veliku Gospojinu, kod manastira Ozren, gđe se iz šire okoline znalo skupiti i do sto hiljada duša, čuven je još bio i zbor za Ognjenu Marinu u Tumarama, a značajno je pomenuti i zbor o Uskrsu kod manastira Vozuća, zbor na Pantelinu kod ruševina manastira Udrim, beglučku molitvu u Stogu, kao i mnoge druge.

U derventskoj nošnji košulje se boje u plavilu za rublje, te imaju plavičastu boju. Prisutan je i tip posavske košulje.Zubun, kao gornji sukneni haljetak dug do kolena, od crnog valjanog sukna, nalazimo samo na levoj strani reke Bosne u nošnjama oko Dervente, Bosanskog Broda, Tešnja, Teslića.

Zimska gornja haljina duga do niže kukova, sa dugim rukavima, spreda otvorena uvek je od crnog sukna sa ili bez veza.

Pregače posavskih žena imaju posebnu specifičnost. Tkane su u četiri nita dijagonalno sa kvadratnim šarama, potkićene dugim resama od vune. Po veličini su veće i od dinarskih tako da se jedan kraj zadene za pojas.

Čarape su duge od raznobojne vune sa cvetnim motivima.

Nošnja na glavi sastojala se od krpice sa utkanim motivima a na jednom kraju prišivena je vrlo velika svilena kićanka koja pada na čelo kad se krpica stavi na glavu. Ostali deo pada pozadi niz leđa.

Na glavi su kod muškarca bili u upotrebi fesovi.

Doboj,Teslić, Derventa, Petrovo, Brod,Modriča,Vukosavlje,Šamac,Donji Žabar, Pelagićevo i Brčko

Doboj je danas grad sa oko 35.000 stanovnika, i približno 80.000 stanovnika na području cijele opštine. Cifre su približne i rezultat su izvršene procjene od strane Zavoda za statistiku RS u Banjaluci, jer u poslednjih 15 godina nije vršen zvaničan popis stanovništva.

No, sa sigurnošću možemo reći da je 11 godina nakon ratnih sukoba Doboj stasao u modernu, uređenu i perspektivnu sredinu, i vratio naslov multietničke, mutikonfesionalne i multikulturalne zajednice, koja je i administrativni i saobraćajni centar regiona. Uz grad Doboj, područje opštine čini 89 naseljenih mjesta formiranih u 73 mjesne zajednice.

Doboj je među prvim opštinama u BiH završio implementaciju imovinskih zakona i postao prepoznatljiv po broju ostvarenog povratka raseljenih lica u prijeratne domove. No, u isto vrijeme je ovaj otvoreni grad pružio i novi dom hiljadama novih stanovnika koji su iskoristili svoje pravo odabira mjesta življenja. Nova i stara populaciona slika grada i opštine svakodnevno kreiraju imidž zajednice koja živi, radi i stvara sa pogledom u budućnost, i osloncem na sve pozitivne vrijednosti prošlosti.

U našem gradu, pored institucija lokalnog nivoa, rade i ustanove i institucije regionalnog i republičkog karaktera. Kao saobraćajni čvor, Doboj je sjedište željeznica RS, ali mu značaj regionalnog centra daju prisustvo Centra javne bezbjednosti MUP-a RS, Okružnog tužilaštva i suda, Privredne komore regije Doboj, Opšte bolnice -Sveti apostol Luka-...

Doboj sve više postaje i obrazovni centar. Uz tri osnovne i šest srednjih škola (Gimnazija -Jovan Dučuć-, Medicinska škola, Tehnička škola, Saobraćajna i elektro škola, Ekonomska i trgovinska škola, Upravna i ugostiteljska škola), ovđe rade i Saobraćajno tehnički fakultet i Slobomir P univerzitet sa šest odsjeka.

Izgradnja tvrđave u 13. vijeku nalagala je zasnivanje varoši. U srednjem vijeku se govorilo za tvrđavu grad, a za varoš podgrađe, čime je naglašavana životna vezanost dvije pojave. Uvijek treba imati na umu, tvrđava je građena u svrhu kontrole važnog druma i njegovo g raskršča u ovom dijelu doline Bosne. Veliki drum na raskršću ima prazan prostor, a ovaj za naselje vrijednost trga u srednjevijekovnoj varoši.

Neveliki prostor ove raskrsnice puteva na platou ispred ulaza u tvrđavu, postao je dobojski srednjevijekovni trg, a kada su oko trga i oko tri puta što ulaze i izlaze na trg sagrađene kuće, onda je to već čin rađanja male varoši 13. vijeka sa trgom i tri ulice. Samo još treba dodati crkvu varošku, sagrađenu uz južnu stranu trga, naspram ulaza u tvrđavu, jer nema varoši u hrišćanskoj zemlji srednjeg vijeka, bez crkve. I konačno, oko crkve je prvo groblje žitelja Doboja. Time je slika jednog manjeg podgrađa srednjeg vijeka, potpuna.

Na graviri iz mnogo kasnijeg vremena, oko 1785. godine, iz pera vjerovatno kapetana Božića, vještog austrijskog uhode i dobrog topografa, izuzetno uspješno je prikazana urbana situacija varoši Doboja. U njoj sve stoji kako je sagrađeno u 13. vijeku. Samo je mali dodatak iz 16. vijeka, kratka uličica od trga do groblja koje Turci zasnivaju, jer hrišćani srednjeg vijeka drugo groblje, osim onog oko crkve, izgleda nisu imali. Gravira vrlo ubedljivo pokazuje punu zavisnost urbane cjeline varoši, njenog prostornog razmještaja do topografije lokacije. Dodatno još stoji i činjenica da je trasa druma nužno morala ići iz doline na prevoju/sedlu, pa je onda jasno, kako je pri zasnivanju varoši urbanističko rješenje ustvari iznuđeno oblicima tla, a ne izborom prvog graditelja.

To je bio početak nastanka varoši po imenu Doboj, sa tri ulice i trgom, ali na važnom raskršću. Iz daljine viđena, pribijena uz tvrđavu, izgledala je sa svojim drvenim kućicama, kao jato ptića uz nekakvu ogromnu kamenu pticu. Danas može izgledati čudno, ali je istina kako je pravilo srednjeg vijeka, da oko tvrđava kuće moraju biti građene samo od drveta. To je zato što je kamen iz zidova kuća, napadač mogao višestruko koristiti pri opsadi tvrđava.

Moguće je postavljati brojna pitanja oko najstarije varoši Doboja, ali je malo odgovora moguće pružiti. Pisanih izvora jednostavno nema, a materijalni arheološki nalazi su skromni. Broj kuća, sasvim uopšteno i približno daje se izvesti iz veličine tvrđave, koja u mirnim vremenima zahtijeva posadu 30 - 50 stražara. To onda znači isti broj kuća u varoši. Poznato je da u varošima koje su zaštićene tvrđavama, a imaju trgove, više nego rado borave trgovci i zanatlije, a đelatnost nekih zanata je i direktno vezana za potrebe tvrđava. Konačno treba viđeti u dobojskoj varoši i kuće nekih manjih boljara, čija su imanja u okolini. Zato bi brojevi, stražari oko 50, trgovci i zanatlije 10 - 15 i oko 10 lokalnih boljara davalo neku sasvim približnu brojku od oko 70 kuća.

Tursko osvajanje, zatim dogradnje na dobojskoj trđavi imale su za njenju varoš bitne posledice i promjene. Dotadašnja hrišćanska posada nije uživala povjerenje Turaka pa je tvrđavu napustila, a normalno i varoš, jer su na njihovo mjesto dovedeni turski stražari. Za stari hrišćansko stanovništvo određena je susjedna lokacija, koja će po društvenom statusu što im je u novoj državi pripadao (raja) dobiti ime Rajčinovac. Oni će potom zasnovati i svoje novo groblje na blagoj uzvišici pri kraju današnje Vidovdanske ulice. To groblje će biti razoreno u našim danima, posle 2. svjetskog rata. U staroj dobojskoj varoši u vrijeme 1512. - 1520. godine, za sultana Selima I, biće srušena hrišćanska crkva iz 13. vijeka, pa na njenom mjestu sagrađena džamija. To je prva islamska bogomolja u dobojskoj varoši.

Neophodno je posebno skrenuti pažnju, kako od 13. vijeka kada je utemeljen, pa do poslednjih decenija 19. vijeka, varoš dobojska stoji kao okamenjena, baš kao tvrđava. Broj kuća pred kraj turske vladavine, jedva da je udvostručen. Tome ima više uzroka, a najvažniji su svakako što je ovo granično oblast već od kraja 17. vijeka i svijest da osvajanja na Balkanu za Turke ne mogu vječno trajati.

Za dobojsku varoš velike promjene dolaze pri kraju 19. vijeka. Na prostornom planu, promjene ne idu u prekrajanju starog, iz srednje vijeka naslijeđenog jezgra, već se kreću u teritorijalnom širenju naselja. Došla su sasvim nova vremena. Zaostalu tursku carevinu sa njenom istočnjačkom ideologijom zamjenjuju Austro - Ugarska, evropski okupator sa konceptima modernog privređivanja. Gradnjom uske željezničke pruge Panonija - Primorje, dolina Bosne ulazi u mrežu evropskih komunikacija. Raskrsnica kod Doboja (Usorom prema Tesliću i Sprečom prema Tuzli), postaje najvažniji i najprotočniji saobraćajni punkt u BiH. Vrlo brzo su sagrađeni po istim putnim pravcima i drumovi pokriveni tucanim kamenom. Za Doboj su posledice bile izuzetno značajne i dalekosežne. Vijekovima održavana ljuštura stare varoši je naprsla i naselje je poteklo, krenulo u dolinu.

Prvo je na sjeveroistočnoj strani preko područja Popovog Brda kućama ispunjen prostor do novosagrađene Srpske pravoslavne crkve. Zatim je gradnja kuća nastavljena do željezničke pruge gđe je sagrađena stanica Doboj. Na ovoj novoj raskrsnici je ostavljen prazan prostor. To je drugi trg Doboja. Od njega je nova ulica probijena do željezničke stanice gđe, je opet ostavljen prazan prostor, trg ispred željezničke stanice, -to je treći trg Doboja.Iza toga je probijena i ulica koja je išla prema novosagrađenom mostu na rijeci Bosni, gđe su bile i konjičke kasarne austrougarskog okupatora.

Drugi pravac širenja tekao je u jugoistočnom pravcu prema tada novosagrađenoj željezničkoj stanici Usora. Ovde su sagrađene radionice preko potrebne za željezničku raskrsnicu, a kako nije bilo domaćih stručnih radnika, doseljeni su stranci. Za njih je sagrađena stambena "kolonija" sa preko 30 kuća i ta naseobina nazvana je Usora. Ovđe su nikle i druge radionice, uglavnom onih zanata kojih ranije u našim krajevima uopšte nije bilo. Konačno je 1892. godine na ovom području podignuta i omanja fabrika šećera. Kako je vrijeme teklo, tako su u usorskim radionicama i fabrici šećera angažovani i domaći ljudi, koji su na posao dolazili iz okolnih seoskih naselja, ali i iz stare dobojske varoši. Za ove poslednje je "probijena", prvo kao pješačka staza, a kasnije proširena i zasuta tucanikom, poprečna komunikacija, stara dobojska varoš - Usora. Nazvana je Radnička ulica, (danas ulica Sinđelića), što najbolje pokazuje i njeno porijeklo i namjenu. Ubrzo je ograđena i kućama čime je iako nepotpuno, spojeno novo naselje sa Dobojem.

Trvđava Do trećeg prostornog zahvata, širenja, stiglo se takođe po diktatu potreba. Još u davnom 18. vijeku, povlačenjem toka rijeke Bosne u današnje korito, oslobođen je prostor na potezu kontakta prve visije i doline, pa je preko njega bio i lokalni put. Poslije I svjetskog rata počeli su radovi i ubrzo završeni na zasipanju starog korita rijeke Bosne, koje je toliko povišeno da je pretvoreno u novu ulicu. Tako je nastala ulica Kralja Aleksandra, poslije čije je posjete Doboju 1924. godine i dobila ime.Njen produžetak je pokrivao novu potrebu, a to je nova kasarna, zasnovana posle II svjetskog rata.

Ovakav je Doboj dočekao kraj II svjetskog rata. Izgradnjom pruge normalnog kolosijeka Šamac - Sarajevo, dobojska željeznička stanica postaje prvorazredan željeznički čvor. Neminovnost je bila izgradnja mosta preko Bosne. Iznuđeno rješenje je bila ulica postavljena pod pravim uglom na novi most i željezničku stanicu, ali ona nije izbijala u stari dio varoši i centar oko stare željezničke stanice uskog kolosijeka, nego znatno zapadnije, pa je na tom potezu došlo do potrebe stvaranja novog centra Doboja. Od volje ili možda je bolje reći vizionarske obdarenosti tadašnjeg urbaniste, zavisio je i izgled ovog četvrtog centra ili trga Doboja. Vladajuće koncepcije polovine 20. vijeka su pretezale na rješenje sa većom površinom zelenog parka. I socrealističke potrebe su nadvladale, pa je stvoren veliki prostor za mitinge, a onda je zeleni dio proglašen za Park heroja. Time smo stigli do nekakvog kraja, iako varoši kao Doboj i nemaju kraja.

Zanimljiva su razmišljanja o odnosu varoši Doboja i rijeke Bosne.Zašto nije došlo do njihovog kontakta, koji predpostavljaju varoške kejove na obalama rijeke.Koji su tome razlozi:- mentalni sklop i životne navike stanovništva, čak počev od 13. vijeka; - ili topografska situacija u dolini gđe rijeka mijenja korito;- ili od kraja 19.vijeka vještački bedemi putnih trasa željezničke pruge i velikog druma, što se postaviše između varoši i obala rijeke.Tako se dogodilo, da je rijeka bježala od varoši, a ova koračala svojim zakonima širenja prema njenim obalama.Što čovjek naših dana nije realizovao"zagrljaj varoši i rijeke", samo je njegova krivica ili kratkovidnost njegovih graditelja.A popravni ispit, i ne samo na ovoj temi, moraće raditi ljudi jednog drugog vremena.Moje doba im želi i sreću i dalekovide graditelje.

Iz knjige u rukopisu:"Doboj,-Grad i regija"Iako je grad Teslić relativno mladog porijekla (tek nekih 120 godina), istorija ovog kraja je veoma bogata i raznovrsna. Ova područja bila su interesantna još i praistorijskom čovjeku. O tome na poseban način svjedoče nalazi ostataka oružja i oruđa koji su iskopani u pećini u Rastuši, Blatnici, Vrućici i Čečavi. Na strmim padinama Borja i uz korito Usore nađeni su ostaci primitivnog rudarskog alata iz vremena Ilira i Kelta. U ovim područjima našli su se i Rimljani (oko 250 p.n.e. počinju prodore u ove krajeve), što svjedoči i jedan zapis Plinija Mlađeg (62—113. god.) koji govori da su oni koristili termalne vode Vrućice.

Od VII do X vijeka kada je zabilježeno da u Usori vlada Časlav Kotromanić, Usora je bila u sastavu samostalne srpske države. U doba vladavine Kulina bana (1170—1204.) vladajuća vjera u Bosni je bogumilstvo koje se do XV vijeka skoro u potpunosti izgubilo. Iz tog vremena ostalo je malo svjedočanstva o bogumilima i njihovim učenjima. Najznačajniji su svakako nadgrobni spomenici, stećci kojih je bilo dosta i na ovim područjima, cijeloj Gomjenici i području Rudopolja te na jednoj uzvišici kod Hrast Potoka. Najzanimljiviji i najveći među tim spomenicima nalaze se u Banji Vrućici gđe se raspoznaju i temelji nekog grada.

Početkom maja 1463. turski sultan Muhamed II pošao je sa vojskom na Bosnu i lako je osvojio. Krajem 1463. ugarski kralj Matija, u savezu sa Mlečanima poveo je vojsku protiv Turske i uspio da prodre do Jajca i potisne Turke iz sjeverne Bosne. Ta osvojena podruja uređena su kao banovine, jajačka i srebrenička, a u tu drugu uključena je i Usora. Iz tih vremena srednjovjekovnih bosanskih feudalaca ostalo je na tlu današnje teslićke opštine malo vidljivih dokaza uz koje su utkane razne legende. Ti tragovi su zapravo ruševine nekadašnjih utvrđenja kao što su Kastel kod Gomijenice, Gradina kod Studenaca, Gradina u Ukrinici, Gradina u Rajševi i Gradina u Ruževiću.

Austrijska vojska prešla je granicu Bosne 29. jula 1878. i već tri dana kasnije (1. avgusta 1878. godine) stigla u područje usorske doline. Odmah im je za oko zapela gusta hrastova šuma pogodna za eksploataciju, tako da godine 1882. grade prugu Usora-Pribinić. Godine 1896. na prostoru gđe se Velika i Mala Usora počinju približavati jedna drugoj, grade tvornicu za preradu drveta — „Destilaciju“ i time otpočinje period nastajanja i razvijanja jednog novog grada, grada Teslića.

U podnožju Borja na pitomoj zaravni ušća potoka Mliječnice u rječicu Bistricu smješten je srednjovjekovni manastir Liplje koji datira iz 13. vijeka i do njega se dolazi kroz živopisne četinarsko – listopade šume, izuzetno pogodne za rekreaciju i šetnju. Manastir Liplje spada u red izuzetno elegantnih crkvenih građevina i danas je centar duhovnog života srpskog naroda ovog kraja.

Opština Derventa se graniči sa opštinama Brod, Modriča, Doboj, Prnjavor i Srbac, a na sjeveru je rijeka Sava koja predstavlja deset kilometara dugu granicu sa Republikom Hrvatskom. Na prostoru površine 517 kvadratnih kilometara u pedeset šest sela i gradu Derventi, prije rata živelo je 56.489 stanovnika.

Kada je riječ o istoriji Dervente mora se naglasiti da je ostalo malo zabilježenih podataka. Iz turskih izvora saznajemo da se na mjestu današnjeg grada nalazilo selo Gornja Ukrina, koje je hiljadu šestote godine imalo dvije stotine petnaest kuća. Krajem devetnaestog vijeka bio je to već grad sa tri hiljade dvjesta domaćinstava. Prva osnovna (srpska) škola počela je da radi 1864. a gradska bolnica dvadesetak godina kasnije. Do kraja devetnaestog vijeka već su razvijeni i prvi industrijski pogoni. Izgrađen je parni mlin, tkačnica, štapara, vodovod, a kroz Derventu je prošla i pruga uskog kolosijeka koja je povezivala Brod i Sarajevo. Početkom ovoga vijeka Derventa je već postala i bogato trgovačko mjesto, a njena okolina važila je kao jedan od najplodnijih krajeva tadašnje Bosne. Pred Prvi svjetski rat u Derventi su otvorene gimnazija, učiteljska i poljoprivredna škola. Nakon Drugog svjetskog rata u kome je život izgubilo oko hiljadu ljudi sa ovog područja i znatnih razaranja, Derventa osamdesetih godina dostiže vrhunac u svom razvoju i svrstava se u gornji dio ljestvice srednje razvijenih opština SFRJ. Pred poslednji rat od 57 hiljada stanovnika opštine u industriji tekstila, kože i obuće, crne metalurgije i metaloprerade, poljoprivredne proizvodnje, građevinarstvu, grafičkoj industriji i drugim pratećim djelatnostima bilo je trinaest i po hiljada zaposlenih. Derventa je imala 17 hiljada stanovnika, a sa svim centrima mjesnih zajednica bila je povezana kategorisanim putevima. Do važnijih centara u širem okruženju i centara susjednih opština vodili su magistralni putevi. To je sa njenim geografskim položajem činilo posebnu pogodnost za protok roba, ljudi i brzu komunikaciju sa većim regionalnim centrima bivše Jugoslavije.

Na početku raspada Jugoslavije i rata u BiH grad je u aprilu 1992. zauzet od strane paravojne formacije iz Hrvatske koje su dolazile uglavnom iz Rijeke a ta zloglasna formacija se zvala Azra. Počeo je teror i zločini nad srpskim stanovništvom. U operaciji "Koridor" snage Vojske Republike Srpske su oslobodile Derventu 7. jula 1992.

Područje današnje Dervente bilo je nastanjeno pravoslavnim i katoličkim stanovništvom prije dolaska Turaka. Iz popisa bosanskog sandžaka 1570. god. Vidljivo je da je u naseljima Gornja i Donja Ukrina živjelo pravoslavno stanovništvo, a spominje se i brat popa Bogdana u Gornjoj Ukrini, a pop Bogdan je prema navedenom popisu, bio nastanjen u Donjoj Ukrini, što ukazuje na činjenicu da je sa obe strane živjelo pravoslavno stanovništvo.

Prema predanju na ovom području prije dolaska Turaka postojao je pravoslavni manastir sa kamenom crkvom podignut kao zadužbina kralja Stefana Dragutina (1282-1314), a koga su Turci oko 1458. (kada su došli u ove krajeve) srušili. O obnovljenom manastiru koji je takođe srušen svjedoči i izvještaj prvog francuskog generalnog konzula u Travniku, Pjera Davida koji ga zajedno sa Somet de Fores, spominje u njihovom putopisu kroz Bosnu 1807. Poznato je i jevanđelje pisano u selu Detlaku na rijeci Deravi (Ukrini) u vrijeme podizanja manastira.

Postojala je i drvena crkva (brvnara) sa zvonikom i grobljem na brdu Ćelar (iznad «Strelišta») podignuta nakon 1458. Tada je Derventa pripadala zvorničkoj mitropoliji (koja je bila nasljednik eparhije osnovane u vrijeme kralja Dragutina), a prvi episkop je bio Vasilije. Sigurno je da se ostaci te crkve i groblja mogu i danas naći. U ovoj crkvi sveštenik je bio Jovica Ilić, koji je u martu 1834 digao bunu u cijeloj Posavini protiv turske vlasti, koja je činila velike nepravde, nasilja i nametala neizdžive poreze nad Srbima pravoslavcima. Poznate su i ličnosti turske vlasti iz Dervente protiv kojih je buna bila usmjerena: Osmanbeg Hadžihasanović i Ahmetbeg Gradaščević. Ova buna je u krvi ugušena, a pop Jovica je pobjegao u buretu niz Savu u Srbiju. Crkva je imala oblik zaokruženog pravougaonika, a oltar je zauzimao centralno mjesto u crkvi. Bila je ukrašena ikonama iz starog manastira koga su Turci srušili. U crkvi je bila i vrijedna ikona Sv. Nikole koju je sačuvao Gavro Stepanović kada su Turci srušili i ovu crkvu kao odmazdu za pobunu 1834. Gavro je ubio Turčina koji je došao da zapali ovu crkvu i prije dolaska ostalih turaka uspio da sakrije navedenu ikonu i druge crkvene stvari koje su kasnije zahvaljujući Gavrinoj kćerki Joki ponovo stavljene u tada novoizgrađenu zidanu crkvu koja je završena 1857. U vrijeme podizanja crkve (oko 1860) poznati su i derventski sveštenici: Pavle Džabić i Pavle Tvrtković. Pisano svjedočenje o ovom događaju postojalo je u arhivi crkvene Opštine Derventa, a izjavu je dala unuka Gavre Stepanovića, gospođa Joka – Jokica Radetić supruga direktora osnovne škole u Derventi.

Crkva Uspenja Presvete Bogorodice je osvještana na Veliku Gospojinu 1857, od kada se ovaj dan slavi kao crkvena slava grada Dervente uz tradicionalni derventski vašar. Ova crkva je minirana i srušena do temelja 4. juna 1992. god od strane bosansko mudžahedinskih snaga.

Crkve i manastiri u ovom periodu su vrlo stradali, jer su pljačkani, paljeni i rušeni. Crkve su bile rjeđe nego prije, a malo ih je popravljano. Osim derventske u to vrijeme velike zidane crkve podignute su još samo u Sarajevu, Mostaru, Livnu i Čipujiću kod Bugojna. Spaljeni su i razrušeni mnogi manastiri, ali se narod na razvalinama i zgarištima crkava molio Bogu, a liturgija je vršena pod skinijama i vedrim nebom.

Crkveni odbor je 1934. godine odlučio da rekonstruiše krov i izgradi zvonik od čvrstog materijala. Radovi su povjereni poduzetniku Johanu Hofmanu iz Dervente, a izvodio ih je majstor Fabijan Bodružić.

Zvonik je bio sagrađen od specijalno pečenih cigala i bio je postavljen na istom mjestu gdje je nekada stajao drveni.

Parohijski Dom u Derventi bio je sagrađen krajem 1937, kao zadužbina Vase i Marije Jakšić koji su crkvenoj opštini Derventa zavještali zemlju i novac, a izgrađen je na temeljima propale Srpske Kreditne Banke.

U poslednjem ratu koji se odvijao na većem dijelu područja opštine bilo je mnogo žrtava, a razorena su i uništena ogromna materijalna dobra. U direktnim borbenim dejstvima oštećen je ili uništen veći dio stambenih zgrada, industrijska oprema, posebno prerađivački kapaciteti Tekstilne industrije "Ukrina", kao i materijalna dobra poljoprivrede. Prema nepotpunim podacima materijalna ratna šteta procenjuje se na preko pet stotina miliona dolara. Po prestanku ratnih dejstava sa skromnim vlastitim materijalnim mogućnostima pristupilo se sanaciji objekata koji su bili neophodni za uspostavljanje najvažnijih životnih funkcija. Uz pomoć donatora saniran je dio vodovoda, elektro i PTT sistema, školskih objekata, obdanište i dom zdravlja, kao i veći dio lokalnih puteva i saobraćajnica magistralnog značaja. Pokrenut je i dio privrednih kapaciteta. Predratni privredni kapaciteti Dervente i proizvodnja čijih je šezdeset procenata bilo namjenjeno stranom tržištu, te značajna po-ljoprivredna proizvodnja, uz dobre saobraćajne veze i kadrovski potencijal predstavljaju osnovu privredne obnove i daljeg razvoja ove opštine.

Kada je riječ o ulaganju u privredu Dervente posebnu pažnju svakako privlači "Ukrina" sa devedeset godina dugom tradicijom u proizvodnji tkanina i pletenina sa ubačenom potkom. Ta proizvodnja dostigla je 1991. godine 10 miliona metara kvadratnih tkanine, a proizvođeni su i zaštitna oprema, kuhinjska galanterija i posteljina. U fabrici je radilo hiljadu 800 radnika. No, "UKRINA" je najviše i pogođena ratnim razaranjima. Tkačnica je potpuno uništena, a predionica, dorada i konfekcija djelimično oštećene. U fabrici trenutno četrdeset zaposlenih proizvodi zaštitnu odjeću i posteljinu. Fabrika šavnih cijevi "UNIS" imala je godišnju proizvodnju od 40 hiljada tona cijevi, cijevnih elemenata i proizvoda finalne prerade. Trenutno se proizvodni kapaciteti ove fabrike koriste sa 25 procenata. To jasno ukazuje koje su mogućnosti ulaganja u tu fabriku, posebno u finalnu preradu, pogotovo što tržište za proizvode "UNIS"-a postoji, a sačuvan je i kadrovski potencijal. U Fabrici obuće "DEMOS" proizvođeno je prije rata 15 hiljade pari obuće dnevno, od čega 90 procenata za izvoz. Fabrika danas radi sa 23 procenta kapaciteta, a veći dio proizvodnje namjenjen je stranim partnerima. Imajući u vidu infrastrukturnu opremljenost objekata i kadrovski potencijal dodatna ulaganja omogućila bi znatno proširenje proizvodnje. Potrebe za dodatnim kapitalom postoje i u ostalim preduzećima u Derventi. Značajne su mogućnosti povećanja proizvodnje i širenja proizvodnih programa u Fabrici autodijelova "Mehanika", zatim Građevinskom preduzeću "Rad", štampariji "Iskra", Preduzeću za proizvodnju, montažu i projektovanje metelnih konstrukcija i opreme "Tehnorad" i nizu drugih privatnih preduzeća kojih je sve više u Derventi. Ona su komplementarna većim industrijskim kapacitetima i dopunjuju proizvodne programe. Razvoju tih preduzeća doprinose i stimulativne olakšice u planskoj gradnji, kako stambenog, tako i poslovnog prostora.

Oblast poljoprivrede u društvenom i individualnom sektoru takođe predstavlja bitnu osnovu ekonomskog razvoja opštine. Dodatnim ulaganjem u ratarsku proizvodnju, proizvodnju stočne hrane, doradu sjemena, tovne kapacitete, otkup i preradu mlijeka, klaničke kapacitete i preradu mesa, može se značajno povećati obim proizvodnje, jer sirovine postoje, a plasman proizvoda je obezbijeđen. Na području opštine postoji blizu tri stotine mini farmi za pet stotina muznih krava, tov deset hiljada junadi i četiri stotine hiljada pilića. Ako se tome dodaju i prije rata izgrađeni kapaciteti fabrike stočne hrane koja je proizvodila 57 tona hrane u jednoj smjeni sa skladišnim prostorom za hiljadu tona, zatim fabrika sjemena za deset tona krmnog bilja, dvadeset hiljada kartica povrća i osam tona sjemena na liniji dorade u jednoj smjeni, te podatak da je fabrika raspolagala sa stotinu pedeset hektara uređenog zemljišta i kapacitetom za tov šest stotina junadi u turnusu, jasno je da su raspoloživi kapaciteti u poljoprivredi izuzetno veliki, ali neiskorišteni. Geografski položaj i prirodne karateristike područja opštine Derventa pružaju značajne mogućnosti za razvoj lovnog i seoskog turizma. Cijela teritorija bogata je divljači niskog lova a obronci Motajice poznati su po srnećoj divljači. I čista i nezagađena rijeka Ukrina koja protiče kroz Derventu bogata je ribom, a u letnjim mjesecima popularno izletište Dervenćana.Vikipedija

Prema zvaničnim podacima, opština Petrovo egzistira od 1929. godine do 1962. godine kad je izvršeno njeno pripajanje opštini Gračanica. Status opštine vraćen joj je referendumom građana 1991. godine.

Opštinu Petrovo proglasila je privremena Skupština opštine za opštinu u osnivanju, na sjednici održanoj dana 12. oktobra 1991. godine Odlukom o proglašenju opštine Petrovo, a ozakonila Skupština Republike Srpske .

Opština Petrovo nalazi se u središnjem dijelu BiH , odnosno središnjem južnom dijelu Republike Srpske obuhvatajući Sprečansko polje i sjeveroistočni dio planine Ozren. Nalazi se između tri poznata privredna bazena: Tuzlanskog, Zeničkog i Dobojskog. Opština Petrovo od Doboja je udaljena oko 25km odnosno 45km od Tuzle, a graniči sa susjednim opštinama: Doboj, Gračanica, Lukavac i Maglaj.

Magistralnim putem Doboj-Tuzla i željezničkom prugom Doboj-Tuzla, opština je povezana sa regionalnim centrima. Ukupna površina opštine je 118,24 km².

Opštinu čine sedam mjesnih zajednica: Petrovo, Kakmuž, Karanovac, Sočkovac, Porječina, Krtova i Kaluđerica. Procjena je da na području opštine Petrovo živi oko 10.000 stanovnika.

Petrovo je skoro u cjelini ruralno područje, osim malog dijela mjesne zajednice Petrovo, gdje se nalazi administrativni centar opštine i gdje je i najveća gustina naseljenosti.

Reljefno 65% teritorije opštine Petrovo čini brdsko – planinsko područje, a ostalih 35% teritorije je ravničarsko. Prosječna nadmorska visina je 534m. Nad Ozrenom dominiraju dva visa, Velika Ostrvica 918m (ujedno i najviši vrh na Ozrenu) i Kraljica sa 883m.

Šuma i zemljište su dva važna prirodna resursa kojima obiluje opština Petrovo. 6.438,40 hektara površine Petrova nalazi se pod šumama. Obradivo zemljište je važan ali nedovoljno iskorišten resurs Petrova. Trenutno se obrađuje samo zemljište u privatnom vlasništvu, dok se državno zemljište ne obrađuje i nalazi u jako lošem stanju.

Pored obradivih površina i šumskog bogatstva, koji su nesumnjivi resursi ovog područja, posebno treba istaći jedinstvene mineralne resurse. Zajednička karakteristika za skoro sve prirodne i mineralne resurse kojima raspolaže opština Petrovo je njihova nedovoljna istraženost, s jedne strane i zanemariva ekonomska efektuiranost, s druge strane.

Planina Ozren bogata je prirodnim resursima, posebno zdravom pitkom vodom sa izvorištima u ekološki očuvanoj sredini, termo-mineralnim vodama sa ljekovitim svojstvima, te rudnim i mineralnim resursima.

Razvoj opštine Petrovo usmjeren je ka iskorištavanju mineralnih sirovina, a posebno termomineralnih voda i tečnog ugljen-dioksida, kao i razvoju turizma. Pored toga, značajnom razvoju opštine Petrovo doprinosi postojeća eksplotacija šuma i prerada drveta, proizvodnja građevinskih konstrukcija i elemenata.

Glavni kapaciteti su drvo-prerađivačka industrija, laka hemijska industrija i proizvodnja građevinskog materijala. Najzastupljenija je drvoprerađivačka djelatnost (deset firmi), od primarne do finalne obrade drveta. Druga najzastupljenija djelatnost je prerada plastike (četiri preduzeća).

Posebno se, u posljednje vrijeme, ističe razvoj u poljoprivredi: peradarstvo, proizvodnja mlijeka, plastenička proizvodnja i voćarstvo.

Kada je u pitanju poslovno okruženje opštine Petrovo, odnos opštinske uprave prema privrednom sektoru, kvalitet i cijena opštinskih usluga se ocjenjuju kao zadovoljavajući, čak veoma stimulativni za razvoj poslovanja. Što se tiče opštinske politike i prakse u urbanizmu i upravljanju zemljištem najveći problem predstavljaju neriješeni imovinsko- pravni problemi u vezi sa zemljištem privatizovanih preduzeća i zemljištem u zoni međuopštinskog razgraničenja sa opštinom Gračanica.

Opština djeluje na poboljšanju uslova života u svim oblastima. Rukovodstvo Opštine i administrativne službe rade na obezbjeđenju što kvalitetnijih uslova za život i stvaranje urbane sredine sa svim potrebnim sadržajima. U cilju unapređenja kvaliteta življenja građana, Skupština opštine je usvojila:

- Strateški plan razvoja opštine Petrovo 2007-2012;

- Analizu uticaja kvaliteta zemljišta i vode na životnu sredinu za opštinu Petrovo;

- značajnu prostorno plansku dokumentaciju (regulacioni planovi poslovnih zona u Petrovu,

Sočkovcu i Karanovcu, turističke zone u Kaluđerici, te Prostorni plan opštine Petrovo);

-Strategiju razvoja turizma;

-Studiju opravdanosti uspostavljanja poslovnih zona u opštini Petrovo;

-Strateški plan razvoja poljoprivrede 2008-2013;

-Unapređenje upravljanja zemljišta uvođenjem GIS-a;

-Šumsko-privredne osnove;

Primarni cilj ovih dokumenata je da Opština, kao jedinica lokane samouprave, definiše svoje pravce i identifikuje strateške smijernice za budući razvoj.

Opština Petrovo je u proteklom periodu ostvarila izuzetno dobru saradnju sa mnogim domaćim i međunarodnim organizacijama/donatorima (SDC, GAP, GTZ, Japanska vlada, Italijanska provincija Padova,...) a Holandska firma se odlučila na ulaganje u privredu i otvorila već drugu fabriku namještaja u Petrovu.Zvanična veb prezentacija opštine Petrovo

Brod se nalazi na široko otvorenoj i lako prohodnoj Peripanonskoj niziji, na obali rijeke Save u Posavini. Na levoj strani rijeke se nalazi Slavonski Brod. Sjevernu granicu čini rijeka Sava, koja meandrira i često plavi svoju aluvijalnu ravan.

Istorija Broda i naselja u njegovoj okolini datira još iz bronzanog doba, oko 1600. godine prije naše ere. Na mjestu na kojem je danas smješten jedan dio postrojenja Srpske rafinerije nafte, nalaze se pod zemljom ostaci relativno velikog naselja iz pradavnih vremena. To mjesto narod je nazivao Pekarusa. Stanovnici Pekaruse pripadali su velikom panonskom narodu. Svoje tragove na ovim prostorima ostavili su i stari Rimljani. Na mjestu današnjeg Broda, postojalo je gradsko naselje koje su Rimljani zvali Marsonija. Kako i sama riječ Marsonija podsjeća na Mars — rimskog boga rata — tako ni Marsonija nije bila samo civilno i trgovačko naselje, nego je imala i utvrđenje. Glavnina stare Marsonije, nalazila se na mjestu današnje Slavonsko-Brodske tvrđave, a dio naselja bio je i na desnoj strani. Pisani dokumenti u kojima se Brod prvi put spominje, datiraju iz 365. godine, što govori o činjenici da je ovaj grad star 1635 godina.

Po redu starosti, u okolici Broda na prvom mjestu su Vinska i Lijesce, koji se u izvještajima Marijana Maravića spominju 1648. Jedinstveni Brod tek je 1739. godine podijeljen u dvije administracije, posavsku i slavonsku. Desna obala postala je dio turskog a lijeva austrijskog carstva. Godine 1850, u brodu je živjelo 700 stanovnika.

Svoj relativno veliki uspon Brod je doživio u prvim godinama 19. vijeka. U to doba bio je to trgovački centar i važna tačka na raskršću dva carstva. Padom Napoleona, Brod će izgubiti svoj strateški značaj. Na Berlinskom kongresu 1878. godine Austriji je dodijeljen mandat da preuzme upravu u Bosni. Tada je i Brod postao dio Austro-Ugarske monarhije. Sa tom godinom su povezani i počeci školstva u Brodu.

Prva javna biblioteka u Brodu je osnovana 1889. godine pri Narodnoj osnovnoj školi. Poznata sarajevska trgovačka porodica Hadži-Ristić osniva i prvu novčanu ustanovu 1859. godine. Nakon uspostavljanja Austrougarske monarhije nad područjem Bosne, Brod postaje glavni punkt za promet monarhije sa novoprisajedinjenim pokrajinama.

Željeznička stanica sagrađena je 1896. godine po nacrtu arhitekte Hansa Niemezceka. Stanica je svečano stavljena u upotrebu 1897. godine. Uzor za ovu građevinu graditelj je potražio u dalekom Avganistanu, podigavši je u pseudomavarskom stilu. Najstarijim objektom koji je sagrađen u tom stilu, a koji je sačuvan, smatra se Vijećnica u Sarajevu. Nažalost, stanica je do temelja razorena u velikom napadu na Brod 19. januara 1945. godine. U Sarajevu su sačuvani kompletni planovi ove građevine. Željeznička stanica u Brodu je bila sve do svršetka Drugog svjetskog rata najveći prometni čvor u BiH.

Dana, 15. jula 1897. krenuo je prvi voz iz Broda prema Derventi i Žepči. Prva srpska pravoslavna crkva sagrađena je u Brodu 1894. godine. Stara rimokatolička crkva Sveti Ilija bila je sagrađena 1860. godine, a nakon podizanja nove crkve 1907. godine bila je pregrađena kao stambeni objekt. Džamija je bila sagrađena 1909. godine. O staroj džamiji nema podataka, ali se svakako zna da je bila sagrađena u 18. vijeku.

Jedan od interesantnih podataka je da je Brod zahvaljujući trgovcima u Slavonskom Brodu dobio 1860. godine i prvu petrolejsku lampu u cijeloj BiH. Zanimljivo je i to da je 1923. godine Rafinerija nafte uspjela nabaviti automobil marke „Ford“ i to je ujedno bio prvi automobil u Brodu. Prvi aeromiting u Brodu je bio 1912. godine. On je bio priređen samo 9 godina pošto se prvi avion podigao iznad zemlje. Naselje na desnoj obali Save službeno je prozvano Bosanski Brod u ranu jesen 1878. godine, i ovo ime je zadržao sve do kraja 20. vijeka.

Prvi pisani dokument o Modriči iz 13. vijeka je povelja mađarskog kralja Bele IV u kojoj se Modriča pominje kao vrelo : "...fons Modricha, ubi cadit in Boznam“, ali sve ukazuje na to da se radilo o manjem vodenom toku koji se ulijevao u rijeku Bosnu.

Po predanjima, Modriča je ime dobila prema rječici čija je voda bila modra, planinska. Ta riječica pretpostavlja se da je Dusa. Prema drugim kazivanjima područje nosi ime stare slovenske oznake za plavu boju neba i daljina, što se na horizontu više naziru nego vide-modrina / modriča.

Postoje arheološki dokazi o prisustvu čovjeka na prostorima današnje modričke opštine još u paleolitu – starijem kamenom dobu. O tome svjedoče tragovi otkriveni na lokaciji Gradina u selu Dugom Polju iznad doline Bosne.

Tragovi prastarih zemljoradnika iz neolita pronađeni su na više mjesta, a između ostalog, i na lokacijama Kulište u Kruškovom Polju, na Ždralovom brdu u selu Kladarima, na lokaciji Prljača, zatim u selima Vranjaku, Kužnjači, Skugriću, Dugom Polju...Na Doborskom brijegu je značajno nalazište sa sedam arheloških slojeva iz metalnog doba.