sentence
stringlengths
2
209
unsandhied
stringlengths
2
220
uttaraśravaṇaṃ bhūyaḥ prabrūhi vadatāṃ vara
uttara śravaṇam bhūyaḥ prabrūhi vadatām vara
sūta uvāca
sūtaḥ uvāca
bharaṇātprajanāccaiva manurbharata ucyate
bharaṇāt prajanāt ca eva manuḥ bharataḥ ucyate
na khalvanyatra martyānāṃ bhūmau karmavidhiḥ smṛtaḥ
na khalu anyatra martyānām bhūmau karma vidhiḥ smṛtaḥ
nāgadvīpastathā saumyo gandharvastvatha vāruṇaḥ
nāgadvīpaḥ tathā saumyaḥ gandharvaḥ tu atha vāruṇaḥ
yavanāśca kirātāśca tasyānte pūrvapaścime
yavanāḥ ca kirātāḥ ca tasya ante pūrva paścime
brāhmaṇāḥ kṣatriyā vaiśyā madhye śūdrāśca bhāgaśaḥ
brāhmaṇāḥ kṣatriyāḥ vaiśyāḥ madhye śūdrāḥ ca bhāgaśaḥ
teṣāṃ sa vyavahāro'yaṃ vartanaṃ tu parasparam
teṣām sa vyavahāraḥ ayam vartanam tu parasparam
iha svargāpavargārthaṃ pravṛttiriha mānuṣe
iha svarga apavarga artham pravṛttiḥ iha mānuṣe
ayaṃ lokastu vai samrāḍantarikṣajitāṃ smṛtaḥ
ayam lokaḥ tu vai samrāṭ antarikṣa jitām smṛtaḥ
svarāḍasau smṛto lokaḥ punarvakṣyāmi vistarāt
svarāṭ asau smṛtaḥ lokaḥ punaḥ vakṣyāmi vistarāt
vindhyapādaprasūtās tāḥ sarvāḥ śītajalāḥ śubhāḥ
vindhya pāda prasūtāḥ tāḥ sarvāḥ śīta jalāḥ śubhāḥ
malayaprasūtā nadyastāḥ sarvāḥ śītajalāḥ śubhāḥ
malaya prasūtā nadyaḥ tāḥ sarvāḥ śīta jalāḥ śubhāḥ
viśvasya mātaraḥ sarvāḥ sarvapāpaharāḥ śubhāḥ
viśvasya mātaraḥ sarvāḥ sarva pāpa harāḥ śubhāḥ
śūrasenā bhadrakārā bāhyāḥ sahapaṭaccarāḥ
śūrasenāḥ bhadrakārāḥ bāhyāḥ saha paṭaccarāḥ
āvantāśca kaliṅgāśca mūkāścaivāndhakaiḥ saha
āvantāḥ ca kaliṅgāḥ ca mūkāḥ ca eva andhakaiḥ saha
sahyasyānantare caite tatra godāvarī nadī
sahyasya anantare ca ete tatra godāvarī nadī
yatra govardhano nāma mandaro gandhamādanaḥ
yatra govardhanaḥ na mandaraḥ gandhamādanaḥ
ete deśā udīcyāstu prācyāndeśānnibodhata
ete deśāḥ udīcyāḥ tu prācyān deśān nibodhata
śālvamāgadhagonardāḥ prācyā janapadāḥ smṛtāḥ
śālva māgadha gonardāḥ prācyāḥ janapadāḥ smṛtāḥ
pāṇḍyāśca keralāścaiva colāḥ kulyāstathaiva ca
pāṇḍyāḥ ca keralāḥ ca eva colāḥ kulyāḥ tathā eva ca
ityete aparāntāstu śṛṇu ye vindhyavāsinaḥ
iti ete apara antāḥ tu śṛṇu ye vindhya vāsinaḥ
ete janapadāḥ khyātā vindhyapṛṣṭhanivāsinaḥ
ete janapadāḥ khyātā vindhya pṛṣṭha nivāsinaḥ
trigartā maṇḍalāścaiva kirātāścāmaraiḥ saha
trigartāḥ maṇḍalāḥ ca eva kirātāḥ ca amaraiḥ saha
matsya uvāca
matsyaḥ uvāca
etacchrutvā tu ṛṣaya uttaraṃ punareva te
etat śrutvā tu ṛṣayaḥ uttaram punaḥ eva te
ṛṣaya ūcuḥ
ṛṣayaḥ ūcuḥ
yacca kimpuruṣaṃ varṣaṃ harivarṣaṃ tathaiva ca
yat ca kimpuruṣam varṣam harivarṣam tathā eva ca
jambūkhaṇḍasya vistāraṃ tathānyeṣāṃ vidāṃvara
jambūkhaṇḍasya vistāram tathā anyeṣām vidām vara
dvīpānāṃ vāsināṃ teṣāṃ vṛkṣāṇāṃ prabravīhi naḥ
dvīpānām vāsinām teṣām vṛkṣāṇām prabravīhi naḥ
sūta uvāca
sūtaḥ uvāca
varṣe kimpuruṣe puṇye plakṣo madhuvahaḥ smṛtaḥ
varṣe kimpuruṣe puṇye plakṣaḥ madhu vahaḥ smṛtaḥ
tasya kimpuruṣāḥ sarve pibanto rasamuttamam
tasya kimpuruṣāḥ sarve pibantaḥ rasam uttamam
suvarṇavarṇāśca narāḥ striyaścāpsarasaḥ smṛtāḥ
suvarṇa varṇāḥ ca narāḥ striyaḥ ca apsarasaḥ smṛtāḥ
devalokacyutāḥ sarve bahurūpāśca sarvaśaḥ
deva loka cyutāḥ sarve bahu rūpāḥ ca sarvaśaḥ
madhyamaṃ tanmayā proktaṃ nāmnā varṣamilāvṛtam
madhyamam tat mayā proktam nāmnā varṣam ilāvṛtam
na tatra sūryastapati na ca jānanti mānavāḥ
na tatra sūryaḥ tapati na ca jānanti mānavāḥ
padmaprabhāḥ padmavarṇāḥ padmapattranibhekṣaṇāḥ
padma prabhāḥ padma varṇāḥ padma pattra nibha īkṣaṇāḥ
padmagandhāśca jāyante tatra sarve ca mānavāḥ
padma gandhāḥ ca jāyante tatra sarve ca mānavāḥ
sudarśano nāma mahāñjambūvṛkṣaḥ sanātanaḥ
sudarśanaḥ na mahān jambū vṛkṣaḥ sanātanaḥ
tasya nāmnā samākhyāto jambūdvīpo vanaspateḥ
tasya nāmnā samākhyātaḥ jambūdvīpaḥ vanaspateḥ
meruṃ pradakṣiṇaṃ kṛtvā jambūmūlagatā punaḥ
merum pradakṣiṇam kṛtvā jambū mūla gatā punaḥ
taṃ pibanti sadā hṛṣṭā jambūrasamilāvṛte
tam pibanti sadā hṛṣṭā jambū rasam ilāvṛte
jambūphalarasaṃ pītvā na jarā bādhate'pi tān
jambū phala rasam pītvā na jarā bādhate api tān
tatra jāmbūnadaṃ nāma kanakaṃ devabhūṣaṇam
tatra jāmbūnadam na kanakam deva bhūṣaṇam
sarveṣāṃ varṣavṛkṣāṇāṃ śubhaḥ phalarasastu saḥ
sarveṣām varṣa vṛkṣāṇām śubhaḥ phala rasaḥ tu saḥ
skannaṃ tu kāñcanaṃ śubhraṃ jāyate devabhūṣaṇam
skannam tu kāñcanam śubhram jāyate deva bhūṣaṇam
īśvarānugrahādbhūmirmṛtāṃśca grasate tu tān
īśvara anugrahāt bhūmiḥ mṛtān ca grasate tu tān
daityānāṃ dānavānāṃ ca śvetaḥ parvata ucyate
daityānām dānavānām ca śvetaḥ parvataḥ ucyate
ityetāni mayoktāni navavarṣāṇi bhārate
iti etāni mayā uktāni nava varṣāṇi bhārate
bhūtairapi niviṣṭāni santi dhruvāṇi ca
bhūtaiḥ api niviṣṭāni santi dhruvāṇi ca
śakyaṃ niyantum abhaviṣyad ātmā manyustu hanti puruṣasya dhairyam
śakyam niyantum abhaviṣyat ātmā manyuḥ tu hanti puruṣasya dhairyam
tvāṃ cecchrutvā tāta tathā carantam avabhotsyante bhāratānāṃ carāḥ sma
tvām cet śrutvā tāta tathā carantam avabhotsyante bhāratānām carāḥ sma
tatra dyūtam abhavanno jaghanyaṃ tasmiñjitāḥ pravrajitāśca sarve
tatra dyūtam abhavat naḥ jaghanyam tasmin jitāḥ pravrajitāḥ ca sarve
suyodhanaścāpi na śāntim icchan bhūyaḥ sa manyor vaśam anvagacchat
suyodhanaḥ ca api na śāntim icchan bhūyaḥ sa manyoḥ vaśam anvagacchat
na tvadya śakyaṃ bharatapravīra kṛtvā yad uktaṃ kuruvīramadhye
na tu adya śakyam bharata pravīra kṛtvā yat uktam kuru vīra madhye
kālaṃ pratīkṣasva sukhodayasya paktiṃ phalānām iva bījavāpaḥ
kālam pratīkṣasva sukha udayasya paktim phalānām iva bījavāpaḥ
mama pratijñāṃ ca nibodha satyāṃ vṛṇe dharmam amṛtājjīvitāc ca
mama pratijñām ca nibodha satyām vṛṇe dharmam amṛtāt jīvitāt ca
rājyaṃ ca putrāśca yaśo dhanaṃ ca sarvaṃ na satyasya kalām upaiti
rājyam ca putrāḥ ca yaśaḥ dhanam ca sarvam na satyasya kalām upaiti
iti
iti
bhīmasena uvāca
bhīmasenaḥ uvāca
nimeṣād api kaunteya yasyāyur apacīyate
nimeṣāt api kaunteya yasya āyuḥ apacīyate
yo nūnam amitāyuḥ syād atha vāpi pramāṇavit
yaḥ nūnam amita āyuḥ syāt atha vā api pramāṇa vit
sa kālaṃ vai pratīkṣeta sarvapratyakṣadarśivān
sa kālam vai pratīkṣeta
āyuṣo 'pacayaṃ kṛtvā maraṇāyopaneṣyati
āyuṣaḥ apacayam kṛtvā maraṇāya upaneṣyati
nakulaḥ sahadevaśca vṛddhā mātā ca vīrasūḥ
nakulaḥ sahadevaḥ ca vṛddhā mātā ca vīrasūḥ
sarve te priyam icchanti bāndhavāḥ saha sṛñjayaiḥ
sarve te priyam icchanti bāndhavāḥ saha sṛñjayaiḥ
sarve hi vyasanaṃ prāptāḥ sarve yuddhābhinandinaḥ
sarve hi vyasanam prāptāḥ sarve yuddha abhinandinaḥ
ghṛṇī brāhmaṇarūpo'si kathaṃ kṣatre ajāyathāḥ
ghṛṇī brāhmaṇa rūpaḥ asi katham kṣatre ajāyathāḥ
aśrauṣīs tvaṃ rājadharmān yathā vai manur abravīt
aśrauṣīḥ tvam rāja dharmān yathā vai manuḥ abravīt
divīva pārtha sūryeṇa na śakyā carituṃ tvayā
divi iva pārtha sūryeṇa na śakyā caritum tvayā
hastī śveta ivājñātaḥ kathaṃ jiṣṇuś cariṣyati
hastī śvetaḥ iva ajñātaḥ katham jiṣṇuḥ cariṣyati
nakulaḥ sahadevaśca kathaṃ pārtha cariṣyataḥ
nakulaḥ sahadevaḥ ca katham pārtha cariṣyataḥ
rājāno rājaputrāśca dhṛtarāṣṭram anuvratāḥ
rājānaḥ rājaputrāḥ ca dhṛtarāṣṭram anuvratāḥ
asti māsaḥ pratinidhir yathā prāhur manīṣiṇaḥ
asti māsaḥ pratinidhiḥ yathā prāhuḥ manīṣiṇaḥ
tasmācchatruvadhe rājan kriyatāṃ niścayas tvayā
tasmāt śatru vadhe rājan kriyatām niścayaḥ tvayā
kṣatriyasya tu sarvasya nānyo dharmo 'sti saṃyugāt
kṣatriyasya tu sarvasya na anyaḥ dharmaḥ asti saṃyugāt
vaiśampāyana uvāca
vaiśampāyanaḥ uvāca
bhīmasenavacaḥ śrutvā kuntīputro yudhiṣṭhiraḥ
bhīmasena vacaḥ śrutvā kuntī putraḥ yudhiṣṭhiraḥ
sa muhūrtam iva dhyātvā viniścityetikṛtyatām
sa muhūrtam iva dhyātvā viniścitya iti kṛtyatām
bhīmasenam idaṃ vākyam apadāntaram abravīt
bhīmasenam idam vākyam apadāntaram abravīt
duryodhanahite yuktā na tathāsmāsu bhārata
duryodhana hite yuktāḥ na tathā asmāsu bhārata
samā yadyapi bhīṣmasya vṛttirasmāsu teṣu ca
samā yadi api bhīṣmasya vṛttiḥ asmāsu teṣu ca
sarve divyāstravidvāṃsaḥ sarve dharmaparāyaṇāḥ
sarve divya astra vidvāṃsaḥ sarve dharma parāyaṇāḥ
ati sarvān dhanurgrāhān sūtaputrasya lāghavam
ati sarvān dhanuḥ grāhān sūtaputrasya lāghavam
yudhiṣṭhiram idaṃ vākyam uvāca vadatāṃ varaḥ
yudhiṣṭhiram idam vākyam uvāca vadatām varaḥ
bhīṣmāddroṇāt kṛpāt karṇād droṇaputrācca bhārata
bhīṣmāt droṇāt kṛpāt karṇāt droṇa putrāt ca bhārata
abravīd upapannārtham idaṃ vākyaviśāradaḥ
abravīt upapanna artham idam vākya viśāradaḥ
śreyasas te paraḥ kālaḥ prāpto bharatasattama
śreyasaḥ te paraḥ kālaḥ prāptaḥ bharata sattama
śakto hyeṣa surān draṣṭuṃ tapasā vikrameṇa ca
śaktaḥ hi eṣa surān draṣṭum tapasā vikrameṇa ca
purāṇaḥ śāśvato devo viṣṇor aṃśaḥ sanātanaḥ
purāṇaḥ śāśvataḥ devaḥ viṣṇoḥ aṃśaḥ sanātanaḥ
astrāṇīndrācca rudrācca lokapālebhya eva ca
astrāṇi indrāt ca rudrāt ca lokapālebhyaḥ eva ca
nivāsārthāya yad yuktaṃ bhaved vaḥ pṛthivīpate
nivāsa arthāya yat yuktam bhavet vaḥ pṛthivī pate
ekatra ciravāso hi na prītijanano bhavet
ekatra cira vāsaḥ hi na prīti jananaḥ bhavet
tāpasānāṃ ca śāntānāṃ bhaved udvegakārakaḥ
tāpasānām ca śāntānām bhavet udvega kārakaḥ
provāca yogatattvajño yogavidyām anuttamām
provāca yoga tattva jñaḥ yoga vidyām anuttamām
anujñāya ca kaunteyaṃ tatraivāntaradhīyata
anujñāya ca kaunteyam tatra eva antaradhīyata
brāhmaṇās tapasā yuktā devendram ṛṣayo yathā
brāhmaṇāḥ tapasā yuktā devendram ṛṣayaḥ yathā
pitṛdaivataviprebhyo nirvapanto yathāvidhi
pitṛ daivata viprebhyaḥ nirvapantaḥ yathāvidhi
caritaṃ budhaputrasya janārdana mayā śrutam
caritam budha putrasya janārdana mayā śrutam