tat
stringlengths 0
4.69k
| rus
stringlengths 1
5.61k
|
|---|---|
Барлык укытучылар да минем алымнарны яхшы кабул итмәде. | Не все учителя хорошо приняли мои методы. |
Директор урынбасары сыйныфка килеп кергәндә, син урындыкта басып торасың һәм Гамлеттан монолог сөйлисең, бу сәер тоелырга мөмкин. | Когда завуч заходит в класс, а ты стоишь на стуле и рассказываешь монолог из Гамлета, это может показаться странным. |
Мәктәптә менторлык системасы формалашкан — яшь укытучылар хезмәттәшләренең тәҗрибәсен кабул итәргә тиеш. | В школе сложилась менторская система — молодые учителя должны принимать опыт коллег. |
Мин үземне үз тәлинкәмдә итеп тоймадым, чөнки беркайчан да педагогик тусовкады булганым юк иде. | Я чувствовала себя не в своей тарелке из-за того, что никогда не была в педагогической тусовке. |
Аларның башында балалар белән походлар, учаклар, Макаренко, ә мин башка мәдәнияттән идем. | У них в голове были походы с детьми, костры, Макаренко, а я из другой культуры. |
Кайбер әйтәләр иде: | Некоторые говорили: |
"Ниндидер әкәмәт килде монда безгә". | «Какая-то чудная пришла тут к нам». |
Әмма мин дә хаклы түгел идем. | Но я тоже была неправа. |
Мин үземнекен генә эшләргә теләдем һәм мәктәп контекстын бер дә аңламадым. | Я хотела делать только свое и совершенно не понимала школьный контекст. |
Минем яшь укытучыларга киңәш бирәсем килә, алар каян килүгә карамастан: | Мне бы очень хотелось дать совет молодым учителям, независимо от того, откуда они приходят: |
беркайчан да башкалар тәҗрибәсенең кыйммәтен юкка чыгармагыз. | никогда не обесценивайте опыт других. |
Теләсә нинди тәҗрибә кыйммәтле, хәтта, әгәр ул сезгә яраклы түгел кебек тоелса да. | Любой опыт ценен, даже если он кажется вам неладным. |
Хәзер мин Бутурлиновкада башлангыч мәктәптә эшлим, анда искиткеч укытучылар коллективы. | Сейчас я работаю с начальной школой в Бутурлиновке, где прекрасный учительский коллектив. |
Без еш сөйләшәбез, бөтен икеләнгән әйбер буенча фикер алышабыз. | Мы часто разговариваем, обсуждаем все, что вызывает сомнения. |
Гадәттә, укытучылар сөйли: | Обычно учителя говорят: |
"Их, ничек кызык, без дә карыйк" яки "Ярый, аңлашыла, дәвам итегез". | «Ой, как интересно, мы тоже попробуем» или «Ладно, понятно, продолжайте». |
Нәтиҗә булганда, укытучылар синең кадерне белә башлыйлар. | Когда есть результат, учителя начинают тебя ценить. |
Мәсәлән, әгәр балаларның игътибары таркала икән, мин тактада мәче яки аҗдаһа ясыйм һәм болай дим: | Например, если у детей внимание рассеивается, я рисую на доске котика или дракона и говорю: |
"Тынычрак, югыйсә, без аны уятабыз". | «Тише, иначе мы его разбудим». |
Балаларга бу бик ошый, алар биремнәрне эшли башлый. | Детям это нравится, они начинают делать задания. |
Бер тапкыр бер малай дәрестә кинәт сорады: | Один раз мальчик на уроке вдруг спросил: |
"Ә нигә сезнең тешләр шундый кыек?" | «А почему у вас такие кривые зубы?» |
Мин балачакта күп чупа-чупс ашадым дидем. | Я сказала, что в детстве ела много чупа-чупсов. |
Ул нәкъ менә тешенә чупа-чупс капкан килеш утыра иде. | Он как раз сидел с чупа-чупсом в зубах. |
Мин демократик укытучы һәм күп әйберне рөхсәт итәм: | Я демократичный преподаватель и многое разрешаю: |
су эчәргә, укучы кире кайту шарты белән сыйныфтан чыгарга, мөстәкыйль эшләрдә музыка тыңларга. | пить воду, выходить из класса, при условии, что ученик возвращается назад, слушать музыку на самостоятельных работах. |
Мин монда бернинди дә начар әйбер күрмим, әгәр музыка авыр вакытта үзеңне иркен итеп хис итәргә мөмкинлек бирә икән. | Я не вижу в этом ничего плохого, если музыка позволяет расслабиться, почувствовать себя защищенным в трудный момент. |
Нишләптер, күпләр мәктәп мәктәп кебек күренергә тиеш, дип уйлый. | Почему-то многие думают, что школа должна выглядеть как школа. |
Һәм менә бусы иң зур стереотип. | И вот это и есть самый большой стереотип. |
Мәктәп укытырга һәм тәрбияләргә тиеш, агач парталар артында булсынмы ул, әллә бөтен сыйныф белән Шекспир китабын яки дәреслекне тотып, идәндә пледта ятыпмы, ашханәдә яки урамда дәрестә булсынмы ул. | Школа должна обучать и воспитывать, будь то за деревянными партами или лежа всем классом на полу в пледах, с учебником или с книгой Шекспира, на уроке в столовой или на улице. |
Син электрон тактада яки бөтенләй аннан башка эшлисеңме син, анысы мөһим түгел. | Не важно, работаешь ты на электронной доске или совсем без нее. |
Иң мөһиме – балалар нәрсә барганын аңларга тиеш. | Главное, чтобы дети понимали, что происходит. |
Кайбер өлкән хезмәттәшләрем миңа әйттеләр: | Некоторые старшие коллеги мне говорили: |
"Әйе, безнең дә, сез институтны тәмамлаганнан соң булган кебек вакытлар булды!", "Без балаларны яраттык, без алар янына чабып килә идек, ә хәзер янып беттек", "Сез егерме ел эшләп карагыз әле, чын-чынлап укытуның нәрсә икәнен белерсез". | «Да мы тоже были такими, как вы, после института!», «Мы любили детей, мы бежали к ним, а сейчас перегорели», «Поработайте-ка вы двадцать лет и узнаете, что значит по-настоящему преподавать». |
Бу сүзләрдән соң миңа куркыныч. | От таких слов мне страшно. |
Мин теге укытучыны гаепләргә теләмим, чөнки бик күп еллар алар бер үк эшне эшли, ә кайчакта бишенче дәрестә инде көчләре калмый . | Я не хочу осуждать тех учителей, потому что много лет они делают одно и то же, а иногда сил не остается уже на пятом уроке. |
Мин үземне 20 елдан соң укытучы итеп күз алдына китерәм һәм янып бетәргә теләмим. | Я представляю себя учителем через 20 лет и совершенно не хочу перегорать. |
Көчемнән килгәннең барысын да эшләп, үземә һәм балаларга ышанычны саклап калырга тырышачакмын. | Сделаю все возможное, чтобы сохранить веру в себя и в детей. |
Бутурлиновкада балалар һәм ата-аналар минем кайда укуым һәм мәктәпкә килгәнче, нәрсә белән шөгыльләнгәнлегем белән кызыксына. | В Бутурлиновке дети и родители интересуются, где я училась и что я делала до того, как прийти в школу. |
Биредә тотрыклы траекториягә күнеккәннәр: | Здесь привыкли к стабильной траектории: |
тугызынчы сыйныфны тәмамлыйсың, көллият яки техникумга китәсең, эшче һөнәрен аласың. | оканчиваешь девятый класс, уходишь в колледж или техникум, получаешь рабочую профессию. |
Әлбәттә, әгәр баланың теләге бар икән, аны хупларга кирәк, әгәр теләмәсә, вузга барырга мәҗбүр итәргә кирәкми. | Конечно, если у ребенка есть такое желание, нужно его поддерживать, а не заставлять идти в вуз, если он не хочет. |
Күп кенә кешеләр табиблар һәм шәфкать туташы булырга тели, чөнки янәшәдә медицина көллияте һәм яхшы хастаханә бар. | Многие хотят стать врачами и медсестрами, потому что рядом есть медицинский колледж и хорошая больница. |
Тик кайчагында мин сөйләшүләр башлыйм: | Но иногда я завожу разговоры: |
"Ә син шул ук көллияткә үк, ләкин монда түгел, ә Воронежда яки Мәскәүдә үзеңне сынап карарга теләмисеңме?" | «А ты не хочешь попробовать тот же самый колледж, только не здесь, а в Воронеже или в Москве?» |
Барысы да башта шик белән кабул итә — нигә, әгәр миңа кадәр биш өлкән бертуган абыем шулай эшләгән икән? | Все с опаской сначала воспринимают — зачем, если пять старших братьев до меня уже сделали вот так? |
Хәтта сөйлиләр: | Или даже говорят: |
"Мәскәүдә акыллылар укый. | «В Москве учатся умные. |
Кая безгә, әгәр көллияткә түгел икән?" | Куда нам, если не в колледж?» |
Мотивация бирә башлыйсың, уңышлы мисаллары булган балаларны китерә башлыйсың. | Начинаешь мотивировать, приводить примеры успешных детей. |
Әгәр кемдер Воронежда яки Мәскәүдә укырга керергә хыяллана икән, һәрвакыт нишләргә кирәклеген сөйлим. | Если кто-то мечтает поступить в Воронеже или в Москве, всегда рассказываю, что делать. |
Кайбер укучыларның ата-аналары борчылулары белән уртаклаша: | Родители некоторых учеников делятся переживаниями: |
балалар ничек кенә тырышмасын, гаилә моны да, зур шәһәргә күченүне дә булдыра алмый, бу артык кыйммәткә төшәргә мөмкин. | как бы дети ни старались, семья не сможет позволить себе ни это, ни переезд в большой город, это слишком дорого. |
Ләкин мин булдыра алган кадәр барысын да эшләргә, ярдәм итәргә тырышам, — мәсәлән, Берлиндагы дус кызымнан скайп аша бер кыз белән биология буенча ярдәм итәргә сорадым. | Но я стараюсь делать все, чем могу помочь, — например, попросила свою подругу из Берлина позаниматься с одной девочкой биологией по скайпу. |
Бутурлиновкада балалар бу проектның ике ел дәвам иткәнен белгәч, миңа йөгереп килделәр: | Когда дети в Бутурлиновке узнали, что проект длится два года, то прибежали ко мне: |
Чынлапмы? | Правда?» |
Узган ел минем өчен аерылышуның бик авыр вакыты булды, балалар миңа ияләнде, мин бу юлы мин моны күтәрә алмаячагымны аңладым. | В прошлом году у меня был очень тяжелый момент расставания, дети привязались, я поняла, что в этот раз я просто не переживу. |
Әмма мәңгегә дә кала алмыйм. | Но и остаться навсегда я не могу. |
Бу авыл мәктәбе булуга карамастан, ул заманча мәктәп 3D-принтер һәм лингафон кабинет белән. | Несмотря на то что это сельская школа, это современная школа с 3D-принтером и лингафонным кабинетом. |
Ә минем бик тә махсус мәктәптә, балалар колониясе каршындагы мәктәптә, мигрант балалары өчен булган мәктәптә эшлисем килде. | А мне бы очень хотелось поработать в спецшколе, в школе при детской колонии, в школе для детей мигрантов. |
Минем Малида дусларым бар, алар чүлдә мәктәп төзеде: | У меня есть друзья в Мали, которые построили школу в пустыне: |
анда гади стеналар, һәм балалар идәндә язалар, — менә миңа шунда укытырга иде. | там просто стены, и дети пишут на полу — вот там бы мне преподавать. |
Максим Андрюхин | Максим Андрюхин |
Мәскәү өлкәсе Балабаново шәһәренең 3нче номерлы урта гомумибелем бирү мәктәбенең тарих һәм җәмгыять белеме укытучысы | Учитель литературы и обществознания в СОШ № 24 города Подольска Московской области |
Дәресләр һәм әдәбият арасында бик зур аерма, мин аны мәктәптән үк тоя идем. | Между уроками и литературой огромный разрыв, который я ощущал со школы. |
Бәлки, шуңа күрәдер инде мин университет елларыннан ук китаплар белән кызыксынып киттем: | Может быть, поэтому я увлекся книгами только в университетские годы: |
ул чакта минем дусларым бөтенесе Довлатов, Ильф һәм Петров, Веничка Ерофеевның цитаталарын күчереп яза иде. | тогда мои друзья вовсю цитировали Довлатова, Ильфа и Петрова, Веничку Ерофеева. |
Проект турында мин фәлсәфә факультетының бишенче курс ахырында гына белдем. | О проекте я узнал к концу пятого курса факультета философии. |
Гомумән, мин аспирантурага керергә җыендым, тик монда, үзем дә кайчандыр булган кебек, гади мәктәп укучыларына бару мөмкинлеге барлыкка килде, — дәрестә бик утырырга теләмәгән укучыларга китап ачарга ярдәм итәргә телим. | Вообще я собирался поступать в аспирантуру, но тут выпала возможность пойти к обычным школьникам, каким когда-то был я сам, — помочь открыть книги тем, кто не очень хочет сидеть на уроках. |
Студентлар белән эшләү бер төрле — синнән моның турында бөтенләй сорамаган балалар белән элемтәгә керү – бөтенләй башка эш. | Одно дело работать со студентами — и совсем другое находить контакт с детьми, которые вообще-то тебя об этом не просили. |
Алар мәктәпкә шулай кирәк булган өчен генә килә, иң яхшы очракта ата-аналары әйткәнне эшли. | Они пришли в школу, потому что так надо, и в лучшем случае делают то, что сказали родители. |
Иң начары – бер нәрсә дә эшләми. | В худшем — не делают. |
Мин тулысынча ике ел эчендә моңа өйрәндем, әмма берничә ысул бар. | Не скажу, что я полностью научился с этим справляться за два года, но есть несколько способов. |
Беренчедән, укытуда мин укучыларның үзләренә таянам, һәр текстта үзләренә кызыклы темалар табарга тырышам. | Во-первых, в преподавании я опираюсь на самих учеников, в каждом тексте пытаюсь найти темы, которые им интересны. |
Әйтик, ата-аналар белән мөнәсәбәтләр яки дуслык. | Допустим, отношения с родителями или дружба. |
Башкаларны кабул итәләр, ә сине юк, ни өчен шулай була? | Почему так бывает, что других принимают, а тебя нет? |
Ни өчен кайбер кешеләрне мыскыллыйлар? | Почему некоторых людей оскорбляют? |
Ни өчен мин кайчагында теләмәгән кешене дә мыскыл итәм? | Почему я иногда оскорбляю тех, кого не хочу оскорбить? |
Бу мәсьәләләр мәктәптә кайный, һәм һәр текстны үз проблемаларыңа яраклаштырып ачарга кирәк. | Эти вопросы в школе просто кипят, и каждый текст нужно разворачивать под углом их собственных проблем. |
Мәктәп программасы укучы тәҗрибәсенә яраклаштырылган — ләкин бөтенләе белән түгел. | Школьная программа более-менее подстроена под опыт школьника — но не вся. |
Җиденче сыйныфта без Салтыков-Щедринның "Ничек мужик ике генералны туйдырганлыгы турында повесть" узабыз. | В седьмом классе мы проходим «Повесть о том, как мужик двух генералов прокормил» Салтыкова-Щедрина. |
Минем бер генә тапкыр да анда балалар юмор күргәнен күргәнем булмады. | У меня ни разу не получилось сделать так, чтобы дети видели там юмор. |
Аларга барысы да аңлашыла кебек, ләкин бу текст аларны эләктереп алмый. | Вроде все им понятно, но этот текст их не цепляет. |
Яки Борынгы Русь әдәбиятыннан текстлар бар. | Или есть тексты из литературы Древней Руси. |
Мин боларны мәктәптә укырга иртәрәк әле, дип санаган укытучыларга кушылам, әгәр гына өлкән сыйныфларда булса гына. | Я присоединяюсь к преподавателям, считающим, что в школе их читать рановато, если только в старших классах. |
Әлбәттә, укучыга әдәбиятның Пушкинга кадәр булуын һәм бу чорның озын булганын да аңлатырга кирәк. | Конечно, надо давать школьнику понимание того, что литература была до Пушкина и период этот был длинным. |
Тик күп кенә укытучыларның бу әдәбият белән эләктереп алу барып чыкмый. | Но у многих преподавателей зацепить этой литературой не получается. |
Авыр текст бирүнең бернинди дә начарлыгы юк, текст 90% аңлашылмый калса да, ләкин әгәр укучы анда үзенә татып тора торган әйбер тапмаса, ул аны мәктәптән соң ачып карамаячак. | Нет ничего плохого в том, чтобы давать сложный текст, пусть даже сейчас 90% останется непонятным, но если школьник не найдет в нем крючка, он не будет его переоткрывать после школы. |
Икенчедән, мин авторитарный стиль кулланмыйм һәм яшь күренәм — бу да балаларның миңа булган мөнәсәбәтенә тәэсир итә. | Во-вторых, я не исповедую авторитарный стиль и выгляжу молодо — это тоже влияет на отношение детей ко мне. |
Минем белән яңа компьютер уеннары чыгу, заманча музыка, ютьюбтагы видео, мемнар турында сөйләшергә була. | Со мной можно поговорить про выход новой компьютерной игры, о современной музыке, видео на ютьюбе, о мемах. |
Уеннарны яхшы белгән кешегә Лермонтовның текә булуына ышанырга җиңелрәк. | Человеку, который разбирается в играх, легче верить, что Лермонтов крутой. |
Мәсәлән, мин дәрестә "1+1" фильмының өзеген кабыздым, анда кара тәнле герой әңгәмәдә Далиның "Йомшак сәгатьләр" картинасын белә — шуңа аны эшкә алалар. | Например, я включал на уроке отрывок из фильма «1+1», где темнокожий герой на собеседовании узнает картину Дали «Мягкие часы» — поэтому его принимают на работу. |
Мәдәният, уку — бу ләззәт кенә түгел, бу дөрестән дә тормышта ярдәм итә икәнлеген күрсәттем. | Показывал, что культура, чтение — это не только удовольствие, это правда помогает в жизни. |
Дәрес башында мин фантазияләргә алты минут бирә идем. | В начале урока я давал шестиминутки фантазии. |
Әйтик, ява торган кар бөртекләре яки үз энәләрен күрә алмаучы кактус нәрсә уйлый икәнлеге турында тарих язарга кирәк иде. | Надо было написать историю, скажем, о чем думает падающая снежинка или кактус, который ненавидит свои иголки. |
Бирелгән темага теләсә нәрсә язарга була: | Написать можно все что угодно, но на заданную тему: |
Мондый ысулны Джанни Родари "Фантазия грамматикасы" китабында булдырган. | Такой прием разработал Джанни Родари в книге «Грамматика фантазии». |
Ата-аналарда сораулар туа иде — аңлату үтенеченнән алып ачыктан-ачык канәгатьcезлеккә кадәр. | У родителей возникали вопросы — от просьбы объяснить до откровенного недовольства. |
Кайберәүләр әйтәләр иде, мин балалар аңын үзгәртергә телим, дип яки бу — вакытны бушка уздыру һәм әдәбиятка бернинди дә катнашы юк, дип. | Некоторые говорили, что я хочу изменить сознание детей или что это — пустая трата времени и не имеет никакого отношения к литературе. |
Мин моны бик озак аңлаттым. | Я долго это объяснял: |