text
stringlengths
239
1.23k
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: artículos de oro, plata, piedras preciosas y perlas; lino fino, púrpura, telas de seda y escarlata; toda clase de maderas de cedro; los más variados objetos, hechos de marfil, de madera preciosa, de bronce, de hierro y de mármol; [/INST] Nnojolüitpa jaralin ayalajüinjatüin ooro, pülaata, tuꞌuma, ooꞌulaka kaaꞌürüi. Nnojolüitpa jaralin ayalajüinjatüin tü kuluulu anashaatasü kanüliakat “lino”, ooꞌulaka kuluulu kojutsü maa aka seera je kuluulu jepisiiyaa je ishosü. Nnojolüitpa jaralin ayalajüinjatüin tü wunuꞌu jemetakat sheejuu ooꞌulaka tü kasa anasü akumajünakat süka suꞌuwa “elefante”, süka wunuꞌu eekai kojutüin, süka paira je kachueera, ooꞌulaka süka ipa eekai eerolojuushin. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: Vámonos a Betel. Allí construiré un altar al Dios que me socorrió cuando estaba yo en peligro, y que me ha acompañado en mi camino». [/INST] O'unajana waya joolu'u yaajee yaa chamüin eemüin tü pueulokat Bet-el eere nii'iyataainkain chi Maleiwakai tamüin. Nükaaliijain taya wanaa sümaa müliain taya süchikijee isain taya nüma'anajee chi tepayakai. Shiasa süchikijee ka'ikat tia, shiimüin sünain nnojolin nüpütüin taya chi Maleiwakai tamüiwa. Eejachi nia tamaa waneepia eepünaale to'unüin. Je joolu'u, wantapa chamüin, tapaa'uwajaajeerü wane ipairua süpülainjatü akumajaa wane a'ajüleepala süpüla ta'ajüinjatüin kasa nümüin Maleiwa sünain tee'iyatüinjatüin nujut nümüin ―müshi Jacob sümüin tü nüpüshikalüirua. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: Señalaron un día para reunirse con Pablo, y acudieron en mayor número a la casa donde estaba alojado. Desde la mañana hasta la tarde estuvo explicándoles y testificándoles acerca del reino de Dios y tratando de convencerlos respecto a Jesús, partiendo de la ley de Moisés y de los profetas. [/INST] Je neꞌitaakalaka wane kaꞌi nümüin Pablo, tü anuu nanta oꞌu sünain wainmain naya nünainmüin, eejachire nia kepiayaain. Wattaꞌajee maalü sünainmüinreꞌeya motsopa kaꞌikat, Pablo, aküjashi namüin süchikü tü nükuaippakat Maleiwa sünain aluwatawaa. Nüküjain namüin nooꞌopünaa Jesús sükajee tü nüshajalakat Moisés otta na nünüikimaajanakana Maleiwa suluꞌu tü karaloukta nüchikimaajatkat Maleiwa shiiꞌiree nanoujeein nünain Jesús sünain niain chi Nüneekajalakai Maleiwa. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: Cinco veces recibí de los judíos los treinta y nueve azotes. [/INST] Okolojoopüꞌüshi taya waneepia. Jaꞌitaichi taya mmolüin aaꞌin seema alataa waneemüin saꞌata süchi eekai miyoꞌu maꞌi, ayatshiaꞌaya taya alatüin. Je wanaa sümaa waraittüin taya sainküin mma, eipinnapüꞌüshi taya natüma na tapüshikana judíokana ooꞌulaka natüma na “gentilekana”. Suꞌuteepüꞌü aaꞌinchi taya wayuu shiiꞌiree suꞌuwajeein taya. Eepüꞌüshii eekai jashichin tamüin suluꞌu tü pueulokat ooꞌulaka sainküin mmakat ooꞌulaka sünain oꞌunaa shirokupünaa palaakat. Otta suluꞌu tü outkajaaleekalüirua, jashichipüꞌüshii tamüin na anoujayaashiikana. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: herodoto historiador griego de hace dos mil quinientos a os escribio lo siguiente sobre los egipcios de su dia en los festines que celebran los egipcios ricos cuando terminan de comer un hombre hace circular por la estancia en un feretro un cadaver de madera pintado y tallado en una imitacion perfecta y que en total mide aproximadamente uno o dos codos y al tiempo que lo muestra a cada uno de los comensales dice miralo y luego bebe y diviertete pues cuando mueras seras como el [/INST] müshi nia nachiki na egipcio eejanakana nükalio'u süchikijee tü ekawaa eejatkat natuma na egipciokana eeshi wanee wayuu ee'iyatakai shiyaakua wayuu ouktüsü sulu'u wanee kojon aainjuushi tia ayaakuaakat süka taapüla müshi chia wayuukai sünain nii'iyatüin tia ayaakuaakat namüin na jutkatüshiikana wane'ewai nakua piirakaa sümüin meerü pukuwa'ipa mayaa anakaja'a mata püsaale otta pimi'ijaale ne'e </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: »Vosotros sois la sal de la tierra. Pero, si la sal se vuelve insípida, ¿cómo recobrará su sabor? Ya no sirve para nada, sino para que la gente la deseche y la pisotee. [/INST] “Jiakana, müshii aka jia saaꞌin ichii jalouikat sümüin wayuu süpüshua. Maa aka nnojolüin sümojujaain asalaa sütüma ichii, akaainjana jia sümüin tü wayuukolüirua süpüla nnojolüinjatüin kooꞌomüin maꞌi saainjala. Otta müleka meꞌejüle tü ichiikat, nnojoleerü kasain saamüin sümüin wayuu. Ojotünüsü neꞌe anouipaꞌa süka nnojolüin anain süpüla ekünaa je süpüla shiküin mürüt. Akaajaa chi wayuu eekai nnojolüin noonooin sümaa tanüiki, nnojoleerü kasain naamüin tamüin. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: Y, si somos hijos, somos herederos; herederos de Dios y coherederos con Cristo, pues, si ahora sufrimos con él, también tendremos parte con él en su gloria. [/INST] Nüchon wane wayuu, kapatseinjachi nütüma. Akaweenia wayakana nütüma Maleiwa, saaꞌu nüchooinapain waya. Eejeerü wamaꞌana süpüshua tü kasa anasü anaajuushikat nütüma chi Maleiwakai napüla na nüpüshikana. Je wanaa nümaa Cristo, eejeerü wamaꞌana süpüshua tü kasa anasü naapüinjatkat chi Maleiwakai nümüin. Watüjaa aaꞌuchi sünain müliain paala Cristo. Je wayakana, saaꞌu müliain waya sünainjee wanoujain nünain, meenaꞌaya joo waya maa aka naaꞌin sünain anashaateenain maꞌi waya noꞌuluꞌu Maleiwa soꞌuweena wane kaꞌi. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: Porque esta desea lo que es contrario al Espíritu, y el Espíritu desea lo que es contrario a ella. Los dos se oponen entre sí, de modo que no podéis hacer lo que quisierais. [/INST] Tü kasa mojusü keejiakat nümüin chi eekai kaleꞌeruꞌuin süchiki kaainjalaa, naata suulia tü nüchekakat chi Naaꞌinkai Maleiwa. Je tü kasa anasü keejiakat nümüin chi eekai jüüjüüin nümüin chi Naaꞌinkai Maleiwa, wane sümüin suulia tü naaꞌinreekat chi eekai kaleꞌeruꞌuin süchiki kaainjalaa. Tü naaꞌinreekat chi waneꞌe, naata suulia tü naaꞌinreekat chi waneꞌeya. Müleka kaleꞌeruꞌuin jia süchiki kaainjalaa, iseerü jüchiki jaaꞌinrüin tü nüchekakat Maleiwa jüpüleerua. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: Ahora bien, no solo hay el peligro de que se desprestigie nuestro oficio, sino también de que el templo de la gran diosa Artemisa sea menospreciado, y que la diosa misma, a quien adoran toda la provincia de Asia y el mundo entero, sea despojada de su divina majestad. [/INST] Tajak, kapüleejeetsa tüüjeꞌe, eesü süpüla nnojolin joo shiyalajeein tü wayuukalüirua tü waꞌyataakat anain. Nnojotsü shieerüin neꞌe amüloulin ojutpala tü suꞌuyaakuakat tü waꞌwaajülekat tü wamaleiwasekat, alataleejeeria maꞌi müleka shiale amüloulin sujutpala tü waꞌwaajülekalüyaꞌasa. Je yalejee, eejeerü süpüla shiain amüloulin ojutpala tü wamaleiwasekat Artemisa, tü kojutkat sütüma wayuu yaꞌaya Asia otta sainküin mmakat süpüshuaꞌa. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: Es justo que yo piense así de todos vosotros porque os llevo en el corazón; pues, ya sea que me encuentre preso o defendiendo y confirmando el evangelio, todos vosotros participáis conmigo de la gracia que Dios me ha dado. [/INST] Aishii maꞌi jia tapüla, je nnojoishi japülin taya süka aꞌwaatawaa juluꞌu süka jükaaliijain taya waneepia. Jütüjaa aaꞌuchi taya sünain sükajeejachin anamiain chi Maleiwakai tamüin nüneekakalaka taya süpüla aküjaa nüchiki chi Oꞌtteꞌerüikai. Je nnojoishi jiyüülajüin taya wanaa sümaa takaaliijain wayuu sünain anoujaa tü shiimüinkat sümaa tasouktüin sümüin eekai shiyoujain tü tekirajakat anain. Je jooluꞌu sünain püreesain taya saaliijee taküjain nüchiki Cristo, ayatshia jükaaliijain taya. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: Pero los cobardes, los incrédulos, los abominables, los asesinos, los que cometen inmoralidades sexuales, los que practican artes mágicas, los idólatras y todos los mentirosos recibirán como herencia el lago de fuego y azufre. Esta es la segunda muerte». [/INST] Otta na kaainjaraliikana, ojutüneena naya saꞌakamüin tü siki makat aka saaꞌin laa eekai saꞌajünüin aluꞌu ‘azufre’. Ojutüneena napüshua, makana aka na naaꞌuwakana saaꞌu anoujaa, na manoulakana, na yarüttakana aaꞌin, na oꞌunaliikana wayuwaꞌin, na aꞌluwajiraakana nakuaippa sümaa wayuu jierü otta wane jierü nümaa wane toolo, na ouutshiikana, na kamaleiwaseyaakana, je napüshua na aküjüliikana alawaa. Katateena naya toulia sünain müliain naya saꞌaka tü sikikat waneepia”. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: ―Señor —dijeron—, nosotros recordamos que mientras ese engañador aún vivía dijo: “A los tres días resucitaré”. [/INST] Anakaja jooluꞌu müleka püjütüle wane surulaalüirua süpüla shiꞌrajüinjatüin soꞌu tia apünüinkat kaꞌi saaꞌu tü woowirakat eere niꞌitaanüin müliashii. Anakaja paaꞌinrüle tia suulia süntajüin tü nikirajüinkalüirua sünain suꞌluwajüin müliashii süpüla süküjainjatüin sümüin wayuu sünain süsoꞌiraaitpain naaꞌin süchikijee ouktaa saajüin. Je tü alawaa süküjainjatkat sümüin wayuu, alanaꞌaleejeeria maꞌi sünain mojuin suulia tü alawaa nüküjapüꞌükat paala Jesús —namakalaka nümüin Pilato. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: Así que Jesús fue con ellos. No estaba lejos de la casa cuando el centurión mandó unos amigos a decirle: ―Señor, no te tomes tanta molestia, pues no merezco que entres bajo mi techo. [/INST] Oꞌuna müshija Jesús namaa. Otta yaa pejemüin sünain nipia chi sülaülashikai surulaat, nüpanapajakalaka Jesús wane nütünajutüirua chi laülaashikai ajütünakat nünainmüin süpüla naküjainjatüin nünüiki nümüin: “Ekirajüikalee, nnojoishi taya oꞌunüin pünainmüin, süka nnojolin kasajachin taya pümüin, saaꞌin tamüin. ¿Jamakuaippalinjachika joo süpüla tantajachin pünainmüin? Süka jamüin, laülaain pia saaꞌu ayuulii. Müleka püküjale neꞌe wane pütchi, tatüjaa aaꞌut sünain aneechin chi tachepchiakai sütüma tia </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: En cuanto a lo sacrificado a los ídolos, es cierto que todos tenemos conocimiento. El conocimiento envanece, mientras que el amor edifica. [/INST] Saaꞌu tü jüshajakat achiki tamüin sooꞌopünaa tü ekawaakat shiꞌiruku mürüt aapünakat sütüma tü manoujainsatkalüirua sümüin tü sümaleiwaseyaasükalüirua, anuu tü tamüinjatkat jümüin: Püla aaꞌinchii waneeirua anoujashiikana jaꞌaka noulia na nawalayuukana. Saaꞌin namüin, natüjaa aaꞌulu tü anasükat süpüla naaꞌinrüin, süka natüjaain saaꞌu sünain nnojolin Maleiwain chi aapünakai amüin tü shiꞌirukukat mürüt. Akaajasa müleka shiimüinreje sünain aijiraain jia jüpüla, akaaliijiraajeena jüpüshua sünain tü jünoulakat. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: Por tanto, también nosotros, que estamos rodeados de una multitud tan grande de testigos, despojémonos del lastre que nos estorba, en especial del pecado que nos asedia, y corramos con perseverancia la carrera que tenemos por delante. [/INST] Süsoꞌirüitpa waaꞌin nachiki na watuushikana süka nachecherüin naaꞌin sünain anoujaa suꞌunnaa tü müliaa neꞌrakat. Je jooluꞌu müitpain tü nanoulakat, anakaja müleka masütaajule waaꞌin waneꞌewai wakua sünain waaꞌinrüin tü nüchekakat Maleiwa wapüleerua suꞌunnaa tü müliaa weꞌrüinjatkat. Süpüla wachecherüinjatüin waaꞌin, acheküsü wooꞌulaainjatüin suulia waainjala ooꞌulaka suulia tü kasa eekai eein isakat atüma wachiki woonooin sümaa nünüiki Maleiwa. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: Así recaerá sobre vosotros la culpa de toda la sangre justa que ha sido derramada sobre la tierra, desde la sangre del justo Abel hasta la de Zacarías, hijo de Berequías, a quien vosotros asesinasteis entre el santuario y el altar de los sacrificios. [/INST] Otta tü kasa jaaꞌinreetkat naka na wayuukana tajütajanakana jünainmüin, kasalajaneerü jümüin maaꞌaya aka kasalajaneerüin namüin na jutuushinuukana tü kasa mojusü naaꞌinrakat namüin napüshualeꞌeya na wayuu lotokana akuaippa nuꞌupala Maleiwa oꞌutinnakana aaꞌin süchikijee sükumajünüin tü mmakat. Oꞌttüsü nüka Abel nünainmüinreꞌeya Zacarías chi nüchonkai Berequías, chi oꞌutünakai aaꞌin pasanain sünain tü aꞌajüleekat sümaa tü aꞌwaajüleekat. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: Pues si vosotros, aun siendo malos, sabéis dar cosas buenas a vuestros hijos, ¡cuánto más vuestro Padre que está en el cielo dará cosas buenas a los que le pidan! [/INST] “Chi eekai nnojolüin nünoujain tanain, nnojoleechi ountüin ekeroloo chamüin eere nuluwataain Maleiwa. Wainmeerü wayuu mekerolüinkat süka nnojolüin nanoujain tanain. Müshii aka naya saaꞌin wayuu eekai süneeküin oꞌunaa suluꞌu wopu eekai jerulüin saaꞌu mapüleein napüleerua. Otta na anoujashiikana tanain, nnojoleena wainmain. Müshii aka naya saaꞌin wayuu eekai süneeküin wopu eekai moulin jaꞌitasü kapüleein napüleerua. Anakaja müle aka jia naaꞌin na wayuu oꞌunakana suluꞌu wopu mouisü. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: Todos los que le oían quedaban asombrados, y preguntaban: «¿No es este el que en Jerusalén perseguía a muerte a los que invocan ese nombre? ¿Y no ha venido aquí para llevárselos presos y entregarlos a los jefes de los sacerdotes?» [/INST] Nayasaꞌa napüshuaꞌa na eejanakana sünain aapajaa tü nüküjalakat, ainkuusü maꞌi naaꞌinrua sünain namajiraain: “¿Nnojoishiche niain chi ajaꞌlajeꞌereepüꞌükai wayuu chaꞌaya Jerusalén eekai sünoujain nünain chira naashajaakai maꞌi achikü jooluꞌu? ¿Nnojoishi nia antüshin yaamüin süpüla nütaüjirüinjatüin türa eekai yaain yaa süpüla nümaainjatüin Jerusalénmüin püreesain namaꞌanamüin na laülaashiikana naꞌakajee na sacerdotekana?”. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: Ahora bien, sabemos que todo lo que dice la ley, lo dice a quienes están sujetos a ella, para que todo el mundo se calle y quede convicto delante de Dios. [/INST] Saaꞌu nnojolüin anajiraain wayuu nümaa Maleiwa sünainjee aaꞌinraa tü nuluwataakat anain Moisés, ¿kasataalakalaka anajiraainjatüin aka wane wayuu nümaa? Anajiraashii waya nümaa Maleiwa sünainjee wanoujain nünain Jesucristo. Shia tü aküjünakat achiki paala sümaiwa natüma na nünüikimaajanakana Maleiwa ooꞌulaka Moisés. Je niiꞌiyatüin shia chi Maleiwakai wamüin wapüshua maaꞌulu yaa suluꞌu tü nüchikikat chi Oꞌtteꞌerüikai. Wayuu süpüshua, na judíokana ooꞌulaka na gentilekana, cheꞌojaasü anajiraainjanain naya nümaa Maleiwa. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: Por ejemplo, la casada está ligada por ley a su esposo solo mientras este vive; pero, si su esposo muere, ella queda libre de la ley que la unía a su esposo. [/INST] Maa aka tü wayuu kaꞌwayuusekat, aluwataanüsü sütüma tü nüshajalakat Moisés sünain nnojolüinjatüin shiiꞌiratüin suꞌwayuuse sümaꞌinruꞌu katüin noꞌu. Müleka kaꞌwayuusere shia wane wayuu naata kataiwaꞌaya noꞌu chi suꞌwayuusekai, “Amaꞌüjaasü nümaa wayuu nnojoikai suꞌwayuusein”, müneerü shia. Akaajasa müleka ouktüle chi suꞌwayuusekai, jutatüsü sukuaippa süpüla kaꞌwayuusee wane jekechi. “Amaꞌüjaasü nümaa wayuu nnojoikai suꞌwayuusein”, nnojoleerü münüin. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: Por eso, si voy, no dejaré de reprocharle su comportamiento, ya que, con palabras malintencionadas, habla contra nosotros solo por hablar. Como si fuera poco, ni siquiera recibe a los hermanos, y a quienes quieren hacerlo, no los deja y los expulsa de la iglesia. [/INST] Je müleka toꞌunule jünainmüin, taashajaweerü achiki jümaa tü naaꞌinrakat sünain niperulajüin waya sümaa niꞌrülin wayumüin wamüin. Nnojotsü shiain neꞌe sümüiwa tü kasa mojusü naaꞌinrakat. Mamaneesai nia namüin na wawalayuu aküjüliikana nüchiki chi Oꞌtteꞌerüikai, na chapünaakana jünainmüin. Je na wayuukana jaꞌaka eekai kamaneein namüin na antakana jünainmüin, achiajaanüshii naya nütüma sümaa najütünüin nütüma suluꞌujee tü outkajaaleekat. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: »Inmediatamente después de la tribulación de aquellos días, »“se oscurecerá el sol y no brillará más la luna; las estrellas caerán del cielo y los cuerpos celestes serán sacudidos”. [/INST] “Je wanaa maꞌi sümaa tia, eꞌnneerü chaa sirumatuꞌu wane kasa atüjaaneetkat atüma saaꞌu sünain tantamaateechin tayakai chi Shipayakai Wayuu. Je tü wayuukolüirua sainküin mmakat süpüshua eekai nnojolüin saꞌatapajüin taya, aꞌwaateena naya süka mmolüin naya teema. Je shiꞌreechi taya wayuu, tayakai, chi Shipayakai Wayuu, sünain antaa saꞌaka tü sirumakat. Anashaateerü maꞌi tü tantiakat, süka tanteechin sünain pülashin je sünain eꞌitaaushin nütüma Maleiwa süpüla aluwatawaa wanaa nümaa. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: Yo preferiría que estuvieran libres de preocupaciones. El soltero se preocupa de las cosas del Señor y de cómo agradarlo. [/INST] Kapüleejeerü nümüin aaꞌinraa tü nüchekakat chi Senyotkai nüpüleerua, süka jülüjain naaꞌin waneepia tü naatajatkat suulia. Maaꞌaya aka wane anoujasü kaꞌwayuusesü, jülüjasü neꞌe saaꞌin waneepia tü shiꞌyataainkat anain je tü talatüinjatkat atüma naaꞌin chi suꞌwayuusekai. Akaajasa wane anoujasü eekai maꞌwayuusein, je wane eekai ouktüin suꞌwayuuse, jülüjasü naaꞌin waneepia tü nüchekakat chi Senyotkai napüleerua, je naaꞌinreein süka süpüshua naaꞌin tü nuluwataakat anain naya. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: Lo he perdido todo a fin de conocer a Cristo, experimentar el poder que se manifestó en su resurrección, participar en sus sufrimientos y llegar a ser semejante a él en su muerte. [/INST] Je jooluꞌu saaꞌu anajiraaichipain taya nümaa Maleiwa, tacheküin wanaawajiraain taaꞌin waneepia nümaa Cristo. Je maa aka nüsoꞌiraain aaꞌin Cristo sütüma tü nüpülainkat Maleiwa, anasüje tamüin takaaliijünüinjachin nütüma. Je maa aka paala niꞌrüin Cristo müliaa sünain noonooin sümaa nünüiki Maleiwa, yapashi taya süpüla müliaa sünain taaꞌinrüin tü nüchekakat tapüleerua. Je maa aka ouktüin Cristo saaꞌu taainjala, meechi aka ouktiraakai taya wanaa nümaa saaꞌu tajuittinnüin suulia süchepchiaa taainjala. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: Al año siguiente fueron a decirle a José: ―Señor, no podemos ocultar el hecho de que ya no tenemos más dinero, y de que todo nuestro ganado ya es de nuestro señor. Ya no tenemos nada que ofrecer a nuestro señor, excepto nuestros propios cuerpos y nuestras tierras. [/INST] Süchikijee juyakat tia, süntakalaka tü wayuukolüirua nünainmüin José sünain maa nümüin: ―Laülaashikalee, pütüjaa aa'ulu sünain saja'ttüin paala tü wanneetsekat. Je maa'ulu yaa, eesü süpüshua tü wamü'ünüinkat püma'ana piakai. Acheküshii joolu'u müleka wantüle wayakana pünainmüin süpüla waapajiraain waa'in süpüla a'yatawaa pümüin saa'u tü eküülü weküinjatkat. Je müsia tü wa'apainsekalüirua, anasü piyalajüle shia woulia saa'u eküülü. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: Este mismo Moisés estuvo en la asamblea en el desierto, con el ángel que le habló en el monte Sinaí, y con nuestros antepasados. Fue también él quien recibió palabras de vida para comunicárnoslas a nosotros. [/INST] Moiséskai chii, nia eejachika namaa na watuushinuukana sünain jutkataa chaꞌaya isashiipaꞌa eekai tü uuchi kanüliakat Sinaí. Nia aashajaanaka amaa palajana soꞌu kaꞌikat tia, nütüma chi aapiee nümaꞌanajeejachikai Maleiwa, nüntiraakat oꞌu nümaa saaꞌu tü uuchikat. Je yalejee, nüshakatapa, nüküjainjatüin shia sümüin tü wayuukalüirua. Nia aapünaka amüin tü nünüikükat Maleiwa nütüma süpüla nülatirüinjatüin shia wamüin süpüla katüinjatüin woꞌu sütüma. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: Por la fe vivió como extranjero en la tierra prometida, y habitó en tiendas de campaña con Isaac y Jacob, herederos también de la misma promesa, [/INST] Je nüntapa suluꞌumüin tia mmakat, kepiashi nia suluꞌu maa aka wayuu naatajatü, mayaainje pansaain nünüiki Maleiwa sünain saapünüinjatüin tü mmakat nümüin. Süka kanoulain nia, talatüsü naaꞌin sünain kepiayaain kuluulu neꞌe, süka nütüjaain naaꞌu chi Maleiwakai sünain nükumajüinjatüin nüpüla wane pueulo kepiainjachikat aluꞌu nia chaꞌaya iipünaa nümaa, wane pueulo matüjainsat ojuttaa. Akaajaa neꞌe Isaac ooꞌulaka Jacob, kepiayaashii kuluulu, mayaasüje pansaain nünüiki chi Maleiwakai sünain saapünajatüin tü mmakat namüin. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: «¡Ay de ti, Corazín! ¡Ay de ti, Betsaida! Si se hubieran hecho en Tiro y en Sidón los milagros que se hicieron en medio de vosotras, ya hace tiempo que se habrían arrepentido con muchos lamentos. [/INST] “Jia kepiakana chaꞌaya suluꞌu tü pueulokat Corazín ooꞌulaka Betsaida, aluꞌuleeka maꞌi jia amülouinjanaka saaliijee jiyouktüin tanüiki sünain jiꞌrüin maꞌi taaꞌinrüin wainma kasa anasü nütüjakat apüleerua Maleiwa nümüiwa. Otta müleka shialeinkaje eꞌrüin tü wayuu gentilekalüirua sümaiwa paala sulujutkat tü pueulokalüirua Tiro ooꞌulaka Sidón tü kasa anasü taaꞌinrakat jooluꞌu juꞌupala, mojusüinkaje saaꞌin saalii saainjala sümaa suuꞌulaain suulia. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: »Nadie enciende una lámpara para después cubrirla con una vasija o ponerla debajo de la cama, sino para ponerla en una repisa, a fin de que los que entren tengan luz. [/INST] Aashajaashi jooluꞌu Jesús namüin nüchikua: “¿Jalasü eꞌitaanüin wane rampara chuwatüle? ¿Eꞌitaanüsü suupünaa wayeeta? ¿Eꞌitaanüsü suupünaa türoojo? Nnojotsü anain tia. Anasü shiꞌitaanüle iipünaa eere süpülee luusa, süpüla shiꞌnnüinjatüin tü suwaralakat sütüma wayuu eekai shikerolüin. Müsüya aka tü nüchikikat chi Maleiwakai. Nnojotsü anain müleka sunujunnule suulia wayuu. Shia anaka aluꞌu müleka süküjünüle sümüin wayuu süpüshua sünain shikirajünüinjatüin sünain. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: ¿Son servidores de Cristo? ¡Qué locura! Yo lo soy más que ellos. He trabajado más arduamente, he sido encarcelado más veces, he recibido los azotes más severos, he estado en peligro de muerte repetidas veces. [/INST] Otta apünüintuaichi naꞌyaatüin taya na laülaayuukana Romajeꞌewaliikana süka sütüna wunuꞌu. Je wwatua, süꞌitüin taya wayuu wainma süka ipa shiiꞌiree suꞌuteein taaꞌin. Je sünain taküjain nüchiki Cristo sümüin wayuu sainküin mmakat süpüshua, oꞌunüshi taya wainmatua chaa waneemüin saꞌata palaakat. Maa aka apünüintua sükua, shimetuuin tü weꞌejenakat wamaa sünain müliain maꞌi waya. Je apütünüshi taya shiroku palaakat tamüiwa wane kaꞌi sünainmüin wane ai. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: En efecto, la Escritura, habiendo previsto que Dios justificaría por la fe a las naciones , anunció de antemano el evangelio a Abraham: «Por medio de ti serán bendecidas todas las naciones». [/INST] Je paala sümaiwa, aküjünüsü süchiki kasa anasü nütüma Maleiwa nümüin Abraham wainma juya süpülapünaa sülatüin tü aküjünakat achiki nümüin. Tü aküjünakat nümüin Abraham soꞌu kaꞌikat tia, ashajünüsü süchikijee suluꞌu tü nüchikimaajatkat Maleiwa. Shia tü nachikikat na gentilekana sünain anajiraainjanain nümaa Maleiwa sünainjee nanoujain nünain. Anuu nünüiki chi Maleiwakai nümüin Abraham: “Shiimüin sünain kamaneejeechin taya sümüin wayuu sainküin mmakat süpüshua eekai sünoujain tanain maa aka pia”, müshi nümüin. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: Tocó el primero su trompeta, y fueron arrojados sobre la tierra granizo y fuego mezclados con sangre. Y se quemó la tercera parte de la tierra, la tercera parte de los árboles y toda la hierba verde. [/INST] Chi palajachikai aapiee, niꞌyalajirüin tü konneeta najapuluꞌusükat. Aꞌita müsia tü juyakat sünain kayeeloin saaꞌu tü mmakat sümaaleꞌeya siki ooꞌulaka isha. Ajütünüsü shia mmaluꞌumüin nütüma chi aapieekai. Joto müsia kasa süpüshua sütüma tü sikikat sünain süsaꞌwajüin süseꞌeruꞌuweematapünaain tü mmakat. Je chaa eere jotüin tü mmakat, ajaꞌlajaasü tü wunuꞌukolüirua ooꞌulaka tü alamakalüirua süpüshua jaꞌitasü eekai wüitüin. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: y le dijo: ―Todos sirven primero el mejor vino y, cuando los invitados ya han bebido mucho, entonces sirven el más barato; pero tú has guardado el mejor vino hasta ahora. [/INST] Tü naaꞌinrakat Jesús suluꞌu tü pueulokat Caná suluꞌu tü mmakat Galilea, shiimüin sünain shiain tü nütüjakat apüleerua Maleiwa nümüiwa. Nnojotsü naaꞌinrüin paala suꞌupala wayuu wane kasa eekai müin aka tia. Naaꞌinrüin shia süpüla niiꞌiyatüinjatüin nukuaippa namüin na nikirajüinkana süpüla natüjaainjachin naaꞌu sünain wanaawain nia nümaa Maleiwa sünain anashaatain maꞌi. Je na nikirajüinkana, neꞌitaain naaꞌin sünain nanoujain nünain süka neꞌrüin tü naaꞌinrakat. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: Jacob se estableció en la tierra de Canaán, donde su padre había residido como extranjero. Esta es la historia de Jacob y su familia. Cuando José tenía diecisiete años, apacentaba el rebaño junto a sus hermanos, los hijos de Bilhá y de Zilpá, que eran concubinas de su padre. El joven José solía informar a su padre de la mala fama que tenían estos hermanos suyos. [/INST] Ayatüshia Jacob kepiain sulu'u tü mmakat Canaán eepü'üle kepiain chi nüshikai paala maa aka wane wayuu naata. Anuu nüchiki Jacob namaa na nüchonniikana: Otta José chi nüchonkai Jacob, poloopa juya akaratshimüin nuuyase, arüleejapü'üshi anneerü namaa na nuwalayuukana naa'u nüshi, na süchooinkana Bilha oo'ulaka Zilpa. Aküjapü'üshi José nachikü na nuwalayuukana nümüin chi nashikai süchiki tü kasa mojusü naa'inrapü'ükat nayakana. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: la biblia nos da este consejo que las mujeres se adornen en vestido bien arreglado con modestia y buen juicio no con estilos de cabellos trenzados y oro o perlas o traje muy costoso sino como es propio de mujeres que profesan reverenciar a dios a saber mediante buenas obras [/INST] anuu tü pütchi sümakat tü wiwüliakat na jieyuu a'waajakana chi maleiwakai tü anainjatkat atüma nayolojo su'upala wayuu nnojolüinjatü sükajeejatüin na'anaain süka kuluulu kojutkat ma'i nnojolüinjatü sükajeejatüin aa'inraa kasa sünain na'wala je nnojolüinjatü sükajeejatüin na'anaain che'esaa je aüliijanaa eekai kojutüin ma'i tü e'nnajatkat nanain na jieyuukana shiainjatü tü kamanewaakat sünain aa'inraa kasa anasü sümüin wayuu süpüshua tim </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: el cual tenía el altar de oro para el incienso y el arca del pacto, toda recubierta de oro. Dentro del arca había una urna de oro que contenía el maná, la vara de Aarón que había retoñado y las tablas del pacto. [/INST] Je yaa saaꞌujee tü juraskeetkat, eesü nayaakua wane kasa eekai katünain. Wayawayatsü tü natünakat saaꞌu shirouse tü juraskeetkat eepüꞌüle sütülüittinnapüꞌüin süsha tü mürüt oꞌutinnapüꞌükat aaꞌin süpüla sülatinnüinjatüin saainjala wayuu. Eꞌitaanüsü tü shiyaakuakat suulia motüin naaꞌin na wayuukana sünain eein chi Maleiwakai namaa. Keraasü jooluꞌu süchiki tü kasa yaakat suluꞌu tü aꞌwaajüleekat yaa mmoluꞌu natüma na judíokana. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: Después que hubo dejado a la gente y entrado en la casa, sus discípulos le preguntaron sobre la comparación que había hecho. [/INST] Nüsouktakalaka Jesús neꞌipajee: —¿Nnojoliyüttaꞌaya jiyaawatüin aaꞌu tü tekirajakat anain jiakanaya? Tamüshii paala jia jüchikua: Tü ekerotokot suluꞌupünaa saanükü wane wayuu, süleꞌeruꞌumüinjatü neꞌe sünain shiyuꞌlaain süchikua suulia. Nnojotsü yarüttüin nukuaippa nuꞌupala Maleiwa sütüma süka nnojolüin shikerolüin suluꞌumüin tü naaꞌinkat —nümakalaka namüin. (Sütüma tü nümakat Jesús, sütüjaaitpa aaꞌu wayuu sünain anain noꞌuluꞌu Maleiwa tü eküütkat süpüshua süpüla ekünaa.) </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: Pero Pablo respondió a los guardias: ―¿Cómo? A nosotros, que somos ciudadanos romanos, que nos han azotado públicamente y sin proceso alguno, y nos han echado en la cárcel, ¿ahora quieren expulsarnos a escondidas? ¡Nada de eso! Que vengan ellos personalmente a escoltarnos hasta la salida. [/INST] Je Pablo, nümakalaka namüin na pulusiiyakana: —Wayakana, wayuu romanoshii apashii. Naꞌyaajirüin waya suꞌupala wainma wayuu sümaa nnojoliin wekeraajünüin akuaippa palajana müleka kaainjalashiire waya. Je nekerotirüin waya suluꞌu tü püreesaapülekat süchikijee. Je jooluꞌu, ¿najütiree achikichii waya sümaa nnojolüin jaralüin atüjaain waaꞌu? ¡Nnojottaa süpüla tia! ¡Anashii müleka nantüle nayakana sünain ajütaa wachikü! </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: Allí se encontró con un judío llamado Aquila, natural del Ponto, y con su esposa Priscila. Hacía poco habían llegado de Italia, porque Claudio había mandado que todos los judíos fueran expulsados de Roma. Pablo fue a verlos [/INST] Je yala, antiraashi nia nümaa wane wayuu judío kanüliashi Aquila. Je nia nümaiwa, chejeꞌewai suluꞌujee tü mmakat Ponto. Je Aquila sümaa tü nuꞌwayuusekat kanüliasü Priscila, palit kaꞌi paala, antüshii naya suluꞌujee tü mmakat Italia, eejeejanale naya ojuittüin sütümajee tü kasa nuluwataakat anain Claudio, chi laülaashikai saaꞌu mmakat süpüshuaꞌa. Nuluwataain sünain sujuittüinjatüin süpüshuaꞌa tü wayuu judíokalüirua suluꞌujee Roma. Je Pablo, oꞌunüshi sünain awaraijawaa naaꞌuirua. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: Y también es padre de aquellos que, además de haber sido circuncidados, siguen las huellas de nuestro padre Abraham, quien creyó cuando todavía era incircunciso. [/INST] Müleka pansaaleje nünüiki chi Maleiwakai namüin sünainjee aaꞌinraa tü nuluwataakat anain Moisés, ¿jamakaꞌa cheꞌojaakaꞌa namüin anoujaa nünain Maleiwa? Amülasüjaꞌa mmata pansaain nünüiki sünain anashaatainjanain maꞌi naya nütüma, je na wayuu pansaakana amüin nünüiki Maleiwa, acheküsüje süsalain naya nnojorule naaꞌinrüin tü nuluwataakat anain Moisés. Akaajasa müleka nnojorule anajiraain wayuu sünainjee aaꞌinraa tü nümakat Moisés, nnojoliijaꞌa süsalainjanain na anoujashiikana maa aka nnojorule naaꞌinrüin shia. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: A la vez, Dios ratificó su testimonio acerca de ella con señales, prodigios, diversos milagros y dones distribuidos por el Espíritu Santo según su voluntad. [/INST] Je niiꞌiyatüin shia wamüin chi Maleiwakai sünain shiimüin tü pütchikat saaꞌujee tü kasa anashaatasü naaꞌinrakat na aküjakana wamüin nüchiki Cristo, tü nütüjakat apüleerua Maleiwa neꞌe nümüiwa. Je tü kasa anasü naaꞌinrakat na wayuukana, naaꞌinrüin shiiꞌiree sünoujainjatüin tü wayuukolüirua nünain Cristo. Je watüjaa aaꞌut shia sünain shiimüin saaꞌujee tü kasa anasü naaꞌinrakat chi Naaꞌinkai Maleiwa sünain nükaaliijain waya anoujashiikana waneꞌewai wakua sünain aꞌyatawaa nümüin Maleiwa. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: ―Mira, no se lo digas a nadie —le dijo Jesús—; solo ve, preséntate al sacerdote y lleva la ofrenda que ordenó Moisés, para que les sirva de testimonio. [/INST] Aashajaashi joo Jesús nümüin chi wayuukai nüchikua: —Otta müshia jooluꞌu, nnojo püküjain sümüin wayuu püchiki sünain teiyajüin pia. Puꞌuna palajana eemüin chi sacerdotekai süpüla piiꞌiyatüinjatüin nümüin tü pütakat süpüla naapüinjatüin nümüin Maleiwa tü mürüt ouktajatkat saaꞌu anaichipain pia, maa aka tü nuluwataakat anain Moisés paala sümaiwa. Je sükajee tia, sütüjaajeechi aaꞌu pia wayuu sünain anaichipain pia süpüla saꞌakainjachin pia püchikua —nümakalaka Jesús nümüin. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: abstenerse de lo sacrificado a los ídolos, de sangre, de la carne de animales estrangulados y de la inmoralidad sexual. Bien haréis si evitáis estas cosas. Con nuestros mejores deseos. [/INST] maa aka nnojoliinjanain jiküin shiꞌiruku mürüt eekai suꞌutuushin aaꞌin süpüla aꞌwaajiaa suꞌuyaakua kasa amaleiwaseeyaasükat, otta nnojoliinjanain jiküin süsha tü mürütkalüirua maaꞌaya aka shiꞌiruku tü mürüt eekai ouktüin sütüma aülawaa, otta nnojoliinjanain juꞌluwajiraain jükuaippa sümaa wayuu jierü otta wane jierü nümaa wane toolo. Müleka jiisalajiraale suulia tüüirua, loteerü jükuaippa. Shiataajaꞌa neꞌe. Eeshi Maleiwakai jümaa. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: Algunos filósofos epicúreos y estoicos entablaron conversación con él. Unos decían: «¿Qué querrá decir este charlatán?» Otros comentaban: «Parece que es predicador de dioses extranjeros». Decían esto porque Pablo les anunciaba las buenas nuevas de Jesús y de la resurrección. [/INST] Mataajaꞌa noꞌuluku na wayuu ekirajaakana sünain tü nekirajakat anain na wayuu kanüliakana Epicúreos otta na kanüliakana Estoicos, peꞌipoloojiraꞌawaishii naya nümaa süka nanüikü. Müsü nanüiki waneeirua: —¿Kasakai naashajaaka achikü chi koyooroloikai? Otta waneeinnua müshii: —Süchikimaajachi maleiwairua naata kamaleiwaseshii. —müshii naya süka nüküjain Pablo süchikü tü pütchi anasükat nüchikü Jesús otta süchikü tü osoꞌirawaakat aaꞌin. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: lo que se siembra en oprobio resucita en gloria; lo que se siembra en debilidad resucita en poder; [/INST] Taküjeerü achiki jooluꞌu jümüin tü nnojotkat atüjaanüin aaꞌu paala: Eejeena eekai kateenain noꞌu wanaa sümaa nüleꞌejüin Cristo. Je waya anoujashiikana eekai kateenain woꞌu nüpüla, namaa na eekai ouktüin paala, eeꞌiranajaweerü wakuaippa waapapa shiꞌira wane jontoroyoi chajee iipünaajee. Osoꞌiraajeerü naaꞌin na eekai ouktüin sümaa shiiꞌiranajaweerüin nakuaippa. Je wayakana katakana oꞌu, eeꞌiranajaa meeria wakuaippa wanaa namaa, süpüla nnojoliinjanain ajaꞌlajaain wakuaippa süchikijee tia. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: Porque todas las naciones han bebido el excitante vino de su adulterio; los reyes de la tierra cometieron adulterio con ella, y los comerciantes de la tierra se enriquecieron a costa de lo que ella despilfarraba en sus lujos». [/INST] Na kepiapüꞌükana chaꞌaya, kaainjaralii napüshua. Nayouktüin chi Maleiwakai süpüla oꞌunaa süchiirua tü maleiwayaasükat natüma. Je naainjirapüꞌüin kasa mojusü tü wayuukolüirua sainküin mmakat süpüshua süka tü maleiwayaasükat. Na aluwataashiikana sainküin mmakat süpüshua, kaainjalashii naya wanaa namaa na kepiakana chaꞌaya suluꞌu tü pueulokat. Je na oikkaaliikana sainküinjee mmakat süpüshua, washinnuushii naya sünainjee tü shiyalajakat tü wayuu suluꞌukot tü pueulokat noulia”. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: ellos estan concentrados en buena parte en los extensos biomas de selva y de sabanas naturales propios de la amazonia y la orinoquia la serrania del baudo en el litoral pacifico la peninsula desertica de la guajira el noreste del departamento del cauca al sur de los andes y la sierra nevada de santa marta la serrania costera mas alta del mundo [/INST] na wayuu wakujakana achiki kepiashi wuna'apü otta süpaa tü anouli cha'yaa amazonia otta tü oriniquia münakalü jee müsia uucho'uliakalü baudo münakalü sotpünaa palaakalü pacifico münakalü ee mataatchii na kepiakana yaa wajiira otta müsia palaamüinru'u tu mma cauca münakalü ee müsia uuchumuin saa'ujee tü uuchikalüirua andes münakalü jee müsia yala saa'u tü uuchi sierra nevada de santa marta münakalü yaletakalü ma'in sa'akajee uuchikalü supushua </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: »“Sucederá que en los últimos días —dice Dios— derramaré mi Espíritu sobre todo el género humano . Vuestros hijos e hijas profetizarán, tendrán visiones los jóvenes y sueños los ancianos. [/INST] ‘Sülüꞌülaapeena tü kaꞌi tajaꞌttirüinjatkat oꞌu tü mmakat’, müshi Maleiwakai, ‘tajüteechi chi Taaꞌinkai sünainmüin wayuu süpüshuaꞌa süpüla nikerolüinjachin suluꞌumüin saaꞌinrua. Na jüchooinkana, tooloyuu otta jieyuu, naküjeerü nütüma süchikü tü pütchi tanainjeejatkat. Na jimaꞌaliikana, neꞌrataaleerü saaꞌin tü kasa teeꞌiyateetkat namüin. Otta na laülaayuukana, naꞌlapüjaweerü amaa tü kasa taküjeetkat namüin. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: A su vez, Isaías afirma: «Brotará la raíz de Isaí, el que se levantará para gobernar a las naciones; en él los pueblos pondrán su esperanza». [/INST] Je jooluꞌu, achuntüshi taya tachikua jaaꞌu jia anoujashiikana chakana Roma, süpüla nükaaliijainjanain jia chi Maleiwakai, achechetkai saaꞌin wayuu sünain anoujaa, sünain talatüinjatüin jaaꞌin wanaa sümaa jiꞌyataain nümüin, je süpüla naapüinjatüin wane anaa jümüin sükajee jünoujain nünain. Je sümaꞌinruꞌu jaꞌatapajüin tü kasa anasü naaꞌinrüinjatkat jümüin, achechenneerü jaaꞌin waneepia sünain anoujaa nütüma chi Naaꞌinkai Maleiwa süka pülashin maꞌi nia. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: En otro tiempo vosotros, por vuestra actitud y vuestras malas acciones, estabais alejados de Dios y erais sus enemigos. [/INST] Otta süpüla jürütkaainjanain nünainmüin, anakaja jooluꞌu müleka jüchecherüle jaaꞌin sünain anoujaa sümaꞌinruꞌu jaꞌatapajüin tia kasa anasü naaꞌinrüinjatkat chi Maleiwakai jümüin soꞌuweena wane kaꞌi. Nnojo juuꞌulaain suulia jünoujain sünain tü shiimüin sünainjeejatkat tü nüchikikat chi Oꞌtteꞌerüikai aküjünakat paala jümüin je sümüin wayuu sainküin mmakat süpüshua. Shia nüchikikaꞌaya tü taküjakat sainküin mma, süka aneekuushin taya süpüla taꞌyataainjachin nümüin Maleiwa. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: No dejéis que os prive de esta realidad ninguno de esos que se ufanan en fingir humildad y adoración de ángeles. Los tales hacen alarde de lo que no han visto; y, envanecidos por su razonamiento humano , [/INST] Na ekirajüliikana sünain alawaa, kamaneeyaashii naya, anayaashii naya wanaa sümaa nekirajüin wayuu sünain aꞌwaajaa tü aapieekalüirua chakat iipünaa. Kaashajaaralii maꞌi naya süchiki tü neꞌrakat naꞌlapüinruꞌu. Je süka kaainjaraliin naya, naꞌwaataain suluꞌu tü naleꞌeruꞌujeejatkat neꞌe jülüjakat naaꞌin. Jalia jia suulia jiꞌikeꞌennüin natüma suulia amülouijüin juulia tü anasü naapüinjatkat chi Maleiwakai jümüin soꞌuweena wane kaꞌi. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: Cuando el Cordero rompió el cuarto sello, oí la voz del cuarto ser viviente, que gritaba: «¡Ven!» [/INST] Eweeta müshia joo wane amaꞌaya, atsaana. Otta nünülia chi naajuchikai, “Ouktaa”. Otta tü kanüliakat “Hades”, tü süpüleekat tü ouktüsükalüirua, oushikaasü nüchiiruajee. Eꞌitaanüshii naya süpüla noꞌunaꞌalirüinjatüin saaꞌin wayuu watta saalin, tü shiatapünaakat tü shiatapünaakat wayuu eekat saaꞌu mmakat. Eejeerü wayuu eekai suꞌutünüin aaꞌin sütüma wayuu, eejeerü eekai ouktüin sütüma jamü, eejeerü eekai ouktüin sütüma ayuulii, je eejeerü eekai suꞌutünüin aaꞌin sütüma wasashi. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: Pero, si encuentras tus dioses en poder de alguno de los que están aquí, tal persona no quedará con vida. Pongo a nuestros parientes como testigos: busca lo que sea tuyo y llévatelo. Pero Jacob no sabía que Raquel había robado los ídolos de Labán, [/INST] Otta tü pülirajakat anain waya sümaa walü'üjaain shiyaakua tü pümaleiwasekalüirua paajüin, nnojotsü wa'luwajüin. Püchajaa ne'e süchiki süma'inru'u wa'atapajüin. Müleka püntüle sünain sajapulu'u wane wayuu tamaajatkat yaaya, acheküsü o'utinnaa aa'in saaliijee tia. Je müleka püntüle sünain pükorolo eekai eein ne'e, anakaja müleka paapaale shia ―müshi Jacob nümüin Labán süka nnojolüin nütüjaain aa'u sünain shiain Raquel a'luwajüin tü nükorolokot. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: Cuando Jesús regresó, la multitud se alegró de verlo, pues todos estaban esperándolo. [/INST] Je naꞌaka na wayuukana, eeshi wane wayuu kanüliashi Jairo, wane laülaashikai suluꞌu tü ekirajüleekat tü judíokolüirua. Ayuuisü nüchon, waneesüchon shia nümüin, polooirü piammüin juya suuyase. Amotsojünüsü saaꞌin sütüma tü ayuulii sünainkat. Anta müshijaꞌa nia sünain nüsapainyoꞌukain nümülatuꞌumüin Jesús, sünain nüchuntüin wainmatua nümüin süpüla nuꞌunajachin nipialuꞌumüin süpüla niiyajüinjatüin tü nüchonkot. Je sünain nuꞌunüin Jesús nipialuꞌumüin Jairo, eesü wayuu watta saalin sünain yentaawain shia nümaa. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: Pero Dios les volvió la espalda y los entregó a que rindieran culto a los astros. Así está escrito en el libro de los profetas: »“Casa de Israel, ¿acaso me ofrecisteis vosotros sacrificios y ofrendas durante los cuarenta años en el desierto? [/INST] Je sütümajee tüü, ayakalaashi Maleiwakai noulia. Niyüülajüin naya sünain naꞌwaajüin tü jolotsükalüirua süpüla neꞌrüinjatüin tü müliaa saapeetkat namüin. Müshiꞌisa Maleiwakai suluꞌu tü karaloukta kaluꞌukat tü nashajakat na nünüikimaajanakana: ‘Jiakana nuuꞌuliwoꞌukana Israel, wanaa sümaa chajanainkain jia waraittüin pienchi shikii juya sainküinpünaa tü isashiikat, ¿juꞌuta aaꞌinrü mürüt tamüin otta juꞌwaajüinka taya? </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: Es más, cuando todavía no estaba circuncidado, recibió la señal de la circuncisión como sello de la justicia que se le había tomado en cuenta por la fe. Por tanto, Abraham es padre de todos los que creen, aunque no hayan sido circuncidados, y a estos se les toma en cuenta su fe como justicia. [/INST] Watüjaa aaꞌuchi Abraham ooꞌulaka na nüikeyuukana sünain pansaain nünüiki chi Maleiwakai namüin sünain maa: “Anashaateechi maꞌi Abraham tatüma ooꞌulaka tü wayuukolüirua sainküin mmakat süpüshua eekai sümüin: ‘Nia Abraham washika’ ”. Tasakirüin paala jia: ¿Pansaasü, saaꞌin jümüin, nünüiki chi Maleiwakai namüin sünainjee naaꞌinrüin tü nuluwataakat anain Moisés? Nnojo. Shia sünainjee anajiraainapain naya nümaa Maleiwa sünainjee nanoujain nünain. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: En cambio, el fruto del Espíritu es amor, alegría, paz, paciencia, amabilidad, bondad, fidelidad , [/INST] Otta jiakana, ¿jameena jia müleka jüüjüüle jia nümüin chi Naaꞌinkai Maleiwa? Shiimüin maꞌi akaaliijüneena jia nütüma süpüla aijiraain jia jüpüla, je talateerü jaaꞌin mayaasüje jiꞌreerüin müliaa. Je suꞌunnaa tü müliaa jiꞌreetkat, eimalaajeerü jaaꞌin nütüma. Je atüjeena jia aꞌatapajaa mayaainje nnojolüin jaaꞌa müin wayuu jümüin. Kamaneejeena jia sümüin wayuu süpüshua sümaa aaꞌinraa tü kasa anasükat waneepia sümüin. Je jikettaajeerü waneepia tü eꞌitaanakat jüpüla. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: En efecto, hay últimos que serán primeros, y primeros que serán últimos». [/INST] Nüsouktakalaka Jesús namüin: —Juꞌuna jümaiwa nümüin chi eꞌrüliyaakai aaꞌin wayumüin sünain isayüliain apünüin kaꞌi neꞌe süpüla taaꞌinrüin süpüshua tü aneekünakat apüla taya. Ayateechi taya jooluꞌu sünain tojuittirüin yolujaa je sünain teiyajüin wayuu. Nnojoishi taya ooꞌulaainjachin suulia waneꞌereꞌeya keraain süpüshua tü aluwataanakat anain taya. Tatüjaa aaꞌut sünain tanteechin Jerusalénmüin, süka nnojolin süpüla ouktajachin wane nünüikimaajachi Maleiwa, maa aka taya, saꞌataluꞌu Jerusalén —nümakalaka Jesús namüin. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: Pues la locura de Dios es más sabia que la sabiduría humana, y la debilidad de Dios es más fuerte que la fuerza humana. [/INST] Maa aka tü sümakat tü ashajünakat paala: “Anakaja nnojoliire juꞌwaataain suluꞌu jukuaippa. Anasü müleka shiale juꞌwaataain aluꞌu tü naaꞌinrakat chi Maleiwakai jümüin”. Aneekuushi waya süpüla nüpüshinjanain Cristo Jesús, süpüla sütüjaainjachin naaꞌu wayuu süpüshua sünain niain Maleiwa atüjakai maꞌi nümüiwa. Anajiraainapa waya nümaa Maleiwa nütüma Cristo, je akatannüinapa waya suulia waainjala sükajee tü naaꞌinrakat Cristo, saaꞌujee niain aikkalaain süpüla awalaajaa waainjala süpüla taashinjanain waya suulia. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: Cuando también en Egipto comenzó a sentirse el hambre, el pueblo clamó al faraón pidiéndole comida. Entonces el faraón le dijo a todo el pueblo de Egipto: «Id a ver a José, y haced lo que él os diga». Cuando ya el hambre se había extendido por todo el territorio, y había arreciado, José abrió los graneros para vender alimento a los egipcios. [/INST] Süntapa jamü shipialu'u tü wayuukolüirua sainküin tü mmakat Egipto, su'unakalaka sünain achajawaa eküülü eemüin chi Faraónkai. Niasa'a chi Faraónkai, nümakalaka namüin: “Ju'una nünainmüin José. Jaa'inra tü nümakat jümüin”. Je José, nujutalirüin so'u süpüshua tü miichikalüirua eere sünaajaanüin paala wainma so'u pünajüt süpüla süikkünüinjatüin sümüin tü wayuukalüirua Egiptoje'ewatkalüirua. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: «No hay temor de Dios delante de sus ojos». [/INST] Waya judíokana, saaꞌu saapünüin wamüin tü nuluwataakat anain Maleiwa ashajünakat nütüma Moisés, antinneena waya nümülatuꞌumüin Maleiwa soꞌuweena wane kaꞌi süpüla wasouktüinjanain nümüin saaliijee nnojolüin waaꞌinrüin tü nümakat. Je iseerü wachiki asouktaa niꞌipajee Maleiwa saaꞌu waainjala. Soto jaaꞌin tü anajirawaakat nümaa Maleiwa, sünain nnojolüin sünainjeejatüin aaꞌinraa tü nuluwataakat anain Moisés, süka nnojolüin shiain süpülajatüin. Aapuushi wamüin nütüma Maleiwa süpüla wayaawatüinjatüin saaꞌu kaainjalain waya. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: En efecto, mi propósito ha sido predicar el evangelio donde Cristo no sea conocido, para no edificar sobre fundamento ajeno. [/INST] Otta jiakana Romajeꞌewaliikana, wainmairü maꞌi juya shiiꞌiree teꞌreein maꞌi jia. Isapüꞌüsü tachiki oꞌunaa jünainmüin, süka wainmain taꞌyataain sünain aküjaa nüchiki Cristo sainküin mmakat süpüshua. Aluꞌujasa jooluꞌu, süka kettaaitpain taꞌyataain suluꞌu tü mmakat eere taya maaꞌulu yaa, yapashi taya süpüla toꞌunüin jünainmüin. Sünain toꞌunajachin Españamüin, jiꞌiyoupünaajeechi taya palit kaꞌi. Kaaliijeechi taya jütüma süpüla toꞌunüin chajee jümaꞌanajee chamüin Españamüin. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: No se trata más que de reglas externas relacionadas con alimentos, bebidas y diversas ceremonias de purificación , válidas solo hasta el tiempo señalado para reformarlo todo. [/INST] Otta müsia jooluꞌu, jeketüitpa süpüshua. Eweetüshi Cristo sünain niainjachin chi sacerdote müloꞌushikai süpüla naapüinjatüin wamüin wulee aaꞌin nuꞌupala Maleiwa süpüla jutatüin waaꞌin jaꞌitaina kaainjaraliin waya. Ekerotüshi nia suluꞌumüin tü aꞌwaajüleekat chaꞌaya iipünaa, tü nnojotkat sukumalain wayuu. Alanaꞌaleesia maꞌi shia sünain anasüin suulia tü aꞌwaajüleekat yaa mmoluꞌu natüma na jutuushikana, tü akumajuushikat neꞌe sütüma wayuu süpüla motsoꞌo. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: Además, Jacob les dio estas instrucciones: «Ya estoy a punto de reunirme con los míos. Enterradme junto a mis antepasados, en la cueva que está en el campo de Efrón el hitita. Se trata de la cueva de Macpela, frente a Mamré, en la tierra de Canaán. Está en el campo que Abraham le compró a Efrón el hitita, para que fuera el sepulcro de la familia. [/INST] Nümataalakalaka joo Jacob namüin na nüchooinkana: ―Ouktataainja'a joolu'u taya. Ji'ikeechi taya cha'aya Canaán eere mmaapüin na tashikana sulu'u tü ipa ko'ukat chakat cha'aya sulu'u tü apain niyalajalakalüinka chi tatuushikai Abraham süpüla waamakainjatüin shia. Shia tü apain sulu'ukot tü mmakat Macpela chaa wiinnaa sünain tü mmakat Mamre. Shia tü na'apainsekat paala Efrón, waneeshia na'akajee na nuu'uliwo'ukana Het. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: El que recibió la semilla que cayó entre espinos es el que oye la palabra, pero las preocupaciones de esta vida y el engaño de las riquezas la ahogan, de modo que esta no llega a dar fruto. [/INST] Otta tü waüyee ejituukat saaꞌu mma anasü, shia nakuaippa na wayuu aapakana nünüiki Maleiwa sümaa noonooin sümaa. Kooꞌomüinsü maꞌi namüin na wayuukana aaꞌinraa kasa anasü, maa aka tü pünajütkat saaꞌukat mma anasü, maa aka eekai sujuittirüin poloo shikii süchon sünainjee waneesia soꞌu, eekai sujuittirüin aippirua shikii süchon sünainjee waneꞌeya, je eekai sujuittirüin apünüin shikii süchon sünainjee waneꞌeya”, nümakalaka Jesús namüin na nikirajüinkana. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: pero algunos se negaron obstinadamente a creer, y ante la congregación hablaban mal del Camino. Así que Pablo se alejó de ellos y formó un grupo aparte con los discípulos; y a diario debatía en la escuela de Tirano. [/INST] Nayasaꞌa waneeinnua, sütümajee ichein maꞌi naaꞌinrua, nnojoishii anoujeein, shia eeka neꞌe mojuin nanüikü sümüin tü Wopu nünainjeejatkat Jesús suꞌupala tü wayuu outkajaasükalüirua yala. Je Pablo, akatalaashi noulia namaa na anoujashiikana suluꞌumüin tü nikirajülekat Tirano. Nnojoitpa Tirano sünain ekirajaa, ekerolowaishi Pablo namaa na anoujashiikana suluꞌumüin tü ekirajüleekat. Je yala süpüla kaꞌikat süpüshuaꞌa, aashajiraꞌawaishi nia sümaa wayuu. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: para que les abras los ojos y se conviertan de las tinieblas a la luz, y del poder de Satanás a Dios, a fin de que, por la fe en mí, reciban el perdón de los pecados y la herencia entre los santificados ”. [/INST] Tajütüin pia nanainmüin süpüla pükaalinjüinjanain naya sünain ayaawataa saaꞌu tü shiimainkat süpüla nayuꞌnnajanain saꞌakajee tü piyuushikat sünainmüin tü waratshiikat otta süpüla nnojoliinjanain naya ayatüin suupünaa nüpülain Satanás, niainjachin nachajaain achikü Maleiwakai. Je yalejee, sünainjee nanoujain tanain, moteerü naaꞌin niakai naainjala süpüla eeinjanain naya apashii saꞌaka tü nüchooinkat, nükatatkat suulia saainjala’, müsü tü nünüikükat tamüin. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: Pero, si esperamos lo que todavía no tenemos, en la espera mostramos nuestra constancia. [/INST] Saaꞌu matsüin waaꞌin sünain tü wanoulakat, nükaaliijain waya chi Naaꞌinkai Maleiwa sümaꞌinruꞌu waꞌatapajüin tia kaꞌikat. Nütüjaa aaꞌulu chi Maleiwakai tü keeꞌireekat waaꞌin. Je süka nnojolüin watüjaain saaꞌu tü wachuntajatkat nümüin, nieechi achuntaka chi Naaꞌinkai süpüla saapünüin wamüin. Nüchunteerü shia chi Naaꞌinkai Maleiwa süka wane pütchi nnojotkat weꞌraajüin. Je niyaawatüin Maleiwa saaꞌu süka nüchuntüin waneepia chi Naaꞌinkai tü kasa nüchekakat wapüleerua waya na nüchooinkana. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: Me postré a sus pies para adorarle. Pero él me dijo: «¡No, cuidado! Soy un siervo como tú y como tus hermanos que se mantienen fieles al testimonio de Jesús. ¡Adora solo a Dios! El testimonio de Jesús es el espíritu que inspira la profecía». [/INST] Taꞌwachiraakalaka joo nümülatuꞌu chi aapieekai süpüla taꞌwaajüinjachin nia. Otta nümakalaka joo tamüin: “Puuꞌulaa suulia. Shia anaka aluꞌu müleka niale Maleiwa puꞌwaajüin nümüiwa. Tayakai, wane aꞌyataai neꞌe nümüin Maleiwa maa aka piakai je maa aka na puwalayuukana, na oonookana sümaa tü shiimüin nikirajapüꞌükat anain Jesús, tü ekirajünakat anain maaꞌulu yaa natüma na aküjakana nünüiki Maleiwa”. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: Entonces Jacob les dijo a Simeón y Leví: ―Me habéis provocado un problema muy serio. De ahora en adelante los cananeos y ferezeos, habitantes de este lugar, me van a odiar. Si ellos se unen contra mí y me atacan, me matarán a mí y a toda mi familia, pues cuento con muy pocos hombres. [/INST] Nümakalaka Jacob nümüin Simeón je Leví: ―Aisha'ajaa, e'rülii wayumüin jia. Mülieechi joolu'u taya saaliijee tü kasa mojusü jaa'inrüitpakat. Kanainjeechi taya saa'in tü wayuu cananeokat, tü wayuu ferezeokat, je napüshua na eekana kepiain yaaya sulu'u tü mmakat. Nnojotsü wama'ana wainma wayuu tooloyuu süpüla atkawaa namaa. Müleka nakotchijiraale süpüla nashutüin waa'u, no'uteerü waa'in wapüshua ―müshi Jacob namüin. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: por esta misma razon tambien dios lo ensalzo a un puesto superior y bondadosamente le dio el nombre que esta por encima de todo otro nombre para que en el nombre de jesus se doble toda rodilla de los que estan en el cielo y de los que estan sobre la tierra y de los que estan debajo del suelo y reconozca abiertamente toda lengua que jesucristo es se or para la gloria de dios el padre [/INST] mayaainje mojutajachin nia sünain o'utinnaa aa'in sünain wane wunu'u lotusü nnojotsü niyouktüin tü nüchekakat maleiwa nüpüleerua je saa'ujee tü naa'inrakat cristo e'itaanüshi nia nütüma maleiwa süpüla kojutüinjachin sütüma wayuu süpüshua aapünüsü laülawaa nümüin sünain kojutüinjachin nia sütüma wayuu noulia napüshua na sülaülashiikana mmakat otta suulia kasakat süpüshua eekai eein </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: por supuesto esto incluye a nuestros hermanos pues jesus dijo si estas llevando tu dadiva al altar y alli te acuerdas de que tu hermano tiene algo contra ti deja tu dadiva alli enfrente del altar y vete primero haz las paces con tu hermano y luego cuando hayas vuelto ofrece tu dadiva [/INST] nnojoluinjatpaja'a motuin waa'in anajiraainjanain waya namaa na wawalayuukana müshi jesuu sükajee tüü wanaa sümaa püsülajüin kasa nümüin maleiwa eere süpülee asülajaa müleka sotüle paa'in sünain mojuin nünüiki pümüin wane puwala anakaja müleka püpütüle tü püsülajüinjatkat yaala sü'ütpa'a tü süpüleekat asülajaa süpüla pu'unüinjachin nünainmüin chi puwalakai süpüla pukumajiraain sukuaippa nümaa </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: entre las instrucciones para la celebracion anual de la pascua estaba el siguiente mandato cuando sus hijos les digan que significa este servicio para ustedes entonces tienen que decir es el sacrificio de la pascua a jehova que paso por alto las casas de los hijos de israel en egipto cuando plago a los egipcios pero libro nuestras casas [/INST] jamüsüja'a wanaa sümaa süküjünüin namüin tü naa'inrajatkat sünain tü pascuakat aküjünüsü namüin wanee pütchi makat mayaa shiasa'a namapa na jüchonniikana jümüin kasapülajatü shikeraajünaka tü pascuakat meerü jünüiki namüin chi anneetchon o'utünakai aa'in nümüin je'waa sünain tü pascuakat süpülajatü nnojoliinjanain ouktüin nachonnii na israeliitakana wanaa sümaa ouktüin nachonnii na egipciokana naa'inmajüin je'waa na wachonniikana ex </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: en ella leemos que los hombres serian amadores de si mismos amadores del dinero presumidos altivos blasfemos desobedientes a los padres desagradecidos desleales sin tener cari o natural no dispuestos a ningun acuerdo calumniadores sin autodominio feroces sin amor del bien traicioneros testarudos hinchados de orgullo amadores de placeres mas bien que amadores de dios [/INST] eejeerü wainma wayuu eekai maalin wayuu napüla eekai mamülialain amüin wayuu eekai mojuin nanüiki sujuuna wayuu eekai maa'in naa'in sümaa jashiee je eekai nayouktüin tü anasükat eejeerü wainma wayuu eekai naa'inreein kasa mojusü eekai nayouktüin aluwataanaa eekai yaletayaain nakuaippa su'upala wayuu je eekai shaitteein waneepia saa'u maalin maleiwa napüla timoteo kakaliairü müin sukuwa'ipa wayuu </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: pablo lo explico asi dios que es rico en misericordia por su gran amor con que nos amo nos vivifico junto con el cristo aun cuando estabamos muertos en ofensas por bondad inmerecida han sido salvados ustedes y nos levanto juntos y nos sento juntos en los lugares celestiales en union con cristo jesus a fin de que en los sistemas de cosas venideros se demostraran las riquezas sobrepujantes de su bondad inmerecida en su benevolencia para con nosotros en union con cristo jesus [/INST] maa aka nüso'iraain aa'in cristo süchikijee ouktaa müshi'iya wayakana ojuittüinapa waya suulia süchepchiaa waainjala nutuma chi maleiwakai süka shii'iranajaaitpain waa'in je maa aka nu'unüin cristo iipünaamüin süpüla nuluwataainjachin wanaa nümaa chi nüshikai akaweenia wayakana o'uneena süpüla aluwatawaa wanaa nümaa cristo chaa iipünaa </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: De hecho, cuando los gentiles, que no tienen la ley, cumplen por naturaleza lo que la ley exige, ellos son ley para sí mismos, aunque no tengan la ley. [/INST] Eesü wayuu gentile eekai naaꞌinrüin süka naaꞌin namüiwa tü nuluwataakat anain Maleiwa, mayaasüje nnojolüin aapünüin namüin tü nüshajakat Moisés. Akaaliijünüshii naya nütüma Maleiwa sünain atüjawaa saaꞌu tü kasa anasükat süpüla naaꞌinrüin ooꞌulaka tü mojusükat süpüla nayouktüinjatüin. Wanaa sümaa naaꞌinrüin tü kasa anasükat, nayaawata aaꞌu sünain anain shia noꞌuluꞌu Maleiwa. Je müleka naaꞌinrüle tü mojusükat, nayaawata aaꞌu sünain mojuin shia. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: Ni tampoco se echa vino nuevo en odres viejos. De hacerlo así, se reventarán los odres, se derramará el vino y los odres se echarán a perder. Más bien, el vino nuevo se echa en odres nuevos, y así ambos se conservan. [/INST] Maaꞌaya aka wane wiino. Müleka sülaꞌannüle wane wiino eekai saashüꞌüjünajatüin suluꞌu wane paaꞌata eekai laülaain, eesü süpüla süchatajaain tü paaꞌatakat sütüma jashüꞌüpa. Amülouleerü tü wiinokot ooꞌulaka tü paaꞌatakat. Shiꞌitaaneekalaka wane wiino eekai saashüꞌüjünajatüin suluꞌu wane paaꞌata eekai jeketüin suulia amüloulin tü wiinokat ooꞌulaka tü paaꞌatakat”. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: Sin embargo, esto sí confieso: que adoro al Dios de nuestros antepasados siguiendo este Camino que mis acusadores llaman secta, pues estoy de acuerdo con todo lo que enseña la ley y creo lo que está escrito en los profetas. [/INST] “Shiainjaꞌa nnojolüin taattajaa aaꞌu puulia sünain shiain tooꞌulaküin tü akuaippaa kanüliakat Wopu Jeket, tü anuu shokotüin naajüin. Tooꞌulaküin shia süpüla kojutüinjachin tatüma chi Maleiwakai, Namaleiwasekai na tatuushinuukana, süka tü taaꞌinrakat nümüin. Je nnojoishi taya ooꞌulaain suulia tanoujain sünain süpüshuaꞌa tü ashajuushikat nütüma Moisés otta natüma na nünüikimaajanakana Maleiwa suluꞌu tü karaloukta nüchikimaajatkat Maleiwa. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: Huye de las malas pasiones de la juventud, y esmérate en seguir la justicia, la fe, el amor y la paz, junto con los que invocan al Señor con un corazón limpio. [/INST] Je meechi aka pia tü iita kojutsükat müleka piyouktüle tü kasa mojusü keejiakat namüin na jimaꞌalii manoujainsaliikana. Shia anaka aluꞌu müleka kachiiruale paaꞌin tü nüchekakat püpüleerua Maleiwa, maa aka paaꞌinrüinjachin tü nuluwataakat anain pia, maa aka paaꞌinmajüinjatüin tü pünoulakat, maa aka alinjatüin wayuu püpüla, je maa aka nnojolinjachin pütkaain sümaa wayuu. Anakaja wanaawajiraale paaꞌin namaa na anoujashii achuntakana nümüin Maleiwa sünainjee wulein naaꞌin. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: El Hijo es el resplandor de la gloria de Dios, la fiel imagen de lo que él es, y el que sostiene todas las cosas con su palabra poderosa. Después de llevar a cabo la purificación de los pecados, se sentó a la derecha de la Majestad en las alturas. [/INST] Je sütüma nünüiki chi Nüchonkai, katoꞌulu tü kasakalüirua süpüshua yaa mmoluꞌu je chaa iipünaa süka nuluwataain sünain pülashaatain maꞌi nia. Müshi aka maꞌi nia naaꞌin chi Nüshikai sünain wanaawain nukuaippa nümaa je sünain anashaatain maꞌi nia. Je süchikijee nülaꞌajaain waainjala woulia, oꞌunüshi chaꞌaya iipünaamüin süpüla joyotüinjachin nia nikialuꞌujee chi Maleiwa Pülashikai süka kojutüin maꞌi nia nütüma. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: Más tarde estaba Jesús sentado en el monte de los Olivos, cuando llegaron los discípulos y le preguntaron en privado: ―¿Cuándo sucederá eso, y cuál será la señal de tu venida y del fin del mundo? [/INST] Shiasa nantapa sünainmüin tü wutai kanüliakat Olivos, wanaa sümaa joyotüin Jesús chaꞌaya, arütkaashii na nikirajüinkana namüiwa nünainmüin süpüla nasakirüin nia: —¿Joujaleerü sujuttinnaka tü aꞌwaajüleekat Maleiwa? —namakalaka nümüin. Nasakirakalaka nia nachikua: —¿Kasa shiyaawaseetka wamüin süpüla watüjaainjatüin saaꞌu sünain sülüꞌülüin pükalia süpüla piweetüinjachin, tü sükaliajatkat sajaꞌlajaain kasakat süpüshua? —namakalaka nümüin. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: Por mi parte, muy poco me preocupa que me juzguéis vosotros o cualquier tribunal humano; es más, ni siquiera me juzgo a mí mismo. [/INST] Jaꞌitasüjasa mojuin sünüiki wane wayuuirua jaꞌaka sünain shiyoujain taya saaliijee tü taꞌyataainkat nümüin Maleiwa, jaꞌitasüja mojuin nanüiki na sülaülashiikana mma tamüin saaliijee, nnojotsü jamajatüin shia tamüin. Nnojotsü shiyaawatüin aaꞌu wayuu müleka analein je müleka mojule tü taꞌyataainkat. Akaajaa tayakaꞌiya, mayaasüjeꞌe anain saaꞌin tamüin tü taꞌyataainkat nümüin Maleiwa, isasü tachiki tatüjaain saaꞌu. Nia chi Senyotkai Jesucristo nümüiwa atüjaaka saaꞌu. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: Más bien, honrad en vuestro corazón a Cristo como Señor. Estad siempre preparados para responder a todo el que os pida razón de la esperanza que hay en vosotros. [/INST] Shia anaka aluꞌu müleka juꞌwaajüle Cristo waneepia süka süpüshua jaaꞌin süka niain Jüsenyotsein. Kojutu jütüma nia waneepia. Ee jümata jaaꞌin süpüla asouktaa nümüin wane wayuu eekai nüsakirüin jia süchiirua tü jünoujakat anain, süpüla jüküjainjatüin nümüin sünain jamüin jütüjaakaꞌa naaꞌu Maleiwa sünain naaꞌinrüinjatüin tü nümakat jümüin. Je wanaa sümaa jüsouktüin, jiiꞌiyata nujut chi asakirakai jia sümaa kamaneein jia nümüin. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: A los ancianos que están entre vosotros, yo, que soy anciano como ellos, testigo de los sufrimientos de Cristo y partícipe con ellos de la gloria que se ha de revelar, os ruego esto: [/INST] Ashajüshi taya jümüin jiakana eekai laülaain napüleerua na anoujashiikana suluꞌu tü outkajaaleekalüirua chaꞌaya, süpüla tasoꞌirüinjanain jaaꞌin saaꞌu wane kasa, süka jamüin, laülaa taya wanaa jümaꞌaya, ooꞌulaka süka eejachin taya sünain eꞌrajaa nukua Cristo wanaa sümaa ouktüin nia saaꞌu wane kuruusa. Je eejeechi taya wanaa jümaa sünain eꞌrajaa nukua soꞌuweena tü kaꞌi niiꞌiyataajeetkat oꞌu sünain anashaatain maꞌi nukuaippa. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: entonces pasa a explicar la razon porque los hombres seran amadores de si mismos amadores del dinero presumidos altivos sin tener cari o natural no dispuestos a ningun acuerdo calumniadores sin autodominio feroces sin amor del bien traicioneros testarudos hinchados de orgullo amadores de placeres mas bien que amadores de dios [/INST] süchikijee ashajünüsü jamüin müliainjatka wayuu eejeerü wainma wayuu eekai kapülain naa'in nakuaippa ne'e namüiwa eekai kachiiruain naa'in tü washirüükat eekai na'waataain sulu'u nakuaippa eekai ne'rüin wayumüin sümüin wayuu eejeerü wainma wayuu eekai maalin wayuu napüla eekai mamülialain amüin wayuu eekai mojuin nanüiki sujuuna wayuu eekai maa'in naa'in sümaa jashiee je eekai nayouktüin tü anasükat </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: Si soy culpable de haber hecho algo que merezca la muerte, no me niego a morir. Pero, si no son ciertas las acusaciones que estos judíos formulan contra mí, nadie tiene el derecho de entregarme a ellos para complacerlos. ¡Apelo al emperador! [/INST] Müleka eerejeꞌe kasa taainjalain anakaleje süpüla oꞌutünaa anainjee taaꞌin, nnojoijaꞌa taya ojunaain süpüleerua ouktaa. Akaajasaꞌa nnojorüle shiimain tü aküjünakat amaa tachikü, nnojolojoꞌo jaralüin laülaain taaꞌu süpüla taapünajachin namüin na judíokana süpüla noꞌutajachin taaꞌin. Sükajee wayuuin romanoshi taya apashii, tachuntüin toꞌuninnajachin nünainmüin César süpüla niainjachin ekeraajüin takuaippa. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: Si alguien llega a vosotros predicando a un Jesús diferente del que os hemos predicado nosotros, o si recibís un espíritu o un evangelio diferentes de los que ya recibisteis, a ese lo aguantáis con facilidad. [/INST] Shiimüin sünain jaapajeein maꞌi nanüiki na antakana jaꞌakamüin sünain aküjaa alawaa. Mayaainje naküjain nüchiki Jesús jümüin, nnojotsü wanaawain tü naküjakat sümaa tü waküjapüꞌükat jümüin. Mayaainje naküjain nüchiki chi Naaꞌinkai Maleiwa jümüin, wane sümüin suulia tü waküjapüꞌükat. Je mayaainje nekirajüin jia sünain süchiki wane oꞌtteꞌennaa, nnojotsü wanaawain sümaa nüchiki chi Oꞌtteꞌerüikai wekirajapüꞌükat anain. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: y con esto convienen las palabras de los profetas asi como esta escrito despues de estas cosas volvere y reedificare la caba a de david que esta caida y reedificare sus ruinas y la erigire de nuevo para que los que queden de los hombres busquen solicitamente a jehova junto con gente de todas las naciones personas que son llamadas por mi nombre dice jehova que esta haciendo estas cosas conocidas desde la antigüedad [/INST] tüü meerü aka saa'in tatüma wane miichi eekai sujuttinnüin otta shiyalennüin süchukua'a süpüla nachajaainjanain nüchikü maleiwakai na waneeinnua wayuukana yaakana süpa'a mmakat süpüshua napüshua'a na gentilekana eekai taneeküin süpüla tachooin müshi chi maleiwakai chi atüje'erüichipakai saa'u joolu'u tü kasa nülü'üjakat achikü sulu'u naa'in chejeechikü sümaiwa ma'i aluw </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: por ejemplo levitico explica lo que debia hacer una mujer despues dar a luz al cumplirse los dias de su purificacion por hijo o por hija traera un carnero joven en su primer a o para una ofrenda quemada y un pichon o una tortola para una ofrenda por el pecado a la entrada de la tienda de reunion al sacerdote [/INST] jamüsüja'a wanee wayuu süchikijee jemeyuluin shia saa'inrajatü tüü kettaapa wanee wayuu suulia tü ka'i apülajünakat suulia saa'ujee jemeyuluin shia nümaa wanee jo'uu toolo jee shiale wanee jietchon acheküsü shi'ikajaainjachin nümüin chi sacerdootekai wanee anneetchon toolo waneeichika juya süpüla na'ajünüinjachin nümüin maleiwa otta wanee wawaachi jee niale wanee toomasü jo'uu süpüla nüla'ajaainjatüin maleiwa saainjala </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: En la práctica del judaísmo, yo aventajaba a muchos de mis contemporáneos en mi celo exagerado por las tradiciones de mis antepasados. [/INST] Otta müshia chi Maleiwakai, nüneeküin taya süpülapünaa jemein süpüla toꞌtteꞌennüinjachin nütüma Cristo. Je miyoꞌupa taya, saaꞌu anamiain maꞌi nia, neenaküin taya süpüla aꞌyatawaa nümüin. Anasü saaꞌin nümüin niiꞌiyatüin chi Nüchonkai tamüin süpüla teꞌraajüinjachin nia je süpüla taküjainjatüin nüchiki sümüin wayuu nnojotkot judíoin, tü “gentilekalüirua” münakat. Je wanaa sümaa tia, nnojoishi yootüin taya sümaa wayuu süchiki tü alatakat tamüin. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: y si esto es cierto dentro de la congregacion con mucha mas razon no tendriamos una amistad estrecha con quienes estan fuera de ella muchos de los cuales son amadores del dinero desobedientes a los padres desleales calumniadores feroces sin amor del bien traicioneros amadores de placeres mas bien que amadores de dios [/INST] nnojorüle aleewainjanain waya nümaa wanee wawala eekai mache'ein sünain aa'inraa tü kasa mojusükat yaa'aleekaja'a aleeweemateein waya nümaa chi nnojoikai wawalain chi eekai kachiiruain naa'in tü washirüükat eekai moonooloin sümaa nanüiki nashi je nei eekai mojutüin maleiwa natüma eekai mojuin nanüiki sujuuna wayuu eekai maa'in naa'in sümaa jashiee je eekai nayouktüin tü anasükat je otta eekai shaitteein waneepia saa'u maalin maleiwa napüla tim </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: Pero los judíos, llenos de envidia, reclutaron a unos maleantes callejeros, con los que armaron una turba y empezaron a alborotar la ciudad. Asaltaron la casa de Jasón en busca de Pablo y Silas, con el fin de procesarlos públicamente. [/INST] Nayasaꞌa na judío eekai manoujain, achunjasü naaꞌin sütümajee neꞌrüin wainma wayuu sünain anoujaa. Nakotchojookalaka nanainmüin wane wayuuirua, tü wayuu warai müsükat neꞌe, süchiꞌrakat mmapaꞌa. Shiasaꞌa naainjala, nashüküjakalaka saaꞌin tü wayuukalüirua sulujutkat tü pueulokat. Nashutakalaka saaꞌu nipia Jasón sünain achajawaa nüchiki Pablo nümaa Silas shiiꞌiree nayuꞌleein naya shiꞌipamüin tü wayuukalüirua. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: si es el de animar a otros, que los anime; si es el de socorrer a los necesitados, que dé con generosidad; si es el de dirigir, que dirija con esmero; si es el de mostrar compasión, que lo haga con alegría. [/INST] Chi wayuu eekai naapünüin amüin süpüla achecherülinjachin nia saaꞌin wayuu sünain anoujaa, anashi müleka naaꞌinrüle tia. Chi eekai naapünüin amüin süpüla asülajülinjachin nia sümüin wayuu eekai maletsein, anashi nnojoire jiꞌiyein nia suulia. Müleka shiale süpüla aluwataalinjachin pia wayuu, anakaja tütüle pia sünain aluwatawaa. Müleka shiale süpüla amüliajülinjachin pia wayuu, anashi müleka paaꞌinrüle tia sümaa talatüin paaꞌin. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: En efecto, nosotros somos colaboradores al servicio de Dios; y vosotros sois el campo de cultivo de Dios, sois el edificio de Dios. [/INST] Maa aka sojoitünüin ipa mmoluꞌu palajana nütüma süpüla süikkalaain wane miichi, akaajaa tayakai sünain taküjüin nüchiki Cristo chi Oꞌtteꞌerüikai jümüin süpüla jünoujainjanain nünain. Tountüin taküjüin nüchiki, süka niiꞌiyatüin chi Maleiwakai naꞌanasia tamüin. Je maa aka kojuyain wayuu sünain akumajaa wane miichi, akaajaa jünain jiakana, eejana wane aꞌyataalii sünain ekirajaa jia wanaa tamaa. Otta jooluꞌu jiakana aꞌyataaliikana chaꞌaya Corinto, shiainjatü jikirajaka anain waneepia tü shiimüinkat. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: la biblia garantiza cuantas cosas sean verdaderas cuantas sean de seria consideracion cuantas sean justas cuantas sean castas cuantas sean amables cuantas sean de buena reputacion cualquier virtud que haya y cualquier cosa que haya digna de alabanza continuen considerando estas cosas y el dios de la paz estara con ustedes [/INST] müsü tü wiwüliakat taso'ira aa'inchii joolu'u jia süpüla masütaajuinjanain jia sünain jülüjaa aa'in tü anasükat maa aka tü shiimüinkat maa aka tü kasa anasü kojutkat sütüma wayuu maa aka tü lotokat atüma wakuaippa maa aka tü wulekat atüma waa'in maa aka tü kasa anasü kamalainkat wamüin maa aka tü wa'waataakat saa'u anain ma'i shia je chi maleiwakai aapakai jümüin anaa eeweechi jümaa waneepia filipos </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: »¡Ay de vosotros, maestros de la ley y fariseos, hipócritas! Recorréis tierra y mar para ganar un solo adepto, y cuando lo habéis logrado lo hacéis dos veces más merecedor del infierno que vosotros. [/INST] “Jiakana karalouktamaajanakana ooꞌulaka fariseokana, jia piamakana oꞌupünaa, ‘Aishaꞌajaa’ meena jia, süka kasalajaneerüin jümüin tü mojusü jaaꞌinrakat. Oꞌunüshii jia sainküinpünaa mmakat süpüshua süpüla jimeꞌejüin saaꞌin wayuu wainma shiiꞌiree süshatüin sukuaippa tü jünoulakat. Je chi eekai nüshatüin jukuaippa, alanaꞌaleeshia sünain süsaleechin nia juulia chamüin Hadesmüin süpüleekat tü ouktüsükalüirua. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: No quiero que desconozcáis, hermanos, que nuestros antepasados estuvieron todos bajo la nube y que todos atravesaron el mar. [/INST] Tawalayuwaa, süpüla jiyaawatüin saaꞌu tü taküjaitpakat jümüin, anakaja sotüle jaaꞌin nüchiki chi Maleiwakai wanaa sümaa naaꞌinmajüin paala na watuushinuukana judíokana. Nujuittirüin naya chajee suluꞌujee Egipto, süka anamiain maꞌi nia namüin. Niiꞌiyatüin namüin süka wane siruma eepünaainjanale noꞌunüin. Naaꞌinmajüin naya sünain nuꞌunirüin pasanainpünaa sünain tü palaa kanüliakat Palaa Ishosü. Nnojoliishii emeronojooin shiroku tü palaakat, süka josoin shia napüleerua nütüma. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: Por ese motivo padezco estos sufrimientos. Pero no me avergüenzo, porque sé en quién he creído, y estoy seguro de que tiene poder para guardar hasta aquel día lo que le he confiado. [/INST] tü anuu teꞌrüin anainjee müliaa jooluꞌu. Otta mayaainje müliain taya yaa suluꞌu tü kaatsetkat, nnojoishi taya japülin, süka teꞌraajüin Jesucristo chi teꞌitaakai anain taaꞌin. Tatüjaa aaꞌuchi nia sünain nainküin naaꞌinmajüin tü taaꞌinrakat nümüin suulia amülajüin neꞌe shia. Naaꞌinmajüin shia süpüla tü kaꞌi wasouktüinjatkat oꞌu nümüin saaꞌu tü kasa waaꞌinrapüꞌükat kataiwaꞌaya woꞌu. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: Tenía Rebeca un hermano llamado Labán, que salió corriendo al encuentro del criado, quien seguía junto a la fuente. Labán se había fijado en el anillo y las pulseras en los brazos de su hermana, y también la había escuchado contar lo que el criado le había dicho. Por eso salió en busca del criado, y lo encontró junto a la fuente, con sus camellos. [/INST] Je Rebeca, kepayasü. Labán nünülia chi shipayakai. Je ni'rüitpa tü che'esaakat sünain shi'ichi tü nushunuukat oo'ulaka tü japünakalüirua sünain wane'ewai sütüna je naapüitpa tü sümakat sünain aküjaa süchiki tü nünüikikat chi wayuukai sümüin, ojuitta müshia joo nia sünain nuwataain eemüin tü ishikat eejachire a'atapajüin chi nüchepchiakai Abraham sümaa tü ne'ejenakalüirua. </s>
<s>[INST] Traduce de Español a Wayuu: Pero Lea le contestó: ―¿Te parece poco el haberme quitado a mi marido, que ahora quieres también quitarme las mandrágoras de mi hijo? ―Bueno —contestó Raquel—, te propongo que, a cambio de las mandrágoras de tu hijo, Jacob duerma contigo esta noche. [/INST] Süsouktakalaka Lea sümüin tü shimiiruakat: ―Aisha'ajaa, püsütüichipa toulia ta'wayuuse, ¿püsüteetaainja'a joo toulia tü “mandrágorakalüya” aapuushikat tamüin nütüma chi tachonkai? ―müsü. Sümakalaka Raquel sümüin: ―Müleka püsülajüle tamüin süpüshi tü “mandrágora” aapünakat pümüin nütüma chi püchonkai, tajüteechi Jacob pünainmüin saa'u aikat tüü süpüla nainkaain pümaa. ¿Jaman? ―müsü. </s>