Datasets:

yiyic

/

oscar_mhr_Cyrl_train

like 0

Эҥер гоч вончымеке, олан тӱҥ площадьше марте мӱндырат огыл. Толшо калык тора гычак площадь воктене верланыше пӧрт пырдыжыште салтакым ужеш. Тудо тӱткын да туран онча, пуйто тиде пӧрт верч кредалше-влак нерген курымла дене шарнаш ӱжеш. Сар деч ончыч тиде пӧрт нерген шагал еҥ пален. Ынде тудо чапланен. Павловын пӧртшӧ! Салтак чап пӧрт! * * * Тӱҥ площадьыште лач тиде пӧрт гына кодын. Тудыжымат фашист-влак руалтеныт. Чыла вере пулемёт ден миномётлам вераҥден, совет салтак-влак ваштареш лӱйкаленыт. * * * Полк командир Елин разведчик-влакым: сержант Яков Павловым да салтак-влакым Саша Александровым, Василий Глущенком, Николай Черноголовым – шкеж деке ӱжӧ. – Рвезе-влак, йӱдым фриц-влак деке «унала» миен толман. Тушто мынярын улыт, нунын деке лишкырак кузе лишемаш да нуным кырен шалаташ лиеш мо – пален налза, – ойла полковник. – Тиде пӧрт – пеш кӱлешан объект. Уремыште моткоч пычкемыш. Фашист-влак тыгай пычкемыш деч пеш лӱдыт. Садланак кавашке волгалтарыше ракетым жапын-жапын колтылыт. Мемнан велым иктаж-могай ӱмылкам шекланат гын, вигак ушдымыла лӱйкалаш тӱҥалыт. Тыгай лӱдыкшӧ йӱдым сержант Павлов йолташыже-влак дене пырля разведкыш тарваныш. Кушто гын лап лийын ошкеден, кушто гын нушкын-нушкын, пӧрт воктек миен шуыч. Мланде дек пызнен, лап возыч, огытат шӱлӧ. Колыштыт. Пӧртыштӧ йӱк-йӱан шокта. Павлов подъезд дек нушкын мийыш. Колеш – подвал гыч ала-кӧ кӱза. Сержант гранатым ямдылыш. Тыгодым пычкемыш кавам ракете волгалтарыш, разведчик омса воктене шоҥго ковам ужылалтыш. Тудат совет салтаклан куаныш. Павлов пелйӱкын йодеш: – Те тыште мом ыштеда? – Юл вес велке вончен ышна шукто. Икмыняр еш кодын. Фашист-влак мемнам подвалыш поктен пуртышт. – Раш. Пӧртыштӧ немыч-влак шукын улыт? – Вес подъездыштыже мынярын улмыштым огына пале, а тыште иктаж коло наре. – Кугу тау, ковай. Подвал гыч ида лек. Моло-влакланат шижтарыза. Ме фриц-влаклан изирак тулсавышым «пӧлеклена». Павлов йолташыже-влак деке пӧртыльӧ да пален налмыже нерген каласкалыш. Разведчик-шамыч пӧрт деке кок велым лишемыч, окналашке гранатылам кудалтышт. Икте почеш весе пудеште, пачерлаште тул ылыже. ӧрткышӧ, лӱдшӧ фашист-влак подъездла гыч куржын лектыт, окнала гыч тӧрштылыт. – Тушман ӱмбаке тулым почаш! – Павлов командым пуыш. – Почешем! Разведчик-влак пӧрт мучко терген савырнышт, ик илыше фашистат коддымым пален налмеке, Павлов обороным налаш командым пуыш. Фашист-влак атакым тӱҥальыч. Шагат наре лӱйкалышт. Вара шыпланышт. Немыч автоматчик-влак уэш пӧрт деке лишемаш тӱҥальыч. Теве лишнак улыт. – Тулым почаш! – кычкырале Павлов. Ик фриц почеш весе йӧралтыт. Фашист-влак уэш чакнышт. Вара адакат лӱйкалаш тӱҥальыч. Кок кече пӧртым налаш тӧчышт, но арам. Фриц-влак, кӱлешан объектым йомдарымыштым умылымеке, чот шыдешкышт. Полшаш у вийым, чумыр полкым, кондышт. Совет разведчик-влак декат ешартыш вий лишеме.

Самырык-влаклан эртаратлше тÿрлö мероприятийышке южо еҥ чÿчкыдын ушнаш кумылан. Шукыж годым ик айдемым тÿрлö вере ужаш лиеш. Кодшо арнян Йошкар-Оласе Самырык-влакын полатыштышт Йоча-влакым аралыме тÿнямбал кечылан пöлеклалтше кугу пайрем эртыш. Тушто мый Шернур кундемын ÿдыржö Анна Прохоровам шекланышым. Тылеч ончыч Аням «Сылнымут шыже» семинарыште ужынам ыле. Аня П. Шернур район Нурсола ял ÿдыр. Посёлкысо 1-ше номеран школышто тунемеш. Кызыт индешымше классыш вончен. Тудо почеламутым возаш кумылан, мурым мураш шÿман ÿдыр кушкеш. Мураш акажым (Л.Фёдоровам) ончен кумылаҥын. Тидын нерген тудо тыгерак мане: — Люда акамын мурымыжым куанен колыштынам. Тудын семынак мурен моштышаш ыле манын шоненам. Тыге шке мураш тÿҥальым, мурылан шомакым шкеак келыштарышым. Семжым мыланем уста композитор В.Осипов возен. Муро «Авием» маналтеш. Шернур тÿвыра пöрт пелен «Ласточка» вокал кружок пашам ышта. Идалык наре тушто шуаралтынам. Ялыште илымемлан кöра кружокыш кошташ нелырак, сандене кызыт тушто ом тунем. Школышто, районышто эртаралтше мурымо конкурслашкат кумылын ушнем. Школышто гын, тÿрлö пайрем концертыште мураш йодыт. Тидыжым мый уло кумылын ыштем. Тыгак почеламутым возаш йöратем. Икымше почеламутым 4-ше классыште тунеммем годым возенам. Тудым шочмо ялемлан пöлекленам. Почеламутым возымеке Люда акамлан ончыктенам. Тудо пеш мотор манын да тöрлаш полшен. Тылеч вара ятыр почеламут-влак шочыныт. Кызыт мый самырык возгалыше Христина Александрова дене кылым кучем. Пашам-влакым тудлан колтем. Христина мый денем шкешотан пашам шуктен шога: тöрлаш, рифмым келыштараш, сай образым шочыкташ полша. Тыгай пашам шуктымыжлан тудлан кугу таум ойлем. Аня почеламутым воза, мурым мура тыгак тÿрлö лудмаш конкурслаште шкенжым терга. Яналов, Колумб, «Живая классика» лудмаште ик гана огыл участвоватлен. Шукыж годым призовой вер дене палемдалтын. Тений «Обращение к ветеранам» конкурсышто сеҥышыш лектын, «Я читаю о ветеранах» сертификат дене палемдалтын. Сандене тудым моло талантан йоча-влак дене пырля «Йоча тÿня» пайремыш ÿжыныт. Ончыкыжым ÿдыр юрист лияш шона. Тидлан кызыт шке гыч ямдылалтеш. Индешымше класс деч вара историй, обществознаний предметла дене ешартыш шинчымашым налаш кумыл уло манеш. Яра жапым пайдалын эртараш тырша: книгам лудеш, почеламутым воза, мурым колыштеш. Теве кеҥеж каникул жаплан посёлкышто, экологический отрядыште пашам ышташ тÿҥалеш. Очыни, кажне самырык еҥ тыгаяк лийшаш! Сандене, Анялан, эре чоҥешташ, чоҥешташ веле тыланем! lenta У номерын электрон версийже У номерым республик мучко почтышто, газет киосклаште, редакцийыштына налаш лиеш. Тел. +79648623420 Архив Декабрь 2022 Ноябрь 2022 Октябрь 2022 Сентябрь 2022 Август 2022 Июль 2022 ПРОЕКТ ПАША САЙТЫШТЕ КЫЧАЛАШ Найти: 2023 ийын 1-ше пелийжылан ПОДПИСКЕ «Кугарня» газетлан почта гоч возалтса да призым* модын налза! Газетын индексше: П8403. Газетлан, мӧҥгӧ гыч лекде, сайтыште https://podpiska.pochta.ru/press/%D0%9F8403 возалташ лиеш. Лотерей дене модалтеш: ШОРЫК, УТЮГ, ЭЛЕКТРОЧАЙНИК, ОДЕЯЛ, КӰПЧЫК, ШАГАТ да мӧҥгыштӧ кучылташ келшыше моло кӱлешан арвер.

Аэроклубын аэропортышкыжо мийымем годым кум самолёт шога ыле. Иктыже ялозанлык сомыл дене чоҥештылеш. Кокымшо вес ола гыч толын. Нунылан тысе стоянкыште шогаш верым пуат. Кумшо самолёт дене чоҥештылыт. Мемнан парашютистна-влакын чоҥештылме самолётыштым кызыт тӧрлат. Марий Эл Республикын самырык-влакын политикышт, спорт да туризм министерствыжын, Марий Эл Правительствын да ДОСААФ-ын рӱдӧ ушемжын полшымышт дене самолётым ачалаш оксам ойыреныт. АН-2 самолётым тӧрлаш 5 млн теҥге кӱлеш. Ачалыме пашам кажне вич ий гыч эртарыман. ТӦРШТЫМАШ Парашют дене тӧрштымаш аттракцион огыл, а спортын ик видше. Тыгодым айдеме психологически да физически ямде лийшаш. Сандене занятийым эртарыме годым парашютын кузе ышталтмыжым умылтарат. Самолёт гыч кузе тӧршташ, кузе мландымбак шогалаш кӱлмым умылтарат. Тидыже айдемын лӱдмыжым изиш луштара. Парашют дене тӧршташ шонышо еҥын шӱмжӧ таза, давленийже сай лийшаш; шинча чер (катаракта, глаукома) лийшаш огыл. 14-18 ияш еҥ-влак ача-аван келшымышт почеш веле тӧрштен кертыт. Тыгак кугурак ийготан-влакымат ӧрдыжеш огыт кодо. Чот кугу ийготанлан тандем (инструктор дене пырля) дене тӧршташ темлат. Кодшо ийын 92 ияш коча парашют дене волен. Тандем дене 2500- 3000 метр кӱкшыт гыч волат, а шкет тӧрштымӧ годым – 900 метр гыч. http://xn--24-6kcl8auuv6i.xn--p1ai/wp-content/uploads/2020/08/VID20200704130120.mp4 Владимир Александрович БАЛЬ, ЙошкарОласе авиаспортклубын поисково-спасательный да парашютно-десантный службын вуйлатышыже: – 2013-2017 ийлаште Марий кундемыштына авиацийын пашаже лушкыдемын ыле. Кызыт уэш вияҥдаш манын, чыла йӧным кучылтына. Южгунамже парымеш кодына гынат, южыш нӧлталташ тыршена. ДОСААФ ден аэроклуб-влак огыт лий гын, лётчик-влакым нигӧлан ямдылаш. Армий ямдылаш тӱҥалеш манын ойлат гынат, тиде куштылго паша огыл. Кавам, самолётым, парашютым йӧраташ изи годсек туныктыман. Сандене йоча ача-аваж дене мемнан. Александра БУЛЫГИНА, Йошкар-Ола: – Парашют дене таҥлалташ шукертсек шонен коштынам. Кум ий ончыч йолташем-влак Чебоксар олаште парашют дене тӧршташ сертификатым пӧлекленыт ыле. Но уда игечылан кӧра шонымашем шукталтын огыл. Тений акам тысе аэроклубыш каяш пырля ӱжын. Мый шуко шоныде келшенам. Авиаспортклубын коллективше мылам келшен. Инструкторна Ю.Н.Семененко мыланна чот полшен. 25 июльышто мыйын шонымашем шукталтын: парашют дене кава гыч воленам. Тиде шижмашым шомак дене каласен мошташ огеш лий. Но ушеш кодын. Тиде пытартыш тӧрштымем огыл манын ӱшанем. АК Марий Элыште парашют дене тӧршташ ак эн шулдо. Шкет тӧрштет гын – 3500, а инструктор дене – 7800 теҥге. Видеомат войзат. Тидлан 1500 теҥге оксам тӱлыман. Тыгак десантник, уэш тӧрштышӧ да шочмо кечым палемдыше-влаклан скидке пуалтеш. Тандем дене начар тазалыкан, чот лӱдшӧ да изи нелытан еҥ-влак тӧрштат. Историй Марий Элыште икымше аэродромым 1927 ийыште «Осоавиахим» ушем ыштен. Тудо Йошкар-Олаште кызытсе индешымше микрорайон тураште верланен улмаш.  1935 ийыште шошым Нижний Новгород гыч толшо ӱдыр И.Ф.Давыденкован темлымыж почеш Йошкар-Олаште парашют кружокым чумыреныт. Тиде ийынак 22 июльышто Марий кундемыште парашют дене икымше гана тӧрштеныт. Идалык мучашлан ты кружокыш 40 парашютист коштын. 1935 ий 15 декабрьыште МАО-н областной комитетше Йошкар-Олаште аэроклубым ышташ кӱштен.  1936 ий 24 июльышто Марий автономийлан 15 ий темме лӱмеш пайрем годым парашютист-влак показательный выступленийым эртареныт. Кугу Отечественный сар марте аэроклубышто 400 утла еҥ: авиамеханик, лётчик да парашютист – тунем лектын. Авиаспорт писын ончыко каен, но азапат лийын. 1936 ийыште Йошкар-Олаште затяжной прыжокым ыштымыж годым Совет Ушемын рекордсменкыже 21 ияш Ната Бабушкина колен. Парашют почылташ кӱкшыт ситен огыл. Тудым шарныме лӱмеш олаште шарныктыш кӱм пыштеныт да скверым почыныт.  1938 ийыште Медведево район Павловский ден Цибикнур сельсовет-влак коклаште Ната Бабушкина лӱмеш аэроклублан 180 га мландым аэродромлан пуэныт. Вара эше 60,5 гектарым ешареныт.  1942 ий марте аэроклуб Ната Бабушкинан лӱмжым нумалын. 1942 ийыште годсек Совет Ушем Герой, аэроклубын икымше вуйлатышыже А.Т.Канкошевын лӱмжым пуымо.  1963 ийыште аэроклуб куд спорт мастерым ямдылен. М.Кугувалов ден Т.Насонова кум рекордым шынденыт. 1967 ийыште Т.Насонова планер дене 700 км чоҥештен да тӱнямбал кӱкшытыштӧ рекордсменке лийын.  1964 ий 19 февральыште Йошкар-Оласе спортивно-планерный клубым ДОСААФ-ын Йошкар-Оласе авиационно-спортивный клубышкыжо кусареныт. АВИАСПОРТЫМ ЙӦРАТА Ольга СЫСОЕВА Воронеж олаште шочын-кушкын. 2003 ийыште парашют дене икымше гана волен. Але марте 78 гана тӧрштен. 2008 ийыште Йошкар-Олаш илаш толын. МОСИ-ште экономический факультетыште тунемын. 2017 ий годсек амалкалче сомылым ышта – мебель кевыт-влакым вуйлата. Но парашют спортым огеш мондо. Ольга – 2010 ий годсек Парашют спорт федерацийын Марий Элысе представительже да авиаспортклубын парашют инструкторжо. – Парашют спортым чот йӧратем. Тиде – мыйын илышемын ик ужашыже, – каласыш О.Сысоева. У номерын электрон версийже У номерым республик мучко почтышто, газет киосклаште, редакцийыштына налаш лиеш. Тел. +79648623420 Архив Декабрь 2022 Ноябрь 2022 Октябрь 2022 Сентябрь 2022 Август 2022 Июль 2022 ПРОЕКТ ПАША САЙТЫШТЕ КЫЧАЛАШ Найти: 2023 ийын 1-ше пелийжылан ПОДПИСКЕ «Кугарня» газетлан почта гоч возалтса да призым* модын налза! Газетын индексше: П8403. Газетлан, мӧҥгӧ гыч лекде, сайтыште https://podpiska.pochta.ru/press/%D0%9F8403 возалташ лиеш. Лотерей дене модалтеш: ШОРЫК, УТЮГ, ЭЛЕКТРОЧАЙНИК, ОДЕЯЛ, КӰПЧЫК, ШАГАТ да мӧҥгыштӧ кучылташ келшыше моло кӱлешан арвер.

«Ача чыла пашалан вуйын шога», - ойла калыкмут. Ача ожнысек ешын эҥертышыже лийын. Мый ачам, Эдуард Петрович Акмуллин, нерген каласкалынем. Тудо Пандор тукым гыч улеш. Пандорын эргыже - Акмолла, Акмоллан - Зайран, Зайранын - Петр, Петрын эргыже - мыйын ачам. Ачам ешыштыже икымше икшыве улеш. Ачаж ден аваже пашаште лийме годым тудо шольыжо ден шӱжаржым ончен, моло сомылым шуктен. Кувавий деч парняшан пижым пидаш тунемын. Школым тунем лекмеке, ачамым армийыш налыныт. Тунам Чечен Республикыште сар каен. Ачам тушто шуко колымашым ужын, сандене сар нерген ойлаш ок йӧрате. Кувавам ачам верч ойгырен, шуко шинчавӱдым йоктарен, йӱдым мален кертын огыл. Эргыже сар гыч таза пӧртылын. Армий деч вара ачам «Мировой Октябрь» колхозышто тыршен. Вара ялыште мотор ӱдырым вашлийын... Авам ден ачам келшен илат, чыла пашам каҥашен ыштат. Колхоз шаланен гынат, ачам паша деч посна ок шинче - пилорамыште тырша. Тудо еҥланат полшаш ок ӧркане. Изи бригадыш ушнен, пӧртым, мончам чоҥат. Тиде бригаде денак шкаланна пӧртым чоҥыш. Ачамын ыштен моштыдымо пашаже уке. Евроокнам шында, пӧртым сайдинг дене сӧрастара, профнастил дене леведеш. Ешыште кум йоча улына. Эльвина акам Уфасе университетыште, мый индешымше, шӱжарем кумшо класслаште тыршен тунемына. Ачам изинек пашалан туныкта. Мый вольыкым ончаш, кӱтӱм кӱташ, пакчаште сомылаш, пареҥгым ураш полшем. Ачам мыйым тракторым, машинам виктараш туныктен. Тудо поро чонан улеш. Йочаже-влакым ок обижае, тамакым ок шупш. Мыйымат осал паша деч эскера, тазалыкна верч азаплана. Мыланна ечым, велосипедым налын пуэн. Ял калык ачамым пагала. Ялыште тудым икмыняр ий старостылан сайленыт ыле, кызыт ялсоветын депутатше улеш. Ачам мемнам поро лияш, еҥым пагалаш, икте-весылан полшен илаш кумылаҥда. Мый ачам дене кугешнем, тудын гай лияш тыршем. Могай мый пиалан улам, тыгай тыныс ешыште илем! С. АКМУЛЛИН, 9-ше класс. Ӱткӱстӧ школ, Караидель район. Читайте нас в «Чолман». Республиканская общественно-политическая газета на марийском языке. Издается с 24 апреля 1991 г. Главный редактор - Губаев Игорь Иванович. При использовании материалов гиперссылка на сайт cholman.info обязательна. Категория информационной продукции 12+ Связь, информационный технологий да массовый коммуникаций сферым эскерыше Федеральный службын Башкортостан Республикысе Управленийже 2016 ий 11 июльышто ПИ ТУ02-01543 № дене регистрироватлен. Мы в соцсетях: ВКонтакте - vk.com/cholman Telegram - https://t.me/cholmantv Я.Дзен - zen.yandex.ru ОК - ok.ru/cholmanrb TikTok - tiktok.com/@cholman.tv Телефон Телефон: 8(34783)7-07-97. Электрон почто [email protected] Адрес Адрес редакции, типографии: 452688, Республика Башкортостан, г. Нефтекамск, Березовское шоссе, 4А, 1 этаж. Для писем: 452688, Республика Башкортостан, г. Нефтекамск, 8-е почтовое отделение, а/я 116, для редакции газеты «Чолман».

Орвам телым, терым кеҥежым ямдылыман. Тыге калык ойла. Чынак, кеҥежым сайын пашам ыштен, теле ласкан эрта. Лудшына-влакынат пашашт шолеш… Лариса ПЕТРОВА, Морко район, Нӧрепсола: — Ушкалым теле гоч ончен лукташ кургым ситышын шапашленна. Ончычсо семын шудым солаш лу меҥге ӧрдыжкӧ кайышаш уке: пӧрт воктенак трактор да бензосава дене солена, овартена. Ешыштына шӧрым йӧратена. Уныкана-влак торык шарикым, сырникым йӧратат. Шӧрым, торыкым йодын толшо-влаклан ужалем, кажне кечын налше улыт. Кеҥежым мӧр, модо дене йогуртым ыштен кочкына. Анастасия АПАЕВА, Пошкырт кундем, Уфа: — Тений снеге пеш шуко. Снегым ялна деч тора огыл кугу олыкышто погенна. Кок гана мийымаште индеш литр погыныш. Тамле вареньым ыштен кочна. Икшыве-влаклан, кеҥежым шарналтен, куанен кочкашышт телылан кылмыктышна. Марианна ИШПАХТИНА, Пошкырт кундем, Бирск: — Бирскыште илена. Кеҥежлан Мишкан районысо Нерге ялыш толына. Снегым шуко погенна. Холодильникыш кылмыкташ оптенна, утыжым ужаленна. Ялна поҥгылан, емыжлан поян. Поҥгылан кошташ эше ондак. Курыкышто, пасушто мӧрым шуко погена. Кажне ийын кум литран 60 банке компотым шолтем. Кызыт шоптыр ассорти, вишне, эҥыж компотым ямдылем. Эҥыжшым шоптыр коклашкат оптем — тамле лиеш. Компотым куштылго шолташ: 3 литран банкылан – ик стакан гыч мӧр ден сакырложаш да шолшо вӱд. Мончаш пураш 15 мужыр куэ выньыкым пидынна. Пакчаште шӱкым кӱрде да вӱдым оптыде, нигузе ок лий. Валентина СЕМЁНОВА. lenta photo top valentina semenova У номерын электрон версийже У номерым республик мучко почтышто, газет киосклаште, редакцийыштына налаш лиеш. Тел. +79648623420 Архив Декабрь 2022 Ноябрь 2022 Октябрь 2022 Сентябрь 2022 Август 2022 Июль 2022 ПРОЕКТ ПАША САЙТЫШТЕ КЫЧАЛАШ Найти: 2023 ийын 1-ше пелийжылан ПОДПИСКЕ «Кугарня» газетлан почта гоч возалтса да призым* модын налза! Газетын индексше: П8403. Газетлан, мӧҥгӧ гыч лекде, сайтыште https://podpiska.pochta.ru/press/%D0%9F8403 возалташ лиеш. Лотерей дене модалтеш: ШОРЫК, УТЮГ, ЭЛЕКТРОЧАЙНИК, ОДЕЯЛ, КӰПЧЫК, ШАГАТ да мӧҥгыштӧ кучылташ келшыше моло кӱлешан арвер.

Сай илышым чоҥаш шонышо еҥ ешыштыжат, йырым-йыржат ваш-ваш йӧратыме, аклыме, сай ден удам умылымо койышым шыҥдараш тырша. Тыгай ешыште гына йӧратымаш, икте-весым умылымаш, тыныс, поро шӱлыш, икгай шонымаш, кажне татлан йывыртен моштымаш озаланат. Тыгай еш дене палыме лийме шуэш. Сай илышым чоҥаш шонышо еҥ ешыштыжат, йырым-йыржат ваш-ваш йӧратыме, аклыме, сай ден удам умылымо койышым шыҥдараш тырша. Тыгай ешыште гына йӧратымаш, икте-весым умылымаш, тыныс, поро шӱлыш, икгай шонымаш, кажне татлан йывыртен моштымаш озаланат. Тыгай еш дене палыме лийме шуэш. Атлегач ялыште илыше Ахматаевмытын кок пачашан пӧртышт шке моторлыкшо, чаплын чоҥен, тӱзатен шындыме дене ойыртемалтеш. Тудым тӱрлӧ пеледыш сӧрастара, изиеҥланат, кугурак-влакланат каныме верым келыштарыме. Александра Тимиряновна ден Борис Апзялиевичын пырля илымыштлан тений нылле ий лиеш. «Ме Борис дене 1969 ийыште, Тумна ял школышто визымше классыште тунеммем годым, палыме лийна. Ме, тунемше-влак, Татьяна Ивановна Пашкинан вуйлатыме почеш шочмо Тошто Шадемучаш ялыштем концертым ончыктышна», - шарналта Александра. «Тиде кечынак меат, Атлегач ял ӱдыр-рвезе-влак, шке келыштарыме номер-влак дене тиде ялыш миенна ыле, - ушна мутланымашке Борис. - Мый тунам 7-ше классыште тунемынам. Ты кастене кок концерт лие. Мыланем сылне башкир вургем дене куштышо мотор, йытыра ӱдыр келшыш, палыме лийна». Борис школ деч вара армийыште служитлен, Йошкар-Оласе культпросветучилищын куштымо пӧлкашкыже тунемаш пурен. Саня школ деч вара Кинешма олаште пашам ыштен. Тыге нуно кандаш ий серыш гоч «мутланеныт», икте-весе нерген шукырак пален налаш тыршеныт. А. ИЛЬЧИГУЛОВА. Атлегач ял, Янаул район. Умбакыже газетыште лудса. Читайте нас в «Чолман». Республиканская общественно-политическая газета на марийском языке. Издается с 24 апреля 1991 г. Главный редактор - Губаев Игорь Иванович. При использовании материалов гиперссылка на сайт cholman.info обязательна. Категория информационной продукции 12+ Связь, информационный технологий да массовый коммуникаций сферым эскерыше Федеральный службын Башкортостан Республикысе Управленийже 2016 ий 11 июльышто ПИ ТУ02-01543 № дене регистрироватлен. Мы в соцсетях: ВКонтакте - vk.com/cholman Telegram - https://t.me/cholmantv Я.Дзен - zen.yandex.ru ОК - ok.ru/cholmanrb TikTok - tiktok.com/@cholman.tv Телефон Телефон: 8(34783)7-07-97. Электрон почто [email protected] Адрес Адрес редакции, типографии: 452688, Республика Башкортостан, г. Нефтекамск, Березовское шоссе, 4А, 1 этаж. Для писем: 452688, Республика Башкортостан, г. Нефтекамск, 8-е почтовое отделение, а/я 116, для редакции газеты «Чолман».

Шошо толмо дене шӱм-чон ылыжеш, нарашта парча семын кумыл нӧлталтеш да леве йӱрын шымалыкше дене илыш пеледеш. Лач тыгай сылне пагытыште Ӱдырамаш-влакын тӱнямбал кечыштым палемдена. Тидым чылан ик семын вучат, шонем. А эн сай пӧлек садак – пеледыш аршаш. Лишыл еҥын пагалымашыже, порылыкшо да йӧратымашыже дене гына пиалан кечым пырля пайлет. Таче тӱрлӧ профессий дене пашам ыштыше ӱдырамаш-влак дене палдарена. Пеледыш – эреак вучымо пӧлек Наталия Юшкова, флорист. Наталия Леонидовна ынде 21 ий лиеш, пеледышым ужала. Ондак Йошкар-Оласе рӱдӧ пазарыште, вара ик кугу кевытыште пашам ыштен. Ик палымыже «Ӱмыр мучко пазарыште от шого вет, верым вашталташ от шоно мо?» – йодын. Ынде Наталия Юшкован Морко посёлкысо Пушкин урем, 1-ше «б» номеран пӧртыштӧ «Натали», а Медведево поселкышто «Цветы» салонжо-влак улыт. «Мый Волжский оласе ик училищыште лаборант-экологлан тунем лектынам, умбакшым медицине корным ойырынем ыле, но тунемаш шым кай. Окса чӱдылыклан кӧра кеч-могай пашам ыштен кертам, шоненам, а кунам пеледышым ужалыме дене илышем кылдалте, умыленам, тиде – мыйынак пашам. Тынар ийыште шке клиент-влакым муынам, нуно ончылгоч йодмашым пуат, толмашешышт, аршашым келыштарем. Эсолгыл Йӱдвелыште илыше-влак шке родыштлан пӧлекым ышташ йодыт. Мый ямде букетым телефоныш войзем да ончалашышт колтем, кутырен келшымеке, сомылнам умбакыже шуктена. Кызыт илышыште Интернет кугу пайдам конда: банк картыш онлайн-йӧн дене оксам колтат. Курьер кӱлеш адрес дене пеледышым наҥгаен пуа», – ойла флорист. Наташа кажне пеледыш дене мутлана, аршашым келыштарымыж годым кидыштыже пӧрдыкта, чонлан келшышыш савыра. Садлан налше-влак салонышко пурат да «Пеледышда-влак пуйто ӱмбакемак ончат» маныт. «Морко посёлкышто салонышто пашам ыштымем годым тидым шекланенам: еҥ-влак аршашым налыт да пуйто еҥ ужеш манын, вожылыт ыле: кеҥеж кечынат вӱдылаш йодыныт але пакетыш шылташ тыршеныт. Кызыт илыш вашталтын, ынде кеч пашаште коллегылан, тӱрлӧ пайремлан пеледышым пӧлеклат. Кажне пеледыш шке озажым, але оза шке пеледышыжым муэш манын кертам», – ойла Наталия. Тудо Сергей пелашыж дене кок шочшым куштат. 16 ияш ӱдырышт аважлан полышкалаш йӧрата. А кокымшо классыште тунемше эргышт ачаж пелен пӧръеҥ пашалан тунем кушкеш. Вет Сергей кухньсо мебельым ыштыме дене куанжым муын. «Тый пашаштет пеледышым ончен ситарет, тылат пӧлек гаят ок чуч дыр», – ойлат палымыже -влак. А Наташа тыге вашешта: «Ик пеледышым, кеч катлышым кучыктат гынат, чонемлан сайын чучеш. Мый тудым стаканыш шындем да ончен куанем. Ӱдырамашлан 8 Март кечын гына огыл, тыглаят пеледышм пӧлеклат гын, тудо эн пиалан улмыжым шижеш». lenta photo top У номерын электрон версийже У номерым республик мучко почтышто, газет киосклаште, редакцийыштына налаш лиеш. Тел. +79648623420 Архив Декабрь 2022 Ноябрь 2022 Октябрь 2022 Сентябрь 2022 Август 2022 Июль 2022 ПРОЕКТ ПАША САЙТЫШТЕ КЫЧАЛАШ Найти: 2023 ийын 1-ше пелийжылан ПОДПИСКЕ «Кугарня» газетлан почта гоч возалтса да призым* модын налза! Газетын индексше: П8403. Газетлан, мӧҥгӧ гыч лекде, сайтыште https://podpiska.pochta.ru/press/%D0%9F8403 возалташ лиеш. Лотерей дене модалтеш: ШОРЫК, УТЮГ, ЭЛЕКТРОЧАЙНИК, ОДЕЯЛ, КӰПЧЫК, ШАГАТ да мӧҥгыштӧ кучылташ келшыше моло кӱлешан арвер.

Нерге ялыште 80 пенсионер уло: 91 ияш - 2 еҥ, 80 гыч 90 ий марте - 14, 70 гыч 80 ий марте - 7, 60 гыч 70 ий марте - 22 еҥ, молыжо - 50 - 60 ияш-влак. Илалше-влак активный улыт: пайремыш ӱжына - толыт, ече дене таҥасымаштат вараш огыт код, тӱрлӧ погынымашлаштат нунын деч посна огеш лий. Тений ялысе культура пӧртыштӧ шоҥго-влак лӱмеш «Не стареют душой ветераны» да «А мы не жалеем, что всё больше седеем» фотостенд-влакым ыштышна. Шоҥго-влак яра огыт шинче, кажныже мом-гынат ышта. Теве Самига кокай, шоҥго улеш гынат, еҥ-влакым эмла. Вера Александровна да Геннадий Изибаевич Изибаевмыт мӱкшым ончат, кас еда, тазалыкым пеҥгыдемдаш манын, скандинав йӧн дене прогулкыш коштыт. Дина Саликаевна Александрова уста ургызо улеш. «Мондалт толшо такмак-влак» книгам савыктен, яра жапыштыже мурым шона. Ольга Саметовна Ишпахтина - тӱрызо, ургызо. «Ӱжара» ансамбльлан лу ончылсакышым урген. Люба шӱжарже тӱрлаш полшен. Любовь Нуриевна Шуматбаева - пакчазе, уста поҥгызо. Пӧрт воктенсе садыштыже могай гына емыж, пушеҥге да саска уке. Эше пакчаштыже тӱрлӧ сорт пареҥгым кушта. Шоҥго ӱдырамаш-влак мураш йӧратат, шуко такмакым палат, М.А. Захарова, О.Ш. Салишева, Н.С. Семенова, А.А. Апкаликова мыланемат такмак книгам чумыраш полшышт. А вич илалше ӱдырамаш Нерге ялысе вокальный калык ансамбльыш мураш коштеш. Тиде Тося Яковлевна Байгазова (ансамбль вуйлатыше), Л.Н. Шуматбаева, О.С. Ишпахтина, Д.С. Александрова, М.А. Гареева. Мария Васильевна Захарова тыгыде шер дене тӱрла, тӱрлӧ сӧрал арверым ямдыла. Аля Сайниеван крючок дене пидме шуко пашаже уло, кажныже посна узор дене ойыртемалтеш. Матрена Игнатьевна Апкадырова, межым шӱдырен, мотор тапычке-влакым пидеш. Пӧръеҥ-влак кокла гыч Семен Сайниев ден Валерий Захаров, Виктор Андрюшкин уста колызо улыт. Тыге ялыште кажныж нерген каласкалаш лиеш. Илалше-влакын кечышт вашеш визытын Мишкан селаш таҥасаш мийышна. М. ГАРЕЕВА, Нерге ялысе Ветеран-влак советын вуйлатышыже. Мишкан район. УМБАКЫЖЕ ГАЗЕТЫШТЕ ЛУДСА. Снимкыште: «Теве ме тыгай улына». Авторын колтымо фото. Читайте нас в «Чолман». Республиканская общественно-политическая газета на марийском языке. Издается с 24 апреля 1991 г. Главный редактор - Губаев Игорь Иванович. При использовании материалов гиперссылка на сайт cholman.info обязательна. Категория информационной продукции 12+ Связь, информационный технологий да массовый коммуникаций сферым эскерыше Федеральный службын Башкортостан Республикысе Управленийже 2016 ий 11 июльышто ПИ ТУ02-01543 № дене регистрироватлен. Мы в соцсетях: ВКонтакте - vk.com/cholman Telegram - https://t.me/cholmantv Я.Дзен - zen.yandex.ru ОК - ok.ru/cholmanrb TikTok - tiktok.com/@cholman.tv Телефон Телефон: 8(34783)7-07-97. Электрон почто [email protected] Адрес Адрес редакции, типографии: 452688, Республика Башкортостан, г. Нефтекамск, Березовское шоссе, 4А, 1 этаж. Для писем: 452688, Республика Башкортостан, г. Нефтекамск, 8-е почтовое отделение, а/я 116, для редакции газеты «Чолман».

Сергей Федонинын «Поволжский треугольник» арт-проект ончерже 2010 ийыште шочын да кок ийлан ик гана лиеш. Тений тудо Национальный художественный галерейыште почылтын. Тушко тӱрлӧ кундемла гыч фотограф ден сӱретче-влак ушненыт. А 20-шо мартыште Йошкар-Олаште Моско ола гыч фотожурналист Павел Волков дене пайдале вашлиймаш эртен. Тудын у, шкешотан фотоончалтышыже. Павел 1987 ийыште Нижний Тагил олаште шочын. Фотожурналистлан Сант-Петербургысо Юрий Гальперин лӱмеш фотофакультетыште, Голландийысе медиа школышто тунемын, ятыр ий Моско ден Санкт-Петербургысо фотоагентствылаште тырша, тӱнямбал кӱкшытан ончер-шамычын участникше да сеҥышыже лийын. Павел Волков фотоагенстве редакций-влакын заданийышт почеш Украиныште, Крымыште, Донецк олаште лийын. Ӱмаште октябрь тылзыште «Новая газета» газетын заданийже почеш, эстон телевиденийын кореспондентше-влак дене пырля Карабахыш миен. Поснак Павел тӱрлӧ айдемым аралыше, гуманитарный фонд-влаклан фотом ышта. Пандемий годым «Феникс» фотосерийым ямдылен, тушто ик геройжо – 18 ияш Алексей. Бурятийыште шочын-кушшо рвезым да тудын изажым йӱшӧ ачашт коҥгаш кудалтен. Изаже йӱлен колен, а изи Ольош илыше кодын, но тулеш капше чот йӱлен, тудым Москош эмлаш колтеныт. Пиалешыже, рвезым ик медшӱжар ашнаш налын. Тӱрлӧ вере операцийым ыштеныт да, тыге тудо илыше кодын… А вес герой – тыгаяк чот йӱлышӧ чурийвылышан самырык Вика ӱдыр, тудым да Алексейым пырля войзен налын. Вес геройжо – Воронеж область Журавка ял гыч самырык ӱдырамаш, Аня, нунын гаяк йӱлышӧ чуриян. Павелым тудо инстаграмм гоч кычалын муын. Фотограф Анян ялышкыже миен да фото-влакым ыштен. Вес кечын пӧрт йӱлен. Вара самырык ӱдырамаш нерген интернетыште возеныт да, полшаш манын, оксам счетышко погеныт, ты окса дене пачерым налыныт. Тыге фотограф Анян ешыжлан полшен. Мучашлан Павел сарыште лиймыж нерген каласкален. Тудо эрыкан фотограф семын Ереваныште доброволец-влакым сниматлен, вара Карабахысе ик эн кугу Степанакерт олаште. – Кызытсе сар пеш шучко, – ойла тудо. – Индеш кечыште ме икмыняр гана обстрелыш логалынна. Мый лӱйкалыме татым каске да бронежилет деч посна «шокшо точкышто» армян калыкым фотопортрет гоч ончыктенам. Пеш тӱткӧ лийман, чыла фотом писын да сайын ыштыман, юватылаш да шонкалаш жап уке. Курык коклаште самолёт чоҥештылме дене артиллерийын лӱйкалыме йӱк ок шокто: калыкым у технологий полшымо дене пытарат. Санденак доброволец-влак автомат дене нимомат ыштен огыт керт. Кызытсе сарыште израиль ракете але турецкий дрон кушечын чоҥештен толеш от пале, но нуно тыйым кеч-могай жапыште пуштын кертыт. Садлан эре тыге шонем: сарзе-влак шке коклаштышт кредалышт, тыныс калыкым ынышт тӱкӧ, вет сар годым эн чот йоча, ӱдырамаш, илалше-влак орланат. М.СКОБЕЛЕВ Авторын да В.Павловын фотожо Лудаш темлена: ГАЛЕРЕЙ 22 октябрь. Космонавт Андриан Николаевлан памятникым почмаш » order_by=»sortorder» order_direction=»ASC» returns=»included» maximum_entity_count=»500″] М.Скоболевын фотографийже-влак ГАЛЕРЕЙ Шокшо игече шошым лишемден Тений шошо ӱмшсе деч варарак тольо: лумжат кужу жап шулыде киен, кайык шамычат почешрак пӧртыльыч. Поснак чон куана, кунам лудаш… ГАЛЕРЕЙ Унчо фестиваль. Сӱан пайрем М.Скобелевын фотожо-влак. Добавить комментарий Отменить ответ Для отправки комментария вам необходимо авторизоваться. КАЛЕНДАРЬ ЯнварьФевральМартАпрельМайИюньИюльАвгустСентябрьОктябрьНоябрьДекабрь 20172018201920202021202220232024202520262027 Пн Вт Ср Чт Пт Сб Вс 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 АРХИВ Декабрь 2022 Ноябрь 2022 Октябрь 2022 Сентябрь 2022 Август 2022 Июль 2022 ГОРОСКОП Гороскоп Ӱпым пӱчкаш тарваненда гын 05.05.2022 Любовь Камалетдинова Comment(0) 9 май. Ӱпым пӱчкаш келшыше кече огыл. Молан манаш гын тазалыкда начаремме лӱдыкшӧ уло. Хна дене чиялтеда гын, пашаште лудаш… 9-15 майлан гороскоп 05.05.2022 Любовь Камалетдинова Comment(0) Ӱпым пӱчкаш тарваненда гын 18.04.2022 Любовь Камалетдинова Comment(0) 18-24 апрельлан гороскоп 18.04.2022 Любовь Камалетдинова Comment(0) ТЕАТР УВЕР Книгаште – Шкетан театрын 100 ияш эртыме корныжо «Пеленда улам пиалан» «Китай кува» — кумшо у паша «Мый улам шийгорнышто…» сылнымут кас Калык чонышто тачат ила ЛИЙ ПЫРЛЯ © 1915-2018 «Марий Эл» газет. Газетым Роскомнадзорын Марий Элысе управленийыштыже регистрироватлыме. Реситрационный номер - ПИ № ТУ12-0118, 2012 ий 25 июнь. Copyright газетамарийэл.рф |

Кеҥеж пагытын шокшо кечылаже толмо дене мемнам, изижымат, кугужымат, вӱд шкеж деке канаш ӱжеш. Эҥерласе да ерласе яндар, леве вӱдыштӧ йӱштыл лекмеке, шокшо ошма ӱмбалне ырыктыше кече йымалне шыранен кийылтын, жапым пайдалын эртарыме шуэш. Тыгодым эҥер серыште келшыше вер уло гын, тӱрлӧ спорт модыш дене кумыл нӧлтын модаш лиеш. Кеҥежым вӱд воктене каналташ икшыве-влак поснак йӧратат. Нуно, таляка верлашке изирак тӱшка дене погынен, вашваш вӱдым шыжыктылыт, шӱкедылыт, юарлат, вӱд ӱмбаке возын, кидйолыштым шаралтен, льып-льып ыштылын йӱштылыт. Мутат уке, мом ыштымыштым ача-ава, кугурак иза-ака эскерышаш улыт. Уке гын модын-йӱштылмӧ годым таляка вер гыч кенета келгышке каен колташ лиеш. А ийын от мошто гын… Юмет-пӱрышет, вӱдыш пуреҥгаен колашат лиеш. Тидлан шуко жап огеш кӱл, 4-5 минутат сита, маныт. Конешне, эҥерыште йӱштылаш лӱмынак келыштарыме вер уло гын, пеш сай. Вӱд йымак кайыме лӱдыкшӧ ятырлан шагалемеш. Ик верыште йӱштылшӧ-влакым эскераш утарыше службыланат куштылгырак. А Йошкар-Олаште кок пляжым йӧнештарыме. http://xn--24-6kcl8auuv6i.xn--p1ai/wp-content/uploads/2020/06/VID20200610095101.mp4 Аварийно-спасательный службын ятыр пашаеҥжым тӱрлӧ ситуацийыште еҥ-влакым утарымыштлан правительствын наградыже, МЧС-ын «За спасение утопающих» да «За спасение утопаюших на водах» ведомственный медальже-влак дене палемдыме. Тылеч посна кок пашаеҥлан, сайын пашам ыштымыштым аклен, «Российын сулло утарышыже» чап лӱмым пуымо. Вич еҥын «Марий Эл Республикын сулло утарышыже» званийже уло. ТӰРЛӦ КЛАСС-ВЛАК УЛЫТ МЧС-ын Марий аварийно-спасательный службыжын еҥым кычалме да утарыме пашам шуктышо отрядше (1998 ийыштак чумырымо) йӱштылмӧ пагытыште, экшык ынже лий манын, шке тӱҥ сомылжым сайын шукта. Ты службыжо 1996 ий годсек Йошкар-Олаште Луначарский урем 57- ше номеран пӧртыштӧ верланен. Ончычсо йочасадын зданийжым тиде службылан тӱрыснекак угыч келыштарыме да оборудоватлыме. Айдемын илышыжым арален кодышаш верч шоген кертше, шуко палыше, тале специалист-влакым ямдылыме тӱрлӧ класс-влакым ыштыме. Мутлан, илыме пӧртыштӧ газ пудештмеке, утарыме пашам шукташ але кенеташте кугу цистерне гыч иктаж-могай амаллан кӧра нефтепродукт йоген кайыме годым мом ышташ тунемме, водолаз-влакым да моло тӱрлӧ специалист-влакым ямдылыме классвлак улыт. http://xn--24-6kcl8auuv6i.xn--p1ai/wp-content/uploads/2020/06/Ivan-Nikandr.mp4 ЕҤ-ВЛАКЫМ УТАРАТ Службышто таче кечылан 127 еҥ пашам ышта. Тышечын 102 еҥже – кум тӱҥ пашам шуктышо (газоспасательный, поисково-спасательный да пожар лийме годым аварийно-спасательный) аттестоватлыме специалист. Шошым, кеҥежым да шыжым поисковоспасательный службын специалистше-влак вӱдыш пуреҥгайыше еҥым утарат, чодыраште йомшо еҥым кычалыт. Тыгай пашашт лыҥак. Вет кажне ийын республикнан чодыралаштыже, МЧС-ын данныйже почеш, 70-120 еҥ емыжым, поҥгым погышыла йомеш. Юмылан тау, утарыше службын пашаеҥже-влак чылаштым гаяк муыт, но шижтарат: нигӧлан каласыде, шкетын чодыраш кайышым муаш ӱшан шагал. Вӱдыштӧ айдеме йоммо случай-влакат лиедат. Мутлан, пуш гыч шкетын тӧрштен йӱштылшӧ дене иктажмо лиеш, а пуш йогын почеш ятырлан торла. Тыгодым вӱд йымаке кайышын кушто улмыжым палаш пеш йӧсӧ. КАЖНЕ РАЙОНЫШТО 1998 ий марте республикыштына вӱдыштӧ лийын кертше экшык деч утарыше 13 еҥан службо гына лийын. А таче кечын тудо тӱрлӧ техникан кугу аварийно-спасательный службышко савырнен. Тушто аварий да тулеч моло тӱрлӧ азапыш логалше еҥ-влакым утарыше 7 формированийым ыштыме. Эн кугужо – Йошкар-Олаште 33 еҥан аварийно-спасательный отряд. Тудо рӱдолаште, Медведево, Советский районлаште лийше вучыдымо тӱрлӧ ситуацийыште утарыме задачым шукта. Шернурысо аварийно-спасательный группо Кужэҥер, У Торъял, Марий Турек, Параньга районлаште, Морко районын икмыняр ужашыштыже шке пашажым ышта. Волжск, Звенигово олалаште, Кокшайск посёлкышто тыгаяк групповлак улыт. Козьмодемьянск ден Юриныштат тыгай группо-влакым погымо. Н.С.Самойлов, Марий аварийно-спасательный службым вуйлатышын оперативный паша шотышто алмаштышыже. КӰКШӦ КВАЛИФИКАЦИЯН УЛЫТ Утарыше-влак службышто чылан гаяк кӱкшӧ квалификациян улыт. Пашашке налме деч ончыч нунын тазалыкыштым чот тергат. Эн ончычак тыгай еҥ армийыште служитлышаш, кыдалаш специальный образованиян лийшаш, спортсмен гын, эшеат сай. Кандидатын кокыт деч шагал огыл водительский категорийже улмо уто огыл. Вет пашаеҥвлак кажне кечын йолташыштым алмаштен, туткарыш тӱрлӧ машина дене писын кудал кертшаш улыт. Тыште водитель уке. Пашаеҥ тыглай утарыше гыч тӱҥалын кумшо, кокымшо классан специалист марте кушкын кертеш. Службо годым кажне утарыше 6-7 паша специальностьым налын сеҥышаш. Шым специальностян да кӱшыл образованиян пашаеҥлан «Икымше классан утарыше» квалификаций пуалтеш. Тиде – кызытсе илышын йодмашыже. http://xn--24-6kcl8auuv6i.xn--p1ai/wp-content/uploads/2020/06/VID20200610095917.mp4 У СУДНО ТОЛШАШ Республикысе аварийно-спасательный службышко вашке воздушный подушкан судно толшаш. Тунам идалык мучко утарыме пашам шукташ куштылгырак лиеш. Молан манаш гын катлен торлышо ий ӱмбач, поснак эҥгекыш логалше «колызо-шамычым», тыглай йӧн дене утараш пеш неле. Утарыше шкежат вӱдыш пуреҥгаен кертеш. А ий моклака кокла гыч кеч-кӧмат, спасательный кандыра дене пидме еҥымат, лукташ куштылго огыл. Утарыше службын пашаеҥже-влак еҥшамычым туткарла гыч утарымаште таче кечылан кугу пашам шуктат. Тиде радамыш чынже денак чон йодмо почеш толшо специалиствлак погыненыт. Мыланна, тыглай еҥ-влаклан, илышыштына туткар лийме годым нунын утарен кертмышт нерген шарныман. Телефон номерышт – 112. http://xn--24-6kcl8auuv6i.xn--p1ai/wp-content/uploads/2020/06/vid2.mp4 Иван РЕЧКИН. Авторын фотожо-влак. Вероника МУСТАЕВАН видеожо. top У номерын электрон версийже У номерым республик мучко почтышто, газет киосклаште, редакцийыштына налаш лиеш. Тел. +79648623420 Архив Ноябрь 2022 Октябрь 2022 Сентябрь 2022 Август 2022 Июль 2022 Июнь 2022 ПРОЕКТ ПАША САЙТЫШТЕ КЫЧАЛАШ Найти: Пагалыме лудшына-влак! 2022 ийын 2-шо пелийжылан ПОДПИСКЕ кампаний мучашлалтын «Кугарня» газетлан возалт шуктен огыдал гын, вес тылзе гыч налаш тӱҥал кертыда. Тидлан 15 числа марте подпискым оформитлыман.

Кеҥеж. Ик каныш кечын эргым дене Йошкар-Олаш банкыш кудалына. Толын шумеке, эргым вес банкыш наҥгайынеже ыле, но мый шонен пыштыме верышкемак кайышым. Зданийыш пурен шогалмеке колам: пырысиге йӱк шокта. Ончальым гын, лукышто але шинчам почдымо изи чонан наста кия. Кӱлдымӧ модыш семын луктын кудалтеныт улмаш. Оксам налде, пырысигым оҥ пелен ӧндал кучен, эргым деке лектым. Эргым ӧрын, мо лиймым огеш умыло. Адакшым изиш шыдешкышат. «Мӧҥгыштӧ ныл пырыс уло. Тылат шагал мо?» – йодо. Кызыт тиде пырысиге кушкын шуын. Кодшо кеҥежым банке-влакым духовкыш стерилизоватлаш шынденам. А шкеже тидын нерген монденам. Малаш возынам. Жап изиш гына эртыш, саде пырыс толын да йӱкым пуа, шинчашкем тура онча. Лыпланыже манын, кутыраш тыршем, а тудо утыр магыра. Вара кухньыш кудал кайыш. Ончем, плита ваштареш пурен шинчын да уло кертмын васара. Тунам гына банке-влак нерген шарналтышым. Очыни, пырыс тыге мыланем таушта. А.ИВАНОВА. Медведево район. lenta У номерын электрон версийже У номерым республик мучко почтышто, газет киосклаште, редакцийыштына налаш лиеш. Тел. +79648623420 Архив Декабрь 2022 Ноябрь 2022 Октябрь 2022 Сентябрь 2022 Август 2022 Июль 2022 ПРОЕКТ ПАША САЙТЫШТЕ КЫЧАЛАШ Найти: 2023 ийын 1-ше пелийжылан ПОДПИСКЕ «Кугарня» газетлан почта гоч возалтса да призым* модын налза! Газетын индексше: П8403. Газетлан, мӧҥгӧ гыч лекде, сайтыште https://podpiska.pochta.ru/press/%D0%9F8403 возалташ лиеш. Лотерей дене модалтеш: ШОРЫК, УТЮГ, ЭЛЕКТРОЧАЙНИК, ОДЕЯЛ, КӰПЧЫК, ШАГАТ да мӧҥгыштӧ кучылташ келшыше моло кӱлешан арвер.

26 мартыште Э.Сапаев лӱмеш опер да балет театрыште Марий Эл Республикын Тӱвыра, печать да калык-влакын пашашт шотышто министерствын кумдаҥдыме заседанийыштыже министр Константин Иванов эртыше идалыкым иктешлыме да тенийсе ыштышаш паша дене палдарен. Идалык мучко марий кундемыштына 3500 утла культур мероприятий эртен, шуко проектым илышыш шыҥдарыме. — 2020 ийыште Марий Эл Республикнан 100 ияш лӱмгечыжым палемдаш тӱҥалына. Тидлан ме кызытак ямдылалтына. Мутлан, тиде кечылаште «Театральный Йошкар-Ола» фестиваль эртыш. Тудым икымше кугу проектлан шотлыман, — палемден Константин Анатольевич. — Лӱмгече амал дене чылаже 89 кугу мероприятийым эртараш палемдыме, тушечын нылле кудытшылан Федеральный бюджет гыч 100 миллион утла теҥге ойыралтшаш. А мемнан республикын бюджетше гыч 8 миллион утла теҥге кучылталтшаш. Ончыкыжым министерстве районласе тӱвыра учреждений, мер организаций-влак дене кылым эшеат пеҥгыдемда. Министерствын кумдаҥдыме заседанийже-влакым районлаштат эртараш палемдыме. Тиддеч посна Йошкар-Олаште купеч Наумовын пӧртыштыжӧ республикысе ремесло пӧртым почаш, Марий самырык тукым слётым Шернур районысо Марисолаште эртараш палемдыме. А теве Козьмодемьянск олам федерал кӱкшытан исторический илыме верыш, а шнуй ото-влакым ЮНЕСКО-н тӱнямбал поянлык спискышкыже пурташ шонымаш уло. Республикысе театр-влак ончыкыжым республикысе чыла районышкат миен шуышт манын, ик чумыр афише ышталтшаш. — Тудым у театр тургымлан районысо тӱвыра пӧлкалашке колтена, — ойлен культур министр. — 2018 ийыште библиотеке калык погынымо верыш савырнышаш. Мутлан, тушко икшыве-влакым кумылаҥдыме семын нунылан книгагудышто урокым эртараш лиеш. Республикысе 83 процент библиотекыште интернет йӧн дене пайдаланат. Лишыл жапыште молыштланат ты йӧн ышталтшаш. Заседанийыште кадрым ситарыме да арален кодымо йодышымат тарватыме. И.Палантай лӱмеш тӱвыра да сымыктыш колледж, художественный училище да йоча сымыктыш школ-влак республикысе культур аланыште пашам ышташ йӧршӧ специалист-влакым куштат. Тунем лекмекышт, нуно шкенан кундемешак кодышт манын, Тӱвыра, печать да калык-влакын пашашт шотышто министерстве пелен Художественный образований шотышто советым ыштыме. Тудын каҥашымыж деч вара Художественный училищыште «бутафор сценограф» специальностьым почаш кӱлмым палемденыт. — Музыкальный училищылан юридический статусшым пӧртылтыман. Молан манаш гын жапше годым Тӱвыра да сымыктыш колледжым Музыкальный училище дене ушымо, — палемден министр. — Ончыкыжым тунемме учрежденийлан музыкальный колледж статусым пуаш шонена. Министр республикысе да районласе печать изданий-влаклан окса дене полшымо, тушто пашам ыштыше-шамычын пашадарыштым кӱзыкташ кӱлмӧ нерген йодышым тарватен. — Шкенан ончыкылык нерген кызытак тургыжланыман. Кушкын толшо тукым печать изданийлан шӱмаҥже манын, йоча-влаклан келшыше изданийым рушла савыкташ тӱҥалаш шонена. Тиде проектым «Ямде лий» ден «Кугарня» газет-влак пырля шукташ тӱҥалыт, — палемден Константин Иванов. Заседанийыш толшо-влакым Марий Эл правительстве председательын икымше алмаштышыже Михаил Васютин саламлыш да икмыняр еҥлан правительстве наградым кучыктыш. «За заслуги перед Марий Эл» орденын медальже дене Историй да тӱвыра памятникым аралыме да тудын дене пайдаланыме научно-производственный рӱдер вуйлатыше Сергей Домрачев, Республикысе курчак театрын артистше Галина Ковалёва, Йошкар-Оласе художественный училище вуйлатыше Борис Маклашин палемдалтыч. Театр искусствым вияҥдымашке надырым пыштыше М.Шкетан лӱмеш марий национальный драме театрын тӱҥ режиссержо Роман Алексеев «Марий Эл Республикын калык артистше», артистше Елена Мочалова «Марий Эл Республикын сулло артистше» лӱм дене суапландаралтыч. Тӱвыра министр Константин Ивановат ятыр культур пашаеҥлан Таумутым кучыктыш. Тӱвыран ветеранже Иван Иванов С.Чавайн лӱмеш национальный книгагудын фондышкыжо тӱнямбал симфонический шӱдӧ утла опер сочиненийым пӧлеклыш. Культур министерствын кумдаҥдыме заседанийже Национальный президент искусство школын концерт программыж дене мучашлалте. А.Байкова. Лудаш темлена: КУЛЬТУР ДА ИСКУССТВО Искусство: Марий кундем нерген кином Эшпайлан ӱшаныме Марий калыкын лӱмлӧ эргыже-влак, талантан композитор Яков Андреевич ден Андрей Яковлевич Эшпаймыт искусство тӱняште кумдан палыме улыт. Нунын возен лудаш… КУЛЬТУР ДА ИСКУССТВО «Сеҥымаш чапым шуйышо-влак» «Шочмо мландын кугу вийже» калык усталык фестиваль умбакыже шуйна. Кодшо рушарнян Марий Турек районысо коллектив-влак мастарлыкым ончыктеныт. Марий Турек лудаш… КУЛЬТУР ДА ИСКУССТВО ТЕАТР Каналтена мо пырля? М.Шкетан лӱмеш Марий национальный драме театр 25 апрель – «Салика». С.Николаев 18.00 (12+) 30 апрель – Театр тургымым петырымаш лудаш… Добавить комментарий Отменить ответ Для отправки комментария вам необходимо авторизоваться. КАЛЕНДАРЬ ЯнварьФевральМартАпрельМайИюньИюльАвгустСентябрьОктябрьНоябрьДекабрь 20172018201920202021202220232024202520262027 Пн Вт Ср Чт Пт Сб Вс 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 АРХИВ Декабрь 2022 Ноябрь 2022 Октябрь 2022 Сентябрь 2022 Август 2022 Июль 2022 ГОРОСКОП Гороскоп Ӱпым пӱчкаш тарваненда гын 05.05.2022 Любовь Камалетдинова Comment(0) 9 май. Ӱпым пӱчкаш келшыше кече огыл. Молан манаш гын тазалыкда начаремме лӱдыкшӧ уло. Хна дене чиялтеда гын, пашаште лудаш… 9-15 майлан гороскоп 05.05.2022 Любовь Камалетдинова Comment(0) Ӱпым пӱчкаш тарваненда гын 18.04.2022 Любовь Камалетдинова Comment(0) 18-24 апрельлан гороскоп 18.04.2022 Любовь Камалетдинова Comment(0) ТЕАТР УВЕР Книгаште – Шкетан театрын 100 ияш эртыме корныжо «Пеленда улам пиалан» «Китай кува» — кумшо у паша «Мый улам шийгорнышто…» сылнымут кас Калык чонышто тачат ила ЛИЙ ПЫРЛЯ © 1915-2018 «Марий Эл» газет. Газетым Роскомнадзорын Марий Элысе управленийыштыже регистрироватлыме. Реситрационный номер - ПИ № ТУ12-0118, 2012 ий 25 июнь. Copyright газетамарийэл.рф |

Тений М.Гафури лӱмеш Пошкырт академический драмтеатр шкенжын 100 ияш лӱмгечыжым палемда. Тидын лӱмеш тудо ятыр кундемыш гастроль дене лектын коштеш. Тидлан Гузель Яхинан “Зулейха открывает глаза” роман-бестселлержым ойырен налын. Театрын режиссёржо Айрат Абушахмановын шындыме тыгаяк лӱман спектакльже 2019 ийыште “Золотая маска” Россий национальный театральный премийын лауреатше лийын. Ты спектакльым Моско, Санкт-Петербург, Оренбург, Озаҥ, Иркутск, Ульяновск да моло олаште ончыктымо. Чыла вере калык шокшын вашлийын. Постановкын сюжетше тыгай: 1930-шо ий. Теле. Кресаньык вате Зулейха моло еҥ-влак дене пырля вагон-теплушко дене Сибирьыш каторгыш кудалеш. Ангара эҥер воктене тудлан моло калык-влакын ӱдыр-эргышт дене пырля шуко нелылыкым ужаш логалеш. Спектакль Йошкар-Олаште М.Шкетан лӱмеш Марий национальный театрыште 2 апрельыште лиеш. 18.30 шагатлан тӱҥалеш. Спектакль пошкырт йылме ден кая. Рушлашке синхронно кусаралтеш. Фотом Интернет гыч налме. lenta top У номерын электрон версийже У номерым республик мучко почтышто, газет киосклаште, редакцийыштына налаш лиеш. Тел. +79648623420 Архив Ноябрь 2022 Октябрь 2022 Сентябрь 2022 Август 2022 Июль 2022 Июнь 2022 ПРОЕКТ ПАША САЙТЫШТЕ КЫЧАЛАШ Найти: Пагалыме лудшына-влак! 2022 ийын 2-шо пелийжылан ПОДПИСКЕ кампаний мучашлалтын «Кугарня» газетлан возалт шуктен огыдал гын, вес тылзе гыч налаш тӱҥал кертыда. Тидлан 15 числа марте подпискым оформитлыман.

Ӱдырамаш – ава, ӱдырамаш – чевер пеледыш, Юмын ӱдыр. Тыматле, лыжга, еш тулотым саклыше, илышым пӧлеклыше… Лач тыгай поро мут-влак дене семалыме шуэш нуным, ӱдырамаш-влакым. Но корно тайылан, илыш йыжыҥан маныт. Илышыште южгунам вес семынат лиеда. Медведево район Светлый посёлкышто верланыше 7-ше №-ан исправительный колонийыште ӱдырамаш-влак шинчат. Нуным тышке Российын тӱрлӧ кундемлаж гыч кондат. Тушто, эрыкым авырен налше пырдыж вес велне, кажнын шке пӱрымашыже, эртыме корныжо. Но ик жапыште йоҥгышо «подъём», «отбой» шомак-влаклан кӧра тыште кажныже – кугу тӱшкан ик ужашыже гына. Тюрьмашке – унала Четлыкан икмыняр омса гоч пурымеке, чыла тергымашым эртымеке, кумда кудывече кӧргыш логална. Тиде верым тыште режимный территорий маныт. Йырваш ару, тымык. Лачак икмыняр вере кудывече асфальтысе лакылам тӧремдыше ӱдырамаш-влак койылалтышт. «Салам лийже», – пелештышт нуно. Икгай вургемыштлан кӧра чыланат ик сынанла чучыт. Умбалнырак – пеледыш дене сӧрастарыме вер. – Тиде – илыме зоно. Тыште тӱшкагудо, кочмывер, кыдалаш школ, тӱвыра пӧрт, православный храм улыт, – каласкалаш тӱҥале 1-ше отрядын начальникше Светлана Васильевна Алексеева. – Моло тунемме вер-влак семынак тысе школ 1 сентябрь гыч пашам ышта. Шошым, лум шулен пытымеке, ӱдырамаш-влак пеледышым шындат, участкым сӧрастарат. Ий еда отряд-влак коклаште эн мотор участкылан конкурс увертаралтеш. Такшым паша жап кече радам почеш пуалтеш. Куд шагатлан «подъём», вара яндар южышто зарядке, умбакыже эр кочкыш, паша, тунеммаш… Яра жапат уло. Тунам ӱдырамаш-влак телевизорым ончен, серышым возен кертыт. Йодмашым пуэн, 15 минут марте телефон дене пайдаланен кертыт. Кажне вӱргечын «генеральный уборко». Ӱдырамаш зоныштат ӱдырамашак тудо. Тӱнӧ веле огыл, тӱшкагудо кӧргыштат арулык шижалтеш. Тыште кажныже мом-гынат ышта, верыште шинчаш ок лий. Ты колонийыште чылаже кум отряд уло, кажныштыже – 70 наре еҥ. Ик пӧлемыште 5-6 койко шога. Пӧлем-влак тӱрлӧ улыт: тыглай да куштылемдыме условиян. Тыглай пӧлем чылт пустан чучеш гын, куштылемдыме условиян пӧлемыште фото-влакым вераҥдаш, окналаш пеледышым шындаш лиеш. Тыгай пӧлемыште илыше-влаклан плеер дене мурым, аудиокнигам колышташ, мӧҥгысӧ янлыкым кучаш огыт чаре. Тышке икымше кече гычак шкем сайын кучышо-влакым кусарен кертыт. А мутым колыштдымо, тысе пунчал-влакым пудыртылшо-шамычлан посна вер уло. Тушто «нелырак» манме нимом ойлымо дене иктак, очыни. Тугай пӧлемыш нигӧ ынеж логал, но мемнан мийымына годым тушан кок ӱдырамашым петыреныт ыле. Усталык деч посна кузе? Творческий шӱлышан-влак, йодмашым возен, тӱрлӧ кружокыш коштын кертыт. Тыште нуным пидаш, тӱрлаш, ургаш, сӱретым ышташ да тӱрлӧ моло кидпашалан туныктат. Кызыт ӱдырамаш-влак «Зелёный мир» конкурслан ямдылалтыт, йомаклан келшыше персонаж ден арвер-влакым ыштылыт. Кидпаша-влакым ий гыч ийыш поген, колонийыште «Весела Овда» калык ырым (суеверий) тоштерым почыныт. Ты тоштерыште могай-гына Вувер-кува уке! «Ме тӱрлӧ кундемла гыч улына, садлан кажныже шке вел Вувер-кувам ургена. А Вувер-кува – марий Овдан родыжо. Теве нуно ынде пеш шукын погыненытт, тоштерыш вераҥдалтыныт», – ойлат ӱдырамаш-шамыч. Тылеч посна нуно тысе тӱвыра пӧрт пеленысе театр кружокыш коштыт. Спектакльым ончыктат, спектакльлан кӱлшӧ вургемым шке ургат. Тыгак конкурслаште участвоватлат, тӱрлӧ дефилем эртарат. Колонийыште шинчыше-влак газетым луктыт. Кажне бригадын шке газетше. Тышан сӱрет-влакым шке сӱретлат, тӱрлӧ ойлымашым, почеламутым, колонийыште лийше сай да уда увер-влакым возат. Тысе «Колючко» лаштыкыш логалат гын, сайжак огыл. Садлан шкем кӱлеш семын кучашак тыршыман. Усталык шӱлышан ӱдырамаш-влакын кидпашаштым ончен, нунын дене мутланен, ик жаплан кушто улметымат мондет. Лачак пырдыж мучко кечыше тӱрлӧ тӱсан Вувер-кува-влакын сыныштым ужат да чонлан каньысырын чучын колта… Паша илаш полша Тысе зоно кок ужашлан шелалтеш: илыме да промышленный. Усталык паша тӱҥ сомыл огыл. 7-ше №-ан колонийыште профессиональный училище пашам ышта. Тушто ӱдырамаш-влак ятыр пашазе профессийым налын кертыт. Тыгай кокла гыч иктыже – ургызо. Промышленный зонышто ургымо да пӱчкедыме (кройка) цех-влак улыт. Образованийым налше-влак чыланат пашам ыштат, тидлан пашадар пуалтеш. А пашам ышташ торешланыше-влаклан шизо (штрафной изолятор) уло. Мийымына годым ӱдырамаш-влак школлан ранец, рюкзак-влакым ургат ыле. Шукерте огыл ик палыме фирмылан полукомбинезон-влакым ургеныт. Заказым шукыж годым палыме, чапланыше лӱман фирме-влакат пуат. Моланжым умылаш лиеш: арвер-влак качестве шотышто моткоч чапле улыт, чаткан ургалтыт. Эрык ӱжеш Статистикым ончалаш гын, петырымаште шинчыше ӱдырамаш-влак коклаште ик кумшо ужашыже тышке наркотик шотышто статьяла почеш логалын. Шукынжо наркотикын шучкылыкшым жапыштыже умылен шуктен огытыл але тюрьмаш логалам манын, ӱшанен огытыл. Тидын нерген тыште шинчыше икмыняр ӱдырамаш дене мутланышна. Кажне еҥын шке койыш-шоктышыжо, но тыште чылажым иканаште шижын шукташ огеш лий. Йодат – вашештат, шыргыжалат – нунат шыргыжалыт. Южыжо вуйымат огеш нӧлтал, пуйто ӱмбакет ончалмышт ок шу. Мо кызыт нунын чоныштышт – нигӧ ок пале. Икте раш – эрык кеч-кӧланат шерге. Ты жапым лишемдаш манын, кажныже кертмыж семын тырша. Сай койышлан кӧра тыглай условий гыч куштылемдыме условиян верыш вончаш лиеш, тушеч – поселений колонийыш. Вара исправительный рӱдер да условно-досрочно – эрыкыш! Тидым кажне «заключённый» пала. Четлыкан омса-влак гоч мӧҥгеш урем велыш лекшыла, ме, эрыкым шижын, пурен коштмо верышкына савырнен ончалашат ыжна тошт. Нине пырдыж-влак деч Юмо аралыже… Тышке кажне ок логал Лекмаште эше ик участок уло. Тиде – поселений колонийын участокшо. Тысе условий, мутат уке, ятырлан куштылгырак. Ӱдырамаш-влак кевытыш миен-толын кертыт, нунылан эрыкыште улшо-влак дене мутланаш лиеш. Столовыйышто кочмо деч посна шонымышт почеш плиткеш кочкаш шолтат. Родо-тукым гыч иктаж-кӧ толеш гын, кок тылзылан ик гана, кум кече марте пырля илаш йӧным пуат. Тидлан посна пӧлем уло. Туге гынат ӱдырамаш-влакын кажне ошкылыштым эскерат. Ик йоҥылышлан кӧра мӧҥгеш тыглай колонийыш логалат да кече почеш кече, ий еда шкем сайын кучаш тыршымет арам лиеш. Кызыт поселений илемыште 9 ӱдырамаш шинча. Чыланат пашам ыштат. Кӧ грузчиклан, кӧ тыштак верланыше котлетым ыштыме цехыште. Теве Александра Медведева штабыште уборщицылан ышта. Тиде ӱдырамаш нерген шинчыше-шамыч дечат, тысе пашаеҥ-влак дечат ятыр поро ойым колаш логале. Александра Медведева: – Мый Озаҥ ола гыч улам. Срокем изи огыл – 10 ий. Тюрьмашке наркотикым ужалымылан кӧра логалынам. Тиде аярын шучкылыкшо нерген нигӧ каласкален огыл. Поснак ешыште, ача ден ава. Ме шке семын иленна, сай ден удажым ойырен моштымо огыл. Садлан йоҥылышым ыштыме. Илышыште ончыкылык нерген шонен моштышо лийман. Тунам йоҥылыш корныш от шогал. Мый кызыт шке титакемым умылем. Шке пӱрымашнам ме шке чоҥена, чылажат шкенан кидыште. Садлан вес еҥым титаклыман огыл. Кум икшывем уло. Нуно мыйым вучат. Ешем дене вашлийме нерген кажне кечын шонем, тиде мылам чыла чыташ полша. Кеч-мом манза, но тюрьма айдемын психикыжым локтылеш. Срокым шинчен эртарыме годым мыланна эрыкыште уэш илаш тунемман. Шарныман: тушто неле. Ме тышеч сокыр пырыс иге гай лектына. Уэш йоҥылыш лияш огыл манын, шкалан цельым шындыман. Ӱдырамаш-влакым законат чамана. Нуным ӱмыр мучкылан огыт шынде, нунылан «строгий режим» уке. Тӱҥ задаче: айдеме ушым шынден эрыкыш лекше, у семын, шот дене илаш тунемже. Тӱжвач ончымаште чылажат сайла чучеш. Но петырымаште южшат пич – шӱлаш йӧсӧ, тушто кечыжат пуйто вес семын онча, чонлан шыгыр… Нигӧлан, нигунам пырдыж вес велысе илышым илаш ынже пӱрӧ. Статистике Марий Эл Республикысе УФСИН-ын данныйже почеш, 2019 ий 1 июльлан уголовно-исполнительный системын учрежденийлаштыже (колонийыште, поселений колонийыште, следственный изоляторышто) чылаже 2384 еҥ лийын. Нунын кокла гыч 279 еҥже – ӱдырамаш: 220 – исправительный колонийыште, 34 – следственный изоляторышто, тыгак исправительный колоний пеленысе поселений колонийын участокыштыжо – 25 еҥ. lenta photo top У номерын электрон версийже У номерым республик мучко почтышто, газет киосклаште, редакцийыштына налаш лиеш. Тел. +79648623420 Архив Декабрь 2022 Ноябрь 2022 Октябрь 2022 Сентябрь 2022 Август 2022 Июль 2022 ПРОЕКТ ПАША САЙТЫШТЕ КЫЧАЛАШ Найти: 2023 ийын 1-ше пелийжылан ПОДПИСКЕ «Кугарня» газетлан почта гоч возалтса да призым* модын налза! Газетын индексше: П8403. Газетлан, мӧҥгӧ гыч лекде, сайтыште https://podpiska.pochta.ru/press/%D0%9F8403 возалташ лиеш. Лотерей дене модалтеш: ШОРЫК, УТЮГ, ЭЛЕКТРОЧАЙНИК, ОДЕЯЛ, КӰПЧЫК, ШАГАТ да мӧҥгыштӧ кучылташ келшыше моло кӱлешан арвер.

10 декабрьыште Башкортостан Вуйлык Радий Хабиров БР Кугыжаныш Собранийлан - Курултайлан черетан Посланийжым йоҥгалтарен. Тушто тудо эн ондак калыкыште икоян улмо шӱлышым, шке да республикын вийжылан ӱшаныме кумылым вияҥдаш ӱжын. Бюджетникын пашадарже. Посланийыште ончыкылык ыштышаш сомыл семын тудо бюджетник-влаклан пашадарым кугемдыме нерген увертарен. Тидлан шушаш идалыкыште оксам тенийсе деч 1,6 миллиард теҥгелан шукырак ойырена манын палемден. Инвестиций, паша вер. Республика Вуйлык паша верым ыштыме йодышым ончыл верыш шынден. У паша верым пуышо, у производствым почшо-влаклан полышым пуаш сӧрен. Калыклан сайын илаш виян экономика кӱлеш. Кадр вашталтыш. Райадминистраций вуйлатыше-влакым вашталтыме йодышымат тӱҥлан шотлен. Республикын коло районыштыжо да вич олаштыже лийше вашталтыш нерген ойлен. Вуйлатыше-влак постыштышт кок срок деч шукырак лийшаш огытыл, у тукым вуйлатыше-влак толыт манын каласен. Коррупцийым чактараш. «Кугыжаныш кӱсеныш кидым шуйышо-влакын лӱмыштым йӱкын ойлаш тӱҥалына, молан манаш гын корным чоҥымо, подъездым, кудывече-влакым ачалымаште веле огыл, эсогыл школлаште кочмыверыште йоча-влакын кочкышыштым шолыштыт», - каласен Радий Хабиров. Мутшо почеш, коррупций шотышто ий тӱҥалтыш годсек 37 титаклыме приговорым лукмо, 42 уголовный пашам тарватыме. «Инцидент» система мом вашталтен? БР Вуйлык калыкым тургыжландарыше йодышым рашемдымаште, проблемым кораҥдымаште «Инцидент менеджмент» системын кугу верым айлымыжым палемден, тудлан кӧра кугыжаныш кучем калык деке шинчаваш савырнен манын ойлен. Вер-шӧрым тӱшкан тӱзаташ. Радий Хабиров илыме вер-шӧрым тӱшкан тӱзаташ, яллаште, олалаште субботникыш пырля чумырген лекташ ӱжын. Ончыкыжым подъездым, кудывечым эше шукырак ачалена, уремлам волгалтараш тӱҥалына манын ӱшандарен. Транспорт шотышто. «Мый «Башавтотранслан» республикысе чыла район гыч Уфашке общественный транспортым колташ шӱденам, райрӱдылам чыла ял дене общественный транспорт дене «ушаш» задачым шынденам. Мемнан транспорт элыште ик эн сай лийшаш», - каласен республика Вуйлык. Тыгак корным саемдыме сомылым умбакыже шуйымо, 2024 ий марте кундемысе чыла кӱварым шотыш кондаш шийвундым ойырымо нерген ойлен. Медициным вияҥдаш. Радий Хабиров больницылашке 660 у медицина пашаеҥ толмым, первичный медицина полышым шотыш кондымым, приемыш коштмо йодышым куштылемдымым, больницылаште черет шагалеммым, районлаште поликлиника-влакым почмым, капитально ачалымашым, тыгак республикысе онкодиспансерым, хосписым, шӱм да вӱргорно чер деч колымашым шагалемдашлан кардиорӱдерым чоҥымым, санавиацийым пашаш колтымым сайлан шотлен. Школлаште пукшымо нерген. Школлаште йоча-влакым пукшымо системым тӧрлаш - ик эн пӱсӧ йодыш. Радий Хабиров школ столовыйышто кочшо йоча шукеммым, кочкышым саемдымым палемден, лишыл жапыште чыла тунемше шокшо кечывалкочкышым школышто ышташ тӱҥалеш манын ӱшандарен. Самырык кадрым аклаш. Республика вуйлык Радий Хабиров кундемысе вуз-влаклан ӧрдыж верла гыч огыл, а шкенан республика абитуриент-влакым чолганрак шке деке лишемдаш йодын. «Башкортостанлан таче самырык, талантан профессионал-влак кӱлыт. Республика деч ӧрдыжтӧ тунемше студентна-влакланат ме паша вер дене эре полшаш ямде улына, вучена», - каласен тудо. Ава-ача улмаш - пиал. Тыгодымак Радий Хабиров курымла дене вияҥше еш илыш-йӱла начареммым палемден: «Ме кызыт материальный поянлыкым, карьерым утыждене ончыл верыш луктынна, ава-ача пиал нерген монденна. Тӱҥжӧ - тиде пеҥгыде, шуко икшыван еш, поро, чын, ӱшанле икшывым ончен куштымаш. Республикына кажне шочшо икшывылан куана. Тидым самырык мужыр-влак эре шарнышаш улыт». БР Вуйлыкын официальный сайтше гыч налме фото. Читайте нас в «Чолман». Республиканская общественно-политическая газета на марийском языке. Издается с 24 апреля 1991 г. Главный редактор - Губаев Игорь Иванович. При использовании материалов гиперссылка на сайт cholman.info обязательна. Категория информационной продукции 12+ Связь, информационный технологий да массовый коммуникаций сферым эскерыше Федеральный службын Башкортостан Республикысе Управленийже 2016 ий 11 июльышто ПИ ТУ02-01543 № дене регистрироватлен. Мы в соцсетях: ВКонтакте - vk.com/cholman Telegram - https://t.me/cholmantv Я.Дзен - zen.yandex.ru ОК - ok.ru/cholmanrb TikTok - tiktok.com/@cholman.tv Телефон Телефон: 8(34783)7-07-97. Электрон почто [email protected] Адрес Адрес редакции, типографии: 452688, Республика Башкортостан, г. Нефтекамск, Березовское шоссе, 4А, 1 этаж. Для писем: 452688, Республика Башкортостан, г. Нефтекамск, 8-е почтовое отделение, а/я 116, для редакции газеты «Чолман».

Шорыкйол - марий калыкын ик эн йӧратыме пайремже. Тудо эртыше ийым иктешла да у идалыклан тӱҥалтышым пышта. Ковам ойла ыле: «Тиде пайремлан ожно пеш чот ямдылалтыныт. Ӱдырамаш-влак меж носким, пижергым, вынер тувырым, пӧръеҥ-шамыч йыдалым ямдыленыт. Мыняр шуко ямдылыме, ешын тунар пашаче, уста улмыжо койын». Васли Кугызам кажне суртышто тамле кочкышым ямдылен вученыт. Тудын могай сугыньым каласымыже унам вашлийын моштымо деч шоген. Сай вашлийме огыл гын, осал шомакымат колаш верештын. Кызыт Шорыкйолым ончычсо семын пайремлымым шагал ужына. Васли Кува ден Кугыза-влакат шуэнрак коштыт, нуным чыла еҥ суртышкыжо огешат пурто. Шорыкйол тӱҥалмеке, Йывангасола тӱвыра пӧрт, библиотека пашаеҥ-влак да ялысе икмыняр ӱдырамаш, Васли Кува лийын, пайремыш тарванышна. Эн ондак Шакирова Валя кока деке ошкылна. Пурымеке, шушаш ийыште киндылан, вольыклан поян лийза манын, кӱварыш шыдаҥым шуышна. Озавате пайрем лӱмеш тамле мелнам кӱэштын ыле, уна-влакым шунен-шунен сийлыш. Чеверласыме годым тудо уна-влаклан, у ийыштат илыш тыгаяк тамле лийже манын, кампетым шалатыш. Васли Кува-влак, озаватым мокталтен, поро тыланымашым каласен, вес пӧртыш - Галина Ивановна Уварова деке - ошкыльыч. Озавате уна-влакым мотор марий тувырым чиен вашлие. Васли Кува-влаклан ик ий мучко ямдылыме пашажым ончыктыш - тудо меж носким, пижергым, паласым пидын, межым шӱдырен, шуко мундырам ыштен. Уна-влакым сийлаш тамле деч тамле кочкышым ямдылен. Сийжым тамлен, Шорыкйол мурым муралтен, шушаш ийыште тазалыкым, кужу ӱмырым, чыла сайым тыланен чеверласышна. …Улыт улмаш яллаште кызытат тиде пайремын йӱлажым палыше, шуктышо еҥ-влак. Нунылан кугу таум каласыме шуэш. Читайте нас в «Чолман». Республиканская общественно-политическая газета на марийском языке. Издается с 24 апреля 1991 г. Главный редактор - Губаев Игорь Иванович. При использовании материалов гиперссылка на сайт cholman.info обязательна. Категория информационной продукции 12+ Связь, информационный технологий да массовый коммуникаций сферым эскерыше Федеральный службын Башкортостан Республикысе Управленийже 2016 ий 11 июльышто ПИ ТУ02-01543 № дене регистрироватлен. Мы в соцсетях: ВКонтакте - vk.com/cholman Telegram - https://t.me/cholmantv Я.Дзен - zen.yandex.ru ОК - ok.ru/cholmanrb TikTok - tiktok.com/@cholman.tv Телефон Телефон: 8(34783)7-07-97. Электрон почто [email protected] Адрес Адрес редакции, типографии: 452688, Республика Башкортостан, г. Нефтекамск, Березовское шоссе, 4А, 1 этаж. Для писем: 452688, Республика Башкортостан, г. Нефтекамск, 8-е почтовое отделение, а/я 116, для редакции газеты «Чолман».

Параньга районысо Олор ялыште «Кас ӱжара» ансамбль 27 ий усталыкше дене еҥ-влакын чоныштым куандара. Чапле марий вургеман акай-кокай-влак моткоч весела кумылан улыт, нунылан вес районыш да яллашке концерт дене лекташ моткоч келша. Адакшым чыла вере ончаш толшо-шамычын порын вашлиймышт, мурен-куштымыштлан совым рӱж кырымышт у пашалан кумылым пуат. «Кас ӱжара» ансамбльыште 12 участник уло. Олор клубын худрукшо Людмила Ивановна Очеева тыге каласкалыш: «Чыланат марий шӱлышан улына, ансамбльыш кумылын коштына. Концерт дене шуко ялыш лектынна. Районышто эртыше чыла гаяк кугу мероприятийыште усталыкнам ончыктена, мемнан пагален ӱжыт. Коллектив 1991 ийыште шочын да тачат шке куатшым арален толеш. Ӱдырамаш-влак чиемым ямдылаш уста улыт, ончылсакыштак – шым тӱрлӧ тӱсан. Репетицийыш кастене погынена, репертуарыштына 25 номер уло, мурен-куштымашым эре вашталтена». Клубышто кружок-влак пашам ыштат, йоча-влакым мураш, кушташ туныктат. Нине ӱдырамаш-влаклан кеч эрдене, кеч кастене «Репетицийым ыштена» манышт, лу минутышто погынен шуктат. Кажныжын сурт-оралтыже, вольыкшо улыт, сомылат ятыр, вуйым огыт шупш, тыманмеш толын шогалыт. Эн кугу участник – 67 ияш Зоя Егоровна Степанова. Пырля икте-весе дене лийме, мутланыме годым нимогай шӱлыкым ок шиж. Нина Григорьевна Васильева – Олор ялыште ветеран-влакын председательышт, пеш чолга ӱдырамаш. Тудо тыге мане: «Ансамбльна илаш вийым пуа, шоҥгылыкым ок шижтаре. Мемнан мурен-куштымынам Марий телевиденийыш ик гана войзат гын, моткоч куанена ыле. Вет Параньга районышто меат ик эн ойыртемалтше ансамбль улына. Мыланна нимогай микрофон да аппаратур огыт кӱл. Аккордеон шоктымо почеш гына мурена. А семӱзгарым Маргарита Евдокимовна Очеева туге сайын шокта, тудын весела кумылжак мом шога! Йӱкым келыштарен мураш, а кычкырен, чаргыжын огыл, манын туныкта. Аккордеоным шоктымыж годым йолжо дене дирижёр гай пашам ышта, ме йолышкыжо ончалын, кушто, мо, кузе кӱлмым вигак умылена». Олор клубын вуйлатышыже Надежда Ивановна Бирюкова клубт волгыдо, ару, еҥ-влакын чонышт куандарыше лийже манын тырша. Ачалыме, уэмдыме, кӧргыжым, чиялтыме каныме пӧртыштӧ мероприятий-влак эре эртаралтыт. Йошкар-Ола гыч артист-влак тышке концерт дене толаш йӧратат. Ял калык клубыш эре рӱж погына. Надежда Бирюкова ден Людмила Очеева ака ден шӱжар улыт. Нуно коктынат ялысе калыкын илышыже весела, пайдале лийже манын тыршат. Теве шукерте огыл Олор школышто Марий Элын калык артисткыже Елизавета Коновалован усталык касшым да «Исповедь певицы» книган презентацийжым эртарымаште «Кас ӱжара» ансамбль уна-влакым мурпӧлек дене вашлийын, касым сӧрастарен. У номерын электрон версийже У номерым республик мучко почтышто, газет киосклаште, редакцийыштына налаш лиеш. Тел. +79648623420 Архив Декабрь 2022 Ноябрь 2022 Октябрь 2022 Сентябрь 2022 Август 2022 Июль 2022 ПРОЕКТ ПАША САЙТЫШТЕ КЫЧАЛАШ Найти: 2023 ийын 1-ше пелийжылан ПОДПИСКЕ «Кугарня» газетлан почта гоч возалтса да призым* модын налза! Газетын индексше: П8403. Газетлан, мӧҥгӧ гыч лекде, сайтыште https://podpiska.pochta.ru/press/%D0%9F8403 возалташ лиеш. Лотерей дене модалтеш: ШОРЫК, УТЮГ, ЭЛЕКТРОЧАЙНИК, ОДЕЯЛ, КӰПЧЫК, ШАГАТ да мӧҥгыштӧ кучылташ келшыше моло кӱлешан арвер.

Ты кечын икмыняр площадке пашам ыштен. Ик вере марий тӱрым тӱрлымӧ шотышто дене мастер-класс лийын гын, весышт уа дене пидаш тунемыныт, кумшо вере шун дене тӱрлӧ ӱзгарым ыштен ончаш темленыт. А эн тутло мастер-класс – команмелнам ыштымаш. Ты пайремыш толшо кажне уна ты кочкышым шке кӱэштын да тамлен кертын. Йоча-влакланат модын куржталашышт верым ойыреныт. Тыгак ял шотан илем-влак шке мастарлыкыштым выставке дене почын пуэныт. Мутлан, тӱрлӧ марий вургемым, пу дене ыштыме ӱзгарым ончыктеныт, мӱй, мелна дене сийленыт. Пайрем годым «Чевер марий ӱдыр» да «Марий патыр» конкурс-влак лийыныт. «Чевер марий ӱдыр» конкурсышто Татарстан кундем Кукмара район Курыкӱмбал ял гыч Ангелина Ирбулдина, а «Марий патыр» конкурсышто Челна ола гыч Алексей Субаев сеҥеныт. – Кукмара район «Кна вел» ансамбль дене ятыр гана Семык пайремыш выступатлаш коштынна. Тунам шкеат ӱдыр-влакын таҥасымашыштым онченам. Ты гана ансамбльым вуйлатышына Леонид Александрович Искаков конкурсыш йодмашым возаш таратен. Тений моло ийла дене таҥастарымаште мотор ӱдыр-влак эн шукын лийыныт – 10 еҥ. Конкурс икмыняр ужаш гыч шоген: дефиле, визитный картычке, пайрем сий, ожнысо арверын мом ончыктымыжым каласаш да творческий номер. Мыланем ожнысо арверым пален каласаш изиш нелырак лийын. Но шкемым пеҥгыдын кученам, очыни, садланак икымше верыш лектынам, чот куаненам! – ойла Ангелина. lenta photo rus top У номерын электрон версийже У номерым республик мучко почтышто, газет киосклаште, редакцийыштына налаш лиеш. Тел. +79648623420 Архив Декабрь 2022 Ноябрь 2022 Октябрь 2022 Сентябрь 2022 Август 2022 Июль 2022 ПРОЕКТ ПАША САЙТЫШТЕ КЫЧАЛАШ Найти: 2023 ийын 1-ше пелийжылан ПОДПИСКЕ «Кугарня» газетлан почта гоч возалтса да призым* модын налза! Газетын индексше: П8403. Газетлан, мӧҥгӧ гыч лекде, сайтыште https://podpiska.pochta.ru/press/%D0%9F8403 возалташ лиеш. Лотерей дене модалтеш: ШОРЫК, УТЮГ, ЭЛЕКТРОЧАЙНИК, ОДЕЯЛ, КӰПЧЫК, ШАГАТ да мӧҥгыштӧ кучылташ келшыше моло кӱлешан арвер.

Тыгай лӱман XII республиканский форум 19 апрельыште Марий кугыжаныш университетыште эртен. Тудым Марий Элысе образований да шанче министерстве, Йошкар-Ола администрацийын образований управленийже, Андре Мальро лӱмеш 26-шо №-ан гимназий да МарГУ эртареныт. Форумым почмыж годым Марий кугыжаныш университетын ректоржo М.Н.Швецов француз йылмын кӱлешлыкшым палемден да лишыл тунемме ийлаште МарГУ-ш французла кутырышо студент-влакын ешералт толмышт нерген увертарен. Форумышто республикын тӱрлӧ школлаж гыч туныктышо ден тунемше-влак, МарГУ-н преподавательже, тӱрлӧ элла гыч шинчымашым погаш толшо да французла кутырышо студент-влак пашам ыштеныт. Латшым секцийыште 180 еҥ докладым лудыныт, презентацийым ончыктеныт. Лончылымо йодыш-влак Россий-Франций-Марий Эл тематике дене кылдалтыныт, сымыктыш, сылнымут, лингвистике, лингвокультурологий, биологий, спорт, медицине аспект-влакым тарватеныт. Форумышто эше руш да йот йылме-влак дене возымо произведений негызеш ямдылыме сочинений конкурс, «Кызытсе образованийысе тӱвыра-влак кокласе компетенцийын йодышыжо» лӱман йыргешке ӱстел эртеныт. Форум XXIX француз муро фестиваль дене мучашлалтын. Сеҥыше-влак Марий Эл образований да шанче министерствын грамотшо дене палемдалтыныт. И.Г.Иванова, филологий науко кандидат, МарГУ-н доцентше, Ф.Я.Хабибуллина, педагогике науко кандидат, МарГУ-н доцентше. lenta top У номерын электрон версийже У номерым республик мучко почтышто, газет киосклаште, редакцийыштына налаш лиеш. Тел. +79648623420 Архив Декабрь 2022 Ноябрь 2022 Октябрь 2022 Сентябрь 2022 Август 2022 Июль 2022 ПРОЕКТ ПАША САЙТЫШТЕ КЫЧАЛАШ Найти: 2023 ийын 1-ше пелийжылан ПОДПИСКЕ «Кугарня» газетлан почта гоч возалтса да призым* модын налза! Газетын индексше: П8403. Газетлан, мӧҥгӧ гыч лекде, сайтыште https://podpiska.pochta.ru/press/%D0%9F8403 возалташ лиеш. Лотерей дене модалтеш: ШОРЫК, УТЮГ, ЭЛЕКТРОЧАЙНИК, ОДЕЯЛ, КӰПЧЫК, ШАГАТ да мӧҥгыштӧ кучылташ келшыше моло кӱлешан арвер.

Шернур район Горняк посёлкышто шочын-кушшо Никита Алексеев ачажын кӱртньым левыктен ушымыжым кажне гана куанен ончен, сварке пашалан кумылаҥын. Кызыт 26 ияш пӧръеҥ Йошкар-Оласе кӱртньӧ омсам ыштыме ик заводышто кумшо ий сварщиклан тырша. Мангалым ыштен ончен Никита Шернур посёлкысо 1-ше №-ан, варажым 2-шо №-ан школлаште тунемын. Спортым йӧратен. Куржталыштын, футболла талын модын. Тыгодым пашаче кушкын. Ачаже Памашъял кӱ карьерыште слесарьлан, сварщиклан ыштен, аваже Шернур посёлкысо ПМК-ште – каменщиклан. Нунын пашазе профессиян улмышт кугу пример лийын. Поснак ачажын сварке дене пашам ыштымыже сымыстарен да шке тидлан тунемаш кумылаҥын. Кугурак класслаште икымше гана шке кидше дене мангалым ыштен. – Сварщик корочкем лийын огыл гынат, мангалым ыштен сеҥенам. Школым тунем пытарымеке, эше утларак тидлан жапым ойыраш тӱҥальым. Кузе сайын ышташ лиеш манын, тӱрлӧ йӧным кычалынам. Йолташ-влаклан пӧлекленам. Мый такшым ачамын корныжым тошкем. Тудо опытан кидмастар: пӧрт воктенысе палисадникым сӧралын ыштен. Сварке паша эре лишыл чучын. Варитлыме годым кочыртатыме йӱк сымыстарен, кӱртньын шулымыжым ончаш келшен. Кушкын шуын, сварщик лияшак шоненам, – мане Н.Алексеев. Умбакыже 27 июньышто лекше номерыште лудса. lenta photo top У номерын электрон версийже У номерым республик мучко почтышто, газет киосклаште, редакцийыштына налаш лиеш. Тел. +79648623420 Архив Декабрь 2022 Ноябрь 2022 Октябрь 2022 Сентябрь 2022 Август 2022 Июль 2022 ПРОЕКТ ПАША САЙТЫШТЕ КЫЧАЛАШ Найти: 2023 ийын 1-ше пелийжылан ПОДПИСКЕ «Кугарня» газетлан почта гоч возалтса да призым* модын налза! Газетын индексше: П8403. Газетлан, мӧҥгӧ гыч лекде, сайтыште https://podpiska.pochta.ru/press/%D0%9F8403 возалташ лиеш. Лотерей дене модалтеш: ШОРЫК, УТЮГ, ЭЛЕКТРОЧАЙНИК, ОДЕЯЛ, КӰПЧЫК, ШАГАТ да мӧҥгыштӧ кучылташ келшыше моло кӱлешан арвер.