text
stringlengths 7
335k
|
|---|
tomirlar tugma nuqsonlari orasida 6,3–1596 HH TALIKI
e. Aortaning torayib qolgan joyidan. yuqorida.
yoyidan keyinda. joylashgan. bo‘lsa, bitmay qolgan a |
O"KO-597-зoпи Qonuni tahririda—Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi,
25.12.2019 y., 03/19/597/4193-son)
Oldingi tahrirga qarang.
O‘zbekiston
standartlashtirish,
metrologiya
va
sertifikatlashtirish
agentligi,
O‘zbekiston Respublikasi Sog‘liqni saqlash vazirligi, O‘zbekiston O‘zbekiston
Respublikasi Qurilish vazirligi, O‘zbekiston Respublikasi Ekologiya va atrof-muhitni muhofaza qilish davlat qo‘mitasi, boshqa davlat va xo‘jalik boshqaruvi
organlari o‘z vakolatlari doirasida:
(17-modda birinchi qismining birinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasining
2019 yil 24 dekabrdagi O‘RQ-597-sonli Qonuni tahririda—Qonun hujjatlari
ma’lumotlari milliy bazasi, 25.12.2019 y., 03/19/597/4193-son)
muvofiqlikni baholash sohasidagi davlat siyosatini amalga oshirishda ishtirok
etadi;
muvofiqlikni
baholash
sohasidagi
normativ-huquqiy
hujjatlarni,
shuningdek
normativ hujjatlarni ishlab chiqishda ishtirok etadi;
O‘zbekiston Respublikasida muvofiqligi tasdiqlanishi shart bo‘lgan muvofiqlikni
baholash
ob’ektlari
ro‘yxatiga
o‘zgartirish
va
qo‘shimchalar
kiritishga
doir
takliflar ishlab chiqadi;
O‘zbekiston Respublikasidan tashqarida o‘tkazilgan muvofiqlikni baholash
natijalarini O‘zbekiston Respublikasida tan olish zarurligi to‘g‘risida belgilangan
tartibda takliflar kiritadi;
muvofiqlikni baholash sohasi uchun mutaxassislarni tayyorlash, qayta tayyorlash
va ularning malakasini oshirishda ishtirok etadi.
Oldingi tahrirga qarang.
O‘zbekiston
standartlashtirish,
metrologiya
va
sertifikatlashtirish
agentligi,
O‘zbekiston Respublikasi Sog‘liqni saqlash vazirligi, O‘zbekiston Respublikasi
Qurilish vazirligi, O‘zbekiston Respublikasi Ekologiya va atrof-muhitni muhofaza
qilish davlat qo‘mitasi, boshqa davlat va xo‘jalik boshqaruvi organlari qonun
hujjatlariga muvofiq boshqa vakolatlarni ham amalga oshirishi mumkin.
(17-moddaning
ikkinchi
qismi
O‘zbekiston
Respublikasining
2019
yil
24
189 |
qurtlarni
boqishdan
katta
iqtisodiy
samara
olinadi.
V.A.Strunnikov
va
L.M.G‘ulomova erkak qurtlar chiqadigan tuxumlarni urg‘ochi qurtlar chiqadigan tuxumlardan ajratib olishning mukammal va eng oddiy usulini ishlab
chiqqanlar.
Bunga
ipak
qurtining
autosoma
xromosomalaridan
birida
urug‘da qora rang beruvchi dominant gen borligini aniqlash orqali erishildi.
Rentgen nurlari ta’sir etilib, shu genni saqlovchi xromosomaning bir bo‘lagi
X xromosomaga o‘tkaziladi. Natijada urg‘ochi qurt chiqadigan urug‘lar qora
rangda ekanligi aniqlanib, ularni erkak qurtlar chiqadigan urug‘lardan ajratish oson bo‘ldi. Qora rangni rivojlantiradigan dominant genga ega bo‘lgan
urg‘ochi kapalaklar uruqqa oq rang beradigan ikkita retsessiv genga ega
bo‘lgan erkak kapalaklar bilan chatishtirilsa, birinchi bo‘g‘inda (F, da) ikki
xil rangdagi (qora-urg‘ochi, oq-erkak) urug‘lar hosil bo‘ladi. Fotoelementlardan foydalanib bu urug‘larni mashina yordamida oson ajratish mumkin.
Ajratib olingan oq rangli urug‘dan faqat erkak jinsli qurt chiqadi. Shu tariqa
ajratib olib boqilgan qurtlardan mo‘l va yuqori sifatli ipak hosili etishtiriladi.
Jins bilan bog‘liq belgilarning
nasldan-naslga berilishi
Jins bitta irsiy belgi hisoblanib, bir yoki bir necha juft genning nazorati
va ta’sirida shakllanadi. Jinsni shakllantiruvchi genlar jinsiy xromosomalarda joylashgan. Yangidan paydo bo‘lgan organizmda biron belgining rivojlanishi shu belgi genlarini saqlovchi jinsiy xromosomalarning nasldan-naslga
berilishi bilan bog‘liqdir. Jins bilan bog‘liq bo‘lgan irsiy belgilar drozofila,
odam, hayvon va ekinlarda talaygina ekanligi tajribalarda aniqlangan. Masalan, ba’zi
irsiy kasalliklar jinsiy (X yoki
Y) xromosoma bilan birikkan
bo‘ladi. Agar kasallik X xromosoma bilan bog‘langan bo‘lsa, u onadan X
xromosomani olgan farzandlarda ham ro‘y beradi, Y xromosoma bilan birikkan belgi yoki kasalliklar esa farzandlarga otadan o‘tadi.
Odamda uchraydigan daltonizm (qizil va yashil rangni ajrata olmaslik)
kasalligi X xromosoma bilan bog‘liq. Daltonizm genini tashuvchi X xromosomaga ega bo‘lgan ayol bu kasallikni o‘zining o‘g‘il yoki qizlariga bir xil
nisbatda beradi. Daltonizm ayollarda yashirin (retsessiv) holda saqlanadi,
shuning uchun ular shikoyat qilmaydilar, lekin kasallik genini saqlovchi
bo‘lib hisoblanadilar.
Qadimda kishilar uchun muammo hisoblangan jins bilan bog‘langan irsiy kasalliklar va belgilarning nasldan-naslga o‘tishi xromosomalar tabiatini
puxta o‘rganish asosida hal qilindi va hozirgi vaqtda genetika bu kasalliklarga qarshi kurashda katta xizmat qilmoqda.
178
—
—
— |
m
JALA (p?
222)
A
36-5
25,2245-5
S? () 39-5
S— (a) 39-5
2. 44-, 45-O‘
maydon, masofa |
»
nafaqaga chiqqunga qadar shahardagi ,,Ko‘k bozor! veterinariya
laboratoriyasida boshliq bo‘lib ishladi.
U viloyatda jamoa
chorvachiligi rivojiga qo‘shgan
munosib
xizmatlari
uchun
hukumatimizning qator orden
va medallari bilan taqdirlangan
edi.
YO‘LDOSH HAYDAROV (1924—2000) 1924-yil 20-fevralda
Forish tumanidagi
,, Jayraxona"
qishlog‘ida dehqon oilasida
tug‘ildi. Osmonsoy qishlog‘idagi maktabda o‘qishni tugallagach,
mehnat faoliyatini
1941—1942-yillarda tuman
Yer ishlari
bo‘limining agrotexnigi lavozimida ishlash bilan boshladi.
1942-
yili
Qurolli
Kuchlar safiga chaqirilib, fashistlar
bilan bo‘lgan janglarda bir necha bor og‘ir yaralandi va
1947-
yili
harbiy xizmatdan bo‘shatildi.
Yo‘ldosh Haydarov urushdan keyingi 1947—1953-yillarda
Forish tuman ijroiya qo‘mitasining harbiy hisobot bo‘limi
instruktori, tuman partiya qo‘mitasining yo‘riqchisi, bo‘lim
boshlig‘i lavozimlarida faoliyat ko‘rsatadi.
1953—1955-yillarda Forish tuman partiya qo‘mitasining ikkinchi kotibi,
1955—1957-yillarda Qo‘shrabod tuman partiya qo‘mitasining
birinchi kotibi, 1957—1959-yillarda Payariq tuman partiya
qo‘mitasining ikkinchi kotibi lavozimlarida mehnat qilib,
qishloq xo‘jaligi, madaniyat, tibbiyot, xalq ta’limi rivojiga
munosib hissa qo‘shdi.
Y. Haydarov
1961—1986-
yillarda tumanlararo qishloq
xo‘jaligi mahsulotlari tayyorlash va sifat ko‘rsatkichi bo‘yicha
davlat inspektori, O‘zbekiston"
jamoa xo‘jaligi boshqaruvi
raisi,
1986-yildan nafaqaga chiqqunga qadar Jizzax viloyat
bo‘rdoqichilik
bazasi
rahbari,
viloyat pillachilik boshqarmasida agronom-pillakash lavozimlarida
mehnat qildi.
U,
Vatanimiz oldidagi xizmatlari
evaziga orden
va medallar
bilan
taqdirlangan
edi.
XIDIR PIRNAZAROV (1914—1974) 1914-
yilda Jizzax shahridagi ,,Kaliya" mahallasida
o‘rtahol
dehqon
oilasida
tavallud
topdi. Samarqand shahridagi ishchilar
fa-kul’utetida (Rabfak) ta’lim
olgach, maktablarda
o‘qituvchi
bo‘lib
ishladi.
Ikkinchi
jahon
urushida
qo‘liga
qurol
olib,
Vatan
himoyasiga otlandi. 1941—1946-yillarda uzoq
Sharq frontida Manchjuriyani Yapon militaristlaridan
ozod qilishda
qatnashdi. |
Eng yaxshi raqobatchilardan birini tanlab olgandan so'ng, raqobatbardoshligingizdan foydalaningraqobatchilaringizning ijtimoiy o'lchovlarini, sahifa vakolatlarini va domen hokimiyatini bilish uchun razvedka vositasi
Faqat sizni kiritingraqobatchilaringizning URL manzilini o'zingizga havola qiling va ma'lumotlarni o'qing
Bundan tashqari, raqobatbardosh tahlil vositalari mijozga raqamni o'rganishga yordam beradiraqobatchilarning o'zaro bog'lanishlari, matnlar va yuqori sahifalar |
2022 yilda Yevropa STG sotib olish bo‘yicha dunyoda yetakchi bo‘ldi, Rossiyaga barcha yetkazib berishning 16 foizi to‘g‘ri keladi.
2022 yil boshidan buyon Rossiya suyultirilgan tabiiy gazining (STG) Yevropaga importi o‘tgan yilning shu davriga nisbatan 42 foizga oshdi. Bu haqda 29 noyabr, dushanba kuni Financial Times o‘z hisob-kitoblariga tayanib xabar berdi.
Rossiyadan STG 2022 yilda ushbu yonilg‘ining Yevropa dengiz importining 16 foizini tashkil qiladi. Deyarli butun hajm Fransiya, Belgiya, Ispaniya va Niderlandiyaga yetkazildi, deb yozadi FT.
Umuman olganda, Rossiya Yevropaga 17,8 milliard kub metr STG eksport qildi va mintaqadagi ikkinchi yirik yetkazib beruvchiga aylandi. Birinchi o‘rinni 42 foizlik ulush bilan AQSh, uchinchi o‘rinni 13,7 foiz bilan Qatar egallagan.
17,8 mlrd kubometrlik umumiy hajm gaz quvurlari orqali yetkazib berilgan 62,1 mlrd. kubometr gazning bir qismini tashkil etsa-da, bu Yevropani Kremlning «quroli» oldida «himoyasiz qoldiradi», deya ogohlantirgan FT.
Rossiya gaz quvurlari orqali yetkazib berishni keskin qisqartirganidan so‘ng, Yevropa davlatlari tushib ketgan hajmlarni qoplash uchun STG bozoriga kirishdi. Refinitiv tahlilchilariga ko‘ra, yil boshidan beri Yevropa rekord darajadagi - 111 milliard kubometr STG import qildi, bu o‘tgan yilga nisbatan qariyb 70 foizga ko‘pdir.
«Putin bir kun uyg‘onib: «Biz Yevropaga STG yetkazib berishni to‘xtatamiz», deyishi mumkin, bu esa mintaqani yanada qimmatroq bozorda gaz xarid qilishga majbur qiladi», - deya ogohlantiradi Kolumbiya universitetining energiya siyosati bo‘yicha tadqiqotchisi Ann-Sofi Korbo. «Rossiya nazariy jihatdan gaz tankerlarini Bangladesh va Pokiston kabi kambag‘al davlatlarga «siyosiy manfaatga erishish» va «yevropaliklarga bosim o‘tkazish» uchun yo‘naltirishi mumkin», dedi u. |
Professional SEO kompaniyalari o'z mijozlariga muntazam hisobot va muntazam yangilanishlarni taqdim etadi
Ushbu ma'lumot mijozlarga o'z veb-saytida foydali SEO xizmatlarini tushunish imkonini beradi va ularga to'g'ri yo'nalishda harakat qiladimi yoki yo'qmi, to'g'ri qaror qabul qilishga imkon beradi
Shuning uchun rejalashtirilgan hisobotlarning ayrim shakllari har qanday g'olib bo'lgan optimallash kampaniyasining ajralmas qismi bo'lishi kerak
SMM (ijtimoiy media marketingi) xizmatlari
kuchli qidiruvi optimallashtirish yondashuvi
Biz hamma odamlar ijtimoiy tarmoqlardan foydalanadigan va kuniga kamida bir soat sarflaydigan vaqtni yashaymiz
Shu sababli u sizning potentsial mijozlaringizni topish va ular bilan iliq va sodiq munosabatlarni o'rnatish uchun ajoyib imkoniyatdir
Shu bois siz SMM xizmatlarini taqdim qiluvchi bir qator SEO kompaniyasini izlashingiz kerak
Ayrim tashkilotlar optimallashtirish xizmatlarini o'z ichiga olgan to'liq SEO opsiyasini taqdim etadi va ijtimoiy media-ni boshqarishadi |
18-rasm. Til osti suyagi. A-otniki;
B-qoramolniki;
C-cho‘chqganiki;
D-itniki. 1-tanasi, 2-kichik shoxi,
3-katta shoxi, 4-pastki bo‘g‘ini, 5-
,.
o‘rta
bo‘g‘ini,
5-til
osti
suyagining
burchagi,
6-yuqorigi
bo‘g‘ini, 7-til o‘simtasi
Xaona oblasti dimog‘, tanglay va qanotsimon suyaklardan tashkil topgan.
Tanglay
oblasti
—
regio
palatine
tanglay,
yuqorigi
jag‘,
jag‘
oraliq
suyaklaridan hosil bo‘ladi. Bosh skeletining yon yuzasida miya va yuz oblastlari
farqlanadi. Miya oblastida chakka chuqurchasi, ko‘z orbitasi va ponasimon-tanglay
chuqurchasi joylashadi.
Bosh skeletining bo‘shliqlari:
Miya bo‘shlig‘i— cavum cerebrale —7 ta suyak bilan chegaralanadi va tutam
(svod) —-calvaria,
asosi— basis cranii, ensa va burun devorlarini hosil qiladi.
Burun bo‘shlig‘i— cavum nasi—yuqoridan—peshona va burun suyaklari bilan;
pastdan—yuqorigi jag‘ning tanglay o‘simtasi, jag‘ oraliq va tanglay suyaklari bilan;
yon tomondan—yuqorigi jag‘”,
ko‘zyoshi, yonoq, jag‘ oraliq suyaklari hamda burun
chig‘anoqlari bilan; medial tamondan —dimog‘, panjarasimon suyakning vertikal
varaqchasi, burun to‘siqlari bilan chegaralangan.
Og‘iz bo‘shligi
— cavum oris
—jag‘
oraliq, yuqorigi jag‘
va pastki jag‘
suyaklaridan tashkil topadi.
Bosh skeletining havo kovaklari:
a) yuqorigi jag‘ kovagi—sinus maxillaris yuqorigi jag‘ning suyak varaqchalari
o‘rtasida joylashadi;
53 |
Joriy yilning boshida Buyuk Kelajak ekspеrtlari kеngashi shakllana boshladi va kеngashda xalqaro kompaniyalarda faoliyat yuritayotgan hamda huquq, moliya, sanoat, fan, ta’lim, tibbiyot, ijtimoiy munosabatlar, davlat boshqaruvi sohalarida yеtakchi mutaxassislar hisoblangan o‘zbеkistonlik ekspеrtlar ham ishtirok etishlarini ma’lum qildilar |
Zaytun yog’i juda ko’p shifobaxsh xususiyatlarga ega bo’lib, bitta mahsulotda shuncha foyda borligiga ishonish qiyin
Xo’sh, keling, «suyuq oltin» ning qanday ishlatilishini tushunib olaylik |
Shopengauzer fikricha, umumiy dunyoviy irodaga intilish va shaxsiy
hayotda
shu
irodani
his
etish,
unga qo‘shilish
hayotga
bo‘lgan
irodani
bo‘shashtiradi va tarkidunyochilikka olib keladi, ya’ni inson hayot quvonchlari,
moddiy ne’matlaridan o‘zini tiyishi lozimdir.
Irodaga intilish bu xohishlarni yo‘qotish bilan barobardir. Xohishlardan qutulishning Yagona chorasi xotirjamlikda, deb biladi. Ichki xotirjamlik tar-kidunyochilikdadir, deydi Shoiyengauzr.
Yuzaki qaraganda, o‘z-o‘zini o‘ldirish hayotga bo‘lgan intilishni yo‘q
qiluvchi eng yaxshi choradir. Lekin Shopengauzr buni rad etib, o‘z-o‘zini
o‘ldirish aslida irodasizlik va hayotga bo‘lgan intilishga bo‘ysunishdir,
deb hisoblaydi. Buning o‘rniga, Shopengauer fikricha, barcha xohishlar
va istaklarni rad etib, ulardan voz kechmoq lozimdir, ya’ni u xristian
dini
va hind falsafasiga xos bo‘lgan zohidlik, tarkidunyochilikni xohishlar o‘rniga qo‘yadi.
Shopengauerning dinga
bo‘lgan
munosabati o‘ziga xosdir. Uningcha,
Xudoning bor-yo‘qligini isbotlab bo‘lmaydi, chunki, irodaning abadiyligi olamni yaratilganligini inkor etadi. Bundan tashqari, vaqt mug-laq abadiy bo‘lmasdan, tasavvurlar olamiga xosdir.
Shopengauzer
ilohiy
irodani
olamiy
irodadan
ajratib,
uni
hech
qanday
maqsadsiz bo‘lgan harakat deb hisoblash bilan
birga, nazariy
isbotlardan tashqari, dinga xos bo‘lgan isbotsiz e’tiqodni
va shuningdek,
g‘ayritabiiy
yo‘l bilan
haqiqatni ochishni
tan olmaydi.
Bunday
haqiqatni ochish usullari bilan falsafa o‘rtasida tubsiz jar bor, deydi Shopengauzr.
Uning fikricha, din ziddiyatli
xususiyatga egadir,
bir tomondan,
dinda xalqni yupatish va noto‘g‘ri fikrlar, aldash xususiyati bo‘lsa, ikkinchi tomondan, dinda insonparvarlik, rahm-shafqat g‘oyalari mavjud.
Shunday qilib, Shopengauzer ta’limotida irratsionalizm falsafasida dastlabki paydo bo‘lgan g‘oyalarni ko‘rishimiz mumkin. Bu g‘oyalarda ilk
bor buddizm ta’limotining ta’sirini ham ko‘ramiz. Agar Shopengauer
falsafasi tushkunlik ruhiyatidagi falsafa bo‘lsa, hozirgi zamon irratsi-onalistik falsafasini
esa
muhabbat
va xursandchilik falsafasi deb
atashimiz mumkin. Bu falsafani to‘g‘ri tushunish uchun faqat bilish
va
tafakkur mexanizmiga emas, balki ezgu his-tuyg‘ularga ham tayanish lozim.
ALEKSIS TOKVILB
(1805—1859)
A.Tokvil’ fransuz faylasufidir. U Amerika demokratiyasi haqidagi to‘rt jildli asari bilan mashhurdir.
TokvilB xulq-atvorda ham siyosatdagi tenglikka intilishning yengib
bo‘lmas tamoyili mavjud, deb hisoblar edi. Bunday demokratiyani
rivojlantirishda
eng oldinga
o‘tib olgan mamlakat AQSH
edi.
Yevropa
518 |
Rossiyadagi namoyishlar: hammasi nimadan boshlandi?
Rossiyalik siyosatchi, jamoat arbobi, bloger va yurist, "Korrupsiyaga qarshi kurashish fondi" asoschisi Aleksey Navalniy chorlovlariga binoan Rossiyaning ko‘plab shaharlarida korrupsiyaga qarshi mitinglar bo‘lib o‘tmoqda.
Ilgariroq Navalniy Rossiya Federatsiyasi bosh vaziri Dmitriy Medvedev tomonidan katta miqdorda pullar o‘zlashtirilganligi haqida "U sizga Dimon emas" ("On vam ne Dimon") hujjatli filmini internet-saytlar orqali namoyish qilgan edi. Bugungi kunga kelib, ushbu film 15 million marta tomosha qilingan. Filmga ko‘ra D.Medvedev 70 milliard rubldan ortiq pulni o‘z do‘stlari va yaqinlariga tegishli turli fondlar orqali o‘zlashtirgan, Rossiyaning turli shaharlarida qasrlar qurgan, qimmatbaho yaxtalar sotib olgan, shuningdek, Rossiya va Italiyada gektarlab sharob navli uzumzorlarga egalik qiladi.
«U sizga shunchaki Dimon emas». Medvedevning «maxfiy imperiya»si fosh etildi
Qayd etish joizki, Rossiya Federatsiyasi bosh prokuraturasi, Tergov qo‘mitasi, hukumat ham, davlat rahbariyati ham ushbu filmga o‘z munosabatlarini bildirishmadi. Faqatgina prezident va bosh vazirning matbuot kotiblari "sudlangan shaxsning o‘rinsiz baqir-chaqirlari" degan bahoni berishdi.
Mamlakat rahbariyati tomonidan biror reaksiya bo‘lmagach, muxolifatdagi "Taraqqiyot partiyasi" markaziy kengashi boshqaruvchisi hisoblanuvchi Aleksey Navalniy o‘z tarafdorlarini 26 mart kuni Rossiya shaharlari bo‘ylab korrupsiyaga qarshi tinch namoyishga chiqishga chorlagan edi.
Bugungi mitinglarda ishtirok etish uchun avvalroq Rossiyaning 100 ga yaqin shaharlari ma'muriyatiga so‘rovlar jo‘natilgan, aksariyat shaharlarda muxolifat mitingiga rad javobi berilgan. Rossiya qonunchiligiga ko‘ra, tinch namoyishga asossiz rad javobi berish mumkin emas va 3 kunlik muddat ichida miting o‘tkazilishi uchun boshqa joy tavsiya etilishi lozim. Juda ko‘p shaharlarda, jumladan poytaxt — Moskvada 3 kunlik muddat talabi bajarilmagan va Rossiya Federatsiyasi konstitutsion sudi qaroriga ko‘ra miting avtomatik muvofiqlashtirilgan hisoblanadi.
Shu sababli Navalniy tarafdorlari o‘z so‘rovida ko‘rsatilgan huddud — poytaxtning Tver ko‘chasi bo‘ylab tinch namoyishga chiqishdi. Bu vaziyatda namoyishga to‘sqinlik qilish uchun ichki ishlar vazirligi tomonidan ko‘cha yopilmadi, ko‘cha piyodalar yo‘lagi qismidan qatnov qismiga chiqib ketgan namoyishchilar hibsga olina boshlandi. Aleksey Navalniy ham Tver ko‘chasi va Mamonov torko‘chasi chorrahasini kesib o‘tish vaqtida qo‘lga olindi.
Politsiya bo‘linmasiga olib ketilgan Navalniy "Men bilan hammasi yaxshi. Bo‘linmaga keltirishdi. Politsiyachi bilan Dimon haqidagi filmni muhokama qilyapmiz. Tinch sayrni davom ettiraveringlar. Bugun ob havo yaxshi", "Bu dunyoda qo‘lga olinish uchun loyiq bo‘lgan narsalar bor", deb tvit yozgan.
Rossiya shaharlarida o‘tkazilayotgan mitingdan "Korrupsiyaga qarshi kurashish fondi" ofisidan turib Internet orqali to‘g‘ridan-to‘g‘ri onlayn reportaj uyushtirildi. Reportajni 150 mingdan ziyod kishi Youtube kanalida onlayn tomosha qilayotgan bir paytda avvaliga ofis elektr tarmog‘idan uzib qo‘yilgan, keyin politsiya tomonidan tintuv o‘tkazilib, ofisdagilarning barchasi politsiya bo‘linmasiga olib ketilgan.
Bu borada Navalniy Tvitterda quyidagi fikrni qoldirgan: "70 mlrd. rubllni Medvedev o‘g‘irlagan, tintuv esa KQKF ofisida o‘tkazilmoqda. Mana, nima uchun butun Rossiya bo‘ylab mitinglar bo‘lmoqda".
Namoyishlar geografiyasiga nazar solinsa, u dastlab Uzoq Sharqdagi shaharlardan boshlandi.
Vladivostokda boshlangan mitingda ishtirokchilarning bir qismini politsiya bo‘linmasga olib ketishdi. Namoyishchilar bo‘linma oldida ham ushlanganlarni qo‘yib yuborishni talab qilishdi.
Xabarovsk, Barnaul, Chita, Yekaterinburg, Chelyabinsk, Krasnoyarsk, Novosibirsk, Irkutsk, Tomsk, Ufa, Samara, Ijyevsk, Saratov, Nijniy Novgorod, Sankt-Peterburg, Kaliningrad kabi yirik shaharlarda minglab fuqarolar tinch namoyishga chiqib, korrupsiyaga qarshi o‘z munosabatlarini bildirishdi.
25 mart kuni kechqurun mitingda ishtirok etish uchun 99 shahar vakillari xohish bildirishgani ma'lum bo‘lgan edi. Ulardan, 72 tasida shahar ma'muriyatlari bilan miting o‘tkzaish joyi muvofiqlashtirilmagan. Shu holatda ham belgilangan muddatda namoyish o‘tkazish uchun boshqa joy taqdim etmagani uchun Rossiya konstitutsion sudining qaroriga asoslanib, 63 shahar vakillari namoyishga chiqishlarini bildirishgan. 21 ta shaharda namoyishlar shahar ma'muriyati bilan qonun doirasida muvofiqlashtirilgan; uch shaharda ma'muriyat qarorini kutib turishgan, 4 ta shaharda noma'lum vaziyat ro‘y berib turgan edi. Rossiyaning 84 yirik shahrida namoyishlar bo‘lib o‘tishi bir kun oldin aniq edi.
Yevropa shaharlarida esa Germaniyaning Bonn va Shveytsariyaning Bazel shaharlarida bosh konsullik binosi oldida piketlar uyushtirilishi mo‘ljallanmoqda.
Politsiya bo‘linmasdan Navalniyning yozgan so‘nggi tvitida shunday so‘zlar bor:
"Bugun ko‘chaga chiqqanlar bilan faxrlanaman. Sizlar — mamlakatimizning eng sara insonlari va Rossiyaning sog‘lom kelajagi umidisizlar". |
Doston uslubi—g‘oyat ravon va jozibador, tili—sodda,
jonli vabo“yoqdor. Bu asar XX asr o‘zbek adabiyotidagi «tavsiflar
bilan emas, balki manzaralar va obrazlar bilan so‘zlaydigan» (V.
Belinskiy) haqiqiy she’riyatning mumtoz namunasidir.
Hamid Olimjonning 30-yillardagi ijodida «Oygul bilan
Baxtiyor» (1937), «Semurg‘» (1939) ertak-dostonlari alohida
o‘rin egallaydi. Shoir bu ikki dostonni yaratish bilan folklordan
ijodiy oziqlanishning ibratli namunasini ko‘rsatdi.
Ma’lumki, Hamid Olimjon «So‘z san’atining boshi bo‘lgan
folklor»ni (M. Gorkiy) yoshligidanoq sevib o‘rgangan. Bobosi
mulla Azim va onasi Komila bibi aytgan ertak va matallarni
jon qulog‘i bilan tinglagan. Shoir bejizga keyinchalik yozmagan:
Bolalik kunlarimda,
O‘yqusiz tunlarimda,
Ko‘p ertak eshitgandim,
So‘ylab berardi buvim...
Buvimning har qissasi,
Har bir qilgan hissasi
Fikrimni tortar edi,
Havasim ortar edi.
Hamid Olimjon xalq og‘zaki ijodi to‘g‘risida bolalik
chog‘larida olgan dastlabki ma’lumotlarni keyinchalik oliy
maktabda o‘qish, folklor asarlarini mustaqil mutolaa qilish yo‘li
bilan boyita bordi. Shoir 30-yillarning ikkinchi yarmida Fozil
Yo‘ldosh o‘g‘li og‘zidan yozib olingan «Alpomish» dostonini
nashrga tayyorlagan, asarga kattagina so‘zboshi yozib, umuman,
xalq og‘zaki ijodining, xususan, «Alpomish» dostonining badiiy
xususiyatlarini va buyuk tarbiyaviy-estetik ahamiyatini ko‘rsatib
bergan. Shu bilan birga, folklor boyliklarini xalq mulki sifatida
ko‘z qorachig‘iday asrash, ulardan yangi jamiyat qurishishida
foydalanish g‘oyalarini olg‘a surgan. Jumladan, u: «Bizning
yozuvchilarimizga folklorni bilish qanchalik zarur ekanini hayot
ko‘rsatur. O‘zbek adabiyotini yuksaltirish, uning tilini chin xalq
tili qilish, sodda va chuqur qilish, umuman aytganda, o‘zbek
yangi adabiyotini chin ma’noda xalqchil qilish uchun folklorning
ahamiyati buyuk bo‘lur», —deb yozgan edi.
270 |
m? nm inv fansuz alifbosining o‘n uchinchi harf.
m? abrev 1. M rim raqamida mingni bildiradi; 2. M. (monsieur) janob; MM.
(messieurs)
janoblar;
3.
m
(metre)
met;
4.
M
(mega)
mega;
MHz
(megahertz) megagers.
ma adj poss f voir mon.
maboul, en, adj fam ahmoq, jinni, tentak.
macabre adj o‘lim vasvasasiga oid; fig plaisanterie macabre qaltis hazil.
macadam nm shag‘al yo‘qizilgan yo‘l.
macaque nm 1. makaka; 2. fam juda xunuk odam.
macaron nm 1. bodom mag‘zi unidan qilingan kulcha; 2. soch gajagi; 3.
fam
dumaloq
shakldagi
taqinchoq,
avtomobillar
belgisi,
nishoni;
4.
fam
zarba.
macaroni nm makaron.
macaronique
adj
poesie
macaronique
lotincha
so‘z
va
lotincha
qo‘shimchalar qo‘shilgan she’r.
macchab
ee nm fam o‘lik, jasad, murda.
macedoine nfsabzavotlar yoki mevalar salati.
maceration
nf 1. jismoniy nafsni
tiyish,
tana a’zolarini chiniqtirish;
2.
damlama qilish; la maceration des fruits dans Valcool mevalarni spirtda
damlash; 3. damlama; une maceration de quinquina xinin damlamasi; 4.
teri yoki matoni biror suyuqlikda ivitish, yumshatish.
macerer
I. vt ivimoq, damlamoq; cerises macerees dans 1eau-de-vie
gilosning aroqdagi damlamasi; II. vi dimlamoq; laisser macerer 24 heures
24 soat dimlamoq.
mach n bvush tezligi.
mache nfoquloqsimon ko‘kat.
macher
vt
1.
chaynamoq;
ne
pas
macher
ses
mots
chaynalib
o‘tirmaslik, yuziga, tikkasiga aytmoq; 2. techn chaynab ketmoq, g‘ajimoq.
machette nfchopqi.
machiavel nm munofiq, xiyonatkor, makkor, dog‘uli odam.
machiavelique adj makkor, hiylakor, ayyor, dog‘uli, mug‘ombir.
machiavelisme
nm
ayyorlik,
makkorlik,
hiylakorlik,
mug‘ombirlik,
dog‘ulilik, davlatni boshqarishdagi makkorlik.
machicoulis nm shinak, tuynuk (istehkomlarda, qal’a devorlarida).
machin nm haligi; haligi narsa; o‘sha narsa, anavi.
machinal, ale, aux adj g‘ayriixtiyoriy, beixtiyor, bexos,
ixtiyorsiz;
un
geste machinal g‘ayriixtiyoriy harakat.
machinalement
adv
g‘ayriixtiyoriy
ravishda,
beixtiyor,
o‘ylamasdan,
bexosdan, ixtiyorsiz.
machine
nf 1. mashina; stanok; machine
a vapeur bug‘ mashinasi;
machine electronique hisoblash mashinasi; machine a laver kir yuvadigan
mashina;
machine
a coudre
tikuv mashinasi;
machine
a tisser bʻquv
dasigohi; machines agricoles qishloq-xo‘jalik mashinalari; machin es outils
stanok (metall yoki yog‘ochni qayta ishlovchi); 2. harakatlanuvchi tansport
vositasi;
3.
mil
machine
infernale
jahannam
mashinasi;
4.
teatr
mexanizatsiyalashtirilgan sahna dekoratsiyasi.
machinerie nf
1. mashinalar; 2. kemaning mashinalar bo‘limi; 3. teatda
dekoratsiyani o‘zgartirish uchun xizmat qiladigan mexanizmlar.
machinisme nm mexanizatsiyalashtirish ,
machiniste n 1. mashinist
2. sahna va kinodekoratsiyasi mexanigi; 3.
lokomotiv haydovchisi.
machoire nf1. jag‘; 2. qisqichning, ombirning jag‘i.
machonnement nm sekin chaynash; kavshash.
machonner
vt
1.
sekin
chaynamoq;
kavshamoq;
machonner son
erayon
qalamini
g‘ajimoq,
chaynamoq;
2.
gapni
chaynab
gapirmoq,
ming‘irlamoq.
MAGNESIUM
machouiller vt yutmay chaynab turmoq.
macle nfmurakkab kristal.
magon nm g‘isht teruvchi ust.
magonner vt qurmoq, g‘isht termoq, urmoq.
magonnerie nf
1. bsh, g‘isht terish; 2. masonlar uyushmasi.
magonnique adj masonchilikka oid.
macreuse nf 1. churrak, o‘rdakning bir turi; 2. ho‘kizning yelka qismidagi
oriq go‘sht
macrocephale adj boshi katta, kallasi katta, xumkalla.
macrocosme nm phil koinot olam.
macrocosmi
que adj 1. koinot, olamga oid; 2. dunyo miqyosidagi.
macroscopique adj oddiy ko‘z bilan ko‘rsa bo‘ladigan.
macule nf 1. vx dog‘, kir; 2. qog‘ozdagi siyoh dog‘i; 3. teridagi dog‘.
maculer vt dog‘ qilmoq, iflos qilmoq.
madame, p/ mesdames nfxonim, oyim, xonimlar.
madeleine nf 1. madlen (biskvit pirojnoye); 2. loc pleurer comme une
Madelein
e zor-zor yig‘lamoq, ko‘p yosh to‘kmoq.
mademoiselle, p/ mesd emoisell es nfoyim qiz, oyimqizlar.
madere nm madera (vino turi).
madone nf madonna (katoliklarda BibiMaryam nomi); fig eng dilbar ayol.
madras nm madras (gazlama).
madre, ee adj litt makkor, ayyor, dog‘uli.
madrepore nm zool yulduzsimon marjon.
тaйпeг лт дaт bo‘sin.
maelstrom ou malstrom nm girdobli dengiz oqimi.
maestria nf
1. ijrochilik mahorati; 2. ustalik, epchillik, chaqqonlik, abjirlik,
chapdastlik.
maestro nm mus orkest dirijyori,
bastakor maesto,
ustoz; (mashhur
kompozitor yoki dirijyorga nisbatan ishlatiladi).
mafia ou maffia nfmafiya, banda, uyushgan jinoyatchilar guruhi.
magasin
nm
1.
magazin,
do‘kon;
2.
ombor;
magasin
de
vivres,
d’habillement oziq-ovqat, kiyim-kechak omborxonasi; 3. o‘qdon.
magasini
er nm ombor mudiri.
magazine nm 1. suratli, rasmli jurnal; 2. radio va televidenie xronikasi.
magdalenien, ienne adj paleolitning oxirgi davriga oid; nm paleolitning
oxirgi davri.
mage n1. sehrgar, jodugar, afsungar; 2. nm kohin (ma’jusiylar ruhoniysi).
maghrebin, ine adj, n mag‘ribga oid, mag‘riblik.
magicien, ienne n sehrgar, jodugar, afsungar, folbin.
magie nf sehr, jodu, aun; magie blanche zararsiz jodu; magie noire
qora niyatli jodu.
magique adj g‘aroyib, sehrli, joduli, atsunli; mentalite magique irimchilik;
charme magique sehrli joziba.
magiqu ement adv sehrli ravishda, ajoyibona, g‘aroyibona.
magistral,
ale, aux
adj
mohirona,
san’aikorona;
cours
magistral
dorulfunun o‘qituvchisining ma’ruzasi; 2. litt qatiy, amirona.
magistralement
adv
ustalik
bilan,
mahorat
san’atkorona, mukammal.
magistrat nm vx sud ijrochisi, sudya, prokuror; magistrat du si€ge, du
parquet prokuror; magistrat superieur d’un parquet bosh prokuror.
magistrature nf 1. sud muassasasi,
idorasi, mahkamasi;
2. sudyalik
unvoni; sudyalik vazifasining muddati.
magma nm 1. иx 9601 тaдтa; 2. quyuq massa.
тaдпaпeпe nf pillaxona.
magnanime adj olijanob, oliyhimmat, mehribbon, muruvvatli, hotamtoy,
himmatli.
magnanimite nf 1. vx olijanoblik, oliyhimmatlik, muruvvatlilik, marhamat,
mehribonlik.
magnat nm magnat, yirik puldor; un magnat du petrole neft qiroli.
magnesium
nm
magniy
(kimyoviy element, kumushrang yumshoq
metalb.
bilan,
mohirona, |
B. Jumboqli raqamlar
(Intellektual salohiyatingizni tekshirib ko‘ring).
53,
Beshta taqsimchada ja’mi 100 dona yong‘oq bor. Birinchi va ikkinchisida 52 ta. Ikkinchi va uchinchisida—43 ta, uchinchi va to‘rtinchisida
—34
ta, to‘rtinchi-va beshinchisida
esa
30
ta. Har bir taqsimchada
nechtadan yong‘oq bor!
T
54. Ikkita bir xil chelakka limmo-lim qilib suv quyilgan. Ularning
}
birida yog‘och bo‘lagi suzib yuribdi.
Aytingchi, bu chelaklar taroziga
{
qo‘yilsa, ularning qaysi biri og‘irroq chiqadi
300
EY |
420.
425.
430.
435.
440.
445,
450.
455.
460.
Sudrar do‘stin aziz qabri tegrasida shafqatsizlarcha;
Lek yetmagan unga shikast; ko‘rsang sen ham hayron qolasan;
Xuddi shabnam yuvganidek tarovatli; asar yo‘q qondan,
Butun jismi gulday toza, tanidagi qahhor nayzadan
Paydo bo‘lgan jarohatlar bari endi tamoman bitgan.
Ki xudolar g‘amxo‘rdirlar mashhur o‘g‘ling jasadiga ham;
Ahli samo uni shunday e’zozlaydi, karam qiladi».
Qariyaning ko‘ngli gulday yashnab, shunday dedi Hermesga:
«Samo ahlin qurbonlik-la yo‘qlab turmoq,
ko‘p savob, o‘g‘lim!
Hektor,—koshki tirik bo‘lsa!— farog‘atli koshonamizda
Har vaqt yuksak Olimpdagi boqiylarni yodlab turardi;
Shu boisdan eslamoqda xudovandlar marhum o‘g‘limni.
Lek quloq sol, qabul aylab mendan ushbu oltin qadahni,
Boqiylarning panohida mirmidonlar qarorgohiga,
To Axillning ko‘shkigacha kuzatib qo‘y meni hifz etib».
Zevs elchisi Hermes yana javob qildi Dardanzodaga:
«Sen, qariya, meni yosh deb yo‘ldan urma, menga bermoqchi
Bo‘lgan sovg‘ang olmam aslo, Axillesni g‘ofil qoldirib.
Men Axillni hurmatlayman va ul erga tegish sovg‘ani
Pinhon olmam, keyin biron falokatga uchramaslik-chun;
Illo senga zaminda ham, ummonda ham hamroh bo‘lgayman;
To shavkatli Argosgacha ham kuzatgum seni jon-dildan;
Hech bir foniy kas yo‘limga g‘ov bo‘lishga jur’at etolmas».
Deya chiqdi shoh otlari qo‘shilgan jangarobaga tez;
Hermes qamchi va jilovni o‘z qudratli ilkiga oldi;
Otlarga va xachirlarga ufurdi u g‘ayrat-u qudrat,
Yetishganda sohildagi zovurga va devorga ular.
Sal oldinroq bunda axey soqchilari kechlik qilgandi,.—
Sharofatli Hermes ular hammasini uxlatib qo‘ydi;
U minora ostidagi darvozaning tanbasin surib,
Uni ochdi, ichkariga olib kirdi shoh Priamni
Hamda uning ko‘p bebaho sovg‘a ortgan arobasini.
So‘ng Axillning yuksak ko‘shki qarshisiga yetganda ular
(Mirmidonlar o‘z shohining hashamatli bu saroyini
Qo‘rg‘on ichra zarang archa og‘ochidan mustahkam tiklab,
Yopgandilar uning tomin soy bo‘yida o‘sgan qamish-la;
Qasr va keng hovli qoziq devor ila o‘ralgan edi;
Tanbalanar edi yo‘g‘on archa sunba bilan qopqasi;
Bo‘l qopqani ochmoq, yoki yopmoq uchun uch nafar axey
Azamati surar edi ul sumbani bazo‘r, ter to‘kib;
Lek Axillning yolg‘iz o‘zi osongina eplardi buni),—
Ochib berdi qariyaga sharofatli Hermes qopqani
Va hovliga olib kirdi Peleyzodga atalmish muzdni. |
Shuning uchun ham bu oraliq interfaza emas, interkinez deyiladi. Interkinez o‘ta
qisqa vaqtni egallaydi. So‘ng, ikkinchi bo‘linish boshlanib ketadi va unda ham
profaza II, anafaza II, metafaza II, telofaza II bosqichlari mavjuddir.
Mitoz va meyozning taqqoslanishi
Bosqichlar
Mitoz
Meyoz
Interfaza
DNK sintezi ro‘y beradi va / Mitoz kabi
xromatida ikkilanadi
I profaza
Xromosoma
zichlashadi; ! Xromosomaning
zichlanishi
ro‘y
beradi.
Xromatindan
xromosoma-
)/ Gomolog
xromosomalar
juftlashadi,
ular
ning
shakllanishi
boshla- ) bivalentlar
hosil
qiladi,
ayrim
qismlararo
nadi
almashish— krossingover ro‘y beradi
I metafaza
Xromosomalar
ekvator ! Bivalent
hosil
qilgan
xromosomalar
ekvator
bo‘ylab joylashadi
bo‘ylab joylashadi
I anafaza
Har
bir
xromosomaning ) Bivalent hosil qilgan gomologik xromosomalar
xromatidasi alohida qutbga ) bir-biridai ajralib alohida qutbga ajraladi. Turli
ajraladi
bivalentlardagi
xromosomalarning
mustaqil
ravishda qutbga tarqalishi ro‘y beradi.
I telofaza
Har
biri
diploid
yadroli,
)2
ta
gaploid
qiz
hujayra
shakllanadi.
Bu
o‘xshash
2
qiz
hujayra ) hujayralar genetik jihatdan o‘zaro farqlarga ega
shaklanadi
va
mitoz ) bo‘ladi.
yakunlanadi
II profaza
BoЧтayф
Gaploid
qiz
hujayra
interfazasiz
—interkinez
holida
qayta
bo‘linishga
kirishadi.
Xromosomalar zichlashadi.
II metafaza
BoЧтayф
Xromosomalar
sentromerlari
bilan
ekvator
bo‘ylab joylashadi (mitozning metafazasi kabi)
II anafaza
BoЧтayф
Har
bir xromosomaning
xromatidasi
alohida
qutbga ajraladi (mitoz anafazasi kabi)
TI telofaza
BoЧтayф
Genetik
jihatdan
o‘zaro
farq
qiluvchi,
xromosomasi gaploid to‘plamga ega bo‘lgan 4 ta
qiz hujayra shakllanadi.
89 |
SHAXSLARARO ETAKCHILIK TAMOYILLARI
yutuq yondashuvini tanladik. Biz ochiq, oqilona, ikkala
tomon uchun munosib qarorga to‘xtaldik. Biroq ular bu
ishimizni zaiflik sifatida ko‘rib, bizni ship-shiydon
qilishdi.
—Nima uchun yutuq-mag‘lubiyatni tanladingiz?
–Siz tushunmadingiz. Biz aynan yutuq-yutuqqa
asoslandik.
—Axir boyagina sizni ship-shiydon qilishganini
aytdingiz-ku?
–Xuddi shunday.
–Bu deganisiz mag‘lub bo‘ldingiz, shundaymi"
–Ha.
—Ular esa g‘alaba qozondilar"
–To‘g‘ri.
–Xo‘sh, bu qanday nomlanadi?
U Yutuq-mag‘lubiyat holatini yutuq-yutuqdek qabul
qilganini tushunib yetganida, dahshatga tushdi. Biz
mag‘lubiyat-yutuqning uzoq muddatli oqibatlarini ko‘rib
chiqdik; ko‘milgan hissiyotlar, oyoqosti qilingan qadr-qimmat, g‘azab, xafagarchilik. Ha, ushbu vaziyatda har ikkala
tomon mag‘lub bo‘lgandi.
Prezident haqiqatan ham yutuq-yutuq yondashuviga
asoslanganida edi, u shartnoma muddatini uzaytirgan,
ijarachini diqqat bilan tinglagan, shundan keyin o‘z
nuqtayi nazarini aniq-ravshan bildirgan bo‘lardi. To ikki
tomon ham boshidanoq istagan Uchinchi qaror–ularni
birlashtiruvchi muayyan yechim topilguncha yutuq-yutuq ruhiga
sodiq qolardi.
YUTUQ-YUTUQ YOKI MUROSASIZLIK
Agar kishilar baribir kelisha olmasalar, unda ular
uchun yutuq-yutuqning ancha yuqori darajasi bo‘lgan yana
bir paradigma–yutuq-yutuq yoki muzokarani bekor qilish
tanlovi qoladi.
Muzokarani bekor qilishning ma’nosi shuki, agar
biz ikkimiz uchun birdek foydali yechim topolmasak, o‘z
249 |
Uy-joy kommunal xizmat ko‘rsatish tashkilotlari bilan yaqin hamkorlik asosida ko‘p xonadonli uy-joy fondini boshqarish va undan foydalanish tizimini yanada takomillashtirish, ko‘p xonadonli uylarni saqlash qoidalariga rioya etilishini texnik nazorat qilish bo‘yicha samarali tizimni shakllantirish, aholiga sifatli kommunal xizmatlar ko‘rsatishni tubdan yaxshilashga qaratilgan mazkur farmon va davlatimiz rahbarining “O‘zbekiston Respublikasi Uy-joy kommunal xizmat ko‘rsatish vazirligi faoliyatini tashkil etish to‘g‘risida”gi qaroriga ko‘ra, Samarqand viloyatida ham vazirlikning uy-joy kommunal xizmat ko‘rsatish boshqarmasi faoliyati yo‘lga qo‘yildi |
Men sizni o‘zimg‘“a o‘xshag‘on sohibqiron qilib tarbiyat
qilmoq maqsadinda xo‘p urinmayin,
baribir, bilganingizdin
qolmaysiz. Manim niyatlarim butun zaminni birlashtirmoq,
umrim yetmasa, sizlarga-otangiz va nabiralarimga bul niyatlarimni meros etib topshirmoq niyatinda erdim. Inson yakkash bo‘lib bir-biri bilan urushmoq, talashmoq uchun ermas,
bir butun oila bo‘lib yashamoq uchun zaming"’a kelg‘ondir.
Иш" Бek —Bobojon, maftunkor samo aqlimni olmish,
manim bul ishimdin ranjimoqdamisiz?
Amir Temur—Yo‘q, aslo, inson samodin najot kutmog‘i
meng‘a ayondir, yana shul narsa sizg‘a ma’lum bo‘lsinkim,
jahonni
qilich
birlan
emas,
aql
birlan
ham birlashtirmoq
mumkindir.
Ulug“bek-Men dunyo
aksini yulduzlarda ko‘radurmen,
bobo. Alarga tikilib, ko‘p sir-sinoatning zamiriga yetkanday
bo‘ladurmen.
Amir Temur-Yulduzlar ne derlar, Mirzo?!
Ulug“bek-Navbatdagi
yurishda
ham
ustun
keli-shing‘izdan bashorat qilurlar, bobo!
Amir Temur-Barakallo Mirzo, barakallo!
(Amir Temur asta chiqib ketadi).
Ulug‘bek—Oy chiqmasa, oqshom sezilar g‘arib,
Xunuk eshitilar qorong‘uda sas.
Yulduzlar titraydi rangi gezarib,
Ko‘rshapalak uchun zulmat bo‘lsa, bas.
..
Men esa kutganday yorug‘ kunlarni,
Betoqat kutaman yorug‘ tunni ham,
Oy, yulduz yengmasa qoro tunlarni—
Xatarda qolganday tuyular olam.
(Ulug‘bek xayol
bilan sahnadan chiqib
ketadi. Sahnaga
boshlovchilar chiqib keladilar).
321 |
Ular o‘z reydlari haqida: “Biz bo‘lmasa, unda kim?” nomli film ham olishgan — filmda aytilishicha, qidiruv ishlarida samolyotdan ham foydalanilgan
2016-yili, Davidichga nisbatan firibgarlik moddasi bo‘yicha ish ochilganida, u sudda “‘GTA bandasi’ni qo‘lga tushirgan inson” aynan u ekani, politsiyachilar esa ishga keyin qo‘shilganini aytgandi
“Biz, 250 kishi, bir necha oy o‘rmonlarda yashadik va bu odamlarni izladik, — degandi bloger
— Menda buni tasdiqlovchi minnatdorlik xati bor
Men qidirib ko‘chaga chiqqanimdan so‘ng, ular hech kimni o‘ldira olmadi”
O‘sha 2014-yilning sentabrida tergov guruhida birinchi jiddiy ilmoq topildi (bu vaqtga kelib jinoiy ish materiallari 30 tomdan oshib ketgan edi)
3 sentabr oqshomida Borisov familiyali haydovchi — uning ismi tergov materiallarida ko‘rsatilmagan — Moskva halqa avtomobil yo‘li (MKAD)ning Yasenevodan o‘tgan qismida yonilg‘i olish uchun to‘xtagan
U hisob-kitob qilib bo‘lib, tashqariga chiqishi bilan, unga uch erkak hujum qilgan — oyoqlariga o‘q uzib, uni to‘qmoq bilan urishgan, shundan so‘ng avtomobilidan nimanidir olib, voqea joyidan qochishgan
Shovqindan AYoQSh xodimi tashqariga chiqib, politsiya va tez yordamni chaqirgan
Bu vaqtda AYoQShga yana bir mashina kirib kelgan — haydovchi voqea joyidagi erkaklardan nima bo‘lganini so‘rab, yonilg‘i olib, chiqib ketgan, biroq bir necha daqiqadan so‘ng qaytib kelgan
U hujum qilgan uch erkakni shu yaqin-atrofda, MKAD yoqasida ko‘rganini va ularni quvib yetishni taklif qilgan
Borisov uning mashinasiga otilgan va ular tez orada to‘daning avtomobilini quva boshlagan
Ular Profsoyuzniy ko‘chasi yaqinida jinoyatchilarni bir burchakka siqib qo‘yishga muvaffaq bo‘lishgan, shunda Borisov o‘zining qarshisida unga qaratilgan, uni nishonga olayotgan to‘pponchani ko‘rgan
Shu bilan poyga tugagan — biroq haydovchi yetti soniyali video olishga muvaffaq bo‘lgan, unda mashina raqami ham ko‘ringan
Borisov raqam bilan birga mashina rusumi haqidagi ma’lumotni politsiyaga ma’lum qilgan
Ko‘p o‘tmay tergovchilar o‘sha oqshom hujum qilganlarning harakat yo‘nalishini topdi, mashina egasi kimligi ham aniqlandi: u O‘zbekistondan Rossiyaga kelgan Fazliddin Hasanov bo‘lib chiqdi
Kuzatuvlar natijasida u boshqa ikki muhojir — Hazratxon Dodoxonov va Ibaydullo Subhonov bilan bilan muntazam muloqot qilishi aniqlandi
Dodoxonovning barmoq izlari (u Federal migratsiya xizmati bazasida bo‘lgan) to‘da hujum qilgan mashinalarning biridan topildi; Hasanovga tegishli genetik material esa jinoyat sodir etilgan joylarining birida aniqlandi
Uchala gumonlanuvchi ustidan kuzatuv o‘rnatildi
Subhonov o‘sha vaqtda Udelniydagi — Moskva biqinidagi ko‘chalari rus yozuvchilari nomi bilan ataladigan, qimmatbaho ikki-uch qavatli hashamatli turar joylardan iborat osoyishta posyolkadagi xususiy uylarning birida qo‘riqchi bo‘lib ishlardi
Xonadon egalari Subhonovni “juda muloyim, xizmatga tayyor va kamsuqum” deb ta’riflagan
U tojikistonlik va o‘zbekistonlik tanishlari bilan ko‘p muloqotda bo‘lgan
Tezkor vakillarning aniqlashicha, ular katta trassalar bo‘yiga chiqib, yaqin oradagi dalalarda daydishgan, shuningdek, o‘rmonda o‘q otish va qo‘l jangi bo‘yicha mashg‘ulotlar o‘tkazishgan
Mashg‘ulotlardan so‘ng Qur’on o‘qishgan
Keyinchalik ma’lum bo‘lishicha, Subhonov guruh a’zolariga “islomni o‘rganmay turib, yaxshi hayot uchun kurashib bo‘lmasligi”ni, “noto‘g‘ri yo‘l bilan boyiganlarning boyligini tortib olish uchun” esa o‘ldirish zarurligini uqtirib kelgan
Tergovchi Aleksey Stadnikov ham to‘da odamlarni pul uchun o‘ldirmasligini taxmin qilgan: jinoyatchilar o‘z qurbonlarining yonidan har doim pul olavermas, olganda ham bir necha ming rubldan ortiq olmasdi
Banditlar telefonlar va boshqa buyumlarni ham har doim olib ketavermasdi — bir safar birovi o‘ziga odekolon, boshqasi qora ko‘zoynakni olib ketganini aytmasa |
JO‘RAEV T.T.. HALIMOV S.G.
O‘zbek tilshunosligida nutq madaniyati bilan shug‘ullanuvchi qaysi
olimlarni bilasiz?
O‘zbek tilshunosligida shifokor nutqi madaniyatini oshirish bo‘yicha
qanday vazifalar turibdi?
Shifokor nutqi madaniyatini rivojlantirish uchun sizningcha, yana
qanday ishlarni amalga oshirish lozim?
Adabiyotlar:
1.Begmatov
E., Boboeva
A., AsomiddinovaM., Umurqulov
B.
O‘zbek nutqi madaniyati ocherklari. -Toshkent: 1998.
2.Eskandarova Sh. O‘zbek nutq odatining muloqot shakllari: Filol.
fan. nomz. ...diss. avtoref. -Samarqand. 1993.-27 b.
3.Yo‘ldoshev M. Badiiy matn lingvopoetikasi. -Toshkent: Fan, 2008.
-159 b.
4.Karimov
S.A.
O‘zbek
tilining
badiiy
uslubi,
Samarqand,
“Zarafshon” nashriyoti, 1992. —140 b.
5.Mahmudov N. O‘qituvchi nutq madaniyati.-Toshkent, 2009.-188 b.
6.Qo‘ng‘urov
R., Begmatov
E., Tojiev
Yo. Nutq madaniyati va
uslubiyat asoslari, Toshkent, O‘qituvchi, 1992. —110 b.
7.Qudratov T. Nutq madaniyati asoslari. —T.: O‘qituvchi, 1993.
NUTQ MADANIYATI TARIXIDAN
Talabalarning
jahon
notiqlik
san’ati,
notiqlik
oldiga
qo‘yiladigan
talablar,
uning
o‘ziga
xos
mezonlari,
madaniy
mutq
hosil
bo‘lishida
notiqning
til
birliklaridan
foydalanish
imkoniyatlarini
aniqlash bo‘yicha amaliy ko‘nikmalarini shakllantirish.
O‘quv maqsadi
Asosiy ma’lumotlar
Ma’lumki,
nutq madaniyati bevosita notiqlik
bilan chambarchas
bog‘liq. Insoniyat azal-azaldan o‘z fikrlarini tinglovchi yoki o‘quvchiga
etkazishda ifodali va ta’sirchan so‘z va jumlalardan foydalanishga intilib
keladi. Davrlar o‘tishi bilan tildan foydalanish san’at darajasiga ko‘tarildi
va bu san’atning yorqin ko‘rinishi bo‘lgan notiqlik yuzaga keldi. Kishilar
o‘zaro muloqot jarayonida tilning eng muhim ijtimoiy vazifalari o‘z aksini
topadi. So‘zlovchi yoki yozu;
arayonida tildagi mavjud lisoniy |
Qancha qizlar bo’lib ketdi to’y |
Masalaning iqtisodiy ma’nosiga ko’ra hamma noma’lumlar manfiy bo’lmasligi
kerak, ya’ni:
xi ≥ 0 (i=1, 2, ..., m) .
(1.2)
Masaladagi b) shart uning maqsadini aniqlaydi. Demak masalaning maqsadi
mahsulotlarni realizatsiya qilishdan korxonaning oladigan umumiy daromadini
maksimallashtirishdan iborat va uni
Y = c1x1 + c2x2 + ... + cmxm → max,
(1.3)
ko’rinishdi ifodalash mumkin.
Shunday qilib, ishlab chiqarishni rejalashtirish masalasining matematik modeli
quyidagi ko’rinishda bo’ladi.
a11x1 + a21x2 + ... + am1xm ≤ b1 ,
a12x1 + a22x2 + ... + am2xm ≤ b2 ,
-----------------------------------a1nx1 + a2nx2 + ... + amnxm ≤ bn ,
x1 ≥ 0, x2 ≥ 0, ... , xm ≥ 0,
Y = s1x1 +s2x2 + ... + smxm → max .
2. Iste’mol savati masalasi
Faraz qilaylik, kishi organizmi uchun bir sutkada n xil A1, A2,..., An ozuqa
moddalari kerak bo’lsin, jumladan A1 ozuqa moddasidan b1 miqdorda, A2 ozuqa
moddasidan b2 miqdorda, A3 ozuqa moddasidan b3 miqdorda va hokazo, An dan bn
miqdorda zarur bo’lsin va ularni m ta B1, B2,...,Bm mahsulotlar tarkibidan olish
mumkin bo’lsin, har bir Vi mahsulot tarkibidagi Aj ozuqa moddasining miqdori aij
birlikni tashkil qilsin.
Masalaning berilgan parametrlarini quyidagicha jadvalga joylashtirish
mumkin.
9 |
MYk aди
;
TOMA
o
вaъёpий ҳyжжaт тaлaблapигa мyвoфиkдиp. |
Britaniya sudi 25 yoshli maktab o‘qituvchisi Umar Xeykni bolalarni keyinchalik mamlakatda teraktlarni sodir etish maqsadida terrorchilik faoliyatiga jalb etishda aybdor deb topdi
Bu haqda Bi-bi-si xabar qilmoqda
Ta'kidlanishicha, o‘qituvchi IShID terrorchilik tashkiloti a'zosi sanaladi
U 100 dan ortiq bolalar bilan aloqada bo‘lib, ularga ekstremistik videoroliklar ko‘rsatgan va terrorchilik mafkurasini singdirgan
Shuningdek xabar qilinishicha, o‘qituvchida rasmiy pedagogik malaka bo‘lmagan |
»
–Jonim bilan—deb
qo‘lini
ko‘ksiga Qo‘ydi.
Sizdan ham bir iltimos, hazratim.
—Xo‘sh»
—Biz
tikan
deb
o‘ylagan
narsalar
og‘uli tig‘lar
bo‘lib. chiqmasin. Ehtiyot bo‘ling!
Bobir xotinining hamma
narsaga. fahmi yetadigan
ziyrak bir do‘st ekanini hozir yana bir marta sezdi-yu,
unga. mehri toblanib:
—Xotirjam bo‘ling
1—
dedi.
So‘ng qalbi uchrashuv quvonchiga, mehribon ayollar nafosatiga va mas’um bolalar zavqiga to‘lib qo‘rg‘on hovlisiga chiqdi.
Devoixonaga yaqinlashganda elchilar bilan bo‘ladigan
muomalani ko‘z oldiga keltirdi-yu: kmolu dunyoni ayamaslik kerak» degan niyatni ko‘ngliga tugdi.
3
Bobirning buyrug‘i
bilan Vali xazinachi bisotida
bor eng qimmatbaho dur-u gavharlardan, Badaxshon la’llari-Yu, oltin bezakli
knyimlardan,
kamyob tig‘lar va
buyumlardan shohga
alohida, uning elchisiga
alohida
in’omlar hozirladi.
Saroy
bovurchilari, bakovul
va
M yasovullari ikki kecha-yu, ikki kunduz yugurib-yelib, Qunduzda hali misli ko‘rilmagan shohona ziyofat va bazmga
hozirlik ko‘rdilar. Ulkan ziyofat uchun hisoriy qo‘ylarning o‘zidan yetmish-saksontasi so‘yildi. Tog‘lardan, o‘rmon
va daryolardan ovlab kelingan g‘ozlar, kakliklar,
ohular soni bundan ham ko‘proq edi.
ShohIsmoilning mehmondorchiliklarini ko‘p ko‘rgan
odamlardan biri— Bobirning
xolavachchasi,
ilgarigi
Uratepa hokimining
o‘g‘li Mirzoxon
edi,
U Bobirga
bir necha marta:
t
—Shoh elchilari chog‘irsiz ziyofatni ziyofat o‘rnida
ko‘rmaslar—deb aytdi.
Bobirning eshik og‘asi Qosimbek esa ichkilikni judo
yomon ko‘rardi. Bobirning o‘zi ham hali beklari bilan
biror marta ichkilik bazmi o‘tkazgan emas, faqat
Qobulda Mohimga uylangandan keyin: xushbo‘y chog‘irlardan
bir-ikki marta tatib. ko‘rgan edi.
Hozir uning ko‘nglida ko‘pirib turgan quvonch bilan
birga ShohIsmoilga va shialar bilan sunniylarning-4. dushman munosabatlariga borib taqaladigan qandaydir
331 |
1.3. Rojiy Xorazmiy hayoti va adabiy merosi
MuhammadYusuf Rojiy Xorazmiyning tug‘ilgan yili haqida
adabiyotshunoslar
ikki
xil
fikr
bildirgan.
Adabiyotshunos
V.Mo‘minovaning taxminiga
ko‘ra, Rojiy Xorazmiy
1825-
yilda
tug‘ilib, 1900-yilda vafot etgan va u Muqimiy, Furqat, Zavkiy,
Nodim, Komil va Avaz O‘tarlar qatoridagi shoir bo‘lgan". Ayyomiy
esa "Xorazm shoirlari" monografiyasida Rojiyning
1880-yilda
ko‘chirilgan va Ichonqal’a muzeyida saqlanayotgan devonidagi:
Rojiyo, o‘tdi yigitlikda yigit deb umring,
Qirqdin oshti yoshing, emdi ne darkor yigit
–
deb
yakunlanadigan
"yigit"
radifli
g‘azalning
maqtasidagi
"kirqdin oshti yoshing" jumlasiga tayangan holda, devon 1880-yilda
tuzilib, shu vaqtda shoirning yoshi qirqdan oshgan bo‘lsa,
y XIX
asrning 30-yillari oxirida tug‘ilgan deya xulosa chiqaradi.
Mazkur
fikrlar
biroz
munozarali
bo‘lgani
bois,
unga
aniqlik kiritishimizga to‘g‘ri keladi. Avvalo shuni e’tibordan
soqit
qilmaslik
kerakki,
shoir
devonining
barcha
qo‘lyozma
nusxalari
u
hayotligida
emas,
vafotidan
keyin
ko‘chirilgan,
toshbosma
nusxalari
esa
Feruz
Xivada
litografiya
ochgandan
so‘nggina nashr qilingan. Shuni alahida ta’kidlash joizki, garchi
Komil bilan Rojiy o‘rtasida mazkur voqea bo‘lib o‘tgan bo‘lsa-da,
Shoirning devonini
Komilning shaxsan
o‘zi nashr qildirgan.
Ikkinchidan, Komil Xorazmiy:
Komil, netong, gar ogah esa so‘z kamolidin,
Doim anisi Rojiy ila Ogahiy erur –
deyishiga qaraganda, ular juda yaqin do‘st, tengdosh ham bo‘lgan.
Rajiy zamonasining mashhur xattoti sifatida tanilgani
ham
ma’lum. U Alisher Navoiyning "Lison ut-tayr" asarini 1849-yili
kitobat qilgan. Bu nusxa hozirgi kunda 7346 inventar raqam bilan |
Ma’lumki,
ikkilik
sanoq
sistemadagi
sonlarni
hosil
qilish
uchun berilgan sonni sanoq sistema asosi bo‘lan 2 ga bo‘lish orqali
amalga oshiriladi.
Agar berilgan son x bo‘lsa, uning ikkilik sistemadagi ifodasida
oxirgi raqam S7-—x mod 2
Ikkiga bo‘lishda bo‘linmaning butun qismini olamiz:
X2=xaт 2
Bu jarayon butun qism nolga teng bo‘lguncha davom etadi. Bu
amalda
49174
0
гa
teng
bo‘lguncha
davom
etadi.
Dastur
rekursiyadan foydalanilgan holda quyidagi ko‘rinishda bo‘ladi:
Prosedure BinarRepresentation(x: integer);
var
8, Xx: Integer;
begin
(Birinchi
chaq
amalga oshiriladi)
8 := x тoй 2;
x= xap 2;
Rekursiv murojaat;
Ўx20 1йeп
BinarRepresentation(x);
fikkinchi blok. Teskari tartibda bajariladi?
write(s);
end;
iruv.Prosedura
murojaat
qilinish
tartibida
Bunday algoritmga yana misol sifatida Fibonashchi sonlarini
keltirish
mumkin.
Ma’lumki,
Fibonashchi
sonlari
quyidagicha
aniqlangan.
"04211, aдaнггaз 142,3,4,.... Bи тeKKшгeп{ ifoda algoritmiga
иa.
vchi blok-sxema keltirilgan. Eslatib o‘tamiz formuladagi.
ani
lash
Ojat yo‘q, agar Fibonachchi
sonining nomerini ham
qlash
zarur bo‘lsa, birorta parametr-kalit kiritish kerak bo‘ladi.
83 |
Tashrifning asosiy tadbirlari Turkiya Respublikasi Prezidenti saroyida bo‘lib o‘tdi
Rasmiy kutib olish marosimidan so‘ng Shavkat Mirziyoyev va Rejep Tayyip Erdo‘g‘on tor doirada uchrashuv o‘tkazdi
Unda O‘zbekiston bilan Turkiya o‘rtasidagi siyosiy, savdo-iqtisodiy, investitsiyaviy, transport-kommunikatsiya va boshqa sohalardagi hamkorlikni rivojlantirish masalalari muhokama qilindi, mintaqaviy va xalqaro muammolar yuzasidan fikr almashildi |
Qirg'izistonda o'zbek matbuoti, Ulug'bek Sokin lavhasi
O'zbekistonda matbuot erkinligi, Navbahor Imamova lavhasi |
Maʼlumki, qushlar fasllarga qarab oʻzlarining yashash sharoitini oʻzgartirib boradi. Bu jarayon ayniqsa, qish-bahor oylarida mavsumiylik kasb etadi. Aytish lozim, yurtimiz hududlariga ham turli qushlar qishlash uchun uchib keladi.
Ularning yashash tarzi, turlarini oʻrganish, sonini aniqlash biologik xilma-xillikni saqlash va ilmiy kuzatishlar olib borishda muhim ahamiyatga ega.
Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2019-yil 11-iyundagi “2019-2028-yillar davrida Oʻzbekiston Respublikasida biologik xilma-xillikni saqlash Strategiyasini tasdiqlash toʻgʻrisida”dagi qarori ijrosidan kelib chiqib, Davlat ekologiya qoʻmitasi tomonidan tegishli ilmiy muassasalar va oliy taʼlim dargohlari bilan hamkorlikda suv qushlarining qishki sanogʻini oʻtkazish chora-tadbirlari amalga oshirib kelinmoqda. Jumladan, shu kunlarda Qoʻmita huzuridagi Atrof-muhit va tabiatni muhofaza qilish texnologiyalari ilmiy-tadqiqot instituti va Mirzo Ulugʻbek nomidagi Oʻzbekiston Milliy universiteti mutaxassislari hamkorligida mamlakatimiz suv havzalari boʻylab qishlovchi qushlarning joriy yilgi qishki sanogʻi oʻtkazilayapdi.
Dastlabki sanoq ishlari Qashqadaryo viloyatida joylashgan “Tolimarjon”, “Nogʻayli”, “Qamashi”, “Chimqoʻrgʻon”, “Qorabogʻ” suv omborlari va “Sechan koʻl”, “Achin koʻl” kabi tabiiy suv havzalarida amalga oshirildi. Oʻrganishlar davomida ushbu suv havzalarida noyob, mavsumiy va doimiy yashaydigan qushlarning 100 dan ortiq turi aniqlandi.
Endilikda reja boʻyicha ilmiy jamoa Surxondaryo viloyatidagi Amudaryo sohillari va “Janubiy Surxon”, “Uchqizil”, “Oqtepa” suv havzalarida qishlovchi qushlar sanogʻini oʻtkazish amaliyotini boshlashdi. Bu hududlarda xalqaro ahamiyatga ega boʻlgan kulrang turna, noyob tur hisoblangan Sibir turnasi, shuningdek, oq peshonali va kulrang gʻoz uchun qishlov joyi hisoblanadi. |
O‘zbekiston rasmiylariga ko‘ra, G‘alaba-Amuzang temir yo‘lidagi portlash terrorchilik xuruji bo‘lgan |
bu xoksor bandalaringga bir o‘g‘il ato qil,
ey Parvardigori
Iram...
Najmiddin Kubroning iltijolari Olloi taolo dargohida
mustajob bo‘lib, Polvon pirimiz dunyoga keladilar. Pirimizning
onalari homiladorligida otalari Piryorvali bobomiz mo‘g‘ullar
bosqinidan uzoqroqqa, Xivaga ko‘chadilar. Biroq oy
—kuni
yaqinlashagan ayollari Xiva yaqiniga, Qiyotga kelganlarida to‘lg‘oqi
tutib, Zoyir xo‘ja deganning chertagida ko‘zlari yoriydi.
Polvonday o‘g‘il tug‘iladi, otini Mahmud qo‘yadilar.
Hikoyat shu yerga yetganida Eshon bobo bir nafas tinoldilar.
Shu fursatdan foydalanib, maqsadimiz Eshon boboni imtihon
qilishdan yiroqligini anglatmoq mazmunida
u kishining
hikoyatlaridan
—da olisroq tarix borasida so‘z yuritish uchun
asta dedim:
—Pahlavon Mahmud hazratlari amaki bobongiz ekanlar—da:
–Shunday...
–Mashoyixlar Nuh payg‘ambarning o‘g‘li Som zamonida Xiva
kema shaklida qurilgan, Polvon pirimiz uni chayqalib turishdan
saqlashi uchun langar etib yaratilgan deyishadi...
Mening bu so‘zlarimdan Eshon bobo ranjimadilar, lekin
tushundilarki, Najmiddin Kubro mo‘g‘ullar bilan jang maydonida
1220-
—yillarda halok bo‘lganlar. Pahlavon Mahmud hazratlari
esa, 1247-yilda tavallud topganlar. Eng ajablanarlisi, Eshon
bobo shak keltirmang—
da. deyishga o‘xshagan gap qilmay, meniyam
ko‘nglimni og‘ritmasdan:
—Durust, –dedilar—karomat had va vaqt o‘lchovini bilmaydi,
Yaratganning o‘zi biladi. Birovlar biror karomat yuzasinda gap
ketganda, qay birlari oy-u–yillariga to‘g‘ri kelmaydi, deb
ishonqiramaydilar. Ollo taoloning bandasiga ko‘rsatmish
mo‘jizasi behad bisyordir. Yaratgandan aylanin, ba’zi avliyolar
bomdodni Xivada, peshin namozini Ka’bada o‘qishgan...
–So‘zingizning tasdig‘i, Xonqadagi qudamiz Ismoil eshonning
katta bobolari, Xivada, Olloqulixon qurdirgan Toshhovlidan
(1832-yillari) parilarni chiqargan Olloquli eshon hazratlari
Xudoning qudrati ila ko‘p vaqtlari peshin namozini Ka’bada
o‘qib qaytar ekanlar-Eshon boboning fikrini qaytarganim o‘rniga tushmadi zog‘i,
Qamaridin eshon sal cho‘zibroq:
224 |
ulug‘larning karam va axloqidin taajjubdur. Menda
on-doq quvvat va sur’at bordurkim, porsolar xizmatida shotir
bo‘lurman, ammo, bori
xotir
bo‘lmasman.e
larning orasidin biri menga dedi: «Sen bizlarning
bu so‘zimizdin diltang bo‘lmag‘ilkim, bu kunlarda bir o‘g‘ri
solihlar
suratida
paydo
(bo‘lib,
bizlarning
oramizga
qo‘shuldi.
Bayt:
Uy ichra kim bor ekonin ne yonglig‘ el idrok etar,
Har kimki yozmish nomani, mazmuni fahmiga yetar.
Bizlar oni
botinida
na sharorat borin bilmay,
zo-hirin
porsolar libosi bila
orasta ko‘rub, hamrohliqin
qabul
etduk.
Masnaviy:
Ahli irfon holi pinhon dalq aro,
Joni xoliq birla jismi xalqaro.
Qil amalga sa’y-u kiygil kimuxo
Qo‘y boshingga toj-u egningga livo.
Porsolik, tarki dunyovu havas,
Mah» yirtuq janda kiymaklik emas,
Alqissa, bir kun to kechgacha yo‘l yurub, kecha bir qal’aning ostiga borib yotmish erduk, hamul betavfiq o‘g‘ri bir
rafiqimizning ibriqin, tahorat qilurman, deb olib qoch-ti. Andog‘kim, nazarimdin g‘oyib bo‘ldi va qal’aning bir
burjiga borib, bir durj o‘g‘urladi va tong otguncha kub yo‘l
yurub o‘zin xavotirdin qutqardi va bizlar begunoh rafiqlarimiz bila yotmish erduk. Tong otg‘ondin so‘ng qal’a ahli
bizlarni
o‘g‘ri
xayol
etib,
tutub,
qal’aga
kirguzub
zindonga soldilar. Bizlar andin beri kishi suhbatin
tark
qilduq
va uzlat
tariqin
tutub,
salomat vahdatda er-konin
bilduk..
Qit’a:
Bir guruh ichra yamon bo‘lsa biri,
Barchasining obro‘yin yo‘qlag‘ay.
Poda ichra bo‘lsa bir badxo‘ sigir,
Ming sigirning yaxshi otin yo‘qlag‘ay.
Men
dedim:
«Xudoga
shukurkim,
sizlarning
nasiha-tingizdin
kub manfaat
oldim.
Emdi
barcha umrimda
bu
nasihat menga
basdur
va
mundin
ziyoda pand bo‘lmag‘usi-dur.
119 |
Qozog‘iston yog‘ni O‘zbekistonga eksport qila boshladi, deya xabar beradi «Atameken» telekanali
«Shimkentmay» «KazakhExport» eksport sug‘urta kompaniyasi dasturi doirasida «Sberbank»dan 100 mln tenge (2,2 mlrd so‘m) miqdorda eksportdan avvalgi moliyalashtirishning birinchi transhini oldi
Markaziy Osiyoga eksportni amalga oshirish uchun moliyalashtirishning tasdiqlangan limiti umumiy hajmi 730 mln tenge (16 mlrd so‘m)ni tashkil etadi, ulardan 702 mln tenge (15,5 mlrd so‘m) - O‘zbekiston uchun limit
Yil oxiriga qadar «Shimkentmay» AJ O‘zbekistonga qariyb 4 million dollarlik qiymatdagi yog‘ eksport qilishni rejalashtirmoqda
«To‘rt million dollarlik shartnoma - Janubiy Qozog‘iston viloyati tadbirkorlar palatasi va «KazakhExport»ning mahalliy mahsulotlarni tashqi bozorlarga chiqarish bo‘yicha hamkorlikdagi ishining natijasi», - deya ta'kidlab o‘tdi Janubiy Qozog‘iston viloyati tadbirkorlar palatasining loyihalarga hamrohlik qilish bo‘limi eksperti Bakitjan Seytinbetov |
takrorlanishiga
qarab
mazmuniy
takror
turini
ham
kuzatishimiz mumkin.
4.Xiazmatik
konstruksiyalar
yordamida
birikish.
Xiazm
asosan,
ikkita
gapdan
tashkil
topgan
matn
ko‘rinishlarida uchraydi. Xiazm «X» harfi shaklida namoyon
bo‘luvchi uslubiy vositadir. Ikkinchi gap birinchi gap
komponentlarining teskari tarzda joylashuvidir. Bunda
yozuvchining asosiy maqsadi ikkinchi gapda berilgan bo‘ladi.
Birinchi gap ikkinchi gapdan anglashiladigan ma’noni
bo‘rttirib ifodalashga xizmat qiladi.
Masalan: Shijoatli bo‘l. Biroq andishasiz bo‘lma.
Andishali bo‘l. Biroq shijoatsiz bo‘lma.
(O‘. Hoshimov)
«Xiazm poetik nutqda quyidagi vazifalarni bajaradi:
1.Uslubiy-semantik vazifa. Bunda ikki komponent mazmuni
o‘zaro zidlik kasb etadi yoki aksincha, bir-birini mantiqan
to‘ldiradi. 2.Ekspressiv vazifa. Bunda o‘quvchi yoki tinglovchiga
zavq bag‘ishlash, fikrni tez va uzoq vaqt esda saqlab qolishiga
xizmat qilishi nazarda tutiladi. 3.Evfonik vazifa. Xiazmni
yuzaga keltirayotgan bo‘laklar o‘zaro o‘rin va vazifa jihatidan
almashinganda ohang ham shunga mos ravishda almashinib
boradi.»34
5. Zamon va makon ifodalovchi birliklar yordamida
ham matnni shakllantirish va uning komponentlarini bog‘lash
mumkin. Badiiy asardagi voqea-hodisalar muayyan vaqt asosida
ro‘yobga chiqadi. Faqat badiiy asardagi vaqt tushunchasi real
hayotdagi vaqt muntazamligidan farq qiladi. «Vaqt ma’noli
leksemalar matn qismlarini distant (masofasiz, bilvosita)
va kontakt (masofali, bevosita) bog‘lash uchun xizmat qiladi.
Ayrim
temporal
so‘zlar
leksik-grammatik
bog‘lovchi
vazifasini bajarib, matndagi xronologik ketma-ketlik,
izchillikni aks ettirib turadi» 35. |
boshqaruvchilar va na joylardagi hokimiyat idoralari, fermerlarni bu texnika va yaratilayotgan MTP egalari deb hisoblamaydi. Berilayotgan texnika va binolar hatto baholanmayapti ham.
2. Korporativ boshqaruvning yo‘qligi. Muqobil MTP tashkiliy-huquqiy maqomi aniq belgilanmagan. Nizomga ko‘ra, ularning
ta’sischilari fermerlar hisoblanib, ularning ulushi kiritayotgan
ball)gektar miqdoridan kelib chiqib farqlanadi. Raislar faqat
rasmiyatchilik uchun fermerlar tomonidan saylanadi, haqiqatda esa
ular lavozimga tuman hokimlari tomonidan tayinlanadi va bo‘shatiladi. Shu sababli, rais hokimga hisobot berishga va uning topshiriqlarini bajarishga majbur. Haqiqatda, fermerlarga xyuqori-dan» tavsiya qilingan MTP raislarining ko‘pchiligi tugatilgan
shirkatlarning (shirkatlarni bankrot holatga olib kelgan) sobiq
injenerlari va raislari hisoblanadi. Ular uchun asosiysi mahalliy hokimiyatning topshiriqlarini bajargan holda, o‘z lavozimini saqlab qolish. MTP samarali faoliyat yuritishi va ularning
moliyaviy barqarorligini ta’minlash esa ularni qiziqtirmaydi.
Fermerlar ko‘p hollarda MTP faoliyatini nazorat qilmaydilar.
3. Qishloq xo‘jalik texnikasi harakati va pul mablag‘lari tushishi ustidan tegishli nazoratning yo‘qligi. Muqobil MTP boshliqlari bilan suhbatdan ma’lum bo‘ldiki, ularda asbob-uskunalarning texnik holatini nazorag qiluvchi xizmatning (mexanizator va
traktorchilarning) o‘zi yo‘q. Buyurtmalar va ularning bajarilishi
hisob-kitob qilinmaydi. Ko‘p hollarda, hatto yo‘l qog‘ozlari ham
rasmiylashtirilmaydi (ish kolxoz davrida qanday bo‘lsa, shunday
davom etmoqda). Farq shundaki, kolxoz davrida xarajatlar umumiy
bo‘lib, davlat ulardan kechar edi. Muqobil MTP davrida esa, ularning qarzlaridan hech kim kechmaydi.
4. Fermerlar bilan xizmat ko‘rsatishga shartnomalar tuzilsa-da, tegishli shartnoma munosabatlari mavjud emas. Amalda quyidagi holat kuzatiladi: fermer rais oldiga kelib, unga texnika kerakligini
aytadi.
Raisning roziligi olingandan
keyin,
u ish
hajmidan kelib chiqqan holda ma’lum vaqtga (2—3 kunga) texnika
oladi. Yoqilg‘i-moy mahsulotlari (YOMM) fermer hisobidan to‘ldiriladi. Ish bajarilganidan keyin, fermer bu haqda ma’lumotnoma
beradi
(u juda band odam bo‘lganligi sababli, odatda, bir necha
kundan keyin va baribir uning hisobraqamida pul yo‘q). Ba’zan
fermer ma’lumotnoma bermaydi
(u MTP raisi bilan norasmiy
kelishgan hollarda) va MTP xizmatlar uchun haq to‘lamaydi, chunki
tegishli nazorat
yo‘q.
Ko‘pincha, to‘lov sifatida, fermer qishloq
xo‘jalik texnikasi uchun ehtiyot qismlar yetkazib beradi. Bu holda,
ushbu xizmatlar va to‘lovlar hech qayerda qayd etilmaydi. Intensiv
qishloq xo‘jalik ishlari
ketayotgan ko‘pchilik hollarda muqobil
MTP
raisi
fermer
xizmat ko‘rsatish
uchun shartnoma tuzganmi,
112 |
T
C
10.11-rasm. Bosim o‘lchash usullari: a—statik; b—to‘la; crdinamik
Agar sinovlar 101325 Pa bosimda va 20 "C temperaturada o‘tkazilsa B=1
bo‘ladi.
231 |
kompleksini ilmiy ravishda o‘rganib, hayotda natija olishga qaratilgan harakatlar
majmuidir.
Siyosat sohasidagi psixologiya. Siyosat borasidagi psixologik masalalarga
psixolog aralashuvining zarurati har doim bo‘lmasa-da, ayrim paytlarda—yirik
islohotlar
boshlanishi
arafasida,
saylov
oldi
kompaniyalarda,
yangi
siyosiy
liderlarning xalq tomonidan qabul qilinishi jarayonlari, ko‘pchilik auditoriyaga
zarur
ma’lumotlarni
yetkazish,
ijtimoiy
ustanovkalarni
o‘zgartirish,
siyosiy
arboblar imidjini omma ongiga singdirish paytlarida psixologik ta’sir vositalaridan
o‘rinli foydalanish, maslahatlar berish va ayrim guruhlar e’tiqodiga ta’sir etish
kerak bo‘lganda zarur bo‘ladi.
Maorif sohasida olib borilayotgan amaliy ishlar boshqa sohalarga nisbatan
anchagina yaxshi tajribaga ega. Ayniqsa, O‘zbekistonda kadrlar tayyorlashning
milliy
dasturi
qabul
qilingandan
so‘ng
tashkil
qilingan
yangi
tipdagi
ta’lim
muassasalari—akademik litsey va kasb-hunar kollejlariga psixolog shtati kiritilgan
va ular aynan tatbiqiy muammolar—bolaning o‘quv jarayoniga psixologik jihatdan
tayyorligini
diagnostika
qilishdan
tortib,
professional
va
kasb
mahoratini
rivojlantirishgacha bo‘lgan barcha muammolarni hal qilishga “aralashadi”.
Qonunga zid harakat qilganlarni psixologik reabilitasiya qilish muammosi
ham har doim ham psixolog aralashuvini talab qilib kelgan. Chunki jinoyatchi yoki
huquqbuzar shaxsi o‘z-o‘zidan shakllanib qolmaydi, uni shakllantiruvchi omillar,
motivlar,
bolani
qayta tarbiyalash,
reabilitastiya masalalari ijtimoiy-psixologik
jarayonlar mohiyatini bilish va ularga faol ta’sir ko‘rsatishni talab qiladi. Shuning
uchun ham mamlakatimizda
yoshlar
o‘rtasida huquqiy
ma’rifat
va huquqiy
madaniyatni shakllantirishga juda katta e’tibor qaratilgan va bu ishda amaliyotchi
xodim—psixologning o‘rni va roli katta bo‘ladi.
Kuzatish metodi
Avvalo metodlar haqida ikki og‘iz so‘z. Metod so‘zi-yunoncha “methodos”
so‘zidan olingan bo‘lib, tadqiqot, tekshirish degan ma’noni beradi. Nazarimizda
yuqoridagilarga yana yo‘l, usul so‘zlarini ham kiritish mumkin. Metodlar tadqiqot
ishlarida
ham,
bilim
berishda ham
qo‘llaniladi.
Ushbu
bobda
bilim
berish
13 |
Alisher Navoiy Iskandar haqida to‘xtalar ekan, uning tarl
ixtilofli ekanligini aytadi, garchi u kayoniylar sulolasi vaki
sifatida keltirilsa-da, bu borada ham turli taxminlar mavj
deb ta’kidlaydi. Shoir Iskandar va uning tug‘ilishi, nasl-nas
bi to‘g‘risida fikr yurita turib Xusrav Dehlaviyning «Oyini
Iskandariy»si va Nizomiy Ganjaviyning «Iskandarnoma»sidi;
ma’lumotlarni o‘zining «Saddi Iskandariy»sida keltirgan ma’lu
motlari bilan qiyoslaydi. O‘rtadagi farqlarni aytib o‘tadi. Sam:
qand, Hirot, Marv va Isfahonni Iskandar bunyod qilgani bil
bog‘liq ma’lumotlarni ham keltirib o‘tadi.
Navoiy nomlarini keltirgan 63 hukmdor ichida uch ayol po
shoh ismi ham tilga olingan bo‘lib, ulardan biri kayoniylarnin
oltinchi hukmdori Humoy yoki Humondur. U kayoniylar huki
dori Bahmanning ayoli bo‘lib, shoh vafot etganda homiladorte
Bahman jon berish paytida tojini ayolining qorniga qo‘yadi
olamdan o‘tgach, arkoni davlat Humoyni podshoh qilib ko‘ta
di. Humoy o‘g‘il farzand ko‘rgach, saltanatga mehri zo‘rligi yo
o‘g‘lining xavfsizligini o‘ylab uni sandiqqa solib daryoga oqiz
di va sandiqqa o‘g‘lining podshohzoda ekanini anglatuvchi y
qutlarni ham soladi. Taqdir taqozosi bilan o‘g‘li ulg‘ayib, onas
ni topadi. Humoyunga davlat boshqaruvini topshiradi.
Alisher Navoiy tilga olgan keyingi ikki ayol podshoh sos
niylarning 27-va 28-hukmdorlari Turonduxt va Ozarmduxti
Shoir ularning taxtga chiqishi va hukmdorlik davri bilan bog‘li
qiziqarli faktlarni keltiradi. Bu ikki ayol podshoh opa-sing
bo‘lib, 23-podshoh Xusrav Parvizning qizlari edi.
Alisher Navoiy «Tarixi muluki Ajam» asari orqali tarix bili
doni qiyofasida namoyon bo‘ladi. Asardagi yuzlab geograli
nomlar, ko‘plab shaxslarning ismi-sharifi hamda voqealarnin
keltirilishi muallifning kuchli xotirasidan ham darak beradi.
Asarning xotimasi masnaviy tarzida bo‘lib, 50 baytdan ibtr
rat. Unda Navoiy bevosita Shoh G“oziy —Sulton Husayn Boy
qaroga murojaat qiladi. Uning adolati va saxovatini, inson 5$
fatidagi yuksak xulqini madh qiladi. Shohni yagona javhars
qiyoslaydi, shuning uchun ham unga «Nazm ul-javohir» asar
—
254— |
tnmizii bajarish uchup g‘oyat katta g‘ayrat
va qat’iyat bilan mehpat qildik. O‘sha yili terim mavsumi qanday qiyinchiliklar bilan o‘tgani hali unutilgani yo‘q. Hatto kuz
hamisha quruq keladigan biziing
Surxondaryoda ham yomg‘ir surunkasiga yog‘ib turgan kuylar ko‘p bo‘ldi. Shunga qaramay, va’dani uddaladik. O‘zim mashinada
birinchi bor
uch yuz yigirma tonna paxta terdim. Shu yili 11 darajali «Shuhrat» ordeni bilan taqdirlandim..
...Mana, hozir
Leopid Il’ich Brejnev Tabrigi munosabati bilan belgilangan
mitipgga otlandim-u,
yo‘l-yo‘lakay shu voqealarni o‘ylab ketdim. Ingichka tolali paxta
yetishtirishga o‘tshi, bu pav xosilin ham mashinada terish-pi o‘rgayiib olish osop bo‘lmadi. Tajriba, malaka yillar
davomida hosil qilindi, Endi biz
bu qimmatbaho paxta
navini katta-katta maydonlarga dadil
ekib,
mo‘l
hosil
yetishtirishni, ipak paxta terishni ham mexanizatsiyalash-ni o‘rganib oldik. Bugun apa shu mahorat va jasoratimizga partiya bahosipi eshitgani mitingga to‘planyapmiz-QO‘Z QO‘RQOQ, QO‘L BOTIR
Sovxozimizda Adham aka Ma’murov degan brigadir bo‘lardi. Qachon qarasapg, qiyinchilikdan, cho‘l sharoitining
og‘irligidan shikoyat qilgapi-qilgan edi. Brigadasida hosildorlik 14—15 sentnerdan oshmasdi. Ekishdami, parvarishdami biroz erinchoqlik qildingmi, kuzda mo‘ljalingga yetolmaysan. Buni
har bir
dehqon
yaxshi
tushunadi.
Adham akaga shuni aytib,
qayta-qayta
tanbeh berishar,
lekin
foydasi
bo‘lmasdi.
Oxiri
u sovxozdan
ketib
qoldi.
O‘sha kezi ipma uchundir tez-tez shu brigada
yerlarini
aylanib, o‘zimcha nimalarnidir
xomcho‘t qiladigan bo‘lib
qoldim. Buni direktorimiz Raim aka payqab yurgan ekanmi, idorasiga chaqirdi-da, oldiniga uyoq-buyoqdan gapirib
o‘tirdi. Daf’atan uning maqsadini payqay olmadim, bri-55 |
O‘zbek roboti Rossiyada “Eng texnologik robot” deb tan olindi
Toshkent shahridagi Turin Politexnika Universitetining mexatronika markazi a’zolari Moskva shahridagi “Rossiya ko‘rgazmalar markazi”da 25–26-yanvar kunlari o‘tkazilgan ACP Geek Picnic ko‘rgazmasida ishtirok etdi. Ko‘rgazma mehmonlariga hozirgi kundagi erishilgan yutuqlarni ko‘rsatish hamda yoshlar orasida zamonaviy texnologiyalarga bo‘lgan qiziqishni orttirish maqsadida tashkil etilgan.
Unda kichik robotlar, uchuvchi moslamalar, gumanoid robotlar, mega robotlar, 3D printerlarda robot qismlarini yasash va boshqa shu kabi yo‘nalishlar tashkil etilgan.
Chapdan: Olimjon To‘ychiyev, ko‘rgazma tashkilotchisi, Eldor Hasanov va jamoa sardori Maxmud Sultonov
Shuningdek, ko‘rgazma davomida mega sumo, mini sumo, mikro sumo, nano sumo, Lego sumo va gumanoid sumo bahslari o‘tkazilgan. Unda O‘zbekiston jamoasi mini sumo va mikro sumo turlarida “Robotjon” hamda “Mikro Robotjon”lar bilan qatnashdi. Birinchi marotaba qatnashganliklariga qaramasdan umumjamoa hisobida 4-o‘rinni egalladi.
Ko‘rgazmadagi mega robot
Robo-sumoning har bir yo‘nalishida ishtirok etayotgan robotlar uchun alohida o‘lcham, og‘irlik shartlari mavjud. Ammo barcha yo‘nalishlarning bir qoidasi bor: 3 daqiqa ichida raqib robotini aylana maydondan surib chiqarish zarur.
Ikki kun davom etgan musoboqada O‘zbekiston, Rossiya, Ukraina, Belorussiya, Fransiya va boshqa davlatlardan 60ga yaqin jamoalar ishtirok etdi.
Bizning robotimiz musobaqada “Eng texnologik robot” deb topildi va jamoamiz fahrli diplomlar bilan rag‘batlantirildi, – deya ta’kidlaydi Olimjon To ‘ychiyev.
“Eng yaxshi texnologik robot” diplomi
Siz-u bizga o‘zbek robot ixtirochisi hamda “Shuhrat” medali sohibi sifatida tanish bo‘lgan Olimjon bilan ko‘rgazma va musoboqa haqida fikrlarini so‘radik:
Musoboqada birinchi marta ishtirok etdingiz. Qanaqa taassurotlar va nimalarni his qildingiz?
Olimjon To‘ychiyev: Avvalo bu kabi musobaqalarda qatnashishda katta hayajon bo‘ladi. O‘zing kabi olis yurtlardan faqat g‘alaba uchun kelgan raqiblarni ko‘rib, men ham faqat g‘alaba uchun kelganman, degan fikr qalbingni qamrab oladi. Shuningdek, butun boshli yurtning nomidan qatnashayotganing esa g‘ururlantiradi kishini!
Shu kabi musoboqalar O‘zbekistonda ham tashkil etiladimi? Aynan sumo-robot musoboqasini o‘zimizda ham tashkil etish niyati uyg‘onmadimi?
Olimjon To‘ychiyev: Yaqin kelajakda biz shu kabi musobaqalarni o‘zimizda ham o‘tkazish niyatimiz bor. Buning uchun ishtirokchilar hozirdanoq qatnashish istaklarini bildirsalar ayni muddao bo‘lar edi. Chunki, yetarlicha ishtirokchilarsiz bunday musobaqalarni o‘tkazish mushkul.
Robot yasash qiyin emasmi? O‘rganishni xohlovchilar qayerga murojaat qilishlari kerak?
Olimjon To‘ychiyev: Albatta, har bir ishning o‘ziga yarasha qiyinchiliklari mavjud. Robototexnika ham bundan mustasno emas. Lekin aytish joizki, robot yasash siz o‘ylaganingizdek murakkab ham emas. Buning uchun yetarlicha bilim va istak bo‘lsa bas. O‘rganishni xohlovchi har bir inson avval o‘zi tahsil olayotgan oliygoh, kollej, litsey va maktablariga murojaat qilishlari yoki texnika yo‘nalishida ta’lim beruvchi oliygohlarning malakali ustozlariga va to‘garak rahbarlariga murojaat etishlari ham mumkin.
Yosh robototexniklarimizga kelajakdagi ishlarida muvaffaqiyatlar tilaymiz! |
TILSHUNOSLIK FANI VA UNING PREDMETI
MA’RUZA BO‘YICHA ASOSIY MASALALAR
-
Tilshunoslik
fanining
jahon
fanlari
tizimidagi
o‘rni
-
Tilshunoslikning
asosiy
masalalari
-
Tilshunoslikka
kirish
fanining
vazifalari
-
Tilshunoslik
aspektlari
—Til
funksiyalari
MA’RUZADAGI
ASOSIY
LINGVISTIK
ATAMALAR IZOHI
TILSHUNOSLIK
lingvistika,
/7g.
linguistics
,
nem.
Sprachwissenschaft,
Linguistik,
Sprachkunde,
715.
yazikoznaniye,
yazikovedeniye,
Zurkcha
dil
bilimi,
inson
tilini
o‘rganadigan
fan.
FALSAFA
ng.
Phylosophy.
7em.
Philosophie
,
115. Шoзoйya,
Tabiat, jamiyat
va
taffakur taraqqiyotining
umumiy
qonuniyatlari
haqidagi
fan.
PSIXOLOGIYA
ing.
psychology,
nem.
Psychologie,
ruxshunoslik.
Inson
ruxiyati
qonuniyatlari
va
mexanizmlari
haqidagi
fan.
TARIX
117g.
history,
nem.
Historie,
Geschichte,
rus.
istoriya.
Jamiyat
taraqqiyoti
haqidagi
fan.
ADABIYOTSHUNOSLIK
ing.
literaryeritcsm,
m7em.
Literaturwissen-schaft,
rus.
Literaturavedeniye.
Adabiyot
tarixi,
nazariyasi
va
adabiy
tanqid
haqidagi
fanlar
majmui.
FILOLOGIYA
ing
philology,
nem.
Philologie,
гиз.
filologiya.
Xalqning
til,
adabiyot
va
madaniyatini
organadigan
fanning
umumiy
nomi.
PEDAGOGIKA
ing.
Pedagogic,
nem.
Padagogik.Ta’lim
va
tarbiya
haqidagi
fan.
TIL
ing.
Language,
nem.
Sprache,
rus.
yazik
.
Kishilar
o‘rtasidagi
aloqa
vositasi. |
9.4-rasm. Karusel mashinada pardadevor plitalar ishlabchiqarish
texnologik sxemasi:
I
—elevator;
2—gips uchun bunker:
3—aralashtirgich shnek:
4—qipiq uchun bunker;
3
—qotishni tezlatuvchi uchun bunker:
6— gipsqorgich;
7—suvisitkich:
8$ —karusel mashina;
9—tasmali transporter;
10—plita solingan vagonetka:
El-tunnelli quritkich.
175 |
OʻzME
Birinchi jild
Toshkent, 2000-yil
Bu maqolada boshqa til boʻlimlariga ishorat yoʻq |
=— aфaнди
«DONISHMAND ZIYOSI»
ISBN 978-9943-6445-3-3
9431644533 |
Bunda, jumladan, Toshkent shahrida vazirlik tizimidagi xodimlar, chet ellarda ishlab kelgan diplomatlarimiz uchun imtiyozli ipoteka kreditlari asosida ko‘p qavatli uylar qurish masalasi ham ko‘zda tutilsin |
Misr markazida “Cairo Festival City” nomli yangi shahar barpo etiladi. Bu haqda mahalliy ommaviy axborot vositalari xabar tarqatdi.
Dubayning “Al-Futtaim” qurilish kompaniyasi barpo etadigan mazkur shahar dala hovlilar, ko’p qavatli binolar, savdo markazlari, ofislar va maktablarni o’z ichiga oladi.
Loyihaga 3,6 milliard AQSh dollari miqdorida mablag’ ajratilgan. Qurilishni 2011 yilgacha bitkazish rejalashtirilgan. |
Tilshunoslikdagi yangi yo'nalishlar va ularning muammolari
2014-yil Bitiruvchilar Annotatsiyalari
Magistratura to'g'risidagi nizom
Axborot havfsizligi sohasida qayta tayyorlash va malaka oshirish markazi
Axborot texnologiyalari markazi
Axborot-resurs markazi
Bosh energetik bo'limi
Ilmiy tadqiqot bo'limi
Jismoniy tarbiya va sport kafedrasi
Kadrlar bo'limi
Ma'naviyat-ma'rifat markazi
Mehnatni muhofaza qilish va fuqaro muxofazasi bo'limi
O'quv-uslubiy boshqarma
Reja-moliya bo'limi
Hayot faoliyati xavfsizligi bo'limi
Ijtimoiy fanlar
Ilmiy tadqiqot yo'nalishlari
Fizika-Matematika fanlari bo'yicha ilmiy kengash
Biologiya fanlari bo'yicha ilmiy kengash
Filologiya fanlari bo'yicha ilmiy kengash
Ijtimoiy fanlari bo'yicha ilmiy kengash
Tarix fanlari bo'yicha ilmiy kengash
Polimerlar kimyosi va fizikasi ilmiy-tadqiqot markazi
O'zbekiston geografiya jamiyati axboroti
Konferensiyalar ro'yxati
Madaniy-ma'rifiy faoliyat
Kamolot yoshlar ijtimoiy harakati
Ma'naviyat va ma'rifat markazi
2012 yil 2-yarim yillikda o'tkazilgan tadbirlar
Talabalarning bo'sh vaqtlarini tashkil qilish
Xotin qizlar qo'mitasi
Xorijiy oliy o'quv yurtlari bilan hamkorlik
Xorijlik fuqarolarni o'qishga qabul qilish
O'qituvchilar uchun
Oliy pedagogika instituti
Ishchi o'quv rejalar
2014-2015 o‘quv yili uchun o‘rtacha o‘tish ballari
Abituriyentlarning hujjatlar to'plamini qaytarib olish
Qabul yo'nalishlari
Qabul ko'rsatkichlari(bakalavr)
Qabul ko'rsatkichlari(magistr)
Harbiy xizmatni o'taganlar uchun imtiyoz
Kutubxonalar va a'zolik
Talabalar turar joylari
Davlat ramzlari
Pochta xizmati Ro'yhatdan o'tish
© 2006-2016 O'zbekiston Milliy Universiteti
Barcha huquqlar himoyalangan |
ega bo‘lish mumkin. Hozirda sitokimyoviy usullar qo‘llab, hujayralar tarkibida-gt aminokislotalar, oqsillar, nuklein kislotalar, uglevodlar va lipidlar hamda fermentlar faolligini aniqlash mumkin. Masalan, gallosianin RNK ni binafsharangga
bo‘yaydi va hokazo
Miqdoriy sitokimyoviy
usullar.
Sitologik usullar uzluksiz takomillashib,
murakkablashib bormoqda. Endilikda shunday sitokimyoviy tekshirish usullari
yaratildiki, ular yordamida faqat hujayralar takibidagi moddalar, ya’ni elementlarning sifati emas, balki ularning miqdorini ham aniqlash mumkin. Bunday usullar sitologiyada miqdoriy sitokimyoviy tadqiqot usullari deb nom oldi. Ular yordamida odatda, muayyan to‘qima va hujayralar tuzilmasi aniqlanadi.
Radioavtografiya usuli. Bu usul yangi zamonaviy usul bo‘lib, uning yordamida hujayra va to‘qimalardagi moddalar almashinuvi o‘rganiladi. Buning uchun
hayvon organizmiga ovqat hazm qilish sistemasi orqali yoki in’yeksiya yo‘li bilan
har xil radioaktiv elementlar yoki nishonlangan birikmalar yuboriladi. Radioaktiv fosfor-P, uglerod-C, oltingugurt-S, vodorod-H yoki har xil izotop, chunonchi,
radioaktiv izotop kabilalar shular jumlasidandir. Mazkur moddalardan birortasi
eksperemintal hayvon organizmiga u yoki bu yo‘l bilan kiritilgach, har xil muddatlarda ajratib olingan a’zolardan bo‘lakchalardan sitologik preparatlar tayyorlanadi. Preparat tayyorlash odatdagi sitologik usul bilan deyarli bir xil. Lekin farqi
shundaki mikrotom yordamida olingan kesmalar alohida fotoemulsiyaga solib
qo‘yiladi (bu ishlar albatta, qorong‘i joyda bajariladi). Bu vaqtda radioaktiv moddalar nuri hujayralarga fotoemulsiya orqali o‘tib, kumush bromid donachalarni
sensibilizatsiyalab (sezib) qabul qiladi. Har xil muddatlardan so‘ng shu qorong‘i
joyda ularni xuddi fotografiya qog‘ozlarini tayyorlagandek qilib yuzaga chiqaruvchi (proyavitel) va boshqa eritmalarga solib ishlov beriladi. Shunda to‘qimada
radioaktiv to‘plangan joyida kumush donachalari ko‘plab yig‘ilib ko‘rinadi. Binobarin, ana shu kumush moddalarning yig‘ilgan miqdoriga qarab, a’zodagi moddalar almashinuvi tez yoki sekin borayotgani haqida xulosa chiqarish mumkin.
Sentrifugalash usuli. Bu usul bilan hujayraning turli tarkibiy qismlari (yadro,
mitoxondriya) ajratib olinadi. Sentrifuga minutiga 2000040000 marta, ultrasen-trafuga esa minutiga 100000-150000 marta aylantiradi.
Mikroxirurgiya usuli. Bu tirik hujayrada maxsus asbob-mikromanipulyator
yordamida nozik operatsiyalar o‘tkazish usulidir. Bu usul bilan hujayralar yadrosini ajratish, yadro qobig‘ini uzish yoki bo‘linayotgan hujayra xromosomalarini
ajratish mumkin. Mikroasboblar asosan shishadan yasaladi. Bu usul yordamida
hujayra tuzilmalarining fizik xususiyatlarini, hujayra’yadrosini va organoidlarning
xossalarini, holatini o‘rganish mumkin. Bundan tashqari bu usul yordamida hujayra yadrosini biridan ikkinchisiga o‘tkazib yadroning irsiy belgilarini avloddan-
avlodga o‘tishi o‘rganiladi.
Tirik hujayralarni o‘stirish usuli. Hujayralarni organizmdan tashqarida (in
vitro) va organizmda (in vivo) ostirib o‘rganish mumkin. Hujayralar organizmdan
187 |
v) Ish esoyidagi katta o‘zgarishlar. Masofaviy o‘qitish
asosida ta’lim berish turi millionlab insonlarga, hammadan
ham ishlabchiqarishdan ajralmasdan ta’lim olayotganlar uchun,
qulay
sharoit yaratib beradi.
Bunday
uslub asosida o‘qitish
kadrlarni tayyorlashda julayam katta rol o‘ynaydi.
G) O‘qitish va ta’lim olishning yangicha unumli vositasi.
Statistik ma’lumotlar shuni ko‘rsatadiki, masofaviy o‘qitish
asosida ta’lim berish, ishlabchiqarishdan ajoalgan holda o‘qish
kabi unumlidir. Bundan tashqari, masofaviy o‘qitish asosida
ta’lim olish universitet tomonidan quyilgan chegaradan ham
chetga
chiqib
ketadi.
Bunday
ta’lim
olayotgan
talabalar
boshqalardan ustunligi ularning eng yaxshi, sifatli materiallar
va o‘qituvchilar bilan ta’minlashdir. Ta’lim berish
va
boshqarish uslubiyotiga asoslangan holda, o‘qituvchi auditoriyada
o‘qitish shartlaridan holi bo‘lishi kerakdir.
Masofaviy o‘qitishning axborot-texnologik asoslari.
Axborot texnologiyasi
-obyekt, jarayon yoki hodisalarining holati haqidagi yangi ma’lumotlarni olishda ma’lumotlarni yig‘ish usullari, ma’lumotlarni yetkazib berishdan va vositalar majmuidan foydalanish jarayonidir. Axborot texnologiyalari ta’limiy mahsulotlar va xizmatlari tashkil etishda
dastgoh hisoblanadi.
Ta’limiy mahsulot
- o‘quv jarayonida tadbiq qilish uchun
ifodalangan ma’lumotlar majmuidir.
Yangi axborot texnologiyasi
-shaxsiy kompyuterlari va
telekommunikatsiya vositalardan foydalanuvchi axborot texnlo-giyasidir.
Jamiyatni axborotlashtirish-fuqarolarning axborotga
bo‘lgan ehtiyojni
va ularning huquqlarini amalga oshirishni
qanotlantirishdagi maqbul shartlarni, davlat hokimiyat organlarini, mahalliy o‘z-o‘zini boshqarish organlarini, axborot resurslaridan foydalanish va ularni shakllantirish asosida jamoat birlashmalarini tashkil etishni yaratishning tashkillashtirilgan ijtimoiy-iqtisodiy va ilmiy-texnik jarayondir.
171 |
Shoir o‘limidan so‘ng nashr etilgan bu to‘plam haqiqatdan o‘zbek adabiyotining jajji bir nishonasi sifatida saqlanib qoldi |
kim,
o
:
гa
-
qib |
Davlatimiz rahbari “Jinoyat, Jinoyat-protsessual kodekslariga hamda Maʼmuriy javobgarlik toʻgʻrisidagi kodeksga oʻzgartish va qoʻshimchalar kiritish haqida”gi qonunga imzo chekdi.
Qonunga muvofiq, karantinli va inson uchun xavfli boʻlgan boshqa yuqumli kasalliklar tarqalishi haqida aholi orasida asossiz vahima tarqalishining oldini olish, jamoat xavfsizligini taʼminlash hamda mutasaddi idoralarning normal faoliyat yuritishi uchun sharoit yaratish maqsadida Jinoyat kodeksi 244-5-modda bilan toʻldirildi.
Unga koʻra, karantinli va inson uchun xavfli boʻlgan boshqa yuqumli kasalliklarning paydo boʻlishi hamda tarqalishi sharoitida karantinli va inson uchun xavfli boʻlgan boshqa yuqumli kasalliklar tarqalishi haqida haqiqatga toʻgʻri kelmaydigan maʼlumotlarni tarqatish:
Bazaviy hisoblash miqdorining 200 baravarigacha (44 mln. 600 ming soʻm) miqdorda jarima;
300 soatgacha majburiy jamoat ishlari;
2 yilgacha axloq tuzatish ishlari bilan jazolanadi.
Mazkur maʼlumotlarni nashr qilish yoki boshqacha usulda koʻpaytirilgan matnda yoki OAV, shuningdek Internet orqali tarqatish:
Bazaviy hisoblash miqdorining 200 baravaridan (44 mln. 600 ming soʻmdan) 400 baravarigacha (89 mln. 200 ming soʻm) miqdorda jarima;
300 soatdan 360 soatgacha majburiy jamoat ishlari;
2 yildan 3 yilgacha axloq tuzatish ishlari;
3 yilgacha ozodlikni cheklash;
3 yilgacha ozodlikdan mahrum qilish bilan jazolanadi.
Qonun rasmiy eʼlon qilingan kundan eʼtiboran kuchga kiradi. |
—Men fikr o‘g‘risi emasman... Qani yozing.
Anvar qo‘lidag‘i yozilg‘an qog‘ozni qo‘yib, ikkinchi oq
qog‘oz oldi:
—Endi boshqa narsa yozaman?
—Mayli yozing.
—Sen ham javob yozasan, xo‘bmi?
—Xo‘b.
—Tunovi kundagidek javob topolmasang, mma qilay?
—Ra’no sufaga oyog‘ solintirib o‘lturib oldi.
—Yuzimga bir shapaloq uring, lekm
saj” qofiyasi oson
bo‘lish sharti bilan.
—Ma’qul, —deb kuldi Anvar va Ra’noga qarag‘an holda
o‘ylandi.
Bu o‘ylanishdan Ra’no qoshlarim chimirib e’tiroz etdi:
— Ko‘b o‘ylamang.
Anvar javob berish o‘rnig‘a qalamini qoralab yozdi:
Agar Farhodning Shirm, bo‘lsa Majnunlarning Laylosi,
Nasib o‘lmish menga gulshan aro gullarning «Ra’no»si.
Anvarning qalamidan qog‘ozga tushib borg‘an so‘zlarni
ta’qib etkan Ra’no, qog‘ozdan ko‘zini
olib
qizardi
va bosh
chayqab teskariga qaradi.
—Qani javob, Ra’no?
Ra’no shu ko‘yi biroz Anvarga qaramay turdi va qayrilib
uning qo‘lidan qalam-qog‘ozni oldi-da:
—Uyat qilmaysizmi?-deb so‘radi.
— Mamm yozg‘animni sen uyat qilmasang, men ham senmg
yozg‘aningm uyat qilmayman. Lekin shart shuku, manim ikki
yo‘limg‘a ayni javob bo‘lsin.
Ra’no yana biroz o‘ylanib, Anvardan yashirincha yozdi:
Agar or etsa Layli haqlidir qaysning jununidin’,
Ne baxt, Ra’no xaridoring talab ahlining «Mirzo»si.
Ra’no yozuvni Anvarning oldig‘a tashlab, qizarg‘an
va
kulimsiragan holatda chopib gullar yonig‘a ketdi. Anvar javobni
o‘qub zavqlandi:
—
Ofarin,
Ra’no,
lekm
biravning
ustidan
ortiqchar
mubolag‘a qilibsan
’ Junun (arabcha) —jinnilik, telbalik; devonalik.
SI
TИ
——
ap)
22.» |
Bolalar adabiyoti nafaqat nazm va nasr bilan, balki tez aytish, topishmoqlar bilan o'zini namoyon etadi
Bolalami fikrlashga, topqirlikka o'rgatadigan topishmoqlar ularni kelajakda jumboqli vaziyatlardan, muammoli holatlardan qiyinchiliksiz chiqishga tayyorlashi shubhasiz
O'n bir mavzuni o'zi |
tiklash» talab qilinganidan keyin vaziyat yanada keskin tus oldi.
T
biiyki, xalifa an-Nosir bu talabni keskin rad etdi.
Shu tariqa xorazmshohlar va Bag‘dod xalifaligi o‘rtasidagi o‘zai
dushmanlik munosabatlari keyin ham davom etib, u mo‘g‘ullar isti
losiga qadar davom etdi. Takishning Eron yerlaridan uzoqda bo‘lishi
xalifa qo‘shinlariga qo‘l keldi. Tez orada xalifa qo‘shini Iroq Ajamini
egallab olishga muvaffaq bo‘ldi. Xorazmshohlar davlati tarkibiga kur
gan yerlardan Bag‘dod xalifaligi qo‘shini chiqib ketishi to‘g‘risidagi
talab xalifa an-Nosir tomonidan inobatga olinmadi. Shundan so‘ng
o‘zaro munozarali hududlar bir necha marotaba qo‘ldan qo‘lga o‘tdi,
Xalifa qo‘shini shimoliy Erondagi Ray viloyatini ham qo‘lga kiritish»
ga muvaffaq bo‘ldi.
Xorazmshoh Takish xalifa bilan o‘zaro elchilik almashuvi, muzokaralar hech qanday ish bermasligini anglab yetgan holda hamda
o‘z davlati manfaatlarini himoya qilish maqsadida Bag‘dod xalifaligiga qarshi qat’iy harakatlarni boshladi. 1196-yilda xalifa qo‘shinlari
tor-mor etilib, Hamadon, Ray, Isfahon va unga tutash yerlar yana
Xorazmshohlar davlati ixtiyoriga o‘tdi. Bag‘dod xalifasi an-Nosir
(1180—1225) Iroqi Ajamni qanday qilib bo‘lmasin qo‘lga olish maqsadida Takishga qarshi avval shu yerlar hokimi Mayochuqni, so‘ngra
G‘ur hukmdori G‘iyosiddin al-G‘uriyni qarshi qo‘yishga harakat qildi. Xalifaning bu safargi xatti-harakatlari ham zoye ketgach, u Takish
bilan munosabatlarni yo‘lga qo‘yishga intildi. 1198-yili xorazmshoh
Takish Xuroson, Turkiston va Iroqi Ajam yerlari sultoni ekanligi tan
olingan farmon e’lon qilindi.
Shu tariqa xorazmshohning yuqorida nomi qayd etilgan hududlar
mustaqil hukmdori ekanligi tasdiqlandi. O‘zaro elchilik almashuvi,
xususan sulton Takishning jiyani amir Sayfiddin boshchiligidagi xo-razmshoh elchilarning Bag‘dodga kelishi ushbu munosabatlarni mustahkamladi. Ushbu munosabatlar Takishning yuqori salohiyatli davlat arbobi hamda mohir diplomat bo‘lganligini bir karra tasdiqladi.
O‘zaro nizolardan charchagan Kirmon! ahlining Takishga murojaati |
Band bo‘lmagan, tadbirkorlik faoliyatini boshlash istagida bo‘lgan 100 dan ziyod yoshlar ishtirok etgan tadbir “Sog‘lom hayot uchun 5000 qadam” shiori ostidagi yurish marafonidan start oldi. Sektor rahbarlari boshchiligida shaharning markaziy ko‘chalari bo‘ylab harakatlanayotgan yoshlarga beihtiyor keng jamoatchilik ham qo‘shildi. Shundan so‘ng shahar hokimi Qahramon Xakimov yoshlarga “Aqlli shahar” loyihasi va hududda qurilishi rejalashtirilayotgan yirik ishlab chiqarish va ijtimoiy ob’ektlar haqida taqdimot qildi. 2025 yilda yakunlanishi ko‘zda tutilgan Nurafshon “Smart City” majmuasi bo‘yicha turli hil loyihalar ishtirokchilarda katta qiziqish uyg‘otdi. Forumning navbatdagi bosqichida yoshlar 4 ta sektor rahbarlari boshchiligida guruhlarga bo‘lingan holda shahardagi ma’muriy binolar va zamonaviy hizmat ko‘rsatish ob’ektlariga bordi. Xususan, birinchi guruh shahar hokimi hamrohligida shahar hokimligi, moliya boshqarmasi binosi va Mudofaa ishlari bo‘limiga tashrif buyurdi. Ishtirokchilarga hokimlikning barcha yo‘nalishlardagi mas’ul hodimlari ularning ish jarayoni bilan yaqindan tanishtirildi. Rahbar hizmat xonasi, kun tartibi bilan bevosita yaqindan tanishish yoshlar uchun qiziqarli bo‘ldi. Forum doirasida barcha ishtirokchilar xususiy korxonalarga sayohat uyushtirdi. Jumladan, mutaxassislar tomonidan loyiha qiymati 2 milliard 250 million so‘m bo‘lgan “AGRO SAVDO XOLDING” un ishlab chiqarish korxonasida 6 ta ish o‘rni yaratilishi belgilangan bo‘lishiga qaramay hozir 45 nafar ishchi mehnat qilayotgani quvonarli hol albatta. “NEMO COLLECTION” masuliyati cheklangan jamiyati 2020 yilda ishga tushgan erkaklar kiyimlarini ishlab chiqarish korxonasi hisoblanadi. Jami 5 milliard so‘mlik investitsion loyiha natijasida tadbirkor aholi, ayniqsa, yoshlar uchun 200 ta yangi ish o‘rni yaratgan. Korxona raxbarlari forum qatnashchilari uchun “Biznes sirlari” mavzusida kichik master klass tashkil qildi. Tushlikdan so‘ng forum ishtirokchilari “Tong” madaniyat markazida “Sektor rahbarlari va yoshlar” uchrashuvida qatnashdi. Unda yoshlar ishga joylashish, o‘qish va to‘garaklar masalalari bilan bog‘liq murojaatlari ko‘rib chiqildi. Prezidentimiz tashabbusi bilan joriy etilgan yoshlar bilan ishlashning yangicha tizimi bo‘yicha Nurafshon shaharda 88 nafar yoshlarni tadbirkorlikka o‘qitish orqali ularning biznes loyihalarini imtiyozli kredit asosida moliyalashtirish rejasi belgilab olingan. Forum doirasida Yoshlar ishlari agentligining shahar bo‘limi hamda shahar tadbirkorlikka ko‘maklashish markazi hamkorligida “Kelajagimni o‘z qo‘lim bilan quraman!” biznes o‘quv-amaliy loyihasiga start berildi. Mazkur o‘quv davomida yoshlar 48 soatlik mashg‘ulotlarni o‘zlashtirish natijasida imtiyozli kredit olish uchun Sertifikatni qo‘lga kiritish imkoniyatiga ega bo‘ladi. O‘zA |
O'zbekiston shaharlari · Рецензии — Sohalar bo'yicha onlayn ensiklopediya |
Bu YERDA-E,
va
G‘, chegaradosh
birinchi
va
ikkinchi
dizlek-ttrikdagi kuchlanganlik bo‘lib,
«yo.
va ye. esa ularning dielektrik singdiruvchanliklaridir.
Elektr maydon kuchlanganlik vektori bir dielektrikdan
ikkinchi dielektrikka o‘tish chegarasida
bunday
keskin o‘z—
garishni
hisobga
olish
"uchun
induksiya
vektori
2 dan
foydalanadilar.
I
Induksiya vekgori
2 ni tasvirlovchi chiziqlarni induk-shiya chiziqlari deyiladi. Yuqoridagi
ta’rifdan
ravshanki,
elektr induksiya chiziqlari va elekgr kuch chiziqlari bir
xil yo‘nalishga ega.
Istalgan
yuza
5
orqali
o‘tuvchi
induksiya chiziqlarining soni induksiya oqimi deb ataladi.
Quch chiziqlari maydonning har
bir nuqtasida kuchlanganlik induksiya vektorlarining yo‘nalishini qo‘r
satadi.
Agar biz maydonning biror yerida-kuch chiziqlariga
tik
o‘rngtilgan
har
bir
m!
yuzadan
o‘tgan
kuch
chiziqlarining
miqdori
son tomonidan
shu
yerdagi
kuchlanganlikka
teng
deb
olsak,
elektr
kuch chiziqlarining
zichliklapiga qarab fazoda maydon kuchlanganligi taqsimotini tasavvur qilishimiz mumkin.
Xuddi
shunday usul BILAN-EE
elektr
induksiyasining
ham
fazodagi
taqsimotini
tasavvur qilamiz.
IY
Induksiya
chiziqlariga
tik
bo‘lgan.
45
yuza
orqali
o‘tuvchi
induksiya oqimi elementi L =
= 243
bo‘ladi.
Agar yuzaga
tushirilgan nor-mal
i
induksiya
chiziqlariga
pisoataN
«i!
«reogilgan
OY
ODA
bu vaqtda shu yuza
orqali o‘tuvchi induksaya
oqimi
kamroq
bo‘ladi (36-rasm).
aN —DdScosa
—D, dS, |
bo‘lmaguncha yashirinib
yotmoq
bo‘ldi.
Biroq
sultonning oldidan chiqqach,
bu fikrining noo‘rinligini
tushundi, o‘zi ham tushundi, pinhoniy kengashga yig‘ilgan
xesh-u aqrabolari ham tushuntirishdi.
Birlamchi,
qo‘l
cho‘zsa, qo‘li mashriqdan mag‘ribga yetguvchi bu qora
quz-tundan qochib qutulmoq amrimaqol, ikkilamchi, hamma
narsa olloning
irodasiga
bog‘liq.
Ollo
taoloning
inoyati bilan amiral mo‘minin shifo topsa, uning holi ne bo‘ladi" Faqat o‘zi emas, barcha zurriyotlari, avlod-u ajdodlarining ahvoli
ne
kechadi, degan
o‘y, duch
kelgan tomonga bosholib qochish fikridan qaytardi uni.
Xullas kalom, mana,
yaqin uch oydirki, maxfiy elchi
Abulvafo Sariq yo‘lda, yo‘q, yo‘lda
emas, ikki o‘t orasida
«Yot» so‘zi
nechundir
amir
Mas’udni
yodiga
soldi.
Amirning
xuddi
otasining
ko‘zlariday
sovuq
qiyg‘och
ko‘zlari esiga
tushdi, quloqlari
ostida
uning
bo‘g‘iq,
tahdidli
ovozi
yangrab
ketganday
bo‘ldi. Darhaqiqat,
o‘ngga yursang ajdahoga duch kelasan, so‘lga yursang ja-
" hannamga!
Abulvafo Sariq bu og‘ir o‘ylardan charchab
boshini
yostiqqa
qo‘ydi, qo‘ygan zahoti
pinakka
ketgan
ekan,
bir mahal allaqanday shov-shuvni eshitib, ko‘zini ochdi.
Qun peshindan og‘gan, saroparda tevaragidagi
ko‘m-ko‘kadirlar bahor oftobining iliq seliga g‘arq
bo‘lgan.
Soyning
u yuzidagi Teginobod qo‘rg‘onlari tomondan
bir guruh suvorilar
ot surib kelar,
ularning
orqasida sariq ipak parda yopilgan soyabon arava ko‘rinar,
aravaning ortida yana bir guruh navkarlar
ko‘zga
chalinardi.
Ana, oldindagi
guruhdan
sallasiga elchi
nishoni
qadalgan bir kimsa uzilib chiqib, Abulvafo tomon ot
surdi.
«MSHushrif! Kecha vaziri a’zamdan maxfiy koma keltirgan cho‘tir mushrif
u
Sallasiga elchi nishonini qadab olgan cho‘tir mushrif, og‘zi qulog‘ida, ot surib
kelib,
egardan
sakrab
tushdi.
—Janobi
ariz!
Siz
qidirgan
hakimi
davron...
AbuAli
ibn Sino
hazratlari
topilmish
Hazratim
Hirot
bozorida jar soldirib,
nogiron
va notavon
bandalarni davolab yurgan ekanlar, mana huzurlariga
tashrif
buyurdilar vi bilmay tirjayasen,
ahmoq 2—dedi
Dbulvafo
ichida, dedi-yu,
har tarafdan yugurishib
kelayotgan g‘ulomlar, bakovullar, sarbozlarni ko‘rib:
—Hakimi davron... Ibn Sino hazratlarining
qadamlariga hasanot!— deb xitob QILDI-E
Ye. qudratingdan o‘rgulay, parvardigori olam! Bukun Xizr alayhis-salomni yo‘qlasak bo‘lur ekan. Niyatimiz
xolis
ekan,
mana, olloga ming qatla shukurkim, ibn Sino hazrag-larini yetkazdi bizga!
U gapini tugatmagan ham ediki, sariq
ipak parda
yopilgan soyabon arava yetib kelib, ari» janoblarining
ro‘parasida to‘xtadi.
Sallasiga
nishon
qistirilgan
cho‘tir
mutrif
chopqillab
borib,
soyabon
aravaning
pardasini
ko‘tardi.
Ari» Abulvafo janobi
oliylarining
qarorgohiga xush kelibsiz, AbuAli ibn Sino hazratlari Qadamlariga hasanot!..
Arava zinasida oldin soqol-mo‘ylovi endigina
sabza urgan xushqomat bir g‘ulom ko‘rindi.
U
saroparda
oldida jimgina bosh egib turgan izdihomga
allaqag‘-day sinovchan nazar bilan tikilib qaradi-da,
pardani ochib:
—Marhamat qilg‘aysiz, shayx
ur-rais—deb
ta’zim qildi.
Bir oniy sukutdan keyin parda ichidagi parda ochilib,
egniga ko‘k
movut to‘n ustidan
sutday
oq rido
kiygan, boshidagi uchli ko‘k taqiya ustidan oppoq simobiy salla o‘ragan «hakimi davron...» Abu Shilqim ibn
Shahvoniy ko‘rindi. Bir qo‘lida saxtiyon jildli yostiqday kitob, bir qo‘lida fil suyagidan
jilo
berilgan
arg‘uvoniy aso, Abu Shilqim, arava zinasiga oyoq qo‘yib,
atrofiga allaqanday viqorli qarash qildi.
Yo‘q,
bu Malikul sharob kulbasidagi Abu Ishlqim
ibn Shahvoniy emas, mosh-guruch soqoli o‘ziga xo‘p yarashgan, butun vajohati
— egiydagi movut to‘nndan tortib,
boshidagi simobiy sallasigacha, qo‘lidagi yostiqday
kitob va
hatto
arg‘uvoniy
asogacha—butun
borlig‘ida
allaqanday
ulug‘vorlik
muhri zuhur
bo‘lgan
bir
donishmand, shayx ur-rais, desa degudek,
chehrasidan nur
yog‘ilib turgan
bir... kallomai zamoni
edi;
Shunday-kim,
yig‘ilgan raiyat bir
zum esankirab
qoldi.
Faqat
hushyor turgan cho‘tir mushrifgina:
—Taqsiri olam
1—
deb «allomai zamon»ga
ta’zim
bajo keltirdi.
—Ul
amiral
mo‘mininning o‘ng qo‘li |
turdi. «Shuyam
boshimga
bitgan
balo bo‘ldi,
—deya
malollanib o‘yladi.—O‘zim ahmoqman.
Ovqatdan
dimlama-yu ichimlikdan
konyakka
o‘rgatib
qo‘ydim.
Endi
bu
boyvachcha
ona qornidan dimlama
yeb, konyak ichib tushganday boshqasiga qaramaydi. Ilgari besh-o‘n so‘m tash-vab turardi, endi ba’zan o‘shayam
yo‘q. Sotilib
ketgan
soatiyam
o‘zining jig‘ildoniga
tushdi...
Hayvon,
hayVONNING g‘irt o‘zi!..»
Rais yaqinlashgan
sari chehrasiga
tabassum
yuYugur-tirdi:
—E, keling—dedi yelkada sochiq, qo‘lida obdasta
bilan peshvoz chiqar ekan.
Rais
indamay
qo‘l
yuvib,
ichkari
kirarkan, tolg‘in
tovushda:
—Kechagidan qolgani bormi
—
deb so‘radi.
—Bor, bor—qiyshanglab, yaltoqlandi Berkinboy.—
Butuni bor. Ochilmagani. Besh yulduziga gard yuqmagan.
— Keltiring..
Berkinboy ko‘z ochib yumguncha shishani arta-arta dasturxon chetiga qo‘ydi. Noz-ne’matlar ustidan dokani ko‘-tarayotib:
— Kayfiyat yo‘qqa o‘xshaydi, xo‘jayin,—deb so‘radi.
Rais allaqanday qog‘ozni uning oldiga tashladi:
Sh—O‘qing..
Berkinboy talmovsiranib qoldi:
—
E, xo‘jayin, biz buni o‘qiy olganimizda kattaroq
«dam bo‘lib ketardik..
Rans hangu mang bo‘lib qoldi.
—
Ise, iye—deya oldi bazo‘r.—Savod yo‘q, deng.
—Ha-a, endi..— Berkinboy sholg‘gomdek qizarib, ti-yanga kalolat kelganicha tutilib qoldi.
—Qonun-qoida haqida ja-a ko‘p gapirasiz-ku21 Qayerda o‘rgangansiz2
—Ha-a, endi...—
Bir so‘zni takrorlab, bo‘ri qo‘liga tushgan qo‘zichoqdek
nuqul
tipirchilardi
Berkin-boy.—Yodlab
olgaimiz-da
odamlarning
og‘zidan...
—E-har.
—O‘zingiz
ayting— Berkinboy
allaqanday
muhr
bosilgan
qog‘ozga
ojizona
termuldi.—Nima
deyilibdi bunda Kimdan ekan2
—Bo‘ri
Qosimovich jo‘natibdilar,—
dedi rais
yana
ilgarigi holatiga qaytib,—Ustlaringizdan yozishibdi
—Nima deb yozishibdi2
—Omborchi
Yoshi
Uzoq odamlarning
haqidan
urib
qoladi. Qo‘shnisi Berkinboy (kraisning hamtovog‘i» degan joyni tashlab
ketdi)
unga
yo‘l-yo‘riq ko‘rsatadi,
debdi.
—Bay, bay! Tuhmat
—Mana bu yeriga bizziyam qo‘shibdi,—rais xo‘mraydi.
— He, He...
—Rais
Surob
Ro‘ziyevich
ularga
ochiq
yo‘l
qo‘yib
bergan, debdi.
—Ha-ay, ha-ay! Qanday tili bordiykin2
Bu anaqa
anonimmi yoki otiniyam qo‘yib yozganmi2
—Otiniyam qo‘ygan...
— O‘-o‘-o‘!— Berkinboy
xuddi
dahshatli
odamning
nomini eshitishdan qo‘rqqan kabi
qaltiray boshladi,
ko‘zlari shokosasidan chiqib ketayozdi, rangi oqarinqirab, tili aylanmay qoldi...
—Sizga nima bo‘ldi"
—
Ang-tang bo‘lgancha
so‘radi
rais.
—O‘zim, o‘zi-im
1— Sal-pal yuragini bosib olganday
bo‘ldi Berkinboy.—Qo‘rqmabdimi,
a-a2
— Kim2 Nimaga2
— YeYOzgan-chi, yozgan Nomini qo‘ygani...
—Ha-a,—rais uning qaltirashi
boisini endi tushundi—Qo‘p
qaltirayvermang,
o‘zimizning
Elmurod.
yozibdi. Yoshlik qilgan-da!
— O‘-o‘-o‘!— battar sarosimaga tushib qoldi Berkin-boy.—U o‘zingizniki
emas, o‘zingizniki
emas, o‘zingizniki
emas! Yoshlik qilmagan! Ha-a, yoshlik
qilmagan
Bilib yozgan, tushunib yozgan, hammasining boshiga yetaman deb
yozgan, omborchi-yu, choyxonachisini
qamataman,
degan...
Ularga qo‘shi-ib,
ularga
qo‘shi-ib...
sizgayam
yomon niyat qilgan, g‘araz qilgan, adovat qilgan..
Bu gaplarni
eshitayotib raisning
hamrang-u quti
o‘chdi. Lablari ko‘kardi. Ko‘zlari yiltilladi.
— Qo‘ysangiz-chi?1— dedi jerkish ohangida aytilishi
lozim bo‘lgan so‘zni eshitilar-eshitilmas qilib.
—Rost, rost—avj oldi Berkinboy.
Raisning ko‘ngliga g‘ul-u tushdi. Nima qilmoq kerakligini kallasini engashtirgan, ko‘zlarini biroz yumgan kuyn zo‘r berib o‘ylay boshladi. Odatdagidek miyasi
og‘rib, lo‘qillay boshladi. Berkinboyga iltijoli nigoh
tashladi. Uning nigohidagi «endi nima qildik?»—degan ma’noni, xuddi shuni kutib turgan Berkinboy darhol ilg‘adi. Atrofga alanglab, birovning tuyqus kirib
kelish xavfi yo‘qligiga ishonch hosil
qilgach, engaldi,
mudhish va osoyishta tovushda:
— IYo‘qotish kerak
—
dedi. |
Gosudarstvennogo Agrarnogo universiteta (Kibrayskiy rayon, Tashkentskaya
oblast).
Predmetom issledovaniya yavlyayetsya izucheniye agroximicheskix, vodno–
fizicheskix svoystv pochv i ix mexanicheskogo sostava, normы isroki
vneseniya udobreniy pod ozimuyu pshenitsu sortov Polovchanka, Hosildor
(Sanzar–8) Tanya, Zamin–1 i Krasnodarskaya–99, rost, razvitiye ozimoy
pshenitsы, urojay zerna, pokazateli yego kachestva i xleba, intensivnost
fotosinteza, aktivnost fermentov, soderjaniye elementov pitaniya v pochve
i v rasteniyax, otsenka effektivnosti primeneniya udobreniy.
Metodы issledovaniya Razmeщeniye i postanovka polevыx opыtov,
fenologicheskiye nablyudeniya, orosheniye ozimoy pshenitsы, otbor pochvennыx
i rastitelnыx obrazsov, ix ximicheskiy analiz, opredeleniye urojaynosti,
variatsionno–statisticheskaya obrabotka dannыx provedenы v sootvetstvii s
obщeprinyatыmi metodami: «Metodы agroximicheskix analizov pochv i
rasteniy Sredney Azii», texnologicheskiye pokazateli kachestva zerna ozimoy
pshenitsы izuchenы po «Don mahsulotlari ishlabchiqarish texnologiyasida
qo‘llaniladigan xom-ashyo va materiallar», intensivnost fotosinteza –
«Flyuoressentnыe
metodы
kontrolya
fotosinteticheskix
protsessov
preobrazovaniya solnechnoy energii», aktivnost fermentov opredelena po
«Bыstrыy metod opredeleniya aktivnosti peroksidazы»,
Nauchnaya novizna issledovaniya zaklyuchayetsya v sleduyuщem:
vpervыe razrabotana optimalnaya sistema primeneniya udobreniy dlya
sortov ozimoy pshenitsы, vozdelыvayemыx na oroshayemыx sero–burыx lugovыx
pochvax i tipichnыx serozemax;
ustanovlena korrelyatsionnaya zavisimost mejdu agroximicheskimi
svoystvami pochv, normami primenyayemыx udobreniy i urojaynostyu ozimoy
pshenitsы;
ustanovlena potrebnost ozimoy pshenitsы v mineralnыx udobreniyax
pri ispolzovanii yeyo potensialnыx vozmojnostey;
vыyavleno,
chto
differensirovannoye
primeneniye
udobreniy
sposobstvovalo luchshemu rost-u i razvitiyu ozimoy pshenitsы i bolshemu
nakopleniyu v ney elementov pitaniya;
ustanovlena
vzaimosvyaz
effektivnosti
optimalnыx
norm
mineralnыx udobreniy s urojaynostyu ozimoy pshenitsы;
vыyavlena vzaimosvyaz osobennostey pitaniya ozimoy pshenitsы v sisteme
sort–pochva–udobreniye
s
yeyo
fiziologicheskimi
i
bioximicheskimi
svoystvami;
ustanovleno, chto pri primeneniya differensirovannыx optimalnыx
norm udobreniy povыsilos kachestvo zerna, muki i xleba.
Prakticheskoye rezultatы issledovaniya zaklyuchayutsya v sleduyuщem:
vыyavleno, chto primeneniye udobreniy v norme (v chistom vide)
N250P200K200 kg/ga pod ozimuyu pshenitsu sorta Polovchanka, vozdelыvayemoy na
oroshayemыx sero-burыx lugovыx pochvax, pozvolilo poluchit urojay zerna v
70,17 s/ga; na oroshayemom tipichnom serozeme pri vnesenii (v chistom vide)
N200P!75K!25 kg/ga pod sort Tanya urojay zerna sostavil 80,18 s/ga, u |
Iqtisodiy aloqalar komissiyasining raisi
X.Shvars va Chet mamlakatlar bilan iqtisodiy aloqalarni rivojlantirish uyushmasining rahbari B. Bishop (AQSH) bilan uchrashdi.
J
J
j
28 sentyabr. O‘zbekiston SSR Prezidenti
Islom Karimov «O‘zbekiston SSR energetika
va elektrlashtirish ministrligini tashkil
etish to‘g‘risida»gi farmonga imzo chekdi.
J
J
J
28 sentyabrB. O‘zbekiston SSR Prezidenti
Islom Karimov Toshkentdagi «Krasnovsstoch-noye» tramvay-trolleybus kompleksi jamoasi bilan uchrashdi.
joJj
j
1 oktyabrB. O‘zbekiston SSR Prezidenti
Islom Karimov «O‘zbekiston SSR Prezidenti Kengashining tarkibi to‘g‘risida»gi farmonga imzo chekdi.
J
J
J
1 oktyabrB. O‘zbekiston SSR Prezidenti
Kengashining birinchi majlisi bo‘ldi. Majlisda Kengash oldida turgan vazifalar, uning
amaliy faoliyati masalalari, respublikadagi ijtimoiy-siyosiy vaziyat va bozor iqtisodiyotiga o‘tish muammolari muhokama qilindi.
J
j
j
2 oktyabr. O‘zbekiston SSR Oliy Kengashi Rayosatining majlisi bo‘ldi. Rayosat majlisida O‘zbekiston SSR Prezidenti Islom
Karimov ishtirok etdi.
J
J
J
3-oktyabr. Termizda xalq deputatlari qishloq, posyolka, rayon, shahar va viloyat sovetlari deputatlarining viloyat rahbarlari bilan uchrashuvi bo‘lib o‘tdi. Unda O‘zbekiston
SSR Prezidenti Islom Karimov ma’ruza
qildi.
J
J
J
6-oktyabr. O‘zbekiston SSR Vazirlar Kengashi Rayosati majlisida 1990 yilgi meva va
sabzavot mahsulotlarini yig‘ishtirib olish,
xarid qilish, yetkazib berish va saqlash bilan bog‘liq, masala ko‘rib chiqildi. Unda Uzbe-kiston SSR Prezidenti Islom Karimov ishtirok etdi.
j
Eg
20-oktyabr. O‘zbekiston SSR Prezidenti
Islom Karimov O‘zbekistonga tashrif buyurgan Koreya Respublikasining SSSRdagi elchisi G‘on Ro Myanni qabul qildi.
J
J
j
23 oktyabr. O‘zbekiston SSR Prezidenti
Islom Karimov Uzbekistonga tashrif buyur-13
gan Vyetnam Sotsialistik Respublikasining
SSSRdagi favqulodda va muxtor elchisi Ng-u-yen Man’ Kamni qabul qildi.
J
J
j
23 oktyabr. O‘zbekiston SSR Prezidenti
Islom Karimov Hindiston Respublikasining Toshkentdagi Bosh konsuli A.K.Muker-jini ushbu lavozimda faoliyat boshlashi munosabati bilan qabul qildi.
Shu kuni O‘zbekiston SSR Prezidenti
Islom Karimov Mo‘g‘uliston Xalq Respublikasining Toshkentdagi Bosh konsuli B.Buda-ni ham qabul qildi.
J
J
H
24 oktyabr. O‘zbekiston SSR Prezidenti
Kengashining navbatdagi majlisi bo‘lib o‘tdi.
Unda O‘zbekiston SSR Prezidenti Islom
Karimov ma’ruza qildi.
j
J
J
25 oktyabr. O‘zbekiston SSR Prezidenti
Islom Karimov «Respublika aholisining
shaxsiy yordamchi xo‘jaliklaridagi chorva va
parrandani ozuqa bilan ta’minlashga oid
qo‘shimcha tadbirlar to‘g‘risida»gi farmonni
imzoladi.
kj
j
27 oktyabr. O‘zbekiston SSR Prezidenti
Islom Karimov Toshkentda o‘tkazilayotgan sovet-afg‘on uchrashuvida qatnashayotgan Afg‘oniston, Tojikiston va Turkmaniston delegatsiyalari a’zolarini qabul qildi.
J
j
J
29 oktyabr. O‘zbekiston SSR Prezidenti
Islom Karimov o‘n ikkinchi chaqiriq O‘zbekiston SSR Oliy Kengashining uchinchi sessiyasida nutq so‘zladi.
JoOj
j
1 noyabrB. O‘zbekiston SSR Prezidenti
Islom Karimov Vyetnam Sotsialistik Respublikasi Vazirlar Kengashi Raisining
o‘rinbosari Chan Dik Liong boshchiligidagi
delegatsiya a’zolarini qabul qildi.
J
J
J
1-noyabr. O‘zbekiston SSR Prezidenti
Islom Karimov «Militsiya xodimlarini ijtimoiy va huquqiy jihatdan himoya qilishni kuchaytirish to‘g‘risida»gi O‘zbekiston Sovet Sotsialistik Respublikasining qonunini tasdiqladi.
J
J
J
1 noyabrB. O‘zbekiston SSR Prezidenti
Islom Karimov «Uzbekiston SSRning Jinoyat kodeksiga qo‘shimcha va o‘zgartishlar kiritish to‘g‘risidagi O‘zbekiston Sovet Sotsialistik Respublikasining qonunini tasdiqladi.
J
J
X
6-noyabr. O‘zbekiston SSR Prezidenti
Islom Karimov «Paxtakor» futbol komandasi va uning murabbiylarini qabul qildi.
Joj
=
I noyabr. O‘zbekiston SSR Prezidenti
Islom Karimov amerikalik taniqli iqtisodchilar—AQSH Senati byudjet komiteti
apparatining direktori D.Xilli va shu komitet apparati direktorining o‘rinbosari
D.Olinni qabul qildi.
J
j
J
12 noyabrB. O‘zbekiston SSR Prezidenti
Islom Karimov O‘zbekiston shifokorlarining birinchi qurultoyi qatnashchilariga tabrik yo‘lladi.
JOJ
j
13-noyabr. O‘zbekiston SSR Prezidenti
Islom Karimov Moliya, Ijtimoiy ta’minot,
Adliya, Savdo, Sog‘liqni saqlash vazirliklari, Davlat rejalash komiteti, Davlat mehnat
va ijtimoiy masalalar komiteti, Davlat narx
komiteti, Davlat hisob komiteti, O‘zbekbir-lashuv, O‘zbekiston maishiy xizmat ko‘rsatish
markazi, O‘zbekiston kasaba uyushmalari respublika kengashi, O‘zbekiston davlat banki,
O‘zbekiston davlat sanoat-qurilish banki,
O‘zbekiston dehqonchilik sanoat banki va boshqa idoralar rahbarlari va mutaxassislari,
respublikaning yetakchi iqtisodchi olimlari
ishtirokida kengash o‘tkazdi.
J
J
j
13 noyabrB. O‘zbekiston SSR Prezidenti
Islom
Karimov
«Barcha
turdagi maktablarning
o‘qituvchilariga,
bolalar uylarining tarbiyachilariga qo‘shimcha imtiyozlar
berish, yuqori sinf o‘qituvchilarining ish
haqini oshirish to‘g‘risida»gi farmonga
imzo chekdi.
JJ
j
15 noyabrvB. O‘zbekiston SSR Prezidenti
Islom Karimov «O‘zbekiston SSRda ijroiya
va boshqaruv hokimiyati tuzilishini takomillashtirish hamda O‘zbekiston SSRning Konstitutsiyasi (Asosiy qonuni)ga o‘zgartishlar va
qo‘shimchalar kiritish to‘g‘risida»gi Uzbekis-ton SSR qonuniga binoan O‘zbekiston SSR
Prezidenti huzuridagi Vazirlar Mahkamasi
tarkibini tasdiqladi.
J
j
j
15 noyabr. O‘zbekiston SSR Prezidenti
Islom Karimov Uzbekiston o‘qituvchilari anjumani qatnashchilariga tabrik yo‘lladi.
14
J
J
J
19 noyabr. O‘zbekiston SSR Prezidenti
huzuridagi Vazirlar Mahkamasining majlisi bo‘lib o‘tdi. Unda vazirliklar, idoralar, markaziy muassasalar, konsernlar, ishlabchiqarish birlashmalari
va korxonalarining rahbarlari, jamoat tashkilotlari
va ommaviy axborot vositalarining vakillari ishtirok etdi. Majlisda O‘zbekiston
SSR Prezidenti Islom Karimov Vazirlar
Mahkamasi Raisi o‘rinbosarlarini tanishtirib, yangi ijroiya idorasi o‘z faoliyatini boshlayotgan vaziyatni ta’rifladi, hech kechiktirmay hal etilishini talab etayotgan
navbatdagi
va istiqboldagi vazifalarni
bayon qilib berdi.
J
J
J
21 noyabr. O‘zbekiston SSR Prezidenti
Islom Karimov respublika va butunittifoq
ommaviy axborot vositalarining vakillari
bilan uchrashdi. Uchrashuv O‘zbekiston rahbariyatining bozor munosabatlariga o‘tish davrida tutadigan yo‘liga bag‘ishlandi.
JOJ
j
21 noyabr. O‘zbekiston SSR Prezidenti
Islom Karimov Toshkent davlat dorilfununining 70-yillik yubileyi munosabati bilan dorilfunun talabalari, professor-o‘qituvchilari
va butun jamoasiga tabrik
yo‘lladi.
J
j
j
22 noyabr’q. O‘zbekiston SSR Prezidenti
Islom Karimov mehr-muruvvat maqsadida
Sovet Ittifoqiga kelgan Quddus (Isroil)-
dagi mustaqil Ioann ordenining vakili Jan
Sher Tersuni qabul qildi.
sk
J
J
24 noyabrB. O‘zbekiston SSR Prezidenti
Islom Karimov Xitoy Xalq Respublikasi
Shinjong —Uyg‘ur muxtor rayoni xalq hukumatining raisi T. Davomat boshchiligidagi delegatsiya a’zolarini qabul qildi. Suhbat chog‘ida har ikki tomon do‘stlik va o‘zaro manfaatdorlik negizida qo‘shnichilik munosabatlarini rivojlantirishga intilayotganini
ta’kidladi.
J
j
J
27-noyabr. O‘zbekiston SSR Prezidenti
Islom Karimov Ispaniya savdo-sanoat doiralarining Sovet Ittifoqiga kelgan delegatsiyasi vakillari— «Porko» firmasining
prezidenti janob Xorxe Soto Rodriges, «Si-rekaks»= firmasining direktori Ramon Lo-pes Laks hamda delegatsiyaning boshqa a’zolarini qabul qildi. |
Ushbu saytda ro'yhatga o'tish uchun sizga AlertPay hisobi zarur
AlertPayhisobini ochish uchun bu yerga bosing |
117
ko‘ksovgami chalinib, shifoxonada yegan-u ichgani og‘zi-burnidan kelib xirqirab yotgan
emish, tuzalishini kutishga toqat qayda, ketidan quvib shifoxona sari boradi, enalari o‘lsin, buning uchun mayda-chuyda xarid qilish lozim-da, hozir besh-o‘n so‘m aqcha
topishdan ko‘ra yer sharini aylanib chiqish oson emasmi, shunday ekan, birgina kartina
uchun bir dunyo pul va’da aylagan Semizvoyni nima uchun sayoq itdan battar behurmat
qilib haydadi?!
Xayolan Semizvoy bilan tortishib ancha yurgandan keyin peshin quyoshi havoni
behad dimiqtirib yubordi, harorat tobora oshgani sayin butun borliq junbishga kelib to‘lg‘anardi, faqat temir panjaralari uchiga alvon lenta o‘ralgan Sadaf chorbog‘i
bahor havosiga o‘xshash salqin va yoqimli havo qo‘ynida yayrab nafas olayotgani seziladi. Chatnab qizigan o‘rta ko‘cha tiqiniga parvo qilmay, ancha bo‘ychan yigit bir chekkadan
shaldiratib eski arava sudrab odimlardi, hayhotki, bo‘yniga ilingan yamoqi kuchan
va g‘ovlagan soch-u soqol sho‘rlikni o‘tar dunyoda omad va umid nima ekanini bilmagan
miskin gumashtaga o‘xshatib qo‘ygandi, ba’zan parishonholda qayrilib, arava ustida
yonma-yon yotgan jasadlarga nigoh tashlaydi-da, bag‘rimni zangdek yemirgan armonni tushunar vallomat topilurmi ma’nosida xo‘rsinib qo‘yadi.
G‘ijim surp choyshab girdidan chiqib turgan tomirlari bo‘rtiq, terilari pufaklab
shilingan oyoqlar ko‘prigi yo‘q daryo bo‘yidagi mojaroni eslatdi, so‘ng nahot anovi yigit o‘zim degan mulohaza miyasini band qildi-yu, tutaqib musht do‘lg‘adi havoga, arava
ilg‘ash mahol nuqtaga singib yo‘qolgach, harchand ko‘ngli tilamasa-da, o‘rdag-u g‘oz, quyon-u
qo‘zichoq solingan xivchin savat ko‘targan, ulkan qiyg‘ir qiyofasida uchib keladigan arvoh
to‘g‘risida bidirlab tortishayotgan xaloyiq ortidan Sadaf chorbog‘i sari shoshildi...
Darhol payqamay o‘libdimi, shahar ko‘rki hisoblangan makon yer-u osmon oralig‘ida
tangri amri bilan bunyod bo‘lgan mo‘jaz jannatiy dargoh singari yashnab kishi suqini
qo‘zg‘ardi, har bir qarichida hayrat-u havas uyg‘otuvchi ayricha tarovat hukm so‘rayotir,
baland peshtoqi va ikki yoniga sirkoriy koshin bilan alvon binafsha zarblangan yog‘och
darvoza oldida shotirlar tavoze saqlab tek qotishgan, xushqomat cholg‘usozlar ijro etayotgan sho‘xchan kuy ajib surur ifoda etib jaranglaydi vadillarda aks sado beradi.
Qo‘ldan qo‘lga o‘taverib qadr-u qimmati yanada oshgan va jozibasiga joziba qo‘shilgan
chorbog‘ zaminida, bo‘lakcha g‘am-u tashvishlari borligini sezdirmay osuda mudrayotgan
alvon binafshalar chamanzorida, chuqur ildiz otgan va ko‘kni bolish aylagan yakka daraxt hamon savlat to‘kib ohista shovullaydi, endilikda har bir yaprog‘i va butoxi-dan tortib to butun jismiga qadar afsonaviy makon taqdiri bilan toabad bog‘lanib
qolganini anglagandek, saxovatli quyosh sari tag‘in ham cheksiz ishtiyoq bilan intiladi, goho tunlari sharpadek yo‘qolib allaqaylarga, samoviy o‘lchamlar bag‘ri yoki yetti
qavat yerostigami jadal borib keladi, balki jannat yoki do‘zaxda bo‘lib qaytar–tag‘in
kim bilsin, subhidam arafasida yana joyiga bemalol qo‘nib, borimda hech vaqo yo‘g‘-u
yo‘g‘imda hamma unsur muhayyo ma’nosida sirli shivirlashga kirishadi...
Ko‘kdan yog‘ilayotgan iliq hovurga belangan chamanzordan ancha olisda xomushlanib
to‘xtar ekan, qulog‘iga elas-elas o‘sha tovush chalindi, tasavvurida esa butun vujudini
alg‘ov-dalg‘ov aylagan g‘aroyib tush va bag‘ridagi bir dunyo g‘am-anduh bilan qo‘shilib
lov-lov yonayotgan to‘qay jonlandi, so‘ng yakka daraxt tanasini bezagan tumor va xanjar
shakliga maroq bilan qiziqib boqayotgan kimsalar sari jildi, sokin tovlanayotgan
ikki timsol zamirida qanday hikmat yoki g‘urbat pinhon ekanini bilishmasa ham ular
nimanidir o‘zaro qizishib muhokama qilishardi.
Kuch-g‘ayratga to‘lgan va ko‘zlari chaqnayotgan pahlavon kelbatli yigitlar va qoshlari
kamon suluv-suluv durkun qizlar terilariga sig‘may quvonib bo‘sag‘ada raqs tushishadi, naqshinkor yog‘och darvozadan mo‘ralashgan zahoti yakka daraxt ayrisiga sakrab
minishadi-da, yanada shodon qiyqirib va qo‘shiq xirgoyi qilgan ko‘yi chayir qo‘llarini
ishga solishadi, tinimsiz shitirlab silkina boshlagan shoxlardan, ishtahani karnay
qilib, yirik-yirik tilla tusli sariq mevalar uzluksiz duvillab to‘kiladi, kamayish o‘rniga urchib ko‘payadi-da, butun chorbog‘ va hatto borliqni ko‘mmoqchiday ola-tasir
to‘kilaveradi. Chamanzorda xirmon kabi uyilgan muattar bo‘yli mevalar har qancha talash bo‘lgani bilan tugamasdi, aynish-u holga qayta e’tibor berib yanada ajablangan
zahoti o‘zini tushida kuyib kulga aylangan to‘qayda ko‘rdi, so‘ng yerdan ezilgan nashvo-tini olib hidladi-yu, nogoh ko‘ngli ag‘darildi, aql-u hushini biroz o‘nglagach, yo‘lida
behisob jumboqni ko‘ndalang qilayotgan va idrokiga tobora chuqur o‘rnashayotgan tushni
la’natladi.
ASAD DILMUROD. RANG VA MEHVAR. ROMAN |
i
——ISHQQA OID QIRQ QOIDA
»
—
darvishning ortidan chiqdi. Xuddi quyonday chaqqonlik
bilan oyoq uchida o‘girildi va malla sochlarini silkitgancha, eng yaqindagi muyulishga kirib g‘oyib bo‘ldi.
Ikki erkak uning ortidan quvmoqqa shaylanishdi,
lekin Shams Tabriziy ularning yo‘lini to‘sdi, ularning oldida hassasini shunday katta kuch bilan silkitdiki, ikkisi ham qoqilib ketishdi va yerga ag‘darilib tushishdi. Yo‘lovchilar buni ko‘rib, kula boshlashdi, men ham toza kuldim.
Dovdirab qolgan
va hayratga tushgan erkaklar
o‘rinlaridan turishdi, lekin bu vaqtda fohishaning
izi ham o‘chib bo‘lgan va darvish ham ishini bitirib ketayotgan edi.
Ichkilikboz Sulaymon
1244-yil, 17-oktyabr, Kon’ya.
Qovoqxonada qattiq uxlab qolibman. Ko‘chadan quloqni qomatga keltirgudek qattiq ovozlar kela boshlaganida uyg‘onib ketdim.
–Nima bo‘ldi
–so‘radim ko‘zimni ochib. –Mo‘g‘ullar
bostirib kelayaptimiy?
Savolimga javoban kulgu eshitildi. O‘girilib qarab, qovoqxonaning kunda-shunda mijozlaridan bir
nechtasi meni masxaralab ko‘rsatayotganlarini ko‘rdim.
Iflos haromilar
–Qo‘rqma, qari piyonista
–qichqirdi qovoqxona
egasi Xristos.
–Mo‘g‘ullarga sening nima keraging
bor? Rumiy o‘tib ketayotipti o‘zining muxlislari qo‘shini bilan.
Men deraza yoniga bordim va tashqariga qaradim.
Xristos to‘g‘ri aytgan ekan. Shogirdlar va muxlislar
his-hayajon ostida to‘lqinlanib «Alloh akbar! Alloh
akbar
deya qichqirganlaricha Rumiyni tantanavor
kuzatib o‘tayotgan edilar. Rumiy ulardan balandda, oq
otida savlat to‘kib o‘tirardi. Voizdan quvvat va qat’-—
139——— |
Mazkur havo to'lqin dekabr oyi birinchi o'n kunligi oxiri va ikkinchi o'n kunlik boshlaridagi kabi anomal sovuq havo to'lqini emas.
Ushbu havo to'lqini janubda haroratni kunduzlari +10 daraja, shimol, Buxoro va Navoiy viloyatlarida +3 +5 daraja iliq, respublikaning boshqa viloyatlarida esa +8 darajaga ko'tarilishini keltirib chiqaradi. Ko'rib turganingizdek, bu sovuq havo to'lqini haroratni bugungi kun haroratidan 2-3 daraja past bo'lishini ta'minlaydi.
20 dekabr` kuni Qoraqalpog'istonda, 21-22 dekabr` kunlari tog'larda qor yog'ishi mumkin. Hozircha mutaxasislar prognozida kelayotgan besh kunlikda respublikaning katta qismida yog'ingarchilik kutilmalari mavjud emas. |
Nikohda hech qachon bo‘lmagan shaxslar |
Tema
dissertatsii
doktora
filosofii
(R’YU)
zaregistrirovana
pod
nomerom
B2018.3.PhD/Iqt?78
v
Vyuseshey
attestatsionnoy
komissin
pri
Kabinete
Ministrov
Respubliki Uzbekistan.
Dissertatsiya v’sholnena v Ferganskom politexnicheskom institute.
Avtoreferat dissertatsii
na trex
yaz’kax (uzbekskiy,
russkiy,
angliyskiy
(rezyume))
razmeshen na veb-stranitse Nauchnogo soveta (ummadi.
2) i Informatsionno
- obrazovatel’nom
noprane “Ziyonet” (www.ziyonet.uz).
Nauchimy rukovoditel’:
Ashurov Mahammadjon Sotvoldiyevich
kandidat ekonomicheskix nauk, dotsent
Ofitsial’nmis opponent’i:
Otajonov Shuhrat Ibrayimjonovich
doktor ekonomicheskix nauk
Ismoilov Ravshanjon Baxritdinovich
kandidat ekonomicheskix nauk, dotsent
Vedushaya organizatsiya:
Andijanskiy mashinostroitel’niy
institut
Zashita dissertatsii sostoitsya /4 =
v chas. 40
(27
2021
1.
na zasedanii Nauchnogo
cobeta
PhD.03/30.12.2019.1.60.03
po
prisujdeniyu
uchenoy
stepeni
pri
Andijanskom
gosudarstvennom universitete. (Adres: 170100, gorod Andijan, ulisa Universitetskaya, dom 129.
Tel)faks: 0 (374) 223-88-30, ye-taSh: arzi to(yedi. mg.)
S dissertatsiyey mojno oznakomit’sya v Informatsionno-resursnom sentre
Andijanskogo
gosudarstvennogo universiteta (zaregistrirovana za He
921). (Adres: 170100, gorod Andijan,
ulisa Universiteta, dom 129. Tel.Ufaks: 0 (374) 223-88-30).
Avtoreferat dissertatsii razoslan «49, u
og‘vyo
2021 goda.
(reestr protokola rass’lki Mg 3
ot
«29»
FE
2021 roza) |
3. Mikroskopda tekshirish uchun balg‘amning kichik bo‘lagini qizdirilgan nina yoki pinset bilan buyum oynasiga olib,
yopqich oyna bilan asta bosib bekitiladi.
4. Mazkur bo‘yalmagan oddiy preparatda epitelial hujayralar,leykotsitlar,eritrotsitlar,aktinomikoz, exinokokk
elementlari hamda Kurshman spirallari, Sharko-Leyden
va yog‘ kislota kristallari. ba’zan o‘sma hujayralari ko‘rinadi.
5. Balg‘amni bakteriologik tekshirishda o‘pka kasalliklarini vujudga keltiruvchi mikroblarni aniqlash mumkin.
IX. Plevra suyuqligini tekshirish. Sog‘lom odamning plev
ra bo‘shlig‘ida oz miqdorda nafas olganda plevra varaqalari sirg‘alishini yengillashtiruvchi suyuqlik mavjud. Plevra
suyuqligining hajmi yallig‘lanish jarayoni rivojlanishi
(ekssudat) yoki o‘pkada qon va limfa aylanishlari buzilishi
natijasida (transsudat) ko‘payishi mumkin.
Plevrani sanchib teshish texnikasi:
1. Plevra bo‘shlig‘iga igna sanchib teshish uchun 10 grammli
shpris va uzunligi 10sm bo‘lgan o‘tkir igna qo‘llaniladi
2. Bemor qo‘llarini boshiga qo‘ygan holda stulga o‘tiradi,
chunki bu holatda qovurg‘alar oralig‘i kengaygan bo‘ladi.
3. Nina sanchish nuqtasi aniqlanadi-bu eng ko‘p bo‘g‘iq το-vush ifodalangan, nafas eshitilmaydigan joy, odatda u
orqa qo‘ltiq va kurak chiziqlari bo‘yicha VIII yoki IX qovurg‘alar orasida bo‘ladi.
4. Aniqlangan nuqtaga yod surtiladi.
5. Qon tomirlar tutamini shikastlamaslik uchun shprisga
o‘rnatilgan igna pastki qovurg‘aning yuqori qirrasiga sanchiladi.
6. Igna plevra bo‘shlig‘iga o‘tganda bemor o‘ziga xoc g‘alati
sezgini his qiladi,go‘yoki nina ma’lum taranglashishdan
so‘ng bo‘shliqqa tushganga o‘xshaydi.
7. Olingan suyuqlik silindr idishga yig‘iladi; bakteriologik tekshirishga belgilangan qismi esa steril probirkaga solinadi.
Plevra suyuqligi fizikaviy, kimyoviy, mikroskopik va
mikrobiologik tekshiriladi.
Plevra suyuqligining umumiy xususiyatini aniqlash
(1) Tashqi ko‘rinishi asosan uning hujayralariga va qisman uning kimyoviy tarkibiga bog‘liq. Quyidagi xarakterdagi suyuqliklar tafovut qilinadi: serozsimon, ce-roz-fibrinli, fibrinsimon, seroz-yiringli, yiring
li, qonli (gemorragik), xilezsimon(sutga o‘xshash).
(2) Tiniqligi suyuqlik tabiatiga (xarakteriga) bog‘liq.
(3) Rangi suyuqlik xususiyatiga bog‘liq bo‘lib, y nimrang,
qizg‘ish, oq sariq, ko‘kimtir, qoramtir, qo‘ng‘ir-qizil,
•sutdek oq va x.k ko‘rinishda kuzatiladi.
(4) Quyuq-suyuqligiga (konsistensiyasi) qarab suyuq,yarim
suyuq,quyuq, quyuqlashib (to‘ngib) qolgan bo‘lishi mumkin.
(5) Xidi-odatda bo‘lmaydi, gohida Bact coli ishtirokida
qo‘lansa hidli bo‘ladi.
2. Plevra suyuqligining fizik-kimyoviy tekshirish.
(1) Nisbiy zichligini aniqlash ekssudatni transsudat-dan farqlashning birdan bir usuli hisoblanadi. Trans-sudatning nisbiy zichligi pastroq bo‘lib, 1005-1015 opa-lig‘ida o‘zgarib turadi, ekssudatniki esa balandroq, odatda 1015 dan yuqori bo‘ladi. Nisbiy zichlik areometrik
uslubda urometr yordamida aniqlanadi.
(2) Oqsil miqdorini o‘lchash olingan suyuqlik tabiatini
aniqlash uchun o‘tkaziladi. Ekssudatda oqsil miqdori 3
foizdan ko‘p, transsudatda esa-kam bo‘ladi. Ekssudat-dagi oqsil bo‘lakchalarining tarkibi qon zardobi tarkibiga yaqinlashadi. Transsudatda albumin ko‘p bo‘lib, fib
rinogen bo‘lmaydi, shuning uchun transsudat ivib qolmaydi.
Rivalt sinamasi.
a. Silindrga sirka kislotasining kuchsiz eritmasi quyiladi (2 tomchi kuchli sirka 100 ml suvda eritiladi).
b. Eritmaga tomchilab tekshiriluvchi suyuqlik tomiziladi.
v. Tomchilayotgan tomchi o‘z yo‘lida bulutga o‘xshash rang
qoldirsa, unda tekshiriluvchi suyuqlik ekssudat hisoblanadi, agar tushayotgan tomchi sirka kislotada rangsiz
bo‘lib qolsa, transsudat hisoblanadi.
3. Plevra suyuqligini mikroskopda tekshirish.
(1) Hujayra tarkibini aniqlash uchun suyuqlik sentri
fuga qilinadi.
(2) Keyin suyuqlik to‘kib tashlanadi.
(3) Probirka tagida qolgan cho‘kmadan pipetka bilan bir
tomchi olinadi va buyum oynasiga tomiziladi. |
Z. Kelasi zamon .—160
Budushee vremya
FAniq nisbat...)
1 shsh 1411
1 rn 160
Deystvitel’n’i zalog
fFO‘zlik nisbati ..... 1...
444111411141411 aaiia 162
Vozvratn’y zalog
FMajxul nisbat .........sh shishishi shisha krk
ishi
165
Stradatel’n’i zalog
FBirgalik nisbati
11)
168
Vzaimno-sovmestniy zalog
FOrttirma nisbat...
1
41
171
Ponuditeleniy zalog
1.11.,2 Shart mayli...
UTSQ!p2 »»»?!
176
Soslagatel’noye nakloneniye
11.2.1 Ergash gaplarda shart
maylli fe’llar ..............sh
osori
176
V pridagochnix predlojeniyax
FAniq nisbat...) 111
arra 176
Deystvitelun’t zalog
FO‘zlik nisbati...)
111441411 4a ash
178
Vozvratney zalog
FMajhul nisbat (0...)
shi
180
Stradatel’n’i zalog
f Birgalik nisbati
shu
22
183
Vzaimno-sovmesti’i zalog
FOrttirma nisbat...) 11111) 185
Ponuditeleniy zalog
Nisbatlar kombinatsiyasi:
Kombinatsiya zalogov:
FOrttirma-birgalik nisbati 0... 190
FOrttirma-majhul nisbat...) 1958111.2.2 Ergash gaplarda shart maylli
ko‘makchi
fe’llar
.......)lsh) shish.
200.
V pridatochnix predlojeniyax
FAnik nisbat.
41...)
11191
alanin. 200
Sheystvitel’niy zalog
fFO‘zlik nisbati .........
44111144441444 unini gi
202
Vozvratn’i zalog
FMajuul nisbat .... alla
s2 ossa nasri
204
Stradatel’not zalog
F Birgalik nisbati (2)
41
22 shi 208
Vzanmno-sovmestn’i zalog
FOrttirma nisbat. 3...)
os isi ss ss sri i 211
Ponuditel’n’i zalog
1.1.2.3 Bosh gaplarda shart maylli
fe’llar ............shsh
shisha shishi u ishni 217
FAniq nisbat.
301...
shu anu nur
u raki vikini ki inin
217
Peystvitel’i’t zalog
FO‘zlik nisbati
11144
219
Vozvrati’shi
zalog
FMajxul nisbat
1)
121 ni 222
Stradatel’nii zalog
FBirgalik nisbati (1)
19919) 224
Vzaimno-sovmestnky zalog
FOrttirma nisbat! L
1
1226
Ponuditel’n’y zalog
1.
1.2.4 Bosh gaplarda shart maylli
ko‘makchi
fe’llar ..shUh4ESs)ch
i
2349-FAnik nisbat.
00...)
11111
1999 kuy, 234
Deystviteloniy zalog
fFO‘zlik nisbati...) 11411
ash 11412
236
Vozvrati’iy zalog
FMajxhul nisbat
14.)
sharini
239
Stradatel’niy zalog
F Birgalik nisbati (1)
14) 122242
Vzaimno-sovmestn’i zalog
FOrttirma nisbat.
0)
) (34) sh.shsh.shsh
1) 245
Ponuditel’n’y zalog
1.1.3 Buyruq-istak mayli ....... 251
Povelitel’no-jelatel’noye nakloneniye
Buyruq qismi
FAniq nisbat...)
ash)
sharini ri 251
Deystvitel’n’iy zalog
FO‘zlik nisbati...)
1411) 41
251
Vozvrati’i zalog
FMajlhul nisbat...)
11)
121252
Stradateleniy zalog
F Birgalik nisbati (4)
113255
Vzaimno-sovmestn’iy zalog
FOrttirma nisbat. AA 253
Ponuditel’n’iy zalog
Istak qismi
FAnik nisbat.) 11) 299
255
Deystviteleniy zalog
FO‘zlik nisbati .........).sh
1411 ss nanni 255
Vozvratnegy zalog
FMajxul nisbat 1 ushushushu
kurish kari ishi knn 256
Stradatel’n’sh zalog-10-FBirgalik nisbati «
shshsh aa shagash
257
Vzaimno-sovmestniy zalog
Ponuditel’n’iy zalog
Nisbatlar kombinatsiyasi:
Kombinatsiya zalogov:
FOrttirma-birgalik nisbati 0) 259
FOrttirmatmajhxul nisbat. 604)... 260
FUzlik Borttirma nisbat...)
44)
261
1.1.3.1 Buyruq-istak ma’noli fe’lning
tuslanishi ............
41411111 o‘tqjjjtiiiaaakasha 262
11.3.2 Buyruq-istak maylli ko‘makchi
fe’llar (11 kshshshshshniiin 264
Buyruq qismi
FAniq nisbat.
30) 0)...
442
nagari
264
Deystvitel’niy zalog
FO‘zlik nisbati...)
111
11122265
Vozvrati’iy zalo2
FMajhul nisbat
Shusha
ru kaka tuta i tikani ikini 266
Stradatel’n’iy zalog
F birgalik nisbati (11
12266
Vzaimpo-sovmestn’i zalo2
FOrttirma nisbat.
v69:864Ya....
11)
ia
267
Ponuditeleniy zalog
Istak qismi
FAniq nisbat...)
11)
ay 268
Deystvitel’naiy zalog
fO‘zlik nisbati.
0)
nnn shia ari it nina 269
Vozvratn’y zalog
FMajxul nisbat shishi 270
Stradateleniy zalog
- 11-FBirgalik nisbat .................. 2.2222882888882270
Vzaimno-sovmestniy zalog
FOrttirma nisbat...)
44) aa a ishi 271
Ponuditeloniy zalog‘g
Nisbatlar kombinatsiyasi:
Kombinatsiya zalogov:
FOrttirma-yabirgalik nisbati LLLLLLS 273
F Orttirmatmajhul nisbat... 460).
14
274
fFO‘zlikg‘ orttirma nisbat... ona
ssr vn
275
11.3.3 Buyruq-istak ma’noli fe’lning...
tuslanishi ("bo‘lmoq" ko‘makchi
fe’li ishtirokida) .......... 276
1.2 Inkor gaplardagi tuslanish
Otritsatel’nmiye predlojeniya-ma qo‘shimchasi va yo‘q, emas so‘zlari orqali
yasaladigan fe’l shakllari .........) 278
1.2.1 Ijro mayli
(faqat aniq nisbatda keltirilgan)... 278
Iz’yavitel’noye nakloneniye
"O‘tgan zamon ..........
1)
278
Proshedshee vremya
" Hozirgi zamon...) 280
Nastoyashee vremya
" Kelasi zamon ...............shsh 111) 281
Budushee vremya
Inkor gaplardagi ko‘makchi fe’l shakllari
" O‘tgan zamon ............shsh
211 I 283
Proshedshee vremya
" Hozirgi zamon ...........shsh
1285
Nastoyashee vremya
-12- |
O‘zbekiston Respublikasining manfaatlariga xilof ravishda bitim
IU/ishda aybdor bo‘lgan mansabdor shaxs qilmishni:
a) takroran,
b)
hir guruh
shaxslar tomonidan oldindan
til
biriktirib,
v) juda ko‘p
uriqdorda zarar yetkazgan holda sodir etgan bo‘lsa, O‘zbekiston Res-jiublikasi
Jinoyat
Kodeksining
175-moddasi
2-qismi
bilan javob-j’.nlikka tortiladi hamda eng kamoylik ish haqining ellik baravaridan
yuz baravarigacha miqdorda jarima yoki muayyan huquqdan mahrum
rilib,
besh yilgacha ozodlikdan mahrum
qilish
bilan ja’zolanadi.
Yetkazilgan moddiy zarar uch karra miqdorda qoplangan taqdirda,
Ozodlikdan mahrum qilish tariqasidagi jazo qo‘llanilmaydi.
Soxta
tadbirkorlik
uchun
jinoiy
javobgarlik.
Soxta
tad-It irkorlik jinoyati korxonalar yoki boshqa tadbirkorlik faoliyati bilan
shug‘ullanuvchi tuzilmaning qonunda,
o‘z Ustavida belgilarigan
faoliyatini ta’minlovchi ijtimoiy munosabatlardan
kelib
chiqadi.
Soxta
ladbirkorlik tadbirkorlik faoliyati g‘oyasiga tajovuz qiladi!.
Ushbu jinoyatning ijtimoiy xavfliligi shundaki, soxta tadbirkorlik
nafaqat iqtisodiyot asoslariga, tadbirkorlik faoliyati g‘oyasining o‘ziga
ham tajovuz qiladi, "odamlarning bozorga valining boshqacha xo‘jalik
yuritish
usullaridan
afzalligiga
bo‘lgan
ishonchiga
pulur
yetkazadi"”.
Jinoyatning fakultativ obyekti tijorat tashkilotlarini
lashkil
etish
va
ro‘yxatdan
o‘tkazish
bo‘yicha
o‘rnatilgan
qonunchilik
tartibi,
xo‘jalik faoliyati hisoblanadi.
Ushbu jinoyat tadbirkorlik Ustavida ko‘rsatilgan faoliyalni amalga
oshirish maqsadini
ko‘zlamasdan,
korxonalar
yoki
ladbirkorlik
bilan shug‘ullanuvchi tashkilotlarni tuzishda ifodalanadi. O‘zbekiston
Respublikasi
Fuqarolik Kodeksining 40-moddasiga muvofiq,
foyda
olishni o‘z faoliyatining asosiy maqsadi qilib olgan (lijoratchi tashkilot) yoki foyda olishni maqsad
qilib olmagan
(tijoralchi bo‘lmagan
tashkilot) yuridik shaxs bo‘lishi mumkin. Tijoratchi tashkilot bo‘lgan
yuridik shaxs xo‘jalik shirkati va jamiyati, ishlabchiqarish koopera-1 1Лapaптг:
YЗбeKИCTOH PecпyббпHKacH OЛHH
cyaп пЛeHYMHHHHГ
ЛaACиpKopиyHK. cўпopпaтH
бппaH бOEЛMH KOHYH(MШИKHH KyцЛaш cya aMaцHeгa TyгpycH:(a"1 M 2000 MШШ
28 aпpeцaaгH
8-COHЛM Kapopм, 14-бaпЛ-2 YЗOEKMCTOЙ PecпyбиHKacИ OЛHH cyaп ПлeHYMHHHHг "Taлoпpaзpyтшc (пacpиятм бииaH SOFJIHK
KOHYHHHИHKHH пy)шaш cya aMaйHeтTH xyгpИCHAa"TM 2000 Йии 28 aпpeиЙaгa 8-COHЛM пapopп,
14-бaHA, 1-xaTOoшH.
331 |
KUZ
QO‘SHIG‘I
(«Yil fasllari» to‘plamidan)
P.Chavkovskiy
Andante doloroso e molto cantabile (sekin, qayg‘uli, juda kuychan)
4
3
м.
24
1
1
1
432
1
=
rg
1—3
3
poco cғeзc,
poco cғexc.
3
3
poco pи £
os
—3—
7
128 |
Burak O‘zchivit nafaqat Turkiyada, balki boshqa mamlakatlarda ham mashhur aktyorlardan biriga aylangan. Tom ma’noda aktyorning har bir qadamini jamoatchilik kuzatib boradi va u paydo bo‘lgan joylar muxlislar bilan to‘ladi, deb yozadi Wday.
Turkiyalik aktyor atrofidagi bunday jamoatchilik e’tibori uning qalbini zabt etgan Fahriye Evjen bilan ham bog‘liq. Ayol nafaqat tashqi ko‘rinishi va aktyorlik qobiliyati, balki o‘ziga xos tabiati bilan ham mashhur.
TV100 telekanalining xabar berishicha, Fahriye Burakning onasi bilan janjallashib qolgan. Ma’lum bo‘lishicha, aktyor rafiqasining xatti-harakatidan norozi bo‘lib, hatto birga yashayotgan uyini tark etgan. Jurnalistlar tomonidan ushbu xabar tarqala boshlagan zahoti “Sevgi iztirobi” yulduzi bunga izoh berdi.
Aktyor o‘zining sahifasida turmush o‘rtog‘i bilan tushgan suratini joylashtirdi va jamoatchilikdan shaxsiy hayotiga aralashmaslikni so‘radi.
“Hech qanday salbiy narsa yo‘q! Bizni o‘z holimizga qo‘ying. Barchaga sevgilar”, — deya izoh qoldirgan Burak.
Ammo muxlislar Fahriye hozir uch oylik homilador bo‘lishiga qaramay, er-xotinning ajrashishi mumkinligidan xavotirda. Juftlik hozirda uch yoshli o‘g‘li Karanni tarbiyalamoqda, u ham ota-onasi bilan birga reklama va filmlarda rol o‘ynash orqali katta pul ishlab topadi. |
o‘ylagan sari Roziyaning ko‘ngli tog‘day ko‘tariladi. Biri ustiga biri qo‘shilayotgan zavq, quvonch,
iftixor tuyg‘ulari benihoya yoqimli edi. Roziya yana Sattorga erkalanib:
—Bu hammasi hali xomxayol! —dedi.
—Lekin qachondir bir vaqt metro, albatta, quriladi, men bunga ishonaman, Roziya. Hozir
respublikamizning eng katta rahbarlari ham metroga astoydil e’tibor berishyapti. Moskvalik
mehmonlar kelgandan beri biz kechalari ham qolib ishlayapmiz. Hali Maksimichdan umid katta
edi. Siz unga voqeani tushuntirib juda yaxshi qilibsiz-da, lekin!
Sattor Roziyani o‘ng qo‘li bilan yelkasidan olib, boyagiday erkalab silkitdi. Ko‘li
kiftigacha ochiq ko‘ylak kiygan Roziya yelkasining yalang‘och joyi bilan Sattorning biqinidagi
chandiqni yana his qiladi.
O‘sha mudhish voqeaning to‘polonida u Sattorni yo‘qotib qo‘ygani, hatto uning kimligini,
oti nimaligini bilmay qolgani zsiga tushdi. Keyin Roziya metroning tayyorgarlik ishlariga
jalb etilgani, shu ish ustida Sattorni topib olgani, bugun-u bilan uchinchi marta
uchrashayotgani hayolidan o‘tdi. Hozir-u buning quvonchini metro haqidagi gapga o‘shib aytdi:
—Toshkentimiz Osiyo qit’asida birinchi bo‘lib metro qursa-ya! Ajoyib bo‘lar edi-da!
—Ha, Yaponiya orol ekani hisobga olinsa, Osiyoday ulug‘ materikda hali bitta ham metro
yo‘q.
—Loyihalaringiz tasdiqlanarmikan-a?
—Loyihalarimiz, deng. Yerosti qatlamlari aniqlanmaganda loyihalar havoga
chizilarmidi?
Roziya shunday aniq, shunday buyuk ish ikkovini birlashtirib turganini yana bir marta
shodlanib his qildi.
—Xo‘p, Sattor, loyihalarimiz.
—Hali loyihalarning xomakisini ishlayapmiz, xolos. Lekin, mana bu maydonga bir
qarang...
Ular maydonning g‘arbidagi balandlikda to‘xtashdi. Maydonning anhor qirg‘og‘iga
chiqadigan tomoni hali bitmagan. Chetlari tosh va chim bilan ishlanayottan yo‘lkalarning bir
qismigina tayyor bo‘lgan, xolos. Maydonning narigi tomonida ham qurilish davom etyapti.
Ko‘targich kranlar osmonga nayzalarini sanchib turibdi. Ammo maydonning asosiy sahni
allaqachon bitgan va o‘zining ko‘rkamligi, bag‘rikengligi bilan butun shaharga husn kiritgan
edi.
—Ilgari bu yerda nimalar borligini eslaysizmi? —so‘radi Sattor.
Roziya eslay boshladi:
—Hu ana u yerdan tramvay chinqirib burilar edi. Iflos suvli bir ariq bor edi. Xom
g‘ishtdan qurilgan uylar... Qandaydir bir ombor...
—Anhorning bo‘yida-chi? Xuddi tovuqning kattagiga o‘xshagan uychalar betartib qalashib
turmasmidi?
—Maydonga o‘tiladigan yo‘l ham juda tor edi-ya.
—Mana endi ko‘ring! Hozir bu maydonni har bir toshkentlik butunjahonga faxrlanib
ko‘rsatishi mumkinmi, yo‘qmi?
—Mumkin!
—Gap shundaki, Roziya, mana shu maydonning loyihasi ham hozirgi metroning loyihasiga
o‘xshab ko‘p munozaralarga sabab bo‘lgan. Men bu loyihaning chet yoqasiga sal-pal ishtirok
qilganman, bilaman. Hali zilzila davom etib turgan paytlar edi. «Maydonni bunchalik qilish
kerak emas, nima, aerodrom quramizmi?» deganlar bor edi. «Bu maydon butun kuch bilan
mablag‘ni olib qo‘yadi, undan ko‘ra uy-joy qurilishiga zo‘r beraylik» deganlar bor edi. Lekin
Toshkentning markazida shunday bir ko‘rkam maydon bo‘lmaguncha shaharning chiroyi
ochilmasligini astoydil sezib yurganlar ko‘pchilik edi. Oxiri mana... |
xushbo‘y va biologik aktiv moddalarga boy va qayta inlchi
sanoatida xomashyo sifatida ishlatiladi.
Behi mevalarining yaxshi saqlanishi qish oylarida konserva zavodlarining to‘xtovsiz ishlashiga imkoniyat yaratadi.
Behi monotip urug‘ hisoblanib, bitta tur2dak
-
Sudosha oBopga MSH turidan iborat. Yovvoyi behi Kavkaz,
Eron
va Turkmanistonning ba’zi hududlari (Kopstlag
13
uchraydi. Daraxtining bo‘yi 1, 5-7, 0 m.
Behining madaniy navlari va shakllari o‘zining xilma.
xilligi bilan ajralib turadi.
Ular har xil iqlim sharoitlarida shakllangan. Shuning
uchun behi navlari Har xil ekologik-Geografik guruhlarga
bo‘linadi va bir-biridan biologik, muhim xo‘jalik belgi va
xususiyatlari bo‘yicha farq qiladi. Volga bo‘yi hududlagila
shakllangan navlar qishga chidamli, lekin mevalari mayda
bo‘lsa, Shimoliy Kavkaz navlarining mevalari yirik, qayta
ishlashga yaroqli, lekin qishga chidamsiz. Behi seleksiyasida
madaniy navlar va shakllar bilan bir qatorda yarim madaniy
mahalliy navlar va yovvoyi holda o‘suvchi namunalar ham katta
ahamiyatga
ega.
Ularning
ba’zilari
kasalliklarga,
i=xsT
haroratlarga
va boshqa noqulay sharoitlarga chidamliligi
bilan ajralib turadi.
Shuning uchun mahalliy navlar va yovvoyi holda o‘suvchi
behi shakllarini aniqlash, to‘plash va ularni seleksiya jarayoniga jalb etish yangi navlar yaratishda muhim ahamiyatga
ega.
Birlamchi material sifatida chetdan
keltirilgan
navlardan ham foydalanish zarur.
Behining
asosiy
xo‘jalik belgilaridan
biri
mevasi
sifatining
yuqori
bo‘lishi
va
Kish
oylarida
yaxshi
saqlanishidir.
Respublikamizda behi navlari majmuining asosiy kamchiligi–mavjud navlarning kasalliklarga chidamsiz va me’a-sining
ta’m,
tovarlik
va
texnologik
sifatlari
past
bo‘lishidir. Shuning uchun qayta ishlash sanoati talablarga
to‘la
javob
bermaydi,
mevalarida
xushbo‘y
moddalarning
miqdori kam, ular yaxshi saqlanmaydi, ho‘l holda iste’msl
qilishga yaraydigan navlar esa sanoqli.
84 |
Ba’zi qimmatbaho elementlarning yerosti suvlaridagi
miqdori, mg/kg
7.1-jadval
Flement
Litosferadagi suvli
O‘zbekiston neft va
eritmalarda elementlarning
gaz havzalaridagi
miqdori
xloridli eritmalarda
maksimal
sanoat
elementlarning
ahamiyatiga ega
miqdori
minimal
—
miqdor
Litiy
500
10
5—20 (1000 gacha)
Kaliy
40000
1000
500—300
Rubidiy
200
3
1—5 (200 gacha)
Seziy
20
0,5
0,1—0,5 (200 gacha)
Stronsiy
30000
300
200—2000
Brom
10000
300
150-2000
Yod
100
10
5—20
Jadvaldan ko‘rinib turibdiki, ayrim elementlarning konditsiya miqdori
yuqori bo‘lib, ulardan sanoat miqyosida fovdalanish mumkin.
Sanoat ahamiyatiga molik suv va namakob deganda, tarkibidagi
foydali komponentlar miqdoriga ko‘ra, gidrogeologik va texnik-iqtisodiy
ko‘rsatkichlarni hisobga olgan holda, ularni yer qa’ridan chiqarib olish va
qayta ishlash foydali bo‘lishi tushuniladi.
O‘zbekistonning artezian suv havzalarida sanoat miqyosidagi yod va
boshqa nodir elementlarning bashoratli resurslari olimlardan A.S.Xasanov,
S.A.Boqiev, V.S.Sheglova, L.A.Kalabugina (1987) tomonidan hisoblangan
(7.2-jadval).
Quyida Kruk konidagi suvlarning tahlil natijalari keltiriladi (7.3-jadval).
Jadvaldan Kruk konidagi qatlam suvlarida yod
va bromning
miqdori
7.1-jadvalda
keltirilgan
miqdorlardan
ancha
yuqoriroqligi
ko‘rinadi. S.A.Boqievning (2012) tadqiqotlarida yod olish uchun istiqbolli
bo‘lgan bir qator konlar keltiriladi (Kruk, Umid, Shimoliy O‘rtabuloq,
Jarchi, Go‘rtepa va b.). Hozirgi paytda yod tanqisligi natijasida qalqonsimon bezning faoliyati buzilishidan butun dunyoda bir qator kasalliklar
ko‘payib borishini hisobga olib, ushbu elementni qatlam suvlaridan ajratib
olish zarur va dolzarb vazifalardan biridir.
148 |
22) KO"K pтyoг
1,3
—
3,5
—
19
23) Piyoz
"14 { –
90
10,1 { 4
24) Sabzi
0,3
1017
7,0
0,2
34
25) Bodring
0,8 { 0,1
2,5
0,1
14261 Oshko‘k
371041
6,8
12 {
49
271
Salat
1,5 { 0,2
1,7
0,6
17
28) Pomidor
1,1 { 0,2
3,5
0,3
23
29) Oтa
0,4 { 0,4
9,0
0,8
45
30 C"ayпoц
2,3
—
57,8
0,6
242
31) Olmaqoqi
2,2
—
44,6
3,4
199-7)
32) Tuzlangan karam
18 { –
2,2
—
19—
33) Tuzlangan bodring
0,8 { 0,1
1,6
—
13
34)
1-navli
15,6 { 16,3
—
—
209
qo‘y go‘shti
35/
1-navli mol
18,6116,0
—
—
218
go‘shti
v
361 Cho‘chqa go‘shti
14,3133,3
—
—
357
37) Cho‘chqa yog‘i
—
199,7
—
—
897
38) Mol jigari
17,91
3,7
—
— } 105
39)
Sutli sosiska
11,0 { 23,9
—
1,6
266
401 Yarim dudlangan
16,2144,6
—
—
466
kolbasa
41!
1-navli tovuq go‘shti
18,2
18,4
0,7
—
241
421
1-navli tovuq
12,7 { 11,5
0,7
—
157
tuxumlari
431 Dengiz okuni
18,21
3,3
—
—
103
441 Laqqa baliq
17,2 { 5,1
—
—
11S)
451 Treska balig‘i
16,010,6
—
—
69
149 |
Sharof Rashidov buyumlari xarid qilinadi » Жиззах шаҳар ҳокимлиги расмий сайти
Davlat arbobi Sharof Rashidov bilan bog'liq buyumlarni Madaniyat vazirligi xarid qiladi. Bu haqda vazirlik axborot xizmati xabar berdi.Unda aytilishicha, Prezident Shavkat Mirziyoevning "Atoqli davlat arbobi va yozuvchi Sharof Rashidov tavalludining 100 yilligini nishonlash to'g'risida”gi qarori ijrosini ta'minlash maqsadida Sharof Rashidovning yorqin xotirasini abadiylashtirish maqsadida "Sharof Rashidov” nomli muzey ochilishi rejalashtirilgan.
Shunga muvofiq, muzeyni yanada boyitish uchun atoqli davlat arbobini shaxsan o'ziga tegishli bo'lgan foto, sovg'a tariqasida hadya qilingan buyumlar, dastxatlari tushirilgan kitoblar va boshqa vositalarni vazirlik tomonidan xarid qilinadi. dle 10.2 скачать , Быстрый торрент трекер КиноСвин рунета
Joriy yilning 11 sentyabr kuni O'zbekiston Respublikasi Prezidentining "Avtomobil yo'llaridagi ko'kalamzorlashtirish va me'moriy-landshaft qurilmalari tizimlarini takomillashtirish chora-tadbirlari |
Ko'p o'qilganlar
Samarqand viloyatidan Tojikistonga o'tish mumkin bo'ladi
O'ylab ko'rdingizmi? 2018 yil 20 fevral kuni yulduzlar sizga nimalarni va'da |
—Hozir chiqaman, —dedi adasi,
Qizi
chiqib
ketgandan
keyin
Rahim
aka
eski
shkafni ochdi. Bir talay kiyim-kechaklar orasida alohida
qoziqqa
osib
qo‘yilgan,
ko‘kragini
besh-oltita
orden-medallar bezab turgan harbiy gimnastyorka va
shim ajralib turardi. Rahim aka gimnastyorkasiga bir
zum tikilib qoldi, keyin ehtiyotkorlik bilan shimidan
qalin harbiy kamarni sug‘urdi. Qo‘lida kamar ayvonga chiqdi. Hovlida turgan Sayfiga yaqinlashdi.
—Nima?.. Nima?.. —adasining avzoini ko‘rgan
Sayfi sarosimada bir-ikki qadam orqasiga tisarildi.
Rahim
aka
indamadi.
Bir
hatlab
qochmoqchi
bo‘lgan
o‘g‘lining
qo‘lidan mahkam
ushladi.
Sayfi
jonholatda tipirchilab o‘zini har tarafga urdi,
lekin
adasining qo‘lidan chiqib ketolmadi.
—Nima?..
Nima
qildim
men
sizga,
qo‘yvoring...—beto‘xtov bijirlardi u.
Xunuk
voqeani
sezgan
Malohat
ikkala
ukasini
chaqirib katta uyga boshlab kirdi.
—O‘zim ruxsat bermagunimcha qimirlamay shu
yerda o‘tiringlar. Beso‘“roq hovliga chiqsalaring kunlaringni ko‘rasanlar mendan, —deb tayinladi.
Yugurib hovliga chiqdi.
Rahim aka indamasdan Sayfining gardanidan ushlab
egdi,
boshini
ikki
sonining
orasiga
olib
qisdi,
o‘g‘lining shimini bir tortib yechdi-da, keyin shoshmasdan, bir me’yorda kamar bilan savalay boshladi.
Sayfi bor kuchi bilan qichqirardi.
—Urmang, men sizga nima qildim, qo‘yvoring!
Voy, og‘riyapti!
Rahim akaning hissiz yuzi toshdek qotib qolgan, u
haman bir me’yorda o‘g‘lini savalashda davom etardi.
Malohat
tipirchilab
qoldi,
shoshib
uyga
kirdi,
tashqariga
otildi,
keyin
borib
adasining
atrofida
girdikapalak
bo‘ldi,
ammo
qanday
bahona
to‘qib
akasini qutqarishni o‘ylab topolmasdi.
—
Bo‘ldi...
voy...
voy...
bo‘ldi,
boshqa
qilmay-manli!! —hamon uvvos ko‘tarardi Sayfi, —nimaga
urasiz?!
Malohat dangal kamar
tegib ketadigan darajada
adasiga yaqinlashdi. Rahim aka noiloj kaltaklashdan
to‘xtab, qiziga qaradi.
87 |
beraman. Agar siz yaxshi moliyaviy strategiya—boy erga tegish, deb o‘ylasangiz, unda sizga omad tilayman. O‘z hayotini
o‘zgartirish, uni o‘z qo‘liga olishni va harakatni boshlashni
istagan ayollarga esa men alternativ yo‘l taklif qilaman.
Qarindoshlar
Ba’zilarimiz qarindoshlarimiz tufayli oilada qulayliklarda yashash uchun imkoniyatlarimiz bor. Ammo bu baxt
hammada ham emas. Ba’zi dugonalarim qarindoshlaridan
qandaydir yordam olish-u yoqda tursin, o‘zlari ularni qaramog‘lariga olishga majbur bo‘lishyapti. Ulardan biri yoshi
o‘tib qolgan onasini uyiga olib kelishga majbur bo‘ldi,
onasi o‘zini o‘zi eplay olmay qolgandan so‘ng uni oq yuvib, oq
tarash dugonamning zimmasiga tushdi. Qolaversa, kasal qari
odamga qarashning o‘zi bo‘lmaydi, buning uchun ham ma’lum
miqdorda mablag‘ zarur bo‘ladi va ishining bir qismidan voz
kechishi kerak, bu kelib turgan daromad kamayadi, degani.
Yaqinda bir dugonamga onasi vafot etgandan keyin meros bo‘lib ota-onasi o‘ttiz yil yashagan kattagina uy qoldi.
Qarangki, bu uy shu paytda qimmatlagan va ko‘chmas mulk sifatida daromad solig‘idan qarzi ham ko‘payib ketgan ekan.
Qarz shunchalar ko‘p ekanki, ayol uyni sotib qarzlarni to‘lashga majbur bo‘ldi, oqibatda merossiz qoldi.
Yana bir dugonam Syuzenning holati hozirda ko‘p tarqalayotgan achinarli vaziyatlardan. Uning otasi kerakli pulni
topgan, biznes bilan shug‘ullangan, ko‘chmas mulk va qimmat
qog‘ozlar egasi bo‘lgan. Syuzenning onasi vafot etgandan
so‘ng-u boshqa ayolga uylanadi, ayol esa Syuzenning otasi betob yotganida vasiyatnomani o‘zgartirishga muvaffaq bo‘ladi,
albatta, otasining roziligi bilan. Qarabsizki, otasi o‘lgandan so‘ng hamma katta meros ayolga o‘tdi, Syuzen, uning
aka-ukalari va singillari hech vaqosiz qolishdi.
Men bu misollarni sizni qo‘rqitish yoki muammolarni
sanab o‘tish uchun aytayotganim yo‘q. Men, shunchaki, doim kutilmagan vaziyatlarga tayyor turishni ta’kidlamoqchiman va
16 |
1.
Ish-harakatning
bo‘lish
o‘rnini
bildirib,
qayerda?
dega?
so‘roqqa javob
bo‘ladi
va
o‘rin
kelishigida
keladi.
Masalan:
Bir
o‘lkaki,
tuprog‘ida
oltin
gullaydi,
Bir o‘lkaki,
qishlarida
shivillar
bahor.
2.
Ish-harakatning yo‘nalish
o‘rnini bildirib, qayerga? dega?
so‘roqqa javob bo‘ladi. Bunda o‘rin holi jo‘nalish kelishigidagi so‘/
bilan ba’zan esa ko‘makchili so‘z bilan (keladi) ifodalanadi:
Buyuk poytaxtga kirib boraman,
Uyg‘oq ko‘zlarimda erur sovuq tun.
Quyosh va yulduzdan yaralgan olam
Zehnim, hayolimni etmishdir maftun. (H.O)
O‘rin holi harakatning bo‘lishidagi eng so‘nggi chegarani ifoda
qilib, -gacha, -ga qadar, -ga dovur kabi formada kelishi mumkin. U
Jamilani vokzalgacha kuzatib qo‘ydi.
3. Harakatning
bog‘lanish o‘rnini ifoda qilib, qayerdan? degan
so‘roqqa javob bo‘ladi. O‘rin holining bu turi chiqish kelishigidagi
so‘z bilan
ifodalanadi. Guljahon aya
tuynukdan ularga qo‘li bilan
imo qilib turdi.
!
Payt holi
ish harakatning bajarilish paytini, uning chegarasini
bildirib, qachon? qachongacha? qachondan
beri
kabi
so‘roqlarga
javob bo‘lib keladi.
Payt
holi
asosan
payt
ravishi,
o‘rin,
chiqish,
jo‘nalish
kelishigidagi
so‘zlar
bilan
hamda
ko‘makchili
so‘zlar
orqali
ifodalanadi: Erta-indin bu yerlar ham chamandek yashnaydi. (Sh.R.)
Taqsir, oyda-yilda bir keladigan ro‘zani nima qilamiz tutib, qo‘ying,
o‘ynasin! ("Afandi latifalari")
Payt holi:
1.
Harakatning
bajarilishidagi
paytni
bildiradi.
Masalan:
Kechqurun qo‘mita a’zolari do‘stlik klubiga yig‘ilishga keldilar.
2.
Harakatning bajarilishidagi chegarani bildiradi. Bunda payt,
bildiruvchi so‘zga-gacha, -ga dovur, -ga qadar, -dan beri, -dan buyon
formalari qo‘shilib keladi. Masalan: Meni ertalabdan beri kutayotgan
edi. |
Yevropaning Airbus aviakonserni OneWeb Ltd xususiy kompaniyasi uchun yuqori tezlikdagi internet xizmatlaridan foydalanish imkoniyatini berish uchun safarbar qilinadigan 900 sun'iy yo‘ldoshni qurish va qayta tiklash niyatini oshkor qildi. Ular 2018 yildan boshlab samoga uchirila boshlaydi.
“OneWeb sun'iy yo‘ldoshlari katta miqdorda ishlab chiqariladi, har biri kamida 150 kg tosh bosadi. Butun tarmoq ishga tushirilganidan so‘ng tizim butun dunyoning qishloq hududlarini 10 terabit tezlikdagi internet bilan ta'minlay oladi”, – deyiladi kompaniyaning bayonotida.Kompaniya asoschisi va rahbari Greg Uaylerning so‘zlariga qaraganda, loyihaning umumiy qiymati 1.5-2 mlrd dollarga baholanmoqda.
Yo‘ldoshlarning birinchi partiyasi – 10 dona – Airbus’ning ishlab chiqarish quvvatlari joylashgan Tuluzada ishlab chiqariladi. Keyinchalik ishlar AQShda davom etadi. |
B =
Qaytarish uchun savollar |
Bosh sahifa
Qayta qurish davri matbuoti
O‘zbekiston hukmdorlari
Yurt bo‘ynidagi qilich |
Ushbu maqolani yozishda Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi (2000-2005) maʼlumotlaridan foydalanilgan |
Ispaniyada 3,7 milliondan ortiq kishi koronavirus yuqtirgan, 80,6 ming bemor vafot etgan.
Ispaniyada 26 iyundan ko‘chada niqob taqmasdan yurishga ruxsat berildi. Bu haqda mamlakat bosh vaziri Pedro Sanches ma'lum qildi, deb xabar bermoqda El Pais nashri.
«Shanba, 26 iyundan boshlab ochiq havoda niqob taqish majburiy bo‘lmaydi», — dedi Sanches.
Ispaniyada 3,7 milliondan ortiq kishi koronavirus yuqtirgan, 80,6 ming bemor vafot etgan. Oxirgi sutkada kasallik yuqtirish bilan bog‘liq 4197ta yangi holat qayd etilgan.
Avvalroq Fransiya va Avstriyada cheklov choralari yengillashtirilgandi. |
Shavkat Mirziyoyev “Aholi tomorqalaridan foydalanish samaradorligini oshirishning qo‘shimcha chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qarorni imzoladi.
Qaror bilan O‘zbekiston fermer, dehqon xo‘jaliklari va tomorqa yer egalari kengashi, O‘zbekiston Respublikasi Iqtisodiy taraqqiyot va kambag‘allikni qisqartirish vazirligi, Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi va viloyatlar hokimliklarining:
aholi tomorqalariga kafolatlangan ko‘chat va urug‘larni tizimli yetkazib berishni tashkil etish uchun “Tomorqa xizmati” MChJlarga issiqxona, sovitkichli omborxonalar, chorvachilik majmualari qurish uchun asoslangan hisob-kitoblarga muvofiq yer maydoni ajratish; “Tomorqa xizmati” MChJlar kuzatuv kengashlari tarkibiga, tuman mahalla va oilani qo‘llab-quvvatlash bo‘limi boshlig‘i, tuman fermer, dehqon xo‘jaliklari va tomorqa yer egalari kengashi raisi a’zo bo‘lib kirishlari; aholi tomorqalariga kafolatlangan ko‘chat va urug‘larni tizimli yetkazib berish, mahsulotlarni sotishni tashkil qilish uchun viloyatlar va tuman (shahar)lar markaziy dehqon bozorlarida, aholi gavjum punktlarida “Tomorqa xizmati” MChJlar uchun maxsus savdo maydonlarini ajratish to‘g‘risidagi takliflari ma’qullandi.
klaster usulida faoliyat yuritadigan “Tomorqa xizmati” MChJlarga 3 yil muddatga kredit yoki ularning ustav kapitaliga keyinchalik sotish huquqi bilan ulush ajratadi; aholi tomorqalarida yetishtirilgan qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini saqlash uchun 20-30 tonnalik kichik hajmli sovitkichlar barpo etish uchun kredit ajratadi; tijorat banklari bilan birgalikda O‘zbekiston Respublikasi Markaziy bankining asosiy stavkasida uch oy imtiyozli davr bilan bir yil muddatga 4 foiz bank marjasini hisobga olgan holda aholi tomorqalaridan samarali foydalanish yo‘nalishida 2 million so‘mgacha Oilaviy tadbirkorlik markazi xulosasisiz Online tarzda tomorqa yer egalariga mikrokreditlar ajratish mexanizmini joriy etadi.
Fermer, dehqon xo‘jaligi va tomorqa yer egalari, “Tomorqa xizmati” MChJ va qishloq xo‘jaligi kooperativlariga Fermer, dehqon xo‘jaligi va tomorqa yer egalarini qo‘llab-quvvatlash jamg‘armasi mablag‘lari hisobidan Tadbirkorlik faoliyatini qo‘llab-quvvatlash davlat jamg‘armasi to‘g‘risidagi nizom talablarini hisobga olgan holda, ajratiladigan kreditlar foiz stavkasining 7,5 foizli punktigacha qoplab berish tizimi joriy etildi.
Moliya vazirligi Inqirozga qarshi kurashish jamg‘armasidan Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilanadigan tartib asosida kamida 30 ta aholi tomorqalarini sug‘orish uchun yer osti suvlariga quduqlarni burg‘ilash xarajatlarining 70 foizini, biroq 120 million so‘mdan oshmaydigan qismini qoplashga subsidiya ajratadi.
2022-yil 1-yanvarga qadar muvofiq tovarlarni olib kirishda bojxona bojining (bojxona rasmiylashtiruvi uchun to‘lov va qo‘shilgan qiymat solig‘idan tashqari) nol stavkalari belgilandi. |
Faktlar va hodisalarni ilmiy izohlash chuqurligi, mavjudlik tamoyil
bilan cheklangan. Tarkibning mavjudligi bilim elementlari orasidagi
mantiqiy aloqalar sonida namoyon bo‘ladi. Bunday ulanishlar qanchalik ko‘p
bo‘lsa, obyekt qanchalik ko‘pqirrali kashf etilsa, u o‘quvchilar uchun qulayroq
bo‘ladi. Tarkibni taqdim etish darajasi tegishli yoshdagi o‘quvchilar uchun
mavjud bo‘lishi kerak. |
373
Takabbur shayton ishi va biyiklik nodon ishi.
Alisher Navoiy
Kel, ey oshiq, buyursang aqling ishga,
O‘zingdin ketmag‘il dono demishga
Agar bolo! chiqib ketsang o‘zingdin,
Yiqilg‘oysan toyib yerga yuzingdin.
O‘zin bolo tutub kibr aylamoqdin,
Na chobuklar yiqildilar ayoqdin.
So‘fi Olloyor
Ey, kibr sohibi! Qimmatbaho toshlardan azizroq
bo‘lsangda, haqiqiy insonlarga loyiq bo‘lgan ishlarni
bajo keltirgin.
Mahmud Zamaxshariy
O‘z ilmi-yu fazli bila kim mag‘rurdir,
O‘z baxtiga dushmanlik ila mashhurdir.
Ubaydiy
Pastkash kimsaning o‘z naslnasabini maqtab, u bilan
faxrlanishi, chanqoq kishining suv shu’lasi (sarobi)ni
ko‘rib aldangani kabidir.
Mahmud Zamaxshariy
Hayfi odam o‘z qadrini o‘zi bilmas,
Manlik qilib yaxshilarni ko‘zga ilmas.
Xo‘b suhbatin ko‘rgan yerga qaytib kelmas,
Ul bevafo ahdga ne deb vafo qilsun?
Ahmad Yassaviy |
lash. rekonstruksiya qilish, zamonaviylashtirish, texnik qayta qurollanti-nish, qisman tugatish va asosiy vositalarni qayta baholash holatlarida ruxsat etiladi.
Qo‘shimcha qurish, qayta jihozlash, zamonaviylashtirishishlariga asosiy vositalar obyektining texnologik yoki xizmat vazifasini ortiqcha yuklamalar va boshqa yanada yaxshilaydigan sifatlar orqali
o‘zgartirishlar natijasida kelib chiqadigan ishlar kiritiladi. Ya’ni aso-siv vositalar obyekti bilan bog‘liq amalga oshirilgan keyingi xarajatlar
aktiv sifatida tan olinishi mumkin, qachonki ular asosiy vositalar samaradorligini dastlab hisoblangan me’yorlarini sezilarli ravishda oshirish yoki asosiy vositalarning ushbu obyektini dastlab balansga qabul qilishda belgilangan xizmat qilish me’yori jiddiy tarzda uzaytirish
yo‘li bilan ularning holatmi yanada muhim ravishda yaxshilashga olib
kelsa.
Odatda, qayta tiklashishlarida ishlabchiqarishni takomillashtirish va
texnik iqtisodiy ko‘rsatkichlarini oshirish bilan bog‘liq asosiy vositalarning mavjud obyektlari qayta o‘zgartiriladi va ushbu ishlar ishlabchiqarish quvvatlarini oshirish, mahsulot (ish, xizmatlar) sifatini yaxshilash va
nomenklaturasini o‘zgartirish maqsadida asosiy vositalarni qavta tiklash
loyihasi bo‘yicha amalga oshinladi. Texnik qayta qurollanish deyilganda ilg‘or texnika va texnologiyalarni joriy etish, ishlabchiqarishni mexanizatsiyalash va avtomatlashtirish, ma’naviy jihatdan eskirgan va tabiiy
ravishda yemirilgan uskunalarni o‘ta unumdor yangilari bilan almashtirish va zamonaviylashtirish asosida asosiy vositalar yoki ularning alohida qismlariming texnik-iqtisodiy ko‘rsatkichlarini oshirish bo‘yicha kompleks tadbirlar tushuniladi.
Yuqorida qayd etilganidek, asosiy vositalar obyektini qo‘shimcha
qurish, qo‘shimcha jihozlash, rekonstrukiiya qilish, zamonaviylashtirish
va texnik qayta qurollantirishga xarajatlari tugallanishi natijasida asosiy
vositalar obyektining dastlabki qabul qilingan amal qilishi me’yorining
ko‘rsatkichlarini oshishi sababli, ushbu xarajatlar mazkur obyektlarning
boshlang‘ich qiymatini oshiradi.
Asosiy vositalarning dastlab tan olingan qiymatini o‘zgartirish mumkin bo‘lgan keying! sabab ularni qayta baholashdir. Masalan, asosiy vositalarni qayta baholash deganda, asosiy vositalar obyektlarining qayta
tiklash qiymatini bozor narxining hozirgi darajasiga mos keltirish maqsadida vaqti-vaqti bilan aniqlashtirish tushuniladi. Xo‘jalik yuritish ama-156 |
tafakkuri keng, ongli, Vataniga
(xalqiga) fidoyi inson bo‘lmog‘i haqida orzu qilmoq kerak.
Homilalik davrini quvnoqlik, shodlik, baxtiyorlik
his-tuyg‘ulari bilan "o‘tkazgan ayoldan sog‘lom bola
tug‘ilishi
muqarrar.
Bunday
bola
kelajakda
kasalliklarga
kam chalinuvchan, jismonan sog‘lom o‘sadi. Ko‘tarinki kayfiyat bilan tug‘ilgan chaqaloqning yig‘isi ham
boshqacha: yoqimli ammo quloqni qomatga keltirar
darajada chinqirib yig‘laydi.
Hech qachon mungli, xuddi
yordam so‘rayotgan kabi yalinchoq, xumning ichidan
kelayotganga
o‘xshab,
arang eshitilar-eshitilmas darajada
bo‘lmaydi. Chunki
u istalgan bola) Masalan, mana shu
istalgan bola biron-bir sababga binoan qattiq kasallanib
qoldi,
deylik.
Bunday
bolaga" u
qanday
og‘ir
ahvolda bo‘lmasin yashashga intilish kuchli bo‘lganligidan kuchsiz dorilar ham yaxshi ta’sir qiladi. Bu jihatdan
u shifokorga
eng
yaqin
yordamchi.
Chunki
organizmga
yuborilayotgan
dorilardan
chaqaloqning
nafas
va yurak tizimi o‘zini tezda tiklab olib turg‘unlashadi.
Mana shu turg‘un holatni bir necha soat mobaynida saqlab turilsa,
bas, ichki a’zolar
muvozanati o‘nglanib,
chaqaloq tezda o‘ziga keladi, tuzalish jarayoni boshlanadi.
Istalgan bola bo‘lmasachi? Bunday chaqaloqlar tashqi
muhitning ham ijobiy ta’siriga juda loqayd bo‘lib,
Siz uni qo‘lga olganingizda ham, erkalaganingizda ham
befarqligicha qolaveradi. Yig‘lashlari ham hazin, ona
sutini ham istar-istamas yutadi. Ancha kuchli dorilar
tomiriga kiritilganda yurak
va nafas tizimi
bir
oz
muddatga uyg‘onadi, xolos. Hali dorilarning kuchi ketmay turib, yurak urishi tobora sustlashaveradi, nafas
ham
o‘z ravonligini yo‘qotaveradi. Bunday chaqaloqlar
xuddi o‘zini o‘limga tayyorlayotgandek taassurot qoldiradi. Mana shu sababga asosan ham orzu-umidlar bilan
tug‘ilishi kutilgan chaqaloqlarga nisbatan istalmagan
chaqaloqlar orasida o‘lim 5—6 baravar ko‘p.
Yuqorida
aytganimizdek,
ona homiladorlik davrini qanchalik ko‘tarinki kayfiyat bilan o‘tkazsa, quvonch
daryosidan bahra olib suzsa, sevinch bulog‘idan qonib-qonib ichsa, buyuk his-tuyg‘ular og‘ushida" bo‘lib, intiqlik bilan bolaning tug‘ilajak onlarini kutsa, homilaga o‘ta faol moddalar onadan shunchalik ko‘p miqdorda
o‘tadi. Bu
esa chaqaloqning yashovchanlik darajasining yuqori bo‘lishini ta’minlaydi.
Demak,
chaqaloqning yashovchanlik darajasining yuqori bo‘lishi, birinchidan, oilaviy muhit, ijtimoiy sharoitga ko‘p jihatdan bog‘liq. Ikkinchidan, onaning uning atrofini o‘rab
turgan muhitdan zavq beruvchi sifat va xususiyatlarni,
shodlantiruvchi sabablarni mohirlik va zukkolik hamda ustalik bilan qidirib topib, ulardan quvona olishi, qalbini entiktiruvchi his-tuyg‘ular
og‘ushiga
chulg‘anib, o‘zini baxtli sezish kabi qalb sezgilariga borib
taqaladi.
Jinsiy tarbiya ham bola tug‘ilmasdan ancha ilgari
boshlanmog‘i lozim. Tug‘ilajak bolaning ham ruhiy, ham
Oliy ong jihatdan qat’iy ravishda bir jinsga tegish:
li bo‘lishi asosan onaning dilida kechayotgan o‘y-fikrlari, endokrin bezlari sistemasi faoliyati hamda muayyan vaziyatdagi ruhiy fazilati va xususiyatiga bog‘liq.
Ma’lumki, onaning endokrin
bezlari faoliyatga
mos
ravishda homilaning ham endokrin bezlari sistemasida
hamda jinsiy a’zolar tizimida
u yoki bu o‘zgarishlar
bo‘lishi mumkin.
Ma’lumki, ona qornida o‘sayotgan homilaning jinsi
to
42 kunlik bo‘lgunicha ma’lum bo‘lmaydi.
Bu davrda
unda
ham
qizlik,
ham
o‘g‘illik jinsiy
a’zolarining
birlamchi asoslari mavjud. Jinsiy xromosomasi XX
bo‘lgan urug‘ va tuxumdan homila rivojlanganida o‘g‘il
bolalik
jinsiy
a’zolar
butunlay
atrofiyaga
uchrab,
keyinchalik mutlaqo so‘rilib ketadi, qiz bolalik jinsiy a’zolari esa taraqqiy etib, rivojlana boshlaydi.
Agar jinsiy
xromosomasi X bo‘lgan tuxumhujayrasi
U
(igrek)li spermatozoid bilan
urug‘lansa,
qizlik
jinsiy a’zolari atrofiyaga uchrab, aksincha o‘g‘il bolalik jinsiy a’zolar rivojlanib, asta-sekin takomillasha boshlaydilar. Homilaning kechish jarayoni to‘liq
me’yoriy bo‘lganda xuddi shu biologik qonun hukm
suradi.
.
Qiz yoki o‘g‘il bola jinsiy a’zolarining shakllanish
jarayoni
asosan homilaning
90 kunlik paytigacha,
to‘liq rivojlanib takomillashuvi
esa
asosan
120—140
Kungacha davom
etadi. Mana shu davrda homiladorlik
salbiy stress holati bo‘lmasligiga erishish, ona uchun
alg‘ov-dalg‘ovli kunlardan, ruhiy ezilishlardan,
iztiroblardan, vijdonan qiynalishlardan xoli bo‘lgan muhit yaratish to‘g‘ri jinsli chaqaloq dunyoga kelishining.
garovidir. Aksincha, tug‘ilajak chaqaloq jinsiy
a’zolarida
u yoki bu darajadagi me’yoriy izdan chiqishlar
bo‘lishi turgan gap.
Keling, ushbu jarayonni to‘liq va yaxshiroq tushunib
olish
uchun ma’lumot
doirasini
sal kengaytiraylik.
Erkaklarda stress holati ro‘y berganda ichki sekretsiya
bezlaridan o‘ta faol jinsiy gormonlar—ANDROGENLAR shiddat bilan qonga tushadi va o‘z ta’sirini ko‘rsatadi. Diqqat qiling-a, erkaklar juda achchiqlanganlarida
qanday
holatlarni
kuzatasiz;
ba’zi
birlari
qip-qizarib ketib, hatto gapira olmasdan, nuqul g‘uldirab qoladilar,
Ayrimlarining
esa
rangi
oqarib
ketib,
butun tanasidir-dir titraydi, ba’zilari
aqlini
yo‘qotib,
zudlik
bilan mushtini
ishga
soladi.
Bu salbiy sifatlarning barchasi androgenlarning organizmga ko‘rsatgan ta’siridan
kelib chiqadi. Androgenlar organizmda parchalanib, yo‘q bo‘lishi bilan yuqoridagi salbiy holatlar
ham barham topadi. Shundan
keyin
erkaklar
qilgan
ishlaridan
afsuslanadilar,
pushaymon
bo‘ladilar,
muloyimlashib
qoladilar.
Ayollarda stress holati
aniqlanganda esa jinsiy
gormon
—ESTROGENLAR
vajuda
ham
oz
miqdorda
androgenlar qonga o‘tadi va natijada ular hissiyotida ham o‘zgarishlar kuzatiladi.
Ana endi quyidagi holatni ko‘z oldimizga keltiraylik. Ona organizmida qiz jinsli homila rivojlanayotgan bo‘lsin. Ona qonida paydo bo‘lgan va stress
holati tufayli ortiqcha bo‘lib qolgan esterogenlarning
qandaydir
bir miqdori homila organizmiga o‘tadi
va
o‘z ta’sirini ko‘rsatadi. Onaning stress holati surunkali bo‘lsa, tug‘ilgan
qizaloqning sut
bezlari ancha
katta bo‘lib,
u salgina siqilsa, hatto
o‘g‘iz suti ham
ajralishi
mumkin.
Bunday hollarda
ko‘pincha xirurglarga murojaat qilishadi. Qo‘ringchi, mastit (ko‘krak
bezining yallig‘lanishi)
yo‘qmikan?2— deyishadi.
Aslida
bu estrogenlarning ta’siri bo‘lib, ular organizmni tark etgan sari ko‘krak bezlari
ham
kichiklashib
boraveradi. Qiz bola tug‘ilganidan
17—18 kun o‘tgax,
ko‘krak bezlari o‘zining me’yoriy holatiga tushadi. Agar
stress holati onada juda uzoq
vaqt davom etadigan
bo‘lsa, ya’ni onaqiz bolaning jinsiy a’zolari shakp-lanishi davrida faqat salbiy tassurotlar hukmi
ostida yashashga majbur
bo‘lsa, qiz homila organizmida
ham estrogenlar, ham androgenlar ta’siridan (homilaning ruhiyatida ham)
o‘zgarishlar
ro‘y beradi. Bunday |
Charli va shokolad fabrikasi
2. Janob Villi Vonkaning shokolad fabrikasi
Kechqurunlari seisuv karam sho‘rvani ichgach, Charli,
odatda, buvilari va buvalarining xonasiga ularning hikoyalarini tinglash va xayrli tun tilash uchun kirardi.
Qariyalarning hammasining yoshi to‘qsondan oshgandi.
Ular cho‘pdek ozg‘in, yuzlari dimlangan olmadek burishib
ketgandi. Kunbo‘yi karavotda—buvalar sovuq qotmaslik
uchun—tungi qalpoqlarda, buvilar— chepchiklarda
yotishardi. Ular qiladigan ishlari yo‘qligidan doim mudrashardi. Lekin eshik ochilib, xonaga Charli kirib, «Xayrli
oqshom, Jo buva va Jozefina buvi, Jorj buva va Jorjina
buvi» deyishi bilan, qariyalar o‘rinlaridan turib o‘tirib olishar,
ajin bosgan yuzlari tabassumdan yorishib, shirin suhbat
boshlanardi. Ular bolakayni juda yaxshi ko‘rishardi.
Charli qariyalar hayotidagi yagona quvonch bo‘lib, ular
kunbo‘yi shu kechki suhbatlarni sabrsizlik bilan kutishardi.
Ko‘pincha Charlining ota-onasi hamxonaga kirib, bo‘sag‘ada
to‘xtab qolishar va buvalar hamda buvilarning hikoyalarini
eshitishardi. Shu tariqa olla hech bo‘lmasa yarim soatga
ochlik va g‘ariblikni unutar, hamma o‘zini baxtli sezardi.
Bir kuni kechqurun, odatdagidek, Charli keksalarni
ko‘rgani kirganda:
— Vonkaning shokolad fabrikasi dunyodagi eng katta
fabrika ekanligi rostmi? —deb so‘radi.
- Rostmi? - qichqirib yubordi to‘rtovlon. - Albatta,
rost! Bilmasmiding? U boshqa har qanday fabrikadan ellik
barobar katta.
- Janob Villi Vonka shokoladni hammadan yaxshi
tayyorlashi-chi?
— Bolaginam, —dedi Jo buva yostig‘idan sal ko‘tarilib, —janob Villi Vonka —dunyodagi eng yaxshi qandolatchi!
Men buni hamma biladi, deb o‘ylagandim. |
Yosh bola boshining o‘lchamini qanday o‘lchash kerak?
Yosh bola boshining o‘lchamini qanday o‘lchash kerak va uning uchun qalpoqcha yoki shlyapani qanday tanlash lozim?
Bolalar qalpoqchasini o‘lchamiga qarab qanday tanlab olish kerak: bolakayning boshini o‘lchaymiz
Santimetr vositasida kalla o‘lchamini hisoblab topish kerak. Buning uchun, santimetrli tasmani bolangiz qoshlari ustidan 1,5...2 sm yuqoriroqdan (Siz ahir, qalpoqcha bolingizning ko‘zlarini berkitib qo‘yishini hoxlamaysiz-ku, shunday emasmi?), hamda quloq chanog‘idan (suprasidan) bir oz balandroqdan bola boshiga o‘rang.
So‘ngra, maksimal darajada aniq-ravshan natijaga ega bo‘lish maqsadida, o‘lchashlarni 2...3 marotaba takrorlash kerak. Qo‘llash uchun eng katta natijani qabul qilish zarur.
Bolalardan andaza olishni bolakay kursida tinch o‘tirib olgan holatida amalga oshirgan ma’qul.
Agarda cho‘ziluvchan materialdan qilingan bosh kiyim sotib olish tahmin qilinayotgan bo‘lsa, u holda o‘lash natijalarini ko‘yi tomonga yaxlitlagan tuzukroq. Nima uchun, deysizmi? Jilla qursa shuning uchunki, vaqt o‘tishi bilan bunday qalpoqcha yanayam cho‘zilib ketadi.
Trikotaj qalpoqchani harid qilishda, yangi aksessuar bola boshini ezib qo‘ymasligiga iqror bo‘lish maqsadida, uni bir-oz cho‘zib ko‘ring.
RF standartlariga ko‘ra, kallaning o‘lchami uning santimetrlardagi o‘ramiga teng. Siz uchun qulay bo‘lsin deb, biz bu erda bolalar uchun bosh kiyimlar o‘lchamlarining jadvalini joylashtirdik.
Agardaki, Siz tavakkal qilishni istamas ekansiz, biroq farzandingizni etaklab olib, do‘konma-do‘kon ovora bo‘lib yurishga hoxishingiz yoki imkoningiz yo‘q ekan, u holda Toshkentda eltib berish sharti bilan yosh bolalarning qalpoqchalarini harid qilishni to‘ppadan-to‘g‘ri hozirning o‘zidayoq bizning Persey.uz internet-do‘konimizda amalga oshirsangiz bo‘laveradi!
Shuningdek, biz Sizga past narhlar, ajoyib bonusli dastur, hamda bolalar kiyim-kechagi, poyabzali va aksessuarlarini taklif etamiz! |
chiqarilganda, unga prujina siljish (x) ga proporsional bo‘lgan va qarama
-qarshi
yo‘nalgan F kuch ta’sir qiladi:
F-—- kx
Jismni
bir-birlikka
siljitish
uchun
zarur
bo‘lgan
kuchni
ko‘rsatuvchi
proporsionallik koeffistenti
k qaytaruvchi kuch koeffistenti nomi bilan yuritiladi.
Muvozanat holatidan chiqarilgach m massa shu holat atrofida oddiy garmonik
tebrana boshlaydi. Agar ichki ishqalanish va havoning qarshiligi bo‘lmasa, u holda
bu tebranish noma’lum uzoq vaqt davom etadi. Birinchi turtki natijasida sistemaga
berilgan energiya davriy aylanib turadi: elastik deformatsiyalangan prujinaning
potensial energiyasi harakatdagi tarozi toshining kinetik energiyasiga aylanadi va
aksincha.
Energiyaning
saqlanish
qonuniga
binoan
kinetik
va
potensial
energiyalarning yig‘indisi o‘zgarmaydi:
mv?
6.14-rasm. Eng sodda tebranuvchi sistema
Tarozi toshi muvozanat holat (x—0) orqali o‘tayotgan paytda sistemaning
hamma energiyasi kinetik energiyadan iborat bo‘ladi va tezlik maksimal qiymat
(Vmaks)
ga erishadi
va aksincha,
chetki holatlarning
istalgan birida
(x-—4
a)
sistemning energiyasi butunlay potensial energiyaga aylanadi. Shuning uchun
g— Yшa — ka
(6.43)
2
2
Lekin tezlikning maksimal qiymati (6.40) tenglamaga binoan tebranishning
burchak chastotasi obilan amplituda (a) ning ko‘paytmasiga teng: Vmax-ODa. Buni
175 |
Shigeo Uetake, Yaponiyaning Xalqaro hamkorlik va xayriya fondining maxsus maslahatchisi:
– Men yurtingizning qadimiy shaharlaridan biri Xivadagi saylov uchastkalarida bo‘ldim. Kuzatishlarim jarayonida saylovchilarning mustaqil fikrlashi-yu erkin ovoz berishi, mahalliy va xalqaro kuzatuvchilarning faol ishtirokining guvohi bo‘ldim.
Yurtingizda o‘tkazilgan bir qator halqaro uchrashuvlarda va to‘rt yil ilgari o‘tkazilgan Parlament saylovida ishtirok etgan edim. Avvalgi saylov bilan hozirgisini solishtirib ko‘radigan bo‘lsak, katta farqni sezish mumkin. Xalqingizning turmush tarzida ham, siyosiy qarashlarida ham katta o‘zgarishlar yuz bergan. Eng muhimi, ularning ijtimoiy-siyosiy hayotdagi faolligi yanada oshgan. Bu O‘zbekistonda demokratiya tamoyillarining mustahkam qaror topganidan dalolatdir.
Saylovga juda yaxshi tayyorgarlik ko‘rilgan. Markaziy saylov komissiyasining saylov jarayonining ochiqligi va oshkoraligini ta’minlash borasida amalga oshirgan keng ko‘lamli ishlari tahsinga loyiq. Saylov uchastkalarida saylovchilar uchun barcha shart-sharoitlar yaratilgan. Masalan, saylov qutilari betob yotgan insonlar, qariyalar va boshqa sabablarga ko‘ra saylov uchastkasiga kela olmayotgan fuqarolarning uylariga olib borilishi insonparvarlikning yaqqol namoyonidir. Zero, kishini xastaligi yoki keksaligi uchun mamlakat miqiyosidagi bunday ulkan siyosiy jarayondan chetlatib qo‘yish – inson huquqlarini cheklashdan boshqa narsa emas. Kimki O‘zbekistonning saylov qonunchiligida o‘z ifodasini topgan noiloj fuqarolarning uyda ovoz berishiga oid qoidani shubha ostiga olsa, meningcha, tirnoq ostidan kir qidirgan bo‘ladi.
Shuni alohida ta’kidlamoqchimanki, shaxsan men saylov jarayonida qonun-qoidalar yoxud inson huquqlarining buzilishi bilan bog‘liq biror bir holatni sezganim yo‘q.
Xalqingizga havasim keladi. Sizlar jannatmonand o‘lkada yashaysiz. Bunday Vatanning qadriga yetish, uning yanada gullab yashnashi uchun hech narsani ayamaslik kerak. |