Datasets:

oscar

like 158

(PN) Överall in ganz Norddüütschland is de plattdüütsche Filmversion „Ritter Trenk“ anlopen. Mit veel Opwand hebbt de Initiatoren den wunnerboren Animationsfilm üm den lütten Jung Trenk op Plattdüütsch synchroniseern laten. Un dat Ergebnis is allerbest worrn: In de Geschicht vun den taffen lütten Keerl, de in’t Middelöller liefegen opwussen is un gau to’n heldenhaften Ritter ward, is allens dor, wat de Geföhle vun de Kinner as Tokieker anröhren deit: Bangnis un Freid, Fründschaft un Moot, Mitgeföhl un Hölp. Dat Plattdüütsch, wat dor snackt ward, is ok för Lüüd, de meent, keen Platt to können, licht to verstahn. Kirsten Boie, de dat Kinnerbook „Ritter Trenk“ al vör lange Tiet schreven harr, sä bi de Premiere in Hamborg, dat ehr de plattdüütsche Version vun den Film ganz besünners goot gefullen hett. Bi de Veranstalten in’t Abaton-Kino weern ok de velen Jungs un Deerns, de as plattdüütsche Synchronstimmen vun de Kinnerrullen mitmaakt harrn. Se vertellten op de Bühn un in en sülvstdreihtet Making-of-Video, dat se bannig veel Spaaß an de Arbeit hatt harrn. Un ok de Groten, de de plattdüütschen Stimmen afgeven harrn, weern vull Begeisterung dorbi: Axel Prahl, Gerd Spiekermann, Jan Graf, Hartmut Cyriaks, Peter Nissen un vele annere Promis. Jan Graf sä Dank an de Iniatoren vun den Vereen „Platt und Friesisch in der Schule e.V.“, de sik bi all de Hürden nich harrn beirren laten un dat Projekt realiseern kunnen – mit de Hölp vun vele Kooperationspartners un Sponsoren.

Worüm schall de Wiehnachtsmann nich ok mal Urlaub maken? Un los geiht dat: All Kledaschen in'n poor Büdels ringewrammt un af na Südamerika - Urlaub an'n Strand ünner de Sünn. Aver - weer dor nich noch wat? Ach ja, Wiehnachten s ... mehr

Schrieversmann Bolko Bullerdiek hett all veele Böker schreven - mit Gedichte un Vertellen. Sien Texte sünd ganz anners, as dat, wat Lüüdeegens op Platt lesen wüllt: se sünd deepdinkern, achtersinnig, mankmol trurig, se dreiht sik üm aktuelle Themen, aver ok üm uns Geschicht un se nehmt keen Blatt vör'n Mund. As Schoolmester hett he sik all fröh üm Platt in'e School sorgt. Nu hett de Hamborger för all sien Doon üm de Plattdüütsche Spraak den Kappelner Literaturpries kregen. Över sien Leven un sien Levenswark schnackt he mit Heike Thode-Scheel. Ick bün nadenkern, ehrder unseker; man nu, wo ick den gröttsten Deel von mien Leven achter mi heff, kummt dor ook en nee’e Lichtigkeit in mien Leven. Ick hööp, dat mi de gegen all de pienliche Öllerhaftigkeit hölpt. Ick bün twors in Tansania op de Welt kamen, man in Bookholzberg, en Dörp twüschen Ollborg un Bremen, opwussen. Domals hebbt de Dörpslüüd Platt snackt; man mit de Kinner hebbt meist all Hochdüütsch snackt. De glöven, denn harrn de Kinner dat in de School lichter. Hochdüütsch hebbt natürlich ook all de Flüchtlinge snackt. Platt heff ick also jümmer höört un verstahn, man nie nich snackt. Ick harr mi domals ook nich vörstellen kunnt, dat disse Spraak för mi en Bedüden hebben kunn. Un wat bedüüt de Spraak hüüt för se? Wann sünd se anfungen, op Platt to schrieven un sik Gedanken to maken? Ick bün en Schoolmester. Man de mehrsten Johren von mien Berufsleven weer ick Fortbildner för Düütschlehrer, heff also Düütschlehrer Anregungen vermiddelt för ehrn Ünnerricht. Dorbi hebbt wi ook veel kreativ Schrieven maakt. Dat bedüüd, ick heff mi Schrievanlässe utdacht; wi hebbt all schreven un uns de Texten vörleest un diskereert. Jichtenswenn – ick weer al Midde veertig – harr ick op Hochdüütsch en Reeg lütte lyrische Texte un heff överleggt, woans de op Platt klingen wöörn. Man mien Platt hett nich langt un woans man disse Spraak schrieven kunn, wüss ick nich. So heff ick mi Hölp söcht un ut disse Texten is denn at Book „Blangenbi und doch weit weg“ rutkamen. Denn heff ick anfugen, Platt to lesen: Hinrich Kruse, Ivo Braak, Hermann Claudius, Johann D. Bellmann, Wolfgang Sieg; bün to de Bevensen-Dagfohrt föhrt; heff bi den Quickborn-Vereen in de Redaktion mitarbeidt. De Lüüd seggt, Platt wöör gemütlicher klingen. Dat is richtig, man hangt nich an de Spraak, man doran, dat se de Tweetspraak in Norddüütschland is. Wöörn all Juristen un Politiker un Wetenschopler Platt snacken, weer dat mit de Gemütlichkeit gau vörbi. En Spraak transporteert „Konnotationen“, Geföhle. Un de hangt af von de Situationen, in de se meist bruukt warrt. Un Plattdüütsch warrt ehrder bruukt in de Familie, mank Navers, also dor, wo man sick kennt. Dorüm löst de plattdüütsche Variante von en Gedicht meist anner Geföhle ut as de hochdüütsche. Natürlich is Platt för mi besünners wichtig – man al wenn ick mit mien Kinner oder Enkel snack, maak ick dat op Hochdüütsch. (As Plattdüütsch för mi wichtig wöör, weern mien Döchter al ut’n Huus). Kloor, wenn ick mit anner Lüüd Platt snack, ännert sick wat. Man wat is dat? Wi hebbt en besünnern Draht. Liekers kann dat angahn, dat wi uns stried. Schrieven is jümmer Arbeit. Un wenn ick en Hobby eernsthaftig bedriev, denn is dat Hobby ook Arbeit. Ick weer vör miene Plattdüütsch-Tied Marathon-Löper. Wat meent Se, wat ick mi bi dit Hobby quäält heff. En Idee för en Gedicht oder en Geschicht – dat is en Glücksfall. Un af un an hett man Glück . . . Ansonsten mutt man Ogen un Ohren open holen un Infäll gau noteern. In de Pubertät weer dat en Droom von mi un ick heff dor ook vör mi henriemelt. Man ick weer övertüügt, dat kunn nicks warrn – wegen mien Probleme mit dat Rechtschrieven. Ehr Texte sünd deepdinkern, truri, vigelliensch, kritisch, modern un so gor nich lustig, as veele Lüüd sik dat wünschen doot. Ach, ick heff faken en beten afgünstig op de fidele Konkurrenz keken. Man dat hölpt nich. Jeedeen driggt dat to Markt, wat he levern kann. Un Witz is ook en Gottsgaav. Wenn Platt avers blots noch för lachhafte Plattitüden dögen schall, denn nimmt dat de Spraak ehrn Weert. As Schoolmeester hebbt se jo all fröh mit Platt in'e School anfungen. Wat hett sik all'ns na ehr Meen in'e School doon, wat Platt angeiht? Ick weer jo an dat Hamborger Lannesinstitut för Lehrerbildung Fortbildner för Düütsch. Blangenbi müssen wi twee bit veer Stünnen Ünnerricht in jichtenseen Hamborger School maken. Ick heff denn anfungen, in de gymnasiale Oberstufe „Grundkurse Niederdeutsch“ antobeden. Ick heff mit de Schölers plattdüütsche Texte leest; de Schölers hebbt hochdüütsch över plattdüütsche Texte Klausuren schreven. De Punkte sünd so as bi all Oberstufenkurse in dat Abitur ingahn. Erst an’t Enn von mien reguläre Arbeitstied un ook na mien Pensionerung heff ick op Finkwarder in de Westerschool Platt in de Grundschool maakt. Hamborg hett denn anfungen, Niederdeutsch as ordentliches Fack in de Grundschool antobeden. Man in Hamborg maakt dat bloß wenig Scholen. Veel wieder is dor nu Schleswig-Holsteen. In mienen Computer heff ick en Reeg korte Texte över snaaksche Arbeitslüüd. Un ick kenn en Künstler, de dor mit en genialen Streek Teeknungen to maken will. Wöör mi freien, wenn wi dat noch op’n Markt bringt. Kloor: dat’ ehr goot geiht, dat de Kinner in de Spraak snackt un singt. Man ut de Tied, wo dat Wünschen noch hulpen hett, sünd wi leider rut. Op de anner Sied: Ick maak an de Hamburger Universität Plattdüütsch-Seminare för Lehramtsstudenten. De köönt ook wat anners beleggen. Mi fallt op, dat ick jümmer överproportional veel Studenten un Studentinnen ut Migrationsfamilien heff. För de is uns Region nicht sülfstverständlich. De wüllt hier dorto höörn. Un woans köönt se dat beter wiesen as mit de Regionalspraak. Also, villicht redd de plietschen Migrantenkinner uns Heimotspraak.

Du, Wind, laat dat Susen Kruup achter de Husen, kruup achter de Dieken, vandaag musst du wieken. Mien lüttje Lateern, ik hebb di so geern.

De noordfreeske Sängersche NORMA bringt ehr Album "Rückenwind" mit Texten up Hochdüütsch, Freesch (3 Titels) un Plattdüütsch (2 Titels) rut. Handmaakt noorrddüütsche Popmusik is di dat - "in de Traditschoon vun Singer-songwrite ... mehr Ganz goot kann een sik dat gahn laten, hüüttodaags in Noorddüütschland. Dorbi is düsse Plaat keen Heimatschlagermusik, man en Bekenntnis. En Bekenntnis to dat Leven un to dat noorddüütsche Understatement (wo de Noorddüütsche "g ... mehr Yared Dibaba kann mehr. Nicht blots Platt snacken. Un schrieven. Nee: Nu hett he sik mit sien Broder Benji tohopendoon - de is Musikproduzent. Tohopen mit de Slickrutschers, en Slag Shanty un en Sett Dummtüüg hebbt de beiden en ... mehr Gerrit Hoß sien Songs vertellt vun dat Drieven, wat us ahn Sinn un Verstand dör de Welt jachtern lett. He singt vun Lüüd, de ok mal blangen sik staht, ut ehr egen Huut rutwüllt. Man de Musik, mal poppig, mal balladenhaft, düüdt ... mehr

Nu hool de Luft an. Poetisch, man nich kommodig ward di dat. Debus löppt vör nix weg, nee, he kickt scharp daal op dat Leven "in den groten Winter vun de Welt". Man duuknackt löppt he dor nich dör:

En systematische Grammatik, de dat Platt vun dat Ostöver vun de Kieler Förde in Schönbarg un ümto översichtlich dorstellt. Grammatik in'n breedsten Sinn: Klockentieden (Uhrzeiten) un Bispilltexten sünd dor mit bi un wiest, wie man de Regeln ümsetten kann. En Vörbild ok för jedeen, de de Grammatik vun sien Heimatplatt opschrieven will!

Nee in’t Plattdüütsche bröcht is de Neddersassisch Verfaten ut de Fedder vun Frerk Möller vun dat Institut för nedderdüütsche Spraak. Goot to lesen un goot to verstahn. mehr Woans süht dat mit Plattdüütsch in de School in de norddüütschen Bunneslänner ut? De Bundesraat för Nedderdüütsch hett en Översicht tohopenstellt. Hier kannst du een för ümsüst vun tohebben, wenn du bi us bestellst: Vun de Präambel bet "In Gang setten un Duur vun de Verfaten" - de ganze sleswig-holsteensche Verfaten op Hoch un op Platt. Worüm schall de Wiehnachtsmann nich ok mal Urlaub maken? Un los geiht dat: All Kledaschen in'n poor Büdels ringewrammt un af na Südamerika - Urlaub an'n Strand ünner de Sünn. Aver - weer dor nich noch wat? Ach ja, Wiehnachten s ... mehr

Nu to'n besünnern Angebotspries: Jessen sien Bibel op platt - goot to lesen, klor to verstahn. Keen anner plattdüütsche Bibel is so faken druckt worrn. Wo Luther un anner Bibelöversetter abstrakt warrt, dor blifft Jessen dicht ... mehr Jede Spraak hett ehr Geschicht. Un de Geschicht vun de plattdütsch Spraak lett sick op best faaten, wenn du di mit Hein Kröger de Geschicht vun norddütsche Karkenlüüd un ehr Ümgahn mit Platt ankieken deihst. Denn sühst du: Dat ... mehr En Kampfansage an de Lehr vun de ole Karken weer Waldis sien middelnedderdüütschen Tweeakter, den he 1527 in Riga opföhren dee. D. Andresen hett em in't moderne Plattdüütsch bröcht un goot lesbor makt - de Iever ut de ole Tiet ... mehr En Sammlung vun 125 plattdütsche Rundfunkandachten, vun Johann D. Bellmann, Ernst Arfken, Konrad Drees, Heinrich Kröger, Gerrit Herlyn, Dieter Andresen un anner Lüüd, Lutheraners, Reformeerte un Katholiken. Wat Du vun jem höört ... mehr

Plattdüütschen Blues för Hambörger un anner plietsche Plattdüütsche maakt Lars-Luis Linek op düsse CD. Leder, wo een mitgeiht, de in’t Bloot gaht. De vun’t Leven vertellt. Gerd Spiekermann seggt över Linek un över düsse CD: „Pl ... mehr

(pn) Na över 17 Johren is Sluss: Herbert Timm, de Plattdüütschbeopdragte vun den Landkreis Harborg, hölt op. „Nu mööt Jüngere ran“, seggt de ehemalige Schoolleiter, de in Wulfsen to Huus is. Man wat hett he nich allens in Gang bröcht un in Gang holen! He hett en groot Nettwark för Plattdüütsch in’n Landkreis opbuut un hett dat mit Akteure in ganz Norddüütschland tosamenbröcht. Nu söcht de Kreis tohopen mit dat Freilichtmuseum Kiekebarg en Fru oder en Mann, de dat Wark wiederföhren mag. Keen sik üm dat Ehrenamt bewarben will, de schall sik mit Carina Meyer vun’t Museum in Verbindung setten. (www.kiekeberg-museum.de) Man dat heet nich, dat Herbert Timm nu nix mehr mit Platt to doon hebben will. In’n Gegendeel – letzt Johr erst hett he en Bookklassiker in‘t Plattdüütsche överdragen: „De ole Mann un de See“ vun Ernest Hemingway. Un dormit geiht he ok op Lesetour. An’n 24. April 2018 Klock halvig acht is he in’t Café/Restaurant „Alter Uhu“ in Reppenstedt, www.alter-uhu-reppenstedt.de: „De ole Mann un de See - Hemingway op Platt“.

In dei Spraoke van d' Bibel heit Freer "schalom" un bedüürt mehr, at nich up'nänner lostaugaohn. Schalom mennt Läben in Sekerheid, is Fröndschup mit Gott. — "Wäst man nich bang!" Jümmers weer segg Gott dei Mensken tau: "Wäst man nich bang!" Freer kann d' kaomen un blieben ünner sücke, dei nich bange sünd vör Gott un vör'nänner. Freer is lebennig, veännert sien Utseihn, is kien Stillstand. Strien för dat Bätere, Taulustern, Lien aneinänner: so gaiht Freer. Dei Wäg taun Freer löpp liek dör d' Welt un liek dör 'n Warkdag. Mit sick sülwes Freer schluten: dat is faoken dat Schwäörste! Dei Freer binnen un dei Freer buten kaomt un gaoht taugliek. Leiwe Tauhörers, ick schlao vör, vandaoge un jümmers weer för 'n Freer tau beern. Dat Gebett hölpt us, tau vestaohn: Alle Mensken sünd Kinner Gottes. Un wenn ick beer för dei, dei mi anwillt, nimmt dat wat van dei Bitterkeit tüsken us weg. Dat Gebett veännert taun minnste den, wecke beert. Beern kann dat Daun wisse nich ersetten, man dei Richte wiesen. Kien Freer oahne Gerechtigkeit, kiene Gerechtigkeit oahne Vergäben. Doräöwer mach ick düsse Wäken mit jau naohdenken.

Uns Noverskatten Peter un Paula sünd op Beseuk komen, se hebbt sik beide op en Goornbank in uns Steengoorn sett, un kiekt mit groten Ogen intressert to, wat wi so drievt. Wi hebbt hier al en beten Frost hatt, nu warrt dat Tiet, all Planten, de nich winterhart sünd, in Sekerheit to bringen. Uns Drievhuus warrt dorför von mien Mann ümmodelt. De Tomoten warrt afplückt, se riepen noch no, de Gurken hebbt düt Johr gor nich so goot dreugen, dorbi harr mien Mann verschedene Sorten köfft. Fien opreiht un kott sneden, steiht nu de grode Deel vun uns Planten in uns Drievhuus; mien Mann hett sik wat infullen loten, dormit se dat goot hebben. He hett een besünneren Oven but. He warrt mit Woter un Holt bött. In Nootfall, woneem de Küll to groot warrt, springt en lütten elektrischen Oven an. So möögt de Planten dat hebben; vele Planten sünd al een poor Johr oolt un bleuht jeedeen Fröhjohr wedder so scheun. De Tagetes stünnen ok noch in al ehr Farvenpracht dor, mit Beduern heff ik se all rutreten, over dat weer mi noch sworer fullen, wenn se Frost kregen harrn, dat is jümmer en drurigen Anblick. Mien Mann harr se meuhsom in Fröhling optrocken, un ik harr se mit inplant. Bannig kohl süht nu uns groter Buerngoorn ut. De Appelbööm hebbt düt Johr in Fröhling twoor vele Bleuten hatt, over wenig Frücht ansett. De Winter weer lang un streng un de Sommer männichmool to hitt un dröög. De Immen sünd in Fröhjohr nich togang komen, männichen Immenstamm is dörch en Süük ingohn. Bi uns hebbt swatte Eerdhummeln en Tohuus funnen, ganz klook hebbt se sik en Steed söcht, woneem binah gor keen Regen henkümmt — dat bringt Spooß, de lütten Hummeln totokieken, woneem se ut ehr Löker rutkoomt un dat jümmer ielig hebbt. Wildimmen sünd ok bi uns, over se hebbt dat nich schafft, al Bleuten optosöken, so dat Appeln wassen köönt. So hebbt wi düt Johr wenig Appeln. Sullen in Winter ok wedder Vogelswarms, de bi uns nich to Huus sünd, de bi uns blot dörchtrecken, sik verhalen un freten wullt, in uns Goorn bi't Fudderhuus infallen, denn hebbt wi slechte Korten. Wi möt noch Appeln un Fudder tokeupen, dormit wi de Deerten hölpen köönt. Achter uns Goorn is en grote Wildgoorn, Brommelbeerbüsche wasst dor tohoop, mien Mann höllt jümmer en breden Striepen free, dormit de Brommelberen nich ok noch in uns Goorn sik breed moken. För de Deerten is dat en Paradies, vele köönt dor goot överwintern un sik versteken. Bi uns kümmt ok en Fasanhohn mit sien twee or dree Hennen an, üm sik Fudder ut uns Goorn to holen. Mien Mann deit Vogelfudder op den Borrn ünner uns Vogelhuus, so köönt ok anner Derten dorvun freten. De Eekkoter klaut sik dat Fudder ut dat Vogelhuus, süht to nüüdlich ut, wenn he dor sitt, sien scheun Stert ordig üm sik rümleggt, un dat Fudder in sien Poten höllt. He hett in uns Beerboom in een Vogelnestkassen sien Tohuus un hett sachs ok sien Nowuss dor optrocken. Männichmool keken uns seute Gesichter ut dat Lock vun Vogelhuus an. Wenn dat koolt, natt un düüster warrt, kümmt en Bunt-Holthacker in en Vogel- Nesthuus, dat mien Mann ganz achtern an en Isenstang fastmookt hett. De kloke un smucke Vogel hett dat Huus as sien Sloopplatz utsöökt. De Wildgoorn achter uns Buerngoorn gifft ok Schuul, dor köönt keen Lüüd hen, wieldat allens afgrenzt is. In den annern Nestkassen weern Mesen, Sperlinge un de Eekkoter togang. Wenn ik denn so mi ümkiek un den Harvst in uns Goorn beleev, mutt ik ok an Starven denken, de Natur mookt uns dat jo vör. As ik noch jung weer, heff ik nich doröver nodacht. Over nu denk ik mit Drurigkeit doran, dat jeedeen Mensch, egol wokeen he is — arm or riek, goot or slecht —, starven mutt, uns scheun Eerd verloten mutt, wat he will or nich — also ok ik —, un dat mookt mi doch en beten Angst. Allens, wat uns Natur hervörbringt, mutt för Nieges Platz moken. Mien Grootmoder hett jümmer to mi seggt: "Mien Deern, jeedeen Sook hett twee Sieden; ut wat Leges kann wat Godes, Wunnerbores entstohn. Dat is ok en Geschenk vun Gott!" Düsse nüchterne Ansicht is ok trööstlich för mi. Gott kiekt op uns Levenskrinkloop liekso sorgsam un fründlich as wi op uns Buerngoorn.

He tellt to de Ruderfüßler, denn sien Fööt sünd mit Swimmhuut utstaffert. Dat is en teemlich sworen un groten Watervagel. He kann bit to 1 Meter lang warrn. Up de Waag bringt he bit 2800 Gramm. Sien Freten besteiht in de Hauptsaak ut Fisch. Un he bruukt veel Fisch. Däglich vertilgt he 300 bit 500 Gramm. Na dat Dükern dröögt he sien Fedderkleed. Dorto breet he de Flünken wiet uteenanner. Achterna smeert he de Feddern mit Fett ut de Bürzeldrüüs akraat in. Will he flegen, mutt he enen ganz langen Anloop över dat Water nehmen. Sien Rump is eenfach to swoor. He liggt bi't Swömmen deep in't Water. Sien Levensruum is in de Neegde vun de Küsten. He is an Dag aktiv. In de Nacht höllt he sik an Land up Bööm un Klippen up. Dor leevt de Kormorane in grote Kolonien. Al vun Wieden kann man utmaken, wo sik de Kormorane upholt. De Kot vun de Vagels farvt de Bööm grieswitt. Dütt Johr is nu de Kormoran vun den Nabu to'n "Vagel vun dat Johr 2010" utsöcht woorn. Dat hett för groten Larm un Protest bi de Fischer un Fischtüchter sorgt. Se hebbt Bang, dat de Fischbestand dörch de Kormorane to dull afnimmt. Seltene Fischoorten, as de Äschen, wöörn dörch den Fischröver utstarven. Alleen in Europa sall dat 2 Millionen Kormorane geven. Up den Anlegger in'n Fischereehaven stünn he, uprecht un groot, en swatten Gesell! He keek mi mit smaragdgröön Ogen an. Sien Fedderkleed glänz as Metall. De grote, vörn na ünnen bagen Snavel wies na mi. Kunnst meist bang vör warrn. So ut de Neegde harr ik em noch nie sehn. Dat weer en Kormoran. Düssen Winter harrn de swatten Gesellen dat besünners swoor. De Trav weer deelwies to mit Ies. Se seten in'n Fischereehaven up de Iesschollen oder up de Brüchen. Leten mi dicht an sik ran. Ik kunn se goot knipsen. Se kunnen dörch dat Ies nich na Fisch dükern. Lungern dorüm mit anner Watervagels bi de Fischkutter na Fisch. Dat eerst Mal sehn heff ik welk vun düsse swatten Gesellen in de söventiger Johrn. Wi schippern mit uns Boot na Niendörp. Dor seten welk up de Pahls, nehm de Fischer ehr Netten utleggt harrn, un luurn na Fisch. Vull Höög hebbt wi to Huus vun uns Beobachten vertellt. Korte Tiet dorna sünd wi denn de eersten Kormorane up en Badesteeg in Tramünn wies woorn. Ümmer weer uns Freud groot, wedder de swatten Gesellen to sehn.

Wedder lach de Sünn vun blagen Heven. Dit Johr meen de Maimaand dat besünners goot mit uns. Schien meist so, as wenn de Wedergott na dat natte un kole Fröhjohr wat goot maken wull. All de lütten Blööm in'n Goorn un up de Wisch strecken ehr Köpp in de Hööcht. Se wiesen uns ehr smucken bunten Blöden. De lütten Deerten rekeln sik in de warme Sünn. Hummeln, Immen un allerlei Insekten summen vun Blööt to Blööt. Bottervagels gaukeln dörch de Luft. Dat weer so en fröhlich Leven, dor müssen wi ok ganz eenfach rut in de Natuur. De feuchte Wisch neven enen Moorsee harr uns dat andahn. Ik wüss vun verleden Johr, dat dor üm düsse Tiet Orchideen blöhn. Dat lütte Knabenkruut weer dor to Huus. Al vun Wieden kunnen wi de lüchend roden Blöten utmaken. Ik güng in de Knee, de smucke Bloom to knipsen. Dor wöör ik mit eens en lütt Libell wies. De slanke Liev harr afwesselnd lüchtend blage un swatte Ringe. An'n Kopp seten twee grote swatte Ogen. De Aart hett den Naam Azurjungfer. Davun gifft dat en Koppel Varianten — Speer-, Fledermuus-, Hufeisen-, Gabel- un Maand-Azurjungfern; mien Fotomodell weer de Helm-Azurjungfer. Düsse schöön tekente Libell is avers keen Jungfer nich, sünnern de Mannskeerl. As bi mennig Deerten, is he ok hier de smuckere; bi alle Aarten vun Azurjungfern is he lüchten blaag un swatt ringelt, mal so, mal so. Man he weer nich alleen. En anner mehr hellbruun Libell keem dorto. Dat weer seker de Fru. Bi de Helm-Azurjungfer is de Fru slicht hellbruun; bi anner Aarten vun Azurjungfern hett se ok poor Striepen afkregen, man nich so schöön as de Keerl. De beiden spelen miteenanner un flögen ümmer ümeenanner rüm. Se flögen na den Moorsee. Dor müss ik achterna. Dat güng so gau, ik kunn dat kuum schaffen un weer al dull ut de Pust. Mank dat Schilf an den Rand vun den See setten sik de beiden Libellen eerstmal daal. To mien Glück stünn dor en Bank. Nu kunn ik in Roh de Libellen bekieken. Harr ik mi so dacht! Aver de beiden Libellen seten nich still, se flögen wedder ümeenanner rüm. An't Knipsen weer so noch nich to dinken. Koriander blöht vun 'n Juni bet August. Dat Kruut hett enen Smack ähnlich as Oregano — för mi bannig unsympathisch. Dat Kruut warrt bruukt för: "Ik wull di noch seggen, dat ik Koriander ok as gröön Gewürz kenn. Dat warrt groff hackt över Salat orrer ok över en Supp verdeelt. Kennenlehrnt heff ik dat in Thailand, man ok in'n Vorderen Orient warrt dat veel bruukt. Över den Smack — ik glööv, de smeckt licht na Seep — kann ik Di nich veel seggen. Mi hett dat nich besünners goot smeckt un dorüm heff ik — wenn 't denn möglich weer — dor up verzicht't." Koriander gell fröher as Kruut gegen Dämonen. So warrt seggt: Wenn en Minsch en Eten, dat mit Koriander würzt is, nich rünnerkriegen kann, denn is disse Minsch wohrschienlich en Hex. Ik heff graad hüüt enen Leevkoken schenkt kregen. De is reinweg en Kunstwark. Ik warr em gau mal photographeern, dat Se em sehen köönt. Bestimmt geevt Se mi denn Recht: en Kunstwark. Den mag een gor nich upeten...

Wat is dat eenmal schöön – dat Gelänn mit all de wunnerboren Blomen un Planten liggt vör ehr. De Daam mit den […]

In de Johren 1528 bet 1530 loopt wi mit Abt Liborius mit. He harr dat Leit vun dat Kloster Hude. De Karkenmann harr dicht bi in Bremen vun Luther höört un sik to den Reformator bekennt. Man dat kunn de Herrschaften ut Mönster, ... mehr

De düt Book lesen will, dröff nich bang ween vör Vörurdele un Riemels, de egaal weg rünnerrumpelt. Originell ward dat nah de eersten Sieden: To’n Högen is dat Rentnergedicht (S. 47), wo dat sübstkritisch ward; interessant is da ... mehr De langjohrige Autor un Redakteur vun de Plattdüütsch-Eck in de Landeszeitung hett nee'e un ole Geschichten in en Book rutgeven. Dat sünd Geschichten to'n Nadinken un to'n Högen – de Rolf Kliemann as Schriever oder Vörleser bel ... mehr

Taschengeld? Dat Woort keem damaals noch narms nich vör. För't Bookeckern Sammeln geev't Geld. Man dorför wör keen Snökerkraam nich köfft, nee: Meier kööp dorrför'n Buddel Öl - datt Moder Pannkoken braden kunn - wat'n Fest! En depen Inblick in dat Leven vun de Schoolmestersche un Schrieversche Wilhelmine Siefkes vun de Kaisertiet bet in de fröhe Bunnesrepublik gifft düsse Autobiografie, de toeerst blot för de egen Familje dacht weer, denn aver, 'n ... mehr

Du wullt weten, welcke Wöör sik op Plattdüütsch riemt? Oder welcke Wöör dat gifft, de op "-ung" ennen doot? Oder Du söchst en Woort för dat Krüüzwoortradel bi Diesel? Denn büst du hier richtig! Vun "Spaa" un "sodraa" bet na "Fi ... mehr

In de Johren 1528 bet 1530 loopt wi mit Abt Liborius mit. He harr dat Leit vun dat Kloster Hude. De Karkenmann harr dicht bi in Bremen vun Luther höört un sik to den Reformator bekennt. Man dat kunn de Herrschaften ut Mönster, ... mehr

De düt Book lesen will, dröff nich bang ween vör Vörurdele un Riemels, de egaal weg rünnerrumpelt. Originell ward dat nah de eersten Sieden: To’n Högen is dat Rentnergedicht (S. 47), wo dat sübstkritisch ward; interessant is da ... mehr De langjohrige Autor un Redakteur vun de Plattdüütsch-Eck in de Landeszeitung hett nee'e un ole Geschichten in en Book rutgeven. Dat sünd Geschichten to'n Nadinken un to'n Högen – de Rolf Kliemann as Schriever oder Vörleser bel ... mehr

Taschengeld? Dat Woort keem damaals noch narms nich vör. För't Bookeckern Sammeln geev't Geld. Man dorför wör keen Snökerkraam nich köfft, nee: Meier kööp dorrför'n Buddel Öl - datt Moder Pannkoken braden kunn - wat'n Fest! En depen Inblick in dat Leven vun de Schoolmestersche un Schrieversche Wilhelmine Siefkes vun de Kaisertiet bet in de fröhe Bunnesrepublik gifft düsse Autobiografie, de toeerst blot för de egen Familje dacht weer, denn aver, 'n ... mehr

Een Talent to'n Plattmaken hebbt se, de söss charmanten un harmonischen Liddmaten vun Charmonia ut Echem in de Elvmarsch. Un Plattmaken is bi jem Programm: Blangen een poor lütje Leder un Potpourris vun Dirk Krause finnst du hi ... mehr De tweete CD vun Charmonia, de A-capella-Grupp ut Echem, Lkr. Lünborg: Noch parodistischer, noch mehr dumm Tüüch, noch mehr Spijöök as op de eerste CD, ok vör dat klassische düütsche Leedgoot sünd de Sängers nich bang: Dat ole ... mehr De beste Charmonia, de dat je geven hett: Dütmal hebbt sik de Jungs ut Echem (Landkreis Lümborg) över Original-A-Capella-Songs över hermaakt. De Prinzen mööt woll Tranen in de Ogen kriegen, wenn se to weten kriegt, wat se ut je ... mehr Charmonia mal anners - bannig "countrig", man ok Jazz, Skiffle un Rock haut mitünner dör un nehmt di mit! De CD is mit veel Afwesslung instrumenteert - un hett soveel Spraakwitz, datt du di mal wedder doothöögst! Ut dat "There ... mehr

De KENNUNG - dat is de Tietschrift för Plattdüütsch in de Kark. Mit Artikels över (nich blots) plattdüütsche Karkengeschicht, mit aktuelle Gedanken op Platt över Gott, sien Kark un den Rest vun de Welt. In jedet Heft finnst du ... mehr De grote Welt vun de Plautdietschen - vun Westfalen bet na Russland un Amerika, hier gifft dat eenmal in't Johr den ganz groten Överblick, man ok veel lütte Inblicke in dat Leven, Weven un Doon vun de Plautdietsch-Snackers. DIESEL - dat kannst nich tanken, nee - pass man op, datt du di dor nich an pieken deist! Diesel is de Tietschrift op un för Platt för Oostfreesland un anner plattdüütsche Kuntreien. Diesel is eenmalig: Dor haut se di keen wisse ... mehr

(PM) Siet den 01.03.2018 sett sik dat Lännerzentrum för Nedderdüütsch (LzN) för de Belange för dat Plattdüütsche op dat Rebeet Kultuur, Wetenschap un Bildung in. As Hauptopgaav schall dat Zentrum de Plattdüütschen ünnereenanner, aver ok mit Behörden und Politik verbinnen un koordineren. Geschäftsföhrersch is Christianne Nölting. Se is op Fehmarn mit Platt groot worden, hett de Spraak in Kiel an de Christian-Albrechts-Universität studeert, hett en lang Tiet bi den NDR as Reporterin, Moderatorin un Redakteurin arbeit un sik in de vergangen Johren en Naam op dat Rebeet vun de Plattförderung in de Scholen maakt. As Stütt un Help söcht dat LzN nu en „Wissenschaftlichen Mitarbeiter/in“. Dat Lännerzentrum sitt in Bremen un is en gGmbH vun de Länner Bremen, Hamborg, Neddersassen und Sleswig-Hulsteen.

Anfangs wurrn de Farven vun de Flagg mit Hüöp vun Musterstoffen fastsett. Hüüd hemm sück aber de Definitschoon dör dat CIE-Normvalenzsystem, dat sweedsch NCS Natural Colour System un dat Pantone Matching System (PMS) disse herkömmlich Methood aflööst. Finnland weer lang Tiet en Deel vun Sweden un dornah hörr dat Land to dat Russisch Kaiserriek. As dat Land 1917 vun Russland unafhängig wurr, hett man sück en eegen Natschonalflagg geven, de de Unafhängigkeit vun Finnlands symboliseeren sull. Se wurr vun de Künstlern Eero Snellman un Bruno Tuukkanen entworfen. Dat hüüd bruukt Staatswappen un dat up de Präsidentenflagg dorstellt Freeheitskrüüz stammen vun Olof Eriksson. De Flagg vun Finnland foot as meest all skandinavisch Flaggen up den Danebrog, de de Sage nah all 1219 eerstmals dat skandinavisch Krüüz bruuk. Hüüd führ all fiev Staaten en Flagg mit dat Krüüz. En anner beteeken is „Krüüz vun den Norden“ in Analogie to dat Krüüz vun den Süden, dat faken up Flaggen vun Staaten vun de Süüdhalfkugel bruukt wurrd. Sogot de Normandie in Frankriek führt dat skandinavisch Krüüz as Flagg. Up Freetietbööt kann en Sünnerform vun de finnisch Flagg bruukt wurrn, bi de sück up dat blau Krüüz en dünn witt Krüüz (Breet 3/5 Maateenheiten) un up de mastsiedig böveren Eck dat Symbol vun den Bootsvereen befind. Mit de finnisch Flagg un hör Gebruuk sünd en ganze Reeg vun Traditschonen, Regeln un Gesetten verbunnen. Jeder Finne hett dat Recht, de finnisch Flagge to hissen, wenn he dat för angebrocht hollt. Private Anlässe, to de faken de Fahn uptrucken wurrd, sünd to'n Bispeel Hochtieden, Gebortsdaag, de Ehrung vun besünner Gäste oder Abiturfiern. Bi Doodsfällen wurrd halfmast flaggt.[3] De Flaggendaag per Gesett sünd för staatliche un kommunale Inrichtungen verbindlich un ok an de inbörgert Daag wurrd vun de flaggt. De meest Privatlüüd hissen an disse Daag ebenfalls de Fahnen; in Wohnblocks oder -siedlungen wurrd dat meest vun den Huusmeester oder Huusmeesterdeenst maakt.[1] De Natschonalflagg wurrd mörgens um 8 Uhr hisst un bi Sünnenünnergang afnommen – allerdings nich later as 21 Uhr. Dat gifft dree Utnahmen vun disse Regel:[4][5] an den Dag vun de finnisch Flagg wurrd de Fahn an' Vöravend vun dat Mittsömmerfest um 18 Uhr hisst un eerst an den Dag vun dat Mittsömmerfest um 21 Uhr afnommen Dat Inhollen vun disse Tieden is blots för de apenlich Inrichtungen vun den Staat un de Kommunen verbindlich; se hörrt aber to'n gooden Stil un wurrd dorum in de Regel ok vun Privatpersonen nipp un nau beacht.

Dei Buur schmitt so väle Saot an dat gaue Land vörbi, dat man sick frögg, worümme hei nich uppassen deit. Is üm dat egaol, wor dat henfleigen deit? Worümme kick hei nich genawe tau? Ick mott jao seggen, dat ick nich immer aals fortsen verstaoh, wat inne Bibel schräven is. Ick verstaoh ein gauen Deil, man wisse nich aals. Un ick hebb dor väle öwer naodacht, wat dat mit dat Glieknis van den Buurn un dei Saot wull up sick hebben kann. Wenn dei Saot in dat Glieknis dat Woort von Gott mennt, siene Böskup för us, dann mott ick mi aff un an fraogen, off ick ein fruchtbaoret Land för Gotts Woort bün. Kann siene Saot bi mi wassen? Off fallt dat bi mi ünner de Doorns off up steinigen Grund? Jao, uck in mien Läwen giv et dat ein off anner Saotkörn, wat nich up 'n Grund fallen deit, wor dat glieks wassen kann. In'n Olldag, wenn dat üm dat Inkoopen geiht, kann ick van mi nich seggen, dat ick blots dat koope, wat ick bruuken dau. Blots dor koope, wor aals reell un ehrlick hannelt is. Un mit dei Schöpfung gaoh ick nich aaltied so ümme, at dat gaut för ehr is. In'n Plünnenlaoden achte ick nich dorup, dat dei Lüüe, dei dat Tüüg naihet hebbt, uck gaut dorför betaohlt worn sünd. Ick koope uck ganz gerne dei Büxen van mien leevste Marke un up dat Smartphone sitt achtern ein anbäten Appel up. Nich aaltied hannel ick so, dat dat aals recht un richtig is.

Du, Wind, laat dat Susen Kruup achter de Husen, kruup achter de Dieken, vandaag musst du wieken. Mien lüttje Lateern, ik hebb di so geern.

Kalmuswörtel sullen wi nich in de Natur sammeln, beter is, wi kööpt de Wörtel in de Apotheek; denn dat gifft Kalmus-Sorten, de Beta-Asaron in sik hebbt, un dat gellt as Stoff, de Krebs erregen kann. De Naam Acorus sall vun dat griechisch koros stammen, un dat bedüüdt "nich satt warrn", un dat sall dormit tosamenhängen, dat de Plant den Appetit anregen kann. He hett waagerecht krupen, dumendick Wörteln, siene Bläder seht ut as Swerter, ut den dreekantig Stängel wasst en düüstergröön Blödenkolben, de Blöden sünd geel-gröön un blöht in'n Juni un Juli. Dioskurides schrifft in sien "Materia medici" vun "Akoron", dat is de griechisch Naam för Kalmus. He meent, Kalmus is mit de Wörtel vun de Schwertlilie to verglieken. Ok in de Klosterheilkunde warrt al fröh vun Kalmus schreven. Dorna sull as Bispill dat Inhaleern vun den Rook vun'n Kalmus gegen Hoosten helpen. Otto Mensing schrifft vun ene Legende. Dorin hett de Kriegsknecht unsen Heiland en Kalmusblatt to'n Stillen vun sienen Döst an't Krüüz ruplangt. In Osteuropa, bi de Russen, Letten un Esten warrt uns Kalmus "Tartaren-Gras" nöömt. Dat speelt dor en groot kultisch Rull. Noch in de Tiet vun'n Weltkrieg wörrn dor to Ostern de Stuven un dat hele Huus mit disse Plant smückt. In Holstein un in Vörpommern hett man to Pingsten Kalmus-Strüschen in de Stuven vun de Buurn stellt. Ok hett man dat Veeh (Köh un Zegen) an'n Johannisdag mit Kalmus fodert, dat sull en Schutz sien gegen Hexen un gegen Süken. Kalmusbrot sünd Kalmus-Stücke, de kandeert worrn sünd (Confectio Calami). Se warrt ähnlich as Ingwer bruukt. Een sull nich mehr as 2-3 Stücke an'n Dag dorvun eten. Wenn de Grund för den Brechreiz Nervosität un Stress is, un wenn denn noch dorto kümmt, dat de Patient kenen Appetit hett, denn kann uns Kalmuswörtel helpen: De ätherisch Öle in de Kalmuswörtel fördert dat Dörchblöden (heff ik baven al schreven bi "gegen Nervenschmerz"), un dit Wirken vun de Kalmuswörtel warrt al vun Adam Lonitzer (1543) as "erregend Mittel för de Mehrung des Samens" nöömt. Baden mag ik geern, man nich mit Kalmuswörtel. Ik heff dat geern, wenn dat Baadwater so'n beten goot rüken deit.

Dat Ut'nannersetten mit Soltau sien Geschicht in'n Tweten Weltkrieg, de Freudenthal-Pries 2007 un de Geburtsdag vun Eduard Wendebourg, Architekt vun de Soltauer Lutherkark, staht in't Zentrum vun düssen Band.

Uns Frünnen vun de "Tüdelband" hett dat ja leed daan, dat de in letzte Tied so'n beten schrumpft sünd. Dorwegen heff ik mi för recht en beten verschraken, as mi annerletzt en lütte CD in de Hannen full, de vun Mire Buthmann — de Tüdelband-Grünnersche — alleen maakt is. Upps, is se nu alleen na? Nee, de Tüdelband gifft dat blangenbi jümmers noch; düt weer wirklich en Solo-CD. Rinhören hett sik liekers lohnt. Nich ganz so bekannt as ehr Warken bi de Tüdelband is, dat Mire Buthmann en veritable Karkenmusikersch is. Hier is dat to ahnen, denn de Leder hebbt en religiösen Achhtergrund, un de CD heet "Mein Gott". De Sound is avers nich fierlich, sünnern down to earth, mit de Lebennigkeit, de wi vun ehr kennt un de mal drömerig un mal quick ween kann. Mire kontrasteert hier Leder op Hoochdüütsch, Ingelsch un Platt. Twee Leder liegt in hoochdüütsche un plattdüütsche Verschoon vör, un ik harr mi wünscht, dat de ok in de ingelsche Verschoon to hören west weern. Kannst hier kieken, woans de dree Spraken in'nannner övergaht. Plattdüütsch steiht nipp in de Merrn twüschen Hooch un Ingelsch, un ofschoonst dat op een Aart de Wöttel vun beid Spraken is, wiest se sik in düsse Songs meist as de frischeste, will mi schienen; weekföhliger as de annern, woneem dat drömerig is, un dynamischer as de annern, woneem de Musik dat will. Orr is dat bloots so in't Ohr vun uns Plattdüütsche? De CD is en feine Saak, dücht mi, ok so as Mitbringsel, as Lichtblick nu in de wat dunklere Tied un för Lüüd, de sik an dat Plattdüütsche rantasten un dat kennen lehren wüllt.

DE grote Platt-Kalennner 2019 - mit plattdüütsche Gedichten vun Marianne Ehlers, un wunnerbore Maleree vun Heidrun Schlieker sülms.

Düsse Mapp bruukst du, wenn du an de Grundschool plattdüütsche Wiehnachten fiern wullt: Riemels, Leder un a ... mehr

Worüm schall de Wiehnachtsmann nich ok mal Urlaub maken? Un los geiht dat: All Kledaschen in'n poor Büdels ringewrammt un af na Südamerika - Urlaub an'n Strand ünner de Sünn. Aver - weer dor nich noch wat? Ach ja, Wiehnachten s ... mehr

Originelle Vertellsels, de överrascht: en olen Schoolfründ, lang verheiradt, kort vör sien Sülverhochtiet, Vader vun twee Kinner, steiht eens Daags bi Hannes in de Döör un bicht em, datt he schwul is. In „Kortenspelen mit Kea“ ... mehr Dat lyrische Wark vun de grote siuerlänner Mundartdichterin Christine Koch - vörstellt in söven Afdelungen: Dat is di Levensberatung op allerfeinst Platt: Wat meenst ddu, woans en Froo ehr Nacht so utsüht, de ehr Kirl an na twee Minuten an to snurken fangt? Jo, de Froonslüüd weet dor wat vun af - man de Mannslüüd? Wohrschau: Laat düt ... mehr En depen Inblick in dat Leven vun de Schoolmestersche un Schrieversche Wilhelmine Siefkes vun de Kaisertiet bet in de fröhe Bunnesrepublik gifft düsse Autobiografie, de toeerst blot för de egen Familje dacht weer, denn aver, 'n ... mehr Wenn du alleen op de Welt büst, is di so drang üm dien Hart, dat kannst nich utholln, du muttst rut, rut in de grote Eensamkeit, de binnen di is. Fenja drückt de Klink, de Wahnungsdöör swüngt op un en Bülg vun Küll fallt öve ... mehr In de Not wasst usen Bregen Flünken, nu wo dat Brett vörn Kopp sick utwackelt hett – un Ines Barber brrukt dor gor keen Notstand to un weet liekers ’n Barg Begebenheiten in lütte Vertellsels to berichten, de di bewiesen doot, w ... mehr Wi, de Froonslüüd över 50 - also 50 plus - wi hebbt dat: Dat beste vun't Leven vör us. Krüüzfohrten. Unafhängigkeit. Dat Geld dorto in de Tasch. Un de een oder anner vun us kriggt sogor noch'n jungen Kirl af. So as Uschi Glas. ... mehr

En Froo, de dat in't Leven nich licht harr. Gegen dat Düüster in de Welt un in ehr Binnerst keem se mitünner nich an, man wat se in de goden Stünnen toweeg bröcht hett, as se in't Rostocker Katharinenstift to Kur weer, hett sog ... mehr

Alwine Wuthenow, dat weer en Froo, de dat in't Leven nich licht harr. Gegen dat Düüster in de Welt un in ehr Binnerst keem se mitünner nich an, man wat se in de g ... mehr

001-ALA 001-ALB 001-ALC 001-ALD 001-ALE 001-ALF 001-ALG 001-ALH 001-ALI 001-ALJ 001-ALK 001-ALL 001-ALM 001-ALN 001-ALO 001-ALP 001-ALQ 001-ALR 001-ALS 001-ALT 001-ALU 001-ALV 001-ALW 001-ALX 001-ALY 001-ALZ 001-AL0 001-AL1 001-AL2 001-AL3 001-AL4 001-AL5 001-AL6 001-AL7 001-AL8 001-AL9

He föhl sick aver garnich as en Minsch in en unsaubern Rock, dat seeg man sien Bewegung an, höchstens as en Möller, de bestaben is, un dat hört to't Geschäft, so ok bi em: he weer en Püttjer. De Stuv weer spegelblank un rein, wo disse lehmige Gestalt in rumwirtschaft. De Footborrn weer mit Sand bestreit, de Kachelaben ut brun glaseerte Kacheln blenker, as weer he eben afwuschen, un an beide Sieden darvun glänzen noch mehr en Flint mit en duppelten Loop, en ole Kugelbüß un en stahlern Voßiesen. Dat seeg hier mehr ut na en Jäger un Fischer, as na en Püttjer; ünnern Aben sleep en groten Jagdhund, de wull wuß, dat he bi't Fischen nix to doon harr un sick nich to röhrn bruk. De verdammte Muskantenjung! sä he, as he sick endlich opricht un sien Wark anseeg ob't fardig weer, un man hör em nu dütlich an, dat mehr Ingrimm as Iever ein hittlich makt harr: nu is he mi doch wedder tovör kam, de Swartkopp! Un darbi nehm he sien Kalott af, as harr he an sien egen Kopp dacht, hung se buten an en Nagel un nehm sick vun binn een rut, de Farv un keen Lehm wies'. De Kopp wies' indes, dat he keen Swartkopp weer noch west weer. De Kopp weer baben spegelblank, blot en Rand vun smucke gele Krüsen leet sick sehn un geev em en Ansehn, jünger as he weer, as he den Maanschien mit de swarte Kapp wedder verdeckt harr. Boß un Leden weern övrigens stark un gewaltig, un de Stimm harr wat vun en Iesbar, as man sick't denkt, as he fortfahr: Man kann nix vör dissen Bengel verbargen. Wat hett he bi de Lehmkuln verlarn? Harr gewiß Kruschen in'e Jagdtasch, as he mi vörbi keem! Un lach noch darto. Na töv! Ick draap di! As ick segg: so oft keem't nich, dat dat gliekgültig warrn kunn. Ehr so'n Reis' losgung, geev dat veel to flüstern, bet Vadder sien Ja seggt harr, un de sorgsame Moder schick herum na en sekern Begleiter vör den Jung. De funn sick jümmer, weer aver verscheden na de Dag'. Sündags weert de Schoster Harders, de eenmal in'e Week de Breev vun'e Post, wenn dar wülk weern, na Tellingsted drog, un de Sekreten, as he sä, vun de Landvagdi na de Kaspelvagdi. He dä dat mehr, sick dat Fett aftolopen, wat he sick in'e Week bi de Schosterie anseten harr, as vör de paar Schillings, de dat darvör lohn. Mit em gung dat ganz fröh morgens mit Daggraun los, un he sä den ganzen Weg fast keen Wort. Ick heff em noch as vör Ogen, wi gungn jümmer na't Osten gegen de Sünn an, mi weer't as brad' se em dat schiere Fett ut sien appelrot Gesicht, dat leep in strieken Strom as Sweet hendal, un he wisch dat jümmerfort mit so'n Vergnögen af, so schien mi, as streek he so sien Hauptverdeenst in. In'e Week weer't de Stutenbäcker Krebs, de Franz- un Wittbrot to Lann' broch, wat de Buern damals selten sülbn backen. He weer en ganz lütten vergnögten, verdrögten Mann, an jeder Siet mit en groten Korf an een Drach, wo dat angenehm herut na Eiermaan un Krintenstuten rüük, un en lütten Piepenstummel in'e Mund, worin bi jeder Rausted Für makt warrn muß. De kleene Mann sprook jümmerlos, soveel de groten Körf un de lütte Piep dat toleten, dat gung ahn aftorieten as en Strom in'n Beek, de hin un her över en Steen mutt un jedesmal en lüttje Well opsmitt un denn wiederplätschert. Wo he recht Aten hal, sä he langsam »un do«, as ton Teken, dat he noch nich to Enn weer, dat man em nich ünnerbreken schull un dat't gliek wiedergahn woor. He vertell övrigens nix anners as sien egen Lebensgeschichte, mi un villicht jedereen, de mal mit em wanner, wo he veel twischenin to lachen harr, un mi keem se ok heel vergnöögt vör. Darbi gift't oder geev't denn noch veer Ternen, acht Amben, tweeundörtig Uttög un sowat, un mit een Wort en groten Barg Geld, lütt Krebs wuß't bet op de Schillings woveel, dat gung in de veelen »Dusend«. Also de harr he wunn' un ok richtig utbetalt kregen. Nu weer he, Krebs, weer keen dumm Kerl west as de Mürtopleger Voß op'n Alversdörper Kamp, de ok en Quatern wunn harr, un weer na Altona reist un harr sick't utbetalen laten un vörher to sien Jungs seggt – he harr acht Jungs – nu sünd wi rieke Lüüd, harr he seggt, wat schall ick jüm mitbringen? Un de Jungs harrn lang beraden un endlich seggt: en Tünn Sirop, un de harr he würklich mitbrocht, un dar harrn sick veer vun de Jungs an doot lickt – dat Geld harr de Mann wahrt un weer noch Buur in Alversdörp. Aver ne, he, Krebs, weer klöker west, Kinner harr he ok nich hatt, he harr dacht: nu töv! un harr sick en Hus an'e Österstraat in'e Heid' kofft un dar en Backaben in opsett un sülbn backt, statts anner Bäckers ehr Brot to Lann to dregen. Toeerst harr't ok gahn, aver bald harr't em nix brocht as Verdruß un Arger. He harr nachts opstahn muß un dags slapen, harr bald nich Sünn noch gröön Busch mehr sehn – süh, sä he dortwischen, un seeg sik um, wat se warm is vun morgens! un do – – – na, sien lütt Fru harr Kaffeegesellschaft geben, wenn he slapen harr, un de Zuckerkringeln darto, de he backt harr, un genoog, dat harr nich bestahn kunnt. He harr't blot so lang utholn bet dat Geld rein all west weer. Do harr he den Kram an Bäcker Blank verkofft, de dor nu noch in wahn un vör den he mit Stuten gung. Nu harr he sien ole Gesundheit wedder un sien oln vergnögten Sinn, de em nich wedder afhann' kamen schull, solang he wackeln kunn. Man kann't so hebbn in Droom, een is to Moot as in Himmel, se kamt, de man garnich kennt, dat is en Glanz, de man garnich glövt: aver se seggt een, dat't je do un do weer, un man fehlt mit Verwunnern, dat de Seligkeit keen Droom is un de Gestalten oldbekannt sünd: so weer mi oft bi'n Wedderkam.

Kann helpen, wenn de Minsch keen Appetit hett, gegen Völlegeföhl; wenn dat mit dat Verdauen nich so goot klappt, gegen Blähungen. De Naam "Cnicus benedictus" warrt so verkloort: Cnicus kümmt vun "Knitzein", dat bedüüdt "verletzen", orrer vun "carduus", un dat bedüüdt "Distel". De Naam "Benedictus" kümmt vun dat latiensch "benedicere", dat is tosamensett ut "bene", dat bedüüdt goot, un "dictus", dat bedüüdt: "wat seggt worrn is" orrer Utspruch. Benediktenkruut is en Plant, de as en Distel utsüht. Se driggt vun Ende Juni bet Anfang August gele Blöden. Se warrt een Johr olt, is also "einjährig". All Bläder hebbt an de Spitz un an de Lappen enen Stachel. De Bläder sünd zottig, de Stengel hoorig. De Plant wasst wild an dröge Stellen. Se stammt ut dat Mittelmeergebiet. Se is al recht fröh in Europas in Kloostergoorns anplant worrn. Se smeckt bitter, beten solt. Benediktenkruut is en Plant ut de Bibelgoorns. In de Bibel kümmt dat Kruut aver nich vör. Dat hett sienen Namen na den Hilligen Benedikt. He hett den Benediktiner Orden gründt. He hett all de Ordensregeln upstellt, de to 'n Deel ganz schöön streng sünd. De eersten Mönke, de na Lübeck kamen sünd (in't Johr 1177), weern Benediktiner. Se hebbt hier dat Johannis-Klooster buut. Un se weern dat, de later na Cismar müssen, wiel de Rat vun de Stadt se hier nich mehr hebben wull. Mien leef Mann seggt över de Benediktiner: "De Benediktiner dräägt swatte Kleder. Se blievt ehr Leven lang in ehr Klooster, mütt veel arbeiten un veel beden un lesen. Se mütt gehorsam sien — un nix höört ehr to, nich mal en Neihnadel." De Orden vun de Benediktiner hett sik as eerst beten wat stärker üm Heilkrüder kümmert. In de strengen Regeln vun den Hilligen Benedikt steiht in Kap. 36: Uns all is de Benediktinerkloostergoorn St. Gallen in de Schweiz bekannt — tominnst den Namen kennt wi. Vun dissen Goorn gifft dat hüüt noch en Beschrieven ut dat Johr 820. De eersten Apotheken up düütschen Grund geev dat al in 't 8. Johrhunnert — ok in Benediktinerklöster.

"Gaht alltiet in'n glieken Schritt, denn gahn Glück un Leev mit." - Lütt Stina is en plietsche plattdüütsche Deern un steiht för verspeelte un smucke Kunstwarken un för Freid an dat Leven, egal, woher de Wind jüst weiht. "Gaht alltiet in'n glieken Schritt, denn gahn Glück un Leev mit." - Lütt Stina is en plietsche plattdüütsche Deern un steiht för verspeelte un smucke Kunstwarken un för Freid an dat Leven, egal, woher de Wind jüst weiht. En Kort ut de Lütt-Stina-Reeg vun Christiane Schmidt. Lütt Stina is en plietsche plattdüütsche Deern un steiht ... mehr En Kort ut de Lütt-Stina-Reeg vun Christiane Schmidt. Lütt Stina is en plietsche plattdüütsche Deern un steiht för verspe ... mehr

Düt is dat niege Textheft för dat plattdüütsche Wettlesen in Sleswig-Holsteen. Mit de Hölp vun de Sporkassen hett sik de Sleswig-Holsteenische Heimatbund bannig veel Möh geven un wedder de Vörlesheften för den Wettstriet maken ... mehr Heimatbund bannig veel Möh geven un wedder de Vörleesheften för den Wettstriet maken laten. Dor sünd en Barg niege Geschichten binnen. Se wiest uns, dat de plattdüütsche Spraak lebennig is! Düt is dat niege Textheft för dat plattdüütsche Wettlesen in Sleswig-Holsteen. Mit de Hölp vun de Sporkassen hett sik de Sleswig-Holsteenische Heimatbund bannig veel Möh geven un wedder de Vörlesheften för den Wettstriet maken ... mehr Düt is dat niege Textheft för dat plattdüütsche Wettlesen in Sleswig-Holsteen. Mit de Hölp vun de Sporkassen hett sik de Sleswig-Holsteenische Heimatbund bannig veel Möh geven un wedder de Vörlesheften för den Wettstriet maken ... mehr Düt is dat niege Textheft för dat plattdüütsche Wettlesen in Sleswig-Holsteen. Mit de Hölp vun de Sporkassen hett sik de Sleswig-Holsteenische Heimatbund bannig veel Möh geven un wedder de Vörleesheften för den Wettstriet maken ... mehr

Düt is dat niege Textheft för dat plattdüütsche Wettlesen in Sleswig-Holsteen. Mit de Hölp vun de Sporkassen hett sik de Sleswig-Holsteenische Heimatbund bannig veel Möh geven un wedder de Vörlesheften för den Wettstriet maken ... mehr Düt is dat niege Textheft för dat plattdüütsche Wettlesen in Sleswig-Holsteen. Mit de Hölp vun de Sporkassen hett sik de Sleswig-Holsteenische Heimatbund bannig veel Möh geven un wedder de Vörlesheften för den Wettstriet maken ... mehr Düt is dat niege Textheft för dat plattdüütsche Wettlesen in Sleswig-Holsteen. Mit de Hölp vun de Sporkassen hett sik de Sleswig-Holsteenische Heimatbund bannig veel Möh geven un wedder de Vörlesheften för den Wettstriet maken ... mehr Een Rundümslag, wat dat Platt in Sleswig-Holsteen angeiht. To lesen as en Programm för en Bestahn vun de plattdüütsche Spraak. Experten schrievt, wat dor ünnernahmen warrrn mutt, datt us Platt en Schangs kriggt un ok in hunnert ... mehr Düt is dat niege Textheft för dat plattdüütsche Wettlesen in Sleswig-Holsteen. Mit de Hölp vun de Sporkassen hett sik de Sleswig-Holsteenische Heimatbund bannig veel Möh geven un wedder de Vörlesheften för den Wettstriet maken ... mehr

Nich jüst to'n Högen sünd Braak sien Theaterstücken schreeven: Sluderi - Wo sünd wi to Huus? - Tein Jahr un dree Daag - Driewsand. Thater, as et ween schall, Kritik an de Sellschop, an de Minschen, de blots op sick sülven kiekt ... mehr

Dat Panorama vun düsse Geschicht: Fotograf Lüder Andersen schall Bremen in Sünnlicht fotografeern. Dor hett he jede Menge Tied sick in de Stadt ümtokieken. Sien Exfru Marianne kann dat nich hebben dat he so lang wech is un ropp ... mehr

As een ümme Eck bröcht ward is de Bandit wiet wech vun dat Geschehen. Geit dat? Akroot so passe ... mehr

"Wischenloh, dor geev dat för Trixie keen Verdoon, weer dat Schöönst, wat een finnen kunn in düsse Weltkant. Tominnst geev dat nix Schöners in ganz Middelholsteen." Dat mi dat erste Leven as Physiker noch mal wedder inhalt, nee, dat harr ik mi nich drömen laten. Aver dat liggt woll an de Havarie von dat Karnkraftwark in Tschernobyl un an de Daatsaak, dat in’t Langendammer Moor een Strahlen ... mehr Dat een mien Paddelboot klaut, nee, dor heff ik nich mit rekent. Dat mien Boot tohoop mit twee Waterlieken wedder opduukt, dor heff ik nie un nimmer mit rekent. Dat mi dat erste Leven as Physiker noch mal wedder inhalt, nee, dat harr ik mi nich drömen laten. Aver dat liggt woll an de Havarie von dat Karnkraftwark in Tschernobyl un an de Daatsaak, dat in’t Langendammer Moor een Strahlen ... mehr

Kriegstied! Dat wär in de Tied twüschen 1941 un 1943, wi wahnten in Kiel- Wellingdörp in de Schönbarger Straat 97, direktemang neben de Schlachteree Peers. Wi lütten Butschers Peter, Uwe un Henning speeln tohoop jümmer vör de Hüüs, ok mennichmol op de Straat; uns Öllern harrn jümmer wat dorgegen. Avers afsehn vun de Straatenbohn Linie 4 wär jo nich veel Verkehr. Wi harrn domols Trudelriepen, dat wärn de Felgen vun afwrackt Fohrröd ohn de Spieken. Mit en lütt Stock in de Hand geven wi den Trudelriepen örrentlich Swung, dor käm he ok mol vun den Footwech af un lööp op de Straat. Wenn ok Kriegstied wär, de Straaten wörn jümmer jede Week fegt; dat möken Kriegsgefangene, meist wärn dat Russen. Egol wat dat för Weeder wär, güngen se in Fohrtricht mit ehren Bessen schufend in den Rinnsteen vun de Straat... Een tweete Mann harr eene tweerödige Koor un en Schüfel, dor wör de Dreck mit insammelt. Eenens Dags, wi speeln wedder vör uns Huus, dat wär bannig kolt, kämen de beiden wedder mit Bessen, Schufel un Koor vörbi, keen Mütz op ehren Kopp un Barfoot ohn Strümp un Schoh an! Se dörfen uns gornich ankieken, denn wörn se vun Zivilisten anbrüllt un slaan! — De beiden sehn leeg ut, so richtig afmogert, un man kunn se dat "Vadderunser" dörch de Backen blasen, as dat so heet. Dor hebbt wi Bengels dacht, wi wüllt se wat Goodes doon! Wi güngen jeder na uns Modder un betteln üm en Kanten Broot. Op Befrogen hebbt wi tüünt un "bloots" so'n lütt Löög vertellt. Wi dree drepen uns wedder in'n Huusfloor un besnacken uns. Peters Vörslag wär, een vun uns lööp en Stück vörrut un leet denn den Kanten Broot in den Rinnsteen falln, wi annern beiden mössen oppassen, dat man uns nich faatkriegen un sehn kunn! — Un wat schall ik ju seggen? Dat hätt klappt! Keen vun de Oppassers hätt wat markt! De Bessenschufer dirigeer sien Koorschufer na sik; he nu, de nehm sien Schüfel un smeet Dreck un Broot in seine Koor. Wokeen wöör hüüt noch en Broot anfaten, dat so in'n Dreck leggen harr?! Aver för de beiden Russen weer dat keen Thema, dat güng üm ehr Leven, se wöörn allens nehmen. Se keeken uns nich an, aver se harrn en lütt Grienscher op ehr Gesicht. Na twee Weeken wörn wi driester, wi holln von uns Modder de Brootkanten un ut de Slachterie Wusszipfel, nich ut den Laden, nee, wi güngen in dat Slachthuus op den Hoff! De Geselln wärn ok Kriegsgefangene, avers se kämen ut de Tschechei. Se fröögen ok nich lang un geven uns mit Grienscher, wat wi hebben wulln. So kregen de Russen nu Brootkanten un Wussennen, inwickelt in oole Zeitungen! De beiden hebbt sik jümmer bannig freut. Wi hebbt dat nüms vertellt — ok later nich. Denn na den Bookstaven vun't Gesett, dormalen, harrn wi jo "Verraat" doon! — Mi aver hätt dat mien Lewen lang freut. Nienich wedder schall dat in uns "christlich Avendland" so wied kamen, dat een sik vörsehn un förchten mutt, wenn he sien nootlieden Mitminschen wat Godes deit!

Wat is dat Besünnere an dat Land twüschen Nord- un Ostsee, dat in Düütschland ganz baben liggt un mit den Slogan angeven deit: „Der echte Norden“? De Wind un de See op Inseln un Halligen – Lecker Eten un Drinken as Marzipan, Bo ... mehr

Plattdüütschen Blues för Hambörger un anner plietsche Plattdüütsche maakt Lars-Luis Linek op düsse CD. Leder, wo een mitgeiht, de in’t Bloot gaht. De vun’t Leven vertellt. Gerd Spiekermann seggt över Linek un över düsse CD: „Pl ... mehr Wi köönt de noch nich beschrieven, hebbt wi noch nich in de Hannen hatt. Man de CD mutt goot ween - de Jungs hebbt sik Tiet nahmen ...

Een Talent to'n Plattmaken hebbt se, de söss charmanten un harmonischen Liddmaten vun Charmonia ut Echem in de Elvmarsch. Un Plattmaken is bi jem Programm: Blangen een poor lütje Leder un Potpourris vun Dirk Krause finnst du hi ... mehr De tweete CD vun Charmonia, de A-capella-Grupp ut Echem, Lkr. Lünborg: Noch parodistischer, noch mehr dumm Tüüch, noch mehr Spijöök as op de eerste CD, ok vör dat klassische düütsche Leedgoot sünd de Sängers nich bang: Dat ole ... mehr

Lütte Theaterstücken för Kinner un junge Lüüd vun 8 bet 14 mit Geisters, Zauberers un anner Wunnergestalten.

1911 keem dat Stück vun den rieken Mann, den de Dood merrn in’t Leven bemött un de an’t Enn denn doch starven mutt, dat eerste Maal op de Bühn. Un siet de Tiet hett dat Stück sien Steed

Arbeitsmaterial - Kopeervörlagen för de Arbeit mit Plattdüütsch an de Grundschool. Mit lütte Riemels, Gedichten, Witzen, Rezenpten, lütte Speelstücken un veel Arbeitsblääd för plattdüütschen Grundwortschatz. Arbeitsmaterial- Kopeervörlagen för de Arbeit mit Plattdüütsch an de Grundschool in Südollenborger Platt. Mit en Nikolausspeel för 8 oder mehr Personen, en Krüppenspeel för 10 Personen, Geschichten to'n Vörlesen, Riemels un vee ... mehr De Flusspeer hebbt en godet Leven: Se künnt sik dickfreten, sik dat gootgahn laten un dorbi kommodig Platt snacken. Wenn dor nich düsse annern, opsternaatschen annern Peer weren, de sik för wat Beters hoolt, mit jem ehr gräsige ... mehr

Düt is dat niege Textheft för dat plattdüütsche Wettlesen in Sleswig-Holsteen. Mit de Hölp vun de Sporkassen hett sik de Sleswig-Holsteenische Heimatbund bannig veel Möh geven un wedder de Vörlesheften för den Wettstriet maken ... mehr Heimatbund bannig veel Möh geven un wedder de Vörleesheften för den Wettstriet maken laten. Dor sünd en Barg niege Geschichten binnen. Se wiest uns, dat de plattdüütsche Spraak lebennig is! Düt is dat niege Textheft för dat plattdüütsche Wettlesen in Sleswig-Holsteen. Mit de Hölp vun de Sporkassen hett sik de Sleswig-Holsteenische Heimatbund bannig veel Möh geven un wedder de Vörlesheften för den Wettstriet maken ... mehr Düt is dat niege Textheft för dat plattdüütsche Wettlesen in Sleswig-Holsteen. Mit de Hölp vun de Sporkassen hett sik de Sleswig-Holsteenische Heimatbund bannig veel Möh geven un wedder de Vörlesheften för den Wettstriet maken ... mehr Düt is dat niege Textheft för dat plattdüütsche Wettlesen in Sleswig-Holsteen. Mit de Hölp vun de Sporkassen hett sik de Sleswig-Holsteenische Heimatbund bannig veel Möh geven un wedder de Vörleesheften för den Wettstriet maken ... mehr

Düt is dat niege Textheft för dat plattdüütsche Wettlesen in Sleswig-Holsteen. Mit de Hölp vun de Sporkassen hett sik de Sleswig-Holsteenische Heimatbund bannig veel Möh geven un wedder de Vörlesheften för den Wettstriet maken ... mehr Düt is dat niege Textheft för dat plattdüütsche Wettlesen in Sleswig-Holsteen. Mit de Hölp vun de Sporkassen hett sik de Sleswig-Holsteenische Heimatbund bannig veel Möh geven un wedder de Vörlesheften för den Wettstriet maken ... mehr Düt is dat niege Textheft för dat plattdüütsche Wettlesen in Sleswig-Holsteen. Mit de Hölp vun de Sporkassen hett sik de Sleswig-Holsteenische Heimatbund bannig veel Möh geven un wedder de Vörlesheften för den Wettstriet maken ... mehr Een Rundümslag, wat dat Platt in Sleswig-Holsteen angeiht. To lesen as en Programm för en Bestahn vun de plattdüütsche Spraak. Experten schrievt, wat dor ünnernahmen warrrn mutt, datt us Platt en Schangs kriggt un ok in hunnert ... mehr Düt is dat niege Textheft för dat plattdüütsche Wettlesen in Sleswig-Holsteen. Mit de Hölp vun de Sporkassen hett sik de Sleswig-Holsteenische Heimatbund bannig veel Möh geven un wedder de Vörlesheften för den Wettstriet maken ... mehr

Nich jüst to'n Högen sünd Braak sien Theaterstücken schreeven: Sluderi - Wo sünd wi to Huus? - Tein Jahr un dree Daag - Driewsand. Thater, as et ween schall, Kritik an de Sellschop, an de Minschen, de blots op sick sülven kiekt ... mehr

Du, Wind, laat dat Susen Kruup achter de Husen, kruup achter de Dieken, vandaag musst du wieken. Mien lüttje Lateern, ik hebb di so geern.

"Laat uns doch mal wedder na Mekelnborg na den Klützer Winkel in den Leonorenwohld föhrn", prenzel ik mien Mann an. "Al wedder mit de Fähr över de Traav! Du weetst doch, wo düür dat is!", brumm he in sien Bort. "5,20 Euro wüllt se nu vun uns hebben!" "Ach laat uns man, de Raps hett noch n'beten Farv, un de ersten Mahn- un Roggenbloom blöht al." Neegsten Dag möken wi uns bi herrlichen Sünnenschien up den Weg. Dat güng över Pötenitz un Harkensee in de Richt vun Kalkhorst. Rechts vun uns weer al de Leonorenwohld to sehn. In Kalkhorst stünn Rankendörp up den Wegwieser na den Wohld. Rapsfeller un ole Eekbööm süümten unsen Weg. An de Kant blöhten wohrhaftig al de Mahn- un lüchend blagen Kornbloom. Dat weer so richtig schöön. Koort vör den Wohld wöörn wi en buntes Schild wies. "Honig aus eigener Imkerei, Verkauf 700 m" stünn dorup. Ünner de fackkünnig Föhrung vun Johannes hebbt wi den Goorn un den Hoff kennen lehrt. De Jung wüss goot Bescheed. Un dorbi keem he düssen Sommer eerst in de School. An't Enn vun den Goorn sehgen wi en Füür. Na uns Fraag meen Johannes: "Das ist in unserem Backhaus. Da backen wir unser Brot."

De Mann haal wohrhaftig na tein Minuten goldgeele Semmeln ut den Aven. Al tohoop güngen wi wedder dörch den Goorn na dat Huus. Dor harrn de Fruunslüüd ünner de Linnen den groten Eekendisch andeckt. För jedeen stünn en Beker mit Kaffee up den Disch. Up en Teller leeg sülvstmakte Bodder. Dorto de noch warmen Semmeln. All langen sülfstverständlich to. Dor hebbt wi uns ok nich mehr nödigen laten. In de Twischentied weer dat Brot ok trecht. Goldbruun legen de Brote up de Schuuvkoor neven uns. So en behaglich Mahltiet mit tofreden Lüüd hebbt wi al lang nich mehr hat. Honnig hebbt wi nich mitkregen. Dorför sünd wi aver ganz glücklich mit en Brot un sülfstmakte Bodder na Huus föhrt. Den Honnig haalt wi later. Up den Dag freut wi uns al.

Bet 1929 hebbt se de Spraak vun de Usbeken in pers’sche Schrift schreven. Denn hebbt se dat Eenheitlich Törksch Alphabet inföhrt, doch dat hebbt se blots bet 1939 bruukt, as se en anpasst kyrillsch Alphabet inföhren deen. Nadem de Sowjetunion 1989 tosamenbraken weer, wullen se dat Kyrillsche wedder los warrn. Dat Nee Törksch Alphabet un de ole pers’sche Schrift weren in’t Gespreek, aver 1995 hett Usbekistan denn en latiensch Alphabet mit en poor Extrateken inföhrt.

De Kastangel is keen heimisch Boom. He is eerst so üm dat 16. Johrhunnert herkamen, herbröcht worrn. Sien Heimat is Binnerasien, Tibet, Persien. Hüüt findt wi den Kastangel-Boom överall bi uns, an Alleen, in Parks un in de frie Natur. De Frucht is en gröön stachelig Kapsel (Schale). Dor sünd runde (wenn blots een Kern dor in steckt) orrer halfrunde (wenn twee dor in steckt) Kerne in. De sünd düüsterbruun un glänzt as poleert. Dat gifft wohl keen Kind, dat in'n Harvst nich geern Kastangeln söken deit. De Kinner speelt mit disse schönen blanken Früchte un bastelt dormit. Fröher hett man Dextrin (Dextrinum) geern ut "Kastanienmehl" (Stärke vun de Roßkastanie) herstellt. Dextrin wörr in groot Mengen as "Klebemittel" bruukt, as Bispill to'n Gummieren vun Breefmarken, Klebezettel un anners, ok as Appretur vun Tüüch un to'n Verdicken vun Druckfarven... Ik kann mi erinnern, dat mien Grootmudder extra ene lütte Tasch in ehren Ünnerrock neiht harr, un dor steken jümmers dree Kastangeln in. Elkeen Johr in'n Harvst kemen dor dree frische Früchte rin. Oma sä, dit weer en Schutz gegen ansteken Krankheiten, vör allen aver gegen Rheuma. Mien Opa weer de Meen: Wenn de Kastangeln al in de Mitt vun'n September riep sünd, so is dat en Teken, dat dat enen strengen Winter warrt. Dor kiek ik nu jümmers na hen — un för dissen Winter is dor keen Gefohr; de Kastangeln weern an'n 14. September 2007 noch nich riep.

Jeedeen Minsch bruukt Frünnen – tominnst een, twee oder ok dree. Un dat sünd denn ok meistto nich blots gode Frünnen, dat […]

Du olle Tüdelbüdel - de dösige Bullerballer - mag angahn un he is en Spökenkieker: Mitünner mutt een sik mal de Menung seggen - un Ji weet: Op Plattdüütsch geiht dat wunnerbor! Bi düt Speel muttst du dat tooweeg bringen, plattdüütsche Snäcke, de in twee Dele deelt sind, tohoop to setten.

Solt weer nahbie dat heele Leven för de Sulteknechte in dat Middelöller. Kaken un en Tass Koffie und Museumsföhren dörch dat Soltmuseum – 2 Stünnen. Mit Musik un Reziteren un Vertelln över dat Leven vun de Sulteknechten. Wannehr? Sünnavend, den 27. Oktobermaand, Klock 3 mit Koffie un Kaken in dat Soltmuseum in Lümborg un achterna geiht dat dörch dat Museum. Ole Tieden, niege Tieden - Sulteknechte sünd man blots een Biespill för Leven un Streven in Lümborg: Arme un Rieke. Grote un Lütte." - Vun den Henker bit to den Sülvesmester. Vun den Handwarker un vun den Daglöhner ode de Fischerslüüd. Vun de Ehrboren un de nich Ehrboren. Stadtföhren so ümto 1 1/2 Stünnen över markante Steden suutje dörch uns Stadt. Startpunkt an den Olen Kraan (Stintmarkt) un sien Hamsterrad. Wannehr? Klock 11 an Sünndag, den 4. November 2018 mit Ekhard Ninnemann un anner Plattsnackers. Anmellen bitieden bi dat Soltmuseum Lümborg.

Disse Datei is as gemeensam bruukte Datei op Wikimedia Commons hoochlaadt un warrt mööglicherwies ok vun annere Wikis bruukt. De Bildsied vun dor warrt ünnen wiest.

Naam nömen – Du musst den Naam von’n Autor oder von’n Lizenzgever in de von em fastleggte Wies nömen (aver nich so, dat dat utsüht, as wenn he di oder dien Gebruuk von dat Wark ünnerstütten deit). egaal wiedergeven – Wenn du dit Wark ännerst, afwannelst oder in en egen Wark inboost, dröffst du dat ne’e Wark, dat dor bi rutkummt, man ünner desülve Lizenz oder een, de so temlich dat sülve is, rutgeven.

Gustav II. Adolf (* 19. Dezember 1594[1] in Stockholm; † 16. November 1632[1] bi Lützen), ut de sweedsche Königsfamilie vun de Wasa is König vun Sweden ween in de Johren vun 1611 bit 1632. He weer een vun de afsunnerlichsten Mannslüde in de Geschicht vun Sweden un besunners vun den Dörtigjohrigen Krieg. He hett dat henkregen, datt Sweden to sien Tied in den Noorden vun Europa dat Seggen harrt hett. So bleev dat ok bit to’n Anfang vun dat 18. Johrhunnert.

Lütt Stina is en plietsche plattdüütsche Deern un steiht för verspeelte un smucke Kunstwarken un för Freid an dat Leven, egal, woher de Wind jüst weiht.

De ollen Griechen, Römer un Ägypter hebbt disse Plant al kennt. Up en Vaas, de up Kreta utgraavt worrn is un de so etwa ut 1600 v. Chr. stammt, sünd Lilien up to erkennen. De Sülenkapitelle vun den salomonisch Tempel in Jerusalem weern mit Lilien ziert, so steiht dat in dat 1. Book vun de Könige 7, 19: Maria warrt oft tohoop mit en Lilie afbildt, as Bispill up Madonnen-Dorstellen vun Botticelli, Tizian, Leonardo da Vinci, in sien Gemälde "Verkündigung" u.a. Wenn Lilien in en Gefäß staht, symboliseert se oft Christus. De Vaas — dat Gefäß — symboliseert denn Maria, ut de rut Christus wasst. Vun Hera, de Fru vun Zeus, warrt seggt, dat bi 't Stillen vun ehren Söhn Herakles poor Drüppen Muddermelk up de Erd fullen sünd. Dor sünd denn de witte Lilien ut rut wussen. Wegen ehre Reinheit much Aphrodite de witte Lilie nich lieden. Se geev de Bloom dorüm den gelen Stempel, de an enen Eselphallos erinnert. Ut den Grund warrt up christlich Biller de Lilien meist ahn dissen "unanständig" Stempel dorstellt. Hett en Mönch in sien Klooster ene Lilie an sienen Platz funnen, denn wüß he, dat he in de nächsten dree Daag starven müß. Martin Luther hett dit hebräisch Wort "shushan" mit Lilie översett. "Kiekt juuch doch mal de Lilien up dat Feld an..." Hüüt meent kloke Lüüd, dat Luther dor en Fehler passeert is, denn shushan mütt mit Lotos-Bloom översett warrn. Tja — för mi is dat egal, welke Plant nu de "Bloom up dat Feld" is. Ik mag se all, de Marienlilie (Madonnenlilie), dat Marienglöckchen (Maiglöckchen) un de Lotosblööd. Se sünd all witt un wunnerschöön. Man blots — de Lotos blöht wohl kuum up't Feld, de Lotos bruukt Water, so meen ik. Погрузиться в атмосферу праздника, веселья и «вкусных» выигрышей предлагают всем желающим новые игровые автоматы Клубничка (Fruit Cocktail 2). Здесь есть все необходимое как для полноценного развлечения, так и легкой прибыли. Отличные внешние данные, более продвинутая внутренняя наполненность эмулятора, классная тематика и уникальная атмосфера помогут каждому игроку, предпочитающему Вулкан игровые аппараты, отвлечься от насущных проблем и дать волю своим эмоциям. Хотите провести уикенд с живыми фруктами, прикольно с ними пообщаться и решить материальные заморочки. Открывайте виртуальные двери интернет казино онлайн вулкан и комфортно отдыхайте.

Lütt Stina is en plietsche plattdüütsche Deern un steiht för verspeelte un smucke Kunstwarken un för Freid an dat Leven, egal, woher de Wind jüst weiht.

Op de Internetsieden vun www.plattpartu.de geev dat in’n letzten Maand wedder allerhand Nieges antokieken, to lesen un to hören. Marlou Lessing hett dat in’n ehren Rundbreef wedder fein opföhrt: Dat steiht in de PDF-Anlaag. Bitte beachten: Ohne Link-Funktion!

An’n 6. November hett em de Dood haalt: Prof. Friedrich Wilhelm (Fiete) Michelsen. He weer lange Johren de Schriftleiter vun de Tietschrift „Quickborn“ (1973-1993) un harr dat Leit vun de „Vereenigung Quickborn“ (1965-1968; 1970-1977). He kenn sik bestens ut in de plattdüütsche Literatur un Spraakwetenschop, wi hebbt em de „Plattdüütsche Bibliographie“ (1945-1990) to verdanken.

Op de Internetsieden vun www.plattpartu.de geev dat in’n letzten Maand wedder allerhand Nieges antokieken, to lesen un to hören. Marlou Lessing hett dat in’n ehren Rundbreef wedder fein opföhrt: Dat steiht in de PDF-Anlaag. Bitte beachten: Ohne Link-Funktion!

Aw human sowels is born free and equal in dignity and richts. They are tochered wi mense and conscience and shuld guide theirsels ane til ither in a speirit o britherheid.

En Kort ut de Lütt-Stina-Reeg vun Christiane Schmidt. Lütt Stina is en plietsche plattdüütsche Deern un steiht för verspeelte ... mehr

In unsen Goorn leevt en Barg Lünken. Se weern recht totruulich, mitünner meist n 'beten frech. Ümmer wenn wi to'n Eten up de Terass seten, kemen se up unsen Disch un pickten an uns Brot un sogor an unsen Upschnitt. Dorbi möken se ok to geern enen lütten Hupen up de Dischdeek. Dat gefull uns nich. Dor hebbt wi enen Holtklotz as Lünkendisch up de Terass stellt. Se hebbt em ok glieks vull annahmen. Dat heet, keen annern Vagel dörf mit de Lünken tohoop up ehr'n Disch. Se lat em nich an de utstreuten Krömel. Kümmt dor mal en Amsel, warrt se furts verjagt. Dorbi is se doch orrig wat grötter as de Lünken. Düssen Fröhsommer nu versöch en lütt Kohlmeesch ümmer wedder up den Lünkendisch to lannen. Aver de Lünken leten dat nich to. Eerst wenn se noog harrn un satt weern, kunn de Meesch sik över den Rest hermaken. Dat kunnen wi up de Duur nich mit ansehn. Wi versöchen en poor vun de Krömel för de Meesch up de Eer to streu'n. Aver ok dor weern wedder glieks de Lünken to Stell. De Kohlmeesch harr Glück, wenn se noch en poor Krömel afkreeg. Ok de up den höltern Ünnersatz utstreuten Krömel wöörn ehr striedig maakt. De Ünnersatz stünn up unsen Disch. Aver dor hett sik uns lütt Kohlmeesch stark maakt. Se hett mit de Lünken richtig Striet anfungen. In de Twischentiet weer de lütt Meesch richtig totruulich woorn. Wi harrn mitkregen, dat se dat Foder nich blots för sik nehm. Ne, mit enen vullen Snavel floog se ümmer in de glieke Richt dorvun. Se harr bestimmt Kinner to versorgen. Un richtig, bi unsen Naver weern in den Meeschenkassen lütt Kinner ut ehr Ei krapen. Aver ümmer wedder versöchen de Lünken de Kohlmeesch dat Foder aftojagen. Ik heff denn dat Foder in en lütt brune Schöttel daan. De heff ik mit up den Avendbrotdisch stellt. Un dat hett up de Stell klappt. De Meesch haal sik de Krömel ut de Schöttel un freet sülvst wat dorvun. Achterna flöög se mit vullen Snavel wedder in Richtung Kinnerstuuv. Solang wi an den Disch seten, truten sik de Lünken nich an de Schöttel. Uns Vagels weern Fiensmecker. Se nehmen opleevst lütte Krömel vun Swiensohr'n. De Tüüt leeg in de Stuuv up de Finsterbank. Weer de Schöttel leerig, hal ik ut de Stuuv niege Swiensohren. Eenmal harr ik de vulle Tüüt up den Terassendisch liggen laten. Dat hele Lünkenvolk harr sik doröver hermaakt. Se harrn de Tüüt wohrhaftig twei kregen. Dor hebbt se sik den lütten Lünken buuk vullhaut. Siet de Tiet leeg de Tüüt ümmer up de Finsterbank in de Stuuv. Dat mutt de lütt Kohlmeesch beluurt hebben. Ik weer an't Telefoneeren. Dorbi kann ik mien Finsterbank un ok de Tüüt mit de Swiensohr'n sehn. Vörsichtig flöög de Meesch in de Stuuv up de Finsterbank. Keek mi mit eh r swarten Ogen groot an, as wenn se seggen wull: "Meenst du, ik heff dat nich mitkregen, wonehm du de Swiensohrn versteekst?" Mit en groot Stück vun en Swiensohr hau se wedder af. Dat duur gor nich lang un dat glieke Speelwark wedderhaal sik. Vun de Tiet an heff ik blots noch de Schöttel mit Krömel up de Finsterbank stellt. Hier harr de Meesch ehr Roh, de Lünken truten sik nich in de Stuuv. De Schöttel hett de Meesch as ehr egen Freetnapp ansehn. Vör de Lünken harr se keen Bang mehr. Mit en ludes Pink Pink! hett se de Lünken vun ehr Schöttel verjaagt. Ik kunn de Schöttel hinstellen, wo ik wull. De Meesch hett se jümmer funnen. Eenmaal heff ik se ünnen in unsen Goorn up de witte Bank stellt. De Meesch harr dat glieks spitz kregen. Mit de Tiet wöör se ümmer totruulicher. Wenn ik nich door bün un de Terassendöör is to, röppt se mi mit ehr helle Stimm: "Pink, pink!" un flattert vör de Schiev hin un her. Dat heet soveel: "Ik bün dor, ik will wat to Freten hebben!" Wi beiden sünd in de Twischentiet richtige Frünnen woorn. Ik kann mit ehr snacken. Wi verstaht uns! Se heet bi mi nu Pink Pink! Eenmaal heff ik ehr de Kokenkrömel up mien Hand anbaden. Se keek mi fragend mit ehr swarten Ogen an. Ik snack ehr goot to: "Pink Pink, kannst di ruhig op mien Hand setten, ik do di nix!" Un dat duur gor nich lang, bit se up mien Hand klatter. Mit ehr lütten Fööt höll se sik an mien Finger fast. Dat kettel so'n beten. Se freet wohrhaftig ut mien Hand. Vör luder Freud harr ik richtig Hartkloppen. Ok mien Mann kann ehr de Hand hinhollen. Dat eerst Mal keek se wat unseker. De Hand weer gröter as mien Hand. Aver denn hett se sik dor ok ehr Krömel haalt. Vörgistern bi uns Avendbrot weer dat mit eenmal anners. Se harr dat böös ielig, nehm en groten Krömel un flöög wedder af. Keem denn aver glieks wedder trüüch un reep: "Pink, pink!" Mit "Tschiep, tschiep, tschiep, tschiep" kemen lütte Meeschen achterna. Wi wagten uns nich to rögen un seten musenstill. Se stell uns ehr Kinner vör! Wat hebbt wi uns freut. Dat weer to un to nüüdlich. De lütten Meeschen kaamt nu al en poor Daag mit ehr Öllern un se kriegt Foder ut de Meeschenschöttel. Se sparrt ehr'n Snavel wiet up un laat sik de Kokenkrömel vun ehr Öllern in den Snavel steken. Een Lütt Meesch hett mi mit ehr lütten plietschen Ogen ankeken, as wull se seggen: "Ik müch ok dien Fründ warrn!" Se hett ok al mal in uns Stuuv keken. Bi't Fodern ut de brune Schöttel warrd de Öllern böös vun de Lünken stöört. Wat dat wull afgifft, wenn de Lütten dat eerst Mal up den Lünkendisch landt? Dat is nich to glöven, wat de jungen Meeschen in de poor Daag ranwussen sünd. Un wat de beiden in de korte Tiet allens vun den Vadder annahmen un lehrt hebbt. He hett ehr wiest, wo dat bi mi Foder gifft. De eerst Tiet sünd se blots achter Vadder ranflagen. Hebbt ümmer üm Foder bettelt un ehr'n lütten Snavel wiet upreten. Nu kaamt se alleen na de brune Schöttel. Kiekt nescheerig na baven un sett sik up den Rand. Aver wa kaamt se nu an dat Foder? De Schöttel is to hooch un se sünd eenfach noch to lütt. Dor nehm de een lüttt Meesch allen Moot tohoop un sett sik rin in de lütt bruun Schöttel. Blots sien lütten Rüüch weer noch to seh'n. Ik heff mi richtig dorto höögt. Plietsch mutt man ween un sik to hölpen weten. Neegsten Dag harr ik jüüst niege Krömel up den Lünkendisch streut. Dat harr de Meeschenvadder glieks sehn. He keem up den Lünkendisch un reep mit "Pink Pink" na sien Kinner. Mit "Tschiep, Tschiep, Tschiep" kemen de beiden ok an. Aver den Snavel sparrten se ümsünst up. Vadder wies de beiden blots de Krömel. Un de beiden hebbt denn ok ganz alleen de lütten Krömel uppickt. Goot weer, dat ik jüüst up de Terass seet. Dor hebbt de Lünken de Meeschen nicht verjagt. Se weet genau, dat ik up de Lütten passen do. De jungen Meeschen laat sik vun de Lünken ok nich bang maken. Wenn se eerst mal in de brune Schöttel sitt, kaamt de Lünken nich an de Krömel. Se laat sik nich verdrieven. De Vageltränk un de Baadstell hebbt se ok al utprobeert. So hett Vadder nu wedder Tiet mit helle Stimm sien Leed "Ti-tüü, Ti-tüü" to smettern. Moorns in de Fröh höör ik em ümmer. Villicht hebbt wi Glück un he treckt mit sien Fru nochmal lütte Meeschen groot.

De Kinnerbaukschriever Ulf Bargmann hett sik mal den Herrn Pastur sien Kauh vörnahmen un ehr na achtern en bäten verlingert. Näben 11 ole Strophen sünd in düt Bauk ok nägen niege tau finnen - taun Läsen, Singen un Smüüstern. La ... mehr In dat Book find ji Riemels, Leder, Dänze un Geschichten. Kinner ward speelerisch an de plattdüütsche Spraak ranföhrt un ok Erwachsene hebt veel Spaass mit dat Book. Dato könnt ji jo noch lustige Tecknungen ankieken!

Jede Spraak hett ehr Geschicht. Un de Geschicht vun de plattdütsch Spraak lett sick op best faaten, wenn du di mit Hein Kröger de Geschicht vun norddütsche Karkenlüüd un ehr Ümgahn mit Plattdütsch ankieken deihst: Dat geiht in ... mehr

Band 4 is de Afsluss vun Hein Kröger sien Johrhunnertwark över "Plattdüütsch in de Kark". Dor in to finnen sünd - en Stemel nejere Opsätz vun Hein över Platt in de Kark, över de Rull vun de "Plattform" un wat he dor persönlich ... mehr

Wenn dat op't Enn togeiht, dennso is dat goot, wenn Du wat in de Hand to nehmen hest, wat Di seggt, wat Noot deit. Michael A. Dworkind tohopen mit anner Lüüd van dat "Sir Mortimer B. Davis - Jewish General Hospital" in Toronto ... mehr

Hier kannst du een för ümsüst vun tohebben, wenn du bi us bestellst: Vun de Präambel bet "In Gang setten un Duur vun de Verfaten" - de ganze sleswig-holsteensche Verfaten op Hoch un op Platt.

Ben wasst op en echten Buurnhoff op. Nich so een, wo dat Peer, Swien, Höhner un all dat Billerbook-Vehtüüch gifft, nee: Op sien Buurnhoff wert Swien tücht. Un Ben hett ok al sien egen Farken, dat sünd Quiek un Quak. De wahnt in ... mehr Manni hett veel to doon as Breefdreger op de lütte Elvinsel Krutsand: Eenmol üm de Insel rüm, eenmol krüüz, eenmol dweer un denn noch tweemol üm dree Ecken geiht sien Tour jeden Dag. Man hüüt gifft' wat Afsünnerlichs: As he bi ... mehr

Bertha, das Diekschaap, wat anners is as de annern, kiekt sik üm in de Welt, un ehr geiht dorbi dat een oder anner dör den Kopp. Ruth Peters hett de Geschicht in't Plattdüütsche överdragen. Dat geiht üm Themen as de Lammkönigin ... mehr

De Buschhüpper kann nich flegen. Dorför kann he aver mit Hölp vun de groten Achterbeen wiet un hoch hüppen. Ganz lütte Stummel vun Flünken kiekt blots ünner't Halsschild rut. De reckt nich to'n Flegen. He hett wohl mal flegen kunnt, aver dat hett de Evoluschoon em afwennt, un de Flünken sünd lütter un lütter woorn — un de Achterbeen knöviger un knöviger. De Farv vun de Buschhüpper is bruun bit düsterbruun. He lött sik geern vun de Sünn beschienen. Fröh an Moorn liggt he regelrecht in de Sünn un lött sik upwarmen. Ümmer mit den Kopp in Richt vun de Sünn. Eerst dorna bewegt he sik un kümmt in de Gang. Denn hüppt de gemeen Buschhüpper in dat dichte Gröön un söcht sik wat to Freten. He fritt in de Hauptsaak Grööntüüg. Aver ok Blattlüüs un anner lütt Insekten staht mit up sien Spiesplan. De Fru is gröter as de Kerl. Se is mit de Leggröhr föfteihn bit twintig mm lang. De Leggröhr süht as en lütt Sichel ut. Mit de Leggröhr leggt se ungefähr 200 Eier in de Eer. Ut de Eier kruupt lütte Larven. Dat duurt twee Johr, bit se utwussen sünd. In de Tiet wesselt se söven Mal ehr Huut. Överwintern doot de Buschhüpper as Larven in de Eer. In't drütte Johr sünd se denn von Juni bit in den November för uns as utwussen Buschhüpper to sehn. In de Balztiet lockt he mit sien "zizizi" ok de Fruunslüüd an. Bi de Kopulation stiggt de Fru op dat Männchen. Mitünner blifft he ünner de Fru, dreiht sik aver oftins ok na achtern weg un kleevt de Spermatophore an ehr Genitalöffnung. De Poorung duurt blots wenig Minuten. Denn trennt sik dat Poor wedder. Un twee Johr wieder gifft dat niege Buschhüpper. Dor wöör ik up dat en Blatt vun de Bloom en brunen Placken wies. Dat weer en lüüt Deert. Seet dor in de letzt Novembersünn un wull sik wull n'beten upwarmen. Graad wull ik em knipsen: Aver hopps, weer he up en anner Blatt sprungen. Dat weer ja en Buschhüpper! Un de weer bruun. Bit dorhin harr ik blots gröön Grashüpper in mien Goorn sehn. Ik versöch dat nochmaal. Dittmaal hett dat mit dat Knipsen klappt. Denn möök he wedder enen groten Hoppser! Weer mi meist in't Gesicht sprungen. Ik bün richtig in Dutt schaten. Aver denn harr ik em ut de Ogen verloorn. Annern Moorn möök ik de Terrassendöör up. De Lünken schülpen al luuthals un töven up ehr Foder. As ik wedder in't Huus wull, wöör ik an de Terrassendöör den Buschhüpper wies. Seker weer dat door över Nacht warmer as mank de Planten. Nu güng för mi de Fotosafari los. Dat müss doch en goot Foto geven. Aver ümmer wedder, wenn ik meen: "Nu sitt he richtig, dat gifft en goot Foto! Nu drück up den Utlöser", möök de Buschhüpper enen groten Hoppser un seet an en anner Steed. Ik geev aver nich up, ik bleev em up de Fersen. Vun den Hocker sprung he mit de langen un groten Achterbeen up den Korfrand. Dor balanceer he hin un her un full toletzt up de Eer hindaal. Geev aver keen Rooh un hopps mit enen Riesensatz up de Appeltasch. De harr ik den verleden Avend na buten stellt. Dor gefull em dat. De Stoff vun de Tasch weer schöön week un warm. Endlich kunn ik mit klamme Finger noch en poor gode Biller vun den Buschhüpper maken. In mien Goorn is he mi dat eerstmaal in de Mööt kamen.

Kortens heff ik in enen Bibelgoorn sehn, dat uns Maiglöckchen ok den Naam Marienglöckchen driggt. Dat heff ik nich wüsst. Denn is uns Maiglöckchen ok en Symbolplant för Maria, höört also to de "Marienplanten". En anner Legende lett uns Maiglöckchen ut de Tranen vun Maria entstahn, de se ünner't Krüüz weent hett. De lütten Blödenglocken vun disse Bloom seht würklich en beten ut, as Tranen un so hebbt de Lüüd fröher dacht, dat disse Plant goot gegen Ogenbesweer to bruken weern. De botanisch Naam Convallaria hett ok wat mit de Bibel to doon. In't Hoge Leed Salomo 2,1 warrt vun en Plant schreven (Lilium Convallium). Mehrst is de översett worrn mit "Lilie in't Tal", meent is de Madonnenlilie (Lilium candidum). In't 16. Johrhunnert hebbt Botaniker aver faststellt, dat uns Maiglöckchen mit de "Lilie in't Tal" meent is. Dat Maiglöckchen mit sien söten Duft un siene lütten witten Blöden-Glocken warrt so geern sehen, dat dat fast in elkeen Goorn blöht. Vele Lüüd sünd de Meen, dat de betören Duft gegen Swindel un Kopp-Pien helpen kann. Besünners giftig sünd de hübschen Blöden [Gift: Herzglykoside]. Disse Blöden smeckt aver sowat vun bitter, dat se fast jümmers bi'n ersten Versöök utspuckt warrt. Dorüm gifft dat würklich wenig Probleme mit disse Bloom. (Symptome bi Vergiften jüst so as bi'n Fingerhoot.) 1872 is dat Dörp Niendörp bi Lübeck dörch de Initiative vun den Schoolmeister Schult to en Maibloomdörp worrn. He is nämlich anfungen, Maiglöckchen to trecken, to vermehren. Un disse Maiglöckchenzucht hett sik vergröttert — bet 1950 hen. Dor sünd in de Mitt vun't 20. Johrhunnert bet to 30.000 Maiglöcken-Keimlinge ut dit Dörp in de wiede Welt schickt worrn, bet hen na China un Nordamerika. Ok denk ik geern an de Güllen Konfirmation vun mienen leven Mann. De ollen Damen harrn, as se in de Kirch introcken, all en lütt swart Book in de Hand, un dor leeg en fein witt Daschendook up un en lütt Maiglöckchenstrüschen — jüst so as vör 50 Johr. Ik heff dat wunnerhübsch funnen. Un denn wörr uns eerst Enkelkind konfirmiert. Dat hett mi deep anröögt, as se enen Dag bi mi ankeem un fraag, wat ik wohl noch en witt Daschendook harr, dat villicht sogoor ümhäkelt weer. Rosa Maiglöckchen! —— Jeedeen warrt mi recht geven, en Grootmudder hett dat nich licht. Wi hebbt uns denn rümhöört. In en besünner Goornzeitung harr ik wat vun pinkfarven Maiglöckchen leest. Man, wo sullen wi de her kriegen? Grootvadder hett sienen olen, erfohren Gorner fraagt: "Rosa Maiglöckchen! — Nee, de gifft dat nich!" Denn hett he beten wat nadacht un meen: "Also, ik wörr mal Folgendes versöken: Nimm frische Maiglöckchen, snied de an'n Avend vörher en beten an un steek de in rode Dinte. Denn müsst töven un höpen..." Wi hebbt't versöcht. Natüürlich hebbt wi't versöcht. Man kenerwegens geev dat rode Dinte. Denn aver keem de Grootvadder mit rode Stempelfarv an. In miene ollen Krüderböker find ik eerst vun 1543 an wat över uns Stiefmütterchen, also över Viola tricolor. Vörher sünd jümmers — wenn vun de Violen schreven warrt — de Plantenfamilie Veilchen alltohoop meent. Groot Bedüden harr dorto Öl, dat ut Veilchen herstellt wörr, dat Veilchenöl. Dat wörr bruukt bi fast all Kranksien un Verletztsien vun buten, ok bi Fever, wiel dat Öl up de Huut kühlend wirkt.

Eerst Leonhart Fuchs hett in sien "Kreutterbuch" (1543) dat Stiefmütterchen düütlich vun dat Veilchen — vun all Veilchen-Oorten — ünnerscheden. Ene Legende vertellt: Dat Stiefmütterchen hett fröher enen wunnerboren Duft hatt. Dorüm hebbt de Minschen de lütt Bloom jümmers afplückt, se muchen de to geern rüken. Enen Dag hett de lütt Bloom ropen: De Naam Stiefmütterchen (ok Waisenblüt, Schwiegerli, Stiefkinder) sall vun ene Sagestammen: Dat Stiefmütterchen hett — as wi all weten — 5 Blöden-Bläder. Up de beiden böversten Bläder — so hebbt wi as Kinner seggt — sitt de Stiefmudder. Ehre beiden Döchter sitten rechts un links up de beiden Siedenbläder. Man de beiden Stiefdöchter, de hebbt blots noch dat ünnerst Blatt un sitt dor tohoop up. De Vadder sall symboliseert warrn vun den Griffel un de Narbe. He is inzwängt mank sine Fru un siene Döchter. He kümmt eerst rut, wenn se all fiev utgaht, dat bedüüdt, wenn de Bloom verwelkt, wenn de Blödenbläder affallt. Mien Mann un ik hebbt vör Johren mal Stuttgart besöcht. Wi bummeln morgens dörch de Stadt un bleven vör grote Blomenrabatten stahn un freuen uns dor an. En Mann keem na uns ran un fraag uns — ik kann dat nu nich in Stuttgartschen Dialekt seggen — man he fraag, wat uns de "Tag-un-Nacht-Blümele" gefallt. Tag-un-Nacht-Blümele? Wi wüssen nich, wovun de Mann snack. Man denn wies he up en Blomenbeet, un dat stünn vull mit — Stiefmütterchen.

Dat gifft 14 verschieden Orten vun de Pulmonaria. Uns Pulmonaria officinalis, also dat "Echt Lungenkruut", is en vun de bekanntesten.

De Blööd süht ut as en lütt Trichter. Se erinnert an gele Slötelblomen. De Blödenbläder sünd anfangs root un warrt later blaag. Se warrt geern vun Hummeln un Falter besöcht. De Plant is hier bi uns to Huus, aver in olle Krüderböker is nich veel vun ehr to finnen. Upfullen sünd aver al jümmers de hellen Plackens up de Bläder. Man hett fröher glöövt, de seht ut as de Plackens in de Lung, wenn de Minsch lungenkrank weer (Tuberkulose, Schwindsucht). Uns hett man as Kinner noch vertellt, wi dörvt nich an de plackig Lungenkruut-Bläder rüken, anners kriegt wi Sünnensprütten — also vele Pünkte up uns Snuten. Dörch Kieselsäure un den Sliem, de dat Lungenkruut in sik hett, kann dat Kruut bi Reizhusten un Entzünden vun de böverst Luftweeg helpen. Wi hebbt fröher de — beten war rugen — Bläder in'n April sammelt. Se geven enen Tee, de "wohltätig", as mien Grootmudder sä, för de Bost weer. Kneipp meen, dat en Mischen vun lieke Dele Lungenkruut-Bläder un Salbei-Bläder enen goden Tee gegen dat Versliemen gifft. De latiensch Naam "Pulmonaria" kümmt vun pulmonarius, dat bedüüdt lungenkrank. De düütsch Naam "Lungenkraut" kümmt vun dat Verwennen vun dat Kruut bi Krankheit vun de Lung.

As wi weet, wesselt de Farv vun de Lungenkruut-Blöden vun Root na Blaag röver. Dorüm warrt de Plant in Bayern "Bayern un Franzosen" nöömt — na de Farven vun de Uniformbüxen dormals. Raadt warrn sull nich de "Augentrost" un ok nich dat "Leberblümchen", nee, raadt warrn sull dat "Echte Lungenkruut". Ik glööv, ik heff mi bi de Fraag nich goot un klor utdrückt; denn ok Leberblümchen un Augentrost harrn de Antwort sien kunnt. Mien leef Mann wunner sik över den Text von mienen ollen Kollegen, denn de is vun 'n Inhalt her meist jüst so as dat, wat ik över Lungenkruut schreven harr (kiek baven). Mien Kolleeg un ik kaamt ut een School, wi hebbt — harrn — den sülvig Beruf. Rainfarn höör mit to de Heilkrüder, de wi in mien Schooltiet sammelt hebbt. Wi hebbt de Rainfarnstengel, de so 1 Meter lang warrn köönt, afsneden — afbraken — graad över dat böberst vergilbt Blatt. In de School hebbt wi de Bläder vun baben nu ünnen afstrubbelt. Vun den afstrubbelt Stengel wörrn denn mit en Scheer de lütten gelen Blödenköpp afsneden — blots de Knööp, ken Stiele. Up den Böön vun uns School hebbt wi de Krüder utbreedt to'n Drögen, de Bläder för sik un ok de Blöden för sik. Un up dissen Böön much ik to geern sien. Ik much den Ruch so geern, den Ruuch na Krüder. Ik heff dor al mal bi Huflattich vun vertellt: De Duft — dat Rüken — is för mi as en groot Töver. He kann mi in all Tieden vun mien Leven trüchbringen. Wenn ik — as Bispill — an Rainfarn denk, glieks seh ik mi as Kind up den Krüder-Böön vun uns School, glieks meen ii, dat ik den dörchdringen balsamisch — so'n beten na Kampfer — Ruch vun siene gelen Knoop-Blöden rüken kann... Mien Grootmudder hett Strüschen vun Rainfarn tohoopbunnen un an en luftig Platz to'n Drögen uphangt. Se hett in de düüster Johrestiet oft Rainfarnstengel in enen Kroog up de Deel stahn hat. Ik much dat lieden. Vör Johren heff ik mal enen Adventskalenner maakt, dor harr sik achter elkeen Döör en Plant versteken. Achter de Döör Nr.9 stünn: "Mien Naam seggt nich, mit wen ik verwandt bün. Ok wenn mien Naam ganz wat anners seggt, ik höör to de Chrysanthemen. Un natürlich hebbt all miene Frünnen dat richtig raadt, se hebbt dat wüßt, bi disse Plant hannelt sik dat üm den Rainfarn. Antje Hessler schreev dormals: "Wi hebbt as Kinner ümmer "Westenknööp" to den Rainfarn seggt. Ik heff sogoor Poppenkleder dormit utstaffeert. Mit Hölp vun en Steeknadel güng dat goot." "Mien Beleven mit Rainfarn: Mien Öllern harrn en staatsche Imkerie mit 40 dragen Völker un so an 20 Upbuu-Völker. In'n Krieg wörr dat en "kriegswichtiger Betrieb". Vadder weer bi de Suldaten, Mudder schaff de Arbeit nich allein. Se kreeg Plichtjohr-Mäkens un en Wirtschafterin un en polnisch Hülpsfruu. Wat hülp dat aver bi de Immen! Dor truu sik nüms in dat Immenschuur. — Ik müß vun de Schaul Urlaub kriegen, wenn dat an't Honnig-Schleudern güng. Wi harrn ok Respekt vör de domals noch wat willeren Immen. Dat geev aver en Middel, wi müssen mit so en Hängepiep de Immen inneveln. Wenn Mudder de Tobak, de ehr in'n Krieg as Imkersch todeelt weer, utgüng, denn müssen de dröögten gelen Köpp vun den Rainfarn dat doon. De wörrn dat Johr tovör sammelt und dröögt un de kemen denn in de Piep. Mudder un ik verswünnen bi dat Waven-Rutnehmen achter Wulken vun Rainfarn-Rook, de blüserte un verjagte beestige Immen. Se leten uns in Rauh.

Un mit Leonhart Fuchs un sien "Kreutterbuch" vun 1543 harr ik groot Möh, wat över unsen Rainfarn to finnen. Möh maakt mi dat jümmers. Nich de Text orrer dat Lesen vun de olle Spraak, nee, Möh maakt mi de verdreihtlichen Tallen. Römisch Tallen! Mien leef Mann weet al jümmers Bescheed, wenn ik mit dat dicke Krüderbook ünnern Arm bi em ankaam. He mütt bi de Siedentallen helpen. Man ditmal keem ok he nich kloor. Dat Bild "Rainfarn" harrn wi bald funnen, man nich den Text. Toletzt bün ik denn aver doch dor achter kamen. Leonhardus hett ünner "Artemesia", also ünner Bifoot glieks dree Planten tohoop afhannelt, nämlich den Bifoot, unsen Rainfarn un dat Mutterkruut. Ik denk, he hett dat dormals noch nich anners wüßt.

En Lusterbook vull söte Geschichten för de Lütten, ünnermaalt mit Musik un lebennig vördragen vun Jasper Vogt - ok för Grote en Vergnögen! Een gräsig Mallöör hett dat geven, un nu sitt een Been vun den Maisebber "Sumsemann" op'n Maand fast. He kann dat woll wedderhalen, aver dor mutt he twee Kinner finnen, de nie nich Deerten argern deen. Nah'n Tiet maakt sik Sums ... mehr Hilke Rosenboom hett dat trechtkregen un dat ole Märken vun Philipp Otto Runge in use Tiet röverhaalt: Spraken lehren, dat lohnt sik. Seggt Opa. Un worüm nich Navershond Bruno sien Honnenspraak? Tjark, de lütte Held vun düt Book, maakt sik dat to Opgaav. Un wat he de Müüs nich ok noch dat Lesen lehren kann? Oder mit Opa üm de We ... mehr De Flusspeer hebbt en godet Leven: Se künnt sik dickfreten, sik dat gootgahn laten un dorbi kommodig Platt snacken. Wenn dor nich düsse annern, opsternaatschen annern Peer weren, de sik för wat Beters hoolt, mit jem ehr gräsige ... mehr De urolen Geschichten ut de Bibel vertellt vun Abraham, vun Esau un Jakob, vun König David un vun Jesus un wat he allens mit Gott un de Minschen beleevt hett - nich to vergeten de Geschicht, wo de Afrikaner döfft ward. As wenn't twee Meckelbörger Bengels weeren: Dat beste plattdüütsche Översetten vun Max un Moritz, wat dat gifft, vördragen vun Werner Völschow ut Schwerin. Dortau: "Hans Huckebein", "Plisch un Plum" un Hoffmann sien "Struwwelpe ... mehr

De dree ??? op Platt: Arne, Lisa, Paul, Laura un Mina sünd in't Düvelsmoor campen gahn. Eens nachts kummt en afsünnerliche Spökengestalt an un hinnerlett, as se wedder weg is, en Henwies. Dat is de Anfang vun en Geschicht, de w ... mehr Hede is en junge Deern, de bannig Moot hett - jüst as ehr Vader. Weer ok nödig to die Tiet, wo de Wülf noch dicht bi dat lütte Wiek Haithabu leven deen un de Fischfang op lütte Boten noch gefährlich weer. Wenn de Fischers anköm ... mehr En Klassiker vun de düütsche Kinnerliteratur nu ok op Platt: De allerleevsten Gedichten un Geschichten för Kinner, översett un spraken vun den Autor sülven in sien vörpommersch Platt.

DE grote Platt-Kalennner 2019 - mit plattdüütsche Gedichten vun Marianne Ehlers, un wunnerbore Maleree vun Heidrun Schlieker sülms.

De plattdüütsche Lütt-Stina-Dischkalenner to'n Upstellen för den Schrievdisch op dat Johr 2019 mit Teeknungen vun Christina Schmidt (de wegen ehr plattdüütsche Lütt-Stina-Postkorden bekannt is) un plattdüütsche Buernregeln to j ... mehr

»Dat is jo’n Ding«, seggt Voß tau Haas, »wi sünd ›volljährig‹, wi hemm 18 Johr henkrägen! Un weitst ok, wat dat heit? Wi sünd ›erwachsen‹: Nu möten wi uns ’n bäten seriös gäben, dor is denn nix miehr mit dat Juchhei un Rümdalle ... mehr

Beker ut Porzellan, vun binnen un buten bedruckt, Hööchd: 9,6 cm, rinpassen doot 310 ml (randvull). ... mehr Een Talent to'n Plattmaken hebbt se, de söss charmanten un harmonischen Liddmaten vun Charmonia ut Echem in de Elvmarsch. Un Plattmaken is bi jem Programm: Blangen een poor lütje Leder un Potpourris vun Dirk Krause finnst du hi ... mehr De tweete CD vun Charmonia, de A-capella-Grupp ut Echem, Lkr. Lünborg: Noch parodistischer, noch mehr dumm Tüüch, noch mehr Spijöök as op de eerste CD, ok vör dat klassische düütsche Leedgoot sünd de Sängers nich bang: Dat ole ... mehr De beste Charmonia, de dat je geven hett: Dütmal hebbt sik de Jungs ut Echem (Landkreis Lümborg) över Original-A-Capella-Songs över hermaakt. De Prinzen mööt woll Tranen in de Ogen kriegen, wenn se to weten kriegt, wat se ut je ... mehr Charmonia mal anners - bannig "countrig", man ok Jazz, Skiffle un Rock haut mitünner dör un nehmt di mit! De CD is mit veel Afwesslung instrumenteert - un hett soveel Spraakwitz, datt du di mal wedder doothöögst! Ut dat "There ... mehr

En eenmalig Plackengedicht för Kinner un grote Lüüd. Villicht kinnst du dat ok: Du wullt mit en Füller wat Schööns schrieven, man denn hest dor - miteens - en Klecks! Man de Klecks in düsse Geschicht hett dat in sik. Ehr datt d ... mehr

En Kort ut de Lütt-Stina-Reeg vun Christiane Schmidt. Lütt Stina is en plietsche plattdüütsche Deern un steiht för verspeelte un smucke Kunstwarken un för Freid an dat Leven, egal, woher de Wind jüst weiht. En Kort ut de Lütt-Stina-Reeg vun Christiane Schmidt. Lütt Stina is en plietsche plattdüütsche Deern un steiht för verspeelte un smucke Kunstwarken un för Freid an dat Leven, egal, woher de Wind jüst weiht.