Datasets:

musabg

/

wikipedia-tr

like 6

2286

https://tr.wikipedia.org/wiki/1991

1991

1991 (MCMXCI) salı günü başlayan bir yıldır. Olaylar Ocak 15 Ocak - Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) ikinci komutanı Salah Halef (Ebu-İyad), danışmanı Ebu Muhammed ve FKÖ güvenlik şefi Ebu el Hol bir suikast sonucu öldürüldüler. 16 Ocak - ABD öncülüğündeki BM güçleri, Irak'a karşı saldırıya geçti. Çöl Fırtınası Harekatı, Irak'ın sanayi ve savaş potansiyeli tamamen imha edip 2003 yılında ülkenin işgaline zemin hazırladı. Şubat 22 Şubat - Körfez Savaşı: Irak, Sovyetlerin önerdiği ateşkes anlaşmasını kabul etti. ABD bu anlaşmayı kabul etmeyeceğini, bunun yerine geri çekilen Irak kuvvetlerinin 24 saat içinde Kuveyt'i terk etmeleri halinde saldırıya uğramayacağını bildirdi. 26 Şubat - Körfez Savaşı: Irak lideri Saddam Hüseyin, Bağdat radyosunda Irak birliklerinin Kuveyt'ten çekildiğini duyurdu. Irak askerleri geri çekilirken Kuveyt petrol sahalarını ateşe verdi; yangın 7 Kasım'a kadar sürecektir. Mart Nisan 1 Nisan - Varşova Paktı feshedildi. 9 Nisan - Gürcistan bağımsızlığa kavuştu. 29 Nisan - Bangladeş'i vuran bir tropikal kasırga tahminen 138.000 kişinin ölümüne neden oldu. Mayıs 26 Mayıs - Lauda Air'e ait bir Boeing 767, Tayland'ın başkenti Bangkok yakınlarında düştü ve uçaktaki 223 kişinin tamamı öldü. Haziran 3 Haziran - Japonya'daki Unzen Dağı'nda bulunan volkan patladı ve piroklastik akıntı sonucunda 46 kişi öldü. 25 Haziran - Slovenya ve Hırvatistan’ın bağımsızlıklarını ilan etmeleri üzerine Yugoslavya’da iç savaş başladı. Temmuz 1 Temmuz - Dünyanın ilk GSM telefon görüşmesi Finlandiya'da yapıldı. 3 Temmuz - Rusya SFSC içinde Çeçenistan, Adigey, şimdiki Karaçay-Çerkes Cumhuriyeti, Hakas ve Altay özerk oblastları birer özerk cumhuriyet oldular. Ağustos 31 Ağustos- Kırgızistan bağımsızlığını ilan etti. Eylül 19 Eylül - Alpler'de ileride Buz Adam Ötzi olarak isimlendirilecek olan donmuş bir erkek insan cesedi bulundu. Ekim 18 Ekim - Azerbaycan ikinci kez bağımsızlığını ilan etti. 20 Ekim - 1991 Türkiye Cumhuriyeti genel seçimleri yapıldı. 27 Ekim - Türkmenistan, bağımsızlığını ilan etti. Kasım 9 Kasım - Dağılmakta olan SSCB'ye bağlı eyaletlerden bağımsızlığı'nı ilan eden Azerbaycan Cumhuriyeti'ni tanıyan ilk ülke Türkiye oldu. Aralık 8 Aralık - Boris Yeltsin ile Ukrayna ve Belarus cumhuriyetlerinin devlet başkanları Bağımsız Devletler Topluluğu'nun (BDT) kuruluşunu ilan ettiler. 26 Aralık - SSCB dağıldı. 23 Eylül'de bağımsızlığını ilan eden Ermenistan fiilen ve hukuken bağımsız oldu. Doğumlar Ocak 2 Ocak - Luis Pedro Cavanda, Angola'lı futbolcu 2 Ocak - Ömer Alimoğlu, Türk atıcı 9 Ocak - Can Maxim Mutaf, Türk basketbolcu 15 Ocak - Nicolai Jørgensen, Danimarkalı futbolcu 16 Ocak - Marijan Urtić, Hırvat futbolcu 26 Ocak - Nicolò Melli, İtalyan basketbolcu 28 Ocak - Wan Zack Haikal, Malezyalı futbolcu 30 Ocak - Lucas Albertengo, Arjantinli futbolcu Şubat 4 Şubat - Arman İnci, Alman oyuncu 12 Şubat - Earvin Ngapeth, Fransız voleybolcu 17 Şubat Burak Deniz, Türk oyuncu Bonnie Wright, İngiliz oyuncu 20 Şubat - Antonio Pedroza, İngiliz futbolcu 22 Şubat - Dilara Tongar, Türk basketbolcu 26 Şubat - Lee Chae-rin, Güney Koreli şarkıcı ve söz yazarı Mart 13 Mart - Cristian Herrera, İspanyol futbolcu 18 Mart - [[[Tijana Malešević]]], Sırp voleybolcu 29 Mart - Irene, Koreli şarkıcı 31 Mart - André Claro, Portekizli futbolcu Nisan 4 Nisan - Jamie Lynn Spears, Amerikalı aktris ve şarkıcı 15 Nisan - Anastasia Vinnikova, Belaruslu şarkıcı 17 Nisan - Samira Efendi, Azeri şarkıcı 24 Nisan - Batuhan Karadeniz, Türk futbolcu Mayıs 13 Mayıs - Francisco Lachowski, Brezilyalı model 14 Mayıs - Erica Fontes, Portekizli oyuncu 19 Mayıs - Álvaro Giménez, İspanyol futbolcu 20 Mayıs - Emre Çolak, Türk futbolcu 23 Mayıs - Lena Meyer-Landrut, Alman şarkıcı Haziran 9 Haziran - Nico Siegrist, İsveçli futbolcu 18 Haziran - Ksenia Krasilnikova, Rus buz patenci 19 Haziran - Aniska Tonge, Amerikalı manken 27 Haziran - Özge Yavaş, Türk basketbolcu 28 Haziran Seohyun, Girls' Generation grubunun vokali ve oyuncu Tijane Reis, Gine-Bissaulu futbolcu 29 Haziran - Kawhi Leonard, Amerikalı basketbolcu Temmuz 8 Temmuz - Virgil van Dijk, Hollandalı futbolcu 12 Temmuz - Muhsin Hoceci, İranlı asker 24 Temmuz - Emily Bett Rickards, Kanadalı oyuncu Ağustos 3 Ağustos - Bahram Rajabzadeh, Azeri kickboksçu 12 Ağustos - Vanessa Ble, İspanyol basketbolcu 16 Ağustos - Kwon Ri-se, Güney Koreli grup Ladies Code'un vokalisti ve manken (ö. 2014) 21 Ağustos - Raquel Pélissier, Haitili model Eylül 7 Eylül Joe Harris, Amerikan basketbol oyuncusu Dejan Garača, İsveçli futbolcu 8 Eylül Joe Sugg, İngiliz YouTuber, vlogger ve yazar Tyler Stone, Amerikalı basketbolcu Ignacio González, Meksikalı futbolcu Yasin Kocatepe, Türk futbolcu 20 Eylül - Génesis Carmona, Venezuelalı model (ö. 2014) 25 Eylül - Alessandro Crescenzi, İtalyan futbolcu Ekim 19 Ekim - Flávio Ferreira, Portekizli futbolcu 23 Ekim - Sinan Eid, Türk basketbolcu 25 Ekim - Zviad Lazişvili, Gürcü profesyonel dövüşçü Kasım 8 Kasım - Nikola Kalinić, Sırp basketbolcu 28 Kasım - Andrea Rosales, Venezuelalı manken Aralık 14 Aralık - Stefflon Don, İngiliz rapçı 24 Aralık - Louis Tomlinson, İngiliz şarkıcı Ölümler 6 Ocak - Ahmet Adnan Saygun, besteci (d. 1907) 30 Ocak - Tarık Zafer Tunaya, Türk profesör (d. 1916) 20 Şubat - Hakkı Anlı, Türk ressam (d. 1906) 2 Mart - Lucien Ginsburg ya da bilinen adıyla Serge Gainsbourg, Fransız müzisyen (d. 1928) 21 Mart - Vedat Ali Dalokay, Türk politikacı, eski Ankara belediye başkanı (d. 1927) 8 Nisan - Dead, İsveçli müzisyen (d. 1969) 22 Nisan - Feriha Tevfik, ilk Türkiye güzellik kraliçesi (d. 1910) 15 Mayıs - İhsan Yüce, Türk sinema sanatçısı, senaryo yazarı ve şair (d. 1929) 9 Temmuz - Orhan Hançerlioğlu, Türk yazar ve araştırmacı (d. 1916) 13 Eylül - Metin Oktay, Türk futbolcu (d. 1936) 13 Ekim - Adnan Ersöz, Türk asker (d. 1917) 24 Ekim - Gene Roddenberry, Amerikalı yazar, senarist, Uzay Yolu'nun yaratıcısı (d. 1921) 24 Kasım - Freddie Mercury, müzisyen (d. 1946) 15 Aralık - Vasili Zaytsev, Sovyet keskin nişancı ve Stalingrad kahramanı (d. 1915) Öldüğü ay ve gün bilinmeyenler; Eftal Nogan, Türk sporcu (d. 1906)

2287

https://tr.wikipedia.org/wiki/1992

1992

1992 çarşamba günü başlayan bir artık yıldır. Olaylar 1 Ocak - Schengen Antlaşması yürürlüğe girdi. 9 Ocak - Bosna'da Sırp Cumhuriyeti kuruldu. 25 Şubat - Hocalı Katliamı: Azerbaycan'ın Dağlık Karabağ bölgesinde yaklaşık 613 Azeri sivil, Ermeni silahlı kuvetleri tarafından öldürüldü. 3 Mart - Bosna-Hersek, Sırpların boykot ettiği referandum sonucu Yugoslavya'dan bağımsızlığını ilan etti. 27 Nisan - Sosyalist Yugoslavya'nın geriye kalan son parçaları olan Sırbistan ve Karadağ, komünizm'e son vererek Yugoslavya Federal Cumhuriyeti'ni kurdular. 13 Mart - Erzincan'da meydana gelen 6.8 şiddetindeki deprem sonucunda 653 ölü, 4000 yaralı. 12 Mayıs - Heavy Metal grubu Iron Maiden dokuzuncu albümü Fear of the Dark'ı yayınladı. 4 Haziran - 14 Haziran - Rio Çevre ve Kalkınma Bildirgesi kabul edildi. 2 Ekim - Ege Denizi'nde yapılan "Kararlılık Gösterisi 92" adlı NATO Tatbikatı sırasında Amerikan Saratoga gemisinden atılan iki adet sea sparrow füzesinin Türk Deniz Kuvvetleri'ne ait TCG Muavenet muhrib'ini vurması sonucu, 5 denizci öldü. Doğumlar Ocak 1 Ocak – Jack Wilshere, İngiliz futbolcu 10 Ocak - Christian Atsu, Ganalı futbolcu (ö. 2023) 19 Ocak Logan Lerman, Amerikalı oyuncu Shawn Johnson, Amerikalı jimnastikçi 21 Ocak Kamer Mani, Türk basketbolcu Stanislav Murihin, Rus futbolcu 26 Ocak - Alassane També, Fransız futbolcu Şubat 3 Şubat - Anindya Kusuma Putri, Endonezyalı manken 5 Şubat - Neymar, Brezilyalı futbolcu 11 Şubat – Taylor Lautner, Amerikalı oyuncu ve dövüşçü 14 Şubat – Freddie Highmore, İngiliz oyuncu 17 Şubat - Andrei Girotto, Brezilyalı futbolcu 20 Şubat - Jordon Hooper, Amerikalı basketbolcu 17 Şubat – Meaghan Jette Martin, Amerikalı oyuncu 27 Şubat - Özlem Öztürk, Türk basketbolcu Mart 1 Mart - Ramal Aslanov, Azeri kickboksçu 4 Mart - Jared Sullinger, Amerikalı basketbolcu 10 Mart – Emily Osment, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı 13 Mart - Kaya Scodelario, İngiliz oyuncu 26 Mart – Haley Ramm, Amerikalı oyuncu Nisan 3 Nisan - Yuliya Efimova, Rus yüzücü 4 Nisan Alexa Nikolas, Amerikalı oyuncu Orhan Humbatov, Azeri asker 7 Nisan - Alexis Jordan, Amerikalı oyuncu 14 Nisan - Mehdi Beşiri, İranlı bilim insanı 19 Nisan - Marshmello, Amerikalı DJ 23 Nisan - Zelim Bakaev, Rus şarkıcı 27 Nisan - Adam Bartoš, Çek voleybolcu Mayıs 6 Mayıs - Nilay Aydoğan, Türk basketbolcu (ö. 2023) 12 Mayıs – Malcolm David Kelley, Amerikalı oyuncu 26 Mayıs - Jenni Vähämaa, Fin buz patenci 27 Mayıs - Abdul Vahab Zahiri, Afgan atlet Haziran 4 Haziran – Dino Jelusić, Hırvat şarkıcı 5 Haziran - Emily Seebohm, Avustralyalı yüzücü 17 Haziran - Ecem Uzun, Türk oyuncu 24 Haziran – David Alaba, Avusturyalı futbolcu 26 Haziran - Jennette McCurdy, Amerikalı oyuncu, şarkıcı ve şarkı yazarı 28 Haziran Oscar Hiljemark, İsveçli futbolcu Elaine Thompson-Herah, Jamaikalı atlet Temmuz 2 Temmuz Manon Houette, Fransız hentbolcu Yuki Kagawa, Japon futbolcu Facundo Callejo, Arjantinli futbolcu 21 Temmuz – Rachael Flatt, Amerikalı buz patenci 22 Temmuz – Selena Gomez, Amerikalı aktris ve şarkıcı 23 Temmuz – Konstantinos Tzortziou, Yunan e-sporcu 30 Temmuz - Anissa Blondin, Belçikalı manken Ağustos 1 Ağustos - Karyağdı Ahmedov, Azeri asker 4 Ağustos – Dylan ve Cole Sprouse, Amerikalı ikiz oyuncular 7 Ağustos Ariel Camacho, Meksikalı şarkıcı ve söz yazarı (ö. 2015) Yusuf Yazıcı, Türk futbolcu 11 Ağustos - Bryce Cotton, Amerikalı basketbolcu 14 Ağustos - Habib Şen, Türk futbolcu (ö. 2011) 18 Ağustos – Frances Bean Cobain, Kurt Cobain ve Courtney Loveın kızı 20 Ağustos – Demi Lovato, Amerikalı şarkıcı Eylül 7 Eylül Gizem Karaca, Türk manken ve oyuncu Alican Süner, Türk kemancı Martin Hinteregger, Avusturyalı futbolcu Aleksey Lutsenko, Kazak profesyonel bisikletçi 8 Eylül Sakiko Ikeda, Japon milli futbolcu Bernard Anício Caldeira Duarte, Brezilyalı futbolcu Koki Takenaka, Japon eski futbolcu Simon Thern, İsveçli futbolcu 14 Eylül - Vügar Şirinli, Azeri judocu 16 Eylül - Nick Jonas, Amerikalı şarkıcı 22 Eylül - Benedikt Saller, Alman futbolcu 23 Eylül - Oğuzhan Özyakup, Türk futbolcu. Ekim 8 Ekim - Terran Petteway, Amerikalı basketbolcu 11 Ekim - Cardi B, Amerikalı rapçi 12 Ekim – Josh Hutcherson, Amerikalı oyuncu 20 Ekim - Ksenia Semenova, Rus artistik jimnastikçi 23 Ekim - Cassie Laine, Amerikalı pornografik film oyuncusu 24 Ekim - Emel Sığırcı, Türk basketbolcu Kasım 7 Kasım - Andrea Londo, Meksikalı-Amerikalı oyuncu 23 Kasım - Miley Cyrus, Amerikalı şarkıcı ve oyuncu Aralık 4 Aralık-Kim Seok-Jin Güney Koreli şarkıcı,söz yazarı 7 Aralık - Joshua Bonehill-Paine, İngiliz milliyetçi 13 Aralık - Andrea Radonjić, Sırp manken 18 Aralık - Bridgit Mendler, Amerikalı şarkıcı ve oyuncu Ölümler Ocak 1 Ocak – Grace Hopper, Amerikalı bilim insanı (d. 1906) 3 Ocak – Judith Anderson, Avustralyalı oyuncu (d. 1897) 14 Ocak – Yadigar Ejder, Türk sinema oyuncusu (d. 1947) 26 Ocak – José Ferrer, Porto Riko'lu oyuncu (d. 1912) Şubat 7 Şubat - Mevhibe İnönü, 2. Cumhurbaşkanı İsmet İnönü'nün eşi (d. 1897) 25 Şubat - Hıfzı Veldet Velidedeoğlu, Türk bilim insanı Mart 9 Mart – Menachem Begin, 6. İsrail başbakanı, Nobel Barış Ödülü sahibidir. (d. 1913) 23 Mart – Friedrich Hayek, Avusturyalı ekonomist, Nobel Ödülü sahibidir (d. 1899) Nisan 5 Nisan – Sam Walton, Amerikalı iş insanı, Walmart'''ın kurucusu (d. 1918) 6 Nisan – Isaac Asimov, Rus asıllı Amerikalı yazar 13 Nisan – Feza Gürsey, Türk fizikçi (d. 1921) 20 Nisan – Benny Hill, İngiliz komedyen ve oyuncu (d. 1924) 23 Nisan – Satyajit Ray, Hindistanlı film yapımcısı (d. 1921) Mayıs 6 Mayıs - Marlene Dietrich, Alman sinema oyuncusu ve şarkıcı (d. 1901) 22 Mayıs - Atahualpa Yupanqui, Arjantinli besteci (d. 22 Ocak 1908) 30 Mayıs – Karl Carstens, Almanya Federal Cumhuriyeti'nin 5.Cumhurbaşkanı (d. 1914) Haziran 28 Haziran – Mikhail Tal, Sekizinci Dünya Satranç şampiyonu (d. 1936) Temmuz 4 Temmuz - Astor Piazzolla, Arjantinli bandoneoncu. (d. 11 Mart 1921) 22 Temmuz - Toto Karaca, Türk tiyatro ve bale sanatçısı (d. 1912). 31 Temmuz - Ralph Strait, Amerikalı televizyon ve sinema oyuncusu (d. 1936) Ağustos 12 Ağustos - John Cage, Amerikalı besteci, filozof, yazar ve baskıcı 25 Ağustos - Nisa Serezli, tiyatro ve sinema sanatçısı. Eylül 6 Eylül - Cevat Kurtuluş, sinema oyuncusu. Ekim 6 Ekim – Denholm Elliott, İngiliz oyuncu (d. 1922) 7 Ekim – Tevfik Esenç, Ubıhçayı son konuşan kişi (d. 1904) 8 Ekim – Willy Brandt, Federal Almanya başbakanı (d. 1913) 12 Ekim – John Hancock, Amerikalı oyuncu (d. 1941) 27 Ekim – David Bohm, Kuantum mekaniği'' fizikçisi (d. 1917) Kasım 7 Kasım – Alexander Dubček, Slovak politikacı (d. 1921) 23 Kasım - Vasfi Rıza Zobu, tiyatro ve sinema sanatçısı (d. 1902) Aralık 9 Aralık - Geoffroy Chodron de Courcel, Fransız diplomat (d. 1912) 21 Aralık – Stella Adler, Amerikalı oyuncu ve oyunculuk öğretmeni (d. 1901) 24 Aralık - Peyo (Asıl adı Pierre Culliford), Belçikalı karikatürist (d. 1928) Tarihi bilinmeyenler Remziye Hisar, Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk kadın kimyageri (d. 1902) 1992 Nobel ödülünü kazananlar Fizik - Georges Charpak Kimya - Rudolph A. Marcus Tıp - Edmond H.Fischer, Edwin G. Krebs Edebiyat - Derek Walcott Barış - Rigoberta Menchú Ekonomi - Gary Becker Ayrıca bakınız 1992'de Türkiye

2288

https://tr.wikipedia.org/wiki/1993

1993

1993 (MCMXCIII) cuma günü başlayan bir yıldır. Olaylar 1 Ocak Avrupa'nın "tek pazar düşü" gerçekleşti. Kuzey Kutbu'ndan Akdeniz'e, Avrupalılar pasaportsuz seyahat edebilecek. Çekoslovakya dağıldı. Slovakya ve Çek Cumhuriyeti kuruldu. 3 Ocak - Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Bush ve Rusya Devlet Başkanı Boris Yeltsin, ilk nükleer silah indirimi anlaşmasını imzaladılar. 20 Ocak - Bill Clinton, Amerika Birleşik Devletleri'nin 42. Başkanı olarak yemin etti . 24 Ocak - Cumhuriyet Gazetesi yazarı Uğur Mumcu, Ankara'daki evinin önünde bulunan arabasına konan bomba ile öldürüldü. 26 Ocak - Václav Havel, Çek Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı seçildi. 29 Ocak - Muhsin Yazıcıoğlu, MÇP'den ayrılıp Büyük Birlik Partisini kurdu. 12 Mart - 1993 Bombay saldırıları: Hindistan'ın Bombay kentinde birkaç bomba patladı, 257 kişi öldü ve yüzlercesi yaralandı. 8 Nisan - Kuzey Makedonya Birleşmiş Milletler'e kabul edildi . 12 Nisan - PTT'den sağlanan 64Kbps kapasiteli kiralık hat ile, ODTÜ'deki yönlendiriciler kullanılarak, Amerika Birleşik Devletleri'nde NSFNet'e ilk internet bağlantısı gerçekleştirildi. 16 Mayıs - Türkiye Büyük Millet Meclisi'de yapılan 3. tur oylama sonucunda Süleyman Demirel, Türkiye'nin 9. cumhurbaşkanı seçildi ve aynı gün görevine başladı. 24 Mayıs - Eritre, Etiyopya'dan bağımsızlığını kazandı. 28 Mayıs - Eritre ve Monako Birleşmiş Milletler'e girdi. 2 Temmuz - Sivas Madımak Oteli yakıldı. Otelde bulunan kişilerden 37'si yanarak öldü. 5 Temmuz - Erzincan ilinin Kemaliye ilçesine bağlı Başbağlar Köyü'nde PKK tarafından Başbağlar Katliamı gerçekleştirildi. 13 Temmuz - İstanbul'da 34. Uluslararası Matematik Olimpiyatı düzenlendi. 19 Ekim - Benazir Butto ikinci kez Pakistan başbakanı oldu. 1 Kasım - Avrupa Birliği'ni resmen kuran Maastricht Antlaşması yürürlüğe girdi. 2 Aralık - Kolombiyalı uyuşturucu baronu Pablo Escobar, polis tarafından vurularak öldürüldü. Doğumlar Ocak 6 Ocak - Jesús Corona (1993 doğumlu futbolcu), Porto için oynayan Meksikalı millî futbolcu 8 Ocak - Emre Öztürk, Türk yüzücü 11 Ocak - Mahmut Orhan, Türk DJ ve prodüktör 12 Ocak Zayn Malik, İngiliz şarkıcı, söz yazarı, DJ Akane Saito, Japon futbolcu 19 Ocak - Gülşah Duman, Türk basketbolcu 21 Ocak - Chiara Pierobon, İtalyan bisikletçi (ö. 2015) 28 Ocak - Ezgi Şenler, Türk oyuncu Şubat 10 Şubat - Salih el-Yezidi, Katarlı futbolcu 15 Şubat Geoffrey Kondogbia, Valensiya forması giyen Fransız futbolcu Romain Achilli, Fransız futbolcu 18 Şubat - Abel Luciatti, Arjantinli futbolcu 23 Şubat - Bauırjan İslamhan, Kazak futbolcu 25 Şubat - Adam Zajíček, Çek voleybolcu 27 Şubat - Gong Seung Yeon, Güney Koreli oyuncu 28 Şubat - Andre Hoffmann, Alman futbolcu Mart 3 Mart - Ravil Netfullin, Rus futbolcu 4 Mart - Ahmet Düverioğlu, Ürdünlü basketbolcu 5 Mart - Rafael Fiziev, Kırgız dövüşçü 9 Mart-Suga (müzisyen) Güney Koreli rapçi,söz yazarıdır. 15 Mart - Paul Pogba, Fransız futbolcu 20 Mart - Sloane Stephens, Amerikalı tenisçi Nisan 13 Nisan - Daan Myngheer, Belçikalı bisikletçi (ö. 2016) 26 Nisan - Gizem Örge, Türk voleybolcu Mayıs 9 Mayıs - Ryosuke Yamada, Japon oyuncu ve şarkıcı 13 Mayıs - Debby Ryan, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı 14 Mayıs - Miranda Cosgrove, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı 21 Mayıs - Matías Kranevitter, Arjantinli futbolcu 25 Mayıs - Caleb Ruminer, Amerikalı oyuncu 27 Mayıs - Nazlıcan Parlak, Türk futbolcu Haziran 6 Haziran - Fatma Nur Kaptanoğlu, Türk yazar 2 Haziran - Melis Sezer, Türk millî tenisçi 20 Haziran - İrem Karamete, Türk eskrimci 22 Haziran - Loris Karius, Union Berlinli kaleci 26 Haziran - Ariana Grande, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı 30 Haziran - Zaine Francis-Angol, Antigua ve Barbudalı futbolcu Temmuz 3 Temmuz - Kerem Demirbay, Alman futbolcu 5 Temmuz - Karim Tarfi, Belçikalı futbolcu 6 Temmuz - Anđelka Tomašević, Sırp manken 8 Temmuz - Zeynep Bastık, Türk şarkıcı ve oyuncu 20 Temmuz - Atınç Nukan, Türk futbolcu 26 Temmuz - Taylor Momsen, Amerikalı şarkıcı ve oyuncu 26 Temmuz - Elizabeth Gillies, Amerikalı şarkıcı ve oyuncu 26 Temmuz - Ferda Yıldız, Türk basketbolcu 28 Temmuz - Ferhat Arıcan, Türk jimnastikçi Ağustos 4 Ağustos - Hüseyin Demirli, Azeri asker 6 Ağustos - Özgenur Yurtdagülen, Türk voleybolcu 13 Ağustos - Jonathan Vervoort, Belçikalı futbolcu 14 Ağustos - Diane Rouxel, Fransız oyuncu 26 Ağustos - Robert Schick, Alman futbolcu 29 Ağustos - Sora Amamiya, Japon oyuncu ve seslendirme sanatçısı 29 Ağustos - Liam Payne, İngiliz şarkıcı ve söz yazarı Eylül 1 Eylül Melike Yalçınkaya, Türk basketbolcu Soner Dikmen, Türk futbolcu Tion Wayne, İngiliz rapçi ve DJ Mario Lemina, Gabonlu milli futbolcu Jan Kliment, Çek futbolcu Sergio Rico, PSG forması giyen İspanyol kaleci William Troost-Ekong, Nijeryalı millî futbolcu Federico Barba, İtalyan futbolcu 3 Eylül Dominic Thiem, Avusturyalı tenisçi Andrea Tovar, Kolombiyalı model 7 Eylül Rosemary Arauz, Honduraslı manken Vladimir Rodić, Karadağlı futbolcu 8 Eylül Magdalena Eriksson, İsveçli milli defans oyuncusu Amanda Zahui, İsveçli profesyonel basketbolcu Piotr Parzyszek, Polonyalı futbolcu 13 Eylül - Niall Horan, İrlandalı şarkıcı ve gitarist 17 Eylül - Meliha İsmailoğlu, Türk voleybolcu 24 Eylül - Cemre Gümeli, Türk oyuncu Ekim 1 Ekim Elizabeta Burg, Hırvat manken Serenay Aktaş, Türk oyuncu ve futbolcu 4 Ekim - Lucas Reiber, Alman oyuncu 8 Ekim - Garbiñe Muguruza, İspanyol tenisçi 15 Ekim - Abdülmecid Ahundov, Azeri asker 18 Ekim - Zarina Diyas, Kazak tenisçi 25 Ekim - Ediz Yıldırımer, Türk yüzücü 26 Ekim - Dimitris Pelkas, Yunan futbolcu Kasım 2 Kasım - Joe Henderson, İngiliz futbolcu 15 Kasım - Paulo Dybala, Arjantinli futbolcu Aralık 3 Aralık - Kyle Jean-Baptiste, Amerikalı oyuncu (ö. 2015) 8 Aralık - AnnaSophia Robb, Amerikalı oyuncu 19 Aralık - Iker Muniain, İspanyol futbolcu 22 Aralık - Sergi Darder, Katalan futbolcu 25 Aralık - Hamide Kurt, kısa mesafe koşucusu Türk paralimpik atlet 25 Aralık - Emiliano Buendía, Arjantinli futbolcu 29 Aralık - Octávio, Brezilyalı futbolcu Ölümler Ocak 5 Ocak - Nicholas Mayall, Amerikalı astronom (d. 1906) 6 Ocak Dizzy Gillespie, Amerikalı caz trompetçisi, vokalist ve besteci (d. 1917) Rudolf Nureyev, Rus dansçı (d. 1938) 13 Ocak - René Pleven, 68. Fransa Başbakanı (d. 1901) 15 Ocak - Annemarie von Gabain, Alman dilbilimci, türkolog ve sinolog (d. 1901) 20 Ocak - Audrey Hepburn, İngiliz-Hollandalı sinema oyuncusu (d. 1929) 21 Ocak - Felice Borel, İtalyan futbolcu ve teknik direktör (d. 1914) 22 Ocak - Kobo Abe, Japon yazar (d. 1924) 24 Ocak Uğur Mumcu, Türk gazeteci, araştırmacı ve yazar (d. 1942) Thurgood Marshall, Amerikalı avukat (d. 1908) 26 Ocak - Axel von dem Bussche, Alman asker (d. 1919) 27 Ocak - André the Giant, Fransız profesyonel güreşçi ve oyuncu (d. 1946) 28 Ocak Helen Sawyer Hogg, Kanadalı gök bilimci (d. 1905) Anatoliy Parfyonov, Olimpiyat şampiyonu Sovyet güreşçi (d. 1925) 29 Ocak - Lars Larsson, Olimpiyat şampiyonu İsveçli atlet (d. 1911) 30 Ocak - Aleksandra, Yugoslavya Konsort Kraliçesi (d. 1921) Şubat 5 Şubat Hans Jonas, Alman filozof (d. 1903) Joseph L. Mankiewicz, Amerikalı yapımcı ve yönetmen (d. 1909) Adnan Kahveci, 37. Türkiye Cumhuriyeti Maliye ve Gümrük Bakanı (d. 1949) 6 Şubat - Arthur Ashe, Amerikalı tenisçi (d. 1943) 9 Şubat - Renç Koçibey, Türk motor sporları yarışçısı (d. 1942) 10 Şubat - Maurice Bourgès-Maunoury, 76. Fransa Başbakanı (d. 1914) 11 Şubat - Robert William Holley, Amerikalı biyokimyacı (d. 1922) 12 Şubat - James Bulger, İngiliz cinayet kurbanı çocuk (d. 1990) 16 Şubat - Peter Molloy, İngiliz futbolcu ve teknik direktör (d. 1909) 17 Şubat Hans Baur, Alman pilot (d. 1897) Eşref Bitlis, 36. TSK Jandarma Genel Komutanı (d. 1933) 18 Şubat Allen Montgomery Lewis, 1. Saint Lucia Genel Valisi (d. 1909) Kerry Von Erich, Amerikalı profesyonel güreşçi (d. 1960) 20 Şubat - Ferruccio Lamborghini, İtalyan araba üreticisi (d. 1916) 24 Şubat - Bobby Moore, İngiliz futbolcu ve teknik direktör (d. 1941) 25 Şubat - Eren Özker, Türk kukla sanatçısı (d. 1948) 27 Şubat - Lillian Gish, Amerikalı oyuncu (d. 1893) 28 Şubat - Ishiro Honda, Japon yönetmen (d. 1911) Mart 3 Mart - Albert Bruce Sabin, Polonyalı-Amerikalı bilim insanı (d. 1906) 4 Mart - Miguel de Molina, İspanyol Flamenko sanatçısı (d. 1908) 12 Mart - Wang Zhen, Çinli asker ve siayetçi (d. 1908) 14 Mart - Muhammed Natsir, 5. Endonezya Başbakanı (d. 1908) 17 Mart - Helen Hayes, Amerikalı oyuncu (d. 1900) 20 Mart - Polykarp Kusch, Alman-Amerikalı fizikçi (d. 1911) 22 Mart - Samiha Ayverdi, Türk mütefekkir ve mutasavvıf yazar (d. 1905) 23 Mart - Robert Crichton, Amerikalı yazar (d. 1925) 27 Mart - Charlie Keever, Amerikalı cinayet kurbanı çocuk (d. 1980) 31 Mart - Brandon Lee, Amerikalı oyuncu (d. 1965) Nisan 3 Nisan Pinky Lee, Amerikalı komedyen (d. 1907) Viktor Avbelj, 4. Slovenya SC Başbakanı (d. 1914) 8 Nisan - Marian Anderson, Amerikalı şarkıcı (d. 1897) 11 Nisan - Rahman Nabiyev, 2. Tacikistan Devlet Başkanı (d. 1930) 17 Nisan - Turgut Özal, 8. Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı ve 19. Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı (d. 1927) 19 Nisan Sabahattin Kudret Aksal, Türk şair ve yazar (d. 1920) David Koresh, Amerikalı tarikat lideri (d. 1959) 18 Nisan - Elisabeth Frink, İngiliz heykeltraş (d. 1930) 23 Nisan - Bertus Aafjes, Hollandalı şair (d. 1914) 27 Nisan - Godfrey Chitalu, Zambiyalı futbolcu (d. 1947) 28 Nisan - Diva Diniz Corrêa, Brezilyalı deniz zoologu (d. 1918) 29 Nisan - Mick Ronson, İngiliz gitarist, besteci (d. 1946) 30 Nisan - Cantinflas, Meksikalı komedyen ve oyuncu (d. 1911) Mayıs 1 Mayıs - Pierre Bérégovoy, 90. Fransa Başbakanı (d. 1925) 9 Mayıs - Carolina Henriette MacGillavry, Hollandalı kimyager ve kristalograf (d. 1904) 26 Mayıs - Ulvi Yenal, Türk futbolcu, teknik direktör ve spor yöneticisi (d. 1908) Haziran 5 Haziran - Conway Twitty, Amerikalı şarkıcı (d. 1933) 7 Haziran Kurt Weitzmann, Alman-Amerikalı sanat tarihçisi (d. 1904) Dražen Petrović, Hırvat basketbolcu (d. 1964) 12 Haziran - Ekrem Koçak, Türk atlet (d. 1931) 13 Haziran Gérard Côté, Kanadalı maraton koşucusu (d. 1913) Ewald Dytko, Polonyalı futbolcu (d. 1914) 15 Haziran - James Hunt, İngiliz Formula 1 pilotu (d. 1947) 19 Haziran - William Golding, İngiliz roman yazarı ve şair (d. 1911) 20 Haziran - György Sárosi, Macar futbolcu ve teknik direktör (d. 1912) 22 Haziran - Pat Nixon, 37. Amerika Birleşik Devletleri First Lady'si (d. 1912) 26 Haziran - Ruth von Mayenburg, Avusturyalı gazeteci, yazar ve casus (d. 1907) Temmuz 1 Temmuz - Gert Hofmann, Alman yazar (d. 1931) 2 Temmuz Asım Bezirci, Türk yazar, eleştirmen, şair ve çevirmen (d. 1927) Nesimi Çimen, Türk halk ozanı (d. 1931) Metin Altıok, Türk şair ve yazar (d. 1940) Muhlis Akarsu, Türk halk ozanı (d. 1948) Behçet Aysan, Türk şair ve tıp doktoru (d. 1949) 4 Temmuz - Anne Shirley, Amerikalı oyuncu (d. 1913) 7 Temmuz Aleks Buda, Arnavut tarihçi (d. 1910) Rıfat Ilgaz, Türk şiir, roman ve öykü yazarı (d. 1911) 9 Temmuz - Henry Hazlitt, Amerikalı gazeteci (d. 1894) 18 Temmuz - Jean Negulesco, Fransız yönetmen ve senarist (d. 1900) 28 Temmuz - Cemal Madanoğlu, Türk korgeneral (d. 1907) 31 Temmuz - I. Baudouin, Belçika Kralı (d. 1930) Ağustos 10 Ağustos - Euronymous, Norveçli müzisyen (d. 1968) 12 Ağustos - Tekin Arıburun, Türk asker ve siyasetçi (d. 1908) 15 Ağustos - Macit Gökberk, Türk felsefeci (d. 1908) 19 Ağustos - Donald Kerst, Amerikalı fizikçi ve akademisyen (d. 1911) 20 Ağustos - Tony Barton, İngiliz futbolcu ve teknik direktör (d. 1937) 28 Ağustos - Edward Palmer Thompson, İngiliz tarihçi ve barış aktivisti (d. 1924) Eylül 4 Eylül - Hervé Villechaize, Fransız oyuncu (d. 1943) 5 Eylül - Samim Kocagöz, Türk yazar (d. 1916) 9 Eylül - Maurice Yaméogo, 1. Yukarı Volta Devlet Başkanı (d. 1921) 12 Eylül - Raymond Burr, Kanadalı oyuncu (d. 1917) 20 Eylül - Erich Hartmann, Alman pilot (d. 1922) 24 Eylül - Bruno Pontecorvo, İtalyan asıllı Sovyet nükleer fizikçi (d. 1913) 25 Eylül - Ümit Yılbar, Türk gitarist (d. 1966) 27 Eylül - Jiuli Şartava, 2. Abhazya Özerk Cumhuriyeti Başkanı (d. 1944) Ekim 2 Ekim - William Berger, Avusturya asıllı Amerikalı oyuncu (d. 1928) 6 Ekim - Nejat Eczacıbaşı, Türk kimyacı ve sanayici (d. 1913) 7 Ekim - Wolfgang Paul, Nobel ödüllü Alman fizikçi (d. 1913) 15 Ekim Leonid Kvasnikov, Rus kimya mühendisi ve casus (d. 1905) Aydın Sayılı, Türk bilim insanı (d. 1913) 17 Ekim - Criss Oliva, Amerikalı müzisyen (d. 1963) 21 Ekim - Melchior Ndadaye, 4. Burundi Devlet Başkanı (d. 1953) 22 Ekim Said Mohamed Jaffar, 2. Komorlar Devlet Başkanı (d. 1918) Bahtiyar Aydın, Türk asker (d. 1946) 25 Ekim - Vincent Price, Amerikalı oyuncu (d. 1911) 26 Ekim Siyami Ersek, Türk hekim (d. 1920) Neşe Alten, Türk öğretmen (d. 1972) 31 Ekim Federico Fellini, İtalyan film yönetmeni (d. 1920) Berna Moran, Türk edebiyat eleştirmeni ve akademisyen (d. 1921) River Phoenix, Amerikalı oyuncu (d. 1970) Kasım 1 Kasım - Severo Ochoa, Nobel ödüllü İspanyol-Amerikalı doktor ve biyokimyager (d. 1905) 4 Kasım - Cem Ersever, Türk asker (d. 1950) 7 Kasım - Yuri Osmanov, Kırım Tatarı bilim insanı (d. 1941) 15 Kasım - Evelyn Venable, Amerikalı oyuncu (d. 1913) 16 Kasım - Lucia Popp, Slovak opera sanatçısı (d. 1939) 20 Kasım - Aykut O. Antmen, Türk şair, araştırmacı ve yazar (d. 1969) 21 Kasım - Bruno Rossi, İtalyan deney fizikçisi (d. 1905) 22 Kasım - Anthony Burgess, İngiliz yazar ve eleştirmen (d. 1917) Aralık 2 Aralık - Pablo Escobar, Kolombiyalı uyuşturucu kaçakçısı (d. 1949) 4 Aralık Mehmet Nabi İnciler, Türk mayfa (d. 1938) Frank Zappa, Amerikalı gitarist, şarkıcı, besteci (d. 1940) 6 Aralık Sergi Cikia, Gürcü dilbilimci (d. 1898) Don Ameche, Amerikalı oyuncu ve komedyen (d. 1908) 7 Aralık Félix Houphouët-Boigny, 1. Fildişi Sahili Devlet Başkanı (d. 1905) Abidin Dino, Türk ressam ve yazar (d. 1913) 9 Aralık - Danny Blanchflower, Kuzey İrlandalı futbolcu ve teknik direktör (d. 1926) 12 Aralık - József Antall, 53. Macaristan Başbakanı (d. 1932) 14 Aralık - Myrna Loy, Amerikalı oyuncu (d. 1905) 16 Aralık - Kakuei Tanaka, 40. Japonya Başbakanı (d. 1918) 17 Aralık - Bobby Davidson, İskoç futbol hakemi (d. 1928) 20 Aralık William Edwards Deming, Amerikalı mühendis, istatistikçi ve profesör (d. 1900) Hulusi Kentmen, Türk oyuncu (d. 1912) 27 Aralık - Meliton Kantaria, Sovyet-Gürcü asker (d. 1920) 30 Aralık - İhsan Sabri Çağlayangil, Türk siyasetçi ve diplomat (d. 1908) 31 Aralık - Zviad Gamsahurdia, 1. Gürcistan Cumhurbaşkanı (d. 1939) 1993 Nobel ödülünü kazananlar Barış : Nelson Mandela, F. W. de Klerk Edebiyat : Toni Morrison Fizik : Russell Hulse, Joseph Taylor Kimya : Kary Mullis, Michael Smith Tıp : Richard J. Roberts, Phillip Allen Sharp

2289

https://tr.wikipedia.org/wiki/1994

1994

1994 (MCMXCIV) cumartesi günü başlayan yıl. 20. yüzyılın ve 2. milenyumun 94. yılı. Olaylar 1 Ocak NAFTA (Kuzey Amerika Ülkeleri Serbest Ticaret Anlaşması) yürürlüğe girdi. Meksika'nın Chiapas eyaletindeki kızılderililer, ulusal kuruluşları için Zapatista Ulusal Kurtuluş Ordusu önderliğinde ayaklanarak bölgenin denetimini ele geçirdiler. 7 Ocak - Türkiye'de askerlik süresi tekrar 15 aydan 18 aya çıkarıldı. Yedeksubaylık 12 aydan 16 aya, kısa dönem askerlik ise 6 aydan 8 aya çıkarıldı. 26 Ocak - Türk lirası %13.6 oranında devalüe edildi. 24 Ocak 1980'den beri ilk kez Türk lirası devalüe edilmiş oldu. 29 Ocak - 50 Türk savaş uçağı, PKK'nın Irak'ta bulunan Zeli kampına harekât başlattı. 9 Şubat - Suudi Arabistan ve Libya'dan maddi yardım aldığı iddia edilen Refah Partisi için Yargıtay Başsavcılığı inceleme başlattı. 2 Mart - TBMM 6 DEP Milletvekilinin dokunulmazlığını kaldırdı. Cumhuriyet tarihinde ilk olarak, Hatip Dicle ve Orhan Doğan Meclis çıkışında Polis tarafından gözaltına alındı. Leyla Zana, Ahmet Türk, Mahmut Alınak ve Sırrı Sakık ise gözaltına alınmamak için Türkiye Büyük Millet Meclisi'nden çıkmayacaklarını açıkladılar. 27 Mart - Türkiye yerel seçimleri yapıldı. 5 Nisan - 5 Nisan Kararları alındı. 7 Nisan - Almanya, NATO antlaşmaları çerçevesinde verdiği silahların Güneydoğu'da sivil halka karşı kullanıldığı gerekçesiyle Türkiye'ye ikinci kez silah ambargosu koydu. Ruanda Soykırımı Kigali, Ruanda'da başladı. 11 Nisan - 18.000 tasarruf sahibinin 1 trilyon lira düzeyinde mevduatının bulunduğu TYT Bank, Marmarabank ve İmpexbank tasfiye edildi. 14 Nisan - IMF ile 1.2 milyar dolarlık yeni bir Stand-By anlaşması yapıldı. 24 Nisan - Bankalarda bulunan mevduata sınırsız devlet teminatı getirildi. 13 Mayıs - Eski İSKİ Genel Müdürü Ergun Göknel, 'Klor yolsuzluğu' davasından 8 yıl 4 ay hapis cezasına çarptırıldı. 10 Haziran - Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'in yeğeni Yahya Demirel'e, Şekerbank'ı 20 milyon dolar dolandırmaktan verilen 15 aylık ceza kesinleşti. 16 Haziran - Anayasa Mahkemesi DEP'i kapattı. 25 Temmuz - Ürdün Kralı Hüseyin ile İsrail Başbakanı İzak Rabin savaş durumunu sona erdiren deklarasyonu imzaladılar. 10 Ağustos - Türkiye'nin ilk uydusu Türksat 1B, uzayda yörüngesine oturdu. 23 Ağustos - Hakkındaki hapis cezası Yargıtay tarafından onaylanarak kesinleştikten sonra Dışişleri Bakanlığı'nın başvurusu üzerine Üsküp'te yakalanan millî futbolcu Tanju Çolak, Türkiye'ye getirildi. Tanju Çolak, Bayrampaşa Cezaevi'ne konuldu. 19 Eylül - Türkiye Emlak Bankası eski Genel Müdürü yapılan Engin Civan, Alaattin Çakıcı'nın adamı olan Davut Yıldız tarafından silahlı saldırıya uğradı. 19 Kasım - İstanbul'da yapılan Dünya Halter Şampiyonası'nda Türk sporcu Halil Mutlu, 7 dünya rekoru kırarak 3 altın madalya kazandı, Naim Süleymanoğlu da 5 dünya rekoru kırarak 3 altın madalya kazandı. 29 Aralık - Türk Hava Yolları'nın 278 sefer sayılı uçuşu, Van Havaalanı'na inişe geçerken, kötü hava şartları nedeniyle havaalanı yakınlarındaki bir tepeye çarparak parçalandı. Doğumlar Ocak 1 Ocak Ecem Alıcı, Türk voleybolcu Gizem Güven, Türk oyuncu Ceylan Arısan, Türk millî kadın voleybolcu 2 Ocak - Hiroto Goya, Japon futbolcu 3 Ocak Melek Yusufoğlu, Türk basketbolcu Meisu Qin, Çinli kadın manken 5 Ocak - Chantel O'Brian, Bağlamalı manken 6 Ocak Catriona Gray, Filipinli manken Salih Uçan, Türk futbolcu 8 Ocak Patrycja Wyciszkiewicz, Polonyalı kısa mesafe koşucusu Christian Luyindama, Kongolu futbolcu 11 Ocak Sera Özelçi, Türk basketbolcu Virginia Limongi, Ekvadorlu manken 12 Ocak - Elit İşcan, Türk oyuncu 14 Ocak Lotte Flack, Alman-İngiliz oyuncu Kai, Güney Koreli şarkıcı 17 Ocak Emmanuel Boateng, Ganalı futbolcu Sajal Aly, Pakistanlı oyuncu 25 Ocak - Robin Yalçın, Türk-Alman futbolcu Şubat 1 Şubat - Harry Styles,İngiliz şarkıcı, söz yazarı 10 Şubat Son Na-eun, Güney Koreli idol ve oyuncu Seulgi, Güney Koreli şarkıcı ve dansçı 18 Şubat-J-Hope Güney Koreli şarkıcı ve danşcı 23 Şubat – Dakota Fanning, Amerikalı sinema oyuncusu 26 Şubat - Ahmet Çalık, Türk futbolcu. (ö. 2022) Mart 1 Mart – Justin Bieber, Kanadalı şarkıcı 3 Mart - Erdi Gülaslan, Türk basketbolcu 5 Mart - Ece Hocaoğlu, Türk voleybolcu 10 Mart Merve Aydın, Türk kadın basketbolcu JoJo Offerman, Amerikalı bir ring spikeri, vale, eski profesyonel güreşçi ve şarkıcı Bad Bunny, Porto Rikolu şarkıcı 11 Mart - Kennedy Leigh, Amerikalı oyuncu 26 Mart - Ali Osman Antepli, Türk futbolcu 29 Mart-Sulli,Güney Koreli Şarkıcı,Oyuncu (ö.2019) Nisan 1 Nisan - Mertkan Köziğ, Türk futbolcu 9 Nisan - Sven Dhoest, Belçikalı futbolcu 11 Nisan – Dakota Blue Richards, İngiliz oyuncu 12 Nisan – Saoirse Ronan, İrlandalı oyuncu 14 Nisan Joan Herrera, Kolombiyalı futbolcu Flora Coquerel, Fransız model 16 Nisan - Midori Francis, Amerikalı oyuncu 25 Nisan Maggie Rogers, Amerikalı şarkıcı Sam Fender, İngiliz şarkıcı ve oyuncu 30 Nisan – Ymer Pampuri, Arnavut halterci. Mayıs 3 Mayıs - Famoussa Koné, Malili futbolcu 4 Mayıs Jordan Holt, İngiliz futbolcu Pauline Ducruet, Monakolu sporcu 9 Mayıs - Panço Paskov, Bulgar eskrimci 12 Mayıs - Ariana Miyamoto, Japon manken 14 Mayıs - Emmanouil Siopis, Yunan futbolcu 17 Mayıs - Timo Çeçen, Alman futbolcu 18 Mayıs - Ebru Şahin (oyuncu), Türk oyuncu 19 Mayıs - Büşra Ün, Türk kadın tenisçi 21 Mayıs Tom Daley, İngiliz dalgıç Hazal Nehir, Türk serbest koşucu 24 Mayıs - Ruveyda Öksüz, Türk oyuncu ve manken 27 Mayıs - Serhan Onat, Türk oyuncu Haziran 1 Haziran Laura Nurmsalu, Eston klasik yay okçusu Lim Dong-hyun, Güney Koreli futbolcu Giorgian de Arrascaeta, Uruguaylı futbolcu Lucas Colitto, Arjantinli futbolcu 2 Haziran Ahmet Özer, Türk futbolcu Dimitris Konstandinidis, Yunan futbolcu Onyekachi Okafor, Nijeryalı futbolcu 3 Haziran Melissa Gurgel, Brezilyalı model Bethany England, İngiliz millî futbolcu Yu Kimura, Japon futbolcu 4 Haziran Valentin Lavigne, Fransız futbolcu Wílmer Azofeifa, Kosta Rika li futbolcu 5 Haziran - Anna Neplyakh, Ukraynalı manken 6 Haziran Kevin Sousa, Yeşil Burunlu futbolcu Yvon Mvogo, İsviçreli futbolcu Gakuto Notsuda, Japon futbolcu 7 Haziran Emre Can Coşkun, Türk futbolcu Maksad İsayev, Azeri futbolcu 8 Haziran Song Yoo-jung,Güney Koreli Aktris ve model Allison Reed, Amerikalı buz patencisi Kemal Mert Özyiğit, Türk futbolcu Liv Morgan, Amerikalı güreşçi Brian Lenihan, İrlandalı futbolcu 9 Haziran Keisha Grey, Amerikan porno oyuncusu Ognjen Ožegović, Sırp futbolcu Viktor Fischer, Danimarkalı futbolcu 10 Haziran - Cantuğ Temel, Türk futbolcu 11 Haziran - Yaşar Vurdem, Türk çizer 12 Haziran - Don Toliver, Amerikalı rapçi 14 Haziran Belén Alderete, Paraguaylı manken Metin Sevinç, Türk oyuncu 15 Haziran Erdi Güncan, Türk futbolcu Vincent Janssen, Hollandalı futbolcu Ryo Matsumura, Japon futbolcu Yussuf Poulsen, Danimarkalı oyuncu Yevgeni Jerbayev, Rus güreşçi Alfonso González, Meksikalı futbolcu 16 Haziran Marina Brunello, İtalyan satranç büyükustası Rezar, Hollandalı profesyonel güreşçi Ryohei Michibuchi, Japon futbolcu 17 Haziran İrina Kuraçkina, Belaruslu güreşçi Didier Ndong, Gabonlu futbolcu Kubilay Sönmez, Türk futbolcu Hidemasa Kobayashi, Japon futbolcu 18 Haziran Shion Niwa, Japon futbolcu Miran Kibe, Japon futbolcu Takuya Iwanami, Japon futbolcu Andrew Rowsey, Amerikalı basketbolcu 19 Haziran - Miguel Cardoso, Portekizli futbolcu 21 Haziran Evans Kangwa, Zambiya millî futbolcusu Başak Eraydın, Türk millî tenisçi 22 Haziran Damla Çakıroğlu, Türk voleybolcu Büşra Yılmaz, Türk yazar Sébastien Haller, Fildişi Sahili futbolcusu Yasutaka Yanagi, Japon futbolcu 23 Haziran HoYeon Jung, Güney Koreli model, oyuncu João Pedro Gomes Camacho, Portekizli futbolcu Roger Martínez, Kolombiyalı futbolcu 24 Haziran - Nicole Muñoz, Kanadalı oyuncu 25 Haziran Egor Kreed, Rus şarkıcı Shuto Hira, Japon futbolcu Cengizhan Koç, Türk futbolcu 26 Haziran - Selin Genç, Türk oyuncu 27 Haziran Maëva Coucke, Fransız manken Andrea Melgarejo, Paraguaylı manken Gu Sung-yun, Güney Koreli futbolcu 28 Haziran Emily Blue, Amerikalı electropop şarkıcısı ve bağımsız rock grubu Tara Terra'nın solisti Kira Trusova, Rus hentbolcu Alessio Cragno, İtalya futbolcu Hüseyin bin Abdullah, Ürdün Haşimi Krallığı'nın veliahdı 29 Haziran Elina Born, Eston şarkıcı Leandro Paredes, Arjantinli futbolcu Camila Mendes, Amerikalı oyuncu 30 Haziran - Gianni Rodríguez, Uruguaylı futbolcu Temmuz 1 Temmuz Tich, İngiliz şarkıcı Jüri Pootsmann, Eston şarkıcı Miha Zajc, Sloven futbolcu 2 Temmuz - Baba Rahman, Ganalı futbolcu 3 Temmuz - Ben Winchell, Amerikalı film ve dizi yönetmeni 4 Temmuz - Agnete Johnsen, Norveçli şarkıcı 5 Temmuz - Şeyma Ercan, Türk voleybolcu 6 Temmuz - Joan Jordán, İspanyol futbolcu 7 Temmuz - Mattheus Oliveira, Brezilyalı futbolcu 8 Temmuz Buse Arıkazan, Türk sırıkla atlayıcı Jordan Adams, Amerikan profesyonel eski futbolcusu 9 Temmuz - Rónald Matarrita, Kosta Rika'lı futbolcu 10 Temmuz - Iuri Medeiros, Portekizli futbolcu 11 Temmuz Nina Nesbitt, İskoç şarkıcı Caleb Ewan, Avustralyalı bisiklet yarışçısı 12 Temmuz - Josephine Japy, Fransız yakın dönem oyuncusu 13 Temmuz - Petar Golubović, Sırp futbolcu 14 Temmuz Aydın Monguş, Rus güreşçi Mahmut Akan, Türk futbolcu 15 Temmuz - Pelin Bilgiç, Türk basketbolcu 16 Temmuz - Koki Tsukagawa, Japon futbolcu 17 Temmuz Benjamin Mendy, Fransız futbolcu Victor Lindelöf, İsveçli futbolcu Muhsin el-Harsi, Suudi futbolcu 18 Temmuz Erik Lima, Brezilyalı forvet Laura Rizzotto, Brezilyalı şarkıcı ve söz yazarı 19 Temmuz - Michael Frey, İsviçreli futbolcu 20 Temmuz Yushi Mizobuchi, Japon futbolcu Koray Kaçınoğlu, Türk futbolcu Maia Shibutani, Amerikalı buz patenci 21 Temmuz - Lucas Olaza, Uruguaylı futbolcu 22 Temmuz - Daniel Álvarez López, Meksikalı futbolcu 23 Temmuz Takuya Kida, Japon futbolcu Aleksandros Nikolias, Yunan futbolcu 24 Temmuz - Bright Edomwonyi, Nijeryalı futbolcu 25 Temmuz Ecem Baltacı, Türk oyuncu Jordan Lukaku, Belçikalı futbolcu 26 Temmuz Şmagi Bolkvadze, Gürcü grekoromen güreşçi Piris Da Motta, Paraguaylı millî futbolcu 27 Temmuz - Lukas Spalvis, Litvanyalı futbolcu 28 Temmuz - Daichi Akiyama, Japon futbolcu 29 Temmuz Daniele Rugani, İtalyan futbolcu Ryo Toyama, Japon futbolcu 30 Temmuz Joey King, Amerikalı çocuk oyuncu ve pop müzik şarkıcısı Jürgen Klinsmann, Alman futbolcu 31 Temmuz - Selim Ay, Türk futbolcu Ağustos 1 Ağustos - Domenico Berardi, İtalyan futbolcu 2 Ağustos Jang Jung-Won, Güney Koreli futbolcu Sinan Kurumuş, Türk futbolcu 3 Ağustos Endoğan Adili, İsviçreli futbolcu Corentin Tolisso, Fransız millî futbolcu 4 Ağustos - Almila Ada, Türk oyuncu 5 Ağustos - Martín Rodríguez, Şilili futbolcu 6 Ağustos - Berk İsmail Ünsal, Türk futbolcu 7 Ağustos - Oğuz Mataracı, Türk futbolcu 8 Ağustos - Cameron Payne, Amerikalı profesyonel basketbolcu 9 Ağustos Jonathan Espericueta, Meksikalı futbolcu Adam Woźnica, Polonyalı voleybolcu 10 Ağustos Søren Kragh Andersen, Danimarkalı bisikletçi Bernardo Silva, Portekizli millî futbolcu 11 Ağustos - Joseph Barbato, Fransız futbolcu 12 Ağustos - Ryan Aloali'i Mitchell, Amerikalı millî futbolcu 13 Ağustos - Kosuke Fujioka, Japon futbolcu 14 Ağustos Cita Citata, Endonezyalı şarkıcı ve oyuncu Junki Hata, Japon futbolcu Jonathan Restrepo, Kolombiyalı futbolcu 15 Ağustos Cebrail Karayel, Türk futbolcu Hideyuki Nozawa, Japon futbolcu 16 Ağustos Julian Pollersbeck, Alman futbolcu Nazmi Faiz, Malezyalı futbolcu 17 Ağustos - Vladimir Maslennikov, Rus atıcı 18 Ağustos - Ceyda Aktaş, Türk voleybolcu 19 Ağustos - Mert Hakan Yandaş, Türk futbolcu 20 Ağustos - Berat Aydoğdu, Türk futbolcu 21 Ağustos Jacqueline Emerson, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı Tonje Enkerud, Norveçli hentbol oyuncusu Ablaye Sy, Moritanyalı futbolcu 22 Ağustos - Astou Ndour, İspanyol profesyonel basketbolcu 23 Ağustos August Ames, Kanadalı porno yıldızı (ö. 2017) Emre Kılınç, Türk futbolcu Jusuf Nurkić, Boşnak profesyonel basketbolcu Shoya Nakajima, Japon futbolcu 24 Ağustos Kelsey Plum, Amerikalı profesyonel basketbolcu Tyler Ennis, Kanadalı profesyonel basketbolcu 25 Ağustos - Cenk Şeker, Türk futbolcu 26 Ağustos - Lauren Taylor, İngiliz amatör golfçü. 27 Ağustos - Jendrik Sigwart, Alman şarkıcı 28 Ağustos - Junior Malanda, Belçikalı futbolcu 29 Ağustos Cenk Şeker, Türk futbolcu Yutaka Soneda, Japon futbolcu Ryota Katayose, Japon şarkıcı, dansçı ve oyuncu 30 Ağustos Pablo Yan Fereira, Brezilyalı futbolcu Kwon So-hyun, Güney Koreli şarkıcı ve oyuncu Mateus Caramelo, Brezilyalı futbolcu 31 Ağustos Takeru Okada, Japon futbolcu Shintaro Kokubu, Japon futbolcu Takahiro Iida, Japon futbolcu Eylül 8 Eylül Melis Hacic, Türk model ve oyuncu Lily Sullivan, Avustralyalı oyuncu ve model Ćamila Mičijević, Boşnak hentbolcu Cameron Dallas, İnternet Ünlüsü Jeon Minju, Güney Koreli müzisyen Alayna Treene, Amerikalı gazeteci Azumi Waki, Japon şarkıcı ve seslendirme sanatçısı Oleksandr Korpan, Ukraynalı askeri pilot Bruno Fernandes, Portezli millî futbolcu Yassine Benzia, Cezayirli futbolcu Marco Benassi, İtalyan futbolcu Ghayas Zahid, Norveçli futbolcu Daiya Maekawa, Japon millî futbolcu Alina Li, Çinli pornografik film oyuncusu 9 Eylül Yuliana Korolkova, Rus manken Jure Balkovec, Sloven futbolcu Lucas Ontivero, Arjantinli futbolcu Gilbert Koomson, Ganalı millî futbolcu Matt Macey, İngiliz futbolcu Ali Faiz Atiyye, Iraklı futbolcu Yuto Horigome, Japon futbolcu Yuta Toyokawa, Japon futbolcu William Guzmán, Meksikalı futbolcu 10 Eylül Mehdi Turabi, İranlı millî futbolcu Tsubasa Nihei, Japon futbolcu 11 Eylül Mateus dos Santos Castro, Brezilyalı futbolcu Cameron Burrell, Amerikalı kısa mesafe koşucusu Nataliya Prışçepa, Ukraynalı atlet Eyüp Türkaslan, Türk futbolcu Hüseyin Altıntaş, Türk futbolcu 12 Eylül Elina Svitolina, Ukraynalı tenisçi Thessaly Zimmerman, Arubalı manken Go Won-hee, Güney Koreli bir aktris Hasan Üstübücü, Türk futbolcu Yunus Emre Yalçın, Türk futbolcu Nicolás Orsini, Arjantinli futbolcu Jordi El Niño Polla, İspanyol pornografik film oyuncusu RM, Güney Koreli rapçi 13 Eylül Sepp Kuss, Amerikalı bisikletçi Joel Pohjanpalo, Fin futbolcu Layton Williams, İngiliz aktör, şarkıcı ve dansçı 14 Eylül Foxy Di, Amerikalı erotik model Hailey Anne Nelson, Amerikalı oyuncu Fehed el-Muvelled, Suudi futbolcu Gary Harris, Amerikalı profesyonel basketbolcu Léo Dubois, Fransız futbolcu Brahim Darri, Hollandalı futbolcu Daniel O'Shaughnessy, Çinli futbolcu Yumemi Kanda, Japon futbolcu 15 Eylül Luis Mago, Venezuelalı futbolcu Björn Engels, Belçikalı futbolcu Ricardo Horta, Portekizli millî futbolcu Wout van Aert, Belçikalı bisiklet yarışçısı 16 Eylül Mina Popović, Sırp voleybol oyuncusu Unoaku Anyadike, Nijeryalı model Daudet N'Dongala, Fransız futbolcu Adam Kowalski, Polonyalı profesyonel erkek voleybolcu Aleksandar Mitrović, Sırp futbolcu 17 Eylül Momoko Abe, Japon model Javier Eduardo López, Meksikalı futbolcu Bilal Kılıç, Türk futbolcu 18 Eylül - Yuki Yamanouchi, Japon futbolcu 19 Eylül Luka Krajnc, Slovenyalı millî futbolcu Alfredo Juraidini, Meksikalı futbolcu Mamadou Diallo, Gineli futbolcu 20 Eylül Gizem Sezer, Türk basketbolcu Gökhan Sazdağı, Türk futbolcu 21 Eylül Hideki Ishige, Japon futbolcu Davide Ballerini, İtalyan bisikletçi 22 Eylül Enver Cenk Şahin, Türk futbolcu Muhammed Kanu, Suudi millî futbolcusu Park Jin-young, Güney Koreli oyuncu, şarkıcı-şarkı yazarı, koreograf ve dansçı. 23 Eylül Yerry Mina, Kolombiyalı futbolcu Yusuf Mersin, İngiliz-Türk futbolcu 24 Eylül Yuki Omoto, Japon futbolcu Hannah Brown, Amerikalı manken Romario Ibarra, Ekvatorlu milli futbolcu Park Se-wan, Güney Koreli oyuncu 25 Eylül Yekaterina Matlaşova, Rus hentbolcu Jean Kouassi, Fildişi Sahilli futbolcu Min Do-hee, Güney Koreli oyuncu ve şarkıcı 26 Eylül Deniz Altan, Türk oyuncu İlyas Kubilay Yavuz, Samsunspor futbolcusu Junior Silva Ferreira, Brezilyalı futbolcu Marcell Jacobs, İtalyan kısa mesafe koşucusu ve eski uzun atlayıcı 27 Eylül Anya Olsen, Amerikalı erotik model Takuya Hashiguchi, Japon futbolcu 28 Eylül Onurcan Piri, Giresunspor futbolcusu Simon Hald Jensen, Danimarkalı hentbolcu Akihisa Okada, Japon futbolcu Xavier Arreaga, Ekvatorlu futbolcu Trevor Daniel, Amerikalı şarkıcı ve söz yazarı 29 Eylül Katarzyna Niewiadoma, Polonyalı yol bisikleti yarışçısı Halsey, Şarkıcı, Söz yazarı Andy Polo, Perulu futbolcu Joseph Mensah, Ganalı futbolcu Simon Hald Jensen, Danimarkalı hentbolcu 30 Eylül Aliya Mustafina, Rus sporcu Raphaël Coleman, İngiliz aktör ve aktivist Nikola Storm, Belçikalı futbolcu Ekim 1 Ekim Rodrigo Aguirre, Uruguaylı futbolcu Masayuki Yamada, Japon futbolcu Ali Hüsnü, Iraklı futbolcu Dejan Meleg, Sırp futbolcu 3 Ekim - Kepa Arrizabalaga, İspanyol futbolcu 4 Ekim Melis Tüzüngüç, Türk oyuncu Shunsuke Mori Japon futbolcu 5 Ekim - Danla Bilic, İnternet ünlüsü 6 Ekim Matthew Pennington, İngiliz futbolcu Joohoney, Güney Koreli rapçi ve söz yazarı Elmira Abdrazakova, Rus model 8 Ekim Luca Hänni, İsviçreli şarkıcı ve model Hiroki Akino, Japon futbolcu 9 Ekim - Christina Hering, Alman atlet 10 Ekim - Ferhad Ayaz, İsveçli futbolcu 11 Ekim Mikael Mandron İskoçyalı futbolcu Clésio Baúque, Mozambikli millî futbolcu 12 Ekim - Valērijs Šabala, Leton futbolcu 13 Ekim - Kübra Akman, Türk voleybolcu 14 Ekim - Wallace Fortuna dos Santos, Brezilyalı futbolcu 15 Ekim - Mertcan Aktaş, Türk futbolcu 16 Ekim Yuki Nakayama, Japon futbolcu Ayaka Ōhashi, Japon seslendirme sanatçısı ve şarkıcı Akari Kitō, Japon seslendirme sanatçısı ve şarkıcı 17 Ekim Bernard Mensah, Ganalı futbolcu Abdullah Balıkuv, Türk futbolcu 18 Ekim - Tsubasa Sano, Japon futbolcu 19 Ekim - Guillermo de Amores, Uruguaylı futbolcu 20 Ekim Semra Rahimli, Azerbaycanlı şarkıcı José Contreras Verna, Venezuelalı futbolcu 21 Ekim - İyaz Osman, Suriyeli futbolcu 23 Ekim Margaret Qualley, Amerikalı oyuncu, dansçı ve manken. Yusuke Kobayashi, Japon futbolcu Patimat Abakarova, Azeri tekvandocu César Abregú, Arjantinli futbolcu Tomoko Muramatsu, Japon futbolcu 24 Ekim Naomichi Ueda, Japon millî futbolcu Bruma, Portekizli futbolcu Miguel Araujo, Perulu futbolcu 25 Ekim - Jefferson Lerma, Kolombiyalı futbolcu 26 Ekim Bediha Gün, Türk kadın güreşçi Shuho Miyashita, Japon futbolcu 27 Ekim Ahsen Eroğlu, Türk oyuncu Euna Kim, Güney Koreli şarkıcı Fatma Büşra Ayaydın, Türk oyuncu Kurt Zouma, Fransız futbolcu 28 Ekim - Andrew Harrison, Amerikalı profesyonel basketbolcu 30 Ekim - Tomoki Wada, Japon futbolcu 31 Ekim Sezgi Sena Akay, Türk oyuncu Maxime Spano, Fransız futbolcu Connor Chapman, Avustralyalı futbolcu Andrea Fulignati, İtalyan futbolcu Kasım 20 Kasım - Saki Ueno, Japon futbolcu 22 Kasım - Dacre Montgomery, Avustralyalı şair ve söz yazarı Aralık 3 Aralık – Jake T. Austin, Amerikalı sinema oyuncusu 12 Aralık - Zoé Metthez, İsviçreli manken 14 Aralık - Jason Lowndes, Avustralyalı bisikletçi 17 Aralık - Sura İskenderli, Türk şarkıcı Ölümler Ocak 1 Ocak - Cesar Romero, Küba asıllı Amerikalı oyuncu (d. 1907) 9 Ocak Nubar Terziyan, Ermeni asıllı Türk vatandaşı sinema sanatçısı (d. 1909) Kayhan Kaynak, Türk futbolcu (d. 1960) 17 Ocak - Chung Il-kwon, 8. Güney Kore Başbakanı (d. 1917) 20 Ocak - Matt Busby, İskoç teknik direktör (d. 1909) 22 Ocak Jean-Louis Barrault, Fransız oyuncu ve yönetmen (d. 1910) Telly Savalas, Amerikalı oyuncu (d. 1924) 29 Ocak - Ulrike Maier, Avusturyalı kayakçı (d. 1967) 30 Ocak - Pierre Boulle, Fransız yazar (d. 1912) Şubat 1 Şubat - Olan Soule, Amerikalı oyuncu (d. 1909) 2 Şubat - Marija Gimbutas, Litvan-Amerikalı arkeolog ve antropolog (d. 1921) 6 Şubat - Jack Kirby, Amerikalı çizgi roman yazarı ve editörü (d. 1917) 7 Şubat - Witold Lutosławski, Polonyalı besteci (d. 1913) 9 Şubat - Howard Martin Temin, Amerikalı biyolog (d. 1934) 11 Şubat - Paul Feyerabend, Avusturyalı filozof (d. 1924) 14 Şubat - Andrey Çikatilo, Rus seri katil (d. 1936) 17 Şubat - Garbis İstanbulluoğlu, Ermeni asıllı Türk futbolcu ve teknik direktör (d. 1927) 19 Şubat - Derek Jarman, İngiliz film yönetmeni (d. 1942) 24 Şubat - Dinah Shore, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı (d. 1916) 26 Şubat Tarık Buğra, Türk yazar (d. 1918) Bill Hicks, Amerikalı komedyen (d. 1961) Mart 4 Mart - John Candy, Kanadalı komedyen ve oyuncu (d. 1950) 6 Mart - Melina Mercouri, Yunan siyasetçi ve oyuncu (d. 1920) 9 Mart Charles Bukowski, Amerikalı yazar (d. 1920) Fernando Rey, İspanyol oyuncu (d. 1917) 12 Mart - Mehmed Orhan Osmanoğlu, 42. Osmanlı Hanedan Reisi (d. 1909) 16 Mart - Medeni Berk, 7. Türkiye Cumhuriyeti Başbakan Yardımcısı (d. 1913) 23 Mart - Giulietta Masina, İtalyan kadın oyuncu (d. 1921) 29 Mart - Eugene Ionesco, Rumen tiyatro yazarı (d. 1909) Nisan 1 Nisan Léon Degrelle, Belçikalı Nazi (d. 1906) Gennadi Voronov, 24. Rusya SFSC Başkanı (d. 1910) Robert Doisneau, Fransız fotoğraf sanatçısı (d. 1912) 5 Nisan - Kurt Cobain, Amerikalı şarkıcı ve söz yazarı (d. 1967) 6 Nisan Juvénal Habyarimana, 3. Ruanda Devlet Başkan (d. 1937) Cyprien Ntaryamira, 5. Burundi Devlet Başkan (d. 1955) 7 Nisan - Agathe Uwilingiyimana, 4. Ruanda Başbakanı (d. 1953) 15 Nisan - John Curry, İngiliz buz patencisi (d. 1949) 16 Nisan - Ralph Ellison, Amerikalı yazar (d. 1914) 17 Nisan - Roger Wolcott Sperry, Amerikalı nöropsikolog (d. 1913) 22 Nisan - Richard Nixon, 37. Amerika Birleşik Devletleri Başkanı (d. 1913) 28 Nisan - Berton Roueché, Amerikalı gazeteci ve yazar (d. 1910) 30 Nisan - Roland Ratzenberger, Avusturyalı Formula 1 pilotu (d. 1960) Mayıs 1 Mayıs - Ayrton Senna, Brezilyalı Formula 1 pilotu (d. 1960) 7 Mayıs - Clement Greenberg, Amerikalı sanat eleştirmeni (d. 1909) 8 Mayıs - George Peppard, Amerikalı oyuncu (d. 1928) 10 Mayıs - John Wayne Gacy, Amerikalı seri katil (d. 1942) 12 Mayıs - Erik Erikson, Alman-Amerikalı psikolog (d. 1902) 13 Mayıs - Manfred Wörner, 7. NATO Genel Sekreteri (d. 1934) 14 Mayıs - Cihat Arman, Türk kaleci ve teknik direktör (d. 1915) 19 Mayıs - Jacqueline Kennedy Onassis, 35. Amerika Birleşik Devletleri First Lady'si (d. 1929) 21 Mayıs - Giovanni Goria, 46. İtalya Başbakanı (d. 1943) 25 Mayıs - Fikret Arıcan, Türk futbolcu ve teknik direktör (d. 1912) 29 Mayıs - Erich Honecker, 2. Doğu Almanya lideri (d. 1912) 31 Mayıs - Uzay Heparı, Türk besteci (d. 1969) Haziran 4 Haziran - Massimo Troisi, İtalyan aktör (d. 1953) 9 Haziran - Jan Tinbergen, Hollandalı iktisatçı (d. 1903) 14 Haziran - Henry Mancini, Amerikalı besteci ve aranjör (d. 1924) 15 Haziran - Kristen Pfaff, Amerikalı basçı (d. 1967) 15 Haziran - Ahmet Kostarika, Türk sinema oyuncusu (d. 1927) 20 Haziran - Jay Miner, Tümleşik devre tasarımcısı (d. 1932) Temmuz 2 Temmuz - Andrés Escobar, Kolombiyalı futbolcu (d. 1967) 8 Temmuz - Kim Il-sung, 1. Kuzey Kore Yüce Lideri (d. 1912) 10 Temmuz - Şemsi Yastıman, Türk Halk Müziği sanatçısı (d. 1923) 13 Temmuz - Ayfer Feray, Türk oyuncu (d. 1928) 20 Temmuz - Paul Delvaux, Belçikalı ressam (d. 1897) 27 Temmuz - Kevin Carter, Güney Afrikalı fotoğrafçı (d. 1960) Ağustos 11 Ağustos - Peter Cushing, İngiliz oyuncu (d. 1913) 14 Ağustos - Elias Canetti, Bulgar kökenli Alman yazar (d. 1905) 18 Ağustos - Richard Laurence Millington Synge, Britanyalı biyokimyacı (d. 1914) 19 Ağustos - Linus Pauling, Amerikalı kuantum kimyageri ve biyokimyacı (d. 1901) 23 Ağustos - Zoltán Fábri, Macar yönetmen ve senarist (d. 1917) 30 Ağustos - Lindsay Anderson, İngiliz film yönetmeni (d. 1923) Eylül 3 Eylül - Billy Wright, İngliz futbolcu ve teknik direktör (d. 1924) 7 Eylül James Clavell, Avustralya doğumlu Britanyalı yazar (d. 1921) Terence Young, İngiliz film yönetmeni (d. 1915) 10 Eylül - Max Morlock, Alman futbolcu (d. 1925) 11 Eylül - Jessica Tandy, İngliz oyuncu (d. 1909) 12 Eylül - Boris Yegorov, Sovyet doktor ve kozmonot (d. 1937) 17 Eylül - Karl Popper, Avusturyalı-İngiliz filozof (d. 1902) 22 Eylül - Hedwig Potthast, Heinrich Himmler'in metresi (d. 1912) 26 Eylül - Louis Ferdinand, Prusya Prensi (d. 1907) 30 Eylül - André Michel Lwoff, Fransız mikrobiyolog (d. 1902) Ekim 11 Ekim - Ahmediye Cebrayılov, Azeri asıllı Sovyet asker (d. 1920) 20 Ekim - Burt Lancaster, Amerikalı oyuncu (d. 1913) 22 Ekim - Rollo May, Amerikalı varoluşçu psikolog (d. 1909) 24 Ekim - Raúl Juliá, Porto Rikolu oyuncu (d. 1940) 25 Ekim - Mildred Natwick, Amerikalı aktris (d. 1905) Kasım 1 Kasım - Richard Krautheimer, Alman sanat ve mimarlık tarihçisi (d. 1897) 12 Kasım - Wilma Rudolph, Amerikalı kısa mesafe koşucusu (d. 1940) 28 Kasım - Jeffrey Dahmer, Amerikalı seri katil (d. 1960) 30 Kasım - Guy Debord, Fransız Marksist filozof, yazar ve sinemacı (d. 1931) Aralık 2 Aralık - Orhan Şaik Gökyay, Türk edebiyat, tarih ve dil araştırmacısı, şair (d. 1902) 8 Aralık Enrique Líster, İspanyol asker ve siyasetçi (d. 1907) Antonio Carlos Jobim, Brezilyalı besteci (d. 1927) 13 Aralık - Antoine Pinay, 70. Fransa Başbakanı (d. 1891) 20 Aralık - Dean Rusk, 54. Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanı (d. 1909) 24 Aralık - John Osborne, İngiliz oyun yazarı (d. 1929) Tarihi bilinmeyenler Murat Canbaş - Türk sporcu (d. 1974) Nobel Ödülleri Fizik – Bertram N. Brockhouse, Clifford Glenwood Shull Kimya – George Andrew Olah Tıp – Alfred G. Gilman, Martin Rodbell Edebiyat – Kenzaburo Oe Barış – Yasser Arafat, Shimon Peres, Yitzhak Rabin Ekonomi – Reinhard Selten, John Forbes Nash, John Harsanyi

2290

https://tr.wikipedia.org/wiki/1995

1995

1995 (MCMXCV) pazar günü başlayan yıl. 20. yüzyılın ve 2. milenyumun 95. yılı. Olaylar 1 Ocak Diyarbakır'ın Kulp ilçesine bağlı Hamzalı köyüne saldıran PKK mensupları, yedisi çocuk on dokuz kişiyi öldürdü. Bir PKK'lı öldürüldü. Dünya Ticaret Örgütü kuruldu. İsveç, Avusturya ve Finlandiya; Avrupa Birliği üyeliğine kabul edildi. 17 Ocak - Japonya'nın Kobe şehrinde meydana gelen 7.3 şiddetindeki deprem sonucu 6.433 kişi öldü. 6 Şubat - Türkiye ile Avrupa Birliği arasında Gümrük Birliği antlaşması imzalandı. 18 Şubat - Cumhuriyet Halk Partisi ile Sosyaldemokrat Halkçı Parti, CHP çatısı altında birleşti. Hikmet Çetin genel başkanlığa getirildi. 20 Mart - Türk Silahlı Kuvvetleri, Kıbrıs Harekâtı'ndan (1974) sonraki en kapsamlı harekâtı başlatarak 35.000 askerle Irak'a girdi. Genelkurmay Başkanlığı'ndan yapılan açıklamaya göre Irak'ta 2245 PKK'lı öldürülürdü. Tokyo Metrosu'nda Aum Shinrikyo tarikatı üyeleri tarafından sarin gazı kullanılarak gerçekleştirilen terör saldırısında 12 kişi hayatını kaybetti, 4000'den fazla kişi yaralandı. 11 Nisan - Güneydoğu Anadolu Projesinin bir parçası olan Şanlıurfa - Harran su kanallarına, ilk su verildi. 1 Mayıs - Hırvatistan Ordusu, Batı Slavonya'yı geri almak için Bljesak Operasyonu başlattı. 17 Mayıs - Nasuh Mahruki Everest'in zirvesine ulaşarak dünyanın en yüksek zirvesine ulaşan ilk Türk oldu. 25 Mayıs - Batman'da bir ilkokul yakınındaki durağa bırakılan bombanın patlaması sonucu 4 öğrenci, 1 öğretmen toplam 11 kişi öldü, 18 kişi de yaralandı. 6 Haziran - Yalova, Karabük ve Kilis il oldu. 16 Haziran Michael Jackson çift diskten oluşan albümünü HIStory'u çıkardı. Ayrıca bu albüm dünyanın en çok satan çift diskli albümüdür. PKK Tunceli'de bir karakolu bastı, 20 asker öldü. 11 Temmuz - Bosna Soykırımı: Ratko Mladiç komutasındaki Bosna Sırp ordusu, Bosna-Hersek'teki Srebrenitza Bölgesi'nde, toplamda yaklaşık 8.000 Bosnalı'ın öldürüldüğü Srebrenitza Katliamı'na başladı. 13 Temmuz - Isparta'nın Senirkent ilçesinde meydana gelen sel felaketinde 74 kişi öldü. 25 Temmuz - İstanbul Altın Borsası açıldı. 4 Ağustos-7 Ağustos - Hırvatlar, Bosna-Hersek ordusunun 5. kolordusu ve NATO’yla işbirliği içinde Krayina Sırp Cumhuriyeti ve Batı Bosna Cumhuriyeti'ne karşı Fırtına Harekâtı olarak adlandırılan geniş çaplı bir operasyon düzenleyerek 250.00 Sırp ve Müslüman özerkçiye evlerini terk ettirdiler. 24 Ağustos - Microsoft, yeni Windows sürümü Windows 95'i satışa sundu. 30 Ağustos - NATO, Markale Katliamı üzerine, Bosnalı Sırplara karşı hava harekatı başlattı. 11 Eylül - Sümerbank, 103 milyon dolara Hayyam Garipoğlu grubuna satılarak özelleştirildi. 1 Ekim - 1995 Dinar Depremi: Afyonkarahisar ilinin Dinar ilçesinde meydana gelen 6.0 şiddetindeki depremde 90 kişi öldü, 212 kişi yaralandı. 2 Ekim - Heavy Metal albümü Iron Maiden onuncu albümü The X Factor'ı yayınladı. 13 Kasım - Suudi Arabistan'ın başkenti Riyad'da bomba yüklü araçlarla gerçekleştirilen saldırıda 7 kişi öldü. 8 Aralık Eralp Akkoyunlu (d 1933), 1987 yılında çıktığı dünya seyahatini tamamlayarak bunu gerçekleştiren 5. Türk oldu. 6 yıl 7 ay süren bu yolculukta Akkoyunlu, 302 gün seyir yaparak dünyayı dolaşmıştır. KESK, memur sendikaları konfederasyonu kuruldu. 13 Aralık - Avrupa Parlamentosu, 149 ret oyuna karşılık 343 oyla Türkiye ile yapılan Gümrük Birliği anlaşmasını onayladı. 14 Aralık - Paris'te Sırp, Bosnalı ve Hırvatlar arasında imzalanan Dayton Barış Antlaşması'yla 3.5 yıldır devam eden Bosna Savaşı sona erdi. Tarihi bilinmeyenler NBA basketbol liginde Toronto Raptors takımı kuruldu. Dünya Nüfusu Doğumlar Ocak 1 Ocak Rachel Amanda, Endonezyalı oyuncu ve şarkıcı Beykan Şimşek, Türk futbolcu. Gökhan Akkan, Türk kaleci. Nuri Fatih Aydın, Türk futbolcu. Recep Niyaz, Türk futbolcu. Turhan Alper Turgut, Türk futbolcu. 2 Ocak - Antonio José, İspanyol şarkıcı. 3 Ocak Muhammed Demirci, Türk futbolcu. Kim Seolhyun, Güney Koreli şarkıcı ve oyuncu. Jisoo (şarkıcı),Güney Koreli şarkıcı ve oyuncu 30 Ocak Eldar Seferov, Azeri artistik jimnastikçi Viktoriya Komova, Rus artistik jimnastik sporcusu Şubat 8 Şubat - Jordan Todosey, Sinema oyuncusu 8 Şubat - Mijat Gaćinović, Sırp futbolcu 11 Şubat - Milan Škriniar, Slovak futbolcu Mart 4 Mart - Chlöe Howl, İngiliz şarkıcı ve şarkı yazarı 6 Mart - Annelies Törös, Belçikalı manken 8 Mart - Marko Gudurić Sırp basketbolcu 15 Mart - Guillermo Martínez Ayala, Meksikalı futbolcu 17 Mart - Anastasia Martiusheva, Buz patenci 22 Mart - Hasan Ayaroğlu, Türk futbolcu Nisan 1 Nisan - Maxence Perrin, Fransız oyuncu 2 Nisan - Sergey Revyakin, Rus futbolcu 6 Nisan - Metecan Birsen, Basketbolcu 7 Nisan - Valeria Zenkova, Buz Patenci 8 Nisan - Anne Murielle Ravina, Mauritiuslu manken 14 Nisan - Yukiko Fujisawa, Buz patenci 22 Nisan - Mustafa Etoğlu, Türk futbolcu 26 Nisan - Tilbe Şenyürek, Türk basketbolcu Mayıs 2 Mayıs - Hazal Subaşı, Türk oyuncu ve manken 3 Mayıs - Celeste Buckingham, Slovak şarkıcı 6 Mayıs - Adi Osmanović, Boşnak voleybolcu 12 Mayıs Luke Benward, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı Sawyer Sweeten, Amerikalı çocuk oyuncu (ö. 2015) 15 Mayıs - Ksenia Sitnik, şarkıcı 22 Mayıs - Nazlıcan Ölçek, Türk basketbolcu 26 Mayıs - Kenan Sipahi, Türk basketbolcu Haziran 4 Haziran - María Isabel, İspanyol şarkıcı 6 Haziran - Daria Varlamova, Avustralyalı-Rus manken 12 Haziran - Ezgi Dilik, Türk voleybolcu 19 Haziran - Deniz Aygül, Türk basketbolcu Temmuz 5 Temmuz - Akira Hamashita, Japon futbolcu 7 Temmuz - Nika Turković, Hırvat şarkıcı. 9 Temmuz - Georgie Henley, Şarkıcı. 10 Temmuz - Nicolas Ganopoulos, Yunan şarkıcı. 12 Temmuz - Yohio, İsveçli şarkıcı ve söz yazarı. 12 Temmuz - Luke Shaw, İngiliz futbolcu 17 Temmuz - Jessy Gálvez López, Belçikalı futbolcu 18 Temmuz - Sui Wenjing, Buz Patenci. 28 Temmuz - Polina Shelepen, Buz Patenci. Ağustos 8 Ağustos - Malin Reitan, Norveçli şarkıcı. 15 Ağustos - Ümit Karaal, Türk futbolcu. 17 Ağustos - Gracie Gold, Amerikalı buz patenci. 20 Ağustos - Mehmet Yılmaz, Türk futbolcu. 29 Ağustos - Kartal Özmızrak, Türk basketbolcu. 29 Ağustos - Oğuz Berkay Fidan, Türk şarkıcı. Eylül 7 Eylül Luisa Niemesch, Alman güreşçi George Williams, Galli futbolcu Yota Shimokawa, Japon futbolcu Jailson, Brezilyalı futbolcu 8 Eylül Ellie Black, Kanadalı artistik jimnastikçi Nicolai Hvilshøj Reedtz, Danimarkalı Counter-Strike: Global Offensive profesyonel oyuncu Hayao Kawabe, Japon hentbolcu Julian Weigl, Alman millî futbolcu 15 Eylül - Sam Gallagher, İngiliz futbolcu 22 Eylül-Nayeon,Güney Koreli şarkıcı Ekim 1 Ekim - Zhaneta Byberi, Arnavut model 4 Ekim - Ralf Mackenbach, Hollandalı müzisyen. 7 Ekim - Carlos Ibargüen, Kolombiyalı futbolcu 9 Ekim - Mariam Kakhelishvili, Gürcü sanatçı ve söz yazarı. 13 Ekim-Jimin (1995 doğumlu şarkıcı) Güney Koreli şarkıcı 15 Ekim - Billy Unger, Amerikalı aktör. Kasım 2 Kasım - Brandon Soo Hoo, Sinema ve Dizi Oyuncusu. 6 Kasım - Doğukan Tezel, Türk basketbolcu 9 Kasım - Daniel Naroditsky, Amerikalı satranç büyükustası 11 Kasım - Noah Gray-Cabey, Amerikalı aktör 16 Kasım Dilara Uralp, Türk rüzgâr sörfçüsü Aslı Bekiroğlu, Türk oyuncu 23 Kasım - Brittany Broben, Avustralyalı atlama sporcusu 27 Kasım - Iris, Belçikalı şarkıcı Aralık 1 Aralık - Eva Boto, Sloven şarkıcı. 20 Aralık - Feliks Zemdegs, Avustralyalı Rubik Küpü şampiyonu. 29 Aralık - Ross Lynch, Amerikalı aktör, şarkıcı, çalgıcı ve dansçı 30 Aralık- V (şarkıcı) Güney Koreli şarkıcı Ölümler Ocak 1 Ocak Eugene Wigner, Macar Amerikan fizikçi ve matematikçi. Mehmet Muhtar, Türk sinema yönetmeni ve senaristi. 2 Ocak - Siad Barre 6 Ocak - Muharrem Ergin, Türk yazar ve türkolog. 9 Ocak Alaettin Eriş, Türk siyasetçi. Souphanouvong 11 Ocak Onat Kutlar, Türk şair, yazar, düşünce adamı. Theodor Wisch 17 Ocak - Miguel Torga, Portekizli şair ve yazar. 18 Ocak - Adolf Butenandt, Alman biyokimyacı (d. 1903) 20 Ocak - Mehdi Bazergan, İranlı eğitimci, akademisyen, aktivist ve siyasetçi. 25 Ocak - William Sylvester, Amerikalı film ve dizi oyuncusu. Şubat 2 Şubat Donald Pleasence, İngiliz aktör. Fred Perry, İngiliz tenisçi. 4 Şubat - Patricia Highsmith, Amerikalı polisiye yazarı. 6 Şubat - Mehmet Nebil Oktay, Türk siyasetçi. 21 Şubat - István Bárány, Macar yüzücü. Mart 1 Mart César Rodríguez Álvarez, İspanyol eski millî futbolcu. Georges J. F. Köhler, Alman biyolog. Vladislav Listyev, Rus televizyon habercisi. 3 Mart - Mustafa Irgat, Türk şair ve sinema yazarı. 4 Mart - Eden Ahbez 6 Mart - Nehar Tüblek, Karikatürcü ve mizahçı. 14 Mart - William Alfred Fowler, Amerikalı astrofizikçi. 15 Mart - Mustafa Necati Karaer 17 Mart - Ruşen Cevadov, Azerbaycanlı siyasetçi, asker. 18 Mart - Sadri Alışık, oyuncu (d. 1925). 19 Mart - Max Braithwaite, Kanadalı yazar. 20 Mart - James "Bud" Walton 26 Mart Belgin Doruk, oyuncu (d. 1936). Eazy-E, Amerikalı rapçi ve prodüktör. Ko Takamoro, Eski Japon futbol oyuncusu. 27 Mart - Seyfi Kurtbek, Türk siyasetçi, askerci. 29 Mart - Baltimora, Kuzey İrlandalı şarkıcı. 31 Mart - Selena, Amerikalı şarkıcı ve söz yazarı öldürüldü (d. 1971) Nisan 6 Nisan - Yannis Alevras, Yunan Siyasetçi ve Yunanistan Cumhuriyeti'nin Eski Meclis Başkanı ve Cumhurbaşkanı Vekili. 10 Nisan - Morarji Desai, Hindistan'ın 6. başbakanı. 13 Nisan - Josef Hügi, İsviçreli futbolcu. 14 Nisan - Brian Coffey, İrlandalı şair ve yayıncı. 18 Nisan - Max Wünsche 20 Nisan - Milovan Đilas 25 Nisan - Ginger Rogers, Amerikalı tiyatro ve sinema oyuncusu, şarkıcı ve dansçı. 27 Nisan - Kemal Sarıibrahimoğlu, Türk siyasetçi. Mayıs 2 Mayıs - Osman Kavrakoğlu, Türk siyasetçi ve futbol adamı. 5 Mayıs Mihail Botvinnik, Altıncı dünya satranç şampiyonu. Ömer Lütfi Erzurumluoğlu, Türk siyasetçi. 10 Mayıs - Belkıs Dilligil tiyatro ve sinema oyuncusu 11 Mayıs - Mia Martini, İtalyan şarkıcı. 12 Mayıs Giorgio Belladonna Ştefan Kovács 14 Mayıs Christian Anfinsen, Amerikalı biyokimyacı. Rauf Mutluay, Türk deneme yazarı, eleştirmen ve edebiyat araştırmacısı. 16 Mayıs - Lütfi Suyolcu, Kuşadası Belediyesi eski Başkanı. 18 Mayıs - Elizabeth Montgomery, Amerikalı film ve televizyon oyuncusu. 24 Mayıs - Harold Wilson, İngiliz siyasetçi, başbakan. 25 Mayıs - Dany Robin, Fransız oyuncu. 26 Mayıs - Doğan Kasaroğlu, Türk gazeteci ve siyasetçi. 29 Mayıs - Glen Selbo, Amerikalı basketbolcu. 30 Mayıs - Ted Drake, İngiliz futbol adamı. Haziran 9 Haziran - Sibel Yalçın, DHKP-C militanı. 14 Haziran - Roger Zelazny, Polonyalı-Amerikalı yazar. 20 Haziran - Emil Cioran, Rumen yazar. 22 Haziran - Yves Congar - Dominikan, Kardinal, 20. yüzyılın en önemli Roma Katolik ilahiyatçılarından biridir (d. 1904) 23 Haziran - Jonas Salk 29 Haziran - Lana Turner, Amerikalı oyuncu, akrist. (d. 1921) 30 Haziran - Kemal Oğuzman, Türk hukukçu, akademisyen. Temmuz 4 Temmuz- Bob Ross Ressam (d.1942). 5 Temmuz - Aziz Nesin, mizah yazarı (d. 1915). 10 Temmuz - Mehmet Ali Aybar, Türkiye İşçi Partisi'nin (TİP) eski lideri ve Sosyalist Devrim Partisi'nin (SDP) kurucu genel başkanı. (ö.1995) 13 Temmuz - Bilge Karasu, Türk yazar. 15 Temmuz - Haluk Çulha, Türk bürokrat. 17 Temmuz Efraim Evron, İsrailli diplomat. Juan Manuel Fangio 20 Temmuz - Ernest Mandel 24 Temmuz Halid Bekdaş, Suriyeli siyaset adamı. Sadık Ahmet 27 Temmuz - Melih Esenbel, Türk diplomat. Ağustos 3 Ağustos - Ida Lupino, Amerikalı sinema oyuncusu, yönetmen ve senarist. 7 Ağustos - Muharrem Gülergin 5 Ağustos - İzet Naniç, Yugoslav savaşı sırasında tugay komutanı (d. 1965) 9 Ağustos - Jerry Garcia 10 Ağustos - Özdemir Yiğit, Türk büyükelçi. 12 Ağustos - Vasfi Gerger, Türk siyasetçi. 21 Ağustos - Guri Richter, Danimarkalı oyuncu (d. 1917) 23 Ağustos - Sylvester Stadler 24 Ağustos - Alfred Eisenstaedt, Amerikalı fotoğrafçı. 29 Ağustos - Frank Perry, Amerikan oyun ve film yönetmeni. 30 Ağustos Adam Wiśniewski-Snerg, Polonyalı bilimkurgu yazarı. Fischer Black, Amerikalı ekonomist. Eylül 9 Eylül - Keith Wayne, Amerikalı oyuncu. 10 Eylül - Oral Sander, Türk akademisyen. 11 Eylül - Jimmy Ryce, Amerikalı erkek çocuğu. 12 Eylül - Jeremy Brett, İngiliz aktör. 15 Eylül - Gunnar Nordahl, İsveçli golcü futbolcu. 27 Eylül - Baha Akşit, Türk siyasetçi, doktor, eski milletvekili ve senatör. Ekim 4 Ekim - Gilles Deleuze 5 Ekim - Abdurehim Ötkür, Yazar ve şair. 9 Ekim - Alec Douglas-Home, İngiliz siyasetçi. 10 Ekim - Kadir Savun, oyuncu (d. 1926). 11 Ekim - Şemsi Belli, Türk şair, yazar, gazeteci, siyasetçi. 13 Ekim - Tevfik Koraltan, Türk siyasetçi. 18 Ekim - Claudio Brook, Meksikalı sinema oyuncusu. Kasım 3 Kasım - Jean Droze 4 Kasım - İzak Rabin 8 Kasım - Mükerrem Sarol, Türk siyasetçi. 9 Kasım - Yılmaz Zafer, oyuncu (d. 1956). 10 Kasım Ken Saro-Wiwa, Nijeryalı yazar, televizyon yapımcısı ve çevreci. René Wellek 20 Kasım - Sergey Grinkov, Rus buz patenci. 21 Kasım - Victoria Hazan, Yahudi asıllı Türk şarkıcı, udi ve besteci. 23 Kasım - Louis Malle, Fransız film yönetmeni, senarist ve yapımcısı. 25 Kasım - Nesim Malki, Türkiye Yahudisi iş insanı ve tefeci. 27 Kasım - Abdullah Yüce, Türk müziği sanatçısı, şair, oyuncu. 28 Kasım - Rakım Çalapala, Türk yazar. Aralık 2 Aralık Kemal Sülker, Türk sendikacı, gazeteci, araştırmacı yazar. Robertson Davies, Kanadalı oyun yazarı ve romancı. 7 Aralık - Masashi Watanabe, Japon futbol oyuncusu. 17 Aralık - İsa Yusuf Alptekin, Uygur siyasetçisi ve Doğu Türkistan Cumhuriyetinin genel sekreteri. 18 Aralık - Konrad Zuse 19 Aralık - Kamil Tuğrul Coşkunoğlu, Türk siyasetçi. 23 Aralık - James Meade, İngiliz iktisatçısı. 25 Aralık - Dean Martin, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı. 26 Aralık - Hüsamettin Böke, Türk futbolcu. 30 Aralık Doris Grau, Amerikalı senaryo danışmanı, oyuncu ve ses sanatçısı. Orhan Öztrak, Türk siyasetçi. Ayı ve günü bilinmeyenler, Arif Nusret Say (d. 1933, Gaziantep), Uluslararası Halter Federasyonu Denetleme Kurulu üyesi. Ali el-Verdi, Iraklı sosyal bilimci (d. 1913)

2291

https://tr.wikipedia.org/wiki/1996

1996

1996 (MCMXCVI) pazartesi günü başlayan bir yıldır. Olaylar Ocak 1 Ocak - Gümrük Birliği anlaşması Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Anlaşma, Türkiye ile 15 Avrupa ülkesi arasında geçerli oldu. 3 Ocak - Motorola Motorola StarTAC adlı dünyanın ilk giyilebilir cep telefonunu tanıttı. 5 Ocak - Hamas üyesi Yahya El Ayyaş İsrail tarafından düzenlenen suikastte öldürüldü. 7 Ocak - Ülke tarihinde yaşanan en büyük kar fırtınalarından biri nedeniyle Amerika Birleşik Devletleri'nin doğu kıyılarında yaşam felç oldu; 150'den fazla kişi öldü 8 Ocak - Zaire'nin başkenti Kinşasa'da Antonov An-32 model bir kargo uçağının pazaryerine düşmesi sonucu 300 kişi öldü. 9-20 Ocak - Çeçenistan'da Rus ve Çeçen güçleri arasında sert çarpışmalar yaşandı. 11 Ocak - Liberal Demokrat Parti lideri Ryūtarō Hashimoto Japonya Başbakanı oldu. 13 Ocak - İtalya Başbakanı Lamberto Dini partiler arası görüşmelerin başarısızlıkla sonuçlanması üzerine istifa etti. 14 Ocak - Jorge Sampaio Portekiz Cumhurbaşkanı seçildi. 16 Ocak - Sierra Leone Devlet Başkanı Valentine Strasser düzenlenen bir darbeyle görevinden uzaklaştırıldı. 19 Ocak - ABD'nin Rhode Island eyaletinde, motorunda yangın çıkan Scandia adlı römorkör, çektiği North Cape adlı tankerle karaya oturdu. Kazada 828,000 galon petrol denize sızdı, haftalar boyunca çok sayıda kuş ve deniz canlısı öldü. 19 Ocak - Endonezya'nın Sumatra adası açıklarında bir feribot battı; kazada 100'den fazla kişi boğularak öldü. 20 Ocak - Yaser Arafat tekrar Filistin Ulusal Yönetimi başkanlığına seçildi. 21 Ocak - Fransa son kez atom bombası test etti. 22 Ocak - Yunanistan başbakanı Andreas Papandreu sağlık nedenleriyle görevinden çekildi. 24 Ocak - Polonya Başbakanı Józef Oleksy Rus istihbarat örgütü KGB adına casusluk yaptığı suçlamaları nedeniyle istifa etti. 26 Ocak - Whitewater Emlak Skandalı nedeniyle Amerika Birleşik Devletleri başkanı Bill Clinton'ın eşi Hillary Clinton tanık sıfatıyla federal jüri önünde ifade verdi. 27 Ocak - Nijer'de düzenlenen darbede Albay Ibrahim Baré Maïnassara, ülkenin demokratik olarak seçilen ilk devlet başkanı olan Mahamane Ousmane'yi devirdi. 29 Ocak - Venedik'te çıkan yangında tarihi opera binası La Fenice yandı. 29 Ocak - Kardak Krizi; Yunanlar Ege Denizi'ndeki Kardak kayalıklarına Yunan bayrağı çekti. 30 Ocak - İrlanda Ulusal Kurtuluş Ordusu lideri Gino Gallagher öldürüldü. 31 Ocak - Sri Lanka'nın başkenti Colombo'daki Merkez Bankası binası önünde gerçekleştirilen bombalı saldırıda 91 kişi öldü, 1.400 kişi yaralandı. 31 Ocak - Çin'in Shaoyang kentinde patlayıcıların depolandığı kaçak bir depoda meydana gelen patlamada 122 kişi öldü. Şubat 4 Şubat - Çin Halk Cumhuriyeti'nin güneyindeki Lijiang şehri yakınlarında meydana gelen richter ölçeğine göre 7 şiddetindeki depremde 322 kişi öldü, 14.000 kişi yaralandı, yüzbinlerce kişi evsiz kaldı. 6 Şubat - Birgenair'in 301 sefer sayılı uçuşu; Birgenair'e ait ticari yolcu uçağı, Dominik Cumhuriyeti'ndeki Puerto Plata'dan, Gander, Kanada ve Berlin aktarmalı olarak Frankfurt'a yapması planlanan seferi sırasında kalkışından hemen sonra Karayip Denizi'ne düştü. Kazada uçaktaki 13 kişilik mürettebat ile çoğu Alman ve birkaç Polonyalıdan oluşan 176 yolcunun tümü öldü. 7 Şubat - René Préval seçim yarışında Jean-Bertrand Aristide'i yenmesiyle Haiti tarihinin demokratik ilk devlet başkanlığı devir teslimi gerçekleşti. 8 Şubat - IRA'nın gerçekleştirdiği Docklands bambalamasıyla Kuzey İrlanda Barış Süreci kapsamında ilan edilen ateşkes sona erdi. 9 Şubat - Kopernikyum elementi keşfedildi. 10 Şubat - Satranç bilgisayarı Deep Blue (Derin Mavi) ilk maçta Dünya Satranç Şampiyonu Garri Kasparov'u yendi. 10 Şubat - Pek çok Bosnalı Sırbın savaş suçlusu olarak tutuklanması üzerine Bosnalı Sırplar Bosna hükûmeti ve IFOR temsilcileriyle ilişkilerini kestiler. 10 Şubat - Filipinler hükûmetinin Vietnamlı sığınmacıları ülkelerine göndermek için zor kullanması üzerine Filipinli askerlerle Vietnamlı sığınmacılar arasında çatışmalar yaşandı. 10 Şubat - Güneybatı Galler'de Sea Empress adlı petrol tankerinin karaya oturmasıyla 73.000 ton petrol denize sızdı. 15 Şubat - Begüm Halide Ziya Bangladeş Başbakanlığına seçildi. Ülke tarihinde yapılan bu ikinci demokratik seçim, boykotlar nedeniyle katılımın düşük olması ve 13 kişinin öldüğü şiddet olayları nedeniyle gölgelendi. 15 Şubat - Çin Halk Cumhuriyeti'nin Xichang Uydu Fırlatma Merkezi'nden fırlatılan Uzun Yürüyüş 3 adlı füze fırlatılışından kısa süre sonra düştü. 17 Şubat - Garri Kasparov ikinci maçta Deep Blue'yu (Derin Mavi) yendi. 17 Şubat - Endonezya'nın Batı Papua bölgesinde meydana gelen richter ölçeğine göre 7,5 şiddetindeki depremde oluşan medcezirsel dalgalar nedeniyle 102 kişi öldü. 19 Şubat - Filipinler'de ahşap bir teknenin alabora olmasıyla 52 kişi öldü. 21 Şubat - Suudi Arabistan Kralı Fehd bin Abdülaziz sağlık nedenleriyle geçici olarak kardeşi Veliaht Prens Abdullah'a devrettiği yetkileri devraldığını açıkladı. 24 Şubat - Küba savaş uçakları Kübalı sürgünlere ait iki ABD hava taşıtını, Küba hava sahasını ihlal ettikleri gerekçesiyle vurarak düşürdü. 25 Şubat - İsrail'in Kudüs ve Aşkelon kentlerinde meydana gelen iki intihar saldırısında toplam 25 kişi öldü. Saldırıyı Hamas üstlendi. 27 Şubat - Dünyaca ünlü Pokémon serisinin ilk oyunu olan Pokémon Red ve Green Japonya'da satışa sunuldu. 28 Şubat - Kanadalı şarkıcı Alanis Morissette, 38. Grammy Ödülleri'nde Yılın Albümü Ödülü'nü kazandı. Morissette bu ödülü kazanan en genç kişi olarak tarihe geçti ve bu unvanı 2010'a kadar elinde tuttu. 29 Şubat - Peru'da Arequipa-Tacna seferini yapan yolcu uçağı Arequipa yakınlarında bir dağa çakıldı. Kazada uçaktaki 123 kişi öldü. 29 Şubat - Uganda'nın başkenti Kampala'nın 120 km doğusunda bir teknenin alabora olmasıyla 81 kişi öldü. 29 Şubat - Bosna hükûmeti Saraybosna Kuşatması'nın sona erdiğini açıkladı. Mart 1 Mart - Irak güçleri Birleşmiş Milletler Silah Denetim Komisyonu'nun (UNSCOM), daha önceden teftiş edilmesi kararlaştırılan 5 tesisin teftiş etmesini engelledi. 3 Mart - Halk Partisi lideri José María Aznar Felipe González yerine İspanya Başbakanlığına seçildi. 3-4 Mart - İsrail'de sorumluluklarını Hamas'ın üstlendiği ve arka arkaya gerçekleştirilen iki intihar saldırısında 32 kişi öldü. 6 Mart - Türkiye'de yaklaşık 2 ay süren görüşmeler, Mesut Yılmaz başkanlığında ANAP-DYP arasında ANAYOL Hükümeti'nin kurulmasıyla sonuçlandı. 6 Mart - Sierra Leone'deki Freetown limanı açıklarında bir teknenin alabora olması nedeniyle 86 kişi öldü. 6 Mart - Çeçen savaşçılar Grozni'deki Rus hükûmet merkezine saldırdı. Saldırıda 70 Rus askeri ve polisi ile 130 Çeçen savaşçı öldü. 8 Mart - Çin Tayvan sahili açıklarında karadan karaya füze denemeleri ve askeri tatbikatlara başladı. ABD yönetiminin provokasyon olarak tanımladığı eylemler için, Tayvan yönetimi karşılık verebileceğini söyledi. 9 Mart - Jorge Sampaio Portekiz'in yeni cumhurbaşkanı oldu. 11 Mart - John Howard Avustralya Başbakanı oldu. 13 Mart - İskoçya'da Dunblane kasabasında bir ilkokulu basan silahlı bir kişi, spor salonuna girerek etrafa rastgele ateş açtı. 3 dakika süren olayda 16 çocukla öğretmen öldü, 12 çocuk da yaralandı. 43 yaşındaki eski İzci lideri saldırgan, bir kurşun da kendine sıkarak kendisini öldürdü. 14 Mart - Orta Doğu'da artan saldırılar nedeniyle Mısır'da Uluslararası Barış Zirvesi düzenlendi. 16 Mart - Robert Mugabe tekrar Zimbabve Başkanlığına seçildi. 17 Mart - Sri Lanka Avustralya'yı yenerek Dünya Kriket Şampiyonu oldu. 18 Mart - Filipinler, Quezon City'de bir gece kulübünde meydana gelen yangında 163 kişi öldü. 20 Mart - Britanya hükûmeti Bovin spongiform ensefalopatinin (Deli Dana Hastalığı) insanlara da bulaşmış olabileceğini açıkladı. 23 Mart - Tayvan tarihinde devlet başkanlığı için yapılan ilk dereceli seçimde Lee Teng-hui tekrar seçildi. 24 Mart - Keşmir'de İslamcılarla güvenlik güçleri arasında yaşanan çatışmalarda 11 kişi öldü. 24 Mart - Filipinler'in Marinduque adasında ülke tarihinin en büyük madencilik felaketlerinden biri meydana geldi. 25 Mart - 68. Akademi Ödülleri Whoopi Goldberg'in sunuculuğunda Los Angeles'ta gerçekleştirildi. Braveheart (Cesur Yürek) En İyi Film Akademi Ödülü'nü kazandı. 25 Mart - Uluslararası Para Fonu (IMF), Rusya'ya ekonomik reformlar için 10,2 milyar ABD Doları kredi verilmesini onayladı. 28 Mart - Kıbrıs'ta, üç Britanya askeri (Allan Ford, Justin Fowler ve Geoffrey Pernell) 1994 yılında Danimarkalı turist rehberi 26 yaşındaki Louise Jensen'i kasıtsız öldürdükleri için hüküm giydiler. Üç asker daha önce, tecavüz edip öldürdükleri gerekçesiyle ömür boyu hapis cezasına mahkûm edilmişlerdi. Nisan 1 Nisan - Haiti'de aşırı yolcu alan bir tekne battı; 200'den fazla kişi öldü 3 Nisan - Hırvatistan'ın Dubrovnik kentinin kuzeyinde Boeing 737 tipi bir askeri jet bir dağa çakıldı. Aralarında ABD Ticaret Sekreteri Ron Brown'ın da olduğu uçaktaki 35 kişi öldü. 3 Nisan - "Unabomber" olarak bilinen Theodore Kaczynski tutuklandı. 3 Nisan - Burundi'de Tutsilerin Hutulara karşı gerçekleştirdiği katliamda 450'yi aşkın kişi öldürüldü. 5-27 Nisan - Atmaca Harekâtı; Türk Silahlı Kuvvetleri, PKK'ya karşı Lice, Hani, Kulp ve Genç ilçeleri arasındaki dağlık kesimde operasyon düzenledi. 6 Nisan - Liberya'da iç savaş, farklı gruplar arasında tekrar başladı. 9 Nisan - Avrupa Birliği Yugoslavya Federal Cumhuriyeti'ni resmen tanıdığını açıkladı. 11 Nisan - İsrail, Lübnan'ın güneyindeki Hizbullah mevzilerine karşı Gazap Üzümleri Harekatı adlı geniş çaplı bir askerî harekât başlattı. 11 Nisan - Almanya'da, Düsseldorf Uluslararası Havalimanı'nda, bir dükkânın çatı bölümünde yapılan tadilat çalışması sırasında çıkan yangında 17 kişi öldü. 18 Nisan - İsrail'in, Lübnan'ın güneyindeki mültecilerin sığındığı bir Birleşmiş Milletler binasını vurmasıyla 100 sivil öldü. 18 Nisan - İsrail saldırısına tepki olarak bir grup İslamcı militan Mısır'da bir otele ateş açtı, saldırıda 18 Yunan turist öldü. 21 Nisan - İtalya'da yapılan genel seçimleri Romano Prodi liderliğindeki Zeytin Ağacı İttifakı kazandı. 26 Nisan - "Şanghay Beşlisi" olarak bilinen Çin, Rusya, Kazakistan, Kırgızistan ve Tacikistan arasında bir bölgesel güvenlik antlaşması imzalandı. 28 Nisan - Avustralya'nın güneyindeki Tasmania adasında Martin Bryant adlı bir kişi, düzenlediği silahlı saldırıda 35 kişiyi öldürdü. 28 Nisan - Pakistan'ın Bhaiperu kentinde düzenlenen bombalı saldırıda 60'tan fazla kişi öldü. Mayıs 4 Mayıs - Sudan Federal Havayolları'na ait bir yolcu uçağı, başkent Hartum'un 325 km kuzeydoğusunda acil iniş sırasında çakıldı, kazada 53 kişi öldü. 8 Mayıs - Hawaii'deki W. M. Keck Gözlemevi'nin ikinci teleskobu çalışmaya başladı. 9 Mayıs - Güney Afrika Cumhuriyeti'nde Ulusal Parti'nin koalisyon hükûmetinden çekilmesiyle Afrika Ulusal Konseyi hükûmetin kontrolünü tek başına ele aldı. 9 Mayıs - Uganda Başkanı Yoweri Museveni ülke tarihinde düzenlenen ilk tek dereceli başkanlık seçimini kazandı. 10 Mayıs - Everest Dağı'nda aniden başlayan fırtına 8 dağcının ölümüne neden oldu. 10 Mayıs - Avustralya hükûmeti bireysel otomatik ve yarı-otomatik tüfek edinimini yasakladı. 10 Mayıs - Hong Kong'daki Vietnamlı göçmenlerin statülerinin sığınmacıdan ekonomik göçmen olarak değiştirilerek sınırdışı edilmeye zorlanmaları protesto edildi. 11 Mayıs - ValuJet'e ait McDonnell Douglas DC-9-32 tipi yolcu uçağı Miami'den havalanışından kısa süre sonra, kargo kısmındaki hatalı biçimde yüklenmiş oksijen jeneratörlerinin yangına neden olması nedeniyle Everglades bataklığına düştü. Kazada, uçaktaki 110 kişi öldü. 13 Mayıs - Bangladeş'i etkisi altına alan fırtınalar ve hortum 600 kişinin ölümüne neden oldu. 15 Mayıs - Endonezya'nın Papua bölgesinde Özgür Papua Örgütü'nün elindeki dokuz rehineden yedisi Endonezya Ordusu tarafından düzenlenen operasyonda kurtarıldı, iki rehine yaşamını kaybetti. 17-28 Mayıs- Bharatiya Janata Party lideri Atal Bihari Vajpayee Hindistan Başbakanlığına seçildi. Ancak hükûmetinin güvenoyu alamaması nedeniyle 13 gün sonra görevden çekildi. 20 Mayıs - ABD Yüksek Mahkemesi Colorado Eyaleti'nde eşcinsellerin haklarını koruyan düzenlemeleri engelleyen yasama, yürütme ve yargı kararlarını geçersiz saydı. 21 Mayıs - Tanzanya'nın batısındaki Mwanza kasabası yakınlarında, dünyanın ikinci en büyük gölü olan Victoria Gölü'nde bir teknenin alabora olması nedeniyle yaklaşık 1.000 kişi yaşamını kaybetti. 21 Mayıs - Cezayir İç Savaşı sırasında kaçırılan yedi Fransız rahip infaz edildi. 27 Mayıs - Rusya lideri Boris Yeltsin Çeçen isyancılarla ilk kez bir araya geldi ve Birinci Çeçen Savaşı için ateşkes görüşmeleri başladı. 28 Mayıs - Uluslararası gözlemciler 26 Mayıs tarihinde düzenlenen Arnavutluk genel seçimlerinin hileli olduğunu açıkladı, Cumhurbaşkanı Sali Berisha'nın lideri olduğu iktidardaki Arnavutluk Demokratik Partisi de Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı tarafından seçimlere hile karıştırmakla itham edildi. Başkent Tiran'da seçim sonuçlarına yönelik protesto gösterileri düzenlendi. 29 Mayıs - İsrail'de düzenlenen genel seçimleri Benyamin Netanyahu liderliğindeki Likud Partisi küçük bir farkla kazandı. 30 Mayıs - Hoover Enstitüsü yayınladığı iyimser raporda küresel ısınmanın ABD'deki ölüm oranlarını düşürebileceğini ve Amerikalılare değerli kazanımlar sunabileceğini açıkladı. 31 Mayıs - FIFA'nın Zürih'te düzenlenen toplantısında 2002 FIFA Dünya Kupası'nın Japonya ve Güney Kore tarafından ortaklaşa yapılmasına karar verildi. Haziran 1-3 Haziran - Çek Cumhuriyeti'nin tarihinde ilk kez düzenlenen genel seçimlerde başbakan Václav Klaus ve partisi Demokratik Yurrtaşlık Partisi (ODS) birinci oldu, ancak parlamentodaki çoğunluğunu kaybetti. 3 Haziran - Birleşmiş Milletler himayesinde düzenlenen Birleşmiş Milletler İnsan Yerleşimleri Konferansı, Habitat II Kent Zirvesi'nin resmi açılışı İstanbul'da yapıldı. 4 Haziran - Avrupa Uzay Ajansı'nın (ESA) 4 adet cluster uydusunu taşıyan uzay roketi Ariane 5 Fransız Guyanası'ndaki fırlatılışından yalnızca 40 saniye sonra infilak etti. 8 Haziran - 10. Avrupa Futbol Şampiyonası Birleşik Krallık'te başladı. 8 Haziran - Fransa Açık tarihinin en uzun süren bayanlar final maçında, Steffi Graf rakibi Aranzazu Sánchez Vicario'yu yenerek 19. Grand Slam şampiyonluğunu elde etti. 10 Haziran - Kuzey İrlanda'da IRA'nın siyasi kanadı Sinn Féin'in katılmadığı barış görüşmeleri başladı. 11 Haziran - São Paulo'nun banliyölerindeki bir alışveriş merkezinde meydana gelen patlamada 44 kişi öldü, 100'den fazla kişi yaralandı. 11 Haziran - Ayrılıkçı Çeçen liderlerini ve uluslararası diplomatları taşıyan barış konvoyu bir dizi uzaktan kumandalı kara mayınıyla düzenlenen saldırının hedefi oldu; saldırıda sekiz kişi yaşamını yitirdi. 12 Haziran - ABD'de, bir federal hakimler heyeti internetteki müstehcenliğe karşı çıkarılan bir kanunu engelledi. 1996 Communications Decency Act'in (İletişim Ahlak Yasası) yetişkinlerin ifade özgürlüğünü ihlal ettiğini açıkladılar. 13 Haziran - ABD'nin kuzeybatısındaki Montana'da bir çiftlikte 81 gündür direnen 16 fanatik Hristiyan milis FBI ajanlarına teslim oldu. 15 Haziran - Manchester'da IRA'nın düzenlediği bombalı saldırıda 200 kişi yaralandı, şehir merkezinde ağır hasar meydana geldi. 23 Haziran - Nintendo 64 Japonya'da satışa sunuldu. 25 Haziran - Suudi Arabistan'ın El Huber kentinde ABD askerlerin kaldığı binanın yanında bir kamyona yerleştirilen bombanın patlamasıyla çoğu Amerikalı olmak üzee 20 kişi öldü. 28 Haziran - Türkiye'de Refah Partisi lideri Necmettin Erbakan, DYP lideri Tansu Çiller'le Refahyol Hükûmetini kurdu. 28 Haziran - Ukrayna Anayasası yürürlüğe girdi. 29 Haziran - Çin Halk Cumhuriyeti'nin Siçuan bölgesindeki bir maytap fabrikasında meydana gelen patlamada en az 36 kişi öldü, 52 kişi yaralandı. 30 Haziran - Bosnalı Sırpların lideri Radovan Karadžić yetkilerini yardımcısı Biljana Plavšić'e bıraktı. 30 Haziran - Londra'da oynanan 1996 Avrupa Futbol Şampiyonası Finali'nde, Almanya Çek Cumhuriyeti'ni uzatmalarda 2-1 yenerek şampiyon oldu. Temmuz 1 Temmuz - Avustralya'da, Kuzey Toprakları yönetimi, gönüllü ötanaziyi yasallaştırdı. 3 Temmuz - Boris Yeltsin seçimlerin ikinci turunu kazanarak tekrar Rusya Federasyonu Başkanı seçildi. 5 Temmuz - Koyun Dolly nüklear transfer süreci kullanılarak yetişkin somatik bir hücreden başarılı biçimde klonlanan ilk memeli oldu. 8 Temmuz - Martina Hingis Wimbledon Çift Kadınlar Şampiyonluğunu kazanan en genç kişi oldu. 11 Temmuz - Lahey'deki Uluslararası Savaş Suçları Mahkemesi savaş suçluları Radovan Karadžić ve Ratko Mladić için tutuklama talebinde bulundu. 12 Temmuz - Bertha Kasırgası Kuzey Carolina'da ağır hasara neden oldu. 16 Temmuz - Japonya'da bakteriyel enfeksiyona bağlı olarak başlayan ve salgın boyutuna gelen gıda zehirlenmesinde 6.000 çocuk zehirlenirken, 3 kişi yaşamını yitirdi. 17 Temmuz - Portekizce Konuşan Ülkeler Topluluğu (Comunidade dos Países de Língua Portuguesa) kuruldu. 17 Temmuz - New York-Paris seferini yapan Trans World Airlines yolcu uçağı Long Island açıklarında havada infilak etti. Kazada 230 kişi öldü. 19 Temmuz - 1996 Yaz Olimpiyatları ABD'nin Atlanta kentinde başladı. 19 Temmuz - Uluslararası Savaş Suçları Mahkemesi tarafından savaş suçlusu ilan edilen Radovan Karadžić tüm görevlerinden çekildi. 24 Temmuz - Sri Lanka'nın başkenti Colombo'daki tren istasyonunda meydana gelen patlamada 56 kişi öldü. 25 Temmuz - Tutsilerin denetimindeki Burundi Ordusu gerçekleştirdiği darbeyle Başkan Sylvestre Ntibantunganya'yı görevden uzaklaştırıp yerine, eski başkanlardan Pierre Buyoya'yı getirdi. 27 Temmuz - Atlanta'da düzenlenen olimpiyat oyunlarının 8. gününde olimpiyat parkında patlayan bomba, 3 kişinin ölümüne, 111 kişinin yaralanmasına yol açtı. Ölenlerden biri de TRT kameramanı Melih Uzunyol'du. Ağustos 1 Ağustos - Birleşik Arap Emirlikleri'nde kendisine tecavüz eden patronunu öldürmekten mahkûm olan Filipinli çocuk bakıcısı Sarah Balabagan, hükümlülük süresinin dolmasından önce serbest bırakılarak ülkesine döndü. 1 Ağustos - Endonezya'da demokrasi talebiyle gösteri yapan Megawati Sukarnoputri destekçileri polis tarafından dağıtıldı. 4 Ağustos - 1996 Yaz Olimpiyatları sona erdi. 6 Ağustos - NASA, 13 bin yıl önce Mars'tan Dünya'ya düşen 4,5 milyar yaşındaki ALH84001 meteoritinin üzerinde bulunan mikro organizma fosillerinin, bu gezegende Dünya henüz oluşmadan yaşam olabileceğini gösterdiğini açıkladı. 7 Ağustos - Şiddetli yağmurlar, İspanya, Huesca'da 80 kampçının ölümüne neden oldu. 9 Ağustos - Boris Yeltsin yemin ederek, Rusya Federasyonu Başkanı olarak ikinci dönemine başladı. 13 Ağustos - Galileo uzay aracı tarafından gönderilen bilgilerde Jüpiter'in uydularında su olabileceği ortaya çıktı. 14 Ağustos - Peru'nun Arequipa kentinde düzenlenen havai fişek gösterisi sırasında, ateşlenen bir fişeğin yüksek gerilim hattına çarpıp kablolarını kalabalığın üzerine düşürmesiyle 35 kişi kapıldıkları elektrik akımı nedeniyle can verdi. 16 Ağustos - Bir yıldan uzun süredir Afganistan'daki Taliban gerillalarının elinde tutsak bulunan yedi Rus vatandaşı hava mürettebatı uçaklarıyla birlikte kaçmayı başardı. 18 Ağustos - The San Jose Mercury News gazetesi üç bölüm halinde, Ronald Reagan'ın başkanlığı döneminde CIA'in Nikaragua'daki sol eğilimli hükûmete karşı savaşan Contra'lara fon sağlamak için krek kokain ithalatına karıştığını yazdı. 20 Ağustos - Güney Kore ile Kuzey Kore'nin birleşmesi için 8 gün boyunca çeşitli eylemler yapan binlerce Güney Koreli öğrenci sığındıkları üniversite kampüsünde, 5 bin polisin katılımı ile gerçekleşen operasyonla dağtıldı. 21 Ağustos - Güney Afrika Cumhuriyeti eski devlet başkanı F. W. de Klerk Hakikat ve Uzlaşma Komisyonu'nda Apartheid döneminde işlenen suçlar için resmen özür diledi. 26 Ağustos - Güney Kore eski devlet başkanı Chun Doo-hwan idam cezasına çarptırıldı. 26 Ağustos - Hartum-Amman seferi sırasında kaçırdıkları Sudan Havayolları'na ait içinde 186 yolcu ve 13 mürettebat bulunan Airbus A310 tipi yolcu uçağını Londra'nın kuzeydoğusundaki Stansted Havalimanı'na indiren 7 Iraklı hava korsanı rehineleri serbest bıraktıktan sonra polise teslim oldu. 28 Ağustos - Yaklaşık iki yıldır ayrı yaşayan Galler Prensi Charles ile Galler Prensesi Diana resmen boşandı. Prenses Diana, boşanmasıyla birlikte eltisi York Düşesi Sarah Ferguson gibi "majesteleri" (HRH) sıfatını kaybetti. 29 Ağustos - Amerika Birleşik Devletleri başkanı Bill Clinton, Chicago'da düzenlenen Demokrat Parti'nin ulusal kurultayında tekrar başkan adayı oldu. 29 Ağustos - Bir Rus Tupolev ticari jet uçağı Norveç'e ait Spitsbergen adasındaki havalimanına yaklaşırken dağa çarptı, kazada 141 kişi öldü. 31 Ağustos - Irak güçleri, Celal Talabani'ye karşı savaşan Mesut Barzani'nin çağrısıyla 5 yıl aradan sonra Kuzey Irak'a girerek Erbil'i Kürdistan Yurtseverler Birliği'nin elinden aldılar. Eylül 2 Eylül - Filipinler Hükümeti'yle Moro Ulusal Kurtuluş Cephesi arasında kalıcı barış antlaşması yapıldı. 3 Eylül - Amerika Birleşik Devletleri, Irak güçlerinin Erbil'e girmesi üzerine Çöl Darbesi Harekatı'nı düzenledi. 5 Eylül - ABD'nin Kuzey Carolina eyaletini etkisi altına alan Fran Kasırgası 27 kişinin ölümüne neden oldu. 10 Eylül - Nükleer Denemelerin Kapsamlı Yasaklanması Antlaşması Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından onaylandı. 13 Eylül - Bosna-Hersek'te Bosna Savaşı'ndan sonra düzenlene ilk seçimde Alija Izetbegović Bosna-Hersek Cumhurbaşkanı seçildi. 15 Eylül - Kuzey Irak'ta rakip Kürt gruplar, Kürdistan Demokratik Partisi ve Kürdistan Yurtseverler Birliği arasındaki iktidar mücadelesi, uluslararası bir kriz haline geldi. Celal Talabani liderliğindeki KYB'yi destekleyen İran ordusu, 2 bin askerle Kuzey Irak'a girerek, KDP'ye karşı harekât başlattı. Mesud Barzani liderliğindeki KDP de Saddam Hüseyin ile ittifak kurup Kuzey Irak'ın büyük bölümünde kontrolü ele geçirdi. 18 Eylül - Kuzey Kore'ye ait Sang-O sınıfı denizaltı Güney Kore sahilinde karaya oturdu. Denizaltı mürettebatının büyük kısmı Güney Koreliler tarafından ajan oldukları gerekçesiyle başlatılan insan avında öldürüldü. 20 Eylül - Pakistan Başbakanı Benazir Butto'nun kardeşi Murtaza Butto, otomobillerini aramak isteyen polis ile kendi yandaşları arasında çıkan çatışma sırasında öldürüldü. 22 Eylül - Yunanistan'da yapılan genel seçimleri Kostas Simitis liderliğindeki Panhelenik Sosyalist Hareket (PASOK) kazandı. 24 Eylül - ABD Başkanı Bill Clinton Nükleer Denemelerin Kapsamlı Yasaklanması Antlaşması'nı imzaladı. 27 Eylül - Şubat 1995'te Afganistan'ın güney illerinin yarısını, 1996 başında da kuzey bölgesi dışında kalan Afgan illerinin çoğunu ele geçiren Taliban güçleri, başkent Kabil'e girerek yeni bir yönetim oluşturdu. Ekim 2 Ekim - Bulgaristan eski başbakanı ve Bulgaristan Sosyalist Partisi milletvekili Andrey Lukanov, evinin önünde öldürüldü. 2 Ekim - Aeroperú'ya ait Boeing 757 tipi yolcu uçağı Lima'dan havalanışından kısa süre sonra Büyük Okyanus'a düştü, kazada 70 kişi öldü. 6 Ekim - Yeni Zelanda hükûmeti 1844 ile 1864 yılları arasında topraklarını kaybeden Maorilere 130 milyon dolar tazminat ödenmesini kararlaştırdı. 14 Ekim - Matthias ettrich tarafından KDE masaüstü ortamını duyurmuştur. 15 Ekim - Belçika'da "sübyancı çetesi davası"na bakan sorgu yargıcı Jean-Marc Connerotte'un, çocukları kaçırılan ailelerle dayanışma derneğinin bir yemeğine katılması nedeniyle, "tarafsızlık ilkesini ihlal ettiği" gerekçesiyle sanık avukatlarının başvurusuyla Yargıtay tarafından görevden alınması ülke çapında geniş protestolara yol açtı. 22 Ekim - Venezuela'nın başkenti Caracas yakınlarındaki bir cezaevinde çıkan yangında 30 kişi yaşamını kaybetti. 30 Ekim - Laurent Kabila'ya bağlı Tutsilerin Zaire'nin doğusundaki Uvira kentini ele geçirerek Hutu mültecileri öldürmeye başlamalarıyla çatışmalar başladı. 30 Ekim - Brezilya'da TAM Havayolları'na ait Fokker 100 tipi yolcu uçağı São Paulo'dan Rio de Janeiro'ya gitmek üzere havalandıktan kısa süre sonra kentin üzerine düştü. Kaza sonucunda, 95'i uçaktakiler ve 8'i de uçağın düştüğü yerdekiler olmak üzere toplam 103 kişi yaşamını yitirdi. Kasım 1 Kasım - İlk DVD Oynatıcılar piyasaya sürüldü. 5 Kasım - Yolsuzluklara karışmakla suçlanan Pakistan Başbakanı Benazir Butto Cumhurbaşkanı Faruk Ahmed Leghari tarafından görevinden alındı. 5 Kasım - 1996 ABD başkanlık seçimleri'nde Demokrat Parti adayı Bill Clinton, Cumhuriyetçi Parti adayı Bob Dole'u yenerek ikinci kez başkan seçildi. 7 Kasım - Hindistan'ın Andra Pradeş eyaletinde etkili olan kasırgada 2.000'i aşkın insan can verdi. 8 Kasım - Nijerya'ya ait Boeing 727 tipi yolcu uçağı Lagos Havalimanı'na yaklaşımı sırasında Atlas Okyanusu'na düştü, kazada uçaktaki 141 kişinin tamamı yaşamını kaybetti. 12 Kasım - Kazakistan Havayolları'na ait İlyuşin İl-76 ile Suudi Arabistan Havayolları'na ait Boeing 747, Hindistan'ın başkenti Yeni Delhi yakınlarında havada çarpıştı. Havacılık tarihinin en ölümlü 3. kazasında toplam 349 kişi öldü. 17 Kasım - Rusya'nın Kaspiysk kentinde düzenlenen bir bombalı saldırıda 32 kişi öldü. 17 Kasım - Emil Constantinescu Romanya Cumhurbaşkanı seçildi. 18 Kasım - Frederick Chiluba tekrar Zambiya Başkanlığına seçildi. 19 Kasım - Nükleer Denemelerin Kapsamlı Yasaklanması Örgütü Hazırlık Komisyonu kuruldu. 19 Kasım - Columbia Uzay Mekiği Uzay Mekiği programının en uzun görevine başladı. 21 Kasım - Porto Riko'nun başkenti San Juan'daki bir ayakkabı mağazası ve mağazanın bulunduğu iş merkezinde meydana gelen propan patlamasında 33 kişi öldü. 21 Kasım - Zagreb'te binlerce kişi muhalif radyo istasyonu Radio 101'in kapatılmaması için eylem yaptı. 23 Kasım - Angola, Dünya Ticaret Örgütü'ne katıldı. 23 Kasım - Etiyopya Havayolları'nın Addis Ababa-Nairobi seferini yapan yolcu uçağı korsanlar tarafından kaçırıldı. Yakıtı biten uçak Komorlar yakınında denize düştü, 125 kişi öldü. 25 Kasım - ABD'yi vuran buz fırtınası 25 kişinin donarak ölmesine neden oldu. 25 Kasım - ABD hisse senedi borsaları, özellikle Dow Jones Industrial Average, başkanlık seçimlerinden sonra inanılmaz bir hızda değer artışı gösterdi. 25 Kasım - Asya Pasifik Ekonomik İşbirliği Zirvesi (APEC) Filipinler'de başladı. Aralık 2 Aralık - Myanmar'da demokrasi talebiyle geniş çaplı öğrenci gösterileri oldu. 5 Aralık - ABD Merkez Bankası Başkanı Alan Greenspan yaptığı konuşmada piyasalar için kullandığı "irrasyonel canlılık" deyimiyle "varlık değerlerindeki aşırı artışa" dikkat çekti. 9 Aralık - Jerry Rawlings ikinci kez Gana Başkanı seçildi. 12 Aralık - Saddam Hüseyin'in oğlu Uday Hüseyin uğradığı silahlı saldırıda ağır biçimde yaralandı. 13 Aralık - Kofi Annan Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri seçildi. 17 Aralık - Túpac Amaru Devrimci Hareketi Lima'daki Japon Büyükelçiliği'nde 72 kişiyi rehin aldı. 20 Aralık - Bilgisayar şirketi NeXT Apple Computer tarafından satın alındı. 25 Aralık - 6 yaşındaki JonBenét Ramsey ebeveynlerinin evinin bodrumunda ölü olarak bulundu. 26 Aralık - Güney Kore tarihinin en büyük grevi başladı. 27 Aralık - Taliban güçleri, Kabil çevresinde oluşturdukları tampon bölge için stratejik önemi olan Bagram Hava Üssü'nü geri aldı. 29 Aralık - Guatemala hükûmetiyle Guatemala Ulusal Devrimci Birliği arasında imzalanan barış anlaşmasıyla 36 yıldır süren iç savaş sona erdi. 30 Aralık - Hindistan'ın Assam eyaletinde bir trene yerleştirilen bombanın patlaması sonucu 300 kişi öldü. 30 Aralık - İsrail'de, Benyamin Netanyahu hükûmetinin bütçe kısıntısı önerisi geniş çaplı iş bırakma eylemleriyle protesto edildi. Ayrıca 1996'da Türkiye Doğumlar Ocak 1 Ocak Johnny Wilson, Yüzücü. Joseph ve Luka Banda Aleksey Jigalkoviç, Şarkıcı. Deniz Ünel, Şarkıcı. Mary Gibbs, Şarkıcı. Teala Dunn, Amerikan seslendirme sanatçısı. 2 Ocak - Sıla Saygı, Türk buz patenci. 5 Ocak - Max Baldry, İngiliz çocuk aktör 11 Ocak - Leroy Sané, Alman futbolcu 16 Ocak - Jennie Kim, Koreli müzik grubu BlackPink'in üyesi 23 Ocak - Kemal Ademi, Alman futbolcu 26 Ocak - Rabia Soytürk, Türk oyuncu 29 Ocak Orkan Çınar, Türk futbolcu Melis Alpacar, Türk voleybolcu Şubat 9 Şubat - Jimmy Bennett, Amerikalı bir çocuk aktör 14 Şubat - Viktor Kovalenko, Ukraynalı futbolcu 16 Şubat - Nana Komatsu, Japon oyuncu ve manken 20 Şubat - Mabel, İngiliz şarkıcı 21 Şubat - Sophie Turner, Britanyalı çocuk oyuncu 26 Şubat - İlayda Alişan, Türk oyuncu 27 Şubat Serel Yereli, Türk oyuncu Ayça Aykaç, Türk voleybolcu Ahmet Bahçıvan, Türk futbolcu 28 Şubat - Lucas Boyé, Arjantinli futbolcu Mart 3 Mart - Mlondi Dlamini, Günay Afrikalı futbolcu (ö. 2017) 5 Mart Taylor Hill, Amerikalı oyuncu ve manken Franco Acosta, Uruguaylı futbolcu 6 Mart Ryota Aoki, Japon futbolcu Timo Werner, Alman milli futbolcu Kaede Hondo, Japon seslendie sanatçısı 8 Mart - Feride Hilal Akın, Türk şarkıcı 18 Mart - Madeline Carroll, Amerikalı oyuncu 28 Mart - Benjamin Pavard, Fransız futbolcu Nisan 4 Nisan Austin Mahone, Amerikan pop şarkıcı Ezequiel Esperón, Arjantinli futbolcu (ö. 2019) 11 Nisan - Dele Alli, İngiliz futbolcu 12 Nisan - Polina Korobeynikova, Rus buz patenci 14 Nisan - Abigail Breslin, Amerikalı oyuncu 15 Nisan - İpek Soylu, Türk tenisçisi 25 Nisan - Allisyn Ashley Arm, Amerikalı oyuncu 30 Nisan - Jaidyn Leskie, Bilynda Williams'ın bir yaşındayken öldürülmüş erkek çocuğu (d. 1996) Mayıs 6 Mayıs - Dominic Scott Kay, Amerikalı çocuk oyuncu. 17 Mayıs - Ryan Ochoa, Amerikalı oyuncu 30 Mayıs - Aleksandr Golovin, Rus futbolcu Haziran 4 Haziran - Ali Emre Ateş, Türk oyuncu 13 Haziran - Kingsley Coman, Fransız futbolcu Temmuz 11 Temmuz - Adelina Sotnikova, Rus buz patenci 24 Temmuz - Fırat Alemdaroğlu, Türk basketbolcu 28 Temmuz - Samuel Chatto, Lady Sarah Chatto ve Daniel Chatto büyük oğludur. Birleşik Krallık tahtının 16. varisidir. 30 Temmuz - Fatin Shidqia, Endonezyalı şarkıcı Ağustos 7 Ağustos Tessa Allen, Oyuncu Dani Ceballos, İspanyol futbolcu 22 Ağustos - Doğan Erdoğan, Türk futbolcudur. Eylül 1 Eylül - Zendaya, Amerikalı aktris, şarkıcı ve dansçı. 2 Eylül - Sungha Jung, Güney Koreli gitarist 3 Eylül - Shraddha Shashidhar, Hint manken 4 Eylül - Mizuki Hayashi, Japon futbolcu 5 Eylül - Lee Su-hyun, Güney Koreli şarkıcı 7 Eylül Altuğ Çelikbilek, Türk tenisçi Donovan Mitchell, Amerikalı basketbol oyuncusu 8 Eylül - Tim Gajser, Slovenyalı motokros sürücüsü 13 Eylül - Mustafa Eren Terzi, Türk masa tenisi oyunucusu 20 Eylül Jerome Sinclair, İngiliz futbolcu Yuki Ueda, Japon futbolcu Marlos Moreno, Kolombiyalı milli futbolcu 25 Eylül - Ozan Uygun, Sinema ve Dizi oyuncusu 30 Eylül Nico Elvedi, İsviçreli futbolcu Alexander Nübel, Alman futbolcu Ekim 2 Ekim - Ryoma Watanabe, Japon futbolcu 28 Ekim - Jasmine Jessica Anthony, Oyuncu. 31 Ekim - Musa Muhammed, Nijeryalı futbolcu Kasım 1 Kasım-Yoo Jeong-yeon,Güney Koreli şarkıcı 9 Kasım-Momo (şarkıcı),Japon şarkıcı 18 Kasım - Noah Ringer, Amerikan oyuncu 20 Kasım - Denis Zakaria, İsviçreli futbolcu 27 Kasım - Alexandra Astin, Amerikalı bir çocuk aktördür Aralık 6 Aralık - Stefanie Scott 11 Aralık - Hailee Steinfeld, Amerikalı aktris 15 Aralık - Oleksandr Zinchenko, Ukraynalı futbolcu 17 Aralık - Elizaveta Tuktamisheva, Rus buz patenci 23 Aralık - Bartosz Kapustka, Polonyalı futbolcu 26 Aralık - Nicole Azzopardi, Maltalı şarkıcı ve söz yazarı. 29 Aralık-Minatozaki Sana,Japon şarkıcı Ölümler Ocak 17 Ocak - Božidarka Kika Damjanović-Marković, II. Dünya Savaşı sırasında Yugoslavya'da faaliyet yürüten siyasi aktivist, Yugoslav Partizanları komutan, direnişçi, ulusal kahraman (d. 1920) Şubat 2 Şubat - Gene Kelly, Amerikalı aktör (d. 1912) 25 Şubat - Vehbi Koç, ünlü iş insanı (d. 1901) Nisan 17 Nisan - François-Régis Bastide, Fransız siyasetçi, edebiyatçı ve diplomat (d. 1926) Mayıs 23 Mayıs - Tanju Okan, Türk şarkıcı, müzisyen ve sinema oyuncusu. (d. 1938) 27 Mayıs - Ziya Kayla, Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu Üyeliği'nde bulunmuştur. (d. 1912) Haziran 26 Haziran Necmettin Hacıeminoğlu, Türk dilbilimci, yazar (d. 1932) Zihni Küçümen, tiyatro sanatçısı, yönetmen, çevirmen ve yazar (d. 1929) Temmuz 2 Temmuz - Saniye Can, Türk halk müziği sanatçısı. (d. 1930) 10 Temmuz - Hamiyet Yüceses, Türk Sanat Müziği sanatçısı. (d. 1915) Eylül 13 Eylül - Tupac Amaru Shakur, Amerikalı rapci, aktör, sair (d. 1971) 20 Eylül - Paul Erdös, Macar matematikçi (d. 1913) 24 Eylül - Zeki Müren, Türk Sanat Müziği sanatçısı (d. 1931) 27 Eylül - Muhammed Necibullah, komünist Afganistan Demokratik Cumhuriyeti'nin son devlet başkanı (d. 1947) Ekim 10 Ekim - Robert Bouchery, Fransız savcı (d. 1920) 19 Ekim - Kemalettin Tuğcu, Türk yazar (d. 1902) Kasım 2 Kasım - Eva Cassidy, Amerikalı şarkıcı (d. 1963) Aralık 20 Aralık - Carl Sagan, Amerikalı gök bilimcisi (d. 1934) 26 Aralık - JonBenét Ramsey, çocuk güzellik kraliçesi ve cinayet kurbanı (d. 1990) Öldüğü gün ve ay bilinmeyenler Feridun Şavlı, Sinema oyuncusu (d. 1953)

2292

https://tr.wikipedia.org/wiki/1997

1997

1997 (MCMXCVII) çarşamba günü başlayan bir yıldır. Gregoryen takvimindeki Milat ("Common Era", CE) ve Rab'bin Yılı'nın ("Anno Domini", AD) 2. milenyumunun 997. yılı ve 20. yüzyılın 97. ve 1990'larinin 8. yılı. Olaylar 1 Ocak - Zaire Dünya Ticaret Örgütü üyesi oldu. 23 Şubat - Genetik kopyalama yöntemiyle üretilen ilk memeli hayvan olan ve 14 Şubat 2003 tarihinde ölen Dolly adlı koyunun, İskoçya'daki Roslin Enstitüsü'nde klonlandığı duyuruldu. 28 Şubat - 28 Şubat süreci yaşandı. 20 Mart Robert Koçaryan, Ermenistan başbakanı oldu. Avrupa Birliği Ortaklık Komitesi 106. dönem toplantısı yapıldı. 1 Temmuz - Birleşik Krallık Hong Kong'u Çin'e devretti. 10 Ağustos - Grand Theft Auto serisinin ilk oyunu piyasaya sürüldü. 31 Ağustos - Galler Prensesi Diana Frances Spencer ile Dodi Al Fayed Paris'te meydana gelen trafik kazasında hayatını kaybettiler. 4 Ekim - BBC bugünkü logosunu kullanmaya başladı. Doğumlar Ocak 1 Ocak - Malala Yusufzay, Pakistanlı insan hakları aktivisti 2 Ocak - Melis Sezen, Türk oyuncu 5 Ocak - Egehan Arna, Türk basketbolcu 7 Ocak - Devrim Taşkaya, Türk futbolcu 10 Ocak - Aimi Kunitake, Japon futbolcu 27 Ocak - Betül Kutlu, Türk basketbolcu 30 Ocak - Meltem Avcı, Türk basketbolcu Şubat 1 Şubat-Park Ji-hyo,Güney Koreli şarkıcı 5 Şubat - Batuhan Karacakaya, Türk oyuncu 10 Şubat - Chloë Grace Moretz, Amerikalı oyuncu 11 Şubat - Roseanne Park, Yeni Zelandalı şarkıcı 14 Şubat Breel Embolo, İsviçreli futbolcu Hung Hau-Hsuan, Tayvanlı e-sporcu 26 Şubat - Güneş Yakartepe, Türk piyanist Mart 8 Mart - Tijana Bošković Sırp voleybolcu 10 Mart - Belinda Bencic, İsviçreli tenisçi 14 Mart - Mariya Baklakova, Rus yüzücü 21 Mart - Martina Stoessel, Arjantinli şarkıcı, oyuncu ve dansçı 22 Mart - İnci Ece Öztürk, Türk bocce oyuncusu 24 Mart-Myoui Mina,Japon şarkıcı 27 Mart Eda Tuğsuz, Türk atlet Lisa (rapçi),Taylandlı şarkıcı 28 Mart - Yaw Yeboah, Ganalı futbolcu Nisan 1 Nisan - Asa Butterfield, İngiliz çocuk oyuncu 5 Nisan - Borja Mayoral, İspantol futbolcu 9 Nisan - Facundo Cambeses, Arjantinli futbolcu 14 Nisan - Ante Ćorić, Hırvat futbolcu 15 Nisan - Maisie Williams, İngiliz oyuncu 20 Nisan - Alexander Zverev Jr., Alman tenisçi Mayıs 4 Mayıs - Bahar Şahin, Türk oyuncu 30 Mayıs Fatma Zehra Köse, Türk eskrimci Fletcher Quimby, Amerikalı genç oyuncu Haziran 8 Haziran - Jeļena Ostapenko, Leton tenisçi 11 Haziran - Abigail Harrison, Amerikalı bilim insanı 13 Haziran - Arca Tülüoğlu, Türk basketbolcu 16 Haziran - Jean-Kévin Augustin, Fransız futbolcu 21 Haziran - Rebecca Black, Amerikalı pop şarkıcısı 28 Haziran - Biran Damla Yılmaz, Türk oyuncu 30 Haziran - Samed Karakoç, Türk futbolcu Temmuz 5 Temmuz - William Jøhnk Nielsen, Danimarkalı oyuncu 13 Temmuz - Leo Howard, Amerikalı oyuncu, model ve dövüş sanatçısı 24 Temmuz - Emre Mor, Türk futbolcu Ağustos 4 Ağustos - Ekaterina Ryabova, Rus şarkıcı 5 Ağustos - Olivia Holt, Amerikalı genç oyuncu ve şarkıcı 18 Ağustos - Renato Sanches, Portekizli futbolcu 23 Ağustos - Facundo Astudillo Castro, Arjantinli eylemci 28 Ağustos - Bazzi, Amerikalı şarkıcı Eylül 1 Eylül Hande Baladın, Türk voleybolcu Jungkook, Güney Koreli şarkıcı 5 Eylül - Maartje Verhoef, Hollandalı manken 8 Eylül Yasemin Yazıcı, Türk oyuncu Yağmur Bul, Türk basketbolcu 13 Eylül - Abdinur Mohamud, Somalili futbolcu Ekim 3 Ekim - Bang Chan, Güney Kore/Avustralya'lı şarkıcı, söz yazarı, dansçı 8 Ekim - Bella Thorne, Amerikalı oyuncu, şarkıcı ve dansçı 31 Ekim Marcus Rashford, İngiliz futbolcu Mathias Olivera, Uruguaylı futbolcu Kasım 25 Kasım - Sevgi Uzun, Türk basketbolcu Aralık 2 Aralık - Afra Saraçoğlu, Türk dizi ve sinema oyuncusu 3 Aralık - Hayley Okines, İngiliz yazar (ö. 2015) 6 Aralık - Sabrina Ionescu, Amerikalı basketbolcu 15 Aralık - Mizgin Morkoyun, Türk bocce oyuncusu Ölümler Ocak 8 Ocak - Melvin Calvin, Nobel ödüllü Amerikalı biyokimyacı (d. 1911) 9 Ocak - Edward Osóbka-Morawski, 1. Polonya Halk Cumhuriyeti Başbakanı (d. 1909) 12 Ocak - Charles Brenton Huggins, Nobel ödüllü Kanadalı hekim ve fizyolog (d. 1901) 10 Ocak - Alexander Todd, Nobel ödüllü İngiliz biyokimyager (d. 1907) 17 Ocak - Clyde Tombaugh, Amerikalı astronom (d. 1906) 21 Ocak - Albay Tom Parker, Hollandalı müzik girişimcisi ve menajer (d. 1909) 22 Ocak - Willard Wheatley, 2. Britanya Virjin Adaları Başbakanı (d. 1915) 25 Ocak - Jeane Dixon, Amerikalı astrolog ve psişik (d. 1904) Şubat 1 Şubat - Marjorie Reynolds, Amerikalı oyuncu (d. 1917) 3 Şubat - Bohumil Hrabal, Çek yazar (d. 1914) 10 Şubat - Milton Cato, 1. Saint Vincent ve Grenadinler Başbakanı (d. 1915) 16 Şubat - Chien-Shiung Wu, Çin asıllı Amerikalı deneysel fizikçi (d. 1912) 19 Şubat - Deng Xiaoping, 2. Çin Yüce Lideri (d. 1904) 21 Şubat - Ziya Bünyadov, Azeri tarihçi ve akademisyen (d. 1923) Mart 2 Mart - Gurgen Askaryan, Ermeni-Sovyet fizikçi (d. 1928) 6 Mart Cheddi Jagan, 4. Guyana Devlet Başkanı (d. 1918) Michael Manley, 4. Jamaika Başbakanı (d. 1924) 7 Mart Edward Purcell, Nobel ödüllü Amerikalı fizikçi (d. 1912) Agnieszka Osiecka, Polonyalı şair ve yazar (d. 1936) 9 Mart - The Notorious B.I.G., Amerikalı rapçi (d. 1972) 10 Mart - İmam Mustafayev, Azeri biyolog ve siyasetçi (d. 1910) 11 Mart - Lars Ahlin, İsveçli yazar (d. 1915) 12 Mart - Galip Erdem, Türk gazeteci ve yazar (d. 1930) 14 Mart - Fred Zinnemann, Avusturyalı-Amerikalı film yönetmeni (d. 1907) 15 Mart - Victor Vasarely, Macar asıllı Fransız ressam (d. 1906) 16 Mart - John Montague Stow, 1. Barbados Genel Valisi (d. 1911) 19 Mart - Willem de Kooning, Hollandalı soyut dışavurumcu ressam (d. 1904) Nisan 4 Nisan - Alparslan Türkeş, Türk asker ve siyasetçi (d. 1917) 5 Nisan Allen Ginsberg, Amerikalı savaş karşıtı şair (d. 1926) Cozy Powell, İngiliz baterist (d. 1947) 12 Nisan - George Wald, Nobel ödüllü Amerikalı bilim insanı (d. 1906) 17 Nisan - Haim Herzog, 6. İsrail Cumhurbaşkanı (d. 1918) 21 Nisan - Diosdado Macapagal, 9. Filipinler Devlet Başkanı (d. 1910) 26 Nisan - Peng Zhen, Çinli siyasetçi (d. 1902) 29 Nisan - Mike Royko, Amerikalı gazeteci (d. 1932) Mayıs 2 Mayıs John Carew Eccles, Nobel ödüllü Avustralyalı nörofizyolog (d. 1903) Paulo Freire, Brezilyalı eğitimci (d. 1921) 4 Mayıs - Esin Engin, Türk müzisyen (d. 1945) 22 Mayıs - Alfred Hershey, Nobel ödüllü Amerikalı biyolog (d. 1908) 26 Mayıs - Manfred von Ardenne, Alman fizikçi ve mucit (d. 1907) 29 Mayıs - Jeff Buckley, Amerikalı müzisyen ve besteci (d. 1966) Haziran 1 Haziran Nikolay Tihonov, 9. Sovyetler Birliği Başbakanı (d. 1905) Robert Serber, Amerikalı fizikçi (d. 1909) 7 Haziran - Stanley Schachter, Amerikalı sosyal psikolog (d. 1922) 11 Haziran - Lütfiye Sultan, Osmanlı prensesi (d. 1910) 12 Haziran - Bulat Okucava, Gürcü-Ermeni asıllı Sovyet müzisyen (d. 1924) 18 Haziran - Edmond Leburton, 57. Belçika Başbakanı (d. 1915) 20 Haziran Cahit Külebi, Türk şair (d. 1917) John Akii-Bua, Olimpiyat şampiyonu Ugandalı atlet (d. 1949) 25 Haziran - Jacques-Yves Cousteau, Fransız okyanus uzmanı ve yönetmen (d. 1910) 21 Haziran - Shintaro Katsu, Japon oyuncu (d. 1931) 26 Haziran - Israel Kamakawiwo'ole, Hawaiili müzisyen (d. 1959) 28 Haziran - Friedrich von Mellenthin, Alman asker (d. 1904) Temmuz 1 Temmuz Robert Mitchum, Amerikalı oyuncu (d. 1917) Kerim Bekirbaev, Kırım Tatarı uçak tasarımcısı (d. 1928) 2 Temmuz - James Stewart, Amerikalı oyuncu (d. 1908) 10 Temmuz Ivor Allchurch, Galli futbolcu (d. 1929) İvan Yarıgin, Olimpiyat şampiyonu Sovyet-Rus güreşçi (d. 1948) 15 Temmuz - Gianni Versace, İtalyan modacı ve iş insanı (d. 1946) 16 Temmuz - Dora Maar, Fransız fotoğrafçı, ressam ve şair (d. 1907) 22 Temmuz - Andrew Cunanan, Filipin asıllı Amerikalı seri katil (d. 1969) 23 Temmuz - Chūhei Nambu, Olimpiyat şampiyonu Japon atlet (d. 1904) 25 Temmuz - Ben Hogan, Amerikalı golfçü (d. 1929) 30 Temmuz - Bao Dai, son Vietnam İmparatoru (d. 1913) Ağustos 1 Ağustos - Ngiratkel Etpison, 5. Palau Devlet Başkanı (d. 1925) 2 Ağustos - William S. Burroughs, Amerikalı roman ve deneme yazarı (d. 1914) 4 Ağustos - Jeanne Calment, Fransız süper asırlık (d. 1875) 6 Ağustos - Bora Öztürk, Türk futbolcu ve teknik direktör (d. 1955) 10 Ağustos - Norris Bradbury, Amerikalı fizikçi (d. 1909) 13 Ağustos - Carel Weight, İngiliz ressam (d. 1908) 23 Ağustos John Kendrew, Nobel ödüllü İngiliz biyokimyager ve kristalografi araştırmacısı (d. 1917) Eric Gairy, 1. Grenada Başbakanı (d. 1922) 27 Ağustos - Sotiria Bellu, Yunan şarkıcı (d. 1921) 31 Ağustos Dodi el-Fayed, Mısırlı iş insanı (d. 1955) Diana Spencer, Galler Prensesi (d. 1961) Eylül 1 Eylül - Zoltán Czibor, Macar futbolcu (d. 1929) 2 Eylül - Viktor Emil Frankl, Avusturyalı nörolog ve psikiyatr (d. 1905) 4 Eylül Hans Eysenck, Alman asıllı İngiliz psikolog (d. 1916) Aldo Rossi, İtalyan mimar ve tasarımcı (d. 1931) 5 Eylül - Rahibe Teresa, Nobel ödüllü Arnavut insan hakları aktivisti (d. 1910) 7 Eylül - Mobutu Sese Seko, 2. Kongo Demokratik Cumhuriyeti Devlet Başkanı (d. 1930) 9 Eylül - Burgess Meredith, Amerikalı oyuncu (d. 1907) 10 Eylül - Fritz Von Erich, Amerikalı profesyonel güreşçi (d. 1929) 12 Eylül - Stig Anderson, İsveçli müzik yapımcısı (d. 1931) 17 Eylül - Jan P. Syse, 31. Norveç Başbakanı (d. 1930) 29 Eylül - Roy Lichtenstein, Amerikalı ressam (d. 1923) 30 Eylül - Jurek Becker, Polonya doğumlu Alman yazar ve film senaristi (d. 1937) Ekim 4 Ekim - Otto Ernst Remer, Alman asker ve siyasetçi (d. 1912) 5 Ekim - Brian Pillman, Amerikalı profesyonel güreşçi (d. 1962) 6 Ekim - Yevgeniy Haldey, Sovyet-Rus asker (d. 1917) 12 Ekim - John Denver, Amerikalı müzisyen (d. 1943) 13 Ekim - Kārlis Irbītis, Leton uçak tasarımcısı (d. 1904) 16 Ekim - James A. Michener, Amerikalı yazar (d. 1907) 29 Ekim - Anton Szandor LaVey, Amerikalı okültist ve satanist yazar (d. 1930) 30 Ekim - Samuel Fuller, Amerikalı yönetmen (d. 1912) Kasım 4 Kasım - George Chambers, 2. Trinidad ve Tobago Başbakanı (d. 1928) 5 Kasım - Isaiah Berlin, İngiliz filozof (d. 1909) 9 Kasım Carl Gustav Hempel, Alman filozof (d. 1905) Helenio Herrera, Arjantin asıllı Fransız futbolcu ve teknik direktör (d. 1910) 11 Kasım - Özcan Başkan, Türk dilbilimci ve bilim insanı (d. 1929) 14 Kasım - Eddie Arcaro, Amerikalı jokey (d. 1916) 25 Kasım - Hastings Banda, 1. Malavi Devlet Başkanı ve 1. Malavi Başbakanı (d. 1898) Aralık 8 Aralık - Bob Bell, Amerikalı oyuncu ve gösteri sanatçısı (d. 1922) 10 Aralık - Anatoli Banişevski, Azeri-Sovyet futbolcu ve teknik direktör (d. 1946) 15 Aralık - Siegfried Flügge, Alman teorik fizikçi (d. 1912) 17 Aralık - Uzi Narkiss, İsrailli asker (d. 1925) 18 Aralık - Chris Farley, Amerikalı oyuncu ve komedyen (d. 1964) 19 Aralık - Masaru Ibuka, Japon iş adamı (d. 1908) 24 Aralık - Toshiro Mifune, Japon oyuncu (d. 1920) 26 Aralık Cahit Arf, Türk matematikçi (d. 1910) Cornelius Castoriadis, Yunan asıllı Fransız filozof ve psikanalizci (d. 1922) 27 Aralık - Kenneth Pitzer, Amerikalı fiziksel ve teorik kimyager (d. 1914) Nobel Ödülleri Kimya – Paul D. Boyer, John E. Walker ve Jens Skou Ekonomi – İsveç Ulusal Bankası, Robert C. Merton ve Myron Scholes Edebiyat – Dario Fo Barış – Kara Mayınlarının Yasaklanması için Uluslararası Kampanya ve Jody Williams Fizik – Steven Chu, Claude Cohen-Tannoudji ve William Phillips Fizyoloji veya Tıp – Stanley B. Prusiner Ayrıca bakınız 1997'de Türkiye

2293

https://tr.wikipedia.org/wiki/1998

1998

1998 (MCMXCVIII) perşembe günü başlayan bir yıldır. 1998 yılında Türkiye'deki olaylar için 1998'de Türkiye sayfasına bakınız. Olaylar Ocak 1 Ocak - Avrupa Merkez Bankası kuruldu. 16 Ocak - Yargıtay Başsavcısı Vural Savaş tarafından açılan davada Anayasa Mahkemesi Refah Partisi'ni kapattı. Genel Başkan Necmettin Erbakan ile bazı yöneticilere 5 yıl siyaset yapmama cezası verildi. Mart 23 Mart - Heavy Metal grubu Iron Maiden on birinci albümü Virtual XI'ı yayınladı. Haziran 10 Haziran - 1998 FIFA Dünya Kupası Brezilya-İskoçya maçı ile başladı. 27 Haziran - Adana Ceyhan'da meydana gelen 6.3 lük depremde 145 kişi öldü, 1041 kişi yaralandı. Temmuz 12 Temmuz - 1998 FIFA Dünya Kupası Finalinde ev sahibi Fransa, Brezilya yı 3-0 mağlup ederek ilk dünya kupası şampiyonluğunu elde etti. 27 Temmuz - Bern'de Safari adlı restorana düzenlenen saldırıda 4 kişi öldü. Saldırganlardan biri olan Türk vatandaşı, eski TİKKO üyesi Mustafa Karahan 2012 yılında İstanbul'da yakalandı. Ağustos 7 Ağustos - Trabzon Beşköy'de meydana gelen sel felaketinde 47 kişi öldü. 7 Ağustos - Amerika Birleşik Devletleri'nin Darüsselam ve Nairobi'deki konsolosluklarına yapılan bombalı saldırılarda 224 kişi öldü. 8 Ağustos - Sunni çizgideki Taliban, Mezar-ı Şerif'te çoğu diplomat olan 11 İranlıyı öldürdü. Ekim 20 Ekim - Türkiye ile Suriye arasında Adana Mutabakatı imzalandı. Doğumlar Ocak 1 Ocak - Hilal Zeyneb Saraç, Türk yüzücü 5 Ocak - Merve Arı, Türk basketbolcu 11 Ocak - Laura Roge, Alman oyuncu 13 Ocak - Abdou Harroui, Hollandalı futbolcu Şubat 15 Şubat - Zachary Gordon, Oyuncu 26 Şubat - Ege Tanman, Türk Oyuncu Mart 14 Mart - Neslican Tay Türk kanser aktivisti (ö.2019) Nisan 6 Nisan - Peyton Roi List, Amerikalı çocuk oyuncu ve çocuk model. 9 Nisan Elle Fanning, Amerikalı oyuncu Enes Batur Sungurtekin, Türk Youtuber Mayıs 11 Mayıs - Görkem Doğan, Türk basketbolcu 12 Mayıs - Dilara Kurtulmuş, Türk çocuk oyuncu 13 Mayıs - Pablo Calderón, Arjantinli futbolcu 17 Mayıs - Abdulrahman Akkad, Suriyeli blog yazarı ve insan hakları aktivisti 26 Mayıs - Vladimir Arzumanyan, Ermeni şarkıcı ve söz yazarı. 28 Mayıs-Dahyun,Güney Koreli şarkıcı Haziran 11 Haziran - Fırat Can Aydın, Türk dizi oyuncusu Temmuz 8 Temmuz - Jaden Smith, Amerikalı oyuncu 21 Temmuz İlayda Akdoğan, Türk oyuncu Blerta Leka, Arnavut manken 31 Temmuz - Çağatay Akman Türk şarkıcı Ağustos 8 Ağustos - Ronan Parke, İngiliz şarkıcı 8 Ağustos - Shawn Mendes, Amerikalı şarkıcı 16 Ağustos - Rachel Traets, Hollandalı şarkıcı. 25 Ağustos - China Anne McClain, Amerikalı genç şarkıcı, söz yazarı 26 Ağustos - Berke Aygündüz, Türk basketbolcu Eylül 7 Eylül Manita Hang, Kamboçyalı manken Gerardo Arteaga, Meksikalı futbolcu Moisés Villarroel Angulo, Bolivyalı milli futbolcu Roberto Alvarado, Meksikalı futbolcu 8 Eylül Sierra Capri, Amerikalı oyuncu Steven Alzate, Kolombiyalı milli futbolcu Daiki Sugioka, Japon milli futbolcusu Ekim 11 Ekim - Leandro Henrique do Nascimento, Brezilyalı futbolcu 16 Ekim - Andrés Andrade, Panamalı futbolcu 22 Ekim - Roddy Ricch, Amerikalı rapçı Kasım 23 Kasım - Bradley Steven Perry, oyuncu. Aralık Ölümler Ocak 1 Ocak - Helen Wills Moody, Amerikalı tenis oyuncusu (d. 1905) 14 Ocak - Safiye Ayla, Türk Sanat Müziği yorumcusu (d. 1907) 17 Ocak - Gökhan Semiz, Grup Vitamin solisti, söz yazarı, besteci, müzisyen, tiyatro sanatçısı (d. 1969) Mart 16 Mart - Pertev Naili Boratav, Türk halkbilimcisi (d. 1907) 19 Mart - Hanzade Sultan, son Osmanlı padişahı Sultan Vahdettin ve son halife Abdülmecit Efendi’nin torunudur (d. 1923) 20 Mart - Amerikalı caz müzisyeni ve saksafoncu (d. 1956) Nisan 15 Nisan - Pol Pot, Kamboçya başbakanı (d. 1928) Mayıs 14 Mayıs - Frank Sinatra, Amerikalı şarkıcı (d. 1915) 15 Mayıs - Naim Talu, eski başbakan (d. 1919) 16 Mayıs - Sevim Tanürek, Türk Müziği sanatçısı (d. 1934) 20 Mayıs - Santiago Álvarez, Kübalı film yönetmeni (d. 1919) Haziran 2 Haziran - Sohrab Şahit Sales, İranlı yönetmen (d. 1944) 8 Haziran - Maria Reiche, Peru'daki Nazca çizgilerini araştırması ile ünlü olan Almanya doğumlu matematikçi ve arkeolog. 27 Haziran Kerim Tekin, Türk pop müziği sanatçısı (d. 1975) Ali Münif İslamoğlu, Türk siyasetçi (d. 1917) Ağustos 23 Ağustos - Ahmet Hamdi Boyacıoğlu, Türk Hukukçu (d.1920) Eylül 6 Eylül - Akira Kurosava, Japon yönetmen, yapımcı, senarist ve kurgucu (d.1910) 7 Eylül - Mario Bardi, İtalyan ressam (d. 1922) Ekim 28 Ekim - Ted Hughes, İngiliz yazar ve çocuk edebiyatçısıdır (d. 1930) Kasım 8 Kasım - Erol Taş, Türk sinema oyuncusu (d. 1928) 19 Kasım - Alan J. Pakula, Polonya asıllı, Amerikalı film yönetmeni, yazar, yapımcı (d. 1928) Aralık 1 Aralık - Mazhar Apa Türk iş insanı, ressam, klişeci ve Apa Ofset'in kurucusu. (d. 1905) 30 Aralık Keisuke Kinoshita, Japon film yönetmeni (d. 1912) George Webb, İngiliz aktör (d. 1911)

2294

https://tr.wikipedia.org/wiki/1999

1999

1999 yılı 90'lar, 20. yüzyıl ve 2. binyılın sonudur. Olaylar Ocak 1 Ocak - Avrupa para birimi Euro yürürlüğe girdi. (Birleşik Krallık, Danimarka, İsveç ve Yunanistan hariç) 3 Ocak - Mars Polar Lander, NASA tarafından fırlatıldı. 15 Ocak - 1998-1999 Kosova Savaşı: Raçak Olayı, NATO askeri müdahalesi için gerekçe oldu. 17 Ocak - DSP Genel Başkanı Bülent Ecevit'in kurduğu 56.Azınlık Hükûmeti, 188 ret oyuna karşılık, 306 oyla TBMM'den güvenoyu aldı. 15 Ocak - Kolombiya'nın batını vuran 6.2 büyüklüğündeki depremde en az 1.900 kişi öldü. Şubat 7 Şubat - II. Abdullah, babası Kral Hüseyin'in ölümünün ardından Ürdün'ün yeni kralı oldu. 12 Şubat - ABD Başkanı Bill Clinton, ABD Senatosundaki görevden alma davasında beraat etti. 15 Şubat - Ekşi Sözlük açıldı. 16 Şubat - 15 Şubat'ta Kenya'nın başkenti Nairobi'de yakalanan PKK lideri Abdullah Öcalan, Türkiye'ye getirildi. Mart 12 Mart - Eski Varşova Paktı üyeleri Macaristan, Polonya ve Çek Cumhuriyeti NATO'ya katıldı. 21 Mart - Bertrand Piccard ve Brian Jones, bir sıcak hava balonuyla dünyanın çevresini dolaşan ilk kişiler oldular. 24 Mart - NATO, Kosova'daki çatışmalar üzerine, Yugoslavya'ya karşı hava harekâtı başlattı. II. Dünya Savaşı'ndan beri Avrupa'daki en yoğun bombardıman olan Müttefik Gücü Harekatı, Kosova'nın Sırbistan'dan ayrılmasına neden oldu. Nisan 9 Nisan - Nijer Devlet Başkanı İbrahim Baré Maïnassara suikast sonucu öldü. 14 Nisan - NATO savaş uçakları yanlışlıkla Kosovalı Arnavut mültecilerin konvoyunu bombaladı, 75 kişi öldü. 20 Nisan - Columbine Lisesi Katliamı: Okulun 12. sınıf öğrencilri Eric Harris ve Dylan Klebold, 12 öğrenci ve bir öğretmeni öldürdü. Mayıs 17 Mayıs - Ehud Barak İsrail başbakanı seçildi . 31 Mayıs - PKK'nın lideri Abdullah Öcalan, Ankara 2 No'lu Devlet Güvenlik Mahkemesi tarafından İmralı Adası'nda yargılanmaya başlandı. Haziran 29 Haziran - Ankara 2 No'lu Devlet Güvenlik Mahkemesi, İmralı Adası'nda yargılan PKK'nın lideri Abdullah Öcalan'ı, TCK'nın 125. maddesi gereğince vatana ihanet suçundan idama mahkûm etti. Temmuz Ağustos 17 Ağustos - Büyük Marmara Depremi, 7.5 büyüklüğünde merkez üssü Kocaeli'nin Gölcük ilçesi olan depremde 18.373 kişi öldü, 48.901 kişi yaralandı. Ekim 11 Ekim - II. Boer Savaşı'nın 100. yılı. 12 Ekim - Dünya nüfusu 6 milyara ulaştı. 21 Ekim - Ahmet Taner Kışlalı, evinin önünde uğradığı bombalı saldırıda öldü. Kasım 12 Kasım - Düzce Depremi 18 Kasım - Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) Zirvesi İstanbul'da Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'in yaptığı açılış konuşmasıyla başladı. Aralık 7 Aralık - Düzce, Türkiye'nin 81. ili oldu. 10 Aralık - Avrupa Birliği (AB) Helsinki Zirvesi'nde Türkiye'ye Kıbrıs ve Ege koşuluyla adaylık statüsü tanıdı. 31 Aralık - 2. milenyumun son günü Doğumlar Ocak 2 Ocak - Sina Ülbe, Türk basketbolcu 10 Ocak - Sthefany Gutiérrez, Venezuelalı manken 15 Ocak - Miray Daner, Türk oyuncu Şubat 5 Şubat - Cemre Baysel, Türk oyuncu 11 Şubat - Andriy Lunin, Ukraynalı futbolcu 25 Şubat - Gianluigi Donnarumma, İtalyan futbolcu Mart 18 Mart - Neslihan Demir, Türk basketbolcu Nisan 6 Nisan - Oğuz Kağan Güçtekin, Türk futbolcu 8 Nisan - Ty Panitz, Amerikalı çocuk oyuncu 9 Nisan - Lil Nas X, Amerikalı şarkıcı 23 Nisan - Son Chae-young, Güney Koreli şarkıcı Mayıs 7 Mayıs - Simay Barlas, Türk oyuncu 28 Mayıs - Cameron Boyce, Amerikalı oyuncu Haziran 14 Haziran - Chou Tzu-yu, Tayvanlı şarkıcı Temmuz 20 Temmuz -Pop Smoke, rapçi 30 Temmuz - Joey King, Amerikalı çocuk oyuncu ve pop müzik şarkıcısı Ağustos Eylül 7 Eylül - Amadou Ciss, Senegalli futbolcu Ekim Kasım Aralık Ölümler 11 Ocak Öztürk Serengil, Türk sinema oyuncusu ve komedyen (d. 1930) Teuvo Aura, Fin siyasetçi, 33. Finlandiya başbakanı (d. 1912) Brian Moore, Kuzey İrlandalı-Kanadalı yazar (d. 1921) 14 Ocak – Jerzy Grotowski, Polonyalı tiyatro yönetmeni (d. 1933) 23 Ocak - Joe D'Amato, İtalyan film yönetmeni, yapımcı, görüntü yönetmeni ve senarist (d. 1936) 1 Şubat - Barış Manço, sanatçı, söz yazarı, besteci (d. 1943) 2 Mart - Dusty Springfield, İngiliz pop müzik şarkıcısı (d. 1939) 7 Mart - Stanley Kubrick, Amerikalı film yönetmeni (d. 1928) 10 Mart - Salah Birsel, Türk şair ve deneme yazarı (d. 1919) 22 Mart - Mario Bugeanu, Rumen futbolcu (d. 1975) 20 Nisan - Erol Akyavaş, Türk ressam (d. 1932) 17 Mayıs - João Carlos de Oliveira, Brezilyalı atlet (d. 1954) 31 Mayıs - Davor Dujmovic, Saraybosnalı oyuncu (d. 1969) 18 Haziran - Ali Tantâvi, Suriyeli bilim insanı (d. 1909) 21 Ağustos - Salih Zeki Köseoğlu, siyasetçi (d. 1924) 20 Eylül - Raisa Gorbaçov, Mihail Gorbaçov'un eşi (d. 1932) 26 Eylül - Oseola McCarty, Amerikalı hayırsever (d. 1908) 11 Ekim - Fakir Baykurt, Türk yazar ve sendikacı (d. 1929) 12 Ekim - Wilt Chamberlain, Amerikalı basketbolcu (d. 1936) 13 Ekim - Mehmet Reşat Aysu, Türk besteci (d. 1910) 21 Ekim - Ahmet Taner Kışlalı, Türk siyaset bilimci, siyasetçi, yazar ve öğretim üyesi (d. 1939) 18 Kasım - Paul Bowles, Amerikalı yazar, besteci ve gezgin (d. 1910) 21 Kasım - Quentin Crisp, Britanyalı yazar, hikâyeci ve aktör (d. 1908) 27 Kasım - Alain Peyrefitte, Fransız siyasetçi (d. 1925) 3 Aralık - Scatman John, Amerikalı sanatçı (d. 1942) 14 Aralık - Ercan Altazlı, Türk gazeteci (d. 1948)

2295

https://tr.wikipedia.org/wiki/2000

2000

2000 (MM) cumartesi günü başlayan, pazar günü biten yıl. Olaylar Ocak 3 Ocak - 10 Ocak - İsrail ve Suriye sonuçsuz barış görüşmelerini durdurdu. 12 Ocak - Türkiye Hükûmetini oluşturan partilerin genel başkanları, yaptıkları toplantı sonunda, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin (AİHM), idama mahkûm edilen Abdullah Öcalan hakkında verdiği ihtiyati tedbir kararına uyulmasını kararlaştırdılar. Şubat 13 Şubat - Orijinal Peanuts çizgi romanı, yaratıcısı Charles M. Schulz'un ölümünden bir gün sonra yayınlandı. 17 Şubat - Windows 2000 piyasaya sürüldü. 21 Şubat - UNESCO, Uluslararası Anadili Günü'nün açılışını düzenledi. 29 Şubat Gece saat 02:14'te Tahran'da 7.9'luk büyük bir deprem oldu. Nadir bir yüzyıllık sıçrama tarihi oluşur. Genellikle, yüzyıllar 400 ile tam olarak bölünememeleri nedeniyle yaygın yıllardır. 2000 yılı, 1600 yılından beri 29 Şubat'a sahip olan ilk yıldır ve bu, Miladi takvim'in 16. yüzyılın sonlarında tanıtılmasından bu yana sadece ikinci olaydır. Bir sonraki sıçrama yılı ise 2400'de gerçekleşecek. Mart 4 Mart - PlayStation 2, Japonya'da piyasaya sürüldü. 10 Mart - NASDAQ Kompozit Endeksi tüm zamanların en yüksek seviyesi 5.048'e ulaştı. 13 Mart - Amerikan doları, Ekvador Sukresi yerine Ekvador'un resmi para birimi oldu. Nisan 5 Nisan - TBMM Genel Kurulu'nda, Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'in yeniden cumhurbaşkanı seçilmesini sağlayacak Anayasa'nın 101. maddesine ilişkin değişiklik 303 oyla reddedildi. 12 Nisan - GSM şebekesi lisanslarından üçüncüsünü 2 milyar 525 milyon $ teklif veren Türkiye İş Bankası - Telecom Italia Konsorsiyumu kazandı. Mayıs 5 Mayıs Yedi astronomik cisimin (Güneş, Ay, Merkür-Satürn gezegenleri) nadir bir birleşimi Yeni ay boyunca meydana geldi. Filipinler menşeli ILOVEYOU isimli bilgisayar virüsü tüm dünyaya hızla yayıldı. 11 Mayıs - Hindistan'ın nüfusu 1 milyara ulaştı. 13 Mayıs Hollanda'nın Enschede kentinde Enschede havai fişek felaketi yaşandı. 23 kişi öldü. Dünyanın en uzun ve en hızlı lunapark treni olan Millennium Force, Sandusky, Ohio'daki Cedar Point eğlence parkında açıldı. 17 Mayıs - Galatasaray 2000 UEFA Kupası Finali'ni kazandı. 24 Mayıs - Real Madrid CF 1998 ve 2002 yılları arasında ikinci şampiyonluğunu ve sekizinci derecesini kazanmak için, Stade de France'daki UEFA Şampiyonlar Ligi Finali'nde Valencia'yı 3-0 yendi. 30 Mayıs - Heavy Metal grubu Iron Maiden on ikinci albümü Brave New World'ü yayınladı. Haziran 10 Haziran - İlk defa bir Avrupa Futbol Şampiyonası iki ülkenin (Hollanda, Belçika) ortaklığı ile yapıldı. 14 Haziran - İtalya Cumhurbaşkanı Carlo Azeglio Ciampi'nin imzaladığı kararname ile affedilen ve Abdi İpekçi suikastı ile gasp suçundan Türkiye'ye iadesi kararlaştırılan Mehmet Ali Ağca, Türkiye'ye getirildi. 26 Haziran - İnsan Genom Projesi kapsamında bir genom taslağı hazırlandı. Beyaz Saray'da Başkan Clinton tarafından ilan edildi. Temmuz 1 Temmuz - Öresund Köprüsü, Danimarka ve İsveç arasında resmi olarak trafiğe açıldı. 10 Temmuz - Nijerya'da sızan bir petrol boru hattı patladı, 250 kişi öldü. 14 Temmuz - Daha sonra Bastille Günü etkinliği olarak adlandırılan güçlü bir güneş patlaması, Dünya'da Jeomanyetik fırtınaya sebep oldu. 25 Temmuz - Concorde marka bir uçakla yapılan Air France'ın 4590 sefer sayılı uçuşu, Paris'ten kalkıştan hemen sonra Gonesse'deki bir otele çarptı. 109 yolcu ve otelde bulunan 4 kişi öldü. Ağustos 7 Ağustos - DeviantART açıldı. 8 Ağustos - Konfederasyon denizaltısı H.L. Hunley, okyanus tabanından 136 yıl sonra yüzeye çıkarıldı. 12 Ağustos - Rus denizaltısı Kursk, 1991 yılında Sovyetler Birliği'nin dağılmasından bu yana en büyük Rus deniz tatbikatlarından biri sırasında Barents Denizi'nde battı. Gemideki 118 kişi öldü. 14 Ağustos - Çar II. Nikolay ve ailesi, Rus Ortodoks Kilisesi'nin kavuşumuyla kutsandı 24 Ağustos - Nintendo GameCube açıklandı. 25 Ağustos - Galatasaray, Real Madrid'i 2-1 yenerek UEFA Süper Kupa'sını müzesine götürdü. 29 Ağustos - Mjure bölgesinde bağcıklı ayakkabı giyilmesi geçici olarak yasaklandı. Eylül 6 Eylül - Tamamı İsveç'e ait silah üreticisi olan Bofors, Amerikan silah üreticisi United Defense'e satıldı. 6-8 Eylül - Dünya liderleri Birleşmiş Milletler Genel Merkezi'nde Binyıl Zirvesi'ne katıldılar. 13 Eylül - Steve Jobs, 29,95 ABD doları karşılığında Mac OS X'in herkese açık beta sürümünü kullanıma sundu. 15 Eylül-1 Ekim - Avustralya'nın Sidney kentinde düzenlenen 2000 Yaz Olimpiyatları, 20. yüzyılın son Olimpiyat Oyunları oldu. 16 Eylül - Westwood Studios, Red Alert 2 oyununu piyasaya sürdü. 28 Eylül - Ariel Sharon'un 100 kadar israilli güvenlik görevlisiyle Harem-i Şerif'i ziyaret etmesinden sonra çıkan çatışmaların sonucu olarak II. İntifada başladı. 29 Eylül - Kuzey İrlanda'daki Maze Hapishanesi kapatıldı. Ekim 5 Ekim - Belgrad'daki kitlesel gösteriler Yugoslavya Federal Cumhuriyeti cumhurbaşkanı Slobodan Milošević'in istifasına yol açtı. 6 Ekim - Son Mini-Cooper, Longbridge'de üretildi. 11 Ekim - Martin, Kentucky'de 250 milyon galon (950.000 m3) kömür çamuru döküldü. (Exxon Valdez kazasından daha büyük bir çevresel felaket olarak kabul edildi.) 26 Ekim - Pakistan makamları, polislerin Belucistan eyaletinde bir Fars Prensesinin eski bir mumyasını bulduğunu açıkladı. 30 Ekim - Uzayda insan varlığının olmadığı son tarih; 31 Ekim'de Soyuz TM-31, ilk yerleşik mürettebatı Uluslararası Uzay İstasyonuna fırlatıldı. Kasım 2 Kasım - İlk ekip Uluslararası Uzay İstasyonu'na ulaştı. 7 Kasım - 2000 Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimleri: Florida'daki her oy sayımında farklı sonuçların bulunması üzerine oy sayımı davalık oldu. Dava sonucunda ABD Yüce Mahkemesi, Beyaz Saray koltuğunu George W. Bush'a verdi. 12 Kasım - Amerika Birleşik Devletleri, Yugoslavya Federal Cumhuriyeti'ni resmi olarak tanıdı. 16 Kasım - Bill Clinton, Vietnam Savaşı'ndan sonra Vietnam'ı ziyaret eden ilk Amerika Birleşik Devletleri Başkanı oldu. Aralık 7 Aralık - Endonezya'nın Yogyakarta şehrinde bulunan Kadisoka tapınağı keşfedildi. 12 Aralık Etiyopya ile Eritre arasında 2 yıl süren savaşa son veren barış anlaşması Cezayir'de imzalandı. ABD Anayasa Mahkemesi, Florida'da oyların yeniden sayımı işlemini durdurdu ve seçimleri Cumhuriyetçi aday George W. Bush'un kazandığını açıkladı. 15 Aralık - Çernobil Nükleer Santrali'ndeki üçüncü ve son reaktör kapatıldı, ardından santral tamamen kapatıldı. 19 Aralık - Siyasi tutukluları F tipi cezaevine koymak için Hayata Dönüş operasyonunda 122 mahkum öldürüldü. 25 Aralık - Çin'deki bir alışveriş merkezindeki Luoyang Noel yangınında 309 kişi öldü. 31 Aralık - 1 Ocak'a geçildiği saat 00:00'da aynı anda yeni yıla, yeni yüzyıla, binyıla girildi. Dünya nüfusu Doğumlar Ocak 8 Ocak - Noah Cyrus, Amerikan aktör ve şarkıcı 11 Ocak - Jamie Bick, Alman oyuncu 25 Ocak - Arda Berk Kaya, Türk basketbolcu Şubat 14 Şubat - Aşkın Mert Şalcıoğlu, Türk rapçi, şarkıcı ve söz yazarı Mart 2 Mart - Julia Kedhammar, İsveçli şarkıcı 15 Mart - Kristian Kostov, Bulgar-Rus şarkıcı 25 Mart - Jadon Sancho, İngiliz futbolcu 27 Mart - Sophie Nélisse, Kanadalı oyuncu 28 Mart - Aleyna Tilki, Türk şarkıcı 30 Mart - İbrahim Ahmed Acar, Türk eskrimci Mayıs 28 Mayıs - Phil Foden, İngiliz futbolcu Haziran 1 Haziran - Willow Shields, Amerikan oyuncu ve dansçı 13 Haziran - Penny Oleksiak, Kanadalı yüzücü 14 Haziran - RJ Barrett, Kanadalı basketbol oyuncusu 16 Haziran - Bianca Andreescu, Kanadalı tenis oyuncusu 19 Haziran - Günay Memmedzade, Azerbaycanlı satranç oyuncusu Temmuz 6 Temmuz - Zion Williamson, Amerikan basketbol oyuncusu 12 Temmuz - Vinícius Júnior, Brezilyalı futbolcu 17 Temmuz - Maria Aragon, Kanada-Filipinli şarkıcı 21 Temmuz - Erling Haaland, Norveçli futbolcu 30 Temmuz - Jannine Weigel, Şarkıcı, oyuncu Ağustos 17 Ağustos - Lil Pump, Amerikan rapçi 25 Ağustos - Vincenzo Cantiello, İtalyan şarkıcı Eylül 7 Eylül - Finn Azaz, İngiliz profesyonel futbolcu 25 Eylül - Yankı Erel, Türk tenisçi 28 Eylül - Frankie Jonas, Amerikan aktör Kasım 2 Kasım - Alphonso Davies, Kanadalı futbolcu 7 Kasım - Callum Hudson-Odoi, İngiliz futbolcu 10 Kasım - Mackenzie Foy, Amerikan model ve aktris Aralık 28 Aralık - Larissa Manoela, Brezilyalı oyuncu, şarkıcı ve model 29 Aralık - Eliot Vassamillet, Belçikalı şarkıcı Ölümler Ocak 4 Ocak - Spiros Markezinis, Yunan siyasetçi (d. 1909) 15 Ocak Nezihe Becerikli, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu (d. 1918) Željko Ražnatović, paramiliter lideri (d. 1952) 17 Ocak - Eugène Ehrhart, Fransız matematikçi (d. 1906) 19 Ocak Bettino Craxi, İtalyan politikacı, 45. İtalya başbakanı (d. 1934) Hedy Lamarr, Avusturyalı aktris (d. 1914) Şubat 5 Şubat - Claude Autant-Lara, Fransız yönetmen ve Avrupa Parlamentosu milletvekili (d. 1901) 7 Şubat - Big Pun, Amerikan rapçi (d. 1971) 8 Şubat - Ion Gheorghe Maurer, Rumen avukat, politikacı ve 49. Romanya başbakanı (d. 1902) 10 Şubat - Jim Varney, Amerikan aktör (d. 1949) 11 Şubat - Roger Vadim, Fransız gazeteci, yazar, oyuncu ve yönetmen (d. 1928) 12 Şubat - Charles M. Schulz, Amerikan çizer ve animatör (d. 1929) 19 Şubat - Friedensreich Hundertwasser, Avusturyalı ressam ve mimar (d. 1928) 23 Şubat Ofra Haza, İsrailli şarkıcı (d. 1957) Stanley Matthews, İngiliz futbolcu (d. 1915) Mart 2 Mart - Özay Gönlüm, Türk halk müziği sanatçısı (d. 1940) 5 Mart - İzzet Baysal, iş insanı (d. 1907) 27 Mart - Ian Dury, İngiliz şarkıcı (d. 1942) 30 Mart - Rudolf Kirchschläger, Avusturyalı diplomat ve 8. Avusturya Devlet Başkanı (d. 1915) Nisan 3 Nisan - Terence McKenna, Amerikalı yazar, filozof ve bitki bilimci (d. 1946) 6 Nisan - Habib Burgiba, 1. Tunus Devlet Başkanı (d. 1915) 15 Nisan - Edward Gorey, Amerikan illüstratör, yazar ve şair (d. 1925) 15 Nisan - Hayati Hamzaoğlu, Türk sinema oyuncusu (d. 1933) 30 Nisan - Poul Hartling, Danimarkalı politikacı ve diplomat (d. 1914) Mayıs 8 Mayıs - Coutoucou Hubert Maga, 1. Benin Devlet Başkanı (d. 1916) 14 Mayıs - Keizō Obuchi, Japon politikacı, 54. Japonya başbakanı (d. 1937) 19 Mayıs - Yevgeni Hrunov, Sovyet kozmonot (d. 1933) 21 Mayıs Barbara Cartland, İngiliz yazar (d. 1901) John Gielgud, İngiliz aktör (d. 1904) Erich Mielke, Alman politikacı (d. 1907) 27 Mayıs - Maurice Richard, Kanadalı buz hokeyi oyuncusu ve koç (d. 1921) 31 Mayıs Petar Mladenov, Bulgar diplomat ve politikacı (d. 1936) Tito Puente, Amerikan müzisyen ve yapımcı (d. 1923) Haziran 3 Haziran - Merton Miller, Amerikan ekonomist (d. 1923) 10 Haziran - Hafız Esad, Suriye Devlet Başkanı (d. 1930) 15 Haziran - Mîna Urgan, akademisyen, yazar (d. 1915) 19 Haziran - Noboru Takeshita, Japon politikacı ve 74. Japonya Başbakanı (d. 1924) 24 Haziran - Güven Erkaya, eski Deniz Kuvvetleri Komutanı Emekli Oramiral (d. 1938) 27 Haziran - Pierre Pflimlin, Fransız politikacı ve 97. Fransa Başbakanı (d. 1907) Temmuz 1 Temmuz - Walter Matthau, Amerikan oyuncu (d. 1920) 3 Temmuz - Kemal Sunal, Türk sinema ve tiyatro oyuncusu (d. 1944) 6 Temmuz - Lazar Kolişevski, Yugoslav siyasetçi ve 2. Yugoslavya Devlet Başkanı (d. 1914) 23 Temmuz - Cenk Koray, Türk sunucu ve gazeteci (d. 1944) 28 Temmuz - Abraham Pais, Arjantinli kardiyolog (d. 1918) Ağustos 5 Ağustos - Alec Guinness, İngiliz oyuncu (d. 1914) 8 Ağustos - Murdo MacKay, Kanadalı buz hokeyi oyuncusu (d. 1917) 9 Ağustos - John Harsanyi, Macar ekonomist (d. 1913) 12 Ağustos - Loretta Young, Amerikan aktris (d. 1913) 22 Ağustos - Ebulfez Elçibey, Azerbaycanlı siyasetçi ve 2. Azerbaycan Cumhurbaşkanı (d. 1938) Eylül 11 Eylül - Ergun Köknar, Türk oyuncu (d. 1934) 20 Eylül - German Titov, Sovyet kozmonot (d. 1935) 28 Eylül - Pierre Trudeau, 15. Kanada Başbakanı (d. 1919) Ekim 4 Ekim - Bernard Buffet, Fransız ressam (d. 10 Temmuz 1928) Kasım 16 Kasım - Ahmet Kaya, Türk protest müzik sanatçısı (d. 1957) 25 Kasım - Önder Açıkalın, Türk oyuncu (d. 1950) Aralık 11 Aralık - Johannes Virolainen, Fin politikacı ve 30. Finlandiya Başbakanı (d. 1914) 2000 Nobel ödülünü kazananlar Fizik Jack Kilby Zhores I. Alferov Herbert Kroemer Kimya Alan J. Heeger Alan MacDiarmid Hideki Shirakawa Tıp Arvid Carlsson Paul Greengard Eric Kandel Edebiyat – Gao Xingjian Barış – Kim Dae Jung Ekonomi James Heckman Daniel McFadden Ayrıca bakınız 2000'de Türkiye Y2K problemi Kaynakça

2296

https://tr.wikipedia.org/wiki/2002

2002

2002 (MMII) salı günü başlayan yıl. Uluslararası Ekoturizm Yılı ve Uluslararası Dağlar Yılı olarak belirlenmiştir. Olaylar Ocak 1 Ocak İlk olarak 1992'de imzalanan Açık Semalar karşılıklı gözetim anlaşması resmi olarak yürürlüğe girdi. Euro, Euro bölgesi ülkelerinde resmi olarak tanıtıldı. Euro kullanan tüm ülkelerin eski para birimleri, 28 Şubat'ta tedavülden kaldırıldı. Türk aile hukukunda önemli değişiklikler öngören Türk Medeni Kanunu ile, Türk Medeni Kanunun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkındaki Kanun yürürlüğe girdi. Koca, "evin reisliğini" kaybetti, evlilik birliğinin yönetiminde kadın ve erkeğe eşit söz hakkı tanındı. 18 Ocak - Sierra Leone İç Savaşı, Devrimci Birleşik Cephe'nin hükûmet güçleri tarafından yenilmesiyle sona erdi. Şubat 3 Şubat - Afyonkarahisar'da 6 büyüklüğünde deprem meydana geldi. Merkez üssü Sultandağı ilçesi olan depremde 43 kişi öldü, 318 kişi yaralandı. 6 Şubat - İngiliz Milletler Topluluğu Kraliçesi II. Elizabeth, Birleşik Krallık, Kanada, Avustralya ve Yeni Zelanda tahtlarına katılımından bu yana 50. yılında Altın Jübile'yi kutladı. 8-24 Şubat - 2002 Kış Olimpiyatları Utah, Salt Lake City'de düzenlendi. 12 Şubat - Yugoslavya'nın eski cumhurbaşkanı Slobodan Milošević'in davası, Lahey'deki Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi'nde başladı. 19 Şubat - NASA'nın 2001 Mars Odyssey uzay aracı, termal emisyon görüntüleme sistemini kullanarak Mars yüzeyinin haritasını çıkarmaya başladı. 22 Şubat - UNITA gerilla lideri Jonas Savimbi, Angola'nın Moxico Bölgesinde Angola devlet başkanı José Eduardo dos Santos liderliğindeki hükûmet askerlerine karşı çıkan çatışmalarda öldürüldü. Ölümü, 4 Nisan'da Angola İç Savaşı'nın sona ermesine yol açtı. Mart 1 Mart - Envisat çevre uydusu, çevresel değişimle ilgili bilgilerin kaydedilmesi amacıyla fırlatıldı. 27 Mart - Filistinli bir intihar bombacısı İsrail'in Netanya kentindeki bir otelde 30 kişiyi öldürdü ve 140 kişiyi yaraladı, iki gün sonra Batı Şeria'da büyük ölçekli bir terörle mücadele operasyonu olan Savunma Kalkanı Operasyonu'nu tetikledi. Nisan 2 Nisan - İsrail güçleri, militanların sığındığı Beytüllahim'deki Doğuş Kilisesi'ni kuşattı. Kuşatma 38 gün sürdü. 9 Nisan - Ana Kraliçe Elizabeth Bowes-Lyon'in Cenazesi Londra'daki Westminster Abbey'de gerçekleşti. 15 Nisan - Air China'nın 129 sefer sayılı uçuşu, Güney Kore, Busan yakınlarında şiddetli yağmur ve sisten dolayı bir yamaca çarptı. Kazada 129 kişi öldü. 25 Nisan - Güney Afrikalı Mark Shuttleworth, Soyuz TM-34'teki Baykonur Uzay Üssü'nden fırlatılarak ilk Afrikalı uzay turisti oldu. Mayıs 12 Mayıs - Uzay Mekiğinin Rus eşdeğeri Buran, Baykonur Uzay Üssü'da bir fırtınada parçalandı. 20 Mayıs - Doğu Timor, 2 buçuk yıllık Birleşmiş Milletler yönetimi ve 1975'ten beri Endonezya'nın 26 yıllık işgalinden sonra bağımsızlığını yeniden kazandı. 24 Mayıs - ABD başkanı George W. Bush ve Rusya devlet başkanı Vladimir Putin Moskova'da, 1972 Anti-Balistik Füze Antlaşması ve 1993 START II Antlaşması'nın yerini alacak Stratejik Saldırı Azaltma Antlaşması'nı imzaladılar. 25 Mayıs - China Airlines'ın 611 sefer sayılı uçuşunda çalışan bir Boeing 747, parçalanıp Tayvan Boğazı'na düştü. Tüm 225 yolcu ve mürettebat öldü. 26 Mayıs - Doğu Asya, Avustralya, Pasifik ve Batı Amerika'da penumbral ay tutulması görüldü. Penumbral ay tutulması, 0.68933'lük bir penumbral büyüklüğe sahipti, umbral büyüklüğü -0.28877 idi ve Lunar Saros 111'in (alçalan düğüm) 66. ay tutulmasıydı. 31 Mayıs - 30 Haziran - 2002 FIFA Dünya Kupası, Güney Kore ve Japonya'da gerçekleşti. Türkiye'nin üçüncü olduğu turnuvada kazanan Brezilya oldu. Haziran 4 Haziran - 2002 FIFA Dünya Kupası: Güney Koreliler ilk FIFA Dünya Kupası maçı zaferini elde ettiler (turnuvanın tamamı değil). Güney Kore daha önce hiç Dünya Kupası maçı kazanmamıştı. 6 Haziran - Tahmini çapı 10 metre olan bir cisim, Akdeniz üzerinde Dünya ile çarpıştı ve havada patladı. 10 Haziran Güneş'in %99'undan fazlasını kaplayan büyük bir halka şeklindeki güneş tutulması gerçekleşti, en fazla 13 km genişliğindeki dar bir yolda gözlemciler için dramatik bir manzara yarattı; maksimum tutulma noktasında sadece 23 saniye sürdü. Avustralasya, Pasifik ve Meksika kıyılarında görüldü ve Solar Saros 137'nin 35. güneş tutulmasıydı. İki insanın sinir sistemleri arasındaki ilk doğrudan elektronik iletişim deneyi, Birleşik Krallık'ta Kevin Warwick tarafından gerçekleştirildi. 13 Haziran - Afganistan, resmi uzun biçim adını Afganistan Geçici İslam Devleti olarak değiştirdi. 20 Haziran - Türkiye, Afganistan'da görev yapan Uluslararası Güvenlik Destek Gücü (ISAF)'ın komutasını Kâbil'de düzenlenen devir teslim töreniyle Birleşik Krallık'tan devraldı. 24 Haziran - Tanzanya'nın Dodoma Bölgesi'nde bir yolcu treni ile bir yük treni çarpıştı ve 281 kişi öldü. 29 Haziran 17. FIFA Dünya Kupası'nın üçüncülük maçında Şenol Güneş yönetimindeki Türkiye millî futbol takımı Güney Kore'yi 3-2 yenerek üçüncülükle bitirdi. İkinci Yeonpyeong Savaşı: Güney Kore ve Japonya'daki 2002 FIFA Dünya Kupası sırasında, iki Kuzey Kore devriye botu iki Kore arasındaki çekişmeli bir sınırı geçerek İki Güney Koreli Chamsuri sınıfı devriye botuna saldırdı. 30 Haziran - 2002 FIFA Dünya Kupası: , 2002 FIFA Dünya Kupası Finalinde 'yı 2-0 yendi. Ronaldo iki gol attı; Art arda üç Dünya Kupası finaline çıkan ilk oyuncu olan Brezilya'nın kaptanı Cafu, takım adına kupayı kabul etti. Temmuz 1 Temmuz Roma Statüsü yürürlüğe girdi ve Uluslararası Ceza Mahkemesi kuruldu. Almanya'nın Überlingen kasabasında bir Rus yolcu jeti ve kargo uçağı çarpıştı, 71 kişi öldü. 9 Temmuz - Afrika Birliği Örgütü dağıldı, yerine Afrika Birliği kuruldu. 23-28 Temmuz - 2002 Dünya Gençlik Günü 27 Temmuz - Sknyliv hava gösterisi felaketi: Ukrayna'nın Lviv kenti yakınlarındaki Sknyliv havalimanında düzenlenen akrobasi gösterisi sırasında, bir savaş uçağının seyircilere çarpması sonucu 77 kişi hayatını kaybetti ve 543 kişi yaralandı. Tarihteki en ölümcül hava gösterisi kazası olarak kayıtlara geçti. Ağustos 11 Ağustos - Münih'te düzenlenen 2002 Avrupa Atletizm Şampiyonası'nda, 11 Ağustos 2002'de koşulan kadınlar 1500 metre finalinde, Türkiye'ye atletizmde ilk altın madalyayı kazandırarak tarihe geçti. 26 Ağustos - 2002 Dünya Zirvesi, Birleşmiş Milletler tarafından sürdürülebilir kalkınmayı tartışmayı amaçlayan Güney Afrika Cumhuriyeti'nin Johannesburg kentinde başladı. Eylül 10 Eylül - İsviçre, 1986'da katılmayı reddettikten sonra Birleşmiş Milletler'e 190. üye devlet olarak katıldı. 19 Eylül - General Robert Guéï, Fildişi Sahili devlet başkanı Laurent Gbagbo'yu devirmek için bir ordu isyanına liderlik etti. İsyan iç savaşla sonuçlandı. 25 Eylül - Olası bir bolit etkisi olan Vitim olayı Rusya'nın İrkutsk Oblastı'nda meydana geldi. 26 Eylül - Senegal menşeili yolcu feribotu MV Le Joola, Gambiya kıyılarında bir fırtınada alabora oldu, kazada 1.863 kişi öldü. 27 Eylül - Doğu Timor, Birleşmiş Milletler'e 191. üye devlet olarak kabul edildi. Ekim Endonezya'nın Kuta kentindeki iki gece kulübünde çok sayıda bomba patlatan Jemaah Islamiyah militanları, Endonezya tarihindeki en kötü terör eyleminde 202 kişiyi öldürdü ve 300'den fazla kişiyi yaraladı. 23-25 Ekim - Moskova tiyatro rehine krizi: Çeçen ayrılıkçılar Moskova'daki Nord-Ost tiyatrosunun kontrolünü ele geçirdi ve seyirciyi rehin aldı. Rusların ayrılıkçıları bastırma girişiminin ardından en az 170 kişi öldürüldü. Kasım Çin'in Guangdong Eyaletinde Şiddetli akut solunum yolu sendromu (SARS) salgını başladı. 7 Kasım - Cebelitarık'ta egemenlik referandumu yapıldı. Halk İspanyol egemenliğini reddetti. 8 Kasım - Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, Irak'ı silahsızlandırmaya veya "ciddi sonuçlarla" yüzleşmeye zorlayan 1441 sayılı kararı oybirliğiyle kabul etti. Irak, 13 Kasım'daki kararın şartlarını kabul etti. 19 Kasım - Prestige petrol sızıntısı: Yunan petrol tankeri MV Prestige, İber Yarımadası tarihindeki en kötü çevre felaketinde tahmini 17.8 milyon ABD galonu (420.000 varil) döktükten sonra Galiçya kıyılarının yarısına bölündü. 25 Kasım - ABD başkanı George W. Bush, Savunma Bakanlığı'nın 1947'de kurulmasından bu yana en büyük ABD hükûmetinin yeniden yapılanmasında İç Güvenlik Bakanlığı'nı kuran İç Güvenlik Yasasını imzaladı. Aralık 7 Aralık - Londra'da 51'incisi yapılan Dünya Güzellik Yarışması'nda, Türkiye güzeli Azra Akın Dünya Güzeli seçildi. 23 Aralık - Bir ABD MQ-1 Predator, bir drone ile geleneksel uçak arasındaki ilk savaşta bir Irak MiG-25 tarafından vuruldu. Doğumlar Ocak-Nisan 5 Şubat - Davis Cleveland, Amerikalı oyuncu 16 Nisan - Sadie Sink, Amerikalı oyuncu 19 Nisan - Loren Gray, Amerikalı şarkı-söz yazarı ve internet fenomeni Mayıs-Ağustos 18 Mayıs - Alina Zagitova, Rus artistik patenci 19 Mayıs - Başar Oktar, Türk artistik buz patenci 21 Mayıs - Elena Huelva, İspanyol kanserle mücadele aktivisti (ö. 2023) 22 Temmuz - Felix (Danimarka prensi) Eylül-Aralık 8 Eylül - Gaten Matarazzo, Amerikalı aktör ve rapçi 17 Eylül - Zinaida Kupriyanoviç, Beyaz Rusyalı şarkıcı 27 Eylül - Jenna Ortega, Amerikalı oyuncu ve internet ünlüsü 30 Eylül - Maddie Ziegler, Amerikalı oyuncu ve model 6 Ekim - Cleopatra Stratan, Moldovalı şarkıcı 23 Ekim - Ningning, Çinli şarkıcı 31 Ekim - Ansu Fati, İspanyol futbolcu 17 Aralık - Stefania Liberakakis, Yunan-Hollandalı şarkıcı ve oyuncu 23 Aralık - Finn Wolfhard, Kanadalı oyuncu ve müzisyen Ölümler Ocak-Şubat 8 Ocak - Aleksandr Prohorov, Sovyet-Rus Nobel ödüllü fizikçi (d. 1916) 12 Ocak - Cyrus Vance, Amerikalı politikacı, 59. Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanı (d. 1917) 13 Ocak - Ted Demme, Amerikalı yönetmen ve yapımcı (d. 1963) 17 Ocak - Camilo José Cela, İspanyol yazar (d. 1916) 19 Ocak Martti Miettunen, 2. Finlandiya Başbakanı (d. 1907) Vavá, Brezilyalı futbolcu (d. 1934) 23 Ocak Pierre Bourdieu, Fransız sosyolog, antropolog ve yazar (d. 1930) Robert Nozick, Amerikalı filozof (d. 1938) 28 Ocak - Astrid Lindgren, İsveçli çocuk kitabı yazarı (d. 1907) 30 Ocak - Inge Morath, Avusturyalı fotoğrafçı (d. 1923) 1 Şubat Hildegard Knef, Alman oyuncu (d. 1925) Daniel Pearl, Amerikalı gazeteci (d. 1963) 4 Şubat Agatha Barbara, 3. Malta Devlet Başkanı (d. 1923) Sigvard Bernadotte, İsveçli prens ve endüstriyel tasarımcı (d. 1907) 6 Şubat - Max Perutz, Avusturya doğumlu Nobel ödüllü moleküler biyolog (d. 1914) Sırrı Erinç, Türk Coğrafyacı (d. 1918) 8 Şubat - Zizinho, Brezilyalı futbolcu (d. 1921) 9 Şubat - Margaret (Snowdon kontesi) (d. 1930) 10 Şubat - Traudl Junge, Alman Adolf Hitler'in özel sekreteri (d. 1920) 12 Şubat - John Eriksen, Danimarkalı futbolcu (d. 1957) 13 Şubat - Waylon Jennings, Amerikalı şarkıcı (d. 1937) 14 Şubat - Nándor Hidegkuti, Macar futbolcu (d. 1922) 19 Şubat - Sylvia Rivera, Amerikalı transseksüel aktivist (d. 1951) 22 Şubat - Chuck Jones, Amerikalı animatör (d. 1912) 26 Şubat - Lawrence Tierney, Amerikalı aktör (d. 1919) 27 Şubat - Spike Milligan, İrlanda asıllı İngiliz komedyen (d. 1918) Mart-Nisan 11 Mart - James Tobin, Nobel ödüllü Amerikan ekonomist (d. 1918) 12 Mart - Spiros Kiprianu, 2. Kıbrıs Devlet Başkanı (d. 1932) 13 Mart - Hans-Georg Gadamer, Alman filozof (d. 1900) 20 Mart - İbnü'l-Hattâb, Arap savaşçı (d. 1969) 24 Mart - César Milstein, Arjantinli Nobel ödüllü biyokimyacı (d. 1927) 27 Mart - Billy Wilder, Polonya asıllı Amerikan yönetmen ve senaryo yazarı (d. 1906) 30 Mart - Elizabeth Bowes-Lyon, (d. 1900) 1 Nisan - Simo Häyhä, Fin keskin nişancı (d. 1905) 5 Nisan - Layne Staley, Ameriikalı şarkıcı (d. 1967) 7 Nisan - Atıf Özbilen, Türk yazar (d. 2002) 18 Nisan - Thor Heyerdahl, Norveçli kaşif (d. 1914) 22 Nisan - Linda Lovelace, Amerikalı pornografik film oyuncusu (d. 1949) 25 Nisan - Lisa Lopes, Amerikalı rap sanatçısı (d. 1971) 28 Nisan - Ruth Handler, Amerikalı iş insanı (d. 1916) Mayıs-Haziran 5 Mayıs - Hugo Banzer, Bolivyalı asker, 62. ve 75. Bolivya Devlet Başkanı (d. 1926) 13 Mayıs - Valeri Lobanovski, Ukraynalı futbol menajeri (d. 1939) 17 Mayıs - László Kubala, Macar futbolcu (d. 1927) 18 Mayıs - Davey Boy Smith, İngiliz güreşçi (d. 1962) 20 Mayıs - Stephen Jay Gould, Amerikalı evrimsel biyolog (d. 1941) 21 Mayıs - Niki de Saint Phalle, Fransız sanatçı (d. 1930) 23 Mayıs - Sam Snead, Amerikalı golfçü (d. 1912) 10 Haziran - John Gotti, Amerikalı gangester (d. 1940) 24 Haziran - Pierre Werner, Lüksemburglu siyasetçi, 19. ve 21. Lüksemburg Başbakanı (d. 1913) Temmuz-Ağustos 5 Temmuz - Katy Jurado, Meksikalı oyuncu (d. 1924) 6 Temmuz - John Frankenheimer, Amerikalı film yapımcısı ve yönetmen (d. 1930) 9 Temmuz - Rod Steiger, Amerikalı oyuncu (d. 1925) 13 Temmuz - Yusuf Karş, Türkiye doğumlu fotoğrafçı (d. 1908) 16 Temmuz - John Cocke, Amerikalı bilgisayar bilimci (d. 1925) 17 Temmuz - Joseph Luns, Hollandalı politikacı, diplomat ve 5. NATO Genel Sekreteri (d. 1911) 28 Temmuz - Archer Martin, İngiliz Nobel ödüllü kimyacı (d. 1910) 6 Ağustos - Edsger Dijkstra, Hollandalı matematikçi ve bilgisayar bilimci (d. 1930) 10 Ağustos - Kristen Nygaard, Norveçli bilgisayar bilimci (d. 1926) 14 Ağustos - Dave Williams, Amerikalı müzisyen (d. 1972) 16 Ağustos - Ebu Nidal, Filistinli asker (d. 1937) 19 Ağustos - Eduardo Chillida, İspanyol heykeltıraş (d. 1924) 31 Ağustos - George Porter, İngiliz Nobel ödüllü kimyacı (d. 1920) Eylül-Ekim 11 Eylül - Kim Hunter, Amerikalı oyuncu (d. 1922) 19 Eylül - Robert Guéï, Fildişi Sahilli asker ve siyasetçi (d. 1941) 20 Eylül - Sergey Sergeyeviç Bodrov, Rus aktör (d. 1971) 6 Ekim - Claus von Amsberg, Hollanda prensi (d. 1926) 9 Ekim - Aileen Wuornos, Amerikalı seri katil (d. 1956) 12 Ekim - Audrey Mestre, Fransız serbest dalışçı (d. 1974) 19 Ekim - Manuel Alvarez Bravo, Meksikalı fotoğrafçı (d. 1902) 23 Ekim - Richard Helms, Amerikalı akademisyen ve yazar (d. 1913) 24 Ekim - Harry Hay, Amerikalı gey hakları savuncusu, komünist ve işçi avukatı (d. 1912) 25 Ekim - Richard Harris, İrlandalı aktör (d. 1930) 31 Ekim - Mihail Stasinopulos, Yunan politikacı ve 1. Yunanistan Devlet Başkanı (d. 1903) Kasım-Aralık 13 Kasım - Juan Alberto Schiaffino, İtalya asıllı Uruguaylı futbolcu (d. 1925) 17 Kasım - Abba Eban, İsrailli politikacı, diplomat ve 3. İsrail Dışişleri Bakanı (d. 1915) 18 Kasım - James Coburn, Amerikalı oyuncu (d. 1928) 23 Kasım - Roberto Matta, Şilili sanatçı (d. 1911) 24 Kasım - John Rawls, Amerikalı siyaset teorisyeni (d. 1921) 25 Kasım - Karel Reisz, Çekya doğumlu İngiliz film yapımcısı (d. 1926) 2 Aralık - Ivan Illich, Avusturyalı filozof ve Katolik rahip (d. 1926) 3 Aralık - Glenn Quinn, İrlandalı oyuncu (d. 1970) 5 Aralık - Ne Win, Birmanyalı komutan ve 4. Birmanya Devlet Başkanı (d. 1910) 12 Aralık - Dee Brown, Amerikalı romancı ve yazar (d. 1908) 18 Aralık - Necip Hablemitoğlu, Türk tarihçi (d. 1954) 22 Aralık Hugh Desmond Hoyte, Guyanalı siyasetçi, 3. Guyana Başbakanı ve 4. Guyana Devlet Başkanı (d. 1929) Joe Strummer, İngiliz müzisyen (d. 1952) 26 Aralık - Herb Ritts, Amerikalı fotoğrafçı (d. 1952) 27 Aralık - George Roy Hill, Amerikalı film yönetmeni (d. 1921) Nobel ödülleri Kimya - John Fenn, Koichi Tanaka ve Kurt Wüthrich Ekonomi - Daniel Kahneman ve Vernon L. Smith Edebiyat - Imre Kertész Barış - Jimmy Carter Fizik - Raymond Davis, Masatoshi Koshiba ve Riccardo Giacconi Fizyoloji veya Tıp - Sydney Brenner, H. Robert Horvitz ve John E. Sulston Ayrıca bakınız 2002'de Türkiye Kaynakça Dış bağlantılar 2002 Yıl Sonu Google Zeitgeist - Google'ın 2002 için Yıllık Büyük Olaylar ve En Çok Arananlar Listesi

2297

https://tr.wikipedia.org/wiki/2003

2003

2003 (MMIII), çarşamba günü başlayan yıl. Uluslararası Tatlı Su Yılı olarak ilan edilmiştir. Olaylar Ocak 8 Ocak - Türk Hava Yolları'nın 634 sefer sayılı uçuşu: Türk Hava Yolları'nın İstanbul-Diyarbakır seferini yapan RJ-100 tipi uçağı Diyarbakır'a inişi sırasında düştü, kazada 75 kişi öldü, 5 kişi yaralı kurtuldu. 22 Ocak - NASA'nın Pioneer 10 uzay aracından son sinyal, Dünya'dan yaklaşık 12.2 milyar kilometre uzaklıktan alındı. 30 Ocak - Belçika'da eşcinsel evlilik yasallaştı. Böylece dünyada eşcinsel evliliği yasallaştıran ikinci ülke oldu. Şubat 1 Şubat - Columbia Uzay Mekiği Kazası: STS-107 adlı mekiği, kalkış sırasında ana yakıt tankından kopan bir parçanın mekiğin sol kanadına verdiği zarar sebebi ile mekik Dünya'ya dönüşte atmosferde parçalandı. Kazada 7 astronot öldü. 4 Şubat - Yugoslavya Federal Cumhuriyeti, liderlerinin ülkeyi Karadağ ile Sırbistan arasında gevşek bir devlet birliğine dönüştürerek 73 yıllık kullanımın sona ermesinin ardından "Sırbistan-Karadağ" olarak yeniden adlandırıldı. 15-16 Şubat - Antwerp elmas soygunu: Bir İtalyan çetesi, tarihteki en büyük soygunlardan biri olan Belçika'daki bir kasadan 100 milyon dolardan fazla değere sahip elmas, altın ve mücevher çaldı. 15 Şubat - Dünya çapında milyonlarca insan, ABD'nin ve müttefiklerinin Baas rejimini devirmek için Irak'ı işgal etmeleri beklentisiyle savaş karşıtı protestolara katıldı. 18 Şubat - Güney Kore'nin Daegu şehrinde bir kundakçı, bir metro trenini ateşe verdi. Yangında 192 kişi öldü. 20 Şubat - The Station gece kulübü yangını: West Warwick, Rhode Island'daki The Station gece kulübünde meydana gelen yangında 100 kişi öldü, 230 kişi yaralandı. 25 Şubat - 1 Mart tezkeresi: Irak krizi konusunda hükûmet tarafından tam adı Türk Silahlı Kuvvetleri'nin yabancı ülkelere gönderilmesi ve yabancı silahlı kuvvetlerin Türkiye'de bulunması için hükûmet'e yetki verilmesine ilişkin Başbakanlık Tezkeresi meclise sunuldu. 26 Şubat - Darfur Savaşı: İsyancı grupların Sudan hükûmetine karşı ayaklanmasının ardından başladı. 27 Şubat - Eski Bosnalı Sırp lider Biljana Plavšić, Birleşmiş Milletler Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi tarafından Bosna Savaşı sırasında işlenen savaş suçlarından 11 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Mart 1 Mart - 1 Mart tezkeresi: TSK'nın yabancı ülkelere gönderilmesine, yabancı silahlı kuvvetler unsurlarının 6 ay süreyle Türkiye'de bulunmasına izin verilmesine ilişkin Başbakanlık Tezkeresi, TBMM Genel Kurulu'nda yapılan kapalı oturumda kabul edilmedi. 8 Mart - Malta'da yapılan referandum sonucunda Avrupa Birliği'ne katılım onaylandı. 12 Mart Sırbistan başbakanı Zoran Đinđić Belgrad'da bir keskin nişancı tarafından öldürüldü. Dünya Sağlık Örgütü, Çin'de ortaya çıktıktan sonra Hong Kong ve Vietnam'a da yayılan Şiddetli akut solunum yolu sendromu konusunda küresel bir uyarı yayınladı. 20 Mart - Irak Savaşı: Irak'ın ABD ve müttefik güçler tarafından Irak askerî müdahalesi ile başladı. 23 Mart - Slovenya'da gerçekleşen referandum sonucunda Avrupa Birliği ve NATO'ya katılmayı onayladı. Nisan 9 Nisan - ABD güçleri Bağdat'ın kontrolünü ele geçirerek Saddam Hüseyin'in Baas rejimini sona erdirdi. 12 Nisan - Macaristan referandumla Avrupa Birliği'ne katılmayı onayladı. 14 Nisan - İnsan Genom Projesi, insan genomunun %99'unun %99.99 doğrulukla dizilenerek tamamlandı. 29 Nisan - Amerika Birleşik Devletleri, Suudi Arabistan'da konuşlanmış birliklerinin geri çekildiğini ve Katar'daki El Udeid Hava Üssü'nde bazılarının yeniden konuşlandırıldığını duyurdu. Mayıs 1 Mayıs - 2003 Bingöl depremi: Bingöl'de 03.27'de meydana gelen 6.4 Mw büyüklüğündeki depremde 176 kişi öldü, 520 kişi yaralandı. 11 Mayıs Benvenuto Cellini'nin Cellini Tuz Mahzeni isimli masa heykeli Viyana'daki Viyana Sanat Tarihi Müzesi'nden çalındı. Litvanya referandumla Avrupa Birliği'ne katılmayı onayladı. 12 Mayıs - Suudi Arabistan'ın Riyad kentinde bir toplu konutta yapılan bombalı saldırıda çoğunluğu yabancı gurbetçilerden oluşan 30'dan fazla kişi öldü. 7 Mayıs - Slovakya referandumla Avrupa Birliği'ne katılmayı onayladı. 23 Mayıs - Texas A&M Üniversitesi'ndeki bilim insanları tarafından klonlanan ilk geyik olan Dewey doğdu. 24 Mayıs Letonya'nın başkenti Riga'da gerçekleştirilen 2003 Eurovision Şarkı Yarışması'nın galibi, Sertab Erener'in seslendirdiği Everyway That I Can şarkısıyla 167 puan toplayan Türkiye oldu. Nuri Bilge Ceylan'ın Uzak adlı filmi, 56. Cannes Film Festivali'nde Elephant filmiyle birlikte en iyi film seçildi. 26 Mayıs Ruanda, diğer şeylerin yanı sıra ülkenin resmi adını "Rwandese Republic" yerine "Republic of Rwanda" olarak değiştiren yeni bir anayasa kabul etti. UM Airlines'ın 4230 sefer sayılı uçuşu: Ukrayna Havayolları'na ait uçak, Trabzon'un Maçka ilçesi yakınlarında düştü. İspanyol Barış Gücü askerlerini taşıyan uçaktaki 62 asker ve 13 mürettebat öldü. 28 Mayıs - Dünya'nın ilk klonlanmış atı olan Prometea doğdu. Haziran 8 Haziran - Polonya referandumla Avrupa Birliği'ne katılmayı onayladı. 14 Haziran - Çek Cumhuriyeti referandumla Avrupa Birliği'ne katılmayı onayladı. 28 Haziran - 6. FIFA Konfederasyonlar Kupası 3.lük maçında Şenol Güneş yönetimindeki A Millî Futbol Takımı Kolombiya'yı 2 - 1 yenerek turnuvayı 3.lükle bitirdi. 30 Haziran - Kongo Demokratik Cumhuriyeti'ndeki savaşan partiler, milyonlarca kişinin ölümüne neden olan İkinci Kongo Savaşı'na son veren bir barış anlaşması imzaladı. Temmuz 2 Temmuz - Uluslararası Olimpiyat Komitesi, Vancouver'a 2010 Kış Olimpiyatları'na ev sahipliği yapma hakkı verdi. 4 Temmuz - Çuval Olayı: Irak, Süleymaniye'deki Türk Özel Timi Bürosu'nu basan 100 kadar Amerika Birleşik Devletleri askeri, 3'ü subay, 8 astsubay olmak üzere 11 Türk askerini gözaltına alarak Kerkük'e götürdü. 5 Temmuz - Dünya Sağlık Örgütü tarafından Şiddetli akut solunum yolu sendromu kontrol altına alınacağı açıklandı. 6 Temmuz - 70 metrelik Eupatoria Gezegen Radarı, bu yıldızlara 2036, 2040, Mayıs 2044, Eylül 2044'te ulaşacak olan 2 ila beş yıldız arasında bir METI mesajı Kozmik Çağrı gönderdi: Kalça 4872, HD 245409, 55 Cancri, HD 10307 ve 47 Ursae Majoris ve 2049 sırasıyla. 18 Temmuz - Avrupa'nın Geleceğine İlişkin Sözleşme çalışmaları bitti ve ilk Avrupa Anayasası önerildi. 24 Temmuz - Avustralya liderliğindeki Solomon Adaları Bölgesel Yardım Misyonu, ada ülkesini etnik şiddetin sarmasının ardından başladı. Ağustos 5 Ağustos - Endonezya'nın Cakarta kentindeki Marriott Otelinde bombalı araç patladı, 12 kişi öldü ve 150 kişi yaralandı. 11 Ağustos İkinci Liberya İç Savaşı, Başkan Charles Taylor'ın istifa edip ülkeyi terk etmesiyle sona erdi. NATO, 54 yıllık tarihinde Avrupa dışındaki ilk büyük operasyonunu kutlayarak Afganistan'daki barış gücünün komutasını devraldı. 18 Ağustos - Zachary Turner cinayeti: Bir yaşındaki Zachary Turner, Kanada'nın Güney Conception Körfezi'nde annesi tarafından öldürüldü. O tartışmalı bir şekilde kefaletle cezalandırılmış ve Zachary'nin babasının öldürülmesi nedeniyle iade ve yargılanmasına rağmen yürümeye başlayan çocuğun velayetini almıştı. Dava, Dear Zachary filmine ilham verdi ve Kanada yasalarında değişikliğe yol açtı. 25 Ağustos - İnsansız Spitzer Uzay Teleskobu Florida, Cape Canaveral'dan fırlatıldı. 27 Ağustos Mars, 60.000 yıldan fazla bir süredir Dünya'ya en yakın karşı konumunu yaptı. Güney ve Kuzey Kore, Amerika Birleşik Devletleri, Çin, Japonya ve Rusya'yı içeren ilk altı taraflı görüşmeler, Kuzey Kore nükleer silah programının güvenlik endişelerine barışçıl bir çözüm bulmak için toplandı. Eylül 8 Eylül - Heavy metal grubu Iron Maiden on üçüncü albümü Dance of Death'i yayınladı. 10 Eylül - İsveç dışişleri bakanı Anna Lindh, Nordiska Kompaniet kompartıman dükkanına yaptığı ziyaret sırasında bıçaklanarak öldürüldü. Ertesi sabah 05.29'da öldü. 14 Eylül - Estonya referandumla Avrupa Birliği'ne katılmayı onayladı. 15 Eylül - ELN isyancıları Kolombiya'nın Ciudad Perdida kentinde sekiz yabancı turisti kaçırdı ve Kolombiya hükûmeti ile yapılan görüşmelerin ardından 100 gün sonra turistler serbest bırakıldı. 20 Eylül - Letonya referandumla Avrupa Birliği'ne katılmayı onayladı. 24 Eylül - Hubble Uzay Teleskobu, Hubble ultra derin alan'ı başlatarak 16 Ocak 2004'e kadar 800 pozlama yaptı. 27 Eylül - İnsansız bir ESA uzay aracı ve ESA'nın aya ilk görevi olan SMART-1, Fransız Guyanası, Kourou'dan fırlatıldı. Ekim 1 Ekim - Popüler ve tartışmalı İngilizce forum sitesi 4chan açıldı. 5 Ekim - İsrail savaş uçakları, 1973 Arap-İsrail Savaşı'ndan bu yana ülkeye yapılan ilk İsrail saldırısı olan Suriye topraklarındaki İslami cihat üslerine saldırdı. 15 Ekim - Çin, ilk insanlı uzay uçuş programı olan Shenzhou 5'i başlattı. 21 Ekim - Microsoft Office 2003 satışa sunuldu. 24 Ekim - Concorde, son ticari uçuşunu gerçekleştirerek yolcu uçağı süpersonik seyahat çağını sona erdirdi. 25 Ekim - Sedir Yangını: Amerika Birleşik Devletleri, Güney Kaliforniya'daki yangın sonucunda 2820 yapı yandı, 113 kişi yaralandı ve 1'i itfaiye 15 kişi öldü. Kasım 12 Kasım - Irak'ın Nasiriyah kentindeki bir İtalyan askeri polisinin karargahına düzenlenen intihar saldırısında 17 İtalyan askeri polis memuru ve dokuz Iraklı sivil öldü. 15 Kasım - 2003 İstanbul saldırıları: İstanbul'un Beyoğlu ilçesindeki Neve Şalom ile Şişli'deki Bet İsrael sinagoglarındaki ayin sırasında bomba yüklü iki ayrı kamyonetin intihar eylemcilerince havaya uçurulmasıyla gerçekleştirilen saldırılarda toplam 26 kişi öldü, 300'ün üzerinde kişi yaralandı. 20 Kasım - 2003 İstanbul saldırıları: İstanbul Levent'teki HSBC Genel Müdürlüğü ve Beyoğlu'ndaki Birleşik Krallık Başkonsolosluğu'na yapılan saldırılarda 31 kişi öldü, 450'nin üzerinde kişi yaralandı. 23 Kasım - Gül Devrimi: Gürcistan devlet başkanı Eduard Şevardnadze, tartışmalı bir parlamento seçiminin ardından yaygın protestoların ülkeyi sarması sonrasında istifa etti. 26 Kasım - Süpersonik yolcu jeti Concorde, Londra'daki Heathrow Havalimanı'ndan Bristol Filton Havalimanı'na son uçuşunu gerçekleştirdi. Aralık 13 Aralık - Irak'ın eski devlet başkanı Saddam Hüseyin, Amerika Birleşik Devletleri Ordusu tarafından küçük Ad-Dawr kasabasında yakalandı. 19 Aralık - Libya, kitle imha silahları üretmeyi amaçlayan tüm malzemelerini, teçhizatını ve programlarını ortadan kaldırmayı kabul etti. 23 Aralık - Dünya Turizm Örgütü, Birleşmiş Milletler'in uzmanlaşmış bir ajansı haline geldi. 26 Aralık - 2003 Bem depremi: İran'ın Bem şehristanında 6.6 Mw büyüklüğünde deprem meydana geldi. 50.000'den fazla kişi yaralandı, 25.000'den fazla öldü. 29 Aralık - Akkala Sámi dilinin bilinen son konuşmacısı öldü. Böylece dilin nesli tükendi. Doğumlar Ocak-Şubat 1 Ocak - Melis Mutluç, Türk oyuncu 3 Ocak - Greta Thunberg, İsveçli iklim aktivisti 5 Şubat - Sümeyye Boyacı, Türk yüzücü Mart-Nisan 26 Mart - Bhad Bhabie, Amerikan rapçi 4 Nisan - Harvey Elliott, İngiliz futbolcu Temmuz 4 Temmuz - Polina Boguseviç, Rus şarkıcı Eylül 7 Eylül - Bilal Ceylan, Türk futbolcu 18 Eylül - Aidan Gallagher, Amerikalı şarkıcı ve oyuncu Kasım-Aralık 7 Aralık - Catharina-Amalia, Hollanda Krallığı tahtının varisi Ölümler Ocak-Şubat 4 Ocak - Sabiha Gürayman, İlk Türk kadın inşaat mühendisi (d. 1919) 11 Ocak - Maurice Pialat, Fransız oyuncu ve yönetmen (d. 1925) 12 Ocak Maurice Gibb, İngiliz müzisyen (d. 1949) Leopoldo Galtieri, 44. Arjantin Devlet Başkanı (d. 1926) 17 Ocak - Richard Crenna, Amerikan oyuncu (d. 1926) 1 Şubat Michael P. Anderson, Amerikan astronot (d. 1959) Kalpana Chawla, Amerikan astronot (d. 1962) Rick Husband, Amerikan astronot (d. 1957) İlan Ramon, İsrailli savaş pilotu ve astronot (d. 1954) 10 Şubat - Curt Hennig, Amerikan profesyonel güreşçi (d. 1958) 20 Şubat - Maurice Blanchot, Fransız filozof ve yazar (d. 1907) 24 Şubat - Alberto Sordi, İtalyan oyuncu (d. 1920) 25 Şubat - Aleksandr Kemurciyan, Sovyet bilim insanı (d. 1921) 27 Şubat - Wolfgang Larrazábal, Venezuelalı deniz subayı ve politikacı, 52. Venezuela Devlet Başkanı (d. 1911) Mart-Nisan 9 Mart - Bernard Dowiyogo, 2. Nauru Devlet Başkanı (d. 1946) 12 Mart Zoran Đinđić, 6. Sırbistan Başbakanı (d. 1952) Howard Fast, Amerikalı yazar (d. 1914) Lynne Thigpen, Amerikan oyuncu (d. 1948) 16 Mart - Rachel Corrie, Amerikan aktivist ve günlük yazarı (d. 1979) 30 Mart - Michael Jeter, Amerikan oyuncu (d. 1952) 1 Nisan - Leslie Cheung, Hong Konglu şarkıcı ve oyuncu (d. 1956) 20 Nisan Daijiro Kato, Japon motosiklet yarışçısı (d. 1976) Bernard Katz, Almanyalı Nobel Ödüllü biyofizikçi (d. 1911) 21 Nisan - Nina Simone, Amerikan şarkıcı (d. 1933) Mayıs-Haziran 1 Mayıs - Miss Elizabeth, Amerikan profesyonel güreşçi (d. 1960) 14 Mayıs - Dave DeBusschere, Amerikan basketbol oyuncusu ve koçu (d. 1940) 15 Mayıs June Carter Cash, Amerikan şarkıcı (d. 1929) Constantin Dăscălescu, Romanya Başbakanı (d. 1923) 23 Mayıs - Jean Yanne, Fransız oyuncu ve yönetmen (d. 1933) 27 Mayıs - Luciano Berio, İtalyan besteci (d. 1925) 28 Mayıs Ilya Prigogine, Belçikalı Nobel Ödüllü fizikçi ve kimyager (d. 1917) Martha Scott, Amerikan oyuncu (d. 1912) 29 Mayıs - Trevor Ford, Galli futbolcu (d. 1923) 7 Haziran - Trevor Goddard, İngiliz oyuncu (d. 1962) 10 Haziran - Bernard Williams, İngiliz filozof (d. 1929) 12 Haziran - Gregory Peck, Amerikan oyuncu (d. 1916) 15 Haziran - Hume Cronyn, Kanadalı-Amerikan oyuncu (d. 1911) 22 Haziran - Vasil Bıkau, Sovyet-Beyaz Rusyalı öykü yazarı (d. 1924) 26 Haziran Denis Thatcher, İngiliz iş insanı ve Margaret Thatcher'ın eşi (d. 1915) Marc-Vivien Foé, Kamerunlu futbolcu (d. 1975) 29 Haziran - Katharine Hepburn, Amerikan oyuncu (d. 1907) 30 Haziran - Buddy Hackett, Amerikan oyuncu ve komedyen (d. 1924) Temmuz-Ağustos 1 Temmuz - Nǃxau, Namibyalı oyuncu (d. 1944) 4 Temmuz - Barry White, Amerikan şarkıcı (d. 1944) 12 Temmuz - Benny Carter, Amerikan caz müzisyeni (d. 1907) 16 Temmuz Celia Cruz, Kübalı-Amerikan şarkıcı (d. 1925) Carol Shields, Kanadalı-Amerikan yazar (d. 1935) 22 Temmuz Uday Hüseyin, Iraklı paramiliter lider (d. 1964) Kusay Hüseyin, Iraklı politikacı (d. 1966) 25 Temmuz - John Schlesinger, İngiliz yönetmen (d. 1926) 27 Temmuz - Bob Hope, İngiliz-Amerikan oyuncu ve komedyen (d. 1903) 1 Ağustos Guy Thys, Belçikalı futbolcu ve teknik direktör (d. 1922) Marie Trintignant, Fransız oyuncu (d. 1962) 4 Ağustos - Frederick Chapman Robbins, Amerikan Nobel Ödüllü çocuk doktoru ve virolog (d. 1916) 8 Ağustos - Martha Chase, Amerikalı biyokimyager (d. 1927) 9 Ağustos - Gregory Hines, Amerikan dansçı ve oyuncu (d. 1946) 14 Ağustos - Helmut Rahn, Alman futbolcu (d. 1929) 16 Ağustos - Idi Amin, 3. Uganda Devlet Başkanı (d. 1923-28) 30 Ağustos - Charles Bronson, Amerikalı oyuncu (d. 1921) Eylül-Ekim 7 Eylül - Warren Zevon, Amerikan şarkıcı (d. 1947) 8 Eylül - Leni Riefenstahl, Alman yönetmen (d. 1902) 9 Eylül - Edward Teller, Macar-Amerikan fizikçi (d. 1908) 11 Eylül Anna Lindh, İsveç Dışişleri Bakanı (d. 1957) John Ritter, Amerikan oyuncu ve komedyen (d. 1948) 12 Eylül - Johnny Cash, Amerikan müzisyen (d. 1932) 25 Eylül Franco Modigliani, İtalyan-Amerikalı Nobel Ödüllü ekonomist (d. 1918) Edward W. Said, Filistinli-Amerikan edebiyat eleştirmeni (d. 1935) 26 Eylül - Robert Palmer, İngiliz şarkıcı (d. 1949) 27 Eylül - Donald O'Connor, Amerikan oyuncu, şarkıcı ve dansçı (d. 1925) 28 Eylül - Elia Kazan, Yunan-Amerikalı yönetmen (d. 1909) 30 Eylül - Robert Kardashian, Ermeni asıllı Amerikalı avukat (d. 1944) 2 Ekim - Otto Günsche, Adolf Hitler'in yaveri (d. 1917) 13 Ekim - Bertram Brockhouse, Kanadalı Nobel Ödüllü fizikçi (d. 1918) 14 Ekim - Muhtâr Veled Dâde, 1. Moritanya Devlet Başkanı (d. 1924) 16 Ekim - Stu Hart, Kanadalı güreş organizatörü (d. 1915) 19 Ekim - Aliya İzzetbegoviç, 1. Bosna-Hersek Devlet Başkanı (d. 1925) 21 Ekim - Elliott Smith, Amerikan müzisyen (d. 1969) 27 Ekim - Rod Roddy, Amerikan sunucu (d. 1937) Kasım-Aralık 3 Kasım - Resul Hamzatov, Avar şair (d. 1923) 9 Kasım - Art Carney, Amerikan oyuncu (d. 1918) 10 Kasım - Canaan Banana, 1. Zimbabwe Devlet Başkanı (d. 1936) 12 Kasım - Jonathan Brandis, Amerikan oyuncu (d. 1976) 18 Kasım - Michael Kamen, Amerikan besteci (d. 1948) 20 Kasım - David Dacko, 1. Orta Afrika Cumhuriyeti Devlet Başkanı (d. 1930) 30 Kasım - Gertrude Ederle, Amerikan yüzücü (d. 1905) 3 Aralık - David Hemmings, İngiliz oyuncu (d. 1941) 8 Aralık - Rubén González, Kübalı piyanist (d. 1919) 12 Aralık - Haydar Aliyev, 3. Azerbaycan Devlet Başkanı (d. 1923) 14 Aralık - Frank Sheeran, Amerikan gangster (d. 1920) 19 Aralık - Hope Lange, Amerikan oyuncu (d. 1933) 27 Aralık - Alan Bates, İngiliz oyuncu (d. 1934) 30 Aralık - Anita Mui, Hong Konglu şarkıcı (d. 1963) Nobel Ödülleri Kimya - Peter Agre, Roderick MacKinnon Ekonomi - Robert F. Engle, Clive Granger Edebiyat - John Maxwell Coetzee Barış - Şirin Ebadi Fizik - Aleksey Abrikosov, Vitali Ginzburg, Anthony J. Leggett Fizyoloji veya Tıp - Paul Lauterbur, Peter Mansfield Kaynakça Dış bağlantılar 2003 Yıl Sonu Google Zeitgeist - Google'ın 2003 için Yıllık Büyük Olaylar ve En Çok Arananlar Listesi

2298

https://tr.wikipedia.org/wiki/2004

2004

2004 (MMIV) Miladi takvim'in Perşembe günü başlayan artık yılı. 2000'lerin 4. yılı. Birleşmiş Milletler tarafından Uluslararası Pirinç Yılı, UNESCO tarafından ise Köleliğe Karşı Mücadele ve Kaldırılmasına Karşı Uluslararası Yıl olarak ilan edilmiştir. Olaylar Ocak 3 Ocak - Flash Hava Yolları'nın 1154 sefer sayılı uçuşunu yapan Boeing 737-3Q8 tipi yolcu uçağı Mısır açıklarında Kızıldeniz'e düştü. Uçaktaki 148 kişinin hepsi öldü. Mısır tarihinin en ölümcül havacılık kazalarından biri haline geldi. 4 Ocak - NASA'nın MER-A (Spirit) uzay aracı Mars'ın yüzeyine indi. 8 Ocak - O zamana kadar yapılmış en büyük okyanus gemisi olan RMS Queen Mary 2, adını taşıyan torunu Kraliçe II. Elizabeth tarafından vaftiz edildi. 25 Ocak - NASA'nın MER-B (Opportunity) uzay aracı, Mars yüzeyine indi. Şubat 2 Şubat - Konya'da bulunan bir apartman, yapım hatası nedeniyle çökerek 92 kişinin ölmesine neden oldu. 4 Şubat - Mark Zuckerberg Facebook'u kurdu (Harvard Üniversitesi için.) 14 Şubat - Hamburg doğumlu Türk yönetmen Fatih Akın'ın son filmi “Gegen die Wand” (Duvara Karşı), Berlin Uluslararası Film Festivali'nde en iyi film seçilerek ”Altın Ayı” ödülünü aldı. 26 Şubat - Makedonya cumhurbaşkanı Boris Traykovski, Bosna-Hersek'in Mostar kenti yakınlarında bir uçak kazasında öldü. 29 Şubat - Haiti Devlet Başkanı Jean-Bertrand Aristide darbeyle devrildi. Mart 2 Mart - Irak Aşure Günü saldırıları: Irak'ın Kerbela kentinde Aşure Günü nedeniyle 140'ın üzerinde Şii Müslüman'ın ölümüne neden olan bir dizi bombalama gerçekleşti. 11 Mart - Madrid tren saldırıları: İspanya'nın Madrid kentindeki Cercanías tren istasyonunda düzenlenen koordineli saldırılarda en az 192 kişi öldü. 14 Mart - PSOE, İspanya'da seçimi kazandı; José Luis Rodríguez Zapatero, José María Aznar'ın yerine İspanya başbakanı seçildi. 28 Mart - Kaydedilen ilk Güney Atlantik tropikal siklonu olan Catarina Kasırgası, Brezilya'nın Santa Catarina kentinde karaya çıktı. 29 Mart - Bulgaristan, Estonya, Letonya, Litvanya, Romanya, Slovakya ve Slovenya, NATO'ya kabul edildi. Bu, örgütün en büyük genişlemesi oldu. Nisan 8 Nisan - İnsani Ateşkes Antlaşması, Darfur'daki savaşı durdurmak için Sudan hükûmeti ve iki isyancı grup tarafından imzalandı. 17 Nisan - İsrail helikopterleri Gazze Şeridi'ndeki bir araç konvoyuna füze atarak Hamas lideri Abdülaziz er-Rantisi'yi öldürdü. 24 Nisan - Kıbrıs'ı yeniden birleştirmeyi öneren Annan Kıbrıs Planı referandumları hem Rumlar'ın hem de Türkler'in kontrol ettiği kısımlarda yapıldı. Kıbrıs Türkleri olumlu oy kullansa da Kıbrıs Rumları öneriyi reddetti. Mayıs 1 Mayıs - Kıbrıs Cumhuriyeti, Çek Cumhuriyeti, Estonya, Macaristan, Letonya, Litvanya, Malta, Polonya, Slovakya ve Slovenya Avrupa Birliği'ne katıldı. 12-15 Mayıs - Eurovision Şarkı Yarışması Türkiye'nin İstanbul şehrinde düzenlendi. Yarışmayı Ukraynalı Ruslana'nın "Wild Dances" şarkısı kazandı. 21 Mayıs - Türkiye cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer anayasa değişikliğini onayladı. Devlet Güvenlik Mahkemesi kaldırıldı. Haziran 8 Haziran - Venüs'ün transit geçişi 12 Haziran-4 Temmuz - Portekiz, Yunanistan'ın kazandığı 2004 Avrupa Futbol Şampiyonasına ev sahipliği yaptı. 21 Haziran - Mojave, Kaliforniya'daki SpaceShipOne, uzay yolculuğuna ulaşmak için özel olarak finanse edilen ilk uzay aracı oldu. 28 Haziran - Irak'ı işgal eden ABD liderliğindeki koalisyon Geçici Koalisyon Yönetimi (CPA) egemenliğini Irak Geçici Hükûmetine devretti. 30 Haziran - Irak'ta Cumhurbaşkanı Saddam Hüseyin'in savaş suçları ve insanlığa karşı suçlardan yargılanmasının ön duruşmaları başladı. Temmuz- 1 Temmuz - İnsansız Cassini-Huygens uzay sondası Satürn'e vardı. 11 Temmuz - Rusya Federasyonu, Sovyetler Birliği pasaportlarını yasal kimlik olarak tanımayı sonlandırdı. 22 Temmuz - Pamukova tren kazası: İstanbul'dan Ankara'ya hareket eden Yakup Kadri Karaosmanoğlu adlı hızlı trenin 4 vagonu Sakarya'nın Pamukova ilçesi yakınlarında raydan çıktı. Kazada 41 kişi öldü, 89 kişi yaralandı. Ağustos 1 Ağustos - Paraguay'ın başkenti Asunción'daki "Ycua Bolaños-Botánico" isimli süpermarkette çıkan yangında yaklaşık 400 kişi öldü. 3 Ağustos - NASA'nın ana görevi Merkür'ün incelenmesi olan insansız uzay sondası MESSENGER fırlatıldı. 12 Ağustos - Lee Hsien Loong, Singapur'un üçüncü Başbakanı olarak yemin etti. 13-29 Ağustos - 2004 Yaz Olimpiyatları Yunanistan'ın başkenti Atina'da başladı. 22 Ağustos - Silahlı soyguncular, Edvard Munch'ın Çığlık, Madonna ve diğer tablolarını Norveç'in başkenti Oslo'daki Munch Müzesi'nden çaldı. 24 Ağustos - Volga-AviaExpress 1303 sefer sayılı uçuşu: Tupolev Tu-134 model yolcu uçağı Moskova'daki Domodedovo Uluslararası Havalimanı'ndan ayrıldıktan sonra Rusya'nın Tula Oblastı üzerinde patladı ve uçaktaki 43 kişinin tamamını öldü; birkaç dakika sonra, aynı havalimanından Sibirya Hava Yolları 1047 sefer sayılı uçuşu için kalkan bir Tupolev Tu-154, Rostov Oblastı üzerinde patladı ve düştü, uçaktaki 46 kişi öldü. Rusya hükûmeti, patlamaların Çeçen kadın intihar bombacılarının neden olduğunu açıkladı. Eylül 1 Eylül - Beslan Katliamı: Çeçen isyancılar, Rusya'nın Beslan kentindeki bir okulda çoğu çocuk 1.128 kişiyi rehin aldı. Kriz, Rus güvenlik güçlerinin binaya hücum etmesiyle sona erdi ve 330'dan fazla insan öldü. 9 Eylül - Endonezya'nın başkenti Cakarta'daki Avustralya büyükelçiliğinde Jemaah Islamiyah'a ait bir bombalı araç patladı ve 9 kişi öldü. Ekim 8 Ekim - İntihar bombacıları Mısır'ın Kızıldeniz tatil beldesi olan Taba'da iki bomba patlatarak 34 kişinin ölümüne ve çoğu İsrailli turist olmak üzere 171 kişinin yaralanmasına neden oldu. 9 Ekim - 2004 Avustralya federal seçimi: John Howard'ın Liberal/Ulusal Koalisyon Hükûmeti, Mark Latham önderliğindeki İşçi Partisi'ni mağlup ederek artan çoğunlukla yeniden seçildi. 19 Ekim - Bir kaşif ekibi, 2.080 metre derinlikle dünyanın en derin mağarası olan Krubera mağarası'nın dibine ulaştı. 20 Ekim - Susilo Bambang Yudhoyono, Endonezya'nın 6. Cumhurbaşkanı olarak yemin etti ve Endonezya'da doğrudan seçilen ilk cumhurbaşkanı oldu. 29 Ekim - Avrupa devlet başkanları Roma'da ilk Avrupa Birliği Anayasasını oluşturan Antlaşma ve Nihai Senet'i imzalar. Kasım 2 Kasım - Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimleri: George W. Bush yeniden Amerika Birleşik Devletleri başkanı seçildi. 13 Kasım - Avrupa Uzay Ajansı'nın insansız uzay aracı SMART-1 Ay'a ulaştı. Bu, Ay'a uçan ve yörüngesinde dönen ilk Avrupa uydusu oldu. 16 Kasım - NASA'nın hipersonik Scramjet'i, insansız bir deneysel uçuşta yaklaşık 7.000 mil/saat (Mach 9,6) hıza ulaşarak bir rekor kırdı. 21 Kasım - Tüm zamanların en çok satan taşınabilir oyun konsolu olan Nintendo DS, Kuzey Amerika'da piyasaya sürüldü. 22 Kasım - Turuncu Devrim: Ukrayna'da Viktor Yanukoviç'in seçim sahtekarlığı suçlamalarının ortasında Viktor Yuşçenko'ya karşı kazandığı tartışmalı bir cumhurbaşkanlığı seçiminin ardından başladı. Daha sonra yeniden yapılan oylama, Yuşçenko'nun kazanmasıyla sonuçlandı. Aralık 14 Aralık - Dünyanın en yüksek köprüsü olan Fransa'nın Massif Central dağlarındaki Tarn üzerindeki Millau Viyadüğü resmen açıldı. 21 Aralık - Iraklı isyancılar Musul kentinde bir ABD askeri üssüne saldırarak 22 kişiyi öldürdü. 26 Aralık - Hint Okyanusu depremi ve tsunamisi: 9.1-9.3 Mw büyüklüğündeki deprem Kuzey Sumatra'yı maksimum Mercalli şiddet ölçeğine göre IX (Şiddetli) olarak salladı. Ayrıca Tayland, Hindistan, Sri Lanka, Maldivler, Malezya, Myanmar, Bangladeş ve Endonezya'nın kıyı bölgelerini etkileyen gözlemlenen en büyük tsunamilerden biri meydana geldi. 200.000'den fazla kişi öldü. 27 Aralık - Münih yakınlarındaki Garching'deki Max Planck Dünya Dışı Fizik Enstitüsü'nden astrofizikçiler, bir magnetardan gelen en güçlü patlamayı ölçtü. UT 21:30:26'da Dünya, gama ve X-ışınlarının devasa bir dalgasıyla vuruldu. Şimdiye kadar ölçülen yüksek enerjili gama radyasyonunun en güçlü akısıdır. 30 Aralık - Arjantin'in başkenti Buenos Aires'teki República Cromañón gece kulübünde çıkan yangında 194 kişi öldü. 31 Aralık - 510 m yükseklikte duran, dünyanın en yüksek gökdeleni olan Taipei 101 resmi olarak açıldı. Doğumlar Ocak 15 Ocak - Grace VanderWaal, Amerikalı şarkıcı ve söz yazarı 21 Ocak - Ingrid Alexandra, Norveç Prensesi Şubat 19 Şubat - Millie Bobby Brown, İngiliz oyuncu Mart 5 Mart - Choi Soo-in, Güney Koreli çocuk oyuncu 13 Mart - Cori Gauff, Amerikalı tenisçi Nisan Mayıs 1 Mayıs - Charli D'Amelio, Amerikalı dansçı ve sosyal medya fenomeni Haziran 2 Haziran - Helin Kandemir, Türk oyuncu 4 Haziran - Mackenzie Ziegler, Amerikalı dansçı ve sosyal medya fenomeni Temmuz Ağustos Eylül Ekim 3 Ekim - Noah Schnapp, Amerikalı oyuncu 10 Ekim - Zain Al Rafeea, Suriyeli oyuncu 12 Ekim - Darci Lynne, Amerikalı vantrilok Kasım 20 Kasım - Youssoufa Moukoko, Alman futbolcu Aralık Ölümler Ocak 7 Ocak - Ingrid Thulin, İsveçli oyuncu (d. 1926) 14 Ocak - Terje Bakken, Norveçli müzisyen (d. 1978) 16 Ocak - Kalevi Sorsa, 34. Finlandiya Başbakanı (d. 1930) 17 Ocak - Czesław Niemen, Polonyalı şarkıcı (d. 1939) 22 Ocak - Ann Miller, Amerikalı dansçı ve oyuncu (d. 1923) 25 Ocak Fanny Blankers-Koen, Hollandalı atlet (d. 1918) Miklós Fehér, Macar futbolcu (d. 1979) 28 Ocak - Joe Viterelli, Amerikalı oyuncu (d. 1937) Şubat 2 Şubat - Suha Arın, belgesel sinemacı (d. 1942) 8 Şubat - Cem Karaca, müzisyen (d. 1945) 14 Şubat - Marco Pantani, İtalyan bisikletçi (d. 1970) 17 Şubat - José López Portillo, 51. Meksika devlet başkanı (d. 1920) 21 Şubat - John Charles, Galli futbolcu (d. 1931) 24 Şubat - John Randolph, Amerikalı oyucu (d. 1915) 26 Şubat - Boris Traykovski, 2. Makedonya devlet başkanı (d. 1956) Mart 7 Mart - Paul Winfield, Amerikalı oyuncu (d. 1939) 8 Mart - Ebu Abbas, Filistin Kurtuluş Cephesi (d. 1948) 9 Mart - Albert Mol, Hollandalı sanatçı (d. 1917) 10 Mart - Nesibe Zeynalova, Azeri oyuncu (d. 1916) 15 Mart - John Pople, İngiliz Nobel Ödüllü kimyager (d. 1925) 20 Mart - Juliana, Hollanda Kraliçesi (d. 1909) 22 Mart - Ahmed Yasin, Hamas'ın Filistinli kurucu ortağı (d. 1937) 28 Mart - Peter Ustinov, İngiliz oyuncu ve yönetmen (d. 1921) Nisan 1 Nisan - Carrie Snodgress, Amerikalı oyuncu (d. 1945) 10 Nisan - Sakıp Sabancı, Türk iş insanı (d. 1933) 17 Nisan Abdülaziz er-Rantisi, Hamas üyesi, Filistinli devlet görevlisi (d. 1947) Fana Koçovska, Makedon direnişçi, Yugoslav Partizanı ve Halk Kahramanı Nişanı sahibi ulusal kahraman (d. 1927) 18 Nisan - Kamisese Mara, 2. Fiji Devlet Başkanı (d. 1920) 24 Nisan - Estée Lauder, Amerikalı girişimci, güzellik uzmanı (d. 1906) 26 Nisan - Hubert Selby Jr., Amerikalı yazar (d. 1928) Mayıs 7 Mayıs - Nick Berg, Amerikalı iş insanı (d. 1978) 16 Mayıs - Marika Rökk, Mısır doğumlu Avusturyalı şarkıcı, dansçı ve oyuncu (d. 1913) 17 Mayıs Tony Randall, Amerikalı oyuncu (d. 1920) İzzeddin Salim, 45. Irak Başbakanı (d. 1943) 22 Mayıs - Richard Biggs, Amerikalı televizyon ve sahne oyuncusu (d. 1960) Haziran 2 Haziran - Tesfaye Gebre Kidan, Etiyopyalı general, savunma bakanı ve Etiyopya cumhurbaşkanı vekili ( 1935) 3 Haziran - Quorthon, İsveçli müzisyen (d. 1966) 5 Haziran Ronald Reagan, 40. ABD Başkanı (d. 1911) Necdet Mahfi Ayral, Türk tiyatro, sinema, seslendirme sanatçısı (d. 1908) 10 Haziran Ray Charles, Amerikalı şarkıcı (d. 1930) Ksenofon Zolotas, Yunan ekonomist ve politikacı, geçici Yunanistan Başbakanı (d. 1904) 13 Haziran - Jennifer Nitsch, Alman oyuncu (d. 1966) 15 Haziran - Ahmet Piriştina, İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı (d. 1952) 22 Haziran - Thomas Gold, Amerikalı astrofizikçi (d. 1920) Temmuz 1 Temmuz - Marlon Brando, Amerikalı oyuncu (d. 1924) 6 Temmuz - Thomas Klestil, Avusturyalı diplomat ve politikacı, 10. Avusturya Devlet Başkanı (d. 1932) 10 Temmuz - Maria de Lourdes Pintasilgo, 108. Portekiz Başbakanı (d. 1930) 19 Temmuz - Zenkō Suzuki, Japon politikacı, 44. Japonya Başbakanı (d. 1911) 21 Temmuz Jerry Goldsmith, Amerikalı besteci (d. 1929) Edward B. Lewis, Amerikalı Nobel Ödüllü genetikçi (d. 1918) 22 Temmuz - Sacha Distel, Fransız şarkıcı (d. 1933) 26 Temmuz - Oğuz Aral, Türk karikatürist (d. 1936) 28 Temmuz - Francis Crick, İngiliz Nobel Ödüllü moleküler biyolog (d. 1916) Ağustos 1 Ağustos - Philip Hauge Abelson, Amerikalı Nobel Ödüllü fizikçi (d. 1913) 5 Ağustos - Nuri Turgut Adalı, Türk şair ve öğretmen (d. 1922) 3 Ağustos - Henri Cartier-Bresson, Fransız fotoğrafçı (d. 1908) 6 Ağustos - Rick James, Amerikalı şarkıcı (d. 1948) 8 Ağustos - Fay Wray, Kanadalı-Amerikan oyuncu (d. 1907) 12 Ağustos - Godfrey Hounsfield, İngiliz Nobel Ödüllü elektrik mühendisi ve mucit (d. 1919) 13 Ağustos - Julia Child, Amerikalı şef (d. 1912) 14 Ağustos - Czesław Miłosz, Polonyalı Nobel Ödüllü yazar (d. 1911) 15 Ağustos - Sune Bergström, İsveçli Nobel Ödüllü biyokimyacı (d. 1916) 16 Ağustos - Semiha Berksoy, ilk Türk kadın opera sanatçısı (d. 1910) 26 Ağustos - Laura Branigan, Amerikalı şarkıcı (d. 1952) Eylül 12 Eylül - Max Abramovitz, Amerikalı mimar (d. 1908) 20 Eylül - Brian Clough, İngiliz futbolcu ve teknik direktör (d. 1935) 22 Eylül - Big Boss Man, Amerikalı profesyonel güreşçi (d. 1963) 24 Eylül - Françoise Sagan, Fransız yazar (d. 1935) Ekim 1 Ekim - Richard Avedon, Amerikalı fotoğrafçı (d. 1923) 3 Ekim - Janet Leigh, Amerikalı oyuncu (d. 1927) 5 Ekim - Maurice Wilkins, İngiliz Nobel Ödüllü fizikçi (d. 1916) 8 Ekim - Jacques Derrida, Cezayir asıllı İngiliz edebiyat eleştirmeni (d. 1930) 10 Ekim - Christopher Reeve, Amerikalı komedyen oyuncu (d 1952) 23 Ekim - Bill Nicholson, İngiliz futbolcu (d. 1919) Kasım 2 Kasım Theo van Gogh, Alman yönetmen (d. 1957) Zaid bin Sultan el-Nehyan, 1. Birleşik Arap Emirlikleri Devlet Başkanı (d. 1918) 3 Kasım - Sergejs Žoltoks, Litvanyalı hokey oyuncusu (d. 1972) 7 Kasım - Howard Keel, Amerikalı şarkıcı ve oyuncu (d. 1919) 9 Kasım Emlyn Hughes, İngiliz futbolcu (d. 1947) Stieg Larsson, İsveçli yazar (d. 1954) 11 Kasım - Yaser Arafat, Nobel Ödüllü Filistin'in ilk Devlet Başkanı (d. 1929) 13 Kasım - Ol' Dirty Bastard, Amerikalı rap sanatçısı (d. 1968) 18 Kasım - Robert Fox Bacher, Amerikalı fizikçi (d. 1905) 19 Kasım - John Robert Vane, İngiliz Nobel Ödüllü farmakolog (d. 1927) 26 Kasım - Philippe de Broca, Fransız yönetmen (d. 1933) Aralık 1 Aralık - Bernhard (Lippe-Biesterfeld prensi) (d. 1911) 4 Aralık - Mahmut Atalay, Dünya ve Olimpiyat şampiyonu Türk millî güreşçi (d. 1934) 8 Aralık - Dimebag Darrell, Amerikalı gitarist (d. 1966) 19 Aralık Herbert Brown, İngiliz Nobel Ödüllü kimyager (d. 1912) Renata Tebaldi, İtalyan soprano (d. 1922) 28 Aralık - Susan Sontag, Amerikalı yazar ve aktivist (d. 1933) 29 Aralık - Julius Axelrod, Nobel Ödüllü Amerikalı biyokimyacı ve akademisyen (d. 1912) 30 Aralık - Rıza Maksut İşman, Türk atlet (d. 1915) 31 Aralık - Gérard Debreu, Nobel Ödüllü Fransız ekonomist (d. 1921) Nobel Ödülleri Kimya - Aaron Ciechanover, Avram Hershko, Irwin Rose Ekonomi - Finn E. Kydland, Edward C. Prescott Edebiyat - Elfriede Jelinek Barış - Wangari Maathai Fizik - David Gross, David Politzer, Frank Wilczek Fizyoloji veya Tıp - Linda B. Buck, Richard Axel İngilizce yeni kelime ve terimler e-waste (e-atık) life hack (hayatı kolaylaştıran çözümler) paywall (ödeme duvarı) podcast roentgenium (Röntgenyum) Silver Alert social media (sosyal medya) waterboarding (su kayağı) Ayrıca bakınız 2004'te Türkiye Kaynakça

2299

https://tr.wikipedia.org/wiki/2005

2005

2005 (MMV), cumartesi günü başlayan yıl. 2005, Uluslararası Spor ve Beden Eğitimi Yılı ve Uluslararası Mikrokredi Yılı olarak belirlenmiştir. Aynı zamanda Dünya Yerli Halklarının Uluslararası On Yılı'nın (1995-2005) sonu. Olaylar Ocak 1 Ocak - Türk lirası'ndan 6 sıfır atıldı. Yeni Türk lirası tedavüle girdi. 5 Ocak - Güneş Sistemi'ndeki bilinen en büyük cüce gezegen olan Eris, ilk olarak 21 Ekim 2003 tarihinde Palomar Gözlemevi'nde çekilen görüntüler kullanılarak Michael E. Brown liderliğindeki bir ekip tarafından keşfedildi. 12 Ocak - Deep Impact, Tempel 1 kuyruklu yıldızını incelemek amacıyla Cape Canaveral'dan fırlatıldı. 14 Ocak - Huygens uzay aracı, Satürn'ün en büyük uydusu Titan'a indi. 20 Ocak - George W. Bush, Amerika Birleşik Devletleri başkanı olarak ikinci bir dönem için göreve başladı. Şubat 10 Şubat - Kuzey Kore, Amerika Birleşik Devletleri'nden algıladığını söylediği düşmanlığa karşı bir koruma olarak nükleer silahlara sahip olduğunu duyurdu. 14 Şubat Refik el-Hariri suikastı: Eski Lübnan başbakanı Refik el-Hariri, 21 kişi ile birlikte Beyrut'ta bir intihar bombacısı tarafından öldürüldü. YouTube açıldı. 16 Şubat - Kyoto Protokolü resmi olarak yürürlüğe girdi. Mart 14 Mart - Çin, Tayvan'ın bağımsızlık ilan etmesini engellemeyi amaçlayan bir ayrılma karşıtı yasayı onayladı. 20 Mart - Japonya'nın Fukuoka eyaletinde 2005 Fukuoka depremi gerçekleşti. 24 Mart - Lale Devrimi: Kırgızistan cumhurbaşkanı Askar Akayev, hükûmet karşıtı kitlesel gösterilerin ardından görevden alındı ve ülkeden kaçtı. 26 Mart - Canlandırılan Doctor Who dizisinin ilk bölümü BBC One'da yayınlandı. 28 Mart - 8.6 Mw büyüklüğündeki Nias-Simeulue depremi, kuzey Sumatra'yı maksimum Mercalli şiddet ölçeği'ne göre VI (Güçlü) olarak salladı. 915-1.314 kişi öldü ve 340-1.146 kişinin yaralandı. Nisan 2 Nisan - Papa John Paul II öldü; Dört milyondan fazla insan onun yasını tutmak için Vatikan'a gitti. Papa XVI. Benedictus, 19 Nisan'da onun yerine geçerek 265. papa oldu. 8 Nisan - Yılın ilk güneş tutulması, Koç burcunda yükselen düğüm noktasında meydana gelen nadir bir melez olaydı. Bu, Ay'ın perigee ulaşmasından 4.4 gün sonraydı. Gama, -0.34733 değerine sahipti. Güney Pasifik, Panama, Kolombiya ve Venezuela'da bir hibrit güneş tutulması görüldü ve Solar Saros 129'un 51. güneş tutulmasıydı. 9 Nisan - Galler Prensi Charles, Camilla Parker Bowles ile Windsor's Guildhall'da düzenlenen resmi törenle evlenir. Camilla, Cornwall Düşesi unvanını aldı. 23 Nisan - YouTube'a Me at the zoo adıyla ilk video yüklendi. 24 Nisan - Yılın ilk ay tutulması, Başak'ta alçalan düğüm noktasında meydana gelen penumbral bir olaydı. Bu, Ay'ın perigee ulaşmasından 5 gün önceydi. Gama, -1.08851 değerine sahipti. Doğu Asya, Avustralya, Pasifik ve Amerika'da penumbral bir ay tutulması görüldü ve Lunar Saros 141'in 23. ay tutulmasıydı. 26 Nisan - Suriye, son askeri garnizonunu Lübnan'dan geri çekerek 29 yıllık askeri işgaline son verdi. 27 Nisan - Superjumbo jet uçağı Airbus A380, Toulouse'da ilk uçuşunu gerçekleştirdi. Mayıs 13 Mayıs - Andican olayları: Özbekistan'ın Andican şehrinde güvenlik güçleri en az 200 protestocuyu öldürdü. 19-21 Mayıs - 2005 Eurovision Şarkı Yarışması, Ukrayna'nın başkenti Kiev'de gerçekleşti. Yarışmayı Elena Paparizu tarafından söylenen "My Number One" şarkısıyla Yunanistan kazandı. Haziran Temmuz 2 Temmuz - Eşzamanlı 10 konser programı olan Live 8, tüm dünyada gerçekleşerek Make Poverty History kampanyasına olan ilgiyi arttırdı. 6 Temmuz - Uluslararası Olimpiyat Komitesi, Londra'ya 2012 Yaz Olimpiyatları'na ev sahipliği yapma hakkı verdi. 7 Temmuz - Londra'nın merkezinde Dört koordineli intihar saldırısı gerçekleşti, 52 kişi öldü ve 700'den fazla kişi yaralandı. 23 Temmuz - Mısır'ın Şarm El-Şeyh tatil beldesinde bir dizi bombalama sonucunda 80'den fazla kişi öldü. 28 Temmuz - Geçici İrlanda Cumhuriyet Ordusu, 1969'dan beri sürdürdüğü silahlı kampanyanın sona erdiğini duyurdu ve tüm birliklerine silahlarını bırakmalarını emretti. Ağustos 11 Ağustos - 23. Dünya Üniversite Yaz Spor Oyunları'nın (Universiade) açılış töreni, İzmir Atatürk Stadyumu'nda gerçekleştirildi. 12 Ağustos - Mars'ı keşfetmek için tasarlanan Mars Reconnaissance Orbiter, Cape Canaveral'dan fırlatıldı. 14 Ağustos - Helios Airways'in 522 sefer sayılı uçuşu, Larnaka, Kıbrıs'tan Atina üzerinden Prag, Çek Cumhuriyeti'ne giderken, Grammatiko, Yunanistan yakınlarındaki tepelerde düştü, 121 yolcu ve mürettebat öldü. 16 Ağustos - West Caribbean Airways'in 708 sefer sayılı uçuşunu yapan HK-4374X kuyruk numaralı uçak Venezuela'da bir dağa çarptı. 160 yolcu ve mürettebat öldü. 18 Ağustos - İlk Çin-Rusya ortak askeri tatbikatı olan 2005 Barış Misyonu, Şantung Yarımadası'nda sekiz günlük eğitimine başladı. 29 Ağustos - Katrina Kasırgası, ABD Körfez Kıyısı boyunca karaya inerek binden fazla insanın ölümüne ve ciddi hasara yol açarak tahmini 108 milyar dolar zarar verdi. 31 Ağustos - Irak'ın başkenti Bağdat'taki Al-Aaimmah köprüsünde izdiham oldu, dini bir bayramı kutlayan 953 Şii Müslüman hacı öldü. Eylül 7 Eylül - Mısır, dolandırıcılık iddialarıyla gölgelenen ilk çok partili başkanlık seçimini düzenledi. 12 Eylül - İsrail birden fazla yerleşim yerini yıktı ve ordusunu Gazze Şeridi'nden çekti. 19 Eylül - Kuzey Kore, yardım ve işbirliği karşılığında nükleer silah üretmeyi durdurmayı kabul etti. 30 Eylül - Danimarka Karikatür Krizi: Muhammed'in tartışmalı çizimleri, Danimarka gazetesi Jyllands-Posten'de yayınlandı ve dünya çapında Müslümanlar tarafından öfke ve şiddetli isyanlara yol açtı. Ekim 3 Ekim 2005'in ikinci güneş tutulması, Başak'ta alçalan düğüm noktasında meydana gelen halka şeklinde bir olaydı. Bu, Ay'ın zirveye ulaşmasından 4.8 gün sonraydı. Gamma 0.33058 değerine sahipti. Portekiz, İspanya, Libya, Sudan ve Kenya'da halka şeklinde bir güneş tutulması görüldü ve Solar Saros 134'ün 43. güneş tutulmasıydı. Türkiye'nin Avrupa Birliği üyelik süreci başladı. 8 Ekim - 2005 Keşmir depremi: 7.6 Mw Keşmir depremi, Azad Keşmir, Pakistan ve çevresinde etkili oldu. 86.000'den fazla insanı öldü ve birkaç milyon kişi yerinden oldu. 12 Ekim - İkinci insanlı Çin uzay aracı Shenzhou 6 fırlatıldı. 15 Ekim - Irak'ta yapılan seçimler sonucunda, diğer şeylerin yanı sıra ülkenin resmi adını "Iraqi Republic" yerine "Republic of Iraq" olarak değiştiren değişiklikler Iraklı seçmenler tarafından onaylandı. 17 Ekim - 2005'in son tutulması, Koç'ta yükselen düğüm noktasında meydana gelen kısmi bir ay tutulması olayıydı. Bu, Ay'ın perigee ulaşmasından 2.9 gün sonraydı. Gamma 0.97960 değerine sahipti. Asya, Avustralya, Pasifik ve Kuzey Amerika'da kısmi bir ay tutulması görüldü ve Lunar Saros 146'nın 10. ay tutulmasıydı. 19 Ekim - Saddam Hüseyin'in davası başladı. 24 Ekim - Wilma Kasırgası, Cape Romano yakınlarında ortaya çıktı. Kasım 9 Kasım - 2005 Amman saldırıları: Ürdün'ün başkenti Amman'da düzenlenen bir dizi koordineli intihar saldırısında en az 60 kişi öldü ve 115 kişi yaralandı. 11 Kasım - Kazakistan'da, Almatı eski belediye başkanı, hükûmet bakanı ve Nursultan Nazarbayev'in siyasi muhalifi Zamanbek Nurkadilov, aile evinde ölü bulundu. 13 Kasım - 25 yaşındaki İskoç bir adam olan Andrew Stimpson, HIV'den 'tedavi aldığı' kanıtlanan ilk kişi olarak bildirildi. 22 Kasım Angela Merkel, Almanya'nın ilk kadın Şansölyesi olarak göreve başladı. Microsoft, Xbox 360'ı piyasaya sürdü. 23 Kasım - Ellen Johnson Sirleaf, Liberya genel seçimlerini kazandı ve onu Afrika'da demokratik olarak seçilmiş ilk kadın devlet başkanı yaptı. 28 Kasım - Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği konferansı Montreal'de yapıldı. 30 Kasım - Fransa'daki cerrahlar ilk insan yüzü naklini gerçekleştirdi ve Isabelle Dinoire bunu geçiren ilk kişi oldu. Aralık 12 Aralık - Bilim adamları, nörolojik bozuklukların gerçekçi modellerini yapmak için az sayıda insan nöronuna sahip fareler yarattıklarını açıkladılar. 18 Aralık - Çad, Sudan'ın desteğiyle çeşitli isyancı güçlerin başkent N'Djamena'ya saldırmasının ardından iç savaşa girdi. 31 Aralık - 1998'den beri ilk kez 2005 yılını bitirmek için bir artık saniye daha eklendi; 23.59:60. Doğumlar 4 Ocak - Dafne Keen, İngiliz oyuncu 11 Ocak - Roksana Węgiel, Polonyalı şarkıcı, 2018 Eurovision Çocuk Şarkı Yarışması'nın kazananı 21 Şubat - Hong Hwa-ri, Güney Koreli oyuncu 25 Şubat - Arda Güler, Türk milli futbolcu 26 Şubat - Alexia (Hollanda prensesi), Hollandalı Willem-Alexander'ın ve Máxima Zorreguieta Cerruti'nin kızı 4 Ekim - Emir Berke Zincidi, Türk çocuk oyuncu 15 Ekim - Christian (Danimarka prensi) 31 Ekim - Leonor de Borbón, İspanya Kralı VI. Felipe ve eşi İspanya Kraliçesi Letizia Ortiz'in kızı 3 Aralık - Sverre Magnus, Norveç Veliaht Prensi Haakon ve eşi Mette-Marit'in oğlu Ölümler Ocak 2 Ocak - Maclyn McCarty, Amerikalı genetikçi (d. 1911) 3 Ocak - Will Eisner, Amerikalı çizgi filmci, yazar ve girişimci (d. 1917) 15 Ocak - Victoria de los Ángeles, İspanyol soprano (d. 1923) 17 Ocak - Virginia Mayo, Amerikalı oyuncu (d. 1920) 19 Ocak - Lamont Bentley, Amerikalı oyuncu ve rap sanatçısı (d. 1973) 20 Ocak - Per Borten, 14. Norveç Başbakanı (d. 1913) 23 Ocak - Johnny Carson, Amerikalı televizyon sunucusu (d. 1925) 25 Ocak - Philip Johnson, Amerikalı mimar (d. 1906) 28 Ocak - Jacques Villeret, Fransız oyuncu (d. 1951) 29 Ocak - Efraim Kişon, İsrailli yazar ve yönetmen (d. 1924) Şubat 1 Şubat - John Vernon, Kanadalı oyuncu (d. 1932) 2 Şubat - Max Schmeling, Alman boksör (d. 1905) 3 Şubat Ernst Mayr, Alman-Amerikalı biyolog (d. 1904) Zurab Jvania, 4. Gürcistan Başbakanı (d. 1963) 4 Şubat - Ossie Davis, Amerikalı oyuncu, şair, yazar ve insan hakları aktivisti (d. 1917) 5 Şubat - Gnassingbé Eyadéma, 3. Togo Devlet Başkanı (d. 1935) 10 Şubat - Arthur Miller, Amerikalı oyun yazarı (d. 1915) 11 Şubat - Mary Jackson, Amerikalı matematikçi ve mühendis (d. 1921) 13 Şubat - Lucia dos Santos, Portekizli rahibe (d. 1907) 14 Şubat - Refik el-Hariri, Lübnan Başbakanı (d. 1944) 17 Şubat Dan O'Herlihy, İrlandalı oyuncu (d. 1919) Omar Sívori, Arjantinli futbolcu (d. 1935) 20 Şubat Sandra Dee, Amerikalı oyuncu (d. 1942) Hunter S. Thompson, Amerikalı gazeteci (d. 1937) 21 Şubat - Zdzislaw Beksinski, Polonyalı ressam, fotoğrafçı ve heykeltıraş (d. 1929) 22 Şubat - Simone Simon, Fransız oyuncu (d. 1910) 25 Şubat - Peter Benenson, İngiliz avukat ve Uluslararası Af Örgütü'nün kurucusu (d. 1921) Mart 3 Mart - Rinus Michels, Hollandalı futbolcu ve antrenör (d. 1928) 6 Mart - Hans Bethe, Amerikalı oyuncu (d. 1918) 8 Mart - Aslan Mashadov, Çeçen ayrılıkçı lider, 3. İçkerya Çeçen Cumhuriyeti Devlet Başkanı (d. 1951) 14 Mart - Akira Yoshizawa, Japon origami ustası (d. 1911) 22 Mart - Kenzō Tange, Japon mimar (d. 1913) 26 Mart - James Callaghan, 70. Birleşik Krallık Başbakanı (d. 1912) Nisan 2 Nisan - II. Ioannes Paulus, (d. 1920) 5 Nisan - Saul Bellow, Kanadlı-Amerikan yazar (d. 1915) 6 Nisan - III. Rainier, Monako prensi (d. 1923) 11 Nisan - Lucien Laurent, Fransız futbolcu (d. 1907) 19 Nisan - George Pan Cosmatos, Greko-İtalyan film yönetmeni ve senarist (d. 1941) 22 Nisan - Eduardo Luigi Paolozzi, İskoçyalı heykeltıraş ve artist (d. 1924) 23 Nisan - John Mills, İngiliz oyuncu (d. 1908) 24 Nisan - Ezer Weizman, 7. İsrail Devlet Başkanı (d. 1924) 26 Nisan - Maria Schell, Avusturyalı oyuncu (d. 1926) 28 Nisan - Chris Candido, Amerikalı profesyonel güreşçi (d. 1972) Mayıs 12 Mayıs - Monica Zetterlund, İsveçli şarkıcı ve oyuncu (d. 1937) 13 Mayıs - George Dantzig, Amerikalı matematikçi (d. 1914) 17 Mayıs - Frank Gorshin, Amerikalı oyuncu, izlenimci ve komedyen (d. 1933) 20 Mayıs - Paul Ricœur, Fransız filozof (d. 1913) 26 Mayıs Eddie Albert, Amerikalı oyuncu ve aktivist (d. 1906) Sangoulé Lamizana, 2. Burkina Faso Devlet Başkanı ve 2. Başbakanı (d. 1916) Haziran 1 Haziran - George Mikan, Amerikalı basketçi (d. 1924) 6 Haziran - Anne Bancroft, Amerikalı oyuncu (d. 1931) 9 Haziran - Arjan Adarov, Altay yazar (d. 1932) 11 Haziran - Vasco Gonçalves, 103. Portekiz Başbakanı (d. 1921) 13 Haziran - Álvaro Cunhal, Portekizli politikacı (d. 1913) 20 Haziran - Jack Kilby, Amerikalı mühendis (d. 1923) 25 Haziran - Kâzım Koyuncu, Türk müzisyen (d. 1971) Temmuz 1 Temmuz - Luther Vandross, Amerikalı şarkıcı (d. 1951) 6 Temmuz - Claude Simon, Madagaskarlı-Fransız Nobel Ödüllü romancı ve eleştirmen (d. 1913) 17 Temmuz - Edward Heath, 68. Birleşik Krallık Başbakanı (d. 1916) 18 Temmuz - William Westmoreland, Amerikalı general (d. 1914) 21 Temmuz - Long John Baldry, Kanadalı müzisyen (d. 1941) 31 Temmuz - Wim Duisenberg, Hollandalı politikacı (d. 1935) Ağustos 1 Ağustos - Fehd, Suudi Arabistan Kralı (b. 1921) 6 Ağustos - Robin Cook, İngiliz politikacı (d. 1946) 7 Ağustos - Peter Jennings, Kanadalı-Amerikan haber spikeri (d. 1938) 8 Ağustos - Barbara Bel Geddes, Amerikalı oyuncu (d. 1922) 9 Ağustos - Matthew McGrory, Amerikalı oyuncu (d. 1973) 31 Ağustos - Joseph Rotblat, Polonyalı-İngiliz fizikçi (d. 1908) Eylül 6 Eylül - Eugenia Charles, 3. Dominik Başbakanı (d. 1919) 14 Eylül - Robert Wise, Amerikalı yönetmen (d. 1914) 20 Eylül - Simon Wiesenthal, Avusturyalı Holokost'tan kurtulan kişi ve Nazi avcısı (d. 1908) 25 Eylül - Don Adams, Amerikalı oyuncu, komedyen ve yönetmen (d. 1923) Ekim 10 Ekim - Milton Obote, 2. Uganda Devlet Başkanı (d. 1925) 17 Ekim - Ba Jin, Çinli yazar (d. 1904) 21 Ekim - Tara Correa-McMullen, Amerikalı oyuncu (d. 1989) 24 Ekim - Rosa Parks, Amerikalı sivil hakları aktivisti (d. 1913) 28 Ekim - Richard Smalley, Amerikalı Nobel Ödüllü fizikçi ve kimyager (d. 1943) Kasım 1 Kasım - Michael Piller, Amerikalı senaryo yazarı ve yapımcı (b. 1948) 2 Kasım - Ferruccio Valcareggi, İtalyan futbolcu ve menajer (b. 1919) 5 Kasım - John Fowles, İngiliz romancı (b. 1926) 11 Kasım Mustafa Akkad, Suriyeli-Amerikan film yapımcısı (d. 1930) Zamanbek Nurkadilov, Kazak politikacı (d. 1944) 13 Kasım - Eddie Guerrero, Meksikalı-Amerikan profesyonel güreşçi (d. 1967) 16 Kasım - Henry Taube, Kanadalı-Amerikan Nobel Ödüllü kimyager ve akademisyen (d. 1915) 24 Kasım - Pat Morita, Amerikalı oyuncu (d. 1932) 25 Kasım - George Best, Kuzey İrlandalı futbolcu (d. 1946) Aralık 10 Aralık Eugene McCarthy, Amerikalı politikacı (d. 1916) Richard Pryor, Amerikalı stand-up komedyeni, oyuncu ve yazar (d. 1940) 26 Aralık - Vincent Schiavelli, Amerikalı oyuncu ve yemek yazarı (d. 1948) Nobel Ödülleri Kimya - Robert Grubbs, Richard Schrock ve Yves Chauvin Ekonomi - Robert J. Aumann, ve Thomas C. Schelling Edebiyat - Harold Pinter Barış - Muhammed el-Baradey Fizik - Roy Glauber, John Hall, ve Theodor W. Hänsch Fizyoloji veya Tıp - Robin Warren ve Barry Marshall İngilizce yeni kelimeler ve terimler didymo functional calculus glamping locavore microblogging pre-exposure prophylaxis ransomware rock snot sexting truther vodcast Ayrıca bakınız 2005'te Türkiye Kaynakça

2300

https://tr.wikipedia.org/wiki/21.%20y%C3%BCzy%C4%B1l

21. yüzyıl

21. yüzyıl, Gregoryen takvime göre 1 Ocak 2001 – 31 Aralık 2100 tarihleri arasına karşılık gelen zaman dilimidir. Ayrıca bakınız 21. yüzyıl depremlerinin listeleri Yüzyıllar

2301

https://tr.wikipedia.org/wiki/20.%20y%C3%BCzy%C4%B1l

20. yüzyıl

20. yüzyıl, Gregoryen takvimine göre 1 Ocak 1901'de başlayıp 31 Aralık 2000'de sona eren yüzyıldır. İkinci binyılın onuncu ve son yüzyılıdır. Olaylar 1900 Sigmund Freud'un Rüyalar ve Yorumları adlı kitabı yayımlandı. Mısır'da ilk tren Kahire - Hartum demiryolu tamamlandı ve ilk tren yolculuğu gerçekleştirildi. Amerikalı Dwight Filly Davis, Davis kupası tenis turnuvasını başlattı. Tarihe Boxer Ayaklanması olarak geçen, Çin'deki bütün yabancıları ülkeden çıkarmayı amaçlayan ve devletçe de desteklenen köylü ayaklanması başladı. Elçiler, aileleri, elçilik görevlileri ve yüzlerce Hristiyan, elçilik binaları ve Pekin'deki katolik katedralinde mahsur kaldı. Ayaklanma 7 Eylül 1901'de sona erdi. Dünyanın ilk metrosu Paris'te hizmete girdi. 1901 İlk okyanus aşırı radyo yayını yapıldı. Hubeert Cecil Booth, elektrik süpürgesini icat etti. Pablo Picasso'nun eserleri ilk defa sergilendi. Amerika Birleşik Devletleri'nin 25. Başkanı William McKinley, Leon Czolgosz adlı bir terörist tarafından öldürüldü. İsveç Kralı ve Norveç Parlamentosu Nobel Komitesi ilk Nobel Ödüllerini dağıttı. Kızılhaç'ın kurucusu İsviçreli Jean Henry Dunant'a Nobel Barış Ödülü verildi. 1902 Boer İsyanı bitti. İngilizler Güney Afrikalıların isyanını bastırdı. Komutanlar hapse mahkûm edildi. Türk şair Nâzım Hikmet doğdu. Martinik'te Pele Yanardağı patladı: 30 bin kişi öldü. Bağımsızlık Hareketi Sinn Fein kuruldu. Real Madrid Futbol Kulübü Kuruldu. 1903 Wright Kardeşler uçağı icat etti. İstanbul depreminde 2000 kişi öldü. Panama, Amerika Birleşik Devletleri'nin desteğiyle Kolombiya'dan bağımsızlığını ilan etti. Uranyumun radyoaktivite etkisi bulundu. Beşiktaş kuruldu 1904 Rus-Japon Savaşı başladı. Bu savaşta Rus Çarlığı yenildi. Francis Younghusband komutasındaki İngiliz kuvvetleri, Tibet'in başkenti Lhasa'yı ele geçirdi. Bağdat Demiryolu'nun Konya, Ereğli - Malatya, Bulgurlu arasındaki ilk bölümü işletmeye açıldı. New York metrosu ilk seferini yaptı. İskoç elektrik uzmanı John Ambrose Fleming, Birleşik Krallık'ta diyot lambayı tanıtmıştır. 1905 Albert Einstein görelilik kuramını açıkladı. Rus Devrimi patlak verdi. Chelsea FC kuruldu. Norveç, İsveç'ten bağımsızlığını ilan etti. Galatasaray SK kuruldu 1906 San Fransisco ili, 7.7 büyüklüğünde 50 saniye süren deprem ve onu izleyen yangınlarla yerle bir oldu. 28 bin bina yıkıldı, yaklaşık 500 kişi öldü, 100 bin kişi evsiz kaldı. SOS uluslararası acil yardım sinyali olarak kabul edildi. Dünyadaki ilk uzun metrajlı filmi olan "The Story of the Kelly Gang" gösterime girdi. Rus Çarı demokratları yanına alarak, komünistlerle baş edebilmek için meşrutiyet ilan etti. Osmanlı Devleti'nde özgürlükçü hareketler yeniden hızlandı. Selânik'te Osmanlı Hürriyet Cemiyeti kuruldu. 1907 Auguste ve Louis Lumiére renkli fotoğrafçılığı geliştirdi. Paul Cornu helikopteri icat etti. Yeni Zelanda, Birleşik Krallık'tan bağımsızlığını ilan etti. Amerika Birleşik Devletleri merkezli uluslararası bankacılık krizi başladı. Bu kriz esnasında yüzlerce Amerikan bankası battı. Osmanlı Hürriyet Cemiyeti, İttihat ve Terakki Cemiyeti ile birleşti. Fenerbahçe SK kuruldu. 1908 II. Meşrutiyet ilan edildi. Osmanlı'da Meclis yeniden açıldı. Çin'de 2 yaşındaki Puyi tahta çıktı. Kadın sporcular ilk kez Olimpiyat Oyunları'na katıldılar. Sicilya'nın Messina kentindeki depremde 555 kişi yaşamını yitirdi. 1909 İstanbul'da 31 Mart Ayaklanması başladı. Osmanlı Devleti'nde azınlıklardan alınan ve askerlik bedeli olan cizye kaldırıldı. Amerika Birleşik Devletleri'nin, Washington ve Kaliforniya eyaletleri zekâ engelli, sağır ya da körlerin zorla kısırlaştırılmasını öngeren öjenik yasayı kabul etti. Fransa, ilk radyoloji uzmanlarını toplum hizmetine sunmuştur. 1910 MKE Ankaragücü spor kulübü kuruldu. Halley kuyruklu yıldızı Dünya'nın yakınından geçti. (önceki: 1835; sonraki: 1986) Meclis-i Mebûsan binası olarak kullanılan Çırağan Sarayı yandı. Corinthians, Brezilya futbol kulübü kuruldu. 1911 Trablusgarp Savaşı başladı. Roald Amundsen Güney kutbuna varan ilk insan oldu. Çin Devrimi'yle Qing Hanedanı'na son verilir. Meksika'da 1877'den beri iktidarda olan Porfirio Dias devrilerek yerine Frane Cisco Madero geçti. 1912 I. Balkan Savaşı başlar. Trablusgarp,Uşi Antlaşması ile İtalyanlara verildi. Titanik bir buzdağına çarparak battı. Çin Cumhuriyeti resmî olarak kuruldu. Karadağ, Osmanlı Devleti'ne savaş ilan etti.Böylece Birinci Balkan Savaşı başladı. 1913 II. Balkan Savaşı başladı. Ford Model T'nin seri üretimine başlandı. Paslanmaz çelik ilk olarak Sheffield, İngiltere'de icat edildi. II. Balkan Savaşı'ndan sonra, Yunanistan ile Osmanlı Devleti arasında Atina Antlaşması imzalandı. Panama Kanalı'ndan ilk gemi geçiş yaptı. 1914 I. Dünya Savaşı başladı. İlk trafik ışığı Cleveland, Ohio'da kullanıldı. İngiliz donanmasının izlemesinden kaçan Almanların, Goeben ve Bresleau adlı zırhlıları, Çanakkale Boğazı'ndan geçerek, Türkiye'ye sığındı.Bu gemiler satın alınmış gösterilip, Türk bayrağı çekildi.Adları Yavuz ve Midilli olarak değiştirilmelerine rağmen gemilerin yönetimi Alman denizcilerde kaldı. Osmanlı Devleti, itilaf devletlerine (Birleşik Krallık, Rusya, Fransa) resmen savaş ilan etti. Sarıkamış Harekatı başladı. 1915 Isıya dayanıklı cam icat edildi. New York ile San Fransisco arasında ilk telefon görüşmesi yapıldı. Avezzano'da (İtalya) meydana gelen depremde 29.800 kişi öldü. Zeplinlerin kullanıldığı ilk hava saldırısı Alman İmparatorluğu tarafından Birleşik Krallık'ta yapıldı. Çanakkale cephesinde Kara Muharebeleri başladı. 1916 Tank, ilk kez I. Dünya Savaşı'nda kullanıldı. I. Dünya Savaşı'nda belirleyici rol oynayan Verdun (Fransa) çatışmaları başladı. Verdun'u saldıran Almanlara karşı savunan Fransa 362 bin, Almanya ise 336 bin kayıp verirken, 1917'de Fransızlar, Verdun'u Alman işgalinden tümüyle kurtardı. Bitlis, Muş, Van ve Hakkâri Ruslar tarafından işgal edildi. Hicaz, bağımsızlığını ilan ederek Osmanlı İmparatorluğu’ndan ayrıldı. 1917 Ekim Devrimi başladı. Rusya'da sosyalistler yönetime el koydu. Çar ve Romanov Hanedanı kurşuna dizilerek öldürüldü. 300 yıllık Romanov hanedanı sona erdi. Finlandiya Rusya'dan bağımsızlığını ilan etti. 1918 I. Dünya Savaşı bitti. İtilaf Devletleri savaşı kazanırken İttifak Devletleri çok ağır bir yenilgiye uğradı. Alman denizaltısı U 19, HMS Calgarian'ı Kuzey İrlanda'da Rathlin Adası açıklarında batırdı Sovyet Rusya'nın başkentı Petrograd'dan Moskova'ya aktarıldı. Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti kuruldu. Bahçe, Islahiye, Hassa, Mamure ve Osmaniye, Fransızlar tarafından işgal edildi. 1919 Türk Kurtuluş Savaşı başladı. Almanya'da gerçekleşen ihtilal sonucu Weimar Cumhuriyeti kuruldu. Tıp Bayramı ve Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane'nin kuruluş yıldönümü. Hikmet Boran önderliğinde, tıp camiasının emperyalist güçlerin karşısına resmen çıkışı nedeniyle bugün Tıp Bayramı olarak kutlanmaktadır. Sivas Kongresi başladı. 1920 Hafif Makineli tüfek icat edildi. Nazi Partisi kuruldu. Misak-ı Milli kabul edildi. TBMM açıldı. Türkiye ile Ermenistan arasında Gümrü Anlaşması imzalandı. Çin'de meydana gelen 8.6 şiddetindeki depremde 100 bin kişi öldü. 1921 Sakarya Meydan Muharebesi gerçekleşti. Ankara Antlaşması imzalandı. İtalya Anadolu'daki işgalden vazgeçti ve tamamen çekildi. 1922 Kurtuluş Savaşı kazanıldı ve yeni Türk devletinin temelleri atıldı. Gazi Mustafa Kemal Paşa saltanatı kaldırdı. 20. yüzyılda etkin olan kişiler Liderler Avrupa II. Wilhelm (Alman İmparatorluğu) Konrad Adenauer (Almanya Federal Cumhuriyeti) Willy Brandt (Almanya Federal Cumhuriyeti) Heinrich Brüning (Almanya-Weimar Cumhuriyeti) Friedrich Ebert (Almanya-Weimar Cumhuriyeti) Ludwig Erhard (Almanya Federal Cumhuriyeti) Paul von Hindenburg (Almanya-Weimar Cumhuriyeti) Adolf Hitler (Almanya) Hans-Dietrich Genscher (Almanya) Erich Honecker (Doğu Almanya) Kurt Georg Kiesinger (Almanya Federal Cumhuriyeti) Helmut Kohl (Almanya Federal Cumhuriyeti) Karl Liebknecht (Almanya) Rosa Luxemburg (Almanya) Helmut Schmidt (Almanya Federal Cumhuriyeti) Gustav Stresemann (Almanya-Weimar Cumhuriyeti) Enver Hoca (Arnavutluk) Clement Attlee (Birleşik Krallık) Neville Chamberlain (Birleşik Krallık) Winston Churchill (Birleşik Krallık) Anthony Eden (Birleşik Krallık) II. Elizabeth (Birleşik Krallık) Harold Macmillan (Birleşik Krallık) Prenses Diana (Birleşik Krallık) Margaret Thatcher (Birleşik Krallık) Todor Jivkov (Bulgaristan) Alexander Dubček (Çekoslovakya) Urho Kekkonen (Finlandiya) Jacques Chirac (Fransa) Valéry Giscard d'Estaing (Fransa) Charles de Gaulle (Fransa) François Mitterrand (Fransa) Jean Monnet (Fransa) Robert Schuman (Fransa) Francisco Franco (İspanya) I. Juan Carlos (İspanya) Olof Palme () Giulio Andreotti (İtalya) Silvio Berlusconi (İtalya) Benito Mussolini (İtalya) Janos Kadar (Macaristan) Imre Nagy (Macaristan) III. Rainier (Monako) Lech Wałęsa (Polonya) Karol Józef Wojtyła (Papa II. Ioannes Paulus, Polonya ve Vatikan) Salazar (Portekiz) Nicolae Ceauşescu (Romanya) Leonid Brejnev (Sovyetler Birliği) Nikita Kruşçev (Sovyetler Birliği) Mihail Gorbaçov (Sovyetler Birliği) Vladimir Lenin (Sovyetler Birliği) Josef Stalin (Sovyetler Birliği) Lev Troçki Sovyetler Birliği) Boris Yeltsin (Rusya) II. Nikolay (Rus İmparatorluğu) Mustafa Kemal Atatürk (Türkiye) Celâl Bayar (Türkiye) II.Abdülhamid (Osmanlı İmparatorluğu) Enver Paşa (Osmanlı İmparatorluğu) V. Mehmet (Osmanlı İmparatorluğu) İsmet İnönü (Türkiye) Josip Broz Tito (Yugoslavya) Elefterios Venizelos (Yunanistan) Amerika George Bush (Amerika Birleşik Devletleri) Bill Clinton (Amerika Birleşik Devletleri) Dwight D. Eisenhower (Amerika Birleşik Devletleri) Lyndon Johnson (Amerika Birleşik Devletleri) John F. Kennedy (Amerika Birleşik Devletleri) Martin Luther King (Amerika Birleşik Devletleri Henry Kissinger (Amerika Birleşik Devletleri) George Marshall (Amerika Birleşik Devletleri) Joseph Raymond McCarthy (Amerika Birleşik Devletleri) Richard Nixon (Amerika Birleşik Devletleri) Milo Raduloviç (Amerika Birleşik Devletleri) Ronald Reagan (Amerika Birleşik Devletleri) Franklin D. Roosevelt (Amerika Birleşik Devletleri) Theodore Roosevelt (Amerika Birleşik Devletleri) Harry S. Truman (Amerika Birleşik Devletleri) Woodrow Wilson (Amerika Birleşik Devletleri) Malcolm X (Amerika Birleşik Devletleri) François Duvalier (Haiti) Fulgencio Batista (Küba) Fidel Castro (Küba) Ernesto Che Guevara (Küba) Lázaro Cárdenas del Río (Meksika) Emiliano Zapata (Meksika) Somoza Ailesi (Nikaragua) Salvador Allende (Şili) Augusto Pinochet (Şili) Ortadoğu ve Kuzey Afrika Ahmed Bin Bella (Cezayir) Huari Bumedyen (Cezayir) Yaser Arafat (Filistin) Saddam Hüseyin (Irak) Humeyni (İran) Muhammed Musaddık (İran) Muhammed Rıza Pehlevi (İran) Menahem Begin (İsrail) David Ben-Gurion (İsrail) Golda Meir (İsrail) İzak Rabin (İsrail) Ariel Şaron (İsrail) Şimon Peres (İsrail) İdris I (Libya) Muammer Kaddafi (Libya) Hüsnü Mübarek (Mısır) Cemal Abdünnasır (Mısır) Enver Sedat (Mısır) Hafız Esad (Suriye) Habib Burgiba (Tunus) Asya Deng Xiaoping (Çin) Çu En-lay (Çin) Çan Kay Şek (Çin Cumhuriyeti) Sun Yat-sen (Çin Cumhuriyeti) Mao Zedong (Çin) Suharto (Endonezya) Sukarno (Endonezya) Bhimrao Ramji Ambedkar (Hindistan) Mahatma Gandhi (Hindistan) Indira Gandhi (Hindistan) Jawaharlal Nehru (Hindistan) Lon Nol (Kamboçya) Pol Pot (Kamboçya) Norodom Sihanouk (Kamboçya) Kim Il-sung (Kuzey Kore) Askar Akayev (Kırgızistan) Zülfikar Ali Butto (Pakistan) Benazir Butto (Pakistan) Muhammed Ali Cinnah (Pakistan) Mustafa Kemal Atatürk (Türkiye) Ziya ül Hak (Pakistan) Tenzin Gyatso (XIV. Dalai Lama, Tibet) Ho Chi Minh (Vietnam) Afrika Haile Selassie (Etiyopya) Kwame Nkrumah (Gana) Ahmed Sékou Touré (Gine) Pieter Willem Botha (Güney Afrika Cumhuriyeti, Aparthayd) Frederik Willem de Klerk (Güney Afrika Cumhuriyeti) Nelson Mandela (Güney Afrika Cumhuriyeti, Afrika Ulusal Kongresi) Balthazar Johannes Vorster (Güney Afrika Cumhuriyeti, Aparthayd) Joseph Kasavubu (Kongo) Patrice Lumumba (Kongo) Mobutu Sese Seko (Kongo) Jomo Kenyatta (Kenya) Daniel arap Moi (Kenya) Jean-Bédel Bokassa (Orta Afrika Cumhuriyeti) Julius Nyerere (Tanzanya) İdi Amin (Uganda) Gnassingbé Eyadéma (Togo) Bilim insanları Niels Bohr Albert Einstein Enrico Fermi Howard Walter Florey Sigmund Freud Kurt Gödel Fritz Haber Werner Karl Heisenberg Andrey Nikolaevich Kolmogorov Linus Pauling Erwin Schrödinger John von Neumann Alan Turing İş Adamları John Maynard Keynes John Kenneth Galbraith Milton Friedman Henry Ford Thomas J. Watson Bill Gates Uzay Araştırmacıları Robert Goddard Wernher Von Braun Neil Armstrong Louis Bleriot Yuri Gagarin Vladimir Mikhailovich Komarov Freddie Laker Charles Lindbergh Ron McNair Ellison Onizuka Herman Potočnik Noordung Alan Shepard Valentina Tereshkova Wright Brothers Askerî Liderler Charles de Gaulle Dwight D. Eisenhower Sir Bernard Freyberg Douglas Haig Douglas MacArthur Rudolf Maister Bernard Montgomery Chester Nimitz George Patton Erwin Rommel Franc Rozman Stane Leon Trotsky Mao Zedong Georgy Zhukov Din Adamları Grigori Rasputin Papa XXIII. Ioannes Papa II. Ioannes Paulus Papa XII. Pius Rahibe Teresa The 13th Dalai Lama of Tibet, Thubten Gyatso The 14th Dalai Lama of Tibet, Tenzin Gyatso The Rev. Martin Luther King Jr. The Rev. Billy Graham Mahatma Gandhi Prabhupada A.C. Bhaktivedanta Sanatçılar Constatin Brancusi George Braque Salvador Dalí Marcel Duchamp Jacob Epstein Juan Gris Wassily Kandinsky Henri Matisse Joan Miró Amedeo Modigliani Piet Mondrian Henry Moore Pablo Picasso Jackson Pollock Andy Warhol Göstericiler The Beatles Bob Dylan Bob Marley Charlie Chaplin Elvis Presley Frank Sinatra Groucho Marx Jimi Hendrix Kraftwerk Louis Armstrong Lucille Ball Marilyn Monroe Michael Jackson Pink Floyd Queen Spike Jones Spike Milligan The Velvet Underground Metallica Yazarlar ve Şairler Louis Aragon Samuel Beckett Jorge Luis Borges André Breton Robert Brooke Basil Bunting Albert Camus Noam Chomsky Gillian Clarke Cid Corman Hart Crane Robert Creeley e. e. cummings T. S. Eliot Paul Eluard Gabriel García Márquez Allen Ginsberg Alamgir Hashmi Seamus Heaney Ernest Hemingway H.D. Orrick Johns James Joyce Franz Kafka Jack Kerouac Philip Larkin Mina Loy Hugh MacDiarmid Antonio Machado Andre Malraux Marianne Moore Sean O'Casey Charles Olson George Oppen George Orwell Wilfred Owen Ezra Pound Marcel Proust Thomas Pynchon Ayn Rand Charles Reznikoff Dorothy Richardson Jean-Paul Sartre Antoine de Saint-Exupéry Gary Snyder Gertrude Stein Wallace Stevens John Millington Synge J. R. R. Tolkien William Carlos Williams Virginia Woolf W. B. Yeats Louis Zukofsky Sporcular Babe Ruth Muhammad Ali Wilfred Benitez Larry Bird Sir Donald Bradman Roberto Clemente Fausto Coppi Angel Cordero Naim Süleymanoğlu Wilfredo Gomez Wayne Gretzky Sir Edmund Hillary Magic Johnson Michael Jordan Martina Navratilova Diego Maradona Jack Nicklaus Pelé Jackie Robinson Martin Strel Mark Todd Mike Tyson Ted Williams Ayrıca bakınız 20. yüzyıl buluşları listesi

2302

https://tr.wikipedia.org/wiki/Ad%C4%B1yaman%20%28il%29

Adıyaman (il)

Adıyaman, Türkiye'nin Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin Orta Fırat Bölümü'nde bulunan bir ilidir. İdari merkezi Adıyaman şehridir. TÜİK 2021 sonu verilerine göre ilin nüfusu 632.459'dur. Doğusunda Diyarbakır, kuzeyinde Malatya, batısında Kahramanmaraş, güneyinde Gaziantep ve Şanlıurfa illeri ile çevrilidir. İlin doğusunda Torosların güneydoğu uzantısı olan Malatya dağları, güneydoğusunda Atatürk Baraj Gölü yer alır. Doğusundan Fırat Nehri ile çevrilidir. İlin kuzey kesimi genel anlamda dağlık ve engebeli iken güney kesiminde geniş ovalar bulunur. İl sınırları içerisindeki tek üniversite Adıyaman Üniversitesi'dir. Etimoloji Tarihçe Erken Dönem Adıyaman ve çevresinde yapılan arkeolojik kazılar, bölgede tarih öncesi dönemlerden beri insan yerleşimlerinin var olduğunu göstermiştir. Perre (Pirin), Palanlı, Haydaran ve Turuşta yapılan kazılar, bölgede Üst Paleolitik döneme tarihlenen mağara yerleşimlerini ortaya çıkarmıştır. Palanlı köyündeki Palanlı mağarasının, M.Ö. 40 bin yıllarında kullanıldığı tahmin edilmektedir. Diğer bölgelerde yapılan kazılarda M.Ö. 3 binli yıllara tarihlenen kalıntılara ulaşılmıştır. Adıyaman ve çevresinde görülen ilk devlet örgütlenmesi Hititler tarafından kurulmuştur. Hitit yazıtlarına göre M.Ö. 1650'li yıllarda Adıyaman'ın da içerisinde bulunduğu Anadolu'nun güneydoğusu büyük oranda Hitit egemenliğine girmiştir. Hititlerin zayıflamasının ardından M.Ö. 16. yüzyıl sonlarında Adıyaman ve çevresi Hurriler'in egemenliği altına girmiş, sonrasında ise bölge, yıkılışlarına kadar Mitanniler'in hakimiyetinde kalmıştır. Mitannilerin ardından bölgede bir Geç Hitit krallığı olan Kummuh Krallığı hüküm sürmeye başlamıştır. M.Ö. binli yıllarda kurulduğu tahmin edilen bu krallığa ait en eski yazıtlara Adıyaman'ın Besni ilçesinde yapılan kazılarda ulaşılmıştır. Keşfedilen Kummuh ve Asur kaynakları, Kummuh Krallığı'nın Asurlulara vergi ödeyen devletlerden biri olduğunu ortaya koymuştur. Başta Asurlularla dostane ilişkiler yürüten Kummuh Krallığı, M.Ö. 750'li yıllardan itibaren Asurluların güç kaybedişinin ardından Urartuların bölgeye yaptıkları saldırılar ile Urartular tarafından vergiye bağlanmış ve Asurlulara karşı topladıkları ittifaka katılmaya zorlanmıştır. M.Ö. 8. yüzyıl ortalarında bugünkü Besni ilçesi çevresinde yapıldığı düşünülen savaşlarda Asurluların Urartuları yenmesiyle Kummuh Krallığı tekrar Asurlulara vergi ödemeye başlamıştır. Kummuh Krallığı'nın M.Ö. 8. yüzyılın sonlarında Urartular ile ittifak yaparak vergi vermeyi reddetmesiyle bölge Asur Kralı II. Sargon tarafından işgal edilmiş, Kummuh Krallığı sona ermiş ve bölge Asurluların bir eyaleti haline gelmiştir. Asurluların hakimiyeti boyunca bölgedeki yerli halkın çoğu Güney Mezopotamya'ya sürgün ettirilmiş, o bölgedeki halklar da Kummuh bölgesine zorunlu göçe tabi tutulmuştur. Asurlular bölgede M.Ö. 7. yüzyılın sonuna kadar hakim olmuş, M.Ö. 607'de Asurlular'ın Babillilerle yapılan savaşı kaybetmeleriyle birlikte bölge Babil hakimiyetine girmiştir. Babil hakimiyetinden önce Kummuh diye bilinen bölge, sonrasında Kommagene ismiyle bilinir olmuştur. Babil egemenliğinin ardından bölge M.Ö. 6. yüzyıl ortalarında Perslerin hakimiyetine girmiştir. Pers hakimiyetinde, öncesinde bölgeden sürgün ettirilen halkların bölgeye dönüşüne müsaade edilmiş, bu da bölgede zengin bir kültürün oluşmasını sağlamıştır. Bölgedeki Pers hakimiyeti Pers Kralı III. Darius'un M.Ö. 333 yılında Büyük İskender'e yenilmesiyle son bulmuş, Kommagene toprakları da diğer Doğu ve Güneydoğu Anadolu topraklarıyla birlikte Büyük İskender'in hakimiyetine girmiştir. Büyük İskender'in ölümünün ardından generallerinin taht kahvgasına tutuşması ve imparatorluğun parçalanmasının ardından Kommagene bölgesi İskender'in generallerinden biri olan I. Seleukos tarafından kurulan Seleukos İmparatorluğu'nun hakimiyetine girmiştir. Seleukos hakimiyeti bölgenin kültürel açıdan canlandığı ve Helenizm kültürü etkisine girdiği bir dönem olmuştur. Kommagene Krallığı Dönemi M.Ö. 2. yüzyıl başlarında Seleukos İmparatorluğu'nun çözülmeye başlamasıyla bölgenin Seleukos valisi Ptolemaios, Kommagene'de bağımsızlığını ilan ederek Kommagene Krallığı'nı kurmuştur. Ptolemaios'un ardından tahta geçen oğlu Sames, kendi ismini verdiği Samosata şehrini başkent ilan etmiştir. Bu dönemde Kommagene Kuzey Suriye ile Toroslar arasındaki bölgede hüküm sürmüştür. Seleukosların yakılışına kadar Seleukoslarla iyi ilişkiler sürdüren Kommagene Krallığı, Seleukosların yıkılışının ardından dönem dönem Part İmparatorluğu, Ermenistan Krallığı ve Roma İmparatorluğu'na bağlı bir halde yaşamını sürdürmüştür. M.Ö. 1. yüzyılın başlarında Roma'nın Anadolu'daki etkinliğini arttırması ile bölgedeki krallar da Roma hakmiyetini kabul ederek devletlerinin varlığını sürdürebilmiştir. Nitekim Kommagene Krallığı da bu dönemde Roma hakimiyetini tanımış ve varlığını sürdürmüştür. M.S. 1. yüzyılda Roma İmparatorluğu ile çalkantılı ilişkiler içine giren Kommagene Krallığı, Roma tarafından iki kez ilhak edilmiş, ara ara Roma'ya bağımlı bir devlet olarak yaşamasına izin verilmişse de M.S. 72'de tamamen Roma'nın hakimiyetine girmiştir. Kommagene Krallığı hanedanı kendilerini Helen ve Perslerin "uğurlu soyu" olarak nitelemiştir. Kommagene kralları kendilerini baba tarafından Pers İmparatoru I. Darius'a, anne tarafından ise Büyük İskender'e dayandırmıştır. Nitekim Kommagene Kralı I. Antiochos, 2150 metre yükseklikteki Nemrut Dağı'na devasa ve anıtsal bir tapınak inşa ettirmiş, buraya tanrılarıla birlikte tanrılaşmış Pers ve Helen atalarının heykellerini sıralamıştır. Nemrut Dağı'ndaki bu heykeller bugün Adıyaman'ın en önemli turizm değerlerinden biridir. Ayrıca I. Antiochos'un oğlu II. Mitridat'ın hanedanın kadınlarının gömümlesi için yaptırdığı bir anıt mezar olan Karakuş Tümülüsü de Kommagene Krallığı döneminden kalan şehrin önemli turizm noktalarından biridir. Bugün Adıyaman ili sınırları içerisinde kalan antik Samosata, bugünkü Kahta ilçe sınırları içerisindeki Arsemia ve Adıyaman şehir merkezinin kuzeyindeki Perre (Pirin) şehirleri, Kommagene Krallığı'nın önemli şehirleri arasındaydı. Roma ve Bizans Dönemi Bölge Roma hakimiyetine girdikten sonra Romalılar ile Partlar arasındaki güç mücadelesine sahne olmuştur.Partların batıya doğru olan ilerleyişini durdurmak isteyen Romalılar, bölgeye tahkimat yapmışlar, özellikle Samosata şehri Romalılar tarafından askeri bir üs olarak kullanılmıştır. Romalılar bu dönemde Kommagene topraklarını baştan başa dolaşan yollar inşa etmişlerdir. Malatya'dan başlayıp Perre'ye, oradan Samosata'ya, oradan da Fırat kıyısını izleyerek Kızılin civarından Suriye'ye giden bu yol güzergahında inşa edilen köprülerin bazıları bölgede hâlâ ayaktadır. Romalıların Kahta Çayı üzerinde inşa ettiği Cendere Köprüsü, Adıyaman'ın önemli turizm noktaları arasındadır. Romalılar ve İranlılar arasındaki güç mücadelesi bölgede asayişi ortadan kaldırmış ve nüfusun azalmasına sebep olmuştur. Romalıların İranlılarla olan güç mücadelesi Safeviler devrinde de devam etmiş, 3. yüzyıl ortalarında bölge Safevi şahı I. Şâpûr'un orduları tarafından işgal edilerek tahrip edilmiştir. Roma İmparatorluğu'nun 395 yılında bölünmesinin ardından bölge Bizans hakimiyetinde kalmıştır. Adıyaman ve çevresi bu dönemde Bizans ile Safeviler ve Müslüman Araplar arasındaki güç mücadelesine sahne olmuştur. 7. yüzyıl ikinci yarısından itibaren bölge Müslüman Araplar'ın akınlarına maruz kalmıştır. Bizans'ın Yermuk Savaşı'ndan sonra bölgeden çekilmesiyle boşalan alanlar zamanla Müslümanlar tarafından doldurulmuştur. Halife Ömer devrinde devam eden Müslüman akınlarıyla bölgeye gelen sahabe Safvan bin Muattal'ın kabri, bugün Samsat ilçesinde bulunmaktadır ve Adıyaman'ın önemli turizm noktalarından biridir. Orta Çağ'da Bölgedeki Güç Mücadeleleri Bölgede Bizans ile Müslüman Araplar arasındaki güç mücaladelesi Emeviler döneminde de devam etmiştir. Emevi iktidarının sonuna doğru bölgeye gelen komutan Mansur bin Cavane, Perre şehrini Emeviler adına fethetmiş ve şehrin güneyinde yeni bir kale ve bu kale etrafında kümelenmiş yeni bir kasaba inşa ettirmiştir. Yeni yapılan kale ve çevresindeki şehir, Mansur bin Cavane'nin ardından Mansur'un Kalesi anlamına gelen Hısnımansur ismini almıştır. Bugünkü Adıyaman şehir merkezinin kuruluşu bu tarihe dayanmaktadır. Hısnımansur ve Besni'yi içine alan bu bölge bu tarihten itibaren Emeviler ile Bizans arasındaki şiddetli çatışmalara sahne olmuş, bölge sık sık Emevilerle Bizans arasında el değiştirmiştir. Uzun süre bir sınır bölgesi olan bu alanda, ilerleyen dönemlerde Arap, Türk, Bizans ve Ermeni kuvvetleri birbiriyle mücadele etmiştir. Abbasiler döneminde bölgede devlet hakimiyeti güçlenmişse de 9. yüzyıla gelindiğinde Abbasiler Bizans'a karşı olan gücünü koruyamamıştır. Bu dönemde yapılan Bizans akınları ile bölgede Bizans hakimiyeti sağlanmıştır. Bir dönem Hamdanilerin hakimiyeti altına giren Besni'nin de Bizans tarafından alınmasının ardından bölge uzun bir süre Bizans hakimiyetinde kalmıştır. Hısnımansur ve çevresine ilk Selçuklu akınları 11. yüzyılın ikinci yarısında yapılmıştır. Bu akınlar sırasında bölge Selçuklu hakimiyetine girmişse de sonrasında bölge Selçuklular ve bölgede Bizans'ın Malazgirt yenilgisiyle güç kazanan Ermeniler arasındaki mücadelelere de sahne olmuştur. Anadolu Selçuklu Devleti'nin kurulmasının ardından bölgeye gönderilen Süleyman Şah'ın komutanlarından Emir Buldacı, Güneydoğu Anadolu'da yaptığı fetihler sırasında 1084 yılında Besni ve Hısnımansur çevresini kontrol altına almışsa da I. Haçlı Seferi'nin başlamasıyla Müslümanlar güç kaybetti ve Adıyaman ve çevresi Urfa Haçlı Kontluğu'nun hakimiyetine girdi. 1144 yılında İmameddin Zengi'nin Urfa Haçlı Kontluğu'na son vermesinin ardından Frankların elindeki Samsat 1150'de, Hısnımansur da 1151'de Zengilerin idaresine geçmiştir. Bölge bu tarihten sonra Artuklular ve Eyyübilerin idaresine geçmiş, 1226 yılına kadar Artuklu-Eyyübi-Selçuklu mücadelelerine sahne olmuştur. 1226 yılında Selçuklu komutanı Emir Çavlı, Selçuklulara karşı ittifak yapan Artuklu ve Eyyübi ordusunu mağlup ederek Hısnımansur ve Kahta çevresini Selçuklu hakimiyetine almıştır. Bölgenin Selçuklu hakimiyetinde olduğu dönemde Baba İshak İsyanı çıkmış, isyan Hısnımansur, Kahta, Samsat ve çevresnde etkili olmuş ve bölgedeki yerleşimler asiler tarafından tahrip edilmiştir. 1243 yılında Selçukluların Moğollara yenilmesiyle Anadolu'da başlayan Moğol istilasından Adıyaman ve çevresi de nasibini almıştır. Bölgede Moğollardan kaçan Türkmenlerin yarattığı kargaşa ve sonrasında Moğolların bölgeyi istilası, yerli halka zor zamanlar yaşatmış, Hısnımansur ve çevresindeki köyler sık sk yağma olaylarına sahne olmuştur. 13. yüzyılın sonlarında Moğol işgalinde kalan bölgeye 14. yüzyıl başlarından itibaren Memluk akınları yapılmış, sonrasında Adıyaman ve çevresi Dulkadiroğulları Beyliği hakimiyetine girmiştir. Osmanlı Dönemi Hısnımansur, Kahta, Besni ve Gerger şehirlerinin Osmanlı hakimiyetine ilk girişi 1399 yılındadır. Bir süre Kadı Burhaneddin hakimiyetinde kalan Adıyaman ve çevresi Yıldırım Bayezid'in Malatya üzerine yaptığı seferden sonra Osmanlı hakimiyetine girmişse de bu kısa sürmüş, 1402'deki Ankara Savaşı'nın ardından Adıyaman ve çevresi Timur'un hakimiyetine geçmiştir. Timur'un Anadolu'dan ayrılmasının ardından bölgede tekrar Dulkadiroğulları hakim olmuştur. Osmanlı Devleti'nin tekrar güçlenmesinin ardından Adıyaman ve çevresi Dulkadiroğulları, Osmanlılar ve Memlükler arasındaki bir geçiş noktası haline gelmiştir. Dulkadiroğulları'nın Çaldıran Savaşı'nda Osmanlı'nın yardım isteğini geri çevirmesi ve Osmanlı ordularına saldırması bölgenin Osmanlı hakimiyetine geçişine zemin hazırlamıştır. Nitekim Çaldıran Seferi sonrasında gerçekleşen Turnadağ Muharebesi'nin ardından Dulkadiroğulları toprakları Osmanlı hakimiyetine girmiştir. Ayıntab, Hısnımansur ve Besni de 1516 yılının ağustos ayında Yavuz Sultan Selim'in bizzat katıldığı Mısır Seferi sırasında, Mercidabık Muharebesi öncesinde tamamen Osmanlı hakimiyetine girmiştir. 16. yüzyıl başında Osmanlı hakimiyetine girmelerinin ardından Kahta, Gerger ve Hısnımansur başta Maraş Eyaleti içerisindeki bir sancak olan Besni'ye bağlı kazalar halindeyken, sonrasında Elbistan sancağına bağlanmışlar, 16. yüzyılın ikinci yarısında Zülkadriye Eyaleti'nin merkezinin Maraş'a taşınmasının ardından Besni ile birlikte Maraş'a bağlı kazalar haline gelmişlerdir. Genel olarak bölgenin Maraş'tan idare edilişi Tanzimat devrine kadar devam etmiştir. Tanzimat döneminde yapılan değişikliklerin ardından Kahta, Gerger, Hısnımansur ve Besni kazaları Malatya sancağına bağlanmıştır. 1864'te Teşkil-i Vilâyet Nizamnâmesi ile oluşturulan Diyarbekir Vilayeti'ne bağlı Mamüretülaziz sancağına bağlanan bu kazalar, 1870 yılında sancak haline getirilen Malatya'ya bağlanmıştır. 1883'te Malatya'nın Diyarbekir Vilayeti'nden ayrılarak yeni kurulan Ma‘mûretü'l-Azîz Vilayeti'ne bağlanmasıyla Kahta, Gerger, Hısnımansur ve Besni de Diyarbekir Vilayeti'nden ayrılmıştır. Milli Mücadele Dönemi Adıyaman, Milli Mücadele döneminde işgale uğramamıştır. Ancak çevre şehirleri Antep, Maraş ve Urfa'nın işgal edilmesi, Adıyaman ve çevresini de etkilemiştir. Hısnımansur, Besni ve Kahta'da Müdâfaa-i hukuk cemiyetleri kurulmuş, bölge halkı tarafından ilgili makamlara Anadolu'nun işgalini protesto eden telgraflar çekilmiş, Fransız işgali altındaki çevre şehirlere yiyecek, giyecek ve asker yardımı yapılmış, Antep, Urfa ve Maraş savunmalarına Hısnımansur, Besni, Kahta ve Samsat’tan birçok destek milis kuvveti gönderilmiştir. Bölgedeki Rişvan aşiretinin reisi olan Kahtalı Hacı Bedir Ağa, Ali Galip komplosunun önlenmesinde rol oynamış, adamlarıyla birlikte Antep ve Urfa savunmalarına katılmış, Antep Savunması'ndaki hizmetlerinden dolayı kırmızı-yeşil şeritli İstiklâl Madalyası ile ödüllendirilmiştir. Yine Besni Kuvâ-yi Milliye komutanı Besnili Hasan Ağa da emrindeki kuvvetlerle Antep Savunması'na katılmıştır. Kahtalı Hacı Bedir Ağa ve Besnili Reşit Ağa Adıyaman ve çevresini Birinci Meclis'te temsil etmiştir. Cumhuriyet Dönemi Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulmasının ardından yürürlüğe giren 1924 Anayasası'nın yendiden düzenlediği idari taksimatta Hısnımanusur, Kahta ve Besni, Malatya iline bağlı kazalardır. 1926 yılında yapılan bir değişiklikle Besni kazası Gaziantep'e bağlanmışsa da bu değişiklik 1933 yılında geri alınarak Besni tekrar Malatya'ya bağlanmıştır. Hısnımansur kazasının ismi 28 Aralık 1928 tarihinde resmî olarak "Adıyaman" olarak değiştirilmiştir. 1954 yılına kadar idari statüsü değişmeyen Adıyaman'ın 1954 seçimleri sonrasında il yapılması gündeme gelmiştir. 28 Mayıs 1954 tarihinde Adıyaman'ın il yapılmasıyla ilgili kanun tasarısı TBMM tarafından Dahiliye ve Bütçe encümenlerine gönderilmiş, bu kanun tasarısı 14 Haziran 1954 tarihinde TBMM'de görüşülmüştür. Meclisteki bu görüşmeler sırasında CHP'li ve DP'li milletvekilleri Adıyaman'ın Malatya'dan ayrılarak il yapılması hakkında ortak görüş belirtmişlerdir. Adıyaman'ın Malatya'dan ayrılmasına gerekçe olarak şehrin ekonomik gelişimini sağlama ihtiyacı ve coğrafi konumu gösterilmiştir. Dahiliye vekili Namık Gedik bu görüşmeler sırasında doğu-batı ekseninde uzanan dağların Adıyaman, Kahta ve Gerger'in Malatya ile olan ulaşımını zorlaştırdığını belirtmiş, söz alan diğer milletvekilleri coğrafi konumu, iklim şartları ve zirai imkanları sebebiyle Malatya'dan farklı özellikler gösteren bu kazaların ayrı bir vilayet haline getirilmesinin isabetli olacağını belirtmişlerdir. Meclisteki bu görüşmeler sırasında Adıyaman'ın vilayet yapılması hakkında görüş birliği olsa da Besni kazasının durumu hakkında ciddi görüş ayrılıkları olmuştur. Milletvekillerinin kaydadeğer çoğunluğu ve Malatya ile Gaziantep milletvekilleri, iktisadi ve kültürel anlamda Gaziantep'e bağlı olan ve o zamanki 60 bin kişilik nüfusuyla 50 bin nüfuslu Adıyaman'dan daha büyük olan Besni kazasının Malatya'dan ayrılarak Adıyaman'a değil, Gaziantep'e bağlanması gerektiğini belirtmişlerdir. Bu milletvekilleri Besni'nin Adıyaman'a bağlanması durumunda Besni halkının Gaziantep'e göç edeceğini belirtmiştir. Hükûmet ve karşıt görüş bildiren milletvekilleri ise coğrafi olarak Gaziantep'e değil, Adıyaman'a yakın olması dolayısıyla Besni'nin Adıyaman'a bağlanması gerektiğini belirtmişlerdir. Nitekim oturumda alınan kararla Besni kazası Adıyaman'a bağlanan kazalardan biri olmuştur. Mecliste yapılan oylamayla kanun tasarısı kabul edilmiş, kanunun 1 Aralık 1954 tarihinde yürürlüğe girmesiyle Adıyaman; Besni, Kahta, Gerger ve Çelikhan ilçeleri kendisine bağlanarak vilayet statüsüne kavuşmuştur. Daha sonra 1 Nisan 1958 tarihinde Gölbaşı, 1 Nisan 1960 tarihinde Samsat, 9 Mayıs 1990 tarihinde Tut ve 1991 yılında ise Sincik ilçe merkezine dönüştürülerek Adıyaman'a bağlanmıştır. Coğrafya İl, Adıyaman (merkez ilçe), Besni, Çelikhan, Gerger, Gölbaşı, Kâhta, Samsat, Sincik ve Tut ilçelerinden oluşur. Adıyaman ilinin büyük bölümü Güneydoğu Anadolu Bölgesindedir. Kuzeydeki Çelikhan ile Gerger ilçelerinin bir kısmı Doğu Anadolu Bölgesinde, batıda bulunan Gölbaşı ile Besni ilçesinin bir kısmı da Akdeniz Bölgesi içerisindedir. İlin yüzölçümü 7.644 km² dir. Adıyaman şehrinin merkez olduğu Adıyaman ili; kuzeyde Malatya, kuzeydoğuda Diyarbakır, doğu ve güneyde Şanlıurfa, güneybatıda Gaziantep ve batıda Kahramanmaraş illeri ile komşudur. İldeki belli başlı dağlar; Akdağ (2551 m), Dibek (2549 m), Tucak-Ulubaba (2530 m), Gördük (2206 m), Nemrut (2150 m), Bozdağ (1200 m) ve Karadağ (1115 m)'dır. İlin kuzeyinde, Toroslar'ın uzantısı olan Malatya dağları yer alır. Güneye doğru yükseklikler azalmakta ve ovalık alanlar görülür. Çelikhan, Tut ve Gerger ilçelerinin tamamına yakını dağlıktır. Merkez, Besni ve Kahta ilçelerinin kuzey kesimleri dağlık, güney kesimleri ova şeklindedir. Samsat ilçesi ise ilin en alçak arazilerine sahiptir. İlin önemli ovaları; Kahta, Çakırhöyük (Keysun), İnekli ve Pınarbaşı ovalarıdır. Akarsular İlin en önemli akarsuyu Fırat Nehri'dir. Şanlıurfa ve Diyarbakır ile sınır oluşturan nehrin il içerisindeki uzunluğu 180 km' dir. Diğer başlıca akarsular; Göksu Çayı, Besni Akdere Çayı, Sofraz Çayı, Kahta Çayı, Ziyaret Çayı, Keysun Çayı, Çakal Çayı, Kalburcu Çayı, Değirmen Çayı, Birimşe Çayı, Eğriçay ve Halya Deresidir. İlçeler İlçelerin Konumu Nüfus Güncel Nüfus Değerleri(TÜİK 6 Şubat 2023 verileri ) Adıyaman İli Nüfusu: 635.169'dur. Bu nüfusun %76,77'si şehirlerde yaşamaktadır (2022 sonu). İlin yüzölçümü 7.337 km2'dir. İlde km2'ye  87 kişi düşmektedir. (Bu sayı merkez ilçede 174’dür.) İlde yıllık nüfus % 0,48 oranında azalmıştır. Nüfus artış oranı en yüksek ve en düşük ilçeler: Merkez i(% 1,25), Samsat (% -9,16) 06 Şubat 2023 TÜİK verilerine göre 9 İlçe, 23 belediye, bu belediyelerde 174 mahalle, ayrıca 453 köy bulunmaktadır. {| class="wikitable" |-bgcolor="#33FFCC" | colspan="12" |2022 yılı sonunda Adıyaman ili ve ilçelerinin yerleşim yeri ve nüfusla ilgili sayısal bilgileri |- |-bgcolor="#CCFFCC" |İlçe |Nüfus 2021 |Nüfus 2022 |Nüfus Artışı % |Belediye Sayısı |Mahalle Sayısı |Köy Sayısı |Köy Nüfusu |Şehir nüfusu |Şehirde oturan |Alanı  km2 | km2'ye düşen kişi |- |Besni |77.207 |77.180 | -0,04 |6 |37 |67 |27.584 |49.596 |64,26 |1235 |62 |- |Çelikhan |15.294 |14.858 | -2,89 |2 |17 |20 |3.359 |11.499 |77,39 |444 |33 |- |Gerger |16.416 |15.711 | -4,39 |1 |4 |45 |12.954 |2.757 |17,55 |668 |24 |- |Gölbaşı |50.150 |50.324 |0,35 |4 |17 |30 |10.766 |39.558 |78,61 |800 |63 |- |Kahta |127.534 |128.961 |1,11 |3 |25 |102 |36.082 |92.879 |72,02 |1274 |101 |- |Merkez |312.207 |316.140 |1,25 |3 |49 |135 |38.378 |277.762 |87,86 |1814 |174 |- |Samsat |7.313 |6.673 |-9,16'' |1 |4 |16 |2.883 |3.790 |56,80 |319 |21 |- |Sincik |16.341 |15.947 | -2,44 |2 |14 |24 |9.441 |6.506 |40,80 |495 |32 |- |Tut |9.686 |9.375 | -3,26 |1 |7 |14 |6.080 |3.295 |35,15 |290 |32 |- |-bgcolor="#AFEEEE" |Adıyaman |632.148 |635.169 |-0,48 |23 |174 |453 |147.527 |487.642 |76,77 |7.339 |87 |} İlin yıllara göre nüfusları Yönetim İllerde protokolde ilk sırada yer alan Vali, merkezi yönetimi temsil eder ve Cumhurbaşkanı tarafından atanır. Büyükşehir dışındaki illerde yerel yönetim, şehirler düzeyindedir. Belediye Başkanı, belediye sınırları içinde kalan seçmenin oy çokluğu ile seçilir. Ayni seçmen İlçe Belediye Meclisi için de oy kullanarak ilçelerin belediye meclisleri oluşturur. İldeki bütün seçmenler ayrıca il genel meclisi için de oy kullanarak, İl Genel Meclisinin oluşumunu sağlarlar. İl genel meclisi ve belediye meclisi üyelikleri için yapılan seçimlerde, onda birlik baraj uygulamalı nispi temsil sistemi, belediye başkanlığı seçiminde ise çoğunluk sistemi uygulanır İl genel meclisi ve belediye meclisi üye sayıları ilçe nüfusuna göre, kontenjandan kalan sayıların partilere dağılımı ise D'Hondt Sistemine göre belirlenir (Kanun:2972-Madde:23) İl Genel Meclisi, İl Özel İdaresinin karar organıdır, başkanını üyeleri arasından gizli oyla seçer. Ayrıca, İl Genel Meclisi kendi içinden gizli oyla bir yıl görev yapacak 5 kişilik İl Encümenini seçer. Merkezi yönetim, Vali ve İl Müdürlerinden oluşur. İl Özel İdaresi (İl Genel Meclisi ve İl Encümeni) seçilmişlerden oluşur, ancak Vali başkanlığında görev yapar. Yerel yönetim ise belediye başkanları ve belediye meclislerinden oluşur. Adıyaman Valisi, 1967-Bafra doğumlu Mahmut Çuhadar ’dır. 9 haziran 2020 tarihinde Mülkiye Başmüfettişi iken atanmıştır. Adıyaman Belediye Başkanı, 1965 Adıyaman doğumlu Süleyman Kılınç (AK PARTİ), 31 Mart 2019 seçimlerinde %53,22 oy oranıyla seçilmiştir. 2019 Türkiye yerel seçimleri sonuçlarına göre Adıyaman İl Genel Meclisi üye sayısı, 27 AK Parti, 2 CHP ve 1 SAADET olmak üzere 30’dur. Adıyaman Belediye meclisi ise 28 AK Parti, 9 SAADET olmak üzere 37 üyeden oluşur. 2018 Türkiye genel seçimleri sonucuna göre Adıyaman'ın Türkiye Büyük Millet Meclisi'ndeki üyelerinin siyasi partilere dağılımı: 4 AK Parti, 1 CHP'dir. Ekonomi Sanayi siteleri Adıyaman Organize Sanayi Bölgesi 1991 yılında kuruluş çalışmalarına başlanan Adıyaman Organize Sanayi Bölgesinde, 1996 yılında kamulaştırma ve etüd-proje işlemleri tamamlanmıştır. 1997 yılında altyapı çalışmalarına ve arsa tahsis işlemlerine başlanmıştır. İl Merkezine 6 km uzaklıkta, ilimiz kuzeybatı istikametinde, Belediye sınırları içerisinde, TPAO tesisleri ile açılacak olan Adıyaman Kuzey Çevre Yolunun bitişiğinde 150 hektarlık alan üzerinde kurulan Bölge, 86 adet sanayi parseli ile 1. Derecede Kalkınmada Öncelikli Yöre, teşvik, imkân ve kolaylıklarıyla sanayicilerimizin hizmetine sunulmuştur. Adıyaman Küçük Sanayi sitesi 1969 yılında kurulmuş 1987 yılında ihale edildikten sonra yapımına fiilen 30.4.1988 yılında başlanmış ve 2000 yılı içerisinde tamamlanarak hizmete açılmıştır. Toplam 350.000 m² alana sahip olan sitede 350 adet iş yeri bulunmaktadır. Ancak Küçük Sanayi sitesinin ihtiyacı karşılayamaması nedeniyle 200 ek iş yeri 2001 yatırım programına alınarak inşaatına başlanmıştır. Besni Organize Sanayi Bölgesi 2005 yılında 120 hektarlık alana kurulmaya başlayan ve her geçen gün yatırımcısını artıran Besni OSB şu an için 12 işletmeye ev sahipliği yapıyor. Besni Küçük Sanayi sitesi Besni'nin Kayaardı mevkiinde 06.12.1993 tarihinde ihale edilen sitenin inşaatına Nisan 1994 yılında başlanılmıştır. Besni Küçük Sanayi Sitesi % 85 sanayi ve Ticaret Bakanlığı kredi desteği ile yürütülmektedir. Tamamlandığında 278 iş yerinin bulunacağı sitenin inşaatı % 30 oranında tamamlanmış olup, faaliyete geçtiğinde 1500 kişi istihdam edilecektir. Gölbaşı Küçük Sanayi sitesi 22 Kasım 1989 yılında kurulan küçük sanayi sitesinin inşaatı Gaziantep yolu üzerinde belediye imar planı içerisinde 30 dönüm üzerinde devam etmektedir. K.S.S 100 iş yeri kapasiteli %70 sanayi ve Ticaret Bakanlığı Kredi desteğine sahiptir. Site tamamlandığında küçük esnaf ve zanaatkar daha sağlıklı ortamlarda daha iyi hizmet verme imkânına kavuşacaktır. Öz Kahta Küçük Sanayi Sitesi Kahta Küçük Sanayi Sitesi 27.09.1996 yılında kurulmuş olup, proje çalışmaları tamamlanmıştır. 2001 yılı revize yatırım programına alınması için girişimler devam etmektedir. Spor 2018-19 Sezonu sonunda Futbol takımı Adıyaman 1954, BAL'a düşmüştür. Ayrıca BAL takımı Kahta Dirilişspor ve Kadın voleybol 2. Lig takımı Adıyaman İ.Kültür S. da küme düşmüştür. Liglerdeki en başarılı sonucu, Hentbol erkekler süper lig takımı Adıyaman Belediye SK ligde 5. olarak elde etmiştir. Futbol Türkiye Kupası 'nda Adıyaman 1954, 2.turda elenmiştir. Hentbol Türkiye Kupası'nda Adıyaman Belediye SK 2.tur grup maçlarında elenmiştir. Adıyaman'da, 8.598 kişi kapasiteli Atatürk Stadyumu en önemli spor tesisidir. Ayrıca, 1.000 kişilik Adıyaman Belediyesi Spor Salonu ve 1.000 kişilik Adıyaman Üniversitesi Kapalı Yüzme Havuzu vardır. Ayrıca bakınız Adıyaman'ın ilçeleri Adıyaman ilindeki yerleşim yerleri listesi Adıyaman Üniversitesi Adıyaman ili genel seçim sonuçları Adıyaman Müzesi Nemrut Dağı Arkeolojik sitler Gritille Hayaz Höyük Nemrut Dağı Millî Parkı Samsat Höyük Tille Höyük Kaynakça Dış bağlantılar Adıyaman Valiliği Adıyaman Köyleri Adıyaman İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü YerelNet Adıyaman sayfası TÜİK Türkiye'nin illeri

2303

https://tr.wikipedia.org/wiki/Afyonkarahisar%20%28il%29

Afyonkarahisar (il)

Afyonkarahisar, Ege Bölgesi'nin İç Batı Anadolu Bölümü'nde yer alan bir ildir. İl nüfusu 747.555'tir (31 Aralık 2022). Bu nüfusun %78,07'ü şehirlerde yaşamaktadır (31 Aralık 2021). İlin yüzölçümü 14.016 km²'dir. İlde km²'ye 53 kişi düşmektedir. (Bu sayı merkez ilçede 253’dür.) Afyonkarahisar sınırlarında merkez ilçeyle beraber 18 İlçe, 60 belediye, bu belediyelerde 448 mahalle ve ayrıca 420 köy vardır. Tarihçe Bilindiği kadarıyla ilk olarak Hitit egemenliğinde olan Afyonkarahisar toprakları, sonra sırası ile Frigya ve Lidya egemenliğine geçti. Daha sonra MÖ 6. yüzyılda Pers egemenliğine giren Afyonkarahisar'ı Büyük İskender fethetti. Onun ölümünden sonra Seleukos ve Bergama Krallıkları'nın egemenliğine giren topraklar, daha sonra Roma İmparatorluğu topraklarına katıldı. Alp Arslan'ın Malazgirt Meydan Muharebesi'nden ve Selçuklular'ın Anadolu'yu fethinden sonraki süreçte, Sultan I. Mesud'un emri ile Afyon Kalesi'nin eteklerine Karaşar Türkleri yerleştirilmiş ve daha sonra kaleye Karahisar adı verilmiştir. Karahisar ve yöresi, Selçuklu Veziri Sahip Ata Fahrettin Ali'nin sahip unvanına ithâfen Sahib-î Karahisâr olarak anılmıştır. Kutalmışoğlu Süleyman Şah'ın fethiyle ilk kez Türk egemenliğine giren topraklar, Birinci Haçlı Seferi sırasındaki Hristiyan egemenliğinden sonra I. Alâeddin Keykubad tarafından yeniden Türk yönetimine alındı. 12. yüzyılda Germiyanoğullları'nın egemenliğinde olan bölge, sonra Osmanlı idaresine girdi. Afyon'da Batı Anadolu ağzı kullanılmaktadır. Coğrafya Türkiye'nin 81 ilinden biri olan Afyonkarahisar, Anadolu yarımadasının batıya yakın ortasında ve Ege Bölgesi'nin iç kesiminde yer alır. İç Anadolu yaylasının Ege kıyılarına açılan bir eşiği, bir geçidi durumundadır. Çevresinde Eskişehir, Konya, Isparta, Denizli, Uşak ve Kütahya illeri bulunur. Kuzey doğudan güney batıya uzandıkça alçalan ovaları ile hem Orta Anadolu'dan ve hem de Ege Bölgesi'nden sayılır. En kuzeyde Eskişehir sınırından, en güneyde Denizli sınırına kadar kuzey doğudan güney batıya uzunluğu 210 kilometredir. Eni ise Kütahya sınırından Isparta sınırına kadar kuzey batıdan güney doğuya 112 kilometredir. Denizli'ye doğru incelerek eni 20 kilometreye kadar düşer, bir parça halindedir. İlin diğer komşu illerle sınırlarının toplam uzunluğu 616 kilometredir. Afyonkarahisar ilinin 2020 yılı TUİK verilerine göre toplam nüfusu 736.912'dır. Coğrafi konum Afyonkarahisar, Türkiye'nin batısında, tüm yolların birleştiği kavşak noktasıdır. İlin bazı illere olan kara yolu uzaklıkları şöyledir: İlçelere Olan Mesafeler Başmakçı > 129 km Bayat > 46 km Bolvadin > 61 km Çay > 48 km Çobanlar > 25 km Dazkırı > 140 km Dinar > 106 km Emirdağ > 70 km Evciler > 132 km Hocalar > 100 km İhsaniye > 35 km İscehisar > 23 km Kızılören > 87 km Sandıklı > 60 km Sinanpaşa > 34 km Sultandağı > 68 km Şuhut > 29 km Dağlar Sultan Dağları, 2610 m. Akdağ, 2343 m. Emir Dağları, 2281 m. Kumalar Dağı’ 2247 m. Ahır Dağı, 1940 m. Kızılçal Dağı, 1601 m. Paşa Dağı, 1595 m. Kasım Dağı, 1587 m. Kirseli Dağı, 1575 m. İlbulak Dağı, 1570 m. Asar Dağı 1400 m. Eyerli Dağı 1350 m. Akarsu ve göller Akarsular Aksu Deresi (Araplı deresi) Seyitler Çayı Kali Çayı Göller Akşehir Gölü, Eber Gölü, Karamık Gölü (Bataklığı), Acı Göl, Işıklı Gölü Barajlar ve Göletler İlde; Selevir, Seyyidler, Örenler, Akdeğirmen barajları ile Dinar-Yeşilçat, Bayat, Merkez-Erkmen, Şuhut-Kayabelen, Sincanlı-Tınaztepe, Sincanlı-Serban, Dinar-Pınarlı, Sincanlı-Taşoluk, Sincanlı-Kırka, Sandıklı-Karacaören, İhsaniye-Üçlerkayası, Şuhut-Ağzıkara, İhsaniye-Ayazini, İscehisar-Seydiler, Bolvadin-Özburun, Şuhut-Ortapınar, Sinanpaşa-Kuruçay, Sinanpaşa-Nuh, Şuhut-Akyuva, Sandıklı-Kestel, Sincanlı-Gezler, Kurucuova, Bozhüyük, Kızılören, Bayramaliler, Döğer Emre, Yedikapı, Derbent, Çepni, Bostanlı Çiftlik, Kızıldağ, Çıkrık, Karaağaç, Şehit Uzman Çavuş Nurullah Oymak, Kırca, Yıprak, Haydarlı Şehit Yavuz Öztürk, Dutağaç, Kargın, Koçgazi, Örenkaya, Çayhisar 27 Ağustos, Nuh-Taşoluk Ortak, Yaka ve Göynük göletleri bulunmaktadır.. Ovalar Afyon Ovası, Çöl ovası, Çamur ova, Gül Ovası, Sandıklı Ovası, Şuhut Ovası gibi birikinti ovaları bulunur. İklim Afyon'da iklim oldukça sert ve orta derecede yağışlıdır (466 mm). En çok yağış kışın ve ilkbaharda olur. Ortalama sıcaklık en soğuk ayda 3 derece, en sıcak ayda 22 derecedir Ama sıcaklığın yazın 38 dereceye çıktığı, kışın sıfırın altında 37 dereceye düştüğü de görülmüştür. Sıcaklık Afyonkarahisar ili içerisinde bulunan hava bilgisi istasyonlarının uzun yıllık verilerine göre yıllık ortalama sıcaklık 11.1 °C dir. En soğuk ay olan Ocak ayında ortalama sıcaklık 0.2 °C dir. En sıcak ay olan Temmuz ayında ise ortalama sıcaklık değeri 22.1 °C dir. Yağış Afyonkarahisar ili İç Anadolu Karasal İklim bölgesinde yer alması nedeniyle bu yağış düzeninin etkileri altında bulunmaktadır ve ilde yıllık yağış ortalaması 407 mm dir. Yazları sıcak ve kurak kışları ise soğuk ve kar yağışlı geçer. Nüfus Güncel Nüfus Değerleri(TÜİK 6 Şubat 2023 verileri ) Afyonkarahisar ili nüfusu: 747.555'dir. Bu nüfusun %78,66'sı şehirlerde yaşamaktadır (2022 sonu). İlin yüzölçümü 14.016 km2'dir. İlde km2'ye 53 kişi düşmektedir. (Bu sayı merkez ilçede 258’dir.) İlde yıllık nüfus artış oranı% 0,45 olmuştur. Nüfus artış oranı en yüksek ve en düşük ilçeler Emirdağ  (% 2,28), Hocalar (-% 3,29) 06 Şubat 2023 TÜİK verilerine göre merkez ilçeyle beraber 18 İlçe, 60 belediye, bu belediyelerde 448 mahalle ve ayrıca 420 köy vardır. İlin yıllara göre nüfusları Konum Yönetim İllerde protokolde ilk sırada yer alan Vali, merkezi yönetimi temsil eder ve Cumhurbaşkanı tarafından atanır. Büyükşehir dışındaki illerde yerel yönetim, şehirler düzeyindedir. Belediye Başkanı, belediye sınırları içinde kalan seçmenin oy çokluğu ile seçilir. Ayni seçmen İlçe Belediye Meclisi için de oy kullanarak ilçelerin belediye meclisleri oluşturur. İldeki bütün seçmenler ayrıca il genel meclisi için de oy kullanarak, İl Genel Meclisinin oluşumunu sağlarlar. İl genel meclisi ve belediye meclisi üyelikleri için yapılan seçimlerde, onda birlik baraj uygulamalı nispi temsil sistemi, belediye başkanlığı seçiminde ise çoğunluk sistemi uygulanır İl genel meclisi ve belediye meclisi üye sayıları ilçe nüfusuna göre, kontenjandan kalan sayıların partilere dağılımı ise D'Hondt Sistemine göre belirlenir (Kanun:2972-Madde:23) İl Genel Meclisi, İl Özel İdaresinin karar organıdır, başkanını üyeleri arasından gizli oyla seçer. Ayrıca, İl Genel Meclisi kendi içinden gizli oyla bir yıl görev yapacak 5 kişilik İl Encümenini seçer. Merkezi yönetim, Vali ve İl Müdürlerinden oluşur. İl Özel İdaresi (İl Genel Meclisi ve İl Encümeni) seçilmişlerden oluşur, ancak Vali başkanlığında görev yapar. Yerel yönetim ise belediye başkanları ve belediye meclislerinden oluşur. Afyonkarahisar Valisi, 1979-Ankara doğumlu Kübra Güran Yiğitbaşı’dır. 12.5.2022/209 tarihli kararla, Aile ve Sosyal Politikalar Bakan Yardımcısı iken atanmıştır. Afyonkarahisar Belediye Başkanı, 1954 Afyon doğumlu Mehmet Zeybek (AK Parti), 31 Mart 2019 seçimlerinde %42,96 oy oranıyla seçilmiştir. 2019 Türkiye yerel seçimleri sonuçlarına göre Afyonkarahisar İl Genel Meclisi üye sayısı, 36 AK Parti, 7 MHP, 3 CHP ve 3 İYİ Parti olmak üzere 50’dir. Afyonkarahisar Belediye meclisi ise 17 AK Parti, 11 İYİ Parti, 3 MHP olmak üzere 31 üyeden oluşur. 2018 Türkiye genel seçimleri sonucuna göre Afyonkarahisar'ın Türkiye Büyük Millet Meclisi'ndeki üyelerinin siyasi partilere dağılımı: 3 AK Parti, 1 CHP, 1 İYİ Parti, 1 MHP'dir. Ekonomi Afyonun temel sanayi ürünleri mermer ve gıda üzerinedir. Afyon sanayisi Mermer ve Traverten taşında dünyanın önde gelen üreticilerindendir. Et, tavuk ve yumurtacılıkta son derece gelişmiştir. Türkiye et ve yumurta borsasına yön vermektedir. Türkiye içinde ise Afyon deyince akla bunlar gelir: Millî mücadele: Cumhuriyetin kazanıldığı topraklar; Anadolu'nun kilidi Afyonkarahisar. Kurtuluş savaşında çok önemli savaşlara sahiplik yapmıştır (Kocatepe, Dumlupınar), Yunanlar burada hüsrana uğratılıp İzmir'e kadar püskürtülüp denize dökülmüştür. Günümüzde utku anıtı ve anıt parkta bunu simgelemektedir. Termal: Türkiye'nin termal başkentidir; en fazla termal yatak kapasitesine sahip ildir. Türkiye'de kişi başına düşen beş yıldızlı otel sayısında en fazla tesise sahip ildir. Yurt dışından ve çevre illerden turlarla bu termallerden böbrek taşı, cilt hastalıkları, romatizma, safra kesesi, solunum yolları gibi hastalıklardan yararlanmak için gelen kişi sayısı çok fazladır. İzmir yolu üzerinde 20'nin üzerinde 5 yıldızlı oteller ile termal turizm gelişmiştir. En önemli merkezleri: Gazlıgöl, Ömer, Gecek, Hüdai, Heybeli, Anemon, İkbal, Korel, Oruçoğlu,Güral Mermer: İscehisar ilçesinden dünyanın en kaliteli beyaz mermeri çıkmaktadır. Antik çağlarda birçok yerde kullanılmıştır; örneğin Efes antik tiyatro. Günümüzde birçok yerli ve yabancı ünlünün evini süslemektedir. Amerikadaki Beyaz Saraya'da döşenmiştir. Türkiye'nin bütün illerine ve bazı ülkelere ihraç edilir. Haşhaş: İsminden belli olduğu gibi haşhaşın ana vatanıdır. Türkiye'nin tek alkaloid (morfin) fabrikası Bolvadin ilçesindedir. Kaymak: En iyi Kaymak, Manda sütünden elde edilir ve fiyat olarak pahalıdır. Ancak günümüzde pek bulunmamaktadır ve inek sütünden imal edilmektedir. Sucuk: Afyon sucuğu Kayseri sucuğundan lezzet bakımından daha farklıdır. Türkiye çapında 5-6 ulusal markası vardır. Sucuk döneri: Afyonkarahisar mutfağına özgü lezzetli sucuktan yapılan döner türüdür. Lokum: Afyon'un lokumu her damak zevkine hitap eden tiplerde üretilir. Özellikle Kaymaklı lokumu son derece popülerdir ve sultan lokumu da denilmektedir. Afyon ev ekmeği: Patates ezmesi ilave edilen meşhur ev ekmeği, 1 haftalık dayanma süresi ile çok sevilen ve besleme değeri normal ekmeklerden daha yüksek olan bir ekmek türüdür. Yumurta: Türkiye'nin yumurta borsasıdır, ayda 40.000.000 üretimi vardır Et: Türkiye'nin et borsası. İstanbul etinin 60 % temin ediyordur. Ekmek kadayıfı: Afyon orijinli bir tatlı türü olup, tüm Türkiye'de sevilerek yenen bir tatlı türüdür. Özellikle Süt kaymağı ile beraber yenilmesi tercih edilmektedir. Ekmek kadayıfı çeşitleri ise vişneli, cevizli, olmak üzere birçok çeşit içermektedir. Yün: Dünyanın yün borsası Bolvadin ilçesindedir. Sandıklı ve Şuhut Patatesi: Sandıklı ve Şuhut bölgesinde sınırlı miktarda yetişen bir tür tatlı patetesi (agrie) ile, Türkiye'nin her yerinde aranan ve tercih edilen değerli bir patates türüdür. Napolyon kirazı: Sultandağı ilçesi ve Erkmen beldesinde yetiştirilmektedir. İhracata gitmektedir. Türkiye'nin besin değeri en yüksek kirazıdır, tescillidir. Her yıl kiraz festivalleri yapılır. Kızılay Maden Suyu: İhsaniye ilçesi Gazlıgöl beldesinde çıkmaktadır.1924'ten beri üretime devam etmektedir. Dünyanın en iyi maden suyudur; defalarca uluslararası ödüller kazanmıştır (1934 Paris fuarı), tesis dünyanın en modern dolum tesisidir, dakikada 100.000 şişe dolum yapılmaktadır. Sade ve meyveli olarak dünyanın dört bir yanına ihraç edilmektedir. Osmanlı döneminde padişahlar Afyonkarahisar'dan İstanbul'a getirtirlermiş.1926 yılında Atatürk gelirini Kızılay'a devrettirmiştir. Arpa: Türkiye'nin en kaliteli arpası burada üretilmektedir. Bu yüzdendir ki Efes Pilsen yıllar önce buraya bira fabrikasını kurmuştur. Buğday: Türkiye'deki en önemli buğday üretim merkezlerinden olup, Konya ve Ankara'dan sonra başı çekmektedir. Bayat kök boya kilimi: Dünyaca ünlüdür ve Bayat ilçesinde dokunmaktadır. Ulaşım: Türkiye'nin İstanbul'dan sonraki en işlek kavşağıdır. Yaz günlerinde günde 100-150.000 araç geçmektedir.Bayram gidiş ve dönüşlerinde otoyollarda kilometrelerce trafik sıkışıklığı meydana gelmektedir. Türkiye'nin 4 istikametine demiryolu olan tek ilidir. Türkiye demiryollarının 7 bölgesinden biridir. Karahisar Kalesi: Afyonkarahisar'a adını vermiştir. Kaplıcalar Afyonkarahisar ilinde, Bolvadin Heybeli Kaplıcası (Heybeli veya Kızılkilise Kaplıcası), Gazlıgöl Kaplıcası, Sandıklı Hüdai Termal Turizm Merkezi (Sandıklı Hüdai Kaplıcaları), Ömer Gecek Kaplıcası bulunur. Turizm Frig Vadisi Turizmi Termal turizm Afyonkarahisar, Türkiye'de kaplıca ve ılıca yönünden sayılı iller arasındadır. Bu sebeple son yıllarda fertler ve şirketler ve kooperatifler termal turizme yönelik yatırımlara yönelmişlerdir. Yapılan ve yapılacak olan bu yatırımların sonunda Afyonkarahisar turizmde hak ettiği yerini alacaktır. Kaplıcaları, zengin Tabiat yapısı, tarihî eserleri, alternatif turizm çeşitliliği, kültür ve inanç turizmi festival ve şenlikler gibi çeşitli turizm değerlerine sahip olan Afyonkarahisar, Anadolu'nun batı yakasında bir kavşak noktası olup, doğuyu batıya, kuzeyi güneye bağlayan tabiî bir kapı konumundadır. Bu yüzden turizm potansiyeli yönüyle Türkiye'nin sayılı illeri arasındadır. Müzeler Afyon Arkeoloji Müzesi AKÜ Devlet Konservatuvarı İbrahim Alimoğlu Müzik Koleksiyonu Bolvadin Müzesi Çeşmeli Konak Hattat Ahmet Şemsettin Karahisari Türk İslam Sanatları Galerisi İsmail Kumartaşlı Yumurta Sanatları Tanıtım Merkezi İstiklal Tanıtım Merkezi Kültür ve Sanat Evi Oyuncak Müzesi Sultan Dîvânî Mevlevîhânesi Şuhut Atatürk Evi Zafer Müzesi Spor Afyonkarahisar şehrini profesyonel liglerde, TFF 2. Lig'de yer alan Afjet Afyonspor futbol takımı ile Kadınlar 2. Ligi'nde yer alan Afyon İdmanyurdu kadın futbol takımının yanı sıra ING Basketbol Süper Ligi'nde yer alan HDI Sigorta Afyon Belediyesi Basketbol erkek takımı ve AXA Sigorta Efeler Ligi'nde yer alan Avşar Maden Suyu Afyon Belediye Yüntaş Voleybol erkek takımı temsil etmektedir. Şehrin en büyük spor tesisleri: 15.000 kişilik Zafer Stadyumu ve 2.833 kişilik Prof. Dr. Veysel Eroğlu Spor Salonu'dur. Resim galerisi Kardeş şehirler Hamm, Almanya (2005'ten beri) Afyonkarahisar'ın merkezinde bulunan Hamm Bulvarı'nın ismi, Afyonkarahisar'ın Almanya'daki kardeş şehri Hamm'dan alınmıştır. Kaynakça Dış bağlantılar Afyonkarahisar Belediyesi Afyonkarahisar Valiliği YerelNET Afyonkarahisar

2306

https://tr.wikipedia.org/wiki/Art%C4%B1k%20y%C4%B1l

Artık yıl

Artık yıl, Miladî takvimde (Gregoryen takvim) 365 yerine 366 günü olan yıl. Bu fazladan gün (artık gün), normalde 28 gün olan Şubat ayına 29 Şubat'ın eklenmesi ile elde edilir. Dört yılda bir yapılan bu uygulamanın nedeni Dünya'nın Güneş çevresinde dönme süresinin (astronomik yıl), Güneş'in aynı meridyenden iki kez geçişi arasındaki ortalama zamanın (gün) tam katı olmamasıdır. Bir astronomik yıl yaklaşık olarak 365,242 gün olmasına rağmen normal bir takvim yılı 365 gündür.(Bakınız Sothik dönem) Artık yıl uygulaması ilk olarak MS 46 yılında, Jülyen Takvimi'nde uygulanmıştır. Artık yılların belirlenmesi Genel bir kural olarak, artık yıllar 4 rakamının katı olan yıllardır: 1980, 1984, 1988, 1992, 1996, 2000, 2004, 2008, 2012, 2016, 2020, 2024, 2028, 2032, 2036, 2040, 2044, 2048 vb. Ancak bu kuralın iki istisnası vardır: 1. 100'ün katı olan yıllardan sadece 400'e kalansız olarak bölünebilenler artık yıldır: Örneğin 1600 ve 2000 yılları artık yıldır ancak 1800 ve 1900 artık yıl değildir. Sadece 400'e tam olarak bölünebilenlerin artık yıl kabul edilmesinin nedeni, bir astronomik yılın 365,25 gün değil, yaklaşık olarak 365,242 gün olmasından kaynaklanan hatayı gidermektir. 2. Hesabı daha da hassas hâle getirmek için (400'e kalansız bölünebildiği halde) 4000'e kalansız olarak bölünebilen yıllar artık yıl kabul edilmez: Örneğin 4000, 8000, 12000, 16000, 24000, 32000, 48000, 64000 ve 96000 yılları 400'e tam bölünebildiği halde artık yıl kabul edilmeyecektir. Diğer takvimler Jülyen, geliştirilmiş Jülyen ve İran takvimlerinde de benzer kurallarla belirlenen artık yıllar vardır. Kaynakça Ayrıca bakınız 29 Şubat Dış bağlantılar 29 Şubat hakkında bilmeniz gereken 10 şey BBC.co.uk (İngilizce) Zaman birimleri Takvim

2307

https://tr.wikipedia.org/wiki/1983

1983

1983, Miladi takvimin Milattan sonra 1983. ve cumartesi gününden başlayan bir yılıdır. 2. binyılın 983. yılı, 20. yüzyılın 83. yılı ve 1980'ler on yılının 4. yılıdır. Bu sayfada, 1983 yılında dünyadaki uluslararası önemi olan olaylarla, bu yılda doğan ve ölen kişiler yer alır. Türkiye'de yaşanan olaylarla ilgili 1983'te Türkiye sayfasına bakınız. Olaylar 1 Ocak – ARPANET'in TCP/IP'ye geçişi resmi olarak tamamlandı (bu İnternet'in başlangıcı olarak kabul edilir) 16 Ocak - THY'nin İstanbul - Ankara seferini yapan Afyon isimli uçağı, Esenboğa Havaalanı'na inişi sırasında piste çakıldı, 46 kişi öldü. 24 Ocak - Kızıl Tugaylar'ın yirmi beş üyesi, 1978'de İtalyan siyasetçi Aldo Moro'yu öldürmekten ömür boyu hapis cezasına çarptırıldı. 25 Ocak - Kızılötesi Astronomik Uydu (IRAS), uzaydan dünyanın ilk tüm gökyüzü kızılötesi araştırmasını gerçekleştirmek için Vandenberg Hava Kuvvetleri Üssü'nden fırlatıldı . 27 Ocak - Burhan Felek'e, Fransa'nın en büyük nişanı olan 'Legion d'Honneur' nişanı verildi. 18 Nisan - Lübnan'daki Amerika Birleşik Devletleri askeri varlığını protesto etmek amacıyla Beyrut'taki Amerika Birleşik Devletleri elçiliğine düzenlenen intihar saldırısında bombacının da aralarında bulunduğu 63 kişi öldü. 16 Mayıs - Heavy Metal grubu Iron Maiden dördüncü albümü Piece of Mind'ı yayınladı. 15 Temmuz - Paris'in Orly Havaalanı'nda bulunan THY bürosuna, ASALA militanlarınca bomba atıldı. 7 kişi öldü, 56 kişi yaralandı. 25 Temmuz- Trash Metal grubu Metallica ilk albümü olan Kill'Em All'u yayınladı. 25 Ekim - Amerika Birleşik Devletleri ordusu, Vietnam Savaşı'ndan sonra düzenlediği ilk büyük askerî harekâtta, Karayipler'de bulunan Grenada'daki marksist hükûmeti devirdi. 30 Ekim - Erzurum ve çevresinde meydana gelen 7,1 şiddetindeki yer sarsıntısında, resmi verilere göre; 1400 kişi öldü, 3000'den fazla konutta ağır hasar oluştu 6 Kasım - 1983 Türkiye Cumhuriyeti genel seçimleri 15 Kasım - Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) bağımsızlığını ilan etti. Türkiye, KKTC'yi tanıdığını ilan etti. 13 Aralık - I. Özal Hükümeti (- 21 Aralık 1987) TBMM'de güvenoyu aldı. 31 Aralık - Brunei Birleşik Krallık'tan bağımsızlığını ilan etti. Amerikalı ve Fransız araştırmacılar AIDS hastalığın nedeninin HIV olduğunu buldular Fransa'nın başkenti Paris'te Parfüm Müzesi kuruldu. (Bknz. Parfüm Müzesi) Doğumlar Ocak 1 Ocak - Ángel Dealbert, İspanyol futbolcu 8 Ocak - Chris Masters, Amerikalı profesyonel güreşçi 16 Ocak - Erkan Kolçak Köstendil, Türk oyuncu 18 Ocak Kaan Sekban, Türk komedyen Brianna Lea Pruett, Amerikalı müzisyen, ressam, şair ve fotoğrafçı (ö. 2015) 31 Ocak - Belçim Bilgin, oyuncu Şubat 17 Şubat - Abbey Brooks, Amerikan yetişkin film sektörü oyuncusu ve çıplak model 18 Şubat - Roberta Vinci, İtalyan tenisçi Mart 2 Mart - Rachel Roxxx, Amerikalı çıplak model ve porno oyuncusu 8 Mart - Güray Zünbül, Türk yelkenci. 20 Mart - Selin Demiratar, Türk oyuncu 23 Mart : Hakan Kadir Balta, Türk futbolcu Volkan Yaman, Türk futbolcu Nisan 10 Nisan - Bobby Dixon, Amerikalı basketbolcu 20 Nisan - Miranda Kerr, Avustralyalı manken 24 Nisan - Xetaq Qazyumov, Azeri güreşçi 28 Nisan - Bruna Furlan, Brezilyalı siyasetçi ve hukukçu 29 Nisan - Semih Şentürk, Türk futbolcu Mayıs 2 Mayıs - Maja Poljak, Hırvat Voleybolcu 4 Mayıs - Brad Bufanda, Amerikalı oyuncu (ö. 2017) 5 Mayıs - Henry Cavill, İngiliz oyuncu 11 Mayıs - Holly Valance, Avustralyalı şarkıcı, model ve aktris. 14 Mayıs - Amber Tamblyn, Amerikalı sinema sanatçısı 19 Mayıs - Yağmur Atacan, Türk oyuncu ve müzisyen 20 Mayıs - Óscar Cardozo, Paraguaylı solak forvet Haziran 6 Haziran - Gianna Michaels, Amerikalı porno yıldızı 8 Haziran - Kim Clijsters, Belçikalı tenisçi 16 Haziran - Naz Elmas, Türk oyuncu 19 Haziran - Mark Selby, İngiliz snooker oyuncusu 30 Haziran - Ebru Polat, Türk şarkıcı, avukat Temmuz 8 Temmuz Branko Grahovac, Bosnalı eski futbolcu Antonio Mirante, İtalyan futbolcu Volkan Ünlü, Türk futbolcu Takuya Miyamoto, Japon eski futbolcu Tatsuya Kamohara, Japon eski futbolcu Ramazan Şahin, Çeçen milli futbolcu Akira Tokairin, Japon eski futbolcu Kim Sung-kil, Güney Koreli eski futbolcu 23 Temmuz - Aaron Peirsol, Amerikalı yüzücü Ağustos 4 Ağustos - David Cerrajería, İspanyol futbolcu 6 Ağustos - Robin van Persie, Hollandalı futbolcu 7 Ağustos - Murat Dalkılıç, Türk pop şarkıcısı ve söz yazarı. 8 Ağustos - Bade İşçil, oyuncu 11 Ağustos - Chris Hemsworth, Avustralyalı oyuncu 12 Ağustos - Meryem Uzerli, Türk oyuncu 20 Ağustos - Zeynep Sevde Paksu, Türk çocuk edebiyatçısı, yazar ve yayıncı Eylül 1 Eylül Deniz Evin, Türk oyuncu Marcelo Carrusca, Arjantinli futbolcu 7 Eylül Mehmet Topuz, Türk futbolcu Pops Mensah-Bonsu, İngiliz profesyonel eski futbolcu 8 Eylül Kate Beaton, Kanadalı çizgi roman yazarı Elena Semikina, Kanadalı manken ve oyuncu Diego Benaglio, İsviçreli milli futbolcu Christian Vargas, Bolivyalı milli futbolcu Peter Kauzer, Sloven kanocu Shosuke Katayama, Japon futbolcu Ryoi Fujiki, Japon eski futbolcu 15 Eylül - Georges Akieremy, Gabonlu futbolcu 26 Eylül - Ricardo Quaresma, Portekizli futbolcu 22 Eylül - Şeref Tüfenk, Türk güreşçi 23 Eylül - Kolera, Türk rap şarkıcısı. Ekim 5 Ekim - Jesse Eisenberg, Amerikalı oyuncu 11 Ekim - Bradley James, İngiliz oyuncu 19 Ekim - Gökhan Saki, Türk asıllı Hollandalı kick boksçu 24 Ekim - Özgürcan Çevik, Türk oyuncu 27 Ekim Kıvanç Tatlıtuğ, Türk oyuncu Marie Moute, Fransız oyuncu 29 Ekim - Nurcan Taylan, Türk kadın halterci Kasım 8 Kasım - Sinan Güler, Türk basketbolcu 16 Kasım - Ege Çubukçu Rap sanatçısı, söz yazarı ve yapımcı 26 Kasım - Rachel Starr, Amerikalı porno oyuncusu 30 Kasım Engin Apaydın, Türk rallici Guillaume Gouix, Fransız oyuncu Aralık 2 Aralık - Ana Lucía Domínguez, Kolombiyalı oyuncu 9 Aralık - Neslihan Demir Darnel, Türk voleybolcu 20 Aralık - Gia Allemand, Amerikalı televizyon yıldızı ve model (ö. 2013) Ölümler 4 Kasım - Doğan Avcıoğlu (d. 1926) 8 Mayıs - John Fante (d. 1909) 21 Mayıs - Eric Hoffer (d. 1902) 22 Mayıs - Albert Claude (d. 1899) 25 Mayıs - I. İdris (d. 1890) 26 Mayıs - Necip Fazıl Kısakürek (d. 1904) 28 Mayıs - Çiğdem Talu (d. 1939)

2308

https://tr.wikipedia.org/wiki/1982

1982

Bu sayfada 1982 yılında dünyadaki uluslararası önemi olan olaylarla, bu yılda doğan ve ölen kişiler yer alır. Türkiye'de yaşanan olaylarla ilgili 1982'de Türkiye sayfasına bakınız. Olaylar 14 Ocak - Washington, DC - Florida seferini yapan 90 sefer sayılı Air Florida uçağı, kalkışından kısa süre sonra buzlanma nedeniyle otoyol köprüsüne çarparak Potomac Nehri'ne düştü. Uçaktaki 74 ve köprüdeki 4 kişi öldü. 2 Şubat - Suriye'de Hama Katliamı başladı. 15 Şubat - "Ocean Ranger" isimli petrol arama platformu, güçlü fırtına sebebiyle battı: 84 işçi öldü. 10 Mart - Amerika Birleşik Devletleri, terörizme destek olduğu gerekçesiyle Libya'ya petrol ambargosu koydu. 18 Mart - Arjantin, Birleşik Krallık'a bağlı Falkland Adaları'nı işgal etmeye başladı. 2 Nisan - Falkland Savaşı başladı: Arjantin, Falkland Adaları'nı işgal etti. 13 Nisan - Erzincan, Refahiye yakınlarında bir ABD askeri uçağı düştü, 28 kişi öldü. 17 Nisan - Kanada Anayasası kabul edildi. Kanada bağımsızlığını aldı. 25 Nisan - İsrail, Mısır'la yaptığı barış antlaşması uyarınca Sina Yarımadası'ndan tamamen çekildi. 30 Mayıs - İspanya, 16. NATO üyesi oldu. 6 Haziran - Lübnan Savaşı başladı. 8 Temmuz- Saddam Hüseyin ve bir grup terör örgütü Irak'ın eski başkenti Duceyil'e girip 145 kişiyi öldürdüler. Duceyil Katliamı 11 Haziran - Steven Spielberg'in ünlü bilimkurgu filmi E.T. gösterime girdi. 14 Haziran - Falkland Savaşı bitti. 9 Temmuz - Boeing 727 tipi Pan Am uçağı Louisiana'nın bir kasabasına düştü: uçaktaki 146 kişi ve yerde 8 kişi öldü. 11 Temmuz - 1982 FIFA Dünya Kupası İtalya-Batı Almanya final maçı ile sona erdi. Maçı İtalya Rossi, Tardelli ve Altobelli'nin golleriyle 3-1 aldı. Böylece kupa şampiyonu İtalya olurken Batı Almanya 2. Polonya 3. Fransa 4. oldu. 7 Ağustos - 2 ASALA militanının,Ankara Esenboğa Uluslararası Havalimanı'nda düzenlediği saldırıda, 2'si güvenlik görevlisi olmak üzere 8 kişi öldü, 72 kişi de yaralandı. Saldırganlardan biri öldürüldü, Levon Ekmekçiyan isimli diğer saldırgan yaralı olarak yakalandı. 20 Ağustos - Lübnan Sivil Savaşı 11 Eylül - Almanya'nın Mannheim şehrinin 375'inci kuruluş yıl dönümü kutlamaları kapsamında gösteri yapacak olan paraşütçüleri taşıyan CH-47 Chinook tipi helikopter havada parçalanarak düştü. 46 kişi öldü. 14 Eylül - Lübnan Başkan adayı Başir Gemayel bombalı saldırıda öldü; kardeşi 23 Eylül'de başkan seçildi. 25 Ekim - 10.000 TL'lik banknotlar tedavüle çıkarıldı. 3 Kasım - Afganistan'da bir tünelde patlayan tanker, 2.000'den fazla kişinin ölümüne sebep oldu. 30 Kasım - Michael Jackson'ın 2. albümü Thriller piyasaya çıktı. Albüm 100 milyondan fazla satarak Guinness Rekorlar kitabına girdi. 7 Aralık - Amerika Birleşik Devletleri'nde ilk kez bir idam cezası, zehirli iğne ile uygulandı. Tarihi bilinmeyenler Amerikalı yazılım ve donanım firması, Sun Microsystems kuruldu. Doğumlar Ocak 16 Ocak - Tuncay Şanlı, Türk futbolcu 17 Ocak - Dwyane Wade, Amerikalı basketbolcu 19 Ocak - Atacan Öztürk, profesyonel futbolcu. 23 Ocak - Veronica Vanoza, Çek pornografik film oyuncusu. 25 Ocak - Noemi, İtalyan Şarkıcı ve söz yazarı. 26 Ocak - Priya Rai, Hint kökenli Pornografik film oyuncusu 31 Ocak Salvatore Masiello, İtalyan futbolcu Elena Paparizou, Yunan şarkıcı Şubat 10 Şubat - Justin Gatlin, Amerikalı sprinter 11 Şubat - Neil Robertson, Avustralyalı snooker oyuncusu 12 Şubat - Bobi Wine sahne adıyla tanınan Robert Kyagulanyi Ssentamu, Ugandalı bir politikacı, şarkıcı, aktör ve iş insanı 25 Şubat Maria Kanellis, Amerikalı profesyonel güreşçi, şarkıcı, söz yazarı ve manken Flavia Pennetta, İtalyan tenisçi Mart 2 Mart - Kevin Kurányi, Alman futbolcu 3 Mart - Jessica Biel, Amerikalı aktri 4 Mart - Landon Donovan, Amerikalı Amerika Birleşik Devletleri millî futbol takımı kaptanı eski futbolcu 14 Mart - François Sterchele, Belçika'lı futbolcu (ö. 2008) 17 Mart - Mamedali Karadanov, Türkmen futbolcu 20 Mart - Tomasz Kuszczak, Polonyalı profesyonel kaleci 20 Mart - Fatma Kaplan Hürriyet, Türk siyasetçi 21 Mart - Maria Elena Camerin, İtalyan tenisçi 31 Mart - Paşhan Yılmazel, Türk oyuncu Nisan 2 Nisan - Marco Amelia, İtalyan futbolcu 6 Nisan - Damien Walters, İngiliz serbest koşucu, dublör, trambolin uzmanı ve jimnastikçi 16 Nisan - Robert Popov, Makedon futbolcu 14 Nisan Uğur Boral, Türk futbolcu Claudia Romani - İtalyan model 24 Nisan - Kelly Clarkson, Amerikalı şarkıcı 30 Nisan - Kirsten Dunst, Amerikalı aktris Mayıs 8 Mayıs - Adrian Gonzalez, Amerikalı beyzbolcu 10 Mayıs - Farid Mansurov, Azeri güreşçi 11 Mayıs - Gilles Guillain, Kolombiya asıllı Fransız oyuncu 15 Mayıs - Veronica Campbell, Jamaikalı sprinter 21 Mayıs - Saygın Soysal, Türk sinema ve dizi film oyuncusu 26 Mayıs - Hasan Kabze, Türk futbolcu 29 Mayıs Nataliya Dobrinska, Ukraynalı heptatlet Elyas M'Barek, Alman oyuncu Haziran 3 Haziran - Yelena İsinbayeva, Rus sırıkçı 5 Haziran - Alberto Gilardino, İtalyan futbolcu 12 Haziran - Diem Brown, Amerikalı sunucu ve gazeteci (ö. 2014) 21 Haziran - Prens William, İngiltere veliaht prensi 22 Haziran - Gustave Bebbe, Kamerunlu futbolcu 30 Haziran - Büşra Pekin, Türk tiyatro ve dizi oyuncusu. Temmuz 5 Temmuz - Tuba Büyüküstün, Türk oyuncu 8 Temmuz - Sophia Bush, Amerikalı oyuncu 10 Temmuz - Leila Alaoui, Faslı-Fransız fotoğrafçı ve video sanatçısı (ö. 2016) 13 Temmuz - Çiğdem Batur, Türk oyuncu 30 Temmuz - Yvonne Strahovski, Avustralyalı oyuncu Ağustos 1 Ağustos - Ferhat Kıskanç, Alman-Türk futbolcu 3 Ağustos Yelena Soboleva, Rus atlet Ayşenur Taşbakan, Türk taekwondocu 9 Ağustos Tülin Altıntaş, Türk voleybolcu Joel Anthony, Amerikalı basketbolcu Tyson Gay, Amerikalı atlet Takuto Hayashi, Japon futbolcu Jes Macallan, Amerikalı oyuncu Kate Siegel, Amerikalı oyuncu ve senarist 15 Ağustos - Lia Quartapelle, İtalyan ekonomist ve siyasetçi 17 Ağustos - Mark Salling, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı 24 Ağustos - Kim Källström, İsveçli futbolcu 27 Ağustos - Bergüzar Korel, Türk Oyuncu Eylül 3 Eylül - Chris Wilcox, Amerikalı basketbolcu 7 Eylül Gonca Özmen, Türk şair Rıza Efendioğlu, Türk futbolcu Iamel Kabeu, Yeni Kaledonyalı millî futbolcu 8 Eylül Kazuya Maeda, Japon futbolcu David Quiroz, Ekvadorlu milli futbolcu 14 Eylül - Aykut Erçetin, Türk futbolcu 20 Eylül - Begüm Birgören, Türk oyuncu 23 Eylül - Aina Clotet, İspanyol oyuncu Ekim 7 Ekim - Jermaine Defoe, İngiltereli futbolcu 17 Ekim - Ahmed Daher, Cibutili futbolcu Kasım 1 Kasım - Sait Naci Ergin Türk siyasetçi (d. 1908, Niğde, Osmanlı İmparatorluğu) 10 Kasım - Ahmet Kural, Türk oyuncu 11 Kasım - Asafa Powell, Jamaikalı sprinter 16 Kasım - Amar'e Stoudemire, NBA oyuncusu 24 Kasım - Damla Günay, Türk okçu 28 Kasım - Pero Pejić, Hırvat futbolcu 29 Kasım - Gemma Chan, İngiliz oyuncu Aralık 6 Aralık - Alberto Contador, İspanyol yol bisikleti yarışçısı 8 Aralık : Hamit Altıntop, Türk futbolcu Halil Altıntop, Türk futbolcu Nicki Minaj, Trinidadlı rapçi 13 Aralık - Elisa Di Francisca, İtalyan eskrimci 14 Aralık - Steve Sidwell, İngiliz futbolcu 15 Aralık - Matias Emilio Delgado, Arjantinli futbolcu Willie Gaston, Amerikan futbolu defans oyuncusu 18 Aralık - Kateřina Baďurová, Çek atlet 19 Aralık - Tero Pitkämäki, Finlandiyalı atlet 28 Aralık - Cedric Benson, Amerikan futbolu oyuncusu 30 Aralık - Boris Bajanov, Sovyetler Birliği Komünist Partisi Politbürosu sekreteri ve 1923-1925 yılları arasında Josef Stalin'in sekreteri (d. 1900) Doğduğu gün ve ay bilinmeyenler Denisa Kola, Arnavut manken Ölümler Ocak 5 Ocak - Ahmet Zaim, Kıbrıslı Türk siyasetçi ve diplomat (d. 1927) 9 Ocak - Nurullah Berk, Türk ressam (d. 1906) Şubat 8 Şubat - Lauri Virtanen, Finlandiyalı atlet (d. 1904) 17 Şubat - Lee Strasberg, Amerikalı tiyatro yönetmeni ve aktör (d. 1901) Mart 3 Mart - Georges Perec, Fransız sosyolog ve edebiyatçıdır (d. 1936) 5 Mart - John Belushi, Amerikalı komedyen, oyuncu, yazar, müzisyen (d. 1949) 29 Mart - Carl Orff, Alman besteci (d. 1895) Nisan 9 Nisan Turan Güneş, eski Türk dışişleri bakanı (d. 1922) Robert Havemann, Alman kimyacı (d. 1910) Mayıs 13 Mayıs - Kara Karayev, Azeri besteci (d. 1918) 21 Mayıs - Giovanni Muzio, İtalyan mimar ve akademisyen (d. 1893) 22 Mayıs - Cevdet Sunay, Türkiye Cumhuriyeti'nin 5. cumhurbaşkanı (d. 1899) Haziran 10 Haziran - Rainer Werner Fassbinder, Alman aktör (ö. 1945) 18 Haziran John Cheever, Amerikalı yazar (d. 1912) Djuna Barnes, Amerikalı modernist yazar (d. 12 Haziran 1892) 29 Haziran - Henry King, Amerikalı film yönetmeni (d. 1886) Ağustos 12 Ağustos - Henry Fonda, Oscar ödüllü Amerikalı sinema ve tiyatro oyuncusudur (d. 1905) 29 Ağustos - Ingrid Bergman, İsveçli sinema ve tiyatro oyuncusu (d. 1915) Eylül 6 Eylül - Azra Erhat, yazar ve çevirmen (d. 1915) 15 Eylül - Grace Kelly, Monako prensesi (d. 1929) Ekim 4 Ekim - Glenn Herbert Gould, Kanadalı piyanist (d. 1932) 1 Ekim - Mehmet Ali Kâğıtçı, Türkiye'de kâğıt sanayisinin kurucusu. (d. 1899) 11 Ekim - Yıldırım Önal, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu (d. 1931) 18 Ekim - Pierre Mendès France, Fransız siyasetçi, eski başbakan (1954-1955) (d. 1907) Kasım 1 Kasım - King Wallis Vidor (d. 8 Şubat 1894 - ö. 1 Kasım 1982), Amerikalı sinema yönetmeni (d. 1894) 4 Kasım - Jacques Tati (aslında Jacques Tatischeff), Fransız yönetmen ve aktör (d. 1907) 10 Kasım - Leonid İlyiç Brejnev, Ukraynalı Sovyet politikacı. 1964-1982 yılları arasında Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri olarak SSCB'yi yönetmiştir (d. 1906) Aralık 20 Aralık - Arthur Rubinstein, Polonyalı bir piyano virtüözüdür (d. 1887) 24 Aralık - Louis Aragon, siyasal eylemci ve komünist şair, romancı ve deneme yazarı (d. 1897) 1982 Nobel ödülünü kazananlar Barış : Edebiyat : Fizik : Kimya : Tıp : Ayrıca bakınız

2309

https://tr.wikipedia.org/wiki/1981

1981

Olaylar 1 Ocak - Yunanistan Avrupa Ekonomik Topluluğu üyeliğine kabul edildi. 5 Ocak - Atatürk'ün doğumunun 100. yılı nedeniyle ilan edilen 'Atatürk Yılı' törenlerle başladı. 4 Mart - Paris Büyükelçiliği Çalışma Ataşesi Reşat Moralı ve Din Görevlisi Tecelli Arı, ASALA tarafından öldürüldü. 1 Nisan - Yaz saati uygulaması ilk kez Sovyetler Birliği'nde de hayata geçirildi. 13 Mayıs - Mehmet Ali Ağca Papa II. Jean Paul'e karşı suikast girişiminde bulundu. 20 Ocak - İran, 52 Amerikalıyı rehin aldıktan 444 gün sonra serbest bıraktı. Aynı gün Ronald Reagan ABD'de başkanlık görevine resmen başladı. 24 Mayıs - THY'nin Haliç adlı yolcu uçağı Bulgaristan'ın Burgaz şehrine kaçırıldı. Mürettebat ve yolcular tarafından, hava korsanları etkisiz hale getirildi. 1 Ağustos - MTV yayına girdi 22 Eylül - Trakya'da planlı olarak yapılan 'Sonbahar Tatbikatı' esnasında, F-5 jet uçağı karargâh üzerine düştü. 40 asker öldü, 72 asker yaralandı. 16 Ekim - Milliyetçi Hareket Partisi, Adalet Partisi, Milli Selamet Partisi, Cumhuriyet Halk Partisi, Cumhuriyetçi Güven Partisi, Türkiye İşçi Partisi ve Türkiye Birlik Partisi kapatıldı. 21 Ekim - Türkiye'nin en büyük barajı olan 'Atatürk Barajı' faaliyete geçti. 23 Ekim - 160 üyeli Danışma Meclisi çalışmalarına başladı. Danışma Meclisi Başkanlığı'na, Konya Temsilcisi ve eski Başbakan Sadi Irmak seçildi. 2 Kasım - 5000 TLlik banknotlar tedavüle çıktı. 14 Aralık - İsrail, Golan Tepeleri'ni kendi topraklarına kattı. 30 Aralık - Galatasaray Eğitim Vakfı kuruldu. Tarihi bilinmeyenler Kaliforniya'da ilk AIDS vakaları başladı. Doğumlar Ocak 15 Ocak - Pamela Tola, Finlandiyalı oyuncu 19 Ocak - Asier del Horno, Basklı futbolcu 22 Ocak - Ben Moody, Amerikalı müzisyen. 31 Ocak : Selçuk Şahin, Türk futbolcu Justin Timberlake, Amerikalı pop şarkıcısı ve aktörü Şubat 1 Şubat - Gustaf Norén, Mando Diao'nun gitaristi 2 Şubat - Emre Aydın, Türk rock sanatçısı 9 Şubat - The Rev, Amerikalı müzisyen, rock sanatçısı 11 Şubat - Aritz Aduriz, Baskonya asıllı İspanyol futbolcu 16 Şubat - Michelle Tucker, Amerikalı pornografik film oyuncusu 27 Şubat - Josh Groban, Amerikalı lirik bariton Mart 10 Mart - Samuel Eto'o, Kamerunlu futbolcu 17 Mart - Servet Çetin, Türk futbolcu 19 Mart - Kolo Touré, Fildişi Sahilli futbolcu 23 Mart : Mesut Süre - Türk Radyo programcısı ve stand up sanatçısı Aysun Kayacı, Türk model ve oyuncu Nisan 14 Nisan - Willy William, Fransız müzisyen. 10 Nisan - Başak Daşman, Türk oyuncu 17 Nisan Michael Mifsud, Maltalı millî futbolcu Nicky Jam, Amerikalı şarkıcı Umut Kurt, Türk oyuncu 19 Nisan - Hayden Christensen, Amerikalı oyuncu 25 Nisan - Felipe Massa, Brezilyalı Formula 1 pilotu 30 Nisan - Rasim Ozan Kütahyalı, Türk köşe yazarı Mayıs 8 Mayıs Andrea Barzagli, İtalyan futbolcu Erdem Yener, Türk rock şarkıcı, dizi oyuncusu Stephen Amell, Kanadalı oyuncu 12 Mayıs - Rami Malek, Amerikalı oyuncu 13 Mayıs - Boncuk Yılmaz, İstanbul Kraliyet Tiyatrosu oyuncusu. 16 Mayıs Sergei Novitski, Rus buz patenci Ali Özen, Türk taekwondocu Jim Sturgess, İngiliz oyuncu 18 Mayıs - Eduardo Luís Abonizio Souza, Brezilyalı futbolcu 20 Mayıs - Iker Casillas, İspanyol futbolcu 27 Mayıs - Özgür Çevik, Türk oyuncu Haziran 3 Haziran - Ersin Karabulut, Türk karikatürist 5 Haziran - Serhat Akın, Türk futbolcu 9 Haziran - Natalie Portman, İsrailli oyuncu 12 Haziran - Adriana Lima, Brezilyalı Supermodel 15 Haziran - Alou Diarra, Fransız futbolcu 28 Haziran - Mara Santangelo, İtalyan tenisçi Temmuz 4 Temmuz - Froso Papaharalambus, Yunan şarkıcı 7 Temmuz - Synyster Gates, Avenged Sevenfold grubunun gitaristi 9 Temmuz - Özgür Peştimalci, Türk davulcu 14 Temmuz - Önder Turacı, Türk futbolcu 16 Temmuz - Maher Zain, İsveçli Müslüman müzisyen 19 Temmuz - Aleksandr Kotikov, II. Dünya Savaşı sonrası 1956-1950 yılları arasında Berlin'den sorumlu askeri yetkili olan Sovyet tümgeneral (ö. 1902) 20 Temmuz - Hanna Yablonskaya, Ukraynalı oyun yazarı ve şair (ö. 2011) 24 Temmuz - Summer Glau, Amerikalı oyuncu 29 Temmuz - Fernando Alonso, İspanyol Formula 1 pilotu 31 Temmuz - Matt Shadows, Avenged Sevenfold grubunun vokalisti Ağustos 2 Ağustos - Vlad Miriţă, Rumen şarkıcı 8 Ağustos - Roger Federer, İsviçreli tenisçi Simge Sağın, Türk şarkıcı, söz yazarı ve besteci. 25 Ağustos - Rachel Bilson, Amerikalı aktris Eylül 1 Eylül - Alper Çağlar, Türk yönetmen 2 Eylül - Ferhat Çerçi, Türk-Alman futbolcu 4 Eylül - Beyoncé, Amerikalı şarkıcı ve oyuncu 7 Eylül Gökhan Zan, Türk futbolcu Kyohei Yamagata, Japon eski futbolcu 8 Eylül Koji Nakao, Japon eski futbolcu Daiki Takamatsu, Japon eski futbolcu Nozomu Kanaguchi, Japon eski futbolcu Dan Fredinburg, Amerikalı mühendis (ö. 2015) Tsuyoshi Yoshitake, Japon eski futbolcu Teruyuki Moniwa, Japon milli futbolcu Morten Gamst Pedersen, Norveçli futbolcu 13 Eylül - August Night, Amerikalı pornografik aktris ve model 15 Eylül - Dave Mantel, Hollandalı oyuncu, film yapımcısı ve manken (ö. 2018) 22 Eylül Barış Atay, Türk sinema ve dizi oyuncusu Emre Canpolat, Türk oyuncu Sedat Ağçay, Türk futbolcu 26 Eylül - Serena Williams, Amerikalı tenisçi 28 Eylül - Gül Gölge, Türk TV sunucusu, manken oyuncu Ekim 1 Ekim - Júlio Baptista, Brezilyalı futbolcu 3 Ekim : Andreas Isaksson, İsveçli kaleci Zlatan Ibrahimović, İsveçli futbolcu 5 Ekim - Alper Ulusoy, Süper Lig hakemi. 9 Ekim - Gaël Givet, Fransız futbolcu 12 Ekim - Engin Akyürek, Türk dizi ve sinema filmi oyuncusu 15 Ekim - Elena Dementieva, Rus tenisçi 19 Ekim - Heikki Kovalainen, Fin Formula 1 pilotu 24 Ekim - Kemal Aslan, Türk futbolcu 26 Ekim - Christina Milian, Amerikalı R&B pop şarkıcısı 27 Ekim - Volkan Demirel, Türk futbolcu 28 Ekim - Milan Baroš, Çek futbolcu 30 Ekim - Tan Taşçı, Türk şarkıcı, söz yazarı, besteci 31 Ekim - Frank Iero, Amerikalı gitarist Kasım 7 Kasım - Gitte Aaen, Danimarkalı hentbolcu 8 Kasım Mithat Can Özer, Türk şarkı sözü yazarı ve oyuncu Joe Cole, İngiliz futbolcu 9 Kasım- Gökçe Bahadır, Türk oyuncu 11 Kasım- Sarp Apak, Türk oyuncu 14 Kasım Vanessa Bayer, Amerikalı oyuncu ve komedyen Russell Tovey, İngiliz oyuncu 20 Kasım - İbrahim Toraman, Türk futbolcu 24 Kasım - Gizem Girişmen, Türk okçu. 25 Kasım - Xabi Alonso, İspanyol futbolcu 26 Kasım - Natasha Bedingfield, İngiliz şarkıcı Aralık 2 Aralık - Britney Spears, Amerikalı pop müzik şarkıcısı, dansçı, söz yazarı ve sinema oyuncusu 7 Aralık - Tuba Ünsal, manken, oyuncu 8 Aralık - Azra Akın, Türk manken-model ve oyuncu 11 Aralık - Zacky Vengeance, Amerikalı rock müzisyeni 13 Aralık - Amy Lynn Lee, Evanescence grubunun Amerikalı vokalist ve besteci 15 Aralık - Najoua Belyzel, Fransız şarkıcı 17 Aralık - Tolgahan Sayışman, Türk oyuncu 21 Aralık - Cristian Zaccardo, İtalyan futbolcu 28 Aralık - Sienna Miller, Amerikalı oyuncu Doğduğu gün ve ay bilinmeyenler Serhat Büker, Türk basketbolcu Zeynep Koltuk, Türk TV oyuncusu ve sunucu Erdem Sezer, Türk Millî Yüzücü, 2009 Dünya Dördüncüsü Ece Üner, haber spikeri Églantine Rembauville, Fransız oyuncu Ölümler 2 Ocak - Eflatun Cem Güney, Türk folklor araştırmacısı ve masalcı (d. 1896) 28 Ocak - Özdemir Asaf, Türk şair. 1 Şubat - Prof. Dr. Ayşe Saffet Alpar, Türkiye'nin ilk kadın rektörü 6 Şubat - Frederika, Yunanistan Kraliçesi. 9 Şubat - Bill Haley, 1950'lerin vazgeçilmez rock'n roll sanatçısı 15 Mart - Yaşar Nabi Nayır, Türk şair, yazar ve yayıncı. (d. 25 Aralık 1908) 11 Mayıs - Bob Marley 1 Temmuz - Marcel Breuer, Amerikalı mimar ve tasarımcı. (d. 1902) 12 Ağustos - Aleš Bebler, Sloven, Yugoslav hukukçu, diplomat (d. 1907) 6 Ekim - Enver Sedat, Mısır'ın 3. Cumhurbaşkanı (d. 1918) 10 Kasım - Abel Gance, Fransız yönetmen, oyuncu, yazar 19 Kasım - Enver Gökçe, Türk şair. 6 Eylül - Christy Brown, İrlandalı yazar ve ressam. Öldüğü gün ve ay bilinmeyenler Sabih Arca - Türk futbolcu (d. 1901)

2310

https://tr.wikipedia.org/wiki/1980

1980

1980 (MCMLXXX) salı günü başlayan yıl. 20. yüzyılın ve 2. milenyumun 80. yılı. Bu sayfada, 1980 yılında dünyadaki uluslararası önemi olan olaylarla, bu yılda doğan ve ölen kişiler yer alır. Türkiye'de yaşanan olaylarla ilgili 1980'de Türkiye sayfasına bakınız. Olaylar Ocak 9 Ocak - Suudi Arabistan'da 63 kişi, 1979 Kâbe Baskını'nı gerçekleştirdikleri nedeniyle kafası kesilerek idam edildi. 16 Ocak - Bilim insanları interferon üretmeyi başardı. Şubat Mart Nisan 18 Nisan - Rodezya, Zimbabve adı altında bağımsızlığını ilan etti. 24 Nisan - 25 Nisan - ABD'nin, Tahran'daki Büyükelçiliği'nde bulunan rehineleri kurtarmak için başlattığı operasyon (Operation Eagle Claw), üç askeri helikopterde meydana gelen teknik arıza nedeniyle başarısızlıkla sonuçlandı. Helikopterlerden birinin İran toprakları üzerinde düşmesi sonucu 8 asker öldü. Mayıs 18 Mayıs - ABD'nin Washington eyaletinde bulunan St. Helens Yanardağı infilak etti. Piroklastik akıntı ve lahar yüzünden 57 kişi hayatını kaybetti. Haziran 1 Haziran - CNN yayın hayatına başladı. Temmuz 30 Temmuz - Büyük Okyanus'taki, İngiliz-Fransız ortak yönetimindeki Vanuatu bağımsızlığını ilan etti. Ağustos Eylül 12 Eylül - Türk Silahlı Kuvvetleri ülkedeki gelişmelerden dolayı yönetime el koydu. Siyasal partiler, sivil toplum örgütleri ve dernekler kapatıldı; parti başkanları ve aydınlarla birlikte çok sayıda mesleki ve siyasal örgüt yöneticisi tutuklandı. 22 Eylül - İran-Irak Savaşı başladı. Ekim 4 Kasım - Ronald Reagan Amerika Birleşik Devletleri Başkanı seçildi. Doğumlar Ocak 3 Ocak Yusuf Demirkol, Türk şarkıcı ve besteci Kurt Vile, Amerikalı müzisyen 4 Ocak - Bobbi Eden, Amerikalı pornografik film oyuncusu 5 Ocak - Etienne Bito'o, Gabonlu milli futbolcu 12 Ocak Akiko Morigami, Japon tenis oyuncusu Amerie, R&B şarkıcısı, söz yazarı, dansçı, aktris ve model 20 Ocak Karl Anderson, Amerikalı profesyonel güreşçi Ertuğrul Arslan, Türk futbolcu Felicitas Woll, Alman oyuncu 25 Ocak Xavi, İspanyol futbolcu Paulo Assunção, Brezilyalı futbolcu 27 Ocak Marat Safin, Tatar asıllı Rus tenisçi Austin O'Riley, Amerikalı çıplak model ve pornografik film oyuncusu Şubat 1 Şubat Florin Bratu, Rumen futbolcu Liasos Luka, Kıbrıs Rumu futbolcu 3 Şubat - Ayça Işıldar Ak, Türk oyuncu ve seslendirme sanatçısı 8 Şubat - Bilge Kösebalaban, Direc-t grubu gitarist ve vokalisti 9 Şubat - Angelos Charisteas, Yunan futbolcu 11 Şubat - Mark Bresciano, Avustralyalı futbolcu 20 Şubat - Berk Tokay, Türk grafiker 29 Şubat - Çağdaş Atan, Türk futbolcu Mart 1 Mart - Burcu Kara, Türk dizi ve sinema oyuncusu 7 Mart Boštjan Nachbar, Sloven millî basketbolcu Laura Prepon, Amerikalı oyuncu Murat Boz, Türk pop müzik şarkıcısı 8 Mart - Lavinia Wilson, Alman oyuncu 9 Mart - Burçin Terzioğlu, Türk dizi ve sinema oyuncusu 16 Mart - Bahri Tanrıkulu, Türk Millî Tekvando sporcusu 18 Mart - Aleksey Yagudin, Rus buz patenci 21 Mart - Marit Bjørgen, Norveçli sporcu 25 Mart - Bartók Eszter, Macar şarkıcı 21 Mart - Ronaldinho, Brezilyalı futbolcu 30 Mart - Yalın, Türk pop müzik şarkıcısı Nisan 1 Nisan - Randy Orton, Amerikalı profesyonel güreşçi 7 Nisan - Alice Blom, Hollandalı voleybolcu 10 Nisan - John Baker, Amerikalı sinema oyuncusu 12 Nisan - Arda Kural, Türk oyuncu 13 Nisan- Jana Cova, Çek porno yıldızı 28 Nisan - Karolina Goçeva, Makedon şarkıcı Mayıs 3 Mayıs Alper Tezcan, Türk futbolcu Ayçin İnci, Türk dizi ve sinema oyuncusu 5 Mayıs - Anastasia Gimazetdinova, Özbek artistik buz patencisi 19 Mayıs - Demet Evgar, Türk oyuncu 20 Mayıs - Juliana Pasha, Arnavut şarkıcı ve söz yazarı 21 Mayıs - Aydın Çetin, Türk futbolcu 29 Mayıs - Petek Dinçöz, Türk şarkıcı, dizi oyuncusu, sinema oyuncusu ve televizyon sunucusu 30 Mayıs - Steven Gerrard, İngiliz futbolcu Haziran 1 Haziran - Agasi Ağagüloğlu, Türk ve Azeri boksör 3 Haziran Lazaros Papadopulos, Yunan basketbolcu Amauri, İtalyan futbolcu 17 Haziran - Sıla, Türk şarkıcı 21 Haziran Ayşegül Abadan, Türk piyanist Barış Özcan, Türk basketbolcu 23 Haziran - Francesca Schiavone, İtalyan tenisçi 30 Haziran - Nourdin Boukhari, Fas ve Hollanda vatandaşı futbolcu Temmuz 6 Temmuz - Pau Gasol, İspanyol basketbolcu 7 Temmuz - Serdar Kulbilge, Türk futbolcu 15 Temmuz - Bruno Mbanangoyé Zita, Gabonlu defans oyuncusu 18 Temmuz - Kristen Bell, Amerikalı oyuncu 19 Temmuz Xavier Malisse, Belçikalı tenisçi Alice Renavand, Fransız balerin 20 Temmuz - Gisele Bundchen, Brezilyalı modeli 21 Temmuz - Özgür Can Öney, maNga isimli müzik grubunun davulcusu 23 Temmuz - Michelle Williams, gospel ve R&B şarkıcısı, söz yazarı, oyuncu ve dansçı 25 Temmuz - Antonella Serra Zanetti, İtalyan tenisçi Ağustos 1 Ağustos - Mancini, Brezilyalı futbolcu 5 Ağustos - Juliana de Aquino, Brezilyalı şarkıcı (ö. 2009) 12 Ağustos - Cenk Yüksel, Türk ses sanatçısı 13 Ağustos - İrina Berejna, Ukraynalı siyasetçi (ö. 2017) 14 Ağustos - Aydın Toscalı, Türk futbolcu 20 Ağustos - Rosalba Pippa (Arisa), İtalyan şarkıcı 24 Ağustos - Rachael Carpani, Avustralyalı oyuncu 27 Ağustos - Begüm Kütük Yaşaroğlu, Türk oyuncu Eylül 7 Eylül Emre Belözoğlu, Türk futbolcu Emir Sevinç, Türk şarkıcı ve şarkı sözü yazarı Gabriel Milito, Arjantinli futbolcu Nigar Cemal, Azerbaycanlı şarkıcı Javad Nekounam, İranlı eski millî futbolcu ve teknik direktör Cevad Nekunam, İranlı futbolcu 8 Eylül Jun Kokubo, Japon eski futbolcu Slim Thug, Amerikalı rapçi Mbulaeni Mulaudzi, Güney Afrikalı koşucu (ö. 2014) 10 Eylül - Şahin Necefi, İranlı şarkıcı ve söz yazarı 18 Eylül - Ahmed Al-Bahri, Suudi Arabistanlı futbolcu 19 Eylül - Ayşe Tezel, Britanyalı oyuncu 21 Eylül - Henriette Mikkelsen, Danimarkalı hentbolcu 23 Eylül - Şahin İmranov, Azeri boksör 25 Eylül Betül Demir, Türk pop müzik şarkıcısı Nataša Bekvalac, Sırp pop müzik şarkıcısı 27 Eylül - Anna Artamonova, Rus voleybolcu Ekim 6 Ekim Eser Altın, Türk futbolcu Zaida Catalán, İsveçli siyasetçi (ö. 2017) 11 Ekim - Menduh Kızılkula, Türk profesyonel güreşçi 12 Ekim - Andreas Constantinou, Kıbrıslı futbolcu 13 Ekim - Ashanti, Amerikan kayıt sanatçısı, albüm yapımcısı, aktris, dansçı ve manken 14 Ekim Ben Whishaw, İngiliz sinema ve tiyatro oyuncusu Cansu Dere, Türk oyuncu, eski manken 18 Ekim - Birsen Bekgöz, Türk kısa mesafe koşucusu 21 Ekim - Aslı Altaylar, Türk dizi oyuncusu 24 Ekim - Matthew Amoah, Ganalı millî futbolcu 27 Ekim - Ali Aliyev, Kazak futbolcu 29 Ekim - Ben Foster, Amerikalı faktör Kasım 1 Kasım - Bilgin Defterli, Türk kadın millî futbolcu 2 Kasım Diego Lugano, Uruguaylı futbolcu Kennedy Bakırcıoğlu, Süryani asıllı İsveçli futbolcudur Mustafa Ceceli, Türk şarkıcı, aranjör, albüm yapımcısı 5 Kasım Christoph Metzelder, Alman futbolcu Antonella Del Core, İtalyan voleybolcu 6 Kasım - Mert Nobre, Brezilya asıllı Türk futbolcu 12 Kasım Benoît Pedretti, Fransız futbolcu Nur Fettahoğlu, oyuncu 21 Kasım - Angel Long, Britanyalı pornografik oyuncu ve çıplak model 22 Kasım - Vanessa van Arendonk, Hollandalı manken 25 Kasım - Aaron Mokoena, Güney Afrikalı futbolcu 30 Kasım - Cem Adrian, Türk şarkıcı, söz yazarı, yapımcı ve yazar Aralık 2 Aralık - Benjamin Mako Hill, Debian hacker, araştırmacı, aktivist ve yazar 5 Aralık - Gülden Kayalar, Türk voleybolcu 12 Aralık - Berkant Göktan, Türk millî futbolcu 14 Aralık - Didier Zokora, Fildişi Sahilli futbolcu 15 Aralık - Alexandra Stevenson, Amerikalı profesyonel tenis oyuncusu 18 Aralık - Christina Aguilera, Amerikalı şarkıcı ve güfte yazarı 20 Aralık- Ashley Cole, İngiliz futbolcu 24 Aralık - Stephen Appiah, Ganalı futbolcu Tarihi bilinmeyenler Aydın Polatçı - Türk güreşçi Bahar Yanılmaz - Türk oyuncu Başak Mireli - Türk yelkenci Ölümler 25 Mart - Roland Barthes, Fransız felsefeci, göstergebilimci, edebiyat eleştirmeni, edebiyat ve toplum teorisyeni (d. 1915) 15 Nisan - Jean-Paul Sartre, Fransız yazar ve düşünür (d. 1905) 4 Mayıs - Josip Broz Tito, Yugoslavya SFC lideri Mareşal 17 Mayıs - Gündüz Kılıç, Galatasaray'lı futbolcu ve teknik yönetmen (d. 1918) 27 Mayıs - Gün Sazak, MHP'li eski bakan 25 Eylül - John Bonham, Led Zeppelin grubunun efsanevi davulcusu 5 Kasım - Mohammed Salim, Hint futbolcu (d. 1904) 2 Aralık - Romain Gary, Fransız yazar, film direktörü, savaş pilotu ve büyükelçi 8 Aralık - John Lennon, The Beatles grubunun kurucusu, yazar, aktivist (d. 1940) Tarihi bilinmeyenler Haziran - Alfredo Bai, İtalyan heykeltıraş (d. 1913) 1980 Nobel ödülünü kazananlar Fizik – Kimya – Tıp – Edebiyat – Barış – Ekonomi –

2311

https://tr.wikipedia.org/wiki/1979

1979

Bu sayfada, 1979 yılında dünyadaki uluslararası önemi olan olaylarla, bu yılda doğan ve ölen kişiler yer alır. Türkiye'de yaşanan olaylarla ilgili 1979'da Türkiye sayfasına bakınız. Olaylar 1 Ocak - Çin ile Amerika Birleşik Devletleri arasında diplomatik ilişkiler başladı. 7 Ocak - Vietnam ordusu ve desteklediği isyancı güçler, 3 aydır sürdürdükleri askerî harekât sonunda, Kamboçya'nın başkenti Phnom Penh'e girerek, Pol Pot ve Kızıl Kmer iktidarını devirdiler. 16 Ocak - İran Şahı Muhammed Rıza Pehlevi ailesiyle beraber ülkesini terk etti, böylece İran'daki 2500 yıllık monarşi yönetimi sona erdi. 11 Şubat - İran'da İmam Humeyni önderliğinde İran halkı İslam devrimi yaptı. 18 Şubat - Sahra Çölü'nde ilk defa kar yağdı. 22 Şubat - Saint Lucia, Birleşik Krallık'tan bağımsızlığını ilan etti. 15 Mart - Türkiye'de CENTO'dan çekildiğini açıkladı. 4 Nisan - Eski Pakistan Başbakanı Zülfikar Ali Butto asılarak idam edildi. 11 Nisan - Tanzanya birlikleri Uganda'nın başkenti Kampala'ya girdi ve İdi Amin'i devirdi. 4 Mayıs - Margaret Thatcher, Birleşik Krallık'ın ilk kadın başbakanı oldu. 19 Temmuz - Nikaragua'da Sandinista Ulusal Kurtuluş Cephesi diktatör Somoza Debayle'yi devirdi. 10 Ağustos - Michael Jackson,Off the Wall albümünü yayınladı. 1 Eylül - ABD'nin Pioneer 11 adlı uzay aracı, Satürn'ü ziyaret eden ilk uzay aracı oldu. 5 Ekim - Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) Lideri Yaser Arafat Ankara'ya geldi, Türkiye'de açılan, elçilik statüsündeki temsilciliğine Filistin Bayrağı çekildi. 27 Ekim - Saint Vincent ve Grenadinler bağımsızlığını ilan etti. 4 Kasım - İran'da 3000 kişilik radikal bir grup Amerika Birleşik Devletleri Büyükelçiliğini basarak, 53'ü Amerikalı olmak üzere 90 kişiyi rehin aldı. 15 Kasım - İstanbul'da bir Yunan şilebiyle çarpışan İndependenta adlı dev Rumen tankeri infilak edip,yanmaya başladı.51 denizci öldü. Yangın bir ay sürdü.İstanbul Boğazı'nda trafik akışı aksadı.96 bin ton ham petrol denize aktı. 28 Kasım - Papa II. Jean Paul Ankara'ya geldi. 12 Aralık - Rodezya'nın adı Zimbabve olarak değişti. 24 Aralık - SSCB Afganistan'ı işgal etti. 31 Aralık - İspanya'da Katalonya Özerk Bölgesi kuruldu. Tarihi bilinmeyenler İlk özelleştirme, Birleşik Krallık'ta mevcut iktidar olan Muhafazakâr Parti tarafından gerçekleştirilmiştir. Pehlevi Hanedanı devrilerek günümüz İran ortaya çıkmıştır. Doğumlar Ocak 2 Ocak - Çağla Şikel, manken, oyuncu 9 Ocak - Mehmet Yozgatlı, futbolcu 16 Ocak - Aaliyah, Amerikalı şarkıcı, oyuncu (ö. 2001) 22 Ocak - Cassio Lincoln 18 Ocak - Cem Bahtiyar maNga grubunun gitaristidir Şubat 2 Şubat - Fani Halkia, Yunan atlet 1979 Romina Belluscio, Arjantinli sunucu Mariska, Fin rapçi Rafael Marquez, Meksikalı futbolcu 21 Şubat - Carly Colón, Puerto Rico'lu profesyonel güreşçi. 21 Şubat - Tiziano Ferro, İtalyan pop müziği şarkıcısı 23 Şubat - Lucas Abraham, Arjantinli futbolcu Mart 8 Mart - Bülent Polat, oyuncu 10 Mart - Alexander Khuon, Alman oyuncu 11 Mart - Joel Madden, Amerikalı Good Charlotte grubunun vokali 19 Mart - Hidayet Türkoğlu, basketbolcu Nisan 2 Nisan - Aslı Tandoğan, Türk dizi ve sinema oyuncusu. 2 Nisan - Bengü Erden, Türk şarkıcı 8 Nisan - Alexi Laiho, Finlandiyalı solist, gitarist, söz yazarı 10 Nisan - Rachel Corrie, Amerikalı aktivist,barış ve yardım gönüllüsü. Uluslararası Dayanışma Hareketi Üyesi (ö. 2003) 12 Nisan - Mateja Kežman, futbolcu 19 Nisan - Kate Hudson, yapımcı, yönetmen ve aktris 21 Nisan - Tobias Linderoth, İsveçli futbolcu 14 Nisan- Kerem Tunçeri,Türk Basketbolcu Mayıs 19 Mayıs - Andrea Pirlo, İtalyan futbolcu 26 Mayıs - Mehmet Okur, Türk basketbolcu 30 Mayıs - Berksan, Türk şarkıcı 30 Mayıs - Fabian Ernst, Alman futbolcu 30 Mayıs - Clint Bowyer, Amerikalı yarış pilotu Haziran 5 Haziran - Pete Wentz, Amerikalı Fall Out Boy Grubunun basisti 12 Haziran - Evrim Akın, Türk aktris 29 Haziran - Barış Akarsu, Türk şarkıcı, oyuncu (ö. 2007) Temmuz 2 Temmuz - Rebecca Mader, İngiliz oyuncu 21 Temmuz - Özgür Can Öney maNga grubunun davulcusudur. 23 Temmuz - Mehmet Akif Alakurt, model, aktör. 26 Temmuz - Engin Altan Düzyatan, Türk oyuncu Ağustos 15 Ağustos - Cassandra Lynn, Amerikalı model (ö. 2014) 16 Ağustos - Halil Sezai Paracıkoğlu, Tiyatro ve sinema oyuncusu, müzisyen, söz yazarı, besteci. 20 Ağustos - Şebnem Bozoklu, Türk oyuncu 23 Ağustos - Güçlü Soydemir, Türk şarkıcı, besteci, yönetmen 26 Ağustos - Yağmur Sarıgül, Türk besteci ve maNga grubun elektro gitaristidir. Eylül 1 Eylül - Tim Kennedy, Amerikalı profesyonel karma dövüş sanatçısı 3 Eylül - Başak Şengül, Türk haber sunucusu Yuri Ebihara, Japon model ve aktör 7 Eylül Mehmet Ali Nuroğlu, Tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu Ersin Güreler, Türk eski futbolcu Owen Pallett, Kanadalı besteci, çalgıcı ve şarkıcı Murat Karakoç, Türk futbolcu 8 Eylül Susana Rivadeneira, Ekvadorlu model Pink, Amerikalı şarkıcı ve söz yazarı Medine Saduakasova, Kazak şarkıcı Péter Lékó, Macar satranç oyuncusu 11 Eylül - David Pizarro, Şilili futbolcu 11 Eylül - Éric Abidal, Fransız futbolcu 27 Eylül - Aslı Güngör, Türk şarkıcı 29 Eylül - Orhan Ak, futbolcu 30 Eylül - Primož Kozmus, Slovenyalı atlet 27 Eylül - Raúl González, futbolcu Ekim 1 Ekim - Florin Salam, Rumen manele şarkıcısı 3 Ekim - Efe Yılmaz, Türk müzisyen 8 Ekim - Kristanna Loken, Amerikalı aktris 14 Ekim - Timur Rodriguez, Azeri asıllı Rus şarkıcı, aktör ve şovmen 17 Ekim - Kimi Räikkönen, Finlandiyalı Formula 1 pilotu 19 Ekim - Özgün Uğurlu, Türk şarkıcı, besteci, söz yazarı ve aranjör 22 Ekim - Deivid, futbolcu 31 Ekim - Simão Sabrosa, Portekizli futbolcu Kasım 7 Kasım - Ayako Fujitani, Japon yazar ve aktris 21 Kasım - Alihan Kuriş, Türk din adamı, mimar, Süleymancılar'ın lideri 21 Kasım - Vincenzo Iaquinta, İtalyan futbolcu. 23 Kasım - Nihat Kahveci, Türk futbolcu 29 Kasım - Gökhan Özen, Türk şarkıcı 30 Kasım - Yao Aziawonou, Togolu futbolcu Aralık 25 Aralık - Ferman Akgül maNga grubunun solisti Ölümler 1 Şubat - Abdi İpekçi, Milliyet Gazetesi Genel Yayın Müdürü ve Başyazarı. Akşam saatlerinde gazeteden çıkıp Nişantaşı'ndaki evine giderken otomobilinde uğradığı silahlı saldırı sonucu yaşamını yitirdi (d. 1929). 7 Şubat - Josef Mengele, 1979 Bertioga, Brezilya 29 Nisan - Muhsin Ertuğrul, Türk tiyatro sanatçısı (d. 1892) 1 Mayıs - Morteza Motahhari, İranlı bilgin, siyasetçi (d. 1920) 11 Haziran - John Wayne, Amerikalı aktör (d. 1907) 16 Haziran - Ayhan Işık, Türk sinema oyuncusu (d. 1929) 10 Eylül Agostinho Neto, Angola'lı yazar, bağımsızlık önderi, ilk Devlet Başkanı. Cuma Tak, PKK kurucularından Kürt militan (d. 1956) 20 Eylül - Ludvik Svoboda, Çekoslovak general ve politikacı (d. 1895) 23 Kasım - Merle Oberon (d. 19 Şubat 1911) 13 Aralık - Behçet Necatigil, Türk şair (d. 1916) Öldüğü gün ve ay bilinmeyenler Ahmed Zahir, Afgan müzisyen (d. 1949) Tōyō Miyatake, Japon asıllı Amerikalı fotoğrafçı (d. 1895)

2312

https://tr.wikipedia.org/wiki/1978

1978

Bu sayfada, 1978 yılında dünyadaki uluslararası önemi olan olaylarla, bu yılda doğan ve ölen kişiler yer alır. Türkiye'de yaşanan olaylarla ilgili 1978'de Türkiye sayfasına bakınız. Olaylar 1 Ocak - Hindistan havayollarına ait Boeing 747 tipi bir yolcu uçağı, Mumbai açıklarında havada infilak ederek denize çakıldı; 213 kişi öldü. 15 Şubat - Bakanlar Kurulunca, ülkenin döviz sıkıntısını hafifletmek için yurt dışına yapılan turistik gezilerin en az 2 yılda bir yapılabileceği kararlaştırıldı. 10 Mart - 1978 tarihli Nükleer Yayılmanın Önlenmesi Yasası yürürlüğe girdi. 16 Mart - Eski İtalya Başbakanı Aldo Moro, Roma'da Kızıl Tugaylar tarafından kaçırıldı. 18 Nisan - Amerika Birleşik Devletleri Senatosu, Panama Kanalı'nın 31 Aralık 1999'a kadar Panama denetimine bırakılmasını kabul etti. 20 Nisan - Normal rotasından sapan bir Güney Kore yolcu uçağı, bir Sovyetler Birliği jeti tarafından ateş açılarak, zorla Murmansk'a indirildi. 9 Mayıs - Kızıl Tugaylar tarafından kaçırılmış olan eski İtalya Başbakanı Aldo Moro'nun cesedi Roma'da park edilmiş bir arabada bulundu. 23 Mayıs - Türkiye, İmralı Cezaevi'nden kaçan Billy Hayes'in yazdığı romandan uyarlanarak sinemaya aktarılan Geceyarısı Ekspresi filmini protesto etti. 2 Haziran - Madrid'de ASALA'nın düzenlediği saldırı sonucunda, Türkiye'nin Madrid Büyükelçisi Zeki Kuneralp'in makam arabasında bulunan eşi Necla Kuneralp, emekli Büyükelçi Beşir Balcıoğlu ve şoförü öldüler. Büyükelçi araçta bulunmadığı için kurtuldu. 24 Haziran - Yemen Arap Cumhuriyeti Başkanı Ghashmi bombayla öldürüldü 25 Temmuz - Amerika Birleşik Devletleri Senatosu, Türkiye'ye uygulanan silah ambargosunu, uzun tartışmalardan sonra şartlı olarak kaldırılmaya karar verdi. 1 Ekim - Büyük Okyanus'taki Tuvalu, Birleşik Krallık'tan bağımsızlığını ilan etti. 16 Ekim - Kraków Başpiskoposu Karol Wojtyla II. Jean Paul adıyla Papa seçildi. Tarihteki ilk Slav asıllı ve 400 yıl sonra İtalyan asıllı olmayan ilk papa olarak göreve başladı. 3 Kasım - Karayip Denizi'ndeki Dominika, Birleşik Krallık'tan bağımsızlığını ilan etti. 18 Kasım - Guyana'da Jim Jones önderliğindeki People's Temple tarikatına mensup 909 kişi siyanür ile toplu intihar eylemi gerçekleştirdi. 27 Aralık - İspanya'da düzenlenen anayasa referandumuyla, 40 yıl süren diktatörlükten sonra demokrasiye geçildi. 29 Aralık - Almanya Nasosyalist İşçi Partisi başkanı Germann Hoffman kaldığı otel odasında uğradığı silahlı saldırı sonucu hayatını kaybetti Kesin tarihi bilinmeyenler PKK'nın kuruluşu Doğumlar Ocak 2 Ocak - Eduard Memmedov, Azeri dövüşçü 4 Ocak - Marcello Bravo, Avusturyalı porno aktörü 9 Ocak - Gennaro Gattuso, İtalyan futbolcu 28 Ocak - Gianluigi Buffon, İtalyan futbolcu Şubat 4 Şubat - Ömer Onan, Türk basketbolcu 7 Şubat - Marina Kislova, Rus sprinter 8 Şubat - Gökhan Tepe, Türk pop müzik sanatçısı. 16 Şubat - Tia Hellebaut, Belçikalı atlet 19 Şubat - Alioum Saidou, Kamerunlu futbolcu Mart 1 Mart - Jensen Ackles, Amerikalı oyuncu 9 Mart - Lucas Neill, Avustralyalı futbolcu 11 Mart -Didier Drogba, Fildişi Sahilli futbolcu 11 Mart - Hayko Cepkin, Ermeni asıllı Türk rock şarkıcısı 19 Mart - Lenka, Avustralyalı şarkıcı 27 Mart - Marius Bakken, Norveçli atlet 31 Mart Jérôme Rothen, Fransız futbolcu Stephen Clemence, İngiliz futbolcu ve teknik direktör Nisan 7 Nisan - Duncan James, İngiliz şarkıcı 9 Nisan - Cameron Cartio,İranlı şarkıcı 12 Nisan - Svetlana Lapina, Rus yüksek atlamacı 13 Nisan - Carles Puyol, İspanyol futbolcu 25 Nisan - Malali Cuya, Afganistanlı aktivist 27 Nisan - Neslihan Yeşilyurt, Türk yönetmen 30 Nisan - Simone Barone, İtalyan futbolcu Mayıs 1 Mayıs - Orhan Ölmez, Türk şarkıcı. 2 Mayıs - Kumail Nanjiani, Pakistanlı oyuncu 5 Mayıs - Leandro Cufré, Arjantinli futbolcu 8 Mayıs - Lucio, Brezilyalı futbolcu 11 Mayıs - Perttu Kivilaakso, Fin çellist Haziran 13 Haziran - Richard Kingston, Ganalı futbolcu 18 Haziran - Sarah Adler, Fransız oyuncu 19 Haziran - Dirk Nowitzki, Alman basketbolcu 29 Haziran - Nicole Scherzinger, Şarkıcı,Söz Yazarı,Dansçı Temmuz 5 Temmuz - İsmail YK, Türk şarkıcı 8 Temmuz - Erin Morgenstern, Amerikalı yazar Ağustos 5 Ağustos - Rita Faltoyano, Macar porno yıldızı 8 Ağustos - Louis Saha, Fransız futbolcu 8 Ağustos - Ebru Yaşar, Türk şarkıcı 9 Ağustos - Audrey Tautou, Fransız oyuncu 16 Ağustos - Serdar Tuncer, Türk şair, sunucu. 17 Ağustos - Sagopa Kajmer, Türk rap sanatçısı 23 Ağustos- Kobe Bryant, Amerikalı Basketbolcu (ö. 2020) Eylül 7 Eylül Masakazu Senuma, Japon futbolcu Devon Sawa, Kanadalı aktör ve seslendirme sanatçısı 8 Eylül Alicia Rhodes, Britanyalı porno yıldızı Lucilla Agosti, İtalyan radyo sunucusu Masahiro Koga, Japon eski futbolcu 15 Eylül - Eidur Gudjohnsen, İzlandalı futbolcu 22 Eylül - Harry Kewell, Avustralyalı futbolcu Ekim 3 Ekim Claudio Pizarro, Perulu futbolcu Gerald Asamoah, Alman futbolcu Kasım 1 Kasım - Selma Ergeç, Türk oyuncu 4 Kasım - İlke Hatipoğlu, Redd grubu klavyecisi, besteci, iç mimar 7 Kasım - Rio Ferdinand, İngiliz futbolcu 22 Kasım - Francis Obikwelu, Nijeryalı atlet Aralık 3 Aralık - Ri Song Hui, Kuzey Koreli halterci 8 Aralık - Ian Somerhalder, Amerikalı oyuncu, model ve yapımcı 10 Aralık Anna Jesień, Polonyalı atlet Željko Vasić, Hırvat şarkıcı 13 Aralık - Okan Yalabık, Türk oyuncu 20 Aralık - Geremi Njitap, Kamerunlu futbolcu 24 Aralık - Yıldıray Baştürk, Türk futbolcu 25 Aralık - Tuomas Holopainen, Fin müzisyen 27 Aralık - Pelin Batu, Türk oyuncu ve tarihçi 28 Aralık - Özgü Namal, Türk oyuncu 30 Aralık - Zbigniew Robert Promiński, Polonyalı baterist Günü bilinmiyor - Cenk Enes Özer, Türk yazar Doğduğu gün ve ay bilinmeyenler Selma Ergeç, Türk oyuncu ve manken. Lale Yavaş, Türk kökenli İsviçreli oyuncu Güvenç Dağüstün, Türk opera sanatçısı. Tina Malia, Colorado doğumlu vokalist, piyanist, gitarist ve bestekâr. Ölümler 6 Ocak - Burt Munro, Yeni Zelandalı motosiklet yarışçısı (d. 25 Mart 1899) 11 Mart - Bedrettin Cömert, suikast sonucu öldürüldü 24 Mart - Doğan Öz, suikast sonucu öldürüldü 17 Nisan - Hamit Fendoğlu, suikast sonucu öldürüldü 1 Mayıs - Aram İlyiç Haçaturyan, Ermeni besteci (d. 1903) 23 Temmuz - Kamil Tolon, Türk girişimci, sanayici ve mucit 22 Ağustos - Ignazio Silone, İtalyan yazar (d. 1 Mayıs 1900) 5 Eylül - Prof. Dr. Ahmet Özel, Türk siyasetçi (d. 1910). 8 Eylül - Tarık Levendoğlu, Türk sahne tasarımcısı, tiyatro yönetmeni, tiyatro eğitmeni, çevirmen ve fresk ressamı (d. 1913) 27 Eylül - Orgeneral Muhittin Önür, Türk asker. (d. 1903) 20 Ekim - Bedri Karafakıoğlu, suikast sonucu öldürüldü (d. 1915) Gün ve ay bilinmeyenler Charles Kalms, İngiliz perakendeci

2314

https://tr.wikipedia.org/wiki/19.%20y%C3%BCzy%C4%B1l

19. yüzyıl

19. yüzyıl, miladi takvime göre 1 Ocak 1801 ile 31 Aralık 1900 günleri arasındaki zaman dilimi olarak kabul edilir. Portekiz, Osmanlı ve Çin İmparatorluğu çökmeye başlamış, Babür ve Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu da son bulmuştur. Napolyon Savaşları’ndan sonra, Britanya İmparatorluğu, dünya nüfusunun dörtte biri, yüz ölçümünün üçte birine hakim olarak dünyanın önder gücü haline gelmiştir. "Pax Britannica" (Britanya barışı) döneminde, korsanlara karşı ciddi tedbirleri ile dünyada ticaretin teşvikini sağlamıştır. 19. yüzyıl aynı zamanda yeni icat ve keşiflerle beraber pozitif bilimlerde ciddi atılımlara sahne olmuştur. Tıp, matematik, fizik, kimya, biyoloji, elektrik ve metalurji gibi alanlarda gelecek yüzyılın hızlı gelişen teknolojik yeniliklerinin temelleri atılmıştır. Demiryolları taşımacılığının başlamasıyla gelen sanayi devrimiyle beraber birçok ülkede kentleşme hareketleri başlamıştır ve dünyadaki birçok büyük şehrin nüfusu, bu dönemde bir milyonun üstüne çıkmıştır. Bunda tıp alanındaki gelişmeler de etkili olmuştur. Dünyanın kalan keşfedilmemiş bölgeleri (Antarktika ve Arktika’nın ulaşılması zor yerleri hariç) keşfedilmiştir ve 1890larda dünyanın hassas ve detaylı bir haritasının ortaya konmasına vesile olmuştur. Bu yüzyıl köleliğin hızlı bir düşüş yaşamasına neden olmuştur. Haiti köle ayaklanmasını takiben Britanya İmparatorluğu, denizlerdeki egemenliğini kullanarak dünya çapındaki köle ticaretini durdurmaya çalışmıştır. Britanya 1834’te, Amerika Birleşik Devletleri, iç savaşı takiben 1865’te, Brezilya ise 1888’de köleliği kaldırmıştır. Aynı şekilde Rusya da topraklarında köleliğe son vermiştir. Dönemler Sanayi Devrimi İngiliz naipliği, Victoria devri (Britanya İmparatorluğu) Restorasyon (Fransa), Temmuz Monarşisi, İkinci Cumhuriyet (Fransa), İkinci İmparatorluk (Fransa), Üçüncü Cumhuriyet (Fransa) Edo dönemi Tanzimat Olaylar 1800'ler 1802 - Victor Hugo'nun doğumu 1804 - Cezzar Ahmed Paşa'nın ölümü 1804 - Napolyon kendini imparator ilan etti 1807 - Kabakçı Mustafa İsyanı 1809 - Kale-i Sultaniye Antlaşması imzalandı 1810'lar 1812 - 1806-1812 Osmanlı-Rus Savaşı'nın sonu Bükreş Antlaşması'nın imzalanması 1812 - Babanzade Ahmet Paşa İsyanı 1812 - Charles Dickens'ın doğumu 1816 - Napoli krallığı yıkıldı 1820'ler 1821 - Yunanistan isyanlar sonucu bağımsız oldu 1827 - Navarin Olayı 1830'lar 1830 - Fransızlar Cezayir'i Osmanlılardan aldı. 1830 - Yunanistan'ın bağımsızlığı tanındı. 1839 - Tanzimât döneminin başlangıçı. 1840'lar 1846 - Neptün gezegeni bulundu. 1850'ler 1853 - Kırım Savaşı 1856 - Paris Antlaşması 1859 - Toskana dukalığı yıkıldı 1860'lar Çerkes Sürgünü (21 Mayıs 1864) Anton Çehov doğdu 1870'ler 1871 - Şeyh Şamil'in ölümü 1871 - Paris'teki işçi faciasıyla 20.000 insan hayatını kaybetti 1876 - Tanzimat döneminin bitişi. 1880'ler 1881 - Mustafa Kemal Atatürk doğdu. 1882 - İngilizler, Mısır'ı işgal etti. 1884 - Mithat Paşa idam edildi. 1890'lar 1897 - Osmanlı-Yunan Savaşı Önemli kişiler Siyaset ve ordu II. Abdülhamid, Osmanlı padişahı Susan B. Anthony, Amerikalı kadın hakları savunucusu Otto von Bismarck, Almanya şansölyesi John C. Calhoun, Amerikalı senatör Henry Clay, Amerikalı devlet adamı, "büyük uzlaştırıcı" Jefferson Davis, Amerika Konfedere Devletleri'nin başkanı. Benjamin Disraeli, roman yazarı ve politikacı Frederick Douglass, Amerikalı köle hakları savunucusu VII. Ferdinand, İspanya Kralı Joseph Fouché, Fransız politikacı John C. Frémont, kaşif, Kaliforniya valisi Giuseppe Garibaldi, İtalyan siyasi birleşmesinin lideri II. Isabella, İspanya Kraliçesi Gojong (Joseon), Kore imparatoru William Lloyd Garrison, Amerikalı köle hakları savunucusu William Ewart Gladstone, Büyük Britanya başbakanı Ulysses S. Grant, Amerikalı general ve devlet başkanı George Hearst, Amerikalı senatör ve William Randolph Hearst'ün babası Theodor Herzl, modern siyonizmin kurucusu, Yahudi devleti kurma fikrini ortaya atan kişi Andrew Jackson, Amerikalı general ve devlet başkanı Thomas Jefferson, ABD başkanı I. Franz Joseph, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu İmparatoru Lajos Kossuth, Macar valisi, bağımsızlık savaşı lideri Robert E. Lee, Amerika Konfedere Devletleri generali Abraham Lincoln, ABD başkanı, iç savaş lideri Sir John A. Macdonald, Kanada'nın ilk başbakanı Mutsuhito, Japon İmparatoru II. Mahmud, Osmanlı padişahı Kavalalı Mehmet Ali Paşa, Mısır valisi Klemens von Metternich, Avusturya şansölyesi Napolyon Bonapart, konsül ve Fransa imparatoru III. Napolyon, Fransa imparatoru Cecil Rhodes, Rodezya’nın temellerini atan kişi ve De Beers elmas firmasının kurucusu. Theodore Roosevelt, mucit, doğa bilimci ve 20. yüzyıl ABD başkanlarından William Tecumseh Sherman, Amerikan İç Savaşı'nda Amerikalı general. Leland Stanford, Kaliforniya valisi, senatör, iş insanı István Széchenyi, aristokrat, Macar reform hareketinin lideri Charles Maurice de Talleyrand, Fransız politikacı Harriet Tubman, Afrika-Amerika köle hakları savunucusu, Underground Railroad’da önemli bir rol oynamıştır. William M. Tweed, Patron Tweed, New York'un önde gelen politikacılarından ve Tamanny Hall’un başı Victoria, Birleşik Krallık kraliçesi Hong Xiuquan, Taiping Ayaklanması önderi Tokugawa Yoshinobu, Japon shogun (son shogun) Oturan Boğa, Lakota liderlerinden (Libertadores), Latin Amerikalı özgürlük savaşçıları Simón Bolívar (Venezuela, Kolombiya, Panama, Ekvaador, Peru ve Bolivya) José de San Martín (Arjantin, Şili ve Peru) I. Pedro (Brezilya) Bernardo O'Higgins (Şili, Peru) José Miguel Carrera (Şili) José Gervasio Artigas (Uruguay) Antonio José de Sucre (Venezuela, Ekvador and Bolivya) Ramon Castilla (Peru) Din ve felsefe Friedrich Engels, Alman komünizm'in kurucusu Ayya Vaikundar, Ayyavazhi inanışının ilk adımlarını atan kişi. Bahá'u'lláh, İranlı, Bahailik'in kurucusu Mikhail Bakunin, anarşist William Booth, sosyal reformist, kurtuluş ordusu (Salvation Army)’nun kurucusu Auguste Comte, düşünür Mary Baker Eddy, dini lider, Hristiyan bilimi (Christian Science)'ın kurucusu Georg Wilhelm Friedrich Hegel, düşünür Søren Kierkegaard, düşünür Karl Marx, politika düşünürü John Stuart Mill, düşünür William Morris, sosyal reformist Friedrich Nietzsche, düşünür Nikolai (Nicholas), Japonya'da ortodoks dini lider Sri Ramakrishna, Hindu aziz Claude Henri de Rouvroy, Comte de Saint-Simon, Fransız sosyalizminin kurucusu Arthur Schopenhauer, düşünür Joseph Smith, Jr. ve Brigham Young, mormonizmin kurucuları Ellen White, dini lider, yedinci gün adventist kilisesinin kurucularından. Bilim Ferdinand de Saussure, dilbilimci Friedrich Engels, doğa bilimci, filozof Amedeo Avogadro, fizikçi Johann Jakob Balmer, matematikçi, fizikçi Henri Becquerel, fizikçi Alexander Graham Bell, mucit Ludwig Boltzmann, fizikçi János Bolyai, matematikçi Louis Braille, körler alfabesinin mucidi Robert Bunsen, kimyager Marie Curie, fizikçi, kimyager Pierre Curie, fizikçi Gottlieb Daimler, mühendis, endüstriyel tasarımcı Charles Darwin, doğa bilimci Christian Doppler, fizikçi, matematikçi Thomas Edison, mucit Michael Faraday, bilim insanı Léon Foucault, fizikçi Gottlob Frege, matematikçi, filozof Sigmund Freud, psikoanalizin kurucusu Carl Friedrich Gauss, matematikçi, fizikçi, gök bilimci Josiah Willard Gibbs, fizikçi Ernst Haeckel, biyolog Heinrich Hertz, fizikçi Alexander von Humboldt, doğa bilimci, kaşif Nikolai Lobachevsky, matematikçi William Thomson, Lord Kelvin, fizikçi Robert Koch, fizikçi, bakteriyolog Justus von Liebig, kimyager Wilhelm Maybach, otomobil mühendis, endüstriyel tasarımcı James Clerk Maxwell, fizikçi Gregor Mendel, biyolog Dmitri Mendeleev, kimyager Samuel Morey, mucit Alfred Nobel, kimyager, mühendis, mucit Louis Pasteur, mikrobiyolog ve kimyager Bernhard Riemann, matematikçi William Emerson Ritter, biyolog Santiago Ramón y Cajal, biyolog Nikola Tesla, mucit Karl Weierstrass, matematikçi Edebiyat Leopoldo Alas Hans Christian Andersen Machado de Assis Jane Austen Gertrudis Gómez de Avellaneda Honoré de Balzac Charles Baudelaire Gustavo Adolfo Bécquer Elizabeth Barret Browning Anne Brontë Charlotte Brontë Emily Brontë Lord Byron Georg Büchner Rosalía de Castro Anton Çehov François-René de Chateaubriand Kate Chopin Samuel Taylor Coleridge James Fenimore Cooper Stephen Crane Eduard Douwes Dekker Charles Dickens Emily Dickinson Dostoyevski Arthur Conan Doyle Alexandre Dumas George Eliot Ralph Waldo Emerson Gustave Flaubert Margaret Fuller Elizabeth Gaskell Johann Wolfgang von Goethe Nikolai Gogol Juana Manuela Gorriti Grimm kardeşler Henry Rider Haggard Thomas Hardy Francis Bret Harte Nathaniel Hawthorne Friedrich Hölderlin Heinrich Heine Victor Hugo Henrik Ibsen Washington Irving Henry James John Keats Caroline Kirkland Jules Laforgue Giacomo Leopardi Alessandro Manzoni Stéphane Mallarmé José Martí Clorinda Matto de Turner Herman Melville Friedrich Nietzsche Edgar Allan Poe Manuel González Prada Aleksandr Pushkin Arthur Rimbaud John Ruskin George Sand (Amandine-Aurore-Lucile Dupin) Walter Scott Percy Shelley Mary Shelley Stendhal (Marie-Henri Beyle) Robert Louis Stevenson Bram Stoker Harriet Beecher Stowe Alfred, Lord Tennyson Henry Thoreau Lev Tolstoy Mark Twain Paul Verlaine Giovanni Verga Jules Verne Lew Wallace HG Wells Walt Whitman Oscar Wilde William Wordsworth Émile Zola José Zorrilla Müzik Ludwig van Beethoven Hector Berlioz Georges Bizet Arnold Bocklin Alexander Borodin Johannes Brahms Anton Bruckner Frédéric Chopin Claude Debussy Antonín Dvořák Edvard Grieg Scott Joplin Gustav Mahler Franz Liszt Felix Mendelssohn Modest Mussorgsky Jacques Offenbach Niccolò Paganini Camille Saint-Saëns Antonio Salieri Franz Schubert Robert Schumann Gilbert and Sullivan Peter İlyiç Çaykovski Giuseppe Verdi Richard Wagner Görsel sanatlar (resim, heykel) Albert Bierstadt William Blake Mary Cassatt Camille Claudel Paul Cezanne Frederic Edwin Church Thomas Cole John Constable Camille Corot Gustave Courbet Honoré Daumier Edgar Degas Eugène Delacroix Thomas Eakins Caspar David Friedrich Paul Gauguin Théodore Géricault Vincent van Gogh Ando Hiroshige Hokusai Winslow Homer Jean Auguste Dominique Ingres Édouard Manet Claude Monet Gustave Moreau Berthe Morisot Edvard Munch Camille Pissarro Pierre-Auguste Renoir Auguste Rodin Albert Pinkham Ryder John Singer Sargent Georges Seurat Henri de Toulouse-Lautrec Joseph Mallord William Turner James McNeil Whistler Tsukioka Yoshitoshi İş Dünyası John Jacob Astor III, emlakçı Andrew Carnegie, sanayici, hayırsever Jay Cooke, finans Henry Clay Frick, sanayici, sanat koleksiyoncusu Jay Gould, Demiryolu müteahhidi Meyer Guggenheim, aile reisi, maden Daniel Guggenheim (bakır) E. H. Harriman, demiryolları Henry O. Havemeyer (şeker), sanat koleksiyoncusu George Hearst, altın James J. Hill (demiryolları) Andrew W. Mellon, sanayici, hayırsever, sanat koleksiyoncusu J.P. Morgan, banker, sanat koleksiyoncusu George Mortimer Pullman (demiryolları) Charles Pratt, petrol, Pratt Institute’un kurucusu John D. Rockefeller, petrol, sanayi imparatoru Levi Strauss, tekstil Cornelius Vanderbilt, demiryolları, gemi taşımacılığı Kaynakça

2315

https://tr.wikipedia.org/wiki/1913

1913

Olaylar 23 Ocak - Bâb-ı Âli Baskını ile İttihat ve Terakki yönetime el koydu. 30 Mayıs - Balkan devletleriyle Osmanlı İmparatorluğu arasında Londra Antlaşması imzalandı. 11 Haziran - Sadrazam Mahmut Şevket Paşa suikast sonucu öldürüldü. 29 Eylül - Balkan Savaşları sonunda Bulgaristan ile Osmanlı İmparatorluğu İstanbul Antlaşması imzalandı. 14 Kasım - II. Balkan Savaşı'ndan sonra, Yunanistan Krallığı ile Osmanlı İmparatorluğu arasında Atina Antlaşması imzalandı. 17 Kasım - Panama Kanalı'ndan ilk gemi geçiş yaptı 29 Ekim - Batı Trakya Bağımsız Hükûmeti yıkıldı Doğumlar Ocak 9 Ocak - Richard M. Nixon, ABD'nin 37. başkanı (d. 1994) 16 Ocak - Edoardo Detti, İtalyan bir mimar ve şehir planlamacısı (ö. 1984) Şubat Mart 1 Mart - Ralph Ellison, Afrikalı-Amerikalı yazar. 22 Mart - Sabiha Gökçen, pilot ve yazar (ö. 2001) 23 Mart - Abidin Dino, Türk ressam, karikatürist, yazar, film yönetmeni. (ö. 1993) 26 Mart - Paul Erdös, Macar matematikçi. Nisan 2 Mayıs - Robert Charles Zaehner, İngiliz din tarihçisi ve eğitimci Mayıs 2 Mayıs - Aydın Sayılı, Ord. Prof. Dr., Türk bilim insanı (ö. 1993), 20 Mayıs - William Redington Hewlett, Amerikan iş insanı ve Hewlett-Packard'ın kurucusu (ö. 2001) Haziran Temmuz 14 Temmuz - Gerald Ford, ABD eski başkanı (ö. 2006) Ağustos Eylül 4 Eylül - Kenzō Tange, dünyaca ünlü Japonya kökenli bir mimar (ö. 2005) 6 Eylül - Leônidas, Brezilyalı futbolcu (ö. 2004) 7 Eylül - Oswald Szemerényi, Macar asıllı dilbilimci (ö. 1996) 9 Eylül - Tarık Levendoğlu, Türk sahne tasarımcısı, tiyatro yönetmeni, tiyatro eğitmeni, çevirmen ve fresk ressamı (ö. 1978) 12 Eylül - Jesse Owens, Amerikalı atlet 13 Ağustos Rita Johnson, Amerikalı oyuncu (ö. 1965) Makarios, Kıbrıs Ortodoks Kilisesi başpiskoposu ve bağımsız Kıbrıs Cumhuriyeti'nin ilk cumhurbaşkanı (ö. 1977) 25 Eylül - Şarl Helu, Lübnanlı devlet adamı (ö. 2001) 27 Eylül - Albert Ellis, Amerikalı psikoterapist (ö. 2007) Ekim 22 Ekim - Robert Capa, Macar asıllı Amerikalı fotoğrafçı (ö. 1954) 22 Ekim - Bao Dai, Vietnam imparatoru (ö. 1997) Kasım 7 Kasım - Albert Camus, Fransız yazar 27 Kasım - Alfredo Bai, İtalyan heykeltıraş (ö. 1980) Aralık Doğduğu gün ve ay bilinmeyenler Leman Cevat Tomsu, Türkiye'nin ilk kadın mimarı (ö. 1988) Şeref Görkey, futbolcu ve teknik direktör Muharrem Ertaş, Türk halk ozanı (ö. 1984) Ali el-Verdi, Iraklı sosyal bilimci (ö. 1995) Venanzo Crocetti, İtalyan heykeltıraş Ölümler 4 Ocak - Alfred Graf von Schlieffen, Alman general 7 Kasım - Alfred Russel Wallace, Britanyalı toplum ve doğa bilimci, antropolog ve biyolog (d. 1823). Öldüğü gün ve ay bilinmeyenler José Ruiz y Blasco, İspanyol ressam (d. 1838) 1913 Nobel ödülünü kazananlar Fizik – Kimya – Tıp – Edebiyat – Barış –

2316

https://tr.wikipedia.org/wiki/1915

1915

Olaylar 13 Ocak - Avezzano'da (İtalya) deprem: 29.800 kişi öldü. 15 Ocak - Saphir adındaki Fransız denizaltısı Köseburnu önünde batırıldı. 19 Ocak - Zeplinlerin kullanıldığı ilk hava saldırısı Almanya tarafından Birleşik Krallık'a yapıldı. 17 Şubat - Barbaros Hayreddin ve Turgut Reis muharebe gemileri, savunmaya katılmak üzere Nara'ya geldi. 18 Mart - Çanakkale Savaşı başladı. 25 Nisan - Çanakkale cephesinde Kara Muharebeleri başladı. 6 Mayıs - Rus orduları Van'a girdi. 27 Mayıs - 1915'te geçici tehcir yasası yürürlüğe girdi. 20 Aralık - Çanakkale'nin Gelibolu Yarımadası'nı ele geçiremeyen İngiliz ve Fransız birlikleri geri çekildi. Nobel Ödülleri Fizik – William Henry Bragg ve William Lawrence Bragg Kimya- Richard Willstätter Tıp – verilmedi Edebiyat – Romain Rolland Barış – verilmedi Doğumlar 1 Şubat Stanley Matthews, İngiliz futbolcu (ö. 2000) Alicia Rhett, Amerikalı oyuncu ve ressam (ö. 2014) 13 Mart - Melih Cevdet Anday, (ö. 28 Kasım 2002) Türk şair; tiyatro oyunu, roman, deneme, makale yazarı. 16 Mart - Haldun Taner, Türk yazar (ö. 1986) 18 Mart - Fatma Refet Angın, (ö. 30 Ocak 2010) Türkiye Cumhuriyeti tarihinin ilk kadın öğretmenlerinden. 4 Nisan - Lars Ahlin, İsveçli yazar (ö. 1997) 2 Mayıs - Van Alexander, Amerikalı caz müzisyeni ve bestecisi (ö. 2015) 9 Haziran - Les Paul, Amerikalı müzisyen (ö. 2009) 23 Ekim - Bedri Karafakıoğlu, Türk akademisyen. (ö. 20 Ekim 1978) 7 Aralık - Guido Zappa, İtalyan matematikçi (ö. 2015) 20 Aralık - Aziz Nesin, Türk mizah yazarı (ö. 1995) Doğduğu gün ve ay bilinmeyenler Hamiyet Yüceses, Türk Sanat Müziği'nin en önemli seslerinden. (ö. 1996) Ölümler 19 Ağustos - Tevfik Fikret (d. 1867) 10 Ağustos - Henry Moseley (d. 1887) 27 Aralık - Remy de Gourmont, Fransız şair (d. 1858) 1915 Nobel ödülünü kazananlar Fizik – William Bragg - Lawrence Bragg Kimya – Richard Willstätter Tıp – Edebiyat – Romain Rolland Barış –

2317

https://tr.wikipedia.org/wiki/1916

1916

1916 (MCMXVI) cumartesi günü başlayan bir artık yıldır. Olaylar Ocak 8 Ocak - İngiliz birlikleri, Seddülbahir bölgesinden de çekildi. 9 Ocak - İngilizlerin Gelibolu yarımadasından çekilip gitmeleri üzerine, sabah 8.45'te Alçıtepe'den Başkomutanlık Vekaleti'ne telgraf çeken 5. Ordu Komutanı Mareşal Otto Liman von Sanders, 'Tanrı'ya şükür Gelibolu yarımadası tamamen düşmandan temizlenmiştir. Diğer ayrıntılar ayrıca sunulacaktır.' dedi. 10 Ocak - Anafartalar Grubu Karargahı, 5. Ordu Komutanlığı'nca kaldırıldı. 18 Ocak - İngilizlerin Gelibolu yarımadasını boşaltmaları üzerine, 5. Ordu Karargahı Çanakkale'den Lüleburgaz'a alındı. Şubat 1 Şubat - Anafartalar Grubu Komutanlığı döneminde gösterdiği üstün başarıları nedeniyle Mustafa Kemal’e, 'İkinci Rütbe'den Osmanî Nişanı' verildi. 16 Şubat - Ruslar, Erzurum'u işgal ettiler. 17 Şubat - Doğu cephesinde Ruslar, Muş'u işgal etti. 18 Şubat - Doğu cephesinde Erzurum Ruslar tarafından işgal edildi. 21 Şubat Mustafa Kemal, Kurmay Başkanı İzzettin Bey ile Trakya'daki yeni sınır göz önüne alınarak harita üzerinde Harekat-ı Harbiye'nin seyir şekli hakkında görüştü. 21 Şubat - Alman birlikleri Verdun'a hücum etti. 22 Şubat - Başkomutanlık Vekaleti'nin karargahı Çorlu'da bulunan 2. Ordu'yu Doğu bölgesine nakletme kararı alındı. Mart 3 Mart - Bitlis, Muş, Van ve Hakkâri Ruslar tarafından işgal edildi. 8 Mart - Mareşal Otto Liman von Sanders, Mustafa Kemal ile beraber 12.Tümeni denetledi. 9 Mart - Almanya, Portekiz’e karşı savaş ilan etti. 22 Mart - Paris Konferansı’nda bir araya gelen İtilaf Devletleri, 22 Mart'ta Türklere ve Yunanlara mütareke önerisinde bulundular. Nisan 1 Nisan - Mustafa Kemal, Mirliva rütbesine yükseltildi. 24 Nisan - Paskalya Ayaklanması 'nın ilk safhalarındaki harekat olan İrlanda Postane Baskını gerçekleşti. 24 Nisan - 30 Nisan: Paskalya Ayaklanması . İrlandalı Katoliklerin Birleşik Krallık'a karşı çıkardığı bağımsızlık ayaklanması. IRA'nın da ilk etkinliklerinden. 28 Nisan - Irak Cephesindeki savaşlarda, Kût'ül-Amâre bölgesinde, beş aydır kuşatma altında olan İngiliz birlikleri teslim oldu. Mayıs 16 Mayıs - Sykes-Picot Antlaşması 31 Mayıs - Jutland Muharebesi Haziran 27 Haziran - Hicaz, bağımsızlığını ilan ederek Osmanlı İmparatorluğu’ndan ayrıldı. Temmuz Ağustos 7 Ağustos - Bitlis ve Muş, Ruslardan geri alındı. Eylül 7 Eylül - İngiliz uçakları Haydarpaşa Garı'nı bombaladı. Ekim Kasım 5 Kasım - Polonya Krallığı ilan edildi. 17 Kasım - Türk Kolordusu, Makedonya Cephesine geldi. Aralık 11 Aralık - Manastır, İtilaf Devletleri'nin eline geçti. 12 Aralık - Ahmet İzzet Paşa 'nın izinli olarak bir süre İstanbul'a gitmesi üzerine Mustafa Kemal; 2. Ordu Komutan Vekilliğine atandı. Mustafa Kemal'e Bitlis ve Muş cephelerindeki başarıları nedeniyle "İkinci Rütbe'den Mecidi Nişanı" verildi. (Mustafa Kemal'e 25 Aralık 1906 tarihinde verilen Beşinci Rütbe'den Mecidi Nişanını takiben üstün başarıları nedeniyle Dördüncü ve Üçüncü Rütbe'den Nişan süreleri beklenmeksizin, İkinci Rütbeden Mecidi Nişanı verildi.) 15 Aralık - I. Dünya Savaşı'nda belirleyici rol oynayan Verdun (Fransa) çatışmaları başladı. Verdun'u saldıran Almanlara karşı savunan Fransa 362 bin, Almanya ise 336 bin kayıp verirken, 1917'de Fransızlar, Verdun'u Alman işgalinden tümüyle kurtardı. 18 Aralık - Başkomutan Vekili Enver Paşa, Ahmet İzzet Paşa'nın izin süresince 2. Ordu Komutanlığı'nın 3. Ordu Komutanı Vehip Paşa'dan direktif alacağı hakkında emir yayınladı. Tarihi bilinmeyenler Trans Sibirya Demiryolu açılışı (1891'de başlar) Thomas Edward Lawrence - (Arabistanlı Lawrence), Kuzey Arabistan'ın Hicaz bölgesinde keşif yaptı. Doğumlar Ocak Şubat 28 Şubat - Svend Asmussen, Danimarkalı caz müzisyeni (ö. 2017) Mart 11 Mart - Harold Wilson, Britanyalı siyasetçi, başbakan (ö. 1995) 13 Mart - İsmet Bozdağ, araştırmacı, yakın tarih yazarı (ö. 2013) 20 Mart - Pierre Messmer, Fransız siyasetçi, başbakan (ö. 2007) Nisan 20 Nisan - Nesibe Zeynalova, Azeri oyuncu (ö. 2004) Mayıs 29 Mayıs - Halil İnalcık, Türk tarihçi (ö. 2016) Haziran 8 Haziran - Edward Heath, İngiliz siyasetçi, başbakan (ö. 2005) Ağustos 12 Ağustos - Bruno de Leusse, Fransız diplomat (ö. 2009) 28 Ağustos - C. Wright Mills, Amerikalı sosyolog (ö. 1962) Eylül 7 Eylül - Halil İnalcık, Türk tarihçi (ö. 2016) 12 Eylül - Leoncio Afonso, Coğrafya profesörü (ö. 2017) 21 Eylül - Marianne Aminoff, İsveçli aktris (ö. 1984) 29 Eylül - İsmet Kür, Türk öğretmen, yazar (ö. 2013) Ekim Kasım 22 Kasım - Sait Faik Abasıyanık, Türk öykü yazarı (ö. 1954) Aralık 27 Aralık - Cahide Sonku, Türk sinema oyuncusu (ö. 1981) Tarihi bilinmeyenler Ramjit Raghav, Dünyanın en yaşlı babası (ö. 2020) Ölümler 6 Şubat - Ruben Dario, Nikaragualı şair (d. 1867) 28 Şubat - Henry James, Amerikalı yazar (d. 1843) 5 Haziran - Herbert Kitchener, Britanyalı mareşal, diplomat, devlet adamı (d. 1850) 6 Haziran - Yuan Şikai, Çinli general, devlet adamı (d. 1859) 11 Eylül - Yakup Cemil Teşkilat-ı Mahsusa Ajanı 22 Kasım - Jack London, Amerikalı yazar (d. 1876) 27 Kasım - Émile Verhaeren, Belçikalı şair (d. 1855) 29 Aralık - Grigori Yefimoviç Rasputin, Rus mistik (d. 1869) 1916 Nobel ödülünü kazananlar Fizik – Kimya – Tıp – Edebiyat – Carl Gustaf Verner von Heidenstam Barış –

2318

https://tr.wikipedia.org/wiki/1917

1917

Olaylar Ocak 3 Ocak - Ardahan Yanık Camii'nde 373 Müslüman-Türk, Ermeni çeteciler tarafından camiyle birlikte yakıldı. 9 Ocak - I. Dünya Savaşı sırasında, Büyük Britanya'nın Anzak Kuvvetleri ile Osmanlı Devleti arasında Rafa Muharebesi gerçekleşti. 25 Ocak - Danimarka kendisine ait olan Virgin Adaları'nı 25 milyon $ karşılığında Amerika Birleşik Devletleri'ne sattı. Şubat 3 Şubat - Amerika Birleşik Devletleri, Almanya ile olan diplomatik ilişkilerini kesti. 4 Şubat - Osmanlı sadrazamı Sait Halim Paşa istifa etti, Talat Paşa sadrazam oldu. Mart 8 Mart - Rus Devrimi başladı. 11 Mart - Birleşik Krallık Bağdat'ı ele geçirdi. 12 Mart - Duma'da geçici hükûmet ilan edildi. 15 Mart - Rusya'da çar II. Nikolay'ın tahttan çekilmesiyle çarlık rejimi çöktü 26 Mart - Birinci Gazze Muharebesi gerçekleşti. Nisan 2 Nisan - Amerika Birleşik Devletleri, Almanya'nın ticaret gemilerini batırması üzerine Almanya'ya savaş açtı ve ABD I. Dünya Savaşı'na katıldı 6 Nisan - ABD, Almanya'ya savaş ilan etti. 18 Nisan - İngilizlerden destek alan Araplar Mekke'yi ele geçirdiler. Mayıs Haziran 24 Haziran - Halep'te, Enver Paşa'nın başkanlığında Türk ve Alman komutanlarının katılmasıyla (Mustafa Kemal dahil) yapılan toplantıda, General Falkenhein'ın komutanlığında "Yıldırım Ordular Grubu" kurulması kararlaştırıldı. Temmuz 2 Temmuz - Yunanistan Krallığı Osmanlı İmparatorluğu'na savaş ilan etti. 6 Temmuz - Thomas Edward Lawrence liderliğindeki Araplar Akabe'yi ele geçirdiler. Ağustos Eylül Ekim 7 Ekim - Ekim Devrimi 31 Ekim - III. Gazze Muharebesi, İngilizlerin Beerşeba'yı ele geçirmesi Kasım 7 Kasım - SSCB Kuruldu: Romanov hanedanın 300 yıllık egemenliği sona erdi. Aralık 6 Aralık - Finlandiya'nın Rusya'dan bağımsızlığını ilan etmesi. 9 Aralık - Kudüs Osmanlı Devleti'nin elinden çıktı. 22 Aralık - Finlandiya'nın Rusya'dan bağımsızlığının tanınması. Nobel Ödülleri Fizik – Charles Glover Barkla Kimya- verilmedi Tıp – verilmedi Edebiyat – Karl Adolph Gjellerup, Henrik Pontoppidan Barış – Uluslararası Kızılhaç Komitesi Doğumlar Ocak 3 Ocak - Albert Mol, Hollandalı sanatçı (ö. 2004) Şubat 25 Şubat - Anthony Burgess, İngiliz romancı ve eleştirmen. Mart Nisan 18 Nisan - Frederika, Yunanistan Kraliçesi. Mayıs Haziran 24 Haziran - César Boutteville, Fransız satranç oyuncusu (ö. 2015) 26 Haziran - Idriz Ajeti, Kosovalı tarihçi (ö. 2019) Temmuz 1 Temmuz - Virginia Dale, Amerikalı ünlü oyuncu 7 Temmuz - Guri Richter, Danimarkalı oyuncu (ö. 1995) 17 Temmuz - Kenan Evren, Türkiye'nin 7. Cumhurbaşkanı. 26 Temmuz - Alberta Adams, Amerikalı caz ve blues şarkıcısı (ö. 2014) Ağustos Eylül 7 Eylül - John Cornforth, Avustralyalı kimyager (ö. 2013) 24 Eylül Otto Günsche, Nazi Almanyası'nda Adolf Hitler'in yaveri olarak görev yapmış Schutzstaffel Subayı (ö. 2 Ekim 2003). Andrew Benson, Amerikalı biyolog Ekim 31 Ekim - William Hardy McNeill, Kanadalı tarihçi ve yazar. Kasım 5 Kasım - Pío Leyva, Buena Vista Social Club grubunun vokalisti (ö. 23 Mart 2006). 9 Kasım - Vince Gironda, vücut geliştirmeci, kişisel antrenör, yazar 25 Kasım - Alparslan Türkeş, MHP'nin ilk Genel Başkanı (ö. 5 Nisan 1997). Aralık 13 Aralık - Antonino Fernández Rodríguez, İspanyol iş insanı (ö. 2016) Doğduğu gün ve ay bilinmeyenler Şadan Kâmil, film yönetmeni, senarist, görüntü yönetmeni. (ö. 4 Haziran 2009) Ölümler Ocak 2 Ocak - Edward Burnett Tylor, Britanyalı antropolog (d. 1832) 10 Ocak - Buffalo Bill, gerçek adı William Frederick Cody olan Amerikalı bizon avcısı, şovmen ve asker (d. 1846) 20 Ocak - Amédée-Ernest Bollée, Fransız çan döküm ustası ve otomobil üzerine uzmanlaşmış mucit (d. 1844) Şubat 10 Şubat - John William Waterhouse, İngiliz ressamı (d. 1849) 16 Şubat - Octave Mirbeau, Fransız gazeteci, romancı ve drama yazarı (d. 1848) 17 Şubat - Charles Auguste Émile Durand ya da bilinen adıyla Carolus-Duran, Fransız ressam ve resim öğretmeni (d. 1837) Mart 6 Mart - Jules Henri Pierre François Vandenpeereboom, Belçikalı bir Katolik Partisi siyasetçisi idi (d. 1843) Nisan 1 Nisan - Scott Joplin, Amerikalı besteci ve piyanist (d. 1867) 7 Nisan - Spiridon-Filiskos Samaras, Yunan besteci (d. 1861) 14 Nisan - Ludwik Lejzer Zamenhof (doğum ismiyle Eliezer Levi Zamenhof), Polonya doğumlu Aşkenazi Yahudisi göz doktoru ve dilbilimciydi. Dünyada en yaygın kullanılan ve yapılandırılmış uluslararası yardımcı dil olan Esperanto'nun yaratıcısıdır (d. 1859) Mayıs Haziran 29 Haziran - François Victor Marie Ghislain Schollaert, Belçikalı bir Katolik Partisi siyasetçisi idi (d. 1851) 30 Haziran - Henry Vaughan (mimar) İngiliz Gotik mimari tarzında kilise mimarisi üzerinde uzmanlaşmış Amerikalı mimar. (d. 1845) Temmuz 8 Temmuz - Tom Thomson, Kanadalı ressam (d. 1877) Ağustos Eylül 27 Eylül - Edgar Degas, tam adı Hilaire-Germain-Edgar Degas olan, Fransız ressam, heykeltıraş ve çizer (d. 1834) Ekim 15 Ekim - Mata Hari (d. 1876) 23 Ekim - Eugène Samuel Grasset, İsviçreli sanatçı (d. 1845) Kasım 15 Kasım - Émile Durkheim, Fransız sosyolog, sosyolojinin kurucularından sayılmaktadır (d. 1858) 17 Kasım - François-Auguste Rodin, Fransız heykeltıraş (d. 1840) Aralık 20 Aralık - Lucien Georges Mazan, (takma ad: Lucien Petit-Breton) Fransız yarış bisikletçisiydi (d. 1882) Öldüğü gün ve ay bilinmeyenler Mehmed Şemseddin Paşa Osmanlı Dönemi Devlet Adamı 1917 Nobel ödülünü kazananlar Fizik – Kimya – Tıp – Edebiyat – Barış –

2319

https://tr.wikipedia.org/wiki/1914

1914

Olaylar 13 Mart - Osmanlı Devleti ve Sırbistan ile yapılan antlaşma; iki devletin ortak sınırı kalmadığından, bu antlaşmada daha çok Sırbistan'da kalan Türkler'in durumu konusuna yer verildi. 28 Temmuz - I. Dünya Savaşı başladı. 2 Ağustos - Osmanlı Devleti ile Almanya arasında gizli bir askeri anlaşma imzalandı. Seferberlik ilan edildi. 10 Ağustos - İngiliz Donanmasının izlemesinden kaçan Almanların, Goeben ve Bresleau adlı zırhlıları, Çanakkale Boğazı'ndan geçerek, Osmanlı Devleti'ne sığındı. Bu gemiler satın alınmış gösterilip, Türk bayrağı çekildi. Adları Yavuz ve Midilli olarak değiştirilmelerine rağmen gemilerin yönetimi Alman Denizcilerde kaldı. 5 Kasım - Birleşik Krallık ve Fransa'nın Osmanlı Devleti'ne savaş ilanı. 8 Kasım - Midilli kruvazörü, Rusya'nın Poti limanını bombaladı. 11 Kasım - Osmanlı Devleti, İtilaf devletlerine (Birleşik Krallık, Rusya, Fransa) resmen savaş ilan etti. 14 Kasım - Osmanlı Padişahı ve Halife V. Mehmet Reşat Dünya Müslümanlığını, İtilaf Devletlerine karşı savaşa çağıran Cihad-ı Ekber'i ilan etti. 17 Kasım - Rus donanması Trabzon'u bombaladı. 21 Kasım - Irak Cephesi'nde İngilizler Basra'yı ele geçirdiler. 26 Kasım - Mesudiye zırhlısı, Çanakkale’de, bir İngiliz Denizaltısı tarafından batırıldı. 22 Aralık - Sarıkamış Harekatı başlatıldı. Nobel Ödülleri Fizik - Max von Laue Kimya- Theodore William Richards Tıp - Robert Bárány Edebiyat - verilmedi Barış - verilmedi Doğumlar Ocak Şubat 1 Şubat - Ferruh Başağa (Ressam), (ö. 2010) 14 Şubat - Boris Kraigher, Sloven komünist partizan, eski Slovenya Sosyalist Cumhuriyeti başbakanı (ö. 1967) 19 Şubat - Kamil Ocak (Siyasetçi/Devlet Adamı), (ö. 1969) Mart 28 Mart - Bohumil Hrabal Çek yazar (ö. 1997) Nisan 8 Nisan - Leonie Geisendorf, Polonya doğumlu İsveçli mimar (ö. 2016) 12 Nisan - Gretel Bergman, Amerikalı kadın yüksek atlama sporcusu (ö. 2017) 13 Nisan - Orhan Veli,Türk şair, Garip Akımı'nın lideri (ö. 1950) Mayıs 8 Mayıs - Romain Gary, Fransız yazar, film direktörü, savaş pilotu ve büyükelçi (ö. 1980) 12 Mayıs - Bertus Aafjes, Hollandalı şair (ö. 1993) 19 Mayıs - Max Perutz, Avusturyalı-İngiliz moleküler biyolog (ö. 2002) Haziran 2 Haziran - Orhan Kemal, Türk yazar (ö. 1970) 10 Haziran - Oktay Rifat Horozcu, Türk şair, (ö. 1988) 27 Haziran - Helena Benitez, Filipinli siyasetçi ve bürokrat (ö. 2016) Temmuz 26 Ağustos - Fazıl Hüsnü Dağlarca, Türk şair (ö. 2008) 9 Ağustos - Tove Jansson, Fin romancı, ressam, çizgi karikatür bant yazarı ve çizeri (ö. 2001) Eylül 7 Eylül James Van Allen, Amerikalı uzay bilimcisi (ö. 2006) Lída Baarová, Nazi propaganda bakanı Joseph Goebbels'in metresi olan bir Çek aktristi (ö. 2000) 8 Eylül Hillary Brooke, Amerikalı sinema oyuncusu (ö. 1999) I. Demetrios, Fener Rum Ortodoks Patrikhanesi Patriği (ö. 1991) 25 Eylül - Elena Lucena, Arjantinli aktris (ö. 2015) Ekim Kasım Aralık 24 Aralık - Feridun Akozan, Türk mimar, akademisyen ve yazar (ö. 2007) Ölümler 5 Eylül - Charles Péguy, Fransız şair, denemeci ve editör (d. 1873) 22 Eylül - Alain-Fournier (d. Henri Alban-Fournier), Fransız yazar (ö. 1886) 5 Mart - Georgiy Sedov, Ukraynalı-Sovyet kâşif (d. 1877) 28 Ağustos - Anatoli Lyadov, Rus besteci (d. 1855) Augustine Sackett, Alçıpan'ın yaratıcısı (d. 1862) 28 Haziran - Franz Ferdinand - Avusturya-Macaristan Veliatı Abdürrezzak Abdi Efendi Osmanlı Devleti tuluat sahnesinin önemli temsilcisi (d.1835) Girgi Zaidan, Mısırlı Arap yazar (d. 1861) Bekir Fikri, Sarıkamış şehitlerinden 1914 Nobel ödülünü kazananlar Fizik - Kimya - Tıp - Edebiyat - Barış -

2320

https://tr.wikipedia.org/wiki/1918

1918

Olaylar H1N1 virüsünün ölümcül bir alt türünün yol açtığı Dünya çapında bir grip salgını olan İspanyol gribi başladı. Ocak 8 Ocak - Woodrow Wilson, Wilson İlkeleri'ni ilan etti. 25 Ocak - Ukrayna Halk Cumhuriyeti, Bolşevik Rusya'dan bağımsızlığını ilan etti. 27 Ocak - Fin İç Savaşı'nın başlaması. Şubat 16 Şubat - Litvanya'nın bağımsızlık ilanı. 24 Şubat - Estonya'nın bağımsızlık ilanı. 26 Şubat - Rusya'daki Bolşevik İhtilali dolayısıyla doğu illerindeki Rus işgali sona erdi. Mart 1 Mart - Alman denizaltısı U 19, HMS Calgarian'ı Kuzey İrlanda'da Rathlin Adası açıklarında batırdı. 3 Mart - I. Dünya Savaşı: Almanya, Avusturya-Macaristan ve Bolşevik Rusya arasında Brest-Litovsk Antlaşması imzalandı: Rusya savaştan çekildi. 5 Mart - Sovyet Rusya'nın başkenti Petrograd'dan Moskova'ya aktarıldı. Nisan 21 Nisan - Manfred von Richthofen (Kızıl Baron) uçağının düşürülmesi sonucunda öldü. Mayıs 7 Mayıs - İngilizler, Kerkük'ü ele geçirdiler. 15 Mayıs - Fin İç Savaşı sona erdi. 26 Mayıs - Gürcistan, Transkafkasya Demokratik Federatif Cumhuriyeti'nden bağımsızlığını ilan etti. 28 Mayıs - Azerbaycan ve Ermenistan kuruldu. Haziran 4 Haziran - Batum Antlaşması 30 Haziran - Göyçay Muharebesi Temmuz 4 Temmuz - Son Osmanlı padişahı VI. Mehmet, tahta çıktı. 12 Temmuz - I. Dünya Savaşı sırasında Salyan Muharebesi gerçekleşti. Kura Nehri Türk kuvvetleri tarafından kontrol altına alındı. Ağustos 19 Ağustos - Mollanur Vahidov Çekoslovak Lejyonu tarafından kurşuna dizildi. Eylül 15 Eylül - Bakü Muharebesi sonunda Kafkas İslam Ordusu karşısındaki Bakü Sovyeti, Britanya İmparatorluğu (Birleşik Krallık, Avustralya, Yeni Zelanda ve Kanada), Merkezi Hazar Diktatörlüğü (Diktatura Tsentrokaspiya) ve Beyaz Ordu ittifakını yenerek Bakü'yü düşman işgalinden kurtardı. 21 Eylül - Megiddo Savaşı sonunda Sina ve Filistin Cephesi'ndeki Osmanlı direnişi tamamen çöktü. Ekim 26 Ekim - Mustafa Kemal, Halep'in kuzeyindeki işgalcilerin taarruzunu durdurdu. 30 Ekim - Osmanlı Hükûmeti adına Bahriye Nazırı Rauf Bey, Limni Adası'nın Mondros Limanı'nda İngiliz Akdeniz Başkomutanı Amiral Arthur Calthorpe ile Mondros Ateşkes Antlaşması'nı imzaladı. Kasım 11 Kasım - I. Dünya Savaşı: Almanya ile İtilaf Devletleri, saat 05.12 ile 05.20 arasında, Mareşal Ferdinand Foch'un arabasında bir mütareke anlaşması imzaladı. I. Dünya Savaşı 11. ayın 11. gününün 11. saatinde resmî olarak bitti. 13 Kasım - İtilaf Devletleri donanmalarının İstanbul Limanı'nda demirlemesiyle İstanbul'un İşgali fiilen başladı. Aralık 6 Aralık - Kanada'nın Britanya Kolumbiyası eyaletinde 7,2 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi. Doğumlar Ocak 15 Ocak - Cemal Abdünnasır, Mısırlı devlet adamı (ö. 1970) 26 Ocak - Nicolae Ceauşescu, Romanya diktatörü (ö. 1989) Şubat 5 Şubat - Kara Karayev, Azeri besteci (ö. 1982) 16 Şubat - Patty Andrews, Amerikalı şarkıcı ve oyuncu (ö. 2013) Mart 1 Mart - Roger Delgado, Doctor Who'nun ilk Usta'sı Nisan 3 Nisan - Mary Anderson, Amerikalı oyuncu, eski buz patencisi (ö. 2014 18 Nisan - Andre Bazin, Fransız film eleştirmeni ve film kuramcısı (ö. 1958) 19 Nisan - Günther Rall, Alman savaş pilotu (ö. 2009) Mayıs 11 Mayıs Richard Feynman, Amerikalı fizikçi (ö. 1988) Mrinalini Sarabhai, Hint dansçı (ö. 2016) Haziran Temmuz 18 Temmuz - Nelson Mandela, Güney Afrika'nın ilk Cumhurbaşkanı ve Nobel Barış Ödülü sahibi (ö.2013) Ağustos Eylül 3 Eylül - Helen Wagner, Amerikalı oyuncu (ö. 2010) 8 Eylül - Derek Barton, İngiliz kimyager (ö. 1998) Ekim Kasım 8 Kasım - Ariadna Çasovnikova, Kazakistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Yüksek Sovyeti Başkan Vekilliği yapan Kazak Sovyet politikacı (ö. 1988) Aralık 25 Aralık - Ahmed Bin Bella, Cezayir'in ilk başkanı Ölümler 9 Ocak - Émile Reynaud, çizgi filmin mucidi (d. 8 Aralık 1844) 10 Ocak - Konstantin Josef Jireček, Çek tarihçi, diplomat ve Slavist (d. 1854) 6 Şubat - Gustav Klimt, Avusturyalı ressam (d. 14 Temmuz 1862) 10 Şubat - II. Abdülhamid, Osmanlı Devleti'nin 34. padişahı, 113. İslam halifesi (d. 1842) 25 Mart - Claude Debussy, Fransız besteci (d. 1862) 21 Nisan - Manfred von Richthofen, "Kızıl Baron" (d. 2 Mayıs 1892) 23 Nisan - Paul Sébillot, Fransız etnolog (d. 6 Şubat 1843) 28 Nisan - Gavrilo Princip, Sırp suikastçı (d. 1894) 1 Mayıs - Grove Karl Gilbert, Amerikan jeolog 3 Temmuz - V. Mehmed, Osmanlı Devleti'nin 35. padişahı, 114. İslam halifesi (d. 1844) 16 Temmuz - Anastasya, Rus Çarı II. Nikolay'ın kızı 28 Eylül - Georg Simmel, Alman filozof ve sosyolog 2 Ekim - Émile Moselly, Goncourt ödüllü Fransız yazar (d. 1907) 7 Ekim - Raymond Duchamp-Villon, Fransız heykeltıraş 31 Ekim - Egon Schiele, Avusturyalı ressam (d. 1890) 9 Kasım - Guillaume Apollinaire, Fransız şair (d. 26 Ağustos 1880) 20 Kasım - John Bauer, İsveçli ressam (d. 4 Haziran 1882) 2 Aralık - Edmond Rostand, Fransız yazar (d. 1 Nisan 1868) Nobel Ödülleri Fizik – Max Karl Ernst Ludwig Planck Kimya- Fritz Haber Tıp – verilmedi Edebiyat – verilmedi Barış – verilmedi Kaynakça

2321

https://tr.wikipedia.org/wiki/1919

1919

Olaylar 5 Ocak - Almanya'da Alman İşçi Partisi kuruldu. Bu parti daha sonra "Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi" adını alacaktı. 18 Ocak - Paris Barış Konferansı, I. Dünya Savaşı sonunda, ileride yapılacak Versay Antlaşması, Saint-Germain Antlaşması, Neuilly Antlaşması, Sevr Antlaşması'nı oluşturmak üzere toplanır. 1 Mart - Kore'nin tek taraflı bağımsızlık ilanı (bakınız. 1 Mart Hareketi). 14 Mart - Yunanların İzmir'e çıkarma planı, Birleşik Krallık Başbakanı Lloyd George, Fransa Başbakanı Clemenceau, İtalya Başbakanı Orlando ve ABD Başkanı Wilson tarafından kabul edildi. 14 Mart - Tıp Bayramı ve Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane'nin kuruluş yıldönümü. Hikmet Boran önderliğinde, tıp camiasının emperyalist güçlerin karşısına resmen çıkışı nedeniyle bugün Tıp Bayramı olarak kutlanmaktadır. 15 Mart - Merzifon işgal edildi. 23 Mart - Benito Mussolini, İtalya'da Faşist Mücadele Birliklerinin İttifakı (Fasci Italiani di Combattimento) partisini kurdu. 9 Kasım 1921'de ise Ulusal Faşist Parti kuruldu. 4 Mayıs - Çin Cumhuriyeti'nde yabancı mallarını boykotu savunan öğrenci ayaklanması gerçekleşti. 15 Mayıs - İzmir Yunanistan Krallığı tarafından işgal edildi. 19 Mayıs - Mustafa Kemal'in Samsun'a çıkışı. 22 Haziran - Amasya Genelgesi ile İstiklal Savaşı'nın genel çerçeveleri çizilir 23 Temmuz - Erzurum Kongresi özellikle Doğu illeri vilayetlerine yönelik olarak başladı ve sonucunda vatanın bölünmezliğinin millî irade ile sağlanacağı açıklandı. 4 Eylül - Sivas Kongresi tüm yurttan çağrılan delegeler ile başladı ve sonucunda Erzurum kongresi kararları kabul edilip manda yönetiminin kesin olarak kabul edilmeyeceği vurgulandı. 2 Ekim - Damat Ferit hükûmeti iktidardan düştü. 22 Ekim - Amasya Protokolü Osmanlı İmparatorluğu ile Heyet-i Temsiliye arasında imzalanır ve Meclis-i Mebusan'ın yeniden açılması sağlanır Doğumlar Ocak 1 Ocak - Jerome David Salinger, Amerikalı yazar (ö. 2010) 4 Ocak - Sabiha Gürayman, Türkiye'nin ilk kadın inşaat mühendisi (ö. 4 Ocak 2003 20 Ocak - Silva Gabudikyan, Ermeni şair. Şubat 5 Şubat - Andreas Papandreu, Yunan iktisatçı ve siyasetçi (ö. 1996). Mart 19 Mart - Ceyhun Atuf Kansu, Türk hikâye yazarı Nisan 24 Nisan - Glafkos Kliridis, Kıbrıs Cumhuriyeti siyasetçisi ve Kıbrıs Cumhuriyeti'nin dördüncü devlet başkanıdır. Mayıs 7 Mayıs - María Eva Duarte de Perón, bilinen adıyla Eva Perón, Arjantin başkanı Juan Domingo Perón'un ikinci eşidir (ö. 1952). 13 Mayıs - Vedat Türkali, Türk romancı ve şair 30 Mayıs - René Barrientos, Bolivya Devlet Başkanı Haziran Temmuz 8 Temmuz - Albert Caraco, Fransız asıllı Uruguay vatandaşı filozof, yazar, denemeci ve şair (ö. 1971) 20 Temmuz - Edmund Hillary, Yeni Zelandalı dağcı ve kâşif. Everest'in zirvesine çıkan ilk insandır. Ağustos 25 Ağustos - George Corley Wallace, ABD'de dört dönem Alabama eyalet valiliği yapan Demokrat siyaset adamı (ö. 1998). 28 Ağustos - Ben Agajanian, Amerikalı Amerikan futbolu oyuncusu (ö. 2018) Eylül 11 Eylül - Ota Šik, Prag Baharı'nın ve üçüncü yolun fikir babalarından Çek ekonomist. Ekim 3 Ekim - James McGill Buchanan Jr., Amerikalı bir iktisatçıdır. 1986'da Nobel Ekonomi Ödülü'nü kazanmıştır. 18 Ekim - Pierre Elliott Trudeau, 1969-1970 ve 1980-1984 dönemlerinde başbakanlık yapan Kanadalı liberal siyaset adamı (ö. 2000). 22 Ekim - Doris Lessing, Britanyalı yazar 26 Ekim - Muhammed Rıza Şah Pehlevi, İran şahı (1941 - 1979)(ö. 1980). Kasım 10 Kasım - Mikayil Timofeefiç Kalaşnikof (Rusça: Михаи́л Тимофе́евич Кала́шников), Rus silah tasarımcısı. 21 Kasım - Jacques Sénard, Fransız diplomat Aralık 4 Aralık - Inder Kumar Gujral, Hindistan Cumhuriyeti'nin 13. Başbakanıdır. Doğduğu gün ve ay bilinmeyenler Abdülkadir Arun, Türk futbolcu (ö. 1972) Sezai Okan, Türk asker ve siyasetçi. Bahriye Üçok, Türk tarihçi ve siyasetbilimci, Ankara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi öğretim üyesi. (ö. 6 Ekim 1990) Ölümler Ocak 4 Ocak - Georg Friedrich Graf von Hertling, Alman devlet adamı ve düşünür (d. 1843). 6 Ocak - Theodore Roosevelt, ABD'nin 26. Cumhurbaşkanı Şubat 22 Şubat - Francisco Pascasio Moreno, Arjantinli kaşif, antropolog ve jeolog Mart Nisan 10 Nisan - Mehmed Kemal, Osmanlı bürokratı (d. 1884) 17 Nisan - J. Cleaveland Cady - Amerikalı mimar Mayıs 4 Mayıs - Milan Rastislav Štefánik, Çekoslovakya'nın kurulmasına öncülük eden Slovak astronom ve general. (d. 21 Temmuz 1880) Haziran 30 Haziran - John William Strutt, İngiliz fizikçi. (d. 12 Kasım 1842) Temmuz 15 Temmuz - Hermann Emil Fischer, Alman kimyager. (d. 9 Ekim 1852) Ağustos 9 Ağustos - Ruggero Leoncavallo, İtalyan modern çağ verismo akımına dahil opera ve operet bestecisidir. (d. 23 Nisan 1857) Eylül Ekim 7 Ekim - Alfred Deakin, Avustralya'da federasyon hareketinin öncülerinden olan ve daha sonra ikinci Avustralya Başbakanı. (d. 3 Ağustos 1856) Kasım 15 Kasım - Alfred Werner, Zürih Üniversitesi'nde profesör olan İsviçreli kimyager. 1913 yılında Nobel Kimya Ödülü'nü kazanmıştır. (d. 12 Aralık 1866) Aralık 3 Aralık - Pierre Auguste Renoir, Fransız ressam. (d. 25 Şubat 1841) 1919 Nobel ödülünü kazananlar Fizik – Kimya – Tıp – Edebiyat – Barış –

2322

https://tr.wikipedia.org/wiki/1920

1920

Olaylar 17 Şubat - Osmanlı Mebuslar Meclisi, kabul ettiği Mîsâk-ı Millî'nin basında yayınlanmasını ve bütün yabancı parlamentolara bildirilmesini kararlaştırdı. 24 Şubat - Almanya'da Alman İşçi Partisi'nin adı Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi olarak değiştirildi. Aynı gün parti programı açıklandı. 16 Mart - İtilaf Devletleri, İstanbul'u resmen işgal etti. 18 Mart - İstanbul'da Meclis-i Mebusan son toplantısını yaptı. 23 Nisan - TBMM açıldı. 4 Haziran - I. Dünya Savaşı'nın galip İtilaf Devletleri ile Macaristan arasında Triyanon Antlaşması imzalandı. 7 Haziran - TBMM, İstanbul Hükûmeti'nin 16 Mart 1920'den sonra yaptığı ve yapacağı hiçbir anlaşma ve uygulamanın kabul edilmeyeceği kararını aldı. 10 Ağustos - Damad Ferit Hükûmeti ile itilaf devletleri arasında Sevr Antlaşması imzalandı. 1 Eylül - Fransızlar, başkenti Beyrut olan Lübnan devletini kurdu. 2 Aralık - Türkiye ile Ermenistan arasında Gümrü Anlaşması imzalandı. 16 Aralık - Çin'de meydana gelen 8.6 şidettindeki depremde 100 bin kişi öldü. Doğumlar Ocak 3 Ocak - Isaac Asimov, Amerikalı yazar ve biyokimyager 23 Ocak - Gottfried Böhm, Alman mimar Şubat 3 Şubat - Morteza Motahhari, İranlı bilgin, siyasetçi (ö. 1979) 26 Şubat - José Mauro De Vasconcelos, Brezilyalı bir yazar (ö. 1988) Nisan Stepan Maynagaşev, Hakas kökenli Türkolog (d. 1886) Mayıs Haziran 18 Haziran - Lode Van Den Bergh, Belçikalı yazar ve eğitimci 25 Haziran - Lassie Lou Ahern, Amerikalı oyuncu (ö. 2018) Temmuz 10 Temmuz Owen Chamberlain, Amerikalı fizikçi (ö. 2006) Remo Gaspari, İtalyan siyaetçi (ö. 2011) Ağustos 29 Ağustos - Charlie Parker, Amerikalı caz sanatçısı (ö. 1955) Eylül 8 Eylül James F. Calvert, Amerikalı komutan (ö. 2009) Madeleine Rebérioux, Fransız etnolog ve tarihçi (ö. 2005) Refat Appazov, Ukraynalı bilim insanı ve yazar (ö. 2008) 25 Eylül - Božidarka Kika Damjanović-Marković, II. Dünya Savaşı sırasında Yugoslavya'da faaliyet yürüten siyasi aktivist, Yugoslav Partizanları komutanı, direnişçi, ulusal kahraman (ö. 1996) Kasım 10 Kasım - Maurice Clavel, Fransız yazar, filozof, gazeteci (ö. 1979) Aralık 29 Aralık - Josefa İloilo, Fiji devlet başkanı Doğduğu gün ve ay bilinmeyenler Elli Pappa - Yunan yazar, gazeteci ve aktivist (ö. 2009) Garbis Cancikyan, Ermeni şair (ö. 1946) Ölümler 9 Aralık - Mollie McConnell, Amerikalı sinema oyuncusu (d. 1865) 31 Ağustos - Wilhelm Wundt, Alman psikolog (d. 1832) 13 Eylül - Şeyh Muhammed Hiyabani, İranlı siyasetçi 1920 Nobel ödülünü kazananlar Fizik - Kimya - Tıp - Edebiyat - Knut Hamsun Barış - Léon Bourgeois

2323

https://tr.wikipedia.org/wiki/1921

1921

Olaylar 25 Şubat - Kızıl Ordu, Tiflis'e girdi. 29 Temmuz - Adolf Hitler, Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi'nin başkanı oldu. 9 Kasım - Benito Mussolini İtalya'da Ulusal Faşist Parti'yi kurdu. Tarihi bilinmeyenler Çin Komünist Partisi kuruldu. Doğumlar Ocak Şubat 8 Şubat - Lana Turner, Amerikalı oyuncu, akrist. (ö. 1995) Mart 11 Mart - Astor Piazzolla, Arjantinli bandoneoncu (ö. 4 Temmuz 1992) Nisan 7 Nisan - Feza Gürsey, Türk fizikçi ve matematikçi (ö. 1992) 16 Nisan - Peter Ustinov, İngiliz oyuncu, yönetmen ve yazar. (ö. 2004) 25 Nisan - Karel Appel (ö. 2006) Mayıs Haziran Temmuz 8 Temmuz - Edgar Morin, Fransız filozof, sosyolog Ağustos 16 Ağustos - Vladimir Orlov, devlet adamı 19 Ağustos - Gene Roddenberry, Amerikalı yazar, senarist ve Uzay Yolu'nun yaratıcısı Eylül 3 Eylül - Harry Landers, Amerikalı oyuncu (ö. 2017) 8 Eylül - Dinko Šakić, Hırvat savaş suçlusu (ö. 2008) 19 Eylül - Paulo Freire, Brezilyalı eğitimci (ö. 1997) Ekim 4 Ekim - Aleksandr Kemurciyan, Sovyet bilim insanı (ö. 2003) 7 Ekim - Red Adams, Amerikalı beyzbolcu (ö. 2017) Kasım Aralık Ölümler 1 Ocak - Theobald von Bethmann Hollweg, Alman şansölyesi (d. 1856) 13 Mayıs - Jean Aicard, Fransız şair, yazar (d. 1848)

2324

https://tr.wikipedia.org/wiki/1922

1922

Olaylar 28 Şubat - Mısır, Birleşik Krallık'tan bağımsızlığını ilan etti. 22 Mart - İtilaf Devletleri 22 Mart 1922'de, Türk ve Yunan kuvvetlerine yeni bir barış önerisi sundu. Ancak bu öneride yer alan askeri denetim hükmü, tam bağımsızlık ilkesiyle çeliştiği için, TBMM tarafından reddedildi. 30 Ekim - İtalya'da Benito Mussolini iktidara geldi. 6 Aralık - İrlanda Bağımsız Eyaleti kuruldu. 30 Aralık - Sovyetler Birliği kuruldu. Doğumlar Ocak 1 Ocak - Rocky Graziano, Amerikalı boksör (ö. 1990) 7 Ocak - Mario Almada, Meksikalı oyuncu (ö. 2016) 26 Ocak - Ellen Vogel, Alman tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu Günü bilinmeyenler Mario Bardi, İtalyan ressam (ö. 1998) Şubat Mart 12 Mart - Jack Kerouac, Amerikalı roman yazarı ve şair (ö. 1969) Nisan 3 Nisan - Doris Day, sinema oyuncusu (ö. 2019) 4 Nisan - Hayrettin Karaca, TEMA kurucularından ve ilk genel başkanı (ö. 2020) Mayıs Haziran 3 Haziran - Alain Resnais, Fransız yönetmen Temmuz Ağustos Günü bilinmeyenler Bule Naipi - II. Dünya Savaşı sırasında Arnavut komünist partizan direniş hareketi üyesi (ö. 1944) Eylül 5 Eylül - Gisela Trowe, Alman oyuncu ve seslendirme sanatçısı 7 Eylül - Necdet Calp, Türk bürokrat ve siyasetçi (ö. 1998) 8 Eylül Lyndon LaRouche, "LaRouche Hareketi" kurucusu olan Amerikalı aktivist, siyasetçi ve yazar (ö. 2019) Sid Caesar, Amerikalı oyuncu ve komedyen (ö. 2014) 17 Eylül - Agostinho Neto, Angolalı yazar, bağımsızlık önderi, ilk Devlet Başkanı (ö. 1979) Ekim 7 Ekim - Martha Stewart, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı Kasım 8 Kasım - Christiaan Barnard, Güney Afrikalı doktor (ö. 2001) 11 Kasım - Kurt Vonnegut Jr., Amerikalı yazar, hümanist (ö. 2007) 12 Kasım - Tadeusz Borowski, Polonyalı şair ve yazar (ö. 1951) 22 Kasım - José Saramago, Portekizli yazar (ö. 2010) Aralık Doğduğu gün ve ay bilinmeyenler Fatmir Gjata - Arnavut yazar (ö. 1989) Ölümler Ocak Şubat Mart Nisan 8 Nisan - Erich von Falkenhayn Mayıs 3 Haziran - Duiliu Zamfirescu, Rumen yazar Haziran Temmuz 21 Temmuz - Ahmet Cemal Paşa, Osmanlı asker ve siyaset adamı Ağustos 2 Ağustos - Graham Bell, Amerikalı mucit 4 Ağustos - Enver Paşa, Osmanlı Komutanı Eylül Ekim Kasım 18 Kasım - Marcel Proust, Fransız yazar 25 Kasım - Sütçü İmam, Türk Kurtuluş Savaşı'na katılmış din adamı Aralık 16 Aralık - Gabriel Narutowicz, seçilen ilk Polonya devlet başkanı (d 17 Mart 1865)

2325

https://tr.wikipedia.org/wiki/1923

1923

Olaylar 11 Ocak - Fransa ve Belçika, Almanya'nın tazminatı ödemediği gerekçesiyle Ruhr bölgesini işgal etti. 26 Ocak - Şanghay'da Sun Yat-sen - Adolph Joffe görüşmesi. 26 Haziran - İlk defa Le Mans 24 Saat yarışması düzenlendi. 24 Temmuz - İsviçre'nin Lausanne (Lozan) şehrinde Lozan Barış Antlaşması imzalandı. 13 Ağustos - Almanya'da Gustav Stresemann'ın koalisyon hükûmeti kuruldu. 1 Eylül - Japonya'da Büyük Kantō Depremi meydana geldi. 23 Eylül - İspanya'da Miguel Primo de Rivera'nın askerî rejimi kuruldu. 2 Ekim - Britanyalı birlikler İstanbul'u boşalttı. 6 Ekim - Türk birlikleri İstanbul'a girdi. 16 Ekim - Almanya'da Rentenmark basıldı. 29 Ekim - Türkiye'de cumhuriyetin ilanı: Mustafa Kemal Atatürk ilk Türkiye cumhurbaşkanı seçildi. 8 Kasım - Münih'te Birahane Darbesi. 21 Aralık - Nepal bağımsızlığını kazandı. Doğumlar Ocak 19 Ocak- Markus Wolf, Doğu Almanya başcasusu (ö. 2006) 25 Ocak - Hıfzı Topuz, Türk gazeteci ve yazar 27 Ocak - Augusto Barreto, Portekizli eskrimci (ö. 2017) 31 Ocak - Norman Mailer, Amerikalı gazeteci, romancı, oyun yazarı, film yönetmeni, senarist (ö. 2007) Şubat 4 Şubat - Donald Nicol, İngiliz tarihçi ve Bizantolog (ö. 2003) Mart Nisan 20 Nisan - Oktay Akbal, Türk yazar (ö. 2015) 21 Nisan - Bahaeddin Ögel, Türk Tarih profesörü (ö. 1989) Mayıs 7 Mayıs - Abdurrahman Palay, Tiyatro ve sinema oyuncusu, seslendirme sanatçısı, yönetmen, senarist (ö. 2002) 10 Mayıs - Heyder Eliyev, Sovyetler Birliği'nin yüksek devlet adamı ve Azerbaycan 3. Cumhurbaşkanı (ö. 2003) 15 Mayıs Richard Avedon, Amerikalı fotoğrafçı (ö. 2004) Angel Mojsovski, Makedon komünist aktivist, Yugoslavya Cephesi'nde savaşan asker, Halk Kahramanı Nişanı sahibi (ö. 2001) 31 Mayıs - Monako Prensi Rainier (ö. 2005) Haziran 11 Haziran - Özdemir Asaf (Arun), Türk şair (ö. 1981) Temmuz 10 Temmuz - Şemsi Yastıman, Türk Halk Müziği sanatçısı (ö. 1994) 29 Temmuz - Atilla Konuk, Türk siyasetçi ve spor adamı (ö. 2009) Ağustos 16 Ağustos - Jack Aeby, Amerikalı fizikçi ve fotoğrafçı (ö. 2015) 19 Ağustos - Joan Taylor, Amerikalı oyuncu (ö. 2012) Eylül 8 Eylül - Resul Hamzatov, Dağıstanlı şair ve yazar (Avarca yazan yazar) (ö. 2003) 16 Eylül - Lee Kuan Yew, Singapurlu devlet adamı (ö. 2015) 19 Eylül - Hanzade Sultan, son Osmanlı padişahı Sultan Vahdettin ve son halife Abdülmecit Efendi’nin torunu (ö. 1988) Ekim 4 Ekim - Charlton Heston, Amerikalı sinema ve tiyatro oyuncusu (ö. 2008) 6 Ekim - Selahattin İçli, Türk besteci ve doktor (ö. 2006) Kasım 8 Kasım - Jack Kilby, Amerikalı mühendis ve mucit (ö. 2005) 22 Kasım - Rosy Varte, Fransız oyuncu (ö. 2012) Aralık 22 Aralık - Mai Tai Sing, Çin asıllı Amerikalı oyuncu, dansçı ve iş insanı (ö. 2018) Doğduğu gün ve ay bilinmeyenler Bülend Ulusu, Türkiye başbakanı (ö. 2015) Fahd bin Abdül Aziz, Suudi Arabistan Kralı (ö. 2005) Jale Öz, Türk sinema sanatçısı ve televizyon dizisi oyuncusu (ö. 2005) Mehmet Yüceler, Türk siyasetçi (ö. 2010) Semahat Geldiay, Türk zoolog (ö. 2002) Yaşar Kemal, Türk romancı, yazar (ö. 2015) Zehra Eren, Türk tango müzisyeni ve ses sanatçısı (ö. 2016) Christian Graeff, Fransız diplomat ve Arabist Ölümler Ahmed Süreyya Emin Bey, dünyada ilk seri atışlı sahra topunun mucidi 3 Ocak - Jaroslav Haşek, Çekoslovakyalı yazar 14 Ocak - Zübeyde Hanım, Mustafa Kemal Atatürk'ün annesi (d. 1857) 10 Şubat - Wilhelm Conrad Röntgen, Nobel ödüllü Alman fizikçi 27 Aralık - Gustave Eiffel, Eyfel Kulesi'nin tasarımcısı

2326

https://tr.wikipedia.org/wiki/1924

1924

Olaylar 22 Ocak - Birleşik Krallık'ta Ramsay MacDonald hükûmeti kuruldu. 26 Ocak - SSCB'de Sankt-Peterburg şehrinin adı Leningrad olarak değiştirildi. 31 Ocak - Olimpiyat Oyunları'nda kış sporuna da yer verilmesi kararlaştırıldı. 1 Şubat - Birleşik Krallık, SSCB'yi resmen tanıdı. 7 Şubat - İtalya Krallığı, SSCB'yi resmen tanıdı. 12 Şubat - New York'taki Aeolian Hall'de George Gershwin'in Rhapsody in Blue adlı eseri ilk defa çalındı. 2 Mart - Jules Renault difteri aşısını buldu. 3 Mart - Halifeliğin kaldırılması ve Osmanlı Hanedanı mensuplarının Türkiye dışına çıkarılmasına ilişkin yasa kabul edildi. Tevhîd-i Tedrîsât Kanunu çıkarıldı. Şer'iye ve Evkaf ve Harbiye Bakanlıkları kaldırıldı. Diyanet İşleri Başkanlığı ve Vakıflar Genel Müdürlüğü kuruldu. Genelkurmay Başkanlığı oluşturuldu ve Hükûmet'ten ayrıldı. 25 Mart - Yunanistan'da Cumhuriyet ilan edildi. 21 Nisan - Darülfünûn-u Şahane'nin ismi İstanbul Darülfünunu olarak değiştirildi. 4 Mayıs - VIII. Olimpiyat Oyunları Paris'te başladı. 26 Ağustos - Türkiye'de Türkiye İş Bankası kuruldu. 5 Ekim - Hicaz Krallığı'nda Hüseyin tahttan indirildi. 28 Ekim - Fransa Cumhuriyeti, SSCB'yi resmen tanıdı. 17 Kasım - Türkiye'de Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası kuruldu. 26 Kasım - Moğolistan Halk Cumhuriyeti kuruldu. Doğumlar 10 Ocak - Eduard Admetlla i Lázaro, İspanyol fotoğrafçı (ö. 2019) 21 Ocak - Şefika Ahundova, Azeri besteci (ö. 2013) 27 Ocak - Rauf Denktaş, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti 1. Cumhurbaşkanı (ö. 2012) 3 Şubat - Edward Palmer Thompson - İngiliz tarihçi (ö. 1993) 10 Şubat - Leman Şenalp, Türk kütüphaneci (ö. 2018) 7 Mart - Kōbō Abe, Japon yazar (ö. 1993) 3 Nisan - Marlon Brando, sinema oyuncusu (ö. 2004) 1 Mayıs - Judy Stone, Amerikalı kadın gazeteci, yazar ve film eleştirmeni 20 Mayıs - Cavid Erginsoy, Türk fizikçi ve bilim insanı (ö. 1967) 22 Mayıs - Charles Aznavour, Ermeni asıllı Fransız şarkıcı, söz yazarı, oyuncu ve diplomat (ö. 2018) 20 Temmuz - Lola Albright, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı (ö. 2017) 1 Ağustos Abdullah bin Abdülaziz el-Suud, Suudi Arabistan Kralı (ö. 2015) Cem Atabeyoğlu, Türk spor yazarı ve yöneticisi (ö. 2012) 2 Ağustos Alan Abel, Amerikalı komedyen, yapımcı ve yazar (ö. 2018) James Baldwin, Afrikalı-Amerikalı yazar (ö. 1987) 22 Eylül - İlyas Hüseynov, Kontrbas Sanatçısı (ö. 2017) 91 Kasım - Süleyman Demirel, Türkiye'nin 9. Cumhurbaşkanı (ö. 2015) 14 Aralık Gohar Gasparyan, Ermeni-Mısırlı opera şarkıcısı (ö. 2007) Raj Kapoor, Hint oyuncu ve yönetmen (ö. 1988) 15 Aralık - Ruhi Sarıalp, Türk atlet (ö. 2001) Doğduğu gün ve ay bilinemeyenler Abdurrahman Odabaşı, Türk siyasetçi (ö. 2002) Hasan Koçdemir, CKMP kurucularından, Türk siyaset ve fikir adamı Hikmet Şimşek, Türk müzisyen ve orkestra şefi (ö. 2001) Vernon Wesley Ruttan Ölümler 24 Ocak - Vladimir İlyiç Ulyanov Lenin, SSCB'nin kurucusu (d. 1870) 3 Şubat - Woodrow Wilson, ABD'nin 28. başkanı (d. 1856) 30 Mart - Henning Berger, İsveçli yazar (d. 1872) 31 Mayıs - Fikriye Hanım, Atatürk'ün annesi Zübeyde Hanım'ın ikinci eşi Ragıp Bey'in kardeşi Memduh Hayrettin Bey ile Vasfiye Hanım'ın kızı (d. 1887) 3 Haziran - Franz Kafka, Avusturyalı yazar (d. 1883) 25 Ekim - Ziya Gökalp, sosyolog ve yazar (d. 1876) 1924 Nobel ödülünü kazananlar Barış: Bu yıl barış ödülü verilmedi Edebiyat: Władysław Reymont (Polonyalı) Fizik: Karl Siegbahn (İsviçreli) Kimya: Bu yıl kimya ödülü verilmedi Tıp: Willem Einthoven (Hollandalı)

2327

https://tr.wikipedia.org/wiki/1925

1925

Olaylar Ocak 1 Ocak - Amerikalı astronom Edwin Hubble, samanyolu dışında başka galaksiler keşfettiğini açıkladı. 19 Ocak - Rusya'da Troçki iktidardan uzaklaştırıldı. 31 Ocak - Arnavutluk'ta Ahmet Zogu Cumhurbaşkanı oldu. Şubat 13 Şubat - Şeyh Said İsyanı 16 Şubat - Tayyare Cemiyeti (Türk Hava Kurumu) kuruldu. Mart 4 Mart - Takrir-i Sükun Kanunu kabul edildi. 7 Mart - Rusya dış Moğolistan'ı işgal etti. Nisan 5 Nisan - Kahramanmaraş, İstiklâl Madalyası aldı. 10 Nisan - Muhteşem Gatsby'nin ilk basımı yapıldı. Mayıs Haziran 14 Haziran Göztepe Spor Kulübü kuruldu. Cumhuriyet'in ilk şeker fabrikası, Alpullu'da üretime başladı 3 Haziran - Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası kapatıldı. 17 Haziran - Fransız doktor Albert Calmette Verem aşısı'nı buldu. Temmuz 18 Temmuz - Hitler'in Mein Kampf (Kavgam) birinci cildi çıktı. Ağustos 23 Ağustos - Kastamonu'ya gelen Atatürk, Şapka ve Kıyafet Devrimi'ni başlattı. 28 Ağustos - Fransa Ruhr havzasından çekildi. Eylül Ekim 5 Ekim - Locarno Antlaşması görüşmeleri başladı. Kasım 1 Kasım - İran'da Rıza Han Pehlevi, Kaçar Hanedanı’na son verdi. 25 Kasım - Şapka ve Kıyafet Kanunu kanunu çıktı 30 Kasım - Tekke ve Zaviyeler kapatıldı. Aralık 17 Aralık - Sovyet - Türk Dostluk Antlaşması imzalandı. 26 Aralık - Türkiye'de uluslararası takvim ve saatin kullanılması TBMM'de iki ayrı yasayla kabul edildi. Doğumlar Ocak 6 Ocak - Jane Harvey, Amerikalı şarkıcı (ö. 2013) 17 Ocak - Selçuk Yaşar, iş insanı (ö. 2023) Şubat 14 Şubat - Antony Sutton, İngiliz ekonomist, tarihçi ve yazar Mart 11 Mart - İlhan Selçuk, Türk gazeteci, yazar, Cumhuriyet gazetesi köşe yazarı. (ö. 2010) 19 Mart - Julio Canessa, Şilili asker ve siyasetçi (ö. 2015) 21 Mart Beatriz Aguirre, Meksikalı oyuncu ve seslendirme sanatçısı (ö. 2019) Peter Brook, İngiliz oyuncu ve yönetmen 25 Mart - Flannery O'Connor, Amerikalı yazar. (ö. 1964) Nisan 5 Nisan - Sadri Alışık, Türk sinema sanatçısı (ö. 1995) Mayıs 1 Mayıs - Gabriele Amorth, İtalyan rahip ve din adamı (ö. 2016) 11 Mayıs - Max Morlock, Alman futbolcu (ö. 1994) 19 Mayıs - Malcolm X, Amerikalı zenci lider. El Hajj Malik el-Şahbazz.(ö. 1964) 28 Mayıs - Bülent Ecevit, şair, gazeteci, yazar ve siyaset adamı (ö. 2006) Haziran 15 Haziran - Attilâ İlhan (ö. 2005) Temmuz Ağustos 2 Ağustos - John Dexter, İngiliz tiyatro, film ve opera yönetmeni (ö. 1990) 15 Ağustos - Münir Özkul, ünlü sinema ve tiyatro sanatçısı (ö. 2018) 21 Ağustos - Jorge Rafael Videla, Arjantin eski devlet başkanı Eylül 7 Eylül - Nusretullah Vahdet, İranlı komedyen, aktör ve film yönetmeni (ö. 2020) 8 Eylül - Peter Sellers, İngiliz aktör ve komedyen (ö. 1980) 16 Eylül- B.B.King Amerikalı blues gitaristi ve bestecisi 17 Eylül - Haluk Afra, Türk diplomat. (ö. 2001) Ekim 13 Ekim - Margaret Thatcher, Birleşik Krallık'ın ilk kadın başbakanı (ö. 2013) 14 Ekim - Tato Cifuentes, Arjantinli oyuncu, şarkıcı ve kukla sanatçısı (ö. 2017) 21 Ekim - Celia Cruz, Kübalı şarkıcı (ö. 2003) 26 Ekim - John Mulvaney, Avustralyalı arkeolog (ö. 2016) Kasım 17 Kasım - Rock Hudson, Amerikalı aktör (ö. 1985) 27 Kasım - John Maddox, Galli bilim insanı ve gazeteci. (ö. 2009) Aralık 4 Aralık - Albert Bandura, Kanadalı psikolog 8 Aralık Sammy Davis, Jr., Amerikalı oyuncu, dansçı ve komedyen. (ö. 1990) Arnaldo Forlani, İtalyan devlet adamı ve 1980 - 1981 tarihleri arasında İtalya başbakanı olan Hristiyan-Demokrat politikacı 9 Aralık - Türk yönetmen Atıf Yılmaz (Batıbeki) (ö. 2006) Doğduğu gün ve ay bilinmeyenler Abdullah Rıza Ergüven, ozan, yazar, denemeci, eleştirmen ve düşünbilimci. (ö. 2001) Celal Şahin, Cumhuriyet döneminin ilk şovmenlerinden Ragıp Binzet, Türk halk müziği sanatçısı (ö. 1985) Ölümler 20 Ocak - Adelheid Steinmann, Alman politikacı ve kadın hakları aktivisti (d. 1866) 12 Mart - Sun Yat-sen, Çinli devrimci lider (d. 12 Kasım 1866). 29 Haziran - Şeyh Said ve destekçileri idam edildi. 15 Aralık - Süleyman Sırrı Aral, Türkiye'nin ilk iki ve dördüncü hükûmetlerinde Nafia Vekilliği (Bayındırlık Bakanlığı) yapmış siyasetçi Öldüğü gün ve ay bilinmeyenler Abdullah Zühdü, Osmanlı Devleti gazeteci. Nobel ödülleri Fizik – James Franck ve Gustav Ludwig Hertz Kimya – Richard Adolf Zsigmondy Tıp – verilmedi Edebiyat – George Bernard Shaw Barış – Austen Chamberlain ve Charles Gates Dawes

2328

https://tr.wikipedia.org/wiki/1926

1926

Olaylar 4 Ocak - İstanbulspor, Kemal Halim Gürgen tarafından kuruldu. 9 Ocak - Türkiye'de piyango düzenleme hakkını Tayyare Cemiyeti'ne veren kanun kabul edildi. 14 Ocak - Borçlanma Kanunu TBMM'de kabul edildi. 17 Şubat - Türk Medeni Kanunu kabul edildi. 1 Mart - Yeni Türk Ceza Kanunu kabul edildi. 2 Mart - Parasız yatılı Köy Muallim Mektepleri'nin kurulması kabul edildi. 3 Mart - Türk Kodeksi Hakkında Kanun kabul edildi. 6 Mart Amerikalı Robert H. Goddard sıvı yakıtla ilk füze'yi fırlattı. 13 Mayıs Polonya'da hükûmet darbesi oldu. 27 Mayıs Fas Sultanı Abdülkerim Hattabi, bugün Fransız ordusuna teslim olmak zorunda kalmıştır. 5 Haziran - Birleşik Krallık, Irak ve Türkiye arasında yapılan görüşmeler sonunda Musul Sorunu çözüme kavuşturuldu 1 Temmuz - Kabotaj Kanunu yürürlüğe girdi. 11 Ağustos İlk renkli film New York'ta gösterildi. 24 Ekim - Karesi ilinin adı Balıkesir olarak değiştirildi. 25 Aralık Japon İmparatoru Yoshihito (Taişo) öldü ve Hirohito tahta çıktı. 20 Aralık - Türkiye - Macaristan Ticaret Antlaşması imzalandı. Tarihi bilinmeyenler Türkiye'de cumhuriyet döneminin ilk eğitim kurumlarından, günümüzde Gazi Üniversitesi olan Gazi Eğitim Enstitüsü kuruldu. Ağrı İsyanları başladı. (1926 - 1930) Masa tenisinde ilk dünya şampiyonası Londra'da yapıldı. Doğumlar Ocak 2 Ocak - Şükran Güngör, Türk tiyatrocu ve sinema oyuncusu (ö. 15 Eylül 2002) 7 Ocak - Atanas Zabaznoski, Makedon komünist aktivist, Yugoslavya Cephesi'nde savaşan asker, Halk Kahramanı Nişanı sahibi (ö. 2013) Şubat 2 Şubat - Valéry Giscard d'Estaing, Fransa'da Beşinci Cumhuriyeti'nin üçüncü cumhurbaşkanı olan merkez-sağ siyasetçi (1974-1981) (ö. 2020) 3 Şubat - Xavier de Planhol - Fransız coğrafyacı 8 Şubat - Diamando Kumbaki, II. Dünya Savaşı sırasında Mihver Devletleri'ne karşı savaşan Yunan Direnişi partizanı. (ö. 1944) 12 Şubat - Irene Camber, İtalyan eskrimci 16 Şubat - Memet Fuat; Eleştirmen, yazar, voleybol antrenörü, eğitimci.(ö. 19 Aralık 2002) Mart 11 Mart - Ralph David Abernathy, Amerikalı rahip, Güneyli Hristiyan Liderler Konferansı kurucusu ve Siyahi Hakları önderi. (ö. 1990) 20 Mart - Marge Calhoun, Amerikalı sörfçü (ö. 2017) 30 Mart - Ingvar Kamprad, İsveçli iş insanı. 1943 yılında IKEA şirketini kurdu (ö. 2018) Nisan 1 Nisan - Reha Yurdakul, Türk sinema oyuncusu (ö. 1988) 5 Nisan Süleyman Seba, BJK onursal başkanı.(ö. 2014) Prof. Dr. Ömer Faruk Akün, bir yazar ve eski bir akademisyen. 21 Nisan - II. Elizabeth, Birleşik Krallık Kraliçesi. (ö. 2022) Mayıs 1 Mayıs - Muhteşem Durukan, Türk oyuncu, yönetmen ve senarist (ö. 1988) Haziran 1 Haziran - Marilyn Monroe (ö. 1962) 6 Haziran - Erdal İnönü, Türk bilim insanı ve siyasetçi (ö. 2007) 27 Haziran - Len Ceglarski, Amerikalı buz hokeyi oyuncusu (ö. 2017) Temmuz 1 Temmuz - François-Régis Bastide, Fransız siyasetçi, edebiyatçı ve diplomat (ö. 1996) 3 Temmuz - Pierre Drai, Fransız hakim (ö. 2013) 4 Temmuz - Alfredo Di Stefano, Arjantin doğumlu eski futbolcu ve antrenör. 23 Temmuz - Erol Tümertekin, Türk Coğrafyacı (ö. 2012) Ağustos 3 Ağustos - Rona Anderson, İskoç oyuncu (ö. 2013) 13 Ağustos - Fidel Castro, Küba Devlet Başkanı 21 Ağustos - Can Yücel, Türk şair Eylül 7 Eylül Ed Warren, Amerikalı demonolojist ve yazar (ö. 2006) Samuel Goldwyn, Jr., Amerikalı yönetmen (ö. 2015) Erich Juskowiak, Almanya millî futbol takımı forması giymiş eski futbolcu (ö. 1983) 15 Eylül Antonio Carrizo, Arjantinli sunucu (ö. 2016) Shohei Imamura, Japon film yönetmeni (ö. 2006) Ekim 11 Ekim - Jean Alexander, İngiliz oyuncu (ö. 2016) 15 Ekim - Michel Foucault, Fransız filozof (ö. 1984) 29 Ekim - Necmettin Erbakan - eski Devlet Bakanı ve Başbakan (ö. 2011) Kasım Aralık 8 Aralık - Joachim Fest, Alman yazar (ö. 2006) Doğduğu gün ve ay bilinmeyenler Beki Luiza Bahar, Yahudi asıllı Türk yazar (ö. 2011) Şevki Vanlı, Türk mimar Rahmi Pehlivanlı, Türk ressam Ölümler 28 Ocak - Kato Takaaki, Japonya başbakanı (d. 1860) 4 Şubat - İskilipli Mehmed Âtıf, Türk din adamı (d. 1875) 15 Mayıs - VI. Mehmet, son Osmanlı padişahı (d. 1861) 10 Haziran - Antoni Gaudí, İspanya’da Art Nouveau akımının İspanyol öncüsü olan Katalan mimar (d. 1852) 14 Haziran - Mary Cassatt, Amerikalı ressam (d. 1844) 31 Ekim - Harry Houdini, illüzyonist (d. 1875)) 29 Aralık - Rainer Maria Rilke, şair (d. 4 Aralık 1875) 1926 Nobel ödülünü kazananlar BARIŞ: Aristide Briand (Fransız) ve Gustav Stresemann (Alman). EDEBİYAT: Grazia Deledda (İtalyan). FİZİK: Jean Perrin(Fransız). KİMYA: Theodor Svedberg (İsveçli). TIP: Johannes Fibiger (Danimarkalı).

2329

https://tr.wikipedia.org/wiki/1927

1927

Olaylar 10 Ocak - Fritz Lang'ın fütüristik filmi Metropolis Almanya'da gösterime girdi. 7 Mart - İstiklal Mahkemeleri kaldırıldı. 14 Nisan İlk Volvo otomobili, İsveç'in Göteborg kentindeki üretim hattından çıktı. Arjantin'in Mendoza Eyaletinde meydana gelen 7.1 büyüklüğündeki depremde 3 kişi öldü. 6 Mayıs - İstanbul Radyosu ilk yayınına Sirkeci'deki Büyük Postane binasının bodrum katında başladı. 20-21 Mayıs - Charles Lindbergh, tek motorlu uçağı Spirit of St. Louis ile New York'tan Paris'e ilk solo aktarmasız okyanus aşırı uçak uçuşunu gerçekleştirdi. 22 Mayıs - 7,6 Mw Gulang depremi, kuzeybatı Çin'deki Gansu'yu maksimum Mercalli yoğunluğu XI (Aşırı) ile etkileyerek 40.000'den fazla ölü bıraktı. 25 Haziran - Bozok ilinin adı TBMM'de Yozgat olarak değiştirildi. 11 Temmuz - 1927 Eriha depremi Filistin'i vurarak yaklaşık 300 kişiyi öldürdü. Orta Doğu'nun bu bölgesinde kaydedilen en büyük depremdir. Etkiler özellikle Nablus'ta şiddetli, ancak Ürdün'ün Amman, Salt ve Lydda gibi birçok bölgesinde de hasar ve ölümler bildirildi. 28 Ekim - Türkiye'de ilk nüfus sayımı yapıldı. 1 Kasım - İsmet İnönü tarafınfan 5. Türkiye Hükûmeti kuruldu. 18 Kasım - Ankara Radyosu ilk yayınına başladı. 24 Kasım - Ankara Zafer Anıtı açıldı. Tarihi bilinmeyenler Çin Cumhuriyeti'nde Çan Kay Şek liderliğindeki milliyetçiler birçok komünisti öldürerek iç savaş başlattı. Amerika Birleşik Devletleri'nin, Virginia eyaletinde zekâ engelliler kısırlaştırılmasını öngören öjenik yasa kabul edildi. Millî Emniyet Hizmeti Riyâseti İçişleri Bakanlığı'na bağlandı. İlk masa tenisi dünya şampiyonası Londra'da yapıldı. Ukrayna'nın FK Dinamo Kyiv futbol takımı kuruldu. Doğumlar Ocak 1 Ocak - Maurice Béjart, Fransız-İsviçreli dansçı, koreograf ve opera yönetmeni (ö. 2007) 1 Ocak - Abdulbasit Abdussamed, Mısırlı Hâfız ve Kur'an kâri'si (ö. 1988) 28 Ocak - Eşref Kolçak, Türk sinema ve dizi oyuncusu Şubat 7 Şubat - Juliette Gréco - Fransız oyuncu ve şarkıcıydı. (d. 2020) 27 Şubat - Şeref Bakşık, Türk gazeteci, politikacı Nisan 14 Nisan - David Akers-Jones, İngiliz siyasetçi (ö. 2019) Mayıs 25 Mayıs - Robert Ludlum, Amerikalı yazar 27 Mayıs - Coşkun Kırca, Türk eleştirmen ve gazeteci Haziran 8 Haziran John F. Murray, Amerikalı pulmonolog (ö.2020) Jerry Stiller, Amerikalı komedyen ve aktör (ö.2020) Temmuz 4 Temmuz - Gina Lollobrigida, İtalyan sinema oyuncusu 9 Temmuz - David Diop, Senegalli şair (ö. 1960) 27 Temmuz - Fana Koçovska, Makedon direnişçi, Yugoslav Partizanı ve Halk Kahramanı Nişanı sahibi ulusal kahraman (ö. 2004) Ağustos 6 Ağustos - Theodor Wagner, Avusturyalı futbolcu 10 Ağustos - Nejat Uygur, Türk tiyatrocu Eylül 7 Eylül Trader Faulkner, Avustralyalı-İngiliz aktör (ö. 2021) Carlos Romero, Ukraynalı milli futbolcu (ö. 1999) 8 Eylül Gabdulhay Ahatov, Sovyetler tatarı ve dil öğrenme uzmanı (ö. 1986) Mehmet Turan Yarar, Türk şair ve söz yazarı (ö. 2021) Ekim 13 Ekim - Turgut Özal, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı, Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı, Anavatan Partisi'nin kurucusu ve ilk genel başkanı 16 Ekim - Günter Grass, Nobel Edebiyat Ödülü sahibi Alman yazar (ö. 2015) 18 Ekim George C. Scott, ABD'li sinema oyuncusu (ö. 1999) Alba Solís, Arjantinli şarkıcı ve oyuncu (ö. 2016) 24 Ekim - Gilbert Bécaud, Fransız şarkıcı, besteci ve oyuncu Kasım 10 Kasım - Vedat Ali Dalokay, Türk politikacı, Ankara eski belediye başkanı Aralık 3 Aralık - Andy Williams, Amerikalı pop müzik şarkıcısı 4 Aralık - Aptullah Kuran, Mimar Sinan konusunda yaptığı araştırmalarla tanınan mimarlık tarihçisi 25 Aralık - Ram Narayan, Hint müzisyen 25 Aralık - Nijat Özön, Türk sinema eleştirmeni ve kuramcısı, mütercim, dilbilim uzmanı (ö. 2010) Doğduğu gün ve ay bilinmeyenler Kazım Türesin, "Baba Kazım" lakaplı Türk futbolcu Vefa Tanır, Türk siyasetçi Vecihi Timuroğlu, Türk yazar ve şair Ahmet Zaim, Kıbrıslı Türk siyasetçi ve diplomat (ö. 1982) Ahmet Kostarika, Türk sinema oyuncusu (ö. 1994) Miriam Akavia, Polonya asıllı İsrailli çevirmen ve yazar (ö. 2015) Ferruh Bozbeyli, Türk siyasetçi (ö. 2019) Turan Erol, Türk ressam, akademisyen ve öğretmen (ö. 2023) Ölümler 5 Ocak - Süleyman Nazif, Türk şair, yazar ve bürokrat (d. 1870) 15 Nisan - Gaston Leroux, Fransız gazeteci, yazar (d. 1868) 15 Temmuz - Constance Markievicz, İrlandalı devrimci ve yurtsever görüşe sahip süfrajet (d. 1868) 3 Ağustos - Edward Bradford Titchener, İngiliz psikolog (d. 1867) 22 Ağustos - Otto Liman von Sanders, Alman general ve Osmanlı mareşali (d. 1855) 16 Kasım - Adolf Joffe, komünist devrimci, Bolşevik siyasetçi ve Karaylar diplomatı (d. 1883) 13 Aralık - Riyaziyeci Mehmet Nadir Bey, Türk matematikçi (d. 1856) Öldüğü gün ve ay bilinmeyenler Louise Abbema, Fransız ressam (d. 1858)

2330

https://tr.wikipedia.org/wiki/1928

1928

Olaylar 15 Ocak - 223 kilometrelik Kayseri - Sivas demiryolunun devlet tarafından yapılması kararlaştırıldı. 16 Ocak - Ticaret ve Ziraat vekaletlerinin, İktisat Vekaleti olarak birleştirilmelerini sağlayan kanun TBMM'de kabul edildi. 31 Ocak - Türk Eğitim Derneği'nin Atatürk önderliğinde kurulması. 11 Mart - İzmir'in Buca ilçesinde Bucaspor adlı spor kulübü kuruldu. 10 Nisan - TBMM, Anayasa'nın ikinci maddesini değiştirdi. Söz konusu maddeden, "Türkiye Devleti'nin dini İslam'dır" bölümü çıkarıldı. Milletvekilleri ve Cumhurbaşkanı, yemin ederken "Vallahi" yerine "Namusum üzerine söz veririm" diyecek. 14 Nisan - Yargıtay Kuruluş Kanunu kabul edildi. 23 Mayıs - Türk Vatandaşlığı Kanunu kabul edildi. 24 Mayıs - Uluslararası Rakamların kullanılmasına ilişkin kanun kabul edildi. 28 Mayıs - Millet Mektepleri açılması hakkında Bakanlar Kurulu kararı alındı. 23 Ağustos - Amasya - Zile Demiryolu (82 km) hizmete girdi. 1 Kasım - Yeni Türk alfabesine ilişkin kanun Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde kabul edildi. 24 Kasım - Atatürk'ün Millet Mektepleri Başöğretmenliği'ni kabul etmesi. Doğumlar Ocak 1 Ocak - Abdüssettar İdhi, Pakistanlı hayırsever (ö. 2016) 7 Ocak - William Peter Blatty, Amerikalı yazar (ö. 2017) 23 Ocak - Jeanne Moreau, Fransız oyuncu (ö. 2017) Şubat 9 Şubat - Rinus Michels, Hollandalı futbolcu (ö. 2005) 26 Şubat - Ariel Şaron, 11. İsrail başbakanı (ö. 2014) 28 Şubat Kuzgun Acar, Türk heykeltıraş (ö. 1976) Erol Taş, Türk sinema sanatçısı (ö. 1998) Mart 1 Mart - Jacques Rivette, Fransız yönetmen (ö.2016) 4 Mart - Fikret Tabeyev, Sovyet Tatar politikacı, büyükelçi, parti lideri, Tataristan Cumhuriyeti Komünist Partisi'nin kurucusu (ö. 2015) 6 Mart - Gabriel García Márquez, Kolombiyalı yazar, romancı. (ö. 2014) 16 Mart - Karlheinz Böhm, Avusturyalı oyuncu (ö. 2014) Mayıs 4 Mayıs - Muhammed Hüsnü Mübarek, Mısırlı politikacı, cumhurbaşkanı (ö. 2020) 11 Mayıs - Yaacov Agam, Optik ve kinetik sanatın önde gelen savunucusu 21 Mayıs - Dore Ashton, Amerikalı akademisyen, yazar, sanat tarihçisi ve eleştirmeni (ö. 2017) 27 Mayıs - Ayfer Feray, oyuncu. (ö. 1994) Nisan 4 Nisan - Alfredo Armenteros, Kübalı müzisyen (ö. 2016) 7 Nisan - Alan J. Pakula, Polonya asıllı, Amerikalı film yönetmeni, yazar, yapımcı (ö. 1998) 28 Nisan - Yves Klein, Fransız ressamı (ö. 1962) Mayıs 4 Mayıs - Joseph Tydings, Amerikalı siyasetçi Haziran 13 Haziran - John Forbes Nash, Nobel Ekonomi Ödülü sahibi Amerikalı matematikçi. (ö. 2015) Giacomo Biffi, İtalyan piskopos ve kardinal. 14 Haziran - Ernesto Che Guevara, Arjantinli devrimci (ö. 1967) 30 Haziran Celal Aliyev, Azeri akademisyen, biyolog ve siyasetçi (ö. 2016) Orhan Boran, Türk sunucu ve oyuncu (ö. 2012) Temmuz 3 Temmuz - Orhan Günşiray, (ö. 27 Ağustos 2008) Türk sinema sanatçısı. 4 Temmuz - Giampiero Boniperti, İtalyan futbolcu 10 Temmuz - Bernard Buffet, Fransız ressam (ö. 4 Ekim 2000) 12 Temmuz - Hayden White, Amerikalı tarihçi (ö. 2018) 22 Temmuz - Freda Dowie, İngiliz oyuncu (ö. 2019) Ağustos 3 Ağustos - Cécile Aubry, Fransız sinema oyuncusu (ö. 2010) 6 Ağustos - Andy Warhol, Amerikalı sanatçı (ö. 1987) 7 Ağustos - Herb Reed, Amerikalı şarkıcı ve müzisyen (ö. 2012) 25 Ağustos - Herbert Kroemer, Nobel ödüllü Alman fizikçi 26 Ağustos - Yvette Vickers, Amerikalı eski Playboy güzeli ve oyuncu. 31 Ağustos - James Coburn, Amerikalı oyuncu (ö. 2002) Eylül 1 Eylül - Şemsettin Ünlü, Türk şair, roman yazarı, çevirmen 6 Eylül - Fumihiko Maki, Japon bir mimar 8 Eylül - Semahat Arsel, Türk iş insanı 13 Eylül - Diane Foster, Kanadalı atlet Ekim 11 Ekim - Yıldız Kenter, Türk tiyatrocu. (ö. 2019) 20 Ekim - Li Peng, Çin Halk Cumhuriyeti'nin dördüncü Başbakanı (d. 2019) Kasım 11 Kasım - Carlos Fuentes Macías, Meksikalı yazar (ö. 2012) 17 Kasım - Rance Howard, Amerikalı oyuncu (ö. 2017) 29 Kasım - Yolande Fox, Amerikalı model ve opera şarkıcısı. Aralık 12 Aralık - Cengiz Aytmatov, Kırgız yazar 16 Aralık - Philip Kindred Dick, Amerikalı bilimkurgu roman ve kısa hikâye yazarı (ö. 2 Mart 1982) Friedrich Wilhelm Schnitzler, politiker (CDU) Doğduğu gün ve ay bilinmeyenler Viola Myers, Kanadalı atlet Albert Salmi, Amerikalı aktör (ö. 1990) Ölümler 11 Ocak - Thomas Hardy, İngiliz yazar. 13 Ekim - Maria Fyodorovna, Rusya'nın imparatoriçesi (d. 1847)

2331

https://tr.wikipedia.org/wiki/1929

1929

Olaylar 1 Ocak - Millet Mektepleri açıldı. 1 Ocak - Anadolu demiryolu hattı ile Haydarpaşa Limanı millileştirildi. 4 Ocak - Türkiye - Uruguay dostluk antlaşması imzalandı 4 Mart - Takrir-i Sükun Kanunu kaldırıldı. 18 Mayıs - Sivas'ın Suşehri ilçesinde meydana gelen 6.1 büyüklüğündeki depremde 64 kişi öldü, 72'den fazlası ise yaralandı. 2 Eylül - Cumhuriyet Gazetesi'nin düzenlediği ve Müslüman kadınların ilk kez katıldığı güzellik yarışmasında Feriha Tevfik Hanım, Türkiye Güzeli seçildi. Tarihi bilinmeyenler Dünya Ekonomik Bunalımı İspanya La Liga Ligi başladı Ekim - Londra'da silahsızlandırma ve donanma konferansı yapıldı. Doğumlar Ocak 4 Ocak - Özcan Başkan, Türk dilbilimci profesör, bilim insanı (ö. 1997) 15 Ocak - Martin Luther King, Amerikalı siyahi, rahip ve Amerikan yurttaş hakları hareketi önderi (ö. 1968) Şubat 7 Şubat - Aysel Gürel, Türk söz yazarı ve tiyatro oyuncusu. (ö. 17 Şubat 2008) 20 Şubat - Elio Berhanyer, İspanyol moda tasarımcısı. (ö. 24 Ocak 2019) Mart Nisan 6 Nisan - Nancy MacKay, Kanadalı atlet 17 Nisan - Odete Lara, Brezilyalı oyuncu (ö. 2015) Mayıs 5 Mayıs - Ayhan Işık, Türk sinema oyuncusu (ö. 1979) 20 Mayıs - James Douglas, Amerikalı sinema oyuncusu (ö. 2016) 29 Mayıs - Korkut Özal, Türk politikacı Haziran 15 Haziran - Fakir Baykurt, yazar (ö. 1999) 16 Haziran - Pauline Yates, İngiliz oyuncu. 21 Haziran Abdel Halim Hafez, Mısır'lı şarkıcı, aktör Ana Novac, Rumen yazar (ö. 2010) 29 Haziran - Oriana Fallaci, İtalyan gazeteci, yazar. Temmuz Ağustos 9 Ağustos - Abdi İpekçi, gazeteci (ö. 1979) 24 Ağustos - Yaser Arafat, Filistinli Devlet adamı (ö. 2004) 25 Ağustos - Bernard Dorin, Fransız diplomat (ö. 2019) Eylül Ekim 5 Ekim - Richard Gordon, Amerikalı astronot (ö. 2017) 22 Ekim - Lev İvanoviç Yaşin, Rus futbolcu (ö. 1990 23 Ekim - Adalet Ağaoğlu, Türk yazar 28 Ekim - Joan Plowright, İngiliz aktris Kasım 11 Kasım Altan Erbulak, Türk karikatürist, oyuncu, şovmen ve gazeteci (ö. 1988). Hans Magnus Enzensberger Alman yazar 30 Kasım - Doğan Babacan, Dünya Kupası finallerinde maç yönetmiş ilk ve tek Türk hakem Aralık 12 Aralık - John Osborne, İngiliz oyun yazarı, senarist ve politik aktivist. (ö. 24 Aralık 1994) Ölümler 1 Ocak - Mustafa Necati Bey, Millet Mekteplerinin kurucusu Millî Eğitim Bakanı (d. 1894) 19 Mart - Wyatt Earp, Amerikalı kanun adamı (d. 1848) 15 Mayıs - Rebeca Matte Bello, Şilili heykeltıraş (d. 1875) 22 Ağustos - Otto Liman von Sanders Ali Reşad, Türk tarihçi. (d. 1877) 1929 Nobel ödülünü kazananlar Fizik – Kimya – Tıp – Edebiyat – Barış –

2332

https://tr.wikipedia.org/wiki/1930

1930

Olaylar 18 Şubat - Plüton gezegeninin keşfi. 28 Mart - Türkiye hükûmeti yabancı ülkelerden Türkiye'deki şehirleri için Türkçe adlarını kullanmalarını resmen talep etti. Bu tarihten sonra posta idaresi Angora veya Constatinople olarak adreslenmiş mektupları Ankara ve İstanbul'a ulaştırmadı (bkz. Ankara (isim)). 3 Nisan - Kadınlara yerel seçimlerde oy hakkı tanındı. 14 Haziran - Askerî Yargıtay kuruldu. 22 Haziran - Jandarma Genel Komutanlığı Kuruldu. 13 Temmuz - İlk FIFA Dünya Kupası müsabakası Uruguay'da düzenlendi. 12 Ağustos - Serbest Cumhuriyet Fırkası kuruldu. 17 Kasım - Serbest Cumhuriyet Fırkası kendini fesh etti. 26 Eylül - Abdülkadir Kemali Öğütçü tarafından Ahali Cumhuriyet Fırkası kuruldu.Daha sonra 12 Aralık 1930 da feshedildi. 29 Eylül - Türk Cumhuriyet Amele ve Ticaret Fırkası 29 Eylül 1930 günü Edirne’de Mimar Kazım Tahsin Bey tarafından kurulmak istenmiştir. Ancak komünist eğilimli olduğu için hükûmetçe izin verilmemiştir. 23 Aralık - Cumhuriyet döneminin 2. büyük irtica vakaası Menemen Olayı gerçekleşti. Mustafa Fehmi Kubilay ve 2 asker öldü. Alibeyköyspor kuruldu. Tarihi bilinmeyenler Kütahya ve İstanbul'daki İmam Hatip Mektepleri resmen kapatıldı. 1927'de sadece İstanbul ve Kütahya'daki İmam Hatip Mektepleri kapatılmamış, diğer illerdeki İmam Hatip Mektepleri ise kapatılmıştı. Böylelikle 1930'da tüm İmam Hatip Mektepleri kapatılmış oldu. Doğumlar Ocak 3 Ocak - Robert Loggia, Amerikalı oyuncu (ö. 2015) 11 Ocak - Rod Taylor, Avustralyalı oyuncu (ö. 2015) 23 Ocak - William R. Pogue, Amerikalı astronot (ö. 2014) 30 Ocak - Gene Hackman, Amerikalı oyuncu Şubat 1 Şubat - Muzaffer Buyrukçu, Türk yazar 10 Şubat - Robert Wagner, Amerikalı oyuncu Mart 3 Mart - Ion Iliescu, 2. Romanya devlet başkanı 5 Mart - Bahattin Karakoç, Türk şair, yazar 17 Mart - James Irwin, Amerikalı astronot (ö. 1991) 10 Mart - Galip Erdem, Türk gazeteci, yazar 12 Mart - Ann Emery, İngiliz oyuncu (ö. 2016) Nisan 15 Nisan - Zhu Xu, Çinli oyuncu. 21 Nisan - Jack Taylor, İngiliz futbol hakemi (ö. 2012) 29 Nisan - Jean Rochefort, Fransız oyuncu (ö. 2017) Mayıs 31 Mayıs - Clint Eastwood, Amerikalı aktör Haziran 12 Haziran - Adolf Born, Çek ressam, karikatürist ve çizgi film yapımcısı (ö. 2016) 17 Haziran - Adile Naşit, Türk sinema ve tiyatro sanatçısı 24 Haziran - Claude Chabrol, Fransız film yönetmeni (ö. 2010) 28 Haziran - Itamar Franco, Brezilya devlet başkanı (ö. 2011) Temmuz 1 Temmuz - Mustafa Akkad, Suriye asıllı Amerikalı yönetmen (ö. 2005) Ağustos 5 Ağustos - Neil Armstrong, Ay'a ayak basan ilk insan. 17 Ağustos - Ted Hughes, İngiliz yazar, çocuk edebiyatçısı 20 Ağustos - Hüseyin Kutman, Türk tiyatro ve sinema sanatçısı Eylül 1 Eylül - Turgut Özakman, Türk yazar. 26 Eylül - Frederick Andermann, Kanadalı doktor ve akademisyen (ö. 2019) Ekim 1 Ekim - Richard Harris, İrlandalı aktör, şarkıcı ve söz yazarı (ö. 2002) 4 Ekim - Andrej Marinc, Sloven komünist politikacı, Marksist-Leninist aktivist, eski Slovenya Sosyalist Cumhuriyeti başbakanı. 6 Ekim - Hafız Esad, Suriye Devlet Başkanı (ö. 2000) 16 Ekim - Patricia Jones, Kanadalı atlet 17 Ekim - İsmail Akbay, Türk mühendis. (ö. 26 Temmuz 2003) 30 Ekim - Clifford Brown, Amerikalı caz trompetçisi (ö. 1956) Kasım 15 Kasım - J. G. Ballard, İngiliz yazar. 16 Kasım - Alain Grenier, Fransız diplomat 20 Kasım - Christine Arnothy, Macar yazar (ö. 2015) Aralık 3 Aralık - Jean-Luc Godard, Fransız ve İsviçreli film yönetmeni ve sinema eleştirmeni 17 Aralık - Armin Mueller-Stahl, Alman oyuncu 21 Aralık - Kalevi Sorsa, Finlandiya başbakanı (ö. 2004) Doğduğu gün ve ay bilinmeyenler Eve Zaremba, Kanadalı polisiye roman yazarı Kani Karaca, Türk mutasavvıf (ö. 2004). Necmettin Cevheri, Türk siyasetçi. Yıldırım Aktuna, Türk siyasetçi. Sabahattin Çakmakoğlu, Türk siyasetçi. Saniye Can, Türk halk müziği sanatçısı (ö. 2 Temmuz 1996). Ölümler 14 Nisan - Vladimir Mayakovski, Rus şair (d. 1893) 22 Nisan - John Peter Russell, Avustralyalı ressam (d. 1858). 3 Kasım - Alfred Lothar Wegener, kıta kayması kuramını ortaya koyan Alman yerbilimci. 5 Aralık - Musa Kazım Göksu, Türk siyasetçisi (d. 1897). 23 Aralık - Mustafa Fehmi Kubilay, Türk öğretmen ve asteğmen. (d. 1906). Öldüğü gün ve ay bilinmeyenler Jeppe Aakjer, Danimarkalı yazar (d. 1866). Hoca Ali Rıza (d. 1858 Üsküdar İstanbul), Türk ressam 1930 Nobel ödülünü kazananlar Fizik – Kimya – Tıp – Edebiyat – Barış – Ayrıca bakınız

2333

https://tr.wikipedia.org/wiki/1931

1931

Olaylar 26 Mart - Ölçüler Kanunu kabul edildi. 12 Nisan - Atatürk'ün direktifleriyle Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti adı altında Türk Tarih Kurumu kuruldu. 18 Eylül - Japonlar Mukden'i işgal etti. 9 Aralık - İspanya'da Cumhuriyet ilan edildi. 11 Aralık - 1931 Westminster Yasası ile Birleşik Krallık dominyonlarına kendini yönetme hakkı verildi. 20 Nisan - Yurtta Sulh Cihanda Sulh doktrini Mustafa Kemal Atatürk tarafından ilk kez dile getirildi. Tarihi bilinmeyenler Çin Cumhuriyeti'nde komünistler Jiangxi eyaletinin, Ruijin kentinde bir Çin-Sovyet hükûmeti kurdular. Doğumlar Ocak 12 Ocak - Özdemir Nutku, Tiyatrobilimci, oyuncu, yazar, eleştirmen ve yönetmen. 27 Ocak - Gazanfer Özcan, Türk tiyatro ve sinema sanatçısı (ö. 2009) Şubat 8 Şubat - James Dean, Amerikalı oyuncu (ö. 1955). 9 Şubat Thomas Bernhard, Avusturyalı yazar (ö. 1989) Mukağali Makataev, Kazak şair, yazar ve çevirmen (ö. 1976) 25 Şubat - Şükran Ay, Türk sanat müziği sanatçısı (ö. 2011) Mart 2 Mart - Mihail Gorbaçov, eski SSCB lideri 10 Mart - Edip Günay, Türk müzikolog (ö. 2010) 22 Mart - Burton Richter, Amerikalı fizikçi Nisan Mayıs 3 Mayıs - Aldo Rossi, İtalyan bir mimar ve tasarımcı (ö. 1997) 5 Mayıs - Stan Anslow, İngiliz futbolcu (ö. 2017) 23 Mayıs - Michael Lonsdale - Fransız oyuncu ve ressam (ö. 2020) Haziran 12 Haziran - Rodney William Whitaker (Trevanian müstear adlı), Amerikalı yazar (ö. 14 Aralık 2005 Birleşik Krallık) Temmuz 15 Temmuz - Clive Cussler, Amerikalı romancı. 30 Temmuz - Brian Clemens, İngiliz senarist, yapımcı ve yönetmen (ö. 2015) Ağustos Eylül 7 Eylül Bruce Reynolds, İngiliz çete lideri (ö. 2013) Sonny Rollins, Amerikalı caz tenör saksofoncusu ve bestecisi 22 Eylül - Alain Bacquet, Fransız hukukçu 23 Eylül - Fayina Petryakova, Lviv Sanat Akademisi'nde etnoğrafya alanında profesör olan akademisyen (ö. 2002) Ekim 3 Ekim - Samim Emek, Türk futbolcu ve teknik direktör Kasım 4 Kasım - Richard Rorty, Amerikalı düşünür. 16 Kasım - Tom Corcoran, Amerikalı kayak sporcusu (ö. 2017) Aralık 4 Aralık - Ken Bates, İngiliz iş insanı ve futbol yatırımcısı 6 Aralık - Zeki Müren, Türk sanatçı (ö. 1996) Doğduğu gün ve ay bilinmeyenler Cemal Süreya - Türk şair (ö. 1990) Dritëro Agolli, Arnavut şair, romancı. Azadî Ali - Özbekistan asıllı İran'lı müzisyen ve koreograf. Yonçe Hristovski, Makedon şarkıcı, söz yazarı ve besteci Ölümler 15 Eylül -Ömer Muhtar,Libyalı Direnişçi (d.1862) 18 Ekim - Thomas Alva Edison, Amerikalı mucit (d. 1847) 23 Aralık - Mehmet Rauf, Türk yazar (d. 1875)

2334

https://tr.wikipedia.org/wiki/1932

1932

Olaylar 4 Ocak - Hindistan'da Mahatma Gandhi tutuklandı. 28 Ocak - Japonya Şanghay'ı işgal etti. 19 Şubat - Halkevleri kuruldu. 6 Temmuz - Türkiye, Milletler Cemiyeti'ne katıldı. 12 Temmuz - Türk Dil Kurumu kuruldu. 31 Temmuz - Almanya'da seçimlerde 230 milletvekilliği alan Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi (Naziler) birinci parti oldu. 12 Kasım - Doğu Türkistan İslam Cumhuriyeti kuruldu. Tarihi bilinmeyenler Salvador Dali'nin tablosu Belleğin Azmi, 250 Amerikan dolarına satıldı Doğumlar Ocak 5 Ocak - Umberto Eco, İtalyan yazar (ö. 2016) 14 Ocak - Carlos Borges, Uruguaylı futbolcu (ö. 2014) 16 Ocak - Dian Fossey, Amerikalı etolojist (ö. 1985) 26 Ocak - Alain David, Fransız atlet Şubat 12 Şubat - Rami Garipov, Başkurt ulusal şair, yazar ve oyun yazar (ö. 1977) 18 Şubat - Miloš Forman, Çekoslovak göçmeni Amerikalı film yönetmeni, senarist, oyuncu ve akademisyen (ö. 2018) Mart 28 Mart - Turan Oflazoğlu, Türk denemeci ve hikâye yazarı Nisan 1 Nisan - Debbie Reynolds, Amerikalı oyuncu, dansçı ve şarkıcıdır (ö. 2016) 4 Nisan - Andrei Arsenyevich Tarkovsky, Rus sinema yönetmeni 15 Nisan - Anatoliy Gromıko, Sovyet-Rus bilim insanı ve diplomat (ö. 2017) Haziran 5 Haziran - Christy Brown, İrlandalı yazar (ö. 1981) 14 Haziran - John Drew Barrymore, Amerikalı aktör (ö. 29 Kasım 2004) 22 Haziran - Soraya Esfandiary Bakhtiary, eski İran İmparatoriçesi (ö. 2001) Temmuz 15 Temmuz - Arjan Adarov, Altay yazar (ö. 2005) Eylül 7 Eylül Bilge Zobu, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu Malcolm Bradbury, İngiliz yazar ve akademisyen (ö. 2015) 8 Eylül Herbert Leuninger, Alman katolik rahip ve ilahiyatçı (ö. 2020) Müşfik Kenter, Türk tiyatro oyuncusu ve seslendirme sanatçısı (ö. 2012) Patsy Cline, Amerikalı şarkıcı (ö. 1963) 26 Eylül - Manmohan Singh, Hindistan'ın 17. başbakanı 23 Eylül - Víctor Jara, Şilili sanatçı (ö. 1973) 27 Eylül - Delores Taylor, Amerikalı oyuncu, film yapımcısı ve senarist (ö. 2018) 29 Eylül Robert Benton, Amerikalı senarist ve yönetmen Rainer Weiss, Amerikalı fizikçi ve akademisyen Ekim 10 Ekim - Tomris Oğuzalp, Türk seslendirme sanatçısı ve oyuncu Kasım 4 Kasım - Ali Alatas, Endonezyalı siyasetçi (ö. 2008) 8 Kasım - Simo Salminen, Fin televizyon sanatçısı ve aktör 10 Kasım - Necmettin Hacıeminoğlu, Türk dilbilimci, yazar (ö. 1996) Aralık 31 Aralık - Muhterem Nur, Türk oyuncu (ö. 2020) Tarihi bilinmeyenler Yalçın Kayışçı, Türk ressam ve iş insanı (ö. 2013) Hamid İnayet, İranlı siyaset bilimci (ö. 1982) Ölümler 1 Mart - Dino Campana, İtalyan şair. 24 Nisan - Vasfi Mirza Paşa, Çerkes asıllı asker 8 Temmuz - Aleksandr Grin, Rus yazar (d. 1880) 29 Kasım - Abdullah Cevdet, Jön Türk hareketinin önderlerinden, düşünür.

2335

https://tr.wikipedia.org/wiki/1933

1933

Olaylar 30 Ocak - Almanya'da Adolf Hitler şansölye oldu. 27 Şubat - Almanya'da Reichstag Yangını. 23 Mart - Fethiyespor kuruldu. 10 Mayıs - Berlin'de gerçekleştirilen toplu kitap yakılması. 20 Mayıs - Türk Hava Yolları kuruldu. 4 Haziran - Sümerbank kuruldu. 29 Haziran - Sivas - Erzurum demiryolu açıldı. 10 Temmuz - Sümerbank resmen faaliyete geçti. 14 Eylül - Ankara'da Türkiye ile Yunanistan Arasında İçten Anlaşma Yasası imzalandı 17 Ekim - Ankara'da Türkiye ile Romanya arasında Dostluk, Saldırmazlık, Hakemlik ve Uzlaştırma Antlaşması imzalandı 29 Ekim - Atatürk, Onuncu Yıl Nutku'nu okudu ve Cumhuriyet'in 10. yılı kutlandı. 27 Kasım - Belgrad'ta Türkiye - Yugoslavya Dostluk, Saldırmazlık, Yargısal Çözüm, Hakemlik ve Uzlaştırma Antlaşması imzalandı. Türkiye Halk Bankası kuruldu. Şebinkarahisar ilçe yapılarak Giresun iline bağlandı. Tarihi bilinmeyenler Kedigözü Percy Shaw tarafından icat edildi. Doğumlar Ocak 9 Ocak - Wilbur Smith, Afrikalı yazar 16 Ocak - Susan Sontag, Amerikalı yazar (ö. 2004) 17 Ocak - Dalida, İtalyan şarkıcı (ö. 1987) 24 Ocak - Kadir Mısıroğlu, Türk yazar (ö. 2019) 28 Ocak - Susan Sontag, Amerikalı yazar Şubat 1 Şubat - Wendell Anderson, Amerikalı bürokrat (ö. 2016) 8 Şubat - Uno Palu, Estonyalı dekatloncu 12 Şubat - Constantin Costa-Gavras, Yunan sinema yönetmeni Mart 5 Mart - İsmail Ogan, Türk güreşçi 30 Mart - Anna-Lisa, Amerikalı oyuncu (ö. 2018) Nisan 7 Nisan - Sakıp Sabancı, Türk iş insanı (ö. 2004) 8 Nisan - Metin Tuncel, Erciyes Üniversitesi Rektörü, Türk Coğrafya Kurumu Başkanı Türk Coğrafyacı 9 Nisan - Jean-Paul Belmondo, Fransız oyuncu ve yapımcı (ö. 2021) 26 Nisan - Aleksander Tšutšelov, Eston-Sovyet yelken sporcusu 30 Nisan - Willie Nelson, Amerikalı country-folk sanatçısı Mayıs 12 Mayıs - Andray Andreyeviç Vosnessenki, Rus şair 22 Mayıs - Gül Gülgün, Türk oyuncu Haziran 25 Haziran - Álvaro Siza Vieira, Portekizli bir mimar Temmuz 9 Temmuz - Oliver Sacks, Britanyalı nörolog, yazar 20 Temmuz - Cormac McCarthy, Amerikalı yazar 29 Temmuz - Lou Albano, Amerikalı profesyonel güreşçi, yönetici, oyuncu (ö. 2009) Ağustos 18 Ağustos - Roman Polanski, Polonya asıllı yönetmen 28 Ağustos - Régis Barailla, Fransız siyasetçi (ö. 2016) Eylül 7 Eylül Alenka Goljevscek, Slovenyalı oyun yazarı (ö. 2017) Ela Bhatt, Hintli hukukçu, aktivist ve hayırsever 8 Eylül - Michael Frayn, İngiliz oyun yazarı 19 Eylül - Gilles Archambault, Kanadalı roman yazarı 27 Eylül - Lina Medina, Dünya'nın bilinen en genç annesi Ekim 24 Ekim - Suna Pekuysal, Türk tiyatrocu (ö. 2008) Kasım 7 Kasım - Dušan Šinigoj, Sloven politikacı, eski Slovenya Sosyalist Cumhuriyeti başbakanı. Aralık 16 Aralık - Billy Kinard, Amerikalı Amerikan futbolu oyuncusu ve antrenörü (ö. 2018) Doğduğu gün ve ay bilinmeyenler Bekir Yıldız, Türk öykü yazarı (ö. 1998) Osman Göktan, Türk futbolcu Arif Nusret Say (ö. 1995) Uluslararası Halter Federasyonu Denetleme Kurulu üyesi. Beklan Algan, Tiyatro ve sinema oyuncusu, yazar, yönetmen. (ö. 27 Eylül 2010) Eralp Akkoyunlu, dünyayı dolaşan 5. Türk denizcidir. Gündüz Gökçe, Türkiye Millî Su Topu takımının kaptanlığını yapmış eski bir sporcudur. Âşık Ummani, Türk halk ozanı (ö. 1984) Ölümler 6 Mayıs - Li Ching-Yuen - 256 yıl yaşamış insan (d. 1677) 17 Aralık - Thubten Gyatso 1933 Nobel ödülünü kazananlar Barış : Edebiyat : Fizik : Kimya : Tıp :

2336

https://tr.wikipedia.org/wiki/1934

1934

1934 (MCMXXXIV) pazartesi günü başlayan bir yıldır. Olaylar 1 Ocak - Alcatraz adası, Amerika Birleşik Devletleri'nin bir hapishanesi haline getirildi. 1 Şubat - Avusturya Şansölyesi Engelbert Dollfuss, kendi partisi olan Anavatan Cephesi (Vaterländische Front) dışında tüm partileri kapattı. 9 Şubat - Türkiye, Romanya, Yunanistan ve Yugoslavya arasında Balkan Antantı imzalandı. 12-13 Şubat - Fransa'da genel grev. 24 Mart - ABD Kongresi, Filipinler'in 1945 yılından itibaren bağımsızlığına kavuşmasını kabul etti. 19 Mayıs - Bulgaristan'da darbe oldu, faşist cephe iktidarı ele geçirdi 21 Haziran Soyadı Kanunu kabul edildi. Türkiye'de Yahudilere karşı gerçekleştirilen Trakya Olayları başladı. 30 Haziran-2 Temmuz - Almanya'da Uzun bıçaklar gecesi vuku buldu. 25 Temmuz - Avusturya'da, Nazilerin girişimi sonucu, Şansölye Engelbert Dollfuss öldürüldü. 14 Ağustos - Kartallar ve leylekler savaşı Aydın'da görüldü. 16 Ağustos - Amerikalı kâşif William Beebe, batisfer adı verilen aygıtla Bermuda yakınlarında Okyanus'un 1922.5 metre derinliğine indi. 19 Ağustos - Almanya'da yapılan referandumla Adolf Hitler, tek lider (Führer) seçildi. 26 Eylül - RMS Queen Mary transatlantiği denize indirildi. 9 Ekim - Yugoslavya kralı I. Aleksandar ile Fransız dışişleri bakanı Louis Barthou, Marsilya'da Hırvat bir eylemci tarafından öldürüldü. 16 Ekim - Çin Cumhuriyeti'nde Mao Zedong kırsal hareketini başlattı. 25 Kasım - Mustafa Kemal Atatürk, İsmet Paşa'ya "İnönü" soyadını verdi. 1 Aralık - Josef Stalin'in yardımcısı Sergei Kirov öldürüldü ve Sovyetler Birliği Komünist Partisi içinde temizlik hareketı başladı. 3 Aralık - Kıyafet Kanunu kabul edildi. 5 Aralık - Türk kadınlarına milletvekili seçme ve seçilme hakkının verildiğine dair kanun kabul edildi. Doğumlar Ocak 12 Ocak - Metin Serezli Türk dizi ve film oyuncusu, seslendirme sanatçısı (ö. 2013) 23 Ocak - Jeanette Bonnier, İsveçli gazeteci, yazar ve medya yönetici (ö. 2016) Şubat 12 Şubat - Prof. Dr. Nurhan Atasoy, Osmanlı ve İslami sanat tarihinde uzmanlaşmış sanat tarihçisi,akademisyen ve yazar 27 Şubat - Ralph Nader, Amerikalı politikacı, tüketici hakları savunucusu, avukat. Mart 5 Mart - Halit Refiğ, sinema yönetmeni. (ö. 2009) 7 Mart - Adnan Binyazar, yazar. 9 Mart - Yuri Alekseyeviç Gagarin, Sovyet kozmonot 13 Mart - Abdullah Kanca, Türk iş insanı (ö. 2007) 28 Mart - Sixto Valencia Burgos, Meksikalı karikatürist (ö. 2015) 30 Mart Mahmut Atalay, bir dönem Dünya ve Olimpiyat şampiyonu Türk millî güreşçi (ö. 4 Aralık 2004) Hans Hollein, Avusturyalı bir mimar ve tasarımcı. Nisan 15 Nisan - Andrzej Kopiczyński, Polonyalı oyuncu (ö. 2016) 24 Nisan - Shirley MacLaine, Amerikalı sinema oyuncusu ve yazar. Mayıs 15 Mayıs - Enver Asfandiyarov, Sovyet Rus/Başkurt bilim insanı, tarihçi, profesör (ö. 2014) Haziran 25 Haziran - Petre M. Andreevski, Makedon şair ve yazar (ö. 2006) Ağustos 10 Ağustos - Tevfik Kış, Avrupa, Dünya ve Olimpiyat şampiyonlukları kazanmış Türk güreşçi ve antrenör. Eylül 7 Eylül - Ömer Karami, Lübnanlı siyasetçi (ö. 2015) 8 Eylül Peter Maxwell Davies, Britanyalı opera ve batı klasik müzik bestecisi (ö. 2016) Jacques Lanxade, Fransız asker ve diplomat 16 Eylül - Ronnie Drew, İrlandalı şarkıcı (ö. 2008) 20 Eylül - Sophia Loren, İtalyan oyuncu 21 Eylül - Leonard Cohen, Kanadalı müzisyen (ö. 2016) 28 Eylül - Brigitte Anne-Marie Bardot, eski Fransız sinema oyuncusu, manken, şarkıcı ve hayvan hakları aktivistidir Ekim 12 Ekim - Oğuz Atay, Türk yazar ve mühendis. Türk Edebiyatı'ndaki ilk Postmodernist romanın(Tutunamayanlar)yazarı. Kasım 9 Kasım - Carl Sagan, Amerikalı gök bilimcisi (ö. 1996) Aralık 27 Aralık - Larisa Latınina, Sovyet jimnastikçi 27 Aralık - Türk opera tarihinin iki önemli eserinin (Taş Bebek ve Bay Önder) prömiyeri Ankara Halkevi'nde yapıldı. Doğduğu gün ve ay bilinmeyenler Prof.Dr. Yaşar Yücel, tarihçi akademisyen ve yazar. Ölümler 15 Nisan - Kemalettin Sami Gökçen, Türk subay ve siyasetçi (d. 1884) 23 Mayıs - Bonnie ve Clyde, Bonnie Parker (d. 1910) ve Clyde Barrow (d.1909), banka soyguncuları, hırsız ve kanun kaçakları 29 Haziran - Zaro Ağa, Dünya'nın en uzun yaşayan insanı (d. 1777, Bitlis) 4 Temmuz - Marie Curie, Polonya asıllı fizikçi ve kimyacı, radyumun kaşifi, 2 Nobel ödülü sahibi 16 Ağustos - Hattat Aziz Efendi, Türk hattat (d. 1872) 29 Ekim - Lou Tellegen, Amerikalı oyuncu (d. 1883) 22 Kasım - Philippe Berthelot, Fransız diplomat (d. 1866) 5 Aralık - Ali Cenani, Osmanlı ve Türk siyasetçisi (d. 1872, İstanbul). Öldüğü gün ve ay bilinmeyenler Abdulla Avlani, Özbek şair (d. 1874).

2337

https://tr.wikipedia.org/wiki/1935

1935

Olaylar 16 Ocak - Ünlü kadın gangster Ma Barker, Florida'da saklandığı evde FBI ile girdiği silahlı çatışmada öldürüldü. 19 Ocak - Erkekler için üretilen ilk külot ABD'nin Chicago kentinde satışa sunuldu. 24 Ocak - İlk teneke kutuda bira, ABD'nin Richmond kentinde satışa sunuldu. 1 Şubat - Ayasofya müze olarak halkın ziyaretine açıldı. 6 Şubat - Dünya tarihinde en çok oynanan ticari masa oyunu olan Monopoly piyasaya sürüldü. 20 Şubat - Caroline Mikkelsen Antarktika'ya ayak basan ilk kadın oldu. 26 Şubat - Almanya, Versailles Anlaşması hükümlerini çiğneyerek Luftwaffe'yi kurdu. 1 Mart - Yunanistan'da askerler hükûmete darbe girişiminde bulundu. 8 Mart - Kadınların ilk defa oy kullandıkları TBMM 5. dönem seçimlerinde 18 kadın milletvekili seçilerek meclise girdi. Hachikō, 9 yıl önce kalp krizi sonucu hayatını kaybeden sahibi Hidesaburo Ueno'yu beklemeye devam ettiği Shibuya Metro İstasyonu'nun kapısında öldü. 22 Mart - Dünyanın ilk televizyon istasyonu Berlin'de yayına girdi. 15 Mayıs - Moskova Metrosu hizmete girdi. 21 Mayıs - Almanya Versailles Anlaşması hükümlerini çiğneyerek, ülkede zorunlu askerlik uygulamasını başlattı. 31 Mayıs - Hindistan'ın (günümüzde Pakistan sınırları içerisinde bulunan) Ketta şehrinde meydan gelen 7.1Mw şiddetindeki depremde 40,000 kişi öldü. 16 Temmuz - Dünyada ilk Parkmetreler, ABD'nin Oklahoma kentinde hizmete girdi. 3 Kasım - Gerçekleştirilen referandum sonucunda Yunanistan cumhuriyetten monarşiye geçti. 7 Kasım - 1925'te imzalanan Sovyet-Türk Dostluk Antlaşması on yıllığına yenilendi. Tarihi bilinmeyenler SSCB, Doğu Çin Demiryolu ağını Japonya'ya bıraktı. İtalya, Etiyopya'yı işgal etti. Almanya'da Reichswehr ve onun alt birimleri olan Reichsheer ile Reichsmarine lağv edildi. Yerine Wehrmacht kuruldu. RMS Olympic gemisi hizmet dışı kalmasının ardından tersanede söküldü. Schrödinger'in kedisi deneyi Avusturyalı fizikçi Erwin Schrödinger tarafından geliştirilmiştir. Doğumlar Ocak 5 Ocak - Füruğ Ferruhzad, İranlı şair, yazar, yönetmen, ressam 5 Ocak - Patsy Ticer, Amerikalı siyasetçi ve bürokrat 7 Ocak - Valeri Nikolayeviç Kubasov, Sovyet/Rus kozmonottur (ö. 2014) 8 Ocak - Elvis Presley (ö. 1977) 16 Ocak - Udo Lattek, Alman teknik direktör ve eski futbolcudur (ö. 2015) 18 Ocak - Pjetër Filip Arbnori, Arnavut bir gulag kurbanıydı (ö. 2006) 30 Ocak - Richard Gary Brautigan, Amerikalı yazardır (ö. 1984) 31 Ocak - Kenzaburō Ōe, Japon yazardır. Şubat 1 Şubat - Vladimir Viktorovich Aksyonov, eski Sovyet kozmonot 14 Şubat - Christel Adelaar, Hollandalı oyuncu (ö. 2013) 16 Şubat - Brian Bedford, İngiliz oyuncu (ö. 2016) 18 Şubat - Ciaran Bourke, İrlandalı şarkıcı ve müzisyendir (ö. 1988) 25 Şubat - Oktay Sinanoğlu, Türk kimya mühendisi ve akademisyen (ö. 2015) Mart 1 Mart - Robert Conrad, Amerikalı oyuncu, şarkıcı ve dublör (ö. 2020) 26 Mart- Erdal Öz, Türk yazar; Can Yayınları kurucu (ö. 2006) Nisan 3 Nisan - Ahmet Yüksel Özemre doğdu. Haziran 2 Haziran - Dimitri Kitsikis 14 Haziran - Dieter Forte, Alman oyun yazarı. Temmuz 4 Temmuz - Mercedes Sosa, Arjantinli şarkıcı. 6 Temmuz - Tenzin Gyatso, 14. Dalay Lama. Ağustos 2 Ağustos - Ion Ungureanu, Moldovalı oyuncu ve siyasetçi (ö. 2017) 11 Ağustos - Erdoğan Karabelen, Türk basketbolcu ve atlet (ö. 2018) Eylül 7 Eylül Abdou Diouf, Senegal'in 2. Cumhurbaşkanı Pedro Manfredini, Arjantinli milli futbolcu (ö. 2019) 11 Eylül - Arvo Part, Estonyalı klasik müzik bestecisi 24 Eylül - Alfrēds Rubiks, Leton komünist politikacı, Letonya Komünist Partisi eski genel sektereri, Avrupa Parlamentosu milletvekili Ekim 12 Ekim - Luciano Pavarotti, İtalyan tenor (ö. 6 Eylül 2007) 29 Ekim - Füruzan, Türk yazar Kasım 8 Kasım - Alain Delon, Fransız oyuncudur. 11 Kasım - Oliver Batali Albino, Güney Sudanlı politikacı (ö. 2020) 29 Kasım - Thomas Joseph O'brien, Amerikalı Roma Katolik piskopos ve din adamı Aralık 13 Aralık - Türkan Saylan, Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği Başkanı 21 Aralık - Lorenzo Bandini, İtalyan Formula 1 yarışçısı. (ö. 10 Mayıs 1967kral selman bin abdülaziz el -suud Suudi Arabistan kralı d 31 Aralık 1935 Doğduğu gün ve ay bilinmeyenler Ali Şevki Erek, Türk siyasetçi. Hikmet Sami Türk, Türk siyasetçi. Giray Alpan, Türk sinema oyuncusu. (ö. 11 Nisan 2002) Ölümler Nisan 14 Nisan - Amalie Emmy Noether, Alman matematikçi (d. 1882) 24 Aralık - Alban Berg, Avusturyalı besteci (d. 1885)

2338

https://tr.wikipedia.org/wiki/1936

1936

Olaylar 2 Ocak - Soyadı Kanunu yürürlüğe girdi. 6 Şubat - Türkiye'nin katıldığı ilk Kış Olimpiyatları Garmisch-Partenkirchen'de başladı. 7 Mart - Almanya, Versailles Antlaşması'nı ihlal ederek, Rheinland'ı işgal etti. 7 Mayıs - İtalya, Etiyopya'yı işgal etti. 17 Temmuz - Cumhuriyetçi Halk Cephesi koalisyonuna karşı askerlerin ayaklanması ile İspanya İç Savaşı başladı. 20 Temmuz - Türkiye'nin Boğazlar'ı silanlandırmasına olanak tanıyan Montrö Boğazlar Sözleşmesi imzalandı. 1 Ağustos - 1936 Yaz Olimpiyatları Berlin'de başladı. 25 Ekim - Roma-Berlin antlaşması imzalandı. 2 Kasım - BBC, Dünya'nın ilk düzenli TV yayınına başladı. 25 Kasım - Almanya ile Japonya arasında Komünist Enternasyonal'e karşı bir antlaşma imzalandı. 12 Aralık - İngiltere Kralı VIII. Edward, Amerikalı Wallis Warferd Simpson ile evlenebilmek için tahttan çekilmiş ve böylece kendi isteğiyle tahtı bırakan ilk İngiliz hükümdarı olmuştur. 14 Aralık İstanbul Üniversitesi'ne bağlı İktisat Fakültesi kuruldu. Ankara 19 Mayıs Stadyumu açıldı. Tarihi bilinmeyenler Çin Cumhuriyeti'nde Mao Zedong'un başlattığı kırsal hareket Yenan'da tamamlandı. Japonya Çin'i işgal etmeye başladı. Doğumlar Ocak 1 Ocak - Ahmet Suat Özyazıcı, Türk eski futbolcu ve teknik direktör (ö. 2023) Şubat 11 Şubat - Burt Reynolds, Amerikalı oyuncu, yönetmen, yapımcı ve seslendirme sanatçısı (ö. 2018) 18 Şubat - Jozef Vengloš, Çekoslovak futbolcu ve teknik direktör (ö. 2021) 25 Şubat - Peter Hill-Wood, Britanyalı iş insanı ve Premier Lig takımlarından Arsenal'in başkanı Mart 7 Mart - Loren Acton, Amerikalı fizikçi ve astronot Nisan 25 Nisan - Leonel Sánchez, Şilili futbolcu Mayıs 1 Mayıs - Dilbar Abdurahmanonova, Sovyet-Özbek kemancı ve orkestra şefi (ö. 2018) 17 Mayıs - Graham Barnett, İngiliz futbolcu Haziran 3 Haziran - Larry McMurtry, Amerikalı yazar Temmuz 8 Temmuz Tony Warren, İngiliz Tv yapımcısı ve senarist Ralph Strait, Amerikalı televizyon ve sinema oyuncusu (d. 1992) 16 Temmuz - Yasuo Fukuda, Japon siyasetçi 22 Temmuz - Tom Robbins, Amerikalı yazar 25 Temmuz - Glenn Marcus Murcutt - Avustralyalı mimar Ağustos 1 Ağustos - Yves Saint-Laurent, Fransız moda tasarımcısı 21 Ağustos - Wilt Chamberlain, Amerikalı basketbolcu 31 Ağustos - İgor Jukov, Rus piyanist, orkestra şefi ve ses mühendisi (ö. 2018) Eylül 7 Eylül Buddy Holly, Amerikalı şarkıcı ve besteci (ö. 1959) Apostolos Kaklamanis, Yunan PASOK mensubu siyasetçi Abdurrahman Vahid, Endonezya eski devlet başkanı (ö. 2009) 8 Eylül - Indu Jain, Hint medya patronu (ö. 2021) 13 Eylül - Coral Atkins, İngiliz oyuncu 29 Eylül - Silvio Berlusconi, İtalyan politikacı ve girişimci Ekim 13 Ekim Shirley Bunnie Foy, Amerikalı şarkıcı (ö. 2016) Christine Nöstlinger, Avusturyalı yazar Kasım 5 Kasım - Uwe Seeler, Alman futbolcu (ö. 2022) 8 Kasım - Jane Aamund, Danimarkalı gazeteci ve yazar (ö. 2019) 13 Kasım - Dacia Maraini, İtalyan yazar Doğduğu gün ve ay bilinmeyenler Oğuz Aral, Türk karikatürist (ö. 2004) Oltan Sungurlu, Türk siyasetçi Pekcan Koşar, Türk tiyatro ve sinema sanatçısı (ö. 2005) Ölümler Şubat 20 Şubat - Aleksandr Tamanian, Ermeni mimar ve kentbilimci (d. 1878) 27 Şubat - Ivan Pavlov, Rus fizyolog ve Nobel Tıp veya Fizyoloji Ödülü sahibi (d. 1849) Mayıs 14 Mayıs - Edmund Allenby, Britanyalı mareşal (d. 1861) Haziran 11 Haziran - Robert E. Howard, Amerikalı yazar. 18 Haziran - Maksim Gorki, Rus yazar (d. 1868) Temmuz 13 Temmuz - Fatma Aliye Hanım (d. 1862) Ağustos Ekim 26 Ekim - Şükrü Naili Gökberk, Türk Kurtuluş Savaşı komutanlarından (d. 1876) Aralık 19 Aralık - Theodor Wiegand, Alman arkeolog (d. 30 Ekim 1864) 22 Aralık - Nikolay Ostrovski, Sovyet yazar (d. 1904) 27 Aralık - Mehmet Âkif Ersoy, İstiklâl Marşı şairi (d. 1873)

2339

https://tr.wikipedia.org/wiki/1937

1937

Olaylar 5 Şubat - Anayasa'nın 2. Maddesi'nde yapılan değişiklikle, 6 ilke Anayasa metnine girdi: Türkiye Devleti Cumhuriyetçi, Milliyetçi, Halkçı, Devletçi, Laik ve İnkılapçıdır. Resmi Dili Türkçedir. Makam Ankara şehridir. 21 Mart - Dersim İsyanı gerçekleşti. 8 Mayıs - LZ 129 Hindenburg Alman zeplini yanmıştır. 15 Haziran - 3008 sayılı iş kanunu yürürlüğe konulmuştur. 8 Temmuz - Türkiye, Afganistan, İran ve Irak'la Sadabat Paktı'nı imzaladı. 25 Ekim - Mustafa Kemal Atatürk, İsmet İnönü'nün yerine Celal Bayar'ı başbakan olarak atadı. 16 Kasım - İran ve Irak sınırlarına ulaşacak olan Diyarbakır-Cizre demiryolunun temeli atıldı. Tarihi bilinmeyenler İstanbul / Galata Rıhtımı'nda, Galata Yolcu Salonu inşa edildi. Doğumlar Ocak 4 Ocak - Dyan Cannon, Amerikalı oyuncu 17 Ocak - Alain Badiou, Fransız filozof 30 Ocak - Boris Spassky, Rus satranç büyükustası Şubat 3 Şubat - İrfan Atasoy, Türk oyuncu, yapımcı, senarist ve yönetmen 5 Şubat - Cüneyt Arkın (Fahrettin Cüreklibatır), Türk tıp doktoru, dizi, sinema, tiyatro oyuncusu, senarist, yapımcı ve yönetmen (ö. 2022) 20 Şubat - Ülkü Tamer, Türk şair, oyuncu ve çevirmen (ö. 2018) Mart 6 Mart - Valentina Tereşkova, Rus kozmonot 11 Mart - Aleksandra Zabelina, Sovyet eskrimci 17 Mart - Ramdas Agarwal, Hint siyasetçi (ö. 2017) 23 Mart - İbrahim Ebuleyş, Mısırlı iş insanı (ö. 2017) 30 Mart - Warren Beatty, Amerikalı oyuncu Nisan 1 Nisan - Yılmaz Güney, Türk sinema sanatçısı (ö. 1984) 10 Nisan - Bella Ahmadulina, Tatar ve İtalyan kökenli şair 25 Nisan - Marilyn B. Young, Amerikalı tarihçi ve akademisyen (ö. 2017) 28 Nisan - Saddam Hüseyin, Iraklı siyasetçi (ö. 2006) Mayıs 8 Mayıs - Ahmet Özacar, Türk futbolcu 9 Mayıs - Rafael Moneo, İspanyol bir mimar 13 Mayıs - Roger Zelazny, Polonyalı/Amerikalı bir yazar 23 Mayıs - Jorge Martínez Boero, Arjantinli otomobil yarışçısı (ö. 2004) Haziran 1 Haziran - Morgan Freeman, Amerikalı aktör ve yönetmen 2 Haziran - Sally Kellerman, Amerikalı oyuncu 11 Haziran - Robin Warren, Avustralyalı patolog 27 Haziran - Joseph P. Allen, emekli NASA astronotu Temmuz 12 Temmuz - Bill Cosby, Amerikalı oyuncu 18 Temmuz - Hunter S. Thompson, Amerikalı gazeteci ve yazar (ö. 2005) Ağustos 5 Ağustos - Akın Çakmakçı, Türk bürokrat (ö. 2001) Eylül 7 Eylül - June Harding, Türk oyuncu (ö. 2019) 8 Eylül - Les Wexner, Amerikalı milyarder iş insanı Ekim 11 Ekim - Bobby Charlton, İngiliz futbolcu Kasım 30 Kasım - Ridley Scott, İngiliz film yönetmeni Aralık 1 Aralık - Willie Evans, Amerikan futbolcu 17 Aralık - John Kennedy Toole, Amerikalı bir yazar 26 Aralık - John Horton Conway, İngiliz matematikçi 31 Aralık - Anthony Hopkins, Galler doğumlu sinema oyuncusu Ölümler 8 Temmuz - Diana Abgar, Ermeni diplomat ve yazar (d. 1859) 11 Ağustos - Edith Wharton, Amerikalı yazar ve moda tasarımcısı (d. 1862) 2 Eylül - Pierre de Coubertin, Fransız Olimpiyat Oyunları kurucusu (d. 1863) 14 Eylül - Tomáš Garrigue Masaryk, Çekoslovakya'nın kurucusu ve ilk cumhurbaşkanı (d. 1850) 30 Eylül - Miheil Cavahişvili, Gürcü yazar (d. 1880) 30 Ekim - Aleksandr Şotman, Sovyet devlet adamı (d. 1880) 28 Aralık - Maurice Ravel, Fransız besteci (d. 1875) ? - Abdullah Azmi Efendi, Osmanlı Devleti devlet adamı (d. 1868) ? - Kölemen Abdullah Paşa, Osmanlı Devleti harbiye nazırı, müşir (d. 1846) 1937 Nobel ödülünü kazananlar Barış : Edebiyat : Fizik : Kimya : Tıp :

2340

https://tr.wikipedia.org/wiki/1938

1938

1938 (MCMXXXVIII) cumartesi günü başlayan bir yıldır. Olaylar 14 Ocak Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı kuruluş kanunu kabul edildi. Türkiye-Irak-İran-Afganistan arasında aktedilen Sadabat Paktı, TBMM’de onaylandı. 3 Mart - Suudi Arabistan'da petrol bulundu. 12 Mart - Alman birlikleri Avusturya'ya girdi, ertesi gün Avusturya, Almanya'nın bir parçası olarak ilan edildi (Avusturya'nın ilhakı). 30 Mart - Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği, Atatürk'ün hastalığına ilişkin ilk resmi bildiriyi yayımladı 28 Mayıs - Alman otomobil üreticisi Volkswagen kuruldu. 29 Eylül - Münih Antlaşması; Almanya, Birleşik Krallık, Fransa ve İtalya liderleri Çekoslovakya'da Sudetenland'ın Almanya ile birleşmesini, ancak Çek sınırının daha fazla aşılmamasını istediler. 10 Ekim - Almanya, Sudetenland'ı işgal etti. 10 Kasım Mustafa Kemal Atatürk'ün vefatı Kristal Gece: Berlin'de 7 bin Yahudi dükkânı yağmalandı, yüzlerce sinagog ateşe verildi, çok sayıda Yahudi öldürüldü. 11 Kasım - Mustafa Kemal Atatürk'ün vefatıyla boşalan cumhurbaşkanlığına İsmet İnönü seçildi. 23 Kasım - Adolf Hitler 5.000 markın üzerinde malı olan Yahudilere yüzde 20 oranında vergi koydu. 26 Aralık - Cumhuriyet Halk Partisi'nin olağanüstü kurultayında Atatürk partinin 'kurucusu ve ebedî lideri', İnönü ise 'millî şef' ilan edildi. Tarihi bilinmeyenler Bahriye Olayı gerçekleşti. Kemal Tahir ve Nâzım Hikmet yargılandı. Polis Koleji kuruldu. Dersim İsyanı gerçekleşti. Doğumlar Ocak 25 Ocak - Etta James, Amerikalı blues, soul, R&B, Rock&Roll, gospel ve caz şarkıcısı (ö. 2012) 30 Ocak - İslam Kerimov, 1990 yılından ölümüne dek Özbekistan devlet başkanı (ö. 2016) Şubat 16 Şubat - Claude Jorda, Fransız hâkim Mart 3 Mart - Bruno Bozzetto, İtalyan çizgi film animatörü 24 Mart - Jean-Pierre Coffe, Fransız eleştirmen (ö. 2016) Nisan 8 Nisan - Kofi Annan, Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri 20 Nisan - Andrew Vicari, Galli ressam Mayıs 12 Mayıs - Fikri Sönmez, Türk aktivist, belediye başkanı Temmuz 3 Temmuz - Bolo Yeung, Çinli aktör 20 Temmuz - Deniz Baykal, Türk avukat ve siyasetçi 20 Temmuz - Natalie Wood, Amerikalı sinema oyuncusu (ö. 1981) 24 Temmuz - José Altafini, İtalyan futbolcu Ağustos 25 Ağustos David Canary, Amerikalı oyuncu (ö. 2015) Frederick Forsyth, İngiliz yazar 27 Ağustos - Tanju Okan, Türk şarkıcı, müzisyen ve sinema oyuncusu (ö. 1996) Eylül 8 Eylül - Wibke Bruhns, Alman televizyon sunucusu (ö. 2019) 17 Eylül - H. H. ter Balkt, Hollandalı şair (ö. 2015) Ekim 1 Ekim - Tunç Başaran, Türk yönetmen Kasım 10 Kasım - Ogün Altıparmak, Türk eski millî futbolcu, spor yazarı ve menajer Aralık 5 Aralık - Heidi Schmid, Alman eskrimci Doğduğu gün ve ay bilinmeyenler Yıldırım Gürses, Türk sanatçı, besteci ve yorumcu (ö. 2000) Farid Farjad, Fars keman virtüözü Lale Belkıs, Türk oyuncu, şarkıcı ve manken Neşet Ertaş, Türk halk ozanı Derviş Eroğlu, Kıbrıs Türkü siyasetçi, KKTC'nin üçüncü cumhurbaşkanı Halit Akçatepe, Türk sinema ve tiyatro oyuncusu (ö. 2017) Ölümler Mart - Albert Aublet, Fransız sanatçı ve ressam (d. 1851) 1 Ağustos - Andrey Bubnov, Ekim Devrimi önderlerinden Bolşevik devrimci, Sol Muhalefet üyesi (d. 1883) 10 Kasım - Mustafa Kemal Atatürk, Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu ve ilk cumhurbaşkanı (d. 1881) 28 Kasım - William McDougall, İngiliz psikolog (d. 1871) Doğduğu gün ve ay bilinmeyenler İşenalı Arabayev, Türkolog, dil bilimci, Kırgız dil biliminin kurucusu (d. 1882)

2341

https://tr.wikipedia.org/wiki/1939

1939

Olaylar Ocak 1 Ocak - Sidney, Avustralya'da sıcaklık 45 °C'yi buldu; şehirde bu bir rekor. 22 Ocak - Columbia Üniversitesi'nden bir grup bilim insanı uranyum atomunu parçalamayı başardı. 24 Ocak – Şili’de 8.3 büyüklüğündeki depremde 28 bin kişi öldü. Şubat Mart 15 Mart - Alman taburları Çekoslovakya'ya doğru yola çıktı. Amaçları, bir Alman denetiminde Moravya ve Bohem Kurtarılmış Bölgesi kurmaktı. 18 Mart - Stalin, Hitler'e karşı Birleşik Krallık'tan resmen koalisyon isteğinde bulundu; ancak önerisi Chamberlain tarafından geri çevrildi. 31 Mart - Atatürk'ün naaşı, Ankara Etnografya müzesinde 4 ay katafalkta kaldıktan sonra lahite konuldu (indirildi). Nisan 1 Nisan - İspanya İç Savaşı, milliyetçi güçlerin zaferiyle sona erdi. 7 Nisan - İtalyan taburları Arnavutluk'u işgal etti. Mayıs 8 Mayıs - Türkiye ile Almanya arasında bir ticaret antlaşması imzalandı. 12 Mayıs - Türkiye ile Birleşik Krallık Akdeniz bölgesindeki bir savaş veya çatışma olasılığına karşı, karşılıklı yardım ve dostluk deklarasyonu imzaladı. Haziran 23 Haziran - Türkiye ile Fransa saldırmazlık antlaşması imzaladı; Fransa Hatay'ın Türkiye'ye verilmesini kabul etti. 29 Haziran - Hatay Devleti Meclisi, oybirliğiyle Türkiye'ye katılma kararı aldı. Temmuz 5 Temmuz - Hatay Devleti, Türkiye devleti'ne bağlandı. Ağustos 23 Ağustos - Almanya ve Sovyetler Birliği, Moskova'da bir tarafsızlık anlaşması imzaladı. Bu gizli anlaşma, Doğu Avrupa'nın tamamen Almanya ve yandaşlarının çıkarlarına göre bölünmesine yönelik idi. 26 Ağustos - Hitler bir açıklama ile Belçika, Hollanda, Lüksemburg, Danimarka ve İsviçre'ye Almanlar tarafından asla zarar verilmeyeceğini belirtti. 31 Ağustos Almanya’da yaptırılan Batıray denizaltısı denize indirildi. Alman Schutzstaffel taburları Polonya askerleri kılığında Gliewitz yakınlarındaki bir radyo istasyonuna sahte bir baskın yaptı. Amaçları Polonya askerinin saldırgan olduğunu göstererek diğer ulusların da desteğini almak ve bu sayede eli kulağında olan Polonya Seferi'ni haklı çıkarmak. Eylül 3 Eylül - Sonlanacağı 1945 yılına kadar çok sayıda insanın hayatına mâl olacak II. Dünya Savaşı resmen başladı. Birleşik Krallık ve Fransa, Almanya'ya savaş ilan etti. Bu iki devleti sırasıyla Hindistan, Avustralya, Güney Afrika ve Yeni Zelanda takip etti. Ancak bu savaş ilanları yine de Almanya'nın Polonya'yı işgal etmesini engelleyemedi. Bu sebeple bu milletlerin Almanya'ya karşı açtığı savaş Fransızlar tarafından "drole de guerre" (Yapmacık Savaş) olarak isimlendirilmektedir. 27 Eylül - Batıdan Almanlar ve doğudan Sovyetler tarafından işgal edilen Polonya, Varşova'nın düşüşüyle birlikte bu devletler tarafından her biri bir millete ait olacak şekilde iki parçaya bölündü. Ekim 6 Ekim - Son Polonya taburları da Nazi Almanyası'na teslim oldu. Polonya'nın kayıpları: 700.000 esir (Almanlar tarafından), 200.000 esir (Ruslar tarafından); sayısı belli olmayan ancak 1,5-2 milyon civarı olduğu tahmin edilen ölü, yaklaşık 120.000 Polonya askeri de savaş alanından kaçarak dağıldı. Almanların Polonya kaybı yaklaşık 10.000 asker iken Rusların yalnızca birkaç yüz kişi olarak kayıtlara geçmiştir. 19 Ekim - 15 yıl sürecek İngiliz-Fransız-Türk Karşılıklı Yardım ve İttifak Antlaşması Ankara'da imzalandı. Kasım 8 Kasım - Adolf Hitler'e ilk defa suikast girişiminde bulunuldu. Münih'te bir biraevinde (Bürgerbräukeller) konuşma yapacağı yere bir marangoz olan George Elser tarafından bomba yerleştirildi. Hitler bombanın patlamasından 13 dakika önce olay mahallini terk ettiği için yara almadan kurtuldu. 20 Kasım - BBC, Türkçe dahil 46 dilde radyo yayınlarına Denizaşırı Yayınlar Servisi adıyla başladı. 30 Kasım - Sovyetler Finlandiya'yla savaşıyor ama işgal etmedi. Hemen arkasından Danimarka, İsveç ve Norveç bu konudaki tarafsızlıklarını ilan ettiler. Aralık 15 Aralık - Rüzgâr Gibi Geçti filmi gösterime girdi 27 Aralık - Erzincan'da meydana gelen 8 şiddetindeki depremde, Erzincan şehri haritadan tamamen silindi. Sarsıntının ardından, yaklaşık 33 bin kişi yaşamını yitirdi;100 binden fazla insan da evsiz kaldı. Tarihi bilinmeyenler Ocak - Adolf Hitler, Reichstag konuşmasında, Avrupa'da bir savaşa gidildiğinde mutlak suretle "Tüm Yahudi kökenlilerin ortadan kaldırılabileceğini (Auswanderung oder Evakuierung)" ilk defa dile getirdi ve Alman toplumundan destek aldı. Şubat - Japon ordusu Hainan Adası'nı işgal etti. Doğumlar Ocak 6 Ocak Valeriy Lobanovski, Ukraynalı futbolcu (ö. 2002) Murray Rose, Avustralyalı yüzücü (ö. 2012) 9 Ocak - Susannah York, İngiliz oyuncu (ö. 2011) 22 Ocak - Alfredo Palacio, 22. Ekvador başbakanı Şubat 25 Şubat - Oscar Fritschi, İsviçreli siyasetçi ve diplomat (ö. 2016) 28 Şubat - Daniel C. Tsui, Amerikalı fizikçi Mart 3 Mart - Hussaini Abdullahi, Nijeryalı üst düzey rütbeli eski asker ve siyasetçi (ö. 2019) 17 Mart - Flo Steinberg, Amerikalı kadın çizgi romancı ve yayımcı. 26 Mart - Étienne Draber, Fransız oyuncu (ö. 2021) 27 Mart - Kartal Tibet, Türk sinema oyuncusu ve yönetmen (ö. 2021) Nisan 1 Nisan - Alice MacGraw, Amerikalı manken ve sinema oyuncusudur. 16 Nisan - Dusty Springfield, İngiliz pop müzik şarkıcısı (ö. 1999). Mayıs 18 Mayıs - Peter Grünberg, Nobel Fizik Ödülü sahibi Alman fizikçi Haziran 25 Haziran - Süha Göney, Türk Coğrafyacı Temmuz 7 Temmuz - Robert Nixon, İngiliz çizer (ö. 2002) 10 Temmuz - Ahmet Taner Kışlalı, eski Türk Kültür Bakanı, Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi (ö. 1999) Ağustos 9 Ağustos - Romano Prodi, İtalyan siyasetçi 20 Ağustos - Javier Usabiaga Arroyo, Meksikalı iş insanı ve siyasetçi Eylül 9 Eylül - Alexandre Benmakhlouf, Fransız hukukçu Ekim 8 Ekim - Paul Hogan, Avustralyalı aktör 23 Ekim - Stanley Anderson, Amerikalı oyuncu (ö. 2018) Kasım 18 Kasım - Margaret Atwood, Kanadalı yazar 29 Kasım - Concha Velasco, İspanyol oyuncu Aralık Doğduğu gün ve ay bilinmeyenler Atacan Arseven, Tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu. Ekrem Pakdemirli, Türk siyasetçi Mehmet Konuralp, Sinan Ödülü sahibi Türk mimar. Ölümler Ocak 28 Ocak - William Butler Yeats, İrlandalı şair, Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (d. 1865) Şubat 5 Şubat - Gheorghe Țițeica, Rumen matematikçi (d. 1873) 12 Şubat - Søren Sørensen, Danimarkalı biyokimyacı (d. 1868) Mart Bilinen bir ölüm yok Nisan Mayıs 18 Mayıs - Gevrakizade Hacı Vehbi Efendi Konya belediye başkanı. Haziran Bilinen bir ölüm yok Temmuz 7 Temmuz - Axel Hägerström, İsveçli filozof (d. 1868) Ağustos Bilinen bir ölüm yok Eylül 23 Eylül - Sigmund Freud, Avusturyalı nörolog (d. 1856) Ekim Bilinen bir ölüm yok Kasım Bilinen bir ölüm yok Aralık Bilinen bir ölüm yok Öldüğü gün ve ay bilinmeyenler Ali Galip Pasiner, Korgeneral, Türk asker. (d. 1868) Seyit Onbaşı - Türk asker (d. 1889) 1939 Nobel ödülünü kazananlar Fizik – Kimya – Tıp – Edebiyat – Barış – yok

2342

https://tr.wikipedia.org/wiki/1940

1940

Olaylar 13 Mayıs - Winston Churchill başbakan olarak ilk konuşmasını yaptı. 15 Mayıs - ABD'nin Kaliforniya eyaletinde ilk McDonald's restoranı hizmete girdi. 14 Haziran - Alman ordusu Paris'e girdi. 9 Eylül - Macar ordusu 87 Roman'ı ve 6 Yahudiyi öldürmüştür. Bu olay daha sonra da Treznea Katliamı olarak anılmıştır. 28 Ekim - İtalya Yunanistan'a saldırdı. Doğumlar Ocak 4 Ocak – Gao Xingjian, Çin doğumlu yazar, Nobel Edebiyat Ödülü sahibi 19 Ocak : Mike Reid, İngiliz sinema oyuncusu (ö. 2007) Güngör Mengi, Türk gazeteci (ö. 2023) 22 Ocak – John Hurt, İngiliz sinema oyuncusu (ö. 2017) 27 Ocak : Ahmet Kurtcebe Alptemoçin, eski Bursa milletvekili, bakan, iş insanı. James Cromwell, Amerikalı sinema oyuncusu 28 Ocak – Carlos Slim, Meksikalı iş insanı 29 Ocak – Katharine Ross, Amerikalı sinema oyuncusu Şubat 15 Şubat - İsmail Cem, Türk politikacı ve gazeteci 19 Şubat - Saparmurat Türkmenbaşı, Türkmenistanın ilk cumhurbaşkanı Mart 2 Mart - Aydın Ilgaz, Türk yazar ve yayıncı, Rıfat Ilgaz'ın oğlu. 26 Mart - James Caan, Amerikalı oyuncu 26 Mart - Nancy Pelosi, Amerikalı politikacı Nisan 25 Nisan - Al Pacino, Amerikalı Aktör,Yapımcı,Yönetmen,Senarist Mayıs 12 Mayıs - Abbas Abdulla, Azeri şair (ö. 2019) 20 Mayıs - Rasim Özdenören, Türk öykü ve deneme yazarı (ö. 2022) Haziran 15 Haziran - Zübeyde Servet, Mısırlı oyuncu (ö. 2016) 22 Haziran - Abbas Kiyarüstemi, İranlı yönetmen 28 Haziran - Muhammed Yunus, Nobel Barış Ödülü sahibi Bangladeşli bankacı Temmuz 1 Temmuz - Cahit Zarifoğlu, Türk şair, yazar, fikir adamı. 6 Temmuz - Nursultan Nazarbayev, Kazak politikacı, cumhurbaşkanı. 15 Temmuz - Robert Winston, İngiliz politikacı, bilim insanı. Ağustos 7 Ağustos - Thomas Barlow, Amerikalı siyasetçi (ö. 2017) 27 Ağustos - Amalia Fuentes, Filipinli oyuncu (ö. 2019) Eylül 3 Eylül - Eduardo Galeano, Uruguaylı gazeteci 7 Eylül Dario Argento, İtalyan film yönetmeni, yapımcı ve senarist Erkut Taçkın, Türk müzisyen (ö. 2020) 11 Eylül - Brian De Palma, Amerikalı film yönetmeni Ekim 9 Ekim - John Lennon, The Beatles grubunun kurucusu, yazar, eylem adamı (ö. 1980) 19 Ekim - Michael Gambon, İrlanda doğumlu sinema ve tiyatro oyuncusu. 23 Ekim - Pelé, Brezilyalı futbolcu Kasım 6 Kasım - Clara Janés, İspanyol şair, yazar ve çevirmen 27 Kasım - Bruce Lee, Uzak Doğu dövüş sanatları ustası ve oyuncu (ö. 20 Temmuz 1973) Doğduğu gün ve ay bilinmeyenler Aşık Hüdai, (asıl adı Sabri Orak), halk şairi (ö. 2001) Mehmet Kuşman - dünyada Urartuca yazıp okuyan 12 kişiden biri Ölümler Ocak 21 Ocak - Einar Benediktsson, İzlandalı şair ve avukat Mart 16 Mart - Selma Lagerlöf, Alman yazar (d. 20 Kasım 1858) 22 Mart - İsmail Saip Sencer, Türk kütüphaneci (d. 31 Ocak 1873) Mayıs 7 Mayıs - Louis Allyn, Amerikalı kimyager (d. 1874) 14 Mayıs - Emma Goldman, anarko-komünist yazar (d. 1869) Haziran 29 Haziran - Paul Klee, Alman kökenli İsviçreli ressam Ağustos 21 Ağustos - Lev Troçki (d. 1879) Kasım 11 Kasım - Muhittin Akyüz, Türk asker, diplomat, siyasetçi (d. 1870) Aralık 21 Aralık - F. Scott Fitzgerald, İrlanda asıllı Amerikalı yazar. 1940 Nobel ödülünü kazananlar Fizik – yok Kimya – yok Tıp – yok Edebiyat – yok Barış – yok

2343

https://tr.wikipedia.org/wiki/1941

1941

Olaylar 6 Nisan – Alman orduları, Yugoslavya ve Yunanistan'a saldırdılar. 10 Nisan – Zagreb'de Hırvatistan Bağımsız Devleti'nin kuruluşu îlân edildi. Ante Paveliç önderliğindeki Ustaşa rejimi Ortodoks Sırplara karşı soykırım kampanyası başlattı. 20 Mayıs - Alman paraşütçüleri Girit adasına inerek, Girit Savaşı'nı başlattı. 22 Haziran - Alman birlikleri SSCB sınırlarını geçerek Barbarossa Harekatı'na başladı. 23 Haziran - Refah şilebi Mersin'den İskenderiye'ye giderken bir denizaltı tarafından Mersin açıklarında batırıldı. 16 Ekim - Barbarossa Harekatı'nda Alman birlikleri, Moskova'nın 96 km yakınına kadar ilerlediler. 7 Aralık - Japon donanması, Amerika Birleşik Devletleri'ne ait Pearl Harbor'u bombaladı. 8 Aralık - Amerika Birleşik Devletleri, Japonya'ya savaş ilan etti. 12 Aralık - II. Dünya Savaşı'nda Birleşik Krallık; Bulgaristan, Macaristan ve Romanya'ya, Amerika Birleşik Devletleri ve Hindistan ise Japonya'ya savaş ilan etti. 19 Aralık - Japonlar, Hong Kong'a girdi. Doğumlar Ocak 1 Ocak - İbrahim Fırtına, Türk Hava Kuvvetleri 20. Komutanı 13 Ocak - Pasqual Maragall i Mira, İspanyol (Katalan) politikacı. Şubat 16 Şubat - Kim Jong-il, Kuzey Kore'nin eski ulusal lideri (ö. 2011) Mart 15 Mart - Tomris Uyar, Türk öykü yazarı ve çevirmen (ö. 4 Temmuz 2003) 26 Mart - Richard Dawkins, İngiliz yazar, evrim kuramcısı Nisan 13 Nisan - Curt Witlin, İsviçreli dilbilimci ve yazar. 14 Nisan - Julie Christie, Akademi ödülü sahibi İngiliz aktris. 27 Nisan - Muhammed Fethullah Gülen Mayıs 24 Mayıs - Bob Dylan, pop şarkıcı Haziran 12 Haziran - Chick Corea, (Armando Anthony Corea) İspanyol kökenli Amerikalı caz piyanisti-besteci 17 Haziran - Şener Eruygur, 42. Jandarma Genel Komutanı (ö. 2023) 29 Haziran - Jacques Toubon, Fransız siyasetçi Temmuz 11 Temmuz - Anne-Marie Nielsen, Danimarkalı hentbolcu ve hentbol antrenörü 18 Temmuz - Bedrettin Dalan, Türk mühendis, siyasetçi. Ağustos 15 Ağustos - Ahmet Fahri Özok - Türk akademisyen 20 Ağustos - Slobodan Miloseviç, eski Yugoslavya devlet başkanı. (ö. 2006) Eylül 7 Eylül - György Mezey, Macar teknik direktör 8 Eylül - Bernie Sanders, Amerikalı senatör 13 Eylül - Ahmet Necdet Sezer, Türkiye'nin 10. Cumhurbaşkanı Ekim 4 Ekim - Anne Rice, Amerikalı yazar. 13 Ekim - Emre Kongar, Türk toplum bilimci. Kasım 7 Kasım - Madeline Gins, Amerikalı ressam, mimar ve şair (ö. 2014) 14 Kasım - Margaret Wall, Britanyalı kadın siyasetçi ve sendikacı 21 Kasım - İdil Biret, Türk piyanist Aralık 26 Aralık - Şener Şen, Türk sinema oyuncusu 31 Aralık - Alex Ferguson, İskoç Teknik Direktör Man.Utd teknik direktörü (umuTorres) Doğduğu gün ve ay bilinmeyenler Hale Akınlı, tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu, seslendirme sanatçısı. Ölümler 23 Şubat - Miralay Sadık Bey, Türk asker ve siyaset adamı (d. 1860) 8 Mart - Sherwood Anderson, Amerikalı yazar (d. 1876) 4 Nisan - Emine Nazikeda, VI. Mehmed'in eşi ve Baş Kadınefendi (d. 9 Ekim 1866) 25 Nisan - Salih Bozok, Mustafa Kemal Atatürk'ün yaveri (d.1881) 18 Mayıs - Werner Sombart, Alman iktisatçı ve sosyolog (d. 1863) 24 Temmuz - Afife Jale, ilk Türk kadın tiyatro oyucusu (d. 1902) 16 Ekim - Gabriele Reuter, Alman kadın edebiyatçı (d. 1859) 1941 Nobel ödülünü kazananlar Fizik – yok Kimya – yok Tıp – yok Edebiyat – yok Barış – yok

2344

https://tr.wikipedia.org/wiki/1942

1942

1942 (MCMXLII) perşembe günü başlayan bir yıldır. Olaylar 24 Şubat - ABD'nin Los Angeles kentinde Japonlar tarafından hava taarruzu gerçekleştirildiği zannedilerek taarruz alarmı verildi. Gece boyunca kent seması projektörlerle aydınlatılarak uçaksavar atışı yapıldı, çıkan panik yüzünden 5 kişi öldü. 14 Temmuz - Atılay faciası. Atılay denizaltısı eğitim dalışı yaptı, bir daha su yüzüne çıkmadı. 37 subay ve er öldü. 9 Ağustos - Kuşatma altındaki Leningrad'da Shostokovich'in Leningrad Senfonisi seslendirildi. 23 Ağustos - Stalingrad Muharebesi başladı. 11 Kasım - Varlık Vergisi çıkarıldı. Doğumlar Ocak 8 Ocak - Stephen Hawking, İngiliz fizikçi ve evrenbilimci (ö. 2018) 17 Ocak - Muhammed Ali, Amerikalı boksör (ö. 2016) 25 Ocak - Eusébio da Silva Ferreira, Portekizli futbolcu (ö. 2014) Şubat 22 Şubat - Paulo Henrique Amorim, Brezilyalı gazeteci (ö. 2019) Mart 2 Mart - Lou Reed - Amerikalı rock and roll şarkıcısı ve güftecisi (ö. 2013) 13 Mart - Scatman John, Amerikalı sanatçı (ö. 1999) 14 Mart - Emin Çölaşan, Türk gazeteci. 15 Mart - Molly Peters, İngiliz oyuncu (ö. 2017) 25 Mart - Aretha Franklin, Amerikalı şarkıcı ve müzisyen (ö. 2018) Nisan 1 Nisan - Savaş Dinçel, Türk tiyatro sanatçısı, karikatürist, sinema oyuncusu ve yönetmeni. (ö. 20 Aralık 2007) 5 Nisan - Pascal Couchepin, İsviçreli politikacı 13 Nisan - Ataol Behramoğlu, şair, yazar, çevirmen, edebiyatçı. 17 Nisan - David Bradley, İngiliz oyuncu 26 Nisan - Manfred Korfmann, Alman arkeolog (ö. 11 Ağustos 2005) Mayıs 2 Mayıs - Ömür Göksel, Türk pop müziği ses sanatçısı. Haziran 17 Haziran- Doğu Perinçek, İşçi Partisi (Türkiye) Genel Başkanı, yazar 26 Haziran - Candan Tarhan, Türk futbolcu ve teknik adam (ö. 1989) 30 Haziran - Şener Kökkaya, tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu, sahne amiri, yönetmen Temmuz 2 Temmuz - Ahmet Türk, Demokratik Toplum Partisi eski genel başkanı Türk siyasetçi. 10 Temmuz - Ronnie James Dio, Amerikalı şarkıcı,söz yazarı,ilah 13 Temmuz - Harrison Ford, Amerikalı aktör. Ağustos 2 Ağustos - Isabel Allende, Şilili yazar 7 Ağustos - Tobin Bell, Amerikalı oyuncu 19 Ağustos - Jorgelina Aranda, Arjantinli oyuncu, model ve şarkıcı (ö. 2015) 20 Ağustos - Kuzey Vargın, Türk oyuncu (ö. 2017) Eylül 6 Eylül - Türker Arslan, Türk avukat ve eski TFF tahkim kurulu başkanı 8 Eylül - Želimir Žilnik, Alman senalist ve yapımcı Ekim 6 Ekim - Britt Ekland, İsveçli film oyuncusu. Kasım 2 Kasım - Shere Hite, Amerikalı seksolog 15 Kasım - Daniel Barenboim, Arjantin asıllı İsrailli orkestra şefi ve piyanisti 17 Kasım - Martin Scorsese, Amerikalı yönetmen 27 Kasım - Jimi Hendrix, Amerikalı gitarist, şarkıcı, söz yazarı, kültürel ikon Doğduğu gün ve ay bilinmeyenler Ömer Barutçu, Türk politikacı. Cengiz Tuncer, Türk politikacı. Ayvaz Gökdemir, Türk siyasetçi Ertan Saruhan, Türk öğretmen ve THKP-C'li eylemci (ö. 1972) Harun Karadeniz, 68 kuşağı öğrenci liderlerinden (ö. 1975) Ölümler 2 Ocak Fikret Şadi Karagözoğlu, tiyatro sanatçısı (d. 1890) Emin Belli, Türk tiyatro sanatçısı 25 Ocak - Ahatanhel Krımski, Ukraynalı bilim insanı ve akademisyen (d. 1871) 23 Şubat- Stefan Zweig, Avusturyalı romancı (d. 1881) 27 Mayıs - Muhammed Hamdi Yazır, Müfessir (d. 1878) 29 Mayıs - John Blyth Barrymore, Amerikalı aktör (d. 14 Şubat 1882) 4 Haziran - Reinhard Heydrich, Alman asker ve siyasetçi (d. 7 Mart 1904) 8 Temmuz - Refik Saydam, Türk hekim, siyasetçi, Türkiye'nin 4. başbakanı (d. 8 Eylül 1881) 14 Temmuz - Fethi Yüceses, Hamiyet Yüceses'in eşi. 9 Eylül - Tuğbay Şevki Savaşçı, Türk İstiklâl Savaşı gazisi (d. 1878) 21 Ekim - Mustafa Durak Sakarya, Türk siyasetçi (d. 1876) Öldüğü gün ve ay bilinmeyenler Hüseyin Suat Yalçın, Türk yazar ve şair (d. 1867) 1942 Nobel ödülünü kazananlar Fizik – yok Kimya – yok Tıp – yok Edebiyat – yok Barış – yok

2345

https://tr.wikipedia.org/wiki/1943

1943

Olaylar 16 Ocak - Irak, Mihver devletlerine savaş ilan etti. 2 Şubat - Stalingrad Muharebesi Alman 6. ordusunun teslim olmasıyla sona erdi. 13 Mayıs - Kuzey Afrika'daki Alman ve İtalyan birlikleri teslim oldu. 19 Temmuz - II. Dünya Savaşı sırasında Adolf Hitler, Benito Mussolini liderliğindeki İtalyan Heyeti ile Feltre görüşmesini gerçekleştirdi. 3 Eylül - Müttefik kuvvetler Salerno üzerinden İtalya anakarasına girdiler. 8 Eylül - İtalya müttefiklere teslim oldu. 12 Aralık - Erwin Rommel Batı Avrupa’daki Alman birliklerinin komutanlığına atandı. Doğumlar Ocak 1 Ocak - Uğur Dündar, Usta gazeteci. 2 Ocak - Barış Manço, Türk besteci, şarkı sözü yazarı, gezgin ve TV programı yapımcısıdır (ö. 1999) 11 Ocak - Oscar Bronner, gazete sahibi ve ressam. 23 Ocak - Özhan Canaydın (ö. 2010) Şubat 5 Şubat - Mevlüde Genç, Türk-Alman aktivist ve barış elçisi (ö. 2022) 22 Şubat : Terry Eagleton, İngiliz edebiyat kuramcısı Horst Köhler, Alman ekonomist, politikacı. Eski IMF başkanı, Almanya devlet başkanı. 25 Şubat - George Harrison, Efsanevi The Beatles grubunun gitaristi. (ö. 2001) Mart 10 Mart - Fikret Ünlü, Türk siyasetçi. 13 Mart - Şevket Altuğ, Türk oyuncu. Nisan 13 Nisan - Doreen Tracey, İngiliz-Amerikalı oyuncu ve sanatçı 18 Nisan - Zeki Alasya, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu yönetmen Mayıs 28 Mayıs - David Waltz, yapay zekâ alanına katkı yapmış Amerikalı bilgisayar bilimcisi (ö. 2012) Haziran 8 Haziran - Şahan Arzruni, Türkiye Ermenisi klasik piyanist ve besteci 30 Haziran - Florence Ballard, Amerikalı şarkıcı (The Supremes) (ö. 1999) 30 Haziran - Bernard Kessedjian, Fransız diplomat (ö. 2007) Temmuz 14 Temmuz - Rohana Wijeweera, Sri Lankalı siyasetçi (ö. 1989) Ağustos 4 Ağustos - Vicente Alberto Álvarez Areces, İspanyol politikacı 30 Ağustos - Maria Baxa, sinema oyuncusu (ö. 2019) Eylül 6 Eylül - Roger Waters, müzisyen (Pink Floyd kurucu üyesi) 7 Eylül Lena Valaitis, Alman şarkıcı David Dein, İngiliz spor adamı 16 Eylül - Anne-Marie Minvielle, Fransız gazeteci (ö. 2019) Ekim 29 Ekim - Müjdat Gezen, tiyatrocu, sinema ve dizi oyuncusu, şair, eğitmen Kasım 5 Kasım - Sam Shepard, Amerikalı oyun yazarı, yazar,aktör. 13 Kasım - Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu 18 Kasım- Zühtü Bayar, Türk şair ve yazar Aralık 11 Aralık John Ayldon, İngiliz opera şarkıcısı (ö. 2013) John Denver, Amerikalı şarkıcı (ö. 1997) John Forbes Kerry, Amerikalı siyasetçi 23 Aralık - Gianni Ambrosio, İtalyan piskopos Doğduğu tarih bilinmeyenler David Denby, Amerikalı sinema eleştirmeni, gazeteci ve yazar Şahin Özyüksel, Türk heykeltıraş ve akademisyen (ö. 2011) Cihat Aral, Türk ressam, profesör Ölümler Ocak 7 Ocak - Nicola Tesla, Sırp asıllı fizikçi, mucit, makine mühendisi ve elektrik mühendisi (d. 1856). 11 Ocak - Agustín Pedro Justo, Arjantin'in devlet başkanlarından (d. 1876) Şubat 13 Şubat - Neyyire Neyir (gerçek adı Münire Eyüp Ertuğrul), Türk tiyatro ve sinema oyuncusu. (d. 1902) Mart 28 Mart - Sergey Rahmaninov, Rus besteci (d. 1873) Nisan 17 Nisan - Al Bowlly, şarkıcı, Jaz gitaristi, kompozitör (d. 1898) Mayıs 16 Mayıs - James Ewing, Amerikalı patolog (d. 1885) Temmuz Jean Moulin, Fransız Direnişi'nin lideri (d. 1899) Ağustos 21 Ağustos - Henrik Pontoppidan, Danimarkalı yazar (d. 1857) Kasım 5 Kasım - Frank Campeau, Amerikalı sinema oyuncusu (d. 1864) 27 Kasım - Abdülhakim Arvâsi Aralık 13 Aralık - İvan Kliun, Rus ressam (d. 1873) 14 Aralık - Osman Nuri Özgen, Lazistan mebusu 1920 21 Aralık - Mahmut Esat Bozkurt Öldüğü gün ve ay bilinmeyenler Sadri Ertem Türk yazar. Öykü ve romanlarıyla tanınır. (d. 1900) 1943 Nobel ödülünü kazananlar Fizik – Otto Stern Kimya – George de Hevesy Fizyoloji veya Tıp – Carl Peter Henrik Dam, Edward Adelbert Doisy Edebiyat – yok Barış – yok

2346

https://tr.wikipedia.org/wiki/1944

1944

Olaylar 27 Ocak - Leningrad Kuşatması sona erdi. 1 Şubat - Bolu-Gerede depremi: Gerede, Bolu ve Çankırı'daki depremlerde 4.611 kişi öldü. 18 Mayıs - Kırım Tatarlarının katliamı. Kırım'dan Orta Asya ve Sibirya'ya sürülmesi. 29 Mayıs - Sürgün Kırım Tatarlarının Özbekistan'a geliş tarihi. 4 Haziran - Müttefik kuvvetleri Roma'ya girdi. 6 Haziran - D Günü: 150,000 müttefik askeri Normandiya kıyılarına çıkarma yaptı. Alman savunma hattı olan Atlantik Duvarı çöktü. 20 Temmuz Kırım'dan sürgün edilmesi unutulan Arabat köyündeki bütün Kırım Tatarlarının eski bir geminin içine doldurulup, denizin en derin yerine gelindiğinde ambar kapaklarının açılıp geminin batırılarak Kırım Tatarlarının katliama uğratılması. Adolf Hitler'e yönelik başarısız bir suikast girişimi gerçekleşti. 30 Temmuz - Kırım ÖSSC'nin lağvedilerek Rusya Federasyonu SSC'ne bağlı bir bölge statüsüne getirilmesi. 12 Ağustos - SSCB Devlet Güvenlik Komitesi tarafından, Kırım'dan sürgün edilenlerin yerine Rusya ve Ukrayna'dan kolhoz işçilerinin getirilerek yerleştirilmesinin kabul edilmesi. 24 Ağustos - Müttefik kuvvetler Paris'e girdi. 14 Kasım - Ahıska Türklerinin topyekûn sürgün edilmesi. 14 Aralık - Kırım'daki Türkçe yer adlarının Rusça isimlerle değiştirilmesi. 16 Aralık Ardenler Taarruzu başladı. Doğumlar Ocak 1 Ocak - Ömer el-Beşir, Sudan'ın 7. devlet başkanı 14 Ocak - Jan Aas, Norveçli eski futbolcu ve çalıştırıcı (ö. 2016) 17 Ocak - Françoise Madeleine Hardy, Fransız şarkıcıdır. Şubat 3 Şubat - Fethi Heper, Eskişehirspor'un gol kralı futbolcusu, maliye profesörü 15 Şubat - Cevher Dudayev, Çeçen asker ve siyasetçi Mart 12 Mart - Nursu Marmara, klinik psikolog 13 Mart - Yves Afonso, Fransız oyuncu 15 Mart - Nebahat Çehre, Türk Oyuncu 27 Mart - Yusuf Küpeli, Türk siyasetçi ve THKP-C kurucularından Nisan 7 Nisan - Gerhard Schröder, Alman politikacı 16 Nisan - Elmar Wepper, Alman oyuncu Mayıs 5 Mayıs - Christian de Portzamparc, Fransız mimar 27 Mayıs - Alain Souchon, Fransız şarkıcı-şarkı yazarı Haziran 22 Haziran - Gérard Mourou, Fransız fizikçi ve akademisyen 28 Haziran - Sohrab Şahit Sales, İranlı yönetmen (ö. 1998) 29 Haziran - Gary Busey, Amerikalı sinema ve tiyatro oyuncusu Temmuz 25 Temmuz - Valerie Van Ost, İngiliz oyuncu Ağustos 4 Ağustos - Orhan Gencebay, Türk besteci, ses sanatçısı, şair, enstrümanist, aranjör, müzik yapımcısı, müzik direktörü ve sinema oyuncusu Eylül 7 Eylül - Bora Milutinović, Sırp futbolcu ve eski teknik direktör 8 Eylül Ali Benflis, Cezayir eski başbakanı Daryuş Mustafevi, İranlı milli futbolcu 19 Eylül - İsmet Özel; Türk şair, yazar ve düşünür 25 Eylül - Michael Douglas, Amerikalı sinema sanatçısı Ekim 6 Ekim - Tanju Korel, Türk sinema oyuncusu ve yönetmeni Kasım 11 Kasım - Kemal Sunal, Türk sinema ve tiyatro oyuncusu (ö. 2000) 13 Kasım - Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu, Kırım Tatar Millî Meclisi Başkanı ve Ukrayna Parlamentosu milletvekili, Kırım Tatarı halkının millî önderi 15 Kasım - Sinan Cemgil, THKO örgütünün kurucularından (ö. 1971) 17 Kasım - Danny DeVito, Amerikalı sinema oyuncusu, film yönetmeni ve prodüktör Aralık 2 Aralık - İbrahim Rugova, Arnavut siyasetçi (ö. 2006) 9 Aralık - Roger Short, İngiliz diplomat (ö. 2003) Doğum günü ve ayı bilinmeyenler Abdülkadir Ateş, Türk siyasetçi Prof. Ahmet Çelikkol, Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Ali Öztürk, Samsun'un Taflan beldesinde belediye başkanlığı yapmış olan Türk siyasetçi (ö. 2000) Ziya Şengül, Türk eski milli futbolcu, teknik direktör ve futbol yorumcusu (ö. 2023) Ölümler 20 Ocak - James McKeen Cattell, Amerikalı bilim insanı (d. 1860) 17 Mayıs - Milena Jesenska, Çek asıllı gazeteci ve yazar 17 Haziran - Dénes Berinkey, Macar siyasetçi, hukukçu. (d. 1871) 17 Temmuz - Bule Naipi, II. Dünya Savaşı sırasında Arnavut komünist partizan direniş hareketi üyesi (d. 1922) 21 Temmuz - Claus von Stauffenberg, Nazi Almanyası'nda kurmay subay (Albay). 20 Temmuz suikast girişiminin baş mimarlarından (d. 1907) 23 Temmuz - Eduard Wagner, II. Dünya Savaşı'nda olarak görev yapan Nazi Almanyası ordusu generali (d. 1894) 26 Temmuz - Rıza Şah Pehlevi, İran şahı (d. 1878) 17 Ağustos - Diamando Kumbaki, II. Dünya Savaşı sırasında Mihver Devletleri'ne karşı savaşan Yunan Direnişi partizanı (d. 1926) 23 Ağustos - Abdülmecid, son İslam halifesi (d. 1868) 14 Ekim - Erwin Rommel, Çöl Tilkisi lakaplı Alman general (d. 1891) 5 Kasım - Alexis Carrel, Fransız cerrah ve fizyolog. 1912 yılında Nobel Ödülü kazandı. Doğum günü ve ayı bilinmeyenler Adaviye Efendiyeva, Sovyet Kırım Tatarı dokuma ustası, sanatçısı (d. 1879) Osman Tufan, Türk Tuğgeneral (d. 1889) 1944 Nobel ödülünü kazananlar Fizik – Kimya – Tıp – Edebiyat – Barış –

2347

https://tr.wikipedia.org/wiki/1945

1945

1945 (MCMXLV) pazartesi günü başlayan bir yıldır. Olaylar 1 Ocak - Fransa, BM'ye alındı. 3 Ocak - Türkiye, Japonya ile ilişkisini kesti. 23 Şubat - Türkiye, Almanya ve Japonya'ya savaş ilan etti. 16 Nisan - Kızıl Ordu Berlin'e girdi ve Berlin Muharebesi başladı. 2 Mayıs - Almanya, Berlin Muharebesi'nde Sovyetler Birliği'ne karşı yenildi. 8 Mayıs Almanya, Sovyetler Birliği karşısındaki yenilgiyi takiben Müttefikler'e teslim oldu. Cezayir'in Setif şehrinde savaştan sonra vadedilen bağımsızlık için gösteri yapan halka makineli tüfek ile ateş açıldı, binlerce kişi öldürüldü. Olaylar 29 Mayıs'a dek devam etti. 24 Mayıs - Krasnodar Kray içindeki Şapsığ Ulusal Rayonu lağvedildi. 26 Haziran - Türkiye hükûmeti, San Francisco Konferansı'nda Birleşmiş Milletler kuruluş Antlaşmasını imzaladı. 6 Ağustos - Amerika Birleşik Devletleri başkanı Harry S. Truman'ın emriyle Japonya'nın Hiroşima kentine atom bombası atıldı. 9 Ağustos - Japonya'nın Nagasaki kentine atom bombası atıldı. 10 Ağustos - Japonya'nın teslim olmasıyla II. Dünya Savaşı bitti. 22 Ekim - 1945 Türkiye nüfus sayımı yapıldı 24 Ekim - Birleşmiş Milletler kuruldu. 16 Kasım - Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü'nun yasası Londra'da 44 ülkenin katılımıyla kabul edildi 17 Ekim - Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi açıldı. 20 Kasım - Nürnberg Mahkemeleri kuruldu ve davalar başladı. Tarihi bilinmeyenler Nisan - Amerika Birleşik Devletleri birlikleri Leipzig, Karl-Marx-Stadt ve Münih’i aldı. Uluslararası Adalet Divanı, BM nezdinde Hollanda'nın Lahey şehrinde kuruldu. Doğumlar Ocak 21 Ocak - Ahmed Hulusi, Araştırmacı Yazar 29 Ocak Tom Selleck, Emmy Ödülü sahibi Amerikalı aktör Aleksandr Gutman, Rus yönetmen (ö. 2016) Şubat 2 Şubat - Mehmet Tomak, Türk fizikçi ve akademisyen 4 Şubat - Ümran Baradan, Türk seramik sanatçısı, ressam Mart 13 Mart - Anatoli Fomenko, Rus matematikçi ve Yeni Kronoloji'nin yazarlarından biri 19 Mart - Cem Karaca, Türk rock müziği sanatçısı ve oyuncu (ö. 2004) 30 Mart - Eric Clapton, blues gitaristi, şarkıcı ve besteci. Nisan 7 Nisan - Farid Ali, Bangladeşli oyuncu (ö. 2016) 15 Nisan Pınar Kür, Türk yazar İstemihan Taviloğlu, Türk besteci ve müzik eğitimcisi (ö. 2006) 25 Nisan - Özdemir Özok, Türk hukukçu (ö. 2010) Mayıs 3 Mayıs - Yaşar Çağbayır, Türk yazar ve araştırmacı 3 Mayıs - Arleta, Yunan müzisyen (ö. 2017) 11 Mayıs - Şirin Cemgil, 1968 kuşağının gençlik hareketinin öncülerinden, hukukçu (ö. 2009) 14 Mayıs - Yochanan Vollach, İsrailli futbolcular Haziran 9 Haziran - Betty Mahmudi, Amerikalı yazar. 28 Haziran - Türkân Şoray, sinema oyuncusu 29 Haziran - Ahmet Azcanlı, Türk araştırmacı ve yazar Temmuz 6 Temmuz - Bill Plager, Kanadalı buz hokeyi oyuncusu (ö. 2016) 16 Temmuz - Çetin Tekindor, Türk oyuncu 28 Temmuz - Faruk Süren, Türk iş insanı, eski Galatasaray başkanı 29 Temmuz - Mircea Lucescu, Rumen futbolcu ve teknik direktör Ağustos 14 Ağustos - Mahir Çayan, Türkiye Halk Kurtuluş Partisi lideri (ö. 1972) 15 Ağustos - Alain Marie Juppé, Fransız merkez sağ siyasetçi. 24 Ağustos - Vince McMahon, Amerikalı güreşçi ve WWE başkanı Eylül 1 Eylül - Mustafa Balel, Türk yazar 3 Eylül - Ferdi Akarnur, Türk oyuncu 7 Eylül Andrea Santoro, İtalyan misyoner rahip (ö. 2006) Jacques Lemaire, Kanadalı buz hokeyi oyuncusu 8 Eylül - Sheikh Md Abdullah, Bangladeşli politikacı (ö. 2020) 10 Eylül - Dennis Burkley, Amerikalı oyuncu (ö. 2013) 18 Eylül - Katya Paskaleva, Bulgaristanlı film ve sahne aktrisi Ekim 16 Ekim - Muammer Hacıoğlu, Türk şair, (ö. 1992) 18 Ekim - Yıldo, Türk şovmen, dizi oyuncusu 19 Ekim - Yücel Erten, Türk tiyatro yönetmeni, oyuncu, yazar 31 Ekim - Zahra Rahnavard, İranlı yazar, ressam, heykeltıraş ve siyasetbilimci Kasım 12 Kasım - Neil Young, Kanadalı şarkıcı 15 Kasım - Ferdi Tayfur, Türk besteci, şarkıcı, şair, yazar, yönetmen, senarist ve oyuncu 23 Kasım - Muhammed Avad Taceddin, Mısırlı hekim, akademisyen ve siyaseçti Aralık 22 Aralık - Tülay Eratalay, Türk sinema yönetmeni, prodüktör, senaryo yazarı Doğum günü ve ayı bilinmeyenler Ömer Madra, yazar, gazeteci, radyo programcısı. Açık Radyo'nun kurucusu. Yalvaç Ural, Türk yazar Şevket Ruacan, Koç Üniversitesi Tıp Fakültesi Kurucu Dekanı. Naim H. Alemdaroğlu, Türk mühendis ve iş insanı. Soner Ağın, Tiyatro, sinema ve seslendirme sanatçısı, yönetmen (ö. 2002) Başak Doğru, spiker (ö. 2023) Ölümler Ocak 3 Ocak - Edgar Cayce, Amerikalı ünlü medyum (d. 1877) 31 Ocak - Eddie Slovik, II. Dünya Savaşı sırasında ABD ordusunda er rütbesinde asker (d. 1920) Şubat 3 Şubat - Roland Freisler, Nazi Almanyası'nın Adalet Bakanı ve müsteşarı (d. 1893) 5 Şubat - Violette Szabo, II. Dünya Savaşı esnasında Birleşik Krallık yararına çalışmış İngiliz casusu (d. 1921) 14 Şubat - Otto Kittel, II. Dünya Savaşı sırasında Nazi Almanyası'nın en çok uçak düşüren 4. As Pilotu (d. 1917) 22 Şubat - Osip Brik, Rus avangart yazar ve edebiyat eleştirmeni (d. 1888) 23 Şubat - Aleksey Nikolayeviç Tolstoy, Rus şair, roman ve oyun yazarı (d. 1883) Mart 12 Mart - Friedrich Fromm, Nazi Almanyası'nın Generaloberst'i (d. 1888) 23 Mart Elisabeth de Rothschild, Yahudi asıllı Rothschild Ailesi mensubu (d. 1902) Tadamichi Kuribayashi, II. Dünya Savaşı sırasında Japon İmparatorluğu generali (d. 1891) 26 Mart - David Lloyd George, Britanyalı siyasetçi, 1916-1922 arasında başbakan. (d. 1863) 27 Mart - Halit Ziya Uşaklıgil, Türk yazar (d. 1866) 31 Mart - Hans Fischer, Alman kimyager (d. 1881) Nisan 5 Nisan Heinrich Krippel, Avusturyalı heykeltıraş, ressam, bakır oymacısı ve illüstratör (d. 1883) Karl Otto Koch, Nazi Almanyası'nda Albay ve toplama kampı komutanı (d. 1897) 9 Nisan Dietrich Bonhoeffer, Nazizm karşıtı Alman teolog (d. 1906) Wilhelm Canaris, Alman amiral, Nazi Almanyası'nda Abwehr başkanı (d. 1887) Georg Elser, Hitler'e karşı başarısız suikast girişiminde bulunan Alman marangoz (d. 1903) Hans Oster, Nazi Almanyası'nda Wehrmacht generali (d. 1887) 12 Nisan - Franklin D. Roosevelt, Amerika Birleşik Devletleri'nin 32. Başkanı. (d. 1882) 22 Nisan - Käthe Kollwitz, Alman ressam, oymabaskı sanatçısı ve heykeltıraş (d. 1867) 24 Nisan - Ernst-Robert Grawitz, II. Dünya Savaşı sırasında Nazi Almanyası'nda doktor ve SS-Reichsarzt (d. 1899) 28 Nisan - Benito Mussolini, 1922-1943 yılları arasında İtalya Krallığı'nın ve 1943-1945 yılları arasında İtalyan Sosyal Cumhuriyeti'nin lideri (d. 1883) 30 Nisan Adolf Hitler, 1933-1945 yılları arasında Almanya'nın lideri (d. 1889) Eva Braun, Adolf Hitler'in uzun süreli hayat arkadaşı ve kısa bir süre için nikahlı eşi (d. 1912) Mayıs 2 Mayıs - Hans Krebs, Nazi Almanyası Piyade Generali ve OKH başkanı (d. 1898) 22 Mayıs Heinrich Himmler, Nazi Almanyası'nda SS lideri ve ideoloğu (d. 1900) Walter Krüger, Nazi Almanyası'nda Waffen SS generali (d. 1890) Haziran 8 Haziran Robert Desnos, Fransız şair. Karl Hanke, Alman siyasetçi ve SS subayı (d. 1903) Temmuz 20 Temmuz - Paul Valéry Fransız yazar ve şair. Ağustos 18 Ağustos - Subhas Chandra Bose, Hindistan Bağımsızlık Hareketi'nin siyasi lideri (d. 1897) Eylül 18 Eylül Lutpulla Mutellip, Uygur şair (d. 1922) Volin, Rus anarşist (d. 1882) 26 Eylül Béla Bartók, Macar besteci (d. 1881) Kiyoşi Miki, Japon felsefeci (d. 1897) Ekim 24 Ekim - Vidkun Quisling, Norveçli politikacı (d. 1887) 31 Ekim - Henry Ainley, İngiliz sahne ve sinema oyuncusu (d. 1879) Kasım 20 Kasım - Francis William Aston, Nobel ödülü sahibi Britanyalı kimyager ve fizikçi (d. 1877) Aralık 13 Aralık Irma Grese, Nazi Almanyası'nda toplama kamplarında görevli memur (d. 1923) Josef Kramer, Adolf Hitler'in baş yardımcısı ve emir subayı (d. 1906) 16 Aralık - Fumimaro Konoe, Japon siyaset adamı ve başbakan (d. 1891) 21 Aralık - George S. Patton, Amerikalı asker Öldüğü günü ve ayı bilinmeyenler Andor Endre Gelleri, Macar yazar. (d. 1908) Ayrıca 1945'te Türkiye Dış bağlantılar

2348

https://tr.wikipedia.org/wiki/1946

1946

Olaylar 7 Ocak - Türkiye'de Demokrat Parti (DP) kuruldu 10 Ocak - Radyo dalgaları kullanılarak dünya ve ay arasındaki mesafe ölçüldü. 22 Ocak - Mahabad Cumhuriyeti kuruldu. Hüsnü Savman, BJK'li Türk futbolcu (d. 1908) 10 Nisan - Japonya'da kadınlar ilk kez oy kullandı. 7 Mayıs - Tokyo Telekomünikasyon Mühendisliği Şirketi (bugünkü ismiyle Sony) kuruldu. 31 Mayıs - Varto'da meydana gelen 5.7 lik depremde 839 kişi öldü. 23 Haziran - Amerikan basketbol ligi kuruldu. 21 Temmuz - Türkiye'de muhalefetin de katıldığı ilk genel ve tek dereceli seçim yapıldı.CHP 396, DP 61, Bağ. 7 milletvekilliği kazandı. 4 Kasım - Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü kuruldu Doğumlar Ocak Şubat 5 Şubat - Charlotte Rampling, İngiliz oyuncu 15 Şubat - Yves Cochet, Fransız siyasetçi ve yazar Mart 5 Mart - Köksal Engür, Türk oyuncu (ö. 2023) Nisan 1 Nisan - Iván Faragó, Macar satranç büyükustası (ö. 2022) Mayıs 11 Mayıs - Jürgen Rieger, Alman avukat ve neo-Nazi siyasetçi (ö. 2009) 20 Mayıs - Cher, Amerikalı şarkıcı, oyuncu Haziran 15 Haziran Demis Roussos, Yunan şarkıcı (ö. 2015) Brigitte Fossey, Fransız oyuncu 16 Haziran - Donald Trump, ABD'nin 45. devlet başkanı, eski iş insanı Temmuz 6 Temmuz George W. Bush, ABD'nin 43. devlet başkanı Sylvester Stallone, Amerikalı sinema oyuncusu, senarist ve yönetmen Ağustos 7 Ağustos - John C. Mather, Amerikalı astrofizikçi 19 Ağustos - Bill Clinton, ABD'nin 42. devlet başkanı. Eylül 5 Eylül - Freddie Mercury, İngiliz sanatçı 7 Eylül - Francisco Varela, Şilili bir biyolog, filozof, sibernetikçi ve sinirbilimci (ö. 2001) 8 Eylül Cristina Stamate, Rumen oyuncu (ö. 2017) Aziz Sancar, Türk biyokimyacı ve Nobel Kimya Ödülü sahibi Halil Ergün, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu Ekim 1 Ekim - Ewa Kłobukowska, Polonyalı atlet Kasım 4 Kasım - Robert Mapplethorpe, fotoğraf sanatçısı 17 Kasım - Petra Burka, Kanadalı buz patenci Aralık 12 Aralık - Stanislas Lefebvre de Laboulaye, Fransız diplomat 30 Aralık - Patti Smith, Amerikalı müzisyen ve şair Doğduğu gün ve ay bilinmeyenler Pacita Abad, Filipinli ressam (ö. 2004) Alain Boureau, Fransız tarihçi ve akademisyen Ölümler 5 Şubat - George Arliss, İngiliz aktör (d. 1868) 26 Şubat - Garbis Cancikyan, Ermeni şair (d. 1920) 29 Haziran - Arthur Castrén, Fin siyasetçi (d. 1866) 30 Haziran - Nikolay Morozov, Rus bilim insanı ve Yeni Kronoloji'nin kurucusu (d. 1854) 13 Temmuz - Alfred Stieglitz, Amerikalı fotoğrafçı (d. 1864) 15 Ekim - Hermann Göring, Alman siyasetçi, Reichstag Başkanı ve savaş suçlusu (d. 1893) Ölüm günü ve ayı bilinmeyenler Dion Fortune, İngiliz okültist ve yazar

2349

https://tr.wikipedia.org/wiki/1947

1947

Olaylar 11 Mart - Türkiye, Dünya Bankası ve Uluslararası Para Fonu'na (IMF) katıldı. 12 Mart - Harry Truman, ABD Kongresi'nden, Türkiye ve Yunanistan'a Sovyetler Birliği baskısından kurtarılmaları için toplam 400 milyon dolarlık bir yardımda bulunulması ve bu devletlerin sivil ve askeri personeline ABD'de eğitim verilmesi için yetki istedi. 16 Nisan - ABD, Texas'da amonyum nitrat yüklü Fransız bandıralı SS Grandcamp gemisinin limanda infilak etmesi sonucu gerçekleşen 1947 Texas City faciasında 581 kişi öldü, 5000 kişi yaralandı. Bernard Baruch ABD ve SSCB arasında yaşanan siyasi gerginlik için Soğuk Savaş tanımını kullandı. 6 Temmuz - AK-47 saldırı tüfeğinin seri üretimine başlandı. 14 Ağustos - Pakistan bağımsızlığını ilan etti. 15 Ağustos - Hindistan bağımsızlığını ilan etti. 14 Ekim - Chuck Yeager, Bell X-1 uçağı ile ses hızını aşan ilk insan oldu. 26 Ekim - Irak'taki İngiliz askeri işgali sona erdi. 27 Kasım - BJK İnönü Stadyumu Beşiktaş ile AIK Solna arasında oynanan özel maçla hizmete girdi. 14 Aralık - Santiago Bernabéu Stadyumu hizmete girdi. Tarihi bilinmeyenler: Türkiye'de hacca gidişlere izin verildi. 1917-1947 yılları arasında hacca gidiş için resmi izin bulunmamaktaydı. Soğuk savaş başlamıştır Doğumlar Ocak Şubat 2 Şubat - Farrah Fawcett, Amerikalı film yıldızı. (ö. 25 Haziran 2009) Mart 4 Mart - Jan Garbarek, caz sanatçısı 22 Mart - Érik Orsenna, Fransız politikacı ve roman yazarı 25 Mart - Elton John, İngiliz pop/rock şarkıcısı, beste yazarı ve piyanisttir Nisan Mayıs 11 Mayıs - Butch Trucks, Amerikalı baterist ve müzisyen (ö. 2017) 15 Mayıs - Niall Duthie, İskoç roman yazarı Haziran Temmuz 12 Temmuz - Aslan Tkhakushinov,Adigey Cumhuriyeti üçüncü devlet başkanı,sosyolog 20 Temmuz - Carlos Santana, Meksikalı gitarist ve söz yazarı 26 Temmuz - Wiesław Adamski, Polonyalı heykeltıraş (ö. 2017) 28 Temmuz - Elena Novikova-Belova, Rus eskrimci 30 Temmuz - Arnold Schwarzenegger, Avusturyalı sinema oyuncusu, sporcu, siyasetçi Ağustos 3 Ağustos - John Wesley, Amerikalı oyuncu ve eski asker 10 Ağustos - Ian Anderson, İskoç şarkıcı, flütçü 24 Ağustos - Paulo Coelho, Brezilyalı yazar Eylül 5 Eylül - Serge Degallaix, Fransız diplomat 8 Eylül Ann Beattie, Amerikalı yazar Rémi Brague, Fransız filozof Halldór Ásgrímsson, İzlanda eski başbakanı (ö. 2015) Yakov Gorelnikov, Kazak aktör ve siyasetçi (ö. 2022) Ekim 3 Ekim - Zdenek Altner, Çek hukukçu (ö. 2016) 26 Ekim Hillary Clinton, Amerikalı siyasetçi ve ABD Başkanı Bill Clinton'ın eşi Trevor Joyce, İrlandalı şair 31 Ekim - Carmen Alborch, İspanyol siyasetçi (ö. 2018) Kasım 30 Kasım - Sergio Badilla Castillo, Şilili şair, yazar Aralık 26 Aralık - Kunio Okawara, Japon mekanik tasarımcı 29 Aralık - Cozy Powell, İngiliz baterist (ö. 5 Nisan 1997) Ölümler Ocak 25 Ocak - Al Capone, mafya lideri Şubat Mart 21 Mart - Albert Cuny, Fransız dilbilimci (d.1869) 31 Mart - Kadı Muhammed, Kürt siyasetçi Nisan 7 Nisan - Henry Ford Amerikalı mühendis ve mucit (d. 1863) Mayıs Haziran Temmuz 27 Temmuz - Ivan Regen, Sloven biyolog (d. 1868) Ağustos Eylül 21 Eylül - Harry Carey, Amerikalı oyuncu (d. 1878) Ekim 1 Ekim - Olive Borden, Amerikalı sinema oyuncusu (d. 1906) Kasım Aralık

2350

https://tr.wikipedia.org/wiki/1948

1948

Olaylar 30 Ocak - Hint pasifist lider Mahatma Gandhi, Nathuram Godse tarafından öldürüldü. 7 Nisan - Dünya Sağlık Örgütü kuruldu. 30 Nisan - Land Rover Amsterdam Otomobil Fuarı'nda kamuoyuna tanıtıldı. 14 Mayıs - İsrail bağımsızlığını ilan etti. 15 Mayıs - Arap-İsrail Savaşı başladı. 15 Ağustos- Kore, Güney Kore ve Kuzey Kore olarak ikiye ayrıldı. 5 Ekim - Aşkabat'ta 7.3 şiddetinde deprem meydana geldi. Doğumlar Ocak 1 Ocak - Devlet Bahçeli, MHP genel başkanı Şubat 4 Şubat - Alice Cooper, Amerikalı şarkıcı 16 Şubat - Saldıray Berk, Türk asker, emekli orgeneral 29 Şubat - Ken Foree, Amerikalı oyuncu Mart 4 Mart - James Ellroy, Amerikalı yazar 31 Mart - Sinan Bengier, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu Nisan 1 Nisan - İnci Asena, Türk şair, yazar, çevirmen ve yayınevi yöneticisidir. 2 Nisan - Ayşin Atav, oyuncu 4 Nisan - Abdullah Öcalan, PKK'nın kurucusu ve ilk lideri 27 Nisan - Frank Abagnale, Amerikalı dolandırıcı Mayıs 10 Mayıs - Mustafa Akgül, Türk akademisyen, aktivist (ö. 2017) 29 Mayıs - Marianne Pitzen, Alman sanatçı ve müze yöneticisidir Haziran 2 Haziran - Recep Yazıcıoğlu, Türk kaymakam, vali (ö. 2003) 7 Haziran - Anna Záborská, Slovak siyasetçi Temmuz 19 Temmuz - Argentina Menis, Rumen atlet 21 Temmuz - Cat Stevens, İngiliz müzisyen 29 Temmuz - Ramiz Azizbeyli, Azeri oyuncu Ağustos 1 Ağustos - Arkadaş Zekai Özger, Türk şair 5 Ağustos - Cemil İpekçi, Türk moda tasarımcısı 15 Ağustos - Selami Şahin, Fantezi müzik sanatçısı 24 Ağustos - Jean-Michel André Jarre, Fransız müzisyen, besteci ve müzik yapımcısı. Eylül 8 Eylül Rudolf Kowalski, Alman oyuncu Mustafa Yurtkuran, Türk hekim ve Uludağ Üniversitesi eski rektörü 24 Eylül - Agnieszka Zalewska, Polonyalı fizikçi 29 Eylül - Theo Jörgensmann, Alman müzisyen Ekim Kasım 14 Kasım - Charles Mountbatten-Windsor, Galler Prensi ve İngiltere Kraliçesi II. Elizabeth'in oğlu 16 Kasım - Robert Lange, İngiliz müzisyen ve yapımcı Aralık 9 Aralık - Turgay Kıran, Türk iş insanı, eski Galatasaray yöneticisi 10 Aralık - Dušan Bajević, Bosnalı futbolcu, teknik direktör 14 Aralık - Selda Bağcan, Türk şarkıcı ve besteci 21 Aralık - Samuel L. Jackson, Amerikalı oyuncu 27 Aralık - Gerard Depardieu, Fransız oyuncu 31 Aralık- Donna Summer, Amerikalı sanatçı 17 Aralık - Kemal Kılıçdaroğlu, Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı Doğum günü ve ayı bilinmeyenler Rüştü Kazım Yücelen, Türk siyasetçi (ö. 2014) Neco, asıl adıyla Tahir Nejat Özyılmazel, Türk şarkıcı ve oyuncu Ölümler Ocak 30 Ocak - Mahatma Gandhi, Hint düşünür ve önder 26 Ocak - Musa Kazım Karabekir Şubat 10 Şubat - Sergei Eisenstein, Rus sinema yönetmeni Nisan 28 Nisan - Terry Pratchett, İngiliz fantastik komedi yazarı Haziran 13 Haziran - Osamu Dazai, Japon yazar (d. 1909) Ağustos 4 Ağustos - Mileva Marić, Sırp fizikçi (d. 1875) Eylül 11 Eylül - Muhammed Ali Cinnah, Nobel Barış Ödülü sahibi Pakistan'ın kurucusu Aralık 23 Aralık - Hideki Tojo, Japon asker, düşünür ve devlet adamı Öldüğü gün ve ay bilinmeyenler Hulusi Behçet, Türk dermatoloji uzmanı ve bilim insanı (d. 1889) Ahmet Mazhar Müfit Kansu, Türk devlet adamı, vali, milletvekili ve yönetici (d. 1874) 1948 Nobel ödülünü kazananlar Barış: Edebiyat: Thomas Stearns Eliot Fi: Patrick Blackett Kimya: Arne Tiselius Tıp: Paul Hermann Müller

2351

https://tr.wikipedia.org/wiki/1949

1949

Olaylar 1 Ocak - Endonezya'da Hollandalı askerler Cava'yı ele geçirdi. 17 Şubat - Türkiye, Avrupa Kalkınması İcra Konseyi'ne katıldı. 2 Mart - Bir B-50 Superfortress ile ilk kez bir uçakla durmaksızın tam dünya turu gerçekleştirildi. 1 Nisan Türkiye İnsan Hakları Evrensel Beyannamesine katıldı. Newfoundland, Kanada'ya katıldı. İrlanda Bağımsız Devletini oluşturan Güneydeki 26 vilâyet birleşerek İrlanda Cumhuriyeti'ni oluşturdu. 4 Nisan - Kuzey Atlantik Antlaşması imzalandı. 4 Mayıs - Torino FC futbol takımı oyuncuları ve yöneticilerini taşıyan uçak, Lizbon dönüşünde iniş sırasında Superga Bazilikası'nın duvarına çarparak düştü. Kazada uçaktaki 31 kişiden kurtulan olmadı. 11 Mayıs - Siyam, ismini Tayland olarak değiştirdi. 23 Mayıs - Batı Almanya'nın kurulduğu ilan edildi. 8 Haziran - George Orwell'ın Bin Dokuz Yüz Seksen Dört adlı romanı yayımlandı. 14 Haziran - ABD, Hermes Projesi kapsamında bir V-2 roketi ile ilk kez uzaya maymun gönderdi. 27 Temmuz - İlk jet motorlu ticari yolcu uçağı De Havilland Comet, İngiltere'de ilk uçuşunu gerçekleştirdi. 3 Ağustos - Amerika Basketbol Birliği ve Ulusal Basketbol Ligi'nin birleşmesi ile Ulusal Basketbol Birliği kuruldu. 9 Ağustos - Türkiye, Avrupa Konseyi üyesi oldu. 29 Ağustos - Sovyetler Birliği ilk başarılı nükleer bomba denemesini gerçekleştirdi. 7 Eylül - Batı Almanya'nın kurulduğu ilan edildi. 9 Eylül - Montreal - Baie-Comeau seferini yapan 108 sefer sayılı Canadian Pacific Air Lines uçağı, bir yolcunun kendisini öldürmek isteyen kocası tarafından valizine yerleştirilen zaman ayarlı dinamit sebebiyle havada infilak etti. Uçaktaki 23 kişiden kurtulan olmadı. 1 Ekim Çin Halk Cumhuriyeti, Mao Zedong önderliğinde kuruldu. Ankara Devlet Tiyatrosu kuruldu. Küçük Tiyatro ve Büyük Tiyatro sahneleri açıldı. 7 Ekim - Doğu Almanya'nın kurulduğu ilan edildi. 16 Ekim - Yunan İç Savaşı ulusal ordunun zaferi ile sonuçlandı. 17 Ekim - Yolcu gemisi SS Noronic'in Toronto Limanı'nda yanması sonucu 118 kişi öldü. 12 Kasım - Volkswagen Tip 2'nin seri üretimine başlandı. 11 Aralık - Birleşmiş Milletler, Filistinli mültecilerin kendi topraklarına dönme hakkını kabul etti. 28 Aralık - Ankara - Konya Karayolu ulaşıma açıldı. Tarihi bilinmeyenler Çin Cumhuriyeti'nde Mao Zedong Pekin'i ele geçirdi. Türkiye'de harita mühendisi yetiştiren ilk bölüm Yıldız Teknik Üniversitesi'nde açıldı. Doğumlar Ocak 5 Ocak - Anne-Marie Lizin, Belçikalı siyasetçi (ö. 2015) 24 Ocak - John Belushi, Amerikalı komedyen, oyuncu, yazar, müzisyen Şubat 15 Şubat - Esat Oktay Yıldıran, Türk Subayı 17 Şubat - Engin Varol, Türk ressam 20 Şubat - Ivana Trump, Çek iş insanı (ö. 2022) 25 Şubat Emin Maluf, Lübnanlı yazar Esmeray, Türk oyuncu ve vokalist (ö. 2002) Mart 21 Mart - Slavoj Žižek, Sloven filozof 26 Mart - Patrick Süskind, Alman yazar. 29 Mart - Kayahan Açar, Türk pop müziği sanatçısı Nisan 15 Nisan - Kadir İnanır, Türk sinema sanatçısı Mayıs 3 Mayıs - Alain Lacabarats, Fransız hukukçu 9 Mayıs - Kerstin Alm, Fin siyasetçi Haziran 2 Haziran - Tommy Mandel, Amerikalı müzisyen 5 Haziran - Ken Follett, tarihsel ve gerilim türü romanlar yazan Galli yazardır. 12 Haziran - Muhammed Abdu, Suudi müzisyen 14 Haziran - Ahmed Zahir, Afgan müzisyen (ö. 1979) 18 Haziran - Jarosław Kaczyński, Polonyalı siyasetçi, başbakan. 22 Haziran Meryl Streep, Amerikalı oyuncu, Ebi - İranlı pop şarkıcısı 25 Haziran - Brigitte Mohnhaupt, Alman gazeteci, marksist felsefeci, Kızıl Ordu Fraksiyonu mensubu Temmuz 1 Temmuz - Mustafa Yaman, Türk siyasetçi Ağustos 1 Ağustos - Kurmanbek Bakiyev, Kırgızistan cumhurbaşkanı 12 Ağustos - Mark Knopfler, İngiliz müzisyen 13 Ağustos - Prof. Sencer Ayata Türk sosyoloji profesörü ve sosyal demokrat düşünür 14 Ağustos - Aram Gasparoviç Sarkisyan, Ermeni politikacı, Ermenistan Komünist Partisi'nin son genel sekreteri 31 Ağustos - Richard Gere, Amerikalı aktör Eylül 5 Eylül - Sami Ezzib, Filistin asıllı İsviçreli hukukçu 7 Eylül Gloria Gaynor, Amerikalı şarkıcı Carlos Lehder, Alman-Kolombiyalı uyuşturucu baronu Ekim 8 Ekim - Suavi Eren, Türk oyuncu 13 Ekim - Tarık Akan, Türk oyuncu (ö. 2016) 22 Ekim - Arsène Wenger Doğduğu gün ve ay bilinmeyenler Güneş Taner, Türk siyasetçi. Hüseyin İnan, 68 dönemi aktivistlerinden, (ö. 1972) Hulki Aktunç, şair ve yazar Evin Esen, Türk dizi ve tiyatro oyuncusu. (ö. 2012) Ölümler 21 Şubat - Ali Çetinkaya, Türk asker siyaset ve devlet adamı. 4 Haziran - Maurice Blondel, Fransız düşünür. 12 Şubat - Hasan el-Benna, Müslüman Kardeşler'in kurucusu

2352

https://tr.wikipedia.org/wiki/1950

1950

Olaylar 7 Ocak - Davenport, Iowa'da bir hastanede çıkan yangında 41 kişi öldü. 8 Şubat - Stasi kuruldu. 1 Mart - Karayolları Genel Müdürlüğü kuruldu. 3 Mayıs - Milliyet gazetesi kuruldu. 14 Mayıs - 1950 Türkiye Cumhuriyeti genel seçimleri 22 Mayıs - İsmet İnönü'nün cumhurbaşkanlığı süresinin bitmesi, Celal Bayar'ın cumhurbaşkanı seçilmesi. 16 Haziran - Ezanın Arapça okunması yasağı kaldırıldı. 25 Haziran - Kuzey Kore birliklerinin 38. enlemin güneyine saldırmasıyla Kore Savaşı resmen başladı. 29 Haziran - Türkiye, Kore Savaşı'nda Güney Kore'ye yardım edeceğini bildirdi. 16 Temmuz - Uruguay, Brezilya'yı final maçında 2-1 mağlup ederek 1950 Dünya Kupası'nı kazandı. 21 Eylül - Kore Savaşı'nda görev yapacak ilk Türk Tugayı hareket etti. 4 Eylül - Türkiye'de "Hasbi Tembel Er" olarak bilinen çizgi karikatür serisi Beetle Bailey yayınlanmaya başlandı. Doğumlar Ocak 5 Ocak - Mehmet Mümtaz Tuzcu, Türk şair 16 Ocak - Daniel Vischer, İsviçreli siyasetçi (ö. 2017) Şubat 10 Şubat - Mark Spitz, Amerikalı yüzücü 18 Şubat - Cybill Shepherd, Amerikalı aktris Mart 13 Mart - William H. Macy, Amerikalı sinema ve tiyatro oyuncusu. 20 Mart - William Hurt, Amerikalı sinema oyuncusu ve En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi (ö. 2022) 22 Mart Hugo Egon Balder, Alman komedyen, oyuncu ve sunucu Goran Bregović, Bosnalı Sırp-Hırvat besteci, gitarist ve şarkıcı 23 Mart - Franziska Walser, Alman oyuncu 30 Mart - Robbie Coltrane, İskoç oyuncu Nisan 2 Nisan - Eleanor Barooshian, Amerikalı şarkıcı (ö. 2016) 6 Nisan - Jorge Fernández Díaz, İspanyol siyasetçi ve bakan 19 Nisan - Jacques Herzog, İsviçreli mimar 27 Nisan - Christian Zacharias, Alman orkestra şefi Mayıs 3 Mayıs - Mary Hopkin, Galli folk şarkıcısı 8 Mayıs - Pierre de Meuron, İsviçreli mimar 11 Mayıs – Gary Alan Fine, Amerikalı sosyolog 13 Mayıs - Stevie Wonder, Amerikalı şarkıcı ve besteci Haziran 6 Haziran - Cem Ersever, Türk asker 10 Haziran - Rasim Kara, Türk kaleci ve teknik direktör 25 Haziran - Michel Côté, Kanadalı oyuncu Temmuz 9 Temmuz - Viktor Yanukoviç, Ukraynalı siyasetçi Ağustos 21 Ağustos - Patrick Juvet, İsviçreli şarkıcı, model 26 Ağustos Ahmet Özhan, Türk şarkıcı Suavi, Türk müzisyen Arlene Gottfried, Amerikalı fotoğrafçı (ö. 2017) Eylül 4 Eylül - Aleksandar Berček, Sırp aktör 7 Eylül Julie Kavner, Amerikalı film ve televizyon oyuncusu, komedyen ve dublajcı Mário Sérgio, Brezilyalı eski futbolcu ve teknik direktör 8 Eylül James Mattis, 26. Amerika Birleşik Devletleri savunma bakanı 21 Eylül - Hale Soygazi, Türk oyuncu 29 Eylül Şerif Benekçi, Türk yazar (ö. 2008) Christian Vigouroux, Fransız bürokrat Ekim 1 Ekim - Ali Faik Ozansoy, Türk şair 28 Ekim Faruk Bal, Türk devlet bakanı, hukukçu Muzaffer Tekin, Türk asker (ö. 2015) 29 Ekim - Abdullah Gül, Türk politikacı, eski başbakan ve cumhurbaşkanı Kasım 5 Kasım - Thorbjørn Jagland, siyasetçi, başbakan 28 Kasım - Ed Harris, Amerikalı aktör Aralık 29 Aralık - Edip Akbayram, Türk müzisyen Doğduğu gün ve ay bilinmeyenler Önder Açıkalın, Türk oyuncu. (ö. 2000) Ahmet Altan, Türk yazar Işın Çelebi, Türk siyasetçi. Nihat Nikerel, Sinema ve dizi oyuncusu, yazar (ö. 2009) Vladimir Samojenkov Ölümler Ocak 8 Ocak - Joseph Alois Schumpeter, Avusturyalı iktisatçı ve siyaset bilimci 15 Ocak - Alma Karlin, Sloven yazar (d. 1889) 21 Ocak - George Orwell, İngiliz yazar (d. 1903) Şubat 3 Şubat - Karl Seitz, Avusturyalı siyasetçi ve devlet adamı (d. 1869) Nisan 2 Nisan - Recep Peker, eski başbakanlardan (d. 1888) 10 Nisan - Mareşal Fevzi Çakmak, Kurtuluş Savaşı'nın büyük komutanlarından (d. 1876) Ağustos Ekim 1 Ekim - Faik Ali Ozansoy, Türk şair (d. 1876) Kasım 15 Kasım - Orhan Veli Kanık, Türk şair (d. 1914) Ayrıca bakınız 1950'de edebiyat

2353

https://tr.wikipedia.org/wiki/1951

1951

Olaylar 19 Aralık - Avrupa Kültür Anlaşması, Cenevre’de imzalandı Amerika Birleşik Devletleri, Avustralya ve Yeni Zelanda arasında Anzus Paktı imzalandı. Doğumlar Ocak 6 Ocak - Ahron Daum, İsrailli haham (ö. 2018) 25 Ocak - Numan Pekdemir, Türk kontrbasçı Şubat 17 Şubat - Amado Batista, Brezilyalı şarkıcı, besteci, müzik yapımcısı ve oyuncu 20 Şubat - Gordon Brown, İngiliz siyasetçi 26 Şubat - Ferhan Şensoy, Türk oyuncu ve yazar (ö. 2021) Mart 4 Mart - Kenny Dalglish, eski İskoç futbolcu ve teknik direktördür Nisan 20 Nisan - Luther Vandross, Amerikalı şarkıcı, şarkı sözü yazarı ve prodüktör 26 Nisan - Nuri Alço, Türk oyuncu 27 Nisan - Hülya Darcan, Türk oyuncu Mayıs Haziran 12 Haziran - Andranik Markaryan, Ermeni politikacı 27 Haziran - Mary McAleese, İrlanda cumhurbaşkanı Temmuz 17 Temmuz - Mark Bowden, Amerikalı gazeteci ve yazar 21 Temmuz - Robin Williams, Amerikalı komedyen ve oyuncu (ö. 2014) 28 Temmuz - Santiago Calatrava, İspanyol mimar ve inşaat mühendisi Ağustos 28 Ağustos - Yusuf Ziya Yılmaz, Samsun Büyükşehir Belediye Başkanı. 30 Ağustos - Gediminas Kirkilas, Litvanyalı siyasetçi, başbakan. Litvanya Sosyal Demokrat Partisi genel başkanı. Eylül 5 Eylül - Michael Keaton Amerikalı oyuncu 6 Eylül - Melih Kibar, müzisyen (ö. 2005) 8 Eylül Gundi Ellert, Alman oyuncu Nikos Karvelas, Yunan söz yazari, prodüktör ve şarkıcı 12 Eylül - Bertie Ahern, İrlandalı siyasetçi 29 Eylül - Michelle Bachelet, Şilili politikacı, devlet başkanı Ekim 20 Ekim - Alma Muriel, Meksikalı oyuncu (ö. 2014) Kasım 15 Kasım - Beverly D'Angelo, Amerikalı aktris. 27 Kasım - Ernesto Zedillo, Meksikalı ekonomist ve politikacı Aralık 25 Aralık - Aleksandr Şohin, Rus iş insanı Doğduğu gün ve ay bilinmeyenler: Achim Heukemes, Alman ultramaraton koşucusu Aslan Mashadov, Çeçen lider (ö. 2005) Jochen Hörisch, Alman yazar ve akademisyen Ömer Faruk Kurdak, Türk mimar Sharon Maas, Guyanalı yazar Şener Koltuk, Türk deneme pilotu (ö. 12 Haziran 2008) Ölümler Ocak 10 Ocak - Sinclair Lewis, Amerikalı yazar ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (d. 1885) Şubat 19 Şubat - André Gide, Fransız yazar (d. 1869) Nisan 24 Nisan - Eugen Müller, II. Dünya Savaşı sırasında Wehrmacht'ta görev yapan Nazi generali (d. 1891) 29 Nisan - Osman Batur, Doğu Türkistan'ın Çin'e karşı bağımsızlığını savunan, kulakları kesildikten sonra idam edildi. Mayıs 17 Mayıs - Ali Şefik Özdemir, (d. 1885) TBMM 6. dönem Siirt, 7. dönem Gaziantep milletvekili. Haziran 2 Haziran - Émile-Auguste Chartier (Alain), Fransız felsefeci, eğitimci ve yazar. Temmuz 1 Temmuz - Tadeusz Borowski, Polonyalı şair ve yazar. 13 Temmuz - Arnold Schönberg, Avusturyalı besteci (d. 1874) 29 Temmuz - Ali Sami Yen Galatasaray ilk başkanı (d. 1886). Öldüğü gün ve ay bilinmeyenler: Nureddin Rüştü Büngül, Türk gazeteci ve yazar. (d. 1882)

2354

https://tr.wikipedia.org/wiki/1952

1952

Olaylar Ocak 3 Ocak - Erzurum, Pasinler ve Horasan'da meydana gelen depremde 106 kişi hayatını kaybetti. Şubat 6 Şubat - Birleşik Krallık Kralı VI. George'un ölmesi üzerine II. Elizabeth'in tahta çıkışı. 18 Şubat - Türkiye NATO üyesi oldu. Mart 16 Mart - Osmanlı Hanedanı'nın kadın üyelerine Türk vatandaşı olma izni verildi. Nisan 28 Nisan - San Francisco Barış Antlaşması yürürlüğe girdi. Mayıs 12 Mayıs - Türkiye - Japonya Barış Antlaşması imzalandı. 16 Mayıs - ABD'nin ilk eğitim kanalı NET (Ulusal Eğitim Televizyonu) açıldı. Haziran 1 Haziran - Volga-Don Kanalı kullanıma açıldı. Temmuz 9 Temmuz - Türkiye'de ilk televizyon yayınları İTÜ tarafından gerçekleştirildi. 23 Temmuz - Fransa, Batı Almanya, İtalya, Belçika, Lüksemburg ve Hollanda arasında Avrupa Kömür ve Çelik Birliği kuruldu. Ağustos 13 Ağustos- Alman yüzbaşı Wilm Hosenfeld, Stalingrad'daki Sovyet Esir Kampı'nda öldü. 20 Ağustos - Napoli'de yapılan Avrupa Güzellik Yarışması'nda Türkiye güzeli Günseli Başar birinci oldu. Eylül 6 Eylül - Amerikan profesyonel güreş şirketi WWE kuruldu. Ekim 14 Ekim - Le Corbusier ve Oscar Niemeyer tarafından tasarlanan Birleşmiş Milletler Genel Merkezi’nin inşaatı başladı. 17 Ekim - Paşabahçe vapuru İstanbul Boğazı' nda göreve başladı. Kasım 4 Kasım - 1952 ABD başkanlık seçimleri Cumhuriyetçi aday Dwight D. Eisenhower ile Demokrat aday Adlai Stevenson arasında gerçekleşti. Aralık 14 Aralık - Dünyada ilk kez bir siyam ikizi ameliyat ile başarılı olarak ayrıldı. Operasyon Cleveland, Ohio’daki Mount Sinai Hastanesi’nde gerçekleşti. Doğumlar Ocak 20 Ocak - Hurşid Devran, Özbek şairi, yazari, tarihçisi, çevirmeni ve devlet adamı. Şubat 28 Şubat - Eldar Mansurov, Azerbaycanlı besteci. Mart 11 Mart - Douglas Adams, İngiliz bilimkurgu yazarı (ö. 11 Mayıs 2001). Nisan 4 Nisan- Gary Moore Kuzey İrlandalı gitarist ve sanatçı. 16 Nisan - Alman yazar, Yve-Alain Bois. Mayıs 31 Mayıs - Jim Vallance, Kanadalı müzisyen. Haziran 7 Haziran - Orhan Pamuk, Türk Nobel ödüllü yazar. Temmuz 8 Temmuz - Ahmad Nazif, Mısırlı politikacı. 13 Temmuz - Alyaksandr Tihanoviç, Beyaz Rus şarkıcı (ö. 2017) Ağustos 6 Ağustos - Georges Serre, Fransız büyükelçi 18 Ağustos - Patrick Swayze, Amerikalı dansçı, şarkı yazarı ve aktör (ö. 14 Eylül 2009). 21 Ağustos - Alexandre Jevakhoff, Fransız bürokrat Eylül 7 Eylül Susan Blakely, Amerikalı sinema oyuncusu Muharrem Seyidov, Azerbaycan Ulusal Kahramanı 8 Eylül Djoko Santoso, Endonezyalı asker ve siyasetçi (ö. 2020) David R. Ellis, Amerikalı film yönetmeni ve eski dublör, oyuncu (ö. 2013) 16 Eylül - Mickey Rourke, Amerikalı oyuncu. 25 Eylül - Christopher Reeve, Amerikalı sinema sanatçısı (ö. 10 Ekim 2004). Ekim 7 Ekim - Vladimir Putin, Rusya Devlet Başkanı. 27 Ekim - Roberto Benigni - İtalyan aktör ve senarist ve yönetmen. Kasım 5 Kasım - Oleg Blohin, Ukraynalı teknik direktör, ve SSCB millî futbol takımının eski golcüsü. 26 Kasım - Carrie Rickey, Amerikalı sanat ve sinema eleştirmeni Aralık 20 Aralık - Jenny Agutter, İngiliz sinema ve TV oyuncusu. 21 Aralık - Dennis Boutsikaris, Amerikalı oyuncu. Ölümler Ocak 11 Ocak - Jean de Lattre de Tassigny, II. Dünya Savaşı sırasında General Charles de Gaulle komutasındaki birliklerin saflarında başarıyla çarpışan ve I. Çinhindi Savaşı'nın (1946-1954) en başarılı Fransız komutanları arasında yer alan subay (d. 2 Şubat 1889). Şubat 19 Şubat - Knut Hamsun, Norveçli yazar (d. 1859) Mart 4 Mart - Charles Scott Sherrington İngiliz nörofizyolog, histolog, bakteriyolog ve patolog (d. 27 Kasım 1857). Nisan 1 Nisan - Ferenc Molnár, Macar oyun yazarı ve romancı (d. 12 Ocak 1878). Mayıs Haziran 1 Haziran - John Dewey, aletçilik olarak bilinen felsefe akımının kurucusu ünlü Amerikalı filozof ve eğitim kuramcısı (d. 1859). Temmuz 26 Temmuz - Eva Perón, Arjantin Başkanı Juan Domingo Perón'un ikinci eşidir. İspanyolca "Küçük Eva" anlamına gelen Evita lakabıyla ile de bilinirdi (d. 7 Mayıs 1919). Ağustos 13 Ağustos - Wilm Hosenfeld, asıl mesleği bir öğretmen olan ve savaşın sonuna kadar yüzbaşı rütbesine yükselen bir Alman Ordusu subayı. 2002 yılı yapımı Piyanist filminde kendisini Alman aktör Thomas Kretschmann canlandırmıştır (d. 2 Mayıs 1895). Eylül 8 Eylül - William Frederick Lamb – Amerikalı bir mimar (d. 21 Kasım 1883). Ekim 26 Ekim - Hattie McDaniel, Amerikalı oyuncu. Akademi ödülü kazanan ilk siyahi oyuncudur (d. 10 Haziran 1895). 28 Ekim - Irving Morrow, Amerikalı mimar (d. 1884). Kasım Aralık 1 Aralık - Vittorio Emanuele Orlando, İtalyan siyasetçi ve devlet adamı (d. 19 Mayıs 1860). 4 Aralık - Karen Horney, Amerikalı psikanalist (d. 1885) Öldüğü gün ve ay bilinmeyenler

2355

https://tr.wikipedia.org/wiki/1953

1953

1953 (MCMLIII) perşembe günü başlayan bir yıldır. Olaylar 20 Ocak - General Eisenhower, Amerika Birleşik Devletleri Başkanı seçildi. 26 Ocak - 1952 yılında resmi olarak kurulan Gümrük İşbirliği Konseyi, ilk toplantısını üyesi olan 17 Avrupa ülkesi ile Brüksel’de yapmıştır. 28 Şubat - Ankara'da Türkiye, Yunanistan ve Yugoslavya arasında Balkan Paktı imzalandı. 18 Mart - Yenice-Gönen'de meydana gelen 7.4 büyüklüğündeki depremde 265 vatandaş öldü. 21 Mart - II. Dünya Savaşı sonrası boşaltılmış olan Alman Elçiliği tekrar bu ülkeye verildi. 4 Nisan - Deniz Kuvvetleri'ne bağlı Dumlupınar denizaltısı, NATO tatbikatından dönerken Çanakkale Boğazı'nda İsveç gemisi Naboland'la çarpışarak battı; 81 denizci öldü. 28 Mayıs - Kore Savaşı'nda 28-29 Mayıs çatışmalarında Türk tugayından 155 kişi öldü. 29 Mayıs - Edmund Hillary ve Tenzing Norgay, Nepal/Tibet'teki Everest Dağı'na tırmanan ilk insanlar oldu. 29 Mayıs - İstanbul'un Fethi'nin 500. yıl dönümü 2 Haziran - Edingburg Düşesi, Prenses Elizabeth Alexandry Mary Birleşik Krallık Kraliçesi olarak taç giydi. Taht ismi olarak II. Elizabeth unvanını aldı. 27 Temmuz - Amerika Birleşik Devletleri, Çin ve Kuzey Kore arasında imzalanan ateşkes antlaşması ile Kore Savaşı fiilen bitti. 1 Ağustos - Yeşilköy Havaalanı ilk kez uluslararası hava trafiğine açıldı. 16 Ağustos - İzmir Selçuk Panayakapu'daki Meryem Ana Evi, onarılarak hizmete açıldı. 4 Kasım - Ankara Etnografya Müzesi'nde Atatürk'ün kabri açıldı. 10 Kasım - Atatürk'ün 15. ölüm yıldönümünde Ankara Etnografya Müzesi'nde olan naaşı, Anıtkabir'e taşındı. Tarihi bilinmeyenler Francis Crick ile James Watson, DNA molekülünün yapısını keşfetti. Doğumlar Ocak 22 Ocak: - Paul Allen, Amerikalı girişimci - Jim Jarmusch, Amerikalı yönetmen 28 Ocak - Anicée Alvina, Fransız oyuncu (ö. 2006) Şubat 25 Şubat - Tomás Villanueva, İspanyol siyasetçi Mart 10 Mart - Åke Edwardson, İsveçli yazar 16 Mart - Richard Matthew Stallman, Amerikalı programcı Nisan Mayıs Haziran 13 Haziran - Tim Allen, Amerikalı komedyen ve oyuncu Temmuz 1 Temmuz - Lawrence Gonzi, Malta başbakanı 3 Temmuz - Hans Stenberg, İsveçli Sosyal Demokrat politikacı Ağustos 23 Ağustos - Kazım Akşar, Türk oyuncu (ö. 2023) Eylül 7 Eylül Enzo D'Alò, İtalyan animatör ve yönetmen Ami Aspelund, Fin şarkıcı Şükrü Erbaş, Türk şair ve yazar 18 Eylül - Grażyna Szapołowska, Polonyalı sinema oyuncusu Ekim 7 Ekim - Tico Torres, Amerikalı müzisyen 9 Ekim - Tony Shalhoub, Amerikalı oyuncu Kasım 18 Kasım - Alan Moore, İngiliz yazar ve karükatürist 16 Kasım - Maurice Gourdault-Montagne, İtalyan diplomat Aralık 8 Aralık - Kim Basinger, Amerikalı oyuncu Doğduğu gün ve ay bilinmeyenler Paul Pholeros, Avustralya'lı mimar (d. 2016) María Amuchástegui, Arjantinli televizyoncu (ö. 2017) Ölümler Ocak 11 Ocak - Hans Aanrud, Norveçli yazar (d. 1863) Mart 5 Mart - Josef Stalin, Sovyetler Birliği lideri 28 Mart - Jim Thorpe, Amerikalı sporcu Nisan 11 Nisan - Boris Kidrič, Sloven partizan, Slovenya Sosyalist Cumhuriyeti'nin ilk başbakanı (d. 1912) Ekim 15 Ekim - Helene Mayer, Alman eskrimci (d. 1910) Aralık

2356

https://tr.wikipedia.org/wiki/1954

1954

Olaylar 25 Ocak - Amerika Birleşik Devletleri, Birleşik Krallık, Fransa ve Sovyetler Birliği, Berlin Konferansı'nda buluştu. 30 Mart - Kanada'nın ilk yeraltı geçidi Toronto'da açıldı. 18 Nisan - Albay Cemal Abdünnasır, Mısır'da krallığı darbeyle devirerek iktidarı ele geçirdi. 2 Mayıs - 1954 Türkiye genel seçimleri 15 Haziran - UEFA kuruldu. Tarihi bilinmeyenler DNA keşfedildi. Doğumlar Ocak 19 Ocak - Cindy Sherman, Amerikalı sanat fotoğrafçısı ve film yönetmeni 29 Ocak - Oprah Winfrey, Amerikalı televizyoncu, yapımcı, sunucu Şubat 7 Şubat - Dieter Bohlen, Alman müzisyen (Modern Talking). 15 Şubat - Matt Groening, Simpsonlar'ın yaratıcısı Amerikalı karikatürist. 21 Şubat - Francisco X. Alarcón, Amerikalı şair (ö. 2016) 26 Şubat - Recep Tayyip Erdoğan 59., 60., 61. ve 66. hükûmetler dönemi 25. Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı (14 Mart 2003-28 Ağustos 2014) ve 12. Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı (28 Ağustos 2014-günümüz). Mart Nisan 10 Nisan - Paul Bearer, Amerikan şovmen ve Profesyonel Amerikan güreşçi menajeri. (ö. 2013 Haziran 1 Haziran - Big Bully Busick, Amerikalı profesyonel güreşçi (ö. 2018) 10 Haziran - Roxanne Seeman, Amerikalı söz yazarı, besteci ve müzik yapımcısı Temmuz 15 Temmuz - Mario Kempes, Arjantinli eski millî futbol oyuncusu 17 Temmuz - Angela Merkel, Alman politikacı, başbakan 20 Temmuz - Keith Scott, Kanadalı müzisyen Ağustos 16 Ağustos - James Cameron, yönetmenlik yanında senarist ve prodüktördür Eylül 7 Eylül Michael Emerson, Amerikalı oyuncu Corbin Bernsen, Amerikalı oyuncu ve film yapımcısı 8 Eylül Jon Scieszka, Amerikalı çocuk edebiyatı yazarı Pascal Greggory, Fransız oyuncu Mark Lindsay Chapman, İngiliz oyuncu Ivo Watts-Russell, İngiliz müzik yapımcısı Raymond T. Odierno, ABD nin 38. Kara Kuvvetleri Komutanı (ö. 2021) 18 Eylül - William Van Poyck, Amerikalı yazar ve seri katil 21 Eylül - Şinzo Abe, Japonya başbakanı Ekim 3 Ekim - Stevie Ray Vaughan, Amerikalı blues gitaristi. 9 Ekim - Dennis Stratton, İngiliz gitarist 11 Ekim - Vojislav Šešelj, Sırp siyasetçi Kasım 14 Kasım Condoleezza Rice, 2005-2009 yılları arasında Amerika Birleşik Devletleri'nin eski Dışişleri bakanı. Yanni, Yunan piyanist ve besteci. Aralık 16 Aralık - Carlo Brandt, İsviçreli oyuncu ve komedyen 25 Aralık - Annie Lennox, İskoç müzisyen, vokalist ve Akademi ödülü sahibi bestekâr 28 Aralık - Denzel Washington, Amerikalı aktör. Doğduğu ay ve gün bilinmeyenler, James Horan, Amerikalı komedyen, oyuncu ve seslendirme sanatçısı Ölümler 24 Ocak - Ferenc Herczeg, Macar oyun yazarı (d. 1863) 12 Şubat - Dziga Vertov (d. 1896) 20 Mart - Mehmet Emin Kalmuk (d. 1869, İstanbul), hendese (Geometri) muallimi, telgraf ve telefon müderrisi (Medrese hocası). 25 Mayıs - Robert Capa (d. 1913) 7 Haziran - Alan Turing (d. 1912) 11 Temmuz - Henry Valentine Knaggs (d. 1859) 13 Temmuz - Frida Kahlo (d. 1907) 14 Temmuz - Jacinto Benavente (d. 1866) 3 Kasım - Henri Matisse (d. 1869) 22 veya 23 Kasım - Sait Faik Abasıyanık, Türk yazarı (d. 1906) 28 Kasım - Enrico Fermi (d. 1901) 29 Kasım - Dink Johnson (d. 1892) 30 Kasım - Wilhelm Furtwängler (d. 1886) Nobel Ödülleri Fizik - Max Born, Walther Bothe Kimya - Linus Carl Pauling Tıp - John Franklin Enders, Thomas Huckle Weller, Frederick Chapman Robbins Edebiyat - Ernest Hemingway Barış - Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği Ofisi

2357

https://tr.wikipedia.org/wiki/1955

1955

Olaylar 9 Mayıs - Batı Almanya NATO'ya katıldı. 17 Temmuz - Disneyland açıldı. 19 Eylül - Meksika'daki Hilda Kasırgası 200 kişinin ölümüne neden oldu. 1 Kasım - Vietnam Savaşı'nın başlangıcı. 1955 - Mikrodalga fırın,Percy Spencer tarafından bulunmuştur.Evlerde kullanılmaya başlandı. Doğumlar Ocak 26 Ocak - Eddie Van Halen - Hollandalı müzisyen, gitar virtüözü (ö. 2020) 28 Ocak - Nicolas Sarkozy, Fransız siyasetçi 31 Ocak - Elizabeth Alley, Amerikalı oyuncu (ö. 2013) Şubat 24 Şubat Alain Prost, Fransız yarış pilotu Steve Jobs, Apple CEO'su (ö. 2011) Mart 11 Mart - Frances Ginsberg, Amerikalı opera şarkıcısı (ö. 2010) Nisan 12 Nisan - Fahreddin Manafov, Azeri oyuncu Mayıs 1 Mayıs - Julie Pietri, Fransız şarkıcı 20 Mayıs - Zbigniew Preisner 26 Mayıs - Masaharu Morimoto Haziran 1 Haziran - Chiyonofuji Mitsugu, Japon sumo güreşçisi (ö. 2016) 8 Haziran - Merete Armand, Norveçli oyuncu (ö. 2017) 13 Haziran - Alan Hansen, İskoç futbolcu 16 Haziran - Giuliana Salce, İtalyan yürüyüşçü 26 Haziran Maxime Bossis, Fransız futbolcu Tom Platz, Amerikalı vücut geliştirmeci ve antrenör Temmuz 21 Temmuz - Boris Dittrich, yazar, eski siyasetçi Ağustos 4 Ağustos - Andrew M. Allen, Amerikalı astronot 15 Ağustos - Afak Beşirkızı, Azeri oyuncu Eylül 7 Eylül Mira Furlan, Hırvat oyuncu ve şarkıcı (ö. 2021) Nursun Kayıran, Türk bürokrat Gert Brauer, Alman millî futbolcu (ö. 2018) Suad Karalić, Bosnalı eski futbolcu 8 Eylül - Valeri Gerasimov, Rusya Federasyonu Genelkurmay Başkanı Ekim 12 Ekim - Ashley Adams, Avustralyalı atıcı (ö. 2015) 28 Ekim - William Henry "Bill" Gates, Amerikalı iş insanı Kasım 4 Kasım - Matti Vanhanen, Finlandiya başbakanı Aralık 23 Aralık - Şivan Perwer, Kürt Ozanı Doğduğu gün ve ay bilinmeyenler Adrian Caesar, Avustralyalı yazar ve şair Ölümler 15 Ocak - Yves Tanguy (d. 1900) 12 Mart - Charlie Parker (d. 1920) 18 Nisan - Albert Einstein (d. 1879) 4 Mayıs - Georges Enescu (d. 1881) 30 Eylül - James Dean (d. 1931) 5 Kasım - Charley Toorop, Hollandalı ressam (d. 1891) 5 Kasım - Maurice Utrillo (d. 1882) 13 Aralık - Egaz Moniz (d. 1874) Nobel Ödülleri Fizik - Willis Eugene Lamb, Polykarp Kusch Kimya - Vincent du Vıgneaud Tıp veya Fizyoloji - Axel Hugo Theodor Theorell Edebiyat - Halldór Kiljan Laxness Barış - bu dalda ödül verilmedi. Ayrıca bakınız 1955'te animasyon

2358

https://tr.wikipedia.org/wiki/1956

1956

1956 (MCMLVI) pazar günü başlayan bir artık yıldır. Olaylar 1 Ocak - Sudan bağımsız bir cumhuriyet olduğunu ilan etti. 14 Ocak - İstanbul'da Divan Oteli açıldı. 26 Ocak - Birleşik Krallık'ta eroin yasaklandı. 31 Ocak - Juscelino Kubitschek, Brezilya'nın 21. Devlet Başkanı olarak göreve başladı. 2 Şubat - Türk Eczacıları Birliği kuruldu. 13 Şubat - Sinop'un Gerze ilçesi 18 saat süren yangında tamamen yandı. Şiddetli lodos nedeniyle söndürülemeyen yangında 17 kişi öldü, 800 ev ve 300 dükkân yok oldu. 20 Şubat - Eskişehir'de meydana gelen 6.4 büyüklüğündeki depremde 2 kişi öldü. 22 Şubat - Elvis Presley ilk kez Heartbreak Hotel ile müzik listelerine girdi. 25 Şubat - Çoruh ilinin adı, Artvin olarak değiştirildi. 1 Mart - İstanbul Belediyesi ve Valiliği birbirinden ayrıldı. 2 Mart - Fas, Fransa'dan bağımsızlığına kavuştu. 20 Mart - Tunus, Fransa'dan bağımsızlığına kavuştu. 23 Mart - Pakistan, dünya'nın ilk İslam cumhuriyeti oldu. 8 Nisan - Seyhan Barajı hizmete açıldı. 15 Mayıs - Ortadoğu Teknik Üniversitesi kuruldu. 24 Mayıs - İlk Eurovision yarışması yapıldı. 8 Ağustos - Belçika'da bir kömür madeninde çıkan yangında 262 kişi öldü. 13 Ağustos Türkiye'de Ortaokullara din dersi konuldu. 10 Ekim - Finlandiya Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü'ne katıldı. 17 Ekim - İlk sivil kullanım amaçlı nükleer enerji santrali İngiltere'de hizmete girdi. 23 Ekim - Macaristan Halk Cumhuriyeti'nde Macar Devrimi başladı. 29 Ekim - Mısır'ın Süveyş Kanalı'nı millileştirme kararı üzerine İsrail'in Mısır'a saldırması ile Süveyş Krizi başladı. 2 Aralık - Fidel Castro ve yandaşları, tekneyle Küba'ya vardı. 12 Aralık - Japonya, Birleşmiş Milletler'e üye oldu. Tarihi bilinmeyenler Türkiye'ye su sayacı ithali durduruldu. Doğumlar Ocak 3 Ocak - Mel Gibson, Amerikalı oyuncu 5 Ocak - Gérard Berliner, Fransız oyuncu (ö. 2010) 13 Ocak - Ghislaine Dupont, Fransız gazeteci (ö. 2013) 7 Ocak - Leonard Lansink, Alman oyuncu 26 Ocak - Carrie Fisher, Amerikalı aktris, senarist ve yazar Şubat Mart 9 Mart - Birgit Doll, Avusturyalı aktris 18 Mart - Deborah Jeane Palfrey, Amerikalı iş insanı (ö. 2008) Nisan 12 Nisan - Andy Garcia, Amerikalı oyuncu 30 Nisan - Lars von Trier, Danimarkalı yönetmen Mayıs 7 Mayıs - Jan Peter Balkenende, Hollandalı akademisyen ve siyasetçi Haziran 10 Haziran - Mickey Curry, Amerikalı müzisyen 16 Haziran - II. Mesrob Mutafyan, Ermeni din adamı ve Türkiye Ermenileri'nin 84'üncü patriğiydi. Temmuz 5 Temmuz - Ahn Ho-young, Güney Koreli diplomat 21 Temmuz - Diane Legault, Kanadalı siyasetçi 26 Temmuz - Andy Goldsworthy, İngiliz sanatçı ve fotoğrafçı Ağustos Eylül 7 Eylül - Diane Warren, Amerikalı şarkı sözü yazarı 8 Eylül - David Carr, Amerikalı köşe yazarı ve gazeteci (ö. 2015) 21 Eylül - Momir Bulatović, eski Karadağ Cumhuriyeti başkanı (ö. 2019) 23 Eylül - Paolo Rossi, İtalyan futbolcu Ekim 1 Ekim - Andrus Ansip, Estonya başbakanı 6 Ekim - Joachim Lottmann, Alman gazeteci 23 Ekim - Dwight Yoakam, Amerikalı müzisyen, şarkı sözü yazarı ve aktör Kasım 10 Kasım - Memduh Abdülalim, Mısırlı oyuncu (ö. 2016) 15 Kasım - Celso Fonseca, Brezilyalı şarkıcı ve gitarist Aralık 1 Aralık - Chris McMeekin, Britanyalı orta mesafe koşucusu 9 Aralık - Jean-Pierre Thiollet, Fransız yazar 23 Aralık - Dave Murray, İngiliz gitarist 24 Aralık - Irene Khan, Uluslararası Af Örgütü'nün yedinci genel sekreteri Doğduğu gün ve ay bilinmeyenler Juan Bautista Soler, İspanyol iş insanı Nura el Feyz, Suudi siyasetçi Ölümler 23 Ocak - Alexander Korda, Macar asıllı İngiliz yönetmen ve yapımcı 9 Mart - Ali Ekber Dihhoda, İranlı dil bilgini (d.1879) 27 Mayıs - Samed Vurgun, Azeri şair (d. 1906) 26 Haziran - Clifford Brown, Amerikalı caz trompetçisi (d. 1930) 19 Temmuz - Lightner Witmer, Amerikalı psikolog (d. 1867) 25 Ağustos - Alfred Kinsey, Amerikalı biyolog, entomoloji ve zooloji profesörü (d. 23 Temmuz 1894) 16 Ekim - Jules Rimet, Fransız FIFA başkanı (d. 1873)

2359

https://tr.wikipedia.org/wiki/1957

1957

1957 (MCMLVII) salı günü başlayan bir yıldır. Olaylar Ocak 1 Ocak - Saarland, Batı Almanya'ya katıldı. 3 Ocak - Hamilton Watch Company ilk elektrikli saati tanıttı. 9 Ocak - İngiltere Başbakanı Anthony Eden istifa etti. 10 Ocak - Harold Macmillan Birleşik Krallık Başbakanı oldu. 13 Ocak - Wham-O şirketi ilk frizbiyi üretti. Şubat 23 Şubat - Küba'da Fidel Castro'nun önderliğinde gerilla savaşı başladı. Mart 3 Mart - 2. Eurovision Şarkı Yarışması Almanya'da Yapıldı. 6 Mart - Gana Birleşik Krallık'tan bağımsızlığını ilan etti. 25 Mart - Belçika, Fransa, Batı Almanya, İtalya, Lüksemburg ve Hollanda tarafından imzalanan Roma Antlaşmasıyla Avrupa Birliği'nin temelleri atıldı. 27 Mart - 29. Akademi Ödül Töreni Hollywood'da yapıldı.  80 Günde Devri Alem En İyi Film ödülünü aldı. Nisan 7 Nisan - Kızılay Kan Merkezi açıldı. 25 Nisan - Fethiye'de 7.1 şiddetimde gerçekleşen depremde 67 kişi öldü. Mayıs 26 Mayıs - Bolu ve Abant dolaylarında 7.1 şiddetinde deprem oldu. 52 vatandaş öldü, 100 kişi yaralandı. Haziran 7 Haziran - Erzurum Atatürk Üniversitesi 30 Haziran - Sanayi Bakanlığı kuruldu. Temmuz 16 Temmuz - ABD Deniz Kuvvetleri subayı John Glenn, Kaliforniya'dan New York'a bir F8U süpersonik jetini 3 saat, 23 dakika ve 8 saniyede uçurarak yeni bir kıtalararası hız rekoru kırdı. 28 Temmuz - Meksika'da, Acapulco merkezli bir deprem gerçekleşti. 29 Temmuz - Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu kuruldu. Ağustos 31 Ağustos - Malezya, bağımsızlığına kavuştu. Eylül 24 Eylül - Barcelona FC'nin stadyumu olan Camp Nou, İspanya'nın Barselona kentinde resmen açıldı. Ekim 4 Ekim - Sovyetler Birliği'ne ait, dünyanın ilk yapay uydusu olan Sputnik 1 uzaya fırlatıldı. 27 Ekim - 1957 Türkiye Cumhuriyeti genel seçimleri Kasım 3 Kasım - Sovyetler Birliği, içinde Layka adlı bir köpek bulunan Sputnik 2'yi uzaya fırlattı. 13 Kasım - Gordon Gould lazeri icat etti. 28 Kasım - Hürriyet Partisi fesih kararı alarak CHP ile birleşti. Aralık 4 Aralık - Adnan Menderes Kabinesi 133'e karşı 403 oyla TBMM'den güvenoyu aldı. 13 Aralık - İran'da deprem: 2 bin kişi öldü. Tarihi bilinmeyenler Ortadoğu Teknik Üniversitesi Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası Doğumlar Ocak 11 Ocak - Bryan Robson, İngiliz futbolcu 16 Ocak - Ricardo Darín, Arjantinli oyuncu 30 Ocak - Payne Stewart, Amerikalı golfçü (ö. 1999) Şubat 1 Şubat - Kazuhito Mochizuki, Japon futbolcu 8 Şubat - Mehmet Ali Erbil, Türk sunucu ve oyuncu 10 Şubat Oya Aydoğan, Türk sinema oyuncusu (ö. 2016) Briony McRoberts, İngiliz oyuncu (ö. 2013) 17 Şubat - Loreena McKennitt, Kanadalı vokalist, arpist ve piyanist 19 Şubat - Falco, Avusturyalı müzisyen (ö. 1999) 24 Şubat - Philippe Vandevelde, Belçikalı çizgi roman sanatçısı ve yazar 27 Şubat - Adrian Smith, Iron Maiden Grubu'nun gitaristi Mart 10 Mart - Usame bin Ladin, El-Kaide örgütünün kurucusu (ö. 2011) 11 Mart - Henri Guaino, Fransız bürokrat 19 Mart - Abdülkadir Mesduva, Cezayirli bürokrat 20 Mart - Spike Lee, Amerikalı yönetmen ve prodüktör 30 Mart Mona Seefried, Avusturyalı oyuncu Paul Reiser, Amerikalı komedyen Nisan 1 Nisan - Hüseyin Altın, Türk halk müzik sanatçı 6 Nisan - Paolo Nespoli, İtalyan astronot 7 Nisan - Andrea L'Arronge, Alman oyuncu Mayıs 8 Mayıs - Marie Myriam, Fransız şarkıcı 3 Mayıs Nazan Bekiroğlu, Türk yazar Robert J. Healey, Amerikalı iş insanı (ö. 2016) 7 Mayıs - Auntie Free, Amerikalı oyuncu 28 Mayıs - Karin Hänel, Alman uzun atlamacı 29 Mayıs - Ted Levine, Amerikalı oyuncu Haziran 2 Haziran - Mark Lawrenson, İrlandalı eski defans oyuncusu 11 Haziran - Müfit Erkasap, Türk teknik direktör 19 Haziran - Anna Lindh, İsveçli siyasetçi (ö. 2003) 24 Haziran - Jolanta Szczypińska, Polonyalı kadın siyasetçi 28 Haziran - Georgi Parvanov, Bulgar politikacı, başbakan 30 Haziran - Doug Sampson, İngiliz baterist. Temmuz 6 Temmuz - Hüseyin Mayadağ, Türk besteci 10 Temmuz - Barbaros Şansal, Türk moda tasarımcısı 17 Temmuz - Joachim Król, Alman oyuncu 20 Temmuz - Donna Dixon, Amerikalı oyuncu 26 Temmuz - Topçu Ahmet Ertek, Türk Coğrafya Kurumu Başkanı, coğrafyacı akademisyen ve jeomorfolog . Ağustos 5 Ağustos - Shigeru Ban, Japon mimar ve tasarımcı 31 Ağustos - Kübra Dadaşova, Azeri oyuncu Eylül 7 Eylül Nasır Muhammedhani, İranlı futbolcu Cafer Muhtarifer, İranlı milli futbolcu 8 Eylül Heather Thomas, Amerikalı oyuncu, senarist ve yazar Ricardo Montaner, Arjantin-Venezuelalı şarkıcı ve söz yazarı 6 Eylül Ali Divandari, İranlı karikatürist, ressam, grafik tasarımcı, heykeltıraş ve gazeteci José Sócrates, 117. Portekiz başbakanı 12 Eylül - Vojtěch Lindaur, Çek gazeteci (ö. 2018) 22 Eylül Nick Cave Refat Çubarov, Ukrayna milletvekili, Kırım Tatar Millî Meclisi üyesi Ekim 1 Ekim - Gloria Estefan, Kübalı şarkıcı 4 Ekim - Yusuf Atala, Türk oyuncu 7 Ekim - Drew Tal, İsrailli fotoğrafçı 28 Ekim - Ahmet Kaya, Türk protest müzik sanatçısı (ö. 2000) Kasım 4 Kasım - Zerrin Özer, Türk pop müzik sanatçısı 21 Kasım - George Alexandru, Romanyalı sinema ve tiyatro oyuncusu (ö. 2016) Aralık 1 Aralık - Vesta Williams, Amerikalı soul müzik şarkıcısı, söz yazarı ve aktris 4 Aralık - Indulis Bērziņš, Leton diplomat 12 Aralık - Nele Savicenko, Litvan oyuncu 20 Aralık - Anna Vissi, Yunan şarkıcı 24 Aralık - Hamid Karzai, Afgan siyasetçi, başbakan. 30 Aralık - Nikos Portokaloglou, Yunan şarkıcı ve besteci Tarihi bilinmeyenler Bulat Abilov, Kazak siyasetçi Bünyamin Aksungur, Türk sanatçı Caterina Davinio, İtalyan şair Jamal al-Jamal, Filistinli diplomat (ö. 2014) Janet Cardiff, Kanadalı sanatçı Jehan, Fransız şarkıcı Reinhard Brussmann, Avusturyalı şarkıcı Salih Zeki Çakır, Türk denizci Ölümler 20 Ocak - James Brendan Connolly, Amerikalı atlet (d. 1868) 13 Şubat - Oszkár Jászi, Macar sosyal bilimci ve siyasetçi (d. 1875) 20 Şubat - Sadri Maksudi, Türk-Tatar devlet adamı, hukukçu, akademisyen, düşünür ve siyasetçi (d. 1879 28 Mart - Jack Butler Yeats, İrlandalı ressam (d. 1871) 4 Aralık - Naciye Sultan (Killigil), Osmanlı Padişahı Sultan Abdülmecit'in torunu ve Şehzade Süleyman Efendi'nin kızı. (d. 1898) Ayrıca 1957'de Türkiye

2360

https://tr.wikipedia.org/wiki/1958

1958

1958 (MCMLVIII) çarşamba günü başlayan bir yıldır. Olaylar 1 Ocak - Avrupa Ekonomik Topluluğu kuruldu. 31 Ocak - ABD, Explorer I adlı, kendisine ait ilk uzay uydusunu fırlattı 1 Şubat - Mısır ve Suriye, Birleşik Arap Cumhuriyeti adı altında birleştiler 6 Şubat - Almanya'da, Münih yakınlarında gerçekleşen uçak kazasında aralarında Manchester United'ın 7 oyuncusunun da bulunduğu 23 kişi öldü. 1 Mart - İzmit Körfezi'nde çalışan Üsküdar vapuru, saatteki hızı 130 kilometreyi bulan kasırga yüzünden Soğucak mevkiinde battı. 293 yolcudan, 76'sı İzmit Lisesi, Gölcük Barbaros Hayrettin Lisesi ve İzmit Endüstri Meslek Lisesi öğrencisi olmak üzere 272 kişi öldü; 21 kişi kurtuldu. 16 Haziran - Macaristan eski devlet başkanı İmre Nagy gizli bir yargılmadan sonra idam edildi. 10 Temmuz - İlk Parkmetreler Birleşik Krallık'ta kullanılmaya başlandı 14 Temmuz - Irak'ta düzenlenen askerî darbede kral II. Faysal öldürüldü, Abdülkerim Kasım yönetimi üstlendi 24 Ağustos - Bursa yangınında tarihi Kapalıçarşı'daki 2 bin ev ve dükkân yandı. 7 Eylül - Soma Termik santralı hizmete açıldı. 25 Eylül - Kemer Barajı ve Hidroelektrik Santralı işletmeye açıldı. 2 Ekim - Fransız kolonisi Gine, bağımsız bir cumhuriyet oldu 5 Ekim - Fransa'da beşinci kez cumhuriyet ilan edildi 28 Kasım - Türkiye-Fransa ve Türkiye-Belçika arasında mali yardım anlaşmaları imzalandı. 1 Aralık - Orta Afrika Cumhuriyeti Fransa'dan bağımsızlığını ilan etti 21 Aralık - Charles de Gaulle, Fransa'da, Beşinci Cumhuriyet'in Cumhurbaşkanı seçildi Tarihi bilinmeyenler Öğretmenler Bankası kuruldu. Doğumlar Ocak 1 Ocak - Abdullah Manaz, Türk yazar, akademisyen 1 Ocak - Amor Hakkar, Cezayirli oyuncu 3 Ocak - Cafer Tayyar Eğilmez, Türk asker ve siyaset adamı. Trakya bölgesi Kuvâ-yi Milliye yöneticisi ve milletvekili. (d. 1877) 6 Ocak - Themos Anastasiadis, Yunan gazeteci (ö. 2019) 15 Ocak - Boris Tadiç, Sırp siyasetçi 22 Ocak - Filiz Koçali, Türk siyasetçi Sosyalist Demokrasi Partisi genel başkanı. 26 Ocak - Gleb Nosovski, Rus matematikçi ve Yeni Kronoloji'nin yazarlarından biri Şubat 2 Şubat - George Grigore, Rumen yazar, tercüman, araştırmacı, profesör ve doğubilimci 25 Şubat - İrade Aşumova, Azeri atıcı Mart 20 Mart - Holly Hunter, Amerikalı sinema oyuncusu 22 Mart - Fatih Birol Türk ekonomist ve enerji uzmanı Nisan Mayıs 1 Mayıs: Hulki Cevizoğlu, Eski DSHP Genel Başkanı Yusuf Ziya Arpacık, Türk yazar 8 Mayıs - Marita Marschall, Alman oyuncu 13 Mayıs - Sibel Egemen, Türk ses sanatçısı 20 Mayıs - Mike Stefanik, Amerikalı eski profesyonel otomobil yarışçısı Haziran Temmuz 5 Temmuz - Tzipi Livni, eski Mossad ajanı, İsrailli politikacı 14 Temmuz - Luan Jujie, Çin asıllı Kanadalı eskrimci Ağustos 7 Ağustos - Bruce Dickinson İngiliz heavy metal solisti 11 Ağustos - Pascale Trinquet, Fransız eskrimci 16 Ağustos - Madonna Amerikalı pop şarkıcısı. 29 Ağustos - Michael Jackson Amerikalı efsanevi pop şarkıcısı Eylül 7 Eylül Bayram Ali Bayramoğlu, Türk siyasetçi Goran Hadžić, Krayina Sırp Cumhuriyeti eski Devlet Başkanı (ö. 2016) 8 Eylül Ayhan Kahya, Türk seslendirme sanatçısı (ö. 2022) Gulamhüseyn Alibeyli, Azerbaycanlı siyasetçi 17 Eylül - Janez Janša, Slovenyalı politikacı, başbakan Kasım Aralık 17 Aralık - Roberto Tozzi, İtalyan atlet 22 Aralık - Marijam Agischewa, Alman oyuncu Doğduğu gün ve ay bilinmeyenler Acar Akalın, Kıbrıs Türkü besteci, gitarist ve şarkıcı Elizabeta Karabolli, Arnavut-Amerikalı atıcı Michael Braungart, Alman kimyager, eski bir Greenpeace eylemcisi, politikacı Ölümler 1 Ocak - Edward Weston, Amerikalı fotoğrafçı (d. 1886) 27 Şubat - Osman Zeki Üngör, İstiklâl Marşı'nın bestecisi (d. 1880) 22 Mart - Mike Todd, Amerikalı film ve tiyatro yapımcısı 27 Ağustos - Ernest Orlando Lawrence, Amerikalı fizikçi (d. 1901) 25 Eylül - John B. Watson, Amerikalı psikolog (d. 1878) 1 Kasım - Yahya Kemal Beyatlı (d. 1884) 7 Kasım - Aka Gündüz, yazar (d. 1886) 11 Kasım - Andre Bazin, Fransız film eleştirmeni ve film kuramcısı (d. 1918)

2361

https://tr.wikipedia.org/wiki/1959

1959

1959 (MCMLIX) perşembe günü başlayan bir yıldır. Olaylar 1 Ocak - Küba devriminin zaferi. Diktatör Fulgencio Batista yeni yılın ilk saatlerinde Havana'dan kaçtı. Camilo Cienfuegos ve Che Guevara önderliğindeki gerilla kolları Havana'ya girmeye başladı. Bütün Küba'da işçiler ve köylüler Fidel Castro'nun çağrısına uyarak genel greve başladı. 3 Ocak - Alaska Amerika Birleşik Devletleri 49. eyalet oldu. 4 Ocak - Küba'da Fulgencio Batista iktidarı, Fidel Castro ve Che Guevara önderliğinde yıkıldı. 11 Şubat - Zürih Antlaşması imzalandı. Kıbrıs Cumhuriyeti'nin kurulmasıyla ilgili madde ve belgeler, Türkiye ile Yunanistan arasında tespit edildi. 17 Şubat - Başbakan Adnan Menderes'i Londra'ya götüren (SEV) uçağı, Gatwick Kasabası yakınlarında düştü. Menderes'in yaralı kurtulduğu kazada 14 kişi öldü. 19 Şubat - Londra'da, Türkiye - Birleşik Krallık - Yunanistan - Kıbrıs Türk ve Rum tarafları arasında Londra Antlaşması imzalandı. 1 Mayıs - Uşak'ta, muhalefet lideri İsmet İnönü'nün başına taş atıldı. 28 Mayıs - Türkiye ile Amerika Birleşik Devletleri arasında Atom Enerjisi İşbirliği Antlaşması imzalandı. 21 Ağustos - Hawai Amerika Birleşik Devletleri'nin 50. eyaleti oldu. Doğumlar Ocak 1 Ocak - Osman Delikkulak, Side eski Belediye Başkanı 4 Ocak - Seda Sayan, Türk şarkıcı, dizi oyuncusu ve televizyon sunucusu 16 Ocak - Helen Folasade Adu veya bilinen adı ile Sade, Nijeryalı/İngiliz söz yazarı ve şarkıcı, besteci, müzik yapımcısı 20 Ocak - R. A. Salvatore, Amerikalı yazar 5 Mayıs - Cengiz Kurtoğlu, Türkiye fantezi arabesk şarkıcısı Şubat Mart 16 Mart - Jens Stoltenberg, Norveç başbakanı 16 Mart - Savina Yannatu, Yunan şarkıcı 19 Mart - Ralph David Abernathy III, Amerikalı siyasetçi ve iş insanı (ö. 2016) 22 Mart - Carlton Cuse, Meksikalı yapımcı, senarist Nisan 1 Nisan - Helmuth Duckadam, Rumen futbolcu 10 Nisan - Joy Viado, Filipinli şarkıcı, aktris ve komedyen 11 Nisan - Peyami Gürel, Türk ressam 12 Nisan - Andy Bausch, Lüksemburglu yönetmen 16 Nisan - Mario Balbuena González Meksikalı profesyonel güreşçi ve antrenör 30 Nisan - Stephen Harper, Kanadalı politikacı, Kanada'nın 22. başbakanı Mayıs 3 Mayıs - Roger Agnelli, Brezilyalı bankacı, şirket yöneticisi ve iş insanı (ö. 2016) 14 Mayıs - Stefano Malinverni, İtalyan atlet Haziran 14 Haziran - Marcus Miller, Amerikalı bas gitarcı ve caz müzisyeni Temmuz 11 Temmuz - Richie Sambora, Amerikalı Rock gitaristi, şarkı sözü yazarı ve Bon Jovi grubunun gitaristi 15 Temmuz - Bergen, Türk arabesk-fantezi şarkıcısı ve oyuncu (ö.1989) 23 Temmuz - Mauro Zuliani, İtalyan atlet 24 Temmuz - Vratislav Šustr, Çek eski bisikletçi Ağustos 7 Ağustos - Nurettin İğci, Türk yazar ve senarist 14 Ağustos - Magic Johnson, Amerikalı basketbolcu 27 Ağustos - Jeanette Winterson, İngiliz yazar Eylül 7 Eylül Toshihiko Okimune, Japon futbolcu Pierre Nanterne, Fransız yönetici ve iş insanı (ö. 2019) 6 Eylül - José Sócrates, Portekiz başbakanı 20 Eylül - Meral Okay, oyuncu ve senarist Ekim Kasım 5 Kasım - Bryan Adams, Kanadalı rock müzisyen, besteci, şarkı sözü yazarı 25 Kasım - Chrissy Amphlett, Avustralyalı şarkıcı (ö. 2013) 29 Kasım - Nancy Charest, Kanadalı siyasetçi (ö. 2014) Aralık 23 Aralık - Demet Akbağ, Türk oyuncu Doğduğu gün ve ay bilinmeyenler Ayfer Akansel Altay, Türk akademisyen Comandante Ramona - Zapatista Ulusal Kurtuluş Ordusu'nun (EZLN) Tzotzil halkına mensup yerli otonom devrimcisi (ö. 2006) Lou Liberatore, Amerikalı oyuncu Ziyad Ebu Ayn, Filistinli siyasetçi ve sivil aktivist Ölümler 22 Mart - Olga Knipper, Sovyet aktris (d. 1868) 28 Mart - Edmond Debeaumarché, II. Dünya Savaşında Fransa'daki direnişin önemli isimlerinden (d. 1906) 17 Ağustos - Ernst Jaeckh, Alman yazar ve akademisyen (d. 1875) 1 Kasım - Halide Pişkin, Cumhuriyet döneminin ilk kadın tiyatrocu ve sinema oyuncusu

2362

https://tr.wikipedia.org/wiki/1960

1960

1960 (MCMLX) cuma günü başlayan bir artık yıldır. Olaylar Ocak 1 Ocak Kamerun BM yönetiminden bağımsızlığını kazandı. İlk meteorolojik uydu 'Tiros' Amerika Birleşik Devletleri tarafından fırlatıldı. 8 Ocak - Hirfanlı Barajı hizmete girdi 16 Ocak - İşçi Sigortalıları Kurumu İstanbul Hastanesi Cumhurbaşkanı Celâl Bayar tarafından hizmete açıldı. 22 Ocak - Cezayir'deki Fransız birliklerinin başkomutanı Jacques Massu Fransa Cumhurbaşkanı tarafından görevinden azledildi. Şubat 13 Şubat - Fransa ilk atom bombasını Cezayir'in Sahra Çölü topraklarında denedi. Mart 5 Mart - Alberto Korda, Havana'da Che Guevara'nın, Guerrillero Heroico isimli ikonik fotoğrafını çekti . 21 Mart - Shapville Katliamı 69'dan fazla kişinin ölümüne ve 300 kişinin yaralnmasına neden oldu. Nisan 4 Nisan - 32. Akademi Ödülleri töreninde Ben-Hur, en iyi film de dahil olmak üzere rekor sayıda Oscar kazandı. 28 Nisan - İstanbul ve Ankara'da meydana gelen olaylar üzerine iki şehirde de sıkıyönetim ilan edildi. Mayıs 1 Mayıs - Sovyet havasahasında keşif görevini yapan U2 uçağı Sovyet hava savunma füzeleri tarafından düşürüldü,Pilot Francis Gary Powers esir alındı. 15 Mayıs - Sputnik 4 uydusu Sovyetler Birliği tarafından yörüngeye fırlatıldı. 22 Mayıs - Büyük Şili Depremi: tüm zamanların richter skalasıyla ölçülmüş en büyük depremidir. 9.4–9.6 Mw büyüklüğündeki deprem Şili'yi vurmuş yaklaşık 6.000 kişinin ölümüne neden olmuştur. 27 Mayıs - 27 Mayıs 1960 Darbesi: Türkiye'de başarılı bir askerî darbe gerçekleşti. Başkanlığını Cemal Gürsel'in yaptığı ve Millî Birlik Komitesi adı altında toplanan subaylar grubu, emirleri altındaki askeri birliklerle birlikte Türk Silahlı Kuvvetleri adına yönetime doğrudan el koydu. Celâl Bayar'ın cumhurbaşkanlığı sona erdirildi ve yerine Cemal Gürsel geçti. Haziran Temmuz Ağustos 7 Ağustos - Fildişi Sahili bağımsızlığını ilan etti. 16 Ağustos - Kıbrıs Cumhuriyeti kuruldu. Zürih ve Londra Antlaşmaları'na dayanılarak bir Türk Alayı büyük bir törenle Kıbrıs'a çıktı. 82 yıl sonra ilk defa Türk askeri Kıbrıs'a ayak bastı. Eylül Ekim 14 Ekim - Yassıada Duruşmaları başladı. 23 Ekim - Genel Nüfus sayımı yapıldı. Türkiye'nin nüfusu 27.754.820 olarak tespit edildi. 30 Ekim - Dünyadaki ilk başarılı böbrek nakli, Michael Woodruff tarafından Edinburgh, İskoçya'da yapıldı. Kasım Aralık 13 Aralık Fransa Cumhurbaşkanı Charles de Gaulle'ün Cezayir ziyareti olaylı geçti. Fransız milliyetçilerinin çıkardığı olaylarda 123 kişi öldü. Etiyopya imparatoru Haile Selasie Brezilya ziyaretindeyken,kişisel muhafızı tarafından bir darbe düzenlendi Darbe sonucunda Veliaht prensi tahta geçti. 14 Aralık - Türkiye, 18 Batılı ülke ile İktisadi İşbirliği ve Kalkınma Antlaşması'nı imzaladı. 15 Aralık - I. Baudouin kraliçe Fabiola adını alan Fabiola de Mora y Aragón ile evlendi. Evlilik töreni Brüksel'deki Saint-Michel-et-Gudule katedralinde yapıldı ve Belçika'da ilk kez olmak üzere televizyonda yayınlandı. Doğumlar Ocak 1 Ocak Lale Orta, ilk Türk kadın futbolcu ve doktor Faruk Turgut, Türk yapımcı, yönetmen ve senarist Reha Muhtar, Türk televizyoncu ve sunucu 4 Ocak - Michael Stipe, Amerikalı şarkıcı, R.E.M. grubu. 5 Ocak - Phil Thornalley, İngiliz müzisyen ve yapımcı 22 Ocak - Michael Hutchence, Avustralyalı müzisyen 29 Ocak - Gia Carangi, ABD'nin ilk süpermodeli (ö 1986 Şubat 13 Şubat - Pierluigi Collina, İtalyan futbol hakemi. 15 Şubat - Armen Mazmanyan, Ermeni yönetmen (ö. 2014) 16 Şubat - Hüseyin Turoğlu- Türkiye Jeomorfoloji Derneği Başkanı coğrafyacı, akademisyen ve jeomorfolog. 19 Şubat - Prens Andrew, Kraliçe II. Elizabeth'in ikinci oğlu. Mart 7 Mart - Ivan Lendl, eski profesyonel dünya birincisi Çek tenisçi. 13 Mart - Adam Clayton, İrlandalı müzisyen, U2 grubunun bas gitaristi. 21 Mart - Ayrton Senna, Brezilyalı araba yarışçısı, üç kez Formula 1 dünya şampiyonu. 24 Mart - Nena, Alman şarkıcı. Nisan 1 Nisan - Yalçın Menteş, Türk oyuncu (ö. 2019) 2 Nisan - Muhammed Micarul Kayes, Bangladeşli bürokrat ve diplomat (ö. 2017) 13 Nisan - Rudi Völler, Alman futbolcu 14 Nisan - Brad Garrett, Amerikalı oyuncu ve komedyen 25 Nisan - Ramón Vilalta, Katalan mimar Mayıs 10 Mayıs : Bono, İrlandalı U2 grubunun solisti Merlene Ottey, Jamaikalı atlet 24 Mayıs - Kristin Scott Thomas, İngiliz aktris. Haziran 11 Haziran - Mehmet Öz, Türk Kalp Damar Cerrahı Temmuz 12 Temmuz - Ahmet Ümit, Türk şair ve yazar Ağustos 7 Ağustos - David Duchovny, Amerikalı oyuncu. 10 Ağustos - Antonio Banderas, İspanyol oyuncu. 10 Ağustos - Vladimir Kozlov, Kazak gazeteci ve politikacı 14 Ağustos - Sarah Brightman, İngiliz güfte yazarı ve şarkıcı 16 Ağustos - Timothy Hutton, Amerikalı oyuncu. 17 Ağustos - Sean Penn, Amerikalı oyuncu. Eylül 7 Eylül Bob Hartley, Kanadalı buz hokeyi koçu Ersin Tatar, Kıbrıs Türkü iktisatçı, siyasetçi ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Başbakanı Rebi Yasin, Mısırlı milli futbolcu 8 Eylül Aguri Suzuki, Japon yarışçı Hikmet Renan Şekeroğlu, Türk büyükelçi 9 Eylül - Hugh Grant, İngiliz oyuncu. 17 Eylül - Damon Hill, İngiliz araba yarışçısı, Formula 1 eski dünya şampiyonu. 25 Eylül - İgor Bilanov, Ukraynalı futbolcu. Ekim 5 Ekim - Daniel Baldwin, Amerikalı oyuncu, yapımcı, yönetmen. 18 Ekim - Jean-Claude Van Damme, Belçikalı oyuncu. 29 Ekim - Mustafa Koç, Türk iş insanı (ö. 2016) 30 Ekim - Diego Maradona, Arjantinli futbolcu.(ö. 2020) 31 Ekim - Sedat Edip Bucak, Eski DYP milletvekili. Kasım 10 Kasım - Neil Gaiman, İngiliz yazar 18 Kasım : Kim Wilde, İngiliz şarkıcı Elizabeth Perkins, Amerikalı oyuncu. 25 Kasım : Amy Grant, Amerikalı müzisyen, şarkıcı 25 Kasım - John F. Kennedy, Jr., Amerikalı avukat ve gazeteci, eski ABD başkanı John F. Kennedy'nin oğlu (d. 1999) 27 Kasım - Yuliya Timoşenko, Ukrayna'nın ilk kadın başbakanı 30 Kasım - Gary Lineker, İngiliz futbol oyuncusu Aralık 3 Aralık - Julianne Moore, Amerikalı oyuncu. 8 Aralık - Aaron Allston, Amerikalı yazar ve oyun programcısı (ö. 2014) Doğduğu gün ve ay bilinmeyenler Gürsel Korat, yazar. Ölümler 4 Ocak - Albert Camus, Fransız yazar, Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (d. 1913) 28 Ocak - Zora Neale Hurston, Amerikalı folklorcu, antropolog ve yazar (d. 1891) 6 Şubat - Selahattin Pınar, Klasik Türk müziği bestecisi (d. 1902) 16 Şubat - Dr. Bedri Ruhselman, İstanbul), hekim, keman virtüözü ve neo-spiritüalizm'in ya da Türkçedeki adıyla, deneysel yeni-ruhçuluğun (neo-spiritualisme expérimental) kurucusu. (d. 1898) 23 Mart - Risale-i Nur Külliyatı'nın müellifi Said Nursi (d. 1878) 11 Mayıs - John D. Rockefeller Jr., Amerikalı hayırsever (d. 1874) 22 Mayıs – İbrahim Çallı, Türk ressam (d. 1882) 30 Mayıs - Boris Pasternak, Rus şair, yazar, 1958 Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (d. 1890) 7 Haziran - Bogoljub Jevtić, Yugoslavya Krallığı'nda başbakanlık görevi görev yapan Sırp politikacı ve diplomat (d. 1886) 29 Temmuz - Hasan Saka, Türkiye'nin 7. Başbakanı (d. 1885) 29 Ağustos - David Diop, Senegalli şair (d. 1927) 22 Eylül - Melanie Klein, Britanyalı psikalanist (d. 1882) 30 Eylül – John Philby, Seylan asıllı İngiliz oryantalist (d. 1885) 5 Ekim - Alfred L. Kroeber, Amerikalı antropolog (d. 1876) 14 Ekim - Abram Ioffe, Sovyet fizikçi (d. 1903) 16 Kasım - Clark Gable, Amerikalı oyuncu. (d. 1901) 5 Aralık – Haşim el-Etâsî, Suriyeli devlet adamı, Suriye'nin 2. başbakanı ve 4. cumhurbaşkanı (d. 1875)

2363

https://tr.wikipedia.org/wiki/1961

1961

Olaylar 3 Ocak ABD Başkanı Dwight D. Eisenhower, ülkesinin Küba ile diplomatik ve konsolosluk ilişkilerini kestiğini duyurdu. (Küba-ABD ilişkileri 2015'te yeniden kuruldu) Ordu Yardımlaşma Kurumu (OYAK) Kuruluş Kanunu kabul edildi. 5 Ocak - Türkiye'de 1960 askeri darbesinden sonra Cemal Gürsel Türkiye'nin yeni hükûmetini (25. hükûmet) kurdu. 6 Ocak - 27 Mayıs Darbesi sonrası kurucu meclis çalışmalarına başladı. 16 Ocak - ABD Türkiye'ye 43 milyon Dolar yardımda bulundu. 20 Ocak - John F. Kennedy, Amerika Birleşik Devletleri'nin 35. Başkanı olarak yemin etti. 31 Ocak - Juscelino Kubitschek, Brezilya’nın Devlet Başkanlığı görevini Jânio Quadros’a teslim etmiştir. 26 Şubat - II. Hasan, Fas Kralı ilan edildi . 17 Mart - Vicente Calderón Stadyumu yapımına başlandı. 1 Nisan - 27 Mayıs Darbesi sonrası siyasi faaliyetlere izin verildi. 12 Nisan - Yuri Gagarin uzaya çıkan ilk insan oldu. 13 Nisan - Portekiz'de António de Oliveira Salazar'a yönelik başarısız bir darbe girişimi oldu. 17 Nisan - Küba'daki Fidel Castro iktidarına karşı Domuzlar Körfezi Çıkarması başladı. 21 Nisan - Cezayir'deki Fransız birliklerinin Charles de Gaulle muhalifi 4 komutanı darbe girişiminde bulundu. 30 Nisan - İstanbul Kartal'da iki tren çarpıştı: 16 kişi öldü, 78 kişi yaralandı. 27 Mayıs - 1961 Anayasası Kurucu Meclis'te 262 üyenin 260'nın oyu ile kabul edildi. 31 Mayıs - Güney Afrika Cumhuriyeti İngiliz Milletler Topluluğu'ndan çekildi. 9 Temmuz - 1961 Anayasası, halk oylaması sonucunda kabul edildi. 13 Ağustos - Berlin Duvarı'nın yapımına başlandı. 17 Eylül - Adnan Menderes için verilen idam cezası İmralı Adası'nda infaz edildi. 18 Eylül - BM Genel sekreteri Dag Hammarskjöld Zaire'de bir uçak kazasında öldü. 15 Ekim - 1961 Türkiye Cumhuriyeti genel seçimleri 26 Ekim - TBMM'de yapılan oylamada Orgeneral Cemal Gürsel, Türkiye'nin 4. Cumhurbaşkanı seçildi. 29 Ekim - Türkiye'nin ilk yerli otomobili Devrim (otomobil), halka tanıtıldı. 31 Ekim - Türk ve Alman İş ve İşçi Bulma Kurumları arasında yapılan anlaşmaya göre; her yıl Almanya'ya çeşitli iş kollarında çalıştırılmak üzere 2-3 bin Türk işçisi gönderilmesi kararlaştırıldı. 20 Kasım - İsmet İnönü başkanlığında Cumhuriyet Halk Partisi*Adalet Partisi koalisyon hükûmeti kuruldu. 2 Aralık - Soğuk Savaş: Küba lideri Fidel Castro, ulusal çapta yayınlanan bir konuşmasında Marksist-Leninist olduğunu ve Küba'nın sosyalizmi benimseyeceğini duyurdu. 10 Aralık - Sovyetler Birliği, Arnavutluk ile diplomatik ilişkilerini kesti . Doğumlar Ocak 8 Ocak - Jérôme Bonnafont, Fransız bürokrat ve diplomat 25 Ocak - Thomas Sarbacher, Alman oyuncu 31 Ocak - Fatih Kısaparmak, Türk halk müziği sanatçısı, müzisyen, besteci ve söz yazarı. Şubat 5 Şubat - Ersin Kalkan, gazeteci - yazar 17 Şubat - Andrey Korotayev, Rus iktisatçı ve tarihçi 20 Şubat - Sıtkı Caney, Şair, yazar, sinemacı Mart 3 Mart Prof. Ümit Özdağ, Türk stratejist. Warrel Dane, Amerikalı solist, bestekar. Nevermore ve Sanctuary ile çaldı. (ö.2017) Nisan 3 Nisan - Eddie Murphy, New York doğumlu komedyen, oyuncu 21 Nisan - Ulvi Arı, Türk pantomim (mim) sanatçısı, oyuncu, yazar. 26 Nisan - Joan Chen, Çin asıllı Amerikalı sinema oyuncusu ve yönetmeni. Mayıs 5 Mayıs - Şefika Kutluer, Türk flüt solisti 12 Mayıs - Rafael Aranda, Katalan kökenli mimar. Haziran 16 Haziran- Can Dündar, Türk araştırmacı gazeteci - yazar Temmuz 1 Temmuz Diana Spencer, Galler Prensesi, Galler Prensi Charles'in ilk eşi idi. Carl Lewis, Amerikalı atlet 4 Temmuz - Ferenc Gyurcsány, Macaristan başbakanlarından Ağustos 4 Ağustos- Barack Hussein Obama, ABD'nin 44. ve ilk siyahi başkanı 18 Ağustos - Birol Ünel Türk kökenli Alman oyuncu 28 Ağustos - Joshua Bloch, Amerikalı yazılım mühendisi ve teknoloji yazarı 30 Ağustos - Zafer Algöz, Türk sinema ve dizi oyuncusu Eylül 1 Eylül - Bam Bam Bigelow, Amerikalı güreşçi (ö. 2007) 7 Eylül Samir Şerifov, Azerbaycan maliye bakanı Jochen Horst, Alman oyuncu 9 Eylül - Faruk Çaturoğlu, Türk siyasetçi 12 Eylül - Mylène Jeanne Gautier, Fransız müzisyen 25 Eylül - Mehmet Aslantuğ, Türk sinema ve TV oyuncusu 25 Eylül - Erdal Eren, Türk komünist Ekim 11 Ekim - Steve Young Amerikalı Amerikan futbolcusu 30 Ekim - Fatih Özal, Türk basketbolcu ve antrenör. Kasım 8 Kasım - Rustem Adamagov, Rus blogcu 12 Kasım - Nadia Comăneci, Rumen jimnastikçi 13 Kasım - Metin Uca, Türk sunucu, yazar ve seslendirme sanatçısı 27 Kasım - Marshall Webb, Amerikalı general Aralık 11 Aralık - Birgit Stauch, Alman heykeltıraş. 15 Aralık - Karin Resetarits, Avusturyalı siyasetçi 22 Aralık - Rebecca Wilson, Avustralyalı gazeteci, radyo ve tv sunucusu 24 Aralık - İlham Aliyev, Azeri cumhurbaşkanı. 25 Aralık - Ales Debeljak, Sloven yazar (ö. 2016) Doğduğu gün ve ay bilinmeyenler Alp Can, Türk gazeteci (ö. 2010) Shira Kammen, ABD'li multi-enstrümantalist ve vokalist Turgay Usanmaz, hentbol antrenörü, edebiyatçı, şair Ölümler 8 Ocak - Yaşar Doğu (d. 1915) 13 Ocak - František Drtikol, Çek fotoğrafçı (d. 1883) 26 Şubat - Hasan Âli Yücel (d. 1897) 28 Mayıs - Mümtaz Ökmen, siyasetçi (d. 1895) 15 Haziran - Peyami Safa Türk yazar ve gazeteci (d. 1899) 1 Temmuz - Louis-Ferdinand Celine, Fransız yazar (d. 1894) 2 Temmuz - Ernest Hemingway, Amerikalı yazar (d. 1899) 16 Eylül - Fatin Rüştü Zorlu (d. 1910) - Hasan Polatkan, (d. 1915) 17 Eylül - Adnan Menderes (d. 1899) 19 Eylül - Şemsettin Günaltay (d. 1883) 19 Ekim - Mihail Sadoveanu, Rumen yazar, şair ve politikacı (d. 1880) 11 Kasım - Behiç Erkin, "Demiryollarının babası" Türk asker, siyasetçi, diplomat (d. 1876) 24 Kasım - Mehmet Tevfik Bıyıklıoğlu, Türk asker. (d. 1889)

2364

https://tr.wikipedia.org/wiki/1962

1962

Olaylar 3 Ocak - Papa XXIII. Ioannes, komünizmi vaaz ettiği için Fidel Castro'yu aforoz etti. 9 Ocak - Küba ve Sovyetler Birliği bir ticaret anlaşması imzaladı. 3 Şubat - Küba'ya yönelik ABD ambargosu açıklandı. 14 Ocak - ABD uzay aracı Mariner II, Venüs'ün ilk yakın çekim fotoğraflarını dünyaya gönderdi. 22 Şubat - Ankara'da Harp Okulu Komutanı Albay Talat Aydemir ve Fethi Gürcan'ın başlattığı ayaklanma girişimi, Hükûmet ve Cumhurbaşkanı ile yapılan anlaşma ile sonuçlandı. 30 Mayıs - 1962 FIFA Dünya Kupası Şili'de başladı. 23 Ağustos - Almanya'ya çalışmaya gitmek için 78.000'inci kişi başvurdu. 1 Ekim 1961'den bu yana Almanya'ya gönderilen işçi sayısının 7.565'i bulduğu açıklandı. 5 Temmuz - 1830 yılından beri sömürge olan Cezayir bağımsızlığını kazanarak Fransa'dan ayrıldı. 15 Eylül - Maltepe Ortaokulu Açıldı. 27 Eylül - İllerin adları ve H-O gibi harflerin yazılı olduğu plakalar yerine, günümüzde kullanımda olan plaka düzenine geçildi ve ilk olarak 01'den 67'ye kadar sıralandı. 22 Aralık - Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu kuruldu. 3 Aralık - "Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planı" kabul edildi. 11 Aralık - Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği kuruldu. Doğumlar Ocak 1 Ocak Ahmet Şafak, Türk sanatçı ve müzisyen Korcan Karar, haber koordinatörü Kürşat Alnıaçık, ouncu 4 Ocak - Harlan Coben, yazar 10 Ocak - C. Martin Croker, Amerikalı seslendirme sanatçısı ve çizgi film kreatörü (ö. 2016) 17 Ocak Jim Carrey, oyuncu, pandomimci, komedyen Denis Patrick Seamus O'Hare, Amerikalı oyuncu Şubat 5 Şubat - Jennifer Jason Leigh, Amerikalı oyuncu 6 Şubat - Axl Rose, Guns N' Roses'ın solisti 7 Şubat - David Bryan, Amerikalı müzisyen ve Bon Jovi grubunun klavyecisi 10 Şubat - Cliff Burton, Amerikalı müzisyen. Metallica' nın ikinci Bas gitaristidir 11 Şubat -Sheryl Crow, Amerikalı müzisyen 20 Şubat -Yelizaveta Glinka, Rus kadın doktor ve insan hakları aktivisti 22 Şubat -Steve Irwin, Timsah avcısı Mart 13 Mart - Seyhan Erözçelik, Türk şair (ö. 2011) 24 Mart - Ömer Koç, Türk iş insanı 31 Mart - Olli Rehn, Fin politikacı, hâlen Avrupa Komisyonu genişlemeden sorumlu üyesi Nisan 3 Nisan - Sophie Moressée-Pichot, Fransız eskrimci ve modern pentatloncu 6 Nisan - Yvette Bova, Amerikalı vücut geliştirmeci ve pornografik film oyuncusu 8 Nisan - Carme Pigem, Katalan mima 22 Nisan - Anne Aasheim, Norveçli yazar (ö. 2016) Mayıs 1 Mayıs - Yannis Saoulis, Yunan şarkıcı Haziran 17 Haziran - Bap Kennedy, Kuzey İrlandalı müzisyen (ö. 2016) 22 Haziran - Clyde Drexler, Amerikalı basketbolcu 24 Haziran - Christine Neubauer, Alman oyuncu ve sunucu 27 Haziran - Tony Leung Chiu-wai, Hong Konglu sinema oyuncusu Temmuz 7 Temmuz - Sırrı Süreyya Önder, Türk sinemacı, yazar ve siyasetçi 15 Temmuz - Metin Özülkü, Türk müzisyen Ağustos 3 Ağustos - Ahmet Çakar, Türk spor yorumcusu 10 Ağustos - Suzanne Collins, Amerikalı televizyon senaristi ve roman yazarıdır 18 Ağustos - Felipe Calderón, Meksika Başkanı Eylül 7 Eylül Jennifer Egan, Amerikalı roman ve kısa hikâye yazarı Hasan Vezir, Türk teknik direktör ve millî futbolcu 8 Eylül - Thomas Kretschmann, Alman aktör ve Hollywood aktörü 12 Eylül - Sunay Akın, Türk şair Ekim Kasım 18 Kasım - Kirk Hammett, Amerikalı müzisyen. Metallica'nın ikinci Solo gitaristidir. 19 Kasım - Jodie Foster oyuncu, yönetmen, yapımcı 26 Kasım - Erol Bilecik, Türk iş insanı 28 Kasım - Jon Stewart, Amerikalı televizyoncu Aralık 9 Aralık - Felicity Huffman, Amerikalı oyuncu 30 Aralık - Seda Sayan, Türk şarkıcı ve sunucu Doğum tarihi bilinmeyenler Faiz Ali Faiz, Pakistanlı şarkıcı İbrahim Parlak, PKK üyesi Ölümler 6 Şubat - Władysław Dziewulski, Polonyalı gök bilimci ve matematikçi (d. 1878) 24 Mart - Auguste Antoine Piccard, İsviçreli fizikçi, mucit ve kâşiftir (d. 1884) 10 Nisan - Michael Curtiz, Macar asıllı Amerikalı yönetmen (d. 1886) 6 Haziran - Yves Klein, Fransız ressamı (d. 1928) 6 Temmuz - William Cuthbert Faulkner, Nobel ödüllü, Amerikalı yazar (d. 1897) 9 Temmuz - Georges Bataille, Fransız yazar, sosyolog, antropolog ve filozof (d. 1897) 5 Ağustos - Marilyn Monroe, Amerikalı sinema oyucusu (d. 1926) 9 Ağustos - Hermann Hesse, Alman yazar (d. 1877) 6 Eylül - Ellen Osiier, Danimarkalı eskrimci (d. 1890) 6 Eylül - Hanns Eisler, Alman ve Avusturyalı besteci (d. 1898) 16 Ekim - Gaston Bachelard, Fransız filozof, yazar (d. 1884) 22 Kasım - René Jules-Gustave Coty, Fransız siyasetçi ve hukukçu. Fransa'da Dördüncü Cumhuriyet'in son cumhurbaşkanı (d. 1882) 26 Kasım - Albert-Pierre Sarraut, Üçüncü Fransız Cumhuriyeti döneminde iki kez Başbakan olan bir Fransız Radikal politikacı (d. 1872) 28 Kasım - Wilhelmina, 1890'dan 1948'deki feragatına kadar Hollanda Kraliçesi idi (d. 1880) 15 Aralık - Charles Laughton, oyuncu (d. 1899) 18 Kasım - Niels Henrik David Bohr, fizikçi (d. 1885) Öldüğü gün ve ay bilinmeyenler Sadi Konuk, Siyasetçi, doktor. (d. 1894)

2365

https://tr.wikipedia.org/wiki/1963

1963

Olaylar 1 Ocak - İlk Anime dizisi olan Tetsuwan Atomu (Astro Boy), Japonya'da televizyonda yayınlanmaya başlandı. 1 Şubat - Ulus Faciası; Middle East Airlines'a ait Vickers Viscount ve Türk Silahlı Kuvvetleri'ne ait Douglas C-47 uçakları Ankara'nın Ulus semti üzerinde çarpışarak şehre düştü. Uçaklardaki 17 ve yerdeki 87 (toplamda 104) kişi hayatlarını kaybetti. 27 Şubat - İran'da kadınlar oy kullanma haklarını elde ettiler. 17 Mart - Endonezya'da Agung volkanının infilak etmesi sonucu 1.500 kişi öldü. 21 Mart - San Francisco açıklarındaki Alcatraz Cezaevi resmi olarak kapatıldı. 13 Mayıs - Stockholm'de çiçek hastalığı salgını baş gösterdi. 23 Mayıs - Fidel Castro, Sovyetler Birliği'ni ziyaret etti. 25 Mayıs - Etiyopya'nın Addis Ababa kentinde Afrika Birliği Örgütü kuruldu . 11 Haziran - Vietnamlı budist rahip Thich Quang Duc, Güney Vietnam yönetiminin din adamlarına yönelik baskısını protesto etmek için Saigon'da kendisini yakarak intihar etti. 16 Haziran - Valentina Tereşkova, Vostok 6 görevi ile uzaya giden ilk kadın oldu. 1 Temmuz - Posta kodu, ABD Posta Servisi tarafından tanıtıldı . 28 Ağustos - Martin Luther King Jr., Washington'da Lincoln Anıtı'nın merdivenlerinde "Bir Hayalim Var" konuşmasını en az 250.000 kişilik bir dinleyici kitlesine yaptı. 9 Ekim - İtalya'nın kuzeyinde bulunan Vajont barajında tutulan suyun, meydana gelen toprak kayması sonucu barajdan taşmasıyla 2.000'den fazla kişi öldü. 30 Ekim - Lamborghini firması kuruldu. 9 Kasım - Japonya'da aynı gün içerisinde bir kömür madeninde meydana gelen patlamada 458, 3 trenin karıştığı bir tren kazasında da 161 kişi öldü. 14 Kasım - İzlanda'nın güney kıyılarında gerçekleşen volkanik faaliyet sonucu Surtsey adası oluştu. 18 Kasım - İlk tuşlu telefonlar hizmete girdi. 22 Kasım - Amerika Birleşik Devletleri Başkanı John F. Kennedy, Dallas'ta otomobilinden halkı selamlarken Lee Harvey Oswald tarafından vurularak öldürüldü. Aynı gün Başkan Yardımcısı Lyndon B. Johnson, Air Force One uçağında yemin ederek ülkenin 36'ncı başkanı oldu. 23 Kasım - İngiliz yayın şirketi BBC dünyanın en uzun bilimkurgu dizisi Doctor Who'nun ilk bölümünü yayınladı. 24 Kasım - John F. Kennedy'nin katili Lee Harvey Oswald, çok sayıda güvenlik görevlisinin önünde ve naklen televizyon yayını esnasında Jack Ruby tarafından vurularak öldürüldü. 3 Aralık - Warren Komisyonu, ABD Başkanı John F. Kennedy'nin öldürülmesiyle ilgili soruşturmasına başladı . 7 Aralık - ABD'de ilk kez bir spor karşılaşmasının naklen televizyon yayını esnasında, karşılaşmadaki önemli pozisyonların tekrarları izleyicilere sunuldu. 12 Aralık - Kenya, Birleşik Krallık'tan bağımsızlığını ilan etti. 1963 yılında kurulan spor kulüpleri Bursaspor futbol kulübü kuruldu. Yalovaspor kulübü kuruldu. İznikspor kulübü kuruldu. Doğumlar Ocak 21 Ocak - Hakeem Olajuwon, eski basketbolcu Şubat 2 Şubat - Eva Cassidy, Amerikalı şarkıcı. 10 Şubat - Candan Erçetin, Türk pop müzik şarkıcısı 12 Şubat - Dacia Valent,Somali doğumlu İtalyan politikacı 15 Şubat - Oğuz Çetin, Türk futbolcu. Mart 1 Mart - Thomas Anders, Alman şarkıcı, besteci ve aktör. 3 Mart - Martín Fiz, İspanyol koşucu 4 Mart - Jason Newsted, Metallica grubunun eski bas gitaristi 11 Mart - Suat Çakır, Samsun TSO başkan yardımcısı 26 Mart - Serpil Gümülcineli Öztürk, Türk ressam 27 Mart - Quentin Tarantino, Amerikalı film yönetmeni, senarist ve oyuncu Nisan 26 Nisan - Jet Li, Dövüş sanatları oyuncusu, aktör, Wushu şampiyonu ve uluslararası film yıldızı. Mayıs 21 Mayıs - Haluk Vural, Elektronik öğretmeni, Yazar 28 Mayıs - Zemfira Meftahaddinova, Azeri atıcı 28 Mayıs - Lisa Whelchel, Amerikalı oyuncu, şarkıcı ve söz yazarı Haziran 9 Haziran - Johnny Depp, Amerikalı oyuncu 30 Haziran - Yngwie J. Malmsteen, İsveçli müzisyen, gitar virtüözu Temmuz 2 Temmuz - Rositsa Kirilova, Bulgar şarkıcı 12 Temmuz - Frédéric Salat-Baroux, Fransız bürokrat Ağustos 3 Ağustos - James Hetfield, Amerikalı vokalist ve ritim gitarist. - Metallica 22 Ağustos - Tori Amos, Amerikalı şarkıcı ve şarkı sözü yazarı Eylül 7 Eylül Betül Tarıman, Türk şair Éric Di Meco, Fransız futbolcu 8 Eylül - Dunja Mijatović, Bosna-Hersekli Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komiseri Ekim 4 Ekim - Ferhat Oktay, Türk basketbolcu. 6 Ekim : Vasile Tarlev, Moldovalı politikacı, başbakan. Elisabeth Shue - Amerikalı film oyuncusu. 10 Ekim - Hülya Avşar 22 Ekim - Norm Fisher, Kanadalı müzisyen 28 Ekim - Eros Luciano Walter Ramazzotti, İtalyan şarkıcı, söz yazarı ve besteci Kasım 10 Kasım - Tanju Çolak, futbolcu Aralık 9 Aralık - Masako, Japonya İmparatoriçesi 16 Aralık - Brad Pitt, Amerikalı aktör 19 Aralık - Jennifer Beals, Amerikalı aktris 23 Aralık - Lars Ulrich, Danimarka asıllı Amerikalı baterist - Metallica Doğduğu gün ve ay bilinmeyenler Zeynep Eronat, Türk oyuncu. Ahmet Lokurlu, Türk mühendis ve iş insanı Ölümler Ocak 1 Ocak - Filippo Del Giudice, film yapımcısı (d.1892) 2 Ocak Dick Powell(en), Amerikalı sinema oyuncusu (d. 1904) Jack Carson(en), Kanadalı-Amerikalı sinema oyuncusu (d. 1910) Şubat 18 Şubat - Fernando Tambroni, İtalyan Hristiyan-Demokrat politikacı ve 1960 yılının dört ayı süresince İtalya başbakanı (d. 15 Aralık 1882). 28 Şubat - Racendra Prasad, Hindistan'ın ilk cumhurbaşkanı (d. 1884) Nisan 9 Nisan - Xul Solar, Arjantinli ressam ve heykeltıraş (d. 14 Aralık 1887) 12 Nisan - Kazimierz Ajdukiewicz, Polonyalı filozof ve mantık kuramcısı (d. 1890) 14 Nisan - Arthur Jonath, Alman atlet (d. 1909) Mayıs 28 Mayıs - Ion Agârbiceanu, Rumen yazar Haziran 3 Haziran - Nâzım Hikmet (d. 1901) Ağustos 25 Ağustos - Suphi Kaner, oyuncu. Hap içerek intihar etmiştir (d. 1933). Ekim 31 Ekim - Mesut Cemil, Tamburi (d. 1902) 10 Ekim - Édith Piaf, Fransız şarkıcı (d. 19 Aralık 1915) Kasım 7 Kasım - Hakkı Süha Gezgin, Türk gazeteci, yazar, öğretmen (d. 1895) 22 Kasım - Clive Staples Lewis İrlandalı Ünlü Kurgu Yazarı (d. 1898) 22 Kasım - John F. Kennedy, Amerika Birleşik Devletleri'nin 35. başkanı (d. 1917) 24 Kasım - Lee Harvey Oswald, John F. Kennedy'ye suikast düzenleyen eski Amerikan askeri. (d. 1939) 28 Kasım - Şemsettin Erkuş, Türk asker (d. 1889)

2366

https://tr.wikipedia.org/wiki/1964

1964

Olaylar 4 Ocak - İsmet İnönü başkanlığındaki hükûmet TBMM'den güvenoyu aldı. 6 Ocak - Bir İngiliz firması olan Leyland Motors, ABD'nin Küba ablukasına meydan okuyarak Küba hükûmetine 450 otobüs sattığını duyurdu. 15 Ocak - Kıbrıs sorununa çözüm bulmak amacıyla organize edilen Kıbrıs Konferansı, Londra'da başladı. 29 Ocak – 9 Şubat – 1964 Kış Olimpiyatları Avusturya'nın Innsbruck kentinde düzenlendi. 13 Şubat - Türkiye Dünya Gıda Programı Antlaşması'nı imzaladı. 21 Şubat - Başbakan İsmet İnönü'ye Mesut Suna adlı bir kişi tarafından başarısız bir suikast girişiminde bulunuldu. 25 Şubat - Cassius Clay (daha sonra Muhammed Ali) Miami Beach, Florida'da Sonny Liston'ı yendi ve dünya ağır sıklet şampiyonu oldu. 16 Mart - TBMM, Kıbrıs'a gerektiğinde müdahalede bulunmak için hükûmete izin verdi. 27 Mart - 9.2 büyüklüğündeki bilinen en güçlü ikinci (ve Kuzey Amerika tarihinde kaydedilen en güçlü deprem) Büyük Alaska depremi, Güney Alaska'yı vurarak 125 kişiyi öldürdü ve Anchorage şehrinr büyük zarar verdi. 29 Mart - Radio Caroline, Birleşik Krallık'ın ilk korsan radyo istasyonu oldu. 13 Nisan - 36. Akademi Ödülleri töreninde Sidney Poitier, Lilies of the Field filmindeki başrolüyle En İyi Erkek Oyuncu kategorisinde Akademi Ödülü kazanan ilk Afrikalı-Amerikalı oldu. 16 Nisan - Birleşik Krallık'ta Ağustos 1963'teki Büyük Tren Soygunu'nun 12 faili toplamda 307 yıl hapis cezası aldı. 1 Mayıs - TRT kuruldu ve ilk radyo kanalı olan TRT radyo yayınına başladı. 15 Mayıs - Karasuları Kanunu kabul edildi. Böylece Türk karasuları 6 deniz miline çıkarıldı. 12 Haziran - Nelson Mandela, Güney Afrika Cumhuriyeti'nde ömür boyu hapis cezasına çarptırıldı ve Robben Adası'na gönderildi. 5 Temmuz - 21 Mayıs 1963'te ikinci kez darbe girişiminde bulunan Talat Aydemir idam edildi. 7 Ağustos - Türk Hava Kuvvetleri'ne bağlı jet uçakları, Kıbrıs üzerinde ihtar uçuşu yaptı. 8 Ağustos - Kıbrıs'ta Rumların artan tedhiş hareketleri üzerine Kıbrıs'taki askeri hedefleri bombalamaya başlayan Türk jet uçaklarından biri düşürüldü. Düşürülen uçağın pilotu Cengiz Topel öldü. 6 Ekim - Manyas'ta meydana gelen 7.0 şiddetindeki depremde 23 kişi öldü, 130 kişi yaralandı. 20 Aralık - İstanbul'da Ali Sami Yen Stadyumu'nun açılışında oynanan Türkiye - Bulgaristan maçı sırasında parmaklıkların çökmesi yüzünden 83 vatandaş yaralandı. Doğumlar Ocak 7 Ocak - Nicolas Cage, Amerikalı aktör 12 Ocak - Jeff Bezos, Amerikalı internet girişimcisi, amazon.com'un kurucusu 17 Ocak Russell Doig, İskoç futbolcu Michelle Obama, Amerikalı avukat ve ABD'nin 44. Başkanı Barack Obama'nın eşi 20 Ocak - Željko Komšić, Bosnalı siyasetçi Şubat 7 Şubat - Suha Çalkıvik, öğretim görevlisi ve seslendirme sanatçısı 11 Şubat - Sarah Palin, Amerikalı siyasetçi, Alaska valisi 15 Şubat - Chris Farley, Amerikalı Aktör,Komedyen (ö. 1997) 20 Şubat - Ayşe Nur Timor, Türk coğrafyacı Mart 23 Mart - Okan Bayülgen, oyuncu, tiyatro ve klip yönetmeni, yapımcı, seslendirme sanatçısı ve fotoğrafçı Nisan 6 Nisan - David Woodard, Amerikalı orkestra şefi ve yazar 13 Nisan - John Swinney, İskoç siyasetçi Mayıs 8 Mayıs - Päivi Alafrantti, Finlandiyalı atlet 8 Mayıs - Metin Tekin, Türk futbolcu 23 Mayıs - Ali İsmet Öztürk, Türk akrobasi pilotu Haziran 22 Haziran - Dan Brown, yazar 24 Haziran - Can Doğan, tiyatro Sanatçısı 26 Haziran - David Rolfe, Avustralyalı yüzücü (ö. 2015) Temmuz 16 Temmuz - Costance Adams, Amerikalı mimar ve yazar (ö. 2018) 20 Temmuz - Chris Cornell, Amerikalı müzisyen, vokalist Ağustos 2 Ağustos - Laurent Pic, Fransız büyükelçi 5 Ağustos - Zerrin Tekindor, Türk ressam ve oyuncu 8 Ağustos - Nuray Hafiftaş, Türk Halk Müziği sanatçısı (ö. 2018) 15 Ağustos - Şenol Demir, Türk futbolcu ve teknik direktör 24 Ekim - Ziyad Bahaddin, Mısırlı avukat ve siyasetçi Eylül 7 Eylül - Eazy-E, Amerikalı Hip-Hop rap sanatçısı (ö. 1995) 12 Eylül - Tomás Bulat, Arjantinli ekonomist, gazeteci ve yazar (ö. 2015) 30 Eylül - Monica Bellucci, İtalyan sinema oyuncusu ve eski model Ekim 21 Ekim - Levent Yüksel, Türk şarkıcı ve müzisyen 24 Ekim - Serhat, Türk şarkıcı, yapımcı ve sunucu Kasım 4 Kasım - Sinan Engin, Türk futbol yorumcusu, menajer, teknik direktör ve eski futbolcu 12 Kasım - Semih Saygıner, profesyonel "3 top Bilardo" oyuncusu 16 Kasım - Diana Jean Krall, Kanadalı caz piyanisti ve şarkıcısı 27 Kasım - Roberto Mancini, İtalyalı futbolcu ve teknik direktör Aralık 4 Aralık Marisa Tomei, Amerikalı oyuncu Sertab Erener, Türk şarkıcı 16 Aralık - Celal Kadri Kınoğlu, Türk oyuncu 18 Aralık - Steve Austin, güreşçi ve oyuncu 21 Aralık - Fabiana Udenio, Arjantinli-İtalyan aktris 23 Aralık - Eddie Vedder, Pearl Jam grubunun vokalisti, söz yazarı Doğum ayı ve günü bilinmeyenler Ekrem Dumanlı, Türk gazeteci ve yazar Dennis Rollins, İngiliz tromboncu Catherine Walsh, İrlandalı oyuncu ve yazar Ölümler Ocak 8 Ocak - Julius Raab, Avusturyalı politikacı, 14. Avusturya Şansölyesi (d. 1891) 9 Ocak - Halide Edip Adıvar, Türk yazar ve siyasetçi (d. 1884) 11 Ocak - Bişara Huri, Lübnan'ın 2. Başbakanı ve Lübnan'ın 6. Cumhurbaşkanı (d. 1890) Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran 3 Haziran - Kazım Orbay, Türk Kurtuluş Savaşı komutanlarından (d. 1887) 3 Haziran - Frans Eemil Sillanpää, Fin yazar Temmuz 5 Temmuz - Talat Aydemir, 22 Şubat 1962 ve 20 Mayıs 1963 ihtilallerin lideri (d. 1917) Ağustos 3 Ağustos - Flannery O'Connor, Amerikalı yazar (d. 1925) 6 Ağustos - Cedric Hardwicke, İngiliz tiyatro ve sinema oyuncusu (d. 1893) 10 Ağustos - Affonso Eduardo Reidy, Brezilyalı bir mimar (d. 1909) 12 Ağustos - Ian Fleming İngiliz romancı, James Bond'un yaratıcısı (d. 1908) Ekim 4 Ekim - Ahmet Tarık Tekçe, Türk sinema oyuncusu (d. 1920) Aralık 3 Aralık - Hasan Basri Çantay, TBBM 1. Dönem Milletvekili, Kur'an müfessiri (d. 1887)

2367

https://tr.wikipedia.org/wiki/1965

1965

Olaylar 1 Ocak - Filistin Kurtuluş Örgütü içerisinde yer alan El Fetih, ilk silahlı eylemini gerçekleştirdi. Ahmet Amr Musa önderliğindeki gerilla birlikleri, İsrail'in işgal altında tuttuğu Batı Şeria topraklarına sızarak, bir köprüyü havaya uçurdu. 13 Şubat - TBMM'de 1965 yılı bütçesi reddedilince, başbakan İsmet İnönü istifa etti. 21 Şubat - Malcolm X (Malik El Şahbaz), New York'ta uğradığı bir suikast sonucu öldürüldü. 4 Mart - Suat Hayri Ürgüplü Hükûmeti TBMM'den güvenoyu aldı. 18 Mart - Aleksey Leonov uzayda yürüyen ilk insan oldu. 19 Mart - Merzifon'a bağlı Yeni Çeltek'teki maden ocaklarında grizu patladı. 69 işçi öldü. 15 Mayıs - Ereğli Demir Çelik Fabrikaları tesisleri hizmete açıldı. 3 Haziran - Edward White uzayda ilk yürüyüşü gerçekleştirdi. 5 Haziran - Bandırma Spor kulübü kuruldu. 8 Haziran - Özel Öğretim Kurumları Kanunu kabul edildi. 15 Haziran - Manisaspor kulübü kuruldu. 19 Haziran - Eskişehirspor Kulübü kuruldu. 30 Haziran - Samsunspor Kulübü kuruldu. 6 Temmuz - Millî İstihbarat Teşkilatı (MİT) Kanunu kabul edildi. 29 Temmuz - Türkiye Dünya Daktilo Şampiyonası'nda birinci oldu. 11 Ağustos - Sakarya, Hendek'te meydan gelen trafik kazasında 25 kişi nitrik asit ile yanarak öldü. 10 Ekim - 1965 Türkiye Cumhuriyeti genel seçimleri yapıldı. 24 Ekim - Genel Nüfus sayımı yapıldı. Türkiye'nin nüfusu 31.391.421 olarak tespit edildi. 18 Aralık - Türkiye, Birleşmiş Milletler'in Kıbrıs'a müdahalede bulunulmayacağı kararını, kabul etmedi ve Londra ve Zürih antlaşmalarının uygulanacağını kesin olarak ilan etti. 19 Aralık - Fransa Cumhurbaşkanlığı'na Charles de Gaulle yeniden seçildi. 28 Aralık - Boluspor Kulübü kuruldu. Tarihi bilinmeyenler Atom Karınca (çizgi film) Hanna-Barbera'nın çizgi filmi ilk kez gösterilmeye başlandı. Millî Bakiye Sistemi Uygulaması başlatıldı. Doğumlar Ocak 27 Ocak - Oktay Kaynarca, Türk sinema ve TV oyuncusu Şubat 5 Şubat - Gheorghe Hagi, Rumen eski futbolcu ve teknik direktör 27 Şubat - Ahmet Mahmut Ünlü, Türk din adamı Mart 24 Mart - Undertaker, Amerikalı profesyonel güreşçi Nisan 4 Nisan - Hacı Arap Yaman, Türk bilardocu 14 Nisan - Ümit Ünal, Türk film yönetmeni ve senarist Mayıs 9 Mayıs - Valerie Guignabodet, Fransız film yönetmeni ve senarist (ö. 2016) 16 Mayıs - Vincent Regan, Galli sinema oyuncusu Haziran 5 Haziran - Haluk Özkan, Türk besteci, aranjör, yorumcu ve yönetmeni 12 Haziran - Gwen Torrence, Amerikalı atlet 12 Haziran - Zorgan Bicky, Macar asıllı Çek tiyatro oyuncusu ve oyun yazarı Temmuz 22 Temmuz - Shawn Michaels, Amerikan Güreşçisi 27 Temmuz - José Luis Chilavert, Paraguaylı futbolcu 31 Temmuz - J. K. Rowling, İngiliz yazar Ağustos 4 Ağustos - Fredrik Reinfeldt, İsveçli siyasetçi, başbakan 4 Ağustos - Michael Skibbe, Alman teknik adam 15 Ağustos - Levent Ünsal, Türk oyuncu, sunucu ve seslendirme sanatçısı 20 Ağustos - İlker İnanoğlu, Türk oyuncu 27 Ağustos - Vasif Esedov, emekli üç adım atlamacı 28 Ağustos - Shania Twain, Kanadalı müzisyen, vokalist Eylül 6 Eylül - John Polson, Avustralyalı yönetmen 7 Eylül Özen Yula, Türk tiyatro yazarı Tomáš Skuhravý, Çek eski milli futbolcu Darko Pančev, Makedon milli futbolcu 19 Eylül - Şükriye Tutkun, Türk halk müziği sanatçısı 21 Eylül - Frederic Beigbeder, Fransız yazar Ekim 18 Ekim - Petra Schersing, Alman atlet Kasım 19 Kasım - Laurent Blanc, Fransız eski futbolcu Aralık 18 Aralık - John Moshoeu, Güney Afrikalı millî futbolcu (ö. 2015) Doğum tarihi bilinmeyenler Daniel Höra, Alman yazar Akdemir Udenta, yazar Ölümler 4 Ocak - T. S. Eliot, ABD doğumlu İngiliz şair 24 Ocak - Winston Churchill, İngiliz devlet adamı (d. 1874) 26 Ocak - Charles Lucky Luciano (Salvatore Lucania), Suç imparatoru (d. 1887) 21 Şubat - Malcolm X, Amerikalı siyah aktivist (d. 1925) 11 Mart - Ord. Prof. Malik Sayar, Türk jeolog (d. 1892) 14 Haziran - Mehmet Avni Doğan, Türk siyasetçi ve bürokrat (d. 1892) 18 Haziran - Refik Halit Karay, hikâye, oyun, roman yazarı (yazar) 27 Ağustos - Le Corbusier, İsveç asıllı Fransız mimar (d. 1887) 31 Ekim - Rita Johnson, Amerikalı oyuncu (d. 1913) 16 Aralık - Sinan Tekelioğlu, Türk Kurtuluş Savaşı komutanlarından 16 Aralık - W. Somerset Maugham, İngiliz oyun, roman ve hikâye yazarı (d. 25 Ocak 1874) Öldüğü gün ve ay bilinmeyenler Vahap Özaltay, Türk atlet, futbolcu ve teknik direktör. (d. 1907) Fehime Binti Mehmed Şerif (Hanımsultan), Abdülaziz'in kızı Emine Sultan'ın kızı (d. 22 Haziran 1902)

2368

https://tr.wikipedia.org/wiki/1966

1966

Bu sayfada, 1966 yılında dünyadaki uluslararası önemi olan olaylarla, bu yıldaki önemli doğumlar ve ölümler yer alır. Türkiye'de yaşanan olaylarla ilgili 1966'da Türkiye sayfasına bakınız. Olaylar 19 Ocak- Indira Gandhi Hindistan başbakanı oldu. 28 Mart - Türkiye'de Cevdet Sunay cumhurbaşkanı seçildi. 19 Ağustos - Muş, Varto'da meydana gelen 6.9 şiddetindeki depremde 2394 vatandaş öldü, 1489 kişi yaralandı. 2 Ekim - Vicente Calderón Stadyumu açıldı. 21 Ekim - Galler Aberfan'da 116'sı çocuk 144 kişinin öldüğü Aberfan Faciası gerçekleşti. 30 Kasım-Barbados adası bağımsız oldu. Dodge Charger üretime başladı. Doğumlar Ocak 5 Ocak - Özgür Ozan, Türk sinema, tiyatro ve dizi oyuncusu Şubat 5 Şubat - Soner Arıca, Türk pop müzik şarkıcısı ve müzisyen 6 Subat - Rick Astley 13 Şubat - Jeff Waters, Annihilator grubunun kurucusu, gitarist 20 Şubat - Cindy Crawford, Amerikalı model 28 Şubat - Philip Reeve, İngiliz yazar Mart 22 Mart - António Pinto, Portekizli uzun mesafe koşucusu Nisan 1 Nisan - Mehmet Özdilek, Türk futbolcu ve teknik direktör 15 Nisan - Samantha Fox, İngiliz kadın pop şarkcısı ve model Mayıs 5 Mayıs - Sergey Stanishev, Bulgar politikacı, Bulgaristan'ın 48. başbakanı 6 Mayıs - Barbaros Gönençgil, Türk Coğrafyacı 7 Mayıs - Jes Høgh, Danimarkalı futbolcu 8 Mayıs - Cláudio Taffarel, Brezilyalı futbolcu 10 Mayıs - Mustafa Yıldızdoğan, Türk şair 16 Mayıs Janet Jackson Metin Şentürk, Türk şarkıcı, besteci, sunucu 20 Mayıs - Mirkelam, Türk şarkıcı Haziran 2 Haziran - Turgut Dibek, CHP MYK üyesi 27 Haziran - J.J. Abrams, Amerikalı yapımcı, yönetmen, senarist 28 Haziran - Şenay Gürler, Tiyatro ve sinema oyuncusu Temmuz 5 Temmuz - Gianfranco Zola, İtalyan eski futbolcu 16 Temmuz - Yıldız Tilbe, Türk şarkıcı Ağustos 5 Ağustos - Suzan Seçkiner, ilk kadın FIDE hakemi 12 Ağustos - Sibel Gönül, Türk mimar ve siyasetçi 14 Ağustos - Tuncay Özkan, Türk gazeteci yazar 20 Ağustos - Darrell Lance Abbott, Pantera grubunun kurucusu, gitarist (ö. 2004) Eylül 2 Eylül - Salma Hayek, Meksikalı sinema oyuncusu 7 Eylül Mihriban Er, Türk dizi ve sinema oyuncusu Toby Jones, İngiliz aktör 8 Eylül Carola Häggkvist, İsveçli şarkıcı Akiyoshi Yoshida, Japon eski futbolcu 9 Eylül - Adam Sandler, Amerikalı oyuncu Ekim 5 Ekim - Lorenza Indovina, İtalyan oyuncu 7 Ekim - Tania Aebi, Amerikalı denizci ve yazar 8 Ekim - Felipe Camiroaga, Şilili radyo ve televizyon sunucusu (ö. 2011) 9 Ekim - Yekaterina Golubeva, Rus oyuncu ve yazar 10 Ekim - Mithat Bereket, Türk gazeteci 15 Ekim - William David Upshaw, senatör 22 Ekim - Valeria Golino, İtalyan oyuncu Kasım 2 Kasım - David Schwimmer, Amerikalı aktör 10 Kasım - Vanessa Angel, İngiliz sinema ve dizi oyuncusu 16 Kasım - Tricia Cast, Amerikalı oyuncu Aralık 5 Aralık Demet Sağıroğlu, Türk şarkıcı Patricia Kaas, Fransız şarkıcı ve oyuncu 20 Aralık - Ahmet Yenilmez, Türk oyuncu, şair ve yazar 21 Aralık - Kiefer Sutherland, Kanadalı oyuncu 23 Aralık - Lisa Marie Abato, Amerikalı pornografik film oyuncusu ve pornografi karşıtı aktivist 31 Aralık - Hiromi Goto, Kanadalı roman yazarı Doğduğu gün ve ay bilinmeyenler Adi Nes, İsrailli fotoğrafçı Ölümler 2 Şubat - Hacı Ömer Sabancı, Türk iş insanı, Sabancı Holding'in kurucusu (d. 1906) 16 Haziran - Şakir Zümre, Cumhuriyetin ilk sanayicisi (d. 1885). 14 Eylül - Cemal Gürsel 13 Aralık - Ahilya Moshos, Türk avukat ve siyasetçi 15 Aralık - Walt Disney, Amerikalı çizgi film animatörü, film yapımcısı (d. 1901) 27 Aralık - Guillermo Stábile, Arjantinli futbolcu (d. 1905) Öldüğü gün ve ay bilinmeyenler İhsan İpekçi, sinemacı, romancı, senarist (d. 1901).

2369

https://tr.wikipedia.org/wiki/1967

1967

Olaylar 19 Şubat - Eisaku Sato Japonya başbakanı seçildi. 21 Nisan - Yunanistan'da George Papadopoulos liderliğindeki askerî cunta yönetimi ele geçirdi. 30 Mayıs Doğu Nijerya, Biafra adı altında bağımsızlığını ilan etti. Fransa, Kıbrıs'ta iki topluluğun varlığını kabul etti. 5 Haziran İsrail Mısır, Ürdün ve Suriye topraklarına girdi Orta Doğu'da Arap ülkeleriyle, İsrail arasında Altı Gün Savaşı'nın başlaması üzerine Türk Silahlı Kuvvetleri alarm durumuna geçti. 7 Haziran - İsrail birlikleri Kudüs'ü ele geçirdiler. 17 Haziran - Çin, ilk hidrojen bombasını patlattı. 6 Temmuz - Nijerya'da hükûmet birlikleri Biafra'ya karşı saldırıya geçti. 22 Temmuz - Sakarya ve çevresinde meydana gelen 7.2 şiddetindeki depremde 89 kişi öldü, 235 kişi yaralandı. 26 Temmuz - Tunceli'nin Pülümür ilçesinde meydana gelen 6.2'lik depremde 97 kişi öldü, 268 kişi yaralandı. 2 Ağustos - Trabzonspor kuruldu. 3 Eylül - İsveç'te motorlu araç trafiği akımı soldan sağa geçti. 26 Ekim - Fener Patriği Athenagoras ile Papa VI. Paul, Vatikan'da Ortodoks ve Katolik dünyalarını temsilen buluştular. 30 Kasım - Güney Yemen, Birleşik Krallık'tan bağımsızlığını ilan etti. 3 Aralık - Christiaan Barnard, Cape Town'da ilk insan kalbi naklini başarıyla gerçekleştirdi. 14 Aralık - Yunan Kralı Konstantin başarısız bir karşı darbe girişiminden sonra ülkesinden ayrıldı. Tarihi bilinmeyenler Hukuki statüsü tartışmalı olan bir platform-ada olan Sealand kuruldu. Doğumlar Ocak 6 Ocak - Delko Lesev, Bulgar sırıkçı 10 Ocak - Giusva Branca, İtalyan gazeteci, blog yazarı ve spor menajeri 12 Ocak - Selahattin Dervent, Türk teknik direktör 23 Ocak - Naim Süleymanoğlu, Bulgaristan Türkü halterci (ö. 2017) Şubat 18 Şubat - Roberto Baggio, İtalyan futbolcu 18 Şubat - Abbas Lisani, Azerbaycanlı gazeteci 20 Şubat - Kurt Cobain, Amerikalı sanatçı 27 Şubat - Volkan Konak, Karadeniz müziği sanatçısı, Televizyon sunucusu Mart 22 Mart - Hiroaki Nagashima, Japon futbolcu Nisan 2 Nisan - Ali Koç, Türk iş insanı ve spor yöneticisi 13 Nisan - Olga Tañón, Porto Riko'lu şarkıcı 20 Nisan - Ali Köken, Türk tiyatro oyuncusu ve şair 26 Nisan - Kane, profesyonel güreşçi Mayıs 4 Mayıs - Haydar Zorlu, sinema ve tiyatro oyuncusu 19 Mayıs - Andrea Jürgens, Alman müzisyen (ö. 2017) 24 Mayıs - Dwigth Arrington Myers davulcu ve sinema oyuncusu Haziran 6 Haziran - Katharina Abt, Alman oyuncu 19 Haziran - Ziya Kürküt, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu, seslendirme sanatçısı ve sunucu 19 Haziran - Bjørn Dæhlie, Norveçli kayaklı koşu sporcusu 20 Haziran - Nicole Kidman 22 Haziran - Alejandro Aravena, Şili kökenli mimar 30 Haziran - Güler Duman, Türk halk müziği sanatçısı Temmuz 1 Temmuz - Pamela Anderson, Kanada ve ABD vatandaşı oyuncu 9 Temmuz - Yordan Letchkov, Bulgar futbolcu 18 Temmuz - Vin Diesel, Amerikalı aktör 19 Temmuz - Zoran Drvenkar, Yugoslav kökenli Alman yazar 26 Temmuz - Jason Statham, Amerikalı aktör Ağustos 25 Ağustos - Giovanni Perricelli, İtalyan atlet 29 Ağustos - Jiří Růžek, Çek fotoğrafçı Eylül 7 Eylül Natalia Wörner, Alman oyuncu Leslie Jones, Amerikalı oyuncu ve komedyen 8 Eylül - İlyas Busaab, Lübnanlı siyasetçi 21 Eylül Suman Pokhrel, Nepalli şair Yutaka Azuma, Japon futbolcu Ekim 10 Ekim - Gavin Newsom, Amerikalı politikacı ve iş insanı 28 Ekim - Julia Roberts Kasım 4 Kasım - Yılmaz Erdoğan, sinema ve tiyatro oyuncusu, şair, yazar ve yönetmen 7 Kasım - David Guetta, Fransız DJ, prodüktör 18 Kasım - Caroline Proust, Fransız oyuncu 20 Kasım - Fazlı Teoman Yakupoğlu, Türk rock müzik sanatçısı 28 Kasım - Anna Nicole Smith, Amerikalı strip yıldızı ve Playboy modeli (ö. 2007) Aralık 1 Aralık - Nestor Carbonell, Amerikalı oyuncu 7 Aralık - Mehmet Aktaşgil, Türk yönetmen senarist 13 Aralık - Jamie Foxx, Amerikalı sinema oyuncusu Doğduğu gün ve ay bilinmeyenler Erhan Afyoncu, Türk tarihçi, akademisyen ve yazar. Ölümler Ocak 4 Ocak - Boris Kraigher, Sloven komünist partizan, eski Slovenya Sosyalist Cumhuriyeti başbakanı (d. 1914) Şubat 13 Şubat - Füruğ Ferruhzad, İranlı şair, yazar, yönetmen, ressam. Mart 23 Mart - Oksen Şahinyan, Türkiye Ermenisi tiyatro sanatçısı ve rejisör (d. 1886) Mayıs 10 Mayıs - Lorenzo Bandini, İtalyan Formula 1 yarışçısı. (d. 21 Aralık 1935) Haziran 10 Haziran - Spencer Tracy, Amerikalı sinema ve tiyatro oyuncusu. Temmuz 23 Temmuz - Ahmet Kutsi Tecer, şair. Ağustos 15 Ağustos - René Magritte, Belçikalı ressam (d. 1898) Ekim 8 Ekim - Clement Attlee, İngiliz siyasetçi. İngiliz İşçi Partisi başkanı (1935-1955) ve Büyük Britanya başbakanı (1945-1951). 9 Ekim - Ernesto Che Guevara, Arjantinli devrimci. 12 Ekim - Recai Akçay, Türk mimar (d. 1909) 14 Ekim - Marcel Aymé, Fransız yazar. Kasım 25 Kasım - Ossip Zadkine, Rus heykeltıraş ve ressam (d. 14 Temmuz 1890) Aralık 6 Aralık - Cavid Erginsoy, Türk fizikçi ve bilim insanı. (d. 20 Mayıs 1924) Öldüğü gün ve ay bilinmeyenler ?? Yavuz Abadan, Türk hukukçusu (d. 1905)

2370

https://tr.wikipedia.org/wiki/1968

1968

Bu sayfada, 1968 yılında dünyadaki uluslararası önemi olan olaylarla, bu yılda doğan ve ölen kişiler yer alır. Olaylar 21 Ocak - Dört B28FI termonükleer bomba taşıyan ABD Hava Kuvvetleri'ne ait Boeing B-52 bombardıman uçağı, çıkan yangın yüzünden Grönland açıklarında düştü. Uçağın düştüğü bölgede radyoaktif sızıntı meydana geldi. 23 Ocak - Kuzey Kore, ABD Donanması'na ait USS Pueblo istihbarat gemisini, karasularını ihlal ettiği gerekçesiyle el koydu. 25 Ocak - İsrail Donanması'na ait INS Dakar denizaltısı bilinmeyen bir sebepten dolayı Akdeniz'de battı, 69 mürettebat öldü. 2 gün sonra Fransız Donanması'na ait Minerve denizaltısı 52 mürettebatı ile Akdeniz'de kayboldu. 30 Ocak - Vietnam Savaşı: Kuzey Vietnam güçleri Tet Saldırısı'nı başlattı. 31 Ocak TRT Ankara Televizyonu, Mithatpaşa Stüdyosu'ndan deneme yayınlarına başladı. Nauru, Avustralya'dan ayrılarak bağımsızlığını ilan etti. 8 Mart - Sovyet Donanması'na ait K-129 denizaltısı Hawaii açıklarında battı, 98 mürettebat öldü. 12 Mart - Mauritius, Birleşik Krallık'tan ayrılarak bağımsızlığını ilan etti. 16 Mart - Vietnam Savaşı: My Lai Katliamı. 4 Nisan Martin Luther King, Memphis'te vurularak öldürüldü. Suikast sonucunda bütün Amerika çapında şiddet olayları patlak verdi. Apollo 6 uzaya fırlatıldı. 5 Nisan - Bir Kraliyet Hava Kuvvetleri pilotu, İngiliz hükûmetinin hava savaş gücü politikasını protesto etmek için Hawker Hunter uçağını kaçırarak Londra üzerinde korsan gösteri uçuşu yaptı. 6 Nisan - 1968 Eurovision Şarkı Yarışması'nı İspanyol sanatçı Massiel, La, la, la şarkısı ile kazandı. 23 Nisan - Avrupa'da ilk kalp nakli Paris'te gerçekleştirildi. 3 Mayıs - 1968 Mayıs olayları başladı. Üniversite öğrencilerinin De Gaulle hükûmetine karşı Sorbonne Üniversitesi'nde başlattığı protestolar büyüyerek önce bütün ülkeye, ardından da dünyaya yayıldı. 18 Mayıs - Hot Wheels oyuncakları, Mattel tarafından piyasaya sürüldü. 22 Mayıs - ABD Donanması'na ait USS Scorpion nükleer denizaltısı bilinmeyen bir sebepten dolayı Azor Takımadaları açıklarında battı. 99 mürettebat öldü. 29 Mayıs - Manchester United, finalde Benfica'yı 4-1 yenerek, UEFA Şampiyonlar Ligi'nı kazanan ilk İngiliz kulübü oldu. 3 Haziran - Valerie Solanas tarafından gerçekleştirilen silahlı saldırıda ağır yaralanan Andy Warhol, 5 saat süren ameliyat sonucunda kurtarıldı. 5 Haziran - Robert F. Kennedy Los Angeles'ta suikasta uğradı. Saldırıda ağır yaralanan Kennedy ertesi gün öldü. 10 Haziran - Yugoslavya'yı 2-0 mağlup eden İtalya, Avrupa Şampiyonu oldu. 23 Haziran - Buenos Aires'te oynanan Boca Juniors - River Plate maçı sırasında meydana gelen izdihamda 71 kişi hayatını kaybetti, 150 kişi yaralandı. 18 Temmuz - Intel şirketi kuruldu. 20 Temmuz - Zihinsel ve fiziksel engelli bireyler için gerçekleştirilen Özel Olimpiyatlar, ilk kez Chicago'da düzenlendi. 20 Ağustos - Prag Baharı, Varşova Paktı üyesi ülke ordularının Çekoslovakya'yı işgal etmesi neticesinde sona erdi. 3 Eylül - Bartın'da meydana gelen 6.5 şiddetindeki depremde 29 kişi öldü, 231 kişi yaralandı. 6 Eylül - Esvatini (Swaziland), Birleşik Krallık'tan ayrılarak bağımsızlığını ilan etti. 21 Eylül - Sovyet uzay modülü Zond 5, içerisindeki canlılar ile (iki kaplumbağa ve meyve sinekleri) Ay'ın çevresini dolaşarak dünyaya başarıyla dönen ilk uzay aracı oldu. 23 Eylül - Vietnam Savaşı: Her iki tarafın verdiği ağır zaiyatın ardından, Tet Saldırısı Kuzey Vietnam güçlerinin başarısızlığı ile sona erdi. 30 Eylül - Boeing, 747 modelini tanıttı. 2 Ekim - Olimpiyat oyunlarının başlamasından 10 gün önce, Tlatelolco Katliamı meydana geldi. 11 Ekim - Apollo 7 uzaya fırlatıldı. 11 gün süren uçuş sırasında ilk kez uzaydan dünyaya televizyon yayını gerçekleştirildi. 12 Ekim 1968 Yaz Olimpiyatları Meksiko'da başladı. Olimpiyat meşalesi ilk kez bir kadın tarafından yakıldı. Ekvator Ginesi, İspanya'dan ayrılarak bağımsızlığını ilan etti. 16 Ekim - 1968 Yaz Olimpiyatları: Erkekler 200 metre koşu madalya töreni sırasında ABD'li atletler Tommie Smith ve John Carlos, ülkelerinin Millî marşı okunurken siyahlara yönelik ırkçılığa karşı sessiz protesto gösterisi gerçekleştirdi. 25 Ekim - Led Zeppelin ilk canlı performansını gerçekleştirdi. 5 Kasım - Richard Nixon, ABD'nin 37. Başkanı oldu. 9 Aralık - Douglas Engelbart, gerçekleştirdiği toplantıda hiper metin, pencere, fare gibi gelecekte kişisel bilgisayar teknolojisinin temelini oluşturacak yenilikleri halka tanıttı. 21 Aralık - Apollo 8 uzaya fırlatıldı. Modül Ay'ın çevresini dolaşarak dünyaya başarıyla dönen ilk insanlı uzay aracı oldu. Ay'ın karanlık yüzü ilk kez gözlemlendi. Dünya çapında yaklaşık bir milyon insanı öldüren Hong Kong gribi salgını başladı. Doğumlar Ocak 1 Ocak - Davor Suker, Hırvat futbolcu 9 Ocak - Joey Lauren Adams, Amerikalı oyuncudur 12 Ocak - Rachael Elaine Harris, Amerikalı aktris 17 Ocak - Svetlana Masterkova, Rus atlet Mathilde Seigner, Fransız oyuncu 30 Ocak - VI. Felipe, İspanya kralı Şubat 2 Şubat - Fatih Portakal, Türk gazeteci ve televizyon habercisi 8 Şubat Budi Anduk, Endonezyalı oyuncu (ö. 2016) Gary Wayne Coleman, Amerikalı oyuncudur (ö. 2010) 9 Şubat - Valentina Tsybulskaya, Beyaz Rus yürüyüşçü 12 Şubat Chynna Phillips, Amerikalı şarkıcı ve oyuncu. Josh Brolin, Amerikalı film ve televizyon oyuncusu 18 Şubat - Molly Ringwald, Amerikalı oyuncu, şarkıcı, dansçı ve yazar. 25 Şubat - Sandrine Kiberlain, Fransız oyuncu. 28 Şubat - Sibel Turnagöl, Türk oyuncu Mart 4 Mart - Patsy Kensit 6 Mart - Moira Kelly 7 Mart - Tarkan Tüzmen, Türk şarkıcı, oyuncu 13 Mart - Ercan Saatçi, Türk şarkıcı ve yapımcı 21 Mart - Jaye Davidson, sinema sanatçısı 28 Mart - Yekta Kopan, Türk yazar, seslendirme sanatçısı ve televizyon sunucusu 29 Mart - Lucy Lawless, oyuncu ve şarkıcı 30 Mart - Céline Marie Claudette Dion, Kanadalı şarkıcı Nisan 5 Nisan - Barış Özatman, Türk atlet 8 Nisan - Aamir Zaki, Pakistanlı gitarist, şarkı sözü yazarı ve besteci 12 Nisan - Yeşim Salkım, Türk şarkıcı ve oyuncu 13 Nisan - Jeanne Balibar, Fransız oyuncu ve şarkıcı 16 Nisan - Barbara Sarafian, Belçikalı oyuncu 18 Nisan - Murat Kekilli, Türk şarkıcı 24 Nisan - Haşim Taçi, Kosova başbakanı 24 Nisan - Stacy Haiduk, Amerikalı oyuncu Mayıs 7 Mayıs - Traci Lords 19 Mayıs - Romain Nadal, Fransız büyükelçi 28 Mayıs - Kylie Minogue, Avustralyalı şarkıcı, söz yazarı, dansçı ve oyuncu Haziran 1 Haziran - Jason Donovan 6 Haziran - Fulden Uras, Türk şarkıcı, oyuncu 9 Haziran - Niki Bakogianni, Yunan yüksek atlamacı 10 Haziran - Ömer Danış, Türk şarkıcı, besteci 26 Haziran - Paolo Maldini, İtalyan futbolcu Temmuz 19 Temmuz - Pavel Kuka, Çek futbolcu 21 Temmuz - Brandi Chastain 23 Temmuz - Susanna Simon, 30 Temmuz - Robert Korzeniowski, Polonyalı yürüyüşçü Ağustos 5 Ağustos - Marine Le Pen, Fransız siyasetçi 9 Ağustos - Gillian Anderson, Amerikalı aktris 17 Ağustos - Anja Fichtel, Alman eskrimci 25 Ağustos - Rafet El Roman, Türk şarkıcı Eylül 7 Eylül Jin Hee-kyung, Güney Koreli oyuncu Marcel Desailly, Fransız defans oyuncusu 8 Eylül Saffet Akbaş, Türk eski millî futbolcu ve teknik direktör Donald Khuse, Güney Afrikalı eski futbolcu Marcus Siepen, Alman gitarist 11 Eylül - Slaven Bilić, Hırvat futbolcu 16 Eylül - Marc Anthony, Latin, şarkıcı ve söz yazarı 25 Eylül - Will Smith, Amerikalı sinema sanatçısı Ekim 1 Ekim - Engin Özdemir Türk futbolcu 2 Ekim - Jana Novotná, Çek tenisçi 9 Ekim - Murat Göğebakan, Türk şarkıcı (ö. 2014) 12 Ekim - Hugh Jackman, Avustralyalı aktör 12 Ekim - Anne Richard, İsviçreli aktris ve senarist Kasım 8 Kasım - Ömer Dalman, "Arıza Adam" lakaplı Türk internet fenomeni 26 Kasım - Haluk Levent, Türk şarkıcı 28 Kasım - Naomi Watts, İngiliz aktris Aralık 2 Aralık - Lucy Liu, Çin asıllı Amerikalı film yapımcısı ve aktris 7 Aralık - Esra Dermancıoğlu, Türk oyuncu 23 Aralık - Manuel Rivera-Ortiz, Amerikalı fotoğrafçı 24 Aralık - Nev, Türk şarkıcı, besteci, söz yazarı Ölümler 10 Ocak - Ali Fuat Cebesoy, Türk Kurtuluş Savaşı kahramanı, Atatürk'ün silah arkadaşı, diplomat, siyasetçi (d. 1882). 19 Mart - Celil Kiyekbayev, Sovyet Başkurt bilim insanı, Türkolog ve filolog (d. 1911) 24 Mart Alice Guy-Blaché, Fransız film yönetmeni ve yapımcısı (d. 1873) Arnaldo Foschini, İtalyan mimar ve akademisyen (d. 1884) 27 Mart - Yuri Alekseyeviç Gagarin, Sovyet kozmonot (d. 1934) 4 Nisan - Martin Luther King, Amerikalı siyahi, rahip ve Amerikan yurttaş hakları hareketi önderi (d. 1929). 1 Haziran - Helen Keller, Amerikalı pedagog (d. 1880). 26 Temmuz - Cemal Tollu, Türk ressam (d. 1899). 6 Ağustos - Ivar Tengbom, İsveçli mimar (d. 1878) 17 Ağustos - Necmettin Halil Onan, Türk şair (d. 1902). 28 Kasım - Enid Blyton, Britanyalı yazar (d. 1897). 20 Aralık John Steinbeck, Amerikalı yazar (d. 1902). Max Brod, Yahudi kökenli Alman yazar (d. 1884). Annibale Rigotti, İtalyan mimar (d. 1870) Ayrıca bakınız 1968'de Türkiye

2371

https://tr.wikipedia.org/wiki/1969

1969

Olaylar 9 Ocak - Ses hızını aşan ilk yolcu uçağı Concorde deneme uçuşunu başarıyla gerçekleştirdi. 18 Ocak - Amerikalı bilim insanlarınca, düzenli elektromanyetik dalgalar yayan ilk pulsarlar bulundu. 22 Ocak - SSCB lideri Leonid Brejnev'e suikast girişiminde bulunuldu. 28 Ocak - ABD, Santa Barbara kıyılarında meydana gelen petrol sızıntısında 100,000 varil ham petrol çevreye yayıldı. 8 Şubat - Allende meteoru Meksika üzerinde atmosfere giriş yaparak infilak etti. 9 Şubat - Boeing 747 ilk uçuşunu gerçekleştirdi. 2 Mart - Concorde ilk uçuşunu gerçekleştirdi. 17 Mart - Golda Meir İsrail'in ilk kadın başbakanı oldu. 1 Nisan - Harrier savaş uçakları Kraliyet Hava Kuvvetleri'nde hizmete girdi. 4 Nisan - İlk geçici yapay kalp nakli gerçekleştirildi. 13 Nisan - Tofaş (otomobil) fabrikasının temeli atıldı. 15 Mayıs - ABD'de HIV virüsü sebebiyle ilk ölüm olayı gerçekleşti. Ölümün HIV sebebiyle yaşandığı 1984 yılında ortaya çıkartıldı. 3 Haziran - Avustralya donanmasına ait HMAS Melbourne uçak gemisinin bir tatbikat esnasında Amerikan USS Frank E. Evans destroyerine çarpması sonucu 74 Amerikan denizcisi öldü. 28 Haziran - ABD, New York'ta eşcinsellerin polis ve mafya şiddetine karşı tepkileri sonucu Stonewall ayaklanmaları patlak verdi. 14 Temmuz - Honduras ve El Salvador arasında Futbol Savaşı başladı. 20 Temmuz: Apollo 11 görevi ile tarihte ilk kez insanlı bir uzay aracı Ay'a iniş yaptı. Astronot Neil Armstrong Ay'a ayak basan ilk insan oldu. Ay'dan gerçekleştirilen naklen televizyon yayınını dünyada 500 milyon insan izledi. 8 Ağustos - The Beatles'ın Abbey Road albümünün kapağını süsleyen ünlü yaya geçidi fotoğrafının çekimi gerçekleştirildi. 9 Ağustos - Yönetmen Roman Polanski'nin 8 aylık hamile eşi aktris Sharon Tate ve dört arkadaşı, Charles Manson ve beraberindekiler tarafından evinde katledildi. 15 Ağustos - 18 Ağustos, 1969 Woodstock Festivali İlki 1969'da yapılan müzik festivali. 21 Ağustos - Mescid-i Aksa, akli dengesi yerinde olmayan bir Avustralya vatandaşı tarafından kundaklanılmaya çalışıldı. 1 Eylül - Albay Muammer Kaddafi, I. İdris'e karşı gerçekleştirdiği başarılı darbe ile Libya'nın yönetimini ele aldı. 13 Eylül - Scooby-Doo ABD'de yayınlanmaya başladı. 25 Eylül - İslam İşbirliği Teşkilatı kuruldu. 12 Ekim - 1969 Türkiye Cumhuriyeti genel seçimleri 29 Ekim - ARPANET aracılığı ile ilk kez iki bilgisayar arasında mesaj iletimi gerçekleştirildi. 3 Kasım - NET'nin kişiliği sonlandırılıp PBS kuruldu. 10 Kasım - Susam Sokağı ABD'de yayınlanmaya başladı. 15 Kasım - Sovyet nükleer denizaltısı K-19 ve Amerikan nükleer denizaltısı USS Gato, Barents Denizi'nde çarpıştı. 19 Kasım - Apollo 12 görevi ile Ay'a iniş yapan Pete Conrad ve Alan Bean, Ay'da yürüyen üçüncü ve dördüncü insanlar oldular. 13 Aralık - Kamaz kamyon ve otobüs fabrikasının temeli atıldı. HIV virüsü ABD topraklarına Haiti üzerinden giriş yaptı. Doğumlar Ocak 1 Ocak - Erol Zavar, şair 2 Ocak - Yavuz Seçkin, Türk komedyen, radyo ve tv programcısı, sinema ve dizi oyuncusu 3 Ocak - Michael Schumacher, Alman Formula 1 pilotu 12 Ocak - Gökhan Semiz, Grup Vitamin solisti, söz yazarı, besteci, müzisyen, tiyatro sanatçısı (ö. 1998) 14 Ocak - Dave Grohl, Nirvana'nın davulcusu, Foo Fighters grubunun kurucusu ve solisti. 21 Ocak - Karina Lombard, Amerikalı oyuncu Şubat 12 Şubat - Darren Aronofsky, Amerikalı yönetmen ve senarist 12 Şubat - Alemayehu Atomsa, Etiyopyalı politikacı (ö. 2014) 25 Şubat - Neslihan Yeldan, Türk oyuncu ve seslendirme sanatçısı Mart 12 Mart - Beyazıt Öztürk, radyocu, şov programı sunucusu, şovmen 26 Mart - Mahsun Kırmızıgül, Türk şarkıcı Nisan 2 Nisan - Mariella Ahrens, Alman oyuncu 9 Nisan - Linda Kisabaka, Alman atlet 24 Nisan - Gülşah Alkoçlar, Türk oyuncu 29 Nisan - İzel Çeliköz, Türk Pop Müziği yorumcusu Mayıs 14 Mayıs - Cate Blanchett, Avustralyalı aktris 27 Mayıs - Valérie Barlois, Fransız eskrimci Haziran 12 Haziran - Heinz-Christian Strache, Avusturyalı politikacı 20 Haziran - Paulo Bento, Portekizli eski futbolcu ve teknik direktör 27 Haziran - Alessandro Esseno, İtalyan besteci 30 Haziran - Uta Rohländer, Alman atlet Temmuz 20 Temmuz - Josh Holloway,Amerikalı oyuncu 22 Temmuz - Despina Vandi, Yunan şarkıcı 24 Temmuz Jennifer Lopez, Amerikalı aktris, latin pop müzik şarkıcısı, moda tasarımcısı ve dansçısı Uzay Heparı, Türk besteci (ö. 1994) 27 Temmuz - Triple H, Amerikan güreşçisi, oyuncu 31 Temmuz - Antonio Conte, İtalyan futbolcu ve teknik direktör Ağustos 6 Ağustos - Elliott Smith, Amerikalı müzisyen ve şarkıcı. 7 Ağustos - Henrik Dagård, İsveçli atlet. 14 Ağustos - Sylvia Jefferies, Amerikalı oyuncu 18 Ağustos- Edward Norton, Amerikalı oyuncu. Eylül 7 Eylül - Angie Everhart, Amerikalı manken ve oyuncu 8 Eylül Yonca Gündüz Özçeri, Türk Abidjan büyükelçisi Rachel Hunter, Yeni Zelandalı manken Tetsuo Nakanishi, Japon eski futbolcu Gary Speed, Galli millî futbolcu ve teknik direktör (ö. 2011) 15 Eylül - Giuseppe D'Urso, İtalyan atlet. 18 Eylül - Nezha Bidouane, Faslı atlet. Ekim 15 Eylül Márcio Santos, Brezilyalı futbolcu Kurthan Yılmaz, Türk futbolcu 17 Ekim - Jesús Ángel García, İspanyol yürüyüşçü 19 Ekim - Trey Parker, animatör, senaryo yazarı, film yönetmeni, seslendirme sanatçısı, oyuncu ve müzisyen 20 Ekim - Lambros Papakostas, Yunan yüksek atlayıcısı Kasım 10 Kasım - Jens Lehmann, Alman kaleci 27 Kasım - Mariusz Sordyl, Polonyalı voleybol antrenörü, eski voleybolcu 29 Kasım - Pierre van Hooijdonk, Hollandalı futbolcu 30 Kasım - Amy Ryan, Amerikalı oyuncu Aralık 13 Aralık - Tony Curran, oyuncu 20 Aralık - Alain de Botton, İsviçreli asıllı İngiliz yazar ve televizyon programları yapımcısı 21 Aralık - Julie Delpy, Fransız oyuncu ve müzisyen 28 Aralık - Linus Benedict Torvalds, Linux İşletim Sisteminin Yaratıcısı ve Geliştiricisi. Tarihi bilinmeyenler Adam Wishart, İngiliz yazar ve yapımcı Marcelo Zarvos, Yunan asıllı Brezilyalı piyanist ve besteci. Ölümler Ocak 31 Ocak - Stoyan Zagorçinov, Bulgar yazar (d. 1889) Şubat 9 Şubat - Manuel Plaza, Şilili sporcu (d. 1900) Mart 26 Mart - John Kennedy Toole, Amerikalı yazar. 28 Mart - Ömer Faruk Efendi, son Osmanlı halifesi II. Abdülmecit'in oğlu ve bir dönem Fenerbahçe başkanlığı yapmıştır. Nisan 22 Nisan - Christina Montt, Şilili oyuncu (d. 1895) 27 Nisan - René Barrientos, Bolivya Devlet Başkanı Mayıs Haziran Temmuz 14 Temmuz - Eero Berg, Finlandiyalı atlet (d. 1898) Ağustos 31 Ağustos - Rocky Marciano, Amerikalı boksör (d. 1923) Eylül 2 Eylül - Ho Şi Mingh, Vietnamlı komünist lider, Vietnam Bağımsızlık Savaşının önder kişisi (d. 1890) 23 Eylül - Taylan Özgür, Türk devrimci, THKO kurucularından (d. 1948) Ekim 21 Ekim - Jack Kerouac, Amerikalı yazar. 24 Ekim - Behçet Kemal Çağlar, Türk şair. Kasım Aralık Öldüğü gün ve ay bilinmeyenler Amalia Sánchez Ariño, Arjantinli oyuncu (d. 1883) 1969 Nobel ödülünü kazananlar Fizik – Kimya – Tıp – Edebiyat – Barış – Ekonomi – (ilk defa!)

2372

https://tr.wikipedia.org/wiki/1970

1970

Olaylar 5 Ocak - Çin'in Tonghai kentinde meydana gelen 7.1 şiddetindeki depremde 15 bine yakın insan öldü. 21 Ocak - Jumbo-Jet Boeing 747 ticari seferlerine başladı. 1 Şubat - Arjantin'de iki trenin çarpışması sonucu 142 kişi öldü. 11 Şubat - Japonya, Ohsumi uydusunu Lambda 4S-5 roketiyle fırlatıp yörüngeye başarıyla yerleştirerek, SSCB, ABD ve Fransa'dan sonra bunu başarabilen dördüncü ülke oldu. 25 Şubat - Aeroflot İlyuşin Il-14M kazası gerçekleşti. 27 Mart - Kütahya, Gediz'de meydana gelen şiddetli depremde 1087 kişi öldü, 90 bin kişi evsiz kaldı. 1 Nisan - ABD'de sigara reklamlarının televizyonda yayınlanması yasaklandı. 10 Nisan - Beatles dağıldı. 11 Nisan - Fransa'da bir sanatoryum binasının üzerine çığ düşmesi sonucu, çoğu çocuk 74 kişi öldü. 13 Nisan - Ay'a iniş yapması için 2 gün önce fırlatılan Apollo 13 modülünde seyir esnasında patlama meydana geldi. Hasar gören modül 4 gün sonra içerisindeki astronotlarla Dünya'ya geri dönmeyi başardı. 24 Nisan - Çin, Dong Fang Hong I uydusunu Chang Zheng I roketiyle fırlatıp yörüngeye başarıyla yerleştirerek, bunu başarabilen beşinci ülke oldu. 4 Mayıs - ABD, Ohio'da Kent State Üniversitesi'nde Vietnam Savaşı'nı protesto eden öğrencilerin üzerine Ulusal Muhafızlar tarafından ateş açıldı. 4 kişi hayatını kaybetti, 9 kişi yaralandı. 31 Mayıs - Peru'da meydana gelen 7.9 şiddetindeki deprem ve depremin sebep olduğu çığ ve toprak kaymaları sonucu, 70 bine yakın insan öldü. 4 Eylül - Salvador Allende, dünyada (Şili'de) seçimler yoluyla göreve getirilmiş ilk marksist lider oldu. 18 Eylül - Jimi Hendrix aşırı dozda barbitürat ilaç kullandığı için, uykusunda kusmuğunda boğularak öldü. 8 Ekim - Aleksandr Soljenitsin, Nobel Edebiyat Ödülü'nü kazandı. 9 Ekim - Kamboçya İç Savaşı başladı. 15 Ekim - Batum - Krasnodar seferini yapan Aeroflot uçağı kaçırılarak Trabzon'a indirildi. Uçaktaki bir hostes hava korsanları tarafından öldürüldü. 12 Kasım - Doğu Pakistan (bugünkü Bangladeş) ve Hindistan'ın Batı Bengal civarında Bhola Kasırgası gerçekleşti. 25 Kasım - Japonya'da monarşi yanlısı milis örgütü Tatenokai, bir askeri üssü işgal ederek darbe girişiminde bulundu. 15 Aralık - Sovyet Venera 7 modülü Venüs gezegenine iniş yaparak dünyaya veri gönderdi ve başka bir gezegendeki ilk insan yapımı obje unvanını kazandı. Tarihi bilinmeyenler Kitaplara ISBN numaraları verilmeye başlandı. Doğumlar Ocak 5 Ocak - Erdal Beşikçioğlu,Türk Aktör 9 Ocak - Lara Fabian, Belçikalı şarkıcı 11 Ocak - Mustafa Sandal, Türk pop müzik şarkıcısı ve besteci 13 Ocak Mattlan Zackhras, Marshall Adaları'nda Devlet Bakanlığı görevi yapmış siyasetçi (ö. 2017) Gavin Whittaker, Avustralyalı profesyonel rugby oyuncusu 14 Ocak - Fazıl Say, Türk piyanist ve besteci 21 Ocak - Alen Bokšić, Hırvat futbolcu 28 Ocak - Julia Jäger, Alman oyuncu Şubat 3 Şubat - Oscar Cordoba, Kolombiyalı futbol kalecisi 16 Şubat - Serdar Ortaç, Türk pop şarkıcısı, besteci 16 Şubat - Angelo Peruzzi, İtalyan futbolcu Mart 7 Mart - Rachel Weisz, Macar asıllı İngiliz aktris 27 Mart - Mariah Carey, Amerikalı şarkıcı 22 Mart - Anja Kling, Alman oyuncu 28 Mart - Vince Vaughn, Amerikalı oyuncu 28 Mart - Laura Badea-Cârlescu, Rumen eskrimci Nisan 4 Nisan - Yelena Yelesina, Rus yüksek atlamacı 5 Nisan - Yaşar, Türk şarkıcı 14 Nisan - Emre Altuğ, Türk şarkıcı ve oyuncu 26 Nisan - Ümit Sayın, Türk şarkıcı 30 Nisan - Halit Ergenç, Türk sinema ve tiyatro oyuncusu Mayıs 11 Mayıs - Ferhat Göçer, Türk şarkıcı ve tıp doktoru 16 Mayıs - Gabriela Sabatini, Arjantinli emekli tenisçi 16 Mayıs - Chuti Tiu, Çin asıllı Amerikalı oyuncu eski model 17 Mayıs - Giovanna Trillini, İtalyan eskrimci Haziran 2 Haziran - Gökhan Kırdar, Türk müzisyen 7 Haziran - Cafu, Brezilyalı futbolcu 23 Haziran - Yann Tiersen, Fransız müzisyen Temmuz 1 Temmuz - Deniz Seki, Türk şarkıcı, besteci ve söz yazarı 3 Temmuz - Aşkın Nur Yengi, Türk pop müzik şarkıcısı 6 Temmuz - Salim Nizam, Şair, öğretmen ve yazar 25 Temmuz - Rengin, Türk şarkıcı Ağustos 4 Ağustos - Ron Lester, Ameriklı oyuncu (ö. 2016) 19 Ağustos - Fat Joe, Amerikalı rap müzisyeni 22 Ağustos - Gianluca Ramazzotti, İtalyan oyuncu 31 Ağustos - Nikola Gruevski, Makedonya başbakanı Eylül 7 Eylül - Tom Everett Scott, Amerikalı oyuncu 8 Eylül Aisha Tyler, Amerikalı oyuncu, komedyen, yazar, yapımcı ve yönetmen Timur Taymazov, Ukraynalı halterci Dimitris İtudis, Yunan basketbol koçu 9 Eylül Tülay Günal, Türk oyuncu Cüneyt Mete, Türk oyuncu 11 Eylül - Fanny Cadeo, İtalyan oyuncu ve model 26 Eylül - Igor Boraska, Hırvat kürekçi ve bobsledçi Ekim 3 Ekim - Frank Major, Macar yönetmen 4 Ekim - Olga Kuzenkova Rus çekiç atıcı 12 Ekim - Kirk Cameron, Amerikalı oyuncu 25 Ekim - Rafa, İspanyol futbolcu 29 Ekim - Edwin van der Sar, Hollandalı futbolcu Kasım 6 Kasım - Joyce Chepchumba, Kenyalı atlet 8 Kasım - Reyhan Karaca, Türk şarkıcı 9 Kasım - Chris Jericho, Kanadalı güreşçi. 13 Kasım - Yuliya Graudyn, Rus atlet Aralık 18 Aralık - DMX, Amerikalı rap müzik sanatçısı 22 Aralık Ömür Gedik, Türk gazete yazarı, sanatçı ve aktivist Adam Guziński, Polonyalı yönetmen ve senarist 25 Aralık - Demirhan Baylan, Türk müzisyen Ölümler 18 Ocak - Mehmet Mümtaz Tarhan, (d. 1908) eski İstanbul valisi. 25 Ocak - Jane Bathori, Fransız opera şarkıcısı (d. 1877) 25 Mayıs - Christopher Dawson, İngiliz tarihçi (d. 1889) 2 Haziran - Orhan Kemal, Türk yazar (d. 1914) 6 Haziran - Camille Bombois, Fransız ressam (d. 1883) 7 Haziran - Edward Morgan Forster, İngiliz roman, öykü ve deneme yazarı (d. 1879) 8 Haziran - Abraham Maslow, Amerikalı bilim insanı (d. 1908) 19 Temmuz - Banat Batırova, Başkurt milletvekili, Başkurdistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nde Sosyalist Emek Kahramanı unvanını kazanan ilk kadın (d. 1904) 27 Temmuz - António Oliveira de Salazar, Portekizli diktatör (d. 1889) 11 Eylül - Giuseppe Vaccaro, İtalyan mimar (d. 1896) 18 Eylül - Jimi Hendrix, Amerikalı müzisyen (d. 1942) 28 Eylül - Cemal Abdünnasır, Mısır'ın ikinci cumhurbaşkanı, sosyalist lider (d. 1918) 28 Eylül - John dos Passos, Amerikalı yazar (d. 1896) 9 Kasım - Charles de Gaulle, Fransız asker ve devlet adamı (d. 1890) Öldüğü gün ve ay bilinmeyenler Rüknettin Güney, Türk mimar. (d. 1904) 1970 Nobel ödülünü kazananlar Fizik – Kimya – Tıp – Edebiyat – Barış – Ekonomi –

2373

https://tr.wikipedia.org/wiki/1971

1971

Olaylar 1 Ocak - Amerika Birleşik Devletleri'nde televizyonda sigara reklamları yasaklandı. 12 Şubat - TOFAŞ fabrikasını açtı ve ilk arabası Murat 124'ü üretmeye başladı. 5 Mart - Pakistan Doğu Pakistan'ı işgal etti. 12 Mart - Muhtıra yapıldı. Hükûmet istifa etti. 17 Mayıs - 1958'de İzmir ve Madrid'de başlayan Fuar Şehirleri Kupası, UEFA Kupası adını almıştır. 17 Mayıs - THKP-C üyesi dört kişi, İsrail'in İstanbul Başkonsolosu Ephraim Elrom'u kaçırdı. 31 Mayıs - THKO liderleri Sinan Cemgil, Kadir Manga ve Alparslan Özdoğan, Kahramanmaraş'ın Nurhak ilçesinde öldürüldü 5 Haziran - Diyarbakır'da petrol bulundu. 3 Temmuz - The Doors grubunun solisti Jim Morrison Paris'te ölü bulundu. 30 Temmuz - Chitose'den Tokyo'ya gitmekte olan 58 sefer sayılı All Nippon Airways uçağı, Japon Hava Kuvvetleri'ne ait F-86F savaş uçağı ile havada çarpışarak düştü. ANA uçağındaki 162 kişiden kurtulan olmadı. 5 Ağustos - Türkiye ile Çin arasında diplomatik ilişkiler başladı. 23 Ağustos - Türkiye'den Avrupa ülkeleri ve Avustralya'dan sonra Amerika'ya da işçi gönderilmesine başlandı. İlk kafilede 5 işçi Amerika'ya gitti. 10 Eylül - Boğaziçi Üniversitesi kuruldu. 24 Kasım - Washington Eyaleti üzerinde şiddetli bir fırtına sırasında, kendini D. B. Cooper olarak tanımlayan bir adam 200.000$ fidye karşılığında Northwest Airlines'tan kaçırdığı uçaktan paraşütle atladı ve bir daha görünmedi. (Mart 2008 itibarıyla, bu olay tarihteki tek çözülememiş hava korsanlığı olayı olmaya devam etmektedir.) 22 Aralık - İkinci Nihat Erim Hükûmeti, TBMM'de 45 red, 3 çekimser oya karşılık 301 oyla güvenoyu aldı. 24 Aralık - Lima - Iquitos seferini yapan 508 sefer sayılı LANSA uçağı, yıldırım çarpması sonucu havada parçalanarak düştü. Uçaktaki 92 kişiden 91'i hayatını kaybetti, 17 yaşındaki bir yolcu parçalanan uçaktan koltuğuna bağlı şekilde 3 km yükseklikten yağmur ormanına düşerek hafif yaralı olarak kurtuldu. Tarihi bilinmeyenler Pablo Neruda (1904-1973) Nobel Edebiyat Ödülünün sahibi oldu. Hasan Koçdemir CKMP Kurucularından, Türk siyaset ve fikir adamı, aktif siyasetten çekildiğini açıkladı. Munzur Vadisi Millî Parkı kuruldu. 1971 Sovyet nükleer denemeleri gerçekleştirildi. Doğumlar Ocak 1 Ocak - Emrah, Türk şarkıcı, söz yazarı ve oyuncu. 7 Ocak - Jeremy Lee Renner, Amerikalı oyuncu, film yapımcısı ve müzisyen 8 Ocak - Géraldine Pailhas, Fransız oyuncu. 8 Ocak - Arif Kilisli, Türk oyuncu 11 Ocak - Mary Jane Blige, veya bilinen adıyla Mary J. Blige, Amerikalı hip hop ve R&B şarkıcısıdır 15 Ocak - Regina Rene King, Amerikalı oyuncu ve televizyon yönetmeni 17 Ocak - Sylvie Testud, Fransız oyuncu 25 Ocak - Luca Badoer, İtalyan Formula 1 pilotu Şubat 1 Şubat - Michael Carlyle Hall, Amerikalı oyuncu. 3 Şubat Lisa 'Elisa' Adaline Donovan, Amerikalı oyuncu ve yapımcı Vincent Elbaz, Fas asıllı Fransız oyuncu Sarah Kane, İngiliz oyun yazarı (ö. 1999) 11 Şubat - Damian Watcyn Lewis, İngiliz oyuncu ve film yapımcısı 14 Şubat - Kerem Tüzün, Türk müzisyen 17 Şubat - Denise Lee Richards, Amerikalı oyuncu, sunucu ve eski manken 20 Şubat - Jari Litmanen, Fin futbolcu 21 Şubat - Randy Blythe, Amerikalı vokalist, müzisyen, oyuncu 24 Şubat - Pedro de la Rosa, İspanyol Formula 1 pilotu 26 Şubat - Hélène Ségara, İtalyan ve Ermeni asıllı Fransız şarkıcı ve söz yazarıdır Mart 1 Mart - Ma Dong-seok, Güney Koreli aktör 11 Mart - Gülse Birsel, gazeteci, yazar, oyuncu 12 Mart - Ogün Sanlısoy, Türk müzisyen 31 Mart - Ewan McGregor, İskoç oyuncu Nisan 11 Nisan - Oliver Riedel, Alman müzisyen 24 Nisan - Stefania Rocca, İtalyan oyuncu Mayıs 3 Mayıs - Wang Yan, Çinli yürüyüşçü 27 Mayıs - Lisa Lopes, Amerikalı rap müzisyeni, oyuncu, söz yazarı Haziran 1 Haziran - Ghil'ad Zuckermann, dil bilimci 4 Haziran - Joseph Kabila, Kongo DC'nin cumhurbaşkanı 13 Haziran - Tarık (şarkıcı), Türk şarkıcı 16 Haziran - Tupac Amaru Shakur, Amerikalı rap müzisyeni, oyuncu, söz yazarı (ö. 1996) 21 Haziran - Faryd Mondragón, Kolombiyalı kaleci 28 Haziran - Elon Musk, mühendis, endüstriyel tasarımcı ve teknoloji girişimcisi Temmuz 3 Temmuz - Benedict Wong, İngiliz oyuncu 11 Temmuz - Leisha Hailey, Amerikalı aktris 17 Temmuz - Ari Barokas, Duman grubunun bas gitaristi 21 Temmuz - Alexander Halavais, Amerikalı akademisyen 29 Temmuz - Lisa Ekdahl, İsveçli şarkıcı ve şarkı sözü yazarı Ağustos 1 Ağustos - İdil Üner, Türk oyuncu 26 Ağustos - Thalía, Meksikalı şarkıcı ve oyuncu 30 Ağustos - Hakan Demir, Türk müzisyen Eylül 1 Eylül - Hakan Şükür, Türk futbolcu ve siyasetçi 7 Eylül - Caroline Peters, Alman oyuncu 8 Eylül Tamar Iveri, Gürcü soprano Martin Freeman, İngiliz aktör Yoichi Kajiyama, Japon eski futbolcu David Arquette, Amerikalı oyuncu, film yönetmeni, yapımcı ve senarist 14 Eylül - İclal Aydın, Türk oyuncu, spiker, şair 18 Eylül Anna Netrebko, Rus opera sanatçısı Lance Armstrong, Amerikalı bisikletçi Jada Smith, Amerikalı aktris, şarkıcı-şarkı yazarı, yapımcı, yönetmen, yazar, iş insanı ve seslendirme sanatçısı 20 Eylül - Henrik Larsson, İsveçli futbolcu 21 Eylül - Zoran Mirković, eski Sırp futbolcu 28 Eylül - Cenk Durmazel, Türk komedyen ve vokalist 29 Eylül - Sibel Tüzün, Türk şarkıcı Ekim 20 Ekim Snoop Dogg, Amerikalı rap müzisyeni Dannii Minogue, Avustralyalı şarkıcı 29 Ekim Winona Ryder, Amerikalı aktris Aistė Smilgevičiūtė, Litvan şarkıcı Kasım 1 Kasım - Sibel Bilgiç, Türk pop müzik şarkıcısı 6 Kasım - Laura Flessel-Colovic, Fransız eskrimci 7 Kasım - Kazım Koyuncu, Türk müzisyen 11 Kasım - İpek Tuzcuoğlu, Türk oyuncu 15 Kasım - Uğur Işılak, Türk ses sanatçısı, şair ve besteci. 17 Kasım - Svetlana Sudak, Belaruslu atlet 18 Kasım - Özlem Tekin, Türk rock müzik sanatçısı 25 Kasım - Göksel, Türk şarkıcı, besteci ve şarkı sözü yazarı Aralık 8 Aralık - Abdullah Ercan, Türk futbolcu 15 Aralık - Necati Şaşmaz, Türk oyuncu 26 Aralık - Jared Joseph Leto, Amerikalı oyuncu, sanatçı (30 Seconds To Mars vokalist, gitarist) 27 Aralık - Cenk Varış, Türk sprinter Doğduğu gün ve ay bilinmeyenler Demir Sabancı, Türk iş insanı Ölümler 10 Ocak - Gabrielle "Coco" Bonheur Chanel, Fransız moda tasarımcısı ve Chanel markasının kurucusu (d. 1883) 25 Ocak - Donald Winnicott, İngiliz psikanalist (d. 1896) 26 Şubat - Fernandel doğum adıyla Joseph Désiré Contandin, Fransız şarkıcı, komedyen ve sinema oyuncusu (d. 1903) 8 Mart - Harold Clayton Lloyd, Amerikalı oyuncu ve yönetmendir (d. 1893) 20 Mart - Falih Rıfkı Atay, Türk gazeteci, yazar, milletvekili (d. 1894) 6 Nisan - Igor Stravinsky, Rus besteci (d. 1882) 31 Mayıs Sinan Cemgil, Türk politik aktivist (d. 1944) Alpaslan Özdoğan, Türk politik aktivist (d. 1946) Kadir Manga, Türk politik aktivist (d. 1947) 1 Haziran - Hüseyin Cevahir, Türk eylemci ve THKP-C kurucularından (d. 1945) 4 Haziran - Georg Lukács, Macar Marksist filozof ve edebiyat bilimcisidir (ö. 1885) 11 Haziran - Roland Rohn, Alman mimar (d. 1905) 3 Temmuz - Jim Morrison, Amerikalı şarkıcı, söz yazarı, besteci ve şair (d. 1943) 6 Temmuz - Louis Daniel Armstrong, Amerikalı caz müzisyenidir (d. 1901) 18 Ağustos - Peter Fleming, İngiliz gazeteci, gezgin (d. 1907) 7 Eylül - Albert Caraco, Fransız asıllı Uruguay vatandaşı filozof, yazar, denemeci ve şair (d. 1919) 11 Eylül - Nikita Kruşçev, Sovyet devlet adamı ve Sovyetler Birliği Komünist Partisi Birinci Sekreteri (d. 1894) 13 Eylül - Lin Piao, asıl adı Lin Yurong, Çinli asker ve siyaset adamı (d. 1907) 12 Ekim - Vincent Eugene Craddock, rock and roll tarzının kurucusu olarak tanınmış Amerikalı müzisyen (d. 1935) 5 Aralık - Andrey Andreyev, Sovyet siyasetçi, bakan (d. 1895) 18 Aralık - Bobby Jones, Amerikalı golfçü (d. 1902)

2374

https://tr.wikipedia.org/wiki/1972

1972

Bu sayfada, 1972 yılında dünyada uluslararası önemi olan olaylarla, bu yılda doğan ve ölen kişiler yer alır. Türkiye'de yaşanan olaylarla ilgili 1972'de Türkiye sayfasına bakınız. Olaylar 3 Şubat - İran kar fırtınası başladı. 24 Mart - Gelmiş geçmiş en iyi filmlerden biri olarak gösterilen, Mario Puzo'nun aynı adlı romanından uyarlanan, Francis Ford Coppola'nın yönettiği, Marlon Brando ve Al Pacino'nun başrollerini paylaştığı Baba filmi, ABD'de gösterime girdi. 26 Mart - Bangladeş, Pakistan'dan bağımsızlığını ilan etti. 30 Haziran - İlk Artık Saniye gerçekleşmiştir. 13 Ekim - And Dağlarında uçak kazası 45 kişiyi taşıyan bir uçak And Dağları’na çarpıp düşmüş hayatta kalan 16 kişi ancak 23 Aralık 1972 günü kazanın üzerinden iki aydan uzun bir süre geçtikten sonra kurtarılabilmiştir 7 Aralık - Apollo 17 ile Ay'a son insanlı uçuş yapıldı. Tarihi bilinmeyenler Paul Allen ve Bill Gates 1972'de ilk şirketlerini; şimdiki adı Microsoft olan Traf-O-Data'yı kurdular. 1972 Münih Olimpiyatları'nda İsrailli sporcuların Filistinli mücahitler tarafından öldürülmesi, olimpiyatlara gölge düşürdü. Ford, Türkiye'de de çok beğenilen Granada modelinin üretimine başladı. İsveç başbakanı Olof Palme'nin ABD'nin Kuzey Vietnam'daki bombardımanlarını Nazi katliamlarına benzetmesi sonucunda ABD, İsveç ile diplomatik bağlantıyı kesti. Solaris filmi çekildi Doğumlar Ocak 1 Ocak - Lilian Thuram, Fransız futbolcu 1 Ocak - Handan Güçyılmaz, Türk haber spikeri sunucusu 5 Ocak - Sakis Rouvas, Yunan şarkıcı 1972 Paris Elia, Kıbrıs Rumu futbolcu Şebnem Sunar Küçük, Türk haber sunucusu, televizyoncu Pascal Nouma, Fransız futbolcu 8 Ocak - Burak Aydos, Türk şarkıcı 10 Ocak - Devrim Nas, Türk sinema ve dizi oyuncusu 13 Ocak - Ozan Doğulu, Türk müzisyen 15 Ocak - Kobe Tai, Asya asıllı Amerikalı bir porno yıldızı 29 Ocak - Engin Günaydın, Tokatlı oyuncu Şubat 3 Şubat - Mart Poom, Estonyalı futbolcu 17 Şubat - Denise Richards, Amerikalı sinema oyuncusu 17 Şubat - Billie Joe Armstrong, Amerikalı müzisyen 22 Şubat - Duane Swierczynski, Amerikalı gazeteci ve yazar 28 Şubat - Nejat İşler, Türk Aktör Mart 6 Mart - Shaquille O'Neal, NBA oyuncusu 11 Mart - Emre Törün, Türk oyuncu 21 Mart - Derartu Tulu, Etiyopyalı atlet 25 Mart - Phil O'Donnell, İngiliz futbolcu (ö. 2007) 27 Mart - Jimmy Floyd Hasselbaink, Hollandalı futbolcu 29 Mart - Hera Björk, İzlandalı şarkıcı Nisan 2 Nisan - Ashraf Saber, İtalyan atlet 6 Nisan - Yiğit Özşener, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu. 9 Nisan - Barış Falay, Türk oyuncu 8 Nisan - Chris Fehn, Slipknot'un perküsyon geri vokalcisi 12 Nisan - Şebnem Ferah, Türk rock müzik sanatçısı 13 Nisan - Qurban Qurbanov, Azeri futbolcu 17 Nisan - Jennifer Garner, oyuncu 22 Nisan - Anna Falchi, Fin-İtalyan oyuncu ve model 23 Nisan Demet Akalın, Türk oyuncu, şarkıcı ve manken Choky Ice, Macar pornografik film oyuncusu 27 Nisan - Silvia Farina Elia, İtalyan tenisçi 28 Nisan - Sevda Demirel, Türk model, şarkıcı, sinema oyuncusu ve program sunucusu. Mayıs 2 Mayıs - Dwayne Johnson, Amerikalı oyuncu, yapımcı ve profesyonel güreşçi 8 Mayıs - Darren Hayes, Avustralyalı şarkıcı, şarkı sözü yazarı ve besteci. 9 Mayıs - Lisa Ann, Amerikalı porno yıldızı 12 Mayıs - Pınar Aylin, Türk şarkıcı 19 Mayıs - Özcan Deniz, Türk şarkıcı, besteci ve oyuncu 22 Mayıs - Joana Preiss, Fransız oyuncu 27 Mayıs - Sibyl Buck, Amerikalı müzisyen ve model 31 Mayıs - Facundo Arana, Arjantinli oyuncu. Haziran 2 Haziran - Wentworth Miller, aktör 4 Haziran - Stoja, Sırp pop-folk şarkıcısı 12 Haziran - Aşkın Güngör, yazar 14 Haziran - Matthias Ettrich, Alman bilgisayar mühendisi 23 Haziran - Zinedine Zidane - Fransız futbolcu 29 Haziran - Serhat Tutumluer, Türk oyuncu. Temmuz 6 Temmuz - Ata Demirer, Türk komedyen, müzisyen ve dizi sinema oyuncusu 6 Temmuz - Levent Üzümcü, Türk oyuncu 6 Temmuz - Yonca Cevher,  Türk tiyatro, sinema, dizi oyuncusu ve seslendirme sanatçısı 8 Temmuz - Viorel Moldovan Rumen futbolcu 21 Temmuz - Catherine Ndereba, Kenyalı atlet Ağustos 3 Ağustos - Uğur Arslan, Türk şair, sunucu, TV programı yapımcıs 6 Ağustos - Geri Halliwell, şarkıcı 10 Ağustos - Turgut Kabaca, Türk sutopu oyuncusu ve yüzücü 12 Ağustos - Demir Demirkan, Türk şarkıcı 13 Ağustos - Hakan Altun, Türk şarkıcı 15 Ağustos - Ben Affleck, Amerikalı oyuncu 25 Ağustos - Gülben Ergen, Türk şarkıcı ve oyuncu 27 Ağustos - The Great Khali, Hint profesyonel güreşçi 30 Ağustos Cameron Diaz, Amerikalı oyuncu Pavel Nedved, Çek futbolcu Eylül 7 Eylül Markus Münch, Alman eski futbolcu Jean-Jacques Tizié, Fildişi Sahilli futbolcu 8 Eylül Ioamnet Quintero, Kübalı yüksek atlamacı Markus Babbel, Alman teknik direktör Tomokazu Seki, Japon seslendirme sanatçısı 27 Eylül - Gwyneth Paltrow, aktris 28 Eylül - Dita Von Teese, Amerikalı model 30 Eylül - John Campbell, Amerikalı müzisyen, Lamb of God'ın bass gitaristi Ekim 2 Ekim - Halis Karataş, Türk binici. 5 Ekim - Grant Hill, basketbolcu 17 Ekim Tarkan Tevetoğlu, Türk pop müzik şarkıcısı Eminem, Amerikalı rapçi, oyuncu Wyclef Jean, Amerikalı müzisyen ve söz yazarı 27 Ekim - Maria Mutola, Türk Mozambikli atlet Kasım 5 Kasım - İdil Fırat, Türk sinema ve dizi oyuncusu. 7 Kasım - Kazım Koyuncu, müzisyen (ö. 2005) 23 Kasım - Chris Adler, Amerikalı müzisyen, Lamb of God'ın bateristi 24 Kasım - Hüseyin Karadayı, Türk DJ, aranjör, prodüktör 25 Kasım - Mark Morton, Amerikalı müzisyen, Lamb of God'ın gitaristi Aralık 10 Aralık - Brian Molko, Placebo solisti 18 Aralık - Aleksandr Kodakovski, Donbass Savaşı'nda yer alan isyancı grupların komutanı 19 Aralık - Alyssa Milano, aktris 20 Aralık - Anja Rücker, Alman atlet 22 Aralık - Vanessa Chantal Paradis, Fransız oyuncu, müzisyen ve manken 29 Aralık - Jude Law, oyuncu 29 Aralık - Leonor Varela, Şilili oyuncu 30 Aralık - Daniel Amokachi, Nijerya'lı millî futbolcu Doğduğu gün ve ay bilinmeyenler Uğur Becerikli, edebiyatçı, roman yazarı, gazeteci. Ölümler 1 Ocak - Maurice Chevalier, Fransız oyuncu ve şarkıcı (d. 1888) 6 Ocak - Tevfik Rüştü Aras, (Atatürk dönemi Dışişleri bakanlarından (d. 1883) 22 Ocak - Boris Konstantinovich Zaytsev, Rus yazar (d. 1881) 29 Mart - Joseph Arthur Rank, İngiliz sanayici ve film yapımcısı (d. 1888) 16 Nisan - Yasunari Kavabata, Japon yazar 2 Mayıs - John Edgar Hoover, ABD federal polis örgütü FBI'ın kurucusu ve 1924-1972 arasında aralıksız olarak yöneticisi (d. 1895) 4 Mayıs - Edward Calvin Kendall, Amerikalı kimyager (d. 1886) 12 Mayıs - Arkadiy Plastov, sosyalist gerçekçilik akımının öncülerinden olan Rus Sovyet ressam (d. 1893) 9 Haziran - Rudolf Belling, Alman heykeltıraş (d. 1886) 22 Haziran - Paul Czinner, Macar asıllı film yönetmen ve yapımcısı (d. 1890) 2 Temmuz - Eduard Zuckmayer, Alman müzikolog (d. 1890) 9 Ağustos - Sıddık Sami Onar, İstanbul Üniversitesi eski rektörlerinden (d. 1898) 22 Ağustos - Orhan Seyfi Orhon, ozan, gazeteci ve yazar (d. 1890) 23 Ağustos - Arkadi Vasilyev, Sovyet yazar (d. 1907) 15 Eylül - Ulvi Cemal Erkin, Türk besteci (d. 1906)

2375

https://tr.wikipedia.org/wiki/1973

1973

Olaylar Ocak 1 Ocak - Birleşik Krallık, İrlanda ve Danimarka Avrupa Ekonomik Topluluğu üyesi oldu. 14 Ocak - Elvis Presley'in Hawaii'de verdiği Aloha From Hawaii konseri, uydu televizyon yayını aracılığıyla tüm dünyada 1 milyardan fazla kişi tarafından seyredildi. 28 Ocak - Türkiye'nin Los Angeles Başkonsolosu Mehmet Baydar ile Konsolos Bahadır Demir, Hınçak teşkilâtı üyesi 77 yaşındaki Gürgen Yanıkyan adlı bir Ermeni tarafından öldürüldü. Şubat 21 Şubat - Trablus - Kahire seferini yapan 114 sefer sayılı Libyan Arab Airlines uçağı, Sina Yarımadası üzerinde İsrail jetleri tarafından vurularak düşürüldü. Uçaktaki 108 kişi hayatını kaybetti, 5 kişi sağ olarak kurtuldu. Mart 26 Mart - Pembe dizi Yalan Rüzgârı, ABD'de yayınlanmaya başlandı. 27 Mart - 45. Akademi Ödülleri töreninde The Godfather, 8 dalda aday olduğu Oscar ödüllerinden "en iyi film ödülü" dahil olmak üzere üçünü kazandı. Nisan 3 Nisan - New York'ta dünyanın ilk cep telefonu görüşmesi gerçekleştirildi. 4 Nisan - Dünya Ticaret Merkezi'nin resmi açılışı yapıldı. 6 Nisan - Fahri Korutürk Türkiye Cumhuriyeti'nin 6. cumhurbaşkanı seçildi. Mayıs 3 Mayıs - Yapıldığı dönemde dünyanın en uzun binası olan Sears Kulesi'nin yapımı tamamlandı. Haziran 3 Haziran - Paris'te bir havacılık fuarı sırasında gösteri uçuşu yapan Tupolev Tu-144 yolcu uçağı, pilotunun uçağın kapasitesinin kaldıramayacağı manevralar yapmaya çalışması nedeniyle havada parçalanarak yerleşim birimlerinin üzerine düştü. Uçaktaki 6 ve yerdeki 8 kişi öldü. 4 Haziran - Para çekme makinesinin patenti alındı. 30 Haziran - 117 yıldan bu yana en uzun güneş tutulması öğleden sonra Türkiye saatiyle 14:00'te başladı. Türkiye'nin her yerinden izlenebildi. Temmuz 10 Temmuz - Bahamalar Birleşik Krallık'tan bağımsızlığını ilan etti. Ağustos 8 Ağustos - Dean Corll suç ortaklarından biri olan Elmer Wayne Henley tarafından öldürüldü. 23 Ağustos - Tıp literatürüne Stockholm sendromu ifadesini kazandıran, İsveç'in başkenti Stockholm'deki Norrmalmstorg Kreditbanken banka soygunu teşebbüsü gerçekleşti. Eylül 11 Eylül - Şili'de Augusto Pinochet liderliğindeki askeri darbe ile sosyalist başkan Salvador Allende devrildi. 18 Eylül - Batı Almanya ve Doğu Almanya BM üyesi oldu. Ekim 6 Ekim - Arap Ülkeleri ile İsrail arasında Yom Kippur Savaşı başladı. 14 Ekim - 1973 Türkiye genel seçimleri yapıldı. 17 Ekim - OPEC üyesi ülkelerin İsrail ve onu destekleyen ülkelere karşı başlattığı petrol ambargosu ile 1973 Petrol Krizi başladı. 25 Ekim - Yom Kippur Savaşı İsrail'in zaferiyle sona erdi. Kasım 17 Kasım - Atina Ulusal Teknik Üniversitesi öğrencileri Yunan askerî cuntasına karşı ayaklandılar. 25 Kasım - Yunan diktatörü Yeoryos Papadopulos, Tuğgeneral Dimitrios İoannidis'in liderliğindeki cunta tarafından askerî darbe ile devrildi. Aralık 7 Aralık - İslam Kalkınma Bankası kuruldu. 15 Aralık - Amerikan Psikiyatri Birliği, homoseksüelliği zihinsel hastalıklar için tanı ölçütü olan DSM-II kataloğundan çıkardı. 18 Aralık - Arapça, Birleşmiş Milletler'in altıncı resmi dili oldu. Tarihi bilinmeyenler Oppositions dergisi yayın hayatına başladı. Doğumlar Ocak 7 Ocak - Liu Bolin, Çinli sanatçı 9 Ocak - Sean Paul, Jamaikalı Dj & Şarkıcı 12 Ocak Hande Yener, Türk pop müzik sanatçısı Ibrahim Ba, Senegal asıllı Fransız futbolcu 14 Ocak - Giancarlo Fisichella, İtalyan Formula 1 pilotu 16 Ocak - Josie Davis, Amerikalı oyuncu 30 Ocak - Hakan Kaygusuz, Türk futbolcu Şubat 11 Şubat - Varg Vikernes, Norveçli müzisyen 22 Şubat - Şota Arveladze, Gürcü futbolcu ve teknik direktör 24 Şubat - Tuna Kiremitçi, çağdaş Türk yazardır. 25 Şubat - Bülent Özcan, çağdaş Türk şairidir. Mart 3 Mart - Killa Hakan, Türk rap sanatçısı ve söz yazarı 5 Mart - Nelly Arcan, Kanadalı romancı (ö. 2009) 5 Mart - Nicole Pratt, Avustralyalı tenisçi 7 Mart - Işın Karaca, Kıbrıs Türkü şarkıcı 16 Mart - Kutsi, Türk şarkıcı, besteci, söz yazarı ve oyuncu. 21 Mart - Hozan Beşir, Kürt şarkıcı. 25 Mart Dolunay Soysert, Türk oyuncu Marcin Wrona, Polonyalı senarist ve yönetmen (ö. 2015) 28 Mart - Eddie Fatu, Amerikalı güreşçi (ö. 2009). 29 Mart - Brandi Love, Amerikalı porno yıldızı Nisan 1 Nisan - Rachel Maddow, Amerikalı televizyon sunucusu, yorumcusu ve yazar 10 Nisan - Roberto Carlos - Brezilyalı futbolcu 11 Nisan - Jennifer Esposito, Amerikalı oyuncu 12 Nisan - Sylvinho, Brezilyalı futbolcu 19 Nisan - Binnur Kaya, Türk sinema ve dizi oyuncusu. 23 Nisan - Cem Yılmaz, Türk şovmen 24 Nisan - Damon Lindelof, Amerikalı senarist, yapımcı 30 Nisan - Akon, Senegal asıllı Amerikalı Müslüman R&B ve hip hop müzisyenidir Mayıs 10 Mayıs - Rüştü Reçber, Türk futbolcu 14 Mayıs - Hakan Ünsal, Türk futbolcu 19 Mayıs - Servet Kocakaya, Türk şarkıcı 22 Mayıs Nikolaj Lie Kaas, Danimarkalı oyuncu Danny Tiatto, Avustralyalı futbolcu Haziran 4 Haziran - Cem Belevi, Türk pop ve fantezi şarkıcı 27 Haziran - Özge Fışkın, Türk şarkıcı 30 Haziran Devrim Saltoğlu, Türk oyuncu Şevket Çoruh, Türk oyuncu Temmuz 3 Temmuz Jorge Andrés Boero, Arjantinli motosiklet yarışçısı (ö. 2012) Patrick Wilson, Amerikalı sinema, tiyatro oyuncusu ve şarkıcı. 12 Temmuz - Umut Akyürek,Türk sanat müziği sanatçısı 25 Temmuz - Bendeniz, Türk şarkıcı 30 Temmuz - Ümit Davala, Türk futbolcu Ağustos 5 Ağustos - Bora Öztoprak, Türk şarkıcı 6 Ağustos - Asia Carrera, Amerikalı porno film oyuncusu 9 Ağustos - Filippo Inzaghi, İtalyan futbolcu 11 Ağustos - Frank Caeti, Amerikalı oyuncu ve seslendirme sanatçısı 15 Ağustos - Natallia Sazanoviç, Beyaz Rus heptatlet 20 Ağustos - Elif İnci, Türk oyuncu 21 Ağustos - Robert Malm, Togolu futbolcu 25 Ağustos - Fatih Akın, Türk asıllı Alman yönetmen, senarist ve yapımcı. 27 Ağustos - Burak Kut, Türk şarkıcı, besteci, söz yazarı ve oyuncu Eylül 2 Eylül - Hande Ataizi, Türk oyuncu 5 Eylül - Kaan Tangöze, Duman grubu vokalisti Nedim Akbulut, Türk eski futbolcu ve teknik direktör Rose Arianna McGowan, Amerikalı sinema oyuncusu 6 Eylül - Carlo Cudicini, İtalyan futbolcu 8 Eylül María Eugenia Vidal, Buenos Aires eyalet valisi Ali Kemal Tüfekçi, Türk yelkenci Hamis ed-Dusari, Suudi futbolcu (ö. 2020) 12 Eylül - Paul Walker, Amerikalı oyuncu 13 Eylül - Fabio Cannavaro, İtalyan futbolcu 14 Eylül Vincent Cespedes, Fransız filozof ve yazar Andrew Lincoln, İngiliz oyuncu 17 Eylül - Alberto Chaíça, Portekizli uzun mesafe koşucusu 18 Eylül - Hikari Tichibana, Japon seslendirme sanatçısı 20 Eylül - Cansel Elçin, Türk sinema ve televizyon oyuncusu 21 Eylül - Michael Sauser, İsviçreli avukat ve dünya rekoru sahibi 29 Eylül Doğan Duru, Redd'in solisti, söz yazarı, besteci, tenör Güneş Duru, Redd'in gitaristi, söz yazarı, arkeolog, öğretim görevlisi Ekim 3 Ekim - Lena Headey, İngiliz film oyuncusu 7 Ekim - Sami Hyypiä, Finlandiyalı futbolcu 19 Ekim - Okan Buruk, Türk futbolcu 29 Ekim - Ayla Çelik, Türk şarkıcı, besteci, söz yazarı 31 Ekim - Arzum Onan, Türk oyuncu ve manken Kasım 11 Kasım - Şevval Sam, Türk oyuncu, şarkıcı 15 Kasım - Nâlân, Türk şarkıcı Fernanda Serrano, Portekizli model ve oyuncu Aralık 4 Aralık - Ferry Corsten, Hollandalı trance prodüktörü, DJ. 7 Aralık - İbrahim Kutluay, Türk basketbolcu. 13 Aralık - Emre Aşık, Türk futbolcu. Ölümler Ocak 15 Ocak - Andrey Dulson, Sovyet bilim insanı (d. 1900) 22 Ocak - Lyndon B. Johnson, ABD eski başkanı (d. 1908) 24 Ocak - Ali Haydar Yıldız, Kürt asıllı Türk eylemci ve TKP/ML-TİKKO kurucularından. Şubat Mart 21 Mart - Âşık Veysel Şatıroğlu (d. 1894) 26 Mart - Noël Coward İngiliz oyuncu ve yazar, (d. 16 Aralık, 1899) Nisan 8 Nisan - Pablo Picasso, İspanyol ressam (d. 1881) 21 Nisan - Kemal Tahir, Türk roman yazarı ve düşünürü (d. 1910) Mayıs 5 Mayıs - Arkadaş Zekai Özger, Türk şair 11 Mayıs - Grigori Kozintsev, Sovyet sinema yönetmeni (d. 1905) 18 Mayıs - İbrahim Kaypakkaya, 68 kuşağının devrimci önderlerinden. Haziran 18 Haziran - Roger Delgado (d. 1918) 20 Haziran - Robert Smithson (d. 1938) Temmuz 20 Temmuz - Bruce Lee (d. 1940) Ağustos 6 Ağustos - Fulgencio Batista, Küba devlet başkanı (d. 1901) 9 Ağustos - Christian Arhoff, Danimarkalı sahne ve sinema oyuncusu (d. 1893) Eylül 2 Eylül - J.R.R. Tolkien, (d. 1892) 11 Eylül - Salvador Allende, (d. 1903) 16 Eylül - Víctor Jara (d. 1932), Şilili sanatçı Ekim 2 Ekim Cemal Sahir Kehribarcıoğlu, Türk besteci ve operet sanatçısı (d. 1900) Paavo Nurmi, Fin atlet (d. 1897) Kasım 5 Kasım - İsmail Dümbüllü (d. 1897) Aralık 25 Aralık - İsmet İnönü (d. 1884) Ölüm günü ve ayı bilinmeyenler Nelly Arcan, Kanadalı roman yazarı

2376

https://tr.wikipedia.org/wiki/1974

1974

Olaylar 20 Ocak - F-16 Fighting Falcon ilk uçuşunu gerçekleştirdi. 26 Ocak - İzmir - İstanbul seferini yapan 301 sefer sayılı Türk Hava Yolları uçağı kalkış esnasında düştü. 66 kişi hayatını kaybetti, 7 kişi sağ kurtuldu. 1 Şubat - Brezilya'nın São Paulo kentinde bir gökdelende meydana gelen yangına 179 kişi öldü. 7 Şubat - Grenada bağımsızlığını ilan etti. 3 Mart - İstanbul - Paris - Londra seferini yapan 981 sefer sayılı Türk Hava Yolları uçağı, arka kargo kapısındaki tasarım hatası sebebiyle Paris'ten havalandıktan kısa süre sonra düştü. Uçaktaki 346 kişiden kurtulan olmadı. 18 Mart - 1973 Petrol Krizi'ne sebep olan OPEC ülkelerinin petrol ambargosu sona erdi. 29 Mart - Volkswagen, Golf modelinin üretimine başladı. 6 Nisan - İsveçli pop grubu ABBA, Waterloo şarkısıyla 1974 Eurovision Şarkı Yarışması'nı kazandı. 18 Nisan - İtalya'da Kızıl Tugaylar örgütü savcı Mario Sossi'yi kaçırdı. 25 Nisan - Karanfil Devrimi. Portekiz'de sol görüşlü subay ve askerlerin gerçekleştirdiği kansız darbe sonucunda Estado Novo sonlandırılarak demokrasiye geçildi. 18 Mayıs - Hindistan, ilk başarılı atom bombası denemesini gerçekleştirerek, bu başarıya ulaşan altıncı ülke oldu. 26 Haziran - ABD'nin Ohio eyaletinde bulunan Troy şehrindeki Marsh Süpermarket'in kasasında işlenen bir paket sakız, dünyada barkodla satılan ilk ürün oldu. 7 Temmuz - Batı Almanya finalde Hollanda'yı 2-1 mağlup ederek 1974 FIFA Dünya Kupası'nın sahibi oldu. 15 Temmuz - Kıbrıs'ta Nikos Sampson önderliğinde yapılan darbeyle devlet başkanı Makarios iktidardan indirildi. ABD'de TV spikeri Christine Chubbuck, girdiği bunalım sonucu televizyon canlı yayını sırasında tabancayla intihar etti. 20 Temmuz - Kıbrıs Harekâtı. Türk Silahlı Kuvvetleri, Yunan cuntasının Kıbrıs Cumhuriyeti anayasal düzenine fiilen müdahale etmesinden dolayı adaya çıkartma yaptı. 23 Temmuz - Yunanistan'da Askerî Cunta iktidarı sona erdi. 8 Ağustos - Watergate skandalı sonucunda ABD Başkanı Richard Nixon görevinden istifa etti. 14 Ağustos - Kıbrıs'ta İkinci Barış Harekatı başladı. Türk birlikleri adanın %37'sini ele geçirdi. 8 Eylül - Tel Aviv - New York seferini yapan 841 sefer sayılı TWA uçağı, aktarma yaptığı Atina'dan kalkışından kısa süre sonra kargo bölümüne yerleştirilen bombanın patlaması sonucu İyonya Denizi'ne düştü. Uçaktaki 88 kişiden kurtulan olmadı. 12 Eylül - Etiyopya imparatoru Haile Selassie, Sovyetler Birliği tarafından desteklenen bir darbe ile tahtından indirildi. 13 Aralık - Malta'da cumhuriyet ilan edildi. 24 Aralık - Avustralya'nın Darwin kenti, Tracy Kasırgası yüzünden tamamen yok oldu ve yeniden inşa edilmek zorunda kalındı. Tarihi bilinmiyor - Ernő Rubik, Rubik Küpü'nü icat etti. Tarihi bilinmiyor - Pepsi, Sovyetler Birliği'nde faaliyet göstermesine izin verilen ilk Amerikan şirketi oldu. Doğumlar Ocak 27 Ocak - Ole Einar Bjørndalen, Norveçli biatlet 30 Ocak Christian Bale, İngiliz sinema oyuncusudur Abdüzzâhir es-Saka, Mısırlı futbolcu Şubat 7 Şubat - Steve Nash, Kanada doğumlu basketbolcu 14 Şubat Gina Lynn, Porto Rikolu porno oyuncusu Valentina Vezzali, İtalyan eskrimci ve politikacı 19 Şubat - Lezley Zen, Amerikalı porno yıldızı 22 Şubat - James Blunt, İngiliz şarkıcı 27 Şubat - Mevlüt Miraliyev, Azeri judocu Mart 9 Mart - Yuriy Bilonoh, Ukraynalı gülleci Nisan 8 Nisan - Batuhan Mutlugil, Duman grubunun gitaristi 11 Nisan - Tricia Helfer, Kanadalı oyuncu 15 Nisan - Danny Way, profesyonel kaykaycı 16 Nisan - Toygar Işıklı, Türk müzisyen 19 Nisan - Başak Köklükaya, Türk oyuncu Mayıs 7 Mayıs - Breckin Meyer, sinema oyuncusu 12 Mayıs - Tolga Çevik, oyuncu ve komedyen 16 Mayıs - Laura Pausini, İtalyan şarkıcısı 17 Mayıs Paolo Briguglia, İtalyan oyuncu Gürkan Uygun, Türk oyuncu 31 Mayıs - Kenan Doğulu, Türk şarkıcı, söz yazarı, besteci ve albüm yapımcısı Haziran 1 Haziran - Alanis Morissette, müzisyen 4 Haziran - Murat Başaran, Türk şarkıcı 18 Haziran - Kenan İmirzalıoğlu, Türk aktör 24 Haziran Sinan Şamil Sam, Türk profesyonel boksör (ö. 2015) Onur Ünlü, Türk senarist, yönetmen, yapımcı, şair, müzisyen ve oyuncu 28 Haziran - Yiğit Arı, Türk tiyatrocu 30 Haziran - Doğuş, Türk şarkıcı Temmuz 13 Temmuz - Jarno Trulli, İtalyan Formula 1 pilotu 23 Temmuz - Barış Özcan Türk youtuber ve hikaye anlatıcı 30 Temmuz - Hilary Swank, iki Akademi Ödülü kazanmış Amerikalı sinema oyuncusu. Ağustos 1 Ağustos - Leonardo Jardim, Portekizli teknik direktör 20 Ağustos - Misha Collins, Amerikalı aktör 25 Ağustos - Ege Göktuna, Türk müzisyen, hukukçu, akademisyen. Eylül 4 Eylül - Oğuz Aksaç, Türk halk müziği sanatçısı 7 Eylül Stéphane Henchoz, İsviçreli millî futbolcu Mario Frick, Lihtenştaynlı eski futbolcu Antonio McDyess, Amerikan basketbol oyuncusu Harold Wallace, Kosta Rikalı millî futbolcu ve teknik direktör 8 Eylül Marios Agatokleus, Kıbrıslı futbolcu Yaw Preko, Ganalı futbolcu Takaaki Nakamura, Japon futbolcu Marius van Heerden, Güney Afrikalı orta mesafe koşucusu (ö. 2021) 9 Eylül - Ece Uslu, Türk oyuncu 10 Eylül Hande Fırat, Türk muhabir ve televizyoncu Ebru Cündübeyoğlu, Türk oyuncu ve şarkıcı 17 Eylül - Yonca Lodi, Türk şarkıcı 23 Eylül - Matt Hardy, Amerikalı güreşçi 30 Eylül - Daniel Wu, Çin asıllı Amerikalı yönetmen, yapımcı ve aktör Ekim 1 Ekim - Canan Çiftel, Türk oyuncu ve seslendirme sanatçısı 2 Ekim - Michelle Krusiec, Amerikalı film oyuncusu. 4 Ekim - Kubat, Türk halk müziği sanatçısı, söz yazarı 7 Ekim Bertuğ Cemil, Türk şarkıcı Charlotte Perrelli, İsveçli şarkıcı ve oyuncu 12 Ekim - Ebru Gündeş, Türk şarkıcı, sunucu ve oyuncu 14 Ekim - Tümer Metin, Türk futbolcu 26 Ekim - Nihan Özcan, Türk oyuncu Kasım 5 Kasım - Angela Gossow, İsveçli melodik death metal grubu Arch Enemy'nin kadın vokalisti. 8 Kasım - Masashi Kishimoto, Naruto'nun çizeri ünlü mangaka 9 Kasım - Alessandro Del Piero, İtalyan futbolcu Aralık 11 Aralık- Rey Mysterio, Meksika asıllı Amerikalı Amerikan Güreşçisi 24 Aralık - Marcelo Salas, Şilili futbolcu 25 Aralık - Rober Hatemo, Türk şarkıcı Doğum günü ve ayı bilinmeyenler ??? - Murat Canbaş, sporcu. 1992 Dünya Okullar Şampiyonu ve 1993 Dünya Gençler Şampiyonu (ö. 1994). Ölümler Ocak 2 Ocak - Neva Gerber, Amerikalı sinema oyuncusu (d. 1894) 14 Ocak - Seyfi Demirsoy, TÜRK-İŞ Konfederasyonu eski başkanı (d. 1920) 31 Ocak - Samuel Goldwyn, Amerikalı film yapımcısı Şubat Mart Nisan 2 Nisan - Georges Pompidou, Fransa Cumhurbaşkanı (d. 1911) Mayıs 9 Mayıs - Turgut Zaim, Türk ressam (d. 1906) 14 Mayıs - Jean Daniélou, Kardinal ilan edilen Fransız Cizvit patrolog (d. 1905) 25 Mayıs - Ulvi Uraz, Türk tiyatro sanatçısı (d. 1921) Haziran Temmuz 1 Temmuz - Juan Perón, Arjantin Devlet Başkanı 13 Temmuz - Patrick Maynard Stuart Blackett, Baron Blackett, LN, CH, RSÜ, Bulut odası, Kozmik ışın ve paleomanyetizma üzerine çalışmaları için bilinen İngiliz deneysel fizikçi. 21 Temmuz - Albay Halil İbrahim Karaoğlanoğlu, 1974 Kıbrıs Barış Harekâtı'nda Kıbrıs'a ilk çıkan alayın komutanı Ağustos 8 Ağustos - İsmail Galip Arcan, oyun yazarı, tiyatro ve sinema oyuncusu (d. 1894) Eylül 27 Eylül - Feridun Nafiz Uzluk, Türk tıp tarihinin öncü isimlerinden (d. 1902) Ekim 25 Ekim - Fahrettin Altay, Kurtuluş Savaşı komutanı (d. 1880) Kasım 1 Kasım - Lajos Zilahy, Macar yazar (d. 1891). 24 Kasım - Robert Charles Zaehner, İngiliz din tarihçisi ve eğitimci 29 Kasım - James J. Braddock, Amerikalı boksör (d. 1905) Aralık 13 Aralık - Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Türk yazar (d. 1889)

2377

https://tr.wikipedia.org/wiki/1975

1975

Olaylar 6 Ocak - Yarışma programı Wheel of Fortune, ABD'de yayın hayatına başladı. 30 Ocak - THY'nin Bursa isimli yolcu uçağı, elektriklerin kesik olmasından dolayı Yeşilköy Havaalanı'na inemeyince Marmara Denizi'ne düştü. Uçakta bulunan 42 kişiden kurtulan olmadı. 5 Şubat - Amerikan Kongresi, Türkiye'ye silah ambargosu uygulanmasını kabul etti. 11 Şubat - Madagaskar devlet başkanı Richard Ratsimandrava, göreve gelişinin altıncı gününde suikaste uğrayarak öldü. 13 Şubat - Kıbrıs Türk Federe Devleti kuruldu. Devlet Başkanlığı'na Rauf Denktaş getirildi. 22 Mart - Hollandalı Teach-In grubu, Ding-A-Dong şarkısıyla 1975 Eurovision Şarkı Yarışması'nı kazandı. Türkiye'nin ilk kez yer aldığı yarışmada Semiha Yankı, Seninle Bir Dakika ile 13. oldu. 25 Mart - Suudi Arabistan Kralı Faysal, yeğeni tarafından vurularak öldürüldü. 1 Nisan - Ondokuz Mayıs Üniversitesi kuruldu. 4 Nisan Microsoft firması kuruldu. Operation Babylift kapsamında Vietnamlı öksüz, yetim bebek ve çocukları Vietnam'dan Filipinler'e götüren ABD Hava Kuvvetleri'ne ait C-5 nakliye uçağı, kalkışından yarım saat sonra teknik arıza nedeniyle pirinç tarlasına çakıldı. 78'i çocuk 155 kişi öldü. 5 Nisan - İki kozmonotu Salyut 4 uzay istasyonuna taşıyan Soyuz 18-1 uzay aracı teknik arıza nedeniyle yörüngeye ulaşamadan düştü. Kozmonotlar sağ olarak kurtuldu. 12 Nisan - Süleyman Demirel'in kurduğu Milliyetçi Cephe hükûmeti TBMM'den güvenoyu aldı. 13 Nisan - Lübnan'nın başkenti Beyrut'a dört Hristiyan Falanjiste karşılık 27 Filistinlinin öldürülmesiyle Lübnan İç Savaşı başladı. 16 Nisan - Amerikan Temsilciler Meclisi, 24 Nisan tarihini, 'Ermenilere karşı işlenen insanlık dışı suçları anma günü' kabul etti. 17 Nisan - Kamboçya'da, Pol Pot liderliğindeki Kızıl Kmer'lerin başkent Phnom Penh'i ele geçirmesiyle iç savaş sona erdi. 20 Nisan - Türkiye'nin Beyrut basın danışmanının otomobili Ermeni teröristlerce bombalandı. 30 Nisan - Kuzey Vietnam birliklerinin başkent Saigon'a girmesiyle Vietnam Savaşı, komünistlerin galibiyeti ile sona erdi. 11 Haziran - Gerçekleştirilen referandum sonucunda Yunanistan cumhuriyet oldu. 20 Haziran - Jaws gösterime girdi. 24 Haziran - Diyarbakır'a bir gezi düzenleyen MHP Genel Başkanı Alparslan Türkeş'in kente gelmesiyle olaylar çıktı. Biri asker üç kişi öldü, 46 kişi ağır yaralandı. 25 Haziran - Mozambik, Portekiz'den bağımsızlığını ilan etti. 20 Temmuz - Merkezi İzmir olmak üzere yeni kurulan Ege Ordusu göreve başladı. 25 Temmuz - Türkiye, ABD'ye Türkiye'deki ortak savunma üsleri anlaşmalarının geçersiz olduğunu, İncirlik Üssü dışındakilere Türk Bayrağı çekileceğini bildirdi. 29 Temmuz - Genelkurmay Başkanlığı, İncirlik dışındaki ABD üslerinin devralındığını açıkladı. 4 Ağustos - Kıbrıs Harekâtı dolayısıyla 20 Temmuz 1974'te ilan edilen sıkıyönetim kaldırıldı. 8 Ağustos - Çin'in Henan eyaletinde bulunan Banqiao Barajı, Nina Tayfunu sebebiyle çöktü. 230 bin insan öldü. 5 Eylül - Charles Manson Çetesi üyesi Lynette Fromme, Sacramento'da ABD Başkanı Gerald Ford'a suikast girişiminde bulundu. Fromme tabancasının şarjörüne mermi sürmeyi unuttuğu için girişimi başarısızlıkla sonuçlandı. 6 Eylül - Diyarbakır, Lice'de meydana gelen 6.6 şiddetindeki depremde 2.385 kişi öldü, 7 bine yakın ev yıkıldı. 22 Eylül - Kendisine karşı ilk suikast girişiminden 17 gün sonra ABD başkanı Gerald Ford, San Francisco'da Sara Jane Moore tarafından düzenlenen ikinci bir silahlı suikast girişiminden de yara almadan kurtuldu. 30 Eylül - Boeing AH-64 Apache ilk uçuşunu gerçekleştirdi. 31 Ekim - Queen'in Bohemian Rhapsody single'ı piyasaya sürüldü. 11 Kasım - Angola, Portekiz'den bağımsızlığını ilan etti. 22 Kasım - Monarşi İspanya'ya geri döndü; Juan Carlos İspanya kralı oldu. 25 Kasım - Surinam, Hollanda'dan bağımsızlığını ilan etti. 21 Aralık - Aralarında Çakal Carlos'un da bulunduğu 6 kişilik terörist grup, Viyana'da düzenlenen OPEC konferansını basarak, aralarında 10 ülkenin petrol bakanlarının da olduğu 70 kişiyi rehin aldı. 25 Aralık - İngiliz Heavy metal grubu Iron Maiden, Londra'da kuruldu. Tarihi bilinmeyenler Birleşmiş Milletler tarafından Uluslararası Kadınlar Yılı olarak ilan edildi. Lyme hastalığı tanımlandı. Dünya nüfusu Nobel Ödülleri Fizik - Aage Niels Bohr, Ben Roy Mottelson, Leo James Rainwater Kimya - John Warcup Cornforth, Vladimir Prelog Tıp - David Baltimore, Renato Dulbecco, Howard Martin Temin Edebiyat - Eugenio Montale Barış - Andrei Dmitrievich Sakharov Ekonomi - Leonid Kantorovich, Tjalling Koopmans Doğumlar Ocak 1 Ocak - Marc Paquet, Kanadalı oyuncu 3 Ocak - Alptekin Cevherli, Türk siyasetçi ve yazar 3 Ocak - Aneta Germanova, Bulgar millî voleybolcu 4 Ocak - Carlo Levi, İtalyan ressam, yazar, doktor, aktivist, antifaşist 19 Ocak - Alexander Yordanov, Bulgar futbolcu 28 Ocak - Susana Feitor, Portekizli yürüyüşçü Şubat 5 Şubat - Giovanni van Bronckhorst, Endonezya asıllı Hollandalı futbolcu 22 Şubat - Drew Barrymore, Amerikalı aktris Mart 10 Mart - DJ Aligator, Iran asıllı Danimarkalı DJ, prodüktör 27 Mart - Fergie (Stacy Ferguson), Amerikalı pop-R&B şarkıcısı 28 Mart - Alper Yılmaz, Türk basketbolcu Nisan 6 Nisan - Zach Braff, Amerikalı aktör, yönetmen ve senarist 8 Nisan - Funda Arar, Türk rock ve Arabesk-rock sanatçısı 14 Nisan - Veronika Zemanova, Çek pornografik film yıldızı, şarkıcı ve model 20 Nisan - Esra Dalfidan, Türk asıllı Alman caz şarkıcısı 18 Nisan - Kerim Tekin, Türk pop müziği sanatçısı (ö. 1998) 29 Nisan - Ziynet Sali, Türk şarkıcı Mayıs 2 Mayıs - Ahmed Hassan, Mısırlı orta saha ve forvet oyuncusu 8 Mayıs Enrique Iglesias, İspanyol şarkıcı, aktör, model ve söz yazarı Mehmet Günsür, Türk oyuncu 10 Mayıs - Merih Ermakastar, Türk şarkıcı ve sinema oyuncusu 17 Mayıs - Laura Voutilainen, Fin şarkıcı 19 Mayıs Eva Polna, Rus şarkıcı, söz yazarı ve besteci Jonas Renkse, İsveçli şarkıcı Ozan Güven, Türk oyuncu 31 Mayıs - Merle Dandridge, Japon-Amerikalı oyuncu ve seslendirme sanatçısı Haziran 4 Haziran - Angelina Jolie, Amerikalı aktris 7 Haziran - Allen İverson, Amerikalı NBA oyuncusu 13 Haziran - Toni Ribas, İspanyol porno aktörü 20 Haziran - Uğur Taner, Türk yüzücü 30 Haziran - Ralf Schumacher, Alman Formula 1 pilotu Temmuz 1 Temmuz - Tatyana Tomaşova, Rus atlet 5 Temmuz - Ai Sugiyama, Japon profesyonel tenis oyuncusu 6 Temmuz - Curtis James Jackson III ya da bilinen adıyla 50 Cent, Amerikalı rap müzik sanatçısı 9 Temmuz - Anthony Parker, Amerikalı basketbolcu 20 Temmuz - Yusuf Şimşek, Türk Millî Futbolcu 22 Temmuz - Aslı Der, Türk yazar 24 Temmuz - Torrie Wilson, Amerikalı model ve güreşçi 27 Temmuz - Serkan Çeliköz, besteci, aranjör, prodüktör,müzisyen, maSKott grubu üyesi 30 Temmuz - Cherie Priest, Amerikalı yazar Ağustos 7 Ağustos Charlize Theron, Güney Afrikalı aktris Koray Candemir, Maskott grubunun solisti, gitaristi, söz yazarı, besteci, prodüktör 10 Ağustos - İlhan Mansız, Türk futbolcu 12 Ağustos - Burcu Güneş, Türk pop müzik sanatçısı, söz yazarı 12 Ağustos - Casey Affleck, Amerikalı oyuncu 23 Ağustos - Bünyamin Sudaş, Türk halterci 27 Ağustos - Arkın Gelenbe, Türk oyuncu Eylül 1 Eylül - R. Kan Albay, Flaman film yönetmeni ve aktör 7 Eylül Esra Balamir, Türk model, şarkıcı, oyuncu ve televizyon sunucusu Zeynep Günay Tan, Türk yönetmen 8 Eylül Julie Le Breton, Kanadalı oyuncu Larenz Tate, Amerikalı sinema oyuncusu Kobi Farhi, İsrailli ses sanatçısı ve Oryantal metal grubu Orphaned Land'in kurucusu Lee Eul-yong, Güney Koreli futbolcu 17 Eylül - Tayna Lawrence, Jamaikalı atlet 20 Eylül - Asia Argento, İtalyan sinema oyuncusu ve yönetmen 24 Eylül - Ahmet Saraçoğlu, Tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu 30 Eylül - Marion Cotillard, Fransız aktris Ekim 12 Ekim - Fettah Can, Türk şarkıcı, besteci, söz yazarı ve aranjör 17 Ekim Anne Kremer, Lüksemburglu profesyonel tenis oyuncusu Burak Güven, Mor ve Ötesi grubu üyesi, bas gitarist, şarkı yazarı, geri vokal/vokal 20 Ekim - Sevinç Erbulak, Türk aktris 25 Ekim - Ali Eren Beşerler, Türk Millî eski Futbolcu Kasım 2 Kasım - Sinan Sümer, Türk dizi ve sinema oyuncusu 9 Kasım - Isabelle Dumont, Fransız büyükelçi 14 Kasım - Nazmi Avluca, grekoromende Dünya ve Avrupa şampiyonu, Türk millî güreşçi Aralık 3 Aralık - Cristina Llanos, İspanyol şarkıcı, besteci ve gitarist 5 Aralık - Alper Kul, Türk oyuncu 19 Aralık - Cosmin Contra, Rumen futbolcu Doğum günü ve ayı belli olmayanlar, Aslı Perker, Türk gazeteci, yazar Aylin Yıldızoğlu, Türk basketbol oyuncusu Ayça Bingöl, Tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu Ölümler Ocak 5 Ocak - Arif Nihat Asya, Türk şair 5 Ocak - Gottlob Berger, II. Dünya Savaşı esnasında Nazi Almanyası'nda Obergruppenführer rütbesinde bir Nazi savaş suçlusu 6 Ocak - Ahmet Caferoğlu, Anadolu ağızları üzerindeki çalışmalarıyla ünlü dilbilimci 18 Ocak - Arif Müfid Mansel, Türk arkeolog 24 Ocak - Erich Kempka, Nazi Almanyası'nda yarbay, Adolf Hitler'in şoförü ve Allgemeine SS üyesi 30 Ocak - Şerafettin Ayhan, Türk siyasetçi Şubat 3 Şubat - Ümmü Gülsüm, Mısır'lı Arap ses sanatkarı 4 Şubat - Mehmet Muhlis Ete, Türk siyasetçi 5 Şubat - Mehmet Orhan Mersinli, Türk siyasetçi. 6 Şubat - Kenryō Satō, Japon topçu ve kurmay subayı 8 Şubat - Robert Robinson, İngiliz kimyager 10 Şubat - Hüseyin Ataman, Türk siyasetçi 11 Şubat - Cemal Hüsnü Taray, Türk siyasetçi 12 Şubat - Vedat Dicleli, Türk siyasetçi 14 Şubat - Julian Huxley, İngiliz evrimsel biyolog 22 Şubat - Nejdet Sançar, Türkçü ve Turancı eğitimci yazar 24 Şubat - Nikolay Bulganin, Rus asker ve siyaset adamı 25 Şubat Elijah Muhammed, ABD'de İslam Ümmeti olarak da bilinen Amerikan İslam Misyonu adlı Siyah hareketinin önderi Marcia Trimble, cinayete kurban giden çocuk Mart 8 Mart - George Stevens, Amerikalı yapımcı, yönetmen, senarist 13 Mart - İvo Andriç, Nobel Edebiyat Ödülü sahibi Sırp ve Hırvat yazar 14 Mart - Susan Hayward, Oskar ödülü almış Amerikalı sinema oyuncusu 15 Mart - Aristotle Onassis, Yunan armatör ve iş insanı 25 Mart - Faysal bin Abdül Aziz, Suudi Arabistan Kralı Nisan 5 Nisan - Çan Kay Şek, Çin doğumlu Tayvanlı asker ve siyasetçi 12 Nisan - Josephine Baker, kadın dansçı ve şarkıcı 13 Nisan - François Tombalbaye, Çad'ın ilk cumhurbaşkanı olarak görev yapmış olan bir öğretmen ve sendika aktivisti 14 Nisan - Fredric March, iki kez Oscar, iki kez Tony ödülü sahibi Amerikalı sinema ve tiyatro oyuncusu 19 Nisan - Bijan Cezani, İranlı Marksist entelektüel 21 Nisan - Pascoal Ranieri Mazzilli, Brezilya'nın devlet başkanı Mayıs 7 Mayıs - Johannes Krüger, Alman mimar (d. 1890) 8 Mayıs - Avery Brundage, Amerikalı atlet, spor yöneticisi, sanat koleksiyoncusu ve hayırsever 13 Mayıs - Marguerite Perey, Fransız fizikçi 14 Mayıs - Ernst Alexanderson, İsveç asıllı Amerikalı elektrik mühendisi 15 Mayıs - Lung Chien, Hong Konglu film yönetmeni, aktör ve senarist 17 Mayıs - İsmail Hakkı Gedik, Türk siyasetçi 18 Mayıs - Kasimir Fajans, Polonya asıllı Amerikalı kimyacı 20 Mayıs - Barbara Hepworth, İngiliz heykeltıraş ve sanatçı Haziran 3 Haziran - Eisaku Satō, Japon siyasetçi, 3 dönem Japon başbakanı 6 Haziran - Hiroshi Ōshima, Japon İmparatorluğu'nun korgenerali ve II. Dünya Savaşı sırasında Berlin Büyükelçisi 14 Haziran - Sadık Tekin Müftüoğlu, Türk siyasetçi 26 Haziran - Lübov Petrovna Orlova, Sovyetler Birliği'nin tanınmış sinema ve tiyatro oyuncusu ve şarkıcı 28 Haziran - Rod Serling, Amerikalı senarist, televizyon yapımcısı ve anlatıcı Temmuz 5 Temmuz - Otto Skorzeny, Nazi Subayı 6 Temmuz - Reşat Ekrem Koçu, Türk tarihçi ve yazar (d. 1905) 9 Temmuz - Franz Six, Nazi Subayı 12 Temmuz - Latife Uşşaki, Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk'ün dul eşi (d. 1898) 14 Temmuz - Fahri Belen, Türk asker ve siyasetçi Ağustos 15 Ağustos Harun Karadeniz, 1960'lı yılların öğrenci liderlerinden Mucibur Rahman, Bangladeş'in ilk başbakanı ve devlet başkanı 23 Ağustos - Faruk Gürler, Türk Silahlı Kuvvetleri'nin 15. Genelkurmay Başkanı 27 Ağustos - Haile Selassie, Etiyopya'nın son imparatoru 29 Ağustos - Éamon de Valera, İrlandalı siyaset ve devlet adamı Eylül 9 Eylül - Minta Durfee,sessiz sinema dönemi oyuncularından Amerikalı aktris 20 Eylül - Saint-John Perse,Fransız şair ve diplomat 21 Eylül - Bedri Rahmi Eyüboğlu, ressam ve şair (d. 1913) 26 Eylül - Ahmet Danyal Topatan, sinema, tiyatro ve dizi oyuncusu 27 Eylül - Türkân Örs Baştuğ, Türk öğretmen, milletvekili Ekim 22 Ekim - Arnold Joseph Toynbee, İngiliz tarihçi 22 Ekim - Daniş Tunalıgil, Türk diplomat ve Türkiye'nin Viyana Büyük Elçisi 24 Ekim - İsmail Erez, Türk diplomat ve Türkiye'nin Paris Büyükelçisi Kasım 2 Kasım - Pier Paolo Pasolini, İtalyan film yönetmeni, senarist, şair 6 Kasım - Ernst Hanfstaengl, Nazi Almanyası'nda Adolf Hitler için çalışan yabancı basın sekreteri 11 Kasım - Mina Witkojc, Sorb şair ve yayıncı 13 Kasım - Olga Berggolts, Sovyet şair 20 Kasım - Francisco Franco, İspanyol General ve devlet adamı Aralık 11 Aralık - Hüseyin Nihal Atsız, gazeteci, şair ve 'turancılığın' önemli savunucularından (d. 1905) 18 Aralık - Theodosius Dobzhansky, Ukraynalı genetikçi ve evrim biyoloğu 19 Aralık - William A. Wellman, Amerikalı film yönetmen Doğum günü ve ayı belli olmayanlar, F. Celaleddin, Türk yazar Hayrullah Fişek, Kurtuluş Savaşı’nın önde gelen adlarından asker Kâmil Koç, Türk iş insanı Melek Ökte, Tiyatro oyuncusu, yönetmen Munis Faik Ozansoy, Türk bürokrat, şair ve yazar Sait Selahattin Cihanoğlu, Spor adamı İsmail Hakkı Oygar, Türk Seramik sanatçısı

2378

https://tr.wikipedia.org/wiki/1976

1976

Olaylar 3 Ocak - Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme yürürlüğe girdi. 5 Ocak - Pol Pot rejimi, Demokratik Kampuçya için yeni bir anayasa ilan etti . 16 Ocak - Kızıl Ordu Fraksiyonu'nun (Batı Almanya aşırı sol militanı Baader-Meinhof Grubu) hapisteki üyeleri aleyhindeki dava Stuttgart'ta başladı . 21 Ocak - Londra'dan Bahreyn'e ilk ticari Concorde uçuşu başladı. 27 Ocak ABD, bağımsız bir Filistin Devleti çağrısında bulunan Birleşmiş Milletler kararını veto etti. Birinci Amgala Muharebesi, Sahra'da Fas ile Cezayir arasında başladı. 4 Şubat 1976 Kış Olimpiyatları Avusturya'nın Innsbruck kentinde başlıyor . Guatemala depremi: 7,5 büyüklüğündeki bir deprem Guatemala ve Honduras'ı vurdu. 23.000 kişi öldü ve 76.000 kişi yaralandı. 1 Nisan - Apple, California'da Steve Jobs ve Steve Wozniak tarafından kuruldu . 1 Mayıs - Paris-İstanbul seferini yapan "İzmir" uçağı Zeki Ejder adlı Türk tarafından Marsilya’ya kaçırılmak istendi. 1 Mayıs - 50 yıllık aradan sonra 1 Mayıs İşçi Bayramı İstanbul Taksim Meydanı'nda yapılan büyük bir mitingle kutlandı. DİSK'in (Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu) düzenlediği 1976 1 Mayıs'ı, Türkiye'de kitlesel 1 Mayıs kutlamalarının başlangıcı oldu. 2 Temmuz - 1976'da Güney Vietnam ve Kuzey Vietnam resmen birleşti. 3 Temmuz - 4 Temmuz Entebbe Operasyonu, (Entebbe Baskını) 17 Temmuz - 6 Mayıs'ta Ankara Gordion müzesinden çalınan Frig Kralı Midas'ın heykeli ve diğer 25 tarihi eser Aydın yakınlarında ele geçirildi. 20 Temmuz - ABD'nin 11 ay önce Mars'a gönderdiği insansız Viking-I uzay aracı Mars yüzeyine iniş yaptı. 25 Ağustos - Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin 395 sayılı kararı kabul edildi. 19 Eylül - THY'nin İstanbul-Antalya seferi ile 452 sefer sayılı uçuşunu gerçekleştiren Antalya adlı uçağı Isparta yakınlarında alçalma hatası nedeniyle Toros Dağlarına çarptı: 8'i personel 154 kişi öldü. 24 Kasım - Van'ın Çaldıran ve Muradiye ilçelerinde meydana gelen 7.2 büyüklüğündeki depremde 3840 kişi öldü, 497 kişi yaralandı. Doğumlar Ocak 1 Ocak Mustafa Doğan, Türk asıllı Alman futbolcu 2 Ocak - Hrysopiyi Devetzi, Yunan atlet 5 Ocak - Diego Tristán, İspanyol futbolcu 8 Ocak - Bora Sancar, Türk basketbolcu 10 Ocak - Remy Bonjasky, Surinam asıllı Hollandalı K-1 Dünya Grand Prix Kick boks şampiyonu 13 Ocak Angelos Basinas, Yunan millî futbolcu Mario Yepes, Kolombiyalı millî futbolcu 15 Ocak - Florentin Petre, Romanyalı futbolcu 16 Ocak - Debbie Ferguson, Bahamalı atlet 20 Ocak Kirsty Gallacher, İskoç televizyon sunucusu Conchita Martínez Granados, İspanyol profesyonel tenis oyuncusu 21 Ocak - Emma Bunton, Spice Girls grubu üyesi 26 Ocak - Willie Adler, Amerikalı müzisyen, Lamb of God'ın gitaristi 30 Ocak - Cristian Brocchi, S.S.Lazio'da oynayan İtalyan orta saha oyuncusu Şubat 5 Şubat - Altan Aksoy, Türk millî futbolcu 9 Şubat - Ionela Târlea-Manolache, Rumen atlet 10 Şubat - Vedran Runje, Hırvat futbolcu 12 Şubat - Silvia Saint, Çek kadın pornografi oyuncusu 13 Şubat - Leslie Feist, Kanadalı şarkıcı ve söz yazarı 14 Şubat - Aylin Aslım, Türk şarkıcı ve besteci 18 Şubat - Chanda Rubin, Amerikalı profesyonel tenis oyuncusu 19 Şubat - Maxime Chattam, Fransız roman yazarı 20 Şubat Gail Kim, profesyonel güreşçi, menajer, model ve aktris Zdravko Lazarov, Bulgar millî futbolcu Mart 1 Mart - Asuman Krause, Türk şarkıcı, manken, sunucu, oyuncu 10 Mart - Frantz Granvorka, Fransız voleybolcu 13 Mart - Maxim Gunjia, Abhazya'nın defakto hükûmetinin dış işleri bakanı 11 Mart - Mariana Díaz-Oliva, Arjantinli profesyonel tenis oyuncusu 17 Mart - Antoine van der Linden, Hollandalı futbolcu Stephen Gately, İrlandalı şarkıcı 19 Mart - Alessandro Nesta, İtalyan futbolcu 20 Mart - Chester Bennington, Linkin Park grubunun solisti 26 Mart - Nurgül Yeşilçay, Türk oyuncu 29 Mart - Jennifer Capriati, Amerikalı tenisçi Nisan 1 Nisan Clarence Seedorf, Seria A da Milan adına forma giyen Hollandalı orta saha oyuncusu Asım Pars, Boşnak asıllı Türkiye vatandaşı basketbolcu 4 Nisan - Emerson Ferreira da Rosa, Brezilyalı futbolcu 5 Nisan - Fernando Morientes, İspanyol Futbolcu 14 Nisan - Ali Lukunku, Kongolu eski millî futbolcu 15 Nisan - Evrim Alataş, Kürt yazar, gazeteci, eleştirmen (ö. 2010) 16 Nisan - Lukas Haas, Amerikalı aktör 19 Nisan - Sertan Güriz, eski futbolcu ve teknik direktör 20 Nisan - Aldo Bobadilla, Paraguaylı futbolcu 24 Nisan - Steve Finnan İrlandalı futbolcu Mayıs 7 Mayıs Berke Hatipoğlu, Redd grubunun gitaristi, geri vokali, besteci, mimar Dave van den Bergh, Hollandalı futbolcu 22 Mayıs - Daniel Erlandsson, Arch Enemy grubunun davulcusu 25 Mayıs Ethan Suplee, Amerikalı aktör Stefan Holm, İsveçli atlet 29 Mayıs - Gülşen Bayraktar, Türk şarkıcı ve besteci Hakan Günday, Türk yazar 31 Mayıs - Colin Farrell, İrlandalı aktör Haziran 8 Haziran - Lindsay Davenport, Amerikalı profesyonel tenisçi 9 Haziran - Costas Elia, forvet mevkiinde görev yapan Kıbrıslı futbolcu 10 Haziran - Zekiye Keskin Şatır, Türk okçu 12 Haziran - Antawn Jamison, NBA'de Cleveland Cavaliers forması giyen Amerikalı 14 Haziran - Massimo Oddo, İtalyan World Cup- ve Champions League-kazanan futbolcu 17 Haziran - Bülent Bölükbaşı, Türk futbolcu 18 Haziran Bilgehan Demir, Türk spor spikeri, gazeteci ve yapımcı Maksim Galkin, Rus tiyatro, sinema, dizi oyuncusu ve sunucusu 19 Haziran - Alişan, Arabesk-Pop Müzik şarkıcısı 23 Haziran - Patrick Donalé Vieira, Senegal asıllı Fransız eski futbolcu 26 Haziran - Makare Desilets, Fiji asıllı Amerikalı voleybolcu Temmuz 1 Temmuz - Patrick Kluivert, Hollandalı eski millî futbolcu 2 Temmuz - Derya Büyükuncu, Türk yüzücü 7 Temmuz - Ercüment Olgundeniz, Türk disk atıcısı ve güllecisi 8 Temmuz - Odile Vuillemin, Fransız oyuncu 10 Temmuz - Ludovic Giuly - Fransız futbolcu 12 Temmuz - Hüsnü Şenlendirici, Türk klarnet sanatçısı 15 Temmuz Juan Francisco Garcia, İspanyol futbolcu Diane Kruger, Alman model ve aktris 16 Temmuz Anna Smashnova, İsrailli profesyonel tenis oyuncusu Edmílson Gomes, İtalyan asıllı Brezilyalı futbolcu 17 Temmuz - Marcos Senna, İspanya millî futbol takımı futbolcusu 18 Temmuz - Cansın Özyosun, Türk dizi oyuncusu 22 Temmuz - Birgit Öllbrunner, Alman bas gitarist 24 Temmuz - Tiago Monteiro, Portekizli Formula 1 sürücüsü 25 Temmuz - Tera Patrick, Amerikalı kadın porno oyuncusu Ağustos 1 Ağustos - Hasan Şaş, Galatasaraylı futbolcu 5 Ağustos - Güray Süngü, Türk öykü ve roman yazarı 8 Ağustos - Tawny Cypress, Amerikalı dizi oyuncusu 11 Ağustos - Iván Córdoba, Kolombiyalı millî futbolcu 12 Ağustos - Linde Lindström, Fin HIM grubunun gitaristi 13 Ağustos Niran Ünsal, Türk şarkıcı/besteci Özge Özberk, Türk oyuncu 15 Ağustos - Alp Küçükvardar, eski Türk futbolcu 17 Ağustos - Olena Krasovska, Ukraynalı atlet 22 Ağustos - Aslıhan Yeltekin, Türk haberci ve sunucu 26 Ağustos - Can Gazalcı, Türk öykü ve roman yazarı 27 Ağustos Mark Webber, Avustralyalı Formula 1 pilotu Carlos Moya, İspanyol tenisçi 28 Ağustos - Cornel Frăsineanu, Rumen futbolcu Eylül 1 Eylül - Jada Fire, Afrika asıllı Amerikalı porno yıldızı 5 Eylül - Carice van Houten, Hollandalı tiyatro ve sinema oyuncusu 7 Eylül Oliver Hudson, Amerikalı aktör Muhammed Bereket, Mısırlı milli futbolcu 8 Eylül Roman Şaronov, Rus milli futbolcu Jervis Drummond, Kostarikalı milli futbolcu 10 Eylül - Alexander Zach, Avusturyalı politikacı (LİF) 12 Eylül - Maciej Żurawski, Polonyalı futbolcu 13 Eylül - Puma Swede, İsveçli pornografik film oyuncusu ve striptizci 25 Eylül Chiara, Maltalı şarkıcı Chauncey Billups, NBA oyuncusu 26 Eylül - Michael Ballack, Alman futbolcu 27 Eylül - Francesco Totti, İtalyan futbolcu 28 Eylül - Fedor Emelianenko, Rus dövüşçü 29 Eylül - Andriy Şevçenko, Dinamo Kiev'de forma giyen Ukraynalı millî futbolcu Ekim 1 Ekim - Ümit Karan, Türk futbolcu 2 Ekim Cemal Hünal, Türk aktör Kamile Burcu Esmersoy, oyuncu 4 Ekim Jess Molho, Türk oyuncu ve sunucu Mauro Camoranesi, Arjantin asıllı İtalyan futbolcu Alicia Silverstone, Amerikalı sinema ve tiyatro oyuncusu ve eski manken 5 Ekim - Ceyhun Yılmaz, Türk komedyen/şair/radyo - Tv programcısı 12 Ekim - Kajsa Bergqvist, İsveçli eski yüksek atlamacı 17 Ekim - Nil Karaibrahimgil, Türk şarkıcı 24 Ekim - Carlos Almeida, Angolalı profesyonel basketbol oyuncusu 25 Ekim - Ahmed Dokhi, Suudi Arabistanlı bir futbolcu 28 Ekim - Luka Peroš, Hırvat oyuncu 31 Ekim - Piper Perabo, Amerikalı sinema oyuncusu Kasım 13 Kasım - Albina Akhatova, Rus biatlet 15 Kasım - Nadide Sultan, Türk şarkıcı 20 Kasım - Mahmud A. Asrar, Türk çizgi roman sanatçısı 22 Kasım Torsten Frings, Alman futbolcu Ville Valo, HIM grubunun solisti 22 Kasım - Torsten Frings, Alman futbolcu 23 Kasım - Cüneyt Çakır, Türk futbol hakemi 29 Kasım - Abdulaziz el Tarifi, Şeyh ve bilim insanı 29 Kasım - Anna Faris, Amerikalı akrist Aralık 2 Aralık - Erik Everhard, Kanadalı bir porno aktörü 17 Aralık - Edward Aguilera, İspanyol bir şarkıcı 21 Aralık - Mark Dickel, Yeni Zelandalı basketbolcu 23 Aralık - Amjad Sabri, Pakistanlı müzisyen (ö. 2016) 24 Aralık - Lynn Chen, Amerikalı aktris ve müzisyen 27 Aralık - Curro Torres, Alman asıllı İspanyol defans oyuncusu 29 Aralık Katherine Moennig, Amerikalı aktris Danny R. McBride, Amerikalı aktör, yazar ve film yapımcısı 31 Aralık - Ceza, Türk rap sanatçısı Tarihi bilinmeyenler Alpaslan Özmol, Türk sinema ve dizi oyuncusu Ayhan Mustafov Haşimov, Türk siyasetçi Bahadır Boysal, Türk karikatürist Biray Dalkıran, Türk film yönetmeni, yapımcı ve senarist Bülent Seyran, Türk tiyatro, sinema, dizi reklam oyuncusu Can Gazalcı, Türk gazeteci, yazar Didem İnselel, Türk oyuncu Donat Bayer, Türk müzikolog ve müzik eleştirmeni Ebru Ceylan, Türk oyuncu, senarist Ertuğ Tüfekçioğlu, Türk yönetmen Haydar Demiryürek, Fransız siyasetçi Ölümler 12 Ocak - Agatha Christie, İngiliz yazar (d. 15 Eylül 1890) 3 Şubat - Kuzgun Acar, Türk heykeltıraş (d. 1928) 5 Şubat - Arnold Petersen, Amerika Sosyalist İşçi Partisi Ulusal Sekreteri (d. 1885) 11 Mart - Boris İofan, Yahudi asıllı Sovyet mimar (d. 1891) 25 Mart - Şevket Süreyya Aydemir, Türk tarihçi ve yazar (d. 1897) 27 Mart - Mukağali Makataev, Kazak şair, yazar ve çevirmen (d. 1931) 25 Nisan - Carol Reed, İngiliz film yönetmeni (d. 1906) 23 Temmuz - Mehmet Ertuğruloğlu, Kıbrıslı Türk siyasetçi ve diplomat 9 Eylül - Mao Zedong, Çin Komünist Partisi kurucusu (d. 1893) 22 Kasım - Sevgi Soysal, Türk yazar ve anayasa profesörü Mümtaz Soysal'ın eşi (d. 1936) 23 Aralık - André Malraux, Fransız romancı, sanat tarihçisi ve devlet adamı (d. 1901)

2379

https://tr.wikipedia.org/wiki/1977

1977

Bu sayfada, 1977 yılında dünyadaki uluslararası önemi olan olaylarla, bu yılda doğan ve ölen kişiler yer alır. Türkiye'de yaşanan olaylarla ilgili 1977'de Türkiye sayfasına bakınız. Olaylar Ocak 4 Ocak - Türkiye - Irak petrol boru hattının Yumurtalık kesimi de törenle hizmete girdi. 20 Ocak - Türkiye - Bulgaristan ekonomik protokolu imzalandı. 24 Ocak - İspanya'nın başkenti Madrid'de Francisco Franco yanlısı aşırı sağ unsurlar tarafından silahlı terör saldırısı düzenlendi. (bknz. 1977 Atocha Katliamı) Şubat 8 Şubat - Türkiye'de, THY grevini ertelendi. 13 Şubat - THY'nin İstanbul-İzmir seferini yapan 'Trakya' isimli yolcu uçağı, 17 yaşındaki Ankara Polis Koleji öğrencisi Adnan Mintaş tarafından kaçırılmak istendi. Mintaş tutuklandı. Mart 4 Mart - Romanya Sosyalist Cumhuriyeti'nde Vrancea depremi gerçekleşti. 7.2 şiddetindeki deprem sonucunda 1500 kişi öldü. 19 Mart - THY'nin Diyarbakır-Ankara seferini yapan yolcu uçağı, silahlı iki lise öğrencisi tarafından Beyrut'a kaçırıldı. 27 Mart - İspanya'ya bağlı Kanarya Adaları'ndaki Tenerife Havaalanı üzerinde Pan American Hava Yolları'na ait bir Boeing 747, KLM Hava Yollarına ait bir Boeing 747 ile çarpıştı. Havacılık tarihinin en büyük felaketinde 583 kişi öldü. Nisan 28 Nisan - Ecevit, Erzincan'da da saldırıya uğradı. 7 kişi yaralandı. 30 Nisan - Kamboçya ve Vietnam arasındaki soğuk savaş, Kamboçya-Vietnam Savaşı'na dönüştü. Mayıs 1 Mayıs - İstanbul Taksim Meydanı, Kanlı 1 Mayıs olarak hatırlanan 1 Mayıs İşçi Bayramı kutlamaları sırasında çıkan olaylarda 39 kişi öldü. 17 Mayıs - Menachem Begin liderliğindeki Likud Partisi İsrail'deki ulusal seçimleri kazandı. Haziran 5 Haziran - 1977 Türkiye Cumhuriyeti genel seçimleri CHP Secimleri 1. olarak kapattı. 10 Haziran - İlk Apple II serisi bilgisayarlar satışa çıktı. 13 Haziran Başbakan Süleyman Demirel istifa etti. Böylelikle 1. mc hükûmeti sona erdi. 21 Haziran Bülent Ecevit, kabinesini açıkladı. 27 Haziran - Cibuti, Fransa'dan bağımsızlığını kazandı. 30 Haziran - Güneydoğu Asya Antlaşması Teşkilatı feshedildi. Temmuz 5 Temmuz - General Muhammed Ziyâ ül Hak, Pakistan'ın ilk seçilmiş başbakanı Zülfikar Ali Butto'yu devirdi. 10 Temmuz - Yunanistan'da, Avrupa kıtası için bir rekor olan 48.0 °C sıcaklık kaydedildi. 13 Temmuz - Somali, Etiyopya'ya savaş ilan ederek Ogaden Savaşı'nı başlattı. 21 - 24 Temmuz - Libya Sallum'a baskın düzenleyerek Libya-Mısır Savaşı'nı başlattı. Ağustos 17 Ağustos - Sovyet buzkıranı Arktika, Kuzey Kutbu'na ulaşan ilk su üstü gemisi oldu. 20 Ağustos - Voyager programı: ABD, Voyager 2 uzay aracını fırlattı . Eylül 5 Eylül - Voyager 1 isimli insansız uzay aracı uzaya fırlatıldı. 7 Eylül - Panama ve ABD arasında Panama Kanalı'nın statüsüne ilişkin anlaşmalar imzalandı. ABD, 20. yüzyılın sonunda kanalın kontrolünü Panama'ya devretmeyi kabul etti. 28 Eylül - Porsche 928, Cenevre Otomobil Fuarı'nda görücüye çıktı . Ekim 21 Ekim - Avrupa Patent Enstitüsü kuruldu. Kasım 17 Kasım - Dr. Cahit Karakaş TBMM'nin 13. Başkanı oldu. Görevi 12 Eylül 1980'de sona erdi. 20 Kasım - Mısır Devlet Başkanı Enver Sedat, İsrail'i ziyaret eden ilk Arap lideri oldu. 22 Kasım - British Airways, Londra'dan New York'a süpersonik Concorde seferlerine başladı. 28 Kasım - Yeni Zelanda'nın Auckland Uluslararası Havalimanı'nı ile Antarktika arasında gidiş-dönüş seferleri yapan McDonnell Douglas DC-10-30 uçağı Erebus Dağı, Ross Adası, Antarktika'da yere çakıldı 257 kişi öldü. Bkn: Yeni Zelanda Hava Yolları - Uçuş 901 30 Kasım - Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu (IFAD), Birleşmiş Milletler'in bir ajansı olarak kuruldu. Aralık 6 Aralık - Güney Afrika, başka hiçbir ülke tarafından tanınmamasına rağmen Bophuthatswana'ya bağımsızlık verdi. 20 Aralık - Cibuti ve Vietnam, Birleşmiş Milletler'e katıldı. Tarihi bilinmeyenler TOFAŞ kuş serisi araba üretmeye başladı. Kıbrıs görüşmeleri Viyana'da başladı. Rumlar, Ada'nın %80'ini istediler. Doğumlar Ocak 3 Ocak - Mayumi Iizuka, Japon şarkıcı 3 Ocak - Mustafa Kartop, Türk sporcu 5 Ocak - Alaaddin Şahintekin, Türk karateci 13 Ocak - Orlando Bloom, İngiliz oyuncu 22 Ocak - Hidetoshi Nakata, Japon futbolcu Şubat 2 Şubat - Shakira, Lübnan asıllı Kolombiyalı şarkıcı 19 Şubat - Gianluca Zambrotta, İtalyan futbolcu 23 Şubat - Ayhan Akman, Türk futbolcu Mart 4 Mart - Didem Süer, Türk basketbolcu 3 Mart - Ronan Keating, İrlanda asıllı şarkıcı 19 Mart - Alparslan Arslan, Türk suikastçı 25 Mart - Darko Perić, Sırp aktör Nisan 2 Nisan - Andriy Konyuşenko, Ukraynalı futbolcu 9 Nisan - Gerard Way, Amerikalı vokalist 14 Nisan - Serkan Altuniğne, Türk karikatürist 16 Nisan Fredrik Ljungberg, İsveçli futbolcu Ceyda Düvenci, Türk oyuncu 17 Nisan - Frederik Magle, Danimarkalı besteci ve piyanist 23 Nisan - John Cena, profesyonel güreşçi, rap müzik sanatçısı Mayıs 7 Mayıs - Marko Miliç, Sloven basketbolcu 10 Mayıs - Nick Heidfeld, Formula 1 pilotu 26 Mayıs - Luca Toni, İtalyan futbolcu Haziran 2 Haziran - Zachary Quinto, Amerikalı aktör 28 Haziran - Harun Tekin, Mor ve Ötesi grubunun solisti, söz yazarı ve besteci 30 Haziran - Tathiana Garbin, İtalyan tenisçi Temmuz 1 Temmuz - Liv Tyler, aktris 8 Temmuz - Milo Ventimiglia, oyuncu 10 Temmuz - Sinan Tuzcu, Türk dizi ve sinema oyuncusu Ağustos 3 Ağustos - Deniz Akkaya, manken 15 Ağustos - Radoslav Batak, Karadağlı futbolcu 17 Ağustos - Thierry Henry, Fransız futbolcu 27 Ağustos - Deco, Portekizli futbolcu 31 Ağustos - Jeff Hardy, Amerikalı güreşçi Eylül 2 Eylül - Ferhat Uludere, Türk yazar 7 Eylül Aslı Şen, İş insanı, kozmetikçi Hakan Eratik, Türk oyuncu Fedde le Grand, Hollandalı DJ ve prodüktör Kaan Berberoğlu, Türk yüzücü 8 Eylül Tetsuharu Yamaguchi, Japon eski futbolcu Marcello Cottafava, İtalyan futbolcu 9 Eylül - Fatih Tekke, Türk futbolcu 11 Eylül - Matthew Stevens, Galli snookerci 13 Eylül - Fiona Apple, Amerikalı şarkıcı ve bestekâr 14 Eylül - Alex de Souza, Brezilyalı futbolcu 17 Eylül - Simone Perrotta, İtalyan futbolcu 24 Eylül Emine Ün, Türk oyuncu, manken, şarkıcı ve sunucu Ebru Destan, Türk oyuncu eski manken ve şarkıcı Ekim 2 Ekim - Reginaldo Araújo, Brezilyalı futbolcu (ö. 2016) Kasım 22 Kasım - Kerem Gönlüm, Türk basketbolcu 24 Kasım - Celaleddin Koçak, Türk futbolcu Aralık 4 Aralık - Çağlar Çorumlu, Türk oyuncu 20 Aralık - Kerem Kabadayı, Mor ve Ötesi adlı Türk rock grubunun kurucu üyesi, yazar, baterist 23 Aralık - Kevin Kasper, Amerikan futbolcu 24 Aralık - Berke Özgümüş, Redd grubunun davulcusu, besteci ve davul hocası 25 Aralık - Ali Tandoğan, Türk futbolcu 26 Aralık - Fatih Akyel, Türk futbolcu 28 Aralık Keremcem, Türk müzisyen ve sinema oyuncusu Fabio Grosso, İtalyan futbolcu 30 Aralık Kemal Muslubaş, Türk yelkenci ve antrenör Volkan Kürşat Bekiroğlu, Türk futbolcu Doğum günü ve ayı bilinmeyenler, Meltem Pamirtan, Türk oyuncu Crystal Shepherd-Cross, Fransız komedyen ve oyuncu Ölümler Ocak 14 Ocak - Anthony Eden, Büyük Britanyalı siyasetçi 18 Ocak - Carl Zuckmayer, Alman oyun yazarı Şubat 20 Şubat - Rami Garipov, Başkurt ulusal şair, yazar ve oyun yazar (d. 1932) Mart 30 Mart - Abdel Halim Hafez, Mısır'lı şarkıcı, aktör Haziran 3 Haziran - Roberto Rossellini, İtalyan yönetmen (d. 1906) Temmuz 15 Temmuz - Esat Mahmut Karakurt, Türk yazar (d. 1902) Ağustos 16 Ağustos - Elvis Presley, Amerikalı müzisyen (d. 1935) Kasım 5 Kasım - Aleksey Stahanov, Stahanovizmin öncüsü olan Sovyetler Birliği madencisi (d. 1906) 27 Kasım - Cemal Yeşil (d. 1900 Bağdat Osmanlı imparatorluğu), Türk bürokrat Aralık 13 Aralık - Oğuz Atay, hikâyeci, romancı, mühendis, bilim insanı 25 Aralık - Charlie Chaplin, İngiliz sinema yönetmeni, oyuncu ve yazar (d. 1889) 1977 Nobel ödülünü kazananlar Barış : Uluslararası Af Örgütü Edebiyat : Vicente Aleixandre Ekonomi: Bertil Ohlin, James Meade Fizik : Philip Warren Anderson, Nevill Francis Mott, John Hasbrouck Van Vleck Kimya : Ilya Prigogine Tıp : Roger Guillemin, Andrew Schally, Rosalyn Yalow Ayrıca bakınız 1976-77 Türkiye 1. Futbol Ligi 1976-77 Türkiye Basketbol Ligi 1977 yapımı Türk filmleri 1977 Sedat Simavi Ödülleri 14. Altın Portakal Film Festivali Kaynaklar 20. yüzyılda Türkiye Türkiye Türkiye

2382

https://tr.wikipedia.org/wiki/18.%20y%C3%BCzy%C4%B1l

18. yüzyıl

---Sidenote START--- 18. yüzyıl, miladi takvime göre 1 Ocak 1701 ile 31 Aralık 1800 günleri arasındaki zaman dilimi olarak kabul edilir. Bazı tarihçiler tarafından 18. yüzyıl tarihi 1715-1789 (Fransız Devrimi) aralığı olarak tanımlanırken, uzun 18. yüzyıl tarihi ise İngiltere’deki 1688 Devrimi (Glorious Revolution) ile 1815 Waterloo Savaşı arasında tanımlanır. Olaylar 1700'ler 1700 - İstanbul Antlaşması (1700) 1703 - II. Mustafa'nın ölümü 1710'lar 1711 - Prut Savaşı 1717 - III. Mustafa'nın doğumu 1720'ler 1725 - I. Petro'un ölümü 1725 - I. Abdülhamid'in doğumu 1730'lar 1730 - Nedim'in ölümü 1736 - III. Ahmed'in ölümü 1739 - Belgrad Antlaşması imzalandı. 1740'lar 1750'ler 1757 - III. Osman'ın ölümü 1759 - Rus-Çerkes Savaşı başladı 1760'lar 1761 - III. Selim'in doğumu 1768 - Fransa Korsika'yı işgal etti 1769 - Napolyon'un doğumu 1770'ler 1774 - III. Mustafa'nın ölümü 1779 - IV. Mustafa'nın doğumu 1780'ler 1789 - Fransız İhtilali 1789 - I. Abdülhamid'in ölümü 1790'lar 1792 - Yaş Antlaşması imzalandı 1794 - Batavya Cumhuriyeti kuruldu 1797 - Şeyh Şamil'in doğumu. 1798 - Helvatiya Cumhuriyeti kuruldu 1799 - Akka Kuşatması (1799)'nın başlaması Önemli kişiler Dünya liderleri, politikacılar ve askerler John Adams, Amerikalı devlet adamı Samuel Adams, Amerikalı devlet adamı Ahmad Şah Abdali, Afgan Kralı Şeyh Şamil III. Ahmed, Osmanlı Sultanı Haydar Ali, Mysore kralı Ethan Allen, Amerikalı Devrim Ordusu Anne, Britanya kraliçesi Marie Antoinette, Avusturya doğumlu (Habsburg) Fransa kraliçesi III. Augustus, Lehistan kralı Alemgir Şah I, Babür imparatoru Boromakot, Ayutthaya kralı Boromaracha V, Ayutthaya kralı William Cavendish, Anglo-İrlandalı politikacı John Carteret, Anglo-İrlandalı politikacı II. Katerina, Rus çariçesi III. Carlos, İspanya, Napoli ve Sicilya kralı VI. Charles, Kutsal Roma İmparatoru XII. Karl, İsveç kralı Charlotte Corday, Fransız devrimci Georges Danton, Fransız devrim lideri Farrukhsiyar, Babür imparatoru I. Ferdinando, Napoli, Sicilya ve İki Sicilya kralı Benjamin Franklin, Amerikalı devlet adamı ve bilim insanı Juan Franscisco, İspanyol kaşif, amiral Adolf Frederick, İsveç kralı II. Frederick, Prusya kralı I. George, Büyük Britanya ve İrlanda kralı II. George, Büyük Britanya ve İrlanda kralı III. George, Büyük Britanya ve İrlanda kralı Robert Gray, Amerikalı devrimci ve kaşif III. Gustav, İsveç kralı Gyeongjong, Joseon hanedanı kralı I. Abdülhamid, Osmanlı sultanı Alexander Hamilton, Amerikalı devlet adamı Patrick Henry, Amerikalı devlet adamı İmparator Higashiyama, Japon İmparatoru John Jay, Amerikalı devlet adamı Thomas Jefferson, Amerikalı devlet adamın Jeongjo, Joseon hanedanı kralı John Paul Jones, Amerikalı amiral I. José, Portekiz kralı II. Joseph, Avusturya imparatoru Kangxi, Çin imparatoru Kerim Han, Pers şahı Marquis de Lafayette, askeri lider XIV. Louis, Fransa kralı XV. Louis, Fransa kralı XVI. Louis, Fransa kralı XVII. Louis, esir Fransız kralı, tahta çıkamadı James Madison, Amerikalı devlet adamı Madhavrao I, Maratha İmparatorluğu başbakanı Madhavrao I Scindia, Maratha lideri I. Mahmud, Osmanlı sultanı Alessandro Malaspina, İspanyol kaşif George Mason, Amerikalı devlet adamı Michikinikwa, Miami şefi ve savaşçı José Moñino y Redondo, İspanyol devlet adamı Louis-Joseph de Montcalm, Fransız devlet adamı III. Mustafa, Osmanlı sultanı Nadir Şah, Pers şahı Nakamikado, Japon imparatoru Horatio Nelson, Britanyalı amiral Nanasaheb, Peshwa/Maratha İmparatorluğu başbakanı Shivappa Nayaka, Keladi Nayaka kralı III. Osman, Osmanlı sultanı I. Petro ("Deli Petro" ya da "Büyük Petro"), Rus çarı V. Felipe, İspanya kralı Pontiac, Ottawa şefi ve savaşçı Qianlong, Çin imparatoru Rajaram II of Satara, Maratha imparatoru Francis II Rákóczi, Macaristan ve Erdel prensi, devrimci lider Tadeusz Rejtan, Polonyalı poltikacı Paul Revere, Amerikalı devrimci lider, kuyumcu Maximilien Robespierre, Fransız devrimci lider Betsy Ross, Amerikalı vatansever Şah Ruh, Pers şahı. John Russell, Anglo-İrlandalı politikacı Lionel Sackville, Anglo-İrlandalı politikacı Sebastião de Melo, Portekiz başbakanı Chattrapati Shahu,Maratha imparatoru III. Selim, Osmanlı sultanı Charles Edward Stuart, sürgün, İngiliz Jacobite isyanları liderlerinden Sukjong, Joseon hanedanı kralı Alexander Suvorov, Rus ordu lideri Maria Theresa, Avusturya kraliçesi Tokugawa Ienobu, Japon Şogun Tokugawa Ieshige, Japon Şogun Tokugawa Ietsugu, Japon Şogun Tokugawa Tsunayoshi, Japon Şogun Tokugawa Yoshimune, Japon Şogun Toussaint L'Ouverture, Haitili devrim lideri Túpac Amaru II, Perulu devrimci George Vancouver, İngiliz kaptan ve kaşif Robert Walpole, Büyük Britanya başbakanı George Washington, Amerikalı general ve ilk ABD başkanı James Wolfe, Britanyalı subay Yeongjo, Joseon hanedanı kralı Yüzyıllar Yeni Çağ

2401

https://tr.wikipedia.org/wiki/Google

Google

Google (), internet araması, çevrimiçi bilgi dağıtımı, reklam teknolojileri ve arama motorları için yatırımlar yapan çok uluslu Amerikan anonim şirketi. İnternet tabanlı hizmet ve ürünler geliştirir, ek olarak bunlara ev sahipliği yapar. Kârının büyük kısmını eski adı AdWords olan Google Ads programı aracılığıyla reklamlardan elde etmektedir. Şirket, Larry Page ve Sergey Brin tarafından, Stanford Üniversitesi'nde doktora öğrencisi oldukları sırada kurulmuştur. İkili, sık sık "Google Guys" olarak anılmaktadır. Google, ilk olarak, 4 Eylül 1998 tarihinde özel bir şirket olarak kuruldu ve 19 Ağustos 2004 tarihinde halka arz edildi. Halka arzın gerçekleştiği dönemde, Larry Page, Sergey Brin ve Eric Schmidt, takip eden yirmi yıl boyunca, yani 2024 yılına kadar Google'da birlikte çalışmak üzere anlaştılar. Kuruluşundan bu yana misyonu "dünyadaki bilgiyi organize etmek ve bunu evrensel olarak erişilebilir ve kullanılabilir hale getirmektir. Gayri resmî sloganı ise, Google mühendisi Amit Patel tarafından bulunan ve Paul Buchheit tarafından desteklenen "Don't be evil" (Kötü olma) dır. 2006 yılında, hâlen şirket merkezi konumunda olan Mountain View, Kaliforniya'ya taşınmıştır. Google'ın dünya çapında veri merkezlerinde bir milyondan fazla sunucuda çalıştığı, bir milyardan fazla arama isteğini işlediği ve kullanıcıları tarafından oluşturulan verinin gün başına yirmi dört petabayt olduğu tahmin edilmektedir. Kuruluşundan bugüne dek gerçekleşen büyüme hızı, şirketin temel web arama motorunun ötesinde ürünler, satın almalar ve ortaklıklar zincirinin meydana gelmesini sağladı. Şirket, Orkut, Google Buzz ve Google+ gibi sosyal ağ araçları ile elektronik posta hizmeti Gmail servisi gibi çevrimiçi verimlilik yazılımları sunmakta, ek olarak, web tarayıcısı Google Chrome, fotoğraf görüntüleme ve düzenleme yazılımı Picasa ve anlık mesajlaşma Google Talk gibi uygulamalarla masaüstüne kadar uzanmaktadır. Bunlar dışında, Android mobil işletim sistemi gelişimine öncülük yapmıştır. Cr-48 ana işletim sistemi olarak da bilinen yeni Google Chrome OS, 15 Haziran 2011 tarihinden beri, Samsung Series 5 ve Acer AC700 gibi ticari Chromebook'larda kullanılmaktadır. Alexa, internette en çok ziyaret edilen web sitesi olarak ABD odaklı "google.com"'''u listelemektedir, YouTube, Blogger, Orkut gibi Google'a ait diğer siteler ve çok sayıda uluslararası Google sitesi (google.co.in, google.co.uk vb.) ise en çok ziyaret edilen siteler arasında ilk yüz içinde yer almaktadır. Ek olarak şirket, BrandZ marka değeri veritabanı listesinde ikinci sırada yer almaktadır. Buna karşın Google, gizlilik, telif hakkı ve sansür gibi konularda eleştiriler almaktadır. Tarihçe Google'ın kuruluş süreci 1996 Ocak ayında Kaliforniya'daki Stanford Üniversitesi'nde doktora öğrencileri olan Larry Page ve Sergey Brin'in araştırma projesiyle başladı. Geleneksel arama motorlarıyla yapılan aramalarda, sonuçlar; aranan terimlerin sayfada kaç kez görüldüğü mantığıyla sıralanıyordu ancak Google siteler arası ilişkilerin analizi konusunda çok daha elverişli iki sistem kuramı ortaya koydu. Bu yeni teknolojiye PageRank adı veriliyordu, bu sisteme göre sayfa dizinlerinin orijinal site ile olan bağlantı dönüşümleri belirlenerek; siteler, gösterilen ilgiye göre sıralanıyordu. Küçük bir arama motoru olan ve Robin Li tarafından IDD Bilişim Hizmetleri adına geliştirilen "RankDex", zaten 1996'dan beri site puanlaması ve sayfa sıralaması için benzer bir strateji kullanmaktaydı. RankDex, patentliydi ve Li'nin Çin'de kurulmuş olduğu Baidu adını taşıyan arama motoru bu sistemle çalışıyordu. Page ve Brin yeni oluşturdukları arama motoruna ilk olarak "BackRub" ismini koymuştu, çünkü siteler için geri bağlantıların kontrol edilmesinin önemini tahmin edebiliyorlardı. Ancak daha sonra, "googol" sözcüğü üzerinde orijinal bir imla değişikliği yapılarak, bu arama motoru Google olarak adlandırıldı, Google arama motoruyla insanlara büyük bir bilgi kaynağının sunulduğunu belirtmek için bu isim konulmuştu, çünkü googol on üzeri yüz rakamını ifade ediyordu. Başlangıçta Google; Stanford Üniversitesi'nin alt-alan adı olarak google.stanford.edu alan adını kullandı. Bugün kullandığı alan adını 15 Eylül 1997'de etkinleştirdi ve 4 Eylül 1998'de Google şirketi resmen kuruldu. Şirket merkezi arkadaşları Susan Wojcicki'nin Menlo Park, Kaliforniya'da bulunan garajı olarak belirlendi. Stanford Üniversitesi'nde doktora yapan bir öğrenci olan Craig Silverstein, ilk çalışan olarak işe alındı. Bir yıl önceki rakam olan 931 milyon tekil ziyaretçi sayısındaki yüzde 8,4'lük bir artışla, 2001 Mayıs ayında; Google'nin tekil ziyaretçi sayısı ilk kez 1 milyarı buldu. Finansman ve ilk halka arz Google'a 100,000 $'lık ilk finansman desteğini daha önce Google'ın da dahil olduğu bir şirket olan Sun Microsystems'in kurulum ortaklarından Andy Bechtolsheim vermiştir. 1999'un başlarında, hâlâ doktora öğrencileri olan Brin ve Page, akademik araştırmalar için bir arama motoru geliştirmenin ilgi çekici bir düşünce olduğuna karar vererek, Excite'yi satın almak için CEO George Bell'e 1 milyon $ önerdiler. Ancak Bell bu teklifi kabul etmese de, Excite yatırımcılarından Vinod Khosla bu kararı eleştirerek, Brin ve Page ile 750,000 $ civarında bir tutarda müzakerelere başladı. Google; 7 Haziran 1999'da Kleiner Perkins Caufield & Byers ve Sequoia Capital gibi büyük yatırım şirketlerinin açtığı krediler de dahil olmak üzere, 25 milyon $'lık bir fon kullanacağını açıkladı. Google'nin ilk halka arzı ana finansal sisteme geçişinden yaklaşık beş yıl sonra, 19 Ağustos, 2004'te gerçekleşti. Şirket bu arz sonucunda yatırımcılarla, hisse başına 85 $'dan 19,605,052 hissesini paylaştı. Hisseler Morgan Stanley ve Credit Suisse tarafından oluşturulan benzersiz çevrimiçi açık arttırma sistemi sayesinde, hissedârlara ulaştırıldı. Piyasa değeri 23 milyar $'ı aşkın bir şirket olan Google bu halka arz sonrasında, 1,67 milyon $'lık hisse senedi satışı yaptı. Paylaşılan 271 milyonluk hissenin büyük bölümünün Google'nin denetim alanında kalması sonrasında, birçok Google çalışanı hisseler sayesinde milyoner oldu. Yahoo!'nun sahip olduğu 8,4 milyonluk Google hissesi, Google'ın rakibi Yahoo!'nun bu halka arzdan kârlı çıkmasını sağladı. Bazı insanlar Google'nin halka arzının şirket kültüründe kaçınılmaz değişiklikler oluşturacağını tahmin ediyordu. Dayanak olarak, hissedârların şirket üzerindeki baskısı sonucunda, şirket çalışanlarının olumsuz etkileneceği; bunun yanında şirket yönetiminde olan kişilerin hisse senetleri sayesinde milyoner olabileceği gerçeği gösteriliyordu. Şirket kurucu ortakları Sergey Brin ve Larry Page yatırımcıların taşıdığı bu endişelere yanıt vererek; halka arzdan sonra şirket kültürünün değişmeyeceğini savundu ve bu yönde bir rapor hazırlattı. Ancak 2005'te; The New York Times gazetesindeki makaleler de dahil olmak üzere birçok kaynakta Google'nin yeni yapısı sorgulandı ve kurum felsefesindeki masumiyetin ve kurumsallaşma karşıtı tavrın kaybedildiği savunuldu. Bunun üzerine Google, benzersiz kurum kültürünü devam ettirebilmek için bir kurumsal kültür şefi ve bir insan kaynakları yöneticisini göreve getirdi. Şeffaf bir örgütlenme (organizasyon) için işbirliği ortamının kaçınılmaz olduğundan hareketle, kurumsal kültür şefinin görevlendirilmesinin altında yatan amaç, kurumun kuruluşundan itibaren kazanılan temel değerlerinin ve kurumsal kültürün gerektirdiği çalışma ahlakının korunmasını içeriyordu. Google bu dönemde, eski çalışanlarının cinsiyetçilik ve yaş ayrımcılığı yaptığı ithamlarıyla karşı karşıya kaldı. Öncelikle güçlü bir satış potansiyeli ve çevrimiçi pazarlamayla birlikte tanıtım konularındaki kazanç sayesinde, Google; halka arz sonrasında hisse senedi performansında başarılı bir ivme yakalayarak; 31 Ocak 2007'de ilk kez borsa işlemlerinde (hisse değeri) 700 $ düzeyine ulaştı. Google'nin hisse senetlerinin değer kazanmasındaki temel unsur, büyük yatırım şirketlerinin ve finansman şirketlerinin aksine; genel itibarıyla bireysel yatırımcılar oldu. Şirket bugün itibarıyla GOOG menkul değer sembolü altında NASDAQ borsasında, GGQ1 imiyle de Frankfurt Menkul Kıymetler Borsası'nda işlem görmektedir. Büyüme Şirket merkez ofisini Mart 1999'da önde gelen Silikon Vadisi teknoloji şirketlerinin de yer aldığı Palo Alto, Kaliforniya'ya taşımıştır. Ertesi yıl, Page ve Brin'in reklam destekli arama motoru oluşturma düşüncesine karşı çıkmasına karşın, anahtar sözcüklere dayalı reklam satışına başlamıştır. Sayfa tasarımını yalın tutmak ve hızlı erişimi sağlamak amacıyla reklamların düz metin biçiminde olmasına özen gösterilmiştir. Anahtar sözcükler (tıklama başına 5 centten başlayan) tutar teklifleri ve tıklama sayısı dikkate alınarak hesaplanıyordu. Bu satış modeli ilk kez, Idealab'den ayrıldıktan sonra Bill Gross tarafından kurulan Goto.com şirketinde uygulanmıştı. Bu şirket, adını Overture Services olarak değiştirdikten sonra Google'a kendi tıklama başına ödeme patentlerini ihlal ettiği gerekçesiyle bir dizi dava açmıştır. Daha sonra Yahoo! tarafından satın alınan ve Yahoo! Search Marketing adını alan Overture Services'ın açtığı bu davalar Google'ın şirket hisselerinin bir bölümünü Yahoo!'ya devretmesiyle çözüme kavuşturulmuştur. Google bu sırada kendi geliştirdiği PageRank sisteminin patentini almıştır. Resmî olarak Stanford Üniversitesi'ne kayıtlı görünen patentte Lawrence Page'in adı mucit olarak geçmektedir. 2003 yılında şirket 1600 Amphitheatre Parkway, Mountain View, Kaliforniya'daki bugünkü ofisini Silicon Graphics'ten kiralamıştır. Bu ofis, 1'in sonuna googol tane sıfır eklenmesiyle oluşan googolplex sözcüğünden esinlenerek oluşturulmuş olan Googleplex adıyla anılmaktadır. Google üç yıl sonra SGI'a ait bu yeri 319 milyon dolar karşılığında satın almıştır. Bu sırada, "Google" terimi günlük yaşamda kendine yer bulmuş, "google" eylemi Merriam Webster Collegiate Dictionary ve Oxford English Dictionary'ye girmiştir. Sözcüğün anlamı "Google arama motorunu kullanarak İnternet üzerinde bilgi aramaktır." Satın almalar ve ortaklıklar Google, 2001 yılından bu yana ağırlıklı olarak küçük girişim sermayeli şirketlere odaklanarak, birçok şirket satın aldı. 2004'te aldığı bu tip bir firma Keyhole, Inc'dır. Bu firma Earth Viewer adında bir ürün geliştirmişti ve bu ürünle kullanıcıya dünyanın 3 boyutlu görüntüsünü sunuluyordu. Google hizmeti 2005 yılında Google Earth olarak adlandırdı. 2 yıl sonra çevrimiçi video sitesi YouTube'u 1,65 milyar $ (hisse senedi) karşılığı satın aldı. 13 Nisan 2007'de ise DoubleClick'i 3,1 milyar $'a satınalarak web yayımcıları ve reklam ajansları ile DoubleClick arasındaki ilişkiye sahip oldu. Aynı yıl GrandCentral'i 50 milyon $'a satınaldı ve bu site daha sonra Google Voice adını aldı. 5 Ağustos 2009'da ilk halka açık şirketini, video yazılımı üreten On2 Technologies'i 106,5 milyon $'a satınaldı. Google ayrıca bir sosyal ağ arama motoru olan Aardvark'ı da 50 milyon $'a alıp kendi dahili bloglarında "Nereye kadar götürebileceğimizi görebilmek için işbirliğine sabırsızlanıyoruz" (we're looking forward to collaborating to see where we can take it.) yazmıştı. Nisan 2010'da ise donanım firması, Agnilux'u satınaldığını duyurdu. Satınaldığı firmalara ek olarak, araştırmadan reklama kadar her konuda diğer organizasyonlarla işbirliğine de girdi. 2005'te NASA Ames Research Center ile 93.000 m² ofis inşası için ortaklık yaptı. Ofisler, yüksek boyutlu bilgi yönetimi, nanoteknoloji, dağıtık hesaplama ve uzay sanayi girişimcileri için kullanılacaktı. Ekim 2005'te Sun Microsystems ile birbirlerinin teknolojilerini paylaşmak ve dağıtımda yardımcı olmak amacıyla işbirliğine gittiler. Şirket, Time Warner'ın AOL'u ile birbirlerinin video arama hizmetlerini geliştirmek için işbirliği yaptı. Yine 2005'te içlerinde Microsoft, Nokia ve Ericsson'un da bulunduğu pek çok firma ile mobil araçlarda kullanılmak üzere yeni .mobi üst seviye alan adı finansmanı için işbirliğine gitti. Google böylece "Adsense for Mobile"ı kullanıma alacak ve gelişmekte olan mobil reklam pazarında avantaj elde edecekti. Reklamda daha geniş kitlelere erişebilmek için, News Corporation'a ait Fox Interactive Media ile MySpace sosyal ağında arama ve reklam sağlama üzerine 900 milyon $'lık anlaşma yaptılar. Google, 2006 Ekiminde duyurduğu YouTube alımının işlemlerini 13 Kasım 2006'da tamamladı. YouTube’un işletim masrafları hakkında detay yayınlamadı ve 2007'de Youtube’un maddi gelirini bilançosuna eklemedi. 2008 Haziran'ında Forbesta yayınlanan bir makalede, Quentin Hardy ve Evan Hessel YouTube’un 2008 yılında getireceği kârı, reklam satışlarında bir gelişme olmayacağı tahmini ile birlikte 200 milyon $ olarak öngördü. 2007'de Google NORAD Tracks Santa'yla yılbaşında Noel babanın gelişini takip eden hizmete sponsorluğa başladı. Google Earth'de 3 boyutlu track Santa ilk kez uygulanmaya başlandı ve eski sponsor AOL kalktı. Google'ın YouTube'u NORAD Tracks Santa'ya kendi kanalını verdi. 2008'de Google, GeoEye ile Google Earth'e yüksek çözünürlüklü (0.41 m monochrome, 1.65 m renkli) görüntü aktaracak uydu yollamak üzere işbirliğine girdi. Uydu Vandenberg Hava Kuvvetleri Üssü'nden 6 Eylül 2008'de fırlatıldı. Google son işbirliğini de aynı yıl duyurdu ve Life dergisinin fotoğraf arşivine ev sahipliği yapmaya başladı. Bu arşivdeki bazı fotoğraflar dergide daha evvel yayınlanmış değildi. Fotoğraflar filigranlandı ve kamu malı statüsüne bakılmadan telif hakları bildirimi üzerlerine işlendi. 2010 yılında, Google Enerji yenilenebilir enerji alanındaki ilk yatırımını, Kuzey Dakota'da 38 milyon $'a aldığı iki adet rüzgâr çiftliği ile yaptı. Şirket iki çiftlikten toplam 169,5 megawatt güç yani 55.000 eve yetecek enerjiyi üreteceğini açıkladı. NextEra Enerji Kaynakları tarafından geliştirilen çiftlikler bölgede fosil yakıt kullanımını azaltacak ve kar sağlayacaktı. NextEra Enerji Kaynakları projedeki %20 hisseyi Google Enerjiye satarak, projenin geliştirilmesi için fon sağlamış oldu. Yine 2010 yılında Google, web tabanlı telekonferans ve diğer ilişkili hizmetleri sağlayan Norveç menşeli firma olan Global IP Solutions'ı satın aldı. Bu edinim ile Google ürünlerine telefon tipi hizmetleri de ekleyebildi. Ardından, 27 Mayıs 2010'da mobil reklam ağı AdMob'un satınalımını tamamladığını açıkladı. Federal Ticaret Komisyonu bu satınalmaya ilişkin açtığı soruşturmayı kapmasının üzerinden birkaç gün geçtikten sonra Google bu firmayı belirsiz bir fiyata satın almıştır. Temmuz 2010'da Google Iowa rüzgâr çiftliği ile 114 megawatt enerji alımı için 20 yıl süreli anlaşma imzaladı. 4 Nisan 2011'de, The Globe and Mail 6.000 adet Nortel Networks patenti için Google'ın 900 milyon $ teklif ettiğini duyurdu. 15 Ağustos 2011'de ise Google Motorola Mobility'i ABD ve Avrupa'da mevcut yasa uygulayıcı ve kurulların karşı görüş bildirmelerine rağmen 12,5 milyar $'a satın alacağını açıkladı. Google blog'daki bir yazıda İcra başkanı ve kurucu ortak Larry Page bu satınalımın Google'ın patent portföyünü güçlendirmek amaçlı stratejik bir satınalım olduğunu dile getirdi. Şirketin Android işletim sistemi, özellikle Apple ve Microsoft Android'e uygun telefon üreticileri HTC, Samsung ve Motorola ile davalık olmuşken bu satınalma ile elde ettiği, Motorola'ya ait mobil aletlere ve kablosuz teknolojilere ilişkin yüklüce patent portföyü Google'a, diğer firmalarla (özellikle Apple ve Microsoft) devam eden patent anlaşmazlıklarında yardımcı olacaktı, Android işletim sistemini de serbestçe sunmaya devam edecekti. 2014'te Google, yeni kurulan video ve özel efekt şirketi Zync Inc.’yi satın aldığını açıkladı. Zync, “Star Trek Into Darkness” ve “Looper” adlı filmlerde de kullanılan video ve özel efekt özellikleri hizmetini sunan bir şirket. Google, Zync’i kendi bulut platformuna alacağını bildirdi. Ağustos 2015'te Larry Page'in yaptığı açıklamaya göre artık Google ve satın aldığı kuruluşlar Alphabet adlı holdinge bağlanmış ve holdingin CEO'su Larry Page Yönetim kurulu başkanı ise Sergey Brin olmuştur. Ayrıca Larry Page'den boşalan Google'ın CEO makamına Sundar Pichai getirilmiştir. Ürünler ve hizmetler Reklam Google gelirlerinin yüzde doksan dokuzuna yakınını kurumsal reklam programlarından elde etmektedir. Şirket, 2006 mali yılı için toplam reklam gelirini 10.492 milyar dolar olarak açıklarken, lisanslama ve diğer girdilerden sağladığı gelirin yalnızca 112 milyon dolar olduğunu belirtmiştir. Bu doğrultuda, çevrimiçi reklam pazarında büyük komisyon ücretleri elde edebilmek için çeşitli yenilikleri yaşama geçirmiştir. Teknolojik olarak DoubleClick'ten yararlanan şirket, kullanıcıların ilgi alanlarına göre hedef reklamları belirleyerek; kullanıcıların amacına uygun içerikleri, onlarla buluşturmuştur. Google’ın diğer ürünlerinden, Google Analytics site içi bağlantılardaki tıklanma sayısının incelenmesi gibi yöntemlerle; internet sitesi sahiplerinin sitelerine giriş yapan insanların nereden ve nasıl giriş yaptığını takip edebilmesini sağlamaktadır. İki yönlü bir program olan Google reklamlarda üç yönlü websiteleri yer alabilmektedir. Bir diğer ürün olan Google AdWords ile; Google içerik ağlarında, tıklama başına ödeme veya görüntüleme başına ödeme gibi seçeneklerle; reklamcıların kendi reklamlarını yayınlayabilmesine imkân tanınmaktadır. Kardeş hizmet Google AdSense ise, site sahiplerinin kendi sitelerinde bu reklamları yayınlayabilmesini ve yayınlanan reklamlardan tıklama başına para kazanmalarını sağlamaktadır. Programın eksikliklerinden ve eleştirilen yönlerinden biri, Google'ın tıklama sahtekarlığı konusunda yetersiz kalışıdır, insanlar veya otomatik kodlar aracılığıyla ürünle ilgilenmeden yapılan "tıklamalar", reklam veren kişilerin hizmet karşılığı olmadan Google'a para ödemesine neden olmaktadır. Reklam endüstrisinin 2006 raporlarına göre; çevrimiçi reklamlara yapılan tıklamaların %14 ila %20'lik kısmının sahte ya da geçersiz tıklama olduğu açıklanmıştır. Ayrıca, diğer bir tartışma kullanıcıların belirli bir web sitesi içerisinde aradıklarını bulmalarını sağlayan, ikincil bir arama kutusu sistemi olan "arama içinde arama" uygulaması üzerinde yaşanmıştır. Yakın bağlantıları olan bir özel şirket için arama içinde arama özelliği kullanılırken, bu şirket kullanıcıları çekebilecek özgün bir arama sistemi beklentisinde olmasına rağmen; yapılan aramanın sonuçlarında çoğunlukla rekabet içinde olunan şirketler de yer almaktadır. Google reklam sisteminin karşılaştığı diğer bir eleştiri de; reklamın Sanal Binyıl Telif Hakkı Sözleşmesi'ne uygunluğu konusunda bir şüphe dahi olsa reklamcının sansürlenmesidir. Örneğin 2003 Şubat'ında, Google; kâr amacı gütmeyen ve büyük bir kruz gemisinin atık su arıtma uygulamalarını protesto eden bir örgütlenme olan Oceana'nın reklamlarının gösterimini durdurmuştur. Google buna gerekçe olarak kendi yayın politikası olan: ‘’"Google bir görüşün, kişinin ya da organizasyonun karşı savunuculuğunu yapan hiçbir reklamı yayınlamayı kabul etmez."’’ prensibini göstermiştir. Ancak daha sonra bu politika değiştirilmiştir. 2008 Haziran ayında Google ve Yahoo! bir reklam anlaşması yapmış, bu anlaşma uyarınca Yahoo! kendi ağ sayfalarında Google reklamlarının gösterilmesine izin vermiştir. Ancak iki şirket arasındaki bu anlaşma Birleşik Devletler Adalet Bakanlığı tarafından güven vermeyen bir eylem olarak görülmüş ve bu nedenle hiçbir zaman hayata geçirilememiştir. Sonuç olarak Google, Kasım 2008'de anlaşmayı feshettiğini açıklamıştır. Google kendi ürün tanıtımlarında kullanılmak üzere Demo Slam adlı bir site açarak; geliştirdiği ürünlerin teknoloji sunumunu yapmayı amaçlamıştır. Sitede her hafta iki takım; Google teknolojisinin yeni bağlamlarını ortaya koyabilmek için yarışmaktadır. Arama Motorları Dergisi'nde Demo Slam'den şöyle bahsedilmiştir: "Yaratıcı ve teknoloji meraklısı insanların, orada kendi videolarını oluşturup, dünya insanlarının en yeni ve muhteşem teknolojileri anlamlandırabilmesine yardımcı olabilecekleri bir yer." Arama motoru Google Arama, bir arama motoru uygulaması olup, şirketin en popüler uygulamasıdır. Kasım 2009'da comScore’un yayımladığı bir pazar araştırmasına göre, Google ABD'deki arama motoru sektörünün en çok kullanılan uygulaması olup, pazar payının %65,6'sını elinde tutmaktadır. Google milyarlarca ağ sayfası (web) dizinine sahiptir, böylece kullanıcılar anahtar kelimeler ve uygulamaların kullanımı yoluyla arzu ettikleri bilgilere ulaşmak için arama yapabilmektedir. Google popülerliğine karşın, birçok kurumun eleştirisine de maruz kalmıştır. 2003'te The New York Times Google'nin dizinleme hizmeti hakkında şikayette bulunmuş, Google'ın önbellek uygulamalarının korunan içeriklerin telif haklarını ihlal ettiğini iddia etmiştir. Ancak, bu durum üzerine Birleşik Devletler Nevada Bölge Mahkemesi'nde görülen Field v. Google ve Parker v. Google davaları Google'nin lehine sonuçlanmıştır. Ayrıca 2600: The Hacker Quarterly, yeni hızlı arama özelliklerinin aranmasına izin vermeyeceği sözcüklerin devasa bir listesini yayımlamıştır. Google İzleme Örgütü, Google'nin sayfa derecelendirme algoritmasını eleştirerek; Google'nin yerleşik siteleri yeni sitelere karşı kayırdığını iddia etmiş, şirketin CIA ve NSA ile ilişkili olduğunu savunmuştur. Tüm bu eleştirilere rağmen; ana arama motorunun yanında; Google'nin görsel arama motoru, Google Haberler, Google Haritalar da dahil olmak üzere birçok hizmeti geniş bir yaygınlık kazanmıştır. 2006'nın ilk yarısında, şirket; Google Video uygulamasıyla kullanıcıların internet üzerinden yükleme, arama ve video izleme gibi işlemleri gerçekleştirebilmesini sağlayan sistemi başlatmıştır. Ancak 2009'da, bu sistemi video aramaları konusunda geliştirmek amacıyla, sisteme video yüklenebilme özelliğini kaldırmıştır. Masaüstüne hitap eden ve bilgisayar içi yerel konumlarda arama yapabilmeyi sağlayan Google Masaüstü ve son olarak Birleşik Devletler Patent ve Ticari Marka Bürosu'yla yapılan işbirliği neticesinde oluşturulmuş ve kullanıcılara; Birleşik Devletlerdeki marka ve patent bilgilerine ücretsiz erişim imkânı sağlayan Google Patents’i geliştirmiştir. Google sunucularında barındırılan tartışmalı arama hizmetlerinden biri de Google Kitaplar'dır. Şirket kitapları tarayarak, bu yazılı ürünlere sınırlı ve tam önizleme olmak üzere iki biçiminde erişim sağlamıştır. Bu yeni hizmet nedeniyle, 8.000 civarında Amerikalı yazarı temsil eden bir grup olan Yazarlar Birliği 2005'te Google aleyhine New York Şehri Federal Mahkemesi'nde bir dizi dava açmıştır. Google bu iddiaları; bu hizmet çerçevesinde mevcut ve tarihsel tüm telif hakkı uygulamalarına riayet edildiği yönündeki savunmasıyla yanıtlamıştır. Google; Birleşik Krallık, ABD, Kanada ve Avustralya kaynaklarından elde ettiği eserleri sınırlı tarama çerçevesinde hizmete sunma vaadiyle 2009'da bu sorunun çözümüne ulaşmıştır. Bununla birlikte, 2009 sonlarına doğru Fransız yayınevi Éditions du Seuil tarafından basılan La Martinière'nin eserleri Paris Aslî Hukuk Mahkemesinde açılan dava sonucunda; Google veri tabanından çıkarılmıştır. Google, Amazon.com'a rakip olarak, yeni kitapların sanal sürümlerini satışa sunmayı planlamaktadır. 21 Temmuz 2010'da çıkan Bing'e karşılık olarak; Google görsel aramalardaki küçük görsellerin gruplandırma sistemini daha gelişkin ayrıntılarla güncellemiştir. Ağ sayfası aramalarında, 23 Temmuz 2010 itibarıyla hâlâ sayfa formatı başına grup görüntü sistemi kullanılsa da, belirli İngilizce sözlük terimleri için bağlantılı sonuçlar web aramalarının üzerinde görülmektedir. Google'nin algoritması Mart 2011'de yenilenmiş; bu yeni sistemde yüksek kaliteli içeriklere ağırlık verilmiş, ve imkân dahilinde n-gram değeriyle, değersizleşmiş içeriğin silinmesi hedeflenmiştir. Verimlilik araçları Google kuruluşundan itibaren, standart ağ arama sistemlerinin yanında bir dizi verimlilik araçları da yayınlamıştır. Google'nin sağladığı ücretsiz bir çevrimiçi posta uygulaması olan Gmail<!-İngiltere ve Almanya'da bilinen adıyla Google Mail,-->’in yalnız davet ile üye kabul eden beta sürümü 1 Nisan 2004'te başlatılmış, uygulama 7 Şubat 2007'de genel kullanıma açılmıştır. Servis, 7 Temmuz 2009'da beta sürümünden yükseltilmiş ve aylık 146 milyon kullanıcıya ulaşmıştır. Gmail, bir gigabaytlık saklama alanına ve internet forumlarına benzer bir biçimde aynı konuşmaya ait postaları tek bir mesaj sekmesinde koruma özelliğine sahip olan ilk e-posta hizmeti olmuştur. Bu servis güncel olarak 7400 MB ücretsiz saklama alanı sunmaktadır; buna ek olarak 20 GB ila 16 TB arasında bir saklama alanına Gigabayt başına 0,25 dolar ödenerek sahip olunabilmektedir. Gmail uygulaması program geliştiricileri tarafından; tarayıcıyı yinelemeksizin etkileşimli olarak sayfanın yenilenmesine izin veren AJAX uygulamasının öncüsü olarak kabul edilmektedir. Uygulamaya yapılan en büyük eleştiri, bu uygulamanın diğer çevrimiçi uygulamalarla bağlantısından dolayı mevcut verilerin deşifre edilebilme potansiyelidir. Steve Ballmer (Microsoft'un CEO'su), Liz Figueroa, Mark Rasch, ve Google İzleme Örgütü editörü mevcut e-posta iletisi içeriklerinin adil kullanım gereklerinin ötesinde işlev gördüğüne inandıklarını söylemişlerdir ancak Google gönderilen e-postanın gönderen ve alan haricinde hiç kimse tarafından okunmadığını, reklamların yalnızca ilgiyi arttırmak için kullanıldığını iddia etmiştir. Diğer bir verimlilik paketi olan Google Docs, belgelerin çevrimiçi alanda oluşturulması, düzenlenmesi ve paylaşılmasını içermektedir ve Microsoft Word'a benzemektedir. Servisin özgün adı Writely'dir, 9 Mart 2006'da piyasaya sürüldüğünde yalnız davet yoluyla hesap edinilmesine izin verilmiştir. 6 Haziran'dan sonra Google deneysel bir tablo düzenleme programı oluşturmuştur, bu programın 10 Ekim'de Google Docs ile entegre olarak kullanılması planlanmıştır. Google'nin sunum hazırlamak için geliştirdiği program 17 Eylül 2007'de, Gmail tam sürüme yükselmeden ve diğer üç hizmet başlamadan önce hayata geçirilmiştir. Google Takvim ve diğer Google Takım uygulamaları 7 Temmuz 2009'da kullanıma açılmıştır. Yatırım ürünleri Google şirket pazarına 2002 Şubat'ında Google Arama Araçları (Google Search Appliance ) ile girdi, böylece daha büyük organizasyon yapılarına arama teknolojilerini sunmayı hedefliyordu. Daha küçük organizasyon yapıları için üretilen Mini'yi bundan üç yıl sonra kullanıma sundu. Ardından 2006'da Özelleştirilmiş Arama iş sürümünü (Custom Search Business Edition ) hizmete aldı. Bu versiyonda kullanıcılar reklamdan arındırılmış Google.com index'inden faydalanabiliyorlardı. Bu hizmet daha sonra 2008 yılında Google Site Araması olarak isimlendirilmiştir. Şirket pazarına yönelik bir diğer Google ürünü de Google Apps Premier Edition'dır. Bu hizmet ve hizmete eşlik eden iki sürüm (eğitim ve standart sürümler), firmalara, okullara ve diğer organizasyonlara Google'ın Gmail ve Google Documents gibi çevrimiçi uygulamalarını, kendi domain'lerinde kullanma imkânı sağlamaktadır. Premier sürüm Standart sürüme göre ek özellikler sağlar. Daha fazla disk alanı, API erişimi ve premium destek bu özellikler arasında bulunmakta ve kullanıcı başına yıllık 50 $'a mal olmaktadır. Google App'lerin geniş bir kullanıcı hizmetine sunumu Thunder Bay, Ontario, Kanada'da Lakehead Üniversitesi için 38.000 kullanıcı ile 2007 yılında gerçekleştirilmiştir. Google App'lerin kullanıma açılması ile Google, güvenlik hizmetleri sunan Postini'yi satınalmış ve Google Postini hizmetleri adıyla Google App'lerin içine entegre etmiştir. Diğer ürünler Google Çeviri, otuz beş farklı dil arasında çeviri yapabilen bilgisayar sistemli bir çeviri servisidir. İnternet tarayıcıları için hazırlanan bazı eklentiler, Google Çeviri'ye kolay erişim imkânı sağlamaktadır. Yazılımın kullandığı sistem dil bilimsel dizin teknolojisidir, özellikle Avrupa Parlamentosu ve BM tutanakları olmak üzere, profesyonel çeviri metinlerindeki çeviri sistemleri; program algoritması tarafından "öğrenilmektedir". Ayrıca, "daha iyi bir çeviri öner" özelliğiyle, güncel çevirilerdeki yanlış veya kalitesiz tercümelerin geliştirme ekibine ulaştırılması sağlanmaktadır. Google, 2002'de Google Haberler hizmetini başlatmıştır. Şirket insansız bir sistemle, yalnızca bilgisayar algoritmasıyla haber derleme işlemi yapan bir sistem geliştirdiğini açıklamıştır ve bu hizmet için editör, yayın yönetmeni veya yayımcı başyazar istihdam etmemektedir. Site, Yahoo! Haber Servisi'nde yer alan düşük lisanslı haberleri barındırmış ve haberlerle başlıklarının site içinde verilmesi yerine, haberin içeriği ve fotoğrafları konu sınıflandırılması yapılmış bağlantılar halinde sunmuştur. Fotoğrafların kullanım hakkı sorunlarını en aza indirmek için görsellerin düşük çözünürlüklü sürümleri kullanılıp, konuyla ilgili diğer kaynaklardaki haberler de başlıklar halinde sıralanmıştır. Bununla birlikte, Fransız Basın Ajansı telif hakkı ihlalini gerekçe göstererek Kolombiya Bölgesi'de bulunan federal bir mahkemede Google aleyhinde dava açmıştır. Davanın nedeni; Google'ın AFP makalelerinin bir kısmını, açıklanmayan bir anlaşma ile tam metin şeklinde ve siteye yerleşik olarak Google Haberler'de kullanmasıdır. 2006'da Google, San Francisco kentinde EarthLink üzerinden ücretsiz geniş bant ve kablosuz internet erişimi hizmeti sağlamak için bir teklif yapmıştır. Ancak Comcast ve Verizon gibi büyük telekomünikasyon şirketleri bu hizmetin "haksız rekabet" doğuracağı ve kent içi hizmet taaddütlerine aykırı olduğu gerekçesiyle bu teklife karşı çıkmıştır. 2006'da yapılan ağ tarafsızlığı kongresinden önce, Google İnternet Sorumlusu Evanjelist Vinton Cerf geniş ağ internet sağlayıcılarını; ‘’gerçek üstü taktiklerle ve eksik bilgilendirmeyle tüketicilerin yaklaşık yarısının tercihi olmakla’’ suçlamıştır. Google günümüzde, merkezinin bulunduğu Mountain View'de ücretsiz wi-fi hizmetini kullanıcılara sunmaktadır. Bir yıl sonra, Google'ın muhtemelen Apple'nin iPhone ürününe rakip olarak, kendi cep telefonunu piyasaya sürmek için hazırladığı plan ortaya çıkmıştır. Ancak Android adı verilen bu proje, mobil (taşınabilir) bir aygıt değil, mobil cihazlar için geliştirilmiş açık kaynaklı bir lisans olan Apache 2.0 lisansının üzerine kurulmuş bir işletim sistemi olarak kullanıma sunulmuştur. Google, Android tabanlı cep telefonlarında bulunan entegre uygulamaları çalıştırmak için bu yazılımı geliştirmiş, 2008 Eylül’ünde, T-Mobile'nin ürettiği G1 modeli ilk Android tabanlı telefon olmuştur. Bir yıldan uzun bir süre sonra; 5 Ocak 2010'da Google tarafından şirkete ait Android tabanlı ilk cep telefonu olan Nexus One piyasaya sürülmüştür. Şirketin üzerinde çalıştığı diğer projeler; ağ sayfası (web) tarayıcısı, işbirlikçi iletişim hizmeti ve mobil ödeme sistemidir. İlk olarak, 1 Eylül 2008'de açık kaynak kodlu bir web tarayıcı olan Google Chrome'nin geliştirildiği duyurulmuştur, tarayıcı 2 Eylül 2008 tarihinde kullanıma sunulmuştur. Bir sonraki yıl, 7 Temmuz 2009'da; Google, açık kaynak kodlu işletim sistemi Linux tabanında kullanıcıların kendi Google hesaplarını yönetmelerini sağlayan ve yalnız bir web tarayıcı içeren Google Chrome OS'u duyurmuştur. İkinci olarak, 27 Mayıs 2009'da duyurulan Google Wave, kullanıcıların web üzerinden işbirliği ve iletişimini kolaylaştıran bir sistem olarak tarif edilmiştir. Bu hizmet Google'ın "yapılandırılmış e-posta" sisteminin yanında; gömülü ses, görüntü ve diğer görsel içeriği gerçek zamanlı düzenleyebilme ve yeni uzantılarla birlikte iletişim deneyimini geliştirebilme yeteneklerini vadetmektedir. Hizmet ilk olarak geliştirici önizlemesine açılmış ve ilgili kullanıcılar deneme sürecine davet edilmiştir, 19 Mayıs 2010'da ise Google'ın I/O ilkesi çerçevesinde sistemin genel kullanımına başlanmıştır. 2011'de ise şirket; Google Wallet ile cep telefonu üzerinden ödeme yapabilmeyi sağlayan bir sistem geliştirdiğini açıklamıştır. Haziran 2011'den sonra, bir sosyal ağ hizmeti olan ve Google+ (kişisel ve marka hesapları için kullanımdan kaldırıldı) olarak adlandırılan çevrimiçi yazılım geliştirilmiştir. 14 Temmuz 2011'de Google tarafından sınırlı deneme aşamasında başlatılan bu uygulamanın yalnızca iki haftada 10 milyon kullanıcıya ulaştığı açıklanmıştır. İlerleyen dört haftada bu uygulamanın, 25 milyon kullanıcı sayısını aştığı belirtilmiştir. Kurumsal konular ve kültür küçükresim|upright=.6|alt=Yirmili yaşlarında, mavi, yeşil, sarı ve kırmızı renklerden oluşan pervaneli bir şapka giydirilen Asyalı bir "Noogle".|Yeni çalışanlara "Nooglers" adı verilir ve ilk çalışma haftasının son gününde (TGIF) kendisine pervaneli bir şapka giydirilir. Google resmî olmayan bir kurum kültürüne sahiptir. Şirket, 2007 ve 2008 yıllarında Fortune dergisinin yayımladığı çalışan açısından en ideal şirketler sıralamasında ilk sırada yer almış, ayrıca 2009 ve 2010 yıllarında aynı sıralamada dördüncü olmuştur. Buna ek olarak, 2010 yılında Universum İletişim tarafından okul mezunlarına yönelik işgücü çekiciliği açısından en cazip şirket dalında aday gösterilmiştir. Google, kurumsal felsefesini: “kötülük yapmadan da para kazanılabilir”, “takım elbise giymeden de ciddi olunabilir” ve “iş kamçılayıcı; rekabet eğlenceli olmalıdır” gibi özgür prensipler üzerine kurmuştur. Çalışanlar Halka arz sonrasında Google'ın hisse senedi performansı, çalışanlarına çok erkenden ve rekabetçi bir şekilde tazmin edilmelerini sağladı. Google’ın halka arzından sonra, kurucuları Sergey Brin, Larry Page ve CEO'su Eric Schmidt, maaşlarının 1 $'a düşürülmesini kabul ettiler ve şirketin maaşlarını arttırma tekliflerini sürekli reddettiler, zira sahip oldukları Google hisse senetlerinden gelirleri gelmeye devam edip ana gelir kaynaklarını oluşturuyordu. 2004 yılından önce, Schmidt, yılda 250.000 $; Page ve Brin'in her biri yıllık 150.000 $ gelir sahibi oldular. 2007’de ve 2008’in başlarında, üst düzey yöneticilerin birçoğu Google'ı bıraktı. Ekim 2007'de, YouTube'un CFO'su Gideon Yu beraberinde yüksek kademeden mühendis olan Benjamin Ling ile Facebook'a katıldı. Mart 2008'de Sheryl Sandberg, küresel çevrimiçi satış ve operasyon başkan yardımcısı, Facebook'ta COO (chief operating officer, operasyonlardan sorumlu en tepe yönetici) olarak işe başladı, bunun yanı sıra, Ash ElDifrawi, Google’ın marka reklam yöneticisi, 2009'da Hayneedle adını alacak Netshops çevrimiçi perakende şirketinde pazarlamadan sorumlu müdür olmak üzere işinden ayrıldı. 4 Nisan 2011'de Larry Page CEO ve Eric Schmidt Google İcra Kurulu Başkanı oldu. Bir motivasyon tekniği olarak, Google genellikle icat boş zamanı (Innovation Time Off) adı verilen politikaya sahiptir. Buna göre Google mühendisleri çalışma saatlerinin %20'sini ilgilerini çeken projeler üzerinde geçirmek için teşvik edilirler. Google hizmetleri arasından Gmail, Google Haberler, Orkut ve AdSense gibi hizmetler bu bağımsız çabalardan ortaya çıkmıştır. Stanford Üniversitesi'ndeki bir mülakatında, Marissa Mayer, Google'ın Arama Ürünleri ve Kullanıcı Deneyimi Başkan Yardımcısı, o zaman lanse edilen yeni ürünlerin yarısının bu icat boş zamanlarında yaratıldığını söylemiştir. Mart 2011’de, danışmanlık firması Universum, 10.000'den fazla genç profesyonelin katılımı ile gerçekleştirdiği araştırmanın sonucunda; Google’ın, katılımcıların yaklaşık yüzde 25'i tarafından ideal işveren listesinde ilk sırada sıralandığını yayımladı. Googleplex Mountain View'de bulunan Google'ın merkez binası Googleplex olarak anılmaktadır. İsmi, Google ve kompleks ile googolplex kelimesinden türetilmiştir. Binanın lobisi piyano şeklinde dekore edilmiştir, içeride lav lambaları, eski server clusterlar ve duvarlarda arama sorgu projeksiyonları bulunmaktadır. Koridorlarda egzersiz topları ve bisikletler mevcuttur. Her çalışanın ortak eğlence ve dinlenme merkezlerine giriş hakkı vardır. Eğlence alanları yerleşkenin her yerinde bulunmaktadır. Antrenman salonlarında ağırlıklar, ergometreler, soyunma odaları, duş ve kurulanma imkânları, masaj salonları, çeşitli video oyunları, langırt, piyano, bilardo masaları ve masa tenisi mevcuttur. Bunlara ek olarak da beslenme ihtiyaçlarını karşılamak için çeşitli yiyecek ve içeceklerin bulunduğu odalar mevcuttur. Çalışanlar odalarda bulunan gıdaları ücretsiz, satış makinelerinde bulunanları ise ücreti karşılığında alabilmektedir. Google, 2006 yılında 28,900 m²'lik çalışma alanına sahip New York City, Manhattan 111 Eighth Caddesi'ndeki binasına taşındı. Bina Google tarafından özel olarak inşa edildi ve büyük ortaklıkları başaran en büyük satış grubu olarak lanse edildi. 100'den fazla projeden (Google maps, Google Spreadsheets ve diğerleri...) sorumlu olan mühendis personel grubu New York City'de bulunan ekibe dahil edildi. Bina yılda 10 milyon $’a kiralanmıştır ve Mountain View'deki merkez binasına benzer dizayn ve fonksiyonlara sahiptir. Kasım 2006'da Pittsburgh'daki Carnegie Mellon yerleşkesinde bir ofis açtı. Bu ofiste akıllı telefon uygulama ve programlarının satışıyla ilgili reklam yapılması üzerine odaklanıldı. 2006'nın sonlarına doğru, Google AdWords bölümü için Ann Arbor, Michigan'da yeni bir merkez bina kurdu. Ayrıca, dünyanın birçok yerinde yerel ofisleri bulunmaktadır. Google, çevreye duyarlı olma noktasında adımlar atmaktadır. Ekim 2006'da şirket binlerce güneş paneli kurma planını açıklamış, sistemin; 1.6 megawatt elektrik gücü üreteceğini tahmin ederek ihtiyacı olan elektrik enerjisinin %30'nu bu yolla karşılamayı planlamıştır. Bu sistemin, dünyadaki en büyük güneş enerjisi kaynaklı güç üretimi sistemi olarak planlanmıştır. Buna ek olarak 2009 yılında Google, Googleplex etrafındaki otlak alanlarının kısa kalmasını sağlamak maksadıyla bu alanda keçi sürüleri konuşlandıracağını ve ayak izlerinin karbon salınım oranını azaltması yoluyla çalıların mevsimlere bağlı olarak yanmasının önüne geçilmesini de amaçladığını açıkladı. Çimlerin kısa tutulması ile ilgili fikir, yarı iletken alanında çalışan mühendis R. J. Widlar'a aittir. Buna rağmen Harper Magazine tarafından Google, kendi iç yapısında kullandığı bir slogan olan "Kötü olmayın" prensibine ve kamu enerjisi tasarrufu kampanyalarına uymayıp, kendi sunucuları için gereken büyük miktarda enerjiyi sağlama çabasına girdiği gerekçesiyle "enerji israfı" suçlamalarıyla karşı karşıya kalmıştır. Paskalya yumurtaları ve 1 Nisan şakaları Google geleneksel olarak 1 Nisan şakaları yapar. 2000 yılında MentalPlex şakasında zihin gücü ile internette arama yapılabileceği öne sürmüştü. 2007'de Google TiSP adında bedava bir internet hizmeti sunmaya başladığını duyurmuştu. TiSP veya Toilet Internet Service P'rovider, (Tuvalet Internet Servis Sağlayıcı ) ile hizmet alana fiberoptik kablo ile tuvalet sifonundan drenaj kanalı sayesinde erişim sağlamayı vadetti. Yine 2007'de Google, Gmail ana sayfasından Gmail Paper duyurusu yaptı. Buna göre kullanıcı epostaları basılacak ve kendilerine yollanacaktı. 2008'de Google Gmail Custom Time'ın duyurusu yaptı, buna göre kullanıcılar e-postanın yollandığı zamanı değiştirebileceklerdi. 2013'te "Arama motoru teknolojisinde koku devrimi" adıyla duyurduğu "Google Burun" isimli uygulamayla internet kullanıcılarına 1 Nisan şakası yaptı. "Google Burun", bir günlük beta sürümüyle "1 Nisan şakasıyla" internet kullanıcılarına merhaba dedi. "Google Aroma veritabanı - 15 milyondan fazla koku verisi" gibi çarpıcı ifadelerle tanıtımı yapılan uygulama tamamen 1 Nisan şakasından ibaret."Kokla", "Koklamayı başlat" butonlarına bastıktan sonra "Koku gönderiliyor" uyarısıyla "Burnunuzu ekrana mümkün olduğunca yaklaştırın ve Enter'a basın" gibi bir ifade ekrana çıkıyor. Hemen Yanında "Yardıma mı ihtiyacınız var?" butonuna bastıktan sonra, uygulamanın 1 Nisan şakası olduğu anlaşılıyordu. Topeka, Kansas şehrinin valisi, Google'ın Google Fiber Projesi hakkındaki kararını etkileyebilmek için şehrin ismini bir süreliğine Google olarak değiştirmişti. Google, buna karşılık olarak, 2010 yılındaki şakasında, adını geçici olarak Topeka şeklinde değiştirdi. 2011'de Gmail Motion duyurusunu yaptı. Bu hizmetle Google, kamera ile kullanıcıların Gmail hesabını ve bilgisayarı vücut hareketleri yoluyla denetlemesine olanak sağlayacaktı. Tüm bu 1 Nisan şakaları ile birlikte, Google hizmetlerinde çeşitli paskalya yumurtaları bulunmaktadır. Örneğin, Google arama motoru dil seçenekleri arasında Swedish Chef'in "Bork bork bork," Pig Latin, "Hacker" veya leetspeak, Elmer Fudd ve Klingon bulunmaktaydı. Ek olarak arama motoru Douglas Adams'ın Otostopçunun Galaksi Rehberi isimli kitabında da geçen Hayat, Evren ve her şey hakkındaki nihai yanıtı da sağlar. Ayrıca, arama sayfasında dil oyunları da yapmaktadır; örneğin recursion (yineleme) sözcüğü arandığında, imla kontrolü yineleme yaparak yine recursion sözcüğünü aramayı tavsiye eder. Benzer şekilde "Anagram" (bir kelimedeki harflerin yerini değiştirerek yeni bir kelime üretmek) sözcüğü arandığında, imla kontrolü tavsiyesi "Did you mean: nag a ram?" şeklinde olur. Google Maps'te de geniş su kütleleri ile ayrılmış iki nokta arasında, örneğin Tokyo ve Los Angeles arasında, yol tarifi sorulduğunda, "Pasifik Okyanusu'nu kayak yaparak geçin." şeklinde bir tarif görülebilir. 2010 FIFA Dünya Kupası süresince, "Dünya Kupası", "FIFA" vb. aramalarda alttaki sayfa listesi "Goooo...gle" şeklinde değil "Goooo...al!" şeklinde belirmiştir. Yardım çalışmaları 2004 yılında Google, 1 milyar $'lık bir başlangıç sermayesi ile kâr amacı gütmeyen bir hayır organizasyonu olan Google.org'u kurdu. Organizasyonun misyonu, iklim değişikliği, küresel halk sağlığı ve küresel yoksulluk ile ilgili farkındalık yaratmaktır. İlk projelerinden biri, hibrid elektrikli otomobillere her galonla 100 mil gidebilmelerini sağlayacak bir eklenti yapmaktı. Google, 2004 yılında bu programa yönetici müdür olarak Dr. Larry Brilliant'ı aldı. Programın şu andaki yöneticisi ise Megan Smith'dir. 2008 yılında Google, "10100 Projesi" ile projeye başvuran ve şirket tarafından seçilen 16 fikri kullanıcılarının oylamasına açmıştır. İki yıllık sessizlik sonrasında, 10100 Projesi'nin kazananlarına toplam 10 milyon $ vermeye karar vermiştir. Takip eden, 2011 yılında ise, Uluslararası Matematik Olimpiyatları'nı desteklemek amacıyla, gelecek beş yıl için (2011-2015) Uluslararası Matematik Olimpiyatları'na 1 milyon € bağışlamıştır. Ağ tarafsızlığı Google ağ tarafsızlığının ünlü bir destekleyicisidir. Google'ın İnternet Tarafsızlık Rehberine göre; Ağ tarafsızlığı; İnternet kullanıcılarının, gördükleri içerikleri ve İnternet'te kullanılan uygulamaları kontrol edebilmeleri prensibidir. İnternet ilk günlerinden beri bu tarafsızlık ilkesine göre faaliyet göstermektedir. Temelde bu tarafsızlık ilkesi İnternet'e eşit erişim hakkındadır. Bizim görüşümüze göre geniş bant taşıyıcıları, rekabet uygulamaları ve içeriklerine karşı ayrımcılığa neden olmaması için pazar gücünden izin almadır. Yalnızca telefon şirketleri, müşterilerini kimi, niçin arayacaksa izin almadan yapmalıdır. Geniş bant taşıyıcılar, pazar güçlerinin kontrolünde bu faaliyetlerini icra etmelidirler. 7 Şubat 2006 yılında İnternet Protokolü'nün yaratıcısı, Google'ın başkan yardımcısı ve "Baş İnternet Misyoneri" olan Vint Cerf, kongre önünde, "Geniş bant taşıyıcılarının insanların ne gördüklerini ve çevrimiçi olarak ne yapmak istediklerini kontrol etmelerine izin vermenin, İnternet'in başarı sağlaması prensiplerini temelden çökerteceğini" ifade etmiştir. Gizlilik Google'nin yönetim şefi Eric Schmidt, 2007'de Financial Times'a verdiği bir demeçte: "Google'ın hedefi "Yarınım nasıl olacak?" ve "Ne iş yapacağım?" gibi geleceğe dönük sorular sorulmasına olanak tanımak ve bu soruları yanıtlayabilmektir." demiştir. Schmidt 2010'da Wall Street Journal'a verdiği başka bir röportajda ise bunu teyit etmiş ve şöyle demiştir: "Aslında birçok kişi Google'ın onların sorularını yanıtlamak istemediğini düşünüyor, onlar (kullanıcılar) bundan sonra Google'ın neler yapacağını anlamak istiyor." 2009 Aralık ayında, Google CEO'su, Eric Schmidt, gizlilik konusundaki endişelerini açıklamıştır: "Eğer herkesin bilmesini istemediğin bir şey varsa, belki de ilk raddede bunu yapmayacaksın. Eğer gerçekten bir gizliliğe ihtiyacınız varsa, gerçek şu ki Google dahil arama motorları bu bilgileri bir süreliğine koruyor; örneğin, "Amerikan Yurtseverlik Yasası uyarınca bizim elimizdeki mevcut bilgileri yetkili makamlara sunmamız imkan dahilindedir." Google Uluslararası Gizlilik Örgütü'nün "Gizlilik Muhalifi" olarak nitelendirdiği şirketler arasındadır, bu listede Google gizlilik güvenilirliği en düşük kurumlar arasında yer alıp, mevcut konumuyla bu derecedeki tek şirkettir. 2010 Tekonomi konferansında Eric Schmidt internetin geleceğinin "gerçek şeffaflık ve bilinirlik" üzerine kurulacağını tahmin etmiş: "Dünyadaki eş zamanlı olmayan tehditlere karşı, belirli bir tanımlama yapamamak son derece tehlikeli. Bundan dolayı bazı insanlar için doğrulama hizmetini kullanmaya mecburuz. Bu hükûmetlerin isteklerindendir." şeklinde konuşmuş ve devam etmiştir: "Yeterli sayıda iletinize, bulunduğunuz yere ve kullandığınız yapay zekâya bakılınca; bizler sizin nerede olabileceğinizi tahmin edebiliriz. Bize 14 fotoğrafınızı gösterin; bizler sizin kim olduğunuzu tanımlayabiliriz. Şimdi düşüneceksiniz ki, internet ortamında 14 fotoğrafım nerede var? Facebook'taki fotoğraflar size ait!" Kâr amacı gütmeyen bir kurum olan Kamusal Bilgi Araştırmaları; Google İzleme Örgütünü başlatmış, "Google'ın tekelini, algoritmasını ve gizlilik sorunlarını görün" içerikli bir web reklamı hazırlamıştır. Bu site Google'ın internet çerezlerini saklaması konusundaki soruları gündeme taşımıştır. 2007 yılında; bu çerezlerin ömrünün 32 yıl olduğu ve bu verilerle kullanıcı kimliklerine istinaden, benzersiz kullanım günlüklerinin oluşturulmasının mümkün olduğu açıklanmıştır. Google kurduğu sosyal ağ hizmeti olan Google Buzz ürünü nedeniyle de eleştirilerle karşı karşıya kalmıştır, Gmail kullanıcıları bu hizmetten yararlanmayı kapatmadığı takdirde otomatik olarak iletişim listesinde yer almıştır. Ayrıca Google belirli ülke ve bölgelerde bazı siteleri kendi inisiyatifiyle engellediği için eleştirilmiştir. Mart 2010'a kadar Google, halk dilinde "Çin'in Büyük Güvenlik Duvarı" olarak bilinen Çin'in İnternet sansürleme politikalarına bağlı kalmıştır. 2010'da Çin Komünist Partisi Bürosu'ndan sızdırılan diplomatik ilişki raporlarında, Google'ın dünya çapındaki sunucularından bir kısmının koordineli sabotaj düzenleyen bir grup tarafından ele geçirildiği ve bunun "hükûmet operatörleri, özel güvenlik çalışanları ve Çin hükûmetine bağlı internet casusları" tarafından yapıldığı belirtilmiştir. Google'ın yerel ve ulusal gizlilik politikası son derece etkili olmasına rağmen, şirket kendi çevrimiçi politikasını kamuoyu ile paylaşmamıştır. Ağustos 2010'da, New York Halk Sözcüsü Bill de Blasio tüm ulusal şirketleri politik harcamalarını açıklamaya çağırmıştır. Google 2006-2010 arasında, otuzdan daha fazla ülkede özel Wi-Fi ağı kurmuş, Google Streetview ile kullanıma sunulan 600 gigabaytlık veri sayesinde de ücretsiz kamera-yol izleme sistemi geliştirilmiştir. Ancak Google, ne bu konudaki gizlilik politikası ne de Wi-Fi istasyonlarını barındıran kişiler hakkında bir açıklama yapmıştır. Bir Google temsilcisi, şirketin Almanya'da açılan soruşturmaya dek veri toplama faaliyetlerinden haberdâr olmadığını iddia etmiş ve Google'ın arama motorları veya diğer servislerinde topladığı bu verilerin kullanılmadığını söylemiştir. Consumer Watchdog temsilcisi ise verdiği cevapta, "Bir kez daha Google'ın gizlilik politikasındaki eksiklikler görüldü. Şirketin bilgisayar mühendisleri cinnet halinde çalışıyor; her ne kadar örtülmeye çalışılsa da, onların internet çerezlerini biriktirdiği ortaya çıktı." şeklinde konuşmuştur. Bunun yasal cezalara neden olabileceğini, Google'ın izin verilen kadar internet çerezini yok etmediğini savunmuştur. Yarışmalar Google programlama ve diğer bilgisayar bilimleri konularında birçok yarışma düzenmiş ve var olan yarışmalara sponsor olmuştur. 2003'ten beri düzenlediği Code Jam ile Google'da çalışması muhtemel yüksek kalite mühendis adaylarını keşfetmeyi amaçlamıştır. Yarışmada amaç, kısıtlı bir sürede, verilen algoritma problemlerini çözebilecek bilgisayar programları yazmaktır. Yapay zekâ konusunda 2009-2011 yılları arasında 4 defa düzenlenen AI Challenge yarışmasına 2010 yılından itibaren sponsor olmuştur. Bu yarışmada katılımcılar verilen oyun kuralları içinde birbirine üstünlük kurmaya çalışan yapay zeka programları yazmaya çalışır. Optimizasyon problemleri üzerine yoğunlaşılan Google HashCode yarışması 2014 yılında Fransa çapında düzenlenmiştir. 2015 yılından itibaren yarışma uluslararası çapta düzenlenmeye başlanmıştır. Google, doğrudan bilgisayar bilimleriyle ilgili olmayan bazı yarışmaları da destekler. Google Bilim Fuarı, 2005 yılından beri senede bir kez düzenlenen bir bilim ve mühendislik yarışmasıdır. Yarışmaya 13-18 yaşındaki bireylerden oluşan ekipler katılabilir. Güç elektriği alanındaki Little Box Challenge yarışmasının amacı en küçük güç çeviriciyi yapmaktır. Yapılan güç çevirici kW ölçütünde olmalıdır. 2008 yılından beri düzenlenen Online Marketing Challenge'ın amacı ise Google'ın pazarlama araçlarını kullanarak bir işletme ya da organizasyonun tanıtımını yapmaktır. Ayrıca bkz. GAFAM Kaynakça Dış bağlantılar Google ana sayfası Google resmî blogu Google hakkında bilgiler Alphabet (şirket) 1998'de kurulan şirketler Amerika Birleşik Devletleri web siteleri Bulut bilişim servis sağlayıcıları Mountain View, Kaliforniya merkezli şirketler İnternet reklamcılığı ve tanıtım Amerika Birleşik Devletleri merkezli çok uluslu şirketler Amerika Birleşik Devletleri merkezli internet şirketleri E-pazarlama şirketleri 1998'de kurulan internet içerikleri Cep telefonu üreticileri Webby Ödülü sahipleri

2405

https://tr.wikipedia.org/wiki/17.%20y%C3%BCzy%C4%B1l

17. yüzyıl

17. yüzyıl, milâdî takvime göre 1 Ocak 1601 ile 31 Aralık 1700 günleri arasındaki zaman dilimi olarak kabul edilir. ---Sidenote START--- Olaylar 1600'ler 1605 - Lehistan-Rusya Savaşı başladı. 1606 - Zitvatorok Antlaşması 1610'lar 1618 - Otuz Yıl Savaşı başladı. 1617 - I.Ahmed’in ölümü. 1620'ler 1630'lar 1640'lar 1645 - Girit Adası, Osmanlılar tarafından kuşatıldı. 1640 - IV.Murad’ın ölümü. 1650'ler 1651 - Dünyanın en uzun savaşı Üçyüzotuzbeş yıl savaşı başladı. 1660'lar 1663 - Ukrayna, Osmanlı himayesine girdi 1664 - St. Gotthard Muharebesi ve Osmanlı yenilgisi 1669 - Girit Adası, Osmanlılar tarafından alındı. 1670'ler 1676-1681 Osmanlı-Rus Savaşı başladı. 1680'ler 1683 - II. Viyana Kuşatması 1687 - Mohaç Muharebesi 1690'lar 1691 - Salankamen Muharebesi 1695 - Koyun Adaları Muharebesi 1698 - Bozcaada Deniz Muharebesi 1699 - Karlofça Antlaşması yapıldı. Osmanlı İmparatorluğu, gerileme dönemine girdi. Yüzyıllar Yeni Çağ

2406

https://tr.wikipedia.org/wiki/1801

1801

1801 (MDCCCI) yılı Gregoryen takvimine göre Perşembe ve Jülyen takvimine göre Salı günü başlayan bir yıldır. Olaylar 1 Ocak - Cüce gezegen Ceres, Giuseppe Piazzi tarafından keşfedildi. 3 Şubat - Genç William, Birleşik Devletler Başbakanlığı görevinden istifa etti. 9 Şubat - Lunéville Anlaşması ile Marengo Savaşı sona erdi ve Fransa ile Avusturya arasında ikinci koalisyon dönemi başladı. 4 Mart - John Adams'''ın yerine ABD Başkanı olarak Thomas Jefferson seçildi. 23 Mart - Rus Çarı I. Pavel öldürüldü. Yerine oğlu I. Aleksandr geçti. 7 Haziran - Portekiz ve İspanya Badajoz Antlaşmasını imzaladılar. Portekiz Olivenza şehrini kaybetti. 25 Haziran - Kahire'''deki Fransız işgal orduları, Türk ordusuna teslim oldu. 27 Haziran - Kahire İngilizler'in eline geçti. 18 Temmuz - Napolyon, Papa ile 1801 Antlaşmasını imzaladı. 16 Kasım - New York Evening Postun ilk sayısı basıldı. Tarihlenemeyen İlk nüfus sayımı Londra'da yapıldı. Şehirde 860,035 kişi sayıldı. Fransa'da ilk nüfus sayımı yapıldı. Joseph-Marie Jacquard dokuma tezgâhını geliştirdi. Ultraviole radyasyon, Johann Wilhelm Ritter tarafından keşfedildi. Süregelen olaylar Fransız İhtilali (1792-1802). Napolyon Savaşları (1799-1815). Doğumlar Ocak-Haziran 3 Ocak - Gijsbert Haan, Hollandalı-Amerikalı dini lider (ö. 1874) 9 Ocak - Józef Kowalewski, Polonyalı doğubilimci (ö. 1878) 14 Ocak - Jane Welsh Carlyle, Thomas Carlyle adlı deneme yazarının eşi (ö. 1866) 1 Şubat Jean-Baptiste Boussingault, Fransız kimyager (ö. 1887) Thomas Cole, Amerikan artist (ö. 1848) 13 Şubat - János Kardos, evangelist rahip, öğretmen ve yazar (ö. 1875) 21 Şubat – John Henry Newman, İngiliz Katolik Kardinal (ö. 1890) 5 Mayıs – Pío Pico, Alta California'nın son Valisi (d. 1894) 11 Mayıs - Henri Labrouste, Fransız mimar (ö. 1875) 17 Mayıs – Lovisa Åhrberg, İsveç'te ilk kadın doktor, cerrah (ö. 1881) 1 Haziran – Brigham Young, Amerikan Mormon lider sömürgeci (ö. 1877) 4 Haziran - James Pennethorne, İngiliz mimar (ö. 1871) 5 Haziran – William Scamp, İngiliz mimar ve mühendis (ö. 1872) 14 Haziran – Heber C. Kimball, Amerikan dini lider (ö. 1868) 16 Haziran – Julius Plücker, Alman matematikçi ve fizikçi (ö. 1868) 24 Haziran – Caroline Clive, İngiliz yazar (ö. 1873) 30 Haziran - Frederic Bastiat, Fransız filozof (ö. 1850) Temmuz-Aralık 5 Temmuz – David Farragut, Amerikan amiral (ö. 1870) 14 Temmuz – Johannes Peter Müller, Alman fizyolog, karşılaştırmalı anatomist, ihtiyolog (ö. 1858) 27 Temmuz – George Biddell Airy, İngiliz matematikçi ve astronom (ö. 1892) 1 Eylül – Hortense Allart, Fransız yazar (ö. 1879) 3 Eylül – Christian Erich Hermann von Meyer, Alman paleontolog (ö. 1869) 12 Ekim – Friedrich Frey-Herosé, İsviçre Federal Konsey'in üyesi (ö. 1873) – Carl August von Steinheil, Alman mühendis ve astronom (ö. 1870) 3 Kasım Karl Baedeker, Alman yazar (ö. 1859) Vincenzo Bellini, İtalyan besteci (ö. 1835) 10 Kasım - Vladimir Dal, Rus sözlük yazarı (ö. 1872) 13 Kasım – Elisabeth Ludovika, Prusya kraliçesi (ö. 1873) 11 Aralık - Christian Dietrich Grabbe, Alman yazar (ö. 1836) tarihi bilinmeyenler Dai Xi, Çinli ressam (ö. 1860) Franciszek Ksawery Godebski, Polonyalı yazar Kazasker Mustafa İzzet Efendi, Türk hattat, bestekâr, devlet adamı (ö. 1876) Ölümler Ocak-Haziran 7 Şubat - Daniel Chodowiecki, Polonyalı ressam (d. 1726) 21 Mart - Andrea Luchesi, İtalyan besteci (d. 1741) 23 Mart - Rus Çarı I. Pavel (d. 1754) 25 Mart - Novalis, Alman yazar (d. 2 Mayıs 1772) 28 Mart – Ralph Abercromby, İngiliz komutan (d. 1734) 2 Nisan - Thomas Dadford Junior, İngiliz mühendis 7 Nisan - Noël François de Wailly, Fransız sözlük yazarı (d. 1724) 3 Mayıs – Cyrus Trapaud, İngiliz Ordusu komutanu (d. 1715) 17 Mayıs - William Heberden, İngiliz fizikçi (d. 1710) 14 Haziran – Benedict Arnold, Amerikan Devrimi kahramanı, daha sonra haini (d. 1741) Temmuz-Aralık 4 Temmuz – Leendert Viervant, Hollandalı mimar (d. 1752) 31 Ağustos – Nicola Sala, İtalyan opera bestecisi (d. 1713) 19 Eylül - Johann Gottfried Koehler, Alman astronom (d. 1745) 4 Kasım - William Shippen, Amerikalı fizikçi (d. 1712) 5 Kasım - Motoori Norinaga, Japon filolog ve bilim insanı (d. 1730) Ayrıca 1801'de Osmanlı İmparatorluğu Notlar

2407

https://tr.wikipedia.org/wiki/1802

1802

1802 (MDCCCII) yılı Gregoryen takvimine göre Cuma ve Jülyen takvimine göre Çarşamba günü başlayan bir yıldır. Olaylar Fransız İhtilali (1792-1802) Napolyon Savaşları (1799-1815) 16 Mart - United States Military Academy (Amerika Birleşik Devletleri Askeri Akademisi) kuruldu. 25 Mart/27 Mart - Fransa ile Birleşik Krallık arasında imzalana Amiens Antlaşması ile Napolyon Savaşları sona erdi. 28 Mart - Heinrich Wilhelm Olbers Pallas astreoidini keşfetti. Temmuz - Eleuthère Irénée du Pont, DuPont Company firmasını kurdu. 3 Eylül - William Wordsworth "Westminster Bridge" şiirini yayımladı. Marie Tussaud ünlü Wax müzesini Londra'da açtı. Gottfried Reinhold Treviranus ilk kez biyoloji terimini kullandı. Thomas Wedgwood dünyanın ilk fotoğrafını üretti, fakat görüntüyü sabitlemeyi başaramıyordu ve görüntü kısa sürede solup gidiyordu. William Symington ilk başarılı vapuru üretti, Charlotte Dundas. Ludwig van Beethoven, kendi eseri olan Ayışığı Sonatı'nı ilk kez çaldı. Dünya Nüfusu 1 milyar kişiye ulaştı. Doğumlar Ocak-Haziran 3 Ocak – Charles Pelham Villiers, İngiliz politikacı (ö. 1898) 10 Ocak – Carl Ritter von Ghega, Arnavut asıllı Venedikli yol mühendisi (ö. 1860) 22 Ocak – Richard Upjohn, İngiliz-Amerikan mimar (ö. 1878) 6 Şubat – Charles Wheatstone, İngiliz fizikçi, mucit (ö. 1875) 11 Şubat – Lydia Maria Child, Amerikan kölelik karşıtı yazar (ö. 1880) 15 Şubat – Jean-Jacques Uhrich, Fransız komutan (ö. 1886) 16 Şubat – Phineas Quimby, Amerikan fizikçi (ö. 1866) 19 Şubat – Wilhelm Matthias Naeff, İsviçre Federal Meclis Üyesi (ö. 1881) 26 Şubat - Victor Hugo, Fransız yazar (ö. 1885) 7 Mart - Edwin Henry Landseer, İngiliz ressam (ö. 1873) 25 Mart – Maria Silfvan, Finlandiyalı aktör (ö. 1865) 27 Mart – Charles-Mathias Simons, Lüksemburg Başbakanı (ö. 1874) 4 Nisan – Dorothea Dix, Amerikan aktivist (ö. 1887) 9 Nisan – Elias Lönnrot, Finlandiya ulusal destanı olan Kalevala'yı yazan Finlandiyalı folklorcu, filolog (ö. 1884) 2 Mayıs – Heinrich Gustav Magnus, Alman kimyager, fizikçi (ö. 1870) 26 Mayıs – Karl Ferdinand Ranke, Alman eğitmen (ö. 1876) 12 Haziran – Harriet Martineau, İngiliz sosyal teorisyen, yazar (ö. 1876) Temmuz-Aralık 5 Temmuz(E.U. 23 Haziran) - Pavel Nahimov Rus amiral (ö. 1855) 24 Temmuz - Alexandre Dumas, père, Fransız yazar (ö. 1870) 26 Temmuz - Mariano Arista, Meksika Başkanı (ö. 1855) 4 Ağustos – Joseph Bonnell, Teksas Devrimi kahramanı (ö. 1840) 5 Ağustos - Niels Henrik Abel, Norveçli matematikçi (ö. 1829) 31 Ağustos – Karl von Urban, Avusturyalı mareşal (ö. 1877) 19 Eylül – Lajos Kossuth, Macar politikacı (ö. 1894) 30 Eylül – Antoine Jérôme Balard, Fransız kimyager (ö. 1876) 31 Ekim - Benoît Fourneyron, Fransız mühendis (ö. 1867) 9 Kasım – Elijah P. Lovejoy, Amerikan kölelik karşıtı (ö. 1837) 19 Kasım – Solomon Foot, Amerikan politikacı (ö. 1866) 29 Kasım - Wilhelm Hauff, Alman yazar (ö. 1827) 15 Aralık - Janos Bolyai, Macar matematikçi (ö. 1860) 23 Aralık – Sara Coleridge, İngiliz akademisyen (ö. 1852) Ölümler Ocak-Haziran 18 Ocak – Antoine Darquier de Pellepoix, Fransız gök bilimcidir. 1779 yılında Halka Bulutsusu'nu keşfetmiştir (d. 1718). 2 Şubat – Welbore Ellis, İngiliz devlet adamı (d. 1713) 3 Şubat – Pedro Rodríguez, Campomanes Kontu, İspanyol devlet adamı, yazar (d. 1723) 10 Şubat – Samuel Phillips Jr., Massachusetts vali yardımcısı (d. 1752) 26 Şubat – Esek Hopkins, Amerikan Devrimi amirali (d. 1718) 13 Nisan – Charles Moss, İngiliz piskopos (d. 1711) 18 Nisan – Erasmus Darwin, İngiliz fizikçi ve botanikçi (d. 1731) 26 Nisan – Edmund Nelson (din adamı), İngiliz rahip (d. 1722) 9 Mayıs – Erik Magnus Staël von Holstein, İsveçli elçi (d. 1749) 22 Mayıs – Martha Washington, Amerika Birleşik Devletlerinin ilk First Lady'si (d. 1731) Temmuz-Aralık 6 Temmuz – Daniel Morgan, Amerikan öncü, Virginialı kongre üyesi, ve komutan (d. 1736) 22 Temmuz – Xavier Bichat, Fransız anatomist ve patolog (d. 1771) 24 Temmuz – Joseph Ducreux, Fransız soylu, portre ressamı, pastel ressamı, minyatürcü, ve oymacı (d. 1735) 25 Temmuz – Friedrich Karl Joseph von Erthal, Mainz Başpiskoposu (d. 1719) 10 Ağustos - Franz Maria Aepinus, Alman fizikçi ve matematikçi (d. 1724) 19 Eylül – Luisa, Napoli ve Sicilyanın Prensesi (d. 1773) 26 Eylül – Jurij Vega, Slovenyalı matematikçi, fizikçi, ve asker (d. 1754) 5 Ekim – Suzanne Bélair, Haitili ulusal kahraman (d. 1781) 8 Ekim – Emmanuele Vitale, Maltalı askeri lider (d. 1758) 31 Ekim – Sir William Parker İngiliz amiral (d. 1743) 9 Kasım – Thomas Girtin, İngiliz artist (d. 1775) 15 Kasım – George Romney, İngiliz artist (d. 1734) 16 Kasım – André Michaux, Fransız botanikçi (d. 1746) 5 Aralık – Lemuel Francis Abbott, İngiliz portre ressamı (d. 1716) 31 Aralık – Francis Lewis, Amerikan Bağımsızlık Bildirisini imzalayan kişi (d. 1713)

2408

https://tr.wikipedia.org/wiki/1803

1803

1803 (MDCCCIII) yılı Gregoryen Takvimine göre Cumartesi ve Jülyen Takvimine göre Perşembe günü başlayan bir yıldır. Olaylar 5 Ocak - William Symington, Charlotte Dundas'ını gösterir. İskoçya'daki "ilk pratik vapur". 1 Mart – Ohio onyedinci eyalet olarak ABD birliğine katıldı 9 Mart - Aargau İsviçre kantonu olur. 30 Nisan – Louisiana ABD tarafından Fransızlardan 15 milyon dolara satın alındı 18 Mayıs - Napolyon Savaşları Fransa, Hollanda bölgesinden çıkmayı reddedince Birleşik Krallık, Fransa'ya savaş ilan eder. Hawaii Adaları, I. Kamehameha’nın yönetiminde birleşti. Reutlingen bağımsızlığını ilan etti. Doğumlar Ocak-Haziran 2 Şubat – Albert Sidney Johnston, Amerikan Konfedere komutanı (ö. 1862) 15 Şubat John Sutter, Alman-Amerikan öncü (ö. 1880) Karl Friedrich Schimper, Alman botanikçi, naturalist ve şair (ö. 1867) 26 Şubat - Arnold Adolph Berthold, Alman fizyolog, zoolog (ö. 1861) 12 Mart – Guillaume de Felice, Savoy soylu, kölelik karşıtı (ö. 1871) 16 Mart – Nikolay Yazykov, Rus şair, Slavofili (ö. 1846) 7 Nisan – Flora Tristan, Fransız feminist (ö. 1844) 30 Nisan Jeremiah E. Cary, Amerikan politikacı (ö. 1888) Albrecht von Roon, Prusya Başbakanı (ö. 1879) 12 Mayıs - Justin von Liebig, Alman kimyager (ö. 1873) 20 Mayıs – Ann Walker, İngiliz arazi sahibi ve hayırsever (ö. 1854) 24 Mayıs – Charles Lucien Bonaparte, Fransız naturalist, ornitolog (ö. 1857) 25 Mayıs Edward Bulwer-Lytton, İngiliz yazar, tiyatro yazarı ve politikacı (ö. 1873) Ralph Waldo Emerson, Amerikan yazar (ö. 1882) 8 Haziran – Amalia Assur, İsveçli diş doktoru (ö. 1889) 24 Haziran – George James Webb, İngiliz bestekâr (ö. 1887) Temmuz-Aralık 10 Temmuz - William Todd, Amerikalı iş insanı, Kanada senato adayı 20 Temmuz - John Hymers, İngiliz matematikçi (ö. 1887) 24 Temmuz - Adolphe Adam, Fransız besteci (ö. 1856) 31 Temmuz - John Ericsson, İsveçli mucit, mühendis (ö. 1889) 3 Ağustos Mary Dominus, Hawaii'nin Amerikalı göçmeni (ö. 1889) Joseph Paxton, İngiliz bahçıvan, mimar ve Parlamento Üyesi (ö. 1865) 10 Ağustos - Joseph Vinoy, Fransız komutan (ö. 1880) 13 Ağustos - Vladimir Odoyevsky, Rus filozof, yazar, müzik eleştirmeni (ö. 1869) 18 Ağustos - Nathan Clifford, Amerikalı politikacı (ö. 1881) 23 Ağustos Jan Erazim Vocel, Çek şair, arkeolog ve tarihçi (ö. 1871) Gustaf Wappers, Belçikalı ressam (ö. 1874) 27 Ağustos - Edward Beecher, Amerikalı teolog (ö. 1895) 4 Eylül - Sarah Childress Polk, Amerika Birleşik Devletleri'nde First Lady (ö. 1891) Anna Nielsen, Danimarkalı mezzo-soprano (ö. 1856) 11 Eylül - Francisca Zubiaga y Bernales, Peru'da First Lady, ihtilaflı sosyetik (ö. 1835) 27 Eylül - Samuel Francis Du Pont, Amerikalı amiral (ö. 1865) 28 Eylül - Prosper Mérimée, Fransız yazar (ö. 1870) 29 Eylül - Mercator Cooper, Amerikalı kaptan (ö. 1872) 30 Eylül - Gustav von Alvensleben, Prusyalı komutan (ö. 1881) 5 Ekim - Friedrich Bernhard Westphal, Danimarkalı-Alman ressam (ö. 1844) 16 Ekim - Robert Stephenson, İngiliz inşaat mühendisi (ö. 1859) 11 Kasım - Adolf von Bonin, Prusyalı komutan (ö. 1872) 14 Kasım - Jacob Abbott, Amerikalı yazar (ö. 1879) 29 Kasım Christian Doppler, Avusturyalı matematikçi (ö. 1853) Gottfried Semper, Alman mimar (ö. 1879) 5 Aralık - Fyodor Tyutchev, Rus Romantik şairi (ö. 1873) 6 Aralık - Susanna Moodie, İngiliz yazar (ö. 1885) 11 Aralık - Hector Berlioz, Fransız besteci (ö. 1869) Ölümler Ocak - Haziran 1 Ocak - James Woodforde, İngiliz din adamı, günlük yazarı (d. 1740) 18 Ocak - Ippolit Bogdanovich, Rus şair (d. 1743) 23 Ocak - Arthur Guinness, İrlandalı biracı (d. 1725) 1 Şubat - Anders Chydenius, Finlandiyalı rahip, politikacı (d. 1729) 3 Şubat - María Isidra de Guzmán y de la Cerda, İspanyol akademisyen (d. 1768) 9 Şubat - Jean François de Saint-Lambert, Fransız şair (d. 1716) 11 Şubat - Jean-François de La Harpe, Fransız eleştirmen (d. 1739) 18 Şubat - Johann Wilhelm Ludwig Gleim, Alman şair (d. 1719) 20 Şubat - Marie Dumesnil, Fransız aktris (d. 1713) 21 Şubat - Edward Despard, İngiliz devrimci (d. 1751) 22 Şubat - Jacques-Donatien Le Ray de Chaumont, Fransız Amerikan Devriminin Babası (d. 1726) 23 Şubat - Praskovia Kovalyova-Zhemchugova, Rus köle oyuncusu, opera soprano (d. 1768) 14 Mart - Friedrich Gottlieb Klopstock, Alman şair (d. 1724) 28 Mart - Peter Du Cane, Sr., İngiliz iş insanı (d. 1713) 2 Nisan - James Montgomery, İskoç politikacı, hakim (d. 1721) 6 Nisan - William Hamilton, İngiliz diplomat, antikacı (d. 1730) 7 Nisan Antoine de Bosc de la Calmette, Danimarkalı devlet adamı, peyzaj mimarı (d. 1752) Toussaint L'Ouverture, Haitili devrimci (d. 1743) 14 Nisan - Christoph Anton Migazzi, Avusturyalı Katolik piskopos (d. 1714) 24 Nisan - Adélaïde Labille-Guiard, Fransız portre ressamı (d. 1749) 29 Mayıs - Louis-Antoine Caraccioli, Fransız yazar (d. 1719) 24 Haziran - Matthew Thornton, Amerikan Bağımsızlık Bildirgesini imzalayanlardan (d. 1714) 26 Haziran -Fermín Lasuén, İspanyol misyoner (d. 1736) Temmuz - Aralık 24 Ağustos - James Napper Tandy, İrlandalı cumhuriyetçi 5 Eylül - Pierre Choderlos de Laclos, Fransız komutan, yazar (d. 1741) 13 Eylül – John Barry, Amerikan Bağımsızlık Savaşında, daha sonra Amerika Birleşik Devletleri Donanması'nda deniz subayı (d. 1745) 15 Eylül Gian Francesco Albani, İtalyan Katolik kardinal (d. 1719) François Devienne, Fransız besteci (d. 1759) 16 Eylül - Nicolas Baudin, Fransız kaşif (d. 1754) 17 Eylül - Franz Xaver Süssmayr, Avusturyalı besteci (d. 1766) 23 Eylül - Joseph Ritson, İngiliz antikacı (d. 1752) 2 Ekim - Samuel Adams, Amerikan devrim, lideri (d. 1722) 8 Ekim - Vittorio Alfieri, İtalyan oyun yazarı, şair (d. 1749) 14 Ekim - Louis Claude de Saint-Martin, Fransız filozof (d. 1743) 26 Ekim - Granville Leveson-Gower, İngiliz politikacı (d. 1721) 31 Ekim - Pandara Vanniyan, son Vannimai Kralı 11 Kasım - Raphael Cohen, Alman haham (d. 1722) 17 Kasım - John Willett Payne, İngiliz Kraliyet Donanması Amirali (d. 1752) 18 Kasım - Ditlevine Feddersen, Norveçli kültürel figür (d. 1727) 25 Kasım - Joseph Wilton, İngiliz heykeltıraş (d. 1722) 7 Aralık - Gerrit Paape, Hollandalı politikacı, yazar (d. 1752) 15 Aralık - Dru Drury, İngiliz böcekbilimci (d. 1725) 18 Aralık - Johann Gottfried Herder, Alman filozof, yazar (d. 1744) 26 Aralık - Gian Carlo Passeroni, İtalyan yazar (d. 1713) 30 Aralık - Francis Lewis, Amerikan Bağımsızlık Bildirgesini imzalayanlardan(d. 1713) Tarihi bilinmeyen Moscho Tzavela, Yunan kahraman (d. 1760)

2409

https://tr.wikipedia.org/wiki/1804

1804

1804 (MDCCCIV) yılı Gregoryen Takvimine göre Pazar, Jülyen Takvimine göre Cuma günü başlayan bir artık yıldır. Olaylar 1 Ocak - Haiti, Fransa'dan bağımsızlık kazanır ve tek başarılı köle isyanını gerçekleştirir. 4 Şubat - Sokoto Halifeliği Batı Afrika'da kurulur. 14 Şubat - Birinci Sırp Ayaklanması gerçekleşti ve isyan bastırıldı. Ancak 1817'de Sırbistan Osmanlı'dan bağımsızlığını alabildi. 15 Şubat - ABD'de New Jersey eyaleti, köleliği yasaklayan son kuzey eyaleti olur. 21 Mart – Napolyon Yasaları yürürlüğe girdi. 18 Mayıs – Napolyon Bonapart, Fransa Senatosu tarafından Fransa'nın İmparatoru ilan edildi. 2 Aralık - Napolyon Bonapart, Paris'teki Notre Dame Katedrali'nde, Papa'nın da katıldığı törende taç giydi ve Fransa İmparatoru oldu. Kartli-Kaheti Krallığı ve Guria prenslliği Rusya'ya ilhak edildi. Tarihi Bilinmeyenler Dünya nüfüsu 1 milyar insana ulaşır. Doğumlar Ocak Şubat 1 Şubat - Handrij Zejler, Sorb şair (ö. 1872) 5 Şubat - Johan Ludvig Runeberg, Fin şair (ö. 1877) 13 Şubat - Claude-Étienne Minié, Fransız subayı ve silah mucidi (ö. 1879) Mart 14 Mart - Johann Strauss I, Avusturyalı besteci (ö. 1849) Nisan 23 Nisan - Marie Taglioni, İtalyan balerin (ö. 1844) Mayıs Haziran Temmuz 1 Temmuz - George Sand, Fransız yazar ve romancı (ö. 1876) Ağustos Eylül 14 Eylül - John Gould, İngiliz kuş bilimci (ö. 1881) Ekim 18 Ekim - Mongkut, eski Siam kralı (ö. 1868) 24 Ekim - Wilhelm Eduard Weber, Alman fizikçi (ö. 1891) Kasım 3 Kasım - Allan Kardec, Fransız yazar, Deneysel Spiritüalizm'in kurucusu (ö. 1869) 23 Kasım - Franklin Pierce, 14. Amerika Birleşik Devletleri başkanı (ö. 1869) Aralık 28 Aralık - Alexander Keith Johnston, İskoç coğrafyacı (ö. 1871) Tarihi Bilinmeyenler Takeda Kounsai, Mito roninlerinden. Kara Halil Efendi, II.Abdülhamit döneminde Osmanlı Devleti'nin yapmış şeyhülislamı. Osceola, Seminole halkının reisi ve önderi. Ölümler Ocak - Cevad Han, Gence Hanlığı'nın son hanı (d. 1748). 8 Şubat - Joseph Priestley, İngiliz bilim insanı, filozof ve papaz (d. 1733). 12 Şubat - Immanuel Kant, Alman filozof (d. 1724). 7 Mayıs - Cezzar Ahmet Paşa, Napolyon Bonapart'a karşı Akkâ Kalesi'ni savunmasıyla ünlü Osmanlı veziri (d. 1708). 12 Temmuz - Alexander Hamilton, ABD'nin ilk Hazine Bakanı ve ülkenin kurucu önderlerinden (d. 1757). 20 Eylül - Pierre Méchain, Fransız astronom (d. 1744). 2 Ekim - Nicolas Joseph Cugnot, Fransız bilim insanı (d. 1725). 1 Kasım - Johann Friedrich Gmelin, Alman doğa bilimci, böcek bilimci ve botanikçi (d. 1748). 17 Aralık - Pierre Julien, Fransız heykeltıraş (d. 1731). Tarihi Bilinmeyenler Jamphel Gyatso, 8. Dalay Lama (d. 1758). Ali Nutkî Dede, Mevlevi şeyhi, hattat, mutasavvıf. (d. 1762). Ayrıca 1804'te Osmanlı İmparatorluğu

2410

https://tr.wikipedia.org/wiki/1805

1805

1805 (MDCCCV) yılı Gregoryen Takvimine göre Salı, Jülyen Takvimine göre Pazar günü başlayan bir yıldır. Olaylar Ocak–Mart 11 Ocak - Michigan Bölgesi oluşturuldu. 7 Şubat - Kardeşi Inthavong'un ölümü üzerine Kral Anouvong Vientiane'nin kralı olur. 15 Şubat - Harmony Society, Harmony, Pensylvania'da Hristiyan topluluk olarak resmen kurulur. 1 Mart - Samuel Chase, United States Senate tarafından kendisine açılan meclis soruşturmasından beraat eder. 4 Mart - Thomas Jefferson ikinci dönem Amerika Birleşik Devletliği başkanlığı için yemin eder. 5 Mart - New Brunswick Yasama Meclisi, bölgedeki okuryazarlık oranını arttırmak için bir kanun geçirdi ve Kanada'daki halk eğitiminin oluşmasına yol açtı. Ekim-Aralık 21 Ekim – Birleşik Krallık, Fransa ve İspanya arasında Trafalgar Savaşı 13 Aralık - Sırp İsyanları ve Kara Yorgi'nin önderliği altında Sırpların Belgrad'ı ele geçirmesi. 26 Aralık – Fransa ile Avusturya arasında Pressburg Antlaşması imzalandı Doğumlar Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz 5 Temmuz - Robert FitzRoy, meteorolog ve denizci Ağustos Eylül 7 Eylül - Samuel Wilberforce, İngiliz piskopos (ö. 1873) Ekim Kasım Aralık 21 Aralık - Thomas Graham, İskoç kimyacı (ö. 1869). Ölümler 20 Şubat - Justus Claproth, Alman hakim ve mucit (d. 1728)

2411

https://tr.wikipedia.org/wiki/1806

1806

Olaylar 12 Haziran – Napolyon Almanya'yı Ren Konfederasyonu olacak şekilde örgütledi. Avusturya imparatoru I. Francis bunu Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu'nun sonu olduğunu anladı ve Kutsal Roma İmparatoru olarak tahtını resmen bıraktı. Napolyon Avrupa ile Birleşik Krallık arasındaki tüm ticarete son verecek Berlin Kararnamesini yayınladı. III. Selim tarafından Selimiye Kışlası açıldı. Doğumlar 14 Şubat - Lajos Batthyány, Macar devlet adamı (ö. 1849) 13 Kasım - Emilia Plater, Polonyalı-Litvan kahraman (ö. 1831) ? - Lungtok Gyatso, 9. Dalay Lama (ö. 1815) Ölümler 16 Ocak - Nicolas Leblanc, Fransız fizikçi, cerrah ve kimyacı (d. 1742). 23 Ağustos - Charles-Augustin de Coulomb, Fransız fizikçi (d. 1736) 17 Ekim - Jean-Jacques Dessalines, Haiti imparatoru (d. 1758).